વિકિપીડિયા guwiki https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%AE%E0%AB%81%E0%AA%96%E0%AA%AA%E0%AB%83%E0%AA%B7%E0%AB%8D%E0%AA%A0 MediaWiki 1.39.0-wmf.21 first-letter દ્રશ્ય-શ્રાવ્ય (મિડિયા) વિશેષ ચર્ચા સભ્ય સભ્યની ચર્ચા વિકિપીડિયા વિકિપીડિયા ચર્ચા ચિત્ર ચિત્રની ચર્ચા મીડિયાવિકિ મીડિયાવિકિ ચર્ચા ઢાંચો ઢાંચાની ચર્ચા મદદ મદદની ચર્ચા શ્રેણી શ્રેણીની ચર્ચા TimedText TimedText talk વિભાગ વિભાગ ચર્ચા Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 3235 825644 808584 2022-07-22T17:10:07Z 2409:4041:6E34:88AD:D9B0:C957:6C3B:A8E8 /* એલેકઝાન્ડર */ wikitext text/x-wiki {{infobox person/Wikidata | fetchwikidata = ALL | onlysourced = no }} '''ચાણક્ય''' અથવા '''કૌટિલ્ય''' (ઇ.સ.પૂર્વે ૩૭૧-૨૮૩) [[મૌર્ય વંશ]]ના પ્રથમ સમ્રાટ [[ચંદ્રગુપ્ત મૌર્ય]]ના ગુરુ અને મુખ્યપ્રધાન હતા. ચાણક્ય ચંદ્રગુપ્તને રાજા બનવામા મદદરૂપ બન્યો હતા. તેમનું સાચુ નામ વિષ્ણુગુપ્ત હતું. તેઓ ચણક ના પુત્ર હોવાથી તેમને ચાણક્ય કહેવામાં આવે છે; તથા કુટિલ નીતિના ઉપદેશક હોવાથી તેમને કૌટિલ્ય પણ કહે છે. તેમણે રાજકીય ગ્રંથ [[અર્થશાસ્ત્ર]]ની રચના કરી છે<ref name="Mabbett">{{cite journal|last1=Mabbett|first1=I. W.|year=૧૯૬૪|title=The Date of the Arthaśāstra|url=|journal=Journal of the American Oriental Society|publisher=American Oriental Society|volume=84|issue=2|pages=162–169|doi=|issn=|jstor=|via=}}</ref> જે રાજ્ય કેમ ચલાવવું તેની વિગતો આપે છે અને આજે પણ સંદર્ભ ગ્રંથ તરીકે ઉપયોગમાં લેવાય છે. == બાળપણ == ચાણક્યનો જન્મ મગધ રાજ્યના પાટનગર [[પાટલીપુત્ર]]માં થયો હતો. ત્યારના સમયમાં મગધ રાજ્ય ખૂબજ શક્તિશાળી રાજ્ય ગણાતું. પાટલીપુત્રમાં નંદ વંશનુ રાજ્ય હતું અને તેનો રાજા ધનનંદ એક અભિમાની અને સંકુચિત દ્રષ્ટિકોણ વાળો આળસુ રાજા હતો. ચણક તેના મંત્રી હતા (એક મત મુજબ ધનનંદના મંત્રી નુ નામ શકટાલ હતું, જયારે ચાણક્યના પિતા આચાર્ય ચણક એક શિક્ષક હતા) પરંતુ ધનનંદે તેને અપમાન કરી કાઢી મુકેલા જેના કારણે પાછળથી ચણકનું મૃત્યુ થયેલું અને ચાણક્ય (વિષ્ણુગુપ્ત) રાજ્ય છોડી [[તક્ષશિલા]] વિધ્યાપીઠમાં ભણવા ગયેલા. ચાણક્યની દાંતપંક્તિ જોઇ કોઇ બ્રાહ્મણે કહેલું કે આ બાળક મહાન થશે પરંતુ તેની માતાને ભૂલી જશે. આથી, વિષ્ણુગુપ્તે તેનો આગળનો દાંત તોડી નાંખેલો. એકવાર ઘાસ પર ચાલતી વખતે ઘાસની તીક્ષ્ણ ધારથી વિષ્ણુગુપ્તને લોહી નીકળેલુ. આથી તેણે ઘાસમાં મધ નાંખ્યું. કોઇએ જ્યારે પુછ્યું કે ઘાસને કાપવાને બદલે તેને મધ કેમ પાય છે, ત્યારે વિષ્ણુગુપ્તે કહ્યું કે મધ તેણે ઘાસના મૂળમાં નાંખેલું છે જેથી કીડીઓ મધને મૂળ સહિત ખાઇ જશે અને ઘાસ કદી કોઇને વાગશે નહિ. == તક્ષશિલા == વિધ્યાપીઠમાં ભણ્યા પછી તેઓએ ત્યાં જ શિક્ષણ કાર્ય સ્વીકાર્યુ. તક્ષશિલા એ આજનું ટક્ષિલા શહેર જે [[પાકિસ્તાન]]માં આવેલું છે. તે વખતે ત્યાં આંભી રાજાનું રાજ્ય હતું. == એલેકઝાન્ડર == અલક્ષેન્દ્ર (અલિકસુંદર) તરીકે ભારતમાં ત્યારે ઓળખાતો એલેકઝાન્ડર પોતાની સેનાની કૂચ કરતો [[ઈરાન]]ને જીતી ભારત પર - અત્યારના અફઘાનિસ્તાન પર - ચડી આવતો હતો. તેણે ઘણા રાજ્યો જીત્યા અને ચાણક્યને આ પરદેશી આક્રમણ સંસ્કૃતિ સામેનો ભય લાગ્યો. તેને સમજાયું કે એલેકઝાન્ડર સામે કોઇ એકલદોકલ રાજ્ય ગમે તેટલા પરાક્રમ છતાં ટકી શકશે નહી. તેઓ જુદાજુદા રાજ્યોને મળવા ગયા. ત્યારના ભારતમાં ગણતંત્ર રાજ્યો હતા જે લોકતાંત્રીક અને સ્વતંત્ર હતા અને એકબીજાના રાજ્ય પરત્વે અભિન્ન રહેતા. ચાણક્યએ તેમને કહ્યું કે એલેકઝાન્ડરની સામે લડાઇ કરવા તમે [[પર્વતેશ્વર]] ([[પોરસ]]) ને મદદ કરો. પરંતુ દરેક રાજયએ પોતાનો સ્વાર્થ અને નબળાઇ બતાવી. આંભી એલેકઝાન્ડરમાં ભળી ગયો અને પર્વતેશ્વર સામે લડાઇ કરવા તેની સાથે થયો. મગધ ત્યારે શક્તિશાળી રાજ્ય હોવાથી પોતાના વૈતક્તિક મતભેદો બાજુ પર રાખી, એલેકઝાન્ડર સામે રક્ષણ મેળવવા તેઓ ફરીથી પાટલીપુત્ર ગયા અને ધનનંદને એલેકઝાન્ડર સાથે લડવા પ્રાર્થના કરી. પરંતુ ધનનંદે તેમનું અપમાન કરી રાજસભાનો ત્યાગ કરવા જણાવ્યું. જેથી તેમણે પ્રતિજ્ઞા કરી કે જ્યાં સુધી ધનનંદને રાજા તરીકે નહિ હટાવે ત્યાં સુધી તે શિખા (ચોટી) બાંધશે નહિ.hi == ક્રાંતિ == પાટલીપુત્ર છોડી તેઓ તક્ષશિલા જવા તૈયાર થયા. રસ્તામાં તેમણે બાળકોને રમતા જોયા જ્યા એક બાળક બીજા બધાનો રાજા બની તેમને ન્યાય આપતો હતો. બાળકની ન્યાયની સમજણ જોઇ ચાણક્યે તેને જ પાટલીપુત્રનો રાજા બનાવવા નિશ્ચય કર્યો અને તેને તેની માતા પાસેથી ખરીદી લીધો. તેણે માતાને સમજાવી કે તે તેના પુત્રને મહાન બનવાની શિક્ષા આપશે. આ પુત્ર એટલે ચંદ્રગુપ્ત અને તે મુરા દાસીનો પુત્ર હોવાથી તેને મૌર્ય કહેવાય છે. તક્ષશિલામા આવી ચંદ્રગુપ્તને ભણવા મુકયો અને પોતે શિક્ષણ કાર્ય ચાલું રાખ્યું. તેમણે એલેક્ઝાન્ડરના સૈન્યમાં ભારતીય સૈન્યોની ઘણી અફવા ફેલાવી હતી; એલેક્ઝાન્ડરનું સૈન્ય લાંબા પ્રવાસથી થાકી ગયું હતું અને બધી અફવાથી તેમણે ભારતમાં આગળ યુદ્ધ ન કરવા બળવો કર્યો. એલેક્ઝાન્ડર પણ પોરસ સાથેના યુદ્ધમાં ઘવાયો હતો આથી તેણે નિ:સહાય પાછા ફરવાનું નક્કી કર્યુ અને સેલ્યુકસને તે પ્રાંત સોંપી પોતે ગ્રીક જવા સિંધુ અને સમુદ્ર માર્ગે પાછો ફર્યો. એલેક્ઝાન્ડરના પ્રસંગથી ચાણક્યને સમજાયું કે ભારતમાં એક શક્તિશાળી રાજ્ય હોવાની જરૂર છે જે તેની સંસ્કૃતિની રક્ષા કરી શકે. રાજાઓ તરફથી મદદ ના મળવાને કારણે તેમણે લોકજાગૃતિનું કામ કર્યુ. ચંદ્રગુપ્ત અને બીજા વિધ્યાર્થીઓની મદદ લઇ લોકોને ગ્રીક રાજકર્તા સામે ઉશ્કેર્યા. અને તેમણે નાના સૈન્યો બનાવ્યા. ગ્રીક લોકોને મારવાનું અને ગ્રીક રાજ્યના ભારતીય લોકોને નહી મારવાનું નક્કી કરી યુદ્ધો કર્યા જેથી બધા ભારતીયો એક થાય અને ગ્રીક લોકોને પોતાના જ ભારતીય સૈનિકોથી અવિશ્વાસ પેદા થાય. સેલ્યુકસને હરાવી ચંદ્રગુપ્ત રાજા બન્યો અને પછી ચાણક્ય પોતાના મુખ્ય હેતુ માટે પાટલીપુત્ર ફરીથી ગયા. == ધનનંદનો નાશ == [[ચિત્ર:Nanda_Empire,_c.325_BCE.png|right|thumb|ધનનંદનું સામ્રાજ્ય, ઇ.સ. પૂર્વે ૩૨૩]] પાટલીપુત્રમાં તેમણે નાલંદા વિદ્યાપીઠ ઊભી કરવા રાજાને વિનંતિ કરી. તેમને ખબર હતી કે ધનનંદ આવી વાતની ના પાડશે સાથે સાથે આવી જ કોઇ વાતથી પાટલીપુત્રની પ્રજા રાજા સામે બળવો કરશે. ચાણક્યનો પ્રસ્તાવ રાજાએ ઠુકરાવ્યો અને બધા જ મંત્રીઓ રાજા પ્રત્યે નારાજ થયા. આ જ દરમિયાન ચાણક્યના વિશ્વાસુ લોકોએ ધનનંદના પુત્રને, સેનાપતિને ફોડી લીધા. નગરમાં એક રાત્રી યુદ્ધ પણ થયું અને ચાણકયએ ચંદ્રગુપ્ત જે ગુપ્તવેશે નગરમાં આવેલો તેને રાજા બનાવ્યો અને ધનનંદને સવાર પહેલા જ રથમાં બેસાડી નગર બહાર મોકલી આપ્યો. ધનનંદના જ મહામંત્રી રાક્ષસને મહાઅમાત્ય તરીકે નિયુક્ત કર્યા. == સંદર્ભ == {{Reflist}} == બાહ્ય કડીઓ == {{wikiquote|ચાણક્ય}} [[શ્રેણી:ઇતિહાસ]] [[શ્રેણી:ભારતના અર્થશાસ્ત્રીઓ]] [[શ્રેણી:વ્યક્તિત્વ]] hcwxk1opoo88lpwch3bw47da5n8q30m 825645 825644 2022-07-22T17:12:53Z Gazal world 28391 [[Special:Contributions/2409:4041:6E34:88AD:D9B0:C957:6C3B:A8E8|2409:4041:6E34:88AD:D9B0:C957:6C3B:A8E8]] ([[User talk:2409:4041:6E34:88AD:D9B0:C957:6C3B:A8E8|talk]])એ કરેલો ફેરફાર 825644 પાછો વાળ્યો wikitext text/x-wiki {{infobox person/Wikidata | fetchwikidata = ALL | onlysourced = no }} '''ચાણક્ય''' અથવા '''કૌટિલ્ય''' (ઇ.સ.પૂર્વે ૩૭૧-૨૮૩) [[મૌર્ય વંશ]]ના પ્રથમ સમ્રાટ [[ચંદ્રગુપ્ત મૌર્ય]]ના ગુરુ અને મુખ્યપ્રધાન હતા. ચાણક્ય ચંદ્રગુપ્તને રાજા બનવામા મદદરૂપ બન્યો હતા. તેમનું સાચુ નામ વિષ્ણુગુપ્ત હતું. તેઓ ચણક ના પુત્ર હોવાથી તેમને ચાણક્ય કહેવામાં આવે છે; તથા કુટિલ નીતિના ઉપદેશક હોવાથી તેમને કૌટિલ્ય પણ કહે છે. તેમણે રાજકીય ગ્રંથ [[અર્થશાસ્ત્ર]]ની રચના કરી છે<ref name="Mabbett">{{cite journal|last1=Mabbett|first1=I. W.|year=૧૯૬૪|title=The Date of the Arthaśāstra|url=|journal=Journal of the American Oriental Society|publisher=American Oriental Society|volume=84|issue=2|pages=162–169|doi=|issn=|jstor=|via=}}</ref> જે રાજ્ય કેમ ચલાવવું તેની વિગતો આપે છે અને આજે પણ સંદર્ભ ગ્રંથ તરીકે ઉપયોગમાં લેવાય છે. == બાળપણ == ચાણક્યનો જન્મ મગધ રાજ્યના પાટનગર [[પાટલીપુત્ર]]માં થયો હતો. ત્યારના સમયમાં મગધ રાજ્ય ખૂબજ શક્તિશાળી રાજ્ય ગણાતું. પાટલીપુત્રમાં નંદ વંશનુ રાજ્ય હતું અને તેનો રાજા ધનનંદ એક અભિમાની અને સંકુચિત દ્રષ્ટિકોણ વાળો આળસુ રાજા હતો. ચણક તેના મંત્રી હતા (એક મત મુજબ ધનનંદના મંત્રી નુ નામ શકટાલ હતું, જયારે ચાણક્યના પિતા આચાર્ય ચણક એક શિક્ષક હતા) પરંતુ ધનનંદે તેને અપમાન કરી કાઢી મુકેલા જેના કારણે પાછળથી ચણકનું મૃત્યુ થયેલું અને ચાણક્ય (વિષ્ણુગુપ્ત) રાજ્ય છોડી [[તક્ષશિલા]] વિધ્યાપીઠમાં ભણવા ગયેલા. ચાણક્યની દાંતપંક્તિ જોઇ કોઇ બ્રાહ્મણે કહેલું કે આ બાળક મહાન થશે પરંતુ તેની માતાને ભૂલી જશે. આથી, વિષ્ણુગુપ્તે તેનો આગળનો દાંત તોડી નાંખેલો. એકવાર ઘાસ પર ચાલતી વખતે ઘાસની તીક્ષ્ણ ધારથી વિષ્ણુગુપ્તને લોહી નીકળેલુ. આથી તેણે ઘાસમાં મધ નાંખ્યું. કોઇએ જ્યારે પુછ્યું કે ઘાસને કાપવાને બદલે તેને મધ કેમ પાય છે, ત્યારે વિષ્ણુગુપ્તે કહ્યું કે મધ તેણે ઘાસના મૂળમાં નાંખેલું છે જેથી કીડીઓ મધને મૂળ સહિત ખાઇ જશે અને ઘાસ કદી કોઇને વાગશે નહિ. == તક્ષશિલા == વિધ્યાપીઠમાં ભણ્યા પછી તેઓએ ત્યાં જ શિક્ષણ કાર્ય સ્વીકાર્યુ. તક્ષશિલા એ આજનું ટક્ષિલા શહેર જે [[પાકિસ્તાન]]માં આવેલું છે. તે વખતે ત્યાં આંભી રાજાનું રાજ્ય હતું. == એલેકઝાન્ડર == અલક્ષેન્દ્ર (અલિકસુંદર) તરીકે ભારતમાં ત્યારે ઓળખાતો એલેકઝાન્ડર પોતાની સેનાની કૂચ કરતો [[ઈરાન]]ને જીતી ભારત પર - અત્યારના અફઘાનિસ્તાન પર - ચડી આવતો હતો. તેણે ઘણા રાજ્યો જીત્યા અને ચાણક્યને આ પરદેશી આક્રમણ સંસ્કૃતિ સામેનો ભય લાગ્યો. તેને સમજાયું કે એલેકઝાન્ડર સામે કોઇ એકલદોકલ રાજ્ય ગમે તેટલા પરાક્રમ છતાં ટકી શકશે નહી. તેઓ જુદાજુદા રાજ્યોને મળવા ગયા. ત્યારના ભારતમાં ગણતંત્ર રાજ્યો હતા જે લોકતાંત્રીક અને સ્વતંત્ર હતા અને એકબીજાના રાજ્ય પરત્વે અભિન્ન રહેતા. ચાણક્યએ તેમને કહ્યું કે એલેકઝાન્ડરની સામે લડાઇ કરવા તમે [[પર્વતેશ્વર]] ([[પોરસ]]) ને મદદ કરો. પરંતુ દરેક રાજયએ પોતાનો સ્વાર્થ અને નબળાઇ બતાવી. આંભી એલેકઝાન્ડરમાં ભળી ગયો અને પર્વતેશ્વર સામે લડાઇ કરવા તેની સાથે થયો. મગધ ત્યારે શક્તિશાળી રાજ્ય હોવાથી પોતાના વૈતક્તિક મતભેદો બાજુ પર રાખી, એલેકઝાન્ડર સામે રક્ષણ મેળવવા તેઓ ફરીથી પાટલીપુત્ર ગયા અને ધનનંદને એલેકઝાન્ડર સાથે લડવા પ્રાર્થના કરી. પરંતુ ધનનંદે તેમનું અપમાન કરી રાજસભાનો ત્યાગ કરવા જણાવ્યું. જેથી તેમણે પ્રતિજ્ઞા કરી કે જ્યાં સુધી ધનનંદને રાજા તરીકે નહિ હટાવે ત્યાં સુધી તે શિખા (ચોટી) બાંધશે નહિ. == ક્રાંતિ == પાટલીપુત્ર છોડી તેઓ તક્ષશિલા જવા તૈયાર થયા. રસ્તામાં તેમણે બાળકોને રમતા જોયા જ્યા એક બાળક બીજા બધાનો રાજા બની તેમને ન્યાય આપતો હતો. બાળકની ન્યાયની સમજણ જોઇ ચાણક્યે તેને જ પાટલીપુત્રનો રાજા બનાવવા નિશ્ચય કર્યો અને તેને તેની માતા પાસેથી ખરીદી લીધો. તેણે માતાને સમજાવી કે તે તેના પુત્રને મહાન બનવાની શિક્ષા આપશે. આ પુત્ર એટલે ચંદ્રગુપ્ત અને તે મુરા દાસીનો પુત્ર હોવાથી તેને મૌર્ય કહેવાય છે. તક્ષશિલામા આવી ચંદ્રગુપ્તને ભણવા મુકયો અને પોતે શિક્ષણ કાર્ય ચાલું રાખ્યું. તેમણે એલેક્ઝાન્ડરના સૈન્યમાં ભારતીય સૈન્યોની ઘણી અફવા ફેલાવી હતી; એલેક્ઝાન્ડરનું સૈન્ય લાંબા પ્રવાસથી થાકી ગયું હતું અને બધી અફવાથી તેમણે ભારતમાં આગળ યુદ્ધ ન કરવા બળવો કર્યો. એલેક્ઝાન્ડર પણ પોરસ સાથેના યુદ્ધમાં ઘવાયો હતો આથી તેણે નિ:સહાય પાછા ફરવાનું નક્કી કર્યુ અને સેલ્યુકસને તે પ્રાંત સોંપી પોતે ગ્રીક જવા સિંધુ અને સમુદ્ર માર્ગે પાછો ફર્યો. એલેક્ઝાન્ડરના પ્રસંગથી ચાણક્યને સમજાયું કે ભારતમાં એક શક્તિશાળી રાજ્ય હોવાની જરૂર છે જે તેની સંસ્કૃતિની રક્ષા કરી શકે. રાજાઓ તરફથી મદદ ના મળવાને કારણે તેમણે લોકજાગૃતિનું કામ કર્યુ. ચંદ્રગુપ્ત અને બીજા વિધ્યાર્થીઓની મદદ લઇ લોકોને ગ્રીક રાજકર્તા સામે ઉશ્કેર્યા. અને તેમણે નાના સૈન્યો બનાવ્યા. ગ્રીક લોકોને મારવાનું અને ગ્રીક રાજ્યના ભારતીય લોકોને નહી મારવાનું નક્કી કરી યુદ્ધો કર્યા જેથી બધા ભારતીયો એક થાય અને ગ્રીક લોકોને પોતાના જ ભારતીય સૈનિકોથી અવિશ્વાસ પેદા થાય. સેલ્યુકસને હરાવી ચંદ્રગુપ્ત રાજા બન્યો અને પછી ચાણક્ય પોતાના મુખ્ય હેતુ માટે પાટલીપુત્ર ફરીથી ગયા. == ધનનંદનો નાશ == [[ચિત્ર:Nanda_Empire,_c.325_BCE.png|right|thumb|ધનનંદનું સામ્રાજ્ય, ઇ.સ. પૂર્વે ૩૨૩]] પાટલીપુત્રમાં તેમણે નાલંદા વિદ્યાપીઠ ઊભી કરવા રાજાને વિનંતિ કરી. તેમને ખબર હતી કે ધનનંદ આવી વાતની ના પાડશે સાથે સાથે આવી જ કોઇ વાતથી પાટલીપુત્રની પ્રજા રાજા સામે બળવો કરશે. ચાણક્યનો પ્રસ્તાવ રાજાએ ઠુકરાવ્યો અને બધા જ મંત્રીઓ રાજા પ્રત્યે નારાજ થયા. આ જ દરમિયાન ચાણક્યના વિશ્વાસુ લોકોએ ધનનંદના પુત્રને, સેનાપતિને ફોડી લીધા. નગરમાં એક રાત્રી યુદ્ધ પણ થયું અને ચાણકયએ ચંદ્રગુપ્ત જે ગુપ્તવેશે નગરમાં આવેલો તેને રાજા બનાવ્યો અને ધનનંદને સવાર પહેલા જ રથમાં બેસાડી નગર બહાર મોકલી આપ્યો. ધનનંદના જ મહામંત્રી રાક્ષસને મહાઅમાત્ય તરીકે નિયુક્ત કર્યા. == સંદર્ભ == {{Reflist}} == બાહ્ય કડીઓ == {{wikiquote|ચાણક્ય}} [[શ્રેણી:ઇતિહાસ]] [[શ્રેણી:ભારતના અર્થશાસ્ત્રીઓ]] [[શ્રેણી:વ્યક્તિત્વ]] 6ztde9l4ps29gtxxsg9l67w0s9hc2oi 0 13833 825651 789119 2022-07-23T02:55:13Z Snehrashmi 41463 અપડેટ wikitext text/x-wiki '''૨૩ જુલાઇ'''નો દિવસ [[ગ્રેગોરીયન પંચાંગ]] મુજબ વર્ષનો ૨૦૧મો ([[લિપ વર્ષ]] દરમ્યાન ૨૦૨મો) દિવસ છે. આ દિવસ પછી વર્ષ પુરું થવામાં ૧૬૪ દિવસ બાકી રહે છે. == મહત્વની ઘટનાઓ == * ૧૯૦૩ – ફોર્ડ મોટર કંપનીએ તેમની પ્રથમ કારનું વેચાણ કર્યું. * ૧૯૨૬ – 'ફોક્ષ ફિલ્મે' 'ફિલ્મ' (કચકડાની પટ્ટી) પર ધ્વનિમુદ્રણ કરવા માટેની '[[મુવિટોન ધ્વનિ પ્રણાલી]]'ના પેટન્ટ અધિકારો ખરીદ્યા. * ૧૯૨૭ – ભારતીય પ્રસારણ કંપનીનું પહેલું સ્ટેશન મુંબઈમાં પ્રસારિત થયું. * ૧૯૬૨ – 'ટેલસ્ટાર' ([[:en:Telstar|Telstar]]) ઉપગ્રહે, [[એટલાન્ટીક મહાસાગર]] પાર પ્રથમ ટેલિવિઝન પ્રસારણનાં મોજાં પ્રસારિત કર્યા. * ૧૯૮૩ – તમિલ ટાઇગરો દ્વારા ૧૩ [[શ્રીલંકા|શ્રીલંકન]] સેનાના જવાનોની હત્યા સાથે શ્રીલંકામાં ગૃહયુદ્ધની શરૂઆત થઇ. 'બ્લેક જુલાઇ'થી ઓળખાનાર, સરકારી આયોજન હેઠળ થયેલ તબાહીમાં લગભગ ૧૦૦૦ તમિલોનો બલિ લેવાયો, અંદાજે ૪,૦૦,૦૦૦ તમિલો સમુદ્રપાર પડોશી [[ભારત]]ના [[તમિલ નાડુ]] રાજ્યમાં ભાગી ગયા અને ઘણા અન્યોએ [[યુરોપ]] અને [[કેનેડા]]માં શરણ લીધું. * ૧૯૯૨ – અબખાઝિયાએ [[જ્યોર્જીયા (દેશ)|જ્યોર્જિયા]]થી સ્વતંત્રતાની ઘોષણા કરી. * ૧૯૯૫ – [[હેલ-બોપ ધૂમકેતુ]] શોધાયો અને ત્યાર પછી લગભગ એક વર્ષમાં તે નરી આંખે દેખાયો. == જન્મ == * ૧૮૫૬ – [[લોકમાન્ય ટિળક]], ભારતનાં સ્વાતંત્ર્ય સેનાની (અ. ૧૯૨૦) * ૧૯૦૬ – [[ચંદ્રશેખર આઝાદ]], ભારતીય ક્રાંતિકારી (અ. ૧૯૩૧) * ૧૯૪૧ – [[સર્જિયો માત્તારેલા]], [[ઈટલી|ઇટાલિયન]] રાજકારણી અને વકીલ, ઇટાલીના ૧૨મા પ્રમુખ * ૧૯૬૧ – મિલિંદ ગુણાજી, ભારતીય અભિનેતા, મોડેલ, ટેલિવિઝન શો હોસ્ટ અને લેખક * ૧૯૭૩ – [[હિમેશ રેશમિયા]], ભારતીય ગાયક-ગીતકાર, નિર્માતા, અભિનેતા અને દિગ્દર્શક == અવસાન == * ૧૯૬૦ – [[કૃષ્ણલાલ શ્રીધરાણી]], ગુજરાતી ભાષાના કવિ અને નાટ્યકાર (જ. ૧૯૧૧) * ૧૯૭૬ – [[પૂજ્ય શ્રી મોટા]], આધ્યાત્મિક ગુરુ (જ. ૧૮૯૮) * ૨૦૦૪ – [[મેહમૂદ]], ભારતીય અભિનેતા (જ. ૧૯૩૨) * ૨૦૧૨ – [[લક્ષ્મી સહેગલ]], ભારતીય રાષ્ટ્રીય સૈન્યના અધિકારી અને આઝાદ હિન્દ સરકારમાં મહિલા બાબતોના પ્રધાન (જ. ૧૯૧૪) == તહેવારો અને ઉજવણીઓ == * [[રાષ્ટ્રીય પ્રસારણ દિવસ]] == બાહ્ય કડીઓ == * [http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/july/23 બી.બી.સી.(BBC): આજનો દિવસ] {{commons|July 23}} ---- {{ઢાંચો:માસ}} [[શ્રેણી:જુલાઇ]] isixvohwzcu00ocdkyclitpaqn7gdkd 0 13891 825660 804068 2022-07-23T03:23:21Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:૨૦૦૧માં મૃત્યુ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{infobox person/Wikidata | fetchwikidata = ALL | onlysourced = no }} '''શિવાજી ગણેશન''' ([[તમિલ ભાષા]]: சிவாஜி கணேசன்) ([[હિંદી ભાષા]]:विल्लुपुरम चिन्नैया गणेशन) ( [[ઓક્ટોબર ૧|પહેલી ઓક્ટોબર]], [[૧૯૨૮]] - [[જુલાઇ ૨૧|એકવીસમી જુલાઇ]], [[૨૦૦૧]]) ભારતીય, તમિલ ચલચિત્રોનાં અભિનેતા હતા. તેઓ વીસમી સદીના છેલ્લા દાયકાઓમાં સક્રિય રહ્યા હતા. એમને ભારત સરકાર દ્વારા ઇ. સ. ૧૯૮૪માં અભિનય કલાના ક્ષેત્રમાં એમના યોગદાન બદલ [[પદ્મભૂષણ]] પુરસ્કાર વડે સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા. {{સ્ટબ}} [[શ્રેણી:ભારતીય ફિલ્મ અભિનેતાઓ]] [[શ્રેણી:૧૯૨૮માં જન્મ]] [[શ્રેણી:૨૦૦૧માં મૃત્યુ]] sohigproju0dkcu7cqudtgrmsdk5rje 0 19554 825687 820310 2022-07-23T03:51:11Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:૧૯૭૫માં જન્મ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Football biography 2 | playername = David Beckham | image = [[ચિત્ર:David Beckham Nov 11 2007.jpg|200px]] | fullname = David Robert Joseph Beckham | dateofbirth = {{birth date and age|1975|5|2|df=y}} | cityofbirth = [[Leytonstone]], [[London]] | countryofbirth = [[England]] | height = {{convert|6|ft|0|in|m|2|abbr=on}}<ref>{{cite news |title=David Beckham |url=http://www.soccerbase.com/players_details.sd?playerid=547 |publisher=Soccerbase |access-date=9 September 2008 |archive-date=9 ફેબ્રુઆરી 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090209020212/http://www.soccerbase.com/players_details.sd?playerid=547 |url-status=dead }}</ref> | position = [[Midfielder]] | currentclub = [[Los Angeles Galaxy]] | clubnumber = 23 | youthyears1 = |youthclubs1 = [[Brimsdown Rovers F.C.|Brimsdown Rovers]] | youthyears2 = 1987–1991 |youthclubs2 = [[Tottenham Hotspur F.C.|Tottenham Hotspur]] | youthyears3 = 1991–1993 |youthclubs3 = [[Manchester United F.C.|Manchester United]] | years1 = 1993–2003 |clubs1 = [[Manchester United F.C.|Manchester United]] |caps1 = 265 |goals1 = 62 | years2 = 1995 |clubs2 = → [[Preston North End F.C.|Preston North End]] (loan) |caps2 = 5 |goals2 = 2 | years3 = 2003–2007 |clubs3 = [[Real Madrid C.F.|Real Madrid]] |caps3 = 116 |goals3 = 13 | years4 = 2007– |clubs4 = [[Los Angeles Galaxy]] |caps4 = 36 |goals4 = 6 | years5 = 2009 |clubs5 = → [[A.C. Milan|Milan]] (loan) |caps5 = 18 |goals5 = 2 | nationalyears1 = 1994–1996 |nationalteam1 = [[England national under-21 football team|England U21]] |nationalcaps1 = 9 |nationalgoals1 = 0 | nationalyears2 = 1996– |nationalteam2 = [[England national football team|England]] |nationalcaps2 = 114 |nationalgoals2 = 17 | pcupdate = 22 August 2009 | ntupdate = 9 September 2009 }} '''ડેવિડ રોબર્ટ જોસેફ બેકહામ''', <small>[[બ્રિટીશ સામ્રાજ્યનો ક્રમ|ઓબીઇ(OBE)]]</small><ref name="OBE">{{cite news | title=Beckham's pride at OBE | url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/2988104.stm | publisher=[[BBC Sport]] | date=2003-06-13 | access-date=2008-09-09}}</ref> (જન્મ 2 મે, 1975)<ref name="name">{{cite news | title=David Beckham - Rise of a footballer | url=http://www.bbc.co.uk/dna/h2g2/A1138600 | publisher=BBC | date=2003-08-19 | access-date=2008-09-09}}</ref> એક [[ઇંગ્લેન્ડ|અંગ્રેજ]] [[એસોશિએશન ફૂટબોલ|ફૂટબોલ ખેલાડી]] છે જેઓ હાલમાં [[યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ|અમેરિકા]]ની [[અગ્રણી લીગ સોકર]] ક્લબ [[લોસ એન્જલસ ગેલેક્સી]]<ref>{{cite news | title=Beckham's first start for Galaxy full of firsts | url=http://www.latimes.com/sports/la-sp-galaxy16aug16,1,1716578.story?coll=la-headlines-sports | publisher=[[Los Angeles Times]] | date=16 August 2007 | first=Grahame | last=Jones | access-date=2007-08-16}}</ref> અને [[ઇંગ્લેન્ડની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ઇંગ્લેન્ડની રાષ્ટ્રીય ટીમ]] માટે [[મિડફિલ્ડર|મિડફિલ્ડ]]માં રમે છે. [[ફિફા વર્લ્ડ પ્લેયર ઓફ ધી યર|ફિફા(FIFA) વર્લ્ડ પ્લેયર ઓફ ધી યર]]<ref name="galaxybio">{{cite news | title=Los Angeles Galaxy: Player bio | url=http://la.galaxy.mlsnet.com/players/bio.jsp?player=beckham_d&playerId=bec369464&statType=current&team=t106 | publisher=Los Angeles Galaxy | date=2008-09-09 | access-date=2008-09-09 | archive-date=2008-10-28 | archive-url=https://web.archive.org/web/20081028224000/http://la.galaxy.mlsnet.com/players/bio.jsp?team=t106&player=beckham_d&playerId=bec369464&statType=current | url-status=dead }}</ref> માટે બે વખત બીજા ક્રમે રહેલા અને વર્ષ 2004માં વિશ્વના સૌથી વધુ નાણાં મેળવતા ફૂટબોલ ખેલાડી,<ref>{{cite news | title=Beckham is world's highest-paid player | url=http://in.rediff.com/sports/2004/may/04beck.htm | publisher=ReDiff | date=2004-05-04 | access-date=2008-09-09}}</ref> બેકહામ 100 [[યુઇએફએ ચેમ્પિયન્સ લીગ|ચેમ્પિયન્સ લીગ]] મેચ રમનારા પ્રથમ બ્રિટીશ ફૂટબોલ ખેલાડી છે. <ref name="galaxybio"/> વર્ષ 2003 અને 2004 બંનેમાં [[Google|ગૂગલ(Google)]] પર શોધવામાં આવતા રમત-ગમત અંગેના બધા જ શીર્ષકોમાં તેઓ મોખરાનું સ્થાન ધરાવતા હતા.<ref>{{cite news | title=2004 Year-End Google Zeitgeist | url=http://www.google.com/press/zeitgeist2004.html | publisher=[[Google]] | date=2005-01-01 | access-date=2008-09-09}}</ref> આ પ્રકારની વૈશ્વિક ઓળખ સાથે તેઓ જાહેરાતની શ્રેષ્ઠ બ્રાન્ડ અને ટોચના ફેશન પ્રતિક બની ગયા. <ref>{{cite web|url=http://money.cnn.com/2007/07/05/commentary/sportsbiz/?postversion=2007070605|title=Brand it like Beckham|work=CNN|access-date=2007-08-21|date=2007-06-06}}</ref><ref>{{cite news | title=Becks and Bucks | url=http://www.forbes.com/forbeslife/sports/2007/07/07/beckham-soccer-marketing-face-markets-cx_pm_0707autofacescan01.html | publisher=Forbes | date=2007-09-05 | access-date=2008-09-09 | archive-url=https://archive.today/20120524213646/http://www.forbes.com/2007/07/07/beckham-soccer-marketing-face-markets-cx_pm_0707autofacescan01.html | archive-date=2012-05-24 | url-status=dead }}</ref> બેકહામ 15 નવેમ્બર, 2000[21]થી વર્ષ 2006ની ફિફા(FIFA)વિશ્વ કપની ફાઇનલ[23] સુધી ઇંગ્લેન્ડની ટીમના કપ્તાન તરીકે રહ્યા હતા, તે દરમિયાન તેઓ 58 વખત રમ્યા હતા. ત્યાર પછી પણ તેઓ તેમના દેશનું પ્રતિનિધીત્વ કરતા રહ્યા અને 26 માર્ચ, 2008ના રોજ [[ફ્રાન્સની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ફ્રાન્સ]] વિરૂદ્ધ તેમણે ઇંગ્લેન્ડ માટે સૌથી વધુ ચર્ચામાં રેહેલી એકસોમી [[કેપ (રમત)|કેપ]] મેળવી. <ref>{{cite news | title=Beckham achieves century landmark | url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/internationals/7315475.stm | publisher=BBC Sport | date=26 March 2008 | access-date=2008-07-24}}</ref> તેઓ હાલમાં ઇંગ્લેન્ડના 113 મેચો સાથે સૌથી વધુ કેપ ધરાવતા આઉટફિલ્ડ ખેલાડી છે. <ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/7970172.stm |title=BBC SPORT &#124; Football &#124; Internationals &#124; Beckham reaches new caps landmark |publisher=BBC News |date=2009-03-28 |access-date=2009-05-04}}</ref> બેકહામે જ્યારે વર્ષ 1992માં 17 વર્ષની ઉંમરે માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ સાથે વ્યાવસાયિક કરાર કરીને ટીમમાં પ્રથમ વાર પ્રવેશ કરી તેની કારકિર્દીની શરૂઆત કરી. [28] તેના સમય દરમિયાન, યુનાઇટેડે છ વખત પ્રિમીયર લીગ ટાઇટલ, બે વખત એફએ કપ અને વર્ષ 1999માં યુઇએફએ (UEFA) ચેમ્પિયન્સ લીગ જીતી લીધી હતી. [29] વર્ષ 2003માં [[રીઅલ મેડ્રિડ સી.એફ.|રિયલ મેડ્રીડ]] સાથે કરાર કરવા માટે તેમણે મેન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ છોડી દીધી અને તેમણે ચાર સીઝન દરમિયાન <ref>{{cite news | title=Beckham joins Real Madrid | url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/front_page/2998868.stm | publisher=BBC Sport | date=2003-09-18 | access-date=2008-09-09}}</ref> ક્લબ સાથેની અંતિમ સીઝનમાં [[લા લિગા]] ચેમ્પિયનશીપમાં જીત મેળવી હતી. <ref>{{cite news | title=Beckham bows out with Liga title | url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/6759697.stm | publisher=BBC Sport | date=2007-06-17 | access-date=2008-09-09}}</ref> જાન્યુઆરી 2007માં, એવી જાહેરાત કરવામાં આવી કે બેકહામ રિયલ મેડ્રીડ છોડી દેશે અને [[અગ્રણી લીગ સોકર|અગ્રણી લી સોકર]] ક્લબ [[લોસ એન્જલસ ગેલેક્સી]] સાથે પાંચ વર્ષનો કરાર કરશે. <ref name="Bandini">{{cite news |last=Bandini |first=Paolo |url=http://football.guardian.co.uk/continentalfootball/story/0,,1988215,00.html |title=Beckham confirms LA Galaxy move |work=The Guardian |date=2007-01-11 |access-date=2007-05-10 }}</ref> બેકહામનો લોસ એન્જલસ ગેલેક્સી સાથેનો કરાર 1 જૂલાઇ, 2007ના રોજથી અમલી બન્યો અને તેને એમએલએફના ઇતિહાસમાં સૌથી વધુ પગાર મેળવી આપ્યો <ref>{{cite news | title=Beckham rejected Milan and Inter to take Galaxy millions | url=http://www.independent.co.uk/sport/football/european/beckham-rejected-milan-and-inter-to-take-galaxy-millions-431736.html | publisher=The Independent | date=2007-01-12 | access-date=2008-09-09 | archive-date=2014-03-08 | archive-url=https://web.archive.org/web/20140308193915/http://www.independent.co.uk/sport/football/european/beckham-rejected-milan-and-inter-to-take-galaxy-millions-431736.html | url-status=dead }}</ref> તેણે 21 જૂલાઇના રોજ [[ધી હોમ ડિપોટ સેન્ટર]] <ref>{{cite news | title=Beckham makes brief Galaxy debut | url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/6910451.stm | publisher=BBC Sport | date=2007-07-22 | access-date=2008-09-09}}</ref> ખાતે [[ચેલ્સિયા એફ.સી.|ચેલ્સીયા]] સામેની એક ઔપચારિક મેચમાં પ્રથમ વખત ટીમ તરફથી રમવાની શરૂઆત કરી અને 15 ઓગસ્ટના રોજ, [[નોર્થ અમેરિકા સુપરલિગા 2007|2007 સુપરલિગા]] સેમીફાઇનલમાં પ્રથમ ગોલ કરીને ટીમ સાથે રમવાની શરૂઆત કરી. <ref>{{cite news | title=Beckham scores in LA Galaxy win | url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/6948945.stm | publisher=BBC Sport | date=2007-08-16 | access-date=2008-09-09}}</ref> 18 ઓગસ્ટના રોજ [[જાયન્ટ્સ સ્ટેડિયમ]] ખાતે વિક્રમજનક પ્રેક્ષકોની હાજરીમાં તેણે પ્રથમ લીગની શરૂઆત કરી. <ref>{{cite news | title=Beckham plays full Galaxy match | url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/6953543.stm | publisher=BBC Sport | date=2007-08-19 | access-date=2008-09-09}}</ref> બેકહામે પૂર્વ [[સ્પાઇસ ગર્લ્સ|સ્પાઇસ ગર્લ]] [[વિક્યોરિયા બેકહામ]] (née Adams)સાથે લગ્ન કર્યા અને આ <ref>{{cite news | title=Sunday Times - Rich List: David and Victoria Beckham | url=http://www.timesonline.co.uk/richlist/person/0,,47566,00.html | publisher=The Times | date=2008-04-27 | access-date=2008-09-09}}</ref> દંપતિને ત્રણ સંતાનો છે અને હાલમાં તેઓ [[બેવર્લિ હિલ્સ, કેલિફોર્નિયા|કેલિફોર્નયાના બેવર્લી હિલ્સ]] ખાતે રહે છે. == ક્લબ કારકિર્દી == === બાળપણ અને કારકિર્દીનો પ્રારંભ === બેકહામનો જન્મ ઇંગ્લેન્ડના [[ઇસ્ટ લંડન, ઇંગ્લેન્ડ|લંડન]] શહેરમાં [[લિટનસ્ટોન|લેટોનસ્ટોન]]ના [[વ્હિપ્સ ક્રોસ યુનિવર્સિટી હોસ્પિટલ|વ્હીપ્સ ક્રોસ યુનિવર્સિટી હોસ્પિટલ]] ખાતે થયો હતો. <ref>{{cite news | title=BECKHAM - Working-class boy to Man U | url=http://articles.latimes.com/2007/jul/09/sports/sp-beckham9 | publisher=Los Angeles Times | date=2007-07-09 | access-date=2008-09-09}}</ref> તેઓ ડેવિડ એડવર્ડ એલન "ટેડ" બેકહામ (બી.[[એડમન્ટન, લંડન|એડમોન્ટન, લંડન]], જૂલાઇ–સપ્ટેમ્બર, 1948), એક [[રસોડું|કિચન]] [[ફિટર (વ્યવસાય)|ફિટર]], એને પત્ની (એમ. [[લંડન બોરો ઓફ હેકની]], 1969)<ref>{{cite news | title=Blame yourself Posh, Beckham's mum yells | url=http://www.dailymail.co.uk/femail/article-484343/Will-Ted-Beckhams-heart-attack-end-bitter-rift-Becks.html | publisher=Mail Online | date=2007-09-28 | access-date=2008-09-09}}</ref> સાન્દ્રા જ્યોર્જિના વેસ્ટ (બી. 1949),<ref>{{cite news | title=Will Ted Beckham's heart attack end his bitter rift with Becks? | url=http://www.mailonsunday.co.uk/tvshowbiz/article-321412/Blame-Posh-Beckhams-mum-yells.html | publisher=Mail on Sunday| date=2004-10-12 | access-date=2008-09-09}}</ref> એક [[હેરડ્રેસર]]ના સંતાન છે. તેઓ બાળપણમાં [[ચિંગફોર્ડ]]ના રિજવે પાર્કમાં નિયમિતપણે ફૂટબોલ રમતા હતા અને ચેઝ લેન પ્રાઇમરી સ્કૂલ અને ચિંગફોર્ડ ફાઉન્ડેશન સ્કૂલ ખાતે તેમણે અભ્યાસ કર્યો હતો. વર્ષ 2007માં એક મુલાકાતમાં બેકહામે જણાવ્યું હતું કે ''શાળામાં જ્યારે પણ તેમના શિક્ષક તેમને પૂછતા, 'તુ મોટો થઇને શુ બનવાની ઇચ્છા ધરાવે છે?''' ''હું કહેતો, 'મારે ફૂટબોલ ખેલાડી બનવું છે.''' ''ત્યારે તેઓ કહેતા, 'ના, તું નોકરી મેળવવા માટે ખરેખર શું બનાવા માગે છે?' ''પરંતુ હું હંમેશાથી તે જ વસ્તુ કરવા માગતો હતો."<ref>{{cite web|url=http://www.wmagazine.com/celebrities/2007/08/beckhams_steven_klein?currentPage=2|title=American Idols|publisher=[[W magazine]]|date=2007-08-01|access-date=2009-02-24|archive-date=2013-05-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20130526195650/http://www.wmagazine.com/celebrities/2007/08/beckhams_steven_klein?currentPage=2|url-status=dead}}</ref> બેકહામે જણાવ્યું હતું કે તેના નાનાજી [[જૂઇશ]] <ref>{{cite web|url=http://www.thejc.com/articles/2008418468/beckhams-%E2%80%98-send-son-la-jewish-nursery|title=Beckhams ‘to send son to LA Jewish nursery’|publisher=[[Jewish Chronicle]]|date=2008-04-18|access-date=2009-01-07}}</ref> હતા અને પોતાની જાતને તેઓ "અડધા જૂઇશ" <ref>{{cite web|url=http://football.guardian.co.uk/News_Story/0,,2126173,00.html|title=Beckham launches into the Galaxy|publisher=Guardian Unlimited|access-date=2007-07-14}}</ref> ગણાવતા હતા અને તેમના પર તે ધર્મનો પ્રભાવ હોવાનું પણ સ્વીકાર્યું હતું. તેમના પુસ્તક ''બોથ ફીટ ઓન ધી ગ્રાઉન્ડ (Both Feet on the Ground)'' માં તેમણે જણાવ્યું હતું કે તેઓ તેમના માતાપિતા અને તેમની બે બહેનો, જોન અને લીન સાથે હંમેશા [[ચર્ચ (બિલ્ડીંગ)|ચર્ચ]] જતા. તેમના માતાપિતા [[માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ એફ.સી.|માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ]]ના ઝનૂની ચાહક હતા અને ટીમની સ્થાનિક મેચો જોવા માટે તેઓ ઘણીવાર [[લંડન]]થી [[ઓલ્ડ ટ્રેફર્ડ|ઓલ્ડ ટ્રેફોર્ડ]] સુધીનો પ્રવાસ કરતા. માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ પ્રત્યેનો પ્રેમ અને તેના ફૂટબોલ પ્રત્યેનો લગાવ ડેવિડને તેના માતાપિતા પાસેથી વારસામાં મળ્યો હતો. તેમણે [[માન્ચેસ્ટર]]માં [[બોબી ચાર્લ્ટન]]ની ફૂટબોલ સ્કૂલમાં પ્રશિક્ષણ લીધું હતું અને પ્રતિભા સ્પર્ધાના એક ભાગરૂપે [[એફસી બાર્સેલોના]] ખાતે તાલિમ સત્રમાં ભાગ લેવાની તક મેળવી હતી. તેઓ રિજવે રૂવર્સ નામની સ્થાનિક યુવાન ટીમમાં રમતા હતા, જેના પ્રશિક્ષક તેમના પિતા, સ્ટુઅર્ટ અંડરવુડ અને સ્ટીવ કિર્બી હતા. બેકહામ વર્ષ 1986માં [[વેસ્ટ હેમ યુનાઇટેડ એફ.સી.|વેસ્ટ હેમ યુનાઇટેડ]] સામેની મેચમાં માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડના મેસ્કોટ હતા. યુવાન બેકહામે [[નોર્વિચ સિટી એફ.સી.|નોરવિચ સિટી]]ની સ્થાનિક ક્લબ [[લેટન ઓરિએન્ટ એફ.સી.|લેટન ઓરિએન્ટ]] સાથે અજમાયશો કરી હતી અને [[તોત્તેન્હામ હોટ્સ્પર એફ.સી.|તોત્તેન્હામ હોટ્સ્પર]]ની સ્કૂલ ઓફ એક્સિલન્સમાં શિક્ષણ મેળવ્યું હતું. તોત્તેન્હામ હોટ્સ્પર પ્રથમ એવી ક્લબ હતી, જેમની સાથે તેઓ રમ્યા હતા. બેકહામ [[બ્રિસ્મડાઉન રૂવર્સ એફ.સી.|બ્રિસ્મડાઉન રૂવર્સ]]ની યુવાન ટીમ માટે રમ્યા તે બે વર્ષ દરમિયાન, તેઓ વર્ષ 1990ના 15 વર્ષથી ઓછી ઉંમર ધરાવતા શ્રેષ્ઠ ખેલાડી તરીકે ઉભરી આવ્યા હતા. <ref>[http://www.thefa.com/TheFACup/TheFAVase/NewsAndFeatures/Postings/2004/09/BecksBrimsdownBoost.htm ધી એફએ - બેક્સની બ્રિઝ્મડાઉન બૂસ્ટ, 24 ,સપ્ટેમ્બરના 2004]ના રોજ તેમજ 7 July 2007ના રોજ સુધારો</ref> તેમણે બ્રેડન્ટન પ્રિપરેટરી એકેડેમીમાં પણ તાલિમ મેળવી હતી, પરંતુ તેમના ચૌદમા જન્મદિવસે માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ ખાતે સ્કૂલબોય ફોર્મ્સ પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા અને ત્યાર બાદ 8 જૂલાઇ, 1991ના રોજ [[યુથ ટ્રેનીંગ સ્કીમ]] પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા. === માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ === બેકહામ ક્લબના યુવાન ખેલાડીઓના જૂથનો સભ્ય હતો, જેમણે ક્લબને મે 1992માં [[એફએ યુથ કપ]]માં જીત મેળવી હતી, જેમાં બેકહામે [[ક્રિસ્ટલ પેલેસ એફ.સી.|ક્રિસ્ટલ પેલેસ]] સામેની ફાઇનલમાં સેકન્ડ લેગ<ref>"સેકન્ડ લેગ" ટાઇ અંગે નિર્ણય લેવા માટે બે મેચોમાં સેકન્ડ માટે વપરાય છે. બે મેચોનો સ્કોર વિજેતા નક્કી કરવા માટે ઉમેરવામાં આવે છે. </ref> સ્કોર કર્યો હતો. તે વર્ષે તેણે યુનાઇટેડની પ્રથમ-ટીમ માટે પ્રથમ વખત સ્થાન મેળવ્યું હતું, જેમાં તેઓ [[બ્રાઇટન એન્ડ હોવ ઓલ્બિયન એફ.સી.|બ્રાઇટન એન્ડ હોવ એલ્બિયન]] સામેની [[ફૂટબોલ લીગ કપ|લીગ કપ]] મેચમાં અવેજી ખેલાડી તરીકે રમ્યા હતા અને ત્યાર બાદ ટૂંકમાં જ તેમણે પ્રથમ વ્યાવસાયિક કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા. પછીના વર્ષે યુનાઇટેડ યુથ કપની ફાઇનલમાં ફરીથી પ્રવેશ્યું ત્યારે બેકહામ ટીમમાં હતો અને તેઓ [[લીડ્સ યુનાઇટેડ એ.એફ.સી.|લીડ્સ યુનાઇટેડ]] સામે પરાજિત થયા હતા. ક્લબની અનામત ટીમે 1994માં જ્યારે લીગ જીતી ત્યારે તેણે વધુ એક મેડલ મેળવ્યો હતો. 7 ડિસેમ્બર, 1994ના રોજ, બેકહામે ગ્રુપ સ્ટેજની અંતિમ મેચમાં [[ગેલાટાસરે એસ.કે.|ગેલાટાસરે]] સામે 4-0થી ગોલ કરીને જીત મેળવી હતી અને [[યુઇએફએ ચેમ્પિયન્સ લીગ]]માં પ્રવેશ મેળવ્યો હતો. આમ છતાં, આ જીત બહુ કામ ન આવી, કેમકે ગોલની સંખ્યામાં તફાવતને આધારે ચાર ટીમોના ગ્રુપમાં [[એફ.સી. બાર્સેલોના|એફસી બાર્સેલોના]] પાછળ ત્રીજા સ્થાને રહ્યા હતા. ત્યાર બાદ તેઓ પ્રથમ કક્ષાની ટીમનો અનુભવ મેળવવા માટે વર્ષ [[1994-95 ઇંગ્લિશ ફૂટબોલમાં|1994-95ની સીઝન]]ના ભાગરૂપે લોન પર [[પ્રિસ્ટન નોર્થ એન્ડ એફ.સી.|પ્રિસ્ટન નોર્થ એન્ડ]] ગયા હતા. તેમણે પાંચ મેચોમાં સીધી [[કોર્નર કીક]]થી નોંધપાત્ર રીતે બે ગોલ ફટકારીને સૌને પ્રભાવિત કર્યા હતા. <ref> [http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/2988104.stm બેકહામ્સ પ્રાઇડ એટ ઓબીઇ] બીબીસ સ્પોર્ટ; 13 જૂન 2003, સુધારો 22 October 2008</ref> બેકહામ માન્ચેસ્ટર પરત ફર્યા અને અંતે 2 એપ્રિલ, 1995ના રોજ [[લીડ્સ યુનાઇટેડ એ.એફ.સી.|લીડ્સ યુનાઇટેડ]] સામેની ગોલ વગરની ડ્રો મેચમાં માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ માટે [[પ્રિમીયર લીગ]]માં રમવા માટે પ્રવેશ મેળવ્યો હતો. યુનાઇટેડના વ્યવસ્થાપક [[એલેક્સ ફર્ગ્યુસન|સર એલેક્સ ફર્ગ્યુસન]]ને ક્લબના યુવા ખેલાડીઓ પર જબરદસ્ત વિશ્વાસ હતો. 1990ના ("[[ફર્ગિઝ ફ્લેજિંગ્સ|Fergie's Fledglings]]") દાયકામાં ફર્ગ્યુસને ટીમમાં યુવા પ્રતિભાઓના ગ્રુપને સ્થાન આપ્યું તેમાં બેકહામ સામેલ હતા. આ ઉપરાંત તેમાં [[નિકી બટ્ટ]] અને [[ગેરિ નેવિલ્લે|ગેરી]] અને [[ફિલ નેવિલ્લે|ફિલ નેવિલ]]નો સમાવેશ થાય છે. 1994-95ની સીઝન પૂર્ણ થતા [[પૌલ ઇન્સી|પૌલ ઇન્સ]], [[માર્ક હ્યુજીસ]] અને [[આન્દ્રે કેન્ચલસ્કીસ|આન્દ્રે કેન્ચલસ્કીલ]] જેવા અનુભવી ખેલાડીઓ ક્લબને છોડી ગયા ત્યારે અન્ય ક્લબોમાંથી ટોચના ખેલાડીઓને ખરીદવાને સ્થાને યુવા ખેલાડીઓને ટીમમાં સમાવવાનો તેનો નિર્ણય (યુનાઇટેડ [[ડેરેન એન્ડર્ટન]], [[માર્ક ઓવરમાર્સ]] અને [[રોબર્ટો બેગિયો|રોબર્ટ બેગીઓ]] જેવા ખેલાડીઓ સાથે જોડાણ માટે ચર્ચા કરી રહી હતી, પરંતુ તે સમરમાં કોઇ ટોચના ખેલાડીઓ સાથે કરાર કરવામાં આવ્યા નહી), ખૂબ ટીકાને પાત્ર બન્યો હતો. યુનાઇટેડે [[એસ્ટન વિલ્લા એફ.સી.|એસ્ટન વિલ્લા]] ખાતે 3-1થી પરાજય દ્વારા સીઝનની શરૂઆત કરી ત્યારે આ ટીકા વધુ ઉગ્ર બની હતી, <ref>સૌથી પ્રખ્યાત ટિપ્પણી [[એલન હેન્સન|એલન હેન્સનની]] "યુ કાન્ટ વીન એનીથીંગ વીથ કીડ્ઝ", ''ધી બોસ'' 405માં આપવામાં આવી. બેકહામે યુનાઇટેડ માટે આશરે 30 મિટરના અંતરથી ગોલ કર્યો. </ref> જેમાં ફક્ત બેકહામે એક ગોલ નોંધાવ્યો હતો. આમ છતાં, યુનાઇટેડ ત્યાર પછીની પાંચ મેચોમાં જીત્યું હતું અને યુવા ખેલાડીઓને સારી કામગીરી દર્શાવી હતી. બેકહામે ખૂબ ઝડપથી યુનાઇટેડના જમણી તરફના મિડફિલ્ડર તરીકે પોતાની જાતને પ્રસ્થાપિત કરી હતી (તેના પૂરોગામી આન્દ્રે કેન્ચલસ્કીલની રાઇટ-વિંગર સ્ટાઇલને બદલે) અને પ્રિમીયર લીગ ટાઇટલ તેમજ તે સિઝનમાં [[ચેલ્સિયા એફ.સી.|ચેલ્સિયા]] સામેની સેમીફાઇનલમાં વિનીંગ ગોલ ફટકારીને [[એફએ કપ]] [[ધી ડબલ|ડબલ]] જીતવામાં મદદ કરી હતી અને એફએ કપની ફાઇનલમાં [[એરિક કેન્ટોના]]એ ફટકારેલા ગોલમાં તેણે [[કોર્નર કીક|કોર્નર]] પૂરો પાડ્યો હતો. એક સમયે એવું લાગતું હતું કે તે સિઝનમાં બેકહામનું પ્રથમ ટાઇટલ મેડલ નહીં આવે, કેમકે નવા વર્ષની શરૂઆતના સમયે યુનાઇટેડ અગ્રણી [[ન્યૂકેસલ યુનાઇટેડ એફ.સી.|ન્યૂકાસલ યુનાઇટેડ]] કરતા હજુ પણ 10 પોઇન્ટ પાછળ હતું, પરંતુ બેકહામ અને ટીમના સાથીઓએ માર્ચના મધ્ય સુધીમાં [[ટાઇનીસાઇડ]]ને પાછળ રાખી દઇ લીગમા ટોચે પહોંચ્યા હતા અને સીઝનના અંત સુધી તેઓએ ટોચનું સ્થાન જાળવી રાખ્યું હતું. માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ માટે નિયમિતરૂપે રમવા છતા (અને સતત ઉચ્ચ કક્ષાની રમત), બેકહામ [[યુઇએફએ યુરો 1996|યુરો 96]] પહેલા ઇંગ્લેન્ડની ટીમમાં સ્થાન મેળવી શક્યા ન હતા. <ref>{{cite web|title=Euro 96 stars going strong|url=http://www.thefa.com/England/SeniorTeam/NewsAndFeatures/Postings/2005/01/Euro96_Feature.htm|work=[[the Football Association|FA]]|date=2005-01-21|access-date=2007-07-16}}</ref> વર્ષ [[ઇંગ્લિશ ફૂટબોલમાં 1996-97|1996-97]]ની સીઝનની શરૂઆતમાં બેકહામને 10 નંબરનું શર્ટ આપવામાં આવ્યું, જે મોટે ભાગે માર્ક હ્યુજીસ પહેરતા હતા. 17 ઓગસ્ટ, 1996ના રોજ ([[પ્રિમીયર લીગ|પ્રિમીયર લીગ સીઝન]]નો પ્રથમ દિવસ), [[વિમ્બ્લડન એફ.સી.|વિમ્બ્લડન]] સામેની મેચમાં અદભૂત ગોલ ફટકાર્યા બાદ બેકહામ નું નામ ઘરઘરમાં જાણીતું બની ગયુ હતું . યુનાઇટેડ 2-0થી આગળ હોવા સાથે, બેકહામે જોયું કે વિમ્બ્લડનનો ગોલકિપર [[નિલ સુલ્લિવેન|નીલ સુલ્લિવન]] તેના ગોલથી ઘણો બહારની તરફ ઉભો છે અને તેણે હાફવે લાઇનથી શોટ માર્યો અને તે ગોલકિપરની ઉપરથી નેટમાં ગયો.<ref>[[સ્કાય સ્પોર્ટ્સ]]ના કોમેન્ટેટર [[માર્ટિન ટાઇલર]]ના શબ્દો ''"યુ વીલ સી ધેટ ઓવર એન્ડ ઓવર અગેઇન"'' સાચા સાબિત થયા, કેમકે તે ગોલને વર્ષ 2003માં પ્રિમીયર લીગ ગોલ ઓફ ધી ડિકેડ જાહેર કરવામાં આવ્યો.</ref> જ્યારે તેણે આ વિખ્યાત ગોલ કર્યો ત્યારે તેણે [[ચાર્લિ મીલર|ચાર્લી મિલર]] માટે બનાવેલા જૂતા પહેર્યા હતા (બુટ પર "Charlie" એમ્બ્રોઇડરીથી લખેલું હતું), જે બેકહામને ભૂલથી પહેરવા માટે આપવામાં આવ્યા હતા.<ref>{{cite news|url=http://specials.rediff.com/sports/2004/apr/27pic2.htm|title=Beckham's Golden Boots|publisher=rediff.com|date=2004-04-27}}</ref> વર્ષ 1996-97 સીઝન દરમિયાન, યુનાઇટેડમાં તે આપોઆપ પ્રથમ પસંદગીનો ખેલાડી બની ગયો અને પ્રિમીયર લીગ ચેમ્પિયનશીપ જાળવી રાખવામાં મદદ કરી તથા સારા દેખાવને સહારે તે [[પીએફએ યંગ પ્લેયર ઓફ ધી યર]] બન્યો.<ref>{{cite web|url=http://www.napit.co.uk/viewus/infobank/football/awards/pfayoung.php|title=English PFA Young Player Of The Year Award|work=napit.co.uk|access-date=2007-07-16}}</ref> 18 મે, 1997ના રોજ, એરિક કેન્ટોના ખેલાડી તરીકે નિવૃત્ત થયો અને 7 ક્રમના જાણીતા શર્ટને ખાલી છોડી ગયો અને તોત્તેન્હામ હોટ્સ્પર તરફથી કેન્ટોનાના અનુગામી તરીકે ટેડી શેરીંગહામ આવવા સાથે, બેકહામે 10 નંબરનો શર્ટ શેરીંગહામ માટે છોડી દીધો અને 7 નંબરની જર્સી લઇ લીધી. કેટલાક ચાહકોને લાગ્યુ કે કેન્ટોના નવૃત્ત થતા જ 7 નંબરનો શર્ટ પણ નિવૃત્ત થઇ જશે, પરંતુ હાલના દિવસોમાં તે શર્ટનો ઉપયોગ થઇ રહ્યો છે (તાજેતરમાં જ [[ઇંગ્લેન્ડની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ઇંગ્લેન્ડ]]ના અન્ય સ્ટાર [[માઇકલ ઓવેન|માઇલ ઓવેન]] દ્વારા). યુનાઇટેડે [[ઇંગ્લિશ ફૂટબોલમાં 1997-98|1997-98 સીઝન]]ની શરૂઆત તો સારી કરી, પરંતુ બીજા ગાળામાં ખરાબ પ્રદર્શનને કારણે સીઝનના અંતે યુનાઇટેડ [[આર્સેનલ એફ.સી.|આર્સેનલ]] બાદ બીજા ક્રમે રહી.<ref>{{cite web|url=http://www.geocities.com/Colosseum/Track/5880/fix1998.html|title=Fixture List for 1997/98 Season|work=geocities.com|access-date=2007-07-16|archive-url=https://web.archive.org/web/19990202120416/http://www.geocities.com/Colosseum/Track/5880/fix1998.html|archive-date=1999-02-02|url-status=dead}}</ref> [[ઇંગ્લિશ ફૂટબોલમાં 1998-99|1998-99 સીઝન]]માં, પ્રિમીયર લીગની [[ધી ટ્રેબલ]], એફએ કપ અને ઇંગ્લીશ ફૂટબોલની અગ્રણી [[યુઇએફએ ચેમ્પિયન્સ લીગ|ચેમ્પિયન્સ લીગ]] જીતનારી યુનાઇટેડ ટીમનો એક ભાગ હતો. તે સમયે એવી અટકળો થતી હતી કે વિશ્વ કપમાંથી પરત મોકલાયા બાદ તેમના પર થયેલી ટીકાને કારણે તેઓ ઇંગ્લેન્ડ છોડી રહ્યા છે, પરંતુ તેમણે માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડમાં જ રહેવાનો નિર્ણય લીધો હતો. પ્રિમીયર લીગની જીતને પાક્કી કરવા માટે, યુનાઇટેડ સીઝનની અંતિમ લીગ મેચમાં તોત્તેન્હામ હોટ્સ્પર સામે જીતે તે જરૂરી હતું (એવા અહેવાલો હતા કે વિરોધી ટીમ તેમના કટ્ટર પ્રતિસ્પર્ધી [[આર્સેનલ એફ.સી.|આર્સેનલ]]ને ટાઇટલથી દૂર રાખવા માટે મેચમાં સરળતાથી હારી જશે), પરંતુ તોત્તેન્હામે મેચની શરૂઆતમાં લીડ મેળવી. બેકહામે ગોલ કરીને બરાબરી કરી અને યુનાઇટેડ મેચ અને લીગ બંને જીતી ગયા. બેકહામ યુનાઇટેડની એફએ કપની ફાઇનલ મેચની જીતમાં [[ન્યૂકેસલ યુનાઇટેડ એફ.સી.|ન્યૂકેસલ યુનાઇટેડ]] સામે અને [[1999માં યુઇએફએ ચેમ્પિયન્સ લીગ ફાઇનલ|1999 યુઇએફએ ચેમ્પિયન્સ લીગ ફાઇનલ]]માં [[એફસી બેયર્ન મ્યુનિક|બાયરન મ્યુનિક]] સામે સેન્ટર-મિડફીલ્ડમાં રમ્યા હતા, કેમકે યુનાઇટેડના સેન્ટર મિડફિલ્ડરને મેચ માટે બરતરફ કરવામાં આવ્યો હતો. યુનાઇટેડ સામાન્ય સમય પૂરો થાય ત્યાં સુધીમાં 1-0થી મેચ હારી ગઇ હતી, પરંતુ ઇન્જરી ટાઇમમાં બે ગોલ ફટકારીને ટ્રોફી જીતી ગઇ હતી. બંને ગોલ બેકહામ દ્વારા લેવામાં આવેલા કોર્નર તરફથી આવ્યા હતા. મહત્વપૂર્ણ રમત અને બાકીની સીઝન દરમિયાન શ્રેષ્ઠ પ્રદર્શનને કારણે, તેઓ 1999ના [[બેલોન ડોર|યુરોપિયન ફૂટબોલર ઓફ ધી યર]] અને [[ફિફા વર્લ્ડ પ્લેયર ઓફ ધી યર|ફિફા (FIFA) વર્લ્ડ પ્લેયર ઓફ ધી યર]] પારિતોષિક માટે [[રિવાલ્ડો]] બાદ બીજા ક્રમે રહ્યા હતા. [[ચિત્ર:Memorial Stadium (Bristol).jpg|thumb|બ્રિસ્ટલ રૂવર્સ સામેની મેચમાં બેકહામ]] 1998-99 સીઝનમાં બેકહામની સિદ્ધીઓ બાદ પણ તે કેટલાક ચાહકો અને પત્રકારોમાં ઓછો જાણીતો હતો અને માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડની [[ફિફા ક્લબ વર્લ્ડ કપ|વર્લ્ડ ક્લબ ચેમ્પિયનશીપ]]માં [[ક્લબ નેકેક્સા|નેકાક્સા]] સામેની મેચમાં ઇરાદાપૂર્વકના ફાઉલ માટે પાછો પરત મોકલવામાં આવ્યો હોવાથી તે ટીકાનું પાત્ર બન્યો હતો. પ્રેસમાં એવું જણાવવામાં આવ્યું હતું કે તેની પત્ની તેના પર ખરાબ પ્રભાવ ધરાવે છે અને તે કારણે યુનાઇટેડ તેને વેચી દેવામાં રસ ધરાવે છે,<ref>{{cite news | title = Man Utd's flawed genius?|work = BBC News, 7 January 2000 | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/sport/football/593905.stm | dateformat =dmy | access-date = 6 October 2005 }}</ref> પરંતુ તેના વ્યવસ્થાપકે જાહેર બેકહામને ટેકો આપ્યો અને તે ક્લબમાં જ રહ્યો. 1999-2000 સીઝન દરમિયાન, [[ઇટાલી]]ની [[જુવેન્ટસ એફ.સી.|જુવેન્ટસ]]માં તબદીલીની વાત હતી, પરંતુ તે ક્યારેય બન્યું નહીં. 2000ના દાયકાની શરૂઆત સુધીમાં, ફર્ગ્યુસન અને બેકહામ વચ્ચેના સંબંધો બગડવાની શરૂઆત થઇ, જેની પાછળ બેકહામની પ્રસિદ્ધી અને ફૂટબોલ પ્રત્યેની ઓછી પ્રતિબદ્ધતા કારણભૂત હતી. વર્ષ 2000માં, બેકહામને તેના પુત્ર બ્રુકલિનની સંભાળ રાખવા માટે તાલિમ છોડવાની મંજૂરી આપવામાં આવી હતી, જે [[ગેસ્ટ્રેએન્ટરાઇટિસ|ગેસ્ટ્રોએન્ટેરિટીસ]]થી પિડાતો હતો, પરંતુ [[વિક્ટોરિયા બેકહામ|વિક્ટોરીયા બેકહામ]] એ જ સાંજે એક કાર્યક્રમમાં લંડન ફેશન વિકમાં દેખાઇ ત્યારે ફર્ગ્યુસન ગુસ્સે થયા અને જણાવ્યું કે વિક્ટોરિયા એ દિવસે બ્રુકલિનની સંભાળ રાખી હોત તો તે તાલિમ આપી શક્યા હોત. તેમણે બેકહામને સૌથી વધુ રકમનો (બે સપ્તાહનો પગાર - તે સમયે 50,000 પાઉન્ડ) દંડ ફટકાર્યો અને યુનાઇટેડના પ્રતિસ્પર્ધી [[લીડ્સ યુનાઇટેડ એ.એફ.સી.|લીડ્સ યુનાઇટેડ]] સામેની મેચમાં તેને ટીમમાંથી પડતો મુક્યો. આ બાબતે તેમણે આત્મકથામાં બેકહામની ફરી ટીકા કરી કે, તે બાબત તેના ''ટીમના સભ્યો માટે સારી ન હતી'' <ref>''ધી બોસ'' 469.</ref>. બેકહામે તેની ટીમ માટે સીઝનમાં સારૂ કામ કર્યું હતું, છતાં તેણે યુનાઇટેડને વિક્રમી અંતરથી પ્રિમીયર લીગ જીતવામાં ભૂમિકા ભજવી હતી. <blockquote> "લગ્ન નહોતા થયા ત્યાં સુધી કોઇ સમસ્યા ન હતી. તે એકેડમી કોચીસ સાથે રાતના સમયે તાલિમ માટે જતો, તે અદભૂત યુવા ખેલાડી હતો. તે સમયમાં તેમને લગ્ન કરવા એ ખૂબ મુશ્કેલ બાબત હતી - અને તે સમયે તેનું જીવન પહેલા જેવું ન હતું. તે ખૂબ સુપ્રસિદ્ધ ખેલાડી છે, ફૂટબોલ તે એક નાનકડો ભાગ છે."'તેમ એલેક્સ ફર્ગ્યુસને 2007માં બેકહામના લગ્ન સમયે જણાવ્યું હતું.<ref>{{cite news|url=http://www.independent.co.uk/sport/football/news-and-comment/ferguson-will-never-talk-to-the-bbc-again-401487.html|title=Ferguson will never talk to the BBC again|last=Harris|first=Nick|date=6 September 2007|work=[[The Independent]]|access-date=30 April 2009|archive-date=25 ફેબ્રુઆરી 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100225135740/http://www.independent.co.uk/sport/football/news-and-comment/ferguson-will-never-talk-to-the-bbc-again-401487.html|url-status=dead}}</ref> </blockquote> બેકહામે યુનાઇટેડને [[ઇંગ્લિશ ફૂટબોલમાં 1999-2000|1999-2000]]માં મોટા ભાગની સીઝનમાં [[આર્સેનલ એફ.સી.|આર્સેનલ]] અને લીડ્સ યુનાઇટેડ દ્વારા પાછળ ધકેલાયા બાદ 18 પોઇન્ટના અંતરથી પ્રિમીયર લીગ ટાઇટલ જાળવી રાખવામાં મદદ કરી હતી. યુનાઇટેડે સીઝનમાં ફાઇનલ 11 લીગ મેચ જીતી હતી, જેમાં બેકહામે તેના શ્રેષ્ઠ દેખાવના સમયમાં પાંચ ગોલ કર્યા હતા. તે સીઝનમાં તેણે છ લીગ ગોલ કર્યા હતા અને બધી જ સ્પર્ધાઓમાં આઠ ગોલ ફટકાર્યા હતા. વર્ષ [[ઇંગ્લિશ ફૂટબોલમાં 2000-01|2000-01]]માં યુનાઇટેડની લીગ ટાઇટલની સળંગ ત્રીજી જીતમાં તેણે ચાવીરૂપ ભૂમિકા ભજવી હતી. આ જીત સાતે સળંગ ત્રણ વખત કોઇ ક્લબ ટાઇટલ જીતી હોય તેવું ફક્ત ચોથી વખત બન્યું હતું. તે સીઝનમાં તેણે નવ ગોલ કર્યા હતા, જે બધા પ્રિમીયર લીગમાં હતા. 10 એપ્રિલ, 2002ના રોજ, બેકહામ ચેમ્પિયન્સ લીગ દરમિયાન [[ડિપોર્ટીવો દે લા કોરૂના|ડોપોર્ટિવો લા કોરૂના]] સામેની મેચમાં ઇજાગ્રસ્ત થયો હતો. તેના ડાબા પગના બીજા [[મેટાટેર્સસ|પંજા]] પર ઇજા થઇ હતી. બ્રિટીશ મિડીયામાં તે સમયે એવી અટકળો ઉઠી હતી કે આ ઇજા ઇરાદપૂર્વક કરવામાં આવી છે, કેમકે બેકહામને ઇજાગ્રસ્ત બનાવનાર ખેલાડી આર્જેન્ટિનાનો [[એલ્ડો ડ્યૂશર|એલ્ડો ડશર]] હતો અને [[ઇંગ્લેન્ડની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ઇંગ્લેન્ડ]] અને [[આર્જેન્ટિનાની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|આર્જેન્ટિના]] વર્ષના વિશ્વ કપમાં ટકરાવાના હતા.<ref>{{cite web | title = Did "hatchet man" target Beckham? |work = ESPN Socernet, 2 April 2002 | url = http://www.soccernet.com/championsleague/news/2002/0402/20020411featwright.html | dateformat = dmy | access-date = 7 October 2005 }}</ref> આ ઇજાને પગલે બાકીની સમગ્ર સીઝન માટે તે યુનાઇટેડ તરફથી રમી ન શક્યો અને તે આર્સેનલ સામે પ્રિમીયમ લીગ ટાઇટલ પણ ચૂકી ગયો (સેમિફાઇનલ્સમાં [[બેયર 04 લેવરકુસન|બેયર લેવેરકુસન]]ના અવે ગોલને કારણે [[યુરોપિયન કપ]]માંથી પણ બહાર થઇ ગયા હતા), પરંતુ મે મહિનામાં તેણે ક્લબ સાથે મુખ્યત્વે તેની ઇમેજના હક્કો માટે વધારાની ચૂકવણીના મુદ્દે મહિનાઓની વાટાઘાટો બાદ ત્રણ વર્ષનો કરાર કર્યો હતો. નવા કરારમાંથી મળતી આવક અને તેના ઘણા એન્ડોર્સમેન્ટ સોદાઓને કારણે બેકહામ તે સમયનો વિશ્વમાં સૌથી વધુ કમાણી કરતો ખેલાડી બની ગયો.<ref>{{cite news | title = Beckham signs new contract | work = BBC News, May 2002 | url = http://news.bbc.co.uk/sport3/worldcup2002/hi/team_pages/england/newsid_1976000/1976699.stm | dateformat = dmy | access-date = 7 October 2005 }}</ref>યુનાઇટેડ ખેલાડી તરીકે 2001-02 બેકહામની અત્યાર સુધીની શ્રેષ્ઠ સીઝન હતી. તેણે 28 લીગ મેચમાં 11 ગોલ કર્યા અને બધી જ સ્પર્ધાઓની 42 મેચમાં 16 ગોલ કર્યા હતા. વર્ષ [[ઇંગ્લિશ ફૂટબોલમાં 2002-03|2002-03 સીઝન]]ની શરૂઆતમાં ઇજા બાદ, બેકહામ માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ ટીમમાં પોતાનું સ્થાન પાછું મેળવી શક્યો ન હતો અને મિડફિલ્ડની જમણી તરફ તેના સ્થાને [[ઓલ ગનર સોલ્સ્કજર|ઓલ ગનર સોલ્સ્કેજર]]ને સ્થાન મળ્યું હતું. વ્યવસ્થાપક સાથેના તેના સંબંધો ત્યારે વધુ બગડ્યા જ્યારે 15 ફેબ્રુઆરી, 2003ના રોજ આર્સેનલ સામે [[એફએ કપ]] હાર્યા બાદ ચેન્જિંગ રૂમમાં ગુસ્સે ભરાયેલા એલેક્સ ફર્ગ્યુસને બુટ ફેક્યું<ref>[http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/teams/m/man_utd/2778985.stm બીબીસી 19 ફેબ્રુઆરી 2003 પ્રવેશ 27 August]</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.channel4.com/sport/football_italia//dec21o.html |title=Channel4.com 21 ડિસેમ્બર 2008 |access-date=2007-12-24 |archive-date=2007-12-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071224070722/http://www.channel4.com/sport/football_italia//dec21o.html |url-status=live }}</ref><ref>[http://www.goal.com/en/news/9/england/2009/04/28/1234261/silvestre-reminisces-about-fergusons-infamous-boot-throwing-at-be Goal.com 28 એપ્રિલ 2009, પ્રવેશ 27 August 2009]</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.metro.co.uk/sport/football/article.html?Revealed:_What_happened_when_Beckham_was_hit_by_a_boot_in_the_face&in_article_id=638192&in_page_id=43 |title=મેટ્રો 28 એપ્રિલ 2009 પ્રવેશ 27 ઓગસ્ટ 2009 |access-date=2013-08-16 |archive-date=2012-09-03 |archive-url=https://archive.today/20120903220624/http://www.metro.co.uk/sport/football/article.html?Revealed:_What_happened_when_Beckham_was_hit_by_a_boot_in_the_face&in_article_id=638192&in_page_id=43 |url-status=dead }}</ref><ref>[http://www.sport.co.uk/news/Football/18653/Silvestre_relives_Ferguson_throwing_boot_at_Beckham.aspx Sport.co.uk]</ref> <ref>[http://www.walesonline.co.uk/news/wales-news/2008/07/29/why-ryan-giggs-is-more-scared-of-his-mum-than-fergie-91466-21423456/ walesonline.co.uk]</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.thesun.co.uk/sol/homepage/woman/health/article964164.ece |title=ધી સન 27 માર્ચ 2008 |access-date=2009-12-18 |archive-date=2008-12-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081204224505/http://www.thesun.co.uk/sol/homepage/woman/health/article964164.ece |url-status=dead }}</ref>અથવા [[ફૂટબોલ બૂટ|બુટ]]થી લાત મારી, જે બેકહામને આંખ પર વાગ્યું અને તેને પગલે ટાંકા લેવાની જરૂરિયાત ઉભી થઇ. આ ઘટનાને પગલે બેકહામને લઇને તબદીલીની ઘણી અટકળો ઉઠી. [[બુકમેકર]]ની ઓફરને પગલે તે અથવા ફર્ગ્યુસનમાંથી કોણ પહેલા ક્લબ છોડશે તેવી ચર્ચાને જન્મ મળ્યો.<ref>{{cite news | title = Will Becks give Man Utd the boot? | work = BBC News, 18 February 2003 | url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/2775269.stm | dateformat = dmy | access-date = 6 October 2005 }}</ref> ટીમે સીઝનની શરૂઆત ખરાબ રમતથી કરી હોવા છતાં, ડિસેમ્બર મહિના બાદ તેમના પરિણામમાં ખાસ્સો સુધારો આવ્યો અને તેમણે લીગ જીતી લીધી. બેકહામે બધી જ સ્પર્ધાઓની 52 રમતોમાં 11 ગોલ નોંધાવ્યા હતા. તેમ છતાં, તે ઇંગ્લેન્ડ માટે હજુ પણ પ્રથમ પસંદગીનો ખેલાડી હતો અને 13 જૂનના રોજ ફૂટબોલ ક્ષેત્રે તેણે આપેલા પ્રદાન બદલ તેને [[બ્રિટીશ સામ્રાજ્યના ક્રમના ઓફિસર|ઓબીઇ (OBE)]]થી નવાજવામાં આવ્યો હતો.<ref>{{cite news | title = Beckham's pride at OBE|work = BBC News, 13 June 2003 | url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/2988104.stm | dateformat = dmy | access-date = 6 October 2005 }}</ref> બેકહામે યુનાઇટેડ માટે 265 પ્રિમીયર લીગમાં ભાગ લીધો હતો અને 61 ગોલ નોંધાવ્યા હતા. તેણે 81 ચેમ્પિયન્સ લીગમાં ભાગ લઇને 15 ગોલ પણ નોંધાવ્યા હતા. બેકહામે 12 વર્ષના ગાળામાં છ પ્રિમીયર લીગ ટાઇટલ્સ, બે એફએ કપ, એક [[યુઇએફએ ચેમ્પિયન્સ લીગ|યુરોપિયન કપ]], એક ઇન્ટરકોન્ટીનેન્ટલ કપ અને એક એફએ યુથ કપ જીત્યા હતા. આ કક્ષાએ, તે [[રેયાન ગિગ્સ|રેન ગીગ્સ]] બાદ સૌથી વધુ લાંબા સમય સુધી રમનાર ખેલાડી હતો ([[નિકી બટ્ટ]], [[ગેરિ નેવિલ્લે|ગેરી નેવિલ્લે]] અને [[પૌલ સ્કોલ્સ]] સાથે જ તેમની સાથે જોડનાર). === રીઅલ મેડ્રિડ === [[ચિત્ર:Beckham zidane.jpg|thumb|upright|રીઅલ મેડ્રિડ ખાતે બેકહામ (ઉપર) અને ઝિનેદીન ઝિદેન]] માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ બેકહામને [[એફસી બાર્સેલોના]]<ref>{{cite web | title = Beckham to stay in Spain | work = Guardian Unlimited Football, 11 June 2003 | url = http://football.guardian.co.uk/News_Story/0,,974864,00.html | dateformat = dmy |access-date = 24 May 2006 }} </ref>ને વેચવા માટે આતુર હતી, પરંતુ તેને બદલે તેણે આશરે [[યુરો|€]]35 મિલિયન (£25m)ની ટ્રાન્સફર ફી સાથે [[રીઅલ મેડ્રિડ સી.એફ.|રીઅલ મેડ્રીડ]] સાથે ચાર વર્ષના કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા.<ref> તે સમયે, £25 મિલિયન અથવા US$41 મિલિયનને સમાન.</ref> આ તબદીલી 1 જૂલાઇ, 2003ના રોજ પૂર્ણ થઇ અને તે [[લૌરિ કનિંગહામ|લૌરી કનીંગહામ]] અને [[સ્ટીવ મેકમેનામન|સ્ટીવ મેકમેનામેન]] બાદ ક્લબ માટે રમનારો ત્રીજો અંગ્રેજ ખેલાડી બન્યો. બેકહામ માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ અને ઇંગ્લેન્ડ માટે રમતી વખતે સાત નંબરનું શર્ટ પહેરતો હોવા છતાં રીઅલ મેડ્રિડમાં આ નંબર ક્લબના કેપ્ટન [[રાઉલ ગોન્ઝાલેઝ|રાઉલ]]ને આપવામાં આવ્યો હોવાથી અહીં તે શક્ય ન હતું. તેણે 23 નંબર ધરાવતુ શર્ટ પહેરવાનો નિર્ણય લીધો. [[બાસ્કેટબોલ|બાસ્કેટ બોલ]]ના ખેલાડી [[માઇકલ જોર્ડન]] પણ 23 નંબરનું શર્ટ પહેરતા હોવાથી તેણે પણ આ નિર્ણય લીધો.<ref>{{cite web|url=http://www.guardian.co.uk/netnotes/article/0,,990894,00.html|title=The number 23|work=[[The Guardian]]|date=2003-06-03|access-date=2007-06-09}}</ref> રીઅલ મેડ્રિડ સીઝનના અંતે ચોથા સ્થાને રહી અને ક્વાર્ટર ફાઇનલની કક્ષાએ તે યુઇએફએ ચેમ્પિયન્સ લીગમાંથી બહાર નીકળી ગઇ. પરંતુ, પ્રથમ 16 મેચમાં પાંચ વખત ગોલ ફટકારીને બેકહામ રીઅલ મેડ્રિડના પ્રસંશકોનો માનીતો બની ગયો (જેમાં લા લિગા સામેની પ્રથમ મેચમાં ત્રણ મિનીટથી પણ ઓછા સમયમાં કરેલા ગોલનો સમાવેશ થાય છે), ટીમના ક્લબ અધ્યક્ષ એવી અપેક્ષા ધરાવતા હતા કે તેઓ પ્રત્યેક સીઝનમાં સ્પેનીશ લીગ અથવા ચેમ્પિયન્સ લીગ જીતે, પરંતુ તે અપેક્ષાઓ પૂર્ણ થઇ શકી નહીં. જૂલાઇ, 2004માં, બેકહામ જ્યારે સ્પેનમાં સીઝન અગાઉની તાલિમમાં હતો, ત્યારે એક ઘૂસણખોર [[ગેસોલિન|પેટ્રોલ]]ના કેન સાથે બેકહામના ઘરમાં દિવાલ કૂદીને ઘુસી ગયો હતો. તે સમયે વિક્યોરિયા અને તેમના બાળકો ઘરમાં હતા,પરંતુ સલામતી રક્ષકોએ તેને ઘર સુધી પહોંચતા અટકાવ્યો હતો.<ref>{{cite web | title = Intruder alert for Victoria Beckham | work = Manchester Online, 20 July 2004 | url = http://www.manchesteronline.co.uk/news/s/124/124434_intruder_alert_for_victoria_beckham.html | dateformat = dmy | access-date = 9 October 2005 }}</ref> 9 ઓક્ટોબર, 2004ના રોજ, બેકહામે [[વેલ્સની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|વેલ્સ]] સામેની મેચમાં [[બેન થેચર]]ને ફાઉલ કર્યો હતો તેમ આંતરરાષ્ટ્રીય કક્ષાએ કબૂલ કર્યું ત્યારે માધ્યમોમાં મુખ્ય સમાચારોમાં તેઓ સ્થાન પામ્યા હતા. તેને પગલે બેકહામને એક મેચ માટે [[યલો કાર્ડ|ચેતવણી]] સાથે બરતરફ કરવામાં આવ્યો હતો. તે મેચમાં તે ઇજાગ્રસ્ત થયો હતો અને તેને ખબર હતી કે તે ઇંગ્લેન્ડની આગામી મેચમાં રમી શકવાનો ન હતો, આથી તેણે ઇરાદાપૂર્વક તેને મેચમાંથી બરતરફ કરવામાં આવે તે હેતુથી ફાઉલ કરાવ્યું હતું. [[ધી ફૂટબોલ એશોસિએશન|ધી ફૂટબોલ એસોશિએશને]] તેણે કરેલા કાર્ય માટે ખુલાસાની માગ કરી હતી અને તેણે ભૂલ કરી હોવાનું કબૂલ કરીને માફી માગી હતી.<ref>{{cite news | title = FA wants explanation from Beckham|work = BBC News, 14 October 2004 | url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/internationals/3735276.stm | dateformat = dmy | access-date = 6 October 2005 }}</ref> ત્યાર બાદ રીઅલ મેડ્રિડના [[વેલેન્સિયા સીએફ]] સામેની લીગ મેચમાં તેમને ફરી પાછા મોકલવામાં આવ્યા હતા. એક વાર [[ગેરવર્તણૂક (ફૂટબોલ)|યલો કાર્ડ]] મળ્યા બાદ રેફરી સામે કટાક્ષમાં તાળી પાડી હોવાને પગલે બીજી વાર યલો કાર્ડ મળ્યું હતું અને આપોઆપ તેઓ રમતથી બહાર થઇ ગયા હતા, આમ છતાં બે દિવસ બાદ આ બરતરફીને રદ કરવામાં આવી હતી. 3 ડિસેમ્બર, 2005માં [[ગેટાફિ સીએફ|ગેટાફી સીએફ]] સામેની લીગ મેચમાં તેઓને ત્રીજી વખત રમતની બહાર મોકલી દેવામાં આવ્યા હતા. તે સીઝનમાં બેકહામ ઘણી વાર લા લિગાની આગેવાની કરી હતી. 2005-06 લા લિગામાં રીઅલ મેડ્રિડ 12 પોઇન્ટના અંતર સાથે બાર્સેલોના બાદ બીજા ક્રમે રહ્યું હતું અને [[આર્સેનલ એફ.સી.|આર્સેનલ]] સામે હારીને ચેમ્પિયન્સ લીગમાં છેલ્લી સોળ ટીમોમાં સ્થાન પામી હતી. [[ચિત્ર:Beckham warmingup.jpg|thumb|left|રીઅલ મેડ્રિડ સાથે વોર્મિંગ અપ કરતા]] સીઝન દરમિયાન, બેકહામે [[લોસ એન્જલસ, કેલિફોર્નિયા|કેલિફોર્નિયાના લોસ એન્જલસ]] અને [[ઇસ્ટ લંડન, ઇંગ્લેન્ડ|ઇસ્ટ લંડન]]માં ફૂટબોલ એકેડમીની સ્થાપના કરી અને 2006 બ્રિટીશ બુક એવોર્ડ માટે તેને નિર્ણાયક બનાવવામાં આવ્યો.<ref>મૌલ, કિમ્બર્લી. [http://www.thebookstandard.com/bookstandard/search/article_display.jsp?vnu_content_id=1001842661 ડેવિડ બેકહામ: સોકર સ્ટાર એન્ડ બુક જજ] ''ધી બુક સ્ટાન્ડર્ડ'' 11 જાન્યુઆરી 2006</ref> 2007માં, રીઅલ મેડ્રિડે બાર્સેલોના સામે સર્વોચ્ચ રમતને કારણે ત્રણ વર્ષમાં તેમનું પ્રથમ લા લિગા ટાઇટલ જીત્યુ અને બેકહામે રીઅલ મેડ્રિડ સાથે કરાર કર્યા બાદનું પ્રથમ ટાઇટલ હતું. વ્યવસ્થાપક [[ફેબિયો કેપેલ્લો]] સાથેના ઘર્ષણને કારણે શરૂઆતના સમયમાં, બેકહામે સીઝનના પ્રારંભમાં ફક્ત થોડી રમતોમાં જ ભાગ લીધો હતો અને સ્પીડિયર [[જોઝ એન્ટોનિયો રેયેઝ|જોઝ એન્ટોનિયો રેયેસ]]ને સામાન્ય રીતે જમણી તરફ સ્થાન આપવામાં આવતું. બેકહામ જેમાં રમ્યા હતા તે પ્રારંભની નવ મેચમાં, રીઅલ મેડ્રિડ સાત મેચમાં હારી હતી. 10 જાન્યુઆરી, 2007ના રોજ, કરાર માટેની લાંબી વાટાઘાટો બાદ, રીઅલ મેડ્રિડના સ્પોર્ટીંગ ડાયરેક્ટર [[પ્રેડરેગ મિજાતોવિક|પ્રેડરેગ મિજાતોવીકે]] જાહેરાત કરી કે સીઝન પૂરી થયા બાદ બેકહામ રીઅલ મેડ્રિડમાં નહીં રહે. આમ છતાં, પાછળથી તેમણે એવો દાવો કર્યો હતો કે તેમના વાક્યને ખોટી રીતે રજૂ કરવામાં આવ્યું છે, તેઓ વાસ્તવિકતામાં એવું કહેવા માગતા હતા કે બેકહામનો કરાર હજુ સુધી રિન્યુ કરવામાં આવ્યો નથી.<ref>{{cite news|url=http://www.iht.com/articles/2007/01/10/sports/web.0110beckham.php|title=Uncertainty over Beckham's future at Real Madrid|work=International Herald Tribune|date=2007-01-10|access-date=2007-05-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20080220071830/http://www.iht.com/articles/2007/01/10/sports/web.0110beckham.php|archive-date=2008-02-20|url-status=live}}</ref> 11 જાન્યુઆરી, 2007ના રોજ, બેકહામે એવી જાહેરાત કરી કે તેણે [[લોસ એન્જલસ ગેલેક્સી]] માટે રમવા પાંચ વર્ષનો કરાર કર્યો છે, જે 1 જૂલાઇ, 2007ના રોજથી શરૂ થશે. 13 જાન્યુઆરી, 2007ના રોજ, ફેબિયો કેપેલ્લોએ જણાવ્યું હતું કે બેકહામે રીઅલ મેડ્રિડ માટે અંતિમ મેચ રમી હોવા છતાં તે ટીમ સાથે તાલિમ લેવાનું ચાલુ રાખશે.<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/6259063.stm|title=Real coach calls time on Beckham|publisher=BBC Sport|date=2007-01-13|access-date=2007-01-13}}</ref> કેપેલ્લો સાચો ઠર્યો અને બેકહામ 10 ફેબ્રુઆરી, 2007ના રોજ [[રીઅલ સોસાઇડેડ|રીઅલ સોસીડેડ]] સામેની તેમની મેચમાં ફરીથી ટીમ સાથે જોડાયો - તેણે ગોલ કર્યા અને રીઅલ મેડ્રિડનો વિજય થયો.<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/6346573.stm|title=Beckham scores on Madrid return|publisher=BBC Sport|date=2007-02-10|access-date=2007-02-10}}</ref> યુઇએફએ ચેમ્પિયન્સ લીગની તેની અંતિમ મેચમાં, રીઅલ મેડ્રિડ 7 માર્ચ, 2007ના રોજ સ્પર્ધામાંથી (અવે ગોલ રૂલને કારણે) બહાર ફેંકાઇ ગયું હતું. બેકહામ ચેમ્પિયન્સ લીગમાં 103 વાર રમ્યા હતા, જે તે સમયના ખેલાડીઓમાં ત્રીજા ક્રમની સૌથી વધારે મેચ હતી. 17 જૂન, 2007ના રોજ, લા લિગા સીઝનના અંતિમ દિવસે બેકહામે ક્લબ માટેની પોતાની અંતિમ મેચ રમવાની શરૂઆત કરી અને [[આરસીડી મેલ્લોર્કા]] સામે 3-1થી જીત મેળવીને બાર્સેલોના પાસેથી ટાઇટલ મેળવી લીધું. તેઓ મેદાનની બહાર નીકળી ગયો હોવા છતાં, તેના સ્થાને [[જોઝ એન્ટોરિયો રેયેઝ|જોઝ એન્ટોનિયો રેઝ]] આવ્યો અને તેણે બે ગોલ ફટકારીને સીઝનનું લા લિગા ટાઇટલ જીતી લીધું, જે બેકહામના ક્લબમાં પ્રવેશ બાદનું પ્રથમ હતું. બંને ટીમોના સરખા પોઇન્ટ સાથે સીઝન પૂર્ણ થઇ હોવા છતાં, મેડ્રિડને તેના વ્યક્તિગત સર્વોત્તમ દેખાવ બદલ ટાઇટલ મળ્યું હતું અને બેકહામ માટે છ મહિનામાં કાયાપલટ જોવા મળી હતી. સીઝનના અંતે રીઅલ મેડ્રિડે એવી જાહેરાત કરી કે તેઓ બેકહામ સારી કક્ષાની રમત રમી રહ્યો હોવાથી તેઓ તેને એલએ ગેલેક્સી સાથે જોડાતો રોકવા પ્રયત્નો કરશે, પરંતુ તેઓ સફળ ન થયા, કેમકે એલએ ગેલેક્સીએ કઇં પણ સાંભળવાનો ઇનકાર કરી દીધો.<ref>{{cite news | last = Millward | first = Robert | title = Agent: Beckham Sticking to Galaxy Deal | work = Sports | publisher = Washington Post | date = 2007-06-10 | url = http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/06/10/AR2007061000751.html | access-date = 2008-08-14}}</ref> બેકહામની રીઅલ સાથેની કારકિર્દીના એક મહિના બાદ, ''[[ફોર્બ્સ]]'' મેગેઝિને નોંધ્યું કે ટીમના મર્ચન્ડાઇઝના વેચાણમાં થયેલા જંગી વધારા પાછળ બેકહામ જવાબદાર છે. બેકહામ ચાર વર્ષ ક્લબમાં રહ્યો તે દરમિયાન 600 અમેરિકી મિલિયન ડોલરનું વેચાણ થયું હતું.<ref>{{cite news | last = Maidment | first = Paul | title = Becks And Bucks | work = Faces in the News | publisher = Forbes | date = 2007-07-07 | url = http://www.forbes.com/forbeslife/sports/2007/07/07/beckham-soccer-marketing-face-markets-cx_pm_0707autofacescan01.html | access-date = 2008-08-14 | archive-url = https://archive.today/20120524213646/http://www.forbes.com/2007/07/07/beckham-soccer-marketing-face-markets-cx_pm_0707autofacescan01.html | archive-date = 2012-05-24 | url-status = dead }}</ref> === લોસ એન્જલસ ગેલેક્સી === 11 જાન્યુઆરી, 2007ના રોજ એ વાતને પુષ્ટિ મળી કે ડેવિડ બેકહામ [[અગ્રણી લીગ સોકર|મેજર લીગ સોકર્સ]] [[લોસ એન્જલસ ગેલેક્સી]]માં જોડાવા માટે રીઅલ મેડ્રિડ છોડી દેશે. બીજા દિવસે, [[2007 એમએલએસ સુપરડ્રાફ્ટ]] સાથે સંયુક્તપણે બેકહામની સત્તાવાર પ્રેસ કોન્ફરન્સ યોજવામાં આવી.<ref>[http://la.galaxy.mlsnet.com/news/mls_news.jsp?ymd=20070110&content_id=81545&vkey=news_mls&fext=.jsp એમએલએસ સુપરડ્રાફ્ટની આસપાસના પ્રસંગો] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080527211351/http://la.galaxy.mlsnet.com/news/mls_news.jsp?ymd=20070110&content_id=81545&vkey=news_mls&fext=.jsp |date=2008-05-27 }}. MLSnet.com. 10 જાન્યુઆરી 2007.</ref> :'I'm coming there not to be a superstar. I'm coming there to be part of the team, to work hard and to hopefully win things. With me, it's about football. I'm coming there to make a difference. I'm coming there to play football... I'm not saying me coming over to the States is going to make soccer the biggest sport in America. That would be difficult to achieve. Baseball, basketball, American football, they've been around. But I wouldn't be doing this if I didn't think I could make a difference.''<ref>{{cite news | url=http://sports.espn.go.com/espn/wire?section=soccer&id=2728604 | title=Beckham set to invade America | agency=Associated Press | date=2007-01-12}}</ref>|source=Beckham on going to America<br /><small>''From [[ESPN]]''</small> [[ચિત્ર:Beckham first goal LA Galaxy.jpg|thumb|left|બેકહામે (કેન્દ્રમાં) એલએ ગેલેક્સી માટે તેનો પ્રથમ ગોલ નોંધાવ્યો]]બેકહામનો લોસ એન્જલસ ગેલેક્સી સાથેનો કરાર 11 જૂલાઇના રોજથી અમલમાં આવ્યો, અને 13 જૂલાઇના રોજ [[ધી હોમ ડિપોટ સેન્ટર]] ખાતે ગેલેક્સી ખેલાડી તરીકે તેને સત્તાવાર રીતે રજૂ કરવામાં આવ્યો. બેકહામે 23 નંબર પહેરવાનું પસંદ કર્યું. એવી જાહેરાત કરવામાં આવી હતી કે આ ઔપચારિક જાહેરાત પહેલા જ ગેલેક્સી જર્સીનું વેચાણ 2,50,000ના વિક્રમી આંકડાને પાર કરી ગયું હતું.<ref>{{cite web|url=http://publications.socceramerica.com/index.cfm?fuseaction=Articles.san&s=22622&Nid=32279&p=406999|title=The Beckham has Landed|work=socceramerica.com|access-date=2007-07-14|date=2007-07-13}}{{Dead link|date=જુલાઈ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> 21 જૂલાઇના રોજ, બેકહામે [[વર્લ્ડ સિરીઝ ઓફ સોકર (એમએલએસ)|વર્લ્ડ સિરીઝ ઓફ સોકર]] દરમિયાન [[ચેલ્સિયા એફ.સી.|ચેલ્સિયા]] સામે 78 મિનીટની મેચમાં 1-0થી હાર સાથે ગેલેક્સીમાં મેચ રમવાની શરૂઆત કરી હતી.<ref>{{cite web|url=http://espnmediazone.com/press_releases/2007_07_jul/20070705_DavidBeckham.htm|title=David Beckham’s First Match in Major League Soccer Live on ESPN Saturday, 21 July|work=[[ESPN]]|date=2007-07-05|access-date=2007-07-14}}</ref> બે સપ્તાહ બાદ, 9 ઓગસ્ટના રોજ [[ડી.સી. યુનાઇટેડ|ડીસી યુનાઇટેડ]] સામેની મેચમાં અવેજી ખેલાડી તરીકે લીગ મેચમાં પદાર્પણ કર્યું.<ref>{{cite web|url=http://www.usatoday.com/sports/soccer/mls/2007-08-09-beckham-debut_N.htm|title=Beckham makes MLS debut but Galaxy stumbles in D.C.|work=[[USA Today]]|access-date=2007-08-15}}</ref> ત્યાર પછીના સપ્તાહમાં 15 ઓગસ્ટના રોજ બેકહામનો સામનો ફરીથી ડીસી યુનાઇટેડ સામે [[નોર્થ અમેરિકન સુપરલિગા|સુપરલિગા]]ની સેમિફાઇનલમાં થયો. આ રમત દરમિયાન, ગેલેક્સીમાં તેની સાથે ઘણું પ્રથમ વાર થયું; તેની પ્રથમ શરૂઆત, પ્રથમ યલો કાર્ડ અને કેપ્ટન તરીકે પ્રથમ મેચ.<ref>{{cite news|url=http://soccernet.espn.go.com/columns/story?id=453684&root=mls&cc=5901|title=Beckham takes captain's armband to great effect|work=[[ESPN.com]]|date=2007-08-16|access-date=2009-12-18|archive-date=2011-05-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20110510203732/http://soccernet.espn.go.com/columns/story?id=453684&root=mls&cc=5901|url-status=dead}}</ref> તેણે ટીમ માટે ફ્રી કીકથી પ્રથમ ગોલ પણ ફટકાર્યો અને બીજી અવધિમાં [[લેન્ડન ડોનોવેન|લેન્ડન ડોનોવાન]] માટે પ્રથમવાર આસિસ્ટ પણ કર્યો. આ બંને ગોલને સહારે ટીમે 2-0થી વિજય મેળવ્યો અને 29 ઓગસ્ટના રોજ [[2007માં નોર્થ અમેરિકન સુપરલિગા|નોર્થ અમેરિકા સુપરલિગા]]માં [[સી.એફ. પચુકા|પચુકા]] સામેની ફાઇનલમાં સ્થાન મેળવ્યું. પચુકા સામેની સુપરલિગા ફાઇનલ દરમિયાન, બેકહામના જમણા ઘૂંટણમાં ઇજા થઇ અને [[મેગ્નેટિક રિઝનન્સ ઇમેજિંગ|એમઆરઆઇ]] સ્કેનમાં એવું બહાર આવ્યું કે તેની [[મેડિકલ કોલેટરલ લિગામેન્ટ|મેડીકલ કોલેટરલ લિગામેન્ટ]] મચકોડાઇ ગઇ છે અને તે છ સપ્તાહ સુધી નહીં રમી શકે. તે સીઝનની ઘરઆંગણાની અંતિમ મેચ રમવા માટે ટીમમાં પરત ફર્યો. એમએલએસની સીઝનની અંતિમ મેચમાં [[શિકાગો ફાયર એસ.સી.|શિકાગો ફાયર]] સામે 1-0થી હારી જતા ગેલેક્સી 21 ઓક્ટોબરના રોજ રમતની હરિફાઇમાંથી નીકળી ગઇ હતી. બેકહામ આ મેચમાં અવેજી તરીકે રમ્યો હતો અને સીઝનમાં તેણે કુલ આઠ મેચ, (5 લીગ), એક ગોલ (0 લીગ) અને ત્રણ ગોલમાં મદદ (2 લીગ) કરી હતી. બેકહામે 4 જાન્યુઆરીથી ત્રણ સપ્તાહ માટે [[આર્સેનલ એફ.સી.|આર્સેનલ]] સાથે ત્યાં સુધી તાલિમ લીધી જ્યાં સુધી તે સીઝન અગાઉની તાલિમ માટે ગેલેક્સીમાં પાછો ન ફર્યો.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/7171836.stm |title=BBC Sport: '&#39;Beckham begins Arsenal training'&#39; |publisher=BBC News |date=2008-01-04 |access-date=2009-05-04}}</ref> બેકહામે ગેલેક્સી તરફથી રમતા 3 એપ્રિલના રોજ [[સેન જોઝ અર્થક્વેક્સ]] સામેની મેચમાં નવમી મિનીટમાં ગોલ કરીને પ્રથમ લીગ ગોલ નોંધાવ્યો હતો.<ref>{{cite web| url=http://soccernet.espn.go.com/report?id=237757&cc=5901| title=Beckham, Donovan propel L.A. past Quakes| publisher=ESPN.com| date=2008-04-04| access-date=2008-04-04| archive-date=2008-04-08| archive-url=https://web.archive.org/web/20080408050045/http://soccernet.espn.go.com/report?id=237757&cc=5901| url-status=dead}}</ref> 24 મે, 2008ના રોજ, ગેલેક્સીએ [[કેન્સાસ સિટી વિઝાર્ડ્સ|કેન્સાસ સિટી વિઝાર્ડ]]ને 3-1થી હાર આપી હતી અને બે વર્ષમાં પ્રથમ વિક્રમી જીત મેળવીને વેસ્ટર્ન કોન્ફરન્સમાં ક્લબે ટોચનું સ્થાન હાંસલ કર્યું હતું. આ મેચમાં બેકહામે 70 યાર્ડ્સ દૂરથી એમ્પ્ટી-નેટ ગોલ કર્યો હતો. બેકહામે પોતાના હાફ પરથી કરેલો આ ગોલ તેની કારકિર્દીની બીજી ઘટના હતી, 1996માં [[સેલહર્સ્ટ પાર્ક|સેલહર્સ્ટ]] પાર્ક ખાતે [[વિમ્બલ્ડન એફ.સી.|વિમ્બ્લડન]] સામેની મેચમાં તેણએ હાફવે લાઇનથી ગોલ કર્યો હતો.<ref>{{cite web |url=http://soccernet.espn.go.com/columns/story?id=538785&root=mls&cc=5901 |title=ESPNsoccernet - MLS - Canales: Beckham shows scoring touch against Wizards |publisher=Soccernet.espn.go.com |author=Andrea Canales (Archive) |date= |access-date=2008-11-13 |archive-date=2009-03-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090317004415/http://soccernet.espn.go.com/columns/story?id=538785&root=mls&cc=5901 |url-status=dead }}</ref> આમ છતાં, એકંદરે તે વર્ષ ગેલેક્સી માટે નિરાશાજનક રહ્યું અને તે સીઝનના અંતે રમાતી મેચો માટે પસંદગી ન પામી. મિલાનથી તે પરત આવ્યા બાદ, ઘણા એલએ પ્રસંશકોએ તેના પ્રત્યે નારાજગી અને ગુસ્સો વ્યક્ત કર્યો હતો, કેમકે તેણે સીઝનનો પ્રથમ ભાગ ગુમાવી દીધો હતો અને ઘણા લોકોએ "ગો હોમ ફ્રોડ" અને "પાર્ટ ટાઇમ પ્લેયર" જેવા બેનર પણ દર્શાવ્યા હતા.<ref> {{cite news | title = Beckham booed by furious fans | publisher = BBC Sport | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/8159287.stm?ls | date=2009-07-20}}</ref> === લોન ટૂ મિલાન === [[ચિત્ર:David Beckham at Al Saad (cropped).jpg|thumb|right|150px|એસી મિલાન માટે રમી રહેલા બેકહામ]] 2008માં, બેકહામને ઇંગ્લેન્ડની રાષ્ટ્રીય ટીમમાં [[ફેબિયો કેપેલ્લો]]ની કામગીરી હેઠળ મળેલી સફળતાએ એવી અટકળો જન્માવી કે તે વર્ષ 2009ની [[2010માં ફિફા વિશ્વ કપ માટે ક્વોલિફિકેશન|વર્લ્ડ કપ ક્વોલિફાઇંગ મેચીસ]] માટે મેચ ફિટનેસ પરત મેળવવા માટે યુરોપ પરત આવી રહ્યો છે. 30 ઓક્ટોબર, 2008ના રોજ, [[એ.સી. મિલાન|એસી મિલાને]] એવી જાહેરાત કરી કે બેકહામ [[લોન (ફૂટબોલ)|લોન]] પર 7 જાન્યુઆરી, 2009થી તેમની ક્લબમાં આવી રહ્યો છે.<ref>{{cite news |title=Beckham to join Milan in January |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/7697377.stm |publisher=BBC Sport |date=30 October 2008 |access-date=30 October 2008 }}</ref> આ અને અન્ય અટકળો છતાં, બેકહામે એવી સ્પષ્ટતા કરી કે તેનો કોઇ નિર્ણય એવું દર્શાવતો નથી કે તે એમએલએસ છોડી રહ્યો અને એવી જાહેરાત કરી કે તે માર્ચમાં શરૂ થતી [[2009ની અગ્રણી લીગ સોકર સીઝન|2009 સીઝન]] માટે ગેલેક્સીમાં પરત આવવા માગે છે.<ref>{{cite news |title=Beckham Milan Update |url=http://web.mlsnet.com/media/player/mp_tpl.jsp?w=mms%3A//a1503.v115042.c11504.g.vm.akamaistream.net/7/1503/11504/v0001/mlbmls.download.akamai.com/11504/2008/shows/t106/102408_lag_beckham_int2.wmv&w_id=27284&catCode=shows&type=v_free&_mp=1 |publisher=Major League Soccer |date=25 October 2008 |access-date=25 October 2008 |archive-date=28 ઑક્ટોબર 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081028032340/http://web.mlsnet.com/media/player/mp_tpl.jsp?w=mms%3A%2F%2Fa1503.v115042.c11504.g.vm.akamaistream.net%2F7%2F1503%2F11504%2Fv0001%2Fmlbmls.download.akamai.com%2F11504%2F2008%2Fshows%2Ft106%2F102408_lag_beckham_int2.wmv&w_id=27284&catCode=shows&type=v_free&_mp=1 |url-status=dead }}</ref> મિલાનમાં ક્લબની અંદર અને બહાર ઘણા લોકોએ તબદીલી અંગે ગંભીર ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી, જ્યારે અન્ય કેટલાક ખેલાડીઓએ તેને માર્કેટીંગ માટેનું પગલું ગણાવ્યું હતું.<ref>{{cite news |title=How Beckham Conquered Milan |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/7887918.stm |publisher=BBC Sport |date=14 February 2009 |access-date=10 March 2009 }}</ref> મિલાન ખાતે 7 અને 23 નંબર અગાઉથી અન્ય ખેલાડીઓ પાસે હોવાથી તેણે 32 નંબરની પસંદગી કરી હતી, જે અગાઉ [[ક્રિશ્ચયન વિયરી|ક્રિસ્ટીન વિયરી]] પહેરતા હતા. શારીરિક પરિક્ષણ બાદ, ક્લબના ડોક્ટરે બેકહામને જણાવ્યું હતું કે તેઓ એવું માને છે કે તે વધુ પાંચ વર્ષ સુધી સતત ફૂટબોલ રમી શકશે, તે સમયે તેની ઉંમર 38 વર્ષની હતી.<ref>{{cite news| url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=605972&cc=5901| title=Becks "can play until he is 38," says doc| publisher=ESPN| date=30 December 2008| access-date=8 March 2009| archive-date=10 મે 2011| archive-url=https://web.archive.org/web/20110510203802/http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=605972&cc=5901| url-status=dead}}</ref> બેકહામે 11 જાન્યુઆરી, 2009ના રોજ મિલાન માટે [[એ.એસ. રોમા|રોમા]] વિરૂદ્ધની મેચમાં સેરી એમાં પદાર્પણ કર્યું અને 89 મિનીટ સુધી ચાલેલી 2-2થી ડ્રો ગયેલી મેચમાં રમ્યા.<ref>{{cite web| url=http://soccernet.espn.go.com/report?id=251467&cc=5901&league=ITA.1| title=AS Roma 2-2 AC Milan| publisher=ESPN| date=11 January 2009| access-date=29 January 2009| archive-date=10 મે 2011| archive-url=https://web.archive.org/web/20110510203728/http://soccernet.espn.go.com/report?id=251467&cc=5901&league=ITA.1| url-status=dead}}</ref> 25 જાન્યુઆરીના રોજ મિલાને [[બોલોગ્ના એફ.સી. 1909|બોલોગ્ના]] સામેની મેચમાં 4-1ની મેળવેલી જીતમાં તેણે સિરી એમાં પ્રથમ ગોલ નોંધાવ્યો હતો, જે ક્લબ માટે તેની ત્રીજી મેચ હતી.<ref>{{cite news| url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=612673&&cc=5901| title=Beckham scores first goal for AC Milan| publisher=ESPN| date=25 January 2009| access-date=8 March 2009| archive-date=10 મે 2011| archive-url=https://web.archive.org/web/20110510203701/http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=612673&&cc=5901| url-status=dead}}</ref> બેકહામ માર્ચમાં એલ.એ. પરત ફરશે તેવી અપેક્ષા હોવા છતાં, ઇટાલિયન ક્લબમાં અસરકારક પ્રદર્શનથી તેણે પ્રથમ ચાર મેચમાં બે ગોલ નોંધાવી તેમજ ઘણી વાર ગોલમાં મદદ કર્યા બાદ, એવી અફવા ઉડી હતી કે બેકહામ મિલાનમાં ઇટાલિયન ક્લબ સાથે જ રહેશે, કેમકે મહાન અંગ્રેજ ખેલાડીને ઇટાલિયન ક્લબે હજારો ડોલર ફીની વારંવાર ઓફર કરી હતી. આ અફવાઓને ચોથી ફેબ્રુઆરીના રોજ સમર્થન મળ્યું, જ્યારે બેકહામે જણાવ્યું કે તેણે [[2010નો ફિફા વિશ્વ કપ|2010 વિશ્વ કપ]] સુધી [[ઇંગ્લેન્ડની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ઇંગ્લેન્ડ]] કારકિર્દીને ટકાવી રાખવા હંમેશા માટે મિલાન સાથે જોડાવા માટે પરવાનગી માગી હતી. આમ છતાં, મિલાન બેકહામ માટે ગેલેક્સીના મૂલ્યાંકન જેટલી ચૂકવણી કરવામાં નિષ્ફળ ગઇ હતી, જે [[યુએસ ડોલર|$]]10-15 મિલિયનના ગાળામાં હતી.<ref>{{cite news| url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=616973&cc=5901| title=Galaxy reject AC Milan's opening gambit for Becks| publisher=ESPN| date=7 February 2009| access-date=8 March 2009| archive-date=10 મે 2011| archive-url=https://web.archive.org/web/20110510203704/http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=616973&cc=5901| url-status=dead}}</ref> આમ છતાં, અટકળોના મહિના સુધી વાટાઘાટો ચાલુ રહી હતી.<ref>{{cite news| url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=619909&cc=5901| title=Beckham's future to be resolved on Friday?| publisher=ESPN| date=17 February 2009| access-date=8 March 2009| archive-date=19 ફેબ્રુઆરી 2009| archive-url=https://web.archive.org/web/20090219201518/http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=619909&cc=5901| url-status=dead}}</ref> બીજી માર્ચના રોજ, ''[[લોસ એન્જલસ ટાઇમ્સ|લોસ એન્જલસ ટાઇમ્સે]]'' એવું નોંધ્યું હતું કે બેકહામની લોન જૂલાઇના મધ્ય ભાગ સુધી લંબાવવામાં આવી છે.<ref>{{cite news |last=Jones |first=Grahame L. |title=Beckham agrees to return to Galaxy in mid-July |url=http://www.latimes.com/sports/la-sp-beckham-milan-galaxy3-2009mar03,0,6510100.story |work=Los Angeles Times |date=2 March 2009 |access-date=8 March 2009 |archive-date=3 માર્ચ 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090303222556/http://www.latimes.com/sports/la-sp-beckham-milan-galaxy3-2009mar03%2C0%2C6510100.story |url-status=dead }}</ref> આ વાતને પાછળથી બેકહામે સમર્થન આપ્યું હતું અને અનોખા "[[ટાઇમશેર]]" સોદાની જાહેરાત કરી હતી, જે હેઠળ બેકહામ જૂલાઇના મધ્ય ભાગથી 2009 એમએલએસ સીઝનના અંત સુધી એલ.એ. સાથે રમશે.<ref>{{cite news| url=http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/football/european_football/article5871341.ece| title=David Beckham ‘dream’ deal| publisher=The Times| date=9 March 2009| access-date=9 March 2009}}</ref> == આંતરરાષ્ટ્રીય કારકિર્દી == [[ચિત્ર:David Beckham.jpg|right|thumb|બેકહામ ઇંગ્લેન્ડના કેપ્ટન તરીકે ]] બેકહામ 1 સપ્ટેમ્બર, 1996ના રોજ [[મોલ્ડોવાની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|મોલ્ડોવા]] સામેની [[ફિફા વિશ્વ કપ|વિશ્વ કપ]]ની ક્વોલિફાઇંગ મેચમાં [[ઇંગ્લેન્ડની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ]] માટે પ્રથમ વખત રમ્યો.<ref>{{cite web|url=http://www.englandstats.com/matchreport.php?mid=727|title=Moldova 0 - England 3|work=englandstats.com|access-date=2007-07-16}}</ref> બેકહામ [[1998નો ફિફા વિશ્વ કપ|1998ના ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ]]ની ઇંગ્લેન્ડની બધી જ ક્વોલિફાઇંગ મેચ રમ્યો હતો અને [[ફ્રાન્સ]]માં વિશ્વ કપની ફાઇનલમાં તે ઇંગ્લેન્ડની ટીમમાં સામેલ હતો,<ref>{{cite web|url=http://www.englandfootballonline.com/CmpWC/CmpWC1998Squad.html|title=England in World Cup 1998 Squad Records|work=englandfootballonline.com|access-date=2007-06-10}}</ref> પરંતુ ટીમના વ્યવસ્થાપક [[ગ્લેન હોડલ|ગ્લેન હોડલે]] જાહેરમાં તેના પર ટુર્નામેન્ટમાં ધ્યાન કેન્દ્રીત ન કરતો હોવાનો આરોપ મુક્યો <ref>{{cite web | title = Beckham Blasts Hoddle | work = Dispatch Online, 29 June 1998 | url = http://www.dispatch.co.za/1998/06/29/sport/HODDLE.HTM | dateformat = dmy |access-date = 5 October 2005 }}</ref> અને તે ઇંગ્લેન્ડની પ્રથમ બે મેચમાં શરૂઆત પણ ન કરી શક્યો. [[કોલમ્બિયાની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|કોલમ્બિયા]] સામે ત્રીજી મેચમાં તેને ટીમમાં સ્થાન આપવામાં આવ્યું અને તેણે મેચમાં 2-0થી જીત દરમિયાન લાંબા અંતરની [[સીધી ફ્રિ કીક|ફ્રિ કીક]]થી ગોલ નોંધાવ્યો, જે ઇંગ્લેન્ડ માટેનો તેનો પ્રથમ ગોલ હતો. તે સ્પર્ધાના બીજા તબક્કામાં (અંતિમ 16), [[આર્જેન્ટિનાની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|આર્જેન્ટિના]] સામેની ઇંગ્લેન્ડની મેચમાં તેને [[ગેરવર્તણૂક (ફૂટબોલ)|રેડ કાર્ડ]] મળ્યું.<ref>"[http://www.englandfc.com/reports/report_arg_v_eng_wc98.html આર્જેન્ટિના 2-2 ઇંગ્લેન્ડ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100111164222/http://www.englandfc.com/reports/report_arg_v_eng_wc98.html |date=2010-01-11 }}", englandfc.com, 30 જૂન 1998. સુધારો 25 જૂન 2006.</ref> [[ડિએગો સિમોન|ડિએગો સાઇમન]] દ્વારા ફાઉલ થયા બાદ, બેકહામે મેદાન પર સુતા સુતા કિક મારી અને પગની [[કાલ્ફ (શરીરરચના)|પિંડી]] પર ઇજા પહોંચાડી. સાઇમને પાછળથી એવું કબૂલ્યું હતું કે તેણે બેકહામને પરત મોકલવા માટે કિક સામે આવેશયુક્ત પ્રતિક્રિયા આપી હતી અને ત્યારપછી ટીમના અન્ય સભ્યો સાથે મળીને બેકહામને પરત મોકલવા રેફરિને વિનંતી કરી હતી.<ref>{{cite web | title=Simeone admits trying to get Beckham sent off | work=Rediff Sports, 19 May 2002| url=http://www.rediff.com/sports/2002/may/19wc3.htm | dateformat=dmy |access-date=26 October 2005}}</ref> આ મેચ ડ્રો સાથે પૂર્ણ થઇ અને ઇંગ્લેન્ડ [[પેનલ્ટી શૂટઆઉટ]]માં બહાર નીકળી ગયું. ઘણા પ્રશંસકો અને પત્રકારોએ ઇંગ્લેન્ડની હાર માટે બેકહામને જવાબદાર ઠેરવ્યો અને તે બધાની ટીકાનું કેન્દ્ર બની ગયો, જેમાં લંડન [[પબ્લિક હાઉસ|પબ]]ની બહાર લટકાવેલા તેમના [[એફીગી|પૂતળા]] અને બુલ્સઆઇ પર તેને મધ્યમાં રાખીને ''[[ડેઇલી મિરર]]'' માં કરવામાં આવેલા [[ડાર્ટ્સ|ડાર્ટબોર્ડ]] પ્રિન્ટીંગનો સમાવેશ થાય છે. વિશ્વ કપ બાદ બેકહામને મોતની ધમકીઓ પણ મળી હતી.<ref>{{cite web | title = Beckham's Darkest Hour | work = Article on official UEFA website | url = http://en.uefa.com/news/newsId=27844,printer.htmx | dateformat = dmy | access-date = 6 October 2005 | archive-date = 12 જાન્યુઆરી 2006 | archive-url = https://web.archive.org/web/20060112062436/http://en.uefa.com/news/newsId%3D27844%2Cprinter.htmx | url-status = dead }}</ref> અંગ્રેજ સમર્થકોની બેકહામ પ્રત્યેની નારાજગી ત્યારે ટોચ પર પહોંચી જ્યારે [[યુઇએફએ યુરો 2000]]ની [[પોર્ટુગલની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|પોર્ટુગલ]] સામેની મેચમાં ઇંગ્લેન્ડની 3-2થી હાર થઇ, જેમાં બેકહામે બે ગોલ કર્યા હતા, તે સમયે અંગ્રેજ સમર્થકોનું એક જૂથ સમગ્ર મેચ દરમિયાન બેકહામને અપશબ્દો બોલતું હતું.<ref>એ રેફરન્સ ટુ બ્રુકલિન. {{cite web | title = Leader -- Play games behind closed doors | work = New Statesman, 26 June 2000 | url = http://www.newstatesman.com/200006260003 | dateformat = dmy | access-date = 4 October 2005 | archive-date = 27 નવેમ્બર 2011 | archive-url = https://web.archive.org/web/20111127032613/http://www.newstatesman.com/200006260003 | url-status = dead }}</ref> બેકહામે તેની [[આંગળી (ચેષ્ટા)|વચલી આંગળી ઉંચી કરી]]ને તેનો ઉત્તર આપ્યો હતો અને આ ચેષ્ટાની ઘણા લોકોએ નિંદા કરી હતી, અગાઉ તેની નિંદા માટે લોકોને પ્રોત્સાહન આપનારા ઘણા સમચારપત્રોએ તેના વાચકોને અપશબ્દો બોલવાનું બંધ કરવા જણાવ્યું હતું.<ref>{{cite news | title = Media sympathy for Beckham's gesture|work = BBC News, 14 June 2000 | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/euro2000/teams/england/790657.stm | dateformat = dmy | access-date = 4 October 2005 }}</ref> 15 નવેમ્બર, 2000ના રોજ, ઓક્ટોબરમાં ઇંગ્લેન્ડના વ્યવસ્થાપક તરીકે [[કેવિન કીગન|કેવિન કીગને]] રાજીનામું આપ્યા બાદ, બેકહામને કામચલાઉ વ્યવસ્થાપક [[પિટર ટેલર (1953માં જન્મેલા ફૂટબોલર)|પિટર ટેલર]] દ્વારા ટીમનો કેપ્ટન બનાવવામાં આવ્યો અને નવા વ્યવસ્થાપક [[સ્વેન-ગોરન એરિક્સન]]ના નેજા હેઠળ પણ તે ભૂમિકા ચાલુ રહી. તેણે ઇંગ્લેન્ડને [[2002નો ફિફા વિશ્વ કપ|2000 ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ]]ની ફાઇનલ્સમાં તેમના સારા પ્રદર્શનથી સ્થાન અપાવવામાં ભૂમિકા ભજવી, જેમાં [[મ્યુનિક]] ખાતે [[જર્મનીની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|જર્મની]] સામે 5-1થી મેળવેલી જીતનો પણ સમાવેશ થાય છે. બેકહામનું ખલનાયકમાંથી નાયક તરીકેના રૂપાંતરનો અંતિમ તબક્કો ઇંગ્લેન્ડે 6 ઓક્ટોબર, 2001ના રોજ [[ગ્રીસની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ગ્રીસ]] સામેની મેચમાં ડ્રોથી શરૂ થયો. ઇંગ્લેન્ડે વિશ્વ કપ માટે ક્વોલિફાઇ થવા માટે આ મેચ જીતવી અથવા ડ્રોમાં લઇ જવી ખૂબ જરૂરી હતી, પરંતુ મેચમાં થોડો સમય બાકી હતો ત્યારે તેઓ 2-1થી હારી રહ્યા હતા. જ્યારે [[ટેડ્ડી શેરિંગહામ|ટેડ્ડી શેરિંગહામે]] ગ્રીક પેનલ્ટી એરિયાથી આઠ યાર્ડ્સ (7 મિટર્સ) બહાર ફાઉલ કર્યો હતો ત્યારે ઇંગ્લેન્ડને ફ્રિ-કીક આપવામાં આવી હતી અને બેકહામે ઝમકદાર ગોલથી ઇંગ્લેન્ડનું ક્વોલિફીકેશન નિશ્ચિત બનાવ્યું હતું, જે તેનો ટ્રેડમાર્ક બની ગયો હતો. તેના ટૂંક સમયમાં જ વર્ષ 2001 માટે તને [[બીબીસી સ્પોર્ટ્સ પર્સનાલિટી ઓફ ધી યર]] જાહેર કરવામાં આવ્યા. [[ફિફા વર્લ્ડ પ્લેયર ઓફ ધી યર|ફિફા (FIFA) વર્લ્ડ પ્લેયર ઓફ ધી યર]] પારિતોષિક માટે તેઓ ફરી પોર્ટુગલના [[લુઇસ ફિગો]] બાદ બીજા ક્રમે આવ્યા. બેકહામ [[2002નો ફિફા વિશ્વ કપ|2002 ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ]] સમયે આંશિક રીતે સ્વસ્થ હતો અને [[સ્વિડનની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|સ્વિડન]] સામેની પ્રથમ મેચ રમ્યો હતો. બેકહામે [[આર્જેન્ટિનાની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|આર્જેન્ટિના]] સામેની મેચમાં પેનલ્ટી સાથે જીત અપાવતો ગોલ નોંધાવ્યો, જેને પગલે આર્જેન્ટિના નોકઆઉટ સ્ટેજ માટે ક્વોલિફાઇ થવામાં નિષ્ફળ નિવડ્યું. ઇંગ્લેન્ડ કપના અંતિમ વિજેતા [[બ્રાઝિલની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|બ્રાઝિલ]] સામે ક્વાર્ટર ફાઇનલ્સમાં હારીને ટુર્નામેન્ટની બહાર નીકળી ગયું. ત્યાર પછીના મહિને, [[માન્ચેસ્ટર]] ખાતે [[2002ની કોમનવેલ્થ રમતો|2002 કોમનવેલ્થ ગેમ્સ]]માં બેકહામે [[કર્સ્ટી હોવાર્ડ]]ને એસ્કોર્ટ કર્યા અને તેણીએ [[એલિઝાબેથ 2ની સૂવર્ણ જયંતિ|જ્યૂબિલી બેટન ટુ ધી ક્વિન]] રજૂ કર્યું. બેકહામ [[યુઇએફએ યુરો 2004]]માં ઇંગ્લેન્ડ માટે બધી જ મેચમાં રમ્યો, પરંતુ આ ટુર્નામેન્ટ તેના માટે નિરાશાજનક રહી. તેણે ઇંગ્લેન્ડ [[ફ્રાન્સની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ફ્રાન્સ]] સામે 2-1થી થયેલી હારમાં પેનલ્ટી બચાવી અને [[પોર્ટુગલની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|પોર્ટુગલ]] સામેની ક્વાર્ટર ફાઇનલમાં [[પેનલ્ટી શૂટઆઉટ (ફૂટબોલ)|પેનલ્ટી શૂટઆઉટ]]માં એક પેનલ્ટી ગુમાવી. ઇંગ્લેન્ડ શૂટઆઉટમાં હારી ગયું અને સ્પર્ધામાંથી બહાર ફેંકાઇ ગયું. બેકહામ જાન્યુઆરી 2005માં [[યુનાઇટેડ નેશન્સ ચિલ્ડ્રન્સ ફન્ડ|યુનિસેફ (UNICEF)]] [[યુનિસેફના ગુડવિલ એમ્બેસેડર્સની યાદી|ગુડવિલ એમ્બેસેડર]] બન્યો અને [[2012નો સમર ઓલમ્પિક્સ|2012 સમર ઓલમ્પિક ગેમ્સ]] માટે લંડનની સફળ બિડને ઉત્તેજન આપવામાં આપવામાં તેણે ભૂમિકા ભજવી.<ref>{{cite web | title = David Beckham, Goodwill Ambassador | work = UNICEF official website | url = http://www.unicef.org.uk/celebrity/celebrity_biography.asp?celeb_id=27&nodeid=celeb27&section=2 | dateformat = dmy | access-date = 9 October 2005 | archive-date = 1 નવેમ્બર 2010 | archive-url = https://web.archive.org/web/20101101114432/http://www.unicef.org.uk/celebrity/celebrity_biography.asp?celeb_id=27&nodeid=celeb27&section=2 | url-status = dead }}</ref> ઓક્ટોબર 2005માં બેકહામને [[ઓસ્ટ્રિયા]] સામેની મેચમાં ફરીથી મેદાનથી બહાર કરવામાં આવ્યો અને બહાર મોકલવામાં આવ્યો હોય તેવો ઇંગ્લેન્ડનો પ્રથમ કેપ્ટન બન્યો તથા એક માત્ર ખેલાડી બન્યો કે જે ઇંગ્લેન્ડ સામે રમતા બે વાર બહાર ગયો હોય. ત્યાર પછીના મહિને આર્જેન્ટિના સામેની મિત્રતાપૂર્ણ મેચમાં તેણે ઇંગ્લેન્ડના કેપ્ટન તરીકેની 50મી મેચ રમી. [[2006નો ફિફા વિશ્વ કપ|2006 ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ]]માં 10 જૂન, 2006ના રોજ ઇંગ્લેન્ડની [[પેરાગ્વેની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|પેરાગ્વે]] સામેની પ્રારંભિક મેચમાં, બેકહામની ફ્રિ કીકને સહારે [[કાર્લોસ ગેમેરા]] દ્વારા [[ઓન-ગોલ]] થયો અને ઇંગ્લેન્ડની 1-0થી જીત થઇ. ઇંગ્લેન્ડની આગામી મેચ 15 જૂન, 2006ના રોજ [[ટ્રિનીદાદ અને ટોબેગોની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ટ્રિનીદાદ અને ટોબેગો]] સામે રમાઇ, જેમાં 83મી મિનીટે બેકહામના ક્રોસના સહારે [[પિટર ક્રાઉચ]]ના ગોલથી ઇંગ્લેન્ડે 1-0થી સરસાઇ મેળવી. બેકહામે [[સ્ટીવન ગેરાર્ડ]]ને પણ ગોલમાં મદદ પૂરી પાડી. મેચના અંતે તેઓ 2-0થી જીતી ગયા. આ રમત માટે તેને ટુર્નામેન્ટના પ્રસ્તુતકર્તા [[બડવિઝર (આન્હેયુઝર-બુશ)|બડવેઇઝર]] દ્વારા [[મેન ઓફ ધી મેચ]] એનાયત કરાયો. બીજા તબક્કામાં ઇંગ્લેન્ડની [[ઇક્વાડોરની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ઇક્વાડોર]] સામેની મેચ દરમિયાન, બેકહામે 59મી મિનીટમાં ફ્રિ કીકથી ગોલ ફટકાર્યો અને ત્રણ અલગ-અલગ વિશ્વ કપમાં સ્કોર કરનારો તે પ્રથમ ખેલાડી બની ગયો અને <ref>"[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/world_cup_2006/5103974.stm ઇંગ્લેન્ડ 1-0 ઇક્વાડોર]", બીબીસી સ્પોર્ટ, 25 જૂન 2006. સુધારો 25 જૂન 2006.</ref> તેને પગલે ઇંગ્લેન્ડે 1-0થી વિજય મેળવી ક્વાર્ટર ફાઇનલમાં સ્થાન મેળવ્યું. તે રમત પહેલા બિમાર હતો અને [[ડીહાઇડ્રેશન|ડિહાઇડ્રેશન]]ને કારણે તેને વારંવાર ઉલટીઓ થતી હતી અને જીતનો ગોલ ફટકાર્યા બાદ તે બિમાર થયો હતો. પોર્ટુગલ સામેની ક્વાર્ટર-ફાઇનલમાં, હાફ ટાઇમના થોડ સમય બાદ જ ઇજાને કારણે બેકહામને સ્થાને અવેજી ખેલાડી રમતમાં આવ્યો હતો અને ઇંગ્લેન્ડની ટીમે પેનલ્ટીઝ (3-1) પર, વધારાના સમય બાદ 0-0ના સ્કોરે હારનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. અવેજી ખેલાડી મુકાયા બાદ, બેકહામ દેખીતી રીતે ધ્રૂજતો હતો અને ન રમી શકવા બદલ એક સમયે આંખમાં આંસુ સાથે ગળગળો થઇ ગયો હતો. વિશ્વ કપમાંથી બહાર ફેંકાઇ ગયાના એક દિવસ બાદ, ભાવનાત્મક બેકહામે એવું કહેતા ન્યૂઝ કોન્ફરન્સમાં નિવેદન કર્યું હતું કે તેણે ઇંગ્લેન્ડના કેપ્ટન પદેથી રાજીનામું આપ્યું છે.<ref>"[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/world_cup_2006/teams/england/5138288.stm બેકહામ ક્વીટ્સ એઝ ઇંગ્લેન્ડ કેપ્ટન]", બીબીસી સ્પોર્ટ, 2 જૂલાઇ 2006. સુધારો 2 જૂલાઇ 2006.</ref> તેણે જણાવ્યું, ''" મારા દેશ માટે કેપ્ટન પદે રહેવું તે મારા માટે પ્રતિષ્ઠા અને ગર્વની વાત છે, પરંતુ મારી 95<ref> આ બેકહામની એક ભૂલ હતી - આ સ્થિતીમાં તેણે ઇંગ્લેન્ડ તરફથી 94 મેચ રમી હતી. </ref>માંથી 58 મેચોમાં કેપ્ટન પદે રહ્યા બાદ, [[Steve McClaren|સ્ટીવ મેકક્લેરેન]] હેઠળ નવા યુગમાં પ્રવેશી રહ્યા હોવાથી મારી જવાબદારી સોંપી દેવાનો આ યોગ્ય સમય છે."'' (બેકહામે તે સમય સુધી વાસ્તવિકતામાં 94 [[Cap (sport)|કેપ્સ]] જીતી હતી.) તેનું સ્થાન [[ચેલ્સા એફ.સી.|ચેલ્સિયા]]ના કેપ્ટન [[જોહ્ન ટેરી]]એ લીધું હતું.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/internationals/4782197.stm|title=Terry named new England skipper|accessdaymonth=10 August|accessyear=2006}}</ref> વિશ્વ કપ બાદ કેપ્ટન પદેથી રાજીનામું આપ્યા બાદ, 11 ઓગસ્ટ, 2006ના રોજ નવા કોચ [[સ્ટીવ મેકક્લેરેન]] દ્વારા પસંદ કરવામાં આવેલી ઇંગ્લેન્ડની રાષ્ટ્રીય ટીમમાંથી બેકહામને સંપૂર્ણ રીતે બહાર કરી દેવામાં આવ્યો. મેકક્લેરેને એવો દાવો કર્યો કે તેઓ ટીમ સાથે ''"અન્ય પદ્ધતિથી કામ કરવા વિચારી રહ્યા છે"'' અને બેકહામનો ''"તેમા સમાવેશ થઇ શકે તેમ નથી."'' મેકક્લેરેને જણાવ્યું કે બેકહામ ભવિષ્યમાં ટીમમાં પાછો ફરે તેવી શક્યતા છે. [[શૌન રાઇટ-ફિલીપ્સ]], [[કિરેન રિચાર્ડસન]] અને વિશ્વ કપમાં બેકહામના અવેજી ખેલાડી [[આરોન લિનોન|આરોન લિનન]], બધાને સમાવવામાં આવ્યા છતાં મેકક્લેરેને અંતે તેના સ્થાને [[સ્ટીવન ગેરાર્ડ]]ને ટીમમાં સમાવ્યો. [[ચિત્ર:Beckhamtakesfreekick.jpg|thumb|right|બેકહામે બ્રાઝિલ સામે ફ્રિ કીક લીધી જ્યાથી જોહ્ન ટેરીએ ગોલ કર્યો]] 26 મે, 2007ના રોજ, મેકક્લેરેને એવી જાહેરાત કરી કે બેકહામે કેપ્ટન પદેથી રાજીનામું આપ્યા બાદ પ્રથમ વાર તેને ઇંગ્લેન્ડની ટીમ માટે પાછો બોલાવવામાં આવશે. બેકહામે નવા [[વેમ્બ્લી સ્ટેડિયમ]] ખાતેની ઇંગ્લેન્ડની [[બ્રાઝિલની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|બ્રાઝિલ]] સામેની પ્રથમ મેચમાં રમવાની શરૂઆત કરી અને તેમાં હકારાત્મક દેખાવ કર્યો. મેચના બીજા તબક્કામાં તેણે [[જોહ્ન ટેરી]] માટે એક તક ઉભી કરીને ઇંગ્લેન્ડ માટે ગોલ કરાવ્યો. એવું લાગતું હતું કે ઇંગ્લેન્ડ બ્રાઝિલ સામે જીત મેળવી લેશે, પરંતુ નવા આવેલા [[ડિએગો રિબાસ દા કૂન્હા|ડિએગો]]એ અંતિમ પળોમાં ગોલ કરીને બરાબરી કરી લીધી. ઇંગ્લેન્ડની આગામી મેચમાં, યુરો 2008ની [[એસ્ટોનિયાની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ઇસ્ટોનિયા]] સામેની ક્વોલિફાયર મેચમાં, બેકહામે [[માઇકલ ઓવેન|માઇકલ ઓવન]] અને [[પિટર ક્રાઉચ|પીટર ક્રાઉચ]]ને ગોલ માટે બે અદભૂત સહાય કરી, અને ઇંગ્લેન્ડ 3-0થી વિજયી થયું. તે બે મેચોમાં બેકહામે ઇંગ્લેન્ડ કુલ ચાર ગોલમાંથી ત્રણમાં સહાય કરી હતી અને<ref>{{cite web|url=http://www.thefa.com/England/SeniorTeam/NewsAndFeatures/Postings/2007/06/EstoniaEngland_report.htm|title=Three's the magic number|work=TheFA.com|date=2007-06-06|access-date=2007-06-09}}</ref> [[અગ્રણી લીગ સોકર|મેજર લીગ સોકર]]માં ગયા બાદ તેણે ઇંગ્લેન્ડ માટે રમવાની પોતાની ઇચ્છા વ્યક્ત કરી હતી. 22 ઓગસ્ટ, 2007ના રોજ, બેકહામ [[જર્મનીની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|જર્મની]] સામેની ઇંગ્લેન્ડ માટે એક મિત્રતાભરી રમત રમીને, બિન-યુરોપિયન ક્લબ ટીમ સાથે રહી ઇંગ્લેન્ડ માટે રમનારો પ્રથમ ખેલાડી બન્યો હતો.<ref>{{cite web |last=Insider |first=The |url=http://soccernet.espn.go.com/columns/story?id=455849&root=euro2008&cc=4716 |title=Becks and England suffer Wembley woe |publisher=Soccernet.espn.go.com |date=2007-08-22 |access-date=2009-05-04 |archive-date=2012-10-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121023101648/http://soccernet.espn.go.com/columns/story?id=455849&root=euro2008&cc=4716 |url-status=dead }}</ref> 21 નવેમ્બર, 2007ના રોજ, બેકહામે [[ક્રોએશિયાની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ક્રોએશિયા]] સામેની મેચમાં 99મી કેપ મેળવી હતી, 2-2થી બરાબર રહેલી આ મેચમાં તેણે પીટર ક્રાઉચ માટે ગોલની સ્થિતી ઉભી કરી હતી. 2-3થી પરાજય બાદ, ઇંગ્લેન્ડ [[યુઇએફએ યુરો 2008|યુરો 2008 ફાઇનલ્સ]]માં ક્વોલિફાઇ થવા માટે નિષ્ફળ નિવડ્યું હતું. તેમ છતાં, બેકહામે જણાવ્યું હતું કે તે આંતરરાષ્ટ્રીય ફૂટબોલમાંથી નિવૃત્ત થવાની કોઇ યોજના ધરાવતો નથી અને તે રાષ્ટ્રીય ટીમ માટે સતત રમવાની ઇચ્છા ધરાવે છે.<ref>[http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/internationals/7106741.stm બેકહામે નિવૃત્તિની વાતોને ઉડાવી દીધી], બીબીસી સ્પોર્ટ 2007-11-21. સુધારો 2007-11-22.</ref> ઇંગ્લેન્ડના નવા કોચ અને [[રીઅલ મેડ્રિડ સી.એફ.|રીઅલ મેડ્રિડ]] ખાતેના બેકહામના પૂર્વ વ્યવસ્થાપક [[ફેબિયો કેપેલ્લો]]એ [[સ્વિત્ઝરલેન્ડની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|સ્વિત્ઝરલેન્ડ]] સામેની મિત્રતાભરી મેચ કે જેમાં તે એકસોમી કેપ મેળવે તેવી શક્યાત હતી, તેમાંથી તેને બહાર રાખ્યા બાદ બેકહામે એવું સ્વીકર્યું કે તેણે ત્રણ મહિનાથી કોઇ સ્પર્ધાત્મક મેચ રમી ન હોવાથી તે યોગ્ય કામગીરી કરી રહ્યો નથી.<ref>{{Citation |last= |first= |title=Beckham acknowledges lack of fitness. |url=http://msn.foxsports.com/soccer/story/7845276/Beckham-acknowledges-lack-of-fitness |publisher=[[FOX Sports]] |date=2008-02-28 |access-date=2008-03-01 |archivedate=2008-03-02 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080302003736/http://msn.foxsports.com/soccer/story/7845276/Beckham-acknowledges-lack-of-fitness }}</ref> 20 માર્ચ, 2008ના રોજ, બેકહામને 26 માર્ચના રોજ [[પેરિસ]]માં [[ફ્રાન્સની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ફ્રાન્સ]] સામે રમાયેલી મૈત્રીપૂર્ણ મેચમાં કેપેલ્લો દ્વારા ઇંગ્લેન્ડની ટીમમાં પાછો બોલાવવામાં આવ્યો. બેકહામ 100 કેપ મેળવનારો પાંચમો અંગ્રેજ ખેલાડી બન્યો. કેપેલ્લોએ 25 માર્ચ, 2008ના રોજ એવો સંકેત આપ્યો હતો કે બેકહામ [[2010નો ફિફા વિશ્વ કપ|2010 ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ]] માટેની મહત્વની ક્વોલિફાયર મેચ માટે તેમની ટીમમાં લાંબુ ભવિષ્ય ધરાવે છે.<ref>{{Citation |last= |first= |title=Beckham to start in Paris for 100th cap |url=http://edition.cnn.com/2008/SPORT/football/03/26/football.beckham/index.html |publisher=CNN |date=2008-03-26 |access-date=2008-03-26 |format={{Dead link|date=April 2009}} – ^{[http://scholar.google.co.uk/scholar?hl=en&lr=&q=intitle%3ABeckham+to+start+in+Paris+for+100th+cap&as_publication=&as_ylo=&as_yhi=&btnG=Search Scholar search]} |archivedate=2008-03-29 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080329225706/http://edition.cnn.com/2008/SPORT/football/03/26/football.beckham/index.html }}</ref> 11 મે, 2008ના રોજ કેપેલ્લોએ 28 મેના રોજ [[વેમ્બ્લી સ્ટેડિયમ]] ખાતે [[યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સની રાષ્ટ્રીય સોકર ટીમ|યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ]] સામે રમાનારી મેચ માટે ઇંગ્લેન્ડની 31 ખેલાડીઓની ટીમમાં સારૂ પ્રદર્શન કરી રહેલા બેકહામને સ્થાન આપ્યું, જે 1 જૂનના રોજ [[ટ્રીનીદાદ અને ટોબેગોની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ટ્રિનીદાદ અને ટોબેગો]] માટેની મેચ પહેલા બન્યું હતું. મેચ પહેલા [[બોબી ચાર્લ્ટન]] દ્વારા બેકહામને 100મી કેપનું પ્રતિનીધિત્વ કરતી માનદ સોનાની કેપ આપી તેનું બહુમાન કરવામાં આવ્યું અને પ્રેક્ષકો દ્વારા ઉભા થઇને તેને માન આપવામાં આવ્યું. તેણે સારી રમત દર્શાવી અને મેચ જીતાડતા ગોલ માટે જોહ્ન ટેરીને મદદ કરી. હાફ-ટાઇમ બાદ જ્યારે તેના સ્થાને અવેજી ખેલાડી તરીકે [[ડેવિટ બેન્ટલી|ડેવિડ બેન્ટલી]]ને ઉતારવામાં આવ્યો ત્યારે બેકહામના સમર્થક પ્રેક્ષકોએ આ નિર્ણય સામે વિરોધ દર્શાવ્યો.<ref>{{Citation |last= |first= |title=Hart & Jagielka in England Squad|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/internationals/7395247.stm |publisher=BBC |date=2008-05-11 |access-date=2008-05-11}}</ref> એક આશ્ચર્યજનક નિર્ણયમાં, કેપેલ્લોએ 1 જૂન, 2008ના રોજ ટ્રિનીદાદ અને ટોબેગો સામેની ઇંગ્લેન્ડની મૈત્રીપૂર્ણ મેચમાં બેકહામને કેપ્ટન પદ સોંપ્યું. 2006ના વિશ્વ કપ બાદ આ પ્રથમ એવી મેચ હતી જેમાં બેકહામ ઇંગ્લેન્ડના કેપ્ટન તરીકે રમ્યો હતો, જે બેકહામ માટે નાટકીય રીતે કાયાપલટ કરનારી મેચ બની. તે બે વર્ષના સમયગાળામાં, તેને ઇંગ્લેન્ડની ટીમમાંથી સંપૂર્ણ રીતે બહાર કરાવાથી માંડી ઇંગ્લેન્ડના કેપ્ટન તરીકે (કામચલાઉ ધોરણે છતાં) ટીમમાં પાછો લેવામાં આવ્યો હતો.<ref>{{Citation |last= |first= |title=Capello names Beckham as captain for T&T friendly |url=http://msn.foxsports.com/soccer/story/8193404/Capello-names-Beckham-as-captain-for-T&T-friendly |publisher=[[FOX Sports]] |date=2008-05-31 |access-date=2008-05-31 |format={{Dead link|date=April 2009}} – ^{[http://scholar.google.co.uk/scholar?hl=en&lr=&q=intitle%3ACapello+names+Beckham+as+captain+for+T%26T+friendly&as_publication=&as_ylo=&as_yhi=&btnG=Search Scholar search]} |archivedate=2008-07-12 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080712104347/http://msn.foxsports.com/soccer/story/8193404/Capello-names-Beckham-as-captain-for-T%26T-friendly }}</ref> 2010ના વિશ્વ કપમાં [[બેલારૂસની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|બેલારૂસ]] સામેની ક્વોલિફાયર મેચ કે જેમાં ઇંગ્લેન્ડે [[મિન્સ્ક]] ખાતે 3-1થી જીત મેળવી હતી, તેમાં બેકહામે 87મી મિનીટે બેન્ચ પરથી આવી 107મી કેપ મેળી, જેને પગલે તે ઇંગ્લેન્ડના ઇતિહાસમાં સૌથી વધુ [[કેપ (રમત)|કેપ]] મેળવનારો ત્રીજા ક્રમનો ખેલાડી બન્યો અને તેને બોબી ચાર્લ્ટનને પાછળ રાખી દીધો.11 ફેબ્રુઆરી, 2009ના રોજ, બેકહામે ઇંગ્લેન્ડના આઉટફિલ્ડ ખેલાડી તરીકે 108 કેપ મેળવી [[બોબી મૂરે]]ના વિક્રમની બરાબરી કરી, જેમાં તે [[સ્પેનની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|સ્પેન]] સામેની મૈત્રીપૂર્ણ મેચમાં [[સ્ટુઅર્ટ ડાઉનીંગ]]ના અવેજી ખેલાડી તરીકે રમવા આવ્યો હતો.<ref>{{cite web |url=http://soccernet.espn.go.com/report?id=260599&cc=5901 |title=Report: Spain vs England - International Friendly - ESPN Soccernet |publisher=Soccernet.espn.go.com |date=2009-02-11 |access-date=2009-05-04 |archive-date=2009-02-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090215121358/http://soccernet.espn.go.com/report?id=260599&cc=5901 |url-status=dead }}</ref> 28 માર્ચ,2009ના રોજ, બેકહામે [[સ્લોવેકિયાની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|સ્લોવેકિયા]] સામેની મૈત્રીપૂર્ણ મેચમાં અવેજી તરીકે રમતા [[વેન રૂની|વેની રૂની]]ને ગોલ માટે સહાય કરીને મૂરેને વિક્રમમાં પાછળ રાખી દીધો હતો.<ref>{{cite news|last=Fletcher |first=Paul |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/internationals/7966672.stm |title=BBC SPORT &#124; Football &#124; Internationals &#124; International football as it happened |publisher=BBC News |date=2009-03-28 |access-date=2009-05-04}}</ref> ==== આંતરરાષ્ટ્રીય ગોલ ==== ''20 જૂન, 2009 સુધીમાં'' {| class="wikitable" style="font-size:100%" |+ ! ગોલ !! તારીખ !!સ્થળ !! વિરોધી !! સ્કોર !! પરિણામ !! સ્પર્ધા !! અહેવાલો |- | 1. || 26 જૂન 1998|| [[સ્ટેડે દે ગરલેન્ડ|સ્ટેડે દે ગર્લેન્ડ]], [[લ્યોન]] || {{fb|COL}} || 2–0 || 2–0 || [[1998નો ફિફા વિશ્વ કપ|1998 ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ]] || [http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=1013/results/matches/match=8770/report.html http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=1013/results/matches/match=8770/report.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100516115910/http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=1013/results/matches/match=8770/report.html |date=2010-05-16 }} |- | 2. || 24 માર્ચ 2001 || [[એનફિલ્ડ|એન્ફિલ્ડ]], [[લિવરપુલ|લિવરપૂલ]] || {{fb|FIN}} || 2–1 || 2–1 || [[2002માં ફિફા વિશ્વ કપ ક્વોલિફિકેશન - યુઇએફએ ગ્રુપ 9|ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ 2002ની ક્વોલિફાઇંગ]] || [http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=4395/preliminaries/preliminary=3835/matches/match=19736/report.html http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=4395/preliminaries/preliminary=3835/matches/match=19736/report.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100215004635/http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=4395/preliminaries/preliminary=3835/matches/match=19736/report.html |date=2010-02-15 }} |- | 3. || 25 મે 2001 || [[પ્રાઇડ પાર્ક સ્ટેડિયમ|પ્રાઇડ પાર્ક]], [[ડર્બી]] || {{fb|MEX}} || 3–0 || 4–0 || [[પ્રદર્શન મેચ|મૈત્રીપૂર્ણ મેચ]] || [http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=779 http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=779] |- | 4. || 6 જૂન 2001 || [[ઓલમ્પિક સ્ટેડિયમ (એથેન્સ)|ઓલમ્પિક સ્ટેડિયમ]], [[એથેન્સ]] || {{fb|GRE}} || 2–0 || 2–0 || [[2002માં ફિફા વિશ્વ કપ ક્વોલિફિકેશન - યુઇએફએ ગ્રુપ 9|ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ 2002 ક્વોલિફાઇંગ]] || [http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=4395/preliminaries/preliminary=3835/matches/match=19742/report.html http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=4395/preliminaries/preliminary=3835/matches/match=19742/report.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100210225343/http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=4395/preliminaries/preliminary=3835/matches/match=19742/report.html |date=2010-02-10 }} |- | 5. || 6 ઓક્ટોબર 2001 || [[ઓલ્ડ ટ્રેફર્ડ|ઓલ્ટ ટ્રેફર્ડ]], [[માન્ચેસ્ટર]] || {{fb|GRE}} || 2–2 || 2–2 || [[2002માં ફિફા વિશ્વ કપ ક્વોલિફિકેશન - યુઇએફએ ગ્રુપ 9|ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ 2002 ક્વોલિફાઇંગ]] || [http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=4395/preliminaries/preliminary=3835/matches/match=19747/report.html http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=4395/preliminaries/preliminary=3835/matches/match=19747/report.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090904203235/http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=4395/preliminaries/preliminary=3835/matches/match=19747/report.html |date=2009-09-04 }} |- | 6. || 10 નવેમ્બર 2001 || [[ઓલ્ડ ટ્રેફર્ડ]], [[માન્ચેસ્ટર]] || {{fb|SWE}} || 1–0 || 1–1 || [[પ્રદર્શન મેચ|મૈત્રીપૂર્ણ મેચ]] || [http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=785 http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=785] |- | 7. || 7 જૂન 2002 || [[સેપોરો ટેમ|સેપ્પોરો ડોમ]], [[સેપોરો|સેપ્પોરો]]|| {{fb|ARG}} || 1–0 || 1–0 || [[2002નો ફિફા વિશ્વ કપ|2002 ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ]] || [http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=4395/results/matches/match=43950023/report.html http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=4395/results/matches/match=43950023/report.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090629054151/http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=4395/results/matches/match=43950023/report.html |date=2009-06-29 }} |- | 8. || 12 ઓક્ટોબર 2002 || [[તેહેલને પોલ|તેહેલ્ને પોલ]], [[બ્રેટિસ્લેવા|બ્રેટિસ્લાવા]] || {{fb|SVK}} || 1–1 || 2–1 || [[યુઇએફએ યુરો 2004 ક્વોલિફાઇંગ]] || [http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=797 http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=797] |- | 9. || 16 ઓક્ટોબર 2002 || [[સેન્ટ મેરિઝ સ્ટેડિયમ]], [[સાઉધમ્પ્ટન]] || {{fb|Macedonia}} || 1–1 || 2–2 || [[યુઇએફએ યુરો 2004ની ક્વોલિફાઇંગ|યુઇએફએ યુરો 2004 ક્વોલિફાઇંગ]] || [http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=798 http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=798] |- | 10. || 29 માર્ચ 2003 || [[રહીનપાર્ક સ્ટેડિયોન|રહિનપાર્ક સ્ટેડિયોન]], [[વેડુઝ|વેડૂઝ]] || {{fb|Liechtenstein}} || 2–0 || 2–0 || [[યુઇએફએ યુરો 2004ની ક્વોલિફાઇંગ|યુઇએફએ યુરો 2004 ક્વોલિફાઇંગ]] || [http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=800 http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=800] |- | 11. || 2 એપ્રિલ 2003 || [[સ્ટેડિયમ ઓફ લાઇટ]], [[સન્ડરલેન્ડ]] || {{fb|TUR}} || 2–0 || 2–0 || [[યુઇએફએ યુરો 2004ની ક્વોલિફાઇંગ|યુઇએફએ યુરો 2004 ક્વોલિફાઇંગ]] || [http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=801 http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=801] |- | 12. || 20 ઓગસ્ટ 2003 || [[પોર્ટમેન રોડ]], [[ઇપ્સ્વીચ]] || {{fb|Croatia}} || 1–0 || 3–1 || [[પ્રદર્શન મેચ|મૈત્રીપૂર્ણ મેચ]] || [http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=805 http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=805] |- | 13. || 6 સપ્ટેમ્બર 2003 || [[મેસેડોનના નેશનલ એરેના ફિલિપ બીજા|ગ્રેડસ્કી]], [[સ્કોપ્જે]] || {{fb|Macedonia}} || 2–1 || 2–1 || [[યુઇએફએ યુરો 2004 ક્વોલિફાઇંગ|યુઇએફએ 2004 ક્વોલિફાઇંગ]] || [http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=806 http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=806] |- | 14. || 18 ઓગસ્ટ 2004 || [[સેન્ટ જેમ્સ પાર્ક]], [[ન્યૂકેસલ અપોન ટાઇની|ન્યૂકેસલ]] || {{fb|UKR}} || 1–0 || 3–0 || [[પ્રદર્શન મેચ|મૈત્રીપૂર્ણ મેચ]] || [http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=818 http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=818] |- | 15. || 9 ઓક્ટોબર 2004 || [[ઓલ્ડ ટ્રેફર્ડ]], [[માન્ચેસ્ટર]]|| {{fb|WAL}} || 2– 0 || 2–0 || [[2006માં ફિફા વિશ્વ કપ ક્વોલિફિકેશન|ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ 2006 ક્વોલિફાઇંગ]] || [http://www.fifa.com/worldcup/archive/germany2006/preliminaries/preliminary=8071/matches/match=36621/report.html http://www.fifa.com/worldcup/archive/germany2006/preliminaries/preliminary=8071/matches/match=36621/report.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091013142516/http://www.fifa.com/worldcup/archive/germany2006/preliminaries/preliminary=8071/matches/match=36621/report.html |date=2009-10-13 }} |- | 16. || 30 માર્ચ 2005 || [[સેન્ટ જેમ્સ પાર્ક]], [[ન્યૂકેસલ અપોન ટાઇમ|ન્યૂકેસલ]]|| {{fb|Azerbaijan}} || 2– 0 || 2–0 || [[2006મા ફિફા વિશ્વ કપ ક્વોલિફિકેશન|ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ 2006 ક્વોલિફાઇંગ]] || [http://www.fifa.com/worldcup/archive/germany2006/preliminaries/preliminary=8071/matches/match=36632/report.html http://www.fifa.com/worldcup/archive/germany2006/preliminaries/preliminary=8071/matches/match=36632/report.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091013142546/http://www.fifa.com/worldcup/archive/germany2006/preliminaries/preliminary=8071/matches/match=36632/report.html |date=2009-10-13 }} |- | 17. || 25 જૂન 2006 || [[મર્સિડિઝ-બેન્ઝ એરેના|ગોટ્ટિલીએબ-ડેઇમ્લેર-સ્ટેડિયન]], [[સ્ટુટગાર્ટ|સ્ટટ્ટગાર્ટ]] || {{fb|Ecuador}} || 1–0 || 1–0 || [[ફિફા વિશ્વ કપ 2006|ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ 2006]] || [http://www.fifa.com/worldcup/archive/germany2006/results/matches/match=97410051/report.html http://www.fifa.com/worldcup/archive/germany2006/results/matches/match=97410051/report.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100405094421/http://www.fifa.com/worldcup/archive/germany2006/results/matches/match=97410051/report.html |date=2010-04-05 }} |} == શિસ્ત == પૂર્વ વ્યવસ્થાપક [[એલેક્સ ફર્ગ્યુસન|એલેક્સ ફર્ગ્યુસને]] જણાવ્યું હતું, ''"તે ચોક્સાઇ પ્રાપ્ત કરવા માટે શિસ્તતાથી અભ્યાસ કરતો, જેનો ખ્યાલ અન્ય ખેલાડીઓ બહુ રાખતા ન હતા."'' <ref>{{cite web|url=http://www.manutdzone.com/legends/DavidBeckham.htm|title=Manchester United Legends - David Beckham|work=manutdzone.com|access-date=2007-05-28|archive-date=2008-08-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20080818030242/http://www.manutdzone.com/legends/DavidBeckham.htm|url-status=dead}}</ref> તેણે [[રીઅલ મેડ્રિડ સી.એફ.|રીઅલ મેડ્રિડ]] ખાતે તેની દૈનિક તાલિમ જાળવી રાખી હતી અને સંચાલનમંડળ સાથે 2007ની શરૂઆતમાં તેના સંબંધો બગડ્યા બાદ પણ રીઅલ મેડ્રિડના અધ્યક્ષ [[રેમન કેલ્ડરોન]] અને વ્યવસ્થાપક [[ફેબિયો કેપેલ્લો]]એ ક્લબ પ્રત્યેના વ્યાવસાયિક અભિગમ અને પ્રતિબદ્ધતા જાળવી રાખવા બદલ તેના વખાણ કર્યા હતા.<ref>{{cite web|url=http://www.chinadaily.com.cn/sports/2007-01/14/content_782993.htm|title=Beckham will not play for Real again - Capello|work=chinadaily.com|date=2007-01-14|access-date=2007-05-28}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.iht.com/articles/ap/2007/01/13/sports/EU-SPT-SOC-Real-Madrid-Beckham.php|title=Coach says Beckham won't play again for Real Madrid|work=International Herald Time|date=2007-01-13|access-date=2007-05-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20070620123856/http://www.iht.com/articles/ap/2007/01/13/sports/EU-SPT-SOC-Real-Madrid-Beckham.php|archive-date=2007-06-20|url-status=live}}</ref> બેકહામ પ્રથમ અંગ્રેજ ખેલાડી હતો, જેને બે રેડ કાર્ડ આપવામાં આવ્યા હોય અને પ્રથમ અંગ્રેજ કેપ્ટન હતો, જેને બહાર મોકલી આપવામાં આવ્યો હોય.<ref>[http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/football/article576493.ece બેકહામ રેડ કાર્ડ બટ જોય ફોર સ્વેન], ''ધી સન્ડે ટાઇમ્સ'' , 9 ઓક્ટોબર 2005. સુધારો 9 એપ્રિલ 2007.</ref> બેકહામને સૌથી કુખ્યાત રેડ કાર્ડ [[1998નો ફિફા વિશ્વ કપ|1998 ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ]]માં [[આર્જેન્ટિનાની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|આર્જેન્ટિના]] સામેની મેચ દરમિયાન મળ્યું હતું, જેમાં તેણે [[ડિએગો સિમેન|ડિએગો સાઇમને]] તેને ફાઉલ કરાવ્યા બાદ પગથી આર્જેન્ટિનના ખેલાડીને પાડી દીધો હતો. પેનલ્ટીઝને પગલે ઇંગ્લેન્ડનો એ મેચમાં પરાજય થયો અને બેકહામને જાહેર દુશ્મન ગણવામાં આવ્યો. રીઅલ મેડ્રિડ માટે તેને 41 યલો કાર્ડ અને ચાર રેડ કાર્ડ મળ્યા હતા. <ref>{{cite web |url=http://www.beckham-magazine.com/stats.html |title=Beckham Magazine - Statistics |publisher=Beckham-magazine.com |date= |access-date=2008-11-13 |archive-date=2008-10-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081014152722/http://www.beckham-magazine.com/stats.html |url-status=dead }}</ref> == બહુમાનો == === ક્લબ === ==== માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ ==== *[[પ્રિમીયર લીગ]]: 1995–96, 1996–97, 1998–99, 1999–00, 2000–01, 2002–03 *[[એફએ કપ]]: 1996, 1999 *[[યુઇએફએ ચેમ્પિયન્સ લીગ|યુઇએફઇ ચેમ્પિયન્સ લીગ]]: 1998–99 *[[ઇન્ટરકોન્ટીનેન્ટલ કપ (ફૂટબોલ)|ઇન્ટરકોન્ટીનેન્ટલ કપ]]: 1999 *[[કમ્યુનિટી શીલ્ડ]]: 1993, 1994, 1996, 1997 *[[એફએ યુથ કપ]]: 1992 ==== રીઅલ મેડ્રિડ ==== *[[લા લિગા]]: 2006–07 *[[સુપરકોપો દે એસ્પાના|સુપરકોપા દે એસ્પાના]]: 2003 === વ્યક્તિગત === *[[પીએફએ યન્ગ પ્લેયર ઓફ ધી યર|પીએફએ પ્લેયર ઓફ ધી યર]]: 1996/97 *[[સર મેટ બસ્બી પ્લેયર ઓફ ધી યર]]: 1996/97 *[[1998નો ફિફા વિશ્વ કપ|૧૯૯૮ ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ]] ટીમ ઓફ ધી ટુર્નામેન્ટ *[[યુઇએફએ]] ક્લબ પ્લેયર ઓફ ધી યર: 1999 *[[બીબીસી સ્પોર્ટ્સ પર્સનાલિટી ઓફ ધી યર]]: 2001 *[[ફિફા 100|ફિફા (FIFA) 100]]<ref>{{cite web|url=http://www.rediff.com/sports/2004/mar/05fifa.htm |title=FIFA's top 100 list |publisher=Rediff.com |date= |access-date=2008-11-13}}</ref> *[[ઇએસપીવાય એવોર્ડ્સ|ઇએસપીવાય એવોર્ડ]] - શ્રેષ્ઠ સોકર પુરૂષ ખેલાડી: 2004<ref name="autogenerated1">{{cite web|url=http://espn.go.com/espy2008/postshow/index.html#/bestof/ |title=ESPYS 2008 |publisher=Espn.go.com |date= |access-date=2008-11-13}}</ref> *[[ઇએસપીવાય એવોર્ડ્સ|ઇએસપીવાય]] એવોર્ડ - શ્રેષ્ઠ એમએલએસ ખેલાડી: 2008<ref name="autogenerated1"/> *[[ઇંગ્લિશ ફૂટબોલ હોલ ઓફ ફેમ|ઇંગ્લીશ ફૂટબોલ હોલ ઓફ ફેમ]]: 2008 ==== નિર્દેશો અને વિશેષ પુરસ્કારો ==== *ઓફિસર ઇન ધી [[બ્રિટીશ સામ્રાજ્યનો ક્રમ|ઓર્ડર ઓફ ધી બ્રિટીશ એમ્પાયર]] [[યુનાઇટેડ કિંગ્ડમના એલિઝાબેથ બીજા|ક્વિન એલિઝાબેથ બીજા]] દ્વારા: 2003 *યુનાઇટેડ નેશન્સ ફન્ડ([[યુનાઇટેડ નેશન્સ ચિલ્ડ્રન્સ ફન્ડ|યુનિસેફ ((UNICEF)]]) [[યુનિસેફના ગુડવિલ એમ્બેસેડર્સની યાદી|ગુડવિલ એમ્બેસેડર]] (2005–થી હાલ સુધી) *"બ્રિટન્સ ગ્રેટેસ્ટ એમ્બેસેડર" - [[મહાન બ્રિટનવાસીઓ|100 ગ્રેટેસ્ટ બ્રિટન્સ]] એવોર્ડ્ઝ<ref>"[http://www.itv.com/page.asp?partid=7852 http://www.itv.com/page.asp?partid=7852] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120108123733/http://www.itv.com/page.asp?partid=7852 |date=2012-01-08 }}"</ref> *''ધી સેલિબ્રિટી 100,'' ક્રમ 15 - ''[[ફોર્બ્સ (મેગેઝિન)|ફોર્બ્સ]],'' 2007<ref>{{cite web|url=http://www.forbes.com/2007/06/14/best-paid-celebrities-07celebrities_cz_lg_0614celeb_land.html|title=The Celebrity 100|work=[[Forbes]]|access-date=2007-07-17|date=2007-06-14}}</ref> *યુકેમાં 40 વર્ષની નીચેની ઉંમરના 40 સૌથી વધુ પ્રભાવશાળીઓની યાદીમાં પ્રથમ ક્રમ<ref>{{cite web |url=http://www.arenamagazine.co.uk/?p=942 |title=Britain’s original style magazine – for men |publisher=Arenamagazine.co.uk |date= |access-date=2008-11-13 |archive-date=2008-05-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080521142907/http://www.arenamagazine.co.uk/?p=942 |url-status=dead }}</ref> - ''[[એરેના (મેગેઝિન)|એરેના]]'' , 2007 *[[ટાઇમ 100]]: 2008<ref>[http://www.time.com/time/subscriber/2004/time100/heroes/100beckham.html ડેવિડ બેકહામ: સોકર્સ મેટ્રોસેક્સ્યુઅલ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090428101017/http://www.time.com/time/subscriber/2004/time100/heroes/100beckham.html |date=2009-04-28 }}. TIME મેગેઝિન.</ref> == આંકડા == {| class="wikitable" border="1" style="text-align:center" |- ! rowspan="2"|ક્લબ ! rowspan="2"|સીઝન ! colspan="2"|લીગ ! colspan="2"|કપ ! colspan="2"|લીગ કપ ! colspan="2"|કોન્ટીનેન્ટલ ! colspan="2"|અન્ય<ref>અન્ય સ્પર્ધાત્મક સ્પર્ધાઓ [[એફએ કમ્યુનિટી શીલ્ડ]], [[યુઇએફએ સુપર કપ]], [[ઇન્ટરકોન્ટીનેન્ટલ કપ (ફૂટબોલ)|ઇન્ટરકોન્ટીનેન્ટલ કપ]], [[ફિફા ક્લબ વિશ્વ કપ]] અને [[નોર્થ અમેરિક સુપરલિગા|સુપરલિગા]]નો સમાવેશ</ref> ! colspan="2"|કુલ |- !દેખાવ !ગોલ્સ !દેખાવ !ગોલ્સ !દેખાવ !ગોલ્સ !દેખાવ !ગોલ્સ !દેખાવ !ગોલ્સ !દેખાવ !ગોલ્સ |- | rowspan="2"|[[માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ એફ.સી.|માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ]] | [[એફએ પ્રિમીયર લીગ 1992-93|1992–93]] | 0 | 0 | 0 | 0 | | 1. | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | | 1. | 0 |- | [[એફએ પ્રિમીયર લીગ 1993-94|1993–94]] | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |- | [[પ્રિસ્ટન નોર્થ એન્ડ એફ.સી.|પ્રિસ્ટન નોર્થ એન્ડ]] (લોન) | [[ધી ફૂટબોલ લીગ 1994-95|1994–95]] | | 5. | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | colspan="2"|– | 0 | 0 | 5 | 2 |- | rowspan="10"|[[માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ એફ.સી.|માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ]] | [[એફએ પ્રિમીયર લીગ 1994-95|1994–95]] | | 4. | 0 | 2 | 0 | | 3. | 0 | | 1. | | 1. | 0 | 0 | 10 | | 1. |- | [[એફએ પ્રિમીયર લીગ 1995–96|1995–96]] | 33. | 7 | | 3. | | 1. | 2 | 0 | 2 | 0 | 0 | 0 | [40]. | | 8. |- | [[એફએ પ્રિમીયર લીગ 1996–97|1996–97]] | 36 | 8% | 2 | | 1. | 0 | 0 | 10 | 2 | | 1. | | 1. | 49 | | 12. |- | [[એફએ પ્રિમીયર લીગ 1997–98|1997–98]] | 37 | 9% | | 4. | 2 | 0 | 0 | 8% | 0 | | 1. | 0 | 50 | 11 |- | [[એફએ પ્રિમીયર લીગ 1998–99|1998–99]] | 34 | 6 | 7 | 1 | 1 | 0 | 12 | 2 | 1 | 0 | 55 | 9 |- | [[એફએ પ્રિમીયર લીગ 1999–2000|1999–2000]] | 31 | 6 | colspan="2"|– | 0 | 0 | 12 | 2 | 5 | 0 | 48 | 8 |- | [[એફએ પ્રિમીયર લીગ 2000–01|2000–01]] | 31 | 9 | 2 | 0 | 0 | 0 | 12 | 0 | 1 | 0 | 46 | 9 |- | [[એફએ પ્રિમીયર લીગ 2001–02|2001–02]] | 28 | 11 | 1 | 0 | 0 | 0 | 13 | 5 | 1 | 0 | 43 | 16 |- | [[એફએ પ્રિમીયર લીગ 2002–03|2002–03]] | 31 | 6 | 3 | 1 | 5 | 1 | 13 | 3 | 0 | 0 | 52 | 11 |- !Total !265 !62 !24 !6 !12 !1 !83 !15 !10 !1 !399 !87 |- | rowspan="5"|[[રીઅલ મેડ્રિડ સી.એફ.|રીઅલ મેડ્રિડ]] | [[લા લિગા 2003-04|2003–04]] | 32 | 3 | 4 | 2 | colspan="2"|– | 7 | 1 | 0 | 0 | 43 | 6 |- | [[લા લિગા 2004–05|2004–05]] | 30 | 4 | 0 | 0 | colspan="2"|– | 8 | 0 | 0 | 0 | 38 | 4 |- | [[લા લિગા 2005–06|2005–06]] | 31 | 3 | 3 | 1 | colspan="2"|– | 7 | 1 | 0 | 0 | 41 | 5 |- | [[લા લિગા 2006–07|2006–07]] | 23 | 3 | 2 | 1 | colspan="2"|– | 6 | 0 | 0 | 0 | 31 | 4 |- !કુલ !116 !13 !9 !4 ! colspan="2"|– !28 !2 !0 !0 !153 !19 |- | rowspan="2"|[[લોસ એન્જલસ ગેલેક્સી]] | [[2007ની અગ્રણી લીગ સોકર સીઝન|2007]] | 5 | 0 | 0 | 0 | colspan="2"|– | colspan="2"|– | 2 | 1 | 7 | 1 |- | [[2008ની અગ્રણી લીગ સોકર સીઝન|2008]] | 25 | 5 | 0 | 0 | colspan="2"|– | colspan="2"|– | 0 | 0 | 25 | | 5. |- | rowspan="2"valign="center" | [[એ.સી. મિલાન|મિલના]] (લોન) | [[સીરીઝ એ 2008-09|2008-09]] | 18 | 2 | 0 | 0 | colspan="2"|– | 0 | 0 | 2 | 0 | 18 | 2 |- | rowspan="2"|[[લોસ એન્જલસ ગેલેક્સી]] | [[2009ની અગ્રણી લીગ સોકર સીઝન|2009]] | 6 | 1 | 0 | 0 | colspan="2"|– | colspan="2"|– | 0 | 0 | 6 | 1 |- !કુલ !36 !6 !0 !0 ! colspan="2"|– ! colspan="2"|– !2 !1 !38 !7 |- ! colspan="2"|કારકિર્દીમાં કુલ !435 !83 !33. !10 !| 12. !| 1. !111 !17 !| 12. !2 !608 !115 |} == અંગત જીવન == [[ચિત્ર:David y Victoria Beckham.jpg|thumb|upright|સિલ્વરસ્ટોન ખાત 2007ના બ્રિટીશ ગ્રાન્ડ પ્રિક્સમાં ડેવિડ અને વિક્ટોરિયા બેકહામ]] 1997માં બેકહામે [[વિક્ટોરિયા બેકહામ|વિક્ટોરિયા એડમ્સ]] સાથે મુલાકાત કરવાની શરૂઆત કરી, તે અગાઉ તેણીએ માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડની મેચ જોવા આવી હતી. વિક્ટોરિયા તે સમયના વિશ્વના ટોચના પોપ ગ્રુપ [[સ્પાઇસ ગર્લ્સ]]ના [[પોપ મ્યુઝિક]] ગ્રુપની વિખ્યાત "પોશ સ્પાઇસ" તરીકે જાણીતી હતી અને તેની ટીમ પણ સફળતાના શીખરો સર કરી રહી હતી. આથી, તેમના વચ્ચેના સંબંધો ખૂબ ઝડપથી માધ્યમોમાં ચગ્યા હતા. આ જોડીને [[માસ મિડીયા|મિડીયા]] દ્વારા "[[પોશ એન્ડ બેક્સ]]"ના નામની ઓળખવામાં આવી હતી. તેણે 24 જાન્યુઆરી, 1998ના રોજ [[ઇંગ્લેન્ડ]]ના [[ચેસહન્ટ]] ખાતે આવેલા એક રેસ્ટોરામાં વિક્ટોરિયા સમક્ષ પ્રસ્તાવ મુક્યો હતો. તે 4 જૂલાઇ, 1999ના રોજ [[રિપબ્લિક ઓફ આયર્લેન્ડ|આયર્લેન્ડ]]ના [[લટરેલ્સટાઉન કેલસ|લટરેલસ્ટોન કેસલ]] ખાતે એડમ્સ સાથે પરણ્યો અને તેણીનું નામ બદલાઇને વિક્યોરિયા બેકહામ થઇ ગયું. તેમના લગ્નને માધ્યમોમાં જંગી સ્થાન મળ્યું. બેકહામની ટીમનો સાથી ખેલાડી [[ગેરી નેવિલ્લે|ગેરિ નેવિલ્લે]] બેસ્ટ મેન હતો અને આ જોડીનો તે સમયે ચાર મહિના નાનો પુત્ર બ્રુકલિન રીંગ બેરર હતો. મિડીયાને આ પ્રસંગથી દૂર રાખવામાં આવ્યું હતું, કેમકે બેકહામે ''[[OK!]] '' સાથે સોદો કર્યો હતો,જે ''[[OK!|મેગેઝિન]]'' હતું, પરંતુ સમાચારપત્રો તેઓના ગોલ્ડન થ્રોન્સ પર બેઠેલી તસવીરો મેળવવામાં સફળ થયા હતા.<ref>{{cite news | title = Sun pips OK! to Posh wedding photos | work = BBC News, 6 July 1999 | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/special_report/1999/07/99/the_posh_wedding/387126.stm | dateformat = dmy | access-date = 25 May 2006 }}</ref> લગ્નના સમારંભ માટે 437 કર્મચારીઓ રાખવામાં આવ્યા હતા, જેનો કુલ ખર્ચ 5,00,000 પાઉન્ડ થયો હોવાનો અંદાજ છે.<ref>{{cite news | title = Wedded spice|work = BBC News, 5 July 1999 | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/special_report/1999/07/99/the_posh_wedding/385866.stm | dateformat = dmy | access-date = 2 December 2005 }}</ref> 1999માં, બેકહામે [[લંડન]]ના ઉત્તરે [[હર્ટફોર્ડશાયર]]માં તેમનું પ્રખ્યાત ઘર, બિનસત્તાવાર રીતે [[બેકિંગહામ પેલેસ|બેકીંગહામ પેલેસ]] તરીકે જાણીતું એવું ઘર ખરીદું. જેનું મૂલ્ય 7.5 મિલિયન પાઉન્ડ હોવાનો અંદાજ છે. ડેવિડ અને વિક્યોરિયાના ત્રણ સંતાનો હતા: બ્રુકલિન જોસેફ બેકહામ ([[લંડન|ઇંગ્લેન્ડમાં લંડન]] ખાતે 4 માર્ચ, 1999ના રોજ જન્મ), રોમિયો જેમ્સ બેકહામ (ઇંગ્લેન્ડના લંડન ખાતે 1 સપ્ટેમ્બર, 2002ના રોજ જન્મ), અને ક્રૂઝ ડેવિડ બેકહામ ([[મેડ્રિડ|સ્પેનમાં મેડ્રિડ]] ખાતે 20 ફેબ્રુઆરી, 2005ના રોજ જન્મ [''"ક્રૂઝ"'' શબ્દ એ "ક્રોસ" માટેનો [[સ્પેનાશ ભાષા|સ્પેનીશ]] શબ્દ છે]) બ્રુકલિન અને રોમિયો બંનેના ગોડફાધર [[એલ્ટન જોહ્ન]] અને ગોડમધર [[એલિઝાબેથ હર્લિ|એલિઝબેથ હર્લિ]] હતા.<ref>{{cite web|url=http://marriage.about.com/od/sports/a/davidbeckham.htm |title=Victoria and David Beckham Marriage Profile |publisher=Marriage.about.com |date= |access-date=2008-11-13}}</ref> તેમણે જણાવ્યું હતું કે તેઓ હજુ વધુ બાળકો ઇચ્છે છે, જેમાં વિશેષરૂપે બાળકી.<ref>{{cite news |url=http://www.people.com/people/article/0,,1029920,00.html |title=David, Victoria Beckham Have a Third Son - Birth, David Beckham, Victoria Beckham : People.com |publisher=People.com |author=Stephen M. Silverman |date=13 November 2008 |access-date=2008-11-13 |archive-date=2016-08-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160806042245/http://www.people.com/people/article/0,,1029920,00.html |url-status=dead }}</ref> એપ્રિલ 2007માં કુટુંબે [[બેવર્લિ હિલ્સ, કેલિફોર્નિયા|કેલિફોર્નિયાના બેવર્લિ હિલ્સ]] ખાતેના તેમનું નવું [[ઇટાલી|ઇટાલિયન]] [[વિલા]] ખરીદ્યું, જે સમયે પ્રાસંગિક રીતે જૂલાઇમાં બેકહામની [[લોસ એન્જલસ ગેલેક્સી]]માં તબદીલી થઇ. 22 મિલિયન ડોલરનું મૂલ્ય ધરાવતું તેમનું મેન્શન [[ટોમ ક્રૂઝ]] તથા [[કેટિ હોમ્સ]] અને ટોક-શોના સંચાલક [[જે લેનો]]ના ઘરોની નજીક છે અને તે શહેરને જોઇ શકાય તેવા ટેકરીવાળા સ્થળ પર આવેલું છે. === આડસંબંધોના આરોપો === એપ્રિલ 2004માં, બ્રિટનના ટેબ્લોઇડ ''[[ન્યૂઝ ઓફ ધી વર્લ્ડ]]'' માં તેના પૂર્વ વ્યક્તિગત મદદનીશ [[રેબેકા લૂઝ|રેબેક્કા લૂઝ]] દ્વારા એવો દાવો કરવામાં આવ્યો કે લૂઝ અને બેકહામ વચ્ચે લગ્નેત્તર સંબંધો હતો.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/3614993.stm |title=BBC.co.uk: '&#39;Beckham story is tabloids' dream'&#39; |publisher=BBC News |date=2004-04-09 |access-date=2009-05-04}}</ref><ref>{{cite news|last=News |first=Pa |url=http://www.timesonline.co.uk/article/0,,1-1066358,00.html |title='&#39;Beckham flies back to Madrid from holiday'&#39; |publisher=TimesOnline |date= |access-date=2009-05-04}}</ref> તેના એક સપ્તાહ બાદ, [[મલેશિયા]]માં જન્મેલી ઓસ્ટ્રેલિયન મોડેલ સરાહ મેરબેકે એવો દાવો કર્યો કે તે બેકહામ સાથે બે વખત સુતી હતી. બેકહામે બંને આરોપોને "હાસ્યાસ્પદ" ગણાવીને નકારી દીધા હતા.<ref>{{cite news | title = Beckham to stay in Spain | work = BBC News, 20 May 2004 | url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/3733607.stm | dateformat = dmy |access-date = 7 October 2005 }}</ref> બેકહામ પર મુકવામાં આવેલા વિશ્વાસઘાતના આરોપો સાબિત કરવા માટે કોઇ સાબિતી ન હતી.<ref>[http://www.dailymail.co.uk/tvshowbiz/article-300554/Did-Becks-threesome.html "ડીડ બેક્સ હેવ એ થ્રીસમ?"] ''ડેઇલી મેલ'' નો 8 એપ્રિલ 2004ના રોજનો અહેવાલ. 2008-06-02ના રોજ સુધારો.</ref> ''[[ડબ્લ્યૂ મેગેઝિન]]'' ને આપેલી એક મુલાકાતમાં, વિક્ટોરિયા બેકહામે પત્રકારને જણાવ્યું હતું, ''"હું અસત્ય નહીં બોલું: તે ખરેખર ખૂબ ખરાબ સમય હતો. '' ''તે બાબત અમારા સમગ્ર કુટુંબ માટે અસહ્ય હતી. '' ''પરંતુ મને એવી અનુભૂતિ થઇ છે કે ઘણા લોકોએ ત્યાગ કરવો પડે છે.."'' <ref>{{cite web | title = American Idols | work = W magazine, 1 August 2007 | url = http://www.wmagazine.com/celebrities/2007/08/beckhams_steven_klein?currentPage=1 | dateformat = dmy | access-date = 20 February 2009 | archive-date = 17 ફેબ્રુઆરી 2009 | archive-url = https://web.archive.org/web/20090217021215/http://www.wmagazine.com/celebrities/2007/08/beckhams_steven_klein?currentPage=1 | url-status = dead }}</ref> === કાયદાકીય બાબતો === ડિસેમ્બર 2008માં, બેકહામ અને તેના અંગરક્ષક પર [[પાપારાઝી|પારારાઝી]] ફોટોગ્રાફર એમિસલેસ દા માતા દ્વારા કેસ દાખલ કરવામાં આવ્યો, જેણે એવો આરોપ મુક્યો કે તે જ્યારે [[બેવર્લિ હિલ્સ]] ખાતે બેકહામની તસવીરો લઇ રહ્યો હતો ત્યારે તે બંને દ્વારા ગેરકાયદે શારીરિક હુમલો કરવામાં આવ્યો હતો. દા માતાએ હુમલો, બેટરી અને માનસિક શાંતિ પર ઇરાદપૂર્વક કરવામાં આવેલી અસર માટે અચોક્કસ નુક્શાન માટે વળતરની માગ કરી હતી.<ref>[http://www.tmz.com/2009/01/26/beckham-sued-accused-of-beating-photog/ બેકહામ સામે કેસ; ફોટોગ્રાફરને મારવા બદલ આરોપી] TMZ.com, 26 જાન્યુઆરી 2009</ref> == ફૂટબોલ ઉપરાંત અન્ય ક્ષેત્રે નામના == [[ચિત્ર:David Beckham Nov 11 2007 Autographs.jpg|200px|right|thumb|એલએ ગેલેક્સી અને મિનેસોટા થન્ડર વચ્ચેની વાર્ષિક કોપા માનેસોટા બેનિફીટ ગેમની પ્રથમ મેચ બાદ પ્રસંશકોને ઓટોગ્રાફ આપી રહેલા બેકહામ]]બેકહામે [[એસોશિએશન ફૂટબોલ પીચ|પિચ]]ની બહાર પણ સારી એવી ખ્યાતિ પ્રાપ્ત કરી હતી; બહારના વિશ્વમાં તેનું નામ "[[કોકા-કોલા]] અને [[આઇબીએમ]] જેવી બહુરાષ્ટ્રીય કંપનીઓ જેટલું જ જાણીતું હતું."<ref name="thisismoney">[http://www.thisismoney.co.uk/news/special-report/article.html?in_article_id=409642&in_page_id=108 બેકહામ વિશ્વપ્રસિદ્ધ બ્રાન્ડ], જૂન 2006નો અહેવાલ [[એસોશિએટેડ ન્યૂઝપેપર્સ|એસોશિએટેડ ન્યૂ મિડીયા]] વેબસાઇટ</ref> મ્યુઝિકલ ગ્રુપ, [[સ્પાઇસ ગર્લ્સ]]નો એક ભાગ રહેલી વિક્ટોરિયા સાથેના બેકહામના સંબંધો અને લગ્નને કારણે ડેવિડની ખ્યાતિ ફૂટબોલ ઉપરાંત અન્ય ક્ષેત્રોમાં વિસ્તરી. બેકહામ તેની વિવિધ ફેશન માટે જાણીતો હતો અને વિક્ટોરિયા સાથે મળતા તે બંને કપડાના ડિઝાઇનરો, હેલ્થ અને ફિટનેસના વિશેષજ્ઞો, ફેશન મેગેઝિન્સ, પર્ફ્યુમ અને કોસ્મેટિક્સના ઉત્પાદનકર્તાઓ, હેર સ્ટાઇલિસ્ટ્સ, કસરતના પ્રમોટરો અને સ્પા તથા રિક્રિએશન કંપનીઓ દ્વારા સતત માગમાં રહેતા હતા. તેનું એક તાજુ ઉદાહરણ આફ્ટર શેવ અને ફ્રેગરન્સના નવા ઉત્પાદનને ડેવિડ બેકહામ ઇન્સ્ટિંક્ટ તરીકે ઓળખવામાં આવ્યું.<ref>{{cite web|url=http://www.beckham-fragrances.com/ |title=David Beckham Instinct |publisher=Beckham-fragrances.com |date= |access-date=2009-05-04}}</ref> 2002માં બેકહામને "[[મેટ્રોસેક્સ્યુઅલ]]" તરીક ઓળખાવ્યો, જેણે આ પરિભાષા<ref>{{cite web |url=http://dir.salon.com/story/ent/feature/2002/07/22/metrosexual/print.html |title=Salon.com Politics &#124; Meet the metrosexual |publisher=Dir.salon.com |date= |access-date=2008-11-13 |archive-date=2008-11-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081113123551/http://dir.salon.com/story/ent/feature/2002/07/22/metrosexual/print.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.marksimpson.com/blog/2007/07/13/america-meet-david-beckham/ |title=America - meet David Beckham &#124; MARK SIMPSON.com |publisher=Marksimpson.com |date= |access-date=2008-11-13 |archive-date=2017-02-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170219140656/http://www.marksimpson.com/blog/2007/07/13/america-meet-david-beckham/ |url-status=dead }}</ref>ની શોધ કરી હતી અને ત્યાર બાદ અન્ય આર્ટિકલ્સમાં પણ તેમ જણાવવામાં આવ્યું. 2007માં, બેકહામને યુએસમાં ફ્રેગરન્સ લાઇનની રજૂઆત કરવા માટે 13.7 મિલિયન ડોલર ચૂકવાયા હોવાનું કહેવાય છે. ફેશન જગતમાં, ડેવિડ સંખ્યાબંધ મેગેઝિન્સમાં કવર પેજ પર ચમકી ચૂક્યા હતા. 2007માં, યુ.એસ. કવર્સે પુરૂષોના મેગેઝિન [[ડિટેઇલ્સ (મેગેઝિન)|ડિટેઇલ્સ]]માં અને તેની પત્ની સાથે ઓગસ્ટ 2007ના ''[[ડબ્લ્યૂ (મેગેઝિન)|ડબ્લ્યૂ]]'' ના ઇસ્યુમાં આવ્યા હતા.<ref>{{Cite web |url=http://www.style.com/w/feat_story/071107 |title=ધી બેકહામ્સ: અમેરિકન આઇડોલ્સ: ડબ્લ્યૂ ફિચર સ્ટોર Style.com પર |access-date=2009-12-18 |archive-date=2008-07-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080718213746/http://www.style.com/w/feat_story/071107 |url-status=dead }}</ref>[[ગુગલ]]ના જણાવ્યા પ્રમાણે, 2003 અને 2004માં અન્ય કોઇ પણ રમતગમતના શિર્ષક કરતા "ડેવિડ બેકહામ"ને સૌથી વધુ સર્ચ કરવામાં આવ્યા હતા.<ref>{{cite web | title = 2003 Year-End Google Zeitgeist | work = Google.com | url = http://www.google.com/press/zeitgeist2003.html | dateformat = dmy | access-date = 9 October 2005 }}, {{cite web | title = 2004 Year-End Google Zeitgeist | work = Google.com | url = http://www.google.com/press/zeitgeist2004.html | dateformat = dmy | access-date = 9 October 2005 }}</ref>12 જૂલાઇ, 2007ના રોજ, લોસ એન્જલસમાં તેમના આગમન સમયે, બેકહામના ઔપચારિક ઓળખ આપવાની આગલી રાતે [[લોસ એન્જલસ આંતરરાષ્ટ્રીય હવાઇમથક|લોસ એન્જલસ ઇન્ટરનેશનલ એરપોર્ટ]] પાપારાઝી અને ન્યૂઝ રિપોર્ટર્સથી ખીચોખીચ ભરાઇ ગયું હતું.<ref>[http://www.etonline.com/celebrities/spotlight/48967/ ધી બેકહામ્સ ટેક હોલિવુડ]{{Dead link|date=May 2009}}</ref> તેની બીજી રાતે, વિક્યોરિયા [[એનબીસી]]ના [[ધી ટુનાઇટ શો|ધી ટૂનાઇટ શો]]માં [[જે લેનો|જે લિનો]] સાથે પ્રસ્તુત થઇ અને તેમના એલએ આવવાના પ્રયોજન અંગે વાત કરી તેમજ જર્સી પર તેમના પોતાના નામ સાથે 23 નંબરની ગેલેક્સી જર્સી લિનોને આપી. વિક્ટોરિયાએ તેમના [[એનબીસી]] ટીવી શો "[[:વિક્યોરિયા બેકહામ: અમેરિકા પરત|વિક્ટોરિયા બેકહામ: કમિંગ ટુ અમેરિકા]]" અંગે પણ વાત કરી.<ref>{{Cite web |url=http://www.nbc.com/Victoria_Beckham/ |title=વિક્યોરિયલ બેકહામ કમીંગ ટુ અમેરિકા |access-date=2009-12-18 |archive-date=2007-07-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070714101927/http://www.nbc.com/Victoria_Beckham/ |url-status=dead }}</ref> 22 જૂલાઇએ [[મ્યુઝિયમ ઓફ કન્ટેમ્પરરી આર્ટ, લોસ એન્જલસ]] ખાતે આ દંપતિ માટે એક ભવ્ય ખાનગી વેલકમીંગ પાર્ટીનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. તેમાં [[સ્ટિવન સ્પિલબર્ગ|સ્ટીવન સ્પિલબર્ગ]], [[જિમ કેરી]], [[જ્યોર્જ ક્લુની|જ્યોર્જ ક્લૂની]], [[ટોમ ક્રૂઝ]], [[કેટિ હોમ્સ]], [[વિલ સ્મિથ]], [[જેડા પિન્કેટ સ્મિથ]] અને [[ઓપ્રાહ વિન્ફ્રે]] જેવા [[એ-યાદી|એ-કક્ષા]]ના સુપ્રસિદ્ધ લોકો હાજર રહ્યા હતા.<ref>{{cite web|last=Eller |first=Claudia |url=http://www.latimes.com/business/la-fi-beckham19jul19,1,1699340.story?track=rss |title=Hollywood breathlessly awaits Beckhams |publisher=Latimes.com |date=2007-07-19 |access-date=2009-05-04}}</ref> બેકહામે ઘણા એન્ડોર્સમેન્ટ સોદાઓ કર્યા હતા, જેને પગલે તે સમગ્ર વિશ્વમાં સૌથી વધુ ઓળખાતો એથ્લેટ બની ગયો હતો. 31 ડિસેમ્બર, 2008ના રોજ, એવી જાહેરાત કરવામાં આવી કે પેપ્સી કંપની તેની સાથેના 10 વર્ષના જોડાણ બાદ એન્ડોર્સમેન્ટ સોદાનો અંત લાવી રહી છે.<ref>[http://news.yahoo.com/s/nm/20081231/en_nm/us_pepsi_beckham_1 પેપ્સી અને બેકહામે એન્ડોર્સમેન્ટ સંબંધોનો અંત આણ્યો]{{Dead link|date=May 2009}}</ref> == સખાવતી કાર્ય == બેકહામ [[માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ એફ.સી.|માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ]]ના દિવસોથી જ [[યુનાઇટેડ નેશન્સ ચિલ્ડ્રન્સ ફન્ડ|યુનિસેફ]]ને મદદ કરતો હતો અને જાન્યુઆરી 2005માં ઇંગ્લેન્ડની રાષ્ટ્રીય ટીમનો કેપ્ટન યુનિસેફના સ્પોર્ટ્સ ફોર ડેવલોપમેન્ટ પ્રોગ્રામ પર વિશેષ ધ્યાન સાથે ગુડવિલ એમ્બેસેડર બન્યો. 17 જાન્યુઆરી, 2007ના દિવસે, [[કેનેડા]]માં આવેલા [[ઓન્ટારીયો|ઓન્ટારિયો]]ના [[હેમિલ્ટન, ઓન્ટારિયો|હેમિલ્ટન]]ના 19 વર્ષના એક કેન્સરના દર્દી, રેબેકા જાહ્નસ્ટોનેને બેકહામે અચાનક ફોન કર્યો. તેની વાતચીત બાદ, તેણે તેના હસ્તાક્ષર સાથે [[રીઅલ મેડ્રિડ સી.એફ.|રિઅલ મેડ્રિડ]]ની જર્સી તેને મોકલી આપી. રેબેકા 29 જાન્યુઆરી, 2007ના રોજ મૃત્યુ પામ્યો.<ref>{{cite news |title=To Rebecca, with love |url=http://www.thestar.com/Sports/article/175193 |publisher=Toronto Star |date=2007-01-26 |access-date=2007-02-02 }}</ref> બેકહામ [[ન્યૂયોર્ક શહેર|ન્યૂ યોર્ક શહેર]]માં સ્થિત 2006માં શરૂ કરવામાં આવેલી બિન-નફાકારક સંસ્થા [[મલેરિયા નો મોર]]ના પ્રવક્તા પણ છે.[[આફ્રિકા]]માં [[મલેરિયા]]ને કારણે થતા મૃત્યુની સંખ્યામાં ઘટાડો કરવો એ મલેરિયા નો મોરનો ઉદ્દેશ છે. બેકહામ 2007માં ઓછા ખર્ચાળ બેડ નેટ્સની જાહેરાત કરતી એક જાહેર સેવાની જાહેરાતમાં પણ દેખાયો હતો. આ ટીવી સ્પોટ હાલમાં યુ.એસ.માં [[ફોક્ષ બ્રોડકાસ્ટિંગ કંપની|ફોક્સ નેટવર્ક્સ]] સહિત [[ફોક્સ સોકર ચેનલ]] પર દર્શાવવામાં આવે છે અને [[યુ ટ્યુબ|યુટ્યુબ]] પર પણ તેને જોઇ શકાય છે.<ref>{{cite web|author=April 25, 2007 |url=http://www.youtube.com/watch?v=Va-PGV9RM4c |title=David Beckham: Fight Malaria by Donating a $10 Bed Net |publisher=Youtube.com |date=2007-04-25 |access-date=2009-05-04}}</ref> તે જ્યારે [[અગ્રણી સોકર લીગ|અગ્રણી લીગ સોકર]] સાથે જોડાયો, ત્યારે યુ.એસ.માં "MLS W.O.R.K.S." જેવા સખાવતી કાર્યો સાથે જાહેરમાં ઘણી વાર લોકોને સૂચનો કરતો જોવા મળ્યો હતો. 17 ઓગસ્ટ, 2007ના રોજ, તેણે અન્ય સાથી તથા પૂર્વ એમએલએસ ખેલાડીઓ સાથે મળી ન્યૂ યોર્ક શહેરના [[હાર્લેમ]] નેબરહુડ ખાતે યુથ ક્લિનીકનું આયોજન કર્યું હતું. [[ન્યૂ યોર્ક રેડ બુલ્સ]] સામેની ન્યૂ યોર્ક શહેરના વિસ્તારમાં રમાયેલી તેન પ્રથમ મેચના એક દિવસ પહેલા તેનું આયોજન કરાયું હતું. તે ટીમના [[જોઝી ઓલ્ટિડોર]] અન [[જુઆન પેબ્લો એન્જલ|જૂઆન પાબ્લો એન્જલે]] પણ બેકહામની સાથે [[હાર્લેમ યુથ સોકર એસોશિએશન|એફસી હાર્લેમ લાયન્સ]]ને લાભ માટે તકોની વંચિત લોકોને કૌશલ્ય શીખવવામાં ભાગ લીધો હતો.<ref>{{cite web|url=http://www.paddocktalk.com/news/html/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=63413&mode=thread&order=0&thold=0|title=Video: Juan Pablo Angel, David Beckham to Assist MLS W.O.R.K.S.|work=paddocktalk.com|access-date=2007-08-21|date=2007-08-18|archive-date=2007-09-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20070928013401/http://www.paddocktalk.com/news/html/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=63413&mode=thread&order=0&thold=0|url-status=dead}}</ref> == ફિલ્મમાં દેખાવ == === બેન્ડ ઇટ લાઇક બેકહામ === બેકહામ 2002માં આવેલી ફિલ્મ ''[[બેન્ડ ઇટ લાઇક બેકહામ]]'' માં ક્યારેય વ્યક્તિગત રીતે દેખાયો ન હતો, પરંતુ તેના જૂના ફૂટેજ બતાવવામાં આવ્યા હતા. તે અને તેની પત્ની થોડા સમય માટે ફિલ્મમાં દેખાવા માગતા હતા, પરંતુ ભરચક કાર્યક્રમોને કારણે તે શક્ય ન બન્યું, આથી દિગ્દર્શકે તેના હમશકલનો ઉપયોગ કર્યો.<ref>{{imdb title | id=0286499 | title=Bend It Like Beckham}}</ref> === ધી ગોલ! ટ્રાઇલોજી === બેકહામે 2005માં રજૂ થયેલી ફિલ્મ ''[[Goal! ફિલ્મ-ચલચિત્ર|ગોલ!: ધી ડ્રીમ બિગીન્સ]]'' માં [[ઝિનેદિન ઝીદાન|ઝિનેદીન ઝિદેન]] અને [[રાઉલ ગોન્ઝાલેઝ|રાઉલ]] સાથે નાનકડી ભૂમિકા ભજવી હતી. ''બેન્ડ ઇટ લાઇક બેકહામ'' માં તેનો અભિનય કરનાર હમશકલ એન્ડી હાર્મરે પણ બેકહામ તરીકે એક પાર્ટીના દ્રશ્યમાં અભિનય કર્યો હતો.<ref>{{cite web |url=http://www.beckhamlookalike.com/clients.htm |title=beckhamlookalike.com |publisher=Beckhamlookalike.com |date= |access-date=2008-11-13 |archive-date=2007-05-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070501102202/http://www.beckhamlookalike.com/clients.htm |url-status=dead }}</ref> બેકહામે પોતે અભિનય કર્યો હતો તે પછીની વાર્તા ''[[:Goal! 2: Living the Dream...|ગોલ!]]'' ''[[:Goal! 2: Living the Dream...|2: લિવીંગ ધ ડ્રીમ્સ...]]'' <ref>{{imdb title | id=0473360 | title=Goal! 2: Living the Dream... }}</ref>માં મોટી ભૂમિકામાં કે જ્યારે ફિલ્મના અગ્રણી પાત્રને [[રીઅલ મેડ્રિડ સી.એફ.|રીઅલ મેડ્રિડ]]માં તબદીલી મળે છે. આ સમયે વાર્તા રીઅલ મેડ્રિડની ટીમની આસપાસ ફરતી હતી અને બેકહામ ઉપરાત, વાસ્તવિકતામાં રીઅલ મેડ્રિડના ઘણા ખેલાડીઓ કાલ્પનિક પાત્રોની સાથે ફિલ્મમાં જોવા મળ્યા હતા. બેકહામની ભૂમિકા ''[[:Goal! 3: ટેકિંગ ઓન ધી વર્લ્ડ|ગોલ!]] '' ''[[:3: ટેકિંગ ઓન ધી વર્લ્ડ|3: ટેકીંગ ઓન ધી વર્લ્ડ]]'' માં જોવી મળી, જે [[સ્ટ્રેઇટ ટુ ડીવીડી|સીધી ડીવીડી પર]] 15 જૂન, 2009ના રોજ રજૂ થઇ હતી.<ref>{{cite web|url=http://www.imdb.com/name/nm0065743/ |title=David Beckham |publisher=Imdb.com |date= |access-date=2008-11-13}}</ref>[[લોસ એન્જલસ]], [[કેલિફોર્નિયા]] ગયા બાદ પણ, બેકહામે ફિલ્મમાં ભૂમિકા ભજવવા માટે એવું કહેતા કોઇ વ્યક્તિગત રસ દર્શાવ્યો ન હતો કે તે ખૂબ જ "મિજાજી" છે.<ref>{{cite web|url=http://www.askmen.com/gossip/david-beckham/david-beckham-hollywood-snub.html|title=David Beckham's Hollywood snub|work=askmen.com|access-date=2007-08-15|date=2007-03-02|archive-date=2007-10-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20071001005010/http://www.askmen.com/gossip/david-beckham/david-beckham-hollywood-snub.html|url-status=dead}}</ref> == વિક્રમો == બેકહામ તેના [[ઇંગ્લેન્ડની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ઇંગ્લેન્ડ]]ના કેપ્ટનકાળ દરમિયાન, 59 વખત ઇંગ્લેન્ડની આગેવાની કરી, <ref>{{cite web|url=http://www.thefa.com/WorldCup2006/NewsAndFeatures/Postings/2006/06/BeckhamStandsDown.htm|title=Beckham stands down|date=2 July 2006 access-date=14 July 2007}}</ref>જે ઇંગ્લેન્ડના ઇતિહાસમાં સૌથી વધારે છે. [[2006નો ફિફા વિશ્વ કપ|2006ના ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ]]ના બીજા તબક્કામાં [[ઇક્વોડોરની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ઇક્વાડોર]] સામેના ફ્રિ કીકથી કરેલા ગોલ સાથે, બેકહામે ફૂટબોલની બે અનોખી ક્લબોમાં સ્થાન મેળવ્યું: તે એકમાત્ર અંગ્રેજ ખેલાડી અને રાષ્ટ્રીયતાને ધ્યાનમાં ન લેતા 21મો ખેલાડી બન્યો કે જેણે ત્રણ વિશ્વ કપમાં સ્કોર કર્યો હોય; [[રીઅલ મેડ્રિડ સી.એફ.|રીઅલ મેડ્રિડ]]ના સાથી ખેલાડી, [[રાઉલ ગોન્ઝાલેઝ|રાઉલે]] પણ થોડા દિવસો પહેલા આ સિદ્ધી હાંસલ કરી છે. <ref>"[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/world_cup_2006/4991536.stm ઇંગ્લેન્ડ 1-0 ઇક્વાડોર]", બીબીસી સ્પોર્ટ, 25 જૂન 2006, સુધારો 25 જૂન 2006</ref> વિશ્વ કપના ઇતિહાસમાં સીધી ફ્રિ કીકથી બે વાર ગોલ નોંધાવનારો તે ફક્ત પાંચમો ખેલાડી બની ગયો; અન્ય ચાર ખેલાડીઓમાં [[પેલે]], [[રોબર્ટો રિવેલીનો]], [[ટિયોફીલો ક્યુબિલ્લાસ|ટિઓફીલો ક્યુબિલ્લેસ]] અને [[બર્નાર્ડ ગેનીઘીની|બર્નાર્ડ ગેનઘીની]]નો સમાવેશ થાય છે (બેકહામે આ રીતે અગાઉ [[1998નો ફિફા વિશ્વ કપ|1998ના ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ]]ના પ્રથમ તબક્કામાં [[કોલમ્બિયાની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|કોલમ્બિયા]] વિરૂદ્ધ ગોલ કર્યો હતો). આ ત્રણેય ગોલ દક્ષિણ અમેરિકન ટીમો સામે (કોલમ્બિયા, [[આર્જેન્ટિનાની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|આર્જેન્ટિના]] અને ઇક્વાડોર) અને દાખલો બેસાડ્યો હતો (ઉપરોક્ત બે ગોલ ફ્રિ કીકથી અને એક પેનલ્ટીથી આર્જેન્ટિના સામે કર્યો હતો). == ટેટૂઝ == બેકહામે શરીર પર ઘણા ટેટૂઝ ચિતરાવ્યા હતા, જેમાં એક તેની પત્ની [[વિક્યોરિયા બેકહામ|વિક્ટોરિયા]]ના નામનું હતું જે [[હિન્દી ભાષા|હિન્દી]]માં લખવામાં આવ્યું હતું, કેમકે બેકહામ એવું વિચારતા હતા કે તેને અંગ્રેજીમાં લખવાથી પૂરેપૂરુ સુકાશે નહીં. હિબ્રૂ ભાષામાં અન્ય ટેટૂઝમાં לדודי ודודי לי הרעה בשושנים લખવામાં આવ્યું હતું, જેનું ભાષાંતર "આઇ એમ માય બિલવ્ડ્સ, એન્ડ માય બિલવ્ડ્સ ઇઝ માઇન, થેટ શેફર્ડ્સ એમોંગ ધી લિલીઝ" થતું હતું. [[હિબ્રૂ બાઇબલ]] અને જાણીતી સત્યનિષ્ઠા માટેની [[યહૂદી|જૂ]]ઇશ [[પેઇન|સ્તુતિ]]ના [[સોંગ ઓફ સોંગ્સ]]માંથી લેવામાં આવ્યું છે. બેકહામના સંખ્યાબંધ ટેટૂઝો, તેમની ડિઝાઇન અને તેની જગ્યાઓને કારણે "[[હેલ્સ એન્જલ્સ|હેલ્ઝ એન્જલ બાઇકર]]" અને "ફૂટબોલ યોબ" જેવા દેખાતા હોવાથી ઘણા પ્રેસમાં તેમની ટીકા પણ કરવામાં આવતી હતી.<ref>{{cite news |title=Beckham's tattoo sparks debate |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/3738305.stm |publisher=BBC News |date=22 May 2004 |access-date=2006-06-27 }}</ref> લોકોની માન્યતાઓને કારણે તેમના માટે અન્ય લોકોને અગવડ ન થાય તે હેતુથી તે ફૂટબોલ રમતા સમયે ટેટૂઝ ઢંકાઇ જાય તે રીતે લાંબી બાઇના શર્ટ જ પહેરે છે.<ref>{{cite news |title=David Beckham Biography |url=http://www.imdb.com/name/nm0065743/bio |publisher=IMDb |date= |access-date=2008-08-20 }}</ref> બેકહામના ટેટૂઝ<ref>{{cite news |title=Becks' tatt-trick |publisher=Daily Star |date=16 March 2005 }}</ref>નો ઘટનાક્રમ: * એપ્રિલ 1999 - પીઠ પર પુત્ર બ્રુકલિનનું નામ *એપ્રિલ 1999 - તેની પીઠ પર "Guardian Angel" * 2000 - "વિક્યોરિયા" (હિન્દીમાં) ડાબા હાથ પર ડિઝાઇન * એપ્રિલ 2002 - રોમન આંકડો VII (7) તેના ડાબા હાથ પર * મે 2003 - લેટિન વાક્ય ''"Perfectio In Spiritu"'' , "Spiritual Perfection" માં ભાષાંતર, તેના જમણા હાથ પર * મે 2003 - લેટિન વાક્ય ''"Ut Amem Et Foveam"'' , "So That I Love And Cherish", માં ભાષાંતર કરી તેના ડાબા હાથ પર * 2003 - તેની પીઠ પર પુત્ર રોમિયોનું નામ * 2003 - તેના જમણા ખભા પર ક્લાસિકલ આર્ટ ડિઝાઇન * 2004 - તેના ગાળાના પાછળના ભાગે વિન્જ્ડ ક્રોસ * 2004 - જમણા હાથ પર એન્જલ વિથ મોટ્ટો "ઇન ધી ફેસ ઓફ એડવર્સિટી" * માર્ચ 2005 - પીઠ પર પુત્ર ક્રૂઝનું નામ * જૂન 2006 - જમણા હાથ અને ખભા પર બીજી એન્જલ અને વાદળોનો ઉમેરો * જાન્યુઆરી 2008 - ડાબા હાથ પર વિક્યોરિયાની છબી * ફેબ્રુઆરી 2008 - ડાબા હાથ પર "ફોરએવર બાય યોર સાઇડ" * 9 માર્ચ, 2008 ચોથો માળ, નંબર 8, [[કેમરોન રોડ]], [[ત્સિમ શા ત્સૂઉ|સિમ શા ત્સુઇ]] હોંગ કોંગ<ref>[http://www1.appledaily.atnext.com//template/apple/art_main.cfm?iss_id=20080310&sec_id=4104&subsec_id=12731&art_id=10845406 બેકહામ રિસીવ્ઝ ટેટૂ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080312203246/http://www1.appledaily.atnext.com/template/apple/art_main.cfm?iss_id=20080310&sec_id=4104&subsec_id=12731&art_id=10845406 |date=2008-03-12 }} (પ્રવેશ 19/03/2008) બેકહામે હોંગ કોંગમાં ગેબી નામના કલાકાર પાસે 龍威雕師 ખાતે 9 માર્ચ, 2008ના રોજ ટેટૂ ચિતરાવ્યું. [[લિબ્રોન જેમ્સ|લીબ્રોન જેમ્સ]] અને [[કોબ બ્રાયન્ટ|કોબે બ્રાયન્ટે]] પણ તે જ કલાકાર પાસેથી ટેટૂ બનાવડાવ્યું.</ref> - એક ચાઇનીઝ કહેવત "Shēng sǐ yǒu mìng fù guì zaì tiān" (生死有命 富貴在天) ભાષાંતર કરીને "ડેથ એન્ડ લાઇફ આર ફેટેડ.રિસીસ એન્ડ ઓનર આર ગવર્ન્ડ બાય હેવન" ડાબા ધડથી, તેની [[નિપલ|ડીંટડી]]થી [[ગ્રોઇન|જંઘામૂળ]] સુધી પથરાયેલું. * જૂલાઇ 2009 - "રિંગ ઓ' રોઝીસ" તેમના લગ્નની દસમી વર્ષગાંઠ નિમિત્તે તેમના ડાબા હાથ પર બેકહામે તેના ઘણા ટેટૂઝ પાછળ [[બાધ્યતા મનોગ્રસ્તિ વિકાર]]ને કારણભૂત ગણાવ્યો હતો અને એવો દાવો કર્યો હતો કે તે સોયથી થતા દર્દના આદી બની ગયો હતો.<ref>{{cite web |url=http://ocdtodayuk.org/famous_people.html |title=OCD-TODAY - Famous People |publisher=Ocdtodayuk.org |date= |access-date=2008-11-13 |archive-date=2010-11-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101121094918/http://ocdtodayuk.org/famous_people.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.dailymail.co.uk/tvshowbiz/article-381802/The-obsessive-disorder-haunts-life.html |title='The obsessive disorder that haunts my life' &#124; Mail Online |publisher=Dailymail.co.uk |date= |access-date=2008-11-13}}</ref> == સંદર્ભો == === પુસ્તકો === * {{cite book | last = Beckham | first = David | title = David Beckham: My Side | publisher = HarperCollinsWillow | year = 2002 | id = (ISBN 0-00-715732-0) }} * {{cite book | last = Beckham | first = David | coauthors = Freeman, Dean | title = Beckham: My World | publisher = Hodder & Stoughton Ltd | year = 2001 | id = (ISBN 0-340-79270-1) }} * {{cite book | last = Beckham | first = David | coauthors = Watt, Tom | title = Beckham: Both Feet on the Ground | publisher = HarperCollins | year = 2003 | id = (ISBN 0-06-057093-8) }} * {{cite book | last = Crick | first = Michael | title = The Boss -- The Many Sides of Alex Ferguson | publisher = Pocket Books | year = 2003 | id = (ISBN 0-7434-2991-5) }} * {{cite book | last = Ferguson | first = Alex | coauthors = McIlvanney, Hugh | title = Managing My Life -- My Autobiography | publisher = Hodder & Stoughton | year = 1999 | id = (ISBN 0-340-72855-8) }} === ઇન્ટરનેટ === {{reflist|3}} == બાહ્ય લિન્ક્સ == {{wikiquote}} {{commons2}} *{{FIFA player|161454|David Beckham}} * [http://www.davidbeckham.com/ ડેવિડ બેકહામની સત્તાવાર વેબસાઇટ] * [http://www.davidbeckhamacademy.com/ ડેવિડ બેકહામ એકેડેમી] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100325194024/http://www.davidbeckhamacademy.com/ |date=2010-03-25 }} * la.galaxy.mlsnet.કોમ પર [http://la.galaxy.mlsnet.com/players/bio.jsp?team=t106&player=beckham_d&playerId=bec369464&statType=current પ્રોફાઇલ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100119003132/http://la.galaxy.mlsnet.com/players/bio.jsp?team=t106&player=beckham_d&playerId=bec369464&statType=current |date=2010-01-19 }} * acmilan.com પર [http://www.acmilan.com/LM_Actor.aspx?idSquadra=3&idStagione=15&idPersona=8029&name=Beckham%20David પ્રોફાઇલ] [[Category:ફિફા] [[શ્રેણી:અંગ્રેજ ફૂટબોલરો]] [[શ્રેણી:અંગ્રેજ પુરૂષ મોડેલ્સ]] [[શ્રેણી:પ્રિમીયર લીગના ખેલાડીઓ]] [[શ્રેણી:ફૂટબોલ લીગના ખેલાડીઓ]] [[શ્રેણી:1975 જન્મો]] [[શ્રેણી:જીવિત લોકો]] [[શ્રેણી:૧૯૭૫માં જન્મ]] regwdw6zl8lq3u3338z25mydbnjhtgb 825692 825687 2022-07-23T03:56:46Z Snehrashmi 41463 /* બાહ્ય લિન્ક્સ */ વધારાની શ્રેણીઓ હટાવી wikitext text/x-wiki {{Infobox Football biography 2 | playername = David Beckham | image = [[ચિત્ર:David Beckham Nov 11 2007.jpg|200px]] | fullname = David Robert Joseph Beckham | dateofbirth = {{birth date and age|1975|5|2|df=y}} | cityofbirth = [[Leytonstone]], [[London]] | countryofbirth = [[England]] | height = {{convert|6|ft|0|in|m|2|abbr=on}}<ref>{{cite news |title=David Beckham |url=http://www.soccerbase.com/players_details.sd?playerid=547 |publisher=Soccerbase |access-date=9 September 2008 |archive-date=9 ફેબ્રુઆરી 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090209020212/http://www.soccerbase.com/players_details.sd?playerid=547 |url-status=dead }}</ref> | position = [[Midfielder]] | currentclub = [[Los Angeles Galaxy]] | clubnumber = 23 | youthyears1 = |youthclubs1 = [[Brimsdown Rovers F.C.|Brimsdown Rovers]] | youthyears2 = 1987–1991 |youthclubs2 = [[Tottenham Hotspur F.C.|Tottenham Hotspur]] | youthyears3 = 1991–1993 |youthclubs3 = [[Manchester United F.C.|Manchester United]] | years1 = 1993–2003 |clubs1 = [[Manchester United F.C.|Manchester United]] |caps1 = 265 |goals1 = 62 | years2 = 1995 |clubs2 = → [[Preston North End F.C.|Preston North End]] (loan) |caps2 = 5 |goals2 = 2 | years3 = 2003–2007 |clubs3 = [[Real Madrid C.F.|Real Madrid]] |caps3 = 116 |goals3 = 13 | years4 = 2007– |clubs4 = [[Los Angeles Galaxy]] |caps4 = 36 |goals4 = 6 | years5 = 2009 |clubs5 = → [[A.C. Milan|Milan]] (loan) |caps5 = 18 |goals5 = 2 | nationalyears1 = 1994–1996 |nationalteam1 = [[England national under-21 football team|England U21]] |nationalcaps1 = 9 |nationalgoals1 = 0 | nationalyears2 = 1996– |nationalteam2 = [[England national football team|England]] |nationalcaps2 = 114 |nationalgoals2 = 17 | pcupdate = 22 August 2009 | ntupdate = 9 September 2009 }} '''ડેવિડ રોબર્ટ જોસેફ બેકહામ''', <small>[[બ્રિટીશ સામ્રાજ્યનો ક્રમ|ઓબીઇ(OBE)]]</small><ref name="OBE">{{cite news | title=Beckham's pride at OBE | url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/2988104.stm | publisher=[[BBC Sport]] | date=2003-06-13 | access-date=2008-09-09}}</ref> (જન્મ 2 મે, 1975)<ref name="name">{{cite news | title=David Beckham - Rise of a footballer | url=http://www.bbc.co.uk/dna/h2g2/A1138600 | publisher=BBC | date=2003-08-19 | access-date=2008-09-09}}</ref> એક [[ઇંગ્લેન્ડ|અંગ્રેજ]] [[એસોશિએશન ફૂટબોલ|ફૂટબોલ ખેલાડી]] છે જેઓ હાલમાં [[યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ|અમેરિકા]]ની [[અગ્રણી લીગ સોકર]] ક્લબ [[લોસ એન્જલસ ગેલેક્સી]]<ref>{{cite news | title=Beckham's first start for Galaxy full of firsts | url=http://www.latimes.com/sports/la-sp-galaxy16aug16,1,1716578.story?coll=la-headlines-sports | publisher=[[Los Angeles Times]] | date=16 August 2007 | first=Grahame | last=Jones | access-date=2007-08-16}}</ref> અને [[ઇંગ્લેન્ડની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ઇંગ્લેન્ડની રાષ્ટ્રીય ટીમ]] માટે [[મિડફિલ્ડર|મિડફિલ્ડ]]માં રમે છે. [[ફિફા વર્લ્ડ પ્લેયર ઓફ ધી યર|ફિફા(FIFA) વર્લ્ડ પ્લેયર ઓફ ધી યર]]<ref name="galaxybio">{{cite news | title=Los Angeles Galaxy: Player bio | url=http://la.galaxy.mlsnet.com/players/bio.jsp?player=beckham_d&playerId=bec369464&statType=current&team=t106 | publisher=Los Angeles Galaxy | date=2008-09-09 | access-date=2008-09-09 | archive-date=2008-10-28 | archive-url=https://web.archive.org/web/20081028224000/http://la.galaxy.mlsnet.com/players/bio.jsp?team=t106&player=beckham_d&playerId=bec369464&statType=current | url-status=dead }}</ref> માટે બે વખત બીજા ક્રમે રહેલા અને વર્ષ 2004માં વિશ્વના સૌથી વધુ નાણાં મેળવતા ફૂટબોલ ખેલાડી,<ref>{{cite news | title=Beckham is world's highest-paid player | url=http://in.rediff.com/sports/2004/may/04beck.htm | publisher=ReDiff | date=2004-05-04 | access-date=2008-09-09}}</ref> બેકહામ 100 [[યુઇએફએ ચેમ્પિયન્સ લીગ|ચેમ્પિયન્સ લીગ]] મેચ રમનારા પ્રથમ બ્રિટીશ ફૂટબોલ ખેલાડી છે. <ref name="galaxybio"/> વર્ષ 2003 અને 2004 બંનેમાં [[Google|ગૂગલ(Google)]] પર શોધવામાં આવતા રમત-ગમત અંગેના બધા જ શીર્ષકોમાં તેઓ મોખરાનું સ્થાન ધરાવતા હતા.<ref>{{cite news | title=2004 Year-End Google Zeitgeist | url=http://www.google.com/press/zeitgeist2004.html | publisher=[[Google]] | date=2005-01-01 | access-date=2008-09-09}}</ref> આ પ્રકારની વૈશ્વિક ઓળખ સાથે તેઓ જાહેરાતની શ્રેષ્ઠ બ્રાન્ડ અને ટોચના ફેશન પ્રતિક બની ગયા. <ref>{{cite web|url=http://money.cnn.com/2007/07/05/commentary/sportsbiz/?postversion=2007070605|title=Brand it like Beckham|work=CNN|access-date=2007-08-21|date=2007-06-06}}</ref><ref>{{cite news | title=Becks and Bucks | url=http://www.forbes.com/forbeslife/sports/2007/07/07/beckham-soccer-marketing-face-markets-cx_pm_0707autofacescan01.html | publisher=Forbes | date=2007-09-05 | access-date=2008-09-09 | archive-url=https://archive.today/20120524213646/http://www.forbes.com/2007/07/07/beckham-soccer-marketing-face-markets-cx_pm_0707autofacescan01.html | archive-date=2012-05-24 | url-status=dead }}</ref> બેકહામ 15 નવેમ્બર, 2000[21]થી વર્ષ 2006ની ફિફા(FIFA)વિશ્વ કપની ફાઇનલ[23] સુધી ઇંગ્લેન્ડની ટીમના કપ્તાન તરીકે રહ્યા હતા, તે દરમિયાન તેઓ 58 વખત રમ્યા હતા. ત્યાર પછી પણ તેઓ તેમના દેશનું પ્રતિનિધીત્વ કરતા રહ્યા અને 26 માર્ચ, 2008ના રોજ [[ફ્રાન્સની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ફ્રાન્સ]] વિરૂદ્ધ તેમણે ઇંગ્લેન્ડ માટે સૌથી વધુ ચર્ચામાં રેહેલી એકસોમી [[કેપ (રમત)|કેપ]] મેળવી. <ref>{{cite news | title=Beckham achieves century landmark | url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/internationals/7315475.stm | publisher=BBC Sport | date=26 March 2008 | access-date=2008-07-24}}</ref> તેઓ હાલમાં ઇંગ્લેન્ડના 113 મેચો સાથે સૌથી વધુ કેપ ધરાવતા આઉટફિલ્ડ ખેલાડી છે. <ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/7970172.stm |title=BBC SPORT &#124; Football &#124; Internationals &#124; Beckham reaches new caps landmark |publisher=BBC News |date=2009-03-28 |access-date=2009-05-04}}</ref> બેકહામે જ્યારે વર્ષ 1992માં 17 વર્ષની ઉંમરે માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ સાથે વ્યાવસાયિક કરાર કરીને ટીમમાં પ્રથમ વાર પ્રવેશ કરી તેની કારકિર્દીની શરૂઆત કરી. [28] તેના સમય દરમિયાન, યુનાઇટેડે છ વખત પ્રિમીયર લીગ ટાઇટલ, બે વખત એફએ કપ અને વર્ષ 1999માં યુઇએફએ (UEFA) ચેમ્પિયન્સ લીગ જીતી લીધી હતી. [29] વર્ષ 2003માં [[રીઅલ મેડ્રિડ સી.એફ.|રિયલ મેડ્રીડ]] સાથે કરાર કરવા માટે તેમણે મેન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ છોડી દીધી અને તેમણે ચાર સીઝન દરમિયાન <ref>{{cite news | title=Beckham joins Real Madrid | url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/front_page/2998868.stm | publisher=BBC Sport | date=2003-09-18 | access-date=2008-09-09}}</ref> ક્લબ સાથેની અંતિમ સીઝનમાં [[લા લિગા]] ચેમ્પિયનશીપમાં જીત મેળવી હતી. <ref>{{cite news | title=Beckham bows out with Liga title | url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/6759697.stm | publisher=BBC Sport | date=2007-06-17 | access-date=2008-09-09}}</ref> જાન્યુઆરી 2007માં, એવી જાહેરાત કરવામાં આવી કે બેકહામ રિયલ મેડ્રીડ છોડી દેશે અને [[અગ્રણી લીગ સોકર|અગ્રણી લી સોકર]] ક્લબ [[લોસ એન્જલસ ગેલેક્સી]] સાથે પાંચ વર્ષનો કરાર કરશે. <ref name="Bandini">{{cite news |last=Bandini |first=Paolo |url=http://football.guardian.co.uk/continentalfootball/story/0,,1988215,00.html |title=Beckham confirms LA Galaxy move |work=The Guardian |date=2007-01-11 |access-date=2007-05-10 }}</ref> બેકહામનો લોસ એન્જલસ ગેલેક્સી સાથેનો કરાર 1 જૂલાઇ, 2007ના રોજથી અમલી બન્યો અને તેને એમએલએફના ઇતિહાસમાં સૌથી વધુ પગાર મેળવી આપ્યો <ref>{{cite news | title=Beckham rejected Milan and Inter to take Galaxy millions | url=http://www.independent.co.uk/sport/football/european/beckham-rejected-milan-and-inter-to-take-galaxy-millions-431736.html | publisher=The Independent | date=2007-01-12 | access-date=2008-09-09 | archive-date=2014-03-08 | archive-url=https://web.archive.org/web/20140308193915/http://www.independent.co.uk/sport/football/european/beckham-rejected-milan-and-inter-to-take-galaxy-millions-431736.html | url-status=dead }}</ref> તેણે 21 જૂલાઇના રોજ [[ધી હોમ ડિપોટ સેન્ટર]] <ref>{{cite news | title=Beckham makes brief Galaxy debut | url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/6910451.stm | publisher=BBC Sport | date=2007-07-22 | access-date=2008-09-09}}</ref> ખાતે [[ચેલ્સિયા એફ.સી.|ચેલ્સીયા]] સામેની એક ઔપચારિક મેચમાં પ્રથમ વખત ટીમ તરફથી રમવાની શરૂઆત કરી અને 15 ઓગસ્ટના રોજ, [[નોર્થ અમેરિકા સુપરલિગા 2007|2007 સુપરલિગા]] સેમીફાઇનલમાં પ્રથમ ગોલ કરીને ટીમ સાથે રમવાની શરૂઆત કરી. <ref>{{cite news | title=Beckham scores in LA Galaxy win | url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/6948945.stm | publisher=BBC Sport | date=2007-08-16 | access-date=2008-09-09}}</ref> 18 ઓગસ્ટના રોજ [[જાયન્ટ્સ સ્ટેડિયમ]] ખાતે વિક્રમજનક પ્રેક્ષકોની હાજરીમાં તેણે પ્રથમ લીગની શરૂઆત કરી. <ref>{{cite news | title=Beckham plays full Galaxy match | url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/6953543.stm | publisher=BBC Sport | date=2007-08-19 | access-date=2008-09-09}}</ref> બેકહામે પૂર્વ [[સ્પાઇસ ગર્લ્સ|સ્પાઇસ ગર્લ]] [[વિક્યોરિયા બેકહામ]] (née Adams)સાથે લગ્ન કર્યા અને આ <ref>{{cite news | title=Sunday Times - Rich List: David and Victoria Beckham | url=http://www.timesonline.co.uk/richlist/person/0,,47566,00.html | publisher=The Times | date=2008-04-27 | access-date=2008-09-09}}</ref> દંપતિને ત્રણ સંતાનો છે અને હાલમાં તેઓ [[બેવર્લિ હિલ્સ, કેલિફોર્નિયા|કેલિફોર્નયાના બેવર્લી હિલ્સ]] ખાતે રહે છે. == ક્લબ કારકિર્દી == === બાળપણ અને કારકિર્દીનો પ્રારંભ === બેકહામનો જન્મ ઇંગ્લેન્ડના [[ઇસ્ટ લંડન, ઇંગ્લેન્ડ|લંડન]] શહેરમાં [[લિટનસ્ટોન|લેટોનસ્ટોન]]ના [[વ્હિપ્સ ક્રોસ યુનિવર્સિટી હોસ્પિટલ|વ્હીપ્સ ક્રોસ યુનિવર્સિટી હોસ્પિટલ]] ખાતે થયો હતો. <ref>{{cite news | title=BECKHAM - Working-class boy to Man U | url=http://articles.latimes.com/2007/jul/09/sports/sp-beckham9 | publisher=Los Angeles Times | date=2007-07-09 | access-date=2008-09-09}}</ref> તેઓ ડેવિડ એડવર્ડ એલન "ટેડ" બેકહામ (બી.[[એડમન્ટન, લંડન|એડમોન્ટન, લંડન]], જૂલાઇ–સપ્ટેમ્બર, 1948), એક [[રસોડું|કિચન]] [[ફિટર (વ્યવસાય)|ફિટર]], એને પત્ની (એમ. [[લંડન બોરો ઓફ હેકની]], 1969)<ref>{{cite news | title=Blame yourself Posh, Beckham's mum yells | url=http://www.dailymail.co.uk/femail/article-484343/Will-Ted-Beckhams-heart-attack-end-bitter-rift-Becks.html | publisher=Mail Online | date=2007-09-28 | access-date=2008-09-09}}</ref> સાન્દ્રા જ્યોર્જિના વેસ્ટ (બી. 1949),<ref>{{cite news | title=Will Ted Beckham's heart attack end his bitter rift with Becks? | url=http://www.mailonsunday.co.uk/tvshowbiz/article-321412/Blame-Posh-Beckhams-mum-yells.html | publisher=Mail on Sunday| date=2004-10-12 | access-date=2008-09-09}}</ref> એક [[હેરડ્રેસર]]ના સંતાન છે. તેઓ બાળપણમાં [[ચિંગફોર્ડ]]ના રિજવે પાર્કમાં નિયમિતપણે ફૂટબોલ રમતા હતા અને ચેઝ લેન પ્રાઇમરી સ્કૂલ અને ચિંગફોર્ડ ફાઉન્ડેશન સ્કૂલ ખાતે તેમણે અભ્યાસ કર્યો હતો. વર્ષ 2007માં એક મુલાકાતમાં બેકહામે જણાવ્યું હતું કે ''શાળામાં જ્યારે પણ તેમના શિક્ષક તેમને પૂછતા, 'તુ મોટો થઇને શુ બનવાની ઇચ્છા ધરાવે છે?''' ''હું કહેતો, 'મારે ફૂટબોલ ખેલાડી બનવું છે.''' ''ત્યારે તેઓ કહેતા, 'ના, તું નોકરી મેળવવા માટે ખરેખર શું બનાવા માગે છે?' ''પરંતુ હું હંમેશાથી તે જ વસ્તુ કરવા માગતો હતો."<ref>{{cite web|url=http://www.wmagazine.com/celebrities/2007/08/beckhams_steven_klein?currentPage=2|title=American Idols|publisher=[[W magazine]]|date=2007-08-01|access-date=2009-02-24|archive-date=2013-05-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20130526195650/http://www.wmagazine.com/celebrities/2007/08/beckhams_steven_klein?currentPage=2|url-status=dead}}</ref> બેકહામે જણાવ્યું હતું કે તેના નાનાજી [[જૂઇશ]] <ref>{{cite web|url=http://www.thejc.com/articles/2008418468/beckhams-%E2%80%98-send-son-la-jewish-nursery|title=Beckhams ‘to send son to LA Jewish nursery’|publisher=[[Jewish Chronicle]]|date=2008-04-18|access-date=2009-01-07}}</ref> હતા અને પોતાની જાતને તેઓ "અડધા જૂઇશ" <ref>{{cite web|url=http://football.guardian.co.uk/News_Story/0,,2126173,00.html|title=Beckham launches into the Galaxy|publisher=Guardian Unlimited|access-date=2007-07-14}}</ref> ગણાવતા હતા અને તેમના પર તે ધર્મનો પ્રભાવ હોવાનું પણ સ્વીકાર્યું હતું. તેમના પુસ્તક ''બોથ ફીટ ઓન ધી ગ્રાઉન્ડ (Both Feet on the Ground)'' માં તેમણે જણાવ્યું હતું કે તેઓ તેમના માતાપિતા અને તેમની બે બહેનો, જોન અને લીન સાથે હંમેશા [[ચર્ચ (બિલ્ડીંગ)|ચર્ચ]] જતા. તેમના માતાપિતા [[માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ એફ.સી.|માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ]]ના ઝનૂની ચાહક હતા અને ટીમની સ્થાનિક મેચો જોવા માટે તેઓ ઘણીવાર [[લંડન]]થી [[ઓલ્ડ ટ્રેફર્ડ|ઓલ્ડ ટ્રેફોર્ડ]] સુધીનો પ્રવાસ કરતા. માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ પ્રત્યેનો પ્રેમ અને તેના ફૂટબોલ પ્રત્યેનો લગાવ ડેવિડને તેના માતાપિતા પાસેથી વારસામાં મળ્યો હતો. તેમણે [[માન્ચેસ્ટર]]માં [[બોબી ચાર્લ્ટન]]ની ફૂટબોલ સ્કૂલમાં પ્રશિક્ષણ લીધું હતું અને પ્રતિભા સ્પર્ધાના એક ભાગરૂપે [[એફસી બાર્સેલોના]] ખાતે તાલિમ સત્રમાં ભાગ લેવાની તક મેળવી હતી. તેઓ રિજવે રૂવર્સ નામની સ્થાનિક યુવાન ટીમમાં રમતા હતા, જેના પ્રશિક્ષક તેમના પિતા, સ્ટુઅર્ટ અંડરવુડ અને સ્ટીવ કિર્બી હતા. બેકહામ વર્ષ 1986માં [[વેસ્ટ હેમ યુનાઇટેડ એફ.સી.|વેસ્ટ હેમ યુનાઇટેડ]] સામેની મેચમાં માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડના મેસ્કોટ હતા. યુવાન બેકહામે [[નોર્વિચ સિટી એફ.સી.|નોરવિચ સિટી]]ની સ્થાનિક ક્લબ [[લેટન ઓરિએન્ટ એફ.સી.|લેટન ઓરિએન્ટ]] સાથે અજમાયશો કરી હતી અને [[તોત્તેન્હામ હોટ્સ્પર એફ.સી.|તોત્તેન્હામ હોટ્સ્પર]]ની સ્કૂલ ઓફ એક્સિલન્સમાં શિક્ષણ મેળવ્યું હતું. તોત્તેન્હામ હોટ્સ્પર પ્રથમ એવી ક્લબ હતી, જેમની સાથે તેઓ રમ્યા હતા. બેકહામ [[બ્રિસ્મડાઉન રૂવર્સ એફ.સી.|બ્રિસ્મડાઉન રૂવર્સ]]ની યુવાન ટીમ માટે રમ્યા તે બે વર્ષ દરમિયાન, તેઓ વર્ષ 1990ના 15 વર્ષથી ઓછી ઉંમર ધરાવતા શ્રેષ્ઠ ખેલાડી તરીકે ઉભરી આવ્યા હતા. <ref>[http://www.thefa.com/TheFACup/TheFAVase/NewsAndFeatures/Postings/2004/09/BecksBrimsdownBoost.htm ધી એફએ - બેક્સની બ્રિઝ્મડાઉન બૂસ્ટ, 24 ,સપ્ટેમ્બરના 2004]ના રોજ તેમજ 7 July 2007ના રોજ સુધારો</ref> તેમણે બ્રેડન્ટન પ્રિપરેટરી એકેડેમીમાં પણ તાલિમ મેળવી હતી, પરંતુ તેમના ચૌદમા જન્મદિવસે માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ ખાતે સ્કૂલબોય ફોર્મ્સ પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા અને ત્યાર બાદ 8 જૂલાઇ, 1991ના રોજ [[યુથ ટ્રેનીંગ સ્કીમ]] પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા. === માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ === બેકહામ ક્લબના યુવાન ખેલાડીઓના જૂથનો સભ્ય હતો, જેમણે ક્લબને મે 1992માં [[એફએ યુથ કપ]]માં જીત મેળવી હતી, જેમાં બેકહામે [[ક્રિસ્ટલ પેલેસ એફ.સી.|ક્રિસ્ટલ પેલેસ]] સામેની ફાઇનલમાં સેકન્ડ લેગ<ref>"સેકન્ડ લેગ" ટાઇ અંગે નિર્ણય લેવા માટે બે મેચોમાં સેકન્ડ માટે વપરાય છે. બે મેચોનો સ્કોર વિજેતા નક્કી કરવા માટે ઉમેરવામાં આવે છે. </ref> સ્કોર કર્યો હતો. તે વર્ષે તેણે યુનાઇટેડની પ્રથમ-ટીમ માટે પ્રથમ વખત સ્થાન મેળવ્યું હતું, જેમાં તેઓ [[બ્રાઇટન એન્ડ હોવ ઓલ્બિયન એફ.સી.|બ્રાઇટન એન્ડ હોવ એલ્બિયન]] સામેની [[ફૂટબોલ લીગ કપ|લીગ કપ]] મેચમાં અવેજી ખેલાડી તરીકે રમ્યા હતા અને ત્યાર બાદ ટૂંકમાં જ તેમણે પ્રથમ વ્યાવસાયિક કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા. પછીના વર્ષે યુનાઇટેડ યુથ કપની ફાઇનલમાં ફરીથી પ્રવેશ્યું ત્યારે બેકહામ ટીમમાં હતો અને તેઓ [[લીડ્સ યુનાઇટેડ એ.એફ.સી.|લીડ્સ યુનાઇટેડ]] સામે પરાજિત થયા હતા. ક્લબની અનામત ટીમે 1994માં જ્યારે લીગ જીતી ત્યારે તેણે વધુ એક મેડલ મેળવ્યો હતો. 7 ડિસેમ્બર, 1994ના રોજ, બેકહામે ગ્રુપ સ્ટેજની અંતિમ મેચમાં [[ગેલાટાસરે એસ.કે.|ગેલાટાસરે]] સામે 4-0થી ગોલ કરીને જીત મેળવી હતી અને [[યુઇએફએ ચેમ્પિયન્સ લીગ]]માં પ્રવેશ મેળવ્યો હતો. આમ છતાં, આ જીત બહુ કામ ન આવી, કેમકે ગોલની સંખ્યામાં તફાવતને આધારે ચાર ટીમોના ગ્રુપમાં [[એફ.સી. બાર્સેલોના|એફસી બાર્સેલોના]] પાછળ ત્રીજા સ્થાને રહ્યા હતા. ત્યાર બાદ તેઓ પ્રથમ કક્ષાની ટીમનો અનુભવ મેળવવા માટે વર્ષ [[1994-95 ઇંગ્લિશ ફૂટબોલમાં|1994-95ની સીઝન]]ના ભાગરૂપે લોન પર [[પ્રિસ્ટન નોર્થ એન્ડ એફ.સી.|પ્રિસ્ટન નોર્થ એન્ડ]] ગયા હતા. તેમણે પાંચ મેચોમાં સીધી [[કોર્નર કીક]]થી નોંધપાત્ર રીતે બે ગોલ ફટકારીને સૌને પ્રભાવિત કર્યા હતા. <ref> [http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/2988104.stm બેકહામ્સ પ્રાઇડ એટ ઓબીઇ] બીબીસ સ્પોર્ટ; 13 જૂન 2003, સુધારો 22 October 2008</ref> બેકહામ માન્ચેસ્ટર પરત ફર્યા અને અંતે 2 એપ્રિલ, 1995ના રોજ [[લીડ્સ યુનાઇટેડ એ.એફ.સી.|લીડ્સ યુનાઇટેડ]] સામેની ગોલ વગરની ડ્રો મેચમાં માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ માટે [[પ્રિમીયર લીગ]]માં રમવા માટે પ્રવેશ મેળવ્યો હતો. યુનાઇટેડના વ્યવસ્થાપક [[એલેક્સ ફર્ગ્યુસન|સર એલેક્સ ફર્ગ્યુસન]]ને ક્લબના યુવા ખેલાડીઓ પર જબરદસ્ત વિશ્વાસ હતો. 1990ના ("[[ફર્ગિઝ ફ્લેજિંગ્સ|Fergie's Fledglings]]") દાયકામાં ફર્ગ્યુસને ટીમમાં યુવા પ્રતિભાઓના ગ્રુપને સ્થાન આપ્યું તેમાં બેકહામ સામેલ હતા. આ ઉપરાંત તેમાં [[નિકી બટ્ટ]] અને [[ગેરિ નેવિલ્લે|ગેરી]] અને [[ફિલ નેવિલ્લે|ફિલ નેવિલ]]નો સમાવેશ થાય છે. 1994-95ની સીઝન પૂર્ણ થતા [[પૌલ ઇન્સી|પૌલ ઇન્સ]], [[માર્ક હ્યુજીસ]] અને [[આન્દ્રે કેન્ચલસ્કીસ|આન્દ્રે કેન્ચલસ્કીલ]] જેવા અનુભવી ખેલાડીઓ ક્લબને છોડી ગયા ત્યારે અન્ય ક્લબોમાંથી ટોચના ખેલાડીઓને ખરીદવાને સ્થાને યુવા ખેલાડીઓને ટીમમાં સમાવવાનો તેનો નિર્ણય (યુનાઇટેડ [[ડેરેન એન્ડર્ટન]], [[માર્ક ઓવરમાર્સ]] અને [[રોબર્ટો બેગિયો|રોબર્ટ બેગીઓ]] જેવા ખેલાડીઓ સાથે જોડાણ માટે ચર્ચા કરી રહી હતી, પરંતુ તે સમરમાં કોઇ ટોચના ખેલાડીઓ સાથે કરાર કરવામાં આવ્યા નહી), ખૂબ ટીકાને પાત્ર બન્યો હતો. યુનાઇટેડે [[એસ્ટન વિલ્લા એફ.સી.|એસ્ટન વિલ્લા]] ખાતે 3-1થી પરાજય દ્વારા સીઝનની શરૂઆત કરી ત્યારે આ ટીકા વધુ ઉગ્ર બની હતી, <ref>સૌથી પ્રખ્યાત ટિપ્પણી [[એલન હેન્સન|એલન હેન્સનની]] "યુ કાન્ટ વીન એનીથીંગ વીથ કીડ્ઝ", ''ધી બોસ'' 405માં આપવામાં આવી. બેકહામે યુનાઇટેડ માટે આશરે 30 મિટરના અંતરથી ગોલ કર્યો. </ref> જેમાં ફક્ત બેકહામે એક ગોલ નોંધાવ્યો હતો. આમ છતાં, યુનાઇટેડ ત્યાર પછીની પાંચ મેચોમાં જીત્યું હતું અને યુવા ખેલાડીઓને સારી કામગીરી દર્શાવી હતી. બેકહામે ખૂબ ઝડપથી યુનાઇટેડના જમણી તરફના મિડફિલ્ડર તરીકે પોતાની જાતને પ્રસ્થાપિત કરી હતી (તેના પૂરોગામી આન્દ્રે કેન્ચલસ્કીલની રાઇટ-વિંગર સ્ટાઇલને બદલે) અને પ્રિમીયર લીગ ટાઇટલ તેમજ તે સિઝનમાં [[ચેલ્સિયા એફ.સી.|ચેલ્સિયા]] સામેની સેમીફાઇનલમાં વિનીંગ ગોલ ફટકારીને [[એફએ કપ]] [[ધી ડબલ|ડબલ]] જીતવામાં મદદ કરી હતી અને એફએ કપની ફાઇનલમાં [[એરિક કેન્ટોના]]એ ફટકારેલા ગોલમાં તેણે [[કોર્નર કીક|કોર્નર]] પૂરો પાડ્યો હતો. એક સમયે એવું લાગતું હતું કે તે સિઝનમાં બેકહામનું પ્રથમ ટાઇટલ મેડલ નહીં આવે, કેમકે નવા વર્ષની શરૂઆતના સમયે યુનાઇટેડ અગ્રણી [[ન્યૂકેસલ યુનાઇટેડ એફ.સી.|ન્યૂકાસલ યુનાઇટેડ]] કરતા હજુ પણ 10 પોઇન્ટ પાછળ હતું, પરંતુ બેકહામ અને ટીમના સાથીઓએ માર્ચના મધ્ય સુધીમાં [[ટાઇનીસાઇડ]]ને પાછળ રાખી દઇ લીગમા ટોચે પહોંચ્યા હતા અને સીઝનના અંત સુધી તેઓએ ટોચનું સ્થાન જાળવી રાખ્યું હતું. માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ માટે નિયમિતરૂપે રમવા છતા (અને સતત ઉચ્ચ કક્ષાની રમત), બેકહામ [[યુઇએફએ યુરો 1996|યુરો 96]] પહેલા ઇંગ્લેન્ડની ટીમમાં સ્થાન મેળવી શક્યા ન હતા. <ref>{{cite web|title=Euro 96 stars going strong|url=http://www.thefa.com/England/SeniorTeam/NewsAndFeatures/Postings/2005/01/Euro96_Feature.htm|work=[[the Football Association|FA]]|date=2005-01-21|access-date=2007-07-16}}</ref> વર્ષ [[ઇંગ્લિશ ફૂટબોલમાં 1996-97|1996-97]]ની સીઝનની શરૂઆતમાં બેકહામને 10 નંબરનું શર્ટ આપવામાં આવ્યું, જે મોટે ભાગે માર્ક હ્યુજીસ પહેરતા હતા. 17 ઓગસ્ટ, 1996ના રોજ ([[પ્રિમીયર લીગ|પ્રિમીયર લીગ સીઝન]]નો પ્રથમ દિવસ), [[વિમ્બ્લડન એફ.સી.|વિમ્બ્લડન]] સામેની મેચમાં અદભૂત ગોલ ફટકાર્યા બાદ બેકહામ નું નામ ઘરઘરમાં જાણીતું બની ગયુ હતું . યુનાઇટેડ 2-0થી આગળ હોવા સાથે, બેકહામે જોયું કે વિમ્બ્લડનનો ગોલકિપર [[નિલ સુલ્લિવેન|નીલ સુલ્લિવન]] તેના ગોલથી ઘણો બહારની તરફ ઉભો છે અને તેણે હાફવે લાઇનથી શોટ માર્યો અને તે ગોલકિપરની ઉપરથી નેટમાં ગયો.<ref>[[સ્કાય સ્પોર્ટ્સ]]ના કોમેન્ટેટર [[માર્ટિન ટાઇલર]]ના શબ્દો ''"યુ વીલ સી ધેટ ઓવર એન્ડ ઓવર અગેઇન"'' સાચા સાબિત થયા, કેમકે તે ગોલને વર્ષ 2003માં પ્રિમીયર લીગ ગોલ ઓફ ધી ડિકેડ જાહેર કરવામાં આવ્યો.</ref> જ્યારે તેણે આ વિખ્યાત ગોલ કર્યો ત્યારે તેણે [[ચાર્લિ મીલર|ચાર્લી મિલર]] માટે બનાવેલા જૂતા પહેર્યા હતા (બુટ પર "Charlie" એમ્બ્રોઇડરીથી લખેલું હતું), જે બેકહામને ભૂલથી પહેરવા માટે આપવામાં આવ્યા હતા.<ref>{{cite news|url=http://specials.rediff.com/sports/2004/apr/27pic2.htm|title=Beckham's Golden Boots|publisher=rediff.com|date=2004-04-27}}</ref> વર્ષ 1996-97 સીઝન દરમિયાન, યુનાઇટેડમાં તે આપોઆપ પ્રથમ પસંદગીનો ખેલાડી બની ગયો અને પ્રિમીયર લીગ ચેમ્પિયનશીપ જાળવી રાખવામાં મદદ કરી તથા સારા દેખાવને સહારે તે [[પીએફએ યંગ પ્લેયર ઓફ ધી યર]] બન્યો.<ref>{{cite web|url=http://www.napit.co.uk/viewus/infobank/football/awards/pfayoung.php|title=English PFA Young Player Of The Year Award|work=napit.co.uk|access-date=2007-07-16}}</ref> 18 મે, 1997ના રોજ, એરિક કેન્ટોના ખેલાડી તરીકે નિવૃત્ત થયો અને 7 ક્રમના જાણીતા શર્ટને ખાલી છોડી ગયો અને તોત્તેન્હામ હોટ્સ્પર તરફથી કેન્ટોનાના અનુગામી તરીકે ટેડી શેરીંગહામ આવવા સાથે, બેકહામે 10 નંબરનો શર્ટ શેરીંગહામ માટે છોડી દીધો અને 7 નંબરની જર્સી લઇ લીધી. કેટલાક ચાહકોને લાગ્યુ કે કેન્ટોના નવૃત્ત થતા જ 7 નંબરનો શર્ટ પણ નિવૃત્ત થઇ જશે, પરંતુ હાલના દિવસોમાં તે શર્ટનો ઉપયોગ થઇ રહ્યો છે (તાજેતરમાં જ [[ઇંગ્લેન્ડની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ઇંગ્લેન્ડ]]ના અન્ય સ્ટાર [[માઇકલ ઓવેન|માઇલ ઓવેન]] દ્વારા). યુનાઇટેડે [[ઇંગ્લિશ ફૂટબોલમાં 1997-98|1997-98 સીઝન]]ની શરૂઆત તો સારી કરી, પરંતુ બીજા ગાળામાં ખરાબ પ્રદર્શનને કારણે સીઝનના અંતે યુનાઇટેડ [[આર્સેનલ એફ.સી.|આર્સેનલ]] બાદ બીજા ક્રમે રહી.<ref>{{cite web|url=http://www.geocities.com/Colosseum/Track/5880/fix1998.html|title=Fixture List for 1997/98 Season|work=geocities.com|access-date=2007-07-16|archive-url=https://web.archive.org/web/19990202120416/http://www.geocities.com/Colosseum/Track/5880/fix1998.html|archive-date=1999-02-02|url-status=dead}}</ref> [[ઇંગ્લિશ ફૂટબોલમાં 1998-99|1998-99 સીઝન]]માં, પ્રિમીયર લીગની [[ધી ટ્રેબલ]], એફએ કપ અને ઇંગ્લીશ ફૂટબોલની અગ્રણી [[યુઇએફએ ચેમ્પિયન્સ લીગ|ચેમ્પિયન્સ લીગ]] જીતનારી યુનાઇટેડ ટીમનો એક ભાગ હતો. તે સમયે એવી અટકળો થતી હતી કે વિશ્વ કપમાંથી પરત મોકલાયા બાદ તેમના પર થયેલી ટીકાને કારણે તેઓ ઇંગ્લેન્ડ છોડી રહ્યા છે, પરંતુ તેમણે માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડમાં જ રહેવાનો નિર્ણય લીધો હતો. પ્રિમીયર લીગની જીતને પાક્કી કરવા માટે, યુનાઇટેડ સીઝનની અંતિમ લીગ મેચમાં તોત્તેન્હામ હોટ્સ્પર સામે જીતે તે જરૂરી હતું (એવા અહેવાલો હતા કે વિરોધી ટીમ તેમના કટ્ટર પ્રતિસ્પર્ધી [[આર્સેનલ એફ.સી.|આર્સેનલ]]ને ટાઇટલથી દૂર રાખવા માટે મેચમાં સરળતાથી હારી જશે), પરંતુ તોત્તેન્હામે મેચની શરૂઆતમાં લીડ મેળવી. બેકહામે ગોલ કરીને બરાબરી કરી અને યુનાઇટેડ મેચ અને લીગ બંને જીતી ગયા. બેકહામ યુનાઇટેડની એફએ કપની ફાઇનલ મેચની જીતમાં [[ન્યૂકેસલ યુનાઇટેડ એફ.સી.|ન્યૂકેસલ યુનાઇટેડ]] સામે અને [[1999માં યુઇએફએ ચેમ્પિયન્સ લીગ ફાઇનલ|1999 યુઇએફએ ચેમ્પિયન્સ લીગ ફાઇનલ]]માં [[એફસી બેયર્ન મ્યુનિક|બાયરન મ્યુનિક]] સામે સેન્ટર-મિડફીલ્ડમાં રમ્યા હતા, કેમકે યુનાઇટેડના સેન્ટર મિડફિલ્ડરને મેચ માટે બરતરફ કરવામાં આવ્યો હતો. યુનાઇટેડ સામાન્ય સમય પૂરો થાય ત્યાં સુધીમાં 1-0થી મેચ હારી ગઇ હતી, પરંતુ ઇન્જરી ટાઇમમાં બે ગોલ ફટકારીને ટ્રોફી જીતી ગઇ હતી. બંને ગોલ બેકહામ દ્વારા લેવામાં આવેલા કોર્નર તરફથી આવ્યા હતા. મહત્વપૂર્ણ રમત અને બાકીની સીઝન દરમિયાન શ્રેષ્ઠ પ્રદર્શનને કારણે, તેઓ 1999ના [[બેલોન ડોર|યુરોપિયન ફૂટબોલર ઓફ ધી યર]] અને [[ફિફા વર્લ્ડ પ્લેયર ઓફ ધી યર|ફિફા (FIFA) વર્લ્ડ પ્લેયર ઓફ ધી યર]] પારિતોષિક માટે [[રિવાલ્ડો]] બાદ બીજા ક્રમે રહ્યા હતા. [[ચિત્ર:Memorial Stadium (Bristol).jpg|thumb|બ્રિસ્ટલ રૂવર્સ સામેની મેચમાં બેકહામ]] 1998-99 સીઝનમાં બેકહામની સિદ્ધીઓ બાદ પણ તે કેટલાક ચાહકો અને પત્રકારોમાં ઓછો જાણીતો હતો અને માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડની [[ફિફા ક્લબ વર્લ્ડ કપ|વર્લ્ડ ક્લબ ચેમ્પિયનશીપ]]માં [[ક્લબ નેકેક્સા|નેકાક્સા]] સામેની મેચમાં ઇરાદાપૂર્વકના ફાઉલ માટે પાછો પરત મોકલવામાં આવ્યો હોવાથી તે ટીકાનું પાત્ર બન્યો હતો. પ્રેસમાં એવું જણાવવામાં આવ્યું હતું કે તેની પત્ની તેના પર ખરાબ પ્રભાવ ધરાવે છે અને તે કારણે યુનાઇટેડ તેને વેચી દેવામાં રસ ધરાવે છે,<ref>{{cite news | title = Man Utd's flawed genius?|work = BBC News, 7 January 2000 | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/sport/football/593905.stm | dateformat =dmy | access-date = 6 October 2005 }}</ref> પરંતુ તેના વ્યવસ્થાપકે જાહેર બેકહામને ટેકો આપ્યો અને તે ક્લબમાં જ રહ્યો. 1999-2000 સીઝન દરમિયાન, [[ઇટાલી]]ની [[જુવેન્ટસ એફ.સી.|જુવેન્ટસ]]માં તબદીલીની વાત હતી, પરંતુ તે ક્યારેય બન્યું નહીં. 2000ના દાયકાની શરૂઆત સુધીમાં, ફર્ગ્યુસન અને બેકહામ વચ્ચેના સંબંધો બગડવાની શરૂઆત થઇ, જેની પાછળ બેકહામની પ્રસિદ્ધી અને ફૂટબોલ પ્રત્યેની ઓછી પ્રતિબદ્ધતા કારણભૂત હતી. વર્ષ 2000માં, બેકહામને તેના પુત્ર બ્રુકલિનની સંભાળ રાખવા માટે તાલિમ છોડવાની મંજૂરી આપવામાં આવી હતી, જે [[ગેસ્ટ્રેએન્ટરાઇટિસ|ગેસ્ટ્રોએન્ટેરિટીસ]]થી પિડાતો હતો, પરંતુ [[વિક્ટોરિયા બેકહામ|વિક્ટોરીયા બેકહામ]] એ જ સાંજે એક કાર્યક્રમમાં લંડન ફેશન વિકમાં દેખાઇ ત્યારે ફર્ગ્યુસન ગુસ્સે થયા અને જણાવ્યું કે વિક્ટોરિયા એ દિવસે બ્રુકલિનની સંભાળ રાખી હોત તો તે તાલિમ આપી શક્યા હોત. તેમણે બેકહામને સૌથી વધુ રકમનો (બે સપ્તાહનો પગાર - તે સમયે 50,000 પાઉન્ડ) દંડ ફટકાર્યો અને યુનાઇટેડના પ્રતિસ્પર્ધી [[લીડ્સ યુનાઇટેડ એ.એફ.સી.|લીડ્સ યુનાઇટેડ]] સામેની મેચમાં તેને ટીમમાંથી પડતો મુક્યો. આ બાબતે તેમણે આત્મકથામાં બેકહામની ફરી ટીકા કરી કે, તે બાબત તેના ''ટીમના સભ્યો માટે સારી ન હતી'' <ref>''ધી બોસ'' 469.</ref>. બેકહામે તેની ટીમ માટે સીઝનમાં સારૂ કામ કર્યું હતું, છતાં તેણે યુનાઇટેડને વિક્રમી અંતરથી પ્રિમીયર લીગ જીતવામાં ભૂમિકા ભજવી હતી. <blockquote> "લગ્ન નહોતા થયા ત્યાં સુધી કોઇ સમસ્યા ન હતી. તે એકેડમી કોચીસ સાથે રાતના સમયે તાલિમ માટે જતો, તે અદભૂત યુવા ખેલાડી હતો. તે સમયમાં તેમને લગ્ન કરવા એ ખૂબ મુશ્કેલ બાબત હતી - અને તે સમયે તેનું જીવન પહેલા જેવું ન હતું. તે ખૂબ સુપ્રસિદ્ધ ખેલાડી છે, ફૂટબોલ તે એક નાનકડો ભાગ છે."'તેમ એલેક્સ ફર્ગ્યુસને 2007માં બેકહામના લગ્ન સમયે જણાવ્યું હતું.<ref>{{cite news|url=http://www.independent.co.uk/sport/football/news-and-comment/ferguson-will-never-talk-to-the-bbc-again-401487.html|title=Ferguson will never talk to the BBC again|last=Harris|first=Nick|date=6 September 2007|work=[[The Independent]]|access-date=30 April 2009|archive-date=25 ફેબ્રુઆરી 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100225135740/http://www.independent.co.uk/sport/football/news-and-comment/ferguson-will-never-talk-to-the-bbc-again-401487.html|url-status=dead}}</ref> </blockquote> બેકહામે યુનાઇટેડને [[ઇંગ્લિશ ફૂટબોલમાં 1999-2000|1999-2000]]માં મોટા ભાગની સીઝનમાં [[આર્સેનલ એફ.સી.|આર્સેનલ]] અને લીડ્સ યુનાઇટેડ દ્વારા પાછળ ધકેલાયા બાદ 18 પોઇન્ટના અંતરથી પ્રિમીયર લીગ ટાઇટલ જાળવી રાખવામાં મદદ કરી હતી. યુનાઇટેડે સીઝનમાં ફાઇનલ 11 લીગ મેચ જીતી હતી, જેમાં બેકહામે તેના શ્રેષ્ઠ દેખાવના સમયમાં પાંચ ગોલ કર્યા હતા. તે સીઝનમાં તેણે છ લીગ ગોલ કર્યા હતા અને બધી જ સ્પર્ધાઓમાં આઠ ગોલ ફટકાર્યા હતા. વર્ષ [[ઇંગ્લિશ ફૂટબોલમાં 2000-01|2000-01]]માં યુનાઇટેડની લીગ ટાઇટલની સળંગ ત્રીજી જીતમાં તેણે ચાવીરૂપ ભૂમિકા ભજવી હતી. આ જીત સાતે સળંગ ત્રણ વખત કોઇ ક્લબ ટાઇટલ જીતી હોય તેવું ફક્ત ચોથી વખત બન્યું હતું. તે સીઝનમાં તેણે નવ ગોલ કર્યા હતા, જે બધા પ્રિમીયર લીગમાં હતા. 10 એપ્રિલ, 2002ના રોજ, બેકહામ ચેમ્પિયન્સ લીગ દરમિયાન [[ડિપોર્ટીવો દે લા કોરૂના|ડોપોર્ટિવો લા કોરૂના]] સામેની મેચમાં ઇજાગ્રસ્ત થયો હતો. તેના ડાબા પગના બીજા [[મેટાટેર્સસ|પંજા]] પર ઇજા થઇ હતી. બ્રિટીશ મિડીયામાં તે સમયે એવી અટકળો ઉઠી હતી કે આ ઇજા ઇરાદપૂર્વક કરવામાં આવી છે, કેમકે બેકહામને ઇજાગ્રસ્ત બનાવનાર ખેલાડી આર્જેન્ટિનાનો [[એલ્ડો ડ્યૂશર|એલ્ડો ડશર]] હતો અને [[ઇંગ્લેન્ડની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ઇંગ્લેન્ડ]] અને [[આર્જેન્ટિનાની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|આર્જેન્ટિના]] વર્ષના વિશ્વ કપમાં ટકરાવાના હતા.<ref>{{cite web | title = Did "hatchet man" target Beckham? |work = ESPN Socernet, 2 April 2002 | url = http://www.soccernet.com/championsleague/news/2002/0402/20020411featwright.html | dateformat = dmy | access-date = 7 October 2005 }}</ref> આ ઇજાને પગલે બાકીની સમગ્ર સીઝન માટે તે યુનાઇટેડ તરફથી રમી ન શક્યો અને તે આર્સેનલ સામે પ્રિમીયમ લીગ ટાઇટલ પણ ચૂકી ગયો (સેમિફાઇનલ્સમાં [[બેયર 04 લેવરકુસન|બેયર લેવેરકુસન]]ના અવે ગોલને કારણે [[યુરોપિયન કપ]]માંથી પણ બહાર થઇ ગયા હતા), પરંતુ મે મહિનામાં તેણે ક્લબ સાથે મુખ્યત્વે તેની ઇમેજના હક્કો માટે વધારાની ચૂકવણીના મુદ્દે મહિનાઓની વાટાઘાટો બાદ ત્રણ વર્ષનો કરાર કર્યો હતો. નવા કરારમાંથી મળતી આવક અને તેના ઘણા એન્ડોર્સમેન્ટ સોદાઓને કારણે બેકહામ તે સમયનો વિશ્વમાં સૌથી વધુ કમાણી કરતો ખેલાડી બની ગયો.<ref>{{cite news | title = Beckham signs new contract | work = BBC News, May 2002 | url = http://news.bbc.co.uk/sport3/worldcup2002/hi/team_pages/england/newsid_1976000/1976699.stm | dateformat = dmy | access-date = 7 October 2005 }}</ref>યુનાઇટેડ ખેલાડી તરીકે 2001-02 બેકહામની અત્યાર સુધીની શ્રેષ્ઠ સીઝન હતી. તેણે 28 લીગ મેચમાં 11 ગોલ કર્યા અને બધી જ સ્પર્ધાઓની 42 મેચમાં 16 ગોલ કર્યા હતા. વર્ષ [[ઇંગ્લિશ ફૂટબોલમાં 2002-03|2002-03 સીઝન]]ની શરૂઆતમાં ઇજા બાદ, બેકહામ માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ ટીમમાં પોતાનું સ્થાન પાછું મેળવી શક્યો ન હતો અને મિડફિલ્ડની જમણી તરફ તેના સ્થાને [[ઓલ ગનર સોલ્સ્કજર|ઓલ ગનર સોલ્સ્કેજર]]ને સ્થાન મળ્યું હતું. વ્યવસ્થાપક સાથેના તેના સંબંધો ત્યારે વધુ બગડ્યા જ્યારે 15 ફેબ્રુઆરી, 2003ના રોજ આર્સેનલ સામે [[એફએ કપ]] હાર્યા બાદ ચેન્જિંગ રૂમમાં ગુસ્સે ભરાયેલા એલેક્સ ફર્ગ્યુસને બુટ ફેક્યું<ref>[http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/teams/m/man_utd/2778985.stm બીબીસી 19 ફેબ્રુઆરી 2003 પ્રવેશ 27 August]</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.channel4.com/sport/football_italia//dec21o.html |title=Channel4.com 21 ડિસેમ્બર 2008 |access-date=2007-12-24 |archive-date=2007-12-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071224070722/http://www.channel4.com/sport/football_italia//dec21o.html |url-status=live }}</ref><ref>[http://www.goal.com/en/news/9/england/2009/04/28/1234261/silvestre-reminisces-about-fergusons-infamous-boot-throwing-at-be Goal.com 28 એપ્રિલ 2009, પ્રવેશ 27 August 2009]</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.metro.co.uk/sport/football/article.html?Revealed:_What_happened_when_Beckham_was_hit_by_a_boot_in_the_face&in_article_id=638192&in_page_id=43 |title=મેટ્રો 28 એપ્રિલ 2009 પ્રવેશ 27 ઓગસ્ટ 2009 |access-date=2013-08-16 |archive-date=2012-09-03 |archive-url=https://archive.today/20120903220624/http://www.metro.co.uk/sport/football/article.html?Revealed:_What_happened_when_Beckham_was_hit_by_a_boot_in_the_face&in_article_id=638192&in_page_id=43 |url-status=dead }}</ref><ref>[http://www.sport.co.uk/news/Football/18653/Silvestre_relives_Ferguson_throwing_boot_at_Beckham.aspx Sport.co.uk]</ref> <ref>[http://www.walesonline.co.uk/news/wales-news/2008/07/29/why-ryan-giggs-is-more-scared-of-his-mum-than-fergie-91466-21423456/ walesonline.co.uk]</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.thesun.co.uk/sol/homepage/woman/health/article964164.ece |title=ધી સન 27 માર્ચ 2008 |access-date=2009-12-18 |archive-date=2008-12-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081204224505/http://www.thesun.co.uk/sol/homepage/woman/health/article964164.ece |url-status=dead }}</ref>અથવા [[ફૂટબોલ બૂટ|બુટ]]થી લાત મારી, જે બેકહામને આંખ પર વાગ્યું અને તેને પગલે ટાંકા લેવાની જરૂરિયાત ઉભી થઇ. આ ઘટનાને પગલે બેકહામને લઇને તબદીલીની ઘણી અટકળો ઉઠી. [[બુકમેકર]]ની ઓફરને પગલે તે અથવા ફર્ગ્યુસનમાંથી કોણ પહેલા ક્લબ છોડશે તેવી ચર્ચાને જન્મ મળ્યો.<ref>{{cite news | title = Will Becks give Man Utd the boot? | work = BBC News, 18 February 2003 | url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/2775269.stm | dateformat = dmy | access-date = 6 October 2005 }}</ref> ટીમે સીઝનની શરૂઆત ખરાબ રમતથી કરી હોવા છતાં, ડિસેમ્બર મહિના બાદ તેમના પરિણામમાં ખાસ્સો સુધારો આવ્યો અને તેમણે લીગ જીતી લીધી. બેકહામે બધી જ સ્પર્ધાઓની 52 રમતોમાં 11 ગોલ નોંધાવ્યા હતા. તેમ છતાં, તે ઇંગ્લેન્ડ માટે હજુ પણ પ્રથમ પસંદગીનો ખેલાડી હતો અને 13 જૂનના રોજ ફૂટબોલ ક્ષેત્રે તેણે આપેલા પ્રદાન બદલ તેને [[બ્રિટીશ સામ્રાજ્યના ક્રમના ઓફિસર|ઓબીઇ (OBE)]]થી નવાજવામાં આવ્યો હતો.<ref>{{cite news | title = Beckham's pride at OBE|work = BBC News, 13 June 2003 | url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/2988104.stm | dateformat = dmy | access-date = 6 October 2005 }}</ref> બેકહામે યુનાઇટેડ માટે 265 પ્રિમીયર લીગમાં ભાગ લીધો હતો અને 61 ગોલ નોંધાવ્યા હતા. તેણે 81 ચેમ્પિયન્સ લીગમાં ભાગ લઇને 15 ગોલ પણ નોંધાવ્યા હતા. બેકહામે 12 વર્ષના ગાળામાં છ પ્રિમીયર લીગ ટાઇટલ્સ, બે એફએ કપ, એક [[યુઇએફએ ચેમ્પિયન્સ લીગ|યુરોપિયન કપ]], એક ઇન્ટરકોન્ટીનેન્ટલ કપ અને એક એફએ યુથ કપ જીત્યા હતા. આ કક્ષાએ, તે [[રેયાન ગિગ્સ|રેન ગીગ્સ]] બાદ સૌથી વધુ લાંબા સમય સુધી રમનાર ખેલાડી હતો ([[નિકી બટ્ટ]], [[ગેરિ નેવિલ્લે|ગેરી નેવિલ્લે]] અને [[પૌલ સ્કોલ્સ]] સાથે જ તેમની સાથે જોડનાર). === રીઅલ મેડ્રિડ === [[ચિત્ર:Beckham zidane.jpg|thumb|upright|રીઅલ મેડ્રિડ ખાતે બેકહામ (ઉપર) અને ઝિનેદીન ઝિદેન]] માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ બેકહામને [[એફસી બાર્સેલોના]]<ref>{{cite web | title = Beckham to stay in Spain | work = Guardian Unlimited Football, 11 June 2003 | url = http://football.guardian.co.uk/News_Story/0,,974864,00.html | dateformat = dmy |access-date = 24 May 2006 }} </ref>ને વેચવા માટે આતુર હતી, પરંતુ તેને બદલે તેણે આશરે [[યુરો|€]]35 મિલિયન (£25m)ની ટ્રાન્સફર ફી સાથે [[રીઅલ મેડ્રિડ સી.એફ.|રીઅલ મેડ્રીડ]] સાથે ચાર વર્ષના કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા.<ref> તે સમયે, £25 મિલિયન અથવા US$41 મિલિયનને સમાન.</ref> આ તબદીલી 1 જૂલાઇ, 2003ના રોજ પૂર્ણ થઇ અને તે [[લૌરિ કનિંગહામ|લૌરી કનીંગહામ]] અને [[સ્ટીવ મેકમેનામન|સ્ટીવ મેકમેનામેન]] બાદ ક્લબ માટે રમનારો ત્રીજો અંગ્રેજ ખેલાડી બન્યો. બેકહામ માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ અને ઇંગ્લેન્ડ માટે રમતી વખતે સાત નંબરનું શર્ટ પહેરતો હોવા છતાં રીઅલ મેડ્રિડમાં આ નંબર ક્લબના કેપ્ટન [[રાઉલ ગોન્ઝાલેઝ|રાઉલ]]ને આપવામાં આવ્યો હોવાથી અહીં તે શક્ય ન હતું. તેણે 23 નંબર ધરાવતુ શર્ટ પહેરવાનો નિર્ણય લીધો. [[બાસ્કેટબોલ|બાસ્કેટ બોલ]]ના ખેલાડી [[માઇકલ જોર્ડન]] પણ 23 નંબરનું શર્ટ પહેરતા હોવાથી તેણે પણ આ નિર્ણય લીધો.<ref>{{cite web|url=http://www.guardian.co.uk/netnotes/article/0,,990894,00.html|title=The number 23|work=[[The Guardian]]|date=2003-06-03|access-date=2007-06-09}}</ref> રીઅલ મેડ્રિડ સીઝનના અંતે ચોથા સ્થાને રહી અને ક્વાર્ટર ફાઇનલની કક્ષાએ તે યુઇએફએ ચેમ્પિયન્સ લીગમાંથી બહાર નીકળી ગઇ. પરંતુ, પ્રથમ 16 મેચમાં પાંચ વખત ગોલ ફટકારીને બેકહામ રીઅલ મેડ્રિડના પ્રસંશકોનો માનીતો બની ગયો (જેમાં લા લિગા સામેની પ્રથમ મેચમાં ત્રણ મિનીટથી પણ ઓછા સમયમાં કરેલા ગોલનો સમાવેશ થાય છે), ટીમના ક્લબ અધ્યક્ષ એવી અપેક્ષા ધરાવતા હતા કે તેઓ પ્રત્યેક સીઝનમાં સ્પેનીશ લીગ અથવા ચેમ્પિયન્સ લીગ જીતે, પરંતુ તે અપેક્ષાઓ પૂર્ણ થઇ શકી નહીં. જૂલાઇ, 2004માં, બેકહામ જ્યારે સ્પેનમાં સીઝન અગાઉની તાલિમમાં હતો, ત્યારે એક ઘૂસણખોર [[ગેસોલિન|પેટ્રોલ]]ના કેન સાથે બેકહામના ઘરમાં દિવાલ કૂદીને ઘુસી ગયો હતો. તે સમયે વિક્યોરિયા અને તેમના બાળકો ઘરમાં હતા,પરંતુ સલામતી રક્ષકોએ તેને ઘર સુધી પહોંચતા અટકાવ્યો હતો.<ref>{{cite web | title = Intruder alert for Victoria Beckham | work = Manchester Online, 20 July 2004 | url = http://www.manchesteronline.co.uk/news/s/124/124434_intruder_alert_for_victoria_beckham.html | dateformat = dmy | access-date = 9 October 2005 }}</ref> 9 ઓક્ટોબર, 2004ના રોજ, બેકહામે [[વેલ્સની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|વેલ્સ]] સામેની મેચમાં [[બેન થેચર]]ને ફાઉલ કર્યો હતો તેમ આંતરરાષ્ટ્રીય કક્ષાએ કબૂલ કર્યું ત્યારે માધ્યમોમાં મુખ્ય સમાચારોમાં તેઓ સ્થાન પામ્યા હતા. તેને પગલે બેકહામને એક મેચ માટે [[યલો કાર્ડ|ચેતવણી]] સાથે બરતરફ કરવામાં આવ્યો હતો. તે મેચમાં તે ઇજાગ્રસ્ત થયો હતો અને તેને ખબર હતી કે તે ઇંગ્લેન્ડની આગામી મેચમાં રમી શકવાનો ન હતો, આથી તેણે ઇરાદાપૂર્વક તેને મેચમાંથી બરતરફ કરવામાં આવે તે હેતુથી ફાઉલ કરાવ્યું હતું. [[ધી ફૂટબોલ એશોસિએશન|ધી ફૂટબોલ એસોશિએશને]] તેણે કરેલા કાર્ય માટે ખુલાસાની માગ કરી હતી અને તેણે ભૂલ કરી હોવાનું કબૂલ કરીને માફી માગી હતી.<ref>{{cite news | title = FA wants explanation from Beckham|work = BBC News, 14 October 2004 | url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/internationals/3735276.stm | dateformat = dmy | access-date = 6 October 2005 }}</ref> ત્યાર બાદ રીઅલ મેડ્રિડના [[વેલેન્સિયા સીએફ]] સામેની લીગ મેચમાં તેમને ફરી પાછા મોકલવામાં આવ્યા હતા. એક વાર [[ગેરવર્તણૂક (ફૂટબોલ)|યલો કાર્ડ]] મળ્યા બાદ રેફરી સામે કટાક્ષમાં તાળી પાડી હોવાને પગલે બીજી વાર યલો કાર્ડ મળ્યું હતું અને આપોઆપ તેઓ રમતથી બહાર થઇ ગયા હતા, આમ છતાં બે દિવસ બાદ આ બરતરફીને રદ કરવામાં આવી હતી. 3 ડિસેમ્બર, 2005માં [[ગેટાફિ સીએફ|ગેટાફી સીએફ]] સામેની લીગ મેચમાં તેઓને ત્રીજી વખત રમતની બહાર મોકલી દેવામાં આવ્યા હતા. તે સીઝનમાં બેકહામ ઘણી વાર લા લિગાની આગેવાની કરી હતી. 2005-06 લા લિગામાં રીઅલ મેડ્રિડ 12 પોઇન્ટના અંતર સાથે બાર્સેલોના બાદ બીજા ક્રમે રહ્યું હતું અને [[આર્સેનલ એફ.સી.|આર્સેનલ]] સામે હારીને ચેમ્પિયન્સ લીગમાં છેલ્લી સોળ ટીમોમાં સ્થાન પામી હતી. [[ચિત્ર:Beckham warmingup.jpg|thumb|left|રીઅલ મેડ્રિડ સાથે વોર્મિંગ અપ કરતા]] સીઝન દરમિયાન, બેકહામે [[લોસ એન્જલસ, કેલિફોર્નિયા|કેલિફોર્નિયાના લોસ એન્જલસ]] અને [[ઇસ્ટ લંડન, ઇંગ્લેન્ડ|ઇસ્ટ લંડન]]માં ફૂટબોલ એકેડમીની સ્થાપના કરી અને 2006 બ્રિટીશ બુક એવોર્ડ માટે તેને નિર્ણાયક બનાવવામાં આવ્યો.<ref>મૌલ, કિમ્બર્લી. [http://www.thebookstandard.com/bookstandard/search/article_display.jsp?vnu_content_id=1001842661 ડેવિડ બેકહામ: સોકર સ્ટાર એન્ડ બુક જજ] ''ધી બુક સ્ટાન્ડર્ડ'' 11 જાન્યુઆરી 2006</ref> 2007માં, રીઅલ મેડ્રિડે બાર્સેલોના સામે સર્વોચ્ચ રમતને કારણે ત્રણ વર્ષમાં તેમનું પ્રથમ લા લિગા ટાઇટલ જીત્યુ અને બેકહામે રીઅલ મેડ્રિડ સાથે કરાર કર્યા બાદનું પ્રથમ ટાઇટલ હતું. વ્યવસ્થાપક [[ફેબિયો કેપેલ્લો]] સાથેના ઘર્ષણને કારણે શરૂઆતના સમયમાં, બેકહામે સીઝનના પ્રારંભમાં ફક્ત થોડી રમતોમાં જ ભાગ લીધો હતો અને સ્પીડિયર [[જોઝ એન્ટોનિયો રેયેઝ|જોઝ એન્ટોનિયો રેયેસ]]ને સામાન્ય રીતે જમણી તરફ સ્થાન આપવામાં આવતું. બેકહામ જેમાં રમ્યા હતા તે પ્રારંભની નવ મેચમાં, રીઅલ મેડ્રિડ સાત મેચમાં હારી હતી. 10 જાન્યુઆરી, 2007ના રોજ, કરાર માટેની લાંબી વાટાઘાટો બાદ, રીઅલ મેડ્રિડના સ્પોર્ટીંગ ડાયરેક્ટર [[પ્રેડરેગ મિજાતોવિક|પ્રેડરેગ મિજાતોવીકે]] જાહેરાત કરી કે સીઝન પૂરી થયા બાદ બેકહામ રીઅલ મેડ્રિડમાં નહીં રહે. આમ છતાં, પાછળથી તેમણે એવો દાવો કર્યો હતો કે તેમના વાક્યને ખોટી રીતે રજૂ કરવામાં આવ્યું છે, તેઓ વાસ્તવિકતામાં એવું કહેવા માગતા હતા કે બેકહામનો કરાર હજુ સુધી રિન્યુ કરવામાં આવ્યો નથી.<ref>{{cite news|url=http://www.iht.com/articles/2007/01/10/sports/web.0110beckham.php|title=Uncertainty over Beckham's future at Real Madrid|work=International Herald Tribune|date=2007-01-10|access-date=2007-05-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20080220071830/http://www.iht.com/articles/2007/01/10/sports/web.0110beckham.php|archive-date=2008-02-20|url-status=live}}</ref> 11 જાન્યુઆરી, 2007ના રોજ, બેકહામે એવી જાહેરાત કરી કે તેણે [[લોસ એન્જલસ ગેલેક્સી]] માટે રમવા પાંચ વર્ષનો કરાર કર્યો છે, જે 1 જૂલાઇ, 2007ના રોજથી શરૂ થશે. 13 જાન્યુઆરી, 2007ના રોજ, ફેબિયો કેપેલ્લોએ જણાવ્યું હતું કે બેકહામે રીઅલ મેડ્રિડ માટે અંતિમ મેચ રમી હોવા છતાં તે ટીમ સાથે તાલિમ લેવાનું ચાલુ રાખશે.<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/6259063.stm|title=Real coach calls time on Beckham|publisher=BBC Sport|date=2007-01-13|access-date=2007-01-13}}</ref> કેપેલ્લો સાચો ઠર્યો અને બેકહામ 10 ફેબ્રુઆરી, 2007ના રોજ [[રીઅલ સોસાઇડેડ|રીઅલ સોસીડેડ]] સામેની તેમની મેચમાં ફરીથી ટીમ સાથે જોડાયો - તેણે ગોલ કર્યા અને રીઅલ મેડ્રિડનો વિજય થયો.<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/6346573.stm|title=Beckham scores on Madrid return|publisher=BBC Sport|date=2007-02-10|access-date=2007-02-10}}</ref> યુઇએફએ ચેમ્પિયન્સ લીગની તેની અંતિમ મેચમાં, રીઅલ મેડ્રિડ 7 માર્ચ, 2007ના રોજ સ્પર્ધામાંથી (અવે ગોલ રૂલને કારણે) બહાર ફેંકાઇ ગયું હતું. બેકહામ ચેમ્પિયન્સ લીગમાં 103 વાર રમ્યા હતા, જે તે સમયના ખેલાડીઓમાં ત્રીજા ક્રમની સૌથી વધારે મેચ હતી. 17 જૂન, 2007ના રોજ, લા લિગા સીઝનના અંતિમ દિવસે બેકહામે ક્લબ માટેની પોતાની અંતિમ મેચ રમવાની શરૂઆત કરી અને [[આરસીડી મેલ્લોર્કા]] સામે 3-1થી જીત મેળવીને બાર્સેલોના પાસેથી ટાઇટલ મેળવી લીધું. તેઓ મેદાનની બહાર નીકળી ગયો હોવા છતાં, તેના સ્થાને [[જોઝ એન્ટોરિયો રેયેઝ|જોઝ એન્ટોનિયો રેઝ]] આવ્યો અને તેણે બે ગોલ ફટકારીને સીઝનનું લા લિગા ટાઇટલ જીતી લીધું, જે બેકહામના ક્લબમાં પ્રવેશ બાદનું પ્રથમ હતું. બંને ટીમોના સરખા પોઇન્ટ સાથે સીઝન પૂર્ણ થઇ હોવા છતાં, મેડ્રિડને તેના વ્યક્તિગત સર્વોત્તમ દેખાવ બદલ ટાઇટલ મળ્યું હતું અને બેકહામ માટે છ મહિનામાં કાયાપલટ જોવા મળી હતી. સીઝનના અંતે રીઅલ મેડ્રિડે એવી જાહેરાત કરી કે તેઓ બેકહામ સારી કક્ષાની રમત રમી રહ્યો હોવાથી તેઓ તેને એલએ ગેલેક્સી સાથે જોડાતો રોકવા પ્રયત્નો કરશે, પરંતુ તેઓ સફળ ન થયા, કેમકે એલએ ગેલેક્સીએ કઇં પણ સાંભળવાનો ઇનકાર કરી દીધો.<ref>{{cite news | last = Millward | first = Robert | title = Agent: Beckham Sticking to Galaxy Deal | work = Sports | publisher = Washington Post | date = 2007-06-10 | url = http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/06/10/AR2007061000751.html | access-date = 2008-08-14}}</ref> બેકહામની રીઅલ સાથેની કારકિર્દીના એક મહિના બાદ, ''[[ફોર્બ્સ]]'' મેગેઝિને નોંધ્યું કે ટીમના મર્ચન્ડાઇઝના વેચાણમાં થયેલા જંગી વધારા પાછળ બેકહામ જવાબદાર છે. બેકહામ ચાર વર્ષ ક્લબમાં રહ્યો તે દરમિયાન 600 અમેરિકી મિલિયન ડોલરનું વેચાણ થયું હતું.<ref>{{cite news | last = Maidment | first = Paul | title = Becks And Bucks | work = Faces in the News | publisher = Forbes | date = 2007-07-07 | url = http://www.forbes.com/forbeslife/sports/2007/07/07/beckham-soccer-marketing-face-markets-cx_pm_0707autofacescan01.html | access-date = 2008-08-14 | archive-url = https://archive.today/20120524213646/http://www.forbes.com/2007/07/07/beckham-soccer-marketing-face-markets-cx_pm_0707autofacescan01.html | archive-date = 2012-05-24 | url-status = dead }}</ref> === લોસ એન્જલસ ગેલેક્સી === 11 જાન્યુઆરી, 2007ના રોજ એ વાતને પુષ્ટિ મળી કે ડેવિડ બેકહામ [[અગ્રણી લીગ સોકર|મેજર લીગ સોકર્સ]] [[લોસ એન્જલસ ગેલેક્સી]]માં જોડાવા માટે રીઅલ મેડ્રિડ છોડી દેશે. બીજા દિવસે, [[2007 એમએલએસ સુપરડ્રાફ્ટ]] સાથે સંયુક્તપણે બેકહામની સત્તાવાર પ્રેસ કોન્ફરન્સ યોજવામાં આવી.<ref>[http://la.galaxy.mlsnet.com/news/mls_news.jsp?ymd=20070110&content_id=81545&vkey=news_mls&fext=.jsp એમએલએસ સુપરડ્રાફ્ટની આસપાસના પ્રસંગો] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080527211351/http://la.galaxy.mlsnet.com/news/mls_news.jsp?ymd=20070110&content_id=81545&vkey=news_mls&fext=.jsp |date=2008-05-27 }}. MLSnet.com. 10 જાન્યુઆરી 2007.</ref> :'I'm coming there not to be a superstar. I'm coming there to be part of the team, to work hard and to hopefully win things. With me, it's about football. I'm coming there to make a difference. I'm coming there to play football... I'm not saying me coming over to the States is going to make soccer the biggest sport in America. That would be difficult to achieve. Baseball, basketball, American football, they've been around. But I wouldn't be doing this if I didn't think I could make a difference.''<ref>{{cite news | url=http://sports.espn.go.com/espn/wire?section=soccer&id=2728604 | title=Beckham set to invade America | agency=Associated Press | date=2007-01-12}}</ref>|source=Beckham on going to America<br /><small>''From [[ESPN]]''</small> [[ચિત્ર:Beckham first goal LA Galaxy.jpg|thumb|left|બેકહામે (કેન્દ્રમાં) એલએ ગેલેક્સી માટે તેનો પ્રથમ ગોલ નોંધાવ્યો]]બેકહામનો લોસ એન્જલસ ગેલેક્સી સાથેનો કરાર 11 જૂલાઇના રોજથી અમલમાં આવ્યો, અને 13 જૂલાઇના રોજ [[ધી હોમ ડિપોટ સેન્ટર]] ખાતે ગેલેક્સી ખેલાડી તરીકે તેને સત્તાવાર રીતે રજૂ કરવામાં આવ્યો. બેકહામે 23 નંબર પહેરવાનું પસંદ કર્યું. એવી જાહેરાત કરવામાં આવી હતી કે આ ઔપચારિક જાહેરાત પહેલા જ ગેલેક્સી જર્સીનું વેચાણ 2,50,000ના વિક્રમી આંકડાને પાર કરી ગયું હતું.<ref>{{cite web|url=http://publications.socceramerica.com/index.cfm?fuseaction=Articles.san&s=22622&Nid=32279&p=406999|title=The Beckham has Landed|work=socceramerica.com|access-date=2007-07-14|date=2007-07-13}}{{Dead link|date=જુલાઈ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> 21 જૂલાઇના રોજ, બેકહામે [[વર્લ્ડ સિરીઝ ઓફ સોકર (એમએલએસ)|વર્લ્ડ સિરીઝ ઓફ સોકર]] દરમિયાન [[ચેલ્સિયા એફ.સી.|ચેલ્સિયા]] સામે 78 મિનીટની મેચમાં 1-0થી હાર સાથે ગેલેક્સીમાં મેચ રમવાની શરૂઆત કરી હતી.<ref>{{cite web|url=http://espnmediazone.com/press_releases/2007_07_jul/20070705_DavidBeckham.htm|title=David Beckham’s First Match in Major League Soccer Live on ESPN Saturday, 21 July|work=[[ESPN]]|date=2007-07-05|access-date=2007-07-14}}</ref> બે સપ્તાહ બાદ, 9 ઓગસ્ટના રોજ [[ડી.સી. યુનાઇટેડ|ડીસી યુનાઇટેડ]] સામેની મેચમાં અવેજી ખેલાડી તરીકે લીગ મેચમાં પદાર્પણ કર્યું.<ref>{{cite web|url=http://www.usatoday.com/sports/soccer/mls/2007-08-09-beckham-debut_N.htm|title=Beckham makes MLS debut but Galaxy stumbles in D.C.|work=[[USA Today]]|access-date=2007-08-15}}</ref> ત્યાર પછીના સપ્તાહમાં 15 ઓગસ્ટના રોજ બેકહામનો સામનો ફરીથી ડીસી યુનાઇટેડ સામે [[નોર્થ અમેરિકન સુપરલિગા|સુપરલિગા]]ની સેમિફાઇનલમાં થયો. આ રમત દરમિયાન, ગેલેક્સીમાં તેની સાથે ઘણું પ્રથમ વાર થયું; તેની પ્રથમ શરૂઆત, પ્રથમ યલો કાર્ડ અને કેપ્ટન તરીકે પ્રથમ મેચ.<ref>{{cite news|url=http://soccernet.espn.go.com/columns/story?id=453684&root=mls&cc=5901|title=Beckham takes captain's armband to great effect|work=[[ESPN.com]]|date=2007-08-16|access-date=2009-12-18|archive-date=2011-05-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20110510203732/http://soccernet.espn.go.com/columns/story?id=453684&root=mls&cc=5901|url-status=dead}}</ref> તેણે ટીમ માટે ફ્રી કીકથી પ્રથમ ગોલ પણ ફટકાર્યો અને બીજી અવધિમાં [[લેન્ડન ડોનોવેન|લેન્ડન ડોનોવાન]] માટે પ્રથમવાર આસિસ્ટ પણ કર્યો. આ બંને ગોલને સહારે ટીમે 2-0થી વિજય મેળવ્યો અને 29 ઓગસ્ટના રોજ [[2007માં નોર્થ અમેરિકન સુપરલિગા|નોર્થ અમેરિકા સુપરલિગા]]માં [[સી.એફ. પચુકા|પચુકા]] સામેની ફાઇનલમાં સ્થાન મેળવ્યું. પચુકા સામેની સુપરલિગા ફાઇનલ દરમિયાન, બેકહામના જમણા ઘૂંટણમાં ઇજા થઇ અને [[મેગ્નેટિક રિઝનન્સ ઇમેજિંગ|એમઆરઆઇ]] સ્કેનમાં એવું બહાર આવ્યું કે તેની [[મેડિકલ કોલેટરલ લિગામેન્ટ|મેડીકલ કોલેટરલ લિગામેન્ટ]] મચકોડાઇ ગઇ છે અને તે છ સપ્તાહ સુધી નહીં રમી શકે. તે સીઝનની ઘરઆંગણાની અંતિમ મેચ રમવા માટે ટીમમાં પરત ફર્યો. એમએલએસની સીઝનની અંતિમ મેચમાં [[શિકાગો ફાયર એસ.સી.|શિકાગો ફાયર]] સામે 1-0થી હારી જતા ગેલેક્સી 21 ઓક્ટોબરના રોજ રમતની હરિફાઇમાંથી નીકળી ગઇ હતી. બેકહામ આ મેચમાં અવેજી તરીકે રમ્યો હતો અને સીઝનમાં તેણે કુલ આઠ મેચ, (5 લીગ), એક ગોલ (0 લીગ) અને ત્રણ ગોલમાં મદદ (2 લીગ) કરી હતી. બેકહામે 4 જાન્યુઆરીથી ત્રણ સપ્તાહ માટે [[આર્સેનલ એફ.સી.|આર્સેનલ]] સાથે ત્યાં સુધી તાલિમ લીધી જ્યાં સુધી તે સીઝન અગાઉની તાલિમ માટે ગેલેક્સીમાં પાછો ન ફર્યો.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/7171836.stm |title=BBC Sport: '&#39;Beckham begins Arsenal training'&#39; |publisher=BBC News |date=2008-01-04 |access-date=2009-05-04}}</ref> બેકહામે ગેલેક્સી તરફથી રમતા 3 એપ્રિલના રોજ [[સેન જોઝ અર્થક્વેક્સ]] સામેની મેચમાં નવમી મિનીટમાં ગોલ કરીને પ્રથમ લીગ ગોલ નોંધાવ્યો હતો.<ref>{{cite web| url=http://soccernet.espn.go.com/report?id=237757&cc=5901| title=Beckham, Donovan propel L.A. past Quakes| publisher=ESPN.com| date=2008-04-04| access-date=2008-04-04| archive-date=2008-04-08| archive-url=https://web.archive.org/web/20080408050045/http://soccernet.espn.go.com/report?id=237757&cc=5901| url-status=dead}}</ref> 24 મે, 2008ના રોજ, ગેલેક્સીએ [[કેન્સાસ સિટી વિઝાર્ડ્સ|કેન્સાસ સિટી વિઝાર્ડ]]ને 3-1થી હાર આપી હતી અને બે વર્ષમાં પ્રથમ વિક્રમી જીત મેળવીને વેસ્ટર્ન કોન્ફરન્સમાં ક્લબે ટોચનું સ્થાન હાંસલ કર્યું હતું. આ મેચમાં બેકહામે 70 યાર્ડ્સ દૂરથી એમ્પ્ટી-નેટ ગોલ કર્યો હતો. બેકહામે પોતાના હાફ પરથી કરેલો આ ગોલ તેની કારકિર્દીની બીજી ઘટના હતી, 1996માં [[સેલહર્સ્ટ પાર્ક|સેલહર્સ્ટ]] પાર્ક ખાતે [[વિમ્બલ્ડન એફ.સી.|વિમ્બ્લડન]] સામેની મેચમાં તેણએ હાફવે લાઇનથી ગોલ કર્યો હતો.<ref>{{cite web |url=http://soccernet.espn.go.com/columns/story?id=538785&root=mls&cc=5901 |title=ESPNsoccernet - MLS - Canales: Beckham shows scoring touch against Wizards |publisher=Soccernet.espn.go.com |author=Andrea Canales (Archive) |date= |access-date=2008-11-13 |archive-date=2009-03-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090317004415/http://soccernet.espn.go.com/columns/story?id=538785&root=mls&cc=5901 |url-status=dead }}</ref> આમ છતાં, એકંદરે તે વર્ષ ગેલેક્સી માટે નિરાશાજનક રહ્યું અને તે સીઝનના અંતે રમાતી મેચો માટે પસંદગી ન પામી. મિલાનથી તે પરત આવ્યા બાદ, ઘણા એલએ પ્રસંશકોએ તેના પ્રત્યે નારાજગી અને ગુસ્સો વ્યક્ત કર્યો હતો, કેમકે તેણે સીઝનનો પ્રથમ ભાગ ગુમાવી દીધો હતો અને ઘણા લોકોએ "ગો હોમ ફ્રોડ" અને "પાર્ટ ટાઇમ પ્લેયર" જેવા બેનર પણ દર્શાવ્યા હતા.<ref> {{cite news | title = Beckham booed by furious fans | publisher = BBC Sport | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/8159287.stm?ls | date=2009-07-20}}</ref> === લોન ટૂ મિલાન === [[ચિત્ર:David Beckham at Al Saad (cropped).jpg|thumb|right|150px|એસી મિલાન માટે રમી રહેલા બેકહામ]] 2008માં, બેકહામને ઇંગ્લેન્ડની રાષ્ટ્રીય ટીમમાં [[ફેબિયો કેપેલ્લો]]ની કામગીરી હેઠળ મળેલી સફળતાએ એવી અટકળો જન્માવી કે તે વર્ષ 2009ની [[2010માં ફિફા વિશ્વ કપ માટે ક્વોલિફિકેશન|વર્લ્ડ કપ ક્વોલિફાઇંગ મેચીસ]] માટે મેચ ફિટનેસ પરત મેળવવા માટે યુરોપ પરત આવી રહ્યો છે. 30 ઓક્ટોબર, 2008ના રોજ, [[એ.સી. મિલાન|એસી મિલાને]] એવી જાહેરાત કરી કે બેકહામ [[લોન (ફૂટબોલ)|લોન]] પર 7 જાન્યુઆરી, 2009થી તેમની ક્લબમાં આવી રહ્યો છે.<ref>{{cite news |title=Beckham to join Milan in January |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/7697377.stm |publisher=BBC Sport |date=30 October 2008 |access-date=30 October 2008 }}</ref> આ અને અન્ય અટકળો છતાં, બેકહામે એવી સ્પષ્ટતા કરી કે તેનો કોઇ નિર્ણય એવું દર્શાવતો નથી કે તે એમએલએસ છોડી રહ્યો અને એવી જાહેરાત કરી કે તે માર્ચમાં શરૂ થતી [[2009ની અગ્રણી લીગ સોકર સીઝન|2009 સીઝન]] માટે ગેલેક્સીમાં પરત આવવા માગે છે.<ref>{{cite news |title=Beckham Milan Update |url=http://web.mlsnet.com/media/player/mp_tpl.jsp?w=mms%3A//a1503.v115042.c11504.g.vm.akamaistream.net/7/1503/11504/v0001/mlbmls.download.akamai.com/11504/2008/shows/t106/102408_lag_beckham_int2.wmv&w_id=27284&catCode=shows&type=v_free&_mp=1 |publisher=Major League Soccer |date=25 October 2008 |access-date=25 October 2008 |archive-date=28 ઑક્ટોબર 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081028032340/http://web.mlsnet.com/media/player/mp_tpl.jsp?w=mms%3A%2F%2Fa1503.v115042.c11504.g.vm.akamaistream.net%2F7%2F1503%2F11504%2Fv0001%2Fmlbmls.download.akamai.com%2F11504%2F2008%2Fshows%2Ft106%2F102408_lag_beckham_int2.wmv&w_id=27284&catCode=shows&type=v_free&_mp=1 |url-status=dead }}</ref> મિલાનમાં ક્લબની અંદર અને બહાર ઘણા લોકોએ તબદીલી અંગે ગંભીર ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી, જ્યારે અન્ય કેટલાક ખેલાડીઓએ તેને માર્કેટીંગ માટેનું પગલું ગણાવ્યું હતું.<ref>{{cite news |title=How Beckham Conquered Milan |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/7887918.stm |publisher=BBC Sport |date=14 February 2009 |access-date=10 March 2009 }}</ref> મિલાન ખાતે 7 અને 23 નંબર અગાઉથી અન્ય ખેલાડીઓ પાસે હોવાથી તેણે 32 નંબરની પસંદગી કરી હતી, જે અગાઉ [[ક્રિશ્ચયન વિયરી|ક્રિસ્ટીન વિયરી]] પહેરતા હતા. શારીરિક પરિક્ષણ બાદ, ક્લબના ડોક્ટરે બેકહામને જણાવ્યું હતું કે તેઓ એવું માને છે કે તે વધુ પાંચ વર્ષ સુધી સતત ફૂટબોલ રમી શકશે, તે સમયે તેની ઉંમર 38 વર્ષની હતી.<ref>{{cite news| url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=605972&cc=5901| title=Becks "can play until he is 38," says doc| publisher=ESPN| date=30 December 2008| access-date=8 March 2009| archive-date=10 મે 2011| archive-url=https://web.archive.org/web/20110510203802/http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=605972&cc=5901| url-status=dead}}</ref> બેકહામે 11 જાન્યુઆરી, 2009ના રોજ મિલાન માટે [[એ.એસ. રોમા|રોમા]] વિરૂદ્ધની મેચમાં સેરી એમાં પદાર્પણ કર્યું અને 89 મિનીટ સુધી ચાલેલી 2-2થી ડ્રો ગયેલી મેચમાં રમ્યા.<ref>{{cite web| url=http://soccernet.espn.go.com/report?id=251467&cc=5901&league=ITA.1| title=AS Roma 2-2 AC Milan| publisher=ESPN| date=11 January 2009| access-date=29 January 2009| archive-date=10 મે 2011| archive-url=https://web.archive.org/web/20110510203728/http://soccernet.espn.go.com/report?id=251467&cc=5901&league=ITA.1| url-status=dead}}</ref> 25 જાન્યુઆરીના રોજ મિલાને [[બોલોગ્ના એફ.સી. 1909|બોલોગ્ના]] સામેની મેચમાં 4-1ની મેળવેલી જીતમાં તેણે સિરી એમાં પ્રથમ ગોલ નોંધાવ્યો હતો, જે ક્લબ માટે તેની ત્રીજી મેચ હતી.<ref>{{cite news| url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=612673&&cc=5901| title=Beckham scores first goal for AC Milan| publisher=ESPN| date=25 January 2009| access-date=8 March 2009| archive-date=10 મે 2011| archive-url=https://web.archive.org/web/20110510203701/http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=612673&&cc=5901| url-status=dead}}</ref> બેકહામ માર્ચમાં એલ.એ. પરત ફરશે તેવી અપેક્ષા હોવા છતાં, ઇટાલિયન ક્લબમાં અસરકારક પ્રદર્શનથી તેણે પ્રથમ ચાર મેચમાં બે ગોલ નોંધાવી તેમજ ઘણી વાર ગોલમાં મદદ કર્યા બાદ, એવી અફવા ઉડી હતી કે બેકહામ મિલાનમાં ઇટાલિયન ક્લબ સાથે જ રહેશે, કેમકે મહાન અંગ્રેજ ખેલાડીને ઇટાલિયન ક્લબે હજારો ડોલર ફીની વારંવાર ઓફર કરી હતી. આ અફવાઓને ચોથી ફેબ્રુઆરીના રોજ સમર્થન મળ્યું, જ્યારે બેકહામે જણાવ્યું કે તેણે [[2010નો ફિફા વિશ્વ કપ|2010 વિશ્વ કપ]] સુધી [[ઇંગ્લેન્ડની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ઇંગ્લેન્ડ]] કારકિર્દીને ટકાવી રાખવા હંમેશા માટે મિલાન સાથે જોડાવા માટે પરવાનગી માગી હતી. આમ છતાં, મિલાન બેકહામ માટે ગેલેક્સીના મૂલ્યાંકન જેટલી ચૂકવણી કરવામાં નિષ્ફળ ગઇ હતી, જે [[યુએસ ડોલર|$]]10-15 મિલિયનના ગાળામાં હતી.<ref>{{cite news| url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=616973&cc=5901| title=Galaxy reject AC Milan's opening gambit for Becks| publisher=ESPN| date=7 February 2009| access-date=8 March 2009| archive-date=10 મે 2011| archive-url=https://web.archive.org/web/20110510203704/http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=616973&cc=5901| url-status=dead}}</ref> આમ છતાં, અટકળોના મહિના સુધી વાટાઘાટો ચાલુ રહી હતી.<ref>{{cite news| url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=619909&cc=5901| title=Beckham's future to be resolved on Friday?| publisher=ESPN| date=17 February 2009| access-date=8 March 2009| archive-date=19 ફેબ્રુઆરી 2009| archive-url=https://web.archive.org/web/20090219201518/http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=619909&cc=5901| url-status=dead}}</ref> બીજી માર્ચના રોજ, ''[[લોસ એન્જલસ ટાઇમ્સ|લોસ એન્જલસ ટાઇમ્સે]]'' એવું નોંધ્યું હતું કે બેકહામની લોન જૂલાઇના મધ્ય ભાગ સુધી લંબાવવામાં આવી છે.<ref>{{cite news |last=Jones |first=Grahame L. |title=Beckham agrees to return to Galaxy in mid-July |url=http://www.latimes.com/sports/la-sp-beckham-milan-galaxy3-2009mar03,0,6510100.story |work=Los Angeles Times |date=2 March 2009 |access-date=8 March 2009 |archive-date=3 માર્ચ 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090303222556/http://www.latimes.com/sports/la-sp-beckham-milan-galaxy3-2009mar03%2C0%2C6510100.story |url-status=dead }}</ref> આ વાતને પાછળથી બેકહામે સમર્થન આપ્યું હતું અને અનોખા "[[ટાઇમશેર]]" સોદાની જાહેરાત કરી હતી, જે હેઠળ બેકહામ જૂલાઇના મધ્ય ભાગથી 2009 એમએલએસ સીઝનના અંત સુધી એલ.એ. સાથે રમશે.<ref>{{cite news| url=http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/football/european_football/article5871341.ece| title=David Beckham ‘dream’ deal| publisher=The Times| date=9 March 2009| access-date=9 March 2009}}</ref> == આંતરરાષ્ટ્રીય કારકિર્દી == [[ચિત્ર:David Beckham.jpg|right|thumb|બેકહામ ઇંગ્લેન્ડના કેપ્ટન તરીકે ]] બેકહામ 1 સપ્ટેમ્બર, 1996ના રોજ [[મોલ્ડોવાની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|મોલ્ડોવા]] સામેની [[ફિફા વિશ્વ કપ|વિશ્વ કપ]]ની ક્વોલિફાઇંગ મેચમાં [[ઇંગ્લેન્ડની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ]] માટે પ્રથમ વખત રમ્યો.<ref>{{cite web|url=http://www.englandstats.com/matchreport.php?mid=727|title=Moldova 0 - England 3|work=englandstats.com|access-date=2007-07-16}}</ref> બેકહામ [[1998નો ફિફા વિશ્વ કપ|1998ના ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ]]ની ઇંગ્લેન્ડની બધી જ ક્વોલિફાઇંગ મેચ રમ્યો હતો અને [[ફ્રાન્સ]]માં વિશ્વ કપની ફાઇનલમાં તે ઇંગ્લેન્ડની ટીમમાં સામેલ હતો,<ref>{{cite web|url=http://www.englandfootballonline.com/CmpWC/CmpWC1998Squad.html|title=England in World Cup 1998 Squad Records|work=englandfootballonline.com|access-date=2007-06-10}}</ref> પરંતુ ટીમના વ્યવસ્થાપક [[ગ્લેન હોડલ|ગ્લેન હોડલે]] જાહેરમાં તેના પર ટુર્નામેન્ટમાં ધ્યાન કેન્દ્રીત ન કરતો હોવાનો આરોપ મુક્યો <ref>{{cite web | title = Beckham Blasts Hoddle | work = Dispatch Online, 29 June 1998 | url = http://www.dispatch.co.za/1998/06/29/sport/HODDLE.HTM | dateformat = dmy |access-date = 5 October 2005 }}</ref> અને તે ઇંગ્લેન્ડની પ્રથમ બે મેચમાં શરૂઆત પણ ન કરી શક્યો. [[કોલમ્બિયાની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|કોલમ્બિયા]] સામે ત્રીજી મેચમાં તેને ટીમમાં સ્થાન આપવામાં આવ્યું અને તેણે મેચમાં 2-0થી જીત દરમિયાન લાંબા અંતરની [[સીધી ફ્રિ કીક|ફ્રિ કીક]]થી ગોલ નોંધાવ્યો, જે ઇંગ્લેન્ડ માટેનો તેનો પ્રથમ ગોલ હતો. તે સ્પર્ધાના બીજા તબક્કામાં (અંતિમ 16), [[આર્જેન્ટિનાની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|આર્જેન્ટિના]] સામેની ઇંગ્લેન્ડની મેચમાં તેને [[ગેરવર્તણૂક (ફૂટબોલ)|રેડ કાર્ડ]] મળ્યું.<ref>"[http://www.englandfc.com/reports/report_arg_v_eng_wc98.html આર્જેન્ટિના 2-2 ઇંગ્લેન્ડ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100111164222/http://www.englandfc.com/reports/report_arg_v_eng_wc98.html |date=2010-01-11 }}", englandfc.com, 30 જૂન 1998. સુધારો 25 જૂન 2006.</ref> [[ડિએગો સિમોન|ડિએગો સાઇમન]] દ્વારા ફાઉલ થયા બાદ, બેકહામે મેદાન પર સુતા સુતા કિક મારી અને પગની [[કાલ્ફ (શરીરરચના)|પિંડી]] પર ઇજા પહોંચાડી. સાઇમને પાછળથી એવું કબૂલ્યું હતું કે તેણે બેકહામને પરત મોકલવા માટે કિક સામે આવેશયુક્ત પ્રતિક્રિયા આપી હતી અને ત્યારપછી ટીમના અન્ય સભ્યો સાથે મળીને બેકહામને પરત મોકલવા રેફરિને વિનંતી કરી હતી.<ref>{{cite web | title=Simeone admits trying to get Beckham sent off | work=Rediff Sports, 19 May 2002| url=http://www.rediff.com/sports/2002/may/19wc3.htm | dateformat=dmy |access-date=26 October 2005}}</ref> આ મેચ ડ્રો સાથે પૂર્ણ થઇ અને ઇંગ્લેન્ડ [[પેનલ્ટી શૂટઆઉટ]]માં બહાર નીકળી ગયું. ઘણા પ્રશંસકો અને પત્રકારોએ ઇંગ્લેન્ડની હાર માટે બેકહામને જવાબદાર ઠેરવ્યો અને તે બધાની ટીકાનું કેન્દ્ર બની ગયો, જેમાં લંડન [[પબ્લિક હાઉસ|પબ]]ની બહાર લટકાવેલા તેમના [[એફીગી|પૂતળા]] અને બુલ્સઆઇ પર તેને મધ્યમાં રાખીને ''[[ડેઇલી મિરર]]'' માં કરવામાં આવેલા [[ડાર્ટ્સ|ડાર્ટબોર્ડ]] પ્રિન્ટીંગનો સમાવેશ થાય છે. વિશ્વ કપ બાદ બેકહામને મોતની ધમકીઓ પણ મળી હતી.<ref>{{cite web | title = Beckham's Darkest Hour | work = Article on official UEFA website | url = http://en.uefa.com/news/newsId=27844,printer.htmx | dateformat = dmy | access-date = 6 October 2005 | archive-date = 12 જાન્યુઆરી 2006 | archive-url = https://web.archive.org/web/20060112062436/http://en.uefa.com/news/newsId%3D27844%2Cprinter.htmx | url-status = dead }}</ref> અંગ્રેજ સમર્થકોની બેકહામ પ્રત્યેની નારાજગી ત્યારે ટોચ પર પહોંચી જ્યારે [[યુઇએફએ યુરો 2000]]ની [[પોર્ટુગલની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|પોર્ટુગલ]] સામેની મેચમાં ઇંગ્લેન્ડની 3-2થી હાર થઇ, જેમાં બેકહામે બે ગોલ કર્યા હતા, તે સમયે અંગ્રેજ સમર્થકોનું એક જૂથ સમગ્ર મેચ દરમિયાન બેકહામને અપશબ્દો બોલતું હતું.<ref>એ રેફરન્સ ટુ બ્રુકલિન. {{cite web | title = Leader -- Play games behind closed doors | work = New Statesman, 26 June 2000 | url = http://www.newstatesman.com/200006260003 | dateformat = dmy | access-date = 4 October 2005 | archive-date = 27 નવેમ્બર 2011 | archive-url = https://web.archive.org/web/20111127032613/http://www.newstatesman.com/200006260003 | url-status = dead }}</ref> બેકહામે તેની [[આંગળી (ચેષ્ટા)|વચલી આંગળી ઉંચી કરી]]ને તેનો ઉત્તર આપ્યો હતો અને આ ચેષ્ટાની ઘણા લોકોએ નિંદા કરી હતી, અગાઉ તેની નિંદા માટે લોકોને પ્રોત્સાહન આપનારા ઘણા સમચારપત્રોએ તેના વાચકોને અપશબ્દો બોલવાનું બંધ કરવા જણાવ્યું હતું.<ref>{{cite news | title = Media sympathy for Beckham's gesture|work = BBC News, 14 June 2000 | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/euro2000/teams/england/790657.stm | dateformat = dmy | access-date = 4 October 2005 }}</ref> 15 નવેમ્બર, 2000ના રોજ, ઓક્ટોબરમાં ઇંગ્લેન્ડના વ્યવસ્થાપક તરીકે [[કેવિન કીગન|કેવિન કીગને]] રાજીનામું આપ્યા બાદ, બેકહામને કામચલાઉ વ્યવસ્થાપક [[પિટર ટેલર (1953માં જન્મેલા ફૂટબોલર)|પિટર ટેલર]] દ્વારા ટીમનો કેપ્ટન બનાવવામાં આવ્યો અને નવા વ્યવસ્થાપક [[સ્વેન-ગોરન એરિક્સન]]ના નેજા હેઠળ પણ તે ભૂમિકા ચાલુ રહી. તેણે ઇંગ્લેન્ડને [[2002નો ફિફા વિશ્વ કપ|2000 ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ]]ની ફાઇનલ્સમાં તેમના સારા પ્રદર્શનથી સ્થાન અપાવવામાં ભૂમિકા ભજવી, જેમાં [[મ્યુનિક]] ખાતે [[જર્મનીની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|જર્મની]] સામે 5-1થી મેળવેલી જીતનો પણ સમાવેશ થાય છે. બેકહામનું ખલનાયકમાંથી નાયક તરીકેના રૂપાંતરનો અંતિમ તબક્કો ઇંગ્લેન્ડે 6 ઓક્ટોબર, 2001ના રોજ [[ગ્રીસની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ગ્રીસ]] સામેની મેચમાં ડ્રોથી શરૂ થયો. ઇંગ્લેન્ડે વિશ્વ કપ માટે ક્વોલિફાઇ થવા માટે આ મેચ જીતવી અથવા ડ્રોમાં લઇ જવી ખૂબ જરૂરી હતી, પરંતુ મેચમાં થોડો સમય બાકી હતો ત્યારે તેઓ 2-1થી હારી રહ્યા હતા. જ્યારે [[ટેડ્ડી શેરિંગહામ|ટેડ્ડી શેરિંગહામે]] ગ્રીક પેનલ્ટી એરિયાથી આઠ યાર્ડ્સ (7 મિટર્સ) બહાર ફાઉલ કર્યો હતો ત્યારે ઇંગ્લેન્ડને ફ્રિ-કીક આપવામાં આવી હતી અને બેકહામે ઝમકદાર ગોલથી ઇંગ્લેન્ડનું ક્વોલિફીકેશન નિશ્ચિત બનાવ્યું હતું, જે તેનો ટ્રેડમાર્ક બની ગયો હતો. તેના ટૂંક સમયમાં જ વર્ષ 2001 માટે તને [[બીબીસી સ્પોર્ટ્સ પર્સનાલિટી ઓફ ધી યર]] જાહેર કરવામાં આવ્યા. [[ફિફા વર્લ્ડ પ્લેયર ઓફ ધી યર|ફિફા (FIFA) વર્લ્ડ પ્લેયર ઓફ ધી યર]] પારિતોષિક માટે તેઓ ફરી પોર્ટુગલના [[લુઇસ ફિગો]] બાદ બીજા ક્રમે આવ્યા. બેકહામ [[2002નો ફિફા વિશ્વ કપ|2002 ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ]] સમયે આંશિક રીતે સ્વસ્થ હતો અને [[સ્વિડનની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|સ્વિડન]] સામેની પ્રથમ મેચ રમ્યો હતો. બેકહામે [[આર્જેન્ટિનાની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|આર્જેન્ટિના]] સામેની મેચમાં પેનલ્ટી સાથે જીત અપાવતો ગોલ નોંધાવ્યો, જેને પગલે આર્જેન્ટિના નોકઆઉટ સ્ટેજ માટે ક્વોલિફાઇ થવામાં નિષ્ફળ નિવડ્યું. ઇંગ્લેન્ડ કપના અંતિમ વિજેતા [[બ્રાઝિલની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|બ્રાઝિલ]] સામે ક્વાર્ટર ફાઇનલ્સમાં હારીને ટુર્નામેન્ટની બહાર નીકળી ગયું. ત્યાર પછીના મહિને, [[માન્ચેસ્ટર]] ખાતે [[2002ની કોમનવેલ્થ રમતો|2002 કોમનવેલ્થ ગેમ્સ]]માં બેકહામે [[કર્સ્ટી હોવાર્ડ]]ને એસ્કોર્ટ કર્યા અને તેણીએ [[એલિઝાબેથ 2ની સૂવર્ણ જયંતિ|જ્યૂબિલી બેટન ટુ ધી ક્વિન]] રજૂ કર્યું. બેકહામ [[યુઇએફએ યુરો 2004]]માં ઇંગ્લેન્ડ માટે બધી જ મેચમાં રમ્યો, પરંતુ આ ટુર્નામેન્ટ તેના માટે નિરાશાજનક રહી. તેણે ઇંગ્લેન્ડ [[ફ્રાન્સની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ફ્રાન્સ]] સામે 2-1થી થયેલી હારમાં પેનલ્ટી બચાવી અને [[પોર્ટુગલની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|પોર્ટુગલ]] સામેની ક્વાર્ટર ફાઇનલમાં [[પેનલ્ટી શૂટઆઉટ (ફૂટબોલ)|પેનલ્ટી શૂટઆઉટ]]માં એક પેનલ્ટી ગુમાવી. ઇંગ્લેન્ડ શૂટઆઉટમાં હારી ગયું અને સ્પર્ધામાંથી બહાર ફેંકાઇ ગયું. બેકહામ જાન્યુઆરી 2005માં [[યુનાઇટેડ નેશન્સ ચિલ્ડ્રન્સ ફન્ડ|યુનિસેફ (UNICEF)]] [[યુનિસેફના ગુડવિલ એમ્બેસેડર્સની યાદી|ગુડવિલ એમ્બેસેડર]] બન્યો અને [[2012નો સમર ઓલમ્પિક્સ|2012 સમર ઓલમ્પિક ગેમ્સ]] માટે લંડનની સફળ બિડને ઉત્તેજન આપવામાં આપવામાં તેણે ભૂમિકા ભજવી.<ref>{{cite web | title = David Beckham, Goodwill Ambassador | work = UNICEF official website | url = http://www.unicef.org.uk/celebrity/celebrity_biography.asp?celeb_id=27&nodeid=celeb27&section=2 | dateformat = dmy | access-date = 9 October 2005 | archive-date = 1 નવેમ્બર 2010 | archive-url = https://web.archive.org/web/20101101114432/http://www.unicef.org.uk/celebrity/celebrity_biography.asp?celeb_id=27&nodeid=celeb27&section=2 | url-status = dead }}</ref> ઓક્ટોબર 2005માં બેકહામને [[ઓસ્ટ્રિયા]] સામેની મેચમાં ફરીથી મેદાનથી બહાર કરવામાં આવ્યો અને બહાર મોકલવામાં આવ્યો હોય તેવો ઇંગ્લેન્ડનો પ્રથમ કેપ્ટન બન્યો તથા એક માત્ર ખેલાડી બન્યો કે જે ઇંગ્લેન્ડ સામે રમતા બે વાર બહાર ગયો હોય. ત્યાર પછીના મહિને આર્જેન્ટિના સામેની મિત્રતાપૂર્ણ મેચમાં તેણે ઇંગ્લેન્ડના કેપ્ટન તરીકેની 50મી મેચ રમી. [[2006નો ફિફા વિશ્વ કપ|2006 ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ]]માં 10 જૂન, 2006ના રોજ ઇંગ્લેન્ડની [[પેરાગ્વેની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|પેરાગ્વે]] સામેની પ્રારંભિક મેચમાં, બેકહામની ફ્રિ કીકને સહારે [[કાર્લોસ ગેમેરા]] દ્વારા [[ઓન-ગોલ]] થયો અને ઇંગ્લેન્ડની 1-0થી જીત થઇ. ઇંગ્લેન્ડની આગામી મેચ 15 જૂન, 2006ના રોજ [[ટ્રિનીદાદ અને ટોબેગોની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ટ્રિનીદાદ અને ટોબેગો]] સામે રમાઇ, જેમાં 83મી મિનીટે બેકહામના ક્રોસના સહારે [[પિટર ક્રાઉચ]]ના ગોલથી ઇંગ્લેન્ડે 1-0થી સરસાઇ મેળવી. બેકહામે [[સ્ટીવન ગેરાર્ડ]]ને પણ ગોલમાં મદદ પૂરી પાડી. મેચના અંતે તેઓ 2-0થી જીતી ગયા. આ રમત માટે તેને ટુર્નામેન્ટના પ્રસ્તુતકર્તા [[બડવિઝર (આન્હેયુઝર-બુશ)|બડવેઇઝર]] દ્વારા [[મેન ઓફ ધી મેચ]] એનાયત કરાયો. બીજા તબક્કામાં ઇંગ્લેન્ડની [[ઇક્વાડોરની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ઇક્વાડોર]] સામેની મેચ દરમિયાન, બેકહામે 59મી મિનીટમાં ફ્રિ કીકથી ગોલ ફટકાર્યો અને ત્રણ અલગ-અલગ વિશ્વ કપમાં સ્કોર કરનારો તે પ્રથમ ખેલાડી બની ગયો અને <ref>"[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/world_cup_2006/5103974.stm ઇંગ્લેન્ડ 1-0 ઇક્વાડોર]", બીબીસી સ્પોર્ટ, 25 જૂન 2006. સુધારો 25 જૂન 2006.</ref> તેને પગલે ઇંગ્લેન્ડે 1-0થી વિજય મેળવી ક્વાર્ટર ફાઇનલમાં સ્થાન મેળવ્યું. તે રમત પહેલા બિમાર હતો અને [[ડીહાઇડ્રેશન|ડિહાઇડ્રેશન]]ને કારણે તેને વારંવાર ઉલટીઓ થતી હતી અને જીતનો ગોલ ફટકાર્યા બાદ તે બિમાર થયો હતો. પોર્ટુગલ સામેની ક્વાર્ટર-ફાઇનલમાં, હાફ ટાઇમના થોડ સમય બાદ જ ઇજાને કારણે બેકહામને સ્થાને અવેજી ખેલાડી રમતમાં આવ્યો હતો અને ઇંગ્લેન્ડની ટીમે પેનલ્ટીઝ (3-1) પર, વધારાના સમય બાદ 0-0ના સ્કોરે હારનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. અવેજી ખેલાડી મુકાયા બાદ, બેકહામ દેખીતી રીતે ધ્રૂજતો હતો અને ન રમી શકવા બદલ એક સમયે આંખમાં આંસુ સાથે ગળગળો થઇ ગયો હતો. વિશ્વ કપમાંથી બહાર ફેંકાઇ ગયાના એક દિવસ બાદ, ભાવનાત્મક બેકહામે એવું કહેતા ન્યૂઝ કોન્ફરન્સમાં નિવેદન કર્યું હતું કે તેણે ઇંગ્લેન્ડના કેપ્ટન પદેથી રાજીનામું આપ્યું છે.<ref>"[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/world_cup_2006/teams/england/5138288.stm બેકહામ ક્વીટ્સ એઝ ઇંગ્લેન્ડ કેપ્ટન]", બીબીસી સ્પોર્ટ, 2 જૂલાઇ 2006. સુધારો 2 જૂલાઇ 2006.</ref> તેણે જણાવ્યું, ''" મારા દેશ માટે કેપ્ટન પદે રહેવું તે મારા માટે પ્રતિષ્ઠા અને ગર્વની વાત છે, પરંતુ મારી 95<ref> આ બેકહામની એક ભૂલ હતી - આ સ્થિતીમાં તેણે ઇંગ્લેન્ડ તરફથી 94 મેચ રમી હતી. </ref>માંથી 58 મેચોમાં કેપ્ટન પદે રહ્યા બાદ, [[Steve McClaren|સ્ટીવ મેકક્લેરેન]] હેઠળ નવા યુગમાં પ્રવેશી રહ્યા હોવાથી મારી જવાબદારી સોંપી દેવાનો આ યોગ્ય સમય છે."'' (બેકહામે તે સમય સુધી વાસ્તવિકતામાં 94 [[Cap (sport)|કેપ્સ]] જીતી હતી.) તેનું સ્થાન [[ચેલ્સા એફ.સી.|ચેલ્સિયા]]ના કેપ્ટન [[જોહ્ન ટેરી]]એ લીધું હતું.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/internationals/4782197.stm|title=Terry named new England skipper|accessdaymonth=10 August|accessyear=2006}}</ref> વિશ્વ કપ બાદ કેપ્ટન પદેથી રાજીનામું આપ્યા બાદ, 11 ઓગસ્ટ, 2006ના રોજ નવા કોચ [[સ્ટીવ મેકક્લેરેન]] દ્વારા પસંદ કરવામાં આવેલી ઇંગ્લેન્ડની રાષ્ટ્રીય ટીમમાંથી બેકહામને સંપૂર્ણ રીતે બહાર કરી દેવામાં આવ્યો. મેકક્લેરેને એવો દાવો કર્યો કે તેઓ ટીમ સાથે ''"અન્ય પદ્ધતિથી કામ કરવા વિચારી રહ્યા છે"'' અને બેકહામનો ''"તેમા સમાવેશ થઇ શકે તેમ નથી."'' મેકક્લેરેને જણાવ્યું કે બેકહામ ભવિષ્યમાં ટીમમાં પાછો ફરે તેવી શક્યતા છે. [[શૌન રાઇટ-ફિલીપ્સ]], [[કિરેન રિચાર્ડસન]] અને વિશ્વ કપમાં બેકહામના અવેજી ખેલાડી [[આરોન લિનોન|આરોન લિનન]], બધાને સમાવવામાં આવ્યા છતાં મેકક્લેરેને અંતે તેના સ્થાને [[સ્ટીવન ગેરાર્ડ]]ને ટીમમાં સમાવ્યો. [[ચિત્ર:Beckhamtakesfreekick.jpg|thumb|right|બેકહામે બ્રાઝિલ સામે ફ્રિ કીક લીધી જ્યાથી જોહ્ન ટેરીએ ગોલ કર્યો]] 26 મે, 2007ના રોજ, મેકક્લેરેને એવી જાહેરાત કરી કે બેકહામે કેપ્ટન પદેથી રાજીનામું આપ્યા બાદ પ્રથમ વાર તેને ઇંગ્લેન્ડની ટીમ માટે પાછો બોલાવવામાં આવશે. બેકહામે નવા [[વેમ્બ્લી સ્ટેડિયમ]] ખાતેની ઇંગ્લેન્ડની [[બ્રાઝિલની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|બ્રાઝિલ]] સામેની પ્રથમ મેચમાં રમવાની શરૂઆત કરી અને તેમાં હકારાત્મક દેખાવ કર્યો. મેચના બીજા તબક્કામાં તેણે [[જોહ્ન ટેરી]] માટે એક તક ઉભી કરીને ઇંગ્લેન્ડ માટે ગોલ કરાવ્યો. એવું લાગતું હતું કે ઇંગ્લેન્ડ બ્રાઝિલ સામે જીત મેળવી લેશે, પરંતુ નવા આવેલા [[ડિએગો રિબાસ દા કૂન્હા|ડિએગો]]એ અંતિમ પળોમાં ગોલ કરીને બરાબરી કરી લીધી. ઇંગ્લેન્ડની આગામી મેચમાં, યુરો 2008ની [[એસ્ટોનિયાની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ઇસ્ટોનિયા]] સામેની ક્વોલિફાયર મેચમાં, બેકહામે [[માઇકલ ઓવેન|માઇકલ ઓવન]] અને [[પિટર ક્રાઉચ|પીટર ક્રાઉચ]]ને ગોલ માટે બે અદભૂત સહાય કરી, અને ઇંગ્લેન્ડ 3-0થી વિજયી થયું. તે બે મેચોમાં બેકહામે ઇંગ્લેન્ડ કુલ ચાર ગોલમાંથી ત્રણમાં સહાય કરી હતી અને<ref>{{cite web|url=http://www.thefa.com/England/SeniorTeam/NewsAndFeatures/Postings/2007/06/EstoniaEngland_report.htm|title=Three's the magic number|work=TheFA.com|date=2007-06-06|access-date=2007-06-09}}</ref> [[અગ્રણી લીગ સોકર|મેજર લીગ સોકર]]માં ગયા બાદ તેણે ઇંગ્લેન્ડ માટે રમવાની પોતાની ઇચ્છા વ્યક્ત કરી હતી. 22 ઓગસ્ટ, 2007ના રોજ, બેકહામ [[જર્મનીની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|જર્મની]] સામેની ઇંગ્લેન્ડ માટે એક મિત્રતાભરી રમત રમીને, બિન-યુરોપિયન ક્લબ ટીમ સાથે રહી ઇંગ્લેન્ડ માટે રમનારો પ્રથમ ખેલાડી બન્યો હતો.<ref>{{cite web |last=Insider |first=The |url=http://soccernet.espn.go.com/columns/story?id=455849&root=euro2008&cc=4716 |title=Becks and England suffer Wembley woe |publisher=Soccernet.espn.go.com |date=2007-08-22 |access-date=2009-05-04 |archive-date=2012-10-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121023101648/http://soccernet.espn.go.com/columns/story?id=455849&root=euro2008&cc=4716 |url-status=dead }}</ref> 21 નવેમ્બર, 2007ના રોજ, બેકહામે [[ક્રોએશિયાની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ક્રોએશિયા]] સામેની મેચમાં 99મી કેપ મેળવી હતી, 2-2થી બરાબર રહેલી આ મેચમાં તેણે પીટર ક્રાઉચ માટે ગોલની સ્થિતી ઉભી કરી હતી. 2-3થી પરાજય બાદ, ઇંગ્લેન્ડ [[યુઇએફએ યુરો 2008|યુરો 2008 ફાઇનલ્સ]]માં ક્વોલિફાઇ થવા માટે નિષ્ફળ નિવડ્યું હતું. તેમ છતાં, બેકહામે જણાવ્યું હતું કે તે આંતરરાષ્ટ્રીય ફૂટબોલમાંથી નિવૃત્ત થવાની કોઇ યોજના ધરાવતો નથી અને તે રાષ્ટ્રીય ટીમ માટે સતત રમવાની ઇચ્છા ધરાવે છે.<ref>[http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/internationals/7106741.stm બેકહામે નિવૃત્તિની વાતોને ઉડાવી દીધી], બીબીસી સ્પોર્ટ 2007-11-21. સુધારો 2007-11-22.</ref> ઇંગ્લેન્ડના નવા કોચ અને [[રીઅલ મેડ્રિડ સી.એફ.|રીઅલ મેડ્રિડ]] ખાતેના બેકહામના પૂર્વ વ્યવસ્થાપક [[ફેબિયો કેપેલ્લો]]એ [[સ્વિત્ઝરલેન્ડની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|સ્વિત્ઝરલેન્ડ]] સામેની મિત્રતાભરી મેચ કે જેમાં તે એકસોમી કેપ મેળવે તેવી શક્યાત હતી, તેમાંથી તેને બહાર રાખ્યા બાદ બેકહામે એવું સ્વીકર્યું કે તેણે ત્રણ મહિનાથી કોઇ સ્પર્ધાત્મક મેચ રમી ન હોવાથી તે યોગ્ય કામગીરી કરી રહ્યો નથી.<ref>{{Citation |last= |first= |title=Beckham acknowledges lack of fitness. |url=http://msn.foxsports.com/soccer/story/7845276/Beckham-acknowledges-lack-of-fitness |publisher=[[FOX Sports]] |date=2008-02-28 |access-date=2008-03-01 |archivedate=2008-03-02 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080302003736/http://msn.foxsports.com/soccer/story/7845276/Beckham-acknowledges-lack-of-fitness }}</ref> 20 માર્ચ, 2008ના રોજ, બેકહામને 26 માર્ચના રોજ [[પેરિસ]]માં [[ફ્રાન્સની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ફ્રાન્સ]] સામે રમાયેલી મૈત્રીપૂર્ણ મેચમાં કેપેલ્લો દ્વારા ઇંગ્લેન્ડની ટીમમાં પાછો બોલાવવામાં આવ્યો. બેકહામ 100 કેપ મેળવનારો પાંચમો અંગ્રેજ ખેલાડી બન્યો. કેપેલ્લોએ 25 માર્ચ, 2008ના રોજ એવો સંકેત આપ્યો હતો કે બેકહામ [[2010નો ફિફા વિશ્વ કપ|2010 ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ]] માટેની મહત્વની ક્વોલિફાયર મેચ માટે તેમની ટીમમાં લાંબુ ભવિષ્ય ધરાવે છે.<ref>{{Citation |last= |first= |title=Beckham to start in Paris for 100th cap |url=http://edition.cnn.com/2008/SPORT/football/03/26/football.beckham/index.html |publisher=CNN |date=2008-03-26 |access-date=2008-03-26 |format={{Dead link|date=April 2009}} – ^{[http://scholar.google.co.uk/scholar?hl=en&lr=&q=intitle%3ABeckham+to+start+in+Paris+for+100th+cap&as_publication=&as_ylo=&as_yhi=&btnG=Search Scholar search]} |archivedate=2008-03-29 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080329225706/http://edition.cnn.com/2008/SPORT/football/03/26/football.beckham/index.html }}</ref> 11 મે, 2008ના રોજ કેપેલ્લોએ 28 મેના રોજ [[વેમ્બ્લી સ્ટેડિયમ]] ખાતે [[યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સની રાષ્ટ્રીય સોકર ટીમ|યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ]] સામે રમાનારી મેચ માટે ઇંગ્લેન્ડની 31 ખેલાડીઓની ટીમમાં સારૂ પ્રદર્શન કરી રહેલા બેકહામને સ્થાન આપ્યું, જે 1 જૂનના રોજ [[ટ્રીનીદાદ અને ટોબેગોની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ટ્રિનીદાદ અને ટોબેગો]] માટેની મેચ પહેલા બન્યું હતું. મેચ પહેલા [[બોબી ચાર્લ્ટન]] દ્વારા બેકહામને 100મી કેપનું પ્રતિનીધિત્વ કરતી માનદ સોનાની કેપ આપી તેનું બહુમાન કરવામાં આવ્યું અને પ્રેક્ષકો દ્વારા ઉભા થઇને તેને માન આપવામાં આવ્યું. તેણે સારી રમત દર્શાવી અને મેચ જીતાડતા ગોલ માટે જોહ્ન ટેરીને મદદ કરી. હાફ-ટાઇમ બાદ જ્યારે તેના સ્થાને અવેજી ખેલાડી તરીકે [[ડેવિટ બેન્ટલી|ડેવિડ બેન્ટલી]]ને ઉતારવામાં આવ્યો ત્યારે બેકહામના સમર્થક પ્રેક્ષકોએ આ નિર્ણય સામે વિરોધ દર્શાવ્યો.<ref>{{Citation |last= |first= |title=Hart & Jagielka in England Squad|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/internationals/7395247.stm |publisher=BBC |date=2008-05-11 |access-date=2008-05-11}}</ref> એક આશ્ચર્યજનક નિર્ણયમાં, કેપેલ્લોએ 1 જૂન, 2008ના રોજ ટ્રિનીદાદ અને ટોબેગો સામેની ઇંગ્લેન્ડની મૈત્રીપૂર્ણ મેચમાં બેકહામને કેપ્ટન પદ સોંપ્યું. 2006ના વિશ્વ કપ બાદ આ પ્રથમ એવી મેચ હતી જેમાં બેકહામ ઇંગ્લેન્ડના કેપ્ટન તરીકે રમ્યો હતો, જે બેકહામ માટે નાટકીય રીતે કાયાપલટ કરનારી મેચ બની. તે બે વર્ષના સમયગાળામાં, તેને ઇંગ્લેન્ડની ટીમમાંથી સંપૂર્ણ રીતે બહાર કરાવાથી માંડી ઇંગ્લેન્ડના કેપ્ટન તરીકે (કામચલાઉ ધોરણે છતાં) ટીમમાં પાછો લેવામાં આવ્યો હતો.<ref>{{Citation |last= |first= |title=Capello names Beckham as captain for T&T friendly |url=http://msn.foxsports.com/soccer/story/8193404/Capello-names-Beckham-as-captain-for-T&T-friendly |publisher=[[FOX Sports]] |date=2008-05-31 |access-date=2008-05-31 |format={{Dead link|date=April 2009}} – ^{[http://scholar.google.co.uk/scholar?hl=en&lr=&q=intitle%3ACapello+names+Beckham+as+captain+for+T%26T+friendly&as_publication=&as_ylo=&as_yhi=&btnG=Search Scholar search]} |archivedate=2008-07-12 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080712104347/http://msn.foxsports.com/soccer/story/8193404/Capello-names-Beckham-as-captain-for-T%26T-friendly }}</ref> 2010ના વિશ્વ કપમાં [[બેલારૂસની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|બેલારૂસ]] સામેની ક્વોલિફાયર મેચ કે જેમાં ઇંગ્લેન્ડે [[મિન્સ્ક]] ખાતે 3-1થી જીત મેળવી હતી, તેમાં બેકહામે 87મી મિનીટે બેન્ચ પરથી આવી 107મી કેપ મેળી, જેને પગલે તે ઇંગ્લેન્ડના ઇતિહાસમાં સૌથી વધુ [[કેપ (રમત)|કેપ]] મેળવનારો ત્રીજા ક્રમનો ખેલાડી બન્યો અને તેને બોબી ચાર્લ્ટનને પાછળ રાખી દીધો.11 ફેબ્રુઆરી, 2009ના રોજ, બેકહામે ઇંગ્લેન્ડના આઉટફિલ્ડ ખેલાડી તરીકે 108 કેપ મેળવી [[બોબી મૂરે]]ના વિક્રમની બરાબરી કરી, જેમાં તે [[સ્પેનની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|સ્પેન]] સામેની મૈત્રીપૂર્ણ મેચમાં [[સ્ટુઅર્ટ ડાઉનીંગ]]ના અવેજી ખેલાડી તરીકે રમવા આવ્યો હતો.<ref>{{cite web |url=http://soccernet.espn.go.com/report?id=260599&cc=5901 |title=Report: Spain vs England - International Friendly - ESPN Soccernet |publisher=Soccernet.espn.go.com |date=2009-02-11 |access-date=2009-05-04 |archive-date=2009-02-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090215121358/http://soccernet.espn.go.com/report?id=260599&cc=5901 |url-status=dead }}</ref> 28 માર્ચ,2009ના રોજ, બેકહામે [[સ્લોવેકિયાની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|સ્લોવેકિયા]] સામેની મૈત્રીપૂર્ણ મેચમાં અવેજી તરીકે રમતા [[વેન રૂની|વેની રૂની]]ને ગોલ માટે સહાય કરીને મૂરેને વિક્રમમાં પાછળ રાખી દીધો હતો.<ref>{{cite news|last=Fletcher |first=Paul |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/internationals/7966672.stm |title=BBC SPORT &#124; Football &#124; Internationals &#124; International football as it happened |publisher=BBC News |date=2009-03-28 |access-date=2009-05-04}}</ref> ==== આંતરરાષ્ટ્રીય ગોલ ==== ''20 જૂન, 2009 સુધીમાં'' {| class="wikitable" style="font-size:100%" |+ ! ગોલ !! તારીખ !!સ્થળ !! વિરોધી !! સ્કોર !! પરિણામ !! સ્પર્ધા !! અહેવાલો |- | 1. || 26 જૂન 1998|| [[સ્ટેડે દે ગરલેન્ડ|સ્ટેડે દે ગર્લેન્ડ]], [[લ્યોન]] || {{fb|COL}} || 2–0 || 2–0 || [[1998નો ફિફા વિશ્વ કપ|1998 ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ]] || [http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=1013/results/matches/match=8770/report.html http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=1013/results/matches/match=8770/report.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100516115910/http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=1013/results/matches/match=8770/report.html |date=2010-05-16 }} |- | 2. || 24 માર્ચ 2001 || [[એનફિલ્ડ|એન્ફિલ્ડ]], [[લિવરપુલ|લિવરપૂલ]] || {{fb|FIN}} || 2–1 || 2–1 || [[2002માં ફિફા વિશ્વ કપ ક્વોલિફિકેશન - યુઇએફએ ગ્રુપ 9|ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ 2002ની ક્વોલિફાઇંગ]] || [http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=4395/preliminaries/preliminary=3835/matches/match=19736/report.html http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=4395/preliminaries/preliminary=3835/matches/match=19736/report.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100215004635/http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=4395/preliminaries/preliminary=3835/matches/match=19736/report.html |date=2010-02-15 }} |- | 3. || 25 મે 2001 || [[પ્રાઇડ પાર્ક સ્ટેડિયમ|પ્રાઇડ પાર્ક]], [[ડર્બી]] || {{fb|MEX}} || 3–0 || 4–0 || [[પ્રદર્શન મેચ|મૈત્રીપૂર્ણ મેચ]] || [http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=779 http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=779] |- | 4. || 6 જૂન 2001 || [[ઓલમ્પિક સ્ટેડિયમ (એથેન્સ)|ઓલમ્પિક સ્ટેડિયમ]], [[એથેન્સ]] || {{fb|GRE}} || 2–0 || 2–0 || [[2002માં ફિફા વિશ્વ કપ ક્વોલિફિકેશન - યુઇએફએ ગ્રુપ 9|ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ 2002 ક્વોલિફાઇંગ]] || [http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=4395/preliminaries/preliminary=3835/matches/match=19742/report.html http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=4395/preliminaries/preliminary=3835/matches/match=19742/report.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100210225343/http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=4395/preliminaries/preliminary=3835/matches/match=19742/report.html |date=2010-02-10 }} |- | 5. || 6 ઓક્ટોબર 2001 || [[ઓલ્ડ ટ્રેફર્ડ|ઓલ્ટ ટ્રેફર્ડ]], [[માન્ચેસ્ટર]] || {{fb|GRE}} || 2–2 || 2–2 || [[2002માં ફિફા વિશ્વ કપ ક્વોલિફિકેશન - યુઇએફએ ગ્રુપ 9|ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ 2002 ક્વોલિફાઇંગ]] || [http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=4395/preliminaries/preliminary=3835/matches/match=19747/report.html http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=4395/preliminaries/preliminary=3835/matches/match=19747/report.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090904203235/http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=4395/preliminaries/preliminary=3835/matches/match=19747/report.html |date=2009-09-04 }} |- | 6. || 10 નવેમ્બર 2001 || [[ઓલ્ડ ટ્રેફર્ડ]], [[માન્ચેસ્ટર]] || {{fb|SWE}} || 1–0 || 1–1 || [[પ્રદર્શન મેચ|મૈત્રીપૂર્ણ મેચ]] || [http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=785 http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=785] |- | 7. || 7 જૂન 2002 || [[સેપોરો ટેમ|સેપ્પોરો ડોમ]], [[સેપોરો|સેપ્પોરો]]|| {{fb|ARG}} || 1–0 || 1–0 || [[2002નો ફિફા વિશ્વ કપ|2002 ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ]] || [http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=4395/results/matches/match=43950023/report.html http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=4395/results/matches/match=43950023/report.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090629054151/http://www.fifa.com/worldcup/archive/edition=4395/results/matches/match=43950023/report.html |date=2009-06-29 }} |- | 8. || 12 ઓક્ટોબર 2002 || [[તેહેલને પોલ|તેહેલ્ને પોલ]], [[બ્રેટિસ્લેવા|બ્રેટિસ્લાવા]] || {{fb|SVK}} || 1–1 || 2–1 || [[યુઇએફએ યુરો 2004 ક્વોલિફાઇંગ]] || [http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=797 http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=797] |- | 9. || 16 ઓક્ટોબર 2002 || [[સેન્ટ મેરિઝ સ્ટેડિયમ]], [[સાઉધમ્પ્ટન]] || {{fb|Macedonia}} || 1–1 || 2–2 || [[યુઇએફએ યુરો 2004ની ક્વોલિફાઇંગ|યુઇએફએ યુરો 2004 ક્વોલિફાઇંગ]] || [http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=798 http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=798] |- | 10. || 29 માર્ચ 2003 || [[રહીનપાર્ક સ્ટેડિયોન|રહિનપાર્ક સ્ટેડિયોન]], [[વેડુઝ|વેડૂઝ]] || {{fb|Liechtenstein}} || 2–0 || 2–0 || [[યુઇએફએ યુરો 2004ની ક્વોલિફાઇંગ|યુઇએફએ યુરો 2004 ક્વોલિફાઇંગ]] || [http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=800 http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=800] |- | 11. || 2 એપ્રિલ 2003 || [[સ્ટેડિયમ ઓફ લાઇટ]], [[સન્ડરલેન્ડ]] || {{fb|TUR}} || 2–0 || 2–0 || [[યુઇએફએ યુરો 2004ની ક્વોલિફાઇંગ|યુઇએફએ યુરો 2004 ક્વોલિફાઇંગ]] || [http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=801 http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=801] |- | 12. || 20 ઓગસ્ટ 2003 || [[પોર્ટમેન રોડ]], [[ઇપ્સ્વીચ]] || {{fb|Croatia}} || 1–0 || 3–1 || [[પ્રદર્શન મેચ|મૈત્રીપૂર્ણ મેચ]] || [http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=805 http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=805] |- | 13. || 6 સપ્ટેમ્બર 2003 || [[મેસેડોનના નેશનલ એરેના ફિલિપ બીજા|ગ્રેડસ્કી]], [[સ્કોપ્જે]] || {{fb|Macedonia}} || 2–1 || 2–1 || [[યુઇએફએ યુરો 2004 ક્વોલિફાઇંગ|યુઇએફએ 2004 ક્વોલિફાઇંગ]] || [http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=806 http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=806] |- | 14. || 18 ઓગસ્ટ 2004 || [[સેન્ટ જેમ્સ પાર્ક]], [[ન્યૂકેસલ અપોન ટાઇની|ન્યૂકેસલ]] || {{fb|UKR}} || 1–0 || 3–0 || [[પ્રદર્શન મેચ|મૈત્રીપૂર્ણ મેચ]] || [http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=818 http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?x=818] |- | 15. || 9 ઓક્ટોબર 2004 || [[ઓલ્ડ ટ્રેફર્ડ]], [[માન્ચેસ્ટર]]|| {{fb|WAL}} || 2– 0 || 2–0 || [[2006માં ફિફા વિશ્વ કપ ક્વોલિફિકેશન|ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ 2006 ક્વોલિફાઇંગ]] || [http://www.fifa.com/worldcup/archive/germany2006/preliminaries/preliminary=8071/matches/match=36621/report.html http://www.fifa.com/worldcup/archive/germany2006/preliminaries/preliminary=8071/matches/match=36621/report.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091013142516/http://www.fifa.com/worldcup/archive/germany2006/preliminaries/preliminary=8071/matches/match=36621/report.html |date=2009-10-13 }} |- | 16. || 30 માર્ચ 2005 || [[સેન્ટ જેમ્સ પાર્ક]], [[ન્યૂકેસલ અપોન ટાઇમ|ન્યૂકેસલ]]|| {{fb|Azerbaijan}} || 2– 0 || 2–0 || [[2006મા ફિફા વિશ્વ કપ ક્વોલિફિકેશન|ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ 2006 ક્વોલિફાઇંગ]] || [http://www.fifa.com/worldcup/archive/germany2006/preliminaries/preliminary=8071/matches/match=36632/report.html http://www.fifa.com/worldcup/archive/germany2006/preliminaries/preliminary=8071/matches/match=36632/report.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091013142546/http://www.fifa.com/worldcup/archive/germany2006/preliminaries/preliminary=8071/matches/match=36632/report.html |date=2009-10-13 }} |- | 17. || 25 જૂન 2006 || [[મર્સિડિઝ-બેન્ઝ એરેના|ગોટ્ટિલીએબ-ડેઇમ્લેર-સ્ટેડિયન]], [[સ્ટુટગાર્ટ|સ્ટટ્ટગાર્ટ]] || {{fb|Ecuador}} || 1–0 || 1–0 || [[ફિફા વિશ્વ કપ 2006|ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ 2006]] || [http://www.fifa.com/worldcup/archive/germany2006/results/matches/match=97410051/report.html http://www.fifa.com/worldcup/archive/germany2006/results/matches/match=97410051/report.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100405094421/http://www.fifa.com/worldcup/archive/germany2006/results/matches/match=97410051/report.html |date=2010-04-05 }} |} == શિસ્ત == પૂર્વ વ્યવસ્થાપક [[એલેક્સ ફર્ગ્યુસન|એલેક્સ ફર્ગ્યુસને]] જણાવ્યું હતું, ''"તે ચોક્સાઇ પ્રાપ્ત કરવા માટે શિસ્તતાથી અભ્યાસ કરતો, જેનો ખ્યાલ અન્ય ખેલાડીઓ બહુ રાખતા ન હતા."'' <ref>{{cite web|url=http://www.manutdzone.com/legends/DavidBeckham.htm|title=Manchester United Legends - David Beckham|work=manutdzone.com|access-date=2007-05-28|archive-date=2008-08-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20080818030242/http://www.manutdzone.com/legends/DavidBeckham.htm|url-status=dead}}</ref> તેણે [[રીઅલ મેડ્રિડ સી.એફ.|રીઅલ મેડ્રિડ]] ખાતે તેની દૈનિક તાલિમ જાળવી રાખી હતી અને સંચાલનમંડળ સાથે 2007ની શરૂઆતમાં તેના સંબંધો બગડ્યા બાદ પણ રીઅલ મેડ્રિડના અધ્યક્ષ [[રેમન કેલ્ડરોન]] અને વ્યવસ્થાપક [[ફેબિયો કેપેલ્લો]]એ ક્લબ પ્રત્યેના વ્યાવસાયિક અભિગમ અને પ્રતિબદ્ધતા જાળવી રાખવા બદલ તેના વખાણ કર્યા હતા.<ref>{{cite web|url=http://www.chinadaily.com.cn/sports/2007-01/14/content_782993.htm|title=Beckham will not play for Real again - Capello|work=chinadaily.com|date=2007-01-14|access-date=2007-05-28}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.iht.com/articles/ap/2007/01/13/sports/EU-SPT-SOC-Real-Madrid-Beckham.php|title=Coach says Beckham won't play again for Real Madrid|work=International Herald Time|date=2007-01-13|access-date=2007-05-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20070620123856/http://www.iht.com/articles/ap/2007/01/13/sports/EU-SPT-SOC-Real-Madrid-Beckham.php|archive-date=2007-06-20|url-status=live}}</ref> બેકહામ પ્રથમ અંગ્રેજ ખેલાડી હતો, જેને બે રેડ કાર્ડ આપવામાં આવ્યા હોય અને પ્રથમ અંગ્રેજ કેપ્ટન હતો, જેને બહાર મોકલી આપવામાં આવ્યો હોય.<ref>[http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/football/article576493.ece બેકહામ રેડ કાર્ડ બટ જોય ફોર સ્વેન], ''ધી સન્ડે ટાઇમ્સ'' , 9 ઓક્ટોબર 2005. સુધારો 9 એપ્રિલ 2007.</ref> બેકહામને સૌથી કુખ્યાત રેડ કાર્ડ [[1998નો ફિફા વિશ્વ કપ|1998 ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ]]માં [[આર્જેન્ટિનાની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|આર્જેન્ટિના]] સામેની મેચ દરમિયાન મળ્યું હતું, જેમાં તેણે [[ડિએગો સિમેન|ડિએગો સાઇમને]] તેને ફાઉલ કરાવ્યા બાદ પગથી આર્જેન્ટિનના ખેલાડીને પાડી દીધો હતો. પેનલ્ટીઝને પગલે ઇંગ્લેન્ડનો એ મેચમાં પરાજય થયો અને બેકહામને જાહેર દુશ્મન ગણવામાં આવ્યો. રીઅલ મેડ્રિડ માટે તેને 41 યલો કાર્ડ અને ચાર રેડ કાર્ડ મળ્યા હતા. <ref>{{cite web |url=http://www.beckham-magazine.com/stats.html |title=Beckham Magazine - Statistics |publisher=Beckham-magazine.com |date= |access-date=2008-11-13 |archive-date=2008-10-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081014152722/http://www.beckham-magazine.com/stats.html |url-status=dead }}</ref> == બહુમાનો == === ક્લબ === ==== માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ ==== *[[પ્રિમીયર લીગ]]: 1995–96, 1996–97, 1998–99, 1999–00, 2000–01, 2002–03 *[[એફએ કપ]]: 1996, 1999 *[[યુઇએફએ ચેમ્પિયન્સ લીગ|યુઇએફઇ ચેમ્પિયન્સ લીગ]]: 1998–99 *[[ઇન્ટરકોન્ટીનેન્ટલ કપ (ફૂટબોલ)|ઇન્ટરકોન્ટીનેન્ટલ કપ]]: 1999 *[[કમ્યુનિટી શીલ્ડ]]: 1993, 1994, 1996, 1997 *[[એફએ યુથ કપ]]: 1992 ==== રીઅલ મેડ્રિડ ==== *[[લા લિગા]]: 2006–07 *[[સુપરકોપો દે એસ્પાના|સુપરકોપા દે એસ્પાના]]: 2003 === વ્યક્તિગત === *[[પીએફએ યન્ગ પ્લેયર ઓફ ધી યર|પીએફએ પ્લેયર ઓફ ધી યર]]: 1996/97 *[[સર મેટ બસ્બી પ્લેયર ઓફ ધી યર]]: 1996/97 *[[1998નો ફિફા વિશ્વ કપ|૧૯૯૮ ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ]] ટીમ ઓફ ધી ટુર્નામેન્ટ *[[યુઇએફએ]] ક્લબ પ્લેયર ઓફ ધી યર: 1999 *[[બીબીસી સ્પોર્ટ્સ પર્સનાલિટી ઓફ ધી યર]]: 2001 *[[ફિફા 100|ફિફા (FIFA) 100]]<ref>{{cite web|url=http://www.rediff.com/sports/2004/mar/05fifa.htm |title=FIFA's top 100 list |publisher=Rediff.com |date= |access-date=2008-11-13}}</ref> *[[ઇએસપીવાય એવોર્ડ્સ|ઇએસપીવાય એવોર્ડ]] - શ્રેષ્ઠ સોકર પુરૂષ ખેલાડી: 2004<ref name="autogenerated1">{{cite web|url=http://espn.go.com/espy2008/postshow/index.html#/bestof/ |title=ESPYS 2008 |publisher=Espn.go.com |date= |access-date=2008-11-13}}</ref> *[[ઇએસપીવાય એવોર્ડ્સ|ઇએસપીવાય]] એવોર્ડ - શ્રેષ્ઠ એમએલએસ ખેલાડી: 2008<ref name="autogenerated1"/> *[[ઇંગ્લિશ ફૂટબોલ હોલ ઓફ ફેમ|ઇંગ્લીશ ફૂટબોલ હોલ ઓફ ફેમ]]: 2008 ==== નિર્દેશો અને વિશેષ પુરસ્કારો ==== *ઓફિસર ઇન ધી [[બ્રિટીશ સામ્રાજ્યનો ક્રમ|ઓર્ડર ઓફ ધી બ્રિટીશ એમ્પાયર]] [[યુનાઇટેડ કિંગ્ડમના એલિઝાબેથ બીજા|ક્વિન એલિઝાબેથ બીજા]] દ્વારા: 2003 *યુનાઇટેડ નેશન્સ ફન્ડ([[યુનાઇટેડ નેશન્સ ચિલ્ડ્રન્સ ફન્ડ|યુનિસેફ ((UNICEF)]]) [[યુનિસેફના ગુડવિલ એમ્બેસેડર્સની યાદી|ગુડવિલ એમ્બેસેડર]] (2005–થી હાલ સુધી) *"બ્રિટન્સ ગ્રેટેસ્ટ એમ્બેસેડર" - [[મહાન બ્રિટનવાસીઓ|100 ગ્રેટેસ્ટ બ્રિટન્સ]] એવોર્ડ્ઝ<ref>"[http://www.itv.com/page.asp?partid=7852 http://www.itv.com/page.asp?partid=7852] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120108123733/http://www.itv.com/page.asp?partid=7852 |date=2012-01-08 }}"</ref> *''ધી સેલિબ્રિટી 100,'' ક્રમ 15 - ''[[ફોર્બ્સ (મેગેઝિન)|ફોર્બ્સ]],'' 2007<ref>{{cite web|url=http://www.forbes.com/2007/06/14/best-paid-celebrities-07celebrities_cz_lg_0614celeb_land.html|title=The Celebrity 100|work=[[Forbes]]|access-date=2007-07-17|date=2007-06-14}}</ref> *યુકેમાં 40 વર્ષની નીચેની ઉંમરના 40 સૌથી વધુ પ્રભાવશાળીઓની યાદીમાં પ્રથમ ક્રમ<ref>{{cite web |url=http://www.arenamagazine.co.uk/?p=942 |title=Britain’s original style magazine – for men |publisher=Arenamagazine.co.uk |date= |access-date=2008-11-13 |archive-date=2008-05-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080521142907/http://www.arenamagazine.co.uk/?p=942 |url-status=dead }}</ref> - ''[[એરેના (મેગેઝિન)|એરેના]]'' , 2007 *[[ટાઇમ 100]]: 2008<ref>[http://www.time.com/time/subscriber/2004/time100/heroes/100beckham.html ડેવિડ બેકહામ: સોકર્સ મેટ્રોસેક્સ્યુઅલ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090428101017/http://www.time.com/time/subscriber/2004/time100/heroes/100beckham.html |date=2009-04-28 }}. TIME મેગેઝિન.</ref> == આંકડા == {| class="wikitable" border="1" style="text-align:center" |- ! rowspan="2"|ક્લબ ! rowspan="2"|સીઝન ! colspan="2"|લીગ ! colspan="2"|કપ ! colspan="2"|લીગ કપ ! colspan="2"|કોન્ટીનેન્ટલ ! colspan="2"|અન્ય<ref>અન્ય સ્પર્ધાત્મક સ્પર્ધાઓ [[એફએ કમ્યુનિટી શીલ્ડ]], [[યુઇએફએ સુપર કપ]], [[ઇન્ટરકોન્ટીનેન્ટલ કપ (ફૂટબોલ)|ઇન્ટરકોન્ટીનેન્ટલ કપ]], [[ફિફા ક્લબ વિશ્વ કપ]] અને [[નોર્થ અમેરિક સુપરલિગા|સુપરલિગા]]નો સમાવેશ</ref> ! colspan="2"|કુલ |- !દેખાવ !ગોલ્સ !દેખાવ !ગોલ્સ !દેખાવ !ગોલ્સ !દેખાવ !ગોલ્સ !દેખાવ !ગોલ્સ !દેખાવ !ગોલ્સ |- | rowspan="2"|[[માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ એફ.સી.|માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ]] | [[એફએ પ્રિમીયર લીગ 1992-93|1992–93]] | 0 | 0 | 0 | 0 | | 1. | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | | 1. | 0 |- | [[એફએ પ્રિમીયર લીગ 1993-94|1993–94]] | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |- | [[પ્રિસ્ટન નોર્થ એન્ડ એફ.સી.|પ્રિસ્ટન નોર્થ એન્ડ]] (લોન) | [[ધી ફૂટબોલ લીગ 1994-95|1994–95]] | | 5. | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | colspan="2"|– | 0 | 0 | 5 | 2 |- | rowspan="10"|[[માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ એફ.સી.|માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ]] | [[એફએ પ્રિમીયર લીગ 1994-95|1994–95]] | | 4. | 0 | 2 | 0 | | 3. | 0 | | 1. | | 1. | 0 | 0 | 10 | | 1. |- | [[એફએ પ્રિમીયર લીગ 1995–96|1995–96]] | 33. | 7 | | 3. | | 1. | 2 | 0 | 2 | 0 | 0 | 0 | [40]. | | 8. |- | [[એફએ પ્રિમીયર લીગ 1996–97|1996–97]] | 36 | 8% | 2 | | 1. | 0 | 0 | 10 | 2 | | 1. | | 1. | 49 | | 12. |- | [[એફએ પ્રિમીયર લીગ 1997–98|1997–98]] | 37 | 9% | | 4. | 2 | 0 | 0 | 8% | 0 | | 1. | 0 | 50 | 11 |- | [[એફએ પ્રિમીયર લીગ 1998–99|1998–99]] | 34 | 6 | 7 | 1 | 1 | 0 | 12 | 2 | 1 | 0 | 55 | 9 |- | [[એફએ પ્રિમીયર લીગ 1999–2000|1999–2000]] | 31 | 6 | colspan="2"|– | 0 | 0 | 12 | 2 | 5 | 0 | 48 | 8 |- | [[એફએ પ્રિમીયર લીગ 2000–01|2000–01]] | 31 | 9 | 2 | 0 | 0 | 0 | 12 | 0 | 1 | 0 | 46 | 9 |- | [[એફએ પ્રિમીયર લીગ 2001–02|2001–02]] | 28 | 11 | 1 | 0 | 0 | 0 | 13 | 5 | 1 | 0 | 43 | 16 |- | [[એફએ પ્રિમીયર લીગ 2002–03|2002–03]] | 31 | 6 | 3 | 1 | 5 | 1 | 13 | 3 | 0 | 0 | 52 | 11 |- !Total !265 !62 !24 !6 !12 !1 !83 !15 !10 !1 !399 !87 |- | rowspan="5"|[[રીઅલ મેડ્રિડ સી.એફ.|રીઅલ મેડ્રિડ]] | [[લા લિગા 2003-04|2003–04]] | 32 | 3 | 4 | 2 | colspan="2"|– | 7 | 1 | 0 | 0 | 43 | 6 |- | [[લા લિગા 2004–05|2004–05]] | 30 | 4 | 0 | 0 | colspan="2"|– | 8 | 0 | 0 | 0 | 38 | 4 |- | [[લા લિગા 2005–06|2005–06]] | 31 | 3 | 3 | 1 | colspan="2"|– | 7 | 1 | 0 | 0 | 41 | 5 |- | [[લા લિગા 2006–07|2006–07]] | 23 | 3 | 2 | 1 | colspan="2"|– | 6 | 0 | 0 | 0 | 31 | 4 |- !કુલ !116 !13 !9 !4 ! colspan="2"|– !28 !2 !0 !0 !153 !19 |- | rowspan="2"|[[લોસ એન્જલસ ગેલેક્સી]] | [[2007ની અગ્રણી લીગ સોકર સીઝન|2007]] | 5 | 0 | 0 | 0 | colspan="2"|– | colspan="2"|– | 2 | 1 | 7 | 1 |- | [[2008ની અગ્રણી લીગ સોકર સીઝન|2008]] | 25 | 5 | 0 | 0 | colspan="2"|– | colspan="2"|– | 0 | 0 | 25 | | 5. |- | rowspan="2"valign="center" | [[એ.સી. મિલાન|મિલના]] (લોન) | [[સીરીઝ એ 2008-09|2008-09]] | 18 | 2 | 0 | 0 | colspan="2"|– | 0 | 0 | 2 | 0 | 18 | 2 |- | rowspan="2"|[[લોસ એન્જલસ ગેલેક્સી]] | [[2009ની અગ્રણી લીગ સોકર સીઝન|2009]] | 6 | 1 | 0 | 0 | colspan="2"|– | colspan="2"|– | 0 | 0 | 6 | 1 |- !કુલ !36 !6 !0 !0 ! colspan="2"|– ! colspan="2"|– !2 !1 !38 !7 |- ! colspan="2"|કારકિર્દીમાં કુલ !435 !83 !33. !10 !| 12. !| 1. !111 !17 !| 12. !2 !608 !115 |} == અંગત જીવન == [[ચિત્ર:David y Victoria Beckham.jpg|thumb|upright|સિલ્વરસ્ટોન ખાત 2007ના બ્રિટીશ ગ્રાન્ડ પ્રિક્સમાં ડેવિડ અને વિક્ટોરિયા બેકહામ]] 1997માં બેકહામે [[વિક્ટોરિયા બેકહામ|વિક્ટોરિયા એડમ્સ]] સાથે મુલાકાત કરવાની શરૂઆત કરી, તે અગાઉ તેણીએ માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડની મેચ જોવા આવી હતી. વિક્ટોરિયા તે સમયના વિશ્વના ટોચના પોપ ગ્રુપ [[સ્પાઇસ ગર્લ્સ]]ના [[પોપ મ્યુઝિક]] ગ્રુપની વિખ્યાત "પોશ સ્પાઇસ" તરીકે જાણીતી હતી અને તેની ટીમ પણ સફળતાના શીખરો સર કરી રહી હતી. આથી, તેમના વચ્ચેના સંબંધો ખૂબ ઝડપથી માધ્યમોમાં ચગ્યા હતા. આ જોડીને [[માસ મિડીયા|મિડીયા]] દ્વારા "[[પોશ એન્ડ બેક્સ]]"ના નામની ઓળખવામાં આવી હતી. તેણે 24 જાન્યુઆરી, 1998ના રોજ [[ઇંગ્લેન્ડ]]ના [[ચેસહન્ટ]] ખાતે આવેલા એક રેસ્ટોરામાં વિક્ટોરિયા સમક્ષ પ્રસ્તાવ મુક્યો હતો. તે 4 જૂલાઇ, 1999ના રોજ [[રિપબ્લિક ઓફ આયર્લેન્ડ|આયર્લેન્ડ]]ના [[લટરેલ્સટાઉન કેલસ|લટરેલસ્ટોન કેસલ]] ખાતે એડમ્સ સાથે પરણ્યો અને તેણીનું નામ બદલાઇને વિક્યોરિયા બેકહામ થઇ ગયું. તેમના લગ્નને માધ્યમોમાં જંગી સ્થાન મળ્યું. બેકહામની ટીમનો સાથી ખેલાડી [[ગેરી નેવિલ્લે|ગેરિ નેવિલ્લે]] બેસ્ટ મેન હતો અને આ જોડીનો તે સમયે ચાર મહિના નાનો પુત્ર બ્રુકલિન રીંગ બેરર હતો. મિડીયાને આ પ્રસંગથી દૂર રાખવામાં આવ્યું હતું, કેમકે બેકહામે ''[[OK!]] '' સાથે સોદો કર્યો હતો,જે ''[[OK!|મેગેઝિન]]'' હતું, પરંતુ સમાચારપત્રો તેઓના ગોલ્ડન થ્રોન્સ પર બેઠેલી તસવીરો મેળવવામાં સફળ થયા હતા.<ref>{{cite news | title = Sun pips OK! to Posh wedding photos | work = BBC News, 6 July 1999 | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/special_report/1999/07/99/the_posh_wedding/387126.stm | dateformat = dmy | access-date = 25 May 2006 }}</ref> લગ્નના સમારંભ માટે 437 કર્મચારીઓ રાખવામાં આવ્યા હતા, જેનો કુલ ખર્ચ 5,00,000 પાઉન્ડ થયો હોવાનો અંદાજ છે.<ref>{{cite news | title = Wedded spice|work = BBC News, 5 July 1999 | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/special_report/1999/07/99/the_posh_wedding/385866.stm | dateformat = dmy | access-date = 2 December 2005 }}</ref> 1999માં, બેકહામે [[લંડન]]ના ઉત્તરે [[હર્ટફોર્ડશાયર]]માં તેમનું પ્રખ્યાત ઘર, બિનસત્તાવાર રીતે [[બેકિંગહામ પેલેસ|બેકીંગહામ પેલેસ]] તરીકે જાણીતું એવું ઘર ખરીદું. જેનું મૂલ્ય 7.5 મિલિયન પાઉન્ડ હોવાનો અંદાજ છે. ડેવિડ અને વિક્યોરિયાના ત્રણ સંતાનો હતા: બ્રુકલિન જોસેફ બેકહામ ([[લંડન|ઇંગ્લેન્ડમાં લંડન]] ખાતે 4 માર્ચ, 1999ના રોજ જન્મ), રોમિયો જેમ્સ બેકહામ (ઇંગ્લેન્ડના લંડન ખાતે 1 સપ્ટેમ્બર, 2002ના રોજ જન્મ), અને ક્રૂઝ ડેવિડ બેકહામ ([[મેડ્રિડ|સ્પેનમાં મેડ્રિડ]] ખાતે 20 ફેબ્રુઆરી, 2005ના રોજ જન્મ [''"ક્રૂઝ"'' શબ્દ એ "ક્રોસ" માટેનો [[સ્પેનાશ ભાષા|સ્પેનીશ]] શબ્દ છે]) બ્રુકલિન અને રોમિયો બંનેના ગોડફાધર [[એલ્ટન જોહ્ન]] અને ગોડમધર [[એલિઝાબેથ હર્લિ|એલિઝબેથ હર્લિ]] હતા.<ref>{{cite web|url=http://marriage.about.com/od/sports/a/davidbeckham.htm |title=Victoria and David Beckham Marriage Profile |publisher=Marriage.about.com |date= |access-date=2008-11-13}}</ref> તેમણે જણાવ્યું હતું કે તેઓ હજુ વધુ બાળકો ઇચ્છે છે, જેમાં વિશેષરૂપે બાળકી.<ref>{{cite news |url=http://www.people.com/people/article/0,,1029920,00.html |title=David, Victoria Beckham Have a Third Son - Birth, David Beckham, Victoria Beckham : People.com |publisher=People.com |author=Stephen M. Silverman |date=13 November 2008 |access-date=2008-11-13 |archive-date=2016-08-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160806042245/http://www.people.com/people/article/0,,1029920,00.html |url-status=dead }}</ref> એપ્રિલ 2007માં કુટુંબે [[બેવર્લિ હિલ્સ, કેલિફોર્નિયા|કેલિફોર્નિયાના બેવર્લિ હિલ્સ]] ખાતેના તેમનું નવું [[ઇટાલી|ઇટાલિયન]] [[વિલા]] ખરીદ્યું, જે સમયે પ્રાસંગિક રીતે જૂલાઇમાં બેકહામની [[લોસ એન્જલસ ગેલેક્સી]]માં તબદીલી થઇ. 22 મિલિયન ડોલરનું મૂલ્ય ધરાવતું તેમનું મેન્શન [[ટોમ ક્રૂઝ]] તથા [[કેટિ હોમ્સ]] અને ટોક-શોના સંચાલક [[જે લેનો]]ના ઘરોની નજીક છે અને તે શહેરને જોઇ શકાય તેવા ટેકરીવાળા સ્થળ પર આવેલું છે. === આડસંબંધોના આરોપો === એપ્રિલ 2004માં, બ્રિટનના ટેબ્લોઇડ ''[[ન્યૂઝ ઓફ ધી વર્લ્ડ]]'' માં તેના પૂર્વ વ્યક્તિગત મદદનીશ [[રેબેકા લૂઝ|રેબેક્કા લૂઝ]] દ્વારા એવો દાવો કરવામાં આવ્યો કે લૂઝ અને બેકહામ વચ્ચે લગ્નેત્તર સંબંધો હતો.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/3614993.stm |title=BBC.co.uk: '&#39;Beckham story is tabloids' dream'&#39; |publisher=BBC News |date=2004-04-09 |access-date=2009-05-04}}</ref><ref>{{cite news|last=News |first=Pa |url=http://www.timesonline.co.uk/article/0,,1-1066358,00.html |title='&#39;Beckham flies back to Madrid from holiday'&#39; |publisher=TimesOnline |date= |access-date=2009-05-04}}</ref> તેના એક સપ્તાહ બાદ, [[મલેશિયા]]માં જન્મેલી ઓસ્ટ્રેલિયન મોડેલ સરાહ મેરબેકે એવો દાવો કર્યો કે તે બેકહામ સાથે બે વખત સુતી હતી. બેકહામે બંને આરોપોને "હાસ્યાસ્પદ" ગણાવીને નકારી દીધા હતા.<ref>{{cite news | title = Beckham to stay in Spain | work = BBC News, 20 May 2004 | url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/3733607.stm | dateformat = dmy |access-date = 7 October 2005 }}</ref> બેકહામ પર મુકવામાં આવેલા વિશ્વાસઘાતના આરોપો સાબિત કરવા માટે કોઇ સાબિતી ન હતી.<ref>[http://www.dailymail.co.uk/tvshowbiz/article-300554/Did-Becks-threesome.html "ડીડ બેક્સ હેવ એ થ્રીસમ?"] ''ડેઇલી મેલ'' નો 8 એપ્રિલ 2004ના રોજનો અહેવાલ. 2008-06-02ના રોજ સુધારો.</ref> ''[[ડબ્લ્યૂ મેગેઝિન]]'' ને આપેલી એક મુલાકાતમાં, વિક્ટોરિયા બેકહામે પત્રકારને જણાવ્યું હતું, ''"હું અસત્ય નહીં બોલું: તે ખરેખર ખૂબ ખરાબ સમય હતો. '' ''તે બાબત અમારા સમગ્ર કુટુંબ માટે અસહ્ય હતી. '' ''પરંતુ મને એવી અનુભૂતિ થઇ છે કે ઘણા લોકોએ ત્યાગ કરવો પડે છે.."'' <ref>{{cite web | title = American Idols | work = W magazine, 1 August 2007 | url = http://www.wmagazine.com/celebrities/2007/08/beckhams_steven_klein?currentPage=1 | dateformat = dmy | access-date = 20 February 2009 | archive-date = 17 ફેબ્રુઆરી 2009 | archive-url = https://web.archive.org/web/20090217021215/http://www.wmagazine.com/celebrities/2007/08/beckhams_steven_klein?currentPage=1 | url-status = dead }}</ref> === કાયદાકીય બાબતો === ડિસેમ્બર 2008માં, બેકહામ અને તેના અંગરક્ષક પર [[પાપારાઝી|પારારાઝી]] ફોટોગ્રાફર એમિસલેસ દા માતા દ્વારા કેસ દાખલ કરવામાં આવ્યો, જેણે એવો આરોપ મુક્યો કે તે જ્યારે [[બેવર્લિ હિલ્સ]] ખાતે બેકહામની તસવીરો લઇ રહ્યો હતો ત્યારે તે બંને દ્વારા ગેરકાયદે શારીરિક હુમલો કરવામાં આવ્યો હતો. દા માતાએ હુમલો, બેટરી અને માનસિક શાંતિ પર ઇરાદપૂર્વક કરવામાં આવેલી અસર માટે અચોક્કસ નુક્શાન માટે વળતરની માગ કરી હતી.<ref>[http://www.tmz.com/2009/01/26/beckham-sued-accused-of-beating-photog/ બેકહામ સામે કેસ; ફોટોગ્રાફરને મારવા બદલ આરોપી] TMZ.com, 26 જાન્યુઆરી 2009</ref> == ફૂટબોલ ઉપરાંત અન્ય ક્ષેત્રે નામના == [[ચિત્ર:David Beckham Nov 11 2007 Autographs.jpg|200px|right|thumb|એલએ ગેલેક્સી અને મિનેસોટા થન્ડર વચ્ચેની વાર્ષિક કોપા માનેસોટા બેનિફીટ ગેમની પ્રથમ મેચ બાદ પ્રસંશકોને ઓટોગ્રાફ આપી રહેલા બેકહામ]]બેકહામે [[એસોશિએશન ફૂટબોલ પીચ|પિચ]]ની બહાર પણ સારી એવી ખ્યાતિ પ્રાપ્ત કરી હતી; બહારના વિશ્વમાં તેનું નામ "[[કોકા-કોલા]] અને [[આઇબીએમ]] જેવી બહુરાષ્ટ્રીય કંપનીઓ જેટલું જ જાણીતું હતું."<ref name="thisismoney">[http://www.thisismoney.co.uk/news/special-report/article.html?in_article_id=409642&in_page_id=108 બેકહામ વિશ્વપ્રસિદ્ધ બ્રાન્ડ], જૂન 2006નો અહેવાલ [[એસોશિએટેડ ન્યૂઝપેપર્સ|એસોશિએટેડ ન્યૂ મિડીયા]] વેબસાઇટ</ref> મ્યુઝિકલ ગ્રુપ, [[સ્પાઇસ ગર્લ્સ]]નો એક ભાગ રહેલી વિક્ટોરિયા સાથેના બેકહામના સંબંધો અને લગ્નને કારણે ડેવિડની ખ્યાતિ ફૂટબોલ ઉપરાંત અન્ય ક્ષેત્રોમાં વિસ્તરી. બેકહામ તેની વિવિધ ફેશન માટે જાણીતો હતો અને વિક્ટોરિયા સાથે મળતા તે બંને કપડાના ડિઝાઇનરો, હેલ્થ અને ફિટનેસના વિશેષજ્ઞો, ફેશન મેગેઝિન્સ, પર્ફ્યુમ અને કોસ્મેટિક્સના ઉત્પાદનકર્તાઓ, હેર સ્ટાઇલિસ્ટ્સ, કસરતના પ્રમોટરો અને સ્પા તથા રિક્રિએશન કંપનીઓ દ્વારા સતત માગમાં રહેતા હતા. તેનું એક તાજુ ઉદાહરણ આફ્ટર શેવ અને ફ્રેગરન્સના નવા ઉત્પાદનને ડેવિડ બેકહામ ઇન્સ્ટિંક્ટ તરીકે ઓળખવામાં આવ્યું.<ref>{{cite web|url=http://www.beckham-fragrances.com/ |title=David Beckham Instinct |publisher=Beckham-fragrances.com |date= |access-date=2009-05-04}}</ref> 2002માં બેકહામને "[[મેટ્રોસેક્સ્યુઅલ]]" તરીક ઓળખાવ્યો, જેણે આ પરિભાષા<ref>{{cite web |url=http://dir.salon.com/story/ent/feature/2002/07/22/metrosexual/print.html |title=Salon.com Politics &#124; Meet the metrosexual |publisher=Dir.salon.com |date= |access-date=2008-11-13 |archive-date=2008-11-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081113123551/http://dir.salon.com/story/ent/feature/2002/07/22/metrosexual/print.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.marksimpson.com/blog/2007/07/13/america-meet-david-beckham/ |title=America - meet David Beckham &#124; MARK SIMPSON.com |publisher=Marksimpson.com |date= |access-date=2008-11-13 |archive-date=2017-02-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170219140656/http://www.marksimpson.com/blog/2007/07/13/america-meet-david-beckham/ |url-status=dead }}</ref>ની શોધ કરી હતી અને ત્યાર બાદ અન્ય આર્ટિકલ્સમાં પણ તેમ જણાવવામાં આવ્યું. 2007માં, બેકહામને યુએસમાં ફ્રેગરન્સ લાઇનની રજૂઆત કરવા માટે 13.7 મિલિયન ડોલર ચૂકવાયા હોવાનું કહેવાય છે. ફેશન જગતમાં, ડેવિડ સંખ્યાબંધ મેગેઝિન્સમાં કવર પેજ પર ચમકી ચૂક્યા હતા. 2007માં, યુ.એસ. કવર્સે પુરૂષોના મેગેઝિન [[ડિટેઇલ્સ (મેગેઝિન)|ડિટેઇલ્સ]]માં અને તેની પત્ની સાથે ઓગસ્ટ 2007ના ''[[ડબ્લ્યૂ (મેગેઝિન)|ડબ્લ્યૂ]]'' ના ઇસ્યુમાં આવ્યા હતા.<ref>{{Cite web |url=http://www.style.com/w/feat_story/071107 |title=ધી બેકહામ્સ: અમેરિકન આઇડોલ્સ: ડબ્લ્યૂ ફિચર સ્ટોર Style.com પર |access-date=2009-12-18 |archive-date=2008-07-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080718213746/http://www.style.com/w/feat_story/071107 |url-status=dead }}</ref>[[ગુગલ]]ના જણાવ્યા પ્રમાણે, 2003 અને 2004માં અન્ય કોઇ પણ રમતગમતના શિર્ષક કરતા "ડેવિડ બેકહામ"ને સૌથી વધુ સર્ચ કરવામાં આવ્યા હતા.<ref>{{cite web | title = 2003 Year-End Google Zeitgeist | work = Google.com | url = http://www.google.com/press/zeitgeist2003.html | dateformat = dmy | access-date = 9 October 2005 }}, {{cite web | title = 2004 Year-End Google Zeitgeist | work = Google.com | url = http://www.google.com/press/zeitgeist2004.html | dateformat = dmy | access-date = 9 October 2005 }}</ref>12 જૂલાઇ, 2007ના રોજ, લોસ એન્જલસમાં તેમના આગમન સમયે, બેકહામના ઔપચારિક ઓળખ આપવાની આગલી રાતે [[લોસ એન્જલસ આંતરરાષ્ટ્રીય હવાઇમથક|લોસ એન્જલસ ઇન્ટરનેશનલ એરપોર્ટ]] પાપારાઝી અને ન્યૂઝ રિપોર્ટર્સથી ખીચોખીચ ભરાઇ ગયું હતું.<ref>[http://www.etonline.com/celebrities/spotlight/48967/ ધી બેકહામ્સ ટેક હોલિવુડ]{{Dead link|date=May 2009}}</ref> તેની બીજી રાતે, વિક્યોરિયા [[એનબીસી]]ના [[ધી ટુનાઇટ શો|ધી ટૂનાઇટ શો]]માં [[જે લેનો|જે લિનો]] સાથે પ્રસ્તુત થઇ અને તેમના એલએ આવવાના પ્રયોજન અંગે વાત કરી તેમજ જર્સી પર તેમના પોતાના નામ સાથે 23 નંબરની ગેલેક્સી જર્સી લિનોને આપી. વિક્ટોરિયાએ તેમના [[એનબીસી]] ટીવી શો "[[:વિક્યોરિયા બેકહામ: અમેરિકા પરત|વિક્ટોરિયા બેકહામ: કમિંગ ટુ અમેરિકા]]" અંગે પણ વાત કરી.<ref>{{Cite web |url=http://www.nbc.com/Victoria_Beckham/ |title=વિક્યોરિયલ બેકહામ કમીંગ ટુ અમેરિકા |access-date=2009-12-18 |archive-date=2007-07-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070714101927/http://www.nbc.com/Victoria_Beckham/ |url-status=dead }}</ref> 22 જૂલાઇએ [[મ્યુઝિયમ ઓફ કન્ટેમ્પરરી આર્ટ, લોસ એન્જલસ]] ખાતે આ દંપતિ માટે એક ભવ્ય ખાનગી વેલકમીંગ પાર્ટીનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. તેમાં [[સ્ટિવન સ્પિલબર્ગ|સ્ટીવન સ્પિલબર્ગ]], [[જિમ કેરી]], [[જ્યોર્જ ક્લુની|જ્યોર્જ ક્લૂની]], [[ટોમ ક્રૂઝ]], [[કેટિ હોમ્સ]], [[વિલ સ્મિથ]], [[જેડા પિન્કેટ સ્મિથ]] અને [[ઓપ્રાહ વિન્ફ્રે]] જેવા [[એ-યાદી|એ-કક્ષા]]ના સુપ્રસિદ્ધ લોકો હાજર રહ્યા હતા.<ref>{{cite web|last=Eller |first=Claudia |url=http://www.latimes.com/business/la-fi-beckham19jul19,1,1699340.story?track=rss |title=Hollywood breathlessly awaits Beckhams |publisher=Latimes.com |date=2007-07-19 |access-date=2009-05-04}}</ref> બેકહામે ઘણા એન્ડોર્સમેન્ટ સોદાઓ કર્યા હતા, જેને પગલે તે સમગ્ર વિશ્વમાં સૌથી વધુ ઓળખાતો એથ્લેટ બની ગયો હતો. 31 ડિસેમ્બર, 2008ના રોજ, એવી જાહેરાત કરવામાં આવી કે પેપ્સી કંપની તેની સાથેના 10 વર્ષના જોડાણ બાદ એન્ડોર્સમેન્ટ સોદાનો અંત લાવી રહી છે.<ref>[http://news.yahoo.com/s/nm/20081231/en_nm/us_pepsi_beckham_1 પેપ્સી અને બેકહામે એન્ડોર્સમેન્ટ સંબંધોનો અંત આણ્યો]{{Dead link|date=May 2009}}</ref> == સખાવતી કાર્ય == બેકહામ [[માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ એફ.સી.|માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ]]ના દિવસોથી જ [[યુનાઇટેડ નેશન્સ ચિલ્ડ્રન્સ ફન્ડ|યુનિસેફ]]ને મદદ કરતો હતો અને જાન્યુઆરી 2005માં ઇંગ્લેન્ડની રાષ્ટ્રીય ટીમનો કેપ્ટન યુનિસેફના સ્પોર્ટ્સ ફોર ડેવલોપમેન્ટ પ્રોગ્રામ પર વિશેષ ધ્યાન સાથે ગુડવિલ એમ્બેસેડર બન્યો. 17 જાન્યુઆરી, 2007ના દિવસે, [[કેનેડા]]માં આવેલા [[ઓન્ટારીયો|ઓન્ટારિયો]]ના [[હેમિલ્ટન, ઓન્ટારિયો|હેમિલ્ટન]]ના 19 વર્ષના એક કેન્સરના દર્દી, રેબેકા જાહ્નસ્ટોનેને બેકહામે અચાનક ફોન કર્યો. તેની વાતચીત બાદ, તેણે તેના હસ્તાક્ષર સાથે [[રીઅલ મેડ્રિડ સી.એફ.|રિઅલ મેડ્રિડ]]ની જર્સી તેને મોકલી આપી. રેબેકા 29 જાન્યુઆરી, 2007ના રોજ મૃત્યુ પામ્યો.<ref>{{cite news |title=To Rebecca, with love |url=http://www.thestar.com/Sports/article/175193 |publisher=Toronto Star |date=2007-01-26 |access-date=2007-02-02 }}</ref> બેકહામ [[ન્યૂયોર્ક શહેર|ન્યૂ યોર્ક શહેર]]માં સ્થિત 2006માં શરૂ કરવામાં આવેલી બિન-નફાકારક સંસ્થા [[મલેરિયા નો મોર]]ના પ્રવક્તા પણ છે.[[આફ્રિકા]]માં [[મલેરિયા]]ને કારણે થતા મૃત્યુની સંખ્યામાં ઘટાડો કરવો એ મલેરિયા નો મોરનો ઉદ્દેશ છે. બેકહામ 2007માં ઓછા ખર્ચાળ બેડ નેટ્સની જાહેરાત કરતી એક જાહેર સેવાની જાહેરાતમાં પણ દેખાયો હતો. આ ટીવી સ્પોટ હાલમાં યુ.એસ.માં [[ફોક્ષ બ્રોડકાસ્ટિંગ કંપની|ફોક્સ નેટવર્ક્સ]] સહિત [[ફોક્સ સોકર ચેનલ]] પર દર્શાવવામાં આવે છે અને [[યુ ટ્યુબ|યુટ્યુબ]] પર પણ તેને જોઇ શકાય છે.<ref>{{cite web|author=April 25, 2007 |url=http://www.youtube.com/watch?v=Va-PGV9RM4c |title=David Beckham: Fight Malaria by Donating a $10 Bed Net |publisher=Youtube.com |date=2007-04-25 |access-date=2009-05-04}}</ref> તે જ્યારે [[અગ્રણી સોકર લીગ|અગ્રણી લીગ સોકર]] સાથે જોડાયો, ત્યારે યુ.એસ.માં "MLS W.O.R.K.S." જેવા સખાવતી કાર્યો સાથે જાહેરમાં ઘણી વાર લોકોને સૂચનો કરતો જોવા મળ્યો હતો. 17 ઓગસ્ટ, 2007ના રોજ, તેણે અન્ય સાથી તથા પૂર્વ એમએલએસ ખેલાડીઓ સાથે મળી ન્યૂ યોર્ક શહેરના [[હાર્લેમ]] નેબરહુડ ખાતે યુથ ક્લિનીકનું આયોજન કર્યું હતું. [[ન્યૂ યોર્ક રેડ બુલ્સ]] સામેની ન્યૂ યોર્ક શહેરના વિસ્તારમાં રમાયેલી તેન પ્રથમ મેચના એક દિવસ પહેલા તેનું આયોજન કરાયું હતું. તે ટીમના [[જોઝી ઓલ્ટિડોર]] અન [[જુઆન પેબ્લો એન્જલ|જૂઆન પાબ્લો એન્જલે]] પણ બેકહામની સાથે [[હાર્લેમ યુથ સોકર એસોશિએશન|એફસી હાર્લેમ લાયન્સ]]ને લાભ માટે તકોની વંચિત લોકોને કૌશલ્ય શીખવવામાં ભાગ લીધો હતો.<ref>{{cite web|url=http://www.paddocktalk.com/news/html/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=63413&mode=thread&order=0&thold=0|title=Video: Juan Pablo Angel, David Beckham to Assist MLS W.O.R.K.S.|work=paddocktalk.com|access-date=2007-08-21|date=2007-08-18|archive-date=2007-09-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20070928013401/http://www.paddocktalk.com/news/html/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=63413&mode=thread&order=0&thold=0|url-status=dead}}</ref> == ફિલ્મમાં દેખાવ == === બેન્ડ ઇટ લાઇક બેકહામ === બેકહામ 2002માં આવેલી ફિલ્મ ''[[બેન્ડ ઇટ લાઇક બેકહામ]]'' માં ક્યારેય વ્યક્તિગત રીતે દેખાયો ન હતો, પરંતુ તેના જૂના ફૂટેજ બતાવવામાં આવ્યા હતા. તે અને તેની પત્ની થોડા સમય માટે ફિલ્મમાં દેખાવા માગતા હતા, પરંતુ ભરચક કાર્યક્રમોને કારણે તે શક્ય ન બન્યું, આથી દિગ્દર્શકે તેના હમશકલનો ઉપયોગ કર્યો.<ref>{{imdb title | id=0286499 | title=Bend It Like Beckham}}</ref> === ધી ગોલ! ટ્રાઇલોજી === બેકહામે 2005માં રજૂ થયેલી ફિલ્મ ''[[Goal! ફિલ્મ-ચલચિત્ર|ગોલ!: ધી ડ્રીમ બિગીન્સ]]'' માં [[ઝિનેદિન ઝીદાન|ઝિનેદીન ઝિદેન]] અને [[રાઉલ ગોન્ઝાલેઝ|રાઉલ]] સાથે નાનકડી ભૂમિકા ભજવી હતી. ''બેન્ડ ઇટ લાઇક બેકહામ'' માં તેનો અભિનય કરનાર હમશકલ એન્ડી હાર્મરે પણ બેકહામ તરીકે એક પાર્ટીના દ્રશ્યમાં અભિનય કર્યો હતો.<ref>{{cite web |url=http://www.beckhamlookalike.com/clients.htm |title=beckhamlookalike.com |publisher=Beckhamlookalike.com |date= |access-date=2008-11-13 |archive-date=2007-05-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070501102202/http://www.beckhamlookalike.com/clients.htm |url-status=dead }}</ref> બેકહામે પોતે અભિનય કર્યો હતો તે પછીની વાર્તા ''[[:Goal! 2: Living the Dream...|ગોલ!]]'' ''[[:Goal! 2: Living the Dream...|2: લિવીંગ ધ ડ્રીમ્સ...]]'' <ref>{{imdb title | id=0473360 | title=Goal! 2: Living the Dream... }}</ref>માં મોટી ભૂમિકામાં કે જ્યારે ફિલ્મના અગ્રણી પાત્રને [[રીઅલ મેડ્રિડ સી.એફ.|રીઅલ મેડ્રિડ]]માં તબદીલી મળે છે. આ સમયે વાર્તા રીઅલ મેડ્રિડની ટીમની આસપાસ ફરતી હતી અને બેકહામ ઉપરાત, વાસ્તવિકતામાં રીઅલ મેડ્રિડના ઘણા ખેલાડીઓ કાલ્પનિક પાત્રોની સાથે ફિલ્મમાં જોવા મળ્યા હતા. બેકહામની ભૂમિકા ''[[:Goal! 3: ટેકિંગ ઓન ધી વર્લ્ડ|ગોલ!]] '' ''[[:3: ટેકિંગ ઓન ધી વર્લ્ડ|3: ટેકીંગ ઓન ધી વર્લ્ડ]]'' માં જોવી મળી, જે [[સ્ટ્રેઇટ ટુ ડીવીડી|સીધી ડીવીડી પર]] 15 જૂન, 2009ના રોજ રજૂ થઇ હતી.<ref>{{cite web|url=http://www.imdb.com/name/nm0065743/ |title=David Beckham |publisher=Imdb.com |date= |access-date=2008-11-13}}</ref>[[લોસ એન્જલસ]], [[કેલિફોર્નિયા]] ગયા બાદ પણ, બેકહામે ફિલ્મમાં ભૂમિકા ભજવવા માટે એવું કહેતા કોઇ વ્યક્તિગત રસ દર્શાવ્યો ન હતો કે તે ખૂબ જ "મિજાજી" છે.<ref>{{cite web|url=http://www.askmen.com/gossip/david-beckham/david-beckham-hollywood-snub.html|title=David Beckham's Hollywood snub|work=askmen.com|access-date=2007-08-15|date=2007-03-02|archive-date=2007-10-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20071001005010/http://www.askmen.com/gossip/david-beckham/david-beckham-hollywood-snub.html|url-status=dead}}</ref> == વિક્રમો == બેકહામ તેના [[ઇંગ્લેન્ડની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ઇંગ્લેન્ડ]]ના કેપ્ટનકાળ દરમિયાન, 59 વખત ઇંગ્લેન્ડની આગેવાની કરી, <ref>{{cite web|url=http://www.thefa.com/WorldCup2006/NewsAndFeatures/Postings/2006/06/BeckhamStandsDown.htm|title=Beckham stands down|date=2 July 2006 access-date=14 July 2007}}</ref>જે ઇંગ્લેન્ડના ઇતિહાસમાં સૌથી વધારે છે. [[2006નો ફિફા વિશ્વ કપ|2006ના ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ]]ના બીજા તબક્કામાં [[ઇક્વોડોરની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|ઇક્વાડોર]] સામેના ફ્રિ કીકથી કરેલા ગોલ સાથે, બેકહામે ફૂટબોલની બે અનોખી ક્લબોમાં સ્થાન મેળવ્યું: તે એકમાત્ર અંગ્રેજ ખેલાડી અને રાષ્ટ્રીયતાને ધ્યાનમાં ન લેતા 21મો ખેલાડી બન્યો કે જેણે ત્રણ વિશ્વ કપમાં સ્કોર કર્યો હોય; [[રીઅલ મેડ્રિડ સી.એફ.|રીઅલ મેડ્રિડ]]ના સાથી ખેલાડી, [[રાઉલ ગોન્ઝાલેઝ|રાઉલે]] પણ થોડા દિવસો પહેલા આ સિદ્ધી હાંસલ કરી છે. <ref>"[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/world_cup_2006/4991536.stm ઇંગ્લેન્ડ 1-0 ઇક્વાડોર]", બીબીસી સ્પોર્ટ, 25 જૂન 2006, સુધારો 25 જૂન 2006</ref> વિશ્વ કપના ઇતિહાસમાં સીધી ફ્રિ કીકથી બે વાર ગોલ નોંધાવનારો તે ફક્ત પાંચમો ખેલાડી બની ગયો; અન્ય ચાર ખેલાડીઓમાં [[પેલે]], [[રોબર્ટો રિવેલીનો]], [[ટિયોફીલો ક્યુબિલ્લાસ|ટિઓફીલો ક્યુબિલ્લેસ]] અને [[બર્નાર્ડ ગેનીઘીની|બર્નાર્ડ ગેનઘીની]]નો સમાવેશ થાય છે (બેકહામે આ રીતે અગાઉ [[1998નો ફિફા વિશ્વ કપ|1998ના ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ]]ના પ્રથમ તબક્કામાં [[કોલમ્બિયાની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|કોલમ્બિયા]] વિરૂદ્ધ ગોલ કર્યો હતો). આ ત્રણેય ગોલ દક્ષિણ અમેરિકન ટીમો સામે (કોલમ્બિયા, [[આર્જેન્ટિનાની રાષ્ટ્રીય ફૂટબોલ ટીમ|આર્જેન્ટિના]] અને ઇક્વાડોર) અને દાખલો બેસાડ્યો હતો (ઉપરોક્ત બે ગોલ ફ્રિ કીકથી અને એક પેનલ્ટીથી આર્જેન્ટિના સામે કર્યો હતો). == ટેટૂઝ == બેકહામે શરીર પર ઘણા ટેટૂઝ ચિતરાવ્યા હતા, જેમાં એક તેની પત્ની [[વિક્યોરિયા બેકહામ|વિક્ટોરિયા]]ના નામનું હતું જે [[હિન્દી ભાષા|હિન્દી]]માં લખવામાં આવ્યું હતું, કેમકે બેકહામ એવું વિચારતા હતા કે તેને અંગ્રેજીમાં લખવાથી પૂરેપૂરુ સુકાશે નહીં. હિબ્રૂ ભાષામાં અન્ય ટેટૂઝમાં לדודי ודודי לי הרעה בשושנים લખવામાં આવ્યું હતું, જેનું ભાષાંતર "આઇ એમ માય બિલવ્ડ્સ, એન્ડ માય બિલવ્ડ્સ ઇઝ માઇન, થેટ શેફર્ડ્સ એમોંગ ધી લિલીઝ" થતું હતું. [[હિબ્રૂ બાઇબલ]] અને જાણીતી સત્યનિષ્ઠા માટેની [[યહૂદી|જૂ]]ઇશ [[પેઇન|સ્તુતિ]]ના [[સોંગ ઓફ સોંગ્સ]]માંથી લેવામાં આવ્યું છે. બેકહામના સંખ્યાબંધ ટેટૂઝો, તેમની ડિઝાઇન અને તેની જગ્યાઓને કારણે "[[હેલ્સ એન્જલ્સ|હેલ્ઝ એન્જલ બાઇકર]]" અને "ફૂટબોલ યોબ" જેવા દેખાતા હોવાથી ઘણા પ્રેસમાં તેમની ટીકા પણ કરવામાં આવતી હતી.<ref>{{cite news |title=Beckham's tattoo sparks debate |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/3738305.stm |publisher=BBC News |date=22 May 2004 |access-date=2006-06-27 }}</ref> લોકોની માન્યતાઓને કારણે તેમના માટે અન્ય લોકોને અગવડ ન થાય તે હેતુથી તે ફૂટબોલ રમતા સમયે ટેટૂઝ ઢંકાઇ જાય તે રીતે લાંબી બાઇના શર્ટ જ પહેરે છે.<ref>{{cite news |title=David Beckham Biography |url=http://www.imdb.com/name/nm0065743/bio |publisher=IMDb |date= |access-date=2008-08-20 }}</ref> બેકહામના ટેટૂઝ<ref>{{cite news |title=Becks' tatt-trick |publisher=Daily Star |date=16 March 2005 }}</ref>નો ઘટનાક્રમ: * એપ્રિલ 1999 - પીઠ પર પુત્ર બ્રુકલિનનું નામ *એપ્રિલ 1999 - તેની પીઠ પર "Guardian Angel" * 2000 - "વિક્યોરિયા" (હિન્દીમાં) ડાબા હાથ પર ડિઝાઇન * એપ્રિલ 2002 - રોમન આંકડો VII (7) તેના ડાબા હાથ પર * મે 2003 - લેટિન વાક્ય ''"Perfectio In Spiritu"'' , "Spiritual Perfection" માં ભાષાંતર, તેના જમણા હાથ પર * મે 2003 - લેટિન વાક્ય ''"Ut Amem Et Foveam"'' , "So That I Love And Cherish", માં ભાષાંતર કરી તેના ડાબા હાથ પર * 2003 - તેની પીઠ પર પુત્ર રોમિયોનું નામ * 2003 - તેના જમણા ખભા પર ક્લાસિકલ આર્ટ ડિઝાઇન * 2004 - તેના ગાળાના પાછળના ભાગે વિન્જ્ડ ક્રોસ * 2004 - જમણા હાથ પર એન્જલ વિથ મોટ્ટો "ઇન ધી ફેસ ઓફ એડવર્સિટી" * માર્ચ 2005 - પીઠ પર પુત્ર ક્રૂઝનું નામ * જૂન 2006 - જમણા હાથ અને ખભા પર બીજી એન્જલ અને વાદળોનો ઉમેરો * જાન્યુઆરી 2008 - ડાબા હાથ પર વિક્યોરિયાની છબી * ફેબ્રુઆરી 2008 - ડાબા હાથ પર "ફોરએવર બાય યોર સાઇડ" * 9 માર્ચ, 2008 ચોથો માળ, નંબર 8, [[કેમરોન રોડ]], [[ત્સિમ શા ત્સૂઉ|સિમ શા ત્સુઇ]] હોંગ કોંગ<ref>[http://www1.appledaily.atnext.com//template/apple/art_main.cfm?iss_id=20080310&sec_id=4104&subsec_id=12731&art_id=10845406 બેકહામ રિસીવ્ઝ ટેટૂ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080312203246/http://www1.appledaily.atnext.com/template/apple/art_main.cfm?iss_id=20080310&sec_id=4104&subsec_id=12731&art_id=10845406 |date=2008-03-12 }} (પ્રવેશ 19/03/2008) બેકહામે હોંગ કોંગમાં ગેબી નામના કલાકાર પાસે 龍威雕師 ખાતે 9 માર્ચ, 2008ના રોજ ટેટૂ ચિતરાવ્યું. [[લિબ્રોન જેમ્સ|લીબ્રોન જેમ્સ]] અને [[કોબ બ્રાયન્ટ|કોબે બ્રાયન્ટે]] પણ તે જ કલાકાર પાસેથી ટેટૂ બનાવડાવ્યું.</ref> - એક ચાઇનીઝ કહેવત "Shēng sǐ yǒu mìng fù guì zaì tiān" (生死有命 富貴在天) ભાષાંતર કરીને "ડેથ એન્ડ લાઇફ આર ફેટેડ.રિસીસ એન્ડ ઓનર આર ગવર્ન્ડ બાય હેવન" ડાબા ધડથી, તેની [[નિપલ|ડીંટડી]]થી [[ગ્રોઇન|જંઘામૂળ]] સુધી પથરાયેલું. * જૂલાઇ 2009 - "રિંગ ઓ' રોઝીસ" તેમના લગ્નની દસમી વર્ષગાંઠ નિમિત્તે તેમના ડાબા હાથ પર બેકહામે તેના ઘણા ટેટૂઝ પાછળ [[બાધ્યતા મનોગ્રસ્તિ વિકાર]]ને કારણભૂત ગણાવ્યો હતો અને એવો દાવો કર્યો હતો કે તે સોયથી થતા દર્દના આદી બની ગયો હતો.<ref>{{cite web |url=http://ocdtodayuk.org/famous_people.html |title=OCD-TODAY - Famous People |publisher=Ocdtodayuk.org |date= |access-date=2008-11-13 |archive-date=2010-11-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101121094918/http://ocdtodayuk.org/famous_people.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.dailymail.co.uk/tvshowbiz/article-381802/The-obsessive-disorder-haunts-life.html |title='The obsessive disorder that haunts my life' &#124; Mail Online |publisher=Dailymail.co.uk |date= |access-date=2008-11-13}}</ref> == સંદર્ભો == === પુસ્તકો === * {{cite book | last = Beckham | first = David | title = David Beckham: My Side | publisher = HarperCollinsWillow | year = 2002 | id = (ISBN 0-00-715732-0) }} * {{cite book | last = Beckham | first = David | coauthors = Freeman, Dean | title = Beckham: My World | publisher = Hodder & Stoughton Ltd | year = 2001 | id = (ISBN 0-340-79270-1) }} * {{cite book | last = Beckham | first = David | coauthors = Watt, Tom | title = Beckham: Both Feet on the Ground | publisher = HarperCollins | year = 2003 | id = (ISBN 0-06-057093-8) }} * {{cite book | last = Crick | first = Michael | title = The Boss -- The Many Sides of Alex Ferguson | publisher = Pocket Books | year = 2003 | id = (ISBN 0-7434-2991-5) }} * {{cite book | last = Ferguson | first = Alex | coauthors = McIlvanney, Hugh | title = Managing My Life -- My Autobiography | publisher = Hodder & Stoughton | year = 1999 | id = (ISBN 0-340-72855-8) }} === ઇન્ટરનેટ === {{reflist|3}} == બાહ્ય કડીઓ == {{wikiquote}} {{commons}} *{{FIFA player|161454|David Beckham}} * [http://www.davidbeckham.com/ ડેવિડ બેકહામની સત્તાવાર વેબસાઇટ] * [http://www.davidbeckhamacademy.com/ ડેવિડ બેકહામ એકેડેમી] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100325194024/http://www.davidbeckhamacademy.com/ |date=2010-03-25 }} * la.galaxy.mlsnet.કોમ પર [http://la.galaxy.mlsnet.com/players/bio.jsp?team=t106&player=beckham_d&playerId=bec369464&statType=current પ્રોફાઇલ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100119003132/http://la.galaxy.mlsnet.com/players/bio.jsp?team=t106&player=beckham_d&playerId=bec369464&statType=current |date=2010-01-19 }} * acmilan.com પર [http://www.acmilan.com/LM_Actor.aspx?idSquadra=3&idStagione=15&idPersona=8029&name=Beckham%20David પ્રોફાઇલ] [[શ્રેણી:જીવિત લોકો]] [[શ્રેણી:૧૯૭૫માં જન્મ]] 226t28snfj07kuct8172ps3u5tw7ynt 0 22582 825682 821580 2022-07-23T03:48:19Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:૧૯૭૩માં જન્મ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Model | name= Heidi Klum Samuel | birthname = Heidi Klum | image= Heidi Klum4crop.jpg | imagesize= 200px | caption=Heidi at [[The Heart Truth]] Fashion Show, 2008 | birthdate= {{birth date and age|mf=yes|1973|6|1}} | location= [[Bergisch Gladbach]], [[North Rhine-Westphalia]], [[West Germany]] | height= {{height|ft=5|in=9.25}}<ref name="IMG"/> | hair color= [[Blonde]] (colored; naturally brunette) | eye color= [[Eye colour#Hazel|Hazel]] | measurements = 91-69-94 (EU) / 36-28-37 (US & GB)<ref name="IMG">[http://imgmodels.com/details.aspx?navbtn=1&cityID=2&modelid=6888&pic=330.jpg&subid=2605&mainsubid=2605&catID=&indx=4 IMG Models Paris. Retrieved on 2009-02-24]{{Dead link|date=જુલાઈ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> | | size= 4-6 (US)<br /> 34-36 (EU) | homepage= http://www.heidiklum.com | spouse = Ric Pipino (1997–2002)<br />[[Seal (musician)|Seal]] (2005–present) }} '''હેઇદી સેમ્યુઅલ''' <ref name="People_Samuel"></ref> (જન્મ 1 જૂન, 1973),<ref>{{cite web|url=http://www.heidiklum.com/en/Formerly.aspx|title=Heidi Klum|access-date= 2007-08-28|publisher=heidiklum.com|quote=1. June 1973: My birthday in Bergisch Gladbach, Germany. Bundesepublik Deutschland}}</ref> જે તેના જન્મના નામ '''હેઇદી ક્લુમ''' ના નામે વધુ સારી રીતે ઓળખાય છે,<ref>જાન્યુઆરી 2010ના રોજ, તેણીની સત્તાવાર સાઇટ http://www.heidiklum.comમાં{{Dead link|date=જુલાઈ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} હજુ પણ તેના વ્યાવસાયિક નામ "ક્લુમ"નો ઉપયોગ કરાયો છે.</ref> તે [[જર્મન]] અને [[અમેરિકન]]<ref name="naturalized">{{cite web|url=http://celebrity-babies.com/2009/03/09/heidi-klum-becomes-a-citizen-for-her-children/|title=Heidi Klum Becomes a Citizen |date=2008-11-05|access-date= 2008-11-05|publisher=The Daily Mail}}</ref> મોડેલ, નાયિકા, ટેલિવીઝન યજમાન, ઉદ્યોગ સાહસિક મહિલા, ફેશન ડિઝાઇનર, [[ટેલિવીઝન નિર્માત્રી]], કલાકાર અને પ્રસંગોપાત ગાતી ગાયિકા છે. તેણીએ અંગ્રેજ ગાયક [[સિયેલ]] સાથે લગ્ન કર્યા છે. == પ્રારંભિક જીવન અને શોધ == હેઇદીને તેના માતાપિતાએ ઉછેરી હતી: ગુન્થર, કે જેઓ કોસ્મેટિક કંપનીના એક્ઝિક્યુટિવ હતા; અને એરના, હેરડ્રેસર હતા; અને [[કોલોગ્ને]]ની બહાર આવેલા શહેર [[બર્ગિશ ગ્લેડબાચ]]માં રહેતા હતા. તેના એક મિત્રએ "મોડેલ 92" નામની મોડેલીંગ સ્પર્ધામાં ભાગ લેવા માટે સમજાવી હતી.<ref>{{cite web|url=http://www.heidiklum.com/en/Formerly.aspx|title=Heidi Klum|access-date= 2007-09-25|publisher=heidiklum.com|quote=Winter}}</ref> 25,000 ભાગ લેનારાઓમાંથી, ક્લુમને 29 એપ્રિલ 1992ના રોજ વિજેતા જાહેર કરવામાં આવી હતી અને તેને ન્યુટ્રોપોલીટન મોડેલ્સ ન્યૂ યોર્કના સીઇઓ (CEO) થોમસ ઝ્યુમેર દ્વારા આશરે 300,000 અમેરિકન ડોલરના મોડેલીંગ કરાર ઓફર કરવામાં આવ્યો હતો.<ref>{{cite web|url=http://www.heidiklum.com/en/April_92.aspx|title=Heidi Klum|access-date= 2007-09-25|publisher=heidiklum.com|quote=More about "Model 92": More than 25,000 girls had sent their measurements, details and photos to the model contest. 45 of us were selected and presented on the show Gottschalk (RTL) by Germany's most famous TV host, [[Thomas Gottschalk]]. The audience chose me as the 'winner of the week' on April 15, 1992. One week later, I became the 'winner of the month.' The final competition took place on April 29. At that final stage, the judging panel was composed of fashion experts and celebrities, and their votes let me win the contest! My reward was a modeling contract, running over three years and guaranteeing a minimum sum of $300,000 dollars.}}</ref> એક વિજેતા તરીકે તેણી યજમાન [[થોમસ ગોટ્ટસચોક]] સાથેના ટોચના જર્મન ટેલિવીઝન શો ''ગોટ્ટસચોક લેઇટ નાઇટ શો'' માં દેખાઇ હતી. તેણીએ શાળામાં સ્નાતક થયા બાદના થોડા મહિનાઓ બાદ કરારનો સ્વીકાર કર્યો હતો અને ફેશન ડિઝાઇન શાળામાં એપ્રેન્ટીસ પદ માટે પ્રયત્ન નહી કરવાનું નક્કી કર્યુ હતું.<ref>{{cite web|url=http://www.heidiklum.com/en/Formerly.aspx|title=Heidi Klum|access-date= 2007-09-25|publisher=heidiklum.com|quote=Summer 1992 I stopped studying to be a fashion designer and instead, decide to pursue a career as a model}}</ref> == અભિનય અને મોડેલીંગ == ક્લુમ [[વોગ|''વોગ'']] , [[એલે (ELLE)|''એલે (ELLE)'']] અને [[મેરી ક્લેર|''મેરી ક્લેર'']] સહિતના ફેશન મેગેઝીનના કવર પર પ્રકાશિત થઇ હતી. તેણી રમતના ''[[ઇલ્લસ્ટ્રેટેડ સ્વીમસ્યૂટ ઇસ્યુ]]'' ના કવર પર દેખાયા બાદ અને "એન્જલ" તરીકે [[વિક્ટોરિયાઝ સિક્રેટ]] સાથે કામ બાદ તે જાણીતી બની ગઇ હતી.<ref>{{cite web |url=http://www.michaelgraeter.de/Amerikas_Superstar_50_Cent_bei_Saadi_Gaddafi_640.html |title=Amerikas Superstar "50 Cent" bei Saadi Gaddafi |access-date=2008-01-17 |work= |archive-date=2007-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071114094837/http://michaelgraeter.de/Amerikas_Superstar_50_Cent_bei_Saadi_Gaddafi_640.html |url-status=dead }}</ref> ક્લુમે 2009માં વિક્ટોરીયાઝ સિક્રેટ ફેશન શોમાં યજમાનપદુ કર્યું હતું. તેણીએ ''સ્પોર્ટ્સ ઇલ્લસ્ટ્રેટેડ'' શોટ્સ પર વિશ્વ કક્ષાના ફોટોગ્રાફરો સાથે કામ કરતા તેણી [[જોની ગેઇર]] [[બોડી પેઇન્ટીંગ]] કામોના ઉદ્દેશ અને વિષય તરીકે 1999થી 2006 સુધી હતી. તેણીએ ગેઇરની બોડી પેઇન્ટ કૃતિમાં [[પ્રસ્તાવના]] લખી હતી. તેણી મેકડોનાલ્ડઝ, [[બ્રાઉન]], [[એચએન્ડએમ]] અને [[લિઝ ક્લેઇબોર્ન]] સહિતની કંપનીઓની સ્પોકમોડેલ હતી. તેણી હાલમાં [[જોર્ડાક]]<ref>{{cite web|url=http://in.news.yahoo.com/070519/139/6fzul.html|title=Heidi Klum is the new face of Jordache|access-date= 2007-08-25|date=2007-05-19|publisher=Yahoo! News}}</ref> અને [[વોક્સવેગન]] માટેની વિખ્યાત સ્પોક્સમોડેલ છે. મોડેલીંગ ઉપરાંત, તેણીએ વિવિધ ટીવી શોમાં દેખા દીધી છે, જેમાં ''[[સ્પિન સિટી]]'' , ''[[સેક્સ એન્ડ ધ સિટી]]'' , ''[[યસ,ડિયર]]'' , અને ''[[હાઉ આઇ મેટ યોર મધર]]'' નો સમાવેશ થાય છે. તેણીએ ''[[બ્લો ડ્રાય]]'' ફિલ્મમાં ભારે ગુસ્સાવાળી હેર મોડેલ તરીકેની ભૂમિકા ભજવી હતી, તેમજ ''[[એલ્લા એન્ચેન્ટેડ]]'' ફિલ્મમાં સ્ત્રી રાક્ષસની ભૂમિકા ભજવી હતી અને ''[[ધી લાઇફ એન્ડ ડેથ ઓફ પીટર સેલર્સ]]'' માં ''[[ઉર્સુલા એન્ડ્રેસ]]'' નું પાત્ર ભજવ્યું હતું. તેણીએ ''[[ધી ડેવિલ વિયર્સ પ્રેડા]]'' અને ''[[પરફેક્ટ સ્ટ્રેન્જર]]'' માં કેમિયોની ભૂમિકા બજાવી હતી. જુલાઇ 2007માં અગાઉના 12 મહિનાઓમાં 8 મિલીયન ડોલરની કમાણી સાથે ક્લુમને [[ફોર્બ્સ]] દ્વારા વિશ્વમાં ટોચની કમાણી કરતી ત્રીજા ક્રમની સુપરમોડેલ તરીકે મૂકવામાં આવી હતી.<ref>{{cite web|url=http://www.forbes.com/media/2007/07/19/models-media-bundchen-biz-media-cz_kb_0716topmodels.html|title=The World's Top-Earning Models|access-date=2007-08-25|author=Kiri Blakely|date=2007-07-16|publisher=Forbes|archive-date=2012-05-29|archive-url=https://archive.today/20120529142503/http://www.forbes.com/2007/07/19/models-media-bundchen-biz-media-cz_kb_0716topmodels.html|url-status=dead}}</ref> 2008માં, ફોર્બ્સના અંદાજ અનુસાર તેણીની આવક 14 મિલીયન ડોલર હોવાનો અંદાજ મૂકીને ક્લુમને બીજા સ્થાને ખસેડી હતી. 2009માં ફોર્બ્સે તેણીની આવક 16 મિલીયન ડોલર હોવાનો અંદાજ મૂક્યો હતો.<ref>{{cite web|url=http://www.forbes.com/media/2008/04/30/models-bundchen-klum-biz-media-cz_kb_0430topmodels.html|title=The World's Top-Earning Models|access-date=2008-05-02|author=Kiri Blakely|date=2008-04-30|publisher=Forbes|archive-date=2008-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20081023222503/http://www.forbes.com/media/2008/04/30/models-bundchen-klum-biz-media-cz_kb_0430topmodels.html|url-status=dead}}</ref> ક્લુમને ન્યૂ યોર્ક શહેરમાં [[આઇએમજી મોડેલ્સ]] તરીકે સાઇન કરવામાં આવી હતી. == પ્રોજેક્ટ રનવે == [[ચિત્ર:Emmys-bennett-klum-seal.jpg|thumb|પ્રોજેક્ટ રનવે સીઝન 3 ફાયનાલિસ્ટ એવા હેઇદી અને સિયેલનો 59મા એમી પુરસ્કારઝમાં લૌરા બેન્નેટે મૂલાકાત લીધી હતી.]] તેણી ડિસેમ્બર 2004માં યુ.એસ.કેબલ ટેલિવીઝન ટેનલ બ્રેવો પરના રિયાલીટી શો ''[[પ્રોજેક્ટ રનવે]]'' ની યજમાન, જજ અને એક્ઝિક્યુટિવ નિર્માત્રી રહી હતી, જેમાં ફેશન ડિઝાઇનરો [[ન્યૂ યોર્ક ફેશન વીક]] ખાતે તેમની લાઇન દર્શાવવા તક માટે સ્પર્ધા કરી રહી છે અને પોતાની ફેશન લાઇન શરૂ કરવા માટે નાણા પ્રાપ્ત કરે છે. તેણીએ પ્રથમ પ્રત્યેક ચાર સીઝનો માટે એમી પુરસ્કારમાં નામાંકન પ્રાપ્ત કર્યું હતું.<ref>{{cite web|url=http://www.usmagazine.com/heidi_klum_1|title=Heidi Klum Celebrates Emmy Nom|access-date=2007-08-25|date=2007-07-19|publisher=[[US Weekly]]|archive-date=2007-10-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20071026114010/http://usmagazine.com/heidi_klum_1|url-status=dead}}</ref><ref name="autogenerated1">{{cite web|url=http://tvdecoder.blogs.nytimes.com/2008/07/17/emmy-nominations-they-give-awards-to-reality-shows/|title=Emmy Nominations: They Give Awards to Reality Shows? (Just Kidding, ‘The Amazing Race’ Is Outstanding)|date=2008-07-17|publisher=[[The New York Times]]}}</ref> 2008માં, ક્લુમ અને ''પ્રોજેક્ટ રનવે'' એ [[પીબોડી પુરસ્કાર]] પ્રાપ્ત કર્યો હતો, કોઇ પણ રિયાલીટી શોએ પુરસ્કાર જીત્યો હોય તેવું પ્રથમ વખતે બન્યું હતું.<ref>{{cite web|url=http://news.yahoo.com/s/eonline/20080402/en_tv_eo/68f33aa3_e8f74be0_9cc3_4cc929da3dcb|title=Report, Rock, Runway Get Peabody'd |access-date= 2008-04-04|date=2008-04-02|publisher=[[Yahoo! News]]}}</ref> ક્લુમ ''પ્રોજેક્ટ રનવે'' માટે "રિયાલીટીના શ્રેષ્ઠ યજમાન અથવા રિયાલીટી કોમ્પીટીશન શો" માટે એમીમાં નામાંકિત થઇ હતી, એમી દ્વારા આ પ્રકારની કક્ષા નક્કી કરવામાં આવી હોય તેવું આ પ્રથમ વર્ષ હતું.<ref name="autogenerated1"></ref> == ડિઝાઇનીંગ અને પર્ફ્યુમ == ક્લુમે વસ્ત્ર લાઇન (એક પુરુષો માટે) ડિઝાઇન કરી હતી, જે જર્મન મેઇલ ઓર્ડર કેટલોગ "[[ઓટ્ટો]]"માં દર્શાવાયું હતું. તેણીએ [[બિર્કનસ્ટોક]] માટે પગરખા, મૌવાડ માટે જ્વેલરી, જોર્ડેક માટે વસ્ત્ર લાઇન અને સ્વીમસ્યુટની ડિઝાઇન કરી હતી - જે 2002ના ''રમતનું વર્ણન કરતા'' સ્વિમસ્યુટ ઇસ્યુમાં દર્શાવવામાં આવ્યા હતા. તેણી વિક્ટોરીયાઝ સિક્રેટ લિંગેરી લાઇન "ધી બોડી"ની ડિઝાઇન તૈયાર કરનાર અનેક ડિઝાઇનરોમાંની એક હતી, તેણીએ [[વિક્ટોરીયાઝ સિક્રેટ]] ફેશન શોમાં દેખાવા બદલ જે લાડકું નામ પ્રાપ્ત કર્યું હતુ તેની પરથી આ નામ પડ્યું હતું.<ref>{{cite book|last=Klum|first=Heidi|last2=Postman|first2=Alexandra|title=Heidi Klum's Body of Knowledge|publisher=Crown Publishers|year=2004|ISBN=1-40000-5028-6}}</ref> તેણીનું મૌવાડ જ્વેલરી કલેક્શન સૌપ્રથમ કેબલ શોપીંગ નેટવર્ક [[ક્યુવીસી]] પર 14 સપ્ટેમ્બર 2006ના રોજ રજૂ થયું હતું અને 36 મિનીટ બાદ 16 સ્ટાઇલોમાંથી 14નું વેચાણ થયું હતું.<ref>{{cite web|url=http://www.backchannelmedia.com/newsletter/articles/4442/Luck-Was-a-Lady-Last-Night-The-Heidi-Klum-Jewelry-Collection-a-Run-way-Hit-on-QVC|title=Luck Was a Lady Last Night: The Heidi Klum Jewelry Collection a Run-way Hit on QVC|access-date=2007-08-25|date=2006-09-18|publisher=backchannelmedia.com|archive-date=2007-08-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20070824170051/http://www.backchannelmedia.com/newsletter/articles/4442/Luck-Was-a-Lady-Last-Night-The-Heidi-Klum-Jewelry-Collection-a-Run-way-Hit-on-QVC|url-status=dead}}</ref> જ્વેલરીની બીજી લાઇન સૌપ્રથમ વખત 14 એપ્રિલ 2007ના રોજ [[ક્યુવીસી]] પર રજૂ થઇ હતી, તેને પણ સમાન સફળતા પ્રાપ્ત થઇ હતી.{{Citation needed|date=May 2009}} જોર્ડેક માટે ક્લુમની વસ્ત્ર લાઇન 30 એપ્રિલ 2008ના રોજ રજૂ થઇ હતી.<ref>{{cite web|url=http://www.dailystab.com/heidi-klum-launches-her-jordache-line|title=Heidi Klum Launches Her Jordache Line|access-date= 2008-05-02|date=2008-05-01|publisher=The Daily Stab}}</ref> ક્લુમ પાસે "હેઇદી ક્લુમ" અને "મિ" નામના બે ફ્રેગરન્સીસ છે. તેણીએ "વેરી સેક્સી મેકઅપ કલેક્શન"ના ભાગ રૂપે "ધી હેઇદી ક્લુમ કલેક્શન"ના શિર્ષકવાળા વિક્ટોરીયાઝ સિક્રેટ માટે મેકઅપની ડિઝાઇન કરી હતી. પ્રથમ રન ફોલ 2007માં રજૂ થયો હતો. દ્વિતીય રન ફોલ 2008માં રજૂ થયો હતો.<ref>{{cite web|url=http://style.hollyscoop.com/heidi-klum/heidi-klum-wants-to-make-you-sexy_976.aspx|title=Heidi Klum Wants To Make You Sexy|access-date=2008-10-30|archive-date=2009-01-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20090105145457/http://style.hollyscoop.com/heidi-klum/heidi-klum-wants-to-make-you-sexy_976.aspx|url-status=dead}}</ref> ક્લુમ નેઇમસેક રોઝ [[હેઇદી ક્લુમ રોઝ]],<ref>{{cite web|url=http://www.heidi-klum-rose.de/|title=Heidi Klum Rose|access-date= 2007-08-25}}</ref><ref>[http://www.helpmefind.com/rose/pl.php?n=48497 પ્લાન્ટ: હેઇદી ક્લુમ રોઝ]</ref>ના વિકાસમાં સામેલ હતી, જે જર્મનીમાં ઉપલબ્ધ છે. [[યુએસ ઓપન]] 2008 માટે, ક્લુમે સ્ક્રીન પ્રિન્ટ ટી શર્ટ ડિઝાઇન કર્યા હતા, જેનું વેચાણ યુએસ ઓપન શોપ પરથી થયું હતું. તેમાં બાળક જેવા પતંગીયાના ચિત્રો દર્શાવવામાં આવ્યા હતા. તેમાંથી ઊભા થયેલા નાણા બિન નફાકારક સંસ્થાને યુએસ ઓપનના ઘર ગણાતા બગીચાની જાળવણી માટે અપાશે. == ''જર્મનીઝ નેક્સ્ટ ટોપમોડેલ'' == ''[[જર્મનીઝ નેક્સ્ટ ટોપમોડેલ]]'' જર્મનીનો રિયાલીટી શો છે, જે [[આઇએનજી]] સાથે મોડેલીંગ કરાર કોણ જીતશે તે નક્કી કરવા માટે વિવિધ પ્રકારની સ્પર્ધાઓમાં એક બીજાની વિરુદ્ધ સ્પર્ધકોને રજૂ કરે છે. ક્લુમ તેમાં યજમાન અને શોની સહ નિર્માત્રી છે ([[ત્યારા બેન્ક્સ]] મોડેલની સાથે). તે સીઝનના વિજેતાઓમાં [[લેના ગર્ક]], [[બાર્બરા મેઇર]], [[જેનીફર હોફ]] અને [[સારા નુરુ]]નો સમાવેશ થાય છે. તમામ ચારેય સીઝનોનું જર્મન ટીવી સ્ટેશન [[પ્રોસીબેન]] પરથી પ્રસારણ કરવામાં આવ્યું હતું. == અન્ય == ક્લુમ એક કલાકાર છે અને તેના વિવિધ પેઇન્ટીંગો યુ.એસ.માં વિવિધ મેગેઝીનોમાં 27 સપ્ટેમ્બર 2002ના રોજ દેખાયા હતા. તેણીએ 11 સપ્ટેમ્બરની ઘટનાને પગલે રાહત પૂરી પાડતા કૂતરાઓની યાદમાં "ડોગ વિથ બટરફ્લાઇસ" તરીકે કહેવાતી એક શિલ્પકૃતિ સમર્પિત કરી હતી.<ref>{{cite web|url=http://celebritydogwatcher.com/?p=1749|title=Heidi Klum and her dog Shila|date=2007-03-30|publisher=celebritydogwatcher.com}}</ref> 2004માં ક્લુમ એલેક્ઝેન્ડ્રા પોસ્ટમેન મેગેઝીનની સંપાદક ''એલે'' સાથે ''હેઇદી ક્લુમ્સ બોડી ઓફ નોલેજ'' ની સહલેખિકા બની હતી. આ પુસ્તક ક્લુમની આત્મકથા તેમજ સફળ બનવા માટેની તેની સલાહ રજૂ કરે છે. તે પહેલા, ક્લુમ જર્મન ટેલિવીઝન નેટવર્ક [[આરટીએલ]]ની વેબસાઇટ પર પ્રસંગોપાત મહેમાન કોલમિસ્ટ રહી હતી. તેણીએ જર્મન અખબાર ''[[ડાઇ ઝેઇટ]]'' માટે નિબંધ લખ્યો હતો.<ref>{{cite web|url=http://www.zeit.de/2004/49/Traum_2fKlum_49|title=Ich habe einen Traum|access-date= 2007-10-03|publisher=Die Zeit}}</ref> ક્લુમના અન્ય પ્રોજેક્ટોમાં સંગીત અને વિડીયો રમતોનો સમાવેશ થાય છે. તેણીએ 2004ની [[જેમ્સ બોન્ડ]] વિડિઓ ગેમ ''[[James Bond 007: Everything or Nothing|એવરીથીંગ ઓર નથીંગ]]'' માં દેખા દીધી હતી, જેમાં તેણી ખલનાયક ડો. કાત્યા નાદાનોવાની ભૂમિકા ભજવે છે.<ref>{{cite web|url=http://cube.ign.com/articles/498/498688p1.html|title=Interview with Heidi Klum|access-date=2007-08-25|author=IGN Staff|date=2004-03-12|publisher=[[IGN]]|archive-date=2010-12-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20101216063437/http://cube.ign.com/articles/498/498688p1.html|url-status=dead}}</ref> [[જામિરોક્વાઇ]]ના તેમના આલ્બમ ''એ ફુંક ઓડીસી'' માંથી વિડિઓ "લવ ફૂલોસોફી" અને તેના બીજા આલ્બમ ''[[વન્ડરલેન્ડ]]'' ના [[કેલીસ]]ના [[યંગ, ફ્રેશ એન' ન્યુ]] સહિતના વિવિધ સંગીત વિડિઓમાં દેખા દીધી છે. 2009ના પ્રારંભમાં, ક્લુમે વેબ આધારિત વિડિઓ "સ્પાઇક્ડ હીલઃ ભૂતિયા બળો સામે સુપરમોડેલની લડાઇ"માં અભિનય કરીને ભાગ લીધો હતો. વેબ શ્રેણીમાં મોડેલ [[કોકો રોચા]]એ ભૂમિકા ભજવી હતી અને તેનું દિગ્દર્શન ફેશન ડોક્યુમેન્ટેરીયન ડૌંગ કીવે કર્યું હતું. સ્ટોરી ક્લુમ આકા 'ધી ક્લુમિનેટર,'<ref>http://www.heidiklum.com/en/News.aspx</ref> અને તેની સ્ટાઇલીશ સાઇડકિક કોકો “ધી સેસી સુપરહીરો” રોચા ભૂત ડૌ. ફૌક્સ પાસ સાથે લડાઇ કરે છે, જે ફેશન વીકનો વિનાશ કરવાનું કાવતરું ઘડે છે. નાયિકાઓ ડો ફૌક્સ પાસની નીચ યોજનાઓને નિષ્ફળ બનાવવા માટે ડ્રાયરક ગન્સથી માંડીને મુક્કી પ્રહારો જેવી અનેક રીતે કામે લગાડે છે. ક્લુમિનેટર એન્ડ ગર્લ વન્ડર બ્રયાન પાર્કમાં એકત્ર થયેલા ફેશનીસ્ટોના સમાજને હાંકી કાઢવા માટે મૃત્યુના જોખમોને હળવા કરવા માટે ફેશન વિનાશની ચેતવણીને અવગણે છે.<ref>http://www.foxnews.com/story/0,2933,493565,00.html</ref> નવેમ્બર 2006માં, ક્લુમે સૌપ્રથમ સિંગલ "[[વન્ડરલેન્ડ]]" રજૂ કર્યું હતું, જે જર્મન રિટેઇલર [[ડૌગ્લાસ]]"ની ટેલિવીઝન જાહેરાતોની શ્રેણી માટે લખાયું હતું. તેમાંથી ઊભા થયેલા નાણાં તેના [[બર્ગીશ ગ્લેડબાચ]]ના વતનમાં બાળકોને દાનમાં અપાયા હતા. તેણીએ તેના પતિ [[સિયેલ]]ના 2007ના આલ્બમ ''સિસ્ટમ'' માં મેલોડી "વેડીંગ ડે" કે જે સિયેલે તેમના લગ્ન માટે લખ્યું હતું તે ગાયુ હતું.<ref>{{Cite web |url=http://www.contactmusic.com/news.nsf/article/klum%20i%20felt%20intimidated%20singing%20with%20seal_1048329 |title=હેઇદી ક્લુમ - ક્લુમ: 'સિયેલની સાથે ગાતી વખતે મને ભય લાગ્યો હતો' |access-date=2010-03-23 |archive-date=2009-01-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090106084216/http://www.contactmusic.com/news.nsf/article/klum%20i%20felt%20intimidated%20singing%20with%20seal_1048329 |url-status=dead }}</ref> 2008માં, ક્લુમે અમેરિકન [[વોક્સવેગન]] કોમર્શિયલમાં મહેમાન તરીકે દેખા દીધી હતી, જ્યાં બ્લેક [[બિટલ]] દ્વારા તેની મુલાકાત લેવામાં આવી હતી. જ્યારે તેણીએ ટિપ્પણી કરી કે જર્મન એન્જિનીયરીંગ અત્યંત સેક્સી છે, ત્યારે બિટલ શરમાઇને લાલ થઇ ગઇ હતી. તેણી જર્મન ટેલિવીઝન પર વોક્સવેગન અને મેકડોનાલ્ડ માટે વિવિધ જાહેરાતોનો એક ભાગ રહી હતી. નવેમ્બર 2008માં, ક્લુમ ''[[ગિટાર હિરો વર્લ્ડ ટુર]]'' કોમર્શિયલના બે ભાગમાં દેખાઇ હતી, જ્યાં તેણીએ ''[[રિસ્કી બિઝનેસ]]'' માં [[ટોમ ક્રૂઝ]] દ્રશ્ય ભજવ્યું હતું. બન્ને ભાગમાં, તેણીએ વાયરલેસ ગિતાર કંટ્રોલર સાથે લિવીંગ રુમની આસપાસ નૃત્ય કરતા [[બોબ સેગર]]ના "[[ઓલ્ડ ટાઇમ રોક એન્ડ રોલ]]"માં રેકોર્ડેડ ગીત પ્રમાણે હોઠ હલાવ્યા હતા; કોમર્શિયલના અર્ધા ભાગ સુધી ડિરેક્ટરે તેના અંડરવીયર સુધી કપડા ઉતરાવી નાખ્યા હતા અને પ્રાઇમ ટાઇમ બાદ તેનું પ્રસારણ કરવામાં આવ્યું હતું.{{Citation needed|date=May 2009}} ક્લુમ [[સ્ટારડોલ]] વેબસાઇટ પરની "રિયલ સેલિબ્રીટી" છે. સ્ટારડોલ પર ક્લુમ પાસે વર્ચ્યુઅલ જ્વેલરી અને વર્ચ્યુઅલ ક્લોથીંગ લાઇન છે જેને જોર્ડેક કહેવાય છે. વપરાશકર્તાઓ ક્લુમના [[સ્યુટ]] પર જઇ શકે છે અને મૂલાકાત લઇને તેની સાથે વાતચીત કરી શકે છે, પડતર વિનંતીઓ મોકલી શકે છે અથવા ક્લુમની ઢીંગલીને વસ્ત્રો પહેરાવી શકે છે. કેટલાક પંડિતોએ ક્લુમના વકીલો, બેરોજગાર [[કેમનિટ્સ]] બચર દ્વારા કઠોર વર્તન કરવામાં આવ્યું હતું, જેમણે ક્લુમના પિક્ચરનો સ્થાનિક નૃત્ય માટે એક જાહેરાતમાં ફ્લાયર અને વેબ પેજ પર ઉપયોગ કર્યો હતો, તેણીને ઉતારી પડતી એક નોટીસ કોર્ટમાં લડી હતી અને હારી ગયા હતા અને તેમને 2300 પાઉન્ડનો કોર્ટ ખર્ચ ચૂકવવા માટે દબાણ કરવામાં આવ્યું હતું. જર્મન નાયિકાએ પોતાના વતી ચૂકવવા માટે વિનંતી કરી હતી.<ref>[http://www.dailymail.co.uk/news/article-1134101/Supermodel-Heidi-Klum-sues-unemployed-butcher-2000-used-image-flyer-local-dance.html સુપરમોડેલ હેઇદી ક્લુમે બેરોજગાર બચરએ તેણીની પ્રતિષ્ઠાનો સ્થાનિક નૃત્ય માટે ફ્લાયર પર ઉપયોગ કર્યો તે બાદ કાનૂની દાવો દાખલ કર્યો હતો.] </ref><ref>[http://www.focus.de/panorama/boulevard/chemnitz-klum-verklagt-hartz-iv-empfaenger_aid_366661.html ઓરિજિનલ ફોકસ ઓનલાઇન બચરના કોપીરાઇટના કાનૂની દાવા પરનો લેખ (જર્મનમાં)]</ref> બાર્બી ઢીંગલીને તેના કરતા અલગ બનાવાઇ હોવા છતાં હેઇદી પણ [[બાર્બી]] ઢીંગલીની 50મી જન્મજયંતિ પર 2009માં સત્તાવાર એમ્બેસેડર બની હતી.<ref>[http://www.barbiecollector.com/news/news.aspx?news_id=211 BarbieCollector.com | સમાચારો |દર્શાવેલી ઢીંગલીઓ | હેઇદજી ક્લુમ પોઝ આપ્યો તે રીતે બાર્બી]</ref> 1 એપ્રિલ, 2009ના રોજ ક્લુમ [[સીબીએસ]] ટેલિવીઝન સ્પેશિયલ ''[[આ ગેટ ધેટ અ લોટ]]'' માં પિઝાની દુકાનમાં કામ કરતી એક છોકરી તરીકે દેખાઇ હતી. == અંગત જીવન == ક્લુમે રિક પિપીનો સાથે 1997માં લગ્ન કર્યા હતા; તે દંપતિએ 2002માં છૂટાછેડા લીધા હતા.<ref>[http://www.usatoday.com/life/people/celebwatch/celebwatch.htm?csp=34 સેલેબ વોચ: જાફરી ટામ્બોર્સ ઓન કોર્સ]</ref> છૂટાછેડાને પગલે તેણીએ [[ફ્લાવીયો બ્રેઇટોર]] સાથે મુલાકાતની શરૂઆત કરી હતી. 2003 પાનખરમાં ક્લુમે જાહેર કર્યું હતું કે તેણી બ્રેઇટોર દ્વારા ગર્ભવતી થઇ છે. જે દિવસે તેણીએ આ જાહેરાત તે જ દિવસે બ્રેઇટોર જ્વેલરી વારસ એવી [[ફિયોના સ્વારોવસ્કી]]ને ચુંબન કરતા ફોટોગ્રાફમાં દેખાયા હતા.<ref name="KlumHumour">{{cite web|url=http://news.independent.co.uk/people/profiles/article2549876.ece|title=Heidi Klum: A supermodel with a sense of humour|access-date=2007-12-04|author=Guy Adams|date=2007-05-20|publisher=[[The Independent]]|archive-date=2008-07-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20080718132039/http://news.independent.co.uk/people/profiles/article2549876.ece|url-status=dead}}</ref> ક્લુમ અને બ્રેઇટોર ત્યાર બાદ ટૂંક સમયમાં જુદા થઇ ગયા હતા. ક્લુમે 4 મે, 2004ના રોજ [[ન્યૂ યોર્ક સિટી]]માં તેના પ્રથમ બાળક હેલેન (લેની) ક્લુમ (હવે સેમ્યુઅલ)ને જન્મ આપ્યો હતો.<ref>[http://www.people.com/people/article/0,,633063,00.html ક્લુમ, ડિક્સી ચિક વેલકમ 3 બેબી ગર્લ્સ]</ref> ક્લુમના અનુસાર, બ્રેઇટોર લેનીના જૈવિક દ્રષ્ટિએ પિતા હતા,તેઓ બાળકના જીવન સાથે સંકળાયેલા નથી; તેણીએ નિશ્ચિતપણે જણાવ્યું હતું કે "સિયેલ લેનીના પિતા છે."<ref>{{citeweb|url=http://www.usatoday.com/life/people/celebwatch/2007-12-09-heidi-klum_N.htm|title=Celeb Watch: Heidi Klum relishes her model family life|access-date= 2007-12-04|author=William Keck|date=2007-12-03|publisher=[[USA Today]]}}</ref> 2004ના પ્રારંભમાં, જે ત્યારે પણ તેણી ગર્ભવતી હતી, તેવી ક્લુમે સંગીતકાર [[સિયેલ]] સાથે સંબંધોનો પ્રારંભ કર્યો હતો.<ref>{{Cite web |url=http://www.people.com/people/article/0,,1039808,00.html |title=હેઇદી ક્લુમ: સિયેલ અને હું પરણ્યા નથી |access-date=2010-03-23 |archive-date=2016-08-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160829072315/http://www.people.com/people/article/0,,1039808,00.html |url-status=dead }}</ref> ક્લુમ અને સિયેલે 10 મે 2005ના રોજ મેક્સિકોના દરિયાકિનારે લગ્ન કર્યા હતા. તેમને એકી સાથે ત્રણ જૈવિક બાળકો છે: પુત્રો હેનરી ગૂન્થર અદેમોલા દાસ્તુ સેમ્યુઅલ (જન્મ 15 સપ્ટેમ્બર 2005) <ref>{{cite web|url=http://www.people.com/people/article/0,,1103758,00.html?cid=redirect-articles/|title=Klum Names Son After Her Dad and Seal|access-date=2007-08-25|date=2005-09-14|publisher=People magazine|archive-date=2016-08-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20160829072341/http://www.people.com/people/article/0,,1103758,00.html?cid=redirect-articles%2F|url-status=dead}}</ref> અને જોહ્ન રિલે ફ્યોદોર ટાઇવો સેમ્યુઅલ (જન્મ 22 નવેમ્બર, 2006)<ref>{{cite web|url=http://www.people.com/people/article/0,26334,1542119,00.html|title=Heidi Klum and Seal Have a Boy|access-date=2007-08-25|author=Stephen M. Silverman|date=2006-11-23|publisher=People magazine|archive-date=2007-08-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20070829113205/http://www.people.com/people/article/0,26334,1542119,00.html|url-status=dead}}</ref> અને પુત્રી લૌ સુલોલા સેમ્યુઅલ (જન્મ 9 ઓક્ટોબર 2009).<ref name="lou">{{cite web|url=http://celebrity-babies.com/2009/10/12/heidi-klum-and-seal-welcome-daughter-lou/|title=Heidi Klum and Seal welcome daughter Lou Sulola Samuel|work=celebrity-babies.com|access-date= 2009-10-12}}</ref> 2009માં સિયેલે સત્તાવાર રીતે લેનીને અપનાવી હતી અને તેનું છેલ્લુ નામ બદલીને સેમ્યુઅલ રાખવામાં આવ્યું હતું.<ref>http://celebrity-babies.com/2009/12/14/seal-opens-up-about-decision-to-adopt-leni/</ref> પોતાના પરિવારને જર્મન અખબારમાં "પેચવર્ક પરિવાર" તરીકે ઉલ્લેખવામાં આવ્યું હોવાનું સાંભળતા ક્લુમે જણાવ્યું હતું કે, "હું જાણે કે હમમ, આ એક અપમાન છે કે સાચુ? આ વિશે મે સિયેલને વાત કરી હતી અને અમે, જેમ કે ખરેખર મોટી વાત છે-આપણે અલગ અલગ પ્રકારના છીએ અને આપણે નજીક આવ્યા છીએ એ આપણ દરેક એકબીજાને ચાહીએ છીએ. આને શ્યામ અથવા શ્વેત કહી શકાય, પરંતુ હું શ્વેત નથી, મારો રંગ ભૂકરો છે અને તેવી આપણી પુત્રી લેની છે. તેણી અત્યંત રૂપાળી છે, ત્યાર બાદ હું છું, તે પછી આપણો પુત્ર છે અને ત્યાર બાદ સિયેલ છે. તેથી હુ માનુ છુ કે હેય, ખરેખર 'પેચવર્ક પરિવાર' હોવું એ ખરેખર સુંદરતાનો પ્રકાર છે.'" <ref>{{cite web|url=http://www.life.com/Life/article/0,26385,1224195,00.html|title=Heidi Klum Life.com|access-date=2010-03-23|archive-date=2007-08-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20070821022329/http://www.life.com/Life/article/0,26385,1224195,00.html|url-status=dead}}</ref> <ref>{{cite web|url=http://www.life.com/Life/article/0,26385,1224195,00.html|title=Heidi Klum Life.com|access-date=2010-03-23|archive-date=2007-08-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20070821022329/http://www.life.com/Life/article/0,26385,1224195,00.html|url-status=dead}}</ref> 2008માં ક્લુમ તટસ્થ અમેરિકન નાગરિક બની હતી.<ref name="naturalized">{{cite web|url=http://www.dailymail.co.uk/tvshowbiz/article-1083081/Overjoyed-Oprah-leads-celebrations-Obama-sweeps-victory.html|title=Overjoyed Oprah leads the celebrations after Obama sweeps to victory Mail Online |date=2008-11-05|access-date= 2008-11-05|publisher=The Daily Mail}}</ref> 21 નવેમ્બર 2009ના રોજ તેણીએ સત્તાવાર રીતે તેના પતિ સિયેલની અટકનો સ્વીકાર કર્યો હતો અને હવે કાયદેસર રીતે હેઇદી સેમ્યુઅલ તરીકે ઓળખાય છે. જોકે, હજુ તેણીએ સત્તાવાર રીતે જાહેરાત નથી કરી કે તે વ્યાવસાયિક રીતે તે નામનો ઉપયોગ કરશે કે તેના [[સ્ટેજ નામ]] "ક્લુમ"નો ઉપયોગ કરવાનું ચાલુ રાખશે.<ref name="People_Samuel">{{cite web|url=http://www.people.com/people/article/0,,20321791,00.html|title=Heidi Klum Officially Takes Seal's Last Name|access-date= 2009-11-22|date=2009-11-20|publisher=People magazine|quote=A rep for Klum did not comment when asked if [she] intends to be known professionally as Heidi Samuel from now on.}}</ref> જાન્યુઆરી 2010ના રોજ તેણીની સત્તાવાર વેબસાઇટ, heidiklum.com,માં હજુ પણ તેના વ્યાવસાયિક નામ "ક્લુમ"નો ઉપયોગ થઇ રહ્યો છે. == ફિલ્મની સફર == {| class="wikitable" ! વર્ષ ! ફિલ્મ-ચલચિત્ર ! ભૂમિકા |- | 1998 | ''[[54]]'' | વીઆઇપી પેટ્રોન |- | 2001 | ''[[બ્લો ડ્રાય]]'' | જાસ્મિન |- | rowspan="2"|2004 | ''[[એલ્લા એનચેન્ટેડ]]'' | બ્રુમહિલ્દા |- | ''[[ધી લાઇફ એન્ડ ડેથ ઓફ પીટર સેલર્સ]] '' | [[ઉર્સુલા એન્ડ્રેસ]] |- | 2003 | ''[[બ્લ્યુ કોલર કોમેડી ટુર]]'' | [[વિક્ટોરીયાઝ સિક્રેટ]] સેલ્સ ગર્લ |- | 2006 | ''[[ધી ડેવિલ વેર્સ પ્રાદા]]'' | તેણી પોતે |- | 2007 | ''[[પરફેક્ટ સ્ટ્રેન્જર]]'' | વિક્ટોરીયાઝ સિક્રેટ પાર્ટી યજમાન |} હેઇદી ક્લુમ ''[[માકોમ ઇન ધ મિડલ]]'' જેવા ટીવી શોના એપિસોડમાં દેખાઇ હતી (દાંત વિનાની હેકીની ખેલાડી) અને ''[[કર્સડ]]'' . તેણીએ પોતાની જાતે [[મહેમાન-સ્ટાર]] તરીકે ''[[આઇ ગેટ ધેટ અ લોટ]]'' , ''[[સ્પિન સિટી]]'' , ''[[સેક્સ એન્ડ ધ સિટી]]'' , ''[[CSI: Miami]]'' , ''[[હાવ આઇ મેટ યોર મધર]]'' , ''[[યસ, ડિયર]]'' અને ''[[ડિસ્પરેટ હાઉસવાઇફ]]'' માં ભૂમિકા ભજવી હતી. વધુમાં, તેના મોડેલીંગની પાછળ વિડિઓ ગેઇમ''[[James Bond 007: Everything or Nothing]]'' માં કાત્યાના પાત્રમાં તેણીનો અવાજ અપાયો છે. == સંદર્ભો == {{Reflist|2}} == બાહ્ય લિન્ક્સ == * [http://www.heidiklum.com સત્તાવાર વેબસાઈટ] * {{imdb name|id=0005099|name=Heidi Klum}} * {{fashionmodel|id=Heidi_Klum|name=Heidi Klum}} * {{people.com}} * [http://heidiklum.ewestpost.com/ ''ડેર સ્પિજેલ'' સાથે મૂલાકાત, 12 ફેબ્રુઆરી, 2006] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051124092542/http://heidiklum.ewestpost.com/ |date=2005-11-24 }} * [http://sportsillustrated.cnn.com/features/2006_swimsuit/painting/ એસઆઇ.કોમ હેઈદી ક્લુમ સ્પોર્ટસ ઇલસ્ટ્રેટેડ સ્વિમસ્યુટ ઇસ્યુ ફોટો ગેલેરી ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090701084718/http://sportsillustrated.cnn.com/features/2006_swimsuit/painting/ |date=2009-07-01 }} * [http://www.conversationswithcarlos.com/showclips.htm#ENTERTAINMENT%7CHeidi_Seal ગેઇદી ક્લુમ ગર્ભવતી હતી પરંતુ તેના બાળકથી ખુશ ન હતી. ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100312081935/http://www.conversationswithcarlos.com/showclips.htm#ENTERTAINMENT%7CHeidi_Seal |date=2010-03-12 }} * [http://books.aol.com/feature/_a/interview-heidi-klum-body-of-knowledge/20060710102209990001 પુસ્તક ''બોડી ઓફ નોલેજ'' વિશે એઓએલ બુક્સ ઇન્ટરવ્યૂ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070601233524/http://books.aol.com/feature/_a/interview-heidi-klum-body-of-knowledge/20060710102209990001 |date=2007-06-01 }} {{Persondata | NAME = Klum, Heidi | ALTERNATIVE NAMES = The Body | SHORT DESCRIPTION = German model | DATE OF BIRTH = June 1, 1973 | PLACE OF BIRTH = [[Bergisch Gladbach]], [[North Rhine-Westfalia]], West Germany | DATE OF DEATH = | PLACE OF DEATH = }} [[શ્રેણી:જર્મન સ્ત્રી મોડેલ]] [[શ્રેણી:જર્મન ફિલ્મ અભિનેતાઓ]] [[શ્રેણી:યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં સ્થાયી થયેલા જર્મનો]] [[શ્રેણી:જર્મન ટેલિવીઝન અભિનેતાઓ]] [[શ્રેણી:યુનાઇટેડના તટસ્થ નાગરિકો]] [[શ્રેણી:અમેરિકન રિયાલીટી ટેલિવીઝન શ્રેણીમાં ભાગલેનારાઓ]] [[શ્રેણી:1973માં જન્મેલા]] [[શ્રેણી:જીવિત લોકો]] [[શ્રેણી:૧૯૭૩માં જન્મ]] 5zkinry8y1ue8b64y1rz0dhojjysrf6 825683 825682 2022-07-23T03:49:20Z Snehrashmi 41463 /* બાહ્ય લિન્ક્સ */ ઢાંચો:Persondata અને વધારાની શ્રેણીઓ હટાવી wikitext text/x-wiki {{Infobox Model | name= Heidi Klum Samuel | birthname = Heidi Klum | image= Heidi Klum4crop.jpg | imagesize= 200px | caption=Heidi at [[The Heart Truth]] Fashion Show, 2008 | birthdate= {{birth date and age|mf=yes|1973|6|1}} | location= [[Bergisch Gladbach]], [[North Rhine-Westphalia]], [[West Germany]] | height= {{height|ft=5|in=9.25}}<ref name="IMG"/> | hair color= [[Blonde]] (colored; naturally brunette) | eye color= [[Eye colour#Hazel|Hazel]] | measurements = 91-69-94 (EU) / 36-28-37 (US & GB)<ref name="IMG">[http://imgmodels.com/details.aspx?navbtn=1&cityID=2&modelid=6888&pic=330.jpg&subid=2605&mainsubid=2605&catID=&indx=4 IMG Models Paris. Retrieved on 2009-02-24]{{Dead link|date=જુલાઈ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> | | size= 4-6 (US)<br /> 34-36 (EU) | homepage= http://www.heidiklum.com | spouse = Ric Pipino (1997–2002)<br />[[Seal (musician)|Seal]] (2005–present) }} '''હેઇદી સેમ્યુઅલ''' <ref name="People_Samuel"></ref> (જન્મ 1 જૂન, 1973),<ref>{{cite web|url=http://www.heidiklum.com/en/Formerly.aspx|title=Heidi Klum|access-date= 2007-08-28|publisher=heidiklum.com|quote=1. June 1973: My birthday in Bergisch Gladbach, Germany. Bundesepublik Deutschland}}</ref> જે તેના જન્મના નામ '''હેઇદી ક્લુમ''' ના નામે વધુ સારી રીતે ઓળખાય છે,<ref>જાન્યુઆરી 2010ના રોજ, તેણીની સત્તાવાર સાઇટ http://www.heidiklum.comમાં{{Dead link|date=જુલાઈ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} હજુ પણ તેના વ્યાવસાયિક નામ "ક્લુમ"નો ઉપયોગ કરાયો છે.</ref> તે [[જર્મન]] અને [[અમેરિકન]]<ref name="naturalized">{{cite web|url=http://celebrity-babies.com/2009/03/09/heidi-klum-becomes-a-citizen-for-her-children/|title=Heidi Klum Becomes a Citizen |date=2008-11-05|access-date= 2008-11-05|publisher=The Daily Mail}}</ref> મોડેલ, નાયિકા, ટેલિવીઝન યજમાન, ઉદ્યોગ સાહસિક મહિલા, ફેશન ડિઝાઇનર, [[ટેલિવીઝન નિર્માત્રી]], કલાકાર અને પ્રસંગોપાત ગાતી ગાયિકા છે. તેણીએ અંગ્રેજ ગાયક [[સિયેલ]] સાથે લગ્ન કર્યા છે. == પ્રારંભિક જીવન અને શોધ == હેઇદીને તેના માતાપિતાએ ઉછેરી હતી: ગુન્થર, કે જેઓ કોસ્મેટિક કંપનીના એક્ઝિક્યુટિવ હતા; અને એરના, હેરડ્રેસર હતા; અને [[કોલોગ્ને]]ની બહાર આવેલા શહેર [[બર્ગિશ ગ્લેડબાચ]]માં રહેતા હતા. તેના એક મિત્રએ "મોડેલ 92" નામની મોડેલીંગ સ્પર્ધામાં ભાગ લેવા માટે સમજાવી હતી.<ref>{{cite web|url=http://www.heidiklum.com/en/Formerly.aspx|title=Heidi Klum|access-date= 2007-09-25|publisher=heidiklum.com|quote=Winter}}</ref> 25,000 ભાગ લેનારાઓમાંથી, ક્લુમને 29 એપ્રિલ 1992ના રોજ વિજેતા જાહેર કરવામાં આવી હતી અને તેને ન્યુટ્રોપોલીટન મોડેલ્સ ન્યૂ યોર્કના સીઇઓ (CEO) થોમસ ઝ્યુમેર દ્વારા આશરે 300,000 અમેરિકન ડોલરના મોડેલીંગ કરાર ઓફર કરવામાં આવ્યો હતો.<ref>{{cite web|url=http://www.heidiklum.com/en/April_92.aspx|title=Heidi Klum|access-date= 2007-09-25|publisher=heidiklum.com|quote=More about "Model 92": More than 25,000 girls had sent their measurements, details and photos to the model contest. 45 of us were selected and presented on the show Gottschalk (RTL) by Germany's most famous TV host, [[Thomas Gottschalk]]. The audience chose me as the 'winner of the week' on April 15, 1992. One week later, I became the 'winner of the month.' The final competition took place on April 29. At that final stage, the judging panel was composed of fashion experts and celebrities, and their votes let me win the contest! My reward was a modeling contract, running over three years and guaranteeing a minimum sum of $300,000 dollars.}}</ref> એક વિજેતા તરીકે તેણી યજમાન [[થોમસ ગોટ્ટસચોક]] સાથેના ટોચના જર્મન ટેલિવીઝન શો ''ગોટ્ટસચોક લેઇટ નાઇટ શો'' માં દેખાઇ હતી. તેણીએ શાળામાં સ્નાતક થયા બાદના થોડા મહિનાઓ બાદ કરારનો સ્વીકાર કર્યો હતો અને ફેશન ડિઝાઇન શાળામાં એપ્રેન્ટીસ પદ માટે પ્રયત્ન નહી કરવાનું નક્કી કર્યુ હતું.<ref>{{cite web|url=http://www.heidiklum.com/en/Formerly.aspx|title=Heidi Klum|access-date= 2007-09-25|publisher=heidiklum.com|quote=Summer 1992 I stopped studying to be a fashion designer and instead, decide to pursue a career as a model}}</ref> == અભિનય અને મોડેલીંગ == ક્લુમ [[વોગ|''વોગ'']] , [[એલે (ELLE)|''એલે (ELLE)'']] અને [[મેરી ક્લેર|''મેરી ક્લેર'']] સહિતના ફેશન મેગેઝીનના કવર પર પ્રકાશિત થઇ હતી. તેણી રમતના ''[[ઇલ્લસ્ટ્રેટેડ સ્વીમસ્યૂટ ઇસ્યુ]]'' ના કવર પર દેખાયા બાદ અને "એન્જલ" તરીકે [[વિક્ટોરિયાઝ સિક્રેટ]] સાથે કામ બાદ તે જાણીતી બની ગઇ હતી.<ref>{{cite web |url=http://www.michaelgraeter.de/Amerikas_Superstar_50_Cent_bei_Saadi_Gaddafi_640.html |title=Amerikas Superstar "50 Cent" bei Saadi Gaddafi |access-date=2008-01-17 |work= |archive-date=2007-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071114094837/http://michaelgraeter.de/Amerikas_Superstar_50_Cent_bei_Saadi_Gaddafi_640.html |url-status=dead }}</ref> ક્લુમે 2009માં વિક્ટોરીયાઝ સિક્રેટ ફેશન શોમાં યજમાનપદુ કર્યું હતું. તેણીએ ''સ્પોર્ટ્સ ઇલ્લસ્ટ્રેટેડ'' શોટ્સ પર વિશ્વ કક્ષાના ફોટોગ્રાફરો સાથે કામ કરતા તેણી [[જોની ગેઇર]] [[બોડી પેઇન્ટીંગ]] કામોના ઉદ્દેશ અને વિષય તરીકે 1999થી 2006 સુધી હતી. તેણીએ ગેઇરની બોડી પેઇન્ટ કૃતિમાં [[પ્રસ્તાવના]] લખી હતી. તેણી મેકડોનાલ્ડઝ, [[બ્રાઉન]], [[એચએન્ડએમ]] અને [[લિઝ ક્લેઇબોર્ન]] સહિતની કંપનીઓની સ્પોકમોડેલ હતી. તેણી હાલમાં [[જોર્ડાક]]<ref>{{cite web|url=http://in.news.yahoo.com/070519/139/6fzul.html|title=Heidi Klum is the new face of Jordache|access-date= 2007-08-25|date=2007-05-19|publisher=Yahoo! News}}</ref> અને [[વોક્સવેગન]] માટેની વિખ્યાત સ્પોક્સમોડેલ છે. મોડેલીંગ ઉપરાંત, તેણીએ વિવિધ ટીવી શોમાં દેખા દીધી છે, જેમાં ''[[સ્પિન સિટી]]'' , ''[[સેક્સ એન્ડ ધ સિટી]]'' , ''[[યસ,ડિયર]]'' , અને ''[[હાઉ આઇ મેટ યોર મધર]]'' નો સમાવેશ થાય છે. તેણીએ ''[[બ્લો ડ્રાય]]'' ફિલ્મમાં ભારે ગુસ્સાવાળી હેર મોડેલ તરીકેની ભૂમિકા ભજવી હતી, તેમજ ''[[એલ્લા એન્ચેન્ટેડ]]'' ફિલ્મમાં સ્ત્રી રાક્ષસની ભૂમિકા ભજવી હતી અને ''[[ધી લાઇફ એન્ડ ડેથ ઓફ પીટર સેલર્સ]]'' માં ''[[ઉર્સુલા એન્ડ્રેસ]]'' નું પાત્ર ભજવ્યું હતું. તેણીએ ''[[ધી ડેવિલ વિયર્સ પ્રેડા]]'' અને ''[[પરફેક્ટ સ્ટ્રેન્જર]]'' માં કેમિયોની ભૂમિકા બજાવી હતી. જુલાઇ 2007માં અગાઉના 12 મહિનાઓમાં 8 મિલીયન ડોલરની કમાણી સાથે ક્લુમને [[ફોર્બ્સ]] દ્વારા વિશ્વમાં ટોચની કમાણી કરતી ત્રીજા ક્રમની સુપરમોડેલ તરીકે મૂકવામાં આવી હતી.<ref>{{cite web|url=http://www.forbes.com/media/2007/07/19/models-media-bundchen-biz-media-cz_kb_0716topmodels.html|title=The World's Top-Earning Models|access-date=2007-08-25|author=Kiri Blakely|date=2007-07-16|publisher=Forbes|archive-date=2012-05-29|archive-url=https://archive.today/20120529142503/http://www.forbes.com/2007/07/19/models-media-bundchen-biz-media-cz_kb_0716topmodels.html|url-status=dead}}</ref> 2008માં, ફોર્બ્સના અંદાજ અનુસાર તેણીની આવક 14 મિલીયન ડોલર હોવાનો અંદાજ મૂકીને ક્લુમને બીજા સ્થાને ખસેડી હતી. 2009માં ફોર્બ્સે તેણીની આવક 16 મિલીયન ડોલર હોવાનો અંદાજ મૂક્યો હતો.<ref>{{cite web|url=http://www.forbes.com/media/2008/04/30/models-bundchen-klum-biz-media-cz_kb_0430topmodels.html|title=The World's Top-Earning Models|access-date=2008-05-02|author=Kiri Blakely|date=2008-04-30|publisher=Forbes|archive-date=2008-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20081023222503/http://www.forbes.com/media/2008/04/30/models-bundchen-klum-biz-media-cz_kb_0430topmodels.html|url-status=dead}}</ref> ક્લુમને ન્યૂ યોર્ક શહેરમાં [[આઇએમજી મોડેલ્સ]] તરીકે સાઇન કરવામાં આવી હતી. == પ્રોજેક્ટ રનવે == [[ચિત્ર:Emmys-bennett-klum-seal.jpg|thumb|પ્રોજેક્ટ રનવે સીઝન 3 ફાયનાલિસ્ટ એવા હેઇદી અને સિયેલનો 59મા એમી પુરસ્કારઝમાં લૌરા બેન્નેટે મૂલાકાત લીધી હતી.]] તેણી ડિસેમ્બર 2004માં યુ.એસ.કેબલ ટેલિવીઝન ટેનલ બ્રેવો પરના રિયાલીટી શો ''[[પ્રોજેક્ટ રનવે]]'' ની યજમાન, જજ અને એક્ઝિક્યુટિવ નિર્માત્રી રહી હતી, જેમાં ફેશન ડિઝાઇનરો [[ન્યૂ યોર્ક ફેશન વીક]] ખાતે તેમની લાઇન દર્શાવવા તક માટે સ્પર્ધા કરી રહી છે અને પોતાની ફેશન લાઇન શરૂ કરવા માટે નાણા પ્રાપ્ત કરે છે. તેણીએ પ્રથમ પ્રત્યેક ચાર સીઝનો માટે એમી પુરસ્કારમાં નામાંકન પ્રાપ્ત કર્યું હતું.<ref>{{cite web|url=http://www.usmagazine.com/heidi_klum_1|title=Heidi Klum Celebrates Emmy Nom|access-date=2007-08-25|date=2007-07-19|publisher=[[US Weekly]]|archive-date=2007-10-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20071026114010/http://usmagazine.com/heidi_klum_1|url-status=dead}}</ref><ref name="autogenerated1">{{cite web|url=http://tvdecoder.blogs.nytimes.com/2008/07/17/emmy-nominations-they-give-awards-to-reality-shows/|title=Emmy Nominations: They Give Awards to Reality Shows? (Just Kidding, ‘The Amazing Race’ Is Outstanding)|date=2008-07-17|publisher=[[The New York Times]]}}</ref> 2008માં, ક્લુમ અને ''પ્રોજેક્ટ રનવે'' એ [[પીબોડી પુરસ્કાર]] પ્રાપ્ત કર્યો હતો, કોઇ પણ રિયાલીટી શોએ પુરસ્કાર જીત્યો હોય તેવું પ્રથમ વખતે બન્યું હતું.<ref>{{cite web|url=http://news.yahoo.com/s/eonline/20080402/en_tv_eo/68f33aa3_e8f74be0_9cc3_4cc929da3dcb|title=Report, Rock, Runway Get Peabody'd |access-date= 2008-04-04|date=2008-04-02|publisher=[[Yahoo! News]]}}</ref> ક્લુમ ''પ્રોજેક્ટ રનવે'' માટે "રિયાલીટીના શ્રેષ્ઠ યજમાન અથવા રિયાલીટી કોમ્પીટીશન શો" માટે એમીમાં નામાંકિત થઇ હતી, એમી દ્વારા આ પ્રકારની કક્ષા નક્કી કરવામાં આવી હોય તેવું આ પ્રથમ વર્ષ હતું.<ref name="autogenerated1"></ref> == ડિઝાઇનીંગ અને પર્ફ્યુમ == ક્લુમે વસ્ત્ર લાઇન (એક પુરુષો માટે) ડિઝાઇન કરી હતી, જે જર્મન મેઇલ ઓર્ડર કેટલોગ "[[ઓટ્ટો]]"માં દર્શાવાયું હતું. તેણીએ [[બિર્કનસ્ટોક]] માટે પગરખા, મૌવાડ માટે જ્વેલરી, જોર્ડેક માટે વસ્ત્ર લાઇન અને સ્વીમસ્યુટની ડિઝાઇન કરી હતી - જે 2002ના ''રમતનું વર્ણન કરતા'' સ્વિમસ્યુટ ઇસ્યુમાં દર્શાવવામાં આવ્યા હતા. તેણી વિક્ટોરીયાઝ સિક્રેટ લિંગેરી લાઇન "ધી બોડી"ની ડિઝાઇન તૈયાર કરનાર અનેક ડિઝાઇનરોમાંની એક હતી, તેણીએ [[વિક્ટોરીયાઝ સિક્રેટ]] ફેશન શોમાં દેખાવા બદલ જે લાડકું નામ પ્રાપ્ત કર્યું હતુ તેની પરથી આ નામ પડ્યું હતું.<ref>{{cite book|last=Klum|first=Heidi|last2=Postman|first2=Alexandra|title=Heidi Klum's Body of Knowledge|publisher=Crown Publishers|year=2004|ISBN=1-40000-5028-6}}</ref> તેણીનું મૌવાડ જ્વેલરી કલેક્શન સૌપ્રથમ કેબલ શોપીંગ નેટવર્ક [[ક્યુવીસી]] પર 14 સપ્ટેમ્બર 2006ના રોજ રજૂ થયું હતું અને 36 મિનીટ બાદ 16 સ્ટાઇલોમાંથી 14નું વેચાણ થયું હતું.<ref>{{cite web|url=http://www.backchannelmedia.com/newsletter/articles/4442/Luck-Was-a-Lady-Last-Night-The-Heidi-Klum-Jewelry-Collection-a-Run-way-Hit-on-QVC|title=Luck Was a Lady Last Night: The Heidi Klum Jewelry Collection a Run-way Hit on QVC|access-date=2007-08-25|date=2006-09-18|publisher=backchannelmedia.com|archive-date=2007-08-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20070824170051/http://www.backchannelmedia.com/newsletter/articles/4442/Luck-Was-a-Lady-Last-Night-The-Heidi-Klum-Jewelry-Collection-a-Run-way-Hit-on-QVC|url-status=dead}}</ref> જ્વેલરીની બીજી લાઇન સૌપ્રથમ વખત 14 એપ્રિલ 2007ના રોજ [[ક્યુવીસી]] પર રજૂ થઇ હતી, તેને પણ સમાન સફળતા પ્રાપ્ત થઇ હતી.{{Citation needed|date=May 2009}} જોર્ડેક માટે ક્લુમની વસ્ત્ર લાઇન 30 એપ્રિલ 2008ના રોજ રજૂ થઇ હતી.<ref>{{cite web|url=http://www.dailystab.com/heidi-klum-launches-her-jordache-line|title=Heidi Klum Launches Her Jordache Line|access-date= 2008-05-02|date=2008-05-01|publisher=The Daily Stab}}</ref> ક્લુમ પાસે "હેઇદી ક્લુમ" અને "મિ" નામના બે ફ્રેગરન્સીસ છે. તેણીએ "વેરી સેક્સી મેકઅપ કલેક્શન"ના ભાગ રૂપે "ધી હેઇદી ક્લુમ કલેક્શન"ના શિર્ષકવાળા વિક્ટોરીયાઝ સિક્રેટ માટે મેકઅપની ડિઝાઇન કરી હતી. પ્રથમ રન ફોલ 2007માં રજૂ થયો હતો. દ્વિતીય રન ફોલ 2008માં રજૂ થયો હતો.<ref>{{cite web|url=http://style.hollyscoop.com/heidi-klum/heidi-klum-wants-to-make-you-sexy_976.aspx|title=Heidi Klum Wants To Make You Sexy|access-date=2008-10-30|archive-date=2009-01-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20090105145457/http://style.hollyscoop.com/heidi-klum/heidi-klum-wants-to-make-you-sexy_976.aspx|url-status=dead}}</ref> ક્લુમ નેઇમસેક રોઝ [[હેઇદી ક્લુમ રોઝ]],<ref>{{cite web|url=http://www.heidi-klum-rose.de/|title=Heidi Klum Rose|access-date= 2007-08-25}}</ref><ref>[http://www.helpmefind.com/rose/pl.php?n=48497 પ્લાન્ટ: હેઇદી ક્લુમ રોઝ]</ref>ના વિકાસમાં સામેલ હતી, જે જર્મનીમાં ઉપલબ્ધ છે. [[યુએસ ઓપન]] 2008 માટે, ક્લુમે સ્ક્રીન પ્રિન્ટ ટી શર્ટ ડિઝાઇન કર્યા હતા, જેનું વેચાણ યુએસ ઓપન શોપ પરથી થયું હતું. તેમાં બાળક જેવા પતંગીયાના ચિત્રો દર્શાવવામાં આવ્યા હતા. તેમાંથી ઊભા થયેલા નાણા બિન નફાકારક સંસ્થાને યુએસ ઓપનના ઘર ગણાતા બગીચાની જાળવણી માટે અપાશે. == ''જર્મનીઝ નેક્સ્ટ ટોપમોડેલ'' == ''[[જર્મનીઝ નેક્સ્ટ ટોપમોડેલ]]'' જર્મનીનો રિયાલીટી શો છે, જે [[આઇએનજી]] સાથે મોડેલીંગ કરાર કોણ જીતશે તે નક્કી કરવા માટે વિવિધ પ્રકારની સ્પર્ધાઓમાં એક બીજાની વિરુદ્ધ સ્પર્ધકોને રજૂ કરે છે. ક્લુમ તેમાં યજમાન અને શોની સહ નિર્માત્રી છે ([[ત્યારા બેન્ક્સ]] મોડેલની સાથે). તે સીઝનના વિજેતાઓમાં [[લેના ગર્ક]], [[બાર્બરા મેઇર]], [[જેનીફર હોફ]] અને [[સારા નુરુ]]નો સમાવેશ થાય છે. તમામ ચારેય સીઝનોનું જર્મન ટીવી સ્ટેશન [[પ્રોસીબેન]] પરથી પ્રસારણ કરવામાં આવ્યું હતું. == અન્ય == ક્લુમ એક કલાકાર છે અને તેના વિવિધ પેઇન્ટીંગો યુ.એસ.માં વિવિધ મેગેઝીનોમાં 27 સપ્ટેમ્બર 2002ના રોજ દેખાયા હતા. તેણીએ 11 સપ્ટેમ્બરની ઘટનાને પગલે રાહત પૂરી પાડતા કૂતરાઓની યાદમાં "ડોગ વિથ બટરફ્લાઇસ" તરીકે કહેવાતી એક શિલ્પકૃતિ સમર્પિત કરી હતી.<ref>{{cite web|url=http://celebritydogwatcher.com/?p=1749|title=Heidi Klum and her dog Shila|date=2007-03-30|publisher=celebritydogwatcher.com}}</ref> 2004માં ક્લુમ એલેક્ઝેન્ડ્રા પોસ્ટમેન મેગેઝીનની સંપાદક ''એલે'' સાથે ''હેઇદી ક્લુમ્સ બોડી ઓફ નોલેજ'' ની સહલેખિકા બની હતી. આ પુસ્તક ક્લુમની આત્મકથા તેમજ સફળ બનવા માટેની તેની સલાહ રજૂ કરે છે. તે પહેલા, ક્લુમ જર્મન ટેલિવીઝન નેટવર્ક [[આરટીએલ]]ની વેબસાઇટ પર પ્રસંગોપાત મહેમાન કોલમિસ્ટ રહી હતી. તેણીએ જર્મન અખબાર ''[[ડાઇ ઝેઇટ]]'' માટે નિબંધ લખ્યો હતો.<ref>{{cite web|url=http://www.zeit.de/2004/49/Traum_2fKlum_49|title=Ich habe einen Traum|access-date= 2007-10-03|publisher=Die Zeit}}</ref> ક્લુમના અન્ય પ્રોજેક્ટોમાં સંગીત અને વિડીયો રમતોનો સમાવેશ થાય છે. તેણીએ 2004ની [[જેમ્સ બોન્ડ]] વિડિઓ ગેમ ''[[James Bond 007: Everything or Nothing|એવરીથીંગ ઓર નથીંગ]]'' માં દેખા દીધી હતી, જેમાં તેણી ખલનાયક ડો. કાત્યા નાદાનોવાની ભૂમિકા ભજવે છે.<ref>{{cite web|url=http://cube.ign.com/articles/498/498688p1.html|title=Interview with Heidi Klum|access-date=2007-08-25|author=IGN Staff|date=2004-03-12|publisher=[[IGN]]|archive-date=2010-12-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20101216063437/http://cube.ign.com/articles/498/498688p1.html|url-status=dead}}</ref> [[જામિરોક્વાઇ]]ના તેમના આલ્બમ ''એ ફુંક ઓડીસી'' માંથી વિડિઓ "લવ ફૂલોસોફી" અને તેના બીજા આલ્બમ ''[[વન્ડરલેન્ડ]]'' ના [[કેલીસ]]ના [[યંગ, ફ્રેશ એન' ન્યુ]] સહિતના વિવિધ સંગીત વિડિઓમાં દેખા દીધી છે. 2009ના પ્રારંભમાં, ક્લુમે વેબ આધારિત વિડિઓ "સ્પાઇક્ડ હીલઃ ભૂતિયા બળો સામે સુપરમોડેલની લડાઇ"માં અભિનય કરીને ભાગ લીધો હતો. વેબ શ્રેણીમાં મોડેલ [[કોકો રોચા]]એ ભૂમિકા ભજવી હતી અને તેનું દિગ્દર્શન ફેશન ડોક્યુમેન્ટેરીયન ડૌંગ કીવે કર્યું હતું. સ્ટોરી ક્લુમ આકા 'ધી ક્લુમિનેટર,'<ref>http://www.heidiklum.com/en/News.aspx</ref> અને તેની સ્ટાઇલીશ સાઇડકિક કોકો “ધી સેસી સુપરહીરો” રોચા ભૂત ડૌ. ફૌક્સ પાસ સાથે લડાઇ કરે છે, જે ફેશન વીકનો વિનાશ કરવાનું કાવતરું ઘડે છે. નાયિકાઓ ડો ફૌક્સ પાસની નીચ યોજનાઓને નિષ્ફળ બનાવવા માટે ડ્રાયરક ગન્સથી માંડીને મુક્કી પ્રહારો જેવી અનેક રીતે કામે લગાડે છે. ક્લુમિનેટર એન્ડ ગર્લ વન્ડર બ્રયાન પાર્કમાં એકત્ર થયેલા ફેશનીસ્ટોના સમાજને હાંકી કાઢવા માટે મૃત્યુના જોખમોને હળવા કરવા માટે ફેશન વિનાશની ચેતવણીને અવગણે છે.<ref>http://www.foxnews.com/story/0,2933,493565,00.html</ref> નવેમ્બર 2006માં, ક્લુમે સૌપ્રથમ સિંગલ "[[વન્ડરલેન્ડ]]" રજૂ કર્યું હતું, જે જર્મન રિટેઇલર [[ડૌગ્લાસ]]"ની ટેલિવીઝન જાહેરાતોની શ્રેણી માટે લખાયું હતું. તેમાંથી ઊભા થયેલા નાણાં તેના [[બર્ગીશ ગ્લેડબાચ]]ના વતનમાં બાળકોને દાનમાં અપાયા હતા. તેણીએ તેના પતિ [[સિયેલ]]ના 2007ના આલ્બમ ''સિસ્ટમ'' માં મેલોડી "વેડીંગ ડે" કે જે સિયેલે તેમના લગ્ન માટે લખ્યું હતું તે ગાયુ હતું.<ref>{{Cite web |url=http://www.contactmusic.com/news.nsf/article/klum%20i%20felt%20intimidated%20singing%20with%20seal_1048329 |title=હેઇદી ક્લુમ - ક્લુમ: 'સિયેલની સાથે ગાતી વખતે મને ભય લાગ્યો હતો' |access-date=2010-03-23 |archive-date=2009-01-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090106084216/http://www.contactmusic.com/news.nsf/article/klum%20i%20felt%20intimidated%20singing%20with%20seal_1048329 |url-status=dead }}</ref> 2008માં, ક્લુમે અમેરિકન [[વોક્સવેગન]] કોમર્શિયલમાં મહેમાન તરીકે દેખા દીધી હતી, જ્યાં બ્લેક [[બિટલ]] દ્વારા તેની મુલાકાત લેવામાં આવી હતી. જ્યારે તેણીએ ટિપ્પણી કરી કે જર્મન એન્જિનીયરીંગ અત્યંત સેક્સી છે, ત્યારે બિટલ શરમાઇને લાલ થઇ ગઇ હતી. તેણી જર્મન ટેલિવીઝન પર વોક્સવેગન અને મેકડોનાલ્ડ માટે વિવિધ જાહેરાતોનો એક ભાગ રહી હતી. નવેમ્બર 2008માં, ક્લુમ ''[[ગિટાર હિરો વર્લ્ડ ટુર]]'' કોમર્શિયલના બે ભાગમાં દેખાઇ હતી, જ્યાં તેણીએ ''[[રિસ્કી બિઝનેસ]]'' માં [[ટોમ ક્રૂઝ]] દ્રશ્ય ભજવ્યું હતું. બન્ને ભાગમાં, તેણીએ વાયરલેસ ગિતાર કંટ્રોલર સાથે લિવીંગ રુમની આસપાસ નૃત્ય કરતા [[બોબ સેગર]]ના "[[ઓલ્ડ ટાઇમ રોક એન્ડ રોલ]]"માં રેકોર્ડેડ ગીત પ્રમાણે હોઠ હલાવ્યા હતા; કોમર્શિયલના અર્ધા ભાગ સુધી ડિરેક્ટરે તેના અંડરવીયર સુધી કપડા ઉતરાવી નાખ્યા હતા અને પ્રાઇમ ટાઇમ બાદ તેનું પ્રસારણ કરવામાં આવ્યું હતું.{{Citation needed|date=May 2009}} ક્લુમ [[સ્ટારડોલ]] વેબસાઇટ પરની "રિયલ સેલિબ્રીટી" છે. સ્ટારડોલ પર ક્લુમ પાસે વર્ચ્યુઅલ જ્વેલરી અને વર્ચ્યુઅલ ક્લોથીંગ લાઇન છે જેને જોર્ડેક કહેવાય છે. વપરાશકર્તાઓ ક્લુમના [[સ્યુટ]] પર જઇ શકે છે અને મૂલાકાત લઇને તેની સાથે વાતચીત કરી શકે છે, પડતર વિનંતીઓ મોકલી શકે છે અથવા ક્લુમની ઢીંગલીને વસ્ત્રો પહેરાવી શકે છે. કેટલાક પંડિતોએ ક્લુમના વકીલો, બેરોજગાર [[કેમનિટ્સ]] બચર દ્વારા કઠોર વર્તન કરવામાં આવ્યું હતું, જેમણે ક્લુમના પિક્ચરનો સ્થાનિક નૃત્ય માટે એક જાહેરાતમાં ફ્લાયર અને વેબ પેજ પર ઉપયોગ કર્યો હતો, તેણીને ઉતારી પડતી એક નોટીસ કોર્ટમાં લડી હતી અને હારી ગયા હતા અને તેમને 2300 પાઉન્ડનો કોર્ટ ખર્ચ ચૂકવવા માટે દબાણ કરવામાં આવ્યું હતું. જર્મન નાયિકાએ પોતાના વતી ચૂકવવા માટે વિનંતી કરી હતી.<ref>[http://www.dailymail.co.uk/news/article-1134101/Supermodel-Heidi-Klum-sues-unemployed-butcher-2000-used-image-flyer-local-dance.html સુપરમોડેલ હેઇદી ક્લુમે બેરોજગાર બચરએ તેણીની પ્રતિષ્ઠાનો સ્થાનિક નૃત્ય માટે ફ્લાયર પર ઉપયોગ કર્યો તે બાદ કાનૂની દાવો દાખલ કર્યો હતો.] </ref><ref>[http://www.focus.de/panorama/boulevard/chemnitz-klum-verklagt-hartz-iv-empfaenger_aid_366661.html ઓરિજિનલ ફોકસ ઓનલાઇન બચરના કોપીરાઇટના કાનૂની દાવા પરનો લેખ (જર્મનમાં)]</ref> બાર્બી ઢીંગલીને તેના કરતા અલગ બનાવાઇ હોવા છતાં હેઇદી પણ [[બાર્બી]] ઢીંગલીની 50મી જન્મજયંતિ પર 2009માં સત્તાવાર એમ્બેસેડર બની હતી.<ref>[http://www.barbiecollector.com/news/news.aspx?news_id=211 BarbieCollector.com | સમાચારો |દર્શાવેલી ઢીંગલીઓ | હેઇદજી ક્લુમ પોઝ આપ્યો તે રીતે બાર્બી]</ref> 1 એપ્રિલ, 2009ના રોજ ક્લુમ [[સીબીએસ]] ટેલિવીઝન સ્પેશિયલ ''[[આ ગેટ ધેટ અ લોટ]]'' માં પિઝાની દુકાનમાં કામ કરતી એક છોકરી તરીકે દેખાઇ હતી. == અંગત જીવન == ક્લુમે રિક પિપીનો સાથે 1997માં લગ્ન કર્યા હતા; તે દંપતિએ 2002માં છૂટાછેડા લીધા હતા.<ref>[http://www.usatoday.com/life/people/celebwatch/celebwatch.htm?csp=34 સેલેબ વોચ: જાફરી ટામ્બોર્સ ઓન કોર્સ]</ref> છૂટાછેડાને પગલે તેણીએ [[ફ્લાવીયો બ્રેઇટોર]] સાથે મુલાકાતની શરૂઆત કરી હતી. 2003 પાનખરમાં ક્લુમે જાહેર કર્યું હતું કે તેણી બ્રેઇટોર દ્વારા ગર્ભવતી થઇ છે. જે દિવસે તેણીએ આ જાહેરાત તે જ દિવસે બ્રેઇટોર જ્વેલરી વારસ એવી [[ફિયોના સ્વારોવસ્કી]]ને ચુંબન કરતા ફોટોગ્રાફમાં દેખાયા હતા.<ref name="KlumHumour">{{cite web|url=http://news.independent.co.uk/people/profiles/article2549876.ece|title=Heidi Klum: A supermodel with a sense of humour|access-date=2007-12-04|author=Guy Adams|date=2007-05-20|publisher=[[The Independent]]|archive-date=2008-07-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20080718132039/http://news.independent.co.uk/people/profiles/article2549876.ece|url-status=dead}}</ref> ક્લુમ અને બ્રેઇટોર ત્યાર બાદ ટૂંક સમયમાં જુદા થઇ ગયા હતા. ક્લુમે 4 મે, 2004ના રોજ [[ન્યૂ યોર્ક સિટી]]માં તેના પ્રથમ બાળક હેલેન (લેની) ક્લુમ (હવે સેમ્યુઅલ)ને જન્મ આપ્યો હતો.<ref>[http://www.people.com/people/article/0,,633063,00.html ક્લુમ, ડિક્સી ચિક વેલકમ 3 બેબી ગર્લ્સ]</ref> ક્લુમના અનુસાર, બ્રેઇટોર લેનીના જૈવિક દ્રષ્ટિએ પિતા હતા,તેઓ બાળકના જીવન સાથે સંકળાયેલા નથી; તેણીએ નિશ્ચિતપણે જણાવ્યું હતું કે "સિયેલ લેનીના પિતા છે."<ref>{{citeweb|url=http://www.usatoday.com/life/people/celebwatch/2007-12-09-heidi-klum_N.htm|title=Celeb Watch: Heidi Klum relishes her model family life|access-date= 2007-12-04|author=William Keck|date=2007-12-03|publisher=[[USA Today]]}}</ref> 2004ના પ્રારંભમાં, જે ત્યારે પણ તેણી ગર્ભવતી હતી, તેવી ક્લુમે સંગીતકાર [[સિયેલ]] સાથે સંબંધોનો પ્રારંભ કર્યો હતો.<ref>{{Cite web |url=http://www.people.com/people/article/0,,1039808,00.html |title=હેઇદી ક્લુમ: સિયેલ અને હું પરણ્યા નથી |access-date=2010-03-23 |archive-date=2016-08-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160829072315/http://www.people.com/people/article/0,,1039808,00.html |url-status=dead }}</ref> ક્લુમ અને સિયેલે 10 મે 2005ના રોજ મેક્સિકોના દરિયાકિનારે લગ્ન કર્યા હતા. તેમને એકી સાથે ત્રણ જૈવિક બાળકો છે: પુત્રો હેનરી ગૂન્થર અદેમોલા દાસ્તુ સેમ્યુઅલ (જન્મ 15 સપ્ટેમ્બર 2005) <ref>{{cite web|url=http://www.people.com/people/article/0,,1103758,00.html?cid=redirect-articles/|title=Klum Names Son After Her Dad and Seal|access-date=2007-08-25|date=2005-09-14|publisher=People magazine|archive-date=2016-08-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20160829072341/http://www.people.com/people/article/0,,1103758,00.html?cid=redirect-articles%2F|url-status=dead}}</ref> અને જોહ્ન રિલે ફ્યોદોર ટાઇવો સેમ્યુઅલ (જન્મ 22 નવેમ્બર, 2006)<ref>{{cite web|url=http://www.people.com/people/article/0,26334,1542119,00.html|title=Heidi Klum and Seal Have a Boy|access-date=2007-08-25|author=Stephen M. Silverman|date=2006-11-23|publisher=People magazine|archive-date=2007-08-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20070829113205/http://www.people.com/people/article/0,26334,1542119,00.html|url-status=dead}}</ref> અને પુત્રી લૌ સુલોલા સેમ્યુઅલ (જન્મ 9 ઓક્ટોબર 2009).<ref name="lou">{{cite web|url=http://celebrity-babies.com/2009/10/12/heidi-klum-and-seal-welcome-daughter-lou/|title=Heidi Klum and Seal welcome daughter Lou Sulola Samuel|work=celebrity-babies.com|access-date= 2009-10-12}}</ref> 2009માં સિયેલે સત્તાવાર રીતે લેનીને અપનાવી હતી અને તેનું છેલ્લુ નામ બદલીને સેમ્યુઅલ રાખવામાં આવ્યું હતું.<ref>http://celebrity-babies.com/2009/12/14/seal-opens-up-about-decision-to-adopt-leni/</ref> પોતાના પરિવારને જર્મન અખબારમાં "પેચવર્ક પરિવાર" તરીકે ઉલ્લેખવામાં આવ્યું હોવાનું સાંભળતા ક્લુમે જણાવ્યું હતું કે, "હું જાણે કે હમમ, આ એક અપમાન છે કે સાચુ? આ વિશે મે સિયેલને વાત કરી હતી અને અમે, જેમ કે ખરેખર મોટી વાત છે-આપણે અલગ અલગ પ્રકારના છીએ અને આપણે નજીક આવ્યા છીએ એ આપણ દરેક એકબીજાને ચાહીએ છીએ. આને શ્યામ અથવા શ્વેત કહી શકાય, પરંતુ હું શ્વેત નથી, મારો રંગ ભૂકરો છે અને તેવી આપણી પુત્રી લેની છે. તેણી અત્યંત રૂપાળી છે, ત્યાર બાદ હું છું, તે પછી આપણો પુત્ર છે અને ત્યાર બાદ સિયેલ છે. તેથી હુ માનુ છુ કે હેય, ખરેખર 'પેચવર્ક પરિવાર' હોવું એ ખરેખર સુંદરતાનો પ્રકાર છે.'" <ref>{{cite web|url=http://www.life.com/Life/article/0,26385,1224195,00.html|title=Heidi Klum Life.com|access-date=2010-03-23|archive-date=2007-08-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20070821022329/http://www.life.com/Life/article/0,26385,1224195,00.html|url-status=dead}}</ref> <ref>{{cite web|url=http://www.life.com/Life/article/0,26385,1224195,00.html|title=Heidi Klum Life.com|access-date=2010-03-23|archive-date=2007-08-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20070821022329/http://www.life.com/Life/article/0,26385,1224195,00.html|url-status=dead}}</ref> 2008માં ક્લુમ તટસ્થ અમેરિકન નાગરિક બની હતી.<ref name="naturalized">{{cite web|url=http://www.dailymail.co.uk/tvshowbiz/article-1083081/Overjoyed-Oprah-leads-celebrations-Obama-sweeps-victory.html|title=Overjoyed Oprah leads the celebrations after Obama sweeps to victory Mail Online |date=2008-11-05|access-date= 2008-11-05|publisher=The Daily Mail}}</ref> 21 નવેમ્બર 2009ના રોજ તેણીએ સત્તાવાર રીતે તેના પતિ સિયેલની અટકનો સ્વીકાર કર્યો હતો અને હવે કાયદેસર રીતે હેઇદી સેમ્યુઅલ તરીકે ઓળખાય છે. જોકે, હજુ તેણીએ સત્તાવાર રીતે જાહેરાત નથી કરી કે તે વ્યાવસાયિક રીતે તે નામનો ઉપયોગ કરશે કે તેના [[સ્ટેજ નામ]] "ક્લુમ"નો ઉપયોગ કરવાનું ચાલુ રાખશે.<ref name="People_Samuel">{{cite web|url=http://www.people.com/people/article/0,,20321791,00.html|title=Heidi Klum Officially Takes Seal's Last Name|access-date= 2009-11-22|date=2009-11-20|publisher=People magazine|quote=A rep for Klum did not comment when asked if [she] intends to be known professionally as Heidi Samuel from now on.}}</ref> જાન્યુઆરી 2010ના રોજ તેણીની સત્તાવાર વેબસાઇટ, heidiklum.com,માં હજુ પણ તેના વ્યાવસાયિક નામ "ક્લુમ"નો ઉપયોગ થઇ રહ્યો છે. == ફિલ્મની સફર == {| class="wikitable" ! વર્ષ ! ફિલ્મ-ચલચિત્ર ! ભૂમિકા |- | 1998 | ''[[54]]'' | વીઆઇપી પેટ્રોન |- | 2001 | ''[[બ્લો ડ્રાય]]'' | જાસ્મિન |- | rowspan="2"|2004 | ''[[એલ્લા એનચેન્ટેડ]]'' | બ્રુમહિલ્દા |- | ''[[ધી લાઇફ એન્ડ ડેથ ઓફ પીટર સેલર્સ]] '' | [[ઉર્સુલા એન્ડ્રેસ]] |- | 2003 | ''[[બ્લ્યુ કોલર કોમેડી ટુર]]'' | [[વિક્ટોરીયાઝ સિક્રેટ]] સેલ્સ ગર્લ |- | 2006 | ''[[ધી ડેવિલ વેર્સ પ્રાદા]]'' | તેણી પોતે |- | 2007 | ''[[પરફેક્ટ સ્ટ્રેન્જર]]'' | વિક્ટોરીયાઝ સિક્રેટ પાર્ટી યજમાન |} હેઇદી ક્લુમ ''[[માકોમ ઇન ધ મિડલ]]'' જેવા ટીવી શોના એપિસોડમાં દેખાઇ હતી (દાંત વિનાની હેકીની ખેલાડી) અને ''[[કર્સડ]]'' . તેણીએ પોતાની જાતે [[મહેમાન-સ્ટાર]] તરીકે ''[[આઇ ગેટ ધેટ અ લોટ]]'' , ''[[સ્પિન સિટી]]'' , ''[[સેક્સ એન્ડ ધ સિટી]]'' , ''[[CSI: Miami]]'' , ''[[હાવ આઇ મેટ યોર મધર]]'' , ''[[યસ, ડિયર]]'' અને ''[[ડિસ્પરેટ હાઉસવાઇફ]]'' માં ભૂમિકા ભજવી હતી. વધુમાં, તેના મોડેલીંગની પાછળ વિડિઓ ગેઇમ''[[James Bond 007: Everything or Nothing]]'' માં કાત્યાના પાત્રમાં તેણીનો અવાજ અપાયો છે. == સંદર્ભો == {{Reflist|2}} == બાહ્ય કડીઓ == * [http://www.heidiklum.com સત્તાવાર વેબસાઈટ] * {{imdb name|id=0005099|name=Heidi Klum}} * [http://heidiklum.ewestpost.com/ ''ડેર સ્પિજેલ'' સાથે મૂલાકાત, 12 ફેબ્રુઆરી, 2006] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051124092542/http://heidiklum.ewestpost.com/ |date=2005-11-24 }} * [http://sportsillustrated.cnn.com/features/2006_swimsuit/painting/ એસઆઇ.કોમ હેઈદી ક્લુમ સ્પોર્ટસ ઇલસ્ટ્રેટેડ સ્વિમસ્યુટ ઇસ્યુ ફોટો ગેલેરી ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090701084718/http://sportsillustrated.cnn.com/features/2006_swimsuit/painting/ |date=2009-07-01 }} * [http://www.conversationswithcarlos.com/showclips.htm#ENTERTAINMENT%7CHeidi_Seal ગેઇદી ક્લુમ ગર્ભવતી હતી પરંતુ તેના બાળકથી ખુશ ન હતી. ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100312081935/http://www.conversationswithcarlos.com/showclips.htm#ENTERTAINMENT%7CHeidi_Seal |date=2010-03-12 }} * [http://books.aol.com/feature/_a/interview-heidi-klum-body-of-knowledge/20060710102209990001 પુસ્તક ''બોડી ઓફ નોલેજ'' વિશે એઓએલ બુક્સ ઇન્ટરવ્યૂ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070601233524/http://books.aol.com/feature/_a/interview-heidi-klum-body-of-knowledge/20060710102209990001 |date=2007-06-01 }} [[શ્રેણી:જીવિત લોકો]] [[શ્રેણી:૧૯૭૩માં જન્મ]] q5nr7x0ujr50u7vautznxtb5hjqa31w 0 25123 825686 806698 2022-07-23T03:50:56Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:૧૯૪૧માં જન્મ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Refimprove|article|date=March 2010|talk=y}} {{otherpersons}} {{pp-semi-blp|small=yes}} {{Infobox Football biography 2 | playername = Sir Alex Ferguson | image = [[ચિત્ર:Alex Ferguson by FvS.jpg|200px|Sir Alex Ferguson]] | fullname = Alexander Chapman Ferguson | dateofbirth = {{birth date and age|1941|12|31|df=y}} | cityofbirth = [[Glasgow]] | countryofbirth = [[Scotland]] | height = | position = [[Forward (association football)|Striker]] | currentclub = [[Manchester United F.C|Manchester United]] ([[Coach (sport)|manager]]) | years1 = 1957–1960 |clubs1 = [[Queen's Park F.C.|Queen's Park]] |caps1 = 31 |goals1 = 15 | years2 = 1960–1964 |clubs2 = [[St. Johnstone F.C.|St. Johnstone]] |caps2 = 37 |goals2 = 19 | years3 = 1964–1967 |clubs3 = [[Dunfermline Athletic F.C.|Dunfermline Athletic]] |caps3 = 89 |goals3 = 66 | years4 = 1967–1969 |clubs4 = [[Rangers F.C.|Rangers]] |caps4 = 41 |goals4 = 25 | years5 = 1969–1973 |clubs5 = [[Falkirk F.C.|Falkirk]] |caps5 = 95 |goals5 = 36 | years6 = 1973–1974 |clubs6 = [[Ayr United F.C.|Ayr United]] |caps6 = 24 |goals6 = 9 | totalcaps = 317 |totalgoals = 170 | manageryears1 = 1974 |managerclubs1 = [[East Stirlingshire F.C.|East Stirlingshire]] | manageryears2 = 1974–1978 |managerclubs2 = [[St. Mirren F.C.|St. Mirren]] | manageryears3 = 1978–1986 |managerclubs3 = [[Aberdeen F.C.|Aberdeen]] | manageryears4 = 1985–1986 |managerclubs4 = [[Scotland national football team|Scotland]] | manageryears5 = 1986– |managerclubs5 = [[Manchester United F.C.|Manchester United]] }} '''સર એલેકસ''' અથવા '''ફર્ગી''' ([[ગ્લાસગો]]ના [[ગોવન]] ખાતે 31મી ડિસેમ્બર, 1941ના રોજ જન્મેલા) તરીકે જગ વિખ્યાત એવા '''સર એલેકઝાન્ડર ચેપમેન “ એલેકસ ” ફર્ગ્યુસન''' , [[કેટી]], [[સીબીઈ]] [[સ્કોટિશ]] [[ફૂટબોલ]] [[મેનેજર]] અને ભૂતપૂર્વ ખેલાડી છે, જે હાલ [[મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ]]ના સંચાલનનો હવાલો 1986થી સંભાળી રહેલ છે. ફર્ગ્યુસન [[એબરડિન]]ના મેનેજર તરીકે સર્વોચ્ચ સફળતા પામ્યા તે પહેલાં, [[ઈસ્ટ સ્ટર્લિંગશાયર]] અને [[સેન્ટ મિરન]]નું સંચાલન કરતા હતાં. ટૂંકમાં કહીએ તો, [[જોક સ્ટીન]]ના મૃત્યુને કારણે [[સ્કોટલેન્ડ નેશનલ ટીમ]]ના કામચલાઉ હેસિયતથી નિમાયેલા, નવેમ્બર 1986માં [[મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ]]ના મેનેજર તરીકે નિમણૂક પામ્યા હતાં. મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડમાં 23 વર્ષ મેનેજર તરીકે કામ કરીને [[સર મેટ્ટ બસ્બી]] પછી પોતાના ઇતિહાસમાં મેનેજર તરીકેની સળંગ સેવા બજાવવામાં તેઓ દ્વિતીય ક્રમાંકે છે, જ્યારે તેમનો સમગ્ર કાર્યકાળ [[હાલના તમામ લીગ મેનેજરો]]માં સૌથી લાંબા સમયનો છે. આ સમયગાળા દરમિયાન, ફર્ગ્યુસને ઘણા બધા પારિતોષિકો જીત્યા છે અને તેઓ બ્રિટીશ ફૂટબોલના ઇતિહાસમાં ઘણા બધા વર્ષો સુધી [[મેનેજર ઓફ ધ ઇયર]] જીતીને ઘણાબધા વિક્રમો હાંસલ કર્યો છે. 2008માં, એકથી વધુ વખત યુરોપિયન કપ વિજેતા તરીકે તેઓ ત્રીજા બ્રિટીશ મેનેજર બન્યા હતા. ઈંગ્લીશ રમતમાં તેમની સેવાઓ બદલ [[ઈંગ્લીશ ફૂટબોલ હોલ ઓફ ફેઈમ]]માં તેઓ આરંભકર્તા હતા, અને તેમને [[ક્વિન એલિઝાબેથ II]] દ્વારા તેમને નાઈટનો ખિતાબ આપવામાં આવેલો અને 1980ના આરંભથી વચ્ચેના સમયગાળા દરમિયાન મોટી ટ્રોફીઓના યજમાનપદે રહીને [[સિટી ફૂટબોલ કલબ]]નું સંચાલન કરવાની સેવાઓ બદલ [[ફ્રિડમ ઓફ ધ સિટી ઓફ એબરડિન]]નો ખિતાબ પણ ધરાવે છે. == પ્રારંભિક જીવન == [[ચિત્ર:Alex Ferguson.jpg|thumb|ઓલ્ડ ટ્રેફોર્ડ ખાતે ફર્ગ્યુસન ]] જહાજ બાંધકામ ઉદ્યોગોમાં, પ્લેટરના મદદનીશ તરીકે કામ કરતા એલેકઝાન્ડર બિટોન ફર્ગ્યુસન, અને તેમની પત્ની, પહેલાંની એલિઝાબેથ હાર્ડીને ત્યાં,<ref>{{cite web |author=Nick Barratt Published: 12:01AM BST 05 May 2007 |url=http://www.telegraph.co.uk/portal/main.jhtml?xml=/portal/2007/05/05/nosplit/ftdet05.xml |title=Family detective |publisher=Telegraph |date=2007-05-05 |access-date=2009-10-30 |archive-date=2008-01-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080109062735/http://www.telegraph.co.uk/portal/main.jhtml?xml=%2Fportal%2F2007%2F05%2F05%2Fnosplit%2Fftdet05.xml |url-status=dead }}</ref>એલેક્સ ફર્ગ્યુસનનો જન્મ તારીખ 31મી ડિસેમ્બર, 1981ના રોજ [[ગોવાન]]ના શિલ્ડહોલ રોડ ખાતે તેમના દાદીમાના ઘરે થયો હતો, પરંતુ તેમનો ઉછેર તેમના માતા-પિતા અને નાનો ભાઈ [[માર્ટીન]] જ્યાં રહેતો તે સ્થાને એટલે કે 667, ગોવાન રોડ ખાતેના નિવાસ સ્થાને થયો હતો. [[બ્રૂમલોન રોડ પ્રાઈમરી સ્કૂલ]]માં અભ્યાસ પૂર્ણ કર્યા બાદ [[ગોવાન હાઈસ્કૂલ]]માં દાખલ થયા અને ત્યાં [[રેન્જરો]]ને મદદ કરતા.{{Citation needed|date=October 2009}} == ખેલકૂદ કારર્કિદી == ફર્ગ્યુસનની રમત કારર્કિદી [[કિવન્સ પાર્ક]]થી એક શિખાઉ રમતવીર તરીકે શરૂ થઈ, જેમાં તેમણે 16 વર્ષની ઉંમરે [[સ્ટ્રાઈકર]] તરીકે પ્રથમ પ્રવેશ કરેલો. તેઓ પોતાની પ્રથમ મેચને “ ભયંકર અનુભવ ” તરીકે વર્ણવે છે<ref name="nightmare">{{ cite book| title= The Boss | page = 33 }}</ref> પરંતુ [[સ્ટ્રેનરેઅર]] ટીમની સામે કિવન પાર્કે 2-1 નો સ્કોર કરીને હારેલી. કિવન્સ પાર્ક શિખાઉ ટીમ હતી, તેમણે એપ્રેન્ટિસ ટુલ-વર્કર તરીકે [[કલાઈડ શિપયાર્ડ]]માં પણ કામ કરેલું, જેમાં તેઓ [[શોપ સ્ટુઅર્ડ]]ના સંગઠનના સક્રિય નેતા બન્યા હતાં. કિવન્સ પાર્ક માટે તેમની સૌથી વધુ નોંધપાત્ર રમત હોય તો તેમણે 1959 ના [[બોક્સિંગ ડે]]ના દિવસે [[ક્વિન ઓફ ધ સાઉથે]]6-1થી હરાવેલી હતી જેમાં ભૂતપૂર્વ [[ઇંગ્લેન્ડ]]ના આંતરરાષ્ટ્રીય [[આઇવોર બ્રોડિસે]] ક્વિન ઓફ ધ સાઉથના ચાર ગોલ કર્યા હતાં. ફર્ગ્યુસન એ કિવન્સ પાર્કના એક માત્ર ગોલસ્કોરર હતા.<ref>{{cite web|url=http://www.dailyrecord.co.uk/sport/football-news/2008/04/16/on-the-record-86908-20384386/ |title=Get all the latest Scottish football news and opinions here |publisher=Dailyrecord.co.uk |date=2009-08-11 |access-date=2009-10-30}}</ref> કિવન્સ પાર્ક માટેની તેમની 31 મેચમાં 20 [[ગોલ]]નો સ્કોર કરવા છતાં, ફર્ગ્યુસન ટીમમાં કાયમી સ્થાન જમાવી ન શકયા અને 1960માં [[સેન્ટ જહોનસ્ટન]] ટીમમાં જતા રહ્યા. સેન્ટ જહોનસ્ટનમાં નિયમિત સ્કોર કરવા છતાં પણ તેઓ હજી કાયમી સ્થાન બનાવી શકયા ન હતા અને બદલી માટે સતત વિનંતી કરતા રહેતા. ફર્ગ્યુસન ક્લબમાં પસંદગીની બહાર હતા અને તેમણે [[કેનેડા]]માં દેશાગમન કરવાનું પણ વિચાર્યું હતું,<ref>{{cite news|url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=736532&sec=england&cc=5901|title=Ferguson reveals earlier Canada emigration plans|publisher=ESPN Soccernet|date=2010-02-04|access-date=2010-02-04|archive-date=2010-02-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20100206194338/http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=736532&sec=england&cc=5901|url-status=dead}}</ref> આમ છતાં, આગળની મેચોના કરાર કરવામાં સેન્ટ જહોનસ્ટનની નિષ્ફળતાના કારણે મેનેજરે [[રેન્જર્સ]] સામેની મેચ માટે ફર્ગ્યુસનની પસંદગી કરવી પડી, જેમાં તેમણે આશ્ચર્યકારક અને અદભૂત વિજયના ભાગરૂપે [[હેટ્રીક]] સ્કોર કર્યો. [[ડન્ફર્મલિને]] આગામી ઉનાળાની મેચ માટે (1964) તેમની સાથે કરાર કર્યો, અને આ રીતે ફર્ગ્યુસન પૂર્ણ સમયના વ્યાવસાયિક ફૂટબોલર બન્યા. (1964-65) ની સીઝન માટે, ડન્ફર્મલિન, સ્કોટિશ લિગ માટે પડકારરૂપ બનીને સ્કોટિશ કપ ફાઈનલમાં પહોંચી, પરંતુ સેન્ટ જહોનસ્ટન ટીમ વિરુદ્ધ લીગ ગેમમાં નબળો દેખાવ કરવા બદલ ફર્ગ્યુસનને પડતો મૂકવામાં આવ્યા. ડન્ફર્મલિન, સેલ્ટિક સામે 3-2થી ફાઈનલ ગુમાવી અને એક પોઈન્ટથી લિગ જીતવામાં નિષ્ફળ રહી. 1965-66ની સીઝનમાં ફર્ગ્યુસને ડન્ફર્મલિન માટે 51 ગેઈમમાં 45 ગોલ કર્યા. સેલ્ટિકના [[જો મેકબ્રાઇડ]]ની સાથોસાથ ફર્ગ્યુસન 31 ગોલથી [[સ્કોટિશ લિગ]]માં સર્વોચ્ચ ગોલસ્કોરર બન્યા હતાં.<ref>{{cite web|url=http://www.rsssf.com/tabless/scottops.html |title=Scotland&nbsp;— List of Topscorers |publisher=Rsssf.com |date=2009-06-12 |access-date=2009-10-30}}</ref> ત્યારબાદ તેમણે 65,000 પાઉન્ડથી રેન્જર્સ ટીમમાં જોડાયા, ત્યારબાદ, બે સ્કોટિશ કલબ વચ્ચે બદલી માટેની ફી ભરી. [[1969 સ્કોટિશ કપ ફાઈનલ]]માં ગોલ માન્ય રાખવા બદલ તેમની ખાસ્સી ટીકા થઈ,<ref name="blame">{{ cite book| title= The Boss | page = 82 }}</ref> જેમાં [[સેલ્ટિક]]ના [[કેપ્ટન]] [[બિલી મેકનિલ]]ને માર્ક કરવાનો હતો અને પરિણામે ફર્ગ્યુસનને પ્રથમ ટીકા માટે રમવાને બદલે, કલબની જુનિયર ટીમ માટે રમવાની ફરજ પાડવામાં આવી.<ref name="junior">{{ cite book| title= The Boss | page = 83 }}</ref> તેના ભાઈના કહેવા પ્રમાણે, ફર્ગ્યુસન એટલો બધો અસ્વસ્થ થઇ ગયો હતો કે તેણે તેનો હારેલો મેડલ પણ ફેંકી દીધો હતો.<ref name="losersmedal">{{ cite book| title= The Boss | page = 86 }}</ref> એવા પણ દાવા કરવામાં આવે છે કે કેથી નામની કેથોલિક<ref>{{ cite book | first = Harry | last = Reid | year = 2005 | title = The Final Whistle? | publisher = Birlinn | page = 223 | ISBN = 1841583626 }}</ref> સ્ત્રી સાથે તેમના લગ્ન થયા પછી તેમને રેન્જર્સ ખાતે ખૂબ ભેદભાવ સહન કરવો પડેલો, પરંતુ ફર્ગ્યુસન પોતાની આત્મકથામાં<ref>{{ cite book | title = Managing My Life | page = ? }}</ref> પોતે જ સ્પષ્ટતા કરે છે કે પોતે કલબમાં જોડાયા ત્યારે રેન્જર્સ ટીમને પોતાની પત્નીના ધર્મ વિશે જાણકારી હતી અને પોતે કપ ફાઈનલમાં કરેલી કથિત ભૂલ બદલ કલબ છોડી દીધેલી. ત્યારપછીના ઓકટોબરમાં, [[નોટિંગહામ ફોરેસ્ટ]] ફર્ગ્યુસનને સાઈન કરવા માગતા હતા,<ref name="signforest">{{ cite book| title= The Boss | page = 85 }}</ref> પરંતુ ફર્ગ્યુસનની પત્ની તે સમયે ઈંગ્લેન્ડ જવા ઈચ્છા ધરાવતી ન હોવાથી [[ફેલક્રિક]] જવાનું પસંદ કર્યું. ત્યાં તેમણે ખેલાડીઓના કોચ બનવાનું પ્રોત્સાહન આપવામાં આવ્યું, પરંતુ [[જહોન પ્રેન્ટિસ]] મેનેજર બન્યા ત્યારે ફર્ગ્યુસનની કોચિંગની જવાબદારીઓ દૂર કરવામાં આવી. ફર્ગ્યુસને પ્રતિક્રિયારૂપે પોતાની બદલીની વિનંતી કરી અને [[અઈર યુનાઈટેડ]] જતા રહ્યા, જ્યાં 1974માં તેમણે તેમની ખેલકૂદની કારર્કિદીનો અંત લાવ્યા. == મેનેજર તરીકે અગાઉની કારકિર્દી == === ઈસ્ટ સ્ટર્લિંગશાયર === જૂન 1974માં, ફર્ગ્યુસનને 32 વર્ષની તુલનાત્મક ઉંમરે [[ઈસ્ટ સ્ટર્લિંગશાયર]]ના મેનેજર તરીકે નિયુકત કરવામાં આવ્યા. આ એક એવી અંશ-કાલિક નોકરી હતી જેમાં તેમને દર અઠવાડિયે 40 પાઉન્ડ ચૂકવવામાં આવતા, અને એ વખતે ક્લબ પાસે એક પણ [[ગોલકિપર]] ન હતો.<ref name="boss108-9">{{ cite book| title= The Boss | pages = 108–9 }}</ref> કલબમાં તેમને શિસ્તપ્રિય ખેલાડી તરીકે તરત જ ખ્યાતિ મળી, ક્લબના બોબી મકૂલેએ પાછળથી કહેલું, હું 'કોઈથી નહોતો ડરતો પણ શરૂઆતથી ફર્ગ્યુસનથી જ ડર લાગતો હતો.'<ref name="bastard">{{cite web | title = A leader of men is what he does best | publisher = The Guardian | date = 23 November 2004 | url = http://football.guardian.co.uk/News_Story/0,1563,1357257,00.html | access-date = 9 March 2007 }}</ref> તેમના ખેલાડીઓ તેમના યુકિતપૂર્વકના નિર્ણયોની પ્રશંસા કરતા, અને કલબમાં પરિણામોમાં નોંધપાત્ર સુધારા મળેલા. ત્યારબાદના ઓકટોબરમાં, ફર્ગ્યુસનને [[સેન્ટ મિરેન]]ના સંચાલન માટે આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું હતું. લિગમાં [[ઈસ્ટ સ્ટર્લિંગશાયર]] કરતા નીચે હતી, તેઓ મોટી કલબ હતી અને જો કે ફર્ગ્યુસનને [[ઈસ્ટ સ્ટર્લિંગશાયર]] પ્રત્યે વફાદારી હોવા છતાં [[જોક સ્ટીન]] પાસેથી સલાહ લીધા બાદ તેમણે [[સેન્ટ મિરેન]]માં જોડાવાનો નિર્ણય કર્યો.<ref name="boss117">{{ cite book| title= The Boss | page = 117 }}</ref> === સેન્ટ મિરેન === ફર્ગ્યુસન 1974માં સેન્ટ મિરેનના મેનેજર બન્યા બાદ, જૂના [[સેકન્ડ ડિવિઝન]]ના લોઅર હાફમાં ટીમનું, [[1977]]માં માત્ર 1000 જેટલા દર્શકો દ્વારા જોવાયેલ, [[ફર્સ્ટ ડિવિઝન]] ચેમ્પિયનમાં, નોંધપાત્ર રૂપાંતરણ કરીને 1978 સુધી મેનેજર રહ્યા, જેમાં શ્રેષ્ઠ એટેકિંગ ફૂટબોલ રમતી વખતે તેમણે [[બીલી સ્ટાર્ક]], [[ટોની ફિટઝ પેટ્રિક]], [[લેકસ રિચાર્ડસન]], [[ફ્રાન્ક મેકગાર્વે]], [[બોબી રિડ]] અને [[પીટર વિયર]] જેવી પ્રતિભાઓ શોધી કાઢી.<ref name="Sunday Herald St. Mirren article">{{cite web | url = http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4156/is_19990530/ai_n13939368 | title = Sunday Herald St. Mirren article | access-date = 2007-11-09 }}</ref> લિગ વિજેતા ટીમની સરેરાશ ઉંમર 19 વર્ષની હતી અને કેપ્ટન ફિટઝ પેટ્રિક 20 વર્ષનો હતો.<ref name="FA article">{{cite web |url=http://www.thefa.com/Features/Postings/2004/05/GafferTapes_SirAlexFerguson.htm |title= FA article |access-date=2007-11-09 }}</ref> માત્ર સેન્ટ મિરેન જ એક એવી કલબ છે કે જેણે ફર્ગ્યુસનને કાઢી મુક્યો હોય. ઔદ્યોગિક ટ્રિબ્યુનલ સમક્ષ ફર્ગ્યુસને પોતાને ખોટી રીતે કાઢી મુકવા બદલ કલબ વિરુદ્ધ દાવો કર્યો પરંતુ હારી ગયા અને અપીલ કરવાની પણ મંજૂરી ન આપવામાં આવી. 30મી મે, 1999ના ''[[સન્ડે હેરાલ્ડ]]'' ના લેખમાં બિલી એડમ્સના કહેવા મુજબ, ખરેખર હકીકત એવી છે કે ફર્ગ્યુસનને ખેલાડીઓને બિનઅધિકૃત ચૂકવણીઓ સહિત કરારના જુદા જુદા ભંગ બદલ કાઢી મુકવામાં આવેલો હતો.<ref name="Sunday Herald St. Mirren article"/> તેની ઓફિસ સેક્રેટરી પ્રત્યે ધાક-ધમકીભર્યું વર્તન દાખવવા બદલ તેની પર આરોપ મૂકવામાં આવેલો કારણ કે ફર્ગ્યુસન પોતાના ખેલાડીઓને અમુક ખર્ચ પર કરમુકિત મળે તેવું માંગતા હતા. તેની મહિલા ઓફિસ સેક્રેટરી સાથે છ અઠવાડિયા સુધી અબોલા રાખીને તેની પાસેથી ચાવીઓ પડાવી લીધેલી અને જે કોઈ વાતચીત કરવાની થાય તે 17 વર્ષની ઉંમરના મદદનીશ મારફત સંદેશો મોકલતા હતાં. ટ્રિબ્યુનલ એવા તારણ પર આવ્યા કે ફર્ગ્યુસન “ ખાસ કરીને અધમ ” અને “ અપરિપકવ ” છે.<ref name="Guardian bullying article">{{cite web | url = http://football.guardian.co.uk/Columnists/Column/0,,1684473,00.html | title = Guardian bullying article | access-date = 2007-11-11 }}</ref> ટ્રિબ્યુનલની કાર્યવાહી દરમિયાન, સેન્ટ મિરેનના ચેરમેન, [[વિલી ટોડ]] દ્વારા એવો દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે ફર્ગ્યુસનમાં 'કોઈપણ પ્રકારની મેનેજરીયલ' ક્ષમતા નથી. 31મી મે, 2008ના રોજ ''[[ધ ગાર્ડિયન]]'' માં વર્ષો પહેલા ફર્ગ્યુસનને કાઢી મુકનાર ટોડ સાથે (જેમની ઉંમર હવે 87 વર્ષની છે) મુલાકાતનો અહેવાલ પ્રસિદ્ધ કરેલો. ટોડે એવો ખુલાસો કરેલો કે ફર્ગ્યુસનને કાઢી મુકવાનું મૂળ કારણ ફર્ગ્યુસનને એબરડિનમાં જોડાવા માટે જે કબૂલાત કરી તેનાથી કરારભંગ થતો હતો. ફર્ગ્યુસને ''[[ડેઈલી મિરર]]'' ના પત્રકાર જિમ રોજરને એવું કહેલું કે તે પોતાની સાથે એબરડિનમાં જોડાવા માટે માત્ર એક સભ્યને જણાવેલું. તે સેન્ટ મિરેન છોડી રહ્યા છે તેવી જાણ પણ તેણે સ્ટાફને કરેલી. જે કંઈ બન્યું તે બદલ ટોડે ખેદ વ્યકત કર્યો પરંતુ વળતર અંગે ચર્ચા કરવા માટે પોતાની કલબનો સંપર્ક ન કરવા બદલ એબરડિનને દોષી ઠરાવ્યું. <ref>{{ cite news | title = 31.05.1978: Alex Ferguson is fired by St Mirren | url = http://www.guardian.co.uk/football/2008/may/31/manchesterunited.stmirren |publisher = Guardian | date = 31 May 2008 | access-date = 29 December 2008 }}</ref> == એબરડિનનું સંચાલન == === શરૂઆતમાં નિરાશ === ફર્ગ્યુસન એબરડિનમાં જૂન 1978માં [[બિલી મેકનિલ]]ની જગ્યાએ મેનેજર તરીકે જોડાયા, જે [[સેલ્ટિક]]નું સંચાલન કરવા માટેની તક આપવામાં આવી તે પહેલાં માત્ર એક સિઝન પૂરતું જ મેનેજર તરીકે રહેલા. એબરડિન, સ્કોટલેન્ડની મોટી કલબો પૈકીની એક હોવા છતાં, 1955 થી એકપણ લિગ જીત્યા ન હતાં. ટીમ ઘણો સારો દેખાવ કરતી હતી, અગાઉના ડિસેમ્બરથી એક પણ લિગ મેચ ગુમાવેલી ન હોવા છતા, આગલી સિઝનમાં લિગમાં બીજા નંબરે આવ્યા હતાં.<ref name="boss159">{{ cite book| title= The Boss | page = 159 }}</ref> હવે ફર્ગ્યુસન ચાર વર્ષ સુધી મેનેજરપદે રહેવાના હતા, પરંતુ તે ટીમના કેટલાક ખેલાડીઓથી વધુ ઉંમરના ન હોવાના કારણે, [[જો હાર્પર]] જેવા પોતાનાથી વધુ ઉંમર ધરાવતા અમુક ખેલાડીઓ તરફથી આદર મેળવવામાં ઘણી મૂશ્કેલીઓ ઊભી થઈ.<ref name="boss171">{{ cite book| title= The Boss | page = 171 }}</ref> [[સ્કોટિશ એફ. એ. કપ]] અને ફાઈનલ ઓફ [[લિગ કપ]]ની સેમી ફાઈનલમાં એબરડિન પહોંચ્યા પછી પણ સિઝન ખાસ કરીને સારી ન રહી, બંને મેચ ગુમાવીને લિગમાં ચોથા ક્રમાંકે રહ્યા. ડિસેમ્બર 1979માં, તેઓએ ફરી વખત લિગ કપ ફાઈનલ ગુમાવ્યો, આ વખતે ફરી રમ્યા પછી [[ડન્ડી યુનાઇટેડ]] સામે. ફર્ગ્યુસને હાર માટે, ફરી વખત રમવા માટે પોતે ટીમમાં ફેરફાર કરવા જોઈતા હતા એમ કહીને પોતાને દોષી ઠરાવ્યો.<ref name="boss174">{{ cite book| title= The Boss | page = 174 }}</ref> === આખરે સફળતાનો ઝગમગાટ મળ્યો === એબરડિને સિઝનની શરૂઆત નબળી કરી હતી પરંતુ નવા વર્ષમાં તેમના ફોર્મમાં નાટકીય રીતે સુધારો આવ્યો અને તેઓએ સિઝનમાં ફાઇલનના દિવસે 5-0 થી સ્કોટિશ લિગ જીતી લીધી. પંદર વર્ષમાં એવું પ્રથમ વખત બન્યું કે [[રેન્જર્સ]] કે [[સેલ્ટિક]] બેમાંથી કોઈ એક લિગ જીતી ન હોય. ફર્ગ્યુસનને હવે લાગ્યુ કે તેને તેમના ખેલાડીઓ પ્રત્યે આદર છે, પછીથી એમ કહ્યં “ આ એક સિદ્ધિ હતી જેનાથી અમને એકતા મળી આખરે ખેલાડીઓને મારામાં વિશ્વાસ પડયો."<ref name="boss175">{{ cite book| title= The Boss | page = 175 }}</ref> હજુ પણ ફર્ગ્યુસન શિસ્તના ચુસ્ત આગ્રહી હતા, એટલે તેમના ખેલાડીઓએ તેમનું ઉપનામ ''ફયુરિયસ ફર્ગી'' પાડ્યું. જાહેર રસ્તા પર પોતાને એવરટેક કરવા બદલ [[જોન હેવિટ્ટ]] નામના ખેલાડીને તેમણે દંડ ફટકારેલો,<ref name="boss179">{{ cite book| title= The Boss | page = 179 }}</ref> અને ફર્સ્ટ હાફના નબળા દેખાવ બાદ અડધો સમય વીત્યા પછી ખેલાડીઓને લાત ફટકારેલી.<ref name="boss180">{{ cite book| title= The Boss | page = 180 }}</ref> એબરડિન મેચના વાતાવરણથી તે અસંતુષ્ટ થયા હતા, અને પોતાની ટીમને પ્રોત્સાહન આપવાના હેતુથી, ગ્લાસગોની કલબો પ્રત્યે સ્કોટિશ સમાચાર માધ્યમો તરફથી પૂર્વગ્રહ રાખવામાં આવી રહ્યો છે એવો આરોપ મૂકીને ઈરાદા પૂર્વક “ [[લાચાર મનોવૃતિ]] ” ઊભી કરતા.<ref name="boss191">{{ cite book| title= The Boss | page = 191 }}</ref> 1982માં સ્કોટિશ કપ જીત્યા બાદ ટીમને સતત સફળતા મળતી રહી. ફર્ગ્યુસનને [[વોલ્વશ]] ખાતે મેનેજરના હોદ્દા પર કામ કરવા માટેની ઓફર મળી હતી પરંતુ વોલ્વશ મુશ્કેલમાં છે તેમ તેમને લાગ્યું હતું<ref name="boss195">{{ cite book| title= The Boss | page = 195 }}</ref> અને એબરડિનમાં તેમની મહત્વાકાંક્ષા અડધી પણ સંતોષાઈ નથી એવું લાગતા તે ઓફર નકારી કાઢી.<ref name="boss196">{{ cite book| title= The Boss | page = 196 }}</ref> === યુરોપિયન સફળતા === પછીની સિઝન (1982-83)માં ફર્ગ્યુસને એબરડિન કલબને વધુને વધુ સફળતા અપાવી. અગાઉની સિઝનમાં સ્કોટિશ કપ જીતવાના પરીણામે યુરોપિયન કપ વિનરના કપ માટે કવોલિફાઈડ બનીને અગાઉના રાઉન્ડમાં [[ટોટનહેમ હોટસ્પર]]ને 4-1થી હરાવીને [[બેયર્ન મ્યુનિક]]ને પ્રભાવીરીતે નોક આઉટ કર્યો. [[વિલી મિલર]]ના કહેવા મુજબ, આનાથી તેઓને એવો આત્મવિશ્વાસ આવ્યો કે તેઓ હજુ પણ સ્પર્ધા જીતી શકે તેમ છે,<ref name="boss201">{{ cite book| title= The Boss | page = 201 }}</ref> અને તેઓને તેમ કર્યું, 11મી મે, 1983 ના રોજ ફાઈનલમાં [[રિઅલ મેડ્રિડ]]ની સામે 2-1થી આત્મવિશ્વાસપૂર્વક વિજય મેળવ્યો. યુરોપિયન ટ્રોફી જીતનાર એબરડિન માત્ર જ ત્રીજી સ્કોટિશ ટીમ હતી, અને ફર્ગ્યુસનને હવે એવું લાગ્યું કે “ આખરે પોતે જિંદગીમાં કંઈક સાર્થક કરી બતાવ્યું છે ”.<ref name="boss203">{{ cite book| title= The Boss | page = 203 }}</ref> એબરડિને તે સિઝનમાં લિગમાં પણ સારો દેખાવ કરીને રેન્જર્સ પર 1-0 થી વિજય મેળવીને સ્કોટિશ કપ જીતી લીધો, પરંતુ ફર્ગ્યુસન તે મેચમાં પોતાની ટીમની રમતથી ખુશ ન હતા અને મેચ પછી એક ટેલિવિઝન ઈન્ટરવ્યૂમાં “ શરમજનક દેખાવ ”í તરીકે કહીને પોતાના ખેલાડીઓને ક્ષોભજનક પરિસ્થિતિમાં મૂકી દીધા<ref name="boss204">{{ cite book| title= The Boss | page = 204 }}</ref> - આ વિધાનને પછીથી તેમણે પાછું ખેંચી લીધું હતું. [[1983-84 સિઝન]]માં નબળા આરંભ બાદ, એબરડિનનો દેખાવ સુધર્યો અને ટીમે સ્કોટિશ લિગ અને સ્કોટિશ કપ જાળવી રાખ્યો. ફર્ગ્યુસનને 1984ની સન્માન યાદીમાં [[ઓબીઈ]]નું પારિતોષક એનાયત કરવામાં આવ્યું હતું,<ref>{{cite web | url = http://newsvote.bbc.co.uk/1/hi/sport/561724.stm | title = Lewis heads sporting honours | access-date = 2007-06-18 | author = | authorlink = |coauthors = | date = 1999-12-12 | publisher = BBC News | pages = | archive-url = | archive-date = | quote = }}</ref> અને સિઝન દરમિયાન [[રેન્જર્સ]], [[આર્સેનલ]] અને [[ટોટ્ટનહેમ હોટસ્પર]]માં મેનેજર તરીકે કામ કરવાની ઓફર મળી. એબરડિન ટીમને 1984-85ની સિઝનમાં પોતાનું લિગ ટાઈટલ જાળવી રાખ્યું, પરંતુ બંને ડોમેસ્ટીક કપની જીત હોવા છતાં પણ 1985-86માં લિગમાં ચોથા નંબરે રહીને નિરાશાજનક દેખાવ રહ્યો. ફર્ગ્યુસનને 1986માં કલબના બોર્ડ ઓફ ડિરેકટરમાં નીમવામાં આવ્યા, પરંતુ એપ્રિલ મહિનામાં કલબના ચેરમેન ડિક ડોનાલ્ડને તેણે જણાવી દીધું કે તે ઉનાળામાં કલબ છોડવા માગે છે. ફર્ગ્યુસન [[1986માં ર્વલ્ડ કપ]] માટે કવોલિફાઈડ બનવાના સમયગાળા દરમિયાન [[સ્કોટિશ નેશનલ સાઈડ]] માટેના કોચિંગ સ્ટાફના એક ભાગ તરીકે હતા, પરંતુ મેનેજર [[જોક સ્ટેઇન]] રમતના અંતે 10મી સપ્ટેમ્બર, 1985ના રોજ પડી ગયા અને મૃત્યુ પામ્યા, તે રમતમાં સ્કોટલેન્ડ, [[ઓસ્ટ્રેલિયા]] સામે પ્લે ઓફ માટે પોતાના ગ્રૂપમાંથી કવોલિફાઈડ બન્યું. ફર્ગ્યુસને ઓસ્ટ્રેલિયા સામે સ્કોટિશ નેશનલ સાઈડનો અને ર્વલ્ડ કપ માટે ચાર્જ સંભાળવા માટે તરત જ સહમતી આપી. ફર્ગ્યુસન પોતાની આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરની ફરજો બજાવી શકે તે હેતુથી તેણે એબરડિન કલબના કો-મેનેજર તરીકે [[આર્કી નોકસ]]ની નિમણૂક કરી. આ સમયગાળામાં, [[ટોટ્ટનહેમ હોટસ્પરે]] ફર્ગ્યુસનને [[પીટર શ્રીવ્ઝ]]નો ચાર્જ સંભાળવા માટેની તક આપવા માટે મેનેજરપદનો પ્રસ્તાવ મૂકયો, પરંતુ ફર્ગ્યુસને આ ઓફર નકારી અને તેથી તેના બદલે [[લ્યૂટન ટાઉન]]ના [[ડેવિડ પ્લીટ]]ને આ હોદ્દો મળ્યો. [[આર્સેનલ]]ના મેનેજર [[ડોન હોવ]]ની જગ્યાએ ફર્ગ્યુસનને મેનેજરપદની ઓફર મળી હતી, પરંતુ તેણે આ ઓફરનો પણ અસ્વીકાર કર્યો, અને તેને બદલે સ્કોટ [[જ્યોર્જ ગ્રેહામ]]ને તે જગ્યા પર તક મળી.<ref>{{cite news | url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/8092670.stm | title = Ferguson 'almost became Arsenal boss' | access-date = 2009-06-10 | author = | authorlink = | coauthors = | publisher = BBC News | pages = | archive-url = | archive-date = | quote = | date=10 June 2009}}</ref> તે ઉનાળામાં, એવો પણ સટ્ટો રમાયો કે ફર્ગ્યુસન [[મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ]]ની [[રોન એટકિન્સન]]નો ચાર્જ સંભાળશે, 10 મેચ જીતવાની શરૂઆત પછી ઈંગ્લીશ ટોપ ફલાઈટમાં ચોથા નંબરે આવી ગયા જેનાથી તેમને કાઢી મુકવાનું અનિવાર્ય બની ગયું. જો કે ફર્ગ્યુસન ઉનાળા દરમિયાન ક્લબમાં જ રહ્યા, પરતુ એટકિન્સનને નવેમ્બર 1986માં કાઢી મુકવામાં આવ્યા ત્યારે ફર્ગ્યુસન મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડમાં જોડાયા. == મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડનું સંચાલન == === નિમણૂક અને શરૂઆતના વર્ષો === 6 નવેમ્બર 1986ના રોજ ફર્ગ્યુસનને [[ઓલ્ડ ટ્રેફોર્ડ]]માં મેનેજરપદે નીમવામાં આવ્યા હતાં. ફર્ગ્યુસનને શરૂઆતમાં [[નોર્મન વ્હાઈટસાઈડ]], [[પોલ મેકગ્રેથ]] અને [[બ્રાયન રોબ્સન]] જેવા ઘણા બધા ખેલાડીઓ ઘણો દારૂ પીતા હતા તે અંગે ખૂબ ચિંતા રહેતી હતી, અને ખેલાડીઓની શારીરિક ચુસ્તતા બાબતે પણ ઘણો 'માનસિક તણાવ' રહેતો હતો, પરંતુ તેણે ખેલાડીઓની શિસ્તમાં વધારો થાય તેવું સંચાલન કર્યું અને સિઝનમાં યુનાઈટેડ યાદીમાં 11મા સ્થાને રહી. [[એન્ફીલ્ડ]] ખાતે લીવરપૂલ પર 1-0થી જીત તે સિઝનમાં લિગમાં જીતવા માટે એક માત્ર જીતથી દૂર હતા, - જે સિઝનમાં [[લીવરપુલ]]ની પોતાના ઘર આંગણે એક માત્ર હાર હતી, જે લિગ ટાઈટલ બચાવવા માટે તેમને મદદરૂપ થઈ. ફર્ગ્યુસનની માતા 64 વર્ષની ઉમરે [[ફેફસાના કેન્સર]]થી મૃત્યુ પામી ત્યારે તેની પોતાની નિમણૂક બાદ ત્રણ અઠવાડિયા સુધી અંગત જીવનમાં કરૂણતાનો સામનો કરવો પડયો. ફર્ગ્યુસને મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ ખાતે તેના સહાયક તરીકે [[આર્કી નોકસ]], જે એબરડિન ખાતે તેમના સહાયક હતા તેમની નિમણૂક કરી. [[1987-88 સિઝન]]માં, ફર્ગ્યુસને [[સ્ટિવ બ્રૂસ]], [[વીવ એન્ડરસન]], [[બ્રાયન મેકલેર]] અને [[જીમ લીટન]] સહિત ઘણા બધા ખેલાડીઓ સાથે મોટા કરાર કર્યા. યુનાઈટેડ ટીમમાં નવા ખેલાડીઓનું મોટું યોગદાન રહ્યું, જે લિવરપુલથી નવ પોઈન્ટ પાછળ રહી બીજા સ્થાને રહી. [[માર્ક હયુજીસ]] [[બાર્સેલોના]]થી આ કલબમાં પરત આવવાથી યુનાઈટેડ સારો દેખાવ કરશે એવી અપેક્ષા કરી હતી, પરંતુ [[1988-89 ની સિઝન]] તેમના માટે નિરાશાજનક રહી હતી, લિગમાં અગિયારમાં ક્રમે રહ્યા, એફએ (FA) કપના છઠ્ઠા રાઉન્ડમાં નોટિંગહામ ફોરેસ્ટ સામે ઘર આંગણે 1-0 થી હાર્યા. સિઝન દરમિયાન, ઈંગ્લેન્ડ પ્રવાસ દરમિયાન બર્મ્યુડન ટીમના ભાગ તરીકે યુનાઈટેડે, [[બર્મ્યુડન નેશનલ ટીમ]] અને [[સમરસેટ કાઉન્ટિ ક્રિકેટ ક્લબ]]ની સામે મિત્રતા મેચો રમી. સમરસેટ સામેની મેચમાં, ફર્ગ્યુસન અને તેના સહાયક, ફિલ્ડમાં રહ્યા, નોકસ સ્કોરશીટમાં પણ રહ્યો. મેચ મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ ફર્સ્ટ ટીમ માટે ફર્ગ્યુસનનો માત્ર દેખાવ રહ્યો. [[1989-90ની સિઝન]] માટે, ફર્ગ્યુસને મીડફિલ્ડર [[નેઈલ વેબ]] અને [[પોલ ઈન્સ]], તેમ જ ડિફેન્ડર [[ગેરી પેલીસ્ટર]] માટે નાણાની મોટી રકમો ચૂકવીને ([[મીડલ્સબરો]] પાસેથી 2.3 મિલિયન પાઉન્ડનો કરાર કરીને જે રાષ્ટ્રીય રેકોર્ડ છે) પોતાની ટીમમાં નવો પ્રાણ પૂર્યો. મેચ શરૂ થયાના દિવસે ડિફેન્ડિંગ ચેમ્પિયન [[આર્સેનલ]] સામે 4-1 થી જીત મેળવીને સિઝનની સારી શરૂઆત કરી, પરંતુ યુનાઈટેડની લિગનું ફોર્મ તરત જ ઉતરી ગયું. સપ્ટેમ્બરમાં, યુનાઈટેડે તેના [[તીવ્ર પ્રતિર્સ્પધી]] [[મેન્ચેસ્ટર સિટી]] સામે 5-1 થી નિરાશાજનક હારનો સામનો કરવો પડયો. આના પછી અને સિઝનના પ્રારંભમાં આઠ રમતમાં છ પરાજય અને બે ડ્રોના કારણે, 'બહાનાબાજીના ત્રણ વર્ષ અને હજુ તે વાહિયાત છે. તા રા ફર્ગી' જણાવતા બેનરો ઓલ્ડ ટ્રેફોર્ડ ખાતે લાગી ગયા, અને ઘણા બધા પત્રકારો અને સમર્થકોએ ફર્ગ્યુસનને કાઢી મુકવાની માંગણી મૂકી.<ref name="3years">{{cite news | title=Arise Sir Alex?| publisher = BBC News, 27 May 1999 | url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/special_report/1999/05/99/uniteds_treble_triumph/354282.stm | access-date=3 December 2005 | date=27 May 1999}}</ref> ફર્ગ્યુસને પછીથી ડિસેમ્બર 1989ને “ રમતમાં (તેણે) કયારેય સહન ન કર્યો હોય તેવો પડતીના સમય ” તરીકે વર્ણવ્યો. <ref name="jc27">{{ cite book| first = Alex | last = Ferguson | coauthors = Peter Fitton | title = Just Champion! | publisher = Manchester United Football Club plc | year = 1993 | isbn = 0952050919 | page = 27 }}</ref> સતત સાત ગેઈમ જીત્યા વગર મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ [[એફએ (FA) કપ]]ના ત્રીજા રાઉન્ડમાં [[નોટિંગહામ ફોરેસ્ટ]] સામે હારી જશે એમ લાગતું હતું. ફોરેસ્ટ એ સિઝનમાં લિગમાં ખૂબ સારો દેખાવ કરી રહી હતી,<ref name="Robins">{{cite news | title=How Robins saved Ferguson's job| publisher = BBC News 4 November 2006 | url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/6096520.stm | access-date=8 August 2008 | date=4 November 2006}}</ref> અને એવી ધારણા હતી કે યુનાઈટેડ મેચ હારી જશે અને પરીણામે ફર્ગ્યુસનને કાઢી મુકવામાં આવશે, પરંતુ [[માર્ક રોબિન]]ના ગોલને કારણે યુનાઇટેડ 1-0 થી રમત જીતી અને આકસ્મિક રીતે જ યુનાઈટેડ ફાઈલનમાં પહોંચી. આ કપના વિજયને ફર્ગ્યુસનની ઓલ્ડ ટ્રેફોર્ડની કારર્કિદીના તારણહાર તરીકે ઓળખાવવામાં આવે છે.<ref name="Robins"/><ref name="20years">{{cite web | title = 20 years and Fergie's won it all! | publisher = [[Manchester Evening News]] | date = 6 November 2006 | url = http://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/manchester_united/s/227/227442_20_years_and_fergies_won_it_all.html | access-date = 8 August 2009<!-- 2008 -->}}</ref><ref name="Pressure">{{cite web | title = Recalling the pressure Ferguson was under | publisher = [[The Independent]] | date = 8 May 1997 | url = http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4158/is_19970508/ai_n14109476 | access-date = 8 August 2009<!-- 2008 -->}}</ref> યુનાઈટેડ પ્રથમ મેચમાં 3-3 ડ્રો બાદ ફાઈનલ રિપ્લેમાં [[ક્રિસ્ટલ પેલેસ]]ને 1-0થી હરાવીને ફર્ગ્યુસનને મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડના મેનેજર તરીકેની સર્વપ્રથમ મોટી ટ્રોફી અપાવી. પ્રથમ મેચમાં યુનાઈટેડની રક્ષણાત્મક પ્રયુકિતઓને કારણે ગોલકીપર [[જીમ લીટન]]ની ચોમેર ટીકા થઈ હતી, અને તેને કારણે ફર્ગ્યુસનને પોતાના ભૂતપૂર્વ એબરડિન ખેલાડીને પડતો મૂકીને [[લેસ સિલે]]ને લાવવાની ફરજ પડી. === કેન્ટોના અને પ્રથમ લિગ ટાઈટલ === યુનાઈટેડની લીગના ફોર્મમાં [[1990-91]]માં મહદઅંશે સુધારો આવ્યો હોવા છતાં, હજુ પણ કેટલીક અસંગતતાઓ હતી અને છઠ્ઠા નંબરે આવ્યા. અગાઉની સિઝનમાં એફએ (FA) કપના ફાઇનલમાં વિજય મેળવ્યા પછી પણ સફળતા મેળવવા માટે ફર્ગ્યુસનની ક્ષમતાઓ પર ઘણાને સંદેહ હતો કારણ કે લિગ ટાઈટલ જીતવા માટે [[બસ્બી]]થી તમામ અન્ય મેનેજરો પણ નિષ્ફળ નીવડયા હતા.<ref name="Pressure"/> [[શેફિલ્ડ વેનસ્ડે]]ની સામે 1-0 થી મેચ ગુમાવીને [[લિગ કપ]] તેઓ બીજા નંબરે રહ્યા હતા. તે સિઝનમાં સ્પેનિશ ચેમ્પિયન [[બાર્સેલોના]]ને 2-1થી હરાવીને [[યુરોપિયન કપ વિનર્સ કપ]]ની ફાઈલનમાં પણ તેઓ પહોંચ્યા. મેચ બાદ, ફર્ગ્યુસને પ્રતિજ્ઞા કરી કે હવેની સિઝનની લિગ તેઓ જીતીને રહેશે.<ref name="mml302">{{ cite book | title = Managing My Life | page = 302 }}</ref> 1991ની સિઝનના અંત દરમિયાન, [[વોલ્ટર સ્મિથ]]ના સહાયક બનવા માટે ફર્ગ્યુસનના આર્કિ નોકસે [[ગ્લાસગો રેન્જર્સ]]થી અલગ થયા, અને ફર્ગ્યુસને નોકસની જગ્યાએ સહાયક મેનેજર તરીકેની કામગીરી [[બ્રાયન કીડ]]ને સોંપીને યુવા ટીમને ઉત્તેજન આપ્યું. [[1991-92ની સિઝન]]માં ફર્ગ્યુસનની ધારણા અનુસાર દેખાવ ન થઈ શકયો અને ફર્ગ્યુસનના શબ્દોમાં જ કહીએ તો “ મીડિયાના ઘણા બધા લોકોને એવું લાગ્યું કે મૂશ્કેલીઓમાં ઘણો બધો ફાળો (પોતાની) ભૂલોનો જ છે."<ref name="mml311">{{ cite book | title = Managing My Life | page = 311 }}</ref> યુનાઈટેડ પ્રથમ વખત [[લિગ કપ]] અને [[સુપર કપ]] જીતી, પરંતુ [[લિગ ટાઈટલ]] પ્રતિર્સ્પધી [[લિડ્સ યુનાઇટેડ]]ની સામે હારી ગયા. ફર્ગ્યુસનને એમ લાગ્યું કે [[લટન ટાઉન]]થી [[મીક હાર્ફોર્ડ]] સાથે કરાર સુનિશ્ચિત રાખવાની પોતાની નિષ્ફળતાથી યુનાઈટેડને લિગથી કિંમત ચૂકવવી પડી છે, અને હવેની સિઝનમાં લિગ જીતવી હોય તો ટીમમાં “ વિશેષ પરિમાણ ” ની જરૂર છે.<ref name="mml320">{{ cite book | title = Managing My Life | page = 320 }}</ref> 1992ની સિઝનના અંત દરમિયાન, ફર્ગ્યુસને નવા સ્ટ્રાઈકરની શોધ ચલાવી હતી. તેણે [[સાઉથમ્પટન]]માંથી [[એલન શિઅરર]] સાથે કરાર કરવાનો પ્રયત્ન કર્યો, પરંતુ [[બ્લેકબર્ન રોવર્સ]]ને ગુમાવ્યો. અંતે, તેણે [[કેમ્બ્રિજ યુનાઈટેડ]]ના સ્ટ્રાઈકર 23 વર્ષના [[ડાયન ડબલિન]]ની સાથે 1 મિલિયન પાઉન્ડની ચૂકવણી કરીને કરાર કર્યો - ઉનાળાની તે સિઝનનો આ સૌથી મોટો કરાર હતો. [[1992-93ની સિઝન]]ની (નવેમ્બરની શરૂઆતમાં તેઓ 22માંથી 10 મા નંબરે હતાં) ધીમી શરૂઆત બાદ, યુનાઈટેડ લિગ ફરીથી ટાઈટલ (હવે [[પ્રીમિયર લિગ]]) ગુમાવશે એવું લાગતું હતું. આમ છતાં, [[લિડ્સ યુનાઇટેડ]] પાસેથી ફ્રેન્ચ સ્ટ્રાઈકર [[એરિક કેન્ટોના]] સાથે 1.2. મિલિયન પાઉન્ડમાં કરાર કર્યા બાદ, મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડનું ભાવિ અને ફર્ગ્યુસનના મેનેજર તરીકેની સ્થિતિ, ઉજ્જવળ જણાવાની શરૂઆત થઈ. કેન્ટોનાએ [[માર્ક હ્યુજિસ]] સાથે મજબૂત ભાગીદારી બનાવી અને લિગ ચેમ્પિયનશીપ માટે યુનાઈટેડની 26 વર્ષની ઈંતેજારીનો અંત લાવીને કલબને સફળતાની ટોચ પર મૂકી અને કલબ પ્રથમ વાર [[પ્રીમિયર લિગ ચેમ્પિયન્સ]] પણ બની. યુનાઈટેડ રનર અપ [[એસ્ટોન વીલા]] ઉપર 10 પોઈન્ટના માર્જિનથી ચેમ્પિયનશીપ સમાપ્ત કરી, જેમાં 2જી મે, 1993ના રોજ [[ઓલ્ડહામ]] ખાતે એસ્ટોન વીલાને 1-0 થી હરાવ્યું હતું અને યુનાઈટેડને ટાઈટલ મળેલું. લિગ મેનેજરના એસોસિયેશન દ્વારા એલેક્સ ફર્ગ્યુસનને મેનેજર ઓફ ધ ઇયર માટે વોટ કર્યું હતું. === બે વખત બે જીત === {{Refimprovesect|date=April 2010}} [[1993-94]]નું વર્ષ ઘણું સફળ રહ્યું. ફર્ગ્યુસને, પોતાની કારર્કિદીના અંતે ઊભેલા [[બ્રાયન રોબ્સન]]ની જગ્યા પર લાબાગાળા માટે નોટિંગહામ ફોરેસ્ટના 22 વર્ષીય મીડ ફિલ્ડર [[રોય કિન]]ને 3.75 મિલિયન પાઉન્ડની વિક્રમજનક ફી ચૂકવીને ટીમમાં સામેલ કર્યો. યુનાઈટેડ શરૂઆતથી અંત સુધી 1993-94ની પ્રીમિયર લિગ ટેબલમાં વર્ચ્યુઅલ રીતે આગળ રહી. કેન્ટોનાને માર્ચ, 1994માં પાંચ દિવસની [[રજા પર મોકલ્યો]] હોવા છતાં તે તમામ સ્પર્ધાઓમાં 25 ગોલ મેળવીને ટોપ સ્કોરર બન્યો. યુનાઈટેડ લિગ કપ ફાઈનલમાં પણ પહોંચી પરંતુ ફર્ગ્યુસનની અગાઉના મેનેજર [[રોન એટકિન્સન]]ની દેખરેખ હેઠળ એસ્ટન વીલાની સામે 3-1થી મેચ ગુમાવી. એફએ (FA) કપ ફાઈનલમાં, મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ [[ચેલ્સી]]ની સામે પ્રભાવશાળી 4-0 સ્કોર લાઈન પ્રાપ્ત કરીને, 1984-85માં એબરડિન સાથે પોતાની સ્કોટિશ પ્રીમિયર ડિવિઝન અને સ્કોટિશ કપ ટાઈટલ બાદ, પોતાની બીજી [[લિગ અને કપ ડબલ]] પણ ફર્ગ્યુસન જીત્યા. ફર્ગ્યુસને [[બ્લેકબર્ન રોવર્સ]]ને 1.2 મિલિયન પાઉન્ડ ચૂકવીને એક સળંગ સીઝન માટે [[ડેવીડ મે]] સાથે કરાર કર્યોં. [[1994-95]]નું વર્ષ ફર્ગ્યુસન માટે અતિ કઠિન પુરવાર થયું. કેન્ટોનાએ [[સેલર્હસ્ટ પાર્ક]] ખાતેની રમતમાં [[ક્રિસ્ટલ પેલેસ]]ના સમર્થક પર હુમલો કર્યો, અને પરિસ્થિતિ પરથી એવું લાગતું હતું કે તે ઈંગ્લીશ ફૂટબોલ છોડી દેશે. આઠ મહિનાના પ્રતિબંધથી સિઝનના આખરી ચાર મહિના કેન્ટોનાએ ગુમાવવા પડયા. કેન્ટોનાને પોતાના અપરાધ બદલ 14 દિવસની જેલ સજા પણ થઈ પરંતુ અપીલ કરવાથી જેલવાસને બદલે 120 કલાકની સમાજ સેવાનો હુકમ ફરમાવવામાં આવ્યો. જ્યારે બીજી તરફ, યુનાઈટેડે નોર્થ-ઇસ્ટના યુવાન વિગર [[કેથ ગિલિસ્પી]]ની ફેરબદલીમાં [[ન્યૂ કેસલ]]ના પ્રતિભાવંત સ્ટ્રાઈકર [[એન્ડી કોલ]] માટે 7 મિલિયન પાઉન્ડની જંગી ફી ચૂકવી. આમ છતાં, સિઝનના આખરી દિવસે [[વેસ્ટ હેમ યુનાઈટેડ]] સાથેની મેચમાં 1-1થી ડ્રોને કારણે મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડના હાથમાંથી ચેમ્પિયનશીપ જતી રહી કે જ્યારે એ જીતથી લિગ તેમને મળી હોત. યુનાઈટેડ [[એવરટન]] સામેની મેચમાં એફએ (FA) કપ ફાઈનલ પણ 1-0 થી ગુમાવી. યુનાઈટેડના ત્રણ તેજસ્વી ખેલાડીઓને જવા દઈને અને તેમની ગેરહાજરીથી બીજાને ખરીદવાની વ્યવસ્થા ન કરવા બદલ 1995ના ઉનાળામાં ફર્ગ્યુસનની આકરી ટીકા થઈ. ફર્સ્ટ [[પોલ ઈન્સ]] 7.5 મિલિયન પાઉન્ડના બદલામાં ઈટાલીની [[ઇન્ટરનેઝિઓનાલ]] ટીમમાં ગયો; લાંબા ગાળાથી સ્ટ્રાઈકર તરીકે સેવા આપતા [[માર્ક હ્યુજીસ]]ને સોદાના ભાગરૂપે 1.5 મિલિયન પાઉન્ડમાં અચાનક સેલ્સીયાને વેચી દેવામાં આવ્યો અને [[એન્ડ્રેઈ કન્ચેલ્સ્કીસ]]ને એવરટનને વેચી દેવામાં આવ્યો. ફર્ગ્યુસનનો બધાની જાણ મુજબ એવો ખ્યાલ હતો કે ફર્સ્ટ ટીમમાં રમવા માટે તૈયાર હોય તેવા ઘણા યુવા ખેલાડીઓ યુનાઈટેડમાં હતા. “ ફર્ગીના પાંખ ફૂટયા બચ્ચાઓ ” તરીકે ઓળખાતા યુવા ખેલાડીઓમા [[ગેરી નેવીલ]], [[ફીલ નેવીલ]], [[ડેવિડ બેકહમ]], [[પોલ સ્કોલ્સ]] અને [[નીકી બટ]]નો સમાવેશ થતો હતો, જે તમામ ટીમના મહત્વના સભ્યો તરીકે ભવિષ્યમાં સ્થાન લેવાના હતા. જ્યારે યુનાઈટેડ [[1995-96]] સિઝનની પ્રથમ લિગ મેચ 3-1થી [[એસ્ટન વીલા]]ની સામે હારી ગયા, ત્યારે મીડિયા ફર્ગ્યુસન પર ખુલ્લેઆમ તૂટી પડયું. એલેકસ ફર્ગ્યુસનની ટીમમાં તદ્ન બિન-અનુભવી અને યુવાન જેવા ખેલાડીઓ હતા તેને કારણે યુનાઇટેડ હાર્યું તેવું મીડિયાએ લખ્યું. [[મેચ ઓફ ધ ડે]] પંડિત, [[એલેન હેન્સેને]] એવું જાહેર નિવેદન કર્યું કે “ છોકરડાઓથી તમે કોઈ જીત ન મેળવી શકો ”. આમ છતાં, યુવા ખેલાડીઓએ ખૂબ સારો દેખાવ કર્યો અને યુનાઈટેડ બીજી પાંચ મેચો જીત્યું. સ્થગિતનો સમય પૂરો થતા કેન્ટોનાના પુનરાગમનથી ટીમમાં નવું જોમ આવ્યું, પરંતુ તેઓ [[ન્યૂ કેસલ]]થી 14 પોઈન્ટ પાછળ હતા. આમ છતાં 1996ની શરૂઆતમાં સારા પરિણામોની શ્રેણીથી ગાળો અત્યંત નજીકનો રહ્યો, અને માર્ચ મહિના પછી યુનાઈટેડ ટેબલમાં આગળને આગળ રહી. પ્રતિસ્પર્ધી ન્યૂ કેસલ જાન્યુઆરીમાં 12 પોઈન્ટથી સ્પષ્ટ પણે ટોચ પર હતું પરંતુ પોતાની અગાઉની જીત ટકાવી રાખવામાં નિષ્ફળ રહી. ન્યૂ કેસલના મેનેજર [[કેવીન કિગન]]ના પ્રસિદ્ધ જીવંત ટેલિવીઝન ઈન્ટરવ્યૂ (' અમે તેઓને હરાવીએ તો મને તે બહુ ગમે! બહુ ગમે!') ને સામાન્યરીતે ધ્યાન અપાય છે કેમ કે ફર્ગ્યુસન પોતાના પ્રતિસ્પર્ધી સામે આગળ રહે છે. યુનાઈટેડ પ્રીમિયર લિગ ટાઈટલની સફળતા સિઝનના આખરી દિવસે સુનિશ્ચિત બની. તેઓ તે વર્ષે [[એફએ (FA) કપ ફાઈનલ]]માં લિવરપૂલ સામે રમ્યા, જે કેન્ટોનાએ કરેલા આખરી ગોલથી 1-0થી જીત્યા. [[1996-97]]માં એલેકસ ફર્ગ્યુસને મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડને પાંચ સીઝનમાં તેમની ચોથા પ્રીમિયર લિગ ટાઈટલ સુધી માર્ગદર્શન આપ્યું. ઓકટોબરના અંતમાં, યુનાઈટેડે એક પછી એક એમ ત્રણ લિગમાં પરાજય વેઠવો પડયો અને પ્રોસેસમાં 13 ગોલ સુનિશ્ચિત કર્યાં. તેમણે યુરોપમાં તુર્કિશ ટીમના [[ફિનરબેસ]]ની સામે રમતી વખતે પોતાનો 40 વર્ષનો ઘરઆંગણાનો વણતૂટયો વિક્રમ પણ ગુમાવ્યો. પરંતુ તેઓ [[ચેમ્પિયન્સ લિગ]] સેમી ફાઈલનમાં પહોંચ્યાં, જેમાં તેઓ જર્મનીની [[બોરુસિયા ડોર્ટમન્ડ]] સામે હારી ગયા. સિઝનના અંતે, કેન્ટોનાએ આશ્ચર્યકારક રીતે ફૂટબોલમાંથી નિવૃત્તિ લઈ લીધી. === ત્રેવડી સિદ્ધિ === {{Refimprovesect|date=April 2010}} ફર્ગ્યુસને 1997-98ની સિઝન માટે યુનાઈટેડના પડકારને ઉઠાવવાના હેતુ માટે ઇંગ્લેન્ડના 31 વર્ષના સ્ટ્રાઇકર [[ટેડી શેરિગઘામ]] અને ડિફેન્ડર [[હેનિંગ બર્ગ]] સાથે બે નવા કરાર કર્યાં. આમ છતાં, ફર્ગ્યુસનની સાથે લાંબા સમયથી હરીફ એવા ફ્રેન્ચ મેનેજર [[આર્સેન વેન્ગર]] હેઠળ [[આર્સેનલ]] પ્રીમિયર લિગ જીતવાથી તેમને માટે તે સિઝન ટ્રોફી વગરની રહી. 1988ના ઉનાળામાં સ્ટ્રાઈકર [[વાઈટ યોર્ક]], ડચ ડિફેન્ડર [[જાપ સ્ટેમ]] અને સ્વીડિશ વિન્ગર [[જેસ્પર બ્લોમક્વિસ્ટ]] મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડમાં જોડાયા. ડિસેમ્બર 1988માં, ફર્ગ્યુસનના સહાયક બ્રાયન કિડે [[બ્લેકબર્ન રોવર્સ]]નું સંચાલન કરવાની ઓફર સ્વીકારી અને તેણે પોતાના અનુગામી તરીકે [[ડર્બી કાઉન્ટી]]માંથી [[સ્ટીવ મેકેલેરેન]]ની ભરતી કરી. યુનાઈટેડ દ્વારા 0-0 થી ડ્રોમા જવાથી લિગ સિઝનની છેલ્લેથી અગાઉની રમતમાં કિડને ઉતરતી કક્ષામાં મૂકવામાં આવ્યા. 1998-99માં [[પ્રીમિયર લિગ ટાઈટલ]], [[એફએ (FA) કપ]] અને [[ચેમ્પિયન્સ લિગ]]ની અભૂતપૂર્વ ત્રેવડી સિદ્ધિ મેન્ચેસ્ટર કલબને મળી. સિઝનમાં અત્યંત નાટકીય વળાંકો આવ્યા હતાં. ચેમ્પિયન લિગ સેમી-ફાઈનલના સેકન્ડ લેગમાં યુનાઈટેડે [[જુવેન્ટસ]]ને બે ગોલ આપી દીધા; આમ છતાં પાછળથી સસ્પેશનથી ફાઈનલ ચૂકી જતા, [[રોય કિન]]ની પ્રેરણાથી યુનાઈટેડ રમતમાં પરત આવીને જુવેન્ટસને 3-2થી હરાવી અને 1968 બાદ પ્રથમ વખત યુરોપિયન કપ ફાઈનલમાં પહોંચી. એફએ (FA) કપ સેમી-ફાઈનલમાં, યુનાઈટેડે પોતાના કટ્ટર હરીફ આર્સેનલનો મુકાબલો કર્યો અને કિનને જ્યારે પાછો મોક્લવામાં આવ્યો ત્યારે યુનાઇટેડ હાઈ જાય એમ જણાતી હતી અને આર્સેનલને છેલ્લી મિનિટની પેનલ્ટી મળી. [[પીટર સ્કિમાઈકલે]] પેનલ્ટી બચાવી, અને વધારાના સમયમાં [[રયાન ગિગ્સે]] સ્કોર કરવા માટે પીચની લંબાઈને સમાંતર દોડયા, આ મેચ જીતવા માટે કદાચ પોતાની કારર્કિદીનો સૌથી વધુ યાદગાર ગોલ હતો. ત્યારબાદ તેમનો [[વેમ્બલી]] ખાતે એફએ (FA) કપ ફાઈનલમાં [[ન્યૂ કેસલ યુનાઈટેડ]]ને 2-0થી હરાવી જેમાં જીત ખરેખર તો ટેડ શેરિંગહામ અને [[પોલ સ્કોલ્સ]] તરફથી થયેલા ગોલને આભારી હતી. યુરોપિયન કપમાં મળેલો વિજય તમામ જીતમાંથી અતુલ્ય ગણાતો હતો. બાર્સેલોનામાં [[નૌઉ કેમ્પ]] ખાતે 90 મિનિટની અંદર તેઓ [[બેયર્ન મ્યુનિક]]થી 1-0 પાછળ હતાં, ત્યારબાદ [[મેરિયો બેસ્લર]]ને ફ્રિ કિક મળી, પરંતુ રેફરી [[પિયરલ્યુઇજી કોલીના]]એ ઈજાનો ત્રણ મિનિટનો સમય માન્ય રાખ્યો, તેમાં સબસ્ટિટ્યુટ ખેલાડી [[ટેડી શેરિંગહામે]] પલ્લુ સરખું કરી દીધું અને હવે વધારાનો સમય મળવાનું નિશ્ચિત જણાતું હતું. હવે જૂજ સેકન્ડો બચી હતી, તેમાં [[ઓલે ગુનાર સોલ્સકર]], જે અંતિમ સબસ્ટિટ્યુટ હતો, જીતનો ગોલ કરીને ઇતિહાસ ર્સજી દીધો. 12મી જૂન 1999ના રોજ, એલેક્સ ફર્ગ્યુસનને પોતે પ્રદાન કરેલી સેવાઓ બદલ નાઈટહૂડનો ખિતાબ આપવામાં આવ્યો.<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/special_report/1999/06/99/queens_birthday_honours/366834.stm |title=Arise Sir Alex |access-date=18 June 2007 |author= |authorlink= |coauthors= |date=12 June 1999 |publisher = BBC News |pages= |archive-url = |archive-date= |quote= }}</ref> === ટાઈટલ હેટ્રિક === માત્ર ત્રણ પ્રીમિયર લીગમાં પરાજય, અને 18 પોઈન્ટના કુશનથી મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડે 1999-2000ની સિઝન ચેમ્પિયનશીપ તરીકે પૂર્ણ કરી. યુનાઈટેડ અને બાકીની પ્રીમિયર લિગ વચ્ચેના મોટા ગાળાને કારણે ઈંગ્લીશ રમત માટે કલબની નાણાંકીય પરિસ્થિતિ કથળતી હોવાનું ચિત્ર ઊભું થયું. એપ્રિલ 2002માં, એવી જાહેરાત કરવામાં આવી હતી કે મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડે 18 મિલિયન પાઉન્ડની બ્રિટીશ રેકોર્ડ ફી ચૂકવીને [[પીએસવી આઇન્ડહોવન]] તરફથી ડચ સ્ટ્રાઈકર [[રયુડ વાન નીસ્ટલરોય]] સાથે કરાર કરવાની સહમતિ આપી હતી. વાન નીસ્ટલરોય તબીબી પરીક્ષણમાંથી નિષ્ફળ જવાને કારણે કરાર કરવાની કામગીરી મુલત્વી રાખવામાં આવેલી અને તે પોતાની શારીરિક ચુસ્તતા પાછી મેળવવા વતન ખાતે પરત ગયો, ગંભીર ઘૂંટણની ઇજાને કારણે મોટાભાગે વર્ષ માટે તે રમતથી બહાર રહ્યો. 28 વર્ષીય ફ્રેન્ચ ગોલકિપર [[ફેબિયન બાર્થેઝ]]ને [[મોનાકો]]માંથી 7.8 મિલિયન પાઉન્ડની ફી ચૂકવીને કરારબદ્ધ કરવામાં આવ્યો હતો - આવી રીતે ક્લબ દ્વારા કરારબદ્ધ થનાર સૌથી મોંઘો ગોલકિપર બન્યો અને યુનાઈટેડે ફરીથી ટાઈટલ જીતી. 2001ની અંત સિઝન દરમિયાન [[રયુડ વાન નીસ્ટલરોય]] જોડાયો, અને તરત મેન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડે ફરીથી આર્જેન્ટિનાના આક્રમક મીડ ફિલ્ડર [[યુઆન સેબાશ્ચિયન વેરોન]] માટે [[લાઝિઓ]]ને 28.1 મિલિયન પાઉન્ડ ચૂકવીને બ્રિટીશ ટ્રાન્સફરનો વિક્રમ ફરીથી તોડયો પરંતુ તેણે સૂચવેલી ઊંચી ટ્રાન્સફર ફી મુજબની અપેક્ષા સંતોષવામાં નિષ્ફળ જવાથી તેને માત્ર બે વર્ષ બાદ 15 મિલિયન પાઉન્ડમાં [[ચેલ્સિ]]ને વેચી દેવામાં આવ્યો હતો. === પુનર્નિર્માણ અને પરિવર્તન === {{Refimprovesect|date=April 2010}} 2001-02ની સિઝનમાં બે રમત દરમિયાન, ડચ સેન્ટ્રલ ડિફેન્ડર [[જાપ સ્ટેમ]]ને 16 મિલિયન ડોલરથી [[લાઝિઓ]]ને વેચવામાં આવ્યો. સ્ટેમની વિદાય બદલ એવું કારણ માનવામાં આવતું કે તેણે પોતાની આત્મકથા ''હેડ ટુ હેડ'' માં કરેલા દાવા પ્રમાણે તેણે પોતાની અગાઉની કલબ [[પીએસવી આઇન્ડહોવન]]ને જાણ કરવામાં આવે તે પહેલા મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડમાં જવા માટે એલેકસ ફર્ગ્યુસન સાથે ગેરકાયદે સંપર્ક કર્યો હતો.{{Citation needed|date=May 2008}} ફર્ગ્યુસને સ્ટેમને બદલે [[ઇન્ટરનેઝિઓનાલ]]ના 36 વર્ષીય સેન્ટ્રલ ડિફેન્ડર [[લોરેન્ટ બ્લાન્ક]]ને રાખ્યો. ફર્ગ્યુસને સિઝન શરૂ થાય તે પહેલાં, પોતાના આસિસ્ટન્ટ સ્ટીવ મેકલેરેનને ગુમાવ્યો. તેણે [[મિડલ્સબરો]]ના મેનેજર તરીકે ચાર્જ સંભાળ્યો, અને વધુ કાયમી અનુગામી શોધવામાં ન આવે ત્યાં સુધી લાંબા સમયથી કોચ તરીકે ફરજ બજાવતાં [[જીમ રયાન]]ને સહાયકની ભૂમિકા આપી. 8મી ડિસેમ્બર 2001ના રોજ, મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ પ્રીમિયર લીગમાં 9મા સ્થાને હતી - લીવરપુલથી 11 પોઈન્ટ પાછળ હતી જેણે 1 રમત રમવાની બાકી હતી. પછી ડિસેમ્બરના મધ્યમાં અને જાન્યુઆરીના અંતમાં નાટકીય વળાંક આવ્યો, મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ સતત આઠ વિજય મેળવીને પ્રીમિયર લીગમાં સર્વોચ્ચ કક્ષાએ આવી અને પોતાના ટાઈટલ માટેનો એ જ પડકાર ફરીથી ઉઠાવવા માટે તૈયારી કરી. આમ છતાં, સિઝનની છેલ્લી ગેમમાં ઓલ્ડ ટ્રેફોર્ડ ખાતે આર્સેનલ માટેના ટાઈટલ માટે તેની પ્રતિસ્પર્ધી આર્સિનલ વેન્ગરે 1-0 જીતીને યુનાઈટેડે લિગ ત્રીજા ક્રમમાં પૂર્ણ કરી. યુનાઈટેડ [[બેયર લિવરકુસન]]ને ગોલ આપીને, ચેમ્પિયન લિગ સેમી ફાઈનલ ગુમાવીને યુરોપમાં નિષ્ફળ રહી હતી. [[2001-2002]]ની સિઝન, મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડના મેનેજર તરીકે છેલ્લી સિઝન રહી, અને ટીમના ફોર્મને ગુમાવવાના કારણરૂપે તેની નિવૃતિની આભાસી તારીખ{{Who|date=March 2009}} ટાંકવામાં આવી. ફર્ગ્યુસને પોતે કબુલ કર્યું કે તેની નિવૃતિની પૂર્વ જાહેરાતના નિર્ણયના પરિણામે ખેલાડીઓના માનસ પર તેમ જ શિસ્ત-નિયંત્રણની તેની ક્ષમતા પર વિપરીત અસર થઈ. પરંતુ ફેબ્રુઆરી 2002માં તેમણે ઓછામાં ઓછા ત્રણ વર્ષ સુધી ટીમનો ચાર્જ સંભાળવા માટે સહમતિ આપી. સિઝનના અંતે 24 વર્ષીય સેન્ટ્રલ ડિફેન્ડર [[રિઓ ફર્ડિનન્ડ]] માટે [[લિડઝ યુનાઈટેડ]]ને 30 મિલિયન પાઉન્ડની જંગી રકમ ચૂકવવાનો બ્રિટીશ તબદીલીનો વિક્રમ પણ મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ તોડયો. તે ઉનાળામાં, ફર્ગ્યુસન પોતાના સહાયક તરીકે [[પોર્ટુગીઝ]] કોચ [[કાર્લોસ કિવરોઝ]]ને લઈ આવ્યા. સિઝનના અંત પહેલાં બે મહિનામાં મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડે તેની આઠમી પ્રીમિયર લિગ ટાઈટલ જીતી, તેઓ ટોચના આર્સેનલ કરતા આઠ પોઈન્ટ પાછળ હતા. યુનાઇટેડ માટેના ફોર્મમાં સુધારો આવતાં, આર્સેનલના ફોર્મમાં ઘટાડો થતાં, આ પ્રીમિયર લીગની ટ્રોફી ધીમે ધીમે લંડનના ખેલાડીઓના કબજામાંથી છટકીને ઓલ્ડ ટ્રેફોર્ડની દિશામાં પરત આવી રહી હતી. ફર્ગ્યુસને 2002-03ના વર્ષને તેના અસાધારણ પરત આવવાના સ્વરૂપને કારણે અગાઉ કયારેય ન અનુભવ્યું હોય તેવા સફળ વર્ષ તરીકે ગણાવ્યું. પ્રથમ વખત માટે નહીં, ફર્ગ્યુસને પોતાની જાતને મેનેજર તરીકે દિમાગી રમતોના ઉસ્તાદ તરીકે સાબિત કરી દીધી, જેણે સફળતાપૂર્વક આર્સેનલની શાંતિને અને અન્યથા તેના અનફ્લેપેબલ મેનેજર આર્સેન વેન્જરને અસ્વસ્થ કરી દીધા. ફર્ગ્યુસને 2003-04ની સિઝનના અંતમાં તેમના 11 માં એફએ (FA) કપ સુધી મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડને માર્ગદર્શન આપ્યું, પરંતુ તેમના માટે આ એક એવી નિરાશાજનક સિઝન જોવા મળી જેમાં પ્રીમિયર લિગમાં ત્રીજા ક્રમે આવ્યા અને વિજેતા [[એફસી પોર્ટો]]ના હાથે ચેમ્પિયન લિગ માં હારવું પડયું. રિઓ ફર્ડિનન્ડને સિઝનના આખરી ચાર મહિના ગુમાવવાના થયા, કારણ કે ડ્રગ પરીક્ષણ ચુકી જવાને કારણે તેની પર આઠ મહિનાનો પ્રતિબંધ શરૂ થતો હતો. કરાર કરેલા નવા ખેલાડીઓ [[એરિક ડજેમ્બા-ડજેમ્બા]] અને [[જોસ કલેબરસન]] નિરાશાજનક રહ્યા હતાં, પરંતુ 18 વર્ષીય પોર્ટુગીઝ વિન્ગર [[ક્રિશ્ચિઓના રોનાલ્ડો]]નો કરાર અમુક અંશે ફળદાયી રહ્યો. 2004-05ની સિઝનના આરંભમાં, [[વેની રુની]] અને આર્જેન્ટિના ડિફેન્ડર [[ગેબ્રિયલ હૈનઝ]] યુનાઈટેડમાં જોડાયા, જ્યારે [[ક્રિશ્ચિઓના રોનાલ્ડો]]એ રમવાનું ચાલુ રાખ્યું, ઘણા મેચ જીતવાની કામગીરીમાં મુકીને આગલી સિઝનમાં તેને બહાર મુક્યો હતો. પરંતુ મોટા ભાગની સિઝનમાં ઇજાને કારણે બહાર રહેવાથી વાન નીસ્ટલરોય પછી સ્ટ્રાઈકરના અભાવે ચાર સિઝનમાં ત્રીજી વખત ક્લબ ત્રીજા ક્રમે રહી. [[એફએ કપ]]માં તેઓ આર્સેનલની સામે [[પેનલ્ટી]]માં હારી ગયા. [[રોક ઓફ જિબ્રાલ્ટર]]ના ઘોડાની માલિકી પર મુખ્ય શેર-હોલ્ડર [[જોહન મેગ્નિઅર]] સાથે ઉગ્ર વિવાદ થવાથી ફર્ગ્યુસનની સિઝન માટેની તૈયારીઓ અસ્તવ્યસ્ત થઈ ગઈ હતી. મેગ્નિઅર અને વ્યાવસાયિક ભાગીદાર [[જે.પી. મેકમેનસ]] પોતાના શેર અમેરિકન બિઝનેસ ટાયફૂન [[માલ્કમ ગ્લેઝર]]ને વેચાણ કરવા સહમત થવા, ત્યારે કલબ પર સંપૂર્ણ નિયંત્રણ મેળવવા માટે ગ્લેઝરનો માર્ગ મોકળો થયો. આનાથી યુનાઈટેડ કલબના પ્રશંસકો તરફથી ઉગ્ર વિરોધનો ભડકો ઉઠયો, અને ટ્રાન્સફર માર્કેટમાં ટીમને સંગીન બનાવવાની ફર્ગ્યુસનની યોજનાઓ પડી ભાંગી. આમ હોવા છતાં, યુનાઈટેડે પોતાની ગોલ કિપીંગ અને મિડ ફિલ્ડની સમસ્યાઓ ઉકેલવા તરફ ધ્યાન આપ્યું. આના માટે, તેમણે [[ડચ]] કિપર [[એડવિન વાન ડેર સાર]]ને [[ફૂલ્હામ]] તરફથી અને [[પીએસવી]] તરફથી [[કોરિયન]] સ્ટાર [[પાર્ક જી-સંગ]]ની સાથે કરાર કર્યાં. સિઝન સંક્રાંતિકાળમાંથી પસાર થઈ રહી હતી. 18મી નવેમ્બરના રોજ, [[રોય કિને]] અધિકૃત રીતે કલબ છોડી દીધી, પરસ્પર સંમતિથી તેના કરારનો અંત આવ્યો. યુનાઈટેડ યુઈએફએ (UEFA) ચેમ્પિયન્સ લીગના નોક-આઉટ ફેઈઝ માટે પાત્ર બનવામાં નિષ્ફળ રહી. જાન્યુઆરીમાં ટ્રાન્સફર વિન્ડોમાં [[સર્બિયન]] ડિફેન્ડર [[નેમાના વિડિચ]] અને [[ફ્રેન્ચ]] ફુલ-બેક [[પેટ્રિક એવરા]]ને કરારબદ્ધ કરવામાં આવ્યા, અને લિગમાં રન અવે આગેવાન [[ચેલ્સિ]]ના પછી બીજા ક્રમમાં આવ્યો. અન્ય કયાંય સફળતા મળવાના અભાવે લિગ કપની જીત એક આશ્વાસન ઈનામ હતું. ઓલ્ડ ટ્રેફોર્ડ ખાતે [[રયુડ વાન નીસ્ટલરોય]]નું ભાવિ કાર્લિંગ કપ ફાઈનલમાં શરૂ ન થવાથી શંકાસ્પદ જાણતું હતું, અને સિઝનને અંતે તે કલબથી અલગ થઈ ગયો. === બીજી યુરોપિયન ટ્રોફી === [[ચિત્ર:Ferguson and Queiroz.jpg|thumb|upright|પૂર્વ સહાય્ક મેનેજર કાર્લોસ કિવરોઝ સાથે ફર્ગ્યુસન ]] [[માઈકલ કેરિક]]ને રોય કિનીની જગ્યાએ 14 મિલિયન પાઉન્ડથી કરાર કરવામાં આવ્યો; જો કે કામગીરીનો દેખાવ અને પરિણામને આધારે ભવિષ્યમાં 18.6 મિલિયન પાઉન્ડ સુધી તેની ફીમાં ભવિષ્યમાં વધારો થવાની શકયતા હતી. યુનાઈટેડે સિઝનની શરૂઆત ખૂબ સારી કરી, અને પ્રથમ વખત પોતાની પહેલી ચાર [[પ્રીમિયર લિગ]] ગેઈમ જીતી. તેઓએ પ્રીમિયર લિગમાં પહેલેથી જ ઝડપ રાખી અને 38મી ગેઈમ સિઝનની દસમી મેચમાંથી સર્વોપરિતા કયારેય ન છોડી. જાન્યુઆરી 2006માં થયેલા કરારોથી યુનાઈટેડના દેખાવ પર ખાસ્સી અસર પડી; વર્તમાન ખેલાડીઓ [[રિઓ ફાર્ડિનન્ડ]] અને સ્કિપર [[ગેરી નેવિલ]]ની સાથોસાથ [[પેટ્રિક એવરા]] અને [[નેમાના વિડિચ]]નું ફોર્મ પણ ઉમેરાયું. [[માઇકલ કેરિક]]ના કરારને મીડિયાના મોટા ભાગના માધ્યમો દ્વારા પ્રશ્નો ઉઠાવવામાં આવ્યા અને ટીકા કરવામાં આવી, પરંતુ આ કરારથી યુનાઈટેડ મીડ ફિલ્ડમાં સ્થિરતા અને સર્જનાત્મકતા આવી, જેમાં [[પોલ સ્કોલસ]]ની ભાગીદારી અસરકારક રહી. નોંધપાત્ર ઝડપ દાખવીને [[પાર્ક જી-સંગ]] અને [[રયાન જીગ્સ]] બંનેએ [[વેઇન રુની]] અને [[ક્રિશ્ચિઆનો રોનાલ્ડો]]ની સાથોસાથ, આક્રમકતા દર્શાવીને પોતાનું મૂલ્ય સ્થાપિત કર્યું. ફર્ગ્યુસને 6ઠ્ઠી નવેમ્બર 2006ના રોજ મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડના મેનેજર તરીકેની પોતાની નિમણૂકની 20મી વાર્ષિક તિથી ઉજવી. ફર્ગ્યુસનના વર્તમાન અને ભૂતકાળના ખેલાડીઓ<ref name="Robbins">{{cite web|title=Saviour Robins: Fergie just cannot let go|publisher=ESPN Soccernet, 4 November 2006|url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=389632&cc=5739|access-date=11 January 2007|archive-date=27 નવેમ્બર 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20111127114910/http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=389632&cc=5739|url-status=dead}}</ref> તરફથી તેમજ તેના પુરાણા દુશ્મન [[આર્સેન વેન્ગર]],<ref name="Wenger">{{cite web|title=Wenger: Managers should emulate Ferguson|publisher=ESPN Soccernet, 4 November 2006|url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=389800&cc=4716|access-date=11 January 2007|archive-date=4 જૂન 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604030949/http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=389800&cc=4716|url-status=dead}}</ref> તેના પૂર્વ કેપ્ટન [[રોય કિન]] અને હાલના ખેલાડીઓ તરફથી શુભેચ્છાઓ મળી. [[કાર્લિંગ કપ]]ના ચોથા રાઉન્ડમાં [[સાઉથએન્ડ]]ના હાથે સિંગલ ગોલના પરાજયથી બીજા દિવસે પાર્ટીમાં વિક્ષેપ પડ્યો. આમ છતાં, 1લી ડિસેમ્બરના રોજ એવી જાહેરાત કરવામાં આવી કે મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડે એલેકસ ફર્ગ્યુસને ઘણા વર્ષોમાં જેની પ્રશંસા કરેલી અને અગાઉ પણ લાવવાનો પ્રયત્ન કરેલો તે 35 વર્ષીય ખેલાડી [[હેનરિક લાર્સન]]<ref name="Larsson">{{cite news|title=Man Utd capture Larsson on loan| publisher = [[BBC Sport]] |date=1 December 2006|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/6198464.stm | access-date=11 January 2007}}</ref> સાથે કરાર કર્યો છે. 23મી ડિસેમ્બર 2006ના રોજ, ક્રિશ્ચિઆનો રોનાલ્ડોએ [[એસ્ટન વીલા]] સામેની મેચમાં ફર્ગ્યુસનના સુકાન હેઠળ કલબનો 2000મો ગોલ કર્યો.<ref>{{cite web |url=http://www.manutd.com/default.sps?pagegid=%7BF9E570E6-407E-44BC-800F-4A3110258114%7D&newsid=389318 |title=Report: Villa 0 United 3 |access-date=18 June 2007 |last=Bostock |first=Adam |date=23 December 2006 |publisher=Manutd.com }}</ref> ત્યારબાદ મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ પોતાની નવમી પ્રીમિયર લિગ જીતી પણ [[વેમ્બલી]] ખાતે એફએ (FA) કપ ફાઈનલમાં ચેલ્સિના ડિડિયર ડ્રોગ્બાએ અંતિમ સમયમાં ગોલ કરીને બીજો કપ જીતવા ના દીધો. જો યુનાઈટેડ આ ગેમ જીતી ગયા હોત તો ચાર વખત ડબલ જીતનાર પ્રથમ ઈંગ્લીશ ક્લબ બની હોત. ચેમ્પિયનશિપ લિગમાં, કવાર્ટર-ફાઈનલ સેકન્ડ લેગમાં [[રોમા]] પર 7-1ની સરસાઈ મેળવીને સેમી ફાઈનલમાં પહોંચી, પરંતુ ફર્સ્ટ લેગમાંથી 3-2 અપ થયા પછી સેમી ફાઈનલના સેકન્ડ લેગમાં [[સાન સીરો]] ખાતે 3-0 થી મિલાનની સામે હારી થઈ. 2007-08ની સિઝન માટે, ફર્ગ્યુસને યુનાઈટેડની ફર્સ્ટ ટીમને વધુ સંગીન બનાવવા માટે નોંધપાત્ર કરાર કર્યાં. આખા વર્ષની વાટાઘાટને અંતે, [[બેયર્ન મ્યુનિક]] તરફથી લાંબા સમયના લક્ષ્ય [[ઓવેન હેરગ્રિવસ]] જોડાયા. ફર્ગ્યુસને પોર્ટુગીઝ યુવા ખેલાડીઓ વિન્ગર [[નેની]] અને બ્રાઝિલિયન પ્લેમેકર [[એન્ડરસન]]ને ઉમેરીને મીડ ફિલ્ડને વધુ આધાર આપ્યો. જટીલ અને લાંબો વખત ચાલતા તબદીલના સાગા પછી છેલ્લા ઉનાળાના કરાર કરેલા ખેલાડીઓ [[વેસ્ટ હામ યુનાઇટેડ]] અને [[આર્જેન્ટિના]]ના સ્ટ્રાઇકર [[કાર્લોસ ટેવેઝ]] હતાં. ફર્ગ્યુસન હેઠળ યુનાઇટેડે સિઝનની તેમની ખૂબ ખરાબ શરૂઆત કરી, ક્રોસટાઉન પ્રતિસ્પર્ધી મેન્ચેસ્ટર સિટી સામે 1-0 થી હાર મેળવ્યાં પહેલાં તેમની લિગની પ્રથમ બે ગેમ્સને ડ્રો થઇ હતી. આમ છતાં, યુનાઇટેડ પરત આવ્યા અને ટાઇટલ મેળવવા માટે આર્સેનલ સાથે સજ્જડ સ્પર્ધા શરૂ કરી. ટીમને વ્યવસ્થિત સ્વરૂપ આપ્યા બાદ, ફર્ગ્યુસનનો એવો દાવો હતો કે મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડમાં પોતાના સમગ્ર કાર્યકાળ દરમિયાન આવી રીતે એકસૂત્રિત કરેલી આ સર્વશ્રેષ્ઠ ટીમ હતી.<ref name="BestSquad">{{cite web |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/main.jhtml?xml=/sport/2007/11/12/sfnfro112.xml |title=Ferguson: This is the best squad I've ever had |access-date=27 November 2007 |date=12 November 2007 |publisher=Daily Telegraph |archive-date=14 નવેમ્બર 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071114101451/http://www.telegraph.co.uk/sport/main.jhtml?xml=%2Fsport%2F2007%2F11%2F12%2Fsfnfro112.xml |url-status=dead }}</ref> 16મી ફેબ્રુઆરી 2008ના રોજ, યુનાઈટેડે [[ઓલ્ડ ટ્રેફોર્ડ]] ખાતે [[એફએ (FA) કપ]]ના પાંચમા રાઉન્ડમાં આર્સેનલને 4-0થી હરાવ્યું, પરંતુ 8મી માર્ચના રોજ છઠ્ઠા રાઉન્ડમાં 1-0 થી મેચ ગુમાવીને [[પોર્ટ્સમાઉથ]] દ્વારા નોક-આઉટ થઈ. યુનાઇટેડે પેનલ્ટીનો દાવો કર્યો પણ તેને નકારવામાં આવ્યો, ફર્ગ્યુસને ગેઈમ પછી એવો આક્ષેપ કર્યો કે [[પ્રોફેશનલ ગેઈમ મેચ ઓફિસિયલ્સ બોર્ડ]]ના જનરલ મેનેજર [[કિથ હેકેટ]], “ તેની ફરજ યોગ્ય રીતે બજાવતા ન હતા ”. ત્યારબાદ એફએ (FA) દ્વારા ફર્ગ્યુસન પર અયોગ્ય વર્તનનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો જેની સામે, ફર્ગ્યુસને વળતો જવાબ આપવાનો નિર્ણય કર્યો. યુનાઇટેડે [[બોલ્ટન વાન્ડરર્સ]] ખાતે 1-0 થી મેચ ગુમાવ્યા બાદ રેફરીની સામે ફર્ગ્યુસને ફરિયાદ નોંધાવ્યા બાદ આ જ સિઝનમાં તેમની પર આવો આરોપ બીજી વાર મૂકવામાં આવ્યો - આવા આરોપનો તેમણે વળતો જવાબ ન આપવાનો નિર્ણય કર્યો. 11મી મે 2008ના રોજ, ફર્ગ્યુસન એબરડિનને યુરોપિયન કપ વિનર્સ કપમાં રિઅલ મેડ્રિડની સામે યુરોપિયન ગ્લોરિમાં નેતૃત્વ કર્યાના દિવસથી બરાબર 25 વર્ષે તેમણે મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડનું દસમા પ્રીમિયર લિગ ટાઈટલમાં નેતૃત્વ કર્યું. નજીકના પ્રતિસ્પર્ધી ચેલ્સિ - મેચના ફાઈનલ રાઉન્ડમાં જવાના પોઈન્ટના સમાણ સ્તરે હતી, પરંતુ ગોલમાં નજીવા તફાવતથી - ઘર આંગણે બોલ્ટન સામે 1-1 ડ્રો કરી શકી, ચેમ્પિયન્સથી બે પોઈન્ટ દૂર સમાપ્ત કર્યું. [[ચિત્ર:SAF CL semi 2009.jpg|thumb|upright|2009માં ફર્ગ્યુસન.]] 21મી મે 2008ના રોજ, ફર્ગ્યુસને પોતાનો બીજો યુરોપિયન કપ જીત્યા, મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડે મોસ્કોમાં [[લુઝિનિકી સ્ટેડિયમ]]માં, પ્રથમ વાર ઓલ ઈંગ્લીશ યુઈએફએ ચેમ્પિયન્સ લિગ ફાઈનલમાં વધારાના સમય પછી 1-1 ના ડ્રો પછી, પેનલ્ટી પર ચેલ્સિને 6-5 થી હરાવ્યું. [[ક્રિશ્ચિઆનો રોનાલ્ડો]]ની પેનલ્ટી ચૂકી ગઇ એટલે કે [[જોન ટેરી]]ની સ્પોટકિક જો સફળતાપૂર્વક લાગી હોત તો ટ્રોફી ચેલ્સિને મળી હોત, પરંતુ ટેરીએ સફળતાની તક ગુમાવી દીધી અને અંતે [[નિકોલસ એનેલ્કા]]ની પેનલ્ટી [[એડવિન વાન ડેર સાર]] દ્વારા અટકાવવાને કારણે મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડને ફર્ગ્યુસનના સુકાન હેઠળ બીજી વખત અને એકંદરે ત્રીજી વખત ટ્રોફી મળી. [[2007-2008ની યુઈએફએ ચેમ્પિયન્સ લિગ]] જીત્યા પછી ફર્ગ્યુસને પછીના ત્રણ વર્ષની અંદર મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ છોડવા માટે પોતાનો ઈરાદો જાહેર કર્યો.<ref>{{cite news |url=http://www.dailymail.co.uk/sport/football/article-1021771/Queiroz-step-boss-United-Sir-Alex-decides-day.html |title=Queiroz could step up to boss United when Sir Alex decides to call it a day |publisher=Mail Online (UK)|access-date=27 May 2008 |date=25 May 2008 }}</ref> મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડના ચીફ એકિઝકયુટિવ [[ડેવિડ ગીલ]] એલેકસ ફર્ગ્યુસનની અનિર્ણિત નિવૃત્તિના વિવાદને શાંત પાડવાનો તાત્કાલિક પ્રયત્ન કર્યો. 2008-2009ની સિઝનમાં ટીમની ધીમી શરૂઆત હોવા છતાં, યુનાઇટેડ એક ગેમ બાકી રહેવા સાથે પ્રીમિયર લિગ જીતી ગયું, જુદા જુદા બે પ્રસંગે, પ્રીમિયર લિગ સતત ત્રણ વખત જીતવા સાથે ઈંગ્લીશ ફૂટબોલના ઇતિહાસમાં ફર્ગ્યુસન પ્રથમ મેનેજર બન્યા. ફર્ગ્યુસને હવે મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડમાં 11 લિગ ટાઈટલ જીતી લીધા છે અને 2008-2009ની સિઝન ટાઈટલ જીતવાની સફળતા, કુલ 18 પ્રસંગના રેકોર્ડ પર લિગ ચેમ્પિયન તરીકે લિવરપુલ સાથે બરાબરી કરી. તેઓએ 27મી મે 2009ના રોજ [[એફસી બાર્સેલોના]] સામે [[2009 ચેમ્પિયન લિગ ફાઈનલ]] રમ્યા અને 2-0થી ગુમાવી. પુરસ્કાર અર્પણ સમારોહ પછી, ફર્ગ્યુસને પોતાની શારીરિક સ્વસ્થતા હોય ત્યાં સુધી યુનાઈટેડ મેન્ચેસ્ટરમાં રહેશે અને વધુ એક વખત જીતવા મળે તો ખુશીની વાત ગણાશે એવું સ્વીકાર્યું. આનાથી યુનાઈટેડ કુલ લિગ જીત્યા કરતા એક વધુ જીતીને, તેના પ્રતિસ્પર્ધી લિવરપૂલ કરતા એકંદર જીતમાં લિડર બની જશે. <ref>{{cite news |url=http://www.dailymail.co.uk/sport/article-1021832/Fergie-wont-retiring-insists-Manchester-United-chief-Gill.html |title=Fergie won't be retiring for some while yet, insists Manchester United chief Gill |publisher=Mail Online (UK)|access-date=27 May 2008 |date=25 May 2008 }}</ref> ટીમ પ્રત્યે એલેકસ ફર્ગ્યુસનના યોગદાનના માનમાં એક ખાસ ટેસ્ટીમોનિઅલ મેચ 11મી ઓકટોબર 1999ના રોજ રમવામાં આવી હતી. વિશ્વભરના પ્રતિભાવંત ખેલાડીઓથી બનેલી વર્લ્ડ XI સામે [[મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડે]] મેચ રમી. == વિવાદો == યુનાઈટેડમાં પોતાની કારર્કિદી દરમિયાન ફર્ગ્યુસન અસંખ્ય વિવાદાસ્પદ બનાવો સાથે સંકળાયેલા રહ્યા છે. === ગોર્ડન સ્ટ્રેચન === 1999 માં પોતાની આત્મકથા “ માય લાઈફ ઈન ફૂટબોલ ” માં ફર્ગ્યુસને સ્ટ્રેચન વિશે જણાવેલું “ આ માણસ પર તસુભાર પણ વિશ્વાસ ન મૂકવાનો મેં નિર્ણય કર્યો છે - ગમે તેટલી ઉતાવળ હોય તો પણ હું તેને પીઠ ન બતાવું. <ref name="Fergie v Strachan">{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/5335578.stm|title=Fergie v Strachan|publisher=The BBC|date=2006-09-12 |access-date=2009-12-14}}</ref> આવા આક્રોશ પ્રત્યે સ્ટ્રેચનની પ્રતિક્રિયારૂપે “ આશ્ચર્ય અને નિરાશ ” થાય છે, એવા શબ્દો હતા<ref name="Fergie v Strachan"/> પરંતુ તેમણે બદનક્ષીનો દાવો કર્યો ન હતો. === ડેવિડ બેકહમ અને ડ્રો ફિકસીંગ === 2003માં, ફર્ગ્યુસન યુનાઈટેડના ખેલાડી [[ડેવિડ બેકહમ]] સાથે ડ્રેસીંગરૂમમાં દલીલબાજીમાં સામેલ થયાં હતાં,<ref>{{cite web|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/football/premier_league/manchester_united/article2810463.ece|title=Sir Alex Ferguson factfile|publisher=The Times|date=1997-11-05 |access-date=2009-12-14}}</ref> પરીણામે માનસિક તણાવમાં ફૂટબોલનું બૂટ બેકહમના ચહેરા પર ફટકારીને તેને ઈજા પહોંચાડવાનો આક્ષેપ થયેલો. 5મી એપ્રિલ 2003ના રોજ, ફર્ગ્યુસને એવો દાવો કરેલો કે [[ચેમ્પિયન્સ લિગ]]નો ડ્રો પૂર્વયોજિત હતો,<ref>{{cite web|url=http://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/manchester_united/s/227/227505_sir_alex_ferguson_factfile.html|title=Sir Alex Ferguson factfile|publisher=Manchester Evening News|date=2006-11-06 |access-date=2009-12-14}}</ref> સ્પેનિશ અને ઈટાલિયન ટીમની તરફેણમાં અગાઉથી જ નક્કી હતો, પરિણામે 1લી મેના રોજ તેને 10,000 સ્વિસ ફ્રાન્ક (4,600 પાઉન્ડ) નો દંડ કરવામાં આવ્યો. === રોક ઓફ જિબ્રાલ્ટર === 2003માં, ફર્ગ્યુસને રેસના ઘોડા [[રોક ઓફ જિબ્રાલ્ટર]]ના હક માટે યુનાઈટેડ મેન્ચેસ્ટરના મુખ્ય શેરહોલ્ડર [[જ્હોન મેગ્નિઅર]] પર કાનૂની કાર્યવાહી કરેલી.<ref>{{cite web|url=http://www.racingandsports.com.au/breeding/rsNewsArt.asp?NID=30626|title=Sir Alex Ferguson takes His case to Court|publisher=Racing and Sports|date=2003-11-20 |access-date=2009-12-14}}</ref> મેગ્નિઅરે રોક ઓફ જિબ્રાલ્ટરના ઉછેરવા માટેની અડધી ફી માટેનો પોતાનો દાવો<ref>{{cite web|url=http://www.independent.co.uk/sport/football/premier-league/magniers-legal-action-damages-hopes-of-a-deal-568624.html|title=Magnier's legal action damages hopes of a deal|publisher=The Independent|date=2004-02-03|access-date=2009-12-14|archive-date=2010-01-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20100122120947/http://www.independent.co.uk/sport/football/premier-league/magniers-legal-action-damages-hopes-of-a-deal-568624.html|url-status=dead}}</ref> પ્રમાણભૂત બનાવવાની ફરજ પાડતી દરખાસ્ત દાખલ કરીને 'સામે દાવો' માંડેલો. ફર્ગ્યુસનના અગાઉના, જાપ સ્ટેમ, જુઆન વેરોન, ટીમ હાવર્ડ, ડેવિડ બેલિઅન, ક્રિશ્ચિઆનો રોનાલ્ડો અને કલેબરસન સહિતના ટ્રાન્સફર સોદા પર “ 99 પ્રશ્નો ” ના જવાબ આપવા માટેની વિનંતી કરીને કાનૂની પ્રશ્નો ઉભા કરવામાં આવ્યા.<ref>{{cite web|url=http://www.guardian.co.uk/football/2004/feb/01/newsstory.sport5|title=United won't answer the 99 questions|publisher=The Guardian|date=2004-02-01 |access-date=2009-12-14}}</ref>. આખરે કોર્ટ બહાર તે કેસનું સમાધાન થયું. === બીબીસી (BBC) === 2004માં યુકે ટેલિવિઝન પર “ ફાધર એન્ડ સન ” નામની દસ્તાવેજી ફિલ્મ દર્શાવાયા બાદ ફર્ગ્યુસને [[બીબીસી]]ને ઈન્ટરવ્યૂ આપવાની ના પાડી હતી. ''[[ઈન્ડિપેન્ડન્ટ]]'' અખબારમાં પ્રકાશિત થયેલા લેખ મુજબ, દસ્તાવેજી ફિલ્મથી તેના પુત્ર જેસનને પોતાના પિતાની વગ અને હેસિયતનો ઉપયોગ ટ્રાન્સફર માર્કેટમાં કરતો હોય તે રીતે ચીતરવામાં આવેલો. એ જ અખબારના એક લેખથી એવી સ્પષ્ટતા કરવામાં આવેલી કે “ ફર્ગ્યુસન જુનિયર ” કોઈપણ ખોટા કૃત્ય બદલ ક્યારેય દોષિત હોવાનું જણાતું નથી અને આ અખબારે સિનિયર ફર્ગ્યુસન વિશે જે શબ્દો ટાંકેલા તે આ મુજબ છે : “ તેઓએ (બીબીસી) મારા પુત્ર પર વાતો કરી હતી જેમાં ઘણી અર્થહિન વાતો હતી. તે તમામ જાતે બનાવેલી વાતો હતી અને ' કચરાના પેપરની બેગ ' જેવી હતી અને . મારા પુત્રની ગરીમા પર આ ભયાનક પ્રહાર કર્યો છે અને આવો કોઈ આક્ષેપ તેની પર કયારેય થયો નથી. ”<ref>{{cite web|url=http://www.independent.co.uk/sport/football/news-and-comment/ferguson-will-never-talk-to-the-bbc-again-401487.html|title=Ferguson will never talk to The BBC again|publisher=The Independent|date=2007-09-06|access-date=2009-12-14|archive-date=2010-02-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20100225135740/http://www.independent.co.uk/sport/football/news-and-comment/ferguson-will-never-talk-to-the-bbc-again-401487.html|url-status=dead}}</ref>. ત્યારબાદ બીબીસી પર ''[[મેચ ઓફ ધ ડે]]'' જેવા કોઈપણ કાર્યક્રમો તેના સહાયક (હાલ [[માઈક ફેલન]]) દ્વારા કરવામાં આવતા હતાં. આમ છતાં, નવા પ્રીમિયરશીપ નિયમોથી 2010-11ની સિઝન માટે ફર્ગ્યુસન બીબીસી સામેનો બહિષ્કારનો અંત લાવશે એવો ઈરાદો જાહેર કરવામાં આવ્યો છે.<ref>{{cite web|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/leagues/premierleague/manutd/6570541/Sir-Alex-Ferguson-will-be-forced-to-speak-to-the-BBC-under-new-Premier-League-rules.html|title=Sir Alex Ferguson will be forced to speak to the BBC under new Premier League rules|publisher=The Telegraph|date=2009-11-14|access-date=2009-12-14|archive-date=2009-11-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20091118012613/http://www.telegraph.co.uk/sport/football/leagues/premierleague/manutd/6570541/Sir-Alex-Ferguson-will-be-forced-to-speak-to-the-BBC-under-new-Premier-League-rules.html|url-status=dead}}</ref> === દિમાગી ખેલ અને અન્ય મેનેજરો સાથેના સંબંધો === {{Refimprovesect|date=March 2010}} અખબાર જગત જેને ફેલો પ્રીમિયરશીપ મેનેજરો સાથે “ દિમાગી ખેલ ” ગણે છે તેનો ઉપયોગ કરવા માટે ફર્ગ્યુસન વિખ્યાત છે. આવા અભિગમમાં સામાન્ય રીતે મેચની પહેલા યોજાતી પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં પ્રતિસ્પર્ધી મેનેજરો અથવા તેમની ટીમ વિશે અપમાનજનક ટીકા કરવાનો સામાવેશ થાય છે. આનાથી [[કેવિન કિગન]], [[આર્સેન વેન્ગર]], [[રફેલ બેનિટેઝ]] અને આ સિઝનના [[માર્ક હ્યુજિસ]] જેવા મેનેજરો સાથે ભૂતકાળમાં ઘણા ઝઘડાઓ થયા છે. === રેફરી === જ્યારે કોઈ મેચ સત્તાધિકારી દોષમાં આવ્યાનું દેખાય ત્યારે તેને ગાળાગાળી કરીને જાહેરમાં ટીકા કરવા બદલ ફર્ગ્યુસનને અસંખ્યવાર સજાઓ મળી ચૂકી છે : 20મી ઓકટોબર 2003 - ફોર્થ ઓફિશ્યલ જેફ વિન્ટર તરફ બિભત્સ અને/અથવા અપમાનજનક શબ્દો વાપરવા બદલ બે મેચમાં ટચલાઈન પ્રતિબંધ અને 10,000 પાઉન્ડનો દંડ.<ref>{{cite web|url=http://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/manchester_united/s/227/227505_sir_alex_ferguson_factfile.html|title=Sir Alex Ferguson Factfile|publisher=Manchester Evening News|date=2006-11-06 |access-date=2009-12-14}}</ref> 14મી ડિસેમ્બર 2007 - માર્ક કલેટનબર્ગ તરફ બિભત્સ અને/અથવા અપમાનજનક શબ્દો વાપરવા બદલ બે મેચમાં ટચલાઈન પ્રતિબંધ અને 5,000 પાઉન્ડનો દંડ. <ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/7113777.stm|title=Ferguson banned for two matches|publisher=The BBC|date=2007-12-14 |access-date=2009-12-14}}</ref> 18મી નવેમ્બર 2008 - ગેઈમ પૂરી થયા બાદ માઈક ડીન સાથે સંઘર્ષ કરવા બદલ બે મેચમાં ટચલાઈન પ્રતિબંધ અને 10,000 પાઉન્ડનો દંડ. <ref>{{cite web|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/football/premier_league/manchester_united/article5183446.ece|title=Sir Alex Ferguson banned and fined £10,000|publisher=The Times|date=2008-11-19 |access-date=2009-12-14}}</ref> 12મી નવેમ્બર 2009 - એલન વીલીની શારીરિક સ્વસ્થતા અંગે ટિપ્પણી કરવા બદલ ચાર મેચમાં ટચલાઈન પ્રતિબંધ (બેમાં કામચલાઉ દૂર કર્યા) અને 20,000 પાઉન્ડનો દંડ. <ref>{{cite web|url=http://www.guardian.co.uk/football/2009/nov/12/sir-alex-ferguson-banned|title=Sir Alex Ferguson banned for two games and fined after Alan Wiley jibe|publisher=The Guardian|date=2009-11-12 |access-date=2009-12-14}}</ref> એવું પણ કહેવાય છે કે રેફરી પર ફર્ગ્યુસનની ધાક-ધમકીથી મેચનું પરિણામ ''ફર્ગી ટાઈમ'' માં પરિણમે એટલે કે મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ પાછળ હોય તેવી મેચોમાં અસામાન્ય [[ઈજાનો સમય]] આપવાથી મેચમાં સમય લંબાય. આ વિધાન 2004ના વર્ષનું છે,<ref>{{cite web|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/2385788/Wileys-time-keeping-hands-United-lifeline.html|title=Wiley's time-keeping hands United lifeline|publisher=Daily Telegraph|date=2004-08-30|access-date=2010-02-21}}</ref> [[ધ ટાઈમ્સ]]ના આંકડાકીય વિશ્લેષણથી એવું સૂચન થયું છે કે આ ટિપ્પણી માન્ય હોઈ શકે, જો કે આપેલો વધારાનો સમય અને યુનાઈટેડ મેન્ચેસ્ટર મેચમાં પાછળ રહી ગયેલ હોય તે બે વચ્ચેનો સહસંબંધ સમજાવી શકાય તેવા ફૂટબોલિંગના અન્ય ધોરણોનો આ લેખમાં નિર્દેશ કરવામાં આવ્યો છે.<ref>{{cite web|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/football/fink_tank/article6887985.ece?print=yes&randnum=1151003209000|title=It’s a fact! Fergie time does exist in the Premier League|publisher=The Times|date=2009-10-24|access-date=2010-02-21}}</ref> == વારસો == {{Refimprovesect|date=April 2010}} મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડના સંચાલનમાં ફર્ગ્યુસનની એક વિશેષતા ઉડીને આંખે વળગે એવી છે કે તેની માન્યતા અનુસાર કોઈપણ ખેલાડી કલબથી વધુ મહાન નથી. ખેલાડીઓ સાથેના પોતાના સોદાઓમાં તેમણે “ મારી વાત માનો નહિતર જતા રહો ” નો અભિગમ સતત જોવા મળ્યો છે અને મેનેજમેન્ટની પ્રયુકિતનું આ દબાણ ઘણા નોંધપાત્ર ખેલાડીઓની વિદાયના કારણરૂપ પણ બન્યું છે. વર્ષોમાં [[ગોર્ડન સ્ટ્રેચન]], [[પોલ મેકગ્રે]], [[પોલ ઈન્સ]], [[જાપ સ્ટેમ]], [[વાઈડ યોર્ક]], [[ડેવિડ બેકહમ]] અને હજુ તાજેતરમાં જ [[રયુડ વાન નીસ્ટલરોય]] અને [[ગેબ્રિયલ હિનઝ]] જેવા અનેક ખેલાડીઓએ ફર્ગ્યુસન સાથે વિવિધ તબક્કે સંઘર્ષમાં ઉતરીને કલબ છોડેલી. કલબના ઇતિહાસમાં સર્વશ્રેષ્ઠ પ્રેરણાદાયી ખેલાડી [[રોય કીન]] કલબની ઈન-હાઉસ ટેલિવિઝન ચેનલ [[એમયુટીવી]] પર ફર્ગ્યુસન દ્વારા પોતાની ટીમના સાથી મિત્રો વિશે હલકી કક્ષાની ટીકા કરતી વખતે પોતે પણ એવી ટીકાનો શિકાર બનેલો. આ શિસ્તની નિયંત્રણ રેખા જે ફર્ગ્યુસને નક્કી કરેલી તેની તેમણે આકરી કિંમત ચૂકવવી પડેલી, શ્રેષ્ઠ કક્ષાના ખેલાડીઓને મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડની સફળતાના ધરોહર તરીકે ગણવામાં આવે છે.{{Citation needed|date=September 2009}} == અંગત જીવન == ફર્ગ્યુસન પોતાની પત્ની કેથી ફર્ગ્યુસન (ની હોલ્ડિંગ) સાથે [[વિમસ્લો]], [[ચેશાયર]] ખાતે રહે છે. તેમના લગ્ન 1966માં થયા અને તેમને ત્રણ પુત્રો છે : માર્ક (જન્મ 1968) અને જોડિયા પુત્રો (જન્મ 1972) [[ડેરન]] જે હાલમાં [[પ્રિસ્ટન નોર્થ એન્ડ]]ના મેનેજર તરીકે છે, અને જેસન જે ઈવેન્ટ મેનેજમેન્ટ કંપની ચલાવે છે. 1998માં ફર્ગ્યુસનનું નામ [[લેબર પાર્ટી]]ના સૌથી મોટા ખાનગી નાણાંકીય દાતાની યાદીમાં ઉમેરાયું હતું.<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk_politics/161057.stm |title=UK Politics &#124; 'Luvvies' for Labour |publisher=BBC News |date=1998-08-30 |access-date=2009-10-30}}</ref> == બહુમાનો == === ખેલાડી === ; સેન્ટ જોહનસ્ટન * [[સ્કોટિશ ફર્સ્ટ ડિવિઝન]] (1): [[1962–63]] ; ફેલ્ક્રિક * સ્કોટિશ ફર્સ્ટ ડિવિઝન (1): [[1969–70]] === મેનેજરપદ === {{Refimprovesect|date=April 2010}} પોતાના મેનેજરપદે ઈંગ્લીશ ગેઈમ પર તેના પ્રભાવને માન્યતા અને સ્વીકૃતિ આપવાની કદરરૂપે ફર્ગ્યુસનને સને 2002માં [[ઈંગ્લીશ ફુટબોલ હોલ ઓફ ફેઈમ]]ના ઉદઘાટક પ્રવેશાર્થી તરીકે સન્માન કરવામાં આવ્યું હતું. 2003 માં, મેનેજર અથવા હેડ કોચ તરીકે ઓછામાં ઓછા દસ વર્ષનો અનુભવ હોય તેવા તમામ કોચને આપવામાં આવતો એફએ (FA) કોચિંગ ડિપ્લોમા પ્રથમ સ્વીકારનાર ફર્ગ્યુસન હતા. તે [[પ્રિસ્ટન]] સ્થિત, [[નેશનલ ફૂટબોલ મ્યુઝિયમ]]ના વાઈસ પ્રેસિડન્ટ છે, અને [[લિગ મેનેજર એસોસિયેશન]]ની એકિઝયુકટિવ કમિટીના સભ્ય છે, અને ટોપ લિગ ઓનર જીતનાર અને ઈંગ્લેન્ડ-સ્કોટલેન્ડ બોર્ડરના નોર્થ અને સાઉથ બેવાર (મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ સાથે પ્રીમિયર લીગ અને એબરડિન સાથે સ્કોટિશ પ્રીમિયર ડિવિઝન જીતનાર) જીતનાર એકમાત્ર મેનેજર છે.{{Citation needed|date=April 2008}} ; સેન્ટ મીરેન * [[સ્કોટિશ ફર્સ્ટ ડિવિઝન]] (1): [[1976-77]] ; એબરડીન * [[સ્કોટિશ પ્રીમિયર ડિવિઝન]] (3): [[1979–80]], [[1983–84]], [[1984–85]] * [[સ્કોટિશ કપ]] (4): [[1981–82]], [[1982–83]], [[1983–84]], [[1985–86]] * [[સ્કોટિશ લિગ કપ]] (1): [[1985–86]] * [[યુઈએફએ કપ વિનર્સ કપ]] (1): [[1982–83]] * [[યુઈએફએ સુપર કપ]] (1): [[1983]] ; મેન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ * [[પ્રીમિયર લિગ]] (11): [[1992–93]], [[1993–94]], [[1995–96]], [[1996–97]], [[1998–99]], [[1999–2000]], [[2000–01]], [[2002–03]], [[2006–07]], [[2007–08]], [[2008–09]] * [[એફએ (FA) કપ]] (5): [[1989–90]], [[1993–94]], [[1995–96]], [[1998–99]], [[2003–04]] * [[લિગ કપ]] (4): [[1991–92]], [[2005–06]], [[2008–09]], [[2009–10]] * [[એફએ (FA) ચેરીટી/કોમ્યુનિટી શિલ્ડ]] (8): [[1990]]*, [[1993]], [[1994]], [[1996]], [[1997]], [[2003]], [[2007]], [[2008]] (* વહેંચાયેલ) * [[યુઈએફએ ચેમ્પિયન્સ લિગ]] (2): [[1998–99]], [[2007–08]] * [[યુઈએફએ કપ વિનર્સ કપ]] (1): [[1990–91]] * [[યુઈએફએ સુપર કપ]] (1): [[1991]] * [[ઈન્ટરકોન્ટિનેન્ટલ કપ]] (1): [[1999]] * [[ફિફા કલબ વર્લ્ડ કપ]] (1): [[2008]] ; વ્યક્તિગત * ફૂટબોલ રાઈટર્સ એસોસિએશન ટ્રિબ્યુટ એવોર્ડ : 1996 * [[મુસાબિની મેડલ]] : 1999 * [[યુઈએફએ ચેમ્પિયન્સ લિગ મેનેજર ઓફ ધ યર]] : 1998–99 * [[બીબીસી સ્પોર્ટ્સ પર્સનાલિટી ઓફ ધ યર કોચ એવોર્ડ]] : 1999 * [[બીબીસી સ્પોર્ટ્સ પર્સનાલિટી ઓફ ધ યર ટીમ એવોર્ડ]] : 1999 * [[આઈએફએફએચએસ કલબ કોચ ઓફ ધ યર]] : 1999 * [[એલએમએ મેનેજર ઓફ ધ ડિકેડ]]: 1990s * [[લૌરસ વર્લ્ડ સ્પોર્ટ્સ એવોર્ડ ફોર ટીમ ઓફ ધ યર]] : 2000 * [[બીબીસી સ્પોર્ટ્સ પર્સનાલિટી ઓફ ધ યર લાઈફ ટાઈમ એચિવમેન્ટ એવોર્ડ]] : 2001 * ઇંગ્લીશ ફૂટબોલ હોલ ઓફ ફેમ: 2008 * [[]]ઓન્ઝ ડી'ઓર કોચ ઓફ ધ યર (2): 1999, 2007 * પ્રોફેશનલ ફૂટબોલર્સ એસોસિયેશન મેરિટ એવોર્ડ: 2007 * [[યુઈએફએ ટીમ ઓફ ધ યર]] (2): [[2007]], [[2008]] * [[પ્રીમિયર લિગ 10 સિઝન્સ એવોર્ડ]] (1992/3 - 2001/2) ** મેનેજર ઓફ ધ ડિકેડ ** મોસ્ટ કોચિંગ એપીરિઅન્સીસ (392 ગેઈમ) * [[પ્રીમિયર લિગ મેનેજર ઓફ ધ યર]] (9): 1993–94, 1995–96, 1996–97, 1998–99, 1999–2000, 2002–03, 2006–07, 2007–08, 2008–09 * [[પ્રીમિયર લિગ મેનેજર ઓફ ધ મન્થ]] (24): ઓગષ્ટ 1993, ઓકટોબર 1994, ફેબ્રુઆરી 1996, માર્ચ 1996, ફેબ્રુઆરી 1997, ઓકટોબર 1997, જાન્યુઆરી 1999, એપ્રિલ 1999, ઓગષ્ટ 1999, માર્ચ 2000, એપ્રિલ 2000, ફેબ્રુઆરી 2001, એપ્રિલ 2003, ડિસેમ્બર 2003, ફેબ્રુઆરી 2005, માર્ચ 2006, ઓગષ્ટ 2006, ઓકટોબર 2006, ફેબ્રુઆરી 2007, જાન્યુઆરી 2008, માર્ચ 2008, જાન્યુઆરી 2009, એપ્રિલ 2009, સપ્ટેમ્બર 2009 * [[એલએમએ મેનેજર ઓફ ધ યર]] (2): 1998–99, 2007–08 * [[વર્લ્ડ સોસર મેગેઝિન વર્લ્ડ મેનેજર ઓફ ધ યર]] (4): 1993, 1999, 2007, 2008 ; નિર્દેશો અને વિશેષ પુરસ્કારો * [[ઓફિસર ઓફ ધ ઓર્ડર ઓફ ધ બ્રિટીશ એમ્પાયર]] (ઓબીઇ) : 1983 * [[કમાન્ડર ઓફ ધ ઓર્ડર ઓફ ધ બ્રિટીશ એમ્પાયર]] (સીબીઇ): 1995 * [[નાઈટ બેચલર]] : 1999 == આંકડા == === ખેલાડી તરીકે === {{Football player statistics 1|YY}} {{Football player statistics 2|SCO|YY}} |- |1957–58||rowspan="4"|[[ક્વિન્સ પાર્ક]] ||rowspan="3"|[[સેકન્ડ ડિવિઝન]] | || || || || || || || || || |- |1958–59|| || || || || || || || || || |- |1959–60|| || || || || || || || || || |- !1957–60 !! કુલ !31 !! [15] |- |1960–61||rowspan="5"|[[St. Johnstone]]||rowspan=2|[[ફર્સ્ટ ડિવિઝન]] | || || || || || || || || || |- |1961–62|| || || || || || || || || || |- |1962–63||[[સેકન્ડ ડિવિઝન]]|| || || || || || || || || || |- |1963–64||[[ફર્સ્ટ ડિવિઝન]]|| || || || || || || || || || |- !1960–64 !! કુલ !37 19 !! !! !! !! !! !! !! !! |- |1964–65||rowspan="4"|[[ડન્ફર્મલિન એથ્લેટિક]]||rowspan="3"|[[ફર્સ્ટ ડિવિઝન]] | || || || || || || || || || |- |1965–66|| || || || || || || || || || |- |1966–67|| || || || || || || || || || |- !1964–67 !! કુલ !89 !! 66 !! !! !! !! !! !! !! !! |- |1967–68||rowspan="3"|[[રેન્જર્સ]]||rowspan=2|[[ફર્સ્ટ ડિવિઝન]] | || || || || || || || || || |- |1968–69|| || || || || || || || || || |- !1967–69 !! કુલ !41 25 !! ૬ 10 !! 4 !! | 9. ૬ 0 !! 57 !! 44 |- |1969–70||rowspan="5"|[[ફેલક્રિક]]||rowspan="4"|[[ફર્સ્ટ ડિવિઝન]] | || || || || || || || || || |- |1970–71|| || || || || || || || || || |- |1971–72|| || || || || || || || || || |- |1972–73|| || || || || || || || || || |- !1969–73 !! કુલ !95 !! 36 |- |1973–74||rowspan=2|[[એયર યુનાઈટેડ]]||[[ફર્સ્ટ ડિવિઝન]] 24.9% |- !1973–74 !! કુલ !24 | 9. {{Football player statistics 3|1|SCO}}317||170|| || || || || || || || {{Football player statistics 5}}317||170|| || || || || || || || |} === મેનેજર તરીકે === {{updated|2 May 2010}} {| class="wikitable" style="text-align: center" |- !rowspan=2|ટીમ !rowspan=2|નેટ !rowspan=2|થી !rowspan=2|સુધી !colspan=7|રેકોર્ડ|- !જી વિજય ડી પરાજય જીએફ !! જીએ !! જીત % |- |align=left|[[ઈસ્ટ સ્ટલિંગશાયર એફ.સી.|ઈસ્ટ સ્ટલિંગશાયર]] |{{ફ્લેગીકોન|એસસીઓ}} |align=left|1 જૂન 1974 |align=left|20 ઓક્ટોબર 1974 {{ડબલ્યુડીએલ|17|10|4|3|માટે=22|સામે=15}} |- |align=left|[[સેન્ટ મિરન એફ.સી.|સેન્ટ મિરન]] |{{ફ્લેગીકોન|એસસીઓ}} |align=left|21 ઓકટોબર 1974 |align=left|31 મે 1978 {{ડબલ્યુડીએલ|151|63|49|39|માટે=300|સામે=252}} |- |align=left|[[એબરડિન એફ.સી.|એબરડિન]] |{{ફ્લેગીકોન|એસસીઓ}} |align=left|1 ઓગષ્ટ 1978 |align=left|5 નવેમ્બર 1986 {{ડબલ્યુડીએલ|455|269|106|80|માટે=914|સામે=374}} |- |align=left|[[સ્કોટલેન્ડ નેશનલ ફૂટબોલ ટીમ|સ્કોટલેન્ડ]] |{{ફ્લેગીકોન|એસસીઓ}} |align=left|10 સપ્ટેમ્બર 1985 |align=left|13 જૂન 1986 {{ડબલ્યુડીએલ|10|3|4|3|માટે=8|સામે=5}} |- |align=left|[[મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ એફ.સી.|મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ]] |{{ફ્લેગીકોન|ઇએનજી}} |align=left|6 નવેમ્બર 1986 |align=left|''હાલ'' {{ડબલ્યુડીએલ|1331|784|308|239|માટે=2417|સામે=1189}} |- !colspan="4"|કુલ {{WDLtot|1964|1129|471|364|for=3661|against=1835}} |} == નોંધ == {{Reflist|colwidth=30em}} == સંદર્ભો == {{Refbegin}} * {{ cite book | first = Michael | last = Crick | title = The Boss: The Many Sides of Alex Ferguson | publisher = Pocket Books | year = 2003 | isbn = 0-7434-2991-5 | pages = }} * {{ cite book | title = Managing My Life | publisher = Coronet Books | ISBN = 0340728566 }} {{Refend}} == બાહ્ય લિન્ક્સ == {{commons}} {{wikiquote}} * [http://www.mufcinfo.com/manupag/managers/mangers_pages/ferguson_alex.html સર એલેકસ ફર્ગ્યુસન મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ મેનેજરિઅલ રેકોર્ડ ] @ mufcinfo.com * [http://www.thefirstpost.co.uk/index.php?menuID=2&amp;subID=1054 બ્રાયન રોબ્સન અને ઇઆન રશ સાથેના વીડિયો ઇન્ટરવ્યૂ સાથે મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ ખાતેના ચાર્જમાં 20 વર્ષ પાછળ જોતા.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071011175657/http://www.thefirstpost.co.uk/index.php?menuID=2&subID=1054 |date=2007-10-11 }} * [http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/4033297.stm એલેકસ ફર્ગ્યુસન મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ સાથે 1000 મી ગેઇમને ઉજવે છે] * {{soccerbase (manager)|id=48|name=Alex Ferguson}} * [http://www.nationalfootballmuseum.com/pages/fame/Inductees/alexferguson.htm ઇંગ્લિશ ફૂટબોલ હોલ ઓફ ફેમ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071115234412/http://www.nationalfootballmuseum.com/pages/fame/Inductees/alexferguson.htm |date=2007-11-15 }} * [http://www.manutdzone.com/playerpages/SirAlexFerguson.htm સર એલેકસ ફર્ગ્યુસન : ચિત્રો સાથે કારકિર્દી પ્રોફાઇલ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181215172941/http://www.manutdzone.com/playerpages/SirAlexFerguson.htm |date=2018-12-15 }} * [http://www.stretfordend.co.uk/managers/ferguson.html ઓફિસિયલ મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ આંકડાકીય વેબસાઇટ અનુસાર સર એલેકસ ફર્ગ્યુસનના મેનેજરિયલ વિગતો ] {{Navboxes |title=Alex Ferguson&nbsp;— Navigation boxes |list1= {{Scottish First Division top scorers}} {{FA Premier League Manager of the Year}} {{East Stirlingshire F.C. managers}} {{St. Mirren F.C. managers}} {{Aberdeen F.C. managers}} {{Scotland national football team managers}} {{Scotland Squad 1986 World Cup}} {{Manchester United F.C. managers}} {{Premier League managers}} {{start box}} {{s-ach}} {{succession box|title=[[UEFA Cup Winners' Cup|Cup Winners' Cup]] Winning Coach|before=[[Udo Lattek]] |after=[[Kees Rijvers]]|years=1982–83}} {{succession box|title=[[UEFA Cup Winners' Cup|Cup Winners' Cup]] Winning Coach|before=[[Vujadin Boškov]] |after=[[Otto Rehhagel]]|years=1990–91}} {{succession box|title=[[UEFA Champions League]] Winning Coach|before=[[Jupp Heynckes]] |after=[[Vicente del Bosque]]|years=1998–99}} {{succession box|title=[[UEFA Champions League]] Winning Coach|before=[[Carlo Ancelotti]] |after=[[Josep Guardiola]]|years=2007–08}} {{end box}} }} {{Manchester United F.C. squad}} {{Persondata |NAME= Ferguson, Sir Alexander Chapman |ALTERNATIVE NAMES= Ferguson, Sir Alex |SHORT DESCRIPTION= footballer and manager |DATE OF BIRTH= 1941-12-31 |PLACE OF BIRTH= [[Glasgow]], [[Scotland]] |DATE OF DEATH= |PLACE OF DEATH= }} {{DEFAULTSORT:Ferguson, Alex}} [[શ્રેણી:સ્કોટિશ ફૂટબોલ મેનેજર્સ]] [[શ્રેણી:એબરડિન એફ.સી. મેનેજર્સ]] [[શ્રેણી:ઈસ્ટ સ્ટલિંગશાયર એફ.સી. મેનેજર્સ]] [[શ્રેણી:મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ એફ.સી. મેનેજર્સ]] [[શ્રેણી:સેન્ટ મીરેન એફ.સી. મેનેજર્સ]] [[શ્રેણી:સ્કોટલેન્ડ નેશનલ ફૂટબોલ ટીમ મેનેજર્સ]] [[શ્રેણી:પ્રીમિયર લિગ મેનેજર્સ]] [[શ્રેણી:1986 ફિફા વર્લ્ડ કપ મેનેજર્સ]] [[શ્રેણી:સ્કોટિશ ફૂટબોલર્સ]] [[શ્રેણી:એયર યુનાઈટેડ એફ.સી. પ્લેયર્સ]] [[શ્રેણી:ડન્ફર્મલિન એથ્લેટિક એફ.સી. પ્લેયર્સ]] [[શ્રેણી:ફેલક્રિક એફ.સી. પ્લેયર્સ]] [[શ્રેણી:કિવન્સ પાર્ક એફ.સી. પ્લેયર્સ]] [[શ્રેણી:રેન્જર્સ એફ.સી. પ્લેયર્સ]] [[શ્રેણી:સેન્ટ જોન્સ્ટન એફ.સી. પ્લેયર્સ]] [[શ્રેણી:બ્રિટીશ રેસના ઘોડાના માલિકો અને ઉછેરનાર]] [[શ્રેણી:બ્રિટીશ સામ્રાજ્યના ક્રમમાં ઓફિસરો]] [[શ્રેણી:નાઇટ્સ બેચલર]] [[શ્રેણી:ફૂટબોલ નાઇટ્સ]] [[શ્રેણી:જીવિત લોકો]] [[શ્રેણી:ઈંગ્લીશ ફૂટબોલ હોલ ઓફ ફેઈમ ઈન્ડકટીસ]] [[શ્રેણી:ગોવન હાઈસ્કૂલના ભૂતપૂર્વ વિદ્યાર્થી]] [[શ્રેણી:ગોવનના લોકો]] [[શ્રેણી:૧૯૪૧માં જન્મ]] m02v1pok7eswhcckha4y5lemj6191j7 825691 825686 2022-07-23T03:54:41Z Snehrashmi 41463 /* બાહ્ય લિન્ક્સ */ ઢાંચો:Persondata, Navbox અને વધારાની શ્રેણીઓ હટાવી wikitext text/x-wiki {{Refimprove|article|date=March 2010|talk=y}} {{otherpersons}} {{pp-semi-blp|small=yes}} {{Infobox Football biography 2 | playername = Sir Alex Ferguson | image = [[ચિત્ર:Alex Ferguson by FvS.jpg|200px|Sir Alex Ferguson]] | fullname = Alexander Chapman Ferguson | dateofbirth = {{birth date and age|1941|12|31|df=y}} | cityofbirth = [[Glasgow]] | countryofbirth = [[Scotland]] | height = | position = [[Forward (association football)|Striker]] | currentclub = [[Manchester United F.C|Manchester United]] ([[Coach (sport)|manager]]) | years1 = 1957–1960 |clubs1 = [[Queen's Park F.C.|Queen's Park]] |caps1 = 31 |goals1 = 15 | years2 = 1960–1964 |clubs2 = [[St. Johnstone F.C.|St. Johnstone]] |caps2 = 37 |goals2 = 19 | years3 = 1964–1967 |clubs3 = [[Dunfermline Athletic F.C.|Dunfermline Athletic]] |caps3 = 89 |goals3 = 66 | years4 = 1967–1969 |clubs4 = [[Rangers F.C.|Rangers]] |caps4 = 41 |goals4 = 25 | years5 = 1969–1973 |clubs5 = [[Falkirk F.C.|Falkirk]] |caps5 = 95 |goals5 = 36 | years6 = 1973–1974 |clubs6 = [[Ayr United F.C.|Ayr United]] |caps6 = 24 |goals6 = 9 | totalcaps = 317 |totalgoals = 170 | manageryears1 = 1974 |managerclubs1 = [[East Stirlingshire F.C.|East Stirlingshire]] | manageryears2 = 1974–1978 |managerclubs2 = [[St. Mirren F.C.|St. Mirren]] | manageryears3 = 1978–1986 |managerclubs3 = [[Aberdeen F.C.|Aberdeen]] | manageryears4 = 1985–1986 |managerclubs4 = [[Scotland national football team|Scotland]] | manageryears5 = 1986– |managerclubs5 = [[Manchester United F.C.|Manchester United]] }} '''સર એલેકસ''' અથવા '''ફર્ગી''' ([[ગ્લાસગો]]ના [[ગોવન]] ખાતે 31મી ડિસેમ્બર, 1941ના રોજ જન્મેલા) તરીકે જગ વિખ્યાત એવા '''સર એલેકઝાન્ડર ચેપમેન “ એલેકસ ” ફર્ગ્યુસન''' , [[કેટી]], [[સીબીઈ]] [[સ્કોટિશ]] [[ફૂટબોલ]] [[મેનેજર]] અને ભૂતપૂર્વ ખેલાડી છે, જે હાલ [[મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ]]ના સંચાલનનો હવાલો 1986થી સંભાળી રહેલ છે. ફર્ગ્યુસન [[એબરડિન]]ના મેનેજર તરીકે સર્વોચ્ચ સફળતા પામ્યા તે પહેલાં, [[ઈસ્ટ સ્ટર્લિંગશાયર]] અને [[સેન્ટ મિરન]]નું સંચાલન કરતા હતાં. ટૂંકમાં કહીએ તો, [[જોક સ્ટીન]]ના મૃત્યુને કારણે [[સ્કોટલેન્ડ નેશનલ ટીમ]]ના કામચલાઉ હેસિયતથી નિમાયેલા, નવેમ્બર 1986માં [[મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ]]ના મેનેજર તરીકે નિમણૂક પામ્યા હતાં. મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડમાં 23 વર્ષ મેનેજર તરીકે કામ કરીને [[સર મેટ્ટ બસ્બી]] પછી પોતાના ઇતિહાસમાં મેનેજર તરીકેની સળંગ સેવા બજાવવામાં તેઓ દ્વિતીય ક્રમાંકે છે, જ્યારે તેમનો સમગ્ર કાર્યકાળ [[હાલના તમામ લીગ મેનેજરો]]માં સૌથી લાંબા સમયનો છે. આ સમયગાળા દરમિયાન, ફર્ગ્યુસને ઘણા બધા પારિતોષિકો જીત્યા છે અને તેઓ બ્રિટીશ ફૂટબોલના ઇતિહાસમાં ઘણા બધા વર્ષો સુધી [[મેનેજર ઓફ ધ ઇયર]] જીતીને ઘણાબધા વિક્રમો હાંસલ કર્યો છે. 2008માં, એકથી વધુ વખત યુરોપિયન કપ વિજેતા તરીકે તેઓ ત્રીજા બ્રિટીશ મેનેજર બન્યા હતા. ઈંગ્લીશ રમતમાં તેમની સેવાઓ બદલ [[ઈંગ્લીશ ફૂટબોલ હોલ ઓફ ફેઈમ]]માં તેઓ આરંભકર્તા હતા, અને તેમને [[ક્વિન એલિઝાબેથ II]] દ્વારા તેમને નાઈટનો ખિતાબ આપવામાં આવેલો અને 1980ના આરંભથી વચ્ચેના સમયગાળા દરમિયાન મોટી ટ્રોફીઓના યજમાનપદે રહીને [[સિટી ફૂટબોલ કલબ]]નું સંચાલન કરવાની સેવાઓ બદલ [[ફ્રિડમ ઓફ ધ સિટી ઓફ એબરડિન]]નો ખિતાબ પણ ધરાવે છે. == પ્રારંભિક જીવન == [[ચિત્ર:Alex Ferguson.jpg|thumb|ઓલ્ડ ટ્રેફોર્ડ ખાતે ફર્ગ્યુસન ]] જહાજ બાંધકામ ઉદ્યોગોમાં, પ્લેટરના મદદનીશ તરીકે કામ કરતા એલેકઝાન્ડર બિટોન ફર્ગ્યુસન, અને તેમની પત્ની, પહેલાંની એલિઝાબેથ હાર્ડીને ત્યાં,<ref>{{cite web |author=Nick Barratt Published: 12:01AM BST 05 May 2007 |url=http://www.telegraph.co.uk/portal/main.jhtml?xml=/portal/2007/05/05/nosplit/ftdet05.xml |title=Family detective |publisher=Telegraph |date=2007-05-05 |access-date=2009-10-30 |archive-date=2008-01-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080109062735/http://www.telegraph.co.uk/portal/main.jhtml?xml=%2Fportal%2F2007%2F05%2F05%2Fnosplit%2Fftdet05.xml |url-status=dead }}</ref>એલેક્સ ફર્ગ્યુસનનો જન્મ તારીખ 31મી ડિસેમ્બર, 1981ના રોજ [[ગોવાન]]ના શિલ્ડહોલ રોડ ખાતે તેમના દાદીમાના ઘરે થયો હતો, પરંતુ તેમનો ઉછેર તેમના માતા-પિતા અને નાનો ભાઈ [[માર્ટીન]] જ્યાં રહેતો તે સ્થાને એટલે કે 667, ગોવાન રોડ ખાતેના નિવાસ સ્થાને થયો હતો. [[બ્રૂમલોન રોડ પ્રાઈમરી સ્કૂલ]]માં અભ્યાસ પૂર્ણ કર્યા બાદ [[ગોવાન હાઈસ્કૂલ]]માં દાખલ થયા અને ત્યાં [[રેન્જરો]]ને મદદ કરતા.{{Citation needed|date=October 2009}} == ખેલકૂદ કારર્કિદી == ફર્ગ્યુસનની રમત કારર્કિદી [[કિવન્સ પાર્ક]]થી એક શિખાઉ રમતવીર તરીકે શરૂ થઈ, જેમાં તેમણે 16 વર્ષની ઉંમરે [[સ્ટ્રાઈકર]] તરીકે પ્રથમ પ્રવેશ કરેલો. તેઓ પોતાની પ્રથમ મેચને “ ભયંકર અનુભવ ” તરીકે વર્ણવે છે<ref name="nightmare">{{ cite book| title= The Boss | page = 33 }}</ref> પરંતુ [[સ્ટ્રેનરેઅર]] ટીમની સામે કિવન પાર્કે 2-1 નો સ્કોર કરીને હારેલી. કિવન્સ પાર્ક શિખાઉ ટીમ હતી, તેમણે એપ્રેન્ટિસ ટુલ-વર્કર તરીકે [[કલાઈડ શિપયાર્ડ]]માં પણ કામ કરેલું, જેમાં તેઓ [[શોપ સ્ટુઅર્ડ]]ના સંગઠનના સક્રિય નેતા બન્યા હતાં. કિવન્સ પાર્ક માટે તેમની સૌથી વધુ નોંધપાત્ર રમત હોય તો તેમણે 1959 ના [[બોક્સિંગ ડે]]ના દિવસે [[ક્વિન ઓફ ધ સાઉથે]]6-1થી હરાવેલી હતી જેમાં ભૂતપૂર્વ [[ઇંગ્લેન્ડ]]ના આંતરરાષ્ટ્રીય [[આઇવોર બ્રોડિસે]] ક્વિન ઓફ ધ સાઉથના ચાર ગોલ કર્યા હતાં. ફર્ગ્યુસન એ કિવન્સ પાર્કના એક માત્ર ગોલસ્કોરર હતા.<ref>{{cite web|url=http://www.dailyrecord.co.uk/sport/football-news/2008/04/16/on-the-record-86908-20384386/ |title=Get all the latest Scottish football news and opinions here |publisher=Dailyrecord.co.uk |date=2009-08-11 |access-date=2009-10-30}}</ref> કિવન્સ પાર્ક માટેની તેમની 31 મેચમાં 20 [[ગોલ]]નો સ્કોર કરવા છતાં, ફર્ગ્યુસન ટીમમાં કાયમી સ્થાન જમાવી ન શકયા અને 1960માં [[સેન્ટ જહોનસ્ટન]] ટીમમાં જતા રહ્યા. સેન્ટ જહોનસ્ટનમાં નિયમિત સ્કોર કરવા છતાં પણ તેઓ હજી કાયમી સ્થાન બનાવી શકયા ન હતા અને બદલી માટે સતત વિનંતી કરતા રહેતા. ફર્ગ્યુસન ક્લબમાં પસંદગીની બહાર હતા અને તેમણે [[કેનેડા]]માં દેશાગમન કરવાનું પણ વિચાર્યું હતું,<ref>{{cite news|url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=736532&sec=england&cc=5901|title=Ferguson reveals earlier Canada emigration plans|publisher=ESPN Soccernet|date=2010-02-04|access-date=2010-02-04|archive-date=2010-02-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20100206194338/http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=736532&sec=england&cc=5901|url-status=dead}}</ref> આમ છતાં, આગળની મેચોના કરાર કરવામાં સેન્ટ જહોનસ્ટનની નિષ્ફળતાના કારણે મેનેજરે [[રેન્જર્સ]] સામેની મેચ માટે ફર્ગ્યુસનની પસંદગી કરવી પડી, જેમાં તેમણે આશ્ચર્યકારક અને અદભૂત વિજયના ભાગરૂપે [[હેટ્રીક]] સ્કોર કર્યો. [[ડન્ફર્મલિને]] આગામી ઉનાળાની મેચ માટે (1964) તેમની સાથે કરાર કર્યો, અને આ રીતે ફર્ગ્યુસન પૂર્ણ સમયના વ્યાવસાયિક ફૂટબોલર બન્યા. (1964-65) ની સીઝન માટે, ડન્ફર્મલિન, સ્કોટિશ લિગ માટે પડકારરૂપ બનીને સ્કોટિશ કપ ફાઈનલમાં પહોંચી, પરંતુ સેન્ટ જહોનસ્ટન ટીમ વિરુદ્ધ લીગ ગેમમાં નબળો દેખાવ કરવા બદલ ફર્ગ્યુસનને પડતો મૂકવામાં આવ્યા. ડન્ફર્મલિન, સેલ્ટિક સામે 3-2થી ફાઈનલ ગુમાવી અને એક પોઈન્ટથી લિગ જીતવામાં નિષ્ફળ રહી. 1965-66ની સીઝનમાં ફર્ગ્યુસને ડન્ફર્મલિન માટે 51 ગેઈમમાં 45 ગોલ કર્યા. સેલ્ટિકના [[જો મેકબ્રાઇડ]]ની સાથોસાથ ફર્ગ્યુસન 31 ગોલથી [[સ્કોટિશ લિગ]]માં સર્વોચ્ચ ગોલસ્કોરર બન્યા હતાં.<ref>{{cite web|url=http://www.rsssf.com/tabless/scottops.html |title=Scotland&nbsp;— List of Topscorers |publisher=Rsssf.com |date=2009-06-12 |access-date=2009-10-30}}</ref> ત્યારબાદ તેમણે 65,000 પાઉન્ડથી રેન્જર્સ ટીમમાં જોડાયા, ત્યારબાદ, બે સ્કોટિશ કલબ વચ્ચે બદલી માટેની ફી ભરી. [[1969 સ્કોટિશ કપ ફાઈનલ]]માં ગોલ માન્ય રાખવા બદલ તેમની ખાસ્સી ટીકા થઈ,<ref name="blame">{{ cite book| title= The Boss | page = 82 }}</ref> જેમાં [[સેલ્ટિક]]ના [[કેપ્ટન]] [[બિલી મેકનિલ]]ને માર્ક કરવાનો હતો અને પરિણામે ફર્ગ્યુસનને પ્રથમ ટીકા માટે રમવાને બદલે, કલબની જુનિયર ટીમ માટે રમવાની ફરજ પાડવામાં આવી.<ref name="junior">{{ cite book| title= The Boss | page = 83 }}</ref> તેના ભાઈના કહેવા પ્રમાણે, ફર્ગ્યુસન એટલો બધો અસ્વસ્થ થઇ ગયો હતો કે તેણે તેનો હારેલો મેડલ પણ ફેંકી દીધો હતો.<ref name="losersmedal">{{ cite book| title= The Boss | page = 86 }}</ref> એવા પણ દાવા કરવામાં આવે છે કે કેથી નામની કેથોલિક<ref>{{ cite book | first = Harry | last = Reid | year = 2005 | title = The Final Whistle? | publisher = Birlinn | page = 223 | ISBN = 1841583626 }}</ref> સ્ત્રી સાથે તેમના લગ્ન થયા પછી તેમને રેન્જર્સ ખાતે ખૂબ ભેદભાવ સહન કરવો પડેલો, પરંતુ ફર્ગ્યુસન પોતાની આત્મકથામાં<ref>{{ cite book | title = Managing My Life | page = ? }}</ref> પોતે જ સ્પષ્ટતા કરે છે કે પોતે કલબમાં જોડાયા ત્યારે રેન્જર્સ ટીમને પોતાની પત્નીના ધર્મ વિશે જાણકારી હતી અને પોતે કપ ફાઈનલમાં કરેલી કથિત ભૂલ બદલ કલબ છોડી દીધેલી. ત્યારપછીના ઓકટોબરમાં, [[નોટિંગહામ ફોરેસ્ટ]] ફર્ગ્યુસનને સાઈન કરવા માગતા હતા,<ref name="signforest">{{ cite book| title= The Boss | page = 85 }}</ref> પરંતુ ફર્ગ્યુસનની પત્ની તે સમયે ઈંગ્લેન્ડ જવા ઈચ્છા ધરાવતી ન હોવાથી [[ફેલક્રિક]] જવાનું પસંદ કર્યું. ત્યાં તેમણે ખેલાડીઓના કોચ બનવાનું પ્રોત્સાહન આપવામાં આવ્યું, પરંતુ [[જહોન પ્રેન્ટિસ]] મેનેજર બન્યા ત્યારે ફર્ગ્યુસનની કોચિંગની જવાબદારીઓ દૂર કરવામાં આવી. ફર્ગ્યુસને પ્રતિક્રિયારૂપે પોતાની બદલીની વિનંતી કરી અને [[અઈર યુનાઈટેડ]] જતા રહ્યા, જ્યાં 1974માં તેમણે તેમની ખેલકૂદની કારર્કિદીનો અંત લાવ્યા. == મેનેજર તરીકે અગાઉની કારકિર્દી == === ઈસ્ટ સ્ટર્લિંગશાયર === જૂન 1974માં, ફર્ગ્યુસનને 32 વર્ષની તુલનાત્મક ઉંમરે [[ઈસ્ટ સ્ટર્લિંગશાયર]]ના મેનેજર તરીકે નિયુકત કરવામાં આવ્યા. આ એક એવી અંશ-કાલિક નોકરી હતી જેમાં તેમને દર અઠવાડિયે 40 પાઉન્ડ ચૂકવવામાં આવતા, અને એ વખતે ક્લબ પાસે એક પણ [[ગોલકિપર]] ન હતો.<ref name="boss108-9">{{ cite book| title= The Boss | pages = 108–9 }}</ref> કલબમાં તેમને શિસ્તપ્રિય ખેલાડી તરીકે તરત જ ખ્યાતિ મળી, ક્લબના બોબી મકૂલેએ પાછળથી કહેલું, હું 'કોઈથી નહોતો ડરતો પણ શરૂઆતથી ફર્ગ્યુસનથી જ ડર લાગતો હતો.'<ref name="bastard">{{cite web | title = A leader of men is what he does best | publisher = The Guardian | date = 23 November 2004 | url = http://football.guardian.co.uk/News_Story/0,1563,1357257,00.html | access-date = 9 March 2007 }}</ref> તેમના ખેલાડીઓ તેમના યુકિતપૂર્વકના નિર્ણયોની પ્રશંસા કરતા, અને કલબમાં પરિણામોમાં નોંધપાત્ર સુધારા મળેલા. ત્યારબાદના ઓકટોબરમાં, ફર્ગ્યુસનને [[સેન્ટ મિરેન]]ના સંચાલન માટે આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું હતું. લિગમાં [[ઈસ્ટ સ્ટર્લિંગશાયર]] કરતા નીચે હતી, તેઓ મોટી કલબ હતી અને જો કે ફર્ગ્યુસનને [[ઈસ્ટ સ્ટર્લિંગશાયર]] પ્રત્યે વફાદારી હોવા છતાં [[જોક સ્ટીન]] પાસેથી સલાહ લીધા બાદ તેમણે [[સેન્ટ મિરેન]]માં જોડાવાનો નિર્ણય કર્યો.<ref name="boss117">{{ cite book| title= The Boss | page = 117 }}</ref> === સેન્ટ મિરેન === ફર્ગ્યુસન 1974માં સેન્ટ મિરેનના મેનેજર બન્યા બાદ, જૂના [[સેકન્ડ ડિવિઝન]]ના લોઅર હાફમાં ટીમનું, [[1977]]માં માત્ર 1000 જેટલા દર્શકો દ્વારા જોવાયેલ, [[ફર્સ્ટ ડિવિઝન]] ચેમ્પિયનમાં, નોંધપાત્ર રૂપાંતરણ કરીને 1978 સુધી મેનેજર રહ્યા, જેમાં શ્રેષ્ઠ એટેકિંગ ફૂટબોલ રમતી વખતે તેમણે [[બીલી સ્ટાર્ક]], [[ટોની ફિટઝ પેટ્રિક]], [[લેકસ રિચાર્ડસન]], [[ફ્રાન્ક મેકગાર્વે]], [[બોબી રિડ]] અને [[પીટર વિયર]] જેવી પ્રતિભાઓ શોધી કાઢી.<ref name="Sunday Herald St. Mirren article">{{cite web | url = http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4156/is_19990530/ai_n13939368 | title = Sunday Herald St. Mirren article | access-date = 2007-11-09 }}</ref> લિગ વિજેતા ટીમની સરેરાશ ઉંમર 19 વર્ષની હતી અને કેપ્ટન ફિટઝ પેટ્રિક 20 વર્ષનો હતો.<ref name="FA article">{{cite web |url=http://www.thefa.com/Features/Postings/2004/05/GafferTapes_SirAlexFerguson.htm |title= FA article |access-date=2007-11-09 }}</ref> માત્ર સેન્ટ મિરેન જ એક એવી કલબ છે કે જેણે ફર્ગ્યુસનને કાઢી મુક્યો હોય. ઔદ્યોગિક ટ્રિબ્યુનલ સમક્ષ ફર્ગ્યુસને પોતાને ખોટી રીતે કાઢી મુકવા બદલ કલબ વિરુદ્ધ દાવો કર્યો પરંતુ હારી ગયા અને અપીલ કરવાની પણ મંજૂરી ન આપવામાં આવી. 30મી મે, 1999ના ''[[સન્ડે હેરાલ્ડ]]'' ના લેખમાં બિલી એડમ્સના કહેવા મુજબ, ખરેખર હકીકત એવી છે કે ફર્ગ્યુસનને ખેલાડીઓને બિનઅધિકૃત ચૂકવણીઓ સહિત કરારના જુદા જુદા ભંગ બદલ કાઢી મુકવામાં આવેલો હતો.<ref name="Sunday Herald St. Mirren article"/> તેની ઓફિસ સેક્રેટરી પ્રત્યે ધાક-ધમકીભર્યું વર્તન દાખવવા બદલ તેની પર આરોપ મૂકવામાં આવેલો કારણ કે ફર્ગ્યુસન પોતાના ખેલાડીઓને અમુક ખર્ચ પર કરમુકિત મળે તેવું માંગતા હતા. તેની મહિલા ઓફિસ સેક્રેટરી સાથે છ અઠવાડિયા સુધી અબોલા રાખીને તેની પાસેથી ચાવીઓ પડાવી લીધેલી અને જે કોઈ વાતચીત કરવાની થાય તે 17 વર્ષની ઉંમરના મદદનીશ મારફત સંદેશો મોકલતા હતાં. ટ્રિબ્યુનલ એવા તારણ પર આવ્યા કે ફર્ગ્યુસન “ ખાસ કરીને અધમ ” અને “ અપરિપકવ ” છે.<ref name="Guardian bullying article">{{cite web | url = http://football.guardian.co.uk/Columnists/Column/0,,1684473,00.html | title = Guardian bullying article | access-date = 2007-11-11 }}</ref> ટ્રિબ્યુનલની કાર્યવાહી દરમિયાન, સેન્ટ મિરેનના ચેરમેન, [[વિલી ટોડ]] દ્વારા એવો દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે ફર્ગ્યુસનમાં 'કોઈપણ પ્રકારની મેનેજરીયલ' ક્ષમતા નથી. 31મી મે, 2008ના રોજ ''[[ધ ગાર્ડિયન]]'' માં વર્ષો પહેલા ફર્ગ્યુસનને કાઢી મુકનાર ટોડ સાથે (જેમની ઉંમર હવે 87 વર્ષની છે) મુલાકાતનો અહેવાલ પ્રસિદ્ધ કરેલો. ટોડે એવો ખુલાસો કરેલો કે ફર્ગ્યુસનને કાઢી મુકવાનું મૂળ કારણ ફર્ગ્યુસનને એબરડિનમાં જોડાવા માટે જે કબૂલાત કરી તેનાથી કરારભંગ થતો હતો. ફર્ગ્યુસને ''[[ડેઈલી મિરર]]'' ના પત્રકાર જિમ રોજરને એવું કહેલું કે તે પોતાની સાથે એબરડિનમાં જોડાવા માટે માત્ર એક સભ્યને જણાવેલું. તે સેન્ટ મિરેન છોડી રહ્યા છે તેવી જાણ પણ તેણે સ્ટાફને કરેલી. જે કંઈ બન્યું તે બદલ ટોડે ખેદ વ્યકત કર્યો પરંતુ વળતર અંગે ચર્ચા કરવા માટે પોતાની કલબનો સંપર્ક ન કરવા બદલ એબરડિનને દોષી ઠરાવ્યું. <ref>{{ cite news | title = 31.05.1978: Alex Ferguson is fired by St Mirren | url = http://www.guardian.co.uk/football/2008/may/31/manchesterunited.stmirren |publisher = Guardian | date = 31 May 2008 | access-date = 29 December 2008 }}</ref> == એબરડિનનું સંચાલન == === શરૂઆતમાં નિરાશ === ફર્ગ્યુસન એબરડિનમાં જૂન 1978માં [[બિલી મેકનિલ]]ની જગ્યાએ મેનેજર તરીકે જોડાયા, જે [[સેલ્ટિક]]નું સંચાલન કરવા માટેની તક આપવામાં આવી તે પહેલાં માત્ર એક સિઝન પૂરતું જ મેનેજર તરીકે રહેલા. એબરડિન, સ્કોટલેન્ડની મોટી કલબો પૈકીની એક હોવા છતાં, 1955 થી એકપણ લિગ જીત્યા ન હતાં. ટીમ ઘણો સારો દેખાવ કરતી હતી, અગાઉના ડિસેમ્બરથી એક પણ લિગ મેચ ગુમાવેલી ન હોવા છતા, આગલી સિઝનમાં લિગમાં બીજા નંબરે આવ્યા હતાં.<ref name="boss159">{{ cite book| title= The Boss | page = 159 }}</ref> હવે ફર્ગ્યુસન ચાર વર્ષ સુધી મેનેજરપદે રહેવાના હતા, પરંતુ તે ટીમના કેટલાક ખેલાડીઓથી વધુ ઉંમરના ન હોવાના કારણે, [[જો હાર્પર]] જેવા પોતાનાથી વધુ ઉંમર ધરાવતા અમુક ખેલાડીઓ તરફથી આદર મેળવવામાં ઘણી મૂશ્કેલીઓ ઊભી થઈ.<ref name="boss171">{{ cite book| title= The Boss | page = 171 }}</ref> [[સ્કોટિશ એફ. એ. કપ]] અને ફાઈનલ ઓફ [[લિગ કપ]]ની સેમી ફાઈનલમાં એબરડિન પહોંચ્યા પછી પણ સિઝન ખાસ કરીને સારી ન રહી, બંને મેચ ગુમાવીને લિગમાં ચોથા ક્રમાંકે રહ્યા. ડિસેમ્બર 1979માં, તેઓએ ફરી વખત લિગ કપ ફાઈનલ ગુમાવ્યો, આ વખતે ફરી રમ્યા પછી [[ડન્ડી યુનાઇટેડ]] સામે. ફર્ગ્યુસને હાર માટે, ફરી વખત રમવા માટે પોતે ટીમમાં ફેરફાર કરવા જોઈતા હતા એમ કહીને પોતાને દોષી ઠરાવ્યો.<ref name="boss174">{{ cite book| title= The Boss | page = 174 }}</ref> === આખરે સફળતાનો ઝગમગાટ મળ્યો === એબરડિને સિઝનની શરૂઆત નબળી કરી હતી પરંતુ નવા વર્ષમાં તેમના ફોર્મમાં નાટકીય રીતે સુધારો આવ્યો અને તેઓએ સિઝનમાં ફાઇલનના દિવસે 5-0 થી સ્કોટિશ લિગ જીતી લીધી. પંદર વર્ષમાં એવું પ્રથમ વખત બન્યું કે [[રેન્જર્સ]] કે [[સેલ્ટિક]] બેમાંથી કોઈ એક લિગ જીતી ન હોય. ફર્ગ્યુસનને હવે લાગ્યુ કે તેને તેમના ખેલાડીઓ પ્રત્યે આદર છે, પછીથી એમ કહ્યં “ આ એક સિદ્ધિ હતી જેનાથી અમને એકતા મળી આખરે ખેલાડીઓને મારામાં વિશ્વાસ પડયો."<ref name="boss175">{{ cite book| title= The Boss | page = 175 }}</ref> હજુ પણ ફર્ગ્યુસન શિસ્તના ચુસ્ત આગ્રહી હતા, એટલે તેમના ખેલાડીઓએ તેમનું ઉપનામ ''ફયુરિયસ ફર્ગી'' પાડ્યું. જાહેર રસ્તા પર પોતાને એવરટેક કરવા બદલ [[જોન હેવિટ્ટ]] નામના ખેલાડીને તેમણે દંડ ફટકારેલો,<ref name="boss179">{{ cite book| title= The Boss | page = 179 }}</ref> અને ફર્સ્ટ હાફના નબળા દેખાવ બાદ અડધો સમય વીત્યા પછી ખેલાડીઓને લાત ફટકારેલી.<ref name="boss180">{{ cite book| title= The Boss | page = 180 }}</ref> એબરડિન મેચના વાતાવરણથી તે અસંતુષ્ટ થયા હતા, અને પોતાની ટીમને પ્રોત્સાહન આપવાના હેતુથી, ગ્લાસગોની કલબો પ્રત્યે સ્કોટિશ સમાચાર માધ્યમો તરફથી પૂર્વગ્રહ રાખવામાં આવી રહ્યો છે એવો આરોપ મૂકીને ઈરાદા પૂર્વક “ [[લાચાર મનોવૃતિ]] ” ઊભી કરતા.<ref name="boss191">{{ cite book| title= The Boss | page = 191 }}</ref> 1982માં સ્કોટિશ કપ જીત્યા બાદ ટીમને સતત સફળતા મળતી રહી. ફર્ગ્યુસનને [[વોલ્વશ]] ખાતે મેનેજરના હોદ્દા પર કામ કરવા માટેની ઓફર મળી હતી પરંતુ વોલ્વશ મુશ્કેલમાં છે તેમ તેમને લાગ્યું હતું<ref name="boss195">{{ cite book| title= The Boss | page = 195 }}</ref> અને એબરડિનમાં તેમની મહત્વાકાંક્ષા અડધી પણ સંતોષાઈ નથી એવું લાગતા તે ઓફર નકારી કાઢી.<ref name="boss196">{{ cite book| title= The Boss | page = 196 }}</ref> === યુરોપિયન સફળતા === પછીની સિઝન (1982-83)માં ફર્ગ્યુસને એબરડિન કલબને વધુને વધુ સફળતા અપાવી. અગાઉની સિઝનમાં સ્કોટિશ કપ જીતવાના પરીણામે યુરોપિયન કપ વિનરના કપ માટે કવોલિફાઈડ બનીને અગાઉના રાઉન્ડમાં [[ટોટનહેમ હોટસ્પર]]ને 4-1થી હરાવીને [[બેયર્ન મ્યુનિક]]ને પ્રભાવીરીતે નોક આઉટ કર્યો. [[વિલી મિલર]]ના કહેવા મુજબ, આનાથી તેઓને એવો આત્મવિશ્વાસ આવ્યો કે તેઓ હજુ પણ સ્પર્ધા જીતી શકે તેમ છે,<ref name="boss201">{{ cite book| title= The Boss | page = 201 }}</ref> અને તેઓને તેમ કર્યું, 11મી મે, 1983 ના રોજ ફાઈનલમાં [[રિઅલ મેડ્રિડ]]ની સામે 2-1થી આત્મવિશ્વાસપૂર્વક વિજય મેળવ્યો. યુરોપિયન ટ્રોફી જીતનાર એબરડિન માત્ર જ ત્રીજી સ્કોટિશ ટીમ હતી, અને ફર્ગ્યુસનને હવે એવું લાગ્યું કે “ આખરે પોતે જિંદગીમાં કંઈક સાર્થક કરી બતાવ્યું છે ”.<ref name="boss203">{{ cite book| title= The Boss | page = 203 }}</ref> એબરડિને તે સિઝનમાં લિગમાં પણ સારો દેખાવ કરીને રેન્જર્સ પર 1-0 થી વિજય મેળવીને સ્કોટિશ કપ જીતી લીધો, પરંતુ ફર્ગ્યુસન તે મેચમાં પોતાની ટીમની રમતથી ખુશ ન હતા અને મેચ પછી એક ટેલિવિઝન ઈન્ટરવ્યૂમાં “ શરમજનક દેખાવ ”í તરીકે કહીને પોતાના ખેલાડીઓને ક્ષોભજનક પરિસ્થિતિમાં મૂકી દીધા<ref name="boss204">{{ cite book| title= The Boss | page = 204 }}</ref> - આ વિધાનને પછીથી તેમણે પાછું ખેંચી લીધું હતું. [[1983-84 સિઝન]]માં નબળા આરંભ બાદ, એબરડિનનો દેખાવ સુધર્યો અને ટીમે સ્કોટિશ લિગ અને સ્કોટિશ કપ જાળવી રાખ્યો. ફર્ગ્યુસનને 1984ની સન્માન યાદીમાં [[ઓબીઈ]]નું પારિતોષક એનાયત કરવામાં આવ્યું હતું,<ref>{{cite web | url = http://newsvote.bbc.co.uk/1/hi/sport/561724.stm | title = Lewis heads sporting honours | access-date = 2007-06-18 | author = | authorlink = |coauthors = | date = 1999-12-12 | publisher = BBC News | pages = | archive-url = | archive-date = | quote = }}</ref> અને સિઝન દરમિયાન [[રેન્જર્સ]], [[આર્સેનલ]] અને [[ટોટ્ટનહેમ હોટસ્પર]]માં મેનેજર તરીકે કામ કરવાની ઓફર મળી. એબરડિન ટીમને 1984-85ની સિઝનમાં પોતાનું લિગ ટાઈટલ જાળવી રાખ્યું, પરંતુ બંને ડોમેસ્ટીક કપની જીત હોવા છતાં પણ 1985-86માં લિગમાં ચોથા નંબરે રહીને નિરાશાજનક દેખાવ રહ્યો. ફર્ગ્યુસનને 1986માં કલબના બોર્ડ ઓફ ડિરેકટરમાં નીમવામાં આવ્યા, પરંતુ એપ્રિલ મહિનામાં કલબના ચેરમેન ડિક ડોનાલ્ડને તેણે જણાવી દીધું કે તે ઉનાળામાં કલબ છોડવા માગે છે. ફર્ગ્યુસન [[1986માં ર્વલ્ડ કપ]] માટે કવોલિફાઈડ બનવાના સમયગાળા દરમિયાન [[સ્કોટિશ નેશનલ સાઈડ]] માટેના કોચિંગ સ્ટાફના એક ભાગ તરીકે હતા, પરંતુ મેનેજર [[જોક સ્ટેઇન]] રમતના અંતે 10મી સપ્ટેમ્બર, 1985ના રોજ પડી ગયા અને મૃત્યુ પામ્યા, તે રમતમાં સ્કોટલેન્ડ, [[ઓસ્ટ્રેલિયા]] સામે પ્લે ઓફ માટે પોતાના ગ્રૂપમાંથી કવોલિફાઈડ બન્યું. ફર્ગ્યુસને ઓસ્ટ્રેલિયા સામે સ્કોટિશ નેશનલ સાઈડનો અને ર્વલ્ડ કપ માટે ચાર્જ સંભાળવા માટે તરત જ સહમતી આપી. ફર્ગ્યુસન પોતાની આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરની ફરજો બજાવી શકે તે હેતુથી તેણે એબરડિન કલબના કો-મેનેજર તરીકે [[આર્કી નોકસ]]ની નિમણૂક કરી. આ સમયગાળામાં, [[ટોટ્ટનહેમ હોટસ્પરે]] ફર્ગ્યુસનને [[પીટર શ્રીવ્ઝ]]નો ચાર્જ સંભાળવા માટેની તક આપવા માટે મેનેજરપદનો પ્રસ્તાવ મૂકયો, પરંતુ ફર્ગ્યુસને આ ઓફર નકારી અને તેથી તેના બદલે [[લ્યૂટન ટાઉન]]ના [[ડેવિડ પ્લીટ]]ને આ હોદ્દો મળ્યો. [[આર્સેનલ]]ના મેનેજર [[ડોન હોવ]]ની જગ્યાએ ફર્ગ્યુસનને મેનેજરપદની ઓફર મળી હતી, પરંતુ તેણે આ ઓફરનો પણ અસ્વીકાર કર્યો, અને તેને બદલે સ્કોટ [[જ્યોર્જ ગ્રેહામ]]ને તે જગ્યા પર તક મળી.<ref>{{cite news | url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/8092670.stm | title = Ferguson 'almost became Arsenal boss' | access-date = 2009-06-10 | author = | authorlink = | coauthors = | publisher = BBC News | pages = | archive-url = | archive-date = | quote = | date=10 June 2009}}</ref> તે ઉનાળામાં, એવો પણ સટ્ટો રમાયો કે ફર્ગ્યુસન [[મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ]]ની [[રોન એટકિન્સન]]નો ચાર્જ સંભાળશે, 10 મેચ જીતવાની શરૂઆત પછી ઈંગ્લીશ ટોપ ફલાઈટમાં ચોથા નંબરે આવી ગયા જેનાથી તેમને કાઢી મુકવાનું અનિવાર્ય બની ગયું. જો કે ફર્ગ્યુસન ઉનાળા દરમિયાન ક્લબમાં જ રહ્યા, પરતુ એટકિન્સનને નવેમ્બર 1986માં કાઢી મુકવામાં આવ્યા ત્યારે ફર્ગ્યુસન મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડમાં જોડાયા. == મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડનું સંચાલન == === નિમણૂક અને શરૂઆતના વર્ષો === 6 નવેમ્બર 1986ના રોજ ફર્ગ્યુસનને [[ઓલ્ડ ટ્રેફોર્ડ]]માં મેનેજરપદે નીમવામાં આવ્યા હતાં. ફર્ગ્યુસનને શરૂઆતમાં [[નોર્મન વ્હાઈટસાઈડ]], [[પોલ મેકગ્રેથ]] અને [[બ્રાયન રોબ્સન]] જેવા ઘણા બધા ખેલાડીઓ ઘણો દારૂ પીતા હતા તે અંગે ખૂબ ચિંતા રહેતી હતી, અને ખેલાડીઓની શારીરિક ચુસ્તતા બાબતે પણ ઘણો 'માનસિક તણાવ' રહેતો હતો, પરંતુ તેણે ખેલાડીઓની શિસ્તમાં વધારો થાય તેવું સંચાલન કર્યું અને સિઝનમાં યુનાઈટેડ યાદીમાં 11મા સ્થાને રહી. [[એન્ફીલ્ડ]] ખાતે લીવરપૂલ પર 1-0થી જીત તે સિઝનમાં લિગમાં જીતવા માટે એક માત્ર જીતથી દૂર હતા, - જે સિઝનમાં [[લીવરપુલ]]ની પોતાના ઘર આંગણે એક માત્ર હાર હતી, જે લિગ ટાઈટલ બચાવવા માટે તેમને મદદરૂપ થઈ. ફર્ગ્યુસનની માતા 64 વર્ષની ઉમરે [[ફેફસાના કેન્સર]]થી મૃત્યુ પામી ત્યારે તેની પોતાની નિમણૂક બાદ ત્રણ અઠવાડિયા સુધી અંગત જીવનમાં કરૂણતાનો સામનો કરવો પડયો. ફર્ગ્યુસને મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ ખાતે તેના સહાયક તરીકે [[આર્કી નોકસ]], જે એબરડિન ખાતે તેમના સહાયક હતા તેમની નિમણૂક કરી. [[1987-88 સિઝન]]માં, ફર્ગ્યુસને [[સ્ટિવ બ્રૂસ]], [[વીવ એન્ડરસન]], [[બ્રાયન મેકલેર]] અને [[જીમ લીટન]] સહિત ઘણા બધા ખેલાડીઓ સાથે મોટા કરાર કર્યા. યુનાઈટેડ ટીમમાં નવા ખેલાડીઓનું મોટું યોગદાન રહ્યું, જે લિવરપુલથી નવ પોઈન્ટ પાછળ રહી બીજા સ્થાને રહી. [[માર્ક હયુજીસ]] [[બાર્સેલોના]]થી આ કલબમાં પરત આવવાથી યુનાઈટેડ સારો દેખાવ કરશે એવી અપેક્ષા કરી હતી, પરંતુ [[1988-89 ની સિઝન]] તેમના માટે નિરાશાજનક રહી હતી, લિગમાં અગિયારમાં ક્રમે રહ્યા, એફએ (FA) કપના છઠ્ઠા રાઉન્ડમાં નોટિંગહામ ફોરેસ્ટ સામે ઘર આંગણે 1-0 થી હાર્યા. સિઝન દરમિયાન, ઈંગ્લેન્ડ પ્રવાસ દરમિયાન બર્મ્યુડન ટીમના ભાગ તરીકે યુનાઈટેડે, [[બર્મ્યુડન નેશનલ ટીમ]] અને [[સમરસેટ કાઉન્ટિ ક્રિકેટ ક્લબ]]ની સામે મિત્રતા મેચો રમી. સમરસેટ સામેની મેચમાં, ફર્ગ્યુસન અને તેના સહાયક, ફિલ્ડમાં રહ્યા, નોકસ સ્કોરશીટમાં પણ રહ્યો. મેચ મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ ફર્સ્ટ ટીમ માટે ફર્ગ્યુસનનો માત્ર દેખાવ રહ્યો. [[1989-90ની સિઝન]] માટે, ફર્ગ્યુસને મીડફિલ્ડર [[નેઈલ વેબ]] અને [[પોલ ઈન્સ]], તેમ જ ડિફેન્ડર [[ગેરી પેલીસ્ટર]] માટે નાણાની મોટી રકમો ચૂકવીને ([[મીડલ્સબરો]] પાસેથી 2.3 મિલિયન પાઉન્ડનો કરાર કરીને જે રાષ્ટ્રીય રેકોર્ડ છે) પોતાની ટીમમાં નવો પ્રાણ પૂર્યો. મેચ શરૂ થયાના દિવસે ડિફેન્ડિંગ ચેમ્પિયન [[આર્સેનલ]] સામે 4-1 થી જીત મેળવીને સિઝનની સારી શરૂઆત કરી, પરંતુ યુનાઈટેડની લિગનું ફોર્મ તરત જ ઉતરી ગયું. સપ્ટેમ્બરમાં, યુનાઈટેડે તેના [[તીવ્ર પ્રતિર્સ્પધી]] [[મેન્ચેસ્ટર સિટી]] સામે 5-1 થી નિરાશાજનક હારનો સામનો કરવો પડયો. આના પછી અને સિઝનના પ્રારંભમાં આઠ રમતમાં છ પરાજય અને બે ડ્રોના કારણે, 'બહાનાબાજીના ત્રણ વર્ષ અને હજુ તે વાહિયાત છે. તા રા ફર્ગી' જણાવતા બેનરો ઓલ્ડ ટ્રેફોર્ડ ખાતે લાગી ગયા, અને ઘણા બધા પત્રકારો અને સમર્થકોએ ફર્ગ્યુસનને કાઢી મુકવાની માંગણી મૂકી.<ref name="3years">{{cite news | title=Arise Sir Alex?| publisher = BBC News, 27 May 1999 | url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/special_report/1999/05/99/uniteds_treble_triumph/354282.stm | access-date=3 December 2005 | date=27 May 1999}}</ref> ફર્ગ્યુસને પછીથી ડિસેમ્બર 1989ને “ રમતમાં (તેણે) કયારેય સહન ન કર્યો હોય તેવો પડતીના સમય ” તરીકે વર્ણવ્યો. <ref name="jc27">{{ cite book| first = Alex | last = Ferguson | coauthors = Peter Fitton | title = Just Champion! | publisher = Manchester United Football Club plc | year = 1993 | isbn = 0952050919 | page = 27 }}</ref> સતત સાત ગેઈમ જીત્યા વગર મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ [[એફએ (FA) કપ]]ના ત્રીજા રાઉન્ડમાં [[નોટિંગહામ ફોરેસ્ટ]] સામે હારી જશે એમ લાગતું હતું. ફોરેસ્ટ એ સિઝનમાં લિગમાં ખૂબ સારો દેખાવ કરી રહી હતી,<ref name="Robins">{{cite news | title=How Robins saved Ferguson's job| publisher = BBC News 4 November 2006 | url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/6096520.stm | access-date=8 August 2008 | date=4 November 2006}}</ref> અને એવી ધારણા હતી કે યુનાઈટેડ મેચ હારી જશે અને પરીણામે ફર્ગ્યુસનને કાઢી મુકવામાં આવશે, પરંતુ [[માર્ક રોબિન]]ના ગોલને કારણે યુનાઇટેડ 1-0 થી રમત જીતી અને આકસ્મિક રીતે જ યુનાઈટેડ ફાઈલનમાં પહોંચી. આ કપના વિજયને ફર્ગ્યુસનની ઓલ્ડ ટ્રેફોર્ડની કારર્કિદીના તારણહાર તરીકે ઓળખાવવામાં આવે છે.<ref name="Robins"/><ref name="20years">{{cite web | title = 20 years and Fergie's won it all! | publisher = [[Manchester Evening News]] | date = 6 November 2006 | url = http://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/manchester_united/s/227/227442_20_years_and_fergies_won_it_all.html | access-date = 8 August 2009<!-- 2008 -->}}</ref><ref name="Pressure">{{cite web | title = Recalling the pressure Ferguson was under | publisher = [[The Independent]] | date = 8 May 1997 | url = http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4158/is_19970508/ai_n14109476 | access-date = 8 August 2009<!-- 2008 -->}}</ref> યુનાઈટેડ પ્રથમ મેચમાં 3-3 ડ્રો બાદ ફાઈનલ રિપ્લેમાં [[ક્રિસ્ટલ પેલેસ]]ને 1-0થી હરાવીને ફર્ગ્યુસનને મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડના મેનેજર તરીકેની સર્વપ્રથમ મોટી ટ્રોફી અપાવી. પ્રથમ મેચમાં યુનાઈટેડની રક્ષણાત્મક પ્રયુકિતઓને કારણે ગોલકીપર [[જીમ લીટન]]ની ચોમેર ટીકા થઈ હતી, અને તેને કારણે ફર્ગ્યુસનને પોતાના ભૂતપૂર્વ એબરડિન ખેલાડીને પડતો મૂકીને [[લેસ સિલે]]ને લાવવાની ફરજ પડી. === કેન્ટોના અને પ્રથમ લિગ ટાઈટલ === યુનાઈટેડની લીગના ફોર્મમાં [[1990-91]]માં મહદઅંશે સુધારો આવ્યો હોવા છતાં, હજુ પણ કેટલીક અસંગતતાઓ હતી અને છઠ્ઠા નંબરે આવ્યા. અગાઉની સિઝનમાં એફએ (FA) કપના ફાઇનલમાં વિજય મેળવ્યા પછી પણ સફળતા મેળવવા માટે ફર્ગ્યુસનની ક્ષમતાઓ પર ઘણાને સંદેહ હતો કારણ કે લિગ ટાઈટલ જીતવા માટે [[બસ્બી]]થી તમામ અન્ય મેનેજરો પણ નિષ્ફળ નીવડયા હતા.<ref name="Pressure"/> [[શેફિલ્ડ વેનસ્ડે]]ની સામે 1-0 થી મેચ ગુમાવીને [[લિગ કપ]] તેઓ બીજા નંબરે રહ્યા હતા. તે સિઝનમાં સ્પેનિશ ચેમ્પિયન [[બાર્સેલોના]]ને 2-1થી હરાવીને [[યુરોપિયન કપ વિનર્સ કપ]]ની ફાઈલનમાં પણ તેઓ પહોંચ્યા. મેચ બાદ, ફર્ગ્યુસને પ્રતિજ્ઞા કરી કે હવેની સિઝનની લિગ તેઓ જીતીને રહેશે.<ref name="mml302">{{ cite book | title = Managing My Life | page = 302 }}</ref> 1991ની સિઝનના અંત દરમિયાન, [[વોલ્ટર સ્મિથ]]ના સહાયક બનવા માટે ફર્ગ્યુસનના આર્કિ નોકસે [[ગ્લાસગો રેન્જર્સ]]થી અલગ થયા, અને ફર્ગ્યુસને નોકસની જગ્યાએ સહાયક મેનેજર તરીકેની કામગીરી [[બ્રાયન કીડ]]ને સોંપીને યુવા ટીમને ઉત્તેજન આપ્યું. [[1991-92ની સિઝન]]માં ફર્ગ્યુસનની ધારણા અનુસાર દેખાવ ન થઈ શકયો અને ફર્ગ્યુસનના શબ્દોમાં જ કહીએ તો “ મીડિયાના ઘણા બધા લોકોને એવું લાગ્યું કે મૂશ્કેલીઓમાં ઘણો બધો ફાળો (પોતાની) ભૂલોનો જ છે."<ref name="mml311">{{ cite book | title = Managing My Life | page = 311 }}</ref> યુનાઈટેડ પ્રથમ વખત [[લિગ કપ]] અને [[સુપર કપ]] જીતી, પરંતુ [[લિગ ટાઈટલ]] પ્રતિર્સ્પધી [[લિડ્સ યુનાઇટેડ]]ની સામે હારી ગયા. ફર્ગ્યુસનને એમ લાગ્યું કે [[લટન ટાઉન]]થી [[મીક હાર્ફોર્ડ]] સાથે કરાર સુનિશ્ચિત રાખવાની પોતાની નિષ્ફળતાથી યુનાઈટેડને લિગથી કિંમત ચૂકવવી પડી છે, અને હવેની સિઝનમાં લિગ જીતવી હોય તો ટીમમાં “ વિશેષ પરિમાણ ” ની જરૂર છે.<ref name="mml320">{{ cite book | title = Managing My Life | page = 320 }}</ref> 1992ની સિઝનના અંત દરમિયાન, ફર્ગ્યુસને નવા સ્ટ્રાઈકરની શોધ ચલાવી હતી. તેણે [[સાઉથમ્પટન]]માંથી [[એલન શિઅરર]] સાથે કરાર કરવાનો પ્રયત્ન કર્યો, પરંતુ [[બ્લેકબર્ન રોવર્સ]]ને ગુમાવ્યો. અંતે, તેણે [[કેમ્બ્રિજ યુનાઈટેડ]]ના સ્ટ્રાઈકર 23 વર્ષના [[ડાયન ડબલિન]]ની સાથે 1 મિલિયન પાઉન્ડની ચૂકવણી કરીને કરાર કર્યો - ઉનાળાની તે સિઝનનો આ સૌથી મોટો કરાર હતો. [[1992-93ની સિઝન]]ની (નવેમ્બરની શરૂઆતમાં તેઓ 22માંથી 10 મા નંબરે હતાં) ધીમી શરૂઆત બાદ, યુનાઈટેડ લિગ ફરીથી ટાઈટલ (હવે [[પ્રીમિયર લિગ]]) ગુમાવશે એવું લાગતું હતું. આમ છતાં, [[લિડ્સ યુનાઇટેડ]] પાસેથી ફ્રેન્ચ સ્ટ્રાઈકર [[એરિક કેન્ટોના]] સાથે 1.2. મિલિયન પાઉન્ડમાં કરાર કર્યા બાદ, મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડનું ભાવિ અને ફર્ગ્યુસનના મેનેજર તરીકેની સ્થિતિ, ઉજ્જવળ જણાવાની શરૂઆત થઈ. કેન્ટોનાએ [[માર્ક હ્યુજિસ]] સાથે મજબૂત ભાગીદારી બનાવી અને લિગ ચેમ્પિયનશીપ માટે યુનાઈટેડની 26 વર્ષની ઈંતેજારીનો અંત લાવીને કલબને સફળતાની ટોચ પર મૂકી અને કલબ પ્રથમ વાર [[પ્રીમિયર લિગ ચેમ્પિયન્સ]] પણ બની. યુનાઈટેડ રનર અપ [[એસ્ટોન વીલા]] ઉપર 10 પોઈન્ટના માર્જિનથી ચેમ્પિયનશીપ સમાપ્ત કરી, જેમાં 2જી મે, 1993ના રોજ [[ઓલ્ડહામ]] ખાતે એસ્ટોન વીલાને 1-0 થી હરાવ્યું હતું અને યુનાઈટેડને ટાઈટલ મળેલું. લિગ મેનેજરના એસોસિયેશન દ્વારા એલેક્સ ફર્ગ્યુસનને મેનેજર ઓફ ધ ઇયર માટે વોટ કર્યું હતું. === બે વખત બે જીત === {{Refimprovesect|date=April 2010}} [[1993-94]]નું વર્ષ ઘણું સફળ રહ્યું. ફર્ગ્યુસને, પોતાની કારર્કિદીના અંતે ઊભેલા [[બ્રાયન રોબ્સન]]ની જગ્યા પર લાબાગાળા માટે નોટિંગહામ ફોરેસ્ટના 22 વર્ષીય મીડ ફિલ્ડર [[રોય કિન]]ને 3.75 મિલિયન પાઉન્ડની વિક્રમજનક ફી ચૂકવીને ટીમમાં સામેલ કર્યો. યુનાઈટેડ શરૂઆતથી અંત સુધી 1993-94ની પ્રીમિયર લિગ ટેબલમાં વર્ચ્યુઅલ રીતે આગળ રહી. કેન્ટોનાને માર્ચ, 1994માં પાંચ દિવસની [[રજા પર મોકલ્યો]] હોવા છતાં તે તમામ સ્પર્ધાઓમાં 25 ગોલ મેળવીને ટોપ સ્કોરર બન્યો. યુનાઈટેડ લિગ કપ ફાઈનલમાં પણ પહોંચી પરંતુ ફર્ગ્યુસનની અગાઉના મેનેજર [[રોન એટકિન્સન]]ની દેખરેખ હેઠળ એસ્ટન વીલાની સામે 3-1થી મેચ ગુમાવી. એફએ (FA) કપ ફાઈનલમાં, મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ [[ચેલ્સી]]ની સામે પ્રભાવશાળી 4-0 સ્કોર લાઈન પ્રાપ્ત કરીને, 1984-85માં એબરડિન સાથે પોતાની સ્કોટિશ પ્રીમિયર ડિવિઝન અને સ્કોટિશ કપ ટાઈટલ બાદ, પોતાની બીજી [[લિગ અને કપ ડબલ]] પણ ફર્ગ્યુસન જીત્યા. ફર્ગ્યુસને [[બ્લેકબર્ન રોવર્સ]]ને 1.2 મિલિયન પાઉન્ડ ચૂકવીને એક સળંગ સીઝન માટે [[ડેવીડ મે]] સાથે કરાર કર્યોં. [[1994-95]]નું વર્ષ ફર્ગ્યુસન માટે અતિ કઠિન પુરવાર થયું. કેન્ટોનાએ [[સેલર્હસ્ટ પાર્ક]] ખાતેની રમતમાં [[ક્રિસ્ટલ પેલેસ]]ના સમર્થક પર હુમલો કર્યો, અને પરિસ્થિતિ પરથી એવું લાગતું હતું કે તે ઈંગ્લીશ ફૂટબોલ છોડી દેશે. આઠ મહિનાના પ્રતિબંધથી સિઝનના આખરી ચાર મહિના કેન્ટોનાએ ગુમાવવા પડયા. કેન્ટોનાને પોતાના અપરાધ બદલ 14 દિવસની જેલ સજા પણ થઈ પરંતુ અપીલ કરવાથી જેલવાસને બદલે 120 કલાકની સમાજ સેવાનો હુકમ ફરમાવવામાં આવ્યો. જ્યારે બીજી તરફ, યુનાઈટેડે નોર્થ-ઇસ્ટના યુવાન વિગર [[કેથ ગિલિસ્પી]]ની ફેરબદલીમાં [[ન્યૂ કેસલ]]ના પ્રતિભાવંત સ્ટ્રાઈકર [[એન્ડી કોલ]] માટે 7 મિલિયન પાઉન્ડની જંગી ફી ચૂકવી. આમ છતાં, સિઝનના આખરી દિવસે [[વેસ્ટ હેમ યુનાઈટેડ]] સાથેની મેચમાં 1-1થી ડ્રોને કારણે મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડના હાથમાંથી ચેમ્પિયનશીપ જતી રહી કે જ્યારે એ જીતથી લિગ તેમને મળી હોત. યુનાઈટેડ [[એવરટન]] સામેની મેચમાં એફએ (FA) કપ ફાઈનલ પણ 1-0 થી ગુમાવી. યુનાઈટેડના ત્રણ તેજસ્વી ખેલાડીઓને જવા દઈને અને તેમની ગેરહાજરીથી બીજાને ખરીદવાની વ્યવસ્થા ન કરવા બદલ 1995ના ઉનાળામાં ફર્ગ્યુસનની આકરી ટીકા થઈ. ફર્સ્ટ [[પોલ ઈન્સ]] 7.5 મિલિયન પાઉન્ડના બદલામાં ઈટાલીની [[ઇન્ટરનેઝિઓનાલ]] ટીમમાં ગયો; લાંબા ગાળાથી સ્ટ્રાઈકર તરીકે સેવા આપતા [[માર્ક હ્યુજીસ]]ને સોદાના ભાગરૂપે 1.5 મિલિયન પાઉન્ડમાં અચાનક સેલ્સીયાને વેચી દેવામાં આવ્યો અને [[એન્ડ્રેઈ કન્ચેલ્સ્કીસ]]ને એવરટનને વેચી દેવામાં આવ્યો. ફર્ગ્યુસનનો બધાની જાણ મુજબ એવો ખ્યાલ હતો કે ફર્સ્ટ ટીમમાં રમવા માટે તૈયાર હોય તેવા ઘણા યુવા ખેલાડીઓ યુનાઈટેડમાં હતા. “ ફર્ગીના પાંખ ફૂટયા બચ્ચાઓ ” તરીકે ઓળખાતા યુવા ખેલાડીઓમા [[ગેરી નેવીલ]], [[ફીલ નેવીલ]], [[ડેવિડ બેકહમ]], [[પોલ સ્કોલ્સ]] અને [[નીકી બટ]]નો સમાવેશ થતો હતો, જે તમામ ટીમના મહત્વના સભ્યો તરીકે ભવિષ્યમાં સ્થાન લેવાના હતા. જ્યારે યુનાઈટેડ [[1995-96]] સિઝનની પ્રથમ લિગ મેચ 3-1થી [[એસ્ટન વીલા]]ની સામે હારી ગયા, ત્યારે મીડિયા ફર્ગ્યુસન પર ખુલ્લેઆમ તૂટી પડયું. એલેકસ ફર્ગ્યુસનની ટીમમાં તદ્ન બિન-અનુભવી અને યુવાન જેવા ખેલાડીઓ હતા તેને કારણે યુનાઇટેડ હાર્યું તેવું મીડિયાએ લખ્યું. [[મેચ ઓફ ધ ડે]] પંડિત, [[એલેન હેન્સેને]] એવું જાહેર નિવેદન કર્યું કે “ છોકરડાઓથી તમે કોઈ જીત ન મેળવી શકો ”. આમ છતાં, યુવા ખેલાડીઓએ ખૂબ સારો દેખાવ કર્યો અને યુનાઈટેડ બીજી પાંચ મેચો જીત્યું. સ્થગિતનો સમય પૂરો થતા કેન્ટોનાના પુનરાગમનથી ટીમમાં નવું જોમ આવ્યું, પરંતુ તેઓ [[ન્યૂ કેસલ]]થી 14 પોઈન્ટ પાછળ હતા. આમ છતાં 1996ની શરૂઆતમાં સારા પરિણામોની શ્રેણીથી ગાળો અત્યંત નજીકનો રહ્યો, અને માર્ચ મહિના પછી યુનાઈટેડ ટેબલમાં આગળને આગળ રહી. પ્રતિસ્પર્ધી ન્યૂ કેસલ જાન્યુઆરીમાં 12 પોઈન્ટથી સ્પષ્ટ પણે ટોચ પર હતું પરંતુ પોતાની અગાઉની જીત ટકાવી રાખવામાં નિષ્ફળ રહી. ન્યૂ કેસલના મેનેજર [[કેવીન કિગન]]ના પ્રસિદ્ધ જીવંત ટેલિવીઝન ઈન્ટરવ્યૂ (' અમે તેઓને હરાવીએ તો મને તે બહુ ગમે! બહુ ગમે!') ને સામાન્યરીતે ધ્યાન અપાય છે કેમ કે ફર્ગ્યુસન પોતાના પ્રતિસ્પર્ધી સામે આગળ રહે છે. યુનાઈટેડ પ્રીમિયર લિગ ટાઈટલની સફળતા સિઝનના આખરી દિવસે સુનિશ્ચિત બની. તેઓ તે વર્ષે [[એફએ (FA) કપ ફાઈનલ]]માં લિવરપૂલ સામે રમ્યા, જે કેન્ટોનાએ કરેલા આખરી ગોલથી 1-0થી જીત્યા. [[1996-97]]માં એલેકસ ફર્ગ્યુસને મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડને પાંચ સીઝનમાં તેમની ચોથા પ્રીમિયર લિગ ટાઈટલ સુધી માર્ગદર્શન આપ્યું. ઓકટોબરના અંતમાં, યુનાઈટેડે એક પછી એક એમ ત્રણ લિગમાં પરાજય વેઠવો પડયો અને પ્રોસેસમાં 13 ગોલ સુનિશ્ચિત કર્યાં. તેમણે યુરોપમાં તુર્કિશ ટીમના [[ફિનરબેસ]]ની સામે રમતી વખતે પોતાનો 40 વર્ષનો ઘરઆંગણાનો વણતૂટયો વિક્રમ પણ ગુમાવ્યો. પરંતુ તેઓ [[ચેમ્પિયન્સ લિગ]] સેમી ફાઈલનમાં પહોંચ્યાં, જેમાં તેઓ જર્મનીની [[બોરુસિયા ડોર્ટમન્ડ]] સામે હારી ગયા. સિઝનના અંતે, કેન્ટોનાએ આશ્ચર્યકારક રીતે ફૂટબોલમાંથી નિવૃત્તિ લઈ લીધી. === ત્રેવડી સિદ્ધિ === {{Refimprovesect|date=April 2010}} ફર્ગ્યુસને 1997-98ની સિઝન માટે યુનાઈટેડના પડકારને ઉઠાવવાના હેતુ માટે ઇંગ્લેન્ડના 31 વર્ષના સ્ટ્રાઇકર [[ટેડી શેરિગઘામ]] અને ડિફેન્ડર [[હેનિંગ બર્ગ]] સાથે બે નવા કરાર કર્યાં. આમ છતાં, ફર્ગ્યુસનની સાથે લાંબા સમયથી હરીફ એવા ફ્રેન્ચ મેનેજર [[આર્સેન વેન્ગર]] હેઠળ [[આર્સેનલ]] પ્રીમિયર લિગ જીતવાથી તેમને માટે તે સિઝન ટ્રોફી વગરની રહી. 1988ના ઉનાળામાં સ્ટ્રાઈકર [[વાઈટ યોર્ક]], ડચ ડિફેન્ડર [[જાપ સ્ટેમ]] અને સ્વીડિશ વિન્ગર [[જેસ્પર બ્લોમક્વિસ્ટ]] મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડમાં જોડાયા. ડિસેમ્બર 1988માં, ફર્ગ્યુસનના સહાયક બ્રાયન કિડે [[બ્લેકબર્ન રોવર્સ]]નું સંચાલન કરવાની ઓફર સ્વીકારી અને તેણે પોતાના અનુગામી તરીકે [[ડર્બી કાઉન્ટી]]માંથી [[સ્ટીવ મેકેલેરેન]]ની ભરતી કરી. યુનાઈટેડ દ્વારા 0-0 થી ડ્રોમા જવાથી લિગ સિઝનની છેલ્લેથી અગાઉની રમતમાં કિડને ઉતરતી કક્ષામાં મૂકવામાં આવ્યા. 1998-99માં [[પ્રીમિયર લિગ ટાઈટલ]], [[એફએ (FA) કપ]] અને [[ચેમ્પિયન્સ લિગ]]ની અભૂતપૂર્વ ત્રેવડી સિદ્ધિ મેન્ચેસ્ટર કલબને મળી. સિઝનમાં અત્યંત નાટકીય વળાંકો આવ્યા હતાં. ચેમ્પિયન લિગ સેમી-ફાઈનલના સેકન્ડ લેગમાં યુનાઈટેડે [[જુવેન્ટસ]]ને બે ગોલ આપી દીધા; આમ છતાં પાછળથી સસ્પેશનથી ફાઈનલ ચૂકી જતા, [[રોય કિન]]ની પ્રેરણાથી યુનાઈટેડ રમતમાં પરત આવીને જુવેન્ટસને 3-2થી હરાવી અને 1968 બાદ પ્રથમ વખત યુરોપિયન કપ ફાઈનલમાં પહોંચી. એફએ (FA) કપ સેમી-ફાઈનલમાં, યુનાઈટેડે પોતાના કટ્ટર હરીફ આર્સેનલનો મુકાબલો કર્યો અને કિનને જ્યારે પાછો મોક્લવામાં આવ્યો ત્યારે યુનાઇટેડ હાઈ જાય એમ જણાતી હતી અને આર્સેનલને છેલ્લી મિનિટની પેનલ્ટી મળી. [[પીટર સ્કિમાઈકલે]] પેનલ્ટી બચાવી, અને વધારાના સમયમાં [[રયાન ગિગ્સે]] સ્કોર કરવા માટે પીચની લંબાઈને સમાંતર દોડયા, આ મેચ જીતવા માટે કદાચ પોતાની કારર્કિદીનો સૌથી વધુ યાદગાર ગોલ હતો. ત્યારબાદ તેમનો [[વેમ્બલી]] ખાતે એફએ (FA) કપ ફાઈનલમાં [[ન્યૂ કેસલ યુનાઈટેડ]]ને 2-0થી હરાવી જેમાં જીત ખરેખર તો ટેડ શેરિંગહામ અને [[પોલ સ્કોલ્સ]] તરફથી થયેલા ગોલને આભારી હતી. યુરોપિયન કપમાં મળેલો વિજય તમામ જીતમાંથી અતુલ્ય ગણાતો હતો. બાર્સેલોનામાં [[નૌઉ કેમ્પ]] ખાતે 90 મિનિટની અંદર તેઓ [[બેયર્ન મ્યુનિક]]થી 1-0 પાછળ હતાં, ત્યારબાદ [[મેરિયો બેસ્લર]]ને ફ્રિ કિક મળી, પરંતુ રેફરી [[પિયરલ્યુઇજી કોલીના]]એ ઈજાનો ત્રણ મિનિટનો સમય માન્ય રાખ્યો, તેમાં સબસ્ટિટ્યુટ ખેલાડી [[ટેડી શેરિંગહામે]] પલ્લુ સરખું કરી દીધું અને હવે વધારાનો સમય મળવાનું નિશ્ચિત જણાતું હતું. હવે જૂજ સેકન્ડો બચી હતી, તેમાં [[ઓલે ગુનાર સોલ્સકર]], જે અંતિમ સબસ્ટિટ્યુટ હતો, જીતનો ગોલ કરીને ઇતિહાસ ર્સજી દીધો. 12મી જૂન 1999ના રોજ, એલેક્સ ફર્ગ્યુસનને પોતે પ્રદાન કરેલી સેવાઓ બદલ નાઈટહૂડનો ખિતાબ આપવામાં આવ્યો.<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/special_report/1999/06/99/queens_birthday_honours/366834.stm |title=Arise Sir Alex |access-date=18 June 2007 |author= |authorlink= |coauthors= |date=12 June 1999 |publisher = BBC News |pages= |archive-url = |archive-date= |quote= }}</ref> === ટાઈટલ હેટ્રિક === માત્ર ત્રણ પ્રીમિયર લીગમાં પરાજય, અને 18 પોઈન્ટના કુશનથી મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડે 1999-2000ની સિઝન ચેમ્પિયનશીપ તરીકે પૂર્ણ કરી. યુનાઈટેડ અને બાકીની પ્રીમિયર લિગ વચ્ચેના મોટા ગાળાને કારણે ઈંગ્લીશ રમત માટે કલબની નાણાંકીય પરિસ્થિતિ કથળતી હોવાનું ચિત્ર ઊભું થયું. એપ્રિલ 2002માં, એવી જાહેરાત કરવામાં આવી હતી કે મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડે 18 મિલિયન પાઉન્ડની બ્રિટીશ રેકોર્ડ ફી ચૂકવીને [[પીએસવી આઇન્ડહોવન]] તરફથી ડચ સ્ટ્રાઈકર [[રયુડ વાન નીસ્ટલરોય]] સાથે કરાર કરવાની સહમતિ આપી હતી. વાન નીસ્ટલરોય તબીબી પરીક્ષણમાંથી નિષ્ફળ જવાને કારણે કરાર કરવાની કામગીરી મુલત્વી રાખવામાં આવેલી અને તે પોતાની શારીરિક ચુસ્તતા પાછી મેળવવા વતન ખાતે પરત ગયો, ગંભીર ઘૂંટણની ઇજાને કારણે મોટાભાગે વર્ષ માટે તે રમતથી બહાર રહ્યો. 28 વર્ષીય ફ્રેન્ચ ગોલકિપર [[ફેબિયન બાર્થેઝ]]ને [[મોનાકો]]માંથી 7.8 મિલિયન પાઉન્ડની ફી ચૂકવીને કરારબદ્ધ કરવામાં આવ્યો હતો - આવી રીતે ક્લબ દ્વારા કરારબદ્ધ થનાર સૌથી મોંઘો ગોલકિપર બન્યો અને યુનાઈટેડે ફરીથી ટાઈટલ જીતી. 2001ની અંત સિઝન દરમિયાન [[રયુડ વાન નીસ્ટલરોય]] જોડાયો, અને તરત મેન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડે ફરીથી આર્જેન્ટિનાના આક્રમક મીડ ફિલ્ડર [[યુઆન સેબાશ્ચિયન વેરોન]] માટે [[લાઝિઓ]]ને 28.1 મિલિયન પાઉન્ડ ચૂકવીને બ્રિટીશ ટ્રાન્સફરનો વિક્રમ ફરીથી તોડયો પરંતુ તેણે સૂચવેલી ઊંચી ટ્રાન્સફર ફી મુજબની અપેક્ષા સંતોષવામાં નિષ્ફળ જવાથી તેને માત્ર બે વર્ષ બાદ 15 મિલિયન પાઉન્ડમાં [[ચેલ્સિ]]ને વેચી દેવામાં આવ્યો હતો. === પુનર્નિર્માણ અને પરિવર્તન === {{Refimprovesect|date=April 2010}} 2001-02ની સિઝનમાં બે રમત દરમિયાન, ડચ સેન્ટ્રલ ડિફેન્ડર [[જાપ સ્ટેમ]]ને 16 મિલિયન ડોલરથી [[લાઝિઓ]]ને વેચવામાં આવ્યો. સ્ટેમની વિદાય બદલ એવું કારણ માનવામાં આવતું કે તેણે પોતાની આત્મકથા ''હેડ ટુ હેડ'' માં કરેલા દાવા પ્રમાણે તેણે પોતાની અગાઉની કલબ [[પીએસવી આઇન્ડહોવન]]ને જાણ કરવામાં આવે તે પહેલા મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડમાં જવા માટે એલેકસ ફર્ગ્યુસન સાથે ગેરકાયદે સંપર્ક કર્યો હતો.{{Citation needed|date=May 2008}} ફર્ગ્યુસને સ્ટેમને બદલે [[ઇન્ટરનેઝિઓનાલ]]ના 36 વર્ષીય સેન્ટ્રલ ડિફેન્ડર [[લોરેન્ટ બ્લાન્ક]]ને રાખ્યો. ફર્ગ્યુસને સિઝન શરૂ થાય તે પહેલાં, પોતાના આસિસ્ટન્ટ સ્ટીવ મેકલેરેનને ગુમાવ્યો. તેણે [[મિડલ્સબરો]]ના મેનેજર તરીકે ચાર્જ સંભાળ્યો, અને વધુ કાયમી અનુગામી શોધવામાં ન આવે ત્યાં સુધી લાંબા સમયથી કોચ તરીકે ફરજ બજાવતાં [[જીમ રયાન]]ને સહાયકની ભૂમિકા આપી. 8મી ડિસેમ્બર 2001ના રોજ, મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ પ્રીમિયર લીગમાં 9મા સ્થાને હતી - લીવરપુલથી 11 પોઈન્ટ પાછળ હતી જેણે 1 રમત રમવાની બાકી હતી. પછી ડિસેમ્બરના મધ્યમાં અને જાન્યુઆરીના અંતમાં નાટકીય વળાંક આવ્યો, મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ સતત આઠ વિજય મેળવીને પ્રીમિયર લીગમાં સર્વોચ્ચ કક્ષાએ આવી અને પોતાના ટાઈટલ માટેનો એ જ પડકાર ફરીથી ઉઠાવવા માટે તૈયારી કરી. આમ છતાં, સિઝનની છેલ્લી ગેમમાં ઓલ્ડ ટ્રેફોર્ડ ખાતે આર્સેનલ માટેના ટાઈટલ માટે તેની પ્રતિસ્પર્ધી આર્સિનલ વેન્ગરે 1-0 જીતીને યુનાઈટેડે લિગ ત્રીજા ક્રમમાં પૂર્ણ કરી. યુનાઈટેડ [[બેયર લિવરકુસન]]ને ગોલ આપીને, ચેમ્પિયન લિગ સેમી ફાઈનલ ગુમાવીને યુરોપમાં નિષ્ફળ રહી હતી. [[2001-2002]]ની સિઝન, મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડના મેનેજર તરીકે છેલ્લી સિઝન રહી, અને ટીમના ફોર્મને ગુમાવવાના કારણરૂપે તેની નિવૃતિની આભાસી તારીખ{{Who|date=March 2009}} ટાંકવામાં આવી. ફર્ગ્યુસને પોતે કબુલ કર્યું કે તેની નિવૃતિની પૂર્વ જાહેરાતના નિર્ણયના પરિણામે ખેલાડીઓના માનસ પર તેમ જ શિસ્ત-નિયંત્રણની તેની ક્ષમતા પર વિપરીત અસર થઈ. પરંતુ ફેબ્રુઆરી 2002માં તેમણે ઓછામાં ઓછા ત્રણ વર્ષ સુધી ટીમનો ચાર્જ સંભાળવા માટે સહમતિ આપી. સિઝનના અંતે 24 વર્ષીય સેન્ટ્રલ ડિફેન્ડર [[રિઓ ફર્ડિનન્ડ]] માટે [[લિડઝ યુનાઈટેડ]]ને 30 મિલિયન પાઉન્ડની જંગી રકમ ચૂકવવાનો બ્રિટીશ તબદીલીનો વિક્રમ પણ મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ તોડયો. તે ઉનાળામાં, ફર્ગ્યુસન પોતાના સહાયક તરીકે [[પોર્ટુગીઝ]] કોચ [[કાર્લોસ કિવરોઝ]]ને લઈ આવ્યા. સિઝનના અંત પહેલાં બે મહિનામાં મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડે તેની આઠમી પ્રીમિયર લિગ ટાઈટલ જીતી, તેઓ ટોચના આર્સેનલ કરતા આઠ પોઈન્ટ પાછળ હતા. યુનાઇટેડ માટેના ફોર્મમાં સુધારો આવતાં, આર્સેનલના ફોર્મમાં ઘટાડો થતાં, આ પ્રીમિયર લીગની ટ્રોફી ધીમે ધીમે લંડનના ખેલાડીઓના કબજામાંથી છટકીને ઓલ્ડ ટ્રેફોર્ડની દિશામાં પરત આવી રહી હતી. ફર્ગ્યુસને 2002-03ના વર્ષને તેના અસાધારણ પરત આવવાના સ્વરૂપને કારણે અગાઉ કયારેય ન અનુભવ્યું હોય તેવા સફળ વર્ષ તરીકે ગણાવ્યું. પ્રથમ વખત માટે નહીં, ફર્ગ્યુસને પોતાની જાતને મેનેજર તરીકે દિમાગી રમતોના ઉસ્તાદ તરીકે સાબિત કરી દીધી, જેણે સફળતાપૂર્વક આર્સેનલની શાંતિને અને અન્યથા તેના અનફ્લેપેબલ મેનેજર આર્સેન વેન્જરને અસ્વસ્થ કરી દીધા. ફર્ગ્યુસને 2003-04ની સિઝનના અંતમાં તેમના 11 માં એફએ (FA) કપ સુધી મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડને માર્ગદર્શન આપ્યું, પરંતુ તેમના માટે આ એક એવી નિરાશાજનક સિઝન જોવા મળી જેમાં પ્રીમિયર લિગમાં ત્રીજા ક્રમે આવ્યા અને વિજેતા [[એફસી પોર્ટો]]ના હાથે ચેમ્પિયન લિગ માં હારવું પડયું. રિઓ ફર્ડિનન્ડને સિઝનના આખરી ચાર મહિના ગુમાવવાના થયા, કારણ કે ડ્રગ પરીક્ષણ ચુકી જવાને કારણે તેની પર આઠ મહિનાનો પ્રતિબંધ શરૂ થતો હતો. કરાર કરેલા નવા ખેલાડીઓ [[એરિક ડજેમ્બા-ડજેમ્બા]] અને [[જોસ કલેબરસન]] નિરાશાજનક રહ્યા હતાં, પરંતુ 18 વર્ષીય પોર્ટુગીઝ વિન્ગર [[ક્રિશ્ચિઓના રોનાલ્ડો]]નો કરાર અમુક અંશે ફળદાયી રહ્યો. 2004-05ની સિઝનના આરંભમાં, [[વેની રુની]] અને આર્જેન્ટિના ડિફેન્ડર [[ગેબ્રિયલ હૈનઝ]] યુનાઈટેડમાં જોડાયા, જ્યારે [[ક્રિશ્ચિઓના રોનાલ્ડો]]એ રમવાનું ચાલુ રાખ્યું, ઘણા મેચ જીતવાની કામગીરીમાં મુકીને આગલી સિઝનમાં તેને બહાર મુક્યો હતો. પરંતુ મોટા ભાગની સિઝનમાં ઇજાને કારણે બહાર રહેવાથી વાન નીસ્ટલરોય પછી સ્ટ્રાઈકરના અભાવે ચાર સિઝનમાં ત્રીજી વખત ક્લબ ત્રીજા ક્રમે રહી. [[એફએ કપ]]માં તેઓ આર્સેનલની સામે [[પેનલ્ટી]]માં હારી ગયા. [[રોક ઓફ જિબ્રાલ્ટર]]ના ઘોડાની માલિકી પર મુખ્ય શેર-હોલ્ડર [[જોહન મેગ્નિઅર]] સાથે ઉગ્ર વિવાદ થવાથી ફર્ગ્યુસનની સિઝન માટેની તૈયારીઓ અસ્તવ્યસ્ત થઈ ગઈ હતી. મેગ્નિઅર અને વ્યાવસાયિક ભાગીદાર [[જે.પી. મેકમેનસ]] પોતાના શેર અમેરિકન બિઝનેસ ટાયફૂન [[માલ્કમ ગ્લેઝર]]ને વેચાણ કરવા સહમત થવા, ત્યારે કલબ પર સંપૂર્ણ નિયંત્રણ મેળવવા માટે ગ્લેઝરનો માર્ગ મોકળો થયો. આનાથી યુનાઈટેડ કલબના પ્રશંસકો તરફથી ઉગ્ર વિરોધનો ભડકો ઉઠયો, અને ટ્રાન્સફર માર્કેટમાં ટીમને સંગીન બનાવવાની ફર્ગ્યુસનની યોજનાઓ પડી ભાંગી. આમ હોવા છતાં, યુનાઈટેડે પોતાની ગોલ કિપીંગ અને મિડ ફિલ્ડની સમસ્યાઓ ઉકેલવા તરફ ધ્યાન આપ્યું. આના માટે, તેમણે [[ડચ]] કિપર [[એડવિન વાન ડેર સાર]]ને [[ફૂલ્હામ]] તરફથી અને [[પીએસવી]] તરફથી [[કોરિયન]] સ્ટાર [[પાર્ક જી-સંગ]]ની સાથે કરાર કર્યાં. સિઝન સંક્રાંતિકાળમાંથી પસાર થઈ રહી હતી. 18મી નવેમ્બરના રોજ, [[રોય કિને]] અધિકૃત રીતે કલબ છોડી દીધી, પરસ્પર સંમતિથી તેના કરારનો અંત આવ્યો. યુનાઈટેડ યુઈએફએ (UEFA) ચેમ્પિયન્સ લીગના નોક-આઉટ ફેઈઝ માટે પાત્ર બનવામાં નિષ્ફળ રહી. જાન્યુઆરીમાં ટ્રાન્સફર વિન્ડોમાં [[સર્બિયન]] ડિફેન્ડર [[નેમાના વિડિચ]] અને [[ફ્રેન્ચ]] ફુલ-બેક [[પેટ્રિક એવરા]]ને કરારબદ્ધ કરવામાં આવ્યા, અને લિગમાં રન અવે આગેવાન [[ચેલ્સિ]]ના પછી બીજા ક્રમમાં આવ્યો. અન્ય કયાંય સફળતા મળવાના અભાવે લિગ કપની જીત એક આશ્વાસન ઈનામ હતું. ઓલ્ડ ટ્રેફોર્ડ ખાતે [[રયુડ વાન નીસ્ટલરોય]]નું ભાવિ કાર્લિંગ કપ ફાઈનલમાં શરૂ ન થવાથી શંકાસ્પદ જાણતું હતું, અને સિઝનને અંતે તે કલબથી અલગ થઈ ગયો. === બીજી યુરોપિયન ટ્રોફી === [[ચિત્ર:Ferguson and Queiroz.jpg|thumb|upright|પૂર્વ સહાય્ક મેનેજર કાર્લોસ કિવરોઝ સાથે ફર્ગ્યુસન ]] [[માઈકલ કેરિક]]ને રોય કિનીની જગ્યાએ 14 મિલિયન પાઉન્ડથી કરાર કરવામાં આવ્યો; જો કે કામગીરીનો દેખાવ અને પરિણામને આધારે ભવિષ્યમાં 18.6 મિલિયન પાઉન્ડ સુધી તેની ફીમાં ભવિષ્યમાં વધારો થવાની શકયતા હતી. યુનાઈટેડે સિઝનની શરૂઆત ખૂબ સારી કરી, અને પ્રથમ વખત પોતાની પહેલી ચાર [[પ્રીમિયર લિગ]] ગેઈમ જીતી. તેઓએ પ્રીમિયર લિગમાં પહેલેથી જ ઝડપ રાખી અને 38મી ગેઈમ સિઝનની દસમી મેચમાંથી સર્વોપરિતા કયારેય ન છોડી. જાન્યુઆરી 2006માં થયેલા કરારોથી યુનાઈટેડના દેખાવ પર ખાસ્સી અસર પડી; વર્તમાન ખેલાડીઓ [[રિઓ ફાર્ડિનન્ડ]] અને સ્કિપર [[ગેરી નેવિલ]]ની સાથોસાથ [[પેટ્રિક એવરા]] અને [[નેમાના વિડિચ]]નું ફોર્મ પણ ઉમેરાયું. [[માઇકલ કેરિક]]ના કરારને મીડિયાના મોટા ભાગના માધ્યમો દ્વારા પ્રશ્નો ઉઠાવવામાં આવ્યા અને ટીકા કરવામાં આવી, પરંતુ આ કરારથી યુનાઈટેડ મીડ ફિલ્ડમાં સ્થિરતા અને સર્જનાત્મકતા આવી, જેમાં [[પોલ સ્કોલસ]]ની ભાગીદારી અસરકારક રહી. નોંધપાત્ર ઝડપ દાખવીને [[પાર્ક જી-સંગ]] અને [[રયાન જીગ્સ]] બંનેએ [[વેઇન રુની]] અને [[ક્રિશ્ચિઆનો રોનાલ્ડો]]ની સાથોસાથ, આક્રમકતા દર્શાવીને પોતાનું મૂલ્ય સ્થાપિત કર્યું. ફર્ગ્યુસને 6ઠ્ઠી નવેમ્બર 2006ના રોજ મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડના મેનેજર તરીકેની પોતાની નિમણૂકની 20મી વાર્ષિક તિથી ઉજવી. ફર્ગ્યુસનના વર્તમાન અને ભૂતકાળના ખેલાડીઓ<ref name="Robbins">{{cite web|title=Saviour Robins: Fergie just cannot let go|publisher=ESPN Soccernet, 4 November 2006|url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=389632&cc=5739|access-date=11 January 2007|archive-date=27 નવેમ્બર 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20111127114910/http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=389632&cc=5739|url-status=dead}}</ref> તરફથી તેમજ તેના પુરાણા દુશ્મન [[આર્સેન વેન્ગર]],<ref name="Wenger">{{cite web|title=Wenger: Managers should emulate Ferguson|publisher=ESPN Soccernet, 4 November 2006|url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=389800&cc=4716|access-date=11 January 2007|archive-date=4 જૂન 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604030949/http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=389800&cc=4716|url-status=dead}}</ref> તેના પૂર્વ કેપ્ટન [[રોય કિન]] અને હાલના ખેલાડીઓ તરફથી શુભેચ્છાઓ મળી. [[કાર્લિંગ કપ]]ના ચોથા રાઉન્ડમાં [[સાઉથએન્ડ]]ના હાથે સિંગલ ગોલના પરાજયથી બીજા દિવસે પાર્ટીમાં વિક્ષેપ પડ્યો. આમ છતાં, 1લી ડિસેમ્બરના રોજ એવી જાહેરાત કરવામાં આવી કે મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડે એલેકસ ફર્ગ્યુસને ઘણા વર્ષોમાં જેની પ્રશંસા કરેલી અને અગાઉ પણ લાવવાનો પ્રયત્ન કરેલો તે 35 વર્ષીય ખેલાડી [[હેનરિક લાર્સન]]<ref name="Larsson">{{cite news|title=Man Utd capture Larsson on loan| publisher = [[BBC Sport]] |date=1 December 2006|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/6198464.stm | access-date=11 January 2007}}</ref> સાથે કરાર કર્યો છે. 23મી ડિસેમ્બર 2006ના રોજ, ક્રિશ્ચિઆનો રોનાલ્ડોએ [[એસ્ટન વીલા]] સામેની મેચમાં ફર્ગ્યુસનના સુકાન હેઠળ કલબનો 2000મો ગોલ કર્યો.<ref>{{cite web |url=http://www.manutd.com/default.sps?pagegid=%7BF9E570E6-407E-44BC-800F-4A3110258114%7D&newsid=389318 |title=Report: Villa 0 United 3 |access-date=18 June 2007 |last=Bostock |first=Adam |date=23 December 2006 |publisher=Manutd.com }}</ref> ત્યારબાદ મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ પોતાની નવમી પ્રીમિયર લિગ જીતી પણ [[વેમ્બલી]] ખાતે એફએ (FA) કપ ફાઈનલમાં ચેલ્સિના ડિડિયર ડ્રોગ્બાએ અંતિમ સમયમાં ગોલ કરીને બીજો કપ જીતવા ના દીધો. જો યુનાઈટેડ આ ગેમ જીતી ગયા હોત તો ચાર વખત ડબલ જીતનાર પ્રથમ ઈંગ્લીશ ક્લબ બની હોત. ચેમ્પિયનશિપ લિગમાં, કવાર્ટર-ફાઈનલ સેકન્ડ લેગમાં [[રોમા]] પર 7-1ની સરસાઈ મેળવીને સેમી ફાઈનલમાં પહોંચી, પરંતુ ફર્સ્ટ લેગમાંથી 3-2 અપ થયા પછી સેમી ફાઈનલના સેકન્ડ લેગમાં [[સાન સીરો]] ખાતે 3-0 થી મિલાનની સામે હારી થઈ. 2007-08ની સિઝન માટે, ફર્ગ્યુસને યુનાઈટેડની ફર્સ્ટ ટીમને વધુ સંગીન બનાવવા માટે નોંધપાત્ર કરાર કર્યાં. આખા વર્ષની વાટાઘાટને અંતે, [[બેયર્ન મ્યુનિક]] તરફથી લાંબા સમયના લક્ષ્ય [[ઓવેન હેરગ્રિવસ]] જોડાયા. ફર્ગ્યુસને પોર્ટુગીઝ યુવા ખેલાડીઓ વિન્ગર [[નેની]] અને બ્રાઝિલિયન પ્લેમેકર [[એન્ડરસન]]ને ઉમેરીને મીડ ફિલ્ડને વધુ આધાર આપ્યો. જટીલ અને લાંબો વખત ચાલતા તબદીલના સાગા પછી છેલ્લા ઉનાળાના કરાર કરેલા ખેલાડીઓ [[વેસ્ટ હામ યુનાઇટેડ]] અને [[આર્જેન્ટિના]]ના સ્ટ્રાઇકર [[કાર્લોસ ટેવેઝ]] હતાં. ફર્ગ્યુસન હેઠળ યુનાઇટેડે સિઝનની તેમની ખૂબ ખરાબ શરૂઆત કરી, ક્રોસટાઉન પ્રતિસ્પર્ધી મેન્ચેસ્ટર સિટી સામે 1-0 થી હાર મેળવ્યાં પહેલાં તેમની લિગની પ્રથમ બે ગેમ્સને ડ્રો થઇ હતી. આમ છતાં, યુનાઇટેડ પરત આવ્યા અને ટાઇટલ મેળવવા માટે આર્સેનલ સાથે સજ્જડ સ્પર્ધા શરૂ કરી. ટીમને વ્યવસ્થિત સ્વરૂપ આપ્યા બાદ, ફર્ગ્યુસનનો એવો દાવો હતો કે મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડમાં પોતાના સમગ્ર કાર્યકાળ દરમિયાન આવી રીતે એકસૂત્રિત કરેલી આ સર્વશ્રેષ્ઠ ટીમ હતી.<ref name="BestSquad">{{cite web |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/main.jhtml?xml=/sport/2007/11/12/sfnfro112.xml |title=Ferguson: This is the best squad I've ever had |access-date=27 November 2007 |date=12 November 2007 |publisher=Daily Telegraph |archive-date=14 નવેમ્બર 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071114101451/http://www.telegraph.co.uk/sport/main.jhtml?xml=%2Fsport%2F2007%2F11%2F12%2Fsfnfro112.xml |url-status=dead }}</ref> 16મી ફેબ્રુઆરી 2008ના રોજ, યુનાઈટેડે [[ઓલ્ડ ટ્રેફોર્ડ]] ખાતે [[એફએ (FA) કપ]]ના પાંચમા રાઉન્ડમાં આર્સેનલને 4-0થી હરાવ્યું, પરંતુ 8મી માર્ચના રોજ છઠ્ઠા રાઉન્ડમાં 1-0 થી મેચ ગુમાવીને [[પોર્ટ્સમાઉથ]] દ્વારા નોક-આઉટ થઈ. યુનાઇટેડે પેનલ્ટીનો દાવો કર્યો પણ તેને નકારવામાં આવ્યો, ફર્ગ્યુસને ગેઈમ પછી એવો આક્ષેપ કર્યો કે [[પ્રોફેશનલ ગેઈમ મેચ ઓફિસિયલ્સ બોર્ડ]]ના જનરલ મેનેજર [[કિથ હેકેટ]], “ તેની ફરજ યોગ્ય રીતે બજાવતા ન હતા ”. ત્યારબાદ એફએ (FA) દ્વારા ફર્ગ્યુસન પર અયોગ્ય વર્તનનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો જેની સામે, ફર્ગ્યુસને વળતો જવાબ આપવાનો નિર્ણય કર્યો. યુનાઇટેડે [[બોલ્ટન વાન્ડરર્સ]] ખાતે 1-0 થી મેચ ગુમાવ્યા બાદ રેફરીની સામે ફર્ગ્યુસને ફરિયાદ નોંધાવ્યા બાદ આ જ સિઝનમાં તેમની પર આવો આરોપ બીજી વાર મૂકવામાં આવ્યો - આવા આરોપનો તેમણે વળતો જવાબ ન આપવાનો નિર્ણય કર્યો. 11મી મે 2008ના રોજ, ફર્ગ્યુસન એબરડિનને યુરોપિયન કપ વિનર્સ કપમાં રિઅલ મેડ્રિડની સામે યુરોપિયન ગ્લોરિમાં નેતૃત્વ કર્યાના દિવસથી બરાબર 25 વર્ષે તેમણે મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડનું દસમા પ્રીમિયર લિગ ટાઈટલમાં નેતૃત્વ કર્યું. નજીકના પ્રતિસ્પર્ધી ચેલ્સિ - મેચના ફાઈનલ રાઉન્ડમાં જવાના પોઈન્ટના સમાણ સ્તરે હતી, પરંતુ ગોલમાં નજીવા તફાવતથી - ઘર આંગણે બોલ્ટન સામે 1-1 ડ્રો કરી શકી, ચેમ્પિયન્સથી બે પોઈન્ટ દૂર સમાપ્ત કર્યું. [[ચિત્ર:SAF CL semi 2009.jpg|thumb|upright|2009માં ફર્ગ્યુસન.]] 21મી મે 2008ના રોજ, ફર્ગ્યુસને પોતાનો બીજો યુરોપિયન કપ જીત્યા, મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડે મોસ્કોમાં [[લુઝિનિકી સ્ટેડિયમ]]માં, પ્રથમ વાર ઓલ ઈંગ્લીશ યુઈએફએ ચેમ્પિયન્સ લિગ ફાઈનલમાં વધારાના સમય પછી 1-1 ના ડ્રો પછી, પેનલ્ટી પર ચેલ્સિને 6-5 થી હરાવ્યું. [[ક્રિશ્ચિઆનો રોનાલ્ડો]]ની પેનલ્ટી ચૂકી ગઇ એટલે કે [[જોન ટેરી]]ની સ્પોટકિક જો સફળતાપૂર્વક લાગી હોત તો ટ્રોફી ચેલ્સિને મળી હોત, પરંતુ ટેરીએ સફળતાની તક ગુમાવી દીધી અને અંતે [[નિકોલસ એનેલ્કા]]ની પેનલ્ટી [[એડવિન વાન ડેર સાર]] દ્વારા અટકાવવાને કારણે મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડને ફર્ગ્યુસનના સુકાન હેઠળ બીજી વખત અને એકંદરે ત્રીજી વખત ટ્રોફી મળી. [[2007-2008ની યુઈએફએ ચેમ્પિયન્સ લિગ]] જીત્યા પછી ફર્ગ્યુસને પછીના ત્રણ વર્ષની અંદર મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ છોડવા માટે પોતાનો ઈરાદો જાહેર કર્યો.<ref>{{cite news |url=http://www.dailymail.co.uk/sport/football/article-1021771/Queiroz-step-boss-United-Sir-Alex-decides-day.html |title=Queiroz could step up to boss United when Sir Alex decides to call it a day |publisher=Mail Online (UK)|access-date=27 May 2008 |date=25 May 2008 }}</ref> મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડના ચીફ એકિઝકયુટિવ [[ડેવિડ ગીલ]] એલેકસ ફર્ગ્યુસનની અનિર્ણિત નિવૃત્તિના વિવાદને શાંત પાડવાનો તાત્કાલિક પ્રયત્ન કર્યો. 2008-2009ની સિઝનમાં ટીમની ધીમી શરૂઆત હોવા છતાં, યુનાઇટેડ એક ગેમ બાકી રહેવા સાથે પ્રીમિયર લિગ જીતી ગયું, જુદા જુદા બે પ્રસંગે, પ્રીમિયર લિગ સતત ત્રણ વખત જીતવા સાથે ઈંગ્લીશ ફૂટબોલના ઇતિહાસમાં ફર્ગ્યુસન પ્રથમ મેનેજર બન્યા. ફર્ગ્યુસને હવે મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડમાં 11 લિગ ટાઈટલ જીતી લીધા છે અને 2008-2009ની સિઝન ટાઈટલ જીતવાની સફળતા, કુલ 18 પ્રસંગના રેકોર્ડ પર લિગ ચેમ્પિયન તરીકે લિવરપુલ સાથે બરાબરી કરી. તેઓએ 27મી મે 2009ના રોજ [[એફસી બાર્સેલોના]] સામે [[2009 ચેમ્પિયન લિગ ફાઈનલ]] રમ્યા અને 2-0થી ગુમાવી. પુરસ્કાર અર્પણ સમારોહ પછી, ફર્ગ્યુસને પોતાની શારીરિક સ્વસ્થતા હોય ત્યાં સુધી યુનાઈટેડ મેન્ચેસ્ટરમાં રહેશે અને વધુ એક વખત જીતવા મળે તો ખુશીની વાત ગણાશે એવું સ્વીકાર્યું. આનાથી યુનાઈટેડ કુલ લિગ જીત્યા કરતા એક વધુ જીતીને, તેના પ્રતિસ્પર્ધી લિવરપૂલ કરતા એકંદર જીતમાં લિડર બની જશે. <ref>{{cite news |url=http://www.dailymail.co.uk/sport/article-1021832/Fergie-wont-retiring-insists-Manchester-United-chief-Gill.html |title=Fergie won't be retiring for some while yet, insists Manchester United chief Gill |publisher=Mail Online (UK)|access-date=27 May 2008 |date=25 May 2008 }}</ref> ટીમ પ્રત્યે એલેકસ ફર્ગ્યુસનના યોગદાનના માનમાં એક ખાસ ટેસ્ટીમોનિઅલ મેચ 11મી ઓકટોબર 1999ના રોજ રમવામાં આવી હતી. વિશ્વભરના પ્રતિભાવંત ખેલાડીઓથી બનેલી વર્લ્ડ XI સામે [[મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડે]] મેચ રમી. == વિવાદો == યુનાઈટેડમાં પોતાની કારર્કિદી દરમિયાન ફર્ગ્યુસન અસંખ્ય વિવાદાસ્પદ બનાવો સાથે સંકળાયેલા રહ્યા છે. === ગોર્ડન સ્ટ્રેચન === 1999 માં પોતાની આત્મકથા “ માય લાઈફ ઈન ફૂટબોલ ” માં ફર્ગ્યુસને સ્ટ્રેચન વિશે જણાવેલું “ આ માણસ પર તસુભાર પણ વિશ્વાસ ન મૂકવાનો મેં નિર્ણય કર્યો છે - ગમે તેટલી ઉતાવળ હોય તો પણ હું તેને પીઠ ન બતાવું. <ref name="Fergie v Strachan">{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/5335578.stm|title=Fergie v Strachan|publisher=The BBC|date=2006-09-12 |access-date=2009-12-14}}</ref> આવા આક્રોશ પ્રત્યે સ્ટ્રેચનની પ્રતિક્રિયારૂપે “ આશ્ચર્ય અને નિરાશ ” થાય છે, એવા શબ્દો હતા<ref name="Fergie v Strachan"/> પરંતુ તેમણે બદનક્ષીનો દાવો કર્યો ન હતો. === ડેવિડ બેકહમ અને ડ્રો ફિકસીંગ === 2003માં, ફર્ગ્યુસન યુનાઈટેડના ખેલાડી [[ડેવિડ બેકહમ]] સાથે ડ્રેસીંગરૂમમાં દલીલબાજીમાં સામેલ થયાં હતાં,<ref>{{cite web|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/football/premier_league/manchester_united/article2810463.ece|title=Sir Alex Ferguson factfile|publisher=The Times|date=1997-11-05 |access-date=2009-12-14}}</ref> પરીણામે માનસિક તણાવમાં ફૂટબોલનું બૂટ બેકહમના ચહેરા પર ફટકારીને તેને ઈજા પહોંચાડવાનો આક્ષેપ થયેલો. 5મી એપ્રિલ 2003ના રોજ, ફર્ગ્યુસને એવો દાવો કરેલો કે [[ચેમ્પિયન્સ લિગ]]નો ડ્રો પૂર્વયોજિત હતો,<ref>{{cite web|url=http://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/manchester_united/s/227/227505_sir_alex_ferguson_factfile.html|title=Sir Alex Ferguson factfile|publisher=Manchester Evening News|date=2006-11-06 |access-date=2009-12-14}}</ref> સ્પેનિશ અને ઈટાલિયન ટીમની તરફેણમાં અગાઉથી જ નક્કી હતો, પરિણામે 1લી મેના રોજ તેને 10,000 સ્વિસ ફ્રાન્ક (4,600 પાઉન્ડ) નો દંડ કરવામાં આવ્યો. === રોક ઓફ જિબ્રાલ્ટર === 2003માં, ફર્ગ્યુસને રેસના ઘોડા [[રોક ઓફ જિબ્રાલ્ટર]]ના હક માટે યુનાઈટેડ મેન્ચેસ્ટરના મુખ્ય શેરહોલ્ડર [[જ્હોન મેગ્નિઅર]] પર કાનૂની કાર્યવાહી કરેલી.<ref>{{cite web|url=http://www.racingandsports.com.au/breeding/rsNewsArt.asp?NID=30626|title=Sir Alex Ferguson takes His case to Court|publisher=Racing and Sports|date=2003-11-20 |access-date=2009-12-14}}</ref> મેગ્નિઅરે રોક ઓફ જિબ્રાલ્ટરના ઉછેરવા માટેની અડધી ફી માટેનો પોતાનો દાવો<ref>{{cite web|url=http://www.independent.co.uk/sport/football/premier-league/magniers-legal-action-damages-hopes-of-a-deal-568624.html|title=Magnier's legal action damages hopes of a deal|publisher=The Independent|date=2004-02-03|access-date=2009-12-14|archive-date=2010-01-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20100122120947/http://www.independent.co.uk/sport/football/premier-league/magniers-legal-action-damages-hopes-of-a-deal-568624.html|url-status=dead}}</ref> પ્રમાણભૂત બનાવવાની ફરજ પાડતી દરખાસ્ત દાખલ કરીને 'સામે દાવો' માંડેલો. ફર્ગ્યુસનના અગાઉના, જાપ સ્ટેમ, જુઆન વેરોન, ટીમ હાવર્ડ, ડેવિડ બેલિઅન, ક્રિશ્ચિઆનો રોનાલ્ડો અને કલેબરસન સહિતના ટ્રાન્સફર સોદા પર “ 99 પ્રશ્નો ” ના જવાબ આપવા માટેની વિનંતી કરીને કાનૂની પ્રશ્નો ઉભા કરવામાં આવ્યા.<ref>{{cite web|url=http://www.guardian.co.uk/football/2004/feb/01/newsstory.sport5|title=United won't answer the 99 questions|publisher=The Guardian|date=2004-02-01 |access-date=2009-12-14}}</ref>. આખરે કોર્ટ બહાર તે કેસનું સમાધાન થયું. === બીબીસી (BBC) === 2004માં યુકે ટેલિવિઝન પર “ ફાધર એન્ડ સન ” નામની દસ્તાવેજી ફિલ્મ દર્શાવાયા બાદ ફર્ગ્યુસને [[બીબીસી]]ને ઈન્ટરવ્યૂ આપવાની ના પાડી હતી. ''[[ઈન્ડિપેન્ડન્ટ]]'' અખબારમાં પ્રકાશિત થયેલા લેખ મુજબ, દસ્તાવેજી ફિલ્મથી તેના પુત્ર જેસનને પોતાના પિતાની વગ અને હેસિયતનો ઉપયોગ ટ્રાન્સફર માર્કેટમાં કરતો હોય તે રીતે ચીતરવામાં આવેલો. એ જ અખબારના એક લેખથી એવી સ્પષ્ટતા કરવામાં આવેલી કે “ ફર્ગ્યુસન જુનિયર ” કોઈપણ ખોટા કૃત્ય બદલ ક્યારેય દોષિત હોવાનું જણાતું નથી અને આ અખબારે સિનિયર ફર્ગ્યુસન વિશે જે શબ્દો ટાંકેલા તે આ મુજબ છે : “ તેઓએ (બીબીસી) મારા પુત્ર પર વાતો કરી હતી જેમાં ઘણી અર્થહિન વાતો હતી. તે તમામ જાતે બનાવેલી વાતો હતી અને ' કચરાના પેપરની બેગ ' જેવી હતી અને . મારા પુત્રની ગરીમા પર આ ભયાનક પ્રહાર કર્યો છે અને આવો કોઈ આક્ષેપ તેની પર કયારેય થયો નથી. ”<ref>{{cite web|url=http://www.independent.co.uk/sport/football/news-and-comment/ferguson-will-never-talk-to-the-bbc-again-401487.html|title=Ferguson will never talk to The BBC again|publisher=The Independent|date=2007-09-06|access-date=2009-12-14|archive-date=2010-02-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20100225135740/http://www.independent.co.uk/sport/football/news-and-comment/ferguson-will-never-talk-to-the-bbc-again-401487.html|url-status=dead}}</ref>. ત્યારબાદ બીબીસી પર ''[[મેચ ઓફ ધ ડે]]'' જેવા કોઈપણ કાર્યક્રમો તેના સહાયક (હાલ [[માઈક ફેલન]]) દ્વારા કરવામાં આવતા હતાં. આમ છતાં, નવા પ્રીમિયરશીપ નિયમોથી 2010-11ની સિઝન માટે ફર્ગ્યુસન બીબીસી સામેનો બહિષ્કારનો અંત લાવશે એવો ઈરાદો જાહેર કરવામાં આવ્યો છે.<ref>{{cite web|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/leagues/premierleague/manutd/6570541/Sir-Alex-Ferguson-will-be-forced-to-speak-to-the-BBC-under-new-Premier-League-rules.html|title=Sir Alex Ferguson will be forced to speak to the BBC under new Premier League rules|publisher=The Telegraph|date=2009-11-14|access-date=2009-12-14|archive-date=2009-11-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20091118012613/http://www.telegraph.co.uk/sport/football/leagues/premierleague/manutd/6570541/Sir-Alex-Ferguson-will-be-forced-to-speak-to-the-BBC-under-new-Premier-League-rules.html|url-status=dead}}</ref> === દિમાગી ખેલ અને અન્ય મેનેજરો સાથેના સંબંધો === {{Refimprovesect|date=March 2010}} અખબાર જગત જેને ફેલો પ્રીમિયરશીપ મેનેજરો સાથે “ દિમાગી ખેલ ” ગણે છે તેનો ઉપયોગ કરવા માટે ફર્ગ્યુસન વિખ્યાત છે. આવા અભિગમમાં સામાન્ય રીતે મેચની પહેલા યોજાતી પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં પ્રતિસ્પર્ધી મેનેજરો અથવા તેમની ટીમ વિશે અપમાનજનક ટીકા કરવાનો સામાવેશ થાય છે. આનાથી [[કેવિન કિગન]], [[આર્સેન વેન્ગર]], [[રફેલ બેનિટેઝ]] અને આ સિઝનના [[માર્ક હ્યુજિસ]] જેવા મેનેજરો સાથે ભૂતકાળમાં ઘણા ઝઘડાઓ થયા છે. === રેફરી === જ્યારે કોઈ મેચ સત્તાધિકારી દોષમાં આવ્યાનું દેખાય ત્યારે તેને ગાળાગાળી કરીને જાહેરમાં ટીકા કરવા બદલ ફર્ગ્યુસનને અસંખ્યવાર સજાઓ મળી ચૂકી છે : 20મી ઓકટોબર 2003 - ફોર્થ ઓફિશ્યલ જેફ વિન્ટર તરફ બિભત્સ અને/અથવા અપમાનજનક શબ્દો વાપરવા બદલ બે મેચમાં ટચલાઈન પ્રતિબંધ અને 10,000 પાઉન્ડનો દંડ.<ref>{{cite web|url=http://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/manchester_united/s/227/227505_sir_alex_ferguson_factfile.html|title=Sir Alex Ferguson Factfile|publisher=Manchester Evening News|date=2006-11-06 |access-date=2009-12-14}}</ref> 14મી ડિસેમ્બર 2007 - માર્ક કલેટનબર્ગ તરફ બિભત્સ અને/અથવા અપમાનજનક શબ્દો વાપરવા બદલ બે મેચમાં ટચલાઈન પ્રતિબંધ અને 5,000 પાઉન્ડનો દંડ. <ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/7113777.stm|title=Ferguson banned for two matches|publisher=The BBC|date=2007-12-14 |access-date=2009-12-14}}</ref> 18મી નવેમ્બર 2008 - ગેઈમ પૂરી થયા બાદ માઈક ડીન સાથે સંઘર્ષ કરવા બદલ બે મેચમાં ટચલાઈન પ્રતિબંધ અને 10,000 પાઉન્ડનો દંડ. <ref>{{cite web|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/football/premier_league/manchester_united/article5183446.ece|title=Sir Alex Ferguson banned and fined £10,000|publisher=The Times|date=2008-11-19 |access-date=2009-12-14}}</ref> 12મી નવેમ્બર 2009 - એલન વીલીની શારીરિક સ્વસ્થતા અંગે ટિપ્પણી કરવા બદલ ચાર મેચમાં ટચલાઈન પ્રતિબંધ (બેમાં કામચલાઉ દૂર કર્યા) અને 20,000 પાઉન્ડનો દંડ. <ref>{{cite web|url=http://www.guardian.co.uk/football/2009/nov/12/sir-alex-ferguson-banned|title=Sir Alex Ferguson banned for two games and fined after Alan Wiley jibe|publisher=The Guardian|date=2009-11-12 |access-date=2009-12-14}}</ref> એવું પણ કહેવાય છે કે રેફરી પર ફર્ગ્યુસનની ધાક-ધમકીથી મેચનું પરિણામ ''ફર્ગી ટાઈમ'' માં પરિણમે એટલે કે મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ પાછળ હોય તેવી મેચોમાં અસામાન્ય [[ઈજાનો સમય]] આપવાથી મેચમાં સમય લંબાય. આ વિધાન 2004ના વર્ષનું છે,<ref>{{cite web|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/2385788/Wileys-time-keeping-hands-United-lifeline.html|title=Wiley's time-keeping hands United lifeline|publisher=Daily Telegraph|date=2004-08-30|access-date=2010-02-21}}</ref> [[ધ ટાઈમ્સ]]ના આંકડાકીય વિશ્લેષણથી એવું સૂચન થયું છે કે આ ટિપ્પણી માન્ય હોઈ શકે, જો કે આપેલો વધારાનો સમય અને યુનાઈટેડ મેન્ચેસ્ટર મેચમાં પાછળ રહી ગયેલ હોય તે બે વચ્ચેનો સહસંબંધ સમજાવી શકાય તેવા ફૂટબોલિંગના અન્ય ધોરણોનો આ લેખમાં નિર્દેશ કરવામાં આવ્યો છે.<ref>{{cite web|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/football/fink_tank/article6887985.ece?print=yes&randnum=1151003209000|title=It’s a fact! Fergie time does exist in the Premier League|publisher=The Times|date=2009-10-24|access-date=2010-02-21}}</ref> == વારસો == {{Refimprovesect|date=April 2010}} મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડના સંચાલનમાં ફર્ગ્યુસનની એક વિશેષતા ઉડીને આંખે વળગે એવી છે કે તેની માન્યતા અનુસાર કોઈપણ ખેલાડી કલબથી વધુ મહાન નથી. ખેલાડીઓ સાથેના પોતાના સોદાઓમાં તેમણે “ મારી વાત માનો નહિતર જતા રહો ” નો અભિગમ સતત જોવા મળ્યો છે અને મેનેજમેન્ટની પ્રયુકિતનું આ દબાણ ઘણા નોંધપાત્ર ખેલાડીઓની વિદાયના કારણરૂપ પણ બન્યું છે. વર્ષોમાં [[ગોર્ડન સ્ટ્રેચન]], [[પોલ મેકગ્રે]], [[પોલ ઈન્સ]], [[જાપ સ્ટેમ]], [[વાઈડ યોર્ક]], [[ડેવિડ બેકહમ]] અને હજુ તાજેતરમાં જ [[રયુડ વાન નીસ્ટલરોય]] અને [[ગેબ્રિયલ હિનઝ]] જેવા અનેક ખેલાડીઓએ ફર્ગ્યુસન સાથે વિવિધ તબક્કે સંઘર્ષમાં ઉતરીને કલબ છોડેલી. કલબના ઇતિહાસમાં સર્વશ્રેષ્ઠ પ્રેરણાદાયી ખેલાડી [[રોય કીન]] કલબની ઈન-હાઉસ ટેલિવિઝન ચેનલ [[એમયુટીવી]] પર ફર્ગ્યુસન દ્વારા પોતાની ટીમના સાથી મિત્રો વિશે હલકી કક્ષાની ટીકા કરતી વખતે પોતે પણ એવી ટીકાનો શિકાર બનેલો. આ શિસ્તની નિયંત્રણ રેખા જે ફર્ગ્યુસને નક્કી કરેલી તેની તેમણે આકરી કિંમત ચૂકવવી પડેલી, શ્રેષ્ઠ કક્ષાના ખેલાડીઓને મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડની સફળતાના ધરોહર તરીકે ગણવામાં આવે છે.{{Citation needed|date=September 2009}} == અંગત જીવન == ફર્ગ્યુસન પોતાની પત્ની કેથી ફર્ગ્યુસન (ની હોલ્ડિંગ) સાથે [[વિમસ્લો]], [[ચેશાયર]] ખાતે રહે છે. તેમના લગ્ન 1966માં થયા અને તેમને ત્રણ પુત્રો છે : માર્ક (જન્મ 1968) અને જોડિયા પુત્રો (જન્મ 1972) [[ડેરન]] જે હાલમાં [[પ્રિસ્ટન નોર્થ એન્ડ]]ના મેનેજર તરીકે છે, અને જેસન જે ઈવેન્ટ મેનેજમેન્ટ કંપની ચલાવે છે. 1998માં ફર્ગ્યુસનનું નામ [[લેબર પાર્ટી]]ના સૌથી મોટા ખાનગી નાણાંકીય દાતાની યાદીમાં ઉમેરાયું હતું.<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk_politics/161057.stm |title=UK Politics &#124; 'Luvvies' for Labour |publisher=BBC News |date=1998-08-30 |access-date=2009-10-30}}</ref> == બહુમાનો == === ખેલાડી === ; સેન્ટ જોહનસ્ટન * [[સ્કોટિશ ફર્સ્ટ ડિવિઝન]] (1): [[1962–63]] ; ફેલ્ક્રિક * સ્કોટિશ ફર્સ્ટ ડિવિઝન (1): [[1969–70]] === મેનેજરપદ === {{Refimprovesect|date=April 2010}} પોતાના મેનેજરપદે ઈંગ્લીશ ગેઈમ પર તેના પ્રભાવને માન્યતા અને સ્વીકૃતિ આપવાની કદરરૂપે ફર્ગ્યુસનને સને 2002માં [[ઈંગ્લીશ ફુટબોલ હોલ ઓફ ફેઈમ]]ના ઉદઘાટક પ્રવેશાર્થી તરીકે સન્માન કરવામાં આવ્યું હતું. 2003 માં, મેનેજર અથવા હેડ કોચ તરીકે ઓછામાં ઓછા દસ વર્ષનો અનુભવ હોય તેવા તમામ કોચને આપવામાં આવતો એફએ (FA) કોચિંગ ડિપ્લોમા પ્રથમ સ્વીકારનાર ફર્ગ્યુસન હતા. તે [[પ્રિસ્ટન]] સ્થિત, [[નેશનલ ફૂટબોલ મ્યુઝિયમ]]ના વાઈસ પ્રેસિડન્ટ છે, અને [[લિગ મેનેજર એસોસિયેશન]]ની એકિઝયુકટિવ કમિટીના સભ્ય છે, અને ટોપ લિગ ઓનર જીતનાર અને ઈંગ્લેન્ડ-સ્કોટલેન્ડ બોર્ડરના નોર્થ અને સાઉથ બેવાર (મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ સાથે પ્રીમિયર લીગ અને એબરડિન સાથે સ્કોટિશ પ્રીમિયર ડિવિઝન જીતનાર) જીતનાર એકમાત્ર મેનેજર છે.{{Citation needed|date=April 2008}} ; સેન્ટ મીરેન * [[સ્કોટિશ ફર્સ્ટ ડિવિઝન]] (1): [[1976-77]] ; એબરડીન * [[સ્કોટિશ પ્રીમિયર ડિવિઝન]] (3): [[1979–80]], [[1983–84]], [[1984–85]] * [[સ્કોટિશ કપ]] (4): [[1981–82]], [[1982–83]], [[1983–84]], [[1985–86]] * [[સ્કોટિશ લિગ કપ]] (1): [[1985–86]] * [[યુઈએફએ કપ વિનર્સ કપ]] (1): [[1982–83]] * [[યુઈએફએ સુપર કપ]] (1): [[1983]] ; મેન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ * [[પ્રીમિયર લિગ]] (11): [[1992–93]], [[1993–94]], [[1995–96]], [[1996–97]], [[1998–99]], [[1999–2000]], [[2000–01]], [[2002–03]], [[2006–07]], [[2007–08]], [[2008–09]] * [[એફએ (FA) કપ]] (5): [[1989–90]], [[1993–94]], [[1995–96]], [[1998–99]], [[2003–04]] * [[લિગ કપ]] (4): [[1991–92]], [[2005–06]], [[2008–09]], [[2009–10]] * [[એફએ (FA) ચેરીટી/કોમ્યુનિટી શિલ્ડ]] (8): [[1990]]*, [[1993]], [[1994]], [[1996]], [[1997]], [[2003]], [[2007]], [[2008]] (* વહેંચાયેલ) * [[યુઈએફએ ચેમ્પિયન્સ લિગ]] (2): [[1998–99]], [[2007–08]] * [[યુઈએફએ કપ વિનર્સ કપ]] (1): [[1990–91]] * [[યુઈએફએ સુપર કપ]] (1): [[1991]] * [[ઈન્ટરકોન્ટિનેન્ટલ કપ]] (1): [[1999]] * [[ફિફા કલબ વર્લ્ડ કપ]] (1): [[2008]] ; વ્યક્તિગત * ફૂટબોલ રાઈટર્સ એસોસિએશન ટ્રિબ્યુટ એવોર્ડ : 1996 * [[મુસાબિની મેડલ]] : 1999 * [[યુઈએફએ ચેમ્પિયન્સ લિગ મેનેજર ઓફ ધ યર]] : 1998–99 * [[બીબીસી સ્પોર્ટ્સ પર્સનાલિટી ઓફ ધ યર કોચ એવોર્ડ]] : 1999 * [[બીબીસી સ્પોર્ટ્સ પર્સનાલિટી ઓફ ધ યર ટીમ એવોર્ડ]] : 1999 * [[આઈએફએફએચએસ કલબ કોચ ઓફ ધ યર]] : 1999 * [[એલએમએ મેનેજર ઓફ ધ ડિકેડ]]: 1990s * [[લૌરસ વર્લ્ડ સ્પોર્ટ્સ એવોર્ડ ફોર ટીમ ઓફ ધ યર]] : 2000 * [[બીબીસી સ્પોર્ટ્સ પર્સનાલિટી ઓફ ધ યર લાઈફ ટાઈમ એચિવમેન્ટ એવોર્ડ]] : 2001 * ઇંગ્લીશ ફૂટબોલ હોલ ઓફ ફેમ: 2008 * [[]]ઓન્ઝ ડી'ઓર કોચ ઓફ ધ યર (2): 1999, 2007 * પ્રોફેશનલ ફૂટબોલર્સ એસોસિયેશન મેરિટ એવોર્ડ: 2007 * [[યુઈએફએ ટીમ ઓફ ધ યર]] (2): [[2007]], [[2008]] * [[પ્રીમિયર લિગ 10 સિઝન્સ એવોર્ડ]] (1992/3 - 2001/2) ** મેનેજર ઓફ ધ ડિકેડ ** મોસ્ટ કોચિંગ એપીરિઅન્સીસ (392 ગેઈમ) * [[પ્રીમિયર લિગ મેનેજર ઓફ ધ યર]] (9): 1993–94, 1995–96, 1996–97, 1998–99, 1999–2000, 2002–03, 2006–07, 2007–08, 2008–09 * [[પ્રીમિયર લિગ મેનેજર ઓફ ધ મન્થ]] (24): ઓગષ્ટ 1993, ઓકટોબર 1994, ફેબ્રુઆરી 1996, માર્ચ 1996, ફેબ્રુઆરી 1997, ઓકટોબર 1997, જાન્યુઆરી 1999, એપ્રિલ 1999, ઓગષ્ટ 1999, માર્ચ 2000, એપ્રિલ 2000, ફેબ્રુઆરી 2001, એપ્રિલ 2003, ડિસેમ્બર 2003, ફેબ્રુઆરી 2005, માર્ચ 2006, ઓગષ્ટ 2006, ઓકટોબર 2006, ફેબ્રુઆરી 2007, જાન્યુઆરી 2008, માર્ચ 2008, જાન્યુઆરી 2009, એપ્રિલ 2009, સપ્ટેમ્બર 2009 * [[એલએમએ મેનેજર ઓફ ધ યર]] (2): 1998–99, 2007–08 * [[વર્લ્ડ સોસર મેગેઝિન વર્લ્ડ મેનેજર ઓફ ધ યર]] (4): 1993, 1999, 2007, 2008 ; નિર્દેશો અને વિશેષ પુરસ્કારો * [[ઓફિસર ઓફ ધ ઓર્ડર ઓફ ધ બ્રિટીશ એમ્પાયર]] (ઓબીઇ) : 1983 * [[કમાન્ડર ઓફ ધ ઓર્ડર ઓફ ધ બ્રિટીશ એમ્પાયર]] (સીબીઇ): 1995 * [[નાઈટ બેચલર]] : 1999 == આંકડા == === ખેલાડી તરીકે === {{Football player statistics 1|YY}} {{Football player statistics 2|SCO|YY}} |- |1957–58||rowspan="4"|[[ક્વિન્સ પાર્ક]] ||rowspan="3"|[[સેકન્ડ ડિવિઝન]] | || || || || || || || || || |- |1958–59|| || || || || || || || || || |- |1959–60|| || || || || || || || || || |- !1957–60 !! કુલ !31 !! [15] |- |1960–61||rowspan="5"|[[St. Johnstone]]||rowspan=2|[[ફર્સ્ટ ડિવિઝન]] | || || || || || || || || || |- |1961–62|| || || || || || || || || || |- |1962–63||[[સેકન્ડ ડિવિઝન]]|| || || || || || || || || || |- |1963–64||[[ફર્સ્ટ ડિવિઝન]]|| || || || || || || || || || |- !1960–64 !! કુલ !37 19 !! !! !! !! !! !! !! !! |- |1964–65||rowspan="4"|[[ડન્ફર્મલિન એથ્લેટિક]]||rowspan="3"|[[ફર્સ્ટ ડિવિઝન]] | || || || || || || || || || |- |1965–66|| || || || || || || || || || |- |1966–67|| || || || || || || || || || |- !1964–67 !! કુલ !89 !! 66 !! !! !! !! !! !! !! !! |- |1967–68||rowspan="3"|[[રેન્જર્સ]]||rowspan=2|[[ફર્સ્ટ ડિવિઝન]] | || || || || || || || || || |- |1968–69|| || || || || || || || || || |- !1967–69 !! કુલ !41 25 !! ૬ 10 !! 4 !! | 9. ૬ 0 !! 57 !! 44 |- |1969–70||rowspan="5"|[[ફેલક્રિક]]||rowspan="4"|[[ફર્સ્ટ ડિવિઝન]] | || || || || || || || || || |- |1970–71|| || || || || || || || || || |- |1971–72|| || || || || || || || || || |- |1972–73|| || || || || || || || || || |- !1969–73 !! કુલ !95 !! 36 |- |1973–74||rowspan=2|[[એયર યુનાઈટેડ]]||[[ફર્સ્ટ ડિવિઝન]] 24.9% |- !1973–74 !! કુલ !24 | 9. {{Football player statistics 3|1|SCO}}317||170|| || || || || || || || {{Football player statistics 5}}317||170|| || || || || || || || |} === મેનેજર તરીકે === {{updated|2 May 2010}} {| class="wikitable" style="text-align: center" |- !rowspan=2|ટીમ !rowspan=2|નેટ !rowspan=2|થી !rowspan=2|સુધી !colspan=7|રેકોર્ડ|- !જી વિજય ડી પરાજય જીએફ !! જીએ !! જીત % |- |align=left|[[ઈસ્ટ સ્ટલિંગશાયર એફ.સી.|ઈસ્ટ સ્ટલિંગશાયર]] |{{ફ્લેગીકોન|એસસીઓ}} |align=left|1 જૂન 1974 |align=left|20 ઓક્ટોબર 1974 {{ડબલ્યુડીએલ|17|10|4|3|માટે=22|સામે=15}} |- |align=left|[[સેન્ટ મિરન એફ.સી.|સેન્ટ મિરન]] |{{ફ્લેગીકોન|એસસીઓ}} |align=left|21 ઓકટોબર 1974 |align=left|31 મે 1978 {{ડબલ્યુડીએલ|151|63|49|39|માટે=300|સામે=252}} |- |align=left|[[એબરડિન એફ.સી.|એબરડિન]] |{{ફ્લેગીકોન|એસસીઓ}} |align=left|1 ઓગષ્ટ 1978 |align=left|5 નવેમ્બર 1986 {{ડબલ્યુડીએલ|455|269|106|80|માટે=914|સામે=374}} |- |align=left|[[સ્કોટલેન્ડ નેશનલ ફૂટબોલ ટીમ|સ્કોટલેન્ડ]] |{{ફ્લેગીકોન|એસસીઓ}} |align=left|10 સપ્ટેમ્બર 1985 |align=left|13 જૂન 1986 {{ડબલ્યુડીએલ|10|3|4|3|માટે=8|સામે=5}} |- |align=left|[[મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ એફ.સી.|મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ]] |{{ફ્લેગીકોન|ઇએનજી}} |align=left|6 નવેમ્બર 1986 |align=left|''હાલ'' {{ડબલ્યુડીએલ|1331|784|308|239|માટે=2417|સામે=1189}} |- !colspan="4"|કુલ {{WDLtot|1964|1129|471|364|for=3661|against=1835}} |} == નોંધ == {{Reflist|colwidth=30em}} == સંદર્ભો == {{Refbegin}} * {{ cite book | first = Michael | last = Crick | title = The Boss: The Many Sides of Alex Ferguson | publisher = Pocket Books | year = 2003 | isbn = 0-7434-2991-5 | pages = }} * {{ cite book | title = Managing My Life | publisher = Coronet Books | ISBN = 0340728566 }} {{Refend}} == બાહ્ય કડીઓ == {{commons}} {{wikiquote}} * [http://www.mufcinfo.com/manupag/managers/mangers_pages/ferguson_alex.html સર એલેકસ ફર્ગ્યુસન મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ મેનેજરિઅલ રેકોર્ડ ] @ mufcinfo.com * [http://www.thefirstpost.co.uk/index.php?menuID=2&amp;subID=1054 બ્રાયન રોબ્સન અને ઇઆન રશ સાથેના વીડિયો ઇન્ટરવ્યૂ સાથે મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ ખાતેના ચાર્જમાં 20 વર્ષ પાછળ જોતા.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071011175657/http://www.thefirstpost.co.uk/index.php?menuID=2&subID=1054 |date=2007-10-11 }} * [http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/4033297.stm એલેકસ ફર્ગ્યુસન મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ સાથે 1000 મી ગેઇમને ઉજવે છે] * [http://www.nationalfootballmuseum.com/pages/fame/Inductees/alexferguson.htm ઇંગ્લિશ ફૂટબોલ હોલ ઓફ ફેમ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071115234412/http://www.nationalfootballmuseum.com/pages/fame/Inductees/alexferguson.htm |date=2007-11-15 }} * [http://www.manutdzone.com/playerpages/SirAlexFerguson.htm સર એલેકસ ફર્ગ્યુસન : ચિત્રો સાથે કારકિર્દી પ્રોફાઇલ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181215172941/http://www.manutdzone.com/playerpages/SirAlexFerguson.htm |date=2018-12-15 }} * [http://www.stretfordend.co.uk/managers/ferguson.html ઓફિસિયલ મેન્ચેસ્ટર યુનાઈટેડ આંકડાકીય વેબસાઇટ અનુસાર સર એલેકસ ફર્ગ્યુસનના મેનેજરિયલ વિગતો ] [[શ્રેણી:જીવિત લોકો]] [[શ્રેણી:૧૯૪૧માં જન્મ]] 7kq6sa5c08wjyiqyjpvwc31ymeb01pt 0 26455 825662 805756 2022-07-23T03:31:15Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:૧૯૭૦માં જન્મ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Tennis player |playername = Andre Agassi |image = [[ચિત્ર:Andre Agassi Indian Wells 2006.jpg|235px]] |nickname= |country = [[United States]] |residence = [[Las Vegas, Nevada]], USA |datebirth = {{birth date and age|mf=yes|1970|04|29}} |placebirth = [[Las Vegas, Nevada]], USA |height = {{convert|1.80|m|ftin|abbr=on}} |weight = {{convert|80|kg|lb|abbr=on}} |turnedpro = 1986 |retired = September 3, 2006 |plays = Right-handed; two-handed backhand |careerprizemoney = [[United States dollar|US$]]31,152,975 * [[ATP Tour records#Earnings|4th All-time leader in earnings]] |singlesrecord = 870–274 (76.05%) |singlestitles = 68 including 60 listed by the ATP |highestsinglesranking = No. '''1''' (April 10, 1995) |AustralianOpenresult = '''W''' ([[1995 Australian Open - Men's Singles|1995]], [[2000 Australian Open - Men's Singles|2000]], [[2001 Australian Open - Men's Singles|2001]], [[2003 Australian Open - Men's Singles|2003]]) |FrenchOpenresult = '''W''' ([[1999 French Open - Men's Singles|1999]]) |Wimbledonresult = '''W''' ([[1992 Wimbledon Championships - Men's Singles|1992]]) |USOpenresult = '''W''' ([[1994 U.S. Open - Men's Singles|1994]], [[1999 U.S. Open - Men's Singles|1999]]) |Othertournaments= Yes |MastersCupresult= '''W''' ([[1990 ATP Tour World Championships|1990]]) |Olympicsresult = '''W''' ([[Tennis at the 1996 Summer Olympics - Men's Singles|1996]]) |doublesrecord = 40–42 |doublestitles = 1 |grandslamsdoublesresults= yes |FrenchOpenDoublesresult= QF (1992) |USOpenDoublesresult= 1R (1987) |highestdoublesranking = No. 123 (August 17, 1992) }} '''આન્દ્રે કિર્ક અગાસી''' ({{IPA-en|ˈɑːndreɪ ˈæɡəsi|pron}}; જન્મ 29 એપ્રિલ, 1970) એ એક નિવૃત્ત [[અમેરિકન]] વ્યાવસાયિક [[ટેનિસ]] ખેલાડી અને ભૂતપૂર્વ [[વિશ્વના નં. 1]] ખેલાડી છે. સામાન્ય રીતે ટીકાકારો અને સાથી ખેલાડીઓ દ્વારા અત્યાર સુધીના મહાન ખેલાડીઓમાંના એક તરીકે ગણવામાં આવતા,<ref name="cba">[https://web.archive.org/web/20060901063332/http://www.cbc.ca/sports/columns/newsmakers/andre-agassi.html "ટેનિસ લવ અફેર વીથ અગાસી કમ્સ ટુ એન એન્ડ"] [[સીબીસી સ્પોર્ટ્સ]]. પુન:પ્રાપ્તિ મે 15, 2010.</ref><ref>[http://www.telegraph.co.uk/sport/tennis/wimbledon/3030108/Grand-slammed.html "ગ્રાન્ડ-સ્લેમ્ડ"]. ધ ડેઇલી ટેલિગ્રાફ. પુન:પ્રાપ્તિ મે 15, 2010.</ref><ref name="stars">[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/tennis/5113548.stm "સ્ટાર્સ પે ટ્રેબ્યુટ ટુ અગાસી"]. [[બીબીસી]]. Retrieved મે 15, 2010.</ref> અગાસીને રમતના ઇતિહાસમાં શ્રેષ્ઠ સર્વિસ રિટર્નર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.<ref name="cba"/><ref>[http://uk.eurosport.yahoo.com/tennis/simon-reed/article/1176/ "રીડ્સ શોટમેકર્સ: મેન્સ રિટર્ન ઓફ સર્વ"]. [[Yahoo! સ્પોર્ટ્સ]]. પુન:પ્રાપ્તિ મે 15, 2010.</ref><ref>[http://www.nytimes.com/2005/09/13/sports/tennis/13tv.html "એડ્જેક્ટિવ્ઝ ટેન્ગલ્ડ ઇન ધ નેટ"]. ધ ન્યૂ યોર્ક ટાઇમ્સ. પુન:પ્રાપ્તિ મે 15, 2010.</ref><ref>[http://articles.latimes.com/1995-03-14/sports/sp-42741_1_andre-agassi?pg=1 "સામ્પ્રસ, અગાસી હેવ જસ્ટ બીગન ટુ ફાઇટ"] ''[[લોસ એન્જલસ ટાઇમ્સ]]'' . પુન:પ્રાપ્તિ મે 15, 2010.</ref> સિંગલ્સ ટેનિસમાં, અગાસી ઇતિહાસનો એકમાત્ર પુરુષ ખેલાડી છે છે જેણે [[કેરિયર ગોલ્ડન સ્લેમ]] પ્રાપ્ત કર્યું હોય. આ ઉપરાંત [[કેરિયર ગ્રાન્ડ સ્લેમ]] મેળવનારા છ ખેલાડીઓમાં તે [[રોડ લેવર]], [[ડોન બજ]], [[ફ્રેડ પેરી]], [[રોય ઇમર્સન]], અને [[રોજર ફેડરર]] સાથેની યાદીમાં અને ત્રણમાંથી એક ([[લેવર]] અને [[ફેડરર]] સાથે) [[ઓપન એરા]]ની શરૂઆતથી સ્થાન ધરાવે છે.<ref>[http://latimesblogs.latimes.com/olympics_blog/2008/08/federer-gets-hi.html ''લોસ એન્જલસ ટાઇમ્સ'' કવરેજ]</ref> તેમણે સોળ ગ્રાન્ડ સ્લેમ ફાઇનલમાંથી આઠ [[ગ્રાન્ડ સ્લેમ]] સિંગલ્સ ટુર્નામેન્ટ્સની ફાઇનલમાં જીત મેળવી હતી, જેને પગલે તેઓ પુરૂષ ખેલાડીઓ દ્વારા ગ્રાન્ડ સ્લેમ સિંગલ્સ ટુર્નામેન્ટમાં [[જોઇન્ટ ફિફ્થ]] થયા હતા, જેમાં સિંગલ્સમાં [[ઓલમ્પિક]] [[ગોલ્ડ મેડલ]]નો પણ સમાવેશ થાય છે. તેમણે સત્તર [[એટીપી માસ્ટર્સ સિરીઝ]] પણ જીતી હતી, જે 2004-2010 દરમિયાન વિક્રમ રહ્યો છે. તેમણે [[1990]] [[એટીપી ટુર વર્લ્ડ ચેમ્પિયનશીપ્સ]] જીતી હતી અને [[1990]] અને [[1992]]માં [[ડેવિસ કપ]]ની વિજેતા ટીમના એક ભાગ રહ્યા હતા.<ref name="tennis"/> અગાસી ફ્રેન્ચ ઓપન, (1999) <ref>[http://www.rolandgarros.com/en_FR/news/articles/2010-05-22/201005221274537108461.html</ref> અને ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન (2003)<ref>[http://tennis.about.com/od/tournaments/a/ausmensingchmp.htm ]</ref>માં જીત મેળવનાર અંતિમ અમેરિકન ખેલાડી છે. તેની પીઠના બે મણકાની વચ્ચે આવેલા સોજાને કારણે થયેલા [[સાઇટીકા]], [[સ્પોન્ડાઇલોલિસ્થેસિસ]] ([[વર્ટેબ્રલ]] ડિસ્પ્લેસમેન્ટ) અને [[હાડકાની વ્યાધિ]] કે જેને કારણે [[મજ્જાતંતુ]] પર પર અસર થતી હતી, જેને પગલે તેણે 3 સપ્ટેમ્બર, 2006ના રોજ [[યુએસ ઓપન]]માં ત્રીજા રાઉન્ડમાં હાર્યા બાદ વ્યાવસાયિક ટેનિસમાંથી નિવૃત્તિ લઇ લીધી. તેઓ આન્દ્રે અગાસી ચેરિટેબલ ફાઉન્ડેશનના સ્થાપક છે,<ref>[http://www.agassifoundation.org/ ]</ref> જેણે સધર્ન નેવાડાના જોખમમાં જીવતા બાળકો માટે 60 મિલિયન ડોલરથી વધારે રકમ એકઠી કરી હતી.<ref>{{cite web |url=http://www.atptennis.com/en/players/tribute/agassi/agassi_charity.asp |publisher=ATP Tour, Inc. |title=Tribute to a legend: Andre Agassi Charitable Foundation |access-date=2007-02-15 }}{{Dead link|date=જુલાઈ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> 2001માં, ફાઉન્ડેશન દ્વારા લાસ વેગાસમાં આન્દ્રે અગાસી પ્રિપરેટરી એડેકેમીની સ્થાપના કરવામાં આવી, જે જોખમમાં જીવતા બાળકો માટે કે-12 પબ્લિક [[ચાર્ટર સ્કૂલ]] છે.<ref>{{cite web |url=http://www.agassiprep.org |publisher=Andre Agassi Preparatory Academy |title=Homepage of |access-date = 2007-02-15}}</ref> નિવૃત્તિ સમયે [[બીબીસી (BBC)]] દ્વારા "કદાચ રમતના ઇતિહાસમાં સૌથી મોટા વૈશ્વિક સિતારા"<ref name="stars"/> તરીકે દર્શાવવામાં આવ્યા હતા તેવા અગાસીનું પ્રદર્શન, તેના બિનરૂઢીગત વસ્ત્રો અને વર્તન સાથે તેને રમતના ઇતિહાસનો સૌથી વધુ પ્રભાવશાળી ખેલાડી ગણવામાં આવતા, અને 1990ના દાયકા દરમિયાન ટેનિસની લોકપ્રિયતામાં વધારો કરવાનો શ્રેય પણ તેમના ફાળે જાય છે.<ref name="cba"/><ref name="stars"/><ref>{{Cite web |url=http://www.independent.co.uk/sport/tennis/dont-walk-away-andre-charismatic-gifts-of-agassi-should-not-be-allowed-to-slip-through-net-406318.html |title=ધી ઇન્ડિપેન્ડન્ટ: "ડોન્ટ વોક અવે, આન્દ્રે" |access-date=2010-08-30 |archive-date=2011-06-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110606110540/http://www.independent.co.uk/sport/tennis/dont-walk-away-andre-charismatic-gifts-of-agassi-should-not-be-allowed-to-slip-through-net-406318.html |url-status=dead }}</ref> તેમણે નિવૃત્ત વ્યાવસાયિક ટેનિસ ખેલાડી [[સ્ટેફી ગ્રાફ]] સાથે લગ્ન કર્યા છે. == 1970–1985: પ્રારંભિક જીવન == અગાસીનો જન્મ [[લાસ વેગાસ, નેવાડા]]માં [[ઇમેન્યુઅલ "માઇક" અગાસિયન]] અને એલિઝાબેથ "બેટ્ટી" અગાસી (née Dudley)ને ત્યાં થયો હતો.<ref>{{cite web |url=http://www.netglimse.com/celebs/bio/andre_agassi.shtml |title=Andre Agassi Biography |publisher=Netglimpse.com |access-date=2007-08-14}}</ref> તેમના પિતા [[આર્મેનિયન]] અને [[એસિરીયન]]<ref>http://books.google.com/books?id=5R1y1nvcWccC&amp;pg=PA278&amp;lpg=PA278&amp;dq=andre+aghassi+Armenian+-wikipedia.org&amp;source=bl&amp;ots=MiSYlmHbHG&amp;sig=wMd8xu9J8iOQyv_RuVwJvaJWiyc&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;oi=book_result&amp;resnum=48&amp;ct=result</ref><ref name="persianbio">{{Cite web |url=http://www.persianmirror.com/culture/famous/bios/andreagassi.cfm |title=આર્કાઇવ ક .પિ |access-date=2010-08-30 |archive-date=2006-01-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060130093959/http://www.persianmirror.com/culture/famous/bios/andreagassi.cfm |url-status=dead }}</ref><ref>http://www.zindamagazine.com/html/archives/1995/zn082895.html</ref><ref name="peoplebio">{{Cite web |url=http://www.peopleandprofiles.com/ProfilesDet-28/Andre+Agassi.html?profile_id=127 |title=આર્કાઇવ ક .પિ |access-date=2010-08-30 |archive-date=2007-07-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070708231152/http://www.peopleandprofiles.com/ProfilesDet-28/Andre%2BAgassi.html?profile_id=127 |url-status=dead }}</ref> વંશના [[ઇરાની]] હતા, જેમણે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં સ્થાયી થતા પહેલા [[1948]] અને [[1952]]ની [[ઓલમ્પિક રમતો]]માં [[બોક્સિંગ]]ની રમતમાં [[ઇરાન]]નું પ્રતિનિધીત્વ કર્યુ હતું.<ref name="greatath">{{cite book |last1=Jensen|first1=Jeffry |editor1-first=Dawn P |editor1-last=Dawson|title=Great Athletes |edition=Revised|volume=1|year=2002|origyear=1992 |publisher=Salem Press|isbn=1-58765-008-8|pages=17–19}}</ref> આન્દ્રે અગાસીની માતા, બેટ્ટી [[સ્તન કેન્સર]]થી બચેલી મહિલા હતા. માઇક અગાસી મેચ દરમિયાન હથોડી સાથે લઇ જતા હતા અને આન્દ્રે જ્યારે પોઇન્ટ હારે ત્યારે તેઓ ફરતી વાડ પર પ્રહાર કરતા અને વારંવાર તેઓ અધિકારીઓ પર પણ ગુસ્સે થઇ જતા હોવાનું મનાય છે. 13 વર્ષની વયે, આન્દ્રેને [[ફ્લોરિડા]]માં [[નિક બોલેટરી]]ની ટેનિસ એકેડેમીમાં મોકલવામાં આવ્યા હતા.<ref name="greatath"/> તેઓ ફક્ત ત્રણ મહિના માટે ત્યાં રહી શક્યા, કેમકે તેમના પિતાને તેનો ખર્ચ પોષાય તેમ ન હતો. અગાસીને દસ મિનીટ માટે રમતો જોઇને બોલેટરીએ માઇકને બોલાવીને કહ્યું: "તમારો ચેક પાછો લઇ જાઓ. તે અહીંયા વિનામૂલ્યે રહેશે," તેમના મતે અગાસીમાં અન્ય સરખામણીએ વધારે કુદરતી આવડત હતી.<ref name="lxbpdn">{{cite web |url=http://sportsillustrated.cnn.com/2006/magazine/08/30/agassi0717/index.html |publisher=Gary Smith for Sports Illustrated |title=Coming Into Focus|access-date=2007-02-15}}</ref> == આંતરરાષ્ટ્રીય ટેનિસ કારકિર્દી == === 1986–1993 === તેઓ 16 વર્ષની વયે વ્યાવસાયિક બન્યા અને તેમની પ્રથમ ટુર્નામેન્ટ [[લા ક્વિન્ટા, કેલિફોર્નિયા]]માં હતી. તેઓ [[જોહ્ન ઓસ્ટિન]] સામેની પ્રથમ મેચ 6-4, 6-2થી જીતી ગયા હતા, પરંતુ પછી [[મેટ્સ વિલાન્ડર]] સામેની બીજી મેચમાં તેઓ 6-1, 6-1થી હારી ગયા. તે વર્ષના અંતે, અગાસી વિશ્વમાં 91 ક્રમાંકે હતા.<ref>{{cite web |url=http://www.tennis28.com/rankings/history/agassi.html|title=http://www.tennis28.com/rankings/history/agassi.html |access-date=2009-06-12 |publisher=Tennis28 }}</ref> અગાસીએ [[ઇટાપેરિકા]]ના [[સુલ અમેરિકન ઓપન]] ખાતે 1987માં પ્રથમ ઉચ્ચ-કક્ષાનું સિંગલ્સ ટાઇટલ જીત્યું હતું.<ref name="greatath"/> તે વર્ષે તેઓ વૈશ્વિક રેન્કીંગમાં 25 નંબર પર હતા.<ref name="greatath"/> તેણે 1988માં છ વધારાની ટુર્નામેન્ટ જીતી હતી (મેમ્ફિસ, [[યુ.એસ. મેન્સ ક્લે કોર્ટ ચેમ્પિયનશિપ્સ]], [[ફોરેસ્ટ હિલ્સ ડબ્લ્યુસીટી]], સ્ટટગાર્ટ આઉટડોર, [[વોલ્વો ઇન્ટરનેશનલ]] અને [[લિવિંગ્સ્ટન ઓપન]]),<ref name="greatath"/> અને તે વર્ષના ડિસેમ્બર મહિના સુધીમાં તે ફક્ત 43 ટુર્નામેન્ટ્સ રમીને તેની કારકિર્દીમાં 2 મિલિયન [[US$]]ની સપાટી વટાવી ગયો હતો - આ સપાટીએ પહોંચનારા ખેલાડીઓમાં તે સૌથી ઝડપી હતો.{{Citation needed|date=July 2009}} તે વર્ષના અંતે તે વૈશ્વિક રેન્કીંગમાં 3 ક્રમ પર હતો અને ફક્ત બીજા ક્રમે રહેલા [[ઇવાન લેન્ડલ]] અને ટોચના ખેલાડી [[મેટ્સ વિલાન્ડર]] કરતા જ પાછળ રહ્યો હતો. [[અસોસિએશન ઓફ ટેનિસ પ્રોફેશનલ્સ]] અને ''ટેનિસ'' મેગેઝિન બંનેએ અગાસીને 1988ના વર્ષ માટે રમતમાં સૌથી વધુ સુધારો લાવનાર ખેલાડી તરીકે ગણાવ્યો.<ref name="greatath"/> તેની કારકિર્દીના પ્રથમ આઠ વર્ષ દરમિયાન ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન (પાછળથી તે શ્રેષ્ઠ ગ્રાન્ડ સ્લેમ ઇવેન્ટ બની ગઇ)માં રમનારા, અગાસીએ 1988થી 1990 દરમિયાન વિમ્બલ્ડનમાં પણ નહીં રમવાનો નિર્ણય લીધો અને જાહેરમાં નિવેદન આપ્યું કે તેઓ કાર્યક્રમની પરંપરગત નીતિઓને કારણે ત્યાં રમવા માગતા નથી, જેમાં મુખ્યત્વે ત્યાં રમવા માટે ફરજિયાતપણે પહેરવા પડતા "સફેદ વસ્ત્રો"નો સમાવેશ થાય છે. ટુરમાં મજબૂત પ્રદર્શન બાદ અગાસીને ઝડપથી ભવિષ્યનો ગ્રાન્ડ સ્લેમ ચેમ્પિયન માનવામાં આવ્યો. કિશોર વયે પણ, તેઓ 1988માં [[ફ્રેન્ચ ઓપન]] અને [[યુએસ ઓપન]]ની સેમિ-ફાઇનલ્સમાં પહોંચી ગયા અને 1989માં યુએસ ઓપનની સેમિફાઇનલ્સમાં પણ સ્થાન મેળવ્યું. તેમણે 1990ના દાયકાની શરૂઆત બહુ સારી રીતે ન કરી. તેઓ ફ્રેન્ચ ઓપનમાં 1990માં પ્રથમ ગ્રાન્ડ સ્લેમમાં પહોંચ્યા, તેઓ [[એન્દ્રેઝ ગોમેઝ]] સામે ચાર સેટ્સમા હાર્યા પહેલા જીતવા માટે સક્ષમ ગણાતા હતા. તેઓ યુએસ ઓપનમાં તે વર્ષની બીજી ગ્રાન્ડ સ્લેમ ફાઇનલમાં પ્રવેશ્યા, જેમાં તેમણે સેમિ-ફાઇનલ્સમાં અગાઉના વિજેતા [[બોરિસ બેકર]]ને હાર આપી હતી. ફાઇનલમાં તેમના પ્રતિસ્પર્ધી ખેલાડી [[પેટ સામ્પ્રસ]] હતા; એક વર્ષ અગાઉ, અગાસીએ સામ્પ્રસને 6-2, 6-1થી માત આપી હતી, જેના બાદ તેમણે તેમના કોચને જણાવ્યું હતું કે તેમને સામ્પ્રસ માટે ખૂબ ખરાબ લાગ્યું છે અને તેઓ ક્યારેય તેને એક વિરોધી તરીકે નહીં જુએ. અગાસી સામ્પ્રસ સામેની યુએસ ઓપન ફાઇનલ 6-4, 6-3, 6-2થી હારી ગયા.<ref name="greatath"/> આ બે અમેરિકન ખેલાડીઓ વચ્ચેની સ્પર્ધા દાયકાના બાકીના ભાગ દરમિયાન જાણીતી બની રહી. 1990માં પણ, અગાસીએ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સને આઠ વર્ષોમાં પ્રથમ વાર [[ડેવિસ કપ]] જીતવામાં મદદ કરી અને ફાઇનલમાં વિમ્બલ્ડન ચેમ્પિયન [[સ્ટેફન એડબર્ગ]]ને ફાઇનલમાં હરાવી તેનો પ્રથમ [[ટેનિસ માસ્ટર્સ કપ]] જીત્યો. 1991માં, અગાસી સતત બીજી ફ્રેન્ચ ઓપન ફાઇનલમાં પહોંચ્યા જ્યાં તેમની સામે બોલેટરી એકેડેમીના પૂર્વ સાથી [[જીમ કુરિયર]] હતા. પાંચ સેટની ફાઇનલમાં કુરીયરનો વિજય થયો. અગાસીએ 1991માં વિમ્બલ્ડનમાં રમવાનો નિર્ણય લીધો, જેના એક સપ્તાહ પહેલાથી તે કયા વસ્ત્રો પહેરશે તે અંગે મિડીયામાં અટકળો કરવામાં આવી. અંતે તેઓ પ્રથમ રાઉન્ડમાં સંપૂર્ણ સફેદ વસ્ત્રોમાં મેચ રમ્યા. તેઓ ક્વાર્ટર-ફાઇનલ્સ સુધી પહોંચ્યા, જ્યાં તેઓ [[ડેવિડ વ્હીટન]] સામે પાંચ સેટની મેચમાં હારી ગયા. અગાસીના ગ્રાન્ડ સ્લેમ ટુર્નામેન્ટની શરૂઆત વિમ્બલ્ડનથી થઇ, નહીં કે ફ્રેન્ચ ઓપન કે યુએસ ઓપન કે જેમાં તેમણે અગાઉ સફળતા મેળવી હતી. 1992, તેમણે પાંચ સેટની ફાઇનલમાં [[ગોરાન ઇવાનિસેવિક]]ને હાર આપી.<ref name="greatath"/> આમ તેમણે ભૂતપૂર્વ વિમ્બલ્ડન ચેમ્પિયન્સ [[બોરિક બેકર]] અને [[જોહ્ન મેકેનરો]]ને પાછળ રાખી દીધા. અન્ય કોઇ ખેલાડી વિમ્બલ્ડન ખાતે આ રીતે જીતી ન શક્યું, જે દસ વર્ષ બાદ [[લેટોન હેવિટ્ટે]] કરી બતાવ્યું. અગાસી 1992માં [[બીબીસી ઓવરસીઝ સ્પોર્ટ્સ પર્સનાલિટી ઓફ ધી યર]] બન્યા. અગાસી ફરીથી 1992માં યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સની [[ડેવિસ કપ]] વિજેતા ટીમમાં રમ્યા. ત્રણ વર્ષના સમયગાળામાં આ તેમનું બીજુ ડેવિસ કપ ટાઇટલ હતું. વર્ષ 1993માં અગાસીએ [[સિનસિનાટી માસ્ટર્સ]] ખાતે [[પેટર કોર્ડા]] સાથે મળી તેનું એકમાત્ર ડબલ્સ ટાઇટલ જીત્યું. અગાસીએ ઇજાઓને કારણે તે વર્ષનો શરૂઆતનો મોટો ભાગ વિતાવ્યો. વિમ્બલ્ડન ટાઇટલની ક્વાર્ટર ફાઇનલમાં પ્રવેશ કર્યો હોવા છતાં, તેઓ અંતિમ ચેમ્પિયન અને વિશ્વના પ્રથમ ક્રમના પેટ સામ્પ્રસ સામે પાંચ સેટની મેચમાં હારી ગયા. અગાસી યુએસ ઓપનના પ્રથમ રાઉન્ડમાં [[થોમસ એન્ક્વિસ્ટ]] સામે હારી ગયા અને વર્ષના અંત ભાગમાં તેમને કાંડાની સર્જરી કરાવવાની જરૂરિયાત ઉભી થઇ. === 1994–1997 === નવા કોચ, [[બ્રાડ ગિલ્બર્ટ]]ના આગમન બાદ, અગાસીએ વ્યૂહાત્મક, સતત અભિગમ અપનાવ્યો, જે તેના પુનરાગમનમાં મદદરૂપ સાબિત થયો. અગાસીએ 1994માં ધીમેધીમે રમવાની શરૂઆત કરી અને પ્રથમ સપ્તાહમાં [[ફ્રેન્ચ ઓપન]] અને [[વિમ્બલ્ડન]]માં હાર થઇ. હાર્ડ કોર્ટ સિઝનમાં, અગાસીએ [[કેનેડિયન ઓપન]]માં જીત મેળવીને સારી શરૂઆત કરી. તેમનું પુનરાગમન પરાકાષ્ઠાએ પહોંચ્યુ જ્યારે [[1994 યુએસ ઓપન]]ના ચોથા રાઉન્ડમાં વિરોધી [[માઇકલ ચાંગ]] સામે પાંચ સેટની મેચમાં જીત મેળવી અને ફાઇનલમાં [[માઇકલ સ્ટિચ]]ને હરાવી તેઓ યુએસ ઓપન મેળવનારા પ્રથમ [[અનસિડેડ]] ખેલાડી બન્યા.<ref name="greatath"/> 1995માં અગાસીએ તેની જૂની "ઇમેજ ઇઝ એવરીથિંગ" સ્ટાઇલને અવગણીને મુંડન કરાવી દીધું. તેમણે [[1995 ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન]]માં ભાગ લીધો (આ ઇવેન્ટમાં પ્રથમ વાર) અને ચાર સેટની ફાઇનલમાં સામ્પ્રસ સામે જીત મેળવી.<ref name="greatath"/> અગાસી અને સામ્પ્રસ 1995માં પાંચ ટુર્નામેન્ટની ફાઇનલ્સમાં રમ્યા, જે બધી જ [[હાર્ટકોર્ટ]] પર હતી, જેમાં અગાસીએ ત્રણમાં જીત મેળવી. અગાસીએ 1995માં ત્રણ માસ્ટર્સ સિરીઝ ([[સિનસિનાટી]], [[કિ બિસ્કેયન]], અને ધી કેનેડિયન ઓપન) અને કુલ સાત ટાઇટલ્સ જીત્યા.<ref name="greatath"/> તેમણે સમર હાર્ડકોર્ટ સર્કિટ દરમિયાન કારકિર્દીમાં શ્રેષ્ઠ સતત 26 મેચોમાં વિજય મેળવ્યો, જે વિજયયાત્રા [[યુએસ ઓપન]]ની ફાઇનલમાં સામ્પ્રસ સામે હાર્યા બાદ અટકી ગઇ. અગાસી એપ્રિલ 1995માં પ્રથમ વાર રેન્કીંગમાં [[વિશ્વના નં. 1]] ખેલાડીના સ્થાન પર પહોંચ્યા. તેમણે નવેમ્બર મહિના સુધીના 30 સપ્તાહ માટે આ સ્થાન જાળવી રાખ્યું. હાર/જીતના વિક્રમની દ્રષ્ટિએ, અગાસી માટે 1995નું વર્ષ શ્રેષ્ઠ રહ્યું. તેઓ 73 મેચ જીત્યા હતા અને ફક્ત 9માં જ હાર મેળવી હતી. અગાસી ફરીથી યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સની [[ડેવિસ કપ]]ની વિજેતા ટીમ માટે ચાવીરૂપ ખેલાડી સાબિત થયો - જે અગાસીનું ત્રીજુ અને અંતિમ ડેવિસ કપ ટાઇટલ હતું. 1996નું વર્ષ અગાસી માટે વધારે સફળ ન રહ્યું, કેમકે તેઓ કોઇ પણ ગ્રાન્ડ સ્લેમની ફાઇનલમાં પ્રવેશવામાં નિષ્ફળ રહ્યા. તેઓ ફ્રેન્ચ ઓપન અને વિમ્બલ્ડનમાં અનુક્રમે [[ક્રિસ વુડરફ]] અને [[ડોગ ફ્લેચ]]ની સામે રાઉન્ડના શરૂઆતના તબક્કામાં જ હારી ગયા, અને ઓસ્ટ્રેલિયન અને યુએસ ઓપન સેમિફાઇનલ્સમાં ચેંગ સામે સીધા સેટોમાં હારનો સામનો કર્યો. તે સમયે અગાસીએ હાર માટે વધુ પવનની સ્થિતનું કારણ આગળ ધર્યું, પરંતુ પાછળથી તેની આત્મકથામાં તેણે સ્વીકાર્યુ કે તેણે હાથે કરીને આ મેચોમાં હારની પસંદગી કરી હતી, કેમકે તે ફાઇનલમાં [[બોરિસ બેકર]] સામે રમવા માગતો ન હતો. [[એટલાન્ટા]] ખાતેની [[ઓલમ્પિક ગેમ્સ]]ની ફાઇનલમાં સ્પેનના [[સર્ગિ બ્રુગેરા]]ને 6-2, 6-3, 6-1થી હાર આપીને પુરૂષ વર્ગનો સિંગલ્સ ગોલ્ડ મેડલ મેળવ્યો તે અગાસી માટે ટોચની સિદ્ધી હતી.<ref name="greatath"/> અગાસીએ સિનસિનાટી અને કી બિસ્કેનના સિંગલ્સ ટાઇટલ્સમાં પણ સફળતાપૂર્વક જીત મેળવી. 1997નું વર્ષ અગાસીની કારકિર્દીમાં નિમ્ન કક્ષાનું રહ્યું. તેની કાંડાની ઇજાએ ફરી ઉથલો માર્યો અને તે સમગ્ર વર્ષ દરમિયાન ફક્ત 24 મેચમાં જ રમી શક્યો. તેણે પાછળથી એવું સ્વીકાર્યું કે તેણે એક મિત્રની વિનંતીથી તે સમયે [[ક્રિસ્ટલ મેથામ્ફેટામાઇન]]નો ઉપયોગ કરવાનું શરૂ કર્યું હતું.<ref name="sports.espn.go.com">http://sports.espn.go.com/sports/tennis/news/story?id=4600027</ref> તે એટીપી ડ્રગ પરિક્ષણમાં નિષ્ફળ નિવડ્યા, પરંતુ તેમણે મિત્રના કહેવાથી આ શરૂ કર્યાનો દાવો કરતો પત્ર લખ્યો. એટીપીએ નિષ્ફળ ડ્રગ પરિક્ષણને એક ચેતવણી તરીકે ધ્યાનમાં લીધી. તેમણે ડ્રગનો ઉપયોગ કરવાનું સ્વીકાર્યું તે સમયે જણાવ્યું કે તેઓ અગાઉ અસત્ય બોલતા હતા.<ref>{{cite news| url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/tennis/8329193.stm | work=BBC News | title=Agassi admits use of crystal meth | date=October 28, 2009 | access-date=March 30, 2010}}</ref> ત્યાર બાદ તરત જ તેમણે ડ્રગનું સેવન છોડી દીધુ. તેઓ કોઇ પણ ઉચ્ચ કક્ષાનું ટાઇટલ જીતી ન શક્યા અને 10 નવેમ્બર, 1997ના રોજ તેમનું રેન્કિંગ વિશ્વના નં. 141 પર આવી ગયું.<ref name="greatath"/> === 1998–2003 === [[ચિત્ર:Agassi-Auopen2005.jpg|thumb|સર્વ કરી રહેલો અગાસી]] 1998માં, અગાસીએ સખત તાલિમ કાર્યક્રમની શરૂઆત કરી અને ચેલેન્જર સિરીઝ ટુર્નામેન્ટમાં રમીને રેન્કિંગમાં સુધારો કરવાનું કામ કર્યું, જે વિશ્વના ટોચના 50 ખેલાડીઓ સિવાયના વ્યાવસાયિક ખેલાડીઓ માટેની સર્કિટ હતી. આ સમય દરમિયાન તેમણે [[પેટ સામ્પ્રસ]] અને [[પેટ્રિક રાફ્ટર]] સામેની કેટલીક મેચોમાં પણ ઉત્તમ પ્રદર્શન કર્યું. 1998માં, અગાસીએ પાંચ ટાઇટલ્સ જીત્યા અને વિશ્વના નં. 122થી સીધા સરકીને નં. 6 પર આવી ગયા, જે કેલેન્ડર વર્ષમાં સીધા ટોચના 10 ખેલાડીઓમાં સ્થાન મેળવવા આટલો લાંબો કુદકો લગાવનાર પ્રથમ ખેલાડી હતા.<ref name="atpbio">[http://www.atptennis.com/5/en/players/playerprofiles/highlights.asp?playernumber=A092 આન્દ્રે અગાસી પ્લેયર પ્રોફાઇલ]{{Dead link|date=જુલાઈ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> વિમ્બલ્ડન ખાતે, તેઓ બીજા રાઉન્ડમાં જ એટીપી ખેલાડી ટોમી હાસ સામે હારી ગયા હતા. તેમણે દસ ફાઇનલ્સમાંથી પાંચ ટાઇટલમાં જીત મેળવી અને [[કી બિસ્કેનમાં માસ્ટર્સ સિરીઝ ટુર્નામેન્ટ]] ખાતે [[માર્કેલો રાયોઝ]] સામે હારીને તેઓ બીજા સ્થાને રહ્યા, જેને પરિણામે પ્રતિસ્પર્ધી વિશ્વનો નં. 1 ખેલાડી બની ગયો. 1999માં જ્યારે તેમણે બે સેટમાં હાર મેળવ્યા બાદ [[ફ્રેન્ચ ઓપન]]ની ફાઇનલમાં [[આન્દ્રે મેડ્વેનેવ]]ને પાંચ સેટની મેચમાં હરાવી દીધો ત્યારે તેઓ આ જીત મેળવનારા પાંચમા પુરૂષ ખેલાડી બન્યા ([[રોડ લેવર]], [[ફ્રેડ પેરિ]], [[રોય ઇમર્સન]] અને [[ડોન બજ]] બાદ - ત્યાર બાદ તેમાં [[રોજર ફેડરર]]નો છઠ્ઠા ખેલાડી તરીકે ઉમેરો થયો), જેમણે તેમની કારકિર્દી દરમિયાન ચારેય [[ગ્રાન્ડ સ્લેમ]] સિંગલ્સ ટાઇટલ્સ જીત્યા હોય. આ જીતે તેમને વિવિધ કોર્ટ્સ પર (ક્લે, ગ્રાસ અને હાર્ડ કોર્ટ્સ) બધા જ ગ્રાન્ડ સ્લેમ ટાઇટલ્સ જીતનારા ઇતિહાસના પ્રથમ ખેલાડી બનાવી દીધા (બેમાંથી એક, બીજા ક્રમે રોજર ફેડરર), જે તેમની પ્રત્યેક સ્થિતીમાં રમવાની કાબેલિયત દર્શાવતી હતી, અન્ય ચાર ખેલાડીઓને તેમના ગ્રાન્ડ સ્લેમ ટાઇટલ્સ ફક્ત ક્લે અને ગ્રાસ કોર્ટ્સ પર જ મેળવ્યા હતા. અગાસી [[કેરિયર ગોલ્ડન સ્લેમ]] જીતનારા પ્રથમ પુરૂષ ખેલાડી પણ બની ગયા, જેમાં બધી જ ચાર ગ્રાન્ડ સ્લેમ ટુર્નામેન્ટ્સ ઉપરાંત [[ઓલમ્પિક]] ગોલ્ડ મેડલનો પણ સમાવેશ થાય છે. અગાસી 1999માં ફ્રેન્ચ ઓપનમાં મેળવેલી જીત બાદ, વિમ્બલ્ડનમાં પણ ફાઇનલમાં પહોંચ્યા, જ્યાં તેઓ સામ્પ્રસ સામે સીધા સેટોમાં હારી ગયા.<ref name="greatath"/> વિમ્બલ્ડનમાં મેળવેલી હાર બાદ તેઓ ફરી [[યુએસ ઓપન]]ની ફાઇનલમાં [[ટોડ માર્ટિન]]ને પાંચ સેટની મેચમાં હરાવી જીત મેળવી. અગાસીએ 1999નું વર્ષ વિશ્વના નં. 1 ક્રમાંક પૂર્ણ કર્યુ, અને સામ્પ્રસના સતત છ વર્ષ સુધી (1993-1998) ટોચના સ્થાને રહેવાના વિક્રમનો અંત આણ્યો.<ref name="greatath"/> ત્યારે પ્રથમ વાર એવું બન્યું કે અગાસીએ તે વર્ષ પ્રથમ ક્રમાંકે પૂર્ણ કર્યું. અગાસીએ ત્યાર પછીના વર્ષની શરૂઆત બીજુ ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન ટાઇટલ જીતીને કરી, જેમાં તેમણે સેમિફાઇનલમાં પાંચ સેટમાં સામ્પ્રસને અને ચાર સેટની ફાઇનલમાં [[યેવગેની કાફેલ્નિકોવ]]ને માત આપી.<ref name="greatath"/> 1969માં [[રોડ લેવરે]] ગ્રાન્ડ સ્લેમ મેળવ્યું ત્યાર પછી સતત ચાર ગ્રાન્ડ સ્લેમ ફાઇનલ્સમાં પ્રવેશ કરનારા ત અગાસી પ્રથમ પુરૂષ ખેલાડી હતા.<ref>[[રોજર ફેડરર]] હેઝ સીન્સ ડુપ્લિકેટેડ હીઝ ફિટ, અપીયરીંગ ઇન ટેન કન્ઝીક્યુટિવ ગ્રાન્ડ સ્લેમ ફાઇનલ્સ ફ્રોમ 2005–2007.</ref> તે સમયે અગાસી લેવરની જીત બાદ ફક્ત ચોથા ખેલાડી હતો જેમણે ફક્ત વિમ્બલ્ડન ટાઇટલ સિવાય ગ્રાન્ડ સ્લેમના ચાર ટાઇટલમાંથી ત્રણમાં જીત મેળવી હતી.<ref>[[પેટ સામ્પ્રસે]] 1993 [[વિમ્બલ્ડન]], 1993 [[યુએસ ઓપન]], અને [[1994 ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન]] ટાઇટલ્સ એક સાથે મેળવ્યા. [[જિમ્મી કોનોર્સે]] આ બધી જ સ્પર્ધાઓ 1974માં જીતી હતી, જોકે તે સમયે તે [[ગ્રાસ કોર્ટ્સ]] પર રમાઇ હતી. [[મેટ્સ વિલાન્ડરે]] બધા જીત્યા હતા, પણ 1988માં વિમ્બલ્ડન દરમિયાન તે વર્ષના અંત ભાગમાં વિશ્વના પ્રથમ ક્રમાંકે પહોંચ્યા. ફેડરરે પણ આ સિદ્ધી મેળવી, અને વર્ષ 2004ના અંતે [[ફ્રેન્ચ ઓપન]] સિવાય બધા ગ્રાન્ડ સ્લેમ ટાઇટલ્સ મેળવ્યા તેમજ 2006 અને 2007 દરમિયાન પણ આ સિદ્ધી પ્રાપ્ત કરી. [[રફેલ નડાલે]] 2008 ફ્રેન્ચ ઓપન, 2008 વિમ્બલ્ડન, અને 2009 ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન જીત્યા હતા.</ref> 2000માં પણ અગાસી વિમ્બલ્ડનની સેમિફાઇનલ્સમાં પહોંચ્યા, જેમાં તેઓ રાફ્ટર સામે પાંચ સેટની મેચમાં અંતે હારી ગયા. આ મેચને ઘણા લોકો દ્વારા વિમ્બલ્ડનની સૌથી શ્રેષ્ઠ મેચ માનવામાં આવે છે.<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/wimbledon_history/3742067.stm |title=Classic Matches: Rafter v Agassi |date=2004-05-31 |access-date=2007-10-25 |publisher=BBC Sport}}</ref> [[લિસ્બન]]માં પ્રારંભિક [[ટેનિસ માસ્ટર્સ કપ]]ની શરૂઆતમાં, અગાસીએ સેમિફાઇનલ્સમાં [[મારત સાફિન]]ને 6-3, 6-3થી હરાવીને ટેનિસના ઇતિહાસમાં સૌથી યુવા વયના વિશ્વના નં. 1 બનવાની રશિયાની આશાનો અંત લાવી દીધો. જોકે પાછળથી અગાસી ફાઇનલમાં [[ગુસ્તાવો કુર્ટન]] સામે હારી ગયો અને વિજેતા વિશ્વનો નં. 1 બની ગયો. અગાસીએ [[આર્નૌડ ક્લેમેન્ટ]] સામે સીધા સેટોમાં ફાઇનલમાં જીત મેળવીને 2001માં ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન ટાઇટલ જાળવી રાખ્યું અને જીતથી શરૂઆત કરી.<ref name="greatath"/> તે અગાઉ, તેમણે મોટી સંખ્યામાં ચાહકોની હાજરીમાં રાફ્ટરને (7-5, 2-6, 6-7, 6-2, 6-3)થી હાર આપી અને તે છેલ્લી ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન બની રહી. વિમ્બલ્ડન ખાતે, તેઓ ફરી સેમિફાઇનલ્સમાં મળ્યા, જેમાં અગાસી ખૂબ રોમાંચક મેચમાં રાફ્ટર સામે અંતિમ સેટમાં 8-6થી હારી ગયા. યુએસ ઓપન ખાતેની ક્વાર્ટરફાઇનલ્સમાં, અગાસી સામ્પ્રસ સામેની ઐતિહાસિક<ref>[http://sportsillustrated.cnn.com/tennis/2001/us_open/news/2001/09/05/sampras_agassi બીલિવ ધી હાઇપ]</ref> 3 કલાક, 33 મિનીટ સુધી ચાલેલી મેચમાં સામ્પ્રસ સામે 6–7(7), 7–6(7), 7–6(2), 7–6(5),<ref>[http://sportsillustrated.cnn.com/tennis/2001/us_open/news/2001/09/05/agassi_sidebar_ap અનબ્રેકેબલ]</ref>થી હારી ગયા, જેમાં 48 ગેમની મેચ કોઇ પણ બ્રેક વિના રમવામાં આવી હતી. આ હાર બાદ પણ, અગાસીએ 2001નું વર્ષ વિશ્વના નં. 3 પર પૂર્ણ કર્યુ, અને તેઓ ત્રણ અલગ દાયકાઓમાં<ref>{{Cite web |url=http://www.sportsline.com/tennis/players/playerpage/201490/2006 |title=આર્કાઇવ ક .પિ |access-date=2010-08-30 |archive-date=2007-12-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071224194727/http://www.sportsline.com/tennis/players/playerpage/201490/2006 |url-status=dead }}</ref> ટોચના 10માં સ્થાન સાથે વર્ષ પૂર્ણ કરનાર એક માત્ર પુરૂષ ખેલાડી બની ગયા (1880નો દાયકો - 1988માં વિશ્વના નં. 3 અને 1989માં નં. 7; 1990ના દાયકામાં - 1990નું વર્ષ, વિશ્વના નં. 4 તરીકે અને 1991માં નં. 10, 1992માં નં. 9, 1994 અને 1995માં નં. 2, 1998માં નં. 6 અને 1999માં નં. 1; 2000ના દાયકામાં - 2000ના વર્ષમાં વિશ્વના નં. 6, 2001માં નં. 3, 2002માં નં. 2, 2003માં નં. 4, 2004માં નં. 8 અને 2005). 1984માં 32 વર્ષના કોનોર્સે વિશ્વના નં. 2 ખેલાડી તરીકે પૂર્ણ કર્યું ત્યાર બાદ તેમણે ટોચના ત્રણમાં સ્થાન મેળવનાર સૌથી મોટી ઉંમરના ખેલાડી (31 વર્ષ) બની ગયા.<ref name="atpbio"/> 2002ના વર્ષની શરૂઆત અગાસી માટે નિરાશાજનક રહી, કેમકે ઇજાને કારણે તેમને ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન છોડવી પડી, જેમાં તેઓ બે વાર ચેમ્પિયન રહી ચૂક્યા છે. અગાસી અને સામ્પ્રસ વચ્ચેની અંતિમ મેચ યુએસ ઓપનની ફાઇનલ હતી, જેમાં સામ્પ્રસ ચાર સેટની મેચમાં જીતી ગયો અને તેમની કારકિર્દીની કુલ 34 મેચોમાં સામ્પ્રસ 20-14થી આગળ રહ્યો. આ મેચ સામ્પ્રસની કારકિર્દીની અંતિમ મેચ હતી. અગાસીની યુએસ ઓપનની પૂર્ણાહુતિ, સાથે કી બિસ્કેન, [[રોમ]] અને [[મેડ્રિડ]]માં માસ્ટર્સ સિરીઝમાં મેળવેલી જીતે 2002માં તેને 32 વર્ષ 8 મહિનાની સૌથી મોટી ઉંમરે વિશ્વના નં. 2 પર લાવી દીધા.<ref name="atpbio"/> 2003માં, અગાસીએ ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન ખાતે તેમની કારકિર્દીનું આઠમું (અને છેલ્લું) ગ્રાન્ડ સ્લેમ ટાઇટલ જીત્યું, જેમાં તેમણે ફાઇનલમાં [[રેઇનર શટલર]]ને સીધા સેટોમાં હાર આપી. માર્ચ મહિનામાં, તેમણે કારકિર્દીનુ છઠ્ઠું અને સતત ત્રીજુ [[કી બિસ્કેન]] ટાઇટલ જીત્યું, અને આથી તેમણે પત્ની [[સ્ટેફી ગ્રાફ]]ના આ ટાઇટલ 5 વખત જીતવાના વિક્રમને પાર કર્યો. આ ફાઇનલ તે ટુર્નામેન્ટ તેમનો 18મો સતત વિજય હતો, જેને પગલે 1993-1995નો સામ્પ્રસનો 17 સેટનો અગાઉનો વિક્રમ તૂટી ગયો. (અગાસીની જીતનો સિલસિલો તે ટુર્નામેન્ટમાં તેઓ [[ઓગસ્ટિન કેલેરી]] સામે હાર્યા તે અગાઉ પ્રથમ બે મેચમાં જીત મેળવીને સતત 20 મેચો સુધી ચાલુ રહ્યો.) આ જીત સાથે, અગાસી સૌથી નાની વય (19 વર્ષ) અને સૌથી મોટી વય (32) સાથે કી બિસ્કેન ટુર્નામેન્ટના વિજેતા બની ગયા. 28 એપ્રિલ, 2003ના રોજ, તેમણે [[ક્વીન્સ ક્લબ ચેમ્પિયનશીપ્સ]] ખાતે [[ઝેવિયર મેલિસ્સે]] સામે ક્વાર્ટરફાઇનલમાં જીત મેળવીને વિશ્વના નં. 1નું સ્થાન ફરીથી હાંસલ કર્યું, જેને પગલે તેઓ સૌથી મોટી ઉંમરે ટોચનું સ્થાન હાંસલ કરનાર ખેલાડી બની ગયા, એટીપી રેન્કિંગની શરૂઆત 33 વર્ષ અને 13 દિવસે થઇ હતી. તેમણે વિશ્વના નં. 1નું રેન્કિંગ બે સપ્તાહ માટે જાળવી રાખ્યું અને [[લેટન હેવિટ્ટે]] 12મી મે, 2003ના રોજ આંચકી લીધું. ત્યાર પછી અગાસીએ 16મી જૂન, 2003ના રોજ વિશ્વના નં. 1 ખેલાડીનું સ્થાન પાછું મેળવ્યું, જે તેમણે 7 સપ્ટેમ્બર, 2003 સુધી જાળવી રાખ્યું. સમગ્ર કારકિર્દી દરમિયાન, અગાસીએ કુલ 101 સપ્તાહ સુધી વિશ્વના નં. 1નું સ્થાન જાળવી રાખ્યું હતું.<ref>[http://www.tenniscorner.net/index.php?corner=m&amp;action=stats&amp;stats=no1 વીક્સ એટ નંબર વન]</ref> ઇજાઓને કારણે તેમના પર ઘણી ઇવેન્ટ છોડી દેવાનું દબાણ સર્જાવાથી અગાસીના રેન્કિંગમાં ઘટાડો થયો. તેઓ યુએસ ઓપનની સેમિફાઇનલ્સમાં પહોંચવામાં સફળ રહ્યા જ્યાં તેઓ [[જુઆન કાર્લોસ ફેરેરો]] સામે હારી ગયા અને તેમનો વિશ્વના નં. 1નો ખિતાબ ફેરેરોને ફાળે ગયો. વર્ષના અંતના ટેનિસ માસ્ટર્સ કપ ખાતે, અગાસીએ ફેડરર સામે ફાઇનલમાં હારનો સામનો કર્યો અને વર્ષના અંતે તેઓ વિશ્વના નં. 4ના સ્થાન પર રહ્યા. 33 વર્ષની વયે, તેઓ કોનોર્સ બાદ ટોચના પાંચ ખેલાડીઓમાં સ્થાન પામનારા સૌથી મોટી ઉંમરના ખેલાડી હતા. કોનોર્સ 1987માં 35 વર્ષની વયે વિશ્વના નં. 4 ખેલાડી હતા.<ref name="atpbio"/> === 2004–2006 === 2004માં, અગાસીએ કારકિર્દીના ટોચની કક્ષાના સિંગલ્સ ટાઇટલ્સની સંખ્યા 59 અને એટીપી માસ્ટર્સ સિરીઝ ટાઇટલ્સની સંખ્યા 17 કરતા [[સિનસિનાટીમાં માસ્ટર્સ સિરીઝ ઇવેન્ટ]] જીતી લીધી, જેમાં તેમણે નવ એટીપી માસ્ટર્સ ટુર્નામેન્ટ્સમાંથી સાત અગાઉથી જીતી હતી, જેમાં [[મોન્ટે કાર્લો]] અને [[હેમ્બર્ગ]]ની ટુર્નામેન્ટ અપવાદ હતી. 34 વર્ષી વયે, તેઓ સિનસિનાટી ટુર્નામેન્ટના ઇતિહાસમાં (ટુર્નામેન્ટ 1899માં શરૂ થઇ હતી) બીજા ક્રમના સૌથી મોટી વયના સિંગલ્સ ચેમ્પિયન બન્યા હતા, ફક્ત [[કેન રોઝવોલ]] જ તેમનાથી આગળ હતા જેમણે 1970માં 35 વર્ષની ઉંમરે ટાઇટલ જીત્યું હતું. તેમણે વિશ્વના નં. 8 પર વર્ષ પૂર્ણ કર્યું અને 1988માં 36 વર્ષની વયે વિશ્વના નં. 7 પર રહેનારા કોનોર્સ બાદ ટોચના 10માં સ્થાન મેળવનાર સૌથી મોટી વયના ખેલાડી બન્યા હતા.<ref name="atpbio"/> અગાસી [[લોસ એન્જલસ]] ખાતે [[કન્ટ્રીવાઇડ ક્લાસિક]]માં [[એલેક્સ બોગોમોલોવ]] સામે પ્રથમ રાઉન્ડમાં વિજય મેળવીને [[ઓપન એરા]]માં કારકિર્દીની 800મી જીત મેળવનાર ફક્ત છઠ્ઠા પુરૂષ ખેલાડી બન્યા હતા. અગાસીની વર્ષ 2005ની શરૂઆત ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપનની ક્વાર્ટરફાઇનલમાં ફેડરર સામે હારથી થઇ. અગાસી ઘણી વાર ટુર્નામેન્ટ્સમાં આગળ સુધી પહોંચ્યા, પરંતુ ઘણી મેચોમાં ઇજાને કારણે તેમણે ખસી જવું પડતું હતું. ફ્રેન્ચ ઓપનના પ્રથમ રાઉન્ડમાં [[જાર્કો નિમીનેન]] સામે તેઓ હારી ગયા. તેમણે લોસ એન્જલસમાં તેમનું ચોથું ટાઇટલ જીત્યું અને તેઓ [[રોજર્સ કપ]]ની ફાઇનલમાં પ્રવેશ્યા જેમાં તેઓ વિશ્વના નં. 2 [[રફેલ નડાલ]] સામે હારી ગયા. અગાસી માટે 2005નું વર્ષ યુએસ ઓપન ફાઇનલ તરફની તેમની દોડ માટે સારૂ સાબિત થયું. [[રેઝવેન સબાઉ]] અને [[આઇવો કાર્લોવિક]]ને સીધા સેટોમાં અને [[ટોમેસ બેર્ડિચ]]ને ચાર સેટમાં હરાવ્યા બાદ, અગાસીએ ફાઇનલમાં પહોંચતા પહેલા પાંચ સેટની સતત ત્રણ મેચો જીતી. આ મેચોમાંથી સૌથી નોંધપાત્ર મેચમાં તેમણે ક્વાર્ટરફાઇનલમાં [[જેમ્સ બ્લેક]] સામે મેળવેલી જીતનો સમાવેશ થાય છે, જેમાં તેમણે બે સેટમાં હાર મેળવ્યા બાદ 3-6, 3-6, 6-3, 6-3, 7-6 (6)થી જીત મેળવી હતી. પાંચ સેટ સુધી ચાલેલી અન્ય મેચોમાં ચોથા રાઉન્ડમાં [[ઝેવિયર મેલિસ્સે]] અને સેમિફાઇનલ્સમાં [[રોબી ગિનેપ્રી]] સામેની મેચનો સમાવેશ થાય છે. ફાઇનલમાં, અગાસીનો સામનો ફેડરર સાથે થયો, જે તેનું સતત બીજું યુએસ ઓપન ટાઇટલ અને બે વર્ષમાં છઠ્ઠું ગ્રાન્ડ સ્લેમ ટાઇટલ જીતવા માગતો હતો. ફેડરરે અગાસીને ચાર સેટમાં હાર આપી, છતાં અગાસીએ જ્યારે ત્રીજા સેટ બ્રેક કર્યો ત્યારે ત્યારે જીત અંગે શંકા જાગી હતી. 2005માં [[શાંઘાઇ]]ના ટેનિસ માસ્ટર્સ કપ પહેલા, અગાસીને [[રેક્વેટબોલ]]માં પગની ઘૂંટીમાં ઇજા પહોંચી અને ઘણા અસ્થિબંધનો ફાટી ગયા હતા. તેઓ સપ્તાહો સુધી ચાલી શક્યા ન હતા. જોકે તેમણે ટુર્નામેન્ટમાં રમવાની પ્રતિબદ્ધતા દર્શાવી, જેમાં તેઓ ત્રીજા ક્રમે હતા, અને પ્રથમ રાઉન્ડની રોબિન મેચમાં તેઓ [[નિકોલાય ડેવિડેન્કો]] સામે રમ્યા હતા. અગાસીની રમતમાં અને મુખ્ય સર્વની સામેના બેકહેન્ડમાં નોંધપાત્ર રીતે ઇજાની અસર જોઇ શકાતી હતી, અને તેઓ સીધા સેટોમાં હારી ગયા. તેમણે ટુર્નામેન્ટમાંથી પોતાનું નામ પાછું ખેંચી લીધું. અગાસીએ 2005નું વર્ષ વિશ્વના નં. 7ના સ્થાને પૂર્ણ કર્યું, જે વર્ષના અંતે ટોચના 10 રેન્કિંગમાં 16મી વખત બન્યું હતું, જે કોનોર્સના ટોચના 10માં સૌથી વધુ સ્થાન મેળવવાની સિદ્ધીને સમાન કાર્ય હતું. 2005માં, અગાસી 17 વર્ષ બાદ [[નાઇકી (Nike)]]ને છોડી દીધી અને [[એડિડાસ (Adidas)]] સાથે એન્ડોર્સમેન્ટ સોદો કર્યો.<ref>[http://sports.espn.go.com/sports/tennis/news/story?id=2116135 ESPN - અગાસી સાઇન્સ એડીડાસ ડીલ આફ્ટર લોન્ગ-ટર્મ ડીલ વીથ નાઇકી - ટેનીસ]</ref> નાઇકી (Nike)એ અગાસીને તેના સખાવતી કાર્યોમાં દાન આપવાની ના પાડી હોવાના મુખ્ય કારણોસર તેણે કંપની છોડી હતી અને એડિડાસ (Adidas) તેમ કરવા રાજી હતી. 2006ના વર્ષમાં અગાસીની શરૂઆત નબળી રહી. તેઓ હજુ પણ પગની ઘૂંટીની ઇજામાંથી બહાર આવી રહ્યા હતા અને પીઠ તથા પગના દર્દની પણ તેમને તકલીફ હતી. અગાસીએ ઘૂંટીની ઇજાને કારણે ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપનમાંથી પોતાનું સ્થાન પાછું ખેંચી લીધું, અને તેમની પીઠની ઇજા અને અન્ય દર્દોએ તેમને ઘણી અન્ય ટુર્નામેન્ટ્સમાંથી પોતાનું નામ પાછું ખેંચવા માટે મજબૂર કર્યા, અંતે તેમણે ફ્રેન્ચ ઓપન સહિતની સંપૂર્ણ ક્લે કોર્ટ સિઝન ગુમાવી દીધી. તેને પગલે તેઓ છેલ્લી વાર ટોચના 10 રેન્કિંગમાંથી બહાર આવી ગયા. અગાસી ગ્રાસ કોર્ટ સિઝન માટે પરત ફર્યા અને પહેલા ટ્યુઅન-અપ અને ત્ચાર બાદ [[વિમ્બલ્ડન]]માં રમ્યા. તેઓ ત્રીજા રાઉન્ડમાં વિશ્વના નં. 2 (અને અંતે બીજા સ્થાને રહેલા) [[રફેલ નડાલ]] સામે 7-6(5), 6-2 , 6-4થી હારી ગયા. પરંપરાગત પદ્ધતિની વિરૂદ્ધ, હારી જનારા ખેલાડી, અગાસીની કોર્ટ પર મેચ બાદ મુલાકાત લેવામાં આવી હતી.<ref>{{cite web |url=http://www.msnbc.msn.com/id/13653101 |title=Upsetting day: Agassi, then Roddick ousted |date=2006-06-01|access-date=2007-10-27 |work=Associated Press|publisher=NBC Sports}}</ref> વિમ્બલ્ડન ખાતે, અગાસીએ યુએસ ઓપન બાદ પોતાની નિવૃત્તિના આયોજનની જાહેરાત કરી હતી. અગાસી સમર હાર્ડકર્ટ સિઝનમાં ફક્ત બે ઇવેન્ટમાં રમી શક્યા અને તેઓ લોસ એન્જલસ ખાતેની [[કન્ટ્રીવાઇડ ક્લાસિક]]ની ક્વાર્ટરફાઇનલમાં ચિલીના [[ફર્નાન્ડો ગોન્ઝાલેઝ]] સામે 6-4, 3-6, 7-5થી હારી ગયા. તેના પરિણામે તેઓ યુએસ ઓપનમાં અનસિડેડ રહ્યા. અંતિમ યુએસ ઓપનમાં અગાસીનો ટૂંકો પણ નાટકીય સમય રહ્યો. પીઠના અતિશય દુખાવાને કારણે, અગાસીને પ્રત્યેક મેચ બાદ ફરજિયાતપણે એન્ટી-ઇન્ફ્લેમેટરી ઇન્જેક્શન્સ લેવા પડતા હતા. [[આન્દ્રે પેવલ]] સામેની ચાર સેટની સંઘર્ષમય જીત બાદ, અગાસીએ આઠમા ક્રમાંકિત [[માર્કોસ બઘડાટિસ]]નો બીજા રાઉન્ડમાં સામનો કર્યો, જે અગાઉ [[2006ની ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન]]ની ફાઇનલ અને વિમ્બલ્ડન સેમિફાઇનલ્સમાં પહોચ્યો હતો. અંતિમ સેટમાં યુવાન બઘડાટિસના સ્નાયુઓ ખેંચાઇ જવાથી અગાસી 6-4, 6-4, 3-6, 5-7, 7-5થી જીતી ગયા હતા. તેની અંતિમ મેચમાં, અગાસી 112માં ક્રમાંકિત બિગ-સર્વિંગ જર્મનીના [[બેન્જામિન બેકર]] સામે ચાર સેટની મેચમાં હારી ગયા. મેચ બાદ અગાસીને દર્શકોએ આઠ મિનીટ સુધી ઉભા રહીને માન આપ્યું હતું અને તેણે નિવૃત્તિ સમયની યાદગાર સ્પીચ આપી હતી. === કમાણી === અગાસીએ તેની કારકિર્દી દરમિયાન ઇનામમાં 30 મિલિયન યુએસ ડોલરથી પણ વધારે જીત્યા છે, જે અત્યાર સુધીમાં ફેડરર, સામ્પ્રસ અને નડાલ બાદ ચોથા સ્થાને છે. જાહેરાત દ્વારા પણ તેઓ દર વર્ષે 25 મિલિયન ડોલરની કમાણી કરતા હતા, તે સમયે તેઓ પ્રત્યેક રમતમાં ચોથા ક્રમે હતા. {{Citation needed|date=July 2009}} === નિવૃત્તિ બાદ === [[2006 યુએસ ઓપન]] પછી નિવૃત્તિ લીધી ત્યારથી, અગાસીએ ઘણી સખાવતી હેતુઓ ધરાવતી ટુર્નામેન્ટ્સમાં ભાગી લીધો હતો અને પોતાના અંગત સખાવતી કાર્યોમાં વ્યસ્ત રહ્યા હતા. 5 સપ્ટેમ્બર, 2007ના રોજ, અગાસી [[એન્ડી રોડ્ડિક]]/[[રોજર ફેડરર]]ની [[યુએસ ઓપન]] ક્વાર્ટર-ફાઇનલમાં ઓચિંતા મહેમાન કોમેન્ટેટર બનીને આવ્યા હતા. તેઓ તેમના પત્ની , સ્ટેફી ગ્રાફની સાથે, [[ટિમ હેન્મેન]] અને [[કિમ ક્લાઇસ્ટર્સ]]ની જોડી સામે વિમ્બલ્ડન ખાતે એક પ્રદર્શન મેચ રમ્યા હતા. તેઓ 2009ની સમર સિઝનમાં<ref>[http://sportsillustrated.cnn.com/2009/tennis/02/26/agassi.ap/index.html આન્દ્રે અગાસી વીલ પ્લે ડબ્લ્યુટીટી] SI.com, માર્ચ 1, 2009</ref> [[ફિલાડેલ્ફીયા ફ્રિડમ્સ]] માટે [[વર્લ્ડ ટીમ ટેનિસ]] રમ્યા હતા અને પ્રથમ વાર તેઓ [[આઉટબેક ચેમ્પિયન્સ સિરીઝ]]માં પણ રમ્યા હતા. તેઓ [[સરપ્રાઇઝ, એરિઝોના]] ખાતે [[કેન્સર ટ્રિટમેન્ટ સેન્ટર્સ ઓફ અમેરિકા ટેનિસ ચેમ્પિયનશીપ્સ]] ખાતે રમ્યા હતા, જ્યાં તેઓ અંતિમ મેચમાં [[ટોડ માર્ટિન]] સામે હાર્યા તે અગાઉ ફાઇનલ સુધી પહોંચ્યા હતા.<ref>{{Cite web |url=http://sports.yahoo.com/ten/news?slug=ap-agassi-championsseries&prov=ap&type=lgns |title=આર્કાઇવ ક .પિ |access-date=2021-08-23 |archive-date=2009-10-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091015072013/http://sports.yahoo.com/ten/news?slug=ap-agassi-championsseries&prov=ap&type=lgns |url-status=dead }}</ref> ફાઇનલ સુધીના માર્ગમાં, અગાસીએ ક્વાર્ટર-ફાઇનલ્સમાં [[મિકેલ પર્નફોર્સ]] અને સેમિ-ફાઇનલ્સમાં [[વેન ફરેરા]]ને માત આપી. તેમણે એવી જાહેરાત પણ કરી કે તેઓ પૂર્ણ સમય માટે આ ટુરમાં નહીં રમે, અને તેઓ લાંબા સમયના મિત્ર [[જિમ કુરિયર]]ની ઇચ્છાથી જ આ ટુર્નામેન્ટમાં રમી રહ્યો છે.<ref>[http://www.cbssports.com/tennis/story/12343241 ]</ref> હૈતિમાં આવેલા ભૂકંપના રાહતકાર્યો માટે આન્દ્રે સામ્પ્રસ, ફેડરર અને નડાલ સાથે સખાવતી ટુર્નામેન્ટમાં રમ્યા. 2011ની શરૂઆતમાં, અગાસી તાઇવાનમાં [[મરાત સાફિન]] સાથે [[તેઇપી એરેના]] ખાતે 6 જાન્યુઆરી, 2011ના રોજ અને 8 જાન્યુઆરી, 2011ના રોજ [[કાઓશિંગ એરેના]] ખાતે પ્રદર્શનકારી મેચોની શ્રેણી રમ્યા હતા. == રમતની શૈલી == {{Refimprovesect|date=November 2009}} કારકિર્દીની શરૂઆતમાં, અગાસી ઝડપથી પોઇન્ટ મેળવતા હતા અને નબળા રિટર્નની સામે ડીપ અને હાર્ડ શોટ મારીને અંતે એંગલથી પોઇન્ટ મેળવતા હતા. સર્વિસ સામેના તેના રિટર્ન, બેઝલાઇન ગેમ અને ઝડપથી રમવાની તેમની શૈલી શ્રેષ્ઠ હતી, અને તેની મદદથી જ તેઓ 1992માં વિમ્બલ્ડનનું ટાઇટલ જીતી શક્યા હતા. તેમનો બોલ નેટને અડે તેમ ખૂબ ઓછું બનતું, અને તેમ થાય ત્યારે અગાસીને બોલ જમીનને અડે તે પહેલા ફટકારીને સામેના ખેલાડીને ફટકો મારીને આપવાનું ગમતું. અગાસી બોલને જલ્દી ફટકારીને હંમેશા વિરોધીઓ પર દબાણ ઉભું કરતા અને લાઇન પર શક્તિશાળી બેકહેન્ડ જેવા ડીપ એન્ગલ્સ મારવા માટે જાણીતા હતા. કોર્ટની પાછળ જઇને રમાતી આક્રમક રમત અગાસીની ખસિયત હતી. તેમના વિકાસ દરમિયાન, તેમના પિતા અને નિક બોલેટરીએ આ રીતે જ પ્રશિક્ષણ આપ્યું હતું<ref>ઓપન: આન્દ્રે અગાસી હાર્પરકોલિન્સ 2009</ref>. જ્યારે તેઓ પોઇન્ટ પર નિયંત્રણ ધરાવતા હોય ત્યારે, અગાસી ઘણી વાર જીતની તક આપતા અને પોતાની ભૂલમાં ઘટાડો કરવા પરંપરાગત શોટ મારતા અને વિરોધીને વધારે દોડવા માટે મજબૂર કરતા. અગાસીની સર્વિસ ક્યારેય તેની રમતનો હકારાત્મક ગુણ ન હતી, પરંતુ તેની કારકિર્દી દરમિયાન તેમાં સ્થિર સુધારો થયો અને તે સરેરાશથી વધારે સારી થઇ ગઇ. તેઓ વારંવાર તેમના વિરોધીને કોર્ટની બહાર મોકલવા માટે ડ્યૂસમાં હાર્ડ સ્લાઇસ સર્વનો ઉપયોગ કરતા અને ત્યાર બાદ બીજા કોર્નર પર શોટ મારતા. અગાસીની સર્વિસની ઝડપ આશરે {{convert|110|mph|0|abbr=on}} થી {{convert|125|mph|0|abbr=on}} વચ્ચે હતી. તેમની બીજી સર્વિસ સામાન્ય રીતે 80ની મધ્યમાં ભારે કિક સર્વ હતી. == વ્યક્તિગત અને કૌટુંબિક જીવન == અગાસી 19મી એપ્રિલ, 1997ના રોજ [[અભિનેત્રી]] [[બ્રુક શિલ્ડ્સ]]ને પરણ્યા હતા. ફેબ્રુઆરી 1998માં, ''[[ધી નેશનલ એન્ક્વાયરર]]'' સામે તે દંપતિ વિષે "ખોટા અને બનાવટી" નિવેદનો પ્રકાશિત કર્યા હોવાના આરોપ સાથે કેસ કર્યો હતો, પાછળથી તેને રદ કરવામાં આવ્યો હતો. આ દંપતિએ પાછળથી છુટાછેડા માટે અરજી કરી હતી, જેને 9 એપ્રિલ, 1999ના રોજ મંજુર કરવામાં આવી હતી. 1999ના ફ્રેન્ચ ઓપન ખાતે, અગાસી અને [[સ્ટેફી ગ્રાફ]] આશ્ચર્યજનક વિજેતાઓ રહ્યા હતા, કેમકે તે 1995થી અને તેણી 1996થી ગ્રાન્ડ સ્લેમ ટાઇટલ જીતી શક્યા ન હતા. વિનર્સ બોલ ખાતે તેઓ બીજી વખત એકબીજાને મળ્યા હતા. તેના થોડા સમય બાદ જ તેમણે મળવાની શરૂઆત કરી. તેઓ બંને જૂલાઇ મહિનામાં વિમ્બલ્ડનની ફાઇનલમાં પહોંચ્યા ત્યાર બાદ ગ્રાફે નિવૃત્તિ લઇ લીધી. 22 ઓક્ટોબર, 2001ના રોજ તેઓ લગ્નગ્રંથીથી જોડાઇ ગયા.<ref>[http://abcnews.go.com/Entertainment/story?id=101751&amp;page=1 આન્દ્રે અગાસી અને સ્ટેફી ગ્રાફના લગ્ન]</ref> તેમનો દિકરો જેડન ગિલનો જન્મ ચાર દિવસ બાદ 26 ઓક્ટોબરના રોજ થયો. તેમની દિકરી, જેઝ એલિનો જન્મ 3 ઓક્ટોબર, 2003ના રોજ થયો. આ દંપતિ લાસ વેગાસમાં રહે છે અને ઘણા વેકેશન હોમ્સ ધરાવે છે. અગાસીની મોટી બહેન, રિતાએ ટેનિસ ખેલાડી [[પાંચો ગોન્ઝાલેઝ]] સાથે લગ્ન કર્યા હતા. 1995માં, જ્યારે ગોન્ઝાલેઝ લાસ વેગાસમાં મૃત્યુ પામ્યો ત્યારે અગાસીએ અંતિમ વિધીના નાણાં ચૂકવ્યા. અગાસીના સૌથી નજીકના મિત્ર ગણાતા લાંબા સમયથી સાથે રહેલા ટ્રેનર [[ગિલ રેયઝે]] તેને "ફાધર ફિગર" ગણાવ્યો હતો.<ref>[http://sportsillustrated.cnn.com/features/1999/year_in_review/flashbacks/father_best/ ફાધર ન્યુ બેસ્ટ]</ref><ref>[http://safinhantuchova.blogspot.com/2008/07/papa-gil.html પિટર બોડો બ્લોક: પાપા ગિલ]</ref> આન્દ્રે અગાસીની બીજી બહેન, [http://tennisroundup.com/ofInterest/AgassiCancer.htm ટેમી] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100310014759/http://tennisroundup.com/ofInterest/AgassiCancer.htm |date=2010-03-10 }} પણ તેની માતા બેટ્ટીની જેમ [[સ્તનના કેન્સર]]થી બચી ગઇ હતી. ડિસેમ્બર 2008માં, અગાસીના બાળપણના મિત્ર અને પૂર્વ બિઝનેસ મેનેજર પેરી રોજર્સે 50,000 ડોલરની મેનેજમેન્ટ ફી માટે ગ્રાફ વિરૂદ્ધ અદાલતમાં દાવો માંડ્યો, તેણે એવો દાવો કર્યો હતો કે તેણીએ દેવું કર્યું હતું.<ref>[http://media.lasvegassun.com/media/pdfs/blogs/documents/2008/12/06/Complaint_and_Summons.pdf ''Alliance Sports Management v. Stephanie Graf'' ''[[Las Vegas Sun]]'' ]. પ્રવેશ 23 ઓક્ટોબર 2009</ref><ref>[http://www.lvrj.com/news/35674229.html "Ex-manager for Agassi sues Graf" ''[[Las Vegas Review-Journal]]'' 7 December 2008]. પ્રવેશ 23 ઓક્ટોબર 2009</ref> અગાસીનું [[આત્મચરિત્ર]] ''ઓપન'' ([[જે.આર. મોહરિંજર]]<ref>[http://www.nytimes.com/2009/11/09/books/09book.html?_r=1 "અગાસી બાસ્ક્સ ઇન હીઝ ઓન સ્પોટલાઇટ" જેનેટ મેલિન દ્વારા ''ન્યૂ યોર્ક ટાઇમ્સ'' નવેમ્બર 8, 2009] પ્રવેશ 11 ડિસેમ્બર 2009</ref>ની મદદથી લખવામાં આવેલી) નવેમ્બર 2009માં પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યું હતું. તેમાં, અગાસીએ એવું સ્વીકાર્યું હતું કે તેના ગીચ [[લાંબા વાળ]] ખરેખર [[વીગ]] હતી અને તેમણએ 1997માં [[મેથામ્ફેટામાઇન]]ના ઉપયોગનો પરિક્ષણ હકારાત્મક આવ્યો હતો<ref name="sports.espn.go.com"/><ref>http://www.nydailynews.com/sports/more_sports/2009/10/27/2009-10-27_agassi.html</ref><ref>http://www.nbcwashington.com/news/sports/NATL-Andre-Agassi-Admits-to-Using-Crystal-Meth-66510482.html</ref>. પાછળથી કરેલી આ જાહેરાત સામે પ્રતિક્રિયા આપતા, રોજર ફેડરરે તેને આંચકાજનક અને ઉદાસિન ગણાવી હતી,<ref>[http://sport.repubblica.it/news/sport/tennis-federer-deluso-e-scioccato-da-agassi/3730572.html ]</ref> જ્યારે <ref>http://sport.repubblica.it/news/sport/tennis-doping-bubka-agassi-dovrebbe-essere-punito/3730891</ref>સર્જેજ બુબ્કાએ એવી જાહેરાત કરી હતી કે અગાસીને ગેરલાયક ઠરાવવો જોઇતો હતો.<ref>http://sport.repubblica.it/news/sport/tennis-doping-bubka-agassi-dovrebbe-essere-punito/3730891</ref> અગાસીએ સીબીએસને આપેલી એક મુલાકાતમાં પોતાનો બચાવ કર્યો અને જણાવ્યું કે "તે મારા જીવનનો એવો સમય હતો જ્યારે મારે મદદની જરૂર હતી."<ref>http://www.sportmediaset.mediaset.it/altrisport/articoli/articolo27870.shtml</ref> તેમણે એવી પણ જાહેરાત કરી કે તેઓ તેમના પર રહેલા સતત દબાણને કારણે કારકિર્દી દરમિયાન ટેનિસને નફરત કરતા હતા. તેમણે એવું પણ જણાવ્યું કે તેમના મતે પેટ સામ્પ્રસ "રોબોટિક" હતા.<ref>{{Cite web |url=http://sports.yahoo.com/ten/news?slug=ap-sampras-agassibook&prov=ap&type=lgns |title=આર્કાઇવ ક .પિ |access-date=2021-08-23 |archive-date=2010-01-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100117183132/http://sports.yahoo.com/ten/news?slug=ap-sampras-agassibook&prov=ap&type=lgns |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.guardian.co.uk/sport/2009/oct/29/andre-agassi-hate-tennis|title=Why did Andre Agassi hate tennis?|first=Stuart|last=Jeffries|publisher=[[guardian.co.uk]]|date=2009-10-29|access-date=2010-01-25 | location=London}}</ref> આ પુસ્તક [[ન્યૂ યોર્ક ટાઇમ્સ બેસ્ટ સેલર લિસ્ટ]]<ref>{{cite news| url=http://www.nytimes.com/2009/11/29/books/bestseller/besthardnonfiction.html?ref=bestseller | work=The New York Times | title=Hardcover Nonfiction | date=November 29, 2009 | access-date=March 30, 2010}}</ref>માં #1 પર પહોંચી અને તેને શુભેચ્છાભરી વિવેચનો પ્રાપ્ત થયા.<ref>http://latimesblogs.latimes.com/jacketcopy/2009/11/book-reviews-agassi-mayle-mourlevat-palin.html</ref> અગાસી એક રજિસ્ટર્ડ [[ડેમોક્રેટ]]<ref>{{Cite web |url=http://sportsillustrated.cnn.com/motorsports/nascar_plus/news/2001/02/20/nascar_celebrities |title=હોલિવુડ, સ્પોર્ટ્સ સેલિબ્રીટિઝ નોટ એન સેમ ડોનેશન પેજ |access-date=2010-08-30 |archive-date=2010-08-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100822015403/http://sportsillustrated.cnn.com/motorsports/nascar_plus/news/2001/02/20/nascar_celebrities/ |url-status=dead }}</ref> છે અને તેણે ડમોક્રેટિક ઉમેદવારોને 1,00,000 ડોલરથી વધારે દાનમાં આપ્યા હતા.<ref>{{Cite web |url=http://www.newsmeat.com/sports_political_donations/Andre_Agassi.php |title=આન્દ્રે અગાસીઝ ફેડરલ કેમ્પેઇન કોન્ટ્રીબ્યુશન રિપોર્ટ |access-date=2010-08-30 |archive-date=2011-05-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110514010427/http://www.newsmeat.com/sports_political_donations/Andre_Agassi.php |url-status=dead }}</ref> == દાનવૃત્તિ == અગાસીએ 1994માં આન્દ્રે અગાસી ચેરિટેબલ અસોસિએશનની સ્થાપના કરી હતી, જે લાસ વેગાસના યુવાન લોકોને મદદ કરે છે. બિનઆશ્રિત લોકોને મદદ કરવાના પ્રયત્નો બદલ 1995માં અગાસીને એટીપી આર્થર આશે હ્યુમનિટેરિયન એવોર્ડની નવાજવામાં આવ્યા હતા. વ્યાવસાયિક ટેનિસમાં તે હંમેશા સૌથી વધારે સખાવતી કાર્યો કરનાર અને સમાજ સાથે સંકળાયેલા ખેલાડી તરીકે જાણીતો હતો. તેમણે એવો પણ દાવો કર્યો હતો કે કદાચ તેમની પેઢીનો તે સૌથી વધુ દાન કરનાર ખેલાડી છે.<ref>[http://www.blackvoices.com/black_sports/columnists/roysjohnson/_a/sportsmanperson-of-the-year/20061002123009990001 સ્પોર્ટ્સમેન/પર્સન ઓફ ધી યર]</ref> અગાસીના સખાવતી કાર્યોએ બાળકોને તેમના ખેલાડી તરીકેના ભાવિ સુધી પહોંચવામાં મદદ કરી છે. તેમની બોય્ઝ એન્ડ ગર્લ્સ ક્લબમાં 2,000થી વધારે બાળકોની સંભાળ રાખે છે અને વૈશ્વિક કક્ષાની જૂનિયર ટેનિસ ટીમને પ્રોત્સાહન આપે છે. તેમાં બાસ્કેટબોલ પ્રોગ્રામ (ધી અગાસી સ્ટાર્સ)નો પણ સમાવેશ થાય છે અને ભણતર અને એથ્લેટિક્સ બંને વસ્તુઓને પ્રોત્સાહન આપે છે. 2001માં, અગાસીએ લાસ વેગાસમાં આન્દ્રે અગાસી કોલેજ પ્રિપરેટરી એકેડેમીની<ref>[111] ^</ref> સ્થાપના કરી, જે ક્ષેત્રના જોખમી વિસ્તારમાં રહેતા બાળકો માટેની ટ્યૂશન-ફ્રી ચાર્ટર સ્કૂલ છે. 2009માં, સ્નાતક થઇ રહેલો વર્ગ 100 ટકા ગ્રેજ્યુએશન રેટ અને 100 ટકા કોલેજ એક્સેપ્ટન્સ રેટ ધરાવતો હતો{{Citation needed|date=February 2010}}. અગાસી આન્દ્રે અગાસી ચેરિટેબલ ફાઉન્ડેશન દ્વારા જેને મદદ કરતો હતો તેવા બાળકો સંબંધિત કાર્યક્રમોમાં ક્લાર્ક કન્ટ્રીની ત્યજાયેલા બાળકોને રહેઠાણની સગવડ આપતી સંસ્થા, ચાઇલ્ડ હેવનનો સમાવેશ થાય છે. 1997માં, અગાસીએ ચાઇલ્ડ હેવનને છ રૂમમાં ક્લાસરૂમ ધરાવતી બિલ્ડીંગ દાનમાં આપી હતી, જેને હવે અગાસી સેન્ટર ફોર એજ્યુકેશન નામ આપવામાં આવ્યું છે. તેના ફાઉન્ડેશને આરોગ્યની રીતે નબળા બાળકો માટેના આન્દ્રે અગાસી કોલેજના બાંધકામ માટે પણ 7,20,000 ડોલર આપ્યા હતા. આ 20 પથારીની સવલત ડિસેમ્બર 2001માં ખુલ્લી મુકાઇ હતી અને તેમાં પાછળથી વિકાસ થયો હોય અથવા અપંગ બાળકો અને ચેપી રોગોથી પિડાતા બાળકોને સ્થાન આપવામાં આવ્યું હતું. {{Citation needed|date=May 2009}} 2007માં, અગાસી, [[મહોમ્મદ અલિ]], [[લાન્સ આર્મસ્ટ્રોન્ગ]], [[વોરિક ડન]], [[જેફ ગોર્ડન]], [[મિયા હેમ]], [[ટોની હોક]], [[આન્દ્રે જેગર]], [[જેકી જોયનેર-કેર્સિ]], [[મારિયો લેમિએક્સ]], [[આલોન્ઝ મોર્નીંગ]] અને [[કાર રિપકેન જૂનિયરે]] ચેરિટી [http://www.athletesforhope.org એથ્લેટ ફોર હોપ]ની સ્થાપના કરી હતી,<ref>[http://www.athletesforhope.org/ ]</ref> જે વ્યાવસાયિક એથ્લેટોને સખાવતી કાર્યોમાં ભાગ લેવામાં મદદ કરે છે અને તેમના સમુદાયને મદદ કરવામાં બધા જ લોકોને ટેકો આપવા પ્રોત્સાહિત કરે છે. == સન્માન == 2005માં, ટેનિસ મેગેઝિને 1965થી 2005ના સમયગાળા માટેનો 7મો સૌથી મહાન પુરૂષ ખેલાડી અને બંનેમાં 12મા સૌથી મહાન ખેલાડી તરીકેનો દરજ્જો આપ્યો.<ref name="tennis">{{Cite web |url=http://www.tennis.com/features/40greatest/40greatest.aspx?id=544 |title=Tennis.com: "ટેનીસના ઇતિહાસના 40 સૌથી મહાન ખેલાડીઓ" |access-date=2010-08-30 |archive-date=2006-11-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061112084827/http://www.tennis.com/features/40greatest/40greatest.aspx?id=544 |url-status=dead }}</ref>. == વિક્રમો == * આ વિક્રમો ટેનિસના [[ઓપન એરા]]માં મેળવવામાં આવ્યા હતા. {| class="wikitable" |- bgcolor="#efefef" | width="200"|ગ્રાન્ડ સ્લેમ | વર્ષો | width="200"|વિક્રમ પૂર્ણ કર્યો | width="200"|સમકક્ષ ખેલાડી |- | [[વિમ્બલ્ડન]] <br /> [[યુએસ ઓપન]] <br /> [[ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન]] <br /> [[ઓલમ્પિક]] <br /> [[ફ્રેન્ચ ઓપન]] | align="center"|1992<br />1994<br />1995<br />1996<br />1999 | કેરિયર ગોલ્ડન સ્લેમ | ''એકમાત્ર ખેલાડી'' |- | વિમ્બલ્ડન <br /> યુએસ ઓપન <br /> ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન <br /> ફ્રેન્ચ ઓપન | align="center"|1992<br />1994<br />1995<br />1999 | કેરિયર ગ્રાન્ડ સ્લેમ | [[રોડ લેવર]] <br /> [[રોજર ફેડરર]] <br /> |- | [[ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન]] | align="center"|1995–2003 | 4 જીત એકંદર | [[રોજર ફેડરર]] |- | ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન | align="center"|2000-04 | સતત 26 મેચમાં વિજયી | ''એકમાત્ર ખેલાડી'' |- | ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન | align="center"|2000-03 | ચાર વર્ષમાં ત્રણમાં વિજય | [[રોજર ફેડરર]] |- | ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન | align="center"|2000-01 | સતત 2 ટાઇટલ્સ | [[કેન રોઝવોલ]] <br /> [[ગ્યુલેર્મો વિલાસ]] <br /> [[જોહાન ક્રિક]] <br /> [[મેટ્સ વિલેન્ડર]] <br /> [[સ્ટિફન એડબર્ગ]] <br /> [[ઇવાન લેન્ડલ]] <br /> [[જિમ કુરિયર]] <br /> [[રોજર ફેડરર]] |} '''અન્ય વિક્રમો:''' * એટીપી વર્લ્ડ ટુર માસ્ટર્સ 1000 (અગાઉથી એટીપી માસ્ટર્સ સિરીઝ) ટાઇટલ્સ: 17 (નડાલ: 18 બીદ તરત બીજા) * એટીપી એન્ટ્રી રેન્કિંગમાં સૌથી જૂના ટોચના પુરુષ ખેલાડી: 33 વર્ષ 4 મહિના. == સંદર્ભો == {{Reflist|2}} == વધું વાંચન == * {{cite book |author=Agassi, Mike; Cobello, Dominic; Welsh, Kate |title=The Agassi Story |publisher=ECW Press |location=Toronto |year=2004 |pages= |isbn=1-55022-656-8 |oclc= |doi=}} == વિડીઓ == * ''વિમ્બલ્ડન 2000 સેમિ-ફાઇનલ - અગાસી વિ. રાફ્ટર (2003)'' સ્ટારિંગ: આન્દ્રે અગાસી, પેટ્રિક રાફ્ટર; સ્ટેન્ડીંગ રૂમ ઓન્લી, ડિવીડી રજૂઆતની તારીખ: ઓગસ્ટ 16, 2005, સમય: 213 મિનીટ્સ, ASIN: B000A343QY. * ''ચાર્લિ રોઝ સાથે આન્દ્રે અગાસી (મે 7, 2001)'' ચાર્લિ રોઝ, ઇન્ક., ડીવીડી રજુઆત તારીખ: ઓગસ્ટ 15, 2006, સમય: 57 મિનીટ્સ, ASIN: B000HBL6VO. * ''વિમ્બલ્ડન રેકોર્ડ બ્રેકર્સ (2005)'' સ્ટારિંગ: આન્દ્રે અગાસી, બોરિસ બેકર; સ્ટેન્ડીંગ રૂમ ઓન્લી, ડીવીડી રજુઆત તારીખ: ઓગસ્ટ 16, 2005, સમય: 52 મિનીટ્સ, ASIN: B000A3XYYQ. == વિડીઓ ગેમ્સ == * ''[[આન્દ્રે અગાસી ટેનિસ]]'' [[સ્નેસ (SNES)]], [[સેગા જિનેસીસ]], [[સેગા ગેમ ગિઅર]], [[માસ્ટર સિસ્ટમ]], અને [[મોબાઇલ ફોન]] માટે * ''અગાસી ટેનિસ જનરેશન'' [[PS2]] and [[જીબીએ (GBA)]] માટે * ''સ્મેશ કોર્ટ પ્રો ટુર્નામેન્ટ'' PS2 માટે {{wikiquote}} {{wikinewspar|American tennis player Andre Agassi retires}} == બાહ્ય લિન્ક્સ == * {{ATP|id=A092}} * {{ITF male profile|number=10000009}} * {{DavisCupplayerlink|id=10000009}} * [http://www.sptimes.com/2004/08/01/Sports/For_Agassi__it_s_subs.shtml/ ફોર અગાસી, ઇટ્ઝ સબસ્ટેન્સ ઓવર સ્ટાઇલ] * [http://www.thetennischannel.com/game/players/PlayerProfile.aspx?id=611 TheTennisChannel.com ખેલાડીની પ્રોફાઇલ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070814041836/http://www.thetennischannel.com/game/players/PlayerProfile.aspx?id=611 |date=2007-08-14 }} * [http://www.agassiopen.com agassiopen.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081223052900/http://www.agassiopen.com/ |date=2008-12-23 }} * [http://www.agassifoundation.org/ ધી આન્દ્રે અગાસી ચેરિટેબલ ફાઉન્ડેશન] * [http://www.americanrhetoric.com/speeches/andreagassifarewelltotennis.htm યુ.એસ. ઓપન ખાતે ટેનીસ સ્પિચને ફેરવેલ] * [http://www.americanrhetoric.com/speeches/andreagassistefgrafinduction.htm સ્ટેફિ ગ્રાફ માટે અગાસીનું ટેનિસ હોલ ઓફ ફેમ ઇન્ડક્શન] [[શ્રેણી:1970 જન્મો]] [[શ્રેણી:જીવિત લોકો]] [[શ્રેણી:ટેનિસમાં ડોપિંગના કેસ]] [[શ્રેણી:ફ્રેન્ચ ઓપન ચેમ્પિયન્સ]] [[શ્રેણી:યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ ઓપન ચેમ્પિયન્સ (ટેનિસ)]] [[શ્રેણી:વિમ્બલ્ડન વિજેતાઓ]] [[શ્રેણી:વિશ્વના નં 1 ટેનિસ ખેલાડીઓ]] [[શ્રેણી:ટેનિસ ખેલાડી]] [[શ્રેણી:૧૯૭૦માં જન્મ]] ff23izo1erj82l6gdne1rvi11zlnr1x 0 27634 825666 818221 2022-07-23T03:33:38Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:૧૯૭૦માં જન્મ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Football biography 2 | playername = Alan Shearer | image = [[File:Alan Shearer 2008.jpg|200px]] | fullname = Alan Shearer<ref name="PFA 556">{{cite book | last = Hugman | first = Barry J. | title = The PFA Premier & Football League Players' Records 1946-2005 | publisher = Queen Anne Press | year = 2005 | page = 556 | isbn = 1852916656 }}</ref> | dateofbirth = {{birth date and age|1970|8|13|df=y}}<ref name="PFA 556"/> | cityofbirth = [[Newcastle upon Tyne]] | countryofbirth = England | height = {{height|ft=6|in=0}} <!-- See Talk page for variations--> | position = [[Forward (association football)|Striker]] | youthyears1 = {{0|000}} |youthclubs1 = [[Wallsend Boys Club]] | youthyears2 = 1986–1988 |youthclubs2 = [[Southampton F.C.|Southampton]] | years1 = 1988–1992 |clubs1 = [[Southampton F.C.|Southampton]] |caps1 = 118 |goals1 = 23 | years2 = 1992–1996 |clubs2 = [[Blackburn Rovers F.C.|Blackburn Rovers]] |caps2 = 138 |goals2 = 112 | years3 = 1996–2006 |clubs3 = [[Newcastle United F.C.|Newcastle United]] |caps3 = 303 |goals3 = 148 | totalcaps = 559 |totalgoals = 283 | nationalyears1 = 1990–1992 |nationalteam1 = [[England national under-21 football team|England U21]] |nationalcaps1 = 11 |nationalgoals1 = 13 | nationalyears2 = 1992 |nationalteam2 = [[England B national football team|England B]] |nationalcaps2 = 1 |nationalgoals2 = 0 | nationalyears3 = 1992–2000 |nationalteam3 = [[England national football team|England]] |nationalcaps3 = 63 |nationalgoals3 = 30 | manageryears1 = 2009 |managerclubs1 = [[Newcastle United F.C.|Newcastle United]] }} '''એલન શીયરર''' (જન્મ: [[ઓગસ્ટ ૧૩| તેરમી ઓગસ્ટ]], [[૧૯૭૦]]) બ્રિટનનો નિવૃત્ત [[અસોસિએશન ફુટબોલ|ફૂટબોલર]] છે. તે ઉચ્ચ સ્તરીય ઇંગ્લિશ લીગ ફૂટબોલમાં સાઉથેમ્પ્ટન, બ્લેકબર્ન રોવર્સ, ન્યૂકેસલ યુનાઇટેડ તરફથી તથા ઇંગ્લેન્ડની નેશનલ ટીમમાં સ્ટ્રાઇકર તરીકે રમ્યો છે. તે ન્યૂકેસલ અને પ્રિમિયર લીગ બંનેમાં રેકોર્ડ ગોલસ્કોરર રહ્યો હોવાથી તેની ગણતરી એક મહાન સ્ટ્રાઇકર તરીકે કરવામાં આવે છે. એક રમતવીર તરીકે નિવૃત્ત થયા પછી શીયરર હવે બીબીસી (BBC) ચેનલ સાથે ટેલિવિઝન પંડિત તરીકે કામ કરે છે. પોતાની રમતવીર તરીકેની કારકિર્દીની નિવૃત્તિના આરે શીયરરે યુઇએફએ (UEFA) પ્રો લાયસન્સ મેળવવા માટેના પ્રયત્નો કર્યા અને તેનો મેનેજર બનવાની તમન્ના પણ વ્યક્ત કરી હતી. 2008-09ની સીઝનમાં ન્યૂકેસલ યુનાઇટેડની ટીમને રમતમાંથી બહાર ફેંકાઇ જતી અટકાવવાના પ્રયાસના ભાગ રૂપે તેણે ઇ. સ. 2009માં બીબીસી (BBC) સાથેનું કામ થોડાક સમય માટે છોડી દઇને છેલ્લી આઠ ગેમ માટે ન્યૂકેસલ યુનાઇટેડના મેનેજર બન્યા હતા. જો કે આ પ્રયાસ નિરર્થક રહ્યો હતો. ટાઇન નદી પર આવેલા ન્યૂકેસલના મૂળ વતની, શીયરરે તેની કારકિર્દીની શરૂઆત ઇ. સ. ૧૯૮૮માં ઇંગ્લેન્ડની અગ્રણી ફૂટબોલ ક્લબ સાઉથેમ્પ્ટનથી કરી હતી. તેણે કારકિર્દીની શરૂઆત હેટ્રિક મારીને કરી હતી. સાઉથ કોસ્ટ પર કેટલાક વર્ષો સુધી તે રમ્યો. તે દરમિયાન તે પોતાના રમવાના ક્લાસિક અંદાજ, શક્તિ અને ગોલ સ્કોર કરવાની ક્ષમતાને કારણે ખાસો જાણીતો બન્યો. તેને ટૂંક સમયમાં આંતરરાષ્ટ્રીય બુલાવો આવ્યો અને 1992માં તે બ્લેકબર્ન રોવર્સમાં તબદીલ થયો. શીયરરે ઉત્તર ઇંગ્લેન્ડમાં પણ પોતાનું જોમ દર્શાવ્યું અને પોતાની જાતને એક ખેલાડી તરીકે સાબિત કરી. ઇંગ્લેન્ડ સ્કવોડમાં તે રેગ્યુલર થઇ ગયો અને તેના 34 ગોલના સરવાળાએ 1994-95માં બ્લેકબર્નને પ્રિમિયમ લીગ ટાઇટલ મેળવવામાં મદદ કરી. ઇ. સ. 1994માં તેને ફૂટબોલ રાઇટર્સ એસોસિયેશન પ્લેયર ઓફ ધ યર તરીકે જાહેર કરવામાં આવ્યો અને તે ઇ. સ. 1995માં પીએફએ (PFA) પ્લેયર ઓફ ધ યર એવોર્ડ જીત્યો. 1995-96ની સીઝનમાં પહેલીવાર શીયરરે ચેમ્પિયન્સ લીગમાં ભાગ લીધો અને પ્રિમિયર લીગમાં તે 31 ગોલ સાથે સૌથી વધુ ગોલ કરનાર સ્કોરની પદવી લઇને બહાર આવ્યો. યુરો 1996 ખાતે પણ તે ટોપ સ્કોરર હતો, ઇંગ્લેન્ડ તરફથી તેણે પાંચ ગોલ કર્યા હતા અને 1996-97માં પ્રિમિયર લીગમાં 25 ગોલ સાથે તે ટોપ સ્કોરર બન્યો હતો. યુરો '96 બાદ તેના બાળપણના નાયકો ન્યૂકેસલ યુનાઇટેડને વિશ્વ વિક્રમી £15 મિલિયન મળ્યા. ત્યારબાદ તેની કારકિર્દીના બાકીના વર્ષો તે ન્યૂકેસલ યુનાઇટેડ તરફથી જ રમ્યો. જો કે, તે જ્યારે બ્લેકબર્ન રોવર તરફથી રમતો હતો અને જે સફળતા તેને મળતી હતી એવી સફળતા તેને ક્યારેય મળી ન હતી. શીયરરે ન્યૂકેસલ તરફથી રમીને પ્રિમિયર લીગ અને એફએ (FA) કપમાં રનર્સ અપ મેડલ મેળવ્યું. તો પીએફએ (PFA) પ્લેયર ઓફ ધ યરનો તેનો બીજો ખિતાબ પણ તેને મળ્યો. ઇ. સ. 1996માં ઇંગ્લેન્ડના અને 1999માં ન્યૂકેસલનના કેપ્ટન બન્યા બાદ યુરો 2000 રમીને આંતરરાષ્ટ્રીય ફૂટબોલમાંથી જ્યારે તે નિવૃત્ત થયો ત્યારે તેને દેશના નામે પોતાની 63 દેખાવો અને 30 ગોલ બોલતા હતા. તેના મીડિયા સાથેના કામ ઉપરાંત તેણે રાષ્ટ્રીય અને સ્થાનિક દાન માટે નોંધપાત્ર રકમ ઉભી કરી હતી. આ રકમ રમતગમત અને તેની બહાર પણ ઉભી કરાઇ હતી. શીયરર વિવિધ ઉપલબ્ધિ અને બહુમાન ધરાવે છે જેમાં ઓફિસર ઓફ ધ ઓર્ડર ઓફ બ્રિટિશ એમ્પાયર (ઓબીઇ (OBE)), નોર્થઅમ્બરલેન્ડનો ડેપ્યુટી લેફ્ટનન્ટ, ટાઇન નદી પર આવેલા ન્યૂકેસલનો ફ્રીમેન અને નોર્થઅમ્બ્રીયા અને ન્યૂકેસલ યુનિવર્સિટીના માનદ ડોક્ટર ઓફ સિવિલ લોનો સમાવેશ થાય છે. ==પ્રારંભના વર્ષો== શીયરર 1970માં ન્યૂકેસલના ગોસફોર્થમાં એક કામદાર કુટુંબમાં જન્મેલા. તેમની માતા એન અને પિતા એલન શીયરર હતા. તેમના પિતા મેટલ અને પતરાના કામદાર હતા. પિતાએ જ એલનને નાની વયથી ફૂટબોલ રમવા માટે પ્રોત્સાહિત કર્યો હતો. અને એલન જેમ જેમ શાળાના અભ્યાસમાં આગળ વધતો ગયો તેમ તેમ તેણે ફૂટબોલને પણ આગળ ધપાવ્યો. એલન ગોસફોર્થ સેન્ટ્રલ મિડલ સ્કૂલ અને ગોસફોર્થ હાઇ સ્કૂલમાં ભણ્યા હતા. પોતાની માતૃભૂમિની શેરીઓમાં રમતા રમતાં તે મૂળ મિડફિલ્ડમાં રમતો હતો. કારણકે "તેનો અર્થ તે થયો કે [તે] રમતમાં વધુ ડૂબેલો રહે."<ref name="MIC">{{cite book |title=My Illustrated Career |last=Shearer |first=Alan |year=2007 |publisher=Cassell Illustrated |location=London |pages= 18–50 |isbn=1-84403-586-7}}</ref> શીયરર પોતાની શાળાની ફૂટબોલ ટીમનો કેપ્ટન બન્યો અને સેન્ટ જેમ્સ પાર્કમાં રમાયેલી સેવન એ સાઇડ ટુર્નામેન્ટમાં પોતાની શાળા ન્યૂકેસલ સીટી સ્કૂલ્સને જીતાડવામાં મદદ કરી. ત્યારબાદ તે કિશોરવયે એમેચ્યોર વોલસેન્ડ બોય્સ ક્લબમાં જોડાયો. એ વોલસેન્ડ ક્લબ તરફથી રમતો હતો ત્યારે સાઉથેમ્પ્ટનના સ્કાઉટ જેક હિક્સનની નજર શીયરર પર પડી. તેમને આ છોકરો કંઇક કરી બતાવે તેવો લાગ્યો. અને શીયરરે સાઉથેમ્પ્ટન ક્લબની યુવાન ટીમ સાથે પોતાની ઉનાળુ તાલીમ લીધી. પાછળથી તેણે આ સમયને અને આ તાલિમને "મારા ઘડતર" તરીકે ગણાવ્યો હતો.<ref name="MIC"></ref> સાઉથેમ્પ્ટને એપ્રિલ 1986માં શીયરરને કોન્ટ્રાક્ટ આપ્યો તે પહેલા તે વેસ્ટ બ્રોમવિચ એલ્બોઇન, માન્ચેસ્ટર સીટી અને ન્યૂકેસલ યુનાઇટેડ જેવી ફર્સ્ટ ડિવિઝન ક્લબો સાથે પણ પોતાનું નસીબ અજમાવી ચૂક્યો હતો.<ref name="MIC"></ref> ==ક્લબ કારકિર્દી== ===સાઉથેમ્પ્ટન (1986–1992)=== આ ક્લબમાં બે વર્ષ સુધી યુવાન ટીમ સાથે રમ્યા બાદ શીયરરને મુખ્ય ટીમ સાથે રમવાનો મોકો મળ્યો. સાઉથેમ્પ્ટન તરફથી વ્યાવસાયિક રીતે તે પહેલીવાર 26 માર્ચ 1988ના રોજ રમ્યો. ચેલ્સિયા ખાતે ફર્સ્ટ ડિવિઝન ફિક્ચરમાં તેણે કોઇ ખેલાડીના પૂરક તરીકે રમવાનું આવ્યું.<ref name="ITN199">{{cite book | author=Duncan Holley & Gary Chalk | title=In That Number – A post-war chronicle of Southampton FC | publisher=[[Hagiology Publishing|Hagiology]] | year=2003|pages=199–200 | isbn=0-9534474-3-X}}</ref> ત્યારબાદ બે સપ્તાહ રહીને ધ ડેલ માં તેણે અધિકૃત રીતે રમવાનું શરૂ કર્યું. અને છાપાની હેડલાઇન્સમાં સ્થાન મેળવ્યું. તેણે હેટ્રિક કરી, તેનાથી તેની ટીમને આર્સેનલ સામે 4-2થી જીત મેળવવામાં મદદ મળી. આમ તે 17 વર્ષનો સૌથી યુવાન ખેલાડી બન્યો જેણે 240 દિવસમાં ટોપ ડિવિઝનમાં હેટ્રિક નોંધાવી. તેણે જીમી ગ્રીવ્સનો 30 વર્ષ જૂનો રેકોર્ડ તોડીને રાષ્ટ્રીય સ્તરે નામના મેળવી.<ref name="ITN199"></ref> 1987-88ની સીઝન પૂરી થઇ ત્યારે શીયરરના ખાતામાં પાંચ મેચો સાથે 3 ગોલ બોલતા હતા. અને તેને પોતાનો પહેલો વ્યાવસાયિક કરાર મળ્યો.<ref name="MIC"></ref> આટલી સારી શરૂઆત છતાં શીયરરની કારકિર્દી ધીમી પડી ગઇ. બાદની સીઝનમાં તેણે પોતાની ક્લબ તરફથી ભાગ તો લીધો પણ દસ મેચોમાં એકપણ ગોલ તે ન કરી શક્યો. પોતાની આખી કારકિર્દી દરમિયાન શીયરર તેની તાકાત માટે વખણાયો છે.<ref name="SL">{{cite web|url=http://www.sportinglife.com/football/nationwide1/news/story_get.cgi?STORY_NAME=soccer/06/02/17/SOCCER_Southampton_Nightlead.html|title=Lundekvam Relishing Shearer Battle|access-date=15 August 2008|publisher=Sporting Life|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604215447/http://www.sportinglife.com/football/nationwide1/news/story_get.cgi?STORY_NAME=soccer%2F06%2F02%2F17%2FSOCCER_Southampton_Nightlead.html|archive-date=4 જૂન 2011|url-status=live}}</ref> તેના સાઉથેમ્પ્ટન સાથેના સમય દરમિયાન તેની તાકાત જ બોલ પાછો મેળવવામાં કામ લાગતી અને તેના ટીમના અન્ય સભ્યોને તેનાથી તક સાંપડતી.<ref name="ITN199"></ref> વાઇડ મેન રોડ વોલેસ અને મેટ લી ટીસીઅરની વચ્ચે એકમાત્ર સ્ટ્રાઇકર તરીકે રમીને શીયરરે 1989-90ની સીઝનમાં 26 મેચોમાં 3 ગોલ કર્યા,<ref name="ITN577">{{cite book | author=Holley & Chalk | title=In That Number | publisher= | year=2003|page=577 | isbn= }}</ref> અને તેના પછીની સીઝનમાં 36 ગેમ્સમાં 4 ગોલ કર્યા. સેઇન્ટ્સના અટેકે, તેના દેખાવે તેના ચાહકોમાં તેની નોંધ લેવડાવી અને તેમણે તેને 1991માં પ્લેયર ઓફ ધ યર બનાવવા માટે મત આપ્યા.<ref name="MIC"></ref><ref name="ITN577"></ref> તેના અન્ય સ્ટ્રાઇકર મેટ લી ટીઝર સાથેની ભાગીદારીએ આંતરરાષ્ટ્રીય કક્ષાએ સફળતા માટે માર્ગ મોકળો કર્યો.<ref name="MIC"></ref><ref>{{cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4158/is_/ai_n13966011|title=Chance for Le Tissier to repay Venables |publisher=Independent |date=15 February 1995|access-date=10 December 2008}} {{Dead link|date=August 2010|bot=RjwilmsiBot}}</ref> 1991ના ઉનાળામાં ફ્રાન્સના ટુલોનમાં રમાઇ રહેલી એક આંતરરાષ્ટ્રીય હરિફાઇમાં શીયરર ઇંગ્લેન્ડ નેશનલ અંડર 21 ફૂટબોલ સ્કવોડનો સભ્ય હતો. શીયરર એ ટુર્નામેન્ટનો હીરો હતો. તેણે 4 ગેમ્સમાં 7 ગોલ્સ કર્યા હતા.<ref name="ITN577"></ref> 1991-92ની સીઝનમાં શીયરરનો દેખાવ રાષ્ટ્રીય સ્તરે પ્રસિદ્ધિ અપાવનારો હતો. સેઇન્ટ્સ માટે તેણે 41 મેચોમાં 13 ગોલ કર્યા અને તેને ઇંગ્લેન્ડની ટીમમાં સ્થાન મળ્યું;<ref name="NUFC">{{cite web|url=http://web.archive.org/web/20080206025703/http://www.nufc.premiumtv.co.uk/page/Profiles/0,,10278~5962,00.html|title=Profile - Alan Shearer|access-date=24 July 2008|publisher=Newcastle United F.C|archive-date=6 ફેબ્રુઆરી 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080206025703/http://www.nufc.premiumtv.co.uk/page/Profiles/0,,10278~5962,00.html|url-status=live}}</ref> તેણે પોતાના પહેલા દેખાવ વખતે જ સ્કોર કર્યો<ref name="farewell">{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/euro2000/teams/england/799370.stm|title=Sad Farewell for Shearer |access-date=15 August 2008|publisher=BBC Sport|date=20 June 2000}}</ref> અને માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ સુધી તેની ખ્યાતિ પહોંચી.<ref name="MIC"></ref> 1992ના ઉનાળા દરમિયાન સાઉથેમ્પ્ટનનો મેનેજર ઇઆન બ્રેનફૂટ "ઇંગ્લિશ ફૂટબોલનો સૌથી વધુ જાણીતો મેનેજર" બન્યો. તે એવી ક્લબોના ટેલિફોન કોલ લીધા કે જેઓ તેમની ઇચ્છા નથી તેવા ખેલાડીઓ સાથે ભાવતાલ કરવાનો અને રોકડનો પ્રયાસ કરી રહયા હોય છે. જોકે, બ્રેનફૂટે સ્વીકાર્યું હતું કે આ વેચાણ ટાળી શકાય તેમ ન હતું. તેણે દાવો કર્યો હતો કે "જે કંઇ પણ થયું પરંતુ અમે મોખરાની સ્થિતિમાં છીએ" <ref name="ITN224">માં ટંકાયેલું{{cite book | author=Holley & Chalk | title=In That Number | publisher= | year=2003|page=224 | isbn= }}</ref> દરમિયાનમાં શીયરરને 36 લાખ યુરો ફી સાથે બ્લેકબર્ન રોવરને વેચવામાં આવ્યો. કરારના ભાગરૂપે ડેવિડ સ્પીડી અનિચ્છાએ ધ ડેલમાં ગયો. બ્રેનફૂટના "મોખરાની સ્થિતિમાં" હોવાના દાવા છતાં સેઇન્ટસ કરારમાં "સેલ-ઓન ક્લોઝ" સમાવી શક્યા ન હતા.<ref>{{cite book | author=Holley & Chalk | title=In That Number | publisher= | year=2003|page=224 | isbn= }}</ref> સાઉથેમ્પ્ટન ટીમ સાથેના તેના ચાર વર્ષ દરમિયાન શીયરર 158 ગેમ્સ રમ્યો હતો અને તેમાં તેણે 43 ગોલ કર્યા હતા.<ref name="ITN577"></ref> ===બ્લેકબર્ન રોવર્સ (1992–1996)=== તે ઉનાળામાં ઇંગ્લેન્ડ યુરો 1992 ગ્રૂપ તબક્કામાં પ્રગતી નોંધાવવામાં નિષ્ફળ રહ્યું હતું અને શીયરરે માત્ર એક ગોલ વગરની મેચ રહી હતી તેમ છતાં<ref name="S">{{cite web|url=http://www.thefa.com/England/SeniorTeam/NewsAndFeatures/Postings/England_AtoZ_S.htm|title=S is for Shearer|access-date=2008-08-13|publisher=The Football Association|date=2007-07-18}}</ref> બ્લેકબર્ન રોવર્સની £3.3 મિલિયનની વિક્રમી બિડમાં બ્રિટીશ ટ્રાન્સફર થઇ હતી.<ref name="gem">{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/1390656.stm|title=Shearer the Geordie gem|access-date=2008-08-05|publisher=BBC Sport|date=2001-06-15}}</ref> માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડના મેનેજર એલેક્સ ફર્ગ્યુસનને પણ શીયરરમાં રસ હતો પરંતુ બ્લેકબર્નના મદદગાર જેક વોકરના મિલિયન પાઉન્ડ સેઇન્ટ્સ પાસેથી સ્ટ્રાઇકર ખરીદવા માટે પુરતા હતા. અને શીયરર 1992ના ઉનાળામાં ઇવૂડ પાર્કમાં ગયો.<ref name="MIC2">{{cite book|title=My Illustrated Career|last=Shearer|first=Alan|year=2007 |publisher=Cassell Illustrated |location=London |pages= 56–70|isbn=9781844035861}}</ref> તેની બ્લેકબર્ન સાથેની પહેલી સીઝન મિશ્ર હતી. કેમ કે, તેની ઇજાને કારણે તે અડધી મેચો તો રમી નહોતો શક્યો. 1992ની ડિસેમ્બરમાં લિડ્સ યુનાઇટેડ સામેની મેચમાં તેના જમણા એન્ટિરીયર ક્રુસિયેટ સ્નાયુમાં ઇજા થઇ હતી. તેમ છતાં તે જેમાં રમ્યો તેમાં તેણે 21 ગેમ્સમાં 16 ગોલ કર્યા હતા.<ref name="NUFC"/> આ સીઝનમાં શીયરર ઇંગ્લેન્ડનો પણ નિયમિત ખેલાડી બની ગયો અને તેણે તેનો બીજો આંતરરાષ્ટ્રીય ગોલ નોંધાવ્યો. 1994 ફિફા (FIFA) વર્લ્ડ કપમાં નવેમ્બર મહિનામાં તેમણે તૂર્કી સામે 4-0થી જીત મેળવી હતી. જો કે, શીયરરના ઘાવને કારણે તેણે અમુક મેચો છોડવી પડી અને ખરાબ ફોર્મને કારણે તેઓ ઇંગ્લેન્ડ વર્લ્ડ કપમાં પસંદગી ના પામ્યા.<ref name="MIC"></ref> 1993-94ની સીઝનમાં શીયરર ફરીથી જોશમાં આવ્યો. તેણે બ્લેકબર્નને પ્રિમિયર લીગની રનર-અપ ટીમ બનવા સુધી પહોંચાડતા 40 મેચોમાં 31 ગોલ કર્યા.<ref name="NUFC"/> ક્લબ માટે તેણે કરેલા દેખાવને પગલે તેને તે સીઝનના ફૂટબોલ રાઇટર્સ એસોસિયેશન ફૂટબોલર ઓફ ધ યરથી નવાજવામાં આવ્યો.<ref>{{cite web|url=http://www.footballwriters.co.uk/awards/footballer-of-the-year/|title=FWA FOOTBALLER OF THE YEAR AWARD|access-date=2008-07-25|publisher=Football Writers' Association|archive-date=2008-09-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20080919074938/http://www.footballwriters.co.uk/awards/footballer-of-the-year/|url-status=dead}}</ref> આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે ઇંગ્લેન્ડ 1994ની વર્લ્ડકપ ફાઇનલ જીતી શક્યું નહીં.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport3/worldcup2002/hi/history/newsid_1632000/1632224.stm|title=USA 1994|access-date=2008-08-13|publisher=BBC Sport|date=2002-04-17}}</ref> પણ શીયરરે સ્થાનિક સ્તરનો આજ સુધીનો સૌથી સફળ ખેલાડી બનવા તરફ પ્રયાણ કરતાં પહેલા આંતરરાષ્ટ્રીય ફૂટબોલમાં વધુ ત્રણ ગોલ મારીને ફૂટબોલ જગતમાં પોતાનું નામ બનાવી લીધું હતું.<ref name="MIC2"></ref> 1994-95 સીઝન માટે ક્રીસ સટનના આગમને બ્લેકબર્ન ખાતે મજબૂત હુમલા ભાગીદારી સ્થાપી. 1994-95ની સીઝનમાં બંનેની મજબુત એટેક કરનારી ભાગીદારીથી શીયરરની લીગે 34 ગોલ કર્યા.<ref name="rec">{{cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4158/is_20070921/ai_n20524754|title=today's top 20: most Premier League goals in a season (1992-2007)|access-date=2008-07-26|publisher=''The Independent''|date=2007-09-21|archive-date=2008-12-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20081206163046/http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4158/is_20070921/ai_n20524754|url-status=dead}}</ref><ref name="rec2">{{cite web|url=http://www.premierleague.com/page/History/0,,12306,00.html|title=A History of the Premier League|access-date=2008-07-28|publisher=Premier League|archive-date=2011-11-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20111118121453/http://www.premierleague.com/page/History/0%2C%2C12306%2C00.html|url-status=dead}}</ref> તેમાં સટનના 15 ગોલ સામેલ હતા. તેમની આ ભાગીદારીએ સ્થાનિક ફૂટબોલનો ઇતિહાસ પલટાવી દીધો. બંનેની આ રમતથી એ વખતની સીઝનના છેલ્લા દિવસે જીતના કાયમી દાવેદાર એવા માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડને હરાવીને તેમની ક્લબ લેન્કશાયર પ્રિમિયર લીગની વિજેતા બની ગઇ.<ref>{{cite web|url=http://www.premierleague.com/page/1994/95Season/0,,12306~1076334,00.html|title=1994/95|access-date=2008-08-02|publisher=Premier League|archive-date=2008-05-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20080514133341/http://www.premierleague.com/page/1994/95Season/0%2C%2C12306~1076334%2C00.html|url-status=dead}}</ref> અને આ બંનેની જુગલજોડીને "સાસ" (SAS)(શીયરર અને સતન) એવું હુલામણું નામ મળ્યું.<ref name="MIC2"></ref> પ્રિમિયર લીગનો ખીતાબ જીત્યા બાદ અખબારોએ જ્યારે શીયરરને પૂછ્યું કે તેઓ પોતાની આ જીત કઇ રીતે ઉજવશે ત્યારે શીયરરે કહ્યું કે "બધા બંધનો દૂર કરીને".<ref>{{cite news|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/columnists/simon_barnes/article707644.ece|title=A modest end befits Shearer, the extra-ordinary man who painted a masterpiece from creosote|access-date=2009-03-10|date=2006-04-21|publisher=The Times | location=London | first=Simon | last=Barnes}}</ref> શીયરરે યુરોપિયન ફૂટબોલનો સ્વાદ પણ એ જ વખતે યુઇએફએ (UEFA) કપમાં ચાખ્યો અને તેને સ્કોર કરવાનો મોકો ન મળ્યો. કેમ કે બ્લેકબર્ન પહેલા જ રાઉન્ડમાં બહાર નીકળી ગઇ. સ્વિડનની ટ્રેલેબોર્ગ એફએફ સામે તેઓ હારી ગયા.<ref>{{cite web|url=http://www.uefa.com/competitions/uefacup/history/season=1994/round=651/index.html|title=UEFA Cup First Round|access-date=2008-08-02|publisher=UEFA|archive-date=2008-09-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20080917152112/http://www.uefa.com/competitions/uefacup/history/season=1994/round=651/index.html|url-status=dead}}</ref> ક્લબ માટેના તેના પ્રયત્નોને કારણે તેને 1995માં પીએફએ (PFA) પ્લેયર્સ પ્લેયર ઓફ ધ યરનો એવોર્ડ આપવામાં આવ્યો.<ref name="PFA">{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/main.jhtml?xml=/sport/2008/04/27/sfnpas127.xml |title=PFA Player of the Year winners 1974-2007 |access-date=2008-07-21 |publisher=''The Daily Telegraph'' |location=London |first=Emily |last=Benammar |date=2008-04-27 |archive-date=2008-06-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080602025512/http://www.telegraph.co.uk/sport/main.jhtml?xml=%2Fsport%2F2008%2F04%2F27%2Fsfnpas127.xml |url-status=dead }}</ref> જો કે, બાદના વર્ષમાં ક્લબ પોતાનું ટાઇટલ જાળવી શકી નહીં, પણ શીયરર ફરીથી પ્રિમિયર લીગ ટોપ સ્કોરર તરીકેનું સ્થાન જાળવી શક્યો. હવે તેના ગોલની સંખ્યા 31 હતી જે તેણે 35 ગેમ્સમાં કર્યા હતા.<ref name="rec"></ref><ref name="rec2"></ref><ref name="PL96">{{cite web|url=http://www.premierleague.com/page/1995/96Season|title=Season 1995/96|access-date=2008-07-22|publisher=Premier League|archive-date=2011-10-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20111030075007/http://www.premierleague.com/page/1995/96Season|url-status=dead}}</ref> તે વખતે બ્લેકબર્ન લીગમાં સાતમા સ્થાને રહી. અગાઉની સીઝનની પહેલી પાયરીની આ ક્લબને ચેમ્પિયન્સ લીગમાં રમવાનો પણ મોકો મળ્યો. પણ ચેમ્પિયન્સ લીગની છ મેચોમાં શીયરરે જે ગોલ કર્યો હતો તે રોઝનબોર્ગ સામેની 4-1ની જીતમાં ફાઇનલ ફિક્સ્ચર વખતે કરાયેલો પેનલ્ટી શોટ હતો.<ref name="MIC2"></ref> આ જૂથમાં બ્લેકબર્ન ત્રીજા સ્થાને રહી અને આગળના તબક્કે તે રમી શકી નહીં.<ref>{{cite web|url=http://www.uefa.com/competitions/ucl/history/season=1995/round=70/group=12.html|title=UEFA Champions League Group B|access-date=2008-08-07|publisher=UEFA|archive-date=2008-09-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20080915082355/http://www.uefa.com/competitions/ucl/history/season=1995/round=70/group=12.html|url-status=dead}}</ref> શીયરરનો આંતરરાષ્ટ્રીય સ્ટ્રાઇક રેટ પણ નબળો પડી ગયો હતો. યુરો 96 રમ્યો ત્યાં સુધી તેણે એકપણ ગોલ કર્યો ન હતો.<ref name="MIC2"></ref> તેની ક્લબની ત્રણ ફાઇનલ મેચો તેણે ઇજાને કારણે ગુમાવવી પડી. પણ તે ઇંગ્લેન્ડની યુઇએફએ (UEFA) યુરોપિયન ચેમ્પિયનશીપ કેમ્પેઇનમાં રમવા સુધી સાજો થઇ ગયો. ===ન્યૂકેસલ યુનાઇટેડ (1996–2006)=== યુરો 96 રમ્યા બાદ માન્ચેસ્ટર ફરીથી શીયરરને સાઇન કરવા માગતું હતું અને તેણે તેના માટે ઘણાં પ્રયત્નો કર્યા. શીયરરે જણાવ્યું હતું કે ક્લબના મેનેજર એલેક્સ ફરગ્યુસન સાથે વાતચીત કર્યા બાદ તે આ કરાર કરવા માટે મહદ્અંશે તૈયાર હતો. પણ બ્લેકબર્ન રોવરના માલિક જેક વોલર માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ સાથે શીયરરનો સોદો કરવા તૈયાર ન હતા.<ref>{{cite web|url=http://www.nationalfootballmuseum.com/pages/fame/Inductees/alanshearer.htm|title=National Football Museum|publisher=National Football Museum|access-date=2010-10-21|archive-date=2008-08-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20080804140236/http://www.nationalfootballmuseum.com/pages/fame/Inductees/alanshearer.htm|url-status=dead}}</ref> આખરે, 30 જુલાઇ 1996ના રોજ શીયરરની માતૃભૂમિની ક્લબ ન્યૂકેસલ યુનાઇટેડે જ શીયરર માટે 150 લાખ પાઉન્ડની વિશ્વ વિક્રમ બોલી લગાવી તેનું સંચાલન શીયરર જેને હીરો માનતો હતો તે કેવિન કીગન<ref name="MIC"></ref>કરતો હતો. શીયરર ન્યૂકેસલમાં પાછો ફર્યો<ref name="IHT">{{cite web |url=http://www.iht.com/articles/1996/07/30/soccer.t_3.php |title=Newcastle United Pays Record $23 Million for Shearer |author=Rob Hughes |access-date=2008-07-21 |publisher=International Herald Tribune |date=1996-07-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110927115014/http://www.iht.com/articles/1996/07/30/soccer.t_3.php |archive-date=2011-09-27 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/htmlContent.jhtml?html=/archive/1996/07/30/nshear30.html |title=Shearer is going home for £15m |author=Colin Randall |access-date=2008-07-21 |publisher=''The Daily Telegraph'' |date=1996-07-30 |location=London |archive-date=2005-03-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20050312181351/http://www.telegraph.co.uk/htmlContent.jhtml?html=%2Farchive%2F1996%2F07%2F30%2Fnshear30.html |url-status=dead }}</ref> શીયરરે 17 ઓગસ્ટ 1996ના રોજ એવર્ટન ખાતે લીગમાં ન્યૂકેસલ તરફથી શરૂઆત કરી,<ref>{{cite web|url=http://www.newcastle-online.com/nufcplayers/alanshearer.shtml|title=Alan Shearer Profile (NUFC Player Profiles)|access-date=2008-08-13|publisher=Newcastle Online|archive-date=2008-07-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20080725074149/https://www.newcastle-online.com/nufcplayers/alanshearer.shtml|url-status=dead}}</ref>આખી સીઝન દરમિયાન તેણે તેની આગવી રમત અને ફોર્મ જાળવી રાખ્યું. સતત ત્રીજી સીઝનમાં તે પ્રિમિયર લીગના ટોપ સ્કોરર તરીકે ઉભરી આવ્યો. તેણે 31 પ્રિમિયર લીગ ગેમ્સમાં 25 ગોલ કર્યા,<ref name="PL96"></ref><ref name="PL97">{{cite web |url=http://www.premierleague.com/page/1996/97Season/0,,12306~1077104,00.html |title=Season 1996/97 |access-date=2008-07-21 |publisher=Premier League |archive-date=2008-06-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080625020841/http://www.premierleague.com/page/1996/97Season/0%2C%2C12306~1077104%2C00.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.premierleague.com/page/1994/95Season|title=Season 1994/95|access-date=2008-07-22|publisher=Premier League|archive-date=2008-09-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20080916120414/http://www.premierleague.com/page/1994/95Season|url-status=dead}}</ref>એટલું જ નહીં, ઇજાના કારણે તેણે સાત મેચો ગુમાવવી પડી છતાં તે પીએફએ (PFA) પ્લેયર ઓફ ધ યરનો<ref name="PFA"></ref> ખિતાબ પણ ફરી જીત્યો. જો કે, લીગનો ખિતાબ તો ક્લબથી દૂર રહ્યો હતો. તે સતત બીજા વર્ષે બીજા સ્થાને આવી. આ દરમિયાન કીગન સીઝનની અધવચ્ચેથી બહાર નીકળી ગયો હતો.<ref name="PL97"></ref> શીયરરને ફરી ઇજા થઇ. આ વખતે તેને ગુડીસન પાર્કમાં મેચ પહેલાનું સેશન રમતી વખતે ઘૂંટણમાં ઇજા થઇ. તેને કારણે 1997-98ની સીઝનમાં તે 17 ગેમ્સમાં માત્ર બે જ ગોલ કરી શક્યો. તેની ઇજાની ક્લબના દેખાવ પર અસર થઇ હતી અને ન્યૂકેસલ લીગમાં 13માં ક્રમે પહોંચી હતી. જો કે, યુનાઇટેડે (હવે શીયરરના બ્લેકબર્ન ખાતેના જૂના બોસ કેની ડાલ્ગીશ દ્વારા સંભાળાતી) એફએ (FA) કપમાં સારો દેખાવ કર્યો. સેમી ફાઇનલની જીત દરમિયાન શીયરરે શેફિલ્ડ યુનાઇટેડ સામે ટીમને જીતાડનારો ગોલ કર્યો. તેને કારણે ટીમ ફાઇનલમાં પહોંચી. વેમ્બલી ખાતે ટીમને સ્કોરશીટ મળે તેમ ન હતી. તેને કારણે તે આર્સેનલની સામે 2-0થી હારી ગઇ.<ref>{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/htmlContent.jhtml?html=/archive/1998/05/17/sfgars17.html |title=Double time for Arsenal earns Wenger rich reward |access-date=2008-07-21 |publisher=''The Daily Telegraph'' |date=1998-05-17 |location=London |archive-date=2008-05-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080527220016/http://www.telegraph.co.uk/htmlContent.jhtml?html=%2Farchive%2F1998%2F05%2F17%2Fsfgars17.html |url-status=dead }}</ref> [[File:Alan Shearer 1998 (2).jpg|right|thumb|એફએ (FA) કપ ફાઇનલમાં 1998માં હાર્યા બાદ એલન શીયરર]] લીસેસ્ટર સીટી સામેની રમતમાં બનેલા એક બનાવને કારણે એફએ (FA) દ્વારા શીયરર પર ગેરવર્તણૂંકનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો,<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/sport/football/88739.stm|title=Shearer charged with misconduct|access-date=2008-08-05|publisher=BBC Sport|date=1998-05-07}}</ref> માધ્યમોએ દાવો કર્યો હતો કે વીડીયો ટેપમાં ચોખ્ખું દેખાય છે કે શીયરરે એક પડકાર બાદ નીલ લેનનને જાણી જોઇને માથામાં ઇજા પહોંચાડી હતી.<ref>{{cite web|url=http://soccernet.espn.go.com/columns/story?id=337283&root=extratime&cc=5739|title=10 of the worst...Fouls|access-date=2008-08-05|publisher=ESPN Soccernet|date=2005-07-27|archive-date=2008-12-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20081206164358/http://soccernet.espn.go.com/columns/story?id=337283&root=extratime&cc=5739|url-status=dead}}</ref> એ વખતની રમતના રેફ્રીએ શીયરર સામે કોઇ પગલાં લીધા નહીં અને ઘાયલ થયેલા ખેલાડીએ જ શીયરરના પક્ષમાં ચૂકાદો આપતાં એફએ (FA) દ્વારા તેને દરેક આરોપમાંથી મુક્ત કરવામાં આવ્યો.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/sport/football/91721.stm|title=Shearer cleared in boot row|access-date=2008-08-05|publisher=BBC Sport|date=1998-05-12}}</ref> ફૂટબોલ એસોસિયેશનના ભૂતપૂર્વ પ્રમુખ ગ્રેહામ કેલી કે જેમણે શીયરર સામે આરોપ મૂક્યા હતા તેમણે પોતાની આત્મકથામાં જણાવ્યું હતું કે જો શીયરર પર કોઇપણ જાતના આરોપો મૂકવામાં આવશે તો તે 1998નો વર્લ્ડ કપ નહીં રમે તેવી ધમકી તેણે આપી હતી. જો કે, શીયરરે આ વાતનો ઇન્કાર કર્યો હતો.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/sport/football/441003.stm|title=Shearer hits out at Kelly |access-date=2008-08-05|publisher=BBC Sport|date=1999-09-07}}</ref> ત્યારપછી બધી ઇજાઓમાંથી પાછા બેઠા થઇ ગયેલા શીયરરને 1998-99ની સીઝનમાં પોતાના ગત વર્ષના ગોલ સરભર કરવાનો મોકો મળ્યો. તેણે 30 લીગ ગેમ્સમાં 14 ગોલ કર્યા. ન્યૂકેસલને 13 વર્ષ પૂરાં થયાં અને સીઝન ચાલતી હતી તે દરમિયાન જ કેની ડગ્લીશની જગ્યાએ રુડ ગુલીટ આવ્યા.<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/sport/football/fa_carling_premiership/159285.stm |title=Gullit named Newcastle boss |access-date=2008-07-21 |publisher=BBC Sport |date=1998-08-27}}</ref> શીયરરે ન્યૂકેસલને સતત બીજા વર્ષે એફએ (FA) કપ ફાઇનલ સુધી પહોંચવામાં મદદ કરી અને ત્યાર પછીની યુઇએફએ (UEFA) કપની સીઝનમાં પણ. જો કે, તેઓ ફરી એકવાર આ કપ હારી ગયા. આ વખતે તેઓ ટ્રેબલનો પીછો કરી રહેલી માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ સામે 2-0થી હાર્યા. ઉપરાંત મેનેજરમાં કરવામાં આવેલા બદલાવને કારણે 1999-2000ની અન્ય સીઝન પર પણ અસર પડી. રુડ ગુલિટે રાજીનામું આપી દીધું અને તેની જગ્યા લીધી 66 વર્ષના બોબી રોબસને.<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/sport/football/436390.stm |title=Robson takes Newcastle hotseat |access-date=2008-07-21 |publisher=BBC Sport |date=1999-08-03}}</ref> ગુલિટની વિદાયની સાથે સાથે તેણે સન્ડરલેન્ડ સામેની મેચમાં શીયરરને મુખ્ય લાઇનમાં ન રાખવાનો નિર્ણય પણ ગયો. આ મેચમાં તેમની ક્લબ 2-0થી હારી. ગુલિટે શીયરરને કેપ્ટનની પદવી આપી હતી છતાં ક્લબના કપ્તાન અને મેનેજર વચ્ચે ઝઘડા અને મતભેદ હોવાની વાતો ઉઠતી હતી. ગુલિટના નિર્ણયથી તેમની ક્લબના ફેન ખુબ જ નિરાશ હતા અને તેના જવા સાથે નવી સીઝનની દુઃખી શરૂઆત થઇ.<ref>{{cite news |url=http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4158/is_19990827/ai_n14243066 |title=Shearer's Doom Army at the gates of Gullit |access-date=2008-07-21 |author=Guy Hodgson |publisher=''The Independent'' |date=1999-08-27}}</ref> ગુલિટ અને શીયરર વચ્ચેના આ મતભેદને બાદમાં ગુલીટે પુષ્ટિ આપી હતી અને તેણે સ્ટ્રાઇકરને કહ્યું હતું કે, "...આટલું વધુ પડતું રેટિંગ આપેલો રમતવીર મેં આજસુધી નથી જોયો."<ref>{{cite news|url=http://www.independent.co.uk/sport/football/premier-league/how-a-toon-totem-lived-the-dream-475291.html|title=How a Toon totem lived the dream|date=2006-04-23|publisher=''The Independent''|access-date=2008-12-27|location=London|first=Simon|last=Turnbull|archive-date=2011-09-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20110913031926/http://www.independent.co.uk/sport/football/premier-league/how-a-toon-totem-lived-the-dream-475291.html|url-status=dead}}</ref> રોબસને સુકાન સંભાળ્યું તેમ છતાં ક્લબને મિડ-ટેબલથી ઉપર ઉઠવા માટે ઘણો સંઘર્ષ કરવો પડ્યો. શીયરરે આમ તો એક જ લીગ ગેમમાં ભાગ ન હતો લીધો. તેણે 23 ગોલ કર્યા હતા.<ref name="NUFC"/> ન્યૂકેસલ એફએ (FA) ક્બલ સેમીફાઇનલમાં તો પહોંચી પણ સતત ત્રીજી ફાઇનલમાં તેમને હારનો સામનો કરવો પડ્યો. ચેલ્સિયા સામે તેઓ હારી ગયા. આ સીઝનમાં શીયરરની કારકિર્દીમાં પહેલીવાર શીયરરને પેનલ્ટીના ભાગ રૂપે મેદાનમાંથી બહાર કાઢી મુકવામાં આવ્યો. એસ્ટન વિલા સામેની મેચમાં યુરીઆહ રેની નામના રેફ્રીએ બે વાર શીયરરને યેલો કાર્ડ આપ્યા અને તેની કોણીનો વધારે પડતો ઉપયોગ થતો હોવાનું જણાવ્યું.<ref>{{cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4156/is_19990808/ai_n13941130|title=Gullit's fury at Shearer red card|access-date=2008-07-24|author=John Dougray|publisher=''Sunday Herald''|date=1999-08-08}}</ref> 2000-2001માં શીયરરે ઇજાગ્રસ્ત અને હતાશાજનક સીઝન પસાર કરી. યુઇએફએ (UEFA) યુરો 2000 હરીફાઇ બાદ તેણે સ્થાનિક ક્લબ ફૂટબોલ પર ધ્યાન આપવા માટે આંતરરાષ્ટ્રીય ફૂટબોલમાંથી નિવૃત્તિ જાહેર કરી.<ref>{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/htmlContent.jhtml?html=/archive/2000/02/27/sfnshe27.html |title=Shearer decides to quit England |access-date=2008-07-21 |author=Colin Malam |publisher=''The Daily Telegraph'' |date=2000-02-27 |location=London |archive-date=2005-09-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20050911065621/http://www.telegraph.co.uk/htmlContent.jhtml?html=%2Farchive%2F2000%2F02%2F27%2Fsfnshe27.html |url-status=dead }}</ref> લીગમાં તેણે 19 ગેમ્સમાં માત્ર 5 ગોલ કર્યા. 2001-02ની સીઝન વધારે સારી હતી. આ સીઝનમાં શીયરર 37 લીગ મેચોમાં 23 ગોલ કરી શક્યો અને ન્યૂકેસલ ચોથા સ્થાને રહી. જે 1997 પછીનું સૌથી મજબૂત સ્થાન તેણે પ્રાપ્ત કર્યું કહેવાય. એનો અર્થ એ થયો કે તેઓ પછીની સીઝનમાં ચેમ્પિયન લીગ સ્પર્ધામાં ભાગ લઇ શકશે.<ref>{{cite news |url=http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4158/is_20020424/ai_n12615965 |title=Football: Shearer's goals earn Newcastle place in Champions' League |access-date=2008-07-21 |author=Tim Rich |publisher=''The Independent'' |date=2002-04-24}}</ref> આ સીઝનનો સૌથી યાદગાર કોઇ બનાવ હોય તો તે રોય કીનને મેદાનની બહાર જવાનું કહેવાયું તે. સપ્ટેમ્બર 2001માં રેડ ડેવિલ્સ સામેની મેચમાં તેના રમતવીર રોય કીને ન્યૂકેસલના શીયરર સામે ખરાબ વર્તન કર્યું. અને તેને મેદાનની બહાર જવું પડ્યું તો સાથે જ ન્યૂકેસલનો તેની સામે 4-3થી વિજય થયો.<ref>{{cite news |url=http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/article511049.ece |title=The top 10 Roy Keane battles |access-date=2008-07-21 |author=John Aizlewood |publisher=''The Sunday Times'' |date=2005-02-06 | location=London}}</ref><ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/2471991.stm |title=Keane: I should have punched Shearer |access-date=2008-07-21 |publisher=BBC Sport |date=2004-11-14}}</ref> આ જ સીઝનમાં શીયરરને પણ તેની કારકિર્દીમાં બીજીવાર રેડ કાર્ડ આપવામાં આવ્યું. તેણે ચાર્લટન એથ્લેટિક નામના ખેલાડી સામે વારંવાર કોણીનો કથિત ઉપયોગ કર્યો હતો. જો કે, આખી મેચનો વીડીયો જોયા બાદ રેફ્રી એન્ડી ડીઉર્સોએ તે કાર્ડ પાછું લઇ લીધું હતું.<ref>{{cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4158/is_20011204/ai_n14425895|title=Referee rescinds Shearer red card|access-date=2008-07-24|author=Damian Spellman|publisher=''The Independent''|date=2001-12-04}}</ref> 2002-03ની સીઝનમાં શીયરર અને ન્યૂકેસલ બંનેએ યુઇએફએ (UEFA) ચેમ્પિયન્સ લીગમાં કમ બેક કર્યું. શરૂઆતના તબક્કામાં જ ન્યૂકેસલ તેની પહેલી ત્રણ મેચ હારી ગયું. જો કે, ડાયનામો કીવ<ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/competitions/ucl/history/season=2002/round=1636/match=1036504/index.html |title=Newcastle 2-1 Dynamo Kiev |access-date=2008-07-21 |publisher=UEFA |archive-date=2008-12-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081206045304/http://www.uefa.com/competitions/ucl/history/season=2002/round=1636/match=1036504/index.html |url-status=dead }}</ref> સામેના શીયરરના ગોલને કારણે અને સાથે જ જ્યુવેન્ટસને ફેયેનુર્ડ સામેની મેચોને કારણે ન્યૂકેસલને બીજા તબક્કામાં પ્રવેશવાનો મોકો મળ્યો.<ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/competitions/ucl/history/season=2002/round=1636/group=1492.html |title=2002 UEFA Champions League Group E |access-date=2008-07-21 |publisher=UEFA |archive-date=2005-10-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20051021034328/http://www.uefa.com/competitions/ucl/history/season=2002/round=1636/group=1492.html |url-status=dead }}</ref> ઇન્ટર સામેની બીજા જૂથની મેચોમાં શીયરરે બેયર લેવરકુસ અને બ્રેસ સામે કરેલી હેટ્રિકને કારણે ચેમ્પિયન લીગમાં તેના 7 ગોલ થઇ ગયા હતા. આ ઉપરાંત લીગમાં 35 ગેમ્સમાં 17 ગોલ્સ તો ખરા. તેની સાથે જ આ સીઝનમાં તેના કુલ ગોલ્સની સંખ્યા 25 થઇ. તેમની ક્લબ આ વખતે પ્રિમિયર લીગમાં ત્રીજા સ્થાને પહોંચી. તે પણ સુધારો થયો.<ref>{{cite web |url=http://www.nufc.premiumtv.co.uk/page/ClubHistory/0,,10278~1330153,00.html |title=Modern Magpies 2002/03: Champions League - We Had A Laugh! |access-date=2008-07-21 |publisher=Newcastle United F.C |archive-date=2009-01-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090112213810/http://www.nufc.premiumtv.co.uk/page/ClubHistory/0%2C%2C10278~1330153%2C00.html |url-status=dead }}</ref> [[File:Alanshearerwiki.jpg|thumb|200px|શીયરરની 2005ની તાલીમ]] ત્યારબાદ ન્યૂકેસલ પાસે ચેમ્પિયન્સ લીગમાં 2003માં વધારે સારો દેખાવ કરવાનો એક મોકો હતો પણ શીયરર સ્કોરમાં નિષ્ફળ રહેનાર ખેલાડીઓ પૈકીનો એક હતો કારણકે ટીમ ત્રીજા ક્વોલિફાઇંગ રાઉન્ડમાં પાર્ટીઝન બેલગ્રેડ દ્વારા પેનલ્ટી શુટઆઉટ દ્વારા બહાર ફેંકાઇ ગઇ હતી. યુનાઇટેડે તે સીઝનના યુઇએફએ (UEFA) કપમાં સારો દેખાવ કર્યો અને શીયરરના છ ગોલને કારણે ક્લબને સેમી-ફાઇનલમાં પહોંચવામાં મદદ મળી. જો કે, સેમી ફાઇનલમાં તેમને ઓલિમ્પિક દ માર્સેલી ક્લબે મહાત આપી. સ્થાનિક સ્તરે પણ શીયરર માટે આ સીઝન સારી રહી. તેણે 37 મેચોમાં 22 ગોલ કર્યા.<ref name="NUFC2">{{cite web |url=http://www.nufc.premiumtv.co.uk/page/Tables/0,,10278~20050622,00.html |title=Tables 2004/05 |access-date=2008-07-21 |publisher=Newcastle United F.C |archive-date=2008-04-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080408175106/http://www.nufc.premiumtv.co.uk/page/Tables/0,,10278~20050622,00.html |url-status=dead }}</ref> જો કે, ચેમ્પિયન્સ લીગમાં પોતાની ક્લબને પાંચમાં સ્થાને ઉતરતાં તે બચાવી શક્યો નહીં. તેઓ યુઇએફએ (UEFA) કપ માટે ફરી એકવાર ક્વોલિફાય થયા. શીયરરે જાહેર કરી દીધું હતું કે 2004-05ની સીઝન પછી તે નિવૃત્ત થઇ જશે. જો કે, આ સીઝનમાં તેની રમત બહુ ખરાબ રહી. પેટ્રિક ક્લુવર્ટ નામના નવા ખેલાડી સાથે તેણે જોડી બનાવી. પણ 28 ગેમ્સમાં તે માત્ર સાત ગોલ કરી શક્યો. અને તેમની ટીમ આ સીઝનમાં 14માં સ્થાને રહી.<ref name="NUFC"/> કપ કોમ્પિટિશનમાં ક્લબે સારો દેખાવ કર્યો હતો. જો કે, તેઓ યુપા કપ ક્વાર્ટર ફાઇનલમાં સ્પોર્ટીંગ સામે હાર્યા અને એફએ (FA) કપ સેમિફાઇનલમાં માન્ચેસ્ટર યુનાઇટેડ સામે હાર્યા. શીયરરે પહેલા રાઉન્ડમાં હેપોલ બ્ની શાકનીન સામે હેટ્રિક કરી અને 11 યુરોપિયન ગોલ સાથે સીઝનનો અંત આણ્યો. સાથે જ સ્થાનિક કપનો તેનો એક ગોલ પણ ખરો.<ref name="NUFC"/> તે વખતના ક્લબના મેનેજર ગ્રીમ સોનેસ સમજાવટ બાદ 2005ના ઉનાળામાં શીયરરે પોતાનો નિવૃત્ત થવાનો નિર્ણય પાછો ખેંચ્યો.<ref>{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/main.jhtml?xml=/sport/2005/01/15/sfnsou15.xml |title=Souness tries to talk Shearer round |access-date=2008-07-21 |publisher=''The Daily Telegraph'' |date=2005-01-14 |location=London |first=Rob |last=Stewart }}{{Dead link|date=જુલાઈ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> બાદની સીઝનના અંત સુધી તેણે ખેલાડી અને કોચની ક્ષમતાથી રમવાનું ચાલું રાખવાનો નિર્ણય કર્યો.<ref>{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/main.jhtml?xml=/sport/2005/04/02/sfnnew02.xml |title=Newcastle say Shearer is manager in waiting |access-date=2008-07-21 |author=Rob Stewart |publisher=''The Daily Telegraph'' |date=2005-04-02 |location=London }}{{Dead link|date=જુલાઈ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> તે 2005-06માં એક વધુ સીઝન રમવા માટે પાછો આવ્યો. આ છેલ્લી સીઝનમાં તેણે ન્યૂકેસલ યુનાઇટેડ માટે 200 ગોલ કરવાનો જેકી મિલબર્નનો 49 વર્ષ જૂનો રેકોર્ડ તોડ્યો (તેમાં તેના 38 વર્લ્ડ વોર II વોરટાઇમ લીગ ગોલનો સમાવેશ થતો નથી)<ref>{{cite web|url=http://www.nufc.premiumtv.co.uk/page/Legends/0,,10278~1241692,00.html|title=Legends Jackie Milburn|access-date=2008-10-14|publisher=NUFC.co.uk|archive-date=2008-10-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20081007193900/http://www.nufc.premiumtv.co.uk/page/Legends/0%2C%2C10278~1241692%2C00.html|url-status=dead}}</ref>. 4 ફેબ્રુઆરી 2006ના રોજ તેણે પ્રીમિયમ લીગ ફિક્સચરમાં પોર્ટ્સમાઉથ સામે 201મી સ્ટ્રાઇક લીધી ત્યારે તે ક્લબનો સૌથી વધુ લીગ અને કપ કોમ્પિટિશન ગોલ સ્કોરર બની ગયો.<ref>{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/main.jhtml?xml=/sport/2006/02/05/sfgnew05.xml |title=St James' joy at Shearer record |access-date=2008-07-21 |author=Louise Taylor |publisher=''The Daily Telegraph'' |date=2006-02-04 |location=London }}{{Dead link|date=જુલાઈ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> 17 એપ્રિલ 2006નો દિવસ..તેની નિવૃત્તિ પહેલાની છેલ્લી સીઝનમાં હવે તેને ખેલાડી તરીકે રમવાની માત્ર ત્રણ જ મેચ બાકી હતી... તે સન્ડરલેન્ડ સામે 4-1થી પોતાની ક્લબને જીતાડી રહ્યો હતો અને આ મેચમાં તેણે 206મો ગોલ કર્યો હતો.. આ તેની 395મી મેચ હતી. સન્ડરલેન્ડ સામેની મેચ પહેલા શીયરરના ડાબા ઘૂંટણમાં મેડિયલ લાટેરલ લિગામેન્ટમાં ઇજા થઇ હતી. તેને કારણે તેણે છેલ્લી ત્રણ મેચ ગુમાવવી પડી. એ સાથે જ તે પોતાની નિવૃત્તિની કગાર પર આવી ગયો.<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/teams/n/newcastle_united/4929358.stm |title=Injury forces Shearer retirement |access-date=2008-08-14 |publisher=BBC Sport|date=2006-04-22}}</ref> શીયરરે તેની છેલ્લી સીઝનમાં 32 લીગ ગેમ્સમાં ભાગ લીધો અને 10 ગોલ કર્યા.<ref name="NUFC"/> ===પ્રશંસા અને પ્રમાણપત્ર=== [[File:Shearer family testimonial.png|thumb|150px|right|તેની સન્માનનીય મેચ ખાતે એલન શીયરર અને તેનું કુટુંબ]] શીયરરે ન્યૂકેસલ યુનાઇટેડ માટે આપેલા દસ વર્ષથી પણ વધુ યોગદાનના માનમાં ક્લબે શીયરરનું એક મોટું બેનર સેન્ટ જેમ્સ પાર્કના ગેલોવગેટ છેડા પર મુક્યું હતું. ગેલોવ એન્ડનો અડધો ગેટ ઢંકાઇ જાય એટલું {{convert|25|m|ft}} ઊંચું અને {{convert|32|m|ft}} પહોળું બેનર ક્લબ બાર ''શીયરર્સ'' ની ઉપર મુકવામાં આવ્યું હતું જે તેના માનમાં 2005માં ખોલવામાં આવ્યો હતો. બેનરમાં શીયરરને "ગેલોગેટ જાયન્ટ" તરીકે રજૂ કરવામાં આવ્યો. તેમાં તેનો એક હાથ તેના જાણીતા ગોલની જીત મનાવતો બતાવાયો હતો અને ઉપર સંદેશ હતો કે "10 મહાન વર્ષો માટે આભાર". ક્લબ ખાતે શીયરરની કારકિર્દી અંગે મિડિયાએ આપેલા કવરેજમાં પણ આ બેનર દેખાયું હતું. <ref>{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/tyne/content/articles/2006/01/17/shear_magic_feature.shtml|publisher=BBC News|title=Shearer Special|access-date=2009-01-30}}</ref><ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/low/football/photo_galleries/4763579.stm|title=Shearer testimonial photos|publisher=BBC Sport|date=2006-05-11|access-date=2009-01-30}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.independent.co.uk/sport/football/premier-league/how-a-toon-totem-lived-the-dream-475291.html|title=How a Toon totem lived the dream|publisher=''The Independent''|date=2006-04-23|access-date=2009-01-30|location=London|first=Simon|last=Turnbull|archive-date=2011-09-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20110913031926/http://www.independent.co.uk/sport/football/premier-league/how-a-toon-totem-lived-the-dream-475291.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4161/is_20060423/ai_n16213234|publisher=The Mirror|title=Football: THE SHO IS OVER|date=2006-04-23 | first=Brian | last=McNally}}</ref> તેને 19 એપ્રિલ 2006થી 11 મે 2006 સુધી મૂકવામાં આવ્યું હતું જે તેનો વખાણવાલાયક મેચનો દિવસ હતો. આ બેનર સમગ્ર શહેરમાંથી તેમજ ટાઇન નદી પર ગેટશેડ સુધી દૂર સુધી જોઇ શકાતું હતું. તે સ્થાનિક સિમાચિહ્ન એન્ગલ ઓફ ધ નોર્થ કરતા પણ ઊંચું હતું. શીયરરને એક પ્રશંસાપાત્ર મેચ ક્લબ તરફથી આપવામાં આવી. તે સ્કોટિશ તરફી સેલ્ટિક સામે હતી. આ મેચમાંથી ઉભી થયેલી બધી રકમ દાનમાં ગઇ હતી. સન્ડરલેન્ડ ખાતે ત્રણ ગેમ અગાઉ ઇજા પહોંચવાને કારણે શીયરર સમગ્ર મેચ રમી શક્યો ન હતો જો કે તેણે ગેમ શરૂ કરી હતી અને એક પેનલ્ટી સ્કોર કરીને તેની ટીમને 3-2થી જીતાડવામાં સફળ રહ્યો હતો.<ref>{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/main.jhtml?view=DETAILS&grid=D&xml=/sport/2006/05/12/sfnnew12.xml |title=Shearer earns tearful tribute |access-date=2008-07-21 |publisher=''The Daily Telegraph'' |date=2006-05-12 |location=London |first=Rob |last=Stewart |archive-date=2008-05-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080513214236/http://www.telegraph.co.uk/sport/main.jhtml?view=DETAILS |url-status=dead }}</ref> મેચ સેલ-આઉટ હતી અને તેના અંતે શીયરરનું તેના પરિવાર સાથે સન્માન કરવામાં આવ્યું હતું. લોકોને શીયરરને સન્માન આપવાનો એટલો બધો અવાજ હતો કે તેના નાના પુત્રએ રીતસર તેના કાન બંધ કરી દેવા પડ્યા હતા. ==આંતરરાષ્ટ્રીય કારકિર્દી== શીયરરની આંતરરાષ્ટ્રીય કારકિર્દીની શરૂઆત 1990માં થઇ હતી જ્યારે દવે સેક્સટન હેઠળની ઇંગ્લેન્ડ અન્ડર-21 સ્ક્વોર્ડ તરફથી બુલાવો આવ્યો હતો. સ્કવોડ સાથેના તેના સમય દરમિયાન તેણે 11 ગેમ્સમાં 13 વાર સ્કોર કર્યા. એ એક એવો રેકોર્ડ છે જે હજુ સુધી નથી તૂટ્યો.<ref>{{cite web |url=http://www.thefa.com/England/U21s/Players/Postings/2005/02/AllTime_Goalscorers.htm |title=England Under-21 Goalscorers |access-date=2008-07-22 |publisher=The Football Association}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.thefa.com/England/U21s/Players/Postings/2005/01/AllTime_Caps.htm#CapsOrder |title=England Under-21 Caps |access-date=2008-07-22 |publisher=The Football Association}}</ref> આ સ્તરે સ્ટ્રાઇકરનો ગોલ અને તેની સાથે તેની ક્લબનો જુસ્સાનો અર્થ હતો કોચ ગ્રેહામ ટેલર દ્વારા તેને સિનીયર સ્ક્વોડની બઢતી અપાઇ હતી. તેણે ફેબ્રુઆરી 1992માં ફ્રાન્સ સામેની ગેમમાં સિનિયર સ્કવોડમાંથી રમવાની શરૂઆત કરી. તેમાં તેણે ગોલ કર્યો. આ મેચ તેઓ 2-0થી જીત્યા હતા.<ref name="farewell"></ref> એક જ મહિના પછી તેણે ઇંગ્લેન્ડ-બી ટીમ માટેની તેની કારકિર્દીની એકમાત્ર ગેમ રમી. ઇંગ્લેન્ડ એટેકમાં 1992માં નિવૃત્ત થયેલા ગેરી લિનકરની જગ્યાએ રમવાનું હોવાથી<ref name="class">{{cite web|url=http://www.thefa.com/England/SeniorTeam/NewsAndFeatures/Postings/2005/07/EnglandLegends_AlanShearer.htm|title=Shear Class|access-date=2008-08-15|publisher=Football Association|date=2005-07-15}}</ref> શીયરર તેની ઇજાને કારણે 1994 ફિફા (FIFA) વર્લ્ડ કપમાં ક્વોલિફાઇંગ ઝુંબેશમાં માત્ર ઇન્ટરમિટનલી જ રમ્યો હતો. અને તેમની ટીમ કોમ્પિટિશનની ફાઇનલમાં પહોંચવામાં નિષ્ફળ નીવડી હતી. શીયરર અને ઇંગ્લેન્ડ બંને માટે યુરો 96 વધારે સારો અનુભવ રહ્યો. યજમાનપદે હોવાથી ઇંગ્લેન્ડને ક્વોલિફાય થવાની જરૂર ન હતી. આ કોમ્પિટિશન પહેલાના 21 મહિનામાં 12 ગેમ્સમાં શીયરરે કોઇ સ્કોર કર્યો ન હતો.<ref name="MIC2"></ref> પણ સ્વિત્ઝર્લેન્ડ સામેની આ કોમ્પિટિશનની પહેલી જ મેચની 22મી મિનિટે તેણે જાળી અને દડાનું મિલન કરાવી દીધું.<ref name="E96">{{cite web|url=http://www.thefa.com/euro2004/History/Postings/2003/01/36689.htm|title=1996 European Championship|access-date=2008-08-13|publisher=The Football Association}}</ref> સ્વિત્ઝર્લેન્ડ સામેની આ મેચ જીત્યા પછી સ્કોટલેન્ડ સામેનો વિજય અને નેધરલેન્ડ સામે બે વાર 4-1થી વિજય મેળવ્યો.<ref name="E96"></ref> શીયરરે ઇંગ્લેન્ડમાં પોતાના જ ઘર વેમ્બલીના દર્શકો સામે ઇંગ્લેન્ડને બીજા તબક્કા સુધી પહોંચાડવામાં મદદ કરી. ક્વાર્ટરફાઇનલમાં ઇંગ્લેન્ડ અને સ્પેન બરાબરીમાં આવી ગયા. પણ પેનલ્ટી શુટઆઉટ દરમિયાન સામેની ટીમનો ગોલ ન થવા દેતાં તેઓ પાછા ગેમમાં આવી ગયા. શીયરરે ઇંગ્લેન્ડ તરફથી પહેલી પેનલ્ટી શુટ મારી હતી.<ref name="E96"></ref> સ્પેનના ખેલાડીઓ બે વાર ગોલ કરી શક્યા ન હતા. તેને કારણે ઇંગ્લેન્ડ જર્મની સામે સેમિફાઇનલમાં આવી ગયું. શીયરરે મેચની પહેલી ત્રણ મિનિટમાં જ ગોલ કરીને ઇંગ્લેન્ડની જીતના પડઘમ શરૂ કર્યા, પણ જર્મનીએ થોડીક જ વારમાં તેમની બરાબરી મેળવી. તેને કારણે મેચ ફરીથી પેનલ્ટી શુટઆઉટ માટે ગઇ. આ વખતે જર્મનીએ મોકો ગુમાવ્યો નહીં. શીયરરે તો સ્કોર કર્યો પણ તેમની ટીમનાસભ્ય ગેરેથ સાઉથગેટ પોતાનો મોકો ચૂકી ગયો અને ઇંગ્લેન્ડ બહાર ધકેલાઇ ગયું. શીયરર તેના પાંચ ગોલને કારણે કોમ્પિટિશનનો ટોપ સ્કોરર રહ્યો.<ref name="E96"></ref> ટીમના અન્ય સભ્યો ડેવીડ સિમેન અને સ્ટીવ મેકમેનમાન સાથે મળીને તે યુઇએફએ (UEFA) ટીમ હરીફાઇમાં નોંધાયો. ઇંગ્લેન્ડના નવા મેનેજર ગ્લેન હુદાલે શીયરરને 1998 ફિફા (FIFA) વર્લ્ડ કપ માટે સ્કવોડનો કપ્તાન બનાવ્યો હતો. તેમની ટીમ મોલ્ડોવા સામે 1 સપ્ટેમ્બર 1996ના રોજ જીતી હતી. આ ગેમ માં એક વાર સ્કોર કાર્ય પછી અને પોલેન્ડ સામે બેવાર રમ્યા પછી શીયરર કપ્તાન તરીકે જામી ગયો. 1998 ફિફા (FIFA) વર્લ્ડ કપ દરમિયાન ઈંગ્લેન્ડના સફળ ક્વોલિફિકેશન કેમ્પેનમાં તેણે 5 ગોલ કર્યા હતા અને તેની ટેલીમાં જ્યોર્જિયા સામેની સ્ટ્રાઇકની સંખ્યામાં વધારો કર્યો હતો જે પોલેન્ડ કરતા ગણો દૂર હતો.<ref name="MIC2"></ref> 1997-98ની સિઝન દરમિયાન શીયરરને સાઈડ લાઈન કરી દેવામાં આવ્યો હતો<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/sport/36821.stm |title=Shearer targets World Cup comeback |access-date=2008-07-22 |publisher=BBC Sport |date=1997-12-03}}</ref> પણ તે વર્લ્ડ કપ ફાઈનલ્સમાં રમવા માટે તૈયાર થઇ ગયો હતો. શીયરરના ભાગીદાર તરીકે ટેડી શ્રીન્ગામના સ્થાને માઇકલ ઓવેન આવતા શીયરરે ટુર્નામેન્ટ માટે ઇંગ્લેન્ડનો સૌ પ્રથમ ગોલ કર્યો હતો અને ટ્યુનિસિયા સામેની મેચ 2-0થી જીતી હતી. ત્રણ ગ્રૂપ મેચમાં આ તેનો એક માત્ર ગોલ હતો.<ref name="E96"></ref> બીજા રાઉન્ડ માં ઇંગ્લેન્ડનો સામનો તેના લાંબા સમયથી પ્રતિસ્પર્ધી એવા આર્જેન્ટિના સાથે થયો. શીયરરે [[ડેવિડ બેકહામ|ડેવિડ બેકહામ]]ને બીજા હાફની શરૂઆતમાં બહાર મોકલતા પહેલા પ્રથમ હાફમાં પેનલ્ટી સ્પોટ પરથી એક્વિલાઇઝર ગોલ કર્યો હતો. મેચની છેલ્લી મીનીટોમાં સોલ કેમ્પબેલે મેચ જીતાડનારો શોટ માર્યો હતો. પણ રેફરીએ તે શોટ માન્ય ના રાખ્યો. કેમ કે, શીયરરે ગોલકીપર કાર્લોસ રાઓને કોણી અડાડી હતી. બંને ટીમોનો સ્કોર 2-2 હતો. ગેમને પેનલ્ટી સુધી લઇ જવી પડી. શીયરરે તેમાં સ્કોર પણ કર્યો. પણ ડેવિડ બેત્તીના શોટને આર્જેન્ટીનાના ગોલકીપરે બચાવી લીધા પછી ઇંગ્લેન્ડ આ ટુર્નામેન્ટ માંથી બહાર ફેંકાઈ ગયું.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport3/worldcup2002/hi/history/newsid_1900000/1900830.stm|title=England v Argentina revisited|access-date=2008-08-15|publisher=BBC Sport|date=2002-03-29}}</ref> આ હાર સાથે ઇંગ્લેન્ડની વર્લ્ડ કપ ટુર્નામેન્ટમાં ભાગીદારીનો અંત આવ્યો હતો. આ ટુર્નામેન્ટ શીયરરની એક માત્ર વર્લ્ડ કપ હરીફાઇ હતી.<ref name="S"></ref> સપ્ટેમ્બર 1999માં શીયરરે યુરો 2000 ક્વોલિફાયરમાં લક્ઝેમબર્ગ સામે તેની ઇંગ્લેન્ડ માટેની એક માત્ર હેટ્રિક કરી.<ref>{{cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4161/is_19990905/ai_n14492589|title=Hat-trick Al ready to roll over Poles|access-date=2008-07-23|author=Danny Fulbrook|publisher=Sunday Mirror|date=1999-09-05}}</ref> તેણે કારણે ઇંગ્લેન્ડને સ્કોટલેન્ડ સામે રમવામાંથી મુક્તિ અપાવી. ઇંગ્લેન્ડ રમત બે લેગથી જીત્યું હતું અને તેનાથી તે યુરોપિયન ચેમ્પીયનશીપ માટે ક્વોલિફાય થયું. આ સમય સુધી શીયરર તેના ત્રીસમાં જન્મદિવસની નજીક આવી ગયો હતો. અને તેણે જાહેર કરી દીધું ક તે યુરો 2000 પછી આંતરરાષ્ટ્રીય ફૂટબોલમાંથી નિવૃત્તિ લેવાનો ઇરાદો ધરાવે છે.<ref name="MIC2"></ref> ઇંગ્લેન્ડે પોર્ટુગલ સામે 3-2થી હાર નોંધાવી ત્યારે એ મેચ માં શીયરરે એક પણ ગોલ નહોતો કર્યો. પણ ચાર્લીરોઇમાં ઇંગ્લેન્ડે જર્મનીને 1-0થી હરાવ્યું ત્યારે તેમાં શીયરરનું જ પ્રદાન હતું.<ref name="E2000">{{cite web|url=http://www.thefa.com/euro2004/History/Postings/2003/01/36675.htm|title=2000 European Championships|access-date=2008-08-15|publisher=Football Association}}</ref> 1996ના વર્લ્ડ કપ ફાઈનલ બાદ પહેલી વાર ઇંગ્લેન્ડે તેના યુરોપિયન પડોશી દેશોને હરાવ્યા. હવે ટુર્નામેન્ટમાં રહેવા માટે ઇંગ્લેન્ડે રોમાનિયા સામેની મેચને માત્ર ડ્રો કરવાની હતી. અડધા સમયમાં ઇંગ્લેન્ડ 2-1 પર પહોચી ગયું એટલે શીયરરે પેનલ્ટી રમવી પડી.તેમ છતાં છેવટે રોમાનિયા 3-2 થી જીતી ગયું.<ref name="E2000"></ref> ઇંગ્લેન્ડની ટુર્નામેન્ટ પતિ ગઈ અને સાથે શીયરરની આંતરાષ્ટ્રીય કારકિર્દી પણ. તેના 63 કેપ્સમાં તે 34 વખત ટીમનો કપ્તાન બન્યો અને 30 ગોલ કર્યા.<ref>{{cite web|url=http://www.thefa.com/England/SeniorTeam/Archive/?pf=p&i=4559&ap=p&searchname=Shearer|title=Alan Shearer profile|access-date=2008-08-07|publisher=The Football Association}}</ref> ઈંગ્લેન્ડના સૌથી વધુ ગોલ કરનાર ગોલકીપરની સૂચિમાં તે સંયુક્ત રીતે પાંચમાં તરીકે નેટ લોફ્થાઉસ અને ટોમ ફીની સાથે સ્થાન મેળવ્યું.<ref>{{cite web|url=http://www.thefa.com/England/SeniorTeam/NewsAndFeatures/Postings/2007/05/England_Legends.htm|title=England legends|access-date=2008-07-24|publisher=The Football Association}}</ref> શીયરર આંતરાષ્ટ્રીય કક્ષાએ નિવૃત થઇ ગયો. જો કે, એવી અટકળો થતી હતી કે 2002ના વર્લ્ડ કપ અને 2004ના યુરોપીયન ચેમ્પીયનશિપ કેમ્પેઈનમાં તે રમશે. શીયરરે 2006ના વર્લ્ડ કપ પછી સ્ટીવ મેકકલારેનનાં સહાયક મેનેજર બનવાની પણ ના પડી દીધી. પાછળથી આ જગ્યા પર ટેરી વેનેબલ્સને લેવામાં આવ્યા.<ref>{{cite news|url=http://www.independent.co.uk/sport/football/internationals/shearer-rules-out-playing-again-for-england-600804.html|title=Shearer rules out playing again for England|publisher=''The Independent''|date=2003-03-17|access-date=2009-03-22|location=London|first=Glenn|last=Moore}}{{Dead link|date=ઑગસ્ટ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.independent.co.uk/sport/general/the-year-in-sport-enter-gazza-amp-shearer-exit-oleary-amp-sven-621467.html|title=This year in sport: Enter Gazza & Shearer, exit O'Leary & Sven|date=2001-12-30|access-date=2009-03-22|publisher=''The Independent''|location=London|first=Peter|last=Corrigan|archive-date=2008-12-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20081205174347/http://www.independent.co.uk/sport/general/the-year-in-sport-enter-gazza-amp-shearer-exit-oleary-amp-sven-621467.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/world_cup_2006/teams/england/5108822.stm|title=Shearer keeps England option open|date=2002-06-25|access-date=2009-03-22|publisher=BBC Sport}}</ref> ==રમતની શૈલી== એક રમતવીર તરીકે શીયરરને ઘણીવાર ક્લાસિક ઇંગ્લિશ સેન્ટર ફોરવર્ડ શૈલી માટે યાદ કરવામાં આવે છે. તેનું કારણ તેની તાકાત અને શારીરિક ક્ષમતા તથા તેની મજબુત શોટ મારવાની સ્થિતિ હતી.<ref>{{cite web|url=http://www.foxsports.com.au/story/0,8659,18891727-29437,00.html|title=Game loses 'classic' centre-forward|access-date=2008-08-06|publisher=Fox Sports (Australia)|date=2006-04-22}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/2370164/Shearer-given-due-encouragement-to-stay-on.html|title=Shearer given due encouragement to stay on|access-date=2008-08-06|publisher=''The Daily Telegraph''|date=2005-12-23 | location=London | first=Rob | last=Stewart}}</ref> તેણે ન્યૂકેસલ દરમિયાન મરેલા 206 ગોલ્સમાંથી 49 ગોલ્સ તેણે માથાથી કર્યા હતા.<ref name="TSE">{{cite web|url=http://www.nufc.premiumtv.co.uk/page/ShearerGoalsRecord/0,,10278~757307,00.html|title=The Shearer Era - Facts And Figures|access-date=2008-08-06|publisher=Newcastle United F.C|archive-date=2008-10-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20081008011741/http://www.nufc.premiumtv.co.uk/page/ShearerGoalsRecord/0%2C%2C10278~757307%2C00.html|url-status=dead}}</ref> તેની કારકિર્દીના અગાઉના તબક્કામાં અને ખાસ કરીને જયારે તે સાઉથેમ્પ્ટનમાં રમતો હતો ત્યારે તેણે ઘણી રચનાત્મક ભૂમિકા ભજવી છે. તે મિડફીલ્ડર તીકે તેના પ્રારંભિક વિકાસને કારણે તેની સાથેના સ્ટ્રાઈકરોને તે તક આપતો અને ખાલી જગ્યામાં કઈ રીતે રન બનાવતો. તેની કારકિર્દીમાં પાછળથી શીયરરે ઘણો અગત્યનો અને વધારે ફોરવર્ડ રોલ ભજવ્યો હતો. બોલ ને સારી રીતે ઉપર જાળવી રાખવાની તેની ક્ષમતાને કારણે તેણે ટાર્ગેટ મેન તરીકે પણ કામ કર્યું છે.<ref>{{cite web|url=http://www.nationalfootballmuseum.com/pages/fame/Inductees/alanshearer.htm|title=Football Hall of Fame - Alan Shearer|access-date=2008-08-06|publisher=National Football Museum|archive-date=2008-08-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20080804140236/http://www.nationalfootballmuseum.com/pages/fame/Inductees/alanshearer.htm|url-status=dead}}</ref> તે બીજા ખેલાડીઓને બોલ પહોંચાડતો. જો કે, તેની તાકાતને કારણે તે વધારે સમય સુધી બોલને પોતાની પાસે ટકાવી રાખતો.<ref>{{cite news|url=http://www.guardian.co.uk/football/1999/apr/12/newsstory.sport4|title=Campbell's calamitous handiwork sees Shearer cash in to great effect|access-date=2008-08-06|publisher=The Guardian|date=1999-04-12 | location=London | first=Michael | last=Walker}}</ref> તેની રમવાની શૈલીને કારણે ઘણીવાર તે વિવાદનું કેન્દ્ર પણ બન્યો છે. સૌથી વધુ તો એની રમત વધારે શારીરિક હતી અને તે પોતાની કોણીનો ઉપયોગ સૌથી વધારે કરે છે. તેણે કારણે જ બે વાર તેણે મેદાનમાંથી પેનલ્ટીના ભાગરૂપે બહાર મોકલવામાં આવ્યો હતો જો કે એક પેનલ્ટી બાદમાં વિનંતી પર પાછી ખેંચવામાં આવી હતી.<ref>{{cite web|url=http://archives.tcm.ie/irishexaminer/2003/04/14/story697558662.asp|title=Shearer gets elbow from Ferguson|access-date=2008-08-06|publisher=Irish Examiner|date=2003-04-14}}{{Dead link|date=જુલાઈ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/2367434/FA-need-to-add-more-power-to-their-elbow.html|title=FA need to add more power to their elbow|access-date=2008-08-06|publisher=''The Daily Telegraph''|date=2005-10-29 | location=London | first=Roy | last=Collins}}</ref> શીયરરને તેની કારકિર્દી દરમિયાન 2 લાલ કાર્ડસની સાથે સાથે 59 યલ્લો કાર્ડ્સ પણ મળ્યા હતા. શીયરરને ક્લબ અને દેશ બંને માટે એકદમ સતર્ક પેનલ્ટી ટેકર માનવામાં આવતો હતો.<ref>{{cite news|url=http://www.accessmylibrary.com/coms2/summary_0286-15726948_ITM|title=Eureka! Spot-on Shearer has formula for perfect penalty.|access-date=2008-08-12|publisher=''The Northern Echo''|date=2006-06-23}}</ref><ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/euro2000/teams/england/755715.stm|title=Shearer ready for spot-kick pressure|access-date=2008-08-06|publisher=BBC Sport|date=2000-05-20}}</ref> ન્યૂકેસલ તરફથી રમતી વખતે તે 45 વખત સ્પોટ પરથી ગોલ કરી શક્યો હતો. જ્યાં તે પ્રથમ પસંદગી લેનાર હતો. નોર્થ ઇસ્ટ માટે તેણે ફ્રી કિક મારીને 5 ગોલ કર્યા હતા.<ref name="TSE"></ref> ==કોચિંગ અને મેનેજમેન્ટ કારકિર્દી== ===કોચિંગ=== પોતાની ખેલાડી તરીકેની કારકિર્દીમાંથી નિવૃત્ત થયા પછી શીયરર તાત્કાલિક પગલાં તરીકે કોચિંગના વ્યવસાયમાં જોડાશે એવી અટકળો ચાલી રહી હતી. શીયરરે આ અટકળો અંગે ટિપ્પણી કરતાં જણાવ્યું કે તે થોડા વર્ષો સુધી "જીવન માણવા" વ્યક્તિગત સમય લેશે. તેણે એવું પણ કહ્યું હતું કે તે ધીમે ધીમે મેનેજમેન્ટની કારકિર્દી તરફ પણ વળશે પણ યોગ્ય સમયે.<ref>{{Cite news| title = Shearer coy about England vacancy| publisher = BBC Sport| access-date = 2007-11-24| date = 2007-11-24| url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/football_focus/7110846.stm}}</ref> જો કે, માર્ચ 2009 સુધી તો હજુ તેણે યુઇએફએ (UEFA) પ્રો લાયસન્સ કોર્સ શરૂ કર્યો ન હતો.<ref>{{cite web |title = The next generation |url = http://www.thefa.com/GetIntoFootball/FALearning/NewsAndFeatures/2008/PL2008_nextgeneration.aspx | publisher = TheFA.com | date = 2008-07-04 | access-date = 2009-07-05}}</ref> પ્રિમિયર લીગ કે યુરોપિયન કોમ્પિટિશનમાં કોઇ ટીમને મેનેજ કરવા માટે આ લાયસન્સ જરૂરી છે.<ref>{{cite web |url=http://www.pressandjournal.co.uk/Article.aspx/710386?UserKey=0 |title=It's time to close the door on unqualified coaches |access-date=2008-07-22 |publisher=Press and Journal |date=2008-06-27 |archive-date=2012-01-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120127161750/http://www.pressandjournal.co.uk/Article.aspx/710386?UserKey=0 |url-status=dead }}</ref> પોતાનું "જીવન માણવા" માટે સમય વ્યતિત કરવાનું તેણે આપેલું નિવેદન સાર્થક કરતો હોય તેમ તેણે ઇંગ્લેન્ડની ટીમ માટે કોચ તરીકે જોડાવાની ઓફર પણ ફગાવી દીધી. તેના માટે તેણે બીબીસી સાથે ચાલી રહેલી તેની કામગીરીનું કારણ આપ્યું અને એ પણ કહ્યું કે તે ફૂટબોલમાં નોકરીના દબાણથી દૂર રહેવા માગે છે.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/internationals/5229598.stm|title=Shearer rejects role with England|access-date=2008-08-13|publisher=BBC Sport|date=2006-04-22}}</ref> આ બધા છતાં, મિડિયામાં શીયરરે તેની ત્રણ જૂની ક્લબો માટે કોચ તરીકે જોડાવાનું કહ્યું હોય તેવી વાતો વારંવાર આવતી રહી.<ref>{{cite news|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/columnists/henrywinter/2288473/No-time-for-Allardyce-wrong-time-for-Shearer.html|title=No time for Allardyce; wrong time for Shearer|access-date=2008-07-23|author=Henry Winter|publisher=''The Daily Telegraph''|date=2008-01-10 | location=London}}</ref><ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/b/blackburn_rovers/7444093.stm|title=Shearer declines Blackburn chance|access-date=2008-07-23|publisher=BBC Sport|date=2008-06-11}}</ref> શીયરરે તેની છેલ્લી ત્રણ ગેમ્સ ગ્લેન રોડર હેઠળ રમી હતી. શીયરરે ન્યૂકેસલ ખાતે કોચિંગની કે સહાયકની ભૂમિકા ભજવવાનો ઇન્કાર કરી દીધો હતો. તેણે ફેબ્રુઆરી 2008માં કેવિન કીગલને આ વાતનો ઇન્કાર કર્યો હતો તો નવેમ્બર 2008માં કિનરને પણ તેણે ના પાડી હતી.<ref name="FIFA2Feb09">{{cite web |url=http://www.fifa.com/worldfootball/clubfootball/news/newsid=683213.html |title=Shearer turns down Magpies coaching role |date=2 February 2008 |publisher=FIFA.com |access-date=21 ઑક્ટોબર 2010 |archive-date=5 એપ્રિલ 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090405234023/http://www.fifa.com/worldfootball/clubfootball/news/newsid=683213.html |url-status=dead }}</ref><ref name="BBC29Nov09">{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/n/newcastle_united/7756326.stm |title=Shearer 'rejects Newcastle role' |date=29 November 2008 |publisher=BBC }}</ref> શીયરર સાથે અગાઉ ઘણીવાર વાતો તો થઇ હતી. પણ ન્યૂકેસલ ખાતે તેને મેનેજરની પદવી આપવાની વાત ક્યારેય કરાઇ ન હતી. છેવટે 1 એપ્રિલ 2009ના રોજ તે આ માટે ચૂંટાયો.<ref name="SkySports2Apr09PressConf"></ref> ===મેનેજર – ન્યૂકેસલ યુનાઇટેડ=== 1 એપ્રિલ 2009ના રોજ એક અચંબો થયો જ્યારે મોડી સાંજે જાહેર કરવામાં આવ્યું કે શીયરર તેની જુની ટીમ ન્યૂકેસલ યુનાઇટેડનો મેનેજર બનશે અને આગામી સીઝનની આઠ મેચો માટે તે મેનેજરની ભૂમિકા નિભાવશે. તે હેડ કોચ ક્રિસ હ્યુટન પાસેથી હોદ્દો લેશે, કાયમી મેનેજર જો કિનનીયર હાર્ટ સર્જરીમાંથી બહાર આવ્યા બાદ 7 ફેબ્રુઆરીએ ફરીથી બિમાર પડતા તેમના સ્થાને હ્યુટને હંગામી ચાર્જ સંભાળ્યો હતો. શીયરરે કહ્યું હતું કે, "આ ક્લબને હું ખુબ પ્રેમ કરું છું અને ક્લબની હાલત ખરાબ થાય તે મને નહીં ગમે. તેને બચાવવા માટે હું જે કરી શકું તેમ છું તે ચોક્કસ કરીશ."<ref name="NUFC manager (BBC)">{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/n/newcastle_united/7975700.stm|title=Shearer confirmed as Magpies boss |access-date=2 April 2009|date=1 April 2009|publisher=BBC Sport}}</ref><ref name="NUFC manager">{{cite web|url=http://www.nufc.premiumtv.co.uk/page/NewsDetail/0,,10278~1609447,00.html|title=NUFC Statement - Alan Shearer|access-date=2 April 2009|date=1 April 2009|publisher=Newcastle United F.C|archive-date=3 એપ્રિલ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090403051541/http://www.nufc.premiumtv.co.uk/page/NewsDetail/0,,10278~1609447,00.html|url-status=dead}}</ref> ક્લબના મેનેજિંગ ડિરેક્ટર ડેરેક લામ્બિયાસે બીજા દિવસે શીયરરને પ્રેસ સામે રજૂ કરીને આ વાતને અધિકૃત રીતે જાહેર કરી.<ref name="SkySports2Apr09PressConf">{{cite web|url=http://www.skysports.com/story/0,19528,11095_5134564,00.html |title=Shearer - Toon job massive |format=(embedded video) [http://link.brightcove.com/services/player/bcpid958992159?bctid=18370242001 direct link] |date=2 April 2009 |publisher=Sky Sport}}</ref> આ સમયે ન્યૂકેસલ ક્લબમાં કેમ મેનેજર તરીકેની ભૂમિકા સ્વીકારી તે અંગે જણાવતાં શીયરરે કહ્યું હતું કે આ સ્થિતિમાં બીજી કોઇપણ ક્લબના મેનેજરની કામગીરી સંભાળવાની મેં હા ન જ પાડી હોત. તેમાં તે ન્યૂકેસલ સિવાય જે બે ક્લબ તરફથી પ્રિમિયર લીગ રમ્યો હતો તેનો પણ સમાવેશ થાય છે.<ref name="SkySports2Apr09PressConf"></ref> શીયરર આ ટીમના મેનેજરપદે ક્યાં સુધી રહેશે તે અંગે મિડિયાએ સવાલ કરતાં ક્લબના મેનેજિંગ ડિરેક્ટર લામ્બિયાસે જણાવ્યું હતું કે આવનારી સીઝનની આઠ ગેમ્સનું નેતૃત્વ શીયરર કરશે. ત્યારબાદ જો કિનર સાજા થઇ જશે તો તેઓ આગામી ઉનાળા માટે મેનેજરની ભૂમિકા પર પાછા આવી જશે.<ref name="SkySports2Apr09PressConf"></ref> શીયરરે પુષ્ટિ આપી હતી કે બીબીસીએ તેને ''મેચ ઓફ ધ ડે'' ની ભૂમિકામાંથી આઠ સપ્તાહ માટે રજા આપી છે.<ref name="SkySports2Apr09PressConf"></ref> લામ્બિયાસે એ પણ જણાવ્યું કે ડેનિસ વાઇસ તેની એક્ઝિક્યુટિવની ભૂમિકા છોડીને જતો રહ્યો છે અને તેની જગ્યાએ કોઇ નવી ભરતી કરવાના મૂડમાં ક્લબ નથી. શીયરરે કહ્યું હતું કે જે લોકો ક્લબ છોડીને જતાં રહ્યા છે અને આગળ વધી રહ્યા છે તેઓ તેમના રસ્તે છે. મારે તેમની સાથે કોઇ લેવાદેવા નથી.<ref name="SkySports2Apr09PressConf"></ref> વાઇસની હાજરીને અગાઉ મેનેજરની કોઇ પણ સંભવિત નિમણૂકમાં અવરોધ તરીકે જોવાતી હતી.<ref name="Telegraph18Nov08">{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/leagues/premierleague/newcastle/3477892/Alan-Shearer-unlikely-to-take-Newcastle-managers-position-while-Dennis-Wise-still-at-St-James-Park-Football.html |title=Alan Shearer unlikely to take Newcastle job while Dennis Wise is still at St James' Park |date=18 November 2008 |publisher=''The Daily Telegraph'' |location=London |first=Rob |last=Stewart |access-date=2010-04-23 |archive-date=2009-04-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090404084615/http://www.telegraph.co.uk/sport/football/leagues/premierleague/newcastle/3477892/Alan-Shearer-unlikely-to-take-Newcastle-managers-position-while-Dennis-Wise-still-at-St-James-Park-Football.html |url-status=dead }}</ref> શીયરર સામે સોમવારે આ આશ્ચર્યજનક ઓફર મુકવામાં આવી અને તેણે સ્વીકારી. સાથે તેણે શર્ત મૂકી કે તે પોતાના સહાયક ઇયાન ડોવીને સાથે લઇને આવશે.<ref name="SkySports2Apr09PressConf"></ref> ક્લબની તબીબી, કસરતી અને ડાયેટની બાબતો જોવા માટે તે પોલ ફેરીસને પણ ક્લબમાં લાવ્યો.<ref name="SkySports2Apr09PressConf"></ref> જ્યારે શીયરર ખેલાડી હતો ત્યારે ફેરીસે તેની સાથે કામ કર્યું હતું અને તે 13 વર્ષ સુધી ક્લબમાં હતો.<ref name="SkySports2Apr09PressConf"></ref> ગ્લેન રોડર મેનેજર બન્યો ત્યારબાદ તે ક્લબમાંથી નીકળી ગયો.<ref>[http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=391794&amp;&amp;cc=5739 અનધર મેગપી ફ્લાઇસ ધ નેસ્ટ એઝ ફિટનેસ કોચ ક્વિટ્સ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121020150549/http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=391794&&cc=5739 |date=2012-10-20 }}, 14 નવેમ્બર 2006</ref> શીયરરની મેનેજર તરીકે કારકિર્દીની શરૂઆતની પહેલી જ મેચ તેમની ક્લબ સેન્ટ જેમ્સ પાર્ક ખાતે ચેલ્સિયા સામે 2-0થી હારી ગઇ હતી.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/eng_prem/7972770.stm|title=Newcastle 0-2 Chelsea|publisher=BBC Sport|date=2009-04-04|access-date=2009-04-04}}.</ref> 11 એપ્રિલે ન્યૂકેસલે આ ગેમમાં તેની ખરી શરૂઆત કરી અને બ્રિટાનિયા સ્ટેડિયમ ખાતે સ્ટોક સિટી સામેની મેચ એન્ડી કેરોલના ઇક્વલાઇઝિંગ ગોલ સાથે 1-1થી ડ્રો કરી.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/eng_prem/7978854.stm|title=Stoke 1 - 1 Newcastle|publisher=BBC Sport|date=2009-04-11|access-date=2009-04-12}}</ref> તોતેનહામ સામેની મેચ તેઓ હાર્યા અને પોર્ટ્સમાઉથ સામેની મેચ ડ્રો ગઇ. ન્યૂકેસલની પહેલી જીત મિડલ્સબ્રો સામે મળી. 3-1થી મળેલી આ જીતથી ન્યૂકેસલ ક્લબ રેલિગેશન ઝોનમાંથી ઉપર આવી ગયું.<ref>{{cite web|url=http://www.dailymail.co.uk/sport/football/article-1180615/Newcastle-3-Boro-1-Shearer-pulls-masterstroke-gamble-hits-jackpot.html|title=Newcastle 3 Boro 1: Shearer pulls a masterstroke as manager's gamble hits jackpot|access-date = 2009-05-13 | date= 2009-05-12|publisher=mail online}}</ref> આ સીઝનના છેલ્લા દિવસ એટલે કે 24 મેની સાંજે બધી જ મેચો એકસાથે રમાતી હતી. ત્યારે ચેમ્પયિનશીપ તરફ આગળ વધવાનો એક મોકો ન્યૂકેસલ તરફ આવી રહ્યો હતો. તે હલ સીટી, મિડલ્સબ્રો અને સન્ડરલેન્ડ સામે મેચ રમી રહ્યા હતા. સતત 16 વર્ષની પ્રીમિયમ લીગમાં લાગેલો ન્યૂકેસલના માથાનો દાગ આ વખતે ધોવાઇ શકે તેમ હતો.<ref name="cnn 24 may 09"></ref> ડેમીન ડફના પોતાના ગોલ સાથે એસ્ટન વિલા સામે 1-0થી હાર્યા બાદ તેમની જોડી મિડલ્સબ્રો સાથે બની. તેમણે વેસ્ટ બોર્મવિચ એલ્બિયન સાથે હાથ મિલાવેલા હતા. શીયરરની આઠ ગેમ્સમાં તેઓ માત્ર 5 પોઇન્ટ્સ જ મેળવી શક્યા, શક્તરા 24 પોઇન્ટ્સ મેળવવાની હતી.<ref name="cnn 24 may 09">{{cite news|url=http://edition.cnn.com/2009/SPORT/football/05/24/premier.newcastle.relegation/|title=Newcastle relegated after final day defeat |access-date=2009-05-24|date=2009-05-24|publisher=CNN.com/world sport}}</ref> ==ફૂટબોલ બહાર કારકિર્દી== ===ટીવી કારકિર્દી અને વ્યાપારિક ભૂમિકા=== નિવૃત્ત થયા પછી ફેરરે મહેમાન તરીકે ભાગ લીધા બાદ ત્યારબાદ તે બીબીસી (BBC)ના ''મેચ ઓફ ધ ડે'' પ્રોગ્રામનો નિયમિત પંડિત બની ગયો. બીબીસી (BBC) માટે 2006ના વર્લ્ડ કપનું કવરેજ કરવા માટે જે ટીમ તૈયાર કરાઇ હતી તેમાં પણ શીયરર હતો. [[File:Alan Shearer Sport Relief.jpg|thumb|સાઇકલની મેરેથોન ખાતે બેનબરીમાં એલન શીયરર]] 2005-06ની સીઝનમાં શીયરરે ન્યૂકેસલના રખેવાળ સહાયક મેનેજરની ભૂમિકા ભજવી હતી. આ ભૂમિકા પૂરી થઇ ત્યારબાદ ન્યૂકેસલના ચેરમેન ફેડી શેફર્ડે જાહેર કર્યું કે શીયરર તેમની ક્લબનો 2006-07 માટેનો "સ્પોર્ટિંગ એમ્બેસેડર" છે.<ref>{{cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4158/is_20080307/ai_n24405416|title=Shearer in training but not for Newcastle coaching role|access-date=2008-08-05|publisher=''The Independent''|date=2008-03-07|archive-date=2008-12-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20081206152458/http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4158/is_20080307/ai_n24405416|url-status=dead}}</ref> જો કે, સપ્ટેમ્બર 2008માં એવા અહેવાલો આવ્યો કે ક્લબના માલિક માઇક એશ્લીએ શીયરરને આપવામાં આવેલી આ માનદ્ પદવીમાંથી કાઢી મૂક્યો છે. સ્ટીવન ટેલર અને ડેમિયન ડફ જેવા ખેલાડીઓના વિરોધ છતાં શીયરરને કાઢી મૂકવામાં આવ્યું. તેનું કારણ એવું આપવામાં આવે છે કે શીયરરે એવી ટિપ્પણી કરી હતી કે કેવિન કીગનની વિદાય બાદ આ ક્લબની હાલત ખરાબ છે. તેને સરખી રીતે ચલાવવામાં આવતી નથી.<ref>{{cite web|url=http://www.dailymail.co.uk/sport/football/article-1055797/Alan-Shearer-kicked-Mike-Ashley-reveals-Newcastles-cash-crisis.html|title=Alan Shearer is kicked out as Mike Ashley reveals details of Newcastle's cash crisis|publisher=The Daily Mail|date=15 September 2008}}</ref> જો કે, ક્લબે આ પ્રકારની વાતોથી ઇન્કાર કર્યો હતો.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/teams/n/newcastle_united/7616394.stm|title=Magpies dismiss Shearer sack talk|publisher=BBC Sport|date=2008-09-15|access-date=2009-03-10}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.looktothestars.org/celebrity/1091-alan-shearer|title=Alan Shearer's Charity work|publisher=Look to the stars|access-date=2009-04-08}}</ref> ===દાનની પ્રવૃત્તિ=== પોતાના ખેલાડી તરીકેના દિવસોમાં શીયરર બાળકો માટેની ચેરિટી સંસ્થા એનએસપીસીસી (NSPCC) સાથે સંકળાયેલો હતો. તેણે આ સંસ્થાના 1999માં યોજાયેલા ફુલ સ્ટોપ નામના કેમ્પેઇનમાં પણ ભાગ લીધો હતો.<ref name="NSPCCambassadorpage"></ref> નિવૃત્ત થયા બાદ શીયરરે ન્યૂકેસલ વિસ્તાર અને તેની બહાર રાષ્ટ્રીય સ્તરે પણ ઘણી બધી ચેરિટી સંસ્થાઓ માટે કામ કર્યું છે. તેની પ્રશંસાજનક મેચમાંથી 16 લાખ પાઉન્ડ ઉભા થયા હતા. તેનો ઉપયોગ 14 જુદા જુદા કામ માટે થયો હતો. તેમાંથી 4 લાખ પાઉન્ડ એનએસપીસીસી (NSPCC)ને મળ્યા હતા. તો 3,20,000 પાઉન્ડ ન્યૂકેસલ ખાતે વેસ્ટ ડેન્ટનમાં આવેલી શ્વાસના દર્દીઓ માટે કામ કરતી સંસ્થાને એલન શીયરર સેન્ટર બનાવવા માટે આપવામાં આવ્યા હતા.<ref name="BBCNews11May2007Testimonial"> {{cite news | title = Centre is named after Toon legend | work = BBC News | date = 2008-05-11 | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/england/tyne/6645813.stm | access-date = 2008-07-24 |quote = }} </ref><ref>{{cite web|url=http://www.journallive.co.uk/north-east-news/todays-news/tm_headline=shearer-s-gift-is-a-new-way-to-care&method=full&objectid=18597445&siteid=50081-name_page.html|title=Shearer's gift is a new way to care|access-date=2008-07-24|author=Paul James|publisher=Journal Live|date=2007-02-09|archive-date=2012-01-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20120104121711/http://www.journallive.co.uk/north-east-news/todays-news/tm_headline%3Dshearer-s-gift-is-a-new-way-to-care%26method%3Dfull%26objectid%3D18597445%26siteid%3D50081-name_page.html|url-status=dead}}</ref> ઓક્ટોબર 2006માં તે NSPCCનો એમ્બેસેડર બન્યો અને શીયરરે કહ્યું કે મારી સૌથી અગત્યની ભૂમિકાની અહીંથી શરૂઆત થાય છે.<ref name="NSPCCambassadorpage">{{cite web|url=http://www.nspcc.org.uk/whatwedo/celebritysupporters/ambassadors/alanshearer/ambassadoralanshearer_wda39678.html|title=NSPCC Ambassador Alan Shearer OBE|access-date=2008-07-24|publisher=NSPCC}}</ref> તેણે ડ્રીમ ફાઉન્ડેશન નામની ચેરિટી સંસ્થા સાથે પણ કામ કર્યું છે.<ref>{{cite news|url=http://www.telegraph.co.uk/news/uknews/1378995/Charity-leaders-held-over-%27missing-funds%27.html|title=Charity leaders held over 'missing funds'|access-date=2008-07-24|publisher=''The Daily Telegraph''|date=2001-07-19|location=London|first=Paul|last=Stokes|archive-date=2012-09-19|archive-url=https://archive.today/20120919155957/http://www.telegraph.co.uk/news/uknews/1378995/Charity-leaders-held-over-%27missing-funds%27.html|url-status=dead}}</ref> 2006માં ન્યૂકેસલમાં રહેલા સારા અને આગળ વધી શકે, કંઇક કરી બતાવે તેવા ખેલાડીઓને મદદ કરવા અને તેમના વિકાસ માટે એલન શીયરર એકેડમી સ્કોલરશીપ શરૂ કરી.<ref>{{cite web|url=http://breakingnews.iol.ie/sport/?jp=cweyeyidmhql|title=Shearer donates testimonial proceeds to charity|access-date=2008-07-24|publisher=Ireland Online|date=2006-03-28|archive-date=2009-01-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20090108043001/http://breakingnews.iol.ie/sport/?jp=cweyeyidmhql|url-status=dead}}</ref> 2008માં તેણે ''મેચ ઓફ ધ ડે'' ના તેના સાથીદાર એડ્રિઅન ચાલ્સ સાથે મળીને એક બાઇક રાઇડ કરી અને તેમાંથી સ્પોર્ટ રિલીફ માટે 3 લાખ પાઉન્ડ ઉભા કર્યા. આ વિચાર ચાલ્સની સાઇકલિંગ કરવાની નિયમિત ટેવ પરથી આવ્યો હતો.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/england/west_midlands/7297029.stm|title=Football duo finish charity ride|access-date=2008-07-24|publisher=BBC News|date=2008-03-14}}</ref> શીયરરે સપ્ટેમ્બર 2008માં યુનિસેફ (UNICEF) માટે નાણાં ઉભા કરવા માટે વેમ્બલી સ્ટેડિયમ ખાતે પ્રખ્યાત હસ્તીઓ અને જાણીતા ખેલાડીઓ વચ્ચે રમાયેલી સોકર એઇડ નામની ગેમમાં પણ ભાગ લીધો હતો અને સ્કોર પણ કર્યો હતો.<ref>{{cite web|url=http://www.unicef.org.uk/youthvoice/socceraid.asp|title=Stars take to the pitch for Soccer Aid|access-date=2008-08-13|publisher=UNICEF}}{{Dead link|date=જુલાઈ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> 26 જુલાઇ 2009ના રોજ શીયરરે સર બોબી રોબ્સન ટ્રોફી મેચમાં પણ ભાગ લીધો હતો. તે સર બોબી રોબ્સનના માનમાં સેન્ટ જેમ્સ પાર્ક ખાતે રમાઇ હતી. અને તેમાંથી ઉભા કરાયેલા નાણાં સર બોબી રોબ્સન ફાઉન્ડેશનમાં જવાના હતા. જે કેન્સરના દર્દીઓ માટે કામ કરે છે.<ref name="BBC26Jul09">{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/england/8169351.stm |title=Football match honours Sir Bobby |publisher=BBC News |date=2009-07-26<!-- 19.21 GMT -->|access-date=2009-07-29 }}</ref> સર બોબીનો તે છેલ્લો જાહેર દેખાવ હતો. તેના પાંચ દિવસ પછી તે મૃત્યુ પામ્યા.<ref name="BBC31Jul09Legend">{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/8177945.stm |title=Football legend Robson dies at 76 |publisher=BBC News |date=2009-07-31<!-- 09:34 GMT -->|access-date=2009-07-31 }}</ref> 15 ઓક્ટોબર 2009ના રોજ શીયરર સર બોબી ફાઉન્ડેશનનો નવો આશ્રયદાતા બની ગયો હતો.<ref name="AP15Oct09">{{cite web |url=http://www.google.com/hostednews/ukpress/article/ALeqM5gzEzVjOMOH_DXF3YXrRwRclp1XEQ |title=Robson cancer fund at £2m: Shearer |publisher=UK [[Press Association]] |date=2009-10-15 |access-date=2009-10-15 |archive-url=https://www.webcitation.org/5kXlnngzP?url=http://www.google.com/hostednews/ukpress/article/ALeqM5gzEzVjOMOH_DXF3YXrRwRclp1XEQ |archive-date=2009-10-15 |url-status=live }}</ref> ==અંગત જીવન== ===પરિવાર=== શીયરરના લગ્ન લાઇન્યા સાથે થયા છે. તે સાઉથેમ્પ્ટનનો ખેલાડી હતો ત્યારે તેને મળ્યો હતો. સાઉથ કોસ્ટ ક્લબમાં શીયરરનું બીજું વર્ષ હતું ત્યારે તેઓ લાઇન્યાના માતાપિતા સાથે સ્થાનિક સ્તરે રહેતા હતા. આ જ શહેરમાં તેઓ સેન્ટ જેમ્સ ચર્ચ ખાતે 8 જુન 1991ના રોજ પરણ્યા. કેટલાક ખેલાડીઓના ડબલ્યુએજીએસ (WAGs) (પત્નીઓ અને સ્ત્રીમિત્રો) મીડિયામાં ચમકતાં રહેતા. પણ શીયરરના કહેવા મુજબ લાઇન્યા એકદમ શાંત અને અંતર્મુખી હતી. તે આ પ્રકારની પ્રસિદ્ધિથી દૂર ભાગતી. અને તેના પતિની પ્રસિદ્ધીને કારણે ક્યારેય તેણે જાહેરમાં આવવું પડતું તો તે સંકોચ અનુભવતી. તેમને ત્રણ બાળકો થયા.<ref name="MIC"></ref> શીયરર પોતાના કુટુંબને તેના મૂળમાંથી ઉખાડવા માગતો ન હતો અને તેથી જ તેની કારકિર્દી દરમિયાન તેણે ઇંગ્લેન્ડમાં જ રહેવાનું પસંદ કર્યું. જ્યારે તે બ્લેકબર્ન ક્લબ છોડતો હતો ત્યારે તેની પાસે બાર્સેલોના કે જુવેન્ટસમાં જઇને સેટ થવાની તક હતી. પણ તેણે તે જતી કરી.<ref name="MIC2"></ref> મે 2006માં જ્યારે જ્યારે સેન્ટ જેમ્સ પાર્કમાં શીયરરના માનમાં મેચ રમાઇ અને તેનું સન્માન કરવામાં આવ્યું ત્યારે તેનું આખું કુટુંબ તેની સાથે હતું.<ref name="MIC3">{{cite book|title=My Illustrated Career |last=Shearer |first=Alan |year=2007 |publisher=Cassell Illustrated |location=London |pages= 162–222 |isbn=1-84403-586-7}}</ref> ===વ્યક્તિગત સન્માન=== 6 ડિસેમ્બર 2000ના રોજ શીયરરને ટાઇન નદી પર આવેલા ન્યૂકેસલ શહેરમાં ઓનરરી ફ્રીડમથી નવાજવામાં આવ્યો. સાથે જ લખ્યું હતું કે તેના ન્યૂકેસલ યુનાઇટેડ ફૂટબોલ ક્લબના કપ્તાન તરીકેની તથા ઇંગ્લેન્ડના ભૂતપુર્વ કપ્તાન તરીકેની ભૂમિકાના માનમાં. તેનાથી શહેરની ખ્યાતિ વધી.<ref name="NewcastleFreemenCitations">{{cite web |url=http://www.newcastle.gov.uk/core.nsf/a/lmfreemencit |title=Honorary Freedom - Citations |publisher=[[Newcastle City Council]] |date=undated |access-date=2009-10-01 |archive-url=https://www.webcitation.org/5kCaNz9fs?url=http://www.newcastle.gov.uk/core.nsf/a/lmfreemencit |archive-date=2009-10-01 |url-status=live }}</ref><ref name="NewcastleFreemen1977toDate">{{cite web |url=http://www.newcastle.gov.uk/core.nsf/a/lmhonfreemen |title=Honorary Freemen (1977 to date) |publisher=[[Newcastle City Council]] |date=undated |access-date=2009-10-01 |archive-url=https://www.webcitation.org/5kCaCNCqb?url=http://www.newcastle.gov.uk/core.nsf/a/lmhonfreemen |archive-date=2009-10-01 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/rugbyunion/2425752/Newcastle-quick-to-reap-rewards.html|title=Newcastle quick to reap rewards|access-date=2008-08-05|publisher=''The Daily Telegraph''|date=2003-11-24 | location=London | first=Rob | last=Wildman}}</ref> 2001 ક્વિન્સ બર્થડે ઓનર્સમાં શીયરરને ઓફિસર ઓફ ધ ઓર્ડર ઓફ ધ બ્રિટિશ એમ્પાયર(ઓબીઇ (OBE)) ના અધિકારી બનાવવામાં આવ્યા.<ref name="gem"></ref> 4 ડિસેમ્બર 2006ના રોજ ન્યૂકેસલ સિટી હોલ ખાતે એક પ્રસંગમાં શીયરરને નોર્થઅમ્બ્રીયા યુનિવર્સિટી દ્વારા ડોક્ટર ઓફ સિવિલ લોની પદવી આપવામાં આવી. આ પ્રસંગે યુનિવર્સિટીના ઉપકુલપતિએ જાહેર કર્યું કે તેની આખી કારકિર્દી દરમિયાન એલન શીયરરે ખુબ મહેનત કરી છે, સમર્પિત થઇને કામ કર્યું છે, શિસ્ત જાળવી છે અને પોતાની રમત પર ધ્યાન આપ્યું છે, કારકિર્દી રગદોળી દે તેવી ઇજાઓમાંથી તે ઉઠ્યો છે અને સખત હિમંતથી તેણે કામ લીધું છે.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/england/tyne/6207010.stm|title=Football legend receives degree|access-date=2008-08-05|publisher=BBC News|date=2006-12-04|archive-url=https://www.webcitation.org/5kCawJYWD?url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/england/tyne/6207010.stm|archive-date=2009-10-01|url-status=live}}</ref> 1 ઓક્ટોબર 2009ના રોજ શીયરરને નોર્થઅમ્બરલેન્ડના ડેપ્યુટી લેફ્ટેનન્ટ તરીકેની પદવી મળી. લોર્ડ લેફ્ટેનન્ટ ઓફ નોર્થઅમ્બરલેન્ડ, ડચિસ ઓફ નોર્થઅમ્બરલેન્ડ, જેન પર્સી વગેરે દ્વારા તેનું નામ નામાંકિત કરવામાં આવ્યું હતું. અને રાણીએ તેને મંજૂરી આપી હતી.<ref name="UKPADeputyLieutenantNorthumberland">{{cite news |url=http://www.google.com/hostednews/ukpress/article/ALeqM5hr4hdVJFLOo511IRIx0gQqGhUdNA |title=Shearer appointed Queen's envoy |publisher=[[UK Press Association]] |date=2009-10-01 |access-date=2009-10-01 |archive-url=https://www.webcitation.org/5kCUSYtsI?url=http://www.google.com/hostednews/ukpress/article/ALeqM5hr4hdVJFLOo511IRIx0gQqGhUdNA |archive-date=2009-10-01 |url-status=live }}</ref> 21 બીજા ડેપ્યુટીઓ સાથે શીયરરે આ ભૂમિકામાં ડ્યુસ જ્યારે રાણીની અધિકૃત પ્રતિનિધિ તરીકેની ભૂમિકા ન ભજવી શકે ત્યારે તેની પડખે ઉભા રહેવાનું.<ref name="JournalDeputy1Oct09Page10f2">{{cite news |url=http://www.journallive.co.uk/north-east-news/todays-news/2009/10/01/alan-shearer-made-deputy-lieutenant-of-northumberland-61634-24823654/ |title=Alan Shearer made Deputy Lieutenant of Northumberland (page 1 of 2) |publisher=[[The Journal (newspaper)|The Journal]] |date=2009-10-01 |access-date=2009-10-01 |archive-url=https://www.webcitation.org/5kCdNtIey?url=http://www.journallive.co.uk/north-east-news/todays-news/2009/10/01/alan-shearer-made-deputy-lieutenant-of-northumberland-61634-24823654/ |archive-date=2009-10-01 |url-status=live }}</ref> ડેપ્યુટીઝે દેશની સરહદોની 7 માઇલના અંતરમાં જ રહેવાનું. 75 વર્ષની ઉંમર સુધી આ પદવી જાળવી રાખવાની.<ref name="JournalDeputy1Oct09Page10f2"/> શીયરરની નિયુક્તિ વખતે ડ્યુસે કહ્યું હતું કે એલન જેવો પ્રતિભાશાળી વ્યક્તિ બીજો તમને કોઇ નહીં મળે. તેણે ફૂટબોલમાં જે કામ કર્યું છે તેના માટે નહીં પણ તેની બહાર પણ તેણે થાક્યા વગર જે લોકોની સેવા અને દાન માટે કામ કર્યું છે તે ખરેખર વખાણવાલાયક છે. તેણે ડેપ્યુટી લેફ્ટનન્ટની પદવી સ્વિકારી તે માટે હું ખુશ છું કેમ કે ખરેખર તે એક સારો આદર્શ છે. મેં તેને વચન આપ્યું છે કે તેણે કંઇ વધુ નહીં કરવું પડે પણ વર્ષમાં એકવાર પણ જો કંઇ કામ હશે તો તે એક યોગ્ય પસંદગી છે."<ref name="JournalDeputy1Oct09Page10f2B">{{cite news |url=http://www.journallive.co.uk/north-east-news/todays-news/2009/10/01/alan-shearer-made-deputy-lieutenant-of-northumberland-61634-24823654/2/ |title=Alan Shearer made Deputy Lieutenant of Northumberland (page 2 of 2) |publisher=[[The Journal (newspaper)|The Journal]] |date=2009-10-01 |access-date=2009-10-01 |archive-url=https://www.webcitation.org/5kCdMpUfV?url=http://www.journallive.co.uk/north-east-news/todays-news/2009/10/01/alan-shearer-made-deputy-lieutenant-of-northumberland-61634-24823654/2/ |archive-date=2009-10-01 |url-status=live }}</ref> 7 ડિસેમ્બર 2009ના રોજ શીયરરને ન્યૂકેસલ યુનિવર્સિટીનો ડોક્ટર ઓફ સિવિલ લો નીમવામાં આવ્યો.<ref>{{cite web |url=http://www.ncl.ac.uk/press.office/press.release/item/newcastle-university-s-new-chancellor-honours-his-personal-heroes |title=Newcastle University's new chancellor honours his personal heroes |publisher=Newcastle University |access-date=2009-12-07 |date=2009-12-07 |archive-url=https://www.webcitation.org/5lqkNNMuI?url=http://www.ncl.ac.uk/press.office/press.release/item/newcastle-university-s-new-chancellor-honours-his-personal-heroes |archive-date=2009-12-07 |url-status=live }}</ref><ref name="AP07Dec2009Degree">{{cite web |url=http://www.google.com/hostednews/ukpress/article/ALeqM5j8PUVUFdqBL4bJyEHOxRKdV5IbjQ |title=Shearer dons rival colours |publisher=Associated Press |date=2009-12-07 |access-date=2009-12-07 |archive-url=https://www.webcitation.org/5lqjMULaQ?url=http://www.google.com/hostednews/ukpress/article/ALeqM5j8PUVUFdqBL4bJyEHOxRKdV5IbjQ |archive-date=2009-12-07 |url-status=live }}</ref><ref name="BBC07Dec2009Degree">{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/england/tyne/8400071.stm |title=Shearer receives honorary degree |publisher=BBC |date=2009-12-07 |access-date=2009-12-07 |archive-url=https://www.webcitation.org/5lqjLjkbV?url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/england/tyne/8400071.stm |archive-date=2009-12-07 |url-status=live }}</ref> કુલપતિ સર લિઆમ ડોનાલ્સને કહ્યું કે "ન્યૂકેસલ યુનાઇટેડ મારી ટીમ છે. એલન શીયરર એક સ્થાનિક દંતકથા કરતાં ઘણો વધારે છે અને તે કદાચ અત્યારસુધીના બધા ફૂટબોલરોમાં સૌથી શ્રેષ્ઠ છે."<ref name="AP07Dec2009Degree"></ref><ref name="BBC07Dec2009Degree"></ref> ==કારકિર્દીના આંકડા== ===રાષ્ટ્રીય ટીમ=== <ref>http://www.national-football-teams.com/v2/player.php?id=10820</ref> <ref>http://www.rsssf.com/miscellaneous/shearer-intlg.html</ref> {{Football player national team statistics|ENG}} |- |1992||6||2 |- |1993||1||0 |- |1994||6||3 |- |1995||8||0 |- |1996||9||8 |- |1997||5||3 |- |1998||11||6 |- |1999||10||6 |- |2000||7||2 |- !કુલ||63||30 |} ===આંતરરાષ્ટ્રીય ગોલ=== :''સ્કોર અને પરિણામો સૌ પ્રથમ ઇંગ્લેન્ડના ગોલ દર્શાવે છે. '' ''"સ્કોર" સ્તંભ ખેલાડીના ગોલની પાછળ સ્કોર દર્શાવે છે.'' {| class="wikitable" ! # ! તારીખ ! સ્થળ ! વિરોધી ! સ્કોર ! પરિણામ ! સ્પર્ધા |- | 1 | 19 ફેબ્રુઆરી 1992 | વેમ્બલી સ્ટેડિયમ, લંડન | {{fb|FRA}} | 1-0 | 2-0 | મૈત્રી મેચ |- | 2 | 18 નવેમ્બર 1992 | વેમ્બલી સ્ટેડિયમ, લંડન | {{fb|TUR}} | 2-0 | 4-0 | 1994 ફિફા (FIFA) વર્લ્ડ કપ ક્વોલિફાય. |- | 3 | 17 મે 1994 | વેમ્બલી સ્ટેડિયમ, લંડન | {{fb|GRE}} | 1-0 | 5-0 | મૈત્રી મેચ |- | 4 | 7 સપ્ટેમ્બર | વેમ્બલી સ્ટેડિયમ, લંડન | {{fb|USA}} | 1-0 | 2-0 | મૈત્રી મેચ |- | 5 | 7 સપ્ટેમ્બર 1994 | વેમ્બલી સ્ટેડિયમ, લંડન | {{fb|USA}} | 2-0 | 2–1 | મૈત્રી મેચ |- | 6 | 8 જૂન 1996 | વેમ્બલી સ્ટેડિયમ, લંડન | {{fb|SUI}} | 1-0 | 1-1 | યુઇએફએ (UEFA) યુરો 1996 |- | 7 | 15 જૂન 1996 | વેમ્બલી સ્ટેડિયમ, લંડન | {{fb|SCO}} | 1-0 | 2-0 | યુઇએફએ (UEFA) યુરો 1996 |- | 8 | 18 જૂન 1996 | વેમ્બલી સ્ટેડિયમ, લંડન | {{fb|NED}} | 1-0 | 4-1 | યુઇએફએ (UEFA) યુરો 1996 |- | 9 | 18 જૂન 1996 | વેમ્બલી સ્ટેડિયમ, લંડન | {{fb|NED}} | 3-0 | 4-1 | યુઇએફએ (UEFA) યુરો 1996 |- | 10 | 26 જૂન 1996 | વેમ્બલી સ્ટેડિયમ, લંડન | {{fb|GER}} | 1-0 | 1-1 | યુઇએફએ (UEFA) યુરો 1996 |- | 11 | 1 સપ્ટેમ્બર 1996 | સ્ટેડિયોનલ રિપબ્લિકન, ચિસિનાઉ | {{fb|MDA}} | 3-0 | 3-0 | 1998 ફિફા (FIFA) વર્લ્ડ કપ ક્વોલિફાય |- | 12 | 9 ઓક્ટોબર 1996 | વેમ્બલી સ્ટેડિયમ, લંડન | {{fb|POL}} | 1-1 | 2–1 | 1998 ફિફા (FIFA) વર્લ્ડ કપ ક્વોલિફાય |- | 13 | 9 ઓક્ટોબર 1996 | વેમ્બલી સ્ટેડિયમ, લંડન | {{fb|POL}} | 2–1 | 2–1 | 1998 ફિફા (FIFA) વર્લ્ડ કપ ક્વોલિફાય |- | 14 | 30 એપ્રિલ 1997 | વેમ્બલી સ્ટેડિયમ, લંડન | {{fb|GEO|1990}} | 2-0 | 2-0 | 1998 ફિફા (FIFA) વર્લ્ડ કપ ક્વોલિફાય |- | 15 | 31 મે 1997 | સ્ટેડિયોન સ્લાસ્કી, કોર્ઝો | {{fb|POL}} | 1-0 | 2-0 | 1998 ફિફા (FIFA) વર્લ્ડ કપ ક્વોલિફાય |- | 16 | 7 જૂન 1997 | સ્ટેડ દી લા મોસોન, મોન્ટપેલિયર | {{fb|FRA}} | 1-0 | 1-0 | ટુરનોઇ દી ફ્રાન્સ |- | 17 | 22 એપ્રિલ 1998 | વેમ્બલી સ્ટેડિયમ, લંડન | {{fb|POR}} | 1-0 | 3-0 | મૈત્રી મેચ |- | 18 | 22 એપ્રિલ 1998 | વેમ્બલી સ્ટેડિયમ, લંડન | {{fb|POR}} | 3–0 | 3–0 | મૈત્રી મેચ |- | 19 | 15 જૂન 1998 | સ્ટેડ વેલોડ્રોમ, મર્સિલી | {{fb|TUN|old}} | 1-0 | 2–0 | 1998નો ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ |- | 20 | 30 જૂન 1998 | સ્ટેડ જ્યોફ્રોય ગુચાર્ડ, સેઇન્ટ ઇટીની | {{fb|ARG}} | 1-1 | 2-2 | 1998નો ફિફા (FIFA) વિશ્વ કપ |- | 21 | 5 સપ્ટેમ્બર 1998 | રસુંદાસ્ટેડિયોન, સ્ટોકહોમ | {{fb|SWE}} | 1-0 | 1-2 | યુઇએફએ (UEFA) યુરો 2000 ક્વોલિફાય |- | 22 | 14 ઓક્ટોબર 1998 | સ્ટેડ જોસી, બાર્થેલ, લક્ઝેમ્બર્ગ સીટી | {{fb|LUX}} | 2-0 | 3-0 | યુઇએફએ (UEFA) યુરો 2000 ક્વોલિફાય |- | 23 | 28 એપ્રિલ 1999 | નેપસ્ટેડિયોન, બુડાપેસ્ટ | {{fb|HUN}} | 1-0 | 1-1 | મૈત્રી મેચ |- | 24 | 9 જૂન 1999 | બલગારસ્કા આર્મીઆ સ્ટેડિયોન, સોફિયા | {{fb|BUL}} | 1-1 | 1-1 | યુઇએફએ (UEFA) યુરો 2000 ક્વોલિફાય |- | 25 | 4 સપ્ટેમ્બર 1999 | વેમ્બલી સ્ટેડિયમ, લંડન | {{fb|LUX}} | 1-0 | 6–0 | યુઇએફએ (UEFA) યુરો 2000 ક્વોલિફાય |- | 26 | 4 સપ્ટેમ્બર 1999 | વેમ્બલી સ્ટેડિયમ, લંડન | {{fb|LUX}} | 2-0 | 6–0 | યુઇએફએ (UEFA) યુરો 2000 ક્વોલિફાય |- | 27 | 4 સપ્ટેમ્બર 1999 | વેમ્બલી સ્ટેડિયમ, લંડન | {{fb|LUX}} | 4-0 | 6–0 | યુઇએફએ (UEFA) યુરો 2000 ક્વોલિફાય |- | 28 | 10 ઓક્ટોબર 1999 | સ્ટેડિયમ ઓફ લાઇટ, સન્ડરલેન્ડ | {{fb|BEL}} | 1-0 | 2–1 | મૈત્રી મેચ |- | 29 | 17 જૂન 2000 | સ્ટેડ ડુ પેય્સ ડી ચાર્લરોઇ, ચાર્લરોઇ | {{fb|GER}} | 1-0 | 1-0 | યુઇએફએ (UEFA) યુરો 2000 |- | 30 | 20 જૂન 2000 | સ્ટેડ ડુ પેય્સ ડી ચાર્લરોઇ, ચાર્લરોઇ | {{fb|ROU}} | 1-1 | {|[2][3] | યુઇએફએ (UEFA) યુરો 2000 |} <small>[http://www.thefa.com/England/SeniorTeam/Archive/default.htm?i=4559&amp;pf=p&amp;searchname=Shearer&amp;ap=p&amp;t=m સ્ત્રોત]</small> ===મેનેજર=== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! rowspan="2"|ટીમ ! rowspan="2"|નેટ ! rowspan="2"|માંથી ! rowspan="2"|થી ! colspan="5"|વિક્રમ |- !જી !ડબલ્યુ !ડી !એલ !વિજય |- | align="left"|ન્યૂકેસલ યુનાઇટેડ | {{flagicon|England}} | align="left"|27 એપ્રિલ 2005 | align="left"|24 May 2009{{WDL|8|1|2|5}} |} ==ફૂટબોલના સન્માન== ===ક્લબ અને આંતરરાષ્ટ્રીય=== ;[[બ્લેકબર્ન રોવર્સ એફ.સી.|બ્લેકબર્ન રોવર્સ]] * પ્રિમિયર લીગ વિજેતા: 1994–95 ;[[ઇંગ્લેન્ડ નેશનલ ફૂટબોલ ટીમ|ઇંગ્લેન્ડ]] * ટુર્નોઇ દી ફ્રાન્સ: 1997 ===વ્યક્તિગત=== * યુરો 96 ગોલ્ડન બૂટ જીતનાર (પાંચ ગોલ)<ref name="E96"></ref> * યુઇએફએ (UEFA) કપ ટોપ સ્કોરર: 2003–04, 2004–05<ref>{{cite web|url=http://www.worldfootball.net/torschuetzenkoenige/uefa-cup/|title=UEFA Cup: List of Top Scorers|publisher=WorldFootball.net|access-date=2009-03-22|archive-date=2009-02-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20090227183208/http://www.worldfootball.net/torschuetzenkoenige/uefa-cup/|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.worldfootball.net/spieler_profil/alan-shearer/|title=Alan Shearer|publisher=WorldFootball.net|access-date=2009-03-22}}</ref> * પ્રિમિયર લીગમાં સૌથી વધુ ગોલ કરનાર: 260&nbsp;ગોલ<ref>{{cite web|url=http://www.premierleague.com/page/Statistics/0,,12306,00.html|title=Statistics|access-date=2008-07-26|publisher=Premier League|archive-date=2010-12-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20101230130252/http://www.premierleague.com/page/Statistics/0,,12306,00.html|url-status=dead}}</ref> * પ્રિમિયર લીગ ગોલ્ડન બૂટ: 1994–95, 1995–96, 1996–97 * 42 ગેમ સીઝનમાં મોસ્ટ પ્રિમિયર લીગ ગોલનો વિક્રમ (1992–93 થી 1994–95): 34{{ref|a|a}} * 38 ગેમ સીઝનમાં મોસ્ટ પ્રિમિયર લીગ ગોલનો વિક્રમ (1995થી શરૂ): 31{{ref|b|b}}<ref name="rec"></ref><ref name="rec2"></ref> * ન્યૂકેસલ યુનાઇટેડ કરેલા કુલ સૌથી વધુ ગોલ: 206<ref name="GM">{{cite web|url=http://www.nufc.premiumtv.co.uk/page/Records/0,,10278~1241751,00.html|title=Goal Machines|access-date=2008-07-26|publisher=Newcastle United F.C|archive-date=2008-11-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20081122215302/http://www.nufc.premiumtv.co.uk/page/Records/0%2C%2C10278~1241751%2C00.html|url-status=dead}}</ref> * ન્યૂકેસલ યુનાઇટેડ માટે સૌથી વધુ યુરોપીયન ગોલ: 30<ref name="GM"></ref> * પીએફએ (PFA) પ્લેયર્સ પ્લેયર ઓફ ધ યર: 1995, 1997 * ફૂટબોલ રાઇટર્સ એસોસિયેશન પ્લેયર ઓફ ધ યર: 1994 * 2004માં ઇંગ્લિશ ફૂટબોલ હોલ ઓફ ફેમમાં સમાવેશ<ref>{{cite web|url=http://www.nationalfootballmuseum.com/pages/fame/Inductees/alanshearer.htm|title=Hall of Fame - Alan Shearer|access-date=2008-07-26|publisher=National Football Museum|archive-date=2008-08-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20080804140236/http://www.nationalfootballmuseum.com/pages/fame/Inductees/alanshearer.htm|url-status=dead}}</ref> * 125 સૌથી મહાન જીવતા ફૂટબોલખેલાડીઓ પૈકીના એક તરીકે પેલે દ્વારા નામાંકન.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/3532829.stm|title=Fifa to unveil 100 greatest|access-date=2008-07-26|publisher=BBC Sport|date=2004-03-04}}</ref> * પ્રિમિયર લીગ 10 સીઝન્સ એવોર્ડ (1992–93 થી 2001–02)<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/eng_prem/2947321.stm|title=Shearer nets awards|access-date=2008-07-26|publisher=BBC Sport|date=2003-04-14}}</ref><ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/eng_prem/2968009.stm|title=Newcastle reach Champions League|access-date=2008-07-26|publisher=BBC Sport|date=2003-05-03}}</ref> **ડોમેસ્ટિક એન્ડ ઓવરઓલ પ્લેયર ઓફ ધ ડિકેડ **ડોમેસ્ટિક એન્ડ ઓવરઓલ ટીમ ઓફ ધ ડિકેડ **આઉટસ્ટેન્ડિંગ કન્ટ્રિબ્યુશન ટુ એફએ પ્રિમિયર લીગ **ટોપ ગોલસ્કોરર (204) <small>{{note|a}}એન્ડ્રૂ કોલ સાથે સંયુક્ત રીતે યોજાયેલું.</small> <small>{{note|b}}ક્રિસ્ટિયાનો રોનાલ્ડો સાથે સંયુક્ત રીતે યોજાયેલું.</small> ==સંદર્ભો== {{reflist|2}} ==બાહ્ય લિંક્સ== {{wikiquote}} *[http://www.4thegame.com/club/newcastle-united-fc/player-profile/855/alanshearer.html એલન શીયરર પ્રોફાઇલ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060213022822/http://www.4thegame.com/club/newcastle-united-fc/player-profile/855/alanshearer.html |date=2006-02-13 }} 4thegame.com પર *[http://www.bbc.co.uk/tyne/content/articles/2006/02/09/shearer_interview_feature.shtml ફેબ્રુઆરી 2006 મુલાકાત બીબીસી (BBC) સાથે] *[http://www.vidfootball.com/videos/Football_Interviews/Alan_Shearer_TWG_Interview એલન શીયરર સાથે મુલાકાત vidFootball.com પર] [[Category:1970 જન્મો]] [[Category:જીવિત લોકો]] [[Category:ગોસફોર્થના લોકો]] [[Category:ફિફા]] [[શ્રેણી:૧૯૭૦માં જન્મ]] 5qooxddskplpk62easd6pkujph0vmrg 0 28506 825684 806030 2022-07-23T03:50:25Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:૧૯૪૮માં જન્મ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty | name = The Prince Charles | title = [[Prince of Wales]]; [[Duke of Rothesay]] <small>([[#Titles, styles, honours and arms|more]])</small> | image = Charles, Prince of Wales.jpg | imgw = 220 | caption = The Prince of Wales during a visit of the [[White House]] in 2005 | spouses = [[Diana, Princess of Wales|Lady Diana Spencer]]<br />(m. 1981, div. 1996)<!-- THESE DATES ARE THOSE OF THE ROYAL MARRIAGE&nbsp;— i.e. FROM THEIR WEDDING TO THEIR DIVORCE! --><br />[[Camilla, Duchess of Cornwall|Camilla Parker Bowles]]<br />(m. 2005) | issue = [[Prince William of Wales]]<br />[[Prince Harry of Wales]] | full name = Charles Philip Arthur George | house = Paternal: [[House of Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg]]<br />Maternal: [[House of Windsor]] | father = [[Prince Philip, Duke of Edinburgh]] | mother = [[Elizabeth II of the United Kingdom|Elizabeth II]] | date of birth = {{Birth date and age|1948|11|14|df=yes}} | place of birth = [[Buckingham Palace]], London | date of christening = 15 December 1948 | place of christening = Buckingham Palace, London | occupation = | religion = Christian ([[Church of England]]) | signature = Prince Charles Signature.svg }} '''પ્રિન્સ ચાર્લ્સ, વેલ્સના રાજકુમાર''', {{post-nominals|post-noms=[[Order of the Garter|KG]], [[Order of the Thistle|KT]], [[Order of Bath|GCB]], [[Order of Merit|OM]], [[Queen's Service Order|QSO]], [[Order of Australia|AK]], [[Canadian Forces Decoration|CD]], [[Saskatchewan Order of Merit|SOM]], [[Order of Logohu|GCL]], [[Order of the Elephant|RE]], [[Privy Council of the United Kingdom|PC]], [[Personal Aide-de-Camp|AdC(P)]], [[Royal Society|FRS]], [[Institute of Chartered Accountants in England & Wales|FCA (Hon)]]}} (ચાર્લ્સ ફિલીપ આર્થર જ્યોર્જ;{{#tag:ref|When Charles uses a surname, it is ''[[Mountbatten-Windsor]]'', although, according to [[letters patent]] dated February 1960, his official surname is ''Windsor''.<ref>{{cite web| authorlink = Royal Households of the United Kingdom#The Royal Household|Royal Household of the United Kingdom| title = The Royal Family name| work=The Official Website of the British Monarchy| publisher=The Royal Household| url = http://www.royal.gov.uk/ThecurrentRoyalFamily/TheRoyalFamilyname/Overview.aspx| access-date = 3 Feb. 2009}}</ref>|group=N|name=sur}} જન્મ 14 નવેમ્બર 1948) એ મહારાણી એલિઝાબેથ દ્વિતીય અને પ્રિન્સ ફિલીપ, એડિનબર્ગના ઉમરાવના સૌથી જયેષ્ઠ પુત્ર છે. 1952થી, તેઓ રાષ્ટ્રસમૂહ મુલકોના તાજના વારસદાર છે. કેમ્બ્રિજ-સ્થિત ટ્રિનિટી કૉલેજમાંથી આર્ટ્સમાં સ્નાતક થયા બાદ, ચાર્લ્સે 1971-76માં રોયલ નેવીમાં ફરજ બજાવી હતી. 1981માં તેઓએ વિશ્વભરમાં રહેલા ટેલિવિઝન પ્રેક્ષકોની નજરો સમક્ષ લૅડી ડાયના સ્પેન્સર સાથે લગ્ન કર્યા હતા. તેમને બે સંતાન થયા હતા, 1982માં વેલ્સના રાજકુમાર વિલિયમ અને 1984માં વેલ્સના રાજકુમાર હેરી. તેમના સંબંધો અંગેના ચોપાનિયાઓના આક્ષેપો બાદ 1992માં આ દંપતી અલગ થઇ ગયું હતું. પ્રિન્સ કેમિલા પાર્કર બાઉલ્સ સાથે સંબંધો ધરાવે છે તેવા ડાયનાએ કરેલા જાહેર આક્ષેપો બાદ 1996માં તેમના છૂટાછેડાં થઈ ગયા હતા. 1997ની 31મી ઓગસ્ટે પેરિસ ખાતે ડાયના એક કાર અકસ્માતમાં મૃત્યુ પામી હતી. લાંબો સમય ચાલેલા સહવાસ બાદ, 2005માં પ્રિન્સે કેમિલા સાથે લગ્ન કર્યા, જે ડચેસ ઓફ કોર્નવોલ (કોર્નવોલના ઉમરાવ)નું બિરૂદ ભોગવે છે. પ્રિન્સ પોતાના સખાવતી કાર્યો બદલ જાણીતા છે તથા તેઓ ધ પ્રિન્સ’સ ટ્રસ્ટ, ધ પ્રિન્સ’સ રિજનરેશન ટ્રસ્ટ અને ધ પ્રિન્સ’સ ફાઉન્ડેશન ફોર ધ બિલ્ટ એન્વાયરમેન્ટના પ્રયોજક છે. તેઓ જૂની ઈમારતોની સ્થાપત્યકલા અને જાળવણી અંગે સ્પષ્ટપણે વિચારો વ્યક્ત કરતા આવ્યા છે અને તેમણે ''અ વિઝન ઓફ બ્રિટેન'' (1989) શીર્ષક ધરાવતું એક પુસ્તક બહાર પાડ્યું હતું. તેમણે ઔષધીય વનસ્પતિ અને અન્ય વૈકલ્પિક તબીબી સારવાર અંગે ચર્ચાસ્પદ વિચારો વ્યક્ત કરેલા છે. 1958થી, તેમનું મુખ્ય બિરૂદ ''એચઆરએચ (HRH) વેલ્સના રાજકુમાર (ધ પ્રિન્સ ઓફ વેલ્સ)'' છે. સ્કોટલૅન્ડમાં તેઓ ''ધ ડ્યુક ઓફ રોથસે (રોથસેના ઉમરાવ) તરીકે ઓળખાય છે.'' <ref>"[http://www.princeofwales.gov.uk/personalprofiles/theprinceofwales/abouttheprince/titles/ વેલ્સના રાજકુમાર: ટાઇટલ્સ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120111194843/http://www.princeofwales.gov.uk/personalprofiles/theprinceofwales/abouttheprince/titles/ |date=2012-01-11 }}"</ref> ==પ્રારંભિક જીવન== ચાર્લ્સનો જન્મ 14 નવેમ્બર, 1948ના રોજ બકિંગહામ પૅલેસ ખાતે થયો હતો, તેઓ રાજકુમારી એલિઝાબેથ, એડિનબર્ગની ઉમરાવ અને ફિલીપ, એડિનબર્ગના ઉમરાવના સૌપ્રથમ સંતાન છે, તથા તેઓ રાજા પંચમ જ્યોર્જ અને મહારાણી એલિઝાબેથના સૌપ્રથમ પૌત્ર છે. તેમની ધર્મદિક્ષા વિધિ મહેલના સંગીતકક્ષમાં 15મી ડિસેમ્બર, 1948ના રોજ કરવામાં આવી હતી, જેમાં જોર્ડન નદીના જળનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. તેમની ધર્મદિક્ષા વિધિમાં કેન્ટરબરીના આર્કબિશપ જ્યોફ્રે ફિશર હતા. રાજકુમારના ગોડપેરેન્ટ્સ તેમના માતૃપક્ષના દાદા, તેમના માતૃપક્ષના વડદાદી, મહારાણી મેરી, તેમની મામી રાજકુમારી માર્ગારેટ, તેમના પિતૃપક્ષના વડદાદી ડોવાગર માર્ચિયોનેસ ઓફ મિલફોર્ડ હેવન, તેમના માતૃપક્ષના મોટા-કાકા ડેવિડ બોવ્સ-લિયોન, તેમના પિતાના પિતરાઇ લેડી બ્રેબોર્ન; તેમના દાદાના પિતરાઇ નોર્વેનો રાજા હેકન છઠ્ઠો (જેમનાથી એલેક્ઝેન્ડર કેમ્બ્રિજ, એથલોનના ઉમરાવની અવેજીમાં છે) અને તેમના પિતૃપક્ષના વડકાકા ગ્રીસના રાજકુમાર જ્યોર્જ ઉપસ્થિત હતા. ચાર્લ્સના વડદાદા રાજા જ્યોર્જ પાંચમાના વારસાના નિયમો અનુસાર બ્રિટિશ રાજકુમાર અથવા રાજકુમારીનું બિરૂદ અને ''રોયલ હાઇનેસ'' ની શૈલી માત્ર વેલ્સના રાજકુમારના સૌથી મોટા પુત્ર તેમજ સાર્વભૌમ રાજાના પુરૂષ જાતિના બાળકો અને પૌત્રોને જ આપવાના હોય છે. જોકે, 22 ઓક્ટોબર 1948ના રોજ જ્યોર્જ પાંચમાએ વારસાના નવા નિયમો જારી કરીને આ બહુમાન પ્રિન્સેસ એલિઝાબેથ અને રાજકુમાર ફિલીપના કોઇપણ સંતાનને આપવાનું ઠરાવ્યું; અન્યથા, ચાર્લ્સને માત્ર તેના પિતાનું બિરુદ જ મળ્યું હોત અને તેને મેરિયોનેથના ઉમરાવનું સૌજન્ય બિરુદ મળ્યું હોત. આ રીતે, સ્ત્રી વારસદારના બાળકોને શાહી અને રાજકુમાર-રાજકુમારીનું બિરુદ મળ્યું. ચાર્લ્સ જ્યારે ત્રણ વર્ષના હતા ત્યારે તેમના માતા મહારાણી એલિઝાબેથ દ્વિતીય તરીકે બિરાજ્યાં, જેની સાથોસાથ ચાર્લ્સ તેમની માતા તે સમયે જે સાત દેશો પર હકુમત ધરાવતી હતી તેના મુખ્ય વારસદાર બની ગયા. આ ઘટનાક્રમને કારણે હવે તેમનો દરજ્જો ''આપોઆપ'' વધીને કોર્નવોલના ઉમરાવ (મહારાજા એડવર્ડ ત્રીજાના મુખપત્રમાં આ બિરુદ રાજાના સૌથી મોટા પુત્રને આપવામાં આવતું હતું)નો થઈ ગયો હતો, અને સ્કોટિશ દરજ્જામાં તેઓ રોથસેના ઉમરાવ, કૅરિકના ઉમરાવ, બૅરોન ઓફ રેનફ્ર્યૂ, લોર્ડ ઓફ ધ ઇઝ્લેસ, અને પ્રિન્સ તથા ગ્રેટ સ્ટ્યૂઅર્ડ ઓફ સ્કોટલેન્ડનો સમાવેશ થતો હતો. યુનાઇટેડ કિંગડમમાં અગ્રતાક્રમ પ્રમાણે તાજ પરની દાવેદારીમાં તેમનો ક્રમ પ્રથમ હતો, તેમ છતાં તેમના માતાપિતાને ધ્યાનમાં લેતા તેમનો ક્રમ ત્રીજો હતો, અને તેમની માતા અને પિતા કે જેઓ શાહી પરિવારના ઉપ-પ્રતિનિધિ હતા, તેમના બાદ અન્ય લોકોના અગ્રપદના હક્કની દૃષ્ટિએ તેમનો ક્રમ ચોથો અથવા પાંચમો હતો. 1953માં વૅસ્ટમિન્સ્ટર એબી ખાતે યોજાયેલા પોતાની માતાના રાજ્યારોહણ સમારોહમાં ચાર્લ્સ ઉપસ્થિત રહ્યાં હતા, જ્યાં તેઓ પોતાની દાદી અને કાકીની જોડે બેઠા હતા. શાહી પરિવારના બાળક માટેના રિવાજ પ્રમાણે, ચાર્લ્સ માટે એક શિક્ષિકા, કેથેરીન પીબ્લેસની નિમણૂક કરવામાં આવી અને તેણે પાંચ વર્ષથી આઠ વર્ષની વય દરમિયાન ચાર્લ્સને શિક્ષણ આપ્યું. 1955માં બકિંગહામ પૅલેસે એવી જાહેરાત કરી કે ચાર્લ્સ ખાનગી શિક્ષકને બદલે શાળામાં ભણવા જશે, આમ આ રીતે શિક્ષણ મેળવનારા ચાર્લ્સ સૌપ્રથમ શાહી વારસદાર બન્યા હતા.<ref name="time 1988">{{cite news |title = Growing Up Royal |work = TIME |date = 25 Apr. 1988 |url = http://www.time.com/time/daily/special/diana/readingroom/8191/4_25.html |access-date = 4 Jun. 2009 |archive-date = 2005-03-31 |archive-url = https://web.archive.org/web/20050331004503/http://www.time.com/time/daily/special/diana/readingroom/8191/4_25.html |url-status = dead }}</ref> ==યુવાની== ===શિક્ષણ=== ચાર્લ્સ પ્રારંભમાં પશ્ચિમ લંડનમાં આવેલી હિલ હાઉસ સ્કૂલમાં ભણ્યાં, જ્યાં તેમણે શાળાના સ્થાપક અને તે સમયના વડા સ્ટુઅર્ટ ટાઉનેન્ડ પાસેથી બિન-પસંદગીની ટ્રીટમેન્ટ મેળવી, તેઓએ રાણીને ચાર્લ્સને [[અસોસિએશન ફુટબોલ|ફૂટબોલ]]માં તાલીમ આપવાની સલાહ આપી હતી, કારણ કે હિલ હાઉસના છોકરાઓ ફૂટબોલના મેદાનમાં ક્યારેય કોઇની શેહ-આદર રાખતા નહોતા.<ref>{{Cite news| title=Lieutenant-Colonel H. Stuart Townend| newspaper=The Times| date=30 October 2002| url=http://www.timesonline.co.uk/tol/comment/obituaries/article1180313.ece| access-date=29 May 2009 | location=London}}</ref> રાજકુમાર ત્યારપછી પોતાના પિતાની ભૂતપૂર્વ શાળા, ઇંગ્લેન્ડના બર્કશાયર સ્થિત શીમ પ્રિપેરેટરી સ્કૂલમાં ભણ્યાં અને આખરે સ્કોટલેન્ડની ઉત્તર-પૂર્વમાં આવેલી ગોર્ડનસ્ટોઉનમાં ગયાં. એવી નોંધ મળે છે કે રાજકુમારે તેમની પછીની શાળા “કોલ્ડિટ્ઝ ઇન કિલ્ટ્સ” ખાતે પોતાનો સમય ઉપેક્ષિત હાલતમાં વિતાવ્યો હતો, કેમ કે ચાર્લ્સે નોંધ્યા પ્રમાણે – તેઓએ ઓસ્ટ્રેલિયાની ગીલોન્ગમાં આવેલી ગીલોન્ગ ગ્રામર સ્કૂલના ટિમ્બરટોપ કૅમ્પસમાં પોતાની બે ટર્મ ગાળી હતી જે દરમિયાન તેઓ પોતાના શિક્ષક માઇકલ કોલિન્સ પર્સી સાથે પપુઆ ન્યુ ગિયેનાની ઇતિહાસ સફરે ગયા હતા. ગોર્ડનસ્ટોઉનથી પરત ફરતાં ચાર્લ્સે હૅડ બોય બનીને પોતાના પિતાનું અનુસરણ કર્યું હતું, અને 1967માં ઇતિહાસ તથા ફ્રેન્ચ વિષયમાં બે એ લૅવલ્સ સાથે શાળા છોડી હતી. સૈન્ય દળોમાં જોડાવાનો વિરોધ કરીને, ઉચ્ચતર માધ્યમિક શાળામાંથી યુનિવર્સિટીમાં સીધો પ્રવેશ મેળવીને ચાર્લ્સે ફરી એકવાર પરંપરા તોડી. વિન્ડસરના ડીન રોબિન વૂડ્સની ભલામણના આધારે અને પોતાના એ લેવલ્સમાં માત્ર બી અને સી ગ્રેડ્સ જ ધરાવતા હોવા છતાં,<ref name="princeofwales1">{{cite web|url=http://www.princeofwales.gov.uk/personalprofiles/theprinceofwales/biography/ |title=The Prince of Wales&nbsp;— Biography |publisher=Princeofwales.gov.uk |date= |access-date=12 Oct. 2008|archive-url = http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20100824181313/http://www.princeofwales.gov.uk/personalprofiles/theprinceofwales/biography/|archive-date=2010-08-24}}</ref> રાજકુમારને કેમ્બ્રિજની ટ્રિનિટી કૉલેજમાં દાખલ થયા, જ્યાં તેઓ કેનેડામાં જન્મેલા અધ્યાપક જોન કોલેસ હેઠળ માનવશાસ્ત્ર, પુરાતત્વવિદ્યા અને ઇતિહાસ વિષયો ભણ્યાં. 23મી જૂન, 1970ના રોજ તેઓએ 2:2 બૅચલર ઓફ આર્ટસની ડિગ્રી મેળવી અને એ રીતે શાહી પરિવારમાં યુનિવર્સિટીની ડિગ્રી મેળવનાર ત્રીજા સદસ્ય બન્યાં.<ref name="powedu">{{cite web|url=http://www.princeofwales.gov.uk/personalprofiles/theprinceofwales/biography/education/index.html |title=The Prince of Wales&nbsp;— Education |publisher=Princeofwales.gov.uk |date= |access-date=12 Oct. 2008|archive-url = http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20100824182635/http://www.princeofwales.gov.uk/personalprofiles/theprinceofwales/biography/education/index.html|archive-date=2010-08-24}}</ref> ત્યારપછી 2 ઓગસ્ટ, 1975ના રોજ, તેઓને યુનિવર્સિટીની પરંપરા મુજબ કેમ્બ્રિજના માસ્ટર ઓફ આર્ટસ ડિગ્રીથી નવાજવામાં આવ્યા.<ref name="powedu"/> પોતાના ત્રીજા તબક્કાના શિક્ષણ દરમિયાન, ચાર્લ્સે ઓલ્ડ કૉલેજમાં (યુનિવર્સિટી ઓફ વૅલ્સ, એબરીસ્ટ્વિથના ભાગરૂપ) પણ અભ્યાસ કર્યો હતો, જ્યાં તેઓએ વૅલ્શ ભાષા અને વૅલ્શ ઇતિહાસનો અભ્યાસ કર્યો. વૅલ્સની બહાર જન્મનાર તેઓ એવા સૌપ્રથમ પ્રિન્સ ઓફ વૅલ્સ છે કે જેમણે આ પ્રદેશની ભાષાને શીખવાનો પ્રયાસ કર્યો હોય. ===વેલ્સના રાજકુમારનું સર્જન=== [[ચિત્ર:Charles investiture.jpg|thumb|right|મહારાણી એલિઝાબેથ દ્વિતીય વેલ્સના રાજકુમારને 1969માં પ્રિન્સ ઓફ વેલ્સ ક્રાઉનથી નવાજે છે]] 26મી જુલાઈ, 1958ના રોજ ચાર્લ્સને પ્રિન્સ ઓફ વૅલ્સ અને અર્લ ઓફ ચૅસ્ટર બનાવવામાં આવ્યા,<ref>{{London Gazette|issue=41460|startpage=4733|date=29 July 1958|access-date=2 Sep. 2008}}</ref><ref name="pow">{{cite web |url=http://www.princeofwales.gov.uk/personalprofiles/theprinceofwales/abouttheprince/previousprincesofwales/ |title=The Prince of Wales&nbsp;— Previous Princes of Wales |publisher=Princeofwales.gov.uk |date= |access-date=12 Oct. 2008 |archive-date=2011-08-25 |archive-url=https://www.webcitation.org/61CRLkmrl?url=http://www.princeofwales.gov.uk/personalprofiles/theprinceofwales/abouttheprince/previousprincesofwales/ |url-status=dead }}</ref> અલબત્ત 1 જુલાઈ, 1969 સુધી તેમનો વિધિપૂર્વકનો પદવીદાન સમારંભ યોજાયો નહોતો. કેર્નાર્ફન કૅસલ ખાતે યોજાયેલા અને ટેલિવિઝન પર દર્શાવવામાં આવેલા એક સમારોહમાં તેમના માતા દ્વારા ચાર્લ્સને તાજ પહેરાવવામાં આવ્યો હતો અને ચાર્લ્સે વૅલ્શ અને ઇંગ્લિશ- બન્ને ભાષામાં પોતાની પ્રતિક્રિયા અને સંબોધન કર્યા હતા.<ref>{{cite web |url=http://www.princeofwales.gov.uk/personalprofiles/theprinceofwales/biography/investiture/ |title=The Prince of Wales&nbsp;— Investiture |publisher=Princeofwales.gov.uk |date= |access-date=12 Oct. 2008 |archive-date=2008-10-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081020021713/http://www.princeofwales.gov.uk/personalprofiles/theprinceofwales/biography/investiture/ |url-status=dead }}</ref> ત્યારપછીના વર્ષે તેમણે હાઉસ ઓફ લોર્ડ્સમાં પોતાનું સ્થાન મેળવ્યું,<ref name="princeofwales1"/> અને તે દશકના ઉત્તરાર્ધમાં તેઓ મહારાજા જ્યોર્જ પહેલા પછી રાજ પરિવારના સૌપ્રથમ એવા વ્યક્તિ બન્યાં કે બ્રિટિશ કેબિનેટની બેઠકમાં ઉપસ્થિત રહ્યાં હતા. આ બેઠકમાં તેમને વડાપ્રધાન જેમ્સ કેલાઘન દ્વારા આમંત્રિત કરવામાં આવ્યા હતા જેથી યુવરાજ બ્રિટિશ સરકાર અને કેબિનેટની કામગીરીનો અનુભવ મેળવી શકે. ચાર્લ્સે વધુને વધુ જાહેર ફરજો નિભાવવી પણ શરૂ કરી, અને 1976માં પોતાના ધ પ્રિન્સ’સ ટ્રસ્ટની સ્થાપના કરી,<ref>{{cite web |url=http://princescharities.org/princes-trust |title=The Prince's Trust &#124; The Prince's Charities |publisher=Princescharities.org |date= |access-date=12 Oct. 2008 |archive-date=2008-09-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080921102217/http://princescharities.org/princes-trust |url-status=dead }}</ref> તેમજ 1981માં યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સની યાત્રા કરી. આ સમયગાળામાં, રાજકુમારે ઓસ્ટ્રેલિયાના ગવર્નર જનરલ તરીકે કામ કરવામાં રસ વ્યક્ત કર્યો હતો; કમાન્ડર માઇકલ પાર્કરે જણાવ્યું હતું કે: “આ નિમણૂંક પાછળનો વિચાર તેમને રાજાશાહીનો અથવા તો ભાવિ રાજા બનવાના પાઠ શીખવવાનો અને વેપાર શીખવવાનો હતો.” જો કે, ઓસ્ટ્રેલિયામાં રાષ્ટ્રવાદી ભાવનાઓ અને 1975માં ગવર્નર-જનરલ દ્વારા સરકારની બરખાસ્તી જેવા કારણોના પરિણામે, આ દિશામાં કંઈ આગળ વધી શક્યું નહી. ચાર્લ્સે વત્તાઓછાં અંશે થોડા રંજ સાથે ઓસ્ટ્રેલિયાના મંત્રીઓનો નિર્ણય સ્વીકાર્યો, તેમણે એવું જણાવ્યું હતું કે: “જ્યારે કોઇ મદદ કરવા માટે કંઈક કરવા વિચારો છો ત્યારે તમારી ભાવના મદદ કરવાની હોય છે અને તમે કહી દો છો કે આપની જરૂરત નથી?” <ref>{{cite web|url=http://www.abc.net.au/time/episodes/ep1.htm |title=Episode 1 |publisher=Abc.net.au |date= |access-date=12 Oct. 2008}}</ref> તેથી ઊલટું, ટોમ ગાલેઘરે લખ્યું તું કે ચાર્લ્સને રોમાનિયાનાં રાજાશાહીવાદીઓ દ્વારા તે દેશના તાજની પેશકશ કરવામાં આવી હતી, આ પ્રસ્તાવને ઠુકરાવી દેવામાં આવી હોવાની નોંધ મળે છે.<ref>{{cite web |url=http://www.romanialibera.ro/a77231/acarul-paun-european.html |title=Romania libera: Editia online |publisher=Romanialibera.ro |date= |access-date=12 Oct. 2008 |language=Romanian |archive-date=2008-02-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080218123815/http://www.romanialibera.ro/a77231/acarul-paun-european.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.libertatea.ro/index.php?section=articole&screen=stire&sid=163329 |title=Printul Charles si-a luat casa intre tigani :: Libertatea.ro |publisher=Libertatea.ro |date= |access-date=12 Oct. 2008 |archive-date=2007-12-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071219010631/http://www.libertatea.ro/index.php?section=articole&screen=stire&sid=163329 |url-status=dead }}</ref> ચાર્લ્સ એ હાલમાં પ્રિન્સ ઓફ વૅલ્સનું બિરુદ ધરાવનારા સૌથી વયસ્ક વ્યક્તિ છે. આ બિરુદ શાહી વારસદારને આપવામાં આવે છે. રાષ્ટ્રસમૂહના મૂલકોના ઇતિહાસને નજર સમક્ષ રાખીએ તો ચાર્લ્સ એ એડવર્ડ સાતમાં પછીના સૌથી લાંબો સમય સેવા આપનારા બીજા ક્રમના સૌથી વયસ્ક શાહી વારસદાર પણ છે. બ્રિટનના ઇતિહાસમાં સૌથી લાંબો સમય પ્રિન્સ ઓફ વૅલ્સ તરીકેની ભૂમિકા ભજવવામાં ચાર્લ્સનો ક્રમ એડવર્ડ સાતમાં અને જ્યોર્જ પાંચમા પછી ત્રીજો છે, અને જો તેઓ પ્રિન્સ ઓફ વૅલ્સના પદે યથાવત રહ્યાં તો 9 સપ્ટેમ્બર, 2013ના રોજ તેઓ આગળના બન્નેને ટપી જશે. જો તેઓ 18 સપ્ટેમ્બર, 2013 બાદ તાજ પર બિરાજશે, તો ચાર્લ્સ યુનાઇટેડ કિંગડમમાં રાજા બનનારા સૌથી વયસ્ક વ્યક્તિ હશે. ચાર્લ્સની અત્યારે જે ઉંમર છે તે કરતા વધુ વયે એકમાત્ર વિલિયમ ચોથો રાજા બન્યો હતો. ===સૈન્ય તાલીમ અને કારકિર્દી=== [[ચિત્ર:Prince Charles arrives at Andrews Air Force Base in the United States, 1981.jpg|thumb|પ્રિન્સ ચાર્લ્સ 1981માં અમેરિકામાં એન્ડ્રૂ એર ફોર્સ બેઝ પર]] પ્રિન્સ ઓફ વૅલ્સ તરીકેની પરંપરાના ભાગરૂપે, ચાર્લ્સે નૌકાદળ અને વાયુસેનામાં સમય વિતાવ્યો હતો. કેમ્બ્રિજ ખાતેના પોતાના બીજા વર્ષ દરમિયાન ચાર્લ્સની વિનંતી પર તેમણે રોયલ એર ફોર્સની તાલીમ મેળવી હતી, જેના બાદ 8 માર્ચ 1971ના રોજ યુવરાજે જેટ પાયલટની તાલીમના ભાગરૂપે ક્રેનવેલ સ્થિત રોયલ એર ફોર્સ કૉલેજથી ઉડાન ભરી હતી. તે વર્ષના સપ્ટેમ્બર મહિનામાં પાસિંગ આઉટ પરેડ બાદ, તેમણે નૌકાદળની કારકિર્દી હાથ ધરી હતી, અને ડ્વાર્ટમાઉથ ખાતેની રોયલ નૅવલ કૉલેજ ખાતે છ સપ્તાહના અભ્યાસક્રમમાં જોડાયા હતા અને ત્યારબાદ ગાઇડેડ મિસાઇલ ડિસ્ટ્રોયર{{HMS|Norfolk|D21|6}} (1971-72) તથા ફ્રિગેટ્સ {{HMS|Minerva|F45|6}} (1972-1973) અને {{HMS|Jupiter|F60|6}} (1974) પર ફરજ બજાવી હતી. 9 ફેબ્રુઆરી, 1976ના રોજ 845 નૅવલ એર સ્ક્વૉડ્રનમાં જોડાતા પૂર્વે, ચાર્લ્સે 1974માં આરએનએએસ (RNAS) યેવોવિલ્ટન ખાતે હેલિકોપ્ટર પાયલટ તરીકેના ગુણો પણ શીખ્યાં હતા.{{HMS|Hermes|R12|6}} નૌકાદળમાં પોતાના આખરી નવ માસના ગાળામાં યુવરાજે કોસ્ટર માઇનહન્ટરની કમાન{{HMS|Bronington|M1115|6}} પણ સંભાળી હતી. કુલ મળીને, પ્રિન્સ ચાર્લ્સ ચિપમન્ક બેઝિક પાયલટ ટ્રેનર, હેરિઅર ટી એમકે 4 વી/એસટીઓએલ (V/STOL) ફાઇટર, બીએસી (BAC) જેટ પ્રોવોસ્ટ જેટ પાયલટ ટ્રેનર, નિમરોડ મેરિટાઇમ પેટ્રોલ એરક્રાફ્ટ, એફ-4 ફૅન્ટમ ટુ ફાઇટર જેટ, એવરો વલ્કન જેટ બોમ્બર અને સ્પિટફાયર ક્લાસિક ડબલ્યુડબલ્યુટુ (WWII) ફાઇટર ઉડાડતા શીખેલા છે. ==પ્રારંભિક પ્રણય== [[ચિત્ર:HRH Prince Charles Allan Warren.jpg|thumb|1974માં બકિંગહામ પેલેસમાં પ્રિન્સ, એલેન વોરેન દ્વારા]] પ્રિન્સ ચાર્લ્સનું પ્રણય જીવન હંમેશાથી જ અટકળો અને અખબારોનો વિષય રહ્યું છે. પોતાની યુવાનીમાં તેઓ સંખ્યાબંધ સ્ત્રીઓ સાથે સંકળાયેલા હતા, જેમાં સ્પેન ખાતે બ્રિટનના રાજદૂતની પુત્રી જ્યોર્જિયાના રસ્સેલ, લૅડી જૅન વેલેસ્લી, ડેવિના શેફિલ્ડ, એક મોડેલ ફિયોના વૉટ્સન, સુસાન જ્યોર્જ, લેડી સારાહ સ્પેન્સર, લક્ઝમબર્ગની રાજકુમારી મેરી એસ્ટ્રિડ, ટ્રાયોનની બેરોનેસ ડૅલ, જેનેટ જેનકિન્સ અને જૅન વૉર્ડનો સમાવેશ થાય છે. રાષ્ટ્રસમૂહના પ્રદેશોના તાજનો વારસદાર હોવાને લીધે જ નહીં, પરંતુ ચાર્લ્સના લગ્ન તેની ભાવિ રાજાશાહીની શક્યતા વધારે એવી સંભાવના હતી. પરિણામે તેમની પાત્રની પસંદગી પ્રત્યે વ્યાપકપણે આકર્ષણ ઊભું થવાનું હતું જ. ચાર્લ્સના લગ્નમાં ખાસ કરીને નવવધુની પ્રતિષ્ઠા સૌથી મોટું મહત્વનું પરિબળ બની રહેવાની હતી, તેમાંય વળી 1772ના રોયલ મેરેજિઝ એક્ટ હેઠળ પોતાની માતાની અનુમતિ પણ લેવાની રહેતી હતી. આ કાનૂન હેઠળ કોઇ રોમન કેથોલિક સાથેના લગ્ન કરવાથી તેઓ અને લગ્નથી થયેલા સંતાનો વારસામાંથી આપોઆપ બહાર થઈ જાય તેમ હતા.<ref name="ActOfSettlement">http://www.statutelaw.gov.uk/content.aspx?activeTextDocId=1565208 Act of Settlement of 1700</ref> પોતાના પિતાનાં "અંકલ ડિકી", લ્યુઇસ માઉન્ટબૅટન, ફર્સ્ટ અર્લ માઉન્ટબેટન ઓફ બર્માએ ભાવિ પત્નીની પસંદગી અને મુલાકાત વિશે ચાર્લ્સને લેખિત સલાહ આપી હતીઃ "તમારા જેવા કોઇ કિસ્સામાં, માણસે ઠરીઠામ થતા પહેલા તેના જંગલી ઓટ્સ વાવવા જોઇએ અને શક્ય તેટલા અફેર્સ કરવા જોઇએ પરંતુ પત્ની માટે તેણે છોકરી બીજા કોઇને મળે અને તેના પ્રેમમાં પડે તે પહેલા, યોગ્ય, આકર્ષક અને મીઠા ચારિત્ર્યવાળી છોકરી પસંદ કરી લેવી જોઇએ... જો તેઓને લગ્ન બાદ ઉચ્ચ સન્માનના દરજ્જા પર રહેવાનું હોય તો મહિલા માટે અનુભવ વિચલિત કરનારા છે."<ref name="junor1">{{cite book|last= Junor|first=Penny|title=The Firm: the troubled life of the House of Windsor| url=http://books.google.com/?id=e_f6-ZPQuKAC&pg=PA72&lpg=PA72&dq=%22sow+his+wild+oats+and+have+as+many+affairs+as+he+can%22|access-date= 13 May 2007|year= 2005|publisher=Thomas Dunne Books| location=New York|isbn=9780312352745| oclc = 59360110|pages = 72|chapter = The Duty of an Heir}}</ref> માઉન્ટબેટન ગાદીના વારસદારને સલાહ આપવાની વિશેષણ ગુણત્તા ધરાવતા હતા. તેમણે પંચમ જ્યોર્જ, રાણી એલિઝાબેથ અને તેમની પુત્રીઓને 22 જુલાઈ,1939ના રોજ ડાર્ટમાઉથ રોયલ નેવલ કૉલેજ ખાતે મુલાકાત લેવા આમંત્રિત કર્યા હતા અને કૅડેટ પ્રિન્સ ફિલીપ ઓફ ગ્રીસને યુવાન રાજકુમારીની સંગતમાં રહેવા માટેની સમજ આપી હતી, તેમજ તેમણે ચાર્લ્સના ભાવિ સાસુ-સસરાં સાથેની સૌપ્રથમ સવિસ્તર મુલાકાત પણ ગોઠવી હતી.<ref>{{cite web| url = http://www.channel4.com/history/microsites/R/real_lives/prince_philip.html| title = The Real Prince Philip| access-date = 12 May 2007| last = Edwards| first = Phil| date = 31 Oct. 2000| format = TV documentary| work=Real Lives: channel 4's portrait gallery| publisher=Channel 4}}</ref> 1974ના પ્રારંભમાં, માઉન્ટબેટને પોતાની પૌત્રી હોન. એમાન્ડા નોચબુલ (જન્મ 26 જૂન 1957) સાથેના સંભવિત લગ્ન વિશે એલિઝાબેથ અને ફિલીપના સૌથી મોટા પુત્ર સાથે પત્રવ્યવહાર શરૂ કર્યો હતો, <ref>ડિમ્બલેબી, પાનાં 204-206</ref>અને એવી ભલામણ કરી હતી કે આ પચીસ વર્ષીય રાજકુમારી ચાર્લ્સના યુવાનીના અનુભવો સામે સાંગોપાંગ ખરી ઉતરે છે. ચાર્લ્સે કર્તવ્યનિષ્ઠતા સાથે એમાન્ડાની માતા લેડી બ્રેબોર્ન (જે તેની દાદી પણ હતી)ને તેમની પુત્રીમાં પોતાને રસ હોવા વિશે લખ્યું હતું, જેને લેડી બ્રેબોર્ને માન્ય રાખ્યો હતો, અલબત્ત તેમણે એવું સૂચન કર્યું હતું કે આ સંબંધ ઉતાવળિયો છે.<ref>ડિમ્બલેબી</ref> આ ઘટનાક્રમને લીધે માઉન્ટબેટન ડગ્યાં નહીં. ચાર વર્ષ બાદ તેમને અને એમાન્ડાને ચાર્લ્સે પોતાની 1980ની ભારતયાત્રામાં પોતાની સાથે રહેવા માટે આમંત્રિત કર્યા હતા. બન્ને પિતાએ, જો કે, તેની સામે વાંધો લીધો. ફિલીપે એવી ફરિયાદ કરી કે વેલ્સના રાજકુમાર પોતાના સુપ્રસિદ્ધ કાકા (જેમણે ભારતના આખરી બ્રિટિશ વાઇસરોય અને ભારતના સૌપ્રથમ ગવર્નર જનરલ તરીકે ફરજ બજાવી હતી)ના પ્રભાવ હેઠળ છે, જ્યારે લોર્ડ બ્રેબોર્ને એવી ચેતવણી આપી કે તેઓ દંપતી બનવાનો નિર્ણય કરી શકે તે પૂર્વે ભારતની સંયુક્તપણે મુલાકાત લેવામાં આવશે તો માધ્યમોનું ધ્યાન તેમના પ્રત્યે ખેંચાઇ શકે છે, જેનાથી તેમના ભવ્ય ભાવિ સામે પ્રશ્નાર્થ ઉભો થઇ શકે છે.<ref name="dimbleby_263_265">ડિમ્બલેબી, પાનાં 263-265</ref> જો કે, ચાર્લ્સ એકલો ભારત તરફ પ્રસ્થાન કરે તે પૂર્વે જ, 1979ના ઓગસ્ટ મહિનામાં માઉન્ટબેટનની હત્યા થઇ ગઇ. ચાર્લ્સ જ્યારે પરત ફર્યા, ત્યારે તેમણે એમાન્ડાની સમક્ષ પ્રસ્તાવ મૂક્યો. જો કે, એમાન્ડાએ આ હુમલામાં પોતાના દાદા ઉપરાંત પોતાની પૈતૃક દાદી, અને નાનાભાઈ નિકોલસને પણ ગુમાવી દીધા હતા અને હવે તે શાહી પરિવારના મુખ્ય સદસ્ય બનવાના પરિણામથી નફરત કરતી હતી.<ref name="dimbleby_263_265"/> 1980ના જૂન મહિનામાં, ચાર્લ્સે 1974થી પોતાનું ઘર રહેલા શેવિનીંગ હાઉસનો પોતાના ભાવિ રહેઠાણ તરીકે સત્તાવાર રીતે અસ્વીકાર કર્યો. કેન્ટમાં આવેલું રજવાડી ઘર એવું શેવિનીંગને એમાન્ડાના સંતાનવિહીન મોટા-કાકા છેલ્લા સ્ટેનહોપ ઉમરાવ દ્વારા શાહી પરિવારને અન્ય દેણગી સાથે વારસામાં આપવામાં આવ્યું હતું, તેમને એવી આશા હતી કે આખરે આ ઘર ચાર્લ્સને જ મળવાનું છે.<ref>ડિમ્બલેબી, પાનાં 299-300</ref> ==સૌપ્રથમ લગ્ન== ચાર્લ્સ લેડી ડાયના ફ્રાન્સિસ સ્પેન્સરને 1977માં ડાયનાના આલ્થોર્પ ખાતેના ઘરની મુલાકાત દરમિયાન મળ્યાં હતા જ્યાં તેમની સાથે ડાયનાની મોટી બહેન સારાહ હતી, તેમ છતાં 1980ની ગ્રીષ્મ ઋતુ સુધી ચાર્લ્સે પ્રણયાત્મક દૃષ્ટિએ ડાયનાનો વિચાર કર્યો નહોતો. જુલાઈ મહિનામાં પોતાના એક મિત્રના ઘરે કાપણી કરીને ગોઠવેલા સુકા ઘાસની ગંજી પર તેઓ અને ડાયના એકસાથે બેઠાં હતા ત્યારે ચાર્લ્સે માઉન્ટબેટનના મૃત્યુનો ઉલ્લેખ કર્યો, જેનો ડાયનાને જવાબ આપ્યો કે તેના કાકાની અંતિમયાત્રા દરમિયાન ચાર્લ્સે ત્યક્તભાવ સેવવામાં આવ્યો હતો અને તેમનું ધ્યાન રાખવાની જરૂરત હતી. ચાર્લ્સના પસંદગીના જીવનચરિત્ર લેખક જોનાથન ડિમ્બલેબી જણાવ્યા પ્રમાણે, “ટૂંક સમયમાં લાગણીમાં કોઇ દેખીતો ઉભરો આવ્યા વિના, તેમણે ડાયનાને પોતાની ભાવિ પત્ની તરીકે જોવાનું ગંભીરતાપૂર્વક શરૂ કરી દીધું હતું.”<ref>ડિમ્બલેબી, પાનું 279</ref> બાલ્મોરલ અને સેન્ડ્રિન્ઘમની મુલાકાત દરમિયાન ડાયના પ્રિન્સની સાથે રહ્યાં હતા, જેને મોટાભાગના શાહી પરિવાર તરફથી ઉમળકાભર્યો પ્રતિસાદ સાંપડ્યો હતો. રાણીએ ચાર્લ્સને કોઇ સીધી સલાહ આપી નહોતી, અલબત્ત તેમના પિતરાઇ નોર્ટન નોચબુલ (એમાન્ડાના મોટાભાઈ) અને તેમની પત્ની પેનીએ આપી હતી. પરંતુ તેમણે એવો વાંધો લીધો કે ચાર્લ્સ ડાયનાના પ્રેમમાં હોય એવું જણાતું નથી અને તેણી ચાર્લ્સના હોદ્દાથી ખુબ મોહિત થઇ ગઇ હોય એવું જણાય છે, ચાર્લ્સ આ વાંધાઓથી ક્રોધે ભરાયા હતા.<ref>ડિમ્બલેબી, પાનાં 280-282</ref> દરમિયાન, આ દંપતીએ અવિરત અખબારી અટકળો અને પાછળ પડેલા પત્રકારોના કવરેજની વચ્ચે મુલાકાતો કરવાનું ચાલુ રાખ્યું હતું. પ્રિન્સ ફિલીપે ચાર્લ્સને જણાવ્યું કે જો તેઓ ટૂંક સમયમાં ડાયના અંગે કોઇ નિર્ણય લેશે નહીં તો અખબારોના બિનજરૂરી ધ્યાનને કારણે તેણીની પ્રતિષ્ઠાને હાનિ થઇ શકે છે. આ સલાહ ઉપરાંત ડાયના શાહી પરિવારની યોગ્ય વધુ માટેના માઉન્ટબેટનના ધારાધોરણો (અને દેખીતી રીતે જનતાના પણ) સાથે સુસંગત છે એવું લાગ્યા પછી ચાર્લ્સે સમય ગુમાવ્યા વિના આગળ ધપવા માટે ચેતવણી સ્વરૂપે પોતાના પિતાની સલાહ લીધી.<ref>ડિમ્બલેબી, પાનાં 281-283</ref> ===ડાયના સાથે સગાઇ અને લગ્ન=== [[ચિત્ર:British coin 25p (1981) reverse.jpg|thumb|right|ચાર્લ્સ અને ડાયનાના લગ્નને 1981 બ્રિટીશ ક્રાઉન પર યાદ કરવામાં આવ્યા (25 પેન્સ).]] પ્રિન્સ ચાર્લ્સે 1981માં ડાયના સમક્ષ પ્રસ્તાવ મૂક્યો, જેનો તેણીએ સ્વીકાર કર્યો, અને જ્યારે તેમણે તેના પિતા પાસે ડાયનાના હાથની માગણી કરી ત્યારે તેમણે સંમતિ આપી. આ સહઅસ્તિત્વને બ્રિટિશ અને કેનેડાની પ્રિવી કાઉન્સિલે (આવું એટલા માટે કરવામાં આવ્યું કેમ કે તેમના લગ્ન થકી પેદા થનારું સંતાન આ દેશોના તાજનો વારસદાર બને એવી સંભાવના હતી) મંજૂરી આપ્યા બાદ, ક્વીન-ઇન-કાઉન્સિલે કાયદાકીય જરૂરી મંજૂરી આપી, અને 29મી જુલાઈના રોજ સેંટ પૌલ’સ કેથેડ્રલ ખાતે ચાર્લ્સ અને ડાયના 3,500 આમંત્રિત મહેમાનો અને વિશ્વભરમાં ટેલિવિઝન પર જોઇ રહેલા 750 મિલિયન દર્શકોની નજરો સામે લગ્નગ્રંથિથી જોડાયા. રાણીના તમામ ગવર્નર-જનરલો, તેમજ યુરોપના ક્રાઉન્ડ હૅડ્સ (આમાં સ્પેનના રાજા જુઆન કાર્લોસ પહેલા બાકી હતા, જેમને આ લગ્નમાં ઉપસ્થિત નહીં રહેવા સલાહ આપવામાં આવી હતી કારણ કે નવદંપતિની મધુરજની યાત્રામાં જિબ્રાલ્ટરના વિવાદિત ક્ષેત્રમાં કરાનારા રોકાણનો સમાવેશ થતો હતો) ઉપસ્થિત રહ્યાં હતા. યુરોપના મોટાભાગના રાજ્યોના ચૂંટાયેલા વડાઓ મહેમાનોમાં સામેલ હતા, જેમાં ગ્રીસના પ્રમુખ કોન્સ્ટેન્ટાઇન કારમન્લિસ (તેમણે એટલા માટે ઇનકાર કર્યો હતો કે ગ્રીસના દેશવટો પામેલા રાજા કોન્સ્ટેન્ટાઇન બીજા, તેમનો એક નજીકના સગા અને બ્રિજરૂમના મિત્રને આ લગ્નમાં “કિંગ ઓફ ધ હૅલેનેસ” તરીકે આમંત્રિત કરવામાં આવ્યા હતા), અને આયર્લેન્ડના પ્રમુખ પેટ્રિક હિલેરી (જેમને તાઓસિયેચ ચાર્લ્સ હૌગે ઉત્તરીય આયર્લેન્ડના દરજ્જા અંગેના વિવાદને લીધે આ લગ્નમાં હાજરી નહીં આપવાની સલાહ આપી હતી). સલાહ આપવામાં આવી હતી ત્યારે સમય સરકારના પરિવર્તનનો પણ સમય હતો. પરંપરાગત રીતે આઇરિશ પ્રમુખ અને બ્રિટીશ રાજવી પરિવાર ઉત્તરી આયર્લેન્ડના મુદ્દે જાહેરમાં મળતા નથી. આ દંપતિએ ટેટબરી નજીકના હાઇગ્રોવ હાઉસ અને કેન્સિન્ગ્ટન પૅલેસ ખાતે રહેઠાણ બનાવ્યું હતું. લગભગ તરત જ, નવપરિણિત પ્રિન્સેસ ઓફ વૅલ્સ આકર્ષણનું કેન્દ્ર બની ગઇ હતી, વણનોંતર્યા પત્રકારો તેમનો પીછો કરતા રહેતા, અને સમૂહ માધ્યમોને કારણે તેમના પ્રત્યેક પગલાને લાખો લોકો અનુસરતા. આ દંપતિને બે બાળકો હતાઃ રાજકુમાર વિલિયમ (જન્મ 21 જૂન 1982) અને હેનરી (“હૅરી” તરીકે ઓળખાય છે) (જન્મ 15 સપ્ટેમ્બર 1984). પોતાના બાળકોનાં જન્મ સમયે હાજર રહેનાર સૌપ્રથમ શાહી પિતા બનીને ચાર્લ્સે દાખલો સ્થાપ્યો હતો.<ref name="time 1988"/> ===વિચ્છેદ અને છૂટાછેડા=== પ્રિન્સ અને પ્રિન્સેસ ઓફ વૅલ્સ વચ્ચેનોસંબંધ ટૂંક સમયમાં જ મુસીબતમાં મૂકાયો, પાંચ વર્ષની અંદર જ, આ “પરીકથા” સમાન લગ્ન ભંગાણના આરે આવીને ઉભા રહ્યાં. આ શાહી દંપતિ જ્યાં શામેલ હોય તે પ્રસંગો અને ઘટનાઓમાં સતત કેમિલા પાર્કર-બાઉલ્સની હાજરી ડાયના માટે અસહ્ય બની ગઇ. જાહેરમાં તથા ખાનગીમાં ડાયનાની વિરુદ્ધ {{Citation needed|date=March 2009}} બોલનારા ચાર્લ્સના સાથીદારોએ {{Who|date=March 2009}} એવો આક્ષેપ કર્યો હતો કે તેણી અસ્થિર અને સ્વભાવગત હતી; એક પછી એક, દેખીરી રીતે તેણે {{Weasel-inline|date=March 2009}} લાંબા સમયથી રહેલા ચાર્લ્સના સ્ટાફના સદસ્યોને બરખાસ્ત કરાવી દીધાં અને ચાર્લ્સના મિત્રો સાથેના તેમજ તેના પોતાના કુટુંબીજનો- પોતાના પિતા, માતા અને ભાઈ, અને શાહી પરિવારના સદસ્યો, જેવા કે યોર્કની ઉમરાવ સ્ત્રી સારાહ સાથેના સંબંધો ઘટાડી દીધાં.{{Citation needed|date=March 2009}} મહેલને રંજ થાય તે રીતે, પ્રિન્સેસે શાહી પરામર્શન માટેના સામાન્યપણે માન્ય સ્રોતો સિવાયના લોકો પાસેથી સલાહ લીધી હતી.{{Citation needed|date=March 2009}} પ્રિન્સે માગેલી મદદના પ્રતિસાદરૂપે, ડાયનાએ ઉદારતાથી જવાબ આપ્યો હતો. જો કે, લગ્નજીવનમાં થયેલી તકરારની માટે ચાર્લ્સને પણ જવાબદાર ઠેરવવામાં આવે છે, કેમ કે તેણે પાર્કર-બાઉલ્સ સાથે પોતાનું [[વ્યાભિચારયુક્ત]] અફૅર ફરી શરુ કરી દીધું હતું.<ref>ડિમ્બલેબી, જોનાથન, ''વેલ્સના રાજકુમાર, ગ્રંથસૂચિ'' , પાનું 395</ref> જાહેરમાં તેઓ એક દંપતી તરીકે રહેતા હતા તેમછતાં ચાર્લ્સ અને ડાયના 1980ના દશકના અંતભાગ સુધીમાં ખાસ્સા એવાં અલગ થઇ ગયા હતા. પ્રિન્સ હાઇગ્રોવમાં રહેતા હતા અને પ્રિન્સેસ કેન્સિંગ્ટન પૅલેસમાં રહેતી હતી. વધુ સમયગાળા સુધી બન્નેના અલગાવ અને એકબીજાની ઉપસ્થિતિમાં જોવા મળતી દેખીતી પ્રતિકૂળતા માધ્યમોના ધ્યાનમાં આવવી શરૂ થઇ ગઇ. વધુમાં ચોપાનિયાઓમાં અને સમાચારોમાં પુરાવાઓ અને બેવફાઇના પ્રત્યારોપો પ્રકાશિત થયા હતા. 1992 સુધીમાં આ લગ્ન ફક્ત નામનું જ રહ્યું હતું; તે જ વર્ષના ડિસેમ્બરમાં, યુનાઇટેડ કિંગડમના તત્કાલિન વડાપ્રધાન જોહન મેજરે બ્રિટિશ સંસદમાં પ્રિન્સ અને પ્રિન્સેસના ઔપચારિક વિચ્છેદની જાહેરાત કરી, ત્યારબાદ માધ્યમોએ પતિ-પત્નીના પક્ષ લેવાનું શરૂ કર્યું, જેના કારણે ''વૉર ઓફ વૅલ્સિસ'' તરીકે ઓળખાતો ઘટનાક્રમ સર્જાયો. 1993ના ઓક્ટોબરમાં, ડાયનાએ એક મિત્રને પત્રમાં જણાવ્યું કે તેનું માનવું છે કે તેના પતિ હવે ટિગ્ગી લેગ-બોર્કના પ્રેમમાં છે અને તેને પરણવા ઇચ્છે છે.<ref>{{cite news|url=http://www.guardian.co.uk/monarchy/story/0,,2236744,00.html |title=Diana affair over before crash, inquest told &#124; guardian.co.uk |work=The Guardian |author=Rosalind Ryan and agencies |access-date=12 Oct. 2008 | location=London | date=7 Jan. 2008}}</ref> ચાર્લ્સ અને ડાયનાના લગ્નનો અંત 28 ઓગસ્ટ 1996ના રોજ ઔપચારિક છૂટાછેડા સાથે આવ્યો.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/december/20/newsid_2538000/2538985.stm |title=BBC ON THIS DAY &#124; 20 &#124; 1995: 'Divorce': Queen to Charles and Diana |publisher=BBC News |access-date=12 Oct. 2008 | date=20 Dec. 1995}}</ref> પ્રિન્સ અને પ્રિન્સેસ છૂટા પડ્યાના એક વર્ષ બાદ 31 ઓગસ્ટ 1997ના રોજ પેરિસમાં ડાયના એક કાર અકસ્માતમાં મૃત્યુ પામી, તેની સાથે તેનો સાથીદાર ડોડી ફયાદ અને કારચાલક હેનરી પૌલ પણ હતા. મહેલના રાજકીય શિસ્તના નિષ્ણાતોએ એવી દલીલ કરી કે ડાયના હવે શાહી પરિવારની સદસ્ય નહોતી, અને તેની અંતિમયાત્રાની વ્યવસ્થા કરવાની જવાબદારી તેના પિયરપક્ષના લોકો- સ્પેન્સર પરિવાર અને ડાયનાની બહેનોની છે. આ દલીલને ચાર્લ્સે ફગાવી દીધી અને પોતાની ભૂતપૂર્વ-પત્નીની આખરી મંઝિલમાં સાથે રહેવા માટે પેરિસ ગયા. તેમણે એવો પણ આગ્રહ કર્યો હતો કે, ભાવિ રાજા (પોતાના પુત્ર વિલિયમ)ની માતા તરીકે, તેણીને ઔપચારિક શાહી અંતિમયાત્રાનું સન્માન અપાવું જોઇએ: જેથી ખાસ ડાયના માટે જ ઔપચારિક અંતિમયાત્રાની એક નવી જ શ્રેણી ઉભી કરવામાં આવી. ==બીજા લગ્ન== 1993માં, બ્રિટિશ ટેમ્બ્લોઇડ્સ પાસે 1989માં વેલ્સના રાજકુમાર અને કેમિલા પાર્કર-બાઉલ્સ વચ્ચે કથિતપણે સેલફોન પર થયેલી વાતચીતની રેકોર્ડિંગ્સ આવી, જેમાં ચાર્લ્સે પોતાની સાથેના તેના સંબંધોને લીધે કેમિલાનાં થયેલા અપમાન બદલ ખેદ વ્યક્ત કર્યો હતો, તેમાં બન્ને વચ્ચેની ભૌતિક સમીપતાને વ્યક્ત કરતા શબ્દપ્રયોગો પ્રગટ થયા હતા.<ref>[http://www.textfiles.com/phreak/camilla.txt 'ધ કેમિલાગેટટેપ્સ'], 18 ડિસેમ્બર 1989, ફોન ટ્રાન્સ્ક્રિપ્ટ, ફોન ફ્રિકીંગ- TEXTFILES.COM</ref> ત્યારપછીના વર્ષએ એક ટેલિવિઝન મુલાકાતમાં, ચાર્લ્સે એવી કબુલાત કરી કે તેણે વ્યાભિચાર કર્યો હતો “એ વખતે કે જ્યારે લગ્નજીવન પડી ભાંગ્યું હોવાનું સ્પષ્ટ થઇ ગયું હતું”. તે મુલાકાતમાં ચાર્લ્સે જણાવ્યું હતું કે તેમના પિતાએ એક રખાત રાખવાની મંજૂરી આપી દીધી હતી. આ નિવેદનને જો કે ડ્યુક ઓફ એડિનબર્ગે આવેશપૂર્વક ફગાવી દીધા, અને વ્યાભિચારની કબુલાતને કારણે પિતા અને પુત્ર વચ્ચે નોંધપાત્ર પ્રમાણમાં તકરાર થઈ.{{Citation needed|date=December 2008}} બાદમાં જ્યારે એ સ્પષ્ટ થઇ ગયું કે ચાર્લ્સે એ જ કેમિલા પાર્કર-બાઉલ્સ સાથે વ્યાભિચાર કર્યો હતો કે જેની સાથે તેને પ્રેમ હતો, કેમિલાના પતિ એન્ડ્રુએ તાત્કાલિકપણે પોતાની પત્નીથી છૂટાછેડાની માગ કરી અને ત્યારપછી પ્રિન્સ સાથેના પોતાની પત્નીના ચાલી રહેલા પ્રણયફાગ વિશે ચૂપ રહ્યો. [[ચિત્ર:Charles Camilla Jamaica 2008.jpg|thumb|left|ચાર્લ્સ અને કેમિલા જમૈકામાં, 13 માર્ચ 2008.]] ચાર્લ્સે શ્રીમતી પાર્કર-બાઉલ્સ સાથેના પોતાના સંબંધોને વધુ જાહેર બનાવવાનો પ્રયાસ કર્યો અને તેને સ્વીકૃતિ મળી, તેમણે કેમિલાને વિવિધ પ્રસંગોમાં પોતાની બિનસત્તાવાર, પ્રાસંગિક સાથીદાર બનાવી. પ્રિન્સેસ ઓફ વૅલ્સના મૃત્યુના સમયે આ સાથ પર હંગામી અલ્પવિરામ મૂકી દેવામાં આવ્યું, પણ 1999માં પાર્કર-બાઉલ્સની બહેન એન્નાબેલ એલ્લિયોટના જન્મદિવસની પાર્ટી બાદ ચાર્લ્સ અને પાર્કર-બાઉલ્સની જાહેરમાં તસવીર પાડવામાં આવી, આ એક સંકેત હતો કે તેમનો સંબંધ હવે સત્તાવાર બની ગયો હતો.{{Citation needed|date=December 2008}} આ અનુભૂતિ વધુ બળવત્તર 2000ના જૂન મહિનામાં બની, તે વખતે ચાર્લ્સ અને પાર્કર-બાઉલ્સ રાણીને મળ્યાં હતા. 2003માં કેમિલાએ ચાર્લ્સના ઘરમાં પ્રવેશ કર્યો, જેના પરિણામે બન્ને ઘરના સુશોભનમાં ફેરફાર થયો, અલબત્ત બકિંગહામ પૅલેસે સ્પષ્ટ જણાવ્યું હતું કે નવીનીકરણની કામગીરીમાં જાહેર નાણાંનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો નહોતો. બન્નેના લગ્નની વ્યાખ્યા કરવી મુશ્કેલ હતી, ચર્ચ ઓફ ઇંગ્લેન્ડના ભાવિ સુપ્રીમ ગવર્નરને ચાર્લ્સના એક છૂટાછેડાં લીધેલ સ્ત્રી કે જેની સાથે તેણે ગેરકાયદે સંબંધો હતા તેની સાથેના લગ્ન વિવાદાસ્પદ જણાતા હતા. જાહેર જનતા અને ચર્ચ- બન્નેના મતો બદલાતા રહ્યાં, અને એક તબક્કે સિવિલ મેરેજ એક રુચિકર ઉપાય જણાયો.{{Citation needed|date=December 2008}} ===કેમિલા સાથે સગાઇ અને લગ્ન === {{Main|Wedding of Charles, Prince of Wales and Camilla Parker Bowles}} 10 ફેબ્રુઆરી, 2005ના રોજ ક્લેરેન્સ હાઉસે ચાર્લ્સ અને કેમિલા પાર્કર-બાઉલ્સની સગાઇ થયાની જાહેરાત કરી; પ્રિન્સે મૂળ તેની દાદીની સગાઇની વીંટી કેમિલાને આપી. 2 માર્ચના રોજ યોજાયેલી પ્રિવી કાઉન્સિલની બેઠકમાં, આ લગ્ન માટે રાણીની સંમતિ (રોયલ મેરેજિઝ એક્ટ 1772 અનુસાર જરૂરી) લેવામાં આવી.<ref>{{Cite web |url=http://www.privy-council.org.uk/files/word/Orders%20in%20Council%202%20March%202005.doc |title=ઓર્ડર ઇન કાઉન્સિલ, 2 માર્ચ 2005 |access-date=2010-11-30 |archive-date=2010-11-03 |archive-url=http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20101103140224/http://www.privy-council.org.uk/files/word/Orders%20in%20Council%202%20March%202005.doc |url-status=dead }}</ref> કેનેડામાં, જો કે, ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ જસ્ટિસે એવો નિર્ણય જાહેર કર્યો કે આ લગ્ન માટે મંજૂરી આપવા માટે કેનેડા માટેની રાણીની પ્રિવી કાઉન્સિલે બેઠક યોજવાની જરૂરત નથી, કેમ કે આ લગ્નથી બાળક થવાનું નથી અને તેથી કેનેડાના તાજના વારસાઇ હક્ક ઉપર કોઇ અસર થવાની નથી.<ref>{{Cite news| last=Valpy| first=Michael| author-link=Michael Valpy| title=Scholars scurry to find implications of royal wedding| newspaper=The Globe and Mail| date=2 November 2005| url=http://www.theglobeandmail.com/servlet/Page/document/v5/content/subscribe?user_URL=http://www.theglobeandmail.com%2Fservlet%2FArticleNews%2FTPStory%2FLAC%2F20050211%2FPROTOCOL11%2FTPInternational&ord=5357017&brand=theglobeandmail&force_login=true| access-date=4 March 2009}}{{Dead link|date=ઑગસ્ટ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> આ બન્નેના લગ્ન તે જ વર્ષની 8 એપ્રિલે વિન્ડસર કૅસલ ખાતે એક નાગરિક સમારોહ દરમિયાન અને ત્યારબાદ સેંટ જ્યોર્જ’સ ચૅપલ ખાતે ધાર્મિક આશીર્વાદ સાથે યોજાવાના હતા. પરંતુ, જો આ નાગરિક લગ્ન વિન્ડસર કૅસલમાં યોજાય તો ત્યારપછી ત્યાં લગ્ન કરવા ઇચ્છતા અન્ય લોકો માટે પણ તેને ઉપલબ્ધ કરવો પડે તેમ હતું, આથી સ્થળ બદલીને વિન્ડસર ગિલ્ડહૉલ રાખવામાં આવ્યું. 4 એપ્રિલના રોજ, એવી જાહેરાત કરવામાં આવી કે વેલ્સના રાજકુમાર અને આમંત્રિત મહેમાનો પૈકીના કેટલાક મહાનુભાવો પોપ જોહન પોલ બીજાની અંતિમયાત્રામાં ઉપસ્થિત રહી શકે તે માટે લગ્નને એક દિવસ પાછા ઠેલવામાં આવ્યા છે. ચાર્લ્સના માતાપિતા આ લગ્ન સમારોહમાં હાજર રહ્યાં નહોતા. ચર્ચ ઓફ ઇંગ્લેન્ડના સુપ્રીમ ગવર્નર તરીકેના પોતાના પદને લીધે રાણી ખચકાયાં હતા.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/4289417.stm |title=BBC NEWS &#124; UK &#124; Q&A: Queen's wedding decision |publisher=BBC News |date=Last Updated: |access-date=12 Oct. 2008}}</ref> રાણી અને ડ્યુક ઓફ એડિનબરોએ જોકે આશીર્વાદ આપવાની વિધિમાં ઉપસ્થિત રહ્યાં અને તેમણે ત્યારબાદ નવદંપતિ માટે વિન્ડસરના કિલ્લામાં સત્કાર સમારોહ યોજ્યો હતો.<ref>{{cite news |url=http://www.cbsnews.com/stories/2005/04/09/world/main686994.shtml |title=Charles And Camilla Finally Wed, After 30 Years Of Waiting, Prince Charles Weds His True Love&nbsp;— CBS News |publisher=Cbsnews.com |date=9 April 2005 |access-date=12 Oct. 2008 |archive-date=12 નવેમ્બર 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101112201734/http://www.cbsnews.com/stories/2005/04/09/world/main686994.shtml |url-status=dead }}</ref> ====પશ્ચાતાપની વિધિ==== ચાર્લ્સ અને કેમિલાના લગ્નને આશીર્વાદ દરમિયાન કેન્ટરબરીના આર્કબિશપ દ્વારા 1662ના સામાન્ય પ્રાર્થના પુસ્તકમાંથી પશ્ચાતાપની વિધિનો ઉમેરો કરવામાં આવ્યો. શાહી દંપતિએ ઉપસ્થિત સભાસદોને ઘોષણા કરાવડાવી કેઃ <blockquote>અમે અમારા અગણિત પાપો અને નબળાઇઓને સ્વીકારીએ છીએ તથા તેનો શોક કરીએ છીએ, જેને અમે સમયે સમયે બોલચાલ, વિચાર અને કર્મ દ્વારા પવિત્ર ઇશ્વરની વિરુદ્ધ આચર્યું છે, અને તેમનો રોષ તથા પ્રકોપ વ્હોરી લીધો છે.<ref>[http://marriage.about.com/od/royalty/a/charleswedding.htm "ધ વેડિંગ ઓફ પ્રિન્સ ચાર્લ્સ એન્ડ કેમિલા"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111025143536/http://marriage.about.com/od/royalty/a/charleswedding.htm |date=2011-10-25 }} દ્વારા ટંકાયેલું, ઉપયોગ 7 ફેબ્રુઆરી 2010.</ref></blockquote> આ “ઉગ્ર પશ્ચાતાપની વિધિ” શાહી દંપતિએ પોતાના પાછલા લગ્નો દરમિયાન આચરેલા વ્યાભિચારી પ્રણયના પાપને શમાવવા માટે કરવામાં આવી હોય એવું જણાતું હતું.<ref>[http://www.dailymail.co.uk/news/article-344100/Charles-say-sorry-affair.html "ચાર્લ્સ ટુ સે સોરી ફોર અફેર"], ઉપયોગ 7 ફેબ્રુઆરી 2010.</ref> ====નાગરિક લગ્નની કાયદેસરતા==== આ લગ્નને કારણે ચાર્લ્સ ઇંગ્લેન્ડમાં નાગરિક વિધિ અનુસાર લગ્ન કરનારા શાહી પરિવારના સૌપ્રથમ સદસ્ય બન્યા. બીબીસી (BBC) દ્વારા પ્રસિદ્ધ કરાયેલા સત્તાવાર દસ્તાવેજોમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે આ પ્રકારના લગ્ન ગેરકાયદેસર છે,<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/programmes/panorama/4262943.stm |title=BBC NEWS &#124; Programmes &#124; Panorama &#124; Possible bar to wedding uncovered |publisher=BBC News |date=Last Updated: 14 Feb. 2005 |access-date=12 Oct. 2008}}</ref> અલબત્ત ક્લેરેન્સ હાઉસ દ્વારા તેને રદિયો આપવામાં આવ્યો હતો,<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/programmes/panorama/4262963.stm |title=BBC NEWS &#124; Programmes &#124; Panorama &#124; Panorama: Lawful impediment? |publisher=BBC News |date=Last Updated: 14 Feb. 2005 |access-date=25 Feb. 2009}}</ref> અને તત્કાલીન સરકાર દ્વારા તેને રદબાતલ ગણાવવામાં આવ્યા હતા.<ref>{{cite web|url=http://www.publications.parliament.uk/pa/ld200405/ldhansrd/vo050224/text/50224-51.htm#50224-51_head0 |title=Royal Marriage; Lords Hansard Written Statements 24 Feb 2005 : Column WS87 (50224-51) |author=The Secretary of State for Constitutional Affairs and Lord Chancellor (Lord Falconer of Thoroton) |publisher=Publications.parliament.uk |date=24 Feb. 2005 |access-date=12 Oct. 2008}} સંકલિત અંશો : "સરકાર તે વાતથી સંતુષ્ટ છે કે વેલ્સના રાજકુમાર અને શ્રીમતિ પાર્કર બાઉલ્સ માટે અન્ય કોઇ પણ વ્યક્તિની જેમ મેરેજ એક્ટ 1949ની ભાગ 3 અંતર્ગત નાગરિક ઉજવણી દ્વારા લગ્ન કરવા કાયદેસર છે. ¶ ઇંગ્લેન્ડમાં મેરેજ એક્ટ 1836 મારફતે સિવિલ મેરેજ દાખલ કરાયા હતા. કલમ 45 જણાવે છે કે કાયદો... કોઇ પણ રાજવી પરિવારના લગ્નને લાગુ નહીં પડે." ¶ પરંતુ મેરેજ એક્ટ 1949 દ્વારા 1836 કાયદામાં સિવિલ મેરેજની જોગવાઇઓ રદ કરવામાં આવી હતી. 1836 એક્ટના બાકીના તમામ ભાગ, કલમ 45 સહિત, રજિસ્ટ્રેશન સર્વિસ એક્ટ 1953 દ્વારા રદ કરાયા હતા. માટે 1836 એક્ટનો કોઇ પણ ભાગ કાયદાની પુસ્તક પર નહીં રહે."</ref> ==અંગત રસ== મુખ્ય વારસદાર તરીકેના પોતાના વર્ષો દરમિયાન પ્રિન્સ ઓફ વૅલ્સ સંખ્યાબંધ રસના વિષયો તથા ગતિવિધિઓ ધરાવતા હતા, અને સકાવતી કાર્યો તેમજ સ્થાનિક સમુદાયો સાથે સહકાર સાધવામાં પોતાનો સમય અને પ્રયાસો રેડતાં હતા. ધ પ્રિન્સ’સ ટ્રસ્ટની સ્થાપના થયા બાદ, તેમણે વધુ 15 સખાવતી સંસ્થાઓ સ્થાપી હતી, અને હવે તેઓ આ તમામ સંસ્થાઓ તેમજ અન્ય બે સંસ્થાઓના પ્રમુખ તરીકે ફરજ નિભાવતા હતા. આ સંસ્થાઓ એકસાથે મળીને હળવાશમાં ''ધ પ્રિન્સ’સ ચેરિટીઝ'' તરીકે ઓળખાતી હતી, જેમણે વાર્ષિક આશરે 110 મિલિયન પાઉન્ડ એકત્ર કર્યા હોવાનો દાવો કરાય છે.<ref>{{cite web|url=http://www.princeofwales.gov.uk/personalprofiles/theprinceofwales/atwork/theprincescharities/ |title=The Prince of Wales&nbsp;— The Prince's Charities |publisher=Princeofwales.gov.uk |date= |access-date=12 Oct. 2008}}</ref> ચાર્લ્સ અન્ય આશરે 350 ચેરિટીઝ અને સંસ્થાઓના પેટ્રન પણ છે,<ref>{{cite web|url=http://www.princeofwales.gov.uk/personalprofiles/theprinceofwales/patronages/index.html |title=The Prince of Wales&nbsp;— Patronages |publisher=Princeofwales.gov.uk |date= |access-date=12 Oct. 2008}}</ref> તથા કોમનવેલ્થ મૂલકોના વિસ્તારોમાં આ સંસ્થાઓની કામગીરી હાથ ધરે છે; ઉદાહરણ તરીકે, તેઓ કેનેડાના તેમના પ્રવાસનો યુવાનો, અસક્ષમ લોકો, પર્યાવરણ, કલા, દવા, વડીલો, વારસાની જાળવણી તથા શિક્ષણ પ્રત્યે ધ્યાન ખેચવામાં મદદરૂપ થવાના એક રસ્તા તરીકે ઉપયોગ કરે છે.<ref name="autogenerated2">{{cite web |url=http://www.canadianheritage.gc.ca/special/royalvisit/biography.htm |title=Royal Visit 2001 |publisher=Canadianheritage.gc.ca |date= |access-date=12 Oct. 2008 |archive-date=2008-09-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080922153922/http://www.canadianheritage.gc.ca/special/royalvisit/biography.htm |url-status=dead }}</ref> ચાર્લ્સના ભૂતપૂર્વ અંગત સચિવએ વર્ણન કર્યા પ્રમાણે પ્રિન્સ એ પ્રસ્થાપિત સરકારથી અસંતુષ્ટ એક એવા વ્યક્તિ છે કે જે બહુમતી રાજકીય દ્વષ્ટિકોણોથી જૂદું જ કામ કરે છે.<ref name="BBCjournals">{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/4734798.stm |title=BBC NEWS &#124; UK &#124; Charles 'adopted dissident role' |publisher=BBC News |date=Last Updated: |access-date=12 Oct. 2008}}</ref> જોનાથન ડિમ્બલેબીએ નોંધ્યા પ્રમાણે “પ્રિન્સ વિશ્વની સ્થિતિ અંગે સંખ્યાબંધ દૃષ્ટિકોણ ધરાવે છે.”<ref>{{cite news|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/article5161186.ece |title=Prince Charles: Ready for active service|date= 16 November 2008|work=The Times |location=UK|access-date=29 March 2009 | location=London | first=Jonathan | last=Dimbleby}}</ref> ===પર્યાવરણ નિર્માણ=== વેલ્સના રાજકુમારે અવારનવાર સ્થાપત્ય અને શહેરી આયોજન અંગે જાહેર સમારોહોમાં પોતાના વિચારો વ્યક્ત કર્યા છે, જેમાં તેમણે “પર્યાવરણ, સ્થાપત્ય, શહેરની આંતરિક કાયાપલટ અને જીવનની ગુણવત્તા જેવા મુદ્દાઓ વિશે ઊંડી કાળજી” લેવા અંગે ચિંતાનો સૂર વ્યક્ત કર્યો હતો. ક્રિસ્ટોફર એલેક્ઝેન્ડર અને લિયોન ક્રાયરના વિચારોની જેવા નવ-પરંપરાગત વિચારોની તરફેણ માટે ચાર્લ્સ જાણીતા છે. 1984ના હુમલાઓ વિશે રોયલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ બ્રિટિશ આર્કિટેક્ટ્સ ખાતે બ્રિટિશ આર્કિટેક્ચરલ કમ્યૂનિટીને કરેલા પોતાના સંબોધનમાં ચાર્લ્સે આ વિચારો વ્યક્ત કર્યા હતા જેમાં લંડનમાં નેશનલ ગેલેરીના સૂચિત વિસ્તરણને “બિહામણાં ગુમડાં” તરીકે વર્ણવ્યું હતું. ચાર્લ્સે એક પુસ્તક પણ પ્રસિદ્ધ કરેલું છે અને તેમણે ''અ વિઝન ઓફ બ્રિટન'' શીર્ષક ધરાવતું દસ્તાવેજી ચિત્ર પણ બનાવ્યું છે, જેમાં આધુનિક સ્થાપત્યના કેટલાક પાસાઓની આલોચના કરવામાં આવી છે. વ્યવસાયિક આર્કિટેક્ચરલ પ્રેસે આલોચના કરી હોવા છતાં, પ્રિન્સે પોતાના વિચારો રજૂ કરવાનું અને પરંપરાગત શહેરવાદ, માનવ સૂચકાંકની આવશ્યક્તા, નવા વિકાસના સંકલિત તત્વ અને સાતત્યપૂર્ણ ડિઝાઇન તરીકે ઐતિહાસિક ઇમારતોની પુર્નસ્થાપના અને જળવાઇ રહે એવી રચનાની હિમાયત કરવાનું ચાલુ રાખ્યું છે. ચાર્લ્સની ચેરિટી સંસ્થાઓ પૈકીની બે ખાસ કરીને રચના વિશે ચાર્લ્સના સિદ્ધાંતોને રજૂ કરે છે જેમાં ધ પ્રિન્સ’સ રિજનરેશન ટ્રસ્ટ (જેને 2006માં હેરિટેજ અને ફિનીક્સ ટ્રસ્ટના એકીકરણ કરીને બનાવવામાં આવ્યું હતું.) અને ધ પ્રિન્સ’સ ફાઉન્ડેશન ફોર ધ બિલ્ટ એન્વાયરમેન્ટ (જેમાં 2001માં ધ પ્રિન્સ ઓફ વેલ્સ’સ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ આર્કિટેક્ચરને ભેળવી દેવાયું હતું)નો સમાવેશ થાય છે. વધુમાં, પ્રિન્સ ચાર્લ્સની પ્રેરણાથી પાઉન્ડબરી ગામની રચના કરવામાં આવી હતી, જેની મુખ્ય યોજના લિયોન ક્રાયરે બનાવી હતી. 1996માં કેનેડાના નગરોમાં આવેલા ઐતિહાસિક સ્થળો પૈકીના ઘણાના નિરંકુશ વિધ્વંસ બાદ ચાર્લ્સે કેનેડામાં બિલ્ટ એન્વાયરમેન્ટ માટે એક રાષ્ટ્રીય ટ્રસ્ટની સ્થાપના કરવામાં મદદ કરી હતી. તેમણે કેનેડાના ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ કેનેડિયન હેરિટેજને બ્રિટનનાં સમાન ટ્રસ્ટ પર આધારિત ટ્રસ્ટની રચના કરવામાં મદદનો પ્રસ્તાવ કર્યો હતો, અને 2007નું વર્ષ પૂરું થતાની સાથે કેનેડામાં તેમની માતાના પ્રતિનિધિઓના 2007 ફેડરલ બજેટમાં આની વ્યવસ્થા થઇ, અને આખરે કેનેડાનું નેશનલ ટ્રસ્ટનો સંપૂર્ણપણે અમલ થયો. 1999માં, હેરિટેજ કેનેડા ફાઉન્ડેશન દ્વારા ઐતિહાસિક સ્થળોની જાળવણી કરવામાં સતતપણે પ્રતિબદ્ધતા દર્શાવનારી મ્યુનિસિપલ ગવર્મેન્ટને અપાતા વેલ્સના રાજકુમાર પ્રાઇઝ ફોર મ્યુનિસિપલ હૅરિટેજ લિડરશીપ માટે પોતાના બિરુદનો ઉપયોગ કરવા દેવાની છૂટ આપવા માટે પણ ચાર્લ્સ સંમત થયા હતા.<ref>{{cite web |url=http://www.heritagecanada.org/eng/services/winners.html#pow |title=The Heritage Canada Foundation&nbsp;— Heritage Services |publisher=Heritagecanada.org |date= |access-date=12 Oct. 2008 |archive-date=2008-09-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080914170352/http://www.heritagecanada.org/eng/services/winners.html#pow |url-status=dead }}</ref> સ્થાપત્યની દિશામાં પોતાના પ્રયાસો માટે ચાર્લ્સ પુરસ્કારો પણ મેળવી ચૂક્યાં છે જેમાં 2005માં મળેલો નેશનલ બિલ્ડીંગ મ્યુઝિયમના વિન્સેન્ટ સ્કલી પ્રાઇઝ કે જે કેટરિના વાવાઝોડાને કારણે થયેલા નુકશાનનો અભ્યાસ કરવા માટે દક્ષિણ મિસિસિપી અને ન્યુ ઓર્લિયોન્સના પ્રવાસ અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સની મુલાકાત દરમિયાન મળ્યો હતો; આ વાવાઝોડાને લીધે સમાજને થયેલા નુકશાનનો પુનરોદ્ધાર કરવા માટે ચાર્લ્સે પોતાના પુરસ્કારની 25,000 ડોલરની રકમનું દાન કર્યું હતું. 1997ના પ્રારંભમાં, વેલ્સના રાજકુમારે નિકોલ સૌસીઝુના સામ્યવાદી શાસન દરમિયાન થયેલા વિનાશ પૈકીના કેટલાકને, ખાસ કરીને ટ્રેન્સિલવૅનિયાના ઓર્થોડોક્સ મઠ અને સેક્સન ગામોને, નજરે જોવા તથા તે તરફ લોકોનું ધ્યાન ખેંચવા માટે [[રોમાનિયા]]ની મુલાકાત પણ લીધી હતી, <ref name="ref1">[http://www.evz.ro/article.php?artid=120139 "મિસેલેનિયસ," ઇવેનિમેન્ટુલ ઝીલી] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071230110420/http://www.evz.ro/article.php?artid=120139 |date=2007-12-30 }}, 13 મે 2003</ref><ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/1971271.stm |title=BBC News &#124; EUROPE &#124; Prince opposes Dracula park |publisher=BBC News |date=6 May 2002<!--, 18:18 GMT 19:18 UK -->|access-date=12 Oct. 2008}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.ihbc.org.uk/context_archive/75/Charles/Charles.html |title=Prince of Wales inspects IHBC work in Transylvania |publisher=Ihbc.org.uk |date= |access-date=12 Oct. 2008 |archive-date=2011-06-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110613195605/http://www.ihbc.org.uk/context_archive/75/Charles/Charles.html |url-status=dead }}</ref> અહીં તેમણે એક ઘર ખરીદ્યુ હતું.<ref>{{cite web |url=http://www.hotnews.ro/articol_58302-Cum-merg-afacerile-printului-Charles-in-Romania.htm |title=Cum merg afacerile printului Charles in Romania&nbsp;— Arhiva noiembrie 2007 - HotNews.ro |publisher=Hotnews.ro |date= |access-date=12 Oct. 2008 |language=Romanian |archive-date=2007-09-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070929095818/http://www.hotnews.ro/articol_58302-Cum-merg-afacerile-printului-Charles-in-Romania.htm |url-status=dead }}</ref> સાંસ્કૃતિક પરંપરા અને ઓળખની કદર કરે એવા સ્થાપત્યની તરફેણ કરતી રોમાનિયાની બે રોમાનિયન બિલ્ટ એન્વાયરમેન્ટ સંસ્થાઃ મિહાઇ એમિનેસ્ક્યુ ટ્રસ્ટ અને ઇન્ટરનેશનલ નેટવર્ક ફોર ટ્રેડિશનલ બિલ્ડિંગ, આર્કિટેક્ચર, એન્ડ અર્બનિઝમના<ref>{{cite web |url=http://www.mihaieminescutrust.org/content/nd_standard.asp?n=114 |title=The Mihai Eminescu Trust |publisher=Mihaieminescutrust.org |date= |access-date=12 Oct. 2008 |archive-date=2008-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081024000010/http://www.mihaieminescutrust.org/content/nd_standard.asp?n=114 |url-status=dead }}</ref> ચાર્લ્સ પેટ્રન પણ બન્યા હતા. “ચાર્લ્સ ઇસ્લામિક કલા અને સ્થાપત્યની ઊંડી સમજણ” પણ ધરાવે છે, અને તેઓ ઓક્સફર્ડ સેન્ટર ફોર ઇસ્લામિક સ્ટડીઝના ભવન અને બગીચાના બાંધકામ સાથે પણ સંકળાયેલા છે જેમાં ઇસ્લામિક અને ઓક્સફર્ડની સ્થાપત્યશૈલીઓનો સમન્વય થાય છે.<ref name="princeofwales"/> સ્થાપત્યમાં ચાર્લ્સની સામેલગીરીને કારણે વિવાદો પણ થયા છે, ખાસ કરીને પોતે જેની સાથે અસંમત હોય તે અભિગમ અથવા સ્થાપત્ય શૈલી ધરાવતા પ્રોજેક્ટ્સની પુર્નરચનામાં પોતાના અંગત હસ્તક્ષેપને લીધે વિવાદો થયેલા છે. તેમણે ખાસ કરીને આધુનિકવાદ અને પ્રવૃત્તિવાદ જેવી શૈલીઓનો તેમણે વિરોધ કર્યો છે.<ref name="ArchCon1">{{cite web| url=http://www.msnbc.msn.com/id/30686547/| publisher=[[MSNBC]]| title=Architects urge boycott of Prince Charles speech| date=11 May 2009| access-date=20 Jun. 2009| archive-date=30 સપ્ટેમ્બર 2009| archive-url=https://web.archive.org/web/20090930012156/http://www.msnbc.msn.com/id/30686547/| url-status=dead}}</ref><ref name="ArchCon3">{{cite web|url=http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601117&sid=aZWgmQ.WDjtM| publisher=[[Bloomberg L.P.]]| title=Prince Charles Faces Opponents, Slams Modern Architecture | date=12 May 2009| access-date=20 Jun. 2009}}</ref><ref name="ArchCon4">{{cite news|url= http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/8045027.stm|publisher=BBC| title=Architects to hear Prince appeal | date=12 May 2009| access-date=20 Jun. 2009}}</ref> પ્રિટ્ઝકર પ્રાઇઝ અને સ્ટિર્લિંગ પ્રાઇઝના મેળવી ચૂકેલા રિચર્ડ રોજર્સે યોજનાઓમાં પ્રિન્સના અંગત હસ્તક્ષેપનું વર્ણન “સત્તાના દુરૂપયોગ” અને “ગેરબંધારણીય” તરીકે કર્યું છે.<ref name="ArchCon2">{{cite news|url=http://www.guardian.co.uk/uk/2009/jun/15/prince-charles-richard-rogers-architecture|work=The Guardian |location=UK| title=Prince Charles's meddling in planning 'unconstitutional', says Richard Rogers| date=15 Jun. 2009| access-date=20 Jun. 2009 | location=London | first=Robert | last=Booth}}</ref> 2009માં, રોજર્સ દ્વારા રચાનારી ચેલ્સિયા બેરેક્સના ડેવલપર એવા કતારના શાહી પરિવારને ચાર્લ્સે એક પત્ર લખ્યો હતો, જેમાં રોજર્સની રચના “અયોગ્ય” હોવાનું સૂચન કર્યું હતું. પરિણામરૂપે, આ યોજનામાંથી રોજર્સને પડતો મૂકાયો હતો અને વિકલ્પ સૂચવવા માટે ધ પ્રિન્સ’સ ફાઉન્ડેશન ફોર ધ બિલ્ટ એન્યારમેન્ટની નિમણૂંક કરવામાં આવી હતી.<ref name="ArchCon3"/> રોજર્સે એવો દાવો પણ કર્યો છે કે રોયલ ઓપેરા હાઉસ અને પેટર્નોસ્ટર સ્ક્વેરમાં તેની રચનાને અટકાવવા માટે પ્રિન્સે હસ્તક્ષેપ કર્યો હતો.<ref name="ArchCon3"/> ચાર્લ્સના અંગત હસ્તક્ષેપોએ સ્થપતિ સમુદાયના જાણીતા સભ્યોની આલોચના વહોરી લીધી છે. નોર્મન ફોસ્ટર, ઝેહા હદીદ, જેક્વસ હેર્ઝોગ, જીયાન નોઉવેલ, રેન્ઝો પિયાનો અને ફ્રાન્ક ગેહરી તથા અન્યોએ ધ સન્ડે ટાઇમ્સને આ વિશે એક એક પત્ર લખ્યો હતો. આ પૈકીના દરેકે પ્રિટ્ઝકર પ્રાઇઝ મેળવેલા છે.<ref name="ArchCon3">{{cite news|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/life_and_style/court_and_social/article6122291.ece|work=The Sunday Times |location=UK| title=The prince and process| date=19 Apr. 2009| access-date=20 Jun. 2009 | location=London}}</ref> તેમણે લખ્યું હતું કે ચેલ્સિયા બેરેક્સ પ્રોજેક્ટના કિસ્સામાં પ્રિન્સ દ્વારા કરાયેલી “અંગત ટિપ્પણીઓ” અને “પરદે કે પીછેના પ્રચારે” “ખુલ્લી અને લોકતાંત્રિક આયોજન પ્રક્રિયાને” ખોરંભે ચઢાવી છે.<ref name="ArchCon3"/> તેવી જ રીતે, પિયર્સ ગોફ સીબીઇ (CBE) અને અન્ય સ્થપતિઓએ એક પત્ર લખીને રોયલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ બ્રિટિશ આર્કિટેક્ટ્સને ચાર્લ્સ દ્વારા કરાનારા સંબોધનનો બહિષ્કાર કરવા પ્રેર્યાં હતા. આ પત્રમાં ગોફે સ્થાપત્ય વિશેના ચાર્લ્સના વિચારોને “વર્ચસ્વવાદી” ગણાવ્યા હતા.<ref name="ArchCon1"/><ref name="ArchCon4"/> ===કુદરતી પર્યાવરણ=== [[ચિત્ર:Revolve Eco Rally 2007.jpg|right|thumb|300px|રિવોલ્સ ઇકો રેલી, 2007ના શાહી પ્રારંભમાં સર સ્ટર્લિંગ મોસ અને ઝેક ગોલ્ડસ્મિથ સાથે ભાગ લઇ રહેલા વેલ્સના રાજકુમાર]] 1980ના દાયકાના પ્રારંભથી, ચાર્લ્સે પર્યાવરણીય સંવેદનશીલ વિચારણસરણીને પ્રોત્સાહિત કરવામાં નેતાની ભૂમિકા ભજવીને પર્યાવરણ સંબંધી પ્રશ્નોમાં ઊંડો રસ લીધો છે.{{Citation needed|date=October 2009}}. હાઇગ્રૂવ એસ્ટેટમાં રહેવા ગયા બાદ તે સજીવ ખેતી પર તેમનું ધ્યાન વધતું ગયું, જેના પરીણામે 1990માં તેમની પોતાની ઓર્ગેનિક બ્રાન્ડ ડચી ઓરીજનલ્સનો પ્રારંભ કરવામાં આવ્યો,<ref>{{cite web |url=http://www.duchyoriginals.com/public/duchy/ourstory/default.aspx# |title=The history of Duchy Originals, its commitment to charity and our producers |publisher=Duchyoriginals.com |date= |access-date=12 Oct. 2008 |archive-date=2008-11-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081119151737/http://www.duchyoriginals.com/public/duchy/ourstory/default.aspx |url-status=dead }}</ref> જે હાલમાં ખાદ્યપદાર્થોથી માંડીને ગાર્ડન ફર્નિચર સહિતની 200 જેટલી સાતત્યપૂર્ણ ચીજવસ્તુઓનું ઉત્પાદન કરે છે, જેનો નફો (2008ની સ્થિતિએ 6 મિલિયન પાઉન્ડ) ધ પ્રિન્સ'સ ચેરીટીઝમાં દાનમાં આપવામાં આવ્યો હતો.<ref>{{cite web |url=http://www.duchyoriginals.com/public/duchy/charity/ |title=The history of Duchy Originals, its commitment to charity and our producers |publisher=Duchyoriginals.com |date= |access-date=12 Oct. 2008 |archive-date=2008-07-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080704181905/http://www.duchyoriginals.com/public/duchy/charity/ |url-status=dead }}</ref> તેમના એસ્ટેટમાં પોતાના કાર્યોને દર્શાવતા ચાર્લ્સે (ચાર્લ્સ ક્લોવર, ''ડેઇલી ટેલિગ્રાફ'' ના પર્યાવરણ એડિટર) સાથે મળીને ''હાઇગ્રૂવ-એન એક્સપરિમેન્ટ ઇન ઓર્ગેનિક ગાર્ડનિંગ એન્ડ ફાર્મિંગ'' નામનું પુસ્તક લખ્યું છે, જે 1993માં પ્રકાશિત થયું હતું અને તે ગાર્ડન ઓર્ગેનિકને ઉત્તેજન પૂરું પાડે છે. આવી જ રીતે, વેલ્સના રાજકુમાર ખેતી અને તેની સાથે સંકળાયેલા ઉદ્યોગોમાં સંકળાયા, નિયમિત રીતે ખેડૂતોને મળીને તેમના વ્યાપાર અંગે ચર્ચા કરતાં, જો કે 2001માં યુકેમાં પ્રસરેલા ફૂટ-એન્ડ-માઉથ રોગચાળાએ ચાર્લ્સને એસિનીબોઇઆ ટાઉન હોલમાં તેમના મળવા આવેલા સેસકેચવનના ઓર્ગેનિક ખેતી કરતાં ખેડૂતોને મળતા રોક્યા હતા. 2004માં, તેમણે મટન રેનેસાં કેમ્પેઇનની સ્થાપના કરી હતી જેનો ઉદ્દેશ બ્રિટીશ ઘેટાં ઉછેરતા ખેડૂતોને સહાય કરવાનો અને મટનને બ્રિટનમાં વધારે આકર્ષક બનાવવાનો હતો.<ref>{{cite web |url=http://www.muttonrenaissance.org.uk/index.php |title=What is The Mutton Renaissance |access-date=23 Jan. 2008 |format= |work=[[Mutton Renaissance Campaign]] |archive-date=2010-01-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100125032529/http://www.muttonrenaissance.org.uk/index.php |url-status=dead }}</ref> જો કે તેમના સજીવ ખેતીના પ્રયાસોની મિડિયા દ્વારા ટીકા કરવામાં આવી – ''ધ ઇન્ડિપેન્ડેન્ટે'' ઓક્ટોબર 2006માં જણાવ્યા અનુસાર, "...ડચી ઓરીજનલ્સની સફળતાની વાર્તામાં ચોક્કસ ચીજવસ્તુના વેચાણ કાર્યક્રમમાં વણી લેવામાં આવતા સમાધાન અને અનૈતિક બાબતોનો સમાવેશ થાય છે."<ref>{{cite news |url=http://www.independent.co.uk/living/food_and_drink/features/article1816837.ece |title=Oatcakes at dawn: The truth about Duchy Originals&nbsp;— Features, Food & Drink&nbsp;— The Independent |work=The Independent |location=London |author=What on earth do you do with a quail's egg? |access-date=12 Oct. 2008 |date=7 Oct. 2006 |archive-date=2007-10-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071015074838/http://independent.co.uk/living/food_and_drink/features/article1816837.ece |url-status=dead }}</ref> અને ફેબ્રુઆરી 2007 ડચી પ્રોડક્ટ્સ પર જ આકરા પ્રહારો કરવામાં આવ્યા, જેમાં ટેબ્લોઇડ ''ડેઇલી મેઇલે'' દાવો કર્યો કે ખોરાક "બીગ મેક્સ કરતાં વધારે અસ્વાસ્થપ્રદ હતો".<ref>{{cite news|url=http://www.dailymail.co.uk/pages/live/articles/news/news.html?in_article_id=438997&in_page_id=1770 |title=Hypocrite Prince Charles' own brand food unhealthier than Big Macs &#124; Mail Online |work=The Daily Mail |location=London |date= 27 February 2007|access-date=12 Oct. 2008 | first=Sean | last=Poulter}}</ref> 2007માં ચાર્લ્સે ધ પ્રિન્સ'સ મે ડે નેટવર્ક લોન્ચ કર્યું, જે વાતાવરણમાં થતાં પરીવર્તન સામે પગલાં લેતાં વ્યવસાયને પ્રોત્સાહન આપે છે. ડિસેમ્બર 2006માં ક્લેરેન્સ હાઉસ દ્વારા જાહેરાત કરવામાં આવી કે વેલ્સના રાજકુમાર તેમની ઘરઆંગણાંની યાત્રાઓની વ્યવસ્થા વધારે ઇકો-ફ્રેન્ડલી બનાવશે અને 2007માં, ચાર્લ્સે તેમના વાર્ષિક એકાઉન્ટ્સમાં તેમની કાર્બન ફૂટપ્રિન્ટની વિગતો જાહેર કરવા ઉપરાંત ઘરગથ્થુ કાર્બન ઉત્સર્જનમાં ઘટાડો કરવાનું લક્ષ્યાંક પણ જાહેર કર્યું.<ref name="BBCenv"/> આ જ વર્ષે, તેમને હાર્વર્ડ મેડિકલ સ્કૂલના સેન્ટર ફોર રેલ્થ એન્ડ ધ ગ્લોબલ એન્વાયર્મેન્ટ તરફથી 10મો ગ્લોબલ એન્વાયર્મેન્ટલ સીટીઝન એવોર્ડ આપવામાં આવ્યો, જેના ડિરેક્ટર એરીક શિવિયને જણાવ્યું કે, "વેલ્સના રાજકુમાર દાયકાઓથી કુદરતી વિશ્વના ચેમ્પિયન છે.. તેઓ એવા વૈશ્વિક નેતા છે જે ઊર્જા કાર્યક્ષમતા વધારવા અને પ્રદૂષિત વસ્તુઓનો પૃથ્વી પર અને હવા તથા મહાસાગરોમાં નિકાલ થતો અટકાવવા માટે પ્રયાસ કરી રહ્યા છે."<ref>{{cite web |url=http://www.princeofwales.gov.uk/newsandgallery/news/the_prince_of_wales_is_presented_with_the_10th_global_enviro_1663716754.html |title=The Prince of Wales&nbsp;— The Prince of Wales is presented with the 10th Global Environmental Citizen Award in New York |publisher=Princeofwales.gov.uk |date=28 January 2007 |access-date=12 Oct. 2008 |archive-date=16 જૂન 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080616152801/http://www.princeofwales.gov.uk/newsandgallery/news/the_prince_of_wales_is_presented_with_the_10th_global_enviro_1663716754.html |url-status=dead }}</ref> જો કે, આ એવોર્ડ કાર્યક્રમમાં હાજરી આપવા માટે વ્યાવસાયિક વિમાનમાં અમેરિકા સુધીની ચાર્લ્સની મુસાફરીને કારણે તેમને કેટલાક પર્યાવરણવાદીઓ જેમ કે પ્લેન ક્લાઇમેટ ચેન્જ એક્શન ગ્રૂપના કેમ્પેઇનર જોસ જર્મન તરફથી ટીકા સહન કરવી પડી <ref name="BBCenv">{{cite web |url=http://www.thisislondon.co.uk/news/article-23390946-details/Charles+'the+hypocrite'+flies+to+Scotland/article.do |title=Charles 'the hypocrite' takes private plane for {{convert|500|mi|km|sing=on}} trip to Scotland&#124; News &#124; This is London |publisher=Thisislondon.co.uk |date=London |access-date=12 Oct. 2008 |archive-date=2008-07-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080704145721/http://www.thisislondon.co.uk/news/article-23390946-details/Charles+%27the+hypocrite%27+flies+to+Scotland/article.do |url-status=dead }}</ref> અને એપ્રિલ 2009માં તેમણે પર્યાવરણના પ્રશ્નોને ઉત્તેજન આપવા માટે યુરોપની પાંચ દિવસની યાત્રા માટે ખાનગી વિમાન ભાડે રાખવાના મુદ્દે પણ ટીકાઓ સહન કરવી પડી હતી.<ref>[http://www.dailymail.co.uk/news/article-1173588/Green-initiative-Charles-cost-80-000-leave-53-ton-carbon-footprint-flies-12-seat-private-jet.html 'ચાર્લ્સ દ્વારા હરિયાળા પગલાથી £80,000નો ખર્ચ થશે અને 53-ટન કાર્બન છોડશે કારણકે તે 12-બેઠકના ખાનગી જેટમાં ઉડે છે], ધ ડેઇલી મેઇલ, 25 એપ્રિલ 2009</ref> પ્રિન્સે યુરોપિયન પાર્લામેન્ટમાં 14 ફેબ્રુઆરી 2008ના રોજ ભાષણ આપ્યું જેમાં તેમણે યુરોપિયન યુનિયન નેતાગીરીને આબોહવામાં ફેરફાર સામેના યુદ્ધમાં જોડાવા હાકલ કરી. આ ભાષણ બાદના સ્ટેન્ડિંગ ઓવેશન (તમામ લોકો ઊભા થઈને આપતા સન્માન) દરમિયાન યુનાઇટેડ કિંગ્ડમ ઇન્ડિપેન્ડન્સ પાર્ટી (યુકેઆઇપી (UKIP))ના નેતા નીગેલ ફેરાજ જ એક માત્ર એવા મેમ્બર ઓફ યુરોપીયન પાર્લામેન્ટ હતા જે બેઠેલા રહ્યા હતા અને તેમણે ચાર્લ્સની સલાહને "નાદાન અને મૂર્ખતાભરી ગણાવી હતી." ફેરાજે આગળ જણાવ્યું હતું કે, "આવા સમયે પ્રિન્સ ચાર્લ્સ જેવા વ્યક્તિને યુરોપીયન પાર્લામેન્ટમાં આવીને એવી જાહેરાત કરવાની પરવાનગી કેવી રીતે આપી શકાય કે તે એવું વિચારે છે કે તેની પાસે વધારે સત્તા છે? તેમના માટે એ વધારે સારું રહ્યું હોત કે તે જે દેશ પર એક દિવસ રાજ્ય કરવાના છે તેમાં રહીને ગોર્ડન બ્રાઉનને લોકોને ચૂંટણી ઢંઢેરામાં આપવામાં આવેલા વચન (લિસ્બનની સંધિ અંગે) પૂરા કરવા માટે રાજી કરે."<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk_politics/7245183.stm યુકેઆઇપી (UKIP)નો પ્રિન્સના ઇયુ (EU) વક્તવ્ય પર રોષ], 14 ફેબ્રુઆરી 2008, બીબીસી (BBC) ન્યૂઝ</ref> ===તત્વજ્ઞાન અને ધાર્મિક માન્યતાઓ=== સર લૌરેન્સ વાન ડર પોસ્ટ 1977માં ચાર્લ્સના મિત્ર બન્યા, જે સંબંધોને કારણે તેમને "પ્રિન્સ ચાર્લ્સના ગુરુ" માની લેવામાં આવ્યા અને તેમને ચાર્લ્સના પુત્ર પ્રિન્સ વિલિયમ્સના ગોડફાધર બનાવી દીધા. તેમની પાસેથી વેલ્સના રાજકુમારે તત્વજ્ઞાન, ખાસ કરીને એશિયન અને મધ્યપૂર્વ દેશોના તત્વજ્ઞાન, અને કબ્બાલિસ્ટિક કલાકૃતિઓની પ્રશંસા કરતી ન્યૂ એઝ થીયોલોજી પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાનું શરૂ કર્યું <ref>{{cite web | work=sacredweb.com | title= Sacred Web Conference: An introduction from His Royal Highness the Prince of Wales |url= http://www.sacredweb.com/conference06/conference_introduction.html| access-date=13 Jan. 2006}}</ref> અને 2003માં મૃત્યુ પામેલા નીયોપ્લેટોનિક કવિ કેથલીન રૈનની યાદોને શબ્દોમાં ઢાળવાનું શરૂ કર્યું.<ref>''લાઇટિંગ એ કેન્ડલઃ કેથલીન રૈને એન્ડ ટેમિનોસ,'' ટેમેનોસ એકેડેમી પેપર, નં. 25, પ્રકાશન. [http://www.temenosacademy.org/ ટેમિનોસ એકેડેમી], 2008, પાનાં 1-7</ref> ગ્લોસેસ્ટરશાયરમાં હાઇગ્રૂવ ખાતેના તેમના નિવાસસ્થાનની આસપાસમાં આવેલા અનેક જુદા-જુદા એંગ્લિકન ચર્ચમાં પ્રિન્સ સર્વિસમાં હાજરી આપવા માટે જાણીતા છે <ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/england/gloucestershire/4262155.stm પ્રિન્સ અને કેમિલાએ ચર્ચામાં હાજરી આપી], 13 ફેબ્રુઆરી 2005, બીબીસી (BBC) ન્યૂઝ</ref> અને બાલમોરલ કિલ્લામાં હોય ત્યારે ક્રેથી કિર્ક ખાતે નિયમિત પ્રાર્થના કરવા માટે પણ તેઓ પ્રસિદ્ધ છે. 200માં, તેમને ચર્ચ ઓફ સ્કોટલેન્ડની જનરલ એસેમ્બ્લીમાં લોર્ડ હાઇ કમિશનર તરીકે નિમવામાં આવ્યા હતા. વેલ્સના રાજકુમાર રૂઢિવાદી મોનાસ્ટેરીઝ સાથે કેટલોક સમય ગાળવા માટે દરવર્ષે (ગુપ્ત રીતે) માઉન્ટ એથોર<ref name="Helena Smith in Athens">{{cite news|url=http://www.guardian.co.uk/uk_news/story/0,3604,1214522,00.html |title=Has Prince Charles found his true spiritual home on a Greek rock? &#124; UK news &#124; The Guardian |work=The Guardian |location=UK |author=Helena Smith in Athens |access-date=12 Oct. 2008 | location=London | date=12 May 2004}}</ref> ઉપરાંત રોમાનિયાની પણ યાત્રા કરે છે, <ref name="ref1"/> જે તેમની રૂઢિવાદી ખ્રિસ્તિધર્મમાં રહેલી રૂચીને દર્શાવે છે.<ref>{{cite web |url=http://www.orthodoxengland.btinternet.co.uk/hrh.htm |title=Is HRH the Prince of Wales considering entering the Orthodox Church? |publisher=Orthodoxengland.btinternet.co.uk |date= |access-date=12 Oct. 2008 |archive-url=https://archive.is/20120913082458/http://www.orthodoxengland.btinternet.co.uk/hrh.htm |archive-date=2012-09-13 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.orthodoxengland.org.uk/princem.htm |title=The Prince And The Mountain: What Price Spiritual Freedom? |publisher=Orthodoxengland.org.uk |date= |access-date=12 Oct. 2008}}</ref><ref>{{Cite news| title=Is Charles turning his back on the Church?| newspaper=Sunday Express| date=28 April 2002}}</ref> તેમના પિતાની સાથે, જેઓ ગ્રીક ઓર્થોડોક્સ તરીકે જ જન્મ્યા અને ઉછર્યા હતા, ચાર્લ્સ ફ્રેન્ડ્સ ઓફ માઉન્ટ એથોસ ઉપરાંત 21મી ઇન્ટરનેશનલ કોંગ્રેસ ઓફ બાયઝાન્ટાઇન સ્ટડિસના હિમાયતી છે.<ref>http://www.byzantinecongress.org.uk/spons.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081229061309/http://www.byzantinecongress.org.uk/spons.html |date=2008-12-29 }} 21st International Congress of Byzantine Studies</ref> એવું માનવામાં આવે છે કે પ્રિન્સ ચાર્લ્સના ઘરમાં એક ઓર્થોડોક્સ આઇકોન માટેનો ખૂણો આવેલો છે, જ્યાં તેઓ તેમના મોટાભાગના ઓર્થોડોક્સ આઇકોન્સ રાખે છે. આમાંથી કાંઇપણ આશ્ચર્યજનક નથી કારણ કે પ્રિન્સ ચાર્લ્સના પિતાનો ઉછેર ગ્રીક ઓર્થોડોક્સ તરીકે થયો હતો, પરંતુ તેમણે તેમની વર્તમાન પત્ની મહારાણી એલિઝાબેથ દ્વિતીય સાથે લગ્ન કરવા માટે ધર્મપરિવર્તન કર્યું હતું, અહેવાલો અનુસાર, તાજેતરના વર્ષોમાં તેમના પિતા પ્રિન્સ ફિલિપ પણ પેનિન્સુલાની કેટલીક પ્રસંગોપાત રીટ્રીટમાં તેમની સાથે જોડાયા હતા.<ref name="Helena Smith in Athens"/> ચાર્લ્સ ઓક્સફર્ડ યુનિવર્સિટી ખાતે આવેલા ઓક્સફર્ડ સેન્ટર ફોર ઇસ્લામિક સ્ટડિઝના પણ પેટ્રોન છે.<ref name="princeofwales">{{cite web|title=HRH visits the Oxford Centre for Islamic Studies new building|publisher=The Prince of Wales|date=9 February 2005|url=http://www.princeofwales.gov.uk/newsandgallery/news/hrh_visits_the_oxford_centre_for_islamic_studies_new_buildin_566.html|access-date=15 Dec. 2008|archive-date=19 જૂન 2007|archive-url=https://archive.is/20070619191733/http://www.princeofwales.gov.uk/newsandgallery/news/hrh_visits_the_oxford_centre_for_islamic_studies_new_buildin_566.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|title=About OCIS|publisher=[[Oxford Centre for Islamic Studies]]|url=http://www.oxcis.ac.uk/about.html|access-date=2010-11-30|archive-date=2007-10-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20071028192204/http://www.oxcis.ac.uk/about.html|url-status=dead}}</ref> ===વૈકલ્પિક દવા=== ચાર્લ્સે વૈકલ્પિક દવાઓમાં પણ રસ દાખવ્યો હતો, જેના ઉત્તેજનના પ્રસંગો ક્યારેક વિવાદમાં પરીણમતા હતા.<ref>{{cite news|url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?sec=health&res=9D03E6DE163BF93AA35752C0A963948260 |title=More Britons Trying Holistic Medicine&nbsp;— New York Times |publisher=Query.nytimes.com |author=Barnaby J. Feder, Special To The New York Times |date=Published: 9 January 1985 |access-date=12 Oct. 2008}}</ref> 2004માં, ચાર્લ્સના "ફાઉન્ડેશન ફોર ઇન્ટેગ્રેટેડ હેલ્થે" વૈજ્ઞાનિક અને મેડિકલ સમુદાયને જનરલ પ્રેક્ટિશનરને નેશનલ હેલ્થ સર્વિસ હેઠળ સારવાર લેતા દર્દીને ઔષધીય અને અન્ય વૈકલ્પિક દવાઓ આપવાની પ્રવૃત્તિને પ્રોત્સાહન આપવાના મુદ્દે વહેંચી નાંખ્યો, <ref>{{cite news|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/article555157.ece|title=Prince Charles' alternative GP campaign stirs anger|date= 14 August 2005|work=The Times |location=UK|access-date=11 March 2009 | location=London | first=Jonathon | last=Carr-Brown}}</ref><ref>{{cite news|url=http://observer.guardian.co.uk/uk_news/story/0,6903,1248282,00.html|title=Now Charles backs coffee cure for cancer|date=27 Jun. 2004|work=The Observer |location=UK|access-date=19 Jun. 2007 | location=London | first=Jo | last=Revill}}</ref> અને મે 2006માં, જિનીવા ખાતે વર્લ્ડ હેલ્થ એસેમ્બલીમાં વિવિધ દેશોના આરોગ્ય મંત્રીઓના બનેલા શ્રોતાગણ સમક્ષ ચાર્લ્સે પરંપરાગત અને વૈકલ્પિક દવાઓ વચ્ચે સંકલન સાથવા અંગે આયોજન કરવાની અપીલ કરતું વક્તવ્ય આપ્યું હતું.<ref>{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2006/05/24/world/europe/24iht-royals.html|title=Lying in wait for Prince Charles|date=24 May 2006|work=The New York Times |access-date=15 Oct. 2009 | first=Alan | last=Cowell}}</ref> એપ્રિલ 2008માં, ''ધ ટાઇમ્સે'' એડ્ઝાર્ડ અર્ન્સ્ટનો એક પત્ર પ્રકાશિત કર્યો હતો જેમાં પ્રિન્સ'સ ફાઉન્ડેશનને "વૈકલ્પિક દવાઓ"ને ઉત્તજેન આપતી બે ગાઇડ દૂર કરવાનું કહીને આગળ જણાવ્યું હતું કે, "મોટાભાગની વૈકલ્પિક ઉપચાર દવાખાનામાં બિનઅસરકારક રહેતી હોવાનું જણાય છે અને ઘણી તો તદ્દન જોખમી છે." ફાઉન્ડેશનના પ્રવક્તાએ ટીકાનો જવાબ આપતાં જણાવ્યું હતું કે, "અમે એવા આરોપોને સંપૂર્ણ રીતે નકારીએ છે કે અમારા ઓનલાઇન પબ્લિકેશન ''કોમ્પ્લિમેન્ટરી હેલ્થકેર- અ ગાઇડ'' માં પૂરક ઉપચાર અંગેના ફાયદાઓ કોઇ પણ પ્રકારે ગેરમાર્ગે દોરનારા અથવા અચોક્કસ દાવાઓ છે. તેનાથી વિપરિત, તે લોકોનો પુખ્ત ગણે છે અને માહિતીના વિશ્વાસપાત્ર સ્ત્રોત પર નજર નાંખવા લોકોને પ્રોત્સાહનજનક અભિગમ અપનાવે જેથી તેઓ માહિતીસભર નિર્ણય લઇ શકે. ફાઉન્ડેશન પૂરક ઉપચાર પદ્ધતિઓને ઉત્તેજન આપતી નથી."<ref>{{cite news|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/life_and_style/health/alternative_medicine/article3760857.ece|title=Prince of Wales's guide to alternative medicine ‘inaccurate’|last=Henderson|first=Mark|date=17 April 2008|work=Times |location=UK Online|access-date=30 Aug. 2008 | location=London}}</ref> અર્ન્સ્ટે વિજ્ઞાન લેખક સિમોન સિંઘ સાથે મળીને વૈકલ્પિક દવાઓને વખોજતું એક પુસ્તક ''ટ્રીક ઓર ટ્રીટમેન્ટ-ઓલ્ટરનેટિવ મેડિસીન ઓન ટ્રાયલ'' તાજેતરમાં પ્રકાશિત કર્યું છે. આ પુસ્તકને વક્રોક્તિપૂર્ણ રીતે "એચઆરએચ (HRH) ધ વેલ્સના રાજકુમાર"ને સમર્પિત કરવામાં આવ્યું છે અને છેલું પ્રકરણ "પૂરક" અને "વૈકલ્પિક" ઉપચારની તેમની ભલામણોની ટીકા કરે છે.<ref name="SinghErnst">{{cite book|title=Trick or Treatment: Alternative Medicine on Trial|author=Singh, S. and Ernst, E.|publisher=Corgi|year=2008}}</ref> પ્રિન્સની ડચી ઓરિજનલ્સ સંખ્યાબંધ સીએએમ ઉત્પાદનો બનાવે છે, જેમાં "ડેટોક્સ ટીંચર"નો સમાવેશ થાય છે, જેને પ્રોફેસર એડ્ઝાર્ડ અર્ન્સ્ટે જોખમી ચીજોનો "નાણાંકીય દૂરુપયોગ" અને ઊંટવૈદું કહીને ઉતારી પાડી છે."<ref name="TelegraphAltMed">{{cite news|url=http://www.telegraph.co.uk/news/newstopics/mandrake/6474595/Prince-Charles-lobbies-Andy-Burnham-on-complementary-medicine-for-NHS.html|date 31 Oct 2009|work=Daily Telegraph |location=UK|author=Tim Walker|title=Prince Charles lobbies Andy Burnham on complementary medicine for NHS | location=London | date=31 Oct. 2009 | access-date=1 Apr. 2010}}</ref> મે 2009માં, એડવર્ટાઇઝિંગ સ્ટાન્ડર્ડ્સ ઓથોરીટીએ ડચી ઓરીજનલ્સ દ્વારા ઇચીના-રીલિફ, હાપરી-લિફ્ટ અને ડેટોક્સ ટીંચર ઉત્પાદનોની જાહેરાત માટે મોકલવામાં આવેલા તેના ઇમેઇલને ગેરમાર્ગે દોરતાં જાહેર કર્યા હતા.<ref name="Quack-o-metre">{{cite web|url=http://www.quackometer.net/blog/2009/03/duchy-originals-pork-pies.html| title=Duchy Originals Pork Pies |date=11 March 2009}}</ref> મેડિસિન્સ એન્ડ હેલ્થકેર પ્રોડક્ટ્સ રેગ્યુલેટરી એજન્સી (એમએચઆરએ (MHRA))એ આ પ્રકારની આયુર્વેદિક ચીજોના લેબલનું નિયમન કરતાં નિયમો ઢિલા કર્યા તેના થોડા સમય પહેલાં પ્રિન્સે જાતે ઓછામાં ઓછા સાત પત્રો તેમને લખ્યા હતા,<ref name="DC">{{cite web|url=http://www.dcscience.net/?p=89|title=HRH “meddling in politics”|date=12 March 2007|publisher=DC's Improbable Science}}</ref> એમએચઆરએના આ પગલાંની વૈજ્ઞાનિકો અને મેડિકલ સંસ્થાઓએ બહોળી ટીકા કરી હતી.<ref>{{cite news | url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/article624874.ece |work=The Times |location=UK | date=1 September 2006 | title=Doctors attack natural remedy claims| author=Nigel Hawkes and Mark Henderson | location=London}}</ref> 31 ઓક્ટોબર 2009ના રોજ એવા અહેવાલ આપવામાં આવ્યા હતા કે પ્રિન્સ ચાર્લ્સે એનએચએસ (NHS) પર વૈકલ્પિક દવાઓના બહોળા ઉપયોગ અંગેના પ્રાવધાન કરવા માટે આરોગ્ય સચિવ એન્ડિ બર્નહેમ સમક્ષ જાતે જ તેનું લોબિંગ કર્યું હતું.<ref name="TelegraphAltMed"/> 2010માં, ઓડિટર દ્વારા એકાઉન્ટિંગ અનિયમિતતાઓ ધ્યાન પર લાવવામાં આવી ત્યાર બાદ, પ્રિન્સીસ ફાઉન્ડેશનના બે ભૂતપૂર્વ અધિકારીઓની લગભગ 300,000 પાઉન્ડના ફ્રોડ માટે ધરપકડ કરવામાં આવી.<ref>{{cite news| title=Prince Charles's aide at homeopathy charity arrested on suspicion of fraud | author=Robert Booth |work=guardian .co.uk |date=26 April 2010| url=http://www.guardian.co.uk/uk/2010/apr/26/prince-charles-aide-homeopathy-charity-arrested | location=London}}</ref> ધરપકડના ચાર દિવસ બાદ, એફઆઇએચ (FIH)એ એવો ખોટો દાવો કરીને કે "સંસ્થાએ સંકલિત આરોગ્યના ઉપયોગને ઉત્તેજન આપવાનો તેનો મુખ્ય ઉદ્દેશ પાર પાડી દીધો છે તેવી જાહેરાત કરીને તેને બંધ કરવાની જાહેરાત કરી."<ref>{{cite web|author=FIH|title=Statement from the Prince's Foundation for Integrated Health|date=30 April 2010|url=http://www.fih.org.uk/media_centre/closure_of_fih.html|access-date=30 નવેમ્બર 2010|archive-date=2 ફેબ્રુઆરી 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130202063318/http://www.fih.org.uk/media_centre/closure_of_fih.html|url-status=dead}}</ref> ===માનવીય મુદ્દાઓ=== વિવિધ લોકોની સમસ્યાઓ ચાર્લ્સના પ્રયત્નોનું લક્ષ્યાંક હતું, ખાસ કરીને લાંબાગાળાની બેકારી, કાયદાને કારણે તકલીફ ભોગવતા લોકો, શાળામાં લોકોને પડતી મુશ્કેલીઓ અને હોસ્પિટલમાં રહેલા લોકો. ધ પ્રિન્સ’સ ટ્રસ્ટ સંસ્થા દ્વારા ચાર્લ્સ યુવાન લોકો સાથે કામ કરે છે, વિવિધ જૂથો, વ્યાવસાયિકો અને બહારથી ટેકો મેળવવામાં મુશ્કેલી અનુભવતા લોકોને લોન આપે છે. ટ્રસ્ટના લાભાર્થે ફંડ એકઠું કરવા માટેના કાર્યક્રમોનું નિયમિત આયોજન કરવામાં આવે છે, જેમાં અગ્રણી પોપ, રોક, અને ક્લાસિકલ સંગીતકારો ભાગ લે છે. કેનેડામાં, વંશીય ભેદભાદને દૂર કરવા માટેના 1998ના ઇન્ટરનેશનલ ડેની ઉજવણીના કાર્યક્રમમાં ચાર્લ્સે તેમના બે પુત્રો સાથે ભાગ લઈને,<ref name="autogenerated2"/> 2001માં જ્યારે તેમણે રિજાઇનામાં શહેરની અંદર આવેલી સ્કૂલ સ્કોટ કોલેજીએટની મુલાકાત લીધી ત્યારે સેસકેચવનમાં કેનેડિયન યુથ બિઝનેસ ફાઉન્ડેશનને લોન્ચ કરવામાં મદદ કરીને, માનવીય પ્રોજેક્ટ્સને પણ ટેકો આપ્યો હતો. 1975માં નોર્થવેસ્ટ પ્રદેશોમાં સમય પસાર કર્યાબાદ, ચાર્લ્સને ઉત્તરીય કેનેડા ઉપરાંત કેનેડાના મૂળ લોકોમાં ખાસ રસ પડ્યો, જેના નેતાઓને તેઓ મળતા અને કેટલીક વખત તેમની સાથે ચાલવા નીકળીને ચર્ચાઓ પણ કરવા માટે પણ સમય ફાળવતા. આ સંબંધોને પ્રતિબિંબિત કરતાં, વેલ્સના રાજકુમારને ફર્સ્ટ નેશન્સ કમ્યુનિટીઝ તરફથી ખાસ હોદ્દો આપવામાં આવ્યો હતો,1996માં, વિનિપેગમાં ક્રી અને ઓજીબવે વિદ્યાર્થીઓએ પ્રિન્સને લિડિંગ સ્ટારનું નામ આપ્યું હતું, અને 2001માં સેસકેચવન પ્રદેશની તેમની પ્રથમ મુલાકાત દરમિયાન તેમને ''પિસિમ્વા કેમિવોહકિતાહ્પામિકોક'' અથવા "સૂર્ય પણ તેમની તરફ સારી દ્રષ્ટિથી જુએ છે" એમ કહીને નવાજવામાં આવ્યા હતા. તેઓ નિકોલે સીએસેસ્કૂના માનવ હક રેકોર્ડ અંગે ગંભીર ચિંતા વ્યક્ત કરનારા વૈશ્વિક નેતાઓમાંના એક હતા, જેના કારણે આંતરરાષ્ટ્રીય ફલક પર વિરોધનો સૂર વ્યક્ત કરવામાં આવ્યો હતો<ref>ડિમ્બલેબી, પાનું.250</ref> અને ત્યારબાદ તેમણે રોમાનિયન અનાથાલય ચલાવતા એફએઆરએ (FARA) ફાઉન્ડેશનને પણ સહાય આપી હતી.<ref>{{cite web|url=http://www.faracharity.org/ |title=FARA Charity... founded to alleviate the suffering of children in state orphanages by providing an alternative care provision |publisher=Faracharity.org |date= |access-date=12 Oct. 2008}}</ref> ચાર્લ્સે 1986માં બિલ્ડર્બેર્ગ ગ્રૂપ કોન્ફરન્સમાં ખાસ કરીને દક્ષિણ આફ્રિકાના આર્થિક કટોકટી અંગેની ચર્ચા સાંભળવા માટે ભાગ લીધો હતો.<ref>{{cite newspaper|work=The Guardian |location=UK (London)|date= 28 April 1986|title=Prince Charles attends meeting on South Africa|author=Jean Stead|quote=The 34th Bilderberg conference ended at Gleneagles Hotel, Perthshire, yesterday after a debate on the South African crisis attended by Prince Charles. He arrived for the economic debate on Saturday and stayed overnight at the hotel.}}</ref> ===શોખ અને રમત-ગમત=== યુવાવસ્થાથી જ રાજકુમાર પોલોના ઉત્સાહી ખેલાડી હતા, 1992 સુધી સ્પર્ધાત્મક ટીમોના ભાગ પણ હતા, અને 2005 સુધી માત્ર દાનના હેતુ માટે રમાતી સ્પર્ધાઓમાં ભાગ લેતા હતા, ત્યારબાદ તેમણે રમત દરમિયાન થયેલી બે વખતની થયેલી નોંધપાત્ર ઇજાઓને કારણે રમવાનું છોડી દીધું – 1990માં તેમનો હાથ તૂટ્યો અને 2001માં પડી ગયા બાદ થોડા સમય માટે તેઓ બેભાન થઈ ગયા હતા.<ref>{{cite news | url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/4445424.stm | title = Prince Charles stops playing polo | date = 17 November 2005 | publisher=BBC News | access-date = 29 July 2008 }}</ref> 2005માં ફોક્સ હન્ટિંગની રમત પર યુનાઇટેડ કિંગ્ડમમાં પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો તે પહેલાં ચાર્લ્સ ફોક્સ હન્ટિંગમાં પણ ઘણીવાર ભાગ લેતા હતા. 1990ના પાછલા સમયમાં, આ પ્રવૃત્તિ અંગેનો વિરોધ વધતાં, જ્યારે સરકાર પીછો કરીને શિયાળના શિકાર પર પ્રતિબંધ મૂકવાનો પ્રયાસ કરી રહી હતી, ત્યારે 1999માં જ્યારે ચાર્લ્સ તેમના પુત્રોને બૌફોર્ટ હન્ટ માટે લઈ જતા હતા, ત્યારે તેમના પર હુમલો કરનાર લીગ અગેઇન્સ્ટ ક્રૂઅલ સ્પોર્ટ્સ જેવા આ પ્રવૃત્તિનો વિરોધ કરાનારા લોકો પ્રિન્સ ઓફ વેલ્સની આ રમતમાં ભાગ લેવાની પ્રવૃત્તિને "રાજકીય નિવેદન" તરીકે જોતા હતા.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/496138.stm|title=Prince Charles takes sons hunting|date=30 October 1999|publisher=BBC News|access-date=19 June 2007}}</ref><ref>{{cite news|url=http://scotlandonsunday.scotsman.com/index.cfm?id=1055062002|title=Prince: I'll leave Britain over fox hunt ban|date=22 September 2002|publisher=[[Scotland on Sunday]]|author=Jeremy Watson|access-date=19 June 2007|archive-date=13 જુલાઈ 2012|archive-url=https://archive.is/20120713090359/http://scotlandonsunday.scotsman.com/index.cfm?id=1055062002|url-status=dead}}</ref> રાજકુમાર યુવાવસ્થાથી જ ઉત્સાહી સેલમન એન્જલર હતા, અને નોર્થ એટલાન્ટિક સેલમનને બચાવવાના ઓરી વિગ્ફુસનના પ્રયાસોના સહાયક હતા. ચાર્લ્સ એબરડીનશાયર, સ્કોટલેન્ડમાં ડી નદીમાં અવારનવાર માછીમારી કરતા ત્યારે તેઓ દાવો કરે છે કે તેમની વિશેષ યાદો વોપનાફ્જોરૌર, [[આઇસલૅન્ડ|આઇસલેન્ડ]]ની છે.<ref>''એ સેલિબ્રેશન ઓફ સેલમોન રિવરઃ ધ વર્લ્ડ્સ ફાઇનેસ એટલાન્ટિક સેલમોન રિવર્સ'' . જ્હોન બી. એશ્ટન એન્ડ એડ્રિયાન લેટિમર દ્વારા સંપાદિત. સ્ટેકપોલ બૂક્સ, 2007. પાનું. 7.</ref> ચાર્લ્સે જલીયરંગોને કેન્દ્રમાં રાખીને વિઝ્યુઅલ આર્ટસમાં પણ હાથ અજમાવ્યો હતો અને તેમની અનેક ચિત્રકૃતીઓનાં પ્રદર્શન યોજ્યાં હતાં અને તેનું વેચાણ કરવા ઉપરાંત આ વિષય પર પુસ્તક પણ પ્રકાશિત કર્યા હતા. યુનિવર્સિટીમાં તેમણે અભિનય પણ કર્યા હતો, બિનવ્યાવસાયિક રીતે ભજવાયેલા કોમેડી નાટકમાં તેમણે ભૂમિકા ભજવી હતી, જેનો આનંદ રાજકુમારના જીવનના પાછલા વર્ષોમાં પણ ચાલુ રહ્યો હતો અને તેના પુરાવારૂપે તેમણે 60મા જન્મદિવસ નિમિત્તે કોમેડી નાટકનું આયોજન કર્યું હતું.<ref>{{cite web |url=http://www.princeofwales.gov.uk/newsandgallery/news/a_star_studded_comedy_gala_to_celebrate_the_prince_of_wales__1796221209.html |title=The Prince of Wales&nbsp;— A star-studded comedy gala to celebrate The Prince of Wales's 60th birthday is announced |publisher=The Prince of Wales |date=30 September 2008 |access-date=12 October 2008 |archive-date=18 એપ્રિલ 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120418063841/http://www.princeofwales.gov.uk/newsandgallery/news/a_star_studded_comedy_gala_to_celebrate_the_prince_of_wales__1796221209.html |url-status=dead }}</ref> તેમને ઇલ્યુઝનિઝમ (ભ્રમવાદ)માં પણ રસ હોવાથી કપ્સ એન્ડ બોલ્સ ઇફેક્ટનું પ્રદર્શન કરીને ઓડિશનમાંથી પાસ થયા બાદ તેઓ ધ મેજિક સર્કલના સભ્ય પણ બન્યા હતા.<ref>{{cite web |url=http://www.themagiccircle.co.uk/main_nav/index.php?Link_ID=A0020001 |title=The Magic Circle&nbsp;— Home of The Magic Circle |publisher=The Magic Circle |date= |access-date=12 October 2008 |archive-date=20 ડિસેમ્બર 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081220123307/http://www.themagiccircle.co.uk/main_nav/index.php?Link_ID=A0020001 |url-status=dead }}</ref> પ્રિન્સ હાલમાં રિજાઇના સીમ્ફની ઓરકેસ્ટ્રા અને રોયલ શેક્સપિયર કંપની સહિત અનેક થીયેટર્સ, અભિનેતા ગ્રૂપ, અને ઓરકેસ્ટ્રા સમૂહોના પેટ્રન છે અને કેનેડિયન ગાયક અને ગીતકાર લીઓનાર્દ કોહેનના પ્રશંસક છે.<ref>{{cite news |url=http://www.cbc.ca/canada/montreal/story/2006/05/19/qc-cohen20060519.html |title=Leonard Cohen a wonderful chap: Prince Charles |publisher=CBC |author=CBC News |date=19 May 2006 |access-date=12 October 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061016002737/http://www.cbc.ca/canada/montreal/story/2006/05/19/qc-cohen20060519.html |archive-date=16 ઑક્ટોબર 2006 |url-status=live }}</ref> તેઓ [[મોટરગાડી|ઓટોમોબાઇલ્સ]], ખાસ કરીને બ્રિટીશ મર્ક એસ્ટન માર્ટીનના સંગ્રહક છે અને અનેક મોડલ ખરીદવા અને ફેક્ટરી તેમજ તેના સર્વિસ વિભાગની વારંવાર મુલાકાત લેવાને કારણે તેમજ કંપનીના સ્પેશ્યલ લંચ પ્રસંગોએ અતિથિ વિશેષ તરીકે હાજરી આપવાને કારણે બંધાયેલા નજીકના સંબંધોને કારણે આ પ્રસંગે એસ્ટન માર્ટીનની ખાસ ''પ્રિન્સ ઓફ વેલ્સ'' આવૃત્તિ પણ બહાર પાડવામાં આવી હતી. ચાર્લ્સ બર્નલી ફૂટબોલ ક્લબના ટેકેદાર છે.<ref>{{cite web|url=http://www.burnleyfootballclub.com/page/LatestHeadlines/0,,10413~1956420,00.html|title=Prince Charles: I Hear We Are At Home|publisher=Burnley FC|date=5 February 2010|access-date=6 February 2010|archive-date=9 ફેબ્રુઆરી 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100209014711/http://www.burnleyfootballclub.com/page/LatestHeadlines/0,,10413~1956420,00.html|url-status=dead}}</ref> ==સત્તાવાર ફરજો== [[ચિત્ર:Royal Visit Dundurn Castle Balcony crop 2.JPG|thumb|right|પ્રિન્સ ચાર્લ્સ, વેલ્સના રાજકુમાર અને કેમિલા, કોર્નવોલની ઉમરાવ સ્ત્રી હેમિલ્ટન, ઓન્ટેરિયોમાં દુનદુર્ન કેસલ ખાતે]] [[ચિત્ર:Braemargames 2006 08.jpg|thumb|હર મેજેસ્ટી ધ ક્વિન, રોથસેના ઉમરાવ અને તેમની પત્ની સાથે બ્રાઇમાર ગેધરિંગમાં, 2006]] પ્રિન્સ ઓફ વેલ્સ તરીકે પ્રિન્સ ચાર્લ્સ તેમની માતાની કોઇપણ કોમનવેલ્થ મુલકોના સત્તાધીશ તરીકેની ભૂમિકામાં તેમના વતીથી અનેક સત્તાવાર ફરજો બજાવે છે. તેઓ વિદેશી મહાનુભાવની અંતિમક્રિયામાં મહારાણી બદલે હાજરી આપશે (મહારાણી સામાન્ય રીતે તેમાં ભાગ લેતી હોતી નથી). તેઓ બ્રિટીશ શાસનમાં રાજ્યારોહણમાં ભાગ લેશે. પોપ જ્હોન પોલ દ્વિતીયની અંતિમક્રિયામાં હાજરી આપતી વખતે ચાર્લ્સે અન્ય આમંત્રિતો સાથે હસ્તધૂનન કરીને વિવાદ ઊભો કર્યો હતો, ચાર્લ્સે આશ્ચર્યજનક રીતે તેની બાજુમાં બેઠેલા ઝિમ્બાબ્વેના પ્રમુખ રોબર્ટ મુગાબે સાથે હસ્તધૂનન કર્યું હતું. ત્યારબાદ ચાર્લ્સની ઓફિસમાંથી નિવેદન જારી કરવામાં આવ્યું હતું, વેલ્સના રાજકુમારને ખૂબ જ આશ્ચર્ય થયું હતું અને તેઓ મુગાબે સાથે હસ્તધૂનન ટાળી શક્યા ન હતા. વર્તમાન ઝિમ્બાબ્વે સરકાર પ્રિન્સ માટે અનિચ્છનીય છે. તેમણે આ સરકાર દ્વારા દમન કરવામાં આવેલા લોકો માટે કામ કરતાં ઝિમ્બાબ્વે ડિફેન્સ અને એઇડ ફંડને પણ સહાય કરી છે. પ્રિન્સ તાજેતરમાં જ ઝિમ્બાબ્વે સરકારની ખુલ્લેઆમ ટીકા કરતાં બુલાવાયોના આર્કબિશપ પાયસ એનક્યુબને પણ મળ્યા હતા.<ref name="charlesshake">{{cite news|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/article378880.ece|title=Charles shakes hands with Mugabe at Pope's funeral|access-date=8 Jul. 2007|work=Times | location=London | date=8 Apr. 2005}}</ref> ચાર્લ્સ અને કોર્નવેલની ઉમરાવ સ્ત્રી બંનેએ યુનાઇટેડ કિંગ્ડમ તરફથી વિદેશ મુસાફરી કરી હતી. રાજકુમારને રીપબ્લિક ઓફ આયર્લેન્ડની મુલાકાત સાથે દેશના અસરકારક હિમાયતી તરીકે માનવામાં આવે છે, જ્યાં તેમણે જાતે જ સંશોધન કરીને લખેલું એંગ્લો-આઇરીશ બાબતો સંબોધન કર્યું હતું, જેને આઇરીશ રાજકર્મીઓ અને મિડિયા દ્વારા અદભૂત આવકાર આપવામાં આવ્યો હતો અને તેને દૃષ્ટાંત તરીકે ટાંકવામાં આવે છે. કેનેડિયન સશસ્ત્ર દળોને આપવામાં આવેલી સેવાને કારણે તેમને દળોની પ્રવૃત્તિઓ અંગે જાણકારી આપવામાં આવે છે અને તેઓ કેનેડામાં કે વિદેશમાં હોય ત્યારે આ દળોની મુલાકાત લેવાની અને ઉજવણીઓમાં ભાગ લઇ શકે છે. દાખલા તરીકે 2001માં, તેમણે ફ્રેન્ચ રણમેદાનમાંથી લાવવામાં આવેલી વનસ્પતિ અને ફૂલોમાંથી બનાવેલો ખાસ હાર અજાણ્યા સૈનિકની કેનેડિયન કબર પર મૂકીને શ્રદ્ધાંજલિ આપી હતી, અને 1981માં તેઓ કેનેડિયન વોરપ્લેન હેરીટેડ મ્યુઝિયમના પેટ્રન પણ બન્યા હતા. પ્રિન્સ ચાર્લ્સ વેલ્સની નિયમિત મુલાકાત લેતા હતા અને દર ઉનાળામાં સનેડની કાર્યવાહી શરૂ થવા જેવા મહત્વના રાષ્ટ્રીય પ્રસંગોમાં હાજરી આપતા હતા. 2000માં ચાર્લ્સે પ્રિન્સ ઓફ વેલ્સના સત્તાવાર હાર્પીસ્ટ હોવાની પરંપરાને ફરીથી અમલમાં મૂકી, જેથી વેલ્સના રાષ્ટ્રીય વાદ્ય હાર્પને વગાડનારા વેલ્શ ટેલેન્ટને પ્રોત્સાહન મળે. તે અને કોર્નવોલની ઉમરાવ સ્ત્રી દરવર્ષે એક સપ્તાહ ગાળતા સ્કોટેલેન્ડમાં હતા, જ્યાં પ્રિન્સ અનેક સ્કોટીશ સંસ્થાઓના પેટ્રન છે. પ્રિન્સ ચાર્લ્સ "ધ રોયલ કલેક્શન ટ્રસ્ટ"ના ડિરેક્ટર છે, જેનો કોઈ લેખિત વ્યવસાય નથી.<ref>એન્યુઅલ રિટર્ન, કંપનીઝ હાઉસ, ફોર્મ 363a, 21/07/2009</ref> ==પ્રસાર માધ્યમો== કેટલીક વખત ''ચાઝા'' (''ગાઝા'', ''હેઝા'' અને તેના જેવા અન્ય શબ્દોની જેમ){{Citation needed|date=July 2009}} તરીકે ઉલ્લેખ કરવામાં આવતા અને ''સ્પિટિંગ ઇમેજ'' અને ''ધ રાધર લેટ પ્રોગ્રામ વીથ પ્રિન્સ ચાર્લ્સ'' – ''ધ લેટ લેટ શો'' પર, ક્રેગ ફર્ગુસન દ્વારા પેરોડી કરવામાં આવતા પ્રિન્સ ચાર્લ્સ તેમના જન્મથી જ મિડિયાના કેન્દ્રમાં રહ્યા છે, અને જેમ તેમની ઉંમર વધતી ગઈ તેમ મિડિયાનું તેમના પરનું ધ્યાન પણ વધતું ગયું. તેમના પ્રથમ લગ્ન પહેલાં, તેમને ''ટાઇમ'' ના કવર પર વિશ્વના સૌથી યોગ્ય અપરણિત તરીકે રજૂ કરવામાં આવ્યા હતા, અને તેમના વિવિધ અફેર્સને અનુસરીને તેને આલેખવામાં આવતા હતા. ડાયના સાથેના તેમના લગ્ન બાદ ધ્યાન વધ્યું, જો કે વધારે ધ્યાન વેલ્સની રાજકુમારી તરફ રહેતું, જે સ્ટાર એટ્રેક્શન હતા, જેમનો પીછો પાપારાઝીઓ દ્વારા કરવામાં આવતો હતો અને તેમનું દરેક પગલાં (હેરસ્ટાઇલમાં કરવામાં આવતું પરિવર્તન)નું અનુસરણ લાખો લોકો દ્વારા કરવામાં આવતું હતું. તેમના સંબંધો બગડવાનું શરૂ થતાં, ડાયનાએ મિડિયાનો ઉપયોગ પોતાના લાભ માટે કરવાનું શરૂ કર્યું અને રોયલ મેરેજ અંગેના સમાચાર પ્રેસમાં આપવામાં તે નજીકથી સંકળાયેલી હતી, તેના કારણે મિડિયાનો ટેકો વહેંચાઇ ગયો અને ''ધ મીરર'' અને ધ ''ટેલિગ્રાફ'' ચાર્લ્સની સાથે રહ્યા. પ્રિન્સ ઓફ વેલ્સ પર વધારે સમાચારો આપવાની જદ્દોજહેતમાં મિડિયાએ ચાર્લ્સની અંગતતાનો પણ અનેક વખત ભંગ કર્યો હતો. 2006માં, 1997માં હોંગકોંગનું સાર્વભૌમત્વ ચીનને સોંપવા બાબતે, ચાર્લ્સે ચાઇનીઝ સરકારી અધિકારીઓને પ્રાચીન ક્રૂર રીતરસમો અપનાવનારા દ્વારા ઓળખવ્યા હતા, જેવી બાબતો અંગેના તેમના અભિપ્રાયો દર્શાવતી તેની અંગત ડાયરીના અંશો પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યા તેના પગલે પ્રિન્સે ધ ''મેઇલ ઓન સન્ડે'' પર કેસ કર્યો હતો.<ref name="BBCjournals"/> અન્ય લોકોએ પ્રિન્સ સાથેના તેમના ભૂતકાળના સંબંધોનો ઉપયોગ મિડિયા પાસેથી નફો મેળવવા માટે કર્યો હતો, જેમ કે ચાર્લ્સના ઘરના ભૂતપૂર્વ સભ્યએ આંતરીક નોંધ પ્રેસમાં રજૂ કરી હતી જેમાં ચાર્લ્સે મહત્વાકાંક્ષા અને તક અંગે ટીપ્પણી કરી હતી, અને જેનું અર્થઘટન ગુણોને આધારે થતી પસંદગીને સમાજમાં સ્પર્ધાત્મક વાતાવરણ પેદા કરવા માટે દોષિત ઠેરવવાની રીતે કરવામાં આવ્યું હતું. તેની સામે રોષપૂર્ણ રીતે જવાબ આપતાં, ચાર્લ્સે નિવેદન કર્યું હતું કે, "મારા મતે, પ્લમ્બર કે કડિયો હોવું એ પણ વકિલ કે ડોક્ટર હોવા જેટલી જ મહાન સિદ્ધિ છે",<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/magazine/4035181.stm |title=BBC NEWS &#124; Magazine &#124; The rise of the meritocracy |publisher=BBC News |author=Jonathan Duffy |date=Last Updated: |access-date=12 Oct. 2008}}</ref> અને બ્રિટિશ મેનર્સના ટીકાકાર લિએન ટ્રસના ''ટોક ટુ ધ હેન્ડ'' માં મેમોને મેરીટ આધરીત પસંદગીની પ્રક્રિયાની સકારાત્મક પ્રેરક અસરને સ્પર્ધાત્મક સમાજની નકારાત્મક અસર સામે કઈ રીતે સંતુલનમાં લાવી શકાય તેના યોગ્ય નિરીક્ષણ તરીકે રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો. સમગ્ર રીતે, ચાર્લ્સે લોકપ્રિય પ્રેસ અંગે અણગમો પેદા કર્યો હતો, જે આકસ્મિક રીતે જે તેમના પુત્ર વિલિયમના 2005ના પ્રેસ ફોટો-કોલ દરમિયાન નજીકમાં રહેલા માઇક્રોફોનના માધ્યમથી બહાર આવ્યો હતો – "મને આ બધી બાબતો અંગે ધિક્કાર છે... આ નક્કામા લોકો,"<ref name="news1">{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/4397667.stm|title=Transcript: Princes' comments|date=31 Mar. 2005|publisher=BBC News|access-date=19 Jun. 2007}}</ref> અને તેમણે બીબીસી (BBC)ના રોયલ પત્રકાર નિકોલસ વિશેલ વિશે ખાસ કહ્યું હતું કે, "હું તે માણસને સહન કરી શકતો નથી. મારા કહેવાનો અર્થ એ છે કે તે ખરેખર ડરામણો છે, ખરેખર તે એવો જ છે."<ref name="news1"/> જો કે પ્રિન્સ ઓફ વેલ્સ પોતે જ અનેક વખત શ્રેણીઓમાં રજૂ થઈ ચૂક્યા છે. 1984માં તેમણે તેમના બચપણના પુસ્તક, ''ધ ઓલ્ડ મેન ઓફ લોચનગર'' નું વાંચન બીબીસી (BBC)ના ''જેકેનોરી'' પ્રોગ્રામમાં કર્યું હતું. યુકેની સોપ ઓપેરા ''કોરોનેશન સ્ટ્રીટ'' ની 40મી વર્ષગાંઠના શોમાં પણ ચાર્લ્સ 2000માં દેખાયા હતા,<ref>{{cite news |publisher=BBC News | title= Prince stars in live soap |url= http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/1061585.stm| access-date=2 Sep. 2006 | date=8 Dec. 2000}}</ref> એવી જ રીતે તેમની ન્યૂઝીલેન્ડની મુલાકાત દરમિયાન શોના નિર્માતાનું પરફોર્મન્સ જોયા બાદ તેઓ ન્યૂઝીલેન્ડની પુખ્તો માટેની કાર્ટૂન શ્રેણી ''બ્રો ટાઉન'' (2005)માં પણ દેખાયા હતા. જો કે તેમણે ''ડોક્ટર હૂ'' ના એપિસોડમાં મહેમાન કલાકારની ભૂમિકા ભજવવા માટે કરવામાં આવેલી વારંવારની વિનંતીને સ્વીકારી ન હતી.<ref>[http://entertainment.uk.msn.com/tv/news/Article.aspx?cp-documentid=10097423&GT1=61503 ચાર્લ્સ સ્નબ્ડ ડોક્ટર હૂ રોલ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081017183845/http://entertainment.uk.msn.com/tv/news/Article.aspx?cp-documentid=10097423&GT1=61503 |date=2008-10-17 }}, એમએસએન (MSN) એન્ટરટેનમેન્ટ ન્યૂઝ, 13/10/2008</ref> ચાર્લ્સે ઇન્ટરવ્યુ આપવાનું ચાલુ રાખ્યું હતું, જેમકે 2006માં ધ પ્રિન્સીસ ટ્રસ્ટની 30મી વર્ષગાંઠ માટે એન્ટ એન્ડ ડેકે તેમનો ઇન્ટરવ્યુ કર્યો હતો. ==રહેણાંક== સ્વર્ગીય ક્વિન મધર, મહારાણી એલિઝાબેથનું લંડન ખાતેનું પૂર્વ રહેણાંક ક્લેરેન્સ હાઉસ વેલ્સના રાજકુમાર વર્તમાન સત્તાવાર રહેણાંક છે. અગાઉ, તેઓ સેન્ટ જેમ્સીસ પેલેસ ખાતે એક અપાર્ટમેન્ટમાં રહેતા હતા. ચાર્લ્સ ગ્લોસેસ્ટરશાયર, હાઇગ્રૂવ હાઉસમાં એક ખાનગી એસ્ટેટ ધરાવે છે અને બીજું એક સ્કોટલેન્ટમાં બોલમોરલ કેસલ નજીક આવેલા અને અગાઉ ક્વિન મધર દ્વારા માલિકી ધરાવવામાં આવતા બિર્કહોલ એસ્ટેટની માલિકી પણ તેમની છે. ડાયના સાથેના લગ્નના પ્રસંગે, ચાર્લ્સે ડચીસ ઓફ કોર્નવેલ દ્વારા મેળવવામાં આવતા નફામાંથી સ્વૈચ્છિક કર ફાળો 50 ટકાથી ઘટાડીને 25 ટકા કરી દીધો હતો.<ref name="Statesman">{{cite news|work=New Statesman |location=UK | date=13 July 2009 | title=Royally Minted: What we give them and how they spend it}}</ref> 2007માં, પ્રિન્સે 192 એકર (150 એકર ચરાઉ અને પાર્કલેન્ડ અને {{convert|40|acre|m2}} જંગલ) પ્રોપર્ટી કેર્માર્થેનશાયરમાં ખરીદી અને આ ફાર્મને તેમના તથા ડચીસ ઓફ કોર્નવેલ માટે વેલ્શ હોમમાં તબદિલ કરવા પરવાનગી માગી, જેને શાહી જોડું બહાર હોય ત્યારે હોલિડે ફ્લેટ્સ તરીકે ભાડે આપી શકાય.<ref>{{cite web |url=http://www.princeofwales.gov.uk/mediacentre/pressreleases/welsh_property_for_the_duchy_of_cornwall_424937442.html |title=The Prince of Wales&nbsp;— Welsh property for The Duchy of Cornwall |publisher=Princeofwales.gov.uk |date=22 November 2006 |access-date=12 Oct. 2008 |archive-date=9 ઑગસ્ટ 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120809060116/http://www.princeofwales.gov.uk/mediacentre/pressreleases/welsh_property_for_the_duchy_of_cornwall_424937442.html |url-status=dead }}</ref> પાડોશોએ જણાવ્યું કે સૂચિત તબદિલી સ્થાનિક આયોજન નિયમનોનો ભંગ કરે છે, અરજીને જ્યાં સુધી સ્થાનિક ચામાચિડિયાની વસતિને કઇ રીતે આ તબદિલીથી અસર થાય છે તે અંગેનો અહેવાલ તૈયાર થાય ત્યાં સુધી સ્થગિત કરવામાં આવી હતી.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/wales/south_west/6727951.stm |title=BBC NEWS &#124; Wales &#124; South West Wales &#124; Objection to prince's house plan |publisher=BBC News |date=Last Updated: |access-date=12 Oct. 2008}}</ref> ચાર્લ્સ અને કેમિલાએ જૂન 2008માં ''લ્વાયનીવેર્મોન્ડ'' નામે નવી મિલકત રહેણાંક તરીકે ખરીદી હતી.<ref>{{cite press release| title=The Prince of Wales and The Duchess of Cornwall inhabit Llwynywermod for first time| publisher=Clarence House| date=23 June 2008| url=http://www.princeofwales.gov.uk/mediacentre/pressreleases/the_prince_of_wales_and_the_duchess_of_cornwall_inhabit_llwy_1566635938.html| access-date=21 Oct. 2008| archivedate=9 ઑગસ્ટ 2012| archiveurl=https://web.archive.org/web/20120809053130/http://www.princeofwales.gov.uk/mediacentre/pressreleases/the_prince_of_wales_and_the_duchess_of_cornwall_inhabit_llwy_1566635938.html}}</ref> ==ખિતાબ, શૈલી, માનચાંદ અને હથિયારો== ===ખિતાબ અને શૈલી=== ચાર્લ્સને તેમના સમગ્ર જીવન દરમિયાન શાસકના પૌત્ર તરીકે, શાસકના પુત્ર તરીકે અને પછીથી રાજકુમાર તરીકેના તેમના અધિકારની રીતે અને ઉમરાવ તરીકે અનેક ખિતાબો મળ્યા છે. પ્રિન્સ ઓફ વેલ્સ સાથેની વાતચીત દરમિયાન, પ્રારંભમાં તેમને ''યોર રોયલ હાઇનેસ'' તરીકે અને પછીથી ''સર'' તરીકે સંબોધવાની પ્રણાલી છે. રાજ્યારોહણ સમયે પ્રિન્સ કયું શાહી નામ પસંદ કરશે તે અંગે અટકળો ચાલી રહી છે. જો તે પોતાનું હાલનું નામ ચાલુ રાખે તો તે ''ચાર્લ્સ ત્રીજો'' બનશે. જો કે, ચાર્લ્સે એવું સૂચવ્યું છે કે તે તેના નાના (માતાના પિતા)ના માનમાં ''જ્યોર્જ સાતમા'' નું શાહી નામ પસંદ કરશે અને સ્ટુઅર્ટ રાજાઓ ચાર્લ્સ પહેલા (જેને શિરચ્છેદ કરવામાં આવ્યો હતો) અને ચાર્લ્સ બીજા (જેને દેશવટામાં જીવન વિતાવવું પડ્યું હતું) સાથેનું જોડાણ ટાળશે,<ref>{{cite news|url= http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/article782407.ece|work=The Times |location=UK| title=Call me George, suggests Charles | date=24 Dec. 2005| access-date=13 Jul. 2009 | location=London | first=Andrew | last=Pierce}}</ref> જો કે તેમણે આ વાતનો જાહેરમાં ઇનકાર કર્યો છે.<ref>{{cite news|url=http://www.guardian.co.uk/uk/2005/dec/27/monarchy.michaelwhite|work=The Guardian |location=UK| title=Charles denies planning to reign as King George | date=27 Dec. 2005| access-date=3 Oct. 2010 | location=London | first=Michael | last=White}}</ref> ===માનચાંદ અને માનદ્ લશ્કરી નિમણૂક=== તેમના 58મા જન્મદિવસે, પ્રિન્સ ઓફ વેલ્સની નિમણૂક બ્રિટીશ આર્મીમાં જનરલ તરીકે, રોયલ નેવીમાં એડમિરલ તરીકે અને રોયલ એર ફોર્સમાં એર ચીફ માર્શલ તરીકે તેમની માતા દ્વારા કરવામાં આવી હતી. (તેમને અગાઉ મેજર જનરલ તરીકે અને અન્ય સેવાઓમાં તેના સમકક્ષ હોદ્દાઓ પર નિમણૂક આપવામાં આવી હતી). તેમની પ્રથમ માનદ્ નિમણૂક 1969માં રોયલ રેજીમેન્ટ ઓફ વેલ્સના કર્નલ-ઇન-ચીફ તરીકે કરવામાં આવી હતી, ત્યારથી પ્રિન્સને વિવધ કોમનવેલ્થ દેશોમાં કર્નલ-ઇન-ચીફ, કર્નલ, ઓનરરી એર કમાન્ડર, એર કમાન્ડર-ઇન-ચીફ, ડેપ્યુટી કર્નલ-ઇન-ચીફ, રોયલ ઓનરરી કર્નલ, રોયલ કર્નલ, અને ઓનરરી કમાન્ડર તરીકે ઓછામાં ઓછી 36 લશ્કરી ટુકડીઓમાં માનદ્ હોદ્દાઓ આપવામાં આવ્યા છે. તેઓ બ્રિટીશ લશ્કરમાં રહેલી એક માત્ર વિદેશી રેજીમેન્ટ રોયલ ગુરખા રાયફલ્સના પણ કમાન્ડર છે. ચાર્લ્સને વિવિધ દેશો તરફથી અનેક માનચાંદ અને ચંદ્રકો પણ મળ્યા છે. તેમને કોમનવેલ્થ પ્રદેશોમાંથી આઠ ઓર્ડર્સ આપવામાં આવ્યા છે અને પાંચ માનચાંદ મળ્યા છે અને વિદેશી રાજ્યો તરફથી 17 નિમણૂકો અને માનચાંદ મળ્યા છે, ઉપરાંત યુનાઇટેડ કિંગ્ડમ અને ન્યૂઝીલેન્ડની યુનિવર્સિટીઓ તરફથી નવ જેટલી માનદ્ ઉપાધિઓ મળી છે. ===હથિયારો=== {{Infobox COA wide |image = Coat of Arms of Charles, Prince of Wales.svg |bannerimage = Prince of Wales Standard.svg |badgeimage = |notes = The Prince's own [[coat of arms]] are the [[Escutcheon (heraldry)|escutcheon]] of the [[Royal coat of arms of the United Kingdom|arms of the sovereign in right of the United Kingdom]] with a label for difference. The version used everywhere but Scotland is listed here. Within Scotland, the arms of the [[Duke of Rothesay]], which quarters the arms of the Great Steward and of the Lords of the Isles, placing the arms of the heir apparent to the Scots throne on an inescutcheon in the centre, are used. |adopted = 1911 |crest = Upon the Royal helm the imperial crown Proper, thereon a lion statant gardant Or crowned with the crown of the Prince of Wales |torse = |helm = |escutcheon = Quarterly 1st and 4th gules three lions passant guardant in pale or armed and langed azure 2nd or a lion rampant gules armed and langued azure within a double tressure flory counterflory of the second 3rd azure a harp or stringed argent overall an [[escutcheon]] of [[Royal Badge of Wales]]. |supporters = Dexter a lion rampant gardant Or imperially crowned Proper, sinister a unicorn Argent, armed, crined and unguled Or, gorged with a coronet Or composed of crosses patée and fleurs de lis a chain affixed thereto passing between the forelegs and reflexed over the back also Or |compartment = |motto = '''ICH DIEN'''<br />''(German: I serve)'' |orders = The [[Order of the Garter]] ribbon.<br />'''HONI SOIT QUI MAL Y PENSE'''<br />''(French: Shame be to him who thinks evil of it)'' |other_elements = The whole differenced by a plain Label of three points Argent, as the eldest child of the sovereign. |banner = The banners used by the Prince vary depending upon location. Apart from the exceptions below, the Royal Standard of the United Kingdom is used, differenced as in his arms with a label of three points argent, and the escutcheon of the arms of the Principality of Wales in the centre. This is the standard that is used outside the United Kingdom by the prince and also that used throughout the entire United Kingdom when the prince is acting in an official capacity associated with the UK Armed Forces. [[ચિત્ર:Prince of Wales Standard used in Wales.svg|30px]] In Wales the banner is based upon the [[Coat of Arms of the Principality of Wales]], (the historic arms of the [[Kingdom of Gwynedd]]), which consist of four quadrants, the first and fourth with a red lion on a gold field, and the second and third with a gold lion on a red field. Superimposed is an escutcheon vert bearing the single-arched crown of the Prince of Wales. [[ચિત્ર:Duke of Rothesay Banner.svg|30px]] In Scotland the personal banner used is based on two Scottish titles of the [[heir apparent]]: [[Duke of Rothesay]] and [[Lord of the Isles]]. The flag is divided into four quadrants. The first and fourth quadrants include a blue and white checkerboard band in the centre of a gold field. The second and third quadrants include a galley on a white background. A gold escutcheon bearing the lion rampant of Scotland, defaced by a plain label of three points Azure to indicate the heir apparent, is superimposed. [[ચિત્ર:Duke of Rothesay Standard.svg|45px]] Also used in Scotland is a standard, ''viz'' the [[Royal Standard of Scotland]], again defaced with a label of three points Azure to indicate the heir apparent. [[ચિત્ર:Flag of the Duke of Cornwall.svg|40px]] In Cornwall, the banner is "sable fifteen bezants Or", that is, a black field bearing fifteen gold coins, which Prince Charles uses in his capacity as Duke of Cornwall. |badge = Three ostrich feathers encircled by a gold coronet |symbolism = As with the Royal Arms of the United Kingdom. The first and fourth quarters are the arms of England, the second of Scotland, the third of Ireland. |previous_versions = }} ==વંશ પરંપરા== {{ahnentafel top|width=100%}} {{ahnentafel-compact5 |style=font-size: 90%; line-height: 110%; |border=1 |boxstyle=padding-top: 0; padding-bottom: 0; |boxstyle_1=background-color: #fcc; |boxstyle_2=background-color: #fb9; |boxstyle_3=background-color: #ffc; |boxstyle_4=background-color: #bfc; |boxstyle_5=background-color: #9fe; |1= 1. '''Charles, Prince of Wales''' |2= 2. [[Prince Philip, Duke of Edinburgh|Prince Philip of Greece and Denmark]] |3= 3. [[Elizabeth II of the United Kingdom]] |4= 4. [[Prince Andrew of Greece and Denmark]] |5= 5. [[Princess Alice of Battenberg]] |6= 6. [[George VI of the United Kingdom]] |7= 7. [[Elizabeth Bowes-Lyon]] |8= 8. [[George I of Greece]] |9= 9. [[Olga Constantinovna of Russia|Grand Duchess Olga Constantinovna of Russia]] |10= 10. [[Prince Louis of Battenberg]] |11= 11. [[Princess Victoria of Hesse and by Rhine]] |12= 12. [[George V of the United Kingdom]] |13= 13. [[Mary of Teck|Princess Mary of Teck]] |14= 14. [[Claude Bowes-Lyon, 14th Earl of Strathmore and Kinghorne]] |15= 15. [[Cecilia Bowes-Lyon, Countess of Strathmore and Kinghorne|Cecilia Cavendish-Bentinck]] |16= 16. [[Christian IX of Denmark]] |17= 17. [[Louise of Hesse-Kassel|Princess Louise of Hesse-Kassel]] |18= 18. [[Grand Duke Konstantin Nikolayevich of Russia]] |19= 19. [[Princess Alexandra of Saxe-Altenburg]] |20= 20. [[Prince Alexander of Hesse and by Rhine]] |21= 21. [[Julia Hauke|Countess Julia Hauke]] |22= 22. [[Louis IV, Grand Duke of Hesse|Louis IV, Grand Duke of Hesse and by Rhine]] |23= 23. [[Princess Alice of the United Kingdom]] |24= 24. [[Edward VII of the United Kingdom]] |25= 25. [[Alexandra of Denmark|Princess Alexandra of Denmark]] |26= 26. [[Francis, Duke of Teck]] |27= 27. [[Princess Mary Adelaide of Cambridge]] |28= 28. [[Claude Bowes-Lyon, 13th Earl of Strathmore and Kinghorne]] |29= 29. [[Frances Bowes-Lyon, Countess of Strathmore and Kinghorne|Frances Dora Smith]] |30= 30. [[Charles William Frederick Cavendish-Bentinck|Charles Cavendish-Bentinck]] |31= 31. [[Louisa Cavendish-Bentinck|Caroline Louisa Burnaby]] }} {{ahnentafel bottom}} તેમના પિતાના વંશમાં, પૈતૃક વારસ તરીકે, ચાર્લ્સ હાઉસ ઓફ ઓલ્ડનબર્ગની શાખા હાઉસ ઓફ શ્લેવિગ-હોલસ્ટેઇન-સોન્ડેરબર્ગ-ગ્લુક્સબર્ગના સભ્ય છે.<ref>{{cite web| url=http://genealogics.org/lines.php?personID=I00000173&tree=LEO&parentset=0&showall=1&generations=4| title=Genealogics > Charles Prince of Wales| publisher=Leo van de Pas| access-date=11 Nov. 2008}}</ref> યુનાઇટેડ કિંગ્ડમમાં, હાલની પરિસ્થિતિથી વિપરીત જો કોઇ સત્તા ભવિષ્યમાં ન મળે તો ચાર્લ્સ શાસક તરીકે વિન્ડસર નામનો ઉપયોગ કરશે.<ref name="sur" group="N"/> અનેક આંતરિક-લગ્નો દ્વારા, ચાર્લ્સ 22 રીતે સોફિયા ઓફ હેનઓવરના વંશજ બને છે. {{hidden |headerstyle=background:#ccccff |header=Family tree of Charles, Prince of Wales |content= {{familytree/start |summary=Genealogical tree showing all the connections between Sophia of Hanover and Charles, Prince of Wales.}} {{familytree | | | | | | | | | | | SEH |SEH=[[Sophia of Hanover]]}} {{familytree | | | |,|-|-|-|-|-|-|-|^|-|-|-|-|-|-|-|-|-|.|}} {{familytree | | | SCH | | | | | | | | | | | | | | | |G1GB |SCH=[[Sophia Charlotte of Hanover]]|G1GB=[[George I of Great Britain]]}} {{familytree | | | |!| | | | | | | |,|-|-|-|-|-|-|-|-|-|^|-|-|-|-|-|-|.|}} {{familytree | | |FW1P |~|~|y|~|~| SDH | | | | | | | | | | | | | | |G2GB |FW1P=[[Frederick William I of Prussia]]|SDH=[[Sophia Dorothea of Hanover]]|G2GB=[[George II of Great Britain]]}} {{familytree | | | |,|-|-|-|^|-|-|-|.| | | | | |,|-|-|-|-|-|-|-|-|v|-|^|-|-|v|-|-|-|-|.|}} {{familytree | | | AWP | | | | | | SDP | | | | APR | | | | | | | MGB | | | LGB | | | FPW |AWP=[[Prince Augustus William of Prussia]]|SDP=[[Princess Sophia Dorothea of Prussia]]|APR=[[Anne, Princess Royal and Princess of Orange]]|MGB=[[Princess Mary of Great Britain]]|LGB=[[Louise of Great Britain]]|FPW=[[Frederick, Prince of Wales]]}} {{familytree | | | |!| | | | | | | |!| | | | | |!| | | | | |,|-|-|^|.| | | |!| | | | |!|}} {{familytree | | |FW2P | | | | | |FDBS | | | | CON | | | | FHK | | CHK |y| LDN | | |G3GB |FW2P=[[Frederick William II of Prussia]]|FDBS=[[Margravine Friederike Dorothea of Brandenburg-Schwedt]]|CON=[[Princess Carolina of Orange-Nassau]]|FHK=[[Landgrave Frederick of Hesse-Kassel]]|CHK=[[Landgrave Charles of Hesse-Kassel]]|LDN=[[Princess Louise of Denmark and Norway]]|G3GB=[[George III of Great Britain]]}} {{familytree | |,|-|^|-|.| | | |,|-|^|-|.| | | |!| | | |,|-|^|-|.| | | |!| | | |,|-|-|^|-|.| |}} {{familytree | PWP | |FW3P | | SDH | | DLW |y| HNW | | WHK | | AHK |7|LCHK | |EDKS | |F| ADC |PWP=[[Prince Wilhelm of Prussia (1783–1851)|Prince Wilhelm of Prussia]]|FW3P=[[Frederick William III of Prussia]]|SDH=[[Maria Feodorovna (Sophie Dorothea of Württemberg)|Sophie Dorothea of Württemberg]]|DLW=[[Duke Louis of Württemberg]]|HNW=[[Princess Henrietta of Nassau-Weilburg]]|WHK=[[Landgrave William of Hesse-Kassel]]|AHK=[[Princess Augusta of Hesse-Kassel]]|LCHK=[[Princess Louise Caroline of Hesse-Kassel]]|EDKS=[[Prince Edward, Duke of Kent and Strathearn]]|ADC=[[Prince Adolphus, Duke of Cambridge]]}} {{familytree | |!| | | |!| | | |!| | | |,|-|^|-|.| | | |!| | | | | |L|~|#|~|~|~|#|~|y|J|}} {{familytree | PEP | |AFCP |y| N1R | | DAW | | ADW | | LHK |~|~|y|~|~| C9D | | VUK |`|-|.|PEP=[[Princess Elisabeth of Prussia]]|AFCP=[[Alexandra Feodorovna (Charlotte of Prussia)|Princess Charlotte of Prussia]]|N1R=[[Nicholas I of Russia]]|DAW=[[Duchess Amelia of Württemberg]]|ADW=[[Duke Alexander of Württemberg]]|LHK=[[Louise of Hesse-Kassel]]|C9D=[[Christian IX of Denmark]]|VUK=[[Victoria of the United Kingdom]]}} {{familytree | |!| | | | | |!| | | | | |!| | | |!| | | |,|-|-|v|'| | | |,|-|-|-|(| | | |!|}} {{familytree | L4H |7| | | KNR |~|y|~| ASA | | FDT |7| |!| | ADK |7|F| AUK |F|E7UK |F| MAC |L4H=[[Louis IV, Grand Duke of Hesse]]|KNR=[[Grand Duke Konstantin Nikolayevich of Russia]]|ASA=[[Princess Alexandra of Saxe-Altenburg]]|FDT=[[Francis, Duke of Teck]]|ADK=[[Alexandra of Denmark]]|AUK=[[Princess Alice of the United Kingdom]]|E7UK=[[Edward VII of the United Kingdom]]|MAC=[[Princess Mary Adelaide of Cambridge]]}} {{familytree | | | |:| | | | | | |!| | | | | | | | |:| |!| | | | |L|%|~|y|~|J| | | |:|}} {{familytree | | | |:| | | | | | |!| | | | | | | | |L|~|#|~|~|~|~|~|%|~|#|~|~|~|y|~|J|}} {{familytree | | | |L|~|~|~|~|~|~|#|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|#|~|~|~|y|~|J| |!| | | |!|}} {{familytree | | | | | | | | | | OKR |~|~|~|~|y|~|~|~| G1G | | VHR | |G5UK |y| MTK |OKR=[[Olga Konstantinovna of Russia]]|G1G=[[George I of Greece]]|VHR=[[Princess Victoria of Hesse and by Rhine]]||G5UK=[[George V of the United Kingdom]]|MTK=[[Mary of Teck]]}} {{familytree | | | | | | | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | |!| | | | | |!|}} {{familytree | | | | | | | | | | | | | | | | AGD |~|~|~|y|~|~| ABA | | | |G6UK |AGD=[[Prince Andrew of Greece and Denmark]]|ABA=[[Princess Alice of Battenberg]]|G6UK=[[George VI of the United Kingdom]]}} {{familytree | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | |!|}} {{familytree | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | PDE |~|~|~|y|~|~|~|E2UK |PDE=[[Prince Philip, Duke of Edinburgh]]|E2UK=[[Elizabeth II of the United Kingdom]]}} {{familytree | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |!|}} {{familytree | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | CPW |CPW=Charles, Prince of Wales}} {{familytree/end|}} }} ==પ્રશ્નો== {| class="wikitable"; width="100%" border="1" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin:0.5em 1em 0.5em 0; background:#D3D3D3; border:1px #aaa solid; border-collapse:collapse;" |- !bgcolor="#708090" | <font color="#f9f9f9">નામ</font> !!bgcolor="#708090" | <font color="#f9f9f9">જન્મ</font> !!bgcolor="#708090" colspan="2" | <font color="#f9f9f9">લગ્ન</font> !bgcolor="#708090" | <font color="#f9f9f9">મુદ્દો</font> |- | વેલ્સના રાજકુમાર વિલિયમ || 21 જૂન 1982 || || || |- | વેલ્સના રાજકુમાર હેન્રી || 15 સપ્ટેમ્બર 1984 || || || |} ==આ પણ જુઓ== {{Portal| Biography }} * વેલ્સના રાજકુમાર ચાર્લ્સની ગ્રંથસૂચિ ==નોંધ== {{Reflist|group="N"}} ==સંદર્ભો== {{Reflist|2}} ==ગ્રંથસૂચિ== * {{cite book | last=Dimbleby| first = Jonathan| authorlink = Jonathan Dimbleby| title = The Prince of Wales: A Biography| location = New York| publisher=William Morrow and Company| year = 1994 | unused_data=ISBN 0-688-12996-X}} * {{cite book |last=Paget |first=Gerald. |title=The Lineage and Ancestry of H.R.H. Prince Charles, Prince of Wales (2 vols) |location=Edinburgh |publisher=Charles Skilton |year=1977 |isbn=978-0-284-400161}} ==બાહ્ય લિંક્સ== {{Wikiquote}} {{Wikisource author}} * [http://www.princeofwales.gov.uk/ એચઆરએચ (HRH) વેલ્સના રાજકુમારની સત્તાવાર વેબસાઇટ] * [http://www.duchyofcornwallholidaycottages.co.uk સત્તાવાર ડચી ઓફ કોર્નવોલ કોટેજિસ વેબસાઇટ] * [http://www.monarchywales.org.uk મોનાર્કી વેલ્સ- અગ્રણી ઝુંબેશ સંસ્થા] * [https://web.archive.org/web/20060210051539/http://www.princeofwales.gov.uk/about/bio_armed_services.html લશ્કરી કારકિર્દી] * [http://www.almanachdegotha.org યુનાઇટેડ કિંગડમ ઓફ ગ્રેટ બ્રિટન એન્ડ નોર્થર્ન આયર્લેન્ડ- હાઉસ ઓફ વિન્ડસર] * [http://www.familyforest.com/Royal_Wedding.html રાજવી લગ્ન સાથે પારિવારિક જોડાણ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070403191615/http://www.familyforest.com/Royal_Wedding.html |date=2007-04-03 }} 9 એપ્રિલ 2005 * [http://www.princes-trust.org.uk/ 'ધ પ્રિન્સસ ટ્રસ્ટ'ની સત્તાવાર વેબસાઇટ] * [http://www.david-griffiths.co.uk/ વ્યૂ એન ઇમેજ ઓફ એન ઓફિસિયલ પોર્ટ્રેટ ઓફ પ્રિન્સ ચાર્લ્સ, ડેવિડ ગ્રિફિથ્સ દ્વારા] * [http://www.pch.gc.ca/special/royalvisit/english.htm પ્રિન્સની કેનેડાની સત્તાવાર મુલાકાત (2001)] * [http://www.monarchist.ca/cmn/summer017.htm "સેસકેચવાન ઓનર્સ ફ્યુચર કિંગ" (2001)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080115171416/http://www.monarchist.ca/cmn/summer017.htm |date=2008-01-15 }} * [http://www.sicc.sk.ca/saskindian/a01fal03.htm ઐતિહાસિક રાજવી મુલાકાત મારફતે સંધિ પુનઃનિર્ધારણનું મહત્ત્વ (2001)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070103020310/http://www.sicc.sk.ca/saskindian/a01fal03.htm |date=2007-01-03 }} * [http://video.google.co.uk/videoplay?docid=3295860392688412292&hl=en-GB/ 1969માં પ્રિન્સ ચાર્લ્સની ડેવિડ ફ્રોસ્ટ દ્વારા મુલાકાતની ક્લિપ જુઓ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120229235842/http://video.google.co.uk/videoplay?docid=3295860392688412292&hl=en-GB%2F |date=2012-02-29 }} * [http://www.math.utsa.edu/sphere/salingar/Charles.html વાસ્તુશિલ્પમાં પ્રિન્સના યોગદાનની સહાનુભૂતિદર્શક મૂલવણી ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070411041128/http://www.math.utsa.edu/sphere/salingar/Charles.html |date=2007-04-11 }} * {{IMDB name| id=0697608|title=The Prince of Wales}} * [http://www.redcross.org.uk/news.asp?id=88053 વેલ્સના રાજકુમાર પ્રાથમિક સારવાર કુશળતા તાજી કરી] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120307073610/http://www.redcross.org.uk/news.asp?id=88053 |date=2012-03-07 }} [[શ્રેણી:ટ્રિનિટી કોલેજ, કેમ્બ્રીજના ભૂતપૂર્વ વિદ્યાર્થી]] [[શ્રેણી:રોથસેના ઉમરાવ]] [[શ્રેણી:બ્રિટીશ વેપારીઓ]] [[શ્રેણી:યુનાઇટેડ કિંગડમના રાજકુમાર]] [[શ્રેણી:ઓસ્ટ્રેલિયામાં રાજાશાહી]] [[શ્રેણી:કેનેડામાં રાજાશાહી]] [[શ્રેણી:ન્યૂ ઝીલેન્ડમાં રાજાશાહી]] [[શ્રેણી:અંગ્રેજી પર્યાવરણવાદીઓ]] [[શ્રેણી:બ્રિટીશ ગાદીના વારસદાર]] [[શ્રેણી:વેલ્સના રાજકુમાર]] [[શ્રેણી:રોયલ એર ફોર્સ એર માર્શલ્સ]] [[શ્રેણી:જીવિત લોકો]] [[શ્રેણી:૧૯૪૮માં જન્મ]] 0msc376rne5c5bjva9yob0no3day5u1 0 29712 825678 825392 2022-07-23T03:43:18Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:૧૯૧૪માં જન્મ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | name = મનુભાઈ પંચોળી | image = Gujarati Vishwakosh12.jpg | caption = [[ગુજરાતી વિશ્વકોશ]]ના છઠ્ઠા ગ્રંથના વિમોચન પ્રસંગે ત્રીજા ક્રમે [[સ્વામી સચ્ચિદાનંદ]] અને પાંચમા ક્રમે મનુભાઈ પંચોળી | birth_date = {{birth date|1914|11|02|df=y}} | birth_place = [[પંચાશીયા (તા. વાંકાનેર)|પંચાશીયા]], [[મોરબી જિલ્લો]], [[ગુજરાત]], ભારત | death_date = {{death date and age|2001|8|29|1914|10|15|df=y}} | death_place = [[સણોસરા (તા. સિહોર)|સણોસરા]], [[ભાવનગર]], ગુજરાત | occupation = સાહિત્યકાર, કેળવણીકાર, સમાજસેવક | pseudonym = દર્શક | period = | language = [[ગુજરાતી ભાષા|ગુજરાતી]] | spouse = {{marriage|વિજયાબેન પટેલ||1995|end=died}} | signature = | awards = {{plainlist| * [[રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક]] (૧૯૬૪) * [[સાહિત્ય અકાદમી પુરસ્કાર-ગુજરાતી|સાહિત્ય અકાદમી પુરસ્કાર]] (૧૯૭૫) * [[પદ્મભૂષણ]] (૧૯૯૧) }} }} '''મનુભાઈ પંચોળી''' ‌(ઉપનામ: દર્શક‌) [[ગુજરાત]]ના જાણીતા નવલકથાકાર, નાટ્યકાર, નિબંધકાર, કેળવણીકાર તથા સમાજસેવક હતા. તેમનો જન્મ [[નવેમ્બર ૨|૦૨ નવેમ્બર]], ૧૯૧૪ના દિને [[સૌરાષ્ટ્ર]] વિસ્તારમાં આવેલા [[મોરબી જિલ્લો|મોરબી જિલ્લા]]માં આવેલા પંચાશીયા ગામે થયો હતો. એમના પિતાનું નામ રાજારામ પંચોળી હતું. તેમણે તેમનું પ્રાથમિક શિક્ષણ તીથવા-લુણસર ગામમાં તથા માધ્યમિક શિક્ષણ વાંકાનેર નગરમાં લીધું હતું. તેમણે આ દરમ્યાન નવમા ધોરણમાં અભ્યાસ કરતી વખતે ઈ.સ. ૧૯૩૦ના ''મીઠાના કાયદા''ની લડતમાં ભાગ લેવા ગાંધીજીથી પ્રેરાઇને પોતાનો અભ્યાસ પડતો મૂક્યો હતો. તત્કાલીન રાષ્ટ્રીય આંદોલનથી પ્રેરાઈને અભ્યાસત્યાગ કર્યા પછી તેઓ આઝાદી મળી ત્યાં સુધી સ્વાતંત્ર્યલડતમાં સક્રિય રહ્યા હતા અને તેથી એમને જેલવાસ પણ થયો હતો. સ્વાતંત્ર્યલડતમાં સક્રિયતા અને તેથી જેલવાસ. ૧૯૩૩માં ભાવનગરની [[શ્રી દક્ષિણામુર્તિ સંસ્થા | શ્રી દક્ષિણામૂર્તિ સંસ્થા]]માં ગૃહપતિ તરીકે કારકિર્દીનો આરંભ. ૧૯૩૮ થી આંબલામાં ગ્રામદક્ષિણામૂર્તિ લોકશાળામાં અધ્યાપક અને ત્યારબાદ ૧૯૫૩ થી સણોસરમાં લોકભારતી ગ્રામવિદ્યાપીઠમાં અધ્યાપક. નિયામક અને મૅનેજિંગ ટ્રસ્ટી. ૧૯૪૮માં ભાવનગર રાજ્યના જવાબદાર પ્રજાતંત્રમાં શિક્ષણપ્રધાન. ૧૯૬૭ થી ૧૯૭૧ સુધી ગુજરાત વિદાનસભાના સભ્ય અને એ દરમિયાન ૧૯૭૦માં ગુજરાત રાજ્યના શિક્ષણમંત્રી. ૧૯૮૦ સુધી રાજ્ય શિક્ષણ સમિતિના સભ્ય. ૧૯૬૪માં રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક. ૧૯૭૫માં સાહિત્ય અકાદમી, દિલ્હીનો પુરસ્કાર. ૧૯૮૭માં 'ઝેર તો પીધાં' ને ભારતીય જ્ઞાનપીઠનો મૂર્તિદેવી પુરસ્કાર. ૧૯૮૨માં ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદના પ્રમુખ. == સર્જન == જેલજીવનનાં વિવિધ પાંસાઓને અનુલક્ષીને રચાયેલી પ્રથમ નવલકથા 'બંદીઘર' (૧૯૩૫)માં ૧૯૩૦-૩૧ ના રાષ્ટ્રીય વાતાવરણના નિરૂપણમાં લેખકના નિજી અનુભવનો સ્પર્શ છે. જેલના નિષ્ઠુર અમલદારોના દમનને તોડવા માટેના સત્યાગ્રહી કેદીઓના સંઘર્ષનું એમાં આલેખન છે. ભાવવાહી કથનશૈલીને કારણે નવલકથા રસપ્રદ કૃતિ બની શકી છે. ૧૮૫૭ના મુક્તિસંગ્રામની પશ્વાદભૂમાં સર્જાયેલી નવલકથા 'બંધન અને મુક્તિ' (૧૯૩૯)માં ગાંધીયુગીન વાતાવરણ અને વિચારપ્રણાલીનો સ્પષ્ટ પ્રતિભાવ જોવાય છે. દેશની પરાધીનતાના સંદર્ભમાં હિંસા અને અહિંસા, યુદ્ધ અને પ્રેમ, બંધન અને મુક્તિની વાત સ્થૂળ-સૂક્ષ્મ સ્તરે અભિવ્યક્તિ પામી છે. અવિરત રાષ્ટ્રપ્રેમને પ્રેરતી સમગ્ર કથા માનવજીવનનાં નૈતિક મૂલ્યોના વિજયની અને એ વિજય માટે અપાતાં બલિદાનોની ગૌરવગાથા છે. પરાધીન ભારતને સ્વાધીન પ્રજાતંત્રની પ્રેરણા આપતી નવલકથા 'દીપનિર્માણ' (૧૯૪૪) બે હજાર વર્ષ પહેલાંનાં ભારતનાં ગણરાજ્યો-ખાસ કરીને બ્રાહ્મણક, માલવ અને કઠના ઐતિહાસિક સંદર્ભોની સાથે એક મહાનિર્વાણની કથા ગૂંથી આપે છે. આનંદ, સુચરિતા અને સુદત્તના પ્રણયત્રિકોણની કથા સાથે વનવૃક્ષોની છાયામાં ઊછરેલી ભારતીય સંસ્કૃતિની ગરવી ગરિમા અહીં જીવંત રીતે આલેખાઈ છે. દૂરના અતીતને પ્રત્યક્ષ કરવાની સર્જકશક્તિ સાથે ઇતિહાસમાંથી પોતાના યુગને ઉપકારક એવું ઉદ્રિષ્ટ અર્થઘટન તારવવાની સર્જકની સૂઝને કારણે આ કૃતિ ગુજરાતી ઐતિહાસિક નવલકથાના ક્ષેત્રે એક સીમાચિહ્નરૂપ છે. એમની બહુખ્યાત નવલકથા 'ઝેર તો પીધાં છે જાણી જાણી'- ભા. ૧, ૨, ૩ (૧૯૫૨, ૧૯૫૮, ૧૯૮૫) ઐતિહાસિક નથી, છતાં એનાં બહુવિધ પ્રતિભાશાળી પાત્રોના આંતરવિશ્વનું ઉદઘાટન, તેમનો ભાવનાત્મક વિકાસ ઐતિહાસિક ઘટનાઓના સંદર્ભે થાય છે. લેખક અહીં દૈવને-પ્રારબ્ધને મૂક્તભાવે સ્વીકારે છે, આવકારે છે, પણ મહિમા તો પુરુષાર્થનો જ કરે છે. કૃષિજીવન, સંતસંસ્કૃતિનું પુનિત-ભાવભર્યું વાતાવરણ, સંન્યસ્ત, પ્રેમ, અનુરાગ અને દામ્પત્ય, લગ્નમાં બ્રહ્મચર્ય, વૈધવ્ય, આશ્રમજીવન-એ બધાં ને ભારતીયતાથી રસીને, કંઈક આધ્યાત્મિકતાનો સ્પર્શ આપીને, ભાતીગળ રીતે કથાના પહેલા ભાગમાં રજૂ કરાયાં છે; તો પશ્ચિમનાં વિશ્વયુદ્ધોની ભૂમિકા ધરાવતા બીજા ભાગમાં યહૂદીઓ તરફના જર્મનોના વિદ્વેષપૂર્ણ અને વૈમનસ્યભર્યા વાતાવરણમાં સત્યકામને રેથન્યુ અને ક્રિશ્વાઈન દ્વારા સહિષ્ણુતા, ક્ષમાશીલતા અને ઔદાર્યની અવધિના થતા દર્શનનું નિરૂપણ છે. પાત્રો અને પ્રસંગોના આલેખનમાં માનવજીવનના અંતસ્તલને સ્પર્શતી સર્જકપ્રતિભા અને વિશાળ જ્ઞાનનો સુભગ સંસ્પર્શ પણ અહીં છે. લેખકે અહીં મૈત્રી, કરુણા, મુદિતા અને ઉપેક્ષાને ભારતવર્ષના જ નહિ, યુરોપના યુદ્ધાક્રાન્ત પ્રજાજીવનના ફલક પર આલેખી બતાવ્યાં છે. સ્થળ-કાળના સુવિશાળ પર વિહરતાં વિવિધ કોટિનાં પાત્રોના મનોસંઘર્ષોના અત્યંત હૃદયસ્પર્શી અને ઋજુ આલેખન સાથે લેખકે ત્રીજા ભાગમાં 'મધુરેણ સમાપયેત્' ની પરંપરા સ્વીકારી છે. શીંગોડાનાં કોતરોમાં આરંભાતી કથાનો અંત પણ ત્યાં જ આવે છે. ગોવર્ધનરામની સ્પષ્ટ અસર ઝીલતી આ કૃતિમાં જીવનનું બહુપરિમાણી ચિત્ર ઊપસ્યું છે. અલબત્ત, અહીં ચિંતન ગોવર્ધનરામની હદે જતુ નથી. ક્યારેક તો ટૂંકા, માર્મિક અને સચોટ ઉદગારો દ્વારા વ્યકત થતું લેખકનું જીવનદર્શન વીજળીના એક ઝબકારાની જેમ બધું પ્રકાશિત કરી દે છે. સંવાદો, પાત્રો કે ડાયરીના માધ્યમે વ્યકત થતું ચિંતન પાત્રના હૃદયસંવેદનનો સ્પર્શ પામીને ભાવવાહી ગદ્યના સુંદર નમૂનારૂપે નીવડી આવે છે. 'સોક્રેટીસ' (૧૯૭૪) મહત્વકાંક્ષી ઐતિહાસિક નવલકથા હોવાની સાથે ઘટનાપ્રધાન, ભાવનાવાદી અને ચિંતનપ્રેરક નવલકથા છે. ભારતમાંની વર્તમાન લોકશાહીની થતી વિડંબનાએ આ લેખકને, સોક્રેટીસને આપણી વચ્ચે હરતોફરતો કરવા પ્રેર્યા છે. ગ્રીક પ્રજાની બહિર્મુખી જીવનદ્રષ્ટિ, પાર્થિવ સૌંદર્ય ઉપાસના અને તે સાથે આંતરસત્યની ખોજ માટે મથામણ અનુભવતા સોક્રેટીસના નિરૂપણમાં સર્જકની વિદ્વતા અને ઉત્તરોઉત્તર પક્વ બનેલી સર્ગશક્તિનો વિશિષ્ટ પરિચય મળે છે. કૃતિની રસાત્મકતાને અખંડ રાખીને તેની ચિંતનસમૃદ્ધિ ઝીલતી મનોહારી શૈલી નવલકથાને અનુરૂપ અને સાદ્યંત ગરિમા જાળવી રાખનારી છે. 'દર્શક માને છે કે 'હજારોના ચિત્તને જે નિર્મળ, ઉજ્જવળ અને ઉદાત્ત કરે તેવું સાહિત્ય' સર્જાવું જોઈએ; એટલે જ એમની નવલકથાઓમાં નૈતિક મૂલ્યો પ્રત્યેની શ્રદ્ધાનો જે અદ્રષ્ટિ બલિષ્ઠ રણકો ઉઠે છે એ જ તેની મૂલ્યવાન ઉપલબ્ધિ બની રહે છે. એમનું ગદ્ય રસાળ, ભાવવાહી અને કાવ્યત્વના સ્પર્શવાળું છે. પાત્રોનાં સ્વરૂપ, શીલ, સૌંદર્યનાં વર્ણનો તેઓ અચૂક આપે છે. પ્રસંગ, સ્થળ અને પ્રકૃતિનાં રમણીય અને કલ્પનાસમૃદ્ધ વિવિધ વર્ણનો પ્રતીતિકર અને મનોહર હોય છે. પ્રકૃતિદ્રશ્ય કે પ્રણયનાં કોમળ-મધુર સંવેદનોના નિરૂપણમાં એમનું ગદ્ય પ્રસન્નસૌંદર્યનો અનુભવ કરાવે છે. એમનું ભાષાસામર્થ્ય અને રસાન્વિત શૈલી એમની નવલકથાઓને સફળ બનાવતાં મહત્વનાં પરિબળો છે. 'જલિયાંવાલા' (૧૯૩૪) એમની પ્રથમ નાટ્યકૃતિ છે. ૧૯૧૯ના એપ્રિલની ૧૩મી તારીખે પંજાબના જલિયાંવાલા બાગમાં જનરલ ડાયર અને તેના સૈનિકોએ કરેલી ક્રૂર કત્લેઆમની ઐતિહાસિક ઘટનાના સંદર્ભે લખાયેલું આ નાટક દેશની આઝાદી માટે પ્રતિકાર અને સ્વાર્પણની ભાવના જાગ્રત કરે છે. એકવીસ દ્રશ્યોમાં વહેંચાયેલા નાટક 'અઢારસો સત્તાવન' (૧૯૩૫)માં અહિંસક માનવીય અભિગમ અને ગાંધીયુગના ભાવનાવાદનું ગૌરવ થયું છે. ત્રણ અંક અને નવ પ્રવેશવાળા નાટક 'પરિત્રાણ' (૧૯૬૭)માં સ્વધર્મના દેવતાનો મહિમા થયો છે. 'સોદો' અને 'હેલન' જેવાં બીજા વિશ્વયુદ્ધ દરમિયાન નાઝીવાદીઓના આંતકનો ભોગ બનેલી અને તેનો પ્રતિકાર કરનારી યહૂદી પ્રજાની વેદનાને આલેખતાં બે નાટકો સહિતનો નાટ્યસંગ્રહ 'અંતિમ અધ્યાય' (૧૯૮૩) હિટલર જેવા અમાનુષી સરમુખત્યારનો કરુણ અને નાટકીય અંજામ રજૂ કરે છે. આ નાટકોમાં જીવનની જટિલ સમસ્યાઓને માનવીય દ્રષ્ટિકોણથી ઉકેલવાની વાત છે. નવલકથાઓની જેમ એમનાં નાટકોનું વિષયવસ્તુ પણ ઇતિહાસનાં પૃષ્ઠો પર આધારિત છે. નાટકોનું મુખ્ય આકર્ષણ હૃદયદ્રાવક એવું સાર્વત્રિક કથાવસ્તુ અને ચોટદાર સંવાદો છે. તખ્તા પર બનતી ઘટનાઓ મોટે ભાગ આંતરિક કે સૂક્ષ્મ છે. ઘણીબધી બાબતો સૂચિત છે. આ નાટકોમાં બાહ્ય ઘટના કે ગતિશીલ ક્રિયાઓનો અભાવ હોવા છતાં ચોટદાર સંવાદો દ્વારા માનવીય મૂલ્યોના ઉપસ્થિત થતા પ્રશ્નો વિચારપ્રેરક છે અંતરને સ્પર્શી જાય છે. 'વાગીશ્વરીનાં કર્ણફૂલો' (૧૯૬૩) અને 'મંદારમાલા' (૧૯૮૫) એમની સાહિત્યિક વિચારસરણીને વ્યકત કરતા આસ્વાદલક્ષી વિવેચનગ્રંથો છે. 'ભેદની ભીંત્યુંને આજ મારે ભાંગવી' માં એમણે લોકભારતી વિદ્યાપીઠમાં આપેલા પાંચ વ્યાખ્યાનો સમાવિષ્ટ છે. '''ગ્રીસ''' ભા.૧, ૨ (૧૯૪૬) 'રોમ' (૧૯૪૬)ની ઇતિહાસ કથાઓ પૈકીની કેટલીક ઘટનાઓને ટૂંકીવાર્તાના સ્વરૂપમાં એમણે રસપ્રદ રીતે રજૂ કરી છે. 'મંગળકથાઓ' (૧૯૫૬) અને 'માનવ કુળકથાઓ' (૧૯૫૬) ઇતિહાસ-પુરાણ પર આધારિત અને પ્રેરક, સરળ, ઋજુ શૈલીમાં લખાયેલી પ્રસંગકથાઓના સંચયો છે. 'આપણો વારસો અને વૈભવ' (૧૯૫૩)માં, લેખક કહે છે તેમ અહીં જે ઇતિહાસ સામાન્ય રીતે ભણાવાય છે તેવો ઇતિહાસ નથી, બલકે રાજાઓ અને રાજ્કીય પરિસ્થિતિઓની સાથે આર્યાવર્તનો સાંસ્કૃતિક ઇતિહાસ આલેખાયો છે. 'ઇતિહાસ અને કેળવણી' (૧૯૭૩) પણ એમનું ઇતિહાસ વિશેનું પુસ્તક છે. 'બે વિચારધારા' (૧૯૪૫), 'લોકશાહી' (૧૯૭૩) અને 'સોક્રેટીસ-લોકશાહીના સંદર્ભમાં' (૧૯૮૨) એ એમની વિચારપ્રધાન રાજનીતિમીમાંસાની પુસ્તિકાઓ છે. 'નઈ તાલીમ અને નવવિધાન' (૧૯૫૭) તથા 'સર્વોદય અને્ શિક્ષણ' (૧૯૬૩) એમનાં શિક્ષણવિષયક પુસ્તકો છે. 'સોક્રેટીસ' (૧૯૫૩), 'ત્રિવેણીતીર્થ' (૧૯૫૫), 'ભગવાન બુદ્ધ અને તેમનો ધર્મસંદેશ' (૧૯૫૬), 'નાનાભાઈ' (મૂ.મો.ભટ્ટ સાથે, ૧૯૬૧), 'ટોલ્સ્ટોય' (૧૯૭૯) વગેરે એમનાં સરળ અને સુબોધ શૈલીમાં લખાયેલાં ચરિત્રાત્મક પુસ્તકો છે. 'ધર્મચક્રપ્રવર્તન' (૧૯૫૬), 'શાંતિના પાયા' (૧૯૬૩), 'અમૃતવલ્લરી' (૧૯૭૩), 'મહાભારતનો મર્મ' (૧૯૭૮), 'રામાયણનો મર્મ' (૧૯૮૩) વગેરે એમનાં ચિંતનાત્મક પુસ્તકો છે. 'મારી વાચનકથા' (૧૯૬૯) ઉત્તમ પુસ્તકોના સહવાસનો ઋણસ્વીકાર કરતી આપઘડતરની કથા છે. તો, 'ચેતોવિસ્તારની યાત્રા' (૧૯૮૭)માં દર્શકે મૃદલાબહેનને લખેલા ભારતીય સંસ્કૃતિની ચર્ચા કરતાં પત્રો છે. 'સદભિ : સંગ : ' (૧૯૮૯)માં ગ્રામ દક્ષિણામૂર્તિ લોકશાળા તથા ગ્રામ વિદ્યાપીઠ : સરણોસરાની ઘડતરકથા છે. '''બંધન અને મુક્તિ (૧૯૩૯) :''' મનુભાઈ પંચોલી, 'દર્શક' ની નવલકથા. ૧૮૫૭ના વિપ્લવની કથા નરસિંહપુરના રાજ્યના સીમિત સંદર્ભે આલેખાયેલી છે અને મૃત્યુદંડથી આરંભી મૃત્યુદંડ આગળ પૂરી થયેલી છે. પરંતુ આરંભ અને અંતના મૃત્યુદંડ વચ્ચેનો વિકાસ લક્ષ્યગામી અને સુયોજિત છે. વાસુદેવ અને અર્જુનની પૂર્વકથા તેમ જ સુભગા અને રાજશેખ ની આનુષંગિક પ્રેમશૌર્યકથા ઇતિહાસના આભાસ દ્વારા માનવધર્મને પ્રગટાવવામાં સફળ નીવડી છે. '''દીપનિર્વાણ (૧૯૪૪) :''' મનુભાઈ પંચોલી, 'દર્શક'ની ઐતિહાસિક નવલકથા. પ્રાચીન ભારતનાં પ્રજાસત્તાક ત્રણ રાજ્યોએ મગધની સામ્રાજ્યલિપ્સાની સામે પોતાની આઝાદીની ખુમારી શી રીતે દાખવી એનું ભવ્યોજજ્વલ નિરૂપણ અહીં થયું છે. પ્રથમ ખંડનાં ચૌદ પ્રકરણોમાં કથાનાયક આનંદનાં માતા-પિતા આર્યા ગૌતમી અને દેવહુતિનાં પ્રણય-પરિણય અને દીક્ષા તેમ જ માતાવિહોણા બાળક આનંદના, માતામહ આત્રેય પાસેના ઉછેરની પૂર્વકથા તથા મહાશિલ્પી સુદત્ત દ્વારા મૌગલ્લાનવિહાર અને પદ્મપાણિની શિલ્પરચના, તેની કલા પર વારી જઈ મહાકાશ્યપની પુત્રી સુચરિતા દ્વારા સુદત્તને થતું વાગ્દાન, બ્રાહ્મણક ગણના સેનાની તરીકે આનંદનું મહાકાશ્યપ પાસે ઔષધવિદ્યાના અભ્યાસ માટે આવવું, સુચરિતા સાથેની તેની આત્મીયતાથી ઈર્ષા અનુભવતાં સુદત્ત દ્વારા રથસ્પર્ધામાં આનંદના ઘોડાને ઘાયલ કરી રથસ્પર્ધા જીતવાનો પ્રયાસ કરવો, એના આનુષંગે મળેલી ગણસમિતિ સમક્ષ આનંદને ગણનાગરિક તરીકે અપાત્ર ઠેરવી દેશનિર્વાચન અપાવવું, સુદત્તવધૂ બનવાના વિકલ્પને સુચરિતા દ્વારા પ્રવજ્યા લેવી, ગણદ્રોહી બની સુદત્ત દ્વારા મગધ-આક્રમણ કરાવવું-જેવી ઘટનાઓના આલેખન નિમિત્તે સુચરિતા, સુદત્ત અને આનંદના પ્રણયત્રિકોણનું નિરૂપણ થયું છે; તો મગધના આક્રમણ સામે લડી લેવાની ગણરાજ્યોની તૈયારી, સંભવિત શક-આક્રમણની શક્યાશક્યતાની તપાસ માટે હરૌવતી જતાં આનંદનું તક્ષશિલામાં મહર્ષિ ઐલને મળવું, એમનાં અંતેવાસી કૃષ્ણા-મૈનેન્દ્રના પ્રેમ-પ્રસંગો, મગધના આક્રમણ સામે ઘોર વિનાશ વહોરીને લડી રહેલાં ગણરાજ્યો, પશ્ચાત્તાપશુદ્ધ સુદત્તની પરોક્ષ મદદથી થતા વિજય સાથે પૂરા થતા બીજા ખંડ પછી મગધના ઈન્દુકુમારના મોંએ કહેવાયેલી કથારૂપે મુકાયેલ ઉપસંહાર સાથે કથા પૂરી થાય છે. વિવિધ પાત્રો અને દેશકાળ વચ્ચે વહેંચાઈને દ્વિકેન્દ્રી બનવા છતાં ઐતિહાસિક નવલકથાને અનુરૂપ રહેતું ગદ્ય, પ્રતીતિકર પાત્રનિરૂપણ અને વર્ણનકલાને કારણે કૃતિ ધ્યાનાર્હ બને છે. === ઝેર તો પીધાં છે જાણી જાણી === {{મુખ્ય|ઝેર તો પીધાં છે જાણી જાણી}} મનુભાઈ પંચોળી 'દર્શક' ની બૃહદ્ નવલકથા (ખંડ ૧ (૧૯૫૨), ખંડ ૨ (૧૯૫૮), ખંડ ૩ (૧૯૮૫)). લેખકે એમાં, બે વિશ્વયુદ્ધોની વિભીષિકાનાં સાક્ષી બનતાં પાત્રોની વિવિધ ધર્મ પરત્વેની શ્રદ્ધાના સમાન્તર નિરૂપણ દ્વારા, કોઈ એક જ ધર્મનો આશ્રય ન લેતાં, સર્વધર્મોનાં શુભ-તત્ત્વોનો સમન્વય સાધતાં કલ્યાણરાજની ઝંખના પૂરી થશે એવો રચનાત્મક નિર્દેશ આપ્યો છે. કૃતિના પ્રથમ ખંડમાં નાયક-નાયિકા સત્યકામ અને રોહિણીનો ગોપાળબાપાની વાડીમાં થતો ઉછેર, લગ્નમાં ન પરિણમતો તેમનો પ્રણય, ગોપાળબાપાનું અવસાન, શીતળાને કારણે દ્રષ્ટિ ગુમાવી બેઠેલા સત્યકામનો આત્મહત્યાનો પ્રયાસ, તેમાંથી બચી જતાં કેશવદાસ નામે ને સાધુરૂપે બૌદ્ધધર્મના વિશેષ અભ્યાસ નિમિત્તે વિદેશગમન, હેમન્ત સાથેનું રોહિણીનું લગ્ન ને વૈધવ્ય, દિયર અચ્યુતના ઘડતરમાં રોહિણીની સક્રિયતા વગેરે મુખ્ય ઘટનાઓ દ્વારા લેખકે ગોપાળબાપાની ધર્મપરાયણ સેવાવૃત્તિ અને સત્યકામ-રોહિણીની રુચિર પ્રણયકથાનું આલેખન કર્યું છે. પ્રથમ વિશ્વયુદ્ધે યુરોપમાં સર્જેલા વિનાશનો ભોગ બનેલાંઓના પુનર્વસવાટ માટે મથતાં જ્યોર્જ ક્લેમેન્શો, ભગિની ક્રિશ્વાઈન, વોલ્ટર રેથન્યૂ અને એમના કામમાં અવરોધો ઊભા કરનાર નાઝી-નેતા હેર કાર્લ જેવા પાત્રોની વચ્ચે વસતા પંડિત કેશવદાસની નોંધપોથીરૂપે લખાયેલા કથાના બીજા ખંડમાં યુરોપનો ઇતિહાસ વિશેષ સ્થાન પામે છે. કૃતિના ત્રીજા ખંડમાં મહત્ત્વ ધારણ કરનાર અચ્યુતના ચરિત્રનો વિકાસ પણ આ ખંડમાં જ દર્શાવાયો છે. વર્ષો પછી કેશવદાસ તથા ડૉ. અચ્યુતનું સ્વદેશાગમન, રેથન્યૂના પુત્રોની ભાળવણ માટે અચ્યુતનું ઈઝરાયેલ જવું, બીજા વિશ્વયુદ્ધ નિમિત્તે ભારતની બર્મા-સરહદે તબીબી સેવા આપતાં અચ્યુત-મર્સીનું પ્રસન્ન-દાંપત્ય તથા યુદ્ધ દરમ્યાન એમનું વિખૂટાં પડી જવું, નર્સ બનીને યુદ્ધમોરચે પહોંચેલી રેખા દ્વારા અચ્યુત-મર્સીનાં બાળકોનું જતન કરવું, તેમ જ કથાંતે અચ્યુત, બાળકો અને રેખા તથા સત્યકામ અને રોહિણીનાં સુભગ મિલન જેવી ઘટનાઓ આલેખતા ત્રીજા ખંડમાં નવલકથાનું કથયિતવ્ય, યુદ્ધનાં તાદ્દશ વર્ણનો અને સ્થવીર શાંતિમતિ સાથેની કેશવદાસ, જેમ્સ લેવર્ટી, ડૉ. અચ્યુત, બર્મી સેનાની ઓંગસો તથા જાપાની સેનાપતિ યામાશિટાએ કરેલ ધર્મમીમાંસારૂપે નિરૂપાયું છે. વિશાળ ફલક પર પથરાયેલી આ કૃતિનું વસ્તુવિધાન અકસ્માતોના અતિરેકપૂર્ણ ઉપયોગને લીધે શિથિલ હોવા છતાં પ્રતીતિકર પાત્રનિરૂપણ અને પ્રસંગયોજના તથા ધ્યાનાર્હ ગદ્યથી કૃતિની મહત્તા પ્રગટ થાય છે. '''સોક્રેટિસ (૧૯૭૪) :''' મનુભાઈ પંચોલી, 'દર્શક' ની ઐતિહાસિક નવલકથા. એમાં સોક્રેટિસના દ્રશ્ય-અદ્રશ્ય કે શ્રાવ્ય-અશ્રાવ્ય વ્યક્તિત્વની આબોહવા ઊભી કરવાનો આદર્શ નવલકથાકારે દ્રષ્ટિ સમક્ષ રાખ્યો છે. સમાન્તર ચાલતી કાલ્પનિક પાત્રો મીડિયા અને એપોલોડોરસની પ્રેમકથા નાયક સોક્રેટિસની વ્યક્તિત્વકથાને બલિષ્ઠ કરે છે. તત્કાલીન ગ્રીક સંસ્કૃતિ અને ગ્રીક પ્રજાજીવનનું ચિત્રણ પ્રતીતિજનક છે. લેખક પોતે પણ આ કૃતિને પોતાની મહત્ત્વની કૃતિ ગણે છે. '''પરિત્રાણ (૧૯૬૭) :''' મનુભાઈ પંચોળી 'દર્શક'નું 'મહાભારત'ના ઉદ્યોગપર્વ, દ્રોણપર્વ અને આશ્રયવાસિકપર્વ પર આધારિત ત્રિઅંકી નાટક. નાટ્યકારે મહાભારતનું યુદ્ધ કર્ણ-અર્જુન કે દુર્યોધન-ભીમ વચ્ચેનું નહિ, પરંતુ કૃષ્ણ-શકુનિ વચ્ચેનું છે એવું દર્શન ઉપસાવ્યું છે. રસ્તો હોય અને છતાં રસ્તો લેવાય નહિં એવા સંકુલ સંસારમાં બળનું સત્ય નહિ પણ સત્યનું બળ એ જ ધર્મ છે એવો ધ્વનિ અહીં કેન્દ્રવર્તી છે. ભીષ્મ-શિખંડીનો પ્રસંગ કે શકુનિ-કૃષ્ણનો કુરુક્ષેત્રનો પ્રસંગ નાટકની અત્યંત ભાવાત્મક અને માર્મિક ક્ષણો છે. '''અંતિમ અધ્યાય (૧૯૮૩) :''' મનુભાઈ પંચોળી 'દર્શક'ના આ નાટ્યગ્રંથમાં ત્રણ એકાંકીઓનો સમાવેશ થયો છે. નાટ્યવસ્તુ બીજા વિશ્વયુદ્ધમાંથી લીધું છે. નાત્સીઓએ યહૂદીઓ ઉપર આચરેલા અત્યાચારોની વાત આ ત્રણ એકાંકીઓ-'સોદો', 'અંતિમ અધ્યાય' અને 'હેલન' ને એકસૂત્રે પરોવે છે. આ પ્રત્યેક એકાંકી પરિસ્થિતિની પાર જઈ દશાંગુલ ઊંચા ઊઠનારા માનવીઓની જિજિવિષાના જયને નિરૂપે છે. મનુષ્ય કદી નાશ નહીં પામે એ શ્રદ્ધા આ કૃતિઓને સમકાલીન ન રહેવા દેતાં સર્વકાલીન સ્થાપિત કરે છે. '''વાગીશ્વરીનાં કર્ણફૂલો (૧૯૬૩) :''' મનુભાઈ પંચોળી, 'દર્શક'ના સાહિત્યવિવેચનલેખોનો સંચય. કુલ બાર લેખોનું રૂપ અભ્યાસસ્વાધ્યાયનું છે. મૂળ કૃતિનાં સૌંદર્યતત્વો –રસસ્થાનો ચીંધી બતાવીને એની મુલવણી કરતા અભ્યાસલેખો ગુજરાતી વિવેચનમાં, એમાંના માનવતાવાદી અભિગમને કારણે ઉલ્લેખનીય છે. 'વૉર ઍન્ડ પીસ', 'ડૉ. જિવાગો', 'સિબિલ', 'આરણ્યક', 'ઘરે બાહિરે', 'સરસ્વતીચંદ્ર', 'ગુજરાતનો નાથ' અને 'માનવીની ભવાઈ' જેવા અહીં કૃતિલક્ષી સ્વાધ્યાયલેખો છે; તો 'મીરાંની સાધના' અને 'શરચ્ચંદ્રની ઉપાસના' જેવા, સર્જકની સમગ્રલક્ષી પ્રતિભાને મૂલવતા અભ્યાસલેખો પણ છે. આમાં લેખકની નીતિવાદી-કલાવાદી સાહિત્યવિભાવનાનો પરિચય થાય છે. '''આપણો વારસો અને વૈભવ (૧૯૬૧) :''' મનુભાઈ પંચોળી 'દર્શક' નું પ્રાચીન ભારતીય સંસ્કૃતિના ઇતિહાસનું આ અધ્યયન તત્કાલીન પ્રજાજીવનનાં વિવિધ પાસાંઓને સ્પર્શે છે. આ અધ્યયન રાજ્કીય ઇતિહાસ નથી, સાંસ્કૃતિક ઇતિહાસ છે. વેદયુગીન ભારતીય સંસ્કૃતિથી માંડીને હર્ષવર્ધન (ઈ.૬૪૭) સુધીના ભારતના સાંસ્કૃતિક જીવનનું અહીં નિરૂપણ થયું છે. ઇતિહાસની તથ્યલક્ષિતાની સાથોસાથ એની દાર્શનિક દ્રષ્ટિભૂમિ પણ લેખકે અહીં પૂરી પાડી છે. સમગ્ર ગ્રંથ તેર પ્રકરણોમાં વહેંચાયેલો છે. પહેલા પ્રકરણમાં ઋગ્વેદના આધારે આર્યોની સંસ્કૃતિનું નિરૂપણ થયું છે. બીજા અને ત્રીજા પ્રકરણમાં આર્યો અને અનાર્યો વચ્ચેના સંબંધની પૂર્વભૂમિકા, તેનો વિકાસ, તેના પુરસ્કર્તાઓ વગેરેનું વાલ્મીકિ, વ્યાસ વગેરેનાં દ્રષ્ટાંતો દ્વારા સ્પષ્ટીકરણ કરાયું છે. ચોથા પ્રકરણમાં બ્રાહ્મણયુગમાં યજ્ઞાદિના થયેલા વિકાસનું નિરૂપણ છે. પાંચમાં અને છઠ્ઠા પ્રકરણમાં મહાભારત, ઉપનિષદ વગેરે ગ્રંથો, તેમાંનું વાતાવરણ, તેમાં વ્યકત થયેલાં પ્રકરણ બુદ્ધ અને મહાવીરના આચારવિચારોનું તુલનાત્મક અધ્યયન છે. નવમા પ્રકરણમાં આર્યોની સંસ્કૃતિનાં ચાર મુખ્ય અંગો-વિવિધતામાં એકતા જોવાની દ્રષ્ટિ અને અહિંસા, સ્ત્રી-સન્માન, વર્ણાશ્રમવ્યવસ્થા, તર્કશુદ્ધ વ્યવસ્થિત વિચાર કરવાની ટેવ-બાબતે ઉલ્લેખ થયો છે. દસમાં પ્રકરણમાં વેદયુગથી માંડીને બુ્દ્ધ સુધીની વિવિધ રાજ્યપદ્ધતિઓનું નિરૂપણ છે. અગિયારમાં પ્રરકરણમાં હિંદુસ્તાનની અંદર અને એની બહાર એશિયામાં બૌદ્ધભિક્ષુકો, શિલ્પીઓ, વ્યાપારીઓ વગેરેએ સંસ્કૃતિનો વિસ્તાર કઈ રીતે સાધ્યો તે દર્શાવવામાં આવ્યું છે. બારમા અને તેરમા પ્રકરણમાં 'અશ્વમેઘ-પુનરુદ્ધારયુગ' નું,- લગભગ છસો વર્ષના ઇતિહાસનું નિરૂપણ છે. આમ, વેદ પૂર્વેના યુગથી માંડીને મધ્યકાળ સુધીના સાંસ્કૃતિક ઇતિહાસનું નિરૂપણ કરતો આ ગ્રંથ નોંધપાત્ર પ્રદાન છે. == બાહ્ય કડીઓ == * {{ગુજરાતી વિશ્વકોશ}} * [http://www.gujaratisahityaparishad.com/prakashan/photo-gallery/sahitya-sarjako/Manubhai-Pancholi.html ગુજરાત સાહિત્ય પરિષદની વેબસાઇટ પર મનુભાઈ પંચોળી વિશે] * [http://www.lokbharti.org/founder1.asp લોકભારતી વિદ્યાલય સણોસરાની વેબસાઇટ પર સંસ્થાના સ્થાપક અને સંચાલક તરીકે મનુંભાઈ પંચોળીનો પરિચય] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140222114633/http://www.lokbharti.org/founder1.asp |date=2014-02-22 }} (અંગ્રેજી ભાષામાં) [[શ્રેણી:વ્યક્તિત્વ]] [[શ્રેણી:ગુજરાતી સાહિત્યકાર]] [[શ્રેણી:પદ્મભૂષણ પુરસ્કાર વિજેતા]] [[શ્રેણી:રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક વિજેતા]] [[શ્રેણી:૧૯૧૪માં જન્મ]] slwm1vu9irkko9jnhu276kfhyb4lri0 825679 825678 2022-07-23T03:43:53Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:૨૦૦૧માં મૃત્યુ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | name = મનુભાઈ પંચોળી | image = Gujarati Vishwakosh12.jpg | caption = [[ગુજરાતી વિશ્વકોશ]]ના છઠ્ઠા ગ્રંથના વિમોચન પ્રસંગે ત્રીજા ક્રમે [[સ્વામી સચ્ચિદાનંદ]] અને પાંચમા ક્રમે મનુભાઈ પંચોળી | birth_date = {{birth date|1914|11|02|df=y}} | birth_place = [[પંચાશીયા (તા. વાંકાનેર)|પંચાશીયા]], [[મોરબી જિલ્લો]], [[ગુજરાત]], ભારત | death_date = {{death date and age|2001|8|29|1914|10|15|df=y}} | death_place = [[સણોસરા (તા. સિહોર)|સણોસરા]], [[ભાવનગર]], ગુજરાત | occupation = સાહિત્યકાર, કેળવણીકાર, સમાજસેવક | pseudonym = દર્શક | period = | language = [[ગુજરાતી ભાષા|ગુજરાતી]] | spouse = {{marriage|વિજયાબેન પટેલ||1995|end=died}} | signature = | awards = {{plainlist| * [[રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક]] (૧૯૬૪) * [[સાહિત્ય અકાદમી પુરસ્કાર-ગુજરાતી|સાહિત્ય અકાદમી પુરસ્કાર]] (૧૯૭૫) * [[પદ્મભૂષણ]] (૧૯૯૧) }} }} '''મનુભાઈ પંચોળી''' ‌(ઉપનામ: દર્શક‌) [[ગુજરાત]]ના જાણીતા નવલકથાકાર, નાટ્યકાર, નિબંધકાર, કેળવણીકાર તથા સમાજસેવક હતા. તેમનો જન્મ [[નવેમ્બર ૨|૦૨ નવેમ્બર]], ૧૯૧૪ના દિને [[સૌરાષ્ટ્ર]] વિસ્તારમાં આવેલા [[મોરબી જિલ્લો|મોરબી જિલ્લા]]માં આવેલા પંચાશીયા ગામે થયો હતો. એમના પિતાનું નામ રાજારામ પંચોળી હતું. તેમણે તેમનું પ્રાથમિક શિક્ષણ તીથવા-લુણસર ગામમાં તથા માધ્યમિક શિક્ષણ વાંકાનેર નગરમાં લીધું હતું. તેમણે આ દરમ્યાન નવમા ધોરણમાં અભ્યાસ કરતી વખતે ઈ.સ. ૧૯૩૦ના ''મીઠાના કાયદા''ની લડતમાં ભાગ લેવા ગાંધીજીથી પ્રેરાઇને પોતાનો અભ્યાસ પડતો મૂક્યો હતો. તત્કાલીન રાષ્ટ્રીય આંદોલનથી પ્રેરાઈને અભ્યાસત્યાગ કર્યા પછી તેઓ આઝાદી મળી ત્યાં સુધી સ્વાતંત્ર્યલડતમાં સક્રિય રહ્યા હતા અને તેથી એમને જેલવાસ પણ થયો હતો. સ્વાતંત્ર્યલડતમાં સક્રિયતા અને તેથી જેલવાસ. ૧૯૩૩માં ભાવનગરની [[શ્રી દક્ષિણામુર્તિ સંસ્થા | શ્રી દક્ષિણામૂર્તિ સંસ્થા]]માં ગૃહપતિ તરીકે કારકિર્દીનો આરંભ. ૧૯૩૮ થી આંબલામાં ગ્રામદક્ષિણામૂર્તિ લોકશાળામાં અધ્યાપક અને ત્યારબાદ ૧૯૫૩ થી સણોસરમાં લોકભારતી ગ્રામવિદ્યાપીઠમાં અધ્યાપક. નિયામક અને મૅનેજિંગ ટ્રસ્ટી. ૧૯૪૮માં ભાવનગર રાજ્યના જવાબદાર પ્રજાતંત્રમાં શિક્ષણપ્રધાન. ૧૯૬૭ થી ૧૯૭૧ સુધી ગુજરાત વિદાનસભાના સભ્ય અને એ દરમિયાન ૧૯૭૦માં ગુજરાત રાજ્યના શિક્ષણમંત્રી. ૧૯૮૦ સુધી રાજ્ય શિક્ષણ સમિતિના સભ્ય. ૧૯૬૪માં રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક. ૧૯૭૫માં સાહિત્ય અકાદમી, દિલ્હીનો પુરસ્કાર. ૧૯૮૭માં 'ઝેર તો પીધાં' ને ભારતીય જ્ઞાનપીઠનો મૂર્તિદેવી પુરસ્કાર. ૧૯૮૨માં ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદના પ્રમુખ. == સર્જન == જેલજીવનનાં વિવિધ પાંસાઓને અનુલક્ષીને રચાયેલી પ્રથમ નવલકથા 'બંદીઘર' (૧૯૩૫)માં ૧૯૩૦-૩૧ ના રાષ્ટ્રીય વાતાવરણના નિરૂપણમાં લેખકના નિજી અનુભવનો સ્પર્શ છે. જેલના નિષ્ઠુર અમલદારોના દમનને તોડવા માટેના સત્યાગ્રહી કેદીઓના સંઘર્ષનું એમાં આલેખન છે. ભાવવાહી કથનશૈલીને કારણે નવલકથા રસપ્રદ કૃતિ બની શકી છે. ૧૮૫૭ના મુક્તિસંગ્રામની પશ્વાદભૂમાં સર્જાયેલી નવલકથા 'બંધન અને મુક્તિ' (૧૯૩૯)માં ગાંધીયુગીન વાતાવરણ અને વિચારપ્રણાલીનો સ્પષ્ટ પ્રતિભાવ જોવાય છે. દેશની પરાધીનતાના સંદર્ભમાં હિંસા અને અહિંસા, યુદ્ધ અને પ્રેમ, બંધન અને મુક્તિની વાત સ્થૂળ-સૂક્ષ્મ સ્તરે અભિવ્યક્તિ પામી છે. અવિરત રાષ્ટ્રપ્રેમને પ્રેરતી સમગ્ર કથા માનવજીવનનાં નૈતિક મૂલ્યોના વિજયની અને એ વિજય માટે અપાતાં બલિદાનોની ગૌરવગાથા છે. પરાધીન ભારતને સ્વાધીન પ્રજાતંત્રની પ્રેરણા આપતી નવલકથા 'દીપનિર્માણ' (૧૯૪૪) બે હજાર વર્ષ પહેલાંનાં ભારતનાં ગણરાજ્યો-ખાસ કરીને બ્રાહ્મણક, માલવ અને કઠના ઐતિહાસિક સંદર્ભોની સાથે એક મહાનિર્વાણની કથા ગૂંથી આપે છે. આનંદ, સુચરિતા અને સુદત્તના પ્રણયત્રિકોણની કથા સાથે વનવૃક્ષોની છાયામાં ઊછરેલી ભારતીય સંસ્કૃતિની ગરવી ગરિમા અહીં જીવંત રીતે આલેખાઈ છે. દૂરના અતીતને પ્રત્યક્ષ કરવાની સર્જકશક્તિ સાથે ઇતિહાસમાંથી પોતાના યુગને ઉપકારક એવું ઉદ્રિષ્ટ અર્થઘટન તારવવાની સર્જકની સૂઝને કારણે આ કૃતિ ગુજરાતી ઐતિહાસિક નવલકથાના ક્ષેત્રે એક સીમાચિહ્નરૂપ છે. એમની બહુખ્યાત નવલકથા 'ઝેર તો પીધાં છે જાણી જાણી'- ભા. ૧, ૨, ૩ (૧૯૫૨, ૧૯૫૮, ૧૯૮૫) ઐતિહાસિક નથી, છતાં એનાં બહુવિધ પ્રતિભાશાળી પાત્રોના આંતરવિશ્વનું ઉદઘાટન, તેમનો ભાવનાત્મક વિકાસ ઐતિહાસિક ઘટનાઓના સંદર્ભે થાય છે. લેખક અહીં દૈવને-પ્રારબ્ધને મૂક્તભાવે સ્વીકારે છે, આવકારે છે, પણ મહિમા તો પુરુષાર્થનો જ કરે છે. કૃષિજીવન, સંતસંસ્કૃતિનું પુનિત-ભાવભર્યું વાતાવરણ, સંન્યસ્ત, પ્રેમ, અનુરાગ અને દામ્પત્ય, લગ્નમાં બ્રહ્મચર્ય, વૈધવ્ય, આશ્રમજીવન-એ બધાં ને ભારતીયતાથી રસીને, કંઈક આધ્યાત્મિકતાનો સ્પર્શ આપીને, ભાતીગળ રીતે કથાના પહેલા ભાગમાં રજૂ કરાયાં છે; તો પશ્ચિમનાં વિશ્વયુદ્ધોની ભૂમિકા ધરાવતા બીજા ભાગમાં યહૂદીઓ તરફના જર્મનોના વિદ્વેષપૂર્ણ અને વૈમનસ્યભર્યા વાતાવરણમાં સત્યકામને રેથન્યુ અને ક્રિશ્વાઈન દ્વારા સહિષ્ણુતા, ક્ષમાશીલતા અને ઔદાર્યની અવધિના થતા દર્શનનું નિરૂપણ છે. પાત્રો અને પ્રસંગોના આલેખનમાં માનવજીવનના અંતસ્તલને સ્પર્શતી સર્જકપ્રતિભા અને વિશાળ જ્ઞાનનો સુભગ સંસ્પર્શ પણ અહીં છે. લેખકે અહીં મૈત્રી, કરુણા, મુદિતા અને ઉપેક્ષાને ભારતવર્ષના જ નહિ, યુરોપના યુદ્ધાક્રાન્ત પ્રજાજીવનના ફલક પર આલેખી બતાવ્યાં છે. સ્થળ-કાળના સુવિશાળ પર વિહરતાં વિવિધ કોટિનાં પાત્રોના મનોસંઘર્ષોના અત્યંત હૃદયસ્પર્શી અને ઋજુ આલેખન સાથે લેખકે ત્રીજા ભાગમાં 'મધુરેણ સમાપયેત્' ની પરંપરા સ્વીકારી છે. શીંગોડાનાં કોતરોમાં આરંભાતી કથાનો અંત પણ ત્યાં જ આવે છે. ગોવર્ધનરામની સ્પષ્ટ અસર ઝીલતી આ કૃતિમાં જીવનનું બહુપરિમાણી ચિત્ર ઊપસ્યું છે. અલબત્ત, અહીં ચિંતન ગોવર્ધનરામની હદે જતુ નથી. ક્યારેક તો ટૂંકા, માર્મિક અને સચોટ ઉદગારો દ્વારા વ્યકત થતું લેખકનું જીવનદર્શન વીજળીના એક ઝબકારાની જેમ બધું પ્રકાશિત કરી દે છે. સંવાદો, પાત્રો કે ડાયરીના માધ્યમે વ્યકત થતું ચિંતન પાત્રના હૃદયસંવેદનનો સ્પર્શ પામીને ભાવવાહી ગદ્યના સુંદર નમૂનારૂપે નીવડી આવે છે. 'સોક્રેટીસ' (૧૯૭૪) મહત્વકાંક્ષી ઐતિહાસિક નવલકથા હોવાની સાથે ઘટનાપ્રધાન, ભાવનાવાદી અને ચિંતનપ્રેરક નવલકથા છે. ભારતમાંની વર્તમાન લોકશાહીની થતી વિડંબનાએ આ લેખકને, સોક્રેટીસને આપણી વચ્ચે હરતોફરતો કરવા પ્રેર્યા છે. ગ્રીક પ્રજાની બહિર્મુખી જીવનદ્રષ્ટિ, પાર્થિવ સૌંદર્ય ઉપાસના અને તે સાથે આંતરસત્યની ખોજ માટે મથામણ અનુભવતા સોક્રેટીસના નિરૂપણમાં સર્જકની વિદ્વતા અને ઉત્તરોઉત્તર પક્વ બનેલી સર્ગશક્તિનો વિશિષ્ટ પરિચય મળે છે. કૃતિની રસાત્મકતાને અખંડ રાખીને તેની ચિંતનસમૃદ્ધિ ઝીલતી મનોહારી શૈલી નવલકથાને અનુરૂપ અને સાદ્યંત ગરિમા જાળવી રાખનારી છે. 'દર્શક માને છે કે 'હજારોના ચિત્તને જે નિર્મળ, ઉજ્જવળ અને ઉદાત્ત કરે તેવું સાહિત્ય' સર્જાવું જોઈએ; એટલે જ એમની નવલકથાઓમાં નૈતિક મૂલ્યો પ્રત્યેની શ્રદ્ધાનો જે અદ્રષ્ટિ બલિષ્ઠ રણકો ઉઠે છે એ જ તેની મૂલ્યવાન ઉપલબ્ધિ બની રહે છે. એમનું ગદ્ય રસાળ, ભાવવાહી અને કાવ્યત્વના સ્પર્શવાળું છે. પાત્રોનાં સ્વરૂપ, શીલ, સૌંદર્યનાં વર્ણનો તેઓ અચૂક આપે છે. પ્રસંગ, સ્થળ અને પ્રકૃતિનાં રમણીય અને કલ્પનાસમૃદ્ધ વિવિધ વર્ણનો પ્રતીતિકર અને મનોહર હોય છે. પ્રકૃતિદ્રશ્ય કે પ્રણયનાં કોમળ-મધુર સંવેદનોના નિરૂપણમાં એમનું ગદ્ય પ્રસન્નસૌંદર્યનો અનુભવ કરાવે છે. એમનું ભાષાસામર્થ્ય અને રસાન્વિત શૈલી એમની નવલકથાઓને સફળ બનાવતાં મહત્વનાં પરિબળો છે. 'જલિયાંવાલા' (૧૯૩૪) એમની પ્રથમ નાટ્યકૃતિ છે. ૧૯૧૯ના એપ્રિલની ૧૩મી તારીખે પંજાબના જલિયાંવાલા બાગમાં જનરલ ડાયર અને તેના સૈનિકોએ કરેલી ક્રૂર કત્લેઆમની ઐતિહાસિક ઘટનાના સંદર્ભે લખાયેલું આ નાટક દેશની આઝાદી માટે પ્રતિકાર અને સ્વાર્પણની ભાવના જાગ્રત કરે છે. એકવીસ દ્રશ્યોમાં વહેંચાયેલા નાટક 'અઢારસો સત્તાવન' (૧૯૩૫)માં અહિંસક માનવીય અભિગમ અને ગાંધીયુગના ભાવનાવાદનું ગૌરવ થયું છે. ત્રણ અંક અને નવ પ્રવેશવાળા નાટક 'પરિત્રાણ' (૧૯૬૭)માં સ્વધર્મના દેવતાનો મહિમા થયો છે. 'સોદો' અને 'હેલન' જેવાં બીજા વિશ્વયુદ્ધ દરમિયાન નાઝીવાદીઓના આંતકનો ભોગ બનેલી અને તેનો પ્રતિકાર કરનારી યહૂદી પ્રજાની વેદનાને આલેખતાં બે નાટકો સહિતનો નાટ્યસંગ્રહ 'અંતિમ અધ્યાય' (૧૯૮૩) હિટલર જેવા અમાનુષી સરમુખત્યારનો કરુણ અને નાટકીય અંજામ રજૂ કરે છે. આ નાટકોમાં જીવનની જટિલ સમસ્યાઓને માનવીય દ્રષ્ટિકોણથી ઉકેલવાની વાત છે. નવલકથાઓની જેમ એમનાં નાટકોનું વિષયવસ્તુ પણ ઇતિહાસનાં પૃષ્ઠો પર આધારિત છે. નાટકોનું મુખ્ય આકર્ષણ હૃદયદ્રાવક એવું સાર્વત્રિક કથાવસ્તુ અને ચોટદાર સંવાદો છે. તખ્તા પર બનતી ઘટનાઓ મોટે ભાગ આંતરિક કે સૂક્ષ્મ છે. ઘણીબધી બાબતો સૂચિત છે. આ નાટકોમાં બાહ્ય ઘટના કે ગતિશીલ ક્રિયાઓનો અભાવ હોવા છતાં ચોટદાર સંવાદો દ્વારા માનવીય મૂલ્યોના ઉપસ્થિત થતા પ્રશ્નો વિચારપ્રેરક છે અંતરને સ્પર્શી જાય છે. 'વાગીશ્વરીનાં કર્ણફૂલો' (૧૯૬૩) અને 'મંદારમાલા' (૧૯૮૫) એમની સાહિત્યિક વિચારસરણીને વ્યકત કરતા આસ્વાદલક્ષી વિવેચનગ્રંથો છે. 'ભેદની ભીંત્યુંને આજ મારે ભાંગવી' માં એમણે લોકભારતી વિદ્યાપીઠમાં આપેલા પાંચ વ્યાખ્યાનો સમાવિષ્ટ છે. '''ગ્રીસ''' ભા.૧, ૨ (૧૯૪૬) 'રોમ' (૧૯૪૬)ની ઇતિહાસ કથાઓ પૈકીની કેટલીક ઘટનાઓને ટૂંકીવાર્તાના સ્વરૂપમાં એમણે રસપ્રદ રીતે રજૂ કરી છે. 'મંગળકથાઓ' (૧૯૫૬) અને 'માનવ કુળકથાઓ' (૧૯૫૬) ઇતિહાસ-પુરાણ પર આધારિત અને પ્રેરક, સરળ, ઋજુ શૈલીમાં લખાયેલી પ્રસંગકથાઓના સંચયો છે. 'આપણો વારસો અને વૈભવ' (૧૯૫૩)માં, લેખક કહે છે તેમ અહીં જે ઇતિહાસ સામાન્ય રીતે ભણાવાય છે તેવો ઇતિહાસ નથી, બલકે રાજાઓ અને રાજ્કીય પરિસ્થિતિઓની સાથે આર્યાવર્તનો સાંસ્કૃતિક ઇતિહાસ આલેખાયો છે. 'ઇતિહાસ અને કેળવણી' (૧૯૭૩) પણ એમનું ઇતિહાસ વિશેનું પુસ્તક છે. 'બે વિચારધારા' (૧૯૪૫), 'લોકશાહી' (૧૯૭૩) અને 'સોક્રેટીસ-લોકશાહીના સંદર્ભમાં' (૧૯૮૨) એ એમની વિચારપ્રધાન રાજનીતિમીમાંસાની પુસ્તિકાઓ છે. 'નઈ તાલીમ અને નવવિધાન' (૧૯૫૭) તથા 'સર્વોદય અને્ શિક્ષણ' (૧૯૬૩) એમનાં શિક્ષણવિષયક પુસ્તકો છે. 'સોક્રેટીસ' (૧૯૫૩), 'ત્રિવેણીતીર્થ' (૧૯૫૫), 'ભગવાન બુદ્ધ અને તેમનો ધર્મસંદેશ' (૧૯૫૬), 'નાનાભાઈ' (મૂ.મો.ભટ્ટ સાથે, ૧૯૬૧), 'ટોલ્સ્ટોય' (૧૯૭૯) વગેરે એમનાં સરળ અને સુબોધ શૈલીમાં લખાયેલાં ચરિત્રાત્મક પુસ્તકો છે. 'ધર્મચક્રપ્રવર્તન' (૧૯૫૬), 'શાંતિના પાયા' (૧૯૬૩), 'અમૃતવલ્લરી' (૧૯૭૩), 'મહાભારતનો મર્મ' (૧૯૭૮), 'રામાયણનો મર્મ' (૧૯૮૩) વગેરે એમનાં ચિંતનાત્મક પુસ્તકો છે. 'મારી વાચનકથા' (૧૯૬૯) ઉત્તમ પુસ્તકોના સહવાસનો ઋણસ્વીકાર કરતી આપઘડતરની કથા છે. તો, 'ચેતોવિસ્તારની યાત્રા' (૧૯૮૭)માં દર્શકે મૃદલાબહેનને લખેલા ભારતીય સંસ્કૃતિની ચર્ચા કરતાં પત્રો છે. 'સદભિ : સંગ : ' (૧૯૮૯)માં ગ્રામ દક્ષિણામૂર્તિ લોકશાળા તથા ગ્રામ વિદ્યાપીઠ : સરણોસરાની ઘડતરકથા છે. '''બંધન અને મુક્તિ (૧૯૩૯) :''' મનુભાઈ પંચોલી, 'દર્શક' ની નવલકથા. ૧૮૫૭ના વિપ્લવની કથા નરસિંહપુરના રાજ્યના સીમિત સંદર્ભે આલેખાયેલી છે અને મૃત્યુદંડથી આરંભી મૃત્યુદંડ આગળ પૂરી થયેલી છે. પરંતુ આરંભ અને અંતના મૃત્યુદંડ વચ્ચેનો વિકાસ લક્ષ્યગામી અને સુયોજિત છે. વાસુદેવ અને અર્જુનની પૂર્વકથા તેમ જ સુભગા અને રાજશેખ ની આનુષંગિક પ્રેમશૌર્યકથા ઇતિહાસના આભાસ દ્વારા માનવધર્મને પ્રગટાવવામાં સફળ નીવડી છે. '''દીપનિર્વાણ (૧૯૪૪) :''' મનુભાઈ પંચોલી, 'દર્શક'ની ઐતિહાસિક નવલકથા. પ્રાચીન ભારતનાં પ્રજાસત્તાક ત્રણ રાજ્યોએ મગધની સામ્રાજ્યલિપ્સાની સામે પોતાની આઝાદીની ખુમારી શી રીતે દાખવી એનું ભવ્યોજજ્વલ નિરૂપણ અહીં થયું છે. પ્રથમ ખંડનાં ચૌદ પ્રકરણોમાં કથાનાયક આનંદનાં માતા-પિતા આર્યા ગૌતમી અને દેવહુતિનાં પ્રણય-પરિણય અને દીક્ષા તેમ જ માતાવિહોણા બાળક આનંદના, માતામહ આત્રેય પાસેના ઉછેરની પૂર્વકથા તથા મહાશિલ્પી સુદત્ત દ્વારા મૌગલ્લાનવિહાર અને પદ્મપાણિની શિલ્પરચના, તેની કલા પર વારી જઈ મહાકાશ્યપની પુત્રી સુચરિતા દ્વારા સુદત્તને થતું વાગ્દાન, બ્રાહ્મણક ગણના સેનાની તરીકે આનંદનું મહાકાશ્યપ પાસે ઔષધવિદ્યાના અભ્યાસ માટે આવવું, સુચરિતા સાથેની તેની આત્મીયતાથી ઈર્ષા અનુભવતાં સુદત્ત દ્વારા રથસ્પર્ધામાં આનંદના ઘોડાને ઘાયલ કરી રથસ્પર્ધા જીતવાનો પ્રયાસ કરવો, એના આનુષંગે મળેલી ગણસમિતિ સમક્ષ આનંદને ગણનાગરિક તરીકે અપાત્ર ઠેરવી દેશનિર્વાચન અપાવવું, સુદત્તવધૂ બનવાના વિકલ્પને સુચરિતા દ્વારા પ્રવજ્યા લેવી, ગણદ્રોહી બની સુદત્ત દ્વારા મગધ-આક્રમણ કરાવવું-જેવી ઘટનાઓના આલેખન નિમિત્તે સુચરિતા, સુદત્ત અને આનંદના પ્રણયત્રિકોણનું નિરૂપણ થયું છે; તો મગધના આક્રમણ સામે લડી લેવાની ગણરાજ્યોની તૈયારી, સંભવિત શક-આક્રમણની શક્યાશક્યતાની તપાસ માટે હરૌવતી જતાં આનંદનું તક્ષશિલામાં મહર્ષિ ઐલને મળવું, એમનાં અંતેવાસી કૃષ્ણા-મૈનેન્દ્રના પ્રેમ-પ્રસંગો, મગધના આક્રમણ સામે ઘોર વિનાશ વહોરીને લડી રહેલાં ગણરાજ્યો, પશ્ચાત્તાપશુદ્ધ સુદત્તની પરોક્ષ મદદથી થતા વિજય સાથે પૂરા થતા બીજા ખંડ પછી મગધના ઈન્દુકુમારના મોંએ કહેવાયેલી કથારૂપે મુકાયેલ ઉપસંહાર સાથે કથા પૂરી થાય છે. વિવિધ પાત્રો અને દેશકાળ વચ્ચે વહેંચાઈને દ્વિકેન્દ્રી બનવા છતાં ઐતિહાસિક નવલકથાને અનુરૂપ રહેતું ગદ્ય, પ્રતીતિકર પાત્રનિરૂપણ અને વર્ણનકલાને કારણે કૃતિ ધ્યાનાર્હ બને છે. === ઝેર તો પીધાં છે જાણી જાણી === {{મુખ્ય|ઝેર તો પીધાં છે જાણી જાણી}} મનુભાઈ પંચોળી 'દર્શક' ની બૃહદ્ નવલકથા (ખંડ ૧ (૧૯૫૨), ખંડ ૨ (૧૯૫૮), ખંડ ૩ (૧૯૮૫)). લેખકે એમાં, બે વિશ્વયુદ્ધોની વિભીષિકાનાં સાક્ષી બનતાં પાત્રોની વિવિધ ધર્મ પરત્વેની શ્રદ્ધાના સમાન્તર નિરૂપણ દ્વારા, કોઈ એક જ ધર્મનો આશ્રય ન લેતાં, સર્વધર્મોનાં શુભ-તત્ત્વોનો સમન્વય સાધતાં કલ્યાણરાજની ઝંખના પૂરી થશે એવો રચનાત્મક નિર્દેશ આપ્યો છે. કૃતિના પ્રથમ ખંડમાં નાયક-નાયિકા સત્યકામ અને રોહિણીનો ગોપાળબાપાની વાડીમાં થતો ઉછેર, લગ્નમાં ન પરિણમતો તેમનો પ્રણય, ગોપાળબાપાનું અવસાન, શીતળાને કારણે દ્રષ્ટિ ગુમાવી બેઠેલા સત્યકામનો આત્મહત્યાનો પ્રયાસ, તેમાંથી બચી જતાં કેશવદાસ નામે ને સાધુરૂપે બૌદ્ધધર્મના વિશેષ અભ્યાસ નિમિત્તે વિદેશગમન, હેમન્ત સાથેનું રોહિણીનું લગ્ન ને વૈધવ્ય, દિયર અચ્યુતના ઘડતરમાં રોહિણીની સક્રિયતા વગેરે મુખ્ય ઘટનાઓ દ્વારા લેખકે ગોપાળબાપાની ધર્મપરાયણ સેવાવૃત્તિ અને સત્યકામ-રોહિણીની રુચિર પ્રણયકથાનું આલેખન કર્યું છે. પ્રથમ વિશ્વયુદ્ધે યુરોપમાં સર્જેલા વિનાશનો ભોગ બનેલાંઓના પુનર્વસવાટ માટે મથતાં જ્યોર્જ ક્લેમેન્શો, ભગિની ક્રિશ્વાઈન, વોલ્ટર રેથન્યૂ અને એમના કામમાં અવરોધો ઊભા કરનાર નાઝી-નેતા હેર કાર્લ જેવા પાત્રોની વચ્ચે વસતા પંડિત કેશવદાસની નોંધપોથીરૂપે લખાયેલા કથાના બીજા ખંડમાં યુરોપનો ઇતિહાસ વિશેષ સ્થાન પામે છે. કૃતિના ત્રીજા ખંડમાં મહત્ત્વ ધારણ કરનાર અચ્યુતના ચરિત્રનો વિકાસ પણ આ ખંડમાં જ દર્શાવાયો છે. વર્ષો પછી કેશવદાસ તથા ડૉ. અચ્યુતનું સ્વદેશાગમન, રેથન્યૂના પુત્રોની ભાળવણ માટે અચ્યુતનું ઈઝરાયેલ જવું, બીજા વિશ્વયુદ્ધ નિમિત્તે ભારતની બર્મા-સરહદે તબીબી સેવા આપતાં અચ્યુત-મર્સીનું પ્રસન્ન-દાંપત્ય તથા યુદ્ધ દરમ્યાન એમનું વિખૂટાં પડી જવું, નર્સ બનીને યુદ્ધમોરચે પહોંચેલી રેખા દ્વારા અચ્યુત-મર્સીનાં બાળકોનું જતન કરવું, તેમ જ કથાંતે અચ્યુત, બાળકો અને રેખા તથા સત્યકામ અને રોહિણીનાં સુભગ મિલન જેવી ઘટનાઓ આલેખતા ત્રીજા ખંડમાં નવલકથાનું કથયિતવ્ય, યુદ્ધનાં તાદ્દશ વર્ણનો અને સ્થવીર શાંતિમતિ સાથેની કેશવદાસ, જેમ્સ લેવર્ટી, ડૉ. અચ્યુત, બર્મી સેનાની ઓંગસો તથા જાપાની સેનાપતિ યામાશિટાએ કરેલ ધર્મમીમાંસારૂપે નિરૂપાયું છે. વિશાળ ફલક પર પથરાયેલી આ કૃતિનું વસ્તુવિધાન અકસ્માતોના અતિરેકપૂર્ણ ઉપયોગને લીધે શિથિલ હોવા છતાં પ્રતીતિકર પાત્રનિરૂપણ અને પ્રસંગયોજના તથા ધ્યાનાર્હ ગદ્યથી કૃતિની મહત્તા પ્રગટ થાય છે. '''સોક્રેટિસ (૧૯૭૪) :''' મનુભાઈ પંચોલી, 'દર્શક' ની ઐતિહાસિક નવલકથા. એમાં સોક્રેટિસના દ્રશ્ય-અદ્રશ્ય કે શ્રાવ્ય-અશ્રાવ્ય વ્યક્તિત્વની આબોહવા ઊભી કરવાનો આદર્શ નવલકથાકારે દ્રષ્ટિ સમક્ષ રાખ્યો છે. સમાન્તર ચાલતી કાલ્પનિક પાત્રો મીડિયા અને એપોલોડોરસની પ્રેમકથા નાયક સોક્રેટિસની વ્યક્તિત્વકથાને બલિષ્ઠ કરે છે. તત્કાલીન ગ્રીક સંસ્કૃતિ અને ગ્રીક પ્રજાજીવનનું ચિત્રણ પ્રતીતિજનક છે. લેખક પોતે પણ આ કૃતિને પોતાની મહત્ત્વની કૃતિ ગણે છે. '''પરિત્રાણ (૧૯૬૭) :''' મનુભાઈ પંચોળી 'દર્શક'નું 'મહાભારત'ના ઉદ્યોગપર્વ, દ્રોણપર્વ અને આશ્રયવાસિકપર્વ પર આધારિત ત્રિઅંકી નાટક. નાટ્યકારે મહાભારતનું યુદ્ધ કર્ણ-અર્જુન કે દુર્યોધન-ભીમ વચ્ચેનું નહિ, પરંતુ કૃષ્ણ-શકુનિ વચ્ચેનું છે એવું દર્શન ઉપસાવ્યું છે. રસ્તો હોય અને છતાં રસ્તો લેવાય નહિં એવા સંકુલ સંસારમાં બળનું સત્ય નહિ પણ સત્યનું બળ એ જ ધર્મ છે એવો ધ્વનિ અહીં કેન્દ્રવર્તી છે. ભીષ્મ-શિખંડીનો પ્રસંગ કે શકુનિ-કૃષ્ણનો કુરુક્ષેત્રનો પ્રસંગ નાટકની અત્યંત ભાવાત્મક અને માર્મિક ક્ષણો છે. '''અંતિમ અધ્યાય (૧૯૮૩) :''' મનુભાઈ પંચોળી 'દર્શક'ના આ નાટ્યગ્રંથમાં ત્રણ એકાંકીઓનો સમાવેશ થયો છે. નાટ્યવસ્તુ બીજા વિશ્વયુદ્ધમાંથી લીધું છે. નાત્સીઓએ યહૂદીઓ ઉપર આચરેલા અત્યાચારોની વાત આ ત્રણ એકાંકીઓ-'સોદો', 'અંતિમ અધ્યાય' અને 'હેલન' ને એકસૂત્રે પરોવે છે. આ પ્રત્યેક એકાંકી પરિસ્થિતિની પાર જઈ દશાંગુલ ઊંચા ઊઠનારા માનવીઓની જિજિવિષાના જયને નિરૂપે છે. મનુષ્ય કદી નાશ નહીં પામે એ શ્રદ્ધા આ કૃતિઓને સમકાલીન ન રહેવા દેતાં સર્વકાલીન સ્થાપિત કરે છે. '''વાગીશ્વરીનાં કર્ણફૂલો (૧૯૬૩) :''' મનુભાઈ પંચોળી, 'દર્શક'ના સાહિત્યવિવેચનલેખોનો સંચય. કુલ બાર લેખોનું રૂપ અભ્યાસસ્વાધ્યાયનું છે. મૂળ કૃતિનાં સૌંદર્યતત્વો –રસસ્થાનો ચીંધી બતાવીને એની મુલવણી કરતા અભ્યાસલેખો ગુજરાતી વિવેચનમાં, એમાંના માનવતાવાદી અભિગમને કારણે ઉલ્લેખનીય છે. 'વૉર ઍન્ડ પીસ', 'ડૉ. જિવાગો', 'સિબિલ', 'આરણ્યક', 'ઘરે બાહિરે', 'સરસ્વતીચંદ્ર', 'ગુજરાતનો નાથ' અને 'માનવીની ભવાઈ' જેવા અહીં કૃતિલક્ષી સ્વાધ્યાયલેખો છે; તો 'મીરાંની સાધના' અને 'શરચ્ચંદ્રની ઉપાસના' જેવા, સર્જકની સમગ્રલક્ષી પ્રતિભાને મૂલવતા અભ્યાસલેખો પણ છે. આમાં લેખકની નીતિવાદી-કલાવાદી સાહિત્યવિભાવનાનો પરિચય થાય છે. '''આપણો વારસો અને વૈભવ (૧૯૬૧) :''' મનુભાઈ પંચોળી 'દર્શક' નું પ્રાચીન ભારતીય સંસ્કૃતિના ઇતિહાસનું આ અધ્યયન તત્કાલીન પ્રજાજીવનનાં વિવિધ પાસાંઓને સ્પર્શે છે. આ અધ્યયન રાજ્કીય ઇતિહાસ નથી, સાંસ્કૃતિક ઇતિહાસ છે. વેદયુગીન ભારતીય સંસ્કૃતિથી માંડીને હર્ષવર્ધન (ઈ.૬૪૭) સુધીના ભારતના સાંસ્કૃતિક જીવનનું અહીં નિરૂપણ થયું છે. ઇતિહાસની તથ્યલક્ષિતાની સાથોસાથ એની દાર્શનિક દ્રષ્ટિભૂમિ પણ લેખકે અહીં પૂરી પાડી છે. સમગ્ર ગ્રંથ તેર પ્રકરણોમાં વહેંચાયેલો છે. પહેલા પ્રકરણમાં ઋગ્વેદના આધારે આર્યોની સંસ્કૃતિનું નિરૂપણ થયું છે. બીજા અને ત્રીજા પ્રકરણમાં આર્યો અને અનાર્યો વચ્ચેના સંબંધની પૂર્વભૂમિકા, તેનો વિકાસ, તેના પુરસ્કર્તાઓ વગેરેનું વાલ્મીકિ, વ્યાસ વગેરેનાં દ્રષ્ટાંતો દ્વારા સ્પષ્ટીકરણ કરાયું છે. ચોથા પ્રકરણમાં બ્રાહ્મણયુગમાં યજ્ઞાદિના થયેલા વિકાસનું નિરૂપણ છે. પાંચમાં અને છઠ્ઠા પ્રકરણમાં મહાભારત, ઉપનિષદ વગેરે ગ્રંથો, તેમાંનું વાતાવરણ, તેમાં વ્યકત થયેલાં પ્રકરણ બુદ્ધ અને મહાવીરના આચારવિચારોનું તુલનાત્મક અધ્યયન છે. નવમા પ્રકરણમાં આર્યોની સંસ્કૃતિનાં ચાર મુખ્ય અંગો-વિવિધતામાં એકતા જોવાની દ્રષ્ટિ અને અહિંસા, સ્ત્રી-સન્માન, વર્ણાશ્રમવ્યવસ્થા, તર્કશુદ્ધ વ્યવસ્થિત વિચાર કરવાની ટેવ-બાબતે ઉલ્લેખ થયો છે. દસમાં પ્રકરણમાં વેદયુગથી માંડીને બુ્દ્ધ સુધીની વિવિધ રાજ્યપદ્ધતિઓનું નિરૂપણ છે. અગિયારમાં પ્રરકરણમાં હિંદુસ્તાનની અંદર અને એની બહાર એશિયામાં બૌદ્ધભિક્ષુકો, શિલ્પીઓ, વ્યાપારીઓ વગેરેએ સંસ્કૃતિનો વિસ્તાર કઈ રીતે સાધ્યો તે દર્શાવવામાં આવ્યું છે. બારમા અને તેરમા પ્રકરણમાં 'અશ્વમેઘ-પુનરુદ્ધારયુગ' નું,- લગભગ છસો વર્ષના ઇતિહાસનું નિરૂપણ છે. આમ, વેદ પૂર્વેના યુગથી માંડીને મધ્યકાળ સુધીના સાંસ્કૃતિક ઇતિહાસનું નિરૂપણ કરતો આ ગ્રંથ નોંધપાત્ર પ્રદાન છે. == બાહ્ય કડીઓ == * {{ગુજરાતી વિશ્વકોશ}} * [http://www.gujaratisahityaparishad.com/prakashan/photo-gallery/sahitya-sarjako/Manubhai-Pancholi.html ગુજરાત સાહિત્ય પરિષદની વેબસાઇટ પર મનુભાઈ પંચોળી વિશે] * [http://www.lokbharti.org/founder1.asp લોકભારતી વિદ્યાલય સણોસરાની વેબસાઇટ પર સંસ્થાના સ્થાપક અને સંચાલક તરીકે મનુંભાઈ પંચોળીનો પરિચય] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140222114633/http://www.lokbharti.org/founder1.asp |date=2014-02-22 }} (અંગ્રેજી ભાષામાં) [[શ્રેણી:વ્યક્તિત્વ]] [[શ્રેણી:ગુજરાતી સાહિત્યકાર]] [[શ્રેણી:પદ્મભૂષણ પુરસ્કાર વિજેતા]] [[શ્રેણી:રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક વિજેતા]] [[શ્રેણી:૧૯૧૪માં જન્મ]] [[શ્રેણી:૨૦૦૧માં મૃત્યુ]] abmcjy6aslr03er22posiu056ywh3xe 0 29728 825676 683723 2022-07-23T03:42:24Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:૧૯૩૦માં જન્મ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | name = જયંત કોઠારી | image = <!-- JayantKothariPic.jpg --> | image_size = | caption = | pseudonym = | birth_name = જયંત સુખલાલ કોઠારી | birth_date = {{Birth date|df=y|1930|1|28}} | birth_place = [[રાજકોટ]], [[ગુજરાત]] | death_date = {{death date and age|df=y|2001|4|1|1930|1|28}} | death_place = [[રાજકોટ]], [[ગુજરાત]] | occupation = વિવેચક | language = [[ગુજરાતી ભાષા|ગુજરાતી]] | nationality = ભારતીય | education = * એમ.એ. * ડિપ્લોમા ઇન લિંગ્વિસ્ટીક્સ | alma_mater = ધર્મસિંહજી કોલેજ | period = | subject = | movement = | spouse = | children = | relatives = | awards = * સાહિત્ય અકાદમી પુરસ્કાર (૧૯૯૮), અસ્વીકૃત | signature = Jayant Kothari signature.jpg | years_active = | module = | notablework = * ''વાંકદેખા વિવેચનો'' (૧૯૯૩) }} '''જયંત સુખલાલ કોઠારી''' [[ગુજરાત]]ના જાણીતા સાહિત્યકાર હતા. તેઓ વિવેચક તથા સંપાદક તરીકે પ્રખ્યાત હતા. == જીવન == એમનો જન્મ [[રાજકોટ]] શહેરમાં [[જાન્યુઆરી ૨૮|૨૮ જાન્યુઆરી]], ૧૯૩૦ના દિવસે થયો હતો. તેમણે પ્રાથમિક તેમજ માધ્યમિક શિક્ષણ રાજકોટ શહેરમાં પૂર્ણ કર્યું. ઈ. સ, ૧૯૪૮માં એમણે મેટ્રિકની પરીક્ષા પાસ કરી હતી. ઈ. સ. ૧૯૫૭માં એમણે ગુજરાતી તથા સંસ્કૃત વિષયો સાથે રાજકોટની ''ધર્મેન્દ્રસિંહજી કોલેજ''માંથી સ્નાતક (બી.એ.) અને ઈ. સ. ૧૯૫૯માં અનુસ્નાતક (એમ.એ.) તેમજ ઈ. સ. ૧૯૭૭માં [[ગુજરાત યુનિવર્સિટી]]માંથી ભાષાવિદ્ (લિંગ્વિસ્ટીક્સનો) ડિપ્લોમા મેળવ્યો હતો. ૧૯૪૯-૫૪ રાજકોટમાં કટલરીની દુકાન. સાથે સાથે રાજકોટમાં રેલવે ક્લેઈમ્સ એજન્ટ. ૧૯૫૯-૬૨ માં અમદાવાદની પ્રકાશ આર્ટસ કોલેજમાં અને ૧૯૬૨ થી આજ સુધી ગુજરાત લૉ સોસાયટીની કૉલેજોમાં ગુજરાતીના અધ્યાપક. ૧૯૮૦ થી ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ દ્વારા તૈયાર થતાં ‘ગુજરાતી સાહિત્યકોશ’ના પ્રથમ ભાગ સાથે સંલગ્ન. == સર્જન == એમણે નટુભાઈ રાજપરા સાથે રહી લખેલો ‘ભારતીય કાવ્યસિદ્ધાંત’ (૧૯૬૦) ગ્રંથ મહત્વનો સંદર્ભગ્રંથ છે. પાશ્ચાત્ય કાવ્યમીમાંસાના અભ્યાસ-નિમિત્તે લખાયેલી બીજા ગ્રંથ ‘પ્લેટો-એરિસ્ટોટલની કાવ્યવિચારણા’ (૧૯૬૯)માં બે ગ્રીક સાહિત્યચિંતકોની કાવ્યવિચારણાની તપાસ છે. પરંતુ ધ્યાનપાત્ર વિવેચક તરીકે એમની પ્રતિષ્ઠા બંધાય છે ‘ઉપક્રમ’ (૧૯૬૯)થી. વિષય તરફ જોવાની સમતોલ દ્રષ્ટિ તથા અભિપ્રાયો પાછળ નિખાલસ અને કડક પરીક્ષણવૃત્તિ એમના આ સંગ્રહમાં ‘પ્રેમાનંદ તત્કાલે અને આજે’, ‘જીવનના વૈભવમાં કળાનો મહેલ’, ‘કાન્તનું ગદ્ય’, ‘નાટકમાં રસ અને ક્રિયા’ જેવા લેખોમાં સહજ ઊપસી આવે છે. પછીના ગ્રંથોમાં લેખકની આ શક્તિઓ વિશેષરૂપે પ્રગટ થતી આવી છે. ‘અનુક્રમ’ (૧૯૭૫)માં પ્રેમાનંદનાં મુખ્ય આઠ આખ્યાનો તેમ જ અખાના ભક્તિવિચાર અને ગુરુવિચાર પરના તથા કેટલીક આધુનિક કૃતિઓ વિશેના અભ્યાસલેખો એમની, મધ્યકાલીન અને અર્વાચીન બંને પ્રકારના સાહિત્યના વિવેચન તરફની ગતિ બતાવે છે. ‘વિવેચનનું વિવેચન’ (૧૯૭૬)માં ‘ગુજરાતી સાહિત્યવિવેચનઃ વળાંકો અને સીમાચિહ્નો’ એ મહત્ત્વના દીર્ઘલેખ ઉપરાંત સાત અદ્યતન વિવેચનગ્રંથોની તપાસ કરતા લેખો છે. ‘અનુષંગ’ (૧૯૭૮)માં ‘સાહિત્યકાર અને સમાજાભિમુખતા’, ‘રુપ અને સંરચના’ એ સિદ્ધાંતચર્ચાના અભ્યાસલેખો છે, તો ‘કલ્પનનું સ્વરુપ’ અનુવાદલેખ છે. ‘વ્યાસંગ’ (૧૯૮૪)માં નિબંધ, ટૂંકીવાર્તા અને એકાંકીના સ્વરૂપ વિશેના મહત્ત્વના લેખો છે. ‘ભાષાપરિચય અને ગુજરાતી ભાષાનું સ્વરૂપ’ (૧૯૭૩) એ ભાષા સાથે ગુજરાતી ભાષાનો વિશદ રીતે પરિચય કરાવતું સારું પાઠ્યપુસ્તક છે. ‘સુદામાચરિત્ર’ (૧૯૬૭), ‘નિબંધ અને ગુજરાતી નિબંધ’ (૧૯૭૬), ‘ટૂંકીવાર્તા અને ગુજરાતી ટૂંકીવાર્તા’ (૧૯૭૭), ‘એકાંકી અને ગુજરાતી એકાંકી’ (૧૯૮૦), ‘કાન્ત વિશે’ (૧૯૮૩), ‘જૈન ગુર્જર કવિઓ’ (૧૯૮૭) ઈત્યાદિ એમના સંપાદન વા સહ-સંપાદનના ગ્રંથો છે. વિવેચનનું વિવેચન (૧૯૭૬) જયંત કોઠારીના વિવેચનલેખોનો સંગ્રહ છે. અહીં ગુજરાતી સાહિત્યવિવેચનનાં વળાંકો અને સીમાચિહ્નો તપાસવાનું વલણ છે. ઉપરાંત આ જ વલણને લક્ષમાં રાખી અહીં સાત જેટલા વિવેચનગ્રંથોની સમીક્ષા કરવામાં આવી છે. વળી, સ્થાપિત મંતવ્યોમાં ઊહાપોહ કરેલો હોય એવા લેખોનો પણ અહીં સમાવેશ છે. એક રીતે જોઈએ તો, આ ગ્રંથ વિવેચનનો એક નમૂનો છે, જ્યાં વિવેચન પરનું વિવેચન લક્ષ્ય બન્યું છે. == બાહ્ય કડીઓ == * [http://www.gujaratisahityaparishad.com/prakashan/photo-gallery/sahitya-sarjako/Jayant-Kothari.html ગુજરાત સાહિત્ય પરિષદની વેબસાઇટ પર પરિચય] {{સાહિત્ય-સ્ટબ}} [[શ્રેણી:વ્યક્તિત્વ]] [[શ્રેણી:ગુજરાતી સાહિત્યકાર]] [[શ્રેણી:૧૯૩૦માં જન્મ]] m904rndhrb4ca99ghir7hksiizef0d5 825677 825676 2022-07-23T03:42:40Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:૨૦૦૧માં મૃત્યુ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | name = જયંત કોઠારી | image = <!-- JayantKothariPic.jpg --> | image_size = | caption = | pseudonym = | birth_name = જયંત સુખલાલ કોઠારી | birth_date = {{Birth date|df=y|1930|1|28}} | birth_place = [[રાજકોટ]], [[ગુજરાત]] | death_date = {{death date and age|df=y|2001|4|1|1930|1|28}} | death_place = [[રાજકોટ]], [[ગુજરાત]] | occupation = વિવેચક | language = [[ગુજરાતી ભાષા|ગુજરાતી]] | nationality = ભારતીય | education = * એમ.એ. * ડિપ્લોમા ઇન લિંગ્વિસ્ટીક્સ | alma_mater = ધર્મસિંહજી કોલેજ | period = | subject = | movement = | spouse = | children = | relatives = | awards = * સાહિત્ય અકાદમી પુરસ્કાર (૧૯૯૮), અસ્વીકૃત | signature = Jayant Kothari signature.jpg | years_active = | module = | notablework = * ''વાંકદેખા વિવેચનો'' (૧૯૯૩) }} '''જયંત સુખલાલ કોઠારી''' [[ગુજરાત]]ના જાણીતા સાહિત્યકાર હતા. તેઓ વિવેચક તથા સંપાદક તરીકે પ્રખ્યાત હતા. == જીવન == એમનો જન્મ [[રાજકોટ]] શહેરમાં [[જાન્યુઆરી ૨૮|૨૮ જાન્યુઆરી]], ૧૯૩૦ના દિવસે થયો હતો. તેમણે પ્રાથમિક તેમજ માધ્યમિક શિક્ષણ રાજકોટ શહેરમાં પૂર્ણ કર્યું. ઈ. સ, ૧૯૪૮માં એમણે મેટ્રિકની પરીક્ષા પાસ કરી હતી. ઈ. સ. ૧૯૫૭માં એમણે ગુજરાતી તથા સંસ્કૃત વિષયો સાથે રાજકોટની ''ધર્મેન્દ્રસિંહજી કોલેજ''માંથી સ્નાતક (બી.એ.) અને ઈ. સ. ૧૯૫૯માં અનુસ્નાતક (એમ.એ.) તેમજ ઈ. સ. ૧૯૭૭માં [[ગુજરાત યુનિવર્સિટી]]માંથી ભાષાવિદ્ (લિંગ્વિસ્ટીક્સનો) ડિપ્લોમા મેળવ્યો હતો. ૧૯૪૯-૫૪ રાજકોટમાં કટલરીની દુકાન. સાથે સાથે રાજકોટમાં રેલવે ક્લેઈમ્સ એજન્ટ. ૧૯૫૯-૬૨ માં અમદાવાદની પ્રકાશ આર્ટસ કોલેજમાં અને ૧૯૬૨ થી આજ સુધી ગુજરાત લૉ સોસાયટીની કૉલેજોમાં ગુજરાતીના અધ્યાપક. ૧૯૮૦ થી ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ દ્વારા તૈયાર થતાં ‘ગુજરાતી સાહિત્યકોશ’ના પ્રથમ ભાગ સાથે સંલગ્ન. == સર્જન == એમણે નટુભાઈ રાજપરા સાથે રહી લખેલો ‘ભારતીય કાવ્યસિદ્ધાંત’ (૧૯૬૦) ગ્રંથ મહત્વનો સંદર્ભગ્રંથ છે. પાશ્ચાત્ય કાવ્યમીમાંસાના અભ્યાસ-નિમિત્તે લખાયેલી બીજા ગ્રંથ ‘પ્લેટો-એરિસ્ટોટલની કાવ્યવિચારણા’ (૧૯૬૯)માં બે ગ્રીક સાહિત્યચિંતકોની કાવ્યવિચારણાની તપાસ છે. પરંતુ ધ્યાનપાત્ર વિવેચક તરીકે એમની પ્રતિષ્ઠા બંધાય છે ‘ઉપક્રમ’ (૧૯૬૯)થી. વિષય તરફ જોવાની સમતોલ દ્રષ્ટિ તથા અભિપ્રાયો પાછળ નિખાલસ અને કડક પરીક્ષણવૃત્તિ એમના આ સંગ્રહમાં ‘પ્રેમાનંદ તત્કાલે અને આજે’, ‘જીવનના વૈભવમાં કળાનો મહેલ’, ‘કાન્તનું ગદ્ય’, ‘નાટકમાં રસ અને ક્રિયા’ જેવા લેખોમાં સહજ ઊપસી આવે છે. પછીના ગ્રંથોમાં લેખકની આ શક્તિઓ વિશેષરૂપે પ્રગટ થતી આવી છે. ‘અનુક્રમ’ (૧૯૭૫)માં પ્રેમાનંદનાં મુખ્ય આઠ આખ્યાનો તેમ જ અખાના ભક્તિવિચાર અને ગુરુવિચાર પરના તથા કેટલીક આધુનિક કૃતિઓ વિશેના અભ્યાસલેખો એમની, મધ્યકાલીન અને અર્વાચીન બંને પ્રકારના સાહિત્યના વિવેચન તરફની ગતિ બતાવે છે. ‘વિવેચનનું વિવેચન’ (૧૯૭૬)માં ‘ગુજરાતી સાહિત્યવિવેચનઃ વળાંકો અને સીમાચિહ્નો’ એ મહત્ત્વના દીર્ઘલેખ ઉપરાંત સાત અદ્યતન વિવેચનગ્રંથોની તપાસ કરતા લેખો છે. ‘અનુષંગ’ (૧૯૭૮)માં ‘સાહિત્યકાર અને સમાજાભિમુખતા’, ‘રુપ અને સંરચના’ એ સિદ્ધાંતચર્ચાના અભ્યાસલેખો છે, તો ‘કલ્પનનું સ્વરુપ’ અનુવાદલેખ છે. ‘વ્યાસંગ’ (૧૯૮૪)માં નિબંધ, ટૂંકીવાર્તા અને એકાંકીના સ્વરૂપ વિશેના મહત્ત્વના લેખો છે. ‘ભાષાપરિચય અને ગુજરાતી ભાષાનું સ્વરૂપ’ (૧૯૭૩) એ ભાષા સાથે ગુજરાતી ભાષાનો વિશદ રીતે પરિચય કરાવતું સારું પાઠ્યપુસ્તક છે. ‘સુદામાચરિત્ર’ (૧૯૬૭), ‘નિબંધ અને ગુજરાતી નિબંધ’ (૧૯૭૬), ‘ટૂંકીવાર્તા અને ગુજરાતી ટૂંકીવાર્તા’ (૧૯૭૭), ‘એકાંકી અને ગુજરાતી એકાંકી’ (૧૯૮૦), ‘કાન્ત વિશે’ (૧૯૮૩), ‘જૈન ગુર્જર કવિઓ’ (૧૯૮૭) ઈત્યાદિ એમના સંપાદન વા સહ-સંપાદનના ગ્રંથો છે. વિવેચનનું વિવેચન (૧૯૭૬) જયંત કોઠારીના વિવેચનલેખોનો સંગ્રહ છે. અહીં ગુજરાતી સાહિત્યવિવેચનનાં વળાંકો અને સીમાચિહ્નો તપાસવાનું વલણ છે. ઉપરાંત આ જ વલણને લક્ષમાં રાખી અહીં સાત જેટલા વિવેચનગ્રંથોની સમીક્ષા કરવામાં આવી છે. વળી, સ્થાપિત મંતવ્યોમાં ઊહાપોહ કરેલો હોય એવા લેખોનો પણ અહીં સમાવેશ છે. એક રીતે જોઈએ તો, આ ગ્રંથ વિવેચનનો એક નમૂનો છે, જ્યાં વિવેચન પરનું વિવેચન લક્ષ્ય બન્યું છે. == બાહ્ય કડીઓ == * [http://www.gujaratisahityaparishad.com/prakashan/photo-gallery/sahitya-sarjako/Jayant-Kothari.html ગુજરાત સાહિત્ય પરિષદની વેબસાઇટ પર પરિચય] {{સાહિત્ય-સ્ટબ}} [[શ્રેણી:વ્યક્તિત્વ]] [[શ્રેણી:ગુજરાતી સાહિત્યકાર]] [[શ્રેણી:૧૯૩૦માં જન્મ]] [[શ્રેણી:૨૦૦૧માં મૃત્યુ]] 0tc5p6eekavys7vnbm6p2lxxhawnomf 0 31152 825671 817895 2022-07-23T03:38:31Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:૧૯૦૬માં જન્મ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{cleanup}} {{Infobox Writer <!-- for more information see [[:Template:Infobox Writer/doc]] --> | name = આર. કે. નારાયણ | image = RK_Narayan_and_his_wife_Rajam.jpg | caption = | birth_date = {{birth date|1906|10|10|mf=y}} | birth_place = [[Chennai|Madras]], [[British India]] (now Chennai, [[Tamil Nadu]], [[India]]) | death_place = Chennai, Tamil Nadu, India | death_date = {{death date and age|2001|05|13|1906|10|10|mf=y}} | occupation = [[Writer]] | nationality = [[India]]n | genre = [[Fiction]], [[Mythology]], and [[Non-fiction]] | movement = | notableworks = <!--Please do not add notable works here; too many to list in the infobox --> | website = | awards = [[Padma Vibhushan]], [[Sahitya Akademi Award]], [[Benson Medal|AC Benson Medal]], [[Padma Bhushan]] }} '''આર. કે. નારાયણ''' (ઑક્ટોબર 10, 1906 – મે 13, 2001)નું આખું નામ '''રાસીપુરમ ક્રિશ્નાસ્વામી ઐયર નારાયણસ્વામી''' (તમિલ: {{lang|ta|ராசிபுரம் கிருஷ்ணசுவாமி அய்யர் நாராயணசுவாமி}}) છે, તે એક ભારતીય લેખક છે, જેમની કથા સાહિત્યમાં ભારતના એક કાલ્પનિક કસબામાં લોકો અને તેમની ક્રિયા-પ્રતિક્રિયાઓ વિશે શૃંખલાબદ્ધ પુસ્તકોનો સમાવેશ થાય છે. તેઓ આરંભકાળના અંગ્રેજી ભાષી ભારતીય સાહિત્યની ત્રણ અગ્રણી પ્રતિભાઓમાંના એક છે, અન્ય બે છે મુલ્ક રાજ આનંદ અને રાજા રાવ. બાકીના વિશ્વ સમક્ષ અંગ્રેજીમાં ભારતીય સાહિત્ય રજૂ કરવાનું શ્રેય તેમને આપવામાં આવે છે, અને ભારતના [[અંગ્રેજી ભાષા|અંગ્રેજી ભાષા]]ના મહાનતમ નવલકથાકારોમાંના એક તરીકે તેમની ગણના થાય છે. પોતાના માર્ગદર્શક અને મિત્ર, ગ્રેહામ ગ્રીનની મદદથી નારાયણે સૌ પ્રથમ સાહિત્યવિશ્વમાં પ્રવેશ કર્યો, નારાયણને તેમના પહેલા ચાર પુસ્તકો માટે પ્રકાશક મેળવી આપવામાં તેઓ નિમિત્તરૂપ રહ્યા હતા, આ ચાર પુસ્તકોમાં ''સ્વામી એન્ડ ફ્રેન્ડ્સ''ની અર્ધ-આત્મકથનાત્મક ત્રયી, ''ધ બૅચલર ઑફ આર્ટ્સ'' અને ''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' સમાવિષ્ટ હતાં. નારાયણના લખાણોમાં, 1951ના સૌથી મૌલિક લખાણોમાંના એક તરીકે જેનું સ્વાગત કરવામાં આવ્યું હતું તે ''ધ ફાયનાન્શલ એક્સપર્ટ'', અને સાહિત્ય અકાદમી અવૉર્ડ વિજેતા ''ધ ગાઈડ''નો પણ સમાવેશ થાય છે, ધ ગાઈડનું થોડા ફેરફારો સાથે [[હિંદી ભાષા|હિન્દી]] અને અંગ્રેજી ભાષાની ફિલ્મમાં અને બ્રોડવે નાટકમાં રૂપાંતર પણ કરવામાં આવ્યું હતું. નારાયણની મોટા ભાગની વાર્તાઓની પૃષ્ઠભૂમિમાં માલગુડી નામનો કાલ્પનિક કસબો છે, જેનું આલેખન તેમણે સૌથી પહેલાં ''સ્વામી એન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' માં કર્યું હતું. તેમની કથાવાર્તા સામાજિક સંદર્ભો પર પ્રકાશ પાડે છે અને રોજિંદા જીવનના નિરૂપણ થકી તેમના પાત્રો વાચકના મનમાં સજીવન બને છે. તેમને વિલિયમ ફોકનર સાથે સરખાવવામાં આવે છે,જેમણે પણ વાસ્તવિકતાને નિરૂપતા એક કાલ્પનિક કસબાનું સર્જન કર્યું હતું, તેના થકી સામાન્ય જીવનની રમૂજો અને ઊર્જાને રજૂ કરી હતી, અને તેમના લખાણમાં કરુણાસભર માનવતાવાદ દર્શાવ્યો હતો. નારાયણની ટૂંકી વાર્તા લખવાની શૈલીને ગાય દ મોંપાસાની શૈલી સાથે સરખાવવામાં આવે છે, કારણ કે તે બંને વાર્તાના ઘટકોને નુકસાન પહોંચાડ્યા વિના કથાવસ્તુને સંકોચવાની, ટુંકાવવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. પોતાના ગદ્ય અને લખવાની શૈલીમાં અત્યંત સાદા હોવા માટે પણ નારાયણની ટીકા કરવામાં આવી છે. લેખક તરીકેની પોતાની સાઠ વર્ષની કારકિર્દીમાં નારાયણને અનેક પુરસ્કારો અને સન્માન મળ્યાં છે. આમાં રોયલ સોસાયટી ઑફ લિટરેચર તરફથી એસી(AC) બેન્સન પદક અને ભારતનું દ્વિતીય-ઉચ્ચતમ નાગરિક સન્માન, [[પદ્મવિભૂષણ|પદ્મ વિભૂષણ]] સામેલ છે. ભારતીય સંસદના ઉપલા ગૃહ, [[રાજ્ય સભા|રાજ્ય સભા]]ના સદસ્ય તરીકે પણ તેમની નિયુક્તિ કરવામાં આવી હતી. ==જીવન== ===પ્રારંભિક વર્ષો=== આર. કે. નારાયણનો જન્મ બ્રિટિશ ભારતમાં, મદ્રાસ પ્રેસિડન્સીના મદ્રાસ(હવે ચેન્નઈ તરીકે જાણીતું)માં થયો હતો.<ref name="NYT Obit">{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2001/05/14/books/r-k-narayan-india-s-prolific-storyteller-dies-at-94.html|title=R. K. Narayan, India's Prolific Storyteller, Dies at 94|last=Crossette|first=Barbara|date=May 14, 2001|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-07-09}}</ref> તેમના પિતા શાળાના મુખ્ય શિક્ષક હતા, અને નારાયણ પોતાના અભ્યાસનો કેટલોક ભાગ તેમના પિતાની શાળામાં ભણ્યા હતા. પિતાની નોકરીમાં વારંવાર સ્થળાંતર આવશ્યક હોવાથી, નારાયણે તેમના બાળપણનો કેટલોક હિસ્સો તેમનાં નાની, પાર્વતીની સંભાળ હેઠળ ગાળ્યો હતો.<ref>{{cite news|url=http://www.highbeam.com/doc/1P1-79277966.html|title=Gentle chronicler of the essence of small-town India|last=Sen|first=Sunrita|date=May 25, 2001|newspaper=India Abroad|access-date=2009-07-12|archive-date=2012-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20121105215057/http://www.highbeam.com/doc/1P1-79277966.html|url-status=dead}}</ref> આ સમય દરમ્યાન એક મોર અને એક તોફાની વાંદરો, તેમના સૌથી સારા દોસ્તો અને રમતના સાથીઓ હતા.<ref name="Telegraph-obituary">{{cite news|url=http://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/1330139/R-K-Narayan.html|title=R K Narayan|date=May 14, |publisher=''[[The Daily Telegraph]]''|access-date=2009-07-25 | location=London}}</ref><ref>{{cite news|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F40D14FC3959127A93C0A8178DD85F408785F9|title=A Monkey and a Peacock; Books of The Times|date=June 12, 1974|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-10-20 | first=Anatole | last=Broyard}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/yw/2005/07/08/stories/2005070803580200.htm|title=Remembering a writer par excellence|date=July 8, 2005|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-10-20|archive-date=2012-11-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20121109062738/http://www.hindu.com/yw/2005/07/08/stories/2005070803580200.htm|url-status=dead}}</ref> તેમનાં નાનીએ તેમને ''કુંજાપ્પા'' નું હુલામણું નામ આપ્યું, પરિવારનાં વર્તુળોમાં એ નામથી જ તેઓ ઓળખાયા.<ref>{{Harvnb|Rao|2004|p=13.}}</ref> તેમણે નારાયણને અંકગણિત, પુરાણવિદ્યા, ભારતીય શાસ્ત્રીય સંગીત અને [[સંસ્કૃત ભાષા|સંસ્કૃત]] શીખવ્યાં.<ref>{{cite news|url=http://www.guardian.co.uk/books/2006/mar/18/featuresreviews.guardianreview24|title= The god of small things|last=[[Alexander McCall Smith]]|date=March 18, 2006|newspaper=[[The Guardian]]|access-date=2009-07-10 | location=London}}</ref> તેમના સૌથી નાના ભાઈ, આર. કે. લક્ષ્મણના જણાવ્યા અનુસાર, તેમના પરિવારમાં મોટા ભાગે અંગ્રેજીમાં વાતચીત થતી, અને નારાયણ અને તેમનાં ભાઈ-બહેનોથી થતી વ્યાકરણની ભૂલો પ્રત્યે નાખુશી દર્શાવવામાં આવતી.<ref name="Peopling of Malgudi">{{cite news|url=http://www.timeshighereducation.co.uk/story.asp?storyCode=160137&sectioncode=21|title= The peopling of Malgudi|last=Robinson|first=Andrew|date=May 2, 1997|publisher=''Times Higher Education''|access-date=2009-07-10}}</ref> પોતાની નાની સાથે રહેતી વખતે નારાયણ, મદ્રાસમાંની અનેક શાળાઓમાં ભણ્યા, જેમાં પુરાસાવાલ્કમની લુથરન મિશન સ્કૂલ,<ref name="A flood of fond memories">{{cite news|url=http://www.hindu.com/2001/07/26/stories/13261282.htm|title=A flood of fond memories|last=Guy|first=Randor|date=July 26, 2001|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-07-12|archive-date=2012-06-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20120611071411/http://www.hindu.com/2001/07/26/stories/13261282.htm|url-status=dead}}</ref> સી.આર.સી. હાઈસ્કૂલ, અને ક્રિશ્ચિયન કૉલેજ હાઇસ્કૂલનો સમાવેશ થાય છે.<ref name="Priyadarshan's tribute to R K Narayan">{{cite web|url=http://www.televisionpoint.com/news2006/newsfullstory.php?id=1141433462|title=Priyadarshan's tribute to R K Narayan|date=March 3, 2006|publisher=''Televisionpoint.com''|access-date=2009-07-12|archive-date=2012-03-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20120322125632/http://www.televisionpoint.com/news2006/newsfullstory.php?id=1141433462|url-status=dead}}</ref> નારાયણ આતુર વાચક હતા, અને તેમણે વાંચેલા આરંભના સાહિત્યકારોમાં ડિકન્સ, વૉડહાઉસ, આર્થર કોનન ડોયલ અને થોમસ હાર્ડીનો સમાવેશ થતો હતો.<ref name="Narayan days - Lahiri">{{cite journal|url=http://bostonreview.net/BR31.4/lahiri.php|last=[[Jhumpa Lahiri]]|date=July/August 2006|title=Narayan Days: Rereading the master|publisher=''[[Boston Review]]''|issn=0734-2306|access-date=2009-08-22|ref=harv|journal=|archive-date=2008-11-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20081120055428/http://bostonreview.net/BR31.4/lahiri.php|url-status=dead}}</ref> જ્યારે નારાયણ બાર વર્ષના હતા, ત્યારે તેમણે એક સ્વતંત્રતા-તરફી કૂચમાં ભાગ લીધો, જેના માટે તેમને તેમના કાકા તરફથી ઠપકો મળ્યો; તેમનો પરિવાર અરાજકીય હતો અને તમામ સરકારોને દુષ્ટ માનતો હતો.<ref name="Master of small things">{{cite news|url=http://www.time.com/time/world/article/0,8599,128162,00.html|title=The Master of Small Things|last=[[V. S. Naipaul]]|date=May 28, 2001|publisher=''[[Time (magazine)|Time]]''|access-date=2009-07-22|archive-date=2009-02-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20090206170109/http://www.time.com/time/world/article/0,8599,128162,00.html|url-status=dead}}</ref> જ્યારે તેમના પિતાની બદલી મહારાજાના કલીજિઅટ હાઈ સ્કૂલમાં થઈ ત્યારે નારાયણ પોતાના પરિવાર સાથે રહેવા માટે મૈસૂર સ્થળાંતરિત થયા. શાળા ખાતે સારાં એવાં પુસ્તકો ધરાવતા પુસ્તકાલય, તેમ જ તેમના પિતાના પોતાના પુસ્તકાલયના કારણે, તેમની વાંચવાની આદત પોષાઈ, અને તેમણે લખવાનું પણ શરૂ કર્યું. પોતાનું ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળાનું ભણતર પૂરું કર્યા પછી, વિશ્વ વિદ્યાલયની પ્રવેશ પરીક્ષામાં નારાયણ નાપાસ થયા અને તેથી તેમણે એક વર્ષ ઘરે વાંચવા-લખવામાં વીતાવ્યું; તે પછી તેઓ 1926માં પરીક્ષામાં ઉત્તીર્ણ થયા અને મૈસૂરની મહારાજા કૉલેજમાં જોડાયા. પોતાની સ્નાતકની પદવી મેળવતાં નારાયણને સામાન્ય કરતાં એક વધુ, એમ ચાર વર્ષ લાગ્યા. અનુસ્તાકની પદવી (એમ.એ.) મેળવવા જતાં તેમનો સાહિત્યમાંનો રસ મરી જશે એવી તેમના એક મિત્રની વારંવારની વિનવણીઓ પછી, તેમણે એક શાળામાં શિક્ષક તરીકે થોડો સમય નોકરી કરી; જો કે, શાળાના મુખ્ય શિક્ષકે જ્યારે તેમને શારીરિક તાલીમ પ્રશિક્ષકની અવેજીમાં કામ કરવાનું કહ્યું ત્યારે પોતાનો વિરોધ દર્શાવવા તેમણે તે નોકરી છોડી દીધી.<ref name="A flood of fond memories"></ref> આ અનુભવ પરથી નારાયણને પ્રતીતિ થઈ કે તેમના માટે એક માત્ર કારકિર્દી લેખનમાં રહેલી છે, અને તેમણે ઘરે રહેવાનું અને નવલકથાઓ લખવાનું નક્કી કર્યું.<ref name="Reluctant centenarian">{{cite news|url=http://www.hindu.com/mag/2006/10/08/stories/2006100800050100.htm|title=Reluctant centenarian|date=October 8, 2006|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-08-23|archive-date=2006-11-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20061114235430/http://www.hindu.com/mag/2006/10/08/stories/2006100800050100.htm|url-status=dead}}</ref><ref>{{Harvnb|Walsh|1982|pp=13&ndash;16.}}</ref> તેમનું પહેલું પ્રકાશિત લખાણ એ ''ડૅવલપમૅન્ટ ઑફ મૅરીટાઇમ લૉઝ ઑફ 17થ-સેન્ચુરી ઇંગ્લૅન્ડ'' ની પુસ્તક સમીક્ષા હતી.<ref Name="Calitreview">{{cite journal|last=Datta|first=Nandan|date=March 26, 2007|title=The Life of R.K. Narayan|journal=California Literary Review|url=http://calitreview.com/21|ref=harv|access-date=માર્ચ 29, 2011|archive-date=જુલાઈ 2, 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080702213812/http://calitreview.com/21|url-status=dead}}</ref> એ પછી, તેમણે ક્યારેક ક્યારેક [[અંગ્રેજી ભાષા|અંગ્રેજી]] વર્તમાનપત્રો અને સામયિકો માટે સ્થાનિક રસની વાર્તા લખવું શરૂ કર્યું. અલબત્ત લખાણમાંથી ખાસ પૈસા નીપજતા નહોતા (તેમના પહેલા વર્ષની આવક નવ રૂપિયા અને બાર આના હતી), પણ તે ધોરણસરનું જીવન અને જૂજ જરૂરિયાતો ધરાવતા હતા, અને તેમના પરિવાર અને મિત્રોએ કારકિર્દી માટેની તેમની આ અરૂઢિચુસ્ત પસંદને આદર અને ટેકો આપ્યો હતો.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|p=18.}}</ref> 1930માં, નારાયણે તેમની પહેલી નવલકથા, ''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' લખી,<ref Name="Calitreview"></ref> તેમના કાકાએ<ref name="History of Indian lit">{{Cite document|last=Mehrotra|first=Arvind Krishna|title=A history of Indian literature in English|publisher=Columbia University Press|date=January 15, 2003|page=196|isbn=023112810X|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> તેમના આ પ્રયાસની ઠેકડી ઉડાડી હતી અને હારબંધ પ્રકાશકોએ તેને નકારી હતી.<ref name="Peopling of Malgudi"></ref> આ પુસ્તકમાં, નારાયણે માલગુડી નામના એક કસબાનું સર્જન કર્યું હતું જે દેશના સામાજિક પટને સર્જનાત્મક રીતે ફરીથી ઉપજાવતો હતો; જો કે તે સાંસ્થાનિક શાસને મૂકેલી મર્યાદાઓને સંપૂર્ણપણે બાકાત રાખતો હતો, બ્રિટિશ ભારત અને સ્વતંત્રતા-પછીના ભારતના વિવિધ સામાજિક-રાજકીય બદલાવો સાથે તે પણ વિકસતો ગયો હતો.<ref>{{cite journal|last=George, R. M. |date=July 2003|title=Of Fictional Cities and “Diasporic” Aesthetics |journal=Antipode|publisher=Blackwell Publishing|volume=35|issue=3|page=559&ndash;579|issn=0066-4812 |access-date=2009-08-02|ref=harv}}</ref> ===નિર્ણયાત્મક વળાંક=== 1933માં, પોતાની બહેનના ઘરે, કોઈમ્બતૂરમાં રજાઓ ગાળી રહેલા નારાયણ, નજીકમાં રહેતી 15-વર્ષની છોકરી, રાજમને મળ્યા અને તેના પ્રેમમાં પડ્યા. અનેક ફલજ્યોતિષને લગતાં અને આર્થિક અંતરાયો છતાં, નારાયણે છોકરીના પિતાની સંમતિ મેળવી અને તેને પરણ્યા.<ref>{{cite journal|last=Narasimhan|first=C. V.|date=May 26, 2001|title=Remembering R. K. Narayan|journal=''[[Frontline (magazine)|Frontline]]''|publisher=[[The Hindu Group]]|location=[[Chennai]]|volume=18|issue=11|issn=0970-1710|url=http://www.hinduonnet.com/fline/fl1811/18111330.htm|ref=harv|access-date=માર્ચ 29, 2011|archive-date=નવેમ્બર 20, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20091120064622/http://www.hinduonnet.com/fline/fl1811/18111330.htm|url-status=dead}}</ref> તેમના લગ્ન પછી, નારાયણ ''ધ જસ્ટિસ'' નામના મદ્રાસ સ્થિત પત્રકમાં ખબરપત્રી બન્યા, આ પત્રક બિન-બ્રાહ્મણોના અધિકારોને સમર્પિત હતું. નારાયણમાં પોતાના કાર્યને ટેકો આપતા એક બ્રાહ્મણ ઐયર જોઈને પ્રકાશકો રોમાંચિત હતા. આ નોકરી થકી તેઓ જાતભાતના લોકો અને પ્રશ્નોની વિસ્તીર્ણ વિવિધતાના સંપર્કમાં આવ્યા.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|p=20.}}</ref> તેની પહેલાં, નારાયણે ઑક્સફર્ડ ખાતે એક મિત્રને ''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' ની હસ્તપ્રત મોકલી હતી, અને લગભગ આ સમયગાળા દરમ્યાન, તેમના એ મિત્રે તેમની હસ્તપ્રત ગ્રેહામ ગ્રીનને બતાવી. ગ્રીને પોતાના પ્રકાશકને આ પુસ્તક પ્રકાશિત કરવા માટે ભલામણ કરી, અને છેવટે 1935માં આ પુસ્તક પ્રકાશિત થયું.<ref Name="Telegraph-obituary"></ref> ગ્રીને નારાયણને અંગ્રેજી-બોલતાં શ્રોતાઓ માટે વધુ પરિચિત બનવા માટે પોતાનું નામ ટૂંકું કરવા અંગે પણ સલાહ આપી.<ref name="Economist obituary">{{cite news|url=http://www.highbeam.com/doc/1G1-75020386.html|title=R.K. Narayan.(Obituary)|date=May 26, 2001|publisher=''[[The Economist]]''|access-date=2009-07-10|archive-date=2012-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20121105215109/http://www.highbeam.com/doc/1G1-75020386.html|url-status=dead}}</ref> આ પુસ્તક અર્ધ-આત્મકથનાત્મક હતું અને તેમના પોતાના બાળપણના અનેક કિસ્સાઓ પર રચાયેલું હતું.<ref>{{Cite document|last=O'Neil|first=Patrick M.|title=''Great World Writers''|publisher=Marshall Cavendish|date=January 2004|page=1051|isbn=0761474692|access-date=2009-07-28|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> પુસ્તકની સમીક્ષાઓ અનુકૂળ રહી પણ વેચાણ માત્ર થોડાંનું થયું. નારાયણની એ પછીની નવલકથા, ''ધ બૅચલર ઑફ આર્ટ્સ'' (1937), થોડા અંશે તેમના પોતાના કૉલેજના અનુભવોથી પ્રેરિત હતી,<ref name="In memory of the Malgudy Man">{{cite news|url=http://www.tribuneindia.com/2006/20061008/spectrum/book6.htm|title=In memory of the Malgudi Man|last=Wattas|first=Rajnish|date=October 8, 2006|newspaper=[[The Tribune]]|access-date=2009-07-27}}</ref> અને તેની મુખ્ય કથાવસ્તુ એક વિદ્રોહી કિશોરના સારા એવા-સમાધાનકારી વયસ્કમાં પરિવર્તિત થવાની વાતને રજૂ કરતી હતી;<ref name="Cultural imperialism and the Indo-English novel">{{Cite document|last=Afzal-Khan|first=Fawzia|title=Cultural imperialism and the Indo-English novel|publisher=Pennsylvania State University Press|date=November 1993|page=29|isbn=0271009128|access-date=2009-07-27|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> ફરીથી ગ્રીનની ભલામણના આધારે, તેને એક જુદા પ્રકાશકે પ્રકાશિત કરી. તેમની ત્રીજી નવલકથા, ''ધ ડાર્ક રૂમ'' (1938) ગૃહ વિસંવાદિતા અંગેની હતી,<ref>{{Harvnb|Prasad|2003|p=49.}}</ref> જે લગ્નજીવનમાં પુરુષને દમનકર્તા તરીકે અને સ્ત્રીને જુલમ વેઠનાર તરીકે ચિત્રિત કરતી હતી, આ પુસ્તક પણ એક ત્રીજા જ પ્રકાશકે પ્રકાશિત કર્યું હતું, અને તેને સારી સમાલોચનાઓ મળી હતી. 1937માં, નારાયણના પિતાનું નિધન થયું, અને નારાયણ આર્થિક રીતે કશું ખાસ નીપજાવતા ન હોવાથી તેમને મૈસૂર સરકાર તરફથી એક કમિશનને સ્વીકારવાની ફરજ પડી.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|pp=18&ndash;23.}}</ref> તેમનાં પહેલાં ત્રણ પુસ્તકોમાં, નારાયણે અમુક સામાજિક રીતે સ્વીકૃત પ્રથાઓ સહિત સમસ્યાઓને પ્રકાશમાં મૂકી હતી. પહેલા પુસ્તકમાં નારાયણે વિદ્યાર્થીઓની દુર્દશા, વર્ગખંડમાં સોટી ફટકારવાની સજાઓ, અને તેની સાથે સંકળાયેલી શરમ પર ભાર મૂક્યો હતો. હિન્દુ લગ્નોમાં કૂંડળીઓ-મેળવવાનો ખ્યાલ અને તેના કારણે વર અને વધૂને જે ભાવનાત્મક પીડામાંથી પસાર થવું પડે છે તેને તેમના બીજા પુસ્તકમાં આવરવામાં આવ્યાં છે. ત્રીજા પુસ્તકમાં, નારાયણ પોતાના પતિના કઢંગા ચાળાઓ અને મનોવૃત્તિઓ સામે મુકાયેલી પત્નીના ખ્યાલ વિશે વાત કરે છે.<ref>{{Harvnb|Prasad|2003|pp=50, 85.}}</ref> 1939માં ટાઇફૉઇડના કારણે રાજમનું નિધન થયું.<ref name="A man-reader in Malgudi">{{cite news|url=http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/books/books-a-manreader-in-malgudi-the-indian-writer-r-k-narayan-tells-tim-mcgirk-about-his-many-misadventures-1485412.html|title=Books: A man-reader in Malgudi|last=McGirk|first=Tim|date=July 17, 1993|newspaper=[[The Independent]]|access-date=2009-07-12|location=London|archive-date=2012-11-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20121111065554/http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/books/books-a-manreader-in-malgudi-the-indian-writer-r-k-narayan-tells-tim-mcgirk-about-his-many-misadventures-1485412.html|url-status=dead}}</ref> તેના મૃત્યુથી નારાયણને ઊંડો આઘાત લાગ્યો અને લાંબા સમય સુધી તે દુઃખી રહ્યા; તેઓ તેમની દીકરી હેમા માટે પણ ચિંતિત હતા, જે ત્યારે માત્ર ત્રણ જ વર્ષની હતી. પત્નીના મૃત્યુના કારણે ઊભા થયેલા આ વિયોગે તેમની જિંદગીમાં નોંધપાત્ર પરિવર્તન આણ્યું અને તેમની તે પછીની નવલકથા, ''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' માટે પ્રેરણા આપી.<ref Name="Calitreview"></ref> તેમનાં પહેલાં બે પુસ્તકોની જેમ, આ પુસ્તક પણ તેમનાં કરતાં પણ વધુ આત્મકથનાત્મક હતું, અને ''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' અને ''ધ બૅચલર ઑફ આર્ટ્સ'' પછીના વિષયવસ્તુની ત્રયી અજાણતાં જ પૂરી કરતું હતું.<ref>{{Harvnb|Ramtake|1998|p=20.}}</ref><ref name="Flirting with adolescence">{{cite news|url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/fr/2003/03/14/stories/2003031400960300.htm|title=Flirting with adolescence|last=Sebastian|first=Pradeep|date=March 14, 2003|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-08-02|archive-date=2008-02-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20080225190921/http://www.hinduonnet.com/thehindu/fr/2003/03/14/stories/2003031400960300.htm|url-status=dead}}</ref> તે પછીના ઇન્ટર્વ્યૂઓમાં, નારાયણ સ્વીકારે છે કે ''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' એ લગભગ સંપૂર્ણપણે આત્મકથનાત્મક હતું, અલબત્ત પાત્રોનાં નામ જુદાં હતાં અને તે માલગુડીની જુદી પાર્શ્વભૂમિ ધરાવતું હતું; તેમણે એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે પુસ્તકમાં નિરૂપાયેલી લાગણીઓ રાજમના મૃત્યુ વખતની તેમની પોતાની લાગણીઓનું પ્રતિબિંબ હતી.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|p=55.}}</ref> પોતાની થોડીક સફળતાઓના ટેકે, 1940માં નારાયણે ''ઇન્ડિયન થોટ'' નામે એક જર્નલ(સામયિક) પર પોતાનો હાથ અજમાવ્યો. <ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/lr/2006/12/03/stories/2006120300140300.htm|title=Meeting Mr. Narayan|last=O'Yeah|first=Zac|date=December 3, 2006|publisher=''[[The Hindu|The Hindu Literary Review]]''|access-date=2009-08-26|archive-date=2007-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20071127165241/http://www.hindu.com/lr/2006/12/03/stories/2006120300140300.htm|url-status=dead}}</ref> પોતાના કાકાની મદદથી, જે એક કાર સેલ્સમૅન હતા, તેમણે એકલા મદ્રાસ શહેરમાં એક હજાર લવાજમ-ગ્રાહકોને એકઠા કર્યા. જો કે, તેનું વ્યવસ્થાપન કરવામાં નારાયણની અક્ષમતાના કારણે આ સાહસ લાંબું ન ટક્યું, અને એક વર્ષની અંદર જ તેનું પ્રકાશન અટકી ગયું.<ref name="Grandmother's Tale">{{Cite document|last=Narayan, R. K.|title=Grandmother's Tale|publisher=Indian Thought Publications|date=1992|page=7|isbn=81-85986-15-0|access-date=2009-08-22|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> તેમની ટૂંકી વાર્તાઓનો પહેલો સંગ્રહ, ''માલગુડી ડેઝ'' , નવેમ્બર 1942માં પ્રકાશિત થયો, અને તેના પછી 1945માં ''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' પ્રકાશિત થયું. તેની વચ્ચેના સમયગાળામાં, યુદ્ધના કારણે ઇંગ્લૅન્ડ સાથે સંપર્ક કપાઈ જવાને કારણે, નારાયણે તેમની પોતાની પ્રકાશન કંપની, નામે (ફરીથી) ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ શરૂ કરી; આ પ્રકાશન કંપની સફળ રહી અને આજે પણ સક્રિય છે, હવે તેનું કામકાજ તેમની પૌત્રી સંભાળે છે.<ref name="Reluctant centenarian"></ref> થોડા જ વખતમાં, ન્યૂ યોર્કથી મોસ્કો સુધી ફેલાયેલા તેમની સમર્પિત વાચકસંખ્યાના કારણે, નારાયણના પુસ્તકો સારી સંખ્યામાં વેચવા માંડ્યા અને 1948માં તેમણે મૈસૂર શહેરની બહારના વિસ્તારમાં પોતાનું ઘર બાંધવું શરૂ કર્યું; ઘરનું બાંધકામ 1953માં પૂરું થયું.<ref name="Walsh 1982 24">{{Harvnb|Walsh|1982|p=24.}}</ref> ===વ્યસ્ત વર્ષો=== ''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' પછી, તેમની પહેલાંની નવલકથાઓની અર્ધ-આત્મકથનાત્મક પ્રકારની શૈલીની સરખામણીમાં નારાયણનાં લખાણો વધુ કલ્પના-આધારિત અને બાહ્ય શૈલીનાં બન્યાં. તેમનો પછીનો પ્રયાસ, ''મિ. સંપત'' , તેમના આ સુધરેલા અભિગમને દર્શાવતું પ્રથમ પુસ્તક રહ્યું. જો કે, ખાસ કરીને તેમની પોતાની જર્નલ શરૂ કરવાનું પાસું જેવાં કેટલાંક પાસાંમાં તે હજી પણ તેમના પોતાના કેટલાક અનુભવો પર આધારિત હતું; પણ જીવનચરિત્રની ઘટનાઓ સાથે ભેળસેળ કરીને તે પોતાની પહેલાંની નવલકથાઓથી ચોક્કસ અલગ ભાત પાડે છે.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|p=62.}}</ref> થોડા જ વખત પછી, તેમણે ''ધ ફાયનાન્શલ એક્સપર્ટ'' પ્રકાશિત કરી, તેને તેમની શ્રેષ્ઠ કૃતિ માનવામાં આવી અને 1951માં કાલ્પનિક કથામાં સૌથી મૌલિક પુસ્તક તરીકે તેનું સ્વાગત કરવામાં આવ્યું.<ref>{{Harvnb|Ramtake|1998|p=39.}}</ref><ref>{{Cite document|last=Sundaram, P. S.|title=Indian writers series|publisher=Arnold-Heinemann India|date=1973|volume=6|page=74|access-date=2009-08-24|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> તેમના ભાઈ થકી તેમની સાથે સંબંધિત થયેલા એક નાણાકીય જીનિઅસ, ''માર્ગાય્યા'' , વિશેની એક સાચી કથા પરથી, તેમને આ નવલકથાની પ્રેરણા મળી હતી.<ref>{{Harvnb|Pousse|1995|p=76.}}</ref> તે પછીની નવલકથા, ''વેઇટિંગ ફોર ધ મહાત્મા'' , મહાત્મા ગાંધીની માલગુડીની કાલ્પનિક મુલાકાત પર આધારિત છે, અને તે મુલાકાતે આવેલા મહાત્માના વાર્તાલાપમાં હાજરી આપતી વખતે, એક આગેવાનની એક મહિલા પ્રત્યેની રોમાન્ટિક લાગણી અંગેની વાત વણી લે છે. ભારતી નામની એ મહિલામાં ભારતનું વ્યક્તિકરણ કરીને, પુસ્તકમાં ભારતીની અને ગાંધીજીના વાર્તાલાપોના કેન્દ્ર અંગે અસ્પષ્ટ વક્રોક્તિ થઈ છે. આ નવલકથા ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળના નોંધપાત્ર સંદર્ભો સમાવિષ્ટ કરે છે, અને સામાન્ય વ્યક્તિના જીવનને કેન્દ્રમાં રાખે છે, જે નારાયણની સામાન્ય વક્રોક્તિની શૈલી સહિતનું કથા-વિવરણ ધરાવે છે.<ref>{{Harvnb|Ramtake|1998|pp=47&ndash;48.}}</ref> [[File:RKNarayan-AnthonyWest-LyleBlair.gif|left|160px|thumb|મિશિગન સ્ટેટ યુનિવર્સિટી પ્રેસના લયલી બ્લેર (નારાયણના યુ.એસ. સ્થિત પ્રકાશક), નારાયણ અને ધ ન્યૂ યોર્કરના ઍન્થોની વેસ્ટ|link=Special:FilePath/RKNarayan-AnthonyWest-LyleBlair.gif]] 1953માં, મિશિગન સ્ટેટ યુનિવર્સિટી પ્રેસ દ્વારા, સૌ પ્રથમ વખત તેમનાં પુસ્તકો [[સંયુક્ત રાજ્ય અમેરિકા|યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ]]માં પ્રકાશિત થયાં, પાછળથી (1958માં) તેણે પોતાના અધિકારો વાઇકિંગ પ્રેસને આપી દીધા.<ref name="A Man Called Vasu">{{cite news|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F00711FC3F5D1B728DDDAB0994DA405B818AF1D3|title=A Man Called Vasu; THE MAN-EATER OF MALGUDI|date=February 12, 1961|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-08-26 | first=Donald | last=Barr}}</ref> ભલે નારાયણનાં લખાણો મોટા ભાગે સામાજિક માળખાં અને દૃષ્ટિકોણોમાં વિલક્ષણતાઓ બહાર લાવતાં, પણ તે પોતે રૂઢિવાદી હતા; ફેબ્રુઆરી 1956માં નારાયણે પોતાની દીકરીના લગ્ન તમામ રૂઢિચુસ્ત [[હિંદુ|હિન્દુ]] રીતિરિવાજો અનુસાર ગોઠવ્યાં હતાં.<ref>{{Harvnb|Ramtake|1998|p=128.}}</ref> લગ્ન પછી, નારાયણે ક્યારેક ક્યારેક પ્રવાસે જવું શરૂ કર્યું, પણ મુસાફરીમાં હોય ત્યારે પણ તેમણે દિવસના કમ સે કમ 1500 શબ્દ લખવાનું ચાલુ રાખ્યું.<ref name="Walsh 1982 24"></ref> 1956માં રૉકફેલર ફેલોશિપ અંતર્ગત તેમના યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સના પ્રવાસ દરમ્યાન ''ધ ગાઈડ'' લખાયું હતું. પોતે યુ.એસ.(U.S.)માં હતા, ત્યારે નારાયણે રોજનીશી જાળવી હતી જે પાછળથી તેમના પુસ્તક ''માય ડેટલેસ ડાયરી'' માટે આધારભૂત રહી હતી.<ref name="Iyengar 1973 359">{{Cite document|last=Iyengar|first=K. R. Srinivasa|title=Indian writing in English|publisher=Asia Pub. House|date=1973|page=359|isbn=9780210339640|access-date=2009-08-27|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> આ સમયગાળાની આસપાસ, ઇંગ્લેન્ડની મુલાકાત વખતે, નારાયણ પહેલી વખત પોતાના મિત્ર અને માર્ગદર્શક ગ્રેહામ ગ્રીનને મળ્યા.<ref name="A man-reader in Malgudi"></ref> ભારત પાછા ફર્યા બાદ, ''ધ ગાઈડ'' પ્રકાશિત થયું; આ પુસ્તક નારાયણના લેખન કૌશલ્ય અને ઘટકોને સૌથી સારી રીતે રજૂ કરે છે, અભિવ્યક્તિમાં પરસ્પર વિરોધાભાસી બાબતો દર્શાવતું આ પુસ્તક કોયડા-જેવો અંત આપે છે.<ref>{{Cite book|last=Mathur|first=Om Prakash|title=The modern Indian English fiction|publisher=Abhinav Publications|date=June 1, 1993|edition=1|page=91|chapter=7 |isbn=9788170173038 |access-date=2009-08-25|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> આ પુસ્તક માટે 1958માં તેમને સાહિત્ય અકાદમી અવૉર્ડ એનાયત થયો.<ref>{{cite news|url=http://nl.newsbank.com/nl-search/we/Archives?p_product=NewsLibrary&p_multi=APAB&d_place=APAB&p_theme=newslibrary2&p_action=search&p_maxdocs=200&p_topdoc=1&p_text_direct-0=0F89220CC0F11B7F&p_field_direct-0=document_id&p_perpage=10&p_sort=YMD_date:D&s_trackval=GooglePM|title=Indian novelist R. K. Narayan dies|date=May 13, 2001|publisher=[[Associated Press]]|access-date=2009-08-26}}</ref> ક્યારેક ક્યારેક, પોતાના વિચારોને નિબંધોનું રૂપ આપવા માટે નારાયણ જાણીતા હતા, તેમના નિબંધોમાંના કેટલાક વર્તમાનપત્રોમાં અને જર્નલોમાં પ્રકાશિત થયા, કેટલાક પ્રકાશિત જ ન થયા. ''નેકસ્ટ સન્ડે'' (1960), એ આવા સંવાદ આધારિત નિબંધોનો સંગ્રહ અને પુસ્તક તરીકે પ્રકાશિત થનારું તેમનું આવું પ્રથમ લખાણ છે.<ref>{{Harvnb|Ramtake|1998|p=xiii.}}</ref> તેના થોડા જ વખત પછી, તેમની 1956ની યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સની મુલાકાતના અનુભવો વર્ણવતું પુસ્તક, ''માય ડેટલેસ ડાયરી'' , પ્રકાશિત થયું. તેમના આ સંગ્રહમાં ''ધ ગાઈડ'' ના લેખન વિશેનો તેમનો એક નિબંધ પણ સામેલ છે.<ref name="Iyengar 1973 359"></ref><ref name="Rao 2004 48">{{Harvnb|Rao|2004|p=48.}}</ref> નારાયણની એ પછીની નવલકથા, ''ધ મૅન-ઈટર ઑફ માલગુડી'' , 1961માં પ્રકાશિત થઈ. આ પુસ્તક શાસ્ત્રીય કળા સ્વરૂપમાં કૉમેડી અને નાજુકાઈભર્યા સંયમ સાથેનું કથા-વિવરણ ધરાવતું હોવાની સમીક્ષા કરવામાં આવી હતી.<ref name="A Man Called Vasu"></ref> આ પુસ્તકનું વિમોચન થયા બાદ, બેચેન નારાયણ ફરી એક વાર પ્રવાસ તરફ વળ્યા, અને યુ.એસ.(U.S.)<ref name="Reluctant centenarian"></ref> અને ઓસ્ટ્રેલિયાની મુલાકાતે ઉપડ્યા. ભારતીય સાહિત્ય પર વ્યાખ્યાન આપતાં આપતાં તેમણે એડિલેડ, [[સીડની|સિડની]] અને [[મેલબોર્ન|મેલબોર્ન]]માં ત્રણ અઠવાડિયાં ગાળ્યા. ઓસ્ટ્રેલિયન રાઈટર્સ ગ્રુપ તરફથી એક ફેલોશિપ થકી તેમની આ સફર માટે આર્થિક વ્યવસ્થા કરવામાં આવી હતી.<ref>{{Cite document|last=Sales-Pontes|first=A Hilda |title=R.K. Narayan|publisher=Atlantic Highlands|date=1983|isbn=9780391029620|oclc=10625411|access-date=2009-08-31|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> આ સમય સુધીમાં નારાયણ, સાહિત્ય ક્ષેત્રે અને નાણાકીય એમ બંને રીતે, નોંધપાત્ર સફળતા મેળવી ચૂક્યા હતા. મૈસૂરમાં તેમનું વિશાળ મકાન હતું, અને આઠ કરતાં ઓછી બારીઓ ન હોય તેવા અભ્યાસ ખંડમાં બેસીને તેઓ લખતા હતા; લગ્ન પછી કોઈમ્બતૂર સ્થળાંતરિત થયેલી પોતાની દીકરીને મળવા જવા માટે, તેઓ પોતાની નવી મર્સિડિઝ-બેન્ઝ લઈને જતા, જે તે વખતે ભારતમાં એક વૈભવી જણસ ગણાતી હતી. ભારત અને વિદેશ એમ બંને જગ્યાઓએ તેમની સફળતા પછી, નારાયણે ''ધ હિન્દુ'' અને ''ધ ઍટલાન્ટિક'' સહિતનાં વર્તમાનપત્રો અને સામયિકો માટે કટારો લખવી શરૂ કરી.<ref>{{Harvnb|Rao|2004|p=22&ndash;23.}}</ref> 1964માં, નારાયણે પોતાનું પહેલું પૌરાણિક કથાવસ્તુ ધરાવતું પુસ્તક, ''ગોડ્સ, ડેમન્સ ઍન્ડ અધર્સ'' પ્રકાશિત કર્યું, જે હિન્દુ પુરાણોમાંથી પુનઃલિખિત અને અનુવાદિત ટૂંકી વાર્તાઓનો સંગ્રહ હતો. તેમનાં બીજાં ઘણાં પુસ્તકોની જેમ, આ પુસ્તકમાં પણ તેમના નાના ભાઈ આર. કે. લક્ષ્મણે સચિત્ર અભિવ્યક્તિ આપી હતી. વાચકની સંદર્ભ જાણકારી ગમે તે હોય, પણ પુસ્તકની અસર ઊંડી રહે તે માટે, શક્તિશાળી નાયકોની વાર્તાઓમાંથી પસંદગી કરવામાં આવી હતી, અને આમ ચૂંટાયેલી યાદીમાંની વાર્તાઓ પુસ્તકમાં લેવામાં આવી હતી.<ref>{{cite news|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=FB0816FD355F147A93CAA9178AD95F408685F9 |title=It's All in the Telling; Gods, Demons and Others|date=November 8, 1964|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-09-02}}</ref> ફરી એકવાર, પુસ્તકના વિમોચન પછી, નારાયણ વિદેશ પ્રવાસે ઉપડી ગયા. અગાઉના એક નિબંધમાં, તેમણે અમેરિકનો તેમની પાસેથી આધ્યાત્મિકતા સમજવા માગે છે તે અંગે લખ્યું હતું, અને આ મુલાકાત દરમ્યાન, પોતે કોઈ જાણકારી ધરાવતા નથી એવા નકાર છતાં, સ્વદેશી-અમેરિકન અભિનેત્રી ગ્રેટા ગાર્બોએ સામેથી તેમના આ વિષય અંગે પૃચ્છા કરી.<ref name="Telegraph-obituary"></ref> તે પછીનું નારાયણનું પ્રકાશિત પુસ્તક હતું 1967ની નવલકથા, ''ધ વેન્ડર ઑફ સ્વીટ્સ'' . તે અમુક અંશે તેમની અમેરિકાની મુલાકાતો પરથી પ્રેરિત હતું અને અનેક સાંસ્કૃતિક તફાવતો તરફ ધ્યાન ખેંચતા, ભારતીય અને અમેરિકન, એમ બંને બીબાંઢાળ વ્યક્તિઓનાં આત્યંતિક પાત્રલેખનો ધરાવતું હતું. જો કે, તે તેમની લાક્ષણિક કૉમેડી અને કથા-વિવરણ દર્શાવતું હોવા છતાં, આ પુસ્તકને ઊંડાણનો અભાવ હોવાની આલોચના મળી હતી.<ref>{{cite news|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=FB0C12FD345C14738DDDAD0994DD405B878AF1D3|title=Jagan's Surrender|date=May 14, 1967|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-09-02 | first=ROBIN WHITER.K. | last=Narayan}}</ref> આ વર્ષે, નારાયણ ઇંગ્લૅન્ડના પ્રવાસે ગયા, જ્યાં યુનિવર્સિટી ઑફ લીડ્સ તરફથી તેમને તેમની પ્રથમ માનદ્ ડૉક્ટરેટની પદવી મળી.<ref>{{Cite document|last=Badal|first=R. K.|title=R. K. Narayan: a study|publisher=Prakash Book Depot|date=1976|page=3|oclc=4858177|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> તે પછીનાં થોડાં વર્ષો તેમના માટે શાંત સમયગાળો રહ્યાં. 1970માં, તેમણે તેમની બીજી નવલકથા, ટૂંકી વાર્તાઓનો સંગ્રહ, ''અ હોર્સ ઍન્ડ ટુ ગોટ્સ'' , પ્રકાશિત કરી.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|pp=97&ndash;99, 172.}}</ref> દરમ્યાનમાં, નારાયણને 1938માં પોતાના મરણશીલ કાકાને આપેલું વચન યાદ આવ્યું, અને તેમણે કમ્બા રામાયણને અંગ્રેજીમાં અનુવાદિત કરવાનું શરૂ કર્યું. પાંચ વર્ષના કામ પછી, 1973માં ''ધ રામાયણ'' પ્રકાશિત થયું.<ref>{{Harvnb|Sundaram|1988|p=126.}}</ref> ''ધ રામાયણ'' પ્રકાશિત થયા પછી લગભગ તરત જ, નારાયણે સંસ્કૃત મહાકાવ્ય, [[મહાભારત|મહાભારત]]ના સંક્ષિપ્ત અનુવાદનું કામ શરૂ કર્યું. આ મહાકાવ્ય અંગે સંશોધન અને લખવાનું કામ કરતાં કરતાં, તેમણે પોતાનું અન્ય એક પુસ્તક પણ પ્રકાશિત કર્યું, ''ધ પેઇન્ટર ઑફ સાઇન્સ'' (1977). ''ધ પેઇન્ટર ઑફ સાઇન્સ'' એ નવલિકા કરતાં સહેજ લાંબી છે અને નારાયણની અન્ય કૃતિઓ કરતાં ચોક્કસ રીતે જુદી પડે છે, તેમાં તેઓ સેક્સ જેવા અત્યાર સુધી અસંબોધિત રહેલા વિષયો સાથે કામ પાર પાડે છે, અલબત્ત તેમાં નાયકના પાત્રનો વિકાસ તેમના પહેલાંનાં સર્જનો સાથે ઘણો મળતો આવે છે. 1978માં ''ધ મહાભારત'' પ્રકાશિત થયું.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|pp=43, 153&ndash;154.}}</ref> ===પાછલાં વર્ષો=== [[કર્ણાટક|કર્ણાટક]] સરકારે રાજ્યમાં પ્રવાસનનો પ્રચાર-પ્રસાર કરવા માટે એક પુસ્તક લખી આપવા નારાયણની નિયુક્તિ કરી. 1970ના દાયકાના અંત ભાગમાં એક વિશાળ સરકારી પ્રકાશનના હિસ્સા રૂપે તેમની એ કૃતિ પ્રકાશિત થઈ.<ref>{{Harvnb|Sundaram|1988|p=132.}}</ref> તેમને લાગ્યું કે તેમની કૃતિ વધુ સારી યોગ્યતા ધરાવે છે, એટલે તેમણે તેને ''ધ એમરલ્ડ રૂટ'' (ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ, 1980) તરીકે પુનઃપ્રકાશિત કરી.<ref>{{Harvnb|Kain|1993|p=193.}}</ref> આ પુસ્તક સ્થાનિક ઇતિહાસ અને વારસા બાબતે તેમનાં અંગત પરિપ્રેક્ષ્યો ધરાવે છે, પણ તેમનાં પાત્રો અને સર્જનોથી વંચિત રહ્યું હોવાથી, તેમાં તેમની રસપ્રદ વાર્તાવસ્તુ ખૂટતી લાગે છે.<ref name="Rao 2004 48"></ref> એ જ વર્ષે, તેમને અમેરિકન ઍકેડમી ઑફ આર્ટ્સ એન્ડ લેટર્સના માનદ્ સદસ્ય તરીકે ચૂંટવામાં આવ્યા અને રોયલ સોસાયટી ઑફ લિટરેચર તરફથી તેમને એસી(AC) બેન્સન પદક પણ એનાયત કરવામાં આવ્યું.<ref>{{cite news|url=http://www.highbeam.com/doc/1P1-44707292.html|title=Storyteller Narayan Gone, But Malgudi Lives On|date=May 24, 2001|publisher=Inter Press|access-date=2009-09-08|archive-date=2012-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20121105215143/http://www.highbeam.com/doc/1P1-44707292.html|url-status=dead}}</ref> લગભગ એ જ ગાળામાં, સૌથી પહેલી વખત નારાયણનાં પુસ્તકોને ચાઇનીઝમાં અનુવાદિત કરવામાં આવ્યાં.<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/2006/10/13/stories/2006101304331500.htm|title=R. K. Narayan resonates across cultures|date=October 13, 2006|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-09-08|archive-date=2008-12-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20081207200305/http://www.hindu.com/2006/10/13/stories/2006101304331500.htm|url-status=dead}}</ref> 1983માં, નારાયણે એક વાઘ અને તેના માણસો સાથેના સંબંધ વિશેની તેમની નવલકથા, ''અ ટાઇગર ફોર માલગુડી'' , પ્રકાશિત કરી.<ref>{{cite news|url=http://www.guardian.co.uk/media/2006/oct/09/tvandradio.radio|title=Pick of the day|date=October 9, 2006|newspaper=[[The Guardian]]|access-date=2009-09-08 | location=London | first=Phil | last=Daoust}}</ref> તેમની એ પછીની નવલકથા, ''ટૉકેટીવ મૅન'' , 1986માં પ્રકાશિત થઈ, જે માલગુડીના એક મહત્ત્વાકાંક્ષી પત્રકારની કથા હતી.<ref>{{cite news|url=http://seattletimes.nwsource.com/html/books/2008610146_internationalside11.html|title=More worlds in words|date=January 11, 2009|newspaper=[[The Seattle Times]]|access-date=2009-09-08}}</ref> આ સમયગાળા દરમ્યાન, તેમણે ટૂંકી વાર્તાના બે સંગ્રહો પણ પ્રકાશિત કર્યાઃ મૂળ પુસ્તક અને અન્ય કેટલીક વાર્તાઓ સમાવતી સુધારેલી આવૃત્તિ, ''માલગુડી ડેઝ'' (1982), અને એક નવો વાર્તાસંગ્રહ, ''અન્ડર ધ બનયન ટ્રી એન્ડ અધર સ્ટોરીઝ'' .<ref>{{Harvnb|Rao|2004|pp=50, 120.}}</ref> 1987માં, તેમણે જ્ઞાતિ પ્રથા, નોબલ પુરસ્કાર વિજેતાઓ, પ્રેમ, અને વાંદરાઓ જેવા અત્યંત ભિન્ન પ્રકારના વિષયો પર નિબંધ સમાવતો એક બીજો સંગ્રહ, ''અ રાઇટર્સ નાઇટમેર'' , પૂરો કર્યો. આ નિબંધસંગ્રહ તેમણે 1958થી વર્તમાનપત્રો અને સામયિકો માટે લખેલા નિબંધો ધરાવતો હતો.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/newsday/access/103392863.html?dids=103392863:103392863&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jul+23%2C+1989&author=By+John+Gabree&pub=Newsday+(Combined+editions)&desc=PAPERBACKS+Artists+of+the+Essay&pqatl=google|title=PAPERBACKS Artists of the Essay|last=Gabree|first=John|date=July 23, 1989|newspaper=[[Newsday]]|access-date=2009-08-28|archive-date=2012-10-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20121022102205/http://pqasb.pqarchiver.com/newsday/access/103392863.html?dids=103392863:103392863&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jul+23,+1989&author=By+John+Gabree&pub=Newsday+(Combined+editions)&desc=PAPERBACKS+Artists+of+the+Essay&pqatl=google|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite document|last=Thieme|first=John|title=R. K. Narayan|publisher=Manchester University Press|date=2007|page=215|isbn=9780719059278|oclc=153556493|access-date=2009-08-28|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> મૈસૂરમાં એકલા રહેતા નારાયણ, ખેતીમાં રસ લેતા થયા. તેમણે એક એકર જેટલી ખેતીની જમીન ખરીદી અને ખેતી પર પોતાનો હાથ અજમાવવાની કોશિશ કરી.<ref name="Rao 2004 24">{{Harvnb|Rao|2004|p=24.}}</ref> તેમને દરરોજ બપોરે ચાલીને બજાર જવાની પણ ટેવ હતી, વસ્તુઓ ખરીદવા માટે ખાસ એટલું નહીં, પણ લોકો સાથે વાતચીત કરવા માટે તેઓ બજારે જતા. પોતાની એક લાક્ષણિક બપોરની લટારમાં, તેઓ દર થોડાં ડગલાંઓએ દુકાનદારો અને અન્ય લોકો સાથે વાતચીત કરવા થોભતા, મોટા ભાગે તેઓ આમ કરતી વખતે પોતાનાં આગલાં પુસ્તક માટે માહિતી ભેગી કરતા હતા.<ref>{{cite news|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?211789|title=Blue Hawaii Yoghurt|last=[[Khushwant Singh]]|date=May 28, 2001|publisher=''[[Outlook (magazine)|Outlook]]''|access-date=2009-09-08}}</ref> 1980માં, નારાયણને તેમના સાહિત્યક્ષેત્રનાં યોગદાનો માટે, ભારતીય સંસદના ઉપલા ગૃહ, [[રાજ્ય સભા|રાજ્યસભા]]ના સદસ્ય તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા.<ref name="Storyteller Narayan Gone"></ref> તેમના સમગ્ર છ-વર્ષના સત્ર દરમ્યાન, તેમણે માત્ર એક જ પ્રશ્ન પર ભાર મૂક્યો- શાળાનાં બાળકોની દુર્દશા, ખાસ કરીને શાળાનાં પુસ્તકોનું ભારે વજન અને બાળકની સર્જનાત્મકતા પર આ પ્રણાલીની નકારાત્મક અસર, જે તેમણે પોતાની સૌ પ્રથમ નવલકથા, ''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' માં ધ્યાન પર લાવવાની કોશિશ કરી હતી તેના જેવું જ કંઈક. તેમનું ઉદ્ધાટન વકતવ્ય આ ચોક્કસ સમસ્યા પર કેન્દ્રિત રહ્યું હતું, અને તેના પરિણામે શાળા શિક્ષણ પ્રણાલીમાં બદલાવોની ભલામણ કરવા માટે, પ્રો. યશ પાલની અધ્યક્ષતામાં એક સમિતિની રચના થઈ હતી.<ref>{{cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/1120557.cms|title=Leave Those Kids Alone: Committee recommends school curriculum reform|date=May 24, 2005|newspaper=[[The Times of India]]|access-date=2009-09-08}}</ref> 1990માં, તેમણે પોતાની આગલી નવલકથા, ''ધ વર્લ્ડ ઑફ નાગરાજ'' , પ્રકાશિત કરી, જેની પાર્શ્વભૂમિમાં પણ માલગુડી જ હતું. આ પુસ્તકમાં નારાયણની ઉંમરની અસર દેખાય છે, કારણ કે તેઓ વાર્તાના વિવરણમાં વિગતો કુદાવી જતા જોવા મળે છે, તેમણે જો આ પુસ્તક તેમની કારકિર્દીમાં અગાઉ લખ્યું હોત તો એ વિગતો જરૂર સમાવી હોત.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/chicagotribune/access/7841887.html?dids=7841887:7841887&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jun+15%2C+1990&author=Seibold%2C+Douglas&pub=Chicago+Tribune&desc=A+Dithering+Hero+Slows+a+Novel&pqatl=google|title=A Dithering Hero Slows a Novel|date=June 15, 1990|newspaper=[[Chicago Tribune]]|access-date=2009-09-08|first=Douglas|last=Seibold|archive-date=2012-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20121106142442/http://pqasb.pqarchiver.com/chicagotribune/access/7841887.html?dids=7841887:7841887&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jun+15,+1990&author=Seibold,+Douglas&pub=Chicago+Tribune&desc=A+Dithering+Hero+Slows+a+Novel&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> આ નવલકથા પૂરી કર્યાના થોડા જ વખતમાં, નારાયણ માંદા પડ્યા અને પોતાની દીકરીના પરિવારની નજીક રહેવા માટે મદ્રાસ સ્થળાંતરિત થઈ ગયા.<ref name="Rao 2004 24"></ref> તેઓ મદ્રાસ સ્થળાંતરિત થયા તે પછીનાં થોડાં જ વર્ષો બાદ, 1994માં, તેમની દીકરીનું કૅન્સરથી નિધન થયું અને તેમની પૌત્રી ભુવનેશ્વરી (મિન્ની) ''ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન'' સંભાળવા ઉપરાંત તેમની કાળજી પણ રાખવા માંડી.<ref name="Reluctant centenarian"></ref><ref name="Telegraph-obituary"></ref> ત્યારે નારાયણે પોતાનું અંતિમ પુસ્તક, ''ગ્રાન્ડમધર્સ ટેલ'' , પ્રકાશિત કર્યું. આ તેમનાં પોતાનાં વડ-દાદી વિશેની આત્મકથનાત્મક નવલિકા હતી, જેમણે તેમનાં લગ્ન પછી થોડા જ સમયમાં ભાગી ગયેલા પોતાના પતિને શોધવા માટે ખૂબ દૂર-સુદૂર પ્રવાસ કર્યો હતો. તેઓ જ્યારે બાળક હતા, ત્યારે તેમના દાદીએ તેમને આ વાર્તા કહી સંભળાવી હતી.<ref name="Independent, book review">{{cite news|url=http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/book-review--long-short-and-beautifully-formed-afternoon-raag--amit-chaudhuri-heinemann-1399-pounds-the-grandmothers-tale--r-k-narayan-heinemann-999-pounds-1484192.html|title=BOOK REVIEW: The Grandmother's Tale' - R K Narayan: Heinemann, 9.99 pounds|date=July 11, 1993|newspaper=[[The Independent]]|access-date=2009-08-30|location=London|first=Karl|last=Miller|archive-date=2012-11-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20121110171524/http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/book-review--long-short-and-beautifully-formed-afternoon-raag--amit-chaudhuri-heinemann-1399-pounds-the-grandmothers-tale--r-k-narayan-heinemann-999-pounds-1484192.html|url-status=dead}}</ref> પોતાનાં અંતિમ વર્ષો દરમ્યાન, વાતચીતના હરહંમેશના શોખીન, નારાયણ, લગભગ પોતાની દરરોજ સાંજ ''ધ હિન્દુ'' ના પ્રકાશક, એન. રામ સાથે વીતાવતા હતા, કૉફી પીતાં પીતાં અને વિવિધ વિષયો પર વાત કરતાં મધરાત કરતાં વધુ સમય વીતી જતો.<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/mag/2008/06/01/stories/2008060150140500.htm|title=Memories of Malgudi Man|date=June 1, 2008|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-09-08|archive-date=2008-06-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20080603102043/http://www.hindu.com/mag/2008/06/01/stories/2008060150140500.htm|url-status=dead}}</ref> લોકોને મળવાનું અને તેમની સાથે વાત કરવાનું ખૂબ ગમતું હોવા છતાં, તેમણે ઇન્ટર્વ્યૂ આપવા બંધ કરી દીધા. ઇન્ટર્વ્યૂઓ પ્રત્યેની આ ભાવશૂન્યતા ''ટાઇમ'' સાથેના એક ઇન્ટર્વ્યૂનું પરિણામ હતી, જેના માટે તસવીરો પાડવા તેમને આખા શહેરમાં પરાણે ઘસડવામાં આવ્યા હતા, અને લેખમાં તેમનો ક્યાંય ઉપયોગ થયો નહોતો, વધુમાં આ ઇન્ટર્વ્યૂના શ્રમ પછી નારાયણે થોડા દિવસ હૉસ્પિટલમાં રહેવું પડ્યું હતું.<ref name="Meeting Mr. Narayan">{{cite news|url=http://www.hindu.com/lr/2006/12/03/stories/2006120300140300.htm|title=Meeting Mr. Narayan|last=O'Yeah|first=Zac|date=December 3, 2006|publisher=''[[The Hindu|The Hindu Literary Review]]''|access-date=2009-08-26|archive-date=2007-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20071127165241/http://www.hindu.com/lr/2006/12/03/stories/2006120300140300.htm|url-status=dead}}</ref> મે 2001માં, નારાયણને હૉસ્પિટલમાં દાખલ કરવામાં આવ્યા. તેમને વેન્ટિલેટર પર મૂકવામાં આવ્યા તેના થોડા કલાકો પહેલાં તેઓ તેમની આગલી નવલકથા, એક દાદા વિશેની વાર્તા, લખવાનું આયોજન કરી રહ્યા હતા. તે પોતાની નોટબુક(લેખનપોથી)ની બાબતે તેઓ હંમેશાં અત્યંત ચીવટભરી પસંદગી ધરાવતા હોવાથી, તેમણે એન. રામને પોતાના માટે એક નોટબુક લઈ આવવા કહ્યું હતું. જો કે, નારાયણ સાજા ન થયા અને કદી પોતાની આ નવલકથા શરૂ ન કરી શક્યા. તેઓ 94 વર્ષની ઉંમરે, મે 13, 2001ના [[ચેન્નઈ|ચેન્નઈ]]માં અવસાન પામ્યા.<ref name="Priyadarshan's tribute to R K Narayan"></ref><ref>{{cite news|url=http://www.rediff.com/news/2001/may/15spec.htm|title=I'm giving you a lot of trouble|last=[[N. Ram]]|date=May 15, 2001|publisher=[[Rediff.com]]|access-date=2009-09-08}}</ref> ==સાહિત્યિક સમીક્ષા== ===લેખન શૈલી=== નારાયણની લેખન શૈલી વિનોદનું સાહજિક ઘટક ધરાવતી સાદી અને બિનઆડંબરી હતી.<ref>{{cite news|url=http://cities.expressindia.com/fullstory.php?newsid=204597|title=Remembering the man who brought Malgudi alive|date=October 10, 2006|newspaper=[[The Indian Express]]|access-date=2009-08-24}}</ref> તેના કેન્દ્રમાં સામાન્ય લોકો રહેતા, જે વાચકને બાજુના પાડોશી, પિત્રાઈ ભાઈ-બહેનો અને તેમના જેવા લોકોની યાદ અપાવતા, અને એમ કરીને વિષય સાથે જોડાવાની વધુ સારી ક્ષમતા પૂરી પાડતા.<ref name="A companion to Indian fiction in English">{{Cite document|last=Piciucco|first=Pier Paolo|title=A companion to Indian fiction in English|publisher=Atlantic|date=2002|page=2|isbn=8126903104 |language=A companion to Indian fiction in English|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> પોતાના રાષ્ટ્રીય સમકાલીનોથી વિપરીત, કાલ્પનિક કથામાં પ્રવાહો અને રિવાજોના પાલનની પોતાની લાક્ષણિક સરળતાને બદલ્યા વિના તેઓ ભારતીય સમાજની જટિલતાઓ વિશે લખી શકતા હતા.<ref name=" Hartford Courant">{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/courant/access/73093443.html?dids=73093443:73093443&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=May+17%2C+2001&author=INDRANEEL+SUR%3B+Courant+Staff+Writer&pub=Hartford+Courant&desc=R.K.+NARAYAN+FOCUSED+ON+EVERYDAY+PEOPLE+AN+APPRECIATION&pqatl=google|title=R.K. Narayan Focused On Everyday People; An Appreciation|date=May 17, 2001|newspaper=[[The Hartford Courant]]|access-date=2009-08-23|first=Indraneel|last=Sur|archive-date=2012-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20121106142456/http://pqasb.pqarchiver.com/courant/access/73093443.html?dids=73093443:73093443&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=May+17,+2001&author=INDRANEEL+SUR%3B+Courant+Staff+Writer&pub=Hartford+Courant&desc=R.K.+NARAYAN+FOCUSED+ON+EVERYDAY+PEOPLE+AN+APPRECIATION&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> પોતાનાં પાત્રોના સ્વભાવ મુજબ, તેઓ હળવી તમિલ છટાવાળી બોલી સાથેના સૂક્ષ્મ સંવાદ ગદ્યને પણ કામમાં લેતા.<ref name="Centenary conference - The Daily Star">{{cite news|url=http://www.thedailystar.net/2006/12/02/d612022102117.htm|title=R. K. Narayan's Centenary Conference (Concluding Part)|date=October 11, 2006|newspaper=The Daily Star|access-date=2009-08-23}}</ref> ચેખોવ અને નારાયણનાં લખાણોમાં, સાદાઈ, સૌમ્ય સુંદરતા તથા દુઃખદ પરિસ્થિતિઓમાં રમૂજનું તત્ત્વ જેવી સામ્યતાઓના કારણે આલોચકો નારાયણને ''ભારતીય ચેખોવ'' માને છે.<ref>{{Cite book|last=Dayal, B.|title=A critical study of the themes and techniques of the Indo-Anglian short story writers|date=1985|chapter=R. K. Narayan: A subtle humourist|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> ગ્રીને નારાયણને અન્ય કોઈ પણ ભારતીય લેખક કરતાં ચેખોવની વધુ નજીક ગણ્યા હતા.<ref name="NYT Obit"></ref> ''ધ ન્યૂ યોર્કર'' ના ઍન્થોની વેસ્ટે નારાયણનાં લખાણો, નિકોલાઈ ગોગોલનાં લખાણોની વાસ્તવવાદી વિવિધતા માનતા હતા.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/courant/access/914855742.html?dids=914855742:914855742&FMT=ABS&FMTS=ABS:AI&type=historic&date=Mar+30%2C+1958&author=&pub=Hartford+Courant&desc=Legend+Grows&pqatl=google|title=Legend Grows|date=March 30, 2958|newspaper=[[The Hartford Courant]]|access-date=2009-10-20|first=Samuel F|last=Morse|archive-date=2012-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20121023082651/http://pqasb.pqarchiver.com/courant/access/914855742.html?dids=914855742:914855742&FMT=ABS&FMTS=ABS:AI&type=historic&date=Mar+30,+1958&author=&pub=Hartford+Courant&desc=Legend+Grows&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> પુલિત્ઝર પુરસ્કાર વિજેતા, ઝુમ્પા લહિરી અનુસાર, મોટા ભાગની દસ પાનાં કરતાં ઓછી લાંબી એવી, અને લગભગ એટલી જ મિનિટ વાંચતા થાય તેવી નારાયણની ટૂંકી વાર્તાઓ તેમની નવલકથાઓ જેવી જ મોહિત કરતી લાગણી ઊભી કરે છે. તેઓ ઉમેરે છે કે શીર્ષક અને અંત વચ્ચે, નારાયણ પોતાના વાચકને કંઈક એવું આપે છે જે આપવા માટે નવલકથાકાર બીજા સેંકડો પાનાંઓ આપીને મથે છેઃ પોતાનાં પાત્રોના જીવન વિશેની સંપૂર્ણ આંતર્દૃષ્ટિ. આ લાક્ષણિકતાઓ અને ક્ષમતાઓથી પ્રેરાઈને લહિરી તેમને ઓ. હેન્રી, ફ્રાન્ક ઓ'કોન્નોર અને ફ્લાનનેરી ઓ'કોન્નોર જેવા ટૂંકી-વાર્તાના જીનિયસોના પૅન્થિઅન(સ્મારકમંદિર)નો હિસ્સો ગણે છે. લહિરી વાર્તાવસ્તુને નુકસાન પહોંચાડ્યા વિના તેના વિવરણને સંક્ષિપ્ત કરવાની તેમની ક્ષમતા માટે, અને દૃઢ તેમ જ દયાવિહીન દૃષ્ટિ સાથે મધ્યમ-વર્ગના જીવન અંગેનાં બંનેના સામાન્ય વિષયવસ્તુ માટે, તેમને ગાય દ મૌપાસ્સન્ટ સાથે પણ સરખાવે છે.<ref name="Narayan days - Lahiri"></ref> આલોચકોએ નોંધ્યું છે કે નારાયણનાં લખાણોનો ઝોક વિશ્લેષણાત્મક ઓછો અને વિવરણાત્મક વધુ છે; અનાસક્ત આત્મામાં સ્થિર એવી નિષ્પક્ષ શૈલી, વધુ પાયાદાર અને વાસ્તવિક વિવરણ પૂરું પાડે છે.<ref>{{Cite document|last=Bhatnagar, M.|title=New Insights into the Novels of R.K. Narayan|publisher=# Atlantic Publishing |date=January 1, 2005|pages=205&ndash;206|isbn=8126901780|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> તેમનો અભિગમ, અને તેની સાથે જોડાયેલી જીવન અંગેની તેમની સમજણ, તેમને પાત્રો અને ક્રિયાઓને એકરૂપ કરવાની,<ref>{{Harvnb|Kain|1993|p=79.}}</ref> અને વાચકના મનમાં અનુસંધાન રચવા માટે સામાન્ય ઘટનાઓનો ઉપયોગ કરવાની અનન્ય ક્ષમતા બક્ષે છે.<ref name="2009-08-24">{{Cite document|last=Badal, R. K.|title=R. K. Narayan: a study|publisher=Prakash Book Depot|date=1976|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> એક નાનકડો બીબાંઢાળ કસબો, જ્યાં વહેમ અને રિવાજનાં તમામ સામાન્ય ધોરણો લાગુ પડે છે એવા માલગુડીનું સર્જન તેમની લેખનશૈલીમાં નોંધપાત્ર રહ્યું છે.<ref>{{cite news|url=http://www.tribuneindia.com/1999/99dec26/book.htm|title=Malgudi, hamlet of millennium|date=December 26, 1999|newspaper=[[The Tribune]]|access-date=2009-08-24}}</ref> નારાયણની લેખન શૈલીને ઘણી વાર વિલિયમ ફાઉલ્કનેરની શૈલી સાથે સરખામવવામાં આવતી, કારણ કે બંનેની શૈલીઓ કરુણાસભર માનવતા દર્શાવવા છતાં સામાન્ય જીવનમાંથી રમૂજ અને ઊર્જા પેદા કરતી હતી.<ref name="RKN 1906-2001 ">{{cite news|url=http://www.hinduonnet.com/2001/05/16/stories/05162512.htm|title=R. K. Narayan, 1906-2001|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-07-22|archive-date=2009-07-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20090720100231/http://www.hinduonnet.com/2001/05/16/stories/05162512.htm|url-status=dead}}</ref> વ્યક્તિત્વની મૂંઝવણો સામે સમાજની માંગો અંગેની તેમની પૂર્વ પ્રત્યયયોજક ભાષા સુધી બંને વચ્ચેની સામ્યતાઓ વિસ્તરે છે.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/73004946.html?dids=73004946:73004946&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=May+14%2C+2001&author=MYRNA+OLIVER&pub=Los+Angeles+Times&desc=Obituaries%3B+R.K.+Narayan%3B+Wry+Novelist+Brought+India+to+the+World&pqatl=google|title=R.K. Narayan; Wry Novelist Brought India to the World|date=May 14, 2001|newspaper=[[Los Angeles Times]]|access-date=2009-08-26|first=Myrna|last=Oliver|archive-date=2012-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20121106142508/http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/73004946.html?dids=73004946:73004946&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=May+14,+2001&author=MYRNA+OLIVER&pub=Los+Angeles+Times&desc=Obituaries%3B+R.K.+Narayan%3B+Wry+Novelist+Brought+India+to+the+World&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> અલબત્ત, વિષયો પ્રત્યેનો તેમનો અભિગમ સરખો હોવા છતાં, બંનેની પદ્ધતિઓ ભિન્ન હતી; ફાઉલ્કનેર અલંકારિક ભાષામાં અને પોતાનો મુદ્દો ખૂબ બધા ગદ્ય સાથે વ્યક્ત કરતા હતા, જ્યારે નારાયણ અત્યંત સાદી અને વાસ્તવિક શૈલીમાં લખતા હતા, તથાપિ ઘટકોને પકડી શકતા હતા.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/sptimes/access/49934626.html?dids=49934626:49934626&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Feb+15%2C+1987&author=MALCOLM+JONES&pub=St.+Petersburg+Times&desc=R.+K.+Narayan%27s+work+is+crafted+with+deceptive+simplicity&pqatl=google|title=R. K. Narayan's work is crafted with deceptive simplicity|date=Feb 15, 1987|newspaper=[[St. Petersburg Times]]|access-date=2009-08-26|first=Malcolm|last=Jones}}{{Dead link|date=ઑગસ્ટ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ===માલગુડી=== [[File:Malgudi.jpg|right|150px|thumb|માલગુડીમાં લૉલીના પૂતળાનું આર. કે. લક્ષ્મણ કૃત રેખાંકન|link=Special:FilePath/Malgudi.jpg]] {{main|Malgudi}} માલગુડી એ નારાયણે પ્રત્યક્ષ ઊભો કરેલો, દક્ષિણ ભારતનો એક અર્ધ-શહેરી, કાલ્પનિક કસબો છે.<ref>{{Harvnb|Khatri|2008|p=10.}}</ref> તેમણે સપ્ટેમ્બર 1930માં, વિજયાદશમીના દિવસે- નવા પ્રયત્નોનો આરંભ કરવા માટેનો શુભ દિવસ અને તેથી તેમના દાદીએ તેમના માટે પસંદ કરેલા દિવસે- આ મોટા ગામનું સર્જન કર્યું હતું.<ref>{{Cite document|last=Parija|first=Kapileshwar|title=Short stories of R.K. Narayan: themes and conventions|publisher=Renaissance Publications|date=2001|page=60|isbn=8186790314|access-date=2009-08-24|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> પાછળથી તેમણે એક ઇન્ટર્વ્યૂમાં પોતાના જીવનચરિત્ર આલેખનારાં સુસાન અને એન. રામને કહ્યું હતું તેમ, તેમના મનમાં, તેમણે સૌથી પહેલાં એક રેલવે સ્ટેશન જોયું હતું, અને એ પછી ધીમેથી તેમના મનમાં ''માલગુડી'' નામ ઊભર્યું હતું.<ref>{{Harvnb|Prasad|2003|p=40.}}</ref> નિર્દોષ ઐતિહાસિક રૅકોર્ડના ઉલ્લેખ સાથે ગામનું સર્જન કરવામાં આવ્યું હતું, જેમ કે તેમાં એવું નોંધવામાં આવ્યું હતું કે [[રામાયણ|રામાયણ]]ના દિવસોમાં અહીંથી ભગવાન રામ પસાર થયા હતા; એવું પણ કહેવામાં આવ્યું'તું કે તેમના પ્રવાસ દરમ્યાન બુદ્ધે પણ આ કસબાની મુલાકાત લીધી હતી.<ref>{{Harvnb|Khatri|2008|p=168.}}</ref> નારાયણે ક્યારેય આ કસબા માટે કડક સ્થૂળ સીમાઓ બાંધી નહોતી, તેમણે તેને વિવિધ વાર્તાઓમાં ઘટનાઓ સાથે આકાર લેવા દીધો છે, જે આગળ જતાં ભવિષ્ય માટે સંદર્ભ બિંદુ બને છે.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|p=30.}}</ref> નારાયણની કૃતિઓના અભ્યાસુ, ડૉ. જેમ્સ એમ. ફેનેલીએ, અનેક પુસ્તકો અને વાર્તાઓમાં આ કસબા માટે અપાયેલાં કાલ્પનિક વિવરણોના આધારે માલગુડીનો એક નકશો બનાવ્યો છે.<ref name="Narayan days - Lahiri"></ref> ભારતના બદલાતા રાજકીય ફલક સાથે માલગુડી વિકસિત થતું ગયું. 1980ના દાયકામાં, જ્યારે ભારતમાં રાષ્ટ્રીયતાવાદી જુસ્સો પૂરજોશમાં હતો અને લોકો કસબાઓ અને લત્તાઓનાં બ્રિટિશ નામો બદલી રહ્યા હતા અને બ્રિટિશ સીમાચિહ્નો દૂર કરી રહ્યા હતા, ત્યારે માલગુડીના મેયર અને સિટી કાઉન્સિલે, તેના સૌથી આરંભના રહેવાસીઓમાંના એક, ફ્રેડરિક લૉલીના પૂતળાને તે લાંબા સમયથી માલગુડીમાં હોવા છતાં દૂર કર્યું હતું. જો કે, જ્યારે હિસ્ટ્રોરિકલ સોસાયટીઝે એવી સાબિતી બતાવી કે લૉલી તો ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળના મજબૂત સમર્થક હતા, ત્યારે કાઉન્સિલને તેમનાં પહેલાંનાં તમામ પગલાંઓને પાછાં લેવાની ફરજ પડી હતી.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/59604444.html?dids=59604444:59604444&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Dec+11%2C+1994&author=Judith+Freeman&pub=Los+Angeles+Times+%28pre-1997+Fulltext%29&desc=%60May+You+Always+Wear+Red%27+Insights+into+the+nuances+of+Indian+culture+GRANDMOTHER%27S+TALE+And+Other+Stories%2C+By+R.K.+Narayan+%28Viking%3A+%2423.95%3B+320+pp.%29&pqatl=google|title=May You Always Wear Red' Insights into the nuances of Indian culture|last=Freeman|first=Judith|date=December 11, 1994|newspaper=[[Los Angeles Times]]|access-date=2009-10-14}}{{Dead link|date=ઑગસ્ટ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> માલગુડી સાથે એક સારી સરખામણી તે, ગ્રીને જે જગ્યાને "બાટ્ટરસી અથવા યુસ્ટન રોડ કરતાં વધુ પરિચિત" તરીકે વર્ણવી હતી, તે ફાઉલ્કનેરની યોક્નાપાતાવ્ફા કાઉન્ટી છે.<ref name="RKN 1906-2001 "></ref> ઉપરાંતમાં, ફાઉલ્કનેરની જેમ જ, જ્યારે આપણે નારાયણની કૃતિઓ જોઈએ, તો અનેક ભિન્ન ભિન્ન નવલકથાઓ અને વાર્તાઓ થકી કસબો વધુ સારી રીતે સ્પષ્ટ થાય છે.<ref>{{Cite document|last=Sanga|first=Jaina C.|title=South Asian novelists in English: an A-to-Z guide|publisher=Greenwood|date=2003|pages=194&ndash;195|isbn=9780313318856|access-date=2009-08-25|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> ===આલોચનાત્મક આવકાર=== નારાયણ સૌથી પહેલાં ગ્રેહામ ગ્રીનની મદદથી પ્રકાશમાં આવ્યા, જેમણે ''સ્વામીનાથન્ ઍન્ડ ટૅટે'' વાંચ્યા પછી, એ પુસ્તક માટે નારાયણના એજન્ટ તરીકે કામ કરવાનું પોતાના માથે લઈ લીધું હતું. પુસ્તકના શીર્ષકમાં ફેરફાર કરીને તેને વધુ યોગ્ય ''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' કરાવવામાં, અને નારાયણનાં કેટલાંક આગામી પુસ્તકો માટે પ્રકાશકો શોધવામાં પણ તેઓ નિમિત્ત રહ્યા હતા. નારાયણની શરૂઆતની કૃતિઓએ તદ્દન સ્પષ્ટરૂપે વેપારી સફળતાઓ નોંધાવી નહોતી, પણ તેમના કારણે એ સમયના અન્ય લેખકોએ તેમની નોંધ લેવા માંડી હતી. 1938માં મૈસૂરની સફરે આવેલા સોમરસેટ મૌઘમે નારાયણને મળવા માટે પૂછતાછ કરી હતી, પણ આ મુલાકાત ખરેખર થાય તેટલા લોકોએ ત્યારે તેમના વિશે સાંભળ્યું નહોતું. તે પછી મૌઘમે નારાયણની કૃતિ ''ધ ડાર્ક રૂમ'' વાંચી, અને તેના માટે તેમને વખાણતો પત્ર લખ્યો.<ref>{{Cite book|title=Graham Greene: A Life in Letters|editor=Richard Greene|publisher=W. W. Norton & Company|date=2008|pages=68, xxiv|isbn=9780393066425|oclc=227016286|url=http://books.google.com/?id=CaWhLNSr6FoC&lpg=PP1&pg=PP1#v=onepage&q=|access-date=2009-09-09|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref><ref>{{Cite document|last=Varma|first=Ram Mohan|title=Major themes in the novels of R.K. Narayan|publisher=Jainsons Publications|date=1993|page=26|isbn=9788185287119|oclc=29429291 |access-date=2009-09-09|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> નારાયણની આરંભની કૃતિઓને પસંદ કરનારા અન્ય સમકાલીન લેખક હતા ઈ. એમ. ફોર્સ્ટર,<ref>{{Cite book|title=The BBC talks of E.M. Forster, 1929-1960: a selected edition|editor=Mary Lago, Linda K. Hughes, Elizabeth MacLeod Walls|publisher=University of Missouri Press|date=2008|page=185|isbn=9780826218001|oclc=183147364|access-date=2009-09-16|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> એવા લેખક જેમણે તેમના રૂક્ષ અને રમૂજી વિવરણને એટલું વહેંચ્યું હતું, કે ટીકાકારો નારાયણને "દક્ષિણ ભારતીય ઈ. એમ. ફોર્સ્ટર" કહેવા માંડ્યા હતા.<ref>{{Cite document|last=Sampson|first=George|coauthors=Reginald Charles Churchill|title=The concise Cambridge history of English literature|publisher=Cambridge : The University Press|date=1961|page=743|isbn=9780521073851|oclc=67559|access-date=2009-09-17|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> વાંચનારા લોકો અને સાથી લેખકોમાં તેમની લોકપ્રિયતા છતાં, નારાયણની કૃતિઓને તેમના સ્તરના અન્ય લેખકો પર વરસાવવામાં આવતા ટીકાત્મક પ્રતિભાવ જેટલા પ્રતિભાવ મળ્યા નહોતા.<ref name="Brians">{{Cite document|last=Brians|first=Paul|title=Modern South Asian literature in English|publisher=Greenwood Press |date=2003|pages=59&ndash;60|isbn=9780313320118|oclc=231983154|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> જ્યારે મિશિગન સ્ટેટ યુનિવર્સિટી પ્રેસે તેમનાં પુસ્તકો પ્રકાશિત કરવાનું શરૂ કર્યું ત્યારે, સહેજ પાછળથી નારાયણને [[સંયુક્ત રાજ્ય અમેરિકા|યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સ]]માં સફળતા મળી. આ દેશમાં તેમની પહેલી મુલાકાત રૉકફેલર ફાઉન્ડેશન તરફથી એક ફેલોશિપને આભારી હતી, અને તે વખતે તેમણે મિશિગન સ્ટેટ યુનિવર્સિટી અને યુનિવર્સિટી ઑફ કૅલિફોર્નિયા, બેર્કેલી સહિત વિવિધ યુનિવર્સિટીઓ ખાતે વ્યાખ્યાનો આપ્યાં હતાં. આ સમયગાળા દરમ્યાન, જ્હોન અપડાઈકના ધ્યાનમાં તેમનું કામ આવ્યું અને તેમણે નારાયણને ચાર્લ્સ ડિકન્સ સાથે સરખાવ્યા. ''ધ ન્યૂ યોર્કર'' માં પ્રકાશિત નારાયણની કૃતિની સમીક્ષા કરતાં, અપડાઈકે તેમને જેમાં એક નાગરિક જીવે છે તેવા - હવે નષ્ટ થતી જતી લેખકોની જાતિમાંના એક કહ્યા; એવા લેખક જે પોતાના વિષયો સાથે સંપૂર્ણ પણે એકરૂપ છે અને જે માનવતાના મહત્ત્વમાં વિશ્વાસ ધરાવે છે.<ref>{{Cite document|last=Gupta|first=Raj Kumar |title=The great encounter: a study of Indo-American literature and cultural relations|publisher=Abhinav Publications|date=1986|isbn=9788170172116|oclc=15549035|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> નારાયણની અનેક નવલકથાઓ, નિબંધો અને ટૂંકી વાર્તાઓ પ્રકાશિત થઈ હોવાથી, ભારતીય લેખનને બાકીના વિશ્વ સમક્ષ બહાર લાવવાનું શ્રેય નારાયણને આપવામાં આવે છે. ભલે તેમને ભારતના વીસમી સદીના મહાનતમ લેખકોમાંના એક માનવામાં આવે છે, પણ ટીકાકારોએ તેમનાં લખાણોને વર્ણવવા માટે મોહક, નિર્દોષ અને સૌમ્ય જેવાં વિશેષણો પણ વાપર્યાં છે.<ref name="New Yorker Review">{{cite news|url=http://www.newyorker.com/archive/2006/12/18/061218crbo_books|title=The Master of Malgudi|last=Mason|first=Wyatt|date=December 18, 2006|newspaper=[[The New Yorker]]|access-date=2009-09-02}}</ref> નારાયણનાં લખાણોને છીછરા શબ્દભંડોળ અને સાંકડી દૃષ્ટિ સહિતની નીરસ શૈલીનાં ગણાવતા તેમના પછીના સમયના લેખકો તરફથી, ખાસ કરીને ભારતીય મૂળ ધરાવતા લેખકો તરફથી પણ તેમને ટીકા મળી છે.<ref name="Reluctant centenarian"></ref> શશી થરૂર અનુસાર, નારાયણના લેખન-વિષયો અને જૅન ઓસ્ટેનના વિષયો સરખા છે કારણ કે તે બંને સમાજના એક અત્યંત નાના વર્ગ સાથે કામ પાર પાડે છે. જો કે, તેઓ ઉમેરે છે કે ઓસ્ટેનનું ગદ્ય એ વિષયોને સામાન્યતાની પેલે પાર લઈ જવા સમર્થ રહ્યું હતું, જ્યારે નારાયણનું નહીં.<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/2001/07/08/stories/13080675.htm|title=Comedies of suffering|last=Tharoor|first=Sashi|date=July 8, 2001|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-07-09|archive-date=2011-11-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20111115210912/http://hindu.com/2001/07/08/stories/13080675.htm|url-status=dead}}</ref> શશી દેશપાંડે પણ એ જ પ્રકારનો અભિપ્રાય ધરાવે છે, તેઓ નારાયણની ભાષા અને શબ્દોની પસંદગી, અને તેની સાથે તેમનાં પાત્રોની ભાવનાઓ અને વર્તણૂકોમાં કોઈ પ્રકારની જટિલતાના અભાવના કારણે તેમનાં લખાણોને નીરસ અને ભોળાં ગણાવે છે.<ref name="Outlook - Deshpande">{{cite news|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?211645|title='Paved The Ways'|date=May 15, 2001|publisher=''[[Outlook (magazine)|Outlook]]''|access-date=2009-09-05}}</ref> નારાયણ વિશેની એક સામાન્ય માન્યતા, વી. એસ. નૈપૉલે તેમની કટારોમાંની એકમાં ઉલ્લેખ કર્યો હતો તેમ, એ હતી કે તેઓ પોતાને કે તેમનાં લખાણોને ભારતના રાજકારણ કે સમસ્યાઓ સાથે ઉલઝાવતા નથી. જો કે, ''ધ ન્યૂ યોર્કર'' ના વ્યાટ્ટ મેસન અનુસાર, ભલે નારાયણનાં લખાણો સાદાં લાગતાં હોય અને રાજકારણમાં રસનો અભાવ દર્શાવતાં હોય, પણ આવા વિષયોની વાત આવે ત્યારે તેઓ કળાત્મક અને ભ્રામક તરકીબ સાથે પોતાના કથા-વિવરણમાં તેને વણી લે છે અને તેમને સંપૂર્ણપણે ટાળતા નથી, ઊલટાનું તેઓ વાચકના મનમાં શબ્દોને રમવા દે છે.<ref name="New Yorker Review"></ref> આંધ્ર યુનિવર્સિટીના ભૂતપૂર્વ ઉપ-કુલપતિ, શ્રીનિવાસ આયંગર કહે છે કે નારાયણે માત્ર પોતાની વિષય-વસ્તુઓના સંદર્ભમાં જ રાજકીય મુદ્દાઓ વિશે લખ્યું હતું, જે રાજકીય માળખાંઓ અને એ સમયની સમસ્યાઓ સાથે કામ પાર પાડતા તેમના દેશબંધુ મુલ્ક રાજ આનંદ કરતાં તદ્દન ભિન્ન હતું.<ref>{{Cite document|last=Iyengar|first=K. R. Srinivasa|coauthors=Prema Nandakumar|title=Indian Writing in English|publisher=Sterling Publishers|date=1983|edition=3|page =331|oclc=9458232|access-date=2009-09-02|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> પોતાના પુસ્તક ''મૉર્ડન સાઉથ એશિયન લિટરેચર ઈન ઇંગ્લિશ'' માં, પૉલ બ્રાયન્સ કહે છે કે, નારાયણે સંપૂર્ણપણે બ્રિટિશ શાસનની ઉપેક્ષા કરી અને પોતાનાં પાત્રોની અંગત જિંદગી પર જ ભાર મૂક્યો તે હકીકત પોતે જ એક રાજકીય વિધાન છે, જે સંસ્થાનવાદના પ્રભાવમાંથી પોતાની સ્વતંત્રતા ઘોષિત કરે છે.<ref name="Brians"></ref> પશ્ચિમમાં, નારાયણનાં લખાણોની સાદગીને સારી રીતે આવકારવામાં આવી છે. તેમના જીવનચરિત્રકારોમાંના એક, વિલિયમ વૉલ્શે તેમના કથા-વિવરણને માનવ ક્રિયાની ક્ષણભંગુરતા અને ભ્રામકતા થકી એક સમાવેશી સુમાહિતગાર દૃષ્ટિ ધરાવતી એક કૉમેડીસભર કળા તરીકે જોયું છે. અનેક વખત બુકર માટે નામાંકન પામેલાં અનિતા દેસાઈ તેમનાં લખાણોને જ્યાં મુખ્ય પાપ એ બિનદયાળુપણું અને ઉદ્ધતાઈ છે એવા "કરુણાસભર વાસ્તવવાદ" તરીકે વર્ગીકૃત કરે છે.<ref>{{Cite document|last=Sanga|first=Jaina C.|title=South Asian novelists in English : an A-to-Z guide|publisher=Greenwood Press|location=Westport, Conn.|date=2003|page=198|isbn=9780313318856|oclc=49679850|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> નારાયણની કૃતિઓમાં, વ્યાટ્ટ મેસન અનુસાર, વ્યક્તિ એ કોઈ ખાનગી અસ્તિત્વ નથી, ઊલટાનું એ જાહેર અસ્તિત્વ છે અને તેમની આ વિભાવના તેમની પોતાની, મૌલિક કહી શકાય એવી નવીનતા છે. વધુમાં, તેમની શરૂઆતની કૃતિઓ ભારત તરફથી આવેલી સૌથી મહત્ત્વની અંગ્રેજી-ભાષી કાલ્પનિક કથાઓમાં સ્થાન ધરાવે છે, અને આ નવીનતા સાથે, તેમણે પોતાના પશ્ચિમી વાચકોને પૂર્વના અને હિન્દુ અસ્તિસ્વ વિષયક પરિપ્રેક્ષ્યથી તરબોળ કરનારી પહેલવહેલી કૃતિઓ અંગ્રેજીમાં પૂરી પાડી હતી. વૉલ્ટ વ્હિટમૅનનું મૂલ્યાંકન કરતાં ઍડમન્ડ વિલ્સને જેવો મત મેસન પણ ધરાવે છે, કે "તે ઘટનાઓ પર તંત્રીલેખ નથી લખતા પણ પોતાની સાચી લાગણીઓ વર્ણવે છે", નારાયણને આ વાત એટલી જ લાગુ પડે છે.<ref name="New Yorker Review"></ref> ==પુરસ્કારો અને સન્માન== પોતાની સાહિત્યિક કારકિર્દી દરમ્યાન નારાયણને અસંખ્ય પુરસ્કારો મળ્યા હતા.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/chicagotribune/access/28800062.html?dids=28800062:28800062&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jun+15%2C+1990&author=Reviewed+by+Douglas+Seibold%2C+A+writer+who+reviews+regularly+for+the+Tribune&pub=Chicago+Tribune+%28pre-1997+Fulltext%29&desc=A+dithering+hero+slows+a+novel&pqatl=google|title=A dithering hero slows a novel|last=Seibold|first=Douglas|date=June 15, 1990|newspaper=[[Chicago Tribune]]|access-date=2009-08-26|archive-date=2012-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20121106142611/http://pqasb.pqarchiver.com/chicagotribune/access/28800062.html?dids=28800062:28800062&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jun+15,+1990&author=Reviewed+by+Douglas+Seibold,+A+writer+who+reviews+regularly+for+the+Tribune&pub=Chicago+Tribune+(pre-1997+Fulltext)&desc=A+dithering+hero+slows+a+novel&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> તેમનો પહેલો મુખ્ય પુરસ્કાર, 1958માં ''ધ ગાઈડ'' માટે મળેલો સાહિત્ય અકાદમી પુરસ્કાર હતો.<ref name="Obituary - MiD DAY">{{cite news|url=http://www.mid-day.com/news/2001/may/10639.htm|title=R K Narayan dead: Sun sets over Malgudi|date=May 14, 2001|publisher=''[[MiD DAY]]''|access-date=2009-08-26}}</ref> જ્યારે આ પુસ્તક પરથી ફિલ્મ બનાવવામાં આવી, ત્યારે તેમને શ્રેષ્ઠ કથા માટે ફિલ્મફેર અવૉર્ડ મળ્યો હતો. 1964માં, [[પ્રજાસત્તાક દિન (ભારત)|પ્રજાસત્તાક દિને]] ઘોષિત થતાં બહુમાનો દરમ્યાન તેમને [[પદ્મભૂષણ|પદ્મ ભૂષણ]]થી પુરસ્કૃત કરવામાં આવ્યા હતા.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/thestar/access/1163161451.html?dids=1163161451:1163161451&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Nov+16%2C+2006&author=&pub=Toronto+Star&desc=Literary+icons+boost+literacy%3B+Rohinton+Mistry+reads+from+the+works+of+another+celebrated+South+Asian+author%2C+R.K.+Narayan%2C+at+an+Eyes+on+India+100th-anniversary+benefit+for+young+readers&pqatl=google|title=Literary icons boost literacy; Rohinton Mistry reads from the works of R. K. Narayan|date=November 16, 2006|publisher=''[[Toronto Star]]''|access-date=2009-08-26|archive-date=2012-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20121106142621/http://pqasb.pqarchiver.com/thestar/access/1163161451.html?dids=1163161451:1163161451&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Nov+16,+2006&author=&pub=Toronto+Star&desc=Literary+icons+boost+literacy%3B+Rohinton+Mistry+reads+from+the+works+of+another+celebrated+South+Asian+author,+R.K.+Narayan,+at+an+Eyes+on+India+100th-anniversary+benefit+for+young+readers&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> 1980માં, તેઓ જેના માનદ સદસ્ય હતા તે (બ્રિટિશ) રોયલ સોસાયટી ઑફ લિટરેચર દ્વારા તેમને એસી(AC) બેન્સન પદકથી નવાજવામાં આવ્યા હતા.<ref>{{cite web|url=http://www.penguin.co.uk/nf/Author/AuthorPage/0,,1000011671,00.html|title=R. K. Narayan biography|publisher=[[Penguin Books]]|access-date=2009-08-26|archive-date=2009-01-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20090109021143/http://www.penguin.co.uk/nf/Author/AuthorPage/0,,1000011671,00.html|url-status=dead}}</ref> 1982માં તેમને અમેરિકન ઍકેડમી ઑફ આર્ટ્સ એન્ડ લેટર્સના માનદ સદસ્ય તરીકે ચૂંટવામાં આવ્યા હતા.<ref name=" Hartford Courant"></ref> સાહિત્યમાં નોબલ પુરસ્કાર માટે અનેક વખત તેમનું નામાંકન થયું હતું, પણ તેમને કદી એ સન્માન મળ્યું નહોતું.<ref>{{cite news|url=http://www.tribuneindia.com/2000/20001007/windows/main1.htm|title=The Grand Old Man of Malgudi|date=October 7, 2000|newspaper=[[The Tribune]]|access-date=2009-08-26}}</ref> માનદ ડૉક્ટરેટની પદવીના સ્વરૂપમાં પણ તેમને યુનિવર્સિટી ઑફ લીડ્સ (1967),<ref>{{Cite document|last=Blamires|first=Harry |title=A Guide to twentieth century literature in English|publisher=Routledge|date=December 1, 1983|page=196|isbn=9780416364507|url=http://books.google.com/?id=hzUOAAAAQAAJ&lpg=PA196&dq=%22R.%20K.%20Narayan%22%2B%22Leeds%22%2B%22doctorate%22&pg=PA196#v=onepage&q=%22R.%20K.%20Narayan%22+%22Leeds%22+%22doctorate%22|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> યુનિવર્સિટી ઑફ મૈસૂર (1976)<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/2006/12/21/stories/2006122117720300.htm|title=Governor has powers to modify Syndicate's list: Vice-Chancellor|date=December 21, 2006|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-08-26|archive-date=2012-11-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20121109062830/http://www.hindu.com/2006/12/21/stories/2006122117720300.htm|url-status=dead}}</ref> અને દિલ્હી યુનિવર્સિટી (1973)<ref>{{Harvnb|Sundaram|1988|p=6.}}</ref> તરફથી સન્માન પ્રાપ્ત થયાં હતાં. તેમની કારકિર્દીના અંત ભાગમાં, ભારતીય સાહિત્યમાં તેમનાં યોગદાનોને ધ્યાનમાં રાખીને, નારાયણને [[રાજ્ય સભા|ભારતીય સંસદમાં ઉપલા ગૃહ]], રાજ્યસભામાં 1989થી શરૂ થતા છ-વર્ષના સત્ર માટે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા.<ref name="Storyteller Narayan Gone">{{cite news|url=http://www.highbeam.com/doc/1P1-44707292.html|title=Storyteller Narayan Gone, But Malgudi Lives On|date=May 24, 2001|publisher=Inter Press Service|access-date=2009-08-26|archive-date=2012-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20121105215143/http://www.highbeam.com/doc/1P1-44707292.html|url-status=dead}}</ref> તેમના અવસાનના એક વર્ષ પહેલાં, 2000માં, તેમને ભારતનું દ્વિતીય-ઉચ્ચતમ નાગરિક સન્માન, [[પદ્મવિભૂષણ|પદ્મ વિભૂષણ]] મળ્યું હતું.<ref>{{cite news|url=http://www.indianexpress.com/ie/daily/20000126/ina26044.html|title=Padma Vibhushan for R K Narayan, Jasraj|date=January 26, 2000|newspaper=[[The Indian Express]]|access-date=2009-08-26|archive-date=2020-09-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200910051116/https://indianexpress.com/|url-status=dead}}</ref> ==વારસો== નારાયણની સૌથી મોટી સિદ્ધિ તે તેમણે પોતાના સાહિત્ય દ્વારા બહારના વિશ્વ માટે ભારતને સુલભ બનાવી આપ્યું તે હતી. તેમનું નામ અંગ્રેજી ભાષાના ત્રણ અગ્રણી ભારતીય કાલ્પિનક-કથા લેખકોમાંના એક તરીકે, રાજા રાવ અને મુલ્ક રાજ આનંદ સાથે લેવામાં આવે છે. માલગુડી અને તેના રહેવાસીઓ પ્રત્યે તેમણે પોતાના વાચકો આતુર બનાવ્યા હતા<ref name="Outlook - Deshpande"></ref><ref>{{cite news|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?231843|title=Raja Rao (1908-2006)|date=July 11, 2006|publisher=''[[Outlook (magazine)|Outlook]]''|access-date=2009-09-08}}</ref> અને તેમને ભારતે અત્યાર સુધીમાં પેદા કરેલા શ્રેષ્ઠ નવલકથાકારોમાંના એક તરીકે માનવામાં આવે છે. પોતાના પ્રેક્ષકો સમક્ષ તેઓ ભારતનો નાનકડો-કસબો એવી રીતે લઈ આવ્યા હતા કે જે વિશ્વસનીય અને અનુભાવિક એમ બંને હતી. માલગુડી માત્ર ભારતનો એક કાલ્પનિક કસબો જ નહોતો, પણ તેનાં પાત્રોથી, તેમના દરેકની ખાસિયત અને મિજાજ સાથેનો આ જીવંત કસબો, વાચક માટે પરિસ્થિતિને પરિચિત બનાવે છે, જાણે કે આ તેમના પોતાના જ વાડાની વાત હોય.<ref name="RKN 1906-2001 "></ref><ref name="Obituary - The Independent">{{cite news|url=http://www.highbeam.com/doc/1P2-5170950.html|title=Obituary: R. K. Narayan|last=Robinson|first=Andrew|date=May 14, 2001|newspaper=[[The Independent]]|access-date=2009-07-12|archive-date=2012-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20121105220248/http://www.highbeam.com/doc/1P2-5170950.html|url-status=dead}}</ref> {{quote|''Whom next shall I meet in Malgudi? That is the thought that comes to me when I close a novel of Mr Narayan's. I do not wait for another novel. I wait to go out of my door into those loved and shabby streets and see with excitement and a certainty of pleasure a stranger approaching, past the bank, the cinema, the haircutting saloon, a stranger who will greet me I know with some unexpected and revealing phrase that will open a door on to yet another human existence.''|Graham Greene<ref name="Outlook - Ribeiro">{{cite news|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?211647|title=Transparently Magical|last=Rangel-Ribeiro|first=Victor |date=May 15, 2001|publisher=''[[Outlook (magazine)|Outlook]]''|access-date=2009-09-05}}</ref>}} ==કૃતિઓની યાદી== ;નવલકથાઓ {{refbegin|3}} *''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' (1935, હામિશ હૅમિલ્ટન) *''ધ બૅચલર ઑફ આર્ટ્સ'' (1937, થોમસ નેલ્સન) *''ધ ડાર્ક રૂમ'' (1938, આયર) *''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' (1945, આયર) *''મિ. સંપત'' (1948, આયર) *''ધ ફાયનાન્શલ ઍક્સપર્ટ'' (1952, મેથુઅન) *''વેઇટિંગ ફોર ધ મહાત્મા'' (1955, મેથુઅન) *''ધ ગાઈડ'' (1958, મેથુઅન) *''ધ મૅન-ઈટર ઑફ માલગુડી'' (1961, વાઇકિંગ) *''ધ વેન્ડર ઓફ સ્વિટ્સ'' (1967, ધ બોડલી હેડ) *''ધ પેઇન્ટર ઑફ સાઇન્સ'' (1977, હેઈનમૅન) *''અ ટાઈગર ફોર માલગુડી'' (1983, હેઈનમૅન) *''ટૉકેટીવ મૅન'' (1986, હેઈનમૅન) *''ધ વર્લ્ડ ઑફ નાગરાજ'' (1990, હેઈનમૅન) *''ગ્રાન્ડમધર્સ ટેલ'' (1992, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) {{refend}} ;કથાવાર્તા સિવાયનું સાહિત્ય {{refbegin|3}} * ''નેકસ્ટ સન્ડે'' (1960, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''માય ડેટલેસ ડાયરી'' (1960, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''માય ડેઝ'' (1974, વાઇકિંગ) * ''રિલ્કટન્ટ ગુરુ'' (1974, ઓરિયન્ટ પેપરબેક્સ) * ''ધ ઍમરાલ્ડ રૂટ'' (1980, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''અ રાઈટર્સ નાઇટમેર'' (1988, પેંગ્વિન બુક્સ) {{refend}} ;પૌરાણિક કથાઓ {{refbegin|3}} * ''ગોડ્સ, ડેમન્સ ઍન્ડ અધર્સ'' (1964, વાઇકિંગ) * ''ધ રામાયણ'' (1973, ચાટ્ટો ઍન્ડ વિન્ડસ) * ''ધ મહાભારત'' (1978, હેઈનમૅન) {{refend}} ;ટૂંકી વાર્તાના સંગ્રહો {{refbegin|3}} * ''માલગુડી ડેઝ'' (1942, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''ઍન એસ્ટ્રોલજર્સ ડે ઍન્ડ અધર સ્ટોરીઝ'' (1947, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''લૉલી રોડ ઍન્ડ અધર સ્ટોરીઝ'' (1956, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''અ હોર્સ ઍન્ડ ટુ ગોટ્સ'' (1970) * ''અન્ડર ધ બનયન ટ્રી ઍન્ડ અધર સ્ટોરીઝ'' (1985) * ''ધ ગ્રાન્ડ મધર્સ ટેલ ઍન્ડ સિલેક્ટેડ સ્ટોરીઝ'' (1994, વાઇકિંગ) {{refend}} ===રૂપાંતરણો=== નારાયણના પુસ્તક, ''ધ ગાઈડ'' પરથી વિજય આનંદના દિગ્દર્શનમાં, ''ગાઈડ'' નામની એક હિન્દી ફિલ્મ બની હતી. તેનું અંગ્રેજી સ્વરૂપ પણ રિલીઝ થયું હતું. જે રીતે આ ફિલ્મ બનાવવામાં આવી તેના માટે અને પુસ્તકથી તેના વિચલિત થવા બાબતે નારાયણ ખુશ નહોતા; તેમણે ''લાઈફ સામયિક'' માં એક કટારમાં ફિલ્મની ટીકા કરતાં લખ્યું હતું, "ધ મિસગાઇડેડ ગાઈડ (ગેરદોરવણી પામેલ ગાઈડ)."<ref name="A flood of fond memories"></ref> આ પુસ્તક પરથી હાર્વી બ્રેઈટ અને પૅટ્રિશિયા રિનહાર્ટ થકી એક બ્રોડવે નાટક પણ બનાવવામાં આવ્યું હતું, અને તેને 1968માં હડસન થિયેટરમાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું, જેમાં ઝિયા મોહ્યેદ્દીને મુખ્ય ભૂમિકા નિભાવી હતી અને રવિ શંકરે એક સંગીતરચના આપી હતી.<ref>{{cite news|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=FA0C12FB3A5C147493C5A91788D85F4C8685F9&scp=6&sq=%22Narayan%22+%22The%20Guide%22&st=cse|title=Theater: Reluctant Guru; Mohyeddin Excels in 'The Guide' at Hudson|last=Barnes|first=Clive|date=March 7, 1968|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-08-31}}</ref> તેમની નવલકથા ''મિ. સંપત'' પરથી, પુષ્પાવલ્લી અને કોથામંગલમ સુબ્બુ ચમકાવતી એક તમિલ ફિલ્મ, ''મિસ માલિની'' બની હતી. તેની હિન્દી આવૃત્તિ, જેમિની સ્ટુડિયોએ પદ્મિની અને મોતીલાલ સાથે બનાવી હતી.<ref>{{cite news|url=http://inhome.rediff.com/movies/2006/sep/25padmini1.htm|title=Dance was Padmini's passion, not films|date=September 25, 2006|publisher=[[Rediff.com]]|access-date=2009-08-31|archive-date=2012-03-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20120327085223/http://inhome.rediff.com/movies/2006/sep/25padmini1.htm|url-status=dead}}</ref> અન્ય એક નવલકથા, ''ધ ફાયનાન્શલ એક્સપર્ટ'' પરથી કન્નડ ફિલ્મ ''બૅન્કર માર્ગય્યા'' બની હતી.<ref>{{cite journal|date=1983|title=Indian and foreign review|publisher=Ministry of Information and Broadcasting, Govt. of India|volume=21|page=28|issn=0019-4379|oclc=1752828|access-date=2009-08-31|ref=harv}}</ref> અભિનેતા-દિગ્દર્શક શંકર નાગે ''સ્વામિ ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' , ''ધ વેન્ડર ઑફ સ્વિટ્સ'' અને નારાયણની બીજી કેટલીક ટૂંકી વાર્તાઓ પરથી ટેલિવિઝન શ્રેણી ''માલગુડી ડેઝ'' બનાવી હતી. નારાયણ આ શ્રેણીના રૂપાંતરણોથી ખુશ હતા અને તેમણે પુસ્તકમાંની કથાવસ્તુને વળગી રહેવા બદલ નિર્માતાને અભિનંદન પાઠવ્યા હતા.<ref>{{cite news|url=http://www.rediff.com/news/2001/may/16spec.htm|title='You acted exactly as I imagined Swami to be'|date=May 16, 2001|publisher=[[Rediff.com]]|access-date=2009-08-31}}</ref> ==નોંધ== {{reflist|2}} ==સંદર્ભો== {{refbegin}} * {{Cite book | year=1993 | title = R.K. Narayan : contemporary critical perspectives | first=Geoffrey|last=Kain | publisher=Michigan State University Press | isbn=9780870133305 |oclc=28547534 | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=2008 | title = RK Narayan: Reflections and Re-evaluation | first=Chotte Lal|last=Khatri | publisher=Sarup & Son | isbn=9788176257138 |oclc=123958718 | url=http://books.google.com/?id=x8BwVbOEiGwC&lpg=PP1&dq=R.K.%20Narayan%3A%20reflections%20and%20re-evaluation&pg=PP1#v=onepage&q= | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=1995 | title = R. K. Narayan: A Painter of Modern India, Vol. 4 | first=Michael|last=Pousse | publisher=Lang, Peter Publishing | isbn=9780820427683 |oclc=31606376 | url=http://books.google.com/?id=AbFlAAAAMAAJ | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=2003 | title = Critical response to R.K. Narayan | first=Amar Nath|last=Prasad | publisher=Sarup & Sons | isbn=8176253707 |oclc=55606024 | url=http://books.google.com/?id=Vy0m8FpNXx8C&lpg=PP1&pg=PP1#v=onepage&q= | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=1998 | title = R.K. Narayan and his social perspective | first=S. S.|last=Ramtake | publisher=Atlantic Publishers | isbn=9788171567485 |oclc=52117736 | url=http://books.google.com/?id=28WFDCJmo5UC&lpg=PP1&pg=PP1#v=onepage&q= | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=2004 | title = R.K. Narayan | first=Ranga| last=Rao | publisher=Sahitya Akademi | isbn=9788126019717 |oclc=172901011 | url=http://books.google.com/?id=Lgs4ebrb6XAC&pg=PA24 | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=1988 | title = R.K. Narayan as a Novelist | first=P. S.|last=Sundaram | publisher=B.R. Pub. Corp | isbn=9788170185314 |oclc=20596609 | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=1982 | title = R.K. Narayan: a critical appreciation | first=William|last=Walsh | publisher=University of Chicago Press | isbn=9780226872131 |oclc=8473827 | url=http://books.google.com/?id=UnDxdX_vTscC&pg=PA13 | ref=harv | postscript=<!--None-->}} {{refend}} ==વધુ વાંચન== {{refbegin}} * {{Cite book | year=1996 | title = R.K. Narayan | first=Susan and N.|last=Ram | publisher=Allen Lane | isbn=9780670875252 |oclc=36283859 | ref=harv | postscript=<!--None--> }} {{refend}} {{Persondata |NAME= Narayan, R. K. |ALTERNATIVE NAMES= Narayanaswami, Rasipuram Krishnaswami Ayyar |SHORT DESCRIPTION= Indian novelist |DATE OF BIRTH= October 10, 1906 |PLACE OF BIRTH= [[Chennai]], [[India]] |DATE OF DEATH= May 13, 2001 |PLACE OF DEATH= Chennai, Tamil Nadu, India }} {{DEFAULTSORT:Narayan, R K}} [[Category:1906માં જન્મેલી વ્યક્તિઓ]] [[Category:2001માં અવસાન પામેલી વ્યક્તિઓ]] [[Category:અંગ્રેજી નવલકથાકારો]] [[Category:અંગ્રેજી ટૂંકી-વાર્તાના લેખકો]] [[Category:અંગ્રેજી લેખકો]] [[Category:રાજ્યસભાના નિયુક્તિ પામેલા સભ્યો]] [[Category:ભારતના અંગ્રેજી-ભાષી લેખકો]] [[Category:ભારતીય નવલકથાકારો]] [[Category:ચેન્નઈના લોકો]] [[Category:આર. કે. નારાયણ]] [[Category:મૈસૂરના લોકો]] [[Category:પદ્મ ભૂષણથી સન્માનિત લોકો]] [[Category:પદ્મ વિભૂષણથી સન્માનિત લોકો]] [[Category:સાહિત્ય અકાદમી પુરસ્કાર વિજેતાઓ]] [[Category:તમિલ લેખકો]] [[શ્રેણી:૧૯૦૬માં જન્મ]] o2tu74hjtqfpa8lerjz5y1wjjitbo21 825672 825671 2022-07-23T03:38:53Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:૨૦૦૧માં મૃત્યુ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{cleanup}} {{Infobox Writer <!-- for more information see [[:Template:Infobox Writer/doc]] --> | name = આર. કે. નારાયણ | image = RK_Narayan_and_his_wife_Rajam.jpg | caption = | birth_date = {{birth date|1906|10|10|mf=y}} | birth_place = [[Chennai|Madras]], [[British India]] (now Chennai, [[Tamil Nadu]], [[India]]) | death_place = Chennai, Tamil Nadu, India | death_date = {{death date and age|2001|05|13|1906|10|10|mf=y}} | occupation = [[Writer]] | nationality = [[India]]n | genre = [[Fiction]], [[Mythology]], and [[Non-fiction]] | movement = | notableworks = <!--Please do not add notable works here; too many to list in the infobox --> | website = | awards = [[Padma Vibhushan]], [[Sahitya Akademi Award]], [[Benson Medal|AC Benson Medal]], [[Padma Bhushan]] }} '''આર. કે. નારાયણ''' (ઑક્ટોબર 10, 1906 – મે 13, 2001)નું આખું નામ '''રાસીપુરમ ક્રિશ્નાસ્વામી ઐયર નારાયણસ્વામી''' (તમિલ: {{lang|ta|ராசிபுரம் கிருஷ்ணசுவாமி அய்யர் நாராயணசுவாமி}}) છે, તે એક ભારતીય લેખક છે, જેમની કથા સાહિત્યમાં ભારતના એક કાલ્પનિક કસબામાં લોકો અને તેમની ક્રિયા-પ્રતિક્રિયાઓ વિશે શૃંખલાબદ્ધ પુસ્તકોનો સમાવેશ થાય છે. તેઓ આરંભકાળના અંગ્રેજી ભાષી ભારતીય સાહિત્યની ત્રણ અગ્રણી પ્રતિભાઓમાંના એક છે, અન્ય બે છે મુલ્ક રાજ આનંદ અને રાજા રાવ. બાકીના વિશ્વ સમક્ષ અંગ્રેજીમાં ભારતીય સાહિત્ય રજૂ કરવાનું શ્રેય તેમને આપવામાં આવે છે, અને ભારતના [[અંગ્રેજી ભાષા|અંગ્રેજી ભાષા]]ના મહાનતમ નવલકથાકારોમાંના એક તરીકે તેમની ગણના થાય છે. પોતાના માર્ગદર્શક અને મિત્ર, ગ્રેહામ ગ્રીનની મદદથી નારાયણે સૌ પ્રથમ સાહિત્યવિશ્વમાં પ્રવેશ કર્યો, નારાયણને તેમના પહેલા ચાર પુસ્તકો માટે પ્રકાશક મેળવી આપવામાં તેઓ નિમિત્તરૂપ રહ્યા હતા, આ ચાર પુસ્તકોમાં ''સ્વામી એન્ડ ફ્રેન્ડ્સ''ની અર્ધ-આત્મકથનાત્મક ત્રયી, ''ધ બૅચલર ઑફ આર્ટ્સ'' અને ''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' સમાવિષ્ટ હતાં. નારાયણના લખાણોમાં, 1951ના સૌથી મૌલિક લખાણોમાંના એક તરીકે જેનું સ્વાગત કરવામાં આવ્યું હતું તે ''ધ ફાયનાન્શલ એક્સપર્ટ'', અને સાહિત્ય અકાદમી અવૉર્ડ વિજેતા ''ધ ગાઈડ''નો પણ સમાવેશ થાય છે, ધ ગાઈડનું થોડા ફેરફારો સાથે [[હિંદી ભાષા|હિન્દી]] અને અંગ્રેજી ભાષાની ફિલ્મમાં અને બ્રોડવે નાટકમાં રૂપાંતર પણ કરવામાં આવ્યું હતું. નારાયણની મોટા ભાગની વાર્તાઓની પૃષ્ઠભૂમિમાં માલગુડી નામનો કાલ્પનિક કસબો છે, જેનું આલેખન તેમણે સૌથી પહેલાં ''સ્વામી એન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' માં કર્યું હતું. તેમની કથાવાર્તા સામાજિક સંદર્ભો પર પ્રકાશ પાડે છે અને રોજિંદા જીવનના નિરૂપણ થકી તેમના પાત્રો વાચકના મનમાં સજીવન બને છે. તેમને વિલિયમ ફોકનર સાથે સરખાવવામાં આવે છે,જેમણે પણ વાસ્તવિકતાને નિરૂપતા એક કાલ્પનિક કસબાનું સર્જન કર્યું હતું, તેના થકી સામાન્ય જીવનની રમૂજો અને ઊર્જાને રજૂ કરી હતી, અને તેમના લખાણમાં કરુણાસભર માનવતાવાદ દર્શાવ્યો હતો. નારાયણની ટૂંકી વાર્તા લખવાની શૈલીને ગાય દ મોંપાસાની શૈલી સાથે સરખાવવામાં આવે છે, કારણ કે તે બંને વાર્તાના ઘટકોને નુકસાન પહોંચાડ્યા વિના કથાવસ્તુને સંકોચવાની, ટુંકાવવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. પોતાના ગદ્ય અને લખવાની શૈલીમાં અત્યંત સાદા હોવા માટે પણ નારાયણની ટીકા કરવામાં આવી છે. લેખક તરીકેની પોતાની સાઠ વર્ષની કારકિર્દીમાં નારાયણને અનેક પુરસ્કારો અને સન્માન મળ્યાં છે. આમાં રોયલ સોસાયટી ઑફ લિટરેચર તરફથી એસી(AC) બેન્સન પદક અને ભારતનું દ્વિતીય-ઉચ્ચતમ નાગરિક સન્માન, [[પદ્મવિભૂષણ|પદ્મ વિભૂષણ]] સામેલ છે. ભારતીય સંસદના ઉપલા ગૃહ, [[રાજ્ય સભા|રાજ્ય સભા]]ના સદસ્ય તરીકે પણ તેમની નિયુક્તિ કરવામાં આવી હતી. ==જીવન== ===પ્રારંભિક વર્ષો=== આર. કે. નારાયણનો જન્મ બ્રિટિશ ભારતમાં, મદ્રાસ પ્રેસિડન્સીના મદ્રાસ(હવે ચેન્નઈ તરીકે જાણીતું)માં થયો હતો.<ref name="NYT Obit">{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2001/05/14/books/r-k-narayan-india-s-prolific-storyteller-dies-at-94.html|title=R. K. Narayan, India's Prolific Storyteller, Dies at 94|last=Crossette|first=Barbara|date=May 14, 2001|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-07-09}}</ref> તેમના પિતા શાળાના મુખ્ય શિક્ષક હતા, અને નારાયણ પોતાના અભ્યાસનો કેટલોક ભાગ તેમના પિતાની શાળામાં ભણ્યા હતા. પિતાની નોકરીમાં વારંવાર સ્થળાંતર આવશ્યક હોવાથી, નારાયણે તેમના બાળપણનો કેટલોક હિસ્સો તેમનાં નાની, પાર્વતીની સંભાળ હેઠળ ગાળ્યો હતો.<ref>{{cite news|url=http://www.highbeam.com/doc/1P1-79277966.html|title=Gentle chronicler of the essence of small-town India|last=Sen|first=Sunrita|date=May 25, 2001|newspaper=India Abroad|access-date=2009-07-12|archive-date=2012-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20121105215057/http://www.highbeam.com/doc/1P1-79277966.html|url-status=dead}}</ref> આ સમય દરમ્યાન એક મોર અને એક તોફાની વાંદરો, તેમના સૌથી સારા દોસ્તો અને રમતના સાથીઓ હતા.<ref name="Telegraph-obituary">{{cite news|url=http://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/1330139/R-K-Narayan.html|title=R K Narayan|date=May 14, |publisher=''[[The Daily Telegraph]]''|access-date=2009-07-25 | location=London}}</ref><ref>{{cite news|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F40D14FC3959127A93C0A8178DD85F408785F9|title=A Monkey and a Peacock; Books of The Times|date=June 12, 1974|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-10-20 | first=Anatole | last=Broyard}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/yw/2005/07/08/stories/2005070803580200.htm|title=Remembering a writer par excellence|date=July 8, 2005|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-10-20|archive-date=2012-11-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20121109062738/http://www.hindu.com/yw/2005/07/08/stories/2005070803580200.htm|url-status=dead}}</ref> તેમનાં નાનીએ તેમને ''કુંજાપ્પા'' નું હુલામણું નામ આપ્યું, પરિવારનાં વર્તુળોમાં એ નામથી જ તેઓ ઓળખાયા.<ref>{{Harvnb|Rao|2004|p=13.}}</ref> તેમણે નારાયણને અંકગણિત, પુરાણવિદ્યા, ભારતીય શાસ્ત્રીય સંગીત અને [[સંસ્કૃત ભાષા|સંસ્કૃત]] શીખવ્યાં.<ref>{{cite news|url=http://www.guardian.co.uk/books/2006/mar/18/featuresreviews.guardianreview24|title= The god of small things|last=[[Alexander McCall Smith]]|date=March 18, 2006|newspaper=[[The Guardian]]|access-date=2009-07-10 | location=London}}</ref> તેમના સૌથી નાના ભાઈ, આર. કે. લક્ષ્મણના જણાવ્યા અનુસાર, તેમના પરિવારમાં મોટા ભાગે અંગ્રેજીમાં વાતચીત થતી, અને નારાયણ અને તેમનાં ભાઈ-બહેનોથી થતી વ્યાકરણની ભૂલો પ્રત્યે નાખુશી દર્શાવવામાં આવતી.<ref name="Peopling of Malgudi">{{cite news|url=http://www.timeshighereducation.co.uk/story.asp?storyCode=160137&sectioncode=21|title= The peopling of Malgudi|last=Robinson|first=Andrew|date=May 2, 1997|publisher=''Times Higher Education''|access-date=2009-07-10}}</ref> પોતાની નાની સાથે રહેતી વખતે નારાયણ, મદ્રાસમાંની અનેક શાળાઓમાં ભણ્યા, જેમાં પુરાસાવાલ્કમની લુથરન મિશન સ્કૂલ,<ref name="A flood of fond memories">{{cite news|url=http://www.hindu.com/2001/07/26/stories/13261282.htm|title=A flood of fond memories|last=Guy|first=Randor|date=July 26, 2001|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-07-12|archive-date=2012-06-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20120611071411/http://www.hindu.com/2001/07/26/stories/13261282.htm|url-status=dead}}</ref> સી.આર.સી. હાઈસ્કૂલ, અને ક્રિશ્ચિયન કૉલેજ હાઇસ્કૂલનો સમાવેશ થાય છે.<ref name="Priyadarshan's tribute to R K Narayan">{{cite web|url=http://www.televisionpoint.com/news2006/newsfullstory.php?id=1141433462|title=Priyadarshan's tribute to R K Narayan|date=March 3, 2006|publisher=''Televisionpoint.com''|access-date=2009-07-12|archive-date=2012-03-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20120322125632/http://www.televisionpoint.com/news2006/newsfullstory.php?id=1141433462|url-status=dead}}</ref> નારાયણ આતુર વાચક હતા, અને તેમણે વાંચેલા આરંભના સાહિત્યકારોમાં ડિકન્સ, વૉડહાઉસ, આર્થર કોનન ડોયલ અને થોમસ હાર્ડીનો સમાવેશ થતો હતો.<ref name="Narayan days - Lahiri">{{cite journal|url=http://bostonreview.net/BR31.4/lahiri.php|last=[[Jhumpa Lahiri]]|date=July/August 2006|title=Narayan Days: Rereading the master|publisher=''[[Boston Review]]''|issn=0734-2306|access-date=2009-08-22|ref=harv|journal=|archive-date=2008-11-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20081120055428/http://bostonreview.net/BR31.4/lahiri.php|url-status=dead}}</ref> જ્યારે નારાયણ બાર વર્ષના હતા, ત્યારે તેમણે એક સ્વતંત્રતા-તરફી કૂચમાં ભાગ લીધો, જેના માટે તેમને તેમના કાકા તરફથી ઠપકો મળ્યો; તેમનો પરિવાર અરાજકીય હતો અને તમામ સરકારોને દુષ્ટ માનતો હતો.<ref name="Master of small things">{{cite news|url=http://www.time.com/time/world/article/0,8599,128162,00.html|title=The Master of Small Things|last=[[V. S. Naipaul]]|date=May 28, 2001|publisher=''[[Time (magazine)|Time]]''|access-date=2009-07-22|archive-date=2009-02-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20090206170109/http://www.time.com/time/world/article/0,8599,128162,00.html|url-status=dead}}</ref> જ્યારે તેમના પિતાની બદલી મહારાજાના કલીજિઅટ હાઈ સ્કૂલમાં થઈ ત્યારે નારાયણ પોતાના પરિવાર સાથે રહેવા માટે મૈસૂર સ્થળાંતરિત થયા. શાળા ખાતે સારાં એવાં પુસ્તકો ધરાવતા પુસ્તકાલય, તેમ જ તેમના પિતાના પોતાના પુસ્તકાલયના કારણે, તેમની વાંચવાની આદત પોષાઈ, અને તેમણે લખવાનું પણ શરૂ કર્યું. પોતાનું ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળાનું ભણતર પૂરું કર્યા પછી, વિશ્વ વિદ્યાલયની પ્રવેશ પરીક્ષામાં નારાયણ નાપાસ થયા અને તેથી તેમણે એક વર્ષ ઘરે વાંચવા-લખવામાં વીતાવ્યું; તે પછી તેઓ 1926માં પરીક્ષામાં ઉત્તીર્ણ થયા અને મૈસૂરની મહારાજા કૉલેજમાં જોડાયા. પોતાની સ્નાતકની પદવી મેળવતાં નારાયણને સામાન્ય કરતાં એક વધુ, એમ ચાર વર્ષ લાગ્યા. અનુસ્તાકની પદવી (એમ.એ.) મેળવવા જતાં તેમનો સાહિત્યમાંનો રસ મરી જશે એવી તેમના એક મિત્રની વારંવારની વિનવણીઓ પછી, તેમણે એક શાળામાં શિક્ષક તરીકે થોડો સમય નોકરી કરી; જો કે, શાળાના મુખ્ય શિક્ષકે જ્યારે તેમને શારીરિક તાલીમ પ્રશિક્ષકની અવેજીમાં કામ કરવાનું કહ્યું ત્યારે પોતાનો વિરોધ દર્શાવવા તેમણે તે નોકરી છોડી દીધી.<ref name="A flood of fond memories"></ref> આ અનુભવ પરથી નારાયણને પ્રતીતિ થઈ કે તેમના માટે એક માત્ર કારકિર્દી લેખનમાં રહેલી છે, અને તેમણે ઘરે રહેવાનું અને નવલકથાઓ લખવાનું નક્કી કર્યું.<ref name="Reluctant centenarian">{{cite news|url=http://www.hindu.com/mag/2006/10/08/stories/2006100800050100.htm|title=Reluctant centenarian|date=October 8, 2006|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-08-23|archive-date=2006-11-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20061114235430/http://www.hindu.com/mag/2006/10/08/stories/2006100800050100.htm|url-status=dead}}</ref><ref>{{Harvnb|Walsh|1982|pp=13&ndash;16.}}</ref> તેમનું પહેલું પ્રકાશિત લખાણ એ ''ડૅવલપમૅન્ટ ઑફ મૅરીટાઇમ લૉઝ ઑફ 17થ-સેન્ચુરી ઇંગ્લૅન્ડ'' ની પુસ્તક સમીક્ષા હતી.<ref Name="Calitreview">{{cite journal|last=Datta|first=Nandan|date=March 26, 2007|title=The Life of R.K. Narayan|journal=California Literary Review|url=http://calitreview.com/21|ref=harv|access-date=માર્ચ 29, 2011|archive-date=જુલાઈ 2, 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080702213812/http://calitreview.com/21|url-status=dead}}</ref> એ પછી, તેમણે ક્યારેક ક્યારેક [[અંગ્રેજી ભાષા|અંગ્રેજી]] વર્તમાનપત્રો અને સામયિકો માટે સ્થાનિક રસની વાર્તા લખવું શરૂ કર્યું. અલબત્ત લખાણમાંથી ખાસ પૈસા નીપજતા નહોતા (તેમના પહેલા વર્ષની આવક નવ રૂપિયા અને બાર આના હતી), પણ તે ધોરણસરનું જીવન અને જૂજ જરૂરિયાતો ધરાવતા હતા, અને તેમના પરિવાર અને મિત્રોએ કારકિર્દી માટેની તેમની આ અરૂઢિચુસ્ત પસંદને આદર અને ટેકો આપ્યો હતો.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|p=18.}}</ref> 1930માં, નારાયણે તેમની પહેલી નવલકથા, ''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' લખી,<ref Name="Calitreview"></ref> તેમના કાકાએ<ref name="History of Indian lit">{{Cite document|last=Mehrotra|first=Arvind Krishna|title=A history of Indian literature in English|publisher=Columbia University Press|date=January 15, 2003|page=196|isbn=023112810X|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> તેમના આ પ્રયાસની ઠેકડી ઉડાડી હતી અને હારબંધ પ્રકાશકોએ તેને નકારી હતી.<ref name="Peopling of Malgudi"></ref> આ પુસ્તકમાં, નારાયણે માલગુડી નામના એક કસબાનું સર્જન કર્યું હતું જે દેશના સામાજિક પટને સર્જનાત્મક રીતે ફરીથી ઉપજાવતો હતો; જો કે તે સાંસ્થાનિક શાસને મૂકેલી મર્યાદાઓને સંપૂર્ણપણે બાકાત રાખતો હતો, બ્રિટિશ ભારત અને સ્વતંત્રતા-પછીના ભારતના વિવિધ સામાજિક-રાજકીય બદલાવો સાથે તે પણ વિકસતો ગયો હતો.<ref>{{cite journal|last=George, R. M. |date=July 2003|title=Of Fictional Cities and “Diasporic” Aesthetics |journal=Antipode|publisher=Blackwell Publishing|volume=35|issue=3|page=559&ndash;579|issn=0066-4812 |access-date=2009-08-02|ref=harv}}</ref> ===નિર્ણયાત્મક વળાંક=== 1933માં, પોતાની બહેનના ઘરે, કોઈમ્બતૂરમાં રજાઓ ગાળી રહેલા નારાયણ, નજીકમાં રહેતી 15-વર્ષની છોકરી, રાજમને મળ્યા અને તેના પ્રેમમાં પડ્યા. અનેક ફલજ્યોતિષને લગતાં અને આર્થિક અંતરાયો છતાં, નારાયણે છોકરીના પિતાની સંમતિ મેળવી અને તેને પરણ્યા.<ref>{{cite journal|last=Narasimhan|first=C. V.|date=May 26, 2001|title=Remembering R. K. Narayan|journal=''[[Frontline (magazine)|Frontline]]''|publisher=[[The Hindu Group]]|location=[[Chennai]]|volume=18|issue=11|issn=0970-1710|url=http://www.hinduonnet.com/fline/fl1811/18111330.htm|ref=harv|access-date=માર્ચ 29, 2011|archive-date=નવેમ્બર 20, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20091120064622/http://www.hinduonnet.com/fline/fl1811/18111330.htm|url-status=dead}}</ref> તેમના લગ્ન પછી, નારાયણ ''ધ જસ્ટિસ'' નામના મદ્રાસ સ્થિત પત્રકમાં ખબરપત્રી બન્યા, આ પત્રક બિન-બ્રાહ્મણોના અધિકારોને સમર્પિત હતું. નારાયણમાં પોતાના કાર્યને ટેકો આપતા એક બ્રાહ્મણ ઐયર જોઈને પ્રકાશકો રોમાંચિત હતા. આ નોકરી થકી તેઓ જાતભાતના લોકો અને પ્રશ્નોની વિસ્તીર્ણ વિવિધતાના સંપર્કમાં આવ્યા.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|p=20.}}</ref> તેની પહેલાં, નારાયણે ઑક્સફર્ડ ખાતે એક મિત્રને ''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' ની હસ્તપ્રત મોકલી હતી, અને લગભગ આ સમયગાળા દરમ્યાન, તેમના એ મિત્રે તેમની હસ્તપ્રત ગ્રેહામ ગ્રીનને બતાવી. ગ્રીને પોતાના પ્રકાશકને આ પુસ્તક પ્રકાશિત કરવા માટે ભલામણ કરી, અને છેવટે 1935માં આ પુસ્તક પ્રકાશિત થયું.<ref Name="Telegraph-obituary"></ref> ગ્રીને નારાયણને અંગ્રેજી-બોલતાં શ્રોતાઓ માટે વધુ પરિચિત બનવા માટે પોતાનું નામ ટૂંકું કરવા અંગે પણ સલાહ આપી.<ref name="Economist obituary">{{cite news|url=http://www.highbeam.com/doc/1G1-75020386.html|title=R.K. Narayan.(Obituary)|date=May 26, 2001|publisher=''[[The Economist]]''|access-date=2009-07-10|archive-date=2012-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20121105215109/http://www.highbeam.com/doc/1G1-75020386.html|url-status=dead}}</ref> આ પુસ્તક અર્ધ-આત્મકથનાત્મક હતું અને તેમના પોતાના બાળપણના અનેક કિસ્સાઓ પર રચાયેલું હતું.<ref>{{Cite document|last=O'Neil|first=Patrick M.|title=''Great World Writers''|publisher=Marshall Cavendish|date=January 2004|page=1051|isbn=0761474692|access-date=2009-07-28|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> પુસ્તકની સમીક્ષાઓ અનુકૂળ રહી પણ વેચાણ માત્ર થોડાંનું થયું. નારાયણની એ પછીની નવલકથા, ''ધ બૅચલર ઑફ આર્ટ્સ'' (1937), થોડા અંશે તેમના પોતાના કૉલેજના અનુભવોથી પ્રેરિત હતી,<ref name="In memory of the Malgudy Man">{{cite news|url=http://www.tribuneindia.com/2006/20061008/spectrum/book6.htm|title=In memory of the Malgudi Man|last=Wattas|first=Rajnish|date=October 8, 2006|newspaper=[[The Tribune]]|access-date=2009-07-27}}</ref> અને તેની મુખ્ય કથાવસ્તુ એક વિદ્રોહી કિશોરના સારા એવા-સમાધાનકારી વયસ્કમાં પરિવર્તિત થવાની વાતને રજૂ કરતી હતી;<ref name="Cultural imperialism and the Indo-English novel">{{Cite document|last=Afzal-Khan|first=Fawzia|title=Cultural imperialism and the Indo-English novel|publisher=Pennsylvania State University Press|date=November 1993|page=29|isbn=0271009128|access-date=2009-07-27|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> ફરીથી ગ્રીનની ભલામણના આધારે, તેને એક જુદા પ્રકાશકે પ્રકાશિત કરી. તેમની ત્રીજી નવલકથા, ''ધ ડાર્ક રૂમ'' (1938) ગૃહ વિસંવાદિતા અંગેની હતી,<ref>{{Harvnb|Prasad|2003|p=49.}}</ref> જે લગ્નજીવનમાં પુરુષને દમનકર્તા તરીકે અને સ્ત્રીને જુલમ વેઠનાર તરીકે ચિત્રિત કરતી હતી, આ પુસ્તક પણ એક ત્રીજા જ પ્રકાશકે પ્રકાશિત કર્યું હતું, અને તેને સારી સમાલોચનાઓ મળી હતી. 1937માં, નારાયણના પિતાનું નિધન થયું, અને નારાયણ આર્થિક રીતે કશું ખાસ નીપજાવતા ન હોવાથી તેમને મૈસૂર સરકાર તરફથી એક કમિશનને સ્વીકારવાની ફરજ પડી.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|pp=18&ndash;23.}}</ref> તેમનાં પહેલાં ત્રણ પુસ્તકોમાં, નારાયણે અમુક સામાજિક રીતે સ્વીકૃત પ્રથાઓ સહિત સમસ્યાઓને પ્રકાશમાં મૂકી હતી. પહેલા પુસ્તકમાં નારાયણે વિદ્યાર્થીઓની દુર્દશા, વર્ગખંડમાં સોટી ફટકારવાની સજાઓ, અને તેની સાથે સંકળાયેલી શરમ પર ભાર મૂક્યો હતો. હિન્દુ લગ્નોમાં કૂંડળીઓ-મેળવવાનો ખ્યાલ અને તેના કારણે વર અને વધૂને જે ભાવનાત્મક પીડામાંથી પસાર થવું પડે છે તેને તેમના બીજા પુસ્તકમાં આવરવામાં આવ્યાં છે. ત્રીજા પુસ્તકમાં, નારાયણ પોતાના પતિના કઢંગા ચાળાઓ અને મનોવૃત્તિઓ સામે મુકાયેલી પત્નીના ખ્યાલ વિશે વાત કરે છે.<ref>{{Harvnb|Prasad|2003|pp=50, 85.}}</ref> 1939માં ટાઇફૉઇડના કારણે રાજમનું નિધન થયું.<ref name="A man-reader in Malgudi">{{cite news|url=http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/books/books-a-manreader-in-malgudi-the-indian-writer-r-k-narayan-tells-tim-mcgirk-about-his-many-misadventures-1485412.html|title=Books: A man-reader in Malgudi|last=McGirk|first=Tim|date=July 17, 1993|newspaper=[[The Independent]]|access-date=2009-07-12|location=London|archive-date=2012-11-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20121111065554/http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/books/books-a-manreader-in-malgudi-the-indian-writer-r-k-narayan-tells-tim-mcgirk-about-his-many-misadventures-1485412.html|url-status=dead}}</ref> તેના મૃત્યુથી નારાયણને ઊંડો આઘાત લાગ્યો અને લાંબા સમય સુધી તે દુઃખી રહ્યા; તેઓ તેમની દીકરી હેમા માટે પણ ચિંતિત હતા, જે ત્યારે માત્ર ત્રણ જ વર્ષની હતી. પત્નીના મૃત્યુના કારણે ઊભા થયેલા આ વિયોગે તેમની જિંદગીમાં નોંધપાત્ર પરિવર્તન આણ્યું અને તેમની તે પછીની નવલકથા, ''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' માટે પ્રેરણા આપી.<ref Name="Calitreview"></ref> તેમનાં પહેલાં બે પુસ્તકોની જેમ, આ પુસ્તક પણ તેમનાં કરતાં પણ વધુ આત્મકથનાત્મક હતું, અને ''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' અને ''ધ બૅચલર ઑફ આર્ટ્સ'' પછીના વિષયવસ્તુની ત્રયી અજાણતાં જ પૂરી કરતું હતું.<ref>{{Harvnb|Ramtake|1998|p=20.}}</ref><ref name="Flirting with adolescence">{{cite news|url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/fr/2003/03/14/stories/2003031400960300.htm|title=Flirting with adolescence|last=Sebastian|first=Pradeep|date=March 14, 2003|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-08-02|archive-date=2008-02-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20080225190921/http://www.hinduonnet.com/thehindu/fr/2003/03/14/stories/2003031400960300.htm|url-status=dead}}</ref> તે પછીના ઇન્ટર્વ્યૂઓમાં, નારાયણ સ્વીકારે છે કે ''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' એ લગભગ સંપૂર્ણપણે આત્મકથનાત્મક હતું, અલબત્ત પાત્રોનાં નામ જુદાં હતાં અને તે માલગુડીની જુદી પાર્શ્વભૂમિ ધરાવતું હતું; તેમણે એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે પુસ્તકમાં નિરૂપાયેલી લાગણીઓ રાજમના મૃત્યુ વખતની તેમની પોતાની લાગણીઓનું પ્રતિબિંબ હતી.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|p=55.}}</ref> પોતાની થોડીક સફળતાઓના ટેકે, 1940માં નારાયણે ''ઇન્ડિયન થોટ'' નામે એક જર્નલ(સામયિક) પર પોતાનો હાથ અજમાવ્યો. <ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/lr/2006/12/03/stories/2006120300140300.htm|title=Meeting Mr. Narayan|last=O'Yeah|first=Zac|date=December 3, 2006|publisher=''[[The Hindu|The Hindu Literary Review]]''|access-date=2009-08-26|archive-date=2007-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20071127165241/http://www.hindu.com/lr/2006/12/03/stories/2006120300140300.htm|url-status=dead}}</ref> પોતાના કાકાની મદદથી, જે એક કાર સેલ્સમૅન હતા, તેમણે એકલા મદ્રાસ શહેરમાં એક હજાર લવાજમ-ગ્રાહકોને એકઠા કર્યા. જો કે, તેનું વ્યવસ્થાપન કરવામાં નારાયણની અક્ષમતાના કારણે આ સાહસ લાંબું ન ટક્યું, અને એક વર્ષની અંદર જ તેનું પ્રકાશન અટકી ગયું.<ref name="Grandmother's Tale">{{Cite document|last=Narayan, R. K.|title=Grandmother's Tale|publisher=Indian Thought Publications|date=1992|page=7|isbn=81-85986-15-0|access-date=2009-08-22|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> તેમની ટૂંકી વાર્તાઓનો પહેલો સંગ્રહ, ''માલગુડી ડેઝ'' , નવેમ્બર 1942માં પ્રકાશિત થયો, અને તેના પછી 1945માં ''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' પ્રકાશિત થયું. તેની વચ્ચેના સમયગાળામાં, યુદ્ધના કારણે ઇંગ્લૅન્ડ સાથે સંપર્ક કપાઈ જવાને કારણે, નારાયણે તેમની પોતાની પ્રકાશન કંપની, નામે (ફરીથી) ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ શરૂ કરી; આ પ્રકાશન કંપની સફળ રહી અને આજે પણ સક્રિય છે, હવે તેનું કામકાજ તેમની પૌત્રી સંભાળે છે.<ref name="Reluctant centenarian"></ref> થોડા જ વખતમાં, ન્યૂ યોર્કથી મોસ્કો સુધી ફેલાયેલા તેમની સમર્પિત વાચકસંખ્યાના કારણે, નારાયણના પુસ્તકો સારી સંખ્યામાં વેચવા માંડ્યા અને 1948માં તેમણે મૈસૂર શહેરની બહારના વિસ્તારમાં પોતાનું ઘર બાંધવું શરૂ કર્યું; ઘરનું બાંધકામ 1953માં પૂરું થયું.<ref name="Walsh 1982 24">{{Harvnb|Walsh|1982|p=24.}}</ref> ===વ્યસ્ત વર્ષો=== ''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' પછી, તેમની પહેલાંની નવલકથાઓની અર્ધ-આત્મકથનાત્મક પ્રકારની શૈલીની સરખામણીમાં નારાયણનાં લખાણો વધુ કલ્પના-આધારિત અને બાહ્ય શૈલીનાં બન્યાં. તેમનો પછીનો પ્રયાસ, ''મિ. સંપત'' , તેમના આ સુધરેલા અભિગમને દર્શાવતું પ્રથમ પુસ્તક રહ્યું. જો કે, ખાસ કરીને તેમની પોતાની જર્નલ શરૂ કરવાનું પાસું જેવાં કેટલાંક પાસાંમાં તે હજી પણ તેમના પોતાના કેટલાક અનુભવો પર આધારિત હતું; પણ જીવનચરિત્રની ઘટનાઓ સાથે ભેળસેળ કરીને તે પોતાની પહેલાંની નવલકથાઓથી ચોક્કસ અલગ ભાત પાડે છે.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|p=62.}}</ref> થોડા જ વખત પછી, તેમણે ''ધ ફાયનાન્શલ એક્સપર્ટ'' પ્રકાશિત કરી, તેને તેમની શ્રેષ્ઠ કૃતિ માનવામાં આવી અને 1951માં કાલ્પનિક કથામાં સૌથી મૌલિક પુસ્તક તરીકે તેનું સ્વાગત કરવામાં આવ્યું.<ref>{{Harvnb|Ramtake|1998|p=39.}}</ref><ref>{{Cite document|last=Sundaram, P. S.|title=Indian writers series|publisher=Arnold-Heinemann India|date=1973|volume=6|page=74|access-date=2009-08-24|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> તેમના ભાઈ થકી તેમની સાથે સંબંધિત થયેલા એક નાણાકીય જીનિઅસ, ''માર્ગાય્યા'' , વિશેની એક સાચી કથા પરથી, તેમને આ નવલકથાની પ્રેરણા મળી હતી.<ref>{{Harvnb|Pousse|1995|p=76.}}</ref> તે પછીની નવલકથા, ''વેઇટિંગ ફોર ધ મહાત્મા'' , મહાત્મા ગાંધીની માલગુડીની કાલ્પનિક મુલાકાત પર આધારિત છે, અને તે મુલાકાતે આવેલા મહાત્માના વાર્તાલાપમાં હાજરી આપતી વખતે, એક આગેવાનની એક મહિલા પ્રત્યેની રોમાન્ટિક લાગણી અંગેની વાત વણી લે છે. ભારતી નામની એ મહિલામાં ભારતનું વ્યક્તિકરણ કરીને, પુસ્તકમાં ભારતીની અને ગાંધીજીના વાર્તાલાપોના કેન્દ્ર અંગે અસ્પષ્ટ વક્રોક્તિ થઈ છે. આ નવલકથા ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળના નોંધપાત્ર સંદર્ભો સમાવિષ્ટ કરે છે, અને સામાન્ય વ્યક્તિના જીવનને કેન્દ્રમાં રાખે છે, જે નારાયણની સામાન્ય વક્રોક્તિની શૈલી સહિતનું કથા-વિવરણ ધરાવે છે.<ref>{{Harvnb|Ramtake|1998|pp=47&ndash;48.}}</ref> [[File:RKNarayan-AnthonyWest-LyleBlair.gif|left|160px|thumb|મિશિગન સ્ટેટ યુનિવર્સિટી પ્રેસના લયલી બ્લેર (નારાયણના યુ.એસ. સ્થિત પ્રકાશક), નારાયણ અને ધ ન્યૂ યોર્કરના ઍન્થોની વેસ્ટ|link=Special:FilePath/RKNarayan-AnthonyWest-LyleBlair.gif]] 1953માં, મિશિગન સ્ટેટ યુનિવર્સિટી પ્રેસ દ્વારા, સૌ પ્રથમ વખત તેમનાં પુસ્તકો [[સંયુક્ત રાજ્ય અમેરિકા|યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ]]માં પ્રકાશિત થયાં, પાછળથી (1958માં) તેણે પોતાના અધિકારો વાઇકિંગ પ્રેસને આપી દીધા.<ref name="A Man Called Vasu">{{cite news|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F00711FC3F5D1B728DDDAB0994DA405B818AF1D3|title=A Man Called Vasu; THE MAN-EATER OF MALGUDI|date=February 12, 1961|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-08-26 | first=Donald | last=Barr}}</ref> ભલે નારાયણનાં લખાણો મોટા ભાગે સામાજિક માળખાં અને દૃષ્ટિકોણોમાં વિલક્ષણતાઓ બહાર લાવતાં, પણ તે પોતે રૂઢિવાદી હતા; ફેબ્રુઆરી 1956માં નારાયણે પોતાની દીકરીના લગ્ન તમામ રૂઢિચુસ્ત [[હિંદુ|હિન્દુ]] રીતિરિવાજો અનુસાર ગોઠવ્યાં હતાં.<ref>{{Harvnb|Ramtake|1998|p=128.}}</ref> લગ્ન પછી, નારાયણે ક્યારેક ક્યારેક પ્રવાસે જવું શરૂ કર્યું, પણ મુસાફરીમાં હોય ત્યારે પણ તેમણે દિવસના કમ સે કમ 1500 શબ્દ લખવાનું ચાલુ રાખ્યું.<ref name="Walsh 1982 24"></ref> 1956માં રૉકફેલર ફેલોશિપ અંતર્ગત તેમના યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સના પ્રવાસ દરમ્યાન ''ધ ગાઈડ'' લખાયું હતું. પોતે યુ.એસ.(U.S.)માં હતા, ત્યારે નારાયણે રોજનીશી જાળવી હતી જે પાછળથી તેમના પુસ્તક ''માય ડેટલેસ ડાયરી'' માટે આધારભૂત રહી હતી.<ref name="Iyengar 1973 359">{{Cite document|last=Iyengar|first=K. R. Srinivasa|title=Indian writing in English|publisher=Asia Pub. House|date=1973|page=359|isbn=9780210339640|access-date=2009-08-27|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> આ સમયગાળાની આસપાસ, ઇંગ્લેન્ડની મુલાકાત વખતે, નારાયણ પહેલી વખત પોતાના મિત્ર અને માર્ગદર્શક ગ્રેહામ ગ્રીનને મળ્યા.<ref name="A man-reader in Malgudi"></ref> ભારત પાછા ફર્યા બાદ, ''ધ ગાઈડ'' પ્રકાશિત થયું; આ પુસ્તક નારાયણના લેખન કૌશલ્ય અને ઘટકોને સૌથી સારી રીતે રજૂ કરે છે, અભિવ્યક્તિમાં પરસ્પર વિરોધાભાસી બાબતો દર્શાવતું આ પુસ્તક કોયડા-જેવો અંત આપે છે.<ref>{{Cite book|last=Mathur|first=Om Prakash|title=The modern Indian English fiction|publisher=Abhinav Publications|date=June 1, 1993|edition=1|page=91|chapter=7 |isbn=9788170173038 |access-date=2009-08-25|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> આ પુસ્તક માટે 1958માં તેમને સાહિત્ય અકાદમી અવૉર્ડ એનાયત થયો.<ref>{{cite news|url=http://nl.newsbank.com/nl-search/we/Archives?p_product=NewsLibrary&p_multi=APAB&d_place=APAB&p_theme=newslibrary2&p_action=search&p_maxdocs=200&p_topdoc=1&p_text_direct-0=0F89220CC0F11B7F&p_field_direct-0=document_id&p_perpage=10&p_sort=YMD_date:D&s_trackval=GooglePM|title=Indian novelist R. K. Narayan dies|date=May 13, 2001|publisher=[[Associated Press]]|access-date=2009-08-26}}</ref> ક્યારેક ક્યારેક, પોતાના વિચારોને નિબંધોનું રૂપ આપવા માટે નારાયણ જાણીતા હતા, તેમના નિબંધોમાંના કેટલાક વર્તમાનપત્રોમાં અને જર્નલોમાં પ્રકાશિત થયા, કેટલાક પ્રકાશિત જ ન થયા. ''નેકસ્ટ સન્ડે'' (1960), એ આવા સંવાદ આધારિત નિબંધોનો સંગ્રહ અને પુસ્તક તરીકે પ્રકાશિત થનારું તેમનું આવું પ્રથમ લખાણ છે.<ref>{{Harvnb|Ramtake|1998|p=xiii.}}</ref> તેના થોડા જ વખત પછી, તેમની 1956ની યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સની મુલાકાતના અનુભવો વર્ણવતું પુસ્તક, ''માય ડેટલેસ ડાયરી'' , પ્રકાશિત થયું. તેમના આ સંગ્રહમાં ''ધ ગાઈડ'' ના લેખન વિશેનો તેમનો એક નિબંધ પણ સામેલ છે.<ref name="Iyengar 1973 359"></ref><ref name="Rao 2004 48">{{Harvnb|Rao|2004|p=48.}}</ref> નારાયણની એ પછીની નવલકથા, ''ધ મૅન-ઈટર ઑફ માલગુડી'' , 1961માં પ્રકાશિત થઈ. આ પુસ્તક શાસ્ત્રીય કળા સ્વરૂપમાં કૉમેડી અને નાજુકાઈભર્યા સંયમ સાથેનું કથા-વિવરણ ધરાવતું હોવાની સમીક્ષા કરવામાં આવી હતી.<ref name="A Man Called Vasu"></ref> આ પુસ્તકનું વિમોચન થયા બાદ, બેચેન નારાયણ ફરી એક વાર પ્રવાસ તરફ વળ્યા, અને યુ.એસ.(U.S.)<ref name="Reluctant centenarian"></ref> અને ઓસ્ટ્રેલિયાની મુલાકાતે ઉપડ્યા. ભારતીય સાહિત્ય પર વ્યાખ્યાન આપતાં આપતાં તેમણે એડિલેડ, [[સીડની|સિડની]] અને [[મેલબોર્ન|મેલબોર્ન]]માં ત્રણ અઠવાડિયાં ગાળ્યા. ઓસ્ટ્રેલિયન રાઈટર્સ ગ્રુપ તરફથી એક ફેલોશિપ થકી તેમની આ સફર માટે આર્થિક વ્યવસ્થા કરવામાં આવી હતી.<ref>{{Cite document|last=Sales-Pontes|first=A Hilda |title=R.K. Narayan|publisher=Atlantic Highlands|date=1983|isbn=9780391029620|oclc=10625411|access-date=2009-08-31|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> આ સમય સુધીમાં નારાયણ, સાહિત્ય ક્ષેત્રે અને નાણાકીય એમ બંને રીતે, નોંધપાત્ર સફળતા મેળવી ચૂક્યા હતા. મૈસૂરમાં તેમનું વિશાળ મકાન હતું, અને આઠ કરતાં ઓછી બારીઓ ન હોય તેવા અભ્યાસ ખંડમાં બેસીને તેઓ લખતા હતા; લગ્ન પછી કોઈમ્બતૂર સ્થળાંતરિત થયેલી પોતાની દીકરીને મળવા જવા માટે, તેઓ પોતાની નવી મર્સિડિઝ-બેન્ઝ લઈને જતા, જે તે વખતે ભારતમાં એક વૈભવી જણસ ગણાતી હતી. ભારત અને વિદેશ એમ બંને જગ્યાઓએ તેમની સફળતા પછી, નારાયણે ''ધ હિન્દુ'' અને ''ધ ઍટલાન્ટિક'' સહિતનાં વર્તમાનપત્રો અને સામયિકો માટે કટારો લખવી શરૂ કરી.<ref>{{Harvnb|Rao|2004|p=22&ndash;23.}}</ref> 1964માં, નારાયણે પોતાનું પહેલું પૌરાણિક કથાવસ્તુ ધરાવતું પુસ્તક, ''ગોડ્સ, ડેમન્સ ઍન્ડ અધર્સ'' પ્રકાશિત કર્યું, જે હિન્દુ પુરાણોમાંથી પુનઃલિખિત અને અનુવાદિત ટૂંકી વાર્તાઓનો સંગ્રહ હતો. તેમનાં બીજાં ઘણાં પુસ્તકોની જેમ, આ પુસ્તકમાં પણ તેમના નાના ભાઈ આર. કે. લક્ષ્મણે સચિત્ર અભિવ્યક્તિ આપી હતી. વાચકની સંદર્ભ જાણકારી ગમે તે હોય, પણ પુસ્તકની અસર ઊંડી રહે તે માટે, શક્તિશાળી નાયકોની વાર્તાઓમાંથી પસંદગી કરવામાં આવી હતી, અને આમ ચૂંટાયેલી યાદીમાંની વાર્તાઓ પુસ્તકમાં લેવામાં આવી હતી.<ref>{{cite news|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=FB0816FD355F147A93CAA9178AD95F408685F9 |title=It's All in the Telling; Gods, Demons and Others|date=November 8, 1964|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-09-02}}</ref> ફરી એકવાર, પુસ્તકના વિમોચન પછી, નારાયણ વિદેશ પ્રવાસે ઉપડી ગયા. અગાઉના એક નિબંધમાં, તેમણે અમેરિકનો તેમની પાસેથી આધ્યાત્મિકતા સમજવા માગે છે તે અંગે લખ્યું હતું, અને આ મુલાકાત દરમ્યાન, પોતે કોઈ જાણકારી ધરાવતા નથી એવા નકાર છતાં, સ્વદેશી-અમેરિકન અભિનેત્રી ગ્રેટા ગાર્બોએ સામેથી તેમના આ વિષય અંગે પૃચ્છા કરી.<ref name="Telegraph-obituary"></ref> તે પછીનું નારાયણનું પ્રકાશિત પુસ્તક હતું 1967ની નવલકથા, ''ધ વેન્ડર ઑફ સ્વીટ્સ'' . તે અમુક અંશે તેમની અમેરિકાની મુલાકાતો પરથી પ્રેરિત હતું અને અનેક સાંસ્કૃતિક તફાવતો તરફ ધ્યાન ખેંચતા, ભારતીય અને અમેરિકન, એમ બંને બીબાંઢાળ વ્યક્તિઓનાં આત્યંતિક પાત્રલેખનો ધરાવતું હતું. જો કે, તે તેમની લાક્ષણિક કૉમેડી અને કથા-વિવરણ દર્શાવતું હોવા છતાં, આ પુસ્તકને ઊંડાણનો અભાવ હોવાની આલોચના મળી હતી.<ref>{{cite news|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=FB0C12FD345C14738DDDAD0994DD405B878AF1D3|title=Jagan's Surrender|date=May 14, 1967|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-09-02 | first=ROBIN WHITER.K. | last=Narayan}}</ref> આ વર્ષે, નારાયણ ઇંગ્લૅન્ડના પ્રવાસે ગયા, જ્યાં યુનિવર્સિટી ઑફ લીડ્સ તરફથી તેમને તેમની પ્રથમ માનદ્ ડૉક્ટરેટની પદવી મળી.<ref>{{Cite document|last=Badal|first=R. K.|title=R. K. Narayan: a study|publisher=Prakash Book Depot|date=1976|page=3|oclc=4858177|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> તે પછીનાં થોડાં વર્ષો તેમના માટે શાંત સમયગાળો રહ્યાં. 1970માં, તેમણે તેમની બીજી નવલકથા, ટૂંકી વાર્તાઓનો સંગ્રહ, ''અ હોર્સ ઍન્ડ ટુ ગોટ્સ'' , પ્રકાશિત કરી.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|pp=97&ndash;99, 172.}}</ref> દરમ્યાનમાં, નારાયણને 1938માં પોતાના મરણશીલ કાકાને આપેલું વચન યાદ આવ્યું, અને તેમણે કમ્બા રામાયણને અંગ્રેજીમાં અનુવાદિત કરવાનું શરૂ કર્યું. પાંચ વર્ષના કામ પછી, 1973માં ''ધ રામાયણ'' પ્રકાશિત થયું.<ref>{{Harvnb|Sundaram|1988|p=126.}}</ref> ''ધ રામાયણ'' પ્રકાશિત થયા પછી લગભગ તરત જ, નારાયણે સંસ્કૃત મહાકાવ્ય, [[મહાભારત|મહાભારત]]ના સંક્ષિપ્ત અનુવાદનું કામ શરૂ કર્યું. આ મહાકાવ્ય અંગે સંશોધન અને લખવાનું કામ કરતાં કરતાં, તેમણે પોતાનું અન્ય એક પુસ્તક પણ પ્રકાશિત કર્યું, ''ધ પેઇન્ટર ઑફ સાઇન્સ'' (1977). ''ધ પેઇન્ટર ઑફ સાઇન્સ'' એ નવલિકા કરતાં સહેજ લાંબી છે અને નારાયણની અન્ય કૃતિઓ કરતાં ચોક્કસ રીતે જુદી પડે છે, તેમાં તેઓ સેક્સ જેવા અત્યાર સુધી અસંબોધિત રહેલા વિષયો સાથે કામ પાર પાડે છે, અલબત્ત તેમાં નાયકના પાત્રનો વિકાસ તેમના પહેલાંનાં સર્જનો સાથે ઘણો મળતો આવે છે. 1978માં ''ધ મહાભારત'' પ્રકાશિત થયું.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|pp=43, 153&ndash;154.}}</ref> ===પાછલાં વર્ષો=== [[કર્ણાટક|કર્ણાટક]] સરકારે રાજ્યમાં પ્રવાસનનો પ્રચાર-પ્રસાર કરવા માટે એક પુસ્તક લખી આપવા નારાયણની નિયુક્તિ કરી. 1970ના દાયકાના અંત ભાગમાં એક વિશાળ સરકારી પ્રકાશનના હિસ્સા રૂપે તેમની એ કૃતિ પ્રકાશિત થઈ.<ref>{{Harvnb|Sundaram|1988|p=132.}}</ref> તેમને લાગ્યું કે તેમની કૃતિ વધુ સારી યોગ્યતા ધરાવે છે, એટલે તેમણે તેને ''ધ એમરલ્ડ રૂટ'' (ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ, 1980) તરીકે પુનઃપ્રકાશિત કરી.<ref>{{Harvnb|Kain|1993|p=193.}}</ref> આ પુસ્તક સ્થાનિક ઇતિહાસ અને વારસા બાબતે તેમનાં અંગત પરિપ્રેક્ષ્યો ધરાવે છે, પણ તેમનાં પાત્રો અને સર્જનોથી વંચિત રહ્યું હોવાથી, તેમાં તેમની રસપ્રદ વાર્તાવસ્તુ ખૂટતી લાગે છે.<ref name="Rao 2004 48"></ref> એ જ વર્ષે, તેમને અમેરિકન ઍકેડમી ઑફ આર્ટ્સ એન્ડ લેટર્સના માનદ્ સદસ્ય તરીકે ચૂંટવામાં આવ્યા અને રોયલ સોસાયટી ઑફ લિટરેચર તરફથી તેમને એસી(AC) બેન્સન પદક પણ એનાયત કરવામાં આવ્યું.<ref>{{cite news|url=http://www.highbeam.com/doc/1P1-44707292.html|title=Storyteller Narayan Gone, But Malgudi Lives On|date=May 24, 2001|publisher=Inter Press|access-date=2009-09-08|archive-date=2012-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20121105215143/http://www.highbeam.com/doc/1P1-44707292.html|url-status=dead}}</ref> લગભગ એ જ ગાળામાં, સૌથી પહેલી વખત નારાયણનાં પુસ્તકોને ચાઇનીઝમાં અનુવાદિત કરવામાં આવ્યાં.<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/2006/10/13/stories/2006101304331500.htm|title=R. K. Narayan resonates across cultures|date=October 13, 2006|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-09-08|archive-date=2008-12-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20081207200305/http://www.hindu.com/2006/10/13/stories/2006101304331500.htm|url-status=dead}}</ref> 1983માં, નારાયણે એક વાઘ અને તેના માણસો સાથેના સંબંધ વિશેની તેમની નવલકથા, ''અ ટાઇગર ફોર માલગુડી'' , પ્રકાશિત કરી.<ref>{{cite news|url=http://www.guardian.co.uk/media/2006/oct/09/tvandradio.radio|title=Pick of the day|date=October 9, 2006|newspaper=[[The Guardian]]|access-date=2009-09-08 | location=London | first=Phil | last=Daoust}}</ref> તેમની એ પછીની નવલકથા, ''ટૉકેટીવ મૅન'' , 1986માં પ્રકાશિત થઈ, જે માલગુડીના એક મહત્ત્વાકાંક્ષી પત્રકારની કથા હતી.<ref>{{cite news|url=http://seattletimes.nwsource.com/html/books/2008610146_internationalside11.html|title=More worlds in words|date=January 11, 2009|newspaper=[[The Seattle Times]]|access-date=2009-09-08}}</ref> આ સમયગાળા દરમ્યાન, તેમણે ટૂંકી વાર્તાના બે સંગ્રહો પણ પ્રકાશિત કર્યાઃ મૂળ પુસ્તક અને અન્ય કેટલીક વાર્તાઓ સમાવતી સુધારેલી આવૃત્તિ, ''માલગુડી ડેઝ'' (1982), અને એક નવો વાર્તાસંગ્રહ, ''અન્ડર ધ બનયન ટ્રી એન્ડ અધર સ્ટોરીઝ'' .<ref>{{Harvnb|Rao|2004|pp=50, 120.}}</ref> 1987માં, તેમણે જ્ઞાતિ પ્રથા, નોબલ પુરસ્કાર વિજેતાઓ, પ્રેમ, અને વાંદરાઓ જેવા અત્યંત ભિન્ન પ્રકારના વિષયો પર નિબંધ સમાવતો એક બીજો સંગ્રહ, ''અ રાઇટર્સ નાઇટમેર'' , પૂરો કર્યો. આ નિબંધસંગ્રહ તેમણે 1958થી વર્તમાનપત્રો અને સામયિકો માટે લખેલા નિબંધો ધરાવતો હતો.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/newsday/access/103392863.html?dids=103392863:103392863&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jul+23%2C+1989&author=By+John+Gabree&pub=Newsday+(Combined+editions)&desc=PAPERBACKS+Artists+of+the+Essay&pqatl=google|title=PAPERBACKS Artists of the Essay|last=Gabree|first=John|date=July 23, 1989|newspaper=[[Newsday]]|access-date=2009-08-28|archive-date=2012-10-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20121022102205/http://pqasb.pqarchiver.com/newsday/access/103392863.html?dids=103392863:103392863&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jul+23,+1989&author=By+John+Gabree&pub=Newsday+(Combined+editions)&desc=PAPERBACKS+Artists+of+the+Essay&pqatl=google|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite document|last=Thieme|first=John|title=R. K. Narayan|publisher=Manchester University Press|date=2007|page=215|isbn=9780719059278|oclc=153556493|access-date=2009-08-28|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> મૈસૂરમાં એકલા રહેતા નારાયણ, ખેતીમાં રસ લેતા થયા. તેમણે એક એકર જેટલી ખેતીની જમીન ખરીદી અને ખેતી પર પોતાનો હાથ અજમાવવાની કોશિશ કરી.<ref name="Rao 2004 24">{{Harvnb|Rao|2004|p=24.}}</ref> તેમને દરરોજ બપોરે ચાલીને બજાર જવાની પણ ટેવ હતી, વસ્તુઓ ખરીદવા માટે ખાસ એટલું નહીં, પણ લોકો સાથે વાતચીત કરવા માટે તેઓ બજારે જતા. પોતાની એક લાક્ષણિક બપોરની લટારમાં, તેઓ દર થોડાં ડગલાંઓએ દુકાનદારો અને અન્ય લોકો સાથે વાતચીત કરવા થોભતા, મોટા ભાગે તેઓ આમ કરતી વખતે પોતાનાં આગલાં પુસ્તક માટે માહિતી ભેગી કરતા હતા.<ref>{{cite news|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?211789|title=Blue Hawaii Yoghurt|last=[[Khushwant Singh]]|date=May 28, 2001|publisher=''[[Outlook (magazine)|Outlook]]''|access-date=2009-09-08}}</ref> 1980માં, નારાયણને તેમના સાહિત્યક્ષેત્રનાં યોગદાનો માટે, ભારતીય સંસદના ઉપલા ગૃહ, [[રાજ્ય સભા|રાજ્યસભા]]ના સદસ્ય તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા.<ref name="Storyteller Narayan Gone"></ref> તેમના સમગ્ર છ-વર્ષના સત્ર દરમ્યાન, તેમણે માત્ર એક જ પ્રશ્ન પર ભાર મૂક્યો- શાળાનાં બાળકોની દુર્દશા, ખાસ કરીને શાળાનાં પુસ્તકોનું ભારે વજન અને બાળકની સર્જનાત્મકતા પર આ પ્રણાલીની નકારાત્મક અસર, જે તેમણે પોતાની સૌ પ્રથમ નવલકથા, ''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' માં ધ્યાન પર લાવવાની કોશિશ કરી હતી તેના જેવું જ કંઈક. તેમનું ઉદ્ધાટન વકતવ્ય આ ચોક્કસ સમસ્યા પર કેન્દ્રિત રહ્યું હતું, અને તેના પરિણામે શાળા શિક્ષણ પ્રણાલીમાં બદલાવોની ભલામણ કરવા માટે, પ્રો. યશ પાલની અધ્યક્ષતામાં એક સમિતિની રચના થઈ હતી.<ref>{{cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/1120557.cms|title=Leave Those Kids Alone: Committee recommends school curriculum reform|date=May 24, 2005|newspaper=[[The Times of India]]|access-date=2009-09-08}}</ref> 1990માં, તેમણે પોતાની આગલી નવલકથા, ''ધ વર્લ્ડ ઑફ નાગરાજ'' , પ્રકાશિત કરી, જેની પાર્શ્વભૂમિમાં પણ માલગુડી જ હતું. આ પુસ્તકમાં નારાયણની ઉંમરની અસર દેખાય છે, કારણ કે તેઓ વાર્તાના વિવરણમાં વિગતો કુદાવી જતા જોવા મળે છે, તેમણે જો આ પુસ્તક તેમની કારકિર્દીમાં અગાઉ લખ્યું હોત તો એ વિગતો જરૂર સમાવી હોત.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/chicagotribune/access/7841887.html?dids=7841887:7841887&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jun+15%2C+1990&author=Seibold%2C+Douglas&pub=Chicago+Tribune&desc=A+Dithering+Hero+Slows+a+Novel&pqatl=google|title=A Dithering Hero Slows a Novel|date=June 15, 1990|newspaper=[[Chicago Tribune]]|access-date=2009-09-08|first=Douglas|last=Seibold|archive-date=2012-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20121106142442/http://pqasb.pqarchiver.com/chicagotribune/access/7841887.html?dids=7841887:7841887&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jun+15,+1990&author=Seibold,+Douglas&pub=Chicago+Tribune&desc=A+Dithering+Hero+Slows+a+Novel&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> આ નવલકથા પૂરી કર્યાના થોડા જ વખતમાં, નારાયણ માંદા પડ્યા અને પોતાની દીકરીના પરિવારની નજીક રહેવા માટે મદ્રાસ સ્થળાંતરિત થઈ ગયા.<ref name="Rao 2004 24"></ref> તેઓ મદ્રાસ સ્થળાંતરિત થયા તે પછીનાં થોડાં જ વર્ષો બાદ, 1994માં, તેમની દીકરીનું કૅન્સરથી નિધન થયું અને તેમની પૌત્રી ભુવનેશ્વરી (મિન્ની) ''ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન'' સંભાળવા ઉપરાંત તેમની કાળજી પણ રાખવા માંડી.<ref name="Reluctant centenarian"></ref><ref name="Telegraph-obituary"></ref> ત્યારે નારાયણે પોતાનું અંતિમ પુસ્તક, ''ગ્રાન્ડમધર્સ ટેલ'' , પ્રકાશિત કર્યું. આ તેમનાં પોતાનાં વડ-દાદી વિશેની આત્મકથનાત્મક નવલિકા હતી, જેમણે તેમનાં લગ્ન પછી થોડા જ સમયમાં ભાગી ગયેલા પોતાના પતિને શોધવા માટે ખૂબ દૂર-સુદૂર પ્રવાસ કર્યો હતો. તેઓ જ્યારે બાળક હતા, ત્યારે તેમના દાદીએ તેમને આ વાર્તા કહી સંભળાવી હતી.<ref name="Independent, book review">{{cite news|url=http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/book-review--long-short-and-beautifully-formed-afternoon-raag--amit-chaudhuri-heinemann-1399-pounds-the-grandmothers-tale--r-k-narayan-heinemann-999-pounds-1484192.html|title=BOOK REVIEW: The Grandmother's Tale' - R K Narayan: Heinemann, 9.99 pounds|date=July 11, 1993|newspaper=[[The Independent]]|access-date=2009-08-30|location=London|first=Karl|last=Miller|archive-date=2012-11-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20121110171524/http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/book-review--long-short-and-beautifully-formed-afternoon-raag--amit-chaudhuri-heinemann-1399-pounds-the-grandmothers-tale--r-k-narayan-heinemann-999-pounds-1484192.html|url-status=dead}}</ref> પોતાનાં અંતિમ વર્ષો દરમ્યાન, વાતચીતના હરહંમેશના શોખીન, નારાયણ, લગભગ પોતાની દરરોજ સાંજ ''ધ હિન્દુ'' ના પ્રકાશક, એન. રામ સાથે વીતાવતા હતા, કૉફી પીતાં પીતાં અને વિવિધ વિષયો પર વાત કરતાં મધરાત કરતાં વધુ સમય વીતી જતો.<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/mag/2008/06/01/stories/2008060150140500.htm|title=Memories of Malgudi Man|date=June 1, 2008|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-09-08|archive-date=2008-06-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20080603102043/http://www.hindu.com/mag/2008/06/01/stories/2008060150140500.htm|url-status=dead}}</ref> લોકોને મળવાનું અને તેમની સાથે વાત કરવાનું ખૂબ ગમતું હોવા છતાં, તેમણે ઇન્ટર્વ્યૂ આપવા બંધ કરી દીધા. ઇન્ટર્વ્યૂઓ પ્રત્યેની આ ભાવશૂન્યતા ''ટાઇમ'' સાથેના એક ઇન્ટર્વ્યૂનું પરિણામ હતી, જેના માટે તસવીરો પાડવા તેમને આખા શહેરમાં પરાણે ઘસડવામાં આવ્યા હતા, અને લેખમાં તેમનો ક્યાંય ઉપયોગ થયો નહોતો, વધુમાં આ ઇન્ટર્વ્યૂના શ્રમ પછી નારાયણે થોડા દિવસ હૉસ્પિટલમાં રહેવું પડ્યું હતું.<ref name="Meeting Mr. Narayan">{{cite news|url=http://www.hindu.com/lr/2006/12/03/stories/2006120300140300.htm|title=Meeting Mr. Narayan|last=O'Yeah|first=Zac|date=December 3, 2006|publisher=''[[The Hindu|The Hindu Literary Review]]''|access-date=2009-08-26|archive-date=2007-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20071127165241/http://www.hindu.com/lr/2006/12/03/stories/2006120300140300.htm|url-status=dead}}</ref> મે 2001માં, નારાયણને હૉસ્પિટલમાં દાખલ કરવામાં આવ્યા. તેમને વેન્ટિલેટર પર મૂકવામાં આવ્યા તેના થોડા કલાકો પહેલાં તેઓ તેમની આગલી નવલકથા, એક દાદા વિશેની વાર્તા, લખવાનું આયોજન કરી રહ્યા હતા. તે પોતાની નોટબુક(લેખનપોથી)ની બાબતે તેઓ હંમેશાં અત્યંત ચીવટભરી પસંદગી ધરાવતા હોવાથી, તેમણે એન. રામને પોતાના માટે એક નોટબુક લઈ આવવા કહ્યું હતું. જો કે, નારાયણ સાજા ન થયા અને કદી પોતાની આ નવલકથા શરૂ ન કરી શક્યા. તેઓ 94 વર્ષની ઉંમરે, મે 13, 2001ના [[ચેન્નઈ|ચેન્નઈ]]માં અવસાન પામ્યા.<ref name="Priyadarshan's tribute to R K Narayan"></ref><ref>{{cite news|url=http://www.rediff.com/news/2001/may/15spec.htm|title=I'm giving you a lot of trouble|last=[[N. Ram]]|date=May 15, 2001|publisher=[[Rediff.com]]|access-date=2009-09-08}}</ref> ==સાહિત્યિક સમીક્ષા== ===લેખન શૈલી=== નારાયણની લેખન શૈલી વિનોદનું સાહજિક ઘટક ધરાવતી સાદી અને બિનઆડંબરી હતી.<ref>{{cite news|url=http://cities.expressindia.com/fullstory.php?newsid=204597|title=Remembering the man who brought Malgudi alive|date=October 10, 2006|newspaper=[[The Indian Express]]|access-date=2009-08-24}}</ref> તેના કેન્દ્રમાં સામાન્ય લોકો રહેતા, જે વાચકને બાજુના પાડોશી, પિત્રાઈ ભાઈ-બહેનો અને તેમના જેવા લોકોની યાદ અપાવતા, અને એમ કરીને વિષય સાથે જોડાવાની વધુ સારી ક્ષમતા પૂરી પાડતા.<ref name="A companion to Indian fiction in English">{{Cite document|last=Piciucco|first=Pier Paolo|title=A companion to Indian fiction in English|publisher=Atlantic|date=2002|page=2|isbn=8126903104 |language=A companion to Indian fiction in English|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> પોતાના રાષ્ટ્રીય સમકાલીનોથી વિપરીત, કાલ્પનિક કથામાં પ્રવાહો અને રિવાજોના પાલનની પોતાની લાક્ષણિક સરળતાને બદલ્યા વિના તેઓ ભારતીય સમાજની જટિલતાઓ વિશે લખી શકતા હતા.<ref name=" Hartford Courant">{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/courant/access/73093443.html?dids=73093443:73093443&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=May+17%2C+2001&author=INDRANEEL+SUR%3B+Courant+Staff+Writer&pub=Hartford+Courant&desc=R.K.+NARAYAN+FOCUSED+ON+EVERYDAY+PEOPLE+AN+APPRECIATION&pqatl=google|title=R.K. Narayan Focused On Everyday People; An Appreciation|date=May 17, 2001|newspaper=[[The Hartford Courant]]|access-date=2009-08-23|first=Indraneel|last=Sur|archive-date=2012-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20121106142456/http://pqasb.pqarchiver.com/courant/access/73093443.html?dids=73093443:73093443&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=May+17,+2001&author=INDRANEEL+SUR%3B+Courant+Staff+Writer&pub=Hartford+Courant&desc=R.K.+NARAYAN+FOCUSED+ON+EVERYDAY+PEOPLE+AN+APPRECIATION&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> પોતાનાં પાત્રોના સ્વભાવ મુજબ, તેઓ હળવી તમિલ છટાવાળી બોલી સાથેના સૂક્ષ્મ સંવાદ ગદ્યને પણ કામમાં લેતા.<ref name="Centenary conference - The Daily Star">{{cite news|url=http://www.thedailystar.net/2006/12/02/d612022102117.htm|title=R. K. Narayan's Centenary Conference (Concluding Part)|date=October 11, 2006|newspaper=The Daily Star|access-date=2009-08-23}}</ref> ચેખોવ અને નારાયણનાં લખાણોમાં, સાદાઈ, સૌમ્ય સુંદરતા તથા દુઃખદ પરિસ્થિતિઓમાં રમૂજનું તત્ત્વ જેવી સામ્યતાઓના કારણે આલોચકો નારાયણને ''ભારતીય ચેખોવ'' માને છે.<ref>{{Cite book|last=Dayal, B.|title=A critical study of the themes and techniques of the Indo-Anglian short story writers|date=1985|chapter=R. K. Narayan: A subtle humourist|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> ગ્રીને નારાયણને અન્ય કોઈ પણ ભારતીય લેખક કરતાં ચેખોવની વધુ નજીક ગણ્યા હતા.<ref name="NYT Obit"></ref> ''ધ ન્યૂ યોર્કર'' ના ઍન્થોની વેસ્ટે નારાયણનાં લખાણો, નિકોલાઈ ગોગોલનાં લખાણોની વાસ્તવવાદી વિવિધતા માનતા હતા.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/courant/access/914855742.html?dids=914855742:914855742&FMT=ABS&FMTS=ABS:AI&type=historic&date=Mar+30%2C+1958&author=&pub=Hartford+Courant&desc=Legend+Grows&pqatl=google|title=Legend Grows|date=March 30, 2958|newspaper=[[The Hartford Courant]]|access-date=2009-10-20|first=Samuel F|last=Morse|archive-date=2012-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20121023082651/http://pqasb.pqarchiver.com/courant/access/914855742.html?dids=914855742:914855742&FMT=ABS&FMTS=ABS:AI&type=historic&date=Mar+30,+1958&author=&pub=Hartford+Courant&desc=Legend+Grows&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> પુલિત્ઝર પુરસ્કાર વિજેતા, ઝુમ્પા લહિરી અનુસાર, મોટા ભાગની દસ પાનાં કરતાં ઓછી લાંબી એવી, અને લગભગ એટલી જ મિનિટ વાંચતા થાય તેવી નારાયણની ટૂંકી વાર્તાઓ તેમની નવલકથાઓ જેવી જ મોહિત કરતી લાગણી ઊભી કરે છે. તેઓ ઉમેરે છે કે શીર્ષક અને અંત વચ્ચે, નારાયણ પોતાના વાચકને કંઈક એવું આપે છે જે આપવા માટે નવલકથાકાર બીજા સેંકડો પાનાંઓ આપીને મથે છેઃ પોતાનાં પાત્રોના જીવન વિશેની સંપૂર્ણ આંતર્દૃષ્ટિ. આ લાક્ષણિકતાઓ અને ક્ષમતાઓથી પ્રેરાઈને લહિરી તેમને ઓ. હેન્રી, ફ્રાન્ક ઓ'કોન્નોર અને ફ્લાનનેરી ઓ'કોન્નોર જેવા ટૂંકી-વાર્તાના જીનિયસોના પૅન્થિઅન(સ્મારકમંદિર)નો હિસ્સો ગણે છે. લહિરી વાર્તાવસ્તુને નુકસાન પહોંચાડ્યા વિના તેના વિવરણને સંક્ષિપ્ત કરવાની તેમની ક્ષમતા માટે, અને દૃઢ તેમ જ દયાવિહીન દૃષ્ટિ સાથે મધ્યમ-વર્ગના જીવન અંગેનાં બંનેના સામાન્ય વિષયવસ્તુ માટે, તેમને ગાય દ મૌપાસ્સન્ટ સાથે પણ સરખાવે છે.<ref name="Narayan days - Lahiri"></ref> આલોચકોએ નોંધ્યું છે કે નારાયણનાં લખાણોનો ઝોક વિશ્લેષણાત્મક ઓછો અને વિવરણાત્મક વધુ છે; અનાસક્ત આત્મામાં સ્થિર એવી નિષ્પક્ષ શૈલી, વધુ પાયાદાર અને વાસ્તવિક વિવરણ પૂરું પાડે છે.<ref>{{Cite document|last=Bhatnagar, M.|title=New Insights into the Novels of R.K. Narayan|publisher=# Atlantic Publishing |date=January 1, 2005|pages=205&ndash;206|isbn=8126901780|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> તેમનો અભિગમ, અને તેની સાથે જોડાયેલી જીવન અંગેની તેમની સમજણ, તેમને પાત્રો અને ક્રિયાઓને એકરૂપ કરવાની,<ref>{{Harvnb|Kain|1993|p=79.}}</ref> અને વાચકના મનમાં અનુસંધાન રચવા માટે સામાન્ય ઘટનાઓનો ઉપયોગ કરવાની અનન્ય ક્ષમતા બક્ષે છે.<ref name="2009-08-24">{{Cite document|last=Badal, R. K.|title=R. K. Narayan: a study|publisher=Prakash Book Depot|date=1976|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> એક નાનકડો બીબાંઢાળ કસબો, જ્યાં વહેમ અને રિવાજનાં તમામ સામાન્ય ધોરણો લાગુ પડે છે એવા માલગુડીનું સર્જન તેમની લેખનશૈલીમાં નોંધપાત્ર રહ્યું છે.<ref>{{cite news|url=http://www.tribuneindia.com/1999/99dec26/book.htm|title=Malgudi, hamlet of millennium|date=December 26, 1999|newspaper=[[The Tribune]]|access-date=2009-08-24}}</ref> નારાયણની લેખન શૈલીને ઘણી વાર વિલિયમ ફાઉલ્કનેરની શૈલી સાથે સરખામવવામાં આવતી, કારણ કે બંનેની શૈલીઓ કરુણાસભર માનવતા દર્શાવવા છતાં સામાન્ય જીવનમાંથી રમૂજ અને ઊર્જા પેદા કરતી હતી.<ref name="RKN 1906-2001 ">{{cite news|url=http://www.hinduonnet.com/2001/05/16/stories/05162512.htm|title=R. K. Narayan, 1906-2001|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-07-22|archive-date=2009-07-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20090720100231/http://www.hinduonnet.com/2001/05/16/stories/05162512.htm|url-status=dead}}</ref> વ્યક્તિત્વની મૂંઝવણો સામે સમાજની માંગો અંગેની તેમની પૂર્વ પ્રત્યયયોજક ભાષા સુધી બંને વચ્ચેની સામ્યતાઓ વિસ્તરે છે.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/73004946.html?dids=73004946:73004946&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=May+14%2C+2001&author=MYRNA+OLIVER&pub=Los+Angeles+Times&desc=Obituaries%3B+R.K.+Narayan%3B+Wry+Novelist+Brought+India+to+the+World&pqatl=google|title=R.K. Narayan; Wry Novelist Brought India to the World|date=May 14, 2001|newspaper=[[Los Angeles Times]]|access-date=2009-08-26|first=Myrna|last=Oliver|archive-date=2012-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20121106142508/http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/73004946.html?dids=73004946:73004946&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=May+14,+2001&author=MYRNA+OLIVER&pub=Los+Angeles+Times&desc=Obituaries%3B+R.K.+Narayan%3B+Wry+Novelist+Brought+India+to+the+World&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> અલબત્ત, વિષયો પ્રત્યેનો તેમનો અભિગમ સરખો હોવા છતાં, બંનેની પદ્ધતિઓ ભિન્ન હતી; ફાઉલ્કનેર અલંકારિક ભાષામાં અને પોતાનો મુદ્દો ખૂબ બધા ગદ્ય સાથે વ્યક્ત કરતા હતા, જ્યારે નારાયણ અત્યંત સાદી અને વાસ્તવિક શૈલીમાં લખતા હતા, તથાપિ ઘટકોને પકડી શકતા હતા.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/sptimes/access/49934626.html?dids=49934626:49934626&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Feb+15%2C+1987&author=MALCOLM+JONES&pub=St.+Petersburg+Times&desc=R.+K.+Narayan%27s+work+is+crafted+with+deceptive+simplicity&pqatl=google|title=R. K. Narayan's work is crafted with deceptive simplicity|date=Feb 15, 1987|newspaper=[[St. Petersburg Times]]|access-date=2009-08-26|first=Malcolm|last=Jones}}{{Dead link|date=ઑગસ્ટ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ===માલગુડી=== [[File:Malgudi.jpg|right|150px|thumb|માલગુડીમાં લૉલીના પૂતળાનું આર. કે. લક્ષ્મણ કૃત રેખાંકન|link=Special:FilePath/Malgudi.jpg]] {{main|Malgudi}} માલગુડી એ નારાયણે પ્રત્યક્ષ ઊભો કરેલો, દક્ષિણ ભારતનો એક અર્ધ-શહેરી, કાલ્પનિક કસબો છે.<ref>{{Harvnb|Khatri|2008|p=10.}}</ref> તેમણે સપ્ટેમ્બર 1930માં, વિજયાદશમીના દિવસે- નવા પ્રયત્નોનો આરંભ કરવા માટેનો શુભ દિવસ અને તેથી તેમના દાદીએ તેમના માટે પસંદ કરેલા દિવસે- આ મોટા ગામનું સર્જન કર્યું હતું.<ref>{{Cite document|last=Parija|first=Kapileshwar|title=Short stories of R.K. Narayan: themes and conventions|publisher=Renaissance Publications|date=2001|page=60|isbn=8186790314|access-date=2009-08-24|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> પાછળથી તેમણે એક ઇન્ટર્વ્યૂમાં પોતાના જીવનચરિત્ર આલેખનારાં સુસાન અને એન. રામને કહ્યું હતું તેમ, તેમના મનમાં, તેમણે સૌથી પહેલાં એક રેલવે સ્ટેશન જોયું હતું, અને એ પછી ધીમેથી તેમના મનમાં ''માલગુડી'' નામ ઊભર્યું હતું.<ref>{{Harvnb|Prasad|2003|p=40.}}</ref> નિર્દોષ ઐતિહાસિક રૅકોર્ડના ઉલ્લેખ સાથે ગામનું સર્જન કરવામાં આવ્યું હતું, જેમ કે તેમાં એવું નોંધવામાં આવ્યું હતું કે [[રામાયણ|રામાયણ]]ના દિવસોમાં અહીંથી ભગવાન રામ પસાર થયા હતા; એવું પણ કહેવામાં આવ્યું'તું કે તેમના પ્રવાસ દરમ્યાન બુદ્ધે પણ આ કસબાની મુલાકાત લીધી હતી.<ref>{{Harvnb|Khatri|2008|p=168.}}</ref> નારાયણે ક્યારેય આ કસબા માટે કડક સ્થૂળ સીમાઓ બાંધી નહોતી, તેમણે તેને વિવિધ વાર્તાઓમાં ઘટનાઓ સાથે આકાર લેવા દીધો છે, જે આગળ જતાં ભવિષ્ય માટે સંદર્ભ બિંદુ બને છે.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|p=30.}}</ref> નારાયણની કૃતિઓના અભ્યાસુ, ડૉ. જેમ્સ એમ. ફેનેલીએ, અનેક પુસ્તકો અને વાર્તાઓમાં આ કસબા માટે અપાયેલાં કાલ્પનિક વિવરણોના આધારે માલગુડીનો એક નકશો બનાવ્યો છે.<ref name="Narayan days - Lahiri"></ref> ભારતના બદલાતા રાજકીય ફલક સાથે માલગુડી વિકસિત થતું ગયું. 1980ના દાયકામાં, જ્યારે ભારતમાં રાષ્ટ્રીયતાવાદી જુસ્સો પૂરજોશમાં હતો અને લોકો કસબાઓ અને લત્તાઓનાં બ્રિટિશ નામો બદલી રહ્યા હતા અને બ્રિટિશ સીમાચિહ્નો દૂર કરી રહ્યા હતા, ત્યારે માલગુડીના મેયર અને સિટી કાઉન્સિલે, તેના સૌથી આરંભના રહેવાસીઓમાંના એક, ફ્રેડરિક લૉલીના પૂતળાને તે લાંબા સમયથી માલગુડીમાં હોવા છતાં દૂર કર્યું હતું. જો કે, જ્યારે હિસ્ટ્રોરિકલ સોસાયટીઝે એવી સાબિતી બતાવી કે લૉલી તો ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળના મજબૂત સમર્થક હતા, ત્યારે કાઉન્સિલને તેમનાં પહેલાંનાં તમામ પગલાંઓને પાછાં લેવાની ફરજ પડી હતી.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/59604444.html?dids=59604444:59604444&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Dec+11%2C+1994&author=Judith+Freeman&pub=Los+Angeles+Times+%28pre-1997+Fulltext%29&desc=%60May+You+Always+Wear+Red%27+Insights+into+the+nuances+of+Indian+culture+GRANDMOTHER%27S+TALE+And+Other+Stories%2C+By+R.K.+Narayan+%28Viking%3A+%2423.95%3B+320+pp.%29&pqatl=google|title=May You Always Wear Red' Insights into the nuances of Indian culture|last=Freeman|first=Judith|date=December 11, 1994|newspaper=[[Los Angeles Times]]|access-date=2009-10-14}}{{Dead link|date=ઑગસ્ટ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> માલગુડી સાથે એક સારી સરખામણી તે, ગ્રીને જે જગ્યાને "બાટ્ટરસી અથવા યુસ્ટન રોડ કરતાં વધુ પરિચિત" તરીકે વર્ણવી હતી, તે ફાઉલ્કનેરની યોક્નાપાતાવ્ફા કાઉન્ટી છે.<ref name="RKN 1906-2001 "></ref> ઉપરાંતમાં, ફાઉલ્કનેરની જેમ જ, જ્યારે આપણે નારાયણની કૃતિઓ જોઈએ, તો અનેક ભિન્ન ભિન્ન નવલકથાઓ અને વાર્તાઓ થકી કસબો વધુ સારી રીતે સ્પષ્ટ થાય છે.<ref>{{Cite document|last=Sanga|first=Jaina C.|title=South Asian novelists in English: an A-to-Z guide|publisher=Greenwood|date=2003|pages=194&ndash;195|isbn=9780313318856|access-date=2009-08-25|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> ===આલોચનાત્મક આવકાર=== નારાયણ સૌથી પહેલાં ગ્રેહામ ગ્રીનની મદદથી પ્રકાશમાં આવ્યા, જેમણે ''સ્વામીનાથન્ ઍન્ડ ટૅટે'' વાંચ્યા પછી, એ પુસ્તક માટે નારાયણના એજન્ટ તરીકે કામ કરવાનું પોતાના માથે લઈ લીધું હતું. પુસ્તકના શીર્ષકમાં ફેરફાર કરીને તેને વધુ યોગ્ય ''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' કરાવવામાં, અને નારાયણનાં કેટલાંક આગામી પુસ્તકો માટે પ્રકાશકો શોધવામાં પણ તેઓ નિમિત્ત રહ્યા હતા. નારાયણની શરૂઆતની કૃતિઓએ તદ્દન સ્પષ્ટરૂપે વેપારી સફળતાઓ નોંધાવી નહોતી, પણ તેમના કારણે એ સમયના અન્ય લેખકોએ તેમની નોંધ લેવા માંડી હતી. 1938માં મૈસૂરની સફરે આવેલા સોમરસેટ મૌઘમે નારાયણને મળવા માટે પૂછતાછ કરી હતી, પણ આ મુલાકાત ખરેખર થાય તેટલા લોકોએ ત્યારે તેમના વિશે સાંભળ્યું નહોતું. તે પછી મૌઘમે નારાયણની કૃતિ ''ધ ડાર્ક રૂમ'' વાંચી, અને તેના માટે તેમને વખાણતો પત્ર લખ્યો.<ref>{{Cite book|title=Graham Greene: A Life in Letters|editor=Richard Greene|publisher=W. W. Norton & Company|date=2008|pages=68, xxiv|isbn=9780393066425|oclc=227016286|url=http://books.google.com/?id=CaWhLNSr6FoC&lpg=PP1&pg=PP1#v=onepage&q=|access-date=2009-09-09|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref><ref>{{Cite document|last=Varma|first=Ram Mohan|title=Major themes in the novels of R.K. Narayan|publisher=Jainsons Publications|date=1993|page=26|isbn=9788185287119|oclc=29429291 |access-date=2009-09-09|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> નારાયણની આરંભની કૃતિઓને પસંદ કરનારા અન્ય સમકાલીન લેખક હતા ઈ. એમ. ફોર્સ્ટર,<ref>{{Cite book|title=The BBC talks of E.M. Forster, 1929-1960: a selected edition|editor=Mary Lago, Linda K. Hughes, Elizabeth MacLeod Walls|publisher=University of Missouri Press|date=2008|page=185|isbn=9780826218001|oclc=183147364|access-date=2009-09-16|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> એવા લેખક જેમણે તેમના રૂક્ષ અને રમૂજી વિવરણને એટલું વહેંચ્યું હતું, કે ટીકાકારો નારાયણને "દક્ષિણ ભારતીય ઈ. એમ. ફોર્સ્ટર" કહેવા માંડ્યા હતા.<ref>{{Cite document|last=Sampson|first=George|coauthors=Reginald Charles Churchill|title=The concise Cambridge history of English literature|publisher=Cambridge : The University Press|date=1961|page=743|isbn=9780521073851|oclc=67559|access-date=2009-09-17|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> વાંચનારા લોકો અને સાથી લેખકોમાં તેમની લોકપ્રિયતા છતાં, નારાયણની કૃતિઓને તેમના સ્તરના અન્ય લેખકો પર વરસાવવામાં આવતા ટીકાત્મક પ્રતિભાવ જેટલા પ્રતિભાવ મળ્યા નહોતા.<ref name="Brians">{{Cite document|last=Brians|first=Paul|title=Modern South Asian literature in English|publisher=Greenwood Press |date=2003|pages=59&ndash;60|isbn=9780313320118|oclc=231983154|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> જ્યારે મિશિગન સ્ટેટ યુનિવર્સિટી પ્રેસે તેમનાં પુસ્તકો પ્રકાશિત કરવાનું શરૂ કર્યું ત્યારે, સહેજ પાછળથી નારાયણને [[સંયુક્ત રાજ્ય અમેરિકા|યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સ]]માં સફળતા મળી. આ દેશમાં તેમની પહેલી મુલાકાત રૉકફેલર ફાઉન્ડેશન તરફથી એક ફેલોશિપને આભારી હતી, અને તે વખતે તેમણે મિશિગન સ્ટેટ યુનિવર્સિટી અને યુનિવર્સિટી ઑફ કૅલિફોર્નિયા, બેર્કેલી સહિત વિવિધ યુનિવર્સિટીઓ ખાતે વ્યાખ્યાનો આપ્યાં હતાં. આ સમયગાળા દરમ્યાન, જ્હોન અપડાઈકના ધ્યાનમાં તેમનું કામ આવ્યું અને તેમણે નારાયણને ચાર્લ્સ ડિકન્સ સાથે સરખાવ્યા. ''ધ ન્યૂ યોર્કર'' માં પ્રકાશિત નારાયણની કૃતિની સમીક્ષા કરતાં, અપડાઈકે તેમને જેમાં એક નાગરિક જીવે છે તેવા - હવે નષ્ટ થતી જતી લેખકોની જાતિમાંના એક કહ્યા; એવા લેખક જે પોતાના વિષયો સાથે સંપૂર્ણ પણે એકરૂપ છે અને જે માનવતાના મહત્ત્વમાં વિશ્વાસ ધરાવે છે.<ref>{{Cite document|last=Gupta|first=Raj Kumar |title=The great encounter: a study of Indo-American literature and cultural relations|publisher=Abhinav Publications|date=1986|isbn=9788170172116|oclc=15549035|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> નારાયણની અનેક નવલકથાઓ, નિબંધો અને ટૂંકી વાર્તાઓ પ્રકાશિત થઈ હોવાથી, ભારતીય લેખનને બાકીના વિશ્વ સમક્ષ બહાર લાવવાનું શ્રેય નારાયણને આપવામાં આવે છે. ભલે તેમને ભારતના વીસમી સદીના મહાનતમ લેખકોમાંના એક માનવામાં આવે છે, પણ ટીકાકારોએ તેમનાં લખાણોને વર્ણવવા માટે મોહક, નિર્દોષ અને સૌમ્ય જેવાં વિશેષણો પણ વાપર્યાં છે.<ref name="New Yorker Review">{{cite news|url=http://www.newyorker.com/archive/2006/12/18/061218crbo_books|title=The Master of Malgudi|last=Mason|first=Wyatt|date=December 18, 2006|newspaper=[[The New Yorker]]|access-date=2009-09-02}}</ref> નારાયણનાં લખાણોને છીછરા શબ્દભંડોળ અને સાંકડી દૃષ્ટિ સહિતની નીરસ શૈલીનાં ગણાવતા તેમના પછીના સમયના લેખકો તરફથી, ખાસ કરીને ભારતીય મૂળ ધરાવતા લેખકો તરફથી પણ તેમને ટીકા મળી છે.<ref name="Reluctant centenarian"></ref> શશી થરૂર અનુસાર, નારાયણના લેખન-વિષયો અને જૅન ઓસ્ટેનના વિષયો સરખા છે કારણ કે તે બંને સમાજના એક અત્યંત નાના વર્ગ સાથે કામ પાર પાડે છે. જો કે, તેઓ ઉમેરે છે કે ઓસ્ટેનનું ગદ્ય એ વિષયોને સામાન્યતાની પેલે પાર લઈ જવા સમર્થ રહ્યું હતું, જ્યારે નારાયણનું નહીં.<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/2001/07/08/stories/13080675.htm|title=Comedies of suffering|last=Tharoor|first=Sashi|date=July 8, 2001|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-07-09|archive-date=2011-11-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20111115210912/http://hindu.com/2001/07/08/stories/13080675.htm|url-status=dead}}</ref> શશી દેશપાંડે પણ એ જ પ્રકારનો અભિપ્રાય ધરાવે છે, તેઓ નારાયણની ભાષા અને શબ્દોની પસંદગી, અને તેની સાથે તેમનાં પાત્રોની ભાવનાઓ અને વર્તણૂકોમાં કોઈ પ્રકારની જટિલતાના અભાવના કારણે તેમનાં લખાણોને નીરસ અને ભોળાં ગણાવે છે.<ref name="Outlook - Deshpande">{{cite news|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?211645|title='Paved The Ways'|date=May 15, 2001|publisher=''[[Outlook (magazine)|Outlook]]''|access-date=2009-09-05}}</ref> નારાયણ વિશેની એક સામાન્ય માન્યતા, વી. એસ. નૈપૉલે તેમની કટારોમાંની એકમાં ઉલ્લેખ કર્યો હતો તેમ, એ હતી કે તેઓ પોતાને કે તેમનાં લખાણોને ભારતના રાજકારણ કે સમસ્યાઓ સાથે ઉલઝાવતા નથી. જો કે, ''ધ ન્યૂ યોર્કર'' ના વ્યાટ્ટ મેસન અનુસાર, ભલે નારાયણનાં લખાણો સાદાં લાગતાં હોય અને રાજકારણમાં રસનો અભાવ દર્શાવતાં હોય, પણ આવા વિષયોની વાત આવે ત્યારે તેઓ કળાત્મક અને ભ્રામક તરકીબ સાથે પોતાના કથા-વિવરણમાં તેને વણી લે છે અને તેમને સંપૂર્ણપણે ટાળતા નથી, ઊલટાનું તેઓ વાચકના મનમાં શબ્દોને રમવા દે છે.<ref name="New Yorker Review"></ref> આંધ્ર યુનિવર્સિટીના ભૂતપૂર્વ ઉપ-કુલપતિ, શ્રીનિવાસ આયંગર કહે છે કે નારાયણે માત્ર પોતાની વિષય-વસ્તુઓના સંદર્ભમાં જ રાજકીય મુદ્દાઓ વિશે લખ્યું હતું, જે રાજકીય માળખાંઓ અને એ સમયની સમસ્યાઓ સાથે કામ પાર પાડતા તેમના દેશબંધુ મુલ્ક રાજ આનંદ કરતાં તદ્દન ભિન્ન હતું.<ref>{{Cite document|last=Iyengar|first=K. R. Srinivasa|coauthors=Prema Nandakumar|title=Indian Writing in English|publisher=Sterling Publishers|date=1983|edition=3|page =331|oclc=9458232|access-date=2009-09-02|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> પોતાના પુસ્તક ''મૉર્ડન સાઉથ એશિયન લિટરેચર ઈન ઇંગ્લિશ'' માં, પૉલ બ્રાયન્સ કહે છે કે, નારાયણે સંપૂર્ણપણે બ્રિટિશ શાસનની ઉપેક્ષા કરી અને પોતાનાં પાત્રોની અંગત જિંદગી પર જ ભાર મૂક્યો તે હકીકત પોતે જ એક રાજકીય વિધાન છે, જે સંસ્થાનવાદના પ્રભાવમાંથી પોતાની સ્વતંત્રતા ઘોષિત કરે છે.<ref name="Brians"></ref> પશ્ચિમમાં, નારાયણનાં લખાણોની સાદગીને સારી રીતે આવકારવામાં આવી છે. તેમના જીવનચરિત્રકારોમાંના એક, વિલિયમ વૉલ્શે તેમના કથા-વિવરણને માનવ ક્રિયાની ક્ષણભંગુરતા અને ભ્રામકતા થકી એક સમાવેશી સુમાહિતગાર દૃષ્ટિ ધરાવતી એક કૉમેડીસભર કળા તરીકે જોયું છે. અનેક વખત બુકર માટે નામાંકન પામેલાં અનિતા દેસાઈ તેમનાં લખાણોને જ્યાં મુખ્ય પાપ એ બિનદયાળુપણું અને ઉદ્ધતાઈ છે એવા "કરુણાસભર વાસ્તવવાદ" તરીકે વર્ગીકૃત કરે છે.<ref>{{Cite document|last=Sanga|first=Jaina C.|title=South Asian novelists in English : an A-to-Z guide|publisher=Greenwood Press|location=Westport, Conn.|date=2003|page=198|isbn=9780313318856|oclc=49679850|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> નારાયણની કૃતિઓમાં, વ્યાટ્ટ મેસન અનુસાર, વ્યક્તિ એ કોઈ ખાનગી અસ્તિત્વ નથી, ઊલટાનું એ જાહેર અસ્તિત્વ છે અને તેમની આ વિભાવના તેમની પોતાની, મૌલિક કહી શકાય એવી નવીનતા છે. વધુમાં, તેમની શરૂઆતની કૃતિઓ ભારત તરફથી આવેલી સૌથી મહત્ત્વની અંગ્રેજી-ભાષી કાલ્પનિક કથાઓમાં સ્થાન ધરાવે છે, અને આ નવીનતા સાથે, તેમણે પોતાના પશ્ચિમી વાચકોને પૂર્વના અને હિન્દુ અસ્તિસ્વ વિષયક પરિપ્રેક્ષ્યથી તરબોળ કરનારી પહેલવહેલી કૃતિઓ અંગ્રેજીમાં પૂરી પાડી હતી. વૉલ્ટ વ્હિટમૅનનું મૂલ્યાંકન કરતાં ઍડમન્ડ વિલ્સને જેવો મત મેસન પણ ધરાવે છે, કે "તે ઘટનાઓ પર તંત્રીલેખ નથી લખતા પણ પોતાની સાચી લાગણીઓ વર્ણવે છે", નારાયણને આ વાત એટલી જ લાગુ પડે છે.<ref name="New Yorker Review"></ref> ==પુરસ્કારો અને સન્માન== પોતાની સાહિત્યિક કારકિર્દી દરમ્યાન નારાયણને અસંખ્ય પુરસ્કારો મળ્યા હતા.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/chicagotribune/access/28800062.html?dids=28800062:28800062&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jun+15%2C+1990&author=Reviewed+by+Douglas+Seibold%2C+A+writer+who+reviews+regularly+for+the+Tribune&pub=Chicago+Tribune+%28pre-1997+Fulltext%29&desc=A+dithering+hero+slows+a+novel&pqatl=google|title=A dithering hero slows a novel|last=Seibold|first=Douglas|date=June 15, 1990|newspaper=[[Chicago Tribune]]|access-date=2009-08-26|archive-date=2012-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20121106142611/http://pqasb.pqarchiver.com/chicagotribune/access/28800062.html?dids=28800062:28800062&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jun+15,+1990&author=Reviewed+by+Douglas+Seibold,+A+writer+who+reviews+regularly+for+the+Tribune&pub=Chicago+Tribune+(pre-1997+Fulltext)&desc=A+dithering+hero+slows+a+novel&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> તેમનો પહેલો મુખ્ય પુરસ્કાર, 1958માં ''ધ ગાઈડ'' માટે મળેલો સાહિત્ય અકાદમી પુરસ્કાર હતો.<ref name="Obituary - MiD DAY">{{cite news|url=http://www.mid-day.com/news/2001/may/10639.htm|title=R K Narayan dead: Sun sets over Malgudi|date=May 14, 2001|publisher=''[[MiD DAY]]''|access-date=2009-08-26}}</ref> જ્યારે આ પુસ્તક પરથી ફિલ્મ બનાવવામાં આવી, ત્યારે તેમને શ્રેષ્ઠ કથા માટે ફિલ્મફેર અવૉર્ડ મળ્યો હતો. 1964માં, [[પ્રજાસત્તાક દિન (ભારત)|પ્રજાસત્તાક દિને]] ઘોષિત થતાં બહુમાનો દરમ્યાન તેમને [[પદ્મભૂષણ|પદ્મ ભૂષણ]]થી પુરસ્કૃત કરવામાં આવ્યા હતા.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/thestar/access/1163161451.html?dids=1163161451:1163161451&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Nov+16%2C+2006&author=&pub=Toronto+Star&desc=Literary+icons+boost+literacy%3B+Rohinton+Mistry+reads+from+the+works+of+another+celebrated+South+Asian+author%2C+R.K.+Narayan%2C+at+an+Eyes+on+India+100th-anniversary+benefit+for+young+readers&pqatl=google|title=Literary icons boost literacy; Rohinton Mistry reads from the works of R. K. Narayan|date=November 16, 2006|publisher=''[[Toronto Star]]''|access-date=2009-08-26|archive-date=2012-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20121106142621/http://pqasb.pqarchiver.com/thestar/access/1163161451.html?dids=1163161451:1163161451&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Nov+16,+2006&author=&pub=Toronto+Star&desc=Literary+icons+boost+literacy%3B+Rohinton+Mistry+reads+from+the+works+of+another+celebrated+South+Asian+author,+R.K.+Narayan,+at+an+Eyes+on+India+100th-anniversary+benefit+for+young+readers&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> 1980માં, તેઓ જેના માનદ સદસ્ય હતા તે (બ્રિટિશ) રોયલ સોસાયટી ઑફ લિટરેચર દ્વારા તેમને એસી(AC) બેન્સન પદકથી નવાજવામાં આવ્યા હતા.<ref>{{cite web|url=http://www.penguin.co.uk/nf/Author/AuthorPage/0,,1000011671,00.html|title=R. K. Narayan biography|publisher=[[Penguin Books]]|access-date=2009-08-26|archive-date=2009-01-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20090109021143/http://www.penguin.co.uk/nf/Author/AuthorPage/0,,1000011671,00.html|url-status=dead}}</ref> 1982માં તેમને અમેરિકન ઍકેડમી ઑફ આર્ટ્સ એન્ડ લેટર્સના માનદ સદસ્ય તરીકે ચૂંટવામાં આવ્યા હતા.<ref name=" Hartford Courant"></ref> સાહિત્યમાં નોબલ પુરસ્કાર માટે અનેક વખત તેમનું નામાંકન થયું હતું, પણ તેમને કદી એ સન્માન મળ્યું નહોતું.<ref>{{cite news|url=http://www.tribuneindia.com/2000/20001007/windows/main1.htm|title=The Grand Old Man of Malgudi|date=October 7, 2000|newspaper=[[The Tribune]]|access-date=2009-08-26}}</ref> માનદ ડૉક્ટરેટની પદવીના સ્વરૂપમાં પણ તેમને યુનિવર્સિટી ઑફ લીડ્સ (1967),<ref>{{Cite document|last=Blamires|first=Harry |title=A Guide to twentieth century literature in English|publisher=Routledge|date=December 1, 1983|page=196|isbn=9780416364507|url=http://books.google.com/?id=hzUOAAAAQAAJ&lpg=PA196&dq=%22R.%20K.%20Narayan%22%2B%22Leeds%22%2B%22doctorate%22&pg=PA196#v=onepage&q=%22R.%20K.%20Narayan%22+%22Leeds%22+%22doctorate%22|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> યુનિવર્સિટી ઑફ મૈસૂર (1976)<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/2006/12/21/stories/2006122117720300.htm|title=Governor has powers to modify Syndicate's list: Vice-Chancellor|date=December 21, 2006|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-08-26|archive-date=2012-11-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20121109062830/http://www.hindu.com/2006/12/21/stories/2006122117720300.htm|url-status=dead}}</ref> અને દિલ્હી યુનિવર્સિટી (1973)<ref>{{Harvnb|Sundaram|1988|p=6.}}</ref> તરફથી સન્માન પ્રાપ્ત થયાં હતાં. તેમની કારકિર્દીના અંત ભાગમાં, ભારતીય સાહિત્યમાં તેમનાં યોગદાનોને ધ્યાનમાં રાખીને, નારાયણને [[રાજ્ય સભા|ભારતીય સંસદમાં ઉપલા ગૃહ]], રાજ્યસભામાં 1989થી શરૂ થતા છ-વર્ષના સત્ર માટે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા.<ref name="Storyteller Narayan Gone">{{cite news|url=http://www.highbeam.com/doc/1P1-44707292.html|title=Storyteller Narayan Gone, But Malgudi Lives On|date=May 24, 2001|publisher=Inter Press Service|access-date=2009-08-26|archive-date=2012-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20121105215143/http://www.highbeam.com/doc/1P1-44707292.html|url-status=dead}}</ref> તેમના અવસાનના એક વર્ષ પહેલાં, 2000માં, તેમને ભારતનું દ્વિતીય-ઉચ્ચતમ નાગરિક સન્માન, [[પદ્મવિભૂષણ|પદ્મ વિભૂષણ]] મળ્યું હતું.<ref>{{cite news|url=http://www.indianexpress.com/ie/daily/20000126/ina26044.html|title=Padma Vibhushan for R K Narayan, Jasraj|date=January 26, 2000|newspaper=[[The Indian Express]]|access-date=2009-08-26|archive-date=2020-09-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200910051116/https://indianexpress.com/|url-status=dead}}</ref> ==વારસો== નારાયણની સૌથી મોટી સિદ્ધિ તે તેમણે પોતાના સાહિત્ય દ્વારા બહારના વિશ્વ માટે ભારતને સુલભ બનાવી આપ્યું તે હતી. તેમનું નામ અંગ્રેજી ભાષાના ત્રણ અગ્રણી ભારતીય કાલ્પિનક-કથા લેખકોમાંના એક તરીકે, રાજા રાવ અને મુલ્ક રાજ આનંદ સાથે લેવામાં આવે છે. માલગુડી અને તેના રહેવાસીઓ પ્રત્યે તેમણે પોતાના વાચકો આતુર બનાવ્યા હતા<ref name="Outlook - Deshpande"></ref><ref>{{cite news|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?231843|title=Raja Rao (1908-2006)|date=July 11, 2006|publisher=''[[Outlook (magazine)|Outlook]]''|access-date=2009-09-08}}</ref> અને તેમને ભારતે અત્યાર સુધીમાં પેદા કરેલા શ્રેષ્ઠ નવલકથાકારોમાંના એક તરીકે માનવામાં આવે છે. પોતાના પ્રેક્ષકો સમક્ષ તેઓ ભારતનો નાનકડો-કસબો એવી રીતે લઈ આવ્યા હતા કે જે વિશ્વસનીય અને અનુભાવિક એમ બંને હતી. માલગુડી માત્ર ભારતનો એક કાલ્પનિક કસબો જ નહોતો, પણ તેનાં પાત્રોથી, તેમના દરેકની ખાસિયત અને મિજાજ સાથેનો આ જીવંત કસબો, વાચક માટે પરિસ્થિતિને પરિચિત બનાવે છે, જાણે કે આ તેમના પોતાના જ વાડાની વાત હોય.<ref name="RKN 1906-2001 "></ref><ref name="Obituary - The Independent">{{cite news|url=http://www.highbeam.com/doc/1P2-5170950.html|title=Obituary: R. K. Narayan|last=Robinson|first=Andrew|date=May 14, 2001|newspaper=[[The Independent]]|access-date=2009-07-12|archive-date=2012-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20121105220248/http://www.highbeam.com/doc/1P2-5170950.html|url-status=dead}}</ref> {{quote|''Whom next shall I meet in Malgudi? That is the thought that comes to me when I close a novel of Mr Narayan's. I do not wait for another novel. I wait to go out of my door into those loved and shabby streets and see with excitement and a certainty of pleasure a stranger approaching, past the bank, the cinema, the haircutting saloon, a stranger who will greet me I know with some unexpected and revealing phrase that will open a door on to yet another human existence.''|Graham Greene<ref name="Outlook - Ribeiro">{{cite news|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?211647|title=Transparently Magical|last=Rangel-Ribeiro|first=Victor |date=May 15, 2001|publisher=''[[Outlook (magazine)|Outlook]]''|access-date=2009-09-05}}</ref>}} ==કૃતિઓની યાદી== ;નવલકથાઓ {{refbegin|3}} *''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' (1935, હામિશ હૅમિલ્ટન) *''ધ બૅચલર ઑફ આર્ટ્સ'' (1937, થોમસ નેલ્સન) *''ધ ડાર્ક રૂમ'' (1938, આયર) *''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' (1945, આયર) *''મિ. સંપત'' (1948, આયર) *''ધ ફાયનાન્શલ ઍક્સપર્ટ'' (1952, મેથુઅન) *''વેઇટિંગ ફોર ધ મહાત્મા'' (1955, મેથુઅન) *''ધ ગાઈડ'' (1958, મેથુઅન) *''ધ મૅન-ઈટર ઑફ માલગુડી'' (1961, વાઇકિંગ) *''ધ વેન્ડર ઓફ સ્વિટ્સ'' (1967, ધ બોડલી હેડ) *''ધ પેઇન્ટર ઑફ સાઇન્સ'' (1977, હેઈનમૅન) *''અ ટાઈગર ફોર માલગુડી'' (1983, હેઈનમૅન) *''ટૉકેટીવ મૅન'' (1986, હેઈનમૅન) *''ધ વર્લ્ડ ઑફ નાગરાજ'' (1990, હેઈનમૅન) *''ગ્રાન્ડમધર્સ ટેલ'' (1992, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) {{refend}} ;કથાવાર્તા સિવાયનું સાહિત્ય {{refbegin|3}} * ''નેકસ્ટ સન્ડે'' (1960, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''માય ડેટલેસ ડાયરી'' (1960, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''માય ડેઝ'' (1974, વાઇકિંગ) * ''રિલ્કટન્ટ ગુરુ'' (1974, ઓરિયન્ટ પેપરબેક્સ) * ''ધ ઍમરાલ્ડ રૂટ'' (1980, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''અ રાઈટર્સ નાઇટમેર'' (1988, પેંગ્વિન બુક્સ) {{refend}} ;પૌરાણિક કથાઓ {{refbegin|3}} * ''ગોડ્સ, ડેમન્સ ઍન્ડ અધર્સ'' (1964, વાઇકિંગ) * ''ધ રામાયણ'' (1973, ચાટ્ટો ઍન્ડ વિન્ડસ) * ''ધ મહાભારત'' (1978, હેઈનમૅન) {{refend}} ;ટૂંકી વાર્તાના સંગ્રહો {{refbegin|3}} * ''માલગુડી ડેઝ'' (1942, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''ઍન એસ્ટ્રોલજર્સ ડે ઍન્ડ અધર સ્ટોરીઝ'' (1947, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''લૉલી રોડ ઍન્ડ અધર સ્ટોરીઝ'' (1956, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''અ હોર્સ ઍન્ડ ટુ ગોટ્સ'' (1970) * ''અન્ડર ધ બનયન ટ્રી ઍન્ડ અધર સ્ટોરીઝ'' (1985) * ''ધ ગ્રાન્ડ મધર્સ ટેલ ઍન્ડ સિલેક્ટેડ સ્ટોરીઝ'' (1994, વાઇકિંગ) {{refend}} ===રૂપાંતરણો=== નારાયણના પુસ્તક, ''ધ ગાઈડ'' પરથી વિજય આનંદના દિગ્દર્શનમાં, ''ગાઈડ'' નામની એક હિન્દી ફિલ્મ બની હતી. તેનું અંગ્રેજી સ્વરૂપ પણ રિલીઝ થયું હતું. જે રીતે આ ફિલ્મ બનાવવામાં આવી તેના માટે અને પુસ્તકથી તેના વિચલિત થવા બાબતે નારાયણ ખુશ નહોતા; તેમણે ''લાઈફ સામયિક'' માં એક કટારમાં ફિલ્મની ટીકા કરતાં લખ્યું હતું, "ધ મિસગાઇડેડ ગાઈડ (ગેરદોરવણી પામેલ ગાઈડ)."<ref name="A flood of fond memories"></ref> આ પુસ્તક પરથી હાર્વી બ્રેઈટ અને પૅટ્રિશિયા રિનહાર્ટ થકી એક બ્રોડવે નાટક પણ બનાવવામાં આવ્યું હતું, અને તેને 1968માં હડસન થિયેટરમાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું, જેમાં ઝિયા મોહ્યેદ્દીને મુખ્ય ભૂમિકા નિભાવી હતી અને રવિ શંકરે એક સંગીતરચના આપી હતી.<ref>{{cite news|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=FA0C12FB3A5C147493C5A91788D85F4C8685F9&scp=6&sq=%22Narayan%22+%22The%20Guide%22&st=cse|title=Theater: Reluctant Guru; Mohyeddin Excels in 'The Guide' at Hudson|last=Barnes|first=Clive|date=March 7, 1968|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-08-31}}</ref> તેમની નવલકથા ''મિ. સંપત'' પરથી, પુષ્પાવલ્લી અને કોથામંગલમ સુબ્બુ ચમકાવતી એક તમિલ ફિલ્મ, ''મિસ માલિની'' બની હતી. તેની હિન્દી આવૃત્તિ, જેમિની સ્ટુડિયોએ પદ્મિની અને મોતીલાલ સાથે બનાવી હતી.<ref>{{cite news|url=http://inhome.rediff.com/movies/2006/sep/25padmini1.htm|title=Dance was Padmini's passion, not films|date=September 25, 2006|publisher=[[Rediff.com]]|access-date=2009-08-31|archive-date=2012-03-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20120327085223/http://inhome.rediff.com/movies/2006/sep/25padmini1.htm|url-status=dead}}</ref> અન્ય એક નવલકથા, ''ધ ફાયનાન્શલ એક્સપર્ટ'' પરથી કન્નડ ફિલ્મ ''બૅન્કર માર્ગય્યા'' બની હતી.<ref>{{cite journal|date=1983|title=Indian and foreign review|publisher=Ministry of Information and Broadcasting, Govt. of India|volume=21|page=28|issn=0019-4379|oclc=1752828|access-date=2009-08-31|ref=harv}}</ref> અભિનેતા-દિગ્દર્શક શંકર નાગે ''સ્વામિ ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' , ''ધ વેન્ડર ઑફ સ્વિટ્સ'' અને નારાયણની બીજી કેટલીક ટૂંકી વાર્તાઓ પરથી ટેલિવિઝન શ્રેણી ''માલગુડી ડેઝ'' બનાવી હતી. નારાયણ આ શ્રેણીના રૂપાંતરણોથી ખુશ હતા અને તેમણે પુસ્તકમાંની કથાવસ્તુને વળગી રહેવા બદલ નિર્માતાને અભિનંદન પાઠવ્યા હતા.<ref>{{cite news|url=http://www.rediff.com/news/2001/may/16spec.htm|title='You acted exactly as I imagined Swami to be'|date=May 16, 2001|publisher=[[Rediff.com]]|access-date=2009-08-31}}</ref> ==નોંધ== {{reflist|2}} ==સંદર્ભો== {{refbegin}} * {{Cite book | year=1993 | title = R.K. Narayan : contemporary critical perspectives | first=Geoffrey|last=Kain | publisher=Michigan State University Press | isbn=9780870133305 |oclc=28547534 | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=2008 | title = RK Narayan: Reflections and Re-evaluation | first=Chotte Lal|last=Khatri | publisher=Sarup & Son | isbn=9788176257138 |oclc=123958718 | url=http://books.google.com/?id=x8BwVbOEiGwC&lpg=PP1&dq=R.K.%20Narayan%3A%20reflections%20and%20re-evaluation&pg=PP1#v=onepage&q= | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=1995 | title = R. K. Narayan: A Painter of Modern India, Vol. 4 | first=Michael|last=Pousse | publisher=Lang, Peter Publishing | isbn=9780820427683 |oclc=31606376 | url=http://books.google.com/?id=AbFlAAAAMAAJ | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=2003 | title = Critical response to R.K. Narayan | first=Amar Nath|last=Prasad | publisher=Sarup & Sons | isbn=8176253707 |oclc=55606024 | url=http://books.google.com/?id=Vy0m8FpNXx8C&lpg=PP1&pg=PP1#v=onepage&q= | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=1998 | title = R.K. Narayan and his social perspective | first=S. S.|last=Ramtake | publisher=Atlantic Publishers | isbn=9788171567485 |oclc=52117736 | url=http://books.google.com/?id=28WFDCJmo5UC&lpg=PP1&pg=PP1#v=onepage&q= | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=2004 | title = R.K. Narayan | first=Ranga| last=Rao | publisher=Sahitya Akademi | isbn=9788126019717 |oclc=172901011 | url=http://books.google.com/?id=Lgs4ebrb6XAC&pg=PA24 | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=1988 | title = R.K. Narayan as a Novelist | first=P. S.|last=Sundaram | publisher=B.R. Pub. Corp | isbn=9788170185314 |oclc=20596609 | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=1982 | title = R.K. Narayan: a critical appreciation | first=William|last=Walsh | publisher=University of Chicago Press | isbn=9780226872131 |oclc=8473827 | url=http://books.google.com/?id=UnDxdX_vTscC&pg=PA13 | ref=harv | postscript=<!--None-->}} {{refend}} ==વધુ વાંચન== {{refbegin}} * {{Cite book | year=1996 | title = R.K. Narayan | first=Susan and N.|last=Ram | publisher=Allen Lane | isbn=9780670875252 |oclc=36283859 | ref=harv | postscript=<!--None--> }} {{refend}} {{Persondata |NAME= Narayan, R. K. |ALTERNATIVE NAMES= Narayanaswami, Rasipuram Krishnaswami Ayyar |SHORT DESCRIPTION= Indian novelist |DATE OF BIRTH= October 10, 1906 |PLACE OF BIRTH= [[Chennai]], [[India]] |DATE OF DEATH= May 13, 2001 |PLACE OF DEATH= Chennai, Tamil Nadu, India }} {{DEFAULTSORT:Narayan, R K}} [[Category:1906માં જન્મેલી વ્યક્તિઓ]] [[Category:2001માં અવસાન પામેલી વ્યક્તિઓ]] [[Category:અંગ્રેજી નવલકથાકારો]] [[Category:અંગ્રેજી ટૂંકી-વાર્તાના લેખકો]] [[Category:અંગ્રેજી લેખકો]] [[Category:રાજ્યસભાના નિયુક્તિ પામેલા સભ્યો]] [[Category:ભારતના અંગ્રેજી-ભાષી લેખકો]] [[Category:ભારતીય નવલકથાકારો]] [[Category:ચેન્નઈના લોકો]] [[Category:આર. કે. નારાયણ]] [[Category:મૈસૂરના લોકો]] [[Category:પદ્મ ભૂષણથી સન્માનિત લોકો]] [[Category:પદ્મ વિભૂષણથી સન્માનિત લોકો]] [[Category:સાહિત્ય અકાદમી પુરસ્કાર વિજેતાઓ]] [[Category:તમિલ લેખકો]] [[શ્રેણી:૧૯૦૬માં જન્મ]] [[શ્રેણી:૨૦૦૧માં મૃત્યુ]] m6ta7p6292p88wb0s9zc9hi0dtcab97 825673 825672 2022-07-23T03:40:18Z Snehrashmi 41463 /* વધુ વાંચન */ ઢાંચો:Persondata અને વધારાની શ્રેણીઓ હટાવી wikitext text/x-wiki {{cleanup}} {{Infobox Writer <!-- for more information see [[:Template:Infobox Writer/doc]] --> | name = આર. કે. નારાયણ | image = RK_Narayan_and_his_wife_Rajam.jpg | caption = | birth_date = {{birth date|1906|10|10|mf=y}} | birth_place = [[Chennai|Madras]], [[British India]] (now Chennai, [[Tamil Nadu]], [[India]]) | death_place = Chennai, Tamil Nadu, India | death_date = {{death date and age|2001|05|13|1906|10|10|mf=y}} | occupation = [[Writer]] | nationality = [[India]]n | genre = [[Fiction]], [[Mythology]], and [[Non-fiction]] | movement = | notableworks = <!--Please do not add notable works here; too many to list in the infobox --> | website = | awards = [[Padma Vibhushan]], [[Sahitya Akademi Award]], [[Benson Medal|AC Benson Medal]], [[Padma Bhushan]] }} '''આર. કે. નારાયણ''' (ઑક્ટોબર 10, 1906 – મે 13, 2001)નું આખું નામ '''રાસીપુરમ ક્રિશ્નાસ્વામી ઐયર નારાયણસ્વામી''' (તમિલ: {{lang|ta|ராசிபுரம் கிருஷ்ணசுவாமி அய்யர் நாராயணசுவாமி}}) છે, તે એક ભારતીય લેખક છે, જેમની કથા સાહિત્યમાં ભારતના એક કાલ્પનિક કસબામાં લોકો અને તેમની ક્રિયા-પ્રતિક્રિયાઓ વિશે શૃંખલાબદ્ધ પુસ્તકોનો સમાવેશ થાય છે. તેઓ આરંભકાળના અંગ્રેજી ભાષી ભારતીય સાહિત્યની ત્રણ અગ્રણી પ્રતિભાઓમાંના એક છે, અન્ય બે છે મુલ્ક રાજ આનંદ અને રાજા રાવ. બાકીના વિશ્વ સમક્ષ અંગ્રેજીમાં ભારતીય સાહિત્ય રજૂ કરવાનું શ્રેય તેમને આપવામાં આવે છે, અને ભારતના [[અંગ્રેજી ભાષા|અંગ્રેજી ભાષા]]ના મહાનતમ નવલકથાકારોમાંના એક તરીકે તેમની ગણના થાય છે. પોતાના માર્ગદર્શક અને મિત્ર, ગ્રેહામ ગ્રીનની મદદથી નારાયણે સૌ પ્રથમ સાહિત્યવિશ્વમાં પ્રવેશ કર્યો, નારાયણને તેમના પહેલા ચાર પુસ્તકો માટે પ્રકાશક મેળવી આપવામાં તેઓ નિમિત્તરૂપ રહ્યા હતા, આ ચાર પુસ્તકોમાં ''સ્વામી એન્ડ ફ્રેન્ડ્સ''ની અર્ધ-આત્મકથનાત્મક ત્રયી, ''ધ બૅચલર ઑફ આર્ટ્સ'' અને ''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' સમાવિષ્ટ હતાં. નારાયણના લખાણોમાં, 1951ના સૌથી મૌલિક લખાણોમાંના એક તરીકે જેનું સ્વાગત કરવામાં આવ્યું હતું તે ''ધ ફાયનાન્શલ એક્સપર્ટ'', અને સાહિત્ય અકાદમી અવૉર્ડ વિજેતા ''ધ ગાઈડ''નો પણ સમાવેશ થાય છે, ધ ગાઈડનું થોડા ફેરફારો સાથે [[હિંદી ભાષા|હિન્દી]] અને અંગ્રેજી ભાષાની ફિલ્મમાં અને બ્રોડવે નાટકમાં રૂપાંતર પણ કરવામાં આવ્યું હતું. નારાયણની મોટા ભાગની વાર્તાઓની પૃષ્ઠભૂમિમાં માલગુડી નામનો કાલ્પનિક કસબો છે, જેનું આલેખન તેમણે સૌથી પહેલાં ''સ્વામી એન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' માં કર્યું હતું. તેમની કથાવાર્તા સામાજિક સંદર્ભો પર પ્રકાશ પાડે છે અને રોજિંદા જીવનના નિરૂપણ થકી તેમના પાત્રો વાચકના મનમાં સજીવન બને છે. તેમને વિલિયમ ફોકનર સાથે સરખાવવામાં આવે છે,જેમણે પણ વાસ્તવિકતાને નિરૂપતા એક કાલ્પનિક કસબાનું સર્જન કર્યું હતું, તેના થકી સામાન્ય જીવનની રમૂજો અને ઊર્જાને રજૂ કરી હતી, અને તેમના લખાણમાં કરુણાસભર માનવતાવાદ દર્શાવ્યો હતો. નારાયણની ટૂંકી વાર્તા લખવાની શૈલીને ગાય દ મોંપાસાની શૈલી સાથે સરખાવવામાં આવે છે, કારણ કે તે બંને વાર્તાના ઘટકોને નુકસાન પહોંચાડ્યા વિના કથાવસ્તુને સંકોચવાની, ટુંકાવવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. પોતાના ગદ્ય અને લખવાની શૈલીમાં અત્યંત સાદા હોવા માટે પણ નારાયણની ટીકા કરવામાં આવી છે. લેખક તરીકેની પોતાની સાઠ વર્ષની કારકિર્દીમાં નારાયણને અનેક પુરસ્કારો અને સન્માન મળ્યાં છે. આમાં રોયલ સોસાયટી ઑફ લિટરેચર તરફથી એસી(AC) બેન્સન પદક અને ભારતનું દ્વિતીય-ઉચ્ચતમ નાગરિક સન્માન, [[પદ્મવિભૂષણ|પદ્મ વિભૂષણ]] સામેલ છે. ભારતીય સંસદના ઉપલા ગૃહ, [[રાજ્ય સભા|રાજ્ય સભા]]ના સદસ્ય તરીકે પણ તેમની નિયુક્તિ કરવામાં આવી હતી. ==જીવન== ===પ્રારંભિક વર્ષો=== આર. કે. નારાયણનો જન્મ બ્રિટિશ ભારતમાં, મદ્રાસ પ્રેસિડન્સીના મદ્રાસ(હવે ચેન્નઈ તરીકે જાણીતું)માં થયો હતો.<ref name="NYT Obit">{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2001/05/14/books/r-k-narayan-india-s-prolific-storyteller-dies-at-94.html|title=R. K. Narayan, India's Prolific Storyteller, Dies at 94|last=Crossette|first=Barbara|date=May 14, 2001|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-07-09}}</ref> તેમના પિતા શાળાના મુખ્ય શિક્ષક હતા, અને નારાયણ પોતાના અભ્યાસનો કેટલોક ભાગ તેમના પિતાની શાળામાં ભણ્યા હતા. પિતાની નોકરીમાં વારંવાર સ્થળાંતર આવશ્યક હોવાથી, નારાયણે તેમના બાળપણનો કેટલોક હિસ્સો તેમનાં નાની, પાર્વતીની સંભાળ હેઠળ ગાળ્યો હતો.<ref>{{cite news|url=http://www.highbeam.com/doc/1P1-79277966.html|title=Gentle chronicler of the essence of small-town India|last=Sen|first=Sunrita|date=May 25, 2001|newspaper=India Abroad|access-date=2009-07-12|archive-date=2012-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20121105215057/http://www.highbeam.com/doc/1P1-79277966.html|url-status=dead}}</ref> આ સમય દરમ્યાન એક મોર અને એક તોફાની વાંદરો, તેમના સૌથી સારા દોસ્તો અને રમતના સાથીઓ હતા.<ref name="Telegraph-obituary">{{cite news|url=http://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/1330139/R-K-Narayan.html|title=R K Narayan|date=May 14, |publisher=''[[The Daily Telegraph]]''|access-date=2009-07-25 | location=London}}</ref><ref>{{cite news|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F40D14FC3959127A93C0A8178DD85F408785F9|title=A Monkey and a Peacock; Books of The Times|date=June 12, 1974|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-10-20 | first=Anatole | last=Broyard}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/yw/2005/07/08/stories/2005070803580200.htm|title=Remembering a writer par excellence|date=July 8, 2005|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-10-20|archive-date=2012-11-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20121109062738/http://www.hindu.com/yw/2005/07/08/stories/2005070803580200.htm|url-status=dead}}</ref> તેમનાં નાનીએ તેમને ''કુંજાપ્પા'' નું હુલામણું નામ આપ્યું, પરિવારનાં વર્તુળોમાં એ નામથી જ તેઓ ઓળખાયા.<ref>{{Harvnb|Rao|2004|p=13.}}</ref> તેમણે નારાયણને અંકગણિત, પુરાણવિદ્યા, ભારતીય શાસ્ત્રીય સંગીત અને [[સંસ્કૃત ભાષા|સંસ્કૃત]] શીખવ્યાં.<ref>{{cite news|url=http://www.guardian.co.uk/books/2006/mar/18/featuresreviews.guardianreview24|title= The god of small things|last=[[Alexander McCall Smith]]|date=March 18, 2006|newspaper=[[The Guardian]]|access-date=2009-07-10 | location=London}}</ref> તેમના સૌથી નાના ભાઈ, આર. કે. લક્ષ્મણના જણાવ્યા અનુસાર, તેમના પરિવારમાં મોટા ભાગે અંગ્રેજીમાં વાતચીત થતી, અને નારાયણ અને તેમનાં ભાઈ-બહેનોથી થતી વ્યાકરણની ભૂલો પ્રત્યે નાખુશી દર્શાવવામાં આવતી.<ref name="Peopling of Malgudi">{{cite news|url=http://www.timeshighereducation.co.uk/story.asp?storyCode=160137&sectioncode=21|title= The peopling of Malgudi|last=Robinson|first=Andrew|date=May 2, 1997|publisher=''Times Higher Education''|access-date=2009-07-10}}</ref> પોતાની નાની સાથે રહેતી વખતે નારાયણ, મદ્રાસમાંની અનેક શાળાઓમાં ભણ્યા, જેમાં પુરાસાવાલ્કમની લુથરન મિશન સ્કૂલ,<ref name="A flood of fond memories">{{cite news|url=http://www.hindu.com/2001/07/26/stories/13261282.htm|title=A flood of fond memories|last=Guy|first=Randor|date=July 26, 2001|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-07-12|archive-date=2012-06-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20120611071411/http://www.hindu.com/2001/07/26/stories/13261282.htm|url-status=dead}}</ref> સી.આર.સી. હાઈસ્કૂલ, અને ક્રિશ્ચિયન કૉલેજ હાઇસ્કૂલનો સમાવેશ થાય છે.<ref name="Priyadarshan's tribute to R K Narayan">{{cite web|url=http://www.televisionpoint.com/news2006/newsfullstory.php?id=1141433462|title=Priyadarshan's tribute to R K Narayan|date=March 3, 2006|publisher=''Televisionpoint.com''|access-date=2009-07-12|archive-date=2012-03-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20120322125632/http://www.televisionpoint.com/news2006/newsfullstory.php?id=1141433462|url-status=dead}}</ref> નારાયણ આતુર વાચક હતા, અને તેમણે વાંચેલા આરંભના સાહિત્યકારોમાં ડિકન્સ, વૉડહાઉસ, આર્થર કોનન ડોયલ અને થોમસ હાર્ડીનો સમાવેશ થતો હતો.<ref name="Narayan days - Lahiri">{{cite journal|url=http://bostonreview.net/BR31.4/lahiri.php|last=[[Jhumpa Lahiri]]|date=July/August 2006|title=Narayan Days: Rereading the master|publisher=''[[Boston Review]]''|issn=0734-2306|access-date=2009-08-22|ref=harv|journal=|archive-date=2008-11-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20081120055428/http://bostonreview.net/BR31.4/lahiri.php|url-status=dead}}</ref> જ્યારે નારાયણ બાર વર્ષના હતા, ત્યારે તેમણે એક સ્વતંત્રતા-તરફી કૂચમાં ભાગ લીધો, જેના માટે તેમને તેમના કાકા તરફથી ઠપકો મળ્યો; તેમનો પરિવાર અરાજકીય હતો અને તમામ સરકારોને દુષ્ટ માનતો હતો.<ref name="Master of small things">{{cite news|url=http://www.time.com/time/world/article/0,8599,128162,00.html|title=The Master of Small Things|last=[[V. S. Naipaul]]|date=May 28, 2001|publisher=''[[Time (magazine)|Time]]''|access-date=2009-07-22|archive-date=2009-02-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20090206170109/http://www.time.com/time/world/article/0,8599,128162,00.html|url-status=dead}}</ref> જ્યારે તેમના પિતાની બદલી મહારાજાના કલીજિઅટ હાઈ સ્કૂલમાં થઈ ત્યારે નારાયણ પોતાના પરિવાર સાથે રહેવા માટે મૈસૂર સ્થળાંતરિત થયા. શાળા ખાતે સારાં એવાં પુસ્તકો ધરાવતા પુસ્તકાલય, તેમ જ તેમના પિતાના પોતાના પુસ્તકાલયના કારણે, તેમની વાંચવાની આદત પોષાઈ, અને તેમણે લખવાનું પણ શરૂ કર્યું. પોતાનું ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળાનું ભણતર પૂરું કર્યા પછી, વિશ્વ વિદ્યાલયની પ્રવેશ પરીક્ષામાં નારાયણ નાપાસ થયા અને તેથી તેમણે એક વર્ષ ઘરે વાંચવા-લખવામાં વીતાવ્યું; તે પછી તેઓ 1926માં પરીક્ષામાં ઉત્તીર્ણ થયા અને મૈસૂરની મહારાજા કૉલેજમાં જોડાયા. પોતાની સ્નાતકની પદવી મેળવતાં નારાયણને સામાન્ય કરતાં એક વધુ, એમ ચાર વર્ષ લાગ્યા. અનુસ્તાકની પદવી (એમ.એ.) મેળવવા જતાં તેમનો સાહિત્યમાંનો રસ મરી જશે એવી તેમના એક મિત્રની વારંવારની વિનવણીઓ પછી, તેમણે એક શાળામાં શિક્ષક તરીકે થોડો સમય નોકરી કરી; જો કે, શાળાના મુખ્ય શિક્ષકે જ્યારે તેમને શારીરિક તાલીમ પ્રશિક્ષકની અવેજીમાં કામ કરવાનું કહ્યું ત્યારે પોતાનો વિરોધ દર્શાવવા તેમણે તે નોકરી છોડી દીધી.<ref name="A flood of fond memories"></ref> આ અનુભવ પરથી નારાયણને પ્રતીતિ થઈ કે તેમના માટે એક માત્ર કારકિર્દી લેખનમાં રહેલી છે, અને તેમણે ઘરે રહેવાનું અને નવલકથાઓ લખવાનું નક્કી કર્યું.<ref name="Reluctant centenarian">{{cite news|url=http://www.hindu.com/mag/2006/10/08/stories/2006100800050100.htm|title=Reluctant centenarian|date=October 8, 2006|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-08-23|archive-date=2006-11-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20061114235430/http://www.hindu.com/mag/2006/10/08/stories/2006100800050100.htm|url-status=dead}}</ref><ref>{{Harvnb|Walsh|1982|pp=13&ndash;16.}}</ref> તેમનું પહેલું પ્રકાશિત લખાણ એ ''ડૅવલપમૅન્ટ ઑફ મૅરીટાઇમ લૉઝ ઑફ 17થ-સેન્ચુરી ઇંગ્લૅન્ડ'' ની પુસ્તક સમીક્ષા હતી.<ref Name="Calitreview">{{cite journal|last=Datta|first=Nandan|date=March 26, 2007|title=The Life of R.K. Narayan|journal=California Literary Review|url=http://calitreview.com/21|ref=harv|access-date=માર્ચ 29, 2011|archive-date=જુલાઈ 2, 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080702213812/http://calitreview.com/21|url-status=dead}}</ref> એ પછી, તેમણે ક્યારેક ક્યારેક [[અંગ્રેજી ભાષા|અંગ્રેજી]] વર્તમાનપત્રો અને સામયિકો માટે સ્થાનિક રસની વાર્તા લખવું શરૂ કર્યું. અલબત્ત લખાણમાંથી ખાસ પૈસા નીપજતા નહોતા (તેમના પહેલા વર્ષની આવક નવ રૂપિયા અને બાર આના હતી), પણ તે ધોરણસરનું જીવન અને જૂજ જરૂરિયાતો ધરાવતા હતા, અને તેમના પરિવાર અને મિત્રોએ કારકિર્દી માટેની તેમની આ અરૂઢિચુસ્ત પસંદને આદર અને ટેકો આપ્યો હતો.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|p=18.}}</ref> 1930માં, નારાયણે તેમની પહેલી નવલકથા, ''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' લખી,<ref Name="Calitreview"></ref> તેમના કાકાએ<ref name="History of Indian lit">{{Cite document|last=Mehrotra|first=Arvind Krishna|title=A history of Indian literature in English|publisher=Columbia University Press|date=January 15, 2003|page=196|isbn=023112810X|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> તેમના આ પ્રયાસની ઠેકડી ઉડાડી હતી અને હારબંધ પ્રકાશકોએ તેને નકારી હતી.<ref name="Peopling of Malgudi"></ref> આ પુસ્તકમાં, નારાયણે માલગુડી નામના એક કસબાનું સર્જન કર્યું હતું જે દેશના સામાજિક પટને સર્જનાત્મક રીતે ફરીથી ઉપજાવતો હતો; જો કે તે સાંસ્થાનિક શાસને મૂકેલી મર્યાદાઓને સંપૂર્ણપણે બાકાત રાખતો હતો, બ્રિટિશ ભારત અને સ્વતંત્રતા-પછીના ભારતના વિવિધ સામાજિક-રાજકીય બદલાવો સાથે તે પણ વિકસતો ગયો હતો.<ref>{{cite journal|last=George, R. M. |date=July 2003|title=Of Fictional Cities and “Diasporic” Aesthetics |journal=Antipode|publisher=Blackwell Publishing|volume=35|issue=3|page=559&ndash;579|issn=0066-4812 |access-date=2009-08-02|ref=harv}}</ref> ===નિર્ણયાત્મક વળાંક=== 1933માં, પોતાની બહેનના ઘરે, કોઈમ્બતૂરમાં રજાઓ ગાળી રહેલા નારાયણ, નજીકમાં રહેતી 15-વર્ષની છોકરી, રાજમને મળ્યા અને તેના પ્રેમમાં પડ્યા. અનેક ફલજ્યોતિષને લગતાં અને આર્થિક અંતરાયો છતાં, નારાયણે છોકરીના પિતાની સંમતિ મેળવી અને તેને પરણ્યા.<ref>{{cite journal|last=Narasimhan|first=C. V.|date=May 26, 2001|title=Remembering R. K. Narayan|journal=''[[Frontline (magazine)|Frontline]]''|publisher=[[The Hindu Group]]|location=[[Chennai]]|volume=18|issue=11|issn=0970-1710|url=http://www.hinduonnet.com/fline/fl1811/18111330.htm|ref=harv|access-date=માર્ચ 29, 2011|archive-date=નવેમ્બર 20, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20091120064622/http://www.hinduonnet.com/fline/fl1811/18111330.htm|url-status=dead}}</ref> તેમના લગ્ન પછી, નારાયણ ''ધ જસ્ટિસ'' નામના મદ્રાસ સ્થિત પત્રકમાં ખબરપત્રી બન્યા, આ પત્રક બિન-બ્રાહ્મણોના અધિકારોને સમર્પિત હતું. નારાયણમાં પોતાના કાર્યને ટેકો આપતા એક બ્રાહ્મણ ઐયર જોઈને પ્રકાશકો રોમાંચિત હતા. આ નોકરી થકી તેઓ જાતભાતના લોકો અને પ્રશ્નોની વિસ્તીર્ણ વિવિધતાના સંપર્કમાં આવ્યા.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|p=20.}}</ref> તેની પહેલાં, નારાયણે ઑક્સફર્ડ ખાતે એક મિત્રને ''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' ની હસ્તપ્રત મોકલી હતી, અને લગભગ આ સમયગાળા દરમ્યાન, તેમના એ મિત્રે તેમની હસ્તપ્રત ગ્રેહામ ગ્રીનને બતાવી. ગ્રીને પોતાના પ્રકાશકને આ પુસ્તક પ્રકાશિત કરવા માટે ભલામણ કરી, અને છેવટે 1935માં આ પુસ્તક પ્રકાશિત થયું.<ref Name="Telegraph-obituary"></ref> ગ્રીને નારાયણને અંગ્રેજી-બોલતાં શ્રોતાઓ માટે વધુ પરિચિત બનવા માટે પોતાનું નામ ટૂંકું કરવા અંગે પણ સલાહ આપી.<ref name="Economist obituary">{{cite news|url=http://www.highbeam.com/doc/1G1-75020386.html|title=R.K. Narayan.(Obituary)|date=May 26, 2001|publisher=''[[The Economist]]''|access-date=2009-07-10|archive-date=2012-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20121105215109/http://www.highbeam.com/doc/1G1-75020386.html|url-status=dead}}</ref> આ પુસ્તક અર્ધ-આત્મકથનાત્મક હતું અને તેમના પોતાના બાળપણના અનેક કિસ્સાઓ પર રચાયેલું હતું.<ref>{{Cite document|last=O'Neil|first=Patrick M.|title=''Great World Writers''|publisher=Marshall Cavendish|date=January 2004|page=1051|isbn=0761474692|access-date=2009-07-28|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> પુસ્તકની સમીક્ષાઓ અનુકૂળ રહી પણ વેચાણ માત્ર થોડાંનું થયું. નારાયણની એ પછીની નવલકથા, ''ધ બૅચલર ઑફ આર્ટ્સ'' (1937), થોડા અંશે તેમના પોતાના કૉલેજના અનુભવોથી પ્રેરિત હતી,<ref name="In memory of the Malgudy Man">{{cite news|url=http://www.tribuneindia.com/2006/20061008/spectrum/book6.htm|title=In memory of the Malgudi Man|last=Wattas|first=Rajnish|date=October 8, 2006|newspaper=[[The Tribune]]|access-date=2009-07-27}}</ref> અને તેની મુખ્ય કથાવસ્તુ એક વિદ્રોહી કિશોરના સારા એવા-સમાધાનકારી વયસ્કમાં પરિવર્તિત થવાની વાતને રજૂ કરતી હતી;<ref name="Cultural imperialism and the Indo-English novel">{{Cite document|last=Afzal-Khan|first=Fawzia|title=Cultural imperialism and the Indo-English novel|publisher=Pennsylvania State University Press|date=November 1993|page=29|isbn=0271009128|access-date=2009-07-27|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> ફરીથી ગ્રીનની ભલામણના આધારે, તેને એક જુદા પ્રકાશકે પ્રકાશિત કરી. તેમની ત્રીજી નવલકથા, ''ધ ડાર્ક રૂમ'' (1938) ગૃહ વિસંવાદિતા અંગેની હતી,<ref>{{Harvnb|Prasad|2003|p=49.}}</ref> જે લગ્નજીવનમાં પુરુષને દમનકર્તા તરીકે અને સ્ત્રીને જુલમ વેઠનાર તરીકે ચિત્રિત કરતી હતી, આ પુસ્તક પણ એક ત્રીજા જ પ્રકાશકે પ્રકાશિત કર્યું હતું, અને તેને સારી સમાલોચનાઓ મળી હતી. 1937માં, નારાયણના પિતાનું નિધન થયું, અને નારાયણ આર્થિક રીતે કશું ખાસ નીપજાવતા ન હોવાથી તેમને મૈસૂર સરકાર તરફથી એક કમિશનને સ્વીકારવાની ફરજ પડી.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|pp=18&ndash;23.}}</ref> તેમનાં પહેલાં ત્રણ પુસ્તકોમાં, નારાયણે અમુક સામાજિક રીતે સ્વીકૃત પ્રથાઓ સહિત સમસ્યાઓને પ્રકાશમાં મૂકી હતી. પહેલા પુસ્તકમાં નારાયણે વિદ્યાર્થીઓની દુર્દશા, વર્ગખંડમાં સોટી ફટકારવાની સજાઓ, અને તેની સાથે સંકળાયેલી શરમ પર ભાર મૂક્યો હતો. હિન્દુ લગ્નોમાં કૂંડળીઓ-મેળવવાનો ખ્યાલ અને તેના કારણે વર અને વધૂને જે ભાવનાત્મક પીડામાંથી પસાર થવું પડે છે તેને તેમના બીજા પુસ્તકમાં આવરવામાં આવ્યાં છે. ત્રીજા પુસ્તકમાં, નારાયણ પોતાના પતિના કઢંગા ચાળાઓ અને મનોવૃત્તિઓ સામે મુકાયેલી પત્નીના ખ્યાલ વિશે વાત કરે છે.<ref>{{Harvnb|Prasad|2003|pp=50, 85.}}</ref> 1939માં ટાઇફૉઇડના કારણે રાજમનું નિધન થયું.<ref name="A man-reader in Malgudi">{{cite news|url=http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/books/books-a-manreader-in-malgudi-the-indian-writer-r-k-narayan-tells-tim-mcgirk-about-his-many-misadventures-1485412.html|title=Books: A man-reader in Malgudi|last=McGirk|first=Tim|date=July 17, 1993|newspaper=[[The Independent]]|access-date=2009-07-12|location=London|archive-date=2012-11-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20121111065554/http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/books/books-a-manreader-in-malgudi-the-indian-writer-r-k-narayan-tells-tim-mcgirk-about-his-many-misadventures-1485412.html|url-status=dead}}</ref> તેના મૃત્યુથી નારાયણને ઊંડો આઘાત લાગ્યો અને લાંબા સમય સુધી તે દુઃખી રહ્યા; તેઓ તેમની દીકરી હેમા માટે પણ ચિંતિત હતા, જે ત્યારે માત્ર ત્રણ જ વર્ષની હતી. પત્નીના મૃત્યુના કારણે ઊભા થયેલા આ વિયોગે તેમની જિંદગીમાં નોંધપાત્ર પરિવર્તન આણ્યું અને તેમની તે પછીની નવલકથા, ''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' માટે પ્રેરણા આપી.<ref Name="Calitreview"></ref> તેમનાં પહેલાં બે પુસ્તકોની જેમ, આ પુસ્તક પણ તેમનાં કરતાં પણ વધુ આત્મકથનાત્મક હતું, અને ''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' અને ''ધ બૅચલર ઑફ આર્ટ્સ'' પછીના વિષયવસ્તુની ત્રયી અજાણતાં જ પૂરી કરતું હતું.<ref>{{Harvnb|Ramtake|1998|p=20.}}</ref><ref name="Flirting with adolescence">{{cite news|url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/fr/2003/03/14/stories/2003031400960300.htm|title=Flirting with adolescence|last=Sebastian|first=Pradeep|date=March 14, 2003|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-08-02|archive-date=2008-02-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20080225190921/http://www.hinduonnet.com/thehindu/fr/2003/03/14/stories/2003031400960300.htm|url-status=dead}}</ref> તે પછીના ઇન્ટર્વ્યૂઓમાં, નારાયણ સ્વીકારે છે કે ''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' એ લગભગ સંપૂર્ણપણે આત્મકથનાત્મક હતું, અલબત્ત પાત્રોનાં નામ જુદાં હતાં અને તે માલગુડીની જુદી પાર્શ્વભૂમિ ધરાવતું હતું; તેમણે એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે પુસ્તકમાં નિરૂપાયેલી લાગણીઓ રાજમના મૃત્યુ વખતની તેમની પોતાની લાગણીઓનું પ્રતિબિંબ હતી.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|p=55.}}</ref> પોતાની થોડીક સફળતાઓના ટેકે, 1940માં નારાયણે ''ઇન્ડિયન થોટ'' નામે એક જર્નલ(સામયિક) પર પોતાનો હાથ અજમાવ્યો. <ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/lr/2006/12/03/stories/2006120300140300.htm|title=Meeting Mr. Narayan|last=O'Yeah|first=Zac|date=December 3, 2006|publisher=''[[The Hindu|The Hindu Literary Review]]''|access-date=2009-08-26|archive-date=2007-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20071127165241/http://www.hindu.com/lr/2006/12/03/stories/2006120300140300.htm|url-status=dead}}</ref> પોતાના કાકાની મદદથી, જે એક કાર સેલ્સમૅન હતા, તેમણે એકલા મદ્રાસ શહેરમાં એક હજાર લવાજમ-ગ્રાહકોને એકઠા કર્યા. જો કે, તેનું વ્યવસ્થાપન કરવામાં નારાયણની અક્ષમતાના કારણે આ સાહસ લાંબું ન ટક્યું, અને એક વર્ષની અંદર જ તેનું પ્રકાશન અટકી ગયું.<ref name="Grandmother's Tale">{{Cite document|last=Narayan, R. K.|title=Grandmother's Tale|publisher=Indian Thought Publications|date=1992|page=7|isbn=81-85986-15-0|access-date=2009-08-22|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> તેમની ટૂંકી વાર્તાઓનો પહેલો સંગ્રહ, ''માલગુડી ડેઝ'' , નવેમ્બર 1942માં પ્રકાશિત થયો, અને તેના પછી 1945માં ''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' પ્રકાશિત થયું. તેની વચ્ચેના સમયગાળામાં, યુદ્ધના કારણે ઇંગ્લૅન્ડ સાથે સંપર્ક કપાઈ જવાને કારણે, નારાયણે તેમની પોતાની પ્રકાશન કંપની, નામે (ફરીથી) ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ શરૂ કરી; આ પ્રકાશન કંપની સફળ રહી અને આજે પણ સક્રિય છે, હવે તેનું કામકાજ તેમની પૌત્રી સંભાળે છે.<ref name="Reluctant centenarian"></ref> થોડા જ વખતમાં, ન્યૂ યોર્કથી મોસ્કો સુધી ફેલાયેલા તેમની સમર્પિત વાચકસંખ્યાના કારણે, નારાયણના પુસ્તકો સારી સંખ્યામાં વેચવા માંડ્યા અને 1948માં તેમણે મૈસૂર શહેરની બહારના વિસ્તારમાં પોતાનું ઘર બાંધવું શરૂ કર્યું; ઘરનું બાંધકામ 1953માં પૂરું થયું.<ref name="Walsh 1982 24">{{Harvnb|Walsh|1982|p=24.}}</ref> ===વ્યસ્ત વર્ષો=== ''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' પછી, તેમની પહેલાંની નવલકથાઓની અર્ધ-આત્મકથનાત્મક પ્રકારની શૈલીની સરખામણીમાં નારાયણનાં લખાણો વધુ કલ્પના-આધારિત અને બાહ્ય શૈલીનાં બન્યાં. તેમનો પછીનો પ્રયાસ, ''મિ. સંપત'' , તેમના આ સુધરેલા અભિગમને દર્શાવતું પ્રથમ પુસ્તક રહ્યું. જો કે, ખાસ કરીને તેમની પોતાની જર્નલ શરૂ કરવાનું પાસું જેવાં કેટલાંક પાસાંમાં તે હજી પણ તેમના પોતાના કેટલાક અનુભવો પર આધારિત હતું; પણ જીવનચરિત્રની ઘટનાઓ સાથે ભેળસેળ કરીને તે પોતાની પહેલાંની નવલકથાઓથી ચોક્કસ અલગ ભાત પાડે છે.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|p=62.}}</ref> થોડા જ વખત પછી, તેમણે ''ધ ફાયનાન્શલ એક્સપર્ટ'' પ્રકાશિત કરી, તેને તેમની શ્રેષ્ઠ કૃતિ માનવામાં આવી અને 1951માં કાલ્પનિક કથામાં સૌથી મૌલિક પુસ્તક તરીકે તેનું સ્વાગત કરવામાં આવ્યું.<ref>{{Harvnb|Ramtake|1998|p=39.}}</ref><ref>{{Cite document|last=Sundaram, P. S.|title=Indian writers series|publisher=Arnold-Heinemann India|date=1973|volume=6|page=74|access-date=2009-08-24|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> તેમના ભાઈ થકી તેમની સાથે સંબંધિત થયેલા એક નાણાકીય જીનિઅસ, ''માર્ગાય્યા'' , વિશેની એક સાચી કથા પરથી, તેમને આ નવલકથાની પ્રેરણા મળી હતી.<ref>{{Harvnb|Pousse|1995|p=76.}}</ref> તે પછીની નવલકથા, ''વેઇટિંગ ફોર ધ મહાત્મા'' , મહાત્મા ગાંધીની માલગુડીની કાલ્પનિક મુલાકાત પર આધારિત છે, અને તે મુલાકાતે આવેલા મહાત્માના વાર્તાલાપમાં હાજરી આપતી વખતે, એક આગેવાનની એક મહિલા પ્રત્યેની રોમાન્ટિક લાગણી અંગેની વાત વણી લે છે. ભારતી નામની એ મહિલામાં ભારતનું વ્યક્તિકરણ કરીને, પુસ્તકમાં ભારતીની અને ગાંધીજીના વાર્તાલાપોના કેન્દ્ર અંગે અસ્પષ્ટ વક્રોક્તિ થઈ છે. આ નવલકથા ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળના નોંધપાત્ર સંદર્ભો સમાવિષ્ટ કરે છે, અને સામાન્ય વ્યક્તિના જીવનને કેન્દ્રમાં રાખે છે, જે નારાયણની સામાન્ય વક્રોક્તિની શૈલી સહિતનું કથા-વિવરણ ધરાવે છે.<ref>{{Harvnb|Ramtake|1998|pp=47&ndash;48.}}</ref> [[File:RKNarayan-AnthonyWest-LyleBlair.gif|left|160px|thumb|મિશિગન સ્ટેટ યુનિવર્સિટી પ્રેસના લયલી બ્લેર (નારાયણના યુ.એસ. સ્થિત પ્રકાશક), નારાયણ અને ધ ન્યૂ યોર્કરના ઍન્થોની વેસ્ટ|link=Special:FilePath/RKNarayan-AnthonyWest-LyleBlair.gif]] 1953માં, મિશિગન સ્ટેટ યુનિવર્સિટી પ્રેસ દ્વારા, સૌ પ્રથમ વખત તેમનાં પુસ્તકો [[સંયુક્ત રાજ્ય અમેરિકા|યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ]]માં પ્રકાશિત થયાં, પાછળથી (1958માં) તેણે પોતાના અધિકારો વાઇકિંગ પ્રેસને આપી દીધા.<ref name="A Man Called Vasu">{{cite news|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F00711FC3F5D1B728DDDAB0994DA405B818AF1D3|title=A Man Called Vasu; THE MAN-EATER OF MALGUDI|date=February 12, 1961|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-08-26 | first=Donald | last=Barr}}</ref> ભલે નારાયણનાં લખાણો મોટા ભાગે સામાજિક માળખાં અને દૃષ્ટિકોણોમાં વિલક્ષણતાઓ બહાર લાવતાં, પણ તે પોતે રૂઢિવાદી હતા; ફેબ્રુઆરી 1956માં નારાયણે પોતાની દીકરીના લગ્ન તમામ રૂઢિચુસ્ત [[હિંદુ|હિન્દુ]] રીતિરિવાજો અનુસાર ગોઠવ્યાં હતાં.<ref>{{Harvnb|Ramtake|1998|p=128.}}</ref> લગ્ન પછી, નારાયણે ક્યારેક ક્યારેક પ્રવાસે જવું શરૂ કર્યું, પણ મુસાફરીમાં હોય ત્યારે પણ તેમણે દિવસના કમ સે કમ 1500 શબ્દ લખવાનું ચાલુ રાખ્યું.<ref name="Walsh 1982 24"></ref> 1956માં રૉકફેલર ફેલોશિપ અંતર્ગત તેમના યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સના પ્રવાસ દરમ્યાન ''ધ ગાઈડ'' લખાયું હતું. પોતે યુ.એસ.(U.S.)માં હતા, ત્યારે નારાયણે રોજનીશી જાળવી હતી જે પાછળથી તેમના પુસ્તક ''માય ડેટલેસ ડાયરી'' માટે આધારભૂત રહી હતી.<ref name="Iyengar 1973 359">{{Cite document|last=Iyengar|first=K. R. Srinivasa|title=Indian writing in English|publisher=Asia Pub. House|date=1973|page=359|isbn=9780210339640|access-date=2009-08-27|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> આ સમયગાળાની આસપાસ, ઇંગ્લેન્ડની મુલાકાત વખતે, નારાયણ પહેલી વખત પોતાના મિત્ર અને માર્ગદર્શક ગ્રેહામ ગ્રીનને મળ્યા.<ref name="A man-reader in Malgudi"></ref> ભારત પાછા ફર્યા બાદ, ''ધ ગાઈડ'' પ્રકાશિત થયું; આ પુસ્તક નારાયણના લેખન કૌશલ્ય અને ઘટકોને સૌથી સારી રીતે રજૂ કરે છે, અભિવ્યક્તિમાં પરસ્પર વિરોધાભાસી બાબતો દર્શાવતું આ પુસ્તક કોયડા-જેવો અંત આપે છે.<ref>{{Cite book|last=Mathur|first=Om Prakash|title=The modern Indian English fiction|publisher=Abhinav Publications|date=June 1, 1993|edition=1|page=91|chapter=7 |isbn=9788170173038 |access-date=2009-08-25|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> આ પુસ્તક માટે 1958માં તેમને સાહિત્ય અકાદમી અવૉર્ડ એનાયત થયો.<ref>{{cite news|url=http://nl.newsbank.com/nl-search/we/Archives?p_product=NewsLibrary&p_multi=APAB&d_place=APAB&p_theme=newslibrary2&p_action=search&p_maxdocs=200&p_topdoc=1&p_text_direct-0=0F89220CC0F11B7F&p_field_direct-0=document_id&p_perpage=10&p_sort=YMD_date:D&s_trackval=GooglePM|title=Indian novelist R. K. Narayan dies|date=May 13, 2001|publisher=[[Associated Press]]|access-date=2009-08-26}}</ref> ક્યારેક ક્યારેક, પોતાના વિચારોને નિબંધોનું રૂપ આપવા માટે નારાયણ જાણીતા હતા, તેમના નિબંધોમાંના કેટલાક વર્તમાનપત્રોમાં અને જર્નલોમાં પ્રકાશિત થયા, કેટલાક પ્રકાશિત જ ન થયા. ''નેકસ્ટ સન્ડે'' (1960), એ આવા સંવાદ આધારિત નિબંધોનો સંગ્રહ અને પુસ્તક તરીકે પ્રકાશિત થનારું તેમનું આવું પ્રથમ લખાણ છે.<ref>{{Harvnb|Ramtake|1998|p=xiii.}}</ref> તેના થોડા જ વખત પછી, તેમની 1956ની યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સની મુલાકાતના અનુભવો વર્ણવતું પુસ્તક, ''માય ડેટલેસ ડાયરી'' , પ્રકાશિત થયું. તેમના આ સંગ્રહમાં ''ધ ગાઈડ'' ના લેખન વિશેનો તેમનો એક નિબંધ પણ સામેલ છે.<ref name="Iyengar 1973 359"></ref><ref name="Rao 2004 48">{{Harvnb|Rao|2004|p=48.}}</ref> નારાયણની એ પછીની નવલકથા, ''ધ મૅન-ઈટર ઑફ માલગુડી'' , 1961માં પ્રકાશિત થઈ. આ પુસ્તક શાસ્ત્રીય કળા સ્વરૂપમાં કૉમેડી અને નાજુકાઈભર્યા સંયમ સાથેનું કથા-વિવરણ ધરાવતું હોવાની સમીક્ષા કરવામાં આવી હતી.<ref name="A Man Called Vasu"></ref> આ પુસ્તકનું વિમોચન થયા બાદ, બેચેન નારાયણ ફરી એક વાર પ્રવાસ તરફ વળ્યા, અને યુ.એસ.(U.S.)<ref name="Reluctant centenarian"></ref> અને ઓસ્ટ્રેલિયાની મુલાકાતે ઉપડ્યા. ભારતીય સાહિત્ય પર વ્યાખ્યાન આપતાં આપતાં તેમણે એડિલેડ, [[સીડની|સિડની]] અને [[મેલબોર્ન|મેલબોર્ન]]માં ત્રણ અઠવાડિયાં ગાળ્યા. ઓસ્ટ્રેલિયન રાઈટર્સ ગ્રુપ તરફથી એક ફેલોશિપ થકી તેમની આ સફર માટે આર્થિક વ્યવસ્થા કરવામાં આવી હતી.<ref>{{Cite document|last=Sales-Pontes|first=A Hilda |title=R.K. Narayan|publisher=Atlantic Highlands|date=1983|isbn=9780391029620|oclc=10625411|access-date=2009-08-31|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> આ સમય સુધીમાં નારાયણ, સાહિત્ય ક્ષેત્રે અને નાણાકીય એમ બંને રીતે, નોંધપાત્ર સફળતા મેળવી ચૂક્યા હતા. મૈસૂરમાં તેમનું વિશાળ મકાન હતું, અને આઠ કરતાં ઓછી બારીઓ ન હોય તેવા અભ્યાસ ખંડમાં બેસીને તેઓ લખતા હતા; લગ્ન પછી કોઈમ્બતૂર સ્થળાંતરિત થયેલી પોતાની દીકરીને મળવા જવા માટે, તેઓ પોતાની નવી મર્સિડિઝ-બેન્ઝ લઈને જતા, જે તે વખતે ભારતમાં એક વૈભવી જણસ ગણાતી હતી. ભારત અને વિદેશ એમ બંને જગ્યાઓએ તેમની સફળતા પછી, નારાયણે ''ધ હિન્દુ'' અને ''ધ ઍટલાન્ટિક'' સહિતનાં વર્તમાનપત્રો અને સામયિકો માટે કટારો લખવી શરૂ કરી.<ref>{{Harvnb|Rao|2004|p=22&ndash;23.}}</ref> 1964માં, નારાયણે પોતાનું પહેલું પૌરાણિક કથાવસ્તુ ધરાવતું પુસ્તક, ''ગોડ્સ, ડેમન્સ ઍન્ડ અધર્સ'' પ્રકાશિત કર્યું, જે હિન્દુ પુરાણોમાંથી પુનઃલિખિત અને અનુવાદિત ટૂંકી વાર્તાઓનો સંગ્રહ હતો. તેમનાં બીજાં ઘણાં પુસ્તકોની જેમ, આ પુસ્તકમાં પણ તેમના નાના ભાઈ આર. કે. લક્ષ્મણે સચિત્ર અભિવ્યક્તિ આપી હતી. વાચકની સંદર્ભ જાણકારી ગમે તે હોય, પણ પુસ્તકની અસર ઊંડી રહે તે માટે, શક્તિશાળી નાયકોની વાર્તાઓમાંથી પસંદગી કરવામાં આવી હતી, અને આમ ચૂંટાયેલી યાદીમાંની વાર્તાઓ પુસ્તકમાં લેવામાં આવી હતી.<ref>{{cite news|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=FB0816FD355F147A93CAA9178AD95F408685F9 |title=It's All in the Telling; Gods, Demons and Others|date=November 8, 1964|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-09-02}}</ref> ફરી એકવાર, પુસ્તકના વિમોચન પછી, નારાયણ વિદેશ પ્રવાસે ઉપડી ગયા. અગાઉના એક નિબંધમાં, તેમણે અમેરિકનો તેમની પાસેથી આધ્યાત્મિકતા સમજવા માગે છે તે અંગે લખ્યું હતું, અને આ મુલાકાત દરમ્યાન, પોતે કોઈ જાણકારી ધરાવતા નથી એવા નકાર છતાં, સ્વદેશી-અમેરિકન અભિનેત્રી ગ્રેટા ગાર્બોએ સામેથી તેમના આ વિષય અંગે પૃચ્છા કરી.<ref name="Telegraph-obituary"></ref> તે પછીનું નારાયણનું પ્રકાશિત પુસ્તક હતું 1967ની નવલકથા, ''ધ વેન્ડર ઑફ સ્વીટ્સ'' . તે અમુક અંશે તેમની અમેરિકાની મુલાકાતો પરથી પ્રેરિત હતું અને અનેક સાંસ્કૃતિક તફાવતો તરફ ધ્યાન ખેંચતા, ભારતીય અને અમેરિકન, એમ બંને બીબાંઢાળ વ્યક્તિઓનાં આત્યંતિક પાત્રલેખનો ધરાવતું હતું. જો કે, તે તેમની લાક્ષણિક કૉમેડી અને કથા-વિવરણ દર્શાવતું હોવા છતાં, આ પુસ્તકને ઊંડાણનો અભાવ હોવાની આલોચના મળી હતી.<ref>{{cite news|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=FB0C12FD345C14738DDDAD0994DD405B878AF1D3|title=Jagan's Surrender|date=May 14, 1967|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-09-02 | first=ROBIN WHITER.K. | last=Narayan}}</ref> આ વર્ષે, નારાયણ ઇંગ્લૅન્ડના પ્રવાસે ગયા, જ્યાં યુનિવર્સિટી ઑફ લીડ્સ તરફથી તેમને તેમની પ્રથમ માનદ્ ડૉક્ટરેટની પદવી મળી.<ref>{{Cite document|last=Badal|first=R. K.|title=R. K. Narayan: a study|publisher=Prakash Book Depot|date=1976|page=3|oclc=4858177|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> તે પછીનાં થોડાં વર્ષો તેમના માટે શાંત સમયગાળો રહ્યાં. 1970માં, તેમણે તેમની બીજી નવલકથા, ટૂંકી વાર્તાઓનો સંગ્રહ, ''અ હોર્સ ઍન્ડ ટુ ગોટ્સ'' , પ્રકાશિત કરી.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|pp=97&ndash;99, 172.}}</ref> દરમ્યાનમાં, નારાયણને 1938માં પોતાના મરણશીલ કાકાને આપેલું વચન યાદ આવ્યું, અને તેમણે કમ્બા રામાયણને અંગ્રેજીમાં અનુવાદિત કરવાનું શરૂ કર્યું. પાંચ વર્ષના કામ પછી, 1973માં ''ધ રામાયણ'' પ્રકાશિત થયું.<ref>{{Harvnb|Sundaram|1988|p=126.}}</ref> ''ધ રામાયણ'' પ્રકાશિત થયા પછી લગભગ તરત જ, નારાયણે સંસ્કૃત મહાકાવ્ય, [[મહાભારત|મહાભારત]]ના સંક્ષિપ્ત અનુવાદનું કામ શરૂ કર્યું. આ મહાકાવ્ય અંગે સંશોધન અને લખવાનું કામ કરતાં કરતાં, તેમણે પોતાનું અન્ય એક પુસ્તક પણ પ્રકાશિત કર્યું, ''ધ પેઇન્ટર ઑફ સાઇન્સ'' (1977). ''ધ પેઇન્ટર ઑફ સાઇન્સ'' એ નવલિકા કરતાં સહેજ લાંબી છે અને નારાયણની અન્ય કૃતિઓ કરતાં ચોક્કસ રીતે જુદી પડે છે, તેમાં તેઓ સેક્સ જેવા અત્યાર સુધી અસંબોધિત રહેલા વિષયો સાથે કામ પાર પાડે છે, અલબત્ત તેમાં નાયકના પાત્રનો વિકાસ તેમના પહેલાંનાં સર્જનો સાથે ઘણો મળતો આવે છે. 1978માં ''ધ મહાભારત'' પ્રકાશિત થયું.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|pp=43, 153&ndash;154.}}</ref> ===પાછલાં વર્ષો=== [[કર્ણાટક|કર્ણાટક]] સરકારે રાજ્યમાં પ્રવાસનનો પ્રચાર-પ્રસાર કરવા માટે એક પુસ્તક લખી આપવા નારાયણની નિયુક્તિ કરી. 1970ના દાયકાના અંત ભાગમાં એક વિશાળ સરકારી પ્રકાશનના હિસ્સા રૂપે તેમની એ કૃતિ પ્રકાશિત થઈ.<ref>{{Harvnb|Sundaram|1988|p=132.}}</ref> તેમને લાગ્યું કે તેમની કૃતિ વધુ સારી યોગ્યતા ધરાવે છે, એટલે તેમણે તેને ''ધ એમરલ્ડ રૂટ'' (ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ, 1980) તરીકે પુનઃપ્રકાશિત કરી.<ref>{{Harvnb|Kain|1993|p=193.}}</ref> આ પુસ્તક સ્થાનિક ઇતિહાસ અને વારસા બાબતે તેમનાં અંગત પરિપ્રેક્ષ્યો ધરાવે છે, પણ તેમનાં પાત્રો અને સર્જનોથી વંચિત રહ્યું હોવાથી, તેમાં તેમની રસપ્રદ વાર્તાવસ્તુ ખૂટતી લાગે છે.<ref name="Rao 2004 48"></ref> એ જ વર્ષે, તેમને અમેરિકન ઍકેડમી ઑફ આર્ટ્સ એન્ડ લેટર્સના માનદ્ સદસ્ય તરીકે ચૂંટવામાં આવ્યા અને રોયલ સોસાયટી ઑફ લિટરેચર તરફથી તેમને એસી(AC) બેન્સન પદક પણ એનાયત કરવામાં આવ્યું.<ref>{{cite news|url=http://www.highbeam.com/doc/1P1-44707292.html|title=Storyteller Narayan Gone, But Malgudi Lives On|date=May 24, 2001|publisher=Inter Press|access-date=2009-09-08|archive-date=2012-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20121105215143/http://www.highbeam.com/doc/1P1-44707292.html|url-status=dead}}</ref> લગભગ એ જ ગાળામાં, સૌથી પહેલી વખત નારાયણનાં પુસ્તકોને ચાઇનીઝમાં અનુવાદિત કરવામાં આવ્યાં.<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/2006/10/13/stories/2006101304331500.htm|title=R. K. Narayan resonates across cultures|date=October 13, 2006|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-09-08|archive-date=2008-12-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20081207200305/http://www.hindu.com/2006/10/13/stories/2006101304331500.htm|url-status=dead}}</ref> 1983માં, નારાયણે એક વાઘ અને તેના માણસો સાથેના સંબંધ વિશેની તેમની નવલકથા, ''અ ટાઇગર ફોર માલગુડી'' , પ્રકાશિત કરી.<ref>{{cite news|url=http://www.guardian.co.uk/media/2006/oct/09/tvandradio.radio|title=Pick of the day|date=October 9, 2006|newspaper=[[The Guardian]]|access-date=2009-09-08 | location=London | first=Phil | last=Daoust}}</ref> તેમની એ પછીની નવલકથા, ''ટૉકેટીવ મૅન'' , 1986માં પ્રકાશિત થઈ, જે માલગુડીના એક મહત્ત્વાકાંક્ષી પત્રકારની કથા હતી.<ref>{{cite news|url=http://seattletimes.nwsource.com/html/books/2008610146_internationalside11.html|title=More worlds in words|date=January 11, 2009|newspaper=[[The Seattle Times]]|access-date=2009-09-08}}</ref> આ સમયગાળા દરમ્યાન, તેમણે ટૂંકી વાર્તાના બે સંગ્રહો પણ પ્રકાશિત કર્યાઃ મૂળ પુસ્તક અને અન્ય કેટલીક વાર્તાઓ સમાવતી સુધારેલી આવૃત્તિ, ''માલગુડી ડેઝ'' (1982), અને એક નવો વાર્તાસંગ્રહ, ''અન્ડર ધ બનયન ટ્રી એન્ડ અધર સ્ટોરીઝ'' .<ref>{{Harvnb|Rao|2004|pp=50, 120.}}</ref> 1987માં, તેમણે જ્ઞાતિ પ્રથા, નોબલ પુરસ્કાર વિજેતાઓ, પ્રેમ, અને વાંદરાઓ જેવા અત્યંત ભિન્ન પ્રકારના વિષયો પર નિબંધ સમાવતો એક બીજો સંગ્રહ, ''અ રાઇટર્સ નાઇટમેર'' , પૂરો કર્યો. આ નિબંધસંગ્રહ તેમણે 1958થી વર્તમાનપત્રો અને સામયિકો માટે લખેલા નિબંધો ધરાવતો હતો.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/newsday/access/103392863.html?dids=103392863:103392863&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jul+23%2C+1989&author=By+John+Gabree&pub=Newsday+(Combined+editions)&desc=PAPERBACKS+Artists+of+the+Essay&pqatl=google|title=PAPERBACKS Artists of the Essay|last=Gabree|first=John|date=July 23, 1989|newspaper=[[Newsday]]|access-date=2009-08-28|archive-date=2012-10-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20121022102205/http://pqasb.pqarchiver.com/newsday/access/103392863.html?dids=103392863:103392863&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jul+23,+1989&author=By+John+Gabree&pub=Newsday+(Combined+editions)&desc=PAPERBACKS+Artists+of+the+Essay&pqatl=google|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite document|last=Thieme|first=John|title=R. K. Narayan|publisher=Manchester University Press|date=2007|page=215|isbn=9780719059278|oclc=153556493|access-date=2009-08-28|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> મૈસૂરમાં એકલા રહેતા નારાયણ, ખેતીમાં રસ લેતા થયા. તેમણે એક એકર જેટલી ખેતીની જમીન ખરીદી અને ખેતી પર પોતાનો હાથ અજમાવવાની કોશિશ કરી.<ref name="Rao 2004 24">{{Harvnb|Rao|2004|p=24.}}</ref> તેમને દરરોજ બપોરે ચાલીને બજાર જવાની પણ ટેવ હતી, વસ્તુઓ ખરીદવા માટે ખાસ એટલું નહીં, પણ લોકો સાથે વાતચીત કરવા માટે તેઓ બજારે જતા. પોતાની એક લાક્ષણિક બપોરની લટારમાં, તેઓ દર થોડાં ડગલાંઓએ દુકાનદારો અને અન્ય લોકો સાથે વાતચીત કરવા થોભતા, મોટા ભાગે તેઓ આમ કરતી વખતે પોતાનાં આગલાં પુસ્તક માટે માહિતી ભેગી કરતા હતા.<ref>{{cite news|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?211789|title=Blue Hawaii Yoghurt|last=[[Khushwant Singh]]|date=May 28, 2001|publisher=''[[Outlook (magazine)|Outlook]]''|access-date=2009-09-08}}</ref> 1980માં, નારાયણને તેમના સાહિત્યક્ષેત્રનાં યોગદાનો માટે, ભારતીય સંસદના ઉપલા ગૃહ, [[રાજ્ય સભા|રાજ્યસભા]]ના સદસ્ય તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા.<ref name="Storyteller Narayan Gone"></ref> તેમના સમગ્ર છ-વર્ષના સત્ર દરમ્યાન, તેમણે માત્ર એક જ પ્રશ્ન પર ભાર મૂક્યો- શાળાનાં બાળકોની દુર્દશા, ખાસ કરીને શાળાનાં પુસ્તકોનું ભારે વજન અને બાળકની સર્જનાત્મકતા પર આ પ્રણાલીની નકારાત્મક અસર, જે તેમણે પોતાની સૌ પ્રથમ નવલકથા, ''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' માં ધ્યાન પર લાવવાની કોશિશ કરી હતી તેના જેવું જ કંઈક. તેમનું ઉદ્ધાટન વકતવ્ય આ ચોક્કસ સમસ્યા પર કેન્દ્રિત રહ્યું હતું, અને તેના પરિણામે શાળા શિક્ષણ પ્રણાલીમાં બદલાવોની ભલામણ કરવા માટે, પ્રો. યશ પાલની અધ્યક્ષતામાં એક સમિતિની રચના થઈ હતી.<ref>{{cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/1120557.cms|title=Leave Those Kids Alone: Committee recommends school curriculum reform|date=May 24, 2005|newspaper=[[The Times of India]]|access-date=2009-09-08}}</ref> 1990માં, તેમણે પોતાની આગલી નવલકથા, ''ધ વર્લ્ડ ઑફ નાગરાજ'' , પ્રકાશિત કરી, જેની પાર્શ્વભૂમિમાં પણ માલગુડી જ હતું. આ પુસ્તકમાં નારાયણની ઉંમરની અસર દેખાય છે, કારણ કે તેઓ વાર્તાના વિવરણમાં વિગતો કુદાવી જતા જોવા મળે છે, તેમણે જો આ પુસ્તક તેમની કારકિર્દીમાં અગાઉ લખ્યું હોત તો એ વિગતો જરૂર સમાવી હોત.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/chicagotribune/access/7841887.html?dids=7841887:7841887&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jun+15%2C+1990&author=Seibold%2C+Douglas&pub=Chicago+Tribune&desc=A+Dithering+Hero+Slows+a+Novel&pqatl=google|title=A Dithering Hero Slows a Novel|date=June 15, 1990|newspaper=[[Chicago Tribune]]|access-date=2009-09-08|first=Douglas|last=Seibold|archive-date=2012-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20121106142442/http://pqasb.pqarchiver.com/chicagotribune/access/7841887.html?dids=7841887:7841887&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jun+15,+1990&author=Seibold,+Douglas&pub=Chicago+Tribune&desc=A+Dithering+Hero+Slows+a+Novel&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> આ નવલકથા પૂરી કર્યાના થોડા જ વખતમાં, નારાયણ માંદા પડ્યા અને પોતાની દીકરીના પરિવારની નજીક રહેવા માટે મદ્રાસ સ્થળાંતરિત થઈ ગયા.<ref name="Rao 2004 24"></ref> તેઓ મદ્રાસ સ્થળાંતરિત થયા તે પછીનાં થોડાં જ વર્ષો બાદ, 1994માં, તેમની દીકરીનું કૅન્સરથી નિધન થયું અને તેમની પૌત્રી ભુવનેશ્વરી (મિન્ની) ''ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન'' સંભાળવા ઉપરાંત તેમની કાળજી પણ રાખવા માંડી.<ref name="Reluctant centenarian"></ref><ref name="Telegraph-obituary"></ref> ત્યારે નારાયણે પોતાનું અંતિમ પુસ્તક, ''ગ્રાન્ડમધર્સ ટેલ'' , પ્રકાશિત કર્યું. આ તેમનાં પોતાનાં વડ-દાદી વિશેની આત્મકથનાત્મક નવલિકા હતી, જેમણે તેમનાં લગ્ન પછી થોડા જ સમયમાં ભાગી ગયેલા પોતાના પતિને શોધવા માટે ખૂબ દૂર-સુદૂર પ્રવાસ કર્યો હતો. તેઓ જ્યારે બાળક હતા, ત્યારે તેમના દાદીએ તેમને આ વાર્તા કહી સંભળાવી હતી.<ref name="Independent, book review">{{cite news|url=http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/book-review--long-short-and-beautifully-formed-afternoon-raag--amit-chaudhuri-heinemann-1399-pounds-the-grandmothers-tale--r-k-narayan-heinemann-999-pounds-1484192.html|title=BOOK REVIEW: The Grandmother's Tale' - R K Narayan: Heinemann, 9.99 pounds|date=July 11, 1993|newspaper=[[The Independent]]|access-date=2009-08-30|location=London|first=Karl|last=Miller|archive-date=2012-11-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20121110171524/http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/book-review--long-short-and-beautifully-formed-afternoon-raag--amit-chaudhuri-heinemann-1399-pounds-the-grandmothers-tale--r-k-narayan-heinemann-999-pounds-1484192.html|url-status=dead}}</ref> પોતાનાં અંતિમ વર્ષો દરમ્યાન, વાતચીતના હરહંમેશના શોખીન, નારાયણ, લગભગ પોતાની દરરોજ સાંજ ''ધ હિન્દુ'' ના પ્રકાશક, એન. રામ સાથે વીતાવતા હતા, કૉફી પીતાં પીતાં અને વિવિધ વિષયો પર વાત કરતાં મધરાત કરતાં વધુ સમય વીતી જતો.<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/mag/2008/06/01/stories/2008060150140500.htm|title=Memories of Malgudi Man|date=June 1, 2008|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-09-08|archive-date=2008-06-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20080603102043/http://www.hindu.com/mag/2008/06/01/stories/2008060150140500.htm|url-status=dead}}</ref> લોકોને મળવાનું અને તેમની સાથે વાત કરવાનું ખૂબ ગમતું હોવા છતાં, તેમણે ઇન્ટર્વ્યૂ આપવા બંધ કરી દીધા. ઇન્ટર્વ્યૂઓ પ્રત્યેની આ ભાવશૂન્યતા ''ટાઇમ'' સાથેના એક ઇન્ટર્વ્યૂનું પરિણામ હતી, જેના માટે તસવીરો પાડવા તેમને આખા શહેરમાં પરાણે ઘસડવામાં આવ્યા હતા, અને લેખમાં તેમનો ક્યાંય ઉપયોગ થયો નહોતો, વધુમાં આ ઇન્ટર્વ્યૂના શ્રમ પછી નારાયણે થોડા દિવસ હૉસ્પિટલમાં રહેવું પડ્યું હતું.<ref name="Meeting Mr. Narayan">{{cite news|url=http://www.hindu.com/lr/2006/12/03/stories/2006120300140300.htm|title=Meeting Mr. Narayan|last=O'Yeah|first=Zac|date=December 3, 2006|publisher=''[[The Hindu|The Hindu Literary Review]]''|access-date=2009-08-26|archive-date=2007-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20071127165241/http://www.hindu.com/lr/2006/12/03/stories/2006120300140300.htm|url-status=dead}}</ref> મે 2001માં, નારાયણને હૉસ્પિટલમાં દાખલ કરવામાં આવ્યા. તેમને વેન્ટિલેટર પર મૂકવામાં આવ્યા તેના થોડા કલાકો પહેલાં તેઓ તેમની આગલી નવલકથા, એક દાદા વિશેની વાર્તા, લખવાનું આયોજન કરી રહ્યા હતા. તે પોતાની નોટબુક(લેખનપોથી)ની બાબતે તેઓ હંમેશાં અત્યંત ચીવટભરી પસંદગી ધરાવતા હોવાથી, તેમણે એન. રામને પોતાના માટે એક નોટબુક લઈ આવવા કહ્યું હતું. જો કે, નારાયણ સાજા ન થયા અને કદી પોતાની આ નવલકથા શરૂ ન કરી શક્યા. તેઓ 94 વર્ષની ઉંમરે, મે 13, 2001ના [[ચેન્નઈ|ચેન્નઈ]]માં અવસાન પામ્યા.<ref name="Priyadarshan's tribute to R K Narayan"></ref><ref>{{cite news|url=http://www.rediff.com/news/2001/may/15spec.htm|title=I'm giving you a lot of trouble|last=[[N. Ram]]|date=May 15, 2001|publisher=[[Rediff.com]]|access-date=2009-09-08}}</ref> ==સાહિત્યિક સમીક્ષા== ===લેખન શૈલી=== નારાયણની લેખન શૈલી વિનોદનું સાહજિક ઘટક ધરાવતી સાદી અને બિનઆડંબરી હતી.<ref>{{cite news|url=http://cities.expressindia.com/fullstory.php?newsid=204597|title=Remembering the man who brought Malgudi alive|date=October 10, 2006|newspaper=[[The Indian Express]]|access-date=2009-08-24}}</ref> તેના કેન્દ્રમાં સામાન્ય લોકો રહેતા, જે વાચકને બાજુના પાડોશી, પિત્રાઈ ભાઈ-બહેનો અને તેમના જેવા લોકોની યાદ અપાવતા, અને એમ કરીને વિષય સાથે જોડાવાની વધુ સારી ક્ષમતા પૂરી પાડતા.<ref name="A companion to Indian fiction in English">{{Cite document|last=Piciucco|first=Pier Paolo|title=A companion to Indian fiction in English|publisher=Atlantic|date=2002|page=2|isbn=8126903104 |language=A companion to Indian fiction in English|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> પોતાના રાષ્ટ્રીય સમકાલીનોથી વિપરીત, કાલ્પનિક કથામાં પ્રવાહો અને રિવાજોના પાલનની પોતાની લાક્ષણિક સરળતાને બદલ્યા વિના તેઓ ભારતીય સમાજની જટિલતાઓ વિશે લખી શકતા હતા.<ref name=" Hartford Courant">{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/courant/access/73093443.html?dids=73093443:73093443&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=May+17%2C+2001&author=INDRANEEL+SUR%3B+Courant+Staff+Writer&pub=Hartford+Courant&desc=R.K.+NARAYAN+FOCUSED+ON+EVERYDAY+PEOPLE+AN+APPRECIATION&pqatl=google|title=R.K. Narayan Focused On Everyday People; An Appreciation|date=May 17, 2001|newspaper=[[The Hartford Courant]]|access-date=2009-08-23|first=Indraneel|last=Sur|archive-date=2012-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20121106142456/http://pqasb.pqarchiver.com/courant/access/73093443.html?dids=73093443:73093443&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=May+17,+2001&author=INDRANEEL+SUR%3B+Courant+Staff+Writer&pub=Hartford+Courant&desc=R.K.+NARAYAN+FOCUSED+ON+EVERYDAY+PEOPLE+AN+APPRECIATION&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> પોતાનાં પાત્રોના સ્વભાવ મુજબ, તેઓ હળવી તમિલ છટાવાળી બોલી સાથેના સૂક્ષ્મ સંવાદ ગદ્યને પણ કામમાં લેતા.<ref name="Centenary conference - The Daily Star">{{cite news|url=http://www.thedailystar.net/2006/12/02/d612022102117.htm|title=R. K. Narayan's Centenary Conference (Concluding Part)|date=October 11, 2006|newspaper=The Daily Star|access-date=2009-08-23}}</ref> ચેખોવ અને નારાયણનાં લખાણોમાં, સાદાઈ, સૌમ્ય સુંદરતા તથા દુઃખદ પરિસ્થિતિઓમાં રમૂજનું તત્ત્વ જેવી સામ્યતાઓના કારણે આલોચકો નારાયણને ''ભારતીય ચેખોવ'' માને છે.<ref>{{Cite book|last=Dayal, B.|title=A critical study of the themes and techniques of the Indo-Anglian short story writers|date=1985|chapter=R. K. Narayan: A subtle humourist|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> ગ્રીને નારાયણને અન્ય કોઈ પણ ભારતીય લેખક કરતાં ચેખોવની વધુ નજીક ગણ્યા હતા.<ref name="NYT Obit"></ref> ''ધ ન્યૂ યોર્કર'' ના ઍન્થોની વેસ્ટે નારાયણનાં લખાણો, નિકોલાઈ ગોગોલનાં લખાણોની વાસ્તવવાદી વિવિધતા માનતા હતા.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/courant/access/914855742.html?dids=914855742:914855742&FMT=ABS&FMTS=ABS:AI&type=historic&date=Mar+30%2C+1958&author=&pub=Hartford+Courant&desc=Legend+Grows&pqatl=google|title=Legend Grows|date=March 30, 2958|newspaper=[[The Hartford Courant]]|access-date=2009-10-20|first=Samuel F|last=Morse|archive-date=2012-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20121023082651/http://pqasb.pqarchiver.com/courant/access/914855742.html?dids=914855742:914855742&FMT=ABS&FMTS=ABS:AI&type=historic&date=Mar+30,+1958&author=&pub=Hartford+Courant&desc=Legend+Grows&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> પુલિત્ઝર પુરસ્કાર વિજેતા, ઝુમ્પા લહિરી અનુસાર, મોટા ભાગની દસ પાનાં કરતાં ઓછી લાંબી એવી, અને લગભગ એટલી જ મિનિટ વાંચતા થાય તેવી નારાયણની ટૂંકી વાર્તાઓ તેમની નવલકથાઓ જેવી જ મોહિત કરતી લાગણી ઊભી કરે છે. તેઓ ઉમેરે છે કે શીર્ષક અને અંત વચ્ચે, નારાયણ પોતાના વાચકને કંઈક એવું આપે છે જે આપવા માટે નવલકથાકાર બીજા સેંકડો પાનાંઓ આપીને મથે છેઃ પોતાનાં પાત્રોના જીવન વિશેની સંપૂર્ણ આંતર્દૃષ્ટિ. આ લાક્ષણિકતાઓ અને ક્ષમતાઓથી પ્રેરાઈને લહિરી તેમને ઓ. હેન્રી, ફ્રાન્ક ઓ'કોન્નોર અને ફ્લાનનેરી ઓ'કોન્નોર જેવા ટૂંકી-વાર્તાના જીનિયસોના પૅન્થિઅન(સ્મારકમંદિર)નો હિસ્સો ગણે છે. લહિરી વાર્તાવસ્તુને નુકસાન પહોંચાડ્યા વિના તેના વિવરણને સંક્ષિપ્ત કરવાની તેમની ક્ષમતા માટે, અને દૃઢ તેમ જ દયાવિહીન દૃષ્ટિ સાથે મધ્યમ-વર્ગના જીવન અંગેનાં બંનેના સામાન્ય વિષયવસ્તુ માટે, તેમને ગાય દ મૌપાસ્સન્ટ સાથે પણ સરખાવે છે.<ref name="Narayan days - Lahiri"></ref> આલોચકોએ નોંધ્યું છે કે નારાયણનાં લખાણોનો ઝોક વિશ્લેષણાત્મક ઓછો અને વિવરણાત્મક વધુ છે; અનાસક્ત આત્મામાં સ્થિર એવી નિષ્પક્ષ શૈલી, વધુ પાયાદાર અને વાસ્તવિક વિવરણ પૂરું પાડે છે.<ref>{{Cite document|last=Bhatnagar, M.|title=New Insights into the Novels of R.K. Narayan|publisher=# Atlantic Publishing |date=January 1, 2005|pages=205&ndash;206|isbn=8126901780|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> તેમનો અભિગમ, અને તેની સાથે જોડાયેલી જીવન અંગેની તેમની સમજણ, તેમને પાત્રો અને ક્રિયાઓને એકરૂપ કરવાની,<ref>{{Harvnb|Kain|1993|p=79.}}</ref> અને વાચકના મનમાં અનુસંધાન રચવા માટે સામાન્ય ઘટનાઓનો ઉપયોગ કરવાની અનન્ય ક્ષમતા બક્ષે છે.<ref name="2009-08-24">{{Cite document|last=Badal, R. K.|title=R. K. Narayan: a study|publisher=Prakash Book Depot|date=1976|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> એક નાનકડો બીબાંઢાળ કસબો, જ્યાં વહેમ અને રિવાજનાં તમામ સામાન્ય ધોરણો લાગુ પડે છે એવા માલગુડીનું સર્જન તેમની લેખનશૈલીમાં નોંધપાત્ર રહ્યું છે.<ref>{{cite news|url=http://www.tribuneindia.com/1999/99dec26/book.htm|title=Malgudi, hamlet of millennium|date=December 26, 1999|newspaper=[[The Tribune]]|access-date=2009-08-24}}</ref> નારાયણની લેખન શૈલીને ઘણી વાર વિલિયમ ફાઉલ્કનેરની શૈલી સાથે સરખામવવામાં આવતી, કારણ કે બંનેની શૈલીઓ કરુણાસભર માનવતા દર્શાવવા છતાં સામાન્ય જીવનમાંથી રમૂજ અને ઊર્જા પેદા કરતી હતી.<ref name="RKN 1906-2001 ">{{cite news|url=http://www.hinduonnet.com/2001/05/16/stories/05162512.htm|title=R. K. Narayan, 1906-2001|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-07-22|archive-date=2009-07-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20090720100231/http://www.hinduonnet.com/2001/05/16/stories/05162512.htm|url-status=dead}}</ref> વ્યક્તિત્વની મૂંઝવણો સામે સમાજની માંગો અંગેની તેમની પૂર્વ પ્રત્યયયોજક ભાષા સુધી બંને વચ્ચેની સામ્યતાઓ વિસ્તરે છે.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/73004946.html?dids=73004946:73004946&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=May+14%2C+2001&author=MYRNA+OLIVER&pub=Los+Angeles+Times&desc=Obituaries%3B+R.K.+Narayan%3B+Wry+Novelist+Brought+India+to+the+World&pqatl=google|title=R.K. Narayan; Wry Novelist Brought India to the World|date=May 14, 2001|newspaper=[[Los Angeles Times]]|access-date=2009-08-26|first=Myrna|last=Oliver|archive-date=2012-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20121106142508/http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/73004946.html?dids=73004946:73004946&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=May+14,+2001&author=MYRNA+OLIVER&pub=Los+Angeles+Times&desc=Obituaries%3B+R.K.+Narayan%3B+Wry+Novelist+Brought+India+to+the+World&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> અલબત્ત, વિષયો પ્રત્યેનો તેમનો અભિગમ સરખો હોવા છતાં, બંનેની પદ્ધતિઓ ભિન્ન હતી; ફાઉલ્કનેર અલંકારિક ભાષામાં અને પોતાનો મુદ્દો ખૂબ બધા ગદ્ય સાથે વ્યક્ત કરતા હતા, જ્યારે નારાયણ અત્યંત સાદી અને વાસ્તવિક શૈલીમાં લખતા હતા, તથાપિ ઘટકોને પકડી શકતા હતા.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/sptimes/access/49934626.html?dids=49934626:49934626&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Feb+15%2C+1987&author=MALCOLM+JONES&pub=St.+Petersburg+Times&desc=R.+K.+Narayan%27s+work+is+crafted+with+deceptive+simplicity&pqatl=google|title=R. K. Narayan's work is crafted with deceptive simplicity|date=Feb 15, 1987|newspaper=[[St. Petersburg Times]]|access-date=2009-08-26|first=Malcolm|last=Jones}}{{Dead link|date=ઑગસ્ટ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ===માલગુડી=== [[File:Malgudi.jpg|right|150px|thumb|માલગુડીમાં લૉલીના પૂતળાનું આર. કે. લક્ષ્મણ કૃત રેખાંકન|link=Special:FilePath/Malgudi.jpg]] {{main|Malgudi}} માલગુડી એ નારાયણે પ્રત્યક્ષ ઊભો કરેલો, દક્ષિણ ભારતનો એક અર્ધ-શહેરી, કાલ્પનિક કસબો છે.<ref>{{Harvnb|Khatri|2008|p=10.}}</ref> તેમણે સપ્ટેમ્બર 1930માં, વિજયાદશમીના દિવસે- નવા પ્રયત્નોનો આરંભ કરવા માટેનો શુભ દિવસ અને તેથી તેમના દાદીએ તેમના માટે પસંદ કરેલા દિવસે- આ મોટા ગામનું સર્જન કર્યું હતું.<ref>{{Cite document|last=Parija|first=Kapileshwar|title=Short stories of R.K. Narayan: themes and conventions|publisher=Renaissance Publications|date=2001|page=60|isbn=8186790314|access-date=2009-08-24|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> પાછળથી તેમણે એક ઇન્ટર્વ્યૂમાં પોતાના જીવનચરિત્ર આલેખનારાં સુસાન અને એન. રામને કહ્યું હતું તેમ, તેમના મનમાં, તેમણે સૌથી પહેલાં એક રેલવે સ્ટેશન જોયું હતું, અને એ પછી ધીમેથી તેમના મનમાં ''માલગુડી'' નામ ઊભર્યું હતું.<ref>{{Harvnb|Prasad|2003|p=40.}}</ref> નિર્દોષ ઐતિહાસિક રૅકોર્ડના ઉલ્લેખ સાથે ગામનું સર્જન કરવામાં આવ્યું હતું, જેમ કે તેમાં એવું નોંધવામાં આવ્યું હતું કે [[રામાયણ|રામાયણ]]ના દિવસોમાં અહીંથી ભગવાન રામ પસાર થયા હતા; એવું પણ કહેવામાં આવ્યું'તું કે તેમના પ્રવાસ દરમ્યાન બુદ્ધે પણ આ કસબાની મુલાકાત લીધી હતી.<ref>{{Harvnb|Khatri|2008|p=168.}}</ref> નારાયણે ક્યારેય આ કસબા માટે કડક સ્થૂળ સીમાઓ બાંધી નહોતી, તેમણે તેને વિવિધ વાર્તાઓમાં ઘટનાઓ સાથે આકાર લેવા દીધો છે, જે આગળ જતાં ભવિષ્ય માટે સંદર્ભ બિંદુ બને છે.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|p=30.}}</ref> નારાયણની કૃતિઓના અભ્યાસુ, ડૉ. જેમ્સ એમ. ફેનેલીએ, અનેક પુસ્તકો અને વાર્તાઓમાં આ કસબા માટે અપાયેલાં કાલ્પનિક વિવરણોના આધારે માલગુડીનો એક નકશો બનાવ્યો છે.<ref name="Narayan days - Lahiri"></ref> ભારતના બદલાતા રાજકીય ફલક સાથે માલગુડી વિકસિત થતું ગયું. 1980ના દાયકામાં, જ્યારે ભારતમાં રાષ્ટ્રીયતાવાદી જુસ્સો પૂરજોશમાં હતો અને લોકો કસબાઓ અને લત્તાઓનાં બ્રિટિશ નામો બદલી રહ્યા હતા અને બ્રિટિશ સીમાચિહ્નો દૂર કરી રહ્યા હતા, ત્યારે માલગુડીના મેયર અને સિટી કાઉન્સિલે, તેના સૌથી આરંભના રહેવાસીઓમાંના એક, ફ્રેડરિક લૉલીના પૂતળાને તે લાંબા સમયથી માલગુડીમાં હોવા છતાં દૂર કર્યું હતું. જો કે, જ્યારે હિસ્ટ્રોરિકલ સોસાયટીઝે એવી સાબિતી બતાવી કે લૉલી તો ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળના મજબૂત સમર્થક હતા, ત્યારે કાઉન્સિલને તેમનાં પહેલાંનાં તમામ પગલાંઓને પાછાં લેવાની ફરજ પડી હતી.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/59604444.html?dids=59604444:59604444&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Dec+11%2C+1994&author=Judith+Freeman&pub=Los+Angeles+Times+%28pre-1997+Fulltext%29&desc=%60May+You+Always+Wear+Red%27+Insights+into+the+nuances+of+Indian+culture+GRANDMOTHER%27S+TALE+And+Other+Stories%2C+By+R.K.+Narayan+%28Viking%3A+%2423.95%3B+320+pp.%29&pqatl=google|title=May You Always Wear Red' Insights into the nuances of Indian culture|last=Freeman|first=Judith|date=December 11, 1994|newspaper=[[Los Angeles Times]]|access-date=2009-10-14}}{{Dead link|date=ઑગસ્ટ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> માલગુડી સાથે એક સારી સરખામણી તે, ગ્રીને જે જગ્યાને "બાટ્ટરસી અથવા યુસ્ટન રોડ કરતાં વધુ પરિચિત" તરીકે વર્ણવી હતી, તે ફાઉલ્કનેરની યોક્નાપાતાવ્ફા કાઉન્ટી છે.<ref name="RKN 1906-2001 "></ref> ઉપરાંતમાં, ફાઉલ્કનેરની જેમ જ, જ્યારે આપણે નારાયણની કૃતિઓ જોઈએ, તો અનેક ભિન્ન ભિન્ન નવલકથાઓ અને વાર્તાઓ થકી કસબો વધુ સારી રીતે સ્પષ્ટ થાય છે.<ref>{{Cite document|last=Sanga|first=Jaina C.|title=South Asian novelists in English: an A-to-Z guide|publisher=Greenwood|date=2003|pages=194&ndash;195|isbn=9780313318856|access-date=2009-08-25|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> ===આલોચનાત્મક આવકાર=== નારાયણ સૌથી પહેલાં ગ્રેહામ ગ્રીનની મદદથી પ્રકાશમાં આવ્યા, જેમણે ''સ્વામીનાથન્ ઍન્ડ ટૅટે'' વાંચ્યા પછી, એ પુસ્તક માટે નારાયણના એજન્ટ તરીકે કામ કરવાનું પોતાના માથે લઈ લીધું હતું. પુસ્તકના શીર્ષકમાં ફેરફાર કરીને તેને વધુ યોગ્ય ''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' કરાવવામાં, અને નારાયણનાં કેટલાંક આગામી પુસ્તકો માટે પ્રકાશકો શોધવામાં પણ તેઓ નિમિત્ત રહ્યા હતા. નારાયણની શરૂઆતની કૃતિઓએ તદ્દન સ્પષ્ટરૂપે વેપારી સફળતાઓ નોંધાવી નહોતી, પણ તેમના કારણે એ સમયના અન્ય લેખકોએ તેમની નોંધ લેવા માંડી હતી. 1938માં મૈસૂરની સફરે આવેલા સોમરસેટ મૌઘમે નારાયણને મળવા માટે પૂછતાછ કરી હતી, પણ આ મુલાકાત ખરેખર થાય તેટલા લોકોએ ત્યારે તેમના વિશે સાંભળ્યું નહોતું. તે પછી મૌઘમે નારાયણની કૃતિ ''ધ ડાર્ક રૂમ'' વાંચી, અને તેના માટે તેમને વખાણતો પત્ર લખ્યો.<ref>{{Cite book|title=Graham Greene: A Life in Letters|editor=Richard Greene|publisher=W. W. Norton & Company|date=2008|pages=68, xxiv|isbn=9780393066425|oclc=227016286|url=http://books.google.com/?id=CaWhLNSr6FoC&lpg=PP1&pg=PP1#v=onepage&q=|access-date=2009-09-09|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref><ref>{{Cite document|last=Varma|first=Ram Mohan|title=Major themes in the novels of R.K. Narayan|publisher=Jainsons Publications|date=1993|page=26|isbn=9788185287119|oclc=29429291 |access-date=2009-09-09|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> નારાયણની આરંભની કૃતિઓને પસંદ કરનારા અન્ય સમકાલીન લેખક હતા ઈ. એમ. ફોર્સ્ટર,<ref>{{Cite book|title=The BBC talks of E.M. Forster, 1929-1960: a selected edition|editor=Mary Lago, Linda K. Hughes, Elizabeth MacLeod Walls|publisher=University of Missouri Press|date=2008|page=185|isbn=9780826218001|oclc=183147364|access-date=2009-09-16|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> એવા લેખક જેમણે તેમના રૂક્ષ અને રમૂજી વિવરણને એટલું વહેંચ્યું હતું, કે ટીકાકારો નારાયણને "દક્ષિણ ભારતીય ઈ. એમ. ફોર્સ્ટર" કહેવા માંડ્યા હતા.<ref>{{Cite document|last=Sampson|first=George|coauthors=Reginald Charles Churchill|title=The concise Cambridge history of English literature|publisher=Cambridge : The University Press|date=1961|page=743|isbn=9780521073851|oclc=67559|access-date=2009-09-17|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> વાંચનારા લોકો અને સાથી લેખકોમાં તેમની લોકપ્રિયતા છતાં, નારાયણની કૃતિઓને તેમના સ્તરના અન્ય લેખકો પર વરસાવવામાં આવતા ટીકાત્મક પ્રતિભાવ જેટલા પ્રતિભાવ મળ્યા નહોતા.<ref name="Brians">{{Cite document|last=Brians|first=Paul|title=Modern South Asian literature in English|publisher=Greenwood Press |date=2003|pages=59&ndash;60|isbn=9780313320118|oclc=231983154|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> જ્યારે મિશિગન સ્ટેટ યુનિવર્સિટી પ્રેસે તેમનાં પુસ્તકો પ્રકાશિત કરવાનું શરૂ કર્યું ત્યારે, સહેજ પાછળથી નારાયણને [[સંયુક્ત રાજ્ય અમેરિકા|યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સ]]માં સફળતા મળી. આ દેશમાં તેમની પહેલી મુલાકાત રૉકફેલર ફાઉન્ડેશન તરફથી એક ફેલોશિપને આભારી હતી, અને તે વખતે તેમણે મિશિગન સ્ટેટ યુનિવર્સિટી અને યુનિવર્સિટી ઑફ કૅલિફોર્નિયા, બેર્કેલી સહિત વિવિધ યુનિવર્સિટીઓ ખાતે વ્યાખ્યાનો આપ્યાં હતાં. આ સમયગાળા દરમ્યાન, જ્હોન અપડાઈકના ધ્યાનમાં તેમનું કામ આવ્યું અને તેમણે નારાયણને ચાર્લ્સ ડિકન્સ સાથે સરખાવ્યા. ''ધ ન્યૂ યોર્કર'' માં પ્રકાશિત નારાયણની કૃતિની સમીક્ષા કરતાં, અપડાઈકે તેમને જેમાં એક નાગરિક જીવે છે તેવા - હવે નષ્ટ થતી જતી લેખકોની જાતિમાંના એક કહ્યા; એવા લેખક જે પોતાના વિષયો સાથે સંપૂર્ણ પણે એકરૂપ છે અને જે માનવતાના મહત્ત્વમાં વિશ્વાસ ધરાવે છે.<ref>{{Cite document|last=Gupta|first=Raj Kumar |title=The great encounter: a study of Indo-American literature and cultural relations|publisher=Abhinav Publications|date=1986|isbn=9788170172116|oclc=15549035|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> નારાયણની અનેક નવલકથાઓ, નિબંધો અને ટૂંકી વાર્તાઓ પ્રકાશિત થઈ હોવાથી, ભારતીય લેખનને બાકીના વિશ્વ સમક્ષ બહાર લાવવાનું શ્રેય નારાયણને આપવામાં આવે છે. ભલે તેમને ભારતના વીસમી સદીના મહાનતમ લેખકોમાંના એક માનવામાં આવે છે, પણ ટીકાકારોએ તેમનાં લખાણોને વર્ણવવા માટે મોહક, નિર્દોષ અને સૌમ્ય જેવાં વિશેષણો પણ વાપર્યાં છે.<ref name="New Yorker Review">{{cite news|url=http://www.newyorker.com/archive/2006/12/18/061218crbo_books|title=The Master of Malgudi|last=Mason|first=Wyatt|date=December 18, 2006|newspaper=[[The New Yorker]]|access-date=2009-09-02}}</ref> નારાયણનાં લખાણોને છીછરા શબ્દભંડોળ અને સાંકડી દૃષ્ટિ સહિતની નીરસ શૈલીનાં ગણાવતા તેમના પછીના સમયના લેખકો તરફથી, ખાસ કરીને ભારતીય મૂળ ધરાવતા લેખકો તરફથી પણ તેમને ટીકા મળી છે.<ref name="Reluctant centenarian"></ref> શશી થરૂર અનુસાર, નારાયણના લેખન-વિષયો અને જૅન ઓસ્ટેનના વિષયો સરખા છે કારણ કે તે બંને સમાજના એક અત્યંત નાના વર્ગ સાથે કામ પાર પાડે છે. જો કે, તેઓ ઉમેરે છે કે ઓસ્ટેનનું ગદ્ય એ વિષયોને સામાન્યતાની પેલે પાર લઈ જવા સમર્થ રહ્યું હતું, જ્યારે નારાયણનું નહીં.<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/2001/07/08/stories/13080675.htm|title=Comedies of suffering|last=Tharoor|first=Sashi|date=July 8, 2001|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-07-09|archive-date=2011-11-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20111115210912/http://hindu.com/2001/07/08/stories/13080675.htm|url-status=dead}}</ref> શશી દેશપાંડે પણ એ જ પ્રકારનો અભિપ્રાય ધરાવે છે, તેઓ નારાયણની ભાષા અને શબ્દોની પસંદગી, અને તેની સાથે તેમનાં પાત્રોની ભાવનાઓ અને વર્તણૂકોમાં કોઈ પ્રકારની જટિલતાના અભાવના કારણે તેમનાં લખાણોને નીરસ અને ભોળાં ગણાવે છે.<ref name="Outlook - Deshpande">{{cite news|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?211645|title='Paved The Ways'|date=May 15, 2001|publisher=''[[Outlook (magazine)|Outlook]]''|access-date=2009-09-05}}</ref> નારાયણ વિશેની એક સામાન્ય માન્યતા, વી. એસ. નૈપૉલે તેમની કટારોમાંની એકમાં ઉલ્લેખ કર્યો હતો તેમ, એ હતી કે તેઓ પોતાને કે તેમનાં લખાણોને ભારતના રાજકારણ કે સમસ્યાઓ સાથે ઉલઝાવતા નથી. જો કે, ''ધ ન્યૂ યોર્કર'' ના વ્યાટ્ટ મેસન અનુસાર, ભલે નારાયણનાં લખાણો સાદાં લાગતાં હોય અને રાજકારણમાં રસનો અભાવ દર્શાવતાં હોય, પણ આવા વિષયોની વાત આવે ત્યારે તેઓ કળાત્મક અને ભ્રામક તરકીબ સાથે પોતાના કથા-વિવરણમાં તેને વણી લે છે અને તેમને સંપૂર્ણપણે ટાળતા નથી, ઊલટાનું તેઓ વાચકના મનમાં શબ્દોને રમવા દે છે.<ref name="New Yorker Review"></ref> આંધ્ર યુનિવર્સિટીના ભૂતપૂર્વ ઉપ-કુલપતિ, શ્રીનિવાસ આયંગર કહે છે કે નારાયણે માત્ર પોતાની વિષય-વસ્તુઓના સંદર્ભમાં જ રાજકીય મુદ્દાઓ વિશે લખ્યું હતું, જે રાજકીય માળખાંઓ અને એ સમયની સમસ્યાઓ સાથે કામ પાર પાડતા તેમના દેશબંધુ મુલ્ક રાજ આનંદ કરતાં તદ્દન ભિન્ન હતું.<ref>{{Cite document|last=Iyengar|first=K. R. Srinivasa|coauthors=Prema Nandakumar|title=Indian Writing in English|publisher=Sterling Publishers|date=1983|edition=3|page =331|oclc=9458232|access-date=2009-09-02|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> પોતાના પુસ્તક ''મૉર્ડન સાઉથ એશિયન લિટરેચર ઈન ઇંગ્લિશ'' માં, પૉલ બ્રાયન્સ કહે છે કે, નારાયણે સંપૂર્ણપણે બ્રિટિશ શાસનની ઉપેક્ષા કરી અને પોતાનાં પાત્રોની અંગત જિંદગી પર જ ભાર મૂક્યો તે હકીકત પોતે જ એક રાજકીય વિધાન છે, જે સંસ્થાનવાદના પ્રભાવમાંથી પોતાની સ્વતંત્રતા ઘોષિત કરે છે.<ref name="Brians"></ref> પશ્ચિમમાં, નારાયણનાં લખાણોની સાદગીને સારી રીતે આવકારવામાં આવી છે. તેમના જીવનચરિત્રકારોમાંના એક, વિલિયમ વૉલ્શે તેમના કથા-વિવરણને માનવ ક્રિયાની ક્ષણભંગુરતા અને ભ્રામકતા થકી એક સમાવેશી સુમાહિતગાર દૃષ્ટિ ધરાવતી એક કૉમેડીસભર કળા તરીકે જોયું છે. અનેક વખત બુકર માટે નામાંકન પામેલાં અનિતા દેસાઈ તેમનાં લખાણોને જ્યાં મુખ્ય પાપ એ બિનદયાળુપણું અને ઉદ્ધતાઈ છે એવા "કરુણાસભર વાસ્તવવાદ" તરીકે વર્ગીકૃત કરે છે.<ref>{{Cite document|last=Sanga|first=Jaina C.|title=South Asian novelists in English : an A-to-Z guide|publisher=Greenwood Press|location=Westport, Conn.|date=2003|page=198|isbn=9780313318856|oclc=49679850|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> નારાયણની કૃતિઓમાં, વ્યાટ્ટ મેસન અનુસાર, વ્યક્તિ એ કોઈ ખાનગી અસ્તિત્વ નથી, ઊલટાનું એ જાહેર અસ્તિત્વ છે અને તેમની આ વિભાવના તેમની પોતાની, મૌલિક કહી શકાય એવી નવીનતા છે. વધુમાં, તેમની શરૂઆતની કૃતિઓ ભારત તરફથી આવેલી સૌથી મહત્ત્વની અંગ્રેજી-ભાષી કાલ્પનિક કથાઓમાં સ્થાન ધરાવે છે, અને આ નવીનતા સાથે, તેમણે પોતાના પશ્ચિમી વાચકોને પૂર્વના અને હિન્દુ અસ્તિસ્વ વિષયક પરિપ્રેક્ષ્યથી તરબોળ કરનારી પહેલવહેલી કૃતિઓ અંગ્રેજીમાં પૂરી પાડી હતી. વૉલ્ટ વ્હિટમૅનનું મૂલ્યાંકન કરતાં ઍડમન્ડ વિલ્સને જેવો મત મેસન પણ ધરાવે છે, કે "તે ઘટનાઓ પર તંત્રીલેખ નથી લખતા પણ પોતાની સાચી લાગણીઓ વર્ણવે છે", નારાયણને આ વાત એટલી જ લાગુ પડે છે.<ref name="New Yorker Review"></ref> ==પુરસ્કારો અને સન્માન== પોતાની સાહિત્યિક કારકિર્દી દરમ્યાન નારાયણને અસંખ્ય પુરસ્કારો મળ્યા હતા.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/chicagotribune/access/28800062.html?dids=28800062:28800062&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jun+15%2C+1990&author=Reviewed+by+Douglas+Seibold%2C+A+writer+who+reviews+regularly+for+the+Tribune&pub=Chicago+Tribune+%28pre-1997+Fulltext%29&desc=A+dithering+hero+slows+a+novel&pqatl=google|title=A dithering hero slows a novel|last=Seibold|first=Douglas|date=June 15, 1990|newspaper=[[Chicago Tribune]]|access-date=2009-08-26|archive-date=2012-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20121106142611/http://pqasb.pqarchiver.com/chicagotribune/access/28800062.html?dids=28800062:28800062&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jun+15,+1990&author=Reviewed+by+Douglas+Seibold,+A+writer+who+reviews+regularly+for+the+Tribune&pub=Chicago+Tribune+(pre-1997+Fulltext)&desc=A+dithering+hero+slows+a+novel&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> તેમનો પહેલો મુખ્ય પુરસ્કાર, 1958માં ''ધ ગાઈડ'' માટે મળેલો સાહિત્ય અકાદમી પુરસ્કાર હતો.<ref name="Obituary - MiD DAY">{{cite news|url=http://www.mid-day.com/news/2001/may/10639.htm|title=R K Narayan dead: Sun sets over Malgudi|date=May 14, 2001|publisher=''[[MiD DAY]]''|access-date=2009-08-26}}</ref> જ્યારે આ પુસ્તક પરથી ફિલ્મ બનાવવામાં આવી, ત્યારે તેમને શ્રેષ્ઠ કથા માટે ફિલ્મફેર અવૉર્ડ મળ્યો હતો. 1964માં, [[પ્રજાસત્તાક દિન (ભારત)|પ્રજાસત્તાક દિને]] ઘોષિત થતાં બહુમાનો દરમ્યાન તેમને [[પદ્મભૂષણ|પદ્મ ભૂષણ]]થી પુરસ્કૃત કરવામાં આવ્યા હતા.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/thestar/access/1163161451.html?dids=1163161451:1163161451&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Nov+16%2C+2006&author=&pub=Toronto+Star&desc=Literary+icons+boost+literacy%3B+Rohinton+Mistry+reads+from+the+works+of+another+celebrated+South+Asian+author%2C+R.K.+Narayan%2C+at+an+Eyes+on+India+100th-anniversary+benefit+for+young+readers&pqatl=google|title=Literary icons boost literacy; Rohinton Mistry reads from the works of R. K. Narayan|date=November 16, 2006|publisher=''[[Toronto Star]]''|access-date=2009-08-26|archive-date=2012-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20121106142621/http://pqasb.pqarchiver.com/thestar/access/1163161451.html?dids=1163161451:1163161451&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Nov+16,+2006&author=&pub=Toronto+Star&desc=Literary+icons+boost+literacy%3B+Rohinton+Mistry+reads+from+the+works+of+another+celebrated+South+Asian+author,+R.K.+Narayan,+at+an+Eyes+on+India+100th-anniversary+benefit+for+young+readers&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> 1980માં, તેઓ જેના માનદ સદસ્ય હતા તે (બ્રિટિશ) રોયલ સોસાયટી ઑફ લિટરેચર દ્વારા તેમને એસી(AC) બેન્સન પદકથી નવાજવામાં આવ્યા હતા.<ref>{{cite web|url=http://www.penguin.co.uk/nf/Author/AuthorPage/0,,1000011671,00.html|title=R. K. Narayan biography|publisher=[[Penguin Books]]|access-date=2009-08-26|archive-date=2009-01-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20090109021143/http://www.penguin.co.uk/nf/Author/AuthorPage/0,,1000011671,00.html|url-status=dead}}</ref> 1982માં તેમને અમેરિકન ઍકેડમી ઑફ આર્ટ્સ એન્ડ લેટર્સના માનદ સદસ્ય તરીકે ચૂંટવામાં આવ્યા હતા.<ref name=" Hartford Courant"></ref> સાહિત્યમાં નોબલ પુરસ્કાર માટે અનેક વખત તેમનું નામાંકન થયું હતું, પણ તેમને કદી એ સન્માન મળ્યું નહોતું.<ref>{{cite news|url=http://www.tribuneindia.com/2000/20001007/windows/main1.htm|title=The Grand Old Man of Malgudi|date=October 7, 2000|newspaper=[[The Tribune]]|access-date=2009-08-26}}</ref> માનદ ડૉક્ટરેટની પદવીના સ્વરૂપમાં પણ તેમને યુનિવર્સિટી ઑફ લીડ્સ (1967),<ref>{{Cite document|last=Blamires|first=Harry |title=A Guide to twentieth century literature in English|publisher=Routledge|date=December 1, 1983|page=196|isbn=9780416364507|url=http://books.google.com/?id=hzUOAAAAQAAJ&lpg=PA196&dq=%22R.%20K.%20Narayan%22%2B%22Leeds%22%2B%22doctorate%22&pg=PA196#v=onepage&q=%22R.%20K.%20Narayan%22+%22Leeds%22+%22doctorate%22|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> યુનિવર્સિટી ઑફ મૈસૂર (1976)<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/2006/12/21/stories/2006122117720300.htm|title=Governor has powers to modify Syndicate's list: Vice-Chancellor|date=December 21, 2006|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-08-26|archive-date=2012-11-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20121109062830/http://www.hindu.com/2006/12/21/stories/2006122117720300.htm|url-status=dead}}</ref> અને દિલ્હી યુનિવર્સિટી (1973)<ref>{{Harvnb|Sundaram|1988|p=6.}}</ref> તરફથી સન્માન પ્રાપ્ત થયાં હતાં. તેમની કારકિર્દીના અંત ભાગમાં, ભારતીય સાહિત્યમાં તેમનાં યોગદાનોને ધ્યાનમાં રાખીને, નારાયણને [[રાજ્ય સભા|ભારતીય સંસદમાં ઉપલા ગૃહ]], રાજ્યસભામાં 1989થી શરૂ થતા છ-વર્ષના સત્ર માટે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા.<ref name="Storyteller Narayan Gone">{{cite news|url=http://www.highbeam.com/doc/1P1-44707292.html|title=Storyteller Narayan Gone, But Malgudi Lives On|date=May 24, 2001|publisher=Inter Press Service|access-date=2009-08-26|archive-date=2012-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20121105215143/http://www.highbeam.com/doc/1P1-44707292.html|url-status=dead}}</ref> તેમના અવસાનના એક વર્ષ પહેલાં, 2000માં, તેમને ભારતનું દ્વિતીય-ઉચ્ચતમ નાગરિક સન્માન, [[પદ્મવિભૂષણ|પદ્મ વિભૂષણ]] મળ્યું હતું.<ref>{{cite news|url=http://www.indianexpress.com/ie/daily/20000126/ina26044.html|title=Padma Vibhushan for R K Narayan, Jasraj|date=January 26, 2000|newspaper=[[The Indian Express]]|access-date=2009-08-26|archive-date=2020-09-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200910051116/https://indianexpress.com/|url-status=dead}}</ref> ==વારસો== નારાયણની સૌથી મોટી સિદ્ધિ તે તેમણે પોતાના સાહિત્ય દ્વારા બહારના વિશ્વ માટે ભારતને સુલભ બનાવી આપ્યું તે હતી. તેમનું નામ અંગ્રેજી ભાષાના ત્રણ અગ્રણી ભારતીય કાલ્પિનક-કથા લેખકોમાંના એક તરીકે, રાજા રાવ અને મુલ્ક રાજ આનંદ સાથે લેવામાં આવે છે. માલગુડી અને તેના રહેવાસીઓ પ્રત્યે તેમણે પોતાના વાચકો આતુર બનાવ્યા હતા<ref name="Outlook - Deshpande"></ref><ref>{{cite news|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?231843|title=Raja Rao (1908-2006)|date=July 11, 2006|publisher=''[[Outlook (magazine)|Outlook]]''|access-date=2009-09-08}}</ref> અને તેમને ભારતે અત્યાર સુધીમાં પેદા કરેલા શ્રેષ્ઠ નવલકથાકારોમાંના એક તરીકે માનવામાં આવે છે. પોતાના પ્રેક્ષકો સમક્ષ તેઓ ભારતનો નાનકડો-કસબો એવી રીતે લઈ આવ્યા હતા કે જે વિશ્વસનીય અને અનુભાવિક એમ બંને હતી. માલગુડી માત્ર ભારતનો એક કાલ્પનિક કસબો જ નહોતો, પણ તેનાં પાત્રોથી, તેમના દરેકની ખાસિયત અને મિજાજ સાથેનો આ જીવંત કસબો, વાચક માટે પરિસ્થિતિને પરિચિત બનાવે છે, જાણે કે આ તેમના પોતાના જ વાડાની વાત હોય.<ref name="RKN 1906-2001 "></ref><ref name="Obituary - The Independent">{{cite news|url=http://www.highbeam.com/doc/1P2-5170950.html|title=Obituary: R. K. Narayan|last=Robinson|first=Andrew|date=May 14, 2001|newspaper=[[The Independent]]|access-date=2009-07-12|archive-date=2012-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20121105220248/http://www.highbeam.com/doc/1P2-5170950.html|url-status=dead}}</ref> {{quote|''Whom next shall I meet in Malgudi? That is the thought that comes to me when I close a novel of Mr Narayan's. I do not wait for another novel. I wait to go out of my door into those loved and shabby streets and see with excitement and a certainty of pleasure a stranger approaching, past the bank, the cinema, the haircutting saloon, a stranger who will greet me I know with some unexpected and revealing phrase that will open a door on to yet another human existence.''|Graham Greene<ref name="Outlook - Ribeiro">{{cite news|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?211647|title=Transparently Magical|last=Rangel-Ribeiro|first=Victor |date=May 15, 2001|publisher=''[[Outlook (magazine)|Outlook]]''|access-date=2009-09-05}}</ref>}} ==કૃતિઓની યાદી== ;નવલકથાઓ {{refbegin|3}} *''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' (1935, હામિશ હૅમિલ્ટન) *''ધ બૅચલર ઑફ આર્ટ્સ'' (1937, થોમસ નેલ્સન) *''ધ ડાર્ક રૂમ'' (1938, આયર) *''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' (1945, આયર) *''મિ. સંપત'' (1948, આયર) *''ધ ફાયનાન્શલ ઍક્સપર્ટ'' (1952, મેથુઅન) *''વેઇટિંગ ફોર ધ મહાત્મા'' (1955, મેથુઅન) *''ધ ગાઈડ'' (1958, મેથુઅન) *''ધ મૅન-ઈટર ઑફ માલગુડી'' (1961, વાઇકિંગ) *''ધ વેન્ડર ઓફ સ્વિટ્સ'' (1967, ધ બોડલી હેડ) *''ધ પેઇન્ટર ઑફ સાઇન્સ'' (1977, હેઈનમૅન) *''અ ટાઈગર ફોર માલગુડી'' (1983, હેઈનમૅન) *''ટૉકેટીવ મૅન'' (1986, હેઈનમૅન) *''ધ વર્લ્ડ ઑફ નાગરાજ'' (1990, હેઈનમૅન) *''ગ્રાન્ડમધર્સ ટેલ'' (1992, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) {{refend}} ;કથાવાર્તા સિવાયનું સાહિત્ય {{refbegin|3}} * ''નેકસ્ટ સન્ડે'' (1960, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''માય ડેટલેસ ડાયરી'' (1960, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''માય ડેઝ'' (1974, વાઇકિંગ) * ''રિલ્કટન્ટ ગુરુ'' (1974, ઓરિયન્ટ પેપરબેક્સ) * ''ધ ઍમરાલ્ડ રૂટ'' (1980, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''અ રાઈટર્સ નાઇટમેર'' (1988, પેંગ્વિન બુક્સ) {{refend}} ;પૌરાણિક કથાઓ {{refbegin|3}} * ''ગોડ્સ, ડેમન્સ ઍન્ડ અધર્સ'' (1964, વાઇકિંગ) * ''ધ રામાયણ'' (1973, ચાટ્ટો ઍન્ડ વિન્ડસ) * ''ધ મહાભારત'' (1978, હેઈનમૅન) {{refend}} ;ટૂંકી વાર્તાના સંગ્રહો {{refbegin|3}} * ''માલગુડી ડેઝ'' (1942, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''ઍન એસ્ટ્રોલજર્સ ડે ઍન્ડ અધર સ્ટોરીઝ'' (1947, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''લૉલી રોડ ઍન્ડ અધર સ્ટોરીઝ'' (1956, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''અ હોર્સ ઍન્ડ ટુ ગોટ્સ'' (1970) * ''અન્ડર ધ બનયન ટ્રી ઍન્ડ અધર સ્ટોરીઝ'' (1985) * ''ધ ગ્રાન્ડ મધર્સ ટેલ ઍન્ડ સિલેક્ટેડ સ્ટોરીઝ'' (1994, વાઇકિંગ) {{refend}} ===રૂપાંતરણો=== નારાયણના પુસ્તક, ''ધ ગાઈડ'' પરથી વિજય આનંદના દિગ્દર્શનમાં, ''ગાઈડ'' નામની એક હિન્દી ફિલ્મ બની હતી. તેનું અંગ્રેજી સ્વરૂપ પણ રિલીઝ થયું હતું. જે રીતે આ ફિલ્મ બનાવવામાં આવી તેના માટે અને પુસ્તકથી તેના વિચલિત થવા બાબતે નારાયણ ખુશ નહોતા; તેમણે ''લાઈફ સામયિક'' માં એક કટારમાં ફિલ્મની ટીકા કરતાં લખ્યું હતું, "ધ મિસગાઇડેડ ગાઈડ (ગેરદોરવણી પામેલ ગાઈડ)."<ref name="A flood of fond memories"></ref> આ પુસ્તક પરથી હાર્વી બ્રેઈટ અને પૅટ્રિશિયા રિનહાર્ટ થકી એક બ્રોડવે નાટક પણ બનાવવામાં આવ્યું હતું, અને તેને 1968માં હડસન થિયેટરમાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું, જેમાં ઝિયા મોહ્યેદ્દીને મુખ્ય ભૂમિકા નિભાવી હતી અને રવિ શંકરે એક સંગીતરચના આપી હતી.<ref>{{cite news|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=FA0C12FB3A5C147493C5A91788D85F4C8685F9&scp=6&sq=%22Narayan%22+%22The%20Guide%22&st=cse|title=Theater: Reluctant Guru; Mohyeddin Excels in 'The Guide' at Hudson|last=Barnes|first=Clive|date=March 7, 1968|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-08-31}}</ref> તેમની નવલકથા ''મિ. સંપત'' પરથી, પુષ્પાવલ્લી અને કોથામંગલમ સુબ્બુ ચમકાવતી એક તમિલ ફિલ્મ, ''મિસ માલિની'' બની હતી. તેની હિન્દી આવૃત્તિ, જેમિની સ્ટુડિયોએ પદ્મિની અને મોતીલાલ સાથે બનાવી હતી.<ref>{{cite news|url=http://inhome.rediff.com/movies/2006/sep/25padmini1.htm|title=Dance was Padmini's passion, not films|date=September 25, 2006|publisher=[[Rediff.com]]|access-date=2009-08-31|archive-date=2012-03-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20120327085223/http://inhome.rediff.com/movies/2006/sep/25padmini1.htm|url-status=dead}}</ref> અન્ય એક નવલકથા, ''ધ ફાયનાન્શલ એક્સપર્ટ'' પરથી કન્નડ ફિલ્મ ''બૅન્કર માર્ગય્યા'' બની હતી.<ref>{{cite journal|date=1983|title=Indian and foreign review|publisher=Ministry of Information and Broadcasting, Govt. of India|volume=21|page=28|issn=0019-4379|oclc=1752828|access-date=2009-08-31|ref=harv}}</ref> અભિનેતા-દિગ્દર્શક શંકર નાગે ''સ્વામિ ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' , ''ધ વેન્ડર ઑફ સ્વિટ્સ'' અને નારાયણની બીજી કેટલીક ટૂંકી વાર્તાઓ પરથી ટેલિવિઝન શ્રેણી ''માલગુડી ડેઝ'' બનાવી હતી. નારાયણ આ શ્રેણીના રૂપાંતરણોથી ખુશ હતા અને તેમણે પુસ્તકમાંની કથાવસ્તુને વળગી રહેવા બદલ નિર્માતાને અભિનંદન પાઠવ્યા હતા.<ref>{{cite news|url=http://www.rediff.com/news/2001/may/16spec.htm|title='You acted exactly as I imagined Swami to be'|date=May 16, 2001|publisher=[[Rediff.com]]|access-date=2009-08-31}}</ref> ==નોંધ== {{reflist|2}} ==સંદર્ભો== {{refbegin}} * {{Cite book | year=1993 | title = R.K. Narayan : contemporary critical perspectives | first=Geoffrey|last=Kain | publisher=Michigan State University Press | isbn=9780870133305 |oclc=28547534 | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=2008 | title = RK Narayan: Reflections and Re-evaluation | first=Chotte Lal|last=Khatri | publisher=Sarup & Son | isbn=9788176257138 |oclc=123958718 | url=http://books.google.com/?id=x8BwVbOEiGwC&lpg=PP1&dq=R.K.%20Narayan%3A%20reflections%20and%20re-evaluation&pg=PP1#v=onepage&q= | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=1995 | title = R. K. Narayan: A Painter of Modern India, Vol. 4 | first=Michael|last=Pousse | publisher=Lang, Peter Publishing | isbn=9780820427683 |oclc=31606376 | url=http://books.google.com/?id=AbFlAAAAMAAJ | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=2003 | title = Critical response to R.K. Narayan | first=Amar Nath|last=Prasad | publisher=Sarup & Sons | isbn=8176253707 |oclc=55606024 | url=http://books.google.com/?id=Vy0m8FpNXx8C&lpg=PP1&pg=PP1#v=onepage&q= | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=1998 | title = R.K. Narayan and his social perspective | first=S. S.|last=Ramtake | publisher=Atlantic Publishers | isbn=9788171567485 |oclc=52117736 | url=http://books.google.com/?id=28WFDCJmo5UC&lpg=PP1&pg=PP1#v=onepage&q= | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=2004 | title = R.K. Narayan | first=Ranga| last=Rao | publisher=Sahitya Akademi | isbn=9788126019717 |oclc=172901011 | url=http://books.google.com/?id=Lgs4ebrb6XAC&pg=PA24 | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=1988 | title = R.K. Narayan as a Novelist | first=P. S.|last=Sundaram | publisher=B.R. Pub. Corp | isbn=9788170185314 |oclc=20596609 | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=1982 | title = R.K. Narayan: a critical appreciation | first=William|last=Walsh | publisher=University of Chicago Press | isbn=9780226872131 |oclc=8473827 | url=http://books.google.com/?id=UnDxdX_vTscC&pg=PA13 | ref=harv | postscript=<!--None-->}} {{refend}} ==વધુ વાંચન== {{refbegin}} * {{Cite book | year=1996 | title = R.K. Narayan | first=Susan and N.|last=Ram | publisher=Allen Lane | isbn=9780670875252 |oclc=36283859 | ref=harv | postscript=<!--None--> }} {{refend}} [[શ્રેણી:૧૯૦૬માં જન્મ]] [[શ્રેણી:૨૦૦૧માં મૃત્યુ]] 79iledleittk1aalmd9f0k12vgpr5y6 825674 825673 2022-07-23T03:41:22Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:પદ્મભૂષણ પુરસ્કાર વિજેતા]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{cleanup}} {{Infobox Writer <!-- for more information see [[:Template:Infobox Writer/doc]] --> | name = આર. કે. નારાયણ | image = RK_Narayan_and_his_wife_Rajam.jpg | caption = | birth_date = {{birth date|1906|10|10|mf=y}} | birth_place = [[Chennai|Madras]], [[British India]] (now Chennai, [[Tamil Nadu]], [[India]]) | death_place = Chennai, Tamil Nadu, India | death_date = {{death date and age|2001|05|13|1906|10|10|mf=y}} | occupation = [[Writer]] | nationality = [[India]]n | genre = [[Fiction]], [[Mythology]], and [[Non-fiction]] | movement = | notableworks = <!--Please do not add notable works here; too many to list in the infobox --> | website = | awards = [[Padma Vibhushan]], [[Sahitya Akademi Award]], [[Benson Medal|AC Benson Medal]], [[Padma Bhushan]] }} '''આર. કે. નારાયણ''' (ઑક્ટોબર 10, 1906 – મે 13, 2001)નું આખું નામ '''રાસીપુરમ ક્રિશ્નાસ્વામી ઐયર નારાયણસ્વામી''' (તમિલ: {{lang|ta|ராசிபுரம் கிருஷ்ணசுவாமி அய்யர் நாராயணசுவாமி}}) છે, તે એક ભારતીય લેખક છે, જેમની કથા સાહિત્યમાં ભારતના એક કાલ્પનિક કસબામાં લોકો અને તેમની ક્રિયા-પ્રતિક્રિયાઓ વિશે શૃંખલાબદ્ધ પુસ્તકોનો સમાવેશ થાય છે. તેઓ આરંભકાળના અંગ્રેજી ભાષી ભારતીય સાહિત્યની ત્રણ અગ્રણી પ્રતિભાઓમાંના એક છે, અન્ય બે છે મુલ્ક રાજ આનંદ અને રાજા રાવ. બાકીના વિશ્વ સમક્ષ અંગ્રેજીમાં ભારતીય સાહિત્ય રજૂ કરવાનું શ્રેય તેમને આપવામાં આવે છે, અને ભારતના [[અંગ્રેજી ભાષા|અંગ્રેજી ભાષા]]ના મહાનતમ નવલકથાકારોમાંના એક તરીકે તેમની ગણના થાય છે. પોતાના માર્ગદર્શક અને મિત્ર, ગ્રેહામ ગ્રીનની મદદથી નારાયણે સૌ પ્રથમ સાહિત્યવિશ્વમાં પ્રવેશ કર્યો, નારાયણને તેમના પહેલા ચાર પુસ્તકો માટે પ્રકાશક મેળવી આપવામાં તેઓ નિમિત્તરૂપ રહ્યા હતા, આ ચાર પુસ્તકોમાં ''સ્વામી એન્ડ ફ્રેન્ડ્સ''ની અર્ધ-આત્મકથનાત્મક ત્રયી, ''ધ બૅચલર ઑફ આર્ટ્સ'' અને ''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' સમાવિષ્ટ હતાં. નારાયણના લખાણોમાં, 1951ના સૌથી મૌલિક લખાણોમાંના એક તરીકે જેનું સ્વાગત કરવામાં આવ્યું હતું તે ''ધ ફાયનાન્શલ એક્સપર્ટ'', અને સાહિત્ય અકાદમી અવૉર્ડ વિજેતા ''ધ ગાઈડ''નો પણ સમાવેશ થાય છે, ધ ગાઈડનું થોડા ફેરફારો સાથે [[હિંદી ભાષા|હિન્દી]] અને અંગ્રેજી ભાષાની ફિલ્મમાં અને બ્રોડવે નાટકમાં રૂપાંતર પણ કરવામાં આવ્યું હતું. નારાયણની મોટા ભાગની વાર્તાઓની પૃષ્ઠભૂમિમાં માલગુડી નામનો કાલ્પનિક કસબો છે, જેનું આલેખન તેમણે સૌથી પહેલાં ''સ્વામી એન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' માં કર્યું હતું. તેમની કથાવાર્તા સામાજિક સંદર્ભો પર પ્રકાશ પાડે છે અને રોજિંદા જીવનના નિરૂપણ થકી તેમના પાત્રો વાચકના મનમાં સજીવન બને છે. તેમને વિલિયમ ફોકનર સાથે સરખાવવામાં આવે છે,જેમણે પણ વાસ્તવિકતાને નિરૂપતા એક કાલ્પનિક કસબાનું સર્જન કર્યું હતું, તેના થકી સામાન્ય જીવનની રમૂજો અને ઊર્જાને રજૂ કરી હતી, અને તેમના લખાણમાં કરુણાસભર માનવતાવાદ દર્શાવ્યો હતો. નારાયણની ટૂંકી વાર્તા લખવાની શૈલીને ગાય દ મોંપાસાની શૈલી સાથે સરખાવવામાં આવે છે, કારણ કે તે બંને વાર્તાના ઘટકોને નુકસાન પહોંચાડ્યા વિના કથાવસ્તુને સંકોચવાની, ટુંકાવવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. પોતાના ગદ્ય અને લખવાની શૈલીમાં અત્યંત સાદા હોવા માટે પણ નારાયણની ટીકા કરવામાં આવી છે. લેખક તરીકેની પોતાની સાઠ વર્ષની કારકિર્દીમાં નારાયણને અનેક પુરસ્કારો અને સન્માન મળ્યાં છે. આમાં રોયલ સોસાયટી ઑફ લિટરેચર તરફથી એસી(AC) બેન્સન પદક અને ભારતનું દ્વિતીય-ઉચ્ચતમ નાગરિક સન્માન, [[પદ્મવિભૂષણ|પદ્મ વિભૂષણ]] સામેલ છે. ભારતીય સંસદના ઉપલા ગૃહ, [[રાજ્ય સભા|રાજ્ય સભા]]ના સદસ્ય તરીકે પણ તેમની નિયુક્તિ કરવામાં આવી હતી. ==જીવન== ===પ્રારંભિક વર્ષો=== આર. કે. નારાયણનો જન્મ બ્રિટિશ ભારતમાં, મદ્રાસ પ્રેસિડન્સીના મદ્રાસ(હવે ચેન્નઈ તરીકે જાણીતું)માં થયો હતો.<ref name="NYT Obit">{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2001/05/14/books/r-k-narayan-india-s-prolific-storyteller-dies-at-94.html|title=R. K. Narayan, India's Prolific Storyteller, Dies at 94|last=Crossette|first=Barbara|date=May 14, 2001|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-07-09}}</ref> તેમના પિતા શાળાના મુખ્ય શિક્ષક હતા, અને નારાયણ પોતાના અભ્યાસનો કેટલોક ભાગ તેમના પિતાની શાળામાં ભણ્યા હતા. પિતાની નોકરીમાં વારંવાર સ્થળાંતર આવશ્યક હોવાથી, નારાયણે તેમના બાળપણનો કેટલોક હિસ્સો તેમનાં નાની, પાર્વતીની સંભાળ હેઠળ ગાળ્યો હતો.<ref>{{cite news|url=http://www.highbeam.com/doc/1P1-79277966.html|title=Gentle chronicler of the essence of small-town India|last=Sen|first=Sunrita|date=May 25, 2001|newspaper=India Abroad|access-date=2009-07-12|archive-date=2012-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20121105215057/http://www.highbeam.com/doc/1P1-79277966.html|url-status=dead}}</ref> આ સમય દરમ્યાન એક મોર અને એક તોફાની વાંદરો, તેમના સૌથી સારા દોસ્તો અને રમતના સાથીઓ હતા.<ref name="Telegraph-obituary">{{cite news|url=http://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/1330139/R-K-Narayan.html|title=R K Narayan|date=May 14, |publisher=''[[The Daily Telegraph]]''|access-date=2009-07-25 | location=London}}</ref><ref>{{cite news|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F40D14FC3959127A93C0A8178DD85F408785F9|title=A Monkey and a Peacock; Books of The Times|date=June 12, 1974|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-10-20 | first=Anatole | last=Broyard}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/yw/2005/07/08/stories/2005070803580200.htm|title=Remembering a writer par excellence|date=July 8, 2005|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-10-20|archive-date=2012-11-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20121109062738/http://www.hindu.com/yw/2005/07/08/stories/2005070803580200.htm|url-status=dead}}</ref> તેમનાં નાનીએ તેમને ''કુંજાપ્પા'' નું હુલામણું નામ આપ્યું, પરિવારનાં વર્તુળોમાં એ નામથી જ તેઓ ઓળખાયા.<ref>{{Harvnb|Rao|2004|p=13.}}</ref> તેમણે નારાયણને અંકગણિત, પુરાણવિદ્યા, ભારતીય શાસ્ત્રીય સંગીત અને [[સંસ્કૃત ભાષા|સંસ્કૃત]] શીખવ્યાં.<ref>{{cite news|url=http://www.guardian.co.uk/books/2006/mar/18/featuresreviews.guardianreview24|title= The god of small things|last=[[Alexander McCall Smith]]|date=March 18, 2006|newspaper=[[The Guardian]]|access-date=2009-07-10 | location=London}}</ref> તેમના સૌથી નાના ભાઈ, આર. કે. લક્ષ્મણના જણાવ્યા અનુસાર, તેમના પરિવારમાં મોટા ભાગે અંગ્રેજીમાં વાતચીત થતી, અને નારાયણ અને તેમનાં ભાઈ-બહેનોથી થતી વ્યાકરણની ભૂલો પ્રત્યે નાખુશી દર્શાવવામાં આવતી.<ref name="Peopling of Malgudi">{{cite news|url=http://www.timeshighereducation.co.uk/story.asp?storyCode=160137&sectioncode=21|title= The peopling of Malgudi|last=Robinson|first=Andrew|date=May 2, 1997|publisher=''Times Higher Education''|access-date=2009-07-10}}</ref> પોતાની નાની સાથે રહેતી વખતે નારાયણ, મદ્રાસમાંની અનેક શાળાઓમાં ભણ્યા, જેમાં પુરાસાવાલ્કમની લુથરન મિશન સ્કૂલ,<ref name="A flood of fond memories">{{cite news|url=http://www.hindu.com/2001/07/26/stories/13261282.htm|title=A flood of fond memories|last=Guy|first=Randor|date=July 26, 2001|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-07-12|archive-date=2012-06-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20120611071411/http://www.hindu.com/2001/07/26/stories/13261282.htm|url-status=dead}}</ref> સી.આર.સી. હાઈસ્કૂલ, અને ક્રિશ્ચિયન કૉલેજ હાઇસ્કૂલનો સમાવેશ થાય છે.<ref name="Priyadarshan's tribute to R K Narayan">{{cite web|url=http://www.televisionpoint.com/news2006/newsfullstory.php?id=1141433462|title=Priyadarshan's tribute to R K Narayan|date=March 3, 2006|publisher=''Televisionpoint.com''|access-date=2009-07-12|archive-date=2012-03-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20120322125632/http://www.televisionpoint.com/news2006/newsfullstory.php?id=1141433462|url-status=dead}}</ref> નારાયણ આતુર વાચક હતા, અને તેમણે વાંચેલા આરંભના સાહિત્યકારોમાં ડિકન્સ, વૉડહાઉસ, આર્થર કોનન ડોયલ અને થોમસ હાર્ડીનો સમાવેશ થતો હતો.<ref name="Narayan days - Lahiri">{{cite journal|url=http://bostonreview.net/BR31.4/lahiri.php|last=[[Jhumpa Lahiri]]|date=July/August 2006|title=Narayan Days: Rereading the master|publisher=''[[Boston Review]]''|issn=0734-2306|access-date=2009-08-22|ref=harv|journal=|archive-date=2008-11-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20081120055428/http://bostonreview.net/BR31.4/lahiri.php|url-status=dead}}</ref> જ્યારે નારાયણ બાર વર્ષના હતા, ત્યારે તેમણે એક સ્વતંત્રતા-તરફી કૂચમાં ભાગ લીધો, જેના માટે તેમને તેમના કાકા તરફથી ઠપકો મળ્યો; તેમનો પરિવાર અરાજકીય હતો અને તમામ સરકારોને દુષ્ટ માનતો હતો.<ref name="Master of small things">{{cite news|url=http://www.time.com/time/world/article/0,8599,128162,00.html|title=The Master of Small Things|last=[[V. S. Naipaul]]|date=May 28, 2001|publisher=''[[Time (magazine)|Time]]''|access-date=2009-07-22|archive-date=2009-02-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20090206170109/http://www.time.com/time/world/article/0,8599,128162,00.html|url-status=dead}}</ref> જ્યારે તેમના પિતાની બદલી મહારાજાના કલીજિઅટ હાઈ સ્કૂલમાં થઈ ત્યારે નારાયણ પોતાના પરિવાર સાથે રહેવા માટે મૈસૂર સ્થળાંતરિત થયા. શાળા ખાતે સારાં એવાં પુસ્તકો ધરાવતા પુસ્તકાલય, તેમ જ તેમના પિતાના પોતાના પુસ્તકાલયના કારણે, તેમની વાંચવાની આદત પોષાઈ, અને તેમણે લખવાનું પણ શરૂ કર્યું. પોતાનું ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળાનું ભણતર પૂરું કર્યા પછી, વિશ્વ વિદ્યાલયની પ્રવેશ પરીક્ષામાં નારાયણ નાપાસ થયા અને તેથી તેમણે એક વર્ષ ઘરે વાંચવા-લખવામાં વીતાવ્યું; તે પછી તેઓ 1926માં પરીક્ષામાં ઉત્તીર્ણ થયા અને મૈસૂરની મહારાજા કૉલેજમાં જોડાયા. પોતાની સ્નાતકની પદવી મેળવતાં નારાયણને સામાન્ય કરતાં એક વધુ, એમ ચાર વર્ષ લાગ્યા. અનુસ્તાકની પદવી (એમ.એ.) મેળવવા જતાં તેમનો સાહિત્યમાંનો રસ મરી જશે એવી તેમના એક મિત્રની વારંવારની વિનવણીઓ પછી, તેમણે એક શાળામાં શિક્ષક તરીકે થોડો સમય નોકરી કરી; જો કે, શાળાના મુખ્ય શિક્ષકે જ્યારે તેમને શારીરિક તાલીમ પ્રશિક્ષકની અવેજીમાં કામ કરવાનું કહ્યું ત્યારે પોતાનો વિરોધ દર્શાવવા તેમણે તે નોકરી છોડી દીધી.<ref name="A flood of fond memories"></ref> આ અનુભવ પરથી નારાયણને પ્રતીતિ થઈ કે તેમના માટે એક માત્ર કારકિર્દી લેખનમાં રહેલી છે, અને તેમણે ઘરે રહેવાનું અને નવલકથાઓ લખવાનું નક્કી કર્યું.<ref name="Reluctant centenarian">{{cite news|url=http://www.hindu.com/mag/2006/10/08/stories/2006100800050100.htm|title=Reluctant centenarian|date=October 8, 2006|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-08-23|archive-date=2006-11-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20061114235430/http://www.hindu.com/mag/2006/10/08/stories/2006100800050100.htm|url-status=dead}}</ref><ref>{{Harvnb|Walsh|1982|pp=13&ndash;16.}}</ref> તેમનું પહેલું પ્રકાશિત લખાણ એ ''ડૅવલપમૅન્ટ ઑફ મૅરીટાઇમ લૉઝ ઑફ 17થ-સેન્ચુરી ઇંગ્લૅન્ડ'' ની પુસ્તક સમીક્ષા હતી.<ref Name="Calitreview">{{cite journal|last=Datta|first=Nandan|date=March 26, 2007|title=The Life of R.K. Narayan|journal=California Literary Review|url=http://calitreview.com/21|ref=harv|access-date=માર્ચ 29, 2011|archive-date=જુલાઈ 2, 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080702213812/http://calitreview.com/21|url-status=dead}}</ref> એ પછી, તેમણે ક્યારેક ક્યારેક [[અંગ્રેજી ભાષા|અંગ્રેજી]] વર્તમાનપત્રો અને સામયિકો માટે સ્થાનિક રસની વાર્તા લખવું શરૂ કર્યું. અલબત્ત લખાણમાંથી ખાસ પૈસા નીપજતા નહોતા (તેમના પહેલા વર્ષની આવક નવ રૂપિયા અને બાર આના હતી), પણ તે ધોરણસરનું જીવન અને જૂજ જરૂરિયાતો ધરાવતા હતા, અને તેમના પરિવાર અને મિત્રોએ કારકિર્દી માટેની તેમની આ અરૂઢિચુસ્ત પસંદને આદર અને ટેકો આપ્યો હતો.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|p=18.}}</ref> 1930માં, નારાયણે તેમની પહેલી નવલકથા, ''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' લખી,<ref Name="Calitreview"></ref> તેમના કાકાએ<ref name="History of Indian lit">{{Cite document|last=Mehrotra|first=Arvind Krishna|title=A history of Indian literature in English|publisher=Columbia University Press|date=January 15, 2003|page=196|isbn=023112810X|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> તેમના આ પ્રયાસની ઠેકડી ઉડાડી હતી અને હારબંધ પ્રકાશકોએ તેને નકારી હતી.<ref name="Peopling of Malgudi"></ref> આ પુસ્તકમાં, નારાયણે માલગુડી નામના એક કસબાનું સર્જન કર્યું હતું જે દેશના સામાજિક પટને સર્જનાત્મક રીતે ફરીથી ઉપજાવતો હતો; જો કે તે સાંસ્થાનિક શાસને મૂકેલી મર્યાદાઓને સંપૂર્ણપણે બાકાત રાખતો હતો, બ્રિટિશ ભારત અને સ્વતંત્રતા-પછીના ભારતના વિવિધ સામાજિક-રાજકીય બદલાવો સાથે તે પણ વિકસતો ગયો હતો.<ref>{{cite journal|last=George, R. M. |date=July 2003|title=Of Fictional Cities and “Diasporic” Aesthetics |journal=Antipode|publisher=Blackwell Publishing|volume=35|issue=3|page=559&ndash;579|issn=0066-4812 |access-date=2009-08-02|ref=harv}}</ref> ===નિર્ણયાત્મક વળાંક=== 1933માં, પોતાની બહેનના ઘરે, કોઈમ્બતૂરમાં રજાઓ ગાળી રહેલા નારાયણ, નજીકમાં રહેતી 15-વર્ષની છોકરી, રાજમને મળ્યા અને તેના પ્રેમમાં પડ્યા. અનેક ફલજ્યોતિષને લગતાં અને આર્થિક અંતરાયો છતાં, નારાયણે છોકરીના પિતાની સંમતિ મેળવી અને તેને પરણ્યા.<ref>{{cite journal|last=Narasimhan|first=C. V.|date=May 26, 2001|title=Remembering R. K. Narayan|journal=''[[Frontline (magazine)|Frontline]]''|publisher=[[The Hindu Group]]|location=[[Chennai]]|volume=18|issue=11|issn=0970-1710|url=http://www.hinduonnet.com/fline/fl1811/18111330.htm|ref=harv|access-date=માર્ચ 29, 2011|archive-date=નવેમ્બર 20, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20091120064622/http://www.hinduonnet.com/fline/fl1811/18111330.htm|url-status=dead}}</ref> તેમના લગ્ન પછી, નારાયણ ''ધ જસ્ટિસ'' નામના મદ્રાસ સ્થિત પત્રકમાં ખબરપત્રી બન્યા, આ પત્રક બિન-બ્રાહ્મણોના અધિકારોને સમર્પિત હતું. નારાયણમાં પોતાના કાર્યને ટેકો આપતા એક બ્રાહ્મણ ઐયર જોઈને પ્રકાશકો રોમાંચિત હતા. આ નોકરી થકી તેઓ જાતભાતના લોકો અને પ્રશ્નોની વિસ્તીર્ણ વિવિધતાના સંપર્કમાં આવ્યા.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|p=20.}}</ref> તેની પહેલાં, નારાયણે ઑક્સફર્ડ ખાતે એક મિત્રને ''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' ની હસ્તપ્રત મોકલી હતી, અને લગભગ આ સમયગાળા દરમ્યાન, તેમના એ મિત્રે તેમની હસ્તપ્રત ગ્રેહામ ગ્રીનને બતાવી. ગ્રીને પોતાના પ્રકાશકને આ પુસ્તક પ્રકાશિત કરવા માટે ભલામણ કરી, અને છેવટે 1935માં આ પુસ્તક પ્રકાશિત થયું.<ref Name="Telegraph-obituary"></ref> ગ્રીને નારાયણને અંગ્રેજી-બોલતાં શ્રોતાઓ માટે વધુ પરિચિત બનવા માટે પોતાનું નામ ટૂંકું કરવા અંગે પણ સલાહ આપી.<ref name="Economist obituary">{{cite news|url=http://www.highbeam.com/doc/1G1-75020386.html|title=R.K. Narayan.(Obituary)|date=May 26, 2001|publisher=''[[The Economist]]''|access-date=2009-07-10|archive-date=2012-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20121105215109/http://www.highbeam.com/doc/1G1-75020386.html|url-status=dead}}</ref> આ પુસ્તક અર્ધ-આત્મકથનાત્મક હતું અને તેમના પોતાના બાળપણના અનેક કિસ્સાઓ પર રચાયેલું હતું.<ref>{{Cite document|last=O'Neil|first=Patrick M.|title=''Great World Writers''|publisher=Marshall Cavendish|date=January 2004|page=1051|isbn=0761474692|access-date=2009-07-28|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> પુસ્તકની સમીક્ષાઓ અનુકૂળ રહી પણ વેચાણ માત્ર થોડાંનું થયું. નારાયણની એ પછીની નવલકથા, ''ધ બૅચલર ઑફ આર્ટ્સ'' (1937), થોડા અંશે તેમના પોતાના કૉલેજના અનુભવોથી પ્રેરિત હતી,<ref name="In memory of the Malgudy Man">{{cite news|url=http://www.tribuneindia.com/2006/20061008/spectrum/book6.htm|title=In memory of the Malgudi Man|last=Wattas|first=Rajnish|date=October 8, 2006|newspaper=[[The Tribune]]|access-date=2009-07-27}}</ref> અને તેની મુખ્ય કથાવસ્તુ એક વિદ્રોહી કિશોરના સારા એવા-સમાધાનકારી વયસ્કમાં પરિવર્તિત થવાની વાતને રજૂ કરતી હતી;<ref name="Cultural imperialism and the Indo-English novel">{{Cite document|last=Afzal-Khan|first=Fawzia|title=Cultural imperialism and the Indo-English novel|publisher=Pennsylvania State University Press|date=November 1993|page=29|isbn=0271009128|access-date=2009-07-27|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> ફરીથી ગ્રીનની ભલામણના આધારે, તેને એક જુદા પ્રકાશકે પ્રકાશિત કરી. તેમની ત્રીજી નવલકથા, ''ધ ડાર્ક રૂમ'' (1938) ગૃહ વિસંવાદિતા અંગેની હતી,<ref>{{Harvnb|Prasad|2003|p=49.}}</ref> જે લગ્નજીવનમાં પુરુષને દમનકર્તા તરીકે અને સ્ત્રીને જુલમ વેઠનાર તરીકે ચિત્રિત કરતી હતી, આ પુસ્તક પણ એક ત્રીજા જ પ્રકાશકે પ્રકાશિત કર્યું હતું, અને તેને સારી સમાલોચનાઓ મળી હતી. 1937માં, નારાયણના પિતાનું નિધન થયું, અને નારાયણ આર્થિક રીતે કશું ખાસ નીપજાવતા ન હોવાથી તેમને મૈસૂર સરકાર તરફથી એક કમિશનને સ્વીકારવાની ફરજ પડી.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|pp=18&ndash;23.}}</ref> તેમનાં પહેલાં ત્રણ પુસ્તકોમાં, નારાયણે અમુક સામાજિક રીતે સ્વીકૃત પ્રથાઓ સહિત સમસ્યાઓને પ્રકાશમાં મૂકી હતી. પહેલા પુસ્તકમાં નારાયણે વિદ્યાર્થીઓની દુર્દશા, વર્ગખંડમાં સોટી ફટકારવાની સજાઓ, અને તેની સાથે સંકળાયેલી શરમ પર ભાર મૂક્યો હતો. હિન્દુ લગ્નોમાં કૂંડળીઓ-મેળવવાનો ખ્યાલ અને તેના કારણે વર અને વધૂને જે ભાવનાત્મક પીડામાંથી પસાર થવું પડે છે તેને તેમના બીજા પુસ્તકમાં આવરવામાં આવ્યાં છે. ત્રીજા પુસ્તકમાં, નારાયણ પોતાના પતિના કઢંગા ચાળાઓ અને મનોવૃત્તિઓ સામે મુકાયેલી પત્નીના ખ્યાલ વિશે વાત કરે છે.<ref>{{Harvnb|Prasad|2003|pp=50, 85.}}</ref> 1939માં ટાઇફૉઇડના કારણે રાજમનું નિધન થયું.<ref name="A man-reader in Malgudi">{{cite news|url=http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/books/books-a-manreader-in-malgudi-the-indian-writer-r-k-narayan-tells-tim-mcgirk-about-his-many-misadventures-1485412.html|title=Books: A man-reader in Malgudi|last=McGirk|first=Tim|date=July 17, 1993|newspaper=[[The Independent]]|access-date=2009-07-12|location=London|archive-date=2012-11-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20121111065554/http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/books/books-a-manreader-in-malgudi-the-indian-writer-r-k-narayan-tells-tim-mcgirk-about-his-many-misadventures-1485412.html|url-status=dead}}</ref> તેના મૃત્યુથી નારાયણને ઊંડો આઘાત લાગ્યો અને લાંબા સમય સુધી તે દુઃખી રહ્યા; તેઓ તેમની દીકરી હેમા માટે પણ ચિંતિત હતા, જે ત્યારે માત્ર ત્રણ જ વર્ષની હતી. પત્નીના મૃત્યુના કારણે ઊભા થયેલા આ વિયોગે તેમની જિંદગીમાં નોંધપાત્ર પરિવર્તન આણ્યું અને તેમની તે પછીની નવલકથા, ''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' માટે પ્રેરણા આપી.<ref Name="Calitreview"></ref> તેમનાં પહેલાં બે પુસ્તકોની જેમ, આ પુસ્તક પણ તેમનાં કરતાં પણ વધુ આત્મકથનાત્મક હતું, અને ''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' અને ''ધ બૅચલર ઑફ આર્ટ્સ'' પછીના વિષયવસ્તુની ત્રયી અજાણતાં જ પૂરી કરતું હતું.<ref>{{Harvnb|Ramtake|1998|p=20.}}</ref><ref name="Flirting with adolescence">{{cite news|url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/fr/2003/03/14/stories/2003031400960300.htm|title=Flirting with adolescence|last=Sebastian|first=Pradeep|date=March 14, 2003|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-08-02|archive-date=2008-02-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20080225190921/http://www.hinduonnet.com/thehindu/fr/2003/03/14/stories/2003031400960300.htm|url-status=dead}}</ref> તે પછીના ઇન્ટર્વ્યૂઓમાં, નારાયણ સ્વીકારે છે કે ''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' એ લગભગ સંપૂર્ણપણે આત્મકથનાત્મક હતું, અલબત્ત પાત્રોનાં નામ જુદાં હતાં અને તે માલગુડીની જુદી પાર્શ્વભૂમિ ધરાવતું હતું; તેમણે એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે પુસ્તકમાં નિરૂપાયેલી લાગણીઓ રાજમના મૃત્યુ વખતની તેમની પોતાની લાગણીઓનું પ્રતિબિંબ હતી.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|p=55.}}</ref> પોતાની થોડીક સફળતાઓના ટેકે, 1940માં નારાયણે ''ઇન્ડિયન થોટ'' નામે એક જર્નલ(સામયિક) પર પોતાનો હાથ અજમાવ્યો. <ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/lr/2006/12/03/stories/2006120300140300.htm|title=Meeting Mr. Narayan|last=O'Yeah|first=Zac|date=December 3, 2006|publisher=''[[The Hindu|The Hindu Literary Review]]''|access-date=2009-08-26|archive-date=2007-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20071127165241/http://www.hindu.com/lr/2006/12/03/stories/2006120300140300.htm|url-status=dead}}</ref> પોતાના કાકાની મદદથી, જે એક કાર સેલ્સમૅન હતા, તેમણે એકલા મદ્રાસ શહેરમાં એક હજાર લવાજમ-ગ્રાહકોને એકઠા કર્યા. જો કે, તેનું વ્યવસ્થાપન કરવામાં નારાયણની અક્ષમતાના કારણે આ સાહસ લાંબું ન ટક્યું, અને એક વર્ષની અંદર જ તેનું પ્રકાશન અટકી ગયું.<ref name="Grandmother's Tale">{{Cite document|last=Narayan, R. K.|title=Grandmother's Tale|publisher=Indian Thought Publications|date=1992|page=7|isbn=81-85986-15-0|access-date=2009-08-22|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> તેમની ટૂંકી વાર્તાઓનો પહેલો સંગ્રહ, ''માલગુડી ડેઝ'' , નવેમ્બર 1942માં પ્રકાશિત થયો, અને તેના પછી 1945માં ''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' પ્રકાશિત થયું. તેની વચ્ચેના સમયગાળામાં, યુદ્ધના કારણે ઇંગ્લૅન્ડ સાથે સંપર્ક કપાઈ જવાને કારણે, નારાયણે તેમની પોતાની પ્રકાશન કંપની, નામે (ફરીથી) ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ શરૂ કરી; આ પ્રકાશન કંપની સફળ રહી અને આજે પણ સક્રિય છે, હવે તેનું કામકાજ તેમની પૌત્રી સંભાળે છે.<ref name="Reluctant centenarian"></ref> થોડા જ વખતમાં, ન્યૂ યોર્કથી મોસ્કો સુધી ફેલાયેલા તેમની સમર્પિત વાચકસંખ્યાના કારણે, નારાયણના પુસ્તકો સારી સંખ્યામાં વેચવા માંડ્યા અને 1948માં તેમણે મૈસૂર શહેરની બહારના વિસ્તારમાં પોતાનું ઘર બાંધવું શરૂ કર્યું; ઘરનું બાંધકામ 1953માં પૂરું થયું.<ref name="Walsh 1982 24">{{Harvnb|Walsh|1982|p=24.}}</ref> ===વ્યસ્ત વર્ષો=== ''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' પછી, તેમની પહેલાંની નવલકથાઓની અર્ધ-આત્મકથનાત્મક પ્રકારની શૈલીની સરખામણીમાં નારાયણનાં લખાણો વધુ કલ્પના-આધારિત અને બાહ્ય શૈલીનાં બન્યાં. તેમનો પછીનો પ્રયાસ, ''મિ. સંપત'' , તેમના આ સુધરેલા અભિગમને દર્શાવતું પ્રથમ પુસ્તક રહ્યું. જો કે, ખાસ કરીને તેમની પોતાની જર્નલ શરૂ કરવાનું પાસું જેવાં કેટલાંક પાસાંમાં તે હજી પણ તેમના પોતાના કેટલાક અનુભવો પર આધારિત હતું; પણ જીવનચરિત્રની ઘટનાઓ સાથે ભેળસેળ કરીને તે પોતાની પહેલાંની નવલકથાઓથી ચોક્કસ અલગ ભાત પાડે છે.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|p=62.}}</ref> થોડા જ વખત પછી, તેમણે ''ધ ફાયનાન્શલ એક્સપર્ટ'' પ્રકાશિત કરી, તેને તેમની શ્રેષ્ઠ કૃતિ માનવામાં આવી અને 1951માં કાલ્પનિક કથામાં સૌથી મૌલિક પુસ્તક તરીકે તેનું સ્વાગત કરવામાં આવ્યું.<ref>{{Harvnb|Ramtake|1998|p=39.}}</ref><ref>{{Cite document|last=Sundaram, P. S.|title=Indian writers series|publisher=Arnold-Heinemann India|date=1973|volume=6|page=74|access-date=2009-08-24|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> તેમના ભાઈ થકી તેમની સાથે સંબંધિત થયેલા એક નાણાકીય જીનિઅસ, ''માર્ગાય્યા'' , વિશેની એક સાચી કથા પરથી, તેમને આ નવલકથાની પ્રેરણા મળી હતી.<ref>{{Harvnb|Pousse|1995|p=76.}}</ref> તે પછીની નવલકથા, ''વેઇટિંગ ફોર ધ મહાત્મા'' , મહાત્મા ગાંધીની માલગુડીની કાલ્પનિક મુલાકાત પર આધારિત છે, અને તે મુલાકાતે આવેલા મહાત્માના વાર્તાલાપમાં હાજરી આપતી વખતે, એક આગેવાનની એક મહિલા પ્રત્યેની રોમાન્ટિક લાગણી અંગેની વાત વણી લે છે. ભારતી નામની એ મહિલામાં ભારતનું વ્યક્તિકરણ કરીને, પુસ્તકમાં ભારતીની અને ગાંધીજીના વાર્તાલાપોના કેન્દ્ર અંગે અસ્પષ્ટ વક્રોક્તિ થઈ છે. આ નવલકથા ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળના નોંધપાત્ર સંદર્ભો સમાવિષ્ટ કરે છે, અને સામાન્ય વ્યક્તિના જીવનને કેન્દ્રમાં રાખે છે, જે નારાયણની સામાન્ય વક્રોક્તિની શૈલી સહિતનું કથા-વિવરણ ધરાવે છે.<ref>{{Harvnb|Ramtake|1998|pp=47&ndash;48.}}</ref> [[File:RKNarayan-AnthonyWest-LyleBlair.gif|left|160px|thumb|મિશિગન સ્ટેટ યુનિવર્સિટી પ્રેસના લયલી બ્લેર (નારાયણના યુ.એસ. સ્થિત પ્રકાશક), નારાયણ અને ધ ન્યૂ યોર્કરના ઍન્થોની વેસ્ટ|link=Special:FilePath/RKNarayan-AnthonyWest-LyleBlair.gif]] 1953માં, મિશિગન સ્ટેટ યુનિવર્સિટી પ્રેસ દ્વારા, સૌ પ્રથમ વખત તેમનાં પુસ્તકો [[સંયુક્ત રાજ્ય અમેરિકા|યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ]]માં પ્રકાશિત થયાં, પાછળથી (1958માં) તેણે પોતાના અધિકારો વાઇકિંગ પ્રેસને આપી દીધા.<ref name="A Man Called Vasu">{{cite news|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F00711FC3F5D1B728DDDAB0994DA405B818AF1D3|title=A Man Called Vasu; THE MAN-EATER OF MALGUDI|date=February 12, 1961|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-08-26 | first=Donald | last=Barr}}</ref> ભલે નારાયણનાં લખાણો મોટા ભાગે સામાજિક માળખાં અને દૃષ્ટિકોણોમાં વિલક્ષણતાઓ બહાર લાવતાં, પણ તે પોતે રૂઢિવાદી હતા; ફેબ્રુઆરી 1956માં નારાયણે પોતાની દીકરીના લગ્ન તમામ રૂઢિચુસ્ત [[હિંદુ|હિન્દુ]] રીતિરિવાજો અનુસાર ગોઠવ્યાં હતાં.<ref>{{Harvnb|Ramtake|1998|p=128.}}</ref> લગ્ન પછી, નારાયણે ક્યારેક ક્યારેક પ્રવાસે જવું શરૂ કર્યું, પણ મુસાફરીમાં હોય ત્યારે પણ તેમણે દિવસના કમ સે કમ 1500 શબ્દ લખવાનું ચાલુ રાખ્યું.<ref name="Walsh 1982 24"></ref> 1956માં રૉકફેલર ફેલોશિપ અંતર્ગત તેમના યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સના પ્રવાસ દરમ્યાન ''ધ ગાઈડ'' લખાયું હતું. પોતે યુ.એસ.(U.S.)માં હતા, ત્યારે નારાયણે રોજનીશી જાળવી હતી જે પાછળથી તેમના પુસ્તક ''માય ડેટલેસ ડાયરી'' માટે આધારભૂત રહી હતી.<ref name="Iyengar 1973 359">{{Cite document|last=Iyengar|first=K. R. Srinivasa|title=Indian writing in English|publisher=Asia Pub. House|date=1973|page=359|isbn=9780210339640|access-date=2009-08-27|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> આ સમયગાળાની આસપાસ, ઇંગ્લેન્ડની મુલાકાત વખતે, નારાયણ પહેલી વખત પોતાના મિત્ર અને માર્ગદર્શક ગ્રેહામ ગ્રીનને મળ્યા.<ref name="A man-reader in Malgudi"></ref> ભારત પાછા ફર્યા બાદ, ''ધ ગાઈડ'' પ્રકાશિત થયું; આ પુસ્તક નારાયણના લેખન કૌશલ્ય અને ઘટકોને સૌથી સારી રીતે રજૂ કરે છે, અભિવ્યક્તિમાં પરસ્પર વિરોધાભાસી બાબતો દર્શાવતું આ પુસ્તક કોયડા-જેવો અંત આપે છે.<ref>{{Cite book|last=Mathur|first=Om Prakash|title=The modern Indian English fiction|publisher=Abhinav Publications|date=June 1, 1993|edition=1|page=91|chapter=7 |isbn=9788170173038 |access-date=2009-08-25|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> આ પુસ્તક માટે 1958માં તેમને સાહિત્ય અકાદમી અવૉર્ડ એનાયત થયો.<ref>{{cite news|url=http://nl.newsbank.com/nl-search/we/Archives?p_product=NewsLibrary&p_multi=APAB&d_place=APAB&p_theme=newslibrary2&p_action=search&p_maxdocs=200&p_topdoc=1&p_text_direct-0=0F89220CC0F11B7F&p_field_direct-0=document_id&p_perpage=10&p_sort=YMD_date:D&s_trackval=GooglePM|title=Indian novelist R. K. Narayan dies|date=May 13, 2001|publisher=[[Associated Press]]|access-date=2009-08-26}}</ref> ક્યારેક ક્યારેક, પોતાના વિચારોને નિબંધોનું રૂપ આપવા માટે નારાયણ જાણીતા હતા, તેમના નિબંધોમાંના કેટલાક વર્તમાનપત્રોમાં અને જર્નલોમાં પ્રકાશિત થયા, કેટલાક પ્રકાશિત જ ન થયા. ''નેકસ્ટ સન્ડે'' (1960), એ આવા સંવાદ આધારિત નિબંધોનો સંગ્રહ અને પુસ્તક તરીકે પ્રકાશિત થનારું તેમનું આવું પ્રથમ લખાણ છે.<ref>{{Harvnb|Ramtake|1998|p=xiii.}}</ref> તેના થોડા જ વખત પછી, તેમની 1956ની યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સની મુલાકાતના અનુભવો વર્ણવતું પુસ્તક, ''માય ડેટલેસ ડાયરી'' , પ્રકાશિત થયું. તેમના આ સંગ્રહમાં ''ધ ગાઈડ'' ના લેખન વિશેનો તેમનો એક નિબંધ પણ સામેલ છે.<ref name="Iyengar 1973 359"></ref><ref name="Rao 2004 48">{{Harvnb|Rao|2004|p=48.}}</ref> નારાયણની એ પછીની નવલકથા, ''ધ મૅન-ઈટર ઑફ માલગુડી'' , 1961માં પ્રકાશિત થઈ. આ પુસ્તક શાસ્ત્રીય કળા સ્વરૂપમાં કૉમેડી અને નાજુકાઈભર્યા સંયમ સાથેનું કથા-વિવરણ ધરાવતું હોવાની સમીક્ષા કરવામાં આવી હતી.<ref name="A Man Called Vasu"></ref> આ પુસ્તકનું વિમોચન થયા બાદ, બેચેન નારાયણ ફરી એક વાર પ્રવાસ તરફ વળ્યા, અને યુ.એસ.(U.S.)<ref name="Reluctant centenarian"></ref> અને ઓસ્ટ્રેલિયાની મુલાકાતે ઉપડ્યા. ભારતીય સાહિત્ય પર વ્યાખ્યાન આપતાં આપતાં તેમણે એડિલેડ, [[સીડની|સિડની]] અને [[મેલબોર્ન|મેલબોર્ન]]માં ત્રણ અઠવાડિયાં ગાળ્યા. ઓસ્ટ્રેલિયન રાઈટર્સ ગ્રુપ તરફથી એક ફેલોશિપ થકી તેમની આ સફર માટે આર્થિક વ્યવસ્થા કરવામાં આવી હતી.<ref>{{Cite document|last=Sales-Pontes|first=A Hilda |title=R.K. Narayan|publisher=Atlantic Highlands|date=1983|isbn=9780391029620|oclc=10625411|access-date=2009-08-31|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> આ સમય સુધીમાં નારાયણ, સાહિત્ય ક્ષેત્રે અને નાણાકીય એમ બંને રીતે, નોંધપાત્ર સફળતા મેળવી ચૂક્યા હતા. મૈસૂરમાં તેમનું વિશાળ મકાન હતું, અને આઠ કરતાં ઓછી બારીઓ ન હોય તેવા અભ્યાસ ખંડમાં બેસીને તેઓ લખતા હતા; લગ્ન પછી કોઈમ્બતૂર સ્થળાંતરિત થયેલી પોતાની દીકરીને મળવા જવા માટે, તેઓ પોતાની નવી મર્સિડિઝ-બેન્ઝ લઈને જતા, જે તે વખતે ભારતમાં એક વૈભવી જણસ ગણાતી હતી. ભારત અને વિદેશ એમ બંને જગ્યાઓએ તેમની સફળતા પછી, નારાયણે ''ધ હિન્દુ'' અને ''ધ ઍટલાન્ટિક'' સહિતનાં વર્તમાનપત્રો અને સામયિકો માટે કટારો લખવી શરૂ કરી.<ref>{{Harvnb|Rao|2004|p=22&ndash;23.}}</ref> 1964માં, નારાયણે પોતાનું પહેલું પૌરાણિક કથાવસ્તુ ધરાવતું પુસ્તક, ''ગોડ્સ, ડેમન્સ ઍન્ડ અધર્સ'' પ્રકાશિત કર્યું, જે હિન્દુ પુરાણોમાંથી પુનઃલિખિત અને અનુવાદિત ટૂંકી વાર્તાઓનો સંગ્રહ હતો. તેમનાં બીજાં ઘણાં પુસ્તકોની જેમ, આ પુસ્તકમાં પણ તેમના નાના ભાઈ આર. કે. લક્ષ્મણે સચિત્ર અભિવ્યક્તિ આપી હતી. વાચકની સંદર્ભ જાણકારી ગમે તે હોય, પણ પુસ્તકની અસર ઊંડી રહે તે માટે, શક્તિશાળી નાયકોની વાર્તાઓમાંથી પસંદગી કરવામાં આવી હતી, અને આમ ચૂંટાયેલી યાદીમાંની વાર્તાઓ પુસ્તકમાં લેવામાં આવી હતી.<ref>{{cite news|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=FB0816FD355F147A93CAA9178AD95F408685F9 |title=It's All in the Telling; Gods, Demons and Others|date=November 8, 1964|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-09-02}}</ref> ફરી એકવાર, પુસ્તકના વિમોચન પછી, નારાયણ વિદેશ પ્રવાસે ઉપડી ગયા. અગાઉના એક નિબંધમાં, તેમણે અમેરિકનો તેમની પાસેથી આધ્યાત્મિકતા સમજવા માગે છે તે અંગે લખ્યું હતું, અને આ મુલાકાત દરમ્યાન, પોતે કોઈ જાણકારી ધરાવતા નથી એવા નકાર છતાં, સ્વદેશી-અમેરિકન અભિનેત્રી ગ્રેટા ગાર્બોએ સામેથી તેમના આ વિષય અંગે પૃચ્છા કરી.<ref name="Telegraph-obituary"></ref> તે પછીનું નારાયણનું પ્રકાશિત પુસ્તક હતું 1967ની નવલકથા, ''ધ વેન્ડર ઑફ સ્વીટ્સ'' . તે અમુક અંશે તેમની અમેરિકાની મુલાકાતો પરથી પ્રેરિત હતું અને અનેક સાંસ્કૃતિક તફાવતો તરફ ધ્યાન ખેંચતા, ભારતીય અને અમેરિકન, એમ બંને બીબાંઢાળ વ્યક્તિઓનાં આત્યંતિક પાત્રલેખનો ધરાવતું હતું. જો કે, તે તેમની લાક્ષણિક કૉમેડી અને કથા-વિવરણ દર્શાવતું હોવા છતાં, આ પુસ્તકને ઊંડાણનો અભાવ હોવાની આલોચના મળી હતી.<ref>{{cite news|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=FB0C12FD345C14738DDDAD0994DD405B878AF1D3|title=Jagan's Surrender|date=May 14, 1967|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-09-02 | first=ROBIN WHITER.K. | last=Narayan}}</ref> આ વર્ષે, નારાયણ ઇંગ્લૅન્ડના પ્રવાસે ગયા, જ્યાં યુનિવર્સિટી ઑફ લીડ્સ તરફથી તેમને તેમની પ્રથમ માનદ્ ડૉક્ટરેટની પદવી મળી.<ref>{{Cite document|last=Badal|first=R. K.|title=R. K. Narayan: a study|publisher=Prakash Book Depot|date=1976|page=3|oclc=4858177|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> તે પછીનાં થોડાં વર્ષો તેમના માટે શાંત સમયગાળો રહ્યાં. 1970માં, તેમણે તેમની બીજી નવલકથા, ટૂંકી વાર્તાઓનો સંગ્રહ, ''અ હોર્સ ઍન્ડ ટુ ગોટ્સ'' , પ્રકાશિત કરી.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|pp=97&ndash;99, 172.}}</ref> દરમ્યાનમાં, નારાયણને 1938માં પોતાના મરણશીલ કાકાને આપેલું વચન યાદ આવ્યું, અને તેમણે કમ્બા રામાયણને અંગ્રેજીમાં અનુવાદિત કરવાનું શરૂ કર્યું. પાંચ વર્ષના કામ પછી, 1973માં ''ધ રામાયણ'' પ્રકાશિત થયું.<ref>{{Harvnb|Sundaram|1988|p=126.}}</ref> ''ધ રામાયણ'' પ્રકાશિત થયા પછી લગભગ તરત જ, નારાયણે સંસ્કૃત મહાકાવ્ય, [[મહાભારત|મહાભારત]]ના સંક્ષિપ્ત અનુવાદનું કામ શરૂ કર્યું. આ મહાકાવ્ય અંગે સંશોધન અને લખવાનું કામ કરતાં કરતાં, તેમણે પોતાનું અન્ય એક પુસ્તક પણ પ્રકાશિત કર્યું, ''ધ પેઇન્ટર ઑફ સાઇન્સ'' (1977). ''ધ પેઇન્ટર ઑફ સાઇન્સ'' એ નવલિકા કરતાં સહેજ લાંબી છે અને નારાયણની અન્ય કૃતિઓ કરતાં ચોક્કસ રીતે જુદી પડે છે, તેમાં તેઓ સેક્સ જેવા અત્યાર સુધી અસંબોધિત રહેલા વિષયો સાથે કામ પાર પાડે છે, અલબત્ત તેમાં નાયકના પાત્રનો વિકાસ તેમના પહેલાંનાં સર્જનો સાથે ઘણો મળતો આવે છે. 1978માં ''ધ મહાભારત'' પ્રકાશિત થયું.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|pp=43, 153&ndash;154.}}</ref> ===પાછલાં વર્ષો=== [[કર્ણાટક|કર્ણાટક]] સરકારે રાજ્યમાં પ્રવાસનનો પ્રચાર-પ્રસાર કરવા માટે એક પુસ્તક લખી આપવા નારાયણની નિયુક્તિ કરી. 1970ના દાયકાના અંત ભાગમાં એક વિશાળ સરકારી પ્રકાશનના હિસ્સા રૂપે તેમની એ કૃતિ પ્રકાશિત થઈ.<ref>{{Harvnb|Sundaram|1988|p=132.}}</ref> તેમને લાગ્યું કે તેમની કૃતિ વધુ સારી યોગ્યતા ધરાવે છે, એટલે તેમણે તેને ''ધ એમરલ્ડ રૂટ'' (ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ, 1980) તરીકે પુનઃપ્રકાશિત કરી.<ref>{{Harvnb|Kain|1993|p=193.}}</ref> આ પુસ્તક સ્થાનિક ઇતિહાસ અને વારસા બાબતે તેમનાં અંગત પરિપ્રેક્ષ્યો ધરાવે છે, પણ તેમનાં પાત્રો અને સર્જનોથી વંચિત રહ્યું હોવાથી, તેમાં તેમની રસપ્રદ વાર્તાવસ્તુ ખૂટતી લાગે છે.<ref name="Rao 2004 48"></ref> એ જ વર્ષે, તેમને અમેરિકન ઍકેડમી ઑફ આર્ટ્સ એન્ડ લેટર્સના માનદ્ સદસ્ય તરીકે ચૂંટવામાં આવ્યા અને રોયલ સોસાયટી ઑફ લિટરેચર તરફથી તેમને એસી(AC) બેન્સન પદક પણ એનાયત કરવામાં આવ્યું.<ref>{{cite news|url=http://www.highbeam.com/doc/1P1-44707292.html|title=Storyteller Narayan Gone, But Malgudi Lives On|date=May 24, 2001|publisher=Inter Press|access-date=2009-09-08|archive-date=2012-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20121105215143/http://www.highbeam.com/doc/1P1-44707292.html|url-status=dead}}</ref> લગભગ એ જ ગાળામાં, સૌથી પહેલી વખત નારાયણનાં પુસ્તકોને ચાઇનીઝમાં અનુવાદિત કરવામાં આવ્યાં.<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/2006/10/13/stories/2006101304331500.htm|title=R. K. Narayan resonates across cultures|date=October 13, 2006|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-09-08|archive-date=2008-12-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20081207200305/http://www.hindu.com/2006/10/13/stories/2006101304331500.htm|url-status=dead}}</ref> 1983માં, નારાયણે એક વાઘ અને તેના માણસો સાથેના સંબંધ વિશેની તેમની નવલકથા, ''અ ટાઇગર ફોર માલગુડી'' , પ્રકાશિત કરી.<ref>{{cite news|url=http://www.guardian.co.uk/media/2006/oct/09/tvandradio.radio|title=Pick of the day|date=October 9, 2006|newspaper=[[The Guardian]]|access-date=2009-09-08 | location=London | first=Phil | last=Daoust}}</ref> તેમની એ પછીની નવલકથા, ''ટૉકેટીવ મૅન'' , 1986માં પ્રકાશિત થઈ, જે માલગુડીના એક મહત્ત્વાકાંક્ષી પત્રકારની કથા હતી.<ref>{{cite news|url=http://seattletimes.nwsource.com/html/books/2008610146_internationalside11.html|title=More worlds in words|date=January 11, 2009|newspaper=[[The Seattle Times]]|access-date=2009-09-08}}</ref> આ સમયગાળા દરમ્યાન, તેમણે ટૂંકી વાર્તાના બે સંગ્રહો પણ પ્રકાશિત કર્યાઃ મૂળ પુસ્તક અને અન્ય કેટલીક વાર્તાઓ સમાવતી સુધારેલી આવૃત્તિ, ''માલગુડી ડેઝ'' (1982), અને એક નવો વાર્તાસંગ્રહ, ''અન્ડર ધ બનયન ટ્રી એન્ડ અધર સ્ટોરીઝ'' .<ref>{{Harvnb|Rao|2004|pp=50, 120.}}</ref> 1987માં, તેમણે જ્ઞાતિ પ્રથા, નોબલ પુરસ્કાર વિજેતાઓ, પ્રેમ, અને વાંદરાઓ જેવા અત્યંત ભિન્ન પ્રકારના વિષયો પર નિબંધ સમાવતો એક બીજો સંગ્રહ, ''અ રાઇટર્સ નાઇટમેર'' , પૂરો કર્યો. આ નિબંધસંગ્રહ તેમણે 1958થી વર્તમાનપત્રો અને સામયિકો માટે લખેલા નિબંધો ધરાવતો હતો.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/newsday/access/103392863.html?dids=103392863:103392863&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jul+23%2C+1989&author=By+John+Gabree&pub=Newsday+(Combined+editions)&desc=PAPERBACKS+Artists+of+the+Essay&pqatl=google|title=PAPERBACKS Artists of the Essay|last=Gabree|first=John|date=July 23, 1989|newspaper=[[Newsday]]|access-date=2009-08-28|archive-date=2012-10-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20121022102205/http://pqasb.pqarchiver.com/newsday/access/103392863.html?dids=103392863:103392863&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jul+23,+1989&author=By+John+Gabree&pub=Newsday+(Combined+editions)&desc=PAPERBACKS+Artists+of+the+Essay&pqatl=google|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite document|last=Thieme|first=John|title=R. K. Narayan|publisher=Manchester University Press|date=2007|page=215|isbn=9780719059278|oclc=153556493|access-date=2009-08-28|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> મૈસૂરમાં એકલા રહેતા નારાયણ, ખેતીમાં રસ લેતા થયા. તેમણે એક એકર જેટલી ખેતીની જમીન ખરીદી અને ખેતી પર પોતાનો હાથ અજમાવવાની કોશિશ કરી.<ref name="Rao 2004 24">{{Harvnb|Rao|2004|p=24.}}</ref> તેમને દરરોજ બપોરે ચાલીને બજાર જવાની પણ ટેવ હતી, વસ્તુઓ ખરીદવા માટે ખાસ એટલું નહીં, પણ લોકો સાથે વાતચીત કરવા માટે તેઓ બજારે જતા. પોતાની એક લાક્ષણિક બપોરની લટારમાં, તેઓ દર થોડાં ડગલાંઓએ દુકાનદારો અને અન્ય લોકો સાથે વાતચીત કરવા થોભતા, મોટા ભાગે તેઓ આમ કરતી વખતે પોતાનાં આગલાં પુસ્તક માટે માહિતી ભેગી કરતા હતા.<ref>{{cite news|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?211789|title=Blue Hawaii Yoghurt|last=[[Khushwant Singh]]|date=May 28, 2001|publisher=''[[Outlook (magazine)|Outlook]]''|access-date=2009-09-08}}</ref> 1980માં, નારાયણને તેમના સાહિત્યક્ષેત્રનાં યોગદાનો માટે, ભારતીય સંસદના ઉપલા ગૃહ, [[રાજ્ય સભા|રાજ્યસભા]]ના સદસ્ય તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા.<ref name="Storyteller Narayan Gone"></ref> તેમના સમગ્ર છ-વર્ષના સત્ર દરમ્યાન, તેમણે માત્ર એક જ પ્રશ્ન પર ભાર મૂક્યો- શાળાનાં બાળકોની દુર્દશા, ખાસ કરીને શાળાનાં પુસ્તકોનું ભારે વજન અને બાળકની સર્જનાત્મકતા પર આ પ્રણાલીની નકારાત્મક અસર, જે તેમણે પોતાની સૌ પ્રથમ નવલકથા, ''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' માં ધ્યાન પર લાવવાની કોશિશ કરી હતી તેના જેવું જ કંઈક. તેમનું ઉદ્ધાટન વકતવ્ય આ ચોક્કસ સમસ્યા પર કેન્દ્રિત રહ્યું હતું, અને તેના પરિણામે શાળા શિક્ષણ પ્રણાલીમાં બદલાવોની ભલામણ કરવા માટે, પ્રો. યશ પાલની અધ્યક્ષતામાં એક સમિતિની રચના થઈ હતી.<ref>{{cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/1120557.cms|title=Leave Those Kids Alone: Committee recommends school curriculum reform|date=May 24, 2005|newspaper=[[The Times of India]]|access-date=2009-09-08}}</ref> 1990માં, તેમણે પોતાની આગલી નવલકથા, ''ધ વર્લ્ડ ઑફ નાગરાજ'' , પ્રકાશિત કરી, જેની પાર્શ્વભૂમિમાં પણ માલગુડી જ હતું. આ પુસ્તકમાં નારાયણની ઉંમરની અસર દેખાય છે, કારણ કે તેઓ વાર્તાના વિવરણમાં વિગતો કુદાવી જતા જોવા મળે છે, તેમણે જો આ પુસ્તક તેમની કારકિર્દીમાં અગાઉ લખ્યું હોત તો એ વિગતો જરૂર સમાવી હોત.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/chicagotribune/access/7841887.html?dids=7841887:7841887&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jun+15%2C+1990&author=Seibold%2C+Douglas&pub=Chicago+Tribune&desc=A+Dithering+Hero+Slows+a+Novel&pqatl=google|title=A Dithering Hero Slows a Novel|date=June 15, 1990|newspaper=[[Chicago Tribune]]|access-date=2009-09-08|first=Douglas|last=Seibold|archive-date=2012-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20121106142442/http://pqasb.pqarchiver.com/chicagotribune/access/7841887.html?dids=7841887:7841887&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jun+15,+1990&author=Seibold,+Douglas&pub=Chicago+Tribune&desc=A+Dithering+Hero+Slows+a+Novel&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> આ નવલકથા પૂરી કર્યાના થોડા જ વખતમાં, નારાયણ માંદા પડ્યા અને પોતાની દીકરીના પરિવારની નજીક રહેવા માટે મદ્રાસ સ્થળાંતરિત થઈ ગયા.<ref name="Rao 2004 24"></ref> તેઓ મદ્રાસ સ્થળાંતરિત થયા તે પછીનાં થોડાં જ વર્ષો બાદ, 1994માં, તેમની દીકરીનું કૅન્સરથી નિધન થયું અને તેમની પૌત્રી ભુવનેશ્વરી (મિન્ની) ''ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન'' સંભાળવા ઉપરાંત તેમની કાળજી પણ રાખવા માંડી.<ref name="Reluctant centenarian"></ref><ref name="Telegraph-obituary"></ref> ત્યારે નારાયણે પોતાનું અંતિમ પુસ્તક, ''ગ્રાન્ડમધર્સ ટેલ'' , પ્રકાશિત કર્યું. આ તેમનાં પોતાનાં વડ-દાદી વિશેની આત્મકથનાત્મક નવલિકા હતી, જેમણે તેમનાં લગ્ન પછી થોડા જ સમયમાં ભાગી ગયેલા પોતાના પતિને શોધવા માટે ખૂબ દૂર-સુદૂર પ્રવાસ કર્યો હતો. તેઓ જ્યારે બાળક હતા, ત્યારે તેમના દાદીએ તેમને આ વાર્તા કહી સંભળાવી હતી.<ref name="Independent, book review">{{cite news|url=http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/book-review--long-short-and-beautifully-formed-afternoon-raag--amit-chaudhuri-heinemann-1399-pounds-the-grandmothers-tale--r-k-narayan-heinemann-999-pounds-1484192.html|title=BOOK REVIEW: The Grandmother's Tale' - R K Narayan: Heinemann, 9.99 pounds|date=July 11, 1993|newspaper=[[The Independent]]|access-date=2009-08-30|location=London|first=Karl|last=Miller|archive-date=2012-11-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20121110171524/http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/book-review--long-short-and-beautifully-formed-afternoon-raag--amit-chaudhuri-heinemann-1399-pounds-the-grandmothers-tale--r-k-narayan-heinemann-999-pounds-1484192.html|url-status=dead}}</ref> પોતાનાં અંતિમ વર્ષો દરમ્યાન, વાતચીતના હરહંમેશના શોખીન, નારાયણ, લગભગ પોતાની દરરોજ સાંજ ''ધ હિન્દુ'' ના પ્રકાશક, એન. રામ સાથે વીતાવતા હતા, કૉફી પીતાં પીતાં અને વિવિધ વિષયો પર વાત કરતાં મધરાત કરતાં વધુ સમય વીતી જતો.<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/mag/2008/06/01/stories/2008060150140500.htm|title=Memories of Malgudi Man|date=June 1, 2008|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-09-08|archive-date=2008-06-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20080603102043/http://www.hindu.com/mag/2008/06/01/stories/2008060150140500.htm|url-status=dead}}</ref> લોકોને મળવાનું અને તેમની સાથે વાત કરવાનું ખૂબ ગમતું હોવા છતાં, તેમણે ઇન્ટર્વ્યૂ આપવા બંધ કરી દીધા. ઇન્ટર્વ્યૂઓ પ્રત્યેની આ ભાવશૂન્યતા ''ટાઇમ'' સાથેના એક ઇન્ટર્વ્યૂનું પરિણામ હતી, જેના માટે તસવીરો પાડવા તેમને આખા શહેરમાં પરાણે ઘસડવામાં આવ્યા હતા, અને લેખમાં તેમનો ક્યાંય ઉપયોગ થયો નહોતો, વધુમાં આ ઇન્ટર્વ્યૂના શ્રમ પછી નારાયણે થોડા દિવસ હૉસ્પિટલમાં રહેવું પડ્યું હતું.<ref name="Meeting Mr. Narayan">{{cite news|url=http://www.hindu.com/lr/2006/12/03/stories/2006120300140300.htm|title=Meeting Mr. Narayan|last=O'Yeah|first=Zac|date=December 3, 2006|publisher=''[[The Hindu|The Hindu Literary Review]]''|access-date=2009-08-26|archive-date=2007-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20071127165241/http://www.hindu.com/lr/2006/12/03/stories/2006120300140300.htm|url-status=dead}}</ref> મે 2001માં, નારાયણને હૉસ્પિટલમાં દાખલ કરવામાં આવ્યા. તેમને વેન્ટિલેટર પર મૂકવામાં આવ્યા તેના થોડા કલાકો પહેલાં તેઓ તેમની આગલી નવલકથા, એક દાદા વિશેની વાર્તા, લખવાનું આયોજન કરી રહ્યા હતા. તે પોતાની નોટબુક(લેખનપોથી)ની બાબતે તેઓ હંમેશાં અત્યંત ચીવટભરી પસંદગી ધરાવતા હોવાથી, તેમણે એન. રામને પોતાના માટે એક નોટબુક લઈ આવવા કહ્યું હતું. જો કે, નારાયણ સાજા ન થયા અને કદી પોતાની આ નવલકથા શરૂ ન કરી શક્યા. તેઓ 94 વર્ષની ઉંમરે, મે 13, 2001ના [[ચેન્નઈ|ચેન્નઈ]]માં અવસાન પામ્યા.<ref name="Priyadarshan's tribute to R K Narayan"></ref><ref>{{cite news|url=http://www.rediff.com/news/2001/may/15spec.htm|title=I'm giving you a lot of trouble|last=[[N. Ram]]|date=May 15, 2001|publisher=[[Rediff.com]]|access-date=2009-09-08}}</ref> ==સાહિત્યિક સમીક્ષા== ===લેખન શૈલી=== નારાયણની લેખન શૈલી વિનોદનું સાહજિક ઘટક ધરાવતી સાદી અને બિનઆડંબરી હતી.<ref>{{cite news|url=http://cities.expressindia.com/fullstory.php?newsid=204597|title=Remembering the man who brought Malgudi alive|date=October 10, 2006|newspaper=[[The Indian Express]]|access-date=2009-08-24}}</ref> તેના કેન્દ્રમાં સામાન્ય લોકો રહેતા, જે વાચકને બાજુના પાડોશી, પિત્રાઈ ભાઈ-બહેનો અને તેમના જેવા લોકોની યાદ અપાવતા, અને એમ કરીને વિષય સાથે જોડાવાની વધુ સારી ક્ષમતા પૂરી પાડતા.<ref name="A companion to Indian fiction in English">{{Cite document|last=Piciucco|first=Pier Paolo|title=A companion to Indian fiction in English|publisher=Atlantic|date=2002|page=2|isbn=8126903104 |language=A companion to Indian fiction in English|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> પોતાના રાષ્ટ્રીય સમકાલીનોથી વિપરીત, કાલ્પનિક કથામાં પ્રવાહો અને રિવાજોના પાલનની પોતાની લાક્ષણિક સરળતાને બદલ્યા વિના તેઓ ભારતીય સમાજની જટિલતાઓ વિશે લખી શકતા હતા.<ref name=" Hartford Courant">{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/courant/access/73093443.html?dids=73093443:73093443&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=May+17%2C+2001&author=INDRANEEL+SUR%3B+Courant+Staff+Writer&pub=Hartford+Courant&desc=R.K.+NARAYAN+FOCUSED+ON+EVERYDAY+PEOPLE+AN+APPRECIATION&pqatl=google|title=R.K. Narayan Focused On Everyday People; An Appreciation|date=May 17, 2001|newspaper=[[The Hartford Courant]]|access-date=2009-08-23|first=Indraneel|last=Sur|archive-date=2012-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20121106142456/http://pqasb.pqarchiver.com/courant/access/73093443.html?dids=73093443:73093443&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=May+17,+2001&author=INDRANEEL+SUR%3B+Courant+Staff+Writer&pub=Hartford+Courant&desc=R.K.+NARAYAN+FOCUSED+ON+EVERYDAY+PEOPLE+AN+APPRECIATION&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> પોતાનાં પાત્રોના સ્વભાવ મુજબ, તેઓ હળવી તમિલ છટાવાળી બોલી સાથેના સૂક્ષ્મ સંવાદ ગદ્યને પણ કામમાં લેતા.<ref name="Centenary conference - The Daily Star">{{cite news|url=http://www.thedailystar.net/2006/12/02/d612022102117.htm|title=R. K. Narayan's Centenary Conference (Concluding Part)|date=October 11, 2006|newspaper=The Daily Star|access-date=2009-08-23}}</ref> ચેખોવ અને નારાયણનાં લખાણોમાં, સાદાઈ, સૌમ્ય સુંદરતા તથા દુઃખદ પરિસ્થિતિઓમાં રમૂજનું તત્ત્વ જેવી સામ્યતાઓના કારણે આલોચકો નારાયણને ''ભારતીય ચેખોવ'' માને છે.<ref>{{Cite book|last=Dayal, B.|title=A critical study of the themes and techniques of the Indo-Anglian short story writers|date=1985|chapter=R. K. Narayan: A subtle humourist|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> ગ્રીને નારાયણને અન્ય કોઈ પણ ભારતીય લેખક કરતાં ચેખોવની વધુ નજીક ગણ્યા હતા.<ref name="NYT Obit"></ref> ''ધ ન્યૂ યોર્કર'' ના ઍન્થોની વેસ્ટે નારાયણનાં લખાણો, નિકોલાઈ ગોગોલનાં લખાણોની વાસ્તવવાદી વિવિધતા માનતા હતા.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/courant/access/914855742.html?dids=914855742:914855742&FMT=ABS&FMTS=ABS:AI&type=historic&date=Mar+30%2C+1958&author=&pub=Hartford+Courant&desc=Legend+Grows&pqatl=google|title=Legend Grows|date=March 30, 2958|newspaper=[[The Hartford Courant]]|access-date=2009-10-20|first=Samuel F|last=Morse|archive-date=2012-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20121023082651/http://pqasb.pqarchiver.com/courant/access/914855742.html?dids=914855742:914855742&FMT=ABS&FMTS=ABS:AI&type=historic&date=Mar+30,+1958&author=&pub=Hartford+Courant&desc=Legend+Grows&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> પુલિત્ઝર પુરસ્કાર વિજેતા, ઝુમ્પા લહિરી અનુસાર, મોટા ભાગની દસ પાનાં કરતાં ઓછી લાંબી એવી, અને લગભગ એટલી જ મિનિટ વાંચતા થાય તેવી નારાયણની ટૂંકી વાર્તાઓ તેમની નવલકથાઓ જેવી જ મોહિત કરતી લાગણી ઊભી કરે છે. તેઓ ઉમેરે છે કે શીર્ષક અને અંત વચ્ચે, નારાયણ પોતાના વાચકને કંઈક એવું આપે છે જે આપવા માટે નવલકથાકાર બીજા સેંકડો પાનાંઓ આપીને મથે છેઃ પોતાનાં પાત્રોના જીવન વિશેની સંપૂર્ણ આંતર્દૃષ્ટિ. આ લાક્ષણિકતાઓ અને ક્ષમતાઓથી પ્રેરાઈને લહિરી તેમને ઓ. હેન્રી, ફ્રાન્ક ઓ'કોન્નોર અને ફ્લાનનેરી ઓ'કોન્નોર જેવા ટૂંકી-વાર્તાના જીનિયસોના પૅન્થિઅન(સ્મારકમંદિર)નો હિસ્સો ગણે છે. લહિરી વાર્તાવસ્તુને નુકસાન પહોંચાડ્યા વિના તેના વિવરણને સંક્ષિપ્ત કરવાની તેમની ક્ષમતા માટે, અને દૃઢ તેમ જ દયાવિહીન દૃષ્ટિ સાથે મધ્યમ-વર્ગના જીવન અંગેનાં બંનેના સામાન્ય વિષયવસ્તુ માટે, તેમને ગાય દ મૌપાસ્સન્ટ સાથે પણ સરખાવે છે.<ref name="Narayan days - Lahiri"></ref> આલોચકોએ નોંધ્યું છે કે નારાયણનાં લખાણોનો ઝોક વિશ્લેષણાત્મક ઓછો અને વિવરણાત્મક વધુ છે; અનાસક્ત આત્મામાં સ્થિર એવી નિષ્પક્ષ શૈલી, વધુ પાયાદાર અને વાસ્તવિક વિવરણ પૂરું પાડે છે.<ref>{{Cite document|last=Bhatnagar, M.|title=New Insights into the Novels of R.K. Narayan|publisher=# Atlantic Publishing |date=January 1, 2005|pages=205&ndash;206|isbn=8126901780|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> તેમનો અભિગમ, અને તેની સાથે જોડાયેલી જીવન અંગેની તેમની સમજણ, તેમને પાત્રો અને ક્રિયાઓને એકરૂપ કરવાની,<ref>{{Harvnb|Kain|1993|p=79.}}</ref> અને વાચકના મનમાં અનુસંધાન રચવા માટે સામાન્ય ઘટનાઓનો ઉપયોગ કરવાની અનન્ય ક્ષમતા બક્ષે છે.<ref name="2009-08-24">{{Cite document|last=Badal, R. K.|title=R. K. Narayan: a study|publisher=Prakash Book Depot|date=1976|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> એક નાનકડો બીબાંઢાળ કસબો, જ્યાં વહેમ અને રિવાજનાં તમામ સામાન્ય ધોરણો લાગુ પડે છે એવા માલગુડીનું સર્જન તેમની લેખનશૈલીમાં નોંધપાત્ર રહ્યું છે.<ref>{{cite news|url=http://www.tribuneindia.com/1999/99dec26/book.htm|title=Malgudi, hamlet of millennium|date=December 26, 1999|newspaper=[[The Tribune]]|access-date=2009-08-24}}</ref> નારાયણની લેખન શૈલીને ઘણી વાર વિલિયમ ફાઉલ્કનેરની શૈલી સાથે સરખામવવામાં આવતી, કારણ કે બંનેની શૈલીઓ કરુણાસભર માનવતા દર્શાવવા છતાં સામાન્ય જીવનમાંથી રમૂજ અને ઊર્જા પેદા કરતી હતી.<ref name="RKN 1906-2001 ">{{cite news|url=http://www.hinduonnet.com/2001/05/16/stories/05162512.htm|title=R. K. Narayan, 1906-2001|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-07-22|archive-date=2009-07-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20090720100231/http://www.hinduonnet.com/2001/05/16/stories/05162512.htm|url-status=dead}}</ref> વ્યક્તિત્વની મૂંઝવણો સામે સમાજની માંગો અંગેની તેમની પૂર્વ પ્રત્યયયોજક ભાષા સુધી બંને વચ્ચેની સામ્યતાઓ વિસ્તરે છે.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/73004946.html?dids=73004946:73004946&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=May+14%2C+2001&author=MYRNA+OLIVER&pub=Los+Angeles+Times&desc=Obituaries%3B+R.K.+Narayan%3B+Wry+Novelist+Brought+India+to+the+World&pqatl=google|title=R.K. Narayan; Wry Novelist Brought India to the World|date=May 14, 2001|newspaper=[[Los Angeles Times]]|access-date=2009-08-26|first=Myrna|last=Oliver|archive-date=2012-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20121106142508/http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/73004946.html?dids=73004946:73004946&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=May+14,+2001&author=MYRNA+OLIVER&pub=Los+Angeles+Times&desc=Obituaries%3B+R.K.+Narayan%3B+Wry+Novelist+Brought+India+to+the+World&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> અલબત્ત, વિષયો પ્રત્યેનો તેમનો અભિગમ સરખો હોવા છતાં, બંનેની પદ્ધતિઓ ભિન્ન હતી; ફાઉલ્કનેર અલંકારિક ભાષામાં અને પોતાનો મુદ્દો ખૂબ બધા ગદ્ય સાથે વ્યક્ત કરતા હતા, જ્યારે નારાયણ અત્યંત સાદી અને વાસ્તવિક શૈલીમાં લખતા હતા, તથાપિ ઘટકોને પકડી શકતા હતા.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/sptimes/access/49934626.html?dids=49934626:49934626&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Feb+15%2C+1987&author=MALCOLM+JONES&pub=St.+Petersburg+Times&desc=R.+K.+Narayan%27s+work+is+crafted+with+deceptive+simplicity&pqatl=google|title=R. K. Narayan's work is crafted with deceptive simplicity|date=Feb 15, 1987|newspaper=[[St. Petersburg Times]]|access-date=2009-08-26|first=Malcolm|last=Jones}}{{Dead link|date=ઑગસ્ટ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ===માલગુડી=== [[File:Malgudi.jpg|right|150px|thumb|માલગુડીમાં લૉલીના પૂતળાનું આર. કે. લક્ષ્મણ કૃત રેખાંકન|link=Special:FilePath/Malgudi.jpg]] {{main|Malgudi}} માલગુડી એ નારાયણે પ્રત્યક્ષ ઊભો કરેલો, દક્ષિણ ભારતનો એક અર્ધ-શહેરી, કાલ્પનિક કસબો છે.<ref>{{Harvnb|Khatri|2008|p=10.}}</ref> તેમણે સપ્ટેમ્બર 1930માં, વિજયાદશમીના દિવસે- નવા પ્રયત્નોનો આરંભ કરવા માટેનો શુભ દિવસ અને તેથી તેમના દાદીએ તેમના માટે પસંદ કરેલા દિવસે- આ મોટા ગામનું સર્જન કર્યું હતું.<ref>{{Cite document|last=Parija|first=Kapileshwar|title=Short stories of R.K. Narayan: themes and conventions|publisher=Renaissance Publications|date=2001|page=60|isbn=8186790314|access-date=2009-08-24|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> પાછળથી તેમણે એક ઇન્ટર્વ્યૂમાં પોતાના જીવનચરિત્ર આલેખનારાં સુસાન અને એન. રામને કહ્યું હતું તેમ, તેમના મનમાં, તેમણે સૌથી પહેલાં એક રેલવે સ્ટેશન જોયું હતું, અને એ પછી ધીમેથી તેમના મનમાં ''માલગુડી'' નામ ઊભર્યું હતું.<ref>{{Harvnb|Prasad|2003|p=40.}}</ref> નિર્દોષ ઐતિહાસિક રૅકોર્ડના ઉલ્લેખ સાથે ગામનું સર્જન કરવામાં આવ્યું હતું, જેમ કે તેમાં એવું નોંધવામાં આવ્યું હતું કે [[રામાયણ|રામાયણ]]ના દિવસોમાં અહીંથી ભગવાન રામ પસાર થયા હતા; એવું પણ કહેવામાં આવ્યું'તું કે તેમના પ્રવાસ દરમ્યાન બુદ્ધે પણ આ કસબાની મુલાકાત લીધી હતી.<ref>{{Harvnb|Khatri|2008|p=168.}}</ref> નારાયણે ક્યારેય આ કસબા માટે કડક સ્થૂળ સીમાઓ બાંધી નહોતી, તેમણે તેને વિવિધ વાર્તાઓમાં ઘટનાઓ સાથે આકાર લેવા દીધો છે, જે આગળ જતાં ભવિષ્ય માટે સંદર્ભ બિંદુ બને છે.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|p=30.}}</ref> નારાયણની કૃતિઓના અભ્યાસુ, ડૉ. જેમ્સ એમ. ફેનેલીએ, અનેક પુસ્તકો અને વાર્તાઓમાં આ કસબા માટે અપાયેલાં કાલ્પનિક વિવરણોના આધારે માલગુડીનો એક નકશો બનાવ્યો છે.<ref name="Narayan days - Lahiri"></ref> ભારતના બદલાતા રાજકીય ફલક સાથે માલગુડી વિકસિત થતું ગયું. 1980ના દાયકામાં, જ્યારે ભારતમાં રાષ્ટ્રીયતાવાદી જુસ્સો પૂરજોશમાં હતો અને લોકો કસબાઓ અને લત્તાઓનાં બ્રિટિશ નામો બદલી રહ્યા હતા અને બ્રિટિશ સીમાચિહ્નો દૂર કરી રહ્યા હતા, ત્યારે માલગુડીના મેયર અને સિટી કાઉન્સિલે, તેના સૌથી આરંભના રહેવાસીઓમાંના એક, ફ્રેડરિક લૉલીના પૂતળાને તે લાંબા સમયથી માલગુડીમાં હોવા છતાં દૂર કર્યું હતું. જો કે, જ્યારે હિસ્ટ્રોરિકલ સોસાયટીઝે એવી સાબિતી બતાવી કે લૉલી તો ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળના મજબૂત સમર્થક હતા, ત્યારે કાઉન્સિલને તેમનાં પહેલાંનાં તમામ પગલાંઓને પાછાં લેવાની ફરજ પડી હતી.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/59604444.html?dids=59604444:59604444&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Dec+11%2C+1994&author=Judith+Freeman&pub=Los+Angeles+Times+%28pre-1997+Fulltext%29&desc=%60May+You+Always+Wear+Red%27+Insights+into+the+nuances+of+Indian+culture+GRANDMOTHER%27S+TALE+And+Other+Stories%2C+By+R.K.+Narayan+%28Viking%3A+%2423.95%3B+320+pp.%29&pqatl=google|title=May You Always Wear Red' Insights into the nuances of Indian culture|last=Freeman|first=Judith|date=December 11, 1994|newspaper=[[Los Angeles Times]]|access-date=2009-10-14}}{{Dead link|date=ઑગસ્ટ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> માલગુડી સાથે એક સારી સરખામણી તે, ગ્રીને જે જગ્યાને "બાટ્ટરસી અથવા યુસ્ટન રોડ કરતાં વધુ પરિચિત" તરીકે વર્ણવી હતી, તે ફાઉલ્કનેરની યોક્નાપાતાવ્ફા કાઉન્ટી છે.<ref name="RKN 1906-2001 "></ref> ઉપરાંતમાં, ફાઉલ્કનેરની જેમ જ, જ્યારે આપણે નારાયણની કૃતિઓ જોઈએ, તો અનેક ભિન્ન ભિન્ન નવલકથાઓ અને વાર્તાઓ થકી કસબો વધુ સારી રીતે સ્પષ્ટ થાય છે.<ref>{{Cite document|last=Sanga|first=Jaina C.|title=South Asian novelists in English: an A-to-Z guide|publisher=Greenwood|date=2003|pages=194&ndash;195|isbn=9780313318856|access-date=2009-08-25|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> ===આલોચનાત્મક આવકાર=== નારાયણ સૌથી પહેલાં ગ્રેહામ ગ્રીનની મદદથી પ્રકાશમાં આવ્યા, જેમણે ''સ્વામીનાથન્ ઍન્ડ ટૅટે'' વાંચ્યા પછી, એ પુસ્તક માટે નારાયણના એજન્ટ તરીકે કામ કરવાનું પોતાના માથે લઈ લીધું હતું. પુસ્તકના શીર્ષકમાં ફેરફાર કરીને તેને વધુ યોગ્ય ''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' કરાવવામાં, અને નારાયણનાં કેટલાંક આગામી પુસ્તકો માટે પ્રકાશકો શોધવામાં પણ તેઓ નિમિત્ત રહ્યા હતા. નારાયણની શરૂઆતની કૃતિઓએ તદ્દન સ્પષ્ટરૂપે વેપારી સફળતાઓ નોંધાવી નહોતી, પણ તેમના કારણે એ સમયના અન્ય લેખકોએ તેમની નોંધ લેવા માંડી હતી. 1938માં મૈસૂરની સફરે આવેલા સોમરસેટ મૌઘમે નારાયણને મળવા માટે પૂછતાછ કરી હતી, પણ આ મુલાકાત ખરેખર થાય તેટલા લોકોએ ત્યારે તેમના વિશે સાંભળ્યું નહોતું. તે પછી મૌઘમે નારાયણની કૃતિ ''ધ ડાર્ક રૂમ'' વાંચી, અને તેના માટે તેમને વખાણતો પત્ર લખ્યો.<ref>{{Cite book|title=Graham Greene: A Life in Letters|editor=Richard Greene|publisher=W. W. Norton & Company|date=2008|pages=68, xxiv|isbn=9780393066425|oclc=227016286|url=http://books.google.com/?id=CaWhLNSr6FoC&lpg=PP1&pg=PP1#v=onepage&q=|access-date=2009-09-09|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref><ref>{{Cite document|last=Varma|first=Ram Mohan|title=Major themes in the novels of R.K. Narayan|publisher=Jainsons Publications|date=1993|page=26|isbn=9788185287119|oclc=29429291 |access-date=2009-09-09|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> નારાયણની આરંભની કૃતિઓને પસંદ કરનારા અન્ય સમકાલીન લેખક હતા ઈ. એમ. ફોર્સ્ટર,<ref>{{Cite book|title=The BBC talks of E.M. Forster, 1929-1960: a selected edition|editor=Mary Lago, Linda K. Hughes, Elizabeth MacLeod Walls|publisher=University of Missouri Press|date=2008|page=185|isbn=9780826218001|oclc=183147364|access-date=2009-09-16|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> એવા લેખક જેમણે તેમના રૂક્ષ અને રમૂજી વિવરણને એટલું વહેંચ્યું હતું, કે ટીકાકારો નારાયણને "દક્ષિણ ભારતીય ઈ. એમ. ફોર્સ્ટર" કહેવા માંડ્યા હતા.<ref>{{Cite document|last=Sampson|first=George|coauthors=Reginald Charles Churchill|title=The concise Cambridge history of English literature|publisher=Cambridge : The University Press|date=1961|page=743|isbn=9780521073851|oclc=67559|access-date=2009-09-17|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> વાંચનારા લોકો અને સાથી લેખકોમાં તેમની લોકપ્રિયતા છતાં, નારાયણની કૃતિઓને તેમના સ્તરના અન્ય લેખકો પર વરસાવવામાં આવતા ટીકાત્મક પ્રતિભાવ જેટલા પ્રતિભાવ મળ્યા નહોતા.<ref name="Brians">{{Cite document|last=Brians|first=Paul|title=Modern South Asian literature in English|publisher=Greenwood Press |date=2003|pages=59&ndash;60|isbn=9780313320118|oclc=231983154|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> જ્યારે મિશિગન સ્ટેટ યુનિવર્સિટી પ્રેસે તેમનાં પુસ્તકો પ્રકાશિત કરવાનું શરૂ કર્યું ત્યારે, સહેજ પાછળથી નારાયણને [[સંયુક્ત રાજ્ય અમેરિકા|યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સ]]માં સફળતા મળી. આ દેશમાં તેમની પહેલી મુલાકાત રૉકફેલર ફાઉન્ડેશન તરફથી એક ફેલોશિપને આભારી હતી, અને તે વખતે તેમણે મિશિગન સ્ટેટ યુનિવર્સિટી અને યુનિવર્સિટી ઑફ કૅલિફોર્નિયા, બેર્કેલી સહિત વિવિધ યુનિવર્સિટીઓ ખાતે વ્યાખ્યાનો આપ્યાં હતાં. આ સમયગાળા દરમ્યાન, જ્હોન અપડાઈકના ધ્યાનમાં તેમનું કામ આવ્યું અને તેમણે નારાયણને ચાર્લ્સ ડિકન્સ સાથે સરખાવ્યા. ''ધ ન્યૂ યોર્કર'' માં પ્રકાશિત નારાયણની કૃતિની સમીક્ષા કરતાં, અપડાઈકે તેમને જેમાં એક નાગરિક જીવે છે તેવા - હવે નષ્ટ થતી જતી લેખકોની જાતિમાંના એક કહ્યા; એવા લેખક જે પોતાના વિષયો સાથે સંપૂર્ણ પણે એકરૂપ છે અને જે માનવતાના મહત્ત્વમાં વિશ્વાસ ધરાવે છે.<ref>{{Cite document|last=Gupta|first=Raj Kumar |title=The great encounter: a study of Indo-American literature and cultural relations|publisher=Abhinav Publications|date=1986|isbn=9788170172116|oclc=15549035|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> નારાયણની અનેક નવલકથાઓ, નિબંધો અને ટૂંકી વાર્તાઓ પ્રકાશિત થઈ હોવાથી, ભારતીય લેખનને બાકીના વિશ્વ સમક્ષ બહાર લાવવાનું શ્રેય નારાયણને આપવામાં આવે છે. ભલે તેમને ભારતના વીસમી સદીના મહાનતમ લેખકોમાંના એક માનવામાં આવે છે, પણ ટીકાકારોએ તેમનાં લખાણોને વર્ણવવા માટે મોહક, નિર્દોષ અને સૌમ્ય જેવાં વિશેષણો પણ વાપર્યાં છે.<ref name="New Yorker Review">{{cite news|url=http://www.newyorker.com/archive/2006/12/18/061218crbo_books|title=The Master of Malgudi|last=Mason|first=Wyatt|date=December 18, 2006|newspaper=[[The New Yorker]]|access-date=2009-09-02}}</ref> નારાયણનાં લખાણોને છીછરા શબ્દભંડોળ અને સાંકડી દૃષ્ટિ સહિતની નીરસ શૈલીનાં ગણાવતા તેમના પછીના સમયના લેખકો તરફથી, ખાસ કરીને ભારતીય મૂળ ધરાવતા લેખકો તરફથી પણ તેમને ટીકા મળી છે.<ref name="Reluctant centenarian"></ref> શશી થરૂર અનુસાર, નારાયણના લેખન-વિષયો અને જૅન ઓસ્ટેનના વિષયો સરખા છે કારણ કે તે બંને સમાજના એક અત્યંત નાના વર્ગ સાથે કામ પાર પાડે છે. જો કે, તેઓ ઉમેરે છે કે ઓસ્ટેનનું ગદ્ય એ વિષયોને સામાન્યતાની પેલે પાર લઈ જવા સમર્થ રહ્યું હતું, જ્યારે નારાયણનું નહીં.<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/2001/07/08/stories/13080675.htm|title=Comedies of suffering|last=Tharoor|first=Sashi|date=July 8, 2001|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-07-09|archive-date=2011-11-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20111115210912/http://hindu.com/2001/07/08/stories/13080675.htm|url-status=dead}}</ref> શશી દેશપાંડે પણ એ જ પ્રકારનો અભિપ્રાય ધરાવે છે, તેઓ નારાયણની ભાષા અને શબ્દોની પસંદગી, અને તેની સાથે તેમનાં પાત્રોની ભાવનાઓ અને વર્તણૂકોમાં કોઈ પ્રકારની જટિલતાના અભાવના કારણે તેમનાં લખાણોને નીરસ અને ભોળાં ગણાવે છે.<ref name="Outlook - Deshpande">{{cite news|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?211645|title='Paved The Ways'|date=May 15, 2001|publisher=''[[Outlook (magazine)|Outlook]]''|access-date=2009-09-05}}</ref> નારાયણ વિશેની એક સામાન્ય માન્યતા, વી. એસ. નૈપૉલે તેમની કટારોમાંની એકમાં ઉલ્લેખ કર્યો હતો તેમ, એ હતી કે તેઓ પોતાને કે તેમનાં લખાણોને ભારતના રાજકારણ કે સમસ્યાઓ સાથે ઉલઝાવતા નથી. જો કે, ''ધ ન્યૂ યોર્કર'' ના વ્યાટ્ટ મેસન અનુસાર, ભલે નારાયણનાં લખાણો સાદાં લાગતાં હોય અને રાજકારણમાં રસનો અભાવ દર્શાવતાં હોય, પણ આવા વિષયોની વાત આવે ત્યારે તેઓ કળાત્મક અને ભ્રામક તરકીબ સાથે પોતાના કથા-વિવરણમાં તેને વણી લે છે અને તેમને સંપૂર્ણપણે ટાળતા નથી, ઊલટાનું તેઓ વાચકના મનમાં શબ્દોને રમવા દે છે.<ref name="New Yorker Review"></ref> આંધ્ર યુનિવર્સિટીના ભૂતપૂર્વ ઉપ-કુલપતિ, શ્રીનિવાસ આયંગર કહે છે કે નારાયણે માત્ર પોતાની વિષય-વસ્તુઓના સંદર્ભમાં જ રાજકીય મુદ્દાઓ વિશે લખ્યું હતું, જે રાજકીય માળખાંઓ અને એ સમયની સમસ્યાઓ સાથે કામ પાર પાડતા તેમના દેશબંધુ મુલ્ક રાજ આનંદ કરતાં તદ્દન ભિન્ન હતું.<ref>{{Cite document|last=Iyengar|first=K. R. Srinivasa|coauthors=Prema Nandakumar|title=Indian Writing in English|publisher=Sterling Publishers|date=1983|edition=3|page =331|oclc=9458232|access-date=2009-09-02|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> પોતાના પુસ્તક ''મૉર્ડન સાઉથ એશિયન લિટરેચર ઈન ઇંગ્લિશ'' માં, પૉલ બ્રાયન્સ કહે છે કે, નારાયણે સંપૂર્ણપણે બ્રિટિશ શાસનની ઉપેક્ષા કરી અને પોતાનાં પાત્રોની અંગત જિંદગી પર જ ભાર મૂક્યો તે હકીકત પોતે જ એક રાજકીય વિધાન છે, જે સંસ્થાનવાદના પ્રભાવમાંથી પોતાની સ્વતંત્રતા ઘોષિત કરે છે.<ref name="Brians"></ref> પશ્ચિમમાં, નારાયણનાં લખાણોની સાદગીને સારી રીતે આવકારવામાં આવી છે. તેમના જીવનચરિત્રકારોમાંના એક, વિલિયમ વૉલ્શે તેમના કથા-વિવરણને માનવ ક્રિયાની ક્ષણભંગુરતા અને ભ્રામકતા થકી એક સમાવેશી સુમાહિતગાર દૃષ્ટિ ધરાવતી એક કૉમેડીસભર કળા તરીકે જોયું છે. અનેક વખત બુકર માટે નામાંકન પામેલાં અનિતા દેસાઈ તેમનાં લખાણોને જ્યાં મુખ્ય પાપ એ બિનદયાળુપણું અને ઉદ્ધતાઈ છે એવા "કરુણાસભર વાસ્તવવાદ" તરીકે વર્ગીકૃત કરે છે.<ref>{{Cite document|last=Sanga|first=Jaina C.|title=South Asian novelists in English : an A-to-Z guide|publisher=Greenwood Press|location=Westport, Conn.|date=2003|page=198|isbn=9780313318856|oclc=49679850|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> નારાયણની કૃતિઓમાં, વ્યાટ્ટ મેસન અનુસાર, વ્યક્તિ એ કોઈ ખાનગી અસ્તિત્વ નથી, ઊલટાનું એ જાહેર અસ્તિત્વ છે અને તેમની આ વિભાવના તેમની પોતાની, મૌલિક કહી શકાય એવી નવીનતા છે. વધુમાં, તેમની શરૂઆતની કૃતિઓ ભારત તરફથી આવેલી સૌથી મહત્ત્વની અંગ્રેજી-ભાષી કાલ્પનિક કથાઓમાં સ્થાન ધરાવે છે, અને આ નવીનતા સાથે, તેમણે પોતાના પશ્ચિમી વાચકોને પૂર્વના અને હિન્દુ અસ્તિસ્વ વિષયક પરિપ્રેક્ષ્યથી તરબોળ કરનારી પહેલવહેલી કૃતિઓ અંગ્રેજીમાં પૂરી પાડી હતી. વૉલ્ટ વ્હિટમૅનનું મૂલ્યાંકન કરતાં ઍડમન્ડ વિલ્સને જેવો મત મેસન પણ ધરાવે છે, કે "તે ઘટનાઓ પર તંત્રીલેખ નથી લખતા પણ પોતાની સાચી લાગણીઓ વર્ણવે છે", નારાયણને આ વાત એટલી જ લાગુ પડે છે.<ref name="New Yorker Review"></ref> ==પુરસ્કારો અને સન્માન== પોતાની સાહિત્યિક કારકિર્દી દરમ્યાન નારાયણને અસંખ્ય પુરસ્કારો મળ્યા હતા.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/chicagotribune/access/28800062.html?dids=28800062:28800062&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jun+15%2C+1990&author=Reviewed+by+Douglas+Seibold%2C+A+writer+who+reviews+regularly+for+the+Tribune&pub=Chicago+Tribune+%28pre-1997+Fulltext%29&desc=A+dithering+hero+slows+a+novel&pqatl=google|title=A dithering hero slows a novel|last=Seibold|first=Douglas|date=June 15, 1990|newspaper=[[Chicago Tribune]]|access-date=2009-08-26|archive-date=2012-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20121106142611/http://pqasb.pqarchiver.com/chicagotribune/access/28800062.html?dids=28800062:28800062&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jun+15,+1990&author=Reviewed+by+Douglas+Seibold,+A+writer+who+reviews+regularly+for+the+Tribune&pub=Chicago+Tribune+(pre-1997+Fulltext)&desc=A+dithering+hero+slows+a+novel&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> તેમનો પહેલો મુખ્ય પુરસ્કાર, 1958માં ''ધ ગાઈડ'' માટે મળેલો સાહિત્ય અકાદમી પુરસ્કાર હતો.<ref name="Obituary - MiD DAY">{{cite news|url=http://www.mid-day.com/news/2001/may/10639.htm|title=R K Narayan dead: Sun sets over Malgudi|date=May 14, 2001|publisher=''[[MiD DAY]]''|access-date=2009-08-26}}</ref> જ્યારે આ પુસ્તક પરથી ફિલ્મ બનાવવામાં આવી, ત્યારે તેમને શ્રેષ્ઠ કથા માટે ફિલ્મફેર અવૉર્ડ મળ્યો હતો. 1964માં, [[પ્રજાસત્તાક દિન (ભારત)|પ્રજાસત્તાક દિને]] ઘોષિત થતાં બહુમાનો દરમ્યાન તેમને [[પદ્મભૂષણ|પદ્મ ભૂષણ]]થી પુરસ્કૃત કરવામાં આવ્યા હતા.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/thestar/access/1163161451.html?dids=1163161451:1163161451&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Nov+16%2C+2006&author=&pub=Toronto+Star&desc=Literary+icons+boost+literacy%3B+Rohinton+Mistry+reads+from+the+works+of+another+celebrated+South+Asian+author%2C+R.K.+Narayan%2C+at+an+Eyes+on+India+100th-anniversary+benefit+for+young+readers&pqatl=google|title=Literary icons boost literacy; Rohinton Mistry reads from the works of R. K. Narayan|date=November 16, 2006|publisher=''[[Toronto Star]]''|access-date=2009-08-26|archive-date=2012-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20121106142621/http://pqasb.pqarchiver.com/thestar/access/1163161451.html?dids=1163161451:1163161451&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Nov+16,+2006&author=&pub=Toronto+Star&desc=Literary+icons+boost+literacy%3B+Rohinton+Mistry+reads+from+the+works+of+another+celebrated+South+Asian+author,+R.K.+Narayan,+at+an+Eyes+on+India+100th-anniversary+benefit+for+young+readers&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> 1980માં, તેઓ જેના માનદ સદસ્ય હતા તે (બ્રિટિશ) રોયલ સોસાયટી ઑફ લિટરેચર દ્વારા તેમને એસી(AC) બેન્સન પદકથી નવાજવામાં આવ્યા હતા.<ref>{{cite web|url=http://www.penguin.co.uk/nf/Author/AuthorPage/0,,1000011671,00.html|title=R. K. Narayan biography|publisher=[[Penguin Books]]|access-date=2009-08-26|archive-date=2009-01-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20090109021143/http://www.penguin.co.uk/nf/Author/AuthorPage/0,,1000011671,00.html|url-status=dead}}</ref> 1982માં તેમને અમેરિકન ઍકેડમી ઑફ આર્ટ્સ એન્ડ લેટર્સના માનદ સદસ્ય તરીકે ચૂંટવામાં આવ્યા હતા.<ref name=" Hartford Courant"></ref> સાહિત્યમાં નોબલ પુરસ્કાર માટે અનેક વખત તેમનું નામાંકન થયું હતું, પણ તેમને કદી એ સન્માન મળ્યું નહોતું.<ref>{{cite news|url=http://www.tribuneindia.com/2000/20001007/windows/main1.htm|title=The Grand Old Man of Malgudi|date=October 7, 2000|newspaper=[[The Tribune]]|access-date=2009-08-26}}</ref> માનદ ડૉક્ટરેટની પદવીના સ્વરૂપમાં પણ તેમને યુનિવર્સિટી ઑફ લીડ્સ (1967),<ref>{{Cite document|last=Blamires|first=Harry |title=A Guide to twentieth century literature in English|publisher=Routledge|date=December 1, 1983|page=196|isbn=9780416364507|url=http://books.google.com/?id=hzUOAAAAQAAJ&lpg=PA196&dq=%22R.%20K.%20Narayan%22%2B%22Leeds%22%2B%22doctorate%22&pg=PA196#v=onepage&q=%22R.%20K.%20Narayan%22+%22Leeds%22+%22doctorate%22|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> યુનિવર્સિટી ઑફ મૈસૂર (1976)<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/2006/12/21/stories/2006122117720300.htm|title=Governor has powers to modify Syndicate's list: Vice-Chancellor|date=December 21, 2006|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-08-26|archive-date=2012-11-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20121109062830/http://www.hindu.com/2006/12/21/stories/2006122117720300.htm|url-status=dead}}</ref> અને દિલ્હી યુનિવર્સિટી (1973)<ref>{{Harvnb|Sundaram|1988|p=6.}}</ref> તરફથી સન્માન પ્રાપ્ત થયાં હતાં. તેમની કારકિર્દીના અંત ભાગમાં, ભારતીય સાહિત્યમાં તેમનાં યોગદાનોને ધ્યાનમાં રાખીને, નારાયણને [[રાજ્ય સભા|ભારતીય સંસદમાં ઉપલા ગૃહ]], રાજ્યસભામાં 1989થી શરૂ થતા છ-વર્ષના સત્ર માટે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા.<ref name="Storyteller Narayan Gone">{{cite news|url=http://www.highbeam.com/doc/1P1-44707292.html|title=Storyteller Narayan Gone, But Malgudi Lives On|date=May 24, 2001|publisher=Inter Press Service|access-date=2009-08-26|archive-date=2012-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20121105215143/http://www.highbeam.com/doc/1P1-44707292.html|url-status=dead}}</ref> તેમના અવસાનના એક વર્ષ પહેલાં, 2000માં, તેમને ભારતનું દ્વિતીય-ઉચ્ચતમ નાગરિક સન્માન, [[પદ્મવિભૂષણ|પદ્મ વિભૂષણ]] મળ્યું હતું.<ref>{{cite news|url=http://www.indianexpress.com/ie/daily/20000126/ina26044.html|title=Padma Vibhushan for R K Narayan, Jasraj|date=January 26, 2000|newspaper=[[The Indian Express]]|access-date=2009-08-26|archive-date=2020-09-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200910051116/https://indianexpress.com/|url-status=dead}}</ref> ==વારસો== નારાયણની સૌથી મોટી સિદ્ધિ તે તેમણે પોતાના સાહિત્ય દ્વારા બહારના વિશ્વ માટે ભારતને સુલભ બનાવી આપ્યું તે હતી. તેમનું નામ અંગ્રેજી ભાષાના ત્રણ અગ્રણી ભારતીય કાલ્પિનક-કથા લેખકોમાંના એક તરીકે, રાજા રાવ અને મુલ્ક રાજ આનંદ સાથે લેવામાં આવે છે. માલગુડી અને તેના રહેવાસીઓ પ્રત્યે તેમણે પોતાના વાચકો આતુર બનાવ્યા હતા<ref name="Outlook - Deshpande"></ref><ref>{{cite news|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?231843|title=Raja Rao (1908-2006)|date=July 11, 2006|publisher=''[[Outlook (magazine)|Outlook]]''|access-date=2009-09-08}}</ref> અને તેમને ભારતે અત્યાર સુધીમાં પેદા કરેલા શ્રેષ્ઠ નવલકથાકારોમાંના એક તરીકે માનવામાં આવે છે. પોતાના પ્રેક્ષકો સમક્ષ તેઓ ભારતનો નાનકડો-કસબો એવી રીતે લઈ આવ્યા હતા કે જે વિશ્વસનીય અને અનુભાવિક એમ બંને હતી. માલગુડી માત્ર ભારતનો એક કાલ્પનિક કસબો જ નહોતો, પણ તેનાં પાત્રોથી, તેમના દરેકની ખાસિયત અને મિજાજ સાથેનો આ જીવંત કસબો, વાચક માટે પરિસ્થિતિને પરિચિત બનાવે છે, જાણે કે આ તેમના પોતાના જ વાડાની વાત હોય.<ref name="RKN 1906-2001 "></ref><ref name="Obituary - The Independent">{{cite news|url=http://www.highbeam.com/doc/1P2-5170950.html|title=Obituary: R. K. Narayan|last=Robinson|first=Andrew|date=May 14, 2001|newspaper=[[The Independent]]|access-date=2009-07-12|archive-date=2012-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20121105220248/http://www.highbeam.com/doc/1P2-5170950.html|url-status=dead}}</ref> {{quote|''Whom next shall I meet in Malgudi? That is the thought that comes to me when I close a novel of Mr Narayan's. I do not wait for another novel. I wait to go out of my door into those loved and shabby streets and see with excitement and a certainty of pleasure a stranger approaching, past the bank, the cinema, the haircutting saloon, a stranger who will greet me I know with some unexpected and revealing phrase that will open a door on to yet another human existence.''|Graham Greene<ref name="Outlook - Ribeiro">{{cite news|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?211647|title=Transparently Magical|last=Rangel-Ribeiro|first=Victor |date=May 15, 2001|publisher=''[[Outlook (magazine)|Outlook]]''|access-date=2009-09-05}}</ref>}} ==કૃતિઓની યાદી== ;નવલકથાઓ {{refbegin|3}} *''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' (1935, હામિશ હૅમિલ્ટન) *''ધ બૅચલર ઑફ આર્ટ્સ'' (1937, થોમસ નેલ્સન) *''ધ ડાર્ક રૂમ'' (1938, આયર) *''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' (1945, આયર) *''મિ. સંપત'' (1948, આયર) *''ધ ફાયનાન્શલ ઍક્સપર્ટ'' (1952, મેથુઅન) *''વેઇટિંગ ફોર ધ મહાત્મા'' (1955, મેથુઅન) *''ધ ગાઈડ'' (1958, મેથુઅન) *''ધ મૅન-ઈટર ઑફ માલગુડી'' (1961, વાઇકિંગ) *''ધ વેન્ડર ઓફ સ્વિટ્સ'' (1967, ધ બોડલી હેડ) *''ધ પેઇન્ટર ઑફ સાઇન્સ'' (1977, હેઈનમૅન) *''અ ટાઈગર ફોર માલગુડી'' (1983, હેઈનમૅન) *''ટૉકેટીવ મૅન'' (1986, હેઈનમૅન) *''ધ વર્લ્ડ ઑફ નાગરાજ'' (1990, હેઈનમૅન) *''ગ્રાન્ડમધર્સ ટેલ'' (1992, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) {{refend}} ;કથાવાર્તા સિવાયનું સાહિત્ય {{refbegin|3}} * ''નેકસ્ટ સન્ડે'' (1960, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''માય ડેટલેસ ડાયરી'' (1960, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''માય ડેઝ'' (1974, વાઇકિંગ) * ''રિલ્કટન્ટ ગુરુ'' (1974, ઓરિયન્ટ પેપરબેક્સ) * ''ધ ઍમરાલ્ડ રૂટ'' (1980, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''અ રાઈટર્સ નાઇટમેર'' (1988, પેંગ્વિન બુક્સ) {{refend}} ;પૌરાણિક કથાઓ {{refbegin|3}} * ''ગોડ્સ, ડેમન્સ ઍન્ડ અધર્સ'' (1964, વાઇકિંગ) * ''ધ રામાયણ'' (1973, ચાટ્ટો ઍન્ડ વિન્ડસ) * ''ધ મહાભારત'' (1978, હેઈનમૅન) {{refend}} ;ટૂંકી વાર્તાના સંગ્રહો {{refbegin|3}} * ''માલગુડી ડેઝ'' (1942, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''ઍન એસ્ટ્રોલજર્સ ડે ઍન્ડ અધર સ્ટોરીઝ'' (1947, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''લૉલી રોડ ઍન્ડ અધર સ્ટોરીઝ'' (1956, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''અ હોર્સ ઍન્ડ ટુ ગોટ્સ'' (1970) * ''અન્ડર ધ બનયન ટ્રી ઍન્ડ અધર સ્ટોરીઝ'' (1985) * ''ધ ગ્રાન્ડ મધર્સ ટેલ ઍન્ડ સિલેક્ટેડ સ્ટોરીઝ'' (1994, વાઇકિંગ) {{refend}} ===રૂપાંતરણો=== નારાયણના પુસ્તક, ''ધ ગાઈડ'' પરથી વિજય આનંદના દિગ્દર્શનમાં, ''ગાઈડ'' નામની એક હિન્દી ફિલ્મ બની હતી. તેનું અંગ્રેજી સ્વરૂપ પણ રિલીઝ થયું હતું. જે રીતે આ ફિલ્મ બનાવવામાં આવી તેના માટે અને પુસ્તકથી તેના વિચલિત થવા બાબતે નારાયણ ખુશ નહોતા; તેમણે ''લાઈફ સામયિક'' માં એક કટારમાં ફિલ્મની ટીકા કરતાં લખ્યું હતું, "ધ મિસગાઇડેડ ગાઈડ (ગેરદોરવણી પામેલ ગાઈડ)."<ref name="A flood of fond memories"></ref> આ પુસ્તક પરથી હાર્વી બ્રેઈટ અને પૅટ્રિશિયા રિનહાર્ટ થકી એક બ્રોડવે નાટક પણ બનાવવામાં આવ્યું હતું, અને તેને 1968માં હડસન થિયેટરમાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું, જેમાં ઝિયા મોહ્યેદ્દીને મુખ્ય ભૂમિકા નિભાવી હતી અને રવિ શંકરે એક સંગીતરચના આપી હતી.<ref>{{cite news|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=FA0C12FB3A5C147493C5A91788D85F4C8685F9&scp=6&sq=%22Narayan%22+%22The%20Guide%22&st=cse|title=Theater: Reluctant Guru; Mohyeddin Excels in 'The Guide' at Hudson|last=Barnes|first=Clive|date=March 7, 1968|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-08-31}}</ref> તેમની નવલકથા ''મિ. સંપત'' પરથી, પુષ્પાવલ્લી અને કોથામંગલમ સુબ્બુ ચમકાવતી એક તમિલ ફિલ્મ, ''મિસ માલિની'' બની હતી. તેની હિન્દી આવૃત્તિ, જેમિની સ્ટુડિયોએ પદ્મિની અને મોતીલાલ સાથે બનાવી હતી.<ref>{{cite news|url=http://inhome.rediff.com/movies/2006/sep/25padmini1.htm|title=Dance was Padmini's passion, not films|date=September 25, 2006|publisher=[[Rediff.com]]|access-date=2009-08-31|archive-date=2012-03-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20120327085223/http://inhome.rediff.com/movies/2006/sep/25padmini1.htm|url-status=dead}}</ref> અન્ય એક નવલકથા, ''ધ ફાયનાન્શલ એક્સપર્ટ'' પરથી કન્નડ ફિલ્મ ''બૅન્કર માર્ગય્યા'' બની હતી.<ref>{{cite journal|date=1983|title=Indian and foreign review|publisher=Ministry of Information and Broadcasting, Govt. of India|volume=21|page=28|issn=0019-4379|oclc=1752828|access-date=2009-08-31|ref=harv}}</ref> અભિનેતા-દિગ્દર્શક શંકર નાગે ''સ્વામિ ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' , ''ધ વેન્ડર ઑફ સ્વિટ્સ'' અને નારાયણની બીજી કેટલીક ટૂંકી વાર્તાઓ પરથી ટેલિવિઝન શ્રેણી ''માલગુડી ડેઝ'' બનાવી હતી. નારાયણ આ શ્રેણીના રૂપાંતરણોથી ખુશ હતા અને તેમણે પુસ્તકમાંની કથાવસ્તુને વળગી રહેવા બદલ નિર્માતાને અભિનંદન પાઠવ્યા હતા.<ref>{{cite news|url=http://www.rediff.com/news/2001/may/16spec.htm|title='You acted exactly as I imagined Swami to be'|date=May 16, 2001|publisher=[[Rediff.com]]|access-date=2009-08-31}}</ref> ==નોંધ== {{reflist|2}} ==સંદર્ભો== {{refbegin}} * {{Cite book | year=1993 | title = R.K. Narayan : contemporary critical perspectives | first=Geoffrey|last=Kain | publisher=Michigan State University Press | isbn=9780870133305 |oclc=28547534 | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=2008 | title = RK Narayan: Reflections and Re-evaluation | first=Chotte Lal|last=Khatri | publisher=Sarup & Son | isbn=9788176257138 |oclc=123958718 | url=http://books.google.com/?id=x8BwVbOEiGwC&lpg=PP1&dq=R.K.%20Narayan%3A%20reflections%20and%20re-evaluation&pg=PP1#v=onepage&q= | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=1995 | title = R. K. Narayan: A Painter of Modern India, Vol. 4 | first=Michael|last=Pousse | publisher=Lang, Peter Publishing | isbn=9780820427683 |oclc=31606376 | url=http://books.google.com/?id=AbFlAAAAMAAJ | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=2003 | title = Critical response to R.K. Narayan | first=Amar Nath|last=Prasad | publisher=Sarup & Sons | isbn=8176253707 |oclc=55606024 | url=http://books.google.com/?id=Vy0m8FpNXx8C&lpg=PP1&pg=PP1#v=onepage&q= | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=1998 | title = R.K. Narayan and his social perspective | first=S. S.|last=Ramtake | publisher=Atlantic Publishers | isbn=9788171567485 |oclc=52117736 | url=http://books.google.com/?id=28WFDCJmo5UC&lpg=PP1&pg=PP1#v=onepage&q= | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=2004 | title = R.K. Narayan | first=Ranga| last=Rao | publisher=Sahitya Akademi | isbn=9788126019717 |oclc=172901011 | url=http://books.google.com/?id=Lgs4ebrb6XAC&pg=PA24 | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=1988 | title = R.K. Narayan as a Novelist | first=P. S.|last=Sundaram | publisher=B.R. Pub. Corp | isbn=9788170185314 |oclc=20596609 | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=1982 | title = R.K. Narayan: a critical appreciation | first=William|last=Walsh | publisher=University of Chicago Press | isbn=9780226872131 |oclc=8473827 | url=http://books.google.com/?id=UnDxdX_vTscC&pg=PA13 | ref=harv | postscript=<!--None-->}} {{refend}} ==વધુ વાંચન== {{refbegin}} * {{Cite book | year=1996 | title = R.K. Narayan | first=Susan and N.|last=Ram | publisher=Allen Lane | isbn=9780670875252 |oclc=36283859 | ref=harv | postscript=<!--None--> }} {{refend}} [[શ્રેણી:૧૯૦૬માં જન્મ]] [[શ્રેણી:૨૦૦૧માં મૃત્યુ]] [[શ્રેણી:પદ્મભૂષણ પુરસ્કાર વિજેતા]] 0qjci03isgq5anl6lkbsyyqw2wx09cc 825675 825674 2022-07-23T03:41:49Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:પદ્મવિભૂષણ પુરસ્કાર વિજેતાઓ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{cleanup}} {{Infobox Writer <!-- for more information see [[:Template:Infobox Writer/doc]] --> | name = આર. કે. નારાયણ | image = RK_Narayan_and_his_wife_Rajam.jpg | caption = | birth_date = {{birth date|1906|10|10|mf=y}} | birth_place = [[Chennai|Madras]], [[British India]] (now Chennai, [[Tamil Nadu]], [[India]]) | death_place = Chennai, Tamil Nadu, India | death_date = {{death date and age|2001|05|13|1906|10|10|mf=y}} | occupation = [[Writer]] | nationality = [[India]]n | genre = [[Fiction]], [[Mythology]], and [[Non-fiction]] | movement = | notableworks = <!--Please do not add notable works here; too many to list in the infobox --> | website = | awards = [[Padma Vibhushan]], [[Sahitya Akademi Award]], [[Benson Medal|AC Benson Medal]], [[Padma Bhushan]] }} '''આર. કે. નારાયણ''' (ઑક્ટોબર 10, 1906 – મે 13, 2001)નું આખું નામ '''રાસીપુરમ ક્રિશ્નાસ્વામી ઐયર નારાયણસ્વામી''' (તમિલ: {{lang|ta|ராசிபுரம் கிருஷ்ணசுவாமி அய்யர் நாராயணசுவாமி}}) છે, તે એક ભારતીય લેખક છે, જેમની કથા સાહિત્યમાં ભારતના એક કાલ્પનિક કસબામાં લોકો અને તેમની ક્રિયા-પ્રતિક્રિયાઓ વિશે શૃંખલાબદ્ધ પુસ્તકોનો સમાવેશ થાય છે. તેઓ આરંભકાળના અંગ્રેજી ભાષી ભારતીય સાહિત્યની ત્રણ અગ્રણી પ્રતિભાઓમાંના એક છે, અન્ય બે છે મુલ્ક રાજ આનંદ અને રાજા રાવ. બાકીના વિશ્વ સમક્ષ અંગ્રેજીમાં ભારતીય સાહિત્ય રજૂ કરવાનું શ્રેય તેમને આપવામાં આવે છે, અને ભારતના [[અંગ્રેજી ભાષા|અંગ્રેજી ભાષા]]ના મહાનતમ નવલકથાકારોમાંના એક તરીકે તેમની ગણના થાય છે. પોતાના માર્ગદર્શક અને મિત્ર, ગ્રેહામ ગ્રીનની મદદથી નારાયણે સૌ પ્રથમ સાહિત્યવિશ્વમાં પ્રવેશ કર્યો, નારાયણને તેમના પહેલા ચાર પુસ્તકો માટે પ્રકાશક મેળવી આપવામાં તેઓ નિમિત્તરૂપ રહ્યા હતા, આ ચાર પુસ્તકોમાં ''સ્વામી એન્ડ ફ્રેન્ડ્સ''ની અર્ધ-આત્મકથનાત્મક ત્રયી, ''ધ બૅચલર ઑફ આર્ટ્સ'' અને ''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' સમાવિષ્ટ હતાં. નારાયણના લખાણોમાં, 1951ના સૌથી મૌલિક લખાણોમાંના એક તરીકે જેનું સ્વાગત કરવામાં આવ્યું હતું તે ''ધ ફાયનાન્શલ એક્સપર્ટ'', અને સાહિત્ય અકાદમી અવૉર્ડ વિજેતા ''ધ ગાઈડ''નો પણ સમાવેશ થાય છે, ધ ગાઈડનું થોડા ફેરફારો સાથે [[હિંદી ભાષા|હિન્દી]] અને અંગ્રેજી ભાષાની ફિલ્મમાં અને બ્રોડવે નાટકમાં રૂપાંતર પણ કરવામાં આવ્યું હતું. નારાયણની મોટા ભાગની વાર્તાઓની પૃષ્ઠભૂમિમાં માલગુડી નામનો કાલ્પનિક કસબો છે, જેનું આલેખન તેમણે સૌથી પહેલાં ''સ્વામી એન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' માં કર્યું હતું. તેમની કથાવાર્તા સામાજિક સંદર્ભો પર પ્રકાશ પાડે છે અને રોજિંદા જીવનના નિરૂપણ થકી તેમના પાત્રો વાચકના મનમાં સજીવન બને છે. તેમને વિલિયમ ફોકનર સાથે સરખાવવામાં આવે છે,જેમણે પણ વાસ્તવિકતાને નિરૂપતા એક કાલ્પનિક કસબાનું સર્જન કર્યું હતું, તેના થકી સામાન્ય જીવનની રમૂજો અને ઊર્જાને રજૂ કરી હતી, અને તેમના લખાણમાં કરુણાસભર માનવતાવાદ દર્શાવ્યો હતો. નારાયણની ટૂંકી વાર્તા લખવાની શૈલીને ગાય દ મોંપાસાની શૈલી સાથે સરખાવવામાં આવે છે, કારણ કે તે બંને વાર્તાના ઘટકોને નુકસાન પહોંચાડ્યા વિના કથાવસ્તુને સંકોચવાની, ટુંકાવવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. પોતાના ગદ્ય અને લખવાની શૈલીમાં અત્યંત સાદા હોવા માટે પણ નારાયણની ટીકા કરવામાં આવી છે. લેખક તરીકેની પોતાની સાઠ વર્ષની કારકિર્દીમાં નારાયણને અનેક પુરસ્કારો અને સન્માન મળ્યાં છે. આમાં રોયલ સોસાયટી ઑફ લિટરેચર તરફથી એસી(AC) બેન્સન પદક અને ભારતનું દ્વિતીય-ઉચ્ચતમ નાગરિક સન્માન, [[પદ્મવિભૂષણ|પદ્મ વિભૂષણ]] સામેલ છે. ભારતીય સંસદના ઉપલા ગૃહ, [[રાજ્ય સભા|રાજ્ય સભા]]ના સદસ્ય તરીકે પણ તેમની નિયુક્તિ કરવામાં આવી હતી. ==જીવન== ===પ્રારંભિક વર્ષો=== આર. કે. નારાયણનો જન્મ બ્રિટિશ ભારતમાં, મદ્રાસ પ્રેસિડન્સીના મદ્રાસ(હવે ચેન્નઈ તરીકે જાણીતું)માં થયો હતો.<ref name="NYT Obit">{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2001/05/14/books/r-k-narayan-india-s-prolific-storyteller-dies-at-94.html|title=R. K. Narayan, India's Prolific Storyteller, Dies at 94|last=Crossette|first=Barbara|date=May 14, 2001|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-07-09}}</ref> તેમના પિતા શાળાના મુખ્ય શિક્ષક હતા, અને નારાયણ પોતાના અભ્યાસનો કેટલોક ભાગ તેમના પિતાની શાળામાં ભણ્યા હતા. પિતાની નોકરીમાં વારંવાર સ્થળાંતર આવશ્યક હોવાથી, નારાયણે તેમના બાળપણનો કેટલોક હિસ્સો તેમનાં નાની, પાર્વતીની સંભાળ હેઠળ ગાળ્યો હતો.<ref>{{cite news|url=http://www.highbeam.com/doc/1P1-79277966.html|title=Gentle chronicler of the essence of small-town India|last=Sen|first=Sunrita|date=May 25, 2001|newspaper=India Abroad|access-date=2009-07-12|archive-date=2012-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20121105215057/http://www.highbeam.com/doc/1P1-79277966.html|url-status=dead}}</ref> આ સમય દરમ્યાન એક મોર અને એક તોફાની વાંદરો, તેમના સૌથી સારા દોસ્તો અને રમતના સાથીઓ હતા.<ref name="Telegraph-obituary">{{cite news|url=http://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/1330139/R-K-Narayan.html|title=R K Narayan|date=May 14, |publisher=''[[The Daily Telegraph]]''|access-date=2009-07-25 | location=London}}</ref><ref>{{cite news|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F40D14FC3959127A93C0A8178DD85F408785F9|title=A Monkey and a Peacock; Books of The Times|date=June 12, 1974|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-10-20 | first=Anatole | last=Broyard}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/yw/2005/07/08/stories/2005070803580200.htm|title=Remembering a writer par excellence|date=July 8, 2005|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-10-20|archive-date=2012-11-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20121109062738/http://www.hindu.com/yw/2005/07/08/stories/2005070803580200.htm|url-status=dead}}</ref> તેમનાં નાનીએ તેમને ''કુંજાપ્પા'' નું હુલામણું નામ આપ્યું, પરિવારનાં વર્તુળોમાં એ નામથી જ તેઓ ઓળખાયા.<ref>{{Harvnb|Rao|2004|p=13.}}</ref> તેમણે નારાયણને અંકગણિત, પુરાણવિદ્યા, ભારતીય શાસ્ત્રીય સંગીત અને [[સંસ્કૃત ભાષા|સંસ્કૃત]] શીખવ્યાં.<ref>{{cite news|url=http://www.guardian.co.uk/books/2006/mar/18/featuresreviews.guardianreview24|title= The god of small things|last=[[Alexander McCall Smith]]|date=March 18, 2006|newspaper=[[The Guardian]]|access-date=2009-07-10 | location=London}}</ref> તેમના સૌથી નાના ભાઈ, આર. કે. લક્ષ્મણના જણાવ્યા અનુસાર, તેમના પરિવારમાં મોટા ભાગે અંગ્રેજીમાં વાતચીત થતી, અને નારાયણ અને તેમનાં ભાઈ-બહેનોથી થતી વ્યાકરણની ભૂલો પ્રત્યે નાખુશી દર્શાવવામાં આવતી.<ref name="Peopling of Malgudi">{{cite news|url=http://www.timeshighereducation.co.uk/story.asp?storyCode=160137&sectioncode=21|title= The peopling of Malgudi|last=Robinson|first=Andrew|date=May 2, 1997|publisher=''Times Higher Education''|access-date=2009-07-10}}</ref> પોતાની નાની સાથે રહેતી વખતે નારાયણ, મદ્રાસમાંની અનેક શાળાઓમાં ભણ્યા, જેમાં પુરાસાવાલ્કમની લુથરન મિશન સ્કૂલ,<ref name="A flood of fond memories">{{cite news|url=http://www.hindu.com/2001/07/26/stories/13261282.htm|title=A flood of fond memories|last=Guy|first=Randor|date=July 26, 2001|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-07-12|archive-date=2012-06-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20120611071411/http://www.hindu.com/2001/07/26/stories/13261282.htm|url-status=dead}}</ref> સી.આર.સી. હાઈસ્કૂલ, અને ક્રિશ્ચિયન કૉલેજ હાઇસ્કૂલનો સમાવેશ થાય છે.<ref name="Priyadarshan's tribute to R K Narayan">{{cite web|url=http://www.televisionpoint.com/news2006/newsfullstory.php?id=1141433462|title=Priyadarshan's tribute to R K Narayan|date=March 3, 2006|publisher=''Televisionpoint.com''|access-date=2009-07-12|archive-date=2012-03-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20120322125632/http://www.televisionpoint.com/news2006/newsfullstory.php?id=1141433462|url-status=dead}}</ref> નારાયણ આતુર વાચક હતા, અને તેમણે વાંચેલા આરંભના સાહિત્યકારોમાં ડિકન્સ, વૉડહાઉસ, આર્થર કોનન ડોયલ અને થોમસ હાર્ડીનો સમાવેશ થતો હતો.<ref name="Narayan days - Lahiri">{{cite journal|url=http://bostonreview.net/BR31.4/lahiri.php|last=[[Jhumpa Lahiri]]|date=July/August 2006|title=Narayan Days: Rereading the master|publisher=''[[Boston Review]]''|issn=0734-2306|access-date=2009-08-22|ref=harv|journal=|archive-date=2008-11-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20081120055428/http://bostonreview.net/BR31.4/lahiri.php|url-status=dead}}</ref> જ્યારે નારાયણ બાર વર્ષના હતા, ત્યારે તેમણે એક સ્વતંત્રતા-તરફી કૂચમાં ભાગ લીધો, જેના માટે તેમને તેમના કાકા તરફથી ઠપકો મળ્યો; તેમનો પરિવાર અરાજકીય હતો અને તમામ સરકારોને દુષ્ટ માનતો હતો.<ref name="Master of small things">{{cite news|url=http://www.time.com/time/world/article/0,8599,128162,00.html|title=The Master of Small Things|last=[[V. S. Naipaul]]|date=May 28, 2001|publisher=''[[Time (magazine)|Time]]''|access-date=2009-07-22|archive-date=2009-02-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20090206170109/http://www.time.com/time/world/article/0,8599,128162,00.html|url-status=dead}}</ref> જ્યારે તેમના પિતાની બદલી મહારાજાના કલીજિઅટ હાઈ સ્કૂલમાં થઈ ત્યારે નારાયણ પોતાના પરિવાર સાથે રહેવા માટે મૈસૂર સ્થળાંતરિત થયા. શાળા ખાતે સારાં એવાં પુસ્તકો ધરાવતા પુસ્તકાલય, તેમ જ તેમના પિતાના પોતાના પુસ્તકાલયના કારણે, તેમની વાંચવાની આદત પોષાઈ, અને તેમણે લખવાનું પણ શરૂ કર્યું. પોતાનું ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળાનું ભણતર પૂરું કર્યા પછી, વિશ્વ વિદ્યાલયની પ્રવેશ પરીક્ષામાં નારાયણ નાપાસ થયા અને તેથી તેમણે એક વર્ષ ઘરે વાંચવા-લખવામાં વીતાવ્યું; તે પછી તેઓ 1926માં પરીક્ષામાં ઉત્તીર્ણ થયા અને મૈસૂરની મહારાજા કૉલેજમાં જોડાયા. પોતાની સ્નાતકની પદવી મેળવતાં નારાયણને સામાન્ય કરતાં એક વધુ, એમ ચાર વર્ષ લાગ્યા. અનુસ્તાકની પદવી (એમ.એ.) મેળવવા જતાં તેમનો સાહિત્યમાંનો રસ મરી જશે એવી તેમના એક મિત્રની વારંવારની વિનવણીઓ પછી, તેમણે એક શાળામાં શિક્ષક તરીકે થોડો સમય નોકરી કરી; જો કે, શાળાના મુખ્ય શિક્ષકે જ્યારે તેમને શારીરિક તાલીમ પ્રશિક્ષકની અવેજીમાં કામ કરવાનું કહ્યું ત્યારે પોતાનો વિરોધ દર્શાવવા તેમણે તે નોકરી છોડી દીધી.<ref name="A flood of fond memories"></ref> આ અનુભવ પરથી નારાયણને પ્રતીતિ થઈ કે તેમના માટે એક માત્ર કારકિર્દી લેખનમાં રહેલી છે, અને તેમણે ઘરે રહેવાનું અને નવલકથાઓ લખવાનું નક્કી કર્યું.<ref name="Reluctant centenarian">{{cite news|url=http://www.hindu.com/mag/2006/10/08/stories/2006100800050100.htm|title=Reluctant centenarian|date=October 8, 2006|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-08-23|archive-date=2006-11-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20061114235430/http://www.hindu.com/mag/2006/10/08/stories/2006100800050100.htm|url-status=dead}}</ref><ref>{{Harvnb|Walsh|1982|pp=13&ndash;16.}}</ref> તેમનું પહેલું પ્રકાશિત લખાણ એ ''ડૅવલપમૅન્ટ ઑફ મૅરીટાઇમ લૉઝ ઑફ 17થ-સેન્ચુરી ઇંગ્લૅન્ડ'' ની પુસ્તક સમીક્ષા હતી.<ref Name="Calitreview">{{cite journal|last=Datta|first=Nandan|date=March 26, 2007|title=The Life of R.K. Narayan|journal=California Literary Review|url=http://calitreview.com/21|ref=harv|access-date=માર્ચ 29, 2011|archive-date=જુલાઈ 2, 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080702213812/http://calitreview.com/21|url-status=dead}}</ref> એ પછી, તેમણે ક્યારેક ક્યારેક [[અંગ્રેજી ભાષા|અંગ્રેજી]] વર્તમાનપત્રો અને સામયિકો માટે સ્થાનિક રસની વાર્તા લખવું શરૂ કર્યું. અલબત્ત લખાણમાંથી ખાસ પૈસા નીપજતા નહોતા (તેમના પહેલા વર્ષની આવક નવ રૂપિયા અને બાર આના હતી), પણ તે ધોરણસરનું જીવન અને જૂજ જરૂરિયાતો ધરાવતા હતા, અને તેમના પરિવાર અને મિત્રોએ કારકિર્દી માટેની તેમની આ અરૂઢિચુસ્ત પસંદને આદર અને ટેકો આપ્યો હતો.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|p=18.}}</ref> 1930માં, નારાયણે તેમની પહેલી નવલકથા, ''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' લખી,<ref Name="Calitreview"></ref> તેમના કાકાએ<ref name="History of Indian lit">{{Cite document|last=Mehrotra|first=Arvind Krishna|title=A history of Indian literature in English|publisher=Columbia University Press|date=January 15, 2003|page=196|isbn=023112810X|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> તેમના આ પ્રયાસની ઠેકડી ઉડાડી હતી અને હારબંધ પ્રકાશકોએ તેને નકારી હતી.<ref name="Peopling of Malgudi"></ref> આ પુસ્તકમાં, નારાયણે માલગુડી નામના એક કસબાનું સર્જન કર્યું હતું જે દેશના સામાજિક પટને સર્જનાત્મક રીતે ફરીથી ઉપજાવતો હતો; જો કે તે સાંસ્થાનિક શાસને મૂકેલી મર્યાદાઓને સંપૂર્ણપણે બાકાત રાખતો હતો, બ્રિટિશ ભારત અને સ્વતંત્રતા-પછીના ભારતના વિવિધ સામાજિક-રાજકીય બદલાવો સાથે તે પણ વિકસતો ગયો હતો.<ref>{{cite journal|last=George, R. M. |date=July 2003|title=Of Fictional Cities and “Diasporic” Aesthetics |journal=Antipode|publisher=Blackwell Publishing|volume=35|issue=3|page=559&ndash;579|issn=0066-4812 |access-date=2009-08-02|ref=harv}}</ref> ===નિર્ણયાત્મક વળાંક=== 1933માં, પોતાની બહેનના ઘરે, કોઈમ્બતૂરમાં રજાઓ ગાળી રહેલા નારાયણ, નજીકમાં રહેતી 15-વર્ષની છોકરી, રાજમને મળ્યા અને તેના પ્રેમમાં પડ્યા. અનેક ફલજ્યોતિષને લગતાં અને આર્થિક અંતરાયો છતાં, નારાયણે છોકરીના પિતાની સંમતિ મેળવી અને તેને પરણ્યા.<ref>{{cite journal|last=Narasimhan|first=C. V.|date=May 26, 2001|title=Remembering R. K. Narayan|journal=''[[Frontline (magazine)|Frontline]]''|publisher=[[The Hindu Group]]|location=[[Chennai]]|volume=18|issue=11|issn=0970-1710|url=http://www.hinduonnet.com/fline/fl1811/18111330.htm|ref=harv|access-date=માર્ચ 29, 2011|archive-date=નવેમ્બર 20, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20091120064622/http://www.hinduonnet.com/fline/fl1811/18111330.htm|url-status=dead}}</ref> તેમના લગ્ન પછી, નારાયણ ''ધ જસ્ટિસ'' નામના મદ્રાસ સ્થિત પત્રકમાં ખબરપત્રી બન્યા, આ પત્રક બિન-બ્રાહ્મણોના અધિકારોને સમર્પિત હતું. નારાયણમાં પોતાના કાર્યને ટેકો આપતા એક બ્રાહ્મણ ઐયર જોઈને પ્રકાશકો રોમાંચિત હતા. આ નોકરી થકી તેઓ જાતભાતના લોકો અને પ્રશ્નોની વિસ્તીર્ણ વિવિધતાના સંપર્કમાં આવ્યા.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|p=20.}}</ref> તેની પહેલાં, નારાયણે ઑક્સફર્ડ ખાતે એક મિત્રને ''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' ની હસ્તપ્રત મોકલી હતી, અને લગભગ આ સમયગાળા દરમ્યાન, તેમના એ મિત્રે તેમની હસ્તપ્રત ગ્રેહામ ગ્રીનને બતાવી. ગ્રીને પોતાના પ્રકાશકને આ પુસ્તક પ્રકાશિત કરવા માટે ભલામણ કરી, અને છેવટે 1935માં આ પુસ્તક પ્રકાશિત થયું.<ref Name="Telegraph-obituary"></ref> ગ્રીને નારાયણને અંગ્રેજી-બોલતાં શ્રોતાઓ માટે વધુ પરિચિત બનવા માટે પોતાનું નામ ટૂંકું કરવા અંગે પણ સલાહ આપી.<ref name="Economist obituary">{{cite news|url=http://www.highbeam.com/doc/1G1-75020386.html|title=R.K. Narayan.(Obituary)|date=May 26, 2001|publisher=''[[The Economist]]''|access-date=2009-07-10|archive-date=2012-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20121105215109/http://www.highbeam.com/doc/1G1-75020386.html|url-status=dead}}</ref> આ પુસ્તક અર્ધ-આત્મકથનાત્મક હતું અને તેમના પોતાના બાળપણના અનેક કિસ્સાઓ પર રચાયેલું હતું.<ref>{{Cite document|last=O'Neil|first=Patrick M.|title=''Great World Writers''|publisher=Marshall Cavendish|date=January 2004|page=1051|isbn=0761474692|access-date=2009-07-28|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> પુસ્તકની સમીક્ષાઓ અનુકૂળ રહી પણ વેચાણ માત્ર થોડાંનું થયું. નારાયણની એ પછીની નવલકથા, ''ધ બૅચલર ઑફ આર્ટ્સ'' (1937), થોડા અંશે તેમના પોતાના કૉલેજના અનુભવોથી પ્રેરિત હતી,<ref name="In memory of the Malgudy Man">{{cite news|url=http://www.tribuneindia.com/2006/20061008/spectrum/book6.htm|title=In memory of the Malgudi Man|last=Wattas|first=Rajnish|date=October 8, 2006|newspaper=[[The Tribune]]|access-date=2009-07-27}}</ref> અને તેની મુખ્ય કથાવસ્તુ એક વિદ્રોહી કિશોરના સારા એવા-સમાધાનકારી વયસ્કમાં પરિવર્તિત થવાની વાતને રજૂ કરતી હતી;<ref name="Cultural imperialism and the Indo-English novel">{{Cite document|last=Afzal-Khan|first=Fawzia|title=Cultural imperialism and the Indo-English novel|publisher=Pennsylvania State University Press|date=November 1993|page=29|isbn=0271009128|access-date=2009-07-27|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> ફરીથી ગ્રીનની ભલામણના આધારે, તેને એક જુદા પ્રકાશકે પ્રકાશિત કરી. તેમની ત્રીજી નવલકથા, ''ધ ડાર્ક રૂમ'' (1938) ગૃહ વિસંવાદિતા અંગેની હતી,<ref>{{Harvnb|Prasad|2003|p=49.}}</ref> જે લગ્નજીવનમાં પુરુષને દમનકર્તા તરીકે અને સ્ત્રીને જુલમ વેઠનાર તરીકે ચિત્રિત કરતી હતી, આ પુસ્તક પણ એક ત્રીજા જ પ્રકાશકે પ્રકાશિત કર્યું હતું, અને તેને સારી સમાલોચનાઓ મળી હતી. 1937માં, નારાયણના પિતાનું નિધન થયું, અને નારાયણ આર્થિક રીતે કશું ખાસ નીપજાવતા ન હોવાથી તેમને મૈસૂર સરકાર તરફથી એક કમિશનને સ્વીકારવાની ફરજ પડી.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|pp=18&ndash;23.}}</ref> તેમનાં પહેલાં ત્રણ પુસ્તકોમાં, નારાયણે અમુક સામાજિક રીતે સ્વીકૃત પ્રથાઓ સહિત સમસ્યાઓને પ્રકાશમાં મૂકી હતી. પહેલા પુસ્તકમાં નારાયણે વિદ્યાર્થીઓની દુર્દશા, વર્ગખંડમાં સોટી ફટકારવાની સજાઓ, અને તેની સાથે સંકળાયેલી શરમ પર ભાર મૂક્યો હતો. હિન્દુ લગ્નોમાં કૂંડળીઓ-મેળવવાનો ખ્યાલ અને તેના કારણે વર અને વધૂને જે ભાવનાત્મક પીડામાંથી પસાર થવું પડે છે તેને તેમના બીજા પુસ્તકમાં આવરવામાં આવ્યાં છે. ત્રીજા પુસ્તકમાં, નારાયણ પોતાના પતિના કઢંગા ચાળાઓ અને મનોવૃત્તિઓ સામે મુકાયેલી પત્નીના ખ્યાલ વિશે વાત કરે છે.<ref>{{Harvnb|Prasad|2003|pp=50, 85.}}</ref> 1939માં ટાઇફૉઇડના કારણે રાજમનું નિધન થયું.<ref name="A man-reader in Malgudi">{{cite news|url=http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/books/books-a-manreader-in-malgudi-the-indian-writer-r-k-narayan-tells-tim-mcgirk-about-his-many-misadventures-1485412.html|title=Books: A man-reader in Malgudi|last=McGirk|first=Tim|date=July 17, 1993|newspaper=[[The Independent]]|access-date=2009-07-12|location=London|archive-date=2012-11-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20121111065554/http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/books/books-a-manreader-in-malgudi-the-indian-writer-r-k-narayan-tells-tim-mcgirk-about-his-many-misadventures-1485412.html|url-status=dead}}</ref> તેના મૃત્યુથી નારાયણને ઊંડો આઘાત લાગ્યો અને લાંબા સમય સુધી તે દુઃખી રહ્યા; તેઓ તેમની દીકરી હેમા માટે પણ ચિંતિત હતા, જે ત્યારે માત્ર ત્રણ જ વર્ષની હતી. પત્નીના મૃત્યુના કારણે ઊભા થયેલા આ વિયોગે તેમની જિંદગીમાં નોંધપાત્ર પરિવર્તન આણ્યું અને તેમની તે પછીની નવલકથા, ''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' માટે પ્રેરણા આપી.<ref Name="Calitreview"></ref> તેમનાં પહેલાં બે પુસ્તકોની જેમ, આ પુસ્તક પણ તેમનાં કરતાં પણ વધુ આત્મકથનાત્મક હતું, અને ''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' અને ''ધ બૅચલર ઑફ આર્ટ્સ'' પછીના વિષયવસ્તુની ત્રયી અજાણતાં જ પૂરી કરતું હતું.<ref>{{Harvnb|Ramtake|1998|p=20.}}</ref><ref name="Flirting with adolescence">{{cite news|url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/fr/2003/03/14/stories/2003031400960300.htm|title=Flirting with adolescence|last=Sebastian|first=Pradeep|date=March 14, 2003|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-08-02|archive-date=2008-02-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20080225190921/http://www.hinduonnet.com/thehindu/fr/2003/03/14/stories/2003031400960300.htm|url-status=dead}}</ref> તે પછીના ઇન્ટર્વ્યૂઓમાં, નારાયણ સ્વીકારે છે કે ''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' એ લગભગ સંપૂર્ણપણે આત્મકથનાત્મક હતું, અલબત્ત પાત્રોનાં નામ જુદાં હતાં અને તે માલગુડીની જુદી પાર્શ્વભૂમિ ધરાવતું હતું; તેમણે એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે પુસ્તકમાં નિરૂપાયેલી લાગણીઓ રાજમના મૃત્યુ વખતની તેમની પોતાની લાગણીઓનું પ્રતિબિંબ હતી.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|p=55.}}</ref> પોતાની થોડીક સફળતાઓના ટેકે, 1940માં નારાયણે ''ઇન્ડિયન થોટ'' નામે એક જર્નલ(સામયિક) પર પોતાનો હાથ અજમાવ્યો. <ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/lr/2006/12/03/stories/2006120300140300.htm|title=Meeting Mr. Narayan|last=O'Yeah|first=Zac|date=December 3, 2006|publisher=''[[The Hindu|The Hindu Literary Review]]''|access-date=2009-08-26|archive-date=2007-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20071127165241/http://www.hindu.com/lr/2006/12/03/stories/2006120300140300.htm|url-status=dead}}</ref> પોતાના કાકાની મદદથી, જે એક કાર સેલ્સમૅન હતા, તેમણે એકલા મદ્રાસ શહેરમાં એક હજાર લવાજમ-ગ્રાહકોને એકઠા કર્યા. જો કે, તેનું વ્યવસ્થાપન કરવામાં નારાયણની અક્ષમતાના કારણે આ સાહસ લાંબું ન ટક્યું, અને એક વર્ષની અંદર જ તેનું પ્રકાશન અટકી ગયું.<ref name="Grandmother's Tale">{{Cite document|last=Narayan, R. K.|title=Grandmother's Tale|publisher=Indian Thought Publications|date=1992|page=7|isbn=81-85986-15-0|access-date=2009-08-22|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> તેમની ટૂંકી વાર્તાઓનો પહેલો સંગ્રહ, ''માલગુડી ડેઝ'' , નવેમ્બર 1942માં પ્રકાશિત થયો, અને તેના પછી 1945માં ''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' પ્રકાશિત થયું. તેની વચ્ચેના સમયગાળામાં, યુદ્ધના કારણે ઇંગ્લૅન્ડ સાથે સંપર્ક કપાઈ જવાને કારણે, નારાયણે તેમની પોતાની પ્રકાશન કંપની, નામે (ફરીથી) ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ શરૂ કરી; આ પ્રકાશન કંપની સફળ રહી અને આજે પણ સક્રિય છે, હવે તેનું કામકાજ તેમની પૌત્રી સંભાળે છે.<ref name="Reluctant centenarian"></ref> થોડા જ વખતમાં, ન્યૂ યોર્કથી મોસ્કો સુધી ફેલાયેલા તેમની સમર્પિત વાચકસંખ્યાના કારણે, નારાયણના પુસ્તકો સારી સંખ્યામાં વેચવા માંડ્યા અને 1948માં તેમણે મૈસૂર શહેરની બહારના વિસ્તારમાં પોતાનું ઘર બાંધવું શરૂ કર્યું; ઘરનું બાંધકામ 1953માં પૂરું થયું.<ref name="Walsh 1982 24">{{Harvnb|Walsh|1982|p=24.}}</ref> ===વ્યસ્ત વર્ષો=== ''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' પછી, તેમની પહેલાંની નવલકથાઓની અર્ધ-આત્મકથનાત્મક પ્રકારની શૈલીની સરખામણીમાં નારાયણનાં લખાણો વધુ કલ્પના-આધારિત અને બાહ્ય શૈલીનાં બન્યાં. તેમનો પછીનો પ્રયાસ, ''મિ. સંપત'' , તેમના આ સુધરેલા અભિગમને દર્શાવતું પ્રથમ પુસ્તક રહ્યું. જો કે, ખાસ કરીને તેમની પોતાની જર્નલ શરૂ કરવાનું પાસું જેવાં કેટલાંક પાસાંમાં તે હજી પણ તેમના પોતાના કેટલાક અનુભવો પર આધારિત હતું; પણ જીવનચરિત્રની ઘટનાઓ સાથે ભેળસેળ કરીને તે પોતાની પહેલાંની નવલકથાઓથી ચોક્કસ અલગ ભાત પાડે છે.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|p=62.}}</ref> થોડા જ વખત પછી, તેમણે ''ધ ફાયનાન્શલ એક્સપર્ટ'' પ્રકાશિત કરી, તેને તેમની શ્રેષ્ઠ કૃતિ માનવામાં આવી અને 1951માં કાલ્પનિક કથામાં સૌથી મૌલિક પુસ્તક તરીકે તેનું સ્વાગત કરવામાં આવ્યું.<ref>{{Harvnb|Ramtake|1998|p=39.}}</ref><ref>{{Cite document|last=Sundaram, P. S.|title=Indian writers series|publisher=Arnold-Heinemann India|date=1973|volume=6|page=74|access-date=2009-08-24|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> તેમના ભાઈ થકી તેમની સાથે સંબંધિત થયેલા એક નાણાકીય જીનિઅસ, ''માર્ગાય્યા'' , વિશેની એક સાચી કથા પરથી, તેમને આ નવલકથાની પ્રેરણા મળી હતી.<ref>{{Harvnb|Pousse|1995|p=76.}}</ref> તે પછીની નવલકથા, ''વેઇટિંગ ફોર ધ મહાત્મા'' , મહાત્મા ગાંધીની માલગુડીની કાલ્પનિક મુલાકાત પર આધારિત છે, અને તે મુલાકાતે આવેલા મહાત્માના વાર્તાલાપમાં હાજરી આપતી વખતે, એક આગેવાનની એક મહિલા પ્રત્યેની રોમાન્ટિક લાગણી અંગેની વાત વણી લે છે. ભારતી નામની એ મહિલામાં ભારતનું વ્યક્તિકરણ કરીને, પુસ્તકમાં ભારતીની અને ગાંધીજીના વાર્તાલાપોના કેન્દ્ર અંગે અસ્પષ્ટ વક્રોક્તિ થઈ છે. આ નવલકથા ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળના નોંધપાત્ર સંદર્ભો સમાવિષ્ટ કરે છે, અને સામાન્ય વ્યક્તિના જીવનને કેન્દ્રમાં રાખે છે, જે નારાયણની સામાન્ય વક્રોક્તિની શૈલી સહિતનું કથા-વિવરણ ધરાવે છે.<ref>{{Harvnb|Ramtake|1998|pp=47&ndash;48.}}</ref> [[File:RKNarayan-AnthonyWest-LyleBlair.gif|left|160px|thumb|મિશિગન સ્ટેટ યુનિવર્સિટી પ્રેસના લયલી બ્લેર (નારાયણના યુ.એસ. સ્થિત પ્રકાશક), નારાયણ અને ધ ન્યૂ યોર્કરના ઍન્થોની વેસ્ટ|link=Special:FilePath/RKNarayan-AnthonyWest-LyleBlair.gif]] 1953માં, મિશિગન સ્ટેટ યુનિવર્સિટી પ્રેસ દ્વારા, સૌ પ્રથમ વખત તેમનાં પુસ્તકો [[સંયુક્ત રાજ્ય અમેરિકા|યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ]]માં પ્રકાશિત થયાં, પાછળથી (1958માં) તેણે પોતાના અધિકારો વાઇકિંગ પ્રેસને આપી દીધા.<ref name="A Man Called Vasu">{{cite news|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F00711FC3F5D1B728DDDAB0994DA405B818AF1D3|title=A Man Called Vasu; THE MAN-EATER OF MALGUDI|date=February 12, 1961|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-08-26 | first=Donald | last=Barr}}</ref> ભલે નારાયણનાં લખાણો મોટા ભાગે સામાજિક માળખાં અને દૃષ્ટિકોણોમાં વિલક્ષણતાઓ બહાર લાવતાં, પણ તે પોતે રૂઢિવાદી હતા; ફેબ્રુઆરી 1956માં નારાયણે પોતાની દીકરીના લગ્ન તમામ રૂઢિચુસ્ત [[હિંદુ|હિન્દુ]] રીતિરિવાજો અનુસાર ગોઠવ્યાં હતાં.<ref>{{Harvnb|Ramtake|1998|p=128.}}</ref> લગ્ન પછી, નારાયણે ક્યારેક ક્યારેક પ્રવાસે જવું શરૂ કર્યું, પણ મુસાફરીમાં હોય ત્યારે પણ તેમણે દિવસના કમ સે કમ 1500 શબ્દ લખવાનું ચાલુ રાખ્યું.<ref name="Walsh 1982 24"></ref> 1956માં રૉકફેલર ફેલોશિપ અંતર્ગત તેમના યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સના પ્રવાસ દરમ્યાન ''ધ ગાઈડ'' લખાયું હતું. પોતે યુ.એસ.(U.S.)માં હતા, ત્યારે નારાયણે રોજનીશી જાળવી હતી જે પાછળથી તેમના પુસ્તક ''માય ડેટલેસ ડાયરી'' માટે આધારભૂત રહી હતી.<ref name="Iyengar 1973 359">{{Cite document|last=Iyengar|first=K. R. Srinivasa|title=Indian writing in English|publisher=Asia Pub. House|date=1973|page=359|isbn=9780210339640|access-date=2009-08-27|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> આ સમયગાળાની આસપાસ, ઇંગ્લેન્ડની મુલાકાત વખતે, નારાયણ પહેલી વખત પોતાના મિત્ર અને માર્ગદર્શક ગ્રેહામ ગ્રીનને મળ્યા.<ref name="A man-reader in Malgudi"></ref> ભારત પાછા ફર્યા બાદ, ''ધ ગાઈડ'' પ્રકાશિત થયું; આ પુસ્તક નારાયણના લેખન કૌશલ્ય અને ઘટકોને સૌથી સારી રીતે રજૂ કરે છે, અભિવ્યક્તિમાં પરસ્પર વિરોધાભાસી બાબતો દર્શાવતું આ પુસ્તક કોયડા-જેવો અંત આપે છે.<ref>{{Cite book|last=Mathur|first=Om Prakash|title=The modern Indian English fiction|publisher=Abhinav Publications|date=June 1, 1993|edition=1|page=91|chapter=7 |isbn=9788170173038 |access-date=2009-08-25|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> આ પુસ્તક માટે 1958માં તેમને સાહિત્ય અકાદમી અવૉર્ડ એનાયત થયો.<ref>{{cite news|url=http://nl.newsbank.com/nl-search/we/Archives?p_product=NewsLibrary&p_multi=APAB&d_place=APAB&p_theme=newslibrary2&p_action=search&p_maxdocs=200&p_topdoc=1&p_text_direct-0=0F89220CC0F11B7F&p_field_direct-0=document_id&p_perpage=10&p_sort=YMD_date:D&s_trackval=GooglePM|title=Indian novelist R. K. Narayan dies|date=May 13, 2001|publisher=[[Associated Press]]|access-date=2009-08-26}}</ref> ક્યારેક ક્યારેક, પોતાના વિચારોને નિબંધોનું રૂપ આપવા માટે નારાયણ જાણીતા હતા, તેમના નિબંધોમાંના કેટલાક વર્તમાનપત્રોમાં અને જર્નલોમાં પ્રકાશિત થયા, કેટલાક પ્રકાશિત જ ન થયા. ''નેકસ્ટ સન્ડે'' (1960), એ આવા સંવાદ આધારિત નિબંધોનો સંગ્રહ અને પુસ્તક તરીકે પ્રકાશિત થનારું તેમનું આવું પ્રથમ લખાણ છે.<ref>{{Harvnb|Ramtake|1998|p=xiii.}}</ref> તેના થોડા જ વખત પછી, તેમની 1956ની યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સની મુલાકાતના અનુભવો વર્ણવતું પુસ્તક, ''માય ડેટલેસ ડાયરી'' , પ્રકાશિત થયું. તેમના આ સંગ્રહમાં ''ધ ગાઈડ'' ના લેખન વિશેનો તેમનો એક નિબંધ પણ સામેલ છે.<ref name="Iyengar 1973 359"></ref><ref name="Rao 2004 48">{{Harvnb|Rao|2004|p=48.}}</ref> નારાયણની એ પછીની નવલકથા, ''ધ મૅન-ઈટર ઑફ માલગુડી'' , 1961માં પ્રકાશિત થઈ. આ પુસ્તક શાસ્ત્રીય કળા સ્વરૂપમાં કૉમેડી અને નાજુકાઈભર્યા સંયમ સાથેનું કથા-વિવરણ ધરાવતું હોવાની સમીક્ષા કરવામાં આવી હતી.<ref name="A Man Called Vasu"></ref> આ પુસ્તકનું વિમોચન થયા બાદ, બેચેન નારાયણ ફરી એક વાર પ્રવાસ તરફ વળ્યા, અને યુ.એસ.(U.S.)<ref name="Reluctant centenarian"></ref> અને ઓસ્ટ્રેલિયાની મુલાકાતે ઉપડ્યા. ભારતીય સાહિત્ય પર વ્યાખ્યાન આપતાં આપતાં તેમણે એડિલેડ, [[સીડની|સિડની]] અને [[મેલબોર્ન|મેલબોર્ન]]માં ત્રણ અઠવાડિયાં ગાળ્યા. ઓસ્ટ્રેલિયન રાઈટર્સ ગ્રુપ તરફથી એક ફેલોશિપ થકી તેમની આ સફર માટે આર્થિક વ્યવસ્થા કરવામાં આવી હતી.<ref>{{Cite document|last=Sales-Pontes|first=A Hilda |title=R.K. Narayan|publisher=Atlantic Highlands|date=1983|isbn=9780391029620|oclc=10625411|access-date=2009-08-31|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> આ સમય સુધીમાં નારાયણ, સાહિત્ય ક્ષેત્રે અને નાણાકીય એમ બંને રીતે, નોંધપાત્ર સફળતા મેળવી ચૂક્યા હતા. મૈસૂરમાં તેમનું વિશાળ મકાન હતું, અને આઠ કરતાં ઓછી બારીઓ ન હોય તેવા અભ્યાસ ખંડમાં બેસીને તેઓ લખતા હતા; લગ્ન પછી કોઈમ્બતૂર સ્થળાંતરિત થયેલી પોતાની દીકરીને મળવા જવા માટે, તેઓ પોતાની નવી મર્સિડિઝ-બેન્ઝ લઈને જતા, જે તે વખતે ભારતમાં એક વૈભવી જણસ ગણાતી હતી. ભારત અને વિદેશ એમ બંને જગ્યાઓએ તેમની સફળતા પછી, નારાયણે ''ધ હિન્દુ'' અને ''ધ ઍટલાન્ટિક'' સહિતનાં વર્તમાનપત્રો અને સામયિકો માટે કટારો લખવી શરૂ કરી.<ref>{{Harvnb|Rao|2004|p=22&ndash;23.}}</ref> 1964માં, નારાયણે પોતાનું પહેલું પૌરાણિક કથાવસ્તુ ધરાવતું પુસ્તક, ''ગોડ્સ, ડેમન્સ ઍન્ડ અધર્સ'' પ્રકાશિત કર્યું, જે હિન્દુ પુરાણોમાંથી પુનઃલિખિત અને અનુવાદિત ટૂંકી વાર્તાઓનો સંગ્રહ હતો. તેમનાં બીજાં ઘણાં પુસ્તકોની જેમ, આ પુસ્તકમાં પણ તેમના નાના ભાઈ આર. કે. લક્ષ્મણે સચિત્ર અભિવ્યક્તિ આપી હતી. વાચકની સંદર્ભ જાણકારી ગમે તે હોય, પણ પુસ્તકની અસર ઊંડી રહે તે માટે, શક્તિશાળી નાયકોની વાર્તાઓમાંથી પસંદગી કરવામાં આવી હતી, અને આમ ચૂંટાયેલી યાદીમાંની વાર્તાઓ પુસ્તકમાં લેવામાં આવી હતી.<ref>{{cite news|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=FB0816FD355F147A93CAA9178AD95F408685F9 |title=It's All in the Telling; Gods, Demons and Others|date=November 8, 1964|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-09-02}}</ref> ફરી એકવાર, પુસ્તકના વિમોચન પછી, નારાયણ વિદેશ પ્રવાસે ઉપડી ગયા. અગાઉના એક નિબંધમાં, તેમણે અમેરિકનો તેમની પાસેથી આધ્યાત્મિકતા સમજવા માગે છે તે અંગે લખ્યું હતું, અને આ મુલાકાત દરમ્યાન, પોતે કોઈ જાણકારી ધરાવતા નથી એવા નકાર છતાં, સ્વદેશી-અમેરિકન અભિનેત્રી ગ્રેટા ગાર્બોએ સામેથી તેમના આ વિષય અંગે પૃચ્છા કરી.<ref name="Telegraph-obituary"></ref> તે પછીનું નારાયણનું પ્રકાશિત પુસ્તક હતું 1967ની નવલકથા, ''ધ વેન્ડર ઑફ સ્વીટ્સ'' . તે અમુક અંશે તેમની અમેરિકાની મુલાકાતો પરથી પ્રેરિત હતું અને અનેક સાંસ્કૃતિક તફાવતો તરફ ધ્યાન ખેંચતા, ભારતીય અને અમેરિકન, એમ બંને બીબાંઢાળ વ્યક્તિઓનાં આત્યંતિક પાત્રલેખનો ધરાવતું હતું. જો કે, તે તેમની લાક્ષણિક કૉમેડી અને કથા-વિવરણ દર્શાવતું હોવા છતાં, આ પુસ્તકને ઊંડાણનો અભાવ હોવાની આલોચના મળી હતી.<ref>{{cite news|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=FB0C12FD345C14738DDDAD0994DD405B878AF1D3|title=Jagan's Surrender|date=May 14, 1967|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-09-02 | first=ROBIN WHITER.K. | last=Narayan}}</ref> આ વર્ષે, નારાયણ ઇંગ્લૅન્ડના પ્રવાસે ગયા, જ્યાં યુનિવર્સિટી ઑફ લીડ્સ તરફથી તેમને તેમની પ્રથમ માનદ્ ડૉક્ટરેટની પદવી મળી.<ref>{{Cite document|last=Badal|first=R. K.|title=R. K. Narayan: a study|publisher=Prakash Book Depot|date=1976|page=3|oclc=4858177|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> તે પછીનાં થોડાં વર્ષો તેમના માટે શાંત સમયગાળો રહ્યાં. 1970માં, તેમણે તેમની બીજી નવલકથા, ટૂંકી વાર્તાઓનો સંગ્રહ, ''અ હોર્સ ઍન્ડ ટુ ગોટ્સ'' , પ્રકાશિત કરી.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|pp=97&ndash;99, 172.}}</ref> દરમ્યાનમાં, નારાયણને 1938માં પોતાના મરણશીલ કાકાને આપેલું વચન યાદ આવ્યું, અને તેમણે કમ્બા રામાયણને અંગ્રેજીમાં અનુવાદિત કરવાનું શરૂ કર્યું. પાંચ વર્ષના કામ પછી, 1973માં ''ધ રામાયણ'' પ્રકાશિત થયું.<ref>{{Harvnb|Sundaram|1988|p=126.}}</ref> ''ધ રામાયણ'' પ્રકાશિત થયા પછી લગભગ તરત જ, નારાયણે સંસ્કૃત મહાકાવ્ય, [[મહાભારત|મહાભારત]]ના સંક્ષિપ્ત અનુવાદનું કામ શરૂ કર્યું. આ મહાકાવ્ય અંગે સંશોધન અને લખવાનું કામ કરતાં કરતાં, તેમણે પોતાનું અન્ય એક પુસ્તક પણ પ્રકાશિત કર્યું, ''ધ પેઇન્ટર ઑફ સાઇન્સ'' (1977). ''ધ પેઇન્ટર ઑફ સાઇન્સ'' એ નવલિકા કરતાં સહેજ લાંબી છે અને નારાયણની અન્ય કૃતિઓ કરતાં ચોક્કસ રીતે જુદી પડે છે, તેમાં તેઓ સેક્સ જેવા અત્યાર સુધી અસંબોધિત રહેલા વિષયો સાથે કામ પાર પાડે છે, અલબત્ત તેમાં નાયકના પાત્રનો વિકાસ તેમના પહેલાંનાં સર્જનો સાથે ઘણો મળતો આવે છે. 1978માં ''ધ મહાભારત'' પ્રકાશિત થયું.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|pp=43, 153&ndash;154.}}</ref> ===પાછલાં વર્ષો=== [[કર્ણાટક|કર્ણાટક]] સરકારે રાજ્યમાં પ્રવાસનનો પ્રચાર-પ્રસાર કરવા માટે એક પુસ્તક લખી આપવા નારાયણની નિયુક્તિ કરી. 1970ના દાયકાના અંત ભાગમાં એક વિશાળ સરકારી પ્રકાશનના હિસ્સા રૂપે તેમની એ કૃતિ પ્રકાશિત થઈ.<ref>{{Harvnb|Sundaram|1988|p=132.}}</ref> તેમને લાગ્યું કે તેમની કૃતિ વધુ સારી યોગ્યતા ધરાવે છે, એટલે તેમણે તેને ''ધ એમરલ્ડ રૂટ'' (ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ, 1980) તરીકે પુનઃપ્રકાશિત કરી.<ref>{{Harvnb|Kain|1993|p=193.}}</ref> આ પુસ્તક સ્થાનિક ઇતિહાસ અને વારસા બાબતે તેમનાં અંગત પરિપ્રેક્ષ્યો ધરાવે છે, પણ તેમનાં પાત્રો અને સર્જનોથી વંચિત રહ્યું હોવાથી, તેમાં તેમની રસપ્રદ વાર્તાવસ્તુ ખૂટતી લાગે છે.<ref name="Rao 2004 48"></ref> એ જ વર્ષે, તેમને અમેરિકન ઍકેડમી ઑફ આર્ટ્સ એન્ડ લેટર્સના માનદ્ સદસ્ય તરીકે ચૂંટવામાં આવ્યા અને રોયલ સોસાયટી ઑફ લિટરેચર તરફથી તેમને એસી(AC) બેન્સન પદક પણ એનાયત કરવામાં આવ્યું.<ref>{{cite news|url=http://www.highbeam.com/doc/1P1-44707292.html|title=Storyteller Narayan Gone, But Malgudi Lives On|date=May 24, 2001|publisher=Inter Press|access-date=2009-09-08|archive-date=2012-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20121105215143/http://www.highbeam.com/doc/1P1-44707292.html|url-status=dead}}</ref> લગભગ એ જ ગાળામાં, સૌથી પહેલી વખત નારાયણનાં પુસ્તકોને ચાઇનીઝમાં અનુવાદિત કરવામાં આવ્યાં.<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/2006/10/13/stories/2006101304331500.htm|title=R. K. Narayan resonates across cultures|date=October 13, 2006|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-09-08|archive-date=2008-12-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20081207200305/http://www.hindu.com/2006/10/13/stories/2006101304331500.htm|url-status=dead}}</ref> 1983માં, નારાયણે એક વાઘ અને તેના માણસો સાથેના સંબંધ વિશેની તેમની નવલકથા, ''અ ટાઇગર ફોર માલગુડી'' , પ્રકાશિત કરી.<ref>{{cite news|url=http://www.guardian.co.uk/media/2006/oct/09/tvandradio.radio|title=Pick of the day|date=October 9, 2006|newspaper=[[The Guardian]]|access-date=2009-09-08 | location=London | first=Phil | last=Daoust}}</ref> તેમની એ પછીની નવલકથા, ''ટૉકેટીવ મૅન'' , 1986માં પ્રકાશિત થઈ, જે માલગુડીના એક મહત્ત્વાકાંક્ષી પત્રકારની કથા હતી.<ref>{{cite news|url=http://seattletimes.nwsource.com/html/books/2008610146_internationalside11.html|title=More worlds in words|date=January 11, 2009|newspaper=[[The Seattle Times]]|access-date=2009-09-08}}</ref> આ સમયગાળા દરમ્યાન, તેમણે ટૂંકી વાર્તાના બે સંગ્રહો પણ પ્રકાશિત કર્યાઃ મૂળ પુસ્તક અને અન્ય કેટલીક વાર્તાઓ સમાવતી સુધારેલી આવૃત્તિ, ''માલગુડી ડેઝ'' (1982), અને એક નવો વાર્તાસંગ્રહ, ''અન્ડર ધ બનયન ટ્રી એન્ડ અધર સ્ટોરીઝ'' .<ref>{{Harvnb|Rao|2004|pp=50, 120.}}</ref> 1987માં, તેમણે જ્ઞાતિ પ્રથા, નોબલ પુરસ્કાર વિજેતાઓ, પ્રેમ, અને વાંદરાઓ જેવા અત્યંત ભિન્ન પ્રકારના વિષયો પર નિબંધ સમાવતો એક બીજો સંગ્રહ, ''અ રાઇટર્સ નાઇટમેર'' , પૂરો કર્યો. આ નિબંધસંગ્રહ તેમણે 1958થી વર્તમાનપત્રો અને સામયિકો માટે લખેલા નિબંધો ધરાવતો હતો.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/newsday/access/103392863.html?dids=103392863:103392863&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jul+23%2C+1989&author=By+John+Gabree&pub=Newsday+(Combined+editions)&desc=PAPERBACKS+Artists+of+the+Essay&pqatl=google|title=PAPERBACKS Artists of the Essay|last=Gabree|first=John|date=July 23, 1989|newspaper=[[Newsday]]|access-date=2009-08-28|archive-date=2012-10-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20121022102205/http://pqasb.pqarchiver.com/newsday/access/103392863.html?dids=103392863:103392863&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jul+23,+1989&author=By+John+Gabree&pub=Newsday+(Combined+editions)&desc=PAPERBACKS+Artists+of+the+Essay&pqatl=google|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite document|last=Thieme|first=John|title=R. K. Narayan|publisher=Manchester University Press|date=2007|page=215|isbn=9780719059278|oclc=153556493|access-date=2009-08-28|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> મૈસૂરમાં એકલા રહેતા નારાયણ, ખેતીમાં રસ લેતા થયા. તેમણે એક એકર જેટલી ખેતીની જમીન ખરીદી અને ખેતી પર પોતાનો હાથ અજમાવવાની કોશિશ કરી.<ref name="Rao 2004 24">{{Harvnb|Rao|2004|p=24.}}</ref> તેમને દરરોજ બપોરે ચાલીને બજાર જવાની પણ ટેવ હતી, વસ્તુઓ ખરીદવા માટે ખાસ એટલું નહીં, પણ લોકો સાથે વાતચીત કરવા માટે તેઓ બજારે જતા. પોતાની એક લાક્ષણિક બપોરની લટારમાં, તેઓ દર થોડાં ડગલાંઓએ દુકાનદારો અને અન્ય લોકો સાથે વાતચીત કરવા થોભતા, મોટા ભાગે તેઓ આમ કરતી વખતે પોતાનાં આગલાં પુસ્તક માટે માહિતી ભેગી કરતા હતા.<ref>{{cite news|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?211789|title=Blue Hawaii Yoghurt|last=[[Khushwant Singh]]|date=May 28, 2001|publisher=''[[Outlook (magazine)|Outlook]]''|access-date=2009-09-08}}</ref> 1980માં, નારાયણને તેમના સાહિત્યક્ષેત્રનાં યોગદાનો માટે, ભારતીય સંસદના ઉપલા ગૃહ, [[રાજ્ય સભા|રાજ્યસભા]]ના સદસ્ય તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા.<ref name="Storyteller Narayan Gone"></ref> તેમના સમગ્ર છ-વર્ષના સત્ર દરમ્યાન, તેમણે માત્ર એક જ પ્રશ્ન પર ભાર મૂક્યો- શાળાનાં બાળકોની દુર્દશા, ખાસ કરીને શાળાનાં પુસ્તકોનું ભારે વજન અને બાળકની સર્જનાત્મકતા પર આ પ્રણાલીની નકારાત્મક અસર, જે તેમણે પોતાની સૌ પ્રથમ નવલકથા, ''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' માં ધ્યાન પર લાવવાની કોશિશ કરી હતી તેના જેવું જ કંઈક. તેમનું ઉદ્ધાટન વકતવ્ય આ ચોક્કસ સમસ્યા પર કેન્દ્રિત રહ્યું હતું, અને તેના પરિણામે શાળા શિક્ષણ પ્રણાલીમાં બદલાવોની ભલામણ કરવા માટે, પ્રો. યશ પાલની અધ્યક્ષતામાં એક સમિતિની રચના થઈ હતી.<ref>{{cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/1120557.cms|title=Leave Those Kids Alone: Committee recommends school curriculum reform|date=May 24, 2005|newspaper=[[The Times of India]]|access-date=2009-09-08}}</ref> 1990માં, તેમણે પોતાની આગલી નવલકથા, ''ધ વર્લ્ડ ઑફ નાગરાજ'' , પ્રકાશિત કરી, જેની પાર્શ્વભૂમિમાં પણ માલગુડી જ હતું. આ પુસ્તકમાં નારાયણની ઉંમરની અસર દેખાય છે, કારણ કે તેઓ વાર્તાના વિવરણમાં વિગતો કુદાવી જતા જોવા મળે છે, તેમણે જો આ પુસ્તક તેમની કારકિર્દીમાં અગાઉ લખ્યું હોત તો એ વિગતો જરૂર સમાવી હોત.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/chicagotribune/access/7841887.html?dids=7841887:7841887&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jun+15%2C+1990&author=Seibold%2C+Douglas&pub=Chicago+Tribune&desc=A+Dithering+Hero+Slows+a+Novel&pqatl=google|title=A Dithering Hero Slows a Novel|date=June 15, 1990|newspaper=[[Chicago Tribune]]|access-date=2009-09-08|first=Douglas|last=Seibold|archive-date=2012-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20121106142442/http://pqasb.pqarchiver.com/chicagotribune/access/7841887.html?dids=7841887:7841887&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jun+15,+1990&author=Seibold,+Douglas&pub=Chicago+Tribune&desc=A+Dithering+Hero+Slows+a+Novel&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> આ નવલકથા પૂરી કર્યાના થોડા જ વખતમાં, નારાયણ માંદા પડ્યા અને પોતાની દીકરીના પરિવારની નજીક રહેવા માટે મદ્રાસ સ્થળાંતરિત થઈ ગયા.<ref name="Rao 2004 24"></ref> તેઓ મદ્રાસ સ્થળાંતરિત થયા તે પછીનાં થોડાં જ વર્ષો બાદ, 1994માં, તેમની દીકરીનું કૅન્સરથી નિધન થયું અને તેમની પૌત્રી ભુવનેશ્વરી (મિન્ની) ''ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન'' સંભાળવા ઉપરાંત તેમની કાળજી પણ રાખવા માંડી.<ref name="Reluctant centenarian"></ref><ref name="Telegraph-obituary"></ref> ત્યારે નારાયણે પોતાનું અંતિમ પુસ્તક, ''ગ્રાન્ડમધર્સ ટેલ'' , પ્રકાશિત કર્યું. આ તેમનાં પોતાનાં વડ-દાદી વિશેની આત્મકથનાત્મક નવલિકા હતી, જેમણે તેમનાં લગ્ન પછી થોડા જ સમયમાં ભાગી ગયેલા પોતાના પતિને શોધવા માટે ખૂબ દૂર-સુદૂર પ્રવાસ કર્યો હતો. તેઓ જ્યારે બાળક હતા, ત્યારે તેમના દાદીએ તેમને આ વાર્તા કહી સંભળાવી હતી.<ref name="Independent, book review">{{cite news|url=http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/book-review--long-short-and-beautifully-formed-afternoon-raag--amit-chaudhuri-heinemann-1399-pounds-the-grandmothers-tale--r-k-narayan-heinemann-999-pounds-1484192.html|title=BOOK REVIEW: The Grandmother's Tale' - R K Narayan: Heinemann, 9.99 pounds|date=July 11, 1993|newspaper=[[The Independent]]|access-date=2009-08-30|location=London|first=Karl|last=Miller|archive-date=2012-11-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20121110171524/http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/book-review--long-short-and-beautifully-formed-afternoon-raag--amit-chaudhuri-heinemann-1399-pounds-the-grandmothers-tale--r-k-narayan-heinemann-999-pounds-1484192.html|url-status=dead}}</ref> પોતાનાં અંતિમ વર્ષો દરમ્યાન, વાતચીતના હરહંમેશના શોખીન, નારાયણ, લગભગ પોતાની દરરોજ સાંજ ''ધ હિન્દુ'' ના પ્રકાશક, એન. રામ સાથે વીતાવતા હતા, કૉફી પીતાં પીતાં અને વિવિધ વિષયો પર વાત કરતાં મધરાત કરતાં વધુ સમય વીતી જતો.<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/mag/2008/06/01/stories/2008060150140500.htm|title=Memories of Malgudi Man|date=June 1, 2008|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-09-08|archive-date=2008-06-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20080603102043/http://www.hindu.com/mag/2008/06/01/stories/2008060150140500.htm|url-status=dead}}</ref> લોકોને મળવાનું અને તેમની સાથે વાત કરવાનું ખૂબ ગમતું હોવા છતાં, તેમણે ઇન્ટર્વ્યૂ આપવા બંધ કરી દીધા. ઇન્ટર્વ્યૂઓ પ્રત્યેની આ ભાવશૂન્યતા ''ટાઇમ'' સાથેના એક ઇન્ટર્વ્યૂનું પરિણામ હતી, જેના માટે તસવીરો પાડવા તેમને આખા શહેરમાં પરાણે ઘસડવામાં આવ્યા હતા, અને લેખમાં તેમનો ક્યાંય ઉપયોગ થયો નહોતો, વધુમાં આ ઇન્ટર્વ્યૂના શ્રમ પછી નારાયણે થોડા દિવસ હૉસ્પિટલમાં રહેવું પડ્યું હતું.<ref name="Meeting Mr. Narayan">{{cite news|url=http://www.hindu.com/lr/2006/12/03/stories/2006120300140300.htm|title=Meeting Mr. Narayan|last=O'Yeah|first=Zac|date=December 3, 2006|publisher=''[[The Hindu|The Hindu Literary Review]]''|access-date=2009-08-26|archive-date=2007-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20071127165241/http://www.hindu.com/lr/2006/12/03/stories/2006120300140300.htm|url-status=dead}}</ref> મે 2001માં, નારાયણને હૉસ્પિટલમાં દાખલ કરવામાં આવ્યા. તેમને વેન્ટિલેટર પર મૂકવામાં આવ્યા તેના થોડા કલાકો પહેલાં તેઓ તેમની આગલી નવલકથા, એક દાદા વિશેની વાર્તા, લખવાનું આયોજન કરી રહ્યા હતા. તે પોતાની નોટબુક(લેખનપોથી)ની બાબતે તેઓ હંમેશાં અત્યંત ચીવટભરી પસંદગી ધરાવતા હોવાથી, તેમણે એન. રામને પોતાના માટે એક નોટબુક લઈ આવવા કહ્યું હતું. જો કે, નારાયણ સાજા ન થયા અને કદી પોતાની આ નવલકથા શરૂ ન કરી શક્યા. તેઓ 94 વર્ષની ઉંમરે, મે 13, 2001ના [[ચેન્નઈ|ચેન્નઈ]]માં અવસાન પામ્યા.<ref name="Priyadarshan's tribute to R K Narayan"></ref><ref>{{cite news|url=http://www.rediff.com/news/2001/may/15spec.htm|title=I'm giving you a lot of trouble|last=[[N. Ram]]|date=May 15, 2001|publisher=[[Rediff.com]]|access-date=2009-09-08}}</ref> ==સાહિત્યિક સમીક્ષા== ===લેખન શૈલી=== નારાયણની લેખન શૈલી વિનોદનું સાહજિક ઘટક ધરાવતી સાદી અને બિનઆડંબરી હતી.<ref>{{cite news|url=http://cities.expressindia.com/fullstory.php?newsid=204597|title=Remembering the man who brought Malgudi alive|date=October 10, 2006|newspaper=[[The Indian Express]]|access-date=2009-08-24}}</ref> તેના કેન્દ્રમાં સામાન્ય લોકો રહેતા, જે વાચકને બાજુના પાડોશી, પિત્રાઈ ભાઈ-બહેનો અને તેમના જેવા લોકોની યાદ અપાવતા, અને એમ કરીને વિષય સાથે જોડાવાની વધુ સારી ક્ષમતા પૂરી પાડતા.<ref name="A companion to Indian fiction in English">{{Cite document|last=Piciucco|first=Pier Paolo|title=A companion to Indian fiction in English|publisher=Atlantic|date=2002|page=2|isbn=8126903104 |language=A companion to Indian fiction in English|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> પોતાના રાષ્ટ્રીય સમકાલીનોથી વિપરીત, કાલ્પનિક કથામાં પ્રવાહો અને રિવાજોના પાલનની પોતાની લાક્ષણિક સરળતાને બદલ્યા વિના તેઓ ભારતીય સમાજની જટિલતાઓ વિશે લખી શકતા હતા.<ref name=" Hartford Courant">{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/courant/access/73093443.html?dids=73093443:73093443&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=May+17%2C+2001&author=INDRANEEL+SUR%3B+Courant+Staff+Writer&pub=Hartford+Courant&desc=R.K.+NARAYAN+FOCUSED+ON+EVERYDAY+PEOPLE+AN+APPRECIATION&pqatl=google|title=R.K. Narayan Focused On Everyday People; An Appreciation|date=May 17, 2001|newspaper=[[The Hartford Courant]]|access-date=2009-08-23|first=Indraneel|last=Sur|archive-date=2012-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20121106142456/http://pqasb.pqarchiver.com/courant/access/73093443.html?dids=73093443:73093443&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=May+17,+2001&author=INDRANEEL+SUR%3B+Courant+Staff+Writer&pub=Hartford+Courant&desc=R.K.+NARAYAN+FOCUSED+ON+EVERYDAY+PEOPLE+AN+APPRECIATION&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> પોતાનાં પાત્રોના સ્વભાવ મુજબ, તેઓ હળવી તમિલ છટાવાળી બોલી સાથેના સૂક્ષ્મ સંવાદ ગદ્યને પણ કામમાં લેતા.<ref name="Centenary conference - The Daily Star">{{cite news|url=http://www.thedailystar.net/2006/12/02/d612022102117.htm|title=R. K. Narayan's Centenary Conference (Concluding Part)|date=October 11, 2006|newspaper=The Daily Star|access-date=2009-08-23}}</ref> ચેખોવ અને નારાયણનાં લખાણોમાં, સાદાઈ, સૌમ્ય સુંદરતા તથા દુઃખદ પરિસ્થિતિઓમાં રમૂજનું તત્ત્વ જેવી સામ્યતાઓના કારણે આલોચકો નારાયણને ''ભારતીય ચેખોવ'' માને છે.<ref>{{Cite book|last=Dayal, B.|title=A critical study of the themes and techniques of the Indo-Anglian short story writers|date=1985|chapter=R. K. Narayan: A subtle humourist|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> ગ્રીને નારાયણને અન્ય કોઈ પણ ભારતીય લેખક કરતાં ચેખોવની વધુ નજીક ગણ્યા હતા.<ref name="NYT Obit"></ref> ''ધ ન્યૂ યોર્કર'' ના ઍન્થોની વેસ્ટે નારાયણનાં લખાણો, નિકોલાઈ ગોગોલનાં લખાણોની વાસ્તવવાદી વિવિધતા માનતા હતા.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/courant/access/914855742.html?dids=914855742:914855742&FMT=ABS&FMTS=ABS:AI&type=historic&date=Mar+30%2C+1958&author=&pub=Hartford+Courant&desc=Legend+Grows&pqatl=google|title=Legend Grows|date=March 30, 2958|newspaper=[[The Hartford Courant]]|access-date=2009-10-20|first=Samuel F|last=Morse|archive-date=2012-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20121023082651/http://pqasb.pqarchiver.com/courant/access/914855742.html?dids=914855742:914855742&FMT=ABS&FMTS=ABS:AI&type=historic&date=Mar+30,+1958&author=&pub=Hartford+Courant&desc=Legend+Grows&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> પુલિત્ઝર પુરસ્કાર વિજેતા, ઝુમ્પા લહિરી અનુસાર, મોટા ભાગની દસ પાનાં કરતાં ઓછી લાંબી એવી, અને લગભગ એટલી જ મિનિટ વાંચતા થાય તેવી નારાયણની ટૂંકી વાર્તાઓ તેમની નવલકથાઓ જેવી જ મોહિત કરતી લાગણી ઊભી કરે છે. તેઓ ઉમેરે છે કે શીર્ષક અને અંત વચ્ચે, નારાયણ પોતાના વાચકને કંઈક એવું આપે છે જે આપવા માટે નવલકથાકાર બીજા સેંકડો પાનાંઓ આપીને મથે છેઃ પોતાનાં પાત્રોના જીવન વિશેની સંપૂર્ણ આંતર્દૃષ્ટિ. આ લાક્ષણિકતાઓ અને ક્ષમતાઓથી પ્રેરાઈને લહિરી તેમને ઓ. હેન્રી, ફ્રાન્ક ઓ'કોન્નોર અને ફ્લાનનેરી ઓ'કોન્નોર જેવા ટૂંકી-વાર્તાના જીનિયસોના પૅન્થિઅન(સ્મારકમંદિર)નો હિસ્સો ગણે છે. લહિરી વાર્તાવસ્તુને નુકસાન પહોંચાડ્યા વિના તેના વિવરણને સંક્ષિપ્ત કરવાની તેમની ક્ષમતા માટે, અને દૃઢ તેમ જ દયાવિહીન દૃષ્ટિ સાથે મધ્યમ-વર્ગના જીવન અંગેનાં બંનેના સામાન્ય વિષયવસ્તુ માટે, તેમને ગાય દ મૌપાસ્સન્ટ સાથે પણ સરખાવે છે.<ref name="Narayan days - Lahiri"></ref> આલોચકોએ નોંધ્યું છે કે નારાયણનાં લખાણોનો ઝોક વિશ્લેષણાત્મક ઓછો અને વિવરણાત્મક વધુ છે; અનાસક્ત આત્મામાં સ્થિર એવી નિષ્પક્ષ શૈલી, વધુ પાયાદાર અને વાસ્તવિક વિવરણ પૂરું પાડે છે.<ref>{{Cite document|last=Bhatnagar, M.|title=New Insights into the Novels of R.K. Narayan|publisher=# Atlantic Publishing |date=January 1, 2005|pages=205&ndash;206|isbn=8126901780|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> તેમનો અભિગમ, અને તેની સાથે જોડાયેલી જીવન અંગેની તેમની સમજણ, તેમને પાત્રો અને ક્રિયાઓને એકરૂપ કરવાની,<ref>{{Harvnb|Kain|1993|p=79.}}</ref> અને વાચકના મનમાં અનુસંધાન રચવા માટે સામાન્ય ઘટનાઓનો ઉપયોગ કરવાની અનન્ય ક્ષમતા બક્ષે છે.<ref name="2009-08-24">{{Cite document|last=Badal, R. K.|title=R. K. Narayan: a study|publisher=Prakash Book Depot|date=1976|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> એક નાનકડો બીબાંઢાળ કસબો, જ્યાં વહેમ અને રિવાજનાં તમામ સામાન્ય ધોરણો લાગુ પડે છે એવા માલગુડીનું સર્જન તેમની લેખનશૈલીમાં નોંધપાત્ર રહ્યું છે.<ref>{{cite news|url=http://www.tribuneindia.com/1999/99dec26/book.htm|title=Malgudi, hamlet of millennium|date=December 26, 1999|newspaper=[[The Tribune]]|access-date=2009-08-24}}</ref> નારાયણની લેખન શૈલીને ઘણી વાર વિલિયમ ફાઉલ્કનેરની શૈલી સાથે સરખામવવામાં આવતી, કારણ કે બંનેની શૈલીઓ કરુણાસભર માનવતા દર્શાવવા છતાં સામાન્ય જીવનમાંથી રમૂજ અને ઊર્જા પેદા કરતી હતી.<ref name="RKN 1906-2001 ">{{cite news|url=http://www.hinduonnet.com/2001/05/16/stories/05162512.htm|title=R. K. Narayan, 1906-2001|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-07-22|archive-date=2009-07-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20090720100231/http://www.hinduonnet.com/2001/05/16/stories/05162512.htm|url-status=dead}}</ref> વ્યક્તિત્વની મૂંઝવણો સામે સમાજની માંગો અંગેની તેમની પૂર્વ પ્રત્યયયોજક ભાષા સુધી બંને વચ્ચેની સામ્યતાઓ વિસ્તરે છે.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/73004946.html?dids=73004946:73004946&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=May+14%2C+2001&author=MYRNA+OLIVER&pub=Los+Angeles+Times&desc=Obituaries%3B+R.K.+Narayan%3B+Wry+Novelist+Brought+India+to+the+World&pqatl=google|title=R.K. Narayan; Wry Novelist Brought India to the World|date=May 14, 2001|newspaper=[[Los Angeles Times]]|access-date=2009-08-26|first=Myrna|last=Oliver|archive-date=2012-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20121106142508/http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/73004946.html?dids=73004946:73004946&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=May+14,+2001&author=MYRNA+OLIVER&pub=Los+Angeles+Times&desc=Obituaries%3B+R.K.+Narayan%3B+Wry+Novelist+Brought+India+to+the+World&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> અલબત્ત, વિષયો પ્રત્યેનો તેમનો અભિગમ સરખો હોવા છતાં, બંનેની પદ્ધતિઓ ભિન્ન હતી; ફાઉલ્કનેર અલંકારિક ભાષામાં અને પોતાનો મુદ્દો ખૂબ બધા ગદ્ય સાથે વ્યક્ત કરતા હતા, જ્યારે નારાયણ અત્યંત સાદી અને વાસ્તવિક શૈલીમાં લખતા હતા, તથાપિ ઘટકોને પકડી શકતા હતા.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/sptimes/access/49934626.html?dids=49934626:49934626&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Feb+15%2C+1987&author=MALCOLM+JONES&pub=St.+Petersburg+Times&desc=R.+K.+Narayan%27s+work+is+crafted+with+deceptive+simplicity&pqatl=google|title=R. K. Narayan's work is crafted with deceptive simplicity|date=Feb 15, 1987|newspaper=[[St. Petersburg Times]]|access-date=2009-08-26|first=Malcolm|last=Jones}}{{Dead link|date=ઑગસ્ટ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ===માલગુડી=== [[File:Malgudi.jpg|right|150px|thumb|માલગુડીમાં લૉલીના પૂતળાનું આર. કે. લક્ષ્મણ કૃત રેખાંકન|link=Special:FilePath/Malgudi.jpg]] {{main|Malgudi}} માલગુડી એ નારાયણે પ્રત્યક્ષ ઊભો કરેલો, દક્ષિણ ભારતનો એક અર્ધ-શહેરી, કાલ્પનિક કસબો છે.<ref>{{Harvnb|Khatri|2008|p=10.}}</ref> તેમણે સપ્ટેમ્બર 1930માં, વિજયાદશમીના દિવસે- નવા પ્રયત્નોનો આરંભ કરવા માટેનો શુભ દિવસ અને તેથી તેમના દાદીએ તેમના માટે પસંદ કરેલા દિવસે- આ મોટા ગામનું સર્જન કર્યું હતું.<ref>{{Cite document|last=Parija|first=Kapileshwar|title=Short stories of R.K. Narayan: themes and conventions|publisher=Renaissance Publications|date=2001|page=60|isbn=8186790314|access-date=2009-08-24|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> પાછળથી તેમણે એક ઇન્ટર્વ્યૂમાં પોતાના જીવનચરિત્ર આલેખનારાં સુસાન અને એન. રામને કહ્યું હતું તેમ, તેમના મનમાં, તેમણે સૌથી પહેલાં એક રેલવે સ્ટેશન જોયું હતું, અને એ પછી ધીમેથી તેમના મનમાં ''માલગુડી'' નામ ઊભર્યું હતું.<ref>{{Harvnb|Prasad|2003|p=40.}}</ref> નિર્દોષ ઐતિહાસિક રૅકોર્ડના ઉલ્લેખ સાથે ગામનું સર્જન કરવામાં આવ્યું હતું, જેમ કે તેમાં એવું નોંધવામાં આવ્યું હતું કે [[રામાયણ|રામાયણ]]ના દિવસોમાં અહીંથી ભગવાન રામ પસાર થયા હતા; એવું પણ કહેવામાં આવ્યું'તું કે તેમના પ્રવાસ દરમ્યાન બુદ્ધે પણ આ કસબાની મુલાકાત લીધી હતી.<ref>{{Harvnb|Khatri|2008|p=168.}}</ref> નારાયણે ક્યારેય આ કસબા માટે કડક સ્થૂળ સીમાઓ બાંધી નહોતી, તેમણે તેને વિવિધ વાર્તાઓમાં ઘટનાઓ સાથે આકાર લેવા દીધો છે, જે આગળ જતાં ભવિષ્ય માટે સંદર્ભ બિંદુ બને છે.<ref>{{Harvnb|Walsh|1982|p=30.}}</ref> નારાયણની કૃતિઓના અભ્યાસુ, ડૉ. જેમ્સ એમ. ફેનેલીએ, અનેક પુસ્તકો અને વાર્તાઓમાં આ કસબા માટે અપાયેલાં કાલ્પનિક વિવરણોના આધારે માલગુડીનો એક નકશો બનાવ્યો છે.<ref name="Narayan days - Lahiri"></ref> ભારતના બદલાતા રાજકીય ફલક સાથે માલગુડી વિકસિત થતું ગયું. 1980ના દાયકામાં, જ્યારે ભારતમાં રાષ્ટ્રીયતાવાદી જુસ્સો પૂરજોશમાં હતો અને લોકો કસબાઓ અને લત્તાઓનાં બ્રિટિશ નામો બદલી રહ્યા હતા અને બ્રિટિશ સીમાચિહ્નો દૂર કરી રહ્યા હતા, ત્યારે માલગુડીના મેયર અને સિટી કાઉન્સિલે, તેના સૌથી આરંભના રહેવાસીઓમાંના એક, ફ્રેડરિક લૉલીના પૂતળાને તે લાંબા સમયથી માલગુડીમાં હોવા છતાં દૂર કર્યું હતું. જો કે, જ્યારે હિસ્ટ્રોરિકલ સોસાયટીઝે એવી સાબિતી બતાવી કે લૉલી તો ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળના મજબૂત સમર્થક હતા, ત્યારે કાઉન્સિલને તેમનાં પહેલાંનાં તમામ પગલાંઓને પાછાં લેવાની ફરજ પડી હતી.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/59604444.html?dids=59604444:59604444&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Dec+11%2C+1994&author=Judith+Freeman&pub=Los+Angeles+Times+%28pre-1997+Fulltext%29&desc=%60May+You+Always+Wear+Red%27+Insights+into+the+nuances+of+Indian+culture+GRANDMOTHER%27S+TALE+And+Other+Stories%2C+By+R.K.+Narayan+%28Viking%3A+%2423.95%3B+320+pp.%29&pqatl=google|title=May You Always Wear Red' Insights into the nuances of Indian culture|last=Freeman|first=Judith|date=December 11, 1994|newspaper=[[Los Angeles Times]]|access-date=2009-10-14}}{{Dead link|date=ઑગસ્ટ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> માલગુડી સાથે એક સારી સરખામણી તે, ગ્રીને જે જગ્યાને "બાટ્ટરસી અથવા યુસ્ટન રોડ કરતાં વધુ પરિચિત" તરીકે વર્ણવી હતી, તે ફાઉલ્કનેરની યોક્નાપાતાવ્ફા કાઉન્ટી છે.<ref name="RKN 1906-2001 "></ref> ઉપરાંતમાં, ફાઉલ્કનેરની જેમ જ, જ્યારે આપણે નારાયણની કૃતિઓ જોઈએ, તો અનેક ભિન્ન ભિન્ન નવલકથાઓ અને વાર્તાઓ થકી કસબો વધુ સારી રીતે સ્પષ્ટ થાય છે.<ref>{{Cite document|last=Sanga|first=Jaina C.|title=South Asian novelists in English: an A-to-Z guide|publisher=Greenwood|date=2003|pages=194&ndash;195|isbn=9780313318856|access-date=2009-08-25|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> ===આલોચનાત્મક આવકાર=== નારાયણ સૌથી પહેલાં ગ્રેહામ ગ્રીનની મદદથી પ્રકાશમાં આવ્યા, જેમણે ''સ્વામીનાથન્ ઍન્ડ ટૅટે'' વાંચ્યા પછી, એ પુસ્તક માટે નારાયણના એજન્ટ તરીકે કામ કરવાનું પોતાના માથે લઈ લીધું હતું. પુસ્તકના શીર્ષકમાં ફેરફાર કરીને તેને વધુ યોગ્ય ''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' કરાવવામાં, અને નારાયણનાં કેટલાંક આગામી પુસ્તકો માટે પ્રકાશકો શોધવામાં પણ તેઓ નિમિત્ત રહ્યા હતા. નારાયણની શરૂઆતની કૃતિઓએ તદ્દન સ્પષ્ટરૂપે વેપારી સફળતાઓ નોંધાવી નહોતી, પણ તેમના કારણે એ સમયના અન્ય લેખકોએ તેમની નોંધ લેવા માંડી હતી. 1938માં મૈસૂરની સફરે આવેલા સોમરસેટ મૌઘમે નારાયણને મળવા માટે પૂછતાછ કરી હતી, પણ આ મુલાકાત ખરેખર થાય તેટલા લોકોએ ત્યારે તેમના વિશે સાંભળ્યું નહોતું. તે પછી મૌઘમે નારાયણની કૃતિ ''ધ ડાર્ક રૂમ'' વાંચી, અને તેના માટે તેમને વખાણતો પત્ર લખ્યો.<ref>{{Cite book|title=Graham Greene: A Life in Letters|editor=Richard Greene|publisher=W. W. Norton & Company|date=2008|pages=68, xxiv|isbn=9780393066425|oclc=227016286|url=http://books.google.com/?id=CaWhLNSr6FoC&lpg=PP1&pg=PP1#v=onepage&q=|access-date=2009-09-09|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref><ref>{{Cite document|last=Varma|first=Ram Mohan|title=Major themes in the novels of R.K. Narayan|publisher=Jainsons Publications|date=1993|page=26|isbn=9788185287119|oclc=29429291 |access-date=2009-09-09|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> નારાયણની આરંભની કૃતિઓને પસંદ કરનારા અન્ય સમકાલીન લેખક હતા ઈ. એમ. ફોર્સ્ટર,<ref>{{Cite book|title=The BBC talks of E.M. Forster, 1929-1960: a selected edition|editor=Mary Lago, Linda K. Hughes, Elizabeth MacLeod Walls|publisher=University of Missouri Press|date=2008|page=185|isbn=9780826218001|oclc=183147364|access-date=2009-09-16|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> એવા લેખક જેમણે તેમના રૂક્ષ અને રમૂજી વિવરણને એટલું વહેંચ્યું હતું, કે ટીકાકારો નારાયણને "દક્ષિણ ભારતીય ઈ. એમ. ફોર્સ્ટર" કહેવા માંડ્યા હતા.<ref>{{Cite document|last=Sampson|first=George|coauthors=Reginald Charles Churchill|title=The concise Cambridge history of English literature|publisher=Cambridge : The University Press|date=1961|page=743|isbn=9780521073851|oclc=67559|access-date=2009-09-17|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> વાંચનારા લોકો અને સાથી લેખકોમાં તેમની લોકપ્રિયતા છતાં, નારાયણની કૃતિઓને તેમના સ્તરના અન્ય લેખકો પર વરસાવવામાં આવતા ટીકાત્મક પ્રતિભાવ જેટલા પ્રતિભાવ મળ્યા નહોતા.<ref name="Brians">{{Cite document|last=Brians|first=Paul|title=Modern South Asian literature in English|publisher=Greenwood Press |date=2003|pages=59&ndash;60|isbn=9780313320118|oclc=231983154|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> જ્યારે મિશિગન સ્ટેટ યુનિવર્સિટી પ્રેસે તેમનાં પુસ્તકો પ્રકાશિત કરવાનું શરૂ કર્યું ત્યારે, સહેજ પાછળથી નારાયણને [[સંયુક્ત રાજ્ય અમેરિકા|યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સ]]માં સફળતા મળી. આ દેશમાં તેમની પહેલી મુલાકાત રૉકફેલર ફાઉન્ડેશન તરફથી એક ફેલોશિપને આભારી હતી, અને તે વખતે તેમણે મિશિગન સ્ટેટ યુનિવર્સિટી અને યુનિવર્સિટી ઑફ કૅલિફોર્નિયા, બેર્કેલી સહિત વિવિધ યુનિવર્સિટીઓ ખાતે વ્યાખ્યાનો આપ્યાં હતાં. આ સમયગાળા દરમ્યાન, જ્હોન અપડાઈકના ધ્યાનમાં તેમનું કામ આવ્યું અને તેમણે નારાયણને ચાર્લ્સ ડિકન્સ સાથે સરખાવ્યા. ''ધ ન્યૂ યોર્કર'' માં પ્રકાશિત નારાયણની કૃતિની સમીક્ષા કરતાં, અપડાઈકે તેમને જેમાં એક નાગરિક જીવે છે તેવા - હવે નષ્ટ થતી જતી લેખકોની જાતિમાંના એક કહ્યા; એવા લેખક જે પોતાના વિષયો સાથે સંપૂર્ણ પણે એકરૂપ છે અને જે માનવતાના મહત્ત્વમાં વિશ્વાસ ધરાવે છે.<ref>{{Cite document|last=Gupta|first=Raj Kumar |title=The great encounter: a study of Indo-American literature and cultural relations|publisher=Abhinav Publications|date=1986|isbn=9788170172116|oclc=15549035|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> નારાયણની અનેક નવલકથાઓ, નિબંધો અને ટૂંકી વાર્તાઓ પ્રકાશિત થઈ હોવાથી, ભારતીય લેખનને બાકીના વિશ્વ સમક્ષ બહાર લાવવાનું શ્રેય નારાયણને આપવામાં આવે છે. ભલે તેમને ભારતના વીસમી સદીના મહાનતમ લેખકોમાંના એક માનવામાં આવે છે, પણ ટીકાકારોએ તેમનાં લખાણોને વર્ણવવા માટે મોહક, નિર્દોષ અને સૌમ્ય જેવાં વિશેષણો પણ વાપર્યાં છે.<ref name="New Yorker Review">{{cite news|url=http://www.newyorker.com/archive/2006/12/18/061218crbo_books|title=The Master of Malgudi|last=Mason|first=Wyatt|date=December 18, 2006|newspaper=[[The New Yorker]]|access-date=2009-09-02}}</ref> નારાયણનાં લખાણોને છીછરા શબ્દભંડોળ અને સાંકડી દૃષ્ટિ સહિતની નીરસ શૈલીનાં ગણાવતા તેમના પછીના સમયના લેખકો તરફથી, ખાસ કરીને ભારતીય મૂળ ધરાવતા લેખકો તરફથી પણ તેમને ટીકા મળી છે.<ref name="Reluctant centenarian"></ref> શશી થરૂર અનુસાર, નારાયણના લેખન-વિષયો અને જૅન ઓસ્ટેનના વિષયો સરખા છે કારણ કે તે બંને સમાજના એક અત્યંત નાના વર્ગ સાથે કામ પાર પાડે છે. જો કે, તેઓ ઉમેરે છે કે ઓસ્ટેનનું ગદ્ય એ વિષયોને સામાન્યતાની પેલે પાર લઈ જવા સમર્થ રહ્યું હતું, જ્યારે નારાયણનું નહીં.<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/2001/07/08/stories/13080675.htm|title=Comedies of suffering|last=Tharoor|first=Sashi|date=July 8, 2001|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-07-09|archive-date=2011-11-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20111115210912/http://hindu.com/2001/07/08/stories/13080675.htm|url-status=dead}}</ref> શશી દેશપાંડે પણ એ જ પ્રકારનો અભિપ્રાય ધરાવે છે, તેઓ નારાયણની ભાષા અને શબ્દોની પસંદગી, અને તેની સાથે તેમનાં પાત્રોની ભાવનાઓ અને વર્તણૂકોમાં કોઈ પ્રકારની જટિલતાના અભાવના કારણે તેમનાં લખાણોને નીરસ અને ભોળાં ગણાવે છે.<ref name="Outlook - Deshpande">{{cite news|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?211645|title='Paved The Ways'|date=May 15, 2001|publisher=''[[Outlook (magazine)|Outlook]]''|access-date=2009-09-05}}</ref> નારાયણ વિશેની એક સામાન્ય માન્યતા, વી. એસ. નૈપૉલે તેમની કટારોમાંની એકમાં ઉલ્લેખ કર્યો હતો તેમ, એ હતી કે તેઓ પોતાને કે તેમનાં લખાણોને ભારતના રાજકારણ કે સમસ્યાઓ સાથે ઉલઝાવતા નથી. જો કે, ''ધ ન્યૂ યોર્કર'' ના વ્યાટ્ટ મેસન અનુસાર, ભલે નારાયણનાં લખાણો સાદાં લાગતાં હોય અને રાજકારણમાં રસનો અભાવ દર્શાવતાં હોય, પણ આવા વિષયોની વાત આવે ત્યારે તેઓ કળાત્મક અને ભ્રામક તરકીબ સાથે પોતાના કથા-વિવરણમાં તેને વણી લે છે અને તેમને સંપૂર્ણપણે ટાળતા નથી, ઊલટાનું તેઓ વાચકના મનમાં શબ્દોને રમવા દે છે.<ref name="New Yorker Review"></ref> આંધ્ર યુનિવર્સિટીના ભૂતપૂર્વ ઉપ-કુલપતિ, શ્રીનિવાસ આયંગર કહે છે કે નારાયણે માત્ર પોતાની વિષય-વસ્તુઓના સંદર્ભમાં જ રાજકીય મુદ્દાઓ વિશે લખ્યું હતું, જે રાજકીય માળખાંઓ અને એ સમયની સમસ્યાઓ સાથે કામ પાર પાડતા તેમના દેશબંધુ મુલ્ક રાજ આનંદ કરતાં તદ્દન ભિન્ન હતું.<ref>{{Cite document|last=Iyengar|first=K. R. Srinivasa|coauthors=Prema Nandakumar|title=Indian Writing in English|publisher=Sterling Publishers|date=1983|edition=3|page =331|oclc=9458232|access-date=2009-09-02|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> પોતાના પુસ્તક ''મૉર્ડન સાઉથ એશિયન લિટરેચર ઈન ઇંગ્લિશ'' માં, પૉલ બ્રાયન્સ કહે છે કે, નારાયણે સંપૂર્ણપણે બ્રિટિશ શાસનની ઉપેક્ષા કરી અને પોતાનાં પાત્રોની અંગત જિંદગી પર જ ભાર મૂક્યો તે હકીકત પોતે જ એક રાજકીય વિધાન છે, જે સંસ્થાનવાદના પ્રભાવમાંથી પોતાની સ્વતંત્રતા ઘોષિત કરે છે.<ref name="Brians"></ref> પશ્ચિમમાં, નારાયણનાં લખાણોની સાદગીને સારી રીતે આવકારવામાં આવી છે. તેમના જીવનચરિત્રકારોમાંના એક, વિલિયમ વૉલ્શે તેમના કથા-વિવરણને માનવ ક્રિયાની ક્ષણભંગુરતા અને ભ્રામકતા થકી એક સમાવેશી સુમાહિતગાર દૃષ્ટિ ધરાવતી એક કૉમેડીસભર કળા તરીકે જોયું છે. અનેક વખત બુકર માટે નામાંકન પામેલાં અનિતા દેસાઈ તેમનાં લખાણોને જ્યાં મુખ્ય પાપ એ બિનદયાળુપણું અને ઉદ્ધતાઈ છે એવા "કરુણાસભર વાસ્તવવાદ" તરીકે વર્ગીકૃત કરે છે.<ref>{{Cite document|last=Sanga|first=Jaina C.|title=South Asian novelists in English : an A-to-Z guide|publisher=Greenwood Press|location=Westport, Conn.|date=2003|page=198|isbn=9780313318856|oclc=49679850|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> નારાયણની કૃતિઓમાં, વ્યાટ્ટ મેસન અનુસાર, વ્યક્તિ એ કોઈ ખાનગી અસ્તિત્વ નથી, ઊલટાનું એ જાહેર અસ્તિત્વ છે અને તેમની આ વિભાવના તેમની પોતાની, મૌલિક કહી શકાય એવી નવીનતા છે. વધુમાં, તેમની શરૂઆતની કૃતિઓ ભારત તરફથી આવેલી સૌથી મહત્ત્વની અંગ્રેજી-ભાષી કાલ્પનિક કથાઓમાં સ્થાન ધરાવે છે, અને આ નવીનતા સાથે, તેમણે પોતાના પશ્ચિમી વાચકોને પૂર્વના અને હિન્દુ અસ્તિસ્વ વિષયક પરિપ્રેક્ષ્યથી તરબોળ કરનારી પહેલવહેલી કૃતિઓ અંગ્રેજીમાં પૂરી પાડી હતી. વૉલ્ટ વ્હિટમૅનનું મૂલ્યાંકન કરતાં ઍડમન્ડ વિલ્સને જેવો મત મેસન પણ ધરાવે છે, કે "તે ઘટનાઓ પર તંત્રીલેખ નથી લખતા પણ પોતાની સાચી લાગણીઓ વર્ણવે છે", નારાયણને આ વાત એટલી જ લાગુ પડે છે.<ref name="New Yorker Review"></ref> ==પુરસ્કારો અને સન્માન== પોતાની સાહિત્યિક કારકિર્દી દરમ્યાન નારાયણને અસંખ્ય પુરસ્કારો મળ્યા હતા.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/chicagotribune/access/28800062.html?dids=28800062:28800062&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jun+15%2C+1990&author=Reviewed+by+Douglas+Seibold%2C+A+writer+who+reviews+regularly+for+the+Tribune&pub=Chicago+Tribune+%28pre-1997+Fulltext%29&desc=A+dithering+hero+slows+a+novel&pqatl=google|title=A dithering hero slows a novel|last=Seibold|first=Douglas|date=June 15, 1990|newspaper=[[Chicago Tribune]]|access-date=2009-08-26|archive-date=2012-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20121106142611/http://pqasb.pqarchiver.com/chicagotribune/access/28800062.html?dids=28800062:28800062&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jun+15,+1990&author=Reviewed+by+Douglas+Seibold,+A+writer+who+reviews+regularly+for+the+Tribune&pub=Chicago+Tribune+(pre-1997+Fulltext)&desc=A+dithering+hero+slows+a+novel&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> તેમનો પહેલો મુખ્ય પુરસ્કાર, 1958માં ''ધ ગાઈડ'' માટે મળેલો સાહિત્ય અકાદમી પુરસ્કાર હતો.<ref name="Obituary - MiD DAY">{{cite news|url=http://www.mid-day.com/news/2001/may/10639.htm|title=R K Narayan dead: Sun sets over Malgudi|date=May 14, 2001|publisher=''[[MiD DAY]]''|access-date=2009-08-26}}</ref> જ્યારે આ પુસ્તક પરથી ફિલ્મ બનાવવામાં આવી, ત્યારે તેમને શ્રેષ્ઠ કથા માટે ફિલ્મફેર અવૉર્ડ મળ્યો હતો. 1964માં, [[પ્રજાસત્તાક દિન (ભારત)|પ્રજાસત્તાક દિને]] ઘોષિત થતાં બહુમાનો દરમ્યાન તેમને [[પદ્મભૂષણ|પદ્મ ભૂષણ]]થી પુરસ્કૃત કરવામાં આવ્યા હતા.<ref>{{cite news|url=http://pqasb.pqarchiver.com/thestar/access/1163161451.html?dids=1163161451:1163161451&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Nov+16%2C+2006&author=&pub=Toronto+Star&desc=Literary+icons+boost+literacy%3B+Rohinton+Mistry+reads+from+the+works+of+another+celebrated+South+Asian+author%2C+R.K.+Narayan%2C+at+an+Eyes+on+India+100th-anniversary+benefit+for+young+readers&pqatl=google|title=Literary icons boost literacy; Rohinton Mistry reads from the works of R. K. Narayan|date=November 16, 2006|publisher=''[[Toronto Star]]''|access-date=2009-08-26|archive-date=2012-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20121106142621/http://pqasb.pqarchiver.com/thestar/access/1163161451.html?dids=1163161451:1163161451&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Nov+16,+2006&author=&pub=Toronto+Star&desc=Literary+icons+boost+literacy%3B+Rohinton+Mistry+reads+from+the+works+of+another+celebrated+South+Asian+author,+R.K.+Narayan,+at+an+Eyes+on+India+100th-anniversary+benefit+for+young+readers&pqatl=google|url-status=dead}}</ref> 1980માં, તેઓ જેના માનદ સદસ્ય હતા તે (બ્રિટિશ) રોયલ સોસાયટી ઑફ લિટરેચર દ્વારા તેમને એસી(AC) બેન્સન પદકથી નવાજવામાં આવ્યા હતા.<ref>{{cite web|url=http://www.penguin.co.uk/nf/Author/AuthorPage/0,,1000011671,00.html|title=R. K. Narayan biography|publisher=[[Penguin Books]]|access-date=2009-08-26|archive-date=2009-01-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20090109021143/http://www.penguin.co.uk/nf/Author/AuthorPage/0,,1000011671,00.html|url-status=dead}}</ref> 1982માં તેમને અમેરિકન ઍકેડમી ઑફ આર્ટ્સ એન્ડ લેટર્સના માનદ સદસ્ય તરીકે ચૂંટવામાં આવ્યા હતા.<ref name=" Hartford Courant"></ref> સાહિત્યમાં નોબલ પુરસ્કાર માટે અનેક વખત તેમનું નામાંકન થયું હતું, પણ તેમને કદી એ સન્માન મળ્યું નહોતું.<ref>{{cite news|url=http://www.tribuneindia.com/2000/20001007/windows/main1.htm|title=The Grand Old Man of Malgudi|date=October 7, 2000|newspaper=[[The Tribune]]|access-date=2009-08-26}}</ref> માનદ ડૉક્ટરેટની પદવીના સ્વરૂપમાં પણ તેમને યુનિવર્સિટી ઑફ લીડ્સ (1967),<ref>{{Cite document|last=Blamires|first=Harry |title=A Guide to twentieth century literature in English|publisher=Routledge|date=December 1, 1983|page=196|isbn=9780416364507|url=http://books.google.com/?id=hzUOAAAAQAAJ&lpg=PA196&dq=%22R.%20K.%20Narayan%22%2B%22Leeds%22%2B%22doctorate%22&pg=PA196#v=onepage&q=%22R.%20K.%20Narayan%22+%22Leeds%22+%22doctorate%22|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> યુનિવર્સિટી ઑફ મૈસૂર (1976)<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/2006/12/21/stories/2006122117720300.htm|title=Governor has powers to modify Syndicate's list: Vice-Chancellor|date=December 21, 2006|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=2009-08-26|archive-date=2012-11-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20121109062830/http://www.hindu.com/2006/12/21/stories/2006122117720300.htm|url-status=dead}}</ref> અને દિલ્હી યુનિવર્સિટી (1973)<ref>{{Harvnb|Sundaram|1988|p=6.}}</ref> તરફથી સન્માન પ્રાપ્ત થયાં હતાં. તેમની કારકિર્દીના અંત ભાગમાં, ભારતીય સાહિત્યમાં તેમનાં યોગદાનોને ધ્યાનમાં રાખીને, નારાયણને [[રાજ્ય સભા|ભારતીય સંસદમાં ઉપલા ગૃહ]], રાજ્યસભામાં 1989થી શરૂ થતા છ-વર્ષના સત્ર માટે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા.<ref name="Storyteller Narayan Gone">{{cite news|url=http://www.highbeam.com/doc/1P1-44707292.html|title=Storyteller Narayan Gone, But Malgudi Lives On|date=May 24, 2001|publisher=Inter Press Service|access-date=2009-08-26|archive-date=2012-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20121105215143/http://www.highbeam.com/doc/1P1-44707292.html|url-status=dead}}</ref> તેમના અવસાનના એક વર્ષ પહેલાં, 2000માં, તેમને ભારતનું દ્વિતીય-ઉચ્ચતમ નાગરિક સન્માન, [[પદ્મવિભૂષણ|પદ્મ વિભૂષણ]] મળ્યું હતું.<ref>{{cite news|url=http://www.indianexpress.com/ie/daily/20000126/ina26044.html|title=Padma Vibhushan for R K Narayan, Jasraj|date=January 26, 2000|newspaper=[[The Indian Express]]|access-date=2009-08-26|archive-date=2020-09-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200910051116/https://indianexpress.com/|url-status=dead}}</ref> ==વારસો== નારાયણની સૌથી મોટી સિદ્ધિ તે તેમણે પોતાના સાહિત્ય દ્વારા બહારના વિશ્વ માટે ભારતને સુલભ બનાવી આપ્યું તે હતી. તેમનું નામ અંગ્રેજી ભાષાના ત્રણ અગ્રણી ભારતીય કાલ્પિનક-કથા લેખકોમાંના એક તરીકે, રાજા રાવ અને મુલ્ક રાજ આનંદ સાથે લેવામાં આવે છે. માલગુડી અને તેના રહેવાસીઓ પ્રત્યે તેમણે પોતાના વાચકો આતુર બનાવ્યા હતા<ref name="Outlook - Deshpande"></ref><ref>{{cite news|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?231843|title=Raja Rao (1908-2006)|date=July 11, 2006|publisher=''[[Outlook (magazine)|Outlook]]''|access-date=2009-09-08}}</ref> અને તેમને ભારતે અત્યાર સુધીમાં પેદા કરેલા શ્રેષ્ઠ નવલકથાકારોમાંના એક તરીકે માનવામાં આવે છે. પોતાના પ્રેક્ષકો સમક્ષ તેઓ ભારતનો નાનકડો-કસબો એવી રીતે લઈ આવ્યા હતા કે જે વિશ્વસનીય અને અનુભાવિક એમ બંને હતી. માલગુડી માત્ર ભારતનો એક કાલ્પનિક કસબો જ નહોતો, પણ તેનાં પાત્રોથી, તેમના દરેકની ખાસિયત અને મિજાજ સાથેનો આ જીવંત કસબો, વાચક માટે પરિસ્થિતિને પરિચિત બનાવે છે, જાણે કે આ તેમના પોતાના જ વાડાની વાત હોય.<ref name="RKN 1906-2001 "></ref><ref name="Obituary - The Independent">{{cite news|url=http://www.highbeam.com/doc/1P2-5170950.html|title=Obituary: R. K. Narayan|last=Robinson|first=Andrew|date=May 14, 2001|newspaper=[[The Independent]]|access-date=2009-07-12|archive-date=2012-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20121105220248/http://www.highbeam.com/doc/1P2-5170950.html|url-status=dead}}</ref> {{quote|''Whom next shall I meet in Malgudi? That is the thought that comes to me when I close a novel of Mr Narayan's. I do not wait for another novel. I wait to go out of my door into those loved and shabby streets and see with excitement and a certainty of pleasure a stranger approaching, past the bank, the cinema, the haircutting saloon, a stranger who will greet me I know with some unexpected and revealing phrase that will open a door on to yet another human existence.''|Graham Greene<ref name="Outlook - Ribeiro">{{cite news|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?211647|title=Transparently Magical|last=Rangel-Ribeiro|first=Victor |date=May 15, 2001|publisher=''[[Outlook (magazine)|Outlook]]''|access-date=2009-09-05}}</ref>}} ==કૃતિઓની યાદી== ;નવલકથાઓ {{refbegin|3}} *''સ્વામી ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' (1935, હામિશ હૅમિલ્ટન) *''ધ બૅચલર ઑફ આર્ટ્સ'' (1937, થોમસ નેલ્સન) *''ધ ડાર્ક રૂમ'' (1938, આયર) *''ધ ઇંગ્લિશ ટીચર'' (1945, આયર) *''મિ. સંપત'' (1948, આયર) *''ધ ફાયનાન્શલ ઍક્સપર્ટ'' (1952, મેથુઅન) *''વેઇટિંગ ફોર ધ મહાત્મા'' (1955, મેથુઅન) *''ધ ગાઈડ'' (1958, મેથુઅન) *''ધ મૅન-ઈટર ઑફ માલગુડી'' (1961, વાઇકિંગ) *''ધ વેન્ડર ઓફ સ્વિટ્સ'' (1967, ધ બોડલી હેડ) *''ધ પેઇન્ટર ઑફ સાઇન્સ'' (1977, હેઈનમૅન) *''અ ટાઈગર ફોર માલગુડી'' (1983, હેઈનમૅન) *''ટૉકેટીવ મૅન'' (1986, હેઈનમૅન) *''ધ વર્લ્ડ ઑફ નાગરાજ'' (1990, હેઈનમૅન) *''ગ્રાન્ડમધર્સ ટેલ'' (1992, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) {{refend}} ;કથાવાર્તા સિવાયનું સાહિત્ય {{refbegin|3}} * ''નેકસ્ટ સન્ડે'' (1960, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''માય ડેટલેસ ડાયરી'' (1960, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''માય ડેઝ'' (1974, વાઇકિંગ) * ''રિલ્કટન્ટ ગુરુ'' (1974, ઓરિયન્ટ પેપરબેક્સ) * ''ધ ઍમરાલ્ડ રૂટ'' (1980, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''અ રાઈટર્સ નાઇટમેર'' (1988, પેંગ્વિન બુક્સ) {{refend}} ;પૌરાણિક કથાઓ {{refbegin|3}} * ''ગોડ્સ, ડેમન્સ ઍન્ડ અધર્સ'' (1964, વાઇકિંગ) * ''ધ રામાયણ'' (1973, ચાટ્ટો ઍન્ડ વિન્ડસ) * ''ધ મહાભારત'' (1978, હેઈનમૅન) {{refend}} ;ટૂંકી વાર્તાના સંગ્રહો {{refbegin|3}} * ''માલગુડી ડેઝ'' (1942, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''ઍન એસ્ટ્રોલજર્સ ડે ઍન્ડ અધર સ્ટોરીઝ'' (1947, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''લૉલી રોડ ઍન્ડ અધર સ્ટોરીઝ'' (1956, ઇન્ડિયન થોટ પબ્લિકેશન્સ) * ''અ હોર્સ ઍન્ડ ટુ ગોટ્સ'' (1970) * ''અન્ડર ધ બનયન ટ્રી ઍન્ડ અધર સ્ટોરીઝ'' (1985) * ''ધ ગ્રાન્ડ મધર્સ ટેલ ઍન્ડ સિલેક્ટેડ સ્ટોરીઝ'' (1994, વાઇકિંગ) {{refend}} ===રૂપાંતરણો=== નારાયણના પુસ્તક, ''ધ ગાઈડ'' પરથી વિજય આનંદના દિગ્દર્શનમાં, ''ગાઈડ'' નામની એક હિન્દી ફિલ્મ બની હતી. તેનું અંગ્રેજી સ્વરૂપ પણ રિલીઝ થયું હતું. જે રીતે આ ફિલ્મ બનાવવામાં આવી તેના માટે અને પુસ્તકથી તેના વિચલિત થવા બાબતે નારાયણ ખુશ નહોતા; તેમણે ''લાઈફ સામયિક'' માં એક કટારમાં ફિલ્મની ટીકા કરતાં લખ્યું હતું, "ધ મિસગાઇડેડ ગાઈડ (ગેરદોરવણી પામેલ ગાઈડ)."<ref name="A flood of fond memories"></ref> આ પુસ્તક પરથી હાર્વી બ્રેઈટ અને પૅટ્રિશિયા રિનહાર્ટ થકી એક બ્રોડવે નાટક પણ બનાવવામાં આવ્યું હતું, અને તેને 1968માં હડસન થિયેટરમાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું, જેમાં ઝિયા મોહ્યેદ્દીને મુખ્ય ભૂમિકા નિભાવી હતી અને રવિ શંકરે એક સંગીતરચના આપી હતી.<ref>{{cite news|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=FA0C12FB3A5C147493C5A91788D85F4C8685F9&scp=6&sq=%22Narayan%22+%22The%20Guide%22&st=cse|title=Theater: Reluctant Guru; Mohyeddin Excels in 'The Guide' at Hudson|last=Barnes|first=Clive|date=March 7, 1968|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=2009-08-31}}</ref> તેમની નવલકથા ''મિ. સંપત'' પરથી, પુષ્પાવલ્લી અને કોથામંગલમ સુબ્બુ ચમકાવતી એક તમિલ ફિલ્મ, ''મિસ માલિની'' બની હતી. તેની હિન્દી આવૃત્તિ, જેમિની સ્ટુડિયોએ પદ્મિની અને મોતીલાલ સાથે બનાવી હતી.<ref>{{cite news|url=http://inhome.rediff.com/movies/2006/sep/25padmini1.htm|title=Dance was Padmini's passion, not films|date=September 25, 2006|publisher=[[Rediff.com]]|access-date=2009-08-31|archive-date=2012-03-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20120327085223/http://inhome.rediff.com/movies/2006/sep/25padmini1.htm|url-status=dead}}</ref> અન્ય એક નવલકથા, ''ધ ફાયનાન્શલ એક્સપર્ટ'' પરથી કન્નડ ફિલ્મ ''બૅન્કર માર્ગય્યા'' બની હતી.<ref>{{cite journal|date=1983|title=Indian and foreign review|publisher=Ministry of Information and Broadcasting, Govt. of India|volume=21|page=28|issn=0019-4379|oclc=1752828|access-date=2009-08-31|ref=harv}}</ref> અભિનેતા-દિગ્દર્શક શંકર નાગે ''સ્વામિ ઍન્ડ ફ્રેન્ડ્સ'' , ''ધ વેન્ડર ઑફ સ્વિટ્સ'' અને નારાયણની બીજી કેટલીક ટૂંકી વાર્તાઓ પરથી ટેલિવિઝન શ્રેણી ''માલગુડી ડેઝ'' બનાવી હતી. નારાયણ આ શ્રેણીના રૂપાંતરણોથી ખુશ હતા અને તેમણે પુસ્તકમાંની કથાવસ્તુને વળગી રહેવા બદલ નિર્માતાને અભિનંદન પાઠવ્યા હતા.<ref>{{cite news|url=http://www.rediff.com/news/2001/may/16spec.htm|title='You acted exactly as I imagined Swami to be'|date=May 16, 2001|publisher=[[Rediff.com]]|access-date=2009-08-31}}</ref> ==નોંધ== {{reflist|2}} ==સંદર્ભો== {{refbegin}} * {{Cite book | year=1993 | title = R.K. Narayan : contemporary critical perspectives | first=Geoffrey|last=Kain | publisher=Michigan State University Press | isbn=9780870133305 |oclc=28547534 | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=2008 | title = RK Narayan: Reflections and Re-evaluation | first=Chotte Lal|last=Khatri | publisher=Sarup & Son | isbn=9788176257138 |oclc=123958718 | url=http://books.google.com/?id=x8BwVbOEiGwC&lpg=PP1&dq=R.K.%20Narayan%3A%20reflections%20and%20re-evaluation&pg=PP1#v=onepage&q= | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=1995 | title = R. K. Narayan: A Painter of Modern India, Vol. 4 | first=Michael|last=Pousse | publisher=Lang, Peter Publishing | isbn=9780820427683 |oclc=31606376 | url=http://books.google.com/?id=AbFlAAAAMAAJ | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=2003 | title = Critical response to R.K. Narayan | first=Amar Nath|last=Prasad | publisher=Sarup & Sons | isbn=8176253707 |oclc=55606024 | url=http://books.google.com/?id=Vy0m8FpNXx8C&lpg=PP1&pg=PP1#v=onepage&q= | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=1998 | title = R.K. Narayan and his social perspective | first=S. S.|last=Ramtake | publisher=Atlantic Publishers | isbn=9788171567485 |oclc=52117736 | url=http://books.google.com/?id=28WFDCJmo5UC&lpg=PP1&pg=PP1#v=onepage&q= | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=2004 | title = R.K. Narayan | first=Ranga| last=Rao | publisher=Sahitya Akademi | isbn=9788126019717 |oclc=172901011 | url=http://books.google.com/?id=Lgs4ebrb6XAC&pg=PA24 | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=1988 | title = R.K. Narayan as a Novelist | first=P. S.|last=Sundaram | publisher=B.R. Pub. Corp | isbn=9788170185314 |oclc=20596609 | ref=harv | postscript=<!--None-->}} * {{Cite book | year=1982 | title = R.K. Narayan: a critical appreciation | first=William|last=Walsh | publisher=University of Chicago Press | isbn=9780226872131 |oclc=8473827 | url=http://books.google.com/?id=UnDxdX_vTscC&pg=PA13 | ref=harv | postscript=<!--None-->}} {{refend}} ==વધુ વાંચન== {{refbegin}} * {{Cite book | year=1996 | title = R.K. Narayan | first=Susan and N.|last=Ram | publisher=Allen Lane | isbn=9780670875252 |oclc=36283859 | ref=harv | postscript=<!--None--> }} {{refend}} [[શ્રેણી:૧૯૦૬માં જન્મ]] [[શ્રેણી:૨૦૦૧માં મૃત્યુ]] [[શ્રેણી:પદ્મભૂષણ પુરસ્કાર વિજેતા]] [[શ્રેણી:પદ્મવિભૂષણ પુરસ્કાર વિજેતાઓ]] 0bi8d9gllyomtp25cd730myjl54zqli 0 31179 825685 820053 2022-07-23T03:50:41Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:૧૯૬૯માં જન્મ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Cleanup}} {{Infobox cricketer | playername = Brian Lara | image = Brian Lara Portrait.jpg | caption = | country = West Indies | fullname = Brian Charles Lara | nickname = The Prince of Port-of-Spain<br />The Prince of Trinidad<br />The Prince | living = true | dayofbirth = 2 | monthofbirth = 5 | yearofbirth = 1969 | placeofbirth = [[Santa Cruz, Trinidad and Tobago|Santa Cruz]] | countryofbirth = [[Trinidad]] | heightft = 5 | heightinch = 8 | role = Higher middle order [[batsman]] | batting = Left-handed | bowling = Right-arm [[Leg spin|leg-break]] | international = true | testdebutdate = 6 December | testdebutyear = 1990 | testdebutagainst = Pakistan | testcap = 196 | lasttestdate = 27 November | lasttestyear = 2006 | lasttestagainst = Pakistan | odidebutdate = 9 November | odidebutyear = 1990 | odidebutagainst = Pakistan | odicap = 59 | odishirt = 9 | lastodidate = 21 April | lastodiyear = 2007 | lastodiagainst = England | club1 = [[Trinidad and Tobago national cricket team|Trinidad and Tobago]] | year1 = 1987–2008 | clubnumber1 = | club2 = [[Northern Transvaal cricket team|Transvaal]] | year2 = 1992–1993 | clubnumber2 = | club3 = [[Warwickshire County Cricket Club|Warwickshire]] | year3 = 1994–1998 | clubnumber3 = | club4 = [[Southern Rocks]] | year4 = 2010 | clubnumber4 = | columns = 4 | column1 = [[Test cricket|Test]] | matches1 = 131 | runs1 = 11,953 | bat avg1 = 52.88 | 100s/50s1 = 34/48 | top score1 = 400* | deliveries1 = 60 | wickets1 = – | bowl avg1 = – | fivefor1 = 0 | tenfor1 = 0 | best bowling1 = – | catches/stumpings1 = 164/– | column2 = [[One Day International|ODI]] | matches2 = 299 | runs2 = 10,405 | bat avg2 = 40.48 | 100s/50s2 = 19/63 | top score2 = 169 | deliveries2 = 49 | wickets2 = 4 | bowl avg2 = 15.25 | fivefor2 = 0 | tenfor2 = n/a | best bowling2 = 2/5 | catches/stumpings2 = 120/– | column3 = [[First-class cricket|FC]] | matches3 = 261 | runs3 = 22,156 | bat avg3 = 51.88 | 100s/50s3 = 65/88 | top score3 = 501* | deliveries3 = 514 | wickets3 = 4 | bowl avg3 = 104.00 | fivefor3 = 0 | tenfor3 = 0 | best bowling3 = 1/1 | catches/stumpings3 = 320/– | column4 = [[List A cricket|LA]] | matches4 = 429 | runs4 = 14,602 | bat avg4 = 39.67 | 100s/50s4 = 27/86 | top score4 = 169 | deliveries4 = 130 | wickets4 = 5 | bowl avg4 = 29.80 | fivefor4 = 0 | tenfor4 = n/a | best bowling4 = 2/5 | catches/stumpings4 = 177/– | date= 4 February | year = 2008 | source = http://content-usa.cricinfo.com/westindies/content/player/52337.html cricinfo.com }} માનનીય '''બ્રાયન ચાર્લેસ લારા''' , ટીસી, ઓસીસી, એએમ (જન્મ [[મે ૨|૨ મે]] ૧૯૬૯ના, સાન્તા ક્રૂઝ, ટ્રીનીદાદ અને ટોબાગોમાં) એક વેસ્ટ ઈન્ડિયન આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટ ખેલાડી છે,<ref>{{cite web|url=http://content.cricinfo.com/westindies/content/player/52337.html|title=Player Profile: Brian Lara|work=CricInfo|publisher=ESPN|access-date=2009-06-07}}</ref><ref>{{cite news| url=http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/serialisations/article3694486.ece |title= Genius of Brian Lara hailed by Wisden |publisher= [[TimesOnline]] | location=London | date=7 April 2008 | access-date=26 April 2010 | first=Mike | last=Atherton}}</ref> જેમને દરેક સમયના શ્રેષ્ઠ બેટ્સમેનોમાંના એક તરીકે ગણવામાં આવે છે. તેઓ ઘણી રમતોમાં ટેસ્ટ બેટીંગ ક્રમાંકમાં મોખરે રહ્યાં હતાં અને કેટલાંય ક્રિકેટના રેકોર્ડો સ્થાપ્યા, પ્રથમ શ્રેણીની ક્રિકેટમાં 1994માં એજબાસ્ટન ખાતે ડરહમની વિરૂદ્ધમાં વારવિકશાયર માટે 501 રન પર આઉટ થયા વગર સૌથી વધુ વ્યક્તિગત રનનો રેકોર્ડ સ્થાપ્યો, જે પ્રથમ શ્રેણીના ક્રિકેટના ઇતિહાસમાં એક માત્ર પાંચ શતક હતાં.<ref>{{cite news | url=http://www.thesun.co.uk/sol/homepage/sport/cricket/article25899.ece |title= Farewell to legend Lara |work= [[The Sun (newspaper)|The Sun]] | location=London |first=Ali |last=Martin |date=9 May 2007}}</ref> બેટીંગના અંતિમ દિવસે (6 જૂન 1994)ના દિવસે ડેવ રોબર્ટસ દ્વારા બીબીસી(BBC) રેડિયો કોમેન્ટરીનું બીબીસી વર્લ્ડ સર્વિસ નેટવર્ક દ્વારા દુનિયાભરમાં અને બીબીસી રેડિયો 1, 2 અને 4 પર યુકે(UK)માં ઉપરાંત મોટાભાગના બીબીસી સ્થાનિક રેડિયો સ્ટેશનમાં જીવંત પ્રસારણ થયું હતું. તે સાંજે, લારા હંમેશના બેટિંગ રેકોર્ડની નજીક આવતાંની સાથે ચાહકોનું એક વિશાળ ટોળું ગ્રાઉન્ડમાં ધસારા સાથે દાખલ થયું હતું. લારાએ 2004માં એન્ટીગુઆ ખાતે ઈંગ્લેન્ડ વિરુદ્ધ 400 નોટ આઉટ સ્કોર કરીને ટેસ્ટ રમતોમાં પણ સૌથી વધુ વ્યક્તિગત રનનો રેકોર્ડ સ્થાપ્યો હતો.<ref>{{cite web| url=http://stats.cricinfo.com/ci/content/records/208504.html |title= Most runs in an innings |publisher= www.cricinfo.com}}</ref> તેઓ એક માત્ર બેટ્સમેન છે જેમણે તેમની વરિષ્ઠ કારકીર્દીમાં પ્રથમ શ્રેણીના ક્રિકેટ મેચોમાં સૌ રન, બસો, ત્રણસો, ચારસો અને પાંચસો રન બનાવ્યાં છે.<ref>{{cite web| url=http://everything2.com/title/Brian%2520Lara |title= Record-breaking Batsman and Captain of the West Indies Test Cricket team}}</ref><ref>{{cite web| url=http://www.itscricket.com/lara.htm |title= West Indies Cricket Team}}</ref> લારાએ ટેસ્ટ રેકોર્ડમાં એક ટેસ્ટ મેચમાં, જ્યારે 2003માં દક્ષિણ આફ્રિકાના રોબીન પીટરસન દ્વારા નાખવામાં આવેલી ઓવરમાં 28 રન બનાવ્યા ત્યારે એક જ ઓવરમાં સોથી વધુ સંખ્યામાં રન બનાવવાનો રેકોર્ડ પણ સ્થાપ્યો.<ref>{{cite web| url=http://stats.cricinfo.com/ci/content/records/233006.html |title= Most runs off one over |publisher= www.cricinfo.com}}</ref> લારાની 1999માં બ્રીજટાઉન, બારબાડોસમાં ઓસ્ટ્રેલિયા વિરુદ્ધ 153 નોટ-આઉટ મેચ વિજેતા બને એવી કામગીરી હતી જેને વિસ્ડન દ્વારા ક્રિકેટ જગતના ઇતિહાસમાં 1937ની એશીસટેસ્ટ મેચમાં સર ડોનાલ્ડ બ્રાડમેનના 270 રનના સ્કોર પછી બીજા ક્રમની શ્રેષ્ઠ બેટીંગ પરફોર્મન્સનો દરજ્જો આપ્યો હતો.<ref>{{cite web| url=http://www.thehindujobs.com/thehindu/2001/07/28/stories/07280281.htm |title= Wisden 100 hails Laxman, ignores Tendulkar |publisher= [[The Hindu]]}}</ref> ''વિઝ્ડન ક્રિકેટર્સ આલ્મેનક'' , <ref name=bbc-12/13/02>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/cricket/2572069.stm |title=Murali 'best bowler ever' |publisher=[[BBC Sport]]|date=2002-12-13 |access-date=2007-12-14}}</ref> દ્વારા હંમેશના સૌથી મહાન ટેસ્ટ મેચ બોલર તરીકે ક્રમાંક મેળવનાર, અને ટેસ્ટ ક્રિકેટ<ref name="testlist">''ક્રીસીન્ફો'' , [http://stats.cricinfo.com/ci/content/records/93276.html સૌથી વધુ ટેસ્ટ વિકેટ ઝડપી લેનારા ખેલાડીઓ]</ref> અને એક દિવસીય આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટમાં<ref name="odilist">''ક્રીસીન્ફો'' , [http://stats.cricinfo.com/ci/content/records/283193.html એક દિવસીય આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટમાં સૌથી વધુ વિકેટ ઝડપી લેનારા ખેલાડીઓ]</ref> સૌથી વધુ વિકેટ લેનાર મુથૈયા મુરલીધરણ દુનિયાના તમામ બેટ્સમેનોમાં એક મુશ્કેલ પ્રતિસ્પર્ધી તરીકે લારાને અભિવાદન કરે છે.<ref>{{cite web| url= http://in.rediff.com/wc2003/2003/feb/28muth.htm |title= Lara a tougher opponent than Tendulkar: Murali |publisher= www.in.rediff.com}}</ref> લારાને 1994 અને 1995<ref>{{cite web| url=http://en.wikipedia.org/wiki/Wisden_Leading_Cricketer_in_the_World |title= Wisden Leading Cricketer in the World}}</ref>માં દુનિયામાં વિઝ્ડન લીડીંગ ક્રિકેટર તરીકે એવોર્ડ આપવામાં આવ્યો અને તેઓ વર્ષના પ્રતિષ્ઠિત બીબીસી ઓવરસીઝ સ્પોર્ડસ પર્સનાલીટી એવોર્ડ મેળવનારા ત્રણ ક્રિકેટરોમાંના પણ એક હતા, અન્ય બે ખેલાડીઓ સર ગારફિલ્ડ સોબર્સ અને શેન વોર્ન છે.<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tv_and_radio/sports_personality_of_the_year/7772192.stm |title= Sports Personality |publisher= BBC | date=14 December 2008 | access-date=2 January 2010}}</ref> બ્રાયન લારા "ધી પ્રિન્સ ઓફ પોર્ટ ઓફ સ્પેન" અથવા માત્ર "ધી પ્રિન્સ"ના હુલામણા નામથી જાણીતા છે.<ref name="cricpro">{{cite web|url=http://content.cricinfo.com/westindies/content/player/52337.html|title=Player Profile: Brian Lara|work=CricInfo|publisher=ESPN|access-date=2009-06-07}}{{Failed verification|date=May 2010}}</ref> 27 નવેમ્બર 2009ના રોજ તેઓની ઓર્ડર ઓફ ઓસ્ટ્રેલિયાના માનનીય સભ્ય તરીકે નિમણૂક થઈ હતી.<ref>{{cite web |url=http://in.news.yahoo.com/43/20091127/928/tsp-brian-lara-awarded-order-of-australi.html |title=Brian Lara awarded Order of Australia |date=27 November 2009 |work=Yahoo! News}}</ref> ==પ્રારંભિક જીવન== લારા 11 બાળકોમાંના 10મા બાળક હતા. લારાના પિતા બન્ટી અને તેમની મોટી બહેનોમાંની એક એગ્નેસ સાયરસે તેમનો દાખલો રવિવારના દિવસે થતા અઠવાડિક સત્રમાં 6 વર્ષની ઉંમરે સ્થાનિક હાર્વર્ડ કોચીંગ ક્લીનીકમાં કરાવ્યો હતો. પરિણામ રૂપે, લારાને સાચી બેટીંગ ટેક્નીકનું શિક્ષણ ખૂબ જ પ્રારંભમાં મળ્યું હતું. લારાની પ્રથમ શાળા સેન્ટ જોસેફસ રોમન કેથોલીક પ્રાથમિક શાળા હતી. પછી તેઓ સેન જૌન સેકન્ડરીમાં ગયા, જે ડે મોરીય રોડ, લોઅર સાન્તા ક્રૂઝમાં આવેલી હતી. એક વર્ષ પછી 14 વર્ષની ઉંમરે તેઓ ફાતિમા કોલેજમાં આવ્યા, જ્યાં તેમણે એક આશાસ્પદ યુવાન ખેલાડી તરીકે ક્રિકેટ કોચ શ્રીમાન હેરી રામદાસ હેઠળ તેમનો વિકાસ શરૂ કર્યો. 14 વર્ષની ઉંમરે, તેમણે શાળાના છોકરાઓના જૂથમાં પ્રતિ મેચમાં 126.16 સરેરાશ રન સાથે 745 રનોનો ઢગલો કર્યો, જેનાથી તેમની ટ્રીનીદાદ રાષ્ટ્રીય 16 વર્ષથી નીચેનાની ટીમમાં પસંદગી થઈ. જ્યારે 15 વર્ષના હતાં ત્યારે તેઓ તેમની સોથી પહેલી વેસ્ટ ઈન્ડિયન 19 વર્ષથી નીચેનાઓની યુથ સ્પર્ધા રમ્યા અને તે જ વર્ષે લારા 19 વર્ષની નીચેનાઓ માટેની ક્રિકેટ મેચમાં વેસ્ટ ઈન્ડિઝ ટીમમાં પ્રતિનિધિત્વ કર્યું. લારા તેમના ભવિષ્યના સાથી ટ્રીનીદાદના ક્રિકેટર માઈકલ ક્રેવ સાથે વુડબ્રુક, પોર્ટ ઓફ સ્પેન (સાન્તા ક્રૂઝથી 20 મિનિટના અંતર)માં જતા રહ્યા. માઈકલના પિતા જોય ક્રેવેતેમની સાથે તેમની ક્રિકેટની કારકીર્દી અને વ્યક્તિગત વિકાસ પર તેમની સાથે કામ કર્યું. માઈકલ લારાને તેની પ્રથમ નોકરી એન્ગોસ્ટુરા લી. ખાતે માર્કેટીંગ વિભાગમાં મળ્યો. લારા ટ્રીનીદાદ અને ટોબાગોમાં જૂનિયર ફૂટબોલ અને ટેબલ ટેનિસ રમ્યા છે પરંતુ લારાનું માનવું હતું કે ક્રિકેટ સફળતાનો રસ્તો હતો, એવું કહેતાં હતાં કે તેમને તેમના આદર્શો ગોર્ડોન ગ્રીનિજ, વિવ રિચડ્સ અને રોય ફ્રેડેરીક્સનું અનુકરણ કરવા ઈચ્છતા હતા. ==પ્રારંભિક પ્રથમ કક્ષાની કારકીર્દી== 1987નું વર્ષ લારા માટે પ્રગતિનું વર્ષ હતુ, તે વર્ષમાં વેસ્ટ ઈન્ડિઝ યુથ ચેમ્પીયનશીપમાં તેમણે 498 રન બનાવી આગળના વર્ષો કાર્લ હોપર દ્વારા સ્થારિત 480ના રનનો રેકોર્ડ તોડ્યો હતો.<ref>[http://www.nalis.gov.tt/Biography%5Cbio_BrianLara_captaincy.html ''ધી કમીંગ ફોરટોલ્ડ'' ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070811094615/http://www.nalis.gov.tt/Biography%5Cbio_BrianLara_captaincy.html |date=2007-08-11 }} ધી ઈન્ડીપેન્ડન્ટ. સુધારો 30 જૂલાઇ 2007.</ref> તેમણે ટ્રીનીદાદ અને ટોબાગોની વિજેતા ટુર્નામેન્ટમાં કેપ્ટનશીપ કરી હતી, જે એક લારાથી 116 એક મેચ વિજેતા બનવાનો નફો મળ્યો હતો. જાન્યુઆરી 1988માં, લારાએ લીવોર્ડ ટાપુઓ વિરુદ્ધનો રેડ સ્ટાઈપ કપમાં ટ્રીનીદાદ અને ટોબાગો માટે તેનો પ્રથમ શ્રેણીનો ધમાકેદાર પ્રવેશ બનાવ્યો હતો. તેમની બીજી પ્રથમ શ્રેણીની મેચમાં તેમણે વેસ્ટ ઈન્ડીઝ ટીમના બે મહાન ખેલાડીઓ જોએલ ગાર્નર અને મૈલ્કમ માર્શલના હલ્લા હેઠળ બારબાડોસ વિરુદ્ધ 92 રન બનાવ્યા. પછી તે વર્ષમાં જ, બીસેન્ટેન્નીયલ યુથ વર્લ્ડ કપ માટે ઓસ્ટ્રેલિયામાં વેસ્ટ ઈન્ડિઝ ટીમની કપ્તાની કરી હતી, જ્યાં વેસ્ટ ઈન્ડિઝ સેમી ફાઈનલ સુધી પહોંચી હતી. તે પછીના વર્ષમાં, વેસ્ટ ઈન્ડિઝના 23 ઈલેવન હેઠળનો દોરો ભારતીય ટીમ વિરુદ્ધ કપ્તાનના રૂપમાં પોતાની 182 ઈનિંગથી આગળ તેની પ્રતિષ્ઠા વધી ગઈ છે. સંપૂર્ણ વેસ્ટ ઈન્ડિઝની ટીમ માટે તેમનું પૂર્ણ કાર્યના ધોરણમાં તેમની પ્રથમ પસંદગી થઈ, પરંતુ બદ્-નસીબે તેમના પિતાના મૃત્યુનું મૃત્યુ થયું અને ટીમમાંથી લારાને પડતો મૂકવામાં આવ્યો. 1989માં, તેમણે ઝિમ્બાબ્વેમાં વેસ્ટ ઈન્ડિઝની બી ટીમ માટે કેપ્ટનશીપ કરી અને 145 રન બનાવ્યા હતા. 1990માં, 20 વર્ષની ઉંમરે, લારા ટ્રીનીદાદ અને ટોબાગોનો અત્યાર સુધીનો સૌથી નાની ઉંમરનો કેપ્ટન બન્યો, તેઓને એક દિવસીય ક્રિકેટમાં અનિશ્ચિતતાથી વિજેતા સુધી ગેડ્ડેસ ગ્રાન્ટ શીલ્ડમાં લઈ ગયો. 1990માં જ તેમણે તેમનો ટેસ્ટમાં મોડો ધમાકેદાર પ્રવેશ પાકિસ્તાન વિરૂદ્ધ વેસ્ટ ઈન્ડિઝ માટે 44 રન અને 5 વિકેટથી બન્યો. તેમણે તેમનો આંતરરાષ્ટ્રીય એક દિવસીય મેચમાં પાકિસ્તાન વિરુદ્ધ ધમાકેદાર પ્રવેશ એક મહિના પહેલાં 11 સ્કોર દ્વારા બનાવ્યો હતો. 1992ના વિશ્વ કપમાં લારાએ સોથી વધુ 88 સ્કોર સાથે સરેરાશ 47.57 સ્કોર બનાવી નિવૃત્ત થયા હતા. ==આંતરરાષ્ટ્રીય કારકિર્દી== [[File:BrianLaraUkexpat.jpg|thumb|400px|right|બ્રાયન લારાએ ભારત વિરુદ્ધ કેન્સીંગટન ઓવલ, બ્રીડટાઉન, બાર્બાડોસ ખાટે બેટીંગ કરી હતી. ]] જાન્યુઆરી 1993માં, લારાએ સીડનીમાં ઓસ્ટ્રેલિયા વિરુદ્ધ 277 રન બનાવ્યા હતા. તેમની પાંચમી ટેસ્ટમાંની તેમની આ કારકીર્દીની પ્રથમ ટેસ્ટ સદી શ્રેણીની અત્યંત મહત્તવની હતી, કારણ કે વેસ્ટ ઈન્ડિઝને 2-1ની શ્રેણી જીતવા માટે અંતિમ બે ટેસ્ટ મેચો જીતવાની હતી. લારા એસસીજી ખાતે 277 રન બનાવી તેમની દીકરી સીડનીના નામથી સફળ બનતા ગયા. તેઓ ટ્રીનીડીયન લેસ્ટર આર્મોગન દ્વારા અત્યંત પ્રભાવી હતાં. લારા "અંકલ લેસ"ના મૃત્યુ સાથે અભિભૂત થયા હતાં, પણ તેઓ પુન પાછા ફરવા સક્ષમ હતા. "અંકલ લેસ" જુએ છે એવું તેઓ જાણે છે. ઉચ્ચ સ્કોર માટે લારા પાસે ઘણાં વૈશ્વિક રેકોર્ડો છે. તેમની પાસે પ્રથમ-કક્ષાની ક્રિકેટ (1994માં ડરહામ વિરુદ્ધ વોરવિકશીર માટે 501 રન નોટ આઉટ) અને ટેસ્ટ ક્રિકેટ (2004માં ઈંગ્લેન્ડ વિરુદ્ધ વેસ્ટ ઈન્ડિઝ માટે 400 રન નોટ આઉટ) એમ બંનેમાં સૌથી વધુ વ્યક્તિગત રનનો રેકોર્ડ છે. લારાએ તેમનો વિશ્વ રેકોર્ડ 501 રન 474 મિનિટમાં માત્ર 427 બોલમાં મેળવ્યો હતો. તેમણે 308 રન મેદાનની સીમા ( 10 છગ્ગા અને 62 ચોગ્ગા) ઓળંગી હતી. તેમના સાથીદારો રોગર વોસ (115 ભાગીદારી- બીજી વિકેટ), ટ્રેવોર પેન્નેય (314- ત્રીજી), પાઉલ સ્મીથ (51 – ચોથી) અને કૈથ પીપર (322 અતૂટ- પાંચમી) હતા. તે પહેલાની શ્રેણીમાં વોરવિકશીર માટે રમતી વખતે સાતમી ઈનિંગ્સમાં 6 સદીઓ ફટકારી હતી. તેઓ એક માત્ર એવા ખેલાડી હતા, જેમણે ટેસ્ટ રેકોર્ડ સ્કોર માટે 1994માં ઈંગ્લેન્ડ વિરુદ્ધ 375 રન સાથે પુનઃદાવો કર્યો હતો, તે રેકોર્ડ મેથ્યુ હેયડેને 2003માં ઝિમ્બાબ્વે વિરુદ્ધ 380 રન કર્યાં ત્યાં સુધી રેકોર્ડ રહ્યો હતો. બે ટેસ્ટમાં ત્રણ વખત સદીઓ કરનારામાં ડોનાલ્ડ બ્રેડમેન પછી બીજા ખેલાડી તરીકે અને બે પ્રથમ શ્રેણીની ચાર વખતને સદીઓમાં બીલ પોન્સફોર્ડ પછી બીજા ખેલાડી તરીકે તેમણે 400 રને નોટ આઉટ રહીને રેકોર્ડ કર્યો હતો. તેમણે ટેસ્ટ ક્રિકેટમાં નવ બમણી સદીઓ કરી હતી, બીજી માત્ર બ્રેડમેનની 12મી હતી. 1995માં લારાએ ઈંગ્લેન્ડ વિરુદ્ધ ટેસ્ટ મેચની શ્રેણીમાં લગાતાર ત્રણ સતત મેચોમાં ત્રણ શતક કરી મેન ઓફ ધી સિરીઝનો એવોર્ડ જીત્યો હતો. આખરે ટેસ્ટ શ્રેણી 2-2થી ડ્રો થઈ હતી. ટેસ્ટ કારકીર્દીમાં તેમને નવેમ્બર 2005માં એડેલિડ ઓવેલ, ઓસ્ટ્રેલિયા ખાચે 226 રનની ઈનિંગ રમીને એલાન બોર્ડરથી આગળ વધ્યા બાદ સૌથી વધુ રન કર્યાનો રેકોર્ડ પણ નોંધાયેલો છે. પછીથી તેઓનો આ રેકોર્ડ બોર્ડર ગવાસ્કર ટ્રોફી 2008ની બીજી ટેસ્ટમાં મોહાલી ખાતે ઓસ્ટ્રેલિયા વિરુદ્ધ રમતી વખતે 17 ઓક્ટોબર 2008ના રોજ [[ભારત|ભારત]]ના [[સચિન તેંડુલકર|સચીન તેન્ડુલકર]] દ્વારા તૂટ્યો હતો. લારાએ 1999થી 1998 સુધી વેસ્ટ ઈન્ડિઝની કેપ્ટનશીપ લીધી હતી, ત્યારે વેસ્ટ ઈન્ડિઝ દક્ષિણ આફ્રિકાના હાથ તળે ઢંકાઈ ગઈ હતી. તે પછી તેઓ ચાર ટેસ્ટ શ્રેણી ઓસ્ટ્રેલિયા સાથે રમ્યા, આ શ્રેણી 2-2થી ડ્રો થઈ, તે સાથે લારાએ 546 રન બનાવ્યાં, જેમાં ત્રણ શતક અને એક વખત બસો રનોનો સમાવેશ થાય છે. બીજી ટેસ્ટ કિંગસ્ટોન ખાતે રમાઈ, ત્યાં તેમણે 213 રન કર્યાં, જ્યારે ત્રીજી ટેસ્ટમાં એક વિકેટ બાકી સાથે વેસ્ટ ઈન્ડિઝે 311 રન કરવાના હતાં, તેમાં લારાએ 153* રન બનાવ્યા. બંને મેચોમાં તેઓ મેન ઓફ ધી મેચ અને શ્રેણીનો મેન ઓફ ધી સિરીઝ એવોર્ડ જીત્યા. 2001માં, લારાએ ઓસ્ટ્રેલિયા વિરુદ્ધ 116 રન બનાવ્યાં, શ્રેણીમાં બે અડધી સદીઓ અને એક સદી સાથે વેસ્ટ ઈન્ડિઝે સોથી વધુ સરેરાશ 46.50 રન સાથે ઓસ્ટ્રેલિયામાં મેન ઓફ ધી કોર્ટૂન સિરીઝીસ હાંસિલ કરી. તે જ વર્ષે શ્રેણીઓમાં ટીમની 42 ટકાની રનની ભાગીદારી સાથે સીન્હાલીઝ સ્પોર્ટસ્ ગ્રાઉન્ડ ખાતે એકસો પચાસ રનની સાથે બે સદીઓ અને ત્રીજી ટેસ્ટ મેચમાં પ્રથમ અને બીજી ઈનિંગ્સમાં એક સદી એમ લારાએ ટેસ્ટ સિરીઝમાં શ્રીલંકાની વિરુદ્ધમાં સતત ત્રણ મેચોમાં 688 રનો મેળવી ત્રણ સદીઓ ફટકારી. આ અસામાન્ય દેખાવ જોઈ મુથૈયા મુરલીધરનને એવું કહ્યું કે તેમણે જે બેટ્સમેનોનો સામનો કર્યો છે, તેમાં લારા સૌથી વધારે ખતરનાક બે્ટસમેન હતા.<ref>{{cite web|url=http://content-uk.cricinfo.com/srilanka/content/story/133274.html |title=Murali: 'Lara's still No. 1' |publisher=Content-uk.cricinfo.com |date= |access-date=2010-08-21}}</ref> 2003માં ઓસ્ટ્રેલિયા સાથેની મેચ વિરુદ્ધ લારાને કેપ્ટન તરીકે ફરીથી નિમવામાં આવ્યો અને પ્રથમ ટેસ્ટ મેચમાં તેમના 110 રન સાથે પાછા ફર્યા, અને તેમનો ચમકદાર દેખાવ પાછો દેખાયો. તે પછી, તેમની કેપ્ટનશીપ હેઠળ, જેમાં પ્રથમ ટેસ્ટમાં લારાએ બસો રનની સાથે, વેસ્ટ ઈન્ડિઝે શ્રીલંકાની વિરુદ્ધમાં ટેસ્ટ શ્રેણીઓમાંથી બે મેચો જીતી. સપ્ટેમ્બર 2004માં, વેસ્ટ ઈન્ડિઝે તેમની કપ્તાની હેઠળ ઈંગ્લેન્ડમાં આઈસીસી ચેમ્પીયનસ ટ્રોફી જીતી. માર્ચ 2005માં, લારાનો વેસ્ટ ઈન્ડિઝ ટીમની પસંદગી માટે તેમના વ્યક્તિગત કેબલ અને વાયરલેસ સ્પોન્શરશીપ ડીલ ના મતભેદને કારણે ઈન્કાર કરવામાં આવ્યો, આ ડીલ ક્રિકેટ બોર્ડના મુખ્ય સ્પોન્સર, ડીજીસેલ સાથેથી વિપરિત હતો. અન્ય 6 ખેલાડીઓ આ મતભેદમાં સંડોવાયેલા હતા, જેમાં ક્રિસ ગેલ, રામનરેશ સરવન અને ડ્વેન બ્રાવોનો સમાવેશ થયો છે. લારાએ જણાવ્યું હતુ કે તેનો ઈન્કાર સહાનુભૂતિ તરફના વલણની પસંદગીને કારણે હતો, જ્યારે આ ખેલાડીઓ તેમની સ્પોન્સરશીપ ડીલોની કારણે પડતાં મૂકવામા આવ્યા હતા.<ref>{{cite web|url=http://content-uk.cricinfo.com/westindies/content/story/146390.html |title='I'm ready to play if best team is selected' – Lara |publisher=Content-uk.cricinfo.com |date= |access-date=2010-08-21}}</ref> આ મુદ્દો શ્રેણીની પ્રથમ મેચ દક્ષિણ આફ્રિકા ટીમ વિરુદ્ધ રમવા આવ્યા બાદ ઉકેલાયો હતો. લારા બીજી ટેસ્ટ માટે ટીમમાં પાછો આવ્યો (પ્રથમ ઈનીંગનો વિશાળ સ્કોર 196 હાંલિસ કર્યો), પણ આ પ્રક્રિયામાં નવા-નિમાયેલાં શિવનારિન ચંદ્રપોલથી તેમની કપ્તાનગીરી અનિશ્ચિતસમય માટે ખોવાઈ ગઈ હતી. પછીની ટેસ્ટમાં, તે જ પ્રતિસ્પર્ધી વિરુદ્ધ, પ્રથમ ઈનીંગમાં તેમણે 176 રન બનાવ્યા. દક્ષિણ આફ્રિકા વિરુદ્ધ એક દિવસ પછીની શ્રેણીમાં તેમણે કેન્સીંગ્ટોન ઓવલ, બ્રીજટાઉન, બાર્બાડોસ ખાતે પ્રથમ ટેસ્ટમાં મુલાકાતી પાકિસ્તાનીઓ વિરુદ્ધ પ્રથમ ટેસ્ટ સદી કરી, જે શ્રેણી વેસ્ટ ઈન્ડિઝ આખરે જીતી ગઈ. 26 એપ્રિલ 2006ના રોજ લારાની વેસ્ટ ઈન્ડિઝ ક્રિકેટ ટીમ માટે ત્રીજી વખત કેપ્ટન તરીકને પુનઃનિમણૂંક થઈ. જેના અનુસરણમાં શિવનારિન ચંદેરપોલનું રાજીનામુ લેવામા આવ્યુ, જે 13 મહિના માટે કપ્તાન રહ્યા હતા, જેની કપ્તાનગીરી હેઠળ વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 14 ટેસ્ટ મેચોમાંથી માત્ર એક જ મેચ જીત્યુ હતુ. મે 2006માં, લારાએ વેસ્ટ ઈન્ડિઝને ઝિમ્બાબ્વે અને ભારત વિરુદ્ધ એક દિવસીય શ્રેણીમાં સફળતાપૂર્વક જીત અપાવી હતી. લારાની ટીમ ઓસ્ટ્રેલિયામાં ડીએલએફ કપ અને આઈસીસી ચેમ્પિયનશીપ ટ્રોફીની અંતિમ મેચમાં રમી હતી, જ્યાં બંને અંતિમ મેચોમાં તેઓ રનર્સ અપ સુધી રમ્યાં હતાં. 16 ડિસેમ્બર, 2006એ તેઓ વેસ્ટ ઈન્ડિઝના પ્રથમ ખેલાડી બન્યાં જેમણએ એક દિવસીય આંતરરાષ્ટ્રીય 10,000 રન બનાવ્યાં હોય.<ref>{{cite web|url=http://www.howstat.com/cricket/Statistics/Batting/BattingCareerRuns_ODI.asp?Stat=5000 |title= ODI Batting Statistics}}</ref> તે સમયે [[સચિન તેંડુલકર|સચીન તેન્ડુલકર]]ની સાથે માત્ર બે ખેલાડીઓમાંના એક હતા. 10 એપ્રિલ 2007ના રોજ, 2007 ક્રિકેટ વર્લ્ડ કપ પછી એક દિવસીય ક્રિકેટ રમતમાં તેમની નિવૃત્તિ પાક્કી કરી.<ref>[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/cricket/other_international/west_indies/6543709.stm ''લારા કન્ફર્મસ વન-ડે રીટાયરમેન્ટ'' ] બીબીસી ન્યુઝ. સુધારો 30 જૂલાઇ 2007.</ref> થોડા દિવસ પછી તેમણે જાહેર કર્યું કે આ ટુર્નામેન્ટ પછી તમામ આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટમાંથી તે નિવૃત્તિ લેશે.<ref>[http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/cricket/other_international/west_indies/6574317.stm ''લીજેન્ડ લારા ટુ એન્ડ વિન્ડીઝ કેરિયર'' ] બીબીસી ન્યુઝ. સુધારો 30 જૂલાઇ 2007.</ref> લારા એક મૃત રબર વર્લ્ડ કપની રમતમાં ઈંગ્લેન્ડ વિરુદ્ધ 21 એપ્રિલ 2007માં તેમની અંતિમ આંતર રાષ્ટ્રીય રમત રમ્યા. તેઓ માર્લેન સેમ્યુલ્સ સાથે ભેરવાઈ પડ્યા બાદ 18 રનથી રન આઉટ થઈ ગયા. ઈંગ્લેન્ડ 1 રનથી જીતી ગયું. આ વર્લ્ડ કપ પૂર્ણ થયા પહેલાં ગ્લેન્ન મેકગ્રાથે કહ્યું કે તેણે જેટલાં બેટ્સમેનોને બોલ નાખ્યાં છે તેમાં લારા શ્રેષ્ઠ બેસ્ટમેન છે.<ref>[http://www.rediff.com/wc2007/2007/apr/28mcgrath.htm ''મેકગ્રેથ રેટસ લારા જસ્ટ અહેડ ઓફ તેન્ડુલકર'' ]. 4 ડિસેમ્બર 2007ના રોજ સુધારો</ref> ==નિવૃત્તિ== [[File:Brian Lara lap of honour.jpg|thumb|2007 સીડબલ્યુસીમાં તેમના આદર વચનો દરમિયાન લારા. ]] 19 એપ્રિલ 2007ના રોજ લારાએ આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટના તમામ સ્વરૂપોમાં તેમની નિવૃત્તિ જાહેર કરીને દર્શાવ્યુ કે વેસ્ટ ઈન્ડિઝ વિરુદ્ધ ઈંગ્લેન્ડની 21 એપ્રિલ 2007ની મેચ તેમની અંતિમ આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરની મેચ રહેશે.<ref>[http://www.smh.com.au/news/cricket/lara-turns-his-back-on-cricket/2007/04/20/1176697042541.html ''લારા ટર્ન હીઝ બેક ઓન ક્રિકેટ'' ] સુધારો 29 એપ્રિલ 2007</ref> તેઓ ખૂબ જ ખરાબ રીતે માર્લોન સેમ્યુલ્સ સાથે ભેરવાઈને પડ્યા બાદ 18 રનને રનઆઉટ થયા, અને ઈંગ્લેન્ડ તે મેચ એક વિકેટથી જીતી ગયું.<ref>[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/cricket/6576083.stm ''વેસ્ટ ઈન્ડિઝ v ઈંગ્લેન્ડ'' ] બીબીસી ન્યુઝ. સુધારો 29 જૂલાઇ 2007.</ref> 2007 ક્રિકેટ વર્લ્ડ કપ પહેલાં તેમણે જાહેરાત કરી હતી કે આ તેમનો એક દિવસીય આંતરરાષ્ટ્રીય મેચમાં છેલ્લો દેખાવ હશે. તેમની છેલ્લી મેચ પછી, રમત પછીના દેખાવ અંગેના તેમની મુલાકાતમાં તેમણે તેમના ચાહકોને પૂછ્યુ હતુ, "શું મેં તમને મનોરંજન આપ્યું હતું", તેમના પ્રત્યુતરમાં વેસ્ટ ઈન્ડિઝના ચાહરો દ્વારા તેમને "હા",નો સૂર સંભળાયો હતો, પછી તેઓ ત્યાંથી ચાલ્યા ગયા અને જ્યાં તેમને તેમના ઘણાં ચાહકો સાથે હાથ મિલાવ્યા અને 'આદરના વચનો' મેળવ્યા હતા. લારાએ જણાવ્યું હતું કે આ તેમનો આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટમાં છેલ્લો દેખાવ હશે, તેમણે એવું પણ દર્શાવ્યુ હતુ કે તેમનો રમતમાં રસ તેમના કેટલીક સંડોવણી દ્વારા જાળવી રાખશે. 23 જુલાઈ 2007ના રોજ ભારતીય ક્રિકેટ લીગ માટે સહી કરવા સહમત થયા.<ref>{{cite web|url=http://content-uk.cricinfo.com/ci/content/story/303309.html |title=Lara signs up for new Indian league |publisher=Content-uk.cricinfo.com |date= |access-date=2010-08-21}}</ref> તેઓ તાજેતરમાં મુંબઈ ચેમ્પ્સના કપ્તાન છે. 2008 ડોમેસ્ટિક સીઝનની શરૂઆત દરમિયાન તેમની ઘર સમાન ટીમ ટ્રીનીદાદા માટે સ્વૈચ્છિક પણ રમ્યા હતા. તેઓ છેલ્લા બે વર્ષો દરમિયાન ટ્રીનીદાદ માટે રમ્યા ન હતા. ગુયાના ખાતે સો થી વધારે રન કરી એક વિજેતા મેચ આપીને તેમની પુનઃવાપસી યાદગાર બનાવી દીધી. જ્યારે બીજી મેચમાં આઉટ થયા વગર અડધી સદી બનાવી જેમાં એક બોલ પર બે રન બનાવ્યા હતા. રમતની ત્રીજા રાઉન્ડમાં (બીજા રાઉન્ડમાં ટ્રીનીદાદ ઘર ભેગું થયું હતું). જાન્યુઆરી 19ના રોજ સેન્ટ માર્ટીનમાં લીવર્ડ ટાપુઓ વિરુદ્ધ રમતી વખતે લારાના હાથમાં ફેક્ચર થયુ હતુ, જેથી તેઓને આઈસીએલમાંથી બહાર રાખવામાં આવ્યા હતા. તેમ છતાં ટવેન્ટી-ટવેન્ટી ક્રિકેટમાં પાછા આવવાની તેમની પ્રતિબદ્ધતા પૂરી કરવા દૃઢનિશ્ચયી રહ્યા હતા,<ref>{{cite web|url=http://www.cricinfo.com/mcc/content/story/464785.html|title=Brian Lara maintains Twenty20 comeback plans|date=29 June 2010|work=[[Cricinfo]]|access-date=28 June 2010}}</ref> અને 27 જૂન 2010ના રોજ મેરીલેબોન ક્રિકેટ કલ્બ માટે પાકિસ્તાનની ટીમ વિરુદ્ધ રમતાં દેખાયા હતા, જેમાં તેમણે 32 બોલમાં 37 રન બનાવ્યા હતા.<ref>{{cite web|url=http://www.cricinfo.com/england-v-pakistan-2010/engine/current/match/462605.html|title=Scorecard: Pakistan tour of England – tour match Marylebone Cricket Club v Pakistanis|work=CricInfo|access-date=28 June 2010}}</ref> વિઝ્ડન 100એ 1936-37માં મેલબોર્નમાં સર ડોનાલ્ડ બ્રેડમેનના ઈંગ્લેન્ડ વિરુદ્ધ 270 રન પછી 1998-99માં બ્રીજટાઉનમાં ઓસ્ટ્રેલિયા વિરુદ્ધ લારાના 153 નોટ-આઉટ એ હંમેશ માટે બીજી શ્રેષ્ઠ બેટીંગ બન્યાનો દરજ્જો આપ્યો. ==2010માં પાછા == 2010 ફ્રેન્ડ્સ પ્રોવિડન્ટ t20 માટે સુર્રેય અને લારા વચ્ચેની વાટા ઘાટો પછી કંશુક પરિણામ લાવવામાં નિષ્ફળતા મળી હતી,<ref>{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/england/content/story/456234.html |title=Lara lined up for Surrey comeback |author=Cricinfo staff |date=2010-04-16 |publisher=ESPN |work=Cricinfo |access-date=2010-11-23}}</ref> લારાએ જાહેર કર્યું કે તે હજી પણ ટ્વેન્ટી-ટ્વેન્ટી ક્રિકેટ રમવા માટે કરાર કરવા માંગે છે.<ref>{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/mcc/content/story/464785.html |title=Lara maintains Twenty20 comeback plans |author=Cricinfo staff |date=2010-06-26 |publisher=ESPN |work=Cricinfo |access-date=2010-11-23}}</ref> વર્ષના અંતમાં 2010-11 સ્ટાન્બીક બેન્ક 20 સીરીઝમાં હરિફાઈમાં ભાગ લેવા, એક ઝિમ્બાબ્વીયન બાજુ, સાઉધન રોક્સમાં જોડાયા.<ref>{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/zim2020-10/content/story/485582.html |title=Rocks sign Lara, Sidebottom for T20 |author=ESPNcricinfo staff |date=2010-11-05 |publisher=ESPN |work=Cricinfo |access-date=2010-11-23}}</ref> રોક્સ માટે તેમના ધમાકેદાર પ્રવેશ પર, અને તેમની સૌ પ્રથમ ટ્વેન્ટી-ટ્વેન્ટી મેચ<ref name="ciprof">{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/zim2020-10/content/player/52337.html |title=Player Profile: Brian Lara |publisher=ESPN |work=Cricinfo |access-date=2010-11-23}}</ref>માં તેમણે રોક્સ માટે સૌથી વધુ રન 65 સાથે એક અડધી-સદી બનાવી.<ref>{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/zim2020-10/content/story/486921.html |title=Mountaineers, Eagles open with wins |author=ESPNcricinfo staff |date=2010-11-13 |publisher=ESPN |work=Cricinfo |access-date=2010-11-23}}</ref> પછીની બીજી બે ઈનીગ્સમાં તેમણે 34 રન ઉમેર્યાં, પણ તેમનું "અન્ય ઠેકાણે કોઈક કરાર" પૂર્ણ કરવાનું હોવાથી આ હરિફાઈમાંથી બહાર નીકળી ગયા.<ref>{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/zimbabwe/content/story/487777.html |title=Lara signs as Zimbabwe 'batting consultant' |author=ESPNcricinfo staff |date=2010-11-18 |publisher=ESPN |work=Cricinfo |access-date=2010-11-23}}</ref> ===ઈન્ડિયન પ્રિમિયર લીગ 2011=== 2011માં ઈન્ડિયન પ્રિમિયર લીગ (IPL)<ref>{{cite web|url=http://www.crickblog.com/entry/lara-reiterates-interest-in-making-debut-in-ipl-4/|title=Lara Reiterates Interest in Making Debut in IPL 4|author=Sreelata Yellamrazu|publisher=Cric Blog|date=2010-06-28|access-date=2010-12-30|archive-date=2011-07-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20110708203539/http://www.crickblog.com/entry/lara-reiterates-interest-in-making-debut-in-ipl-4/|url-status=dead}}</ref>ની ચોથી આવૃત્તિ રમવાનો તેમનો રસ દર્શાવ્યા પછી અને ચાર વર્ષ સુધી સક્રિય ક્રિકેટમાં રમ્યા ન હોવા છતાં, બ્રાયન લારા જાન્યુઆરી 2011માં આઈપીએલ ખેલાડીઓની હરાજીમાં સૌથી વધુ $400,000 કિંમત મેળવી હજી પણ પોતાનું આકર્ષણ બનાવી રાખ્યુ હતુ.<ref>{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/indian-premier-league-2011/content/story/493601.html|title=Lara, Dravid in highest price band for IPL auction |date=2010-12-21|access-date=2010-12-30|publisher=ESPNcricinfo|auhtor=ESPNcricinfo Staff}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.rediff.com/cricket/report/gilchrist-lara-in-top-slot-for-ipl-auctions/20101221.htm|title=Gilchrist, Lara in top bracket for IPL auctions |date=2010-12-21|access-date=2010-12-30|author=|publisher=rediff SPORTS}}</ref> ઉચ્ચ સ્તરીય ક્રિકેટમાં પાછા આવવાનો લારાનો નિર્ણય સાંભળીને, વેસ્ટ ઈન્ડિઝના ભૂતપૂર્વ ઝડપી બોલર કુર્ટલી એમબ્રોઝ અને વિકેટકીપર/બેટ્સમેન જેફ્ફ ડુજોને પીટ્ચ દ્વારા સ્પોર્ટસમેક્સ ક્રિકેટ ટોક શો- પર લારાના જીવનના આ તબક્કે લારાને આઈપીએલથી દૂર રહેવાની સલાહ આપી. એમ્બ્રોઝે કહ્યું, "જો હું બ્રાયનને સલાહ આપતો હોત તો, હું તેને બહાર રહેવાની સલાહ આપત. તે થોડા વર્ષો માટે કોઈ પણ સ્વરૂપની સ્પર્ધાત્મક ક્રિકેટ રમ્યો નથી. જ્યારે તમે આંતરરાષ્ટ્રીય રમતોમાં એક ચોક્કસ ઊંચાઈ સુધી પહોંચો ત્યારે તમે જો તે પ્રકારના દરજ્જાની પ્રતિકૃત્તિ ન સર્જી શકો તો તે તમારી પ્રતિષ્ઠાને ખેરખર હાનિ પહોંચાડી શકે છે. હું નથી માનતો કે તેણે પાછા આવવું જોઈએ." ડુજોન પણ એવી જ ટીપ્પણી કરતાં કહે છે, "હું તેને પાછા આવવાની સલાહ આપતો નથી. તેની પાસે એક સુંદર કારકીર્દી છે અને તેણે તે યાદો સાથે જીવવું જોઈએ".<ref>{{cite web|url=http://www.sportingeagle.com/index.php?option=com_content&view=article&id=855:ambrose-dujon-against-laras-return-to-top-flight-cricket&catid=36:newsheadlines&Itemid=29|title=Ambrose, Dujon against Lara's return to top flight cricket|author=|publisher=SportingEagle.com|date=2010-12-30|access-date=2010-12-30}}{{Dead link|date=મે 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> તેની મૂળ કિંમત $400,000 હોવા છતાં, લારા IPL 4ની હરાજીમાં વેચાયો નહીં. ==વિવાદો== 2006માં વેસ્ટ ઈન્ડિઝની ભારતના પ્રવાસ દરમિયાન એન્ટીગુઆ રીક્રિએશન ગ્રાઉન્ડ, સેન્ટ જોહ્નસ એન્ટીગુઆ ખાતે પ્રથમ ટેસ્ટ મેચના ચોથા દિવસે,મહેન્દ્ર સિંહ ધોનીએ ડેવ મોહમ્મદના સમાપ્તિ સંકેત મિડવિકેટ ક્ષેત્ર માટે ડેરેન ગંગા દ્વારા પકડવામાં આવ્યો હતો. જેમ બેટ્સમેને પાછા જવાનું શરૂ કર્યું ત્યારે કેપ્ટન રાહુલ દ્વવિડે ઈનીગ્સની જાહેરાત કરી, જો ફિલ્ડર દોરડાની ઉપર ઊભો હતો અને ધોની એમ્પાયરના ચૂકાદાની રાહ જોતો હતો ત્યારે એમ્પાયરો નિશ્ચિત ન હોવાથી મૂંઝવણની શરૂઆત થઈ. જ્યારે રી-પ્લે અનિર્ણાયક હોવાથી વેસ્ટ ઈન્ડિઝ કેપ્ટન બ્રાયન લારા ફિલ્ડરના દાવાપૂર્વકના કેચને આધારે ધોની ચાલ્યો જાય એવું ઈચ્છતો હતો. આ મડાગાંઠ 15 મિનિટથી વધુ સમય માટે ચાલી. આખરે, ધોની ચાલ્યો ગયો અને દ્વવિડનું જાહેરનામુ પરિણામકારક બન્યું, પરંતુ રમતમાં મોડું થયુ હતુ. લારાને ક્રિકેટના રેફરી દ્વારા તેની ક્રિયા સમજાવવા માટે બોલાવવામાં આવ્યો પણ તેને દંડ કરવામાં આવ્યો નહતો.<ref>{{cite web|url=http://content-uk.cricinfo.com/wivind/content/story/250387.html |title=Lara did not cross the line |publisher=Content-uk.cricinfo.com |date= |access-date=2010-08-21}}</ref> ==રમતના ક્ષેત્રથી દૂર == [[File:Barack Obama & Brian Lara in Port of Spain 4-19-09.JPG|thumb|right|યુએસના પ્રમુખની 2009માં ટ્રીનીદાદ અને ટોબાગોના પ્રવાસ વખતે બરાક ઓબામા અને લારા.ઓબામાએ લારાને મળવા માટે પૂછ્યુ, જેમનું તેઓએ "મિશેલ જોર્ડનના ક્રિકેટ" તરીકે વર્ણન કર્યું.<ref>[71]</ref>]] બ્રાયન લારાએ પર્લ અને બન્ટી લારા ફાઉન્ડેશનની સ્થાપના કરી હતી, જે તેમના માતા-પિતાની યાદમાં સ્થાપિત કરવામાં આવેલી એક ધર્માદા સંસ્થા છે, જેનો હેતું આરોગ્ય અને સામાજિક સંભાળના કિસ્સાઓને સંબોધવાનો છે. તેઓ ટ્રીનીદાદ અને ટોબાગો ગણરાજ્યના રમત માટેના એક રાજદૂત છે, અને એક રાજનયિક પાસપોર્ટ પર તેમના દેશને સમગ્ર દુનિયામાં પ્રોત્સાહિત કરવા માટે પ્રવાસ કરે છે.<ref name="shef"></ref> બ્રાયન લારાને બુધવાર 10 જાન્યુઆરી 2007ના રોજ યુનિવર્સીટી ઓફ શેફ્ફીલ્ડ દ્વારા માનદ્ ડોકરેટની પદવી હાંસલ થઈ હતી. તેનો સમારંભ ટ્રીનીદાદ હિલ્ટોન, સ્પેનના બંદર, ટ્રીનીદાદ અને ટોબાગો ખાતે યોજાયો હતો.<ref name="shef">[http://www.shef.ac.uk/mediacentre/2007/717.html ''વેસ્ટ ઈન્ડિઝ ક્રિકેટર ટુ રીસીવ ઓનરરી ડીગ્રી ફ્રોમ યુકે'' ] યુનિવર્સીટી ઓફ શેફફિલ્ડ સુધારો 30 જુલાઈ 2007 જુલાઈમાં કેરેબ્બીન કમ્યુનીટી (કેરીકોમ)નો સૌથી વધુ એવોર્ડ જીતનારા ચારમાંથી બ્રાયન લારા એક બનશે. </ref> તેમણે 7 સપ્ટેમ્બર 2008ના રોજ સોકર એઈડ 2008માં ભાગ લીધો હતો, અને 6 જૂન 2010ના રોજ સોકર એઈડ 20101માં ઈંગ્લેન્ડના ખ્યાતનામ લોકો અને પૂર્વ ખેલાડીઓની ટીમ વિરુદ્ધ દુનિયાના બાકીના દેશોના ખેલાડીઓ માટે રમ્યા હતાં. લારા તેમની યુવાનીમાં એક પ્રતિભાશાળી ફૂટબોલના ખેલાડી પણ હતા અને મોટાભાગે તેમના નજીકના મિત્રો દ્વાઈટ યોર્ક, શાકા હીસ્લોપ અને રસેલ લાટેપી જ્યારે તેઓ એક સાથે ટ્રીનીદાદમાં મોટા થઈ રહ્યા હતા, ત્યારે ફૂટબોલ રમતા હતા. યોર્કે, હિસ્લોપ અને લાટેપી ટ્રીનીદાદ અને ટોબાગો માટે 2006 ફીફા વર્લ્ડ કપ માટે રમવા ગયા હતા. બ્રાયન લારા એક ગોલ્ફના ખેલાડી પણ છે. તેમણે સમગ્ર કૈરેબિયાઈ ક્ષેત્રની ગોલ્ફ ટુર્નામેન્ટમાં ભાગ લીધો છે અને તેનો ખિતાબ પણ જીત્યા છે.<ref>{{cite web|url=http://www.thetobagonews.com/sports/Brian_Lara_wins__Chief_Secretary__Classic_Golf_title-106739213.html|title=Brian Lara wins Chief Secretary Classic Golf title|date=2010-11-04|access-date=2010-12-30|publisher=Tobago NEWS|archive-date=2013-02-04|archive-url=https://archive.is/20130204061139/http://www.thetobagonews.com/sports/Brian_Lara_wins__Chief_Secretary__Classic_Golf_title-106739213.html|url-status=dead}}</ref> સપ્ટેમ્બર 2009માં રોયલ સેઈન્ટ કિટ્સ ગોલ્ફ કલ્બમાં માનદ આજીવન સભ્ય તરીકે લારાનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો.<ref>{{cite web|url=http://gip.gov.kn/ct.asp?xItem=1640&ctNode=53&mp=6|title=Brian Lara Gets Golfing Lifetime Honor in St. Kitts|date=2009-09-21|access-date=2010-12-30|publisher=Ministry of Foreign Affairs St Kitts and Nevis|archive-date=2011-07-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20110722132423/http://gip.gov.kn/ct.asp?xItem=1640&ctNode=53&mp=6|url-status=dead}}</ref> ==અંગત જીવન== લારા ડરહામ કાઉન્ટી ક્રિકેટ કલ્બની રીસેપ્શનીસ્ટ અને બ્રિટિશની લૅંઝરી (આંતર વસ્ત્રો) માટેની મોડલ લીન્નસેય વોર્ડ સાથે હરતાં-ફરતા હતા.<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/cricket/1044276.stm|title=Blonde beats Lara's defences|date=29 November 2000|access-date=30 December 2010|publisher=BBC SPORT}}</ref> 2000ની અંતિમ સમયમાં વેસ્ટ ઈન્ડિઝની ઓસ્ટ્રેલિયાના પ્રવાસ દરમિયાન લારાની વોર્ડે જોડાઈ હતી. લારા સીડની નામની છોકરીનો પિતા છે, જે ટ્રીનીદાદની પત્રકાર અને મોડલ લૈસેલ રોવેડાસની દીકરી છે. સીડની નામ લારાનું એક પસંદગીના મેદાન સીડની ક્રિકેટ ગ્રાઉન્ડના નામ પરથી પડ્યું છે, જ્યાં લારાએ 1992-93માં તેની પ્રથમ ટેસ્ટ સદી કરી અત્યાધિક પ્રશંસનીય 277 રન કર્યા હતા. તેમના પિતાનું હ્રદયના હુમલાને કારણે 1989માં અને તેમની માતાનું કેન્સરને કારણે 2002માં મૃત્યુ થયુ હતુ. લારાનું ટ્રીનીદાદના મોંગોલિયાન વેન આર્મોગનના વેપાર સાથે ખૂબ નજીકનો સંબંધ છે, જે સ્વ ટ્રીનીડીયન લેસ્ટેર આર્મોગનનો પુત્ર છે.<ref>{{cite web|url=http://content-www.cricinfo.com/columns/content/story/276422.html |title=Cricinfo – Lee's jingle, Pup's Bingle |publisher=Content-www.cricinfo.com |date= |access-date=2010-08-21}}</ref> 2009માં, લારાને વેસ્ટ ઈન્ડિઝ અને ઓસ્ટ્રેલિયન ક્રિકેટની સેવાઓ માટે ઓર્ડર ઓફ ઓસ્ટ્રેલિયાના માનનીય સભ્ય બનાવવામાં આવ્યા હતા.<ref>{{cite news|url=http://www.theage.com.au/sport/cricket/lara-no-fear-in-australians-20091130-k15e.html|title=Lara: no fear in Australians|last=AAP|date=1 December 2009|work=The Age|publisher=Fairfax|access-date=19 April 2010|location=Melbourne}}</ref> ==આંકડાઓ== {{see also|List of international cricket centuries by Brian Lara}} {{trivia|date=July 2010}} [[File:Brian Lara Graph.png|right|thumb|350px|બ્રાયન લારાની કારકીર્દીનો આલેખ]] * લારાએ સીડનીમાં ઓસ્ટ્રેલિયા વિરુદ્ધ 277 રન બનાવ્યાં હતાં, જે કોઈ પણ બેટ્સમેન દ્વારા ચોથા ક્રમની પ્રથમ ટેસ્ટ સદીમાંની તેમની '''કારકીર્દીની પ્રથમ ટેસ્ટ સદી ''' હતી, જે બે ટીમોની વચ્ચેની તમામ ટેસ્ટોમાંના સૌથી વધુ વ્યક્તિગત રન અને ઓસ્ટ્રેલિયા વિરુદ્ધ કોઈ પણ બેટ્સમેન દ્વારા કરવામાં આવેલી હંમેશની ચોથા ક્રમની સદીનો રેકોર્ડ નોંધાયો હતો.<ref>[http://www.cricinfo.com/db/STATS/TESTS/BATTING/HIGHEST_MAIDEN_TONS.html હાઈયેસ્ટ મેડન ટનસ] ક્રીકઈન્ફો. સુધારો 30 જૂલાઈ 2007.</ref> * '''આઠ પ્રથમ કક્ષાની ઈનિગ્સમાં સાત સદીઓ ફટકારનારા તે પ્રથમ ખેલાડી''' બન્યા હતાં, ઈંગ્લેન્ડ વિરુદ્ધ 375નો રેકોર્ડ કરનારા પ્રથમ અને ડરહમ વિરુદ્ઘ 501 નોટઆઉટ બનનારા છેલ્લા હતાં. * 2003માં મેથ્યુ હિડેનના રેકોર્ડથી પાંચ રન વધુ કરીને તેમનો '''ટેસ્ટ રેકોર્ડમાં સૌથી વધુ વ્યક્તિગત સ્કોર''' 375નો બનાવ્યો હતો, 2004માં ઈંગ્લેન્ડ વિરુદ્ધ 400 નોટઆઉટ સાથે તે રેકોર્ડનો '''પુનઃદાવો''' કર્યો હતો. આ વારાની સાથે તેઓ બે ટેસ્ટમાં ત્રણ વખત સદી કરનારા બીજા ખેલાડી, કારકિર્દીની બે ચાર વખત સદી ફટકારનારા બીજા ખેલાડી બન્યા, તથા આ બંને દાવાઓ હાંસિલ કરનારા પ્રથમ ખેલાડી બન્યા અને પ્રથમ શ્રેણીની વ્યક્તિગત બેટીંગના વારા અને ટેસ્ટમાં વ્યક્તિગત બેટીંગના વારા એમ બંનેમાં શ્રેષ્ઠતા જાળવી રાખી. તેઓ એક માત્ર ખેલાડી છે, જેમણે દુનિયાનો રેકોર્ડ બે વખત તોડ્યો છે. * એક જ બેટીંગના વારામાં તેઓએ પાંચ જુદા વર્ષોમાં ૧૦૦૦ ટેસ્ટ રન બનાવી બીજા નંબરના ખેલાડી બન્યા હતા. આ વિક્રમ પ્રથમ વખતે લારા કરતાં મેથ્યુ હેડને માત્ર ચાર દિવસ પહેલાં જ સ્થાપ્યો હતો. * તેમણે 26 નવેમ્બર 2005માં રેકોર્ડ સર્જી '''ટેસ્ટ ક્રિકેટમાં સૌથી વધુ રન ''' ધરાવનારા ખેલાડી બન્યા હતા.<ref>[http://www.cricinfo.com/db/STATS/TESTS/BATTING/TEST_BAT_MOST_RUNS.html મોસ્ટ ટેસ્ટ રનસ] ક્રીકઈન્ફો સુધારો 30 જૂલાઈ 2007</ref> આ રેકોર્ડ [[સચિન તેંડુલકર|સચીન તેન્ડુલકર]] દ્વારા 17 ઓક્ટોબર 2008ના રોજ તોડવામાં આવ્યો હતો. * તેઓ ખૂબ જ ઝડપી 10,000 રન ([[સચિન તેંડુલકર|સચીન તેન્ડુલકર]]ની સાથે) બનાવનારા બેટ્સમેન હતા અને બેટીંગના વારાઓમાં 11,000 રન બનાવ્યા હતા.<ref>[http://www.cricinfo.com/db/STATS/TESTS/BATTING/FASTEST_CAREER_TEST_RUNS/ ફાસ્ટેસ્ટ ટેસ્ટ રનસ] ક્રીકઈન્ફો સુધારો 30 જૂલાઈ 2007</ref> * તેમણે 34 સદીઓ ફટકારી છે, સુનિલ ગાવાસ્કરની સાથે ત્રીજા ક્રમાંકે સંયુક્ત રીતે, હંમેશા યાદીમાં તેમની પાછળ રહેલા [[સચિન તેંડુલકર|સચિન તેન્ડુલકર]]{{Sachin-stats|Test-Centuries}}, [[જેક્સ કાલીસ|જેક્વાસ કાલ્લીસ]] અને [[રીકી પોન્ટીગ|રીકી પોન્ટીંગ]]નો સમાવેશ થયા છે.<ref name="List of Century makers">{{cite web|url=http://stats.cricinfo.com/ci/content/records/227046.html |title=Most Test hundreds in a career |publisher=Stats.cricinfo.com |date=1970-01-01 |access-date=2010-08-21}}</ref> ** તેમણે '''વેસ્ટ ઈન્ડિઝ માટે સૌથી વધુ સદીઓ''' ફટકારી છે.<ref name="C1">[http://www.cricinfo.com/db/STATS/TESTS/BATTING/LEADING_BATSMEN_TEST_100S.html લીડીંગ ટેસ્ટ બેટ્સમેન] ક્રીકઈન્ફો સુધારો 30 જૂલાઈ 2007</ref> ** તેમની નવ સદીઓમાંથી બે સદીઓ બમણી છે (જે માત્ર ડોનાલ્ડ બ્રેડમેન દ્વારા ચઢિયાતિ બનાવાઈ છે)<ref name="C1"></ref> ** બેમાંથી એક ત્રણસો રનોની છે (ઓસ્ટ્રેલિયાના ડોનાલ્ડ બ્રેડમેન,<ref name="C1"></ref> ભારતના વિરેન સેહવાગ અને વેસ્ટ ઈન્ડિઝના ક્રીસ ગાય્લે સાથેની મેચ દ્વારા). ** તેમણે દરેક '''ટેસ્ટ મેચ રમવાવાળા દેશોની વિરુદ્ધમાં સદીઓ ''' બનાવી છે. તેમણે 2005 બ્રીજટાઉન, બાર્બાડોસમાં, કેસિંગ્ટન ઓવલ ખાતે પાકિસ્તાન વિરુદ્ધ પહેલી ટેસ્ટ સદી ફટકારી આ ઉપલબ્ધિ મેળવી છે. * 21 નવેમ્બર 2006ના રોજ પાકિસ્તાન વિરુદ્ધ, એક જ વારીમાં સદી બનાવનારા છઠ્ઠા ખેલાડી હતાં.<ref>[http://uk.cricinfo.com/db/STATS/TESTS/BATTING/100_BEFORE_LUNCH.html 100 બીફોર લંચ] ક્રીકઈન્ફો સુધારો 30 જૂલાઈ 2007</ref> * લારાએ તેમની '''ટીમના રનમા ૨૦ ટકા રન''' બનાવ્યા,<ref>[http://content-uk.cricinfo.com/ausvwi/content/story/227320.html ''ધી લારા સ્ટોરી ઈન નંબરસ'' ] ક્રીકઈન્ફો સુધારો 30 જૂલાઈ 2007</ref> જ્યારે બ્રેડમેને (23%) અને જ્યોર્જ હેડલેય (21%)દ્વારા અદ્-ભૂત કામગીરીથી વધુ રન બનાવવામાં આવ્યાં. 2001 -02 માં લારાએ શ્રી લંકાના પ્રવાસ દરમિયાન 688 રનનો (ટીમના આઉટપુટના 42ટકા, ત્રણ અથવા વધુ ટેસ્ટોની સિરીઝ માટે રેકોર્ડ અને ત્રણ ટેસ્ટ સિરીઝો માટે ઇતિહાસમાં સરેરાશ સૌથી વધુ રન બનાવવા માટે બીજા નંબરનો રેકોર્ડ સ્થાપ્યો હતો.)<ref>[http://www.cricinfo.com/db/STATS/TESTS/BATTING/HI_AGG_RUNS_IN_SERIES.html હાઈએસ્ટ એગ્રેગેટ રનસ ઈન સિરીઝીસ] ક્રીકઈન્ફો સુધારો 30 જૂલાઈ 2007</ref> * તેમણે તે જ શ્રી લંકાના પ્રવાસમાં એક સદી અને બમણી સદી પણ ફટકારી હતી, ટેસ્ટ ક્રિકેટ ઇતિહાસમાં તેનું પુનરાવર્તન માત્ર પાંચ અન્ય વખત થયુ હતુ.<ref>[http://www.cricinfo.com/db/STATS/TESTS/BATTING/100_EACH_INNS_TEST.html 100s ઈન ઈચ ઈન્નીંગસ] ક્રીકઈન્ફો સુધારો 30 જૂલાઈ 2007</ref> * એક ટેસ્ટમાં હારનાર ટીમની બાજુ તેમણે સૌથી વધુ રન (351) બનાવ્યા હતા. * તેમણે તેમની ટીમમાં સૌથી વધારે ગુણત્તર (53.83 ટકા)માં રન કર્યાં હતાં (390માં 221 અને 262માં 130). 1898-1899 ની શ્રેણીમાં કેપટાઉન ખાતે ઈંગ્લેન્ડ વિરુદ્ધ દક્ષિણ આફ્રિકાના ખેલાડી જે.એચ.સીનક્લેર(177માંથી 106 અને 35માંથી 4) દ્વારા લાંબા સમય સુધી 51.88 ટકાના રેકોર્ડને ઝાંખો પાડી દીધો.<ref>[http://www.stabroeknews.com/index.pl/article_daily_features?id=56541818 ]{{dead link|date=August 2010}}</ref> * લારાએ ટેસ્ટ ક્રિકેટમાં '''એક ઓવરમાં સૌથી વધુ રનને વિશ્વ રેકોર્ડ''' (દક્ષિણ આફ્રિકાના ડાબોડી સ્પીનર આરજે પીટરસન વિરુદ્ધ 28 રન) બનાવ્યો.<ref>[http://www.cricinfo.com/db/STATS/TESTS/BATTING/TEST_BAT_MOST_RUNS_OVER.html મોસ્ટ રનસ ફ્રોમ વન ઓવર] ક્રીકઈન્ફો સુધારો 30 જૂલાઈ 2007</ref> લારાએ 21 નવેમ્બર 2006ના રોજ મુલ્ટાન ક્રિકેટ સ્ટેડિયમ ખાતે ડેનિસ કાનેરીયાની બોલીંગમાં એક જ ઓવરમાં 26 રન કર્યાં. * તેણે 21 નવેમ્બર 2006 ના રોજ પાકિસ્તાન વિરુદ્ધ 77 બોલમાં નવમા ક્રમની ઝડપી સદી કરી.<ref>[http://uk.cricinfo.com/db/STATS/TESTS/BATTING/FASTEST_TEST_100S_50S.html ફાસ્ટેસ્ટ ટેસ્ટ લેન્ડમાર્કસ] ક્રીકઈન્ફો સુધારો 30 જૂલાઈ 2007</ref> * તે રાહુલ દ્રવિડ, માર્ક વોગ અને સ્ટેફન ફ્લેમીંગ પછી 164 કેચ ઝડપી લેનાર વિકેટ કીપર ન હોય તેવો ચોથા નંબરનો ખેલાડી છે.<ref>[http://stats.cricinfo.com/ci/content/records/283548.html ટેસ્ટ કેરીયર કેચ] ક્રીકઈન્ફો સુધારો 29 માર્ચ 2008</ref> * 1994માં, તેમને યર ઓવરસીઝ પર્સનાલીટી એવોર્ડ બીબીસી સ્પોર્ટસ પર્સનાલીટી દ્વારા પુરસ્કૃત કરવામાં આવ્યો હતો. 1995માં, તેમની પસંદગી વિસ્ડન ક્રિકેટર ઓફ ધી યરના એક ખેલાડી તરીકે કરવામાં આવી હતી. * આરામદાયક રીતે સરેરાશ પ્રત્યેક બેટીંગના વારા દીઠ 50 રન (ટેસ્ટ ક્રિકેટમાં બેટીંગની આરંભ નિશાની) સાથે લારાને પ્રીસવોટરહાઉસકૂપરસ ક્રિકેટ રેટીંગમાં ઘણી વખત '''ટેસ્ટ ક્રિકેટમાં પ્રથમ નંબર બેટ્સમેન''' નો ક્રમાંક આપવામાં આવ્યો હતો.<ref>{{cite web |url=http://www.pwcratings.com |title=PricewaterhouseCoopers |access-date=2021-07-10 |archive-date=2012-09-08 |archive-url=https://archive.is/20120908014358/http://www.pwcratings.com/ |url-status=dead }}</ref> * તાજેતરના વર્ષોમાં લારાએ કેટલીક શ્રેષ્ઠ દાવ રમ્યા છે. વિસ્ડને જૂલાઈ 2001માં 1,552 ટેસ્ટો, 54494 દાવો અને 29,730 બોલીંગ દેખાવમાંથી ટોચની 100ની યાદી બહાર પાડી. લારા દ્વારા રમવામાં આવેલા ત્રણ દાવનો ટોચની 15 યાદીમાં સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો.<ref>{{cite web |url=http://www.rediff.com/cricket/2001/jul/30bat100.htm |publisher=rediff.com |work=Cricket channel |title=Top 100 Batsmen of all time}}</ref> મેલબોર્ન ખાચે 1936-1937ની ત્રીજી ટેસ્ટમાં ઈંગ્લેન્ડ વિરુદ્ધ બ્રેડમેન દ્વારા 270 કરવામાં આવેલાં રન પછી, તેમની 1998-1999માં ઓસ્ટ્રેલિયા વિરુદ્ધ બ્રીજટાઉન, બાર્બાડોસમાં વેસ્ટ ઈન્ડિઝ દરમિયાન 2-2ની ઘર આંગણે રમાયેલી ડ્રો થયેલી મેચમાં 153 રન સાથે નોટ આઉટ રહીને તેમને ટેસ્ટ રમતમાં બીજા મહાન ખેલાડી ગણવામા આવ્યા હતા. 13 ઓક્ટોબર 2003ના રોજ પ્રાઈસવોટરહાઉસકૂપરસ રેટીંગ ટીમે 1990થી તેમની પોતાની પદ્ધતિથી ટોચના દાવોની યાદી પ્રકાશિત કરી હતી. 1999માં કિંગ્સટન, જેમૈકામાં ઓસ્ટ્રેલિયા વિરુદ્ધ લારાના ૨૧૩ રનને ટોચના દાવ તરીકે મૂકવામાં આવ્યો હતો. તેમના 375 રનને 8મા ક્રમે અને તેમના અન્ય ત્રણ દાવ, જેમાં 153 નોટ આઉટ તેનાથી દૂર ન હતા. * 1999માં બાંગ્લાદેશ વિરુદ્ધ 45 બોલમાં લારાએ ODIsમાં ત્રીજા ક્રમાંકની ઝડપી સદી કરી હતી. * બપોરના ભોજન પહેલાં સદી કરનારા 6 ખેલાડીઓમાંના તે એક ખેલાડી છે.<ref>[http://stats.cricinfo.com/ci/content/records/283003.html ક્રીકઈન્ફો – રેકોર્ડસ – ટેસ્ટ મેચ – 100 રન લંચ પહેલા]. સુધારો 2009-05-18.</ref> ==મેન ઓફ ધી મૅચ અવૉર્ડ્સ:== ===ટેસ્ટ ક્રિકેટ=== {| class="wikitable" style="font-size:90%;margin:auto" |- ! colspan="7"|મેન ઓફ ધી મેચ એવોર્ડસ- બ્રાયન લારા |- ! style="width:40px"| ! style="width:50px"|રન ! style="width:100px"|વિરુદ્ધ ! style="width:175px"|સીટી/કંટ્રી ! style="width:195px"|સ્થળ ! style="width:125px"| પરિણામ ! style="width:50px"|વર્ષ |- | '''[1] ''' | 277 | ઓસ્ટ્રેલિયા | [[સીડની|સીડની]], [[ઑસ્ટ્રેલિયા|ઓસ્ટ્રેલિયા]] | સીડની ક્રિકેટ ગ્રાઉન્ડ | મેચ ડ્રો | 1993 |- | '''[2]''' | 167 | ઈંગ્લેન્ડ | જ્યોર્જટાઉન, ગયાના | બૌર્ડા | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ એક વારી અને 44 રનથી જીત્યું | 1993 |- | '''[૩]''' | 375 | ઈંગ્લેન્ડ | સેઈન્ટ જોહ્ન, એન્ટીગુઆ | એન્ટીગુઆ રીક્રીએશન ગ્રાઉન્ડ | મેચ ડ્રો | 1993 |- | '''[4]''' | 179 | ઈંગ્લેન્ડ | [[લંડન|લંડન]], ઈંગ્લેન્ડ | કેન્નીગટન ઓવલ | મેચ ડ્રો | 1995 |- | '''[5]''' | 104 | ભારત | સેઈન્ટ જોહ્ન, એન્ટીગુઆ | એન્ટીગુઆ રીક્રીએશન ગ્રાઉન્ડ | મેચ ડ્રો | 1997 |- | '''[6]''' | 213 | ઓસ્ટ્રેલિયા | કિંગ્સ્ટન, જમૈકા | સાબીના પાર્ક | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 10 વિકેટથી જીતી ગયું | 1999 |- | '''[7]''' | 8/153* | ઓસ્ટ્રેલિયા | બ્રીજટાઉન, બાર્બાડોસ | કેન્સિંગ્ટન ઓવલ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 1 વિકેટથી જીતી ગયુ | 1999 |- | '''[8]''' | 221/130 | શ્રીલંકા | કોલંબો, [[શ્રીલંકા|શ્રી લંકા]] | સીહાલીઝ સ્પોર્ટ કલબ ગ્રાઉન્ડ | શ્રી લંકા ૧૦ વિકેટથી જીત્યુ | 2001 |- | '''[9]''' | 209 | શ્રીલંકા | ગ્રોસ આઈલેટ, સેઈન્ટ લુસીકા | બ્યુસેજર સ્ટેડિયમ | મેચ ડ્રો | 2003 |- | '''[10]''' | 191/1 | ઝિમ્બાબ્વે | બુલાવાયો, ઝિમ્બાબ્વે | ક્વીન્સ સ્પોર્ટસ કલબ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 128 રનથી જીત્યુ | 2003 |- | '''[11]''' | 400* | ઈંગ્લેન્ડ | સેઈન્ટ જોહ્ન, એન્ટીગુઆ | એન્ટીગુઆ રીક્રીએશન ગ્રાઉન્ડ | મેચ ડ્રો | 2004 |- | '''[12]''' | 226/17 | ઓસ્ટ્રેલિયા | એડેલેઈડ, ઓસ્ટ્રેલિયા | એડેલેઈડ ઓવલ | ઓસ્ટ્રેલિયા 7 વિકેટથી જીતી ગયું | 2005 |} ===એક દિવસીય આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટ=== {| class="wikitable" style="font-size:90%;margin:auto" |- ! colspan="7"|મેન ઓફ ધી મેચ એવોર્ડસ- બ્રાયન લારા |- ! style="width:40px"| ! style="width:50px"|રન ! style="width:100px"|વિરુદ્ધ ! style="width:175px"|શહેર/દેશ ! style="width:195px"|સ્થળ ! style="width:125px"| પરિણામ ! style="width:50px"|વર્ષ |- | '''[1]''' | 54 | [[પાકિસ્તાન|પાકિસ્તાન]] | [[કરાચી|કરાચી]], પાકિસ્તાન | નૅશનલ સ્ટેડિયમ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 24 રનથી જીતી ગયું | 1991 |- | '''[2]''' | 69 | [[ઑસ્ટ્રેલિયા|ઓસ્ટ્રેલિયા]] | બ્રીસબન/0}, ઓસ્ટ્રેલિયા | બ્રીસબન ક્રિકેટ ગ્રાઉન્ડ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 12 રનથી જીતી ગયુ | 1992 |- | '''[૩]''' | 88 | પાકિસ્તાન | [[મેલબોર્ન|મેલબર્ન]], ઓસ્ટ્રેલિયા | મેલબર્ન ક્રિકેટ ગ્રાઉન્ડ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 10 વિકેટથી જીતી ગયુ | 1992 |- | '''[4] ''' | 72 | ઝિમ્બાબ્વે | બ્રિસબન, ઓસ્ટ્રેલિયા | બ્રિસબન ક્રિકેટ ગ્રાઉન્ડ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 75 રનથી જીતી ગયુ | 1992 |- | '''[5]''' | 86 | દક્ષિણ આફ્રિકા | પોર્ટ ઓફ સ્પેન, ટ્રીનીદાદ | ક્વીન્સ પાર્ક ઓવલ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 10 રનથી જીતી ગયુ | 1992 |- | '''[6]''' | 128 | પાકિસ્તાન | ડરબન, દક્ષિણ આફ્રિકા | કિંગ્સમિડ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 124 રનથી જીતી ગયુ | 1993 |- | '''[7]''' | 111* | દક્ષિણ આફ્રિકા | બ્લોઈમટેન,દક્ષિણ આફ્રિકા | સ્પ્રીંગબોક પાર્ક | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 9 વિકેટથી જીતી ગયુ | 1993 |- | '''[8]''' | 114 | પાકિસ્તાન | કિંગ્સ્ટન, જમૈકા | સાબીના પાર્ક | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 4 વિકેટથી જીતી ગયુ | 1993 |- | '''[9]''' | 95* | પાકિસ્તાન | પોર્ટ ઓફ સ્પેન, ટ્રીનીદાદા | ક્વીન્સ પાર્ક ઓવલ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 5 વિકેટથી જીતી ગયુ | 1993 |- | '''[10]''' | 153 | પાકિસ્તાન | શારજહાઁ, યુએઈ | શારજહાઁ સી.એ. સ્ટેડિયમ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 6 વિકેટથી જીતી ગયુ | 1993 |- | '''[11]''' | 82 | [[શ્રીલંકા|શ્રીલંકા]] | [[કોલકાતા|કોલકતા]] , [[ભારત|ભારત]] | ઈડન ગાર્ડનસ્ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 7 વિકેટથી જીતી ગયુ | 1993 |- | '''[12]''' | 55 | ન્યૂઝીલેન્ડ | ઓકલેન્ડ, ન્યૂઝીલેન્ડ | ઈડન પાર્ક | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 25 રનથી જીતી ગયુ | 1995 |- | '''[13]''' | 72 | ન્યૂઝીલેન્ડ | [[વેલિંગ્ટન|વેલ્લીંગટન]],ન્યૂઝીલેન્ડ | બેસીન રીવર્સ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 41 રનથી જીતી ગયુ | 1995 |- | '''[14]''' | 139 | ઓસ્ટ્રેલિયા | પોર્ટ ઓફ સ્પેન | ક્વીન્સ પાર્ક ઓવલ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 133 રનથી જીતી ગયુ | 1995 |- | '''[15]''' | 169 | શ્રીલંકા | શારજહાઁ, યુએઈ | શારજહાઁ સી.એ. | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 4 રનથી જીતી ગયુ | 1995 |- | '''[16]''' | 111 | દક્ષિણ આફ્રિકા | કરાચી, પાકિસ્તાન | નૅશનલ સ્ટેડિયમ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 19 રનથી જીતી ગયુ | 1996 |- | '''[17]''' | 146* | ન્યૂઝીલેન્ડ | પોર્ટ ઓફ સ્પેન, ટ્રીનીદાદ | ક્વીન્સ પાર્ક ઓવલ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 7 રનથી જીતી ગયુ | 1996 |- | '''[18]''' | 103* | પાકિસ્તાન | પેર્થ, ઓસ્ટ્રેલિયા | ડબલ્યુ.એ.સી.એ ગ્રાઉન્ડસ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 5 વિકેટથી જીતી ગયુ | 1997 |- | '''[19]''' | 90 | ઓસ્ટ્રેલિયા | પેર્થ, ઓસ્ટ્રેલિયા | ડબલ્યુ.એ.સી.એ ગ્રાઉન્ડસ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 4 વિકેટથી જીતી ગયુ | 1997 |- | '''[20] ''' | 88 | પાકિસ્તાન | શારજહાઁ, યુએઈ | શારજહાઁ સી.એ. સ્ટેડિયમ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 43 રનથી જીતી ગયુ | 1997 |- | '''[21]''' | 51 | ઈંગ્લેન્ડ | કીંગ્સટાઉન, સેઈન્ટ વિન્સેન્ટ | આર્નોઝ વેલે ગ્રાઉન્ડ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 4 વિકેટથી જીતી ગયુ | 1998 |- | '''[22]''' | 60 | ભારત | [[સિંગાપુર|સિંગાપોર]] | કાલ્લાન્ગ ગ્રાઉન્ડ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 42 રનથી જીતી ગયુ | 1999 |- | '''[23]''' | 117 | બાંગ્લાદેશ | [[ઢાકા|ઢાકા]], બાંગ્લાદેશ | બાન્ગાબાન્ધુ નેશનલ સ્ટેડિયમ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 109 રનથી જીતી ગયુ | 1999 |- | '''[24]''' | 116* | ઓસ્ટ્રેલિયા | [[સીડની|સીડની]], ઓસ્ટ્રેલીયા | સીડની ક્રિકેટ ગ્રાઉન્ડ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 28 રનથી જીતી ગયુ | 2001 |- | '''[25]''' | 83* | ઝિમ્બાબ્વે | પેર્થ, ઓસ્ટ્રેલિયા | ડબલ્યુ.એ.સી.એ ગ્રાઉન્ડસ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 44 રનથી જીતી ગયુ | 2001 |- | '''[26]''' | 59* | ન્યૂઝીલેન્ડ | ગ્રોસ આઈલેટ, સેઈન્ટ લુસિકા | બ્યુસેજન સ્ટેડિયમ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 7 રનથી જીતી ગયુ | 2002 |- | '''[27]''' | 103* | કેન્યા | કોલંબો, શ્રી લંકા | સીહાલીઝ સ્પોર્ટસ કલબ ગ્રાઉન્ડ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 29 રનથી જીતી ગયુ | 2002 |- | '''[28] ''' | 116 | દક્ષિણ આફ્રિકા | કેપ ટાઉન, દક્ષિણ આફ્રિકા | ન્યુલેન્ડઝ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 3 રનથી જીતી ગયુ | 2003 |- | '''[29]''' | 80 | ઓસ્ટ્રેલિયા | પોર્ટ ઓફ સ્પેન, ટ્રીનીદાદ | ક્વીન્સ પાર્ક ઓવલ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 39 રનથી જીતી ગયુ | 2003 |- | '''[30]''' | 156 | પાકિસ્તાન | એડેલેઈડ, ઓસ્ટ્રેલિયા | એડેલેઈડ ઓવલ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 58 રનથી જીતી ગયુ | 2005 |} ==આ પણ જુઓ== {{Portal|Cricket}} * ''વિડીયો ગેમમાં બ્રાયન લારાની ક્રિકેટ સિરીઝ'' * બ્રાયન લારા સ્ટેડિયમ <div style="clear:both"></div> ==નોંધ અને સંદર્ભો== {{Reflist|2}} ==બાહ્ય લિંક્સ== * [http://content-uk.cricinfo.com/ci/content/player/52337.html ક્રીસીન્ફો પ્રોફાઈલ] * [http://www.howstat.com.au/cricket/Statistics/Players/PlayerOverview.asp?PlayerID=0979 બ્રાયન લારાની ટેસ્ટ મેચના આંકડાઓ( HowSTAT દ્વારા!)] {{S-start}} {{s-sports}} {{Succession box| before=[[Courtney Walsh]] | title=[[West Indian national cricket captains#Test match captains|West Indies Test cricket captains]] | years=1996/97–1999/2000 | after=[[Jimmy Adams]] | }} {{Succession box| before=[[Carl Hooper]] | title=[[West Indian national cricket captains#Test match captains|West Indies Test cricket captains]] | years=2002/2003–2004 | after=[[Shivnarine Chanderpaul]] | }} {{Succession box| before=[[Shivnarine Chanderpaul]] | title=[[West Indian national cricket captains#Test match captains|West Indies Test cricket captains]] | years=2006–2007 | after=[[Ramnaresh Sarwan]] | }} {{s-ach}} {{Succession box|before=[[Steve Watkin]]|title=[[PCA Player of the Year]]|years=1994|after=[[Dominic Cork]]}} {{Succession box| before=[[Garfield Sobers]]<br>[[Matthew Hayden]] | title=[[List of Test cricket records#Innings or series|World Record – Highest individual score in Test cricket]] | years=375 [http://www.cricketarchive.com/Archive/Scorecards/58/58746.html vs England at St John's 1993–94]<br>400 not out [http://www.cricket.org/db/ARCHIVE/2003-04/ENG_IN_WI/SCORECARDS/ENG_WI_T4_10-14APR2004.html vs England at St John's 2003–04]| after=[[Matthew Hayden]]<br>Incumbent | }} {{s-end}} {{10000 Runs in Test Cricket}} {{10000 Runs in ODI Cricket}} {{West Indian batsman with a Test batting average over 50}} {{Navboxes |title=Brian Lara in the [[Cricket World Cup]] |list1={{West Indies Squad 1992 Cricket World Cup}} {{West Indies Squad 1996 Cricket World Cup}} {{West Indies Squad 1999 Cricket World Cup}} {{West Indies Squad 2003 Cricket World Cup}} {{West Indies Squad 2007 Cricket World Cup}} }} {{Persondata <!-- Metadata: see [[Wikipedia:Persondata]]. --> | NAME = Lara, Brian | ALTERNATIVE NAMES = | SHORT DESCRIPTION = | DATE OF BIRTH = 2 May 1969 | PLACE OF BIRTH = [[Santa Cruz, Trinidad and Tobago|Santa Cruz]] | DATE OF DEATH = | PLACE OF DEATH = }} {{DEFAULTSORT:Lara, Brian}} [[Category:વેસ્ટ ઈન્ડિઝના એક દિવસીય આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટરો]] [[Category:વેસ્ટ ઈન્ડિઝ ટેસ્ટ ક્રિકેટરો]] [[Category:વેસ્ટ ઈન્ડિયન ક્રિકેટ કેપ્ટનો]] [[Category:વેસ્ટ ઈન્ડિયન ક્રિકેટરો]] [[Category:1970-71 થી 1999-2000 સુધીના વેસ્ટ ઈન્ડિયન ક્રિકેટરો]] [[Category:21મી સદીના વેસ્ટ ઈન્ડિયન ક્રિકેટરો]] [[Category:ટ્રીનીદાદ અને ટોબાગો ક્રિકેટરો]] [[Category:ઉત્તરી ક્રિકેટરો]] [[Category:વોરવિકશીરના ક્રિકેટરો]] [[Category:વોરવિકશીરના ક્રિકેટ કેપ્ટનો]] [[Category:વિઝડન ક્રિકેટર ઓફ ધી યર]] [[Category:વર્લ્ડ ઈલેવન ટેસ્ટ ક્રિકેટસ]] [[Category:આઈસીસી વર્લ્ડ ઈલેવન એક દિવસીય આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટરો ]] [[Category:1992 ના ક્રિકેટ વર્લ્ડ કપના ક્રિકેટરો]] [[Category:1996 ના ક્રિકેટ વર્લ્ડ કપના ક્રિકેટરો]] [[Category:1999 ના ક્રિકેટ વર્લ્ડ કપના ક્રિકેટરો]] [[Category:2003 ના ક્રિકેટ વર્લ્ડ કપના ક્રિકેટરો]] [[Category:કાળા આફ્રિકાન વંશમાંથી ઉદ્ગમ પામેલા ટ્રીનીદાદ અને ટોબાગોના લાકો ]] [[Category:૧૯૬૯ના જન્મો]] [[Category:જીવિત લોકો]] [[Category:ઓર્ડર ઓફ ઓસ્ટ્રેલિયાના માનનીય સભ્યો]] [[Category:એમસીસી ક્રિકેટરો]] [[Category:સાઉધન રોક્સ ક્રિકેટરો]] [[શ્રેણી:૧૯૬૯માં જન્મ]] aah5k35n8hldqr7on4ck5s4efasckd6 825689 825685 2022-07-23T03:52:41Z Snehrashmi 41463 /* બાહ્ય લિંક્સ */ ઢાંચો:Persondata, Navbox અને વધારાની શ્રેણીઓ હટાવી wikitext text/x-wiki {{Cleanup}} {{Infobox cricketer | playername = Brian Lara | image = Brian Lara Portrait.jpg | caption = | country = West Indies | fullname = Brian Charles Lara | nickname = The Prince of Port-of-Spain<br />The Prince of Trinidad<br />The Prince | living = true | dayofbirth = 2 | monthofbirth = 5 | yearofbirth = 1969 | placeofbirth = [[Santa Cruz, Trinidad and Tobago|Santa Cruz]] | countryofbirth = [[Trinidad]] | heightft = 5 | heightinch = 8 | role = Higher middle order [[batsman]] | batting = Left-handed | bowling = Right-arm [[Leg spin|leg-break]] | international = true | testdebutdate = 6 December | testdebutyear = 1990 | testdebutagainst = Pakistan | testcap = 196 | lasttestdate = 27 November | lasttestyear = 2006 | lasttestagainst = Pakistan | odidebutdate = 9 November | odidebutyear = 1990 | odidebutagainst = Pakistan | odicap = 59 | odishirt = 9 | lastodidate = 21 April | lastodiyear = 2007 | lastodiagainst = England | club1 = [[Trinidad and Tobago national cricket team|Trinidad and Tobago]] | year1 = 1987–2008 | clubnumber1 = | club2 = [[Northern Transvaal cricket team|Transvaal]] | year2 = 1992–1993 | clubnumber2 = | club3 = [[Warwickshire County Cricket Club|Warwickshire]] | year3 = 1994–1998 | clubnumber3 = | club4 = [[Southern Rocks]] | year4 = 2010 | clubnumber4 = | columns = 4 | column1 = [[Test cricket|Test]] | matches1 = 131 | runs1 = 11,953 | bat avg1 = 52.88 | 100s/50s1 = 34/48 | top score1 = 400* | deliveries1 = 60 | wickets1 = – | bowl avg1 = – | fivefor1 = 0 | tenfor1 = 0 | best bowling1 = – | catches/stumpings1 = 164/– | column2 = [[One Day International|ODI]] | matches2 = 299 | runs2 = 10,405 | bat avg2 = 40.48 | 100s/50s2 = 19/63 | top score2 = 169 | deliveries2 = 49 | wickets2 = 4 | bowl avg2 = 15.25 | fivefor2 = 0 | tenfor2 = n/a | best bowling2 = 2/5 | catches/stumpings2 = 120/– | column3 = [[First-class cricket|FC]] | matches3 = 261 | runs3 = 22,156 | bat avg3 = 51.88 | 100s/50s3 = 65/88 | top score3 = 501* | deliveries3 = 514 | wickets3 = 4 | bowl avg3 = 104.00 | fivefor3 = 0 | tenfor3 = 0 | best bowling3 = 1/1 | catches/stumpings3 = 320/– | column4 = [[List A cricket|LA]] | matches4 = 429 | runs4 = 14,602 | bat avg4 = 39.67 | 100s/50s4 = 27/86 | top score4 = 169 | deliveries4 = 130 | wickets4 = 5 | bowl avg4 = 29.80 | fivefor4 = 0 | tenfor4 = n/a | best bowling4 = 2/5 | catches/stumpings4 = 177/– | date= 4 February | year = 2008 | source = http://content-usa.cricinfo.com/westindies/content/player/52337.html cricinfo.com }} માનનીય '''બ્રાયન ચાર્લેસ લારા''' , ટીસી, ઓસીસી, એએમ (જન્મ [[મે ૨|૨ મે]] ૧૯૬૯ના, સાન્તા ક્રૂઝ, ટ્રીનીદાદ અને ટોબાગોમાં) એક વેસ્ટ ઈન્ડિયન આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટ ખેલાડી છે,<ref>{{cite web|url=http://content.cricinfo.com/westindies/content/player/52337.html|title=Player Profile: Brian Lara|work=CricInfo|publisher=ESPN|access-date=2009-06-07}}</ref><ref>{{cite news| url=http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/serialisations/article3694486.ece |title= Genius of Brian Lara hailed by Wisden |publisher= [[TimesOnline]] | location=London | date=7 April 2008 | access-date=26 April 2010 | first=Mike | last=Atherton}}</ref> જેમને દરેક સમયના શ્રેષ્ઠ બેટ્સમેનોમાંના એક તરીકે ગણવામાં આવે છે. તેઓ ઘણી રમતોમાં ટેસ્ટ બેટીંગ ક્રમાંકમાં મોખરે રહ્યાં હતાં અને કેટલાંય ક્રિકેટના રેકોર્ડો સ્થાપ્યા, પ્રથમ શ્રેણીની ક્રિકેટમાં 1994માં એજબાસ્ટન ખાતે ડરહમની વિરૂદ્ધમાં વારવિકશાયર માટે 501 રન પર આઉટ થયા વગર સૌથી વધુ વ્યક્તિગત રનનો રેકોર્ડ સ્થાપ્યો, જે પ્રથમ શ્રેણીના ક્રિકેટના ઇતિહાસમાં એક માત્ર પાંચ શતક હતાં.<ref>{{cite news | url=http://www.thesun.co.uk/sol/homepage/sport/cricket/article25899.ece |title= Farewell to legend Lara |work= [[The Sun (newspaper)|The Sun]] | location=London |first=Ali |last=Martin |date=9 May 2007}}</ref> બેટીંગના અંતિમ દિવસે (6 જૂન 1994)ના દિવસે ડેવ રોબર્ટસ દ્વારા બીબીસી(BBC) રેડિયો કોમેન્ટરીનું બીબીસી વર્લ્ડ સર્વિસ નેટવર્ક દ્વારા દુનિયાભરમાં અને બીબીસી રેડિયો 1, 2 અને 4 પર યુકે(UK)માં ઉપરાંત મોટાભાગના બીબીસી સ્થાનિક રેડિયો સ્ટેશનમાં જીવંત પ્રસારણ થયું હતું. તે સાંજે, લારા હંમેશના બેટિંગ રેકોર્ડની નજીક આવતાંની સાથે ચાહકોનું એક વિશાળ ટોળું ગ્રાઉન્ડમાં ધસારા સાથે દાખલ થયું હતું. લારાએ 2004માં એન્ટીગુઆ ખાતે ઈંગ્લેન્ડ વિરુદ્ધ 400 નોટ આઉટ સ્કોર કરીને ટેસ્ટ રમતોમાં પણ સૌથી વધુ વ્યક્તિગત રનનો રેકોર્ડ સ્થાપ્યો હતો.<ref>{{cite web| url=http://stats.cricinfo.com/ci/content/records/208504.html |title= Most runs in an innings |publisher= www.cricinfo.com}}</ref> તેઓ એક માત્ર બેટ્સમેન છે જેમણે તેમની વરિષ્ઠ કારકીર્દીમાં પ્રથમ શ્રેણીના ક્રિકેટ મેચોમાં સૌ રન, બસો, ત્રણસો, ચારસો અને પાંચસો રન બનાવ્યાં છે.<ref>{{cite web| url=http://everything2.com/title/Brian%2520Lara |title= Record-breaking Batsman and Captain of the West Indies Test Cricket team}}</ref><ref>{{cite web| url=http://www.itscricket.com/lara.htm |title= West Indies Cricket Team}}</ref> લારાએ ટેસ્ટ રેકોર્ડમાં એક ટેસ્ટ મેચમાં, જ્યારે 2003માં દક્ષિણ આફ્રિકાના રોબીન પીટરસન દ્વારા નાખવામાં આવેલી ઓવરમાં 28 રન બનાવ્યા ત્યારે એક જ ઓવરમાં સોથી વધુ સંખ્યામાં રન બનાવવાનો રેકોર્ડ પણ સ્થાપ્યો.<ref>{{cite web| url=http://stats.cricinfo.com/ci/content/records/233006.html |title= Most runs off one over |publisher= www.cricinfo.com}}</ref> લારાની 1999માં બ્રીજટાઉન, બારબાડોસમાં ઓસ્ટ્રેલિયા વિરુદ્ધ 153 નોટ-આઉટ મેચ વિજેતા બને એવી કામગીરી હતી જેને વિસ્ડન દ્વારા ક્રિકેટ જગતના ઇતિહાસમાં 1937ની એશીસટેસ્ટ મેચમાં સર ડોનાલ્ડ બ્રાડમેનના 270 રનના સ્કોર પછી બીજા ક્રમની શ્રેષ્ઠ બેટીંગ પરફોર્મન્સનો દરજ્જો આપ્યો હતો.<ref>{{cite web| url=http://www.thehindujobs.com/thehindu/2001/07/28/stories/07280281.htm |title= Wisden 100 hails Laxman, ignores Tendulkar |publisher= [[The Hindu]]}}</ref> ''વિઝ્ડન ક્રિકેટર્સ આલ્મેનક'' , <ref name=bbc-12/13/02>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/cricket/2572069.stm |title=Murali 'best bowler ever' |publisher=[[BBC Sport]]|date=2002-12-13 |access-date=2007-12-14}}</ref> દ્વારા હંમેશના સૌથી મહાન ટેસ્ટ મેચ બોલર તરીકે ક્રમાંક મેળવનાર, અને ટેસ્ટ ક્રિકેટ<ref name="testlist">''ક્રીસીન્ફો'' , [http://stats.cricinfo.com/ci/content/records/93276.html સૌથી વધુ ટેસ્ટ વિકેટ ઝડપી લેનારા ખેલાડીઓ]</ref> અને એક દિવસીય આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટમાં<ref name="odilist">''ક્રીસીન્ફો'' , [http://stats.cricinfo.com/ci/content/records/283193.html એક દિવસીય આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટમાં સૌથી વધુ વિકેટ ઝડપી લેનારા ખેલાડીઓ]</ref> સૌથી વધુ વિકેટ લેનાર મુથૈયા મુરલીધરણ દુનિયાના તમામ બેટ્સમેનોમાં એક મુશ્કેલ પ્રતિસ્પર્ધી તરીકે લારાને અભિવાદન કરે છે.<ref>{{cite web| url= http://in.rediff.com/wc2003/2003/feb/28muth.htm |title= Lara a tougher opponent than Tendulkar: Murali |publisher= www.in.rediff.com}}</ref> લારાને 1994 અને 1995<ref>{{cite web| url=http://en.wikipedia.org/wiki/Wisden_Leading_Cricketer_in_the_World |title= Wisden Leading Cricketer in the World}}</ref>માં દુનિયામાં વિઝ્ડન લીડીંગ ક્રિકેટર તરીકે એવોર્ડ આપવામાં આવ્યો અને તેઓ વર્ષના પ્રતિષ્ઠિત બીબીસી ઓવરસીઝ સ્પોર્ડસ પર્સનાલીટી એવોર્ડ મેળવનારા ત્રણ ક્રિકેટરોમાંના પણ એક હતા, અન્ય બે ખેલાડીઓ સર ગારફિલ્ડ સોબર્સ અને શેન વોર્ન છે.<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tv_and_radio/sports_personality_of_the_year/7772192.stm |title= Sports Personality |publisher= BBC | date=14 December 2008 | access-date=2 January 2010}}</ref> બ્રાયન લારા "ધી પ્રિન્સ ઓફ પોર્ટ ઓફ સ્પેન" અથવા માત્ર "ધી પ્રિન્સ"ના હુલામણા નામથી જાણીતા છે.<ref name="cricpro">{{cite web|url=http://content.cricinfo.com/westindies/content/player/52337.html|title=Player Profile: Brian Lara|work=CricInfo|publisher=ESPN|access-date=2009-06-07}}{{Failed verification|date=May 2010}}</ref> 27 નવેમ્બર 2009ના રોજ તેઓની ઓર્ડર ઓફ ઓસ્ટ્રેલિયાના માનનીય સભ્ય તરીકે નિમણૂક થઈ હતી.<ref>{{cite web |url=http://in.news.yahoo.com/43/20091127/928/tsp-brian-lara-awarded-order-of-australi.html |title=Brian Lara awarded Order of Australia |date=27 November 2009 |work=Yahoo! News}}</ref> ==પ્રારંભિક જીવન== લારા 11 બાળકોમાંના 10મા બાળક હતા. લારાના પિતા બન્ટી અને તેમની મોટી બહેનોમાંની એક એગ્નેસ સાયરસે તેમનો દાખલો રવિવારના દિવસે થતા અઠવાડિક સત્રમાં 6 વર્ષની ઉંમરે સ્થાનિક હાર્વર્ડ કોચીંગ ક્લીનીકમાં કરાવ્યો હતો. પરિણામ રૂપે, લારાને સાચી બેટીંગ ટેક્નીકનું શિક્ષણ ખૂબ જ પ્રારંભમાં મળ્યું હતું. લારાની પ્રથમ શાળા સેન્ટ જોસેફસ રોમન કેથોલીક પ્રાથમિક શાળા હતી. પછી તેઓ સેન જૌન સેકન્ડરીમાં ગયા, જે ડે મોરીય રોડ, લોઅર સાન્તા ક્રૂઝમાં આવેલી હતી. એક વર્ષ પછી 14 વર્ષની ઉંમરે તેઓ ફાતિમા કોલેજમાં આવ્યા, જ્યાં તેમણે એક આશાસ્પદ યુવાન ખેલાડી તરીકે ક્રિકેટ કોચ શ્રીમાન હેરી રામદાસ હેઠળ તેમનો વિકાસ શરૂ કર્યો. 14 વર્ષની ઉંમરે, તેમણે શાળાના છોકરાઓના જૂથમાં પ્રતિ મેચમાં 126.16 સરેરાશ રન સાથે 745 રનોનો ઢગલો કર્યો, જેનાથી તેમની ટ્રીનીદાદ રાષ્ટ્રીય 16 વર્ષથી નીચેનાની ટીમમાં પસંદગી થઈ. જ્યારે 15 વર્ષના હતાં ત્યારે તેઓ તેમની સોથી પહેલી વેસ્ટ ઈન્ડિયન 19 વર્ષથી નીચેનાઓની યુથ સ્પર્ધા રમ્યા અને તે જ વર્ષે લારા 19 વર્ષની નીચેનાઓ માટેની ક્રિકેટ મેચમાં વેસ્ટ ઈન્ડિઝ ટીમમાં પ્રતિનિધિત્વ કર્યું. લારા તેમના ભવિષ્યના સાથી ટ્રીનીદાદના ક્રિકેટર માઈકલ ક્રેવ સાથે વુડબ્રુક, પોર્ટ ઓફ સ્પેન (સાન્તા ક્રૂઝથી 20 મિનિટના અંતર)માં જતા રહ્યા. માઈકલના પિતા જોય ક્રેવેતેમની સાથે તેમની ક્રિકેટની કારકીર્દી અને વ્યક્તિગત વિકાસ પર તેમની સાથે કામ કર્યું. માઈકલ લારાને તેની પ્રથમ નોકરી એન્ગોસ્ટુરા લી. ખાતે માર્કેટીંગ વિભાગમાં મળ્યો. લારા ટ્રીનીદાદ અને ટોબાગોમાં જૂનિયર ફૂટબોલ અને ટેબલ ટેનિસ રમ્યા છે પરંતુ લારાનું માનવું હતું કે ક્રિકેટ સફળતાનો રસ્તો હતો, એવું કહેતાં હતાં કે તેમને તેમના આદર્શો ગોર્ડોન ગ્રીનિજ, વિવ રિચડ્સ અને રોય ફ્રેડેરીક્સનું અનુકરણ કરવા ઈચ્છતા હતા. ==પ્રારંભિક પ્રથમ કક્ષાની કારકીર્દી== 1987નું વર્ષ લારા માટે પ્રગતિનું વર્ષ હતુ, તે વર્ષમાં વેસ્ટ ઈન્ડિઝ યુથ ચેમ્પીયનશીપમાં તેમણે 498 રન બનાવી આગળના વર્ષો કાર્લ હોપર દ્વારા સ્થારિત 480ના રનનો રેકોર્ડ તોડ્યો હતો.<ref>[http://www.nalis.gov.tt/Biography%5Cbio_BrianLara_captaincy.html ''ધી કમીંગ ફોરટોલ્ડ'' ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070811094615/http://www.nalis.gov.tt/Biography%5Cbio_BrianLara_captaincy.html |date=2007-08-11 }} ધી ઈન્ડીપેન્ડન્ટ. સુધારો 30 જૂલાઇ 2007.</ref> તેમણે ટ્રીનીદાદ અને ટોબાગોની વિજેતા ટુર્નામેન્ટમાં કેપ્ટનશીપ કરી હતી, જે એક લારાથી 116 એક મેચ વિજેતા બનવાનો નફો મળ્યો હતો. જાન્યુઆરી 1988માં, લારાએ લીવોર્ડ ટાપુઓ વિરુદ્ધનો રેડ સ્ટાઈપ કપમાં ટ્રીનીદાદ અને ટોબાગો માટે તેનો પ્રથમ શ્રેણીનો ધમાકેદાર પ્રવેશ બનાવ્યો હતો. તેમની બીજી પ્રથમ શ્રેણીની મેચમાં તેમણે વેસ્ટ ઈન્ડીઝ ટીમના બે મહાન ખેલાડીઓ જોએલ ગાર્નર અને મૈલ્કમ માર્શલના હલ્લા હેઠળ બારબાડોસ વિરુદ્ધ 92 રન બનાવ્યા. પછી તે વર્ષમાં જ, બીસેન્ટેન્નીયલ યુથ વર્લ્ડ કપ માટે ઓસ્ટ્રેલિયામાં વેસ્ટ ઈન્ડિઝ ટીમની કપ્તાની કરી હતી, જ્યાં વેસ્ટ ઈન્ડિઝ સેમી ફાઈનલ સુધી પહોંચી હતી. તે પછીના વર્ષમાં, વેસ્ટ ઈન્ડિઝના 23 ઈલેવન હેઠળનો દોરો ભારતીય ટીમ વિરુદ્ધ કપ્તાનના રૂપમાં પોતાની 182 ઈનિંગથી આગળ તેની પ્રતિષ્ઠા વધી ગઈ છે. સંપૂર્ણ વેસ્ટ ઈન્ડિઝની ટીમ માટે તેમનું પૂર્ણ કાર્યના ધોરણમાં તેમની પ્રથમ પસંદગી થઈ, પરંતુ બદ્-નસીબે તેમના પિતાના મૃત્યુનું મૃત્યુ થયું અને ટીમમાંથી લારાને પડતો મૂકવામાં આવ્યો. 1989માં, તેમણે ઝિમ્બાબ્વેમાં વેસ્ટ ઈન્ડિઝની બી ટીમ માટે કેપ્ટનશીપ કરી અને 145 રન બનાવ્યા હતા. 1990માં, 20 વર્ષની ઉંમરે, લારા ટ્રીનીદાદ અને ટોબાગોનો અત્યાર સુધીનો સૌથી નાની ઉંમરનો કેપ્ટન બન્યો, તેઓને એક દિવસીય ક્રિકેટમાં અનિશ્ચિતતાથી વિજેતા સુધી ગેડ્ડેસ ગ્રાન્ટ શીલ્ડમાં લઈ ગયો. 1990માં જ તેમણે તેમનો ટેસ્ટમાં મોડો ધમાકેદાર પ્રવેશ પાકિસ્તાન વિરૂદ્ધ વેસ્ટ ઈન્ડિઝ માટે 44 રન અને 5 વિકેટથી બન્યો. તેમણે તેમનો આંતરરાષ્ટ્રીય એક દિવસીય મેચમાં પાકિસ્તાન વિરુદ્ધ ધમાકેદાર પ્રવેશ એક મહિના પહેલાં 11 સ્કોર દ્વારા બનાવ્યો હતો. 1992ના વિશ્વ કપમાં લારાએ સોથી વધુ 88 સ્કોર સાથે સરેરાશ 47.57 સ્કોર બનાવી નિવૃત્ત થયા હતા. ==આંતરરાષ્ટ્રીય કારકિર્દી== [[File:BrianLaraUkexpat.jpg|thumb|400px|right|બ્રાયન લારાએ ભારત વિરુદ્ધ કેન્સીંગટન ઓવલ, બ્રીડટાઉન, બાર્બાડોસ ખાટે બેટીંગ કરી હતી. ]] જાન્યુઆરી 1993માં, લારાએ સીડનીમાં ઓસ્ટ્રેલિયા વિરુદ્ધ 277 રન બનાવ્યા હતા. તેમની પાંચમી ટેસ્ટમાંની તેમની આ કારકીર્દીની પ્રથમ ટેસ્ટ સદી શ્રેણીની અત્યંત મહત્તવની હતી, કારણ કે વેસ્ટ ઈન્ડિઝને 2-1ની શ્રેણી જીતવા માટે અંતિમ બે ટેસ્ટ મેચો જીતવાની હતી. લારા એસસીજી ખાતે 277 રન બનાવી તેમની દીકરી સીડનીના નામથી સફળ બનતા ગયા. તેઓ ટ્રીનીડીયન લેસ્ટર આર્મોગન દ્વારા અત્યંત પ્રભાવી હતાં. લારા "અંકલ લેસ"ના મૃત્યુ સાથે અભિભૂત થયા હતાં, પણ તેઓ પુન પાછા ફરવા સક્ષમ હતા. "અંકલ લેસ" જુએ છે એવું તેઓ જાણે છે. ઉચ્ચ સ્કોર માટે લારા પાસે ઘણાં વૈશ્વિક રેકોર્ડો છે. તેમની પાસે પ્રથમ-કક્ષાની ક્રિકેટ (1994માં ડરહામ વિરુદ્ધ વોરવિકશીર માટે 501 રન નોટ આઉટ) અને ટેસ્ટ ક્રિકેટ (2004માં ઈંગ્લેન્ડ વિરુદ્ધ વેસ્ટ ઈન્ડિઝ માટે 400 રન નોટ આઉટ) એમ બંનેમાં સૌથી વધુ વ્યક્તિગત રનનો રેકોર્ડ છે. લારાએ તેમનો વિશ્વ રેકોર્ડ 501 રન 474 મિનિટમાં માત્ર 427 બોલમાં મેળવ્યો હતો. તેમણે 308 રન મેદાનની સીમા ( 10 છગ્ગા અને 62 ચોગ્ગા) ઓળંગી હતી. તેમના સાથીદારો રોગર વોસ (115 ભાગીદારી- બીજી વિકેટ), ટ્રેવોર પેન્નેય (314- ત્રીજી), પાઉલ સ્મીથ (51 – ચોથી) અને કૈથ પીપર (322 અતૂટ- પાંચમી) હતા. તે પહેલાની શ્રેણીમાં વોરવિકશીર માટે રમતી વખતે સાતમી ઈનિંગ્સમાં 6 સદીઓ ફટકારી હતી. તેઓ એક માત્ર એવા ખેલાડી હતા, જેમણે ટેસ્ટ રેકોર્ડ સ્કોર માટે 1994માં ઈંગ્લેન્ડ વિરુદ્ધ 375 રન સાથે પુનઃદાવો કર્યો હતો, તે રેકોર્ડ મેથ્યુ હેયડેને 2003માં ઝિમ્બાબ્વે વિરુદ્ધ 380 રન કર્યાં ત્યાં સુધી રેકોર્ડ રહ્યો હતો. બે ટેસ્ટમાં ત્રણ વખત સદીઓ કરનારામાં ડોનાલ્ડ બ્રેડમેન પછી બીજા ખેલાડી તરીકે અને બે પ્રથમ શ્રેણીની ચાર વખતને સદીઓમાં બીલ પોન્સફોર્ડ પછી બીજા ખેલાડી તરીકે તેમણે 400 રને નોટ આઉટ રહીને રેકોર્ડ કર્યો હતો. તેમણે ટેસ્ટ ક્રિકેટમાં નવ બમણી સદીઓ કરી હતી, બીજી માત્ર બ્રેડમેનની 12મી હતી. 1995માં લારાએ ઈંગ્લેન્ડ વિરુદ્ધ ટેસ્ટ મેચની શ્રેણીમાં લગાતાર ત્રણ સતત મેચોમાં ત્રણ શતક કરી મેન ઓફ ધી સિરીઝનો એવોર્ડ જીત્યો હતો. આખરે ટેસ્ટ શ્રેણી 2-2થી ડ્રો થઈ હતી. ટેસ્ટ કારકીર્દીમાં તેમને નવેમ્બર 2005માં એડેલિડ ઓવેલ, ઓસ્ટ્રેલિયા ખાચે 226 રનની ઈનિંગ રમીને એલાન બોર્ડરથી આગળ વધ્યા બાદ સૌથી વધુ રન કર્યાનો રેકોર્ડ પણ નોંધાયેલો છે. પછીથી તેઓનો આ રેકોર્ડ બોર્ડર ગવાસ્કર ટ્રોફી 2008ની બીજી ટેસ્ટમાં મોહાલી ખાતે ઓસ્ટ્રેલિયા વિરુદ્ધ રમતી વખતે 17 ઓક્ટોબર 2008ના રોજ [[ભારત|ભારત]]ના [[સચિન તેંડુલકર|સચીન તેન્ડુલકર]] દ્વારા તૂટ્યો હતો. લારાએ 1999થી 1998 સુધી વેસ્ટ ઈન્ડિઝની કેપ્ટનશીપ લીધી હતી, ત્યારે વેસ્ટ ઈન્ડિઝ દક્ષિણ આફ્રિકાના હાથ તળે ઢંકાઈ ગઈ હતી. તે પછી તેઓ ચાર ટેસ્ટ શ્રેણી ઓસ્ટ્રેલિયા સાથે રમ્યા, આ શ્રેણી 2-2થી ડ્રો થઈ, તે સાથે લારાએ 546 રન બનાવ્યાં, જેમાં ત્રણ શતક અને એક વખત બસો રનોનો સમાવેશ થાય છે. બીજી ટેસ્ટ કિંગસ્ટોન ખાતે રમાઈ, ત્યાં તેમણે 213 રન કર્યાં, જ્યારે ત્રીજી ટેસ્ટમાં એક વિકેટ બાકી સાથે વેસ્ટ ઈન્ડિઝે 311 રન કરવાના હતાં, તેમાં લારાએ 153* રન બનાવ્યા. બંને મેચોમાં તેઓ મેન ઓફ ધી મેચ અને શ્રેણીનો મેન ઓફ ધી સિરીઝ એવોર્ડ જીત્યા. 2001માં, લારાએ ઓસ્ટ્રેલિયા વિરુદ્ધ 116 રન બનાવ્યાં, શ્રેણીમાં બે અડધી સદીઓ અને એક સદી સાથે વેસ્ટ ઈન્ડિઝે સોથી વધુ સરેરાશ 46.50 રન સાથે ઓસ્ટ્રેલિયામાં મેન ઓફ ધી કોર્ટૂન સિરીઝીસ હાંસિલ કરી. તે જ વર્ષે શ્રેણીઓમાં ટીમની 42 ટકાની રનની ભાગીદારી સાથે સીન્હાલીઝ સ્પોર્ટસ્ ગ્રાઉન્ડ ખાતે એકસો પચાસ રનની સાથે બે સદીઓ અને ત્રીજી ટેસ્ટ મેચમાં પ્રથમ અને બીજી ઈનિંગ્સમાં એક સદી એમ લારાએ ટેસ્ટ સિરીઝમાં શ્રીલંકાની વિરુદ્ધમાં સતત ત્રણ મેચોમાં 688 રનો મેળવી ત્રણ સદીઓ ફટકારી. આ અસામાન્ય દેખાવ જોઈ મુથૈયા મુરલીધરનને એવું કહ્યું કે તેમણે જે બેટ્સમેનોનો સામનો કર્યો છે, તેમાં લારા સૌથી વધારે ખતરનાક બે્ટસમેન હતા.<ref>{{cite web|url=http://content-uk.cricinfo.com/srilanka/content/story/133274.html |title=Murali: 'Lara's still No. 1' |publisher=Content-uk.cricinfo.com |date= |access-date=2010-08-21}}</ref> 2003માં ઓસ્ટ્રેલિયા સાથેની મેચ વિરુદ્ધ લારાને કેપ્ટન તરીકે ફરીથી નિમવામાં આવ્યો અને પ્રથમ ટેસ્ટ મેચમાં તેમના 110 રન સાથે પાછા ફર્યા, અને તેમનો ચમકદાર દેખાવ પાછો દેખાયો. તે પછી, તેમની કેપ્ટનશીપ હેઠળ, જેમાં પ્રથમ ટેસ્ટમાં લારાએ બસો રનની સાથે, વેસ્ટ ઈન્ડિઝે શ્રીલંકાની વિરુદ્ધમાં ટેસ્ટ શ્રેણીઓમાંથી બે મેચો જીતી. સપ્ટેમ્બર 2004માં, વેસ્ટ ઈન્ડિઝે તેમની કપ્તાની હેઠળ ઈંગ્લેન્ડમાં આઈસીસી ચેમ્પીયનસ ટ્રોફી જીતી. માર્ચ 2005માં, લારાનો વેસ્ટ ઈન્ડિઝ ટીમની પસંદગી માટે તેમના વ્યક્તિગત કેબલ અને વાયરલેસ સ્પોન્શરશીપ ડીલ ના મતભેદને કારણે ઈન્કાર કરવામાં આવ્યો, આ ડીલ ક્રિકેટ બોર્ડના મુખ્ય સ્પોન્સર, ડીજીસેલ સાથેથી વિપરિત હતો. અન્ય 6 ખેલાડીઓ આ મતભેદમાં સંડોવાયેલા હતા, જેમાં ક્રિસ ગેલ, રામનરેશ સરવન અને ડ્વેન બ્રાવોનો સમાવેશ થયો છે. લારાએ જણાવ્યું હતુ કે તેનો ઈન્કાર સહાનુભૂતિ તરફના વલણની પસંદગીને કારણે હતો, જ્યારે આ ખેલાડીઓ તેમની સ્પોન્સરશીપ ડીલોની કારણે પડતાં મૂકવામા આવ્યા હતા.<ref>{{cite web|url=http://content-uk.cricinfo.com/westindies/content/story/146390.html |title='I'm ready to play if best team is selected' – Lara |publisher=Content-uk.cricinfo.com |date= |access-date=2010-08-21}}</ref> આ મુદ્દો શ્રેણીની પ્રથમ મેચ દક્ષિણ આફ્રિકા ટીમ વિરુદ્ધ રમવા આવ્યા બાદ ઉકેલાયો હતો. લારા બીજી ટેસ્ટ માટે ટીમમાં પાછો આવ્યો (પ્રથમ ઈનીંગનો વિશાળ સ્કોર 196 હાંલિસ કર્યો), પણ આ પ્રક્રિયામાં નવા-નિમાયેલાં શિવનારિન ચંદ્રપોલથી તેમની કપ્તાનગીરી અનિશ્ચિતસમય માટે ખોવાઈ ગઈ હતી. પછીની ટેસ્ટમાં, તે જ પ્રતિસ્પર્ધી વિરુદ્ધ, પ્રથમ ઈનીંગમાં તેમણે 176 રન બનાવ્યા. દક્ષિણ આફ્રિકા વિરુદ્ધ એક દિવસ પછીની શ્રેણીમાં તેમણે કેન્સીંગ્ટોન ઓવલ, બ્રીજટાઉન, બાર્બાડોસ ખાતે પ્રથમ ટેસ્ટમાં મુલાકાતી પાકિસ્તાનીઓ વિરુદ્ધ પ્રથમ ટેસ્ટ સદી કરી, જે શ્રેણી વેસ્ટ ઈન્ડિઝ આખરે જીતી ગઈ. 26 એપ્રિલ 2006ના રોજ લારાની વેસ્ટ ઈન્ડિઝ ક્રિકેટ ટીમ માટે ત્રીજી વખત કેપ્ટન તરીકને પુનઃનિમણૂંક થઈ. જેના અનુસરણમાં શિવનારિન ચંદેરપોલનું રાજીનામુ લેવામા આવ્યુ, જે 13 મહિના માટે કપ્તાન રહ્યા હતા, જેની કપ્તાનગીરી હેઠળ વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 14 ટેસ્ટ મેચોમાંથી માત્ર એક જ મેચ જીત્યુ હતુ. મે 2006માં, લારાએ વેસ્ટ ઈન્ડિઝને ઝિમ્બાબ્વે અને ભારત વિરુદ્ધ એક દિવસીય શ્રેણીમાં સફળતાપૂર્વક જીત અપાવી હતી. લારાની ટીમ ઓસ્ટ્રેલિયામાં ડીએલએફ કપ અને આઈસીસી ચેમ્પિયનશીપ ટ્રોફીની અંતિમ મેચમાં રમી હતી, જ્યાં બંને અંતિમ મેચોમાં તેઓ રનર્સ અપ સુધી રમ્યાં હતાં. 16 ડિસેમ્બર, 2006એ તેઓ વેસ્ટ ઈન્ડિઝના પ્રથમ ખેલાડી બન્યાં જેમણએ એક દિવસીય આંતરરાષ્ટ્રીય 10,000 રન બનાવ્યાં હોય.<ref>{{cite web|url=http://www.howstat.com/cricket/Statistics/Batting/BattingCareerRuns_ODI.asp?Stat=5000 |title= ODI Batting Statistics}}</ref> તે સમયે [[સચિન તેંડુલકર|સચીન તેન્ડુલકર]]ની સાથે માત્ર બે ખેલાડીઓમાંના એક હતા. 10 એપ્રિલ 2007ના રોજ, 2007 ક્રિકેટ વર્લ્ડ કપ પછી એક દિવસીય ક્રિકેટ રમતમાં તેમની નિવૃત્તિ પાક્કી કરી.<ref>[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/cricket/other_international/west_indies/6543709.stm ''લારા કન્ફર્મસ વન-ડે રીટાયરમેન્ટ'' ] બીબીસી ન્યુઝ. સુધારો 30 જૂલાઇ 2007.</ref> થોડા દિવસ પછી તેમણે જાહેર કર્યું કે આ ટુર્નામેન્ટ પછી તમામ આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટમાંથી તે નિવૃત્તિ લેશે.<ref>[http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/cricket/other_international/west_indies/6574317.stm ''લીજેન્ડ લારા ટુ એન્ડ વિન્ડીઝ કેરિયર'' ] બીબીસી ન્યુઝ. સુધારો 30 જૂલાઇ 2007.</ref> લારા એક મૃત રબર વર્લ્ડ કપની રમતમાં ઈંગ્લેન્ડ વિરુદ્ધ 21 એપ્રિલ 2007માં તેમની અંતિમ આંતર રાષ્ટ્રીય રમત રમ્યા. તેઓ માર્લેન સેમ્યુલ્સ સાથે ભેરવાઈ પડ્યા બાદ 18 રનથી રન આઉટ થઈ ગયા. ઈંગ્લેન્ડ 1 રનથી જીતી ગયું. આ વર્લ્ડ કપ પૂર્ણ થયા પહેલાં ગ્લેન્ન મેકગ્રાથે કહ્યું કે તેણે જેટલાં બેટ્સમેનોને બોલ નાખ્યાં છે તેમાં લારા શ્રેષ્ઠ બેસ્ટમેન છે.<ref>[http://www.rediff.com/wc2007/2007/apr/28mcgrath.htm ''મેકગ્રેથ રેટસ લારા જસ્ટ અહેડ ઓફ તેન્ડુલકર'' ]. 4 ડિસેમ્બર 2007ના રોજ સુધારો</ref> ==નિવૃત્તિ== [[File:Brian Lara lap of honour.jpg|thumb|2007 સીડબલ્યુસીમાં તેમના આદર વચનો દરમિયાન લારા. ]] 19 એપ્રિલ 2007ના રોજ લારાએ આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટના તમામ સ્વરૂપોમાં તેમની નિવૃત્તિ જાહેર કરીને દર્શાવ્યુ કે વેસ્ટ ઈન્ડિઝ વિરુદ્ધ ઈંગ્લેન્ડની 21 એપ્રિલ 2007ની મેચ તેમની અંતિમ આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરની મેચ રહેશે.<ref>[http://www.smh.com.au/news/cricket/lara-turns-his-back-on-cricket/2007/04/20/1176697042541.html ''લારા ટર્ન હીઝ બેક ઓન ક્રિકેટ'' ] સુધારો 29 એપ્રિલ 2007</ref> તેઓ ખૂબ જ ખરાબ રીતે માર્લોન સેમ્યુલ્સ સાથે ભેરવાઈને પડ્યા બાદ 18 રનને રનઆઉટ થયા, અને ઈંગ્લેન્ડ તે મેચ એક વિકેટથી જીતી ગયું.<ref>[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/cricket/6576083.stm ''વેસ્ટ ઈન્ડિઝ v ઈંગ્લેન્ડ'' ] બીબીસી ન્યુઝ. સુધારો 29 જૂલાઇ 2007.</ref> 2007 ક્રિકેટ વર્લ્ડ કપ પહેલાં તેમણે જાહેરાત કરી હતી કે આ તેમનો એક દિવસીય આંતરરાષ્ટ્રીય મેચમાં છેલ્લો દેખાવ હશે. તેમની છેલ્લી મેચ પછી, રમત પછીના દેખાવ અંગેના તેમની મુલાકાતમાં તેમણે તેમના ચાહકોને પૂછ્યુ હતુ, "શું મેં તમને મનોરંજન આપ્યું હતું", તેમના પ્રત્યુતરમાં વેસ્ટ ઈન્ડિઝના ચાહરો દ્વારા તેમને "હા",નો સૂર સંભળાયો હતો, પછી તેઓ ત્યાંથી ચાલ્યા ગયા અને જ્યાં તેમને તેમના ઘણાં ચાહકો સાથે હાથ મિલાવ્યા અને 'આદરના વચનો' મેળવ્યા હતા. લારાએ જણાવ્યું હતું કે આ તેમનો આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટમાં છેલ્લો દેખાવ હશે, તેમણે એવું પણ દર્શાવ્યુ હતુ કે તેમનો રમતમાં રસ તેમના કેટલીક સંડોવણી દ્વારા જાળવી રાખશે. 23 જુલાઈ 2007ના રોજ ભારતીય ક્રિકેટ લીગ માટે સહી કરવા સહમત થયા.<ref>{{cite web|url=http://content-uk.cricinfo.com/ci/content/story/303309.html |title=Lara signs up for new Indian league |publisher=Content-uk.cricinfo.com |date= |access-date=2010-08-21}}</ref> તેઓ તાજેતરમાં મુંબઈ ચેમ્પ્સના કપ્તાન છે. 2008 ડોમેસ્ટિક સીઝનની શરૂઆત દરમિયાન તેમની ઘર સમાન ટીમ ટ્રીનીદાદા માટે સ્વૈચ્છિક પણ રમ્યા હતા. તેઓ છેલ્લા બે વર્ષો દરમિયાન ટ્રીનીદાદ માટે રમ્યા ન હતા. ગુયાના ખાતે સો થી વધારે રન કરી એક વિજેતા મેચ આપીને તેમની પુનઃવાપસી યાદગાર બનાવી દીધી. જ્યારે બીજી મેચમાં આઉટ થયા વગર અડધી સદી બનાવી જેમાં એક બોલ પર બે રન બનાવ્યા હતા. રમતની ત્રીજા રાઉન્ડમાં (બીજા રાઉન્ડમાં ટ્રીનીદાદ ઘર ભેગું થયું હતું). જાન્યુઆરી 19ના રોજ સેન્ટ માર્ટીનમાં લીવર્ડ ટાપુઓ વિરુદ્ધ રમતી વખતે લારાના હાથમાં ફેક્ચર થયુ હતુ, જેથી તેઓને આઈસીએલમાંથી બહાર રાખવામાં આવ્યા હતા. તેમ છતાં ટવેન્ટી-ટવેન્ટી ક્રિકેટમાં પાછા આવવાની તેમની પ્રતિબદ્ધતા પૂરી કરવા દૃઢનિશ્ચયી રહ્યા હતા,<ref>{{cite web|url=http://www.cricinfo.com/mcc/content/story/464785.html|title=Brian Lara maintains Twenty20 comeback plans|date=29 June 2010|work=[[Cricinfo]]|access-date=28 June 2010}}</ref> અને 27 જૂન 2010ના રોજ મેરીલેબોન ક્રિકેટ કલ્બ માટે પાકિસ્તાનની ટીમ વિરુદ્ધ રમતાં દેખાયા હતા, જેમાં તેમણે 32 બોલમાં 37 રન બનાવ્યા હતા.<ref>{{cite web|url=http://www.cricinfo.com/england-v-pakistan-2010/engine/current/match/462605.html|title=Scorecard: Pakistan tour of England – tour match Marylebone Cricket Club v Pakistanis|work=CricInfo|access-date=28 June 2010}}</ref> વિઝ્ડન 100એ 1936-37માં મેલબોર્નમાં સર ડોનાલ્ડ બ્રેડમેનના ઈંગ્લેન્ડ વિરુદ્ધ 270 રન પછી 1998-99માં બ્રીજટાઉનમાં ઓસ્ટ્રેલિયા વિરુદ્ધ લારાના 153 નોટ-આઉટ એ હંમેશ માટે બીજી શ્રેષ્ઠ બેટીંગ બન્યાનો દરજ્જો આપ્યો. ==2010માં પાછા == 2010 ફ્રેન્ડ્સ પ્રોવિડન્ટ t20 માટે સુર્રેય અને લારા વચ્ચેની વાટા ઘાટો પછી કંશુક પરિણામ લાવવામાં નિષ્ફળતા મળી હતી,<ref>{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/england/content/story/456234.html |title=Lara lined up for Surrey comeback |author=Cricinfo staff |date=2010-04-16 |publisher=ESPN |work=Cricinfo |access-date=2010-11-23}}</ref> લારાએ જાહેર કર્યું કે તે હજી પણ ટ્વેન્ટી-ટ્વેન્ટી ક્રિકેટ રમવા માટે કરાર કરવા માંગે છે.<ref>{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/mcc/content/story/464785.html |title=Lara maintains Twenty20 comeback plans |author=Cricinfo staff |date=2010-06-26 |publisher=ESPN |work=Cricinfo |access-date=2010-11-23}}</ref> વર્ષના અંતમાં 2010-11 સ્ટાન્બીક બેન્ક 20 સીરીઝમાં હરિફાઈમાં ભાગ લેવા, એક ઝિમ્બાબ્વીયન બાજુ, સાઉધન રોક્સમાં જોડાયા.<ref>{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/zim2020-10/content/story/485582.html |title=Rocks sign Lara, Sidebottom for T20 |author=ESPNcricinfo staff |date=2010-11-05 |publisher=ESPN |work=Cricinfo |access-date=2010-11-23}}</ref> રોક્સ માટે તેમના ધમાકેદાર પ્રવેશ પર, અને તેમની સૌ પ્રથમ ટ્વેન્ટી-ટ્વેન્ટી મેચ<ref name="ciprof">{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/zim2020-10/content/player/52337.html |title=Player Profile: Brian Lara |publisher=ESPN |work=Cricinfo |access-date=2010-11-23}}</ref>માં તેમણે રોક્સ માટે સૌથી વધુ રન 65 સાથે એક અડધી-સદી બનાવી.<ref>{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/zim2020-10/content/story/486921.html |title=Mountaineers, Eagles open with wins |author=ESPNcricinfo staff |date=2010-11-13 |publisher=ESPN |work=Cricinfo |access-date=2010-11-23}}</ref> પછીની બીજી બે ઈનીગ્સમાં તેમણે 34 રન ઉમેર્યાં, પણ તેમનું "અન્ય ઠેકાણે કોઈક કરાર" પૂર્ણ કરવાનું હોવાથી આ હરિફાઈમાંથી બહાર નીકળી ગયા.<ref>{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/zimbabwe/content/story/487777.html |title=Lara signs as Zimbabwe 'batting consultant' |author=ESPNcricinfo staff |date=2010-11-18 |publisher=ESPN |work=Cricinfo |access-date=2010-11-23}}</ref> ===ઈન્ડિયન પ્રિમિયર લીગ 2011=== 2011માં ઈન્ડિયન પ્રિમિયર લીગ (IPL)<ref>{{cite web|url=http://www.crickblog.com/entry/lara-reiterates-interest-in-making-debut-in-ipl-4/|title=Lara Reiterates Interest in Making Debut in IPL 4|author=Sreelata Yellamrazu|publisher=Cric Blog|date=2010-06-28|access-date=2010-12-30|archive-date=2011-07-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20110708203539/http://www.crickblog.com/entry/lara-reiterates-interest-in-making-debut-in-ipl-4/|url-status=dead}}</ref>ની ચોથી આવૃત્તિ રમવાનો તેમનો રસ દર્શાવ્યા પછી અને ચાર વર્ષ સુધી સક્રિય ક્રિકેટમાં રમ્યા ન હોવા છતાં, બ્રાયન લારા જાન્યુઆરી 2011માં આઈપીએલ ખેલાડીઓની હરાજીમાં સૌથી વધુ $400,000 કિંમત મેળવી હજી પણ પોતાનું આકર્ષણ બનાવી રાખ્યુ હતુ.<ref>{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/indian-premier-league-2011/content/story/493601.html|title=Lara, Dravid in highest price band for IPL auction |date=2010-12-21|access-date=2010-12-30|publisher=ESPNcricinfo|auhtor=ESPNcricinfo Staff}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.rediff.com/cricket/report/gilchrist-lara-in-top-slot-for-ipl-auctions/20101221.htm|title=Gilchrist, Lara in top bracket for IPL auctions |date=2010-12-21|access-date=2010-12-30|author=|publisher=rediff SPORTS}}</ref> ઉચ્ચ સ્તરીય ક્રિકેટમાં પાછા આવવાનો લારાનો નિર્ણય સાંભળીને, વેસ્ટ ઈન્ડિઝના ભૂતપૂર્વ ઝડપી બોલર કુર્ટલી એમબ્રોઝ અને વિકેટકીપર/બેટ્સમેન જેફ્ફ ડુજોને પીટ્ચ દ્વારા સ્પોર્ટસમેક્સ ક્રિકેટ ટોક શો- પર લારાના જીવનના આ તબક્કે લારાને આઈપીએલથી દૂર રહેવાની સલાહ આપી. એમ્બ્રોઝે કહ્યું, "જો હું બ્રાયનને સલાહ આપતો હોત તો, હું તેને બહાર રહેવાની સલાહ આપત. તે થોડા વર્ષો માટે કોઈ પણ સ્વરૂપની સ્પર્ધાત્મક ક્રિકેટ રમ્યો નથી. જ્યારે તમે આંતરરાષ્ટ્રીય રમતોમાં એક ચોક્કસ ઊંચાઈ સુધી પહોંચો ત્યારે તમે જો તે પ્રકારના દરજ્જાની પ્રતિકૃત્તિ ન સર્જી શકો તો તે તમારી પ્રતિષ્ઠાને ખેરખર હાનિ પહોંચાડી શકે છે. હું નથી માનતો કે તેણે પાછા આવવું જોઈએ." ડુજોન પણ એવી જ ટીપ્પણી કરતાં કહે છે, "હું તેને પાછા આવવાની સલાહ આપતો નથી. તેની પાસે એક સુંદર કારકીર્દી છે અને તેણે તે યાદો સાથે જીવવું જોઈએ".<ref>{{cite web|url=http://www.sportingeagle.com/index.php?option=com_content&view=article&id=855:ambrose-dujon-against-laras-return-to-top-flight-cricket&catid=36:newsheadlines&Itemid=29|title=Ambrose, Dujon against Lara's return to top flight cricket|author=|publisher=SportingEagle.com|date=2010-12-30|access-date=2010-12-30}}{{Dead link|date=મે 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> તેની મૂળ કિંમત $400,000 હોવા છતાં, લારા IPL 4ની હરાજીમાં વેચાયો નહીં. ==વિવાદો== 2006માં વેસ્ટ ઈન્ડિઝની ભારતના પ્રવાસ દરમિયાન એન્ટીગુઆ રીક્રિએશન ગ્રાઉન્ડ, સેન્ટ જોહ્નસ એન્ટીગુઆ ખાતે પ્રથમ ટેસ્ટ મેચના ચોથા દિવસે,મહેન્દ્ર સિંહ ધોનીએ ડેવ મોહમ્મદના સમાપ્તિ સંકેત મિડવિકેટ ક્ષેત્ર માટે ડેરેન ગંગા દ્વારા પકડવામાં આવ્યો હતો. જેમ બેટ્સમેને પાછા જવાનું શરૂ કર્યું ત્યારે કેપ્ટન રાહુલ દ્વવિડે ઈનીગ્સની જાહેરાત કરી, જો ફિલ્ડર દોરડાની ઉપર ઊભો હતો અને ધોની એમ્પાયરના ચૂકાદાની રાહ જોતો હતો ત્યારે એમ્પાયરો નિશ્ચિત ન હોવાથી મૂંઝવણની શરૂઆત થઈ. જ્યારે રી-પ્લે અનિર્ણાયક હોવાથી વેસ્ટ ઈન્ડિઝ કેપ્ટન બ્રાયન લારા ફિલ્ડરના દાવાપૂર્વકના કેચને આધારે ધોની ચાલ્યો જાય એવું ઈચ્છતો હતો. આ મડાગાંઠ 15 મિનિટથી વધુ સમય માટે ચાલી. આખરે, ધોની ચાલ્યો ગયો અને દ્વવિડનું જાહેરનામુ પરિણામકારક બન્યું, પરંતુ રમતમાં મોડું થયુ હતુ. લારાને ક્રિકેટના રેફરી દ્વારા તેની ક્રિયા સમજાવવા માટે બોલાવવામાં આવ્યો પણ તેને દંડ કરવામાં આવ્યો નહતો.<ref>{{cite web|url=http://content-uk.cricinfo.com/wivind/content/story/250387.html |title=Lara did not cross the line |publisher=Content-uk.cricinfo.com |date= |access-date=2010-08-21}}</ref> ==રમતના ક્ષેત્રથી દૂર == [[File:Barack Obama & Brian Lara in Port of Spain 4-19-09.JPG|thumb|right|યુએસના પ્રમુખની 2009માં ટ્રીનીદાદ અને ટોબાગોના પ્રવાસ વખતે બરાક ઓબામા અને લારા.ઓબામાએ લારાને મળવા માટે પૂછ્યુ, જેમનું તેઓએ "મિશેલ જોર્ડનના ક્રિકેટ" તરીકે વર્ણન કર્યું.<ref>[71]</ref>]] બ્રાયન લારાએ પર્લ અને બન્ટી લારા ફાઉન્ડેશનની સ્થાપના કરી હતી, જે તેમના માતા-પિતાની યાદમાં સ્થાપિત કરવામાં આવેલી એક ધર્માદા સંસ્થા છે, જેનો હેતું આરોગ્ય અને સામાજિક સંભાળના કિસ્સાઓને સંબોધવાનો છે. તેઓ ટ્રીનીદાદ અને ટોબાગો ગણરાજ્યના રમત માટેના એક રાજદૂત છે, અને એક રાજનયિક પાસપોર્ટ પર તેમના દેશને સમગ્ર દુનિયામાં પ્રોત્સાહિત કરવા માટે પ્રવાસ કરે છે.<ref name="shef"></ref> બ્રાયન લારાને બુધવાર 10 જાન્યુઆરી 2007ના રોજ યુનિવર્સીટી ઓફ શેફ્ફીલ્ડ દ્વારા માનદ્ ડોકરેટની પદવી હાંસલ થઈ હતી. તેનો સમારંભ ટ્રીનીદાદ હિલ્ટોન, સ્પેનના બંદર, ટ્રીનીદાદ અને ટોબાગો ખાતે યોજાયો હતો.<ref name="shef">[http://www.shef.ac.uk/mediacentre/2007/717.html ''વેસ્ટ ઈન્ડિઝ ક્રિકેટર ટુ રીસીવ ઓનરરી ડીગ્રી ફ્રોમ યુકે'' ] યુનિવર્સીટી ઓફ શેફફિલ્ડ સુધારો 30 જુલાઈ 2007 જુલાઈમાં કેરેબ્બીન કમ્યુનીટી (કેરીકોમ)નો સૌથી વધુ એવોર્ડ જીતનારા ચારમાંથી બ્રાયન લારા એક બનશે. </ref> તેમણે 7 સપ્ટેમ્બર 2008ના રોજ સોકર એઈડ 2008માં ભાગ લીધો હતો, અને 6 જૂન 2010ના રોજ સોકર એઈડ 20101માં ઈંગ્લેન્ડના ખ્યાતનામ લોકો અને પૂર્વ ખેલાડીઓની ટીમ વિરુદ્ધ દુનિયાના બાકીના દેશોના ખેલાડીઓ માટે રમ્યા હતાં. લારા તેમની યુવાનીમાં એક પ્રતિભાશાળી ફૂટબોલના ખેલાડી પણ હતા અને મોટાભાગે તેમના નજીકના મિત્રો દ્વાઈટ યોર્ક, શાકા હીસ્લોપ અને રસેલ લાટેપી જ્યારે તેઓ એક સાથે ટ્રીનીદાદમાં મોટા થઈ રહ્યા હતા, ત્યારે ફૂટબોલ રમતા હતા. યોર્કે, હિસ્લોપ અને લાટેપી ટ્રીનીદાદ અને ટોબાગો માટે 2006 ફીફા વર્લ્ડ કપ માટે રમવા ગયા હતા. બ્રાયન લારા એક ગોલ્ફના ખેલાડી પણ છે. તેમણે સમગ્ર કૈરેબિયાઈ ક્ષેત્રની ગોલ્ફ ટુર્નામેન્ટમાં ભાગ લીધો છે અને તેનો ખિતાબ પણ જીત્યા છે.<ref>{{cite web|url=http://www.thetobagonews.com/sports/Brian_Lara_wins__Chief_Secretary__Classic_Golf_title-106739213.html|title=Brian Lara wins Chief Secretary Classic Golf title|date=2010-11-04|access-date=2010-12-30|publisher=Tobago NEWS|archive-date=2013-02-04|archive-url=https://archive.is/20130204061139/http://www.thetobagonews.com/sports/Brian_Lara_wins__Chief_Secretary__Classic_Golf_title-106739213.html|url-status=dead}}</ref> સપ્ટેમ્બર 2009માં રોયલ સેઈન્ટ કિટ્સ ગોલ્ફ કલ્બમાં માનદ આજીવન સભ્ય તરીકે લારાનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો.<ref>{{cite web|url=http://gip.gov.kn/ct.asp?xItem=1640&ctNode=53&mp=6|title=Brian Lara Gets Golfing Lifetime Honor in St. Kitts|date=2009-09-21|access-date=2010-12-30|publisher=Ministry of Foreign Affairs St Kitts and Nevis|archive-date=2011-07-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20110722132423/http://gip.gov.kn/ct.asp?xItem=1640&ctNode=53&mp=6|url-status=dead}}</ref> ==અંગત જીવન== લારા ડરહામ કાઉન્ટી ક્રિકેટ કલ્બની રીસેપ્શનીસ્ટ અને બ્રિટિશની લૅંઝરી (આંતર વસ્ત્રો) માટેની મોડલ લીન્નસેય વોર્ડ સાથે હરતાં-ફરતા હતા.<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/cricket/1044276.stm|title=Blonde beats Lara's defences|date=29 November 2000|access-date=30 December 2010|publisher=BBC SPORT}}</ref> 2000ની અંતિમ સમયમાં વેસ્ટ ઈન્ડિઝની ઓસ્ટ્રેલિયાના પ્રવાસ દરમિયાન લારાની વોર્ડે જોડાઈ હતી. લારા સીડની નામની છોકરીનો પિતા છે, જે ટ્રીનીદાદની પત્રકાર અને મોડલ લૈસેલ રોવેડાસની દીકરી છે. સીડની નામ લારાનું એક પસંદગીના મેદાન સીડની ક્રિકેટ ગ્રાઉન્ડના નામ પરથી પડ્યું છે, જ્યાં લારાએ 1992-93માં તેની પ્રથમ ટેસ્ટ સદી કરી અત્યાધિક પ્રશંસનીય 277 રન કર્યા હતા. તેમના પિતાનું હ્રદયના હુમલાને કારણે 1989માં અને તેમની માતાનું કેન્સરને કારણે 2002માં મૃત્યુ થયુ હતુ. લારાનું ટ્રીનીદાદના મોંગોલિયાન વેન આર્મોગનના વેપાર સાથે ખૂબ નજીકનો સંબંધ છે, જે સ્વ ટ્રીનીડીયન લેસ્ટેર આર્મોગનનો પુત્ર છે.<ref>{{cite web|url=http://content-www.cricinfo.com/columns/content/story/276422.html |title=Cricinfo – Lee's jingle, Pup's Bingle |publisher=Content-www.cricinfo.com |date= |access-date=2010-08-21}}</ref> 2009માં, લારાને વેસ્ટ ઈન્ડિઝ અને ઓસ્ટ્રેલિયન ક્રિકેટની સેવાઓ માટે ઓર્ડર ઓફ ઓસ્ટ્રેલિયાના માનનીય સભ્ય બનાવવામાં આવ્યા હતા.<ref>{{cite news|url=http://www.theage.com.au/sport/cricket/lara-no-fear-in-australians-20091130-k15e.html|title=Lara: no fear in Australians|last=AAP|date=1 December 2009|work=The Age|publisher=Fairfax|access-date=19 April 2010|location=Melbourne}}</ref> ==આંકડાઓ== {{see also|List of international cricket centuries by Brian Lara}} {{trivia|date=July 2010}} [[File:Brian Lara Graph.png|right|thumb|350px|બ્રાયન લારાની કારકીર્દીનો આલેખ]] * લારાએ સીડનીમાં ઓસ્ટ્રેલિયા વિરુદ્ધ 277 રન બનાવ્યાં હતાં, જે કોઈ પણ બેટ્સમેન દ્વારા ચોથા ક્રમની પ્રથમ ટેસ્ટ સદીમાંની તેમની '''કારકીર્દીની પ્રથમ ટેસ્ટ સદી ''' હતી, જે બે ટીમોની વચ્ચેની તમામ ટેસ્ટોમાંના સૌથી વધુ વ્યક્તિગત રન અને ઓસ્ટ્રેલિયા વિરુદ્ધ કોઈ પણ બેટ્સમેન દ્વારા કરવામાં આવેલી હંમેશની ચોથા ક્રમની સદીનો રેકોર્ડ નોંધાયો હતો.<ref>[http://www.cricinfo.com/db/STATS/TESTS/BATTING/HIGHEST_MAIDEN_TONS.html હાઈયેસ્ટ મેડન ટનસ] ક્રીકઈન્ફો. સુધારો 30 જૂલાઈ 2007.</ref> * '''આઠ પ્રથમ કક્ષાની ઈનિગ્સમાં સાત સદીઓ ફટકારનારા તે પ્રથમ ખેલાડી''' બન્યા હતાં, ઈંગ્લેન્ડ વિરુદ્ધ 375નો રેકોર્ડ કરનારા પ્રથમ અને ડરહમ વિરુદ્ઘ 501 નોટઆઉટ બનનારા છેલ્લા હતાં. * 2003માં મેથ્યુ હિડેનના રેકોર્ડથી પાંચ રન વધુ કરીને તેમનો '''ટેસ્ટ રેકોર્ડમાં સૌથી વધુ વ્યક્તિગત સ્કોર''' 375નો બનાવ્યો હતો, 2004માં ઈંગ્લેન્ડ વિરુદ્ધ 400 નોટઆઉટ સાથે તે રેકોર્ડનો '''પુનઃદાવો''' કર્યો હતો. આ વારાની સાથે તેઓ બે ટેસ્ટમાં ત્રણ વખત સદી કરનારા બીજા ખેલાડી, કારકિર્દીની બે ચાર વખત સદી ફટકારનારા બીજા ખેલાડી બન્યા, તથા આ બંને દાવાઓ હાંસિલ કરનારા પ્રથમ ખેલાડી બન્યા અને પ્રથમ શ્રેણીની વ્યક્તિગત બેટીંગના વારા અને ટેસ્ટમાં વ્યક્તિગત બેટીંગના વારા એમ બંનેમાં શ્રેષ્ઠતા જાળવી રાખી. તેઓ એક માત્ર ખેલાડી છે, જેમણે દુનિયાનો રેકોર્ડ બે વખત તોડ્યો છે. * એક જ બેટીંગના વારામાં તેઓએ પાંચ જુદા વર્ષોમાં ૧૦૦૦ ટેસ્ટ રન બનાવી બીજા નંબરના ખેલાડી બન્યા હતા. આ વિક્રમ પ્રથમ વખતે લારા કરતાં મેથ્યુ હેડને માત્ર ચાર દિવસ પહેલાં જ સ્થાપ્યો હતો. * તેમણે 26 નવેમ્બર 2005માં રેકોર્ડ સર્જી '''ટેસ્ટ ક્રિકેટમાં સૌથી વધુ રન ''' ધરાવનારા ખેલાડી બન્યા હતા.<ref>[http://www.cricinfo.com/db/STATS/TESTS/BATTING/TEST_BAT_MOST_RUNS.html મોસ્ટ ટેસ્ટ રનસ] ક્રીકઈન્ફો સુધારો 30 જૂલાઈ 2007</ref> આ રેકોર્ડ [[સચિન તેંડુલકર|સચીન તેન્ડુલકર]] દ્વારા 17 ઓક્ટોબર 2008ના રોજ તોડવામાં આવ્યો હતો. * તેઓ ખૂબ જ ઝડપી 10,000 રન ([[સચિન તેંડુલકર|સચીન તેન્ડુલકર]]ની સાથે) બનાવનારા બેટ્સમેન હતા અને બેટીંગના વારાઓમાં 11,000 રન બનાવ્યા હતા.<ref>[http://www.cricinfo.com/db/STATS/TESTS/BATTING/FASTEST_CAREER_TEST_RUNS/ ફાસ્ટેસ્ટ ટેસ્ટ રનસ] ક્રીકઈન્ફો સુધારો 30 જૂલાઈ 2007</ref> * તેમણે 34 સદીઓ ફટકારી છે, સુનિલ ગાવાસ્કરની સાથે ત્રીજા ક્રમાંકે સંયુક્ત રીતે, હંમેશા યાદીમાં તેમની પાછળ રહેલા [[સચિન તેંડુલકર|સચિન તેન્ડુલકર]]{{Sachin-stats|Test-Centuries}}, [[જેક્સ કાલીસ|જેક્વાસ કાલ્લીસ]] અને [[રીકી પોન્ટીગ|રીકી પોન્ટીંગ]]નો સમાવેશ થયા છે.<ref name="List of Century makers">{{cite web|url=http://stats.cricinfo.com/ci/content/records/227046.html |title=Most Test hundreds in a career |publisher=Stats.cricinfo.com |date=1970-01-01 |access-date=2010-08-21}}</ref> ** તેમણે '''વેસ્ટ ઈન્ડિઝ માટે સૌથી વધુ સદીઓ''' ફટકારી છે.<ref name="C1">[http://www.cricinfo.com/db/STATS/TESTS/BATTING/LEADING_BATSMEN_TEST_100S.html લીડીંગ ટેસ્ટ બેટ્સમેન] ક્રીકઈન્ફો સુધારો 30 જૂલાઈ 2007</ref> ** તેમની નવ સદીઓમાંથી બે સદીઓ બમણી છે (જે માત્ર ડોનાલ્ડ બ્રેડમેન દ્વારા ચઢિયાતિ બનાવાઈ છે)<ref name="C1"></ref> ** બેમાંથી એક ત્રણસો રનોની છે (ઓસ્ટ્રેલિયાના ડોનાલ્ડ બ્રેડમેન,<ref name="C1"></ref> ભારતના વિરેન સેહવાગ અને વેસ્ટ ઈન્ડિઝના ક્રીસ ગાય્લે સાથેની મેચ દ્વારા). ** તેમણે દરેક '''ટેસ્ટ મેચ રમવાવાળા દેશોની વિરુદ્ધમાં સદીઓ ''' બનાવી છે. તેમણે 2005 બ્રીજટાઉન, બાર્બાડોસમાં, કેસિંગ્ટન ઓવલ ખાતે પાકિસ્તાન વિરુદ્ધ પહેલી ટેસ્ટ સદી ફટકારી આ ઉપલબ્ધિ મેળવી છે. * 21 નવેમ્બર 2006ના રોજ પાકિસ્તાન વિરુદ્ધ, એક જ વારીમાં સદી બનાવનારા છઠ્ઠા ખેલાડી હતાં.<ref>[http://uk.cricinfo.com/db/STATS/TESTS/BATTING/100_BEFORE_LUNCH.html 100 બીફોર લંચ] ક્રીકઈન્ફો સુધારો 30 જૂલાઈ 2007</ref> * લારાએ તેમની '''ટીમના રનમા ૨૦ ટકા રન''' બનાવ્યા,<ref>[http://content-uk.cricinfo.com/ausvwi/content/story/227320.html ''ધી લારા સ્ટોરી ઈન નંબરસ'' ] ક્રીકઈન્ફો સુધારો 30 જૂલાઈ 2007</ref> જ્યારે બ્રેડમેને (23%) અને જ્યોર્જ હેડલેય (21%)દ્વારા અદ્-ભૂત કામગીરીથી વધુ રન બનાવવામાં આવ્યાં. 2001 -02 માં લારાએ શ્રી લંકાના પ્રવાસ દરમિયાન 688 રનનો (ટીમના આઉટપુટના 42ટકા, ત્રણ અથવા વધુ ટેસ્ટોની સિરીઝ માટે રેકોર્ડ અને ત્રણ ટેસ્ટ સિરીઝો માટે ઇતિહાસમાં સરેરાશ સૌથી વધુ રન બનાવવા માટે બીજા નંબરનો રેકોર્ડ સ્થાપ્યો હતો.)<ref>[http://www.cricinfo.com/db/STATS/TESTS/BATTING/HI_AGG_RUNS_IN_SERIES.html હાઈએસ્ટ એગ્રેગેટ રનસ ઈન સિરીઝીસ] ક્રીકઈન્ફો સુધારો 30 જૂલાઈ 2007</ref> * તેમણે તે જ શ્રી લંકાના પ્રવાસમાં એક સદી અને બમણી સદી પણ ફટકારી હતી, ટેસ્ટ ક્રિકેટ ઇતિહાસમાં તેનું પુનરાવર્તન માત્ર પાંચ અન્ય વખત થયુ હતુ.<ref>[http://www.cricinfo.com/db/STATS/TESTS/BATTING/100_EACH_INNS_TEST.html 100s ઈન ઈચ ઈન્નીંગસ] ક્રીકઈન્ફો સુધારો 30 જૂલાઈ 2007</ref> * એક ટેસ્ટમાં હારનાર ટીમની બાજુ તેમણે સૌથી વધુ રન (351) બનાવ્યા હતા. * તેમણે તેમની ટીમમાં સૌથી વધારે ગુણત્તર (53.83 ટકા)માં રન કર્યાં હતાં (390માં 221 અને 262માં 130). 1898-1899 ની શ્રેણીમાં કેપટાઉન ખાતે ઈંગ્લેન્ડ વિરુદ્ધ દક્ષિણ આફ્રિકાના ખેલાડી જે.એચ.સીનક્લેર(177માંથી 106 અને 35માંથી 4) દ્વારા લાંબા સમય સુધી 51.88 ટકાના રેકોર્ડને ઝાંખો પાડી દીધો.<ref>[http://www.stabroeknews.com/index.pl/article_daily_features?id=56541818 ]{{dead link|date=August 2010}}</ref> * લારાએ ટેસ્ટ ક્રિકેટમાં '''એક ઓવરમાં સૌથી વધુ રનને વિશ્વ રેકોર્ડ''' (દક્ષિણ આફ્રિકાના ડાબોડી સ્પીનર આરજે પીટરસન વિરુદ્ધ 28 રન) બનાવ્યો.<ref>[http://www.cricinfo.com/db/STATS/TESTS/BATTING/TEST_BAT_MOST_RUNS_OVER.html મોસ્ટ રનસ ફ્રોમ વન ઓવર] ક્રીકઈન્ફો સુધારો 30 જૂલાઈ 2007</ref> લારાએ 21 નવેમ્બર 2006ના રોજ મુલ્ટાન ક્રિકેટ સ્ટેડિયમ ખાતે ડેનિસ કાનેરીયાની બોલીંગમાં એક જ ઓવરમાં 26 રન કર્યાં. * તેણે 21 નવેમ્બર 2006 ના રોજ પાકિસ્તાન વિરુદ્ધ 77 બોલમાં નવમા ક્રમની ઝડપી સદી કરી.<ref>[http://uk.cricinfo.com/db/STATS/TESTS/BATTING/FASTEST_TEST_100S_50S.html ફાસ્ટેસ્ટ ટેસ્ટ લેન્ડમાર્કસ] ક્રીકઈન્ફો સુધારો 30 જૂલાઈ 2007</ref> * તે રાહુલ દ્રવિડ, માર્ક વોગ અને સ્ટેફન ફ્લેમીંગ પછી 164 કેચ ઝડપી લેનાર વિકેટ કીપર ન હોય તેવો ચોથા નંબરનો ખેલાડી છે.<ref>[http://stats.cricinfo.com/ci/content/records/283548.html ટેસ્ટ કેરીયર કેચ] ક્રીકઈન્ફો સુધારો 29 માર્ચ 2008</ref> * 1994માં, તેમને યર ઓવરસીઝ પર્સનાલીટી એવોર્ડ બીબીસી સ્પોર્ટસ પર્સનાલીટી દ્વારા પુરસ્કૃત કરવામાં આવ્યો હતો. 1995માં, તેમની પસંદગી વિસ્ડન ક્રિકેટર ઓફ ધી યરના એક ખેલાડી તરીકે કરવામાં આવી હતી. * આરામદાયક રીતે સરેરાશ પ્રત્યેક બેટીંગના વારા દીઠ 50 રન (ટેસ્ટ ક્રિકેટમાં બેટીંગની આરંભ નિશાની) સાથે લારાને પ્રીસવોટરહાઉસકૂપરસ ક્રિકેટ રેટીંગમાં ઘણી વખત '''ટેસ્ટ ક્રિકેટમાં પ્રથમ નંબર બેટ્સમેન''' નો ક્રમાંક આપવામાં આવ્યો હતો.<ref>{{cite web |url=http://www.pwcratings.com |title=PricewaterhouseCoopers |access-date=2021-07-10 |archive-date=2012-09-08 |archive-url=https://archive.is/20120908014358/http://www.pwcratings.com/ |url-status=dead }}</ref> * તાજેતરના વર્ષોમાં લારાએ કેટલીક શ્રેષ્ઠ દાવ રમ્યા છે. વિસ્ડને જૂલાઈ 2001માં 1,552 ટેસ્ટો, 54494 દાવો અને 29,730 બોલીંગ દેખાવમાંથી ટોચની 100ની યાદી બહાર પાડી. લારા દ્વારા રમવામાં આવેલા ત્રણ દાવનો ટોચની 15 યાદીમાં સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો.<ref>{{cite web |url=http://www.rediff.com/cricket/2001/jul/30bat100.htm |publisher=rediff.com |work=Cricket channel |title=Top 100 Batsmen of all time}}</ref> મેલબોર્ન ખાચે 1936-1937ની ત્રીજી ટેસ્ટમાં ઈંગ્લેન્ડ વિરુદ્ધ બ્રેડમેન દ્વારા 270 કરવામાં આવેલાં રન પછી, તેમની 1998-1999માં ઓસ્ટ્રેલિયા વિરુદ્ધ બ્રીજટાઉન, બાર્બાડોસમાં વેસ્ટ ઈન્ડિઝ દરમિયાન 2-2ની ઘર આંગણે રમાયેલી ડ્રો થયેલી મેચમાં 153 રન સાથે નોટ આઉટ રહીને તેમને ટેસ્ટ રમતમાં બીજા મહાન ખેલાડી ગણવામા આવ્યા હતા. 13 ઓક્ટોબર 2003ના રોજ પ્રાઈસવોટરહાઉસકૂપરસ રેટીંગ ટીમે 1990થી તેમની પોતાની પદ્ધતિથી ટોચના દાવોની યાદી પ્રકાશિત કરી હતી. 1999માં કિંગ્સટન, જેમૈકામાં ઓસ્ટ્રેલિયા વિરુદ્ધ લારાના ૨૧૩ રનને ટોચના દાવ તરીકે મૂકવામાં આવ્યો હતો. તેમના 375 રનને 8મા ક્રમે અને તેમના અન્ય ત્રણ દાવ, જેમાં 153 નોટ આઉટ તેનાથી દૂર ન હતા. * 1999માં બાંગ્લાદેશ વિરુદ્ધ 45 બોલમાં લારાએ ODIsમાં ત્રીજા ક્રમાંકની ઝડપી સદી કરી હતી. * બપોરના ભોજન પહેલાં સદી કરનારા 6 ખેલાડીઓમાંના તે એક ખેલાડી છે.<ref>[http://stats.cricinfo.com/ci/content/records/283003.html ક્રીકઈન્ફો – રેકોર્ડસ – ટેસ્ટ મેચ – 100 રન લંચ પહેલા]. સુધારો 2009-05-18.</ref> ==મેન ઓફ ધી મૅચ અવૉર્ડ્સ:== ===ટેસ્ટ ક્રિકેટ=== {| class="wikitable" style="font-size:90%;margin:auto" |- ! colspan="7"|મેન ઓફ ધી મેચ એવોર્ડસ- બ્રાયન લારા |- ! style="width:40px"| ! style="width:50px"|રન ! style="width:100px"|વિરુદ્ધ ! style="width:175px"|સીટી/કંટ્રી ! style="width:195px"|સ્થળ ! style="width:125px"| પરિણામ ! style="width:50px"|વર્ષ |- | '''[1] ''' | 277 | ઓસ્ટ્રેલિયા | [[સીડની|સીડની]], [[ઑસ્ટ્રેલિયા|ઓસ્ટ્રેલિયા]] | સીડની ક્રિકેટ ગ્રાઉન્ડ | મેચ ડ્રો | 1993 |- | '''[2]''' | 167 | ઈંગ્લેન્ડ | જ્યોર્જટાઉન, ગયાના | બૌર્ડા | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ એક વારી અને 44 રનથી જીત્યું | 1993 |- | '''[૩]''' | 375 | ઈંગ્લેન્ડ | સેઈન્ટ જોહ્ન, એન્ટીગુઆ | એન્ટીગુઆ રીક્રીએશન ગ્રાઉન્ડ | મેચ ડ્રો | 1993 |- | '''[4]''' | 179 | ઈંગ્લેન્ડ | [[લંડન|લંડન]], ઈંગ્લેન્ડ | કેન્નીગટન ઓવલ | મેચ ડ્રો | 1995 |- | '''[5]''' | 104 | ભારત | સેઈન્ટ જોહ્ન, એન્ટીગુઆ | એન્ટીગુઆ રીક્રીએશન ગ્રાઉન્ડ | મેચ ડ્રો | 1997 |- | '''[6]''' | 213 | ઓસ્ટ્રેલિયા | કિંગ્સ્ટન, જમૈકા | સાબીના પાર્ક | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 10 વિકેટથી જીતી ગયું | 1999 |- | '''[7]''' | 8/153* | ઓસ્ટ્રેલિયા | બ્રીજટાઉન, બાર્બાડોસ | કેન્સિંગ્ટન ઓવલ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 1 વિકેટથી જીતી ગયુ | 1999 |- | '''[8]''' | 221/130 | શ્રીલંકા | કોલંબો, [[શ્રીલંકા|શ્રી લંકા]] | સીહાલીઝ સ્પોર્ટ કલબ ગ્રાઉન્ડ | શ્રી લંકા ૧૦ વિકેટથી જીત્યુ | 2001 |- | '''[9]''' | 209 | શ્રીલંકા | ગ્રોસ આઈલેટ, સેઈન્ટ લુસીકા | બ્યુસેજર સ્ટેડિયમ | મેચ ડ્રો | 2003 |- | '''[10]''' | 191/1 | ઝિમ્બાબ્વે | બુલાવાયો, ઝિમ્બાબ્વે | ક્વીન્સ સ્પોર્ટસ કલબ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 128 રનથી જીત્યુ | 2003 |- | '''[11]''' | 400* | ઈંગ્લેન્ડ | સેઈન્ટ જોહ્ન, એન્ટીગુઆ | એન્ટીગુઆ રીક્રીએશન ગ્રાઉન્ડ | મેચ ડ્રો | 2004 |- | '''[12]''' | 226/17 | ઓસ્ટ્રેલિયા | એડેલેઈડ, ઓસ્ટ્રેલિયા | એડેલેઈડ ઓવલ | ઓસ્ટ્રેલિયા 7 વિકેટથી જીતી ગયું | 2005 |} ===એક દિવસીય આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટ=== {| class="wikitable" style="font-size:90%;margin:auto" |- ! colspan="7"|મેન ઓફ ધી મેચ એવોર્ડસ- બ્રાયન લારા |- ! style="width:40px"| ! style="width:50px"|રન ! style="width:100px"|વિરુદ્ધ ! style="width:175px"|શહેર/દેશ ! style="width:195px"|સ્થળ ! style="width:125px"| પરિણામ ! style="width:50px"|વર્ષ |- | '''[1]''' | 54 | [[પાકિસ્તાન|પાકિસ્તાન]] | [[કરાચી|કરાચી]], પાકિસ્તાન | નૅશનલ સ્ટેડિયમ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 24 રનથી જીતી ગયું | 1991 |- | '''[2]''' | 69 | [[ઑસ્ટ્રેલિયા|ઓસ્ટ્રેલિયા]] | બ્રીસબન/0}, ઓસ્ટ્રેલિયા | બ્રીસબન ક્રિકેટ ગ્રાઉન્ડ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 12 રનથી જીતી ગયુ | 1992 |- | '''[૩]''' | 88 | પાકિસ્તાન | [[મેલબોર્ન|મેલબર્ન]], ઓસ્ટ્રેલિયા | મેલબર્ન ક્રિકેટ ગ્રાઉન્ડ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 10 વિકેટથી જીતી ગયુ | 1992 |- | '''[4] ''' | 72 | ઝિમ્બાબ્વે | બ્રિસબન, ઓસ્ટ્રેલિયા | બ્રિસબન ક્રિકેટ ગ્રાઉન્ડ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 75 રનથી જીતી ગયુ | 1992 |- | '''[5]''' | 86 | દક્ષિણ આફ્રિકા | પોર્ટ ઓફ સ્પેન, ટ્રીનીદાદ | ક્વીન્સ પાર્ક ઓવલ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 10 રનથી જીતી ગયુ | 1992 |- | '''[6]''' | 128 | પાકિસ્તાન | ડરબન, દક્ષિણ આફ્રિકા | કિંગ્સમિડ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 124 રનથી જીતી ગયુ | 1993 |- | '''[7]''' | 111* | દક્ષિણ આફ્રિકા | બ્લોઈમટેન,દક્ષિણ આફ્રિકા | સ્પ્રીંગબોક પાર્ક | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 9 વિકેટથી જીતી ગયુ | 1993 |- | '''[8]''' | 114 | પાકિસ્તાન | કિંગ્સ્ટન, જમૈકા | સાબીના પાર્ક | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 4 વિકેટથી જીતી ગયુ | 1993 |- | '''[9]''' | 95* | પાકિસ્તાન | પોર્ટ ઓફ સ્પેન, ટ્રીનીદાદા | ક્વીન્સ પાર્ક ઓવલ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 5 વિકેટથી જીતી ગયુ | 1993 |- | '''[10]''' | 153 | પાકિસ્તાન | શારજહાઁ, યુએઈ | શારજહાઁ સી.એ. સ્ટેડિયમ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 6 વિકેટથી જીતી ગયુ | 1993 |- | '''[11]''' | 82 | [[શ્રીલંકા|શ્રીલંકા]] | [[કોલકાતા|કોલકતા]] , [[ભારત|ભારત]] | ઈડન ગાર્ડનસ્ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 7 વિકેટથી જીતી ગયુ | 1993 |- | '''[12]''' | 55 | ન્યૂઝીલેન્ડ | ઓકલેન્ડ, ન્યૂઝીલેન્ડ | ઈડન પાર્ક | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 25 રનથી જીતી ગયુ | 1995 |- | '''[13]''' | 72 | ન્યૂઝીલેન્ડ | [[વેલિંગ્ટન|વેલ્લીંગટન]],ન્યૂઝીલેન્ડ | બેસીન રીવર્સ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 41 રનથી જીતી ગયુ | 1995 |- | '''[14]''' | 139 | ઓસ્ટ્રેલિયા | પોર્ટ ઓફ સ્પેન | ક્વીન્સ પાર્ક ઓવલ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 133 રનથી જીતી ગયુ | 1995 |- | '''[15]''' | 169 | શ્રીલંકા | શારજહાઁ, યુએઈ | શારજહાઁ સી.એ. | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 4 રનથી જીતી ગયુ | 1995 |- | '''[16]''' | 111 | દક્ષિણ આફ્રિકા | કરાચી, પાકિસ્તાન | નૅશનલ સ્ટેડિયમ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 19 રનથી જીતી ગયુ | 1996 |- | '''[17]''' | 146* | ન્યૂઝીલેન્ડ | પોર્ટ ઓફ સ્પેન, ટ્રીનીદાદ | ક્વીન્સ પાર્ક ઓવલ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 7 રનથી જીતી ગયુ | 1996 |- | '''[18]''' | 103* | પાકિસ્તાન | પેર્થ, ઓસ્ટ્રેલિયા | ડબલ્યુ.એ.સી.એ ગ્રાઉન્ડસ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 5 વિકેટથી જીતી ગયુ | 1997 |- | '''[19]''' | 90 | ઓસ્ટ્રેલિયા | પેર્થ, ઓસ્ટ્રેલિયા | ડબલ્યુ.એ.સી.એ ગ્રાઉન્ડસ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 4 વિકેટથી જીતી ગયુ | 1997 |- | '''[20] ''' | 88 | પાકિસ્તાન | શારજહાઁ, યુએઈ | શારજહાઁ સી.એ. સ્ટેડિયમ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 43 રનથી જીતી ગયુ | 1997 |- | '''[21]''' | 51 | ઈંગ્લેન્ડ | કીંગ્સટાઉન, સેઈન્ટ વિન્સેન્ટ | આર્નોઝ વેલે ગ્રાઉન્ડ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 4 વિકેટથી જીતી ગયુ | 1998 |- | '''[22]''' | 60 | ભારત | [[સિંગાપુર|સિંગાપોર]] | કાલ્લાન્ગ ગ્રાઉન્ડ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 42 રનથી જીતી ગયુ | 1999 |- | '''[23]''' | 117 | બાંગ્લાદેશ | [[ઢાકા|ઢાકા]], બાંગ્લાદેશ | બાન્ગાબાન્ધુ નેશનલ સ્ટેડિયમ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 109 રનથી જીતી ગયુ | 1999 |- | '''[24]''' | 116* | ઓસ્ટ્રેલિયા | [[સીડની|સીડની]], ઓસ્ટ્રેલીયા | સીડની ક્રિકેટ ગ્રાઉન્ડ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 28 રનથી જીતી ગયુ | 2001 |- | '''[25]''' | 83* | ઝિમ્બાબ્વે | પેર્થ, ઓસ્ટ્રેલિયા | ડબલ્યુ.એ.સી.એ ગ્રાઉન્ડસ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 44 રનથી જીતી ગયુ | 2001 |- | '''[26]''' | 59* | ન્યૂઝીલેન્ડ | ગ્રોસ આઈલેટ, સેઈન્ટ લુસિકા | બ્યુસેજન સ્ટેડિયમ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 7 રનથી જીતી ગયુ | 2002 |- | '''[27]''' | 103* | કેન્યા | કોલંબો, શ્રી લંકા | સીહાલીઝ સ્પોર્ટસ કલબ ગ્રાઉન્ડ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 29 રનથી જીતી ગયુ | 2002 |- | '''[28] ''' | 116 | દક્ષિણ આફ્રિકા | કેપ ટાઉન, દક્ષિણ આફ્રિકા | ન્યુલેન્ડઝ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 3 રનથી જીતી ગયુ | 2003 |- | '''[29]''' | 80 | ઓસ્ટ્રેલિયા | પોર્ટ ઓફ સ્પેન, ટ્રીનીદાદ | ક્વીન્સ પાર્ક ઓવલ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 39 રનથી જીતી ગયુ | 2003 |- | '''[30]''' | 156 | પાકિસ્તાન | એડેલેઈડ, ઓસ્ટ્રેલિયા | એડેલેઈડ ઓવલ | વેસ્ટ ઈન્ડિઝ 58 રનથી જીતી ગયુ | 2005 |} ==આ પણ જુઓ== {{Portal|Cricket}} * ''વિડીયો ગેમમાં બ્રાયન લારાની ક્રિકેટ સિરીઝ'' * બ્રાયન લારા સ્ટેડિયમ <div style="clear:both"></div> ==નોંધ અને સંદર્ભો== {{Reflist|2}} ==બાહ્ય કડીઓ == * [http://content-uk.cricinfo.com/ci/content/player/52337.html ક્રીસીન્ફો પ્રોફાઈલ] * [http://www.howstat.com.au/cricket/Statistics/Players/PlayerOverview.asp?PlayerID=0979 બ્રાયન લારાની ટેસ્ટ મેચના આંકડાઓ( HowSTAT દ્વારા!)] [[શ્રેણી:જીવિત લોકો]] [[શ્રેણી:૧૯૬૯માં જન્મ]] [[શ્રેણી:ક્રિકેટર]] i65wk7b5xwazp9adzdke45jx6e9hnns 0 31222 825663 820704 2022-07-23T03:31:51Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:1975માં જન્મેલી વ્યક્તિઓ]] દૂર થઇ using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{cleanup}} {{Infobox golfer | name = Tiger Woods | image = Tiger Woods drives by Allison.jpg | imagesize = 260px | fullname = Eldrick Tont Woods | nickname = Tiger | birthdate = {{Birth date and age|mf=yes|1975|12|30}} | birthplace = [[Cypress, California]] | deathdate = <!-- {{Death date and age|mf=yes|YYYY|MM|DD|1975|12|30}} --> | deathplace = | height = {{Height|ft=6|in=1}} | weight = {{convert|185|lb|kg st|abbr=on}} | nationality = {{USA}} | residence = [[Windermere, Florida]] | spouse = [[Elin Nordegren]] (2004–2010) | partner = | children = Sam Alexis (b. 2007)<br>Charlie Axel (b. 2009) | college = [[Stanford University]] (two years) | yearpro = 1996 | retired = | tour = [[PGA Tour]] (joined 1996) | prowins = 97<ref>This is calculated by adding Woods' 71 PGA Tour victories, 8 regular European Tour titles, 2 Japan Tour wins, 1 Asian Tour crown, and the 15 Other wins in his career.</ref> | pgawins = [[List of career achievements by Tiger Woods#PGA Tour wins (71)|71]] ([[Golfers with most PGA Tour wins|3rd all time]]) | eurowins = [[List of career achievements by Tiger Woods#European Tour wins (38)|38]] ([[Golfers with most European Tour wins|3rd all time]])<ref>These are the 14 majors, 16 WGC events, and his eight tour wins.</ref><ref>[http://www.europeantour.com/default.sps?pagegid=%7B00387D2B%2D9D40%2D40B9%2DB2AC%2DC46939A8370B%7D&viewETGuide=true 2009 European Tour Official Guide Section 4 Page 577 PDF 21] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100126073032/http://www.europeantour.com/default.sps?pagegid=%7B00387D2B-9D40-40B9-B2AC-C46939A8370B%7D&viewETGuide=true |date=જાન્યુઆરી 26, 2010 }}. [[European Tour]]. Retrieved on April 21, 2009.</ref> | japwins = [[List of career achievements by Tiger Woods#Japan Golf Tour wins (2)|2]] | asiawins = [[List of career achievements by Tiger Woods#Asian Tour wins (1)|1]] | auswins = [[List of career achievements by Tiger Woods#PGA Tour of Australasia wins (1)|1]] | champwins = <!-- Number of Champions Tour wins --> | otherwins = [[List of career achievements by Tiger Woods#Other professional wins (15)|15]] | majorwins = [[#Major championships|14]] | masters = '''Won''': [[1997 Masters Tournament|1997]], [[2001 Masters Tournament|2001]], [[2002 Masters Tournament|2002]], [[2005 Masters Tournament|2005]] | usopen = '''Won''': [[2000 U.S. Open (golf)|2000]], [[2002 U.S. Open (golf)|2002]], [[2008 U.S. Open (golf)|2008]] | open = '''Won''': [[2000 Open Championship|2000]], [[2005 Open Championship|2005]], [[2006 Open Championship|2006]] | pga = '''Won''': [[1999 PGA Championship|1999]], [[2000 PGA Championship|2000]], [[2006 PGA Championship|2006]], [[2007 PGA Championship|2007]] | wghofid = <!-- World Golf Hall of Fame member ID --> | wghofyear = <!-- World Golf Hall of Fame year inducted --> | award1 = [[PGA Tour Rookie of the Year|PGA Tour<br>Rookie of the Year]] | year1 = 1996 | award2 = [[PGA Player of the Year]] | year2 = 1997, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2005, 2006, 2007, 2009 | award3 = [[PGA Tour Player of the Year|PGA Tour<br>Player of the Year]] | year3 = 1997, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2005, 2006, 2007, 2009 | award4 = [[PGA Tour#Money winners and most wins leaders|PGA Tour<br>leading money winner]] | year4 = 1997, 1999, 2000, 2001, 2002, 2005, 2006, 2007, 2009 | award5 = [[Vardon Trophy]] | year5 = 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2005, 2007, 2009 | award6 = [[Vardon Trophy|Byron Nelson Award]] | year6 = 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2005, 2006, 2007, 2009 | award7 = [[FedEx Cup|FedEx Cup Champion]] | year7 = [[2007 FedEx Cup Playoffs|2007]], [[2009 FedEx Cup Playoffs|2009]] | award8 = | year8 = | awardssection = List of career achievements by Tiger Woods#Awards }} '''એલ્ડ્રિક ટોન્ટ''' "'''ટાઇગર''' " '''વુડ્સ''' (જન્મ ડિસેમ્બર 30, 1975)<ref>{{Cite book |title=The Wicked Game: Arnold Palmer, Jack Nicklaus, Tiger Woods, and the Story of Modern Golf |last=Sounes |first=Howard |authorlink=Howard Sounes |publisher=[[Harper Collins]] |year=2004 |isbn=0-06-051386-1 |pages=120–121, 293|ref=harv}}</ref><ref>[http://i.cdn.turner.com/cnn/2010/images/08/23/final.judgment.pdf?hpt=T1 છૂટાછેડાનું હુકમનામું] ઑગસ્ટ 23, 2010. સપ્ટેમ્બર 28, 2010ના રોજ મેળવેલ.</ref> એક અમેરિકન વ્યાવસાયિક ગોલ્ફર છે, જેની આજ સુધીની સિદ્ધિઓ તેને વિશ્વના અત્યાર સુધીના સૌથી સફળ ગોલ્ફરોની હરોળમાં મૂકે છે. પૂર્વે વિશ્વ ક્રમાંક 1ના સ્થાને રહી ચૂકેલો તે વિશ્વમાં સૌથી વધુ વેતન મેળવતો વ્યાવસાયિક ખેલાડી છે, તેણે 2010માં પોતાના વિજયો તથા ઇન્ડૉર્સમેન્ટ કરારોમાંથી અંદાજે $90.5 મિલિયન આવક રળી હોવાનું અનુમાન છે.<ref>{{cite news|title= Tiger Woods stays top of sport earnings list |date=July 21, 2010|url = http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/front_page/8843371.stm|publisher=BBC News}}</ref><ref name="Westwood becomes world number one">{{cite news| url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/golf/9143219.stm | work=BBC News | title=Westwood becomes world number one | date=October 31, 2010}}</ref> વુડ્સે 14 મુખ્ય વ્યાવસાયિક ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપો જીતી છે, જે વિશ્વના પુરુષ ગોલ્ફ ખેલાડીઓમાં દ્વિતીય સ્થાને (પ્રથમ સ્થાને 18 ચૅમ્પિયનશિપ વિજેતા, જેક નિકલસ) તથા તમામ 71 પીજીએ (PGA) ટૂર ઇવેન્ટોમાં તૃતીય સ્થાને આવે છે.<ref>{{cite web|title=Tracking Tiger|publisher=[[NBC Sports]]|url=http://nbcsports.msnbc.com/id/3295562/|access-date=June 3, 2009|archive-date=જૂન 3, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090603083350/http://nbcsports.msnbc.com/id/3295562/|url-status=dead}}</ref> કોઈ પણ સક્રિય ગોલ્ફ ખેલાડી કરતાં તે વધુ કારર્કિદીના મુખ્ય વિજયો તથા કારકિર્દી PGA ટૂર વિજયો ધરાવે છે. પોતાની કારકિર્દીમાં સૌથી નાની ઉંમરે ગ્રાન્ડ સ્લૅમ જીતનાર તથા તેની ટૂર દરમ્યાન સૌથી ઝડપી 50 ટૂર્નામેન્ટ જીતનાર વિશ્વનો સૌથી યુવા ખેલાડી છે. વધુમાં, જૅક નિકલસ પછી વુડ્સ બીજો ગોલ્ફર છે, જેણે કરિઅર ગ્રાન્ડ સ્લૅમ પુરસ્કાર ત્રણ વખત જીત્યો હોય. વુડ્સે 16 વર્લ્ડ ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપ્સ જીતી છે, અને અગિયાર વર્ષથી જ્યારથી આ ઇવેન્ટો યોજાતી આવી છે ત્યારથી દરેક વર્ષે ઓછામાં ઓછી આવી એક ચૅમ્પિયનશિપ જીતી છે. વુડ્સે સૌથી વધુ સપ્તાહ સુધી સતત તથા કુલ સૌથી વધુ સપ્તાહ માટે વિશ્વ ક્રમાંકનમાં પ્રથમ સ્થાન જાળવી રાખ્યું છે. તેને PGA પ્લેયર ઑફ ધ યર (વર્ષના સર્વોત્તમ પીજીએ ખેલાડી) તરીકે વિક્રમસર્જક દસ વખત પુરસ્કૃત કરવામાં આવ્યો છે,<ref>{{cite web|url=http://golf.about.com/b/2009/10/20/woods-wins-pga-player-of-the-year-award.htm|title=Woods Clinches PGA Player of the Year Award|last1= Kelley|first1=Brent|date=October 20, 2009|publisher=About.com: Golf|access-date=December 2, 2009}} </ref> ન્યૂનત્તમ સ્કોરિંગ એવરેજ એડજસમેન્ટ માટે 8 વખત બાયરન નેલ્સન અવૉર્ડથી તથા નવ અલગ અલગ ગોલ્ફ સીઝનમાં તે નાણા યાદીમાં વિક્રમસર્જક રીતે અગ્રણી રહ્યો છે. ડિસેમ્બર 11, 2009માં, બેવફાઈની કબૂલાત પછી, પોતાના લગ્નજીવન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવા માટે વુડ્સે વ્યાવસાયિક ગોલ્ફ રમતમાંથી અનિશ્ચિત મુદત સુધી રજા પર ઊતરવાની ઘોષણા કરી. તેણે લગભગ ડઝનેક મહિલાઓ સાથે કરેલા અનેક વિશ્વાસઘાતોની ખબર વિશ્વભરના ઘણા મીડિયા સ્રોતો દ્વારા બહાર આવી હતી.<ref name="hiatus">{{cite web|title=Tiger Woods to Take Indefinite Hiatus From Pro Golf|publisher=CNBC |agency=Associated Press|date=December 11, 2009|url=http://www.cnbc.com/id/34386050|access-date=February 2, 2010}}</ref><ref>[http://www.thestar.com/news/world/article/755833--texts-lies-and-pills-added-up-to-tiger-woods-worst-day "લખાણો, જૂઠાણાં અને ગોળીઓએ ટાઇગર વુડ્સના સૌથી ખરાબ દિવસમાં ઉમેરો કર્યો - સેક્સ પ્રકરણ પાછળની વાર્તાની ખૂલતી વિગતો"].''ટોરન્ટો સ્ટાર'' . ફેબ્રુઆરી 9, 2010ના રોજ મેળવેલ.</ref> 20 સપ્તાહના વિરામ બાદ, 8 એપ્રિલ, 2010ના 2010 માસ્ટર્સ સ્પર્ધામાં ભાગ લેવા વુડ્સ પાછો ફર્યો<ref name="news.sky.com">[http://news.sky.com/skynews/Home/World-News/Tiger-Woods-Golf-Star-To-Return-To-The-Sport-At-The-Masters-Following-Sex-Scandal/Article/201003315574938?f=vg માસ્ટર્સ ખાતે ટાઇગર ગોલ્ફમાં પુનરાગમન કરશે], સ્કાય ન્યૂઝ, માર્ચ 16, 2010</ref>. જુલાઈ 2010માં, ''ફોર્બ્સ'' મેગેઝિને વુડ્સને $105 મિલિયનની આવક ધરાવનાર વિશ્વનો સૌથી વધુ ધનાઢ્ય ખેલાડી ઘોષિત કર્યો, જ્યારે "''સ્પોર્ટ્સ ઇલસ્ટ્રેટેડે'' " તેની આવક $90.5 મિલિયનની જણાવી.<ref>{{cite web |url=http://www.insideireland.ie/index.cfm/section/news/ext/woodsrich001/category/1084 |title=Tiger Woods still richest athlete in the world |publisher=Insideireland.ie |date= |access-date=September 5, 2010 |archive-date=ડિસેમ્બર 16, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101216152950/http://insideireland.ie/index.cfm/section/News/ext/woodsrich001/category/1084 |url-status=dead }}</ref> ઑક્ટોબર 31, 2010ના, વુડ્સે તેનું વિશ્વના પ્રથમ ક્રમાંકનું સ્થાન લી વેસ્ટવુડ સામે ગુમાવ્યું.<ref name="Westwood becomes world number one"></ref> ==પૂર્વભૂમિકા તથા પરિવાર== વુડ્સનો જન્મ અર્લ (1932–2006) તથા કુલ્ટીડા (ટીડા)(જન્મ 1944) વુડ્સને ત્યાં સાયપ્રસ, કેલિર્ફોનિયામાં થયો હતો. વુડ્સ તેમના લગ્નનું એકમાત્ર સંતાન છે પરંતુ તેના પિતાની પ્રથમ પત્ની બાર્બરા વુડ્સ ગ્રૅય સાથેના 18 વર્ષના લગ્નજીવનથી તેને બે સાવકા ભાઈઓ, અર્લ જુનિયર (જન્મ 1955) અને કેવિન (જન્મ 1957) તથા એક સાવકી બહેન, રોયસ (જન્મ 1958) છે. અર્લ, એક નિવૃત્ત લેફ્ટનન્ટ કર્નલ તથા વિયેતનામ યુદ્ધ અધિકારી, મિશ્ર આફ્રિકન-અમેરિકી, ચાઈનીઝ હતા તથા મૂળ અમેરિકી વંશજ હતા. મૂળે [[થાઇલેન્ડ|થાઈલૅન્ડ]]ના કલ્ટીડા (પૂર્વાશ્રમમાં પુન્સાવડ) થાઈ, ચાઈનીઝ તથા ડચના મિશ્ર વંશજ છે. આમ વુડ્સ અર્ધ એશિયાઈ (એક ચતુર્થાંશ ચાઈનીઝ અને એક ચતુર્થાંશ થાઈ), એક ચતુર્થાંશ આફ્રિકી-અમેરિકી, એક અષ્ટમાંશ અમેરિકી મૂળનિવાસી, તથા એક અષ્ટમાંશ ડચ છે.<ref name="Stripes">{{cite news|title=Earning His Stripes|magazine=[[AsianWeek]]|url=http://www.asianweek.com/101196/tigerwoods.html|date=October 11, 1996|access-date=June 18, 2009|archive-date=જાન્યુઆરી 16, 1998|archive-url=https://web.archive.org/web/19980116011139/http://www.asianweek.com/101196/tigerwoods.html|url-status=dead}}</ref> પોતાની વંશીય ઓળખને તે ''"કેબ્લિનેશિયન(Cablinasian)"'' ગણાવે છે (આ શબ્દ તેણે શબ્દોના આરંભના અક્ષરોના સંક્ષેપથી બનાવ્યો છે- કોકેશિયન('''Ca''' ucasian), બ્લેક('''Bl''' ack), અમેરિકન ઈન્ડિયન('''In''' dian) અને એશિયન('''Asian''' )).<ref name="Cablinasian">{{cite news|agency=Associated Press|title=Woods stars on Oprah, says he's 'Cablinasian'|newspaper=[[Lubbock Avalanche-Journal]]|date=April 23, 1997|url=http://www.lubbockonline.com/news/042397/woods.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20071212010355/http://www.lubbockonline.com/news/042397/woods.htm|archive-date=ડિસેમ્બર 12, 2007|access-date=June 18, 2009|url-status=live}}</ref> બાળપણથી તેનો ઉછેર [[બૌદ્ધ ધર્મ|બૌદ્ધ]] તરીકે જ થયો તથા પોતાની વયસ્ક કારર્કિદીમાં પર્દાપણ સુધી તેણે સક્રિયપણે બૌદ્ધ ધર્મનું અનુસરણ કર્યું.<ref>{{cite news|title = Tiger Woods makes emotional apology for infidelity |publisher=BBC News|date = February 19, 2010|url = http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/golf/8521060.stm|access-date = February 26, 2010|location=London}} (અહીં પણ જોશો [http://newsvote.bbc.co.uk/2/hi/in_depth/8537575.stm?markResults=true&a_01=3&a_02=1&a_03=2&a_04=2&a_05=1&a_06=2&a_07=1&x=21&y=13) ])</ref> પોતાના અંગતજીવનમાં બેવફાઈનું તથા પોતાના વિચલનનું કારણ તેણે પોતાના બૌદ્ધ ધર્મથી વિમુખ થવાને ગણાવ્યું છે. તેનું કહેવુ છે, "બૌદ્ધ ધર્મે મને પોતાની દરેક વૃત્તિને તાબે થતા અટકવાનું અને સંયમ શીખવે છે. ચોક્કસ જ હું જે શીખ્યો હતો તેનાથી માર્ગચ્યુત થઈ ગયો હતો."<ref>{{cite web|url=http://news.iskcon.org/node/2559/2010-02-23/tiger_woods_returns_to_buddhism|title=Tiger Woods Returns to Buddhism|access-date=March 11, 2010|date=February 20, 2010|publisher=ISKCON News|archive-date=એપ્રિલ 12, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100412005422/http://news.iskcon.org/node/2559/2010-02-23/tiger_woods_returns_to_buddhism|url-status=dead}}</ref> જન્મ સમયે, વુડ્સને પ્રથમ નામ 'એલ્ડ્રિક' અને મધ્ય નામ 'ટોન્ટ' અપાયું હતું. તેનું મધ્ય નામ, ટોન્ટ ({{lang-th|ต้น}}), એક પરંપરાગત થાઈ નામ છે.<ref>{{harvnb|Sounes|2004|p= 121}}</ref> તેનું હુલામણું નામ, તેમના પિતાના વિયેતનામી સૈનિક મિત્ર, વ્યોંગ ડંગ ફોંગ પાસેથી મળ્યું,<ref>વિયેતનામીઝમાં (ટોન સાથે પૂરી પાડવામાં આવેલું): વુઓંગ ડાંગ ફોંગ (Vương Đăng Phong) - અટક વુઓંગનો અર્થ થાય છે "રાજા", જે ચીની વાંગ (王) સાથે મેળમાં બેસે છે, વિયેતનામમાં અસામાન્ય છે, પણ ચીનમાં અત્યંત સામાન્ય છે.</ref> જેમને તેમના પિતાએ પણ ટાઇગરનું હુલામણુ નામ આપ્યું હતું. તે સામાન્ય રીતે "ટાઇગર" નામે જ ઓળખાવા લાગ્યો અને તેણે જુનિયર તથા અવેતન ગોલ્ફમાં રાષ્ટ્રીય સ્તરે પ્રાધાન્ય પ્રાપ્ત કર્યું, ત્યારથી તે માત્ર 'ટાઇગર' વુડ્સના નામે જ ઓળખાવા લાગ્યો. ==પ્રારંભિક જીવન અને અવેતન(શીખાઉ) ગોલ્ફ કારર્કિદી== [[File:Tiger woods on Mike Douglas show.jpg|thumb|left|ધ માઈક ડગ્લાસ શૉ પર 2 વર્ષની વયે વુડ્સ.ઑક્ટોબર 6, 1978ના ડાબેથી, ટાઇગર વુડ્સ, માઈક ડગ્લાસ, અર્લ વુડ્સ અને બોબ હોપ.]] વુડ્સનો ઉછેર ઓરન્જ કાઉન્ટી, કેલિફોર્નિયામાં થયો. તે એકદમ અસાધારણ બાળક હતો, બે વર્ષનો થયો તે પહેલાં તેના વ્યાયામવીર પિતા અર્લ, જેઓ એક સારા અવૈતનિક ગોલ્ફર હતા અને કાન્સસ સ્ટેટ યુર્નિવસિટી ખાતેના બહુ શરૂઆતના નીગ્રો કૉલેજ બેઝબોલ ખેલાડીઓમાંના એક હતા, તેમણે તેને ગોલ્ફનો પરિચય કરાવ્યો હતો.<ref>અર્લ વુડ્સ અને પેટ મૅકડૅનિયલ કૃત ''ટ્રેઇનિંગ અ ટાઇગરઃ રેઈઝિંગ અ વિનર ઇન ગોલ્ફ એન્ડ ઇન લાઇફ'' , 1997.</ref> 1978માં, ટાઇગરે ટેલિવિઝન પર "''ધ માઈક ડગ્લાસ શો'' "માં કૉમેડિયન બોબ હોપ સામે પોતાની કળા પ્રદર્શિત કરી. ત્રણ વર્ષનો થયો તે પહેલાં, ટાઇગરે સાયપ્રસ, કેલિફોર્નિયામાં, નેવી ગોલ્ફ કોર્સ ખાતે આયોજીત 10 વર્ષ કરતાં નાની વયના વિભાગના ડ્રાઈવ, પીચ અને પટ સ્પર્ધામાં પ્રવેશ મેળવ્યો અને જીત મેળવી.<ref>''ટ્રેઇનિંગ અ ટાઇગર'' , અર્લ વુડ્સ અને પેટ મૅકડૅનિયલ કૃત, 1997, પૃ. 64.</ref> ત્રણ વર્ષની વયે, તેણે સાયપ્રસ નેવી કોર્સ પર 48 વાર નવ હોલ સર કર્યા અને પાંચ વર્ષની વયે, તે ''ગોલ્ફ ડાઈજેસ્ટ'' માં અને એબીસી(ABC)ના "''ધેટ્સ ઈનક્રેડિબલ'' " પર જોવા મળ્યો.<ref name="Timeline">{{cite web|title = Tiger Woods Timeline|publisher=[[Infoplease]]|url=http://www.infoplease.com/spot/tigertime1.html|access-date = May 12, 2007}}</ref> 1984માં 8 વર્ષની વયે તેણે, જુનિઅર વર્લ્ડ ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપ્સ ખાતે, તેમાં મોજૂદ સૌથી નાની વય-જૂથની સ્પર્ધા, 9–10 વર્ષના છોકરાઓની સ્પર્ધા જીતી.<ref name="JWGC84">{{cite web|title = 1984 Champions|publisher = Junior World Golf Championships|url = http://www.juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1984|access-date = May 13, 2007|archive-date = ડિસેમ્બર 17, 2010|archive-url = https://web.archive.org/web/20101217074510/http://juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1984|url-status = dead}}</ref> આઠ વર્ષની ઉંમરે તેણે પ્રથમ વખત 80 ફટકાર્યા.<ref>''ધ વિકેડ ગેમઃ આર્નોલ્ડ પામર, જૅક નિકલસ, ટાઇગર વુડ્સ, ઍન્ડ ધ સ્ટ્રોરી ઑફ મોર્ડન ગોલ્ફ'' , હોવર્ડ સૌનીસ કૃત, 2004, વિલયમ મૉરો, ન્યૂ યૉર્ક, ISBN 0-06-051386-1, પૃ. 187; મૂળે ''ધ વૉલ સ્ટ્રીટ જર્નલ'' માં પ્રકાશિત, નાઇકીની ટાઇગર વુડ્સની વ્યાવસાયિક કારકિર્દીના આરંભે જાહેરાત, ઑગસ્ટ 1996.</ref> તેણે છ વખત જુનિઅર વર્લ્ડ ચૅમ્પિયનશિપ્સ જીતી, જેમાં 1988થી 1991 સુધી સળંગ ચાર વખત જીતી હતી.<ref name="JWGC85">{{cite web|title = 1985 Champions|publisher = Junior World Golf Championships|url = http://www.juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1985|access-date = May 13, 2007|archive-date = ડિસેમ્બર 17, 2010|archive-url = https://web.archive.org/web/20101217074347/http://juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1985|url-status = dead}}</ref><ref name="JWGC88">{{cite web|title = 1988 Champions|publisher = Junior World Golf Championships|url = http://www.juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1988|access-date = May 13, 2007|archive-date = ડિસેમ્બર 17, 2010|archive-url = https://web.archive.org/web/20101217074015/http://juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1988|url-status = dead}}</ref><ref name="JWGC89">{{cite web|title = 1989 Champions|publisher = Junior World Golf Championships|url = http://www.juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1989.|access-date = May 13, 2007|archive-date = સપ્ટેમ્બર 21, 2007|archive-url = https://web.archive.org/web/20070921185528/http://www.juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1989.|url-status = dead}}</ref><ref name="JWGC90">{{cite web|title = 1990 Champions|publisher = Junior World Golf Championships|url = http://www.juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1990|access-date = May 13, 2007|archive-date = ડિસેમ્બર 17, 2010|archive-url = https://web.archive.org/web/20101217075146/http://juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1990|url-status = dead}}</ref><ref name="JWGC91">{{cite web|title = 1991 Champions|publisher = Junior World Golf Championships|url = http://www.juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1991|access-date = May 13, 2007|archive-date = ડિસેમ્બર 17, 2010|archive-url = https://web.archive.org/web/20101217075035/http://juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1991|url-status = dead}}</ref> વુડ્સના પિતા અર્લે લખ્યું હતું કે ટાઇગરે 11 વર્ષની વયે સૌ પ્રથમ વખત તેમને તેમના શ્રેષ્ઠ પ્રયત્ન છતાં હરાવ્યા હતા. ત્યાર પછી દરેક વખતે અર્લ, ટાઇગર સામે હાર્યા હતા.<ref>પેટ મૅકડૅનિયલ સાથે અર્લ વુડ્સ કૃત ''ટ્રેઇનિંગ અ ટાઇગરઃ અ ફાધર્સ ગાઈડ ટુ રેઇઝિંગ અ વિનર ઇન બોથ ગોલ્ફ ઍન્ડ લાઈફ'' , 1997, હાર્પર કોલિન્સ, ન્યૂ યોર્ક, ISBN 0062701789, પૃ. 23;</ref><ref>હોવર્ડ સૌનીસ કૃત, ''ધ વિકેડ ગેમઃ આર્નોલ્ડ પામર, જૅક નિકલસ, ટાઇગર વુડ્સ, ઍન્ડ ધ સ્ટ્રોરી ઑફ મોર્ડન ગોલ્ફ.'' </ref> વુડ્સની સૌ પ્રથમ મહત્ત્વની રાષ્ટ્રીય ટૂર્નામેન્ટ 1989 બિગ આઈ(I) હતી, જ્યારે તે 13 વર્ષનો હતો. વુડ્સે અંતિમ રાઉન્ડમાં, તે વખતે પ્રમાણમાં ઓછા જાણીતા એવા વ્યવસાયી જ્હોન ડાલીની સાથે જોડી બનાવી હતી; તે કાર્યક્રમમાં યોગ્યતા મેળવનાર દરેક જુનિઅરના જૂથ સાથે એક વ્યાવસાયિક ખેલાડી રાખવાનું કાર્યક્રમનું માળખું હતું. વુડ્સને માત્ર એક સ્ટ્રૉકથી પાછળ મૂકી દેવા માટે ડાલીએ છેલ્લા ચાર હોલમાંથી ત્રણ માટે બર્ડી કરી.<ref>પેટ મૅકડૅનિયલ સાથે અર્લ વુડ્સ કૃત ''ટ્રેઇનિંગ અ ટાઇગરઃ અ ફાધર્સ ગાઈડ ટુ રેઇઝિંગ અ વિનર ઇન બોથ ગોલ્ફ ઍન્ડ લાઈફ'' , 1997, હાર્પર કોલિન્સ, ન્યૂ યોર્ક, ISBN 0062701789, પૃ. 180.</ref> યુવા તરુણ તરીકે, વુડ્સ સૌ પ્રથમ વાર જૅક નિકલસને બેલ-એર કન્ટ્રી ક્લબ ખાતે લોસ એન્જલસમાં મળ્યો, ત્યારે નિકલસ કલબના સદસ્યો માટે ખાસ વર્ગનું સંચાલન કરી રહ્યો હતો. વુડ્સ એ પ્રદર્શનનો હિસ્સો હતો, અને ત્યાં તેણે પોતાની કુશળતા તથા સંભાવનાથી નિકલસ તથા મેદનીને પ્રભાવિત કરી દીધી હતી.<ref>ડૅવિડ શેદ્લોસ્કી સાથે જૅક નિકલસ કૃત, ''જૅક નિકલસઃ મેમરિઝ ઍન્ડ મેમેન્ટોસ ફ્રોમ ગોલ્ફ્સ ગોલ્ડન બિઅર'' , ૨૦૦૭, સ્ટીવર્ટ, તાબોરી ઍન્ડ ચાંગ, ન્યૂ યોર્ક, ISBN 1-58479-564-6, પૃ. 130.</ref> 1991માં જ્યારે વુડ્સ 15 વર્ષની વયે એનાહૈમમાં વેસ્ટર્ન હાઈ સ્કૂલમાં હતો, ત્યારે તે ત્યારસુધીનો સૌથી યુવા યુ.એસ.(U.S.) જુનિયર ઍમેચ્યોર ચેમ્પિયન બન્યો, સળંગ બીજા વર્ષ માટે તેને સર્ધન કેર્લિફોર્નિયા ઍમેચ્યોર પ્લેયર ઑફ ધ યર તરીકે અને 1991 માટે ગોલ્ફ ડાઈજેસ્ટ ઍમેચ્યોર પ્લેયર ઑફ ધ યર તરીકે મત મળ્યા.<ref name="USJA91">{{cite web|title = 1991 U.S. Junior Amateur|publisher=U.S. Junior Amateur|url = http://www.usjunioram.org/2002/history/champions/1991.html|access-date = May 13, 2007}}</ref> 1992માં તેણે યુ.એસ.જુનિઅર ઍમેચ્યોર ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે પોતાના ટાઇટલને બચાવ્યું, અને આમ કરીને પહેલો બહુવિધ વિજેતા બન્યો, પોતાની સર્વપ્રથમ PGA ટૂર ઇવેન્ટમાં, નિસ્સન લોસ એન્જેલસ ઓપનમાં ભાગ લીધો, અને ગોલ્ફ ડાઈજેસ્ટ ઍમેચ્યોર પ્લેયર ઑફ ધ યર, ગોલ્ફ વર્લ્ડ પ્લેયર ઑફ ધ યર અને ગોલ્ફવીક નેશનલ ઍમેચ્યોર ઓફ ધ યરના બિરુદ મેળવ્યાં.<ref name="USJA92">{{cite web|title = 1992 U.S. Junior Amateur|publisher=U.S. Junior Amateur|url = http://www.usjunioram.org/2002/history/champions/1992.html|access-date = May 12, 2007}}</ref><ref name="IMG">{{cite web|title = Tiger Woods|publisher = IMG Speakers|url = http://www.imgspeakers.com/speakers/tiger_woods.aspx|archive-url = https://web.archive.org/web/20070429145830/http://www.imgspeakers.com/speakers/tiger_woods.aspx|archive-date = એપ્રિલ 29, 2007|access-date = June 18, 2009|url-status = dead}}</ref> તે પછીના વર્ષે, વુડ્સે તેની સળંગ ત્રીજી યુ.એસ. જુનિઅર ઍમેચ્યોર ચૅમ્પિયનશિપ જીતી, અને આ ઇવેન્ટના અત્યાર સુધીનો સૌથી નાનો અને એકમાત્ર બહુવિધ વિજેતા રહ્યો.<ref name="USJA93">{{cite web|title = 1993 U.S. Junior Amateur|publisher=U.S. Junior Amateur|url = http://www.usjunioram.org/2002/history/champions/1993.html|access-date = May 12, 2007}}</ref> 1994માં, તેણે યુ.એસ. ઍમેચ્યોર ચૅમ્પિયનશિપના ત્યાર સુધીના સૌથી યુવા વિજેતા હોવાનો વિક્રમ સ્થાપ્યો, આ વિક્રમ 2008 સુધી રહ્યો, 2008માં ડેન્ની લીએ તેને તોડ્યો. વુડ્સે ફ્લોરિડામાં સૉગ્રાસ ખાતે ટી.પી.સી.(TPC) જીત્યો.<ref name="Sounes, p. 277">સૌનીસ, પૃ. 277.</ref> તે 1994 આઈઝનહોવર ટ્રોફી વર્લ્ડ ઍમેચ્યોર ગોલ્ફ ટીમ ચૅમ્પિયનશિપ્સ (વિજેતા), તથા 1995 વોકર કપ(હારનાર ટીમ)ની અમેરિકન ટીમનો સભ્ય હતો.<ref name="IGF">{{cite web|title = Notable Past Players|publisher=International Golf Federation|url = http://www.internationalgolffederation.org/History/notables.html|access-date = May 13, 2007}}</ref><ref name="Walker">{{cite news| title = Ailing Woods Unsure for Walker Cup |newspaper=[[International Herald Tribune]]|author=Thomsen, Ian|date = September 9, 1995|url= http://www.nytimes.com/1995/09/09/sports/09iht-golf.t_0.html|access-date = January 4, 2011}}</ref> વુડ્સ 1994માં 18 વર્ષની વયે વેસ્ટર્ન હાઈ સ્કૂલમાંથી સ્નાતક થયો, અને સ્નાતકવર્ગમાં "સૌથી સફળ થવાની સંભાવના" ધરાવતા વિદ્યાર્થી તરીકે બહુમત પામ્યો હતો. તે કોચ ડોન ક્રોસ્બીના હાથ નીચે હાઈસ્કૂલની ગોલ્ફ ટીમમાં ચમક્યો હતો.<ref>હોવર્ડ સૌનીસ કૃત, ''ધ વિકેડ ગેમઃ આર્નોલ્ડ પામર, જૅક નિકલસ, ટાઇગર વુડ્સ, ઍન્ડ ધ સ્ટ્રોરી ઑફ મોર્ડન ગોલ્ફ'' , 2004, વિલયમ મૉરો, ન્યૂ યૉર્ક, ISBN 0-06-051386-1, પૃષ્ઠ 168 અને 169 પર ઇનસેટ તસવીરોમાં નોંધવામાં આવેલી માહિતી.</ref> ==કૉલેજમાં ગોલ્ફ કારર્કિદી== કૉલેજની ગોલ્ફ શક્તિઓ પર અત્યંત ભાર મૂકીને વુડ્સે ભરતી માટે કૉલેજ પસંદ કરી, અને 1994 એનસીએએ(NCAA) ડિવિઝન I ચૅમ્પિયન, સ્ટાનફોર્ડ યુનિવર્સિટી પસંદ કરી. તેણે ગોલ્ફ શિષ્યવૃત્તિ મેળવી અને 1994ની પાનખર ઋતુમાં સ્ટાનફોર્ડમાં પ્રવેશ મેળવ્યો. સપ્ટેમ્બરમાં તેણે પોતાની કૉલેજની પ્રથમ ઇવેન્ટ, 40મી વાર્ષિક વિલિયમ એચ. ટકર ઇન્વિટેશનલ જીતી.<ref name="Stanford">{{cite web|title = Stanford Men's Golf Team—Tiger Woods| publisher=Stanford Men's Golf Team|author=Stanford Men's Golf Team| date = April 8, 2003|url = http://www.stanfordmensgolf.com/stanford_greats/tigerwoods.htm| access-date = July 19, 2009}}</ref> તેણે અર્થશાસ્ત્રને મુખ્ય વિષય તરીકે લીધો, અને તેને કૉલેજટીમના સાથી નોતાહ બેગૅય ત્રીજાએ "ઉર્કેલ"નું હુલામણું નામ આપ્યું.<ref>{{cite book|last=Rosaforte|first=Tim|title=Tiger Woods: The Makings of a Champion|publisher=St. Martin's Press|year=1997|pages=84, 101|isbn=0-312-96437-4}}</ref> 1995માં, તેણે રહોડ આઈલૅન્ડમાં, ન્યુપોર્ટ કન્ટ્રી કલબ ખાતે પોતાના પાછલા યુ.એસ. ઍમેચ્યોર ટાઈટલનું સંરક્ષણ કર્યું<ref name="Sounes, p. 277"></ref> અને પેક-10 પ્લેયર ઑફ ધ યર, એનસીએએ(NCAA) ફર્સ્ટ ટીમ ઑલ-અમેરિકન, અને સ્ટાનફોર્ડ્સ મેલ ફ્રેશમૅન ઑફ ધ યર (બધી જ રમતોને ગણતરીમાં લેતો પુરસ્કાર) તરીકે બહુમત પામ્યો.<ref name="PAC10">{{cite web|title = PAC-10 Men's Golf|publisher = PAC-10 Conference|url = http://grfx.cstv.com/photos/schools/pac10/sports/c-golf/auto_pdf/m-golf-records.pdf|access-date = May 13, 2007|format = PDF|archive-date = જાન્યુઆરી 11, 2012|archive-url = https://web.archive.org/web/20120111011734/http://grfx.cstv.com/photos/schools/pac10/sports/c-golf/auto_pdf/m-golf-records.pdf|url-status = dead}}</ref><ref name="Ages">{{cite web| title = Tiger Woods through the Ages...| publisher = Geocities| url = http://www.geocities.com/Colosseum/2396/tigerwatch.html| access-date = May 12, 2007| archive-url = https://web.archive.org/web/20090730221824/http://geocities.com/Colosseum/2396/tigerwatch.html| archive-date = જુલાઈ 30, 2009| url-status = dead}}</ref> તેણે પોતાની સર્વપ્રથમ PGA ટૂર મેજર, 1995 માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટમાં ભાગ લીધો અને 41મા માટે ટાઈ કરી, આમ કટ કરનાર તે એકમાત્ર ઍમેચ્યોર છે. 1996માં 20 વર્ષની વયે, ઑરેગોનમાં પમ્પકીન રીજ ગોલ્ફ ક્લબ ખાતે,<ref>સૌનીસ, પૃ. 277</ref> તથા એનસીએએ(NCAA) વ્યક્તિગત ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપ જીત મેળવીને, સતત ત્રણ વખત યુ.એસ. ઍમેચ્યોર ટાઈટલ્સ જીતનાર સર્વપ્રથમ ગોલ્ફર બન્યો.<ref name="NCAA">{{cite web|title = Tiger Woods Captures 1996 NCAA Individual Title|publisher = Stanford University|url = http://gostanford.cstv.com/sports/m-golf/archive/stan-m-golf-96woodsncaa.html|access-date = May 13, 2007|archive-date = ઑક્ટોબર 29, 2006|archive-url = https://web.archive.org/web/20061029151406/http://gostanford.cstv.com/sports/m-golf/archive/stan-m-golf-96woodsncaa.html|url-status = dead}}</ref> ધ ઑપન ચૅમ્પિયનશિપમાં રજત પદક જીતવામાં તેણે ઍમેચ્યોર તરીકે કુલ એકંદર 281ના સ્કૉરથી વિક્રમસર્જક ટાઈ નોંધાવી. <ref name="Open1996">રોસાફોર્ટે 1997, પૃ. 160.</ref> ત્યારબાદ બે વર્ષ પછી કૉલેજ છોડીને તે વ્યાવસાયિક ખેલાડી બન્યો. ==વ્યસાયિક કારકિર્દી== [[File:Tiger Woods 2004.jpg|thumb|upright|left|ટાઇગર વુડ્સ યુએસએસ(USS) જ્યોર્જ વૉશિંગ્ટન પરથી એક ડ્રાઇવિંગ નિદર્શન આપી રહ્યો છે.]] ===1996–98: પ્રારંભિક વર્ષો અને પ્રથમ મુખ્ય જીત=== "હેલો વર્લ્ડ"ની ઉદ્ઘોષણા સાથે, ઑગસ્ટ 1996માં ટાઇગર વુડ્સ વ્યાવસાયિક ગોલ્ફર બન્યો, અને નાઈકી, ઇનકોર્પોરેશન સાથે $40 મિલિયન તથા ટિટલેઇસ્ટ સાથે $20 મિલિયનના સમર્થન સોદાઓ પર હસ્તાક્ષર કર્યા.<ref name="10Years1">{{cite web|title = 10 Years of Tiger Woods Part 1 |publisher=Golf Digest|author=Ron Sirak|url = http://sports.espn.go.com/golf/features/tigerwoods/index|access-date = May 21, 2007}}</ref><ref name="Hello">{{cite web |title = Golf's first Billion-Dollar Man |publisher = Golf Digest |author = Ron Sirak |url = http://www.golfdigest.com/features/index.ssf?/features/gd200602top50.html |archive-url = https://web.archive.org/web/20070513225510/http://www.golfdigest.com/features/index.ssf?%2Ffeatures%2Fgd200602top50.html |archive-date = મે 13, 2007 |access-date = May 12, 2007 |url-status = dead }}</ref> આ સમર્થન કરારો તે સમયના ગોલ્ફ ઇતિહાસમાં સૌથી મહત્તમ હતા. ગ્રેટર મિલવૌકી ઑપન ખાતે વુડ્સ વ્યવસાયિક ગોલ્ફર તરીકે પોતાનો પ્રથમ રાઉન્ડ રમ્યો, 60મા સ્થાને ટાઈ કરી, પરંતુ ત્યારપછીના ત્રણ મહિનામાં બીજી બે ઇવેન્ટો જીતીને તેણે ટૂર ચૅમ્પિયનશિપમાં ભાગ લેવા માટેની યોગ્યતા પ્રાપ્ત કરી લીધી. તેના પ્રયાસો માટે વુડ્સને, ''સ્પોર્ટ્સ ઇલસ્ટ્રેટેડ'''નો 1996 સ્પોર્ટ્સમૅન ઓફ ધ યર તથા PGA ટૂર રુકી ઑફ ધ યર''' '' ઘોષિત કરવામાં આવ્યો.<ref name="SI1996"/>'''''તેણે ટૂર્નામેન્ટોના અંતિમ ચરણમાં લાલ રંગનું શર્ટ પહેરવાની પોતાની પ્રથા શરૂ કરી, જે તેના સ્ટાનફોર્ડ કૉલેજના દિવસો સાથે સંકાળાયેલી હતી અને તેની માન્યતા પ્રમાણે આ રંગ ઉગ્રતા તથા દઢ નિશ્ચયનો પ્રતીક છે.<ref name="Doral05">{{cite web | title = A Rivalry is Reborn | work = Golf World | author = Bob Verdi | url = http://www.golfdigest.com/newsandtour/index.ssf?/newsandtour/gw20050311doral.html | archive-url = https://web.archive.org/web/20070514223355/http://www.golfdigest.com/newsandtour/index.ssf?%2Fnewsandtour%2Fgw20050311doral.html | archive-date = મે 14, 2007 | access-date = May 21, 2007 | url-status = dead }}</ref><ref name="Red">{{cite web|title = Mental Rule: Wear the Red Shirt|work = Golf Today Magazine|author = Gregg Steinberg|url = http://www.golftodaymagazine.com/0302Feb/mental.htm|access-date = May 21, 2007|archive-url = https://web.archive.org/web/20070509221143/http://www.golftodaymagazine.com/0302Feb/mental.htm|archive-date = મે 9, 2007|url-status = live}}</ref>''' '' એ પછીના એપ્રિલમાં, વુડ્સે પ્રથમ મુખ્ય હરીફાઈ, ધ માસ્ટર્સ, 18 પાર કરતાં ઓછાના વિક્રમજનક સ્કૉરથી, અને 12 સ્ટ્રૉકના વિક્રમસર્જક માર્જીનથી જીતી, અને તે સૌથી યુવા માસ્ટર્સ વિજેતા બન્યો અને આવી રીતે જીતનાર પ્રથમ આફ્રિકી-અમેરિકી અને પ્રથમ એશિયન-અમેરિકી બન્યો.<ref name="10Years2">{{cite web|title = 10 Years of Tiger Woods Part 2|publisher=Golf Digest|author=Ron Sirak|url = http://sports.espn.go.com/golf/features/tigerwoods/index?part=2|access-date = May 21, 2007}}</ref> તેણે કુલ 20 માસ્ટર્સના વિક્રમો સ્થાપ્યા અને અન્ય 6માં ટાઈ કરી. એ વષેઁ તેણે અન્ય ત્રણ PGA ટૂર ઇવેન્ટો જીતી અને જૂન 15, 1997ના રોજ, તેમની વ્યાવસાયિક કારર્કિદીના કેવળ 42મા સપ્તાહે, ઓફિશિયલ વર્લ્ડ ગોલ્ફ રેન્કિંગમાં નં. 1ના સ્થાને પહોંચ્યો, પ્રથમ વિશ્વક્રમાંક મેળવનાર અત્યાર સુધીનો સૌથી ઝડપી ખેલાડી.<ref name="No.1">{{cite news|title = Woods scoops world rankings award|publisher=[[BBC Sport]]|date =March 15, 2006|url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/golf/4811212.stm |access-date = May 12, 2007|location=London}}</ref> તેને PGA પ્લેયર ઓફ ધ યર તરીકે ઘોષિત કરવામાં આવ્યો, પોતાની ભરતીની સીઝનના તરતના વર્ષે જ આ અવૉર્ડ જીતનાર પ્રથમ ગોલ્ફર. વુડ્સ પાસેથી ઊંચી અપેક્ષાઓ રખાઈ રહી હતી, ત્યારે 1997ના મધ્ય પછી તેનો દેખાવ નબળો પડ્યો, અને 1998માં તેણે કેવળ એક જ PGA ટૂર ઇવેન્ટમાં જીત મેળવી. તેણે પોતાની ઢીલાશ અંગે ટીકાકારોને જવાબ આપ્યો અને જણાવ્યું કે જે તેનું બદલાતું રહેતું જોમ લાગી રહ્યું છે તે કોચ બુચ હર્મોન સાથે પોતે મોટા પાયે સ્વિંગ ફેરફારોની પ્રેક્ટિસમાંથી પસાર થઈ રહ્યો છે તે છે, અને પોતે ભવિષ્યમાં વધુ સારો દેખાવ કરવાની આશા રાખે છે.<ref name="Truth">{{cite web|title = The Truth about Tiger|publisher = Golf Digest|author = Jaime Diaz|url = http://www.golfdigest.com/features/index.ssf?/features/gd200501tigerdiaz1.html|archive-url = https://web.archive.org/web/20070415073152/http://www.golfdigest.com/features/index.ssf?%2Ffeatures%2Fgd200501tigerdiaz1.html|archive-date = એપ્રિલ 15, 2007|access-date = May 12, 2007|url-status = dead}}</ref> ===1999–2002: સ્લૅમ્સ=== જૂન 1999માં, વુડ્સે મેમોરિયલ ટૂર્નામેન્ટ જીતી, જે સતત સહુથી વધુ સમયગાળા માટે પ્રભુત્ત્વ જાળવી રાખવાના પુરુષોના ગોલ્ફના ઇતિહાસની શરૂઆતમાંનો એક વિજય હતો. તેણે પોતાનું 1999 અભિયાન પોતાના અંતિમ ચાર આરંભો- PGA ચૅમ્પિયનશિપ સહિત- પૂર્ણ કર્યું અને આખી સીઝન આઠ જીત સાથે સમાપ્ત કરી, આવી અદ્ભુત કામગીરી 1974થી કોઈએ સર નહોતી કરી.<ref name="PGAPOY">{{cite news|title=Woods is PGA Tour player of year|work=[[The Topeka Capital-Journal]]|agency=Associated Press|url=http://www.cjonline.com/stories/120199/spo_tiger01.shtml|access-date=May 10, 2009|archive-date=એપ્રિલ 3, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100403065030/http://cjonline.com/stories/120199/spo_tiger01.shtml|url-status=dead}}</ref> તેને PGA ટૂર પ્લેયર ઑફ ધ યર તથા ત્રણ વર્ષમાં બીજી વખત એસોસિયેટેડ મેલ એથલેટ ઑફ ધ યર તરીકે બહુમત મળ્યા હતા.<ref name="PGAPOY"></ref><ref>{{cite news|title=Sports Illustrated Scrapbook: Tiger Woods|work=Sports Illustrated|url=http://sportsillustrated.cnn.com/golf/pga/features/tiger/timeline3/|access-date=May 10, 2009|archive-date=જાન્યુઆરી 10, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100110031142/http://sportsillustrated.cnn.com/golf/pga/features/tiger/timeline3/|url-status=dead}}</ref> વુડ્સે વર્ષ 2000નો પ્રારંભ તેની સતત પાંચમી જીતથી કર્યો, અને સળંગ ત્રણ મુખ્ય રમતોમાં જીત, નવ PGA ટૂર ઇવેન્ટ્સ તથા વિક્રમ સ્થાપનાર અથવા ટાઈ સાથે 27 ટૂર થકી વિક્રમસર્જક સીઝનની શરૂઆત કરી. ત્યારબાદ તેણે AT&T પેબલ બીચ નેશનલ પ્રો-એમ(Pro-Am)માં પોતાની સળંગ છઠ્ઠી જીત ઝડપીને યાદગાર પુનરાગમન કર્યું. જ્યારે સાત સ્ટ્રૉકથી પાછળ હતો અને સાત હોલ રમવાના બાકી હતા, ત્યારે તેણે 64 માટે ઈગલ-બર્ડી-પાર-બર્ડી મારીને રમત પૂરી કરી અને બે જ સ્ટ્રૉકથી જીત મેળવી. તેની ઉપરાઉપરી છ જીત 1948માં બેન હોગન પછી સૌથી વધુ હતી અને સળંગ અગિયાર જીતના બાયરન નેલ્સનના વિક્રમથી કેવળ પાંચ જ જીત પાછળ હતી. 2000ની યુ.એસ. ઑપનમાં, તેણે પોતાના 15-શૉટ સાથેની જીતથી કુલ નવ યુ.એસ. ઑપનમાં કાં તો જૂના વિક્રમો તોડ્યા હતા અથવા તેની બરાબરી કરી હતી, જેમાં 1862થી બની રહેલો, સૌથી વધુ માર્જીન સાથે મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપ જીતવાનો ઓલ્ડ ટોમ મોરીસનો વિક્રમ સામેલ હતો, વધુમાં તે ટૂરનો સદાબહાર કારર્કિદી ધરાવતો ધનાઢ્ય ખેલાડી બન્યો. 10 સ્ટ્રૉકમાં ફાઇનલ રાઉન્ડમાં પહોંચવાના વિક્રમ સ્થાપી તે અગ્રેસર રહ્યો, "''સ્પોર્ટ્સ ઇલસ્ટ્રેટેડે'' " તેને "ગોલ્ફના ઇતિહાસમાં સૌથી મહાન દેખાવ" કહ્યો.<ref>{{cite news |title = Open and Shut |author = John Garrity |url = http://sportsillustrated.cnn.com/2005/golf/specials/tiger/2005/06/09/tiger.2000usopen/index.html |work = Sports Illustrated |date = June 26, 2000 |access-date = August 15, 2007 |archive-date = જૂન 22, 2011 |archive-url = https://web.archive.org/web/20110622051915/http://sportsillustrated.cnn.com/2005/golf/specials/tiger/2005/06/09/tiger.2000usopen/index.html |url-status = dead }}</ref> સેંટ એન્ડ્રુસ ખાતે 2000 ઓપન ચૅમ્પિયનશિપ આઠ સ્ટ્રૉકથી જીતીને, તેણે કોઈ પણ મુખ્ય ટૂર્નામેન્ટમાં પાર(-19)ના ન્યૂનત્તમ સ્કૉરનો વિક્રમ નોંધાવ્યો, અને આમ ચાર મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપોમાં તે કમસે કમ એ વિક્રમમાં સહભાગી હોવાનું માન મેળવે છે. 24 વર્ષની વયે, તે કરિઅર ગ્રાન્ડ સ્લૅમ પ્રાપ્ત કરનારો સૌથી યુવા ગોલ્ફર બન્યો.<ref name="10Years3">{{cite web|title = 10 Years of Tiger Woods Part 3|publisher=Golf Digest|author=Ron Sirak| url = http://sports.espn.go.com/golf/features/tigerwoods/index?part=3|access-date = May 21, 2007}}</ref> 2000 PGA ચૅમ્પિયનશિપ વખતે, જ્યારે રવિવારના દિવસે વાલહાલ્લા ગોલ્ફ ક્લબ ખાતે રમતમાં બોબ મેએ વુડ્સને બરાબરીની લડત આપી, ત્યારે વુડ્સની મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપ જીતતા રહેવાની વણથંભી લાક્ષણિકતા સામે ગંભીર જોખમ ઊભું થયું. વુડ્સે રમતમાં રેગ્યુલેશનના છેલ્લા બાર હોલમાં સાત અન્ડર પાર રમ્યો, અને ત્રણ હોલ પ્લેઓફ જીત્યો, જેમાં પહેલા જ હોલમાં બર્ડી રમ્યો અને બીજા બેમાં પાર સાથે રમત પૂરી કરી. તે બેન હોગન (1953) સિવાય, એક સીઝનમાં ત્રણ વ્યાવસાયિક મહત્ત્વની રમતો જીતનાર એકમાત્ર અન્ય ખેલાડી બન્યો. ત્રણ સપ્તાહ બાદ, તેના પ્રવાસ દરમ્યાન બેલ કેનેડિયન ઑપન ખાતે પોતાની ત્રીજી સીધી જીત મેળવી, અને 1971માં લી ટ્રેવીનો પછી એક જ વર્ષમાં ત્રણ ગોલ્ફ ખિતાબ (યુ.એસ., બ્રિટિશ અને કેનેડિયન ઑપનમાં) જીતનાર એકમાત્ર બીજો ગોલ્ફર બન્યો. 2000માં તેણે કુલ વીસ રમતમાં પ્રવેશ મેળવ્યો, અને તેમાંથી ચૌદ રમતમાં ટોચના ત્રણ ક્રમાંકમાં રમત પૂરી કરી. તેની વાસ્તવિક સ્કોરિંગ સરેરાશ 68.17, PGA ટૂરના ઇતિહાસમાં સૌથી ઓછી હતી, ત્યાંથી તે 67.79ના સરેરાશ સ્કોરિંગ પર પહોંચ્યો, જે તેના જ 1999ના 68.43ના વિક્રમ અને બાયરન નેલ્સનના 1945માં 68.33ની સ્કોરિંગ-સરેરાશ કરતાં શ્રેષ્ઠતમ સાબિત થઈ. તેને 2000 ''સ્પોર્ટ્સ ઇલસ્ટ્રેટેડ'' સ્પોર્ટ્સમૅન ઑફ ધ યર તરીકે ઘોષિત કરવામાં આવ્યો, બે વખત આ બહુમાન મેળવનાર તે પહેલો અને એકમાત્ર ખેલાડી બન્યો.<ref name="SI2000">{{cite news|title = Tunnel Vision|work = Sports Illustrated|author = S.L.Price|date = April 3, 2000|url = http://sportsillustrated.cnn.com/features/2000/sportsman/flashbacks/woods/tunnel_vision/|access-date = May 13, 2007|archive-date = જૂન 22, 2011|archive-url = https://web.archive.org/web/20110622051929/http://sportsillustrated.cnn.com/features/2000/sportsman/flashbacks/woods/tunnel_vision/|url-status = dead}}</ref> વુડ્સે વ્યાવસાયિક ખેલાડી તરીકે ઝંપલાવ્યાના માત્ર ચાર જ વર્ષ બાદ, ''ગોલ્ફ ડાઈજેસ્ટ'' સામયિકે તેને સદાબહાર વીસમા શ્રેષ્ઠ ગોલ્ફર તરીકેનું ક્રમાંકન આપ્યું હતું.<ref>{{cite news |url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m0HFI/is_7_51/ai_63015233 |title=50 Greatest Golfers of All Time: And What They Taught Us |access-date=December 5, 2007 |last=Yocom |first=Guy |year=2000 |month=July |work=[[Golf Digest]] |archive-url=https://archive.today/20120527082522/http://findarticles.com/p/articles/mi_m0HFI/is_7_51/ai_63015233/ |archive-date=મે 27, 2012 |url-status=live }}</ref> તેની પછીની સીઝનમાં વુડ્સે રમતમાં પોતાનું વર્ચસ્ જાળવી રાખ્યું. 2001 માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટમાં તેણે મેળવેલી જીતે ગ્રાન્ડ સ્લૅમના આધુનિક યુગનો સીમાચિહ્નરૂપ ગાળો અંકિત કર્યો, જ્યારે કોઈ ખેલાડીએ તમામ ચાર મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપ ખિતાબ એક જ સમયે જીત્યા હોય તેવું બન્યું, આ ગાળો હવે "ટાઈગર સ્લૅમ" તરીકે ઓળખાય છે.<ref>{{cite news|last=Harper|first=John|title=Tiger's Slam Just Grand: Emotions Make It Major|work=[[Daily News (New York)|New York Daily News]]|date=April 9, 2001|url=http://www.nydailynews.com/archives/sports/2001/04/09/2001-04-09_tiger_s_slam_just_grand_emot.html|access-date=May 9, 2009}}{{Dead link|date=ઑગસ્ટ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> તેને સાચા ગ્રાન્ડ સ્લૅમ તરીકે નથી જોવામાં આવતો, કારણ કે તે સિદ્ધિ એક જ કેલેન્ડર વર્ષમાં પ્રાપ્ત નહોતી થઈ. આશ્ચર્યજનક રીતે, તે વર્ષની બાકીની ત્રણ મુખ્ય રમતોમાં તે નહોતો, પરંતુ મોટા ભાગની PGA ટૂરમાં જીત સાથે, પાંચ વિજય સાથે તેણે એ સીઝન પૂરી કરી. 2002માં, તેણે મજબૂત શરૂઆત કરી, અને ઉપરાઉપરી માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટ જીતનારા ખેલાડી તરીકે નીક ફાલ્ડો (1989–90) અને જેક નિકલસ (1965–66) સાથે બરાબરીનું સ્થાન મેળવ્યું.<ref>{{cite news|last=Ferguson|first=Doug|title=Tiger keeps Masters title|work=USA Today|agency=Associated Press|date=April 14, 2002|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/masters02/2002-04-14-running.htm|access-date=May 9, 2009}}</ref> બે મહિના પછી, યુ.એસ. ઑપન ખાતે વુડ્સ એકમાત્ર અન્ડર પાર (પાર કરતાં ઓછા સ્ટ્રોક લેતો) ખેલાડી હતો, અને તેના કારણે વાર્ષિક ગ્રાન્ડ સ્લૅમ અંગેની ચર્ચા પુર્નજીવિત થઈ, જે 2000માં તેના હાથમાંથી છટકી ગઈ હતી.<ref>{{cite journal|last=Silver|first=Michael|title=Halfway Home|journal=[[Sports Illustrated]]|date=June 24, 2002|url=http://vault.sportsillustrated.cnn.com/vault/article/magazine/MAG1026093/index.htm|access-date=May 9, 2009|publisher=CNN|ref=harv}}</ref> ઑપન ચૅમ્પિયનશિપમાં સૌની નજર વુડ્સ પર હતી, પરંતુ મુઈરફીલ્ડ ખાતે ભયાનક હવામાનમાં તેનો ત્રીજા રાઉન્ડના 81ના સ્કૉર સાથે તેની ગ્રાન્ડ સ્લૅમ જીતવાની આશા મરી પરવારી.<ref>{{cite news|last=Brown|first=Clifton|title=Merely Mortal, Woods Cracks In British Open|work=The New York Times|date=July 21, 2002|url=http://www.nytimes.com/2002/07/21/us/merely-mortal-woods-cracks-in-british-open.html|access-date=May 9, 2009}}</ref> PGA ચૅમ્પિયનશિપમાં, તેણે પોતાની વર્ષ 2000ની જેમ એક વર્ષમાં ત્રણ મુખ્ય રમતો જીતવાની યાદગાર કામગીરીનું પુનરાવર્તન માત્ર કર્યું, પરંતુ ફાઇનલ રાઉન્ડમાં તેરમા અને ચૌદમા દાવમાં બોગિના કારણે એક સ્ટ્રૉકથી ચૅમ્પિયનશિપ ગુમાવી.<ref>{{cite news|title=Beem Wins P.G.A. Championship|work=The New York Times|agency=Associated Press|date=August 18, 2002|url=http://www.nytimes.com/2002/08/18/sports/golf/18GOLF-WIRE.html|access-date=May 10, 2009}}</ref> છતાં પણ, સૌથી વધુ નાણાનો ખિતાબ, વાર્ડોન ટ્રોફી, અને સતત ચોથા વર્ષે પ્લેયર ઑફ ધ યર બહુમાન તેણે અંકે કર્યા હતા.<ref>{{cite web|title=Looking for 5th straight Grand Slam title, Woods fires 66|publisher=ESPN |agency=Associated Press|date=November 26, 2002|url=http://sports.espn.go.com/espn/print?id=1467400&type=story|access-date=May 10, 2009}}</ref> ===2003–04: સ્વિંગ(ફટકાની શૈલી)ના ફેરફારો=== [[File:Tiger and Earl Woods Fort Bragg 2004.jpg|thumb|left|ફોર્ટ બ્રાગ્ગ ખાતે એક પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં ટાઇગર અને તેના પિતા અર્લ વુડ્સ]] [[File:20080609 Tiger Woods.jpg|thumb|upright|2008 યુ.એસ. (U.S.) ઑપન ખાતે પ્રેક્ટિસ રાઉન્ડ દરમ્યાન ટોર્રેય પાઈન્સ ગોલ્ફ કોર્સ ખાતે પટ કરતા વુડ્સ]] વુડ્સની કારર્કિદીના આ બીજા તબક્કામાં તે ટૂર પરના ટોચના હરીફોમાંનો એક રહ્યો, પરંતુ રમતમાં તેનું એકહથ્થુ વર્ચસ્ ગુમાવ્યું. 2003 કે 2004માં તેણે કોઈ મુખ્ય રમતમાં જીત ન મેળવી, 2003માં PGA ટૂર નાણા યાદીમાં બીજા સ્થાન પર ઊતર્યો અને 2004માં ચોથા સ્થાને આવ્યો. સપ્ટેમ્બર 2004માં, ડ્યૂશ બૅન્ક ચૅમ્પિયનશિપમાં, જ્યારે વિજય સિંઘે જીત મેળવી અને ઓફિશિયલ વર્લ્ડ ગોલ્ફ રેન્કિંગ્સમાં વુડ્સને ઓળંગી ગયો, ત્યારે સતત 264 સપ્તાહ સુધી વિશ્વના ટોચના ગોલ્ફર તરીકેનો રહેવાનો તેનો વિક્રમનો તૂટ્યો.<ref>{{cite news|title=Hard labor pays off for Singh|work=Sports Illustrated|agency=Reuters|date=September 7, 2004|url=http://sportsillustrated.cnn.com/2004/golf/09/07/bc.sport.golf.singh/|access-date=May 10, 2009|archive-date=નવેમ્બર 13, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20111113014058/http://sportsillustrated.cnn.com/2004/golf/09/07/bc.sport.golf.singh/|url-status=dead}}</ref> વુડ્સના આ ઢીલાશભર્યા દેખાવે ઘણા સમીક્ષકોને મૂંઝવણમાં મૂકી દીધા હતા, જે તેના સ્વિંગ કોચ બચ હર્મનથી માંડીને તેના લગ્નજીવનમાં અણબનાવ સુધીના ખુલાસાઓ આપતા રહ્યા. સાથે સાથે, વુડ્સે તે ફરીથી પોતાના સ્વિંગ(ફટકાની શૈલી)માં બદલાવો પર કામ કરી રહ્યો છે તે જણાવા દીધું, સ્વિંગમાં ફેરફાર કરવાથી તેને આશા હતી કે તેના શસ્ત્રક્રિયા કરીને સમારવામાં આવેલા ડાબા ઘૂંટણને ઓછો ઘસારો પહોંચશે, 1998–2003ના તેના સ્વિંગથી આ પહેલાં તેના પર તીવ્ર તણાવ આવ્યો હતો.<ref name="Truth"></ref><ref name="Swing">{{cite web|title = Woods is starting to own his swing|publisher = PGA Tour|author = Dave Shedloski|date = July 27, 2006|url = http://www.pgatour.com/story/9574086/|access-date = May 12, 2007|archive-date = સપ્ટેમ્બર 22, 2007|archive-url = https://web.archive.org/web/20070922060222/http://www.pgatour.com/story/9574086/|url-status = dead}}</ref> ફરી વખત, વુડ્સે એવું ધાર્યું હતું કે એક વખત તેના આ ફેરફારો પૂરા થઈ જશે, પછી તે પોતાના પહેલેના જોમમાં પરત ફરી શકશે. વુડ્સે હાર્મોનને છોડ્યા પછી, હૅન્ક હાનેયથી માંડીને ઘણા કોચ બદલ્યા. ===2005-07: પુનરુત્થાન=== સન 2005ની સીઝનમાં, વુડ્સ ઝડપથી પોતાની જીતના રસ્તે પાછો ફર્યો. જાન્યુઆરીમાં તે બ્યુઇક ઇન્વિટેશનલ જીત્યો, અને માર્ચમાં તેણે ડોરાલ ખાતે ફોર્ડ ચૅમ્પિયનશિપ જીતવા માટે ફિલ મિકલસનને હરાવ્યો, જેથી તે અસ્થાયી રૂપે સત્તાવાર વિશ્વ ગોલ્ફ ક્રમાંકમાં પોતાની નંબર એકની સ્થિતિએ પાછો પહોંચી ગયો (બે સપ્તાહ પછી સિંઘે તેને ફરી પાછો નીચે ધકેલી દીધો).<ref name="Doral05"></ref> છેવટે એપ્રિલમાં, તેણે 2005ની માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટમાં પ્લે ઑફ રમીને, તેમાં જીત મેળવીને પોતાનો "દુકાળ" ભાંગ્યો; જેનાથી તે વિશ્વક્રમાંકમાં ફરીથી નંબર એકનું પદ પાછું મેળવી શક્યો. સિંઘ અને વુડ્સે ત્યારપછીના બે મહિનામાં કેટલીક વખત એકબીજાને નંબર #1ની સ્થિતિ પર ઉપર-નીચે કર્યા, પરંતુ વુડ્સે જુલાઈની શરૂઆતમાં આગળ વધીને 2005 ઑપન ચૅમ્પિયનશિપમાં વિજય મેળવીને, પોતાનો 10મા મુખ્ય વિજય થકી પોતાનું સર્વોચ્ચ સ્થાન પાછું મેળવ્યું. તે 2005માં PGA ટૂરની છ સત્તાવાર નાણાં-ઇવેન્ટો જીતતો ગયો, જેમાં તે પોતાની કારકિર્દીમાં છઠ્ઠી વખત નાણાં યાદીમાં સૌથી ઉપર રહ્યો. તેની 2005ની જીતોમાં બે વર્લ્ડ ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપનો પણ સમાવેશ થાય છે. [[File:Woods on the Green.jpg|thumb|left|2006માં ધ માસ્ટર્સ ખાતે ગ્રીન પર વુડ્સ]] વુડ્સ માટે 2006નું વર્ષ 2005 કરતાં ઉલ્લેખનીય રીતે જુદું હતું. જ્યારે તેણે બસ બધા પર હાવી થઈ જવાની શરૂઆત કરી (પ્રથમ બે PGA ટૂર્નામેન્ટો જીતીને તેણે વર્ષમાં પ્રવેશ કર્યો) અને એપ્રિલમાં તે પોતાની પાંચમી માસ્ટર્સ ચૅમ્પિયનશિપની ખોજમાં હતો, ફિલ મિકલસનના ગ્રીન જૅકેટના દાવાને આવવા દઈને પણ તેણે ક્યારેય એક સન્ડે ચાર્જ કર્યો નહીં.<ref>{{cite journal|last=Morfit|first=Cameron|title=Tiger Woods's Rivals Will Be Back. Eventually.|journal=Golf Magazine|date=March 6, 2006|url=http://www.golf.com/golf/tours_news/article/0,28136,1578436,00.html|access-date=May 11, 2009|ref=harv|archive-date=સપ્ટેમ્બર 19, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110919012621/http://www.golf.com/golf/tours_news/article/0%2C28136%2C1578436%2C00.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|last=Hack|first=Damon|title=Golf: Notebook; Trouble on Greens Keeps Woods From His Fifth Green Jacket|work=The New York Times|date=April 10, 2006|url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9D01E4DA1E30F933A25757C0A9609C8B63|access-date=May 11, 2009}}</ref> ===પિતાનું અવસાન=== તા. 3 મે, 2006ના વુડ્સના પિતા, માર્ગદર્શક અને પ્રેરણાસ્રોત અર્લ 74 વર્ષની વયે પ્રોસ્ટેટ કૅન્સર સાથેની લાંબી લડાઈ પછી મૃત્યુ પામ્યા.<ref>{{cite news|last=Litsky|first=Frank|title=Earl Woods, 74, Father of Tiger Woods, Dies|work=The New York Times|date=May 4, 2006|url=http://www.nytimes.com/2006/05/04/sports/golf/04woods.html|access-date=May 12, 2009}}</ref> વુડ્સે PGA ટૂરમાંથી નવ સપ્તાહનો વિરામ લીધો અને પોતાના પરિવાર સાથે રહ્યો. જ્યારે તે 2006ના યુ.એસ.(US) ઑપન માટે પાછો ફર્યો ત્યારે તેની રમત ઉપર કાટ ચઢી ગયો હતો- તે વિંગ્ડ ફૂટ ખાતે કટ ચૂકી ગયો, પહેલી જ વખત તે એક વ્યાવસાયિક તરીકે મુખ્ય રમતમાં કટ ચૂકી ગયો હતો, અને તે સાથે તેની મુખ્ય રમતોમાં વિક્રમ-સર્જક સળંગ 39 કટ બનાવવાની શૃંખલા પણ તૂટી ગઈ. તેમ છતાં, બસ ત્રણ સપ્તાહ પછી જ બીજી વેસ્ટર્ન ઑપનમાં બરાબરી પર રહ્યો, હોયલેક ખાતે તેની ઑપન ચૅમ્પિયનશિપનો તાજ જીતવા માટેના જંગમાં તેણે પાણી બતાવી આપ્યું. ===સર્વોચ્ચ સ્થાન પર પરત=== 2006 ઑપન ચૅમ્પિયનશિપમાં વુડ્સે મોટે ભાગે ખાસ કરીને 'ટી(tee)'થી દૂર લાંબા આયરનનો ઉપયોગ કર્યો (તેણે સમગ્ર સપ્તાહમાં ફક્ત એક વખત ડ્રાઈવર ફટકાર્યો – પહેલા રાઉન્ડના 16મા હોલ પર), બધા સપ્તાહમાં તે માત્ર ચાર ફેરવેઝ ચૂક્યો (સમયના 92% ફેરવે ફટકારતાં), અને તેણે સીધો 18નો પોતાનો સ્કોર કર્યો (3 ઇગલ્સ, 19 બર્ડીઝ, 43 પેર્સ અને 7 બૉગીઝ) જે તેણે 2000માં સેંટ ઍન્ડ્રયુઝ ખાતે નોંધાવેલ મહત્ત્વના ચૅમ્પિયનશિપ રૅકૉર્ડ-19 કરતાં ફક્ત એક જ ઓછો હતો. વુડ્સ માટે એ જીત એક ભાવાત્મક હતી, જે તેણે પોતાના પિતાની યાદમાં સમર્પિત કરી હતી.<ref>{{cite news|last=Slater|first=Matt|title=The Open 2006: Final report|publisher=BBC Sport|date=July 23, 2006|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/golf/5208468.stm|access-date=May 13, 2009|location=London}}</ref> ચાર સપ્તાહ પછી 2006 પીજીએ (PGA) ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે વુડ્સ ફરીથી વર્ચસ્વી શૈલીમાં જીત્યો, માત્ર ત્રણ બૉગીઝ બનાવતાં, મેજરમાં ખૂબ થોડા માટે વિક્રમની બરાબરી કરતાં ચૂક્યો. તેણે ટૂર્નામેન્ટ સીઘી 18-અન્ડર-પાર (પાર કરતાં ઓછા સ્ટ્રૉક) સાથે પૂરી કરી, અને PGAમાં ટુ-પાર વિક્રમની બરાબરી કરી, જેને તે 2000થી બૉબ મે સાથે વહેંચતો આવ્યો હતો.<ref>{{cite news|last=Dodd|first=Mike|title=Tiger cruises to 12th major title with easy win at PGA Championship|work=USA Today|date=August 21, 2006|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/pga/2006-08-20-pga-championship_x.htm|access-date=May 14, 2009}}</ref> ઑગસ્ટ 2006માં તે બ્યુઇક ઑપન ખાતે તેની 50મી વ્યાવસાયિક ટૂર્નામેન્ટ જીત્યો- અને ત્રીસ વર્ષ અને સાત મહિનાની વયે આમ કરનાર તે સૌથી યુવાન ગોલ્ફર બન્યો.<ref>{{cite news|title=Woods at fabulous 50 faster than Jack|work=[[St. Petersburg Times]]|date=August 7, 2006|url=http://www.sptimes.com/2006/08/07/Sports/Woods_at_fabulous_50_.shtml|access-date=May 14, 2009|archive-date=સપ્ટેમ્બર 16, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110916115144/http://www.sptimes.com/2006/08/07/Sports/Woods_at_fabulous_50_.shtml|url-status=dead}}</ref> તેણે વર્ષનો અંત કર્યો સતત છ PGA ટૂર ઇવેન્ટ જીતીને, અને એ જ વર્ષમાં સાતમી વખત વિક્રમ બનાવતાં PGA ટૂર દ્વારા આપવામાં આવેલા (જૅક નિકલસ, આર્નોલ્ડ પામર અને બાયરન નેલ્સન અવૉર્ડ જેવા) ત્રણ ખૂબ જ પ્રતિષ્ઠિત પુરસ્કારો તેણે જીતી લીધા. તેની પ્રથમ 11 સીઝન્સની પૂર્ણાહુતિ વખતે, વુડ્સની 54 જીતો અને 12 મહત્ત્વપૂર્ણ(મેજર) જીતોએ પહેલાંની ઈલેવન સીઝન PGA ટૂરની કુલ 51 જીતનો વિક્રમ (જે બાયરન નેલ્સન દ્વારા સ્થાપિત હતો) અને કુલ 11 મેજરનો મહત્ત્વનો વિક્રમ (જે જૅક નિકલસ દ્વારા સ્થાપિત હતો) પાર કરી દીધો . ચોથી વખત રૅકૉર્ડ ટાઇ કરવા માટે તેને વર્ષનો ઍસોસિએટેડ પ્રેસ પુરુષ ઍથ્લેટ ઘોષિત કરવામાં આવ્યો.<ref name="Assoc06">{{cite news|title = Man of the Year|publisher = PGA|agency = Associated Press|url = http://www1.pga.com/news/tours/pga-tour/woods122506.cfm|access-date = June 18, 2009|archive-date = ઑગસ્ટ 24, 2011|archive-url = https://web.archive.org/web/20110824103702/http://www.pga.com/news/tours/pga-tour/woods122506.cfm|url-status = dead}}</ref> વુડ્સ અને ટેનિસ સ્ટાર રોજર ફેડરર, જેમને બન્નેને મહત્ત્વના સમાન સ્પૉન્સર મળ્યા, તેઓ પહેલી વખત 2006 યુ.એસ. ઑપન ટેનિસની અંતિમ સ્પર્ધામાં મળ્યા. ત્યારથી તેઓ એકબીજાની રમતો વખતે હાજરી આપતા રહ્યા અને પરસ્પર બન્નેની શક્તિ અને ક્ષમતા માટે પ્રશંસા કરવામાં પોતાનો અવાજ ઉઠાવતા રહ્યા.<ref name="Fed1">{{cite web|title = Fast Friendship Blossoms for World No. 1s|author=Steven Wine|date = March 22, 2007|publisher=The Gazette |location=Canada|url = http://www.canada.com/montrealgazette/news/sports/story.html?id=aa653c66-7c13-40e2-8a7f-c93b2a13c977&k=79783|access-date = May 13, 2007}}</ref><ref name="Fed2">{{cite news|title = Dream pairing: Woods, Federer to play in Miami|author=Steven Wine|date = March 20, 2007|work=USA Today|url = http://www.usatoday.com/sports/2007-03-20-3347014744_x.htm|access-date = May 13, 2007}}</ref><ref name="AP2006">{{cite news|title = Tiger Woods named AP male athlete of year|agency=Associated Press|date = December 25, 2006|work=[[CBC Sports]]|url = http://www.cbc.ca/sports/story/2006/12/25/woods-topathlete.html|access-date = May 13, 2007}}</ref><ref name="Fed3">{{cite news|title = Federer pays Woods a visit during CA practice round|agency=Associated Press|date = March 21, 2007|work=[[Golf Digest]] |url = http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=2807191|access-date = May 13, 2007}}</ref> વુડ્સે 2007ની શરૂઆત બ્યુઇક ઇન્વિટેશનલમાં પોતાની ત્રીજી સીધી જીત માટેના બે-ફટકાના વિજયથી કરી, જે આ ઇવેન્ટ ખાતે તેનો ત્રીજો સીધો વિજય હતો અને PGA ટૂરમાં તેની સળંગ સાતમી જીત હતી.<ref>{{cite news|last=Ferguson|first=Doug|title=Woods back in driver's seat|work=The Denver Post |agency=Associated Press|date=January 29, 2007|url=http://www.denverpost.com/headlines/ci_5108607|access-date=May 15, 2009}}</ref> આ જીત ઉલ્લેખનીય એ વાતે લેખાઈ કે આ રીતે તે સીઝનની પોતાની પ્રથમ ટૂર્નામેન્ટ પાંચમી વખત જીત્યો. તેની આ જીત સાથે, PGA ટૂર પર વિભિન્ન ત્રણ ઘટનાઓમાં ઓછામાં ઓછી પાંચ વખત જીત મેળવવામાં (જૅક નિકલસ અને સૅમ સ્નીડ પછી) એ ત્રીજો ખેલાડી બન્યો (તેની બીજી બે ઈવેન્ટ્સ છે WGC– બ્રિજસ્ટોન ઇન્વિટેશનલ અને WGC-CA ચૅમ્પિયનશિપ). તે વર્ષની પોતાની બીજી જીત તેણે WGC-CA ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે મેળવી, જે તેની સળંગ ત્રીજી અને આ ઇવેન્ટમાં એકંદરે છઠ્ઠી જીત હતી. આ વિજય સાથે, તે પાંચ વિભિન્ન ઈવેન્ટ્સમાં ત્રણ સતત સ્પર્ધાઓ જીતનારો પ્રથમ ખેલાડી બન્યો.<ref>{{cite web|title=Woods wins 13th WCG title in 24 tries|publisher=ESPN |agency= Associated Press|date=March 26, 2007|url=http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=2812259|access-date=May 15, 2009}}</ref> 2007 માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટમાં, તેની કારકિર્દીમાં તેરમી વખત મુખ્ય રમતના છેલ્લા દિવસે ફાઇનલ ગ્રુપમાં વુડ્સ હતો, પરંતુ પાછળના બાર પ્રસંગો જેવી વાત ન બની, તે જીત સહિત આગળ આવવામાં અસમર્થ રહ્યો. તેણે વિજેતા ઝૅક જૉન્સનથી પાછળ બીજા બે સ્ટ્રૉક મારીને રમતને બરાબરીમાં પૂર્ણ કરી.<ref>{{cite web|title=Johnson clutch on back nine to earn 2nd career win|publisher=ESPN |agency=Associated Press|date=April 9, 2007|url=http://sports.espn.go.com/golf/masters07/news/story?id=2830090|access-date=June 1, 2009}}</ref> [[File:Tiger Woods 2007.jpg|thumb|left|upright|જુલાઈ 2007માં, AT&T નેશનલ PGA ટૂર ઇવેન્ટના હિસ્સારૂપ, અર્લ વુડ્સ મેમોરિયલ પ્રો-ઍમ(વ્યાવસાયિક-અવૈતિનક) ટૂર્નામેન્ટના ઉદ્ઘાટન વખતે દડાને રેન્જમાં દૂર ગબડાવતા ટાઇગર વુડ્સ .]] વુડ્સે વાચોવિયા ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે બે સ્ટ્રૉક્સથી સીઝનની પોતાની ત્રીજી જીત મેળવી,<ref>{{cite news|title=Tiger out-staggers foes to win|work=Toronto Star |date=May 7, 2007|url=http://www.thestar.com/Sports/article/211117|access-date=June 1, 2009}}</ref> તે 24મી વિભિન્ન PGA ટૂર ટૂર્નામેન્ટ જીત્યો.<ref>{{cite news|last=McCabe|first=Jim|title=Golden standard for bosses: Working for Nicklaus produces special bond|work=The Boston Globe|date=May 10, 2007|url=http://www.boston.com/sports/golf/articles/2007/05/10/golden_standard_for_bosses/|access-date=June 1, 2009}}</ref> પોતાની 12-વર્ષની કારકિર્દીમાં તેણે નવ વખત સીઝન દરમ્યાન કમ સે કમ ત્રણ જીત મેળવી હતી. યુ.એસ. ઑપન ખાતે, સતત ચોથી વખત તે મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપ માટે ફાઇનલ ગ્રુપમાં હતો, પરંતુ તે દિવસની શરૂઆતથી બે સ્ટ્રૉક્સ પાછળ રહ્યો અને ફરી એકવાર દ્વિતીય સ્થાન પર બરાબરીમાં રમત પૂરી કરી. પાછળ હોવા છતાં છેલ્લે આગળ થઈ જઈ જીત નહીં મેળવવાની તેની લાક્ષણિકતા મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપના અંતિમ દિવસે પણ બની રહી.<ref>{{cite news|last=DiMeglio|first=Steve|title=Cabrera tames Tiger, Furyk to take home U.S. Open title|work=USA Today|date=June 18, 2007|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/pga/2007-06-17-us-open-sunday_N.htm|access-date=June 1, 2009}}</ref> સળંગ ત્રીજી ઑપન ચૅમ્પિયનશિપ રૅકૉર્ડ-ટાઇંગની શોધમાં, વુડ્સ સેકંડ-રાઉન્ડમાં 75 સાથે વિવાદના દાવામાં બહાર પડી ગયો, અને તેણે કદી શનિ-રવિ દરમ્યાન ચાર્જ ચઢાવ્યો નથી. તેમ છતાં તેનું પટિંગ નક્કર હતું (તેણે પહેલા રાઉન્ડમાં 90-ફુટર ગબીમાં નાખ્યા), તેની લોહ રમતે તેને પાછળ પાડી દીધો. જરૂરી ગતિ કરતાં ઓછી ધરાવતાં પાંચ સ્ટ્રૉક મારીને, બારમી રમત બરાબરીમાં પૂરી કર્યા પછી તેણે કહ્યું, "બધા જ સપ્તાહોમાં મને જેની જરૂર હતી એટલી નજીક હું બૉલને ફટકારતો ન હતો."<ref>અસોસિએટેડ પ્રેસ (2007). [http://www.golfsurround.com/openchampionship/2007/news/woods072207.html વુડ્સ્સ બીડ ફોર એન ઑપન થ્રી-પિટ એન્ડ્સ ઇન અ વિમ્પર] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090720075857/http://www.golfsurround.com/openchampionship/2007/news/woods072207.html |date=જુલાઈ 20, 2009 }}. GolfSurround.com. જુલાઇ 24, 2007માં મેળવેલ.</ref> ઑગસ્ટના પ્રારંભે, વુડ્સે 14મી વિશ્વ ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપ સ્પર્ધામાં WGC–બ્રિજસ્ટોન ઇન્વિટેશનલ ખાતે 8 સ્ટ્રૉક્સ મારીને પોતાનો રૅકોર્ડ સર્જ્યો, આ જીત તેની આ ઇવેન્ટ ખાતેની સતત ત્રીજી અને એકંદરે છઠ્ઠી જીત હતી. બે ભિન્ન પ્રસંગે, 1999-2001 અને 2005-2007, સમાન ઇવેન્ટ ત્રણ વખત સતત જીતનારો તે પ્રથમ ગોલ્ફર બન્યો. ત્યાર પછીના સપ્તાહે તેણે વુડી ઑસ્ટિનને બે સ્ટ્રૉક્સથી હરાવીને પોતાની બીજી સીધી PGA ચૅમ્પિયનશિપ જીતી લીધી.<ref>{{cite news|last=Hack|first=Damon|title=Woods Takes Every Shot and Wins 13th Major|work=The New York Times|date=August 13, 2007|url=http://www.nytimes.com/2007/08/13/sports/golf/13golf.html|access-date=December 28, 2010}}</ref> તે ઉપરાઉપરી સીઝન્સની PGA ચૅમ્પિયનશિપ બે જુદા પ્રસંગેઃ 1999-2000 અને 2006-2007માં જીતનારો સર્વ પ્રથમ ગોલ્ફર બન્યો. તે આઠ ભિન્ન સીઝન્સમાં PGA ટૂર પર ઓછામાં ઓછી પાંચ ઇવેન્ટ જીતનારો, સૅમ સ્નીડ પછીનો, બીજો ગોલ્ફર બન્યો. BMW ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે વુડ્સ તેની 60મી PGA ટૂર જીત નોંધાવી શક્યો, જીતવા માટે બે સ્ટ્રૉક્સથી ફાઇનલ રાઉન્ડમાં તેણે 63 કોર્સ રૅકૉર્ડ શૂટિંગ દ્વારા કર્યા. ફાઇનલ રાઉન્ડમાં પચાસ-ફુટ પટ અંદર નાખી શક્યો અને સપ્તાહને અંતે તે ફક્ત બે ફેરવેઝ ચૂક્યો.<ref>{{cite news|title=Tiger Woods wins BMW Championship with 63|work=New York Daily News|date=September 11, 2007|url=http://www.nydailynews.com/sports/more_sports/2007/09/10/2007-09-10_tiger_woods_wins_bmw_championship_with_6-2.html|access-date=May 18, 2009|archive-date=ઑક્ટોબર 6, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20091006203545/http://www.nydailynews.com/sports/more_sports/2007/09/10/2007-09-10_tiger_woods_wins_bmw_championship_with_6-2.html|url-status=dead}}</ref> તેણે ટૂર્નામેન્ટ માટે અધિકતમ બર્ડીઝમાં ક્ષેત્રનું નેતૃત્વ કર્યું, અને ચોક્કસ ડ્રાઇવિંગ, ડ્રાઇવિંગ અંતર, પ્રતિ રાઉન્ડ પટ, પ્રતિ ગ્રીન પટ તથા નિયંત્રણમાંના ગ્રીન એ પાંચેયમાં સર્વોચ્ચ ક્રમ નોંધાવ્યો. ટૂર ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે, વર્ષના તેના છેલ્લા પાંચ સ્ટાર્ટ્સમાં પોતાનું ચોથું ટાઇટલ મેળવવા માટેની રસાકસીભરી જીત મેળવીને વુડ્સે 2007 સીઝન પૂરી કરી. તે આ ઇવેન્ટનો એક માત્ર બે વખત જીતનારો ખેલાડી બન્યો, તથા ફેડએક્સ(FedEx) કપની ઉદ્ધાટન સ્પર્ધાનો ચૅમ્પિયન બન્યો. 2007માં ટૂર પર પોતાના 16 સ્ટાર્ટ્સમાં, તેનું સ્કૉરિંગ સરેરાશ 67.79 પર પહોંચાડ્યું, જે તેણે 2000માં બનાવેલા પોતાના રૅકૉર્ડ સાથે મેળ ખાતું હતું. તેની ત્યારપછીની બીજા, ત્રીજા અને ચોથા ખેલાડી ઉપરની લીડ્સ 2000ના વર્ષ (2000માં 1.46 (ફિલ મિકલસન), 1.52 (એર્ની એલ્સ), 1.66 (ડેવિડ ડુવલ)) અને 2007ના વર્ષ (1.50 (એલ્સ), 1.51 (જસ્ટિન રોઝ), 1.60 (સ્ટીવ સ્ટ્રાઇકર)) જેવી જ હતી. ===2008: ઈજાના કારણે ટુંકાયેલી સીઝન=== વુડ્સે 2008 સીઝનની શરૂઆત બ્યુઇક ઈન્વિટેશનલ ખાતે આઠ-સ્ટ્રૉક વિજયથી કરી. આ જીત તેનો 62મો PGA ટૂર વિજય હતો, જેના કારણે તે સદાબહાર યાદીમાં આર્નોલ્ડ પામર સાથે ચોથા સ્થાન પર આવી ગયો.<ref>{{cite news|last=Kroichick|first=Ron|title=Buick Invitational: Woods eschews Palmer method|work=San Francisco Chronicle|date=January 28, 2008|url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2008/01/28/SPENUNDV8.DTL|access-date=May 19, 2009}}</ref> એ સ્પર્ધામાં આ તેનો છઠ્ઠો વિજય નોંધાયો, આ છઠ્ઠી વખત તેણે PGA ટૂર સીઝન વિજયથી શરૂ કરી, અને આ તેની સળંગ હારમાળામાં ત્રીજી PGA ટૂરની જીત હતી. ત્યાર પછીના સપ્તાહે દુબઈ ડેઝર્ટ ક્લાસિકના ફાઇનલ રાઉન્ડમાં જવા માટે તે ચાર સ્ટ્રૉકથી પાછળ રહી ગયો, પરંતુ નાટકીય રીતે એક-સ્ટ્રૉક વિજય માટે તેણે બૅક નાઈન પર છ બર્ડીઝ ફટકારી.<ref>{{cite news|title=Late surge gives Woods Dubai win|publisher=BBC Sport|date=February 3, 2008|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/golf/7224965.stm|access-date=May 19, 2009|location=London}}</ref> ઍક્સેન્ચ્યુઅર મૅચ પ્લે ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે ફાઇનલમાં વિક્રમ સર્જક 8 અને 7 જીત સાથે તેણે પોતાનો 15મો વર્લ્ડ ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપ ખિતાબ હાંસલ કર્યો.<ref>{{cite news|title=Tiger rules the world again, winning Match Play for fifth straight win|work=Golf Magazine|agency=Associated Press|date=February 24, 2008|url=http://www.golf.com/golf/tours_news/article/0,28136,1716871,00.html|access-date=May 19, 2009|archive-date=મે 8, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090508172258/http://www.golf.com/golf/tours_news/article/0%2C28136%2C1716871%2C00.html|url-status=dead}}</ref> તેની ત્યાર પછીની ઇવેન્ટ, આર્નોલ્ડ પામ ઇન્વિટેશનલ સ્પર્ધામાં, વુડ્સ ધીમી શરૂઆત સાથે બહાર આવ્યો, અને તેમ છતાં પહેલો રાઉન્ડ સરખા હિસાબે પૂરો કરતાં 34મા સ્થાને સીધી બરાબરી કરી. ત્રીજો રાઉન્ડમાં પહેલી જગ્યા માટે ફાઈવ-વે ટાઈ સાથે પૂરો કર્યા પછી, તેણે પોતાની સતત પાંચમી PGA ટૂરની જીત એક સ્ટ્રૉક દ્વારા બાર્ટ બ્રયાન્ટને હરાવવા 18મા હોલ પર નાટકીય {{convert|24|ft|m|adj=on}} પટ ફટકારીને હાંસલ કરી લીધી. આ ઇવેન્ટમાં એ તેની પાંચમી કારકિર્દી જીત પણ હતી. જ્યૉફ ઑગિલ્વિએ WGC-CA ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે વુડ્સને જીતતો અટકાવ્યો, જેને તે પાછલાં ત્રણ વર્ષોથી જીતતો આવ્યો હતો. PGA ટૂરમાં ઓછામાં ઓછી પાંચ સીધી જીત હાંસલ કરનારો વુડ્સ એક માત્ર ગોલ્ફર રહ્યો છે. વુડ્સ ફરીથી ગ્રાન્ડ સ્લૅમ માટે કદાચ પડકારરૂપ બનશે એવી જોરદાર ધારણાથી વિપરીત તે 2008 માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટ ખાતે ગંભીર દાવો ન નોંધાવી શક્યો, દરેક રાઉન્ડમાં તે પોતાના પટર સાથે સંઘર્ષ કરતો રહ્યો. તે હજુ પણ માત્ર બીજા સ્થાને રમત સમાપ્ત કરી શક્યો, ચૅમ્પિયન ટ્રેવર ઇમેલમૅનથી ત્રણ સ્ટ્રૉક પાછળ. 15 એપ્રિલ, 2008ના તે પાર્ક સિટી, ઉતાહમાં પોતાના ડાબા ઘૂંટણની ત્રીજી આર્થ્રોસ્કૉપિક સર્જરી કરાવવા ગયો, અને PGA ટૂરના બે મહિના ચૂકી ગયો. તેનું પહેલું ઑપરેશન 1994માં થયું હતું, જ્યારે તેનું કોમળ ટ્યૂમર કાઢી નાખવામાં આવ્યું હતું, અને બીજું ડિસેમ્બર 2002માં થયું.<ref>{{cite news|title = Tiger Woods undergoes knee surgery|agency = [[Agence France-Presse]]|date = April 15, 2008|url = http://afp.google.com/article/ALeqM5hPuabYvDiDWueCDOns9r7AE_yo5g|access-date = December 10, 2008|archive-url = https://web.archive.org/web/20080420094652/http://afp.google.com/article/ALeqM5hPuabYvDiDWueCDOns9r7AE_yo5g|archive-date = એપ્રિલ 20, 2008|url-status = dead}}</ref> '''''જૂન/જુલાઈ 2008ના અંકમાં, મેન્સ ફિટનેસના સૌથી વધુ ચુસ્ત રમતવીર''' તરીકે તેને ઘોષિત કરવામાં આવ્યો.<ref>{{cite web |title=Men's Fitness Names Tiger Woods the Fittest Guy in America in the Annual 25 Fittest Guys in America Issue |publisher=PR-Inside.com |author=Jennifer Krosche |url=http://www.pr-inside.com/men-s-fitness-names-tiger-woods-the-r589714.htm |date=May 15, 2008 |access-date=May 20, 2008 |archive-date=મે 21, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080521023215/http://www.pr-inside.com/men-s-fitness-names-tiger-woods-the-r589714.htm |url-status=dead }}</ref>'' [[File:Tiger Woods.jpg|thumb|right|2008 યુ.એસ. (U.S.) ઑપન ખાતે ટોર્રેય પાઈન્સ પર એક પ્રેક્ટિસ રાઉન્ડ દરમ્યાન ટાઇગર વુડ્સ 8મા ગ્રીનથી આગળ જતા રહ્યા]] વુડ્સ પાછો ફર્યો 2008 યુ.એસ. ઑપન માટે, જેમાં વિશ્વના ટોચના ત્રણ ગોલ્ફરો વચ્ચે- વુડ્સ, ફિલ મિકલસન તથા ઍડમ સ્કોટ- ઇતિહાસમાં ખૂબ જ પ્રત્યાશિત ગોલ્ફ ગ્રુપિંગોમાંનું એક<ref>{{cite news|last = Dorman|first = Larry|title = Jabbing Begins as Woods Steps Back in the Ring|work=The New York Times|date = June 11, 2008|url = http://www.nytimes.com/2008/06/11/sports/golf/11golf.html?ref=golf|access-date = September 9, 2008}}</ref> થયું હતું. તેના પહેલા હોલ પર ડબલ બોગી નિશાન બાંધતાં બાંધતાં, વુડ્સ કોર્સ પર પહેલે દિવસે સંઘર્ષ કરતો રહ્યો. તે રાઉન્ડનો અંત +1(72) પર કર્યો, લીડ ઉતારવા ચાર શોટ્સ પાછળ. તેણે તેના બીજા દિવસે -3(68) સ્કોર કર્યો, હજુ મિકલસન સાથે જોડીમાં રહીને 5 બર્ડીઝ, 1 ઈગલ તથા 4 બોગીઝ કરી શક્યો. ટૂર્નામેન્ટના ત્રીજા દિવસે, તેણે ફરી એકવાર ડબલ બોગીથી શરૂઆત કરી એને છ હોલ રમવા સાથે 5 શોટ્સ પાછળ રહ્યો. તેમ છતાં, તેણે 2 ઈગલ પટ બનાવતાં રાઉન્ડ પૂરો કર્યો, મિશ્રિત લંબાઈમાં {{convert|100|ft|m}} અને ફાઇનલ રાઉન્ડમાં એક શોટની લીડ લેવા માટે ચિપ-ઇન-બર્ડી. તેના અંતિમ પટે ખાતરી આપી કે તે છેલ્લી આઠ મોટી ચૅમ્પિયનશિપમાં છઠ્ઠી વખત માટે ફાઇનલ ગ્રુપમાં હશે. રવિવારે, 15 જૂનના રોજ, વુડ્સે દિવસની શરૂઆત કરી બીજી ડબલ બૉગીથી અને તેણે રોકો મીડિયેટને 71 હોલ્સ પછી એક સ્ટ્રૉકથી પાછળ રાખી દીધો. તે પોતાના કેટલાક ટી શૉટ્સ પછી અચકાયો, અને કેટલીક વખત પોતાના ડાબા પગ ઉપરથી વજન દૂર કરવાનો તેણે પ્રયત્ન કર્યો. વુડ્સ જ્યારે ફાઇનલ હોલ સુધી પહોંચ્યો ત્યારે એક સ્ટ્રૉકથી પાછળ હતો. બર્ડી માટે {{convert|12|ft|m|adj=on}} પટ સાથે રમત છોડી, અને સોમવારે મીડિયેટ સાથે 18-હોલ પ્લે ઑફ માટે જોરથી એક શૉટ માર્યો.<ref>{{cite news|title = Woods, Mediate tie for Open; playoff Monday|agency=Associated Press|publisher=ESPN|date = June 15, 2008|url = http://sports.espn.go.com/golf/usopen08/news/story?id=3445094|access-date = December 16, 2008}}</ref><ref>{{cite web |last = Sobel |first = Jason |title = U.S. Open live blog |url = http://sports.espn.go.com/golf/usopen08/columns/story?columnist=sobel_jason&page=usopenblog4 |publisher=ESPN |date = June 16, 2008 |access-date = June 30, 2009}}</ref> પ્લેઑફમાં એક તબક્કે વધુમાં વધુ ત્રણ સ્ટ્રૉકથી આગળ હોવા છતાં, વુડ્સ ફરીથી પાછળ રહી ગયો અને તેને મીડિયેટ સાથે સડન ડેથ માટે 18મા બર્ડી ફટકારવાની જરૂર હતી, અને તેણે તેમ કરી દેખાડ્યું. વુડ્સે પહેલા સડન ડેથ હોલ પર સીધી સફળતા હાંસલ કરી; મીડિયેટ ત્યાર પછી પોતાનો પટ પાર પાડવામાં ચૂક્યો, પરિણામે વુડ્સને તેની 14મી મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપ મળી.<ref>{{cite news|title = Tiger puts away Mediate on 91st hole to win U.S. Open|agency=Associated Press|publisher=ESPN|date = June 16, 2008|url = http://sports.espn.go.com/golf/usopen08/news/story?id=3446435|access-date = December 30, 2008}}</ref> ટૂર્નામેન્ટ પછી મીડિયેટે કહ્યું, "આ માણસ બસ કંઈક એવું કરે છે જે કલ્પનાના વિસ્તાર દ્વારા સામાન્ય નથી,"<ref>{{cite news|last=Savage|first=Brendan|title=Rocco Mediate still riding U.S. Open high into Buick Open|work=[[Flint Journal]]|date=June 25, 2008|url=http://www.mlive.com/sports/flint/index.ssf/2008/06/rocco_mediate_still_riding_us.html|access-date=June 19, 2009|archive-date=મે 5, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120505134823/http://www.mlive.com/sports/flint/index.ssf/2008/06/rocco_mediate_still_riding_us.html|url-status=dead}}</ref> અને કેની પેરીએ ઉમેર્યું, "તે સૌ કોઈને એક પગ પર મારે છે."<ref>{{cite news |url=http://seattletimes.nwsource.com/html/sports/2008018380_apglfbuickopen.html |title = Mediate makes the most of his brush with Tiger |author=Larry Lage |work=The Seattle Times |agency=Associated Press |date = June 26, 2008 |access-date = June 19, 2009}}</ref> યુ.એસ. ઑપન જીત્યા પછીના બે દિવસે, વુડ્સે જાહેર કર્યું કે તેણે પોતાના ડાબા ઘૂંટણ પર રિકન્સ્ટ્રક્ટિવ ઍન્ટેરિઅર ક્રુસિએટ લિગામેન્ટ (ACL) સર્જરી કરાવવાની જરૂર છે, અને તે 2008 ગોલ્ફ સીઝનની બાકીની સ્પર્ધાઓ ચૂકી જશે, જેમાં બે ફાઇનલ મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપનો સમાવેશ થાય છેઃ ઑપન ચૅમ્પિયનશિપ અને PGA ચૅમ્પિયનશિપ. વુડ્સને એ પણ જણાવ્યું કે તે ઓછામાં ઓછા છેલ્લા 10 મહિના પોતાના ડાબા ઘૂંટણના તૂટેલા લિગામેન્ટ(સ્નાયુબંધન) સહિત રમ્યો છે, અને તેની ડાબી ટીબિયા(અંતર્જંઘિકા નળી)માં બમણું ફ્રેક્ચર તાણ સહન કર્યું છે, જ્યારે ઑપરેશનથી પુનઃસ્થાપન પછી તે માસ્ટર્સ પાછળ પડી ગયો.<ref>{{cite web|title=Tiger Woods to Undergo Reconstructive Knee Surgery and Miss Remainder of 2008 Season|last=Steinberg|first=Mark|publisher=TigerWoods.com|date=June 18, 2008|access-date=June 18, 2008|url=http://www.tigerwoods.com/defaultflash.sps|format=|archive-date=જૂન 17, 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080617152335/http://www.tigerwoods.com/defaultflash.sps|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news |last = Dorman |first = Larry |title = Woods to Have Knee Surgery, Ending His Season |url = http://www.nytimes.com/2008/06/19/sports/golf/19golf.html |work=The New York Times |date = June 19, 2008 |access-date = October 13, 2009}}</ref> તેના ઘૂંટણની ઈજાની ગંભીરતા જાણ્યા પછી આખી દુનિયાના વર્તમાનપત્રોએ તેના યુ.એસ. ઑપન વિજયને એક 'વીરગાથા' રૂપે વર્ણવ્યો, અને તેના પ્રયાસોની કદર કરી. વુડ્સે તેને વર્ણવી, "મારી આ પહેલાંની બધી જ ચૅમ્પિયનશિપમાં સૌથી મહાન – 14મા શ્રેષ્ઠ, છેલ્લા સપ્તાહમાં જે બધું બન્યું તેના કારણે."<ref>{{cite news |url = http://www.guardian.co.uk/sport/2008/jun/17/usopengolf.tigerwoods |title = Woods savours 'greatest triumph' after epic duel with brave Mediate |author=Lawrence Donegan |work=The Guardian |location=UK |date = June 17, 2008 |access-date = June 30, 2008}}</ref> PGA ટૂર દ્વારા આયોજિત સીઝનની બાકીની સ્પર્ધાઓમાં વુડ્સની ગેરહાજરીથી PGA ટૂર ટીવી રેટિંગ નીચે ઊતર્યું. 2008ની સીઝનના બીજા ઉત્તરાર્ધ માટે એકંદર વ્યૂઅરશિપ 2007ની સરખામણીમાં 46.8% નીચે ઊતરી જણાઈ.<ref>{{cite web |title = Tiger’s Return Expected To Make PGA Ratings Roar |date = February 25, 2009 |access-date = March 30, 2009 |url = http://blog.nielsen.com/nielsenwire/tag/accenture-match-play-championship/ |publisher = The Nielsen Company 2009 |archive-date = જુલાઈ 21, 2011 |archive-url = https://web.archive.org/web/20110721063745/http://blog.nielsen.com/nielsenwire/tag/accenture-match-play-championship/ |url-status = dead }}</ref> ===2009: PGA ટૂરમાં પુનરાગમન=== એ ઘટનાને ઍસોસિએટેડ પ્રેસ દ્વારા "ખેલકૂદમાં એક અત્યંત પ્રત્યાશિત પુનરાગમન" કહેવામાં આવ્યું,<ref>{{cite news |last=Dahlberg |first=Tim |title = Anything can happen: It did in Tiger's return |url = http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2009/03/01/SP691669HN.DTL |date = March 1, 2009 |work=San Francisco Chronicle |access-date = July 1, 2009 }}</ref> આઠ મહિનાની ગેરહાજરી પછી વુડ્સની PGA ટૂરની પ્રથમ ઇવેન્ટ, WGC–ઍક્સેન્ચ્યુઅર મૅચ પ્લે ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે રહી. તે બીજા રાઉન્ડમાં ટિમ ક્લાર્ક સામે હાર્યો.<ref>{{cite web |title = Tiger loses to Clark; all four top seeds out at Match Play |url = http://www.pgatour.com/2009/tournaments/r470/02/26/accenture.matchplay.ap/index.html |publisher = PGA Tour |date = February 26, 2009 |access-date = February 27, 2009 |archive-date = ફેબ્રુઆરી 28, 2009 |archive-url = https://web.archive.org/web/20090228142005/http://www.pgatour.com/2009/tournaments/r470/02/26/accenture.matchplay.ap/index.html |url-status = dead }}</ref> તેના પછીની પ્રથમ સ્ટ્રૉક રમત ડોરાલ ખાતે WGC-CA ચૅમ્પિયનશિપ હતી, જેને તેણે 9મી(-11)થી પૂરી કરી. વુડ્સ આ વર્ષનું તેનું પ્રથમ ટાઇટલ આર્નોલ્ડ પામર ઈન્વિટેશનલ ખાતે જીત્યો, જ્યાં તે ફાઇનલ રાઉન્ડમાં પ્રવેશ કરતી વખતે સીન ઓ'હેરથી પાંચ સ્ટ્રૉક પાછળ હતો. વુડ્સે ફાઇનલ રાઉન્ડ 67 શૉટ અને એક {{convert|16|ft|m|adj=on}} બર્ડી પટ ફાઇનલ હોલ પર ફટકારીને ઓ'હેરને હરાવ્યો ત્યારે તે એક સ્ટ્રૉક આગળ હતો.<ref>{{cite news|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/pga/2009-03-29-arnold-palmer-invitational_N.htm|title=He's back: Tiger rallies to win Arnold Palmer Invitational|date=March 30, 2009|work=USA Today|access-date=March 30, 2009|first=Steve|last=DiMeglio}}</ref> ત્યારબાદ તેણે પોતાની જ્વલંત કામગીરી સતત દાખવવાનું ચાલુ રાખ્યું. ધ માસ્ટર્સ ખાતે, તેણે છઠ્ઠા સ્થાને રમત પૂરી કરી, અંતિમ વિજેતા ઍન્જલ કૅબ્રેરાથી ચાર સ્ટ્રૉક પાછળ. પછી, ક્વેઇલ હૉલો ચૅમ્પિયનશિપમાં 18-હોલની લીડ હોવા છતાં, તેણે સીન ઓ'હેરથી બે સ્ટ્રૉક પાછળ રમત પૂરી કરી. ધ પ્લેયર્સ ચૅમ્પિયનશિપમાં, તે રવિવારે ફાઇનલ ગ્રુપિંગમાં રમ્યો, પરંતુ આઠમા સ્થાને રમત સમાપ્ત કરી. મેમોરિયલ ટૂર્નામેન્ટ ખાતે વુડ્સ 2009ની તેની બીજી ઇવેન્ટ જીત્યો. ત્રણ રાઉન્ડ પછી તે ચાર શૉટ્સ પાછળ હતો, પરંતુ ફાઇનલ રાઉન્ડમાં 65 શૉટ માર્યા, જેમાં ટૂર્નામેન્ટનો અંત કરવામાં બે સળંગ બર્ડીઝનો સમાવેશ થાય છે.<ref>{{cite web|last=Harig|first=Bob|title=Woods back in full force after victory|publisher=ESPN|date=June 7, 2009|url=http://sports.espn.go.com/golf/columns/story?columnist=harig_bob&id=4238016|access-date=June 8, 2009}}</ref> એ ઇવેન્ટમાં વુડ્સનો ચોથો વિજય હતો. 5 જુલાઈના AT&T નૅશનલ ખાતે વુડ્સ 2009 સીઝનની પોતાની ત્રીજી ઈવેન્ટ જીત્યો, જે ઈવેન્ટનો યજમાન એ પોતે હતો. <ref>{{cite news|last=Svrluga|first=Barry|title=Woods doesn't let victory slip away at Congressional|work=The Washington Post|publisher=[[The Baltimore Sun]]|date=July 6, 2009|url=http://www.baltimoresun.com/sports/golf/bal-sp.tiger06jul06,0,6147804.story|access-date=July 21, 2009|archive-date=જૂન 4, 2012|archive-url=https://archive.is/20120604213337/http://www.baltimoresun.com/sports/golf/bal-sp.tiger06jul06,0,6147804.story|url-status=dead}}</ref> જો કે, 2009 મેજરમાં ત્રીજી વખત પ્રવેશવા છતાં, વુડ્સ પોતાની પૂર્વની જીતને હાંસલ કરવામાં નિષ્ફળ રહ્યો. તેને બદલે, 2009 ઑપન ચૅમ્પિયનશિપ જે ટર્નબેરી ખાતે રમાઈ, તેમાં વ્યાવસાયિક બન્યા બાદ મેજર ચૅમ્પિયનશિપમાં ફક્ત બીજી વખત કટ ચૂકી ગયો.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/golf/8156901.stm|title=Woods misses cut as Watson shines |date=July 17, 2009|publisher=BBC Sport|access-date=August 4, 2009|location=London | first=Mark | last=Orlovac}}</ref> 2 ઑગસ્ટના, વુડ્સે બ્યુઇક ઑપન ખાતે બીજા ત્રણ ખેલાડીઓ પર ત્રણ-શૉટ વિજયથી, સીઝનની ચોથી જીત ઝડપી લીધી. ઑપન રાઉન્ડ 71 પર ફાયરિંગ કર્યા પછી 95મા સ્થાને અને કટ લાઈનથી બહારની બાજુએ મુકાયો. વુડ્સે બીજા રાઉન્ડમાં 63 સાથે પ્રતિક્રિયા આપી, સીધા નવ-અન્ડર પાર, જેણે તેને વિવાદી મૂલ્યાંકન આપ્યું. ત્રીજા રાઉન્ડના 65થી તે લીડરબોર્ડ પર સર્વોચ્ચ સ્થાને મુકાયો, અને તેણે 20-અન્ડર કુલ 268 ચાર-રાઉન્ડથી ફાઇનલ રાઉન્ડમાં 69 સાથે વિજય મેળવ્યો.<ref>{{cite news|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/pga/2009-08-02-buick-open_N.htm|title=Tiger takes Buick Open for one last ride, wins with Sunday 69|date=August 3, 2009|work=USA Today|access-date=August 4, 2009|first=Jerry|last=Potter}}</ref> વિજય પહેલાં, આ હેરફેર આજની તારીખ સુધીમાં સૌથી મોટો હતો.<ref>{{cite web|url=http://www.tribune.ie/article/2009/aug/09/timing-a-major-impression/?q=buick|title=Timing A Major Impression|date=August 9, 2009|work=Sunday Tribune|access-date=August 9, 2009|archive-date=માર્ચ 6, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160306182137/http://tribune.ie/article/2009/aug/09/timing-a-major-impression?q=buick|url-status=dead}}</ref> ત્યાર પછીના સપ્તાહે વુડ્સ પોતાની 70મી કારકિર્દી સ્પર્ધા WGC-બ્રિજસ્ટોન ઇન્વિટેશનલ ખાતે જીત્યો. તે રવિવારે 16મા સુધી પાડ્રેગ હૅરિંગ્ટન સામે માથોમાથ ગયો, જ્યાં હૅરિંગ્ટને સીધી 5 પર 8 ટ્રિપલ બૉગી બનાવી અને વુડ્સે બર્ડી બનાવી. ટાઇગર હૅરિંગ્ટન અને રોબર્ટ ઍલેન્બી ઉપર એ ઇવેન્ટ 4 સ્ટ્રૉક્સથી જીતી ગયો.<ref>{{cite news|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/pga/2009-08-09-tiger-bridgestone_N.htm|title=Tiger rallies past Harrington to win Bridgestone Invitational|date=August 9, 2009|work=USA Today|access-date=August 10, 2009|first=Steve|last=DiMeglio}}</ref> 2009 PGA ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે, વુડ્સે પહેલા રાઉન્ડ પછી લીડ લેવા માટે 5-અંડર 67 શૉટ ફટકાર્યા. તે બીજા અને ત્રીજા રાઉન્ડ દરમ્યાન લીડર અથવા કૉ-લીડર રહ્યો. ફાઇનલ રાઉન્ડમાં જતાં, વુડ્સ પાસે 8-અંડર પર 2 સ્ટ્રૉકની લીડ હતી. તેમ છતાં, 68મા હોલ પર, યાંગ યોંગ-એયુન લીડરબોર્ડના સર્વોચ્ચ સ્થાને પહેલી વખત આગળ નીકળી ગયો. ત્યાર પછી યાંગ વુડ્સ પર ભારે પડ્યો અને ત્રણ સ્ટ્રૉક્સથી ટૂર્નામેન્ટ જીતી ગયો, તેણે બીજા સ્થાને સમાપ્ત કર્યું.<ref>{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2009/08/17/sports/golf/17pga.html?_r=1&hp|title=Y. E. Yang Shocks Woods to Win at P.G.A.|date=August 16, 2009|work=New York Times|access-date=August 16, 2009|first=Larry|last=Dorman}}</ref> એ ઘટના ઉલ્લેખનીય હતી કારણ કે 54 હોલ સુધી લીડિંગ અથવા કૉ-લીડિંગ રહ્યા બાદ, વુડ્સ પહેલી વખત મુખ્ય રમત જીતવામાં નિષ્ફળ રહ્યો હતો, અને એકથી વધુ શૉટથી આગળ હોવા છતાં પહેલી વખત તેણે અમેરિકાની ધરતી ઉપર કોઈ ટૂર્નામેન્ટ ગુમાવી હતી.<ref>{{cite web|url=http://sports.espn.go.com/golf/pgachampionship09/news/story?id=4403199|title=Yang ensures major-less year for Tiger|access-date=August 17, 2009|date=August 16, 2009|publisher=ESPN }}</ref> તેનો અર્થ એ પણ થતો હતો કે વુડ્સ 2004 પછી આજ સુધીમાં પહેલી વખત મૅજર જીત્યા વગર વર્ષ પૂરું કરશે. વુડ્સ BMW ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે તેનું 71મું કારકિર્દી ટાઇટલ જીત્યો. આ જીતે તેને ફાઇનલ પ્લઑફ ઇવેન્ટમાં જવા માટે ફેડએક્સ કપ સ્ટૅન્ડિંગ્સમાં પ્રથમ સ્થાન પ્રતિ દોર્યો. એ તેની BMW ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે (વેસ્ટર્ન ઑપન તરીકે ત્રણ જીત સહિત) પાંચમી જીત હતી અને PGA ટૂર પર તેની કારકિર્દીમાં પાંચમી વખત ઇવેન્ટ જીતીને તેણે પાંચ અથવા વધુ વખત જીતનો દાવો નોંધાવ્યો.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/golf/8253800.stm|title=Woods cruises to Illinois success |date=September 13, 2009|publisher=BBC Sport|access-date=September 14, 2009|location=London}}</ref> વુડ્સે ધ ટૂર ચૅમ્પિયનશિપ બીજા સ્થાને સમાપ્ત કરીને તેનું બીજું ફેડએક્સ કપ ટાઇટલ જીતી લીધું.<ref>{{cite web|url=http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=4509474|title=Mickelson wins event, Tiger the Cup |date=September 27, 2009|work=ESPN|access-date=September 27, 2009}}</ref> 2009 પ્રેસિડેન્ટ્સ કપ વખતે, વુડ્સની રમતનો દેખાવ ખરેખર દબદબાભર્યો અને તે સાથે એટલો જ પ્રેક્ષણીય હતો, જેમાં તે એ ઇવેન્ટની તમામ પાંચેય મેચો જીત્યો. તે પોતાના મિત્ર માર્ક ઓ'મિઅરા સાથે જોડાયો, જેણે 1996 પ્રેસિડેન્ટ્સ કપની તમામ પાંચેય મેચો જીતી હતી, અને શિગેકી મરુયામા, જે 1998 પ્રેસિડન્ટ્સ કપમાં પોતાની સાહસિકતા પુરવાર કરી હતી.<ref>{{cite news|last=Ferguson|first=Doug|title=Americans win the Presidents Cup|date=October 12, 2009|url=http://www.times-news.com/localgolf/local_story_285000117.html/resources_printstory|newspaper=[[Cumberland Times-News]]|access-date=December 17, 2009|archive-date=જૂન 4, 2012|archive-url=https://archive.is/20120604213407/http://www.times-news.com/localgolf/local_story_285000117.html/resources_printstory|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|last=Barber|first=Phil|title=Americans win the Presidents Cup|work=[[The Press Democrat]]|date=October 11, 2009|url=http://www.pressdemocrat.com/article/20091011/SPORTS/910119981/1010/SPORTS?Title=Americans-win-the-Presidents-Cup|access-date=October 27, 2009}}</ref> આ ત્રણેય ઘટનાઓમાં, તેમની પોતાની ટીમો સ્પર્ધા જીતી હતી. વુડ્સે ચારેય રાઉન્ડમાં ફોરસમ્સમાં ઓને ફોર-બૉલમાં સ્ટીવ સ્ટ્રાઈકર સાથે જોડી જમાવી હતી. ફોરસમ્સના પહેલા દિવસે, તેઓ રયો ઇશિકાવા અને જ્યૉફ ઑગિલ્વિની ટીમ સામે 6 અને 4થી જીત્યા.<ref>{{cite web |url=http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/thur_foursome.html |title=The Official Home of The Presidents Cup |work=PGATOUR.com |access-date=January 22, 2010 |archive-date=ઑક્ટોબર 11, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091011090156/http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/thur_foursome.html |url-status=dead }}</ref> ફોર-બૉલની શુક્રવારી મેચમાં, તેઓ ઍન્જલ કાબ્રેરા અને જ્યૉફ ઑગિલ્વિની ટીમ સામે 5 અને 3થી જીત્યા.<ref>{{cite web |url=http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/fri_fourball.html |title=Presidents Cup Scoring |work=PGATOUR.com |access-date=January 22, 2010 |archive-date=ઑક્ટોબર 12, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091012070140/http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/fri_fourball.html |url-status=dead }}</ref> શનિવારે તેઓ ટિમ ક્લાર્ક અને માઈક વેરની ટીમથી સવારના ફોરસમ્સમાં પહેલાં પાછળ રહી ગયા પછી 1-અપ જીતવા માટે 17મું અને 18મું હોલ સર કરીને મેચ જીતી ગયા,<ref>{{cite web |url=http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/sat_foursome.html |title=Presidents Cup Scoring |work=PGATOUR.com |access-date=January 22, 2010 |archive-date=ઑક્ટોબર 13, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091013092328/http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/sat_foursome.html |url-status=dead }}</ref> અને બપોરના ફોરબૉલમાં તેમણે રયો ઇશિકાવા અને વાય.ઈ.યાંગને 4 અને 2ના સ્કોરથી હરાવ્યા.<ref>{{cite web |url=http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/sat_fourball.html |title=Presidents Cup Scoring |work=PGATOUR.com |access-date=January 22, 2010 |archive-date=ઑક્ટોબર 13, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091013092323/http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/sat_fourball.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|last=Cole|first=Cam|title=Hail to the Chief: Tiger clinches title|work=[[Vancouver Sun]]|date=October 13, 2009|url=http://www.canada.com/entertainment/Hail+Chief+Tiger+clinches+title/2096059/story.html|access-date=December 8, 2009}}</ref> સિંગલ્સ મેચમાં, 2009 PGA ચૅમ્પિયનશિપથી તેના ઘોર શત્રુ યાંગ સાથે વુડ્સે જોડી જમાવી. યાંગે પહેલા હોલ પર ઝડપથી 1-અપની લીડ ઝડપી લીધી, પરંતુ તે ત્રીજા હોલ પર લીડ ગુમાવી બેઠો અને વુડ્સ 6 તથા 5ના સ્કોર વડે મૅચ જીતતો ચાલ્યો.<ref>{{cite web |url=http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/sun_single.html |title=Presidents Cup Scoring |work=PGATOUR.com |access-date=January 22, 2010 |archive-date=ઑક્ટોબર 14, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091014093748/http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/sun_single.html |url-status=dead }}</ref> તદુપરાંત, વુડ્સ એક એવો ખેલાડી હતો જેણે યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સ માટે કપ મજબૂતીથી પકડી રાખ્યો, જે તેની કારકિર્દીમાં પ્રથમ વખત ટીમ ઇવેન્ટ કમ્પિટિશનમાં એવડું સન્માન અપાવનારો પ્રસંગ હતો.<ref>{{cite news|title=Woods routs Yang to clinch Presidents Cup|publisher=CNN|date=October 12, 2009|url=http://edition.cnn.com/2009/SPORT/10/11/golf.presidents.woods.usa.win/|access-date=November 24, 2009}}</ref><ref>{{cite web|title=Presidents Cup complete match results|publisher=ESPN|date=October 11, 2009|url=http://sports.espn.go.com/golf/prescup09/news/story?id=4494770|access-date=November 24, 2009}}</ref> નવેમ્બર 2009માં, ઑસ્ટ્રેલિયાના મેલબૉર્નમાં કિંગ્સ્ટન હીથ ખાતે નવેમ્બરની 12થી 15 સુધી યોજાયેલી જેબીવેર(JBWere) માસ્ટર્સમાં રમવા માટે વુડ્સને 3.3 મિલિયન ડૉલર ચૂકવવામાં આવ્યા હતા. આ સ્પર્ધામાં પ્રથમ વખત ઇવેન્ટની ટિકિટો પૂરેપૂરી વેચાઈ ગઈ હતી. તે ઑસ્ટ્રેલિયન ગ્રેગ ચામર્સ ઉપર બે સ્ટ્રૉકથી 14 અન્ડર પાર જીતતો ગયો, અને આમ તેની 38મી યુરોપિયન ટૂર જીત બની અને PGA ટૂર ઓફ ઑસ્ટ્રેલિયા પર પ્રથમ વિજય બન્યો.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/golf/8361060.stm|title=Woods takes Aussie Masters title |date=November 15, 2009|publisher=BBC Sport|access-date=November 19, 2009|location=London}}</ref> ===2010: અશાંત, જીતરહિત સીઝન=== તેના ભૂતપૂર્વ વૈવાહિક જીવનના વિશ્વાસઘાતની વાત પ્રકાશમાં આવ્યા પછી 2009ના અંતે વુડ્સે સ્પર્ધાત્મક ગોલ્ફ રમતમાંથી અનિર્ણિત વિરામની જાહેરાત કરી. માર્ચ 2010માં, તેણે જાહેર કર્યું કે તે 2010 માસ્ટર્સમાં રમશે.<ref name="return">{{cite web|last=Rude|first=Jeff|title=Woods' return shows he's ready to win|publisher=Fox Sports|date=March 17, 2010|url=http://msn.foxsports.com/golf/story/Tiger-Woods-return-at-Masters-shows-he-is-ready-to-win?GT1=39002|access-date=March 23, 2010}}</ref> 2010ના પ્રારંભની સીઝન ચૂકી જતાં, વુડ્સ ઑગસ્ટા, જ્યોર્જિયા ખાતે, 8 એપ્રિલ 2010થી શરૂ થતી 2010 માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટમાં પાછો ફર્યો,<ref name="news.sky.com"></ref> જે આશરે 20 સપ્તાહના તેના વિરામ પછીની રમત હતી. તેણે ચોથા સ્થાને ટૂર્નામેન્ટ બરાબરી પર પૂરી કરી.<ref>{{cite news|url=http://sports.espn.go.com/golf/masters10/news/story?id=5075606|title=Mickelson wins Masters; Tiger 5 back|date=April 11, 2010|publisher=ESPN |access-date=April 12, 2010}}</ref> વુડ્સ ત્યાર પછી 2010માં કુઐલ હોલો ચૅમ્પિયનશિપમાં એપ્રિલના અંતમાં સ્પર્ધામાં ઉતર્યો, પરંતુ તેની કારકિર્દીમાં બસ છઠ્ઠી વખત માટે કટ ચૂકી ગયો. તે 30 એપ્રિલના વ્યાવસાયિક તરીકે તેના બીજા સૌથી ખરાબ રાઉન્ડનો શૉટ માર્યો, 7-ઑવર 79 બીજા રાઉન્ડ દરમ્યાન આઠ સ્ટ્રૉક્સથી 36-હોલ કટ ચૂકી ગયો.<ref>{{cite news|url=http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=5152134|title=Woods misses sixth PGA Tour cut|date=May 1, 2010|publisher=ESPN |first=Bob|last=Harig|access-date=May 1, 2010}}</ref> વુડ્સ ધ પ્લેયર્સ ચૅમ્પિયનશિપમાંથી ચોથા રાઉન્ડમાં પોતે બહાર નીકળી ગયો. 9મેના, પાછળથી જણાવ્યું કે તેના ગળાને ઇજા થઈ હતી. તેણે પહેલા ત્રણ રાઉન્ડમાં 70-71-71 સ્કોર કર્યો હતો, અને રાઉન્ડ માટે બે ઑવર-પાર (પાર કરતાં વધુ સ્ટ્રૉક) હતો, જ્યારે તે સાતમા હોલ પર રમતો હતો, ત્યારે તે રમતમાંથી ખસી ગયો. હૅન્ક હૅની જે 2003થઈ વુડ્સનો કોચ હતો તેણે ધ પ્લેયર્સ ચૅમ્પિયનશિપ પછી તુરત કોચ તરીકેના પોતાના પદનું રાજીનામું જાહેર કર્યું. વુડ્સ ચાર સપ્તાહ પછી ધ મેમોરિયલ ટૂર્નામેન્ટ ખાતે પોતાના ટાઇટલના સંરક્ષણ માટે સ્પર્ધાત્મક ગોલ્ફમાં પાછો ફર્યો. તેણે કટ કર્યો અને T19 પર પૂર્ણ કરવા ગયો, જે 2002થી આજ સુધીમાંની ટૂર્નામેન્ટમાં તેની સૌથી ખરાબ પૂર્ણાહુતિ હતી. તેની ત્યાર પછીની સ્પર્ધાત્મક ટૂર્નામેન્ટ શરૂ થઈ 17મી જૂને પેબલ બીચ પર, યુ.એસ. ઑપનમાં, જ્યાં તેણે 2000માં વિક્રમજનક 15 શોટ્સથી જીત મેળવી હતી. પહેલા બે રાઉન્ડમાં અપેક્ષાકૃત બહુ જોવા જેવી કામગીરી ન કહી શકાય. ત્યાર પછી, વુડ્સે 2010 પહેલાંના પોતાના જોમના સંકેત બતાવ્યા, જેમ કે શનિવારના પાંચ-અંડર-પાર 66ના શૂટિંગ રૂટમાં બૅકનાઈન 31 સુધી તેણે વ્યવસ્થિત કર્યું, જે ટૂર્નામેન્ટની હળવા રાઉન્ડ માટે ટાઇ બની શકે અને તેને ફરીથી વિવાદમાં મૂકી દઈ શકે. જો કે 54-હોલ લીડર ડસ્ટિન જૉનસનના ભાંગી પડવા છતાં, તે રવિવારે પોતાનું જોમ જાળવવામાં અસમર્થ રહ્યો, અને વુડ્સ ટૂર્નામેન્ટ સમાપ્ત કરવા ત્રણ ઑવર-પાર તથા ચોથા સ્થાન માટે ટાઇ કરવા જઈને, 2010ની ધ માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટમાં તેના સર્વોચ્ચ 5 પરિણામોનું પુનરાવર્તન કર્યું.<ref>{{cite web |url=http://www.rte.ie/sport/golf/2010/0621/woodst.html |title=Woods laments missed US Open chance |date=June 21, 2010 |work=RTÉ Sport |access-date=June 21, 2010 |archive-date=જૂન 23, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100623075520/http://www.rte.ie/sport/golf/2010/0621/woodst.html |url-status=dead }}</ref> ત્યારપછી વુડ્સ જૂનમાં મોડેથી AT&T નૅશનલમાં રમ્યો, AT&Tએ તેની વ્યક્તિગત સ્પોન્સરશિપ પડતી મૂકી તે પહેલાં તે પોતે યજમાન બન્યો. તે રક્ષાત્મક ખેલાડી હતો અને તેની પહેલાંની ટૂર્નામેન્ટમાં આવનારા અનેકનો તે પસંદગીનો ખેલાડી હતો, પરંતુ ટૂર્નામેન્ટના બધા જ ચાર દિવસ તેણે સંઘર્ષ કર્યો, રાઉન્ડને અન્ડર-પાર મૂકવામાં તે નિષ્ફળ રહ્યો અને 46મા સ્થાને ટાઇ કરી.<ref>{{cite web|title=2010 Leaderboard: AT&T National|publisher=PGA Tour|date=July 4, 2010|url=http://www.pgatour.com/leaderboards/current/r471/|access-date=August 10, 2010|archive-date=ઑગસ્ટ 24, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100824235014/http://www.pgatour.com/leaderboards/current/r471/|url-status=dead}}</ref> ત્યારબાદ વુડ્સ બે-દિવસની ચૅરિટી ઇવેન્ટ - જેપી(JP) મૅકમનસ પ્રો-આમ(Pro-Am) - રમવા આયર્લૅન્ડ ઉપડી ગયો અને પછી પોતાનાં બાળકોની સંભાળ લેવા વતન ફ્લોરિડા પહોંચી ગયો. તેના માત્ર એક અઠવાડિયા પછી ધ ઑપન ચૅમ્પિયનશિપ હતી. તેણે સેંટ ઍન્ડ્ર્યુઝના જૂના કોર્સ ખાતે ઑપન ચૅમ્પિયનશિપ માટે પોતાનું પટર બદલ્યું. એ માટે તેણે કહ્યું કે તે હંમેશાં સ્લો ગ્રીન્સ પર સંઘર્ષ કરતો રહ્યો અને "બૉલને ઝડપથી અને સારી રીતે ગબડાવવા માટે" આ નવા નાઇકે મેથડ 101 પટરની તેને જરૂર હતી. તેનું આ કથન એક રીતે સેંટ ઍન્ડ્ર્યુઝ ખાતે 2000 અને 2005માં યોજાયેલી પહેલાંની બે ચૅમ્પિયનશિપમાં તે જીત્યો હતો એ ધ્યાનમાં લેતાં આશ્ચર્યજનક હતું. એ પહેલી જ વખત વુડ્સે 1999થી ચાલ્યું આવતું તેનું ટિટ્લેઈસ્ટ સ્કૂટી કૅમેરોન સિવાય બીજું કોઈ પટર વાપર્યું. વુડ્સે ટૂર્નામેન્ટના પ્રથમ દિવસે તો સારી રીતે પટ કર્યું, 5-અંડર 67 શૂટિંગ કર્યું, પરંતુ 40 માઇલ પ્રતિ કલાકની ઝડપે ચાલતા પવને બીજે દિવસે 66 મિનિટો સુધી સેંટ ઍન્ડ્ર્યુઝ પર રમત બંધ રખાવી, જેમાં વુડ્સ કંઈ જ કરી શકવાને શક્તિમાન ન હતો. શનિવારે પણ એ જ સ્થિતિ હતી. તે વારંવાર શૉર્ટ પટ્સ ચૂકી જવા લાગ્યો. તેણે પોતાનું પટર પાછું બદલ્યું અને ફાઇનલ રાઉન્ડમાં પોતાનું જૂનું સ્કૂટી કૅમેરોન પટર લીધું, પરંતુ તેથી પણ તે કંઈ વધુ સારું ન કરી શક્યો. વુડ્સે એકંદર 3-અંડર પૂરા કર્યા, વિજેતા લુઇસ ઉસ્થુઇઝેનથી 13 શૉટ્સ પાછળ. (23મા સ્થાન માટે ટાઇ).<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/golf/8832469.stm|title=Oosthuizen cruises to victory at St Andrews |date=July 18, 2010|publisher=BBC Sport|access-date=September 8, 2010 | first=Rob | last=Hodgetts}}</ref> વુડ્સે WGC-બ્રિજસ્ટોન ઇન્વિટેશનલમાં 8 ઑગસ્ટે 18-ઑવરમાં 78મા સ્થાન (છેલ્લાથી બીજા સ્થાન) માટે પાર ટાઇંગ પૂરું કર્યું. તેણે વ્યાવસાયિક ગોલ્ફર તરીકેના પોતાનાં સૌથી ખરાબ ચાર-રાઉન્ડ પરિણામ સ્થાપિત કર્યાં.<ref>{{cite web|url=http://www.bloomberg.com/news/2010-08-08/tiger-woods-keeps-mickelson-off-top-golf-ranking-even-after-worst-result.html|title=Tiger Woods Keeps Mickelson Off Top Golf Ranking, Even After Worst Result|access-date=August 9, 2010|date=August 8, 2010|author=McLuskey, Dex|work=[[Bloomberg L.P.|Bloomberg]]}}</ref> વુડ્સે ઑગસ્ટ 2010માં કૅનેડિયન ગોલ્ફ કોચ સીન ફોલેય સાથે કામ કરવાનું શરૂ કર્યું; એ બન્ને પહેલાં કેટલાંક સપ્તાહો માટે સંભાવિત ભાગીદારી માટે ચર્ચા કરતા રહ્યા. 2010 PGA ચૅમ્પિયનશિપમાં વુડ્સ વિસ્કોન્સિનમાં વ્હિસલિંગ સ્ટ્રેટ્સ ખાતે રમ્યો. વુડ્સે 36-હોલ કટ બનાવ્યા, પરંતુ પડકાર ઝીલવામાં નિષ્ફળ ગયો, 28મા સ્થાન માટે ટાઇ સાથે અંત આવ્યો. 2010માં ફેડએક્સ(FedEx) કપમાં વુડ્સની અસંબદ્ધ રમતે તેને ધ ટૂર ચૅમ્પિયનશિપ માટે 30 સર્વોચ્ચ ખેલાડીઓમાં પોતાને યોગ્ય સિદ્ધ કરવામાં અસફળ બનાવ્યો, 1996માં જ્યારથી તે વ્યાવસાયિક ખેલાડી બન્યો ત્યારથી આવું પ્રથમ વખત બન્યું. તે 2007 અને 2009માં ફેડએક્સ કપ જીત્યો હતો. તે પોતાની કારકિર્દીમાં પહેલી જ વખત 2010 રાયડર કપ ટીમ માટે આવશ્યક પૉઈન્ટ્સ પર પોતાને યોગ્ય ઠેરવવામાં પણ નિષ્ફળ રહ્યો. પરંતુ કૅપ્ટન કોરેય પૅવિને વુડ્સને પોતાની ચાર કૅપ્ટનની વરણીમાંથી એક માટે પસંદ કર્યો. ફરી એકવાર વુડ્સ જોડીની રમતમાં સ્ટીવ સ્ટ્રાઇકર સાથે ભાગીદાર બન્યો. વેલ્સમાં કૅલ્ટિક મૅનોર ખાતે હવામાનની ભયંકર સ્થિતિમાં સદંતર અસંગત રમત રમ્યો. વચ્ચે અનેક વખત મેચો મોડી કરવામાં આવી, જ્યારે મેદાન અને સ્થિતિ રમવા માટે અનુકૂળ ન હતી, અને ફૉર્મેટમાં મહત્ત્વપૂર્ણ ફેરફાર કરવામાં આવ્યા અને તે ત્યાં સુધી કે ઇવેન્ટ પૂરી કરવા માટે તેને ચોથે દિવસે પણ લંબાવવી પડી. યુ.એસ. કપ ધારક તરીકે દાખલ થયું પણ તેણે શક્ય તેટલા ટૂંકા માર્જિન, 14.5થી 13.5 જેટલાથી યુરોપિયન ટીમ સામે કપ ગુમાવવો પડ્યો. તેમ છતાં વુડ્સ અંતિમ દિવસે સિંગલ્સ મેચ ખૂબ દમામપૂર્વક રમ્યો અને ફ્રાંસિસ્કો મોલિનારી પર નિર્ણાયક જીત મેળવી. ત્યારપછી વુડ્સે ફોલેય સાથે નવી ટેકનિકો અજમાવવા માટે સ્પર્ધામાંથી લાંબા સમયનો વિરામ લીધો. તે નવેમ્બરની શરૂઆતમાં પાછો ફર્યો, લગભગ એક મહિનાથી વધુ સમયના વિરામ બાદ તેણે WGC-HSBC ચૅમ્પિયન્સ ઇવેન્ટમાં શાંઘાઈ ખાતે ઝંપલાવ્યું, જ્યાં એ 2009માં બીજા ક્રમે રહ્યો હતો, પરંતુ તે પડકાર ઝીલવામાં ગંભીરપણે નિષ્ફળ રહ્યો. પછીની મુલાકાત હતી [[થાઇલેન્ડ|થાઈલૅન્ડ]]ની, જે એમની માતાની જન્મભૂમિ હતી. ત્યાં એક દિવસની સ્કિન્સ ગેમ, રાજા ભૂમિબોલના માનમાં રમ્યો. 2010 જેબીવેર(JBWere) માસ્ટર્સ મધ્ય નવેમ્બરમાં [[ઑસ્ટ્રેલિયા|ઑસ્ટ્રેલિયા]]માં [[મેલબોર્ન|મેલબૉર્ન]] નજીક યોજાઈ. વુડ્સ પહોંચ્યો રક્ષાત્મક ચૅમ્પિયન તરીકે અને તેને દેખાવ ફી રૂપે ડૉલર 3 મિલિયન કરતાં વધારે ચૂકવવામાં આવ્યા. મોડેથી તેણે ફાઇનલ ચોથા સ્થાને સમાપ્ત કરવા પોતાની રમત બતાવી. તેના ફાઇનલ છ હોલ્સ ઉપર, વુડ્સે બે ઇગલ્સ, બે બર્ડીઝ અને બે પેર બનાવી, 6-અંડર 65 સાથે અંત કર્યો. ત્રણ સપ્તાહ પછી, તેણે પોતાની યજમાન તરીકેની લોસ ઍન્જલસ પાસે એલાઇટ-ફીલ્ડ શેવરોન વર્લ્ડ ચૅલેન્જ શરૂ કરી. (તે પોતાની અંગત સંકટ સ્થિતિને લીધે 2009ની ઇવેન્ટ ચૂકી ગયો હતો; ટૂર્નામેન્ટ ઉપયોગી થાય છે પ્રાથમિક લાભાર્થી તરીકે તેના ચેરિટેબલ ટ્રસ્ટને) વુડ્સ 60sમાં ત્રણ સીધા રાઉન્ડ્સ મૂકે છે અને 2010માં પ્રથમ વખત ફાઇનલ રાઉન્ડમાં સરસાઈ ભોગવતો થાય છે. પરંતુ રવિવારે મિશ્રિત હવામાન પરિસ્થિતિઓમાં લાંબી રમતમાં નિયંત્રણ મેળવવામાં તેને સંઘર્ષ કરવો પડ્યો, અને પહેલાંના રાઉન્ડમાં તેણે જે રમત બતાવી હતી તેના કરતાં ઘણા ખરાબ પટ મૂક્યા, અને ગ્રાઇમે મેકડૉવેલ સાથે 72 હોલ્સ પછી ટાઇ સાથે રમત વીંટે છે. મેકડૉવેલે ફાઇનલ ગ્રીન પર 20-ફુટ બર્ડી પુટ સૅન્ક કરી; પછી વુડ્સે પોતાની ટૂંકી બર્ડી સૅન્ક કરી ટાઇ માટે. મેકડૉવેલે ટાઇટલ મેળવવા માટે 20 ફીટથી ફરીથી પહેલા પ્લૅઓફ હોલ (18મા) પર બર્ડી બનાવી, જ્યારે વુડ્સ વધુ ટૂંકી રેંજથી ચૂકી ગયો. પ્લૅઓફના નુકસાનનો અર્થ હતો વુડ્સ સંપૂર્ણ સીઝન માટે જીતરહિત રહેવું, તે વ્યાવસાયિક બન્યો ત્યારથી અત્યાર સુધીમાં પહેલી જ વખત આવું બનવા પામ્યું હતું. તેમ છતાં, 2010 સીઝનમાં વુડ્સ વિશ્વમાં #2 ક્રમે રહ્યો. તેણે 2010ની તેની ફાઇનલ બે ઇવેન્ટ માટે ફરીથી નાઇકી મેથડ 003 પટરનો ઉપયોગ કર્યો. ==રમવાની શૈલી== [[File:TigerWoods2004RyderCup3.jpg|thumb|left|upright|2004 રાયડર કપ પહેલાં, બ્લૂમફિલ્ડ હિલ્સ, મિશિગનમાં આવેલા ઑકલૅન્ડ હિલ્સ કન્ટ્રી ક્લબ ખાતે પ્રેક્ટિસ કરતા વુડ્સ]] જ્યારે વુડ્સ 1996માં પહેલી વખત વ્યાવસાયિક ટૂરમાં જોડાયો ત્યારે તેના લોંગ ડ્રાઇવ્ઝનો ગોલ્ફની દુનિયા પર ખૂબ પ્રભાવ હતો.<ref>{{cite news |title = Woods threatens all records at the Masters |agency = Associated Press |archive-url = https://web.archive.org/web/20050330233915/http://slam.canoe.ca/SlamGolf97Masters/apr13_tig.html |archive-date = માર્ચ 30, 2005 |url = http://slam.canoe.ca/SlamGolf97Masters/apr12_mastersthird.html |publisher = [[Canadian Online Explorer]] |date = April 12, 1997 |access-date = August 6, 2007 |url-status = live }}</ref><ref>{{cite news |url = http://sportsillustrated.cnn.com/augusta/stories/041497/20Woods.html |agency = Associated Press |title = Tiger had more than just length in annihilating Augusta |work = Sports Illustrated |date = April 14, 1997 |access-date = June 20, 2009 |archive-date = ઑગસ્ટ 4, 2009 |archive-url = https://web.archive.org/web/20090804124518/http://sportsillustrated.cnn.com/augusta/stories/041497/20Woods.html |url-status = dead }}</ref> તેમ છતાં, પાછળનાં વર્ષોમાં પણ તેણે પોતાનું સાધન ઉન્નત ન બનાવ્યું (અસલ પાણી પાયેલું ગતિશીલ સોનાની સ્ટીલ-શાફ્ટવાળું ક્લબ્ઝ અને નાનકડું સ્ટીલ ક્લબ હેડ જે દૂર અંતરથી ચોક્સાઇપૂર્વક બૉલને પહોંચાડે છે તેના ઉપર જ આધાર રાખ્યો),<ref>{{cite web |url = http://www.golftransactions.com/equipment/truetemper070903.html |author = Cara Polinski |publisher = The Wire |title = True Temper Wins Again! |date = July 8, 2003 |access-date = August 6, 2007 |archive-date = સપ્ટેમ્બર 27, 2007 |archive-url = https://web.archive.org/web/20070927163826/http://www.golftransactions.com/equipment/truetemper070903.html |url-status = dead }}</ref> અનેક વિરોધીઓએ તેના સુધી પકડ જમાવી. ફિલ મિકલસને તો 2003માં ત્યાં સુધી મજાક કરી હતી કે વુડ્સ "હલકી જાતનાં સાધનો" વાપરે છે, જે નાઇકી, ટિટ્લેઇસ્ટ અથવા વુડ્સને છાજતાં નથી.<ref>{{cite web |url = http://sports.espn.go.com/golf/story?id=1507979 |title = Woods, Mickelson clear the air, put spat behind them |publisher=ESPN |date = February 13, 2003 |access-date = August 6, 2007}}</ref><ref>{{cite web |url = http://www.golftoday.co.uk/news/yeartodate/news03/mickelson1.html |title = Phil Mickelson clarifies Tiger comments |publisher=Golf Today |access-date = August 6, 2007}}</ref> 2004 દરમ્યાન, વુડ્સે છેવટે તેની ડ્રાઇવર ટેકનોલૉજીને વધુ મોટા ક્લબહેડ અને ગ્રેફાઇટ શાફ્ટ સુધી ઉન્નત કરી, જે તેની ક્લબહેડ ગતિ સાથે જોડાઇ અને તેથી તે ફરી એકવાર ટી(ખૂંટી) ઘણા દૂરના અંતર મેળવનારા ટૂરના વધુ લાંબા ખેલાડીઓમાંનો એક બન્યો. તેને શક્તિનો લાભ હતો તે છતાં, વુડ્સે હંમેશાં ઉત્કૃષ્ટ ઑલ-રાઉન્ડ રમત વિકસિત કરવા પાછળ ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું. એમ હોવા છતાં તાજેતરનાં વર્ષોમાં ડ્રાઇવિંગ ચોક્સાઇમાં ટૂર રેંકિંગના તળિયા નજીક વિશેષ રૂપે તે રહ્યો. તેનો આયરન પ્લે સામાન્ય રીતે ચોક્કસ છે, તે રિકવરી અને બંકર પ્લે ખૂબ જ મજબૂત છે, અને તેનું પટિંગ (ખાસ કરીને દબાણ અંતર્ગત) એ સંભવતઃ તેની મૂડી છે. તે વ્યાવસાયિક ગોલ્ફર્સ વચ્ચે વ્યાયામ અને તાકાતનાં વધુ ઊંચાં માપદંડો લાવવા માટે મોટા ભાગે જવાબદાર છે, અને મોટા ભાગના ખેલાડીઓ કરતાં પટિંગ માટે વધુ કલાકોના અભ્યાસ માટે જાણીતો છે.<ref name="linkageinc">{{cite web|title = CASE STUDY: Tiger Woods|publisher = Linkage Incorporated|url = http://www.linkageinc.com/company/news_events/link_learn_enewsletter/archive/2002/03_02_case_study_tiger_woods.aspx|archive-url = https://web.archive.org/web/20061015151438/http://www.linkageinc.com/company/news_events/link_learn_enewsletter/archive/2002/03_02_case_study_tiger_woods.aspx|archive-date = ઑક્ટોબર 15, 2006|access-date = June 24, 2009|url-status = dead}}</ref><ref name="par">{{cite web|title = When Par isn't good enough|publisher = APMP.org|url = http://web.archive.org/web/20070704132936/http://www.apmp.org/fv-63.aspx|access-date = May 12, 2007|archive-date = જુલાઈ 4, 2007|archive-url = https://web.archive.org/web/20070704132936/http://www.apmp.org/fv-63.aspx|url-status = live}}</ref><ref name="CBS">{{cite news|title = Tiger Woods Up Close And Personal|publisher = [[CBS News]]|author = Ed Bradley|date = September 3, 2006|url = http://www.cbsnews.com/stories/2006/03/23/60minutes/main1433767_page5.shtml|access-date = May 13, 2007|archive-date = મે 24, 2011|archive-url = https://web.archive.org/web/20110524133020/http://www.cbsnews.com/stories/2006/03/23/60minutes/main1433767_page5.shtml|url-status = dead}}</ref> 1993ના મધ્યથી, જ્યારે તે શીખાઉ હતો, 2004 સુધી, ત્યારે વુડ્સે આગળ પડતી સ્વિંગ સાથે માત્ર કોચ બુત્ચ હાર્મન સાથે કામ કર્યું. હાર્મન અને વુડ્સે મળીને વુડ્સની ફુલ સ્વિંગના મોટા પુનર્વિકાસ માટે વિશિષ્ટ શૈલી ઘડી કાઢી, જેનાથી વધુ સાતત્ય, વધુ સારું અંતર નિયંત્રણ અને વધુ સારી ગતિક્રમવિજ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું. આ પરિવર્તનોએ 1999માં વળતર આપવાની શરૂઆત કરી.<ref>{{Cite book|title=The Pro: Lessons About Golf and Life from My Father, Claude Harmon, Sr.|author=Harmon, Butch |year=2006|publisher=Three Rivers Press|isbn=0307338045|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> માર્ચ 2004થી, વુડ્સને હૅન્ક હેનીનું કોચિંગ મળ્યું, જેણે તેની સ્વિંગ પ્લેનને ફ્લૅટનિંગ કરવા ઉપર કામ કર્યું. વુડ્સે હેની સાથે રહીને ટૂર્નામેન્ટો જીતવાનું ચાલુ રાખ્યું, પરંતુ જ્યારથી એ હાર્મનથી દૂર થયો ત્યારથી તેની ચોક્સાઇ મહત્ત્વપૂર્ણ રીતે નીચે આવી ગઈ. જૂન 2004માં, વુડ્સ ગોલ્ફ બ્રોડકાસ્ટર તરીકે પણ કામ કરતા હાર્મન સાથે મીડિયા વિવાદમાં સંકળાયેલો હતો, ત્યારે હાર્મને સૂચન કર્યું કે તે પોતાની રમતમાં સમસ્યાઓ વિશે "ડિનાયલ (ઇનકાર) કરનાર" છે, પરંતુ જાહેરમાં તેમના મતભેદો વિશે તેમણે સમજૂતી કરી લીધી હતી.<ref name="Harmon">{{cite news|title = Woods says relationship with Harmon 'much better' after call |work=USA Today |author=Mike Dodd|date =June 30, 2004|url = http://www.usatoday.com/sports/golf/pga/2004-06-30-woods-harmon_x.htm|access-date = May 13, 2007}}</ref> હેનીએ 10 મે 2010ના જાહેર કર્યું કે તે વુડ્સના કોચ તરીકે મુક્ત થયો છે.<ref>{{cite web|title=Haney walks away from Woods|publisher=Golf Channel|date=May 10, 2010|url=http://www.thegolfchannel.com/tour-insider/haney-walks-away-from-woods-36691/|access-date=August 17, 2010|archive-date=મે 19, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100519202423/http://www.thegolfchannel.com/tour-insider/haney-walks-away-from-woods-36691/|url-status=dead}}</ref> 10 ઑગસ્ટ 2010ના સીન ફોલેયે PGA ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે પ્રેક્ટિસ રાઉન્ડ દરમ્યાન તેની સ્વિંગ સાથે વુડ્સને મદદ કરી અને તેની સાથે કામ કરવાની સંભાવનાને અનુમતિ આપી.<ref>[http://www.tsn.ca/golf/story/?id=330104 કૅનેડિયન સ્વિંગ કોચ ફોલેય ટાઇગરને PGA ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે મદદ કરી રહ્યા છે] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110629075143/http://www.tsn.ca/golf/story/?id=330104 |date=જૂન 29, 2011 }}, કૅનેડિયન પ્રેસ, ઑગસ્ટ 10, 2010. ઑગસ્ટ 10, 2010ના મેળવેલ.</ref> ==સાધનસામગ્રી== '''2010 પ્રમાણે:''' <ref name="bag">{{cite web|title=Tiger's Bag|url=http://www.nike.com/nikeos/p/nikegolf/en_US/athletes/tiger-woods|access-date=એપ્રિલ 1, 2011|archive-date=માર્ચ 15, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110315090649/http://www.nike.com/nikeos/p/nikegolf/en_US/athletes/tiger-woods|url-status=dead}}</ref><ref name="Flash">ટાઇગર વુડ્સની વેબસાઈટ [http://www.tigerwoods.com/defaultflash.sps ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080617152335/http://www.tigerwoods.com/defaultflash.sps |date=જૂન 17, 2008 }}, એક ફ્લેશ વેબસાઈટ છે, જે ટાઇગર ક્લબોના લિસ્ટિંગ પણ રાખે છે. "ઑન ટૂર(On Tour)" પર અને પછી "ઇન ધ બૅગ(In the Bag)" પર ક્લિક કરો</ref> *ડ્રાઇવરઃ નાઇકી VR ટૂર ડ્રાઇવર (9.5 ડિગ્રીઝ; મિત્સુબિશી ડાયમના વ્હાઇટબોર્ડ 83g શાફ્ટ) *ફેરવે વુડ્સ: નાઇકી SQ 11 15° 3- વુડ સાથે મિત્સુબિશી ડાયમના બ્લ્યૂબોર્ડ અને નાઇકી SQ 11 19° 5-વુડ *આયરન્સ: નાઇકી VR ફોર્જ્ડ TW બ્લેડ (2-PW) (કોર્સ સેટઅપ અને પરિસ્થિતિઓ પ્રમાણે ટાઇગર પોતાના 5 વુડ અને 2 આયરન બૅગમાં મૂકશે). બધા આયરન 1 ડિગ્રી સીધા ઊભા છે, જેનું D4 સ્વિંગ વેટ, સ્ટાન્ડર્ડ સાઇઝ ટૂર મખમલી પકડ અને ખરી પાણી ચઢાવેલી ગતિશીલ સોનાની X-100 શાફ્ટ્સ.<ref name="Flash"></ref> *વેજીસ(Wedges): નાઇકી VR 56° સૅન્ડ વેજ અને નાઇકી SV 60° લૉબ વેજ *પટર: નાઇકી મેથડ 003 પિંગ બ્લૅકઆઉટ ગ્રિપ સાથે, 35 ઇંચ લાંબું<ref name="bag"></ref><ref name="Flash"></ref> *બૉલ: નાઇકી ONE ટૂર ("ટાઇગર" ઇમ્પ્રિન્ટ સાથે) *ગોલ્ફ ગ્લવ: નાઇકી ડ્રી-ફીટ ટૂર ગ્લવ *ગોલ્ફ જૂતા: નાઇકી એર ઝૂમ TW 2010 *ક્લબ કવરઃ '''''ફ્રેંક'' ''' , તેમની માતાએ બનાવેલું એક પ્લશ ટાઇગર હેડ ક્લબ કવર, જે કેટલાંક વિજ્ઞાપનોમાં જોવા મળેલું છે.<ref name="Frank">{{cite news|last=Cannizzaro|first=Mark|title=Tiger Pitch Ad-Nauseam|work=New York Post |date=August 29, 2007|url=http://www.nypost.com/seven/08292007/sports/tiger_pitch_ad_nauseam.htm|access-date=June 24, 2009}}</ref> *ફેરવે વુડ "કિવી" બર્ડ હેડકવર તેના કૅડી સ્ટીવ વિલિયમ્સ (ન્યૂઝીલૅન્ડ)ની રાષ્ટ્રીયતા સાથે સંબંધિત. ==અન્ય સાહસો અને પાસાં== ===ચૅરિટી તથા યૂથ પ્રોજેક્ટ્સ=== વુડ્સે કેટલાક ચૅરિટીના અને યુવાઓ માટેના પ્રોજેક્ટ સ્થાપ્યા છે. *'''ધ ટાઇગર વુડ્સ ફાઉન્ડેશન''' : ધ ટાઇગર વુડ્સ ફાઉન્ડેશનની સ્થાપના વુડ્સ અને તેમના પિત અર્લ દ્વારા 1996માં થઈ હતી. તે બાળકો માટેના પ્રોજેક્ટ્સ ઉપર કેન્દ્રિત છે. શરૂઆતમાં તેમાં ગોલ્ફ ક્લિનિક (ખાસ કરીને લાભવંચિત બાળકોને ધ્યાનમાં રાખીને), અને એક ગ્રાંટ (નાણાકીય સહાય) કાર્યક્રમનો સમાવેશ થાય છે. આગળ ઉપર તેમાં જે પ્રવૃત્તિઓ ઉમેરવામાં આવી તેમાં યુનિવર્સિટી શિષ્યવૃત્તિઓ, મેમ્ફિસ, ટેનેસીમાં સેંટ જ્યુડ હૉસ્પિટલ ખાતે ટાર્ગેટ હાઉસ સાથે સહયોગ; સ્ટાર્ટ સમથિંગ જેવો ચારિત્ર્ય વિકાસ કાર્યક્રમ, જેના સહભાગીઓની સંખ્યા 2003માં એક મિલિયન સુધી પહોંચી હતી; અને ટાઇગર વુડ્સ લર્નિંગ સેન્ટર.<ref name="TWFoundation">{{cite web|title = The Steps We've Taken|publisher = [[Tiger Woods Foundation]]|url = http://www.tigerwoodsfoundation.org/history_and_timeline.php|archive-url = https://web.archive.org/web/20080330032429/http://www.tigerwoodsfoundation.org/history_and_timeline.php|archive-date = માર્ચ 30, 2008|access-date = June 16, 2008|url-status = dead}}</ref> ધ ટાઇગર વુડ્સ ફાઉન્ડેશને તાજેતરમાં નવી PGA ટૂર ઇવેન્ટની રચના માટે PGA ટૂર સાથે હાથ મિલાવ્યા છે, જે જુલાઈ 2007ની શરૂઆતમાં રાષ્ટ્રના પાટનગર (વૉશિંગ્ટન ડી.સી.)માં રમાશે.<ref>{{cite news|title = Congressional will host Tiger, AT&T National|agency=Associated Press|date = April 6, 2007|publisher=ESPN|url = http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=2828393|access-date = June 16, 2008}}</ref> *'''ઈન ધ સિટી ગોલ્ફ ક્લિનિક્સ અને ઉત્સવો''' : 1997થી, ધ ટાઇગર વુડ્સ ફાઉન્ડેશન સંપૂર્ણ દેશમાં જુનિયર ગોલ્ફ ક્લિનિક્સનું સંચાલન કરે છે.<ref name="TWFoundation"></ref> ફાઉન્ડેશને 'ઈન ધ સિટી (શહેરમાં)' ગોલ્ફ ક્લિનિક કાર્યક્રમ 2003માં શરૂ કર્યો. પહેલા ત્રણ ક્લિનિક ઇન્ડિયો, કૅલિફોર્નિયા, વિલ્કિન્સબર્ગ, પેન્સિવૅનિયા તથા સાન જુઆન, પ્યુઅર્ટો રિકોમાં યોજાયા અને તેમનું લક્ષ્યજૂથ હતું 7-17ની ઉંમરનું તમામ યુવાધન, અને તેમના પરિવારો. ત્રણ દિવસની દરેક ઇવેન્ટમાં ક્લિનિકના સપ્તાહના ગુરુ, શક્રવારે ગોલ્ફ વર્ગો યોજવામાં આવે છે અને શનિવારે સમગ્ર સમુદાય માટે નિઃશુલ્ક સમારંભ યોજવામાં આવે છે. યજમાન શહેરો ટાઇગર વુડ્સ ફાઉન્ડેશન યૂથ ક્લિનિકના વાર્ષિકોત્સવમાં ભાગ લેવા માટે 15 જુનિઅર ગોલ્ફરોને આમંત્રિત કરે છે. આ ત્રણ દિવસની જુનિઅર ગોલ્ફ સ્પર્ધામાં ડિઝની રિસોર્ટ્સ, જુનિઅર ગોલ્ફ ક્લિનિક અને ટાઇગર વુડ્સ દ્વારા પ્રદર્શનની ટિકિટો પણ સામેલ છે.<ref>{{cite web|title = Tiger Foundation Sets Clinics|author = Golf Channel Newsroom|date = February 11, 2003|publisher = The Golf Channel|url = http://www.thegolfchannel.com/core.aspx?page=15100&select=8322|access-date = June 16, 2008|archive-date = ફેબ્રુઆરી 13, 2011|archive-url = https://web.archive.org/web/20110213154520/http://www.thegolfchannel.com/core.aspx?page=15100|url-status = dead}}</ref> *'''ટાઇગર વુડ્સ લર્નિંગ સેન્ટર''' : આ અનાહેઇમ, કૅલિફોર્નિયામાં સ્થિત એક {{convert|35000|sqft|m2|-2|sing=on}} શૈક્ષણિક સુવિધા છે, જેનું ઉદ્ઘાટન ફેબ્રુઆરી 2006માં થયું હતું. દર વર્ષે 4થી 12 ગ્રેડમાં ભણતા કેટલાક હજાર વિદ્યાર્થીઓ દ્વારા તેનો ઉપયોગ કરવામાં આવે તેવી અપેક્ષા સાથે તેને શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. સેન્ટરમાં સાત વર્ગ ખંડો છે, ઘનિષ્ઠ મલ્ટિમીડિયા સુવિધાઓ અને એક મેદાની ગોલ્ફ પ્રશિક્ષણ ક્ષેત્ર છે.<ref name="Centre">{{cite news|title = With Clinton at his side, Woods opens his learning center|agency = Associated Press|date = February 10, 2006|publisher = PGA Tour|url = http://www.pgatour.com/story/9223725/|access-date = May 13, 2007|archive-date = મે 25, 2011|archive-url = https://web.archive.org/web/20110525185623/http://www.pgatour.com/story/9223725/|url-status = dead}}</ref><ref>{{cite web|title = Center takes shape|author = John Reger|date = May 26, 2005|publisher = [[The Orange County Register]]|url = http://www.ocregister.com/ocr/sections/sports/golfextra/article_534700.php|access-date = June 18, 2008|archive-date = ડિસેમ્બર 22, 2008|archive-url = https://web.archive.org/web/20081222111808/http://www.ocregister.com/ocr/sections/sports/golfextra/article_534700.php|url-status = dead}}</ref> *'''ટાઇગર જૅમ''' : એક વાર્ષિક ભંડોળ ઊભું કરવાનો કૉન્સર્ટ છે, જેના થકી અત્યાર સુધીમાં ટાઇગર વુડ્સ ફાઉન્ડેશન માટે 10 મિલિયન ડૉલર ઊભા થઈ શક્યા છે. ટાઇગર જૅમ ખાતેના ભૂતપૂર્વ પ્રદર્શક રમતવીરોમાં સ્ટિંગ, બૉન જોવી અને સ્ટેવી વન્ડરનો સમાવેશ થાય છે.<ref>{{cite web|title = Tiger Jam|publisher = Tiger Woods Foundation|url = http://www.tigerwoodsfoundation.org/tiger_jam.php|archive-url = https://web.archive.org/web/20080421031334/http://www.tigerwoodsfoundation.org/tiger_jam.php|archive-date = એપ્રિલ 21, 2008|access-date = June 18, 2008|url-status = dead}}</ref> *'''શેવરોન વર્લ્ડ ચૅલેન્જ''' : એક વાર્ષિક ઓફ-સીઝન ચૅરિટી ગોલ્ફ ટૂર્નામેન્ટ. આ સ્પર્ધાઓમાં ઉદાર પુરસ્કાર રાશિ આપવામાં આવે છે, અને 2007માં વુડ્સે પોતાના લર્નિંગ સેન્ટરને 1.35 મિલિયન ડૉલરનો ચેક સૌથી પહેલાં દાનમાં આપ્યો હતો.<ref>{{cite news|title = Woods closes out the year with a victory in Target World Challenge|agency=Associated Press|date = December 17, 2007|publisher=ESPN|url = http://sports.espn.go.com/espn/wire?section=golfonline&id=3157833|access-date = June 18, 2008}}</ref> *'''ટાઇગર વુડ્સ ફાઉન્ડેશન નેશનલ જુનિઅર ગોલ્ફ ટીમ''' : એક અઢાર સભ્યોની ટીમ છે, જે વાર્ષિક જુનિઅર વર્લ્ડ ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપ્સમાં સ્પર્ધા કરે છે.<ref>{{cite web|title = Junior Golf Team|publisher = Tiger Woods Foundation|url = http://www.tigerwoodsfoundation.org/junior_golf_team.php|archive-url = https://web.archive.org/web/20080608065749/http://www.tigerwoodsfoundation.org/junior_golf_team.php|archive-date = જૂન 8, 2008|access-date = June 18, 2008|url-status = dead}}</ref> વુડ્સે પોતે પણ તેના વર્તમાન ગોલ્ફ અનુચર, સ્ટીવ વિલિયમ્સ માટે ચૅરિટીકામમાં ભાગ લીધો હતો. 24 એપ્રિલ, 2006ના વુડ્સ ઑટો રેસિંગ સ્પર્ધા જીત્યો, જેનો લાભ વંચિત યુવાધનને માટે રમત-ગમત ક્ષેત્રે કારકિર્દી અપનાવવા માટે નાણાં સહાય આપતી સંસ્થા, સ્ટીવ વિલિયમ્સ ફાઉન્ડેશનને ભંડોળ વધારવા માટે થયો.<ref name="Char">{{cite web|author = [[Associated Press]]|title = Golf: Woods shows off his driving skills|url = http://www.iht.com/articles/2006/04/24/sports/GOLf.php|date = May 25, 2006|work = International Herald Tribune|publisher = [[The New York Times Company]]|access-date = May 13, 2007|archive-url = https://web.archive.org/web/20080226154420/http://www.iht.com/articles/2006/04/24/sports/GOLf.php|archive-date = ફેબ્રુઆરી 26, 2008|url-status = dead}}</ref> ===લખાણો=== 1997થી વુડ્સ ''ગોલ્ફ ડાઇજેસ્ટ'' સામયિકમાં ગોલ્ફ માર્ગદર્શક કટાર લખે છે,<ref>{{cite news|title = New deal includes instruction, Web pieces|agency=Associated Press|date = May 8, 2002|publisher=ESPN|url = http://sports.espn.go.com/golf/story?id=1380039|access-date = June 18, 2008}}</ref> અને 2001માં તેણે ગોલ્ફ ઈન્સ્ટ્રક્શન પર બેસ્ટ-સેલર પુસ્તક લખ્યું, ''હાઉ આઇ પ્લે ગોલ્ફ'' , જેની પ્રથમ આવૃત્તિ માટેનો મુદ્રણ આદેશ કોઈ પણ ગોલ્ફ બુક કરતાં સૌથી મોટો હતો, 1.5 મિલિયન નકલનો.<ref>{{cite news |url=http://www.usatoday.com/life/books/2001-10-09-tiger-woods.htm |title=Tiger Woods joins the club of golf book authors |access-date=June 20, 2008 |last=Snider |first=Mike |date=October 9, 2001 |work=USA Today |publisher=[[Gannett Company]]}}</ref> ===ગોલ્ફ કોર્સ (ગોલ્ફ મેદાન) ડિઝાઇન=== {{Main|Tiger Woods Design}} વુડ્સે 3 ડિસેમ્બર 2006માં જાહેર કર્યું કે તે પોતાની ગોલ્ફ કોર્સ ડિઝાઇન કંપની દ્વારા યુનાઈટેડ આરબ ઍમિરેટ્સ (સંયુક્ત આરબ અમીરાત)માં તેનો પ્રથમ ગોલ્ફ કોર્સ વિકસિત કરશે, ટાઇગર વુડ્સ ડિઝાઇન. ધ ટાઇગર વુડ્સ દુબઈની વિશેષતા હશે એક {{convert|7700|yd|adj=on}}, પાર-72 કોર્સ નામે ''અલ-રુવાયા'' (જેનો અર્થ થાય છે – "પ્રશાન્તતા"), એક {{convert|60000|sqft|m2|-3|sing=on}} ક્લબ હાઉસ, એક ગોલ્ફ અકાદમી, 320 સ્વતંત્ર વિલા અને 80 સ્યૂટ્સ સહિતની બુટીક હૉટેલ. ટાઇગર વુડ્સ દુબઇ એ વુડ્સ અને તત્વીર વચ્ચેનું સંયુક્ત સાહસ છે, તત્વીર એ સરકાર સાથે જોડાયેલા દુબઇ હોલ્ડિંગના સભ્ય છે. વુડ્સે દુબઇ પસંદ કર્યું કારણ કે એ "રણના મેદાનને વિશ્વ-કક્ષાનું ગોલ્ફનું મેદાન બનાવવાના પડકાર" વિશે ખૂબ જ ઉત્તેજિત હતો. તેનો વિકાસ દુબઈલૅન્ડ પર 2009ના અંત સુધીમાં પૂરો કરવાનું નિર્ધાર્યું હતું, જે એ પ્રદેશનો સૌથી મોટો પ્રવાસન અને ફુરસદ માટેનો પ્રોજેક્ટ હતો.<ref name="dubai1">એપી(AP), [http://www.pgatour.com/story/9846849/ "ટાઇગર દુબઈમાં પહેલો કોર્સ(ગોલ્ફમેદાન) બનાવશે"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110511074710/http://www.pgatour.com/story/9846849/ |date=મે 11, 2011 }}, ''ગોલ્ફવેબ વાયર સર્વિસિઝ, PGATour.com'' , ડિસેમ્બર 3, 2006, જુલાઈ 8, 2007ના મેળવેલ.</ref> જો કે, દુબઇમાં ઊભી થયેલી આર્થિક મુશ્કેલીઓના કારણે આ પ્રોજેક્ટને પૂરો કરવામાં વિલંબ થયો છે. 14 ઑગસ્ટ 2007ના, યુ.એસ.ના હાઈ કૅરોલિના ખાતે ધ ક્લિફ્સમાં પોતાનું પ્રથમ મેદાન ડિઝાઇન થશે એવું વુડ્સે જાહેર કર્યું. આવું ખાનગી મેદાન ઉત્તર કૅરોલિનાના ઍશવિલે નજીક બ્લ્યૂ રિજ માઉન્ટેન્સમાં લગભગ {{convert|4000|ft|m}} પર તૈયાર થશે.<ref name="espn">{{cite web|title = Tiger to design his first U.S. course|work=ESPN|url = http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=2974491|access-date = August 15, 2007}}</ref> વુડ્સ મેક્સિકોમાં પણ એક ગોલ્ફ કોર્સ(મેદાન) ડિઝાઇન કરશે. આ તેનો સમુદ્રી મોરચા પરનો સર્વપ્રથમ કોર્સ બનશે. તેને નામ અપાશે પુન્તા બ્રાવા, જે બાજા કૅલિફોર્નિયામાં એન્સેનાડા પાસે આવેલું છે. આ પ્રોજેક્ટમાં વુડ્સ દ્વારા ડિઝાઇન કરેલો 18-હોલ મેદાનનો સમાવેશ થશે, જેમાં ઘણી બધી ત્રણ એકર જેટલા પ્રદેશમાં ફેલાયેલી એવી 40 એસ્ટેટ હશે, અને {{convert|7000|sqft|m2}} સુધીના 80 વિલા ગૃહો પણ હશે. તેનું બાંધકામ 2009માં શરૂ થશે અને 2011માં તે પ્રોજેક્ટ પૂરો થવાનું નિર્ધાર્યું છે.<ref>{{cite web|last=Louis|first=Brian|coauthors=Taub, Daniel|title=Tiger Woods and Flagship to Build Mexico Golf Resort|publisher=Bloomberg L.P.|date=October 7, 2008|url=http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601103&sid=ao2vcPf3MUek&refer=us|access-date=January 5, 2010}}</ref> ===સમર્થન (ઇન્ડૉર્સમેન્ટ્સ)=== વુડ્સને વિશ્વની બજારમાં સૌથી વધુ ખપી શકે તેવો રમતવીર કહેવામાં આવે છે.<ref name="sbr1">બર્જર, બ્રાયન., [http://www.sportsbusinessradio.com/?q=node/616 "નાઇકી ગોલ્ફ ટાઇગર વુડ્સ સાથેના કરારને લંબાવે છે"], ''સ્પોર્ટ્સ બિઝનેસ રેડિયો'' , ડિસેમ્બર 11, 2006, સપ્ટેમ્બર 14, 2007ના મેળવેલ.</ref> 1996માં તેના 21મા જન્મદિવસ પછી તુરત જ તેણે ઘણી બધી કંપનીઓ સાથે વ્યાપારિક વ્યવહાર માટેના સમર્થન કરારો પર સહી કરવાનું શરૂ કર્યું, જેમાં જનરલ મોટર્સ, ટિટ્લેઇસ્ટ, જનરલ મિલ્સ, અમેરિકન એક્સપ્રેસ, ઍક્સેન્ચ્યૂર અને નાઇકી, ઈનકોર્પોરેશન. 2002માં તેણે નાઇકી સાથે 105 મિલિયન ડૉલરના 5 વર્ષ માટેના વિસ્તારિત કરાર ઉપર સહી કરી. એ કરાર એ વખતે કોઈ રમતવીરે સહી કરી હોય તેવો સૌથી મોટો ઇન્ડૉર્સિંગ સોદો હતો.<ref name="ad1">{{cite news |title= Six Degrees Of Tiger Woods|author=DiCarlo, Lisa|newspaper=Forbes|date=March 18, 2004|url=http://www.forbes.com/2004/03/18/cx_ld_0318nike.html|access-date=December 17, 2009}}</ref> પાછલા દશકમાં એક "ઊગતી" ગોલ્ફ કંપનીમાંથી નાઇકી ગોલ્ફ બ્રાન્ડને વિશ્વભરમાં મશહૂર કરવામાં વુડ્સના કરાર અને રમતે બહુ મોટો ભાગ ભજવ્યો છે. તેને લીધે નાઇકી વિશ્વમાં ગોલ્ફ પરિધાન અને સજ્જા માટે અગ્રગણ્ય કંપની બની ગઈ, તથા ગોલ્ફ માટેનાં સાધનો, ઉપકરણો અને ગોલ્ફ બૉલના બજારમાં પ્રમુખ ખેલાડી બની ગઈ.<ref name="sbr1"></ref><ref name="end1">[http://www.venturerepublic.com/resources/Branding_celebrities_brand_endorsements_brand_leadership.asp "બ્રાન્ડિંગ ઍન્ડ સેલિબ્રિટી ઇન્ડૉર્સમેન્ટ્સ"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071014182656/https://venturerepublic.com/resources/Branding_celebrities_brand_endorsements_brand_leadership.asp |date=ઑક્ટોબર 14, 2007 }}, ''VentureRepublic.com'' , સપ્ટેમ્બર 14, 2007ના મેળવેલ.</ref> નાઇકી ગોલ્ફ એ રમતના ક્ષેત્રે ઝડપથી વૃદ્ધિ પામતી બ્રાન્ડ્સમાંની એક બનવા સાથે, તેનું અનુમાનિત વાર્ષિક વેચાણ 600 મિલિયન ડૉલર સુધી વધી ગયું છે.<ref name="tm1">પાર્ક, ઍલિસ., [http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1609776,00.html "મેમ્બર ઑફ ધ ક્લબ"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101204153325/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1609776,00.html |date=ડિસેમ્બર 4, 2010 }}, ''Time.com'' , એપ્રિલ 12, 2007, સપ્ટેમ્બર 12, 2007ના મેળવેલ.</ref> નાઇકી ગોલ્ફ માટે વુડ્સ "આધારભૂત સમર્થક" તરીકે લેખાયો,<ref name="tm1"></ref> ટૂર્નામેન્ટો દરમ્યાન તે અનેક વખત નાઇકી સાજ-સામાન સહિત જોવા મળ્યો અને નાઇકીનાં બીજાં ઉત્પાદનોની જાહેરાતમાં સુદ્ધાં જોવા મળ્યો.<ref name="ad1"></ref> વુડ્સ નાઇકી ગોલ્ફ સાધનોના વેચાણમાંથી અંશ પ્રાપ્ત કરે છે, જેમાં ગોલ્ફનાં સાધનો, જૂતા, સાજ-સજ્જા અને ગોલ્ફ બૉલ્સનો સમાવેશ થાય છે,<ref name="sbr1"></ref> તે ઉપરાંત કંપની દ્વારા બીવર્ટન, ઑરેગોનમાં નાઇકીના મુખ્યાલય કૅમ્પસમાં એક ભવનને વુડ્સનું નામ આપવામાં આવ્યું છે.<ref name="ad3">એપી (AP), [http://www.msnbc.msn.com/id/7493465/ "નાઇકી વુડ્સના જાદુઈ શૉટમાં ડૉલર જુએ છે"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080121042630/http://www.msnbc.msn.com/id/7493465/ |date=જાન્યુઆરી 21, 2008 }}, MSNBC.com, એપ્રિલ 13, 2005, સપ્ટેમ્બર 14, 2007ના મેળવેલ.</ref> 2002માં વુડ્સ બ્યુઇકના રેન્ડેઝવસ SUVના પ્રારંભના દરેક પાસામાં સંકળાયેલો હતો. કંપનીના પ્રવક્તાએ કહ્યું હતું કે બ્યુઇક વુડ્સના ઇન્ડૉર્સમેન્ટ મૂલ્યથી પ્રસન્ન છે. તેમાં તેણે ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે 2002 અને 2003માં 130,000 કરતાં વધારે રેન્ડેઝવસ વાહનો વેચાયાં હતાં. "તે અમારી આગાહીઓથી આગળ વધી ગયું," તેમણે કહેવત રૂપે ઉદ્દૃત કર્યું કે "તેમ બનવું જ રહ્યું ટાઇગરની ઓળખના કારણે સ્તો." 2004ના ફેબ્રુઆરીમાં બ્યુઇકે બીજા પાંચ વર્ષ માટે વુડ્સનો કરાર લંબાવ્યો, જે સોદો કથિતપણે 40 મિલિયન ડૉલરનો હતો.<ref name="ad1"></ref> વુડ્સે TAG હેયુર સાથે નિકટનું જોડાણ સાધીને વિશ્વની પ્રથમ વ્યાવસાયિક ઘડિયાળ વિકસિત કરી, જે એપ્રિલ 2005માં બજારમાં મુકાઈ.<ref name="watch1">ક્રાકોવ, ગૅરી., [http://www.msnbc.msn.com/id/9773121/ "ટાઇગર વુડ્સ વૉચ એ એક ટૅકનોલૉજિકલ સ્ટ્રૉક છે"] {{Webarchive|url=https://wayback.archive-it.org/all/20060421064434/http://www.msnbc.msn.com/id/9773121/ |date=એપ્રિલ 21, 2006 }}, ''MSNBC.com'' , નવેમ્બર 7, 2005, જૂન 17, 2007ના મેળવેલ.</ref> હળવા વજનની, ટાઇટેનિયમ-રચિત ઘડિયાળ, એવી ડિઝાઇન કે જે રમત રમતી વખતે પહેરી શકાય. તે ગોલ્ફની રમતને અનુકૂળ એવા અનેક નવપ્રવર્તક લક્ષણો ધરાવતી ડિઝાઇન છે. તે 5,000 Gsનો આંચકો શોષી જવા સક્ષમ છે, અને જે સામાન્ય ગોલ્ફ સ્વિંગ દ્વારા ઉત્પન્ન બળો કરતાં ઘણો વધારે છે.<ref name="watch1"></ref> 2006માં, TAG હેયુરની ''પ્રોફેશનલ ગોલ્ફ વૉચ'' , લીઝર/લાઇફ સ્ટાઇલ કૅટેગરીમાં પ્રતિષ્ઠિત ''iF પ્રોડક્ટ ડિઝાઇન અવૉર્ડ'' જીતી ગઈ.<ref name="watch2">[http://www.best-watch.net/news/tag-heuer-monaco-calibre.html "ટૅગ હેયુરનું નાવીન્યપૂર્ણ સર્જન પ્રતિષ્ઠિત અવૉર્ડ જીતે છે"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070909093123/http://www.best-watch.net/news/tag-heuer-monaco-calibre.html |date=સપ્ટેમ્બર 9, 2007 }}, ''best-watch.net વૉચ ન્યૂઝ'' , જાન્યુઆરી 31, 2007, સપ્ટેમ્બર 11, 2007ના મેળવેલ.</ref> [[File:Woods photo shoot.jpg|thumb|left|upright|2006માં એક તસવીર શૂટિંગ માટે તૈયારી કરતાં વુડ્સ]] વુડ્સે વીડિયો ગેમ્સની ટાઇગર વુડ્સ PGA ટૂર સિરીઝ સાથે પણ કરાર કર્યા હતા; એવું તે 1999થી કરતો રહ્યો હતો.<ref>{{cite journal|last=Woods|first=Tiger|coauthor=Rothman, Wilson|title=Q&A with Tiger Woods|journal=Time|date=September 26, 2004|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1101041004-702139,00.html|access-date=July 8, 2009|ref=harv|archive-date=જાન્યુઆરી 26, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120126101605/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1101041004-702139,00.html|url-status=dead}}</ref> 2006માં, તેણે સિરીઝ પ્રકાશક ઇલેક્ટ્રૉનિક આર્ટ્સ સાથે છ વર્ષના કરાર પર સહી કરી.<ref>{{cite web|last=Surette|first=Tim|title=Tiger Woods to play another six with EA|publisher=[[GameSpot]]|date=February 2, 2006|url=http://www.gamespot.com/news/6143591.html|access-date=July 8, 2009}}</ref> ફેબ્રુઆરી 2007માં, રોજર ફેડરર અને થિએરી હેન્રી સાથે વુડ્સ "જિલેટ ચૅમ્પિયન્સ" વેચાણ ઝુંબેશનો રાજદૂત બન્યો. જિલેટે નાણાકીય શરતો જાહેર નથી કરી, તેમ છતાં એક નિષ્ણાતે અનુમાન કર્યું છે કે એ સોદો 10 મિલિયન ડૉલરથી 20 મિલિયન ડૉલર વચ્ચેનો હશે.<ref>{{cite news |title = Gillette lands a trio of star endorsers |author=Jenn Abelson |work=Boston Globe |date = February 5, 2007 |access-date = October 17, 2007 |url = http://www.boston.com/business/globe/articles/2007/02/05/gillette_lands_a_trio_of_star_endorsers/}}</ref> ઑક્ટોબર 2007માં, ગૅટોરેડ દ્વારા ઉદ્ઘોષણા કરવામાં આવી કે માર્ચ 2008માં વુડ્સની પોતાની જ સ્પોર્ટ્સ ડ્રિંકની બ્રાન્ડ હશે. "ગૅટોરેડ ટાઇગર" એ પીણાં બનાવતી કંપની સાથે યુ.એસ.માં તેનો પ્રથમ સોદો અને પ્રથમ લાઈસન્સિંગ કરાર હતો. જો કે એ સોદાનો આંકડો સત્તાવાર રીતે બહાર પાડવામાં આવ્યો ન હતો, ''ગોલ્ફવીક'' મૅગેઝીને અહેવાલ આપ્યો છે કે એ કરાર પાંચ વર્ષનો અને વધુમાં વધુ વુડ્સને 100 મિલિયન ડૉલર આપી શકે તેમ હતો.<ref>{{cite news|title=Gatorade Unveils a Taste of Tiger|work=The Washington Post|date=October 17, 2007|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/10/16/AR2007101601764.html|access-date=June 25, 2009}}</ref> કંપનીએ 2009ની પ્રારંભિક મંદીમાં નબળા વેચાણને કારણે એ પીણાંનું ઉત્પાદન બંધ કરવાનો નિર્ણય લીધો.<ref>{{cite news|url=http://www.chicagotribune.com/business/sns-ap-us-tiger-woods-gatorade,0,4088989.story|title=Gatorade confirms it is dropping Tiger Woods drink, but decided to before fateful car wreck|date=December 9, 2009|agency=Associated Press|access-date=December 9, 2009|work=Chicago Tribune|archive-date=ડિસેમ્બર 13, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20091213013648/http://www.chicagotribune.com/business/sns-ap-us-tiger-woods-gatorade,0,4088989.story|url-status=dead}}</ref> ''ગોલ્ફ ડાઇજેસ્ટ'' અનુસાર, વુડ્સે 1996થી 2007 સુધીમાં 769,440,709 ડૉલર બનાવ્યા,<ref>{{cite news |title = The Fortunate 50 |author = Jonah Freedman |url = http://sportsillustrated.cnn.com/more/specials/fortunate50/2007/ |work = Sports Illustrated |year = 2007 |access-date = May 20, 2008 |archive-date = મે 5, 2011 |archive-url = https://web.archive.org/web/20110505010328/http://sportsillustrated.cnn.com/more/specials/fortunate50/2007/ |url-status = dead }}</ref> અને એ સામયિકે ભવિષ્ય ભાખ્યું કે 2010 સુધીમાં વુડ્સ કમાણીમાં એક બિલિયન ડૉલરને પાર કરી જશે.<ref>{{cite news|title=The Golf Digest 50|publisher=[[Golf Digest]]|url=http://www.golfdigest.com/magazine/2008/02/gd50|access-date=January 11, 2007|date=February 2008|first=Ron|last=Sirak|archive-date=જાન્યુઆરી 18, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100118205423/http://www.golfdigest.com/magazine/2008/02/gd50|url-status=dead}}</ref> 2009માં, ''ફૉર્બ્સે'' સમર્થન કર્યું કે વુડ્સ ખરેખર વિશ્વનો એવો પ્રથમ રમતવીર હતો, જે પોતાની કારકિર્દીમાં એક બિલિયન ડૉલર્સ (કર ચૂકવતાં પહેલાં) કમાયો હોય, એ જ વર્ષે ફેડએક્સ કપ(FedEx Cup) ટાઇટલ માટે તેને મળેલા 10 મિલિયન ડૉલર્સ બોનસને ગણતરીમાં લીધા પછી.<ref>{{cite web|title=Report: Tiger richest athlete in history|publisher=ESPN|date=October 2, 2009|url=http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=4524640|access-date=October 2, 2009}}</ref><ref>{{cite web|last=Badenhausen|first=Kurt|title=Woods is sports' first billion-dollar man|work=Forbes|publisher=Yahoo! Sports|date=October 1, 2009|url=http://sports.yahoo.com/golf/pga/news?slug=ys-forbestiger100109&prov=yhoo&type=lgns|access-date=October 2, 2009}}</ref> એ જ વર્ષે, ફૉર્બ્સે તેનું ચોખ્ખું મૂલ્ય 600 મિલિયન ડૉલર હોવાનું અનુમાન આપ્યું, જે તેને માત્ર ઓપ્રાહ વિનફ્રેય પછી બીજા ક્રમે "આફ્રિકી અમેરિકી" મહાધનવાન બનાવે છે.<ref>{{cite news |title=The Wealthiest Black Americans|author=Miller, Matthew|newspaper=Forbes|date=May 6, 2009|url=http://www.forbes.com/2009/05/06/richest-black-americans-busienss-billionaires-richest-black-americans.html|access-date=December 17, 2009}}</ref> ===બહુમાનો=== ઑગસ્ટ 20, 2007ના, કૅલિફોર્નિયાના ગવર્નર આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝનેગર અને ફર્સ્ટ લેડી મારિયા શ્રીવેરે જાહેર કર્યું કે કૅલિફોર્નિયા હૉલ ઑફ ફેમમાં વુડ્સનો સમાવેશ કરવામાં આવશે. ડિસેમ્બર 5, 2007ના સાક્રામેન્ટોમાં ધ કૅલિફોર્નિયા મ્યૂઝિઅમ ફોર હિસ્ટ્રી, વિમેન એન્ડ ધ આર્ટ્સ ખાતે તેને એ બહુમાન પ્રાપ્ત થયું.<ref>{{cite news|title=Apple CEO among latest inductees to California Hall of Fame|work=San Diego Union-Tribune|date=August 20, 2007|url=http://www.signonsandiego.com/news/state/20070820-1459-ca-brf-norcal-halloffame.html|access-date=July 15, 2009}}</ref><ref>[http://www.californiamuseum.org/Exhibits/Hall-of-Fame/inductees.html "કૅલિફોર્નિયા હૉલ ઑફ ફૅમઃ 2007 ઇન્ડ્કટીઝ (નવપ્રવેશકો)"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080928015726/http://www.californiamuseum.org/Exhibits/Hall-of-Fame/inductees.html |date=સપ્ટેમ્બર 28, 2008 }}, ''californiamuseum.org'' , સપ્ટેમ્બર 11, 2007ના મેળવેલ.</ref> ડિસેમ્બર 2009માં અસોસિએટેડ પ્રેસ દ્વારા તેને "ઍથલેટ ઓફ ધ ડિકેડ (આ દાયકાનો શ્રેષ્ઠ રમતવીર)" ઘોષિત કરવામાં આવ્યો.<ref>{{cite web|title=Woods named top athlete of decade|publisher=ESPN|date=December 17, 2009|url=http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=4747530|access-date=January 19, 2010}}</ref> ચાર વખત અસોસિએટેડ પ્રેસ મેલ ઍથલેટ ઓફ ધ યર બનીને તેણે વિક્રમની બરોબરી કરી હતી, અને તે એક માત્ર એવો ખેલાડી હતો જેને '''''એકથી વધુ વખત સ્પોર્ટ્સ ઇલસ્ટ્રેટેડના સ્પોર્ટ્સમૅન ઓફ ધ યર'' ''' બનવાનું બહુમાન મળ્યું હોય. 1997 માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટ ખાતે તેની વિક્રમ સ્થાપતી જીત પછી, ગોલ્ફની વધેલી લોકપ્રિયતાનું શ્રેય સામાન્ય રીતે વુડ્સની હાજરીને આપવામાં આવે છે. કેટલાક સ્રોતો દ્વારા તેને નાટકીય ઢબે ગોલ્ફમાં ઈનામી રકમમાં વધારો થવા પાછળનું, નવા પ્રેક્ષકોમાં રસ પેદા કરવાનું અને ગોલ્ફ ઇતિહાસમાં સૌથી વધુ ટીવી પ્રેક્ષકો તાણી લાવવાનું કારણ પણ ગણાવવામાં આવે છે.<ref name="SI1996">{{cite news|title=1996: Tiger Woods|magazine=[[Sports Illustrated]]|author=Reilly, Rick|date=December 23, 1996|url=http://sportsillustrated.cnn.com/features/2000/sportsman/1996/|access-date=March 30, 2009|publisher=CNN|archive-date=એપ્રિલ 22, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140422162937/http://sportsillustrated.cnn.com/features/2000/sportsman/1996/|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news |title = Tiger's Tour, 10 years after his Masters breakthrough |author = Slezak, Carol |date = April 1, 2007 |access-date = March 30, 2009 |newspaper = [[Chicago Sun-Times]] |url = http://www.highbeam.com/doc/1P2-5840440.html |archive-date = મે 5, 2016 |archive-url = https://web.archive.org/web/20160505123029/https://www.highbeam.com/doc/1P2-5840440.html |url-status = dead }}</ref><ref>{{cite news|title=Tiger 1997: The buzz that rocked the cradle|author=Reilly, Rick|author2=Garrity, John|author3=Diaz, Jaime|date=April 1, 1997|access-date=March 30, 2009|publisher=Golf.com|magazine=[[Sports Illustrated]]|url=http://www.golf.com/golf/tours_news/article/0,28136,1594277,00.html|archive-date=ઑક્ટોબર 1, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20111001015230/http://www.golf.com/golf/tours_news/article/0,28136,1594277,00.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news |title = With Tiger not a factor, preliminary ratings down for PGA |agency = Associated Press |date = August 20, 2001 |access-date = March 30, 2009 |magazine = CNN/Sports Illustrated |url = http://sportsillustrated.cnn.com/golf/2001/pga_championship/news/2001/08/20/pga_ratings_ap/ |archive-date = જાન્યુઆરી 22, 2010 |archive-url = https://web.archive.org/web/20100122232735/http://sportsillustrated.cnn.com/golf/2001/pga_championship/news/2001/08/20/pga_ratings_ap/ |url-status = dead }}</ref><ref>{{cite news |title = PGA jungle needs its Tiger on prowl |author = Ziemer, Tom |date = April 8, 2005 |access-date = March 30, 2009 |newspaper = [[The Badger Herald]] |url = http://badgerherald.com/sports/2005/04/08/pga_jungle_needs_its.php |archive-date = સપ્ટેમ્બર 4, 2013 |archive-url = https://web.archive.org/web/20130904010520/http://badgerherald.com/sports/2005/04/08/pga_jungle_needs_its.php |url-status = dead }}</ref><ref>{{cite news |last = Whitmer |first = Michael |title = Woods shows mettle again |newspaper=[[The Boston Globe]]|date=April 2, 2009|access-date=August 11, 2009|url=http://www.boston.com/sports/golf/articles/2009/04/02/woods_shows_mettle_again/?page=full}}</ref> ===રાજકારણ=== [[File:Barack Obama meets Tiger Woods 4-20-09.jpg|right|thumb|વુડ્સ યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સના રાષ્ટ્રપ્રમુખ બરાક ઓબામાને વ્હાઇટ હાઉસમાં મળે છે.]] ટાઇગર વુડ્સની એક ઇન્ડિપેન્ડન્ટ તરીકે નોંધણી છે.<ref>{{cite news|url=http://www.latimes.com/news/nation-and-world/la-na-tiger-woods13-2009dec13,0,1748884.story?track=rss|title=How did Tiger keep his secrets?|date=December 13, 2009|first=Robin|last=Abcarian|work=Los Angeles Times|access-date=December 13, 2009}}</ref> જાન્યુઆરી 2009માં, વુડ્સે [[We Are One: The Obama Inaugural Celebration at the Lincoln Memorial]] ખાતે સમારંભ પ્રસંગે વકતવ્ય આપ્યું હતું.<ref>{{cite news|title = Tiger to speak at Lincoln Memorial|agency=Associated Press|work=ESPN|date = January 16, 2009|url = http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=3838781|access-date = January 20, 2009}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.golftoday.co.uk/news/yeartodate/news_09/tiger_woods_1.html |title=Tiger Woods gives speech at Obama inauguration |work=Golftoday.co.uk |date=January 21, 2009 |access-date=May 4, 2009}}</ref> એપ્રિલ 2009માં, વુડ્સે પોતે જે ગોલ્ફ ટૂર્નામેન્ટનો યજમાન હતો, તે AT&T નેશનલનો પ્રચાર-પ્રસાર કરવા માટે વૉશિંગ્ટન, ડી.સી.માં આવ્યો હતો ત્યારે વ્હાઇટ હાઉસની મુલાકાત લીધી હતી.<ref>{{cite news|title = Tiger Woods In The White House|work = CBS|date = April 23, 2009|url = http://www.cbsnews.com/blogs/2009/04/23/politics/politicalhotsheet/entry4964474.shtml|access-date = May 3, 2009|first = Brian|last = Montopoli|archive-date = ડિસેમ્બર 28, 2009|archive-url = https://web.archive.org/web/20091228082943/http://www.cbsnews.com/blogs/2009/04/23/politics/politicalhotsheet/entry4964474.shtml|url-status = dead}}</ref> ===કટ સ્ટ્રીક (કટ રેખા)=== બાયરન નેલ્સન અને વુડ્સ એ બંનેના યુગમાં, "કટ બનાવવા"ને પેચેક (paycheck-વેતન) મેળવવા તરીકે જોવામાં આવતો હતો. જો કે, નેલ્સનના દિવસોમાં, જે ખેલાડીઓને ઇવેન્ટમાં ટોચના 20(ક્યારેક તો માત્ર 15 જ)<ref>અલ બાર્કોવ કૃત ''ગેટિંગ ટુ ધ ડાન્સ ફ્લોર'' , 2000, બુરફોર્ડ બુક્સ, શોર્ટ હિલ્સ, ન્યૂ જર્સી, ISBN 1-58080-043-2, પૃ. 76.</ref>માં સ્થાન મળ્યું હોય તેમને જ માત્ર પેચેક મળતો, જ્યારે વુડ્સના દિવસોમાં જે ખેલાડીઓ પહેલા 36 હોલમાં પૂરતો નીચો સ્કૉર (ટોચના 70 અને મોટા ભાગની ઇવેન્ટોમાં ટાઈ) કરી શકે તેવા ખેલાડીઓ જ પેચેક જીતી શકતા.<ref name="Mag">{{cite web|title = Maginnes remembers Nelson|publisher = [[PGA Tour]]|author = John Maginnes|date = September 27, 2006|url = http://www.pgatour.com/story/9689507/|access-date = May 13, 2007|archive-date = સપ્ટેમ્બર 11, 2007|archive-url = https://web.archive.org/web/20070911191508/http://www.pgatour.com/story/9689507/|url-status = dead}}</ref> કેટલાક ગોલ્ફ વિશ્લેષકો દલીલ કરે છે કે વુડ્સે ખરેખર નેલ્સનના સળંગ કટ માર્કને ઓળંગ્યા નહોતા, તેનું કારણ તેમના મતે એ છે કે વુડ્સ જે 31 ટૂર્નામેન્ટો રમ્યો તે "નો-કટ" ઇવેન્ટો હતી, એટલે કે તેમાં મેદાન પરના તમામ ખેલાડીઓને સમગ્ર ઇવેન્ટ દરમ્યાન તેમના 36 હોલના સ્કૉર ગમે તે હોય તે છતાં હરીફાઇમાં ઉતરવા દેવાની ખાતરી આપવામાં આવી હતી (અને તેથી તમામે "કટ બનાવ્યો," એટલે કે તેમને તમામને પેચેક મળ્યો). આ વિશ્લેષકો દલીલ કરે છે કે આ પ્રમાણે વુડ્સે બનાવેલા અંતિમ અનુક્રમિક કટ 111 થાય, અને નેલ્સનના 113 થાય.<ref name="Streak4">{{cite web|title = Controversy Surrounds Tiger’s Cut Streak|publisher = GolfTodayMagazine|author = Ron Salsig|url = http://www.golftodaymagazine.com/0507Jul/tigercut.htm|archive-url = https://web.archive.org/web/20070415121911/http://www.golftodaymagazine.com/0507Jul/tigercut.htm|archive-date = એપ્રિલ 15, 2007|access-date = June 21, 2009|url-status = live}}</ref> જો કે, નેલ્સન જે ટૂર્નામેન્ટો રમ્યો તેમાંથી કમસે કમ 10માં, આધુનિક-સમયના કટ નહોતા; એટલે કે, આ ઇવેન્ટોમાં રમેલા તમામ ખેલાડીઓને 36 હોલ પછી હરીફાઈમાં રહેવા દેવામાં આવતા હતા. ઉદાહરણ તરીકે, ધ માસ્ટર્સમાં, 1957 સુધી (નેલ્સનની નિવૃત્તિ પછી ઘણા સમયે) 36-હોલ કટને સ્થાન આપવામાં આવ્યું નહોતું, 1958 સુધી PGA ચૅમ્પિયનશિપ માત્ર મૅચ પ્લે જ હતી, અને બાકીની અન્ય ત્રણ ઇવેન્ટો જેમાં નેલ્સને ભાગ લીધો હતો તે 36-હોલ કટ ધરાવતી હતી કે નહીં તે અસ્પષ્ટ છે.<ref name="Masters">{{cite web|title = History of the Masters|publisher = Masters Tournament|url = http://www.masters.org/en_US/history/records/cutinfo.html|archive-url = https://web.archive.org/web/20070513041924/http://www.masters.org/en_US/history/records/cutinfo.html|archive-date = મે 13, 2007|access-date = May 13, 2007|url-status = live}}</ref><ref name="PGAHist">{{cite web|title = PGA Championship History|publisher = Professional Golfers Association|url = http://www.pga.com/pgachampionship/2005/history_overview.html|access-date = May 13, 2007|archive-date = ડિસેમ્બર 4, 2010|archive-url = https://web.archive.org/web/20101204141317/http://www.pga.com/pgachampionship/2005/history_overview.html|url-status = dead}}</ref> તેથી, આ વિશ્લેષકોએ "36-હોલ કટ ન ધરાવતી" ઇવેન્ટોને બંને કટ સ્ટ્રીક નક્કી કરવાના માપદંડોમાંથી પડતી મૂકી છે, જેના કારણે નેલ્સનના અનુક્રમિક કટ 103 પર (અથવા સંભવતઃ તેનાથી ઓછા) થાય છે અને વુડ્સના 111 પર થાય છે.<ref name="Streak5">{{cite web|title = Woods & Nelson's cut streaks examined|publisher=GolfToday|url = http://www.golftoday.co.uk/news/yeartodate/news05/woods21.html|access-date = May 13, 2007}}</ref> 36-હોલ કટ ન હોય તેવી જે ટૂર્નામેન્ટોમાં નેલ્સન રમ્યો (માસ્ટર્સ, PGA ચૅમ્પિયનશિપ અને સંભવતઃ અન્ય ત્રણ ટૂર્નામેન્ટો), તેમાં ભલે 36 હોલ પછી તમામ ખેલાડીઓને હરીફાઈમાં ઊતરવા માટે સ્થાન મળતું હતું, પણ તેમાંથી ટોચના 20 ખેલાડીઓને જ પેચેક મળતો હતો.<ref name="Mag"></ref> આમ, આ કટ-વિહીન ઇવેન્ટોમાં, નેલ્સન હજી પણ ટોચના 20માં હતો, એટલે નેલ્સનના 113 કટ તેના 113 વખત ટોચના 20માં હોવાનું સૂચવે છે. વુડ્સે ટોચના 20માં સળંગ 21 વખત સ્થાન મેળવ્યું છે (જુલાઈ 2000થી જુલાઈ 2001) અને, તે સિવાય તે જેમાં રમ્યો હતો તે 31 નો-કટ ઇવેન્ટોમાં, તે 10 વખત જીત્યો હતો અને માત્ર પાંચ વખત ટોચના 10માં સ્થાન મેળવ્યું હતું. વુડ્સ સહિત બીજા કેટલાક એવી દલીલ કરે છે કે બંને યુગોમાં ટૂર્નામેન્ટોના માળખાઓમાં એટલો બધો ફેર છે કે કોઈ પણ અર્થપૂર્ણ સરખામણી કરવી શક્ય નથી, એટલે આ બે કટ સ્ટ્રીકોની સરખામણી ન થઈ શકે.<ref name="Streak4"></ref><ref name="Streak5"></ref> કટ સ્ટ્રીક અંગે વધુ સુસંગત સરખામણી 1976 વર્લ્ડ ઑપનમાં પૂરા થતા, 1970થી 1976ના સમયગાળા વચ્ચે જૅક નિકલસે કરેલા 105 અનુક્રમિક કટ સાથે થઈ શકે.<ref>કેન બોવદેન સાથે જૅક નિકલસ કૃત, ''જૅક નિકલસઃ માય સ્ટોરી'' , 2003.</ref> એ યુગનું કટનું માળખું વાસ્તવિક રીતે વર્તમાન PGA ટૂર પ્રેક્ટિસ સાથે સમરૂપતા ધરાવે છે, અને નિકલસની સ્ટ્રીકમાંની મોટા ભાગની ઇવેન્ટોમાં 36 હોલ પછી કટ બનાવવું ગણવામાં આવતું હતું, સિવાય કે ટૂર્નામેન્ટ ઓફ ચૅમ્પિયન્સ (હવે એસબીએસ(SBS) ચૅમ્પિયનશિપ), વર્લ્ડ સીરીઝ ઓફ ગોલ્ફ (હવે WGC-બ્રિજસ્ટોન ઇન્વિટેશનલ), અને યુ.એસ.(U.S.) પ્રોફેશનલ મૅચ પ્લે ચૅમ્પિયનશિપ (નિકલસ માટે 10 ઇવેન્ટો). ===ટાઇગર-પ્રૂફીંગ=== વુડ્સની કારકિર્દીની શરૂઆતમાં, ગોલ્ફ નિષ્ણાતોમાંથી થોડાકે રમતની સ્પર્ધાત્મકતા પર અને વ્યાવસાયિક ગોલ્ફની જાહેર અપીલ પર તેના પ્રભાવ અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી. નાઈટ-રિડર(Knight-Ridder)ના રમતલેખક બિલ લીઓને એક કટારમાં પૂછ્યું હતું, "શું ટાઇગર વુડ્સ ખરેખર ગોલ્ફ માટે ખરાબ છે?" (અલબત્ત લીઓને છેવટે એમ નથી એવો નિષ્કર્ષ આપ્યો હતો).<ref name="Bad">{{cite news|title = Woods bad for golf? There's an unplayable lie|publisher=[[The Philadelphia Inquirer]]|author=Bill Lyon|date = August 16, 2000|access-date = May 13, 2007}}</ref> પહેલાં, કેટલાક પંડિતોને ડર લાગ્યો હતો કે વુડ્સ વર્તમાન ગોલ્ફ કોર્સિસ(મેદાનો)ને કાલગ્રસ્ત બનાવીને અને પ્રતિસ્પર્ધીઓને દરેક અઠવાડિયે માત્ર બીજા સ્થાન માટે જ સ્પર્ધા કરવા હદ પાર કરી દઈને ગોલ્ફની રમતમાંથી સ્પર્ધાત્મકતાનો મિજાજ જ દૂર કરી દેશે. કૅલિફોર્નિયા યુનિવર્સિટી, બેર્કેલીના અર્થશાસ્ત્રી જેનિફર બ્રાઉને એવી જ એક સંબંધિત અસર માપી હતી, તેમણે અભ્યાસ પરથી તારવ્યું હતું કે વુડ્સ ટૂર્નામેન્ટમાં ન હોય ત્યાર કરતાં જ્યારે તેની સામે રમવાનું હોય ત્યારે અન્ય ગોલ્ફરો વધુ ખરાબ રમે છે. વુડ્સ સામે રમતી વખતે અત્યંત કુશળ (મુક્ત) ગોલ્ફરો આશરે એક સ્ટ્રૉક વધુ લેતા હોય છે. જ્યારે તે ઉપરાઉપરી જીતતો આવ્યો હોય ત્યારે આ અસર વધુ જોવા મળતી જ્યારે 2003-04ના તેના જગજાહેર ઢીલાશવાળા સમય દરમ્યાન તે અદૃશ્ય થઈ ગઈ હતી. બ્રાઉન એવું નોંધતા પરિણામોનો ખુલાસો આપે છે કે એકસરખી કુશળતા ધરાવતા પ્રતિસ્પર્ધીઓ પોતાના પ્રયત્નનું સ્તર વધારીને જીતવાની આશા રાખી શકે છે, પણ એ, જ્યારે "સુપરસ્ટાર" પ્રતિસ્પર્ધી સામે રમવાનું હોય, ત્યારે હંમેશ કરતાં વધુ પ્રયાસ વ્યક્તિના જીતવાના સ્તરને નોંધપાત્ર રીતે વધારતા નથી પણ ઈજા અથવા થાકના જોખમને વધારે છે, જેનાથી પ્રયાસમાં સરવાળે ઘટાડો આવે છે.<ref>જેનિફર બ્રાઉન, {{PDFlink|[http://are.berkeley.edu/~brown/Brown%20-%20Competing%20with%20Superstars.pdf ''Quitters Never Win: The (Adverse) Incentive Effects of Competing with Superstars'']{{dead link|date=September 2010}}|536&nbsp;KB}}, જોબ માર્કેટ પેપર, નવેમ્બર 2007</ref> PGA ટૂરમાં ક્રમાનુસાર વપરાતાં અનેક મેદાનોમાં (ઑગસ્ટા નેશનલ જેવા મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપ માટેનાં સ્થળો સહિત) વુડ્સ જેવા લાંબું ફટકારનારાઓને ધીમા પાડવાના પ્રયાસરૂપે તેમના ટી(Tee)માં અમુક યાર્ડ વધારવું શરૂ થયું, આ વ્યૂહનીતિ "ટાઇગર-પ્રૂફિંગ" તરીકે જાણીતી થઈ. વુડ્સે પોતે આ પરિવર્તનને વધાવ્યું કારણ કે તે માને છે કે કોર્સ(મેદાન)માં યાર્ડેજનો વધારો તેની જીતવાની ક્ષમતાને અસર કરતો નથી.<ref name="Open2005">{{cite web|title = Tiger Woods Press Conference:The Open Championship|publisher = TigerWoods.com|author = ASAP Sports|date = July 12, 2005|url = http://www.tigerwoods.com/defaultflash.sps?page=fullstorynews&iNewsID=199184&categoryID=&pagenumber=1&cat=0|access-date = May 13, 2007|archive-date = માર્ચ 16, 2007|archive-url = https://web.archive.org/web/20070316104728/http://www.tigerwoods.com/defaultflash.sps?page=fullstorynews&iNewsID=199184&categoryID=&pagenumber=1&cat=0|url-status = dead}}</ref> ===રાયડર કપ પ્રદર્શન=== PGA ટૂરમાં તેની અસાધારણ સફળતા છતાં, તેની કારકિર્દીની શરૂઆતમાં વુડ્સને રાયડર કપમાં ઘણી થોડી સફળતા મળી હતી. 1997માં તેના પહેલા રાયડર કપમાં, તેણે દરેક મૅચમાં રમીને માત્ર 1½ પોઈન્ટ મેળવ્યા હતા અને મોટા ભાગે માર્ક ઓ'મિઅરા સાથે જોડી બનાવી હતી. તેની સિંગલ્સની મૅચમાં કોસ્ટાન્ટિનો રોક્કાએ તેને હરાવ્યો હતો.<ref>{{cite news|last=Brown|first=Clifton|title=Golf; A Furious U.S. Rally Falls Short of the Cup|work=The New York Times|date=September 29, 1997|url=http://www.nytimes.com/1997/09/29/sports/golf-a-furious-us-rally-falls-short-of-the-cup.html?pagewanted=all|access-date=May 25, 2009}}</ref> 1999માં, જુદા જુદા ભાગીદારો સાથે રમવા છતાં દરેક મૅચમાં તે 2 પોઈન્ટ મેળવી શક્યો હતો. <ref>{{cite news|title=33rd Ryder Cup Leaderboard|work=Sports Illustrated|date=September 26, 1999|url=http://sportsillustrated.cnn.com/golf/1999/ryder_cup/leaderboards/index.html|access-date=May 26, 2009|archive-date=સપ્ટેમ્બર 6, 2004|archive-url=https://web.archive.org/web/20040906061306/http://sportsillustrated.cnn.com/golf/1999/ryder_cup/leaderboards/index.html|url-status=dead}}</ref> 2002માં, તે બંને શુક્રવારની મૅચોમાં હાર્યો,<ref>{{cite news|last=Potter|first=Jerry|title=U.S. fights back in afternoon, trails by one|work=USA Today|date=September 27, 2002|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/ryder/2002-09-27-day1_x.htm|access-date=May 25, 2009}}</ref> પણ શનિવારની બંને મૅચોમાં, ડૅવિસ લવ III સાથે જોડી બનાવીને, અમેરિકનો માટે બે પોઈન્ટ્સથી જીત્યો હતો, અને સિંગલ્સ મૅચો માટે અમેરિકનોને આશા બંધાવી હતી, પણ બંને ટુકડીઓ રવિવારે 8 પોઈન્ટ પર પહોંચી હતી.<ref>{{cite news|last=Murphy|first=Brian|title=Woods, Love team gets two wins on eve of singles matches|work=San Francisco Chronicle|date=September 29, 2002|url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/chronicle/archive/2002/09/29/SP16088.DTL|access-date=May 25, 2009}}</ref> જો કે, યુરોપિયનોએ વહેલી લીડ લીધા પછી, તેની જેસ્પર પાર્નેવિક સાથેની મૅચને બિનઅગત્યની ગણવામાં આવી અને તેમણે મૅચને અડધી કરી દીધી.<ref>{{cite news|title=Ryder Cup questions answered|work=USA Today|date=September 30, 2002|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/ryder/2002-09-30-qanda_x.htm|access-date=May 25, 2009}}</ref> 2004માં, તેણે શુક્રવારે ફિલ મિકલસન સાથે જોડી બનાવી હતી પણ તે બંને મૅચ હાર્યો હતો,<ref name="Ryder"></ref> અને શનિવારે માત્ર એક પોઈન્ટ મેળવ્યો હતો.<ref>{{cite news|last=Spousta|first=Tom|title=Ryder Cup rookies shine as Europe holds 11–5 lead|work=USA Today|date=September 19, 2004|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/ryder/2004-09-18-day2_x.htm|access-date=May 23, 2009}}</ref> અમેરિકનો 5-11ની ખાધનો સામનો કરી રહ્યા હતા, ત્યારે તે પહેલી સિંગલ્સ મૅચ જીત્યો, પણ ટીમ એ જોશ જાળવી શકી નહીં.<ref name="Ryder">{{cite news|last=Brown|first=Clifton|title=Europe Finishes Off United States in Ryder Cup|work=The New York Times|date=September 20, 2004|url=http://www.nytimes.com/2004/09/20/sports/golf/20golf.html|access-date=May 22, 2009}}</ref> 2006માં, તમામ જોડીઓ માટેની મૅચો માટે તેણે જિમ ફુર્ય્ક સાથે જોડી બનાવી, અને તેઓ તેમની ચારમાંથી બે મૅચો જીત્યા.<ref>{{cite news|last=Harig|first=Bob|title=It's clear: Ryder team must raise its game|work=St. Petersburg Times|date=September 26, 2006|url=http://www.sptimes.com/2006/09/26/Sports/It_s_clear__Ryder_tea.shtml|access-date=May 23, 2009|archive-date=સપ્ટેમ્બર 16, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110916123259/http://www.sptimes.com/2006/09/26/Sports/It_s_clear__Ryder_tea.shtml|url-status=dead}}</ref> વુડ્સ તેની સિંગલ્સની મૅચ જીત્યો, અને આમ કરનારા ગણીને માત્ર ત્રણ અમેરિકનોમાંનો એક બન્યો.<ref>{{cite news|title = Ryder Cup: Singles round-up|publisher=BBC Sport|date = September 24, 2006|url = http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/golf/5375598.stm|access-date = May 24, 2009|location=London}}</ref> 2008 દરમ્યાન વુડ્સ તેના ડાબા ઘૂંટણની પુનઃરચનાત્મક શસ્ત્રક્રિયામાંથી પાછો બેઠો થઈ રહ્યો હોવાથી તે સમગ્ર 2008 રાયડર કપ ચૂકી ગયો. વુડ્સની ગેરહાજરી છતાં, યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સની ટીમે 1981 પછી આ ઇવેન્ટમાં વિજયનું સૌથી લાંબું અંતર સ્થાપ્યું. ==કારકિર્દીની સિદ્ધિઓ== {{Main|List of career achievements by Tiger Woods}} વુડ્સ 14 મુખ્ય સહિત 71 સત્તાવાર PGA ટૂર ઇવેન્ટો જીત્યો છે. કોઈ મુખ્ય રમતના ફાઇનલ રાઉન્ડમાં જતી વખતે તે લીડના કમસે કમ એક હિસ્સા સાથે 14-1 છે. ગોલ્ફના અનેક નિષ્ણાતોએ તેને "ઇતિહાસમાં સૌથી મહાન અંતિમ પરિણામો સ્થાપનાર (ક્લોઝર)" તરીકે નવાજ્યો છે.<ref>{{cite web |title=Tiger is greatest closer ever |url=http://www.msnbc.msn.com/id/14002254/ |author=Mike Celizic |publisher=[[MSNBC]] |date=July 24, 2006 |access-date=August 12, 2007 |archive-date=મે 21, 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070521213603/http://www.msnbc.msn.com/id/14002254/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|title = Goliath will surely fall one day. Or will he?|url = http://www.pga.com/pgachampionship/2007/news/pga_maginnes_081207.html|author = John Maginnes|publisher = [[PGA Tour]]|date = August 12, 2007|access-date = August 12, 2007|archive-date = ડિસેમ્બર 4, 2010|archive-url = https://web.archive.org/web/20101204115036/http://www.pga.com/pgachampionship/2007/news/pga_maginnes_081207.html|url-status = dead}}</ref><ref>{{cite news |title = Cabrera wins devilish battle at U.S. Open|url =http://sports.espn.go.com/golf/usopen07/news/story?id=2907111 |agency=Associated Press |publisher=ESPN |date = June 20, 2007|access-date =August 12, 2007}}</ref> તે સરેરાશ સૌથી ઓછું કારકિર્દી સ્કોરિંગ ધરાવે છે અને PGA ટૂર ઇતિહાસમાં કોઈ પણ ખેલાડી કરતાં વધુ કારકિર્દી કમાણી ધરાવે છે. વિશ્વ ક્રમાંકમાં તે સળંગ સૌથી વધુ અને કુલ સૌથી વધુ અઠવાડિયાઓ સુધી ટોચ પર રહ્યો છે. કેરિયર ગ્રાન્ડ સ્લૅમ તરીકે ઓળખાતી જીત- પોતાની કારકિર્દીની તમામ ચાર વ્યાવસાયિક મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપો જીતનાર પાંચ ખેલાડીઓમાંનો તે એક છે (બાકીના ચાર છે જેને સારાઝેન, બેન હોગન, ગૅરી પ્લેયર, અને જૅક નિકલસ) અને એમ જીતનારો સૌથી યુવા ખેલાડી છે.<ref>{{cite news|last=Farrell|first=Andy|title=Woods moves majestically to grand slam|work=The Independent|location=UK|date=July 24, 2000|url=http://www.independent.co.uk/sport/golf/woods-moves-majestically-to-grand-slam-708668.html|access-date=May 20, 2009|archive-date=જાન્યુઆરી 29, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120129001028/http://www.independent.co.uk/sport/golf/woods-moves-majestically-to-grand-slam-708668.html|url-status=dead}}</ref> વુડ્સ તમામ ચાર વ્યાવસાયિક મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપો એક હરોળમાં જીતનારો એક માત્ર ખેલાડી છે, જેણે પોતાની આ અદ્ભુત જીતશૃંખલા 2000-2001ની સીઝનમાં મેળવી હતી. જ્યારે વુડ્સ વ્યાવસાયિક ખેલાડી બન્યો, ત્યારે માર્ચ 8, 1999 સુધી માઇક "ફ્લુફ" કોવાન તેનો અનુચર હતો.<ref name="Fluff">{{cite news|title = Woods Dismisses His Caddie Cowan|work=The New York Times|date=March 9, 1999|url = http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9C04E1DA113FF93AA35750C0A96F958260|access-date = May 13, 2007}}</ref> ત્યારપછી તેનું સ્થાન સ્ટીવ વિલિયમ્સે લીધું, જે વુડ્સનો ગાઢ મિત્ર બની ગયો અને ઘણીવાર વુડ્સને ચાવીરૂપ શૉટ્સ અને પટ માટે મદદ કરવાનું શ્રેય તેને આપવામાં આવે છે.<ref name="Caddie">{{cite news|title = Tiger's Caddie Reflects on "Defining" Moment at Medinah|publisher = [[The Golf Channel]]|agency = Associated Press|date = August 8, 2006|url = http://www.thegolfchannel.com/core.aspx?page=15101&select=20332|access-date = May 13, 2007|archive-date = જૂન 10, 2008|archive-url = https://web.archive.org/web/20080610084617/http://www.thegolfchannel.com/core.aspx?page=15101&select=20332|url-status = dead}}</ref> *'''PGA ટૂર વિજયો (71)''' *'''યુરોપિયન ટૂર વિજયો (38)''' *'''જાપાન ગોલ્ફ ટૂર વિજયો (2)''' *'''એશિયન ટૂર વિજયો (1)''' *'''PGA ટૂર ઑફ ઓસ્ટ્રાલૅશિયા વિજયો (1)''' *'''અન્ય વ્યાવસાયિક વિજયો (15) ''' *'''અવૈતનિક વિજયો (21)''' ===મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપો=== ====વિજયો (14)==== {| class="sortable wikitable" !વર્ષ !ચૅમ્પિયનશિપ !54 હોલ !વિજય સ્કૉર !અંતર !રનર-અપ (દ્વિતીય/તૃતીય) |- style="background:#d0f0c0" | 1997 | માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટ | {{Hs|09}}9 ફટકાથી આગળ | {{Hs|-18}}−18 (70–66–65–69=270) | {{Hs|12}}12 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} ટોમ કાઈટ |- style="background:thistle" | 1999 | PGA ચૅમ્પિયનશિપ | {{Hs|00}}લીડ માટે ટાઈ | {{Hs|-11}}−11 (70–67–68–72=277) | {{Hs|01}}1 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|ESP}} સર્જિયો ગાર્સિયા |- style="background:#fbceb1" | 2000 | યુ.એસ.(U.S.) ઑપન | {{Hs|10}}10 શૉટ લીડ | {{Hs|-12}}−12 (65–69–71–67=272) | {{Hs|15}}15 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|RSA}} એર્ની એલ્સ , {{flagicon|ESP}} મિગુએલ એન્જલ જિમીનેઝ |- style="background:#abcdef" | 2000 | ધ ઑપન ચૅમ્પિયનશિપ | {{Hs|06}}6 શૉટ લીડ | {{Hs|-19}}−19 (67–66–67–69=269) | {{Hs|08}}8 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|DNK}} થોમસ બ્યોર્ન, {{flagicon|RSA}} એર્ની એલ્સ |- style="background:thistle" | 2000 | PGA ચૅમ્પિયનશિપ <small> (2)</small> | {{Hs|01}}1 શૉટ લીડ | {{Hs|-18}}−18 (66–67–70–67=270) | {{Hs|00}}પ્લેઑફ ¹ | {{flagicon|USA}} બોબ મૅ |- style="background:#d0f0c0" | 2001 | માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટ (2) | {{Hs|01}}1 શૉટ લીડ | {{Hs|-16}}−16 (70–66–68–68=272) | {{Hs|02}}2 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} ડૅવિડ દુવલ |- style="background:#d0f0c0" | 2002 | માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટ <small> (3)</small> | {{Hs|00}}લીડ માટે ટાઈ | {{Hs|-12}}−12 (70–69–66–71=276) | {{Hs|03}}3 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|RSA}} રેટાઈફ ગૂસેન |- style="background:#fbceb1" | 2002 | યુ.એસ.(U.S.) ઑપન <small> (2)</small> | {{Hs|04}}4 શૉટ લીડ | {{Hs|-03}}−3 (67–68–70–72=277) | {{Hs|03}}3 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} ફિલ મિકલસન |- style="background:#d0f0c0" | 2005 | માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટ <small> (4)</small> | {{Hs|03}}3 શૉટ લીડ | {{Hs|-12}}−12 (74–66–65–71=276) | {{Hs|00}}પ્લેઑફ ² | {{flagicon|USA}} ચૅરિસ દીમાર્કો |- style="background:#abcdef" | 2005 | ધ ઑપન ચૅમ્પિયનશિપ <small> (2)</small> | {{Hs|02}}2 શૉટ લીડ | {{Hs|-14}}−14 (66–67–71–70=274) | {{Hs|05}}5 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|SCO}} કોલિન મોન્ટગોમેરી |- style="background:#abcdef" | 2006 | ધ ઑપન ચૅમ્પિયનશિપ <small> (3)</small> | {{Hs|01}}1 શૉટ લીડ | {{Hs|-18}}−18 (67–65–71–67=270) | {{Hs|02}}2 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} ચૅરિસ દીમાર્કો |- style="background:thistle" | 2006 | PGA ચૅમ્પિયનશિપ <small> (3)</small> | {{Hs|00}}લીડ માટે ટાઈ | {{Hs|-18}}−18 (69–68–65–68=270) | {{Hs|05}}5 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} શૉન મિચીલ |- style="background:thistle" | 2007 | PGA ચૅમ્પિયનશિપ <small> (4)</small> | {{Hs|03}}3 શૉટ લીડ | {{Hs|-08}}−8 (71–63–69–69=272) | {{Hs|02}}2 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} વૂડી ઑસ્ટિન |- style="background:#fbceb1" | 2008 | યુ.એસ.(U.S.) ઑપન <small> (3)</small> | {{Hs|01}}1 શૉટ લીડ | {{Hs|-01}}−1 (72–68–70–73=283) | {{Hs|00}}પ્લેઑફ ³ | {{flagicon|USA}} રોક્કો મીડિએટ |} ¹ ત્રણ-હોલ પ્લેઓફમાં 1 સ્ટ્રૉકથી મૅને હરાવ્યોઃ વુડ્સ (3–4–5=12), મૅ (4–4–5=13) <br> ² પહેલા વધારાના હોલ પર બર્ડી સાથે દિમાર્કોને હરાવ્યો<br> ³ 18-હોલ પ્લેઓફ સરખા પાર પર ટાઇ થયા બાદ પહેલા સડન ડેથ હોલ પર પાર સાથે મિડિએટને હરાવ્યો ====પરિણામોની સમયરેખા==== {| cellpadding="3" cellspacing="0" border="1" style="font-size:95%;border:#aaa solid 1px;border-collapse:collapse;text-align:center" |- style="background:#eee" ! align="left"|ટૂર્નામેન્ટ !1995 !1996 !1997 !1998 !1999 !2000 !2001 !2002 !2003 !2004 !2005 !2006 !2007 !2008 !2009 !2010 |- | style="text-align:left"|ધ માસ્ટર્સ | T41 <span style="font-size:0.8em">LA</span> | CUT | style="background:lime"|'''1''' | style="background:yellow"|T8 | T18 | style="background:yellow"|5 | style="background:lime"|'''1''' | style="background:lime"|'''1''' | T15 | T22 | style="background:lime"|'''1''' | style="background:yellow"|T3 | style="background:yellow"|T2 | style="background:yellow"|2 | style="background:yellow"|T6 | style="background:yellow;text-align:center"|T4 |- | style="text-align:left"|યુ.એસ.(U.S.) ઑપન | WD | T82 | T19 | T18 | style="background:yellow"|T3 | style="background:lime"|'''1''' | T12 | style="background:lime"|'''1''' | T20 | T17 | style="background:yellow"|2 | CUT | style="background:yellow"|T2 | style="background:lime"|'''1''' | style="background:yellow"|T6 | style="background:yellow;text-align:center"|T4 |- | style="text-align:left"|ધ ઑપન ચૅમ્પિયનશિપ | T68 | T22 <span style="font-size:0.8em">LA</span> | T24 | style="background:yellow"|3 | style="background:yellow"|T7 | style="background:lime"|'''1''' | T25 | T28 | style="background:yellow"|T4 | style="background:yellow"|T9 | style="background:lime"|'''1''' | style="background:lime"|'''1''' | T12 | DNP | CUT | style="text-align:center"|T23 |- | style="text-align:left"|PGA ચૅમ્પિયનશિપ | DNP | DNP | T29 | style="background:yellow"|T10 | style="background:lime"|'''1''' | style="background:lime"|'''1''' | T29 | style="background:yellow"|2 | T39 | T24 | style="background:yellow"|T4 | style="background:lime"|'''1''' | style="background:lime"|'''1''' | DNP | style="background:yellow"|2 | style="text-align:center"|T28 |} <span style="font-size:0.8em">LA</span> = નીચો અવૈતનિક (Low Amateur)<br> DNP = રમ્યો નહોતો<br> CUT = અધવચ્ચેના કટને ચૂકી ગયો<br> "T" એ એ સ્થાને ટાઇને સૂચવે છે<br> લીલા રંગનાં ખાનાં વિજયો દર્શાવે છે. પીળા રંગનાં ખાનાં ટોચના 10માં હોવાનું સૂચવે છે. ===વર્લ્ડ ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપ્સ (વિશ્વ ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપો)=== ====વિજયો (16)==== {| class="sortable wikitable" style="font-size:95%" |- !વર્ષ !ચૅમ્પિયનશિપ !54 હોલ !વિજયનો સ્કૉર !વિજયથી અંતર !રનર્સ અપ (દ્વિતીય, તૃતીય) |- style="background:#ffc" | 1999 | WGC-NEC ઇન્વિટેશનલ | align="center"|{{Hs|05}}5 શૉટથી આગળ | align="center"|{{Hs|-10}}-10 (66-71-62-71=270) | align="center"|{{Hs|01}}1 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} ફિલ મિકલસન |- style="background:#ffd6d6" | 1999 | WGC-અમેરિકન એક્સપ્રેસ ચૅમ્પિયનશિપ | align="center"|{{Hs|-03}}1 શૉટની ઘટ | align="center"|{{Hs|-06}}-6 (71-69-70-68=278) | align="center"|{{Hs|00}}પ્લેઑફ ¹ | {{flagicon|ESP}} મિગુએલ એન્જલ જિમીનેઝ |- style="background:#ffc" | 2000 | WGC-NEC ઇન્વિટેશનલ <small>(2)</small> | align="center"|{{Hs|09}}9 શૉટથી આગળ | align="center"|{{Hs|-21}}-21 (64-61-67-67=259) | align="center"|{{Hs|11}}11 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} જસ્ટિન લિઓનાર્દ, {{flagicon|WAL}} ફિલિપ પ્રાઈસ |- style="background:#ffc" | 2001 | WGC-NEC ઇન્વિટેશનલ <small>(3)</small> | align="center"|{{Hs|-02}}2 શૉટની ઘટ | align="center"|{{Hs|-12}}-12 (66-67-66-69=268) | align="center"|{{Hs|00}}પ્લેઑફ ² | {{flagicon|USA}} જિમ પુર્ય્ક |- style="background:#ffd6d6" | 2002 | WGC-અમેરિકન એક્સપ્રેસ ચૅમ્પિયનશિપ <small>(2)</small> | align="center"|{{Hs|05}}5 શૉટથી આગળ | align="center"|{{Hs|-25}}-25 (65-65-67-66=263) | align="center"|{{Hs|01}}1 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|ZAF}} રેટાઈફ ગૂસેન |- style="background:#d6e8ff" | 2003 | WGC-એક્સેન્ચુર મૅચ પ્લે ચૅમ્પિયનશિપ | align="center"|{{Hs|n/a}}n/a | align="center"|{{Hs|n/a}}2 & 1 | align="center"|{{Hs|n/a}}n/a | {{flagicon|USA}} ડૅવિડ ટોમ્સ |- style="background:#ffd6d6" | 2003 | WGC-અમેરિકન એક્સપ્રેસ ચૅમ્પિયનશિપ <small>(3)</small> | align="center"|{{Hs|02}}2 શૉટથી આગળ | align="center"|{{Hs|-06}}-6 (67-66-69-72=274) | align="center"|{{Hs|02}}2 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|AUS}} સ્ટુઅર્ટ એપલબાય, {{flagicon|USA}} ટિમ હેર્રોન, {{flagicon|FJI}} વિજય સિંઘ |- style="background:#d6e8ff" | 2004 | WGC-એક્સેન્ચુર મૅચ પ્લે ચૅમ્પિયનશિપ <small>(2)</small> | align="center"|{{Hs|n/a}}n/a | align="center"|{{Hs|n/a}}3 & 2 | align="center"|{{Hs|n/a}}n/a | {{flagicon|USA}} ડૅવિસ લવ ત્રીજો |- style="background:#ffc" | 2005 | WGC-NEC ઇન્વિટેશનલ <small>(4)</small> | align="center"|{{Hs|00}}લીડ માટે ટાઈ | align="center"|{{Hs|-06}}-6 (66-70-67-71=274) | align="center"|{{Hs|01}}1 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} ચૅરિસ દીમાર્કો |- style="background:#ffd6d6" | 2005 | WGC-અમેરિકન એક્સપ્રેસ ચૅમ્પિયનશિપ <small>(4)</small> | align="center"|{{Hs|-02}}2 શૉટની ઘટ | align="center"|{{Hs|-10}}-10 (67-68-68-67=270) | align="center"|{{Hs|00}}પ્લેઑફ ³ | {{flagicon|USA}} જ્હૉન ડાલી |- style="background:#ffc" | 2006 | {{sortname|WGC-Bridgestone|Invitational||WGC-NEC Invitational}} <small>(5)</small> | align="center"|{{Hs|-03}}1 શૉટની ઘટ | align="center"|{{Hs|-10}}-10 (67-64-71-68=270) | align="center"|{{Hs|00}}પ્લેઑફ ⁴ | {{flagicon|USA}} સ્ટીવર્ટ સિન્ક |- style="background:#ffd6d6" | 2006 | WGC-અમેરિકન એક્સપ્રેસ ચૅમ્પિયનશિપ <small>(5)</small> | align="center"|{{Hs|06}}6 શૉટથી આગળ | align="center"|{{Hs|-23}}-23 (63-64-67-67=261) | align="center"|{{Hs|08}}8 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|ENG}} ઈયાન પોઉલ્ટેર, {{flagicon|AUS}} ઍડમ સ્કોટ |- style="background:#ffd6d6" | 2007 | {{sortname|WGC-CA|Championship||WGC-American Express Championship}} <small>(6)</small> | align="center"|{{Hs|04}}4 શૉટથી આગળ | align="center"|{{Hs|-10}}-10 (71-66-68-73=278) | align="center"|{{Hs|02}}2 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} બ્રેટ્ટ વેટ્ટરિચ |- style="background:#ffc" | 2007 | {{sortname|WGC-Bridgestone|Invitational||WGC-NEC Invitational}} <small>(6)</small> | align="center"|{{Hs|-03}}1 શૉટની ઘટ | align="center"|{{Hs|-08}}-8 (68-70-69-65=272) | align="center"|{{Hs|08}}8 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|ENG}} જસ્ટિન રોઝ, {{flagicon|ZAF}} રોરી સાબ્બાટિની |- style="background:#d6e8ff" | 2008 | WGC-એક્સેન્ચુર મૅચ પ્લે ચૅમ્પિયનશિપ <small>(3)</small> | align="center"|{{Hs|n/a}}n/a | align="center"|{{Hs|n/a}}8 & 7 | align="center"|{{Hs|n/a}}n/a | {{flagicon|USA}} સ્ટીવર્ટ સિન્ક |- style="background:#ffc" | 2009 | {{sortname|WGC-Bridgestone|Invitational||WGC-NEC Invitationalz}}<small>(7)</small> | align="center"|{{Hs|-01}}3 શૉટની ઘટ | align="center"|{{Hs|-12}}-12 (68-70-65-65=268) | align="center"|{{Hs|04}}4 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|AUS}} રોબર્ટ ઍલનબાય, {{flagicon|IRL}} પાદ્રાઈગ હૅર્રિંગ્ટન |} ¹ પહેલા વધારાના સડન-ડેથ પ્લેઓફ હોલ પર વિજય.<br> ² સડન-ડેથ પ્લેઓફના વધારાના સાતમા હોલ પર વિજય.<br> ³ સડન-ડેથ પ્લેઓફના વધારાના બીજા હોલ પર વિજય.<br> ⁴ સડન-ડેથ પ્લેઓફના વધારાના ચોથા હોલ પર વિજય. ====પરિણામોની સમયરેખા==== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !ટૂર્નામેન્ટ !1999 !2000 !2001 !2002 !2003 !2004 !2005 !2006 !2007 !2008 !2009 !2010 |- | align="left"|એક્સેન્ચુર મૅચ પ્લે ચૅમ્પિયનશિપ | style="background:yellow"|QF | style="background:yellow"|2 | DNP | R64 | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:#0f0"|'''1''' | R32 | style="background:yellow"|R16 | style="background:yellow"|R16 | style="background:#0f0"|'''1''' | R32 | DNP |- | align="left"|CA ચૅમ્પિયનશિપ | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:yellow"|T5 | NT¹ | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:yellow"|9 | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:yellow"|5 | style="background:yellow"|T9 | DNP |- | align="left"|બ્રિજસ્ટોન ઇન્વિટેશનલ | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:yellow"|4 | style="background:yellow"|T4 | style="background:yellow"|T2 | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:#0f0"|'''1''' | DNP | style="background:#0f0"|'''1''' | T78 |- | align="left"|HSBC ચૅમ્પિયન્સ | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | style="background:yellow"|T6 | style="background:yellow"|T6 |} ¹9/11ના કારણે રદ.<br> DNP = રમ્યો નહોતો.<br> QF, R16, R32, R64 = મૅચ રમતમાં જે રાઉન્ડમાં ખેલાડી હાર્યો તે રાઉન્ડ.<br> T = ટાઇ થઈ.<br> NT = કોઈ ટૂર્નામેન્ટ નહીં<br> લીલા રંગનાં ખાનાં વિજયો દર્શાવે છે. પીળા રંગનાં ખાનાં ટોચના 10માં હોવાનું સૂચવે છે. એ નોંધશો કે 2009 સુધી HSBC ચૅમ્પિયન્સ, WGC ઇવેન્ટ બની નહોતી. ===PGA ટૂર કારકિર્દી સારાંશ=== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! વર્ષ ! જીત (મહત્ત્વની રમતોમાં) ! કમાણી ! નાણા યાદીમાં ક્રમાંક |- | 1996 | 2 | [https://web.archive.org/web/20090203025625/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/1996.html 790,594] | [https://web.archive.org/web/20090203025725/http://www.pgatour.com/r/stats/1996/109.html 24] |- | 1997 | 4 (1) | [https://web.archive.org/web/20090203025630/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/1997.html 2,066,833] | style="background:lime"|[https://web.archive.org/web/20090203025731/http://www.pgatour.com/r/stats/1997/109.html 1] |- | 1998 | 1 | [https://web.archive.org/web/20090203025635/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/1998.html 1,841,117] | style="background:yellow"|[https://web.archive.org/web/20090203212630/http://www.pgatour.com/r/stats/1998/109.html 4] |- | 1999 | 8 (1) | [https://web.archive.org/web/20090203025640/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/1999.html 6,616,585] | style="background:lime"|[https://web.archive.org/web/20090203025736/http://www.pgatour.com/r/stats/1999/109.html 1] |- | 2000 | 9 (3) | [https://web.archive.org/web/20090203025645/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/2000.html 9,188,321] | style="background:lime"|[https://web.archive.org/web/20090203025741/http://www.pgatour.com/r/stats/2000/109.html 1] |- | 2001 | 5 (1) | [https://web.archive.org/web/20090203025650/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/2001.html 6,687,777] | style="background:lime"|[https://web.archive.org/web/20090203025746/http://www.pgatour.com/r/stats/2001/109.html 1] |- | 2002 | 5 (2) | [https://web.archive.org/web/20090203025655/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/2002.html 6,912,625] | style="background:lime"|[https://web.archive.org/web/20090203025751/http://www.pgatour.com/r/stats/2002/109.html 1] |- | 2003 | 5 | [https://web.archive.org/web/20090203025700/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/2003.html 6,673,413] | style="background:yellow"|[https://web.archive.org/web/20090203025756/http://www.pgatour.com/r/stats/2003/109.html 2] |- | 2004 | 1 | [https://web.archive.org/web/20090203025705/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/2004.html 5,365,472] | style="background:yellow"|[https://web.archive.org/web/20090203025801/http://www.pgatour.com/r/stats/2004/109.html 4] |- | 2005 | 6 (2) | [https://web.archive.org/web/20090203014747/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/2005.html 10,628,024] | style="background:lime"|[https://web.archive.org/web/20090202124522/http://www.pgatour.com/r/stats/2005/109.html 1] |- | 2006 | 8 (2) | [https://web.archive.org/web/20090203025711/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/2006.html 9,941,563] | style="background:lime"|[https://web.archive.org/web/20090202121828/http://www.pgatour.com/r/stats/2006/109.html 1] |- | 2007 | 7 (1) | [https://web.archive.org/web/20090203025715/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/2007.html 10,867,052] | style="background:lime"|[https://web.archive.org/web/20090202133506/http://www.pgatour.com/r/stats/2007/109.html 1] |- | 2008 | 4 (1) | [https://web.archive.org/web/20090203025721/http://www.pgatour.com/players/r/?%2F00%2F87%2F93%2Fresults 5,775,000] | style="background:yellow"|[https://web.archive.org/web/20090204002452/http://www.pgatour.com/r/stats/current/109.html 2] |- | 2009 | 6 | [https://web.archive.org/web/20090203025721/http://www.pgatour.com/players/r/?%2F00%2F87%2F93%2Fresults 10,508,163] | style="background:lime"|[https://web.archive.org/web/20090204002452/http://www.pgatour.com/r/stats/current/109.html 1] |- | 2010 | 0 | [https://web.archive.org/web/20090203025721/http://www.pgatour.com/players/r/?%2F00%2F87%2F93%2Fresults 1,294,765] | [https://web.archive.org/web/20090204002452/http://www.pgatour.com/r/stats/current/109.html 68] |- | '''કારકિર્દી''' | '''71 (14)''' | '''[https://web.archive.org/web/20090203014700/http://www.pgatour.com/r/stats/current/110.html 94,157,304]''' | style="background:lime"|'''''' |} : <nowiki>*</nowiki> 2010ની સીઝન મુજબ. ==અંગત જીવન== ===લગ્ન=== નવેમ્બર 2003માં, વુડ્સની સગાઈ, પૂર્વે સ્વીડિશ મૉડેલ અને ભૂતપૂર્વ માઇગ્રેશન પ્રધાન બારબ્રો હોમબર્ગ તથા રેડિયો પત્રકાર થોમસ નોર્ડગ્રેનની પુત્રી, એલિન નોર્ડગ્રેન સાથે થયા.<ref>{{cite news |date=December 4, 2009 |url= http://www.cnn.com/2009/SHOWBIZ/12/03/elin.five.things.to.know/index.html?iref=mpstoryview |title= Five things you didn't know about Elin Nordegren|publisher=CNN|access-date= December 15, 2009}}</ref> સ્વીડિશ ગોલ્ફર જેસ્પર પાર્નેવિકે 2001માં ધ ઓપન ચૅમ્પિયનશિપ દરમ્યાન તેમનો એકબીજા સાથે પરિચય કરાવ્યો હતો, તેમણે એલિનને ઓ પેઅર (રહેવાખાવાના બદલામાં ઘરકામ સંભાળનાર) તરીકે કામે રાખી હતી. તેમણે ઑકટોબર 5, 2004ના ર્બાબાદોસના કૅરિબિયન ટાપુ પરના સેન્ડી લેન રિસોર્ટ ખાતે લગ્ન કર્યા,<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/golf/3715694.stm |title=Woods ties the knot |work=[[BBC Sport]] |date=October 6, 2004 |access-date=August 23, 2010}}</ref> અને ઓર્લૅન્ડો, ફ્લોરિડાના પરગણા, વિન્ડેરમિરીમાં આવેલા એક સમુદાય, ઈઝલેવર્થ ખાતે રહ્યા.<ref name="NYT Jupiter">{{cite news|title=Tiger Woods buys $40&nbsp;million estate|date=January 1, 2006|newspaper=[[The New York Times]]|url=http://www.nytimes.com/2006/01/01/realestate/01iht-web.propbrfs2.html|access-date=August 23, 2010}}</ref> તેઓ જૅક્સન, વ્યોમિંગ, કૅલિફોર્નિયા અને સ્વિડનમાં પણ રહેઠાણો ધરાવે છે.<ref name="Den"></ref> જાન્યુઆરી 2006માં, તેમણે જ્યુપિટર આઇલૅન્ડ, ફ્લોરિડા ખાતે, ત્યાં પોતાનો મુખ્ય ગૃહઆવાસ બનાવવાના આશયથી, $39 મિલિયનની નિવાસીય મિલકત ખરીદી.<ref name="Den">{{cite news|title=The $54m Tiger den – but not all neighbours welcome world's best|author=Mount, Harry|date=January 8, 2006|newspaper=[[The Sydney Morning Herald]]|url=http://www.smh.com.au/news/world/54m-tiger-den/2006/01/07/1136609984028.html|access-date=May 12, 2007}}</ref> જ્યુપિટર આઇલેન્ડના રહેવાસીઓમાં તેમના સાથી ગોલ્ફરો - ગૅરી પ્લેયર, ગ્રેગ નોર્મન અને નિક પ્રાઈસ, તેમ જ ગાયક [[સેલિન ડીયોન|સેલિન દિઓન]] અને ઍલન જૅક્સનનો સમાવેશ થાય છે. 2007માં જ્યુપિટર આઇલૅન્ડ પ્રદેશ ખાતે આવેલું વુડ્સની માલિકીનું એક ગેસ્ટ હાઉસ વીજળી પડવાને કારણે આગ લાગવાથી નાશ પામ્યું.<ref>{{cite news|title=Beachside home owned by Tiger Woods destroyed in fire|url=http://sports.espn.go.com/espn/wire?section=golfonline&id=2921515|agency=Associated Press|publisher=ESPN|date=June 29, 2007|access-date=July 8, 2007}}</ref> જૂન 18, 2007ની વહેલી સવારે, એલિને તેમના પ્રથમ સંતાન, પુત્રી, સૅમ ઍલેક્સિસ વુડ્સને ઓર્લૅન્ડો ખાતે જન્મ આપ્યો.<ref>{{cite news|title=Elin Woods has daughter just after U.S. Open|url=http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=2908637|agency=Associated Press|publisher=ESPN|date=June 19, 2007|access-date=July 8, 2007}}</ref> વુડ્સે 2007 યુ.એસ. ઑપનમાં બીજા સ્થાન માટે ટાઈ કરી તેના બીજા જ દિવસે તેમની દીકરીનો જન્મ થયો હતો.<ref>{{cite news|title=Tiger Woods and Wife Elin Nordegren Have a Baby Girl|author=Fleeman, Mike|newspaper=[[People (magazine)|People]]|date=June 18, 2007|url=http://www.people.com/people/article/0,,20042990,00.html|access-date=December 2, 2009|archive-date=ડિસેમ્બર 15, 2008|archive-url=https://www.webcitation.org/5d5hNO1zW?url=http://www.people.com/people/article/0,,20042990,00.html|url-status=dead}}</ref> વુડ્સે પોતાની દીકરીનું નામ સૅમ એટલા માટે પસંદ કર્યું કેમ કે તેમના પિતા કહેતા હતા કે વુડ્સ એક સૅમ જેવો વધુ લાગે છે.<ref>{{cite news|title=Tiger Woods Calls Fatherhood 'A Dream Come True'|author=Mandel, Susan|newspaper=People|date=July 3, 2007|url=http://www.people.com/people/article/0,,20044551,00.html|access-date=December 2, 2009|archive-date=જૂન 2, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090602083041/http://www.people.com/people/article/0,,20044551,00.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news |title=Woods played U.S. Open while wife was in hospital|author=White, Joseph|newspaper=USA Today|agency=Associated Press|date=July 3, 2007|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/2007-07-03-2162604389_x.htm|access-date=December 2, 2009}}</ref> સપ્ટેમ્બર 2, 2008ના વુડ્સે પોતાની વેબસાઈટ પર જાહેરાત કરી કે તે અને તેમની પત્ની તેમના બીજા સંતાનના આગમનની રાહ જોઈ રહ્યાં છે.<ref>{{cite news|title=Woods announces his wife, Elin, pregnant with second child|url=http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=3565135|agency=Associated Press|publisher=ESPN|date=September 2, 2008|access-date=September 2, 2008}}</ref> પાંચ મહિના પછી, એલિને ફેબ્રુઆરી 8, 2009ના રોજ, એક પુત્ર, ચાર્લી ઍક્સેલ વુડ્સને જન્મ આપ્યો.<ref>{{cite news|title=Tiger becomes dad for second time|url=http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=3893647|publisher=ESPN|agency=Associated Press|date=February 9, 2009|access-date=February 9, 2009}}</ref> ટાઇગર વુડ્સ અને ઍલિન નોર્ડગ્રેને ઑગસ્ટ 23, 2010ના સત્તાવાર રીતે છૂટાછેડા મેળવ્યા. {{Anchor|TWInfidelity}} ===લગ્નસંબંધમાં બેવફાઈ અને કારકિર્દીમાં ભંગાણ=== નવેમ્બર 25, 2009ના સુપરમાર્કેટ ચોપાનિયા, ''ધ નેશનલ ઈન્કવાયરરે'' , વુડ્સ ન્યૂર્યોક સિટી નાઈટ ક્લબની મૅનેજર રચેલ ઉચિટેલ સાથે લગ્નેત્તર સંબંધ ધરાવતો હતો, એવો એક લેખ પ્રકાશિત કર્યો,<ref name="Apology">{{cite news|url=http://www.nytimes.com/reuters/2009/12/02/arts/entertainment-us-golf-woods.html?scp=2&sq=Tiger%20Woods%20Enquirer&st=cse|title=Tiger Woods Admits "Transgressions," Apologizes|date=December 2, 2009|agency=[[Reuters]]|newspaper=The New York Times|access-date=December 9, 2009}} {{Dead link|date=August 2010|bot=RjwilmsiBot}}</ref> જે દાવાને તેણે રદિયો આપ્યો.<ref>{{cite news|title=Alleged Tiger Woods Mistress Denies Affair|publisher=CBS News|date=December 1, 2009|url=http://www.cbsnews.com/stories/2009/12/01/earlyshow/leisure/celebspot/main5849586.shtml|access-date=September 7, 2010|archive-date=મે 19, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110519011831/http://www.cbsnews.com/stories/2009/12/01/earlyshow/leisure/celebspot/main5849586.shtml|url-status=dead}}</ref> આ લેખે મીડિયાનું ધ્યાન પોતાના તરફ ત્યારે ખેંચ્યું જ્યારે એ લેખ છપાયાના દોઢ દિવસ પછી વુડ્સની કારનો અકસ્માત થયોઃ<ref>{{cite news |title= Tiger Woods 'in good condition' after car crash|newspaper=BBC Sport|date=November 28, 2009|url= http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/golf/8383782.stm|access-date=December 17, 2009|location=London}}</ref> વુડસે તેમની ગાડી SUV, 2009ના કૅડિલાક એસ્કાલેડ મૉડેલમાં ઓર્લૅન્ડો વિસ્તારના પોતાના રહેઠાણ પરથી સવારે 2:30 વાગ્યે નીકળ્યા, અને પોતાના ઘરની સડકના માત્ર બીજા જ છેડે ઝાડવાઓની વાડ સાથે, એક અગ્નિશામક નળ સાથે, અને અંતે એક વૃક્ષ સાથે અફળાયા.<ref name="Trib">{{cite news|url=http://www.chicagotribune.com/sports/chi-02-tiger-woods-dec02,0,3848239.story|title=Tiger Woods pays $164 traffic ticket|last=Mariano|first=Willoughby|coauthors=Bianca Prieto|date=December 2, 2009|newspaper=[[Chicago Tribune]]|access-date=December 3, 2009|archive-date=ડિસેમ્બર 5, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20091205182138/http://www.chicagotribune.com/sports/chi-02-tiger-woods-dec02,0,3848239.story|url-status=dead}}</ref> વુડ્સને ચહેરા પરના નજીવા ઘસરકાઓ માટે સારવાર આપવામાં આવી,<ref>{{cite news |url=http://blogs.usatoday.com/gameon/2009/11/tiger-woods-in-serious-condition-after-car-crash.html |title=Tiger Woods OK after 'minor' SUV crash |newspaper=USA Today |date=November 27, 2009 |access-date=December 25, 2009 |archive-date=નવેમ્બર 30, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091130021623/http://blogs.usatoday.com/gameon/2009/11/tiger-woods-in-serious-condition-after-car-crash.html |url-status=dead }}</ref> અને બેદરકારીથી વાહન ચલાવવા માટે કાયદા દ્વારા નોંધ લેવાઈ. તેણે $164નો ટ્રાફિક દંડ ચૂકવ્યો.<ref name="Trib"></ref> તેણે પોલીસ સાથે વાત કરવાનો ઇનકાર કર્યો અને છેવટે જ્યાં સુધી વુડ્સે પોતાની વેબસાઈટ પર એક નિવેદન<ref>{{cite news|url=http://abcnews.go.com/Sports/wireStory?id=9198393|title=For 3rd Time, Woods Cancels Meeting With Police|last=Goodall|first=Fred|date=November 29, 2009|agency=[[Associated Press]]|newspaper=ESPN Sports|access-date=December 12, 2009}}</ref> ન મૂક્યું ત્યાં સુધી, બે દિવસ સુધી આ અકસ્માત તીવ્ર ચર્ચાનો વિષય બની રહ્યો, તેણે એ નિવેદનમાં એ અકસ્માતનો દોષ પોતાના શિરે લીધો હતો અને ઉમેર્યું હતું કે તે પોતાની અંગત બાબત હતી; વધુમાં તેણે પોતાને ગાડીમાંથી બહાર કાઢવા માટે, પોતાની પત્ની એલિનની પ્રશંસા પણ કરી હતી.<ref>{{cite web|url=http://web.tigerwoods.com/news/article/200911297726222/news/|title=Statement from Tiger Woods|last=Woods|first=Tiger|date=November 29, 2009|publisher=TigerWoods.com|access-date=December 4, 2009|archive-date=ફેબ્રુઆરી 11, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120211235132/http://web.tigerwoods.com/news/article/200911297726222/news/|url-status=dead}}</ref> ત્યારબાદ ટૂંક સમયમાં જ વુડ્સે જાહેર કર્યું કે 2009માં તે પોતાની ચૅરિટી ગોલ્ફ ટૂર્નામેન્ટ, શેવરોન વર્લ્ડ ચેલેન્જ, કે બાકીના બીજી કોઈ પણ ટૂર્નામેન્ટ રમશે નહિ.<ref>{{cite news|title=Tiger Woods Cancels Tourney Appearance|publisher=CBS News|date=November 30, 2009|url=http://www.cbsnews.com/stories/2009/11/30/sportsline/main5838742.shtml|access-date=September 21, 2010|archive-date=જાન્યુઆરી 28, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110128154156/http://www.cbsnews.com/stories/2009/11/30/sportsline/main5838742.shtml|url-status=dead}}</ref> જ્યારે સાન ડિયાગોની કોકટેઈલ વેઈટ્રેસ જૈમી ગ્રુબ્બ્સે, એક ગપશપ મૅગેઝિન ''યુએસ(Us) વીકલી'' માં જાહેરમાં દાવો કર્યો કે તેનું વુડ્સ સાથે અઢી વર્ષથી પ્રેમ-પ્રકરણ ચાલતું હતું, એ બાબત બહાર આવી ત્યાં સુધી આખી વાતમાં લોકોનો રસ વધ્યો. તેણે વુડ્સે તેના માટે મૂક્યા હતા એમ કહેતાં વુડ્સના અવાજમાં તથા તેના લેખિત સંદેશાઓ રજૂ કર્યા. વોઇસ સંદેશમાં નિવેદન હતું: "હેય, હું ટાઇગર બોલુ છું, મને તારી એક મોટી મદદની જરૂર છે. મહેરબાની કરીને તું તારા ફોનમાંથી તારું નામ કાઢી શકે? મારી પત્નીએ મારા ફોનમાંની વિગતો જોઈ છે...તારે મારા માટે આટલું કરવું પડશે. ઘણી મોટી. જલદી કરજે. આવજે."<ref name="Apology"></ref> એ લેખ પ્રકાશિત થયો એ જ દિવસે વુડ્સે "મર્યાદાભંગ" કરવા બદલ એક માફીપત્ર જાહેર કર્યો અને જણાવ્યું કે, "મેં મારા પરિવારની નજર ઝુકાવી દીધી છે.."<ref>{{cite web|url=http://web.tigerwoods.com/news/article/200912027740572/news/|title=Tiger comments on current events|last=Woods|first=Tiger|date=December 2, 2009|publisher=TigerWoods.com|access-date=December 4, 2009|archive-date=ડિસેમ્બર 3, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20091203095255/http://web.tigerwoods.com/news/article/200912027740572/news/|url-status=dead}}</ref> વુડ્સે તેની માફી પાછળનું ચોક્કસ કારણ નહોતું સ્પષ્ટ કર્યું, તથા તે બાબત અંગત છે તેની મર્યાદા જાળવવા વિનંતી કરી હતી.<ref>{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2009/12/03/sports/golf/03woods.html?_r=1&scp=17&sq=tiger%20woods&st=cse|title=Woods Apologizes and Gets Support|last=Dorman|first=Larry|coauthors=Stuart Elliot|date=December 2, 2009|newspaper=The New York Times|access-date=December 4, 2009}}</ref> જ્યારે આશરે ડઝનેક મહિલાઓએ વિવિધ પ્રસાર માધ્યમોમાં વુડ્સના તેમની સાથે સંબંધો હોવાના દાવા કર્યા, ત્યારે પ્રસાર માધ્યમોનું દબાણ વધી ગયું.<ref>{{cite news|url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/n/a/2009/12/12/sports/s062742S18.DTL|title=Two weeks that shattered the legend of Tiger Woods|last=Dahlberg|first=Tim|date=December 12, 2009|agency=[[Associated Press]]|newspaper=San Francisco Chronicle|access-date=December 27, 2009|archive-date=એપ્રિલ 13, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100413165241/http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=%2Fn%2Fa%2F2009%2F12%2F12%2Fsports%2Fs062742S18.DTL|url-status=dead}}</ref> ડિસેમ્બર 11ના રોજ, વુડ્સે પોતે લગ્નજીવનમાં વિશ્વાસઘાત કર્યાનો સ્વીકાર કરીને, બીજીવાર માફી માગી,<ref name="hiatus">{{cite news|url=http://www.nytimes.com/aponline/2009/12/11/sports/AP-GLF-Tiger-Woods.html?_r=1&hp|title=Tiger Woods Taking Hiatus From Professional Golf |date=December 11, 2009|agency=Associated Press|newspaper=The New York Times|access-date=December 12, 2009}} {{Dead link|date=August 2010|bot=RjwilmsiBot}}</ref> અને અનિશ્ચિત મુદ્દત સુધી વ્યાવસાયિક ગોલ્ફમાંથી દૂર રહેવાની ઘોષણા કરતું એક બીજું નિવેદન જાહેર કર્યું.<ref name="hiatus"></ref> એ જ દિવસે, વુડ્સ વતી તેના વકીલોએ હાઈકોર્ટ ઑફ જસ્ટિસ ઑફ ઇંગ્લૅન્ડ એન્ડ વેલ્સમાંથી, યુ.કે.(UK)નાં તમામ પ્રકાશનોમાં વુડ્સની કોઈ પણ નગ્ન કે જાતીય સંભોગ કરતી તસવીરો પ્રકાશિત કરવા સામે મનાઈ હુકમ મેળવ્યો, અલબત્ત આવી કોઈ તસવીરો અંગે વુડ્સને જાણકારી હતી તે અંગે ઇનકાર કરતા રહ્યા.<ref>{{cite news|url=http://www.irishtimes.com/sports/golf/2009/1211/1224260578513.html|title=Woods secures UK injunction|date=December 11, 2009|work=The Irish Times |access-date=December 11, 2009}}</ref> મનાઇહુકમના વિષયનો અહેવાલ આપવો તે પણ આદેશિત હતું.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/americas/8408760.stm|title=UK injunction granted over golfer Tiger Woods|date=December 11, 2009|publisher=BBC News|access-date=December 11, 2009|location=London}}</ref> બીજા જ અઠવાડિયે, વુડ્સ સાથે સંબંધો હોવા અંગે જેમણે પ્રસારમાધ્યમોને ઇન્ટર્વ્યૂ આપ્યાં હતાં તેમાંની એક મહિલાએ સ્વીકાર્યું હતું કે જો ક્યારેય તેમની વચ્ચે સંબંધ વિચ્છેદ થશે તો તે તેને વેચી નાખશે એવા પૂર્વાયોજિત આધારે તેણે પોતાની પાસે વુડ્સની નગ્ન તસવીરો રાખી છે.<ref>{{cite news|url=http://www.dailymail.co.uk/sport/golf/article-1237081/Model-Jaime-Jungers-took-photos-Tiger-Woods-naked-said-sell-broke-up.html#ixzz0a67yP6Q3|title=Model Jaime Jungers 'took photos of Tiger Woods naked and said she would sell them if they ever broke up'|work=Daily Mail |location=UK |date=December 18, 2009|access-date=December 18, 2009 | location=London | first=David | last=Gardner}}</ref> એ નિવેદન જાહેર થયાના બીજા દિવસે, ઘણી કંપનીઓએ એવો ઈશારો કર્યો કે તેઓ વુડ્સ સાથેના તેમના સમર્થન કરારો પર ફેરવિચારણા કરી રહ્યા હતા. જીલેટ કંપનીએ વુડ્સને દર્શાવતી પોતાની જાહેરાતને કામચલાઉ ધોરણે અટકાવી, અને કહ્યું કે તેઓ કંપની માટે વુડ્સને કોઈ જાહેર હાજરી માટે રોકશે નહીં.<ref name="APGALeqM5ifvTqJkmGnuyN0Mp">{{cite news|url=http://www.google.com/hostednews/ap/article/ALeqM5ifvTqJkmGnuyN0Mp_0HqO9B7w2DQD9CI26584|title=Woods' time-out to hurt Tiger Inc.|last=Fredrix|first=Emily|date=December 12, 2009|agency=Associated Press|publisher=Google News|access-date=December 12, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20091221030713/http://www.google.com/hostednews/ap/article/ALeqM5ifvTqJkmGnuyN0Mp_0HqO9B7w2DQD9CI26584|archive-date=ડિસેમ્બર 21, 2009|url-status=dead}}</ref> ડિસેમ્બર 13ના, મૅનેજમેન્ટ કન્સલ્ટન્સી પેઢી એક્સેન્ચ્યુરે, "વુડ્સ હવે યોગ્ય પ્રતિનિધિ નથી" એવું નિવેદન આપીને, વુડ્સ માટેની પોતાની સંપૂર્ણ સ્પોન્સરશિપ પૂરેપૂરી રદ કરી.<ref name="BBC8411091">{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/americas/8411091.stm|title=Accenture cuts Tiger Woods sponsorship deal|newspaper=BBC News|date=December 13, 2009|access-date=December 13, 2009|location=London}}</ref> ડિસેમ્બર 8, 2009ના રોજ, નીલસને સૂચવ્યું કે વિજ્ઞાપકોએ વુડ્સના વ્યભિચારના સમાચાર બહાર આવતાં વુડ્સને બતાવતી ટીવી જાહેરાતોને કામચલાઉ ધોરણે દૂર કરી છે. તેના મુખ્ય સ્પોન્સરોએ શરૂઆતમાં વુડ્સને ટેકો આપવાની અને ટકાવી રાખવાની બાંહેધારી આપી,<ref>[http://money.cnn.com/2009/12/09/news/companies/tiger_woods_commercials/ ટાઇગર વુડ્સના વિજ્ઞાપનો ટીવી પરથી અદૃશ્ય], સીએનએન (CNN) મની, ડિસેમ્બર 9, 2009</ref> પરંતુ ડિસેમ્બર 11ના જીલેટ કંપનીએ તેને હંગામી ધોરણે દૂર કર્યો,<ref name="APGALeqM5ifvTqJkmGnuyN0Mp"></ref> તથા ડિસેમ્બર 13ના રોજ એક્સેન્ચ્યુર કંપનીએ વુડ્સને સંપૂર્ણપણે પડતો મૂક્યો.<ref name="BBC8411091"></ref> ડિસેમ્બર 18ના, ટેગ હેયુરે(TAG Heuer) તેમના જાહેરખબર અભિયાનમાંથી "નજીકના ભવિષ્ય પૂરતો" વુડ્સને પડતો મૂક્યો, ત્યારબાદ ડિસેમ્બર 23ના તેમની વેબસાઈટના હોમપેજ પર "ટેગ હેયુર ટાઈગર વુડ્સ સાથે છે" તેવું નિવેદન મૂક્યું.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/americas/8421852.stm|title=Tag Heuer 'to drop Tiger Woods from US ads'|publisher=BBC News|date=December 18, 2009|access-date=December 18, 2009|location=London}}</ref> જાન્યુઆરી 1, 2010ના, AT&Tએ પોતાની વુડ્સ માટેની સ્પોન્સરશિપ પૂરી થાય છે એવી ઘોષણા કરી.<ref>{{cite news|url=http://www.reuters.com/article/idUSTRE5BU28720091231 |title=AT&T ends sponsorship of scandal-hit Tiger Woods |work=Reuters |date=December 31, 2009 |access-date=January 22, 2010|first=Tiffany|last=Wu}}</ref> જાન્યુઆરી 4, 2010ના, ઈલેકટ્રોનિક આર્ટ્સે, રાષ્ટ્રપ્રમુખ પીટર મૂરીના બ્લોગ દ્વારા એવું નિવેદન આપ્યું કે તેઓ વુડ્સ સાથેની તેમની કામગીરી ચાલુ રાખશે અને વેબ આધારિત ખેલ, ''ટાઈગર વુડ્સ PGA ટૂર ઓનલાઈન'' માટે, તેમનું વુડ્સ સાથેનું વ્યાવસાયિક જોડાણ દર્શાવ્યું.<ref>{{cite news|url=http://www.gamersdailynews.com/story-15519-Tiger-Woods-Online-to-Swing-Away.html|title=GDN source: Tiger Woods Online to Swing Away|author=Rick, Christophor|date=January 6, 2010|agency=Gamers Daily News|access-date=January 6, 2010|archive-date=જુલાઈ 11, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110711072145/http://www.gamersdailynews.com/story-15519-Tiger-Woods-Online-to-Swing-Away.html|url-status=dead}}</ref> જાન્યુઆરી 13ના, જનરલ મોટર્સે, પોતાના એક ફ્રી કાર લોન સોદાની પૂર્ણાહુતિ જાહેર કરી કે જે ડિસેમ્બર 31, 2010ના પૂર્ણ થવાનો હતો.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/8458194.stm|title=GM ends car loans for Tiger Woods|publisher=BBC News|date=January 13, 2010|access-date=January 13, 2010|location=London}}</ref> કેલિફોર્નિયા યુનિવર્સિટી, ડૅવિસ ખાતેના અર્થશાસ્ત્રના પ્રધ્યાપકો, ક્રિસ્ટોફર આર. નિટેલ અને વિક્ટર સ્ટાન્ગોના ડિસેમ્બર 2009ના અભ્યાસ મુજબ, વુડ્સના લગ્નેત્તર સંબંધોને કારણે શેરધારકને અંદાજે $5 બિલિયનથી $12 બિલિયનનું નુકસાન થયું હશે.<ref>[http://faculty.gsm.ucdavis.edu/~vstango/tiger003.pdf ટાઇગર વુડ્સની બદનામીના પગલે શેરધારક મૂલ્ય નાશ (શેરહોલ્ડર વેલ્યૂ ડિસ્ટ્રક્શન ફોલોઇંગ ધ ટાઇગર વુડ્સ સ્કેન્ડલ)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100523071813/http://faculty.gsm.ucdavis.edu/~vstango/tiger003.pdf |date=મે 23, 2010 }}, ક્રિસ્ટોફર આર. નીટેલ અને વિક્ટર સ્ટાન્ગો કૃત, ડૅવિસ ખાતે કૅલિફોર્નિયા યુનિવર્સિટી, ડિસેમ્બર 28, 2009</ref><ref>[http://www.businesswire.com/portal/site/home/permalink/?ndmViewId=news_view&newsId=20091228005221&newsLang=en યુસી(UC) ડૅવિસ અભ્યાસ કહે છે, ટાઇગર વુડ્સ સ્કૅન્ડલ શેરધારકોને $12 બિલિયન જેટલું ભારે પડ્યું] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130730101235/http://www.businesswire.com/portal/site/home/permalink/?ndmViewId=news_view&newsId=20091228005221&newsLang=en |date=જુલાઈ 30, 2013 }}, બિઝનેસ વાયર, ડિસેમ્બર 28, 2009</ref> ''ગોલ્ફ ડાઈજેસ્ટ'' સામાયિક, જે 1997થી વિશેષરૂપે વુડ્સના માહિતીસૂચક પ્રમુખ લેખો માસિક ધોરણે પ્રકાશિત કરતું હતું, તેણે તેમના ફેબ્રુઆરી 2010ના અંકમાં જાહેર કર્યું કે વુડ્સ પોતાની સમસ્યાઓ સુલઝાવે ત્યાં સુધી તેમના લેખોનું પ્રકાશન હંગામી ધોરણે અટકાવવામાં આવે છે.<ref>''ગોલ્ફ ડાઇજેસ્ટ'' , ફેબ્રુઆરી 2010.</ref> ઑગસ્ટ 2010ના અંકથી, સામાયિકે ફરીથી વુડ્સના લેખો આપવા શરૂ કર્યા. ફેબ્રુઆરી 19, 2010ના, વુડ્સે ફ્લોરિડામાં આવેલા PGA ટૂરના મુખ્ય કાર્યાલય પરથી એક ટેલિવિઝન વક્તવ્ય આપ્યું.<ref>{{cite news|title=Tiger Woods apologises to wife Elin for affairs|publisher=BBC Sport|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/golf/8521060.stm|access-date=February 23, 2010|date=February 19, 2010|location=London}}</ref><ref>{{cite news|title=Tiger Woods Statement Allegedly Leaked|publisher=CBS News|agency=Associated Press|date=February 18, 2010|url=http://www.cbsnews.com/stories/2010/02/18/sportsline/main6220458.shtml|access-date=March 16, 2010|archive-date=જાન્યુઆરી 28, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110128162202/http://www.cbsnews.com/stories/2010/02/18/sportsline/main6220458.shtml|url-status=dead}}</ref> તેણે કબૂલ્યું કે પોતે પોતાની પત્ની સાથે બેવફા રહ્યો હતો. તેણે કહ્યું કે તે એવું માનતો હતો કે પોતે સફળ હોવાને કારણે, ધારે તે કરવાનો હકદાર હતો, અને સામાન્ય માણસને લગતા નિયમો તેને લાગુ નહોતા પડતા. તેણે જણાવ્યું કે હવે તેને સમજાય છે કે લગ્નેત્તર સંબંધો રાખવામાં પોતે ખોટો હતો, અને પોતાના આવા વ્યવહારથી પરિવાર, મિત્રો, ચાહકો તથા વ્યાવસાયિક ભાગીદારોને પહોંચેલા દુઃખ માટે તેણે માફી માગી. તેણે જણાવ્યું કે તેને બાળપણથી [[બૌદ્ધ ધર્મ|બૌદ્ધધર્મ]]માં શ્રદ્વા હતી, તેનાથી તે ફંટાઈ ગયો હતો અને ભવિષ્યમાં તે તેના તરફ પાછા ફરવા પર કામ કરશે. વુડ્સે એવું પણ જણાવ્યું કે તે છેલ્લા 45 દિવસથી એક સારવાર લઈ રહ્યો હતો, અને બહુ જલદી ગોલ્ફમાં પાછો ફરશે. તેણે કહ્યું કે ભવિષ્યમાં સ્પર્ધાત્મક ગોલ્ફમાં પાછા ફરવા અંગે તેણે આયોજન કર્યું છે, પરંતુ તેની કોઈ નિશ્ચિત વિગતો આપી નહોતી. આ વકતવ્યમાં તેણે કોઈ પ્રશ્નોત્તર કર્યા નહીં.<ref>{{cite web |author=ASAP Sports |url=http://web.tigerwoods.com/news/article/201002198096934/news/ |title=Transcript: Tiger's public statement |publisher=Web.tigerwoods.com |date=February 19, 2010 |access-date=September 5, 2010 |archive-date=સપ્ટેમ્બર 20, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100920054125/http://web.tigerwoods.com/news/article/201002198096934/news |url-status=dead }}</ref> ફેબ્રુઆરી 27, 2010ના, શક્તિદાયક પીણાંની પેઢી, ગેટોરાડે ટાઇગર વુડ્સ માટેની તેની સ્પોન્સરશિપ પૂરી કરી. જો કે, ગેટોરાડેએ કહ્યું કે તે ટાઇગર વુડ્સ ચેરિટેબલ ફાઉન્ડેશન સાથેની પોતાની ભાગીદારી ચાલુ રાખશે.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/8540167.stm |title=Tiger Woods loses Gatorade sponsorship |publisher=BBC News |date=February 27, 2010 |access-date=September 5, 2010}}</ref> માર્ચમાં આઇરિશ પુસ્તકનિર્માતા પેડ્ડી પાવરે બહાર પાડ્યું કે વુડ્સે તેમની સાથે $75 મિલિયનના સમર્થન કરારને નકારી દીધા હતા.<ref>{{cite web |url=http://www.nationalledger.com/artman/publish/article_272630732.shtml |title=Tiger Woods Paddy Power Offer Snub – $75&nbsp;Million! |work=National Ledger |date=March 8, 2010 |access-date=March 10, 2010 |archive-date=માર્ચ 11, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100311175926/http://www.nationalledger.com/artman/publish/article_272630732.shtml |url-status=dead }}</ref> માર્ચ 16, 2010ના રોજ, વુડ્સે જાહેરાત કરી કે 2010 માસ્ટર્સ ખાતે તે ગોલ્ફમાં પરત ફરશે.<ref name="return"></ref> જો કે, તેની પત્ની એલિને જાહેર કર્યું કે પોતે તે સમયે ટૂર્નામેન્ટમાં હાજરી આપવાને બદલે, સ્વિડન પરત ફરવાનું આયોજન કર્યું છે.<ref>{{cite web |url=http://www.nationalledger.com/artman/publish/article_272631157.shtml |title=Elin Woods Masters Plans – Snub For Tiger's Golf Return? |work=National Ledger |date=April 3, 2010 |access-date=April 7, 2010 |archive-date=એપ્રિલ 6, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100406023126/http://www.nationalledger.com/artman/publish/article_272631157.shtml |url-status=dead }}</ref> માર્ચ 21, 2010ના, ટોમ રિનાલ્ડીએ તેનો ઈન્ટર્વ્યૂ લીધો, જે સમગ્ર ઘટનાક્રમ પછીનો પહેલો ઈન્ટર્વ્યૂ હતો.<ref name="trinaldiinterview">{{cite news|url=http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=5015614|title=Tiger Woods Exclusive Interview|last=Rinaldi|first=Tom|date=March 21, 2010|publisher=[[ESPN]]|access-date=March 22, 2010}}</ref> એપ્રિલ 29, 2010ના, નેશનલ ઇન્કવાયરરે એવો અહેવાલ આપ્યો કે વુડ્સે તેની પત્ની પાસે પોતાના 120 જેટલા લગ્નેત્તર સંબંધોની કબૂલાત કરી હતી.<ref name="affairs">{{cite news|title=Tiger Woods confessed to cheating with 120 women while married: Report|url=http://www.vancouversun.com/sports/Golf+Tiger+Woods+reportedly+confessed+cheating+with+women+while+married/2967214/story.html|access-date=May 30, 2010|newspaper=Vancouver Sun|date=April 30, 2010|archive-date=ફેબ્રુઆરી 24, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110224032012/http://www.vancouversun.com/sports/Golf+Tiger+Woods+reportedly+confessed+cheating+with+women+while+married/2967214/story.html|url-status=dead}}</ref> તેણે પોતાના પાડોશીની 21 વર્ષની પુત્રી રચેલ કૌડ્રીટ, જેને તે 14 વર્ષની હતી ત્યારથી ઓળખતો હતો, તેની સાથે એક-રાત્રિ ગાળ્યાની કબૂલાત પણ કરી હતી.<ref name="NYDNaffairs">{{cite news|last=Siemaszko|first=Corky|title=Tiger Woods' latest alleged lover is young neighbor Raychel Coudriet: report|url=http://www.nydailynews.com/gossip/tigerwoods/2010/04/07/2010-04-07_tiger_woods_latest_alleged_lover_is_young_neighbor_raychel_coudriet_report.html|work=New York Daily News|date=April 7, 2010|access-date=May 30, 2010|archive-date=ઑક્ટોબર 11, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20101011150825/http://www.nydailynews.com/gossip/tigerwoods/2010/04/07/2010-04-07_tiger_woods_latest_alleged_lover_is_young_neighbor_raychel_coudriet_report.html|url-status=dead}}</ref> ઑગસ્ટ 23, 2010ના વુડ્સ અને નોર્ડગ્રેનના કાયદેસર છૂટાછેડા થયા.<ref>{{cite web|last=Helling |first=Steve |url=http://www.people.com/people/article/0,,20414961,00.html |title=Tiger Woods and Elin Nordegren's Divorce Is Final |work=People |date=August 23, 2010 |access-date=September 5, 2010}}</ref> આમ તો તેમના છૂટાછેડાની ચોક્કસ નાણાકીય શરતો ગોપનીય છે, છતાં એક અહેવાલ મુજબ નોર્ડગ્રેનને સમાધાન પેટે લગભગ $100 મિલિયનની રકમ મળી હતી; બાળકોની સંભાળ બંનેના હસ્તક રહેશે. ====''ટાઇગર વુડ્સઃ ધ રાઇઝ ઍન્ડ ફૉલ'' – દસ્તાવેજી ચિત્ર==== વુડ્સની બીજી એક પ્રશંસક, પૉર્ન સ્ટાર અને વિદેશી નૃત્યાંગના વેરોનિકા સિવિક-ડૅનિયલ્સ(રંગમંચનું નામ જોસ્લિન જેમ્સ)નો ઇન્ટર્વ્યૂ બ્રિટિશ ટેલિવિઝન ડૉક્યુમેન્ટરી ''ટાઇગર વુડ્સઃ ધ રાઇઝ ઍન્ડ ફૉલ'' માટે કરવામાં આવ્યો, જે પ્રથમ યુકે(UK)માં ચૅનલ 4 પર 2010ના જૂનના મધ્યમાં, અને તે પછી વિશ્વભરના અન્ય પ્રસાર-માધ્યમો પર પ્રસારિત કરવામાં આવી. તેની તે કાર્યક્રમની મુલાકાતમાં, સિવિક-ડૅનિયલ્સ જે લાસ વેગાસ અને લૉસ એન્જલસમાં રહેતી હતી, તેણે દાવો કર્યો હતો કે તેના સંબંધો વુડ્સ સાથે ત્રણ વર્ષો સુધી રહ્યા હતા. તેણે જણાવ્યું કે વુડ્સ તેને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં ચારે તરફ રમાતી કેટલીક ગોલ્ફ ટૂર્નામેન્ટોમાં સંકેતસ્થાનોએ માટે બોલાવતો અને તે માટે તથા વિમાની સફર માટે નાણા ચૂકવતો. સિવિક-ડૅનિયલ્સે કહ્યું કે વુડ્સે તેને તેની પૉર્ન કારકિર્દી છોડી દેવા કહ્યું હતું, કારણ કે તેના વીડિયો તેને પરેશાન કરતા હતા. સિવિક-ડૅનિયલ્સે કહ્યું કે તે વુડ્સ દ્વારા બે વખત ગર્ભવતી બની હતી, જેમાં પ્રથમ વખત કસુવાવડ થઈ હતી અને બીજી વખત ગર્ભપાત કરાવવો પડ્યો હતો. સિવિક-ડૅનિયલ્સે છૂટાછેડા મેળવી આપનાર મશહૂર વકીલ ગ્લોરિયા ઑલરેડ દ્વારા વુડ્સ વિરુદ્ધ કાનૂની મુકદ્દમો કર્યો હતો. એ જ રીતે ઑર્લેન્ડોની વેઇટ્રેસ મિન્ડી લૉટનનો પણ ઇન્ટર્વ્યૂ કરવામાં આવ્યો હતો; તેણે દાવો કર્યો કે તે અને વુડ્સ ઘણીવાર જાતીય સંબંધો માટે મળતાં હતાં. તેઓ સામાન્ય રીતે તેના ઘેર ખાનગી કક્ષમાં મળતાં, પરંતુ ક્યારેક અન્ય સ્થાનો ઉપર કેટલાંક મહિનાઓ સુધી મળતાં રહ્યાં. લૉટનની માની સૂચનાના આધારે, તેમના મળવા માટેના સંકેતસ્થાનોમાંના એક પર દેખીતી રીતે નજર રાખવામાં આવી હતી અને તેની તસવીરો પણ લેવામાં આવી હતી, અને આ માહિતી નેશનલ ઈન્ક્વાયરર સુધી પહોંચી હતી. કાર્યક્રમ અનુસાર એ ચોપાનિયાએ પછી વુડ્સની મૅનેજમેન્ટ ટીમનો સંપર્ક સાધ્યો હતો, જેના પરિણામે આ પ્રેમ-પ્રકરણને છાંકી દેવા માટે એક વ્યવસ્થા ગોઠવવામાં આવી, જેના અંતર્ગત એક ફિટનેસ મૅગેઝિનના મુખપૃષ્ઠ પર વુડ્સ તેના બદલામાં પોતાની તસવીર આપે તથા તેની દિનચર્યાની વિગતોનો લેખ છપાય તેવો સોદો નક્કી થયો. આ ફિટનેસ મૅગેઝિન અને નેશનલ ઇન્ક્વાયરર એક જ પ્રકાશન જૂથનો હિસ્સો હતાં. આ કાર્યક્રમમાં લાસ વૅગાસની એક મૅડમ સાથેના ઇન્ટર્વ્યૂ પણ રજૂ કરવામાં આવ્યો. તેણે જણાવ્યું હતું કે વુડ્સે અનેક પ્રસંગોએ તેની એજન્સીમાંથી ઊંચી કિંમતોવાળી વેશ્યાઓને રોકી હતી, જેમને વુડ્સના ખર્ચે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં ચારે તરફ રમાતી ગોલ્ફ ટૂર્નામેન્ટોના સ્થળ ઉપર અથવા લાસ વેગાસમાં બોલાવવામાં આવતી હતી, એ સ્ત્રીઓને ટૂર્નામેન્ટના સ્થળે જોડાવા માટે વુડ્સ વિમાનભાડું પણ ચૂકવતો. કાર્યક્રમે એ પણ જણાવ્યું છે કે વુડ્સ એલિન નૉર્ડગ્રેનને પરણ્યો તે પહેલાં, તેને પૉર્ન સ્ટાર ડેવિન જેમ્સથી સંભવતઃ એક પુત્ર થયો હતો. એ છોકરાનો ફોટો પણ તેમાં બતાવવામાં આવ્યો હતો.<ref>''ટાઇગર વુડ્સઃ ધ રાઇઝ ઍન્ડ ફૉલ (Tiger Woods: The Rise and Fall)'' , ચૅનલ 4, બ્રિટિશ ટેલિવિઝન કાર્યક્રમ, જૂન 2010; સહેજ અદ્યતન આવૃત્તિ સીબીસી(CBC) ટેલિવિઝન પર ''ધ પૅશનટ આઈ (The Passionate Eye)'' , સપ્ટેમ્બર 2010</ref> ===અન્ય=== 1997 GQ પ્રોફાઈલમાં વુડ્સે કેટલાક વ્યાયામવીરોના જાતીય આકર્ષણ અંગે અનુમાન કર્યું હતું: "હું એ સમજી નથી શકતો," ટાઇગર વુડ્સ લિમો ડ્રાઇવર, વિન્સેન્ટને પૂછે છે, "કે શા માટે ઘણી બધી સુંદર દેખાતી સ્ત્રીઓ બેઝબૉલ અને બાસ્કેટબૉલની આસપાસ ભટકતી રહે છે. શું તેનું કારણ એ છે કે, તને ખબર છે, લોકો હંમેશાં કહેતાં હોય છે તે, જેમ કે, કાળા પુરુષો મોટું ખિસ્સું ધરાવતા હોય છે?".<ref>http://www.gq.com/sports/profiles/199704/tiger-woods-profile GQ The Man. આમીન. ચાર્લ્સ પી. પિઅર્સ દ્વારા એપ્રિલ 1997</ref> 15મી ડિસેમ્બર 2009ના, ''ધ ન્યૂ યોર્ક ટાઇમ્સે'' જણાવ્યું હતું કે ઍન્થૉની ગાલિયા નામનો એક કૅનેડિયન સ્પોર્ટ્સ ડૉક્ટર, જેણે પહેલાં વુડ્સની સારવાર કરી હતી તેની રમતવીરોને ડ્રગ ઍક્ટોવેજિન અને માનવ વૃદ્ધિ હૉર્મોન્સ પૂરા પાડવાના આરોપ માટે ફેડરલ બ્યુરો ઑફ ઇન્વેસ્ટિગેશન દ્વારા પૂછપરછ કરવામાં આવી રહી હતી.<ref name="Doctor">{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2009/12/15/sports/15doctor.html?pagewanted=1&_r=1&sq=tiger%20woods&st=cse&scp=2|title=Doctor Who Treated Top Athletes Is Subject of Doping Inquiry|author=Van Natta, Jr., Don|author2=Schmidt, Michael S.|author3=Austen, Ian|date=December 15, 2009|newspaper=The New York Times|access-date=December 15, 2009}}</ref> એ જ લેખ અનુસાર, ગાલિયા ફેબ્રુઆરી અને માર્ચ 2009માં ઓછામાં ઓછી ચાર વખત વુડ્સને તેના ઑર્લેન્ડના ઘેર વિશિષ્ટ બ્લડ-સ્પિનિંગ ટૅકનિક આપવા માટે મળ્યો હતો, અને વુડ્સે પણ એ ચિકિત્સાને સારી પ્રતિક્રિયા આપી હતી. વુડ્સે કહ્યું છે કે તે "[[બૌદ્ધ ધર્મ|બૌદ્ધ ધર્મ]]માં માને છે... તેનાં બધાં પાસાંને નહીં, પરંતુ મોટા ભાગનાને."<ref name="Buddhism">{{cite web |title=Gandhi and Tiger Woods|author=Wright, Robert|date = July 24, 2000|work=[[Slate (magazine)|Slate]]|url=http://www.slate.com/id/86898/|access-date=August 13, 2007}}</ref> તેના 19 ફેબ્રુઆરી 2010ના જાહેર ક્ષમાયાચના નિવેદનમાં, વુડ્સે કહ્યું હતું કે તે બૌદ્ધ તરીકે ઉછર્યો છે અને તાજેતરનાં વર્ષો સુધી તેનું પાલન કર્યું છે. પછી તેણે કહ્યું કે તે પોતાની જિંદગીમાં પરિવર્તન લાવવામાં મદદરૂપ થાય તે માટે બૌદ્ધ ધર્મ પ્રત્યે પાછો ફરશે.<ref>{{cite web |url=http://nbcsports.msnbc.com/id/35495225/ |title=Tiger turns to Buddhism to turn life around |author=Associate Press |date=February 20, 2010 |work=NBC Sports |publisher=NBC Universal |access-date=February 20, 2010 |archive-date=ડિસેમ્બર 19, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101219073044/http://nbcsports.msnbc.com/id/35495225/ |url-status=dead }}</ref> જ્યારે વુડ્સ 2000માં ટૂર્નામેન્ટ માટે થાઈલૅન્ડ આવ્યો ત્યારે થાઈ સત્તાવાળાઓએ, વુડ્સની માતા થાઈ હતી એ નાતે, વુડ્સને શાહી સાજ-સજ્જા અર્પણ કરવાનો અને ત્યાં સુધી કે તેને થાઈ-નાગરિકતા અર્પણ કરવાનો પણ પ્રયત્ન કર્યો હતો.<ref>{{cite web |url=http://www.bangkokpost.com/leisure/leisurescoop/8897/a-thai-in-every-other-sense |title=A Thai in every other sense |work=[[Bangkok Post]] |author=Kongrut, Anchalee |date=December 29, 2008 |access-date=December 17, 2009 }}{{Dead link|date=ઑગસ્ટ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> જો કે વુડ્સે કહ્યું હતું કે આવું શાહી અર્પણ તેના પરિવારને "બહુ મોટું સન્માન (અને) ઘણા ગર્વની વાત છે," તેણે સ્પષ્ટરૂપે એ અનુરોધનો અસ્વીકાર કર-જટિલતાને કારણે કર્યો હતો.<ref>{{cite web|url=http://www.texnews.com/tiger/conquers020797.html|year=1997|access-date=April 23, 2010|title=Tiger Woods conquers Thailand, his second home|publisher=TexNews.com|last=Huckshorn|first=Kristin|archive-date=જૂન 14, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110614100433/http://www.texnews.com/tiger/conquers020797.html|url-status=dead}}</ref> વુડ્સને એક ભત્રીજી હતી, જેનું નામ હતું ચેયેન્ની વુડ્સ, જે 2009 મુજબ, વેક ફોરેસ્ટ યુનિવર્સિટી ખાતે અવૈતનિક ગોલ્ફર હતી.<ref>{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2009/06/25/sports/golf/25cheyenne.html?_r=1|title=Following a Famous Uncle and Also Her Ambition |access-date=July 5, 2009|date=June 24, 2009|work=The New York Times|author=Crouse, Karen}}</ref> વુડ્સ અને પૂર્વ પત્ની 155-ફુટ (47 મીટર) યૉટ (ક્રીડા નૌકા) ધરાવતાં હતાં, જેનું નામ હતું ''પ્રાઇવસી'' , એ ફ્લોરિડામાં લંગર નાખીને પડી રહેતી. 20 મિલિયન ડૉલરના, એ {{convert|6500|sqft}} વાહનમાં માસ્ટર સ્યૂટ, છ સ્ટેટરૂમ, એક થિએટર, જિમ અને જાકુઝી તથા 21 માણસો સૂઈ શકે તેટલી વ્યવસ્થા હતી. તેનું રજિસ્ટ્રેશન કૅયમૅન આઇલૅન્ડ્સ ખાતે થયું હતું, એ બોટ વુડ્સ માટે ક્રિસ્ટેનસેન શિપયાર્ડ્સ દ્વારા બાંધવામાં આવી હતી, જે વૅન્કુવર, વૉશિંગ્ટન સ્થિત વૈભવશાળી યૉટ બિલ્ડર છે.<ref>{{cite web|last=Yu|first=Hui-yong|title=Tiger Woods, Amway's Devos Make Seattle a Yacht Hub (Correct)|url=http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=10000103&sid=ay9i_tNnB8Os|publisher=Bloomberg L.P.|access-date=June 8, 2010|date=April 28, 2006}}</ref> વુડ્સ ક્યારેક સમુદ્ર કિનારે આવેલાં ગોલ્ફ મેદાનો ખાતે ટૂર્નામેન્ટ રમે ત્યારે તેની આ નૌકા ઉપર રોકાય છે.<ref>{{cite news |title= Tiger Woods sails away leaving golf all at sea |author=Reason, Mark|newspaper=The Daily Telegraph|date= December 12, 2009|url= http://www.telegraph.co.uk/sport/golf/tigerwoods/6798432/Tiger-Woods-sails-away-leaving-golf-all-at-sea.html|access-date=December 17, 2009|location=London}}</ref><ref>{{cite news |title= Tiger Woods's Boat, Privacy, Attracts Plenty of Onlookers|author=Kilgannon, Corey|newspaper=The New York Times|date=June 18, 2006|url=http://www.nytimes.com/2006/06/18/nyregion/18yacht.html|access-date=December 17, 2009}}</ref><ref>{{cite news|title=Shhhhh...|author=Kavin, Kim|newspaper=Power & Motoryacht|date=November 2004|url=http://www.powerandmotoryacht.com/megayachts/tiger-woods-yacht-christensen-155/|access-date=December 17, 2009|archive-date=ડિસેમ્બર 23, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20101223151240/http://powerandmotoryacht.com/megayachts/tiger-woods-yacht-christensen-155/|url-status=dead}}</ref> ઑક્ટોબર 2010માં, વુડ્સ જ્યુપિટર ટાપુ પર 4-હોલ ગોલ્ફ મેદાન સહિતના 30 મિલિયન પાઉન્ડના ખર્ચે બંધાયેલા નવા ઘરમાં રહેવા ગયો.<ref>{{cite news |url=http://www.dailymail.co.uk/tvshowbiz/article-1324971/Tiger-Woods-new-50m-bachelor-pad---look-got.html |title=As Tiger Woods completes his £30m new home Elin reminds him what he HASN'T got |publisher=[[Daily Mail]] |access-date=October 30, 2010 |date=October 29, 2010 |location=London}}</ref> ==આ પણ જોશો== {{Portal box|Biography|Golf|United States}} *કૅરિયર ગ્રાન્ડ સ્લૅમ ચૅમ્પિયનો *સૌથી વધુ યુરોપિયન ટૂર વિજયો મેળવનાર ગોલ્ફરો *સૌથી વધુ PGA ટૂર વિજયો મેળવનાર ગોલ્ફરોની યાદી *પુરુષોની મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપો જીતનારા ગોલ્ફરોની યાદી *વિશ્વના પ્રથમ ક્રમાંકના પુરુષ ગોલ્ફરોની યાદી *સૌથી લાંબી PGA ટૂર વિજય શૃંખલા *એક વર્ષમાં સૌથી વધુ PGA ટૂર વિજયો મેળવાર *એક PGA ટૂર ઇવેન્ટમાં સૌથી વધુ વિજયો મેળવનાર ==સંદર્ભો== {{Reflist|colwidth=30em}} ==વધુ વાંચન== *{{Cite book|last=Andrisani|first=John|title=The Tiger Woods Way: An Analysis of Tiger Woods' Power-Swing Technique|publisher=[[Three Rivers Press]]|location=New York|year=1997|isbn = 0-609-80139-2|oclc=55124056|ref=harv|postscript=<!--None-->}} *{{Cite book|last=Clary|first=Jack|title=Tiger Woods|publisher=Tiger Books International|location=Twickenham, England|year=1997|isbn=9781855019546|oclc=40859379|ref=harv|postscript=<!--None-->}} *{{Cite book|last= Feinstein|first=John|authorlink= John Feinstein|title = The Majors: In Pursuit of Golf's Holy Grail|publisher=[[Little, Brown]]|location=Boston|year=1999|isbn=9780316279710|oclc=40602886|ref= harv|postscript= <!--None-->}} *{{Cite book |title= Tiger Woods: A Biography|last= Londino|first= Lawrence J.|year= 2006|publisher=[[Greenwood Press]]|location= Westport, Conn|isbn= 9780313331213|oclc=61109403 |ref= harv |postscript= <!--None-->}} *{{Cite book |last =Rosaforte|first=Tim|title = Raising the Bar: The Championship Years of Tiger Woods|publisher=[[Thomas Dunne Books]]|location=New York|year = 2000|isbn=9780312272128|oclc=45248211 |ref =harv |postscript =<!--None-->}} *{{Cite book |title= Training a Tiger: A Father's Guide to Raising a Winner in Both Golf and Life|last1= Woods|first1= Earl|authorlink1= Earl Woods|last2= McDaniel|first2=Pete|year= 1997|publisher=[[HarperCollins Publishers]]|location= New York|isbn= 9780062701787|oclc=35925055 |ref= harv |postscript= <!--None-->}} *{{Cite book |title= How I Play Golf|last= Woods|first= Tiger|year= 2001|publisher=[[Warner Books]]|location= New York|isbn= 9780446529310|oclc= 46992172 |ref= harv |postscript= <!--None-->}} ==બાહ્ય લિંક્સ== {{Sister project links|wikt=no|b=no|q=Tiger Woods|s=no|commons=Category:Tiger Woods|n=Tiger Woods|v=no}} *[http://www.tigerwoods.com/ ટાઇગર વુડ્સ] સત્તાવાર સાઇટ *PGA ટૂરની સત્તાવાર સાઈટ પર [http://www.pgatour.com/players/00/87/93/ ટાઇગર વુડ્સ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110301014650/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/ |date=માર્ચ 1, 2011 }}નો પ્રોફાઇલ *[http://www.twfound.org/ ટાઇગર વુડ્સ ફાઉન્ડેશન] *[http://www.twlc.org/ ટાઇગર વુડ્સ લર્નિંગ સેન્ટર] *{{IMDB name|id=0971329|name=Tiger Woods}} *{{worldcat subject|id=lccn-n95-39225}} *ઓફિશિયલ વર્લ્ડ ગોલ્ફ રેન્કિંગ સાઈટ પર [http://www.officialworldgolfranking.com/players/bio.sps?ID=5321 ટાઇગર વુડ્સ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110515131638/http://www.officialworldgolfranking.com/players/bio.sps?ID=5321 |date=મે 15, 2011 }} *[http://www.mreplay.com/search_result.php?search_id=tiger+woods&search_typ=search_videos mReplay પર ટાઇગર વુડ્સના વીડિયો] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080115141406/http://www.mreplay.com/search_result.php?search_id=tiger%20woods&search_typ=search_videos |date=જાન્યુઆરી 15, 2008 }} *[http://videos.espn.com/golf/tiger-woods.htm ESPN વીડિયો સંગ્રહ પર ટાઇગર વુડ્સ વીડિયો] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081205233453/http://videos.espn.com/golf/tiger-woods.htm |date=ડિસેમ્બર 5, 2008 }} *[http://multimedia.foxsports.com/golf/tiger-woods.htm FoxSports વીડિયો આર્કાઇવ પર ટાઇગર વુડ્સ વીડિયો] {{Tiger Woods}} {{navboxes|title=Tiger Woods in the [[Men's major golf championships|major championships]] |list1= {{The Masters champions}} {{U.S. Open champions}} {{The Open champions}} {{PGA Champions}} {{Male golfers who have won 2 or more Major Championships in one year}} {{Men’s Career Grand Slam Champion golfers}} }} {{navboxes|title=Tiger Woods [[List of career achievements by Tiger Woods#Awards|awards and achievements]] |list1= {{Golf world number ones (men)}} {{PGA Tour Rookie of the Year}} {{PGA Players of the Year}} {{APAthleteOTY}} {{SI Sportsman of the Year}} {{Laureus World Sportsman of the Year}} {{FedEx Cup Playoffs}} }} {{navboxes|title=Tiger Woods in the [[Ryder Cup]] |list1= {{1997 United States Ryder Cup team}} {{1999 United States Ryder Cup team}} {{2002 United States Ryder Cup team}} {{2004 United States Ryder Cup team}} {{2006 United States Ryder Cup team}} {{2010 United States Ryder Cup team}} }} {{navboxes|title=Tiger Woods in the [[Presidents Cup]] |list1= {{1998 United States Presidents Cup team}} {{2000 United States Presidents Cup team}} {{2003 United States Presidents Cup team}} {{2005 United States Presidents Cup team}} {{2007 United States Presidents Cup team}} {{2009 United States Presidents Cup team}} }} {{World Golf Championships winners}} {{Use mdy dates|date=August 2010}} {{Persondata |NAME=Woods, Tiger |ALTERNATIVE NAMES=Woods, Eldrick Tont |SHORT DESCRIPTION=Professional golfer |DATE OF BIRTH=December 30, 1975 |PLACE OF BIRTH=[[Cypress, California]], United States |DATE OF DEATH = |PLACE OF DEATH = }} {{DEFAULTSORT:Woods, Tiger}} [[Category:આફ્રિકન અમેરિકી ગોલ્ફરો]] [[Category:અમેરિકી બૌદ્ધ લોકો]] [[Category:જીવિત લોકો]] 8mdzbldr9zl5ju13dho2e8bl5p194je 825664 825663 2022-07-23T03:32:32Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:૧૯૭૫માં જન્મ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{cleanup}} {{Infobox golfer | name = Tiger Woods | image = Tiger Woods drives by Allison.jpg | imagesize = 260px | fullname = Eldrick Tont Woods | nickname = Tiger | birthdate = {{Birth date and age|mf=yes|1975|12|30}} | birthplace = [[Cypress, California]] | deathdate = <!-- {{Death date and age|mf=yes|YYYY|MM|DD|1975|12|30}} --> | deathplace = | height = {{Height|ft=6|in=1}} | weight = {{convert|185|lb|kg st|abbr=on}} | nationality = {{USA}} | residence = [[Windermere, Florida]] | spouse = [[Elin Nordegren]] (2004–2010) | partner = | children = Sam Alexis (b. 2007)<br>Charlie Axel (b. 2009) | college = [[Stanford University]] (two years) | yearpro = 1996 | retired = | tour = [[PGA Tour]] (joined 1996) | prowins = 97<ref>This is calculated by adding Woods' 71 PGA Tour victories, 8 regular European Tour titles, 2 Japan Tour wins, 1 Asian Tour crown, and the 15 Other wins in his career.</ref> | pgawins = [[List of career achievements by Tiger Woods#PGA Tour wins (71)|71]] ([[Golfers with most PGA Tour wins|3rd all time]]) | eurowins = [[List of career achievements by Tiger Woods#European Tour wins (38)|38]] ([[Golfers with most European Tour wins|3rd all time]])<ref>These are the 14 majors, 16 WGC events, and his eight tour wins.</ref><ref>[http://www.europeantour.com/default.sps?pagegid=%7B00387D2B%2D9D40%2D40B9%2DB2AC%2DC46939A8370B%7D&viewETGuide=true 2009 European Tour Official Guide Section 4 Page 577 PDF 21] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100126073032/http://www.europeantour.com/default.sps?pagegid=%7B00387D2B-9D40-40B9-B2AC-C46939A8370B%7D&viewETGuide=true |date=જાન્યુઆરી 26, 2010 }}. [[European Tour]]. Retrieved on April 21, 2009.</ref> | japwins = [[List of career achievements by Tiger Woods#Japan Golf Tour wins (2)|2]] | asiawins = [[List of career achievements by Tiger Woods#Asian Tour wins (1)|1]] | auswins = [[List of career achievements by Tiger Woods#PGA Tour of Australasia wins (1)|1]] | champwins = <!-- Number of Champions Tour wins --> | otherwins = [[List of career achievements by Tiger Woods#Other professional wins (15)|15]] | majorwins = [[#Major championships|14]] | masters = '''Won''': [[1997 Masters Tournament|1997]], [[2001 Masters Tournament|2001]], [[2002 Masters Tournament|2002]], [[2005 Masters Tournament|2005]] | usopen = '''Won''': [[2000 U.S. Open (golf)|2000]], [[2002 U.S. Open (golf)|2002]], [[2008 U.S. Open (golf)|2008]] | open = '''Won''': [[2000 Open Championship|2000]], [[2005 Open Championship|2005]], [[2006 Open Championship|2006]] | pga = '''Won''': [[1999 PGA Championship|1999]], [[2000 PGA Championship|2000]], [[2006 PGA Championship|2006]], [[2007 PGA Championship|2007]] | wghofid = <!-- World Golf Hall of Fame member ID --> | wghofyear = <!-- World Golf Hall of Fame year inducted --> | award1 = [[PGA Tour Rookie of the Year|PGA Tour<br>Rookie of the Year]] | year1 = 1996 | award2 = [[PGA Player of the Year]] | year2 = 1997, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2005, 2006, 2007, 2009 | award3 = [[PGA Tour Player of the Year|PGA Tour<br>Player of the Year]] | year3 = 1997, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2005, 2006, 2007, 2009 | award4 = [[PGA Tour#Money winners and most wins leaders|PGA Tour<br>leading money winner]] | year4 = 1997, 1999, 2000, 2001, 2002, 2005, 2006, 2007, 2009 | award5 = [[Vardon Trophy]] | year5 = 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2005, 2007, 2009 | award6 = [[Vardon Trophy|Byron Nelson Award]] | year6 = 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2005, 2006, 2007, 2009 | award7 = [[FedEx Cup|FedEx Cup Champion]] | year7 = [[2007 FedEx Cup Playoffs|2007]], [[2009 FedEx Cup Playoffs|2009]] | award8 = | year8 = | awardssection = List of career achievements by Tiger Woods#Awards }} '''એલ્ડ્રિક ટોન્ટ''' "'''ટાઇગર''' " '''વુડ્સ''' (જન્મ ડિસેમ્બર 30, 1975)<ref>{{Cite book |title=The Wicked Game: Arnold Palmer, Jack Nicklaus, Tiger Woods, and the Story of Modern Golf |last=Sounes |first=Howard |authorlink=Howard Sounes |publisher=[[Harper Collins]] |year=2004 |isbn=0-06-051386-1 |pages=120–121, 293|ref=harv}}</ref><ref>[http://i.cdn.turner.com/cnn/2010/images/08/23/final.judgment.pdf?hpt=T1 છૂટાછેડાનું હુકમનામું] ઑગસ્ટ 23, 2010. સપ્ટેમ્બર 28, 2010ના રોજ મેળવેલ.</ref> એક અમેરિકન વ્યાવસાયિક ગોલ્ફર છે, જેની આજ સુધીની સિદ્ધિઓ તેને વિશ્વના અત્યાર સુધીના સૌથી સફળ ગોલ્ફરોની હરોળમાં મૂકે છે. પૂર્વે વિશ્વ ક્રમાંક 1ના સ્થાને રહી ચૂકેલો તે વિશ્વમાં સૌથી વધુ વેતન મેળવતો વ્યાવસાયિક ખેલાડી છે, તેણે 2010માં પોતાના વિજયો તથા ઇન્ડૉર્સમેન્ટ કરારોમાંથી અંદાજે $90.5 મિલિયન આવક રળી હોવાનું અનુમાન છે.<ref>{{cite news|title= Tiger Woods stays top of sport earnings list |date=July 21, 2010|url = http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/front_page/8843371.stm|publisher=BBC News}}</ref><ref name="Westwood becomes world number one">{{cite news| url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/golf/9143219.stm | work=BBC News | title=Westwood becomes world number one | date=October 31, 2010}}</ref> વુડ્સે 14 મુખ્ય વ્યાવસાયિક ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપો જીતી છે, જે વિશ્વના પુરુષ ગોલ્ફ ખેલાડીઓમાં દ્વિતીય સ્થાને (પ્રથમ સ્થાને 18 ચૅમ્પિયનશિપ વિજેતા, જેક નિકલસ) તથા તમામ 71 પીજીએ (PGA) ટૂર ઇવેન્ટોમાં તૃતીય સ્થાને આવે છે.<ref>{{cite web|title=Tracking Tiger|publisher=[[NBC Sports]]|url=http://nbcsports.msnbc.com/id/3295562/|access-date=June 3, 2009|archive-date=જૂન 3, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090603083350/http://nbcsports.msnbc.com/id/3295562/|url-status=dead}}</ref> કોઈ પણ સક્રિય ગોલ્ફ ખેલાડી કરતાં તે વધુ કારર્કિદીના મુખ્ય વિજયો તથા કારકિર્દી PGA ટૂર વિજયો ધરાવે છે. પોતાની કારકિર્દીમાં સૌથી નાની ઉંમરે ગ્રાન્ડ સ્લૅમ જીતનાર તથા તેની ટૂર દરમ્યાન સૌથી ઝડપી 50 ટૂર્નામેન્ટ જીતનાર વિશ્વનો સૌથી યુવા ખેલાડી છે. વધુમાં, જૅક નિકલસ પછી વુડ્સ બીજો ગોલ્ફર છે, જેણે કરિઅર ગ્રાન્ડ સ્લૅમ પુરસ્કાર ત્રણ વખત જીત્યો હોય. વુડ્સે 16 વર્લ્ડ ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપ્સ જીતી છે, અને અગિયાર વર્ષથી જ્યારથી આ ઇવેન્ટો યોજાતી આવી છે ત્યારથી દરેક વર્ષે ઓછામાં ઓછી આવી એક ચૅમ્પિયનશિપ જીતી છે. વુડ્સે સૌથી વધુ સપ્તાહ સુધી સતત તથા કુલ સૌથી વધુ સપ્તાહ માટે વિશ્વ ક્રમાંકનમાં પ્રથમ સ્થાન જાળવી રાખ્યું છે. તેને PGA પ્લેયર ઑફ ધ યર (વર્ષના સર્વોત્તમ પીજીએ ખેલાડી) તરીકે વિક્રમસર્જક દસ વખત પુરસ્કૃત કરવામાં આવ્યો છે,<ref>{{cite web|url=http://golf.about.com/b/2009/10/20/woods-wins-pga-player-of-the-year-award.htm|title=Woods Clinches PGA Player of the Year Award|last1= Kelley|first1=Brent|date=October 20, 2009|publisher=About.com: Golf|access-date=December 2, 2009}} </ref> ન્યૂનત્તમ સ્કોરિંગ એવરેજ એડજસમેન્ટ માટે 8 વખત બાયરન નેલ્સન અવૉર્ડથી તથા નવ અલગ અલગ ગોલ્ફ સીઝનમાં તે નાણા યાદીમાં વિક્રમસર્જક રીતે અગ્રણી રહ્યો છે. ડિસેમ્બર 11, 2009માં, બેવફાઈની કબૂલાત પછી, પોતાના લગ્નજીવન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવા માટે વુડ્સે વ્યાવસાયિક ગોલ્ફ રમતમાંથી અનિશ્ચિત મુદત સુધી રજા પર ઊતરવાની ઘોષણા કરી. તેણે લગભગ ડઝનેક મહિલાઓ સાથે કરેલા અનેક વિશ્વાસઘાતોની ખબર વિશ્વભરના ઘણા મીડિયા સ્રોતો દ્વારા બહાર આવી હતી.<ref name="hiatus">{{cite web|title=Tiger Woods to Take Indefinite Hiatus From Pro Golf|publisher=CNBC |agency=Associated Press|date=December 11, 2009|url=http://www.cnbc.com/id/34386050|access-date=February 2, 2010}}</ref><ref>[http://www.thestar.com/news/world/article/755833--texts-lies-and-pills-added-up-to-tiger-woods-worst-day "લખાણો, જૂઠાણાં અને ગોળીઓએ ટાઇગર વુડ્સના સૌથી ખરાબ દિવસમાં ઉમેરો કર્યો - સેક્સ પ્રકરણ પાછળની વાર્તાની ખૂલતી વિગતો"].''ટોરન્ટો સ્ટાર'' . ફેબ્રુઆરી 9, 2010ના રોજ મેળવેલ.</ref> 20 સપ્તાહના વિરામ બાદ, 8 એપ્રિલ, 2010ના 2010 માસ્ટર્સ સ્પર્ધામાં ભાગ લેવા વુડ્સ પાછો ફર્યો<ref name="news.sky.com">[http://news.sky.com/skynews/Home/World-News/Tiger-Woods-Golf-Star-To-Return-To-The-Sport-At-The-Masters-Following-Sex-Scandal/Article/201003315574938?f=vg માસ્ટર્સ ખાતે ટાઇગર ગોલ્ફમાં પુનરાગમન કરશે], સ્કાય ન્યૂઝ, માર્ચ 16, 2010</ref>. જુલાઈ 2010માં, ''ફોર્બ્સ'' મેગેઝિને વુડ્સને $105 મિલિયનની આવક ધરાવનાર વિશ્વનો સૌથી વધુ ધનાઢ્ય ખેલાડી ઘોષિત કર્યો, જ્યારે "''સ્પોર્ટ્સ ઇલસ્ટ્રેટેડે'' " તેની આવક $90.5 મિલિયનની જણાવી.<ref>{{cite web |url=http://www.insideireland.ie/index.cfm/section/news/ext/woodsrich001/category/1084 |title=Tiger Woods still richest athlete in the world |publisher=Insideireland.ie |date= |access-date=September 5, 2010 |archive-date=ડિસેમ્બર 16, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101216152950/http://insideireland.ie/index.cfm/section/News/ext/woodsrich001/category/1084 |url-status=dead }}</ref> ઑક્ટોબર 31, 2010ના, વુડ્સે તેનું વિશ્વના પ્રથમ ક્રમાંકનું સ્થાન લી વેસ્ટવુડ સામે ગુમાવ્યું.<ref name="Westwood becomes world number one"></ref> ==પૂર્વભૂમિકા તથા પરિવાર== વુડ્સનો જન્મ અર્લ (1932–2006) તથા કુલ્ટીડા (ટીડા)(જન્મ 1944) વુડ્સને ત્યાં સાયપ્રસ, કેલિર્ફોનિયામાં થયો હતો. વુડ્સ તેમના લગ્નનું એકમાત્ર સંતાન છે પરંતુ તેના પિતાની પ્રથમ પત્ની બાર્બરા વુડ્સ ગ્રૅય સાથેના 18 વર્ષના લગ્નજીવનથી તેને બે સાવકા ભાઈઓ, અર્લ જુનિયર (જન્મ 1955) અને કેવિન (જન્મ 1957) તથા એક સાવકી બહેન, રોયસ (જન્મ 1958) છે. અર્લ, એક નિવૃત્ત લેફ્ટનન્ટ કર્નલ તથા વિયેતનામ યુદ્ધ અધિકારી, મિશ્ર આફ્રિકન-અમેરિકી, ચાઈનીઝ હતા તથા મૂળ અમેરિકી વંશજ હતા. મૂળે [[થાઇલેન્ડ|થાઈલૅન્ડ]]ના કલ્ટીડા (પૂર્વાશ્રમમાં પુન્સાવડ) થાઈ, ચાઈનીઝ તથા ડચના મિશ્ર વંશજ છે. આમ વુડ્સ અર્ધ એશિયાઈ (એક ચતુર્થાંશ ચાઈનીઝ અને એક ચતુર્થાંશ થાઈ), એક ચતુર્થાંશ આફ્રિકી-અમેરિકી, એક અષ્ટમાંશ અમેરિકી મૂળનિવાસી, તથા એક અષ્ટમાંશ ડચ છે.<ref name="Stripes">{{cite news|title=Earning His Stripes|magazine=[[AsianWeek]]|url=http://www.asianweek.com/101196/tigerwoods.html|date=October 11, 1996|access-date=June 18, 2009|archive-date=જાન્યુઆરી 16, 1998|archive-url=https://web.archive.org/web/19980116011139/http://www.asianweek.com/101196/tigerwoods.html|url-status=dead}}</ref> પોતાની વંશીય ઓળખને તે ''"કેબ્લિનેશિયન(Cablinasian)"'' ગણાવે છે (આ શબ્દ તેણે શબ્દોના આરંભના અક્ષરોના સંક્ષેપથી બનાવ્યો છે- કોકેશિયન('''Ca''' ucasian), બ્લેક('''Bl''' ack), અમેરિકન ઈન્ડિયન('''In''' dian) અને એશિયન('''Asian''' )).<ref name="Cablinasian">{{cite news|agency=Associated Press|title=Woods stars on Oprah, says he's 'Cablinasian'|newspaper=[[Lubbock Avalanche-Journal]]|date=April 23, 1997|url=http://www.lubbockonline.com/news/042397/woods.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20071212010355/http://www.lubbockonline.com/news/042397/woods.htm|archive-date=ડિસેમ્બર 12, 2007|access-date=June 18, 2009|url-status=live}}</ref> બાળપણથી તેનો ઉછેર [[બૌદ્ધ ધર્મ|બૌદ્ધ]] તરીકે જ થયો તથા પોતાની વયસ્ક કારર્કિદીમાં પર્દાપણ સુધી તેણે સક્રિયપણે બૌદ્ધ ધર્મનું અનુસરણ કર્યું.<ref>{{cite news|title = Tiger Woods makes emotional apology for infidelity |publisher=BBC News|date = February 19, 2010|url = http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/golf/8521060.stm|access-date = February 26, 2010|location=London}} (અહીં પણ જોશો [http://newsvote.bbc.co.uk/2/hi/in_depth/8537575.stm?markResults=true&a_01=3&a_02=1&a_03=2&a_04=2&a_05=1&a_06=2&a_07=1&x=21&y=13) ])</ref> પોતાના અંગતજીવનમાં બેવફાઈનું તથા પોતાના વિચલનનું કારણ તેણે પોતાના બૌદ્ધ ધર્મથી વિમુખ થવાને ગણાવ્યું છે. તેનું કહેવુ છે, "બૌદ્ધ ધર્મે મને પોતાની દરેક વૃત્તિને તાબે થતા અટકવાનું અને સંયમ શીખવે છે. ચોક્કસ જ હું જે શીખ્યો હતો તેનાથી માર્ગચ્યુત થઈ ગયો હતો."<ref>{{cite web|url=http://news.iskcon.org/node/2559/2010-02-23/tiger_woods_returns_to_buddhism|title=Tiger Woods Returns to Buddhism|access-date=March 11, 2010|date=February 20, 2010|publisher=ISKCON News|archive-date=એપ્રિલ 12, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100412005422/http://news.iskcon.org/node/2559/2010-02-23/tiger_woods_returns_to_buddhism|url-status=dead}}</ref> જન્મ સમયે, વુડ્સને પ્રથમ નામ 'એલ્ડ્રિક' અને મધ્ય નામ 'ટોન્ટ' અપાયું હતું. તેનું મધ્ય નામ, ટોન્ટ ({{lang-th|ต้น}}), એક પરંપરાગત થાઈ નામ છે.<ref>{{harvnb|Sounes|2004|p= 121}}</ref> તેનું હુલામણું નામ, તેમના પિતાના વિયેતનામી સૈનિક મિત્ર, વ્યોંગ ડંગ ફોંગ પાસેથી મળ્યું,<ref>વિયેતનામીઝમાં (ટોન સાથે પૂરી પાડવામાં આવેલું): વુઓંગ ડાંગ ફોંગ (Vương Đăng Phong) - અટક વુઓંગનો અર્થ થાય છે "રાજા", જે ચીની વાંગ (王) સાથે મેળમાં બેસે છે, વિયેતનામમાં અસામાન્ય છે, પણ ચીનમાં અત્યંત સામાન્ય છે.</ref> જેમને તેમના પિતાએ પણ ટાઇગરનું હુલામણુ નામ આપ્યું હતું. તે સામાન્ય રીતે "ટાઇગર" નામે જ ઓળખાવા લાગ્યો અને તેણે જુનિયર તથા અવેતન ગોલ્ફમાં રાષ્ટ્રીય સ્તરે પ્રાધાન્ય પ્રાપ્ત કર્યું, ત્યારથી તે માત્ર 'ટાઇગર' વુડ્સના નામે જ ઓળખાવા લાગ્યો. ==પ્રારંભિક જીવન અને અવેતન(શીખાઉ) ગોલ્ફ કારર્કિદી== [[File:Tiger woods on Mike Douglas show.jpg|thumb|left|ધ માઈક ડગ્લાસ શૉ પર 2 વર્ષની વયે વુડ્સ.ઑક્ટોબર 6, 1978ના ડાબેથી, ટાઇગર વુડ્સ, માઈક ડગ્લાસ, અર્લ વુડ્સ અને બોબ હોપ.]] વુડ્સનો ઉછેર ઓરન્જ કાઉન્ટી, કેલિફોર્નિયામાં થયો. તે એકદમ અસાધારણ બાળક હતો, બે વર્ષનો થયો તે પહેલાં તેના વ્યાયામવીર પિતા અર્લ, જેઓ એક સારા અવૈતનિક ગોલ્ફર હતા અને કાન્સસ સ્ટેટ યુર્નિવસિટી ખાતેના બહુ શરૂઆતના નીગ્રો કૉલેજ બેઝબોલ ખેલાડીઓમાંના એક હતા, તેમણે તેને ગોલ્ફનો પરિચય કરાવ્યો હતો.<ref>અર્લ વુડ્સ અને પેટ મૅકડૅનિયલ કૃત ''ટ્રેઇનિંગ અ ટાઇગરઃ રેઈઝિંગ અ વિનર ઇન ગોલ્ફ એન્ડ ઇન લાઇફ'' , 1997.</ref> 1978માં, ટાઇગરે ટેલિવિઝન પર "''ધ માઈક ડગ્લાસ શો'' "માં કૉમેડિયન બોબ હોપ સામે પોતાની કળા પ્રદર્શિત કરી. ત્રણ વર્ષનો થયો તે પહેલાં, ટાઇગરે સાયપ્રસ, કેલિફોર્નિયામાં, નેવી ગોલ્ફ કોર્સ ખાતે આયોજીત 10 વર્ષ કરતાં નાની વયના વિભાગના ડ્રાઈવ, પીચ અને પટ સ્પર્ધામાં પ્રવેશ મેળવ્યો અને જીત મેળવી.<ref>''ટ્રેઇનિંગ અ ટાઇગર'' , અર્લ વુડ્સ અને પેટ મૅકડૅનિયલ કૃત, 1997, પૃ. 64.</ref> ત્રણ વર્ષની વયે, તેણે સાયપ્રસ નેવી કોર્સ પર 48 વાર નવ હોલ સર કર્યા અને પાંચ વર્ષની વયે, તે ''ગોલ્ફ ડાઈજેસ્ટ'' માં અને એબીસી(ABC)ના "''ધેટ્સ ઈનક્રેડિબલ'' " પર જોવા મળ્યો.<ref name="Timeline">{{cite web|title = Tiger Woods Timeline|publisher=[[Infoplease]]|url=http://www.infoplease.com/spot/tigertime1.html|access-date = May 12, 2007}}</ref> 1984માં 8 વર્ષની વયે તેણે, જુનિઅર વર્લ્ડ ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપ્સ ખાતે, તેમાં મોજૂદ સૌથી નાની વય-જૂથની સ્પર્ધા, 9–10 વર્ષના છોકરાઓની સ્પર્ધા જીતી.<ref name="JWGC84">{{cite web|title = 1984 Champions|publisher = Junior World Golf Championships|url = http://www.juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1984|access-date = May 13, 2007|archive-date = ડિસેમ્બર 17, 2010|archive-url = https://web.archive.org/web/20101217074510/http://juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1984|url-status = dead}}</ref> આઠ વર્ષની ઉંમરે તેણે પ્રથમ વખત 80 ફટકાર્યા.<ref>''ધ વિકેડ ગેમઃ આર્નોલ્ડ પામર, જૅક નિકલસ, ટાઇગર વુડ્સ, ઍન્ડ ધ સ્ટ્રોરી ઑફ મોર્ડન ગોલ્ફ'' , હોવર્ડ સૌનીસ કૃત, 2004, વિલયમ મૉરો, ન્યૂ યૉર્ક, ISBN 0-06-051386-1, પૃ. 187; મૂળે ''ધ વૉલ સ્ટ્રીટ જર્નલ'' માં પ્રકાશિત, નાઇકીની ટાઇગર વુડ્સની વ્યાવસાયિક કારકિર્દીના આરંભે જાહેરાત, ઑગસ્ટ 1996.</ref> તેણે છ વખત જુનિઅર વર્લ્ડ ચૅમ્પિયનશિપ્સ જીતી, જેમાં 1988થી 1991 સુધી સળંગ ચાર વખત જીતી હતી.<ref name="JWGC85">{{cite web|title = 1985 Champions|publisher = Junior World Golf Championships|url = http://www.juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1985|access-date = May 13, 2007|archive-date = ડિસેમ્બર 17, 2010|archive-url = https://web.archive.org/web/20101217074347/http://juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1985|url-status = dead}}</ref><ref name="JWGC88">{{cite web|title = 1988 Champions|publisher = Junior World Golf Championships|url = http://www.juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1988|access-date = May 13, 2007|archive-date = ડિસેમ્બર 17, 2010|archive-url = https://web.archive.org/web/20101217074015/http://juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1988|url-status = dead}}</ref><ref name="JWGC89">{{cite web|title = 1989 Champions|publisher = Junior World Golf Championships|url = http://www.juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1989.|access-date = May 13, 2007|archive-date = સપ્ટેમ્બર 21, 2007|archive-url = https://web.archive.org/web/20070921185528/http://www.juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1989.|url-status = dead}}</ref><ref name="JWGC90">{{cite web|title = 1990 Champions|publisher = Junior World Golf Championships|url = http://www.juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1990|access-date = May 13, 2007|archive-date = ડિસેમ્બર 17, 2010|archive-url = https://web.archive.org/web/20101217075146/http://juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1990|url-status = dead}}</ref><ref name="JWGC91">{{cite web|title = 1991 Champions|publisher = Junior World Golf Championships|url = http://www.juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1991|access-date = May 13, 2007|archive-date = ડિસેમ્બર 17, 2010|archive-url = https://web.archive.org/web/20101217075035/http://juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1991|url-status = dead}}</ref> વુડ્સના પિતા અર્લે લખ્યું હતું કે ટાઇગરે 11 વર્ષની વયે સૌ પ્રથમ વખત તેમને તેમના શ્રેષ્ઠ પ્રયત્ન છતાં હરાવ્યા હતા. ત્યાર પછી દરેક વખતે અર્લ, ટાઇગર સામે હાર્યા હતા.<ref>પેટ મૅકડૅનિયલ સાથે અર્લ વુડ્સ કૃત ''ટ્રેઇનિંગ અ ટાઇગરઃ અ ફાધર્સ ગાઈડ ટુ રેઇઝિંગ અ વિનર ઇન બોથ ગોલ્ફ ઍન્ડ લાઈફ'' , 1997, હાર્પર કોલિન્સ, ન્યૂ યોર્ક, ISBN 0062701789, પૃ. 23;</ref><ref>હોવર્ડ સૌનીસ કૃત, ''ધ વિકેડ ગેમઃ આર્નોલ્ડ પામર, જૅક નિકલસ, ટાઇગર વુડ્સ, ઍન્ડ ધ સ્ટ્રોરી ઑફ મોર્ડન ગોલ્ફ.'' </ref> વુડ્સની સૌ પ્રથમ મહત્ત્વની રાષ્ટ્રીય ટૂર્નામેન્ટ 1989 બિગ આઈ(I) હતી, જ્યારે તે 13 વર્ષનો હતો. વુડ્સે અંતિમ રાઉન્ડમાં, તે વખતે પ્રમાણમાં ઓછા જાણીતા એવા વ્યવસાયી જ્હોન ડાલીની સાથે જોડી બનાવી હતી; તે કાર્યક્રમમાં યોગ્યતા મેળવનાર દરેક જુનિઅરના જૂથ સાથે એક વ્યાવસાયિક ખેલાડી રાખવાનું કાર્યક્રમનું માળખું હતું. વુડ્સને માત્ર એક સ્ટ્રૉકથી પાછળ મૂકી દેવા માટે ડાલીએ છેલ્લા ચાર હોલમાંથી ત્રણ માટે બર્ડી કરી.<ref>પેટ મૅકડૅનિયલ સાથે અર્લ વુડ્સ કૃત ''ટ્રેઇનિંગ અ ટાઇગરઃ અ ફાધર્સ ગાઈડ ટુ રેઇઝિંગ અ વિનર ઇન બોથ ગોલ્ફ ઍન્ડ લાઈફ'' , 1997, હાર્પર કોલિન્સ, ન્યૂ યોર્ક, ISBN 0062701789, પૃ. 180.</ref> યુવા તરુણ તરીકે, વુડ્સ સૌ પ્રથમ વાર જૅક નિકલસને બેલ-એર કન્ટ્રી ક્લબ ખાતે લોસ એન્જલસમાં મળ્યો, ત્યારે નિકલસ કલબના સદસ્યો માટે ખાસ વર્ગનું સંચાલન કરી રહ્યો હતો. વુડ્સ એ પ્રદર્શનનો હિસ્સો હતો, અને ત્યાં તેણે પોતાની કુશળતા તથા સંભાવનાથી નિકલસ તથા મેદનીને પ્રભાવિત કરી દીધી હતી.<ref>ડૅવિડ શેદ્લોસ્કી સાથે જૅક નિકલસ કૃત, ''જૅક નિકલસઃ મેમરિઝ ઍન્ડ મેમેન્ટોસ ફ્રોમ ગોલ્ફ્સ ગોલ્ડન બિઅર'' , ૨૦૦૭, સ્ટીવર્ટ, તાબોરી ઍન્ડ ચાંગ, ન્યૂ યોર્ક, ISBN 1-58479-564-6, પૃ. 130.</ref> 1991માં જ્યારે વુડ્સ 15 વર્ષની વયે એનાહૈમમાં વેસ્ટર્ન હાઈ સ્કૂલમાં હતો, ત્યારે તે ત્યારસુધીનો સૌથી યુવા યુ.એસ.(U.S.) જુનિયર ઍમેચ્યોર ચેમ્પિયન બન્યો, સળંગ બીજા વર્ષ માટે તેને સર્ધન કેર્લિફોર્નિયા ઍમેચ્યોર પ્લેયર ઑફ ધ યર તરીકે અને 1991 માટે ગોલ્ફ ડાઈજેસ્ટ ઍમેચ્યોર પ્લેયર ઑફ ધ યર તરીકે મત મળ્યા.<ref name="USJA91">{{cite web|title = 1991 U.S. Junior Amateur|publisher=U.S. Junior Amateur|url = http://www.usjunioram.org/2002/history/champions/1991.html|access-date = May 13, 2007}}</ref> 1992માં તેણે યુ.એસ.જુનિઅર ઍમેચ્યોર ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે પોતાના ટાઇટલને બચાવ્યું, અને આમ કરીને પહેલો બહુવિધ વિજેતા બન્યો, પોતાની સર્વપ્રથમ PGA ટૂર ઇવેન્ટમાં, નિસ્સન લોસ એન્જેલસ ઓપનમાં ભાગ લીધો, અને ગોલ્ફ ડાઈજેસ્ટ ઍમેચ્યોર પ્લેયર ઑફ ધ યર, ગોલ્ફ વર્લ્ડ પ્લેયર ઑફ ધ યર અને ગોલ્ફવીક નેશનલ ઍમેચ્યોર ઓફ ધ યરના બિરુદ મેળવ્યાં.<ref name="USJA92">{{cite web|title = 1992 U.S. Junior Amateur|publisher=U.S. Junior Amateur|url = http://www.usjunioram.org/2002/history/champions/1992.html|access-date = May 12, 2007}}</ref><ref name="IMG">{{cite web|title = Tiger Woods|publisher = IMG Speakers|url = http://www.imgspeakers.com/speakers/tiger_woods.aspx|archive-url = https://web.archive.org/web/20070429145830/http://www.imgspeakers.com/speakers/tiger_woods.aspx|archive-date = એપ્રિલ 29, 2007|access-date = June 18, 2009|url-status = dead}}</ref> તે પછીના વર્ષે, વુડ્સે તેની સળંગ ત્રીજી યુ.એસ. જુનિઅર ઍમેચ્યોર ચૅમ્પિયનશિપ જીતી, અને આ ઇવેન્ટના અત્યાર સુધીનો સૌથી નાનો અને એકમાત્ર બહુવિધ વિજેતા રહ્યો.<ref name="USJA93">{{cite web|title = 1993 U.S. Junior Amateur|publisher=U.S. Junior Amateur|url = http://www.usjunioram.org/2002/history/champions/1993.html|access-date = May 12, 2007}}</ref> 1994માં, તેણે યુ.એસ. ઍમેચ્યોર ચૅમ્પિયનશિપના ત્યાર સુધીના સૌથી યુવા વિજેતા હોવાનો વિક્રમ સ્થાપ્યો, આ વિક્રમ 2008 સુધી રહ્યો, 2008માં ડેન્ની લીએ તેને તોડ્યો. વુડ્સે ફ્લોરિડામાં સૉગ્રાસ ખાતે ટી.પી.સી.(TPC) જીત્યો.<ref name="Sounes, p. 277">સૌનીસ, પૃ. 277.</ref> તે 1994 આઈઝનહોવર ટ્રોફી વર્લ્ડ ઍમેચ્યોર ગોલ્ફ ટીમ ચૅમ્પિયનશિપ્સ (વિજેતા), તથા 1995 વોકર કપ(હારનાર ટીમ)ની અમેરિકન ટીમનો સભ્ય હતો.<ref name="IGF">{{cite web|title = Notable Past Players|publisher=International Golf Federation|url = http://www.internationalgolffederation.org/History/notables.html|access-date = May 13, 2007}}</ref><ref name="Walker">{{cite news| title = Ailing Woods Unsure for Walker Cup |newspaper=[[International Herald Tribune]]|author=Thomsen, Ian|date = September 9, 1995|url= http://www.nytimes.com/1995/09/09/sports/09iht-golf.t_0.html|access-date = January 4, 2011}}</ref> વુડ્સ 1994માં 18 વર્ષની વયે વેસ્ટર્ન હાઈ સ્કૂલમાંથી સ્નાતક થયો, અને સ્નાતકવર્ગમાં "સૌથી સફળ થવાની સંભાવના" ધરાવતા વિદ્યાર્થી તરીકે બહુમત પામ્યો હતો. તે કોચ ડોન ક્રોસ્બીના હાથ નીચે હાઈસ્કૂલની ગોલ્ફ ટીમમાં ચમક્યો હતો.<ref>હોવર્ડ સૌનીસ કૃત, ''ધ વિકેડ ગેમઃ આર્નોલ્ડ પામર, જૅક નિકલસ, ટાઇગર વુડ્સ, ઍન્ડ ધ સ્ટ્રોરી ઑફ મોર્ડન ગોલ્ફ'' , 2004, વિલયમ મૉરો, ન્યૂ યૉર્ક, ISBN 0-06-051386-1, પૃષ્ઠ 168 અને 169 પર ઇનસેટ તસવીરોમાં નોંધવામાં આવેલી માહિતી.</ref> ==કૉલેજમાં ગોલ્ફ કારર્કિદી== કૉલેજની ગોલ્ફ શક્તિઓ પર અત્યંત ભાર મૂકીને વુડ્સે ભરતી માટે કૉલેજ પસંદ કરી, અને 1994 એનસીએએ(NCAA) ડિવિઝન I ચૅમ્પિયન, સ્ટાનફોર્ડ યુનિવર્સિટી પસંદ કરી. તેણે ગોલ્ફ શિષ્યવૃત્તિ મેળવી અને 1994ની પાનખર ઋતુમાં સ્ટાનફોર્ડમાં પ્રવેશ મેળવ્યો. સપ્ટેમ્બરમાં તેણે પોતાની કૉલેજની પ્રથમ ઇવેન્ટ, 40મી વાર્ષિક વિલિયમ એચ. ટકર ઇન્વિટેશનલ જીતી.<ref name="Stanford">{{cite web|title = Stanford Men's Golf Team—Tiger Woods| publisher=Stanford Men's Golf Team|author=Stanford Men's Golf Team| date = April 8, 2003|url = http://www.stanfordmensgolf.com/stanford_greats/tigerwoods.htm| access-date = July 19, 2009}}</ref> તેણે અર્થશાસ્ત્રને મુખ્ય વિષય તરીકે લીધો, અને તેને કૉલેજટીમના સાથી નોતાહ બેગૅય ત્રીજાએ "ઉર્કેલ"નું હુલામણું નામ આપ્યું.<ref>{{cite book|last=Rosaforte|first=Tim|title=Tiger Woods: The Makings of a Champion|publisher=St. Martin's Press|year=1997|pages=84, 101|isbn=0-312-96437-4}}</ref> 1995માં, તેણે રહોડ આઈલૅન્ડમાં, ન્યુપોર્ટ કન્ટ્રી કલબ ખાતે પોતાના પાછલા યુ.એસ. ઍમેચ્યોર ટાઈટલનું સંરક્ષણ કર્યું<ref name="Sounes, p. 277"></ref> અને પેક-10 પ્લેયર ઑફ ધ યર, એનસીએએ(NCAA) ફર્સ્ટ ટીમ ઑલ-અમેરિકન, અને સ્ટાનફોર્ડ્સ મેલ ફ્રેશમૅન ઑફ ધ યર (બધી જ રમતોને ગણતરીમાં લેતો પુરસ્કાર) તરીકે બહુમત પામ્યો.<ref name="PAC10">{{cite web|title = PAC-10 Men's Golf|publisher = PAC-10 Conference|url = http://grfx.cstv.com/photos/schools/pac10/sports/c-golf/auto_pdf/m-golf-records.pdf|access-date = May 13, 2007|format = PDF|archive-date = જાન્યુઆરી 11, 2012|archive-url = https://web.archive.org/web/20120111011734/http://grfx.cstv.com/photos/schools/pac10/sports/c-golf/auto_pdf/m-golf-records.pdf|url-status = dead}}</ref><ref name="Ages">{{cite web| title = Tiger Woods through the Ages...| publisher = Geocities| url = http://www.geocities.com/Colosseum/2396/tigerwatch.html| access-date = May 12, 2007| archive-url = https://web.archive.org/web/20090730221824/http://geocities.com/Colosseum/2396/tigerwatch.html| archive-date = જુલાઈ 30, 2009| url-status = dead}}</ref> તેણે પોતાની સર્વપ્રથમ PGA ટૂર મેજર, 1995 માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટમાં ભાગ લીધો અને 41મા માટે ટાઈ કરી, આમ કટ કરનાર તે એકમાત્ર ઍમેચ્યોર છે. 1996માં 20 વર્ષની વયે, ઑરેગોનમાં પમ્પકીન રીજ ગોલ્ફ ક્લબ ખાતે,<ref>સૌનીસ, પૃ. 277</ref> તથા એનસીએએ(NCAA) વ્યક્તિગત ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપ જીત મેળવીને, સતત ત્રણ વખત યુ.એસ. ઍમેચ્યોર ટાઈટલ્સ જીતનાર સર્વપ્રથમ ગોલ્ફર બન્યો.<ref name="NCAA">{{cite web|title = Tiger Woods Captures 1996 NCAA Individual Title|publisher = Stanford University|url = http://gostanford.cstv.com/sports/m-golf/archive/stan-m-golf-96woodsncaa.html|access-date = May 13, 2007|archive-date = ઑક્ટોબર 29, 2006|archive-url = https://web.archive.org/web/20061029151406/http://gostanford.cstv.com/sports/m-golf/archive/stan-m-golf-96woodsncaa.html|url-status = dead}}</ref> ધ ઑપન ચૅમ્પિયનશિપમાં રજત પદક જીતવામાં તેણે ઍમેચ્યોર તરીકે કુલ એકંદર 281ના સ્કૉરથી વિક્રમસર્જક ટાઈ નોંધાવી. <ref name="Open1996">રોસાફોર્ટે 1997, પૃ. 160.</ref> ત્યારબાદ બે વર્ષ પછી કૉલેજ છોડીને તે વ્યાવસાયિક ખેલાડી બન્યો. ==વ્યસાયિક કારકિર્દી== [[File:Tiger Woods 2004.jpg|thumb|upright|left|ટાઇગર વુડ્સ યુએસએસ(USS) જ્યોર્જ વૉશિંગ્ટન પરથી એક ડ્રાઇવિંગ નિદર્શન આપી રહ્યો છે.]] ===1996–98: પ્રારંભિક વર્ષો અને પ્રથમ મુખ્ય જીત=== "હેલો વર્લ્ડ"ની ઉદ્ઘોષણા સાથે, ઑગસ્ટ 1996માં ટાઇગર વુડ્સ વ્યાવસાયિક ગોલ્ફર બન્યો, અને નાઈકી, ઇનકોર્પોરેશન સાથે $40 મિલિયન તથા ટિટલેઇસ્ટ સાથે $20 મિલિયનના સમર્થન સોદાઓ પર હસ્તાક્ષર કર્યા.<ref name="10Years1">{{cite web|title = 10 Years of Tiger Woods Part 1 |publisher=Golf Digest|author=Ron Sirak|url = http://sports.espn.go.com/golf/features/tigerwoods/index|access-date = May 21, 2007}}</ref><ref name="Hello">{{cite web |title = Golf's first Billion-Dollar Man |publisher = Golf Digest |author = Ron Sirak |url = http://www.golfdigest.com/features/index.ssf?/features/gd200602top50.html |archive-url = https://web.archive.org/web/20070513225510/http://www.golfdigest.com/features/index.ssf?%2Ffeatures%2Fgd200602top50.html |archive-date = મે 13, 2007 |access-date = May 12, 2007 |url-status = dead }}</ref> આ સમર્થન કરારો તે સમયના ગોલ્ફ ઇતિહાસમાં સૌથી મહત્તમ હતા. ગ્રેટર મિલવૌકી ઑપન ખાતે વુડ્સ વ્યવસાયિક ગોલ્ફર તરીકે પોતાનો પ્રથમ રાઉન્ડ રમ્યો, 60મા સ્થાને ટાઈ કરી, પરંતુ ત્યારપછીના ત્રણ મહિનામાં બીજી બે ઇવેન્ટો જીતીને તેણે ટૂર ચૅમ્પિયનશિપમાં ભાગ લેવા માટેની યોગ્યતા પ્રાપ્ત કરી લીધી. તેના પ્રયાસો માટે વુડ્સને, ''સ્પોર્ટ્સ ઇલસ્ટ્રેટેડ'''નો 1996 સ્પોર્ટ્સમૅન ઓફ ધ યર તથા PGA ટૂર રુકી ઑફ ધ યર''' '' ઘોષિત કરવામાં આવ્યો.<ref name="SI1996"/>'''''તેણે ટૂર્નામેન્ટોના અંતિમ ચરણમાં લાલ રંગનું શર્ટ પહેરવાની પોતાની પ્રથા શરૂ કરી, જે તેના સ્ટાનફોર્ડ કૉલેજના દિવસો સાથે સંકાળાયેલી હતી અને તેની માન્યતા પ્રમાણે આ રંગ ઉગ્રતા તથા દઢ નિશ્ચયનો પ્રતીક છે.<ref name="Doral05">{{cite web | title = A Rivalry is Reborn | work = Golf World | author = Bob Verdi | url = http://www.golfdigest.com/newsandtour/index.ssf?/newsandtour/gw20050311doral.html | archive-url = https://web.archive.org/web/20070514223355/http://www.golfdigest.com/newsandtour/index.ssf?%2Fnewsandtour%2Fgw20050311doral.html | archive-date = મે 14, 2007 | access-date = May 21, 2007 | url-status = dead }}</ref><ref name="Red">{{cite web|title = Mental Rule: Wear the Red Shirt|work = Golf Today Magazine|author = Gregg Steinberg|url = http://www.golftodaymagazine.com/0302Feb/mental.htm|access-date = May 21, 2007|archive-url = https://web.archive.org/web/20070509221143/http://www.golftodaymagazine.com/0302Feb/mental.htm|archive-date = મે 9, 2007|url-status = live}}</ref>''' '' એ પછીના એપ્રિલમાં, વુડ્સે પ્રથમ મુખ્ય હરીફાઈ, ધ માસ્ટર્સ, 18 પાર કરતાં ઓછાના વિક્રમજનક સ્કૉરથી, અને 12 સ્ટ્રૉકના વિક્રમસર્જક માર્જીનથી જીતી, અને તે સૌથી યુવા માસ્ટર્સ વિજેતા બન્યો અને આવી રીતે જીતનાર પ્રથમ આફ્રિકી-અમેરિકી અને પ્રથમ એશિયન-અમેરિકી બન્યો.<ref name="10Years2">{{cite web|title = 10 Years of Tiger Woods Part 2|publisher=Golf Digest|author=Ron Sirak|url = http://sports.espn.go.com/golf/features/tigerwoods/index?part=2|access-date = May 21, 2007}}</ref> તેણે કુલ 20 માસ્ટર્સના વિક્રમો સ્થાપ્યા અને અન્ય 6માં ટાઈ કરી. એ વષેઁ તેણે અન્ય ત્રણ PGA ટૂર ઇવેન્ટો જીતી અને જૂન 15, 1997ના રોજ, તેમની વ્યાવસાયિક કારર્કિદીના કેવળ 42મા સપ્તાહે, ઓફિશિયલ વર્લ્ડ ગોલ્ફ રેન્કિંગમાં નં. 1ના સ્થાને પહોંચ્યો, પ્રથમ વિશ્વક્રમાંક મેળવનાર અત્યાર સુધીનો સૌથી ઝડપી ખેલાડી.<ref name="No.1">{{cite news|title = Woods scoops world rankings award|publisher=[[BBC Sport]]|date =March 15, 2006|url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/golf/4811212.stm |access-date = May 12, 2007|location=London}}</ref> તેને PGA પ્લેયર ઓફ ધ યર તરીકે ઘોષિત કરવામાં આવ્યો, પોતાની ભરતીની સીઝનના તરતના વર્ષે જ આ અવૉર્ડ જીતનાર પ્રથમ ગોલ્ફર. વુડ્સ પાસેથી ઊંચી અપેક્ષાઓ રખાઈ રહી હતી, ત્યારે 1997ના મધ્ય પછી તેનો દેખાવ નબળો પડ્યો, અને 1998માં તેણે કેવળ એક જ PGA ટૂર ઇવેન્ટમાં જીત મેળવી. તેણે પોતાની ઢીલાશ અંગે ટીકાકારોને જવાબ આપ્યો અને જણાવ્યું કે જે તેનું બદલાતું રહેતું જોમ લાગી રહ્યું છે તે કોચ બુચ હર્મોન સાથે પોતે મોટા પાયે સ્વિંગ ફેરફારોની પ્રેક્ટિસમાંથી પસાર થઈ રહ્યો છે તે છે, અને પોતે ભવિષ્યમાં વધુ સારો દેખાવ કરવાની આશા રાખે છે.<ref name="Truth">{{cite web|title = The Truth about Tiger|publisher = Golf Digest|author = Jaime Diaz|url = http://www.golfdigest.com/features/index.ssf?/features/gd200501tigerdiaz1.html|archive-url = https://web.archive.org/web/20070415073152/http://www.golfdigest.com/features/index.ssf?%2Ffeatures%2Fgd200501tigerdiaz1.html|archive-date = એપ્રિલ 15, 2007|access-date = May 12, 2007|url-status = dead}}</ref> ===1999–2002: સ્લૅમ્સ=== જૂન 1999માં, વુડ્સે મેમોરિયલ ટૂર્નામેન્ટ જીતી, જે સતત સહુથી વધુ સમયગાળા માટે પ્રભુત્ત્વ જાળવી રાખવાના પુરુષોના ગોલ્ફના ઇતિહાસની શરૂઆતમાંનો એક વિજય હતો. તેણે પોતાનું 1999 અભિયાન પોતાના અંતિમ ચાર આરંભો- PGA ચૅમ્પિયનશિપ સહિત- પૂર્ણ કર્યું અને આખી સીઝન આઠ જીત સાથે સમાપ્ત કરી, આવી અદ્ભુત કામગીરી 1974થી કોઈએ સર નહોતી કરી.<ref name="PGAPOY">{{cite news|title=Woods is PGA Tour player of year|work=[[The Topeka Capital-Journal]]|agency=Associated Press|url=http://www.cjonline.com/stories/120199/spo_tiger01.shtml|access-date=May 10, 2009|archive-date=એપ્રિલ 3, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100403065030/http://cjonline.com/stories/120199/spo_tiger01.shtml|url-status=dead}}</ref> તેને PGA ટૂર પ્લેયર ઑફ ધ યર તથા ત્રણ વર્ષમાં બીજી વખત એસોસિયેટેડ મેલ એથલેટ ઑફ ધ યર તરીકે બહુમત મળ્યા હતા.<ref name="PGAPOY"></ref><ref>{{cite news|title=Sports Illustrated Scrapbook: Tiger Woods|work=Sports Illustrated|url=http://sportsillustrated.cnn.com/golf/pga/features/tiger/timeline3/|access-date=May 10, 2009|archive-date=જાન્યુઆરી 10, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100110031142/http://sportsillustrated.cnn.com/golf/pga/features/tiger/timeline3/|url-status=dead}}</ref> વુડ્સે વર્ષ 2000નો પ્રારંભ તેની સતત પાંચમી જીતથી કર્યો, અને સળંગ ત્રણ મુખ્ય રમતોમાં જીત, નવ PGA ટૂર ઇવેન્ટ્સ તથા વિક્રમ સ્થાપનાર અથવા ટાઈ સાથે 27 ટૂર થકી વિક્રમસર્જક સીઝનની શરૂઆત કરી. ત્યારબાદ તેણે AT&T પેબલ બીચ નેશનલ પ્રો-એમ(Pro-Am)માં પોતાની સળંગ છઠ્ઠી જીત ઝડપીને યાદગાર પુનરાગમન કર્યું. જ્યારે સાત સ્ટ્રૉકથી પાછળ હતો અને સાત હોલ રમવાના બાકી હતા, ત્યારે તેણે 64 માટે ઈગલ-બર્ડી-પાર-બર્ડી મારીને રમત પૂરી કરી અને બે જ સ્ટ્રૉકથી જીત મેળવી. તેની ઉપરાઉપરી છ જીત 1948માં બેન હોગન પછી સૌથી વધુ હતી અને સળંગ અગિયાર જીતના બાયરન નેલ્સનના વિક્રમથી કેવળ પાંચ જ જીત પાછળ હતી. 2000ની યુ.એસ. ઑપનમાં, તેણે પોતાના 15-શૉટ સાથેની જીતથી કુલ નવ યુ.એસ. ઑપનમાં કાં તો જૂના વિક્રમો તોડ્યા હતા અથવા તેની બરાબરી કરી હતી, જેમાં 1862થી બની રહેલો, સૌથી વધુ માર્જીન સાથે મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપ જીતવાનો ઓલ્ડ ટોમ મોરીસનો વિક્રમ સામેલ હતો, વધુમાં તે ટૂરનો સદાબહાર કારર્કિદી ધરાવતો ધનાઢ્ય ખેલાડી બન્યો. 10 સ્ટ્રૉકમાં ફાઇનલ રાઉન્ડમાં પહોંચવાના વિક્રમ સ્થાપી તે અગ્રેસર રહ્યો, "''સ્પોર્ટ્સ ઇલસ્ટ્રેટેડે'' " તેને "ગોલ્ફના ઇતિહાસમાં સૌથી મહાન દેખાવ" કહ્યો.<ref>{{cite news |title = Open and Shut |author = John Garrity |url = http://sportsillustrated.cnn.com/2005/golf/specials/tiger/2005/06/09/tiger.2000usopen/index.html |work = Sports Illustrated |date = June 26, 2000 |access-date = August 15, 2007 |archive-date = જૂન 22, 2011 |archive-url = https://web.archive.org/web/20110622051915/http://sportsillustrated.cnn.com/2005/golf/specials/tiger/2005/06/09/tiger.2000usopen/index.html |url-status = dead }}</ref> સેંટ એન્ડ્રુસ ખાતે 2000 ઓપન ચૅમ્પિયનશિપ આઠ સ્ટ્રૉકથી જીતીને, તેણે કોઈ પણ મુખ્ય ટૂર્નામેન્ટમાં પાર(-19)ના ન્યૂનત્તમ સ્કૉરનો વિક્રમ નોંધાવ્યો, અને આમ ચાર મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપોમાં તે કમસે કમ એ વિક્રમમાં સહભાગી હોવાનું માન મેળવે છે. 24 વર્ષની વયે, તે કરિઅર ગ્રાન્ડ સ્લૅમ પ્રાપ્ત કરનારો સૌથી યુવા ગોલ્ફર બન્યો.<ref name="10Years3">{{cite web|title = 10 Years of Tiger Woods Part 3|publisher=Golf Digest|author=Ron Sirak| url = http://sports.espn.go.com/golf/features/tigerwoods/index?part=3|access-date = May 21, 2007}}</ref> 2000 PGA ચૅમ્પિયનશિપ વખતે, જ્યારે રવિવારના દિવસે વાલહાલ્લા ગોલ્ફ ક્લબ ખાતે રમતમાં બોબ મેએ વુડ્સને બરાબરીની લડત આપી, ત્યારે વુડ્સની મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપ જીતતા રહેવાની વણથંભી લાક્ષણિકતા સામે ગંભીર જોખમ ઊભું થયું. વુડ્સે રમતમાં રેગ્યુલેશનના છેલ્લા બાર હોલમાં સાત અન્ડર પાર રમ્યો, અને ત્રણ હોલ પ્લેઓફ જીત્યો, જેમાં પહેલા જ હોલમાં બર્ડી રમ્યો અને બીજા બેમાં પાર સાથે રમત પૂરી કરી. તે બેન હોગન (1953) સિવાય, એક સીઝનમાં ત્રણ વ્યાવસાયિક મહત્ત્વની રમતો જીતનાર એકમાત્ર અન્ય ખેલાડી બન્યો. ત્રણ સપ્તાહ બાદ, તેના પ્રવાસ દરમ્યાન બેલ કેનેડિયન ઑપન ખાતે પોતાની ત્રીજી સીધી જીત મેળવી, અને 1971માં લી ટ્રેવીનો પછી એક જ વર્ષમાં ત્રણ ગોલ્ફ ખિતાબ (યુ.એસ., બ્રિટિશ અને કેનેડિયન ઑપનમાં) જીતનાર એકમાત્ર બીજો ગોલ્ફર બન્યો. 2000માં તેણે કુલ વીસ રમતમાં પ્રવેશ મેળવ્યો, અને તેમાંથી ચૌદ રમતમાં ટોચના ત્રણ ક્રમાંકમાં રમત પૂરી કરી. તેની વાસ્તવિક સ્કોરિંગ સરેરાશ 68.17, PGA ટૂરના ઇતિહાસમાં સૌથી ઓછી હતી, ત્યાંથી તે 67.79ના સરેરાશ સ્કોરિંગ પર પહોંચ્યો, જે તેના જ 1999ના 68.43ના વિક્રમ અને બાયરન નેલ્સનના 1945માં 68.33ની સ્કોરિંગ-સરેરાશ કરતાં શ્રેષ્ઠતમ સાબિત થઈ. તેને 2000 ''સ્પોર્ટ્સ ઇલસ્ટ્રેટેડ'' સ્પોર્ટ્સમૅન ઑફ ધ યર તરીકે ઘોષિત કરવામાં આવ્યો, બે વખત આ બહુમાન મેળવનાર તે પહેલો અને એકમાત્ર ખેલાડી બન્યો.<ref name="SI2000">{{cite news|title = Tunnel Vision|work = Sports Illustrated|author = S.L.Price|date = April 3, 2000|url = http://sportsillustrated.cnn.com/features/2000/sportsman/flashbacks/woods/tunnel_vision/|access-date = May 13, 2007|archive-date = જૂન 22, 2011|archive-url = https://web.archive.org/web/20110622051929/http://sportsillustrated.cnn.com/features/2000/sportsman/flashbacks/woods/tunnel_vision/|url-status = dead}}</ref> વુડ્સે વ્યાવસાયિક ખેલાડી તરીકે ઝંપલાવ્યાના માત્ર ચાર જ વર્ષ બાદ, ''ગોલ્ફ ડાઈજેસ્ટ'' સામયિકે તેને સદાબહાર વીસમા શ્રેષ્ઠ ગોલ્ફર તરીકેનું ક્રમાંકન આપ્યું હતું.<ref>{{cite news |url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m0HFI/is_7_51/ai_63015233 |title=50 Greatest Golfers of All Time: And What They Taught Us |access-date=December 5, 2007 |last=Yocom |first=Guy |year=2000 |month=July |work=[[Golf Digest]] |archive-url=https://archive.today/20120527082522/http://findarticles.com/p/articles/mi_m0HFI/is_7_51/ai_63015233/ |archive-date=મે 27, 2012 |url-status=live }}</ref> તેની પછીની સીઝનમાં વુડ્સે રમતમાં પોતાનું વર્ચસ્ જાળવી રાખ્યું. 2001 માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટમાં તેણે મેળવેલી જીતે ગ્રાન્ડ સ્લૅમના આધુનિક યુગનો સીમાચિહ્નરૂપ ગાળો અંકિત કર્યો, જ્યારે કોઈ ખેલાડીએ તમામ ચાર મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપ ખિતાબ એક જ સમયે જીત્યા હોય તેવું બન્યું, આ ગાળો હવે "ટાઈગર સ્લૅમ" તરીકે ઓળખાય છે.<ref>{{cite news|last=Harper|first=John|title=Tiger's Slam Just Grand: Emotions Make It Major|work=[[Daily News (New York)|New York Daily News]]|date=April 9, 2001|url=http://www.nydailynews.com/archives/sports/2001/04/09/2001-04-09_tiger_s_slam_just_grand_emot.html|access-date=May 9, 2009}}{{Dead link|date=ઑગસ્ટ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> તેને સાચા ગ્રાન્ડ સ્લૅમ તરીકે નથી જોવામાં આવતો, કારણ કે તે સિદ્ધિ એક જ કેલેન્ડર વર્ષમાં પ્રાપ્ત નહોતી થઈ. આશ્ચર્યજનક રીતે, તે વર્ષની બાકીની ત્રણ મુખ્ય રમતોમાં તે નહોતો, પરંતુ મોટા ભાગની PGA ટૂરમાં જીત સાથે, પાંચ વિજય સાથે તેણે એ સીઝન પૂરી કરી. 2002માં, તેણે મજબૂત શરૂઆત કરી, અને ઉપરાઉપરી માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટ જીતનારા ખેલાડી તરીકે નીક ફાલ્ડો (1989–90) અને જેક નિકલસ (1965–66) સાથે બરાબરીનું સ્થાન મેળવ્યું.<ref>{{cite news|last=Ferguson|first=Doug|title=Tiger keeps Masters title|work=USA Today|agency=Associated Press|date=April 14, 2002|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/masters02/2002-04-14-running.htm|access-date=May 9, 2009}}</ref> બે મહિના પછી, યુ.એસ. ઑપન ખાતે વુડ્સ એકમાત્ર અન્ડર પાર (પાર કરતાં ઓછા સ્ટ્રોક લેતો) ખેલાડી હતો, અને તેના કારણે વાર્ષિક ગ્રાન્ડ સ્લૅમ અંગેની ચર્ચા પુર્નજીવિત થઈ, જે 2000માં તેના હાથમાંથી છટકી ગઈ હતી.<ref>{{cite journal|last=Silver|first=Michael|title=Halfway Home|journal=[[Sports Illustrated]]|date=June 24, 2002|url=http://vault.sportsillustrated.cnn.com/vault/article/magazine/MAG1026093/index.htm|access-date=May 9, 2009|publisher=CNN|ref=harv}}</ref> ઑપન ચૅમ્પિયનશિપમાં સૌની નજર વુડ્સ પર હતી, પરંતુ મુઈરફીલ્ડ ખાતે ભયાનક હવામાનમાં તેનો ત્રીજા રાઉન્ડના 81ના સ્કૉર સાથે તેની ગ્રાન્ડ સ્લૅમ જીતવાની આશા મરી પરવારી.<ref>{{cite news|last=Brown|first=Clifton|title=Merely Mortal, Woods Cracks In British Open|work=The New York Times|date=July 21, 2002|url=http://www.nytimes.com/2002/07/21/us/merely-mortal-woods-cracks-in-british-open.html|access-date=May 9, 2009}}</ref> PGA ચૅમ્પિયનશિપમાં, તેણે પોતાની વર્ષ 2000ની જેમ એક વર્ષમાં ત્રણ મુખ્ય રમતો જીતવાની યાદગાર કામગીરીનું પુનરાવર્તન માત્ર કર્યું, પરંતુ ફાઇનલ રાઉન્ડમાં તેરમા અને ચૌદમા દાવમાં બોગિના કારણે એક સ્ટ્રૉકથી ચૅમ્પિયનશિપ ગુમાવી.<ref>{{cite news|title=Beem Wins P.G.A. Championship|work=The New York Times|agency=Associated Press|date=August 18, 2002|url=http://www.nytimes.com/2002/08/18/sports/golf/18GOLF-WIRE.html|access-date=May 10, 2009}}</ref> છતાં પણ, સૌથી વધુ નાણાનો ખિતાબ, વાર્ડોન ટ્રોફી, અને સતત ચોથા વર્ષે પ્લેયર ઑફ ધ યર બહુમાન તેણે અંકે કર્યા હતા.<ref>{{cite web|title=Looking for 5th straight Grand Slam title, Woods fires 66|publisher=ESPN |agency=Associated Press|date=November 26, 2002|url=http://sports.espn.go.com/espn/print?id=1467400&type=story|access-date=May 10, 2009}}</ref> ===2003–04: સ્વિંગ(ફટકાની શૈલી)ના ફેરફારો=== [[File:Tiger and Earl Woods Fort Bragg 2004.jpg|thumb|left|ફોર્ટ બ્રાગ્ગ ખાતે એક પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં ટાઇગર અને તેના પિતા અર્લ વુડ્સ]] [[File:20080609 Tiger Woods.jpg|thumb|upright|2008 યુ.એસ. (U.S.) ઑપન ખાતે પ્રેક્ટિસ રાઉન્ડ દરમ્યાન ટોર્રેય પાઈન્સ ગોલ્ફ કોર્સ ખાતે પટ કરતા વુડ્સ]] વુડ્સની કારર્કિદીના આ બીજા તબક્કામાં તે ટૂર પરના ટોચના હરીફોમાંનો એક રહ્યો, પરંતુ રમતમાં તેનું એકહથ્થુ વર્ચસ્ ગુમાવ્યું. 2003 કે 2004માં તેણે કોઈ મુખ્ય રમતમાં જીત ન મેળવી, 2003માં PGA ટૂર નાણા યાદીમાં બીજા સ્થાન પર ઊતર્યો અને 2004માં ચોથા સ્થાને આવ્યો. સપ્ટેમ્બર 2004માં, ડ્યૂશ બૅન્ક ચૅમ્પિયનશિપમાં, જ્યારે વિજય સિંઘે જીત મેળવી અને ઓફિશિયલ વર્લ્ડ ગોલ્ફ રેન્કિંગ્સમાં વુડ્સને ઓળંગી ગયો, ત્યારે સતત 264 સપ્તાહ સુધી વિશ્વના ટોચના ગોલ્ફર તરીકેનો રહેવાનો તેનો વિક્રમનો તૂટ્યો.<ref>{{cite news|title=Hard labor pays off for Singh|work=Sports Illustrated|agency=Reuters|date=September 7, 2004|url=http://sportsillustrated.cnn.com/2004/golf/09/07/bc.sport.golf.singh/|access-date=May 10, 2009|archive-date=નવેમ્બર 13, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20111113014058/http://sportsillustrated.cnn.com/2004/golf/09/07/bc.sport.golf.singh/|url-status=dead}}</ref> વુડ્સના આ ઢીલાશભર્યા દેખાવે ઘણા સમીક્ષકોને મૂંઝવણમાં મૂકી દીધા હતા, જે તેના સ્વિંગ કોચ બચ હર્મનથી માંડીને તેના લગ્નજીવનમાં અણબનાવ સુધીના ખુલાસાઓ આપતા રહ્યા. સાથે સાથે, વુડ્સે તે ફરીથી પોતાના સ્વિંગ(ફટકાની શૈલી)માં બદલાવો પર કામ કરી રહ્યો છે તે જણાવા દીધું, સ્વિંગમાં ફેરફાર કરવાથી તેને આશા હતી કે તેના શસ્ત્રક્રિયા કરીને સમારવામાં આવેલા ડાબા ઘૂંટણને ઓછો ઘસારો પહોંચશે, 1998–2003ના તેના સ્વિંગથી આ પહેલાં તેના પર તીવ્ર તણાવ આવ્યો હતો.<ref name="Truth"></ref><ref name="Swing">{{cite web|title = Woods is starting to own his swing|publisher = PGA Tour|author = Dave Shedloski|date = July 27, 2006|url = http://www.pgatour.com/story/9574086/|access-date = May 12, 2007|archive-date = સપ્ટેમ્બર 22, 2007|archive-url = https://web.archive.org/web/20070922060222/http://www.pgatour.com/story/9574086/|url-status = dead}}</ref> ફરી વખત, વુડ્સે એવું ધાર્યું હતું કે એક વખત તેના આ ફેરફારો પૂરા થઈ જશે, પછી તે પોતાના પહેલેના જોમમાં પરત ફરી શકશે. વુડ્સે હાર્મોનને છોડ્યા પછી, હૅન્ક હાનેયથી માંડીને ઘણા કોચ બદલ્યા. ===2005-07: પુનરુત્થાન=== સન 2005ની સીઝનમાં, વુડ્સ ઝડપથી પોતાની જીતના રસ્તે પાછો ફર્યો. જાન્યુઆરીમાં તે બ્યુઇક ઇન્વિટેશનલ જીત્યો, અને માર્ચમાં તેણે ડોરાલ ખાતે ફોર્ડ ચૅમ્પિયનશિપ જીતવા માટે ફિલ મિકલસનને હરાવ્યો, જેથી તે અસ્થાયી રૂપે સત્તાવાર વિશ્વ ગોલ્ફ ક્રમાંકમાં પોતાની નંબર એકની સ્થિતિએ પાછો પહોંચી ગયો (બે સપ્તાહ પછી સિંઘે તેને ફરી પાછો નીચે ધકેલી દીધો).<ref name="Doral05"></ref> છેવટે એપ્રિલમાં, તેણે 2005ની માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટમાં પ્લે ઑફ રમીને, તેમાં જીત મેળવીને પોતાનો "દુકાળ" ભાંગ્યો; જેનાથી તે વિશ્વક્રમાંકમાં ફરીથી નંબર એકનું પદ પાછું મેળવી શક્યો. સિંઘ અને વુડ્સે ત્યારપછીના બે મહિનામાં કેટલીક વખત એકબીજાને નંબર #1ની સ્થિતિ પર ઉપર-નીચે કર્યા, પરંતુ વુડ્સે જુલાઈની શરૂઆતમાં આગળ વધીને 2005 ઑપન ચૅમ્પિયનશિપમાં વિજય મેળવીને, પોતાનો 10મા મુખ્ય વિજય થકી પોતાનું સર્વોચ્ચ સ્થાન પાછું મેળવ્યું. તે 2005માં PGA ટૂરની છ સત્તાવાર નાણાં-ઇવેન્ટો જીતતો ગયો, જેમાં તે પોતાની કારકિર્દીમાં છઠ્ઠી વખત નાણાં યાદીમાં સૌથી ઉપર રહ્યો. તેની 2005ની જીતોમાં બે વર્લ્ડ ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપનો પણ સમાવેશ થાય છે. [[File:Woods on the Green.jpg|thumb|left|2006માં ધ માસ્ટર્સ ખાતે ગ્રીન પર વુડ્સ]] વુડ્સ માટે 2006નું વર્ષ 2005 કરતાં ઉલ્લેખનીય રીતે જુદું હતું. જ્યારે તેણે બસ બધા પર હાવી થઈ જવાની શરૂઆત કરી (પ્રથમ બે PGA ટૂર્નામેન્ટો જીતીને તેણે વર્ષમાં પ્રવેશ કર્યો) અને એપ્રિલમાં તે પોતાની પાંચમી માસ્ટર્સ ચૅમ્પિયનશિપની ખોજમાં હતો, ફિલ મિકલસનના ગ્રીન જૅકેટના દાવાને આવવા દઈને પણ તેણે ક્યારેય એક સન્ડે ચાર્જ કર્યો નહીં.<ref>{{cite journal|last=Morfit|first=Cameron|title=Tiger Woods's Rivals Will Be Back. Eventually.|journal=Golf Magazine|date=March 6, 2006|url=http://www.golf.com/golf/tours_news/article/0,28136,1578436,00.html|access-date=May 11, 2009|ref=harv|archive-date=સપ્ટેમ્બર 19, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110919012621/http://www.golf.com/golf/tours_news/article/0%2C28136%2C1578436%2C00.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|last=Hack|first=Damon|title=Golf: Notebook; Trouble on Greens Keeps Woods From His Fifth Green Jacket|work=The New York Times|date=April 10, 2006|url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9D01E4DA1E30F933A25757C0A9609C8B63|access-date=May 11, 2009}}</ref> ===પિતાનું અવસાન=== તા. 3 મે, 2006ના વુડ્સના પિતા, માર્ગદર્શક અને પ્રેરણાસ્રોત અર્લ 74 વર્ષની વયે પ્રોસ્ટેટ કૅન્સર સાથેની લાંબી લડાઈ પછી મૃત્યુ પામ્યા.<ref>{{cite news|last=Litsky|first=Frank|title=Earl Woods, 74, Father of Tiger Woods, Dies|work=The New York Times|date=May 4, 2006|url=http://www.nytimes.com/2006/05/04/sports/golf/04woods.html|access-date=May 12, 2009}}</ref> વુડ્સે PGA ટૂરમાંથી નવ સપ્તાહનો વિરામ લીધો અને પોતાના પરિવાર સાથે રહ્યો. જ્યારે તે 2006ના યુ.એસ.(US) ઑપન માટે પાછો ફર્યો ત્યારે તેની રમત ઉપર કાટ ચઢી ગયો હતો- તે વિંગ્ડ ફૂટ ખાતે કટ ચૂકી ગયો, પહેલી જ વખત તે એક વ્યાવસાયિક તરીકે મુખ્ય રમતમાં કટ ચૂકી ગયો હતો, અને તે સાથે તેની મુખ્ય રમતોમાં વિક્રમ-સર્જક સળંગ 39 કટ બનાવવાની શૃંખલા પણ તૂટી ગઈ. તેમ છતાં, બસ ત્રણ સપ્તાહ પછી જ બીજી વેસ્ટર્ન ઑપનમાં બરાબરી પર રહ્યો, હોયલેક ખાતે તેની ઑપન ચૅમ્પિયનશિપનો તાજ જીતવા માટેના જંગમાં તેણે પાણી બતાવી આપ્યું. ===સર્વોચ્ચ સ્થાન પર પરત=== 2006 ઑપન ચૅમ્પિયનશિપમાં વુડ્સે મોટે ભાગે ખાસ કરીને 'ટી(tee)'થી દૂર લાંબા આયરનનો ઉપયોગ કર્યો (તેણે સમગ્ર સપ્તાહમાં ફક્ત એક વખત ડ્રાઈવર ફટકાર્યો – પહેલા રાઉન્ડના 16મા હોલ પર), બધા સપ્તાહમાં તે માત્ર ચાર ફેરવેઝ ચૂક્યો (સમયના 92% ફેરવે ફટકારતાં), અને તેણે સીધો 18નો પોતાનો સ્કોર કર્યો (3 ઇગલ્સ, 19 બર્ડીઝ, 43 પેર્સ અને 7 બૉગીઝ) જે તેણે 2000માં સેંટ ઍન્ડ્રયુઝ ખાતે નોંધાવેલ મહત્ત્વના ચૅમ્પિયનશિપ રૅકૉર્ડ-19 કરતાં ફક્ત એક જ ઓછો હતો. વુડ્સ માટે એ જીત એક ભાવાત્મક હતી, જે તેણે પોતાના પિતાની યાદમાં સમર્પિત કરી હતી.<ref>{{cite news|last=Slater|first=Matt|title=The Open 2006: Final report|publisher=BBC Sport|date=July 23, 2006|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/golf/5208468.stm|access-date=May 13, 2009|location=London}}</ref> ચાર સપ્તાહ પછી 2006 પીજીએ (PGA) ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે વુડ્સ ફરીથી વર્ચસ્વી શૈલીમાં જીત્યો, માત્ર ત્રણ બૉગીઝ બનાવતાં, મેજરમાં ખૂબ થોડા માટે વિક્રમની બરાબરી કરતાં ચૂક્યો. તેણે ટૂર્નામેન્ટ સીઘી 18-અન્ડર-પાર (પાર કરતાં ઓછા સ્ટ્રૉક) સાથે પૂરી કરી, અને PGAમાં ટુ-પાર વિક્રમની બરાબરી કરી, જેને તે 2000થી બૉબ મે સાથે વહેંચતો આવ્યો હતો.<ref>{{cite news|last=Dodd|first=Mike|title=Tiger cruises to 12th major title with easy win at PGA Championship|work=USA Today|date=August 21, 2006|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/pga/2006-08-20-pga-championship_x.htm|access-date=May 14, 2009}}</ref> ઑગસ્ટ 2006માં તે બ્યુઇક ઑપન ખાતે તેની 50મી વ્યાવસાયિક ટૂર્નામેન્ટ જીત્યો- અને ત્રીસ વર્ષ અને સાત મહિનાની વયે આમ કરનાર તે સૌથી યુવાન ગોલ્ફર બન્યો.<ref>{{cite news|title=Woods at fabulous 50 faster than Jack|work=[[St. Petersburg Times]]|date=August 7, 2006|url=http://www.sptimes.com/2006/08/07/Sports/Woods_at_fabulous_50_.shtml|access-date=May 14, 2009|archive-date=સપ્ટેમ્બર 16, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110916115144/http://www.sptimes.com/2006/08/07/Sports/Woods_at_fabulous_50_.shtml|url-status=dead}}</ref> તેણે વર્ષનો અંત કર્યો સતત છ PGA ટૂર ઇવેન્ટ જીતીને, અને એ જ વર્ષમાં સાતમી વખત વિક્રમ બનાવતાં PGA ટૂર દ્વારા આપવામાં આવેલા (જૅક નિકલસ, આર્નોલ્ડ પામર અને બાયરન નેલ્સન અવૉર્ડ જેવા) ત્રણ ખૂબ જ પ્રતિષ્ઠિત પુરસ્કારો તેણે જીતી લીધા. તેની પ્રથમ 11 સીઝન્સની પૂર્ણાહુતિ વખતે, વુડ્સની 54 જીતો અને 12 મહત્ત્વપૂર્ણ(મેજર) જીતોએ પહેલાંની ઈલેવન સીઝન PGA ટૂરની કુલ 51 જીતનો વિક્રમ (જે બાયરન નેલ્સન દ્વારા સ્થાપિત હતો) અને કુલ 11 મેજરનો મહત્ત્વનો વિક્રમ (જે જૅક નિકલસ દ્વારા સ્થાપિત હતો) પાર કરી દીધો . ચોથી વખત રૅકૉર્ડ ટાઇ કરવા માટે તેને વર્ષનો ઍસોસિએટેડ પ્રેસ પુરુષ ઍથ્લેટ ઘોષિત કરવામાં આવ્યો.<ref name="Assoc06">{{cite news|title = Man of the Year|publisher = PGA|agency = Associated Press|url = http://www1.pga.com/news/tours/pga-tour/woods122506.cfm|access-date = June 18, 2009|archive-date = ઑગસ્ટ 24, 2011|archive-url = https://web.archive.org/web/20110824103702/http://www.pga.com/news/tours/pga-tour/woods122506.cfm|url-status = dead}}</ref> વુડ્સ અને ટેનિસ સ્ટાર રોજર ફેડરર, જેમને બન્નેને મહત્ત્વના સમાન સ્પૉન્સર મળ્યા, તેઓ પહેલી વખત 2006 યુ.એસ. ઑપન ટેનિસની અંતિમ સ્પર્ધામાં મળ્યા. ત્યારથી તેઓ એકબીજાની રમતો વખતે હાજરી આપતા રહ્યા અને પરસ્પર બન્નેની શક્તિ અને ક્ષમતા માટે પ્રશંસા કરવામાં પોતાનો અવાજ ઉઠાવતા રહ્યા.<ref name="Fed1">{{cite web|title = Fast Friendship Blossoms for World No. 1s|author=Steven Wine|date = March 22, 2007|publisher=The Gazette |location=Canada|url = http://www.canada.com/montrealgazette/news/sports/story.html?id=aa653c66-7c13-40e2-8a7f-c93b2a13c977&k=79783|access-date = May 13, 2007}}</ref><ref name="Fed2">{{cite news|title = Dream pairing: Woods, Federer to play in Miami|author=Steven Wine|date = March 20, 2007|work=USA Today|url = http://www.usatoday.com/sports/2007-03-20-3347014744_x.htm|access-date = May 13, 2007}}</ref><ref name="AP2006">{{cite news|title = Tiger Woods named AP male athlete of year|agency=Associated Press|date = December 25, 2006|work=[[CBC Sports]]|url = http://www.cbc.ca/sports/story/2006/12/25/woods-topathlete.html|access-date = May 13, 2007}}</ref><ref name="Fed3">{{cite news|title = Federer pays Woods a visit during CA practice round|agency=Associated Press|date = March 21, 2007|work=[[Golf Digest]] |url = http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=2807191|access-date = May 13, 2007}}</ref> વુડ્સે 2007ની શરૂઆત બ્યુઇક ઇન્વિટેશનલમાં પોતાની ત્રીજી સીધી જીત માટેના બે-ફટકાના વિજયથી કરી, જે આ ઇવેન્ટ ખાતે તેનો ત્રીજો સીધો વિજય હતો અને PGA ટૂરમાં તેની સળંગ સાતમી જીત હતી.<ref>{{cite news|last=Ferguson|first=Doug|title=Woods back in driver's seat|work=The Denver Post |agency=Associated Press|date=January 29, 2007|url=http://www.denverpost.com/headlines/ci_5108607|access-date=May 15, 2009}}</ref> આ જીત ઉલ્લેખનીય એ વાતે લેખાઈ કે આ રીતે તે સીઝનની પોતાની પ્રથમ ટૂર્નામેન્ટ પાંચમી વખત જીત્યો. તેની આ જીત સાથે, PGA ટૂર પર વિભિન્ન ત્રણ ઘટનાઓમાં ઓછામાં ઓછી પાંચ વખત જીત મેળવવામાં (જૅક નિકલસ અને સૅમ સ્નીડ પછી) એ ત્રીજો ખેલાડી બન્યો (તેની બીજી બે ઈવેન્ટ્સ છે WGC– બ્રિજસ્ટોન ઇન્વિટેશનલ અને WGC-CA ચૅમ્પિયનશિપ). તે વર્ષની પોતાની બીજી જીત તેણે WGC-CA ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે મેળવી, જે તેની સળંગ ત્રીજી અને આ ઇવેન્ટમાં એકંદરે છઠ્ઠી જીત હતી. આ વિજય સાથે, તે પાંચ વિભિન્ન ઈવેન્ટ્સમાં ત્રણ સતત સ્પર્ધાઓ જીતનારો પ્રથમ ખેલાડી બન્યો.<ref>{{cite web|title=Woods wins 13th WCG title in 24 tries|publisher=ESPN |agency= Associated Press|date=March 26, 2007|url=http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=2812259|access-date=May 15, 2009}}</ref> 2007 માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટમાં, તેની કારકિર્દીમાં તેરમી વખત મુખ્ય રમતના છેલ્લા દિવસે ફાઇનલ ગ્રુપમાં વુડ્સ હતો, પરંતુ પાછળના બાર પ્રસંગો જેવી વાત ન બની, તે જીત સહિત આગળ આવવામાં અસમર્થ રહ્યો. તેણે વિજેતા ઝૅક જૉન્સનથી પાછળ બીજા બે સ્ટ્રૉક મારીને રમતને બરાબરીમાં પૂર્ણ કરી.<ref>{{cite web|title=Johnson clutch on back nine to earn 2nd career win|publisher=ESPN |agency=Associated Press|date=April 9, 2007|url=http://sports.espn.go.com/golf/masters07/news/story?id=2830090|access-date=June 1, 2009}}</ref> [[File:Tiger Woods 2007.jpg|thumb|left|upright|જુલાઈ 2007માં, AT&T નેશનલ PGA ટૂર ઇવેન્ટના હિસ્સારૂપ, અર્લ વુડ્સ મેમોરિયલ પ્રો-ઍમ(વ્યાવસાયિક-અવૈતિનક) ટૂર્નામેન્ટના ઉદ્ઘાટન વખતે દડાને રેન્જમાં દૂર ગબડાવતા ટાઇગર વુડ્સ .]] વુડ્સે વાચોવિયા ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે બે સ્ટ્રૉક્સથી સીઝનની પોતાની ત્રીજી જીત મેળવી,<ref>{{cite news|title=Tiger out-staggers foes to win|work=Toronto Star |date=May 7, 2007|url=http://www.thestar.com/Sports/article/211117|access-date=June 1, 2009}}</ref> તે 24મી વિભિન્ન PGA ટૂર ટૂર્નામેન્ટ જીત્યો.<ref>{{cite news|last=McCabe|first=Jim|title=Golden standard for bosses: Working for Nicklaus produces special bond|work=The Boston Globe|date=May 10, 2007|url=http://www.boston.com/sports/golf/articles/2007/05/10/golden_standard_for_bosses/|access-date=June 1, 2009}}</ref> પોતાની 12-વર્ષની કારકિર્દીમાં તેણે નવ વખત સીઝન દરમ્યાન કમ સે કમ ત્રણ જીત મેળવી હતી. યુ.એસ. ઑપન ખાતે, સતત ચોથી વખત તે મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપ માટે ફાઇનલ ગ્રુપમાં હતો, પરંતુ તે દિવસની શરૂઆતથી બે સ્ટ્રૉક્સ પાછળ રહ્યો અને ફરી એકવાર દ્વિતીય સ્થાન પર બરાબરીમાં રમત પૂરી કરી. પાછળ હોવા છતાં છેલ્લે આગળ થઈ જઈ જીત નહીં મેળવવાની તેની લાક્ષણિકતા મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપના અંતિમ દિવસે પણ બની રહી.<ref>{{cite news|last=DiMeglio|first=Steve|title=Cabrera tames Tiger, Furyk to take home U.S. Open title|work=USA Today|date=June 18, 2007|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/pga/2007-06-17-us-open-sunday_N.htm|access-date=June 1, 2009}}</ref> સળંગ ત્રીજી ઑપન ચૅમ્પિયનશિપ રૅકૉર્ડ-ટાઇંગની શોધમાં, વુડ્સ સેકંડ-રાઉન્ડમાં 75 સાથે વિવાદના દાવામાં બહાર પડી ગયો, અને તેણે કદી શનિ-રવિ દરમ્યાન ચાર્જ ચઢાવ્યો નથી. તેમ છતાં તેનું પટિંગ નક્કર હતું (તેણે પહેલા રાઉન્ડમાં 90-ફુટર ગબીમાં નાખ્યા), તેની લોહ રમતે તેને પાછળ પાડી દીધો. જરૂરી ગતિ કરતાં ઓછી ધરાવતાં પાંચ સ્ટ્રૉક મારીને, બારમી રમત બરાબરીમાં પૂરી કર્યા પછી તેણે કહ્યું, "બધા જ સપ્તાહોમાં મને જેની જરૂર હતી એટલી નજીક હું બૉલને ફટકારતો ન હતો."<ref>અસોસિએટેડ પ્રેસ (2007). [http://www.golfsurround.com/openchampionship/2007/news/woods072207.html વુડ્સ્સ બીડ ફોર એન ઑપન થ્રી-પિટ એન્ડ્સ ઇન અ વિમ્પર] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090720075857/http://www.golfsurround.com/openchampionship/2007/news/woods072207.html |date=જુલાઈ 20, 2009 }}. GolfSurround.com. જુલાઇ 24, 2007માં મેળવેલ.</ref> ઑગસ્ટના પ્રારંભે, વુડ્સે 14મી વિશ્વ ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપ સ્પર્ધામાં WGC–બ્રિજસ્ટોન ઇન્વિટેશનલ ખાતે 8 સ્ટ્રૉક્સ મારીને પોતાનો રૅકોર્ડ સર્જ્યો, આ જીત તેની આ ઇવેન્ટ ખાતેની સતત ત્રીજી અને એકંદરે છઠ્ઠી જીત હતી. બે ભિન્ન પ્રસંગે, 1999-2001 અને 2005-2007, સમાન ઇવેન્ટ ત્રણ વખત સતત જીતનારો તે પ્રથમ ગોલ્ફર બન્યો. ત્યાર પછીના સપ્તાહે તેણે વુડી ઑસ્ટિનને બે સ્ટ્રૉક્સથી હરાવીને પોતાની બીજી સીધી PGA ચૅમ્પિયનશિપ જીતી લીધી.<ref>{{cite news|last=Hack|first=Damon|title=Woods Takes Every Shot and Wins 13th Major|work=The New York Times|date=August 13, 2007|url=http://www.nytimes.com/2007/08/13/sports/golf/13golf.html|access-date=December 28, 2010}}</ref> તે ઉપરાઉપરી સીઝન્સની PGA ચૅમ્પિયનશિપ બે જુદા પ્રસંગેઃ 1999-2000 અને 2006-2007માં જીતનારો સર્વ પ્રથમ ગોલ્ફર બન્યો. તે આઠ ભિન્ન સીઝન્સમાં PGA ટૂર પર ઓછામાં ઓછી પાંચ ઇવેન્ટ જીતનારો, સૅમ સ્નીડ પછીનો, બીજો ગોલ્ફર બન્યો. BMW ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે વુડ્સ તેની 60મી PGA ટૂર જીત નોંધાવી શક્યો, જીતવા માટે બે સ્ટ્રૉક્સથી ફાઇનલ રાઉન્ડમાં તેણે 63 કોર્સ રૅકૉર્ડ શૂટિંગ દ્વારા કર્યા. ફાઇનલ રાઉન્ડમાં પચાસ-ફુટ પટ અંદર નાખી શક્યો અને સપ્તાહને અંતે તે ફક્ત બે ફેરવેઝ ચૂક્યો.<ref>{{cite news|title=Tiger Woods wins BMW Championship with 63|work=New York Daily News|date=September 11, 2007|url=http://www.nydailynews.com/sports/more_sports/2007/09/10/2007-09-10_tiger_woods_wins_bmw_championship_with_6-2.html|access-date=May 18, 2009|archive-date=ઑક્ટોબર 6, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20091006203545/http://www.nydailynews.com/sports/more_sports/2007/09/10/2007-09-10_tiger_woods_wins_bmw_championship_with_6-2.html|url-status=dead}}</ref> તેણે ટૂર્નામેન્ટ માટે અધિકતમ બર્ડીઝમાં ક્ષેત્રનું નેતૃત્વ કર્યું, અને ચોક્કસ ડ્રાઇવિંગ, ડ્રાઇવિંગ અંતર, પ્રતિ રાઉન્ડ પટ, પ્રતિ ગ્રીન પટ તથા નિયંત્રણમાંના ગ્રીન એ પાંચેયમાં સર્વોચ્ચ ક્રમ નોંધાવ્યો. ટૂર ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે, વર્ષના તેના છેલ્લા પાંચ સ્ટાર્ટ્સમાં પોતાનું ચોથું ટાઇટલ મેળવવા માટેની રસાકસીભરી જીત મેળવીને વુડ્સે 2007 સીઝન પૂરી કરી. તે આ ઇવેન્ટનો એક માત્ર બે વખત જીતનારો ખેલાડી બન્યો, તથા ફેડએક્સ(FedEx) કપની ઉદ્ધાટન સ્પર્ધાનો ચૅમ્પિયન બન્યો. 2007માં ટૂર પર પોતાના 16 સ્ટાર્ટ્સમાં, તેનું સ્કૉરિંગ સરેરાશ 67.79 પર પહોંચાડ્યું, જે તેણે 2000માં બનાવેલા પોતાના રૅકૉર્ડ સાથે મેળ ખાતું હતું. તેની ત્યારપછીની બીજા, ત્રીજા અને ચોથા ખેલાડી ઉપરની લીડ્સ 2000ના વર્ષ (2000માં 1.46 (ફિલ મિકલસન), 1.52 (એર્ની એલ્સ), 1.66 (ડેવિડ ડુવલ)) અને 2007ના વર્ષ (1.50 (એલ્સ), 1.51 (જસ્ટિન રોઝ), 1.60 (સ્ટીવ સ્ટ્રાઇકર)) જેવી જ હતી. ===2008: ઈજાના કારણે ટુંકાયેલી સીઝન=== વુડ્સે 2008 સીઝનની શરૂઆત બ્યુઇક ઈન્વિટેશનલ ખાતે આઠ-સ્ટ્રૉક વિજયથી કરી. આ જીત તેનો 62મો PGA ટૂર વિજય હતો, જેના કારણે તે સદાબહાર યાદીમાં આર્નોલ્ડ પામર સાથે ચોથા સ્થાન પર આવી ગયો.<ref>{{cite news|last=Kroichick|first=Ron|title=Buick Invitational: Woods eschews Palmer method|work=San Francisco Chronicle|date=January 28, 2008|url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2008/01/28/SPENUNDV8.DTL|access-date=May 19, 2009}}</ref> એ સ્પર્ધામાં આ તેનો છઠ્ઠો વિજય નોંધાયો, આ છઠ્ઠી વખત તેણે PGA ટૂર સીઝન વિજયથી શરૂ કરી, અને આ તેની સળંગ હારમાળામાં ત્રીજી PGA ટૂરની જીત હતી. ત્યાર પછીના સપ્તાહે દુબઈ ડેઝર્ટ ક્લાસિકના ફાઇનલ રાઉન્ડમાં જવા માટે તે ચાર સ્ટ્રૉકથી પાછળ રહી ગયો, પરંતુ નાટકીય રીતે એક-સ્ટ્રૉક વિજય માટે તેણે બૅક નાઈન પર છ બર્ડીઝ ફટકારી.<ref>{{cite news|title=Late surge gives Woods Dubai win|publisher=BBC Sport|date=February 3, 2008|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/golf/7224965.stm|access-date=May 19, 2009|location=London}}</ref> ઍક્સેન્ચ્યુઅર મૅચ પ્લે ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે ફાઇનલમાં વિક્રમ સર્જક 8 અને 7 જીત સાથે તેણે પોતાનો 15મો વર્લ્ડ ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપ ખિતાબ હાંસલ કર્યો.<ref>{{cite news|title=Tiger rules the world again, winning Match Play for fifth straight win|work=Golf Magazine|agency=Associated Press|date=February 24, 2008|url=http://www.golf.com/golf/tours_news/article/0,28136,1716871,00.html|access-date=May 19, 2009|archive-date=મે 8, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090508172258/http://www.golf.com/golf/tours_news/article/0%2C28136%2C1716871%2C00.html|url-status=dead}}</ref> તેની ત્યાર પછીની ઇવેન્ટ, આર્નોલ્ડ પામ ઇન્વિટેશનલ સ્પર્ધામાં, વુડ્સ ધીમી શરૂઆત સાથે બહાર આવ્યો, અને તેમ છતાં પહેલો રાઉન્ડ સરખા હિસાબે પૂરો કરતાં 34મા સ્થાને સીધી બરાબરી કરી. ત્રીજો રાઉન્ડમાં પહેલી જગ્યા માટે ફાઈવ-વે ટાઈ સાથે પૂરો કર્યા પછી, તેણે પોતાની સતત પાંચમી PGA ટૂરની જીત એક સ્ટ્રૉક દ્વારા બાર્ટ બ્રયાન્ટને હરાવવા 18મા હોલ પર નાટકીય {{convert|24|ft|m|adj=on}} પટ ફટકારીને હાંસલ કરી લીધી. આ ઇવેન્ટમાં એ તેની પાંચમી કારકિર્દી જીત પણ હતી. જ્યૉફ ઑગિલ્વિએ WGC-CA ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે વુડ્સને જીતતો અટકાવ્યો, જેને તે પાછલાં ત્રણ વર્ષોથી જીતતો આવ્યો હતો. PGA ટૂરમાં ઓછામાં ઓછી પાંચ સીધી જીત હાંસલ કરનારો વુડ્સ એક માત્ર ગોલ્ફર રહ્યો છે. વુડ્સ ફરીથી ગ્રાન્ડ સ્લૅમ માટે કદાચ પડકારરૂપ બનશે એવી જોરદાર ધારણાથી વિપરીત તે 2008 માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટ ખાતે ગંભીર દાવો ન નોંધાવી શક્યો, દરેક રાઉન્ડમાં તે પોતાના પટર સાથે સંઘર્ષ કરતો રહ્યો. તે હજુ પણ માત્ર બીજા સ્થાને રમત સમાપ્ત કરી શક્યો, ચૅમ્પિયન ટ્રેવર ઇમેલમૅનથી ત્રણ સ્ટ્રૉક પાછળ. 15 એપ્રિલ, 2008ના તે પાર્ક સિટી, ઉતાહમાં પોતાના ડાબા ઘૂંટણની ત્રીજી આર્થ્રોસ્કૉપિક સર્જરી કરાવવા ગયો, અને PGA ટૂરના બે મહિના ચૂકી ગયો. તેનું પહેલું ઑપરેશન 1994માં થયું હતું, જ્યારે તેનું કોમળ ટ્યૂમર કાઢી નાખવામાં આવ્યું હતું, અને બીજું ડિસેમ્બર 2002માં થયું.<ref>{{cite news|title = Tiger Woods undergoes knee surgery|agency = [[Agence France-Presse]]|date = April 15, 2008|url = http://afp.google.com/article/ALeqM5hPuabYvDiDWueCDOns9r7AE_yo5g|access-date = December 10, 2008|archive-url = https://web.archive.org/web/20080420094652/http://afp.google.com/article/ALeqM5hPuabYvDiDWueCDOns9r7AE_yo5g|archive-date = એપ્રિલ 20, 2008|url-status = dead}}</ref> '''''જૂન/જુલાઈ 2008ના અંકમાં, મેન્સ ફિટનેસના સૌથી વધુ ચુસ્ત રમતવીર''' તરીકે તેને ઘોષિત કરવામાં આવ્યો.<ref>{{cite web |title=Men's Fitness Names Tiger Woods the Fittest Guy in America in the Annual 25 Fittest Guys in America Issue |publisher=PR-Inside.com |author=Jennifer Krosche |url=http://www.pr-inside.com/men-s-fitness-names-tiger-woods-the-r589714.htm |date=May 15, 2008 |access-date=May 20, 2008 |archive-date=મે 21, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080521023215/http://www.pr-inside.com/men-s-fitness-names-tiger-woods-the-r589714.htm |url-status=dead }}</ref>'' [[File:Tiger Woods.jpg|thumb|right|2008 યુ.એસ. (U.S.) ઑપન ખાતે ટોર્રેય પાઈન્સ પર એક પ્રેક્ટિસ રાઉન્ડ દરમ્યાન ટાઇગર વુડ્સ 8મા ગ્રીનથી આગળ જતા રહ્યા]] વુડ્સ પાછો ફર્યો 2008 યુ.એસ. ઑપન માટે, જેમાં વિશ્વના ટોચના ત્રણ ગોલ્ફરો વચ્ચે- વુડ્સ, ફિલ મિકલસન તથા ઍડમ સ્કોટ- ઇતિહાસમાં ખૂબ જ પ્રત્યાશિત ગોલ્ફ ગ્રુપિંગોમાંનું એક<ref>{{cite news|last = Dorman|first = Larry|title = Jabbing Begins as Woods Steps Back in the Ring|work=The New York Times|date = June 11, 2008|url = http://www.nytimes.com/2008/06/11/sports/golf/11golf.html?ref=golf|access-date = September 9, 2008}}</ref> થયું હતું. તેના પહેલા હોલ પર ડબલ બોગી નિશાન બાંધતાં બાંધતાં, વુડ્સ કોર્સ પર પહેલે દિવસે સંઘર્ષ કરતો રહ્યો. તે રાઉન્ડનો અંત +1(72) પર કર્યો, લીડ ઉતારવા ચાર શોટ્સ પાછળ. તેણે તેના બીજા દિવસે -3(68) સ્કોર કર્યો, હજુ મિકલસન સાથે જોડીમાં રહીને 5 બર્ડીઝ, 1 ઈગલ તથા 4 બોગીઝ કરી શક્યો. ટૂર્નામેન્ટના ત્રીજા દિવસે, તેણે ફરી એકવાર ડબલ બોગીથી શરૂઆત કરી એને છ હોલ રમવા સાથે 5 શોટ્સ પાછળ રહ્યો. તેમ છતાં, તેણે 2 ઈગલ પટ બનાવતાં રાઉન્ડ પૂરો કર્યો, મિશ્રિત લંબાઈમાં {{convert|100|ft|m}} અને ફાઇનલ રાઉન્ડમાં એક શોટની લીડ લેવા માટે ચિપ-ઇન-બર્ડી. તેના અંતિમ પટે ખાતરી આપી કે તે છેલ્લી આઠ મોટી ચૅમ્પિયનશિપમાં છઠ્ઠી વખત માટે ફાઇનલ ગ્રુપમાં હશે. રવિવારે, 15 જૂનના રોજ, વુડ્સે દિવસની શરૂઆત કરી બીજી ડબલ બૉગીથી અને તેણે રોકો મીડિયેટને 71 હોલ્સ પછી એક સ્ટ્રૉકથી પાછળ રાખી દીધો. તે પોતાના કેટલાક ટી શૉટ્સ પછી અચકાયો, અને કેટલીક વખત પોતાના ડાબા પગ ઉપરથી વજન દૂર કરવાનો તેણે પ્રયત્ન કર્યો. વુડ્સ જ્યારે ફાઇનલ હોલ સુધી પહોંચ્યો ત્યારે એક સ્ટ્રૉકથી પાછળ હતો. બર્ડી માટે {{convert|12|ft|m|adj=on}} પટ સાથે રમત છોડી, અને સોમવારે મીડિયેટ સાથે 18-હોલ પ્લે ઑફ માટે જોરથી એક શૉટ માર્યો.<ref>{{cite news|title = Woods, Mediate tie for Open; playoff Monday|agency=Associated Press|publisher=ESPN|date = June 15, 2008|url = http://sports.espn.go.com/golf/usopen08/news/story?id=3445094|access-date = December 16, 2008}}</ref><ref>{{cite web |last = Sobel |first = Jason |title = U.S. Open live blog |url = http://sports.espn.go.com/golf/usopen08/columns/story?columnist=sobel_jason&page=usopenblog4 |publisher=ESPN |date = June 16, 2008 |access-date = June 30, 2009}}</ref> પ્લેઑફમાં એક તબક્કે વધુમાં વધુ ત્રણ સ્ટ્રૉકથી આગળ હોવા છતાં, વુડ્સ ફરીથી પાછળ રહી ગયો અને તેને મીડિયેટ સાથે સડન ડેથ માટે 18મા બર્ડી ફટકારવાની જરૂર હતી, અને તેણે તેમ કરી દેખાડ્યું. વુડ્સે પહેલા સડન ડેથ હોલ પર સીધી સફળતા હાંસલ કરી; મીડિયેટ ત્યાર પછી પોતાનો પટ પાર પાડવામાં ચૂક્યો, પરિણામે વુડ્સને તેની 14મી મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપ મળી.<ref>{{cite news|title = Tiger puts away Mediate on 91st hole to win U.S. Open|agency=Associated Press|publisher=ESPN|date = June 16, 2008|url = http://sports.espn.go.com/golf/usopen08/news/story?id=3446435|access-date = December 30, 2008}}</ref> ટૂર્નામેન્ટ પછી મીડિયેટે કહ્યું, "આ માણસ બસ કંઈક એવું કરે છે જે કલ્પનાના વિસ્તાર દ્વારા સામાન્ય નથી,"<ref>{{cite news|last=Savage|first=Brendan|title=Rocco Mediate still riding U.S. Open high into Buick Open|work=[[Flint Journal]]|date=June 25, 2008|url=http://www.mlive.com/sports/flint/index.ssf/2008/06/rocco_mediate_still_riding_us.html|access-date=June 19, 2009|archive-date=મે 5, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120505134823/http://www.mlive.com/sports/flint/index.ssf/2008/06/rocco_mediate_still_riding_us.html|url-status=dead}}</ref> અને કેની પેરીએ ઉમેર્યું, "તે સૌ કોઈને એક પગ પર મારે છે."<ref>{{cite news |url=http://seattletimes.nwsource.com/html/sports/2008018380_apglfbuickopen.html |title = Mediate makes the most of his brush with Tiger |author=Larry Lage |work=The Seattle Times |agency=Associated Press |date = June 26, 2008 |access-date = June 19, 2009}}</ref> યુ.એસ. ઑપન જીત્યા પછીના બે દિવસે, વુડ્સે જાહેર કર્યું કે તેણે પોતાના ડાબા ઘૂંટણ પર રિકન્સ્ટ્રક્ટિવ ઍન્ટેરિઅર ક્રુસિએટ લિગામેન્ટ (ACL) સર્જરી કરાવવાની જરૂર છે, અને તે 2008 ગોલ્ફ સીઝનની બાકીની સ્પર્ધાઓ ચૂકી જશે, જેમાં બે ફાઇનલ મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપનો સમાવેશ થાય છેઃ ઑપન ચૅમ્પિયનશિપ અને PGA ચૅમ્પિયનશિપ. વુડ્સને એ પણ જણાવ્યું કે તે ઓછામાં ઓછા છેલ્લા 10 મહિના પોતાના ડાબા ઘૂંટણના તૂટેલા લિગામેન્ટ(સ્નાયુબંધન) સહિત રમ્યો છે, અને તેની ડાબી ટીબિયા(અંતર્જંઘિકા નળી)માં બમણું ફ્રેક્ચર તાણ સહન કર્યું છે, જ્યારે ઑપરેશનથી પુનઃસ્થાપન પછી તે માસ્ટર્સ પાછળ પડી ગયો.<ref>{{cite web|title=Tiger Woods to Undergo Reconstructive Knee Surgery and Miss Remainder of 2008 Season|last=Steinberg|first=Mark|publisher=TigerWoods.com|date=June 18, 2008|access-date=June 18, 2008|url=http://www.tigerwoods.com/defaultflash.sps|format=|archive-date=જૂન 17, 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080617152335/http://www.tigerwoods.com/defaultflash.sps|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news |last = Dorman |first = Larry |title = Woods to Have Knee Surgery, Ending His Season |url = http://www.nytimes.com/2008/06/19/sports/golf/19golf.html |work=The New York Times |date = June 19, 2008 |access-date = October 13, 2009}}</ref> તેના ઘૂંટણની ઈજાની ગંભીરતા જાણ્યા પછી આખી દુનિયાના વર્તમાનપત્રોએ તેના યુ.એસ. ઑપન વિજયને એક 'વીરગાથા' રૂપે વર્ણવ્યો, અને તેના પ્રયાસોની કદર કરી. વુડ્સે તેને વર્ણવી, "મારી આ પહેલાંની બધી જ ચૅમ્પિયનશિપમાં સૌથી મહાન – 14મા શ્રેષ્ઠ, છેલ્લા સપ્તાહમાં જે બધું બન્યું તેના કારણે."<ref>{{cite news |url = http://www.guardian.co.uk/sport/2008/jun/17/usopengolf.tigerwoods |title = Woods savours 'greatest triumph' after epic duel with brave Mediate |author=Lawrence Donegan |work=The Guardian |location=UK |date = June 17, 2008 |access-date = June 30, 2008}}</ref> PGA ટૂર દ્વારા આયોજિત સીઝનની બાકીની સ્પર્ધાઓમાં વુડ્સની ગેરહાજરીથી PGA ટૂર ટીવી રેટિંગ નીચે ઊતર્યું. 2008ની સીઝનના બીજા ઉત્તરાર્ધ માટે એકંદર વ્યૂઅરશિપ 2007ની સરખામણીમાં 46.8% નીચે ઊતરી જણાઈ.<ref>{{cite web |title = Tiger’s Return Expected To Make PGA Ratings Roar |date = February 25, 2009 |access-date = March 30, 2009 |url = http://blog.nielsen.com/nielsenwire/tag/accenture-match-play-championship/ |publisher = The Nielsen Company 2009 |archive-date = જુલાઈ 21, 2011 |archive-url = https://web.archive.org/web/20110721063745/http://blog.nielsen.com/nielsenwire/tag/accenture-match-play-championship/ |url-status = dead }}</ref> ===2009: PGA ટૂરમાં પુનરાગમન=== એ ઘટનાને ઍસોસિએટેડ પ્રેસ દ્વારા "ખેલકૂદમાં એક અત્યંત પ્રત્યાશિત પુનરાગમન" કહેવામાં આવ્યું,<ref>{{cite news |last=Dahlberg |first=Tim |title = Anything can happen: It did in Tiger's return |url = http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2009/03/01/SP691669HN.DTL |date = March 1, 2009 |work=San Francisco Chronicle |access-date = July 1, 2009 }}</ref> આઠ મહિનાની ગેરહાજરી પછી વુડ્સની PGA ટૂરની પ્રથમ ઇવેન્ટ, WGC–ઍક્સેન્ચ્યુઅર મૅચ પ્લે ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે રહી. તે બીજા રાઉન્ડમાં ટિમ ક્લાર્ક સામે હાર્યો.<ref>{{cite web |title = Tiger loses to Clark; all four top seeds out at Match Play |url = http://www.pgatour.com/2009/tournaments/r470/02/26/accenture.matchplay.ap/index.html |publisher = PGA Tour |date = February 26, 2009 |access-date = February 27, 2009 |archive-date = ફેબ્રુઆરી 28, 2009 |archive-url = https://web.archive.org/web/20090228142005/http://www.pgatour.com/2009/tournaments/r470/02/26/accenture.matchplay.ap/index.html |url-status = dead }}</ref> તેના પછીની પ્રથમ સ્ટ્રૉક રમત ડોરાલ ખાતે WGC-CA ચૅમ્પિયનશિપ હતી, જેને તેણે 9મી(-11)થી પૂરી કરી. વુડ્સ આ વર્ષનું તેનું પ્રથમ ટાઇટલ આર્નોલ્ડ પામર ઈન્વિટેશનલ ખાતે જીત્યો, જ્યાં તે ફાઇનલ રાઉન્ડમાં પ્રવેશ કરતી વખતે સીન ઓ'હેરથી પાંચ સ્ટ્રૉક પાછળ હતો. વુડ્સે ફાઇનલ રાઉન્ડ 67 શૉટ અને એક {{convert|16|ft|m|adj=on}} બર્ડી પટ ફાઇનલ હોલ પર ફટકારીને ઓ'હેરને હરાવ્યો ત્યારે તે એક સ્ટ્રૉક આગળ હતો.<ref>{{cite news|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/pga/2009-03-29-arnold-palmer-invitational_N.htm|title=He's back: Tiger rallies to win Arnold Palmer Invitational|date=March 30, 2009|work=USA Today|access-date=March 30, 2009|first=Steve|last=DiMeglio}}</ref> ત્યારબાદ તેણે પોતાની જ્વલંત કામગીરી સતત દાખવવાનું ચાલુ રાખ્યું. ધ માસ્ટર્સ ખાતે, તેણે છઠ્ઠા સ્થાને રમત પૂરી કરી, અંતિમ વિજેતા ઍન્જલ કૅબ્રેરાથી ચાર સ્ટ્રૉક પાછળ. પછી, ક્વેઇલ હૉલો ચૅમ્પિયનશિપમાં 18-હોલની લીડ હોવા છતાં, તેણે સીન ઓ'હેરથી બે સ્ટ્રૉક પાછળ રમત પૂરી કરી. ધ પ્લેયર્સ ચૅમ્પિયનશિપમાં, તે રવિવારે ફાઇનલ ગ્રુપિંગમાં રમ્યો, પરંતુ આઠમા સ્થાને રમત સમાપ્ત કરી. મેમોરિયલ ટૂર્નામેન્ટ ખાતે વુડ્સ 2009ની તેની બીજી ઇવેન્ટ જીત્યો. ત્રણ રાઉન્ડ પછી તે ચાર શૉટ્સ પાછળ હતો, પરંતુ ફાઇનલ રાઉન્ડમાં 65 શૉટ માર્યા, જેમાં ટૂર્નામેન્ટનો અંત કરવામાં બે સળંગ બર્ડીઝનો સમાવેશ થાય છે.<ref>{{cite web|last=Harig|first=Bob|title=Woods back in full force after victory|publisher=ESPN|date=June 7, 2009|url=http://sports.espn.go.com/golf/columns/story?columnist=harig_bob&id=4238016|access-date=June 8, 2009}}</ref> એ ઇવેન્ટમાં વુડ્સનો ચોથો વિજય હતો. 5 જુલાઈના AT&T નૅશનલ ખાતે વુડ્સ 2009 સીઝનની પોતાની ત્રીજી ઈવેન્ટ જીત્યો, જે ઈવેન્ટનો યજમાન એ પોતે હતો. <ref>{{cite news|last=Svrluga|first=Barry|title=Woods doesn't let victory slip away at Congressional|work=The Washington Post|publisher=[[The Baltimore Sun]]|date=July 6, 2009|url=http://www.baltimoresun.com/sports/golf/bal-sp.tiger06jul06,0,6147804.story|access-date=July 21, 2009|archive-date=જૂન 4, 2012|archive-url=https://archive.is/20120604213337/http://www.baltimoresun.com/sports/golf/bal-sp.tiger06jul06,0,6147804.story|url-status=dead}}</ref> જો કે, 2009 મેજરમાં ત્રીજી વખત પ્રવેશવા છતાં, વુડ્સ પોતાની પૂર્વની જીતને હાંસલ કરવામાં નિષ્ફળ રહ્યો. તેને બદલે, 2009 ઑપન ચૅમ્પિયનશિપ જે ટર્નબેરી ખાતે રમાઈ, તેમાં વ્યાવસાયિક બન્યા બાદ મેજર ચૅમ્પિયનશિપમાં ફક્ત બીજી વખત કટ ચૂકી ગયો.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/golf/8156901.stm|title=Woods misses cut as Watson shines |date=July 17, 2009|publisher=BBC Sport|access-date=August 4, 2009|location=London | first=Mark | last=Orlovac}}</ref> 2 ઑગસ્ટના, વુડ્સે બ્યુઇક ઑપન ખાતે બીજા ત્રણ ખેલાડીઓ પર ત્રણ-શૉટ વિજયથી, સીઝનની ચોથી જીત ઝડપી લીધી. ઑપન રાઉન્ડ 71 પર ફાયરિંગ કર્યા પછી 95મા સ્થાને અને કટ લાઈનથી બહારની બાજુએ મુકાયો. વુડ્સે બીજા રાઉન્ડમાં 63 સાથે પ્રતિક્રિયા આપી, સીધા નવ-અન્ડર પાર, જેણે તેને વિવાદી મૂલ્યાંકન આપ્યું. ત્રીજા રાઉન્ડના 65થી તે લીડરબોર્ડ પર સર્વોચ્ચ સ્થાને મુકાયો, અને તેણે 20-અન્ડર કુલ 268 ચાર-રાઉન્ડથી ફાઇનલ રાઉન્ડમાં 69 સાથે વિજય મેળવ્યો.<ref>{{cite news|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/pga/2009-08-02-buick-open_N.htm|title=Tiger takes Buick Open for one last ride, wins with Sunday 69|date=August 3, 2009|work=USA Today|access-date=August 4, 2009|first=Jerry|last=Potter}}</ref> વિજય પહેલાં, આ હેરફેર આજની તારીખ સુધીમાં સૌથી મોટો હતો.<ref>{{cite web|url=http://www.tribune.ie/article/2009/aug/09/timing-a-major-impression/?q=buick|title=Timing A Major Impression|date=August 9, 2009|work=Sunday Tribune|access-date=August 9, 2009|archive-date=માર્ચ 6, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160306182137/http://tribune.ie/article/2009/aug/09/timing-a-major-impression?q=buick|url-status=dead}}</ref> ત્યાર પછીના સપ્તાહે વુડ્સ પોતાની 70મી કારકિર્દી સ્પર્ધા WGC-બ્રિજસ્ટોન ઇન્વિટેશનલ ખાતે જીત્યો. તે રવિવારે 16મા સુધી પાડ્રેગ હૅરિંગ્ટન સામે માથોમાથ ગયો, જ્યાં હૅરિંગ્ટને સીધી 5 પર 8 ટ્રિપલ બૉગી બનાવી અને વુડ્સે બર્ડી બનાવી. ટાઇગર હૅરિંગ્ટન અને રોબર્ટ ઍલેન્બી ઉપર એ ઇવેન્ટ 4 સ્ટ્રૉક્સથી જીતી ગયો.<ref>{{cite news|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/pga/2009-08-09-tiger-bridgestone_N.htm|title=Tiger rallies past Harrington to win Bridgestone Invitational|date=August 9, 2009|work=USA Today|access-date=August 10, 2009|first=Steve|last=DiMeglio}}</ref> 2009 PGA ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે, વુડ્સે પહેલા રાઉન્ડ પછી લીડ લેવા માટે 5-અંડર 67 શૉટ ફટકાર્યા. તે બીજા અને ત્રીજા રાઉન્ડ દરમ્યાન લીડર અથવા કૉ-લીડર રહ્યો. ફાઇનલ રાઉન્ડમાં જતાં, વુડ્સ પાસે 8-અંડર પર 2 સ્ટ્રૉકની લીડ હતી. તેમ છતાં, 68મા હોલ પર, યાંગ યોંગ-એયુન લીડરબોર્ડના સર્વોચ્ચ સ્થાને પહેલી વખત આગળ નીકળી ગયો. ત્યાર પછી યાંગ વુડ્સ પર ભારે પડ્યો અને ત્રણ સ્ટ્રૉક્સથી ટૂર્નામેન્ટ જીતી ગયો, તેણે બીજા સ્થાને સમાપ્ત કર્યું.<ref>{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2009/08/17/sports/golf/17pga.html?_r=1&hp|title=Y. E. Yang Shocks Woods to Win at P.G.A.|date=August 16, 2009|work=New York Times|access-date=August 16, 2009|first=Larry|last=Dorman}}</ref> એ ઘટના ઉલ્લેખનીય હતી કારણ કે 54 હોલ સુધી લીડિંગ અથવા કૉ-લીડિંગ રહ્યા બાદ, વુડ્સ પહેલી વખત મુખ્ય રમત જીતવામાં નિષ્ફળ રહ્યો હતો, અને એકથી વધુ શૉટથી આગળ હોવા છતાં પહેલી વખત તેણે અમેરિકાની ધરતી ઉપર કોઈ ટૂર્નામેન્ટ ગુમાવી હતી.<ref>{{cite web|url=http://sports.espn.go.com/golf/pgachampionship09/news/story?id=4403199|title=Yang ensures major-less year for Tiger|access-date=August 17, 2009|date=August 16, 2009|publisher=ESPN }}</ref> તેનો અર્થ એ પણ થતો હતો કે વુડ્સ 2004 પછી આજ સુધીમાં પહેલી વખત મૅજર જીત્યા વગર વર્ષ પૂરું કરશે. વુડ્સ BMW ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે તેનું 71મું કારકિર્દી ટાઇટલ જીત્યો. આ જીતે તેને ફાઇનલ પ્લઑફ ઇવેન્ટમાં જવા માટે ફેડએક્સ કપ સ્ટૅન્ડિંગ્સમાં પ્રથમ સ્થાન પ્રતિ દોર્યો. એ તેની BMW ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે (વેસ્ટર્ન ઑપન તરીકે ત્રણ જીત સહિત) પાંચમી જીત હતી અને PGA ટૂર પર તેની કારકિર્દીમાં પાંચમી વખત ઇવેન્ટ જીતીને તેણે પાંચ અથવા વધુ વખત જીતનો દાવો નોંધાવ્યો.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/golf/8253800.stm|title=Woods cruises to Illinois success |date=September 13, 2009|publisher=BBC Sport|access-date=September 14, 2009|location=London}}</ref> વુડ્સે ધ ટૂર ચૅમ્પિયનશિપ બીજા સ્થાને સમાપ્ત કરીને તેનું બીજું ફેડએક્સ કપ ટાઇટલ જીતી લીધું.<ref>{{cite web|url=http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=4509474|title=Mickelson wins event, Tiger the Cup |date=September 27, 2009|work=ESPN|access-date=September 27, 2009}}</ref> 2009 પ્રેસિડેન્ટ્સ કપ વખતે, વુડ્સની રમતનો દેખાવ ખરેખર દબદબાભર્યો અને તે સાથે એટલો જ પ્રેક્ષણીય હતો, જેમાં તે એ ઇવેન્ટની તમામ પાંચેય મેચો જીત્યો. તે પોતાના મિત્ર માર્ક ઓ'મિઅરા સાથે જોડાયો, જેણે 1996 પ્રેસિડેન્ટ્સ કપની તમામ પાંચેય મેચો જીતી હતી, અને શિગેકી મરુયામા, જે 1998 પ્રેસિડન્ટ્સ કપમાં પોતાની સાહસિકતા પુરવાર કરી હતી.<ref>{{cite news|last=Ferguson|first=Doug|title=Americans win the Presidents Cup|date=October 12, 2009|url=http://www.times-news.com/localgolf/local_story_285000117.html/resources_printstory|newspaper=[[Cumberland Times-News]]|access-date=December 17, 2009|archive-date=જૂન 4, 2012|archive-url=https://archive.is/20120604213407/http://www.times-news.com/localgolf/local_story_285000117.html/resources_printstory|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|last=Barber|first=Phil|title=Americans win the Presidents Cup|work=[[The Press Democrat]]|date=October 11, 2009|url=http://www.pressdemocrat.com/article/20091011/SPORTS/910119981/1010/SPORTS?Title=Americans-win-the-Presidents-Cup|access-date=October 27, 2009}}</ref> આ ત્રણેય ઘટનાઓમાં, તેમની પોતાની ટીમો સ્પર્ધા જીતી હતી. વુડ્સે ચારેય રાઉન્ડમાં ફોરસમ્સમાં ઓને ફોર-બૉલમાં સ્ટીવ સ્ટ્રાઈકર સાથે જોડી જમાવી હતી. ફોરસમ્સના પહેલા દિવસે, તેઓ રયો ઇશિકાવા અને જ્યૉફ ઑગિલ્વિની ટીમ સામે 6 અને 4થી જીત્યા.<ref>{{cite web |url=http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/thur_foursome.html |title=The Official Home of The Presidents Cup |work=PGATOUR.com |access-date=January 22, 2010 |archive-date=ઑક્ટોબર 11, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091011090156/http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/thur_foursome.html |url-status=dead }}</ref> ફોર-બૉલની શુક્રવારી મેચમાં, તેઓ ઍન્જલ કાબ્રેરા અને જ્યૉફ ઑગિલ્વિની ટીમ સામે 5 અને 3થી જીત્યા.<ref>{{cite web |url=http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/fri_fourball.html |title=Presidents Cup Scoring |work=PGATOUR.com |access-date=January 22, 2010 |archive-date=ઑક્ટોબર 12, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091012070140/http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/fri_fourball.html |url-status=dead }}</ref> શનિવારે તેઓ ટિમ ક્લાર્ક અને માઈક વેરની ટીમથી સવારના ફોરસમ્સમાં પહેલાં પાછળ રહી ગયા પછી 1-અપ જીતવા માટે 17મું અને 18મું હોલ સર કરીને મેચ જીતી ગયા,<ref>{{cite web |url=http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/sat_foursome.html |title=Presidents Cup Scoring |work=PGATOUR.com |access-date=January 22, 2010 |archive-date=ઑક્ટોબર 13, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091013092328/http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/sat_foursome.html |url-status=dead }}</ref> અને બપોરના ફોરબૉલમાં તેમણે રયો ઇશિકાવા અને વાય.ઈ.યાંગને 4 અને 2ના સ્કોરથી હરાવ્યા.<ref>{{cite web |url=http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/sat_fourball.html |title=Presidents Cup Scoring |work=PGATOUR.com |access-date=January 22, 2010 |archive-date=ઑક્ટોબર 13, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091013092323/http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/sat_fourball.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|last=Cole|first=Cam|title=Hail to the Chief: Tiger clinches title|work=[[Vancouver Sun]]|date=October 13, 2009|url=http://www.canada.com/entertainment/Hail+Chief+Tiger+clinches+title/2096059/story.html|access-date=December 8, 2009}}</ref> સિંગલ્સ મેચમાં, 2009 PGA ચૅમ્પિયનશિપથી તેના ઘોર શત્રુ યાંગ સાથે વુડ્સે જોડી જમાવી. યાંગે પહેલા હોલ પર ઝડપથી 1-અપની લીડ ઝડપી લીધી, પરંતુ તે ત્રીજા હોલ પર લીડ ગુમાવી બેઠો અને વુડ્સ 6 તથા 5ના સ્કોર વડે મૅચ જીતતો ચાલ્યો.<ref>{{cite web |url=http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/sun_single.html |title=Presidents Cup Scoring |work=PGATOUR.com |access-date=January 22, 2010 |archive-date=ઑક્ટોબર 14, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091014093748/http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/sun_single.html |url-status=dead }}</ref> તદુપરાંત, વુડ્સ એક એવો ખેલાડી હતો જેણે યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સ માટે કપ મજબૂતીથી પકડી રાખ્યો, જે તેની કારકિર્દીમાં પ્રથમ વખત ટીમ ઇવેન્ટ કમ્પિટિશનમાં એવડું સન્માન અપાવનારો પ્રસંગ હતો.<ref>{{cite news|title=Woods routs Yang to clinch Presidents Cup|publisher=CNN|date=October 12, 2009|url=http://edition.cnn.com/2009/SPORT/10/11/golf.presidents.woods.usa.win/|access-date=November 24, 2009}}</ref><ref>{{cite web|title=Presidents Cup complete match results|publisher=ESPN|date=October 11, 2009|url=http://sports.espn.go.com/golf/prescup09/news/story?id=4494770|access-date=November 24, 2009}}</ref> નવેમ્બર 2009માં, ઑસ્ટ્રેલિયાના મેલબૉર્નમાં કિંગ્સ્ટન હીથ ખાતે નવેમ્બરની 12થી 15 સુધી યોજાયેલી જેબીવેર(JBWere) માસ્ટર્સમાં રમવા માટે વુડ્સને 3.3 મિલિયન ડૉલર ચૂકવવામાં આવ્યા હતા. આ સ્પર્ધામાં પ્રથમ વખત ઇવેન્ટની ટિકિટો પૂરેપૂરી વેચાઈ ગઈ હતી. તે ઑસ્ટ્રેલિયન ગ્રેગ ચામર્સ ઉપર બે સ્ટ્રૉકથી 14 અન્ડર પાર જીતતો ગયો, અને આમ તેની 38મી યુરોપિયન ટૂર જીત બની અને PGA ટૂર ઓફ ઑસ્ટ્રેલિયા પર પ્રથમ વિજય બન્યો.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/golf/8361060.stm|title=Woods takes Aussie Masters title |date=November 15, 2009|publisher=BBC Sport|access-date=November 19, 2009|location=London}}</ref> ===2010: અશાંત, જીતરહિત સીઝન=== તેના ભૂતપૂર્વ વૈવાહિક જીવનના વિશ્વાસઘાતની વાત પ્રકાશમાં આવ્યા પછી 2009ના અંતે વુડ્સે સ્પર્ધાત્મક ગોલ્ફ રમતમાંથી અનિર્ણિત વિરામની જાહેરાત કરી. માર્ચ 2010માં, તેણે જાહેર કર્યું કે તે 2010 માસ્ટર્સમાં રમશે.<ref name="return">{{cite web|last=Rude|first=Jeff|title=Woods' return shows he's ready to win|publisher=Fox Sports|date=March 17, 2010|url=http://msn.foxsports.com/golf/story/Tiger-Woods-return-at-Masters-shows-he-is-ready-to-win?GT1=39002|access-date=March 23, 2010}}</ref> 2010ના પ્રારંભની સીઝન ચૂકી જતાં, વુડ્સ ઑગસ્ટા, જ્યોર્જિયા ખાતે, 8 એપ્રિલ 2010થી શરૂ થતી 2010 માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટમાં પાછો ફર્યો,<ref name="news.sky.com"></ref> જે આશરે 20 સપ્તાહના તેના વિરામ પછીની રમત હતી. તેણે ચોથા સ્થાને ટૂર્નામેન્ટ બરાબરી પર પૂરી કરી.<ref>{{cite news|url=http://sports.espn.go.com/golf/masters10/news/story?id=5075606|title=Mickelson wins Masters; Tiger 5 back|date=April 11, 2010|publisher=ESPN |access-date=April 12, 2010}}</ref> વુડ્સ ત્યાર પછી 2010માં કુઐલ હોલો ચૅમ્પિયનશિપમાં એપ્રિલના અંતમાં સ્પર્ધામાં ઉતર્યો, પરંતુ તેની કારકિર્દીમાં બસ છઠ્ઠી વખત માટે કટ ચૂકી ગયો. તે 30 એપ્રિલના વ્યાવસાયિક તરીકે તેના બીજા સૌથી ખરાબ રાઉન્ડનો શૉટ માર્યો, 7-ઑવર 79 બીજા રાઉન્ડ દરમ્યાન આઠ સ્ટ્રૉક્સથી 36-હોલ કટ ચૂકી ગયો.<ref>{{cite news|url=http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=5152134|title=Woods misses sixth PGA Tour cut|date=May 1, 2010|publisher=ESPN |first=Bob|last=Harig|access-date=May 1, 2010}}</ref> વુડ્સ ધ પ્લેયર્સ ચૅમ્પિયનશિપમાંથી ચોથા રાઉન્ડમાં પોતે બહાર નીકળી ગયો. 9મેના, પાછળથી જણાવ્યું કે તેના ગળાને ઇજા થઈ હતી. તેણે પહેલા ત્રણ રાઉન્ડમાં 70-71-71 સ્કોર કર્યો હતો, અને રાઉન્ડ માટે બે ઑવર-પાર (પાર કરતાં વધુ સ્ટ્રૉક) હતો, જ્યારે તે સાતમા હોલ પર રમતો હતો, ત્યારે તે રમતમાંથી ખસી ગયો. હૅન્ક હૅની જે 2003થઈ વુડ્સનો કોચ હતો તેણે ધ પ્લેયર્સ ચૅમ્પિયનશિપ પછી તુરત કોચ તરીકેના પોતાના પદનું રાજીનામું જાહેર કર્યું. વુડ્સ ચાર સપ્તાહ પછી ધ મેમોરિયલ ટૂર્નામેન્ટ ખાતે પોતાના ટાઇટલના સંરક્ષણ માટે સ્પર્ધાત્મક ગોલ્ફમાં પાછો ફર્યો. તેણે કટ કર્યો અને T19 પર પૂર્ણ કરવા ગયો, જે 2002થી આજ સુધીમાંની ટૂર્નામેન્ટમાં તેની સૌથી ખરાબ પૂર્ણાહુતિ હતી. તેની ત્યાર પછીની સ્પર્ધાત્મક ટૂર્નામેન્ટ શરૂ થઈ 17મી જૂને પેબલ બીચ પર, યુ.એસ. ઑપનમાં, જ્યાં તેણે 2000માં વિક્રમજનક 15 શોટ્સથી જીત મેળવી હતી. પહેલા બે રાઉન્ડમાં અપેક્ષાકૃત બહુ જોવા જેવી કામગીરી ન કહી શકાય. ત્યાર પછી, વુડ્સે 2010 પહેલાંના પોતાના જોમના સંકેત બતાવ્યા, જેમ કે શનિવારના પાંચ-અંડર-પાર 66ના શૂટિંગ રૂટમાં બૅકનાઈન 31 સુધી તેણે વ્યવસ્થિત કર્યું, જે ટૂર્નામેન્ટની હળવા રાઉન્ડ માટે ટાઇ બની શકે અને તેને ફરીથી વિવાદમાં મૂકી દઈ શકે. જો કે 54-હોલ લીડર ડસ્ટિન જૉનસનના ભાંગી પડવા છતાં, તે રવિવારે પોતાનું જોમ જાળવવામાં અસમર્થ રહ્યો, અને વુડ્સ ટૂર્નામેન્ટ સમાપ્ત કરવા ત્રણ ઑવર-પાર તથા ચોથા સ્થાન માટે ટાઇ કરવા જઈને, 2010ની ધ માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટમાં તેના સર્વોચ્ચ 5 પરિણામોનું પુનરાવર્તન કર્યું.<ref>{{cite web |url=http://www.rte.ie/sport/golf/2010/0621/woodst.html |title=Woods laments missed US Open chance |date=June 21, 2010 |work=RTÉ Sport |access-date=June 21, 2010 |archive-date=જૂન 23, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100623075520/http://www.rte.ie/sport/golf/2010/0621/woodst.html |url-status=dead }}</ref> ત્યારપછી વુડ્સ જૂનમાં મોડેથી AT&T નૅશનલમાં રમ્યો, AT&Tએ તેની વ્યક્તિગત સ્પોન્સરશિપ પડતી મૂકી તે પહેલાં તે પોતે યજમાન બન્યો. તે રક્ષાત્મક ખેલાડી હતો અને તેની પહેલાંની ટૂર્નામેન્ટમાં આવનારા અનેકનો તે પસંદગીનો ખેલાડી હતો, પરંતુ ટૂર્નામેન્ટના બધા જ ચાર દિવસ તેણે સંઘર્ષ કર્યો, રાઉન્ડને અન્ડર-પાર મૂકવામાં તે નિષ્ફળ રહ્યો અને 46મા સ્થાને ટાઇ કરી.<ref>{{cite web|title=2010 Leaderboard: AT&T National|publisher=PGA Tour|date=July 4, 2010|url=http://www.pgatour.com/leaderboards/current/r471/|access-date=August 10, 2010|archive-date=ઑગસ્ટ 24, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100824235014/http://www.pgatour.com/leaderboards/current/r471/|url-status=dead}}</ref> ત્યારબાદ વુડ્સ બે-દિવસની ચૅરિટી ઇવેન્ટ - જેપી(JP) મૅકમનસ પ્રો-આમ(Pro-Am) - રમવા આયર્લૅન્ડ ઉપડી ગયો અને પછી પોતાનાં બાળકોની સંભાળ લેવા વતન ફ્લોરિડા પહોંચી ગયો. તેના માત્ર એક અઠવાડિયા પછી ધ ઑપન ચૅમ્પિયનશિપ હતી. તેણે સેંટ ઍન્ડ્ર્યુઝના જૂના કોર્સ ખાતે ઑપન ચૅમ્પિયનશિપ માટે પોતાનું પટર બદલ્યું. એ માટે તેણે કહ્યું કે તે હંમેશાં સ્લો ગ્રીન્સ પર સંઘર્ષ કરતો રહ્યો અને "બૉલને ઝડપથી અને સારી રીતે ગબડાવવા માટે" આ નવા નાઇકે મેથડ 101 પટરની તેને જરૂર હતી. તેનું આ કથન એક રીતે સેંટ ઍન્ડ્ર્યુઝ ખાતે 2000 અને 2005માં યોજાયેલી પહેલાંની બે ચૅમ્પિયનશિપમાં તે જીત્યો હતો એ ધ્યાનમાં લેતાં આશ્ચર્યજનક હતું. એ પહેલી જ વખત વુડ્સે 1999થી ચાલ્યું આવતું તેનું ટિટ્લેઈસ્ટ સ્કૂટી કૅમેરોન સિવાય બીજું કોઈ પટર વાપર્યું. વુડ્સે ટૂર્નામેન્ટના પ્રથમ દિવસે તો સારી રીતે પટ કર્યું, 5-અંડર 67 શૂટિંગ કર્યું, પરંતુ 40 માઇલ પ્રતિ કલાકની ઝડપે ચાલતા પવને બીજે દિવસે 66 મિનિટો સુધી સેંટ ઍન્ડ્ર્યુઝ પર રમત બંધ રખાવી, જેમાં વુડ્સ કંઈ જ કરી શકવાને શક્તિમાન ન હતો. શનિવારે પણ એ જ સ્થિતિ હતી. તે વારંવાર શૉર્ટ પટ્સ ચૂકી જવા લાગ્યો. તેણે પોતાનું પટર પાછું બદલ્યું અને ફાઇનલ રાઉન્ડમાં પોતાનું જૂનું સ્કૂટી કૅમેરોન પટર લીધું, પરંતુ તેથી પણ તે કંઈ વધુ સારું ન કરી શક્યો. વુડ્સે એકંદર 3-અંડર પૂરા કર્યા, વિજેતા લુઇસ ઉસ્થુઇઝેનથી 13 શૉટ્સ પાછળ. (23મા સ્થાન માટે ટાઇ).<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/golf/8832469.stm|title=Oosthuizen cruises to victory at St Andrews |date=July 18, 2010|publisher=BBC Sport|access-date=September 8, 2010 | first=Rob | last=Hodgetts}}</ref> વુડ્સે WGC-બ્રિજસ્ટોન ઇન્વિટેશનલમાં 8 ઑગસ્ટે 18-ઑવરમાં 78મા સ્થાન (છેલ્લાથી બીજા સ્થાન) માટે પાર ટાઇંગ પૂરું કર્યું. તેણે વ્યાવસાયિક ગોલ્ફર તરીકેના પોતાનાં સૌથી ખરાબ ચાર-રાઉન્ડ પરિણામ સ્થાપિત કર્યાં.<ref>{{cite web|url=http://www.bloomberg.com/news/2010-08-08/tiger-woods-keeps-mickelson-off-top-golf-ranking-even-after-worst-result.html|title=Tiger Woods Keeps Mickelson Off Top Golf Ranking, Even After Worst Result|access-date=August 9, 2010|date=August 8, 2010|author=McLuskey, Dex|work=[[Bloomberg L.P.|Bloomberg]]}}</ref> વુડ્સે ઑગસ્ટ 2010માં કૅનેડિયન ગોલ્ફ કોચ સીન ફોલેય સાથે કામ કરવાનું શરૂ કર્યું; એ બન્ને પહેલાં કેટલાંક સપ્તાહો માટે સંભાવિત ભાગીદારી માટે ચર્ચા કરતા રહ્યા. 2010 PGA ચૅમ્પિયનશિપમાં વુડ્સ વિસ્કોન્સિનમાં વ્હિસલિંગ સ્ટ્રેટ્સ ખાતે રમ્યો. વુડ્સે 36-હોલ કટ બનાવ્યા, પરંતુ પડકાર ઝીલવામાં નિષ્ફળ ગયો, 28મા સ્થાન માટે ટાઇ સાથે અંત આવ્યો. 2010માં ફેડએક્સ(FedEx) કપમાં વુડ્સની અસંબદ્ધ રમતે તેને ધ ટૂર ચૅમ્પિયનશિપ માટે 30 સર્વોચ્ચ ખેલાડીઓમાં પોતાને યોગ્ય સિદ્ધ કરવામાં અસફળ બનાવ્યો, 1996માં જ્યારથી તે વ્યાવસાયિક ખેલાડી બન્યો ત્યારથી આવું પ્રથમ વખત બન્યું. તે 2007 અને 2009માં ફેડએક્સ કપ જીત્યો હતો. તે પોતાની કારકિર્દીમાં પહેલી જ વખત 2010 રાયડર કપ ટીમ માટે આવશ્યક પૉઈન્ટ્સ પર પોતાને યોગ્ય ઠેરવવામાં પણ નિષ્ફળ રહ્યો. પરંતુ કૅપ્ટન કોરેય પૅવિને વુડ્સને પોતાની ચાર કૅપ્ટનની વરણીમાંથી એક માટે પસંદ કર્યો. ફરી એકવાર વુડ્સ જોડીની રમતમાં સ્ટીવ સ્ટ્રાઇકર સાથે ભાગીદાર બન્યો. વેલ્સમાં કૅલ્ટિક મૅનોર ખાતે હવામાનની ભયંકર સ્થિતિમાં સદંતર અસંગત રમત રમ્યો. વચ્ચે અનેક વખત મેચો મોડી કરવામાં આવી, જ્યારે મેદાન અને સ્થિતિ રમવા માટે અનુકૂળ ન હતી, અને ફૉર્મેટમાં મહત્ત્વપૂર્ણ ફેરફાર કરવામાં આવ્યા અને તે ત્યાં સુધી કે ઇવેન્ટ પૂરી કરવા માટે તેને ચોથે દિવસે પણ લંબાવવી પડી. યુ.એસ. કપ ધારક તરીકે દાખલ થયું પણ તેણે શક્ય તેટલા ટૂંકા માર્જિન, 14.5થી 13.5 જેટલાથી યુરોપિયન ટીમ સામે કપ ગુમાવવો પડ્યો. તેમ છતાં વુડ્સ અંતિમ દિવસે સિંગલ્સ મેચ ખૂબ દમામપૂર્વક રમ્યો અને ફ્રાંસિસ્કો મોલિનારી પર નિર્ણાયક જીત મેળવી. ત્યારપછી વુડ્સે ફોલેય સાથે નવી ટેકનિકો અજમાવવા માટે સ્પર્ધામાંથી લાંબા સમયનો વિરામ લીધો. તે નવેમ્બરની શરૂઆતમાં પાછો ફર્યો, લગભગ એક મહિનાથી વધુ સમયના વિરામ બાદ તેણે WGC-HSBC ચૅમ્પિયન્સ ઇવેન્ટમાં શાંઘાઈ ખાતે ઝંપલાવ્યું, જ્યાં એ 2009માં બીજા ક્રમે રહ્યો હતો, પરંતુ તે પડકાર ઝીલવામાં ગંભીરપણે નિષ્ફળ રહ્યો. પછીની મુલાકાત હતી [[થાઇલેન્ડ|થાઈલૅન્ડ]]ની, જે એમની માતાની જન્મભૂમિ હતી. ત્યાં એક દિવસની સ્કિન્સ ગેમ, રાજા ભૂમિબોલના માનમાં રમ્યો. 2010 જેબીવેર(JBWere) માસ્ટર્સ મધ્ય નવેમ્બરમાં [[ઑસ્ટ્રેલિયા|ઑસ્ટ્રેલિયા]]માં [[મેલબોર્ન|મેલબૉર્ન]] નજીક યોજાઈ. વુડ્સ પહોંચ્યો રક્ષાત્મક ચૅમ્પિયન તરીકે અને તેને દેખાવ ફી રૂપે ડૉલર 3 મિલિયન કરતાં વધારે ચૂકવવામાં આવ્યા. મોડેથી તેણે ફાઇનલ ચોથા સ્થાને સમાપ્ત કરવા પોતાની રમત બતાવી. તેના ફાઇનલ છ હોલ્સ ઉપર, વુડ્સે બે ઇગલ્સ, બે બર્ડીઝ અને બે પેર બનાવી, 6-અંડર 65 સાથે અંત કર્યો. ત્રણ સપ્તાહ પછી, તેણે પોતાની યજમાન તરીકેની લોસ ઍન્જલસ પાસે એલાઇટ-ફીલ્ડ શેવરોન વર્લ્ડ ચૅલેન્જ શરૂ કરી. (તે પોતાની અંગત સંકટ સ્થિતિને લીધે 2009ની ઇવેન્ટ ચૂકી ગયો હતો; ટૂર્નામેન્ટ ઉપયોગી થાય છે પ્રાથમિક લાભાર્થી તરીકે તેના ચેરિટેબલ ટ્રસ્ટને) વુડ્સ 60sમાં ત્રણ સીધા રાઉન્ડ્સ મૂકે છે અને 2010માં પ્રથમ વખત ફાઇનલ રાઉન્ડમાં સરસાઈ ભોગવતો થાય છે. પરંતુ રવિવારે મિશ્રિત હવામાન પરિસ્થિતિઓમાં લાંબી રમતમાં નિયંત્રણ મેળવવામાં તેને સંઘર્ષ કરવો પડ્યો, અને પહેલાંના રાઉન્ડમાં તેણે જે રમત બતાવી હતી તેના કરતાં ઘણા ખરાબ પટ મૂક્યા, અને ગ્રાઇમે મેકડૉવેલ સાથે 72 હોલ્સ પછી ટાઇ સાથે રમત વીંટે છે. મેકડૉવેલે ફાઇનલ ગ્રીન પર 20-ફુટ બર્ડી પુટ સૅન્ક કરી; પછી વુડ્સે પોતાની ટૂંકી બર્ડી સૅન્ક કરી ટાઇ માટે. મેકડૉવેલે ટાઇટલ મેળવવા માટે 20 ફીટથી ફરીથી પહેલા પ્લૅઓફ હોલ (18મા) પર બર્ડી બનાવી, જ્યારે વુડ્સ વધુ ટૂંકી રેંજથી ચૂકી ગયો. પ્લૅઓફના નુકસાનનો અર્થ હતો વુડ્સ સંપૂર્ણ સીઝન માટે જીતરહિત રહેવું, તે વ્યાવસાયિક બન્યો ત્યારથી અત્યાર સુધીમાં પહેલી જ વખત આવું બનવા પામ્યું હતું. તેમ છતાં, 2010 સીઝનમાં વુડ્સ વિશ્વમાં #2 ક્રમે રહ્યો. તેણે 2010ની તેની ફાઇનલ બે ઇવેન્ટ માટે ફરીથી નાઇકી મેથડ 003 પટરનો ઉપયોગ કર્યો. ==રમવાની શૈલી== [[File:TigerWoods2004RyderCup3.jpg|thumb|left|upright|2004 રાયડર કપ પહેલાં, બ્લૂમફિલ્ડ હિલ્સ, મિશિગનમાં આવેલા ઑકલૅન્ડ હિલ્સ કન્ટ્રી ક્લબ ખાતે પ્રેક્ટિસ કરતા વુડ્સ]] જ્યારે વુડ્સ 1996માં પહેલી વખત વ્યાવસાયિક ટૂરમાં જોડાયો ત્યારે તેના લોંગ ડ્રાઇવ્ઝનો ગોલ્ફની દુનિયા પર ખૂબ પ્રભાવ હતો.<ref>{{cite news |title = Woods threatens all records at the Masters |agency = Associated Press |archive-url = https://web.archive.org/web/20050330233915/http://slam.canoe.ca/SlamGolf97Masters/apr13_tig.html |archive-date = માર્ચ 30, 2005 |url = http://slam.canoe.ca/SlamGolf97Masters/apr12_mastersthird.html |publisher = [[Canadian Online Explorer]] |date = April 12, 1997 |access-date = August 6, 2007 |url-status = live }}</ref><ref>{{cite news |url = http://sportsillustrated.cnn.com/augusta/stories/041497/20Woods.html |agency = Associated Press |title = Tiger had more than just length in annihilating Augusta |work = Sports Illustrated |date = April 14, 1997 |access-date = June 20, 2009 |archive-date = ઑગસ્ટ 4, 2009 |archive-url = https://web.archive.org/web/20090804124518/http://sportsillustrated.cnn.com/augusta/stories/041497/20Woods.html |url-status = dead }}</ref> તેમ છતાં, પાછળનાં વર્ષોમાં પણ તેણે પોતાનું સાધન ઉન્નત ન બનાવ્યું (અસલ પાણી પાયેલું ગતિશીલ સોનાની સ્ટીલ-શાફ્ટવાળું ક્લબ્ઝ અને નાનકડું સ્ટીલ ક્લબ હેડ જે દૂર અંતરથી ચોક્સાઇપૂર્વક બૉલને પહોંચાડે છે તેના ઉપર જ આધાર રાખ્યો),<ref>{{cite web |url = http://www.golftransactions.com/equipment/truetemper070903.html |author = Cara Polinski |publisher = The Wire |title = True Temper Wins Again! |date = July 8, 2003 |access-date = August 6, 2007 |archive-date = સપ્ટેમ્બર 27, 2007 |archive-url = https://web.archive.org/web/20070927163826/http://www.golftransactions.com/equipment/truetemper070903.html |url-status = dead }}</ref> અનેક વિરોધીઓએ તેના સુધી પકડ જમાવી. ફિલ મિકલસને તો 2003માં ત્યાં સુધી મજાક કરી હતી કે વુડ્સ "હલકી જાતનાં સાધનો" વાપરે છે, જે નાઇકી, ટિટ્લેઇસ્ટ અથવા વુડ્સને છાજતાં નથી.<ref>{{cite web |url = http://sports.espn.go.com/golf/story?id=1507979 |title = Woods, Mickelson clear the air, put spat behind them |publisher=ESPN |date = February 13, 2003 |access-date = August 6, 2007}}</ref><ref>{{cite web |url = http://www.golftoday.co.uk/news/yeartodate/news03/mickelson1.html |title = Phil Mickelson clarifies Tiger comments |publisher=Golf Today |access-date = August 6, 2007}}</ref> 2004 દરમ્યાન, વુડ્સે છેવટે તેની ડ્રાઇવર ટેકનોલૉજીને વધુ મોટા ક્લબહેડ અને ગ્રેફાઇટ શાફ્ટ સુધી ઉન્નત કરી, જે તેની ક્લબહેડ ગતિ સાથે જોડાઇ અને તેથી તે ફરી એકવાર ટી(ખૂંટી) ઘણા દૂરના અંતર મેળવનારા ટૂરના વધુ લાંબા ખેલાડીઓમાંનો એક બન્યો. તેને શક્તિનો લાભ હતો તે છતાં, વુડ્સે હંમેશાં ઉત્કૃષ્ટ ઑલ-રાઉન્ડ રમત વિકસિત કરવા પાછળ ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું. એમ હોવા છતાં તાજેતરનાં વર્ષોમાં ડ્રાઇવિંગ ચોક્સાઇમાં ટૂર રેંકિંગના તળિયા નજીક વિશેષ રૂપે તે રહ્યો. તેનો આયરન પ્લે સામાન્ય રીતે ચોક્કસ છે, તે રિકવરી અને બંકર પ્લે ખૂબ જ મજબૂત છે, અને તેનું પટિંગ (ખાસ કરીને દબાણ અંતર્ગત) એ સંભવતઃ તેની મૂડી છે. તે વ્યાવસાયિક ગોલ્ફર્સ વચ્ચે વ્યાયામ અને તાકાતનાં વધુ ઊંચાં માપદંડો લાવવા માટે મોટા ભાગે જવાબદાર છે, અને મોટા ભાગના ખેલાડીઓ કરતાં પટિંગ માટે વધુ કલાકોના અભ્યાસ માટે જાણીતો છે.<ref name="linkageinc">{{cite web|title = CASE STUDY: Tiger Woods|publisher = Linkage Incorporated|url = http://www.linkageinc.com/company/news_events/link_learn_enewsletter/archive/2002/03_02_case_study_tiger_woods.aspx|archive-url = https://web.archive.org/web/20061015151438/http://www.linkageinc.com/company/news_events/link_learn_enewsletter/archive/2002/03_02_case_study_tiger_woods.aspx|archive-date = ઑક્ટોબર 15, 2006|access-date = June 24, 2009|url-status = dead}}</ref><ref name="par">{{cite web|title = When Par isn't good enough|publisher = APMP.org|url = http://web.archive.org/web/20070704132936/http://www.apmp.org/fv-63.aspx|access-date = May 12, 2007|archive-date = જુલાઈ 4, 2007|archive-url = https://web.archive.org/web/20070704132936/http://www.apmp.org/fv-63.aspx|url-status = live}}</ref><ref name="CBS">{{cite news|title = Tiger Woods Up Close And Personal|publisher = [[CBS News]]|author = Ed Bradley|date = September 3, 2006|url = http://www.cbsnews.com/stories/2006/03/23/60minutes/main1433767_page5.shtml|access-date = May 13, 2007|archive-date = મે 24, 2011|archive-url = https://web.archive.org/web/20110524133020/http://www.cbsnews.com/stories/2006/03/23/60minutes/main1433767_page5.shtml|url-status = dead}}</ref> 1993ના મધ્યથી, જ્યારે તે શીખાઉ હતો, 2004 સુધી, ત્યારે વુડ્સે આગળ પડતી સ્વિંગ સાથે માત્ર કોચ બુત્ચ હાર્મન સાથે કામ કર્યું. હાર્મન અને વુડ્સે મળીને વુડ્સની ફુલ સ્વિંગના મોટા પુનર્વિકાસ માટે વિશિષ્ટ શૈલી ઘડી કાઢી, જેનાથી વધુ સાતત્ય, વધુ સારું અંતર નિયંત્રણ અને વધુ સારી ગતિક્રમવિજ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું. આ પરિવર્તનોએ 1999માં વળતર આપવાની શરૂઆત કરી.<ref>{{Cite book|title=The Pro: Lessons About Golf and Life from My Father, Claude Harmon, Sr.|author=Harmon, Butch |year=2006|publisher=Three Rivers Press|isbn=0307338045|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> માર્ચ 2004થી, વુડ્સને હૅન્ક હેનીનું કોચિંગ મળ્યું, જેણે તેની સ્વિંગ પ્લેનને ફ્લૅટનિંગ કરવા ઉપર કામ કર્યું. વુડ્સે હેની સાથે રહીને ટૂર્નામેન્ટો જીતવાનું ચાલુ રાખ્યું, પરંતુ જ્યારથી એ હાર્મનથી દૂર થયો ત્યારથી તેની ચોક્સાઇ મહત્ત્વપૂર્ણ રીતે નીચે આવી ગઈ. જૂન 2004માં, વુડ્સ ગોલ્ફ બ્રોડકાસ્ટર તરીકે પણ કામ કરતા હાર્મન સાથે મીડિયા વિવાદમાં સંકળાયેલો હતો, ત્યારે હાર્મને સૂચન કર્યું કે તે પોતાની રમતમાં સમસ્યાઓ વિશે "ડિનાયલ (ઇનકાર) કરનાર" છે, પરંતુ જાહેરમાં તેમના મતભેદો વિશે તેમણે સમજૂતી કરી લીધી હતી.<ref name="Harmon">{{cite news|title = Woods says relationship with Harmon 'much better' after call |work=USA Today |author=Mike Dodd|date =June 30, 2004|url = http://www.usatoday.com/sports/golf/pga/2004-06-30-woods-harmon_x.htm|access-date = May 13, 2007}}</ref> હેનીએ 10 મે 2010ના જાહેર કર્યું કે તે વુડ્સના કોચ તરીકે મુક્ત થયો છે.<ref>{{cite web|title=Haney walks away from Woods|publisher=Golf Channel|date=May 10, 2010|url=http://www.thegolfchannel.com/tour-insider/haney-walks-away-from-woods-36691/|access-date=August 17, 2010|archive-date=મે 19, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100519202423/http://www.thegolfchannel.com/tour-insider/haney-walks-away-from-woods-36691/|url-status=dead}}</ref> 10 ઑગસ્ટ 2010ના સીન ફોલેયે PGA ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે પ્રેક્ટિસ રાઉન્ડ દરમ્યાન તેની સ્વિંગ સાથે વુડ્સને મદદ કરી અને તેની સાથે કામ કરવાની સંભાવનાને અનુમતિ આપી.<ref>[http://www.tsn.ca/golf/story/?id=330104 કૅનેડિયન સ્વિંગ કોચ ફોલેય ટાઇગરને PGA ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે મદદ કરી રહ્યા છે] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110629075143/http://www.tsn.ca/golf/story/?id=330104 |date=જૂન 29, 2011 }}, કૅનેડિયન પ્રેસ, ઑગસ્ટ 10, 2010. ઑગસ્ટ 10, 2010ના મેળવેલ.</ref> ==સાધનસામગ્રી== '''2010 પ્રમાણે:''' <ref name="bag">{{cite web|title=Tiger's Bag|url=http://www.nike.com/nikeos/p/nikegolf/en_US/athletes/tiger-woods|access-date=એપ્રિલ 1, 2011|archive-date=માર્ચ 15, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110315090649/http://www.nike.com/nikeos/p/nikegolf/en_US/athletes/tiger-woods|url-status=dead}}</ref><ref name="Flash">ટાઇગર વુડ્સની વેબસાઈટ [http://www.tigerwoods.com/defaultflash.sps ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080617152335/http://www.tigerwoods.com/defaultflash.sps |date=જૂન 17, 2008 }}, એક ફ્લેશ વેબસાઈટ છે, જે ટાઇગર ક્લબોના લિસ્ટિંગ પણ રાખે છે. "ઑન ટૂર(On Tour)" પર અને પછી "ઇન ધ બૅગ(In the Bag)" પર ક્લિક કરો</ref> *ડ્રાઇવરઃ નાઇકી VR ટૂર ડ્રાઇવર (9.5 ડિગ્રીઝ; મિત્સુબિશી ડાયમના વ્હાઇટબોર્ડ 83g શાફ્ટ) *ફેરવે વુડ્સ: નાઇકી SQ 11 15° 3- વુડ સાથે મિત્સુબિશી ડાયમના બ્લ્યૂબોર્ડ અને નાઇકી SQ 11 19° 5-વુડ *આયરન્સ: નાઇકી VR ફોર્જ્ડ TW બ્લેડ (2-PW) (કોર્સ સેટઅપ અને પરિસ્થિતિઓ પ્રમાણે ટાઇગર પોતાના 5 વુડ અને 2 આયરન બૅગમાં મૂકશે). બધા આયરન 1 ડિગ્રી સીધા ઊભા છે, જેનું D4 સ્વિંગ વેટ, સ્ટાન્ડર્ડ સાઇઝ ટૂર મખમલી પકડ અને ખરી પાણી ચઢાવેલી ગતિશીલ સોનાની X-100 શાફ્ટ્સ.<ref name="Flash"></ref> *વેજીસ(Wedges): નાઇકી VR 56° સૅન્ડ વેજ અને નાઇકી SV 60° લૉબ વેજ *પટર: નાઇકી મેથડ 003 પિંગ બ્લૅકઆઉટ ગ્રિપ સાથે, 35 ઇંચ લાંબું<ref name="bag"></ref><ref name="Flash"></ref> *બૉલ: નાઇકી ONE ટૂર ("ટાઇગર" ઇમ્પ્રિન્ટ સાથે) *ગોલ્ફ ગ્લવ: નાઇકી ડ્રી-ફીટ ટૂર ગ્લવ *ગોલ્ફ જૂતા: નાઇકી એર ઝૂમ TW 2010 *ક્લબ કવરઃ '''''ફ્રેંક'' ''' , તેમની માતાએ બનાવેલું એક પ્લશ ટાઇગર હેડ ક્લબ કવર, જે કેટલાંક વિજ્ઞાપનોમાં જોવા મળેલું છે.<ref name="Frank">{{cite news|last=Cannizzaro|first=Mark|title=Tiger Pitch Ad-Nauseam|work=New York Post |date=August 29, 2007|url=http://www.nypost.com/seven/08292007/sports/tiger_pitch_ad_nauseam.htm|access-date=June 24, 2009}}</ref> *ફેરવે વુડ "કિવી" બર્ડ હેડકવર તેના કૅડી સ્ટીવ વિલિયમ્સ (ન્યૂઝીલૅન્ડ)ની રાષ્ટ્રીયતા સાથે સંબંધિત. ==અન્ય સાહસો અને પાસાં== ===ચૅરિટી તથા યૂથ પ્રોજેક્ટ્સ=== વુડ્સે કેટલાક ચૅરિટીના અને યુવાઓ માટેના પ્રોજેક્ટ સ્થાપ્યા છે. *'''ધ ટાઇગર વુડ્સ ફાઉન્ડેશન''' : ધ ટાઇગર વુડ્સ ફાઉન્ડેશનની સ્થાપના વુડ્સ અને તેમના પિત અર્લ દ્વારા 1996માં થઈ હતી. તે બાળકો માટેના પ્રોજેક્ટ્સ ઉપર કેન્દ્રિત છે. શરૂઆતમાં તેમાં ગોલ્ફ ક્લિનિક (ખાસ કરીને લાભવંચિત બાળકોને ધ્યાનમાં રાખીને), અને એક ગ્રાંટ (નાણાકીય સહાય) કાર્યક્રમનો સમાવેશ થાય છે. આગળ ઉપર તેમાં જે પ્રવૃત્તિઓ ઉમેરવામાં આવી તેમાં યુનિવર્સિટી શિષ્યવૃત્તિઓ, મેમ્ફિસ, ટેનેસીમાં સેંટ જ્યુડ હૉસ્પિટલ ખાતે ટાર્ગેટ હાઉસ સાથે સહયોગ; સ્ટાર્ટ સમથિંગ જેવો ચારિત્ર્ય વિકાસ કાર્યક્રમ, જેના સહભાગીઓની સંખ્યા 2003માં એક મિલિયન સુધી પહોંચી હતી; અને ટાઇગર વુડ્સ લર્નિંગ સેન્ટર.<ref name="TWFoundation">{{cite web|title = The Steps We've Taken|publisher = [[Tiger Woods Foundation]]|url = http://www.tigerwoodsfoundation.org/history_and_timeline.php|archive-url = https://web.archive.org/web/20080330032429/http://www.tigerwoodsfoundation.org/history_and_timeline.php|archive-date = માર્ચ 30, 2008|access-date = June 16, 2008|url-status = dead}}</ref> ધ ટાઇગર વુડ્સ ફાઉન્ડેશને તાજેતરમાં નવી PGA ટૂર ઇવેન્ટની રચના માટે PGA ટૂર સાથે હાથ મિલાવ્યા છે, જે જુલાઈ 2007ની શરૂઆતમાં રાષ્ટ્રના પાટનગર (વૉશિંગ્ટન ડી.સી.)માં રમાશે.<ref>{{cite news|title = Congressional will host Tiger, AT&T National|agency=Associated Press|date = April 6, 2007|publisher=ESPN|url = http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=2828393|access-date = June 16, 2008}}</ref> *'''ઈન ધ સિટી ગોલ્ફ ક્લિનિક્સ અને ઉત્સવો''' : 1997થી, ધ ટાઇગર વુડ્સ ફાઉન્ડેશન સંપૂર્ણ દેશમાં જુનિયર ગોલ્ફ ક્લિનિક્સનું સંચાલન કરે છે.<ref name="TWFoundation"></ref> ફાઉન્ડેશને 'ઈન ધ સિટી (શહેરમાં)' ગોલ્ફ ક્લિનિક કાર્યક્રમ 2003માં શરૂ કર્યો. પહેલા ત્રણ ક્લિનિક ઇન્ડિયો, કૅલિફોર્નિયા, વિલ્કિન્સબર્ગ, પેન્સિવૅનિયા તથા સાન જુઆન, પ્યુઅર્ટો રિકોમાં યોજાયા અને તેમનું લક્ષ્યજૂથ હતું 7-17ની ઉંમરનું તમામ યુવાધન, અને તેમના પરિવારો. ત્રણ દિવસની દરેક ઇવેન્ટમાં ક્લિનિકના સપ્તાહના ગુરુ, શક્રવારે ગોલ્ફ વર્ગો યોજવામાં આવે છે અને શનિવારે સમગ્ર સમુદાય માટે નિઃશુલ્ક સમારંભ યોજવામાં આવે છે. યજમાન શહેરો ટાઇગર વુડ્સ ફાઉન્ડેશન યૂથ ક્લિનિકના વાર્ષિકોત્સવમાં ભાગ લેવા માટે 15 જુનિઅર ગોલ્ફરોને આમંત્રિત કરે છે. આ ત્રણ દિવસની જુનિઅર ગોલ્ફ સ્પર્ધામાં ડિઝની રિસોર્ટ્સ, જુનિઅર ગોલ્ફ ક્લિનિક અને ટાઇગર વુડ્સ દ્વારા પ્રદર્શનની ટિકિટો પણ સામેલ છે.<ref>{{cite web|title = Tiger Foundation Sets Clinics|author = Golf Channel Newsroom|date = February 11, 2003|publisher = The Golf Channel|url = http://www.thegolfchannel.com/core.aspx?page=15100&select=8322|access-date = June 16, 2008|archive-date = ફેબ્રુઆરી 13, 2011|archive-url = https://web.archive.org/web/20110213154520/http://www.thegolfchannel.com/core.aspx?page=15100|url-status = dead}}</ref> *'''ટાઇગર વુડ્સ લર્નિંગ સેન્ટર''' : આ અનાહેઇમ, કૅલિફોર્નિયામાં સ્થિત એક {{convert|35000|sqft|m2|-2|sing=on}} શૈક્ષણિક સુવિધા છે, જેનું ઉદ્ઘાટન ફેબ્રુઆરી 2006માં થયું હતું. દર વર્ષે 4થી 12 ગ્રેડમાં ભણતા કેટલાક હજાર વિદ્યાર્થીઓ દ્વારા તેનો ઉપયોગ કરવામાં આવે તેવી અપેક્ષા સાથે તેને શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. સેન્ટરમાં સાત વર્ગ ખંડો છે, ઘનિષ્ઠ મલ્ટિમીડિયા સુવિધાઓ અને એક મેદાની ગોલ્ફ પ્રશિક્ષણ ક્ષેત્ર છે.<ref name="Centre">{{cite news|title = With Clinton at his side, Woods opens his learning center|agency = Associated Press|date = February 10, 2006|publisher = PGA Tour|url = http://www.pgatour.com/story/9223725/|access-date = May 13, 2007|archive-date = મે 25, 2011|archive-url = https://web.archive.org/web/20110525185623/http://www.pgatour.com/story/9223725/|url-status = dead}}</ref><ref>{{cite web|title = Center takes shape|author = John Reger|date = May 26, 2005|publisher = [[The Orange County Register]]|url = http://www.ocregister.com/ocr/sections/sports/golfextra/article_534700.php|access-date = June 18, 2008|archive-date = ડિસેમ્બર 22, 2008|archive-url = https://web.archive.org/web/20081222111808/http://www.ocregister.com/ocr/sections/sports/golfextra/article_534700.php|url-status = dead}}</ref> *'''ટાઇગર જૅમ''' : એક વાર્ષિક ભંડોળ ઊભું કરવાનો કૉન્સર્ટ છે, જેના થકી અત્યાર સુધીમાં ટાઇગર વુડ્સ ફાઉન્ડેશન માટે 10 મિલિયન ડૉલર ઊભા થઈ શક્યા છે. ટાઇગર જૅમ ખાતેના ભૂતપૂર્વ પ્રદર્શક રમતવીરોમાં સ્ટિંગ, બૉન જોવી અને સ્ટેવી વન્ડરનો સમાવેશ થાય છે.<ref>{{cite web|title = Tiger Jam|publisher = Tiger Woods Foundation|url = http://www.tigerwoodsfoundation.org/tiger_jam.php|archive-url = https://web.archive.org/web/20080421031334/http://www.tigerwoodsfoundation.org/tiger_jam.php|archive-date = એપ્રિલ 21, 2008|access-date = June 18, 2008|url-status = dead}}</ref> *'''શેવરોન વર્લ્ડ ચૅલેન્જ''' : એક વાર્ષિક ઓફ-સીઝન ચૅરિટી ગોલ્ફ ટૂર્નામેન્ટ. આ સ્પર્ધાઓમાં ઉદાર પુરસ્કાર રાશિ આપવામાં આવે છે, અને 2007માં વુડ્સે પોતાના લર્નિંગ સેન્ટરને 1.35 મિલિયન ડૉલરનો ચેક સૌથી પહેલાં દાનમાં આપ્યો હતો.<ref>{{cite news|title = Woods closes out the year with a victory in Target World Challenge|agency=Associated Press|date = December 17, 2007|publisher=ESPN|url = http://sports.espn.go.com/espn/wire?section=golfonline&id=3157833|access-date = June 18, 2008}}</ref> *'''ટાઇગર વુડ્સ ફાઉન્ડેશન નેશનલ જુનિઅર ગોલ્ફ ટીમ''' : એક અઢાર સભ્યોની ટીમ છે, જે વાર્ષિક જુનિઅર વર્લ્ડ ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપ્સમાં સ્પર્ધા કરે છે.<ref>{{cite web|title = Junior Golf Team|publisher = Tiger Woods Foundation|url = http://www.tigerwoodsfoundation.org/junior_golf_team.php|archive-url = https://web.archive.org/web/20080608065749/http://www.tigerwoodsfoundation.org/junior_golf_team.php|archive-date = જૂન 8, 2008|access-date = June 18, 2008|url-status = dead}}</ref> વુડ્સે પોતે પણ તેના વર્તમાન ગોલ્ફ અનુચર, સ્ટીવ વિલિયમ્સ માટે ચૅરિટીકામમાં ભાગ લીધો હતો. 24 એપ્રિલ, 2006ના વુડ્સ ઑટો રેસિંગ સ્પર્ધા જીત્યો, જેનો લાભ વંચિત યુવાધનને માટે રમત-ગમત ક્ષેત્રે કારકિર્દી અપનાવવા માટે નાણાં સહાય આપતી સંસ્થા, સ્ટીવ વિલિયમ્સ ફાઉન્ડેશનને ભંડોળ વધારવા માટે થયો.<ref name="Char">{{cite web|author = [[Associated Press]]|title = Golf: Woods shows off his driving skills|url = http://www.iht.com/articles/2006/04/24/sports/GOLf.php|date = May 25, 2006|work = International Herald Tribune|publisher = [[The New York Times Company]]|access-date = May 13, 2007|archive-url = https://web.archive.org/web/20080226154420/http://www.iht.com/articles/2006/04/24/sports/GOLf.php|archive-date = ફેબ્રુઆરી 26, 2008|url-status = dead}}</ref> ===લખાણો=== 1997થી વુડ્સ ''ગોલ્ફ ડાઇજેસ્ટ'' સામયિકમાં ગોલ્ફ માર્ગદર્શક કટાર લખે છે,<ref>{{cite news|title = New deal includes instruction, Web pieces|agency=Associated Press|date = May 8, 2002|publisher=ESPN|url = http://sports.espn.go.com/golf/story?id=1380039|access-date = June 18, 2008}}</ref> અને 2001માં તેણે ગોલ્ફ ઈન્સ્ટ્રક્શન પર બેસ્ટ-સેલર પુસ્તક લખ્યું, ''હાઉ આઇ પ્લે ગોલ્ફ'' , જેની પ્રથમ આવૃત્તિ માટેનો મુદ્રણ આદેશ કોઈ પણ ગોલ્ફ બુક કરતાં સૌથી મોટો હતો, 1.5 મિલિયન નકલનો.<ref>{{cite news |url=http://www.usatoday.com/life/books/2001-10-09-tiger-woods.htm |title=Tiger Woods joins the club of golf book authors |access-date=June 20, 2008 |last=Snider |first=Mike |date=October 9, 2001 |work=USA Today |publisher=[[Gannett Company]]}}</ref> ===ગોલ્ફ કોર્સ (ગોલ્ફ મેદાન) ડિઝાઇન=== {{Main|Tiger Woods Design}} વુડ્સે 3 ડિસેમ્બર 2006માં જાહેર કર્યું કે તે પોતાની ગોલ્ફ કોર્સ ડિઝાઇન કંપની દ્વારા યુનાઈટેડ આરબ ઍમિરેટ્સ (સંયુક્ત આરબ અમીરાત)માં તેનો પ્રથમ ગોલ્ફ કોર્સ વિકસિત કરશે, ટાઇગર વુડ્સ ડિઝાઇન. ધ ટાઇગર વુડ્સ દુબઈની વિશેષતા હશે એક {{convert|7700|yd|adj=on}}, પાર-72 કોર્સ નામે ''અલ-રુવાયા'' (જેનો અર્થ થાય છે – "પ્રશાન્તતા"), એક {{convert|60000|sqft|m2|-3|sing=on}} ક્લબ હાઉસ, એક ગોલ્ફ અકાદમી, 320 સ્વતંત્ર વિલા અને 80 સ્યૂટ્સ સહિતની બુટીક હૉટેલ. ટાઇગર વુડ્સ દુબઇ એ વુડ્સ અને તત્વીર વચ્ચેનું સંયુક્ત સાહસ છે, તત્વીર એ સરકાર સાથે જોડાયેલા દુબઇ હોલ્ડિંગના સભ્ય છે. વુડ્સે દુબઇ પસંદ કર્યું કારણ કે એ "રણના મેદાનને વિશ્વ-કક્ષાનું ગોલ્ફનું મેદાન બનાવવાના પડકાર" વિશે ખૂબ જ ઉત્તેજિત હતો. તેનો વિકાસ દુબઈલૅન્ડ પર 2009ના અંત સુધીમાં પૂરો કરવાનું નિર્ધાર્યું હતું, જે એ પ્રદેશનો સૌથી મોટો પ્રવાસન અને ફુરસદ માટેનો પ્રોજેક્ટ હતો.<ref name="dubai1">એપી(AP), [http://www.pgatour.com/story/9846849/ "ટાઇગર દુબઈમાં પહેલો કોર્સ(ગોલ્ફમેદાન) બનાવશે"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110511074710/http://www.pgatour.com/story/9846849/ |date=મે 11, 2011 }}, ''ગોલ્ફવેબ વાયર સર્વિસિઝ, PGATour.com'' , ડિસેમ્બર 3, 2006, જુલાઈ 8, 2007ના મેળવેલ.</ref> જો કે, દુબઇમાં ઊભી થયેલી આર્થિક મુશ્કેલીઓના કારણે આ પ્રોજેક્ટને પૂરો કરવામાં વિલંબ થયો છે. 14 ઑગસ્ટ 2007ના, યુ.એસ.ના હાઈ કૅરોલિના ખાતે ધ ક્લિફ્સમાં પોતાનું પ્રથમ મેદાન ડિઝાઇન થશે એવું વુડ્સે જાહેર કર્યું. આવું ખાનગી મેદાન ઉત્તર કૅરોલિનાના ઍશવિલે નજીક બ્લ્યૂ રિજ માઉન્ટેન્સમાં લગભગ {{convert|4000|ft|m}} પર તૈયાર થશે.<ref name="espn">{{cite web|title = Tiger to design his first U.S. course|work=ESPN|url = http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=2974491|access-date = August 15, 2007}}</ref> વુડ્સ મેક્સિકોમાં પણ એક ગોલ્ફ કોર્સ(મેદાન) ડિઝાઇન કરશે. આ તેનો સમુદ્રી મોરચા પરનો સર્વપ્રથમ કોર્સ બનશે. તેને નામ અપાશે પુન્તા બ્રાવા, જે બાજા કૅલિફોર્નિયામાં એન્સેનાડા પાસે આવેલું છે. આ પ્રોજેક્ટમાં વુડ્સ દ્વારા ડિઝાઇન કરેલો 18-હોલ મેદાનનો સમાવેશ થશે, જેમાં ઘણી બધી ત્રણ એકર જેટલા પ્રદેશમાં ફેલાયેલી એવી 40 એસ્ટેટ હશે, અને {{convert|7000|sqft|m2}} સુધીના 80 વિલા ગૃહો પણ હશે. તેનું બાંધકામ 2009માં શરૂ થશે અને 2011માં તે પ્રોજેક્ટ પૂરો થવાનું નિર્ધાર્યું છે.<ref>{{cite web|last=Louis|first=Brian|coauthors=Taub, Daniel|title=Tiger Woods and Flagship to Build Mexico Golf Resort|publisher=Bloomberg L.P.|date=October 7, 2008|url=http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601103&sid=ao2vcPf3MUek&refer=us|access-date=January 5, 2010}}</ref> ===સમર્થન (ઇન્ડૉર્સમેન્ટ્સ)=== વુડ્સને વિશ્વની બજારમાં સૌથી વધુ ખપી શકે તેવો રમતવીર કહેવામાં આવે છે.<ref name="sbr1">બર્જર, બ્રાયન., [http://www.sportsbusinessradio.com/?q=node/616 "નાઇકી ગોલ્ફ ટાઇગર વુડ્સ સાથેના કરારને લંબાવે છે"], ''સ્પોર્ટ્સ બિઝનેસ રેડિયો'' , ડિસેમ્બર 11, 2006, સપ્ટેમ્બર 14, 2007ના મેળવેલ.</ref> 1996માં તેના 21મા જન્મદિવસ પછી તુરત જ તેણે ઘણી બધી કંપનીઓ સાથે વ્યાપારિક વ્યવહાર માટેના સમર્થન કરારો પર સહી કરવાનું શરૂ કર્યું, જેમાં જનરલ મોટર્સ, ટિટ્લેઇસ્ટ, જનરલ મિલ્સ, અમેરિકન એક્સપ્રેસ, ઍક્સેન્ચ્યૂર અને નાઇકી, ઈનકોર્પોરેશન. 2002માં તેણે નાઇકી સાથે 105 મિલિયન ડૉલરના 5 વર્ષ માટેના વિસ્તારિત કરાર ઉપર સહી કરી. એ કરાર એ વખતે કોઈ રમતવીરે સહી કરી હોય તેવો સૌથી મોટો ઇન્ડૉર્સિંગ સોદો હતો.<ref name="ad1">{{cite news |title= Six Degrees Of Tiger Woods|author=DiCarlo, Lisa|newspaper=Forbes|date=March 18, 2004|url=http://www.forbes.com/2004/03/18/cx_ld_0318nike.html|access-date=December 17, 2009}}</ref> પાછલા દશકમાં એક "ઊગતી" ગોલ્ફ કંપનીમાંથી નાઇકી ગોલ્ફ બ્રાન્ડને વિશ્વભરમાં મશહૂર કરવામાં વુડ્સના કરાર અને રમતે બહુ મોટો ભાગ ભજવ્યો છે. તેને લીધે નાઇકી વિશ્વમાં ગોલ્ફ પરિધાન અને સજ્જા માટે અગ્રગણ્ય કંપની બની ગઈ, તથા ગોલ્ફ માટેનાં સાધનો, ઉપકરણો અને ગોલ્ફ બૉલના બજારમાં પ્રમુખ ખેલાડી બની ગઈ.<ref name="sbr1"></ref><ref name="end1">[http://www.venturerepublic.com/resources/Branding_celebrities_brand_endorsements_brand_leadership.asp "બ્રાન્ડિંગ ઍન્ડ સેલિબ્રિટી ઇન્ડૉર્સમેન્ટ્સ"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071014182656/https://venturerepublic.com/resources/Branding_celebrities_brand_endorsements_brand_leadership.asp |date=ઑક્ટોબર 14, 2007 }}, ''VentureRepublic.com'' , સપ્ટેમ્બર 14, 2007ના મેળવેલ.</ref> નાઇકી ગોલ્ફ એ રમતના ક્ષેત્રે ઝડપથી વૃદ્ધિ પામતી બ્રાન્ડ્સમાંની એક બનવા સાથે, તેનું અનુમાનિત વાર્ષિક વેચાણ 600 મિલિયન ડૉલર સુધી વધી ગયું છે.<ref name="tm1">પાર્ક, ઍલિસ., [http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1609776,00.html "મેમ્બર ઑફ ધ ક્લબ"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101204153325/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1609776,00.html |date=ડિસેમ્બર 4, 2010 }}, ''Time.com'' , એપ્રિલ 12, 2007, સપ્ટેમ્બર 12, 2007ના મેળવેલ.</ref> નાઇકી ગોલ્ફ માટે વુડ્સ "આધારભૂત સમર્થક" તરીકે લેખાયો,<ref name="tm1"></ref> ટૂર્નામેન્ટો દરમ્યાન તે અનેક વખત નાઇકી સાજ-સામાન સહિત જોવા મળ્યો અને નાઇકીનાં બીજાં ઉત્પાદનોની જાહેરાતમાં સુદ્ધાં જોવા મળ્યો.<ref name="ad1"></ref> વુડ્સ નાઇકી ગોલ્ફ સાધનોના વેચાણમાંથી અંશ પ્રાપ્ત કરે છે, જેમાં ગોલ્ફનાં સાધનો, જૂતા, સાજ-સજ્જા અને ગોલ્ફ બૉલ્સનો સમાવેશ થાય છે,<ref name="sbr1"></ref> તે ઉપરાંત કંપની દ્વારા બીવર્ટન, ઑરેગોનમાં નાઇકીના મુખ્યાલય કૅમ્પસમાં એક ભવનને વુડ્સનું નામ આપવામાં આવ્યું છે.<ref name="ad3">એપી (AP), [http://www.msnbc.msn.com/id/7493465/ "નાઇકી વુડ્સના જાદુઈ શૉટમાં ડૉલર જુએ છે"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080121042630/http://www.msnbc.msn.com/id/7493465/ |date=જાન્યુઆરી 21, 2008 }}, MSNBC.com, એપ્રિલ 13, 2005, સપ્ટેમ્બર 14, 2007ના મેળવેલ.</ref> 2002માં વુડ્સ બ્યુઇકના રેન્ડેઝવસ SUVના પ્રારંભના દરેક પાસામાં સંકળાયેલો હતો. કંપનીના પ્રવક્તાએ કહ્યું હતું કે બ્યુઇક વુડ્સના ઇન્ડૉર્સમેન્ટ મૂલ્યથી પ્રસન્ન છે. તેમાં તેણે ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે 2002 અને 2003માં 130,000 કરતાં વધારે રેન્ડેઝવસ વાહનો વેચાયાં હતાં. "તે અમારી આગાહીઓથી આગળ વધી ગયું," તેમણે કહેવત રૂપે ઉદ્દૃત કર્યું કે "તેમ બનવું જ રહ્યું ટાઇગરની ઓળખના કારણે સ્તો." 2004ના ફેબ્રુઆરીમાં બ્યુઇકે બીજા પાંચ વર્ષ માટે વુડ્સનો કરાર લંબાવ્યો, જે સોદો કથિતપણે 40 મિલિયન ડૉલરનો હતો.<ref name="ad1"></ref> વુડ્સે TAG હેયુર સાથે નિકટનું જોડાણ સાધીને વિશ્વની પ્રથમ વ્યાવસાયિક ઘડિયાળ વિકસિત કરી, જે એપ્રિલ 2005માં બજારમાં મુકાઈ.<ref name="watch1">ક્રાકોવ, ગૅરી., [http://www.msnbc.msn.com/id/9773121/ "ટાઇગર વુડ્સ વૉચ એ એક ટૅકનોલૉજિકલ સ્ટ્રૉક છે"] {{Webarchive|url=https://wayback.archive-it.org/all/20060421064434/http://www.msnbc.msn.com/id/9773121/ |date=એપ્રિલ 21, 2006 }}, ''MSNBC.com'' , નવેમ્બર 7, 2005, જૂન 17, 2007ના મેળવેલ.</ref> હળવા વજનની, ટાઇટેનિયમ-રચિત ઘડિયાળ, એવી ડિઝાઇન કે જે રમત રમતી વખતે પહેરી શકાય. તે ગોલ્ફની રમતને અનુકૂળ એવા અનેક નવપ્રવર્તક લક્ષણો ધરાવતી ડિઝાઇન છે. તે 5,000 Gsનો આંચકો શોષી જવા સક્ષમ છે, અને જે સામાન્ય ગોલ્ફ સ્વિંગ દ્વારા ઉત્પન્ન બળો કરતાં ઘણો વધારે છે.<ref name="watch1"></ref> 2006માં, TAG હેયુરની ''પ્રોફેશનલ ગોલ્ફ વૉચ'' , લીઝર/લાઇફ સ્ટાઇલ કૅટેગરીમાં પ્રતિષ્ઠિત ''iF પ્રોડક્ટ ડિઝાઇન અવૉર્ડ'' જીતી ગઈ.<ref name="watch2">[http://www.best-watch.net/news/tag-heuer-monaco-calibre.html "ટૅગ હેયુરનું નાવીન્યપૂર્ણ સર્જન પ્રતિષ્ઠિત અવૉર્ડ જીતે છે"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070909093123/http://www.best-watch.net/news/tag-heuer-monaco-calibre.html |date=સપ્ટેમ્બર 9, 2007 }}, ''best-watch.net વૉચ ન્યૂઝ'' , જાન્યુઆરી 31, 2007, સપ્ટેમ્બર 11, 2007ના મેળવેલ.</ref> [[File:Woods photo shoot.jpg|thumb|left|upright|2006માં એક તસવીર શૂટિંગ માટે તૈયારી કરતાં વુડ્સ]] વુડ્સે વીડિયો ગેમ્સની ટાઇગર વુડ્સ PGA ટૂર સિરીઝ સાથે પણ કરાર કર્યા હતા; એવું તે 1999થી કરતો રહ્યો હતો.<ref>{{cite journal|last=Woods|first=Tiger|coauthor=Rothman, Wilson|title=Q&A with Tiger Woods|journal=Time|date=September 26, 2004|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1101041004-702139,00.html|access-date=July 8, 2009|ref=harv|archive-date=જાન્યુઆરી 26, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120126101605/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1101041004-702139,00.html|url-status=dead}}</ref> 2006માં, તેણે સિરીઝ પ્રકાશક ઇલેક્ટ્રૉનિક આર્ટ્સ સાથે છ વર્ષના કરાર પર સહી કરી.<ref>{{cite web|last=Surette|first=Tim|title=Tiger Woods to play another six with EA|publisher=[[GameSpot]]|date=February 2, 2006|url=http://www.gamespot.com/news/6143591.html|access-date=July 8, 2009}}</ref> ફેબ્રુઆરી 2007માં, રોજર ફેડરર અને થિએરી હેન્રી સાથે વુડ્સ "જિલેટ ચૅમ્પિયન્સ" વેચાણ ઝુંબેશનો રાજદૂત બન્યો. જિલેટે નાણાકીય શરતો જાહેર નથી કરી, તેમ છતાં એક નિષ્ણાતે અનુમાન કર્યું છે કે એ સોદો 10 મિલિયન ડૉલરથી 20 મિલિયન ડૉલર વચ્ચેનો હશે.<ref>{{cite news |title = Gillette lands a trio of star endorsers |author=Jenn Abelson |work=Boston Globe |date = February 5, 2007 |access-date = October 17, 2007 |url = http://www.boston.com/business/globe/articles/2007/02/05/gillette_lands_a_trio_of_star_endorsers/}}</ref> ઑક્ટોબર 2007માં, ગૅટોરેડ દ્વારા ઉદ્ઘોષણા કરવામાં આવી કે માર્ચ 2008માં વુડ્સની પોતાની જ સ્પોર્ટ્સ ડ્રિંકની બ્રાન્ડ હશે. "ગૅટોરેડ ટાઇગર" એ પીણાં બનાવતી કંપની સાથે યુ.એસ.માં તેનો પ્રથમ સોદો અને પ્રથમ લાઈસન્સિંગ કરાર હતો. જો કે એ સોદાનો આંકડો સત્તાવાર રીતે બહાર પાડવામાં આવ્યો ન હતો, ''ગોલ્ફવીક'' મૅગેઝીને અહેવાલ આપ્યો છે કે એ કરાર પાંચ વર્ષનો અને વધુમાં વધુ વુડ્સને 100 મિલિયન ડૉલર આપી શકે તેમ હતો.<ref>{{cite news|title=Gatorade Unveils a Taste of Tiger|work=The Washington Post|date=October 17, 2007|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/10/16/AR2007101601764.html|access-date=June 25, 2009}}</ref> કંપનીએ 2009ની પ્રારંભિક મંદીમાં નબળા વેચાણને કારણે એ પીણાંનું ઉત્પાદન બંધ કરવાનો નિર્ણય લીધો.<ref>{{cite news|url=http://www.chicagotribune.com/business/sns-ap-us-tiger-woods-gatorade,0,4088989.story|title=Gatorade confirms it is dropping Tiger Woods drink, but decided to before fateful car wreck|date=December 9, 2009|agency=Associated Press|access-date=December 9, 2009|work=Chicago Tribune|archive-date=ડિસેમ્બર 13, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20091213013648/http://www.chicagotribune.com/business/sns-ap-us-tiger-woods-gatorade,0,4088989.story|url-status=dead}}</ref> ''ગોલ્ફ ડાઇજેસ્ટ'' અનુસાર, વુડ્સે 1996થી 2007 સુધીમાં 769,440,709 ડૉલર બનાવ્યા,<ref>{{cite news |title = The Fortunate 50 |author = Jonah Freedman |url = http://sportsillustrated.cnn.com/more/specials/fortunate50/2007/ |work = Sports Illustrated |year = 2007 |access-date = May 20, 2008 |archive-date = મે 5, 2011 |archive-url = https://web.archive.org/web/20110505010328/http://sportsillustrated.cnn.com/more/specials/fortunate50/2007/ |url-status = dead }}</ref> અને એ સામયિકે ભવિષ્ય ભાખ્યું કે 2010 સુધીમાં વુડ્સ કમાણીમાં એક બિલિયન ડૉલરને પાર કરી જશે.<ref>{{cite news|title=The Golf Digest 50|publisher=[[Golf Digest]]|url=http://www.golfdigest.com/magazine/2008/02/gd50|access-date=January 11, 2007|date=February 2008|first=Ron|last=Sirak|archive-date=જાન્યુઆરી 18, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100118205423/http://www.golfdigest.com/magazine/2008/02/gd50|url-status=dead}}</ref> 2009માં, ''ફૉર્બ્સે'' સમર્થન કર્યું કે વુડ્સ ખરેખર વિશ્વનો એવો પ્રથમ રમતવીર હતો, જે પોતાની કારકિર્દીમાં એક બિલિયન ડૉલર્સ (કર ચૂકવતાં પહેલાં) કમાયો હોય, એ જ વર્ષે ફેડએક્સ કપ(FedEx Cup) ટાઇટલ માટે તેને મળેલા 10 મિલિયન ડૉલર્સ બોનસને ગણતરીમાં લીધા પછી.<ref>{{cite web|title=Report: Tiger richest athlete in history|publisher=ESPN|date=October 2, 2009|url=http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=4524640|access-date=October 2, 2009}}</ref><ref>{{cite web|last=Badenhausen|first=Kurt|title=Woods is sports' first billion-dollar man|work=Forbes|publisher=Yahoo! Sports|date=October 1, 2009|url=http://sports.yahoo.com/golf/pga/news?slug=ys-forbestiger100109&prov=yhoo&type=lgns|access-date=October 2, 2009}}</ref> એ જ વર્ષે, ફૉર્બ્સે તેનું ચોખ્ખું મૂલ્ય 600 મિલિયન ડૉલર હોવાનું અનુમાન આપ્યું, જે તેને માત્ર ઓપ્રાહ વિનફ્રેય પછી બીજા ક્રમે "આફ્રિકી અમેરિકી" મહાધનવાન બનાવે છે.<ref>{{cite news |title=The Wealthiest Black Americans|author=Miller, Matthew|newspaper=Forbes|date=May 6, 2009|url=http://www.forbes.com/2009/05/06/richest-black-americans-busienss-billionaires-richest-black-americans.html|access-date=December 17, 2009}}</ref> ===બહુમાનો=== ઑગસ્ટ 20, 2007ના, કૅલિફોર્નિયાના ગવર્નર આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝનેગર અને ફર્સ્ટ લેડી મારિયા શ્રીવેરે જાહેર કર્યું કે કૅલિફોર્નિયા હૉલ ઑફ ફેમમાં વુડ્સનો સમાવેશ કરવામાં આવશે. ડિસેમ્બર 5, 2007ના સાક્રામેન્ટોમાં ધ કૅલિફોર્નિયા મ્યૂઝિઅમ ફોર હિસ્ટ્રી, વિમેન એન્ડ ધ આર્ટ્સ ખાતે તેને એ બહુમાન પ્રાપ્ત થયું.<ref>{{cite news|title=Apple CEO among latest inductees to California Hall of Fame|work=San Diego Union-Tribune|date=August 20, 2007|url=http://www.signonsandiego.com/news/state/20070820-1459-ca-brf-norcal-halloffame.html|access-date=July 15, 2009}}</ref><ref>[http://www.californiamuseum.org/Exhibits/Hall-of-Fame/inductees.html "કૅલિફોર્નિયા હૉલ ઑફ ફૅમઃ 2007 ઇન્ડ્કટીઝ (નવપ્રવેશકો)"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080928015726/http://www.californiamuseum.org/Exhibits/Hall-of-Fame/inductees.html |date=સપ્ટેમ્બર 28, 2008 }}, ''californiamuseum.org'' , સપ્ટેમ્બર 11, 2007ના મેળવેલ.</ref> ડિસેમ્બર 2009માં અસોસિએટેડ પ્રેસ દ્વારા તેને "ઍથલેટ ઓફ ધ ડિકેડ (આ દાયકાનો શ્રેષ્ઠ રમતવીર)" ઘોષિત કરવામાં આવ્યો.<ref>{{cite web|title=Woods named top athlete of decade|publisher=ESPN|date=December 17, 2009|url=http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=4747530|access-date=January 19, 2010}}</ref> ચાર વખત અસોસિએટેડ પ્રેસ મેલ ઍથલેટ ઓફ ધ યર બનીને તેણે વિક્રમની બરોબરી કરી હતી, અને તે એક માત્ર એવો ખેલાડી હતો જેને '''''એકથી વધુ વખત સ્પોર્ટ્સ ઇલસ્ટ્રેટેડના સ્પોર્ટ્સમૅન ઓફ ધ યર'' ''' બનવાનું બહુમાન મળ્યું હોય. 1997 માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટ ખાતે તેની વિક્રમ સ્થાપતી જીત પછી, ગોલ્ફની વધેલી લોકપ્રિયતાનું શ્રેય સામાન્ય રીતે વુડ્સની હાજરીને આપવામાં આવે છે. કેટલાક સ્રોતો દ્વારા તેને નાટકીય ઢબે ગોલ્ફમાં ઈનામી રકમમાં વધારો થવા પાછળનું, નવા પ્રેક્ષકોમાં રસ પેદા કરવાનું અને ગોલ્ફ ઇતિહાસમાં સૌથી વધુ ટીવી પ્રેક્ષકો તાણી લાવવાનું કારણ પણ ગણાવવામાં આવે છે.<ref name="SI1996">{{cite news|title=1996: Tiger Woods|magazine=[[Sports Illustrated]]|author=Reilly, Rick|date=December 23, 1996|url=http://sportsillustrated.cnn.com/features/2000/sportsman/1996/|access-date=March 30, 2009|publisher=CNN|archive-date=એપ્રિલ 22, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140422162937/http://sportsillustrated.cnn.com/features/2000/sportsman/1996/|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news |title = Tiger's Tour, 10 years after his Masters breakthrough |author = Slezak, Carol |date = April 1, 2007 |access-date = March 30, 2009 |newspaper = [[Chicago Sun-Times]] |url = http://www.highbeam.com/doc/1P2-5840440.html |archive-date = મે 5, 2016 |archive-url = https://web.archive.org/web/20160505123029/https://www.highbeam.com/doc/1P2-5840440.html |url-status = dead }}</ref><ref>{{cite news|title=Tiger 1997: The buzz that rocked the cradle|author=Reilly, Rick|author2=Garrity, John|author3=Diaz, Jaime|date=April 1, 1997|access-date=March 30, 2009|publisher=Golf.com|magazine=[[Sports Illustrated]]|url=http://www.golf.com/golf/tours_news/article/0,28136,1594277,00.html|archive-date=ઑક્ટોબર 1, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20111001015230/http://www.golf.com/golf/tours_news/article/0,28136,1594277,00.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news |title = With Tiger not a factor, preliminary ratings down for PGA |agency = Associated Press |date = August 20, 2001 |access-date = March 30, 2009 |magazine = CNN/Sports Illustrated |url = http://sportsillustrated.cnn.com/golf/2001/pga_championship/news/2001/08/20/pga_ratings_ap/ |archive-date = જાન્યુઆરી 22, 2010 |archive-url = https://web.archive.org/web/20100122232735/http://sportsillustrated.cnn.com/golf/2001/pga_championship/news/2001/08/20/pga_ratings_ap/ |url-status = dead }}</ref><ref>{{cite news |title = PGA jungle needs its Tiger on prowl |author = Ziemer, Tom |date = April 8, 2005 |access-date = March 30, 2009 |newspaper = [[The Badger Herald]] |url = http://badgerherald.com/sports/2005/04/08/pga_jungle_needs_its.php |archive-date = સપ્ટેમ્બર 4, 2013 |archive-url = https://web.archive.org/web/20130904010520/http://badgerherald.com/sports/2005/04/08/pga_jungle_needs_its.php |url-status = dead }}</ref><ref>{{cite news |last = Whitmer |first = Michael |title = Woods shows mettle again |newspaper=[[The Boston Globe]]|date=April 2, 2009|access-date=August 11, 2009|url=http://www.boston.com/sports/golf/articles/2009/04/02/woods_shows_mettle_again/?page=full}}</ref> ===રાજકારણ=== [[File:Barack Obama meets Tiger Woods 4-20-09.jpg|right|thumb|વુડ્સ યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સના રાષ્ટ્રપ્રમુખ બરાક ઓબામાને વ્હાઇટ હાઉસમાં મળે છે.]] ટાઇગર વુડ્સની એક ઇન્ડિપેન્ડન્ટ તરીકે નોંધણી છે.<ref>{{cite news|url=http://www.latimes.com/news/nation-and-world/la-na-tiger-woods13-2009dec13,0,1748884.story?track=rss|title=How did Tiger keep his secrets?|date=December 13, 2009|first=Robin|last=Abcarian|work=Los Angeles Times|access-date=December 13, 2009}}</ref> જાન્યુઆરી 2009માં, વુડ્સે [[We Are One: The Obama Inaugural Celebration at the Lincoln Memorial]] ખાતે સમારંભ પ્રસંગે વકતવ્ય આપ્યું હતું.<ref>{{cite news|title = Tiger to speak at Lincoln Memorial|agency=Associated Press|work=ESPN|date = January 16, 2009|url = http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=3838781|access-date = January 20, 2009}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.golftoday.co.uk/news/yeartodate/news_09/tiger_woods_1.html |title=Tiger Woods gives speech at Obama inauguration |work=Golftoday.co.uk |date=January 21, 2009 |access-date=May 4, 2009}}</ref> એપ્રિલ 2009માં, વુડ્સે પોતે જે ગોલ્ફ ટૂર્નામેન્ટનો યજમાન હતો, તે AT&T નેશનલનો પ્રચાર-પ્રસાર કરવા માટે વૉશિંગ્ટન, ડી.સી.માં આવ્યો હતો ત્યારે વ્હાઇટ હાઉસની મુલાકાત લીધી હતી.<ref>{{cite news|title = Tiger Woods In The White House|work = CBS|date = April 23, 2009|url = http://www.cbsnews.com/blogs/2009/04/23/politics/politicalhotsheet/entry4964474.shtml|access-date = May 3, 2009|first = Brian|last = Montopoli|archive-date = ડિસેમ્બર 28, 2009|archive-url = https://web.archive.org/web/20091228082943/http://www.cbsnews.com/blogs/2009/04/23/politics/politicalhotsheet/entry4964474.shtml|url-status = dead}}</ref> ===કટ સ્ટ્રીક (કટ રેખા)=== બાયરન નેલ્સન અને વુડ્સ એ બંનેના યુગમાં, "કટ બનાવવા"ને પેચેક (paycheck-વેતન) મેળવવા તરીકે જોવામાં આવતો હતો. જો કે, નેલ્સનના દિવસોમાં, જે ખેલાડીઓને ઇવેન્ટમાં ટોચના 20(ક્યારેક તો માત્ર 15 જ)<ref>અલ બાર્કોવ કૃત ''ગેટિંગ ટુ ધ ડાન્સ ફ્લોર'' , 2000, બુરફોર્ડ બુક્સ, શોર્ટ હિલ્સ, ન્યૂ જર્સી, ISBN 1-58080-043-2, પૃ. 76.</ref>માં સ્થાન મળ્યું હોય તેમને જ માત્ર પેચેક મળતો, જ્યારે વુડ્સના દિવસોમાં જે ખેલાડીઓ પહેલા 36 હોલમાં પૂરતો નીચો સ્કૉર (ટોચના 70 અને મોટા ભાગની ઇવેન્ટોમાં ટાઈ) કરી શકે તેવા ખેલાડીઓ જ પેચેક જીતી શકતા.<ref name="Mag">{{cite web|title = Maginnes remembers Nelson|publisher = [[PGA Tour]]|author = John Maginnes|date = September 27, 2006|url = http://www.pgatour.com/story/9689507/|access-date = May 13, 2007|archive-date = સપ્ટેમ્બર 11, 2007|archive-url = https://web.archive.org/web/20070911191508/http://www.pgatour.com/story/9689507/|url-status = dead}}</ref> કેટલાક ગોલ્ફ વિશ્લેષકો દલીલ કરે છે કે વુડ્સે ખરેખર નેલ્સનના સળંગ કટ માર્કને ઓળંગ્યા નહોતા, તેનું કારણ તેમના મતે એ છે કે વુડ્સ જે 31 ટૂર્નામેન્ટો રમ્યો તે "નો-કટ" ઇવેન્ટો હતી, એટલે કે તેમાં મેદાન પરના તમામ ખેલાડીઓને સમગ્ર ઇવેન્ટ દરમ્યાન તેમના 36 હોલના સ્કૉર ગમે તે હોય તે છતાં હરીફાઇમાં ઉતરવા દેવાની ખાતરી આપવામાં આવી હતી (અને તેથી તમામે "કટ બનાવ્યો," એટલે કે તેમને તમામને પેચેક મળ્યો). આ વિશ્લેષકો દલીલ કરે છે કે આ પ્રમાણે વુડ્સે બનાવેલા અંતિમ અનુક્રમિક કટ 111 થાય, અને નેલ્સનના 113 થાય.<ref name="Streak4">{{cite web|title = Controversy Surrounds Tiger’s Cut Streak|publisher = GolfTodayMagazine|author = Ron Salsig|url = http://www.golftodaymagazine.com/0507Jul/tigercut.htm|archive-url = https://web.archive.org/web/20070415121911/http://www.golftodaymagazine.com/0507Jul/tigercut.htm|archive-date = એપ્રિલ 15, 2007|access-date = June 21, 2009|url-status = live}}</ref> જો કે, નેલ્સન જે ટૂર્નામેન્ટો રમ્યો તેમાંથી કમસે કમ 10માં, આધુનિક-સમયના કટ નહોતા; એટલે કે, આ ઇવેન્ટોમાં રમેલા તમામ ખેલાડીઓને 36 હોલ પછી હરીફાઈમાં રહેવા દેવામાં આવતા હતા. ઉદાહરણ તરીકે, ધ માસ્ટર્સમાં, 1957 સુધી (નેલ્સનની નિવૃત્તિ પછી ઘણા સમયે) 36-હોલ કટને સ્થાન આપવામાં આવ્યું નહોતું, 1958 સુધી PGA ચૅમ્પિયનશિપ માત્ર મૅચ પ્લે જ હતી, અને બાકીની અન્ય ત્રણ ઇવેન્ટો જેમાં નેલ્સને ભાગ લીધો હતો તે 36-હોલ કટ ધરાવતી હતી કે નહીં તે અસ્પષ્ટ છે.<ref name="Masters">{{cite web|title = History of the Masters|publisher = Masters Tournament|url = http://www.masters.org/en_US/history/records/cutinfo.html|archive-url = https://web.archive.org/web/20070513041924/http://www.masters.org/en_US/history/records/cutinfo.html|archive-date = મે 13, 2007|access-date = May 13, 2007|url-status = live}}</ref><ref name="PGAHist">{{cite web|title = PGA Championship History|publisher = Professional Golfers Association|url = http://www.pga.com/pgachampionship/2005/history_overview.html|access-date = May 13, 2007|archive-date = ડિસેમ્બર 4, 2010|archive-url = https://web.archive.org/web/20101204141317/http://www.pga.com/pgachampionship/2005/history_overview.html|url-status = dead}}</ref> તેથી, આ વિશ્લેષકોએ "36-હોલ કટ ન ધરાવતી" ઇવેન્ટોને બંને કટ સ્ટ્રીક નક્કી કરવાના માપદંડોમાંથી પડતી મૂકી છે, જેના કારણે નેલ્સનના અનુક્રમિક કટ 103 પર (અથવા સંભવતઃ તેનાથી ઓછા) થાય છે અને વુડ્સના 111 પર થાય છે.<ref name="Streak5">{{cite web|title = Woods & Nelson's cut streaks examined|publisher=GolfToday|url = http://www.golftoday.co.uk/news/yeartodate/news05/woods21.html|access-date = May 13, 2007}}</ref> 36-હોલ કટ ન હોય તેવી જે ટૂર્નામેન્ટોમાં નેલ્સન રમ્યો (માસ્ટર્સ, PGA ચૅમ્પિયનશિપ અને સંભવતઃ અન્ય ત્રણ ટૂર્નામેન્ટો), તેમાં ભલે 36 હોલ પછી તમામ ખેલાડીઓને હરીફાઈમાં ઊતરવા માટે સ્થાન મળતું હતું, પણ તેમાંથી ટોચના 20 ખેલાડીઓને જ પેચેક મળતો હતો.<ref name="Mag"></ref> આમ, આ કટ-વિહીન ઇવેન્ટોમાં, નેલ્સન હજી પણ ટોચના 20માં હતો, એટલે નેલ્સનના 113 કટ તેના 113 વખત ટોચના 20માં હોવાનું સૂચવે છે. વુડ્સે ટોચના 20માં સળંગ 21 વખત સ્થાન મેળવ્યું છે (જુલાઈ 2000થી જુલાઈ 2001) અને, તે સિવાય તે જેમાં રમ્યો હતો તે 31 નો-કટ ઇવેન્ટોમાં, તે 10 વખત જીત્યો હતો અને માત્ર પાંચ વખત ટોચના 10માં સ્થાન મેળવ્યું હતું. વુડ્સ સહિત બીજા કેટલાક એવી દલીલ કરે છે કે બંને યુગોમાં ટૂર્નામેન્ટોના માળખાઓમાં એટલો બધો ફેર છે કે કોઈ પણ અર્થપૂર્ણ સરખામણી કરવી શક્ય નથી, એટલે આ બે કટ સ્ટ્રીકોની સરખામણી ન થઈ શકે.<ref name="Streak4"></ref><ref name="Streak5"></ref> કટ સ્ટ્રીક અંગે વધુ સુસંગત સરખામણી 1976 વર્લ્ડ ઑપનમાં પૂરા થતા, 1970થી 1976ના સમયગાળા વચ્ચે જૅક નિકલસે કરેલા 105 અનુક્રમિક કટ સાથે થઈ શકે.<ref>કેન બોવદેન સાથે જૅક નિકલસ કૃત, ''જૅક નિકલસઃ માય સ્ટોરી'' , 2003.</ref> એ યુગનું કટનું માળખું વાસ્તવિક રીતે વર્તમાન PGA ટૂર પ્રેક્ટિસ સાથે સમરૂપતા ધરાવે છે, અને નિકલસની સ્ટ્રીકમાંની મોટા ભાગની ઇવેન્ટોમાં 36 હોલ પછી કટ બનાવવું ગણવામાં આવતું હતું, સિવાય કે ટૂર્નામેન્ટ ઓફ ચૅમ્પિયન્સ (હવે એસબીએસ(SBS) ચૅમ્પિયનશિપ), વર્લ્ડ સીરીઝ ઓફ ગોલ્ફ (હવે WGC-બ્રિજસ્ટોન ઇન્વિટેશનલ), અને યુ.એસ.(U.S.) પ્રોફેશનલ મૅચ પ્લે ચૅમ્પિયનશિપ (નિકલસ માટે 10 ઇવેન્ટો). ===ટાઇગર-પ્રૂફીંગ=== વુડ્સની કારકિર્દીની શરૂઆતમાં, ગોલ્ફ નિષ્ણાતોમાંથી થોડાકે રમતની સ્પર્ધાત્મકતા પર અને વ્યાવસાયિક ગોલ્ફની જાહેર અપીલ પર તેના પ્રભાવ અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી. નાઈટ-રિડર(Knight-Ridder)ના રમતલેખક બિલ લીઓને એક કટારમાં પૂછ્યું હતું, "શું ટાઇગર વુડ્સ ખરેખર ગોલ્ફ માટે ખરાબ છે?" (અલબત્ત લીઓને છેવટે એમ નથી એવો નિષ્કર્ષ આપ્યો હતો).<ref name="Bad">{{cite news|title = Woods bad for golf? There's an unplayable lie|publisher=[[The Philadelphia Inquirer]]|author=Bill Lyon|date = August 16, 2000|access-date = May 13, 2007}}</ref> પહેલાં, કેટલાક પંડિતોને ડર લાગ્યો હતો કે વુડ્સ વર્તમાન ગોલ્ફ કોર્સિસ(મેદાનો)ને કાલગ્રસ્ત બનાવીને અને પ્રતિસ્પર્ધીઓને દરેક અઠવાડિયે માત્ર બીજા સ્થાન માટે જ સ્પર્ધા કરવા હદ પાર કરી દઈને ગોલ્ફની રમતમાંથી સ્પર્ધાત્મકતાનો મિજાજ જ દૂર કરી દેશે. કૅલિફોર્નિયા યુનિવર્સિટી, બેર્કેલીના અર્થશાસ્ત્રી જેનિફર બ્રાઉને એવી જ એક સંબંધિત અસર માપી હતી, તેમણે અભ્યાસ પરથી તારવ્યું હતું કે વુડ્સ ટૂર્નામેન્ટમાં ન હોય ત્યાર કરતાં જ્યારે તેની સામે રમવાનું હોય ત્યારે અન્ય ગોલ્ફરો વધુ ખરાબ રમે છે. વુડ્સ સામે રમતી વખતે અત્યંત કુશળ (મુક્ત) ગોલ્ફરો આશરે એક સ્ટ્રૉક વધુ લેતા હોય છે. જ્યારે તે ઉપરાઉપરી જીતતો આવ્યો હોય ત્યારે આ અસર વધુ જોવા મળતી જ્યારે 2003-04ના તેના જગજાહેર ઢીલાશવાળા સમય દરમ્યાન તે અદૃશ્ય થઈ ગઈ હતી. બ્રાઉન એવું નોંધતા પરિણામોનો ખુલાસો આપે છે કે એકસરખી કુશળતા ધરાવતા પ્રતિસ્પર્ધીઓ પોતાના પ્રયત્નનું સ્તર વધારીને જીતવાની આશા રાખી શકે છે, પણ એ, જ્યારે "સુપરસ્ટાર" પ્રતિસ્પર્ધી સામે રમવાનું હોય, ત્યારે હંમેશ કરતાં વધુ પ્રયાસ વ્યક્તિના જીતવાના સ્તરને નોંધપાત્ર રીતે વધારતા નથી પણ ઈજા અથવા થાકના જોખમને વધારે છે, જેનાથી પ્રયાસમાં સરવાળે ઘટાડો આવે છે.<ref>જેનિફર બ્રાઉન, {{PDFlink|[http://are.berkeley.edu/~brown/Brown%20-%20Competing%20with%20Superstars.pdf ''Quitters Never Win: The (Adverse) Incentive Effects of Competing with Superstars'']{{dead link|date=September 2010}}|536&nbsp;KB}}, જોબ માર્કેટ પેપર, નવેમ્બર 2007</ref> PGA ટૂરમાં ક્રમાનુસાર વપરાતાં અનેક મેદાનોમાં (ઑગસ્ટા નેશનલ જેવા મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપ માટેનાં સ્થળો સહિત) વુડ્સ જેવા લાંબું ફટકારનારાઓને ધીમા પાડવાના પ્રયાસરૂપે તેમના ટી(Tee)માં અમુક યાર્ડ વધારવું શરૂ થયું, આ વ્યૂહનીતિ "ટાઇગર-પ્રૂફિંગ" તરીકે જાણીતી થઈ. વુડ્સે પોતે આ પરિવર્તનને વધાવ્યું કારણ કે તે માને છે કે કોર્સ(મેદાન)માં યાર્ડેજનો વધારો તેની જીતવાની ક્ષમતાને અસર કરતો નથી.<ref name="Open2005">{{cite web|title = Tiger Woods Press Conference:The Open Championship|publisher = TigerWoods.com|author = ASAP Sports|date = July 12, 2005|url = http://www.tigerwoods.com/defaultflash.sps?page=fullstorynews&iNewsID=199184&categoryID=&pagenumber=1&cat=0|access-date = May 13, 2007|archive-date = માર્ચ 16, 2007|archive-url = https://web.archive.org/web/20070316104728/http://www.tigerwoods.com/defaultflash.sps?page=fullstorynews&iNewsID=199184&categoryID=&pagenumber=1&cat=0|url-status = dead}}</ref> ===રાયડર કપ પ્રદર્શન=== PGA ટૂરમાં તેની અસાધારણ સફળતા છતાં, તેની કારકિર્દીની શરૂઆતમાં વુડ્સને રાયડર કપમાં ઘણી થોડી સફળતા મળી હતી. 1997માં તેના પહેલા રાયડર કપમાં, તેણે દરેક મૅચમાં રમીને માત્ર 1½ પોઈન્ટ મેળવ્યા હતા અને મોટા ભાગે માર્ક ઓ'મિઅરા સાથે જોડી બનાવી હતી. તેની સિંગલ્સની મૅચમાં કોસ્ટાન્ટિનો રોક્કાએ તેને હરાવ્યો હતો.<ref>{{cite news|last=Brown|first=Clifton|title=Golf; A Furious U.S. Rally Falls Short of the Cup|work=The New York Times|date=September 29, 1997|url=http://www.nytimes.com/1997/09/29/sports/golf-a-furious-us-rally-falls-short-of-the-cup.html?pagewanted=all|access-date=May 25, 2009}}</ref> 1999માં, જુદા જુદા ભાગીદારો સાથે રમવા છતાં દરેક મૅચમાં તે 2 પોઈન્ટ મેળવી શક્યો હતો. <ref>{{cite news|title=33rd Ryder Cup Leaderboard|work=Sports Illustrated|date=September 26, 1999|url=http://sportsillustrated.cnn.com/golf/1999/ryder_cup/leaderboards/index.html|access-date=May 26, 2009|archive-date=સપ્ટેમ્બર 6, 2004|archive-url=https://web.archive.org/web/20040906061306/http://sportsillustrated.cnn.com/golf/1999/ryder_cup/leaderboards/index.html|url-status=dead}}</ref> 2002માં, તે બંને શુક્રવારની મૅચોમાં હાર્યો,<ref>{{cite news|last=Potter|first=Jerry|title=U.S. fights back in afternoon, trails by one|work=USA Today|date=September 27, 2002|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/ryder/2002-09-27-day1_x.htm|access-date=May 25, 2009}}</ref> પણ શનિવારની બંને મૅચોમાં, ડૅવિસ લવ III સાથે જોડી બનાવીને, અમેરિકનો માટે બે પોઈન્ટ્સથી જીત્યો હતો, અને સિંગલ્સ મૅચો માટે અમેરિકનોને આશા બંધાવી હતી, પણ બંને ટુકડીઓ રવિવારે 8 પોઈન્ટ પર પહોંચી હતી.<ref>{{cite news|last=Murphy|first=Brian|title=Woods, Love team gets two wins on eve of singles matches|work=San Francisco Chronicle|date=September 29, 2002|url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/chronicle/archive/2002/09/29/SP16088.DTL|access-date=May 25, 2009}}</ref> જો કે, યુરોપિયનોએ વહેલી લીડ લીધા પછી, તેની જેસ્પર પાર્નેવિક સાથેની મૅચને બિનઅગત્યની ગણવામાં આવી અને તેમણે મૅચને અડધી કરી દીધી.<ref>{{cite news|title=Ryder Cup questions answered|work=USA Today|date=September 30, 2002|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/ryder/2002-09-30-qanda_x.htm|access-date=May 25, 2009}}</ref> 2004માં, તેણે શુક્રવારે ફિલ મિકલસન સાથે જોડી બનાવી હતી પણ તે બંને મૅચ હાર્યો હતો,<ref name="Ryder"></ref> અને શનિવારે માત્ર એક પોઈન્ટ મેળવ્યો હતો.<ref>{{cite news|last=Spousta|first=Tom|title=Ryder Cup rookies shine as Europe holds 11–5 lead|work=USA Today|date=September 19, 2004|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/ryder/2004-09-18-day2_x.htm|access-date=May 23, 2009}}</ref> અમેરિકનો 5-11ની ખાધનો સામનો કરી રહ્યા હતા, ત્યારે તે પહેલી સિંગલ્સ મૅચ જીત્યો, પણ ટીમ એ જોશ જાળવી શકી નહીં.<ref name="Ryder">{{cite news|last=Brown|first=Clifton|title=Europe Finishes Off United States in Ryder Cup|work=The New York Times|date=September 20, 2004|url=http://www.nytimes.com/2004/09/20/sports/golf/20golf.html|access-date=May 22, 2009}}</ref> 2006માં, તમામ જોડીઓ માટેની મૅચો માટે તેણે જિમ ફુર્ય્ક સાથે જોડી બનાવી, અને તેઓ તેમની ચારમાંથી બે મૅચો જીત્યા.<ref>{{cite news|last=Harig|first=Bob|title=It's clear: Ryder team must raise its game|work=St. Petersburg Times|date=September 26, 2006|url=http://www.sptimes.com/2006/09/26/Sports/It_s_clear__Ryder_tea.shtml|access-date=May 23, 2009|archive-date=સપ્ટેમ્બર 16, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110916123259/http://www.sptimes.com/2006/09/26/Sports/It_s_clear__Ryder_tea.shtml|url-status=dead}}</ref> વુડ્સ તેની સિંગલ્સની મૅચ જીત્યો, અને આમ કરનારા ગણીને માત્ર ત્રણ અમેરિકનોમાંનો એક બન્યો.<ref>{{cite news|title = Ryder Cup: Singles round-up|publisher=BBC Sport|date = September 24, 2006|url = http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/golf/5375598.stm|access-date = May 24, 2009|location=London}}</ref> 2008 દરમ્યાન વુડ્સ તેના ડાબા ઘૂંટણની પુનઃરચનાત્મક શસ્ત્રક્રિયામાંથી પાછો બેઠો થઈ રહ્યો હોવાથી તે સમગ્ર 2008 રાયડર કપ ચૂકી ગયો. વુડ્સની ગેરહાજરી છતાં, યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સની ટીમે 1981 પછી આ ઇવેન્ટમાં વિજયનું સૌથી લાંબું અંતર સ્થાપ્યું. ==કારકિર્દીની સિદ્ધિઓ== {{Main|List of career achievements by Tiger Woods}} વુડ્સ 14 મુખ્ય સહિત 71 સત્તાવાર PGA ટૂર ઇવેન્ટો જીત્યો છે. કોઈ મુખ્ય રમતના ફાઇનલ રાઉન્ડમાં જતી વખતે તે લીડના કમસે કમ એક હિસ્સા સાથે 14-1 છે. ગોલ્ફના અનેક નિષ્ણાતોએ તેને "ઇતિહાસમાં સૌથી મહાન અંતિમ પરિણામો સ્થાપનાર (ક્લોઝર)" તરીકે નવાજ્યો છે.<ref>{{cite web |title=Tiger is greatest closer ever |url=http://www.msnbc.msn.com/id/14002254/ |author=Mike Celizic |publisher=[[MSNBC]] |date=July 24, 2006 |access-date=August 12, 2007 |archive-date=મે 21, 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070521213603/http://www.msnbc.msn.com/id/14002254/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|title = Goliath will surely fall one day. Or will he?|url = http://www.pga.com/pgachampionship/2007/news/pga_maginnes_081207.html|author = John Maginnes|publisher = [[PGA Tour]]|date = August 12, 2007|access-date = August 12, 2007|archive-date = ડિસેમ્બર 4, 2010|archive-url = https://web.archive.org/web/20101204115036/http://www.pga.com/pgachampionship/2007/news/pga_maginnes_081207.html|url-status = dead}}</ref><ref>{{cite news |title = Cabrera wins devilish battle at U.S. Open|url =http://sports.espn.go.com/golf/usopen07/news/story?id=2907111 |agency=Associated Press |publisher=ESPN |date = June 20, 2007|access-date =August 12, 2007}}</ref> તે સરેરાશ સૌથી ઓછું કારકિર્દી સ્કોરિંગ ધરાવે છે અને PGA ટૂર ઇતિહાસમાં કોઈ પણ ખેલાડી કરતાં વધુ કારકિર્દી કમાણી ધરાવે છે. વિશ્વ ક્રમાંકમાં તે સળંગ સૌથી વધુ અને કુલ સૌથી વધુ અઠવાડિયાઓ સુધી ટોચ પર રહ્યો છે. કેરિયર ગ્રાન્ડ સ્લૅમ તરીકે ઓળખાતી જીત- પોતાની કારકિર્દીની તમામ ચાર વ્યાવસાયિક મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપો જીતનાર પાંચ ખેલાડીઓમાંનો તે એક છે (બાકીના ચાર છે જેને સારાઝેન, બેન હોગન, ગૅરી પ્લેયર, અને જૅક નિકલસ) અને એમ જીતનારો સૌથી યુવા ખેલાડી છે.<ref>{{cite news|last=Farrell|first=Andy|title=Woods moves majestically to grand slam|work=The Independent|location=UK|date=July 24, 2000|url=http://www.independent.co.uk/sport/golf/woods-moves-majestically-to-grand-slam-708668.html|access-date=May 20, 2009|archive-date=જાન્યુઆરી 29, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120129001028/http://www.independent.co.uk/sport/golf/woods-moves-majestically-to-grand-slam-708668.html|url-status=dead}}</ref> વુડ્સ તમામ ચાર વ્યાવસાયિક મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપો એક હરોળમાં જીતનારો એક માત્ર ખેલાડી છે, જેણે પોતાની આ અદ્ભુત જીતશૃંખલા 2000-2001ની સીઝનમાં મેળવી હતી. જ્યારે વુડ્સ વ્યાવસાયિક ખેલાડી બન્યો, ત્યારે માર્ચ 8, 1999 સુધી માઇક "ફ્લુફ" કોવાન તેનો અનુચર હતો.<ref name="Fluff">{{cite news|title = Woods Dismisses His Caddie Cowan|work=The New York Times|date=March 9, 1999|url = http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9C04E1DA113FF93AA35750C0A96F958260|access-date = May 13, 2007}}</ref> ત્યારપછી તેનું સ્થાન સ્ટીવ વિલિયમ્સે લીધું, જે વુડ્સનો ગાઢ મિત્ર બની ગયો અને ઘણીવાર વુડ્સને ચાવીરૂપ શૉટ્સ અને પટ માટે મદદ કરવાનું શ્રેય તેને આપવામાં આવે છે.<ref name="Caddie">{{cite news|title = Tiger's Caddie Reflects on "Defining" Moment at Medinah|publisher = [[The Golf Channel]]|agency = Associated Press|date = August 8, 2006|url = http://www.thegolfchannel.com/core.aspx?page=15101&select=20332|access-date = May 13, 2007|archive-date = જૂન 10, 2008|archive-url = https://web.archive.org/web/20080610084617/http://www.thegolfchannel.com/core.aspx?page=15101&select=20332|url-status = dead}}</ref> *'''PGA ટૂર વિજયો (71)''' *'''યુરોપિયન ટૂર વિજયો (38)''' *'''જાપાન ગોલ્ફ ટૂર વિજયો (2)''' *'''એશિયન ટૂર વિજયો (1)''' *'''PGA ટૂર ઑફ ઓસ્ટ્રાલૅશિયા વિજયો (1)''' *'''અન્ય વ્યાવસાયિક વિજયો (15) ''' *'''અવૈતનિક વિજયો (21)''' ===મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપો=== ====વિજયો (14)==== {| class="sortable wikitable" !વર્ષ !ચૅમ્પિયનશિપ !54 હોલ !વિજય સ્કૉર !અંતર !રનર-અપ (દ્વિતીય/તૃતીય) |- style="background:#d0f0c0" | 1997 | માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટ | {{Hs|09}}9 ફટકાથી આગળ | {{Hs|-18}}−18 (70–66–65–69=270) | {{Hs|12}}12 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} ટોમ કાઈટ |- style="background:thistle" | 1999 | PGA ચૅમ્પિયનશિપ | {{Hs|00}}લીડ માટે ટાઈ | {{Hs|-11}}−11 (70–67–68–72=277) | {{Hs|01}}1 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|ESP}} સર્જિયો ગાર્સિયા |- style="background:#fbceb1" | 2000 | યુ.એસ.(U.S.) ઑપન | {{Hs|10}}10 શૉટ લીડ | {{Hs|-12}}−12 (65–69–71–67=272) | {{Hs|15}}15 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|RSA}} એર્ની એલ્સ , {{flagicon|ESP}} મિગુએલ એન્જલ જિમીનેઝ |- style="background:#abcdef" | 2000 | ધ ઑપન ચૅમ્પિયનશિપ | {{Hs|06}}6 શૉટ લીડ | {{Hs|-19}}−19 (67–66–67–69=269) | {{Hs|08}}8 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|DNK}} થોમસ બ્યોર્ન, {{flagicon|RSA}} એર્ની એલ્સ |- style="background:thistle" | 2000 | PGA ચૅમ્પિયનશિપ <small> (2)</small> | {{Hs|01}}1 શૉટ લીડ | {{Hs|-18}}−18 (66–67–70–67=270) | {{Hs|00}}પ્લેઑફ ¹ | {{flagicon|USA}} બોબ મૅ |- style="background:#d0f0c0" | 2001 | માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટ (2) | {{Hs|01}}1 શૉટ લીડ | {{Hs|-16}}−16 (70–66–68–68=272) | {{Hs|02}}2 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} ડૅવિડ દુવલ |- style="background:#d0f0c0" | 2002 | માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટ <small> (3)</small> | {{Hs|00}}લીડ માટે ટાઈ | {{Hs|-12}}−12 (70–69–66–71=276) | {{Hs|03}}3 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|RSA}} રેટાઈફ ગૂસેન |- style="background:#fbceb1" | 2002 | યુ.એસ.(U.S.) ઑપન <small> (2)</small> | {{Hs|04}}4 શૉટ લીડ | {{Hs|-03}}−3 (67–68–70–72=277) | {{Hs|03}}3 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} ફિલ મિકલસન |- style="background:#d0f0c0" | 2005 | માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટ <small> (4)</small> | {{Hs|03}}3 શૉટ લીડ | {{Hs|-12}}−12 (74–66–65–71=276) | {{Hs|00}}પ્લેઑફ ² | {{flagicon|USA}} ચૅરિસ દીમાર્કો |- style="background:#abcdef" | 2005 | ધ ઑપન ચૅમ્પિયનશિપ <small> (2)</small> | {{Hs|02}}2 શૉટ લીડ | {{Hs|-14}}−14 (66–67–71–70=274) | {{Hs|05}}5 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|SCO}} કોલિન મોન્ટગોમેરી |- style="background:#abcdef" | 2006 | ધ ઑપન ચૅમ્પિયનશિપ <small> (3)</small> | {{Hs|01}}1 શૉટ લીડ | {{Hs|-18}}−18 (67–65–71–67=270) | {{Hs|02}}2 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} ચૅરિસ દીમાર્કો |- style="background:thistle" | 2006 | PGA ચૅમ્પિયનશિપ <small> (3)</small> | {{Hs|00}}લીડ માટે ટાઈ | {{Hs|-18}}−18 (69–68–65–68=270) | {{Hs|05}}5 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} શૉન મિચીલ |- style="background:thistle" | 2007 | PGA ચૅમ્પિયનશિપ <small> (4)</small> | {{Hs|03}}3 શૉટ લીડ | {{Hs|-08}}−8 (71–63–69–69=272) | {{Hs|02}}2 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} વૂડી ઑસ્ટિન |- style="background:#fbceb1" | 2008 | યુ.એસ.(U.S.) ઑપન <small> (3)</small> | {{Hs|01}}1 શૉટ લીડ | {{Hs|-01}}−1 (72–68–70–73=283) | {{Hs|00}}પ્લેઑફ ³ | {{flagicon|USA}} રોક્કો મીડિએટ |} ¹ ત્રણ-હોલ પ્લેઓફમાં 1 સ્ટ્રૉકથી મૅને હરાવ્યોઃ વુડ્સ (3–4–5=12), મૅ (4–4–5=13) <br> ² પહેલા વધારાના હોલ પર બર્ડી સાથે દિમાર્કોને હરાવ્યો<br> ³ 18-હોલ પ્લેઓફ સરખા પાર પર ટાઇ થયા બાદ પહેલા સડન ડેથ હોલ પર પાર સાથે મિડિએટને હરાવ્યો ====પરિણામોની સમયરેખા==== {| cellpadding="3" cellspacing="0" border="1" style="font-size:95%;border:#aaa solid 1px;border-collapse:collapse;text-align:center" |- style="background:#eee" ! align="left"|ટૂર્નામેન્ટ !1995 !1996 !1997 !1998 !1999 !2000 !2001 !2002 !2003 !2004 !2005 !2006 !2007 !2008 !2009 !2010 |- | style="text-align:left"|ધ માસ્ટર્સ | T41 <span style="font-size:0.8em">LA</span> | CUT | style="background:lime"|'''1''' | style="background:yellow"|T8 | T18 | style="background:yellow"|5 | style="background:lime"|'''1''' | style="background:lime"|'''1''' | T15 | T22 | style="background:lime"|'''1''' | style="background:yellow"|T3 | style="background:yellow"|T2 | style="background:yellow"|2 | style="background:yellow"|T6 | style="background:yellow;text-align:center"|T4 |- | style="text-align:left"|યુ.એસ.(U.S.) ઑપન | WD | T82 | T19 | T18 | style="background:yellow"|T3 | style="background:lime"|'''1''' | T12 | style="background:lime"|'''1''' | T20 | T17 | style="background:yellow"|2 | CUT | style="background:yellow"|T2 | style="background:lime"|'''1''' | style="background:yellow"|T6 | style="background:yellow;text-align:center"|T4 |- | style="text-align:left"|ધ ઑપન ચૅમ્પિયનશિપ | T68 | T22 <span style="font-size:0.8em">LA</span> | T24 | style="background:yellow"|3 | style="background:yellow"|T7 | style="background:lime"|'''1''' | T25 | T28 | style="background:yellow"|T4 | style="background:yellow"|T9 | style="background:lime"|'''1''' | style="background:lime"|'''1''' | T12 | DNP | CUT | style="text-align:center"|T23 |- | style="text-align:left"|PGA ચૅમ્પિયનશિપ | DNP | DNP | T29 | style="background:yellow"|T10 | style="background:lime"|'''1''' | style="background:lime"|'''1''' | T29 | style="background:yellow"|2 | T39 | T24 | style="background:yellow"|T4 | style="background:lime"|'''1''' | style="background:lime"|'''1''' | DNP | style="background:yellow"|2 | style="text-align:center"|T28 |} <span style="font-size:0.8em">LA</span> = નીચો અવૈતનિક (Low Amateur)<br> DNP = રમ્યો નહોતો<br> CUT = અધવચ્ચેના કટને ચૂકી ગયો<br> "T" એ એ સ્થાને ટાઇને સૂચવે છે<br> લીલા રંગનાં ખાનાં વિજયો દર્શાવે છે. પીળા રંગનાં ખાનાં ટોચના 10માં હોવાનું સૂચવે છે. ===વર્લ્ડ ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપ્સ (વિશ્વ ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપો)=== ====વિજયો (16)==== {| class="sortable wikitable" style="font-size:95%" |- !વર્ષ !ચૅમ્પિયનશિપ !54 હોલ !વિજયનો સ્કૉર !વિજયથી અંતર !રનર્સ અપ (દ્વિતીય, તૃતીય) |- style="background:#ffc" | 1999 | WGC-NEC ઇન્વિટેશનલ | align="center"|{{Hs|05}}5 શૉટથી આગળ | align="center"|{{Hs|-10}}-10 (66-71-62-71=270) | align="center"|{{Hs|01}}1 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} ફિલ મિકલસન |- style="background:#ffd6d6" | 1999 | WGC-અમેરિકન એક્સપ્રેસ ચૅમ્પિયનશિપ | align="center"|{{Hs|-03}}1 શૉટની ઘટ | align="center"|{{Hs|-06}}-6 (71-69-70-68=278) | align="center"|{{Hs|00}}પ્લેઑફ ¹ | {{flagicon|ESP}} મિગુએલ એન્જલ જિમીનેઝ |- style="background:#ffc" | 2000 | WGC-NEC ઇન્વિટેશનલ <small>(2)</small> | align="center"|{{Hs|09}}9 શૉટથી આગળ | align="center"|{{Hs|-21}}-21 (64-61-67-67=259) | align="center"|{{Hs|11}}11 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} જસ્ટિન લિઓનાર્દ, {{flagicon|WAL}} ફિલિપ પ્રાઈસ |- style="background:#ffc" | 2001 | WGC-NEC ઇન્વિટેશનલ <small>(3)</small> | align="center"|{{Hs|-02}}2 શૉટની ઘટ | align="center"|{{Hs|-12}}-12 (66-67-66-69=268) | align="center"|{{Hs|00}}પ્લેઑફ ² | {{flagicon|USA}} જિમ પુર્ય્ક |- style="background:#ffd6d6" | 2002 | WGC-અમેરિકન એક્સપ્રેસ ચૅમ્પિયનશિપ <small>(2)</small> | align="center"|{{Hs|05}}5 શૉટથી આગળ | align="center"|{{Hs|-25}}-25 (65-65-67-66=263) | align="center"|{{Hs|01}}1 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|ZAF}} રેટાઈફ ગૂસેન |- style="background:#d6e8ff" | 2003 | WGC-એક્સેન્ચુર મૅચ પ્લે ચૅમ્પિયનશિપ | align="center"|{{Hs|n/a}}n/a | align="center"|{{Hs|n/a}}2 & 1 | align="center"|{{Hs|n/a}}n/a | {{flagicon|USA}} ડૅવિડ ટોમ્સ |- style="background:#ffd6d6" | 2003 | WGC-અમેરિકન એક્સપ્રેસ ચૅમ્પિયનશિપ <small>(3)</small> | align="center"|{{Hs|02}}2 શૉટથી આગળ | align="center"|{{Hs|-06}}-6 (67-66-69-72=274) | align="center"|{{Hs|02}}2 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|AUS}} સ્ટુઅર્ટ એપલબાય, {{flagicon|USA}} ટિમ હેર્રોન, {{flagicon|FJI}} વિજય સિંઘ |- style="background:#d6e8ff" | 2004 | WGC-એક્સેન્ચુર મૅચ પ્લે ચૅમ્પિયનશિપ <small>(2)</small> | align="center"|{{Hs|n/a}}n/a | align="center"|{{Hs|n/a}}3 & 2 | align="center"|{{Hs|n/a}}n/a | {{flagicon|USA}} ડૅવિસ લવ ત્રીજો |- style="background:#ffc" | 2005 | WGC-NEC ઇન્વિટેશનલ <small>(4)</small> | align="center"|{{Hs|00}}લીડ માટે ટાઈ | align="center"|{{Hs|-06}}-6 (66-70-67-71=274) | align="center"|{{Hs|01}}1 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} ચૅરિસ દીમાર્કો |- style="background:#ffd6d6" | 2005 | WGC-અમેરિકન એક્સપ્રેસ ચૅમ્પિયનશિપ <small>(4)</small> | align="center"|{{Hs|-02}}2 શૉટની ઘટ | align="center"|{{Hs|-10}}-10 (67-68-68-67=270) | align="center"|{{Hs|00}}પ્લેઑફ ³ | {{flagicon|USA}} જ્હૉન ડાલી |- style="background:#ffc" | 2006 | {{sortname|WGC-Bridgestone|Invitational||WGC-NEC Invitational}} <small>(5)</small> | align="center"|{{Hs|-03}}1 શૉટની ઘટ | align="center"|{{Hs|-10}}-10 (67-64-71-68=270) | align="center"|{{Hs|00}}પ્લેઑફ ⁴ | {{flagicon|USA}} સ્ટીવર્ટ સિન્ક |- style="background:#ffd6d6" | 2006 | WGC-અમેરિકન એક્સપ્રેસ ચૅમ્પિયનશિપ <small>(5)</small> | align="center"|{{Hs|06}}6 શૉટથી આગળ | align="center"|{{Hs|-23}}-23 (63-64-67-67=261) | align="center"|{{Hs|08}}8 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|ENG}} ઈયાન પોઉલ્ટેર, {{flagicon|AUS}} ઍડમ સ્કોટ |- style="background:#ffd6d6" | 2007 | {{sortname|WGC-CA|Championship||WGC-American Express Championship}} <small>(6)</small> | align="center"|{{Hs|04}}4 શૉટથી આગળ | align="center"|{{Hs|-10}}-10 (71-66-68-73=278) | align="center"|{{Hs|02}}2 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} બ્રેટ્ટ વેટ્ટરિચ |- style="background:#ffc" | 2007 | {{sortname|WGC-Bridgestone|Invitational||WGC-NEC Invitational}} <small>(6)</small> | align="center"|{{Hs|-03}}1 શૉટની ઘટ | align="center"|{{Hs|-08}}-8 (68-70-69-65=272) | align="center"|{{Hs|08}}8 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|ENG}} જસ્ટિન રોઝ, {{flagicon|ZAF}} રોરી સાબ્બાટિની |- style="background:#d6e8ff" | 2008 | WGC-એક્સેન્ચુર મૅચ પ્લે ચૅમ્પિયનશિપ <small>(3)</small> | align="center"|{{Hs|n/a}}n/a | align="center"|{{Hs|n/a}}8 & 7 | align="center"|{{Hs|n/a}}n/a | {{flagicon|USA}} સ્ટીવર્ટ સિન્ક |- style="background:#ffc" | 2009 | {{sortname|WGC-Bridgestone|Invitational||WGC-NEC Invitationalz}}<small>(7)</small> | align="center"|{{Hs|-01}}3 શૉટની ઘટ | align="center"|{{Hs|-12}}-12 (68-70-65-65=268) | align="center"|{{Hs|04}}4 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|AUS}} રોબર્ટ ઍલનબાય, {{flagicon|IRL}} પાદ્રાઈગ હૅર્રિંગ્ટન |} ¹ પહેલા વધારાના સડન-ડેથ પ્લેઓફ હોલ પર વિજય.<br> ² સડન-ડેથ પ્લેઓફના વધારાના સાતમા હોલ પર વિજય.<br> ³ સડન-ડેથ પ્લેઓફના વધારાના બીજા હોલ પર વિજય.<br> ⁴ સડન-ડેથ પ્લેઓફના વધારાના ચોથા હોલ પર વિજય. ====પરિણામોની સમયરેખા==== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !ટૂર્નામેન્ટ !1999 !2000 !2001 !2002 !2003 !2004 !2005 !2006 !2007 !2008 !2009 !2010 |- | align="left"|એક્સેન્ચુર મૅચ પ્લે ચૅમ્પિયનશિપ | style="background:yellow"|QF | style="background:yellow"|2 | DNP | R64 | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:#0f0"|'''1''' | R32 | style="background:yellow"|R16 | style="background:yellow"|R16 | style="background:#0f0"|'''1''' | R32 | DNP |- | align="left"|CA ચૅમ્પિયનશિપ | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:yellow"|T5 | NT¹ | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:yellow"|9 | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:yellow"|5 | style="background:yellow"|T9 | DNP |- | align="left"|બ્રિજસ્ટોન ઇન્વિટેશનલ | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:yellow"|4 | style="background:yellow"|T4 | style="background:yellow"|T2 | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:#0f0"|'''1''' | DNP | style="background:#0f0"|'''1''' | T78 |- | align="left"|HSBC ચૅમ્પિયન્સ | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | style="background:yellow"|T6 | style="background:yellow"|T6 |} ¹9/11ના કારણે રદ.<br> DNP = રમ્યો નહોતો.<br> QF, R16, R32, R64 = મૅચ રમતમાં જે રાઉન્ડમાં ખેલાડી હાર્યો તે રાઉન્ડ.<br> T = ટાઇ થઈ.<br> NT = કોઈ ટૂર્નામેન્ટ નહીં<br> લીલા રંગનાં ખાનાં વિજયો દર્શાવે છે. પીળા રંગનાં ખાનાં ટોચના 10માં હોવાનું સૂચવે છે. એ નોંધશો કે 2009 સુધી HSBC ચૅમ્પિયન્સ, WGC ઇવેન્ટ બની નહોતી. ===PGA ટૂર કારકિર્દી સારાંશ=== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! વર્ષ ! જીત (મહત્ત્વની રમતોમાં) ! કમાણી ! નાણા યાદીમાં ક્રમાંક |- | 1996 | 2 | [https://web.archive.org/web/20090203025625/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/1996.html 790,594] | [https://web.archive.org/web/20090203025725/http://www.pgatour.com/r/stats/1996/109.html 24] |- | 1997 | 4 (1) | [https://web.archive.org/web/20090203025630/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/1997.html 2,066,833] | style="background:lime"|[https://web.archive.org/web/20090203025731/http://www.pgatour.com/r/stats/1997/109.html 1] |- | 1998 | 1 | [https://web.archive.org/web/20090203025635/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/1998.html 1,841,117] | style="background:yellow"|[https://web.archive.org/web/20090203212630/http://www.pgatour.com/r/stats/1998/109.html 4] |- | 1999 | 8 (1) | [https://web.archive.org/web/20090203025640/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/1999.html 6,616,585] | style="background:lime"|[https://web.archive.org/web/20090203025736/http://www.pgatour.com/r/stats/1999/109.html 1] |- | 2000 | 9 (3) | [https://web.archive.org/web/20090203025645/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/2000.html 9,188,321] | style="background:lime"|[https://web.archive.org/web/20090203025741/http://www.pgatour.com/r/stats/2000/109.html 1] |- | 2001 | 5 (1) | [https://web.archive.org/web/20090203025650/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/2001.html 6,687,777] | style="background:lime"|[https://web.archive.org/web/20090203025746/http://www.pgatour.com/r/stats/2001/109.html 1] |- | 2002 | 5 (2) | [https://web.archive.org/web/20090203025655/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/2002.html 6,912,625] | style="background:lime"|[https://web.archive.org/web/20090203025751/http://www.pgatour.com/r/stats/2002/109.html 1] |- | 2003 | 5 | [https://web.archive.org/web/20090203025700/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/2003.html 6,673,413] | style="background:yellow"|[https://web.archive.org/web/20090203025756/http://www.pgatour.com/r/stats/2003/109.html 2] |- | 2004 | 1 | [https://web.archive.org/web/20090203025705/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/2004.html 5,365,472] | style="background:yellow"|[https://web.archive.org/web/20090203025801/http://www.pgatour.com/r/stats/2004/109.html 4] |- | 2005 | 6 (2) | [https://web.archive.org/web/20090203014747/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/2005.html 10,628,024] | style="background:lime"|[https://web.archive.org/web/20090202124522/http://www.pgatour.com/r/stats/2005/109.html 1] |- | 2006 | 8 (2) | [https://web.archive.org/web/20090203025711/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/2006.html 9,941,563] | style="background:lime"|[https://web.archive.org/web/20090202121828/http://www.pgatour.com/r/stats/2006/109.html 1] |- | 2007 | 7 (1) | [https://web.archive.org/web/20090203025715/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/2007.html 10,867,052] | style="background:lime"|[https://web.archive.org/web/20090202133506/http://www.pgatour.com/r/stats/2007/109.html 1] |- | 2008 | 4 (1) | [https://web.archive.org/web/20090203025721/http://www.pgatour.com/players/r/?%2F00%2F87%2F93%2Fresults 5,775,000] | style="background:yellow"|[https://web.archive.org/web/20090204002452/http://www.pgatour.com/r/stats/current/109.html 2] |- | 2009 | 6 | [https://web.archive.org/web/20090203025721/http://www.pgatour.com/players/r/?%2F00%2F87%2F93%2Fresults 10,508,163] | style="background:lime"|[https://web.archive.org/web/20090204002452/http://www.pgatour.com/r/stats/current/109.html 1] |- | 2010 | 0 | [https://web.archive.org/web/20090203025721/http://www.pgatour.com/players/r/?%2F00%2F87%2F93%2Fresults 1,294,765] | [https://web.archive.org/web/20090204002452/http://www.pgatour.com/r/stats/current/109.html 68] |- | '''કારકિર્દી''' | '''71 (14)''' | '''[https://web.archive.org/web/20090203014700/http://www.pgatour.com/r/stats/current/110.html 94,157,304]''' | style="background:lime"|'''''' |} : <nowiki>*</nowiki> 2010ની સીઝન મુજબ. ==અંગત જીવન== ===લગ્ન=== નવેમ્બર 2003માં, વુડ્સની સગાઈ, પૂર્વે સ્વીડિશ મૉડેલ અને ભૂતપૂર્વ માઇગ્રેશન પ્રધાન બારબ્રો હોમબર્ગ તથા રેડિયો પત્રકાર થોમસ નોર્ડગ્રેનની પુત્રી, એલિન નોર્ડગ્રેન સાથે થયા.<ref>{{cite news |date=December 4, 2009 |url= http://www.cnn.com/2009/SHOWBIZ/12/03/elin.five.things.to.know/index.html?iref=mpstoryview |title= Five things you didn't know about Elin Nordegren|publisher=CNN|access-date= December 15, 2009}}</ref> સ્વીડિશ ગોલ્ફર જેસ્પર પાર્નેવિકે 2001માં ધ ઓપન ચૅમ્પિયનશિપ દરમ્યાન તેમનો એકબીજા સાથે પરિચય કરાવ્યો હતો, તેમણે એલિનને ઓ પેઅર (રહેવાખાવાના બદલામાં ઘરકામ સંભાળનાર) તરીકે કામે રાખી હતી. તેમણે ઑકટોબર 5, 2004ના ર્બાબાદોસના કૅરિબિયન ટાપુ પરના સેન્ડી લેન રિસોર્ટ ખાતે લગ્ન કર્યા,<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/golf/3715694.stm |title=Woods ties the knot |work=[[BBC Sport]] |date=October 6, 2004 |access-date=August 23, 2010}}</ref> અને ઓર્લૅન્ડો, ફ્લોરિડાના પરગણા, વિન્ડેરમિરીમાં આવેલા એક સમુદાય, ઈઝલેવર્થ ખાતે રહ્યા.<ref name="NYT Jupiter">{{cite news|title=Tiger Woods buys $40&nbsp;million estate|date=January 1, 2006|newspaper=[[The New York Times]]|url=http://www.nytimes.com/2006/01/01/realestate/01iht-web.propbrfs2.html|access-date=August 23, 2010}}</ref> તેઓ જૅક્સન, વ્યોમિંગ, કૅલિફોર્નિયા અને સ્વિડનમાં પણ રહેઠાણો ધરાવે છે.<ref name="Den"></ref> જાન્યુઆરી 2006માં, તેમણે જ્યુપિટર આઇલૅન્ડ, ફ્લોરિડા ખાતે, ત્યાં પોતાનો મુખ્ય ગૃહઆવાસ બનાવવાના આશયથી, $39 મિલિયનની નિવાસીય મિલકત ખરીદી.<ref name="Den">{{cite news|title=The $54m Tiger den – but not all neighbours welcome world's best|author=Mount, Harry|date=January 8, 2006|newspaper=[[The Sydney Morning Herald]]|url=http://www.smh.com.au/news/world/54m-tiger-den/2006/01/07/1136609984028.html|access-date=May 12, 2007}}</ref> જ્યુપિટર આઇલેન્ડના રહેવાસીઓમાં તેમના સાથી ગોલ્ફરો - ગૅરી પ્લેયર, ગ્રેગ નોર્મન અને નિક પ્રાઈસ, તેમ જ ગાયક [[સેલિન ડીયોન|સેલિન દિઓન]] અને ઍલન જૅક્સનનો સમાવેશ થાય છે. 2007માં જ્યુપિટર આઇલૅન્ડ પ્રદેશ ખાતે આવેલું વુડ્સની માલિકીનું એક ગેસ્ટ હાઉસ વીજળી પડવાને કારણે આગ લાગવાથી નાશ પામ્યું.<ref>{{cite news|title=Beachside home owned by Tiger Woods destroyed in fire|url=http://sports.espn.go.com/espn/wire?section=golfonline&id=2921515|agency=Associated Press|publisher=ESPN|date=June 29, 2007|access-date=July 8, 2007}}</ref> જૂન 18, 2007ની વહેલી સવારે, એલિને તેમના પ્રથમ સંતાન, પુત્રી, સૅમ ઍલેક્સિસ વુડ્સને ઓર્લૅન્ડો ખાતે જન્મ આપ્યો.<ref>{{cite news|title=Elin Woods has daughter just after U.S. Open|url=http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=2908637|agency=Associated Press|publisher=ESPN|date=June 19, 2007|access-date=July 8, 2007}}</ref> વુડ્સે 2007 યુ.એસ. ઑપનમાં બીજા સ્થાન માટે ટાઈ કરી તેના બીજા જ દિવસે તેમની દીકરીનો જન્મ થયો હતો.<ref>{{cite news|title=Tiger Woods and Wife Elin Nordegren Have a Baby Girl|author=Fleeman, Mike|newspaper=[[People (magazine)|People]]|date=June 18, 2007|url=http://www.people.com/people/article/0,,20042990,00.html|access-date=December 2, 2009|archive-date=ડિસેમ્બર 15, 2008|archive-url=https://www.webcitation.org/5d5hNO1zW?url=http://www.people.com/people/article/0,,20042990,00.html|url-status=dead}}</ref> વુડ્સે પોતાની દીકરીનું નામ સૅમ એટલા માટે પસંદ કર્યું કેમ કે તેમના પિતા કહેતા હતા કે વુડ્સ એક સૅમ જેવો વધુ લાગે છે.<ref>{{cite news|title=Tiger Woods Calls Fatherhood 'A Dream Come True'|author=Mandel, Susan|newspaper=People|date=July 3, 2007|url=http://www.people.com/people/article/0,,20044551,00.html|access-date=December 2, 2009|archive-date=જૂન 2, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090602083041/http://www.people.com/people/article/0,,20044551,00.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news |title=Woods played U.S. Open while wife was in hospital|author=White, Joseph|newspaper=USA Today|agency=Associated Press|date=July 3, 2007|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/2007-07-03-2162604389_x.htm|access-date=December 2, 2009}}</ref> સપ્ટેમ્બર 2, 2008ના વુડ્સે પોતાની વેબસાઈટ પર જાહેરાત કરી કે તે અને તેમની પત્ની તેમના બીજા સંતાનના આગમનની રાહ જોઈ રહ્યાં છે.<ref>{{cite news|title=Woods announces his wife, Elin, pregnant with second child|url=http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=3565135|agency=Associated Press|publisher=ESPN|date=September 2, 2008|access-date=September 2, 2008}}</ref> પાંચ મહિના પછી, એલિને ફેબ્રુઆરી 8, 2009ના રોજ, એક પુત્ર, ચાર્લી ઍક્સેલ વુડ્સને જન્મ આપ્યો.<ref>{{cite news|title=Tiger becomes dad for second time|url=http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=3893647|publisher=ESPN|agency=Associated Press|date=February 9, 2009|access-date=February 9, 2009}}</ref> ટાઇગર વુડ્સ અને ઍલિન નોર્ડગ્રેને ઑગસ્ટ 23, 2010ના સત્તાવાર રીતે છૂટાછેડા મેળવ્યા. {{Anchor|TWInfidelity}} ===લગ્નસંબંધમાં બેવફાઈ અને કારકિર્દીમાં ભંગાણ=== નવેમ્બર 25, 2009ના સુપરમાર્કેટ ચોપાનિયા, ''ધ નેશનલ ઈન્કવાયરરે'' , વુડ્સ ન્યૂર્યોક સિટી નાઈટ ક્લબની મૅનેજર રચેલ ઉચિટેલ સાથે લગ્નેત્તર સંબંધ ધરાવતો હતો, એવો એક લેખ પ્રકાશિત કર્યો,<ref name="Apology">{{cite news|url=http://www.nytimes.com/reuters/2009/12/02/arts/entertainment-us-golf-woods.html?scp=2&sq=Tiger%20Woods%20Enquirer&st=cse|title=Tiger Woods Admits "Transgressions," Apologizes|date=December 2, 2009|agency=[[Reuters]]|newspaper=The New York Times|access-date=December 9, 2009}} {{Dead link|date=August 2010|bot=RjwilmsiBot}}</ref> જે દાવાને તેણે રદિયો આપ્યો.<ref>{{cite news|title=Alleged Tiger Woods Mistress Denies Affair|publisher=CBS News|date=December 1, 2009|url=http://www.cbsnews.com/stories/2009/12/01/earlyshow/leisure/celebspot/main5849586.shtml|access-date=September 7, 2010|archive-date=મે 19, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110519011831/http://www.cbsnews.com/stories/2009/12/01/earlyshow/leisure/celebspot/main5849586.shtml|url-status=dead}}</ref> આ લેખે મીડિયાનું ધ્યાન પોતાના તરફ ત્યારે ખેંચ્યું જ્યારે એ લેખ છપાયાના દોઢ દિવસ પછી વુડ્સની કારનો અકસ્માત થયોઃ<ref>{{cite news |title= Tiger Woods 'in good condition' after car crash|newspaper=BBC Sport|date=November 28, 2009|url= http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/golf/8383782.stm|access-date=December 17, 2009|location=London}}</ref> વુડસે તેમની ગાડી SUV, 2009ના કૅડિલાક એસ્કાલેડ મૉડેલમાં ઓર્લૅન્ડો વિસ્તારના પોતાના રહેઠાણ પરથી સવારે 2:30 વાગ્યે નીકળ્યા, અને પોતાના ઘરની સડકના માત્ર બીજા જ છેડે ઝાડવાઓની વાડ સાથે, એક અગ્નિશામક નળ સાથે, અને અંતે એક વૃક્ષ સાથે અફળાયા.<ref name="Trib">{{cite news|url=http://www.chicagotribune.com/sports/chi-02-tiger-woods-dec02,0,3848239.story|title=Tiger Woods pays $164 traffic ticket|last=Mariano|first=Willoughby|coauthors=Bianca Prieto|date=December 2, 2009|newspaper=[[Chicago Tribune]]|access-date=December 3, 2009|archive-date=ડિસેમ્બર 5, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20091205182138/http://www.chicagotribune.com/sports/chi-02-tiger-woods-dec02,0,3848239.story|url-status=dead}}</ref> વુડ્સને ચહેરા પરના નજીવા ઘસરકાઓ માટે સારવાર આપવામાં આવી,<ref>{{cite news |url=http://blogs.usatoday.com/gameon/2009/11/tiger-woods-in-serious-condition-after-car-crash.html |title=Tiger Woods OK after 'minor' SUV crash |newspaper=USA Today |date=November 27, 2009 |access-date=December 25, 2009 |archive-date=નવેમ્બર 30, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091130021623/http://blogs.usatoday.com/gameon/2009/11/tiger-woods-in-serious-condition-after-car-crash.html |url-status=dead }}</ref> અને બેદરકારીથી વાહન ચલાવવા માટે કાયદા દ્વારા નોંધ લેવાઈ. તેણે $164નો ટ્રાફિક દંડ ચૂકવ્યો.<ref name="Trib"></ref> તેણે પોલીસ સાથે વાત કરવાનો ઇનકાર કર્યો અને છેવટે જ્યાં સુધી વુડ્સે પોતાની વેબસાઈટ પર એક નિવેદન<ref>{{cite news|url=http://abcnews.go.com/Sports/wireStory?id=9198393|title=For 3rd Time, Woods Cancels Meeting With Police|last=Goodall|first=Fred|date=November 29, 2009|agency=[[Associated Press]]|newspaper=ESPN Sports|access-date=December 12, 2009}}</ref> ન મૂક્યું ત્યાં સુધી, બે દિવસ સુધી આ અકસ્માત તીવ્ર ચર્ચાનો વિષય બની રહ્યો, તેણે એ નિવેદનમાં એ અકસ્માતનો દોષ પોતાના શિરે લીધો હતો અને ઉમેર્યું હતું કે તે પોતાની અંગત બાબત હતી; વધુમાં તેણે પોતાને ગાડીમાંથી બહાર કાઢવા માટે, પોતાની પત્ની એલિનની પ્રશંસા પણ કરી હતી.<ref>{{cite web|url=http://web.tigerwoods.com/news/article/200911297726222/news/|title=Statement from Tiger Woods|last=Woods|first=Tiger|date=November 29, 2009|publisher=TigerWoods.com|access-date=December 4, 2009|archive-date=ફેબ્રુઆરી 11, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120211235132/http://web.tigerwoods.com/news/article/200911297726222/news/|url-status=dead}}</ref> ત્યારબાદ ટૂંક સમયમાં જ વુડ્સે જાહેર કર્યું કે 2009માં તે પોતાની ચૅરિટી ગોલ્ફ ટૂર્નામેન્ટ, શેવરોન વર્લ્ડ ચેલેન્જ, કે બાકીના બીજી કોઈ પણ ટૂર્નામેન્ટ રમશે નહિ.<ref>{{cite news|title=Tiger Woods Cancels Tourney Appearance|publisher=CBS News|date=November 30, 2009|url=http://www.cbsnews.com/stories/2009/11/30/sportsline/main5838742.shtml|access-date=September 21, 2010|archive-date=જાન્યુઆરી 28, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110128154156/http://www.cbsnews.com/stories/2009/11/30/sportsline/main5838742.shtml|url-status=dead}}</ref> જ્યારે સાન ડિયાગોની કોકટેઈલ વેઈટ્રેસ જૈમી ગ્રુબ્બ્સે, એક ગપશપ મૅગેઝિન ''યુએસ(Us) વીકલી'' માં જાહેરમાં દાવો કર્યો કે તેનું વુડ્સ સાથે અઢી વર્ષથી પ્રેમ-પ્રકરણ ચાલતું હતું, એ બાબત બહાર આવી ત્યાં સુધી આખી વાતમાં લોકોનો રસ વધ્યો. તેણે વુડ્સે તેના માટે મૂક્યા હતા એમ કહેતાં વુડ્સના અવાજમાં તથા તેના લેખિત સંદેશાઓ રજૂ કર્યા. વોઇસ સંદેશમાં નિવેદન હતું: "હેય, હું ટાઇગર બોલુ છું, મને તારી એક મોટી મદદની જરૂર છે. મહેરબાની કરીને તું તારા ફોનમાંથી તારું નામ કાઢી શકે? મારી પત્નીએ મારા ફોનમાંની વિગતો જોઈ છે...તારે મારા માટે આટલું કરવું પડશે. ઘણી મોટી. જલદી કરજે. આવજે."<ref name="Apology"></ref> એ લેખ પ્રકાશિત થયો એ જ દિવસે વુડ્સે "મર્યાદાભંગ" કરવા બદલ એક માફીપત્ર જાહેર કર્યો અને જણાવ્યું કે, "મેં મારા પરિવારની નજર ઝુકાવી દીધી છે.."<ref>{{cite web|url=http://web.tigerwoods.com/news/article/200912027740572/news/|title=Tiger comments on current events|last=Woods|first=Tiger|date=December 2, 2009|publisher=TigerWoods.com|access-date=December 4, 2009|archive-date=ડિસેમ્બર 3, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20091203095255/http://web.tigerwoods.com/news/article/200912027740572/news/|url-status=dead}}</ref> વુડ્સે તેની માફી પાછળનું ચોક્કસ કારણ નહોતું સ્પષ્ટ કર્યું, તથા તે બાબત અંગત છે તેની મર્યાદા જાળવવા વિનંતી કરી હતી.<ref>{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2009/12/03/sports/golf/03woods.html?_r=1&scp=17&sq=tiger%20woods&st=cse|title=Woods Apologizes and Gets Support|last=Dorman|first=Larry|coauthors=Stuart Elliot|date=December 2, 2009|newspaper=The New York Times|access-date=December 4, 2009}}</ref> જ્યારે આશરે ડઝનેક મહિલાઓએ વિવિધ પ્રસાર માધ્યમોમાં વુડ્સના તેમની સાથે સંબંધો હોવાના દાવા કર્યા, ત્યારે પ્રસાર માધ્યમોનું દબાણ વધી ગયું.<ref>{{cite news|url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/n/a/2009/12/12/sports/s062742S18.DTL|title=Two weeks that shattered the legend of Tiger Woods|last=Dahlberg|first=Tim|date=December 12, 2009|agency=[[Associated Press]]|newspaper=San Francisco Chronicle|access-date=December 27, 2009|archive-date=એપ્રિલ 13, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100413165241/http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=%2Fn%2Fa%2F2009%2F12%2F12%2Fsports%2Fs062742S18.DTL|url-status=dead}}</ref> ડિસેમ્બર 11ના રોજ, વુડ્સે પોતે લગ્નજીવનમાં વિશ્વાસઘાત કર્યાનો સ્વીકાર કરીને, બીજીવાર માફી માગી,<ref name="hiatus">{{cite news|url=http://www.nytimes.com/aponline/2009/12/11/sports/AP-GLF-Tiger-Woods.html?_r=1&hp|title=Tiger Woods Taking Hiatus From Professional Golf |date=December 11, 2009|agency=Associated Press|newspaper=The New York Times|access-date=December 12, 2009}} {{Dead link|date=August 2010|bot=RjwilmsiBot}}</ref> અને અનિશ્ચિત મુદ્દત સુધી વ્યાવસાયિક ગોલ્ફમાંથી દૂર રહેવાની ઘોષણા કરતું એક બીજું નિવેદન જાહેર કર્યું.<ref name="hiatus"></ref> એ જ દિવસે, વુડ્સ વતી તેના વકીલોએ હાઈકોર્ટ ઑફ જસ્ટિસ ઑફ ઇંગ્લૅન્ડ એન્ડ વેલ્સમાંથી, યુ.કે.(UK)નાં તમામ પ્રકાશનોમાં વુડ્સની કોઈ પણ નગ્ન કે જાતીય સંભોગ કરતી તસવીરો પ્રકાશિત કરવા સામે મનાઈ હુકમ મેળવ્યો, અલબત્ત આવી કોઈ તસવીરો અંગે વુડ્સને જાણકારી હતી તે અંગે ઇનકાર કરતા રહ્યા.<ref>{{cite news|url=http://www.irishtimes.com/sports/golf/2009/1211/1224260578513.html|title=Woods secures UK injunction|date=December 11, 2009|work=The Irish Times |access-date=December 11, 2009}}</ref> મનાઇહુકમના વિષયનો અહેવાલ આપવો તે પણ આદેશિત હતું.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/americas/8408760.stm|title=UK injunction granted over golfer Tiger Woods|date=December 11, 2009|publisher=BBC News|access-date=December 11, 2009|location=London}}</ref> બીજા જ અઠવાડિયે, વુડ્સ સાથે સંબંધો હોવા અંગે જેમણે પ્રસારમાધ્યમોને ઇન્ટર્વ્યૂ આપ્યાં હતાં તેમાંની એક મહિલાએ સ્વીકાર્યું હતું કે જો ક્યારેય તેમની વચ્ચે સંબંધ વિચ્છેદ થશે તો તે તેને વેચી નાખશે એવા પૂર્વાયોજિત આધારે તેણે પોતાની પાસે વુડ્સની નગ્ન તસવીરો રાખી છે.<ref>{{cite news|url=http://www.dailymail.co.uk/sport/golf/article-1237081/Model-Jaime-Jungers-took-photos-Tiger-Woods-naked-said-sell-broke-up.html#ixzz0a67yP6Q3|title=Model Jaime Jungers 'took photos of Tiger Woods naked and said she would sell them if they ever broke up'|work=Daily Mail |location=UK |date=December 18, 2009|access-date=December 18, 2009 | location=London | first=David | last=Gardner}}</ref> એ નિવેદન જાહેર થયાના બીજા દિવસે, ઘણી કંપનીઓએ એવો ઈશારો કર્યો કે તેઓ વુડ્સ સાથેના તેમના સમર્થન કરારો પર ફેરવિચારણા કરી રહ્યા હતા. જીલેટ કંપનીએ વુડ્સને દર્શાવતી પોતાની જાહેરાતને કામચલાઉ ધોરણે અટકાવી, અને કહ્યું કે તેઓ કંપની માટે વુડ્સને કોઈ જાહેર હાજરી માટે રોકશે નહીં.<ref name="APGALeqM5ifvTqJkmGnuyN0Mp">{{cite news|url=http://www.google.com/hostednews/ap/article/ALeqM5ifvTqJkmGnuyN0Mp_0HqO9B7w2DQD9CI26584|title=Woods' time-out to hurt Tiger Inc.|last=Fredrix|first=Emily|date=December 12, 2009|agency=Associated Press|publisher=Google News|access-date=December 12, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20091221030713/http://www.google.com/hostednews/ap/article/ALeqM5ifvTqJkmGnuyN0Mp_0HqO9B7w2DQD9CI26584|archive-date=ડિસેમ્બર 21, 2009|url-status=dead}}</ref> ડિસેમ્બર 13ના, મૅનેજમેન્ટ કન્સલ્ટન્સી પેઢી એક્સેન્ચ્યુરે, "વુડ્સ હવે યોગ્ય પ્રતિનિધિ નથી" એવું નિવેદન આપીને, વુડ્સ માટેની પોતાની સંપૂર્ણ સ્પોન્સરશિપ પૂરેપૂરી રદ કરી.<ref name="BBC8411091">{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/americas/8411091.stm|title=Accenture cuts Tiger Woods sponsorship deal|newspaper=BBC News|date=December 13, 2009|access-date=December 13, 2009|location=London}}</ref> ડિસેમ્બર 8, 2009ના રોજ, નીલસને સૂચવ્યું કે વિજ્ઞાપકોએ વુડ્સના વ્યભિચારના સમાચાર બહાર આવતાં વુડ્સને બતાવતી ટીવી જાહેરાતોને કામચલાઉ ધોરણે દૂર કરી છે. તેના મુખ્ય સ્પોન્સરોએ શરૂઆતમાં વુડ્સને ટેકો આપવાની અને ટકાવી રાખવાની બાંહેધારી આપી,<ref>[http://money.cnn.com/2009/12/09/news/companies/tiger_woods_commercials/ ટાઇગર વુડ્સના વિજ્ઞાપનો ટીવી પરથી અદૃશ્ય], સીએનએન (CNN) મની, ડિસેમ્બર 9, 2009</ref> પરંતુ ડિસેમ્બર 11ના જીલેટ કંપનીએ તેને હંગામી ધોરણે દૂર કર્યો,<ref name="APGALeqM5ifvTqJkmGnuyN0Mp"></ref> તથા ડિસેમ્બર 13ના રોજ એક્સેન્ચ્યુર કંપનીએ વુડ્સને સંપૂર્ણપણે પડતો મૂક્યો.<ref name="BBC8411091"></ref> ડિસેમ્બર 18ના, ટેગ હેયુરે(TAG Heuer) તેમના જાહેરખબર અભિયાનમાંથી "નજીકના ભવિષ્ય પૂરતો" વુડ્સને પડતો મૂક્યો, ત્યારબાદ ડિસેમ્બર 23ના તેમની વેબસાઈટના હોમપેજ પર "ટેગ હેયુર ટાઈગર વુડ્સ સાથે છે" તેવું નિવેદન મૂક્યું.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/americas/8421852.stm|title=Tag Heuer 'to drop Tiger Woods from US ads'|publisher=BBC News|date=December 18, 2009|access-date=December 18, 2009|location=London}}</ref> જાન્યુઆરી 1, 2010ના, AT&Tએ પોતાની વુડ્સ માટેની સ્પોન્સરશિપ પૂરી થાય છે એવી ઘોષણા કરી.<ref>{{cite news|url=http://www.reuters.com/article/idUSTRE5BU28720091231 |title=AT&T ends sponsorship of scandal-hit Tiger Woods |work=Reuters |date=December 31, 2009 |access-date=January 22, 2010|first=Tiffany|last=Wu}}</ref> જાન્યુઆરી 4, 2010ના, ઈલેકટ્રોનિક આર્ટ્સે, રાષ્ટ્રપ્રમુખ પીટર મૂરીના બ્લોગ દ્વારા એવું નિવેદન આપ્યું કે તેઓ વુડ્સ સાથેની તેમની કામગીરી ચાલુ રાખશે અને વેબ આધારિત ખેલ, ''ટાઈગર વુડ્સ PGA ટૂર ઓનલાઈન'' માટે, તેમનું વુડ્સ સાથેનું વ્યાવસાયિક જોડાણ દર્શાવ્યું.<ref>{{cite news|url=http://www.gamersdailynews.com/story-15519-Tiger-Woods-Online-to-Swing-Away.html|title=GDN source: Tiger Woods Online to Swing Away|author=Rick, Christophor|date=January 6, 2010|agency=Gamers Daily News|access-date=January 6, 2010|archive-date=જુલાઈ 11, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110711072145/http://www.gamersdailynews.com/story-15519-Tiger-Woods-Online-to-Swing-Away.html|url-status=dead}}</ref> જાન્યુઆરી 13ના, જનરલ મોટર્સે, પોતાના એક ફ્રી કાર લોન સોદાની પૂર્ણાહુતિ જાહેર કરી કે જે ડિસેમ્બર 31, 2010ના પૂર્ણ થવાનો હતો.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/8458194.stm|title=GM ends car loans for Tiger Woods|publisher=BBC News|date=January 13, 2010|access-date=January 13, 2010|location=London}}</ref> કેલિફોર્નિયા યુનિવર્સિટી, ડૅવિસ ખાતેના અર્થશાસ્ત્રના પ્રધ્યાપકો, ક્રિસ્ટોફર આર. નિટેલ અને વિક્ટર સ્ટાન્ગોના ડિસેમ્બર 2009ના અભ્યાસ મુજબ, વુડ્સના લગ્નેત્તર સંબંધોને કારણે શેરધારકને અંદાજે $5 બિલિયનથી $12 બિલિયનનું નુકસાન થયું હશે.<ref>[http://faculty.gsm.ucdavis.edu/~vstango/tiger003.pdf ટાઇગર વુડ્સની બદનામીના પગલે શેરધારક મૂલ્ય નાશ (શેરહોલ્ડર વેલ્યૂ ડિસ્ટ્રક્શન ફોલોઇંગ ધ ટાઇગર વુડ્સ સ્કેન્ડલ)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100523071813/http://faculty.gsm.ucdavis.edu/~vstango/tiger003.pdf |date=મે 23, 2010 }}, ક્રિસ્ટોફર આર. નીટેલ અને વિક્ટર સ્ટાન્ગો કૃત, ડૅવિસ ખાતે કૅલિફોર્નિયા યુનિવર્સિટી, ડિસેમ્બર 28, 2009</ref><ref>[http://www.businesswire.com/portal/site/home/permalink/?ndmViewId=news_view&newsId=20091228005221&newsLang=en યુસી(UC) ડૅવિસ અભ્યાસ કહે છે, ટાઇગર વુડ્સ સ્કૅન્ડલ શેરધારકોને $12 બિલિયન જેટલું ભારે પડ્યું] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130730101235/http://www.businesswire.com/portal/site/home/permalink/?ndmViewId=news_view&newsId=20091228005221&newsLang=en |date=જુલાઈ 30, 2013 }}, બિઝનેસ વાયર, ડિસેમ્બર 28, 2009</ref> ''ગોલ્ફ ડાઈજેસ્ટ'' સામાયિક, જે 1997થી વિશેષરૂપે વુડ્સના માહિતીસૂચક પ્રમુખ લેખો માસિક ધોરણે પ્રકાશિત કરતું હતું, તેણે તેમના ફેબ્રુઆરી 2010ના અંકમાં જાહેર કર્યું કે વુડ્સ પોતાની સમસ્યાઓ સુલઝાવે ત્યાં સુધી તેમના લેખોનું પ્રકાશન હંગામી ધોરણે અટકાવવામાં આવે છે.<ref>''ગોલ્ફ ડાઇજેસ્ટ'' , ફેબ્રુઆરી 2010.</ref> ઑગસ્ટ 2010ના અંકથી, સામાયિકે ફરીથી વુડ્સના લેખો આપવા શરૂ કર્યા. ફેબ્રુઆરી 19, 2010ના, વુડ્સે ફ્લોરિડામાં આવેલા PGA ટૂરના મુખ્ય કાર્યાલય પરથી એક ટેલિવિઝન વક્તવ્ય આપ્યું.<ref>{{cite news|title=Tiger Woods apologises to wife Elin for affairs|publisher=BBC Sport|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/golf/8521060.stm|access-date=February 23, 2010|date=February 19, 2010|location=London}}</ref><ref>{{cite news|title=Tiger Woods Statement Allegedly Leaked|publisher=CBS News|agency=Associated Press|date=February 18, 2010|url=http://www.cbsnews.com/stories/2010/02/18/sportsline/main6220458.shtml|access-date=March 16, 2010|archive-date=જાન્યુઆરી 28, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110128162202/http://www.cbsnews.com/stories/2010/02/18/sportsline/main6220458.shtml|url-status=dead}}</ref> તેણે કબૂલ્યું કે પોતે પોતાની પત્ની સાથે બેવફા રહ્યો હતો. તેણે કહ્યું કે તે એવું માનતો હતો કે પોતે સફળ હોવાને કારણે, ધારે તે કરવાનો હકદાર હતો, અને સામાન્ય માણસને લગતા નિયમો તેને લાગુ નહોતા પડતા. તેણે જણાવ્યું કે હવે તેને સમજાય છે કે લગ્નેત્તર સંબંધો રાખવામાં પોતે ખોટો હતો, અને પોતાના આવા વ્યવહારથી પરિવાર, મિત્રો, ચાહકો તથા વ્યાવસાયિક ભાગીદારોને પહોંચેલા દુઃખ માટે તેણે માફી માગી. તેણે જણાવ્યું કે તેને બાળપણથી [[બૌદ્ધ ધર્મ|બૌદ્ધધર્મ]]માં શ્રદ્વા હતી, તેનાથી તે ફંટાઈ ગયો હતો અને ભવિષ્યમાં તે તેના તરફ પાછા ફરવા પર કામ કરશે. વુડ્સે એવું પણ જણાવ્યું કે તે છેલ્લા 45 દિવસથી એક સારવાર લઈ રહ્યો હતો, અને બહુ જલદી ગોલ્ફમાં પાછો ફરશે. તેણે કહ્યું કે ભવિષ્યમાં સ્પર્ધાત્મક ગોલ્ફમાં પાછા ફરવા અંગે તેણે આયોજન કર્યું છે, પરંતુ તેની કોઈ નિશ્ચિત વિગતો આપી નહોતી. આ વકતવ્યમાં તેણે કોઈ પ્રશ્નોત્તર કર્યા નહીં.<ref>{{cite web |author=ASAP Sports |url=http://web.tigerwoods.com/news/article/201002198096934/news/ |title=Transcript: Tiger's public statement |publisher=Web.tigerwoods.com |date=February 19, 2010 |access-date=September 5, 2010 |archive-date=સપ્ટેમ્બર 20, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100920054125/http://web.tigerwoods.com/news/article/201002198096934/news |url-status=dead }}</ref> ફેબ્રુઆરી 27, 2010ના, શક્તિદાયક પીણાંની પેઢી, ગેટોરાડે ટાઇગર વુડ્સ માટેની તેની સ્પોન્સરશિપ પૂરી કરી. જો કે, ગેટોરાડેએ કહ્યું કે તે ટાઇગર વુડ્સ ચેરિટેબલ ફાઉન્ડેશન સાથેની પોતાની ભાગીદારી ચાલુ રાખશે.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/8540167.stm |title=Tiger Woods loses Gatorade sponsorship |publisher=BBC News |date=February 27, 2010 |access-date=September 5, 2010}}</ref> માર્ચમાં આઇરિશ પુસ્તકનિર્માતા પેડ્ડી પાવરે બહાર પાડ્યું કે વુડ્સે તેમની સાથે $75 મિલિયનના સમર્થન કરારને નકારી દીધા હતા.<ref>{{cite web |url=http://www.nationalledger.com/artman/publish/article_272630732.shtml |title=Tiger Woods Paddy Power Offer Snub – $75&nbsp;Million! |work=National Ledger |date=March 8, 2010 |access-date=March 10, 2010 |archive-date=માર્ચ 11, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100311175926/http://www.nationalledger.com/artman/publish/article_272630732.shtml |url-status=dead }}</ref> માર્ચ 16, 2010ના રોજ, વુડ્સે જાહેરાત કરી કે 2010 માસ્ટર્સ ખાતે તે ગોલ્ફમાં પરત ફરશે.<ref name="return"></ref> જો કે, તેની પત્ની એલિને જાહેર કર્યું કે પોતે તે સમયે ટૂર્નામેન્ટમાં હાજરી આપવાને બદલે, સ્વિડન પરત ફરવાનું આયોજન કર્યું છે.<ref>{{cite web |url=http://www.nationalledger.com/artman/publish/article_272631157.shtml |title=Elin Woods Masters Plans – Snub For Tiger's Golf Return? |work=National Ledger |date=April 3, 2010 |access-date=April 7, 2010 |archive-date=એપ્રિલ 6, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100406023126/http://www.nationalledger.com/artman/publish/article_272631157.shtml |url-status=dead }}</ref> માર્ચ 21, 2010ના, ટોમ રિનાલ્ડીએ તેનો ઈન્ટર્વ્યૂ લીધો, જે સમગ્ર ઘટનાક્રમ પછીનો પહેલો ઈન્ટર્વ્યૂ હતો.<ref name="trinaldiinterview">{{cite news|url=http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=5015614|title=Tiger Woods Exclusive Interview|last=Rinaldi|first=Tom|date=March 21, 2010|publisher=[[ESPN]]|access-date=March 22, 2010}}</ref> એપ્રિલ 29, 2010ના, નેશનલ ઇન્કવાયરરે એવો અહેવાલ આપ્યો કે વુડ્સે તેની પત્ની પાસે પોતાના 120 જેટલા લગ્નેત્તર સંબંધોની કબૂલાત કરી હતી.<ref name="affairs">{{cite news|title=Tiger Woods confessed to cheating with 120 women while married: Report|url=http://www.vancouversun.com/sports/Golf+Tiger+Woods+reportedly+confessed+cheating+with+women+while+married/2967214/story.html|access-date=May 30, 2010|newspaper=Vancouver Sun|date=April 30, 2010|archive-date=ફેબ્રુઆરી 24, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110224032012/http://www.vancouversun.com/sports/Golf+Tiger+Woods+reportedly+confessed+cheating+with+women+while+married/2967214/story.html|url-status=dead}}</ref> તેણે પોતાના પાડોશીની 21 વર્ષની પુત્રી રચેલ કૌડ્રીટ, જેને તે 14 વર્ષની હતી ત્યારથી ઓળખતો હતો, તેની સાથે એક-રાત્રિ ગાળ્યાની કબૂલાત પણ કરી હતી.<ref name="NYDNaffairs">{{cite news|last=Siemaszko|first=Corky|title=Tiger Woods' latest alleged lover is young neighbor Raychel Coudriet: report|url=http://www.nydailynews.com/gossip/tigerwoods/2010/04/07/2010-04-07_tiger_woods_latest_alleged_lover_is_young_neighbor_raychel_coudriet_report.html|work=New York Daily News|date=April 7, 2010|access-date=May 30, 2010|archive-date=ઑક્ટોબર 11, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20101011150825/http://www.nydailynews.com/gossip/tigerwoods/2010/04/07/2010-04-07_tiger_woods_latest_alleged_lover_is_young_neighbor_raychel_coudriet_report.html|url-status=dead}}</ref> ઑગસ્ટ 23, 2010ના વુડ્સ અને નોર્ડગ્રેનના કાયદેસર છૂટાછેડા થયા.<ref>{{cite web|last=Helling |first=Steve |url=http://www.people.com/people/article/0,,20414961,00.html |title=Tiger Woods and Elin Nordegren's Divorce Is Final |work=People |date=August 23, 2010 |access-date=September 5, 2010}}</ref> આમ તો તેમના છૂટાછેડાની ચોક્કસ નાણાકીય શરતો ગોપનીય છે, છતાં એક અહેવાલ મુજબ નોર્ડગ્રેનને સમાધાન પેટે લગભગ $100 મિલિયનની રકમ મળી હતી; બાળકોની સંભાળ બંનેના હસ્તક રહેશે. ====''ટાઇગર વુડ્સઃ ધ રાઇઝ ઍન્ડ ફૉલ'' – દસ્તાવેજી ચિત્ર==== વુડ્સની બીજી એક પ્રશંસક, પૉર્ન સ્ટાર અને વિદેશી નૃત્યાંગના વેરોનિકા સિવિક-ડૅનિયલ્સ(રંગમંચનું નામ જોસ્લિન જેમ્સ)નો ઇન્ટર્વ્યૂ બ્રિટિશ ટેલિવિઝન ડૉક્યુમેન્ટરી ''ટાઇગર વુડ્સઃ ધ રાઇઝ ઍન્ડ ફૉલ'' માટે કરવામાં આવ્યો, જે પ્રથમ યુકે(UK)માં ચૅનલ 4 પર 2010ના જૂનના મધ્યમાં, અને તે પછી વિશ્વભરના અન્ય પ્રસાર-માધ્યમો પર પ્રસારિત કરવામાં આવી. તેની તે કાર્યક્રમની મુલાકાતમાં, સિવિક-ડૅનિયલ્સ જે લાસ વેગાસ અને લૉસ એન્જલસમાં રહેતી હતી, તેણે દાવો કર્યો હતો કે તેના સંબંધો વુડ્સ સાથે ત્રણ વર્ષો સુધી રહ્યા હતા. તેણે જણાવ્યું કે વુડ્સ તેને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં ચારે તરફ રમાતી કેટલીક ગોલ્ફ ટૂર્નામેન્ટોમાં સંકેતસ્થાનોએ માટે બોલાવતો અને તે માટે તથા વિમાની સફર માટે નાણા ચૂકવતો. સિવિક-ડૅનિયલ્સે કહ્યું કે વુડ્સે તેને તેની પૉર્ન કારકિર્દી છોડી દેવા કહ્યું હતું, કારણ કે તેના વીડિયો તેને પરેશાન કરતા હતા. સિવિક-ડૅનિયલ્સે કહ્યું કે તે વુડ્સ દ્વારા બે વખત ગર્ભવતી બની હતી, જેમાં પ્રથમ વખત કસુવાવડ થઈ હતી અને બીજી વખત ગર્ભપાત કરાવવો પડ્યો હતો. સિવિક-ડૅનિયલ્સે છૂટાછેડા મેળવી આપનાર મશહૂર વકીલ ગ્લોરિયા ઑલરેડ દ્વારા વુડ્સ વિરુદ્ધ કાનૂની મુકદ્દમો કર્યો હતો. એ જ રીતે ઑર્લેન્ડોની વેઇટ્રેસ મિન્ડી લૉટનનો પણ ઇન્ટર્વ્યૂ કરવામાં આવ્યો હતો; તેણે દાવો કર્યો કે તે અને વુડ્સ ઘણીવાર જાતીય સંબંધો માટે મળતાં હતાં. તેઓ સામાન્ય રીતે તેના ઘેર ખાનગી કક્ષમાં મળતાં, પરંતુ ક્યારેક અન્ય સ્થાનો ઉપર કેટલાંક મહિનાઓ સુધી મળતાં રહ્યાં. લૉટનની માની સૂચનાના આધારે, તેમના મળવા માટેના સંકેતસ્થાનોમાંના એક પર દેખીતી રીતે નજર રાખવામાં આવી હતી અને તેની તસવીરો પણ લેવામાં આવી હતી, અને આ માહિતી નેશનલ ઈન્ક્વાયરર સુધી પહોંચી હતી. કાર્યક્રમ અનુસાર એ ચોપાનિયાએ પછી વુડ્સની મૅનેજમેન્ટ ટીમનો સંપર્ક સાધ્યો હતો, જેના પરિણામે આ પ્રેમ-પ્રકરણને છાંકી દેવા માટે એક વ્યવસ્થા ગોઠવવામાં આવી, જેના અંતર્ગત એક ફિટનેસ મૅગેઝિનના મુખપૃષ્ઠ પર વુડ્સ તેના બદલામાં પોતાની તસવીર આપે તથા તેની દિનચર્યાની વિગતોનો લેખ છપાય તેવો સોદો નક્કી થયો. આ ફિટનેસ મૅગેઝિન અને નેશનલ ઇન્ક્વાયરર એક જ પ્રકાશન જૂથનો હિસ્સો હતાં. આ કાર્યક્રમમાં લાસ વૅગાસની એક મૅડમ સાથેના ઇન્ટર્વ્યૂ પણ રજૂ કરવામાં આવ્યો. તેણે જણાવ્યું હતું કે વુડ્સે અનેક પ્રસંગોએ તેની એજન્સીમાંથી ઊંચી કિંમતોવાળી વેશ્યાઓને રોકી હતી, જેમને વુડ્સના ખર્ચે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં ચારે તરફ રમાતી ગોલ્ફ ટૂર્નામેન્ટોના સ્થળ ઉપર અથવા લાસ વેગાસમાં બોલાવવામાં આવતી હતી, એ સ્ત્રીઓને ટૂર્નામેન્ટના સ્થળે જોડાવા માટે વુડ્સ વિમાનભાડું પણ ચૂકવતો. કાર્યક્રમે એ પણ જણાવ્યું છે કે વુડ્સ એલિન નૉર્ડગ્રેનને પરણ્યો તે પહેલાં, તેને પૉર્ન સ્ટાર ડેવિન જેમ્સથી સંભવતઃ એક પુત્ર થયો હતો. એ છોકરાનો ફોટો પણ તેમાં બતાવવામાં આવ્યો હતો.<ref>''ટાઇગર વુડ્સઃ ધ રાઇઝ ઍન્ડ ફૉલ (Tiger Woods: The Rise and Fall)'' , ચૅનલ 4, બ્રિટિશ ટેલિવિઝન કાર્યક્રમ, જૂન 2010; સહેજ અદ્યતન આવૃત્તિ સીબીસી(CBC) ટેલિવિઝન પર ''ધ પૅશનટ આઈ (The Passionate Eye)'' , સપ્ટેમ્બર 2010</ref> ===અન્ય=== 1997 GQ પ્રોફાઈલમાં વુડ્સે કેટલાક વ્યાયામવીરોના જાતીય આકર્ષણ અંગે અનુમાન કર્યું હતું: "હું એ સમજી નથી શકતો," ટાઇગર વુડ્સ લિમો ડ્રાઇવર, વિન્સેન્ટને પૂછે છે, "કે શા માટે ઘણી બધી સુંદર દેખાતી સ્ત્રીઓ બેઝબૉલ અને બાસ્કેટબૉલની આસપાસ ભટકતી રહે છે. શું તેનું કારણ એ છે કે, તને ખબર છે, લોકો હંમેશાં કહેતાં હોય છે તે, જેમ કે, કાળા પુરુષો મોટું ખિસ્સું ધરાવતા હોય છે?".<ref>http://www.gq.com/sports/profiles/199704/tiger-woods-profile GQ The Man. આમીન. ચાર્લ્સ પી. પિઅર્સ દ્વારા એપ્રિલ 1997</ref> 15મી ડિસેમ્બર 2009ના, ''ધ ન્યૂ યોર્ક ટાઇમ્સે'' જણાવ્યું હતું કે ઍન્થૉની ગાલિયા નામનો એક કૅનેડિયન સ્પોર્ટ્સ ડૉક્ટર, જેણે પહેલાં વુડ્સની સારવાર કરી હતી તેની રમતવીરોને ડ્રગ ઍક્ટોવેજિન અને માનવ વૃદ્ધિ હૉર્મોન્સ પૂરા પાડવાના આરોપ માટે ફેડરલ બ્યુરો ઑફ ઇન્વેસ્ટિગેશન દ્વારા પૂછપરછ કરવામાં આવી રહી હતી.<ref name="Doctor">{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2009/12/15/sports/15doctor.html?pagewanted=1&_r=1&sq=tiger%20woods&st=cse&scp=2|title=Doctor Who Treated Top Athletes Is Subject of Doping Inquiry|author=Van Natta, Jr., Don|author2=Schmidt, Michael S.|author3=Austen, Ian|date=December 15, 2009|newspaper=The New York Times|access-date=December 15, 2009}}</ref> એ જ લેખ અનુસાર, ગાલિયા ફેબ્રુઆરી અને માર્ચ 2009માં ઓછામાં ઓછી ચાર વખત વુડ્સને તેના ઑર્લેન્ડના ઘેર વિશિષ્ટ બ્લડ-સ્પિનિંગ ટૅકનિક આપવા માટે મળ્યો હતો, અને વુડ્સે પણ એ ચિકિત્સાને સારી પ્રતિક્રિયા આપી હતી. વુડ્સે કહ્યું છે કે તે "[[બૌદ્ધ ધર્મ|બૌદ્ધ ધર્મ]]માં માને છે... તેનાં બધાં પાસાંને નહીં, પરંતુ મોટા ભાગનાને."<ref name="Buddhism">{{cite web |title=Gandhi and Tiger Woods|author=Wright, Robert|date = July 24, 2000|work=[[Slate (magazine)|Slate]]|url=http://www.slate.com/id/86898/|access-date=August 13, 2007}}</ref> તેના 19 ફેબ્રુઆરી 2010ના જાહેર ક્ષમાયાચના નિવેદનમાં, વુડ્સે કહ્યું હતું કે તે બૌદ્ધ તરીકે ઉછર્યો છે અને તાજેતરનાં વર્ષો સુધી તેનું પાલન કર્યું છે. પછી તેણે કહ્યું કે તે પોતાની જિંદગીમાં પરિવર્તન લાવવામાં મદદરૂપ થાય તે માટે બૌદ્ધ ધર્મ પ્રત્યે પાછો ફરશે.<ref>{{cite web |url=http://nbcsports.msnbc.com/id/35495225/ |title=Tiger turns to Buddhism to turn life around |author=Associate Press |date=February 20, 2010 |work=NBC Sports |publisher=NBC Universal |access-date=February 20, 2010 |archive-date=ડિસેમ્બર 19, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101219073044/http://nbcsports.msnbc.com/id/35495225/ |url-status=dead }}</ref> જ્યારે વુડ્સ 2000માં ટૂર્નામેન્ટ માટે થાઈલૅન્ડ આવ્યો ત્યારે થાઈ સત્તાવાળાઓએ, વુડ્સની માતા થાઈ હતી એ નાતે, વુડ્સને શાહી સાજ-સજ્જા અર્પણ કરવાનો અને ત્યાં સુધી કે તેને થાઈ-નાગરિકતા અર્પણ કરવાનો પણ પ્રયત્ન કર્યો હતો.<ref>{{cite web |url=http://www.bangkokpost.com/leisure/leisurescoop/8897/a-thai-in-every-other-sense |title=A Thai in every other sense |work=[[Bangkok Post]] |author=Kongrut, Anchalee |date=December 29, 2008 |access-date=December 17, 2009 }}{{Dead link|date=ઑગસ્ટ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> જો કે વુડ્સે કહ્યું હતું કે આવું શાહી અર્પણ તેના પરિવારને "બહુ મોટું સન્માન (અને) ઘણા ગર્વની વાત છે," તેણે સ્પષ્ટરૂપે એ અનુરોધનો અસ્વીકાર કર-જટિલતાને કારણે કર્યો હતો.<ref>{{cite web|url=http://www.texnews.com/tiger/conquers020797.html|year=1997|access-date=April 23, 2010|title=Tiger Woods conquers Thailand, his second home|publisher=TexNews.com|last=Huckshorn|first=Kristin|archive-date=જૂન 14, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110614100433/http://www.texnews.com/tiger/conquers020797.html|url-status=dead}}</ref> વુડ્સને એક ભત્રીજી હતી, જેનું નામ હતું ચેયેન્ની વુડ્સ, જે 2009 મુજબ, વેક ફોરેસ્ટ યુનિવર્સિટી ખાતે અવૈતનિક ગોલ્ફર હતી.<ref>{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2009/06/25/sports/golf/25cheyenne.html?_r=1|title=Following a Famous Uncle and Also Her Ambition |access-date=July 5, 2009|date=June 24, 2009|work=The New York Times|author=Crouse, Karen}}</ref> વુડ્સ અને પૂર્વ પત્ની 155-ફુટ (47 મીટર) યૉટ (ક્રીડા નૌકા) ધરાવતાં હતાં, જેનું નામ હતું ''પ્રાઇવસી'' , એ ફ્લોરિડામાં લંગર નાખીને પડી રહેતી. 20 મિલિયન ડૉલરના, એ {{convert|6500|sqft}} વાહનમાં માસ્ટર સ્યૂટ, છ સ્ટેટરૂમ, એક થિએટર, જિમ અને જાકુઝી તથા 21 માણસો સૂઈ શકે તેટલી વ્યવસ્થા હતી. તેનું રજિસ્ટ્રેશન કૅયમૅન આઇલૅન્ડ્સ ખાતે થયું હતું, એ બોટ વુડ્સ માટે ક્રિસ્ટેનસેન શિપયાર્ડ્સ દ્વારા બાંધવામાં આવી હતી, જે વૅન્કુવર, વૉશિંગ્ટન સ્થિત વૈભવશાળી યૉટ બિલ્ડર છે.<ref>{{cite web|last=Yu|first=Hui-yong|title=Tiger Woods, Amway's Devos Make Seattle a Yacht Hub (Correct)|url=http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=10000103&sid=ay9i_tNnB8Os|publisher=Bloomberg L.P.|access-date=June 8, 2010|date=April 28, 2006}}</ref> વુડ્સ ક્યારેક સમુદ્ર કિનારે આવેલાં ગોલ્ફ મેદાનો ખાતે ટૂર્નામેન્ટ રમે ત્યારે તેની આ નૌકા ઉપર રોકાય છે.<ref>{{cite news |title= Tiger Woods sails away leaving golf all at sea |author=Reason, Mark|newspaper=The Daily Telegraph|date= December 12, 2009|url= http://www.telegraph.co.uk/sport/golf/tigerwoods/6798432/Tiger-Woods-sails-away-leaving-golf-all-at-sea.html|access-date=December 17, 2009|location=London}}</ref><ref>{{cite news |title= Tiger Woods's Boat, Privacy, Attracts Plenty of Onlookers|author=Kilgannon, Corey|newspaper=The New York Times|date=June 18, 2006|url=http://www.nytimes.com/2006/06/18/nyregion/18yacht.html|access-date=December 17, 2009}}</ref><ref>{{cite news|title=Shhhhh...|author=Kavin, Kim|newspaper=Power & Motoryacht|date=November 2004|url=http://www.powerandmotoryacht.com/megayachts/tiger-woods-yacht-christensen-155/|access-date=December 17, 2009|archive-date=ડિસેમ્બર 23, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20101223151240/http://powerandmotoryacht.com/megayachts/tiger-woods-yacht-christensen-155/|url-status=dead}}</ref> ઑક્ટોબર 2010માં, વુડ્સ જ્યુપિટર ટાપુ પર 4-હોલ ગોલ્ફ મેદાન સહિતના 30 મિલિયન પાઉન્ડના ખર્ચે બંધાયેલા નવા ઘરમાં રહેવા ગયો.<ref>{{cite news |url=http://www.dailymail.co.uk/tvshowbiz/article-1324971/Tiger-Woods-new-50m-bachelor-pad---look-got.html |title=As Tiger Woods completes his £30m new home Elin reminds him what he HASN'T got |publisher=[[Daily Mail]] |access-date=October 30, 2010 |date=October 29, 2010 |location=London}}</ref> ==આ પણ જોશો== {{Portal box|Biography|Golf|United States}} *કૅરિયર ગ્રાન્ડ સ્લૅમ ચૅમ્પિયનો *સૌથી વધુ યુરોપિયન ટૂર વિજયો મેળવનાર ગોલ્ફરો *સૌથી વધુ PGA ટૂર વિજયો મેળવનાર ગોલ્ફરોની યાદી *પુરુષોની મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપો જીતનારા ગોલ્ફરોની યાદી *વિશ્વના પ્રથમ ક્રમાંકના પુરુષ ગોલ્ફરોની યાદી *સૌથી લાંબી PGA ટૂર વિજય શૃંખલા *એક વર્ષમાં સૌથી વધુ PGA ટૂર વિજયો મેળવાર *એક PGA ટૂર ઇવેન્ટમાં સૌથી વધુ વિજયો મેળવનાર ==સંદર્ભો== {{Reflist|colwidth=30em}} ==વધુ વાંચન== *{{Cite book|last=Andrisani|first=John|title=The Tiger Woods Way: An Analysis of Tiger Woods' Power-Swing Technique|publisher=[[Three Rivers Press]]|location=New York|year=1997|isbn = 0-609-80139-2|oclc=55124056|ref=harv|postscript=<!--None-->}} *{{Cite book|last=Clary|first=Jack|title=Tiger Woods|publisher=Tiger Books International|location=Twickenham, England|year=1997|isbn=9781855019546|oclc=40859379|ref=harv|postscript=<!--None-->}} *{{Cite book|last= Feinstein|first=John|authorlink= John Feinstein|title = The Majors: In Pursuit of Golf's Holy Grail|publisher=[[Little, Brown]]|location=Boston|year=1999|isbn=9780316279710|oclc=40602886|ref= harv|postscript= <!--None-->}} *{{Cite book |title= Tiger Woods: A Biography|last= Londino|first= Lawrence J.|year= 2006|publisher=[[Greenwood Press]]|location= Westport, Conn|isbn= 9780313331213|oclc=61109403 |ref= harv |postscript= <!--None-->}} *{{Cite book |last =Rosaforte|first=Tim|title = Raising the Bar: The Championship Years of Tiger Woods|publisher=[[Thomas Dunne Books]]|location=New York|year = 2000|isbn=9780312272128|oclc=45248211 |ref =harv |postscript =<!--None-->}} *{{Cite book |title= Training a Tiger: A Father's Guide to Raising a Winner in Both Golf and Life|last1= Woods|first1= Earl|authorlink1= Earl Woods|last2= McDaniel|first2=Pete|year= 1997|publisher=[[HarperCollins Publishers]]|location= New York|isbn= 9780062701787|oclc=35925055 |ref= harv |postscript= <!--None-->}} *{{Cite book |title= How I Play Golf|last= Woods|first= Tiger|year= 2001|publisher=[[Warner Books]]|location= New York|isbn= 9780446529310|oclc= 46992172 |ref= harv |postscript= <!--None-->}} ==બાહ્ય લિંક્સ== {{Sister project links|wikt=no|b=no|q=Tiger Woods|s=no|commons=Category:Tiger Woods|n=Tiger Woods|v=no}} *[http://www.tigerwoods.com/ ટાઇગર વુડ્સ] સત્તાવાર સાઇટ *PGA ટૂરની સત્તાવાર સાઈટ પર [http://www.pgatour.com/players/00/87/93/ ટાઇગર વુડ્સ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110301014650/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/ |date=માર્ચ 1, 2011 }}નો પ્રોફાઇલ *[http://www.twfound.org/ ટાઇગર વુડ્સ ફાઉન્ડેશન] *[http://www.twlc.org/ ટાઇગર વુડ્સ લર્નિંગ સેન્ટર] *{{IMDB name|id=0971329|name=Tiger Woods}} *{{worldcat subject|id=lccn-n95-39225}} *ઓફિશિયલ વર્લ્ડ ગોલ્ફ રેન્કિંગ સાઈટ પર [http://www.officialworldgolfranking.com/players/bio.sps?ID=5321 ટાઇગર વુડ્સ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110515131638/http://www.officialworldgolfranking.com/players/bio.sps?ID=5321 |date=મે 15, 2011 }} *[http://www.mreplay.com/search_result.php?search_id=tiger+woods&search_typ=search_videos mReplay પર ટાઇગર વુડ્સના વીડિયો] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080115141406/http://www.mreplay.com/search_result.php?search_id=tiger%20woods&search_typ=search_videos |date=જાન્યુઆરી 15, 2008 }} *[http://videos.espn.com/golf/tiger-woods.htm ESPN વીડિયો સંગ્રહ પર ટાઇગર વુડ્સ વીડિયો] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081205233453/http://videos.espn.com/golf/tiger-woods.htm |date=ડિસેમ્બર 5, 2008 }} *[http://multimedia.foxsports.com/golf/tiger-woods.htm FoxSports વીડિયો આર્કાઇવ પર ટાઇગર વુડ્સ વીડિયો] {{Tiger Woods}} {{navboxes|title=Tiger Woods in the [[Men's major golf championships|major championships]] |list1= {{The Masters champions}} {{U.S. Open champions}} {{The Open champions}} {{PGA Champions}} {{Male golfers who have won 2 or more Major Championships in one year}} {{Men’s Career Grand Slam Champion golfers}} }} {{navboxes|title=Tiger Woods [[List of career achievements by Tiger Woods#Awards|awards and achievements]] |list1= {{Golf world number ones (men)}} {{PGA Tour Rookie of the Year}} {{PGA Players of the Year}} {{APAthleteOTY}} {{SI Sportsman of the Year}} {{Laureus World Sportsman of the Year}} {{FedEx Cup Playoffs}} }} {{navboxes|title=Tiger Woods in the [[Ryder Cup]] |list1= {{1997 United States Ryder Cup team}} {{1999 United States Ryder Cup team}} {{2002 United States Ryder Cup team}} {{2004 United States Ryder Cup team}} {{2006 United States Ryder Cup team}} {{2010 United States Ryder Cup team}} }} {{navboxes|title=Tiger Woods in the [[Presidents Cup]] |list1= {{1998 United States Presidents Cup team}} {{2000 United States Presidents Cup team}} {{2003 United States Presidents Cup team}} {{2005 United States Presidents Cup team}} {{2007 United States Presidents Cup team}} {{2009 United States Presidents Cup team}} }} {{World Golf Championships winners}} {{Use mdy dates|date=August 2010}} {{Persondata |NAME=Woods, Tiger |ALTERNATIVE NAMES=Woods, Eldrick Tont |SHORT DESCRIPTION=Professional golfer |DATE OF BIRTH=December 30, 1975 |PLACE OF BIRTH=[[Cypress, California]], United States |DATE OF DEATH = |PLACE OF DEATH = }} {{DEFAULTSORT:Woods, Tiger}} [[Category:આફ્રિકન અમેરિકી ગોલ્ફરો]] [[Category:અમેરિકી બૌદ્ધ લોકો]] [[Category:જીવિત લોકો]] [[શ્રેણી:૧૯૭૫માં જન્મ]] 7fimtdvozcj1teo27jldemgfuxfyxfs 825665 825664 2022-07-23T03:33:29Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:અમેરિકન વ્યક્તિત્વ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{cleanup}} {{Infobox golfer | name = Tiger Woods | image = Tiger Woods drives by Allison.jpg | imagesize = 260px | fullname = Eldrick Tont Woods | nickname = Tiger | birthdate = {{Birth date and age|mf=yes|1975|12|30}} | birthplace = [[Cypress, California]] | deathdate = <!-- {{Death date and age|mf=yes|YYYY|MM|DD|1975|12|30}} --> | deathplace = | height = {{Height|ft=6|in=1}} | weight = {{convert|185|lb|kg st|abbr=on}} | nationality = {{USA}} | residence = [[Windermere, Florida]] | spouse = [[Elin Nordegren]] (2004–2010) | partner = | children = Sam Alexis (b. 2007)<br>Charlie Axel (b. 2009) | college = [[Stanford University]] (two years) | yearpro = 1996 | retired = | tour = [[PGA Tour]] (joined 1996) | prowins = 97<ref>This is calculated by adding Woods' 71 PGA Tour victories, 8 regular European Tour titles, 2 Japan Tour wins, 1 Asian Tour crown, and the 15 Other wins in his career.</ref> | pgawins = [[List of career achievements by Tiger Woods#PGA Tour wins (71)|71]] ([[Golfers with most PGA Tour wins|3rd all time]]) | eurowins = [[List of career achievements by Tiger Woods#European Tour wins (38)|38]] ([[Golfers with most European Tour wins|3rd all time]])<ref>These are the 14 majors, 16 WGC events, and his eight tour wins.</ref><ref>[http://www.europeantour.com/default.sps?pagegid=%7B00387D2B%2D9D40%2D40B9%2DB2AC%2DC46939A8370B%7D&viewETGuide=true 2009 European Tour Official Guide Section 4 Page 577 PDF 21] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100126073032/http://www.europeantour.com/default.sps?pagegid=%7B00387D2B-9D40-40B9-B2AC-C46939A8370B%7D&viewETGuide=true |date=જાન્યુઆરી 26, 2010 }}. [[European Tour]]. Retrieved on April 21, 2009.</ref> | japwins = [[List of career achievements by Tiger Woods#Japan Golf Tour wins (2)|2]] | asiawins = [[List of career achievements by Tiger Woods#Asian Tour wins (1)|1]] | auswins = [[List of career achievements by Tiger Woods#PGA Tour of Australasia wins (1)|1]] | champwins = <!-- Number of Champions Tour wins --> | otherwins = [[List of career achievements by Tiger Woods#Other professional wins (15)|15]] | majorwins = [[#Major championships|14]] | masters = '''Won''': [[1997 Masters Tournament|1997]], [[2001 Masters Tournament|2001]], [[2002 Masters Tournament|2002]], [[2005 Masters Tournament|2005]] | usopen = '''Won''': [[2000 U.S. Open (golf)|2000]], [[2002 U.S. Open (golf)|2002]], [[2008 U.S. Open (golf)|2008]] | open = '''Won''': [[2000 Open Championship|2000]], [[2005 Open Championship|2005]], [[2006 Open Championship|2006]] | pga = '''Won''': [[1999 PGA Championship|1999]], [[2000 PGA Championship|2000]], [[2006 PGA Championship|2006]], [[2007 PGA Championship|2007]] | wghofid = <!-- World Golf Hall of Fame member ID --> | wghofyear = <!-- World Golf Hall of Fame year inducted --> | award1 = [[PGA Tour Rookie of the Year|PGA Tour<br>Rookie of the Year]] | year1 = 1996 | award2 = [[PGA Player of the Year]] | year2 = 1997, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2005, 2006, 2007, 2009 | award3 = [[PGA Tour Player of the Year|PGA Tour<br>Player of the Year]] | year3 = 1997, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2005, 2006, 2007, 2009 | award4 = [[PGA Tour#Money winners and most wins leaders|PGA Tour<br>leading money winner]] | year4 = 1997, 1999, 2000, 2001, 2002, 2005, 2006, 2007, 2009 | award5 = [[Vardon Trophy]] | year5 = 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2005, 2007, 2009 | award6 = [[Vardon Trophy|Byron Nelson Award]] | year6 = 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2005, 2006, 2007, 2009 | award7 = [[FedEx Cup|FedEx Cup Champion]] | year7 = [[2007 FedEx Cup Playoffs|2007]], [[2009 FedEx Cup Playoffs|2009]] | award8 = | year8 = | awardssection = List of career achievements by Tiger Woods#Awards }} '''એલ્ડ્રિક ટોન્ટ''' "'''ટાઇગર''' " '''વુડ્સ''' (જન્મ ડિસેમ્બર 30, 1975)<ref>{{Cite book |title=The Wicked Game: Arnold Palmer, Jack Nicklaus, Tiger Woods, and the Story of Modern Golf |last=Sounes |first=Howard |authorlink=Howard Sounes |publisher=[[Harper Collins]] |year=2004 |isbn=0-06-051386-1 |pages=120–121, 293|ref=harv}}</ref><ref>[http://i.cdn.turner.com/cnn/2010/images/08/23/final.judgment.pdf?hpt=T1 છૂટાછેડાનું હુકમનામું] ઑગસ્ટ 23, 2010. સપ્ટેમ્બર 28, 2010ના રોજ મેળવેલ.</ref> એક અમેરિકન વ્યાવસાયિક ગોલ્ફર છે, જેની આજ સુધીની સિદ્ધિઓ તેને વિશ્વના અત્યાર સુધીના સૌથી સફળ ગોલ્ફરોની હરોળમાં મૂકે છે. પૂર્વે વિશ્વ ક્રમાંક 1ના સ્થાને રહી ચૂકેલો તે વિશ્વમાં સૌથી વધુ વેતન મેળવતો વ્યાવસાયિક ખેલાડી છે, તેણે 2010માં પોતાના વિજયો તથા ઇન્ડૉર્સમેન્ટ કરારોમાંથી અંદાજે $90.5 મિલિયન આવક રળી હોવાનું અનુમાન છે.<ref>{{cite news|title= Tiger Woods stays top of sport earnings list |date=July 21, 2010|url = http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/front_page/8843371.stm|publisher=BBC News}}</ref><ref name="Westwood becomes world number one">{{cite news| url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/golf/9143219.stm | work=BBC News | title=Westwood becomes world number one | date=October 31, 2010}}</ref> વુડ્સે 14 મુખ્ય વ્યાવસાયિક ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપો જીતી છે, જે વિશ્વના પુરુષ ગોલ્ફ ખેલાડીઓમાં દ્વિતીય સ્થાને (પ્રથમ સ્થાને 18 ચૅમ્પિયનશિપ વિજેતા, જેક નિકલસ) તથા તમામ 71 પીજીએ (PGA) ટૂર ઇવેન્ટોમાં તૃતીય સ્થાને આવે છે.<ref>{{cite web|title=Tracking Tiger|publisher=[[NBC Sports]]|url=http://nbcsports.msnbc.com/id/3295562/|access-date=June 3, 2009|archive-date=જૂન 3, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090603083350/http://nbcsports.msnbc.com/id/3295562/|url-status=dead}}</ref> કોઈ પણ સક્રિય ગોલ્ફ ખેલાડી કરતાં તે વધુ કારર્કિદીના મુખ્ય વિજયો તથા કારકિર્દી PGA ટૂર વિજયો ધરાવે છે. પોતાની કારકિર્દીમાં સૌથી નાની ઉંમરે ગ્રાન્ડ સ્લૅમ જીતનાર તથા તેની ટૂર દરમ્યાન સૌથી ઝડપી 50 ટૂર્નામેન્ટ જીતનાર વિશ્વનો સૌથી યુવા ખેલાડી છે. વધુમાં, જૅક નિકલસ પછી વુડ્સ બીજો ગોલ્ફર છે, જેણે કરિઅર ગ્રાન્ડ સ્લૅમ પુરસ્કાર ત્રણ વખત જીત્યો હોય. વુડ્સે 16 વર્લ્ડ ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપ્સ જીતી છે, અને અગિયાર વર્ષથી જ્યારથી આ ઇવેન્ટો યોજાતી આવી છે ત્યારથી દરેક વર્ષે ઓછામાં ઓછી આવી એક ચૅમ્પિયનશિપ જીતી છે. વુડ્સે સૌથી વધુ સપ્તાહ સુધી સતત તથા કુલ સૌથી વધુ સપ્તાહ માટે વિશ્વ ક્રમાંકનમાં પ્રથમ સ્થાન જાળવી રાખ્યું છે. તેને PGA પ્લેયર ઑફ ધ યર (વર્ષના સર્વોત્તમ પીજીએ ખેલાડી) તરીકે વિક્રમસર્જક દસ વખત પુરસ્કૃત કરવામાં આવ્યો છે,<ref>{{cite web|url=http://golf.about.com/b/2009/10/20/woods-wins-pga-player-of-the-year-award.htm|title=Woods Clinches PGA Player of the Year Award|last1= Kelley|first1=Brent|date=October 20, 2009|publisher=About.com: Golf|access-date=December 2, 2009}} </ref> ન્યૂનત્તમ સ્કોરિંગ એવરેજ એડજસમેન્ટ માટે 8 વખત બાયરન નેલ્સન અવૉર્ડથી તથા નવ અલગ અલગ ગોલ્ફ સીઝનમાં તે નાણા યાદીમાં વિક્રમસર્જક રીતે અગ્રણી રહ્યો છે. ડિસેમ્બર 11, 2009માં, બેવફાઈની કબૂલાત પછી, પોતાના લગ્નજીવન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવા માટે વુડ્સે વ્યાવસાયિક ગોલ્ફ રમતમાંથી અનિશ્ચિત મુદત સુધી રજા પર ઊતરવાની ઘોષણા કરી. તેણે લગભગ ડઝનેક મહિલાઓ સાથે કરેલા અનેક વિશ્વાસઘાતોની ખબર વિશ્વભરના ઘણા મીડિયા સ્રોતો દ્વારા બહાર આવી હતી.<ref name="hiatus">{{cite web|title=Tiger Woods to Take Indefinite Hiatus From Pro Golf|publisher=CNBC |agency=Associated Press|date=December 11, 2009|url=http://www.cnbc.com/id/34386050|access-date=February 2, 2010}}</ref><ref>[http://www.thestar.com/news/world/article/755833--texts-lies-and-pills-added-up-to-tiger-woods-worst-day "લખાણો, જૂઠાણાં અને ગોળીઓએ ટાઇગર વુડ્સના સૌથી ખરાબ દિવસમાં ઉમેરો કર્યો - સેક્સ પ્રકરણ પાછળની વાર્તાની ખૂલતી વિગતો"].''ટોરન્ટો સ્ટાર'' . ફેબ્રુઆરી 9, 2010ના રોજ મેળવેલ.</ref> 20 સપ્તાહના વિરામ બાદ, 8 એપ્રિલ, 2010ના 2010 માસ્ટર્સ સ્પર્ધામાં ભાગ લેવા વુડ્સ પાછો ફર્યો<ref name="news.sky.com">[http://news.sky.com/skynews/Home/World-News/Tiger-Woods-Golf-Star-To-Return-To-The-Sport-At-The-Masters-Following-Sex-Scandal/Article/201003315574938?f=vg માસ્ટર્સ ખાતે ટાઇગર ગોલ્ફમાં પુનરાગમન કરશે], સ્કાય ન્યૂઝ, માર્ચ 16, 2010</ref>. જુલાઈ 2010માં, ''ફોર્બ્સ'' મેગેઝિને વુડ્સને $105 મિલિયનની આવક ધરાવનાર વિશ્વનો સૌથી વધુ ધનાઢ્ય ખેલાડી ઘોષિત કર્યો, જ્યારે "''સ્પોર્ટ્સ ઇલસ્ટ્રેટેડે'' " તેની આવક $90.5 મિલિયનની જણાવી.<ref>{{cite web |url=http://www.insideireland.ie/index.cfm/section/news/ext/woodsrich001/category/1084 |title=Tiger Woods still richest athlete in the world |publisher=Insideireland.ie |date= |access-date=September 5, 2010 |archive-date=ડિસેમ્બર 16, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101216152950/http://insideireland.ie/index.cfm/section/News/ext/woodsrich001/category/1084 |url-status=dead }}</ref> ઑક્ટોબર 31, 2010ના, વુડ્સે તેનું વિશ્વના પ્રથમ ક્રમાંકનું સ્થાન લી વેસ્ટવુડ સામે ગુમાવ્યું.<ref name="Westwood becomes world number one"></ref> ==પૂર્વભૂમિકા તથા પરિવાર== વુડ્સનો જન્મ અર્લ (1932–2006) તથા કુલ્ટીડા (ટીડા)(જન્મ 1944) વુડ્સને ત્યાં સાયપ્રસ, કેલિર્ફોનિયામાં થયો હતો. વુડ્સ તેમના લગ્નનું એકમાત્ર સંતાન છે પરંતુ તેના પિતાની પ્રથમ પત્ની બાર્બરા વુડ્સ ગ્રૅય સાથેના 18 વર્ષના લગ્નજીવનથી તેને બે સાવકા ભાઈઓ, અર્લ જુનિયર (જન્મ 1955) અને કેવિન (જન્મ 1957) તથા એક સાવકી બહેન, રોયસ (જન્મ 1958) છે. અર્લ, એક નિવૃત્ત લેફ્ટનન્ટ કર્નલ તથા વિયેતનામ યુદ્ધ અધિકારી, મિશ્ર આફ્રિકન-અમેરિકી, ચાઈનીઝ હતા તથા મૂળ અમેરિકી વંશજ હતા. મૂળે [[થાઇલેન્ડ|થાઈલૅન્ડ]]ના કલ્ટીડા (પૂર્વાશ્રમમાં પુન્સાવડ) થાઈ, ચાઈનીઝ તથા ડચના મિશ્ર વંશજ છે. આમ વુડ્સ અર્ધ એશિયાઈ (એક ચતુર્થાંશ ચાઈનીઝ અને એક ચતુર્થાંશ થાઈ), એક ચતુર્થાંશ આફ્રિકી-અમેરિકી, એક અષ્ટમાંશ અમેરિકી મૂળનિવાસી, તથા એક અષ્ટમાંશ ડચ છે.<ref name="Stripes">{{cite news|title=Earning His Stripes|magazine=[[AsianWeek]]|url=http://www.asianweek.com/101196/tigerwoods.html|date=October 11, 1996|access-date=June 18, 2009|archive-date=જાન્યુઆરી 16, 1998|archive-url=https://web.archive.org/web/19980116011139/http://www.asianweek.com/101196/tigerwoods.html|url-status=dead}}</ref> પોતાની વંશીય ઓળખને તે ''"કેબ્લિનેશિયન(Cablinasian)"'' ગણાવે છે (આ શબ્દ તેણે શબ્દોના આરંભના અક્ષરોના સંક્ષેપથી બનાવ્યો છે- કોકેશિયન('''Ca''' ucasian), બ્લેક('''Bl''' ack), અમેરિકન ઈન્ડિયન('''In''' dian) અને એશિયન('''Asian''' )).<ref name="Cablinasian">{{cite news|agency=Associated Press|title=Woods stars on Oprah, says he's 'Cablinasian'|newspaper=[[Lubbock Avalanche-Journal]]|date=April 23, 1997|url=http://www.lubbockonline.com/news/042397/woods.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20071212010355/http://www.lubbockonline.com/news/042397/woods.htm|archive-date=ડિસેમ્બર 12, 2007|access-date=June 18, 2009|url-status=live}}</ref> બાળપણથી તેનો ઉછેર [[બૌદ્ધ ધર્મ|બૌદ્ધ]] તરીકે જ થયો તથા પોતાની વયસ્ક કારર્કિદીમાં પર્દાપણ સુધી તેણે સક્રિયપણે બૌદ્ધ ધર્મનું અનુસરણ કર્યું.<ref>{{cite news|title = Tiger Woods makes emotional apology for infidelity |publisher=BBC News|date = February 19, 2010|url = http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/golf/8521060.stm|access-date = February 26, 2010|location=London}} (અહીં પણ જોશો [http://newsvote.bbc.co.uk/2/hi/in_depth/8537575.stm?markResults=true&a_01=3&a_02=1&a_03=2&a_04=2&a_05=1&a_06=2&a_07=1&x=21&y=13) ])</ref> પોતાના અંગતજીવનમાં બેવફાઈનું તથા પોતાના વિચલનનું કારણ તેણે પોતાના બૌદ્ધ ધર્મથી વિમુખ થવાને ગણાવ્યું છે. તેનું કહેવુ છે, "બૌદ્ધ ધર્મે મને પોતાની દરેક વૃત્તિને તાબે થતા અટકવાનું અને સંયમ શીખવે છે. ચોક્કસ જ હું જે શીખ્યો હતો તેનાથી માર્ગચ્યુત થઈ ગયો હતો."<ref>{{cite web|url=http://news.iskcon.org/node/2559/2010-02-23/tiger_woods_returns_to_buddhism|title=Tiger Woods Returns to Buddhism|access-date=March 11, 2010|date=February 20, 2010|publisher=ISKCON News|archive-date=એપ્રિલ 12, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100412005422/http://news.iskcon.org/node/2559/2010-02-23/tiger_woods_returns_to_buddhism|url-status=dead}}</ref> જન્મ સમયે, વુડ્સને પ્રથમ નામ 'એલ્ડ્રિક' અને મધ્ય નામ 'ટોન્ટ' અપાયું હતું. તેનું મધ્ય નામ, ટોન્ટ ({{lang-th|ต้น}}), એક પરંપરાગત થાઈ નામ છે.<ref>{{harvnb|Sounes|2004|p= 121}}</ref> તેનું હુલામણું નામ, તેમના પિતાના વિયેતનામી સૈનિક મિત્ર, વ્યોંગ ડંગ ફોંગ પાસેથી મળ્યું,<ref>વિયેતનામીઝમાં (ટોન સાથે પૂરી પાડવામાં આવેલું): વુઓંગ ડાંગ ફોંગ (Vương Đăng Phong) - અટક વુઓંગનો અર્થ થાય છે "રાજા", જે ચીની વાંગ (王) સાથે મેળમાં બેસે છે, વિયેતનામમાં અસામાન્ય છે, પણ ચીનમાં અત્યંત સામાન્ય છે.</ref> જેમને તેમના પિતાએ પણ ટાઇગરનું હુલામણુ નામ આપ્યું હતું. તે સામાન્ય રીતે "ટાઇગર" નામે જ ઓળખાવા લાગ્યો અને તેણે જુનિયર તથા અવેતન ગોલ્ફમાં રાષ્ટ્રીય સ્તરે પ્રાધાન્ય પ્રાપ્ત કર્યું, ત્યારથી તે માત્ર 'ટાઇગર' વુડ્સના નામે જ ઓળખાવા લાગ્યો. ==પ્રારંભિક જીવન અને અવેતન(શીખાઉ) ગોલ્ફ કારર્કિદી== [[File:Tiger woods on Mike Douglas show.jpg|thumb|left|ધ માઈક ડગ્લાસ શૉ પર 2 વર્ષની વયે વુડ્સ.ઑક્ટોબર 6, 1978ના ડાબેથી, ટાઇગર વુડ્સ, માઈક ડગ્લાસ, અર્લ વુડ્સ અને બોબ હોપ.]] વુડ્સનો ઉછેર ઓરન્જ કાઉન્ટી, કેલિફોર્નિયામાં થયો. તે એકદમ અસાધારણ બાળક હતો, બે વર્ષનો થયો તે પહેલાં તેના વ્યાયામવીર પિતા અર્લ, જેઓ એક સારા અવૈતનિક ગોલ્ફર હતા અને કાન્સસ સ્ટેટ યુર્નિવસિટી ખાતેના બહુ શરૂઆતના નીગ્રો કૉલેજ બેઝબોલ ખેલાડીઓમાંના એક હતા, તેમણે તેને ગોલ્ફનો પરિચય કરાવ્યો હતો.<ref>અર્લ વુડ્સ અને પેટ મૅકડૅનિયલ કૃત ''ટ્રેઇનિંગ અ ટાઇગરઃ રેઈઝિંગ અ વિનર ઇન ગોલ્ફ એન્ડ ઇન લાઇફ'' , 1997.</ref> 1978માં, ટાઇગરે ટેલિવિઝન પર "''ધ માઈક ડગ્લાસ શો'' "માં કૉમેડિયન બોબ હોપ સામે પોતાની કળા પ્રદર્શિત કરી. ત્રણ વર્ષનો થયો તે પહેલાં, ટાઇગરે સાયપ્રસ, કેલિફોર્નિયામાં, નેવી ગોલ્ફ કોર્સ ખાતે આયોજીત 10 વર્ષ કરતાં નાની વયના વિભાગના ડ્રાઈવ, પીચ અને પટ સ્પર્ધામાં પ્રવેશ મેળવ્યો અને જીત મેળવી.<ref>''ટ્રેઇનિંગ અ ટાઇગર'' , અર્લ વુડ્સ અને પેટ મૅકડૅનિયલ કૃત, 1997, પૃ. 64.</ref> ત્રણ વર્ષની વયે, તેણે સાયપ્રસ નેવી કોર્સ પર 48 વાર નવ હોલ સર કર્યા અને પાંચ વર્ષની વયે, તે ''ગોલ્ફ ડાઈજેસ્ટ'' માં અને એબીસી(ABC)ના "''ધેટ્સ ઈનક્રેડિબલ'' " પર જોવા મળ્યો.<ref name="Timeline">{{cite web|title = Tiger Woods Timeline|publisher=[[Infoplease]]|url=http://www.infoplease.com/spot/tigertime1.html|access-date = May 12, 2007}}</ref> 1984માં 8 વર્ષની વયે તેણે, જુનિઅર વર્લ્ડ ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપ્સ ખાતે, તેમાં મોજૂદ સૌથી નાની વય-જૂથની સ્પર્ધા, 9–10 વર્ષના છોકરાઓની સ્પર્ધા જીતી.<ref name="JWGC84">{{cite web|title = 1984 Champions|publisher = Junior World Golf Championships|url = http://www.juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1984|access-date = May 13, 2007|archive-date = ડિસેમ્બર 17, 2010|archive-url = https://web.archive.org/web/20101217074510/http://juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1984|url-status = dead}}</ref> આઠ વર્ષની ઉંમરે તેણે પ્રથમ વખત 80 ફટકાર્યા.<ref>''ધ વિકેડ ગેમઃ આર્નોલ્ડ પામર, જૅક નિકલસ, ટાઇગર વુડ્સ, ઍન્ડ ધ સ્ટ્રોરી ઑફ મોર્ડન ગોલ્ફ'' , હોવર્ડ સૌનીસ કૃત, 2004, વિલયમ મૉરો, ન્યૂ યૉર્ક, ISBN 0-06-051386-1, પૃ. 187; મૂળે ''ધ વૉલ સ્ટ્રીટ જર્નલ'' માં પ્રકાશિત, નાઇકીની ટાઇગર વુડ્સની વ્યાવસાયિક કારકિર્દીના આરંભે જાહેરાત, ઑગસ્ટ 1996.</ref> તેણે છ વખત જુનિઅર વર્લ્ડ ચૅમ્પિયનશિપ્સ જીતી, જેમાં 1988થી 1991 સુધી સળંગ ચાર વખત જીતી હતી.<ref name="JWGC85">{{cite web|title = 1985 Champions|publisher = Junior World Golf Championships|url = http://www.juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1985|access-date = May 13, 2007|archive-date = ડિસેમ્બર 17, 2010|archive-url = https://web.archive.org/web/20101217074347/http://juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1985|url-status = dead}}</ref><ref name="JWGC88">{{cite web|title = 1988 Champions|publisher = Junior World Golf Championships|url = http://www.juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1988|access-date = May 13, 2007|archive-date = ડિસેમ્બર 17, 2010|archive-url = https://web.archive.org/web/20101217074015/http://juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1988|url-status = dead}}</ref><ref name="JWGC89">{{cite web|title = 1989 Champions|publisher = Junior World Golf Championships|url = http://www.juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1989.|access-date = May 13, 2007|archive-date = સપ્ટેમ્બર 21, 2007|archive-url = https://web.archive.org/web/20070921185528/http://www.juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1989.|url-status = dead}}</ref><ref name="JWGC90">{{cite web|title = 1990 Champions|publisher = Junior World Golf Championships|url = http://www.juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1990|access-date = May 13, 2007|archive-date = ડિસેમ્બર 17, 2010|archive-url = https://web.archive.org/web/20101217075146/http://juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1990|url-status = dead}}</ref><ref name="JWGC91">{{cite web|title = 1991 Champions|publisher = Junior World Golf Championships|url = http://www.juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1991|access-date = May 13, 2007|archive-date = ડિસેમ્બર 17, 2010|archive-url = https://web.archive.org/web/20101217075035/http://juniorworldgolf.com/pchamps.php?pg=1991|url-status = dead}}</ref> વુડ્સના પિતા અર્લે લખ્યું હતું કે ટાઇગરે 11 વર્ષની વયે સૌ પ્રથમ વખત તેમને તેમના શ્રેષ્ઠ પ્રયત્ન છતાં હરાવ્યા હતા. ત્યાર પછી દરેક વખતે અર્લ, ટાઇગર સામે હાર્યા હતા.<ref>પેટ મૅકડૅનિયલ સાથે અર્લ વુડ્સ કૃત ''ટ્રેઇનિંગ અ ટાઇગરઃ અ ફાધર્સ ગાઈડ ટુ રેઇઝિંગ અ વિનર ઇન બોથ ગોલ્ફ ઍન્ડ લાઈફ'' , 1997, હાર્પર કોલિન્સ, ન્યૂ યોર્ક, ISBN 0062701789, પૃ. 23;</ref><ref>હોવર્ડ સૌનીસ કૃત, ''ધ વિકેડ ગેમઃ આર્નોલ્ડ પામર, જૅક નિકલસ, ટાઇગર વુડ્સ, ઍન્ડ ધ સ્ટ્રોરી ઑફ મોર્ડન ગોલ્ફ.'' </ref> વુડ્સની સૌ પ્રથમ મહત્ત્વની રાષ્ટ્રીય ટૂર્નામેન્ટ 1989 બિગ આઈ(I) હતી, જ્યારે તે 13 વર્ષનો હતો. વુડ્સે અંતિમ રાઉન્ડમાં, તે વખતે પ્રમાણમાં ઓછા જાણીતા એવા વ્યવસાયી જ્હોન ડાલીની સાથે જોડી બનાવી હતી; તે કાર્યક્રમમાં યોગ્યતા મેળવનાર દરેક જુનિઅરના જૂથ સાથે એક વ્યાવસાયિક ખેલાડી રાખવાનું કાર્યક્રમનું માળખું હતું. વુડ્સને માત્ર એક સ્ટ્રૉકથી પાછળ મૂકી દેવા માટે ડાલીએ છેલ્લા ચાર હોલમાંથી ત્રણ માટે બર્ડી કરી.<ref>પેટ મૅકડૅનિયલ સાથે અર્લ વુડ્સ કૃત ''ટ્રેઇનિંગ અ ટાઇગરઃ અ ફાધર્સ ગાઈડ ટુ રેઇઝિંગ અ વિનર ઇન બોથ ગોલ્ફ ઍન્ડ લાઈફ'' , 1997, હાર્પર કોલિન્સ, ન્યૂ યોર્ક, ISBN 0062701789, પૃ. 180.</ref> યુવા તરુણ તરીકે, વુડ્સ સૌ પ્રથમ વાર જૅક નિકલસને બેલ-એર કન્ટ્રી ક્લબ ખાતે લોસ એન્જલસમાં મળ્યો, ત્યારે નિકલસ કલબના સદસ્યો માટે ખાસ વર્ગનું સંચાલન કરી રહ્યો હતો. વુડ્સ એ પ્રદર્શનનો હિસ્સો હતો, અને ત્યાં તેણે પોતાની કુશળતા તથા સંભાવનાથી નિકલસ તથા મેદનીને પ્રભાવિત કરી દીધી હતી.<ref>ડૅવિડ શેદ્લોસ્કી સાથે જૅક નિકલસ કૃત, ''જૅક નિકલસઃ મેમરિઝ ઍન્ડ મેમેન્ટોસ ફ્રોમ ગોલ્ફ્સ ગોલ્ડન બિઅર'' , ૨૦૦૭, સ્ટીવર્ટ, તાબોરી ઍન્ડ ચાંગ, ન્યૂ યોર્ક, ISBN 1-58479-564-6, પૃ. 130.</ref> 1991માં જ્યારે વુડ્સ 15 વર્ષની વયે એનાહૈમમાં વેસ્ટર્ન હાઈ સ્કૂલમાં હતો, ત્યારે તે ત્યારસુધીનો સૌથી યુવા યુ.એસ.(U.S.) જુનિયર ઍમેચ્યોર ચેમ્પિયન બન્યો, સળંગ બીજા વર્ષ માટે તેને સર્ધન કેર્લિફોર્નિયા ઍમેચ્યોર પ્લેયર ઑફ ધ યર તરીકે અને 1991 માટે ગોલ્ફ ડાઈજેસ્ટ ઍમેચ્યોર પ્લેયર ઑફ ધ યર તરીકે મત મળ્યા.<ref name="USJA91">{{cite web|title = 1991 U.S. Junior Amateur|publisher=U.S. Junior Amateur|url = http://www.usjunioram.org/2002/history/champions/1991.html|access-date = May 13, 2007}}</ref> 1992માં તેણે યુ.એસ.જુનિઅર ઍમેચ્યોર ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે પોતાના ટાઇટલને બચાવ્યું, અને આમ કરીને પહેલો બહુવિધ વિજેતા બન્યો, પોતાની સર્વપ્રથમ PGA ટૂર ઇવેન્ટમાં, નિસ્સન લોસ એન્જેલસ ઓપનમાં ભાગ લીધો, અને ગોલ્ફ ડાઈજેસ્ટ ઍમેચ્યોર પ્લેયર ઑફ ધ યર, ગોલ્ફ વર્લ્ડ પ્લેયર ઑફ ધ યર અને ગોલ્ફવીક નેશનલ ઍમેચ્યોર ઓફ ધ યરના બિરુદ મેળવ્યાં.<ref name="USJA92">{{cite web|title = 1992 U.S. Junior Amateur|publisher=U.S. Junior Amateur|url = http://www.usjunioram.org/2002/history/champions/1992.html|access-date = May 12, 2007}}</ref><ref name="IMG">{{cite web|title = Tiger Woods|publisher = IMG Speakers|url = http://www.imgspeakers.com/speakers/tiger_woods.aspx|archive-url = https://web.archive.org/web/20070429145830/http://www.imgspeakers.com/speakers/tiger_woods.aspx|archive-date = એપ્રિલ 29, 2007|access-date = June 18, 2009|url-status = dead}}</ref> તે પછીના વર્ષે, વુડ્સે તેની સળંગ ત્રીજી યુ.એસ. જુનિઅર ઍમેચ્યોર ચૅમ્પિયનશિપ જીતી, અને આ ઇવેન્ટના અત્યાર સુધીનો સૌથી નાનો અને એકમાત્ર બહુવિધ વિજેતા રહ્યો.<ref name="USJA93">{{cite web|title = 1993 U.S. Junior Amateur|publisher=U.S. Junior Amateur|url = http://www.usjunioram.org/2002/history/champions/1993.html|access-date = May 12, 2007}}</ref> 1994માં, તેણે યુ.એસ. ઍમેચ્યોર ચૅમ્પિયનશિપના ત્યાર સુધીના સૌથી યુવા વિજેતા હોવાનો વિક્રમ સ્થાપ્યો, આ વિક્રમ 2008 સુધી રહ્યો, 2008માં ડેન્ની લીએ તેને તોડ્યો. વુડ્સે ફ્લોરિડામાં સૉગ્રાસ ખાતે ટી.પી.સી.(TPC) જીત્યો.<ref name="Sounes, p. 277">સૌનીસ, પૃ. 277.</ref> તે 1994 આઈઝનહોવર ટ્રોફી વર્લ્ડ ઍમેચ્યોર ગોલ્ફ ટીમ ચૅમ્પિયનશિપ્સ (વિજેતા), તથા 1995 વોકર કપ(હારનાર ટીમ)ની અમેરિકન ટીમનો સભ્ય હતો.<ref name="IGF">{{cite web|title = Notable Past Players|publisher=International Golf Federation|url = http://www.internationalgolffederation.org/History/notables.html|access-date = May 13, 2007}}</ref><ref name="Walker">{{cite news| title = Ailing Woods Unsure for Walker Cup |newspaper=[[International Herald Tribune]]|author=Thomsen, Ian|date = September 9, 1995|url= http://www.nytimes.com/1995/09/09/sports/09iht-golf.t_0.html|access-date = January 4, 2011}}</ref> વુડ્સ 1994માં 18 વર્ષની વયે વેસ્ટર્ન હાઈ સ્કૂલમાંથી સ્નાતક થયો, અને સ્નાતકવર્ગમાં "સૌથી સફળ થવાની સંભાવના" ધરાવતા વિદ્યાર્થી તરીકે બહુમત પામ્યો હતો. તે કોચ ડોન ક્રોસ્બીના હાથ નીચે હાઈસ્કૂલની ગોલ્ફ ટીમમાં ચમક્યો હતો.<ref>હોવર્ડ સૌનીસ કૃત, ''ધ વિકેડ ગેમઃ આર્નોલ્ડ પામર, જૅક નિકલસ, ટાઇગર વુડ્સ, ઍન્ડ ધ સ્ટ્રોરી ઑફ મોર્ડન ગોલ્ફ'' , 2004, વિલયમ મૉરો, ન્યૂ યૉર્ક, ISBN 0-06-051386-1, પૃષ્ઠ 168 અને 169 પર ઇનસેટ તસવીરોમાં નોંધવામાં આવેલી માહિતી.</ref> ==કૉલેજમાં ગોલ્ફ કારર્કિદી== કૉલેજની ગોલ્ફ શક્તિઓ પર અત્યંત ભાર મૂકીને વુડ્સે ભરતી માટે કૉલેજ પસંદ કરી, અને 1994 એનસીએએ(NCAA) ડિવિઝન I ચૅમ્પિયન, સ્ટાનફોર્ડ યુનિવર્સિટી પસંદ કરી. તેણે ગોલ્ફ શિષ્યવૃત્તિ મેળવી અને 1994ની પાનખર ઋતુમાં સ્ટાનફોર્ડમાં પ્રવેશ મેળવ્યો. સપ્ટેમ્બરમાં તેણે પોતાની કૉલેજની પ્રથમ ઇવેન્ટ, 40મી વાર્ષિક વિલિયમ એચ. ટકર ઇન્વિટેશનલ જીતી.<ref name="Stanford">{{cite web|title = Stanford Men's Golf Team—Tiger Woods| publisher=Stanford Men's Golf Team|author=Stanford Men's Golf Team| date = April 8, 2003|url = http://www.stanfordmensgolf.com/stanford_greats/tigerwoods.htm| access-date = July 19, 2009}}</ref> તેણે અર્થશાસ્ત્રને મુખ્ય વિષય તરીકે લીધો, અને તેને કૉલેજટીમના સાથી નોતાહ બેગૅય ત્રીજાએ "ઉર્કેલ"નું હુલામણું નામ આપ્યું.<ref>{{cite book|last=Rosaforte|first=Tim|title=Tiger Woods: The Makings of a Champion|publisher=St. Martin's Press|year=1997|pages=84, 101|isbn=0-312-96437-4}}</ref> 1995માં, તેણે રહોડ આઈલૅન્ડમાં, ન્યુપોર્ટ કન્ટ્રી કલબ ખાતે પોતાના પાછલા યુ.એસ. ઍમેચ્યોર ટાઈટલનું સંરક્ષણ કર્યું<ref name="Sounes, p. 277"></ref> અને પેક-10 પ્લેયર ઑફ ધ યર, એનસીએએ(NCAA) ફર્સ્ટ ટીમ ઑલ-અમેરિકન, અને સ્ટાનફોર્ડ્સ મેલ ફ્રેશમૅન ઑફ ધ યર (બધી જ રમતોને ગણતરીમાં લેતો પુરસ્કાર) તરીકે બહુમત પામ્યો.<ref name="PAC10">{{cite web|title = PAC-10 Men's Golf|publisher = PAC-10 Conference|url = http://grfx.cstv.com/photos/schools/pac10/sports/c-golf/auto_pdf/m-golf-records.pdf|access-date = May 13, 2007|format = PDF|archive-date = જાન્યુઆરી 11, 2012|archive-url = https://web.archive.org/web/20120111011734/http://grfx.cstv.com/photos/schools/pac10/sports/c-golf/auto_pdf/m-golf-records.pdf|url-status = dead}}</ref><ref name="Ages">{{cite web| title = Tiger Woods through the Ages...| publisher = Geocities| url = http://www.geocities.com/Colosseum/2396/tigerwatch.html| access-date = May 12, 2007| archive-url = https://web.archive.org/web/20090730221824/http://geocities.com/Colosseum/2396/tigerwatch.html| archive-date = જુલાઈ 30, 2009| url-status = dead}}</ref> તેણે પોતાની સર્વપ્રથમ PGA ટૂર મેજર, 1995 માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટમાં ભાગ લીધો અને 41મા માટે ટાઈ કરી, આમ કટ કરનાર તે એકમાત્ર ઍમેચ્યોર છે. 1996માં 20 વર્ષની વયે, ઑરેગોનમાં પમ્પકીન રીજ ગોલ્ફ ક્લબ ખાતે,<ref>સૌનીસ, પૃ. 277</ref> તથા એનસીએએ(NCAA) વ્યક્તિગત ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપ જીત મેળવીને, સતત ત્રણ વખત યુ.એસ. ઍમેચ્યોર ટાઈટલ્સ જીતનાર સર્વપ્રથમ ગોલ્ફર બન્યો.<ref name="NCAA">{{cite web|title = Tiger Woods Captures 1996 NCAA Individual Title|publisher = Stanford University|url = http://gostanford.cstv.com/sports/m-golf/archive/stan-m-golf-96woodsncaa.html|access-date = May 13, 2007|archive-date = ઑક્ટોબર 29, 2006|archive-url = https://web.archive.org/web/20061029151406/http://gostanford.cstv.com/sports/m-golf/archive/stan-m-golf-96woodsncaa.html|url-status = dead}}</ref> ધ ઑપન ચૅમ્પિયનશિપમાં રજત પદક જીતવામાં તેણે ઍમેચ્યોર તરીકે કુલ એકંદર 281ના સ્કૉરથી વિક્રમસર્જક ટાઈ નોંધાવી. <ref name="Open1996">રોસાફોર્ટે 1997, પૃ. 160.</ref> ત્યારબાદ બે વર્ષ પછી કૉલેજ છોડીને તે વ્યાવસાયિક ખેલાડી બન્યો. ==વ્યસાયિક કારકિર્દી== [[File:Tiger Woods 2004.jpg|thumb|upright|left|ટાઇગર વુડ્સ યુએસએસ(USS) જ્યોર્જ વૉશિંગ્ટન પરથી એક ડ્રાઇવિંગ નિદર્શન આપી રહ્યો છે.]] ===1996–98: પ્રારંભિક વર્ષો અને પ્રથમ મુખ્ય જીત=== "હેલો વર્લ્ડ"ની ઉદ્ઘોષણા સાથે, ઑગસ્ટ 1996માં ટાઇગર વુડ્સ વ્યાવસાયિક ગોલ્ફર બન્યો, અને નાઈકી, ઇનકોર્પોરેશન સાથે $40 મિલિયન તથા ટિટલેઇસ્ટ સાથે $20 મિલિયનના સમર્થન સોદાઓ પર હસ્તાક્ષર કર્યા.<ref name="10Years1">{{cite web|title = 10 Years of Tiger Woods Part 1 |publisher=Golf Digest|author=Ron Sirak|url = http://sports.espn.go.com/golf/features/tigerwoods/index|access-date = May 21, 2007}}</ref><ref name="Hello">{{cite web |title = Golf's first Billion-Dollar Man |publisher = Golf Digest |author = Ron Sirak |url = http://www.golfdigest.com/features/index.ssf?/features/gd200602top50.html |archive-url = https://web.archive.org/web/20070513225510/http://www.golfdigest.com/features/index.ssf?%2Ffeatures%2Fgd200602top50.html |archive-date = મે 13, 2007 |access-date = May 12, 2007 |url-status = dead }}</ref> આ સમર્થન કરારો તે સમયના ગોલ્ફ ઇતિહાસમાં સૌથી મહત્તમ હતા. ગ્રેટર મિલવૌકી ઑપન ખાતે વુડ્સ વ્યવસાયિક ગોલ્ફર તરીકે પોતાનો પ્રથમ રાઉન્ડ રમ્યો, 60મા સ્થાને ટાઈ કરી, પરંતુ ત્યારપછીના ત્રણ મહિનામાં બીજી બે ઇવેન્ટો જીતીને તેણે ટૂર ચૅમ્પિયનશિપમાં ભાગ લેવા માટેની યોગ્યતા પ્રાપ્ત કરી લીધી. તેના પ્રયાસો માટે વુડ્સને, ''સ્પોર્ટ્સ ઇલસ્ટ્રેટેડ'''નો 1996 સ્પોર્ટ્સમૅન ઓફ ધ યર તથા PGA ટૂર રુકી ઑફ ધ યર''' '' ઘોષિત કરવામાં આવ્યો.<ref name="SI1996"/>'''''તેણે ટૂર્નામેન્ટોના અંતિમ ચરણમાં લાલ રંગનું શર્ટ પહેરવાની પોતાની પ્રથા શરૂ કરી, જે તેના સ્ટાનફોર્ડ કૉલેજના દિવસો સાથે સંકાળાયેલી હતી અને તેની માન્યતા પ્રમાણે આ રંગ ઉગ્રતા તથા દઢ નિશ્ચયનો પ્રતીક છે.<ref name="Doral05">{{cite web | title = A Rivalry is Reborn | work = Golf World | author = Bob Verdi | url = http://www.golfdigest.com/newsandtour/index.ssf?/newsandtour/gw20050311doral.html | archive-url = https://web.archive.org/web/20070514223355/http://www.golfdigest.com/newsandtour/index.ssf?%2Fnewsandtour%2Fgw20050311doral.html | archive-date = મે 14, 2007 | access-date = May 21, 2007 | url-status = dead }}</ref><ref name="Red">{{cite web|title = Mental Rule: Wear the Red Shirt|work = Golf Today Magazine|author = Gregg Steinberg|url = http://www.golftodaymagazine.com/0302Feb/mental.htm|access-date = May 21, 2007|archive-url = https://web.archive.org/web/20070509221143/http://www.golftodaymagazine.com/0302Feb/mental.htm|archive-date = મે 9, 2007|url-status = live}}</ref>''' '' એ પછીના એપ્રિલમાં, વુડ્સે પ્રથમ મુખ્ય હરીફાઈ, ધ માસ્ટર્સ, 18 પાર કરતાં ઓછાના વિક્રમજનક સ્કૉરથી, અને 12 સ્ટ્રૉકના વિક્રમસર્જક માર્જીનથી જીતી, અને તે સૌથી યુવા માસ્ટર્સ વિજેતા બન્યો અને આવી રીતે જીતનાર પ્રથમ આફ્રિકી-અમેરિકી અને પ્રથમ એશિયન-અમેરિકી બન્યો.<ref name="10Years2">{{cite web|title = 10 Years of Tiger Woods Part 2|publisher=Golf Digest|author=Ron Sirak|url = http://sports.espn.go.com/golf/features/tigerwoods/index?part=2|access-date = May 21, 2007}}</ref> તેણે કુલ 20 માસ્ટર્સના વિક્રમો સ્થાપ્યા અને અન્ય 6માં ટાઈ કરી. એ વષેઁ તેણે અન્ય ત્રણ PGA ટૂર ઇવેન્ટો જીતી અને જૂન 15, 1997ના રોજ, તેમની વ્યાવસાયિક કારર્કિદીના કેવળ 42મા સપ્તાહે, ઓફિશિયલ વર્લ્ડ ગોલ્ફ રેન્કિંગમાં નં. 1ના સ્થાને પહોંચ્યો, પ્રથમ વિશ્વક્રમાંક મેળવનાર અત્યાર સુધીનો સૌથી ઝડપી ખેલાડી.<ref name="No.1">{{cite news|title = Woods scoops world rankings award|publisher=[[BBC Sport]]|date =March 15, 2006|url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/golf/4811212.stm |access-date = May 12, 2007|location=London}}</ref> તેને PGA પ્લેયર ઓફ ધ યર તરીકે ઘોષિત કરવામાં આવ્યો, પોતાની ભરતીની સીઝનના તરતના વર્ષે જ આ અવૉર્ડ જીતનાર પ્રથમ ગોલ્ફર. વુડ્સ પાસેથી ઊંચી અપેક્ષાઓ રખાઈ રહી હતી, ત્યારે 1997ના મધ્ય પછી તેનો દેખાવ નબળો પડ્યો, અને 1998માં તેણે કેવળ એક જ PGA ટૂર ઇવેન્ટમાં જીત મેળવી. તેણે પોતાની ઢીલાશ અંગે ટીકાકારોને જવાબ આપ્યો અને જણાવ્યું કે જે તેનું બદલાતું રહેતું જોમ લાગી રહ્યું છે તે કોચ બુચ હર્મોન સાથે પોતે મોટા પાયે સ્વિંગ ફેરફારોની પ્રેક્ટિસમાંથી પસાર થઈ રહ્યો છે તે છે, અને પોતે ભવિષ્યમાં વધુ સારો દેખાવ કરવાની આશા રાખે છે.<ref name="Truth">{{cite web|title = The Truth about Tiger|publisher = Golf Digest|author = Jaime Diaz|url = http://www.golfdigest.com/features/index.ssf?/features/gd200501tigerdiaz1.html|archive-url = https://web.archive.org/web/20070415073152/http://www.golfdigest.com/features/index.ssf?%2Ffeatures%2Fgd200501tigerdiaz1.html|archive-date = એપ્રિલ 15, 2007|access-date = May 12, 2007|url-status = dead}}</ref> ===1999–2002: સ્લૅમ્સ=== જૂન 1999માં, વુડ્સે મેમોરિયલ ટૂર્નામેન્ટ જીતી, જે સતત સહુથી વધુ સમયગાળા માટે પ્રભુત્ત્વ જાળવી રાખવાના પુરુષોના ગોલ્ફના ઇતિહાસની શરૂઆતમાંનો એક વિજય હતો. તેણે પોતાનું 1999 અભિયાન પોતાના અંતિમ ચાર આરંભો- PGA ચૅમ્પિયનશિપ સહિત- પૂર્ણ કર્યું અને આખી સીઝન આઠ જીત સાથે સમાપ્ત કરી, આવી અદ્ભુત કામગીરી 1974થી કોઈએ સર નહોતી કરી.<ref name="PGAPOY">{{cite news|title=Woods is PGA Tour player of year|work=[[The Topeka Capital-Journal]]|agency=Associated Press|url=http://www.cjonline.com/stories/120199/spo_tiger01.shtml|access-date=May 10, 2009|archive-date=એપ્રિલ 3, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100403065030/http://cjonline.com/stories/120199/spo_tiger01.shtml|url-status=dead}}</ref> તેને PGA ટૂર પ્લેયર ઑફ ધ યર તથા ત્રણ વર્ષમાં બીજી વખત એસોસિયેટેડ મેલ એથલેટ ઑફ ધ યર તરીકે બહુમત મળ્યા હતા.<ref name="PGAPOY"></ref><ref>{{cite news|title=Sports Illustrated Scrapbook: Tiger Woods|work=Sports Illustrated|url=http://sportsillustrated.cnn.com/golf/pga/features/tiger/timeline3/|access-date=May 10, 2009|archive-date=જાન્યુઆરી 10, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100110031142/http://sportsillustrated.cnn.com/golf/pga/features/tiger/timeline3/|url-status=dead}}</ref> વુડ્સે વર્ષ 2000નો પ્રારંભ તેની સતત પાંચમી જીતથી કર્યો, અને સળંગ ત્રણ મુખ્ય રમતોમાં જીત, નવ PGA ટૂર ઇવેન્ટ્સ તથા વિક્રમ સ્થાપનાર અથવા ટાઈ સાથે 27 ટૂર થકી વિક્રમસર્જક સીઝનની શરૂઆત કરી. ત્યારબાદ તેણે AT&T પેબલ બીચ નેશનલ પ્રો-એમ(Pro-Am)માં પોતાની સળંગ છઠ્ઠી જીત ઝડપીને યાદગાર પુનરાગમન કર્યું. જ્યારે સાત સ્ટ્રૉકથી પાછળ હતો અને સાત હોલ રમવાના બાકી હતા, ત્યારે તેણે 64 માટે ઈગલ-બર્ડી-પાર-બર્ડી મારીને રમત પૂરી કરી અને બે જ સ્ટ્રૉકથી જીત મેળવી. તેની ઉપરાઉપરી છ જીત 1948માં બેન હોગન પછી સૌથી વધુ હતી અને સળંગ અગિયાર જીતના બાયરન નેલ્સનના વિક્રમથી કેવળ પાંચ જ જીત પાછળ હતી. 2000ની યુ.એસ. ઑપનમાં, તેણે પોતાના 15-શૉટ સાથેની જીતથી કુલ નવ યુ.એસ. ઑપનમાં કાં તો જૂના વિક્રમો તોડ્યા હતા અથવા તેની બરાબરી કરી હતી, જેમાં 1862થી બની રહેલો, સૌથી વધુ માર્જીન સાથે મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપ જીતવાનો ઓલ્ડ ટોમ મોરીસનો વિક્રમ સામેલ હતો, વધુમાં તે ટૂરનો સદાબહાર કારર્કિદી ધરાવતો ધનાઢ્ય ખેલાડી બન્યો. 10 સ્ટ્રૉકમાં ફાઇનલ રાઉન્ડમાં પહોંચવાના વિક્રમ સ્થાપી તે અગ્રેસર રહ્યો, "''સ્પોર્ટ્સ ઇલસ્ટ્રેટેડે'' " તેને "ગોલ્ફના ઇતિહાસમાં સૌથી મહાન દેખાવ" કહ્યો.<ref>{{cite news |title = Open and Shut |author = John Garrity |url = http://sportsillustrated.cnn.com/2005/golf/specials/tiger/2005/06/09/tiger.2000usopen/index.html |work = Sports Illustrated |date = June 26, 2000 |access-date = August 15, 2007 |archive-date = જૂન 22, 2011 |archive-url = https://web.archive.org/web/20110622051915/http://sportsillustrated.cnn.com/2005/golf/specials/tiger/2005/06/09/tiger.2000usopen/index.html |url-status = dead }}</ref> સેંટ એન્ડ્રુસ ખાતે 2000 ઓપન ચૅમ્પિયનશિપ આઠ સ્ટ્રૉકથી જીતીને, તેણે કોઈ પણ મુખ્ય ટૂર્નામેન્ટમાં પાર(-19)ના ન્યૂનત્તમ સ્કૉરનો વિક્રમ નોંધાવ્યો, અને આમ ચાર મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપોમાં તે કમસે કમ એ વિક્રમમાં સહભાગી હોવાનું માન મેળવે છે. 24 વર્ષની વયે, તે કરિઅર ગ્રાન્ડ સ્લૅમ પ્રાપ્ત કરનારો સૌથી યુવા ગોલ્ફર બન્યો.<ref name="10Years3">{{cite web|title = 10 Years of Tiger Woods Part 3|publisher=Golf Digest|author=Ron Sirak| url = http://sports.espn.go.com/golf/features/tigerwoods/index?part=3|access-date = May 21, 2007}}</ref> 2000 PGA ચૅમ્પિયનશિપ વખતે, જ્યારે રવિવારના દિવસે વાલહાલ્લા ગોલ્ફ ક્લબ ખાતે રમતમાં બોબ મેએ વુડ્સને બરાબરીની લડત આપી, ત્યારે વુડ્સની મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપ જીતતા રહેવાની વણથંભી લાક્ષણિકતા સામે ગંભીર જોખમ ઊભું થયું. વુડ્સે રમતમાં રેગ્યુલેશનના છેલ્લા બાર હોલમાં સાત અન્ડર પાર રમ્યો, અને ત્રણ હોલ પ્લેઓફ જીત્યો, જેમાં પહેલા જ હોલમાં બર્ડી રમ્યો અને બીજા બેમાં પાર સાથે રમત પૂરી કરી. તે બેન હોગન (1953) સિવાય, એક સીઝનમાં ત્રણ વ્યાવસાયિક મહત્ત્વની રમતો જીતનાર એકમાત્ર અન્ય ખેલાડી બન્યો. ત્રણ સપ્તાહ બાદ, તેના પ્રવાસ દરમ્યાન બેલ કેનેડિયન ઑપન ખાતે પોતાની ત્રીજી સીધી જીત મેળવી, અને 1971માં લી ટ્રેવીનો પછી એક જ વર્ષમાં ત્રણ ગોલ્ફ ખિતાબ (યુ.એસ., બ્રિટિશ અને કેનેડિયન ઑપનમાં) જીતનાર એકમાત્ર બીજો ગોલ્ફર બન્યો. 2000માં તેણે કુલ વીસ રમતમાં પ્રવેશ મેળવ્યો, અને તેમાંથી ચૌદ રમતમાં ટોચના ત્રણ ક્રમાંકમાં રમત પૂરી કરી. તેની વાસ્તવિક સ્કોરિંગ સરેરાશ 68.17, PGA ટૂરના ઇતિહાસમાં સૌથી ઓછી હતી, ત્યાંથી તે 67.79ના સરેરાશ સ્કોરિંગ પર પહોંચ્યો, જે તેના જ 1999ના 68.43ના વિક્રમ અને બાયરન નેલ્સનના 1945માં 68.33ની સ્કોરિંગ-સરેરાશ કરતાં શ્રેષ્ઠતમ સાબિત થઈ. તેને 2000 ''સ્પોર્ટ્સ ઇલસ્ટ્રેટેડ'' સ્પોર્ટ્સમૅન ઑફ ધ યર તરીકે ઘોષિત કરવામાં આવ્યો, બે વખત આ બહુમાન મેળવનાર તે પહેલો અને એકમાત્ર ખેલાડી બન્યો.<ref name="SI2000">{{cite news|title = Tunnel Vision|work = Sports Illustrated|author = S.L.Price|date = April 3, 2000|url = http://sportsillustrated.cnn.com/features/2000/sportsman/flashbacks/woods/tunnel_vision/|access-date = May 13, 2007|archive-date = જૂન 22, 2011|archive-url = https://web.archive.org/web/20110622051929/http://sportsillustrated.cnn.com/features/2000/sportsman/flashbacks/woods/tunnel_vision/|url-status = dead}}</ref> વુડ્સે વ્યાવસાયિક ખેલાડી તરીકે ઝંપલાવ્યાના માત્ર ચાર જ વર્ષ બાદ, ''ગોલ્ફ ડાઈજેસ્ટ'' સામયિકે તેને સદાબહાર વીસમા શ્રેષ્ઠ ગોલ્ફર તરીકેનું ક્રમાંકન આપ્યું હતું.<ref>{{cite news |url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m0HFI/is_7_51/ai_63015233 |title=50 Greatest Golfers of All Time: And What They Taught Us |access-date=December 5, 2007 |last=Yocom |first=Guy |year=2000 |month=July |work=[[Golf Digest]] |archive-url=https://archive.today/20120527082522/http://findarticles.com/p/articles/mi_m0HFI/is_7_51/ai_63015233/ |archive-date=મે 27, 2012 |url-status=live }}</ref> તેની પછીની સીઝનમાં વુડ્સે રમતમાં પોતાનું વર્ચસ્ જાળવી રાખ્યું. 2001 માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટમાં તેણે મેળવેલી જીતે ગ્રાન્ડ સ્લૅમના આધુનિક યુગનો સીમાચિહ્નરૂપ ગાળો અંકિત કર્યો, જ્યારે કોઈ ખેલાડીએ તમામ ચાર મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપ ખિતાબ એક જ સમયે જીત્યા હોય તેવું બન્યું, આ ગાળો હવે "ટાઈગર સ્લૅમ" તરીકે ઓળખાય છે.<ref>{{cite news|last=Harper|first=John|title=Tiger's Slam Just Grand: Emotions Make It Major|work=[[Daily News (New York)|New York Daily News]]|date=April 9, 2001|url=http://www.nydailynews.com/archives/sports/2001/04/09/2001-04-09_tiger_s_slam_just_grand_emot.html|access-date=May 9, 2009}}{{Dead link|date=ઑગસ્ટ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> તેને સાચા ગ્રાન્ડ સ્લૅમ તરીકે નથી જોવામાં આવતો, કારણ કે તે સિદ્ધિ એક જ કેલેન્ડર વર્ષમાં પ્રાપ્ત નહોતી થઈ. આશ્ચર્યજનક રીતે, તે વર્ષની બાકીની ત્રણ મુખ્ય રમતોમાં તે નહોતો, પરંતુ મોટા ભાગની PGA ટૂરમાં જીત સાથે, પાંચ વિજય સાથે તેણે એ સીઝન પૂરી કરી. 2002માં, તેણે મજબૂત શરૂઆત કરી, અને ઉપરાઉપરી માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટ જીતનારા ખેલાડી તરીકે નીક ફાલ્ડો (1989–90) અને જેક નિકલસ (1965–66) સાથે બરાબરીનું સ્થાન મેળવ્યું.<ref>{{cite news|last=Ferguson|first=Doug|title=Tiger keeps Masters title|work=USA Today|agency=Associated Press|date=April 14, 2002|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/masters02/2002-04-14-running.htm|access-date=May 9, 2009}}</ref> બે મહિના પછી, યુ.એસ. ઑપન ખાતે વુડ્સ એકમાત્ર અન્ડર પાર (પાર કરતાં ઓછા સ્ટ્રોક લેતો) ખેલાડી હતો, અને તેના કારણે વાર્ષિક ગ્રાન્ડ સ્લૅમ અંગેની ચર્ચા પુર્નજીવિત થઈ, જે 2000માં તેના હાથમાંથી છટકી ગઈ હતી.<ref>{{cite journal|last=Silver|first=Michael|title=Halfway Home|journal=[[Sports Illustrated]]|date=June 24, 2002|url=http://vault.sportsillustrated.cnn.com/vault/article/magazine/MAG1026093/index.htm|access-date=May 9, 2009|publisher=CNN|ref=harv}}</ref> ઑપન ચૅમ્પિયનશિપમાં સૌની નજર વુડ્સ પર હતી, પરંતુ મુઈરફીલ્ડ ખાતે ભયાનક હવામાનમાં તેનો ત્રીજા રાઉન્ડના 81ના સ્કૉર સાથે તેની ગ્રાન્ડ સ્લૅમ જીતવાની આશા મરી પરવારી.<ref>{{cite news|last=Brown|first=Clifton|title=Merely Mortal, Woods Cracks In British Open|work=The New York Times|date=July 21, 2002|url=http://www.nytimes.com/2002/07/21/us/merely-mortal-woods-cracks-in-british-open.html|access-date=May 9, 2009}}</ref> PGA ચૅમ્પિયનશિપમાં, તેણે પોતાની વર્ષ 2000ની જેમ એક વર્ષમાં ત્રણ મુખ્ય રમતો જીતવાની યાદગાર કામગીરીનું પુનરાવર્તન માત્ર કર્યું, પરંતુ ફાઇનલ રાઉન્ડમાં તેરમા અને ચૌદમા દાવમાં બોગિના કારણે એક સ્ટ્રૉકથી ચૅમ્પિયનશિપ ગુમાવી.<ref>{{cite news|title=Beem Wins P.G.A. Championship|work=The New York Times|agency=Associated Press|date=August 18, 2002|url=http://www.nytimes.com/2002/08/18/sports/golf/18GOLF-WIRE.html|access-date=May 10, 2009}}</ref> છતાં પણ, સૌથી વધુ નાણાનો ખિતાબ, વાર્ડોન ટ્રોફી, અને સતત ચોથા વર્ષે પ્લેયર ઑફ ધ યર બહુમાન તેણે અંકે કર્યા હતા.<ref>{{cite web|title=Looking for 5th straight Grand Slam title, Woods fires 66|publisher=ESPN |agency=Associated Press|date=November 26, 2002|url=http://sports.espn.go.com/espn/print?id=1467400&type=story|access-date=May 10, 2009}}</ref> ===2003–04: સ્વિંગ(ફટકાની શૈલી)ના ફેરફારો=== [[File:Tiger and Earl Woods Fort Bragg 2004.jpg|thumb|left|ફોર્ટ બ્રાગ્ગ ખાતે એક પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં ટાઇગર અને તેના પિતા અર્લ વુડ્સ]] [[File:20080609 Tiger Woods.jpg|thumb|upright|2008 યુ.એસ. (U.S.) ઑપન ખાતે પ્રેક્ટિસ રાઉન્ડ દરમ્યાન ટોર્રેય પાઈન્સ ગોલ્ફ કોર્સ ખાતે પટ કરતા વુડ્સ]] વુડ્સની કારર્કિદીના આ બીજા તબક્કામાં તે ટૂર પરના ટોચના હરીફોમાંનો એક રહ્યો, પરંતુ રમતમાં તેનું એકહથ્થુ વર્ચસ્ ગુમાવ્યું. 2003 કે 2004માં તેણે કોઈ મુખ્ય રમતમાં જીત ન મેળવી, 2003માં PGA ટૂર નાણા યાદીમાં બીજા સ્થાન પર ઊતર્યો અને 2004માં ચોથા સ્થાને આવ્યો. સપ્ટેમ્બર 2004માં, ડ્યૂશ બૅન્ક ચૅમ્પિયનશિપમાં, જ્યારે વિજય સિંઘે જીત મેળવી અને ઓફિશિયલ વર્લ્ડ ગોલ્ફ રેન્કિંગ્સમાં વુડ્સને ઓળંગી ગયો, ત્યારે સતત 264 સપ્તાહ સુધી વિશ્વના ટોચના ગોલ્ફર તરીકેનો રહેવાનો તેનો વિક્રમનો તૂટ્યો.<ref>{{cite news|title=Hard labor pays off for Singh|work=Sports Illustrated|agency=Reuters|date=September 7, 2004|url=http://sportsillustrated.cnn.com/2004/golf/09/07/bc.sport.golf.singh/|access-date=May 10, 2009|archive-date=નવેમ્બર 13, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20111113014058/http://sportsillustrated.cnn.com/2004/golf/09/07/bc.sport.golf.singh/|url-status=dead}}</ref> વુડ્સના આ ઢીલાશભર્યા દેખાવે ઘણા સમીક્ષકોને મૂંઝવણમાં મૂકી દીધા હતા, જે તેના સ્વિંગ કોચ બચ હર્મનથી માંડીને તેના લગ્નજીવનમાં અણબનાવ સુધીના ખુલાસાઓ આપતા રહ્યા. સાથે સાથે, વુડ્સે તે ફરીથી પોતાના સ્વિંગ(ફટકાની શૈલી)માં બદલાવો પર કામ કરી રહ્યો છે તે જણાવા દીધું, સ્વિંગમાં ફેરફાર કરવાથી તેને આશા હતી કે તેના શસ્ત્રક્રિયા કરીને સમારવામાં આવેલા ડાબા ઘૂંટણને ઓછો ઘસારો પહોંચશે, 1998–2003ના તેના સ્વિંગથી આ પહેલાં તેના પર તીવ્ર તણાવ આવ્યો હતો.<ref name="Truth"></ref><ref name="Swing">{{cite web|title = Woods is starting to own his swing|publisher = PGA Tour|author = Dave Shedloski|date = July 27, 2006|url = http://www.pgatour.com/story/9574086/|access-date = May 12, 2007|archive-date = સપ્ટેમ્બર 22, 2007|archive-url = https://web.archive.org/web/20070922060222/http://www.pgatour.com/story/9574086/|url-status = dead}}</ref> ફરી વખત, વુડ્સે એવું ધાર્યું હતું કે એક વખત તેના આ ફેરફારો પૂરા થઈ જશે, પછી તે પોતાના પહેલેના જોમમાં પરત ફરી શકશે. વુડ્સે હાર્મોનને છોડ્યા પછી, હૅન્ક હાનેયથી માંડીને ઘણા કોચ બદલ્યા. ===2005-07: પુનરુત્થાન=== સન 2005ની સીઝનમાં, વુડ્સ ઝડપથી પોતાની જીતના રસ્તે પાછો ફર્યો. જાન્યુઆરીમાં તે બ્યુઇક ઇન્વિટેશનલ જીત્યો, અને માર્ચમાં તેણે ડોરાલ ખાતે ફોર્ડ ચૅમ્પિયનશિપ જીતવા માટે ફિલ મિકલસનને હરાવ્યો, જેથી તે અસ્થાયી રૂપે સત્તાવાર વિશ્વ ગોલ્ફ ક્રમાંકમાં પોતાની નંબર એકની સ્થિતિએ પાછો પહોંચી ગયો (બે સપ્તાહ પછી સિંઘે તેને ફરી પાછો નીચે ધકેલી દીધો).<ref name="Doral05"></ref> છેવટે એપ્રિલમાં, તેણે 2005ની માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટમાં પ્લે ઑફ રમીને, તેમાં જીત મેળવીને પોતાનો "દુકાળ" ભાંગ્યો; જેનાથી તે વિશ્વક્રમાંકમાં ફરીથી નંબર એકનું પદ પાછું મેળવી શક્યો. સિંઘ અને વુડ્સે ત્યારપછીના બે મહિનામાં કેટલીક વખત એકબીજાને નંબર #1ની સ્થિતિ પર ઉપર-નીચે કર્યા, પરંતુ વુડ્સે જુલાઈની શરૂઆતમાં આગળ વધીને 2005 ઑપન ચૅમ્પિયનશિપમાં વિજય મેળવીને, પોતાનો 10મા મુખ્ય વિજય થકી પોતાનું સર્વોચ્ચ સ્થાન પાછું મેળવ્યું. તે 2005માં PGA ટૂરની છ સત્તાવાર નાણાં-ઇવેન્ટો જીતતો ગયો, જેમાં તે પોતાની કારકિર્દીમાં છઠ્ઠી વખત નાણાં યાદીમાં સૌથી ઉપર રહ્યો. તેની 2005ની જીતોમાં બે વર્લ્ડ ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપનો પણ સમાવેશ થાય છે. [[File:Woods on the Green.jpg|thumb|left|2006માં ધ માસ્ટર્સ ખાતે ગ્રીન પર વુડ્સ]] વુડ્સ માટે 2006નું વર્ષ 2005 કરતાં ઉલ્લેખનીય રીતે જુદું હતું. જ્યારે તેણે બસ બધા પર હાવી થઈ જવાની શરૂઆત કરી (પ્રથમ બે PGA ટૂર્નામેન્ટો જીતીને તેણે વર્ષમાં પ્રવેશ કર્યો) અને એપ્રિલમાં તે પોતાની પાંચમી માસ્ટર્સ ચૅમ્પિયનશિપની ખોજમાં હતો, ફિલ મિકલસનના ગ્રીન જૅકેટના દાવાને આવવા દઈને પણ તેણે ક્યારેય એક સન્ડે ચાર્જ કર્યો નહીં.<ref>{{cite journal|last=Morfit|first=Cameron|title=Tiger Woods's Rivals Will Be Back. Eventually.|journal=Golf Magazine|date=March 6, 2006|url=http://www.golf.com/golf/tours_news/article/0,28136,1578436,00.html|access-date=May 11, 2009|ref=harv|archive-date=સપ્ટેમ્બર 19, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110919012621/http://www.golf.com/golf/tours_news/article/0%2C28136%2C1578436%2C00.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|last=Hack|first=Damon|title=Golf: Notebook; Trouble on Greens Keeps Woods From His Fifth Green Jacket|work=The New York Times|date=April 10, 2006|url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9D01E4DA1E30F933A25757C0A9609C8B63|access-date=May 11, 2009}}</ref> ===પિતાનું અવસાન=== તા. 3 મે, 2006ના વુડ્સના પિતા, માર્ગદર્શક અને પ્રેરણાસ્રોત અર્લ 74 વર્ષની વયે પ્રોસ્ટેટ કૅન્સર સાથેની લાંબી લડાઈ પછી મૃત્યુ પામ્યા.<ref>{{cite news|last=Litsky|first=Frank|title=Earl Woods, 74, Father of Tiger Woods, Dies|work=The New York Times|date=May 4, 2006|url=http://www.nytimes.com/2006/05/04/sports/golf/04woods.html|access-date=May 12, 2009}}</ref> વુડ્સે PGA ટૂરમાંથી નવ સપ્તાહનો વિરામ લીધો અને પોતાના પરિવાર સાથે રહ્યો. જ્યારે તે 2006ના યુ.એસ.(US) ઑપન માટે પાછો ફર્યો ત્યારે તેની રમત ઉપર કાટ ચઢી ગયો હતો- તે વિંગ્ડ ફૂટ ખાતે કટ ચૂકી ગયો, પહેલી જ વખત તે એક વ્યાવસાયિક તરીકે મુખ્ય રમતમાં કટ ચૂકી ગયો હતો, અને તે સાથે તેની મુખ્ય રમતોમાં વિક્રમ-સર્જક સળંગ 39 કટ બનાવવાની શૃંખલા પણ તૂટી ગઈ. તેમ છતાં, બસ ત્રણ સપ્તાહ પછી જ બીજી વેસ્ટર્ન ઑપનમાં બરાબરી પર રહ્યો, હોયલેક ખાતે તેની ઑપન ચૅમ્પિયનશિપનો તાજ જીતવા માટેના જંગમાં તેણે પાણી બતાવી આપ્યું. ===સર્વોચ્ચ સ્થાન પર પરત=== 2006 ઑપન ચૅમ્પિયનશિપમાં વુડ્સે મોટે ભાગે ખાસ કરીને 'ટી(tee)'થી દૂર લાંબા આયરનનો ઉપયોગ કર્યો (તેણે સમગ્ર સપ્તાહમાં ફક્ત એક વખત ડ્રાઈવર ફટકાર્યો – પહેલા રાઉન્ડના 16મા હોલ પર), બધા સપ્તાહમાં તે માત્ર ચાર ફેરવેઝ ચૂક્યો (સમયના 92% ફેરવે ફટકારતાં), અને તેણે સીધો 18નો પોતાનો સ્કોર કર્યો (3 ઇગલ્સ, 19 બર્ડીઝ, 43 પેર્સ અને 7 બૉગીઝ) જે તેણે 2000માં સેંટ ઍન્ડ્રયુઝ ખાતે નોંધાવેલ મહત્ત્વના ચૅમ્પિયનશિપ રૅકૉર્ડ-19 કરતાં ફક્ત એક જ ઓછો હતો. વુડ્સ માટે એ જીત એક ભાવાત્મક હતી, જે તેણે પોતાના પિતાની યાદમાં સમર્પિત કરી હતી.<ref>{{cite news|last=Slater|first=Matt|title=The Open 2006: Final report|publisher=BBC Sport|date=July 23, 2006|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/golf/5208468.stm|access-date=May 13, 2009|location=London}}</ref> ચાર સપ્તાહ પછી 2006 પીજીએ (PGA) ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે વુડ્સ ફરીથી વર્ચસ્વી શૈલીમાં જીત્યો, માત્ર ત્રણ બૉગીઝ બનાવતાં, મેજરમાં ખૂબ થોડા માટે વિક્રમની બરાબરી કરતાં ચૂક્યો. તેણે ટૂર્નામેન્ટ સીઘી 18-અન્ડર-પાર (પાર કરતાં ઓછા સ્ટ્રૉક) સાથે પૂરી કરી, અને PGAમાં ટુ-પાર વિક્રમની બરાબરી કરી, જેને તે 2000થી બૉબ મે સાથે વહેંચતો આવ્યો હતો.<ref>{{cite news|last=Dodd|first=Mike|title=Tiger cruises to 12th major title with easy win at PGA Championship|work=USA Today|date=August 21, 2006|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/pga/2006-08-20-pga-championship_x.htm|access-date=May 14, 2009}}</ref> ઑગસ્ટ 2006માં તે બ્યુઇક ઑપન ખાતે તેની 50મી વ્યાવસાયિક ટૂર્નામેન્ટ જીત્યો- અને ત્રીસ વર્ષ અને સાત મહિનાની વયે આમ કરનાર તે સૌથી યુવાન ગોલ્ફર બન્યો.<ref>{{cite news|title=Woods at fabulous 50 faster than Jack|work=[[St. Petersburg Times]]|date=August 7, 2006|url=http://www.sptimes.com/2006/08/07/Sports/Woods_at_fabulous_50_.shtml|access-date=May 14, 2009|archive-date=સપ્ટેમ્બર 16, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110916115144/http://www.sptimes.com/2006/08/07/Sports/Woods_at_fabulous_50_.shtml|url-status=dead}}</ref> તેણે વર્ષનો અંત કર્યો સતત છ PGA ટૂર ઇવેન્ટ જીતીને, અને એ જ વર્ષમાં સાતમી વખત વિક્રમ બનાવતાં PGA ટૂર દ્વારા આપવામાં આવેલા (જૅક નિકલસ, આર્નોલ્ડ પામર અને બાયરન નેલ્સન અવૉર્ડ જેવા) ત્રણ ખૂબ જ પ્રતિષ્ઠિત પુરસ્કારો તેણે જીતી લીધા. તેની પ્રથમ 11 સીઝન્સની પૂર્ણાહુતિ વખતે, વુડ્સની 54 જીતો અને 12 મહત્ત્વપૂર્ણ(મેજર) જીતોએ પહેલાંની ઈલેવન સીઝન PGA ટૂરની કુલ 51 જીતનો વિક્રમ (જે બાયરન નેલ્સન દ્વારા સ્થાપિત હતો) અને કુલ 11 મેજરનો મહત્ત્વનો વિક્રમ (જે જૅક નિકલસ દ્વારા સ્થાપિત હતો) પાર કરી દીધો . ચોથી વખત રૅકૉર્ડ ટાઇ કરવા માટે તેને વર્ષનો ઍસોસિએટેડ પ્રેસ પુરુષ ઍથ્લેટ ઘોષિત કરવામાં આવ્યો.<ref name="Assoc06">{{cite news|title = Man of the Year|publisher = PGA|agency = Associated Press|url = http://www1.pga.com/news/tours/pga-tour/woods122506.cfm|access-date = June 18, 2009|archive-date = ઑગસ્ટ 24, 2011|archive-url = https://web.archive.org/web/20110824103702/http://www.pga.com/news/tours/pga-tour/woods122506.cfm|url-status = dead}}</ref> વુડ્સ અને ટેનિસ સ્ટાર રોજર ફેડરર, જેમને બન્નેને મહત્ત્વના સમાન સ્પૉન્સર મળ્યા, તેઓ પહેલી વખત 2006 યુ.એસ. ઑપન ટેનિસની અંતિમ સ્પર્ધામાં મળ્યા. ત્યારથી તેઓ એકબીજાની રમતો વખતે હાજરી આપતા રહ્યા અને પરસ્પર બન્નેની શક્તિ અને ક્ષમતા માટે પ્રશંસા કરવામાં પોતાનો અવાજ ઉઠાવતા રહ્યા.<ref name="Fed1">{{cite web|title = Fast Friendship Blossoms for World No. 1s|author=Steven Wine|date = March 22, 2007|publisher=The Gazette |location=Canada|url = http://www.canada.com/montrealgazette/news/sports/story.html?id=aa653c66-7c13-40e2-8a7f-c93b2a13c977&k=79783|access-date = May 13, 2007}}</ref><ref name="Fed2">{{cite news|title = Dream pairing: Woods, Federer to play in Miami|author=Steven Wine|date = March 20, 2007|work=USA Today|url = http://www.usatoday.com/sports/2007-03-20-3347014744_x.htm|access-date = May 13, 2007}}</ref><ref name="AP2006">{{cite news|title = Tiger Woods named AP male athlete of year|agency=Associated Press|date = December 25, 2006|work=[[CBC Sports]]|url = http://www.cbc.ca/sports/story/2006/12/25/woods-topathlete.html|access-date = May 13, 2007}}</ref><ref name="Fed3">{{cite news|title = Federer pays Woods a visit during CA practice round|agency=Associated Press|date = March 21, 2007|work=[[Golf Digest]] |url = http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=2807191|access-date = May 13, 2007}}</ref> વુડ્સે 2007ની શરૂઆત બ્યુઇક ઇન્વિટેશનલમાં પોતાની ત્રીજી સીધી જીત માટેના બે-ફટકાના વિજયથી કરી, જે આ ઇવેન્ટ ખાતે તેનો ત્રીજો સીધો વિજય હતો અને PGA ટૂરમાં તેની સળંગ સાતમી જીત હતી.<ref>{{cite news|last=Ferguson|first=Doug|title=Woods back in driver's seat|work=The Denver Post |agency=Associated Press|date=January 29, 2007|url=http://www.denverpost.com/headlines/ci_5108607|access-date=May 15, 2009}}</ref> આ જીત ઉલ્લેખનીય એ વાતે લેખાઈ કે આ રીતે તે સીઝનની પોતાની પ્રથમ ટૂર્નામેન્ટ પાંચમી વખત જીત્યો. તેની આ જીત સાથે, PGA ટૂર પર વિભિન્ન ત્રણ ઘટનાઓમાં ઓછામાં ઓછી પાંચ વખત જીત મેળવવામાં (જૅક નિકલસ અને સૅમ સ્નીડ પછી) એ ત્રીજો ખેલાડી બન્યો (તેની બીજી બે ઈવેન્ટ્સ છે WGC– બ્રિજસ્ટોન ઇન્વિટેશનલ અને WGC-CA ચૅમ્પિયનશિપ). તે વર્ષની પોતાની બીજી જીત તેણે WGC-CA ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે મેળવી, જે તેની સળંગ ત્રીજી અને આ ઇવેન્ટમાં એકંદરે છઠ્ઠી જીત હતી. આ વિજય સાથે, તે પાંચ વિભિન્ન ઈવેન્ટ્સમાં ત્રણ સતત સ્પર્ધાઓ જીતનારો પ્રથમ ખેલાડી બન્યો.<ref>{{cite web|title=Woods wins 13th WCG title in 24 tries|publisher=ESPN |agency= Associated Press|date=March 26, 2007|url=http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=2812259|access-date=May 15, 2009}}</ref> 2007 માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટમાં, તેની કારકિર્દીમાં તેરમી વખત મુખ્ય રમતના છેલ્લા દિવસે ફાઇનલ ગ્રુપમાં વુડ્સ હતો, પરંતુ પાછળના બાર પ્રસંગો જેવી વાત ન બની, તે જીત સહિત આગળ આવવામાં અસમર્થ રહ્યો. તેણે વિજેતા ઝૅક જૉન્સનથી પાછળ બીજા બે સ્ટ્રૉક મારીને રમતને બરાબરીમાં પૂર્ણ કરી.<ref>{{cite web|title=Johnson clutch on back nine to earn 2nd career win|publisher=ESPN |agency=Associated Press|date=April 9, 2007|url=http://sports.espn.go.com/golf/masters07/news/story?id=2830090|access-date=June 1, 2009}}</ref> [[File:Tiger Woods 2007.jpg|thumb|left|upright|જુલાઈ 2007માં, AT&T નેશનલ PGA ટૂર ઇવેન્ટના હિસ્સારૂપ, અર્લ વુડ્સ મેમોરિયલ પ્રો-ઍમ(વ્યાવસાયિક-અવૈતિનક) ટૂર્નામેન્ટના ઉદ્ઘાટન વખતે દડાને રેન્જમાં દૂર ગબડાવતા ટાઇગર વુડ્સ .]] વુડ્સે વાચોવિયા ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે બે સ્ટ્રૉક્સથી સીઝનની પોતાની ત્રીજી જીત મેળવી,<ref>{{cite news|title=Tiger out-staggers foes to win|work=Toronto Star |date=May 7, 2007|url=http://www.thestar.com/Sports/article/211117|access-date=June 1, 2009}}</ref> તે 24મી વિભિન્ન PGA ટૂર ટૂર્નામેન્ટ જીત્યો.<ref>{{cite news|last=McCabe|first=Jim|title=Golden standard for bosses: Working for Nicklaus produces special bond|work=The Boston Globe|date=May 10, 2007|url=http://www.boston.com/sports/golf/articles/2007/05/10/golden_standard_for_bosses/|access-date=June 1, 2009}}</ref> પોતાની 12-વર્ષની કારકિર્દીમાં તેણે નવ વખત સીઝન દરમ્યાન કમ સે કમ ત્રણ જીત મેળવી હતી. યુ.એસ. ઑપન ખાતે, સતત ચોથી વખત તે મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપ માટે ફાઇનલ ગ્રુપમાં હતો, પરંતુ તે દિવસની શરૂઆતથી બે સ્ટ્રૉક્સ પાછળ રહ્યો અને ફરી એકવાર દ્વિતીય સ્થાન પર બરાબરીમાં રમત પૂરી કરી. પાછળ હોવા છતાં છેલ્લે આગળ થઈ જઈ જીત નહીં મેળવવાની તેની લાક્ષણિકતા મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપના અંતિમ દિવસે પણ બની રહી.<ref>{{cite news|last=DiMeglio|first=Steve|title=Cabrera tames Tiger, Furyk to take home U.S. Open title|work=USA Today|date=June 18, 2007|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/pga/2007-06-17-us-open-sunday_N.htm|access-date=June 1, 2009}}</ref> સળંગ ત્રીજી ઑપન ચૅમ્પિયનશિપ રૅકૉર્ડ-ટાઇંગની શોધમાં, વુડ્સ સેકંડ-રાઉન્ડમાં 75 સાથે વિવાદના દાવામાં બહાર પડી ગયો, અને તેણે કદી શનિ-રવિ દરમ્યાન ચાર્જ ચઢાવ્યો નથી. તેમ છતાં તેનું પટિંગ નક્કર હતું (તેણે પહેલા રાઉન્ડમાં 90-ફુટર ગબીમાં નાખ્યા), તેની લોહ રમતે તેને પાછળ પાડી દીધો. જરૂરી ગતિ કરતાં ઓછી ધરાવતાં પાંચ સ્ટ્રૉક મારીને, બારમી રમત બરાબરીમાં પૂરી કર્યા પછી તેણે કહ્યું, "બધા જ સપ્તાહોમાં મને જેની જરૂર હતી એટલી નજીક હું બૉલને ફટકારતો ન હતો."<ref>અસોસિએટેડ પ્રેસ (2007). [http://www.golfsurround.com/openchampionship/2007/news/woods072207.html વુડ્સ્સ બીડ ફોર એન ઑપન થ્રી-પિટ એન્ડ્સ ઇન અ વિમ્પર] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090720075857/http://www.golfsurround.com/openchampionship/2007/news/woods072207.html |date=જુલાઈ 20, 2009 }}. GolfSurround.com. જુલાઇ 24, 2007માં મેળવેલ.</ref> ઑગસ્ટના પ્રારંભે, વુડ્સે 14મી વિશ્વ ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપ સ્પર્ધામાં WGC–બ્રિજસ્ટોન ઇન્વિટેશનલ ખાતે 8 સ્ટ્રૉક્સ મારીને પોતાનો રૅકોર્ડ સર્જ્યો, આ જીત તેની આ ઇવેન્ટ ખાતેની સતત ત્રીજી અને એકંદરે છઠ્ઠી જીત હતી. બે ભિન્ન પ્રસંગે, 1999-2001 અને 2005-2007, સમાન ઇવેન્ટ ત્રણ વખત સતત જીતનારો તે પ્રથમ ગોલ્ફર બન્યો. ત્યાર પછીના સપ્તાહે તેણે વુડી ઑસ્ટિનને બે સ્ટ્રૉક્સથી હરાવીને પોતાની બીજી સીધી PGA ચૅમ્પિયનશિપ જીતી લીધી.<ref>{{cite news|last=Hack|first=Damon|title=Woods Takes Every Shot and Wins 13th Major|work=The New York Times|date=August 13, 2007|url=http://www.nytimes.com/2007/08/13/sports/golf/13golf.html|access-date=December 28, 2010}}</ref> તે ઉપરાઉપરી સીઝન્સની PGA ચૅમ્પિયનશિપ બે જુદા પ્રસંગેઃ 1999-2000 અને 2006-2007માં જીતનારો સર્વ પ્રથમ ગોલ્ફર બન્યો. તે આઠ ભિન્ન સીઝન્સમાં PGA ટૂર પર ઓછામાં ઓછી પાંચ ઇવેન્ટ જીતનારો, સૅમ સ્નીડ પછીનો, બીજો ગોલ્ફર બન્યો. BMW ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે વુડ્સ તેની 60મી PGA ટૂર જીત નોંધાવી શક્યો, જીતવા માટે બે સ્ટ્રૉક્સથી ફાઇનલ રાઉન્ડમાં તેણે 63 કોર્સ રૅકૉર્ડ શૂટિંગ દ્વારા કર્યા. ફાઇનલ રાઉન્ડમાં પચાસ-ફુટ પટ અંદર નાખી શક્યો અને સપ્તાહને અંતે તે ફક્ત બે ફેરવેઝ ચૂક્યો.<ref>{{cite news|title=Tiger Woods wins BMW Championship with 63|work=New York Daily News|date=September 11, 2007|url=http://www.nydailynews.com/sports/more_sports/2007/09/10/2007-09-10_tiger_woods_wins_bmw_championship_with_6-2.html|access-date=May 18, 2009|archive-date=ઑક્ટોબર 6, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20091006203545/http://www.nydailynews.com/sports/more_sports/2007/09/10/2007-09-10_tiger_woods_wins_bmw_championship_with_6-2.html|url-status=dead}}</ref> તેણે ટૂર્નામેન્ટ માટે અધિકતમ બર્ડીઝમાં ક્ષેત્રનું નેતૃત્વ કર્યું, અને ચોક્કસ ડ્રાઇવિંગ, ડ્રાઇવિંગ અંતર, પ્રતિ રાઉન્ડ પટ, પ્રતિ ગ્રીન પટ તથા નિયંત્રણમાંના ગ્રીન એ પાંચેયમાં સર્વોચ્ચ ક્રમ નોંધાવ્યો. ટૂર ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે, વર્ષના તેના છેલ્લા પાંચ સ્ટાર્ટ્સમાં પોતાનું ચોથું ટાઇટલ મેળવવા માટેની રસાકસીભરી જીત મેળવીને વુડ્સે 2007 સીઝન પૂરી કરી. તે આ ઇવેન્ટનો એક માત્ર બે વખત જીતનારો ખેલાડી બન્યો, તથા ફેડએક્સ(FedEx) કપની ઉદ્ધાટન સ્પર્ધાનો ચૅમ્પિયન બન્યો. 2007માં ટૂર પર પોતાના 16 સ્ટાર્ટ્સમાં, તેનું સ્કૉરિંગ સરેરાશ 67.79 પર પહોંચાડ્યું, જે તેણે 2000માં બનાવેલા પોતાના રૅકૉર્ડ સાથે મેળ ખાતું હતું. તેની ત્યારપછીની બીજા, ત્રીજા અને ચોથા ખેલાડી ઉપરની લીડ્સ 2000ના વર્ષ (2000માં 1.46 (ફિલ મિકલસન), 1.52 (એર્ની એલ્સ), 1.66 (ડેવિડ ડુવલ)) અને 2007ના વર્ષ (1.50 (એલ્સ), 1.51 (જસ્ટિન રોઝ), 1.60 (સ્ટીવ સ્ટ્રાઇકર)) જેવી જ હતી. ===2008: ઈજાના કારણે ટુંકાયેલી સીઝન=== વુડ્સે 2008 સીઝનની શરૂઆત બ્યુઇક ઈન્વિટેશનલ ખાતે આઠ-સ્ટ્રૉક વિજયથી કરી. આ જીત તેનો 62મો PGA ટૂર વિજય હતો, જેના કારણે તે સદાબહાર યાદીમાં આર્નોલ્ડ પામર સાથે ચોથા સ્થાન પર આવી ગયો.<ref>{{cite news|last=Kroichick|first=Ron|title=Buick Invitational: Woods eschews Palmer method|work=San Francisco Chronicle|date=January 28, 2008|url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2008/01/28/SPENUNDV8.DTL|access-date=May 19, 2009}}</ref> એ સ્પર્ધામાં આ તેનો છઠ્ઠો વિજય નોંધાયો, આ છઠ્ઠી વખત તેણે PGA ટૂર સીઝન વિજયથી શરૂ કરી, અને આ તેની સળંગ હારમાળામાં ત્રીજી PGA ટૂરની જીત હતી. ત્યાર પછીના સપ્તાહે દુબઈ ડેઝર્ટ ક્લાસિકના ફાઇનલ રાઉન્ડમાં જવા માટે તે ચાર સ્ટ્રૉકથી પાછળ રહી ગયો, પરંતુ નાટકીય રીતે એક-સ્ટ્રૉક વિજય માટે તેણે બૅક નાઈન પર છ બર્ડીઝ ફટકારી.<ref>{{cite news|title=Late surge gives Woods Dubai win|publisher=BBC Sport|date=February 3, 2008|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/golf/7224965.stm|access-date=May 19, 2009|location=London}}</ref> ઍક્સેન્ચ્યુઅર મૅચ પ્લે ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે ફાઇનલમાં વિક્રમ સર્જક 8 અને 7 જીત સાથે તેણે પોતાનો 15મો વર્લ્ડ ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપ ખિતાબ હાંસલ કર્યો.<ref>{{cite news|title=Tiger rules the world again, winning Match Play for fifth straight win|work=Golf Magazine|agency=Associated Press|date=February 24, 2008|url=http://www.golf.com/golf/tours_news/article/0,28136,1716871,00.html|access-date=May 19, 2009|archive-date=મે 8, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090508172258/http://www.golf.com/golf/tours_news/article/0%2C28136%2C1716871%2C00.html|url-status=dead}}</ref> તેની ત્યાર પછીની ઇવેન્ટ, આર્નોલ્ડ પામ ઇન્વિટેશનલ સ્પર્ધામાં, વુડ્સ ધીમી શરૂઆત સાથે બહાર આવ્યો, અને તેમ છતાં પહેલો રાઉન્ડ સરખા હિસાબે પૂરો કરતાં 34મા સ્થાને સીધી બરાબરી કરી. ત્રીજો રાઉન્ડમાં પહેલી જગ્યા માટે ફાઈવ-વે ટાઈ સાથે પૂરો કર્યા પછી, તેણે પોતાની સતત પાંચમી PGA ટૂરની જીત એક સ્ટ્રૉક દ્વારા બાર્ટ બ્રયાન્ટને હરાવવા 18મા હોલ પર નાટકીય {{convert|24|ft|m|adj=on}} પટ ફટકારીને હાંસલ કરી લીધી. આ ઇવેન્ટમાં એ તેની પાંચમી કારકિર્દી જીત પણ હતી. જ્યૉફ ઑગિલ્વિએ WGC-CA ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે વુડ્સને જીતતો અટકાવ્યો, જેને તે પાછલાં ત્રણ વર્ષોથી જીતતો આવ્યો હતો. PGA ટૂરમાં ઓછામાં ઓછી પાંચ સીધી જીત હાંસલ કરનારો વુડ્સ એક માત્ર ગોલ્ફર રહ્યો છે. વુડ્સ ફરીથી ગ્રાન્ડ સ્લૅમ માટે કદાચ પડકારરૂપ બનશે એવી જોરદાર ધારણાથી વિપરીત તે 2008 માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટ ખાતે ગંભીર દાવો ન નોંધાવી શક્યો, દરેક રાઉન્ડમાં તે પોતાના પટર સાથે સંઘર્ષ કરતો રહ્યો. તે હજુ પણ માત્ર બીજા સ્થાને રમત સમાપ્ત કરી શક્યો, ચૅમ્પિયન ટ્રેવર ઇમેલમૅનથી ત્રણ સ્ટ્રૉક પાછળ. 15 એપ્રિલ, 2008ના તે પાર્ક સિટી, ઉતાહમાં પોતાના ડાબા ઘૂંટણની ત્રીજી આર્થ્રોસ્કૉપિક સર્જરી કરાવવા ગયો, અને PGA ટૂરના બે મહિના ચૂકી ગયો. તેનું પહેલું ઑપરેશન 1994માં થયું હતું, જ્યારે તેનું કોમળ ટ્યૂમર કાઢી નાખવામાં આવ્યું હતું, અને બીજું ડિસેમ્બર 2002માં થયું.<ref>{{cite news|title = Tiger Woods undergoes knee surgery|agency = [[Agence France-Presse]]|date = April 15, 2008|url = http://afp.google.com/article/ALeqM5hPuabYvDiDWueCDOns9r7AE_yo5g|access-date = December 10, 2008|archive-url = https://web.archive.org/web/20080420094652/http://afp.google.com/article/ALeqM5hPuabYvDiDWueCDOns9r7AE_yo5g|archive-date = એપ્રિલ 20, 2008|url-status = dead}}</ref> '''''જૂન/જુલાઈ 2008ના અંકમાં, મેન્સ ફિટનેસના સૌથી વધુ ચુસ્ત રમતવીર''' તરીકે તેને ઘોષિત કરવામાં આવ્યો.<ref>{{cite web |title=Men's Fitness Names Tiger Woods the Fittest Guy in America in the Annual 25 Fittest Guys in America Issue |publisher=PR-Inside.com |author=Jennifer Krosche |url=http://www.pr-inside.com/men-s-fitness-names-tiger-woods-the-r589714.htm |date=May 15, 2008 |access-date=May 20, 2008 |archive-date=મે 21, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080521023215/http://www.pr-inside.com/men-s-fitness-names-tiger-woods-the-r589714.htm |url-status=dead }}</ref>'' [[File:Tiger Woods.jpg|thumb|right|2008 યુ.એસ. (U.S.) ઑપન ખાતે ટોર્રેય પાઈન્સ પર એક પ્રેક્ટિસ રાઉન્ડ દરમ્યાન ટાઇગર વુડ્સ 8મા ગ્રીનથી આગળ જતા રહ્યા]] વુડ્સ પાછો ફર્યો 2008 યુ.એસ. ઑપન માટે, જેમાં વિશ્વના ટોચના ત્રણ ગોલ્ફરો વચ્ચે- વુડ્સ, ફિલ મિકલસન તથા ઍડમ સ્કોટ- ઇતિહાસમાં ખૂબ જ પ્રત્યાશિત ગોલ્ફ ગ્રુપિંગોમાંનું એક<ref>{{cite news|last = Dorman|first = Larry|title = Jabbing Begins as Woods Steps Back in the Ring|work=The New York Times|date = June 11, 2008|url = http://www.nytimes.com/2008/06/11/sports/golf/11golf.html?ref=golf|access-date = September 9, 2008}}</ref> થયું હતું. તેના પહેલા હોલ પર ડબલ બોગી નિશાન બાંધતાં બાંધતાં, વુડ્સ કોર્સ પર પહેલે દિવસે સંઘર્ષ કરતો રહ્યો. તે રાઉન્ડનો અંત +1(72) પર કર્યો, લીડ ઉતારવા ચાર શોટ્સ પાછળ. તેણે તેના બીજા દિવસે -3(68) સ્કોર કર્યો, હજુ મિકલસન સાથે જોડીમાં રહીને 5 બર્ડીઝ, 1 ઈગલ તથા 4 બોગીઝ કરી શક્યો. ટૂર્નામેન્ટના ત્રીજા દિવસે, તેણે ફરી એકવાર ડબલ બોગીથી શરૂઆત કરી એને છ હોલ રમવા સાથે 5 શોટ્સ પાછળ રહ્યો. તેમ છતાં, તેણે 2 ઈગલ પટ બનાવતાં રાઉન્ડ પૂરો કર્યો, મિશ્રિત લંબાઈમાં {{convert|100|ft|m}} અને ફાઇનલ રાઉન્ડમાં એક શોટની લીડ લેવા માટે ચિપ-ઇન-બર્ડી. તેના અંતિમ પટે ખાતરી આપી કે તે છેલ્લી આઠ મોટી ચૅમ્પિયનશિપમાં છઠ્ઠી વખત માટે ફાઇનલ ગ્રુપમાં હશે. રવિવારે, 15 જૂનના રોજ, વુડ્સે દિવસની શરૂઆત કરી બીજી ડબલ બૉગીથી અને તેણે રોકો મીડિયેટને 71 હોલ્સ પછી એક સ્ટ્રૉકથી પાછળ રાખી દીધો. તે પોતાના કેટલાક ટી શૉટ્સ પછી અચકાયો, અને કેટલીક વખત પોતાના ડાબા પગ ઉપરથી વજન દૂર કરવાનો તેણે પ્રયત્ન કર્યો. વુડ્સ જ્યારે ફાઇનલ હોલ સુધી પહોંચ્યો ત્યારે એક સ્ટ્રૉકથી પાછળ હતો. બર્ડી માટે {{convert|12|ft|m|adj=on}} પટ સાથે રમત છોડી, અને સોમવારે મીડિયેટ સાથે 18-હોલ પ્લે ઑફ માટે જોરથી એક શૉટ માર્યો.<ref>{{cite news|title = Woods, Mediate tie for Open; playoff Monday|agency=Associated Press|publisher=ESPN|date = June 15, 2008|url = http://sports.espn.go.com/golf/usopen08/news/story?id=3445094|access-date = December 16, 2008}}</ref><ref>{{cite web |last = Sobel |first = Jason |title = U.S. Open live blog |url = http://sports.espn.go.com/golf/usopen08/columns/story?columnist=sobel_jason&page=usopenblog4 |publisher=ESPN |date = June 16, 2008 |access-date = June 30, 2009}}</ref> પ્લેઑફમાં એક તબક્કે વધુમાં વધુ ત્રણ સ્ટ્રૉકથી આગળ હોવા છતાં, વુડ્સ ફરીથી પાછળ રહી ગયો અને તેને મીડિયેટ સાથે સડન ડેથ માટે 18મા બર્ડી ફટકારવાની જરૂર હતી, અને તેણે તેમ કરી દેખાડ્યું. વુડ્સે પહેલા સડન ડેથ હોલ પર સીધી સફળતા હાંસલ કરી; મીડિયેટ ત્યાર પછી પોતાનો પટ પાર પાડવામાં ચૂક્યો, પરિણામે વુડ્સને તેની 14મી મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપ મળી.<ref>{{cite news|title = Tiger puts away Mediate on 91st hole to win U.S. Open|agency=Associated Press|publisher=ESPN|date = June 16, 2008|url = http://sports.espn.go.com/golf/usopen08/news/story?id=3446435|access-date = December 30, 2008}}</ref> ટૂર્નામેન્ટ પછી મીડિયેટે કહ્યું, "આ માણસ બસ કંઈક એવું કરે છે જે કલ્પનાના વિસ્તાર દ્વારા સામાન્ય નથી,"<ref>{{cite news|last=Savage|first=Brendan|title=Rocco Mediate still riding U.S. Open high into Buick Open|work=[[Flint Journal]]|date=June 25, 2008|url=http://www.mlive.com/sports/flint/index.ssf/2008/06/rocco_mediate_still_riding_us.html|access-date=June 19, 2009|archive-date=મે 5, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120505134823/http://www.mlive.com/sports/flint/index.ssf/2008/06/rocco_mediate_still_riding_us.html|url-status=dead}}</ref> અને કેની પેરીએ ઉમેર્યું, "તે સૌ કોઈને એક પગ પર મારે છે."<ref>{{cite news |url=http://seattletimes.nwsource.com/html/sports/2008018380_apglfbuickopen.html |title = Mediate makes the most of his brush with Tiger |author=Larry Lage |work=The Seattle Times |agency=Associated Press |date = June 26, 2008 |access-date = June 19, 2009}}</ref> યુ.એસ. ઑપન જીત્યા પછીના બે દિવસે, વુડ્સે જાહેર કર્યું કે તેણે પોતાના ડાબા ઘૂંટણ પર રિકન્સ્ટ્રક્ટિવ ઍન્ટેરિઅર ક્રુસિએટ લિગામેન્ટ (ACL) સર્જરી કરાવવાની જરૂર છે, અને તે 2008 ગોલ્ફ સીઝનની બાકીની સ્પર્ધાઓ ચૂકી જશે, જેમાં બે ફાઇનલ મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપનો સમાવેશ થાય છેઃ ઑપન ચૅમ્પિયનશિપ અને PGA ચૅમ્પિયનશિપ. વુડ્સને એ પણ જણાવ્યું કે તે ઓછામાં ઓછા છેલ્લા 10 મહિના પોતાના ડાબા ઘૂંટણના તૂટેલા લિગામેન્ટ(સ્નાયુબંધન) સહિત રમ્યો છે, અને તેની ડાબી ટીબિયા(અંતર્જંઘિકા નળી)માં બમણું ફ્રેક્ચર તાણ સહન કર્યું છે, જ્યારે ઑપરેશનથી પુનઃસ્થાપન પછી તે માસ્ટર્સ પાછળ પડી ગયો.<ref>{{cite web|title=Tiger Woods to Undergo Reconstructive Knee Surgery and Miss Remainder of 2008 Season|last=Steinberg|first=Mark|publisher=TigerWoods.com|date=June 18, 2008|access-date=June 18, 2008|url=http://www.tigerwoods.com/defaultflash.sps|format=|archive-date=જૂન 17, 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080617152335/http://www.tigerwoods.com/defaultflash.sps|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news |last = Dorman |first = Larry |title = Woods to Have Knee Surgery, Ending His Season |url = http://www.nytimes.com/2008/06/19/sports/golf/19golf.html |work=The New York Times |date = June 19, 2008 |access-date = October 13, 2009}}</ref> તેના ઘૂંટણની ઈજાની ગંભીરતા જાણ્યા પછી આખી દુનિયાના વર્તમાનપત્રોએ તેના યુ.એસ. ઑપન વિજયને એક 'વીરગાથા' રૂપે વર્ણવ્યો, અને તેના પ્રયાસોની કદર કરી. વુડ્સે તેને વર્ણવી, "મારી આ પહેલાંની બધી જ ચૅમ્પિયનશિપમાં સૌથી મહાન – 14મા શ્રેષ્ઠ, છેલ્લા સપ્તાહમાં જે બધું બન્યું તેના કારણે."<ref>{{cite news |url = http://www.guardian.co.uk/sport/2008/jun/17/usopengolf.tigerwoods |title = Woods savours 'greatest triumph' after epic duel with brave Mediate |author=Lawrence Donegan |work=The Guardian |location=UK |date = June 17, 2008 |access-date = June 30, 2008}}</ref> PGA ટૂર દ્વારા આયોજિત સીઝનની બાકીની સ્પર્ધાઓમાં વુડ્સની ગેરહાજરીથી PGA ટૂર ટીવી રેટિંગ નીચે ઊતર્યું. 2008ની સીઝનના બીજા ઉત્તરાર્ધ માટે એકંદર વ્યૂઅરશિપ 2007ની સરખામણીમાં 46.8% નીચે ઊતરી જણાઈ.<ref>{{cite web |title = Tiger’s Return Expected To Make PGA Ratings Roar |date = February 25, 2009 |access-date = March 30, 2009 |url = http://blog.nielsen.com/nielsenwire/tag/accenture-match-play-championship/ |publisher = The Nielsen Company 2009 |archive-date = જુલાઈ 21, 2011 |archive-url = https://web.archive.org/web/20110721063745/http://blog.nielsen.com/nielsenwire/tag/accenture-match-play-championship/ |url-status = dead }}</ref> ===2009: PGA ટૂરમાં પુનરાગમન=== એ ઘટનાને ઍસોસિએટેડ પ્રેસ દ્વારા "ખેલકૂદમાં એક અત્યંત પ્રત્યાશિત પુનરાગમન" કહેવામાં આવ્યું,<ref>{{cite news |last=Dahlberg |first=Tim |title = Anything can happen: It did in Tiger's return |url = http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2009/03/01/SP691669HN.DTL |date = March 1, 2009 |work=San Francisco Chronicle |access-date = July 1, 2009 }}</ref> આઠ મહિનાની ગેરહાજરી પછી વુડ્સની PGA ટૂરની પ્રથમ ઇવેન્ટ, WGC–ઍક્સેન્ચ્યુઅર મૅચ પ્લે ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે રહી. તે બીજા રાઉન્ડમાં ટિમ ક્લાર્ક સામે હાર્યો.<ref>{{cite web |title = Tiger loses to Clark; all four top seeds out at Match Play |url = http://www.pgatour.com/2009/tournaments/r470/02/26/accenture.matchplay.ap/index.html |publisher = PGA Tour |date = February 26, 2009 |access-date = February 27, 2009 |archive-date = ફેબ્રુઆરી 28, 2009 |archive-url = https://web.archive.org/web/20090228142005/http://www.pgatour.com/2009/tournaments/r470/02/26/accenture.matchplay.ap/index.html |url-status = dead }}</ref> તેના પછીની પ્રથમ સ્ટ્રૉક રમત ડોરાલ ખાતે WGC-CA ચૅમ્પિયનશિપ હતી, જેને તેણે 9મી(-11)થી પૂરી કરી. વુડ્સ આ વર્ષનું તેનું પ્રથમ ટાઇટલ આર્નોલ્ડ પામર ઈન્વિટેશનલ ખાતે જીત્યો, જ્યાં તે ફાઇનલ રાઉન્ડમાં પ્રવેશ કરતી વખતે સીન ઓ'હેરથી પાંચ સ્ટ્રૉક પાછળ હતો. વુડ્સે ફાઇનલ રાઉન્ડ 67 શૉટ અને એક {{convert|16|ft|m|adj=on}} બર્ડી પટ ફાઇનલ હોલ પર ફટકારીને ઓ'હેરને હરાવ્યો ત્યારે તે એક સ્ટ્રૉક આગળ હતો.<ref>{{cite news|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/pga/2009-03-29-arnold-palmer-invitational_N.htm|title=He's back: Tiger rallies to win Arnold Palmer Invitational|date=March 30, 2009|work=USA Today|access-date=March 30, 2009|first=Steve|last=DiMeglio}}</ref> ત્યારબાદ તેણે પોતાની જ્વલંત કામગીરી સતત દાખવવાનું ચાલુ રાખ્યું. ધ માસ્ટર્સ ખાતે, તેણે છઠ્ઠા સ્થાને રમત પૂરી કરી, અંતિમ વિજેતા ઍન્જલ કૅબ્રેરાથી ચાર સ્ટ્રૉક પાછળ. પછી, ક્વેઇલ હૉલો ચૅમ્પિયનશિપમાં 18-હોલની લીડ હોવા છતાં, તેણે સીન ઓ'હેરથી બે સ્ટ્રૉક પાછળ રમત પૂરી કરી. ધ પ્લેયર્સ ચૅમ્પિયનશિપમાં, તે રવિવારે ફાઇનલ ગ્રુપિંગમાં રમ્યો, પરંતુ આઠમા સ્થાને રમત સમાપ્ત કરી. મેમોરિયલ ટૂર્નામેન્ટ ખાતે વુડ્સ 2009ની તેની બીજી ઇવેન્ટ જીત્યો. ત્રણ રાઉન્ડ પછી તે ચાર શૉટ્સ પાછળ હતો, પરંતુ ફાઇનલ રાઉન્ડમાં 65 શૉટ માર્યા, જેમાં ટૂર્નામેન્ટનો અંત કરવામાં બે સળંગ બર્ડીઝનો સમાવેશ થાય છે.<ref>{{cite web|last=Harig|first=Bob|title=Woods back in full force after victory|publisher=ESPN|date=June 7, 2009|url=http://sports.espn.go.com/golf/columns/story?columnist=harig_bob&id=4238016|access-date=June 8, 2009}}</ref> એ ઇવેન્ટમાં વુડ્સનો ચોથો વિજય હતો. 5 જુલાઈના AT&T નૅશનલ ખાતે વુડ્સ 2009 સીઝનની પોતાની ત્રીજી ઈવેન્ટ જીત્યો, જે ઈવેન્ટનો યજમાન એ પોતે હતો. <ref>{{cite news|last=Svrluga|first=Barry|title=Woods doesn't let victory slip away at Congressional|work=The Washington Post|publisher=[[The Baltimore Sun]]|date=July 6, 2009|url=http://www.baltimoresun.com/sports/golf/bal-sp.tiger06jul06,0,6147804.story|access-date=July 21, 2009|archive-date=જૂન 4, 2012|archive-url=https://archive.is/20120604213337/http://www.baltimoresun.com/sports/golf/bal-sp.tiger06jul06,0,6147804.story|url-status=dead}}</ref> જો કે, 2009 મેજરમાં ત્રીજી વખત પ્રવેશવા છતાં, વુડ્સ પોતાની પૂર્વની જીતને હાંસલ કરવામાં નિષ્ફળ રહ્યો. તેને બદલે, 2009 ઑપન ચૅમ્પિયનશિપ જે ટર્નબેરી ખાતે રમાઈ, તેમાં વ્યાવસાયિક બન્યા બાદ મેજર ચૅમ્પિયનશિપમાં ફક્ત બીજી વખત કટ ચૂકી ગયો.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/golf/8156901.stm|title=Woods misses cut as Watson shines |date=July 17, 2009|publisher=BBC Sport|access-date=August 4, 2009|location=London | first=Mark | last=Orlovac}}</ref> 2 ઑગસ્ટના, વુડ્સે બ્યુઇક ઑપન ખાતે બીજા ત્રણ ખેલાડીઓ પર ત્રણ-શૉટ વિજયથી, સીઝનની ચોથી જીત ઝડપી લીધી. ઑપન રાઉન્ડ 71 પર ફાયરિંગ કર્યા પછી 95મા સ્થાને અને કટ લાઈનથી બહારની બાજુએ મુકાયો. વુડ્સે બીજા રાઉન્ડમાં 63 સાથે પ્રતિક્રિયા આપી, સીધા નવ-અન્ડર પાર, જેણે તેને વિવાદી મૂલ્યાંકન આપ્યું. ત્રીજા રાઉન્ડના 65થી તે લીડરબોર્ડ પર સર્વોચ્ચ સ્થાને મુકાયો, અને તેણે 20-અન્ડર કુલ 268 ચાર-રાઉન્ડથી ફાઇનલ રાઉન્ડમાં 69 સાથે વિજય મેળવ્યો.<ref>{{cite news|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/pga/2009-08-02-buick-open_N.htm|title=Tiger takes Buick Open for one last ride, wins with Sunday 69|date=August 3, 2009|work=USA Today|access-date=August 4, 2009|first=Jerry|last=Potter}}</ref> વિજય પહેલાં, આ હેરફેર આજની તારીખ સુધીમાં સૌથી મોટો હતો.<ref>{{cite web|url=http://www.tribune.ie/article/2009/aug/09/timing-a-major-impression/?q=buick|title=Timing A Major Impression|date=August 9, 2009|work=Sunday Tribune|access-date=August 9, 2009|archive-date=માર્ચ 6, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160306182137/http://tribune.ie/article/2009/aug/09/timing-a-major-impression?q=buick|url-status=dead}}</ref> ત્યાર પછીના સપ્તાહે વુડ્સ પોતાની 70મી કારકિર્દી સ્પર્ધા WGC-બ્રિજસ્ટોન ઇન્વિટેશનલ ખાતે જીત્યો. તે રવિવારે 16મા સુધી પાડ્રેગ હૅરિંગ્ટન સામે માથોમાથ ગયો, જ્યાં હૅરિંગ્ટને સીધી 5 પર 8 ટ્રિપલ બૉગી બનાવી અને વુડ્સે બર્ડી બનાવી. ટાઇગર હૅરિંગ્ટન અને રોબર્ટ ઍલેન્બી ઉપર એ ઇવેન્ટ 4 સ્ટ્રૉક્સથી જીતી ગયો.<ref>{{cite news|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/pga/2009-08-09-tiger-bridgestone_N.htm|title=Tiger rallies past Harrington to win Bridgestone Invitational|date=August 9, 2009|work=USA Today|access-date=August 10, 2009|first=Steve|last=DiMeglio}}</ref> 2009 PGA ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે, વુડ્સે પહેલા રાઉન્ડ પછી લીડ લેવા માટે 5-અંડર 67 શૉટ ફટકાર્યા. તે બીજા અને ત્રીજા રાઉન્ડ દરમ્યાન લીડર અથવા કૉ-લીડર રહ્યો. ફાઇનલ રાઉન્ડમાં જતાં, વુડ્સ પાસે 8-અંડર પર 2 સ્ટ્રૉકની લીડ હતી. તેમ છતાં, 68મા હોલ પર, યાંગ યોંગ-એયુન લીડરબોર્ડના સર્વોચ્ચ સ્થાને પહેલી વખત આગળ નીકળી ગયો. ત્યાર પછી યાંગ વુડ્સ પર ભારે પડ્યો અને ત્રણ સ્ટ્રૉક્સથી ટૂર્નામેન્ટ જીતી ગયો, તેણે બીજા સ્થાને સમાપ્ત કર્યું.<ref>{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2009/08/17/sports/golf/17pga.html?_r=1&hp|title=Y. E. Yang Shocks Woods to Win at P.G.A.|date=August 16, 2009|work=New York Times|access-date=August 16, 2009|first=Larry|last=Dorman}}</ref> એ ઘટના ઉલ્લેખનીય હતી કારણ કે 54 હોલ સુધી લીડિંગ અથવા કૉ-લીડિંગ રહ્યા બાદ, વુડ્સ પહેલી વખત મુખ્ય રમત જીતવામાં નિષ્ફળ રહ્યો હતો, અને એકથી વધુ શૉટથી આગળ હોવા છતાં પહેલી વખત તેણે અમેરિકાની ધરતી ઉપર કોઈ ટૂર્નામેન્ટ ગુમાવી હતી.<ref>{{cite web|url=http://sports.espn.go.com/golf/pgachampionship09/news/story?id=4403199|title=Yang ensures major-less year for Tiger|access-date=August 17, 2009|date=August 16, 2009|publisher=ESPN }}</ref> તેનો અર્થ એ પણ થતો હતો કે વુડ્સ 2004 પછી આજ સુધીમાં પહેલી વખત મૅજર જીત્યા વગર વર્ષ પૂરું કરશે. વુડ્સ BMW ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે તેનું 71મું કારકિર્દી ટાઇટલ જીત્યો. આ જીતે તેને ફાઇનલ પ્લઑફ ઇવેન્ટમાં જવા માટે ફેડએક્સ કપ સ્ટૅન્ડિંગ્સમાં પ્રથમ સ્થાન પ્રતિ દોર્યો. એ તેની BMW ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે (વેસ્ટર્ન ઑપન તરીકે ત્રણ જીત સહિત) પાંચમી જીત હતી અને PGA ટૂર પર તેની કારકિર્દીમાં પાંચમી વખત ઇવેન્ટ જીતીને તેણે પાંચ અથવા વધુ વખત જીતનો દાવો નોંધાવ્યો.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/golf/8253800.stm|title=Woods cruises to Illinois success |date=September 13, 2009|publisher=BBC Sport|access-date=September 14, 2009|location=London}}</ref> વુડ્સે ધ ટૂર ચૅમ્પિયનશિપ બીજા સ્થાને સમાપ્ત કરીને તેનું બીજું ફેડએક્સ કપ ટાઇટલ જીતી લીધું.<ref>{{cite web|url=http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=4509474|title=Mickelson wins event, Tiger the Cup |date=September 27, 2009|work=ESPN|access-date=September 27, 2009}}</ref> 2009 પ્રેસિડેન્ટ્સ કપ વખતે, વુડ્સની રમતનો દેખાવ ખરેખર દબદબાભર્યો અને તે સાથે એટલો જ પ્રેક્ષણીય હતો, જેમાં તે એ ઇવેન્ટની તમામ પાંચેય મેચો જીત્યો. તે પોતાના મિત્ર માર્ક ઓ'મિઅરા સાથે જોડાયો, જેણે 1996 પ્રેસિડેન્ટ્સ કપની તમામ પાંચેય મેચો જીતી હતી, અને શિગેકી મરુયામા, જે 1998 પ્રેસિડન્ટ્સ કપમાં પોતાની સાહસિકતા પુરવાર કરી હતી.<ref>{{cite news|last=Ferguson|first=Doug|title=Americans win the Presidents Cup|date=October 12, 2009|url=http://www.times-news.com/localgolf/local_story_285000117.html/resources_printstory|newspaper=[[Cumberland Times-News]]|access-date=December 17, 2009|archive-date=જૂન 4, 2012|archive-url=https://archive.is/20120604213407/http://www.times-news.com/localgolf/local_story_285000117.html/resources_printstory|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|last=Barber|first=Phil|title=Americans win the Presidents Cup|work=[[The Press Democrat]]|date=October 11, 2009|url=http://www.pressdemocrat.com/article/20091011/SPORTS/910119981/1010/SPORTS?Title=Americans-win-the-Presidents-Cup|access-date=October 27, 2009}}</ref> આ ત્રણેય ઘટનાઓમાં, તેમની પોતાની ટીમો સ્પર્ધા જીતી હતી. વુડ્સે ચારેય રાઉન્ડમાં ફોરસમ્સમાં ઓને ફોર-બૉલમાં સ્ટીવ સ્ટ્રાઈકર સાથે જોડી જમાવી હતી. ફોરસમ્સના પહેલા દિવસે, તેઓ રયો ઇશિકાવા અને જ્યૉફ ઑગિલ્વિની ટીમ સામે 6 અને 4થી જીત્યા.<ref>{{cite web |url=http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/thur_foursome.html |title=The Official Home of The Presidents Cup |work=PGATOUR.com |access-date=January 22, 2010 |archive-date=ઑક્ટોબર 11, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091011090156/http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/thur_foursome.html |url-status=dead }}</ref> ફોર-બૉલની શુક્રવારી મેચમાં, તેઓ ઍન્જલ કાબ્રેરા અને જ્યૉફ ઑગિલ્વિની ટીમ સામે 5 અને 3થી જીત્યા.<ref>{{cite web |url=http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/fri_fourball.html |title=Presidents Cup Scoring |work=PGATOUR.com |access-date=January 22, 2010 |archive-date=ઑક્ટોબર 12, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091012070140/http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/fri_fourball.html |url-status=dead }}</ref> શનિવારે તેઓ ટિમ ક્લાર્ક અને માઈક વેરની ટીમથી સવારના ફોરસમ્સમાં પહેલાં પાછળ રહી ગયા પછી 1-અપ જીતવા માટે 17મું અને 18મું હોલ સર કરીને મેચ જીતી ગયા,<ref>{{cite web |url=http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/sat_foursome.html |title=Presidents Cup Scoring |work=PGATOUR.com |access-date=January 22, 2010 |archive-date=ઑક્ટોબર 13, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091013092328/http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/sat_foursome.html |url-status=dead }}</ref> અને બપોરના ફોરબૉલમાં તેમણે રયો ઇશિકાવા અને વાય.ઈ.યાંગને 4 અને 2ના સ્કોરથી હરાવ્યા.<ref>{{cite web |url=http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/sat_fourball.html |title=Presidents Cup Scoring |work=PGATOUR.com |access-date=January 22, 2010 |archive-date=ઑક્ટોબર 13, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091013092323/http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/sat_fourball.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|last=Cole|first=Cam|title=Hail to the Chief: Tiger clinches title|work=[[Vancouver Sun]]|date=October 13, 2009|url=http://www.canada.com/entertainment/Hail+Chief+Tiger+clinches+title/2096059/story.html|access-date=December 8, 2009}}</ref> સિંગલ્સ મેચમાં, 2009 PGA ચૅમ્પિયનશિપથી તેના ઘોર શત્રુ યાંગ સાથે વુડ્સે જોડી જમાવી. યાંગે પહેલા હોલ પર ઝડપથી 1-અપની લીડ ઝડપી લીધી, પરંતુ તે ત્રીજા હોલ પર લીડ ગુમાવી બેઠો અને વુડ્સ 6 તથા 5ના સ્કોર વડે મૅચ જીતતો ચાલ્યો.<ref>{{cite web |url=http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/sun_single.html |title=Presidents Cup Scoring |work=PGATOUR.com |access-date=January 22, 2010 |archive-date=ઑક્ટોબર 14, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091014093748/http://www.pgatour.com/tournaments/presidentscup/scoring/2009/sun_single.html |url-status=dead }}</ref> તદુપરાંત, વુડ્સ એક એવો ખેલાડી હતો જેણે યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સ માટે કપ મજબૂતીથી પકડી રાખ્યો, જે તેની કારકિર્દીમાં પ્રથમ વખત ટીમ ઇવેન્ટ કમ્પિટિશનમાં એવડું સન્માન અપાવનારો પ્રસંગ હતો.<ref>{{cite news|title=Woods routs Yang to clinch Presidents Cup|publisher=CNN|date=October 12, 2009|url=http://edition.cnn.com/2009/SPORT/10/11/golf.presidents.woods.usa.win/|access-date=November 24, 2009}}</ref><ref>{{cite web|title=Presidents Cup complete match results|publisher=ESPN|date=October 11, 2009|url=http://sports.espn.go.com/golf/prescup09/news/story?id=4494770|access-date=November 24, 2009}}</ref> નવેમ્બર 2009માં, ઑસ્ટ્રેલિયાના મેલબૉર્નમાં કિંગ્સ્ટન હીથ ખાતે નવેમ્બરની 12થી 15 સુધી યોજાયેલી જેબીવેર(JBWere) માસ્ટર્સમાં રમવા માટે વુડ્સને 3.3 મિલિયન ડૉલર ચૂકવવામાં આવ્યા હતા. આ સ્પર્ધામાં પ્રથમ વખત ઇવેન્ટની ટિકિટો પૂરેપૂરી વેચાઈ ગઈ હતી. તે ઑસ્ટ્રેલિયન ગ્રેગ ચામર્સ ઉપર બે સ્ટ્રૉકથી 14 અન્ડર પાર જીતતો ગયો, અને આમ તેની 38મી યુરોપિયન ટૂર જીત બની અને PGA ટૂર ઓફ ઑસ્ટ્રેલિયા પર પ્રથમ વિજય બન્યો.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/golf/8361060.stm|title=Woods takes Aussie Masters title |date=November 15, 2009|publisher=BBC Sport|access-date=November 19, 2009|location=London}}</ref> ===2010: અશાંત, જીતરહિત સીઝન=== તેના ભૂતપૂર્વ વૈવાહિક જીવનના વિશ્વાસઘાતની વાત પ્રકાશમાં આવ્યા પછી 2009ના અંતે વુડ્સે સ્પર્ધાત્મક ગોલ્ફ રમતમાંથી અનિર્ણિત વિરામની જાહેરાત કરી. માર્ચ 2010માં, તેણે જાહેર કર્યું કે તે 2010 માસ્ટર્સમાં રમશે.<ref name="return">{{cite web|last=Rude|first=Jeff|title=Woods' return shows he's ready to win|publisher=Fox Sports|date=March 17, 2010|url=http://msn.foxsports.com/golf/story/Tiger-Woods-return-at-Masters-shows-he-is-ready-to-win?GT1=39002|access-date=March 23, 2010}}</ref> 2010ના પ્રારંભની સીઝન ચૂકી જતાં, વુડ્સ ઑગસ્ટા, જ્યોર્જિયા ખાતે, 8 એપ્રિલ 2010થી શરૂ થતી 2010 માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટમાં પાછો ફર્યો,<ref name="news.sky.com"></ref> જે આશરે 20 સપ્તાહના તેના વિરામ પછીની રમત હતી. તેણે ચોથા સ્થાને ટૂર્નામેન્ટ બરાબરી પર પૂરી કરી.<ref>{{cite news|url=http://sports.espn.go.com/golf/masters10/news/story?id=5075606|title=Mickelson wins Masters; Tiger 5 back|date=April 11, 2010|publisher=ESPN |access-date=April 12, 2010}}</ref> વુડ્સ ત્યાર પછી 2010માં કુઐલ હોલો ચૅમ્પિયનશિપમાં એપ્રિલના અંતમાં સ્પર્ધામાં ઉતર્યો, પરંતુ તેની કારકિર્દીમાં બસ છઠ્ઠી વખત માટે કટ ચૂકી ગયો. તે 30 એપ્રિલના વ્યાવસાયિક તરીકે તેના બીજા સૌથી ખરાબ રાઉન્ડનો શૉટ માર્યો, 7-ઑવર 79 બીજા રાઉન્ડ દરમ્યાન આઠ સ્ટ્રૉક્સથી 36-હોલ કટ ચૂકી ગયો.<ref>{{cite news|url=http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=5152134|title=Woods misses sixth PGA Tour cut|date=May 1, 2010|publisher=ESPN |first=Bob|last=Harig|access-date=May 1, 2010}}</ref> વુડ્સ ધ પ્લેયર્સ ચૅમ્પિયનશિપમાંથી ચોથા રાઉન્ડમાં પોતે બહાર નીકળી ગયો. 9મેના, પાછળથી જણાવ્યું કે તેના ગળાને ઇજા થઈ હતી. તેણે પહેલા ત્રણ રાઉન્ડમાં 70-71-71 સ્કોર કર્યો હતો, અને રાઉન્ડ માટે બે ઑવર-પાર (પાર કરતાં વધુ સ્ટ્રૉક) હતો, જ્યારે તે સાતમા હોલ પર રમતો હતો, ત્યારે તે રમતમાંથી ખસી ગયો. હૅન્ક હૅની જે 2003થઈ વુડ્સનો કોચ હતો તેણે ધ પ્લેયર્સ ચૅમ્પિયનશિપ પછી તુરત કોચ તરીકેના પોતાના પદનું રાજીનામું જાહેર કર્યું. વુડ્સ ચાર સપ્તાહ પછી ધ મેમોરિયલ ટૂર્નામેન્ટ ખાતે પોતાના ટાઇટલના સંરક્ષણ માટે સ્પર્ધાત્મક ગોલ્ફમાં પાછો ફર્યો. તેણે કટ કર્યો અને T19 પર પૂર્ણ કરવા ગયો, જે 2002થી આજ સુધીમાંની ટૂર્નામેન્ટમાં તેની સૌથી ખરાબ પૂર્ણાહુતિ હતી. તેની ત્યાર પછીની સ્પર્ધાત્મક ટૂર્નામેન્ટ શરૂ થઈ 17મી જૂને પેબલ બીચ પર, યુ.એસ. ઑપનમાં, જ્યાં તેણે 2000માં વિક્રમજનક 15 શોટ્સથી જીત મેળવી હતી. પહેલા બે રાઉન્ડમાં અપેક્ષાકૃત બહુ જોવા જેવી કામગીરી ન કહી શકાય. ત્યાર પછી, વુડ્સે 2010 પહેલાંના પોતાના જોમના સંકેત બતાવ્યા, જેમ કે શનિવારના પાંચ-અંડર-પાર 66ના શૂટિંગ રૂટમાં બૅકનાઈન 31 સુધી તેણે વ્યવસ્થિત કર્યું, જે ટૂર્નામેન્ટની હળવા રાઉન્ડ માટે ટાઇ બની શકે અને તેને ફરીથી વિવાદમાં મૂકી દઈ શકે. જો કે 54-હોલ લીડર ડસ્ટિન જૉનસનના ભાંગી પડવા છતાં, તે રવિવારે પોતાનું જોમ જાળવવામાં અસમર્થ રહ્યો, અને વુડ્સ ટૂર્નામેન્ટ સમાપ્ત કરવા ત્રણ ઑવર-પાર તથા ચોથા સ્થાન માટે ટાઇ કરવા જઈને, 2010ની ધ માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટમાં તેના સર્વોચ્ચ 5 પરિણામોનું પુનરાવર્તન કર્યું.<ref>{{cite web |url=http://www.rte.ie/sport/golf/2010/0621/woodst.html |title=Woods laments missed US Open chance |date=June 21, 2010 |work=RTÉ Sport |access-date=June 21, 2010 |archive-date=જૂન 23, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100623075520/http://www.rte.ie/sport/golf/2010/0621/woodst.html |url-status=dead }}</ref> ત્યારપછી વુડ્સ જૂનમાં મોડેથી AT&T નૅશનલમાં રમ્યો, AT&Tએ તેની વ્યક્તિગત સ્પોન્સરશિપ પડતી મૂકી તે પહેલાં તે પોતે યજમાન બન્યો. તે રક્ષાત્મક ખેલાડી હતો અને તેની પહેલાંની ટૂર્નામેન્ટમાં આવનારા અનેકનો તે પસંદગીનો ખેલાડી હતો, પરંતુ ટૂર્નામેન્ટના બધા જ ચાર દિવસ તેણે સંઘર્ષ કર્યો, રાઉન્ડને અન્ડર-પાર મૂકવામાં તે નિષ્ફળ રહ્યો અને 46મા સ્થાને ટાઇ કરી.<ref>{{cite web|title=2010 Leaderboard: AT&T National|publisher=PGA Tour|date=July 4, 2010|url=http://www.pgatour.com/leaderboards/current/r471/|access-date=August 10, 2010|archive-date=ઑગસ્ટ 24, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100824235014/http://www.pgatour.com/leaderboards/current/r471/|url-status=dead}}</ref> ત્યારબાદ વુડ્સ બે-દિવસની ચૅરિટી ઇવેન્ટ - જેપી(JP) મૅકમનસ પ્રો-આમ(Pro-Am) - રમવા આયર્લૅન્ડ ઉપડી ગયો અને પછી પોતાનાં બાળકોની સંભાળ લેવા વતન ફ્લોરિડા પહોંચી ગયો. તેના માત્ર એક અઠવાડિયા પછી ધ ઑપન ચૅમ્પિયનશિપ હતી. તેણે સેંટ ઍન્ડ્ર્યુઝના જૂના કોર્સ ખાતે ઑપન ચૅમ્પિયનશિપ માટે પોતાનું પટર બદલ્યું. એ માટે તેણે કહ્યું કે તે હંમેશાં સ્લો ગ્રીન્સ પર સંઘર્ષ કરતો રહ્યો અને "બૉલને ઝડપથી અને સારી રીતે ગબડાવવા માટે" આ નવા નાઇકે મેથડ 101 પટરની તેને જરૂર હતી. તેનું આ કથન એક રીતે સેંટ ઍન્ડ્ર્યુઝ ખાતે 2000 અને 2005માં યોજાયેલી પહેલાંની બે ચૅમ્પિયનશિપમાં તે જીત્યો હતો એ ધ્યાનમાં લેતાં આશ્ચર્યજનક હતું. એ પહેલી જ વખત વુડ્સે 1999થી ચાલ્યું આવતું તેનું ટિટ્લેઈસ્ટ સ્કૂટી કૅમેરોન સિવાય બીજું કોઈ પટર વાપર્યું. વુડ્સે ટૂર્નામેન્ટના પ્રથમ દિવસે તો સારી રીતે પટ કર્યું, 5-અંડર 67 શૂટિંગ કર્યું, પરંતુ 40 માઇલ પ્રતિ કલાકની ઝડપે ચાલતા પવને બીજે દિવસે 66 મિનિટો સુધી સેંટ ઍન્ડ્ર્યુઝ પર રમત બંધ રખાવી, જેમાં વુડ્સ કંઈ જ કરી શકવાને શક્તિમાન ન હતો. શનિવારે પણ એ જ સ્થિતિ હતી. તે વારંવાર શૉર્ટ પટ્સ ચૂકી જવા લાગ્યો. તેણે પોતાનું પટર પાછું બદલ્યું અને ફાઇનલ રાઉન્ડમાં પોતાનું જૂનું સ્કૂટી કૅમેરોન પટર લીધું, પરંતુ તેથી પણ તે કંઈ વધુ સારું ન કરી શક્યો. વુડ્સે એકંદર 3-અંડર પૂરા કર્યા, વિજેતા લુઇસ ઉસ્થુઇઝેનથી 13 શૉટ્સ પાછળ. (23મા સ્થાન માટે ટાઇ).<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/golf/8832469.stm|title=Oosthuizen cruises to victory at St Andrews |date=July 18, 2010|publisher=BBC Sport|access-date=September 8, 2010 | first=Rob | last=Hodgetts}}</ref> વુડ્સે WGC-બ્રિજસ્ટોન ઇન્વિટેશનલમાં 8 ઑગસ્ટે 18-ઑવરમાં 78મા સ્થાન (છેલ્લાથી બીજા સ્થાન) માટે પાર ટાઇંગ પૂરું કર્યું. તેણે વ્યાવસાયિક ગોલ્ફર તરીકેના પોતાનાં સૌથી ખરાબ ચાર-રાઉન્ડ પરિણામ સ્થાપિત કર્યાં.<ref>{{cite web|url=http://www.bloomberg.com/news/2010-08-08/tiger-woods-keeps-mickelson-off-top-golf-ranking-even-after-worst-result.html|title=Tiger Woods Keeps Mickelson Off Top Golf Ranking, Even After Worst Result|access-date=August 9, 2010|date=August 8, 2010|author=McLuskey, Dex|work=[[Bloomberg L.P.|Bloomberg]]}}</ref> વુડ્સે ઑગસ્ટ 2010માં કૅનેડિયન ગોલ્ફ કોચ સીન ફોલેય સાથે કામ કરવાનું શરૂ કર્યું; એ બન્ને પહેલાં કેટલાંક સપ્તાહો માટે સંભાવિત ભાગીદારી માટે ચર્ચા કરતા રહ્યા. 2010 PGA ચૅમ્પિયનશિપમાં વુડ્સ વિસ્કોન્સિનમાં વ્હિસલિંગ સ્ટ્રેટ્સ ખાતે રમ્યો. વુડ્સે 36-હોલ કટ બનાવ્યા, પરંતુ પડકાર ઝીલવામાં નિષ્ફળ ગયો, 28મા સ્થાન માટે ટાઇ સાથે અંત આવ્યો. 2010માં ફેડએક્સ(FedEx) કપમાં વુડ્સની અસંબદ્ધ રમતે તેને ધ ટૂર ચૅમ્પિયનશિપ માટે 30 સર્વોચ્ચ ખેલાડીઓમાં પોતાને યોગ્ય સિદ્ધ કરવામાં અસફળ બનાવ્યો, 1996માં જ્યારથી તે વ્યાવસાયિક ખેલાડી બન્યો ત્યારથી આવું પ્રથમ વખત બન્યું. તે 2007 અને 2009માં ફેડએક્સ કપ જીત્યો હતો. તે પોતાની કારકિર્દીમાં પહેલી જ વખત 2010 રાયડર કપ ટીમ માટે આવશ્યક પૉઈન્ટ્સ પર પોતાને યોગ્ય ઠેરવવામાં પણ નિષ્ફળ રહ્યો. પરંતુ કૅપ્ટન કોરેય પૅવિને વુડ્સને પોતાની ચાર કૅપ્ટનની વરણીમાંથી એક માટે પસંદ કર્યો. ફરી એકવાર વુડ્સ જોડીની રમતમાં સ્ટીવ સ્ટ્રાઇકર સાથે ભાગીદાર બન્યો. વેલ્સમાં કૅલ્ટિક મૅનોર ખાતે હવામાનની ભયંકર સ્થિતિમાં સદંતર અસંગત રમત રમ્યો. વચ્ચે અનેક વખત મેચો મોડી કરવામાં આવી, જ્યારે મેદાન અને સ્થિતિ રમવા માટે અનુકૂળ ન હતી, અને ફૉર્મેટમાં મહત્ત્વપૂર્ણ ફેરફાર કરવામાં આવ્યા અને તે ત્યાં સુધી કે ઇવેન્ટ પૂરી કરવા માટે તેને ચોથે દિવસે પણ લંબાવવી પડી. યુ.એસ. કપ ધારક તરીકે દાખલ થયું પણ તેણે શક્ય તેટલા ટૂંકા માર્જિન, 14.5થી 13.5 જેટલાથી યુરોપિયન ટીમ સામે કપ ગુમાવવો પડ્યો. તેમ છતાં વુડ્સ અંતિમ દિવસે સિંગલ્સ મેચ ખૂબ દમામપૂર્વક રમ્યો અને ફ્રાંસિસ્કો મોલિનારી પર નિર્ણાયક જીત મેળવી. ત્યારપછી વુડ્સે ફોલેય સાથે નવી ટેકનિકો અજમાવવા માટે સ્પર્ધામાંથી લાંબા સમયનો વિરામ લીધો. તે નવેમ્બરની શરૂઆતમાં પાછો ફર્યો, લગભગ એક મહિનાથી વધુ સમયના વિરામ બાદ તેણે WGC-HSBC ચૅમ્પિયન્સ ઇવેન્ટમાં શાંઘાઈ ખાતે ઝંપલાવ્યું, જ્યાં એ 2009માં બીજા ક્રમે રહ્યો હતો, પરંતુ તે પડકાર ઝીલવામાં ગંભીરપણે નિષ્ફળ રહ્યો. પછીની મુલાકાત હતી [[થાઇલેન્ડ|થાઈલૅન્ડ]]ની, જે એમની માતાની જન્મભૂમિ હતી. ત્યાં એક દિવસની સ્કિન્સ ગેમ, રાજા ભૂમિબોલના માનમાં રમ્યો. 2010 જેબીવેર(JBWere) માસ્ટર્સ મધ્ય નવેમ્બરમાં [[ઑસ્ટ્રેલિયા|ઑસ્ટ્રેલિયા]]માં [[મેલબોર્ન|મેલબૉર્ન]] નજીક યોજાઈ. વુડ્સ પહોંચ્યો રક્ષાત્મક ચૅમ્પિયન તરીકે અને તેને દેખાવ ફી રૂપે ડૉલર 3 મિલિયન કરતાં વધારે ચૂકવવામાં આવ્યા. મોડેથી તેણે ફાઇનલ ચોથા સ્થાને સમાપ્ત કરવા પોતાની રમત બતાવી. તેના ફાઇનલ છ હોલ્સ ઉપર, વુડ્સે બે ઇગલ્સ, બે બર્ડીઝ અને બે પેર બનાવી, 6-અંડર 65 સાથે અંત કર્યો. ત્રણ સપ્તાહ પછી, તેણે પોતાની યજમાન તરીકેની લોસ ઍન્જલસ પાસે એલાઇટ-ફીલ્ડ શેવરોન વર્લ્ડ ચૅલેન્જ શરૂ કરી. (તે પોતાની અંગત સંકટ સ્થિતિને લીધે 2009ની ઇવેન્ટ ચૂકી ગયો હતો; ટૂર્નામેન્ટ ઉપયોગી થાય છે પ્રાથમિક લાભાર્થી તરીકે તેના ચેરિટેબલ ટ્રસ્ટને) વુડ્સ 60sમાં ત્રણ સીધા રાઉન્ડ્સ મૂકે છે અને 2010માં પ્રથમ વખત ફાઇનલ રાઉન્ડમાં સરસાઈ ભોગવતો થાય છે. પરંતુ રવિવારે મિશ્રિત હવામાન પરિસ્થિતિઓમાં લાંબી રમતમાં નિયંત્રણ મેળવવામાં તેને સંઘર્ષ કરવો પડ્યો, અને પહેલાંના રાઉન્ડમાં તેણે જે રમત બતાવી હતી તેના કરતાં ઘણા ખરાબ પટ મૂક્યા, અને ગ્રાઇમે મેકડૉવેલ સાથે 72 હોલ્સ પછી ટાઇ સાથે રમત વીંટે છે. મેકડૉવેલે ફાઇનલ ગ્રીન પર 20-ફુટ બર્ડી પુટ સૅન્ક કરી; પછી વુડ્સે પોતાની ટૂંકી બર્ડી સૅન્ક કરી ટાઇ માટે. મેકડૉવેલે ટાઇટલ મેળવવા માટે 20 ફીટથી ફરીથી પહેલા પ્લૅઓફ હોલ (18મા) પર બર્ડી બનાવી, જ્યારે વુડ્સ વધુ ટૂંકી રેંજથી ચૂકી ગયો. પ્લૅઓફના નુકસાનનો અર્થ હતો વુડ્સ સંપૂર્ણ સીઝન માટે જીતરહિત રહેવું, તે વ્યાવસાયિક બન્યો ત્યારથી અત્યાર સુધીમાં પહેલી જ વખત આવું બનવા પામ્યું હતું. તેમ છતાં, 2010 સીઝનમાં વુડ્સ વિશ્વમાં #2 ક્રમે રહ્યો. તેણે 2010ની તેની ફાઇનલ બે ઇવેન્ટ માટે ફરીથી નાઇકી મેથડ 003 પટરનો ઉપયોગ કર્યો. ==રમવાની શૈલી== [[File:TigerWoods2004RyderCup3.jpg|thumb|left|upright|2004 રાયડર કપ પહેલાં, બ્લૂમફિલ્ડ હિલ્સ, મિશિગનમાં આવેલા ઑકલૅન્ડ હિલ્સ કન્ટ્રી ક્લબ ખાતે પ્રેક્ટિસ કરતા વુડ્સ]] જ્યારે વુડ્સ 1996માં પહેલી વખત વ્યાવસાયિક ટૂરમાં જોડાયો ત્યારે તેના લોંગ ડ્રાઇવ્ઝનો ગોલ્ફની દુનિયા પર ખૂબ પ્રભાવ હતો.<ref>{{cite news |title = Woods threatens all records at the Masters |agency = Associated Press |archive-url = https://web.archive.org/web/20050330233915/http://slam.canoe.ca/SlamGolf97Masters/apr13_tig.html |archive-date = માર્ચ 30, 2005 |url = http://slam.canoe.ca/SlamGolf97Masters/apr12_mastersthird.html |publisher = [[Canadian Online Explorer]] |date = April 12, 1997 |access-date = August 6, 2007 |url-status = live }}</ref><ref>{{cite news |url = http://sportsillustrated.cnn.com/augusta/stories/041497/20Woods.html |agency = Associated Press |title = Tiger had more than just length in annihilating Augusta |work = Sports Illustrated |date = April 14, 1997 |access-date = June 20, 2009 |archive-date = ઑગસ્ટ 4, 2009 |archive-url = https://web.archive.org/web/20090804124518/http://sportsillustrated.cnn.com/augusta/stories/041497/20Woods.html |url-status = dead }}</ref> તેમ છતાં, પાછળનાં વર્ષોમાં પણ તેણે પોતાનું સાધન ઉન્નત ન બનાવ્યું (અસલ પાણી પાયેલું ગતિશીલ સોનાની સ્ટીલ-શાફ્ટવાળું ક્લબ્ઝ અને નાનકડું સ્ટીલ ક્લબ હેડ જે દૂર અંતરથી ચોક્સાઇપૂર્વક બૉલને પહોંચાડે છે તેના ઉપર જ આધાર રાખ્યો),<ref>{{cite web |url = http://www.golftransactions.com/equipment/truetemper070903.html |author = Cara Polinski |publisher = The Wire |title = True Temper Wins Again! |date = July 8, 2003 |access-date = August 6, 2007 |archive-date = સપ્ટેમ્બર 27, 2007 |archive-url = https://web.archive.org/web/20070927163826/http://www.golftransactions.com/equipment/truetemper070903.html |url-status = dead }}</ref> અનેક વિરોધીઓએ તેના સુધી પકડ જમાવી. ફિલ મિકલસને તો 2003માં ત્યાં સુધી મજાક કરી હતી કે વુડ્સ "હલકી જાતનાં સાધનો" વાપરે છે, જે નાઇકી, ટિટ્લેઇસ્ટ અથવા વુડ્સને છાજતાં નથી.<ref>{{cite web |url = http://sports.espn.go.com/golf/story?id=1507979 |title = Woods, Mickelson clear the air, put spat behind them |publisher=ESPN |date = February 13, 2003 |access-date = August 6, 2007}}</ref><ref>{{cite web |url = http://www.golftoday.co.uk/news/yeartodate/news03/mickelson1.html |title = Phil Mickelson clarifies Tiger comments |publisher=Golf Today |access-date = August 6, 2007}}</ref> 2004 દરમ્યાન, વુડ્સે છેવટે તેની ડ્રાઇવર ટેકનોલૉજીને વધુ મોટા ક્લબહેડ અને ગ્રેફાઇટ શાફ્ટ સુધી ઉન્નત કરી, જે તેની ક્લબહેડ ગતિ સાથે જોડાઇ અને તેથી તે ફરી એકવાર ટી(ખૂંટી) ઘણા દૂરના અંતર મેળવનારા ટૂરના વધુ લાંબા ખેલાડીઓમાંનો એક બન્યો. તેને શક્તિનો લાભ હતો તે છતાં, વુડ્સે હંમેશાં ઉત્કૃષ્ટ ઑલ-રાઉન્ડ રમત વિકસિત કરવા પાછળ ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું. એમ હોવા છતાં તાજેતરનાં વર્ષોમાં ડ્રાઇવિંગ ચોક્સાઇમાં ટૂર રેંકિંગના તળિયા નજીક વિશેષ રૂપે તે રહ્યો. તેનો આયરન પ્લે સામાન્ય રીતે ચોક્કસ છે, તે રિકવરી અને બંકર પ્લે ખૂબ જ મજબૂત છે, અને તેનું પટિંગ (ખાસ કરીને દબાણ અંતર્ગત) એ સંભવતઃ તેની મૂડી છે. તે વ્યાવસાયિક ગોલ્ફર્સ વચ્ચે વ્યાયામ અને તાકાતનાં વધુ ઊંચાં માપદંડો લાવવા માટે મોટા ભાગે જવાબદાર છે, અને મોટા ભાગના ખેલાડીઓ કરતાં પટિંગ માટે વધુ કલાકોના અભ્યાસ માટે જાણીતો છે.<ref name="linkageinc">{{cite web|title = CASE STUDY: Tiger Woods|publisher = Linkage Incorporated|url = http://www.linkageinc.com/company/news_events/link_learn_enewsletter/archive/2002/03_02_case_study_tiger_woods.aspx|archive-url = https://web.archive.org/web/20061015151438/http://www.linkageinc.com/company/news_events/link_learn_enewsletter/archive/2002/03_02_case_study_tiger_woods.aspx|archive-date = ઑક્ટોબર 15, 2006|access-date = June 24, 2009|url-status = dead}}</ref><ref name="par">{{cite web|title = When Par isn't good enough|publisher = APMP.org|url = http://web.archive.org/web/20070704132936/http://www.apmp.org/fv-63.aspx|access-date = May 12, 2007|archive-date = જુલાઈ 4, 2007|archive-url = https://web.archive.org/web/20070704132936/http://www.apmp.org/fv-63.aspx|url-status = live}}</ref><ref name="CBS">{{cite news|title = Tiger Woods Up Close And Personal|publisher = [[CBS News]]|author = Ed Bradley|date = September 3, 2006|url = http://www.cbsnews.com/stories/2006/03/23/60minutes/main1433767_page5.shtml|access-date = May 13, 2007|archive-date = મે 24, 2011|archive-url = https://web.archive.org/web/20110524133020/http://www.cbsnews.com/stories/2006/03/23/60minutes/main1433767_page5.shtml|url-status = dead}}</ref> 1993ના મધ્યથી, જ્યારે તે શીખાઉ હતો, 2004 સુધી, ત્યારે વુડ્સે આગળ પડતી સ્વિંગ સાથે માત્ર કોચ બુત્ચ હાર્મન સાથે કામ કર્યું. હાર્મન અને વુડ્સે મળીને વુડ્સની ફુલ સ્વિંગના મોટા પુનર્વિકાસ માટે વિશિષ્ટ શૈલી ઘડી કાઢી, જેનાથી વધુ સાતત્ય, વધુ સારું અંતર નિયંત્રણ અને વધુ સારી ગતિક્રમવિજ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું. આ પરિવર્તનોએ 1999માં વળતર આપવાની શરૂઆત કરી.<ref>{{Cite book|title=The Pro: Lessons About Golf and Life from My Father, Claude Harmon, Sr.|author=Harmon, Butch |year=2006|publisher=Three Rivers Press|isbn=0307338045|ref=harv|postscript=<!--None-->}}</ref> માર્ચ 2004થી, વુડ્સને હૅન્ક હેનીનું કોચિંગ મળ્યું, જેણે તેની સ્વિંગ પ્લેનને ફ્લૅટનિંગ કરવા ઉપર કામ કર્યું. વુડ્સે હેની સાથે રહીને ટૂર્નામેન્ટો જીતવાનું ચાલુ રાખ્યું, પરંતુ જ્યારથી એ હાર્મનથી દૂર થયો ત્યારથી તેની ચોક્સાઇ મહત્ત્વપૂર્ણ રીતે નીચે આવી ગઈ. જૂન 2004માં, વુડ્સ ગોલ્ફ બ્રોડકાસ્ટર તરીકે પણ કામ કરતા હાર્મન સાથે મીડિયા વિવાદમાં સંકળાયેલો હતો, ત્યારે હાર્મને સૂચન કર્યું કે તે પોતાની રમતમાં સમસ્યાઓ વિશે "ડિનાયલ (ઇનકાર) કરનાર" છે, પરંતુ જાહેરમાં તેમના મતભેદો વિશે તેમણે સમજૂતી કરી લીધી હતી.<ref name="Harmon">{{cite news|title = Woods says relationship with Harmon 'much better' after call |work=USA Today |author=Mike Dodd|date =June 30, 2004|url = http://www.usatoday.com/sports/golf/pga/2004-06-30-woods-harmon_x.htm|access-date = May 13, 2007}}</ref> હેનીએ 10 મે 2010ના જાહેર કર્યું કે તે વુડ્સના કોચ તરીકે મુક્ત થયો છે.<ref>{{cite web|title=Haney walks away from Woods|publisher=Golf Channel|date=May 10, 2010|url=http://www.thegolfchannel.com/tour-insider/haney-walks-away-from-woods-36691/|access-date=August 17, 2010|archive-date=મે 19, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100519202423/http://www.thegolfchannel.com/tour-insider/haney-walks-away-from-woods-36691/|url-status=dead}}</ref> 10 ઑગસ્ટ 2010ના સીન ફોલેયે PGA ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે પ્રેક્ટિસ રાઉન્ડ દરમ્યાન તેની સ્વિંગ સાથે વુડ્સને મદદ કરી અને તેની સાથે કામ કરવાની સંભાવનાને અનુમતિ આપી.<ref>[http://www.tsn.ca/golf/story/?id=330104 કૅનેડિયન સ્વિંગ કોચ ફોલેય ટાઇગરને PGA ચૅમ્પિયનશિપ ખાતે મદદ કરી રહ્યા છે] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110629075143/http://www.tsn.ca/golf/story/?id=330104 |date=જૂન 29, 2011 }}, કૅનેડિયન પ્રેસ, ઑગસ્ટ 10, 2010. ઑગસ્ટ 10, 2010ના મેળવેલ.</ref> ==સાધનસામગ્રી== '''2010 પ્રમાણે:''' <ref name="bag">{{cite web|title=Tiger's Bag|url=http://www.nike.com/nikeos/p/nikegolf/en_US/athletes/tiger-woods|access-date=એપ્રિલ 1, 2011|archive-date=માર્ચ 15, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110315090649/http://www.nike.com/nikeos/p/nikegolf/en_US/athletes/tiger-woods|url-status=dead}}</ref><ref name="Flash">ટાઇગર વુડ્સની વેબસાઈટ [http://www.tigerwoods.com/defaultflash.sps ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080617152335/http://www.tigerwoods.com/defaultflash.sps |date=જૂન 17, 2008 }}, એક ફ્લેશ વેબસાઈટ છે, જે ટાઇગર ક્લબોના લિસ્ટિંગ પણ રાખે છે. "ઑન ટૂર(On Tour)" પર અને પછી "ઇન ધ બૅગ(In the Bag)" પર ક્લિક કરો</ref> *ડ્રાઇવરઃ નાઇકી VR ટૂર ડ્રાઇવર (9.5 ડિગ્રીઝ; મિત્સુબિશી ડાયમના વ્હાઇટબોર્ડ 83g શાફ્ટ) *ફેરવે વુડ્સ: નાઇકી SQ 11 15° 3- વુડ સાથે મિત્સુબિશી ડાયમના બ્લ્યૂબોર્ડ અને નાઇકી SQ 11 19° 5-વુડ *આયરન્સ: નાઇકી VR ફોર્જ્ડ TW બ્લેડ (2-PW) (કોર્સ સેટઅપ અને પરિસ્થિતિઓ પ્રમાણે ટાઇગર પોતાના 5 વુડ અને 2 આયરન બૅગમાં મૂકશે). બધા આયરન 1 ડિગ્રી સીધા ઊભા છે, જેનું D4 સ્વિંગ વેટ, સ્ટાન્ડર્ડ સાઇઝ ટૂર મખમલી પકડ અને ખરી પાણી ચઢાવેલી ગતિશીલ સોનાની X-100 શાફ્ટ્સ.<ref name="Flash"></ref> *વેજીસ(Wedges): નાઇકી VR 56° સૅન્ડ વેજ અને નાઇકી SV 60° લૉબ વેજ *પટર: નાઇકી મેથડ 003 પિંગ બ્લૅકઆઉટ ગ્રિપ સાથે, 35 ઇંચ લાંબું<ref name="bag"></ref><ref name="Flash"></ref> *બૉલ: નાઇકી ONE ટૂર ("ટાઇગર" ઇમ્પ્રિન્ટ સાથે) *ગોલ્ફ ગ્લવ: નાઇકી ડ્રી-ફીટ ટૂર ગ્લવ *ગોલ્ફ જૂતા: નાઇકી એર ઝૂમ TW 2010 *ક્લબ કવરઃ '''''ફ્રેંક'' ''' , તેમની માતાએ બનાવેલું એક પ્લશ ટાઇગર હેડ ક્લબ કવર, જે કેટલાંક વિજ્ઞાપનોમાં જોવા મળેલું છે.<ref name="Frank">{{cite news|last=Cannizzaro|first=Mark|title=Tiger Pitch Ad-Nauseam|work=New York Post |date=August 29, 2007|url=http://www.nypost.com/seven/08292007/sports/tiger_pitch_ad_nauseam.htm|access-date=June 24, 2009}}</ref> *ફેરવે વુડ "કિવી" બર્ડ હેડકવર તેના કૅડી સ્ટીવ વિલિયમ્સ (ન્યૂઝીલૅન્ડ)ની રાષ્ટ્રીયતા સાથે સંબંધિત. ==અન્ય સાહસો અને પાસાં== ===ચૅરિટી તથા યૂથ પ્રોજેક્ટ્સ=== વુડ્સે કેટલાક ચૅરિટીના અને યુવાઓ માટેના પ્રોજેક્ટ સ્થાપ્યા છે. *'''ધ ટાઇગર વુડ્સ ફાઉન્ડેશન''' : ધ ટાઇગર વુડ્સ ફાઉન્ડેશનની સ્થાપના વુડ્સ અને તેમના પિત અર્લ દ્વારા 1996માં થઈ હતી. તે બાળકો માટેના પ્રોજેક્ટ્સ ઉપર કેન્દ્રિત છે. શરૂઆતમાં તેમાં ગોલ્ફ ક્લિનિક (ખાસ કરીને લાભવંચિત બાળકોને ધ્યાનમાં રાખીને), અને એક ગ્રાંટ (નાણાકીય સહાય) કાર્યક્રમનો સમાવેશ થાય છે. આગળ ઉપર તેમાં જે પ્રવૃત્તિઓ ઉમેરવામાં આવી તેમાં યુનિવર્સિટી શિષ્યવૃત્તિઓ, મેમ્ફિસ, ટેનેસીમાં સેંટ જ્યુડ હૉસ્પિટલ ખાતે ટાર્ગેટ હાઉસ સાથે સહયોગ; સ્ટાર્ટ સમથિંગ જેવો ચારિત્ર્ય વિકાસ કાર્યક્રમ, જેના સહભાગીઓની સંખ્યા 2003માં એક મિલિયન સુધી પહોંચી હતી; અને ટાઇગર વુડ્સ લર્નિંગ સેન્ટર.<ref name="TWFoundation">{{cite web|title = The Steps We've Taken|publisher = [[Tiger Woods Foundation]]|url = http://www.tigerwoodsfoundation.org/history_and_timeline.php|archive-url = https://web.archive.org/web/20080330032429/http://www.tigerwoodsfoundation.org/history_and_timeline.php|archive-date = માર્ચ 30, 2008|access-date = June 16, 2008|url-status = dead}}</ref> ધ ટાઇગર વુડ્સ ફાઉન્ડેશને તાજેતરમાં નવી PGA ટૂર ઇવેન્ટની રચના માટે PGA ટૂર સાથે હાથ મિલાવ્યા છે, જે જુલાઈ 2007ની શરૂઆતમાં રાષ્ટ્રના પાટનગર (વૉશિંગ્ટન ડી.સી.)માં રમાશે.<ref>{{cite news|title = Congressional will host Tiger, AT&T National|agency=Associated Press|date = April 6, 2007|publisher=ESPN|url = http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=2828393|access-date = June 16, 2008}}</ref> *'''ઈન ધ સિટી ગોલ્ફ ક્લિનિક્સ અને ઉત્સવો''' : 1997થી, ધ ટાઇગર વુડ્સ ફાઉન્ડેશન સંપૂર્ણ દેશમાં જુનિયર ગોલ્ફ ક્લિનિક્સનું સંચાલન કરે છે.<ref name="TWFoundation"></ref> ફાઉન્ડેશને 'ઈન ધ સિટી (શહેરમાં)' ગોલ્ફ ક્લિનિક કાર્યક્રમ 2003માં શરૂ કર્યો. પહેલા ત્રણ ક્લિનિક ઇન્ડિયો, કૅલિફોર્નિયા, વિલ્કિન્સબર્ગ, પેન્સિવૅનિયા તથા સાન જુઆન, પ્યુઅર્ટો રિકોમાં યોજાયા અને તેમનું લક્ષ્યજૂથ હતું 7-17ની ઉંમરનું તમામ યુવાધન, અને તેમના પરિવારો. ત્રણ દિવસની દરેક ઇવેન્ટમાં ક્લિનિકના સપ્તાહના ગુરુ, શક્રવારે ગોલ્ફ વર્ગો યોજવામાં આવે છે અને શનિવારે સમગ્ર સમુદાય માટે નિઃશુલ્ક સમારંભ યોજવામાં આવે છે. યજમાન શહેરો ટાઇગર વુડ્સ ફાઉન્ડેશન યૂથ ક્લિનિકના વાર્ષિકોત્સવમાં ભાગ લેવા માટે 15 જુનિઅર ગોલ્ફરોને આમંત્રિત કરે છે. આ ત્રણ દિવસની જુનિઅર ગોલ્ફ સ્પર્ધામાં ડિઝની રિસોર્ટ્સ, જુનિઅર ગોલ્ફ ક્લિનિક અને ટાઇગર વુડ્સ દ્વારા પ્રદર્શનની ટિકિટો પણ સામેલ છે.<ref>{{cite web|title = Tiger Foundation Sets Clinics|author = Golf Channel Newsroom|date = February 11, 2003|publisher = The Golf Channel|url = http://www.thegolfchannel.com/core.aspx?page=15100&select=8322|access-date = June 16, 2008|archive-date = ફેબ્રુઆરી 13, 2011|archive-url = https://web.archive.org/web/20110213154520/http://www.thegolfchannel.com/core.aspx?page=15100|url-status = dead}}</ref> *'''ટાઇગર વુડ્સ લર્નિંગ સેન્ટર''' : આ અનાહેઇમ, કૅલિફોર્નિયામાં સ્થિત એક {{convert|35000|sqft|m2|-2|sing=on}} શૈક્ષણિક સુવિધા છે, જેનું ઉદ્ઘાટન ફેબ્રુઆરી 2006માં થયું હતું. દર વર્ષે 4થી 12 ગ્રેડમાં ભણતા કેટલાક હજાર વિદ્યાર્થીઓ દ્વારા તેનો ઉપયોગ કરવામાં આવે તેવી અપેક્ષા સાથે તેને શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. સેન્ટરમાં સાત વર્ગ ખંડો છે, ઘનિષ્ઠ મલ્ટિમીડિયા સુવિધાઓ અને એક મેદાની ગોલ્ફ પ્રશિક્ષણ ક્ષેત્ર છે.<ref name="Centre">{{cite news|title = With Clinton at his side, Woods opens his learning center|agency = Associated Press|date = February 10, 2006|publisher = PGA Tour|url = http://www.pgatour.com/story/9223725/|access-date = May 13, 2007|archive-date = મે 25, 2011|archive-url = https://web.archive.org/web/20110525185623/http://www.pgatour.com/story/9223725/|url-status = dead}}</ref><ref>{{cite web|title = Center takes shape|author = John Reger|date = May 26, 2005|publisher = [[The Orange County Register]]|url = http://www.ocregister.com/ocr/sections/sports/golfextra/article_534700.php|access-date = June 18, 2008|archive-date = ડિસેમ્બર 22, 2008|archive-url = https://web.archive.org/web/20081222111808/http://www.ocregister.com/ocr/sections/sports/golfextra/article_534700.php|url-status = dead}}</ref> *'''ટાઇગર જૅમ''' : એક વાર્ષિક ભંડોળ ઊભું કરવાનો કૉન્સર્ટ છે, જેના થકી અત્યાર સુધીમાં ટાઇગર વુડ્સ ફાઉન્ડેશન માટે 10 મિલિયન ડૉલર ઊભા થઈ શક્યા છે. ટાઇગર જૅમ ખાતેના ભૂતપૂર્વ પ્રદર્શક રમતવીરોમાં સ્ટિંગ, બૉન જોવી અને સ્ટેવી વન્ડરનો સમાવેશ થાય છે.<ref>{{cite web|title = Tiger Jam|publisher = Tiger Woods Foundation|url = http://www.tigerwoodsfoundation.org/tiger_jam.php|archive-url = https://web.archive.org/web/20080421031334/http://www.tigerwoodsfoundation.org/tiger_jam.php|archive-date = એપ્રિલ 21, 2008|access-date = June 18, 2008|url-status = dead}}</ref> *'''શેવરોન વર્લ્ડ ચૅલેન્જ''' : એક વાર્ષિક ઓફ-સીઝન ચૅરિટી ગોલ્ફ ટૂર્નામેન્ટ. આ સ્પર્ધાઓમાં ઉદાર પુરસ્કાર રાશિ આપવામાં આવે છે, અને 2007માં વુડ્સે પોતાના લર્નિંગ સેન્ટરને 1.35 મિલિયન ડૉલરનો ચેક સૌથી પહેલાં દાનમાં આપ્યો હતો.<ref>{{cite news|title = Woods closes out the year with a victory in Target World Challenge|agency=Associated Press|date = December 17, 2007|publisher=ESPN|url = http://sports.espn.go.com/espn/wire?section=golfonline&id=3157833|access-date = June 18, 2008}}</ref> *'''ટાઇગર વુડ્સ ફાઉન્ડેશન નેશનલ જુનિઅર ગોલ્ફ ટીમ''' : એક અઢાર સભ્યોની ટીમ છે, જે વાર્ષિક જુનિઅર વર્લ્ડ ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપ્સમાં સ્પર્ધા કરે છે.<ref>{{cite web|title = Junior Golf Team|publisher = Tiger Woods Foundation|url = http://www.tigerwoodsfoundation.org/junior_golf_team.php|archive-url = https://web.archive.org/web/20080608065749/http://www.tigerwoodsfoundation.org/junior_golf_team.php|archive-date = જૂન 8, 2008|access-date = June 18, 2008|url-status = dead}}</ref> વુડ્સે પોતે પણ તેના વર્તમાન ગોલ્ફ અનુચર, સ્ટીવ વિલિયમ્સ માટે ચૅરિટીકામમાં ભાગ લીધો હતો. 24 એપ્રિલ, 2006ના વુડ્સ ઑટો રેસિંગ સ્પર્ધા જીત્યો, જેનો લાભ વંચિત યુવાધનને માટે રમત-ગમત ક્ષેત્રે કારકિર્દી અપનાવવા માટે નાણાં સહાય આપતી સંસ્થા, સ્ટીવ વિલિયમ્સ ફાઉન્ડેશનને ભંડોળ વધારવા માટે થયો.<ref name="Char">{{cite web|author = [[Associated Press]]|title = Golf: Woods shows off his driving skills|url = http://www.iht.com/articles/2006/04/24/sports/GOLf.php|date = May 25, 2006|work = International Herald Tribune|publisher = [[The New York Times Company]]|access-date = May 13, 2007|archive-url = https://web.archive.org/web/20080226154420/http://www.iht.com/articles/2006/04/24/sports/GOLf.php|archive-date = ફેબ્રુઆરી 26, 2008|url-status = dead}}</ref> ===લખાણો=== 1997થી વુડ્સ ''ગોલ્ફ ડાઇજેસ્ટ'' સામયિકમાં ગોલ્ફ માર્ગદર્શક કટાર લખે છે,<ref>{{cite news|title = New deal includes instruction, Web pieces|agency=Associated Press|date = May 8, 2002|publisher=ESPN|url = http://sports.espn.go.com/golf/story?id=1380039|access-date = June 18, 2008}}</ref> અને 2001માં તેણે ગોલ્ફ ઈન્સ્ટ્રક્શન પર બેસ્ટ-સેલર પુસ્તક લખ્યું, ''હાઉ આઇ પ્લે ગોલ્ફ'' , જેની પ્રથમ આવૃત્તિ માટેનો મુદ્રણ આદેશ કોઈ પણ ગોલ્ફ બુક કરતાં સૌથી મોટો હતો, 1.5 મિલિયન નકલનો.<ref>{{cite news |url=http://www.usatoday.com/life/books/2001-10-09-tiger-woods.htm |title=Tiger Woods joins the club of golf book authors |access-date=June 20, 2008 |last=Snider |first=Mike |date=October 9, 2001 |work=USA Today |publisher=[[Gannett Company]]}}</ref> ===ગોલ્ફ કોર્સ (ગોલ્ફ મેદાન) ડિઝાઇન=== {{Main|Tiger Woods Design}} વુડ્સે 3 ડિસેમ્બર 2006માં જાહેર કર્યું કે તે પોતાની ગોલ્ફ કોર્સ ડિઝાઇન કંપની દ્વારા યુનાઈટેડ આરબ ઍમિરેટ્સ (સંયુક્ત આરબ અમીરાત)માં તેનો પ્રથમ ગોલ્ફ કોર્સ વિકસિત કરશે, ટાઇગર વુડ્સ ડિઝાઇન. ધ ટાઇગર વુડ્સ દુબઈની વિશેષતા હશે એક {{convert|7700|yd|adj=on}}, પાર-72 કોર્સ નામે ''અલ-રુવાયા'' (જેનો અર્થ થાય છે – "પ્રશાન્તતા"), એક {{convert|60000|sqft|m2|-3|sing=on}} ક્લબ હાઉસ, એક ગોલ્ફ અકાદમી, 320 સ્વતંત્ર વિલા અને 80 સ્યૂટ્સ સહિતની બુટીક હૉટેલ. ટાઇગર વુડ્સ દુબઇ એ વુડ્સ અને તત્વીર વચ્ચેનું સંયુક્ત સાહસ છે, તત્વીર એ સરકાર સાથે જોડાયેલા દુબઇ હોલ્ડિંગના સભ્ય છે. વુડ્સે દુબઇ પસંદ કર્યું કારણ કે એ "રણના મેદાનને વિશ્વ-કક્ષાનું ગોલ્ફનું મેદાન બનાવવાના પડકાર" વિશે ખૂબ જ ઉત્તેજિત હતો. તેનો વિકાસ દુબઈલૅન્ડ પર 2009ના અંત સુધીમાં પૂરો કરવાનું નિર્ધાર્યું હતું, જે એ પ્રદેશનો સૌથી મોટો પ્રવાસન અને ફુરસદ માટેનો પ્રોજેક્ટ હતો.<ref name="dubai1">એપી(AP), [http://www.pgatour.com/story/9846849/ "ટાઇગર દુબઈમાં પહેલો કોર્સ(ગોલ્ફમેદાન) બનાવશે"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110511074710/http://www.pgatour.com/story/9846849/ |date=મે 11, 2011 }}, ''ગોલ્ફવેબ વાયર સર્વિસિઝ, PGATour.com'' , ડિસેમ્બર 3, 2006, જુલાઈ 8, 2007ના મેળવેલ.</ref> જો કે, દુબઇમાં ઊભી થયેલી આર્થિક મુશ્કેલીઓના કારણે આ પ્રોજેક્ટને પૂરો કરવામાં વિલંબ થયો છે. 14 ઑગસ્ટ 2007ના, યુ.એસ.ના હાઈ કૅરોલિના ખાતે ધ ક્લિફ્સમાં પોતાનું પ્રથમ મેદાન ડિઝાઇન થશે એવું વુડ્સે જાહેર કર્યું. આવું ખાનગી મેદાન ઉત્તર કૅરોલિનાના ઍશવિલે નજીક બ્લ્યૂ રિજ માઉન્ટેન્સમાં લગભગ {{convert|4000|ft|m}} પર તૈયાર થશે.<ref name="espn">{{cite web|title = Tiger to design his first U.S. course|work=ESPN|url = http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=2974491|access-date = August 15, 2007}}</ref> વુડ્સ મેક્સિકોમાં પણ એક ગોલ્ફ કોર્સ(મેદાન) ડિઝાઇન કરશે. આ તેનો સમુદ્રી મોરચા પરનો સર્વપ્રથમ કોર્સ બનશે. તેને નામ અપાશે પુન્તા બ્રાવા, જે બાજા કૅલિફોર્નિયામાં એન્સેનાડા પાસે આવેલું છે. આ પ્રોજેક્ટમાં વુડ્સ દ્વારા ડિઝાઇન કરેલો 18-હોલ મેદાનનો સમાવેશ થશે, જેમાં ઘણી બધી ત્રણ એકર જેટલા પ્રદેશમાં ફેલાયેલી એવી 40 એસ્ટેટ હશે, અને {{convert|7000|sqft|m2}} સુધીના 80 વિલા ગૃહો પણ હશે. તેનું બાંધકામ 2009માં શરૂ થશે અને 2011માં તે પ્રોજેક્ટ પૂરો થવાનું નિર્ધાર્યું છે.<ref>{{cite web|last=Louis|first=Brian|coauthors=Taub, Daniel|title=Tiger Woods and Flagship to Build Mexico Golf Resort|publisher=Bloomberg L.P.|date=October 7, 2008|url=http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601103&sid=ao2vcPf3MUek&refer=us|access-date=January 5, 2010}}</ref> ===સમર્થન (ઇન્ડૉર્સમેન્ટ્સ)=== વુડ્સને વિશ્વની બજારમાં સૌથી વધુ ખપી શકે તેવો રમતવીર કહેવામાં આવે છે.<ref name="sbr1">બર્જર, બ્રાયન., [http://www.sportsbusinessradio.com/?q=node/616 "નાઇકી ગોલ્ફ ટાઇગર વુડ્સ સાથેના કરારને લંબાવે છે"], ''સ્પોર્ટ્સ બિઝનેસ રેડિયો'' , ડિસેમ્બર 11, 2006, સપ્ટેમ્બર 14, 2007ના મેળવેલ.</ref> 1996માં તેના 21મા જન્મદિવસ પછી તુરત જ તેણે ઘણી બધી કંપનીઓ સાથે વ્યાપારિક વ્યવહાર માટેના સમર્થન કરારો પર સહી કરવાનું શરૂ કર્યું, જેમાં જનરલ મોટર્સ, ટિટ્લેઇસ્ટ, જનરલ મિલ્સ, અમેરિકન એક્સપ્રેસ, ઍક્સેન્ચ્યૂર અને નાઇકી, ઈનકોર્પોરેશન. 2002માં તેણે નાઇકી સાથે 105 મિલિયન ડૉલરના 5 વર્ષ માટેના વિસ્તારિત કરાર ઉપર સહી કરી. એ કરાર એ વખતે કોઈ રમતવીરે સહી કરી હોય તેવો સૌથી મોટો ઇન્ડૉર્સિંગ સોદો હતો.<ref name="ad1">{{cite news |title= Six Degrees Of Tiger Woods|author=DiCarlo, Lisa|newspaper=Forbes|date=March 18, 2004|url=http://www.forbes.com/2004/03/18/cx_ld_0318nike.html|access-date=December 17, 2009}}</ref> પાછલા દશકમાં એક "ઊગતી" ગોલ્ફ કંપનીમાંથી નાઇકી ગોલ્ફ બ્રાન્ડને વિશ્વભરમાં મશહૂર કરવામાં વુડ્સના કરાર અને રમતે બહુ મોટો ભાગ ભજવ્યો છે. તેને લીધે નાઇકી વિશ્વમાં ગોલ્ફ પરિધાન અને સજ્જા માટે અગ્રગણ્ય કંપની બની ગઈ, તથા ગોલ્ફ માટેનાં સાધનો, ઉપકરણો અને ગોલ્ફ બૉલના બજારમાં પ્રમુખ ખેલાડી બની ગઈ.<ref name="sbr1"></ref><ref name="end1">[http://www.venturerepublic.com/resources/Branding_celebrities_brand_endorsements_brand_leadership.asp "બ્રાન્ડિંગ ઍન્ડ સેલિબ્રિટી ઇન્ડૉર્સમેન્ટ્સ"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071014182656/https://venturerepublic.com/resources/Branding_celebrities_brand_endorsements_brand_leadership.asp |date=ઑક્ટોબર 14, 2007 }}, ''VentureRepublic.com'' , સપ્ટેમ્બર 14, 2007ના મેળવેલ.</ref> નાઇકી ગોલ્ફ એ રમતના ક્ષેત્રે ઝડપથી વૃદ્ધિ પામતી બ્રાન્ડ્સમાંની એક બનવા સાથે, તેનું અનુમાનિત વાર્ષિક વેચાણ 600 મિલિયન ડૉલર સુધી વધી ગયું છે.<ref name="tm1">પાર્ક, ઍલિસ., [http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1609776,00.html "મેમ્બર ઑફ ધ ક્લબ"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101204153325/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1609776,00.html |date=ડિસેમ્બર 4, 2010 }}, ''Time.com'' , એપ્રિલ 12, 2007, સપ્ટેમ્બર 12, 2007ના મેળવેલ.</ref> નાઇકી ગોલ્ફ માટે વુડ્સ "આધારભૂત સમર્થક" તરીકે લેખાયો,<ref name="tm1"></ref> ટૂર્નામેન્ટો દરમ્યાન તે અનેક વખત નાઇકી સાજ-સામાન સહિત જોવા મળ્યો અને નાઇકીનાં બીજાં ઉત્પાદનોની જાહેરાતમાં સુદ્ધાં જોવા મળ્યો.<ref name="ad1"></ref> વુડ્સ નાઇકી ગોલ્ફ સાધનોના વેચાણમાંથી અંશ પ્રાપ્ત કરે છે, જેમાં ગોલ્ફનાં સાધનો, જૂતા, સાજ-સજ્જા અને ગોલ્ફ બૉલ્સનો સમાવેશ થાય છે,<ref name="sbr1"></ref> તે ઉપરાંત કંપની દ્વારા બીવર્ટન, ઑરેગોનમાં નાઇકીના મુખ્યાલય કૅમ્પસમાં એક ભવનને વુડ્સનું નામ આપવામાં આવ્યું છે.<ref name="ad3">એપી (AP), [http://www.msnbc.msn.com/id/7493465/ "નાઇકી વુડ્સના જાદુઈ શૉટમાં ડૉલર જુએ છે"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080121042630/http://www.msnbc.msn.com/id/7493465/ |date=જાન્યુઆરી 21, 2008 }}, MSNBC.com, એપ્રિલ 13, 2005, સપ્ટેમ્બર 14, 2007ના મેળવેલ.</ref> 2002માં વુડ્સ બ્યુઇકના રેન્ડેઝવસ SUVના પ્રારંભના દરેક પાસામાં સંકળાયેલો હતો. કંપનીના પ્રવક્તાએ કહ્યું હતું કે બ્યુઇક વુડ્સના ઇન્ડૉર્સમેન્ટ મૂલ્યથી પ્રસન્ન છે. તેમાં તેણે ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે 2002 અને 2003માં 130,000 કરતાં વધારે રેન્ડેઝવસ વાહનો વેચાયાં હતાં. "તે અમારી આગાહીઓથી આગળ વધી ગયું," તેમણે કહેવત રૂપે ઉદ્દૃત કર્યું કે "તેમ બનવું જ રહ્યું ટાઇગરની ઓળખના કારણે સ્તો." 2004ના ફેબ્રુઆરીમાં બ્યુઇકે બીજા પાંચ વર્ષ માટે વુડ્સનો કરાર લંબાવ્યો, જે સોદો કથિતપણે 40 મિલિયન ડૉલરનો હતો.<ref name="ad1"></ref> વુડ્સે TAG હેયુર સાથે નિકટનું જોડાણ સાધીને વિશ્વની પ્રથમ વ્યાવસાયિક ઘડિયાળ વિકસિત કરી, જે એપ્રિલ 2005માં બજારમાં મુકાઈ.<ref name="watch1">ક્રાકોવ, ગૅરી., [http://www.msnbc.msn.com/id/9773121/ "ટાઇગર વુડ્સ વૉચ એ એક ટૅકનોલૉજિકલ સ્ટ્રૉક છે"] {{Webarchive|url=https://wayback.archive-it.org/all/20060421064434/http://www.msnbc.msn.com/id/9773121/ |date=એપ્રિલ 21, 2006 }}, ''MSNBC.com'' , નવેમ્બર 7, 2005, જૂન 17, 2007ના મેળવેલ.</ref> હળવા વજનની, ટાઇટેનિયમ-રચિત ઘડિયાળ, એવી ડિઝાઇન કે જે રમત રમતી વખતે પહેરી શકાય. તે ગોલ્ફની રમતને અનુકૂળ એવા અનેક નવપ્રવર્તક લક્ષણો ધરાવતી ડિઝાઇન છે. તે 5,000 Gsનો આંચકો શોષી જવા સક્ષમ છે, અને જે સામાન્ય ગોલ્ફ સ્વિંગ દ્વારા ઉત્પન્ન બળો કરતાં ઘણો વધારે છે.<ref name="watch1"></ref> 2006માં, TAG હેયુરની ''પ્રોફેશનલ ગોલ્ફ વૉચ'' , લીઝર/લાઇફ સ્ટાઇલ કૅટેગરીમાં પ્રતિષ્ઠિત ''iF પ્રોડક્ટ ડિઝાઇન અવૉર્ડ'' જીતી ગઈ.<ref name="watch2">[http://www.best-watch.net/news/tag-heuer-monaco-calibre.html "ટૅગ હેયુરનું નાવીન્યપૂર્ણ સર્જન પ્રતિષ્ઠિત અવૉર્ડ જીતે છે"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070909093123/http://www.best-watch.net/news/tag-heuer-monaco-calibre.html |date=સપ્ટેમ્બર 9, 2007 }}, ''best-watch.net વૉચ ન્યૂઝ'' , જાન્યુઆરી 31, 2007, સપ્ટેમ્બર 11, 2007ના મેળવેલ.</ref> [[File:Woods photo shoot.jpg|thumb|left|upright|2006માં એક તસવીર શૂટિંગ માટે તૈયારી કરતાં વુડ્સ]] વુડ્સે વીડિયો ગેમ્સની ટાઇગર વુડ્સ PGA ટૂર સિરીઝ સાથે પણ કરાર કર્યા હતા; એવું તે 1999થી કરતો રહ્યો હતો.<ref>{{cite journal|last=Woods|first=Tiger|coauthor=Rothman, Wilson|title=Q&A with Tiger Woods|journal=Time|date=September 26, 2004|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1101041004-702139,00.html|access-date=July 8, 2009|ref=harv|archive-date=જાન્યુઆરી 26, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120126101605/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1101041004-702139,00.html|url-status=dead}}</ref> 2006માં, તેણે સિરીઝ પ્રકાશક ઇલેક્ટ્રૉનિક આર્ટ્સ સાથે છ વર્ષના કરાર પર સહી કરી.<ref>{{cite web|last=Surette|first=Tim|title=Tiger Woods to play another six with EA|publisher=[[GameSpot]]|date=February 2, 2006|url=http://www.gamespot.com/news/6143591.html|access-date=July 8, 2009}}</ref> ફેબ્રુઆરી 2007માં, રોજર ફેડરર અને થિએરી હેન્રી સાથે વુડ્સ "જિલેટ ચૅમ્પિયન્સ" વેચાણ ઝુંબેશનો રાજદૂત બન્યો. જિલેટે નાણાકીય શરતો જાહેર નથી કરી, તેમ છતાં એક નિષ્ણાતે અનુમાન કર્યું છે કે એ સોદો 10 મિલિયન ડૉલરથી 20 મિલિયન ડૉલર વચ્ચેનો હશે.<ref>{{cite news |title = Gillette lands a trio of star endorsers |author=Jenn Abelson |work=Boston Globe |date = February 5, 2007 |access-date = October 17, 2007 |url = http://www.boston.com/business/globe/articles/2007/02/05/gillette_lands_a_trio_of_star_endorsers/}}</ref> ઑક્ટોબર 2007માં, ગૅટોરેડ દ્વારા ઉદ્ઘોષણા કરવામાં આવી કે માર્ચ 2008માં વુડ્સની પોતાની જ સ્પોર્ટ્સ ડ્રિંકની બ્રાન્ડ હશે. "ગૅટોરેડ ટાઇગર" એ પીણાં બનાવતી કંપની સાથે યુ.એસ.માં તેનો પ્રથમ સોદો અને પ્રથમ લાઈસન્સિંગ કરાર હતો. જો કે એ સોદાનો આંકડો સત્તાવાર રીતે બહાર પાડવામાં આવ્યો ન હતો, ''ગોલ્ફવીક'' મૅગેઝીને અહેવાલ આપ્યો છે કે એ કરાર પાંચ વર્ષનો અને વધુમાં વધુ વુડ્સને 100 મિલિયન ડૉલર આપી શકે તેમ હતો.<ref>{{cite news|title=Gatorade Unveils a Taste of Tiger|work=The Washington Post|date=October 17, 2007|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/10/16/AR2007101601764.html|access-date=June 25, 2009}}</ref> કંપનીએ 2009ની પ્રારંભિક મંદીમાં નબળા વેચાણને કારણે એ પીણાંનું ઉત્પાદન બંધ કરવાનો નિર્ણય લીધો.<ref>{{cite news|url=http://www.chicagotribune.com/business/sns-ap-us-tiger-woods-gatorade,0,4088989.story|title=Gatorade confirms it is dropping Tiger Woods drink, but decided to before fateful car wreck|date=December 9, 2009|agency=Associated Press|access-date=December 9, 2009|work=Chicago Tribune|archive-date=ડિસેમ્બર 13, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20091213013648/http://www.chicagotribune.com/business/sns-ap-us-tiger-woods-gatorade,0,4088989.story|url-status=dead}}</ref> ''ગોલ્ફ ડાઇજેસ્ટ'' અનુસાર, વુડ્સે 1996થી 2007 સુધીમાં 769,440,709 ડૉલર બનાવ્યા,<ref>{{cite news |title = The Fortunate 50 |author = Jonah Freedman |url = http://sportsillustrated.cnn.com/more/specials/fortunate50/2007/ |work = Sports Illustrated |year = 2007 |access-date = May 20, 2008 |archive-date = મે 5, 2011 |archive-url = https://web.archive.org/web/20110505010328/http://sportsillustrated.cnn.com/more/specials/fortunate50/2007/ |url-status = dead }}</ref> અને એ સામયિકે ભવિષ્ય ભાખ્યું કે 2010 સુધીમાં વુડ્સ કમાણીમાં એક બિલિયન ડૉલરને પાર કરી જશે.<ref>{{cite news|title=The Golf Digest 50|publisher=[[Golf Digest]]|url=http://www.golfdigest.com/magazine/2008/02/gd50|access-date=January 11, 2007|date=February 2008|first=Ron|last=Sirak|archive-date=જાન્યુઆરી 18, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100118205423/http://www.golfdigest.com/magazine/2008/02/gd50|url-status=dead}}</ref> 2009માં, ''ફૉર્બ્સે'' સમર્થન કર્યું કે વુડ્સ ખરેખર વિશ્વનો એવો પ્રથમ રમતવીર હતો, જે પોતાની કારકિર્દીમાં એક બિલિયન ડૉલર્સ (કર ચૂકવતાં પહેલાં) કમાયો હોય, એ જ વર્ષે ફેડએક્સ કપ(FedEx Cup) ટાઇટલ માટે તેને મળેલા 10 મિલિયન ડૉલર્સ બોનસને ગણતરીમાં લીધા પછી.<ref>{{cite web|title=Report: Tiger richest athlete in history|publisher=ESPN|date=October 2, 2009|url=http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=4524640|access-date=October 2, 2009}}</ref><ref>{{cite web|last=Badenhausen|first=Kurt|title=Woods is sports' first billion-dollar man|work=Forbes|publisher=Yahoo! Sports|date=October 1, 2009|url=http://sports.yahoo.com/golf/pga/news?slug=ys-forbestiger100109&prov=yhoo&type=lgns|access-date=October 2, 2009}}</ref> એ જ વર્ષે, ફૉર્બ્સે તેનું ચોખ્ખું મૂલ્ય 600 મિલિયન ડૉલર હોવાનું અનુમાન આપ્યું, જે તેને માત્ર ઓપ્રાહ વિનફ્રેય પછી બીજા ક્રમે "આફ્રિકી અમેરિકી" મહાધનવાન બનાવે છે.<ref>{{cite news |title=The Wealthiest Black Americans|author=Miller, Matthew|newspaper=Forbes|date=May 6, 2009|url=http://www.forbes.com/2009/05/06/richest-black-americans-busienss-billionaires-richest-black-americans.html|access-date=December 17, 2009}}</ref> ===બહુમાનો=== ઑગસ્ટ 20, 2007ના, કૅલિફોર્નિયાના ગવર્નર આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝનેગર અને ફર્સ્ટ લેડી મારિયા શ્રીવેરે જાહેર કર્યું કે કૅલિફોર્નિયા હૉલ ઑફ ફેમમાં વુડ્સનો સમાવેશ કરવામાં આવશે. ડિસેમ્બર 5, 2007ના સાક્રામેન્ટોમાં ધ કૅલિફોર્નિયા મ્યૂઝિઅમ ફોર હિસ્ટ્રી, વિમેન એન્ડ ધ આર્ટ્સ ખાતે તેને એ બહુમાન પ્રાપ્ત થયું.<ref>{{cite news|title=Apple CEO among latest inductees to California Hall of Fame|work=San Diego Union-Tribune|date=August 20, 2007|url=http://www.signonsandiego.com/news/state/20070820-1459-ca-brf-norcal-halloffame.html|access-date=July 15, 2009}}</ref><ref>[http://www.californiamuseum.org/Exhibits/Hall-of-Fame/inductees.html "કૅલિફોર્નિયા હૉલ ઑફ ફૅમઃ 2007 ઇન્ડ્કટીઝ (નવપ્રવેશકો)"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080928015726/http://www.californiamuseum.org/Exhibits/Hall-of-Fame/inductees.html |date=સપ્ટેમ્બર 28, 2008 }}, ''californiamuseum.org'' , સપ્ટેમ્બર 11, 2007ના મેળવેલ.</ref> ડિસેમ્બર 2009માં અસોસિએટેડ પ્રેસ દ્વારા તેને "ઍથલેટ ઓફ ધ ડિકેડ (આ દાયકાનો શ્રેષ્ઠ રમતવીર)" ઘોષિત કરવામાં આવ્યો.<ref>{{cite web|title=Woods named top athlete of decade|publisher=ESPN|date=December 17, 2009|url=http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=4747530|access-date=January 19, 2010}}</ref> ચાર વખત અસોસિએટેડ પ્રેસ મેલ ઍથલેટ ઓફ ધ યર બનીને તેણે વિક્રમની બરોબરી કરી હતી, અને તે એક માત્ર એવો ખેલાડી હતો જેને '''''એકથી વધુ વખત સ્પોર્ટ્સ ઇલસ્ટ્રેટેડના સ્પોર્ટ્સમૅન ઓફ ધ યર'' ''' બનવાનું બહુમાન મળ્યું હોય. 1997 માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટ ખાતે તેની વિક્રમ સ્થાપતી જીત પછી, ગોલ્ફની વધેલી લોકપ્રિયતાનું શ્રેય સામાન્ય રીતે વુડ્સની હાજરીને આપવામાં આવે છે. કેટલાક સ્રોતો દ્વારા તેને નાટકીય ઢબે ગોલ્ફમાં ઈનામી રકમમાં વધારો થવા પાછળનું, નવા પ્રેક્ષકોમાં રસ પેદા કરવાનું અને ગોલ્ફ ઇતિહાસમાં સૌથી વધુ ટીવી પ્રેક્ષકો તાણી લાવવાનું કારણ પણ ગણાવવામાં આવે છે.<ref name="SI1996">{{cite news|title=1996: Tiger Woods|magazine=[[Sports Illustrated]]|author=Reilly, Rick|date=December 23, 1996|url=http://sportsillustrated.cnn.com/features/2000/sportsman/1996/|access-date=March 30, 2009|publisher=CNN|archive-date=એપ્રિલ 22, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140422162937/http://sportsillustrated.cnn.com/features/2000/sportsman/1996/|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news |title = Tiger's Tour, 10 years after his Masters breakthrough |author = Slezak, Carol |date = April 1, 2007 |access-date = March 30, 2009 |newspaper = [[Chicago Sun-Times]] |url = http://www.highbeam.com/doc/1P2-5840440.html |archive-date = મે 5, 2016 |archive-url = https://web.archive.org/web/20160505123029/https://www.highbeam.com/doc/1P2-5840440.html |url-status = dead }}</ref><ref>{{cite news|title=Tiger 1997: The buzz that rocked the cradle|author=Reilly, Rick|author2=Garrity, John|author3=Diaz, Jaime|date=April 1, 1997|access-date=March 30, 2009|publisher=Golf.com|magazine=[[Sports Illustrated]]|url=http://www.golf.com/golf/tours_news/article/0,28136,1594277,00.html|archive-date=ઑક્ટોબર 1, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20111001015230/http://www.golf.com/golf/tours_news/article/0,28136,1594277,00.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news |title = With Tiger not a factor, preliminary ratings down for PGA |agency = Associated Press |date = August 20, 2001 |access-date = March 30, 2009 |magazine = CNN/Sports Illustrated |url = http://sportsillustrated.cnn.com/golf/2001/pga_championship/news/2001/08/20/pga_ratings_ap/ |archive-date = જાન્યુઆરી 22, 2010 |archive-url = https://web.archive.org/web/20100122232735/http://sportsillustrated.cnn.com/golf/2001/pga_championship/news/2001/08/20/pga_ratings_ap/ |url-status = dead }}</ref><ref>{{cite news |title = PGA jungle needs its Tiger on prowl |author = Ziemer, Tom |date = April 8, 2005 |access-date = March 30, 2009 |newspaper = [[The Badger Herald]] |url = http://badgerherald.com/sports/2005/04/08/pga_jungle_needs_its.php |archive-date = સપ્ટેમ્બર 4, 2013 |archive-url = https://web.archive.org/web/20130904010520/http://badgerherald.com/sports/2005/04/08/pga_jungle_needs_its.php |url-status = dead }}</ref><ref>{{cite news |last = Whitmer |first = Michael |title = Woods shows mettle again |newspaper=[[The Boston Globe]]|date=April 2, 2009|access-date=August 11, 2009|url=http://www.boston.com/sports/golf/articles/2009/04/02/woods_shows_mettle_again/?page=full}}</ref> ===રાજકારણ=== [[File:Barack Obama meets Tiger Woods 4-20-09.jpg|right|thumb|વુડ્સ યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સના રાષ્ટ્રપ્રમુખ બરાક ઓબામાને વ્હાઇટ હાઉસમાં મળે છે.]] ટાઇગર વુડ્સની એક ઇન્ડિપેન્ડન્ટ તરીકે નોંધણી છે.<ref>{{cite news|url=http://www.latimes.com/news/nation-and-world/la-na-tiger-woods13-2009dec13,0,1748884.story?track=rss|title=How did Tiger keep his secrets?|date=December 13, 2009|first=Robin|last=Abcarian|work=Los Angeles Times|access-date=December 13, 2009}}</ref> જાન્યુઆરી 2009માં, વુડ્સે [[We Are One: The Obama Inaugural Celebration at the Lincoln Memorial]] ખાતે સમારંભ પ્રસંગે વકતવ્ય આપ્યું હતું.<ref>{{cite news|title = Tiger to speak at Lincoln Memorial|agency=Associated Press|work=ESPN|date = January 16, 2009|url = http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=3838781|access-date = January 20, 2009}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.golftoday.co.uk/news/yeartodate/news_09/tiger_woods_1.html |title=Tiger Woods gives speech at Obama inauguration |work=Golftoday.co.uk |date=January 21, 2009 |access-date=May 4, 2009}}</ref> એપ્રિલ 2009માં, વુડ્સે પોતે જે ગોલ્ફ ટૂર્નામેન્ટનો યજમાન હતો, તે AT&T નેશનલનો પ્રચાર-પ્રસાર કરવા માટે વૉશિંગ્ટન, ડી.સી.માં આવ્યો હતો ત્યારે વ્હાઇટ હાઉસની મુલાકાત લીધી હતી.<ref>{{cite news|title = Tiger Woods In The White House|work = CBS|date = April 23, 2009|url = http://www.cbsnews.com/blogs/2009/04/23/politics/politicalhotsheet/entry4964474.shtml|access-date = May 3, 2009|first = Brian|last = Montopoli|archive-date = ડિસેમ્બર 28, 2009|archive-url = https://web.archive.org/web/20091228082943/http://www.cbsnews.com/blogs/2009/04/23/politics/politicalhotsheet/entry4964474.shtml|url-status = dead}}</ref> ===કટ સ્ટ્રીક (કટ રેખા)=== બાયરન નેલ્સન અને વુડ્સ એ બંનેના યુગમાં, "કટ બનાવવા"ને પેચેક (paycheck-વેતન) મેળવવા તરીકે જોવામાં આવતો હતો. જો કે, નેલ્સનના દિવસોમાં, જે ખેલાડીઓને ઇવેન્ટમાં ટોચના 20(ક્યારેક તો માત્ર 15 જ)<ref>અલ બાર્કોવ કૃત ''ગેટિંગ ટુ ધ ડાન્સ ફ્લોર'' , 2000, બુરફોર્ડ બુક્સ, શોર્ટ હિલ્સ, ન્યૂ જર્સી, ISBN 1-58080-043-2, પૃ. 76.</ref>માં સ્થાન મળ્યું હોય તેમને જ માત્ર પેચેક મળતો, જ્યારે વુડ્સના દિવસોમાં જે ખેલાડીઓ પહેલા 36 હોલમાં પૂરતો નીચો સ્કૉર (ટોચના 70 અને મોટા ભાગની ઇવેન્ટોમાં ટાઈ) કરી શકે તેવા ખેલાડીઓ જ પેચેક જીતી શકતા.<ref name="Mag">{{cite web|title = Maginnes remembers Nelson|publisher = [[PGA Tour]]|author = John Maginnes|date = September 27, 2006|url = http://www.pgatour.com/story/9689507/|access-date = May 13, 2007|archive-date = સપ્ટેમ્બર 11, 2007|archive-url = https://web.archive.org/web/20070911191508/http://www.pgatour.com/story/9689507/|url-status = dead}}</ref> કેટલાક ગોલ્ફ વિશ્લેષકો દલીલ કરે છે કે વુડ્સે ખરેખર નેલ્સનના સળંગ કટ માર્કને ઓળંગ્યા નહોતા, તેનું કારણ તેમના મતે એ છે કે વુડ્સ જે 31 ટૂર્નામેન્ટો રમ્યો તે "નો-કટ" ઇવેન્ટો હતી, એટલે કે તેમાં મેદાન પરના તમામ ખેલાડીઓને સમગ્ર ઇવેન્ટ દરમ્યાન તેમના 36 હોલના સ્કૉર ગમે તે હોય તે છતાં હરીફાઇમાં ઉતરવા દેવાની ખાતરી આપવામાં આવી હતી (અને તેથી તમામે "કટ બનાવ્યો," એટલે કે તેમને તમામને પેચેક મળ્યો). આ વિશ્લેષકો દલીલ કરે છે કે આ પ્રમાણે વુડ્સે બનાવેલા અંતિમ અનુક્રમિક કટ 111 થાય, અને નેલ્સનના 113 થાય.<ref name="Streak4">{{cite web|title = Controversy Surrounds Tiger’s Cut Streak|publisher = GolfTodayMagazine|author = Ron Salsig|url = http://www.golftodaymagazine.com/0507Jul/tigercut.htm|archive-url = https://web.archive.org/web/20070415121911/http://www.golftodaymagazine.com/0507Jul/tigercut.htm|archive-date = એપ્રિલ 15, 2007|access-date = June 21, 2009|url-status = live}}</ref> જો કે, નેલ્સન જે ટૂર્નામેન્ટો રમ્યો તેમાંથી કમસે કમ 10માં, આધુનિક-સમયના કટ નહોતા; એટલે કે, આ ઇવેન્ટોમાં રમેલા તમામ ખેલાડીઓને 36 હોલ પછી હરીફાઈમાં રહેવા દેવામાં આવતા હતા. ઉદાહરણ તરીકે, ધ માસ્ટર્સમાં, 1957 સુધી (નેલ્સનની નિવૃત્તિ પછી ઘણા સમયે) 36-હોલ કટને સ્થાન આપવામાં આવ્યું નહોતું, 1958 સુધી PGA ચૅમ્પિયનશિપ માત્ર મૅચ પ્લે જ હતી, અને બાકીની અન્ય ત્રણ ઇવેન્ટો જેમાં નેલ્સને ભાગ લીધો હતો તે 36-હોલ કટ ધરાવતી હતી કે નહીં તે અસ્પષ્ટ છે.<ref name="Masters">{{cite web|title = History of the Masters|publisher = Masters Tournament|url = http://www.masters.org/en_US/history/records/cutinfo.html|archive-url = https://web.archive.org/web/20070513041924/http://www.masters.org/en_US/history/records/cutinfo.html|archive-date = મે 13, 2007|access-date = May 13, 2007|url-status = live}}</ref><ref name="PGAHist">{{cite web|title = PGA Championship History|publisher = Professional Golfers Association|url = http://www.pga.com/pgachampionship/2005/history_overview.html|access-date = May 13, 2007|archive-date = ડિસેમ્બર 4, 2010|archive-url = https://web.archive.org/web/20101204141317/http://www.pga.com/pgachampionship/2005/history_overview.html|url-status = dead}}</ref> તેથી, આ વિશ્લેષકોએ "36-હોલ કટ ન ધરાવતી" ઇવેન્ટોને બંને કટ સ્ટ્રીક નક્કી કરવાના માપદંડોમાંથી પડતી મૂકી છે, જેના કારણે નેલ્સનના અનુક્રમિક કટ 103 પર (અથવા સંભવતઃ તેનાથી ઓછા) થાય છે અને વુડ્સના 111 પર થાય છે.<ref name="Streak5">{{cite web|title = Woods & Nelson's cut streaks examined|publisher=GolfToday|url = http://www.golftoday.co.uk/news/yeartodate/news05/woods21.html|access-date = May 13, 2007}}</ref> 36-હોલ કટ ન હોય તેવી જે ટૂર્નામેન્ટોમાં નેલ્સન રમ્યો (માસ્ટર્સ, PGA ચૅમ્પિયનશિપ અને સંભવતઃ અન્ય ત્રણ ટૂર્નામેન્ટો), તેમાં ભલે 36 હોલ પછી તમામ ખેલાડીઓને હરીફાઈમાં ઊતરવા માટે સ્થાન મળતું હતું, પણ તેમાંથી ટોચના 20 ખેલાડીઓને જ પેચેક મળતો હતો.<ref name="Mag"></ref> આમ, આ કટ-વિહીન ઇવેન્ટોમાં, નેલ્સન હજી પણ ટોચના 20માં હતો, એટલે નેલ્સનના 113 કટ તેના 113 વખત ટોચના 20માં હોવાનું સૂચવે છે. વુડ્સે ટોચના 20માં સળંગ 21 વખત સ્થાન મેળવ્યું છે (જુલાઈ 2000થી જુલાઈ 2001) અને, તે સિવાય તે જેમાં રમ્યો હતો તે 31 નો-કટ ઇવેન્ટોમાં, તે 10 વખત જીત્યો હતો અને માત્ર પાંચ વખત ટોચના 10માં સ્થાન મેળવ્યું હતું. વુડ્સ સહિત બીજા કેટલાક એવી દલીલ કરે છે કે બંને યુગોમાં ટૂર્નામેન્ટોના માળખાઓમાં એટલો બધો ફેર છે કે કોઈ પણ અર્થપૂર્ણ સરખામણી કરવી શક્ય નથી, એટલે આ બે કટ સ્ટ્રીકોની સરખામણી ન થઈ શકે.<ref name="Streak4"></ref><ref name="Streak5"></ref> કટ સ્ટ્રીક અંગે વધુ સુસંગત સરખામણી 1976 વર્લ્ડ ઑપનમાં પૂરા થતા, 1970થી 1976ના સમયગાળા વચ્ચે જૅક નિકલસે કરેલા 105 અનુક્રમિક કટ સાથે થઈ શકે.<ref>કેન બોવદેન સાથે જૅક નિકલસ કૃત, ''જૅક નિકલસઃ માય સ્ટોરી'' , 2003.</ref> એ યુગનું કટનું માળખું વાસ્તવિક રીતે વર્તમાન PGA ટૂર પ્રેક્ટિસ સાથે સમરૂપતા ધરાવે છે, અને નિકલસની સ્ટ્રીકમાંની મોટા ભાગની ઇવેન્ટોમાં 36 હોલ પછી કટ બનાવવું ગણવામાં આવતું હતું, સિવાય કે ટૂર્નામેન્ટ ઓફ ચૅમ્પિયન્સ (હવે એસબીએસ(SBS) ચૅમ્પિયનશિપ), વર્લ્ડ સીરીઝ ઓફ ગોલ્ફ (હવે WGC-બ્રિજસ્ટોન ઇન્વિટેશનલ), અને યુ.એસ.(U.S.) પ્રોફેશનલ મૅચ પ્લે ચૅમ્પિયનશિપ (નિકલસ માટે 10 ઇવેન્ટો). ===ટાઇગર-પ્રૂફીંગ=== વુડ્સની કારકિર્દીની શરૂઆતમાં, ગોલ્ફ નિષ્ણાતોમાંથી થોડાકે રમતની સ્પર્ધાત્મકતા પર અને વ્યાવસાયિક ગોલ્ફની જાહેર અપીલ પર તેના પ્રભાવ અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી. નાઈટ-રિડર(Knight-Ridder)ના રમતલેખક બિલ લીઓને એક કટારમાં પૂછ્યું હતું, "શું ટાઇગર વુડ્સ ખરેખર ગોલ્ફ માટે ખરાબ છે?" (અલબત્ત લીઓને છેવટે એમ નથી એવો નિષ્કર્ષ આપ્યો હતો).<ref name="Bad">{{cite news|title = Woods bad for golf? There's an unplayable lie|publisher=[[The Philadelphia Inquirer]]|author=Bill Lyon|date = August 16, 2000|access-date = May 13, 2007}}</ref> પહેલાં, કેટલાક પંડિતોને ડર લાગ્યો હતો કે વુડ્સ વર્તમાન ગોલ્ફ કોર્સિસ(મેદાનો)ને કાલગ્રસ્ત બનાવીને અને પ્રતિસ્પર્ધીઓને દરેક અઠવાડિયે માત્ર બીજા સ્થાન માટે જ સ્પર્ધા કરવા હદ પાર કરી દઈને ગોલ્ફની રમતમાંથી સ્પર્ધાત્મકતાનો મિજાજ જ દૂર કરી દેશે. કૅલિફોર્નિયા યુનિવર્સિટી, બેર્કેલીના અર્થશાસ્ત્રી જેનિફર બ્રાઉને એવી જ એક સંબંધિત અસર માપી હતી, તેમણે અભ્યાસ પરથી તારવ્યું હતું કે વુડ્સ ટૂર્નામેન્ટમાં ન હોય ત્યાર કરતાં જ્યારે તેની સામે રમવાનું હોય ત્યારે અન્ય ગોલ્ફરો વધુ ખરાબ રમે છે. વુડ્સ સામે રમતી વખતે અત્યંત કુશળ (મુક્ત) ગોલ્ફરો આશરે એક સ્ટ્રૉક વધુ લેતા હોય છે. જ્યારે તે ઉપરાઉપરી જીતતો આવ્યો હોય ત્યારે આ અસર વધુ જોવા મળતી જ્યારે 2003-04ના તેના જગજાહેર ઢીલાશવાળા સમય દરમ્યાન તે અદૃશ્ય થઈ ગઈ હતી. બ્રાઉન એવું નોંધતા પરિણામોનો ખુલાસો આપે છે કે એકસરખી કુશળતા ધરાવતા પ્રતિસ્પર્ધીઓ પોતાના પ્રયત્નનું સ્તર વધારીને જીતવાની આશા રાખી શકે છે, પણ એ, જ્યારે "સુપરસ્ટાર" પ્રતિસ્પર્ધી સામે રમવાનું હોય, ત્યારે હંમેશ કરતાં વધુ પ્રયાસ વ્યક્તિના જીતવાના સ્તરને નોંધપાત્ર રીતે વધારતા નથી પણ ઈજા અથવા થાકના જોખમને વધારે છે, જેનાથી પ્રયાસમાં સરવાળે ઘટાડો આવે છે.<ref>જેનિફર બ્રાઉન, {{PDFlink|[http://are.berkeley.edu/~brown/Brown%20-%20Competing%20with%20Superstars.pdf ''Quitters Never Win: The (Adverse) Incentive Effects of Competing with Superstars'']{{dead link|date=September 2010}}|536&nbsp;KB}}, જોબ માર્કેટ પેપર, નવેમ્બર 2007</ref> PGA ટૂરમાં ક્રમાનુસાર વપરાતાં અનેક મેદાનોમાં (ઑગસ્ટા નેશનલ જેવા મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપ માટેનાં સ્થળો સહિત) વુડ્સ જેવા લાંબું ફટકારનારાઓને ધીમા પાડવાના પ્રયાસરૂપે તેમના ટી(Tee)માં અમુક યાર્ડ વધારવું શરૂ થયું, આ વ્યૂહનીતિ "ટાઇગર-પ્રૂફિંગ" તરીકે જાણીતી થઈ. વુડ્સે પોતે આ પરિવર્તનને વધાવ્યું કારણ કે તે માને છે કે કોર્સ(મેદાન)માં યાર્ડેજનો વધારો તેની જીતવાની ક્ષમતાને અસર કરતો નથી.<ref name="Open2005">{{cite web|title = Tiger Woods Press Conference:The Open Championship|publisher = TigerWoods.com|author = ASAP Sports|date = July 12, 2005|url = http://www.tigerwoods.com/defaultflash.sps?page=fullstorynews&iNewsID=199184&categoryID=&pagenumber=1&cat=0|access-date = May 13, 2007|archive-date = માર્ચ 16, 2007|archive-url = https://web.archive.org/web/20070316104728/http://www.tigerwoods.com/defaultflash.sps?page=fullstorynews&iNewsID=199184&categoryID=&pagenumber=1&cat=0|url-status = dead}}</ref> ===રાયડર કપ પ્રદર્શન=== PGA ટૂરમાં તેની અસાધારણ સફળતા છતાં, તેની કારકિર્દીની શરૂઆતમાં વુડ્સને રાયડર કપમાં ઘણી થોડી સફળતા મળી હતી. 1997માં તેના પહેલા રાયડર કપમાં, તેણે દરેક મૅચમાં રમીને માત્ર 1½ પોઈન્ટ મેળવ્યા હતા અને મોટા ભાગે માર્ક ઓ'મિઅરા સાથે જોડી બનાવી હતી. તેની સિંગલ્સની મૅચમાં કોસ્ટાન્ટિનો રોક્કાએ તેને હરાવ્યો હતો.<ref>{{cite news|last=Brown|first=Clifton|title=Golf; A Furious U.S. Rally Falls Short of the Cup|work=The New York Times|date=September 29, 1997|url=http://www.nytimes.com/1997/09/29/sports/golf-a-furious-us-rally-falls-short-of-the-cup.html?pagewanted=all|access-date=May 25, 2009}}</ref> 1999માં, જુદા જુદા ભાગીદારો સાથે રમવા છતાં દરેક મૅચમાં તે 2 પોઈન્ટ મેળવી શક્યો હતો. <ref>{{cite news|title=33rd Ryder Cup Leaderboard|work=Sports Illustrated|date=September 26, 1999|url=http://sportsillustrated.cnn.com/golf/1999/ryder_cup/leaderboards/index.html|access-date=May 26, 2009|archive-date=સપ્ટેમ્બર 6, 2004|archive-url=https://web.archive.org/web/20040906061306/http://sportsillustrated.cnn.com/golf/1999/ryder_cup/leaderboards/index.html|url-status=dead}}</ref> 2002માં, તે બંને શુક્રવારની મૅચોમાં હાર્યો,<ref>{{cite news|last=Potter|first=Jerry|title=U.S. fights back in afternoon, trails by one|work=USA Today|date=September 27, 2002|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/ryder/2002-09-27-day1_x.htm|access-date=May 25, 2009}}</ref> પણ શનિવારની બંને મૅચોમાં, ડૅવિસ લવ III સાથે જોડી બનાવીને, અમેરિકનો માટે બે પોઈન્ટ્સથી જીત્યો હતો, અને સિંગલ્સ મૅચો માટે અમેરિકનોને આશા બંધાવી હતી, પણ બંને ટુકડીઓ રવિવારે 8 પોઈન્ટ પર પહોંચી હતી.<ref>{{cite news|last=Murphy|first=Brian|title=Woods, Love team gets two wins on eve of singles matches|work=San Francisco Chronicle|date=September 29, 2002|url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/chronicle/archive/2002/09/29/SP16088.DTL|access-date=May 25, 2009}}</ref> જો કે, યુરોપિયનોએ વહેલી લીડ લીધા પછી, તેની જેસ્પર પાર્નેવિક સાથેની મૅચને બિનઅગત્યની ગણવામાં આવી અને તેમણે મૅચને અડધી કરી દીધી.<ref>{{cite news|title=Ryder Cup questions answered|work=USA Today|date=September 30, 2002|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/ryder/2002-09-30-qanda_x.htm|access-date=May 25, 2009}}</ref> 2004માં, તેણે શુક્રવારે ફિલ મિકલસન સાથે જોડી બનાવી હતી પણ તે બંને મૅચ હાર્યો હતો,<ref name="Ryder"></ref> અને શનિવારે માત્ર એક પોઈન્ટ મેળવ્યો હતો.<ref>{{cite news|last=Spousta|first=Tom|title=Ryder Cup rookies shine as Europe holds 11–5 lead|work=USA Today|date=September 19, 2004|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/ryder/2004-09-18-day2_x.htm|access-date=May 23, 2009}}</ref> અમેરિકનો 5-11ની ખાધનો સામનો કરી રહ્યા હતા, ત્યારે તે પહેલી સિંગલ્સ મૅચ જીત્યો, પણ ટીમ એ જોશ જાળવી શકી નહીં.<ref name="Ryder">{{cite news|last=Brown|first=Clifton|title=Europe Finishes Off United States in Ryder Cup|work=The New York Times|date=September 20, 2004|url=http://www.nytimes.com/2004/09/20/sports/golf/20golf.html|access-date=May 22, 2009}}</ref> 2006માં, તમામ જોડીઓ માટેની મૅચો માટે તેણે જિમ ફુર્ય્ક સાથે જોડી બનાવી, અને તેઓ તેમની ચારમાંથી બે મૅચો જીત્યા.<ref>{{cite news|last=Harig|first=Bob|title=It's clear: Ryder team must raise its game|work=St. Petersburg Times|date=September 26, 2006|url=http://www.sptimes.com/2006/09/26/Sports/It_s_clear__Ryder_tea.shtml|access-date=May 23, 2009|archive-date=સપ્ટેમ્બર 16, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110916123259/http://www.sptimes.com/2006/09/26/Sports/It_s_clear__Ryder_tea.shtml|url-status=dead}}</ref> વુડ્સ તેની સિંગલ્સની મૅચ જીત્યો, અને આમ કરનારા ગણીને માત્ર ત્રણ અમેરિકનોમાંનો એક બન્યો.<ref>{{cite news|title = Ryder Cup: Singles round-up|publisher=BBC Sport|date = September 24, 2006|url = http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/golf/5375598.stm|access-date = May 24, 2009|location=London}}</ref> 2008 દરમ્યાન વુડ્સ તેના ડાબા ઘૂંટણની પુનઃરચનાત્મક શસ્ત્રક્રિયામાંથી પાછો બેઠો થઈ રહ્યો હોવાથી તે સમગ્ર 2008 રાયડર કપ ચૂકી ગયો. વુડ્સની ગેરહાજરી છતાં, યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સની ટીમે 1981 પછી આ ઇવેન્ટમાં વિજયનું સૌથી લાંબું અંતર સ્થાપ્યું. ==કારકિર્દીની સિદ્ધિઓ== {{Main|List of career achievements by Tiger Woods}} વુડ્સ 14 મુખ્ય સહિત 71 સત્તાવાર PGA ટૂર ઇવેન્ટો જીત્યો છે. કોઈ મુખ્ય રમતના ફાઇનલ રાઉન્ડમાં જતી વખતે તે લીડના કમસે કમ એક હિસ્સા સાથે 14-1 છે. ગોલ્ફના અનેક નિષ્ણાતોએ તેને "ઇતિહાસમાં સૌથી મહાન અંતિમ પરિણામો સ્થાપનાર (ક્લોઝર)" તરીકે નવાજ્યો છે.<ref>{{cite web |title=Tiger is greatest closer ever |url=http://www.msnbc.msn.com/id/14002254/ |author=Mike Celizic |publisher=[[MSNBC]] |date=July 24, 2006 |access-date=August 12, 2007 |archive-date=મે 21, 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070521213603/http://www.msnbc.msn.com/id/14002254/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|title = Goliath will surely fall one day. Or will he?|url = http://www.pga.com/pgachampionship/2007/news/pga_maginnes_081207.html|author = John Maginnes|publisher = [[PGA Tour]]|date = August 12, 2007|access-date = August 12, 2007|archive-date = ડિસેમ્બર 4, 2010|archive-url = https://web.archive.org/web/20101204115036/http://www.pga.com/pgachampionship/2007/news/pga_maginnes_081207.html|url-status = dead}}</ref><ref>{{cite news |title = Cabrera wins devilish battle at U.S. Open|url =http://sports.espn.go.com/golf/usopen07/news/story?id=2907111 |agency=Associated Press |publisher=ESPN |date = June 20, 2007|access-date =August 12, 2007}}</ref> તે સરેરાશ સૌથી ઓછું કારકિર્દી સ્કોરિંગ ધરાવે છે અને PGA ટૂર ઇતિહાસમાં કોઈ પણ ખેલાડી કરતાં વધુ કારકિર્દી કમાણી ધરાવે છે. વિશ્વ ક્રમાંકમાં તે સળંગ સૌથી વધુ અને કુલ સૌથી વધુ અઠવાડિયાઓ સુધી ટોચ પર રહ્યો છે. કેરિયર ગ્રાન્ડ સ્લૅમ તરીકે ઓળખાતી જીત- પોતાની કારકિર્દીની તમામ ચાર વ્યાવસાયિક મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપો જીતનાર પાંચ ખેલાડીઓમાંનો તે એક છે (બાકીના ચાર છે જેને સારાઝેન, બેન હોગન, ગૅરી પ્લેયર, અને જૅક નિકલસ) અને એમ જીતનારો સૌથી યુવા ખેલાડી છે.<ref>{{cite news|last=Farrell|first=Andy|title=Woods moves majestically to grand slam|work=The Independent|location=UK|date=July 24, 2000|url=http://www.independent.co.uk/sport/golf/woods-moves-majestically-to-grand-slam-708668.html|access-date=May 20, 2009|archive-date=જાન્યુઆરી 29, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120129001028/http://www.independent.co.uk/sport/golf/woods-moves-majestically-to-grand-slam-708668.html|url-status=dead}}</ref> વુડ્સ તમામ ચાર વ્યાવસાયિક મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપો એક હરોળમાં જીતનારો એક માત્ર ખેલાડી છે, જેણે પોતાની આ અદ્ભુત જીતશૃંખલા 2000-2001ની સીઝનમાં મેળવી હતી. જ્યારે વુડ્સ વ્યાવસાયિક ખેલાડી બન્યો, ત્યારે માર્ચ 8, 1999 સુધી માઇક "ફ્લુફ" કોવાન તેનો અનુચર હતો.<ref name="Fluff">{{cite news|title = Woods Dismisses His Caddie Cowan|work=The New York Times|date=March 9, 1999|url = http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9C04E1DA113FF93AA35750C0A96F958260|access-date = May 13, 2007}}</ref> ત્યારપછી તેનું સ્થાન સ્ટીવ વિલિયમ્સે લીધું, જે વુડ્સનો ગાઢ મિત્ર બની ગયો અને ઘણીવાર વુડ્સને ચાવીરૂપ શૉટ્સ અને પટ માટે મદદ કરવાનું શ્રેય તેને આપવામાં આવે છે.<ref name="Caddie">{{cite news|title = Tiger's Caddie Reflects on "Defining" Moment at Medinah|publisher = [[The Golf Channel]]|agency = Associated Press|date = August 8, 2006|url = http://www.thegolfchannel.com/core.aspx?page=15101&select=20332|access-date = May 13, 2007|archive-date = જૂન 10, 2008|archive-url = https://web.archive.org/web/20080610084617/http://www.thegolfchannel.com/core.aspx?page=15101&select=20332|url-status = dead}}</ref> *'''PGA ટૂર વિજયો (71)''' *'''યુરોપિયન ટૂર વિજયો (38)''' *'''જાપાન ગોલ્ફ ટૂર વિજયો (2)''' *'''એશિયન ટૂર વિજયો (1)''' *'''PGA ટૂર ઑફ ઓસ્ટ્રાલૅશિયા વિજયો (1)''' *'''અન્ય વ્યાવસાયિક વિજયો (15) ''' *'''અવૈતનિક વિજયો (21)''' ===મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપો=== ====વિજયો (14)==== {| class="sortable wikitable" !વર્ષ !ચૅમ્પિયનશિપ !54 હોલ !વિજય સ્કૉર !અંતર !રનર-અપ (દ્વિતીય/તૃતીય) |- style="background:#d0f0c0" | 1997 | માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટ | {{Hs|09}}9 ફટકાથી આગળ | {{Hs|-18}}−18 (70–66–65–69=270) | {{Hs|12}}12 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} ટોમ કાઈટ |- style="background:thistle" | 1999 | PGA ચૅમ્પિયનશિપ | {{Hs|00}}લીડ માટે ટાઈ | {{Hs|-11}}−11 (70–67–68–72=277) | {{Hs|01}}1 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|ESP}} સર્જિયો ગાર્સિયા |- style="background:#fbceb1" | 2000 | યુ.એસ.(U.S.) ઑપન | {{Hs|10}}10 શૉટ લીડ | {{Hs|-12}}−12 (65–69–71–67=272) | {{Hs|15}}15 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|RSA}} એર્ની એલ્સ , {{flagicon|ESP}} મિગુએલ એન્જલ જિમીનેઝ |- style="background:#abcdef" | 2000 | ધ ઑપન ચૅમ્પિયનશિપ | {{Hs|06}}6 શૉટ લીડ | {{Hs|-19}}−19 (67–66–67–69=269) | {{Hs|08}}8 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|DNK}} થોમસ બ્યોર્ન, {{flagicon|RSA}} એર્ની એલ્સ |- style="background:thistle" | 2000 | PGA ચૅમ્પિયનશિપ <small> (2)</small> | {{Hs|01}}1 શૉટ લીડ | {{Hs|-18}}−18 (66–67–70–67=270) | {{Hs|00}}પ્લેઑફ ¹ | {{flagicon|USA}} બોબ મૅ |- style="background:#d0f0c0" | 2001 | માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટ (2) | {{Hs|01}}1 શૉટ લીડ | {{Hs|-16}}−16 (70–66–68–68=272) | {{Hs|02}}2 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} ડૅવિડ દુવલ |- style="background:#d0f0c0" | 2002 | માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટ <small> (3)</small> | {{Hs|00}}લીડ માટે ટાઈ | {{Hs|-12}}−12 (70–69–66–71=276) | {{Hs|03}}3 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|RSA}} રેટાઈફ ગૂસેન |- style="background:#fbceb1" | 2002 | યુ.એસ.(U.S.) ઑપન <small> (2)</small> | {{Hs|04}}4 શૉટ લીડ | {{Hs|-03}}−3 (67–68–70–72=277) | {{Hs|03}}3 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} ફિલ મિકલસન |- style="background:#d0f0c0" | 2005 | માસ્ટર્સ ટૂર્નામેન્ટ <small> (4)</small> | {{Hs|03}}3 શૉટ લીડ | {{Hs|-12}}−12 (74–66–65–71=276) | {{Hs|00}}પ્લેઑફ ² | {{flagicon|USA}} ચૅરિસ દીમાર્કો |- style="background:#abcdef" | 2005 | ધ ઑપન ચૅમ્પિયનશિપ <small> (2)</small> | {{Hs|02}}2 શૉટ લીડ | {{Hs|-14}}−14 (66–67–71–70=274) | {{Hs|05}}5 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|SCO}} કોલિન મોન્ટગોમેરી |- style="background:#abcdef" | 2006 | ધ ઑપન ચૅમ્પિયનશિપ <small> (3)</small> | {{Hs|01}}1 શૉટ લીડ | {{Hs|-18}}−18 (67–65–71–67=270) | {{Hs|02}}2 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} ચૅરિસ દીમાર્કો |- style="background:thistle" | 2006 | PGA ચૅમ્પિયનશિપ <small> (3)</small> | {{Hs|00}}લીડ માટે ટાઈ | {{Hs|-18}}−18 (69–68–65–68=270) | {{Hs|05}}5 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} શૉન મિચીલ |- style="background:thistle" | 2007 | PGA ચૅમ્પિયનશિપ <small> (4)</small> | {{Hs|03}}3 શૉટ લીડ | {{Hs|-08}}−8 (71–63–69–69=272) | {{Hs|02}}2 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} વૂડી ઑસ્ટિન |- style="background:#fbceb1" | 2008 | યુ.એસ.(U.S.) ઑપન <small> (3)</small> | {{Hs|01}}1 શૉટ લીડ | {{Hs|-01}}−1 (72–68–70–73=283) | {{Hs|00}}પ્લેઑફ ³ | {{flagicon|USA}} રોક્કો મીડિએટ |} ¹ ત્રણ-હોલ પ્લેઓફમાં 1 સ્ટ્રૉકથી મૅને હરાવ્યોઃ વુડ્સ (3–4–5=12), મૅ (4–4–5=13) <br> ² પહેલા વધારાના હોલ પર બર્ડી સાથે દિમાર્કોને હરાવ્યો<br> ³ 18-હોલ પ્લેઓફ સરખા પાર પર ટાઇ થયા બાદ પહેલા સડન ડેથ હોલ પર પાર સાથે મિડિએટને હરાવ્યો ====પરિણામોની સમયરેખા==== {| cellpadding="3" cellspacing="0" border="1" style="font-size:95%;border:#aaa solid 1px;border-collapse:collapse;text-align:center" |- style="background:#eee" ! align="left"|ટૂર્નામેન્ટ !1995 !1996 !1997 !1998 !1999 !2000 !2001 !2002 !2003 !2004 !2005 !2006 !2007 !2008 !2009 !2010 |- | style="text-align:left"|ધ માસ્ટર્સ | T41 <span style="font-size:0.8em">LA</span> | CUT | style="background:lime"|'''1''' | style="background:yellow"|T8 | T18 | style="background:yellow"|5 | style="background:lime"|'''1''' | style="background:lime"|'''1''' | T15 | T22 | style="background:lime"|'''1''' | style="background:yellow"|T3 | style="background:yellow"|T2 | style="background:yellow"|2 | style="background:yellow"|T6 | style="background:yellow;text-align:center"|T4 |- | style="text-align:left"|યુ.એસ.(U.S.) ઑપન | WD | T82 | T19 | T18 | style="background:yellow"|T3 | style="background:lime"|'''1''' | T12 | style="background:lime"|'''1''' | T20 | T17 | style="background:yellow"|2 | CUT | style="background:yellow"|T2 | style="background:lime"|'''1''' | style="background:yellow"|T6 | style="background:yellow;text-align:center"|T4 |- | style="text-align:left"|ધ ઑપન ચૅમ્પિયનશિપ | T68 | T22 <span style="font-size:0.8em">LA</span> | T24 | style="background:yellow"|3 | style="background:yellow"|T7 | style="background:lime"|'''1''' | T25 | T28 | style="background:yellow"|T4 | style="background:yellow"|T9 | style="background:lime"|'''1''' | style="background:lime"|'''1''' | T12 | DNP | CUT | style="text-align:center"|T23 |- | style="text-align:left"|PGA ચૅમ્પિયનશિપ | DNP | DNP | T29 | style="background:yellow"|T10 | style="background:lime"|'''1''' | style="background:lime"|'''1''' | T29 | style="background:yellow"|2 | T39 | T24 | style="background:yellow"|T4 | style="background:lime"|'''1''' | style="background:lime"|'''1''' | DNP | style="background:yellow"|2 | style="text-align:center"|T28 |} <span style="font-size:0.8em">LA</span> = નીચો અવૈતનિક (Low Amateur)<br> DNP = રમ્યો નહોતો<br> CUT = અધવચ્ચેના કટને ચૂકી ગયો<br> "T" એ એ સ્થાને ટાઇને સૂચવે છે<br> લીલા રંગનાં ખાનાં વિજયો દર્શાવે છે. પીળા રંગનાં ખાનાં ટોચના 10માં હોવાનું સૂચવે છે. ===વર્લ્ડ ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપ્સ (વિશ્વ ગોલ્ફ ચૅમ્પિયનશિપો)=== ====વિજયો (16)==== {| class="sortable wikitable" style="font-size:95%" |- !વર્ષ !ચૅમ્પિયનશિપ !54 હોલ !વિજયનો સ્કૉર !વિજયથી અંતર !રનર્સ અપ (દ્વિતીય, તૃતીય) |- style="background:#ffc" | 1999 | WGC-NEC ઇન્વિટેશનલ | align="center"|{{Hs|05}}5 શૉટથી આગળ | align="center"|{{Hs|-10}}-10 (66-71-62-71=270) | align="center"|{{Hs|01}}1 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} ફિલ મિકલસન |- style="background:#ffd6d6" | 1999 | WGC-અમેરિકન એક્સપ્રેસ ચૅમ્પિયનશિપ | align="center"|{{Hs|-03}}1 શૉટની ઘટ | align="center"|{{Hs|-06}}-6 (71-69-70-68=278) | align="center"|{{Hs|00}}પ્લેઑફ ¹ | {{flagicon|ESP}} મિગુએલ એન્જલ જિમીનેઝ |- style="background:#ffc" | 2000 | WGC-NEC ઇન્વિટેશનલ <small>(2)</small> | align="center"|{{Hs|09}}9 શૉટથી આગળ | align="center"|{{Hs|-21}}-21 (64-61-67-67=259) | align="center"|{{Hs|11}}11 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} જસ્ટિન લિઓનાર્દ, {{flagicon|WAL}} ફિલિપ પ્રાઈસ |- style="background:#ffc" | 2001 | WGC-NEC ઇન્વિટેશનલ <small>(3)</small> | align="center"|{{Hs|-02}}2 શૉટની ઘટ | align="center"|{{Hs|-12}}-12 (66-67-66-69=268) | align="center"|{{Hs|00}}પ્લેઑફ ² | {{flagicon|USA}} જિમ પુર્ય્ક |- style="background:#ffd6d6" | 2002 | WGC-અમેરિકન એક્સપ્રેસ ચૅમ્પિયનશિપ <small>(2)</small> | align="center"|{{Hs|05}}5 શૉટથી આગળ | align="center"|{{Hs|-25}}-25 (65-65-67-66=263) | align="center"|{{Hs|01}}1 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|ZAF}} રેટાઈફ ગૂસેન |- style="background:#d6e8ff" | 2003 | WGC-એક્સેન્ચુર મૅચ પ્લે ચૅમ્પિયનશિપ | align="center"|{{Hs|n/a}}n/a | align="center"|{{Hs|n/a}}2 & 1 | align="center"|{{Hs|n/a}}n/a | {{flagicon|USA}} ડૅવિડ ટોમ્સ |- style="background:#ffd6d6" | 2003 | WGC-અમેરિકન એક્સપ્રેસ ચૅમ્પિયનશિપ <small>(3)</small> | align="center"|{{Hs|02}}2 શૉટથી આગળ | align="center"|{{Hs|-06}}-6 (67-66-69-72=274) | align="center"|{{Hs|02}}2 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|AUS}} સ્ટુઅર્ટ એપલબાય, {{flagicon|USA}} ટિમ હેર્રોન, {{flagicon|FJI}} વિજય સિંઘ |- style="background:#d6e8ff" | 2004 | WGC-એક્સેન્ચુર મૅચ પ્લે ચૅમ્પિયનશિપ <small>(2)</small> | align="center"|{{Hs|n/a}}n/a | align="center"|{{Hs|n/a}}3 & 2 | align="center"|{{Hs|n/a}}n/a | {{flagicon|USA}} ડૅવિસ લવ ત્રીજો |- style="background:#ffc" | 2005 | WGC-NEC ઇન્વિટેશનલ <small>(4)</small> | align="center"|{{Hs|00}}લીડ માટે ટાઈ | align="center"|{{Hs|-06}}-6 (66-70-67-71=274) | align="center"|{{Hs|01}}1 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} ચૅરિસ દીમાર્કો |- style="background:#ffd6d6" | 2005 | WGC-અમેરિકન એક્સપ્રેસ ચૅમ્પિયનશિપ <small>(4)</small> | align="center"|{{Hs|-02}}2 શૉટની ઘટ | align="center"|{{Hs|-10}}-10 (67-68-68-67=270) | align="center"|{{Hs|00}}પ્લેઑફ ³ | {{flagicon|USA}} જ્હૉન ડાલી |- style="background:#ffc" | 2006 | {{sortname|WGC-Bridgestone|Invitational||WGC-NEC Invitational}} <small>(5)</small> | align="center"|{{Hs|-03}}1 શૉટની ઘટ | align="center"|{{Hs|-10}}-10 (67-64-71-68=270) | align="center"|{{Hs|00}}પ્લેઑફ ⁴ | {{flagicon|USA}} સ્ટીવર્ટ સિન્ક |- style="background:#ffd6d6" | 2006 | WGC-અમેરિકન એક્સપ્રેસ ચૅમ્પિયનશિપ <small>(5)</small> | align="center"|{{Hs|06}}6 શૉટથી આગળ | align="center"|{{Hs|-23}}-23 (63-64-67-67=261) | align="center"|{{Hs|08}}8 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|ENG}} ઈયાન પોઉલ્ટેર, {{flagicon|AUS}} ઍડમ સ્કોટ |- style="background:#ffd6d6" | 2007 | {{sortname|WGC-CA|Championship||WGC-American Express Championship}} <small>(6)</small> | align="center"|{{Hs|04}}4 શૉટથી આગળ | align="center"|{{Hs|-10}}-10 (71-66-68-73=278) | align="center"|{{Hs|02}}2 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|USA}} બ્રેટ્ટ વેટ્ટરિચ |- style="background:#ffc" | 2007 | {{sortname|WGC-Bridgestone|Invitational||WGC-NEC Invitational}} <small>(6)</small> | align="center"|{{Hs|-03}}1 શૉટની ઘટ | align="center"|{{Hs|-08}}-8 (68-70-69-65=272) | align="center"|{{Hs|08}}8 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|ENG}} જસ્ટિન રોઝ, {{flagicon|ZAF}} રોરી સાબ્બાટિની |- style="background:#d6e8ff" | 2008 | WGC-એક્સેન્ચુર મૅચ પ્લે ચૅમ્પિયનશિપ <small>(3)</small> | align="center"|{{Hs|n/a}}n/a | align="center"|{{Hs|n/a}}8 & 7 | align="center"|{{Hs|n/a}}n/a | {{flagicon|USA}} સ્ટીવર્ટ સિન્ક |- style="background:#ffc" | 2009 | {{sortname|WGC-Bridgestone|Invitational||WGC-NEC Invitationalz}}<small>(7)</small> | align="center"|{{Hs|-01}}3 શૉટની ઘટ | align="center"|{{Hs|-12}}-12 (68-70-65-65=268) | align="center"|{{Hs|04}}4 સ્ટ્રૉક | {{flagicon|AUS}} રોબર્ટ ઍલનબાય, {{flagicon|IRL}} પાદ્રાઈગ હૅર્રિંગ્ટન |} ¹ પહેલા વધારાના સડન-ડેથ પ્લેઓફ હોલ પર વિજય.<br> ² સડન-ડેથ પ્લેઓફના વધારાના સાતમા હોલ પર વિજય.<br> ³ સડન-ડેથ પ્લેઓફના વધારાના બીજા હોલ પર વિજય.<br> ⁴ સડન-ડેથ પ્લેઓફના વધારાના ચોથા હોલ પર વિજય. ====પરિણામોની સમયરેખા==== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !ટૂર્નામેન્ટ !1999 !2000 !2001 !2002 !2003 !2004 !2005 !2006 !2007 !2008 !2009 !2010 |- | align="left"|એક્સેન્ચુર મૅચ પ્લે ચૅમ્પિયનશિપ | style="background:yellow"|QF | style="background:yellow"|2 | DNP | R64 | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:#0f0"|'''1''' | R32 | style="background:yellow"|R16 | style="background:yellow"|R16 | style="background:#0f0"|'''1''' | R32 | DNP |- | align="left"|CA ચૅમ્પિયનશિપ | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:yellow"|T5 | NT¹ | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:yellow"|9 | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:yellow"|5 | style="background:yellow"|T9 | DNP |- | align="left"|બ્રિજસ્ટોન ઇન્વિટેશનલ | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:yellow"|4 | style="background:yellow"|T4 | style="background:yellow"|T2 | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:#0f0"|'''1''' | style="background:#0f0"|'''1''' | DNP | style="background:#0f0"|'''1''' | T78 |- | align="left"|HSBC ચૅમ્પિયન્સ | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | style="background:yellow"|T6 | style="background:yellow"|T6 |} ¹9/11ના કારણે રદ.<br> DNP = રમ્યો નહોતો.<br> QF, R16, R32, R64 = મૅચ રમતમાં જે રાઉન્ડમાં ખેલાડી હાર્યો તે રાઉન્ડ.<br> T = ટાઇ થઈ.<br> NT = કોઈ ટૂર્નામેન્ટ નહીં<br> લીલા રંગનાં ખાનાં વિજયો દર્શાવે છે. પીળા રંગનાં ખાનાં ટોચના 10માં હોવાનું સૂચવે છે. એ નોંધશો કે 2009 સુધી HSBC ચૅમ્પિયન્સ, WGC ઇવેન્ટ બની નહોતી. ===PGA ટૂર કારકિર્દી સારાંશ=== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! વર્ષ ! જીત (મહત્ત્વની રમતોમાં) ! કમાણી ! નાણા યાદીમાં ક્રમાંક |- | 1996 | 2 | [https://web.archive.org/web/20090203025625/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/1996.html 790,594] | [https://web.archive.org/web/20090203025725/http://www.pgatour.com/r/stats/1996/109.html 24] |- | 1997 | 4 (1) | [https://web.archive.org/web/20090203025630/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/1997.html 2,066,833] | style="background:lime"|[https://web.archive.org/web/20090203025731/http://www.pgatour.com/r/stats/1997/109.html 1] |- | 1998 | 1 | [https://web.archive.org/web/20090203025635/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/1998.html 1,841,117] | style="background:yellow"|[https://web.archive.org/web/20090203212630/http://www.pgatour.com/r/stats/1998/109.html 4] |- | 1999 | 8 (1) | [https://web.archive.org/web/20090203025640/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/1999.html 6,616,585] | style="background:lime"|[https://web.archive.org/web/20090203025736/http://www.pgatour.com/r/stats/1999/109.html 1] |- | 2000 | 9 (3) | [https://web.archive.org/web/20090203025645/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/2000.html 9,188,321] | style="background:lime"|[https://web.archive.org/web/20090203025741/http://www.pgatour.com/r/stats/2000/109.html 1] |- | 2001 | 5 (1) | [https://web.archive.org/web/20090203025650/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/2001.html 6,687,777] | style="background:lime"|[https://web.archive.org/web/20090203025746/http://www.pgatour.com/r/stats/2001/109.html 1] |- | 2002 | 5 (2) | [https://web.archive.org/web/20090203025655/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/2002.html 6,912,625] | style="background:lime"|[https://web.archive.org/web/20090203025751/http://www.pgatour.com/r/stats/2002/109.html 1] |- | 2003 | 5 | [https://web.archive.org/web/20090203025700/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/2003.html 6,673,413] | style="background:yellow"|[https://web.archive.org/web/20090203025756/http://www.pgatour.com/r/stats/2003/109.html 2] |- | 2004 | 1 | [https://web.archive.org/web/20090203025705/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/2004.html 5,365,472] | style="background:yellow"|[https://web.archive.org/web/20090203025801/http://www.pgatour.com/r/stats/2004/109.html 4] |- | 2005 | 6 (2) | [https://web.archive.org/web/20090203014747/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/2005.html 10,628,024] | style="background:lime"|[https://web.archive.org/web/20090202124522/http://www.pgatour.com/r/stats/2005/109.html 1] |- | 2006 | 8 (2) | [https://web.archive.org/web/20090203025711/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/2006.html 9,941,563] | style="background:lime"|[https://web.archive.org/web/20090202121828/http://www.pgatour.com/r/stats/2006/109.html 1] |- | 2007 | 7 (1) | [https://web.archive.org/web/20090203025715/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/results/2007.html 10,867,052] | style="background:lime"|[https://web.archive.org/web/20090202133506/http://www.pgatour.com/r/stats/2007/109.html 1] |- | 2008 | 4 (1) | [https://web.archive.org/web/20090203025721/http://www.pgatour.com/players/r/?%2F00%2F87%2F93%2Fresults 5,775,000] | style="background:yellow"|[https://web.archive.org/web/20090204002452/http://www.pgatour.com/r/stats/current/109.html 2] |- | 2009 | 6 | [https://web.archive.org/web/20090203025721/http://www.pgatour.com/players/r/?%2F00%2F87%2F93%2Fresults 10,508,163] | style="background:lime"|[https://web.archive.org/web/20090204002452/http://www.pgatour.com/r/stats/current/109.html 1] |- | 2010 | 0 | [https://web.archive.org/web/20090203025721/http://www.pgatour.com/players/r/?%2F00%2F87%2F93%2Fresults 1,294,765] | [https://web.archive.org/web/20090204002452/http://www.pgatour.com/r/stats/current/109.html 68] |- | '''કારકિર્દી''' | '''71 (14)''' | '''[https://web.archive.org/web/20090203014700/http://www.pgatour.com/r/stats/current/110.html 94,157,304]''' | style="background:lime"|'''''' |} : <nowiki>*</nowiki> 2010ની સીઝન મુજબ. ==અંગત જીવન== ===લગ્ન=== નવેમ્બર 2003માં, વુડ્સની સગાઈ, પૂર્વે સ્વીડિશ મૉડેલ અને ભૂતપૂર્વ માઇગ્રેશન પ્રધાન બારબ્રો હોમબર્ગ તથા રેડિયો પત્રકાર થોમસ નોર્ડગ્રેનની પુત્રી, એલિન નોર્ડગ્રેન સાથે થયા.<ref>{{cite news |date=December 4, 2009 |url= http://www.cnn.com/2009/SHOWBIZ/12/03/elin.five.things.to.know/index.html?iref=mpstoryview |title= Five things you didn't know about Elin Nordegren|publisher=CNN|access-date= December 15, 2009}}</ref> સ્વીડિશ ગોલ્ફર જેસ્પર પાર્નેવિકે 2001માં ધ ઓપન ચૅમ્પિયનશિપ દરમ્યાન તેમનો એકબીજા સાથે પરિચય કરાવ્યો હતો, તેમણે એલિનને ઓ પેઅર (રહેવાખાવાના બદલામાં ઘરકામ સંભાળનાર) તરીકે કામે રાખી હતી. તેમણે ઑકટોબર 5, 2004ના ર્બાબાદોસના કૅરિબિયન ટાપુ પરના સેન્ડી લેન રિસોર્ટ ખાતે લગ્ન કર્યા,<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/golf/3715694.stm |title=Woods ties the knot |work=[[BBC Sport]] |date=October 6, 2004 |access-date=August 23, 2010}}</ref> અને ઓર્લૅન્ડો, ફ્લોરિડાના પરગણા, વિન્ડેરમિરીમાં આવેલા એક સમુદાય, ઈઝલેવર્થ ખાતે રહ્યા.<ref name="NYT Jupiter">{{cite news|title=Tiger Woods buys $40&nbsp;million estate|date=January 1, 2006|newspaper=[[The New York Times]]|url=http://www.nytimes.com/2006/01/01/realestate/01iht-web.propbrfs2.html|access-date=August 23, 2010}}</ref> તેઓ જૅક્સન, વ્યોમિંગ, કૅલિફોર્નિયા અને સ્વિડનમાં પણ રહેઠાણો ધરાવે છે.<ref name="Den"></ref> જાન્યુઆરી 2006માં, તેમણે જ્યુપિટર આઇલૅન્ડ, ફ્લોરિડા ખાતે, ત્યાં પોતાનો મુખ્ય ગૃહઆવાસ બનાવવાના આશયથી, $39 મિલિયનની નિવાસીય મિલકત ખરીદી.<ref name="Den">{{cite news|title=The $54m Tiger den – but not all neighbours welcome world's best|author=Mount, Harry|date=January 8, 2006|newspaper=[[The Sydney Morning Herald]]|url=http://www.smh.com.au/news/world/54m-tiger-den/2006/01/07/1136609984028.html|access-date=May 12, 2007}}</ref> જ્યુપિટર આઇલેન્ડના રહેવાસીઓમાં તેમના સાથી ગોલ્ફરો - ગૅરી પ્લેયર, ગ્રેગ નોર્મન અને નિક પ્રાઈસ, તેમ જ ગાયક [[સેલિન ડીયોન|સેલિન દિઓન]] અને ઍલન જૅક્સનનો સમાવેશ થાય છે. 2007માં જ્યુપિટર આઇલૅન્ડ પ્રદેશ ખાતે આવેલું વુડ્સની માલિકીનું એક ગેસ્ટ હાઉસ વીજળી પડવાને કારણે આગ લાગવાથી નાશ પામ્યું.<ref>{{cite news|title=Beachside home owned by Tiger Woods destroyed in fire|url=http://sports.espn.go.com/espn/wire?section=golfonline&id=2921515|agency=Associated Press|publisher=ESPN|date=June 29, 2007|access-date=July 8, 2007}}</ref> જૂન 18, 2007ની વહેલી સવારે, એલિને તેમના પ્રથમ સંતાન, પુત્રી, સૅમ ઍલેક્સિસ વુડ્સને ઓર્લૅન્ડો ખાતે જન્મ આપ્યો.<ref>{{cite news|title=Elin Woods has daughter just after U.S. Open|url=http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=2908637|agency=Associated Press|publisher=ESPN|date=June 19, 2007|access-date=July 8, 2007}}</ref> વુડ્સે 2007 યુ.એસ. ઑપનમાં બીજા સ્થાન માટે ટાઈ કરી તેના બીજા જ દિવસે તેમની દીકરીનો જન્મ થયો હતો.<ref>{{cite news|title=Tiger Woods and Wife Elin Nordegren Have a Baby Girl|author=Fleeman, Mike|newspaper=[[People (magazine)|People]]|date=June 18, 2007|url=http://www.people.com/people/article/0,,20042990,00.html|access-date=December 2, 2009|archive-date=ડિસેમ્બર 15, 2008|archive-url=https://www.webcitation.org/5d5hNO1zW?url=http://www.people.com/people/article/0,,20042990,00.html|url-status=dead}}</ref> વુડ્સે પોતાની દીકરીનું નામ સૅમ એટલા માટે પસંદ કર્યું કેમ કે તેમના પિતા કહેતા હતા કે વુડ્સ એક સૅમ જેવો વધુ લાગે છે.<ref>{{cite news|title=Tiger Woods Calls Fatherhood 'A Dream Come True'|author=Mandel, Susan|newspaper=People|date=July 3, 2007|url=http://www.people.com/people/article/0,,20044551,00.html|access-date=December 2, 2009|archive-date=જૂન 2, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090602083041/http://www.people.com/people/article/0,,20044551,00.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news |title=Woods played U.S. Open while wife was in hospital|author=White, Joseph|newspaper=USA Today|agency=Associated Press|date=July 3, 2007|url=http://www.usatoday.com/sports/golf/2007-07-03-2162604389_x.htm|access-date=December 2, 2009}}</ref> સપ્ટેમ્બર 2, 2008ના વુડ્સે પોતાની વેબસાઈટ પર જાહેરાત કરી કે તે અને તેમની પત્ની તેમના બીજા સંતાનના આગમનની રાહ જોઈ રહ્યાં છે.<ref>{{cite news|title=Woods announces his wife, Elin, pregnant with second child|url=http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=3565135|agency=Associated Press|publisher=ESPN|date=September 2, 2008|access-date=September 2, 2008}}</ref> પાંચ મહિના પછી, એલિને ફેબ્રુઆરી 8, 2009ના રોજ, એક પુત્ર, ચાર્લી ઍક્સેલ વુડ્સને જન્મ આપ્યો.<ref>{{cite news|title=Tiger becomes dad for second time|url=http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=3893647|publisher=ESPN|agency=Associated Press|date=February 9, 2009|access-date=February 9, 2009}}</ref> ટાઇગર વુડ્સ અને ઍલિન નોર્ડગ્રેને ઑગસ્ટ 23, 2010ના સત્તાવાર રીતે છૂટાછેડા મેળવ્યા. {{Anchor|TWInfidelity}} ===લગ્નસંબંધમાં બેવફાઈ અને કારકિર્દીમાં ભંગાણ=== નવેમ્બર 25, 2009ના સુપરમાર્કેટ ચોપાનિયા, ''ધ નેશનલ ઈન્કવાયરરે'' , વુડ્સ ન્યૂર્યોક સિટી નાઈટ ક્લબની મૅનેજર રચેલ ઉચિટેલ સાથે લગ્નેત્તર સંબંધ ધરાવતો હતો, એવો એક લેખ પ્રકાશિત કર્યો,<ref name="Apology">{{cite news|url=http://www.nytimes.com/reuters/2009/12/02/arts/entertainment-us-golf-woods.html?scp=2&sq=Tiger%20Woods%20Enquirer&st=cse|title=Tiger Woods Admits "Transgressions," Apologizes|date=December 2, 2009|agency=[[Reuters]]|newspaper=The New York Times|access-date=December 9, 2009}} {{Dead link|date=August 2010|bot=RjwilmsiBot}}</ref> જે દાવાને તેણે રદિયો આપ્યો.<ref>{{cite news|title=Alleged Tiger Woods Mistress Denies Affair|publisher=CBS News|date=December 1, 2009|url=http://www.cbsnews.com/stories/2009/12/01/earlyshow/leisure/celebspot/main5849586.shtml|access-date=September 7, 2010|archive-date=મે 19, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110519011831/http://www.cbsnews.com/stories/2009/12/01/earlyshow/leisure/celebspot/main5849586.shtml|url-status=dead}}</ref> આ લેખે મીડિયાનું ધ્યાન પોતાના તરફ ત્યારે ખેંચ્યું જ્યારે એ લેખ છપાયાના દોઢ દિવસ પછી વુડ્સની કારનો અકસ્માત થયોઃ<ref>{{cite news |title= Tiger Woods 'in good condition' after car crash|newspaper=BBC Sport|date=November 28, 2009|url= http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/golf/8383782.stm|access-date=December 17, 2009|location=London}}</ref> વુડસે તેમની ગાડી SUV, 2009ના કૅડિલાક એસ્કાલેડ મૉડેલમાં ઓર્લૅન્ડો વિસ્તારના પોતાના રહેઠાણ પરથી સવારે 2:30 વાગ્યે નીકળ્યા, અને પોતાના ઘરની સડકના માત્ર બીજા જ છેડે ઝાડવાઓની વાડ સાથે, એક અગ્નિશામક નળ સાથે, અને અંતે એક વૃક્ષ સાથે અફળાયા.<ref name="Trib">{{cite news|url=http://www.chicagotribune.com/sports/chi-02-tiger-woods-dec02,0,3848239.story|title=Tiger Woods pays $164 traffic ticket|last=Mariano|first=Willoughby|coauthors=Bianca Prieto|date=December 2, 2009|newspaper=[[Chicago Tribune]]|access-date=December 3, 2009|archive-date=ડિસેમ્બર 5, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20091205182138/http://www.chicagotribune.com/sports/chi-02-tiger-woods-dec02,0,3848239.story|url-status=dead}}</ref> વુડ્સને ચહેરા પરના નજીવા ઘસરકાઓ માટે સારવાર આપવામાં આવી,<ref>{{cite news |url=http://blogs.usatoday.com/gameon/2009/11/tiger-woods-in-serious-condition-after-car-crash.html |title=Tiger Woods OK after 'minor' SUV crash |newspaper=USA Today |date=November 27, 2009 |access-date=December 25, 2009 |archive-date=નવેમ્બર 30, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091130021623/http://blogs.usatoday.com/gameon/2009/11/tiger-woods-in-serious-condition-after-car-crash.html |url-status=dead }}</ref> અને બેદરકારીથી વાહન ચલાવવા માટે કાયદા દ્વારા નોંધ લેવાઈ. તેણે $164નો ટ્રાફિક દંડ ચૂકવ્યો.<ref name="Trib"></ref> તેણે પોલીસ સાથે વાત કરવાનો ઇનકાર કર્યો અને છેવટે જ્યાં સુધી વુડ્સે પોતાની વેબસાઈટ પર એક નિવેદન<ref>{{cite news|url=http://abcnews.go.com/Sports/wireStory?id=9198393|title=For 3rd Time, Woods Cancels Meeting With Police|last=Goodall|first=Fred|date=November 29, 2009|agency=[[Associated Press]]|newspaper=ESPN Sports|access-date=December 12, 2009}}</ref> ન મૂક્યું ત્યાં સુધી, બે દિવસ સુધી આ અકસ્માત તીવ્ર ચર્ચાનો વિષય બની રહ્યો, તેણે એ નિવેદનમાં એ અકસ્માતનો દોષ પોતાના શિરે લીધો હતો અને ઉમેર્યું હતું કે તે પોતાની અંગત બાબત હતી; વધુમાં તેણે પોતાને ગાડીમાંથી બહાર કાઢવા માટે, પોતાની પત્ની એલિનની પ્રશંસા પણ કરી હતી.<ref>{{cite web|url=http://web.tigerwoods.com/news/article/200911297726222/news/|title=Statement from Tiger Woods|last=Woods|first=Tiger|date=November 29, 2009|publisher=TigerWoods.com|access-date=December 4, 2009|archive-date=ફેબ્રુઆરી 11, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120211235132/http://web.tigerwoods.com/news/article/200911297726222/news/|url-status=dead}}</ref> ત્યારબાદ ટૂંક સમયમાં જ વુડ્સે જાહેર કર્યું કે 2009માં તે પોતાની ચૅરિટી ગોલ્ફ ટૂર્નામેન્ટ, શેવરોન વર્લ્ડ ચેલેન્જ, કે બાકીના બીજી કોઈ પણ ટૂર્નામેન્ટ રમશે નહિ.<ref>{{cite news|title=Tiger Woods Cancels Tourney Appearance|publisher=CBS News|date=November 30, 2009|url=http://www.cbsnews.com/stories/2009/11/30/sportsline/main5838742.shtml|access-date=September 21, 2010|archive-date=જાન્યુઆરી 28, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110128154156/http://www.cbsnews.com/stories/2009/11/30/sportsline/main5838742.shtml|url-status=dead}}</ref> જ્યારે સાન ડિયાગોની કોકટેઈલ વેઈટ્રેસ જૈમી ગ્રુબ્બ્સે, એક ગપશપ મૅગેઝિન ''યુએસ(Us) વીકલી'' માં જાહેરમાં દાવો કર્યો કે તેનું વુડ્સ સાથે અઢી વર્ષથી પ્રેમ-પ્રકરણ ચાલતું હતું, એ બાબત બહાર આવી ત્યાં સુધી આખી વાતમાં લોકોનો રસ વધ્યો. તેણે વુડ્સે તેના માટે મૂક્યા હતા એમ કહેતાં વુડ્સના અવાજમાં તથા તેના લેખિત સંદેશાઓ રજૂ કર્યા. વોઇસ સંદેશમાં નિવેદન હતું: "હેય, હું ટાઇગર બોલુ છું, મને તારી એક મોટી મદદની જરૂર છે. મહેરબાની કરીને તું તારા ફોનમાંથી તારું નામ કાઢી શકે? મારી પત્નીએ મારા ફોનમાંની વિગતો જોઈ છે...તારે મારા માટે આટલું કરવું પડશે. ઘણી મોટી. જલદી કરજે. આવજે."<ref name="Apology"></ref> એ લેખ પ્રકાશિત થયો એ જ દિવસે વુડ્સે "મર્યાદાભંગ" કરવા બદલ એક માફીપત્ર જાહેર કર્યો અને જણાવ્યું કે, "મેં મારા પરિવારની નજર ઝુકાવી દીધી છે.."<ref>{{cite web|url=http://web.tigerwoods.com/news/article/200912027740572/news/|title=Tiger comments on current events|last=Woods|first=Tiger|date=December 2, 2009|publisher=TigerWoods.com|access-date=December 4, 2009|archive-date=ડિસેમ્બર 3, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20091203095255/http://web.tigerwoods.com/news/article/200912027740572/news/|url-status=dead}}</ref> વુડ્સે તેની માફી પાછળનું ચોક્કસ કારણ નહોતું સ્પષ્ટ કર્યું, તથા તે બાબત અંગત છે તેની મર્યાદા જાળવવા વિનંતી કરી હતી.<ref>{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2009/12/03/sports/golf/03woods.html?_r=1&scp=17&sq=tiger%20woods&st=cse|title=Woods Apologizes and Gets Support|last=Dorman|first=Larry|coauthors=Stuart Elliot|date=December 2, 2009|newspaper=The New York Times|access-date=December 4, 2009}}</ref> જ્યારે આશરે ડઝનેક મહિલાઓએ વિવિધ પ્રસાર માધ્યમોમાં વુડ્સના તેમની સાથે સંબંધો હોવાના દાવા કર્યા, ત્યારે પ્રસાર માધ્યમોનું દબાણ વધી ગયું.<ref>{{cite news|url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/n/a/2009/12/12/sports/s062742S18.DTL|title=Two weeks that shattered the legend of Tiger Woods|last=Dahlberg|first=Tim|date=December 12, 2009|agency=[[Associated Press]]|newspaper=San Francisco Chronicle|access-date=December 27, 2009|archive-date=એપ્રિલ 13, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100413165241/http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=%2Fn%2Fa%2F2009%2F12%2F12%2Fsports%2Fs062742S18.DTL|url-status=dead}}</ref> ડિસેમ્બર 11ના રોજ, વુડ્સે પોતે લગ્નજીવનમાં વિશ્વાસઘાત કર્યાનો સ્વીકાર કરીને, બીજીવાર માફી માગી,<ref name="hiatus">{{cite news|url=http://www.nytimes.com/aponline/2009/12/11/sports/AP-GLF-Tiger-Woods.html?_r=1&hp|title=Tiger Woods Taking Hiatus From Professional Golf |date=December 11, 2009|agency=Associated Press|newspaper=The New York Times|access-date=December 12, 2009}} {{Dead link|date=August 2010|bot=RjwilmsiBot}}</ref> અને અનિશ્ચિત મુદ્દત સુધી વ્યાવસાયિક ગોલ્ફમાંથી દૂર રહેવાની ઘોષણા કરતું એક બીજું નિવેદન જાહેર કર્યું.<ref name="hiatus"></ref> એ જ દિવસે, વુડ્સ વતી તેના વકીલોએ હાઈકોર્ટ ઑફ જસ્ટિસ ઑફ ઇંગ્લૅન્ડ એન્ડ વેલ્સમાંથી, યુ.કે.(UK)નાં તમામ પ્રકાશનોમાં વુડ્સની કોઈ પણ નગ્ન કે જાતીય સંભોગ કરતી તસવીરો પ્રકાશિત કરવા સામે મનાઈ હુકમ મેળવ્યો, અલબત્ત આવી કોઈ તસવીરો અંગે વુડ્સને જાણકારી હતી તે અંગે ઇનકાર કરતા રહ્યા.<ref>{{cite news|url=http://www.irishtimes.com/sports/golf/2009/1211/1224260578513.html|title=Woods secures UK injunction|date=December 11, 2009|work=The Irish Times |access-date=December 11, 2009}}</ref> મનાઇહુકમના વિષયનો અહેવાલ આપવો તે પણ આદેશિત હતું.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/americas/8408760.stm|title=UK injunction granted over golfer Tiger Woods|date=December 11, 2009|publisher=BBC News|access-date=December 11, 2009|location=London}}</ref> બીજા જ અઠવાડિયે, વુડ્સ સાથે સંબંધો હોવા અંગે જેમણે પ્રસારમાધ્યમોને ઇન્ટર્વ્યૂ આપ્યાં હતાં તેમાંની એક મહિલાએ સ્વીકાર્યું હતું કે જો ક્યારેય તેમની વચ્ચે સંબંધ વિચ્છેદ થશે તો તે તેને વેચી નાખશે એવા પૂર્વાયોજિત આધારે તેણે પોતાની પાસે વુડ્સની નગ્ન તસવીરો રાખી છે.<ref>{{cite news|url=http://www.dailymail.co.uk/sport/golf/article-1237081/Model-Jaime-Jungers-took-photos-Tiger-Woods-naked-said-sell-broke-up.html#ixzz0a67yP6Q3|title=Model Jaime Jungers 'took photos of Tiger Woods naked and said she would sell them if they ever broke up'|work=Daily Mail |location=UK |date=December 18, 2009|access-date=December 18, 2009 | location=London | first=David | last=Gardner}}</ref> એ નિવેદન જાહેર થયાના બીજા દિવસે, ઘણી કંપનીઓએ એવો ઈશારો કર્યો કે તેઓ વુડ્સ સાથેના તેમના સમર્થન કરારો પર ફેરવિચારણા કરી રહ્યા હતા. જીલેટ કંપનીએ વુડ્સને દર્શાવતી પોતાની જાહેરાતને કામચલાઉ ધોરણે અટકાવી, અને કહ્યું કે તેઓ કંપની માટે વુડ્સને કોઈ જાહેર હાજરી માટે રોકશે નહીં.<ref name="APGALeqM5ifvTqJkmGnuyN0Mp">{{cite news|url=http://www.google.com/hostednews/ap/article/ALeqM5ifvTqJkmGnuyN0Mp_0HqO9B7w2DQD9CI26584|title=Woods' time-out to hurt Tiger Inc.|last=Fredrix|first=Emily|date=December 12, 2009|agency=Associated Press|publisher=Google News|access-date=December 12, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20091221030713/http://www.google.com/hostednews/ap/article/ALeqM5ifvTqJkmGnuyN0Mp_0HqO9B7w2DQD9CI26584|archive-date=ડિસેમ્બર 21, 2009|url-status=dead}}</ref> ડિસેમ્બર 13ના, મૅનેજમેન્ટ કન્સલ્ટન્સી પેઢી એક્સેન્ચ્યુરે, "વુડ્સ હવે યોગ્ય પ્રતિનિધિ નથી" એવું નિવેદન આપીને, વુડ્સ માટેની પોતાની સંપૂર્ણ સ્પોન્સરશિપ પૂરેપૂરી રદ કરી.<ref name="BBC8411091">{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/americas/8411091.stm|title=Accenture cuts Tiger Woods sponsorship deal|newspaper=BBC News|date=December 13, 2009|access-date=December 13, 2009|location=London}}</ref> ડિસેમ્બર 8, 2009ના રોજ, નીલસને સૂચવ્યું કે વિજ્ઞાપકોએ વુડ્સના વ્યભિચારના સમાચાર બહાર આવતાં વુડ્સને બતાવતી ટીવી જાહેરાતોને કામચલાઉ ધોરણે દૂર કરી છે. તેના મુખ્ય સ્પોન્સરોએ શરૂઆતમાં વુડ્સને ટેકો આપવાની અને ટકાવી રાખવાની બાંહેધારી આપી,<ref>[http://money.cnn.com/2009/12/09/news/companies/tiger_woods_commercials/ ટાઇગર વુડ્સના વિજ્ઞાપનો ટીવી પરથી અદૃશ્ય], સીએનએન (CNN) મની, ડિસેમ્બર 9, 2009</ref> પરંતુ ડિસેમ્બર 11ના જીલેટ કંપનીએ તેને હંગામી ધોરણે દૂર કર્યો,<ref name="APGALeqM5ifvTqJkmGnuyN0Mp"></ref> તથા ડિસેમ્બર 13ના રોજ એક્સેન્ચ્યુર કંપનીએ વુડ્સને સંપૂર્ણપણે પડતો મૂક્યો.<ref name="BBC8411091"></ref> ડિસેમ્બર 18ના, ટેગ હેયુરે(TAG Heuer) તેમના જાહેરખબર અભિયાનમાંથી "નજીકના ભવિષ્ય પૂરતો" વુડ્સને પડતો મૂક્યો, ત્યારબાદ ડિસેમ્બર 23ના તેમની વેબસાઈટના હોમપેજ પર "ટેગ હેયુર ટાઈગર વુડ્સ સાથે છે" તેવું નિવેદન મૂક્યું.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/americas/8421852.stm|title=Tag Heuer 'to drop Tiger Woods from US ads'|publisher=BBC News|date=December 18, 2009|access-date=December 18, 2009|location=London}}</ref> જાન્યુઆરી 1, 2010ના, AT&Tએ પોતાની વુડ્સ માટેની સ્પોન્સરશિપ પૂરી થાય છે એવી ઘોષણા કરી.<ref>{{cite news|url=http://www.reuters.com/article/idUSTRE5BU28720091231 |title=AT&T ends sponsorship of scandal-hit Tiger Woods |work=Reuters |date=December 31, 2009 |access-date=January 22, 2010|first=Tiffany|last=Wu}}</ref> જાન્યુઆરી 4, 2010ના, ઈલેકટ્રોનિક આર્ટ્સે, રાષ્ટ્રપ્રમુખ પીટર મૂરીના બ્લોગ દ્વારા એવું નિવેદન આપ્યું કે તેઓ વુડ્સ સાથેની તેમની કામગીરી ચાલુ રાખશે અને વેબ આધારિત ખેલ, ''ટાઈગર વુડ્સ PGA ટૂર ઓનલાઈન'' માટે, તેમનું વુડ્સ સાથેનું વ્યાવસાયિક જોડાણ દર્શાવ્યું.<ref>{{cite news|url=http://www.gamersdailynews.com/story-15519-Tiger-Woods-Online-to-Swing-Away.html|title=GDN source: Tiger Woods Online to Swing Away|author=Rick, Christophor|date=January 6, 2010|agency=Gamers Daily News|access-date=January 6, 2010|archive-date=જુલાઈ 11, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110711072145/http://www.gamersdailynews.com/story-15519-Tiger-Woods-Online-to-Swing-Away.html|url-status=dead}}</ref> જાન્યુઆરી 13ના, જનરલ મોટર્સે, પોતાના એક ફ્રી કાર લોન સોદાની પૂર્ણાહુતિ જાહેર કરી કે જે ડિસેમ્બર 31, 2010ના પૂર્ણ થવાનો હતો.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/8458194.stm|title=GM ends car loans for Tiger Woods|publisher=BBC News|date=January 13, 2010|access-date=January 13, 2010|location=London}}</ref> કેલિફોર્નિયા યુનિવર્સિટી, ડૅવિસ ખાતેના અર્થશાસ્ત્રના પ્રધ્યાપકો, ક્રિસ્ટોફર આર. નિટેલ અને વિક્ટર સ્ટાન્ગોના ડિસેમ્બર 2009ના અભ્યાસ મુજબ, વુડ્સના લગ્નેત્તર સંબંધોને કારણે શેરધારકને અંદાજે $5 બિલિયનથી $12 બિલિયનનું નુકસાન થયું હશે.<ref>[http://faculty.gsm.ucdavis.edu/~vstango/tiger003.pdf ટાઇગર વુડ્સની બદનામીના પગલે શેરધારક મૂલ્ય નાશ (શેરહોલ્ડર વેલ્યૂ ડિસ્ટ્રક્શન ફોલોઇંગ ધ ટાઇગર વુડ્સ સ્કેન્ડલ)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100523071813/http://faculty.gsm.ucdavis.edu/~vstango/tiger003.pdf |date=મે 23, 2010 }}, ક્રિસ્ટોફર આર. નીટેલ અને વિક્ટર સ્ટાન્ગો કૃત, ડૅવિસ ખાતે કૅલિફોર્નિયા યુનિવર્સિટી, ડિસેમ્બર 28, 2009</ref><ref>[http://www.businesswire.com/portal/site/home/permalink/?ndmViewId=news_view&newsId=20091228005221&newsLang=en યુસી(UC) ડૅવિસ અભ્યાસ કહે છે, ટાઇગર વુડ્સ સ્કૅન્ડલ શેરધારકોને $12 બિલિયન જેટલું ભારે પડ્યું] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130730101235/http://www.businesswire.com/portal/site/home/permalink/?ndmViewId=news_view&newsId=20091228005221&newsLang=en |date=જુલાઈ 30, 2013 }}, બિઝનેસ વાયર, ડિસેમ્બર 28, 2009</ref> ''ગોલ્ફ ડાઈજેસ્ટ'' સામાયિક, જે 1997થી વિશેષરૂપે વુડ્સના માહિતીસૂચક પ્રમુખ લેખો માસિક ધોરણે પ્રકાશિત કરતું હતું, તેણે તેમના ફેબ્રુઆરી 2010ના અંકમાં જાહેર કર્યું કે વુડ્સ પોતાની સમસ્યાઓ સુલઝાવે ત્યાં સુધી તેમના લેખોનું પ્રકાશન હંગામી ધોરણે અટકાવવામાં આવે છે.<ref>''ગોલ્ફ ડાઇજેસ્ટ'' , ફેબ્રુઆરી 2010.</ref> ઑગસ્ટ 2010ના અંકથી, સામાયિકે ફરીથી વુડ્સના લેખો આપવા શરૂ કર્યા. ફેબ્રુઆરી 19, 2010ના, વુડ્સે ફ્લોરિડામાં આવેલા PGA ટૂરના મુખ્ય કાર્યાલય પરથી એક ટેલિવિઝન વક્તવ્ય આપ્યું.<ref>{{cite news|title=Tiger Woods apologises to wife Elin for affairs|publisher=BBC Sport|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/golf/8521060.stm|access-date=February 23, 2010|date=February 19, 2010|location=London}}</ref><ref>{{cite news|title=Tiger Woods Statement Allegedly Leaked|publisher=CBS News|agency=Associated Press|date=February 18, 2010|url=http://www.cbsnews.com/stories/2010/02/18/sportsline/main6220458.shtml|access-date=March 16, 2010|archive-date=જાન્યુઆરી 28, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110128162202/http://www.cbsnews.com/stories/2010/02/18/sportsline/main6220458.shtml|url-status=dead}}</ref> તેણે કબૂલ્યું કે પોતે પોતાની પત્ની સાથે બેવફા રહ્યો હતો. તેણે કહ્યું કે તે એવું માનતો હતો કે પોતે સફળ હોવાને કારણે, ધારે તે કરવાનો હકદાર હતો, અને સામાન્ય માણસને લગતા નિયમો તેને લાગુ નહોતા પડતા. તેણે જણાવ્યું કે હવે તેને સમજાય છે કે લગ્નેત્તર સંબંધો રાખવામાં પોતે ખોટો હતો, અને પોતાના આવા વ્યવહારથી પરિવાર, મિત્રો, ચાહકો તથા વ્યાવસાયિક ભાગીદારોને પહોંચેલા દુઃખ માટે તેણે માફી માગી. તેણે જણાવ્યું કે તેને બાળપણથી [[બૌદ્ધ ધર્મ|બૌદ્ધધર્મ]]માં શ્રદ્વા હતી, તેનાથી તે ફંટાઈ ગયો હતો અને ભવિષ્યમાં તે તેના તરફ પાછા ફરવા પર કામ કરશે. વુડ્સે એવું પણ જણાવ્યું કે તે છેલ્લા 45 દિવસથી એક સારવાર લઈ રહ્યો હતો, અને બહુ જલદી ગોલ્ફમાં પાછો ફરશે. તેણે કહ્યું કે ભવિષ્યમાં સ્પર્ધાત્મક ગોલ્ફમાં પાછા ફરવા અંગે તેણે આયોજન કર્યું છે, પરંતુ તેની કોઈ નિશ્ચિત વિગતો આપી નહોતી. આ વકતવ્યમાં તેણે કોઈ પ્રશ્નોત્તર કર્યા નહીં.<ref>{{cite web |author=ASAP Sports |url=http://web.tigerwoods.com/news/article/201002198096934/news/ |title=Transcript: Tiger's public statement |publisher=Web.tigerwoods.com |date=February 19, 2010 |access-date=September 5, 2010 |archive-date=સપ્ટેમ્બર 20, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100920054125/http://web.tigerwoods.com/news/article/201002198096934/news |url-status=dead }}</ref> ફેબ્રુઆરી 27, 2010ના, શક્તિદાયક પીણાંની પેઢી, ગેટોરાડે ટાઇગર વુડ્સ માટેની તેની સ્પોન્સરશિપ પૂરી કરી. જો કે, ગેટોરાડેએ કહ્યું કે તે ટાઇગર વુડ્સ ચેરિટેબલ ફાઉન્ડેશન સાથેની પોતાની ભાગીદારી ચાલુ રાખશે.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/8540167.stm |title=Tiger Woods loses Gatorade sponsorship |publisher=BBC News |date=February 27, 2010 |access-date=September 5, 2010}}</ref> માર્ચમાં આઇરિશ પુસ્તકનિર્માતા પેડ્ડી પાવરે બહાર પાડ્યું કે વુડ્સે તેમની સાથે $75 મિલિયનના સમર્થન કરારને નકારી દીધા હતા.<ref>{{cite web |url=http://www.nationalledger.com/artman/publish/article_272630732.shtml |title=Tiger Woods Paddy Power Offer Snub – $75&nbsp;Million! |work=National Ledger |date=March 8, 2010 |access-date=March 10, 2010 |archive-date=માર્ચ 11, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100311175926/http://www.nationalledger.com/artman/publish/article_272630732.shtml |url-status=dead }}</ref> માર્ચ 16, 2010ના રોજ, વુડ્સે જાહેરાત કરી કે 2010 માસ્ટર્સ ખાતે તે ગોલ્ફમાં પરત ફરશે.<ref name="return"></ref> જો કે, તેની પત્ની એલિને જાહેર કર્યું કે પોતે તે સમયે ટૂર્નામેન્ટમાં હાજરી આપવાને બદલે, સ્વિડન પરત ફરવાનું આયોજન કર્યું છે.<ref>{{cite web |url=http://www.nationalledger.com/artman/publish/article_272631157.shtml |title=Elin Woods Masters Plans – Snub For Tiger's Golf Return? |work=National Ledger |date=April 3, 2010 |access-date=April 7, 2010 |archive-date=એપ્રિલ 6, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100406023126/http://www.nationalledger.com/artman/publish/article_272631157.shtml |url-status=dead }}</ref> માર્ચ 21, 2010ના, ટોમ રિનાલ્ડીએ તેનો ઈન્ટર્વ્યૂ લીધો, જે સમગ્ર ઘટનાક્રમ પછીનો પહેલો ઈન્ટર્વ્યૂ હતો.<ref name="trinaldiinterview">{{cite news|url=http://sports.espn.go.com/golf/news/story?id=5015614|title=Tiger Woods Exclusive Interview|last=Rinaldi|first=Tom|date=March 21, 2010|publisher=[[ESPN]]|access-date=March 22, 2010}}</ref> એપ્રિલ 29, 2010ના, નેશનલ ઇન્કવાયરરે એવો અહેવાલ આપ્યો કે વુડ્સે તેની પત્ની પાસે પોતાના 120 જેટલા લગ્નેત્તર સંબંધોની કબૂલાત કરી હતી.<ref name="affairs">{{cite news|title=Tiger Woods confessed to cheating with 120 women while married: Report|url=http://www.vancouversun.com/sports/Golf+Tiger+Woods+reportedly+confessed+cheating+with+women+while+married/2967214/story.html|access-date=May 30, 2010|newspaper=Vancouver Sun|date=April 30, 2010|archive-date=ફેબ્રુઆરી 24, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110224032012/http://www.vancouversun.com/sports/Golf+Tiger+Woods+reportedly+confessed+cheating+with+women+while+married/2967214/story.html|url-status=dead}}</ref> તેણે પોતાના પાડોશીની 21 વર્ષની પુત્રી રચેલ કૌડ્રીટ, જેને તે 14 વર્ષની હતી ત્યારથી ઓળખતો હતો, તેની સાથે એક-રાત્રિ ગાળ્યાની કબૂલાત પણ કરી હતી.<ref name="NYDNaffairs">{{cite news|last=Siemaszko|first=Corky|title=Tiger Woods' latest alleged lover is young neighbor Raychel Coudriet: report|url=http://www.nydailynews.com/gossip/tigerwoods/2010/04/07/2010-04-07_tiger_woods_latest_alleged_lover_is_young_neighbor_raychel_coudriet_report.html|work=New York Daily News|date=April 7, 2010|access-date=May 30, 2010|archive-date=ઑક્ટોબર 11, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20101011150825/http://www.nydailynews.com/gossip/tigerwoods/2010/04/07/2010-04-07_tiger_woods_latest_alleged_lover_is_young_neighbor_raychel_coudriet_report.html|url-status=dead}}</ref> ઑગસ્ટ 23, 2010ના વુડ્સ અને નોર્ડગ્રેનના કાયદેસર છૂટાછેડા થયા.<ref>{{cite web|last=Helling |first=Steve |url=http://www.people.com/people/article/0,,20414961,00.html |title=Tiger Woods and Elin Nordegren's Divorce Is Final |work=People |date=August 23, 2010 |access-date=September 5, 2010}}</ref> આમ તો તેમના છૂટાછેડાની ચોક્કસ નાણાકીય શરતો ગોપનીય છે, છતાં એક અહેવાલ મુજબ નોર્ડગ્રેનને સમાધાન પેટે લગભગ $100 મિલિયનની રકમ મળી હતી; બાળકોની સંભાળ બંનેના હસ્તક રહેશે. ====''ટાઇગર વુડ્સઃ ધ રાઇઝ ઍન્ડ ફૉલ'' – દસ્તાવેજી ચિત્ર==== વુડ્સની બીજી એક પ્રશંસક, પૉર્ન સ્ટાર અને વિદેશી નૃત્યાંગના વેરોનિકા સિવિક-ડૅનિયલ્સ(રંગમંચનું નામ જોસ્લિન જેમ્સ)નો ઇન્ટર્વ્યૂ બ્રિટિશ ટેલિવિઝન ડૉક્યુમેન્ટરી ''ટાઇગર વુડ્સઃ ધ રાઇઝ ઍન્ડ ફૉલ'' માટે કરવામાં આવ્યો, જે પ્રથમ યુકે(UK)માં ચૅનલ 4 પર 2010ના જૂનના મધ્યમાં, અને તે પછી વિશ્વભરના અન્ય પ્રસાર-માધ્યમો પર પ્રસારિત કરવામાં આવી. તેની તે કાર્યક્રમની મુલાકાતમાં, સિવિક-ડૅનિયલ્સ જે લાસ વેગાસ અને લૉસ એન્જલસમાં રહેતી હતી, તેણે દાવો કર્યો હતો કે તેના સંબંધો વુડ્સ સાથે ત્રણ વર્ષો સુધી રહ્યા હતા. તેણે જણાવ્યું કે વુડ્સ તેને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં ચારે તરફ રમાતી કેટલીક ગોલ્ફ ટૂર્નામેન્ટોમાં સંકેતસ્થાનોએ માટે બોલાવતો અને તે માટે તથા વિમાની સફર માટે નાણા ચૂકવતો. સિવિક-ડૅનિયલ્સે કહ્યું કે વુડ્સે તેને તેની પૉર્ન કારકિર્દી છોડી દેવા કહ્યું હતું, કારણ કે તેના વીડિયો તેને પરેશાન કરતા હતા. સિવિક-ડૅનિયલ્સે કહ્યું કે તે વુડ્સ દ્વારા બે વખત ગર્ભવતી બની હતી, જેમાં પ્રથમ વખત કસુવાવડ થઈ હતી અને બીજી વખત ગર્ભપાત કરાવવો પડ્યો હતો. સિવિક-ડૅનિયલ્સે છૂટાછેડા મેળવી આપનાર મશહૂર વકીલ ગ્લોરિયા ઑલરેડ દ્વારા વુડ્સ વિરુદ્ધ કાનૂની મુકદ્દમો કર્યો હતો. એ જ રીતે ઑર્લેન્ડોની વેઇટ્રેસ મિન્ડી લૉટનનો પણ ઇન્ટર્વ્યૂ કરવામાં આવ્યો હતો; તેણે દાવો કર્યો કે તે અને વુડ્સ ઘણીવાર જાતીય સંબંધો માટે મળતાં હતાં. તેઓ સામાન્ય રીતે તેના ઘેર ખાનગી કક્ષમાં મળતાં, પરંતુ ક્યારેક અન્ય સ્થાનો ઉપર કેટલાંક મહિનાઓ સુધી મળતાં રહ્યાં. લૉટનની માની સૂચનાના આધારે, તેમના મળવા માટેના સંકેતસ્થાનોમાંના એક પર દેખીતી રીતે નજર રાખવામાં આવી હતી અને તેની તસવીરો પણ લેવામાં આવી હતી, અને આ માહિતી નેશનલ ઈન્ક્વાયરર સુધી પહોંચી હતી. કાર્યક્રમ અનુસાર એ ચોપાનિયાએ પછી વુડ્સની મૅનેજમેન્ટ ટીમનો સંપર્ક સાધ્યો હતો, જેના પરિણામે આ પ્રેમ-પ્રકરણને છાંકી દેવા માટે એક વ્યવસ્થા ગોઠવવામાં આવી, જેના અંતર્ગત એક ફિટનેસ મૅગેઝિનના મુખપૃષ્ઠ પર વુડ્સ તેના બદલામાં પોતાની તસવીર આપે તથા તેની દિનચર્યાની વિગતોનો લેખ છપાય તેવો સોદો નક્કી થયો. આ ફિટનેસ મૅગેઝિન અને નેશનલ ઇન્ક્વાયરર એક જ પ્રકાશન જૂથનો હિસ્સો હતાં. આ કાર્યક્રમમાં લાસ વૅગાસની એક મૅડમ સાથેના ઇન્ટર્વ્યૂ પણ રજૂ કરવામાં આવ્યો. તેણે જણાવ્યું હતું કે વુડ્સે અનેક પ્રસંગોએ તેની એજન્સીમાંથી ઊંચી કિંમતોવાળી વેશ્યાઓને રોકી હતી, જેમને વુડ્સના ખર્ચે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં ચારે તરફ રમાતી ગોલ્ફ ટૂર્નામેન્ટોના સ્થળ ઉપર અથવા લાસ વેગાસમાં બોલાવવામાં આવતી હતી, એ સ્ત્રીઓને ટૂર્નામેન્ટના સ્થળે જોડાવા માટે વુડ્સ વિમાનભાડું પણ ચૂકવતો. કાર્યક્રમે એ પણ જણાવ્યું છે કે વુડ્સ એલિન નૉર્ડગ્રેનને પરણ્યો તે પહેલાં, તેને પૉર્ન સ્ટાર ડેવિન જેમ્સથી સંભવતઃ એક પુત્ર થયો હતો. એ છોકરાનો ફોટો પણ તેમાં બતાવવામાં આવ્યો હતો.<ref>''ટાઇગર વુડ્સઃ ધ રાઇઝ ઍન્ડ ફૉલ (Tiger Woods: The Rise and Fall)'' , ચૅનલ 4, બ્રિટિશ ટેલિવિઝન કાર્યક્રમ, જૂન 2010; સહેજ અદ્યતન આવૃત્તિ સીબીસી(CBC) ટેલિવિઝન પર ''ધ પૅશનટ આઈ (The Passionate Eye)'' , સપ્ટેમ્બર 2010</ref> ===અન્ય=== 1997 GQ પ્રોફાઈલમાં વુડ્સે કેટલાક વ્યાયામવીરોના જાતીય આકર્ષણ અંગે અનુમાન કર્યું હતું: "હું એ સમજી નથી શકતો," ટાઇગર વુડ્સ લિમો ડ્રાઇવર, વિન્સેન્ટને પૂછે છે, "કે શા માટે ઘણી બધી સુંદર દેખાતી સ્ત્રીઓ બેઝબૉલ અને બાસ્કેટબૉલની આસપાસ ભટકતી રહે છે. શું તેનું કારણ એ છે કે, તને ખબર છે, લોકો હંમેશાં કહેતાં હોય છે તે, જેમ કે, કાળા પુરુષો મોટું ખિસ્સું ધરાવતા હોય છે?".<ref>http://www.gq.com/sports/profiles/199704/tiger-woods-profile GQ The Man. આમીન. ચાર્લ્સ પી. પિઅર્સ દ્વારા એપ્રિલ 1997</ref> 15મી ડિસેમ્બર 2009ના, ''ધ ન્યૂ યોર્ક ટાઇમ્સે'' જણાવ્યું હતું કે ઍન્થૉની ગાલિયા નામનો એક કૅનેડિયન સ્પોર્ટ્સ ડૉક્ટર, જેણે પહેલાં વુડ્સની સારવાર કરી હતી તેની રમતવીરોને ડ્રગ ઍક્ટોવેજિન અને માનવ વૃદ્ધિ હૉર્મોન્સ પૂરા પાડવાના આરોપ માટે ફેડરલ બ્યુરો ઑફ ઇન્વેસ્ટિગેશન દ્વારા પૂછપરછ કરવામાં આવી રહી હતી.<ref name="Doctor">{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2009/12/15/sports/15doctor.html?pagewanted=1&_r=1&sq=tiger%20woods&st=cse&scp=2|title=Doctor Who Treated Top Athletes Is Subject of Doping Inquiry|author=Van Natta, Jr., Don|author2=Schmidt, Michael S.|author3=Austen, Ian|date=December 15, 2009|newspaper=The New York Times|access-date=December 15, 2009}}</ref> એ જ લેખ અનુસાર, ગાલિયા ફેબ્રુઆરી અને માર્ચ 2009માં ઓછામાં ઓછી ચાર વખત વુડ્સને તેના ઑર્લેન્ડના ઘેર વિશિષ્ટ બ્લડ-સ્પિનિંગ ટૅકનિક આપવા માટે મળ્યો હતો, અને વુડ્સે પણ એ ચિકિત્સાને સારી પ્રતિક્રિયા આપી હતી. વુડ્સે કહ્યું છે કે તે "[[બૌદ્ધ ધર્મ|બૌદ્ધ ધર્મ]]માં માને છે... તેનાં બધાં પાસાંને નહીં, પરંતુ મોટા ભાગનાને."<ref name="Buddhism">{{cite web |title=Gandhi and Tiger Woods|author=Wright, Robert|date = July 24, 2000|work=[[Slate (magazine)|Slate]]|url=http://www.slate.com/id/86898/|access-date=August 13, 2007}}</ref> તેના 19 ફેબ્રુઆરી 2010ના જાહેર ક્ષમાયાચના નિવેદનમાં, વુડ્સે કહ્યું હતું કે તે બૌદ્ધ તરીકે ઉછર્યો છે અને તાજેતરનાં વર્ષો સુધી તેનું પાલન કર્યું છે. પછી તેણે કહ્યું કે તે પોતાની જિંદગીમાં પરિવર્તન લાવવામાં મદદરૂપ થાય તે માટે બૌદ્ધ ધર્મ પ્રત્યે પાછો ફરશે.<ref>{{cite web |url=http://nbcsports.msnbc.com/id/35495225/ |title=Tiger turns to Buddhism to turn life around |author=Associate Press |date=February 20, 2010 |work=NBC Sports |publisher=NBC Universal |access-date=February 20, 2010 |archive-date=ડિસેમ્બર 19, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101219073044/http://nbcsports.msnbc.com/id/35495225/ |url-status=dead }}</ref> જ્યારે વુડ્સ 2000માં ટૂર્નામેન્ટ માટે થાઈલૅન્ડ આવ્યો ત્યારે થાઈ સત્તાવાળાઓએ, વુડ્સની માતા થાઈ હતી એ નાતે, વુડ્સને શાહી સાજ-સજ્જા અર્પણ કરવાનો અને ત્યાં સુધી કે તેને થાઈ-નાગરિકતા અર્પણ કરવાનો પણ પ્રયત્ન કર્યો હતો.<ref>{{cite web |url=http://www.bangkokpost.com/leisure/leisurescoop/8897/a-thai-in-every-other-sense |title=A Thai in every other sense |work=[[Bangkok Post]] |author=Kongrut, Anchalee |date=December 29, 2008 |access-date=December 17, 2009 }}{{Dead link|date=ઑગસ્ટ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> જો કે વુડ્સે કહ્યું હતું કે આવું શાહી અર્પણ તેના પરિવારને "બહુ મોટું સન્માન (અને) ઘણા ગર્વની વાત છે," તેણે સ્પષ્ટરૂપે એ અનુરોધનો અસ્વીકાર કર-જટિલતાને કારણે કર્યો હતો.<ref>{{cite web|url=http://www.texnews.com/tiger/conquers020797.html|year=1997|access-date=April 23, 2010|title=Tiger Woods conquers Thailand, his second home|publisher=TexNews.com|last=Huckshorn|first=Kristin|archive-date=જૂન 14, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110614100433/http://www.texnews.com/tiger/conquers020797.html|url-status=dead}}</ref> વુડ્સને એક ભત્રીજી હતી, જેનું નામ હતું ચેયેન્ની વુડ્સ, જે 2009 મુજબ, વેક ફોરેસ્ટ યુનિવર્સિટી ખાતે અવૈતનિક ગોલ્ફર હતી.<ref>{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2009/06/25/sports/golf/25cheyenne.html?_r=1|title=Following a Famous Uncle and Also Her Ambition |access-date=July 5, 2009|date=June 24, 2009|work=The New York Times|author=Crouse, Karen}}</ref> વુડ્સ અને પૂર્વ પત્ની 155-ફુટ (47 મીટર) યૉટ (ક્રીડા નૌકા) ધરાવતાં હતાં, જેનું નામ હતું ''પ્રાઇવસી'' , એ ફ્લોરિડામાં લંગર નાખીને પડી રહેતી. 20 મિલિયન ડૉલરના, એ {{convert|6500|sqft}} વાહનમાં માસ્ટર સ્યૂટ, છ સ્ટેટરૂમ, એક થિએટર, જિમ અને જાકુઝી તથા 21 માણસો સૂઈ શકે તેટલી વ્યવસ્થા હતી. તેનું રજિસ્ટ્રેશન કૅયમૅન આઇલૅન્ડ્સ ખાતે થયું હતું, એ બોટ વુડ્સ માટે ક્રિસ્ટેનસેન શિપયાર્ડ્સ દ્વારા બાંધવામાં આવી હતી, જે વૅન્કુવર, વૉશિંગ્ટન સ્થિત વૈભવશાળી યૉટ બિલ્ડર છે.<ref>{{cite web|last=Yu|first=Hui-yong|title=Tiger Woods, Amway's Devos Make Seattle a Yacht Hub (Correct)|url=http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=10000103&sid=ay9i_tNnB8Os|publisher=Bloomberg L.P.|access-date=June 8, 2010|date=April 28, 2006}}</ref> વુડ્સ ક્યારેક સમુદ્ર કિનારે આવેલાં ગોલ્ફ મેદાનો ખાતે ટૂર્નામેન્ટ રમે ત્યારે તેની આ નૌકા ઉપર રોકાય છે.<ref>{{cite news |title= Tiger Woods sails away leaving golf all at sea |author=Reason, Mark|newspaper=The Daily Telegraph|date= December 12, 2009|url= http://www.telegraph.co.uk/sport/golf/tigerwoods/6798432/Tiger-Woods-sails-away-leaving-golf-all-at-sea.html|access-date=December 17, 2009|location=London}}</ref><ref>{{cite news |title= Tiger Woods's Boat, Privacy, Attracts Plenty of Onlookers|author=Kilgannon, Corey|newspaper=The New York Times|date=June 18, 2006|url=http://www.nytimes.com/2006/06/18/nyregion/18yacht.html|access-date=December 17, 2009}}</ref><ref>{{cite news|title=Shhhhh...|author=Kavin, Kim|newspaper=Power & Motoryacht|date=November 2004|url=http://www.powerandmotoryacht.com/megayachts/tiger-woods-yacht-christensen-155/|access-date=December 17, 2009|archive-date=ડિસેમ્બર 23, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20101223151240/http://powerandmotoryacht.com/megayachts/tiger-woods-yacht-christensen-155/|url-status=dead}}</ref> ઑક્ટોબર 2010માં, વુડ્સ જ્યુપિટર ટાપુ પર 4-હોલ ગોલ્ફ મેદાન સહિતના 30 મિલિયન પાઉન્ડના ખર્ચે બંધાયેલા નવા ઘરમાં રહેવા ગયો.<ref>{{cite news |url=http://www.dailymail.co.uk/tvshowbiz/article-1324971/Tiger-Woods-new-50m-bachelor-pad---look-got.html |title=As Tiger Woods completes his £30m new home Elin reminds him what he HASN'T got |publisher=[[Daily Mail]] |access-date=October 30, 2010 |date=October 29, 2010 |location=London}}</ref> ==આ પણ જોશો== {{Portal box|Biography|Golf|United States}} *કૅરિયર ગ્રાન્ડ સ્લૅમ ચૅમ્પિયનો *સૌથી વધુ યુરોપિયન ટૂર વિજયો મેળવનાર ગોલ્ફરો *સૌથી વધુ PGA ટૂર વિજયો મેળવનાર ગોલ્ફરોની યાદી *પુરુષોની મુખ્ય ચૅમ્પિયનશિપો જીતનારા ગોલ્ફરોની યાદી *વિશ્વના પ્રથમ ક્રમાંકના પુરુષ ગોલ્ફરોની યાદી *સૌથી લાંબી PGA ટૂર વિજય શૃંખલા *એક વર્ષમાં સૌથી વધુ PGA ટૂર વિજયો મેળવાર *એક PGA ટૂર ઇવેન્ટમાં સૌથી વધુ વિજયો મેળવનાર ==સંદર્ભો== {{Reflist|colwidth=30em}} ==વધુ વાંચન== *{{Cite book|last=Andrisani|first=John|title=The Tiger Woods Way: An Analysis of Tiger Woods' Power-Swing Technique|publisher=[[Three Rivers Press]]|location=New York|year=1997|isbn = 0-609-80139-2|oclc=55124056|ref=harv|postscript=<!--None-->}} *{{Cite book|last=Clary|first=Jack|title=Tiger Woods|publisher=Tiger Books International|location=Twickenham, England|year=1997|isbn=9781855019546|oclc=40859379|ref=harv|postscript=<!--None-->}} *{{Cite book|last= Feinstein|first=John|authorlink= John Feinstein|title = The Majors: In Pursuit of Golf's Holy Grail|publisher=[[Little, Brown]]|location=Boston|year=1999|isbn=9780316279710|oclc=40602886|ref= harv|postscript= <!--None-->}} *{{Cite book |title= Tiger Woods: A Biography|last= Londino|first= Lawrence J.|year= 2006|publisher=[[Greenwood Press]]|location= Westport, Conn|isbn= 9780313331213|oclc=61109403 |ref= harv |postscript= <!--None-->}} *{{Cite book |last =Rosaforte|first=Tim|title = Raising the Bar: The Championship Years of Tiger Woods|publisher=[[Thomas Dunne Books]]|location=New York|year = 2000|isbn=9780312272128|oclc=45248211 |ref =harv |postscript =<!--None-->}} *{{Cite book |title= Training a Tiger: A Father's Guide to Raising a Winner in Both Golf and Life|last1= Woods|first1= Earl|authorlink1= Earl Woods|last2= McDaniel|first2=Pete|year= 1997|publisher=[[HarperCollins Publishers]]|location= New York|isbn= 9780062701787|oclc=35925055 |ref= harv |postscript= <!--None-->}} *{{Cite book |title= How I Play Golf|last= Woods|first= Tiger|year= 2001|publisher=[[Warner Books]]|location= New York|isbn= 9780446529310|oclc= 46992172 |ref= harv |postscript= <!--None-->}} ==બાહ્ય લિંક્સ== {{Sister project links|wikt=no|b=no|q=Tiger Woods|s=no|commons=Category:Tiger Woods|n=Tiger Woods|v=no}} *[http://www.tigerwoods.com/ ટાઇગર વુડ્સ] સત્તાવાર સાઇટ *PGA ટૂરની સત્તાવાર સાઈટ પર [http://www.pgatour.com/players/00/87/93/ ટાઇગર વુડ્સ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110301014650/http://www.pgatour.com/players/00/87/93/ |date=માર્ચ 1, 2011 }}નો પ્રોફાઇલ *[http://www.twfound.org/ ટાઇગર વુડ્સ ફાઉન્ડેશન] *[http://www.twlc.org/ ટાઇગર વુડ્સ લર્નિંગ સેન્ટર] *{{IMDB name|id=0971329|name=Tiger Woods}} *{{worldcat subject|id=lccn-n95-39225}} *ઓફિશિયલ વર્લ્ડ ગોલ્ફ રેન્કિંગ સાઈટ પર [http://www.officialworldgolfranking.com/players/bio.sps?ID=5321 ટાઇગર વુડ્સ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110515131638/http://www.officialworldgolfranking.com/players/bio.sps?ID=5321 |date=મે 15, 2011 }} *[http://www.mreplay.com/search_result.php?search_id=tiger+woods&search_typ=search_videos mReplay પર ટાઇગર વુડ્સના વીડિયો] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080115141406/http://www.mreplay.com/search_result.php?search_id=tiger%20woods&search_typ=search_videos |date=જાન્યુઆરી 15, 2008 }} *[http://videos.espn.com/golf/tiger-woods.htm ESPN વીડિયો સંગ્રહ પર ટાઇગર વુડ્સ વીડિયો] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081205233453/http://videos.espn.com/golf/tiger-woods.htm |date=ડિસેમ્બર 5, 2008 }} *[http://multimedia.foxsports.com/golf/tiger-woods.htm FoxSports વીડિયો આર્કાઇવ પર ટાઇગર વુડ્સ વીડિયો] {{Tiger Woods}} {{navboxes|title=Tiger Woods in the [[Men's major golf championships|major championships]] |list1= {{The Masters champions}} {{U.S. Open champions}} {{The Open champions}} {{PGA Champions}} {{Male golfers who have won 2 or more Major Championships in one year}} {{Men’s Career Grand Slam Champion golfers}} }} {{navboxes|title=Tiger Woods [[List of career achievements by Tiger Woods#Awards|awards and achievements]] |list1= {{Golf world number ones (men)}} {{PGA Tour Rookie of the Year}} {{PGA Players of the Year}} {{APAthleteOTY}} {{SI Sportsman of the Year}} {{Laureus World Sportsman of the Year}} {{FedEx Cup Playoffs}} }} {{navboxes|title=Tiger Woods in the [[Ryder Cup]] |list1= {{1997 United States Ryder Cup team}} {{1999 United States Ryder Cup team}} {{2002 United States Ryder Cup team}} {{2004 United States Ryder Cup team}} {{2006 United States Ryder Cup team}} {{2010 United States Ryder Cup team}} }} {{navboxes|title=Tiger Woods in the [[Presidents Cup]] |list1= {{1998 United States Presidents Cup team}} {{2000 United States Presidents Cup team}} {{2003 United States Presidents Cup team}} {{2005 United States Presidents Cup team}} {{2007 United States Presidents Cup team}} {{2009 United States Presidents Cup team}} }} {{World Golf Championships winners}} {{Use mdy dates|date=August 2010}} {{Persondata |NAME=Woods, Tiger |ALTERNATIVE NAMES=Woods, Eldrick Tont |SHORT DESCRIPTION=Professional golfer |DATE OF BIRTH=December 30, 1975 |PLACE OF BIRTH=[[Cypress, California]], United States |DATE OF DEATH = |PLACE OF DEATH = }} {{DEFAULTSORT:Woods, Tiger}} [[Category:આફ્રિકન અમેરિકી ગોલ્ફરો]] [[Category:અમેરિકી બૌદ્ધ લોકો]] [[Category:જીવિત લોકો]] [[શ્રેણી:૧૯૭૫માં જન્મ]] [[શ્રેણી:અમેરિકન વ્યક્તિત્વ]] th7zzlcjf5q8ilrn46ae1vapr0ztjq8 0 31798 825680 820609 2022-07-23T03:43:48Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:૧૯૪૭માં જન્મ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{cleanup}} {{Infobox Officeholder |name = Hillary Rodham Clinton |image = Hillary Clinton official Secretary of State portrait crop.jpg |office = [[List of Secretaries of State of the United States|67th]] [[United States Secretary of State]] |president = [[Barack Obama]] |deputy = [[Jim Steinberg]] |term_start = January 21, 2009 |term_end = |predecessor = [[Condoleezza Rice]] |successor = |jr/sr2 = United States Senator |state2 = [[New York]] |term_start2 = January 3, 2001 |term_end2 = January 21, 2009 |preceded2 = [[Daniel Patrick Moynihan]] |succeeded2 = [[Kirsten Gillibrand]] |office3 = [[First Lady of the United States]] |term_start3 = January 20, 1993 |term_end3 = January 20, 2001 |preceded3 = [[Barbara Bush]] |succeeded3 = [[Laura Bush]] |office4 = [[First Lady of Arkansas]] |term_start4 = January 11, 1983 |term_end4 = December 12, 1992 |predecessor4 = [[Frank D. White|Gay Daniels White]] |successor4 = [[Jim Guy Tucker|Betty Tucker]] |term_start5 = January 9, 1979 |term_end5 = January 19, 1981 |predecessor5 = [[David Pryor|Barbara Pryor]] |successor5 = [[Frank D. White|Gay Daniels White]] |birth_date = {{birth date and age|1947|10|26}} |birth_place = [[Chicago]], [[Illinois]], U.S. |death_date = |death_place = |party = [[Democratic Party (United States)|Democratic Party]] |spouse = [[Bill Clinton]] |children = [[Chelsea Clinton|Chelsea]] |residence = [[Chappaqua, New York|Chappaqua]], [[United States]] |alma_mater = [[Wellesley College]]<br /> (B.A.) [[Yale Law School]] [[(J.D.)]] |profession = [[Lawyer]] |religion = [[United Methodist Church|Methodist]] |signature = Hillary Rodham Clinton Signature.svg |website = [http://www.state.gov/secretary/index.htm Official website] }} {{HillaryRodhamClintonSegmentsUnderInfoBox}} '''હિલેરી ડિયાન રોધામ ક્લિન્ટન''' ({{pron-en|ˈhɪləri daɪˈæn ˈrɒdəm ˈklɪntən}}; જન્મ 26 ઓક્ટોબર, 1947ના રોજ) 67મા યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટ છે, જેઓ પ્રેસિડેન્ટ બરાક ઓબામાના વહીવટી તંત્રમાં સેવા આપે છે. તેઓ 2001થી 2009 સુધી ન્યુ યોર્ક માટેના યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ સેનેટર રહ્યા હતા. 42મા યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના પ્રેસિડેન્ટ, બીલ ક્લિન્ટનના પત્ની તરીકે, તેઓ 1993થી 2001 સુધી યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના પ્રથમ મહિલા રહ્યા હતા. 2008 ચુંટણીમાં, ક્લિન્ટન ડેમોક્રેટિક પ્રમુખપદના નોમિનેશન માટે અગ્રણી ઉમેદવાર હતા. ઇલીનોઇસના વતને, હિલેરી રોધામની વેલેસ્લી કોલેજ ખાતે પ્રારંભિક વક્તા તરીકે પ્રથમ વિદ્યાર્થી માટે પોતાની ટિપ્પણીએ 1969માં રાષ્ટ્રીય ધ્યાન ખેંચ્યુ હતું. તેમણે 1973માં યેલ લો સ્કુલમાંથી સ્નાતક થયા બાદ કાયદામાં કારકીર્દીનો પ્રારંભ કર્યો હતો. કોંગ્રેશનલ કાનૂની સલાહકાર તરીકે સંકોચ થતા તેઓ 1974માં આરકાન્સાસ જતા રહ્યા હતા અને 1975માં બીલ ક્લિન્ટનને પરણ્યા હતા. રોધામે 1977માં આરકાન્સાસ એડવોકેટ્સ ફોર ચિલ્ડ્રન એન્ડ ફેમિલીઝની સહસ્થાપના કરી હતી અને 1978માં લીગલ સર્વિસ કોર્પોરેશનના પ્રથમ મહિલા અધ્યક્ષ બન્યા હતા. રોઝ લો ફર્મ ખાતે પ્રથમ મહિલા ભાગીદાર હોવાની સાથે, તેઓ અમેરિકામાં ટોચના અત્યંત પ્રભાવશાળી વકીલોમાં બીજી વખત તેમનું નામ આવરી લેવામાં આવ્યું હતું. પતિ બીલ ક્લિન્ટન ગવર્નર હોવાથી 1979થી 1981 અને 1983થી 1992 સુધી આરકાન્સાસના પ્રથમ મહિલા રહ્યા હતા, તેમણે આરકાન્સાસની શૈક્ષણિક વ્યવસ્થામાં સુધારો લાવવા માટેના કાર્ય દળનું સફળતાપૂર્વક નેતૃત્વ કર્યું હતું. તેઓ વોલ માર્ટ અને વિવિધ અન્ય કોર્પોરેશનોના બોર્ડ ઓફ ડિરેક્ટરમાં રહ્યા હતા. 1994માં યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના પ્રથમ મહિલા તરીકે તેમના મોટા કાર્ય એવા ક્લિન્ટન હેલ્થ કેર પ્લાનને યુ.એસ. કોંગ્રેસ પાસેથી મંજૂરી મળવામાં નિષ્ફળતા પ્રાપ્ત થઇ હતી. જોકે, 1997 અને 1999માં, ક્લિન્ટને સ્ટેટ ચિલ્ડ્રન્સ હેલ્થ ઇન્સ્યોરન્સ પ્રોગ્રામ, એડોપ્શન એન્ડ સેઇફ ફેમિલીઝ એક્ટ, અને ફોસ્ટર કેર ઇન્ડિપેન્ડન્સ એક્ટની રચના કરવાની તરફેણમાં ભાગ ભજવ્યો હતો. પ્રથમ મહિલા તરીકેના તેમના વર્ષોએ અમેરિકન જનતા પાસેથી અનેક દિશાઓમાંથી પ્રતિભાવ મેળવ્યો હતો. સમન્સ મેળવનાર તેઓ ફર્સ્ટ લેડી હતા, વ્હાઇટવોટર વિવાદને કારણે 1996માં તેમને ગ્રાન્ડ જ્યુરી સમક્ષ સંબધન આપવું પડ્યું હતું, પરંતુ તેમાં કશુ ખોટુ કર્યા હોવાનો તેમજ તેમના પતિના વહીવટ દરમિયાનની અન્ય વિવિધ તપાસોમાં તેમની પર આરોપ મૂકાયો ન હતો. 1998માં લેવિન્સ્કી કૌભાંડને પગલે તેમના લગ્નની સ્થિતિ અંગે નોંધપાત્ર માત્રામાં અટકળો થઇ હતી. ન્યુ યોર્ક સ્ટેટમાં જતા પહેલા ક્લિન્ટન 2000માં યુ.એસ. સેનેટર તરીકે ચુંટાયા હતા. તે ચુંટણીને અમેરિકન પ્રથમ મહિલાએ જાહેર ઓફિસ સંભાળી હતી તે રીતે જાવામાં આવી હતી; ક્લિન્ટન સ્ટેટને રજૂ કરનાર પ્રથમ મહિલા સેનેટર પણ હતા. સેનેટમાં, તેમણે પ્રારંભમાં કેટલા વિદેશી મુદ્દાઓ પર બુશ વહીવટીતંત્રને ટેકો આપ્યો હતો, જેમાં ઇરાક યુદ્ધ ઠરાવમાટેના મતનો પણ સમાવેશ થતો હતો. પરિણામે, તેમણે ઇરાકમાં યુદ્ધ અને મોટા ભાગના સ્થાનિક મુદ્દાઓમાં વહીવટીતંત્રની વર્તણૂંક સામે તેનો વિરોધ કર્યો હતો. સેનેટર ક્લિન્ટનને 2006માં બહોળા ગાળા દ્વારા દર્શાવાયા હતા. 2008 પ્રમુખપદ નોમિનેશન સ્પર્ધામાં, હિલેરી ક્લિન્ટને અમેરિકન ઇતિહાસમાં અન્ય કોઇ મહિલાની તુલનામાં વધુ પ્રાથમિક ચુંટણીઓ અને પ્રતિનિધિઓ પર જીત મેળવી હતી, પરંતુ સેનેટર બરાક ઓબામા બહુ ઓછા મતે હારી ગયા હતા. સ્ટેટ સેક્રેટરી તરીકે ક્લિન્ટન પ્રેસિડેન્ટની કેબિનેટમાં સેવા આપનાર પ્રથમ ભૂતપૂર્વ મહિલા તરીકે ઉભરી આવ્યા હતા. == પૂર્વ જીવન અને શિક્ષણ == === પ્રારંભિક જીવન === હિલેરી ડિયાન રોધામ<ref group="nb" name="ex01">1995માં, હિલેરી ક્લિન્ટને જણાવ્યું હતું કે તેમની માતાનું નામ સર એડમુંડ હિલેરી પાછળ પડ્યું છે, જેઓ શેરપા તેન્ઝીંગ સાથે હતા, તેઓ માઉન્ટ એવરેસ્ટ પર ચડનાર પ્રથમ પર્વતારોહક હતા, અને તેજ કારણે તેમના નામમાં અસાધારણ "બે એલ" આવે છે. જોકે, એવરેસ્ટ પર ચડવાનું 1953 સુધી, તેમના જન્મના પાંચ વર્ષ કરતા વધુ ગાળા સુધી શક્ય બન્યું ન હતુ. ઓક્ટોબર 2006માં, ક્લિન્ટનના પ્રવક્તાએ જણાવ્યું હતું કે તેમનું નામ પર્વત પર ચડનારના નામ પરથી પડ્યું નથી. તેને બદલે, તેમના નામની ઉત્પત્તિનું કારણ "તેમની માતાએ તેમની પુત્રીની મહાનતાને પ્રેરણા આપવા માટે પરિવારની મધુર વાતો કરી હતી તે છે, તે મહાન પરિણામોને મે ઉમેર્યા છે." જુઓ {{Cite news |title=Hillary, Not as in the Mount Everest Guy |url=http://www.nytimes.com/2006/10/17/nyregion/17hillary.html |author=Hakim, Danny |work=The New York Times|date=2006-10-17 |access-date=2008-04-25}}</ref>નો જન્મ શિકાગો, ઇલીનોઇસમાં એજવોટર હોસ્પિટલમાં થયો હતો. <ref name="Whitehouse.gov"/><ref>{{cite web |url=http://www.edgewaterhistory.org/articles/index.html?v14-3-4.html |title=Edgewater Hospital 1929–2001 |author=O'Laughlin, Dania |work=Edgewater Historical Society |date=Summer 2003 |access-date=2007-06-10 }}</ref> તેઓ સૌપ્રથમ વખત શિકાગોમાં યુનાઇટેડ મેથોડિસ્ટમાં મોટા થયા હતા અને ત્યાર બાદ ત્રણ વર્ષની ઉંમરથી પેટાવિસ્તાર પાર્ક રિજ, ઇલીનોઇસમાં મોટા થયા હતા.<ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=18, 34}}</ref> તેમના પિતા, હઘ એલ્સવર્થ રોધામ, વેલ્શ અને ઇંગ્લીશ સ્થળાંતરીતના પુત્ર હતા;<ref name="nehgs">{{cite web |author=Roberts, Gary Boyd |url=http://www.newenglandancestors.org/research/services/articles_ancestry_hillary_clinton.asp |title=Notes on the Ancestry of Senator Hillary Rodham Clinton |publisher=[[New England Historic Genealogical Society]] |access-date=2008-05-25 |archive-date=2008-06-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080605050854/http://www.newenglandancestors.org/research/services/articles_ancestry_hillary_clinton.asp |url-status=dead }}</ref> તેમણે કાપડ ઉદ્યોગમાં સફળ નાનો કારોબાર ચલાવ્યો હતો. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=17–18}}</ref> તેમની માતા, ડોરોથી એમ્મા હોવેલ, ઇંગ્લીશ, સ્કોટ્ટીશ, ફ્રેંચ, ફ્રેંચ કેનેડીયનના હોમમેકર, અને વેલ્શ વંશના હતા. <ref name="nehgs"/><ref name="brock-4"/> તેમને બે નાના ભાઈઓ હતા, હઘ અને ટોની. [[ચિત્ર:HRCEarlyYearsExhibitClintonPresidentialCenter.jpg|thumb|left|alt=Museum display case containing photographs, papers, shoes, doll, and other early childhood artifacts|હિલેરી રોધામના પ્રારંભિક જીવનની યાદગીરીઓ વિલીયમ જે. ક્લિન્ટન પ્રેસેડીન્શિયલ સેન્ટર ખાતે દર્શાવવામાં આવી છે.]] એક બાળક તરીકે, હિલેરી રોધામ પાર્ક રિજમાં આવેલી જાહેર શાળામાં શિક્ષકોને પ્રિય હતા. <ref name="morris-113"/><ref name="bern-29">{{Harvnb|Bernstein|2007|p=29}}</ref> તેમણે તરણ, બેઝબોલ અને અન્ય રમતોમાં ભાગ લીધો હતો. <ref name="morris-113">મોરિસ 1996, પૃષ્ઠ. 113.</ref><ref name="bern-29"/> તેમણે બ્રાઉની અને ગિરી સ્કાઉટ તરીકે અસંખ્ય પુરસ્કારો જીત્યા હતા. <ref name="bern-29"/> તેમણે મેઇને ઇસ્ટ હાઇ સ્કુલમાં હાજરી આપી હતી, જ્યાં તેમણે વિદ્યાર્થી કાઉન્સીલ, શાળા અખબારમાં ભાગ લીધો હતો અને તેઓની નેશનલ ઓનર સોસાયટી માટે પસંદગી થઇ હતી. <ref name="Whitehouse.gov">{{cite web |title=Hillary Rodham Clinton |url=http://www.whitehouse.gov/history/firstladies/hc42.html |publisher=[[The White House]] |access-date=2006-08-22 |archive-date=2006-08-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060824053818/http://www.whitehouse.gov/history/firstladies/hc42.html |url-status=dead }}</ref><ref name="bern-30">{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=30–31}}</ref> ઉંમર વધતા તેમને મેઇને સાઉથ હાઇ સ્કુલ સુધી નિયંત્રિત કરવામાં આવ્યા હતા, જ્યા તેઓ નેશનલ મેરિટ ફાઇનાલિસ્ટ બન્યા હતા અને 1965માં તેમના વર્ગના ટોચના પાંચ ટકામાં સ્નાતક થયા હતા. <ref name="bern-30"/><ref>મારાનીસ 1995, પૃષ્ઠ 255. તેમની પ્રત્યે "મહદઅંશે સફળતા પ્રાપ્ત કરનાર" તરીકેનો મત પ્રદર્શિત કરાયો હતો.</ref> તેમની માતાની ઇચ્છા તેઓ સ્વતંત્ર, વ્યાવસાયિક કારકીર્દી બનાવે તેવી હતી,<ref name="brock-4"/> અને તેમના પિતા એક પરંપરાવાદગી હોવાના નાતે આધુનિક પ્રણાલિ વ્યક્ત કરી હતી કે તેમની પુત્રીની ક્ષમતાઓ અને તકો જાતિને આધારે મર્યાદિત બનવી જોઇએ નહી. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=13}}</ref> રાજકીય સંકુચિત ઘરમાં મોટા થયા હોવાથી,<ref name="brock-4">બ્રોક 1996, પૃષ્ઠ 4. તેમના પિતા ખુલ્લુ બોલનારા રાષ્ટ્રના હિમાયતી હતી, જ્યારે તેમની માતાએ ફક્ત મૌન જ સેવ્યુ હતું કેમ કે તેઓ "મૂળબૂત રીતે લોકશાહીની હિમાયતી હતા." તે પણ જુઓ {{Harvnb|Bernstein|2007|p=16}}</ref> તેર વર્ષની ઉંમરે રોધામે 1960ની અત્યંત નજીક યુ.એસ.પ્રમુખપદની ચુંટણીને પગલે સાઉથ સાઇડ શિકાગોના પ્રચારમાં સહાય કરી હતી, જ્યાં તેમને રિપબ્લિકન ઉમેદવાર રિચાર્ડ નિક્સોન સામે ચુંટણીલક્ષી કૌભાંડનો પૂરાવો મળ્યો હતો. <ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠ 19.</ref> ત્યાર બાદ તેમણે યુ.એસ. પ્રમુખપદની 1964ની ચુંટણીમાં રિપલ્બિકન ઉમેદવાર બેરી ગોલ્ડવોટર માટે સ્વૈચ્છિક ઝુંબેશ કરી હતી. <ref>{{Cite book |author=[[J. William Middendorf|Middendorf, J. William]] |title=Glorious Disaster: Barry Goldwater's Presidential Campaign And the Origins of the Conservative Movement |publisher=[[Basic Books]] |year=2006 |isbn=0-465-04573-1 }} પૃષ્ઠ 266.</ref> રોધામની પ્રારંભિક રાજકીય પ્રગતિ મોટે ભાગે તેમના હાઇસ્કુલના ઇતિહાસના શિક્ષક (તેમના પિતા જેવા અત્યંત લાગણીશીલ એન્ટીકોમ્યુનિસ્ટ) જેમણે તેમને ગોલ્ડવોટરના ક્લાસિક ''ધી કોનસાયંસ ઓફ અ કંઝર્વેટીવ'' <ref name="troy">ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠ 15.</ref> સામે રજૂ કર્યા હતા અને તેમની મેથોડીસ્ટ યુવાન પ્રધાન (તેમના માતા જેવા કે જેઓ સામાજિક ન્યાય જેવા મુદ્દાઓથી ચિંતીત હતા), કે જેમની સાથે તેમણે પ્રજાના હક્કોના નેતા માર્ટીન લ્યુથ કીંગ, જુનિયરને શિકાગોમાં 1962માં મળ્યા હતા અને જોયા હતા. <ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 18–21. શિક્ષક પૌલ કાર્લસન અને પ્રધાન ડોનાલ્ડ વચ્ચે જોન્સ વચ્ચે પાર્ક રિજમાં સંઘર્ષ થયો હતો; ક્લિન્ટને બાદમાં જોયું હતું કે "અમેરિકામાં (હવે પછીના) ચાળીસ વર્ષો સુધી સાંસ્કૃતિક, રાજકીય અને ધાર્મિક દોષ રેખાનો પ્રાથમિક સંકેત આકાર લઇ રહ્યો છે" (ક્લિન્ટન 2003, પૃષ્ઠ 23).</ref> === કોલેજ === 1965માં રોધામ વેલેસ્લી કોલેજમાં દાખલ થયા હતા, જ્યાં તેમણે મુખ્ય વિષય રાજકીય વિજ્ઞાનમાં અભ્યાસ કર્યો હતો. <ref>{{cite web |url=http://www.wellesley.edu/PublicAffairs/Commencement/1992/speecheshrc.html |title=Hillary Rodham Clinton Remarks to Wellesley College Class of 1992 |author=Clinton, Hillary Rodham |publisher=[[Wellesley College]] |date=1992-05-29 |access-date=2007-06-01}}</ref> અંડરગ્રેજ્યુએટના પ્રથમ વર્ષ દરમિયાન તેમણે વેલેસ્લી યંગ રિપબ્લિકન્સ<ref name="living31">ક્લિન્ટન 2003, પૃષ્ઠ 31.</ref><ref>{{cite web |url=http://www.wellesley.edu/Activities/homepage/gop/history.html |title=Wellesley College Republicans: History and Purpose |publisher=Wellesley College |date=2007-05-16 |access-date=2007-06-02 |archive-date=2006-09-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060903132835/http://www.wellesley.edu/Activities/homepage/gop/history.html |url-status=dead }} સંસ્થાનું અગાઉનું નામ આપે છે.</ref>ના પ્રેસિડેન્ટ તરીકે સેવા આપી હતી; આ રોકફેલર રિપબ્લિકન-લક્ષી જૂથ સાથે,<ref>{{Cite book |author=Milton, Joyce |title=The First Partner: Hillary Rodham Clinton |publisher=[[William Morrow and Company]] |year=1999 |isbn=0-688-15501-4}} પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 27–28</ref> તેમણે જોહ્ન લિન્ડસે અને એડવર્ડ બ્રુકની ચુંટણીઓને ટેકો આપ્યો હતો. <ref>બ્રોક 1996, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 12–13.</ref> અમેરિકન સિવીલ રાઇટ્સ મુવમેન્ટ અને વિયેટનામ યુદ્ધ વિશે તેમના મંતવ્યો બદલાતા બાદમાં તેઓ તેમના પદ પરથી ઉતરી ગયા હતા. <ref name="living31"/> તે સમયે તેમના યુવાન પ્રધાનને લખેલા એક પત્રમાં તેમણએ પોતાની જાતને "સંકુચિત મગજ અને ઉદાર હૃદય" ધરાવતા ગણાવ્યા હતા. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=50.}} બર્નસ્ટેઇન દર્શાવે છે કે તેણી એવું માનતા હતા કે આ મિશ્રણ શક્ય હતુ અને પુખ્ત વયના હિલેરી ક્લિન્ટનનું અન્ય કોઇ સમીકરણ વધુ સારી રીતે વર્ણન કરી શકે તેમ નથી.</ref> 1960ના પ્રવાહો કે જે રાજકીય વ્યવસ્થા સામે ઉદ્દામવાદી પગલાંઓની તરફેણ કરતા હતા તેનાતી વિરુદ્ધ તેમણે તેની અંદર જ કામ કરવાની ઇચ્છા વ્યક્ત કરી હતી. <ref name="bg011293">{{Cite news |url=http://www.highbeam.com/doc/1P2-8210491.html |title=Hillary: The Wellesley Years: The woman who will live in the White House was a sharp-witted activist in the class of '69 |author=Kenney, Charles |work=The Boston Globe |date=1993-01-12 |access-date=2008-02-07 |format=fee required |archive-date=2011-05-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110511212059/http://www.highbeam.com/doc/1P2-8210491.html |url-status=dead }}</ref> તેમના પ્રારંભિક વર્ષમાં, રોધામ યુદ્ધવિરોધી ડેમોક્રેટ ઇયુજેન મેકકાર્થીની પ્રમુખપદ નોમિનેશન ઝુંબેશના ટેકેદાર બન્યા હતા. <ref name="nyt090507"/> માર્ટીન લ્યુથ કીંગ, જુનિયરની હત્યાને પગલે, રોધામે બે દિવસીય વિદ્યાર્થી હડતાલનું આયોજન કર્યું હતું અને વેલેસ્લીના કાળા વિદ્યાર્થીઓ સાથે વધુ કાળા વિદ્યાર્થીઓ અને શિક્ષકોની ભરતી કરવાનું કામ કર્યું હતું. <ref name="nyt090507">{{Cite news |author=Leibovich, Mark |title=In Turmoil of ’68, Clinton Found a New Voice |work=The New York Times |date=2007-09-07 |url=http://www.nytimes.com/2007/09/05/us/politics/05clinton.html |access-date=2007-09-06}}</ref> 1968ના પ્રારંભમાં, તેઓ વેલેસ્લી કોલેજ ગવર્નમેન્ટ એસોસિયેશનના પ્રમુખ તરીકે ચુંટાયા હતા અને 1969ના પ્રારંભ સુધી સેવા આપી હતી;<ref name="bg011293"/><ref name="wcaddr"/> તેઓએ અન્ય કોલેજોમાં સામાન્ય રીતે થતું હતું તેવા વિદ્યાર્થી અવરોધોમાં વેલેસ્લીની સંડોવણીને દૂર રાખવામાં મહત્વનો ભાવ ભજવ્યો હતો. <ref name="bg011293"/> તેમના અસંખ્ય અનુયાયી વિદ્યાર્થીઓએ માન્યુ હતું કે તેઓ કદાચ એક દિવસ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના પ્રથમ મહિલા બનશે. <ref name="bg011293"/> તેથી તેઓ તેમના રાજકીય દ્રષ્ટિકોણને વધુ સારી સમજી શક્યા હતા, અધ્યાપક એલન શેશટરે રોધામમને હાઉસ રિપબ્લિકન કોન્ફરન્સ ખાતેની કામગીરી સોંપી હતી અને તેમણે "વેલેસ્લી ઇન વોશિગ્ટન" ઉનાળુ કાર્યક્રમમમાં હાજરી આપી હતી. <ref name="nyt090507"/> રોધામને ઉદાર મતવાદી ન્યુ યોર્ક રિપ્રેઝન્ટેટીવ ચાર્લ્સ ગુડવેલ દ્વારા ગવર્નર નેલ્સન રોકફેલરના રિપબ્લિકન નોમિનેશનમાં વિલંબિત પ્રવેશની ઝુંબેશમાં સહાય કરવા માટે આંમંત્રણ અપવામા આવ્યું હતું. <ref name="nyt090507"/> રોહાને મિયામીમાં 1968 રિપબ્લિકન નેશનલ કોન્વેન્શનમાં હાજરી આપી હતી. જોકે, રિચાર્ડ નિક્સોનની ઝુંબેશને જે રીતે દર્શાવવામાં આવી હતી તેનાથી તેઓ ખિન્ન હતા અને કોન્વેન્શનનો "અસ્પષ્ટ" જાતિવાદી સંદેશો જોયો હતો અને સારા માટે રિપબ્લિકન પાર્ટી છોડી દીધી હતી. <ref name="nyt090507"/> પોતાના અંતિમ વર્ષ માટે વેલેસ્લી પાછા ફરતા રોધામે અધ્યાપક શેશટરના માર્ગદર્શન હેઠળ ઉદ્ધામવાદી કોમ્યુનિટી આયોજક સૌલ એલિન્સ્કીની યુક્તિઓ વિશે પોતાના જૂના મહાનિબંધમાં લખ્યું હતું (વર્ષો બાદ જ્યારે તેઓ પ્રથમ મહિલા બન્યા ત્યારે વ્હાઇટ હાઉસની વિનંતીને પગલે મહાનિબંધમાં પ્રવેશ નિષેધ હતો અને તે કેટલીક અટકળોનો વિષય બન્યો હતો).<ref name="msn030207">{{Cite news |title=Reading Hillary Rodham's hidden thesis |url=http://www.msnbc.msn.com/id/17388372/ |author=[[Bill Dedman|Dedman, Bill]] |publisher=[[MSNBC.com]] |date=2007-03-02 |access-date=2007-03-02 |archive-date=2007-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070304065006/http://www.msnbc.msn.com/id/17388372/ |url-status=dead }}</ref> 1969માં, તેમણે બેચલર ઓફ આર્ટસમાં,<ref name="nyt-bio"/> રાજકીય વિજ્ઞાનમાં વિભાગીય સન્માન સાથે સ્નાતકની પદવી મેળવી હતી. <ref name="msn030207"/> કેટલાક અનુયાયી વિદ્યાર્થીઓના દબાણને કારણે, <ref name="gvn-34"/> તેઓ પ્રારંભિક સંબોધન આપનારા વેલેસ્લી કોલેજના ઇતિહાસમાં પ્રથમ વિદ્યાર્થી બન્યા હતા. <ref name="wcaddr">{{cite web |title=Wellesley College 1969 Student Commencement Speech |url=http://www.wellesley.edu/PublicAffairs/Commencement/1969/053169hillary.html |author=Rodham, Hillary |publisher=Wellesley College |date=1969-05-31 |access-date=2006-08-22 }}</ref> તેમના સાત મિનીટ સુધી ચાલેલા સંબોધનને તાળીઓના ગડગડાટથી વધાવી લેવામાં આવ્યું હતું. <ref name="bg011293"/><ref>{{Cite news |title=Brooke Speech Challenged by Graduate |work=[[Fitchburg Sentinel]] |date=1969-06-02}}</ref><ref>{{Cite news |title=Brooke Speech Draws Reply |work=Nevada State Journal |date=1969-06-02}}</ref> તેમના સંબોધનના થોડા ભાગને મળેલા પ્રતિભાવને કારણે તેમના પ્રારંભિક સંબોધન પહેલા બોલેલા સેનેટર એડવર્ડ બ્રૂકની ટીકા કરાઇ હોવાથી તેમને ''લાઇફ'' મેગેઝીનના આર્ટિકલમાં દર્શાવવામાં આવ્યા હતા,<ref>{{Cite news |title=The Class of '69 |publisher=''[[Life (magazine)|Life]]'' |date=1969-06-20}} લેખમાં રોધાન અને બે વિદ્યાર્થીઓએ અન્ય શાળામાંથી સંબોધનકર્તાનો પ્રારંભ કર્યો તેની સાથે ફોટાઓ અને તેમના સંબોધનના અંશોનો સમાવેશ થાય છે.</ref>. <ref name="gvn-34">ગર્થ એન્ડ વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 34–36.</ref> તેઓ આઇઆરવી કૂપસિનેટના રાષ્ટ્રીય સ્તરે એકજૂથ ટેલિવીઝન ટોક શોમાં તેમજ ઇલિનોઇસ અને ન્યુ ઇંગ્લેંડના અખબારોમાં પણ દેખાયા હતા. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=70}}</ref> તે ઉનાળામાં, તેમણે આખા અલાસ્કામાં કામ કર્યું હતું, માઉન્ટ મેકીનલે નેશનલ પાર્કમાં ડિશો ધોતા હતા અને વાલ્ડેઝમાં ફિશ પ્રોસેસીંગ કેનેરીમાં સ્લિમીંગ સાલમોનમાં વ્યસ્ત હતા (જેને તેમને કાઢી મૂક્યા હતા અને જ્યારે તેમણે બિનતંદુરસ્ત સ્થિતિ વિશેની ફરિયાદ કરી ત્યારે રાતોરાત બંધ કરી દીધી હતી). <ref>મોરીસ 1996, પૃષ્ઠ 139; {{Harvnb|Bernstein|2007|p=105}}. ક્લિન્ટને બાદમાં લખ્યું હતું અને ''ડેવિડ લેટરમેન સાથે લેઇટ શો'' પર પુનરાવર્તન કર્યું હતું કે ખુશામત કરવી એ શ્રેષ્ઠ તૈયારી હતી, તેણીએ કાયમ માટે વોશિંગ્ટોનમાં રહ્યા હતા. ક્લિન્ટન 2003, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 42–43.</ref> === કાયદા શાળા === રોધામ ત્યાર બાદ યેલ લો સ્કુલ પ્રવેશ્યા હતા, જ્યાં તેમણે ''યેલ રિવ્યૂ ઓફ લો એન્ડ સોશિયલ એકશન'' ના સંપાદક બોર્ડ પર સેવા આપી હતી. <ref name="arkhc">{{cite web |url=http://www.encyclopediaofarkansas.net/encyclopedia/entry-detail.aspx?entryID=2744 |title=Hillary Diane Rodham Clinton (1947–) |work=The Encyclopedia of Arkansas History & Culture |access-date=2007-04-08 }}</ref> તેમના બીજા વર્ષ દરમિયાનમં તેમણે યેલ ચાઇલ્ડ સ્ટડી સેન્ટર ખાતે કામ કર્યું હતું,<ref name="gerth-42">ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 42–43.</ref> જેમા તેઓ પ્રારંભિક બાળપણ મગજ વિકાસ પર નવા સંશોધન અંગે શીખતા હતા અને પ્રજનક કામ ''બિયોન્ડ ધ બેસ્ટ ઇન્ટરેસ્ટસ ઓફ ધ ચાઇલ્ડ'' (1973) પર સંશોધન મદદનીશ તરીકે કામ કરતા. <ref name="bernstein-75">{{Harvnb|Bernstein|2007|p=75}}</ref><ref>''બિયોન્ડ ધ બેસ્ટ ઇન્ટરેસ્ટસ ઓફ ધ ચાઇલ્ડ'' ના લેખક સેન્ટર ડિરેક્ટર અલ સોલનીટ, યેલ કાયદા અધ્યાપક જો ગોલ્ડસ્ટેઇન અને એન્ના ફ્રિઉદ હતા.</ref> તેમણે યેલ લો હેવન હોસ્પિટલ<ref name="bernstein-75"/> ખાતે બાળ દુરુપયોગનો કેસ પણ હાથમાં લીધો હતો અને ગરીબોને મફત કાનૂની સલાહ પૂરી પાડવા માટે ન્યુ હેવન લીગલ સર્વિસીઝ ખાતે સ્વૈચ્છિક સેવા આપી હતી. <ref name="gerth-42"/> 1970ના ઉનાળામાં તેમને મેરીયન રાઇટ એડલમેનના વોશિંગ્ટન રિસર્ચ પ્રોજેક્ટ ખાતે કામ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી હતી, જ્યાં તેમને સેનેટર વોલ્તેર મોન્ડાલેની સબકમિટી ઓન માઇગ્રેટરી લેબરની કામગીરી સોંપવામાં આવી હતી. ત્યાં તેમણે હાઉસીંગ, ગટરવ્યવસ્થા, આરોગ્ય અને શિક્ષણ ક્ષેત્રે સ્થળાંતરીત કામદારોની સમસ્યા પર સંશોધન કર્યું હતું. <ref>મોરીસ 1996, પૃષ્ઠ 142–143.</ref> એડલમેન બાદમાં નોંધપાત્ર શિક્ષક બન્યા હતા. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=71–74}}</ref> કનેક્ટીકટ યુ.એસ. સેનેટ ઉમેદવાર જોસેફ ડુફ્ફીની 1970ની ઝુંબેશ પર કામ કરવા માટે તેમની રાજકીય સલાહકાર એન્ની વેક્સલર દ્વારા નિમણૂંક કરવામાં આવી હતી, જેમાં રોધામને બાદમાં રાજકારણમાં પ્રથમ કામ સોંપવામાં આવ્યું હતું. <ref>{{Cite news | url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/08/08/AR2009080800058.html |title=Anne Wexler, Political Adviser and Lobbyist, Dies at 79 |author=Weil, Martin |work=The Washington Post |date=2009-08-08 |access-date=2009-08-20}}</ref> 1971ની હેમંત ઋતુના અંતમાં, તેમણે બીલ ક્લિન્ટન સાથે સંબધનો પ્રારંભ કર્યો હતો, તેમજ યેલ ખાતેના કાયદાના વિદ્ય્રાર્થીની પણ હતા. તે ઉનાળામાં તેમણે ટ્રેયુહાફ્ટ, વોકર એન્ડ બર્નસ્ટેઇનની કાયદા કંપની ઓકલેન્ડ, કેલિફોર્નીયા ખાતે ઇન્ટર્ન કરી હતી. <ref name="bernstein-82">{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=82–83}}</ref> આ કંપની બંધારણીય હક્કો, પ્રજા મુક્તિવાદ, અને ઉદ્ધામવાદી કારણોને પોતાના ટેકાને માટે જાણીતા હતી (તેના ચારમાંના બે ભાગીદારો પ્રવર્તમાન કે ભૂતકાળના કોમ્યુનિસ્ટ પાર્ટી સભ્યો હતા);<ref name="bernstein-82"/> રોધાને બાળક કેદ અને અન્ય કેસો પર કામ કર્યું હતું. <ref group="nb" name="ex02">{{Cite news |url=http://www.nysun.com/national/hillary-clintons-radical-summer/66933/ |title=Hillary Clinton's Radical Summer |author=Gerstein, Josh |work=The New York Sun |date=2007-11-26 |access-date=2009-05-09}} ગર્સ્ટેઇનને એવું જણાય છે કે એક વખત રોધાને ટ્રિયુહાફ્ટ કંપની પર કર્યું હતું ત્યારથી બાળકના પાલન કરતા ક્યો કેસ વધુ છે તે અસ્પષ્ટ છે. ક્લિન્ટન વિરોધી લેખકો જેમ કે બાર્બરા ઓલ્સને ક્લિન્ટન પર એવો આરોપ મૂક્યો હતો કે તેમણે કદીયે ટ્રિયુહાફ્ટની વિચારધારાને માન્ય રાખી ન હતી અને તેમના પત્ની અને અનુયાયી સામ્યવાદી જેસિકા મિટફોર્ડ સાથે સામાજિક અને રાજકીય જોડાણ જાળવી રાખ્યું હતું. (ઓલ્સોન 1999, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 56–57) ''ધી ન્યુ યોર્ક સન'' દ્વારા 2007માં કરાયેલું સંશોધન દર્શાવે છે કે મિટફોર્ડ અને હિલેરી ક્લિન્ટન નજીક ન હતા અને 1980માં આરકાન્સાસ જેલ કેસ પર તેઓ અલગ પડી ગયા હતા. જુઓ {{Cite news |url=http://www.nysun.com/national/hillary-clintons-left-hook/67002/ |title=Hillary Clinton's Left Hook |author=Gerstein, Josh |work=The New York Sun |date=2007-11-27 |access-date=2009-05-09}}</ref> ક્લિન્ટને તેમની સાથે કેલિફોર્નીયામાં રહેવાના હેતુથી તેમની મૂળ ઉનાળુ યોજનાઓ રદ કરી હતી ;<ref>{{Cite news |url=http://www.nysun.com/national/clintons-berkeley-summer-of-love/66982/ |title=The Clintons' Berkeley Summer of Love |author=Gerstein, Josh |work=The New York Sun |date=2007-11-26 |access-date=2009-05-09}}</ref> જ્યા સુધી તેઓ કાયદા શાળામાં પરત ન આવ્યા ત્યાં સુધી આ જોડુ એક સાથે રહેતું હતું. <ref>{{Cite news |url=http://www.nysun.com/national/hillary-clintons-radical-summer/66933/ |title=Hillary Clinton's Radical Summer |author=Gerstein, Josh |work=The New York Sun |date=2007-11-26 |access-date=2009-05-09}}</ref> તે પછીના ઉનાળામાં, રોધાન અને ક્લિન્ટને બિનસફળ 1972 ડેમોક્રેટિક પ્રમુખપદના ઉમેદવાર જ્યોર્જ મેકગ્રોવન માટે ટેક્સાસમાં ઝુંબેશ આદરી હતી. <ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 48–49.</ref> તેમણએ 1973માં જ્યુરીસ ડોકટર ડિગ્રી પ્રાપ્ત કરી હતી,<ref name="nyt-bio">{{Cite news |url=http://topics.nytimes.com/top/reference/timestopics/people/c/hillary_rodham_clinton/index.html |title=Hillary Rodham Clinton |work=The New York Times |access-date=2008-04-13 | first=Helene | last=Cooper}}</ref> તેથી તેઓ વધુ એક વર્ષ માટે ક્લિન્ટન સાથે રહ્યા હતા. <ref name="bernstein-89">{{Harvnb|Bernstein|2007|p=89}}</ref> સ્નાતક થવાના પગલે ક્લિન્ટને પ્રથમ લગ્ન માટે દરખાસ્ત મૂકી હતી, પરંતુ તેમણે ઇનકાર કર્યો હતો. <ref name="bernstein-89"/> તેમણે યેલ ચાઇલ્ડ સ્ટડી સેન્ટર ખાતે બાળકો અન દવાઓ પરના અભ્યાસ માટે અનુસ્નાતકના વર્ષનો પ્રારંભ કર્યો હતો. <ref name="nfll"/> તેમનો પ્રથમ વિદ્વતાપૂર્ણ લેખ, "ચિલ્ડ્રન અંડર ધ લો", 1973ના અંતમાં ''હાર્વર્ડ એજ્યુકેશનલ રિવ્યૂ'' માં પ્રકાશિત થયો હતો. <ref>{{Cite journal |last=Rodham |first=Hillary |year=1973 |month= |title=Children Under the Law |journal=[[Harvard Educational Review]] |volume=43 |issue=4 |pages=487–514 |ref=harv}}</ref> નવા બાળકોના હક્કોની ચળવળની ચર્ચા કરતા, તેમણે જણાવ્યું હતું કે "બાળક નાગરિકો" "શક્તિવિહીન વ્યક્તિગતો"<ref>ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠ 21.</ref> હતા અને એવી દલીલ કરી હતી કે બાળકોને જન્મથી જ કાનૂની વય મેળવવા સામે સમાન રીતે અસમર્થ ગણવા જોઇએ નહી, પરંતુ તેના બદલે અદાલતોએ કેસ પ્રતિ કેસના ધોરણે પૂરાવાની ગેરહાજરી ન હોય તો સમર્થન આપવું જોઇએ. <ref name="nyt082492">{{Cite news |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9E0CE7D71E3EF937A1575BC0A964958260 |title=Legal Scholars See Distortion In Attacks on Hillary Clinton |author=Lewin, Tamar |work=The New York Times |date=1992-08-24}}</ref> આ લેખ આ ક્ષેત્રે વારંવાર ટાંકવામાં આવતો હતો. <ref>[http://scholar.google.com/scholar?hl=en&amp;lr=&amp;c2coff=1&amp;q=rodham+%22children+under+the+law%22+43+%22Harvard+Educational+Review%22&amp;btnG=Search આ ગૂગલ વિદ્વાનની શોધ પરિણામ] આશરે એકાદ સો જેટલા કટાક્ષો શૈક્ષણિક સાહિત્યમાં તેણીના પેપરના ટાંકણો દર્શાવતા પેદા કરે છે.</ref> == લગ્ન અને પરિવાર, કાનૂની કારકીર્દી અને આરકાન્સાસની પ્રથમ મહિલા == === ઇસ્ટ કોસ્ટથી આરકાન્સાસ === તેમના અનુસ્નાતક અભ્યાસ દરમિયાન રોધામે એડલમેનનના નવા જ સ્થપાયેલા કેમ્બ્રિજ, મેસાચ્યુએટ્સ,<ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=91–92}}</ref>માં ચિલ્ડ્રન્સ ડિફેન્સ ફંડમાં સ્ટાફ એટર્ની તરીકે સેવા આપી હતી અને બાળકો પરની કાર્નેગી કાઉન્સીલમાં સલાહકાર તરીકે સેવા આપી હતી. <ref>{{Cite news |title=Adults Urge Children's Rights |work=The Arizona Sentinel |date=1974-10-04}}</ref> 1974 દરમિયાન તેઓ વોશિંગ્ટન ડી.સીમાં મહાભિયોગ તપાસ કર્મચારીઓના સભ્ય હતા, જેમાં તેઓ વોટરગેટ કૌભાંડ સમયે જ્યુડિશીયરી પરની હાઉસ કમિટીને સલાહ આપતા હતા. <ref name="bernstein-94">{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=94–96, 101-103}}</ref> મુખ્ય વકીલ જોહ્ન ડોર અને વરિષ્ઠ સભ્ય બર્નાર્ડ નુસબૌમના માર્ગદર્શન હેઠળ,<ref name="bernstein-75"/> રોધામે મહાભિયોગની સંશોધન પ્રક્રિયામાં તેમજ મહાભિયોગ માટેના ઐતિહાસિક કારણો અને ધોરણો સહાય કરી હતી. <ref name="bernstein-94"/> પ્રેસિડેન્ટ રિચાર્ડ નિક્સોનના ઓગસ્ટ 1974માં રાજીનામાને પગલે કમિટીનું કાર્ય પરાકાષ્ઠાએ પહોંચ્યું હતું. <ref name="bernstein-94"/> ત્યારથી, રોધામને તેજસ્વી રાજકીય ભવિષ્ય ધરાવનારા તરીકે જોવાતા હતા; ડેમોક્રેટિક આયોજક અને સલાહકાર બેટસે રાઇટ અગાઉના વર્ષે તેમની કારકીર્દીમાં મદદ કરવા માટે ટેક્સાસથી વોશિંગ્ટન આવ્યા હતા;<ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=62}}</ref> રાઇટ માનતા હતા કે રોધામ સેનેટર અથવા પ્રેસિડેન્ટ બનવાની તક ધરાવે છે.<ref>મારાનીસ 1995, પૃષ્ઠ 277.</ref> દરમિયાનમાં, ક્લિન્ટને તેમને વારંવાર લગ્ન કરવા માટે કહ્યું હતું અને તેઓ સતત આનાકાની કરતા રહ્યા હતા. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=90, 120}}</ref> જોકે, તેઓ ડિસ્ટ્રીક્ટ ઓફ કોલંબીયા બાર પરીક્ષા<ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=92.}} કુલ ઉમેદવારોમાંથી બે તૃતીયાંશ (817માંથી 551) પાસ થયા હતા અને રોધામે જ્યાં સુધી તેમણે તેમની આત્મકથામાં ત્રીસ વર્ષો બાદ ઉલ્લેખ કર્યો ત્યાં સુધી તેમના ઘનિષ્ઠ મિત્રોને પણ કહ્યુ ન હતું.</ref>માં નાપાસ થતા અને આરકાન્સાસ પરીક્ષા પાસ કરતા રોધામ અગત્યના નિર્ણય પર આવ્યા હતા. જેમ તેમણે બાદમાં લખ્યું હતું કે, "હું દિમાગને બદલે મારા હૃદયને અનુસરવાનું પસંદ કરું છું". <ref>ક્લિન્ટ 2003, પૃષ્ઠ 69. ખાતે ફકરો લીધેલ{{Cite news |url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,457362-2,00.html |title=Hillary Unbound |author=Clinton, Hillary Rodham |work=Time |date=2003-06-08 |access-date=2007-12-08 |archive-date=2013-05-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130521075159/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,457362-2,00.html |url-status=dead }}</ref> આમ તેઓ વોશિંગ્ટોનમાં રહેવાને બદલે જ્યાં ઉજળી કારકીર્દીના સંકેતો હતા તેવા આરકાન્સાસ તરફ બીલ ક્લિન્ટનને અનુસર્યા હતા. ક્લિન્ટન ત્યારે કાયદાનું શિક્ષણ આપતા હતા અને તેમના પોતાના રાજ્યમાં યુ.એસ. હાઉસ ઓફ રિપ્રેઝન્ટેટીવ્ઝની બેઠક માટે પ્રયત્નો કરતા હતા. ઓગસ્ટ 1974માં, તેઓ ફાયેટ્ટીવિલ્લે, આરકાન્સાસ ચાલ્યા ગયા હતા અને યુનિવર્સિટી ઓફ આરકાન્સાસ, ફાયેટ્ટીવિલ્લે,<ref name="bernstein-92">{{Harvnb|Bernstein|2007|p=92}}</ref><ref>ક્લિન્ટન 2003, પૃષ્ઠ 70. મહિલા શિક્ષક સભ્યોના ક્રમાંકો માટે સ્ત્રોત</ref>ખાતે સ્કુલ ઓફ લોમાં બે મહિલા શિક્ષકોમાંના એક બન્યા હતા, જ્યાં બીલ ક્લિન્ટન પણ હતા. તેમણે ફોજદારી કાયદામાં વર્ગો આપ્યા હતા, જ્યાં તેઓ એક ઉગ્ર શિક્ષક અને સખત ગ્રેડર હોય તેવું મનાતુ હતું અને તેઓ શાળાના કાનૂની સહાય વાળા ક્લિનીકના પ્રથમ ડિરેક્ટર બન્યા હતા. <ref>મારાનીસ 1995, પૃષ્ઠ 328.</ref> તેમણે હજુ પણ લગ્ન વિશેના વિચારને થોડા અળગા રાખ્યા હતા, કેમ કે તેમને એવી ચિંતા હતી કે તેમનું અલગ અસ્તિત્વ ખોવાઇ જશે અને તેમની સિદ્ધિઓને અન્ય કોઇના નામ દ્વારા જોવામાં આવશે. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=62, 90, 117}}</ref> === આરકાન્સાસના પ્રારંભિક વર્ષો === [[ચિત્ર:HillaryRodhamBillClintonLittleRockHouse1adjusted.jpg|thumb|right|alt=Small, one-story brick-faced house with small yard in front|હિલેરી રોધામ અને બીલ ક્લિન્ટન લિટલ રોકના પડોશી હિલક્રેસ્ટમાં આ [144] મકાનમાં 1977થી 1979 સુધી રહેતા હતા, જ્યારે તેઓ આરકાન્સાસ એટોર્ની જનરલ હતા <સંદર્ભ>[145] પૃષ્ઠ 244.</ref>]] હિલેરી રોધામ અને બીલ ક્લિન્ટને 1975ના ઉનાળમાં ફાયેટ્ટીવિલ્લેમાં મકાન ખરીદ્યું હતું અને હેલિરી અંતે લગ્ન માટે સંમત થયા હતા. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=120}}</ref> તેમના લગ્ન 11 ઓક્ટોબર 1975ના રોજ તેમના બેઠક ખંડમાં મેથોડીસ્ટ વિધિથી થયા હતા. <ref name="mara-122">મારાનીસ 1995, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 121–122.</ref> પોતાના વ્યાવસાયિક જીવનને અલગ રાખવા અને દેખીતા હિત સંઘર્ષને ટાળવા માટે તેઓ હિલેરી રોધામ એવું નામ રાખી રહ્યા હોવાની જાહેરાત કરી હતી,<ref name="mara-122"/> અને "હું હજુ પણ તે જ છું" <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=157}}</ref> તેવું દર્શાવવા છતા તેમના નિર્ણયે તેમની માતાઓને ખિન્ન કરી મૂક્યા હતા. <ref>ક્લિન્ટન 2003, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 91–92.</ref> બીલ ક્લિન્ટને 1974માં કોંગ્રેશનલ સ્પર્ધા ગુમાવી હતી, પરંતુ નવેમ્બર 1976માં તેઓ આરકાન્સાસ એટોર્ની જનરલ તરીકે ચુંટાયા હતા અને તેથી દંપતિ લિટન રોકની રાજ્ય રાજધાનીમાં સ્થળાંતર કરી ગયું હતું. <ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠ 57.</ref> ત્યાં રોધામ ફેબ્રુઆરી 1977માં આરકાન્સન રાજકીય અને આર્થિક પ્રભાવની સંરક્ષણ સંસ્થા એવી પ્રતિષ્ઠિત રોઝ લો ફર્મમાં જોડાયા હતા. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=128, 103.}} કંપની રોઝ, નાશ, વિલીયમ્સન, ક્લે એન્ડ ગિરોઇર તરીકે ઓળખાતી હતી, પરંતુ તેના નામને 1980માં સરળ કરીને રોઝ લો કંપની કરાયું હતું.</ref> તેમણે પેટન્ટ ઉલ્લંઘન અને બૌદ્ધિક સંપત્તિ કાયદા<ref name="arkhc"/>માં કુશળતા પ્રાપ્ત કરી હતી, જ્યારે બાળક તરફદારીમાં ''પ્રો બોનો'' (નિસ્વાર્થ)માં પણ કામ કરતા હતા ;<ref name="bernstein-133"/> તેમણે ભાગ્યે જ અદાલતમાં દાવા કામ કર્યું છે. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=131–132}}</ref> રોધામે બાળકોના કાયદા અને પરિવાર નીતિમાં પોતાનો રસ જાળવી રાખ્યો હતો અને 1977માં "ચિલ્ડ્રન્સ પોલિસીઝઃ એબનડનમેન્ટ એન્ડ નેગલેક્ટ"<ref>{{Cite journal |author=Rodham, Hillary |title=Children's Policies: Abandonment and Neglect |journal=[[Yale Law Journal]] |volume=68 |issue=7 |year=1977 |month=June |pages=1522–1531 |doi=10.2307/795794 |last2=Steiner |first2=Gilbert Y. |url=http://jstor.org/stable/795794 |ref=harv }}</ref> અને 1979માં "ચિલ્ડ્રન્સ રાઇટ્સઃ અ લીગલ પર્સ્પેક્ટીવ" જેવા વિદ્વતાપૂર્ણ લેખો પ્રકાશિત કર્યા હતા. <ref>{{Cite book |last=Rodham |first=Hillary |chapter=Children's Rights: A Legal Perspective |editor=Patricia A. Vardin, Ilene N. Brody (eds.) |title=Children's Rights: Contemporary Perspectives |publisher=[[Teacher's College Press]] |location=New York |year=1979 |pages=21–36}}</ref> બાદમાં તેમણે તેમની એવી દલીલ સતત રાખી હતી કે બાળકોની કાયદાકીય સામર્થતા તેમની વય અને અન્ય સંજોગો પર આધારિત છે અને ગંભીર તબીબી હક્કોના કિસ્સામાં ન્યાયિક દરમિયાનગીરી કેટલીક વાર જરૂરી હોય છે. <ref name="nyt082492"/> અમેરિકન બાર એસોસિયેશન અધ્યક્ષે બાદમાં જણાવ્યું હતું કે, "તેમના લેખો અગત્યના હતા, એટલા માટે નહી કે તે મૂળભૂત રીતે નવા હતા પરંતુ તેના કારણે જે અવિકસિત હતું તેની રચના કરવામાં સહાય મળી હતી." <ref name="nyt082492"/> ઇતિહાસવિંદ ગેરી વિલ્સે બાદમાં તેમને "છેલ્લા બે દાયકામાં અનેક મહત્વના વિદ્વાન-કાર્યકર્તાઓમાંના એક તરીકે" વર્ણવ્યા હતા,<ref>{{Cite news |url=http://www.nybooks.com/articles/article-preview?article_id=2999 |title=H.R. Clinton's Case |author=[[Garry Wills|Wills, Garry]] |work=The New York Review of Books |date=1992-03-05}}</ref> જ્યારે સંકુચિતવાદીઓએ જણાવ્યું હતું કે તેમની થિયરીઓ પરંપરાગત પાલન સત્તાને પચાવી પાડશે,<ref name="macbeth"/> અને બાળકોને તેમના માતાપિતા વિરુદ્ધ વ્યર્થ કાનૂની દાવાઓ કરવાની મંજૂરી આપશે,<ref name="nyt082492"/> અને એવી દલીલ કરી હતી કે તેમનું કાર્ય કાનૂની "ક્રિટ" થિયરી છે જે બેકાબૂ છે. <ref>ઓલ્સોન 1999, પૃષ્ઠ 57.</ref> 1977માં, રોધામ આરકાન્સાસ ફોર ચિલ્ડ્રન એન્ડ ફેમિલીઝની સહસ્થાપના કરી હતી, જે ચિલ્ડ્રન્સ ડિફેન્સ ફંડના સહયોગમાં રાષ્ટ્રીય સ્તરની સંસ્થા હતી. <ref name="arkhc"/><ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=154}}</ref> તે વર્ષ બાદ, પ્રેસિડેન્ટ જિમ્મી કાર્ટરે (જેમના માટે ઇન્ડિયાના<ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=125}}</ref>ની કામગીરીમાં 1976માં ઝુંબેશમાં ક્ષેત્રીય માર્ગદર્શક તરીકે કામ કર્યું હતું) તેમની નિમણઊંક લીગલ સર્વિસીઝ કોર્પોરેશનના બોર્ડ ઓફ ડિરેક્ટર્સમાં કરી હતી,<ref>{{cite web |url=http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=7026 |title=Jimmy Carter: Nominations Submitted to the Senate, Week Ending Friday, December 16th, 1977 |work=American Presidency Project |access-date=2007-09-03}}</ref> અને તેમણે તે પદ પર 1978થી 1981ના અંત સુધી કામ કર્યું હતું. <ref>{{cite web |url=http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=42598 |title=Ronald Reagan: Recess Appointment of Three Members of the Board of Directors of the Legal Services Corporation |date=1982-01-22 |work=American Presidency Project |access-date=2007-09-03}}</ref> 1978ના મધ્યથી 1980ના મધ્ય સુધી,<ref group="nb" name="ex03">શરૂની તારીખ માટે જુઓ બ્રોક 1996, પૃષ્ઠ 96. ગૌણ સ્ત્રોતો તેણીનો સમયગાળો ક્યારે પૂર્ણ થયો તેની અસતત તારીખો આપે છે. પ્રાથમિક સ્ત્રોતો સંકેત આપે છે કે એપ્રિલ 1980 અને સપ્ટેમ્બર 1980ની મધ્યમાં રોધાનના સ્થળે એફ.વીલીયમ મેકકાલ્પીનને બદલવામાં આવ્યા હતા. જુઓ {{Cite book |url=http://books.google.com/?id=KWRBPOdZCdAC&q=%22legal+services+corporation%22+rodham+baby&dq=%22legal+services+corporation%22+rodham+baby |title=House Committee on Appropriations, Subcommittee on Departments of State, Justice, Commerce, the Judiciary, and Related Agencies Appropriations |year=1980 |publisher=[[U.S. House of Representatives]] |author1=Subcommittee On The Departments Of State, United States. Congress. House. Committee on Appropriations |author2=Justice, |author3=Commerce, |author4=Judiciary, the |author5=Agencies, Related }} રોધામે "થોડા સપ્તાહો પહેલા જ જન્મ" આપ્યો હોવા છતાંયે ખુરશી ધરાવતા હતા; ચેલ્સી ક્લિન્ટનનો જન્મ 27 ફેબ્રુઆરી 1980ના રોજ થયો હતો. અને જુઓ {{cite web |url=http://lawlibrary.rutgers.edu/cgi-bin/lib/hearing.cgi?file=81601609%20page=0001 |work=Background release, Legal Services Corporation, September 1980 |title=Hearings Before the Subcommittee on Courts, Civil Liberties, and the Administration of Justice, of the Committee of the Judiciary, House of Representatives |publisher=[[U.S. House of Representatives]] |date=September&nbsp;21, 27, 1979 |access-date=2011-04-28 |archive-date=2013-06-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130602071414/http://lawlibrary.rutgers.edu/cgi-bin/lib/hearing.cgi?file=81601609%20page=0001 |url-status=dead }} પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 388–403, સાચો સંદર્ભ પૃષ્ઠ 398, જે દર્શાવે છે કે મેકકાલ્પીન પદ પર સપ્ટેમ્બર 1980માં રહ્યા હતા.</ref> તેમણે તે બોર્ડના અધ્યક્ષ તરીકે સેવા આપી હતી, આવું કરનાર તેઓ પ્રથમ મહિલા હતા. <ref>મોરિસ, પૃષ્ઠ 225.</ref> તેમના અધ્યક્ષપણના સમય દરમિયાન કોર્પોરેશન માટેનું ભંડોળ 90 મિલીયન ડોલરથી 300 મિલીયન ડોલર સુધીનું વિસ્તારવામાં આવ્યું હતું; પરિણામે તેણે સફળતાપૂર્વક પ્રેસિડેન્ટ રોનાલ્ડ રીગનના ભંડોળ ઘટાડવાના અને સંસ્થાના પ્રકારને બદલવા સામેના પ્રયત્નો સામે સફળતાપૂર્વક સડત આપી હતી. <ref name="bernstein-133">{{Harvnb|Bernstein|2007|p=133}}</ref> તેમના પતિની આરકાન્સાસના ગવર્નર તરીકેની નવેમ્બર 1978ની ચુંટણીને પગલે રોધામ જાન્યુઆરી 1979માં આરકાન્સાસના પ્રથમ મહિલા તરીકે ઉભરી આવ્યા હતા, તેમનું આ પદ બાર વર્ષ સુધી રહ્યું હતું (1979–1981, 1983–1992). ક્લિન્ટને સમાન વર્ષમાં તેમને રુરલ હેલ્થ એડવાઇઝરી કમિટીના અધ્યક્ષ તરીકે નિમણૂંક આપી હતી,<ref name="nyt012093mk">{{Cite news |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9F0CE4DA143FF933A15752C0A965958260 |title=The First Couple: A Union of Mind and Ambition |author=[[Michael Kelly (editor)|Kelly, Michael]] |work=The New York Times |date=1993-01-20}}</ref> જ્યાં તેમણે આરકાન્સાસના સૌથી ગરીબ વિસ્તારોમાં ડોકટરોની ફીને અસર કર્યા વિના તબીબી સવલતોમાં વધારો કરવા માટે ફેડરલ ભંડોળ પ્રાપ્ત કર્યું હતું. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=147}}</ref> 1979માં, રોધામ રોઝ લો ફ્રર્મના સંપૂર્ણ ભાગીદાર બનનાર પ્રથમ મહિલા બન્યા હતા. <ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠ 60.</ref> 1978થી જ્યા સુધી વ્હાઇટ હાઉસમાં પ્રવેશ્યા ન હતા ત્યાં સુધી તેમનો પગાર તેમના પતિ કરતા વધુ હતો. <ref name="bernstein-130">{{Harvnb|Bernstein|2007|p=130}}</ref> 1978 અને 1979 દરમિયાનમાં, પોતાની આવકમાં વધારો કરવાની દ્રષ્ટિએ રોધામે કેટલ ફ્યુચર્સ કોન્ટ્રેક્ટના ટ્રેડીંગમાંથી ભારે મોટો નફો મેળવ્યો હતો;<ref name="gerth-66">ગર્થ એન્ડ વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 66–67.</ref> પ્રારંભિક 1,000 ડોલરના રોકાણે જ્યારે તેમણે દશ મહિના બાદ ટ્રેડીંગ બંધ કર્યું ત્યારે આશરે 100,000 ડોલરની રકમ પેદા કરી હતી. <ref>ગર્થ એન્ડ વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 73–76.</ref> આ સમયે જિમ અને સુસાન મેકડૌગલ સાથે વ્હાઇટવોટર ડેવલપમેન્ટ કોર્પોરેશન રિયલ એસ્ટેટમાં આ દંપતિએ કમનસીબ રોકાણ કરવાનો પ્રારંભ કર્યો હતો. <ref name="gerth-66"/> 27 ફેબ્રુઆરી 1980ના રોજ રોધાને તેમના એક માત્ર બાળક પુત્રી, ચેલ્સાને જન્મ આપ્યો હતો. નવેમ્બર 1980માં બીલ ક્લિન્ટનની તેમના પુનઃચુંટણી માટેના બીડમાં હાર થઇ હતી. === આરકાન્સાસમાં પછીના વર્ષો === [[ચિત્ર:President Ronald Reagan and Nancy Reagan with Bill Clinton and Hillary Clinton walking in the Cross Hall.jpg|thumb|left|alt=Long shot of two men flanked by two women walking down read carpet, as military band plays on either side|ગવર્નર બીલ ક્લિન્ટન અને હિલેરીએ પ્રમુખ રોનાલ્ડ રીગન અને પ્રથમ મહિલા નેન્સી રીગન સાથે રાષ્ટ્રાના ગવર્નરના માનમાં અપાયેલા 1987ના ભોજન સમારંભમાં હાજરી આપી હતી.]] બીલ ક્લિન્ટન 1982ની ચુંટણી જીતીને બે વર્ષ બાદ ગવર્નરની ઓફિસમાં પરત આવ્યા હતા. પોતાના પતિની ઝુંબેશ દરમિયાન રોધાને આરકાન્સાસના મતદારોની ચિંતાઓ સામે સાંત્વના આપવા માટે હિલેરી ક્લિન્ટન અથવા કેટલીકવાર "શ્રીમતી બીલ ક્લિન્ટન"ના નામનો ઉપયોગ કરવાનું શરૂ કર્યું હતુ;<ref group="nb" name="ex04">બીલ ક્લિન્ટનના સલાહકારે વિચાર્યું હતું કે તેમના પ્રથમ નામનો ઉપયોગ જ કદાચ તેમના 1980ની પુનઃચુટણી ગુમાવી દેવાનું અનેક કારણોમાંનુ એક કારણ હોઇ શકે. તે પછીના શિયાળામાં, વેર્નોન જોર્ડન, જુનિયરે હિલેરી રોધામને સુચન કર્યું હતું કે તેણીએ ક્લિન્ટનના નામનો ઉપયોગ શરૂ કર્યો હતો અને તેણીએ તેમના પતિની ફેબ્રુઆરી 1982ની ઝુંબેશ જાહેરાત સાથે જાહેરમાં આવું કરવાનું શરૂ કર્યું હતું. બાદમાં તેમણે લખ્યું હતું કે "મને એવી કઠિન બાબતો જાણવા મળી હતી કે આરકાન્સાસમાં કેટલાક મતદારોએ મે મારું પ્રથમ રાખ્યું હોવાથી ગંભીરતાપૂર્વક નારાજગી વ્યક્ત કરી હતી" (ક્લિન્ટોન 2003, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 91–93; મોરીસ 1996 પણ જુઓ, પૃષ્ઠ 282).</ref> તદુપરાંત તેમના પતિ માટે સંપૂર્ણ સમયની ઝુંબેશ માટે રોઝ લો પાસેથી ગેરહાજરીની રજા પણ લીધી હતી. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=166}}</ref> આરકાન્સાસની પ્રથમ મહિલા તરીકે, હિલેરી ક્લિન્ટનનું નામ આરકાન્સાસ એજ્યુકેશનલ સ્ટાન્ડર્ડઝ કમિટીમાં 1983માં અધ્યક્ષ માટે લેવાયું હતં, જ્યાં તેમણે રાજ્યની અદાલતોએ મંજૂર કરેલ જાહેર શિક્ષણ વ્યવસ્થામાં સુધારો કરવાની માંગ કરી હતી. <ref name="bernstein-170">{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=170–175.}} બર્નસ્ટેઇન દર્શાવે છે કે "શૈક્ષણિક સુધારા માટે રાજકીય લડાઇ... તે કદાચ તેમના જાહેર જીવનમાં તેઓ જ્યાં સુધી યુ.એસ. સેનેટમાં ચુંટાયા નહી ત્યાં સુધી તેમનું મહાન પૂર્ણ કાર્ય હતું."</ref><ref>{{Cite news |title=Hillary Clinton Guides Movement to Change Public Education in Arkansas |url=http://www.oldstatehouse.com/educational_programs/classroom/arkansas_news/detail.asp?id=528&issue_id=29&page=1 |date=Spring 1993 |publisher=[[Old State House (Little Rock)|Old State House Museum]] |access-date=2006-08-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060104114405/http://www.oldstatehouse.com/educational_programs/classroom/arkansas_news/detail.asp?id=528&issue_id=29&page=1 |archive-date=2006-01-04 |url-status=live }}</ref> ક્લિન્ટનના ગવર્નરપદા હેઠળના અનેક પ્રયત્નોમાંના એક પ્રયત્નમાં તેમણે ફરજિયાત શિક્ષક પરીક્ષણ અને અભ્યાસક્રમો અને વર્ગખંડના કદ માટે રાજ્યના ધોરણો સ્થાપિત કરવા માટે લાંબી છતા પણ સફળ એવી આરકાન્સાસ એજ્યુકેશન એસોસિયેશન સામે લડત ચલાવી હતી. <ref name="nyt012093mk"/><ref name="bernstein-170"/> 1985માં તેમણે પ્રિસ્કુલ યુથ (શાળા પૂર્વેના બાળકો) માટે આરકાન્સાસ હોમ ઇન્સ્ટ્રક્શન પ્રોગ્રામ પણ રજૂઆત કરી હતી, આ કાર્યક્રમ માતાપિતાને તેમના બાળકોને શાળાપૂર્વેની તૈયારીઓ અને સાક્ષરતામાં સહાય કરતો હતો. <ref>{{Cite book |author=Kearney, Janis F. |title=Conversations: William Jefferson Clinton, from Hope to Harlem |publisher=Writing Our World Press |year=2006 |isbn=0976205815}} પૃષ્ઠ 295.</ref> તેમને 1983માં આરકાન્સાસ વુમન ઓફ ધ યરનું અને 1984માં આરકાન્સાસ મધર ઓફ ધ યર એવું નામ આપવામાં આવ્યું હતું. <ref>મોરીસ 1996, પૃષ્ઠ 330.</ref><ref>બ્રોક 1996, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 176–177.</ref> ક્લિન્ટન આરકાન્સાસના પ્રથમ મહિલા બન્યા ત્યારે પણ રોઝ લો ફર્મ સાથે કાયદાની પ્રેક્ટિસ કરવાનું ચાલુ રાખ્યું હતું. તેમણે અન્ય ભાગીદારો કરતા ઓછી કમાણી કરી હતી, કેમ કે તેઓ ઓછા કલાકો માટેનું બીલ મૂકતા હતા,<ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠ 63.</ref> પરંતુ ત્યાં તેમણે અંતિમ વર્ષમાં 200,000 ડોલર કરતા પણ વધુ નાણાં બનાવ્યા હતા. <ref name="nyt022694">{{Cite news |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9A05E2DB163AF935A15751C0A962958260 |title=Rose Law Firm, Arkansas Power, Slips as It Steps Onto a Bigger Stage |publisher=The New York Times |author=Labaton, Stephen |date=1994-02-26}}</ref> તેઓ જવલ્લેજ અજમાયશી કામ કરતા હતા,<ref name="nyt022694"/> પરંતુ ફર્મે તેમને "રેઇનમેકર" (કંપની માટે ધંધો લાવનાર સફળ કર્મચારી) ગણાવ્યા હતા કારણ કે તેઓ ગ્રાહકો લાવ્યા હતા, જેનો થોડો ફાળો તેમને કંપનીને અપાવેલી પ્રતિષ્ઠાને અને તેમના કોર્પોરેટ બોર્ડ જોડાણોને જાય છે. <ref name="nyt022694"/> જો રાજ્યના ન્યાયમૂર્તિઓની નિમણૂંકમાં ભારે પ્રભાવશાળી રહ્યા હતા. <ref name="nyt022694"/> બીલ ક્લિન્ટનની 1986ની ગુબરનેટોરીયલ પુનઃચુંટણી ઝુંબેશમાં તેમના રિપબ્લિકન વિરોધીએ ક્લિન્ટન પર હિત સંઘર્ષનો આરોપ મૂક્યો હતો, કારણ કે રોઝ લો રાજ્યનો કારોબાર કરતું હતું; ક્લિન્ટને આ આરોપોને એવું કહેતા વળાંક આપ્યો હતો કે રાજ્યની ફી તેણીના નફાની ગણતરી પહેલા ચૂકવી દેવામાં આવી હતી. <ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 80–81.</ref> 1982થી 1988 સુધી, ક્લિન્ટન બોર્ડ ઓફ ડિરેક્ટર્સમાં રહ્યા હતા, કેટલીકવાર ન્યુ વર્લ્ડ ફાઉન્ડેશનના અધ્યક્ષ તરીકે,<ref>{{Cite news |url=http://www.fair.org/index.php?page=1906 |title=Limbaugh Responds to FAIR |publisher=[[Fairness and Accuracy in Reporting|FAIR]] |date=1994-06-28 |access-date=2008-05-09}}</ref> જેમણે વિવિધ ન્યુ લેફ્ટ હિત જૂથોને ભંડોળ પૂરું પાડ્યું હતું. <ref>ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠ 29.</ref> 1987 થી 1991 સુધી, તેઓ અમેરિકન બાર એસોસિયેશનના કમિશન ઓન વુમન ઇન ધ પ્રોફેસનના અધ્યક્ષ તરીકે રહ્યા હતા,<ref name="gvn-82">ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 82–84.</ref> જેમણે કાયદાના વ્યવસાયમાં જાતિ વાદ પરત્વે ભાર મૂક્યો હતો અને એસોસિયેશનને તેને નાથવા માટે પગલાં લેવા પ્રેર્યુ હતું. <ref name="gvn-82"/> 1988 અને 1991માં એમ બે વખત અમેરિકામાં 100 ભારે પ્રભાવશાળી વકીલોમાંના એક તરીકે ''નેશનલ લો જર્નલ'' માં દર્શાવવામાં આવ્યા હતા. <ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 87–88.</ref> ક્લિન્ટને 1990માં ગવર્નર માટે આગળ ન ધપવું તેવું વિચારતા, હિલેરી તેમાં આગળ ધપવાનું વિચાર્યું હતું, પરંતુ તેમના અંગત સર્વેક્ષણ નકારાત્મક હતા અને અંતમાં તેઓ આગળ ધપ્યા હતા અને અંતિમ સમય માટે પુનઃચુંટાયા હતા. <ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠ 85; {{Harvnb|Bernstein|2007|pp=187–189}}</ref> ક્લિન્ટને આરકાન્સાસ ચિલ્ડ્રન્સ હોસ્પિટલ લીગલ સર્વિસીઝ (1988–1992)<ref name="findlaw">{{cite web |url=http://pview.findlaw.com/view/1708556_1 |title=Hon. Hillary Rodham Clinton |work=[[FindLaw]] |access-date=2007-05-31}}</ref>ના બોર્ડ પર અને ચિલ્ડ્રન્સ ડિફેન્સ ફંડ (અધ્યક્ષ તરીકે, 1986–1992) સેવા આપી હતી. <ref name="Whitehouse.gov"/><ref>{{cite web |url=http://www.childrensdefense.org/site/PageNavigator/People_Board_Emeritus |title=Board of Directors Emeritus |work=[[Children's Defense Fund]] |access-date=2007-05-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070210055628/http://www.childrensdefense.org/site/PageNavigator/People_Board_Emeritus |archive-date=2007-02-10 |url-status=dead }}</ref> બિનનફાકારક સંસ્થાઓ સાથે તેમના પદોના ઉમેરામાં, તેમણે ટીસીબીવાય (1985–1992),<ref>{{Cite news |url=http://projects.washingtonpost.com/2008-presidential-candidates/hillary-clinton/ |title=Hillary Rodham Clinton |work=The Washington Post |access-date=2007-05-30 |archive-url=https://archive.is/20120717163837/http://projects.washingtonpost.com/2008-presidential-candidates/hillary-clinton/ |archive-date=2012-07-17 |url-status=live }} બાયો એન્ટ્રી.</ref> વોલ-માર્ટ સ્ટોર્સ (1986–1992)<ref name="vv052400">{{Cite news |title=Wal-Mart’s First Lady |url=http://www.villagevoice.com/news/0021,harkavy,15052,5.html |author=Harkavy, Ward |date=2000-05-24 |work=[[The Village Voice]] |access-date=2006-08-22 |archive-date=2008-06-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080618054322/http://www.villagevoice.com/news/0021,harkavy,15052,5.html |url-status=dead }}</ref> અને લાફાર્જ (1990–1992)ના કોર્પોરેટ બોર્ડ ઓફ ડિરેક્ટર્સ પર હોદ્દાઓ ધરાવ્યા હતા. <ref>{{Cite news |title=Vermonters to Hillary: Don't Tread on Us |url=http://www.7dvt.com/2005/vermonters-hillary-dont-tread-us |author=Picard, Ken |date=2005-05-04 |publisher=''[[Seven Days (newspaper)|Seven Days]]'' |access-date=2008-04-27 }}</ref> ટીસીબીવાય અને વોલ માર્ટ આરકાન્સાસ સ્થિત કંપનીઓ હતી જે રોઝ લોની પણ ગ્રાહક હતી. <ref name="nyt022694"/><ref name="nyt052007"/> વોલ-માર્ટના બોર્ડ પર ક્લિન્ટન પ્રથમ મહિલા સભ્ય હતા, જેના કારણે અધ્યક્ષ સામ વોલ્ટોન પર મહિલાનું નામ મૂકવા માટે દબાણ વધાર્યું હતું. <ref name="nyt052007">{{Cite news |title=As a Director, Clinton Moved Wal-Mart Board, but Only So Far |url=http://www.nytimes.com/2007/05/20/us/politics/20walmart.html |author=Barbaro, Michael |date=2007-05-20 |work=The New York Times |access-date=2007-09-23 }}</ref> ફરી એક વખત, તેમણે વોલ-માર્ટને વધુ પર્યાવરણલક્ષી આચરણો હાથ ધરવા માટે સફળતાપૂર્વક દબાણ કર્યું હતું, જે કંપનીના સંચાલનમાં વધુને વધુ મહિલાઓને ઉમેરવા માટેની ઝુંબેશમાં મોટે ભાગે અસફળ હતું, અને તેઓ કંપનીની વિખ્યાત મજૂર સંગઠન વિરોધી આચરણો બાબતે મૌન હતા. <ref name="vv052400"/><ref name="nyt052007"/><ref name="abc013108">{{Cite news |url=http://abcnews.go.com/Blotter/Story?id=4218509 |title=Clinton Remained Silent As Wal-Mart Fought Unions |author=[[Brian Ross (journalist)|Ross, Brian]]; Sauer, Maddy; Schwartz, Rhonda |publisher=ABC News |date=2008-01-31 |access-date=2008-01-31}}</ref> === બીલ ક્લિન્ટનની 1992ની પ્રમુખપદની ઝુંબેશ === [[ચિત્ર:Hillary Clinton 1992.jpg|thumb|upright|right|alt=Black-and-white close-up photographic portrait of the same woman as in the top photo, in her forties and with shoulder-length blonde hair|હિલેરી રોધામ ક્લિન્ટન, 1992]] જ્યારે તેમના પતિ 1992માં ડેમોક્રેટિક પ્રમુખપદના નોમિનેશનમાટેના ઉમેદવાર બન્યા ત્યારે હિલેરી ક્લિન્ટને સૌપ્રથમ વખત સતત રાષ્ટ્રનું ધ્યાન મેળવ્યું હતું. ન્યુ હેમ્પશાયર પ્રાયમરી પહેલા, ટેબ્લોઇડ પ્રકાશને એવો દાવો પ્રકાશિત કર્યો હતો કે બીલ ક્લિન્ટન આરકાન્સાસની લોંજ ગાયિકા જેનીફર ફ્લાવર્સ સાથે પરણેત્તર પ્રણય ધરાવતા હતા. <ref>{{Cite news |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9E0CE5D61E31F936A15752C0A964958260 |title=Clintons to Rebut Rumors on "60 Minutes" |work=The New York Times |date=1992-01-25}}</ref> તેના પ્રતિભાવમાં, ક્લિન્ટન્સ એકી સાથે ''60 મિનીટ'' સુધી દેખાયા હતા, જેમાં બીલ ક્લિન્ટને પ્રણય હોવાનો ઇનકાર કર્યો હતો પરંતુ "મારા લગ્નમાં અંતરાય ઊભો થઇ રહ્યો છે" તેવી બાબતને સમર્થન આપ્યું હતું. <ref>{{Cite news |url=http://www.washingtonpost.com/wp-srv/politics/special/clinton/stories/flowers012792.htm |title=In 1992, Clinton Conceded Marital 'Wrongdoing' |work=The Washington Post |date=1992-01-26}}</ref> સંયુક્ત દેખાવનો યશ તેમની ઝુંબેશમાં રાહત આપવાને જાય છે. <ref>ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 39–42; ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 94–96.</ref> ઝુંબેશ દરમિયાન હિલેરી ક્લિન્ટને ટેમ્મી વાયનેટ્ટ અને તેમના લગ્ન વિશેના દેખાવ અંગે <ref group="nb" name="ex05">1992ની ઝુંબેશ દરમિયાન જેનિફર ફ્લાવર્સના પ્રકરણ પર અંકુશ મેળવતા થયેલી રાજકીય નુકસાની દરમિયાન હિલેરી ક્લિન્ટને ''60 મિનીટ'' ના સંયુક્ત મુલાકાતમાં જણાવ્યું હતું કે, "હું અહીં એક નાની મહિલા ટેમ્મી વાયનેટ્ટ જેવી 'મારા માણસ તરીકે ઉભી રહેલી' તરીકે બેઠી નથી. હું તેમને ચાહુ છુ અને માન આપું છુ એટલે અહીં બેઠી છું, અને તેમણે અને અમે બન્નેએ સાથે મળીને જે સિદ્ધિઓ હાંસલ કરી છે તેના માટે હુ માન આપું છુ." કંટ્રી મ્યુઝિકના સંદર્ભો પરત્વે સંભવિત તિરસ્કારની લાગણીએ તરતજ એવી ટીકાને જન્મ આપ્યો હતો કે ક્લિન્ટન સાંસ્કૃતિક રીતે બહેરા છે અને ટેમ્મી વાયનેટ્ટ પોતાને ટિપ્પણીઓ ગમતી નથી કારણ કે તેમનું સુંદર ગીત "સ્ટેન્ડ બાય યોર મેન" પ્રથમ વ્યક્તિમાં લખાયું ન હતું. જુઓ કે {{Cite news |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/november/7/newsid_4385000/4385582.stm |title=2000: Hillary Clinton is first First Lady in Senate |publisher=BBC News |date=2000-11-07 |access-date=2007-10-01}} વાયનેટ્ટે ઉમેર્યું હતું કે ક્લિન્ટને "દરેક સાચા કંટ્રી મ્યુઝિક ચાહક અને દરેક વ્યક્તિ કે જેણે 'પોતાની જાત માટે બનાવ્યું હતું' તેમજ કોણ પણ તેમને વ્હાઇટ હાઉસ લઇ ગયા ન હતા તેમની સામે નારાજગી વ્યક્ત કરી હતી." જુઓ ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠ 42. થોડા દિવસો બાદ, ''પ્રાઇમ ટાઇમ લાઇવ'' પર, હિલેરી ક્લિન્ટને વાયનેટ્ટની માફી માગી હતી. ક્લિન્ટને બાદમાં લખ્યું હતું કે તેણી શબ્દોની પસંદગીમાં બેદરકાર હતા અને "ટેમ્મી વાયનેટ્ટ તરફના સંદર્ભોનું પતન તાત્કાલિક થયું હતું {{ndash}} કેમ કે તે થવાને લાયક હતુ {{ndash}} અને અસંસ્કારી હતું." જુઓ ક્લિન્ટન 2003, પૃષ્ઠ 108. બાદમાં બે મહિલાઓએ તેમના મતભેદો નિવાર્યા હતા, જેમાં વાયનેટ્ટને ક્લિન્ટન માટે ભંડોળ ઊભુ કરતા જોવાયા હતા.</ref> અને ઘરે રહેતી અને રાંધતી અને ચા પીતી મહિલાઓ અંગે પરંપરાગત રીતે નકારાત્મક ટિપ્પણી કરી હતી, <ref group="nb" name="ex06">ટેમ્મી વાયનેટ્ટએ ટિપ્પણી કર્યાના બે મહિનાથી ઓછા ગાળામાં, હિલેરી ક્લિન્ટનને, તેઓ તેમના ગવર્નર પતિ વચ્ચે હેતુ શક્યતઃ સંઘર્ષ ટાળી શક્યા હોત કે કેમ તે અંગે અને રોજ લો કંપનીને આપેલા કામ અંગે પ્રશ્નોનો સામનો કરવો પડ્યો હતો, ત્યારે તેમણે નોંધ્યું હતું કે "હું મારા જીવનને ચલાવી શકું તે માટે મે શ્રેષ્ઠ કામ કર્યું છે ... તમે જાણો છો, કદાચ હું ઘરે રહી હોત અને રસોઇ અને ચા બનાવતી હોત, પરંતુ મે નક્કી કર્યું હતું કે મારા વ્યવસાયને સંતોષ આપે તેવું કામ કરવું, તેથી જ હું મારા પતિ પહેલા જાહેર જીવનમાં પ્રવેશી હતી" (ક્લિન્ટન 2003, પૃષ્ઠ 109). "રસોઇ અને ચા" આ નિવેદનનો એક ભાગ હતો જેણે હાઉસમેકર્સ બનવાનું પસંદ કર્યું હતું તેવી મહિલાઓ માટે ક્લિન્ટન તરફના દેખીતા અણગમાની સંસ્કૃતિ આધારિત ટીકાઓને જન્મ આપ્યો હતો; આ ટિપ્પણી વારંવારની ઝુંબેશ જવાબદારી બની હતી (બર્નસ્ટેઇન 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 205–206). તેના પરિણામે ક્લિન્ટને થોડા સુધારો કરવા માટે થોડી રાંધણ કળાની દરખાસ્ત કરી હતી અને બાદમાં પોતાની મનોવ્યથા લખી હતી: "તે ઉપરાંત, મે મારા જીવનમાં ઘણી વાર રસોઇ બનાવી છે અને ચા પણ રેડી છે!" (ક્લિન્ટન 2003, પૃષ્ઠ 109).</ref> જેને તેમની પોતાની કબૂલાતમાં ખોટા મંતવ્ય વિશે ગણવામાં આવે છે. બીલ ક્લિન્ટને જણાવ્યું હતુ કે પોતાને ચુંટવામાં રાષ્ટ્રને "એક જ કિંમતે બે ચીજ મળશે", જેમાં તેમણે તેમની પત્ની જે આગવી ભૂમિકા બજાવવાની હતી તેનો નિર્દેશ આપ્યો હતો. <ref>બર્નસ 2008, પૃષ્ઠ 140.</ref> ડેનિયલ વોટ્ટેનબર્ગના ઓગસ્ટ 1992ના ''ધી અમેરિકન સ્પેક્ટેટર'' લેખ "ધી લેડી મેકબેથ ઓફ ધ લિટલ રોક"ના પ્રારંભથી હિલેરીની ભૂતકાળની વિચારધારા અને નૈતિક રેકોર્ડ સંકુચિત હૂમલા હેઠળ આવી ગયા હતા. <ref name="macbeth">{{Cite news |title=The Lady Macbeth of Little Rock |author=[[Daniel Wattenberg|Wattenberg, Daniel]] |work=The American Spectator |month=August |year=1992}}</ref> અન્ય મોટા પ્રકાશનોમાં ઓછામાં ઓછા વીસ બીજા લેખોએ રણ તેમની અને લેડી મેકબેથની વચ્ચે તુલના કરી હતી. <ref>બર્નસ 2008, પૃષ્ઠ 142.</ref> == યુનાઇટડે સ્ટેટ્સની પ્રથમ મહિલા == === પ્રથમ મહિલા તરીકેની ભૂમિકા === જ્યારે બીલ ક્લિન્ટને જાન્યુઆરી 1993માં પ્રેસિડેન્ટ તરીકે ઓફિસ સંભાળી ત્યારે હિલેરી રોધામ ક્લિન્ટન યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના પ્રથમ મહિલા તરીકે ઉભરી આવ્યા હતા અને જાહેરાત કરી હતી કે તેઓ તેમના નામના તેવા સ્વરૂપનો ઉપયોગ કરશે. <ref>{{Cite news |author=York, Anthony |url=http://www.salon.com/news/feature/1999/07/08/hillary/print.html |title=On her own |work=Salon |date=1999-07-08 |access-date=2007-07-14 |archive-date=2007-12-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071212184808/http://www.salon.com/news/feature/1999/07/08/hillary/print.html |url-status=dead }} તેમની જાહેરાતને મે ૧૯૯૩ ફિલ્મ વિડંબન ''હોટ શોટ્સ!'' માં વિડંબન કાવ્ય તરીકે લેવામાં આવી હતી.''પાર્ટ ડિઓક્સ'' , જેમાં દરેક મહિલા પાત્રોને "રોધામ" તરીકેનું વચ્ચેનું નામ આપવામાં આવ્યું હતું; જુઓ [http://www.imdb.com/title/tt0107144/fullcredits આઇએમડીબી એન્ટ્રી].</ref> અનુસ્નાતક ડિગ્રી<ref name="nyp103006">{{Cite news |url=http://www.nypost.com/seven/10302006/news/cextra/hillary_rodham_clinton_cextra_jasim_k__williams.htm |title=Hillary Rodham Clinton |author=Williams, Jasim K |work=[[New York Post]] |date=2006-10-30 |access-date=2008-04-27 |archive-date=2008-09-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080919062250/http://www.nypost.com/seven/10302006/news/cextra/hillary_rodham_clinton_cextra_jasim_k__williams.htm |url-status=dead }} ક્લિન્ટને નિયમિત અભ્યાસ અને વિદ્વતાપૂર્ણ કાર્ય મારફતે અનુસ્નાતકની ડિગ્રી પ્રાપ્ત કરી હતી. એલેનોર રુઝવેલ્ટને અગાઉ અનુસ્નાતકની માનદ ડિગ્રીથી સન્માનીત કરવામાં આવ્યા હતા. ક્લિન્ટનના અનુગામી લૌરા બુશ અનસ્નાતક ડિગ્રી સાથેના બીજા પ્રથમ મહિલા બન્યા હતા. {{Dead link|date=June 2010| bot=DASHBot}}</ref> અને વ્હાઇટ હાઉસમાં પ્રવેશવા ખતે પણ પોતાની વ્યાવસાયિક કારકીર્દી ધરાવનારા તેઓ સૌપ્રથમ પ્રથમ મહિલા હતા. <ref name="nyp103006"/> સામાન્ય રીતે પ્રથમ મહિલાની ઇસ્ટ વિંગમાં ઓફિસ હોવા ઉપરાંત વ્હાઇટ હાઉસની વેસ્ટ વિંગમાં પણ ઓફિસ ધરાવનાર તેઓ પ્રથમ મહિલા હતા. <ref name="nfll"/><ref>ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠ 71.</ref> તેઓ નવી વહીવટીતંત્રમાં સંભાળપૂર્વક નિમણૂંકો કરનાર સૌથી અંદરના વર્તુળનો એક ભાગ હતા અને તેમની પસંદગીઓએ ઓછામાં ઓછા આગિયાર હોદ્દાઓ ભર્યા હતા અને ડઝન જેટલા તેનાથી ઉતરતી કક્ષાના હોદ્દાઓ ભર્યા હતા. <ref>ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠ 68.</ref> ઇલેનોર રુઝવેલ્ટના બચાવમાં તેમને અમેરિકાના ઇતિહાસમાં અત્યંત ખુલ્લા સત્તાધરાવતા પ્રમુખ પત્ની તરીકે વર્ણવવામાં આવે છે. <ref>ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠ xii.</ref><ref>{{Cite news |title=First Lady President? |author=[[Chidanand Rajghatta|Rajghatta, Chidanand]] |date=January—February 2004 |publisher=''Verve'' magazine }}</ref> [[ચિત્ર:Hrcfamily.jpg|thumb|left|alt=Man, same woman, and teenage girl walk across lawn after leaving a helicopter|ક્લિન્ટનનો પરિવાર મરીન વન પર 1993માં વ્હાઇટ હાઉસમાં આવી પહોંચ્યો હતો.]] કેટલાક ટીકાકારો જાહેર નીતિમાં પ્રથમ મહિલાની મધ્યસ્થ ભૂમિકાને અયોગ્ય ગણાવે છે. ટેકોદારો ભારપૂર્વક જણાવે છે કે ક્લિન્ટનની નીતિઓમાં ભૂમિકા વ્હાઇટ હાઉસના અન્ય સલાહકારોથી અલગ ન હતી અને તે મતદારો સારી રીતે જાણે છે કે તેઓ તેમના પતિના પ્રમુખપદામાં સક્રિય ભૂમિકા બજાવશે. <ref>{{Cite news |title=The First Lady: Homemaker or Policy-Maker? |url=http://www2.scholastic.com/browse/article.jsp?id=4647 |author=Peart, Karen N |publisher=Scholastic Press |access-date=2006-08-22 |archive-date=2011-09-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110902053752/http://www2.scholastic.com/browse/article.jsp?id=4647 |url-status=dead }}</ref> બીલ ક્લિન્ટનનું ઝુંબેશ વચન "એકની કિંમતે બે"ને કારણે વિરોધીઓ વ્યંગ્યાત્મક રીતે ક્લિન્ટનને "સહ-પ્રમુખો",<ref>{{Cite news |url=http://www.jewishworldreview.com/cols/greenberg071599.asp |title=Israel's new friend: Hillary, born-again Zionist |date=1999-07-15 |author=Greenberg, Paul |publisher=[[Jewish World Review]] |access-date=2006-08-22 }}</ref> અથવા કેટલીક વાર આરકાન્સાસ લેબલ "બિલારી". તરીકે સંબોધતા હતા. <ref name="nyt012093mk"/><ref>{{Cite news |url=http://itre.cis.upenn.edu/~myl/languagelog/archives/002610.html |title=A perilous portmanteau? |author=[[Benjamin Zimmer|Zimmer, Benjamin]] |publisher=[[Language Log]] |date=2005-11-01 |access-date=2006-08-22 }}</ref> પ્રથમ મહિલાની ભૂમિકા વિશે સંઘર્ષાત્મક ખ્યાલોનું દબાણ ક્લિન્ટનને રાજકીય રીતે પણ સક્રિય એવા એલેનોર રુઝવેલ્ટ સાથે "કાલ્પનિક ચર્ચા"માં ધકેલવા માટે પૂરતા હતા. <ref group="nb" name="ex07">એલેનોર રુઝવેલ્ટની "મસલતો"નો અહેવાલ સૌપ્રથમ 1996માં ''વોશિંગ્ટોન પોસ્ટ'' માં લેખક બોબ વુડવર્ડ દ્વારા પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યો હતો; તેની શરૂઆત તેમણે હિલેરી ક્લિન્ટનના પ્રથમ મહિલા તરીકેના સમયગાળાથી કરી હતી. જુઓ {{Cite news |url=http://www.nytimes.com/1996/06/25/us/mrs-clinton-calls-sessions-intellectual-not-spiritual.html |title=Mrs. Clinton Calls Sessions Intellectual, Not Spiritual |work=The New York Times |date=1996-06-25 |author=Clines, Francis X.}} 1994ની ચુંટણીમાં કોંગ્રેસ પરનો ડેમોક્રેટે અંકુશ ગુમાવવાને પગલે, ક્લિન્ટને નિષ્ણાતને જિયાન હ્યુસ્ટોનની માનવ તકની સેવાઓ માટે રાખ્યા હતા. હ્યુસ્ટોને રુઝવેલ્ટ જોડાણને અનુસરવા માટે ક્લિન્ટનને પ્રોત્સાહન આપ્યું હતું અને ક્લિન્ટન સાથે કોઇ માનસિક યુક્તિઓ અજમાવવામાં આવી નહી હોવાથી, ટીકાકારો અને રમૂજકારોએ તાત્કાલિક સુચન કર્યું હતું કે ક્લિન્ટન એલેનોર રુઝવેલ્ટ સાથે સેઆંસ(પ્રેતાત્મવાદિક ઘટનાઓની ચિકિત્સાની સભા) ધરાવતા હતા. વ્હાઇટ હાઉસે દર્શાવ્યું હતું કે આ રીતે માત્ર વિચારણાની કવાયત થઇ શકે છે અને બાદમાં એક ખાનગી તારણે સંકેત આપ્યો હતો કે મોટા ભાગની પ્રજા માને છે કે આ તમામ ફક્ત કાલ્પનિક વાતો જ હતી, જ્યારે બાકીના એવું માનતા હતા કે મૃત વ્યક્તિઓ સાથેની વાતચીત ખરેખર શક્ય છે. જુઓ {{Cite news |url=http://www.guardian.co.uk/Columnists/Column/0,5673,347240,00.html |author=[[Francis Wheen|Wheen, Francis]] | title=Never mind the pollsters |work=The Guardian |date=2000-07-26 |access-date=2007-10-02 | location=London}} તેમની 2003ની આત્મકથામાં ક્લિન્ટને આખા પ્રકરણને "એલેનોર સાથેની વાતચીત" એવું શિર્ષક આપ્યું છે, અને દર્શાવ્યું હતું કે "કાલ્પિનિક વાતચીત ચાલુ રાખવાનું ખરેખર માનસિક કવાયત માટે ઉપયોગી છે જે સમસ્યાઓનું પૃથ્થકરણ કરવામાં મદદ કરે છે, જો કે તેનો આધાર તમે જે વ્યક્તિને જોવાનું પસંદ કરો છો તેની પર છે. એલેનોર રુઝવેલ્ટ શ્રેષ્ઠ હતા [એક ટ્રાયલ બ્લેઝર તરીકે અને વિવાદાસ્પદ પ્રથમ મહિલા તરીકે]." (ક્લિન્ટન 2003, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 258–259)</ref> તેઓ જ્યારે વોશિંગ્ટન આવ્યા તે સમયથી તેમણે ધી ફેલોશીપના પ્રેયર ગ્રુપમાં આશ્રિતોને જોયા હતા, જેમાં સંકુચિત વોશિંગ્ટન વ્યક્તિઓની પત્નીઓ પણ હતી. <ref name="mj0907">{{Cite news |title=Hillary's Prayer: Hillary Clinton's Religion and Politics |url=http://www.motherjones.com/news/feature/2007/09/hillarys-prayer.html |work=Mother Jones |date=September/October 2007 |access-date=2007-10-10 |author=Joyce, Kathryn; Sharlet, Jeff}}</ref><ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=313–314}}</ref> એપ્રિલ 1993માં તેમના પિતાના અવસાનને કારણે થોડા ઘણા અંશે તેમણે જાહેરમાં મેથોડીસ્ટ યુક્તિઓ, ઉદાર ધાર્મક રાજકીય વિચારોના સમન્વયની જાહેરમાં માગ કરી હતી અને ''ટિક્કુન'' સંપાદક મિશાલ લર્નરના "અર્થોના રાજકારણ"એ એવું વ્યક્ત કર્યું હતું કે તેઓ અમેરિકાના "આત્માની સુતેલી માંદગી"ને જુએ છે અને તે સમાજને એ રીતે પુનઃઉજાગર કરશે કે નવી સહસ્ત્રાબ્દીમાં જતા માનવમાત્રનો વીસમી સદીમાં શો અર્થ થાય છે." <ref>{{Cite news |title=St. Hillary |author=[[Michael Kelly (editor)|Kelly, Michael]] |work=The New York Times Magazine |date=1993-05-23}}</ref><ref>{{Cite news |url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,978625,00.html |title=The Politics of What? |author=Painton, Priscilla |work=Time |date=1993-05-31 |access-date=2011-04-28 |archive-date=2013-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130813071159/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,978625,00.html |url-status=dead }}</ref> જાહેર જનતા કેન્દ્રિત અને સમય જતા વિકસ્યા હતા તેવા અન્ય સેગમેન્ટોમાં તેમના દિવસોમાં ફેશન પરત્વેનું બેધ્યાનપણું હતું,<ref>મારાનીસ 1995, પૃષ્ઠ 317.</ref> તેમને અત્યંત જુદા દર્શાવતા [[વર્લ્ડ વાઈડ વેબ|વર્લ્ડ વાઇડ વેબ]]ના પ્રારંભિક દિવસોમાં લોકપ્રિય સાઇટ અને કાયમ માટે જેનું પૃથ્થકરણ થતું આવ્યું છે તેવી પ્રથમ મહિલા તરીકેની તેમની કેશકલા,<ref>{{Cite book |author=[[Virginia Postrel|Postrel, Virginia]] |title=The Substance of Style: How the Rise of Aesthetic Value Is Remaking Commerce, Culture, and Consciousness |publisher=[[HarperCollins]] |year=2004 |isbn=0060933852}} પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 72–73.</ref><ref>{{cite news |url=http://archive.southcoasttoday.com/daily/03-96/03-02-96/1hair.htm |title=Forget the Primaries: Vote for Hillary's Hair |agency=Associated Press |date=1996-03-02 |access-date=2007-09-25}}</ref> થી લઇને 1998માં ''વોગ'' મેગેઝીનના આવરણ પરના તેમના દેખાવનો સમાવેશ થાય છે. <ref>ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠ 1.</ref> === આરોગ્ય સંભાળ અને અન્ય નીતિ પગલાંઓ === {{See also|Clinton health care plan of 1993}} [[ચિત્ર:HillaryGallup1992-1996.PNG|thumb|300px|right|હિલેરી રોધામ ક્લિન્ટનનો ગેલપ પૂલ તરફેણકારી અને બિનતરફેણકારી રેટિંગ્સ, 1992–1996<સંદર્ભ નામ="ગેલપ-ચાર્ટ">ટેબલમાંની માહિતી [295]પરથી પ્રવાહ રેખા અને ઐતિહાસિક અર્થઘટનના સમર્થન માટે [296] પણ જુઓ </સંદર્ભ>[297][298][299]]] જાન્યુઆરી 1993માં, બીલ ક્લિન્ટને આરકાન્સાસ શૈક્ષણિક સુધારા માટેના તેમના પ્રયત્નોને જે સફળતા પ્રાપ્ત થઇ હતી તેવી સફળતાની આશા સાથે ટાસ્ક ફોર્સ ઓન નેશનલ હેલ્થ કેર રિફોર્મનું નેતૃત્વ કરવા માટે હિલેરી ક્લિન્ટનની નિમણૂંક કરી હતી.<ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=170–175}}</ref> તેમણે અંગત રીતે વિનંતી કરી હતી કે નોર્થ અમેરિકન ફ્રી ટ્રેડ એગ્રીમેન્ટ (NAFTA) (જેની ગુણવત્તા બાબતે તેઓ પણ બિનઉત્સાહી હતા) કરતા આરોગ્ય સંભાળ સુધારાને પસાર કરવા માટે અગ્રિમતા આપવી જોઇએ. <ref name="smith-117">{{Cite book | title=For Love of Politics: Inside the Clinton White House | first=Sally Bedell | last=Smith | authorlink=Sally Bedell Smith | publisher=[[Random House]] | year=2007 | isbn=1400063248 | page=117}}</ref><ref name="gergen-280">{{Cite book | title=Eyewitness to Power: The Essence of Leadership Nixon to Clinton | first=David | last=Gergen | authorlink=David Gergen | publisher=[[Simon & Schuster]] | year=2000 | isbn= | page=280}}</ref> ટાસ્ક ફોર્સની ભલામણ ક્લિન્ટન હેલ્થ કેર પ્લાન તરીકે ઓળખાય છે, એક વ્યાપક દરખાસ્ત કે જેમાં રોજગારદાતાને અલગ આરોગ્ય જાળવણી સંસ્થાઓ મારફતે તેમના કર્મચારીઓને આરોગ્ય આવરણ પૂરુ પાડવાની જરૂરિયાત રહેશે. તેમના વિરોધીઓએ આ યોજનાને "હિલેરીકેર" તરીકે ગણાવીને હાંસી ઉડાવી હતી; તેની વિરુદ્ધમાં કેટલા વિરોધીઓ ઉગ્ર બની ગયા હતા અને જુલાઇ 1994 દરમિયાનની આ યોજનાને ટેકો આપતી બસ યાત્રા દરમિયાન તેમને તે સયમે બુલેટપ્રુફ વેસ્ટ પહેરવાની ફરજ પડી હતી. <ref name="bernstein-400">{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=400–402}}</ref><ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 139–140.</ref> આ યોજનાને હાઉસ કે સેનેટમાં ડેમોક્રેટ્સ અંકુશ ધરાવતા હોવા છતા પૂરતા પ્રાથમિક મતો મેળવી શકી ન હતી અને સપ્ટેમ્બર 1994માં આ દરખાસ્તને પજતી મૂકવામાં આવી હતી. <ref name="bernstein-400"/> ક્લિન્ટને બાદમાં તેમના પુ્સ્તક ''લિવીંગ હિસ્ટ્રી'' માં સમર્થન આપતા જણાવ્યું હતું કે તેમના રાજકીય ક્ષેત્રેના અનુભવની ખામીએ થોડા ઘણા અંશે તે હારમાં ફાળો આપ્યો હતો, પરંતુ તે સિવાય અન્ય પણ ઘણા પરિબળો તેના માટે જવાબદાર હતા. પ્રથમ મહિલાનું સંમતિ રેટીંગ, જે સામાન્ય રીતે તેમના પ્રથમ વર્ષમાં 50 ટકા જેટલું ઉંચુ રહેતું હતું તે એપ્રિલ 1994માં ઘટીને 44 ટકા અને સપ્ટેમ્બર 1994માં ઘટીને 35 ટકા થઇ ગયું હતું. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=240, 380, 530.}} તેમના ઇનકારમાં વ્હાઇટવોટર તપાસ પણ એક પરિબળ હતું.</ref> રિપબ્લિકનોએ ક્લિન્ટનની આરોગ્ય સંભાળ યોજનાને 1994ના વચગાળાની ચુંટણીની ઝુંબેશ મુદ્દો બનાવ્યો હતો,<ref>{{Cite news |url=http://www.pbs.org/newshour/forum/may96/background/health_debate_page3.html |title=A Detailed Timeline of the Healthcare Debate portrayed in 'The System' |month=May |year=1996 |publisher=PBS |work=[[The NewsHour with Jim Lehrer|NewsHour]] |access-date=2007-09-25}}</ref> જેના લીધે રિપબ્લિકનોને હાઉસ ચુંટણીમાં ચોખ્ખી ત્રેપન બેઠકોનો અને સેનેટ ચુંટણીમાં સાત બેઠકોનો લાભ થયો હતો, અને બન્ને પર અંકુશ પ્રાપ્ત કર્યો હતો; ઘણા વિશ્લેષકો અને સર્વેક્ષણકારો ડેમોક્રેટ્સની હાર માટે ખાસ કરીને સ્વતંત્ર મતદારોમાં તેને મોટું પરિબળ માને છે. <ref>{{Cite news |url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,981987-2,00.html |title=The Once and Future Hillary |author=Carney, James |work=Time |date=1994-12-12 |access-date=2011-04-28 |archive-date=2013-05-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130521075222/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,981987-2,00.html |url-status=dead }}</ref> પરિણામે વ્હાઇટ હાઉસે નીતિની રચનામાં હિલેરી ક્લિન્ટનની ભૂમિકાને ઓછી કરવાની માગ કરી હતી. <ref>બર્નસ 2008, પૃષ્ઠ 141.</ref> શાશ્વત આરોગ્ય સંભાળના વિરોધીઓએ અન્યોની સમાન યોજનાઓ માટે નિંદાત્મક લેબલ તરીકે "હિલેરીકેર"નો ઉપયોગ કરવાનું ચાલુ રાખ્યું હતું. <ref>{{Cite news |title=The Republican Who Thinks Big on Health Care |url=http://www.time.com/time/columnist/klein/article/0,9565,1137628,00.html |date=2005-12-04 |author=[[Joe Klein|Klein, Joe]] |work=Time |access-date=2006-08-22 |archive-date=2006-06-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060615090805/http://www.time.com/time/columnist/klein/article/0,9565,1137628,00.html |url-status=dead }}</ref> [[ચિત્ર:Hrcraad.jpg|thumb|left|upright|alt=Same woman reads a book in a classroom to an African American boy in her lap, as an African American girl and two adults look on|ક્લિન્ટન એક શાળાની મૂલાકાત દરમિયાન બાળક સમક્ષ વાંચે છે]] ટેડ કેનેડી અને ઓરીન હેચ જેવા સેનેટરો સાથે 1997માં સ્ટેટ ચિલ્ડ્રન્સ હેલ્થ ઇન્સ્યોરન્સ પ્રોગ્રામને પસાર કરાવવામાં તેઓ એક બળ રહ્યા હતા, આ ફેડરલનો એવો પ્રયત્ન હતો કે જેમાં એવા બાળકોને રાજ્ય દ્વારા ટેકો પૂરો પાડવામાં આવતો હતો જેમના માતાપિતા તેમને આરોગ્ય આવરણ પૂરું પાડી શકે તેમ ન હતા અને એકક વખત તે કાયદો બની ગયો ત્યારથી તે કાર્યક્રમ અંતર્ગત બાળકોને આવરી લેવા માટે વ્યાપક પ્રયત્નો હાથ ધરવામાં આવ્યા હતા. <ref>{{Cite news |url=http://www.factcheck.org/elections-2008/giving_hillary_credit_for_schip.html |title=Giving Hillary Credit for SCHIP |author=Jackson, Brooks |publisher=[[FactCheck.org]] |date=2008-03-18 |access-date=2008-03-19 |archive-date=2008-03-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080322032750/http://www.factcheck.org/elections-2008/giving_hillary_credit_for_schip.html |url-status=dead }}</ref> તેમણે બાળપણની માંદગી સામે રાષ્ટ્રીયસ્તરે રસીકરણને પ્રોત્સાહન આપ્યું હતું અને વૃદ્ધ મહિલાઓને મેડીકેર દ્વારા પૂરું પાડવામાં આવેલા આવરણ સાથે છાતીનું કેન્સર શોધી કાઢવા માટે એક્સ-રે (મામોગ્રામ) કઢાવવા પ્રોત્સાહન આપ્યું હતું. <ref>{{cite web |url=http://clinton4.nara.gov/WH/EOP/First_Lady/html/generalspeeches/1995/5-1-95.html |title=Remarks by First Lady Hillary Rodham Clinton at Medicare Mammography Awareness Campaign Kick-off |author=Clinton, Hillary Rodham |publisher=[[The White House]] |date=1995-05-01 |access-date=2007-03-23 |archive-date=2016-02-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160208054707/http://clinton4.nara.gov/WH/EOP/First_Lady/html/generalspeeches/1995/5-1-95.html |url-status=dead }}</ref> તેમણે નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યુટ્સ ઓફ હેલ્થ પાસે પુરસ્થગ્રંથી કેન્સર અને બાળપણના [[અસ્થમા]] માટે સંશોધન ભંડોળ માટે સફળ માગણી કરી હતી. <ref name="nfll">{{cite web |title=First Lady Biography: Hillary Clinton |url=http://www.firstladies.org/biographies/firstladies.aspx?biography=43 |publisher=National First Ladies' Library |access-date=2006-08-22 }}</ref> ગલ્ફ વોરના નિવૃત્ત યોદ્ધાઓને અસર થયેલ માંદગીના અહેવાલોની તપાસ પ્રથમ મહિલાએ કરી હતી, જે ગલ્ફ વોર સિંડ્રોમ તરીકે જાણીતી બની હતી. <ref name="nfll"/> એટોર્ની જનરલ જેનેટ રેનો સાથે નળીને ક્લિન્ટને ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ જસ્ટીસ ખાતે ઓફિસ ઓન વાયોલન્સ અગેઇન્સ્ટ વુમનની રચના કરવામાં સહાય કરી હતી. <ref name="nfll"/> 1997માં, તેમણે એડોપ્શન એન્ડ સેઇફ ફેમિલીઝ એક્ટને આગળ ધપાવ્યો હતો અને આગેવાની લીધી હતી, જેને તેઓ પ્રથમ મહિલા તરીકેની સૌથી મહાન સિદ્ધિ તરીકે ગણાવે છે. <ref name="nfll"/><ref name="nyt102900c"/> 1999માં ફોસ્ટર કેર ઇન્ડિપેન્ડન્સ એક્ટને પસાર કરવામાં તેમણે અગત્યની ભૂમિકા બજાવી હતી, જેણે સંવર્ધન સંભાળમાંથી મોટા થતા ટીનેજરો માટે ફેડરલના હૂંડીયામણને બમણો કર્યો હતો. <ref name="nyt102900c">{{Cite news |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9A00E7D91730F93AA15753C1A9669C8B63 |title=Campaigns Soft-Pedal On Children and the Poor |author=Sengupta, Somini |work=The New York Times |date=2000-10-29 |access-date=2008-03-15}}</ref> પ્રથમ મહિલા તરીકે, ક્લિન્ટને અસંખ્ય વ્હાઇટ હાઉસ કોન્ફરન્સ યોજી હતી, જેમાં ચાઇલેડ કેર,(1997),<ref>{{Cite video |url=http://www.britannica.com/eb/art-75994 |title=Clinton, Hillary Rodham: Address to the White House Conference on Child Care |people=Clinton, Hillary Rodham |publisher=[[Encyclopædia Britannica Online]] |date=1997-10-23 |access-date=2007-09-25 }}{{Dead link|date=ઑગસ્ટ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> અરલી ચાઇલ્ડહૂડ ડેવલપમેન્ટ એન્ડ લર્નીંગ (1997),<ref>{{cite web |url=http://www.ed.gov/PressReleases/04-1997/970417d.html |title=Remarks by the President and the First Lady at White House Conference on Early Child Development and Learning |author=Clinton, Hillary Rodham |publisher=[[U.S. Department of Education]] |date=1997-04-17 |access-date=2007-09-26 |archive-date=2007-08-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070807214842/http://www.ed.gov/PressReleases/04-1997/970417d.html |url-status=dead }}</ref> અને ચિલ્ડ્રન એન્ડ એડોલસેન્ટસ (2000)પરની કોન્ફરન્સનો સમાવેશ થાય છે. <ref>{{cite web |url=http://www.apa.org/ppo/issues/pfirstlady.html |title=White House Conference on Children and Adolescents |publisher=[[American Psychological Association]] |date=2000-04-26 |access-date=2007-09-26 |archive-date=2001-06-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20010627090601/http://www.apa.org/ppo/issues/pfirstlady.html |url-status=dead }}</ref> આ ઉપરાંત તેમણે ટીનેજરો (2000)<ref>{{Cite news |url=http://archives.cnn.com/2000/ALLPOLITICS/stories/05/02/teen.summit/index.html |title=White House convenes conference on teen-agers |publisher=CNN |date=2000-05-02 |archive-date=2007-01-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070106133613/http://archives.cnn.com/2000/ALLPOLITICS/stories/05/02/teen.summit/index.html |access-date=2011-04-28 |url-status=dead }}</ref> પરની સૌપ્રથમ વ્હાઇટ હાઉસ કોન્ફરન્સ પણ આયોજન કર્યું હતું અને (2000)<ref>{{Cite news |url=http://archives.cnn.com/2000/ALLPOLITICS/stories/05/02/teen.summit/index.html |title=White House convenes conference on teen-agers |publisher=CNN |date=2000-05-02 |archive-date=2007-01-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070106133613/http://archives.cnn.com/2000/ALLPOLITICS/stories/05/02/teen.summit/index.html |access-date=2011-04-28 |url-status=dead }}</ref> સૌપ્રથમ પરોપકાર (1999) પરની વ્હાઇટ હાઉસ કોન્ફરન્સનું પણ આયોજન કર્યું હતું. <ref>{{Cite news |url=http://www.creators.com/opinion/hillary-clinton/talking-it-over-1999-10-27.html |title=Talking It Over |author=Clinton, Hillary Rodham |publisher=[[Creators Syndicate]] |date=1999-10-27 |access-date=2007-09-25 |archive-date=2011-07-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110727233057/http://www.creators.com/opinion/hillary-clinton/talking-it-over-1999-10-27.html |url-status=dead }}</ref> ક્લિન્ટને આ સમયગાળામાં 79 દેશોનો પ્રવાસ કર્યો હતો,<ref name="nyt122607">{{Cite news |url=http://www.nytimes.com/2007/12/26/us/politics/26clinton.html |title=The Résumé Factor: Those 8 Years as First Lady |author=Healy, Patrick |work=The New York Times |date=2007-12-26 |access-date=2007-12-28}}</ref> જેમણે પ્રથમ મહિલા તરીકે સૌથી વધુ પ્રવાસ કરનાર પેટ નિક્સોનનો રેકોર્ડ તોડી નાખ્યો હતો. <ref>{{cite web |url=http://www.firstladies.org/biographies/firstladies.aspx?biography=38 |title=First Lady Biography: Pat Nixon |publisher=National First Ladies' Library |access-date=2007-10-18}}</ref> તેમણે સલામતી મંજૂરીનું આયોજન અથવા નેશનલ સિક્યુરિટી કાઉન્સીલ બેઠકોમાં હાજરી આપી ન હતી, પરંતુ યુ.એસ. રાજકારણમાં હળવી સત્તા ભૂમિકા બજાવી હતી. <ref>{{Cite news | url=http://www.nytimes.com/2007/12/26/us/politics/26clinton.html |title=The Résumé Factor: Those 2 Terms as First Lady |author=Healy, Patrick |work=The New York Times |date=2007-12-26 |access-date=2009-01-14}}</ref> યુ.એસ. સ્ટેટ ડિપાર્ટમેન્ટની આજ્ઞા અનુસાર દક્ષિણ એશિયામાં માર્ચ 1995માં કરવામાં આવેલી પાંચ રાષ્ટ્રોની યાત્રા અને તેમના પતિ વિના તેમણએ [[ભારત]] અને [[પાકિસ્તાન]] સાથે સંબંધો સુધારવાની ઇચ્છા વ્યક્ત કરી હતી. <ref name="bern-419">{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=419–421}}</ref> ક્લિન્ટને જેની પર ભાર મૂક્યો હતો તેવા મહિલાઓન ઉત્થાનને કારણે મુશ્કેલી નડી હતી પરંતુ તેમણે જે દેશોમાં મૂલાકાત લીધી હતી ત્યાંથી તેમને હૂંફાળો પ્રતિભાવ પ્રાપ્ત થયો હતો અને અમેરિકન અખબારી વર્તુળો સાથે વધુ સારા સંબંધો વિકસાવ્યા હતા. <ref name="bern-419"/><ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 149–151.</ref> આ યાત્રા તેમના સ્થાપિત અનુભવ જેવી હતી અને તેમની રાજકારણમાં આખરી કારકીર્દીની ભાવિ સુચક હતી. <ref name="time-stateof"/> સપ્ટેમ્બર 1995માં બીજીંગમાં મહિલાઓ પરની ફોર્થ વર્લ્ડ કોન્ફરન્સ સમક્ષ પોતાના સંબોધનમાં દુનિયામાં અને [[ચીન|પીપલ્સ રિપબ્લિક ઓફ ચાઇના]]માં પણ મહિલાઓના દુરુપયોગવાળા આચરણનો બળપૂર્વક વિરોધ કરતા,<ref name="nyt090695">{{Cite news |author=Tyler, Patrick |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=990CEFDF133DF935A3575AC0A963958260 |title=Hillary Clinton, In China, Details Abuse of Women |work=The New York Times |date=1995-09-06}}</ref> જાહેર કર્યું હતું કે "માનવમાત્રથી અલગ મહિલાઓના અધિકારોની ચર્ચા લાંબા ગાળે સ્વીકાર્ય નથી"<ref name="nyt090695"/> અને પોતાની ટિપ્પણીઓ હળવી કરવા સામે ચાઇનીઝ દબાણનો પ્રતિકાર કર્યો હતો. <ref name="nyt122607"/> ઇસ્લામિસ્ટ ફંડામેન્ટાલિસ્ટ તાલીબાન દ્વારા અફઘાન સ્ત્રીઓ સામે જે આચરણ કરવામાં આવ્યું હતું તેની વિરુદ્ધમાં બોલનાર 1990ના અંત દરમિયાનમાં તેઓ અનેક આંતરરાષ્ટ્રીય વ્યક્તિઓમાંના એક હતા. <ref>{{Cite book |title=[[Taliban: Islam, Oil and the New Great Game in Central Asia]] | author=[[Ahmed Rashid|Rashid, Ahmed]] |publisher=[[I.B. Tauris]] |year=2002 |isbn=1860648304}} પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 70, 182.</ref><ref>{{cite web |url=http://www.feminist.org/research/report/94_toc.html |title=Feminist Majority Joins European Parliament's Call to End Gender Apartheid in Afghanistan |publisher=[[Feminist Majority]] |date=Spring 1998 |access-date=2007-09-26 |archive-date=2007-08-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070830042222/http://www.feminist.org/research/report/94_toc.html |url-status=dead }}</ref> પોતાના દેશમાં રાજકીય પ્રક્રિયામાં મહિલાઓની ભાગીદારીને પ્રોત્સાહન આપવા માટે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ દ્વારા સ્પોન્સર કરાયેલા આંતરરાષ્ટ્રીય પહેલ એવા વાઇટલ વોઇસીસની રચના કરવામાં તેમણે સહાય કરી હતી. <ref>{{cite web |url=http://www.vitalvoices.org/desktopdefault.aspx?page_id=8 |title=Vital Voices{{ndash}} Our History |year=2000 |publisher=[[Vital Voices]] |access-date=2007-03-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061231214756/http://www.vitalvoices.org/desktopdefault.aspx?page_id=8 |archive-date=2006-12-31 |url-status=live }}</ref> તે અને ક્લિન્ટનની પોતાની મૂલાકાતોએ મહિલાઓને પોતાને નોર્થન આયર્લેન્ડ પીસ પ્રોસેસમાં સાંભળવા માટે પ્રોત્સાહન આપ્યું હતું. <ref>{{Cite news | url=http://voices.washingtonpost.com/fact-checker/2008/01/clinton_and_northern_ireland.html |title=Clinton and Northern Ireland | author=[[Michael Dobbs (US author)|Dobbs, Michael]] |work=The Washington Post |date=2008-01-10 |access-date=2009-01-14}}</ref> === વ્હાઇટવોટર અને અન્ય તપાસો === વ્હાઇટવોટર વિવાદ ''ન્યુ યોર્ક ટાઇમ્સ'' ના 1992ના પ્રમુખપદની ઝુંબેશ દરમિયાનના અહેવાલના પ્રકાશનને પગલે તેની તરફ માધ્યમોનું ધ્યાન ગયું હતું <ref name="nyt030892">{{Cite news |author=[[Jeff Gerth|Gerth, Jeff]] |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9E0CE5DD1F38F93BA35750C0A964958260 |title=Clintons Joined S.& L. Operator In an Ozark Real-Estate Venture |work=The New York Times |date=1992-03-08}}</ref> અને પ્રથમ મહિલા તરીકેના તેમના સમયગાળા તરફ માધ્યમોની નજર હતી. ક્લિન્ટનોએ તેમના 1970ના અંતમાં વ્હાઇટવોટર ડેવલપમેન્ટ કોર્પોરેશનમાંના રોકાણો ગુમાવ્યા હતા;<ref name="gerth-72">ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 72–73.</ref> તેજ સમયે, તે રોકાણમાં તેમના ભાગીદારો જિમ અને સુસાન મેકડૌગલે, બચતો અને લોન સંસ્થા એવી મેડીસન ગેરંટીનું સંચાલન કર્યું હતું જેણે રોઝ લો ફર્મની કાનૂની સેવાઓ મેળવી હતી <ref name="gerth-72"/> કદાચ તેઓ અયોગ્ય રીતે વ્હાઇટવોટરની ખોટ ઓછી કરતા હતા. <ref name="nyt030892"/> મેડીસન ગેરંટી પણ બાદગમં નિષ્ફળ ગઇ હતી અને તેમના પતિ દ્વારા નિમવામાં આવેલા સ્ટેટ રેગ્યુલેટર સમક્ષ શક્ય હિત સંઘર્ષ રજૂ કરવામાં ક્લિન્ટનનું રોઝ ખાતેના કામની ઝીણવટભરી તપાસ કરવામાં આવી હતી ;<ref name="nyt030892"/> તેમણે દાવો કર્યો હતો કે તેમણે બેન્ક માટે ઓછામાં ઓછુ કામ કર્યું હતું. <ref name="cnn050696">{{Cite news |url=http://www.cnn.com/US/9604/13/whitewater.background/index.html |title=Whitewater started as 'sweetheart' deal |publisher=CNN |date=1996-05-06 |access-date=2007-10-04}}</ref> સ્વતંત્ર સલાહકાર રોબર્ટ ફિસ્ક અને કેન્નેથ સ્ટારે ક્લિન્ટનના કાનૂની બીલીંગ રેકોર્ડ સામે સમન્સ પાઠવ્યા હતા; તેમણે જણાવ્યું હતું કે તે રેકોર્ડ ક્યાં છે તે તેઓ જાણતા ન હતા. <ref name="pbs100797"/><ref name="gerth-158"/> બે વર્ષની તપાસ બાત પ્રથમ મહિલાના વ્હાઇટ હાઉસના બુક રુમમાંથી મળી આવ્યા હતા અને તપાસકર્તાઓને 1996માં સોંપવામાં આવ્યા હતા. <ref name="gerth-158">ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 158–160.</ref> વિલંબથી જોવામાં આવેલા રેકોર્ડઝે તીવ્ર રસ પેદા કર્યો હતો અને તે કેવી રીતે સામે આવ્યા અને તે ક્યાં હતા તેની બીજી તપાસ થઇ હતી;<ref name="gerth-158"/> ક્લિન્ટનના કર્મચારીઓએ આ સમસ્યાનું કારણ આરકાન્સાસના ગવર્નરના મકાનમાંથી વ્હાઇટ હાઉસના સ્ટોરેજ વિસ્તારમાં થતા સતત ફેરફારોને દર્શાવ્યુ હતુ. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=441–442}}</ref> 26 જાન્યુઆરીના રોજ રેકોર્ડ મળી આવ્યા બાદ ક્લિન્ટન ફેડરલ ગ્રાન્ડ જ્યુરી સમક્ષ ખુલાસો કરનારા સમન્સ મેળવનારા પ્રથમ મહિલા બનીને ઇતિહાસ સર્જ્યો હતો. <ref name="pbs100797">{{Cite news |url=http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/arkansas/docs/recs.html |work=Once Upon a Time in Arkansas |title=Rose Law Firm Billing Records |publisher=[[Frontline (U.S. TV series)|Frontline]] |date=1997-10-07 |access-date=2007-09-26}}</ref> વિવિધ સલાહકારોએ તપાસ કર્યા બાદ, અંતિમ અહેવાલ 2000માં જારી કરવામાં આવ્યો હતો જેમાં જણાવ્યું હતું કે ક્લિન્ટન ફોજદારી રાહે ખોટું કરવામાં સામેલ હતા તેના અપૂરતા પૂરાવાઓ હતા. <ref name="nyt092100"/> [[ચિત્ર:Hillary Clinton Bill Chelsea on parade.jpg|thumb|left|alt=Same teenage girl, man and woman walk down a broad street in wintertime, as security personnel trail and a crowd looks on|બીલ ક્લિન્ટનની ઓફિસમાં બીજી મુદતનો પ્રારંભ કરવા માટે ક્લિન્ટન પરિવારે પેનસિલ્વેનીયા એવેન્યુ ખાતે ઉદઘાટન દિવસ વોક ડાઉન કર્યું હતું.જાન્યુઆરી 20, 1997.]] અન્ય તપાસોએ હિલેરી ક્લિન્ટન જ્યારે પ્રથમ મહિલા હતા ત્યારે સ્થાન લીધુ હતું. "ટ્રાવેલગેટ" તરીકે જાણીતા બનેલા વ્હાઇટ હાઉસ ટ્રાવેલ ઓફિસના કર્મચારીના મે 1993ના ગોળીબારની તપાસ એવા આરોપો સાથે શરૂ હતી કે વ્હાઇટ હાઉસે આરકાન્સાસથી મિત્રો સામે કર્મચારીઓને બદલવાના બહાના તરીકે ટ્રાવેલ ઓફિસ કામગીરીમાં વ્હીઇટ હાઉસે ઓડીટેડ નાણાંકીય ગેરરીતિઓ આચરી હતી. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=327–328}}</ref> વ્હાઇટ હાઉસના બે વર્ષ જૂના મેમો 1996માં મળી આવતા હિલેરી ક્લિન્ટને ગોળીબારની યાજના ઘડી હતી કે કેમ અને તપાસકર્તાઓ સમક્ષ ગોળીબારમાં તેમની ભૂમિકા વિશે જે નિવેદનો આપ્યા હતા તે સાચા હતા કે કેમ તે તરફ તપાસને વધુ કેન્દ્રિત બનાવવામાં કારણભૂત બની હતી. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=439–444}}</ref><ref>{{Cite news |author=Johnson, David |title=Memo Places Hillary Clinton At Core of Travel Office Case|work=The New York Times|date=1996-01-05 |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9A0DE2DA1239F936A35752C0A960958260}}</ref> 2000નો અંતિમ સ્વતંત્ર સલાહકારનો અહેવાલ ગોળીબારમાં તેમની સામલગીરી હોવા સાથે પૂર કરવામાં આવ્યો હતો અને જણાવ્યું હતું કે તેમણે "હકીકત ખોટા" નિવેદનો આપ્યા હતા, પરંતુ તે નિવેદનો ખોટા હતા તે તેઓ જાણતા હોવાના અપૂરતા પૂરાવાઓ હતા અથવા તેમના પગલાંઓ ગોળીબારમાં પરિણમશે તેવુ જાણતા હતા. <ref>{{Cite news |author=Hughes, Jane |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/americas/802335.stm |title=Hillary escapes 'Travelgate' charges |publisher=BBC News |date=2000-06-23 |access-date=2007-08-16}}</ref> નાયબ વ્હાઇટ હાઉસ સલાહકાર વિન્સ ફોસ્ટરની જુલાઇ 1993માં આત્મહત્યાને પગલે એવા આરોપો મૂકવામાં આવ્યા હતા કે હિલેરી ક્લિન્ટને જે ફાઇલોને (વ્હાઇટવોટર અથવા અન્ય બાબતોને લગતી) નુકસાન થવાની શક્યતાઓ હતી તેને ફોસ્ટર્સની ઓફિસમાંથી તેમના મૃત્યુ થયાની રાત્રિએ દૂર કરવાના હુકમો આપ્યા હતા. <ref>{{Cite news |url=http://www.pbs.org/newshour/bb/whitewater/june96/senate_report_6-18.html |title=Opening the Flood Gates? |publisher=[[The NewsHour with Jim Lehrer|NewsHour]] |date=1996-06-18 |access-date=2007-09-26}}</ref> સ્વતંત્ર સલાહકાર કેનેથ સ્ટારે તેની તપાસ કરી હતી અને 1999 સુધીમાં તેમના સ્ટાફે કોઇ કેસ કરવાનો નથી તેવું જણાવવા છતા સ્ટારે તપાસ ખુલ્લી રાખી હોવાના અહેવાલ મળ્યા હતા. <ref>{{Cite news |url=http://www.washingtonpost.com/wp-srv/politics/special/clinton/stories/shadow061599.htm |title=A Prosecutor Bound by Duty |author=[[Bob Woodward|Woodward, Bob]] |work=The Washington Post |date=1999-06-15}}</ref> સ્ટારના અુગામી રોબર્ટ રેએ 2000માં આખરી વ્હાઇટવોટર અહેવાલો જારી કર્યા હતા, આ બાબતે હિલેરી ક્લિન્ટન સામે કોઇ દાવાઓ કરવામાં આવ્યા ન હતા. <ref name="nyt092100">{{Cite news |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9E01E6DF103BF932A1575AC0A9669C8B63 |title=Statement by Independent Counsel on Conclusions in Whitewater Investigation |work=The New York Times |date=2000-09-21 |access-date=2007-10-04}}</ref> માર્ચ 1994માં અખબારી અહેવાલોએ 1978-1979માં કેટલ ફ્યુચર્સ ટ્રેડીંગમાંથી તેમનો અનુમાનીત નફો દર્શાવ્યો હતો;<ref>{{Cite news |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9E01E2DB1F3DF93BA25750C0A962958260 |title=Top Arkansas Lawyer Helped Hillary Clinton Turn Big Profit |author=[[Jeff Gerth|Gerth, Jeff]]; and others |work=The New York Times |date=1994-03-18}}</ref> હિત સંઘર્ષના દબાણ અને લાંચ છૂપાવવાને કારણે આરોપો મૂકવામાં આવ્યા હતા,<ref name="wsj102600"/> અને વિવિધ વ્યક્તિઓએ તેમના ટ્રેડીંગ અહેવાલોનું પૃથ્થકરણ કર્યું હતું, પરંતુ કોઇ ઔપચારીક તપાસ હાથ ધરવામાં આવી ન હતી અને તેમની પર કંઇ પણ ખોટુ કરવાનો આરોપ કદીયે મૂકવામાં આવ્યો ન હતો. <ref name="wsj102600">{{Cite news |author=[[Claudia Rosett|Rosett, Claudia]] |url=http://www.opinionjournal.com/columnists/cRosett/?id=65000476 |title=Hillary's Bull Market |work=The Wall Street Journal |date=2000-10-26 |access-date=2007-07-14}}</ref> ટ્રાવેલગેટ તપાસએક ફણગો ફૂટ્યો હતો, જેમાં વ્હાઇટ હાઉસે અયોગ્ય રીતે ભૂતપૂર્વ રિપબ્લિકન વ્હાઇટ હાઉસના કર્મચારીઓ પરના એફબીઆઇનો ભૂતકાળ ધરાવતા અહેવાલોમાં અયોગ્ય રીતે એક્સેસ કર્યો હતો, તેવું જૂન 1996માં શોધી કાઢવામાં આવ્યું હતું, આ સમગ્ર ઘટનાને "ફાઇલગેટ" કહેવામાં આવે છે. <ref name="cnn072800"/> એવા પણ આરોપો થયા હતા કે હિલેરી ક્લિન્ટે આ ફાઇલનો માટે વિનંતી કરી હતી અને તેમણે વ્હાઇટ હાઉસ સિક્યુરિટી તરફ જવા માટે બિનસત્તાવાર વ્યક્તિને ભાડે રાખી લેવાની ભલામણ કરી હતી. <ref>{{Cite news |url=http://www.cnn.com/ALLPOLITICS/1998/04/01/filegate/index.html |title='Filegate' Depositions Sought From White House Aides |publisher=CNN |date=1998-04-01 |access-date=2007-09-26}}</ref> 2000 ફાઇનલ સ્વતંત્ર સલાહકાર અહેવાલમાંથી એવું બહાર આવ્યું હતું કે હિલેરી ક્લિન્ટનની કોઇ ભૂમિકા હતી અથવા આ બાબતે કોઇ પણ ગેરવર્તણૂંક કરવામાં આવી હોય તેવા કોઇ નોંધપાત્ર અથવા વિશ્વસનીય પૂરાવાઓ હાથ લાગ્યા ન હતા. <ref name="cnn072800">{{Cite news |url=http://archives.cnn.com/2000/ALLPOLITICS/stories/07/28/clinton.filegate/ |title=Independent counsel: No evidence to warrant prosecution against first lady in 'filegate' |publisher=CNN |date=2000-07-28 |access-date=2007-09-26 |archive-date=2010-05-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100529015957/http://archives.cnn.com/2000/ALLPOLITICS/stories/07/28/clinton.filegate/ |url-status=dead }}</ref> === લેવિન્સ્કી કૌભાંડ === [[ચિત્ર:HillaryGallup1997-2000.PNG|thumb|330px|right|હિલેરી રોધામ ક્લિન્ટનના ગેલપ પૂલ તરફેણકારી અને બિનતરફેણકારી રેટિંગ્સ, 1997–2000<સંદર્ભ નામ="ગેલપ-ચાર્ટ"/>[408][409][410]]] 1998માં, ક્લિન્ટનનો સંબંધ ત્યારે ભારે અટકળોનો વિષય બની ગયો હતો જ્યારે, તપાસમાંથી બહાર આવ્યું કે પ્રેસિડેન્ટને વ્હાઇટ હાઉસની ઇન્ટર્ન મોનિકા લેવિન્સ્કી સાથે લગ્નોત્તર જાતીય સંબંધો છે.<ref>ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 176–177.</ref> લેવિન્સ્કી કૌભાંડની આસપાસની ઘટનાઓ આખરે બીલ ક્લિન્ટનના મહાભિયોગમાં પરિણમી હતી. જ્યારે તેમના પતિ વિશે જાહેરમાં આરોપો મૂકવામાં આવ્યા ત્યારે, હિલેરી ક્લિન્ટને જણાવ્યું હતું કે તે "વિશાળ રાઇટ વિંગ કાવતરા "નું પરિણામ છે,<ref>ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠ 183.</ref> તેમજ લેવિન્સ્કી આરોપોને તેમના પતિ દ્વારા ખોટું થયું હોવાને બદલે ક્લિન્ટનના રાજકીય શત્રુઓ<ref group="nb" name="ex08">ક્લિન્ટન આરકાન્સાસ પ્રોજેક્ટ અને તેના સ્થાપક રિચાર્ડ મેલોન સ્કેઇફ, કેનેથ સ્ટારના સ્કેઇફ સાથેના જોડાણ, રિગનરી પબ્લિશીંગ અને તેના લ્યુસીયાન ગોલ્ડબર્ગ અને લિન્ડા ટ્રીપ, જેરી ફોલવેલ, અને અન્યો સાથેના જોડાણોનો ઉલ્લેખ કરતા હતા. જુઓ {{Cite news |url=http://www.cnn.com/ALLPOLITICS/1998/02/02/time/kirn.html |title=Persecuted or Paranoid? A look at the motley characters behind Hillary Clinton's 'vast right-wing conspiracy' |author=[[Walter Kirn|Kirn, Walter]] |work=Time |date=1998-02-09}}</ref> દ્વારાના લાંબા, આયોજિત, શ્રેણીયુક્ત સહયોગાત્મક આરોપો ગણાવ્યા હતા. તેમણે બાદમાં જણાવ્યું હતું કે તેમના પતિના એવા પ્રારંભિક દાવા કે કોઇ પ્રણય થયો નથી તેને કારણે તેઓ ગેરમાર્ગે દોરાયા હતા. <ref>ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠ 187.</ref> પ્રેસિડેન્ટ ક્લિન્ટનના લેવિન્સ્કી સાથેના સંબંધોના પૂરાવાઓ નિર્વીવાદ બન્યા ત્યારે, ત્યારે તેણીએ તેમના લગ્ન તરફના વચનની પુનઃખાતરી આપતું એક નિવેદન જારી કર્યું હતું,<ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=517}}</ref> પરંતુ ખાનગી રીતે કહેવાય છે કે તેણી તેમની તરફ ભારે રોષે ભરાયા હતા <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=512, 518}}</ref> અને તેણી લગ્નમાં બંધાઇ રહેવા માગે છે કે કેમ તે અચોક્કસ હતું. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=521}}</ref> આ ઘટના બાદ હિલેરી ક્લિન્ટનના વિવિધ જાહેર પ્રતિભાવો હતા: કેટલી મહિલાઓએ તેમની શક્તિના વખાણ કર્યા હતા, કેટલાકે પોતાના પતિની અસમજ વર્તણૂંકનો શિકાર થવા સામે દયા બતાવી હતી જ્યારે અન્યોએ તેણીના પતિના મર્યાદાભંગ સામે મદદગાર રહેવા બાબતે ટીકા કરી હતી, જ્યારે હજુ પણ અન્યોએ તેણીને નિષ્ફળ લગ્નને ભલાઇની રીતે જે રીતે ટકાવી રહ્યા હોવાનો અથવા પોતાના રાજકીય પ્રભાવનું સંવર્ધન કરી રહ્યા હોવાનો આરોપ મૂક્યો હતો.<ref name="gerth-195"/> આ ઘટનાઓ બહાર આવવાની સાથે તેમનું જાહેર સંમતિ રેટિંગ વધીને આશરે 70 ટકાની આસપાસ પહોંચી ગયું હતું, જે તે વખત સુધીમાં સૌથી વધુ હતું. <ref name="gerth-195">ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠ 195.</ref> તેમના 2003ના સંસ્મરણોમાં લગ્ન ટકાવી રાખવાના તેણીના નિર્ણય માટે “દાયકાઓથી અસ્તિત્વમા રહેલા પ્રેમ”ને જવાબદાર ગણાવતા ઉમેરે છે કે: "મને કોઇ વધુ સારી રીતે જાણતું નથી અને કોઇ પણ મને જેમ બીલ હસે છે તેમ હસાવી શકતું નથી. આ વર્ષો પછી પણ તેઓ હજુ પણ અત્યંત રસપ્રદ, શક્તિશાળી અને સંપૂર્ણપણે જીવંત વ્યક્તિ, તેમના જેવાને હું આજ દિન સુધી મળ્યો નથી." <ref>ક્લિન્ટન 2003, પૃષ્ઠ 75</ref> === પરંપરાગત ફરજો === ક્લિન્ટને પગલા લીધા હતા અને તેઓ સેવ અમેરિકાઝ ટ્રેઝર્સના સ્થાપક અધ્યક્ષ હતા, તે એક રાષ્ટ્રીય પ્રયત્ન હતો જે ઐતિહાસિક ચીજો અને સ્થળોને જીવંત રાખવા માટે ફેડરલના ભંડોળ સાથે મેળ ખાતો હતો. <ref>{{cite web |url=http://www.saveamericastreasures.org/about.htm |title=Save America's Treasures{{ndash}} About Us |publisher=[[Save America's Treasures]] |access-date=2007-03-23 |archive-date=2007-12-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071228125335/http://www.saveamericastreasures.org/about.htm |url-status=dead }}</ref> તેમાં ફ્લેગ કે જે "ધી સ્ટાર સ્પેન્ગલ્ડ બેનર " અને કેન્ટોન, ઓહાયોમાં પ્રથમ મહિલા ઐતિહાસિક સ્થળની પ્રેરણા આપતો હતો. <ref name="nfll"/> તેઓ વ્હાઇટ હાઉસ મિલેનીયમ કાઉન્સીલ ના વડા હતા,<ref>{{Cite news |url=http://archives.cnn.com/1999/ALLPOLITICS/stories/12/31/clinton.kickoff.02/ |title=Clinton toasts 2000 at White House VIP dinner |publisher=CNN |date=1999-12-31 |access-date=2007-09-26}}</ref> અને મિલેનીયમ ઇવનીંગ્સનું આયોજન કર્યું હતું,<ref>{{cite web |url=http://clinton4.nara.gov/Initiatives/Millennium/evenings.html |title=Millennium Evenings |publisher=[[White House Millennium Council]] |access-date=2008-06-20 |archive-date=2008-05-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080513073528/http://clinton4.nara.gov/Initiatives/Millennium/evenings.html |url-status=dead }}</ref> શ્રેણીબંધ પ્રવચનો કે જેણે ભવિષ્યના અભ્યાસો ની ચર્ચા કરી હતી, જેમાંનું એક વ્હાઇટ હાઉસ ખાતેથી સૌપ્રથમ જીવંત એકી સાથેનું લેબકાસ્ટમાં પરિણમ્યુ હતુ. <ref name="nfll"/> ક્લિન્ટને ત્યાં પ્રથમ સ્થાપત્ય બગીચાનું પણ સર્જન કર્યું હતું, જેમાં જેકલીન કેનેડી ગાર્ડનમાંના મ્યુઝિયમોના વિશાળ સમકાલીન આર્ટ લોનોના અમેરિકન કામોનું નિદર્શન કર્યું હતું. <ref>{{cite web |url=http://clinton4.nara.gov/WH/EOP/First_Lady/html/generalspeeches/1996/1-5-96.html |title=Remarks By First Lady Hillary Rodham Clinton at The Sculpture Garden Reception |publisher=[[The White House]] |date=1996-01-05 |access-date=2007-03-23 |archive-date=2017-02-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170216180032/https://clinton4.nara.gov/WH/EOP/First_Lady/html/generalspeeches/1996/1-5-96.html |url-status=dead }}</ref> વ્હાઇટ હાઉસમાં, ક્લિન્ટને સમકાલીન અમેરિકન કારીગરોના દાનમાં અપાયેલ હેન્ડીક્રાફ્ટ મૂક્યા હતા, જેમ કે પોટ્ટેરી અને ગ્લાસવેરને સ્ટેટ રુમમાં ઉપર નીચે નિદર્શનમાં મૂક્યા હતા. <ref name="nfll"/> જેમ્સ મોનરોના સમયગાળામાં ઐતિહાસિક રીતે વિશ્વસનીય ગણાતા બ્લ્યુ રુમ,<ref>{{Cite book |author=Graff, Henry Franklin |title=The Presidents: A Reference History |publisher=[[Simon & Schuster]] |year=2002 |isbn=0684312263}} પી. લીલી.</ref> 19મી સદીના કાળમાં પ્રેસીડેન્શિયલ સ્ટડીમાં ટ્રીટી રુમ<ref name="rae">{{Cite book |last=Lindsay |first=Rae |title=The Presidents' First Ladies |publisher=R & R Writers/Agents |year=2001 |isbn=0965375331}} પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 248–249.</ref>ના પુનઃ શણગાર અને [[બીજું વિશ્વ યુદ્ધ|વર્લ્ડ વોર II]] દરમિયાનમાં મેપ રુમ કેવો દેખાતો હતો તેના પુનઃશણગારના ઉત્થાનને તેમણે જોયું હતું. <ref name="rae"/> ક્લિન્ટને વ્હાઇટ હાઉસ ખાતે મોટી ઘટનાઓનું આયોજન કર્યું હતું જેમ કે સેઇન્ટ પેટ્રિક ડે પ્રારંભ, મૂલાકાતે આવનારા ચાઇનીઝ પ્રતિષ્ઠિત વ્યક્તિઓને સરકારી જમણ, સમકાલીન મ્યુઝિક કોન્સર્ટ જેણે જાહેર શાળાઓમાં સંગીત શિક્ષણ માટે ભંડોળ એકત્ર કર્યું હતુ, 21મી સદીના અંતે નવા વર્ષની ઉજવણી અને નવેમ્બરમાં વ્હાઇટ હાઉસના બસ્સોવર્ષના સન્માનમાં સરકારી જમણ. <ref name="nfll"/> == 2000ની સેનેટની ચુંટણી == {{Main|United States Senate election in New York, 2000}} ન્યુ યોર્કના લાંબા ગાળાથી સેવા આપતા યુનાઇટેડ સ્ટેટસ સેનેટર ડેનિયલ પેટ્રિક મોયનીહાને , નવેમ્બર 1998માં તેમની નિવૃત્તિ જાહેર કરી હતી. ન્યુ યોર્કના પ્રતિનિધિ ચાર્લ્સ બી. રાંગેલ સહિતની વિવિધ આગળ પડતી ડેમોક્રેટિક વ્યક્તિઓએ ક્લિન્ટનને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ સેનેટ 2000ની ચુંટણીમાં મોયનીહાનની ખુલ્લી બેઠક માટે આગળ વધવા ક્લિન્ટનને અરજ કરી હતી. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=530}}</ref> એક વખત તેમણે આગળ વધવા માટે વિચારી લીધા બાદ ક્લિન્ટને ચપ્પાકૂઆ, ન્યુ યોર્ક, ન્યુ યોર્ક સિટીની ઉત્તરે સપ્ટેમ્બર 1999માં ઘર ખરીદ્યું હતું. <ref>{{Cite news |author=[[Adam Nagourney|Nagourney, Adam]] |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9503E5D8153AF930A3575AC0A96F958260 |title=With Some Help, Clintons Purchase a White House |work=The New York Times |date=1999-09-03}}</ref> તેઓ ચુંટાયેલી ઓફિસ માટે ઉમેદવાર બનનારા યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના પ્રથમ મહિલા બન્યા હતા. <ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠ 204.</ref> પ્રારંભમાં, ક્લિન્ટને ચુંટણીમાં પોતાના રિપબ્લિકન વિરોધી તરીકે ન્યુ યોર્ક સિટીના મેયર રુડી ગિયુલિયાનીનો સામનો કરવો પડશે તેવી આશા સેવી હતી. જોકે ગિયુલિયાનીને પુરસ્થગ્રંથી કેન્સરનું નિદાન થયા બાદ મે 2000માં આ સ્પર્ધામાંથી પાછી પાની કરી હતી અને તેમના વ્યક્તિગત જીવનમાં આવતા ફેરફારો જાહેર બની ગયા હતા અને ક્લિન્ટનને તેના બદલે ન્યુ યોર્કના બીજા કોંગ્રેશનલ ડિસ્ટ્રીક્ટને રજૂ કરતા યુનાઇટેડ હાઇસ ઓફ રિપ્રેઝન્ટેટીવના રિપબ્લિકન સભ્ય એવા રિક લેઝીયોનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. સમગ્ર ઝુંબેશ દરમિયાન વિરોધીઓએ ક્લિન્ટન પર કાર્પેટબેગીંગનો આરોપ મૂક્યો હતો, કેમ કે તેઓ કદી ન્યુ યોર્ક રહ્યા ન હતા કે આ સ્પર્ધા પહેલા રાજ્યના રાજકારણમાં ભાગ લીધો ન હતો. ક્લિન્ટને રાજ્યમાં દરેક કાઉન્ટીની મૂલાકાત દ્વારા પોતાની ઝુંબેશનો નાના જૂથની રચનાના “શ્રવણ યાત્રા”માં પ્રારંભ કર્યો હતો. <ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠ 210.</ref> તેમની ઝુંબેશ દરમિયાન તેમણે પરંપરાગત રિપબ્લિકન અપસ્ટેટ ન્યુ યોર્ક પ્રદેશોમાં નોંધપાત્ર સમય આપ્યો હતો. <ref name="historic win">{{Cite news |url=http://archives.cnn.com/2000/ALLPOLITICS/stories/11/07/senate.ny/ |title=Hillary Rodham Clinton scores historic win in New York |publisher=CNN |date=2000-11-08 |access-date=2006-08-22 |archive-date=2005-09-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20050911191159/http://archives.cnn.com/2000/ALLPOLITICS/stories/11/07/senate.ny/ |url-status=dead }}</ref> ક્લિન્ટને તે વિસ્તારોમાં આર્થિક સ્થિતમાં સુધારો કરવાની હાકલ કરી હતી, તેમજ તેમની મુદતમાં 200,000 રોજગારીઓ પૂરી પાડવાનું વચન આપ્યું હતું. તેમની યોજનામાં રોજગારીના સર્જન પર ટેક્સ ક્રેડિટ અને ખાસ કરીને હાઇ ટેક ક્ષેત્રને ઉદ્યોગ રોકાણ પ્રોત્સાહનનો સમાવેશ થતો હતો. તેમણે કોલેજ ટ્યુશન અને લાંબા ગાળાની સંભાળ માટે વ્યક્તિગત વેરા કાપની જાહેરાત કરી હતી. <ref name="historic win"/> આ સ્પર્ધાએ રાષ્ટ્રીય સ્તરે ધ્યાન ખેંચ્યુ હતું. ક્લિન્ટનની અંગત જગ્યામાં દેખીતી રીતે આક્રમણ કરીને સપ્ટેમ્બરની ચર્ચા દરમિયાન મોટી મૂર્ખામી કરી હતી, જેમાં તેઓ ભંડોળ ઊભુ કરવાના કરવાના કરાર તેમને સહી કરાવવાનો પ્રયત્ન કરાયો હતો. <ref name="gerth-213"/> ક્લિન્ટન અને લેઝીયોની ઝુંબેશ તેમજ તેની સાથે ગિયુલિયાનીના પ્રારંભિક પ્રયત્નો પાછળ સંયુક્ત રીતે વિક્રમી 90 મિલીયનનો ખર્ચ કરાયો હતો. <ref name="nyt121300">{{Cite news |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9E04E1DB133FF930A25751C1A9669C8B63 |title=Lazio Sets Spending Mark for a Losing Senate Bid |author=Levy, Clifford J | work=The New York Times |date=2000-12-13 |access-date=2008-02-22}}</ref> ક્લિન્ટને 7 નવેમ્બર, 2000ના રોજ ચુંટણી જીતી લીધી હતી, જેમાં 55 ટકા અને લેઝીયોને 43 ટકા મતો મળ્યા હતા. <ref name="gerth-213">ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 212–213.</ref> તેમણે 3 જાન્યુઆરી 2001ના રોજ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ સેનેટર તરીકેના સોગંદ લીધા હતા. == યુનાઇટેડ સ્ટેટસ સેનેટર == {{Main|Senate career of Hillary Rodham Clinton}} === પહેલું સત્ર === [[ચિત્ર:ClintonSenate.jpg|thumb|upright|left|પ્રમુખ ક્લિન્ટન અને પુત્રી ચેલ્સા જુએ છે તેમ ઓલ્ડ સેનેટ ચેમ્બરમાં વાઇસ પ્રેસિડેન્ટ અલ ગોરે દ્વારા યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ સેનેટર તરીકે હિલેરી રોધામ ક્લિન્ટનની શપથવિધી. 3 જાન્યુઆરી 2001]] [[ચિત્ર:Hillary Rodham Clinton.jpg|thumb|right|યુ.એસ. સેનેટર તરીકે ક્લિન્ટનના સત્તાવાર ફોટો]] સેનેટમાં પ્રવેશતા, ક્લિન્ટને ઓછો જાહેર પરિચય રાખ્યો હતો અને બન્ને પક્ષોના સેનેટરો સાથે સંબંધ બાંધ્યો હતો. <ref>{{Cite news |url=http://www.csmonitor.com/2003/0310/p01s01-uspo.html |title=Clinton's quiet path to power |author=Chaddock, Gail Russell |work=[[Christian Science Monitor]] |date=2003-03-10 |access-date=2006-08-22 }}</ref> તેમણે સેનેટ પ્રેયર બ્રેકફાસ્ટમાં નિયમિત ભાગીદાર બનીને ધર્મ તરફ વળેલા સેનેટરો સાથે જોડાણની રચના કર હતી. <ref name="mj0907"/><ref name="Bernstein1">{{Harvnb|Bernstein|2007|p=548}}</ref> ક્લિન્ટને પાંચ સેનેટ કમિટીઓ માટે સેવા આપી છે: કમિટી ઓન બજેટ (2001–2002),<ref name="umich">{{cite web |url=http://www.lib.umich.edu/govdocs/congress/sncom012.html |title=Senate Temporary Committee Chairs |publisher=[[University of Michigan]] Documents Center |date=2001-05-24 |access-date=2007-05-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070707064827/http://www.lib.umich.edu/govdocs/congress/sncom012.html |archive-date=2007-07-07 |url-status=dead }}</ref> કમિટી ઓન આર્મ્ડ સર્વિસીઝ (2003થી),<ref name="hwar">{{Cite news |url=http://www.nytimes.com/2007/05/29/magazine/03Hillary-t.html |title=Hillary's War |work=The New York Times Magazine |date=2007-05-29 |access-date=2007-05-30 |author=[[Jeff Gerth|Gerth, Jeff]]; [[Don Van Natta, Jr.|Van Natta Jr., Don]]}}</ref> કમિટી ઓન એનવાયર્નમેન્ટ એન્ડ પબ્લિક વર્કસ (2001થી),<ref name="umich"/> કમિટી ઓન હેલ્થ, એજ્યુકેશન, લેબર એન્ડ પેન્શન્સ (2001થી)<ref name="umich"/> અને સ્પેશિયલ કમિટી ઓન એજીંગ .<ref name="hccom">{{cite web |url=http://clinton.senate.gov/senate/committees/index.cfm |title=Committees |publisher=Official Senate web site |archive-date=2007-10-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071011195718/http://clinton.senate.gov/senate/committees/index.cfm |access-date=2011-04-28 |url-status=dead }}</ref> તેઓ કમિશન ઓન સિક્યુરિટી એન્ડ કોઓપરેશન ઇન યુરોપ ના પણ કમિશનર છે <ref>{{cite web |url=http://www.csce.gov/index.cfm?FuseAction=AboutCommission.Commissioners&CFID=3874739&CFTOKEN=75235387 |title=About the Commission: Commissioners |publisher=[[Commission on Security and Cooperation in Europe]] |access-date=2007-09-29 |archive-date=2009-01-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090103052420/http://www.csce.gov/index.cfm?FuseAction=AboutCommission.Commissioners&CFID=813748&CFTOKEN=79881044 |url-status=dead }}</ref> (2001થી).<ref>{{Cite news |url=http://www.ukrweekly.com/old/archive/2001/200109.shtml |title=Senate, House appoint Helsinki commissioners |work=The Ukrainian Weekly |date=2001-05-20 |access-date=2007-09-29 |archive-date=2017-10-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171018060914/http://www.ukrweekly.com/old/archive/2001/200109.shtml |url-status=dead }}</ref> 11 સપ્ટેમ્બર, 2001ના હૂમલાઓને પગલે ક્લિન્ટને ન્યુ યોર્ક સિટીમાં સુધારા પ્રયત્નો માટે અને તેમના રાજ્યમાં સલામતીમાં સુધારાઓ માટે ભંડોળ મેળવવાની માંગ કરી હતી. ન્યુ યોર્કના વરિષ્ઠ સેનેટર ચાર્લ્સ શૂમેર સાથે કામ કરતા, તેઓ વર્લ્ડ ટ્રેડ સેન્ટરની સાઇટના પુનઃવિકાસ માટે 21 અબજ ડોલરનું ઝડપથી ભંડોળ મેળવવામાં મહત્વનો ભાગ ભજવ્યો હતો. <ref name="Bernstein1"/><ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 231–232.</ref> પરિણામે તેમણે 9/11ના પ્રથમ રિસ્પોન્ડર્સ દ્વારા સામનો કરવામાં આવતા આરોગ્યના મુદ્દાઓની તપાસ કરવામાં અગ્રણી ભૂમિકા બજાવી હતી. <ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 238–239.</ref> ક્લિન્ટને ઓક્ટોબર 2001માં યુએસએ પેટ્રોઇટ એક્ટ માટે મત આપ્યો હતો. 2005માં જ્યારે આ કાયદાનું પુનઃનવીનીકરણ કરવાનું થયું ત્યારે, તેમણે માર્ચ 2006માં પુનઃનવીનીકરણ કાયદામાં સમાધાન કરવાની તરફેણમાં મત આપતા પહેલા તેની સાથે સંબંધિત કેટલાક સિવીલ લિબર્ટીઝ પર ધ્યાન આપવા માટે કામ કર્યું હતું, <ref>{{cite web |url=http://www.senate.gov/~clinton/news/statements/details.cfm?id=249895 |title=Statement of Senator Hillary Rodham Clinton on the USA Patriot Act Reauthorization Conference Report |publisher=Official Senate web site |date=2005-12-16 |archive-date=2008-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080214165103/http://www.senate.gov/~clinton/news/statements/details.cfm?id=249895 |access-date=2011-04-28 |url-status=live }}</ref> જેણે વિશાળ મહત્તમ ટેકો પ્રાપ્ત કર્યો હતો. <ref>{{cite web |url=http://www.senate.gov/legislative/LIS/roll_call_lists/roll_call_vote_cfm.cfm?congress=109&session=2&vote=00029 |title=U.S. Senate Roll Call Votes 109th Congress - 2nd Session ... On the Conference Report (H.R. 3199 Conference Report) |publisher=[[United States Senate]] |date=2006-03-02 |access-date=2008-04-24 }}</ref> ક્લિન્ટને અફઘાનિસ્તાનમાં 2001માં યુ.એસ. લશ્કરી પગલાંને એમ કહેતા મજબૂત ટેકો આપ્યો હતો કે તાલીબાન સરકાર હેઠળ ત્રાસ ભોગવેલી અફઘાન સ્ત્રીઓની જિંદગી સુધારવાની સાથે આતંકવાદને નાથવાની આ તક છે. <ref>{{Cite news |title=New Hope For Afghanistan's Women |url=http://www.time.com/time/nation/article/0,8599,185643,00.html |work=Time |author=Clinton, Hillary |date=2001-11-24 |access-date=2006-08-22 |archive-date=2008-07-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080727020014/http://www.time.com/time/nation/article/0,8599,185643,00.html |url-status=dead }}</ref> ક્લિન્ટને ઓક્ટોબર 2002 ઇરાક વોર રિસોલ્યુશન (ઇરાક યુદ્ધ ઠરાવ)ની તરફેણમાં મતદાન કર્યું હતું, જે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ પ્રેસિડેન્ટ જ્યોર્જ ડબ્લ્યુ.બુશને [[ઈરાક|ઇરાક]] સામે લશ્કરી દળોનો ઉપયોગ કરવાની સત્તા આપતો હતો, રાજદ્વારી પ્રયત્નો સાથે અનુસરણ કર્યા બાદ યુનાઇટેડ નેશન્સ સિક્યુરિટી કાઉન્સીલ રિસોલ્યુશનને દબાણ કરવા માટે આ પ્રકારનું પગલું જરૂરી હોય છે. ઇરાક વોર (યુદ્ધ) શરૂ થયા બાદ, ક્લિન્ટને ત્યાં રહેલા અમેરિકન ટુકડીઓની મૂલાકાત લેવા માટે ઇરાક અને અફઘાનિસ્તાનનો પ્રવાસ કર્યો હતો. ફેબ્રુઆરી 2005માં ઇરાકની મૂલાકાત દરમિયાન ક્લિન્ટને નોધ્યું હતું કે બળવાખોરો અગાઉ યોજાયેલી ડેમોક્રેટિકની ચુંટણીઓમાં અંતરાય ઊભો કરવામાં નિષ્ફળ ગયા હતા અને દેશનો તે ભાગ સારી રીતે કામ કરતો હતો. <ref>{{Cite news |title=Clinton says insurgency is failing |url=http://www.usatoday.com/news/world/iraq/2005-02-19-iraq-senators_x.htm |agency=Associated Press|work=[[USA Today]] |date=2005-02-19 |access-date=2006-08-29 }}</ref> યુદ્ધમાં ઉતારવામાં આવેલા નિયમિત અને અનામત દળોમાં ઘટાડો થતો હતો તેવુ નોંધતા તેમણે તણાવ ઓછો કરવા માટે 80,000 સૈનિકોનો ઉમેરો કરીને નિયમિત યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ આર્મી ના કદમાં વધારો કરવા કાયદો અમલી બનાવ્યો હતો.<ref>{{Cite news |title=Clinton wants increase in size of regular Army |date=2005-07-14 |work=[[The Buffalo News]] |access-date=2006-08-22 |author=Turner, Douglas }} (મુક્ત નથી)</ref> 2005ના અંતમાં, ક્લિન્ટને જણાવ્યું હતું કે ઇરાકમાંથી તાત્કાલિક પાછી પાની ભૂલ ગણાશે, તેમજ બુશની “જ્યાં સુધી કામ પૂરુ ન થાય ત્યાં સુધી” ત્યાંજ રહેવાની અપીલ પણ ગેરમાર્ગે દોરનારી હતી, કેમ કે તે ઇરાકીઓને “તેમની પોતાની જાતની સંભાળ નહી લેવાનું ખુલ્લુ આમંત્રણ આપતી હતી.” <ref>{{Cite news |title=Hillary Clinton says immediate withdrawal from Iraq would be 'a big mistake' |agency=Associated Press |work=[[The San Diego Union-Tribune]] |date=2005-11-21 |url=http://www.signonsandiego.com/news/world/iraq/20051121-1341-hillaryclinton-iraq.html |author=Fitzgerald, Jim |access-date=2009-05-09 }}</ref> તેમનું વલણ ડેમોક્રેટિક પાર્ટીમાં રહેલા લોકોમાં રોષનું કારણ બન્યું હતું, જેઓ તરત જ પાછી પાની કરી લેવાની તરફેણમાં હતા. <ref>{{Cite news |url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2005/12/11/AR2005121100846.html |title=Hillary Clinton Crafts Centrist Stance on War |work=The Washington Post |author=Balz, Dan |page=A01 |date=2005-12-12 |access-date=2006-08-22 }}</ref> ક્લિન્ટને નિવૃત્ત યોદ્ધાઓ માટે આરોગ્ય લાભો જાળવી રાખવાની અને તેમાં સુધારો કરવાની બાબતને ટેકો આપ્યો હતો અને વિવિધ લશ્કરી બેઝને બંધ કરવા સામે જૂથબંધી અપનાવી હતી. <ref>{{Cite news |title=Hillary's Military Offensive |url=http://www.newsweek.com/id/51434 |author=Meadows, Susannah |date=2005-12-12 |work=Newsweek |access-date=2006-08-22 }}</ref> [[ચિત્ર:HillaryGallup2001-2009.gif|thumb|300px|right|હિલેરી રોધામ ક્લિન્ટનના ગેલપ પૂલ તરફેણકારી અને બિનતરફેણકારી રેટિંગ્સ, 2001–2009<સંદર્ભ નામ="ગેલપ-ચાર્ટ"/>[493][494][495]]] સેનેટર ક્લિન્ટને બુશના બે મોટા કપકાપ પેકેજોની વિરુદ્ધમાં મતદાન કર્યું હતું, ઇકોનોમિક ગ્રોવ્થ એન્ડ ટેક્સ રિલીફ રિકંસીલેશન એક્ટ ઓફ 2001 અને જોબ્સ એન્ડ ગ્રોવ્થ ટેક્સ રિલીફ રિકંસીલેશન એક્ટ ઓફ 2003. <ref name="pvs-hrc"/> ક્લિન્ટને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના મુખ્ય ન્યાયમૂર્તિ તરીકે જોહ્ન જી. રોબર્ટસના 2005ના સમર્થન અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ સુપ્રીમ કોર્ટમાં સેમ્યુઅલ એલિટોના 2006ના સમર્થન વિરુદ્ધમાં મતદાન કર્યું હતું. <ref>{{Cite news |url=http://www.nytimes.com/2008/05/28/us/politics/28judges.html |title=Stark Contrasts Between McCain and Obama in Judicial Wars |author=Lewis, Neil A. |work=The New York Times |date=2008-05-28 |access-date=2008-11-30}}</ref> 2005માં, ક્લિન્ટને વિવાદાસ્પદ વિડીયો ગેઇમ''[[Grand Theft Auto: San Andreas]]'' માં દર્શાવવામાં આવેલા ગુપ્ત સેક્સ દ્રશ્યોની તપાસ કરવા માટે ફેડરલ ટ્રેડ કમિશનની માગ કરી હતી. <ref>{{Cite news |title=Clinton wades into GTA sex storm |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/technology/4682533.stm |date=2005-07-14 |publisher=BBC News |access-date=2006-08-29 }}</ref> સેનેટર જો લાઇબરમેન અને ઇવાન બેહ સાથે તેમણે ફેમિલી એન્ટરટેઇનમેન્ટ પ્રોટેક્શન એક્ટ રજૂ કર્યો હતો, જેનો ઉદ્દેશ વિડીયો ગેઇમ્સમાં મળી આવતી અયોગ્ય માહિતી થી રક્ષણ કરવાનો હતો. 2004 અને 2006માં ક્લિન્ટને સમાન લિંગી લગ્ન પર પ્રતિબંધની માંગ કરતા ફેડરલ મેરેજ એમેન્ડમેન્ટ વિરુદ્ધ મતદાન કર્યું હતું. <ref name="pvs-hrc">{{cite web |url=http://www.votesmart.org/voting_category.php?can_id=55463 |title=Senator Hillary Rodham Clinton - Voting Record |publisher=[[Project Vote Smart]] |access-date=2008-04-14}}</ref><ref>{{Cite news |url=http://www.msnbc.msn.com/id/13181735/ |title=Gay marriage ban defeated in Senate vote |agency=Associated Press |publisher=MSNBC |date=2006-06-07 |access-date=2008-04-14 |archive-date=2008-04-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080421144849/http://www.msnbc.msn.com/id/13181735/ |url-status=dead }}</ref> અમેરિકન સંકુચિતવાદની વિરુદ્ધમાં “પ્રગતિકારક આંતરમાળખું” સ્થાપવાની ઇચ્છા સાથે, ક્લિન્ટને વાટાઘાટોમાં રચનાત્મક ભૂમિકા બજાવી હતી જે 2003માં ભૂતપૂર્વ ક્લિન્ટન વહીવટીતંત્રના કર્મચારી વડા જોહ્ન પોડેસ્ટાના સેન્ટર ફોર અમેરિકન પ્રોગ્રેસની સ્થાપનામાં પરિણમ્યુ હતુ, જેણે 2003માં સ્થપાયેલી સિટીઝન્સ ફોર રિસ્પોન્સીબીલીટી એન્ડ એથિક્સ ઇન વોશિંગ્ટન સાથે સહાયોની વહેંચણી કરી હતી અને ક્લિન્ટનના ભૂતપૂર્વ હરીફ ડેવિડ બ્રોકના 2004માં રચાયેલા મિડીયા મેટર્સ ફોર અમેરિકાને સલાહ આપી હતી. <ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 267-269, 313, 401.</ref> 2004 સેનેટ ચુંટણીઓ ને પગલે તેઓએ રોજબરોજના રાજકીય સંદેશાઓના સંચાલન માટે સેનેટ વોર રુમનું સર્જન કરવા માટે નવા ડેમોક્રેટિક સેનેટ નેતા હેરી રેઇડને સફળતાપૂર્વક વેગ આપ્યો હતો. <ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 267-269</ref> === 2006ની પુનઃચુંટણી ઝુબેશ === {{Main|United States Senate election in New York, 2006}} નવેમ્બર 2004માં, ક્લિન્ટને જાહેરાત કરી હતી કે તેમને બીજી સેનેટ મુદતની ઇચ્છા છે. રિપબ્લિકન નોમિનેશન માટે અગાઉના આગળપડતા એવા વેસ્ટચેસ્ટર કાઉન્ટી ડિસ્ટ્રીક્ટ એટર્ની જિયાની પિરોએ કેટલાક મહિનાઓની નબળી ઝુંબેશ બાદ સ્પર્ધામાંથી પાછી પાની કરી હતી. <ref>{{Cite news |url=http://www.cnn.com/2005/POLITICS/12/21/ny.pirro/index.html |title=Sen. Clinton's GOP challenger quits race |publisher=CNN |date=2005-12-21 |author=Hirschkorn, Phil |access-date=2006-08-22 }}</ref> ક્લિન્ટને યુદ્ધવિરોધી કાર્યકર્તા જોનાથન તાસિની સામે વિરોધ પક્ષો પર ડેમોક્રેટિક નોમિનેશન પર સરળતાથી વિજય મેળવ્યો હતો. <ref>{{Cite news |title=GOP Primary Turnout Was Lowest In More Than 30 Years|work=Newsday |date=2006-09-17}}</ref> ક્લિન્ટનના સામાન્ય ચુંટણીઓમાં આખરી વિરોધી વિવિધ ત્રીજા પક્ષોના ઉમેદવારો સાથે ઉમેદવાર અને યોન્કર્સના ભૂતપૂર્વ મેયર જોહ્ન સ્પેન્સર હતા. તેમણે 7 નવેમ્બર 2006ના રોજ 67 ટકા મતો સાથે ચુંટણી જીતી હતી, અને સ્પેન્સરને 21 ટકા મતો મળ્યા હતા, <ref>{{Cite news |url=http://www.elections.state.ny.us/NYSBOE/elections/2006/general/2006_ussen.pdf |title=New York State Board of Elections, General Election Results |publisher=New York State |date=2006-12-14 |access-date=2006-12-16 |format=PDF |archive-date=2008-02-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080216023747/http://www.elections.state.ny.us/NYSBOE/elections/2006/general/2006_ussen.pdf |url-status=dead }}</ref> જેમાં દરેક પરંતુ ન્યુ યોર્કની 62 કાઉન્ટીઓનો પણ સમાવેશ થતો હતો. <ref>{{Cite news |work=Newsweek |url=http://www.newsweek.com/id/44273 |title=Is America Ready? |date=2006-12-25 |access-date=2007-09-27}}</ref> ક્લિન્ટને તેમની ચુંટણી પાછળ 36 મિલીયન ડોલર ખર્ચ્યા હતા, 2006ની ચુંટણીમા સેનેટના કોઇ પણ ઉમેદવાર કરતા વધુ હતા. કેટલાક ડેમોક્રેટ્સે એક જ તરફની સ્પર્ધા માટેના ઘણા ખર્ચ બદલ તેમની ટીકા કરી હતી, જ્યારે કેટલાક ટેકેદારોને એ ચિંતા હતી કે તેમણે 2008માં શક્યતઃ પ્રમુખપદના બીડ માટે વધુ ભંડોળ રાખ્યું ન હતું. <ref>{{Cite news |author=Kornblut, Anne E. |coauthors=Zeleny, Jeff |work=The New York Times |title=Clinton Won Easily, but Bankroll Shows the Toll |date=2006-11-21}} પૃષ્ઠ A1.</ref> તે પછીના મહિનાઓમાં તેમણે પોતાના પ્રમુખપદની ઝુંબેશ માટે સેનેટ ભંડોળમાંથી 10 મિલીયન ડોલર તબદિલ કર્યા હતા. <ref name="cnn040107">{{Cite news |url=http://www.cnn.com/2007/POLITICS/04/01/clinton.money/index.html |title=Record millions roll in for Clinton White House bid |date=2007-04-01 |publisher=CNN |access-date=2007-04-02}}</ref> === બીજી મુદત === [[ચિત્ર:Hillary Clinton at the Senate Armed Services Committee.jpg|thumb|right|નેવી એડમિરલ માઇક મુલેન જ્યારે સેનેટ સશસ્ત્ર સેવા કમિટી સાથે તેમનું 2007ની સમર્થન સૂનાવણી દરમિયાન પ્રતિભાવ આપતા હતા ત્યારે નેવલ ઓપરેશન્સના વડા તરીકે સેનેટર ક્લિન્ટન સાંભળતા હતા.]] ક્લિન્ટને 2007ના ઇરાક વોર ટુકડી વધારાનો વિરોધ કર્યો હતો. <ref>{{Cite news |url=http://www.cbsnews.com/stories/2007/02/18/ap/politics/mainD8NBQ8H80.shtml |title=Senate GOP foils debate on Iraq surge|agency=Associated Press|publisher=[[CBS News]] |date=2007-02-17 |access-date=2008-04-27 }} {{Dead link|date=June 2010| bot=DASHBot}}</ref> માર્ચ 2007માં તેમણે યુદ્ધ ખર્ચ ખરડાની તરફેણમાં મતદાન કર્યું હતું, જે પ્રેસિડેન્ટ બુશ નિશ્ચિત સમયમર્યાદામાં ઇરાકમાંથી ટુકડીઓને પાછી ખેંચવાનો પ્રારંભ કરતા હતા તેના માટે જરૂરી હતું; તે મોટે ભાગે પક્ષ<ref>{{Cite news |title=Bush Repeats Veto Threat on Spending Bill That Includes Iraq Withdrawal Timetable |url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,262042,00.html |publisher=Fox News |date=2007-03-28 |access-date=2008-04-27 }}</ref> દ્વારા જ પસાર થઇ ગયો હતો પરંતુ અંતે તો પ્રેસિડેન્ટ દ્વારા સંમતિ અપાઇ હતી. મે 2007માં સમાધાન યુદ્ધ ભંડોળ ખરડાએ પરત બોલાવવની છેલ્લી તારીખ રદ કરી હતી પરંતુ સેનેટે 80-14 મતો દ્વારા ઇરાકી સરકાર માટે વિકાસ માપદંડને ભંડોળ પૂરું પાડવા માટે રાખવામાં આવ્યું હતું અને તેની પર બુશના હસ્તાક્ષર થયા હતા; તેની વિરુદ્ધમાં મતો આપનારાઓમાં ક્લિન્ટન એક હતા. <ref>{{Cite news |url=http://www.cnn.com/2007/POLITICS/05/24/iraq.funding/index.html |title=House, Senate pass war funding bill |publisher=CNN |date=2007-05-25 |access-date=2009-05-09}}</ref> ક્લિન્ટને સપ્ટેમ્બર 2007માં જનરલ ડેવીડ પેટ્રાઇયસના ઇરાકની પરિસ્થિતિ પરના કોંગ્રેસને અપાયેલા અહેવાલને એમ કહેતા પ્રતિભાવ આપ્યો હતો કે “હું માનું છું કે તમે અમને જે અહેવાલ પૂરો પાડો છો તેમાં અમાન્યતાને રદ કરવાની ઇચ્છાની ખરેખર જરૂર છે”. <ref>{{Cite news |url=http://www.nysun.com/national/clinton-spars-with-petraeus-on-credibility/62426/ |title=Clinton Spars With Petraeus on Credibility |author=Lake, Eli |work=The New York Sun |date=2007-09-12 |access-date=2009-05-09}}</ref> માર્ચ 2007માં, યુ.એસ. એટર્ની વિવાદની બરતરફીના પ્રતિભાવમાં ક્લિન્ટને એટર્ની જનરલ ઓલબર્ટો ગોન્ઝેલ્સને રાજીનામુ આપવા બોલાવ્યા હતા. <ref>{{Cite news |title=Hillary Clinton Calls for Gonzales' Resignation |url=http://abcnews.go.com/GMA/story?id=2948538&page=1 |publisher=ABC News |date=2007-03-13 |access-date=2007-03-24 }}</ref> મે અને જૂન 2007માં ઉચ્ચ હોદ્દાઓ ધરાવનારાઓ વિશે ઉગ્ર ચર્ચા કરાયેલ વ્યાપક કાયમી વસવાટ સુધારણા ખરડો કે જે સિક્યોર બોર્ડર્સ, ઇકોનોમિક ઓપોર્ચ્યુનિટી અને ઇમીગ્રેશન એક્ટ ઓફ 2007 તરીકે ઓળખાય છે, તેમાં ક્લિન્ટને ખરડાના સમર્થનમાં વિવિધ મતો નાખ્યા હતા, જે આખરે મત દ્વારા ચર્ચા બંધ કરાવવામાં નિષ્ફળ ગયા હતા. <ref>{{cite web |url=http://www.senate.gov/legislative/LIS/roll_call_lists/roll_call_vote_cfm.cfm?congress=110&session=1&vote=00228 |title=On the Cloture Motion (Motion to Invoke Cloture on the Motion to Proceed to Consider S.1639) |date=2007-06-26 |publisher=[[U.S. Senate]]|access-date=2008-04-22}}</ref> 2007-08ની નાણાંકીય કટોકટી સપ્ટેમ્બર 2008ની તરલતા કટોકટીના ઊંચા શિખરે પહોંચવાની સાથે ક્લિન્ટને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ નાણાં વ્યવસ્થાના સૂચિત રાહતપેકેજને ટેકો આપ્યો હતો, તેમજ 700 અબજ ડોલરના ઇમર્જન્સી ઇકોનોમિક સ્ટેબિલાઇઝેશન એક્ટ ઓફ 2008 અમેરિકન પીપલની તરફેણમાં એમ કહીને મતદાન કર્યું હતું કે તે અમેરિકન પ્રજાના હિતોને રજૂ કરે છે. <ref>{{Cite news |url=http://www.ny1.com/content/features/86538/senate-passes-economic-rescue-package/Default.aspx |title=Senate Passes Economic Rescue Package |publisher=[[NY1 News]] |date=2008-10-01 |access-date=2008-10-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081005022401/http://www.ny1.com/content/features/86538/senate-passes-economic-rescue-package/Default.aspx |archive-date=2008-10-05 |url-status=dead }}</ref> સેનેટે તેને 74-25 સાથે પસાર કર્યું હતું. == 2008ની પ્રમુખપદની ઝુંબેશ == {{Main|Hillary Clinton presidential campaign, 2008}} ક્લિન્ટન 2003ના પ્રારંભથી જ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ પ્રેસિડેન્ટની સંભવિત ઉમેદવારી માટે તૈયારીઓ કરતા હતા. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=550–552}}</ref> 20 જાન્યુઆરી 2007ના રોજ ક્લિન્ટને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ પ્રમુખપદની ચુંટણી, 2008 માટે પ્રમુખપદ સંશોધનકારક સમિતિની પોતાની વેબસાઇટ મારફતે જાહેરાત કરી હતીઃ તેમણે જણાવ્યું હતું કે “હું, અંદર છું અને હું જીતવાની છું.” <ref name="gerth-5">ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠ 5.</ref> યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના પ્રેસિડેન્ટ માટે કોઇ મોટા પક્ષ દ્વારા ક્યારે પણ કોઇ મહિલાને નોમિનેટ કરવામાં આવી ન હતી. જ્યારે બીલ ક્લિન્ટન 1993માં પ્રેસિડેન્ટ બન્યા ત્યારે નૈતિક સંઘર્ષ અથવા વિશ્વાસમાં રાજકીય મૂંજવણ દૂર કરવા માટે એપ્રિલ 2007માં ક્લિન્ટને આંધળો વિશ્વાસ છોડી દીધો હતો, તે સ્થાપિત થયું હતું, કેમ કે હિલેરી ક્લિન્ટને તેમની પ્રમુખપદ માટેની સ્પર્ધા હાથ ધરી હતી. <ref name="msn090407">{{Cite news |title=Hillary Clinton: Midas touch at work |url=http://articles.moneycentral.msn.com/Investing/MutualFunds/HillaryClintonMidasTouchAtWork.aspx?page=1 |publisher=[[MSN.com]] |author=Middleton, Tim |date=2007-09-04 |access-date=2007-09-19 |archive-date=2008-01-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080129065550/http://articles.moneycentral.msn.com/Investing/MutualFunds/HillaryClintonMidasTouchAtWork.aspx?page=1 |url-status=dead }}</ref> બાદમાં જાહેરાત નિવેદનોમાં એવું દર્શાવાયું હતું કે દંપતિની કુલ સંપત્તિ હાલમાં 50 મિલીયન ડોલરથી વધુ હતી,<ref name="msn090407"/> અને તેઓએ 2000થી અત્યાર સુધીમાં 100 મિલીયન ડોલરની કમાણી કરી છે, જેમાંની મોટા ભાગની બીલ ક્લિન્ટનના પુસ્તકો, વાણી પ્રવૃત્તિઓ અને અન્ય પ્રવૃત્તિઓમાંથી આવી હતી. <ref>{{Cite news |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/americas/7331834.stm |title=Clintons' earnings exceed $100m |publisher=BBC News |date=2008-04-05 |access-date=2008-04-05}}</ref> 2007ના પ્રથમ અર્ધ ગાળામાં ચુંટણી માટેના મંતવ્ય સર્વેક્ષણોમાં ડેમોક્રેટિક નોમિનેશન માટેની સ્પર્ધા કરતા ઉમેદવારોમાં ક્લિન્ટન આગળ રહ્યા હતા. મોટા ભાગના સર્વેક્ષણોએ ઇલિનોઇસના સેનેટર બરાક ઓબામાને મૂક્યા હતા અને ક્લિન્ટનના સૌથી મજીકના સ્પર્ધક એવા ઉત્તર કેરોલીનાના ભૂતપૂર્વ સેનેટર જોહ્ન એડવર્ડઝને દર્શાવ્યા હતા. <ref>{{Cite news |author=Langer, Gary; Craighill, Peyton M |title=Clinton Leads '08 Dems; No Bounce for Obama |url=http://www.abcnews.go.com/Politics/PollVault/story?id=2810376 |publisher=ABC News |date=2007-01-21 |access-date=2007-02-05 }}</ref> ક્લિન્ટન અને ઓબામા બન્નેએ ભંડોળ ઊભુ કરવામાં વિક્રમ સ્થાપ્યો હતો, જેઓ દરેક ત્રિમાસિક ગાળામાં વધુને વધુ નાણાનો વિનીમય કરતા હતા. <ref>{{Cite news |url=http://www.cnn.com/2007/POLITICS/10/02/campaign.cash/ |title=Clinton outpaces Obama in fundraising for third quarter |publisher=CNN |date=2007-10-02 |access-date=2008-05-12}}</ref> સપ્ટેમ્બર 2007 સુધીમાં ડેમોક્રેટીક પ્રાયમરીઓ અથવા પક્ષ સંગઠન ધરાવતા પ્રથમ છ રાજ્યોમાંના સર્વેક્ષણે દર્શાવ્યું હતું કે તે બધામાં ક્લિન્ટન આગળ છે, જ્યારે આઇઓવા અને દક્ષિણ કેરોલીના વચ્ચે ગાઢ સ્પર્ધા છે. તેના પછીના મહિને, રાષ્ટ્રીય સર્વેક્ષણોએ દર્શાવ્યું હતું કે ક્લિન્ટન ડેમોક્રેટીક સ્પર્ધકોથી ઘણા આગળ છે. <ref name="fox100307">{{Cite news |url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,299146,00.html |title=Hillary Clinton Leaps Ahead In Latest Democratic Poll |publisher=[[Fox News]] |date=2007-10-03 |access-date=2007-10-04}}</ref> ઓક્ટોબરના અંતમાં ક્લિન્ટને ભાગ્યે જ ઓબામા, એડવર્ડઝ અને તેમના અન્ય વિરોધીઓ સામે નબળી ચર્ચા દેખાવનો સામનો કર્યો હતો. <ref name="wapo110107">{{Cite news |url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/10/31/AR2007103103093.html |title=Clinton Regroups As Rivals Pounce |author=[[Anne Kornblut|Kornblut, Anne E.]]; [[Dan Balz|Balz, Dan]] |work=The Washington Post |date=2007-11-01 |access-date=2007-11-02}}</ref><ref>{{Cite news |url=http://blogs.abcnews.com/politicalpunch/2007/10/hillary-gets-po.html |title=Hillary Gets Poor Grades at Drexel Debate |author=[[Jake Tapper|Tapper, Jake]] |work=Political Punch |publisher=ABC News |date=2007-10-31 |access-date=2007-11-02}}</ref><ref>{{Cite news |url=http://www.politico.com/news/stories/1007/6634.html |title=Obama, Edwards attack; Clinton bombs debate |last=Simon, Roger |publisher=The Politico |date=2007-10-31 |access-date=2007-11-02}}</ref> ઓબામાનો “પરિવર્તન”ના સંદેશાએ ક્લિન્ટનના “અનુભવ”ના સંદેશા કરતા ડેમોક્રેટીક ઇલેક્ટોરેટ સાથે પડઘો પાડ્યો હતો. <ref name="time5mis"/> સ્પર્ધા ખાસ કરીને અગાઉના રાજકીય સંગઠનો અને આઇઓવા, ન્યુ હેમીસ્ફિયર અને દક્ષિણ કેરોલીનામાં પ્રાથમિક રાજ્યો નોંધપાત્ર રીતે ઉગ્ર બની હતી, જેમાં ડિસેમ્બર સુધીમાં ક્લિન્ટને કેટલાક સર્વેક્ષણોમાં પોતાની આગવી સ્થિતિ ગુમાવી હતી. <ref>{{Cite news |url=http://firstread.msnbc.msn.com/archive/2007/12/09/506446.aspx |title=Clinton shouldn't worry just about IA |publisher=MSNBC |date=2007-12-09 |access-date=2007-12-10 |archive-date=2007-12-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071210120356/http://firstread.msnbc.msn.com/archive/2007/12/09/506446.aspx |url-status=dead }}</ref> [[ચિત્ર:Hillary Clinton Feb 3 2008.jpg|thumb|right|સુપર ટ્યૂઝડે 2008 પહેલા મિન્નીયાપોલીસ, મિન્નેસોટા ખાતે ઔગ્સબર્ગ કોલેજમાં ક્લિન્ટનની ઝુંબેશ.]] 2008ના પ્રથમ મતમાં તેમને 3 જાન્યુઆરીના આઇઓવા ડેમોક્રેટીક સંગઠનથી ઓબામા અને એડવર્ડઝમાં ત્રીજા સ્થાને મૂકવામાં આવ્યા હતા. <ref>{{cite web |url=http://www.iowacaucusresults.com/ |title=Iowa Democratic Party Caucus Results |publisher=[[Iowa Democratic Party]] |access-date=2008-01-23}}</ref> તે પછીના થોડા દિવસોમાં જ ઓબામાએ મેદાન માર્યુ હતું, જેમાં દરેક સર્વેક્ષણોએ ન્યુ હેમિસ્ફિયર પ્રાયમરીમાં તેમની જીત અંગેની આગાહી કરી હતી. <ref name="cbs010808">{{Cite news |url=http://www.cbsnews.com/stories/2008/01/08/politics/main3689550.shtml |title=Analysis: Mrs. Comeback Kid & Obama's Wave |author=Meyer, Dick |publisher=CBS News |date=2008-01-08 |access-date=2008-01-08 |archive-date=2008-01-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080109181702/http://www.cbsnews.com/stories/2008/01/08/politics/main3689550.shtml |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.realclearpolitics.com/epolls/2008/president/nh/new_hampshire_democratic_primary-194.html |title=New Hampshire Democratic Primary |publisher=[[RealClearPolitics]] |date=2008-01-08 |access-date=2008-01-09}}</ref> આમ છતા, ક્લિન્ટને 8 જાન્યુઆરીના રોજ ઓબામાને થોડા મતોથી ત્યાં જીત મેળવતા આશ્ચર્ય થયું હતું. <ref name="trib010808">{{Cite news |url=http://www.chicagotribune.com/news/nationworld/chi-070108dems,0,7354989.story?coll=chi-newsnationworld-hed |title=Clinton's stunning victory |work=Chicago Tribune |date=2008-01-08 |access-date=2008-01-08 |archive-date=2008-01-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080112131639/http://www.chicagotribune.com/news/nationworld/chi-070108dems,0,7354989.story?coll=chi-newsnationworld-hed |url-status=dead }}</ref> ન્યુ હેમિસ્ફિયરમાં પરત આવવાની સમજાવટો અલગ અલગ હતી પરંતુ તેમના માટે વારંવાર ખાસ કરીને મહિલાઓ માટે મમતા ધરાવતા હોવાનું કેન્દ્ર સ્થાને ઉભરી આવ્યું હતું, ચુંટણીના એક દિવસ પહેલા મતદારોના પ્રશ્નનો જવાબ આપતી વખતે તેમની આંખો આંસુથી ભરાઇ ગઇ અને અવાજ તૂટી ગયો હતો. <ref name="trib010808"/><ref name="lat011008">{{Cite news |url=http://articles.latimes.com/2008/01/10/news/na-newhamp10 |title=Clinton had voters' sympathy{{ndash}} and a message they liked |author=Decker, Cathleen; Barabak, Mark Z |work=Los Angeles Times |date=2008-01-10 |access-date=2008-01-14}}</ref> તેના પછીના થોડા દિવસોમાં સ્પર્ધાનો પ્રકાર તૂટી ગયો હતો. બીલ ક્લિન્ટન અન્ય અધિકારીઓ દ્વારા વિવિધ વિશેષ નોંધો,<ref name="cbs012608">{{Cite news |url=http://www.cbsnews.com/stories/2008/01/26/politics/main3755521.shtml |title=Analysis: Bill Clinton's Lost Legacy |author=Ververs, Vaughn |publisher=CBS News |date=2008-01-26 |access-date=2008-01-28}}</ref> અને માર્ટીન લ્યુથ કીંગ, જુનિયર અને લિન્ડોન બી. જોહ્નસન સંબંધિત હિલેરી ક્લિન્ટનની વિશેષ નોંધોને, <ref group="nb" name="ex09">હિલેરી ક્લિન્ટને ઓબામાની દિવસના પ્રારંભમાં શક્યતઃ ખોટી રજૂઆત વિશેના પ્રતિભાવ પૂછતા સમાચાર પ્રતિનિધિને જણાવ્યું હતું કે : “જ્યારે પ્રમુખ જોહ્નસને સિવીલ રાઇટ્સ એક્ટ 1964 પસા કર્યો ત્યારે ડો. કીંગનું સ્વપ્ન સાકાર થતું જણાયુ હતુ, જ્યારે તેઓ જેમ પ્રમુખ કેનેડી જે કરશે તેવી આશા હતી તેવું કોંગ્રેસમાં કરવાની આશા રાખતા હતા, પ્રમુખે તે પહેલા પ્રયત્ન પણ કર્યો ન હતો, પરંતુ તેમણે પ્રમુખ કરે તેવો આગ્રહ સેવ્યો હતો. તે સ્વપ્ન હકીકત બની ગયું હતુ, તે સ્વપ્નની શક્તિ લોકોના જીવનમાં વાસ્તવિક બની હતી કારણ કે પ્રમુખ કે જેમણે કહ્યું હતું કે અમે તે કરવા જઇ રહ્યા છીએ અને ખરેખર તે પૂર્ણ થઇ ગયું હતું.” લખેલી નકલ માટે જુઓ: {{Cite news |url=http://thecaucus.blogs.nytimes.com/2008/01/11/bill-clinton-tries-to-tamp-down-fairy-tale-remark-about-obama/ |title=Bill Clinton Tries to Tamp Down ‘Fairy-Tale’ Remark About Obama |author=Hulse, Carl; Healy, Patrick |work=The New York Times |date=2008-01-11 |access-date=2008-01-28 }} ખરેખર મૂલાકાત માટે જુઓ: {{Cite news |url=http://bourbonroom.blogs.foxnews.com/2008/01/07/clintons-candid-assessment/ |title=Clinton’s Candid Assessment |author=Garrett, Major |publisher=[[Fox News]] |date=2008-01-07 |access-date=2008-01-28 |archive-date=2008-01-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080110110958/http://bourbonroom.blogs.foxnews.com/2008/01/07/clintons-candid-assessment/ |url-status=dead }}</ref> ઘણા દ્વારા આકસ્મિક રીતે અથવા ઇરાદાપૂર્વક જોવામાં આવી હતી, જે ઓબામાને જાતિલક્ષી ઉમેદવાર તરીકે મર્યાદિત બનાવતી હતી અથવા જાતિ પછીની સાર્થકતા અને તેમની ઝુંબેશની સિદ્ધિઓનો ઇનકાર કરતી હતી. <ref>{{Cite news|url=http://thecaucus.blogs.nytimes.com/2008/01/11/bill-clinton-tries-to-tamp-down-fairy-tale-remark-about-obama/ |title=Bill Clinton Tries to Tamp Down ‘Fairy-Tale’ Remark About Obama |author=Hulse, Carl; Healy, Patrick |work=The New York Times |date=2008-01-11 |access-date=2008-01-28}}</ref> હિલેરી ક્લિન્ટન અને ઓબામા એમ બન્ને દ્વારા આ મુદ્દાને દૂર કરવાના પ્રયત્નો કરાયા છતા ડેમોક્રેટીક મતદાન પરિણામે એકરૂપ થયું હતું, જેમાં ક્લિન્ટને આફ્રિકન અમેરિકનોમાં પોતાના મોટા ભાગનો ટેકો ગુમાવ્યો હતો. <ref name="cbs012608"/><ref name="ft011708">{{Cite news |url=http://www.ft.com/cms/s/0/e706e626-c49e-11dc-a474-0000779fd2ac.html |title='Truce' has little impact on black vote |author=Luce, Edward |work=Financial Times |date=2008-01-17 |access-date=2008-01-18}}</ref> 26 જાન્યુઆરી દક્ષિણ કેરોલીના પ્રાયમરીમાં તેઓ ઓબામા સામે બેથી એક માર્જિન સાથે હારી ગયા હતા,<ref name="cnn012608">{{Cite news |url=http://www.cnn.com/2008/POLITICS/01/26/sc.primary/index.html |title=Obama claims big win in South Carolina |publisher=CNN |date=2008-01-26 |access-date=2008-01-26}}</ref> તે નિશ્ચિત થતા તરત જ એડવર્ડઝ બહાર નીકળી ગયા હતા, અને બે ઉગ્ર વ્યક્તિઓ બાવીસ 15 ફેબ્રુઆરી સુપર ટ્યુઝડે રાજ્યો માટે સ્પર્ધા કરતા હતા. બીલ ક્લિન્ટને ઘણા બધા નિવેદનો કર્યા હતા જેણે દક્ષિણ કેરોલીના ઝુંબેશમાં પાછળથી તેમના દેખીતા જાતિવાદને કારણે ઘણી ટિપ્પણીઓને આવકારી હતી અને તેમની ભૂમિકાને તેમને નુકસાનકર્તા તરીકે જોવાઇ હતી જેમાં ઝુંબેશની અંદર અને બહારના ટેકેદારોએ કહ્યું હતું કે ભૂતૂપૂર્વ પ્રેસિડેન્ટે “થોભવાની જરૂર” છે. <ref>{{Cite news |url=http://politicalticker.blogs.cnn.com/2008/01/28/clinton-campaign-advisers-bill-clinton-needs-to-stop/#more-4808 |title=Clinton campaign advisers: Bill Clinton 'needs to stop' |author=[[Candy Crowley|Crowley, Candy]] |publisher=CNN |date=2008-01-28 |access-date=2008-01-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080130201618/http://politicalticker.blogs.cnn.com/2008/01/28/clinton-campaign-advisers-bill-clinton-needs-to-stop/#more-4808 |archive-date=2008-01-30 |url-status=dead }}</ref> સુપર ટ્યુઝડે પર ક્લિન્ટને સૌથી મોટું રાજ્ય જીત્યુ હતુ જેમ કે કેલિફોર્નીયા, ન્યુ યોર્ક , ન્યુ જર્સી અને મેસ્સાચ્યુસેટ્સ, જ્યારે ઓબામાએ વધુ રાજ્યો જીત્યા હતા, જે મોટે ભાગે કુલ લોકપ્રિય મતોમાં સમતોલ રીતે વહેંચાઇ ગયા હતા. <ref name="cnn022508st">{{Cite news |url=http://www.cnn.com/ELECTION/2008/primaries/results/dates/index.html#val=20080205 |title=Results: February 5 - Super Tuesday |publisher=CNN |date=2008-02-25 |access-date=2008-03-15}}</ref><ref>{{Cite news |url=http://www.time-blog.com/swampland/2008/02/super_tuesday_the_most_interes.html |title=Super Tuesday: The Most Interesting Number of All |author=Tumulty, Karen |publisher=Time.com |date=2008-02-06 |access-date=2008-02-07}}</ref> પરંતુ ઓબામાએ ડેમોક્રેટીક પ્રમાણસર ફાળવણી નિયમોના વધુ સારા દુરુપયોગને કારણે પોતાના લોકપ્રિય મતના હિસ્સા માટે વધુ સક્ષમ પ્રતિનિધિઓ પર જીત મેળવી હતી. <ref name="sizemore">{{Cite news |url=http://www.centerforpolitics.org/crystalball/article.php?id=JMS2008060501 |title=How Obama Did It |author=Sizemore, Justin M. |publisher=Center for Politics at the University of Virginia |date=2008-06-05 |access-date=2008-11-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080607220913/http://www.centerforpolitics.org/crystalball/article.php?id=JMS2008060501 |archive-date=2008-06-07 |url-status=dead }}</ref> [[ચિત્ર:HillaryPA.jpg|left|thumb|પોતાના અગાઉના હરીફ બરાક ઓબામાના ટેકામાં પેનસિલ્વેનીયા રેલી ખાતે બોલતા ક્લિન્ટન; ઓક્ટોબર 2008.]] ક્લિન્ટન ઝુંબેશે સુપર ટ્યુઝડે દ્વારા થયેલા નોમિનેશનની જીતને ધ્યાનમાં લીધી હતી અને વધુ લાંબા પ્રયત્નો માટે તેઓ નાણાંકીય અને વાહનવ્યવહારની રીતે તૈયાર ન હતા; ઇન્ટરનેટ પર ભંડોળ ઊભુ કરવામાં વ્યસ્ત એવા ક્લિન્ટને પોતાના ઝુબેશના નાણા માટે લોન લેવાનું શરૂ કર્યું હતું. <ref name="time5mis">{{Cite news |url=http://www.time.com/time/politics/article/0,8599,1738331,00.html |title=The Five Mistakes Clinton Made |author=Tumulty, Karen |work=Time |date=2008-05-08 |access-date=2008-11-29 |archive-date=2013-07-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130726221440/http://www.time.com/time/politics/article/0,8599,1738331,00.html |url-status=dead }}</ref><ref name="nyt-recon"/> ઝુંબેશ કર્મચારીઓમાં સતત ગરબડ રહ્યા કરતી હતી અને તેમણે ઉચ્ચ કક્ષાએ વિવિધ ફેરફારો કર્યા હતા. <ref name="nyt-recon"/><ref name="green2">{{Cite news | url=http://www.theatlantic.com/doc/200809/hillary-clinton-campaign |title=The Front-Runner’s Fall |author=[[Joshua Green|Green, Joshua]] |work=[[The Atlantic Monthly]] |date=September 2008 |access-date=2008-11-29}}</ref> ઓબામાએ તે પછીના દેશભરના અગિયાર ફેબ્રુઆરી સંગઠનો અને પ્રાયમરી પર ઘણી વાર મોટા માર્જિન સાથે જીત મેળવી હતી, અને ક્લિન્ટનની તુલનામાં નોંધપાત્ર સક્ષમ પ્રતિનિધિઓ પ્રાપ્ત કર્યા હતા. <ref name="sizemore"/><ref name="nyt-recon">{{Cite news | url=http://www.nytimes.com/2008/06/08/us/politics/08recon.html |title=The Long Road to a Clinton Exit |author=Baker, Peter and Rutenberg, Jim |work=The New York Times |date=2008-06-08 |access-date=2008-11-29}}</ref> 14 માર્ચના રોજ, ક્લિન્ટને અન્ય સ્થળો સાથે ઓહાયો<ref name="nyt-recon"/>માં જીત મેળવીને હારની કડી તોડી નાખી હતી, જ્યાં તેમના પતિના પ્રમુખપદનો મોટો વારસો એવા નાફ્ટાની ટીકા મહત્વનો મુદ્દો પૂરવાર થયો હતો. <ref>{{Cite news | url=http://blog.washingtonpost.com/44/2008/03/20/obama_campaign_harshly_critica.html |title=Obama Campaign Harshly Critical of Clinton's NAFTA Role |author=Weisman, Jonathan | work=The Washington Post | date=2008-03-20}}</ref> ઝુંબેશ દરમિયાન ઓબામાએ રાજકીય સંગઠનો પર પ્રભુત્વ જાળવી રાખ્યું હતું, જેની પરત્વે ધ્યાન આપવામાં ક્લિન્ટન ઝુંબેશે અવગણના કરી હતી. <ref name="time5mis"/><ref name="sizemore"/><ref>{{Cite news | url=http://online.wsj.com/public/article/SB121252558317842545.html |title=Clinton's Road to Second Place |author=Calmes, Jackie |work=The Wall Street Journal |date=2008-06-04 |access-date=2008-11-29}}</ref> આફ્રિકન અમેરિકન્સ અથવા યુવાનો, કોલેજ-ભણેલા અથવા શ્રીમંત મતદાતાઓ ધરાવતી પ્રાયમરીઓમાં ઓબામાએ સારો દેખા કર્યો હતો; ક્લિન્ટને એવી પ્રાયમરીઓમાં સારો દેખાવ કર્યો હતો જ્યાં હિસ્પાનીક અથવા વૃદ્ધો, કોલેજનુ શિક્ષણ નહી લીધેલા અથવા કામ કરતા ગોરા મતદારો પ્રભુત્વ ધરાવતા હતા. <ref>{{Cite news |url=http://blogs.wsj.com/washwire/2008/03/18/pennsylvania-pitch-can-obama-connect-with-lower-income-whites/ |title=Pennsylvania Pitch: Can Obama Connect With Lower-Income Whites? |author=Phillips, Matt |work=The Wall Street Journal |date=2008-03-18 |access-date=2008-04-22}}</ref><ref>{{Cite news |url=http://www.nytimes.com/2008/04/22/us/politics/22age.html |title=In Clinton vs. Obama, Age Is a Great Predictor |author=Seelye, Katherine Q. |work=The New York Times |date=2008-04-22 |access-date=2008-04-22}}</ref> કેટલાક ડેમોક્રેટીક પાર્ટીના નેતાઓએ એવી ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી કે ખાસ કરીને જો ક્લિન્ટન માટેનો આખરી પ્રયત્ન જો પાર્ટી દ્વારા નિણૂંક પામેલા સુપરડેલિગેટ્સ દ્વારા જીતવામાં આવશે તો બન્ને વચ્ચે રચાયેલી ઝુંબેશ કદાચ રિપબ્લિકન સંભવિત નોમિની જોહ્ન મેકકેઇન સામેની સામાન્ય ચુટણીમાં સ્પર્ધા વિજેતાને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. <ref name="nyt031608">{{Cite news |url=http://www.nytimes.com/2008/03/16/us/politics/16delegates.html |title=For Democrats, Increased Fears of a Long Fight |author=Nagourney, Adam; Zeleny, Jeff |work=The New York Times |date=2008-03-16 |access-date=2008-03-17}}</ref> <div id="Snipergate">બોસ્નીયા-હર્ઝેગોવીનામાં તુઝલા એર બેઝ ખાતે અમેરિકન ટુકડીની 1996માં મૂલાકાત સમયે અંધારામાંથી શત્રુઓએ ગોળીબાર કર્યા હતા તે સાચુ નથી તેવા તે માર્ચના અંતમાં ક્લિન્ટનની કબૂલાત કે તેમના વારંવારના ઝુંબેશના નિવેદનોએ માધ્યમોનું ભારે ધ્યાન ખેંચ્યુ હતું અને તેમની વિશ્વસનીયતા અને પ્રથમ મહિલા તરીકે વિદેશ નીતિમાં કુશળતાના તેમના દાવા એમ બન્ને સામે જોખમ હતું. <ref>{{Cite news|title=Hillary Clinton backtracks over 'misleading' Bosnia sniper story|publisher=[[Times Online]]|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/us_and_americas/us_elections/article3617816.ece|date=2008-03-25|access-date=2008-03-27 | location=London | first=Hannah | last=Strange}}</ref>}</div> 22 એપ્રિલના રોજ તેમણે પેનસ્લિવેનીયા પ્રાયમરી જીતી હતી અને તેમની ઝુંબેશની જીવંત રાખી હતી. <ref name="wapo-accept"/> આમ છતાં, 6 મેના રોજ ધ્યાર્યા કરતા ઓછા માર્જિનથી ઇન્ડિયાના પ્રાયમરીમાં થયેલી જીત સાથે ઉત્તર કેરોલીના પ્રાયમરીમાં થયેલા મોટા નુકસાન સાથે તેઓ નોમિનેશન જીતવાની વાસ્તવિક તકોનો અંત આવ્યો હતો. <ref name="wapo-accept"/> તેમણે બાકીની પ્રાયમરીઓમાં રહેવા માટેની હાકલ કરી હતી, પરંતુ ઓબામા સામેના હૂમલાઓ બંધ કરી દીધા હતા; જેમ કે એક સલાહકારે જણાવ્યું હતું કે, "તેઓ હારને સ્વીકારી શકે છે. તેઓ છોડી દેવાનું સ્વીકારી શકે તેમ નથી."<ref name="wapo-accept">{{Cite news | url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/06/04/AR2008060404312_pf.html |title='She Could Accept Losing. She Could Not Accept Quitting.' |author=Kornblut, Anne E. and Balz, Dan |work=The Washington Post |date=2008-06-05 |access-date=2008-11-29}}</ref> તેમણે કેટલીક બાકીની સ્પર્ધાઓ જીતી હતી અને ખરેખર ઝુંબેશના છેલ્લા ત્રણ મહિનાઓમાં તેમણે ઓબામા કરતા વધુ પ્રતિનિધિઓ, રાજ્યો અને મતો જીત્યા હતા, પરંતુ ઓબામાની લીડને પહોંચી વળવા તે પૂરતા ન હતા. <ref name="nyt-recon"/> [[ચિત્ર:Hillary Rodham Clinton DNC 2008.jpg|thumb|right|ડેનેવર, કોલોરાડોમાં 2008 ડેમોક્રેટિક નેશનલ કોન્વેન્શનની બીજી રાત્રિ દરમિયાન ક્લિન્ટન કહે છે.]] 3 જૂન 2008ના રોજ આખરી પ્રાયમરીના પગલે ઓબામાએ સંભવિત નોમિની બનવા માટે પૂરતા પ્રતિનિધિઓ જીતી લીધા હતા. <ref name="cnn060308">{{Cite news |url=http://www.cnn.com/2008/POLITICS/06/03/election.democrats/index.html |title=Obama: I will be the Democratic nominee |publisher=CNN |date=2008-06-03 |access-date=2008-06-03}}</ref> પોતાના ટેકેદારો સમક્ષના 7 જૂનના રોજના સંબોધનમાં ક્લિન્ટને પોતાની ઝુંબેશ પૂરી કરી હતી અને ઓબામાને એવી જાહેરાત કરતા સમર્થન આપ્યું હતું કે, "લક્ષ્યો પૂરા કરવા માટે અમારી લડતને ચાલુ રાખવા માટેનો માર્ગ કે જેના માટે આપણી શક્તિ મેળવીએ છીએ, અમારો જુસ્સો, અમારી મજબૂતકાઇ અને બરાક ઓબામાને ચુંટવામાં સહાય મળે તેવું બધુ જ કરો. "<ref>{{Cite news |url=http://www.msnbc.msn.com/id/24993082/ |title=Clinton ends historic bid, endorses Obama |agency=Associated Press |publisher=MSNBC |date=2008-06-07 |access-date=2008-06-07 |archive-date=2008-06-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080606231750/http://www.msnbc.msn.com/id/24993082/ |url-status=dead }}</ref> ઝુંબેશના અંત સાથે, ક્લિન્ટને ઓબામાના 1,763 સામે 1,640 સક્ષમ પ્રતિનિધિઓ મેળવ્યા હતા;<ref name="cnn-end">{{Cite news |url=http://www.cnn.com/ELECTION/2008/primaries/results/scorecard/#D |title=Election Center 2008: Delegate Scorecard |publisher=CNN |date=2008-06-04 |access-date=2008-07-06}}</ref> અંતિમ સમર્થન વખતે ઓબામાના 395 સુપરડેલીગેટો સામે ક્લિન્ટન 286 ધરાવતા હતા,<ref>{{Cite news |url=http://tpmelectioncentral.talkingpointsmemo.com/2008/06/election_stats.php |title=The Final Math |publisher=[[Talking Points Memo]] |date=2008-06-04 |access-date=2008-07-06 |archive-date=2008-07-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080701201010/http://tpmelectioncentral.talkingpointsmemo.com/2008/06/election_stats.php |url-status=dead }}</ref> તેમજ એક સમયે જ્યારે ઓબામાને વિજેતા જાહેર કરાયા ત્યારે તે ક્માંકો બદલાઇને 438ની સામે 256 થઇ ગયા હતા. <ref name="cnn-end"/> ક્લિન્ટન અને ઓબામા પ્રત્યેકે નોમિનેશન પ્રક્રિયા દરમિયાન 17 મિલીયનથી વધુ મતો મેળવ્યા હતા,<ref group="nb" name="ex11">{{cite web |url=http://www.realclearpolitics.com/epolls/2008/president/democratic_vote_count.html |title=2008 Democratic Popular Vote |publisher=[[RealClearPolitics]] |access-date=2008-07-08}} નોમિનેશન પ્રક્રિયા માટે લોકપ્રિય મતગણતરી બિનસત્તાવાર, અને નોમિની નક્કી કરવામાં અર્થવિહીન છે. કેટલાક સંગઠિત રાજ્યો લોકપ્રિય મત ગણતરીનો સરવાળાની માહિતી નહી આપતા હોવાથી સંક્ષિપ્ત સરવાળો દર્શાવવો મુશ્કેલ છે અને તેથી તે અંદાજિત હોય છે. વધુમાં ક્લિન્ટન અને ઓબામાના સરવાળાને માપવો એટલા માટે મુશ્કેલ છે કે ફક્ત તેણીનું જ નામ મિશીગન પ્રાયમરીમાં મતદાનપેપર હતું.</ref> તેમજ બન્નેએ અગાઉનો વિક્રમો તોડી નાખ્યા હતા. <ref>{{Cite news |url=http://blog.washingtonpost.com/thefix/2008/06/clinton_puts_up_popular_vote_a.html |title=Clinton Puts Up Popular Vote Ad |author=Cillizza, Chris |work=The Washington Post |date=2008-06-01 |access-date=2008-07-08}}</ref> ક્લિન્ટને ભારે મોટા માર્જિન સાથે પ્રભુત્વ ધરાવ્યું હતું, કોંગ્રેસવુમન શિર્લી ચિશોમના 1972 માર્ક સાથે મોટા ભાગની પ્રાયમરીઓ અને પ્રતિનિધિઓ પર સ્ત્રીઓએ જીત મેળવી હતી. <ref>{{Cite news |url=http://www.thenation.com/blogs/thebeat/327528/hillary_clinton_versus_shirley_chisholm |title=Hillary Clinton Versus Shirley Chisholm |author=Nichols, John |work=[[The Nation]] |date=2008-06-07 |access-date=2008-07-08 |archive-date=2008-06-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080610023521/http://www.thenation.com/blogs/thebeat/327528/hillary_clinton_versus_shirley_chisholm |url-status=dead }}1972માં, કિશોમે 152 પ્રતિનિધિઓ અને એક પ્રતિનિધિ સિવાયની "સુંદરતા સ્પર્ધા" પ્રાયમરી જીતી હતી.</ref> ક્લિન્ટને 2008 ડેમોક્રેટીક નેશનલ કોન્વેન્શન ખાતે ઓબામાના ટેકામાં જુસ્સાદાર સંબોધન કર્યું હતું અને 2008ના અંત સુધી સતત તેમના માટે ઝુંબેશ ચલાવી હતી, જે 4 નવેમ્બરના રોજ સામાન્ય ચુંટણીમાં મેકકેઇન સામે તેમની જીત સાથે પૂરી થઇ હતી. <ref>{{Cite news | url=http://www.nytimes.com/2008/11/23/us/politics/23hillary.html |title=Clinton-Obama Détente: From Top Rival to Top Aide |author=Bumiller, Elisabeth |work=The New York Times |date=2008-11-22 |access-date=2008-11-29}}</ref> ક્લિન્ટનની ઝુંબેશ ભારે દેવામાં પૂરી થઇ હતી; બહારના વેન્ડરો પાસે તેમનો કરોડો ડોલરોનું દેવું હતું અને પોતાના માટે લીધેલા ઉછીના નાણાંમાંથી 13 મિલીયન ડોલર માંડવાળ કર્યા હતા. <ref>{{Cite news | url=http://www.nytimes.com/2008/12/23/us/politics/23clintons.html |title=Clinton Is Out $13 Million She Lent Campaign |author=Falcone, Michael |work=The New York Times |date=2008-12-22 |access-date=2008-12-23}}</ref> == રાજ્યના સચિવ == {{Main|Hillary Rodham Clinton's tenure as Secretary of State}} {{See also|Foreign policy of the Barack Obama administration}} === નોમિનેશન અને સમર્થન === {{wikinews|Hillary Clinton nominated as US Secretary of State}} [[ચિત્ર:2009 0121 clinton 290 1.jpg‎|left|thumb|ક્લિન્ટન રાજ્યના સચિવ તરીકે ઓફિસના સોગંદ લે છે, બીલ ક્લિન્ટન [[બાઇબલ]] ધરાવતા હોવાથી એસોસિયેટ જજ કેથરીન ઓબરલી તેમને સોગંદ લેવડાવે છે.]] નવેમ્બર 2008ના મધ્યમાં, પ્રેસિડેન્ટ તરીકે ચુંટાયેલા ઓબામા અને ક્લિન્ટન તેમના વહીવટીતંત્રમાં તેમની યુ.એસ સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટ તરીકે સેવા આપવાની શક્યતાઓ અંગે ચર્ચા કરે છે <ref>{{Cite news | author=Holland, Steve | url=http://www.reuters.com/articlePrint?articleId=USTRE4AD04820081114 | title=Obama, Clinton discussed secretary of state job | publisher=Reuters | date=2008-11-15 | access-date=2008-11-18}}</ref>અને 21 નવેમ્બરના રોજના અહેવાલોએ એવો સંકેત આપ્યો હતો કે તેમણે પદ સ્વીકારી લીધું છે.<ref name="npr112108">{{Cite news |url=http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=97327730 |title=Obama Set On Key Cabinet Nominees |publisher=[[NPR]] |date=2008-11-21 |access-date=2008-11-21}}</ref> 1 ડિસેમ્બરના રોજ પ્રેસિડેન્ટ તરીકે ચુંટાયેલા ઓબામાએ ઔપચારીક રીતે જાહેરાત કરી હતી કે સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટ તરીકે ક્લિન્ટન તેમના નોમિની રહેશે.<ref name="sky120108">{{Cite news | url=http://news.sky.com/skynews/Home/World-News/Barack-Obama-Makes-Hillary-Clinton-Secretary-Of-State-And-Unveils-Defence-Team/Article/200812115168344?lpos=World_News_First_World_News_Article_Teaser_Region_3&lid=ARTICLE_15168344_Barack_Obama_Makes_Hillary_Clinton_Secretary_Of_State_And_Unveils_Defence_Team |title= Obama Confirms Hillary In Top Job |publisher=[[Sky News]] |date=2008-12-01 |access-date=2008-12-01}}</ref> ક્લિન્ટને જણાવ્યું હતું કે તેઓ સેનેટમાંથી જવા માટે તૈયાર ન હતા, પરંતુ નવી પદે "મુશ્કેલ અને રોમાંચક સાહસ" દર્શાવ્યુ હતું.<ref name="sky120108"/> નોમિનેશનના ભાગરૂપે અને હિતના સંઘર્ષની ચિંતાઓને પડતી મૂકવાના ઉદ્દેશથી બીલ ક્લિન્ટને તેમની આગળ ધપતી પ્રવૃત્તિઓ અને ક્લિન્ટન પ્રેસીડેન્શિયલ સેન્ટર અને ક્લિન્ટન ગ્લોબલ ઇનિશિયેટીવ ભંડોળ ઊઙુ કરવાના પ્રયત્ન સંબંધે વિવધ શરતો અને નિયંત્રણોને સ્વીકારવા સંમત થયા હતા.<ref>{{Cite news | url=http://www.nytimes.com/2008/11/30/washington/30clinton.html | title=Bill Clinton to Name Donors as Part of Obama Deal | author=[[Peter Baker (author)|Baker, Peter]] | work=The New York Times |date=2008-11-29 |access-date=2008-12-01}}</ref> નિમણૂંક માટે સેક્સબી ફિક્સ પાસ થયેલાની જરૂરિયાત હતી અને તેણે ડિસેમ્બર 2008માં કાયદામાં અભ્યાસ કરેલ હોવો જોઇએ. <ref>{{Cite news | url=http://thecaucus.blogs.nytimes.com/2008/12/19/bush-approves-bill-reducing-secretary-of-states-pay/ | title=Bush Approves Bill Reducing Secretary of State’s Pay | author=Falcone, Michael | publisher=The New York Times | date=2008-12-19 | access-date=2008-12-19}}</ref> સેનેટ ફોરેન રિલેશન્સ કમિટી સમક્ષ સમર્થન સૂનાવણીનો પ્રારંભ 13 જાન્યુઆરી 2009ના રોજ થયો હતો, જે સમય ઓબામાના ઉદઘાટન પહેલાના એક સપ્તાહનો હતો; બે દિવસ બાદ કમિટીએ ક્લિન્ટનને મંજૂરી આપવા માટે 16-1નું મતદાન કર્યું હતું. <ref>{{cite news|url=http://www.msnbc.msn.com/id/28624112/|title=Senate panel backs Clinton as secretary of state|agency=Associated press|publisher=MSNBC|date=2009-01-15|access-date=2010-11-27|archive-date=2010-08-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20100803052803/http://www.msnbc.msn.com/id/28624112/|url-status=dead}}</ref> આ સમયગાળા દરમિયાન, ક્લિન્ટનની જાહેર સંમતિ રેટીંગ65 ટકાએ પહોંચી ગઇ હતી, જે લેવિન્સ્કી કૌભાંડ બાદ સૌથી વધુ પોઇન્ટ હતા. <ref>{{Cite news | url=http://www.gallup.com/poll/113740/Senate-Hearings-Begin-Hillary-Clintons-Image-Soars.aspx | title=As Senate Hearings Begin, Hillary Clinton’s Image Soars |author=Jones, Jeffrey M. |publisher=The Gallup Organization |date=2009-01-13 |access-date=2009-01-16}}</ref> 21 જાન્યુઆરી 2009ના રોજ, ક્લિન્ટનને સંપૂર્ણ સેનેટમાં 94-2 મતોથી સમર્થન મળ્યું હતું. <ref name="kate phillips">{{Cite news|url=http://thecaucus.blogs.nytimes.com/2009/01/21/senate-debates-clinton-confirmation/?scp=7&sq=clinton%20confirmed|title=Senate Confirms Clinton as Secretary of State|last=Phillips|first=Kate|date=2009-01-21|work=The New York Times|access-date=2009-05-10}}</ref> ક્લિન્ટને ઓફિસ ઓફ સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટ તરીકે સોગંદ લીધા અને તેજ દિવસે સેનેટમાંથી રાજીનામુ આપ્યું હતું. <ref>{{Cite news |title=Clinton sworn in at State Dept. and then resigns Senate |first=Brian |last=Tumulty |work=The Journal News |date=2009-01-21 |url=http://polhudson.lohudblogs.com/2009/01/21/clinton-has-resigned-the-senate-sworn-in-at-state-dept/ |access-date=2009-01-22 |archive-date=2009-02-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090201014210/http://polhudson.lohudblogs.com/2009/01/21/clinton-has-resigned-the-senate-sworn-in-at-state-dept/ |url-status=dead }}</ref> યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ કેબિનેટમાં સેવા આપનારા તેઓ ભૂતપૂર્વ પ્રથમ મહિલા બન્યા હતા. <ref>{{Cite news |url=http://www.npr.org/blogs/politicaljunkie/2008/12/obama_brings_hillary_to_cabine.html | title=Obama Brings Hillary to Cabinet, GOP to Ariz. State House |author=Rudin, Ken |publisher=NPR |date=2008-12-01 |access-date=2009-05-09}}</ref> === કાર્યકાળ === [[ચિત્ર:President Obama, Secretary Clinton and Prime Minister Brown at the 2009 NATO summit.jpg|thumb|right|એપ્રિલ 2009માં 21મી નાટો સંમીટમાં ઓબામા અને ક્લિન્ટન એક બીજા સાથે વાત કરે છે.]] ક્લિન્ટને પ્રારંભિક દિવસો સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટ તરીકે ગાળ્યા હતા અને વિશ્વના ડઝન જેટલા નેતાઓને ફોન કર્યા હતા અને યુ.એસ. વિદેશ નીતિ દિશા બદલશે તેવો સંકેત આપ્યો હતો: "અમારે ઘણા નુકસાનની મરમ્મત કરવાની છે."<ref>{{Cite news | url=http://www.latimes.com/news/printedition/asection/la-fg-clinton28-2009jan28,0,5875432.story |title=World breathes sigh of relief, Hillary Clinton says |author=Richter, Paul |work=Los Angeles Times |date=2009-01-28 |access-date=2009-01-30}}</ref> સ્ટેટ ડિપાર્ટમેન્ટ માટે વૈશ્વિક આર્થિક મુદ્દાઓમાં વિસ્તરિત ભૂમિકાની તેમણે તરફેણ કરી હતી અને ટાંક્યુ હતું કે યુ.એસ. રાજદ્વારી હાજરીની જરૂરિયાત છે, ખાસ કરીને ઇરાકમાં કે જ્યાં સંરક્ષણ વિભાગે રાજદ્વારી હેતુઓ હાથ ધર્યા હતા. <ref name="nyt122208">{{Cite news |url=http://www.nytimes.com/2008/12/23/us/politics/23diplo.html |title=Clinton Moves to Widen Role of State Dept. |author=Landler, Mark |author2=Cooper, Helene |newspaper=The New York Times |date=2008-12-22 |access-date=2009-11-07}}</ref> તેમણે વિશાળ આંતરરાષ્ટ્રીય બાબતોના બજેટને વેગ આપ્યો હતો;<ref name="nyt122208"/> ઓબામા વહીવટીતંત્રે 2010 બજેટ દરખાસ્ત મૂકી હતી જેમાં સ્ટેટ વિભાગ અને અન્ય આંતરરાષ્ટ્રીય કાર્યક્રમો માટે 7 ટકાના વધારાનો સમાવેશ થતો હતો. <ref>{{cite web |url=http://www.state.gov/secretary/rm/2009a/05/123679.htm |title=FY 2010 Budget for the Department of State |author=Clinton, Hillary Rodham |publisher=[[U.S. Department of State]] |date=2009-05-20 |access-date=2009-11-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090520203522/http://www.state.gov/secretary/rm/2009a/05/123679.htm |archive-date=2009-05-20 |url-status=live }}</ref> માર્ચ 2009માં, ક્લિન્ટને વાઇસ પ્રેસિડેન્ટ જો બિ઼ડેન પર આંતરિક ચર્ચામાં અફઘાનિસ્તાનમાં યુદ્ધમાં વધારાની 20,000 ટુકડીઓ મોકલવાનો આગ્રહ કર્યો હતો. <ref name="usa061109">{{Cite news |url=http://www.usatoday.com/printedition/news/20090611/1aclinton11_cv.art.htm |title=In a supporting role, Clinton takes a low-key approach at State Dept. |author=Dilanian, Ken |newspaper=USA Today |date=2009-06-11 |access-date=2009-11-07}}</ref> વહીવટીતંત્રમાં તેમના પ્રભાવના સ્તરની માધ્યમોમાં અટકળોની વચ્ચે ઢીંચણમાં ફ્રેક્ચર અને તેના પરિણામે થયેલો ધીમા દુઃખાવો ક્લિન્ટન માટે જૂન 2009માં બે વિદેશ યાત્રા ચૂકી જવા માટે કારણભૂત બની હતી. <ref name="usa061109"/><ref>{{Cite news | url=http://www.nytimes.com/2009/07/16/us/politics/16clinton.html | title=For Clinton, ’09 Campaign Is for Her Turf | author=Landler, Mark | work=The New York Times | date=2009-07-15 | access-date=2009-08-06}}</ref> કાઢી મૂકાયેલા હોનદુરાન પ્રેસિડેન્ટ મેન્યુઅલ ઝેલાયા સાથે બેસ તા ક્લિન્ટન ફરી પાછા રાજદ્વારી દ્રશ્યમાં પરત ફર્યા હતા, જેઓ યુએસના પીઠબળવાળી દરખાસ્તને પગલે મિશેલેટ્ટી સરકાર સાથે વાટાઘાટો કરવા માટે સંમત થયા હતા. <ref name="ReutersJuly7">{{Cite news|url=http://www.reuters.com/article/topNews/idUSTRE56424C20090707?pageNumber=1&virtualBrandChannel=0|title=Honduras' Zelaya says to meet coup backers on Thursday|publisher=Reuters|date=2009-07-07|access-date=2009-07-07}}</ref> ક્લિન્ટને તેમના વિભાગીય સુધારાઓમાંથી અત્યંત મહત્વાકાંક્ષી એવો ક્વાડ્રેનીયલ ડીપ્લામસી એન્ડ ડેવેલપમેન્ટ રિવ્યૂ ની જાહેરાત કરી હતી, જે સ્ટેટ વિભાગના વિદેશમાં રાજદ્વારી હેતુઓ માટે ચોક્કસ ઉદ્દેશો સ્થાપિત કરે છે; તેને સંરક્ષણ વિભાગમાં સમાન પ્રકારની પ્રક્રિયાને આધારે વિકસાવવામાં આવ્યું હતું, જેનાથી તેઓ સેનેટ આર્મ્ડ સર્વિસીઝ કમિટીમાં ગાળેલા પોતાના સમયથી પરિચિત હતા. <ref>{{Cite news |url=http://www.cbsnews.com/stories/2009/07/17/opinion/diplomatic/main5169849.shtml |title=Hillary Clinton's 6-Month Checkup |author=Wolfson, Charles |publisher=CBS News |date=2009-07-17 |access-date=2009-11-08}}</ref> (આ પ્રકારની પ્રથમ સમીક્ષા 2010ના અંતમાં જારી કરવામાં આવી હતી અને આંતરરાષ્ટ્રીય પડકારો અને કટોકટીને નિવારવાના અસરકારક માર્ગ તરીકે “પ્રજાની શક્તિ” મારફતે યુ.એસ.ને આગળ ધપાવવાની હાકલ કરવામાં આવી હતી. <ref>{{cite news |url=http://www.csmonitor.com/USA/Foreign-Policy/2010/1215/Hillary-Clinton-s-vision-for-foreign-policy-on-a-tight-budget |title=Hillary Clinton's vision for foreign policy on a tight budget |author=LaFranchi, Howard |work=The Christian Science Monitor |date=2010-12-15 |access-date=2011-01-15}}</ref>) સપ્ટેમ્બરમાં, ક્લિન્ટને પોતાના પતિના ક્લિન્ટન ગ્લોબલ ઇનીશિયેટીવની વાર્ષિક બેઠક ખાતે ગ્લોબલ હંગર એન્ડ ફૂડ સિક્યુરિટી ઇનીશિયેટીવનો પ્રારંભ કર્યો હતો. <ref name="afp092509">{{Cite news |url=http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5jvW_Cw0mHaP8QNmbccjJk62ZCT3Q |title=Clinton unveils US food security initiative |agency=Agence France-Presse |date=2009-09-25 |access-date=2009-11-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100412050738/http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5jvW_Cw0mHaP8QNmbccjJk62ZCT3Q |archive-date=2010-04-12 |url-status=live }}</ref> નવા પ્રયત્નમાં અન્નની અછત કટોકટી જ્યારે ઊભી થાય ત્યારે ફક્ત પ્રતિભાવ આપવાને બદલે યુ.એસ. વિદેશ નીતિના ભાગરૂપે વિશ્વમાં ભૂખ સામે લડાઇનો ઉદ્દેશ તેમજ મહિલા ખેડૂતોની ભૂમિકા પર ભાર મૂકવાનો ઉદ્દેશ રાખવામાં આવ્યો હતો. <ref name="afp092509"/> ઓક્ટોબરમાં [[સ્વિત્ઝરલેન્ડ|સ્વીત્ઝરલેન્ડ]]ના પ્રવાસ સમયે, ક્લિન્ટનની દરમિયાનગીરીએ છેલ્લી મિનીટોમાં ઝડપથી અને ચાલાકીથી કામ કરીને મુશ્કેલી ટાળી હતી અને ઐતિહાસિક તૂર્કીશ-અમેરિકન સંધિ પરના હસ્તાક્ષરને બચાવી લીધા હતા જેણે રાજદ્વ્રારી સંબંધો સ્થાપિત કર્યા હતા અને બે લાંબા સમયના શત્રુ રાષ્ટ્રો વચ્ચે સરહદો ખુલ્લી મૂકી હતી. <ref>{{Cite news |url=http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1929584,00.html |title=Turkey, Armenia Sign Historic Accord |author=Lee, Matthew |agency=Associated Press |magazine=Time |date=2009-10-10 |access-date=2009-10-14 |archive-date=2009-11-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091104182204/http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1929584,00.html |url-status=dead }}</ref><ref name="nyt-me-test"/> પાકિસ્તાનમાં તેઓ વિદ્ર્યાથીઓ, ટોકશો અને પછાત વૃદ્ધો સાથે યુ.એસની પાકિસ્તાની છાપ સુધારવાના પ્રયત્નરૂપે વિવિધ અસાધારણ ખુલ્લી વાતચીતમાં રોકાયેલા રહ્યા હતા. <ref name="time-stateof">{{Cite news |url=http://www.time.com/time/politics/article/0,8599,1934843,00.html |title=The State of Hillary: A Mixed Record on the Job |author=[[Joe Klein|Klein, Joe]] |magazine=Time |date=2009-11-05 |access-date=2009-11-07 |archive-date=2013-03-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130309135512/http://www.time.com/time/politics/article/0,8599,1934843,00.html |url-status=dead }}</ref> તેજ મહિનામાં જ્યારે તેમને તેમના રાજકીય ભવિષ્ય વિશે પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે તેમણે ઉત્તર આપ્યો હતો કે: “મને હવે પ્રેસિડેન્ટ માટે આગળ વધવામાં કોઇ રસ નથી. કંઇ જ નહી. કંઇ જ નહી.”<ref>{{Cite news |url=http://www.politico.com/news/stories/1009/28278.html|title=Hillary Clinton: I'd have hired Barack Obama|author=Barr, Andy|newspaper=The Politico|date=2009-10-14|access-date=2009-10-14}}</ref> જાન્યુઆરી 2010માં એક મોટા સંબોધનમાં ક્લિન્ટને આયર્ન કર્ટેન અને મુક્ત અને મર્યાદિત ઇન્ટરનેટ વચ્ચે સામ્યતા દર્શાવી હતી. <ref>{{Cite news |url=http://www.latimes.com/news/nation-and-world/la-fg-google-china23-2010jan23,0,3919601.story |title=Sino-U.S. ties hit new snag over Internet issues |author=Richter, Paul |author2=Pierson, David |newspaper=Los Angeles Times |date=2010-01-23}}</ref> ચાઇનીઝ અધિકારીઓએ તેની તરફ નકારાત્મક અભિગમ દર્શાવ્યો હતો અને તેણે એટલા માટે ધ્યાન ખેંચ્યુ હતું કે સૌપ્રથમ વખત વરિષ્ઠ અમેરિકન અધિકારીએ અમેરિકન વિદેશ નીતિના મહત્વના સાધન તરીકે ઇન્ટરનેટનો સ્પષ્ટ ઉલ્લેખ કર્યો હતો. <ref>{{Cite news |url=http://www.nytimes.com/2010/01/23/world/asia/23china.html?ref=asia |title=China Rebuffs Clinton on Internet Warning |author=Landler, Mark | author2=Wong, Edward |newspaper=The New York Times |date=2010-01-22}}</ref> 20101ના મધ્યમાં, ક્લિન્ટન અને ઓબામાએ સારો કાર્યસંબંધ વિકસાવ્યો હતો; તેઓ વહીવટીતંત્રમાં ટીમ ખેલાડી હતા અને બહાર તેના રક્ષક હતા અને હિલેરી કે તેમના પતિ તેમની સાથે અંતર ન રાખે તેની સંભાળ લેતા હતા. <ref name="nyt-relat">{{Cite news |url=http://www.nytimes.com/2010/03/19/us/politics/19policy.html |title=From Bitter Campaign to Strong Alliance |author=Landler, Mark |author2=Cooper, Helene |newspaper=The New York Times |date=2010-03-19}}</ref> તેણી તેમને સાપ્તાહિક ધોરણે મળતા હતા, પરંતુ તેણી જેમ તેમના કેટલા પૂરોગામીઓ તેમના પ્રેસિડેન્ટ સાથે ઘરોબો ધરાવતા હતા તેવો ગાઢ, દૈનિક સંબંધ ધરાવતા ન હતા. <ref name="nyt-relat"/> જુલાઇ 2010માં સેક્રેટરી ક્લિન્ટને કોરીયા, વિયેતનામ, પાકિસ્તાન અને અફઘાનિસ્તાનની મૂલાકાત લીધી હતી, તે દરેક સમયે માધ્યમોના ભારે ધ્યાન વચ્ચે પણ તેઓ 31 જુલાઇના તેમની પુત્રી ચેલ્સીના લગ્નની તૈયારીઓ કરતા હતા. <ref>{{Cite news |url=http://www.suntimes.com/news/nation/2530514,CST-NWS-clinton25.article |title=New role for Clintons: parents of the bride |author=Noveck, Jocelyn |newspaper=[[Chicago Sun-Times]] |date=2010-07-24 |access-date=2011-04-28 |archive-date=2010-07-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100728093054/http://www.suntimes.com/news/nation/2530514%2CCST-NWS-clinton25.article |url-status=dead }}</ref> ક્લિન્ટને નનૈયો કરતા પક્ષકારોને ટેબલ બોલાવીને સ્થગિત થઇ ગયેલી ઇઝરાયેલી-પેલેસ્ટીનીયન સંઘર્ષમાં શાંતિ વાર્તામાંસીધા વાતોનો પ્રારંભ કરીને સપ્ટેમ્બર 2010માં મહત્વનો ભાગ ભજવ્યો હતો. <ref name="nyt-me-test">{{Cite news |url=http://www.nytimes.com/2010/09/05/world/middleeast/05clinton.html |title=In Middle East Peace Talks, Clinton Faces a Crucial Test |author=Landler, Mark |newspaper=The New York Times |date=2010-09-04}}</ref> નવેમ્બર 2010ના અંતમાં, ક્લિન્ટને વીકીલીક્સે સ્ટેટ વિભાગ કેબલ્સની ગુપ્તતા જાહેર કરતા યુ.એસ.ને થતા નુકસાનને અટકાવવાના પ્રયત્નો કર્યા હતા, જેમાં ખુલ્લા નિવેદનો અને યુ.એસ. અને વિદેશી રાજદ્વ્રારીઓના મૂલ્યાંકનનો સમાવેશ થતો હતો. <ref>{{cite news |url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2010/11/29/AR2010112906258.html |title=Clinton treads carefully in leading massive damage-control campaign |author=Sheridan, Mary Beth |work=The Washington Post |date=2010-11-30}}</ref><ref name="cnn-sweep">{{cite news |url=http://www.cnn.com/2010/POLITICS/12/15/sweep.wikileaks/index.html |title=WikiLeaks stirs anarchy online | author=Dougherty, Jill | author2=Labott, Elise |publisher=CNN |date=2010-12-16}}</ref> ક્લિન્ટનને સીધી રીતે લાગેવળગતા થોડા કેબલ્સોની જાહેરાત વીકીલીક્સ દ્વારા કરવામાં આવી હતી : તેમણે વિદેશ સેવાના સભ્યોને માર્ગદર્શન આપ્યું હતું, જે સીઆઇએ (CIA) દ્વરા લખાયું હતું, જે વિદેશી રાજદ્વ્રારીઓ તેમજ યુનાઇટેડ નેશન્સના અધિકારીઓ અને યુ.એસ. સાથી રાષ્ટ્રો સહિતની બાયોમેટ્રીક અને અન્ય અંગત વિગતો એકત્ર કરવા માટે 2009માં તેમના (પદ્ધતિસર રીતે જોડેલા) નામ સાથે બહાર ગયું હતું. <ref>{{cite news | url=http://www.guardian.co.uk/world/2010/nov/28/us-embassy-cables-spying-un | title=US diplomats spied on UN leadership | author=Booth, Roger | author2= Borger, Julian| date=2010-11-28 |work=[[The Guardian]]}}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.guardian.co.uk/world/2010/dec/02/wikileaks-cables-cia-united-nations |title=CIA drew up UN spying wishlist for diplomats |author=MacAskill, Ewen |author2=Booth, Robert |date=2010-12-02 |work=The Guardian}}</ref><ref>{{cite news |title=Arrest Warrant for WikiLeaks Chief as Chaos Spreads |author=Tandon, Shaun|url=http://www.chinapost.com.tw/international/americas/2010/12/02/282146/Arrest-warrant.htm |agency=[[Agence France-Presse]]|work=[[The China Post]]|date=2010-12-02}}</ref> 2011 ઇજિપ્તીયન વિરોધો એ અત્યાર સુધીમાં સૌપ્રથમ વખત વહીવટીતંત્ર સામે સૌથી મોટી વિદેશ નીતિ કટોકટી ઊભી કરી હતી. <ref name="pol-egypt-hrc">{{cite news |url=http://www.politico.com/news/stories/0211/48658.html |title=Hillary Clinton plays key role in dance with Hosni Mubarak |author=Thrush, Glenn |work=Politico |date=2011-02-02 |access-date=2011-02-05}}</ref> ક્લિન્ટન યુ.એસ. જનતા પ્રતિભાવમાં આગળપડતા હતા, અગાઉના મૂલ્યાંકનો પરથી ઝડપથી શોધી કાઢ્યુ હતું કે હોસની મુબારક ની સરકાર એવા વલણ પર સ્થિર હતી કે ત્યાં “વ્યવસ્થિત રીતે સંક્રાતિવાળી ડેમોક્રેટીક ભાગીદારી વાળી સરકાર”ની વિરોધીઓ સામે હિંસાને વખોડી કાઢવા માટે જરૂર હતી. <ref name="reut-evol">{{cite news |url=http://af.reuters.com/article/egyptNews/idAFN0219913120110202?sp=true |title=Factbox – Evolution of U.S. stance on Egypt |agency=Reuters |date=2011-02-02 |access-date=2011-02-04 |archive-date=2017-10-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171023010730/https://af.reuters.com/article/egyptNews/idAFN0219913120110202?sp=true |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite news |url=http://nation.com.pk/pakistan-news-newspaper-daily-english-online/International/04-Feb-2011/Hillary-urges-probe-into-new-Cairo-violence |title=Hillary urges probe into new Cairo violence |newspaper=[[The Nation (newspaper)|The Nation]] |date=2011-02-04 |access-date=2011-04-28 |archive-date=2011-05-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110511071152/http://nation.com.pk/pakistan-news-newspaper-daily-english-online/International/04-Feb-2011/Hillary-urges-probe-into-new-Cairo-violence |url-status=dead }}</ref> ઓબામાએ પણ થઇ રહેલી પ્રગતિઓના દ્રશ્ય પાછળના પ્રતિભાવમાં ક્લિન્ટનની સલાહ, સંગઠન અને વ્યક્તિગત જોડાણો પર વિશ્વાસ રાખ્યો હતો. <ref name="pol-egypt-hrc"/> == રાજકીય હોદ્દાઓ == {{Main|Political positions of Hillary Rodham Clinton}} [[ચિત્ર:Hillary_Clinton_and_Kevin_Rudd.jpg|right|thumb|માર્ચ 2008માં ઓસ્ટ્રેલીયાના વડાપ્રધાન સાથે ક્લિન્ટન]] ગેલપ સર્વેક્ષણ કે જે મે 2005માં હાથ ધરાયું હતું તેમા 54 ટકા પ્રતિવાદીઓએ ક્લિન્ટનને ઉદાર, 30 ટકા લોકોએ સાધારણ, અને 9 ટકા લોકોએ તેણીને સંકુચિત ગણાવ્યા હતા. <ref>{{Cite news |title=Poll: Mixed messages for Hillary Clinton |publisher=CNN |date=2005-05-26 |url=http://www.cnn.com/2005/POLITICS/05/26/hillary.clinton/index.html |access-date=2007-02-05 }}</ref> વિવિધ સંસ્થાઓએ ક્લિન્ટનને રાજકીય પરિપ્રેક્ષ્ય વૈજ્ઞાનિક ઢબે તેમના સેનેટનો મતોનો ઉપયોગ કરીને તેમના હોદ્દાને માપવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. ''નેશનલ જર્નલ '''નો 2004નો રોલ કોલ મતોના અભ્યાસે ક્લિન્ટનને રાજકીય પરિપ્રેક્ષ્યમાં 30નું રેટીંગ આપ્યું છે, તે સમયના પ્રવર્તમાન સેનેટના સંબંધીએ અત્યંત ઉદાર હોવાના નાતે 1નું રેટીંગ અને અત્યંત સંકુચિત હોવા માટે 100 પોઇન્ટનું રેટીંગ આપ્યું હતું. <ref>{{Cite news |url=http://msnbc.msn.com/id/8573139/ |title=Clinton burnishes hawkish image |date=2005-07-14 |publisher=MSNBC.com |author=Curry, Tom |access-date=2006-08-23 |archive-date=2006-10-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061019182808/http://www.msnbc.msn.com/id/8573139/ |url-status=dead }}</ref> ''' '' '''નેશનલ જર્નલ''<nowiki>'</nowiki>ના તે પછીના રેન્કીંગે તેમને 2006માં અત્યંત ઉદાર સેનેટર તરીકે 32માં સ્થાને અને 2007માં અત્યંત ઉદાર સેનેટર તરીકે 16મા સ્થાને મૂકી દીધા હતા. <ref>{{Cite news |url=http://nj.nationaljournal.com/voteratings/ |title=Obama: Most Liberal Senator In 2007 |author=Friel, Brian |coauthors=Cohen, Richard E.; Victor, Kirk |publisher=[[National Journal]] |date=2008-01-31 |access-date=2008-04-25 |archive-date=2008-06-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080627040734/http://nj.nationaljournal.com/voteratings/ |url-status=dead }}</ref>'' ''' પ્રિન્સસ્ટોન યુનિવર્સિટીના રાજકીય વૈજ્ઞાનિક જોશુઆ ડી. ક્લિન્ટન અને સ્ટાનફોર્ડ યુનિવર્સિટી ના સાઇમન જેકમેન અને ડૌગ રિવર્સના 2004ના પૃથ્થકરણમાં તેમને છથી આઠ અત્યંત ઉદાર સંભવિત સેનેટર તરીકે ગણાવ્યા હતા. <ref>{{Cite journal |format=PDF |url=http://www.apsanet.org/imgtest/TheMostLiberalSenator-Clinton.pdf |title="The Most Liberal Senator"? Analyzing and Interpreting Congressional Roll Calls |journal=Political Science & Politics |month=October |year=2004 |author=Clinton, Joshua D.; Jackman, Simon; Rivers, Doug |pages=805–811 |ref=harv }}</ref> ''ધી અલ્માનેક ઓફ અમેરિકન પોલિટીક્સ '' , જેનું એડીટીંગ માઇકલ બેરોન અને રિચાર્ડ ઇ.કોહેન દ્વારા કરાયું હતું તેમણે 2003થી 2006 સુધી તેમના મતોનું ઉદાર અથવા સંકુચિત તરીકે રેટીંગ કર્યું હતું, જ્યારે ત્રણ ક્ષેત્રે સૌથી વધુ 100નું રેટીંગ આપ્યું હતું: આર્થિક, સામાજિક અને વિદેશ; ચાર વર્ષ સુધી સરેરાશ રેટીંગ હતા જેમ કે: આર્થિક = 75 ઉદાર, 23 સંકુચિત; સામાજિક = 83 ઉદાર, 6 સંકુચિત; વિદેશ = 66 ઉદાર, 30 સંકુચિત. સરેરાશ = 75 ઉદાર, 20 સંકુચિત.<ref group="nb" name="ex010">See {{Cite book |title=[[The Almanac of American Politics]] |year=2008 |author=[[Michael Barone (pundit)|Barone, Michael]] |coauthors=[[Richard E. Cohen|Cohen, Richard E.]] |publisher=National Journal |page=1126 }} અને તેની જ 2006 આવૃત્તિ, 1152. અલગ અલગ વર્ષો માટેના સ્કોર [સૌથી વધુ રેટિંગ 100, ફોરમેટ: ઉદાર, (સંકુચિત)]: 2003: આર્થિક = 90 (7), સામાજિક = 85 (0), વિદેશ = 79 (14). સરેરાશ = 85 (7). 2004: આર્થિક = 63 (36), સામાજિક = 82 (0), વિદેશ = 58 (41). સરેરાશ = 68 (26). 2005: આર્થિક = 84 (15), સામાજિક = 83 (10), વિદેશ = 66 (29). સરેરાશ = 78 (18). 2006: આર્થિક = 63 (35), સામાજિક = 80 (14), વિદેશ = 62 (35). સરેરાશ = 68 (28).</ref> ઇન્ટરેસ્ટ ગ્રુપે પણ ક્લિન્ટનને સ્કોર આધારિત જેમ કે તેમના સેનેટના મતો કેટલા સારા હતા તેની સાથે ગ્રુપની સ્થિતિની સમીક્ષા કરી હતી. 2008માં, તેણીએ અમેરિકન્સ ફોર ડેમોક્રેટીક એકશન<ref>{{cite web |url=http://www.adaction.org/pages/publications/voting-records.php |title=Voting Records |publisher=[[Americans for Democratic Action]] |access-date=2009-03-21}} 2001માં 95નો સરેરાશ સમાવેશ થતો હતો તે 2004 અને 2006માં પણ રહ્યો હતો, 2005માં 100, 2007માં 75 અને 2008માં 70 (છેલ્લા બે અંતિમ વર્ષોમાં થયેલો ઘટાડો પ્રમુખની ઝુબેશ દરમિયાન ચૂકી જવાયેલા મતોને કારણે હતો).</ref> પાસેથી સરેરાશ જીવનપર્યંત 90 ટકા પ્રાપ્ત કર્યા હતા. અને જીવનપર્યંત 8 ટકા રેટીંગ અમેરિકન કંઝર્વેટીવ યુનિયન પાપ્ત કર્યું હતું.. <ref>{{cite web |url=http://www.acuratings.org/2008senate.htm |title=2008 U.S. Senate Votes |publisher=[[American Conservative Union]] |access-date=2009-03-21 |archive-date=2009-03-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090330124737/http://www.acuratings.org/2008senate.htm |url-status=dead }} જીવનપર્યંત રેટિંગ આપવામાં આવ્યું છે. {{Dead link|date=June 2010| bot=DASHBot}}</ref> == લખાણો અને રેકોર્ડીંગ્સ == યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના પ્રથમ મહિલા તરીકે ક્લિન્ટને સાપ્તાહિક સિંડીકેટેડ અખબાર પ્રકાશિત કર્યું હતું, જેનુ કોલમ શિર્ષક "ટોકીંગ ઇટ ઓવર " હતું તેનો સમયગાળો 1995થી 2000નો હતો, અને તેનું વિતરણ ક્રિયેટર્સ સિંડીકેટ દ્વારા કરાયું હતું. <ref>{{cite web |url=http://www.creators.com/opinion/hillary-clinton.html |title=Hillary Rodham Clinton - Talking It Over |work=[[Creators Syndicate]] |access-date=2007-08-24 }}</ref> તેમણે તેમના અનુભવો પર અને વિશ્વમાં તેમના પ્રવાસ દરમિયાન જે સ્ત્રીઓ, બાળકો એ પરિવારોને મળ્યા હતા તેમની પર ભાર મૂક્યો હતો. <ref name="Whitehouse.gov"/> 1996માં ક્લિન્ટને પુસ્તક ''ઇટ ટેક્સ અ વિલેજઃ એન્ડ અધર લેસન્સ ચિલ્ડ્રન્સ ટીચ અસ'' માં અમેરિકાના બાળકો માટેનું સ્વપ્ન રજૂ કર્યું હતું. In 1996, આ પુસ્તકે ન્યુ યોર્ક ટચાઇમ્સ બેસ્ટ સેલર યાદી બનાવી હતી અને ક્લિન્ટને પુસ્તકના ઓડીયો રેકોર્ડીંગ માટે 1997માં ધ બેસ્ટ વર્ડ આલ્બમ માટે ગ્રેમી એવોર્ડ મેળવ્યો હતો. <ref name="bernstein-446">{{Harvnb|Bernstein|2007|p=446}}</ref> જ્યારે તેઓ પ્રથમ મહિલા હતા ત્યારે ક્લિન્ટન દ્વારા અન્ય પુસ્તકો રજૂ કરવામાં આવ્યા હતા તેમાં ''ડાયર સોક્સ, ડીયર બડ્ડીઃકીડ્ઝ લેટર્સ ટુ ધી ફર્સ્ટ પેટસ '' (1998) અને ''[[An Invitation to the White House: At Home with History]]'' (2000)નો સમાવેશ થાય છે. 2001માં તેમણે બાળકોના પુસ્તક ''બીટ્રીસ ગોટ'' માં પાછળના શબ્દો લખ્યા હતા. <ref>{{Cite news |url=http://news.google.com/newspapers?id=eyAiAAAAIBAJ&sjid=rHIFAAAAIBAJ&pg=2745,3345580 |title=Read a Book, Buy a Goat |author=Apuzzo, Matt |newspaper=[[The Day (New London)|The Day]] |date=2005-11-16}}</ref> 2003માં ક્લિન્ટને 562 પાનાના આત્મકથા, ''લિવીંગ હિસ્ટ્રી '' ની રજૂઆત કરી હતી. વધુ વેચાણ થશે તેવી આશામાં પ્રકાશક સાયમન એન્ડ શૂસ્ટરે વિક્રમની નજીક એવા 8 મિલીયન ડોલરની ચૂકવણી કરી હતી. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=544}}</ref> બિનકાલ્પનિક કામ માટે પુસ્તકે પ્રથમ સપ્તાહે જ વેચાણ રેકોર્ડ સ્થાપિત કર્યો હતો,<ref>{{Cite news |url=http://www.usatoday.com/life/books/news/2003-06-17-hillary-list_x.htm |title=Clinton memoir tops Best-Selling Books list |author=Donahue, Deirdre |publisher=USA Today |date=2003-06-17 |access-date=2008-01-11}}</ref> પ્રકાશન પછીના પ્રથમ મહિનામાં તેનુ એક મિલીયન નકલોનું વેચાણ થયું હતું,<ref>{{cite news |url=http://www.highbeam.com/doc/1P1-75361570.html |title=Clinton's Book Sales Top 1 Million |agency=Associated Press |date=2003-07-09 |access-date=2009-05-09 |archive-date=2016-05-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160505030110/https://www.highbeam.com/doc/1P1-75361570.html |url-status=dead }}</ref> અને તેનું બાર ભાષાઓમાં ભાષાંતર કરવામાં આવ્યું હતું. <ref>{{cite web |url=http://www.clintonpresidentialcenter.org/the-administration/hillary-rodham-clinton |title=Hillary Rodham Clinton |publisher=[[William J. Clinton Presidential Center]] |access-date=2009-05-09 |archive-date=2009-07-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090708145221/http://www.clintonpresidentialcenter.org/the-administration/hillary-rodham-clinton |url-status=dead }}</ref> ક્લિન્ટનના પુસ્તકના ઓડીયો રેકોર્ડીંગે તેમને બેસ્ટ સ્પોકન વર્ડ આલ્બમ માટે ગ્રેમી એવોર્ડ કમાવી આપ્યો હતો. <ref>{{Cite news |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/3472495.stm |title=Gorbachev and Clinton win Grammy |publisher=BBC News |date=2004-02-09 |access-date=2008-01-10}}</ref> == સાંસ્કૃતિક અને રાજકીય છાપ == હિલેરી ક્લિન્ટનને સતત માધ્યમોમાં અને વિવિધ દ્રષ્ટિકોણોથી લોકપ્રિય સંસ્કૃતિમાં દર્શાવવામાં આવતા હતા. 1995માં, ''ન્યુ યોર્ક ટાઇમ્સ '' ના લેખક ટોડ્ડ પર્ડમે ક્લિન્ટનને "રોર્શાશ પરીક્ષણ વાળી પ્ર્થમ મહિલા" તરીકેનું લેબલ લગાવ્યું હતું, <ref name="nyt072495"/> તે સમયના નારીવાદી લખક અને ઉત્સાહી એવા બેટ્ટી ફ્રાઇડમેન મૂલ્યાંકન પડઘો પાડ્યો હતો, તેમણે જણાવ્યું હતું કે, "હિલેરી ક્લિન્ટનની કવરેજ એ આપણા સમાજમાં સ્ત્રીઓના વિકાસનું મોટા પાયાનુ રોર્શાશ પરીક્ષણ છે. "<ref name="khj1">{{Cite book |author=[[Kathleen Hall Jamieson|Jamieson, Kathleen Hall]] |title=Beyond the Double Bind: Women and Leadership |year=1995 |publisher=[[Oxford University Press]] |isbn=0195089405 |pages=22–25 |chapter=Hillary Clinton as Rorschach Test}}</ref> [[ચિત્ર:Sen. Hillary Clinton 2007 denoise.jpg|thumb|left|હિલેરી રોધામ ક્લિન્ટન, જાન્યુઆરી 2007]] ક્લિન્ટનને વારંવાર માધ્યમોમાં પોતાની તરફ ખેંચતા વ્યક્તિ તરીકે દર્શાવવામાં આવ્યા હતા,<ref name="nyt072495">{{Cite news |author=[[Todd Purdum|Purdum, Todd S]] |title=The First Lady's Newest Role: Newspaper Columnist |work=The New York Times |date=1995-07-24 |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=990CE7D61339F937A15754C0A963958260}}</ref><ref name="nyt051892">{{Cite news |author=[[Maureen Dowd|Dowd, Maureen]] |title=Hillary Clinton as Aspiring First Lady: Role Model, or a 'Hall Monitor' Type? |work=The New York Times |date=1992-05-18 |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9E0CE6DA1F3DF93BA25756C0A964958260}}</ref><ref name="wm0705">{{Cite news |author=Sullivan, Amy |title=Hillary in 2008? |work=Washington Monthly |date=July/August 2005 |url=http://www.washingtonmonthly.com/features/2005/0507.sullivan1.html |access-date=2007-09-30 |archive-date=2005-07-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20050714033553/http://www.washingtonmonthly.com/features/2005/0507.sullivan1.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite video |title=Hillary Clinton's Polarizing Force as a Candidate | people=[[Daniel Schorr]] |medium =audio | date=2006-07-16 |publisher=[[National Public Radio]] |url=http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=5560786 |access-date=2007-02-05}}</ref><ref name="time081906">{{Cite news |title=How Americans View Hillary: Popular but Polarizing |url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1229053,00.html |author=[[Ana Marie Cox|Cox, Ana Marie]] |date=2006-08-19 |work=Time |access-date=2007-02-05 |archive-date=2006-11-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061125033827/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1229053,00.html |url-status=dead }}</ref><ref name="hill101007"/> જોકે કેટલાક દલીલ પણ કરતા હતા. <ref name="hill101007">{{Cite news |url=http://pundits.thehill.com/2007/10/10/hillary-clinton-not-polarizing-and-highly-electable/ |title=Hillary Clinton: Not Polarizing and Highly Electable |work=The Hill |date=2007-10-10 |author=[[Lanny Davis|Davis, Lanny]] |access-date=2008-03-03 |archive-date=2008-05-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080511233343/http://pundits.thehill.com/2007/10/10/hillary-clinton-not-polarizing-and-highly-electable/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite book |author=[[Susan Estrich|Estrich, Susan]] |title=The Case for Hillary Clinton |publisher=HarperCollins |year=2005 |isbn=0060839880}} પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 66–68.</ref> જેમ્સ મેડીસન યુનિવર્સિટી ના રાજકીય વિજ્ઞાનના અધ્યાપક વેલેરી સુલ્ફારોના 2007ના અભ્યાસે અમેરિકન નેશનલ ઇલેક્શન સ્ટડીઝ ' "ફીલીંગ થર્મોમીટર " સર્વેક્ષણોનો ઉપયોગ કર્યો હતો, જે આ પ્રકારના સર્વેક્ષણો ક્લિન્ટનના પ્રથમ મહિલા તરીકેના વર્ષો એ વાતને સમર્થન આપે છે કે “પરંપરાગત શાણપણ એ છે કે હિલેરી ક્લિન્ટન પોતાની તરફ ખેંચતી વ્યક્તિ છે” તેવું શોધવા માટે રાજકીય વ્યક્તિના મંતવ્યની ડિગ્રીને માપે છે, તેમાં વધુ એવો ઉમેરો કરાયો હતો કે શ્રીમતી ક્લિન્ટન તરફની પ્રથમ મહિલા તરીકેની અસર અત્યંત સકારાત્મક કે અત્યંત નકારાત્મક છે, તેની સાથે કુલ પ્રતિભાવ આપનારાઓમાંથી એક ચતુર્થાશ જેટલા સતતપણે અચોક્કસ કે તટસ્થ હતા. "<ref name="sulfaro-paper">{{Cite journal |author=Sulfaro, Valerie A. |year=2007 |month=September |title=Affective evaluations of first ladies: a comparison of Hillary Clinton and Laura Bush |url=http://www.accessmylibrary.com/coms2/summary_0286-33219066_ITM |format=Fee or registration required |journal=Presidential Studies Quarterly |volume=37 |issue=3 |pages=486–514 |doi=10.1111/j.1741-5705.2007.02608.x |ref=harv}}</ref> યુનિવર્સિટી ઓફ કેલીફોર્નીયા, સાન ડાયગો રાજકીય વિજ્ઞાન અધ્યાપક ગેરી જેકોબસન નો 2006ના થોડા ધ્રુવીકરણ ના અભ્યાસમાંથી એવું બહાર આવ્યું હતું કે સ્ટેટના સેનેટરના રોજગારી સંમતિ રેટીગ્સના વિવિધ રાજ્યના સર્વેમાં ક્લિન્ટને અન્ય સેનેટરની તુલનામાં ચતુર્થ મોટો થોડો ભેદભાવ રાખ્યો છે, ન્યુ યોર્કના ડેમોક્રેટ્સ અને રિપબ્લિકન્સ વચ્ચે 50 ટકા પોઇન્ટનો ફરક છે. <ref name="jacob-paper">{{Cite journal |author=[[Gary Jacobson|Jacobson, Gary]] |title=Partisan Differences in Job Approval Ratings of George W. Bush and U.S. Senators in the States: An Exploration |publisher=Annual meeting of the [[American Political Science Association]] |month=August |year=2006 |format=Proceedings}}</ref> નોર્ધન ઇલીનોઇસ યુનિવર્સિટી રાજકીય સાયંસ અધ્યાપક બાર્બરા બુરેલ્સનો 2000નો અભ્યાસમાંથી એવું તારણ બહાર આવ્યું છે કે ક્લિન્ટનના ગેલપ સર્વેક્ષણ તરફેણકારી ક્રમાંકોએ તેણીના પ્રથમ મહિલા તરીકેના તેમના ગાળામાં ભેદભાવ રેખાઓને તોડી નાખી છે, 70થી 90 ટકા ડેમોક્રેટ્સ વિચિત્ર રીતે તેણીને તરફેણકારી હોવા તરીકે જ્યારે 20થી 40 ટકા રિપબ્લિકન્સ તે રીતે જોતા નથી. <ref name="burrell-paper">{{Cite journal |author=Burrell, Barbara|year=2000 |month=October |title=Hillary Rodham Clinton as first lady: the people’s perspective |journal=The Social Science Journal |volume=37 |issue=4 |pages=529–546 |doi=10.1016/S0362-3319(00)00094-X |ref=harv}}</ref> યુનિવર્સિટી ઓફ વિસ્કોન્સીન-મેડીસન રાજકીય વિજ્ઞાન અધ્યાપક ચાર્લ્સ ફ્રેંકલીન તેમનો તરફેણકારી વિરુધ્ધ બિનતરફેણકારી રેટીંગનો રેકોર્ડ જાહેર મંતવ્ય સર્વેક્ષણમાં ચકાસે છે અને શોધી કાઢ્યું હતું કે તેમના સેનેટના વર્ષોની તુલનામાં પ્રથમ મહિલા દરમિયાનમાં વધુ તફાવત હતો. <ref name="franklin">{{cite web |url=http://politicalarithmetik.blogspot.com/2007/01/hillary-clinton-favorableunfavorable.html |title=Hillary Clinton, Favorable/Unfavorable, 1993–2007 |author=Franklin, Charles H |publisher=Political Arithmetik |date=2007-01-21 |access-date=2008-01-26}}</ref> સેનેટ વર્ષો દર્શાવે છે કે તરફેણકારી રેટીંગ્સ આશરે 50 ટકા અને બિનતરફેણકારી રેટીંગ્સ મધ્યમ ગાળામાં 40 ટકાના રેન્જમાં હતા; ફ્રેંકલીને નોંધ્યું હતું કે, "આ તીવ્ર ઘટાડો અલબત્ત, સેન. ક્લિન્ટનની જાહેર છાપની અનેક વિશેષ નોંધોમાંનો એક છે. "<ref name="franklin"/> મેકગ્રીલ યુનિવર્સિટી ના ઇતિહાસના અધ્યાપક ગિલ ટ્રોય તેમની 2006ની આત્મકથાને તેણીના ''હિલેરી રોધામ ક્લિન્ટનઃ પોતાની તરફ ખેંચતી પ્રથમ મહિલા '' એવું શિર્ષક આપ્યું હતું, અને લખ્યું હતું કે 1992ની ઝુંબેશ બાદ ક્લિન્ટન "પોતાની તરફ ખેંચનારા વ્યક્તિ હતા, જેમાં 42 ટકા (જનતામાંથી) કહેતા હતા કે તેણી અગાઉની પ્રથમ મહિલા કરતા તેમના મૂલ્યોની અને જીવનશૈલીની નજીક આવ્યા હતા અને 41 ટકા અસંમત થાય છે." <ref>ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠ 60.</ref> ટ્રોયે વધુમાં લખ્યું હતું કે હિલેરી ક્લિન્ટન "જ્યારે તેઓ રાષ્ટ્રીય ફલક પર 1992માં દેખાયા ત્યારથી વિશિષ્ટ રીતે વિવાદાસ્પદ અને વિરોધાત્મક રહ્યા છે"<ref name="troy-4"/> અને તેણી "વૈકલ્પિક રીતે પ્રભાવશાળી, નિર્દયી, આકર્ષક, અને ગભરાયેલા અમેરિકન હતા."<ref name="troy-4">ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠ 4.</ref> [[ચિત્ર:RoseLawFirmRear2008.jpg|thumb|right|ક્લિન્ટને પાંદર વર્ષો સુધી રોઝ લો ગાર્ડન ખાતે કામ કર્યું હતુ.તેમની વ્યાવસાયિક કારકીર્દી અને રાજકીય સામેલગીરીએ પ્રથમ મહિલા તરીકે જાહેર પ્રતિભાવ માટેનું મંચ તૈયાર કર્યું હતું.]] બુરેલનો અભ્યાસ તારવે છે કે મહિલાઓ સતતપણે ક્લિન્ટનને પુરુષો કરતા તેમના પ્રથમ મહિલા તરીકેના વર્ષોમાં આશરે 10 પોઇન્ટ સાથે વધુ તરફેણકારી હોવાનું માને છે. <ref name="burrell-paper"/> જેકોબસન્સનો અભ્યાસ તારવે છે એક સ્ત્રી હોવા તરીકે દરેક સેનેટરો વચ્ચે સકારાત્મક સહસંબંધ છે અને તેઓ ભેદભાવયુક્ત પોતાની તરફ ખેંચનારો પ્રતિભાવ મેળવે છે. <ref name="jacob-paper"/> કોલોરાડો સ્ટે યુનિવર્સિટીના સંદેશાવ્યવહાર અભ્યાસના અધ્યાપક કેરીન વાસ્બી એન્ડર્સન વર્ણવે છે કે પ્રથમ મહિલાનો હોદ્દો અમેરિકન સ્ત્રીત્વ માટે એક "સાઇટ" જેવો હતો, કોઇ પણ સ્ત્રી ઓળખ માટે સાંકેતિક વાટાઘાટ માટે તૈયાર હતું. <ref name="kva1">{{Cite book |author=Anderson, Karrin Vasby |editor=Molly Meijer Wertheimer |title=Inventing a Voice: The Rhetoric of American First Ladies of the Twentieth Century |year=2003 |publisher=Rowman & Littlefield |isbn=0742529711 |chapter=The First Lady: A Site of 'American Womanhood' |page=21}}</ref> ખાસ રીતે, એન્ડર્સન જણાવે છે કે પરંપરાગત પ્રથમ મહિલાઓ પરત્વે સાંસ્કૃતિક ફરક હોય છે અને આધુનિક પ્રથમ મહિલાઓ પરત્વે સાંસ્કૃતિક પ્રતિબંધ હોય છે; ક્લિન્ટનના સમયગાળા દરમિયાન પ્રથમ મહિલા તરીકેનો હોદ્દો વિપરીત અને વિરોધાત્મક રહ્યો હતો. <ref name="kva1"/> બુરેલ તેમજ આત્મકથાકારો જેફ ગર્થ અને ડોન વાન નાટ્ટા, જુનિયર,નોંધે છે કે ક્લિન્ટને 1998માં પ્રથમ મહિલા તરીકે સૌથી વધુ સંમતિઓ પ્રાપ્ત કરી હતી, જે તેમના પોતાના માટે વ્યાવસાયિક કે રાજકીય સિદ્ધિઓ ન હતી, પરંતુ તેને તેમના પતિની જાહેર વિશ્વાસઘાતના શિકાર તરીકે જોવામાં આવે છે. <ref name="gerth-195"/><ref name="burrell-paper"/> યુનિવર્સિટી ઓફ પેનસ્લિવેનીયા ના સંદેશાવ્યવહારના અધ્યાપક કેથલીન હોલ જેમીસને હિલેરી ક્લિન્ટનને બેવડા દિમાગ ના ઉદાહરણકર્તા તરીકે જોયા છે, જેઓ બન્ને તરફેની દુનિયા જેમ કે કારકીર્દી અને પરિવારમાં જીવવા માટે સક્ષમ હોય છે, આમ છતા પણ “આપણે જેની પર આપણી વર્તણૂંક નક્કી કરી હતી તેની પર તેઓ એક પાલક તરીકે ઊભરી આવ્યા હતા, જેમને એક સમયે બિનસ્પર્ધક માનવામાં આવ્યા હતા ", જે તેમને વિવિધ પ્રકારના વિજયી નહી તેવી સ્થિતિ પર લઇ જાય છે. <ref name="khj1"/> ક્વિનીપિયાક યુનિવર્સિટી માધ્યમ અભ્યાસના અધ્યાપક લિસા બર્નસે શોધ્યું હતું કે અખબારી હિસાબોનું સતત ફ્રેમીંગ થતું હતં ક્લિન્ટન આધુનિક વ્યાવસાયિક કામ કરતી માતા અને રાજકીય પગપેસારો કરનારા જે પોતાના માટે સત્તા કબજે કરી લેવામાં રસ ધરાવતા હોય છે તે બન્નેના ઉદાહરણકર્તા છે. <ref>બર્ન્સ 2008, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 135–136, 140–141.</ref> યુનિવર્સિટી ઓફ ઇન્ડિયાનાપોલીસ ના ઇંગ્લીશ અધ્યાપક ચાર્લોટ્ટે ટેમ્પલીને શોધ્યું હતું કે રાજકીય કાર્ટુન વિવિધ પ્રકારના સ્ટીરીયોટાઇપ્સનો ઉપયોગ કરે છે {{ndash}} જેમ કે જાતિ બદલાવવી, શક્તિવિહીન ઉદ્દામવાદી નારીવાદી અને પત્ની કે જેાથી પતિ છૂટકારો મેળવવા માગતો હોય {{ndash}} તેઓ હિલેરી ક્લિન્ટનને જાતિ નિયમો ના ઉલ્લંઘનકર્તા તરીકે વર્ણવે છે. <ref>{{Cite journal |author=Templin, Charlotte |year=1999 |title=Hillary Clinton as Threat to Gender Norms: Cartoon Images of the First Lady |journal=Journal of Communication Inquiry |volume=23 |issue=1 |pages=20–36 |doi=10.1177/0196859999023001002 |ref=harv}}</ref> પચાસથી વધુ પુસ્તકો અને વિદ્વતાપૂર્ણ કૃતિઓઓ વિવિધ દ્રષ્ટિકોણોથી હિલેરી ક્લિન્ટન વિશે લખ્યું છે. ''ધી ન્યુ યોર્ક ઓબ્લઝર્વર'' દ્વારા કરવામાં આવેલું 2006નું સર્વેક્ષણ દર્શાવે છે કે “ક્લિન્ટન વિરોધી સાહિત્ય”નો "સ્વભાવિક કોટ્ટેજ ઉદ્યોગ,<ref name="obs031206">{{cite web |url=http://www.observer.com/node/38532 |title=Da Hillary Code |author=Smith, Ben |work=The New York Observer |date=2006-03-12 |access-date=2007-10-03}}</ref> જેને રિજનરી પબ્લિશીંગ અને અન્ય સંકુચિત માનસો દ્વારા,<ref name="obs031206"/> શિર્ષકો જેમ કે ''[[Madame Hillary: The Dark Road to the White House]]'' , ''હિલેરીઝ સ્કીમ: ઇનસાઇડ ધ નેક્સ્ટ ક્લિન્ટન્સ રુથલેસ એજેન્ડા ટુ ટેક ધ વ્હાઇટ હાઉસ '' , અને ''કેન શી બી સ્ટોપ્ડ? : હિલેરી ક્લિન્ટન વીલ બી નેક્સ્ટ પ્રેસીડન્ટ ઓફ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ અનલેસ ....'' સાથે બહાર પાડવામાં આવ્યું હતું. ક્લિન્ટનના વખાણ કરતા પુસ્તકનું સારુ વેચાણ થયું ન હતુ <ref name="obs031206"/> (તેમના અને તેમના પતિ દ્વારા લખાયેલા સંસ્મરણોની તુલનામાં). જ્યારે તેઓ 2000માં સેનેટમાં ગયા ત્યારે, ભંડોળ ઊભુ કરતા અસંખ્ય જૂથો જેમ કે સેવ અવર સેનેટ અને ઇમર્જન્સી કમિટી ટુ સ્ટોપ હિલેરી રોધામ ક્લિન્ટન તેમનો વિરોધ કરવા માટે ઊગી નીકળ્યા હતા. <ref>{{Cite news |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9C0CE7DE1E31F934A15753C1A9669C8B63 |author=Levy, Clifford J |title=Clinton Rivals Raise Little Besides Rage |work=The New York Times |date=2000-10-27 |access-date=2007-09-29}}</ref> વાન નાટ્ટા જુનિયર તારવે છે રિપબ્લિકન્સ અને સંકુચિત જૂથો તેમને ભંડોળ ઊભુ કરવા માટેના પત્રોમાં વિશ્વસનીય "બોગેમેન" તરીકે વર્ણવે છે,<ref name="nyt071099"/> ટેડ કેનેડી સાથે અને ડેમોક્રેટીક સમાન અને ઉદાર અરજો ન્યૂટ ગિંગરીચ તરીકે ઉલ્લેખ કરે છે. <ref name="nyt071099">{{Cite news |author=[[Don Van Natta, Jr.|Van Natta Jr., Don]] |title=Hillary Clinton's Campaign Spurs A Wave of G.O.P. Fund-Raising |work=The New York Times |date=1999-07-10 |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9F00E3D9123CF933A25754C0A96F958260}}</ref> તેમની અગાઉના પ્રમુખપદ માટેની ઝુંબેશમાં જોતા જણાય છે કે ''ટાઇમ'' મેગેઝીને તેમનું મોટું ચિત્ર બતાવ્યું હતું, જેમાં બે ચેકબોક્સ પર "લવ હર ", "હેટ હર "એવા લેબલો લગાવ્યા હતા, <ref>{{Cite news |url=http://www.time.com/time/covers/0,16641,20060828,00.html |title=The Presidential Ambitions of Hillary Clinton |date=2006-08-26 |work=Time |access-date=2007-09-27 |archive-date=2007-11-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071107113827/http://www.time.com/time/covers/0,16641,20060828,00.html |url-status=dead }}</ref> જ્યારે ''મધર જોન્સ '' શિર્ષકે તેણીને "હાર્પી, હિરો, હરેટીક: હિલેરી" તરીકે દર્શાવ્યા હતા. <ref>{{cite web |url=http://www.motherjones.com/news/feature/2007/01/harpy_hero_heretic_hillary.html |title=Harpy, Hero, Heretic: Hillary |author=[[Jack Hitt|Hitt, Jack]] |work=Mother Jones |date=January/February 2007 |access-date=2007-10-07}}</ref> ડેમોક્રેટીક નેટરુટ્સ કાર્યકર્તાઓ સતત પણે ક્લિન્ટનને તેમના ઇચ્છીત ઉમેદવારોનો સર્વેક્ષણાં અત્યંત નીચા દર્શાવે છે <ref>{{Cite news |author=[[David Brooks (journalist)|Brooks, David]] |title=The Center Holds |work=The New York Times |date=2007-09-25 |url=http://www.nytimes.com/2007/09/25/opinion/25brooks.html |access-date=2007-09-30}}</ref> જ્યારે કેટલાક સંકુચિતો જેમ કે બ્રુસ બાર્ટલેટ અને ક્રિસ્ટોફર રુડ્ડી એ હિલેરી ક્લિન્ટનના પ્રમુખપદને એકંદરે ખરાબ નહી તેમ વર્ણવ્યા છે <ref>{{cite web |author=[[Bruce Bartlett|Bartlett, Bruce]] |title=Get Ready for Hillary |publisher=Creators Syndicate |url=http://www.creators.com/opinion/bruce-bartlett/conservatives-for-hillary.html |date=2007-05-01 |access-date=2007-09-30 |archive-date=2007-05-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070513231134/http://www.creators.com/opinion/bruce-bartlett/conservatives-for-hillary.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite news |url=http://www.nytimes.com/2007/02/19/us/politics/19clinton.html?em&ex=1172034000&en=03978a5bd62bb606 |author=Kirkpatrick, David D. |title=As Clinton Runs, Some Old Foes Stay on Sideline |work=The New York Times |date=2007-02-19 |access-date=2007-09-30}}</ref> અને ઓક્ટોબર 2007માં ''ધી અમેરિકન કંઝર્વેટીવ '' મેગેઝીનના કવર પર "ધી વેનીંગ પાવર ઓફ હિલેરી હેટ " એવું શિર્ષક આપવામાં આવ્યું હતું. <ref>{{Cite news |url=http://www.amconmag.com/2007/2007_10_22/index1.html |title=Contents: October 22, 2007 Issue |work=The American Conservative |date=2007-10-22 |access-date=2007-10-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071026051323/http://www.amconmag.com/2007/2007_10_22/index1.html |archive-date=2007-10-26 |url-status=dead }}</ref> ડિસેમ્બર 2007 સુધીમાં સંદેશાવ્યવહાર અધ્યાપક જેમીસને નીરીક્ષણ કર્યું હતું કે ઇન્ટરનેટ પર ક્લિન્ટન વિશે મોટી માત્રામાં સ્ત્રીદ્વેષ દર્શાવાયો હતો,<ref name="bmj120707">{{Cite news |url=http://www.pbs.org/moyers/journal/12072007/transcript1.html |title=Transcript: December 7, 2007 |work=Bill Moyers Journal |publisher=PBS |date=2007-12-07 |access-date=2007-12-10}}</ref> જેમાં ફેસબૂક અને અન્ય સાઇટ્સ સહિતે પણ ક્લિન્ટનને દર્શાવતા એવા કથનો લખ્યા હતા જે સેક્સ્યુઅલ અપમાનજનક હતા. <ref name="bmj120707"/> તેમણે નોંધ્યુ હતું કે ક્લિન્ટનના હસવા પરની વ્યાપક ટિપ્પણીના પ્રતિભાવમાં,<ref>{{Cite news |url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/10/02/AR2007100201940.html |title=Hillary Chuckles; Pundits Snort |author=[[Howard Kurtz|Kurtz, Howard]] |work=The Washington Post |date=2007-10-03 |access-date=2007-12-10}}</ref> જે "આપણે જાણીએ છીએ કે મહિલાઓની વાણીને વખોડવા માટે તે ભાષા છે, તે પુરુષોની વાણી માટે ઉપલબ્ધ નથી. આપણે મહિલાઓની વાણીને તીવ્ર અને કર્કશ કહીએ છીએ. અને હિલેરી ક્લિન્ટનના હાસ્યને અર્થહીન વર્ણવવામાં આવે છે."<ref name="bmj120707"/> ક્લિન્ટનની "સ્થગિત ગતિ " અને 2008 ન્યુ હેમીસ્ફિયર પ્રાયમરી પહેલાના સંબંધિત બનાવોને પગલે ''ધી ન્યુ યોર્ક ટાઇમ્સ '' અને ''ન્યૂઝવીક'' બન્નેએ તારવ્યું હતું કે જાતિની ભૂમિકા વિશેની ચર્ચા હવે રાષ્ટ્રીય રાજકીય જાહેરાતમાં જતી રહી છે. <ref name="nyt011008">{{Cite news |url=http://www.nytimes.com/2008/01/10/us/politics/10women.html |title=Women’s Support for Clinton Rises in Wake of Perceived Sexism |author=[[Jodi Kantor|Kantor, Jodi]] |work=The New York Times |date=2008-01-10 |access-date=2008-01-13}}</ref><ref name="nw012108">{{Cite news |url=http://www.newsweek.com/id/91795 |title=Letting Hillary Be Hillary |author=[[Jon Meacham|Meacham, Jon]] |work=Newsweek |date=2008-01-21 |access-date=2008-03-16}}</ref> ''ન્યૂઝવીક '' ના સંપાદક જોન મિઅકેમે ક્લિન્ટન અમેરિકન જનતા વચ્ચેના સંબંધનો એમ કહેતા સરવાળો કર્યો છે કે ન્યુ હેમિસ્ફિયર ઘટનાઓ, "કડવા સત્યો પ્રકાશમાં લાવી છે: જોકે હિલેરી રોધામ ક્લિન્ટન આ સીમા પર છે અથવા દાયકાઓથી રાષ્ટ્રીય જીવનની મધ્યમાં છે ...તેઓ અત્યંત ઓળખી શકાય તેમ છે પરંતુ અમેરિકન રાજકારણમાં માનવામાં આવતી વ્યક્તિ તરીકે નીચા છે."<ref name="nw012108"/> એક વખત તેઓ સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટ બની ગયા તે પચી ક્લિન્ટનની છાપ અમરિકન જનતામાં નાટ્યાત્મક રીતે સુધરી હતી અને અનેક માનવંતી વૈશ્વિક વ્યક્તિઓમાંના એક બની ગયા હતા. <ref name="pd-pop">{{cite news |url=http://www.politicsdaily.com/2010/10/12/hillary-clinton-leads-the-pack-in-bloomberg-popularity-poll/ |title=Hillary Clinton Leads the Pack in Bloomberg Popularity Poll |author=Torregrossa, Luisita Lopez |publisher=[[Politics Daily]] |date=2010-10-12 |access-date=2011-04-28 |archive-date=2010-10-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101014124653/http://www.politicsdaily.com/2010/10/12/hillary-clinton-leads-the-pack-in-bloomberg-popularity-poll/ |url-status=dead }}</ref> તેમણે સતત ઊંચી સંમતિવાળું રેટીંગ પ્રાપ્ત કર્યુ છે,<ref>{{cite web |url=http://www.gallup.com/poll/1618/Favorability-People-News.aspx#2 |title=Favorability: People in the News: Hillary Clinton |publisher=[[Gallup Poll]] |access-date=2010-12-06}}</ref> અને તેમના તરફેણકારી-બિનતરફેણકારી રેટીંગ્સ 2010 દરમિયાનમાં કોઇ પણ સક્રિય, રાષ્ટ્રીય સ્તરે આગળ પડતા અમેરિકન રાજકીય વ્યક્તિની તુલનામાં સૌથી વધુ હતા. <ref name="pd-pop"/><ref>{{cite news |url=http://fivethirtyeight.blogs.nytimes.com/2010/11/17/is-pelosi-americas-most-unpopular-politician/ |title=Is Pelosi America’s Most Unpopular Politician? | author=[[Nate Silver|Silver, Nate]] |work=The New York Times |publisher=[[FiveThirtyEight]] |date=2010-11-17}}</ref> તેમણે ગેલપના અત્યંત વખાણાયેલા પુરુષ અને સ્ત્રી સર્વેક્ષણમાં સારી કામગીરી બજાવી હતી; 2010માં તેમનું નામ અમેરિકનો દ્વારા સત નવમી વખત અને એકંદરે પંદરમી વખત અત્યંત વખાણાયેલી મહિલા તરીકે મૂકવામાં આવ્યું હતું.<ref>{{cite web |url=http://www.gallup.com/poll/145394/Barack-Obama-Hillary-Clinton-2010-Admired.aspx? |title=Barack Obama, Hillary Clinton Are 2010's Most Admired |publisher=[[The Gallup Organization]] |date=2010-12-27 |access-date=2010-12-27}}</ref> == એવોર્ડ્સ અને બહુમાનો == {{Main|Hillary Rodham Clinton awards and honors}} ક્લિન્ટને અમેરિકન અને આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓ તરફથી તેમની આરોગ્ય, મહિલાઓ અને બાળકો માટેની પ્રવૃત્તિઓને કારણે તેમની કારકીર્દી દરમિયાન અસંખ્ય પુરસ્કારો અને સન્માનો પ્રાપ્ત કર્યા છે. == મતાધિકારને લગતો ઇતિહાસ == {{Main|Electoral history of Hillary Rodham Clinton}} {{Election box begin |title=[[New York United States Senate election, 2000]] }} {{Election box candidate with party link |party = Democratic Party (US) |candidate = Hillary Rodham Clinton |votes = 3,747,310 |percentage = 55.3 |change = }} {{Election box candidate with party link |party = Republican Party (US) |candidate = [[Rick Lazio]] |votes = 2,915,730 |percentage = 43.0 |change = }} {{Election box end}} {{Election box begin |title=[[United States Senate election in New York, 2006|New York United States Senate election, 2006]] }} {{Election box candidate with party link |party = Democratic Party (US) |candidate = Hillary Rodham Clinton |votes = 3,008,428 |percentage = 67.0 |change = +11.7 }} {{Election box candidate with party link |party = Republican Party (US) |candidate = [[John Spencer (politician)|John Spencer]] |votes = 1,392,189 |percentage = 31.0 |change = -12.0 }} {{Election box end}} == નોંધ == {{Reflist|group="nb"|3}} == સંદર્ભો == {{reflist|3}} == ગ્રંથસૂચિ == {{Refbegin}} * {{Cite book |last=Bernstein |first=Carl|authorlink=Carl Bernstein |title=A Woman in Charge: The Life of Hillary Rodham Clinton |year=2007 |publisher=[[Alfred A. Knopf]] |location=New York |isbn=0-3754-0766-9 |ref=harv |postscript=<!--None--> }} * {{Cite book |author=[[David Brock|Brock, David]] |title=The Seduction of Hillary Rodham |publisher=[[Free Press (publisher)|The Free Press]] |location=New York |year=1996 |isbn=0-684-83451-0}} * {{Cite book | last=Burns | first=Lisa M. | title=First Ladies and the Fourth Estate: Press Framing of Presidential Wives | publisher=[[Northern Illinois University Press]] | location=DeKalb, Illinois | year=2008 | isbn=0-87580-391-3}} * {{Cite book |author=Clinton, Hillary Rodham |title=[[Living History]] |location=New York|year=2003 |publisher=[[Simon & Schuster]] |isbn=0-7432-2224-5 }} * {{Cite book |author=[[Jeff Gerth|Gerth, Jeff]]|coauthors=[[Don Van Natta, Jr.|Van Natta, Jr., Don]] |title=Her Way: The Hopes and Ambitions of Hillary Rodham Clinton |year=2007 |publisher=[[Little, Brown and Company]] |location=New York |isbn=0-316-01742-6 }} * {{Cite book | first=John | last=Heilemann |authorlink=John Heilemann | first2=Mark | last2=Halperin | authorlink2=Mark Halperin | title=[[Game Change|Game Change: Obama and the Clintons, McCain and Palin, and the Race of a Lifetime]] | publisher=[[HarperCollins]] | location=New York | year= 2010 | isbn=0-06-173363-6 }} * {{Cite book | first=Anne E. | last=Kornblut | authorlink=Anne E. Kornblut | title=Notes from the Cracked Ceiling: Hillary Clinton, Sarah Palin, and What It Will Take for a Woman to Win | publisher=[[Crown Books]] | location=New York | year=2009 | isbn=0-307-46425-3}} * {{Cite book |author=[[David Maraniss|Maraniss, David]] |title=First in His Class: A Biography of Bill Clinton |publisher=[[Simon & Schuster]] |year=1995 |isbn=0-671-87109-9}} * {{Cite book |author=[[Roger Morris (American writer)|Morris, Roger]] |title=Partners in Power: The Clintons and Their America |year=1996 |location=New York|publisher=[[Henry Holt and Company|Henry Holt]] |isbn=0-8050-2804-8 }} * {{Cite book |author=[[Barbara Olson|Olson, Barbara]] |title=Hell to Pay: The Unfolding Story of Hillary Rodham Clinton |location=Washington|publisher=[[Regnery Publishing]] |year=1999 |isbn=0-89526-197-9}} * {{Cite book |author=[[Gil Troy|Troy, Gil]] |title=Hillary Rodham Clinton: Polarizing First Lady |location=Lawrence, Kansas|publisher=[[University Press of Kansas]] |year=2006 |isbn=0-7006-1488-5}} {{Refend}} == વધુ વાંચન == {{Main|List of books about Hillary Rodham Clinton}} == બાહ્ય લિંક્સ == {{Sister project links|wikt=no|b=no|q=Hillary Rodham Clinton|s=Hillary Rodham Clinton|commons=Category:Hillary Rodham Clinton|n=Category:Hillary Clinton|v=no|species=no|author=yes}} * {{cite web|url=http://www.state.gov/secretary/|title=Secretary of State Hillary Rodham Clinton|publisher=U.S. Department of State}} * {{cite web|url=http://www.hillaryclinton.com|title=Hillary Clinton.com - Friends of Hillary}} * {{cite web|url=http://www.whitehouse.gov/about/first-ladies/hillaryclinton|title=Hillary Rodham Clinton|publisher=The White House}} પ્રથમ મહિલા ક્લિન્ટનની સત્તાવાર આત્મકથા *{{CongLinks | congbio = c001041 | votesmart = 55463 | washpo = Hillary_Clinton | govtrack = | opencong = | ontheissues = Hillary_Clinton.htm | surge = | legistorm = | fec = P00003392 | opensecrets = N00000019 | followthemoney = | cspan = 19027 | rose = 1897 | imdb = nm0166921 | nyt = c/hillary_rodham_clinton | guardian = world/hillaryclinton | worldcat = lccn-n93-10903 | nndb = 022/000025944 | findagrave = }} *{{dmoz|Regional/North_America/United_States/Government/Legislative_Branch/Senate/Ex-Senators/Clinton,_Hillary_Rodham_%5bD-NY%5d|Senator Hillary Rodham Clinton}} {{navboxes |title=Succession and navigation boxes related to Hillary Clinton |state=collapsed |list1=<span> {{s-start}} {{s-legal}} {{s-bef|before=[[F. William McCalpin|William McCalpin]]}} {{s-ttl|title=Chairperson of the [[Legal Services Corporation]]|years=1978–1980}} {{s-aft|after=[[F. William McCalpin|William McCalpin]]}} {{s-hon}} {{s-bef|before=[[David Pryor|Barbara Pryor]]}} {{s-ttl|title=[[First Lady of Arkansas]]|years=1979–1981}} {{s-aft|after=[[Frank D. White|Gay Daniels White]]}} {{s-bef|before=[[Frank D. White|Gay Daniels White]]}} {{s-ttl|title=[[First Lady of Arkansas]]|years=1983–1992}} {{s-aft|after=[[Betty Tucker]]}} {{s-bef|rows=2|before=[[Barbara Bush]]}} {{s-ttl|title=[[First Lady of the United States]]|years=1993–2001}} {{s-aft|rows=2|after=[[Laura Bush]]}} {{s-ttl|title=[[President's Committee on the Arts and Humanities|Honorary Chairperson of the President's Committee on the Arts and Humanities]]|years=1993–2001}} {{s-bef|rows=1|before=[[Kitty Dukakis]]}} {{s-ttl|title= Wife of the Democratic Presidential Nominee</small>|years=[[United States presidential election, 1992|1992]], [[United States presidential election, 1996|1996]]}} {{s-aft|after=[[Tipper Gore]]}} {{s-ppo}} {{s-bef|before=[[Daniel Patrick Moynihan]]}} {{s-ttl|title=[[New York Democratic Party|Democratic]] nominee for [[List of United States Senators from New York|United States Senator from New York]]<br />(Class 1)|years=[[United States Senate elections, 2000|2000]], [[United States Senate election in New York, 2006|2006]]}} {{s-aft|after=[[Kirsten Gillibrand]]}} {{s-new|office}} {{s-ttl|title=Chairperson of the [[United States Senate Democratic Steering and Outreach Committee|Democratic Steering and Outreach Committee]]|years=2005–2007}} {{s-aft|after=[[Debbie Stabenow]]}} {{s-par|us-sen}} {{s-bef|before=[[Daniel Patrick Moynihan]]}} {{s-ttl|title=[[List of United States Senators from New York|United States Senator (Class 1) from New York]]|years=2001–2009|alongside=[[Charles Schumer]]}} {{s-aft|after=[[Kirsten Gillibrand]]}} {{s-bef|before=[[John Thune]]}} {{s-ttl|title=Chairperson of the [[United States Senate Environment and Public Works Subcommittee on Superfund and Environmental Health|Senate Environment and Public Works Subcommittee on<br />Superfund and Environmental Health]]|years=2007–2009}} {{s-aft|after=[[Frank Lautenberg]]}} {{s-off}} {{U.S. Secretary box | before= [[Condoleezza Rice]] | years= 2009–present | president= [[Barack Obama]] | department= Secretary of State}} {{s-prec|usa}} {{s-bef|before=[[Ambassadors of the United States|Ambassadors from the United States]]<br />(while at their posts)}} {{s-ttl|rows=2|title=[[United States order of precedence|Order of Precedence of the United States]]<br /><small>''as Secretary of State''</small>|years=}} {{s-aft|after=[[List of ambassadors to the United States|Ambassadors to the United States]]<br />(in order of tenure)}} {{s-bef|before=Otherwise [[George W. Bush]]|as=Former [[President of the United States|President]]}} {{s-aft|after=Otherwise [[Betty Ford]]|as=Widowed Former [[First Lady of the United States|First Lady]]}} {{s-prec|us-pres}} {{s-bef|before=[[Daniel Inouye]]|as=[[President pro tempore of the United States Senate|President pro tempore of the Senate]]}} {{s-ttl|title=4th in line|years=<small>''as Secretary of State''</small>}} {{s-aft|after=[[Timothy Geithner]]|as=[[United States Secretary of the Treasury|Secretary of the Treasury]]}} {{S-end}}</span> {{Hillary Rodham Clinton|state=expanded}} {{USFirstLadies}} {{USSecState}} {{G8-Foreign}} {{Current U.S. Cabinet}} {{Obama cabinet}} {{USSenNY}} {{Legal Services Corporation}} {{Rose Law Firm}} {{Bill Clinton}} {{United States presidential election, 2008 navigation}} }} {{Persondata |NAME=Clinton, Hillary Rodham |ALTERNATIVE NAMES=Rodham, Hillary Diane |SHORT DESCRIPTION=U.S. Senator, U.S. First Lady |DATE OF BIRTH=October 26, 1947 |PLACE OF BIRTH=[[Chicago]], [[Illinois]], United States |DATE OF DEATH= |PLACE OF DEATH= }} {{DEFAULTSORT:Clinton, Hillary Rodham}} [[શ્રેણી:1947 જન્મો]] [[શ્રેણી:જીવિત લોકો]] [[શ્રેણી:અમેરિકન મહિલા વકીલો]] [[શ્રેણી:અમેરિકન નારીવાદીઓ]] [[શ્રેણી:અમેરિકન કાનૂની વિદ્વાનો]] [[શ્રેણી:અમેરિકન કાનૂની લેખકો]] [[શ્રેણી:અમેરિકન વ્યક્તિગત માહિતીનો ઇતિહાસ]] [[શ્રેણી:અમેરિકાના વેસ્લીના મંતવ્યોને અનુસરનારાઓ]] [[શ્રેણી:ઇંગ્લીશ પતનની અમેરિકન પ્રજા]] [[શ્રેણી:ફ્રેંચ-કેનેડીયન પતનની અમેરિકન પ્રજા]] [[શ્રેણી:સ્કોટ્ટીશ પતનની અમેરિકન પ્રજા]] [[શ્રેણી:વેલ્શ પતનની અમેરિકન પ્રજા]] [[શ્રેણી:આરકાન્સાસ વકીલો]] [[શ્રેણી:બાળકોના હક્કો માટે કામ કરતા ઉત્સાહીઓ]] [[શ્રેણી:કોલેજ રિપબ્લિકન્સ ]] [[શ્રેણી:આરકાન્સાસ લોકશાહી હિમાયતી]] [[શ્રેણી:મહિલા વિદેશી પ્રધાનો ]] [[શ્રેણી:મહિલા યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ પ્રમુપદના ઉમેદવારો]] [[શ્રેણી:મહિલા યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ સેનેટર્સ]] [[શ્રેણી:આરકાન્સાસની પ્રથમ મહિલાઓ અને ગૃહસ્થો]] [[શ્રેણી:યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સની પ્રથમ મહિલા]] [[શ્રેણી:ગ્રેમી એવોર્ડ વિજેતા]] [[શ્રેણી:હિલેરી રોધમ કલીન્ટન]] [[શ્રેણી:ન્યુ યોર્ક લોકશાહી હિમાયતીઓ]] [[શ્રેણી:ઓબામા વહીવટીતંત્ર કેબિનેટ સભ્યો]] [[શ્રેણી:પાર્ક રિજ, ઇલિનોઇસની પ્રજા]] [[શ્રેણી:સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ સલામતી કાઉન્સીલના પ્રમુખો]] [[શ્રેણી:યુનાઇટેડ મેથોડિસ્ટ]] [[શ્રેણી:યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સના પ્રમુખપદ માટેના ઉમેદવારો, 2008]] [[શ્રેણી:યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સના વિદેશ સચિવો]] [[શ્રેણી:ન્યુ યોર્કના યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ સેનેટર્સ ]] [[શ્રેણી:વોલ માર્ટ પ્રજા]] [[શ્રેણી:વેલેસ્લી કોલેજ સ્નાતક]] [[શ્રેણી:વેસ્ટચેસ્ટર કાઉન્ટી, ન્યુ યોર્ક રાજકારણીઓ]] [[શ્રેણી:ન્યુ યોર્ક રાજકારણમાં મહિલાઓ]] [[શ્રેણી:યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સની કેબિનેટની મહિલા સભ્યો]] [[શ્રેણી:યેલ લો સ્કુલ સ્નાતક]] [[શ્રેણી:ડેમોક્રેટિક પાર્ટી યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ સેનેટર્સ]] [[શ્રેણી:અમેરિકન વ્યક્તિત્વ]] [[શ્રેણી:૧૯૪૭માં જન્મ]] 0rpqfcde5pr367vlxckzlm85fez2jvt 825681 825680 2022-07-23T03:46:39Z Snehrashmi 41463 /* બાહ્ય લિંક્સ */ ઢાંચો:Persondata, Navbox અને વધારાની શ્રેણીઓ હટાવી wikitext text/x-wiki {{cleanup}} {{Infobox Officeholder |name = Hillary Rodham Clinton |image = Hillary Clinton official Secretary of State portrait crop.jpg |office = [[List of Secretaries of State of the United States|67th]] [[United States Secretary of State]] |president = [[Barack Obama]] |deputy = [[Jim Steinberg]] |term_start = January 21, 2009 |term_end = |predecessor = [[Condoleezza Rice]] |successor = |jr/sr2 = United States Senator |state2 = [[New York]] |term_start2 = January 3, 2001 |term_end2 = January 21, 2009 |preceded2 = [[Daniel Patrick Moynihan]] |succeeded2 = [[Kirsten Gillibrand]] |office3 = [[First Lady of the United States]] |term_start3 = January 20, 1993 |term_end3 = January 20, 2001 |preceded3 = [[Barbara Bush]] |succeeded3 = [[Laura Bush]] |office4 = [[First Lady of Arkansas]] |term_start4 = January 11, 1983 |term_end4 = December 12, 1992 |predecessor4 = [[Frank D. White|Gay Daniels White]] |successor4 = [[Jim Guy Tucker|Betty Tucker]] |term_start5 = January 9, 1979 |term_end5 = January 19, 1981 |predecessor5 = [[David Pryor|Barbara Pryor]] |successor5 = [[Frank D. White|Gay Daniels White]] |birth_date = {{birth date and age|1947|10|26}} |birth_place = [[Chicago]], [[Illinois]], U.S. |death_date = |death_place = |party = [[Democratic Party (United States)|Democratic Party]] |spouse = [[Bill Clinton]] |children = [[Chelsea Clinton|Chelsea]] |residence = [[Chappaqua, New York|Chappaqua]], [[United States]] |alma_mater = [[Wellesley College]]<br /> (B.A.) [[Yale Law School]] [[(J.D.)]] |profession = [[Lawyer]] |religion = [[United Methodist Church|Methodist]] |signature = Hillary Rodham Clinton Signature.svg |website = [http://www.state.gov/secretary/index.htm Official website] }} {{HillaryRodhamClintonSegmentsUnderInfoBox}} '''હિલેરી ડિયાન રોધામ ક્લિન્ટન''' ({{pron-en|ˈhɪləri daɪˈæn ˈrɒdəm ˈklɪntən}}; જન્મ 26 ઓક્ટોબર, 1947ના રોજ) 67મા યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટ છે, જેઓ પ્રેસિડેન્ટ બરાક ઓબામાના વહીવટી તંત્રમાં સેવા આપે છે. તેઓ 2001થી 2009 સુધી ન્યુ યોર્ક માટેના યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ સેનેટર રહ્યા હતા. 42મા યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના પ્રેસિડેન્ટ, બીલ ક્લિન્ટનના પત્ની તરીકે, તેઓ 1993થી 2001 સુધી યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના પ્રથમ મહિલા રહ્યા હતા. 2008 ચુંટણીમાં, ક્લિન્ટન ડેમોક્રેટિક પ્રમુખપદના નોમિનેશન માટે અગ્રણી ઉમેદવાર હતા. ઇલીનોઇસના વતને, હિલેરી રોધામની વેલેસ્લી કોલેજ ખાતે પ્રારંભિક વક્તા તરીકે પ્રથમ વિદ્યાર્થી માટે પોતાની ટિપ્પણીએ 1969માં રાષ્ટ્રીય ધ્યાન ખેંચ્યુ હતું. તેમણે 1973માં યેલ લો સ્કુલમાંથી સ્નાતક થયા બાદ કાયદામાં કારકીર્દીનો પ્રારંભ કર્યો હતો. કોંગ્રેશનલ કાનૂની સલાહકાર તરીકે સંકોચ થતા તેઓ 1974માં આરકાન્સાસ જતા રહ્યા હતા અને 1975માં બીલ ક્લિન્ટનને પરણ્યા હતા. રોધામે 1977માં આરકાન્સાસ એડવોકેટ્સ ફોર ચિલ્ડ્રન એન્ડ ફેમિલીઝની સહસ્થાપના કરી હતી અને 1978માં લીગલ સર્વિસ કોર્પોરેશનના પ્રથમ મહિલા અધ્યક્ષ બન્યા હતા. રોઝ લો ફર્મ ખાતે પ્રથમ મહિલા ભાગીદાર હોવાની સાથે, તેઓ અમેરિકામાં ટોચના અત્યંત પ્રભાવશાળી વકીલોમાં બીજી વખત તેમનું નામ આવરી લેવામાં આવ્યું હતું. પતિ બીલ ક્લિન્ટન ગવર્નર હોવાથી 1979થી 1981 અને 1983થી 1992 સુધી આરકાન્સાસના પ્રથમ મહિલા રહ્યા હતા, તેમણે આરકાન્સાસની શૈક્ષણિક વ્યવસ્થામાં સુધારો લાવવા માટેના કાર્ય દળનું સફળતાપૂર્વક નેતૃત્વ કર્યું હતું. તેઓ વોલ માર્ટ અને વિવિધ અન્ય કોર્પોરેશનોના બોર્ડ ઓફ ડિરેક્ટરમાં રહ્યા હતા. 1994માં યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના પ્રથમ મહિલા તરીકે તેમના મોટા કાર્ય એવા ક્લિન્ટન હેલ્થ કેર પ્લાનને યુ.એસ. કોંગ્રેસ પાસેથી મંજૂરી મળવામાં નિષ્ફળતા પ્રાપ્ત થઇ હતી. જોકે, 1997 અને 1999માં, ક્લિન્ટને સ્ટેટ ચિલ્ડ્રન્સ હેલ્થ ઇન્સ્યોરન્સ પ્રોગ્રામ, એડોપ્શન એન્ડ સેઇફ ફેમિલીઝ એક્ટ, અને ફોસ્ટર કેર ઇન્ડિપેન્ડન્સ એક્ટની રચના કરવાની તરફેણમાં ભાગ ભજવ્યો હતો. પ્રથમ મહિલા તરીકેના તેમના વર્ષોએ અમેરિકન જનતા પાસેથી અનેક દિશાઓમાંથી પ્રતિભાવ મેળવ્યો હતો. સમન્સ મેળવનાર તેઓ ફર્સ્ટ લેડી હતા, વ્હાઇટવોટર વિવાદને કારણે 1996માં તેમને ગ્રાન્ડ જ્યુરી સમક્ષ સંબધન આપવું પડ્યું હતું, પરંતુ તેમાં કશુ ખોટુ કર્યા હોવાનો તેમજ તેમના પતિના વહીવટ દરમિયાનની અન્ય વિવિધ તપાસોમાં તેમની પર આરોપ મૂકાયો ન હતો. 1998માં લેવિન્સ્કી કૌભાંડને પગલે તેમના લગ્નની સ્થિતિ અંગે નોંધપાત્ર માત્રામાં અટકળો થઇ હતી. ન્યુ યોર્ક સ્ટેટમાં જતા પહેલા ક્લિન્ટન 2000માં યુ.એસ. સેનેટર તરીકે ચુંટાયા હતા. તે ચુંટણીને અમેરિકન પ્રથમ મહિલાએ જાહેર ઓફિસ સંભાળી હતી તે રીતે જાવામાં આવી હતી; ક્લિન્ટન સ્ટેટને રજૂ કરનાર પ્રથમ મહિલા સેનેટર પણ હતા. સેનેટમાં, તેમણે પ્રારંભમાં કેટલા વિદેશી મુદ્દાઓ પર બુશ વહીવટીતંત્રને ટેકો આપ્યો હતો, જેમાં ઇરાક યુદ્ધ ઠરાવમાટેના મતનો પણ સમાવેશ થતો હતો. પરિણામે, તેમણે ઇરાકમાં યુદ્ધ અને મોટા ભાગના સ્થાનિક મુદ્દાઓમાં વહીવટીતંત્રની વર્તણૂંક સામે તેનો વિરોધ કર્યો હતો. સેનેટર ક્લિન્ટનને 2006માં બહોળા ગાળા દ્વારા દર્શાવાયા હતા. 2008 પ્રમુખપદ નોમિનેશન સ્પર્ધામાં, હિલેરી ક્લિન્ટને અમેરિકન ઇતિહાસમાં અન્ય કોઇ મહિલાની તુલનામાં વધુ પ્રાથમિક ચુંટણીઓ અને પ્રતિનિધિઓ પર જીત મેળવી હતી, પરંતુ સેનેટર બરાક ઓબામા બહુ ઓછા મતે હારી ગયા હતા. સ્ટેટ સેક્રેટરી તરીકે ક્લિન્ટન પ્રેસિડેન્ટની કેબિનેટમાં સેવા આપનાર પ્રથમ ભૂતપૂર્વ મહિલા તરીકે ઉભરી આવ્યા હતા. == પૂર્વ જીવન અને શિક્ષણ == === પ્રારંભિક જીવન === હિલેરી ડિયાન રોધામ<ref group="nb" name="ex01">1995માં, હિલેરી ક્લિન્ટને જણાવ્યું હતું કે તેમની માતાનું નામ સર એડમુંડ હિલેરી પાછળ પડ્યું છે, જેઓ શેરપા તેન્ઝીંગ સાથે હતા, તેઓ માઉન્ટ એવરેસ્ટ પર ચડનાર પ્રથમ પર્વતારોહક હતા, અને તેજ કારણે તેમના નામમાં અસાધારણ "બે એલ" આવે છે. જોકે, એવરેસ્ટ પર ચડવાનું 1953 સુધી, તેમના જન્મના પાંચ વર્ષ કરતા વધુ ગાળા સુધી શક્ય બન્યું ન હતુ. ઓક્ટોબર 2006માં, ક્લિન્ટનના પ્રવક્તાએ જણાવ્યું હતું કે તેમનું નામ પર્વત પર ચડનારના નામ પરથી પડ્યું નથી. તેને બદલે, તેમના નામની ઉત્પત્તિનું કારણ "તેમની માતાએ તેમની પુત્રીની મહાનતાને પ્રેરણા આપવા માટે પરિવારની મધુર વાતો કરી હતી તે છે, તે મહાન પરિણામોને મે ઉમેર્યા છે." જુઓ {{Cite news |title=Hillary, Not as in the Mount Everest Guy |url=http://www.nytimes.com/2006/10/17/nyregion/17hillary.html |author=Hakim, Danny |work=The New York Times|date=2006-10-17 |access-date=2008-04-25}}</ref>નો જન્મ શિકાગો, ઇલીનોઇસમાં એજવોટર હોસ્પિટલમાં થયો હતો. <ref name="Whitehouse.gov"/><ref>{{cite web |url=http://www.edgewaterhistory.org/articles/index.html?v14-3-4.html |title=Edgewater Hospital 1929–2001 |author=O'Laughlin, Dania |work=Edgewater Historical Society |date=Summer 2003 |access-date=2007-06-10 }}</ref> તેઓ સૌપ્રથમ વખત શિકાગોમાં યુનાઇટેડ મેથોડિસ્ટમાં મોટા થયા હતા અને ત્યાર બાદ ત્રણ વર્ષની ઉંમરથી પેટાવિસ્તાર પાર્ક રિજ, ઇલીનોઇસમાં મોટા થયા હતા.<ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=18, 34}}</ref> તેમના પિતા, હઘ એલ્સવર્થ રોધામ, વેલ્શ અને ઇંગ્લીશ સ્થળાંતરીતના પુત્ર હતા;<ref name="nehgs">{{cite web |author=Roberts, Gary Boyd |url=http://www.newenglandancestors.org/research/services/articles_ancestry_hillary_clinton.asp |title=Notes on the Ancestry of Senator Hillary Rodham Clinton |publisher=[[New England Historic Genealogical Society]] |access-date=2008-05-25 |archive-date=2008-06-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080605050854/http://www.newenglandancestors.org/research/services/articles_ancestry_hillary_clinton.asp |url-status=dead }}</ref> તેમણે કાપડ ઉદ્યોગમાં સફળ નાનો કારોબાર ચલાવ્યો હતો. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=17–18}}</ref> તેમની માતા, ડોરોથી એમ્મા હોવેલ, ઇંગ્લીશ, સ્કોટ્ટીશ, ફ્રેંચ, ફ્રેંચ કેનેડીયનના હોમમેકર, અને વેલ્શ વંશના હતા. <ref name="nehgs"/><ref name="brock-4"/> તેમને બે નાના ભાઈઓ હતા, હઘ અને ટોની. [[ચિત્ર:HRCEarlyYearsExhibitClintonPresidentialCenter.jpg|thumb|left|alt=Museum display case containing photographs, papers, shoes, doll, and other early childhood artifacts|હિલેરી રોધામના પ્રારંભિક જીવનની યાદગીરીઓ વિલીયમ જે. ક્લિન્ટન પ્રેસેડીન્શિયલ સેન્ટર ખાતે દર્શાવવામાં આવી છે.]] એક બાળક તરીકે, હિલેરી રોધામ પાર્ક રિજમાં આવેલી જાહેર શાળામાં શિક્ષકોને પ્રિય હતા. <ref name="morris-113"/><ref name="bern-29">{{Harvnb|Bernstein|2007|p=29}}</ref> તેમણે તરણ, બેઝબોલ અને અન્ય રમતોમાં ભાગ લીધો હતો. <ref name="morris-113">મોરિસ 1996, પૃષ્ઠ. 113.</ref><ref name="bern-29"/> તેમણે બ્રાઉની અને ગિરી સ્કાઉટ તરીકે અસંખ્ય પુરસ્કારો જીત્યા હતા. <ref name="bern-29"/> તેમણે મેઇને ઇસ્ટ હાઇ સ્કુલમાં હાજરી આપી હતી, જ્યાં તેમણે વિદ્યાર્થી કાઉન્સીલ, શાળા અખબારમાં ભાગ લીધો હતો અને તેઓની નેશનલ ઓનર સોસાયટી માટે પસંદગી થઇ હતી. <ref name="Whitehouse.gov">{{cite web |title=Hillary Rodham Clinton |url=http://www.whitehouse.gov/history/firstladies/hc42.html |publisher=[[The White House]] |access-date=2006-08-22 |archive-date=2006-08-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060824053818/http://www.whitehouse.gov/history/firstladies/hc42.html |url-status=dead }}</ref><ref name="bern-30">{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=30–31}}</ref> ઉંમર વધતા તેમને મેઇને સાઉથ હાઇ સ્કુલ સુધી નિયંત્રિત કરવામાં આવ્યા હતા, જ્યા તેઓ નેશનલ મેરિટ ફાઇનાલિસ્ટ બન્યા હતા અને 1965માં તેમના વર્ગના ટોચના પાંચ ટકામાં સ્નાતક થયા હતા. <ref name="bern-30"/><ref>મારાનીસ 1995, પૃષ્ઠ 255. તેમની પ્રત્યે "મહદઅંશે સફળતા પ્રાપ્ત કરનાર" તરીકેનો મત પ્રદર્શિત કરાયો હતો.</ref> તેમની માતાની ઇચ્છા તેઓ સ્વતંત્ર, વ્યાવસાયિક કારકીર્દી બનાવે તેવી હતી,<ref name="brock-4"/> અને તેમના પિતા એક પરંપરાવાદગી હોવાના નાતે આધુનિક પ્રણાલિ વ્યક્ત કરી હતી કે તેમની પુત્રીની ક્ષમતાઓ અને તકો જાતિને આધારે મર્યાદિત બનવી જોઇએ નહી. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=13}}</ref> રાજકીય સંકુચિત ઘરમાં મોટા થયા હોવાથી,<ref name="brock-4">બ્રોક 1996, પૃષ્ઠ 4. તેમના પિતા ખુલ્લુ બોલનારા રાષ્ટ્રના હિમાયતી હતી, જ્યારે તેમની માતાએ ફક્ત મૌન જ સેવ્યુ હતું કેમ કે તેઓ "મૂળબૂત રીતે લોકશાહીની હિમાયતી હતા." તે પણ જુઓ {{Harvnb|Bernstein|2007|p=16}}</ref> તેર વર્ષની ઉંમરે રોધામે 1960ની અત્યંત નજીક યુ.એસ.પ્રમુખપદની ચુંટણીને પગલે સાઉથ સાઇડ શિકાગોના પ્રચારમાં સહાય કરી હતી, જ્યાં તેમને રિપબ્લિકન ઉમેદવાર રિચાર્ડ નિક્સોન સામે ચુંટણીલક્ષી કૌભાંડનો પૂરાવો મળ્યો હતો. <ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠ 19.</ref> ત્યાર બાદ તેમણે યુ.એસ. પ્રમુખપદની 1964ની ચુંટણીમાં રિપલ્બિકન ઉમેદવાર બેરી ગોલ્ડવોટર માટે સ્વૈચ્છિક ઝુંબેશ કરી હતી. <ref>{{Cite book |author=[[J. William Middendorf|Middendorf, J. William]] |title=Glorious Disaster: Barry Goldwater's Presidential Campaign And the Origins of the Conservative Movement |publisher=[[Basic Books]] |year=2006 |isbn=0-465-04573-1 }} પૃષ્ઠ 266.</ref> રોધામની પ્રારંભિક રાજકીય પ્રગતિ મોટે ભાગે તેમના હાઇસ્કુલના ઇતિહાસના શિક્ષક (તેમના પિતા જેવા અત્યંત લાગણીશીલ એન્ટીકોમ્યુનિસ્ટ) જેમણે તેમને ગોલ્ડવોટરના ક્લાસિક ''ધી કોનસાયંસ ઓફ અ કંઝર્વેટીવ'' <ref name="troy">ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠ 15.</ref> સામે રજૂ કર્યા હતા અને તેમની મેથોડીસ્ટ યુવાન પ્રધાન (તેમના માતા જેવા કે જેઓ સામાજિક ન્યાય જેવા મુદ્દાઓથી ચિંતીત હતા), કે જેમની સાથે તેમણે પ્રજાના હક્કોના નેતા માર્ટીન લ્યુથ કીંગ, જુનિયરને શિકાગોમાં 1962માં મળ્યા હતા અને જોયા હતા. <ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 18–21. શિક્ષક પૌલ કાર્લસન અને પ્રધાન ડોનાલ્ડ વચ્ચે જોન્સ વચ્ચે પાર્ક રિજમાં સંઘર્ષ થયો હતો; ક્લિન્ટને બાદમાં જોયું હતું કે "અમેરિકામાં (હવે પછીના) ચાળીસ વર્ષો સુધી સાંસ્કૃતિક, રાજકીય અને ધાર્મિક દોષ રેખાનો પ્રાથમિક સંકેત આકાર લઇ રહ્યો છે" (ક્લિન્ટન 2003, પૃષ્ઠ 23).</ref> === કોલેજ === 1965માં રોધામ વેલેસ્લી કોલેજમાં દાખલ થયા હતા, જ્યાં તેમણે મુખ્ય વિષય રાજકીય વિજ્ઞાનમાં અભ્યાસ કર્યો હતો. <ref>{{cite web |url=http://www.wellesley.edu/PublicAffairs/Commencement/1992/speecheshrc.html |title=Hillary Rodham Clinton Remarks to Wellesley College Class of 1992 |author=Clinton, Hillary Rodham |publisher=[[Wellesley College]] |date=1992-05-29 |access-date=2007-06-01}}</ref> અંડરગ્રેજ્યુએટના પ્રથમ વર્ષ દરમિયાન તેમણે વેલેસ્લી યંગ રિપબ્લિકન્સ<ref name="living31">ક્લિન્ટન 2003, પૃષ્ઠ 31.</ref><ref>{{cite web |url=http://www.wellesley.edu/Activities/homepage/gop/history.html |title=Wellesley College Republicans: History and Purpose |publisher=Wellesley College |date=2007-05-16 |access-date=2007-06-02 |archive-date=2006-09-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060903132835/http://www.wellesley.edu/Activities/homepage/gop/history.html |url-status=dead }} સંસ્થાનું અગાઉનું નામ આપે છે.</ref>ના પ્રેસિડેન્ટ તરીકે સેવા આપી હતી; આ રોકફેલર રિપબ્લિકન-લક્ષી જૂથ સાથે,<ref>{{Cite book |author=Milton, Joyce |title=The First Partner: Hillary Rodham Clinton |publisher=[[William Morrow and Company]] |year=1999 |isbn=0-688-15501-4}} પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 27–28</ref> તેમણે જોહ્ન લિન્ડસે અને એડવર્ડ બ્રુકની ચુંટણીઓને ટેકો આપ્યો હતો. <ref>બ્રોક 1996, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 12–13.</ref> અમેરિકન સિવીલ રાઇટ્સ મુવમેન્ટ અને વિયેટનામ યુદ્ધ વિશે તેમના મંતવ્યો બદલાતા બાદમાં તેઓ તેમના પદ પરથી ઉતરી ગયા હતા. <ref name="living31"/> તે સમયે તેમના યુવાન પ્રધાનને લખેલા એક પત્રમાં તેમણએ પોતાની જાતને "સંકુચિત મગજ અને ઉદાર હૃદય" ધરાવતા ગણાવ્યા હતા. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=50.}} બર્નસ્ટેઇન દર્શાવે છે કે તેણી એવું માનતા હતા કે આ મિશ્રણ શક્ય હતુ અને પુખ્ત વયના હિલેરી ક્લિન્ટનનું અન્ય કોઇ સમીકરણ વધુ સારી રીતે વર્ણન કરી શકે તેમ નથી.</ref> 1960ના પ્રવાહો કે જે રાજકીય વ્યવસ્થા સામે ઉદ્દામવાદી પગલાંઓની તરફેણ કરતા હતા તેનાતી વિરુદ્ધ તેમણે તેની અંદર જ કામ કરવાની ઇચ્છા વ્યક્ત કરી હતી. <ref name="bg011293">{{Cite news |url=http://www.highbeam.com/doc/1P2-8210491.html |title=Hillary: The Wellesley Years: The woman who will live in the White House was a sharp-witted activist in the class of '69 |author=Kenney, Charles |work=The Boston Globe |date=1993-01-12 |access-date=2008-02-07 |format=fee required |archive-date=2011-05-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110511212059/http://www.highbeam.com/doc/1P2-8210491.html |url-status=dead }}</ref> તેમના પ્રારંભિક વર્ષમાં, રોધામ યુદ્ધવિરોધી ડેમોક્રેટ ઇયુજેન મેકકાર્થીની પ્રમુખપદ નોમિનેશન ઝુંબેશના ટેકેદાર બન્યા હતા. <ref name="nyt090507"/> માર્ટીન લ્યુથ કીંગ, જુનિયરની હત્યાને પગલે, રોધામે બે દિવસીય વિદ્યાર્થી હડતાલનું આયોજન કર્યું હતું અને વેલેસ્લીના કાળા વિદ્યાર્થીઓ સાથે વધુ કાળા વિદ્યાર્થીઓ અને શિક્ષકોની ભરતી કરવાનું કામ કર્યું હતું. <ref name="nyt090507">{{Cite news |author=Leibovich, Mark |title=In Turmoil of ’68, Clinton Found a New Voice |work=The New York Times |date=2007-09-07 |url=http://www.nytimes.com/2007/09/05/us/politics/05clinton.html |access-date=2007-09-06}}</ref> 1968ના પ્રારંભમાં, તેઓ વેલેસ્લી કોલેજ ગવર્નમેન્ટ એસોસિયેશનના પ્રમુખ તરીકે ચુંટાયા હતા અને 1969ના પ્રારંભ સુધી સેવા આપી હતી;<ref name="bg011293"/><ref name="wcaddr"/> તેઓએ અન્ય કોલેજોમાં સામાન્ય રીતે થતું હતું તેવા વિદ્યાર્થી અવરોધોમાં વેલેસ્લીની સંડોવણીને દૂર રાખવામાં મહત્વનો ભાવ ભજવ્યો હતો. <ref name="bg011293"/> તેમના અસંખ્ય અનુયાયી વિદ્યાર્થીઓએ માન્યુ હતું કે તેઓ કદાચ એક દિવસ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના પ્રથમ મહિલા બનશે. <ref name="bg011293"/> તેથી તેઓ તેમના રાજકીય દ્રષ્ટિકોણને વધુ સારી સમજી શક્યા હતા, અધ્યાપક એલન શેશટરે રોધામમને હાઉસ રિપબ્લિકન કોન્ફરન્સ ખાતેની કામગીરી સોંપી હતી અને તેમણે "વેલેસ્લી ઇન વોશિગ્ટન" ઉનાળુ કાર્યક્રમમમાં હાજરી આપી હતી. <ref name="nyt090507"/> રોધામને ઉદાર મતવાદી ન્યુ યોર્ક રિપ્રેઝન્ટેટીવ ચાર્લ્સ ગુડવેલ દ્વારા ગવર્નર નેલ્સન રોકફેલરના રિપબ્લિકન નોમિનેશનમાં વિલંબિત પ્રવેશની ઝુંબેશમાં સહાય કરવા માટે આંમંત્રણ અપવામા આવ્યું હતું. <ref name="nyt090507"/> રોહાને મિયામીમાં 1968 રિપબ્લિકન નેશનલ કોન્વેન્શનમાં હાજરી આપી હતી. જોકે, રિચાર્ડ નિક્સોનની ઝુંબેશને જે રીતે દર્શાવવામાં આવી હતી તેનાથી તેઓ ખિન્ન હતા અને કોન્વેન્શનનો "અસ્પષ્ટ" જાતિવાદી સંદેશો જોયો હતો અને સારા માટે રિપબ્લિકન પાર્ટી છોડી દીધી હતી. <ref name="nyt090507"/> પોતાના અંતિમ વર્ષ માટે વેલેસ્લી પાછા ફરતા રોધામે અધ્યાપક શેશટરના માર્ગદર્શન હેઠળ ઉદ્ધામવાદી કોમ્યુનિટી આયોજક સૌલ એલિન્સ્કીની યુક્તિઓ વિશે પોતાના જૂના મહાનિબંધમાં લખ્યું હતું (વર્ષો બાદ જ્યારે તેઓ પ્રથમ મહિલા બન્યા ત્યારે વ્હાઇટ હાઉસની વિનંતીને પગલે મહાનિબંધમાં પ્રવેશ નિષેધ હતો અને તે કેટલીક અટકળોનો વિષય બન્યો હતો).<ref name="msn030207">{{Cite news |title=Reading Hillary Rodham's hidden thesis |url=http://www.msnbc.msn.com/id/17388372/ |author=[[Bill Dedman|Dedman, Bill]] |publisher=[[MSNBC.com]] |date=2007-03-02 |access-date=2007-03-02 |archive-date=2007-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070304065006/http://www.msnbc.msn.com/id/17388372/ |url-status=dead }}</ref> 1969માં, તેમણે બેચલર ઓફ આર્ટસમાં,<ref name="nyt-bio"/> રાજકીય વિજ્ઞાનમાં વિભાગીય સન્માન સાથે સ્નાતકની પદવી મેળવી હતી. <ref name="msn030207"/> કેટલાક અનુયાયી વિદ્યાર્થીઓના દબાણને કારણે, <ref name="gvn-34"/> તેઓ પ્રારંભિક સંબોધન આપનારા વેલેસ્લી કોલેજના ઇતિહાસમાં પ્રથમ વિદ્યાર્થી બન્યા હતા. <ref name="wcaddr">{{cite web |title=Wellesley College 1969 Student Commencement Speech |url=http://www.wellesley.edu/PublicAffairs/Commencement/1969/053169hillary.html |author=Rodham, Hillary |publisher=Wellesley College |date=1969-05-31 |access-date=2006-08-22 }}</ref> તેમના સાત મિનીટ સુધી ચાલેલા સંબોધનને તાળીઓના ગડગડાટથી વધાવી લેવામાં આવ્યું હતું. <ref name="bg011293"/><ref>{{Cite news |title=Brooke Speech Challenged by Graduate |work=[[Fitchburg Sentinel]] |date=1969-06-02}}</ref><ref>{{Cite news |title=Brooke Speech Draws Reply |work=Nevada State Journal |date=1969-06-02}}</ref> તેમના સંબોધનના થોડા ભાગને મળેલા પ્રતિભાવને કારણે તેમના પ્રારંભિક સંબોધન પહેલા બોલેલા સેનેટર એડવર્ડ બ્રૂકની ટીકા કરાઇ હોવાથી તેમને ''લાઇફ'' મેગેઝીનના આર્ટિકલમાં દર્શાવવામાં આવ્યા હતા,<ref>{{Cite news |title=The Class of '69 |publisher=''[[Life (magazine)|Life]]'' |date=1969-06-20}} લેખમાં રોધાન અને બે વિદ્યાર્થીઓએ અન્ય શાળામાંથી સંબોધનકર્તાનો પ્રારંભ કર્યો તેની સાથે ફોટાઓ અને તેમના સંબોધનના અંશોનો સમાવેશ થાય છે.</ref>. <ref name="gvn-34">ગર્થ એન્ડ વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 34–36.</ref> તેઓ આઇઆરવી કૂપસિનેટના રાષ્ટ્રીય સ્તરે એકજૂથ ટેલિવીઝન ટોક શોમાં તેમજ ઇલિનોઇસ અને ન્યુ ઇંગ્લેંડના અખબારોમાં પણ દેખાયા હતા. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=70}}</ref> તે ઉનાળામાં, તેમણે આખા અલાસ્કામાં કામ કર્યું હતું, માઉન્ટ મેકીનલે નેશનલ પાર્કમાં ડિશો ધોતા હતા અને વાલ્ડેઝમાં ફિશ પ્રોસેસીંગ કેનેરીમાં સ્લિમીંગ સાલમોનમાં વ્યસ્ત હતા (જેને તેમને કાઢી મૂક્યા હતા અને જ્યારે તેમણે બિનતંદુરસ્ત સ્થિતિ વિશેની ફરિયાદ કરી ત્યારે રાતોરાત બંધ કરી દીધી હતી). <ref>મોરીસ 1996, પૃષ્ઠ 139; {{Harvnb|Bernstein|2007|p=105}}. ક્લિન્ટને બાદમાં લખ્યું હતું અને ''ડેવિડ લેટરમેન સાથે લેઇટ શો'' પર પુનરાવર્તન કર્યું હતું કે ખુશામત કરવી એ શ્રેષ્ઠ તૈયારી હતી, તેણીએ કાયમ માટે વોશિંગ્ટોનમાં રહ્યા હતા. ક્લિન્ટન 2003, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 42–43.</ref> === કાયદા શાળા === રોધામ ત્યાર બાદ યેલ લો સ્કુલ પ્રવેશ્યા હતા, જ્યાં તેમણે ''યેલ રિવ્યૂ ઓફ લો એન્ડ સોશિયલ એકશન'' ના સંપાદક બોર્ડ પર સેવા આપી હતી. <ref name="arkhc">{{cite web |url=http://www.encyclopediaofarkansas.net/encyclopedia/entry-detail.aspx?entryID=2744 |title=Hillary Diane Rodham Clinton (1947–) |work=The Encyclopedia of Arkansas History & Culture |access-date=2007-04-08 }}</ref> તેમના બીજા વર્ષ દરમિયાનમં તેમણે યેલ ચાઇલ્ડ સ્ટડી સેન્ટર ખાતે કામ કર્યું હતું,<ref name="gerth-42">ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 42–43.</ref> જેમા તેઓ પ્રારંભિક બાળપણ મગજ વિકાસ પર નવા સંશોધન અંગે શીખતા હતા અને પ્રજનક કામ ''બિયોન્ડ ધ બેસ્ટ ઇન્ટરેસ્ટસ ઓફ ધ ચાઇલ્ડ'' (1973) પર સંશોધન મદદનીશ તરીકે કામ કરતા. <ref name="bernstein-75">{{Harvnb|Bernstein|2007|p=75}}</ref><ref>''બિયોન્ડ ધ બેસ્ટ ઇન્ટરેસ્ટસ ઓફ ધ ચાઇલ્ડ'' ના લેખક સેન્ટર ડિરેક્ટર અલ સોલનીટ, યેલ કાયદા અધ્યાપક જો ગોલ્ડસ્ટેઇન અને એન્ના ફ્રિઉદ હતા.</ref> તેમણે યેલ લો હેવન હોસ્પિટલ<ref name="bernstein-75"/> ખાતે બાળ દુરુપયોગનો કેસ પણ હાથમાં લીધો હતો અને ગરીબોને મફત કાનૂની સલાહ પૂરી પાડવા માટે ન્યુ હેવન લીગલ સર્વિસીઝ ખાતે સ્વૈચ્છિક સેવા આપી હતી. <ref name="gerth-42"/> 1970ના ઉનાળામાં તેમને મેરીયન રાઇટ એડલમેનના વોશિંગ્ટન રિસર્ચ પ્રોજેક્ટ ખાતે કામ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી હતી, જ્યાં તેમને સેનેટર વોલ્તેર મોન્ડાલેની સબકમિટી ઓન માઇગ્રેટરી લેબરની કામગીરી સોંપવામાં આવી હતી. ત્યાં તેમણે હાઉસીંગ, ગટરવ્યવસ્થા, આરોગ્ય અને શિક્ષણ ક્ષેત્રે સ્થળાંતરીત કામદારોની સમસ્યા પર સંશોધન કર્યું હતું. <ref>મોરીસ 1996, પૃષ્ઠ 142–143.</ref> એડલમેન બાદમાં નોંધપાત્ર શિક્ષક બન્યા હતા. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=71–74}}</ref> કનેક્ટીકટ યુ.એસ. સેનેટ ઉમેદવાર જોસેફ ડુફ્ફીની 1970ની ઝુંબેશ પર કામ કરવા માટે તેમની રાજકીય સલાહકાર એન્ની વેક્સલર દ્વારા નિમણૂંક કરવામાં આવી હતી, જેમાં રોધામને બાદમાં રાજકારણમાં પ્રથમ કામ સોંપવામાં આવ્યું હતું. <ref>{{Cite news | url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/08/08/AR2009080800058.html |title=Anne Wexler, Political Adviser and Lobbyist, Dies at 79 |author=Weil, Martin |work=The Washington Post |date=2009-08-08 |access-date=2009-08-20}}</ref> 1971ની હેમંત ઋતુના અંતમાં, તેમણે બીલ ક્લિન્ટન સાથે સંબધનો પ્રારંભ કર્યો હતો, તેમજ યેલ ખાતેના કાયદાના વિદ્ય્રાર્થીની પણ હતા. તે ઉનાળામાં તેમણે ટ્રેયુહાફ્ટ, વોકર એન્ડ બર્નસ્ટેઇનની કાયદા કંપની ઓકલેન્ડ, કેલિફોર્નીયા ખાતે ઇન્ટર્ન કરી હતી. <ref name="bernstein-82">{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=82–83}}</ref> આ કંપની બંધારણીય હક્કો, પ્રજા મુક્તિવાદ, અને ઉદ્ધામવાદી કારણોને પોતાના ટેકાને માટે જાણીતા હતી (તેના ચારમાંના બે ભાગીદારો પ્રવર્તમાન કે ભૂતકાળના કોમ્યુનિસ્ટ પાર્ટી સભ્યો હતા);<ref name="bernstein-82"/> રોધાને બાળક કેદ અને અન્ય કેસો પર કામ કર્યું હતું. <ref group="nb" name="ex02">{{Cite news |url=http://www.nysun.com/national/hillary-clintons-radical-summer/66933/ |title=Hillary Clinton's Radical Summer |author=Gerstein, Josh |work=The New York Sun |date=2007-11-26 |access-date=2009-05-09}} ગર્સ્ટેઇનને એવું જણાય છે કે એક વખત રોધાને ટ્રિયુહાફ્ટ કંપની પર કર્યું હતું ત્યારથી બાળકના પાલન કરતા ક્યો કેસ વધુ છે તે અસ્પષ્ટ છે. ક્લિન્ટન વિરોધી લેખકો જેમ કે બાર્બરા ઓલ્સને ક્લિન્ટન પર એવો આરોપ મૂક્યો હતો કે તેમણે કદીયે ટ્રિયુહાફ્ટની વિચારધારાને માન્ય રાખી ન હતી અને તેમના પત્ની અને અનુયાયી સામ્યવાદી જેસિકા મિટફોર્ડ સાથે સામાજિક અને રાજકીય જોડાણ જાળવી રાખ્યું હતું. (ઓલ્સોન 1999, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 56–57) ''ધી ન્યુ યોર્ક સન'' દ્વારા 2007માં કરાયેલું સંશોધન દર્શાવે છે કે મિટફોર્ડ અને હિલેરી ક્લિન્ટન નજીક ન હતા અને 1980માં આરકાન્સાસ જેલ કેસ પર તેઓ અલગ પડી ગયા હતા. જુઓ {{Cite news |url=http://www.nysun.com/national/hillary-clintons-left-hook/67002/ |title=Hillary Clinton's Left Hook |author=Gerstein, Josh |work=The New York Sun |date=2007-11-27 |access-date=2009-05-09}}</ref> ક્લિન્ટને તેમની સાથે કેલિફોર્નીયામાં રહેવાના હેતુથી તેમની મૂળ ઉનાળુ યોજનાઓ રદ કરી હતી ;<ref>{{Cite news |url=http://www.nysun.com/national/clintons-berkeley-summer-of-love/66982/ |title=The Clintons' Berkeley Summer of Love |author=Gerstein, Josh |work=The New York Sun |date=2007-11-26 |access-date=2009-05-09}}</ref> જ્યા સુધી તેઓ કાયદા શાળામાં પરત ન આવ્યા ત્યાં સુધી આ જોડુ એક સાથે રહેતું હતું. <ref>{{Cite news |url=http://www.nysun.com/national/hillary-clintons-radical-summer/66933/ |title=Hillary Clinton's Radical Summer |author=Gerstein, Josh |work=The New York Sun |date=2007-11-26 |access-date=2009-05-09}}</ref> તે પછીના ઉનાળામાં, રોધાન અને ક્લિન્ટને બિનસફળ 1972 ડેમોક્રેટિક પ્રમુખપદના ઉમેદવાર જ્યોર્જ મેકગ્રોવન માટે ટેક્સાસમાં ઝુંબેશ આદરી હતી. <ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 48–49.</ref> તેમણએ 1973માં જ્યુરીસ ડોકટર ડિગ્રી પ્રાપ્ત કરી હતી,<ref name="nyt-bio">{{Cite news |url=http://topics.nytimes.com/top/reference/timestopics/people/c/hillary_rodham_clinton/index.html |title=Hillary Rodham Clinton |work=The New York Times |access-date=2008-04-13 | first=Helene | last=Cooper}}</ref> તેથી તેઓ વધુ એક વર્ષ માટે ક્લિન્ટન સાથે રહ્યા હતા. <ref name="bernstein-89">{{Harvnb|Bernstein|2007|p=89}}</ref> સ્નાતક થવાના પગલે ક્લિન્ટને પ્રથમ લગ્ન માટે દરખાસ્ત મૂકી હતી, પરંતુ તેમણે ઇનકાર કર્યો હતો. <ref name="bernstein-89"/> તેમણે યેલ ચાઇલ્ડ સ્ટડી સેન્ટર ખાતે બાળકો અન દવાઓ પરના અભ્યાસ માટે અનુસ્નાતકના વર્ષનો પ્રારંભ કર્યો હતો. <ref name="nfll"/> તેમનો પ્રથમ વિદ્વતાપૂર્ણ લેખ, "ચિલ્ડ્રન અંડર ધ લો", 1973ના અંતમાં ''હાર્વર્ડ એજ્યુકેશનલ રિવ્યૂ'' માં પ્રકાશિત થયો હતો. <ref>{{Cite journal |last=Rodham |first=Hillary |year=1973 |month= |title=Children Under the Law |journal=[[Harvard Educational Review]] |volume=43 |issue=4 |pages=487–514 |ref=harv}}</ref> નવા બાળકોના હક્કોની ચળવળની ચર્ચા કરતા, તેમણે જણાવ્યું હતું કે "બાળક નાગરિકો" "શક્તિવિહીન વ્યક્તિગતો"<ref>ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠ 21.</ref> હતા અને એવી દલીલ કરી હતી કે બાળકોને જન્મથી જ કાનૂની વય મેળવવા સામે સમાન રીતે અસમર્થ ગણવા જોઇએ નહી, પરંતુ તેના બદલે અદાલતોએ કેસ પ્રતિ કેસના ધોરણે પૂરાવાની ગેરહાજરી ન હોય તો સમર્થન આપવું જોઇએ. <ref name="nyt082492">{{Cite news |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9E0CE7D71E3EF937A1575BC0A964958260 |title=Legal Scholars See Distortion In Attacks on Hillary Clinton |author=Lewin, Tamar |work=The New York Times |date=1992-08-24}}</ref> આ લેખ આ ક્ષેત્રે વારંવાર ટાંકવામાં આવતો હતો. <ref>[http://scholar.google.com/scholar?hl=en&amp;lr=&amp;c2coff=1&amp;q=rodham+%22children+under+the+law%22+43+%22Harvard+Educational+Review%22&amp;btnG=Search આ ગૂગલ વિદ્વાનની શોધ પરિણામ] આશરે એકાદ સો જેટલા કટાક્ષો શૈક્ષણિક સાહિત્યમાં તેણીના પેપરના ટાંકણો દર્શાવતા પેદા કરે છે.</ref> == લગ્ન અને પરિવાર, કાનૂની કારકીર્દી અને આરકાન્સાસની પ્રથમ મહિલા == === ઇસ્ટ કોસ્ટથી આરકાન્સાસ === તેમના અનુસ્નાતક અભ્યાસ દરમિયાન રોધામે એડલમેનનના નવા જ સ્થપાયેલા કેમ્બ્રિજ, મેસાચ્યુએટ્સ,<ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=91–92}}</ref>માં ચિલ્ડ્રન્સ ડિફેન્સ ફંડમાં સ્ટાફ એટર્ની તરીકે સેવા આપી હતી અને બાળકો પરની કાર્નેગી કાઉન્સીલમાં સલાહકાર તરીકે સેવા આપી હતી. <ref>{{Cite news |title=Adults Urge Children's Rights |work=The Arizona Sentinel |date=1974-10-04}}</ref> 1974 દરમિયાન તેઓ વોશિંગ્ટન ડી.સીમાં મહાભિયોગ તપાસ કર્મચારીઓના સભ્ય હતા, જેમાં તેઓ વોટરગેટ કૌભાંડ સમયે જ્યુડિશીયરી પરની હાઉસ કમિટીને સલાહ આપતા હતા. <ref name="bernstein-94">{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=94–96, 101-103}}</ref> મુખ્ય વકીલ જોહ્ન ડોર અને વરિષ્ઠ સભ્ય બર્નાર્ડ નુસબૌમના માર્ગદર્શન હેઠળ,<ref name="bernstein-75"/> રોધામે મહાભિયોગની સંશોધન પ્રક્રિયામાં તેમજ મહાભિયોગ માટેના ઐતિહાસિક કારણો અને ધોરણો સહાય કરી હતી. <ref name="bernstein-94"/> પ્રેસિડેન્ટ રિચાર્ડ નિક્સોનના ઓગસ્ટ 1974માં રાજીનામાને પગલે કમિટીનું કાર્ય પરાકાષ્ઠાએ પહોંચ્યું હતું. <ref name="bernstein-94"/> ત્યારથી, રોધામને તેજસ્વી રાજકીય ભવિષ્ય ધરાવનારા તરીકે જોવાતા હતા; ડેમોક્રેટિક આયોજક અને સલાહકાર બેટસે રાઇટ અગાઉના વર્ષે તેમની કારકીર્દીમાં મદદ કરવા માટે ટેક્સાસથી વોશિંગ્ટન આવ્યા હતા;<ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=62}}</ref> રાઇટ માનતા હતા કે રોધામ સેનેટર અથવા પ્રેસિડેન્ટ બનવાની તક ધરાવે છે.<ref>મારાનીસ 1995, પૃષ્ઠ 277.</ref> દરમિયાનમાં, ક્લિન્ટને તેમને વારંવાર લગ્ન કરવા માટે કહ્યું હતું અને તેઓ સતત આનાકાની કરતા રહ્યા હતા. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=90, 120}}</ref> જોકે, તેઓ ડિસ્ટ્રીક્ટ ઓફ કોલંબીયા બાર પરીક્ષા<ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=92.}} કુલ ઉમેદવારોમાંથી બે તૃતીયાંશ (817માંથી 551) પાસ થયા હતા અને રોધામે જ્યાં સુધી તેમણે તેમની આત્મકથામાં ત્રીસ વર્ષો બાદ ઉલ્લેખ કર્યો ત્યાં સુધી તેમના ઘનિષ્ઠ મિત્રોને પણ કહ્યુ ન હતું.</ref>માં નાપાસ થતા અને આરકાન્સાસ પરીક્ષા પાસ કરતા રોધામ અગત્યના નિર્ણય પર આવ્યા હતા. જેમ તેમણે બાદમાં લખ્યું હતું કે, "હું દિમાગને બદલે મારા હૃદયને અનુસરવાનું પસંદ કરું છું". <ref>ક્લિન્ટ 2003, પૃષ્ઠ 69. ખાતે ફકરો લીધેલ{{Cite news |url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,457362-2,00.html |title=Hillary Unbound |author=Clinton, Hillary Rodham |work=Time |date=2003-06-08 |access-date=2007-12-08 |archive-date=2013-05-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130521075159/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,457362-2,00.html |url-status=dead }}</ref> આમ તેઓ વોશિંગ્ટોનમાં રહેવાને બદલે જ્યાં ઉજળી કારકીર્દીના સંકેતો હતા તેવા આરકાન્સાસ તરફ બીલ ક્લિન્ટનને અનુસર્યા હતા. ક્લિન્ટન ત્યારે કાયદાનું શિક્ષણ આપતા હતા અને તેમના પોતાના રાજ્યમાં યુ.એસ. હાઉસ ઓફ રિપ્રેઝન્ટેટીવ્ઝની બેઠક માટે પ્રયત્નો કરતા હતા. ઓગસ્ટ 1974માં, તેઓ ફાયેટ્ટીવિલ્લે, આરકાન્સાસ ચાલ્યા ગયા હતા અને યુનિવર્સિટી ઓફ આરકાન્સાસ, ફાયેટ્ટીવિલ્લે,<ref name="bernstein-92">{{Harvnb|Bernstein|2007|p=92}}</ref><ref>ક્લિન્ટન 2003, પૃષ્ઠ 70. મહિલા શિક્ષક સભ્યોના ક્રમાંકો માટે સ્ત્રોત</ref>ખાતે સ્કુલ ઓફ લોમાં બે મહિલા શિક્ષકોમાંના એક બન્યા હતા, જ્યાં બીલ ક્લિન્ટન પણ હતા. તેમણે ફોજદારી કાયદામાં વર્ગો આપ્યા હતા, જ્યાં તેઓ એક ઉગ્ર શિક્ષક અને સખત ગ્રેડર હોય તેવું મનાતુ હતું અને તેઓ શાળાના કાનૂની સહાય વાળા ક્લિનીકના પ્રથમ ડિરેક્ટર બન્યા હતા. <ref>મારાનીસ 1995, પૃષ્ઠ 328.</ref> તેમણે હજુ પણ લગ્ન વિશેના વિચારને થોડા અળગા રાખ્યા હતા, કેમ કે તેમને એવી ચિંતા હતી કે તેમનું અલગ અસ્તિત્વ ખોવાઇ જશે અને તેમની સિદ્ધિઓને અન્ય કોઇના નામ દ્વારા જોવામાં આવશે. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=62, 90, 117}}</ref> === આરકાન્સાસના પ્રારંભિક વર્ષો === [[ચિત્ર:HillaryRodhamBillClintonLittleRockHouse1adjusted.jpg|thumb|right|alt=Small, one-story brick-faced house with small yard in front|હિલેરી રોધામ અને બીલ ક્લિન્ટન લિટલ રોકના પડોશી હિલક્રેસ્ટમાં આ [144] મકાનમાં 1977થી 1979 સુધી રહેતા હતા, જ્યારે તેઓ આરકાન્સાસ એટોર્ની જનરલ હતા <સંદર્ભ>[145] પૃષ્ઠ 244.</ref>]] હિલેરી રોધામ અને બીલ ક્લિન્ટને 1975ના ઉનાળમાં ફાયેટ્ટીવિલ્લેમાં મકાન ખરીદ્યું હતું અને હેલિરી અંતે લગ્ન માટે સંમત થયા હતા. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=120}}</ref> તેમના લગ્ન 11 ઓક્ટોબર 1975ના રોજ તેમના બેઠક ખંડમાં મેથોડીસ્ટ વિધિથી થયા હતા. <ref name="mara-122">મારાનીસ 1995, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 121–122.</ref> પોતાના વ્યાવસાયિક જીવનને અલગ રાખવા અને દેખીતા હિત સંઘર્ષને ટાળવા માટે તેઓ હિલેરી રોધામ એવું નામ રાખી રહ્યા હોવાની જાહેરાત કરી હતી,<ref name="mara-122"/> અને "હું હજુ પણ તે જ છું" <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=157}}</ref> તેવું દર્શાવવા છતા તેમના નિર્ણયે તેમની માતાઓને ખિન્ન કરી મૂક્યા હતા. <ref>ક્લિન્ટન 2003, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 91–92.</ref> બીલ ક્લિન્ટને 1974માં કોંગ્રેશનલ સ્પર્ધા ગુમાવી હતી, પરંતુ નવેમ્બર 1976માં તેઓ આરકાન્સાસ એટોર્ની જનરલ તરીકે ચુંટાયા હતા અને તેથી દંપતિ લિટન રોકની રાજ્ય રાજધાનીમાં સ્થળાંતર કરી ગયું હતું. <ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠ 57.</ref> ત્યાં રોધામ ફેબ્રુઆરી 1977માં આરકાન્સન રાજકીય અને આર્થિક પ્રભાવની સંરક્ષણ સંસ્થા એવી પ્રતિષ્ઠિત રોઝ લો ફર્મમાં જોડાયા હતા. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=128, 103.}} કંપની રોઝ, નાશ, વિલીયમ્સન, ક્લે એન્ડ ગિરોઇર તરીકે ઓળખાતી હતી, પરંતુ તેના નામને 1980માં સરળ કરીને રોઝ લો કંપની કરાયું હતું.</ref> તેમણે પેટન્ટ ઉલ્લંઘન અને બૌદ્ધિક સંપત્તિ કાયદા<ref name="arkhc"/>માં કુશળતા પ્રાપ્ત કરી હતી, જ્યારે બાળક તરફદારીમાં ''પ્રો બોનો'' (નિસ્વાર્થ)માં પણ કામ કરતા હતા ;<ref name="bernstein-133"/> તેમણે ભાગ્યે જ અદાલતમાં દાવા કામ કર્યું છે. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=131–132}}</ref> રોધામે બાળકોના કાયદા અને પરિવાર નીતિમાં પોતાનો રસ જાળવી રાખ્યો હતો અને 1977માં "ચિલ્ડ્રન્સ પોલિસીઝઃ એબનડનમેન્ટ એન્ડ નેગલેક્ટ"<ref>{{Cite journal |author=Rodham, Hillary |title=Children's Policies: Abandonment and Neglect |journal=[[Yale Law Journal]] |volume=68 |issue=7 |year=1977 |month=June |pages=1522–1531 |doi=10.2307/795794 |last2=Steiner |first2=Gilbert Y. |url=http://jstor.org/stable/795794 |ref=harv }}</ref> અને 1979માં "ચિલ્ડ્રન્સ રાઇટ્સઃ અ લીગલ પર્સ્પેક્ટીવ" જેવા વિદ્વતાપૂર્ણ લેખો પ્રકાશિત કર્યા હતા. <ref>{{Cite book |last=Rodham |first=Hillary |chapter=Children's Rights: A Legal Perspective |editor=Patricia A. Vardin, Ilene N. Brody (eds.) |title=Children's Rights: Contemporary Perspectives |publisher=[[Teacher's College Press]] |location=New York |year=1979 |pages=21–36}}</ref> બાદમાં તેમણે તેમની એવી દલીલ સતત રાખી હતી કે બાળકોની કાયદાકીય સામર્થતા તેમની વય અને અન્ય સંજોગો પર આધારિત છે અને ગંભીર તબીબી હક્કોના કિસ્સામાં ન્યાયિક દરમિયાનગીરી કેટલીક વાર જરૂરી હોય છે. <ref name="nyt082492"/> અમેરિકન બાર એસોસિયેશન અધ્યક્ષે બાદમાં જણાવ્યું હતું કે, "તેમના લેખો અગત્યના હતા, એટલા માટે નહી કે તે મૂળભૂત રીતે નવા હતા પરંતુ તેના કારણે જે અવિકસિત હતું તેની રચના કરવામાં સહાય મળી હતી." <ref name="nyt082492"/> ઇતિહાસવિંદ ગેરી વિલ્સે બાદમાં તેમને "છેલ્લા બે દાયકામાં અનેક મહત્વના વિદ્વાન-કાર્યકર્તાઓમાંના એક તરીકે" વર્ણવ્યા હતા,<ref>{{Cite news |url=http://www.nybooks.com/articles/article-preview?article_id=2999 |title=H.R. Clinton's Case |author=[[Garry Wills|Wills, Garry]] |work=The New York Review of Books |date=1992-03-05}}</ref> જ્યારે સંકુચિતવાદીઓએ જણાવ્યું હતું કે તેમની થિયરીઓ પરંપરાગત પાલન સત્તાને પચાવી પાડશે,<ref name="macbeth"/> અને બાળકોને તેમના માતાપિતા વિરુદ્ધ વ્યર્થ કાનૂની દાવાઓ કરવાની મંજૂરી આપશે,<ref name="nyt082492"/> અને એવી દલીલ કરી હતી કે તેમનું કાર્ય કાનૂની "ક્રિટ" થિયરી છે જે બેકાબૂ છે. <ref>ઓલ્સોન 1999, પૃષ્ઠ 57.</ref> 1977માં, રોધામ આરકાન્સાસ ફોર ચિલ્ડ્રન એન્ડ ફેમિલીઝની સહસ્થાપના કરી હતી, જે ચિલ્ડ્રન્સ ડિફેન્સ ફંડના સહયોગમાં રાષ્ટ્રીય સ્તરની સંસ્થા હતી. <ref name="arkhc"/><ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=154}}</ref> તે વર્ષ બાદ, પ્રેસિડેન્ટ જિમ્મી કાર્ટરે (જેમના માટે ઇન્ડિયાના<ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=125}}</ref>ની કામગીરીમાં 1976માં ઝુંબેશમાં ક્ષેત્રીય માર્ગદર્શક તરીકે કામ કર્યું હતું) તેમની નિમણઊંક લીગલ સર્વિસીઝ કોર્પોરેશનના બોર્ડ ઓફ ડિરેક્ટર્સમાં કરી હતી,<ref>{{cite web |url=http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=7026 |title=Jimmy Carter: Nominations Submitted to the Senate, Week Ending Friday, December 16th, 1977 |work=American Presidency Project |access-date=2007-09-03}}</ref> અને તેમણે તે પદ પર 1978થી 1981ના અંત સુધી કામ કર્યું હતું. <ref>{{cite web |url=http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=42598 |title=Ronald Reagan: Recess Appointment of Three Members of the Board of Directors of the Legal Services Corporation |date=1982-01-22 |work=American Presidency Project |access-date=2007-09-03}}</ref> 1978ના મધ્યથી 1980ના મધ્ય સુધી,<ref group="nb" name="ex03">શરૂની તારીખ માટે જુઓ બ્રોક 1996, પૃષ્ઠ 96. ગૌણ સ્ત્રોતો તેણીનો સમયગાળો ક્યારે પૂર્ણ થયો તેની અસતત તારીખો આપે છે. પ્રાથમિક સ્ત્રોતો સંકેત આપે છે કે એપ્રિલ 1980 અને સપ્ટેમ્બર 1980ની મધ્યમાં રોધાનના સ્થળે એફ.વીલીયમ મેકકાલ્પીનને બદલવામાં આવ્યા હતા. જુઓ {{Cite book |url=http://books.google.com/?id=KWRBPOdZCdAC&q=%22legal+services+corporation%22+rodham+baby&dq=%22legal+services+corporation%22+rodham+baby |title=House Committee on Appropriations, Subcommittee on Departments of State, Justice, Commerce, the Judiciary, and Related Agencies Appropriations |year=1980 |publisher=[[U.S. House of Representatives]] |author1=Subcommittee On The Departments Of State, United States. Congress. House. Committee on Appropriations |author2=Justice, |author3=Commerce, |author4=Judiciary, the |author5=Agencies, Related }} રોધામે "થોડા સપ્તાહો પહેલા જ જન્મ" આપ્યો હોવા છતાંયે ખુરશી ધરાવતા હતા; ચેલ્સી ક્લિન્ટનનો જન્મ 27 ફેબ્રુઆરી 1980ના રોજ થયો હતો. અને જુઓ {{cite web |url=http://lawlibrary.rutgers.edu/cgi-bin/lib/hearing.cgi?file=81601609%20page=0001 |work=Background release, Legal Services Corporation, September 1980 |title=Hearings Before the Subcommittee on Courts, Civil Liberties, and the Administration of Justice, of the Committee of the Judiciary, House of Representatives |publisher=[[U.S. House of Representatives]] |date=September&nbsp;21, 27, 1979 |access-date=2011-04-28 |archive-date=2013-06-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130602071414/http://lawlibrary.rutgers.edu/cgi-bin/lib/hearing.cgi?file=81601609%20page=0001 |url-status=dead }} પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 388–403, સાચો સંદર્ભ પૃષ્ઠ 398, જે દર્શાવે છે કે મેકકાલ્પીન પદ પર સપ્ટેમ્બર 1980માં રહ્યા હતા.</ref> તેમણે તે બોર્ડના અધ્યક્ષ તરીકે સેવા આપી હતી, આવું કરનાર તેઓ પ્રથમ મહિલા હતા. <ref>મોરિસ, પૃષ્ઠ 225.</ref> તેમના અધ્યક્ષપણના સમય દરમિયાન કોર્પોરેશન માટેનું ભંડોળ 90 મિલીયન ડોલરથી 300 મિલીયન ડોલર સુધીનું વિસ્તારવામાં આવ્યું હતું; પરિણામે તેણે સફળતાપૂર્વક પ્રેસિડેન્ટ રોનાલ્ડ રીગનના ભંડોળ ઘટાડવાના અને સંસ્થાના પ્રકારને બદલવા સામેના પ્રયત્નો સામે સફળતાપૂર્વક સડત આપી હતી. <ref name="bernstein-133">{{Harvnb|Bernstein|2007|p=133}}</ref> તેમના પતિની આરકાન્સાસના ગવર્નર તરીકેની નવેમ્બર 1978ની ચુંટણીને પગલે રોધામ જાન્યુઆરી 1979માં આરકાન્સાસના પ્રથમ મહિલા તરીકે ઉભરી આવ્યા હતા, તેમનું આ પદ બાર વર્ષ સુધી રહ્યું હતું (1979–1981, 1983–1992). ક્લિન્ટને સમાન વર્ષમાં તેમને રુરલ હેલ્થ એડવાઇઝરી કમિટીના અધ્યક્ષ તરીકે નિમણૂંક આપી હતી,<ref name="nyt012093mk">{{Cite news |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9F0CE4DA143FF933A15752C0A965958260 |title=The First Couple: A Union of Mind and Ambition |author=[[Michael Kelly (editor)|Kelly, Michael]] |work=The New York Times |date=1993-01-20}}</ref> જ્યાં તેમણે આરકાન્સાસના સૌથી ગરીબ વિસ્તારોમાં ડોકટરોની ફીને અસર કર્યા વિના તબીબી સવલતોમાં વધારો કરવા માટે ફેડરલ ભંડોળ પ્રાપ્ત કર્યું હતું. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=147}}</ref> 1979માં, રોધામ રોઝ લો ફ્રર્મના સંપૂર્ણ ભાગીદાર બનનાર પ્રથમ મહિલા બન્યા હતા. <ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠ 60.</ref> 1978થી જ્યા સુધી વ્હાઇટ હાઉસમાં પ્રવેશ્યા ન હતા ત્યાં સુધી તેમનો પગાર તેમના પતિ કરતા વધુ હતો. <ref name="bernstein-130">{{Harvnb|Bernstein|2007|p=130}}</ref> 1978 અને 1979 દરમિયાનમાં, પોતાની આવકમાં વધારો કરવાની દ્રષ્ટિએ રોધામે કેટલ ફ્યુચર્સ કોન્ટ્રેક્ટના ટ્રેડીંગમાંથી ભારે મોટો નફો મેળવ્યો હતો;<ref name="gerth-66">ગર્થ એન્ડ વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 66–67.</ref> પ્રારંભિક 1,000 ડોલરના રોકાણે જ્યારે તેમણે દશ મહિના બાદ ટ્રેડીંગ બંધ કર્યું ત્યારે આશરે 100,000 ડોલરની રકમ પેદા કરી હતી. <ref>ગર્થ એન્ડ વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 73–76.</ref> આ સમયે જિમ અને સુસાન મેકડૌગલ સાથે વ્હાઇટવોટર ડેવલપમેન્ટ કોર્પોરેશન રિયલ એસ્ટેટમાં આ દંપતિએ કમનસીબ રોકાણ કરવાનો પ્રારંભ કર્યો હતો. <ref name="gerth-66"/> 27 ફેબ્રુઆરી 1980ના રોજ રોધાને તેમના એક માત્ર બાળક પુત્રી, ચેલ્સાને જન્મ આપ્યો હતો. નવેમ્બર 1980માં બીલ ક્લિન્ટનની તેમના પુનઃચુંટણી માટેના બીડમાં હાર થઇ હતી. === આરકાન્સાસમાં પછીના વર્ષો === [[ચિત્ર:President Ronald Reagan and Nancy Reagan with Bill Clinton and Hillary Clinton walking in the Cross Hall.jpg|thumb|left|alt=Long shot of two men flanked by two women walking down read carpet, as military band plays on either side|ગવર્નર બીલ ક્લિન્ટન અને હિલેરીએ પ્રમુખ રોનાલ્ડ રીગન અને પ્રથમ મહિલા નેન્સી રીગન સાથે રાષ્ટ્રાના ગવર્નરના માનમાં અપાયેલા 1987ના ભોજન સમારંભમાં હાજરી આપી હતી.]] બીલ ક્લિન્ટન 1982ની ચુંટણી જીતીને બે વર્ષ બાદ ગવર્નરની ઓફિસમાં પરત આવ્યા હતા. પોતાના પતિની ઝુંબેશ દરમિયાન રોધાને આરકાન્સાસના મતદારોની ચિંતાઓ સામે સાંત્વના આપવા માટે હિલેરી ક્લિન્ટન અથવા કેટલીકવાર "શ્રીમતી બીલ ક્લિન્ટન"ના નામનો ઉપયોગ કરવાનું શરૂ કર્યું હતુ;<ref group="nb" name="ex04">બીલ ક્લિન્ટનના સલાહકારે વિચાર્યું હતું કે તેમના પ્રથમ નામનો ઉપયોગ જ કદાચ તેમના 1980ની પુનઃચુટણી ગુમાવી દેવાનું અનેક કારણોમાંનુ એક કારણ હોઇ શકે. તે પછીના શિયાળામાં, વેર્નોન જોર્ડન, જુનિયરે હિલેરી રોધામને સુચન કર્યું હતું કે તેણીએ ક્લિન્ટનના નામનો ઉપયોગ શરૂ કર્યો હતો અને તેણીએ તેમના પતિની ફેબ્રુઆરી 1982ની ઝુંબેશ જાહેરાત સાથે જાહેરમાં આવું કરવાનું શરૂ કર્યું હતું. બાદમાં તેમણે લખ્યું હતું કે "મને એવી કઠિન બાબતો જાણવા મળી હતી કે આરકાન્સાસમાં કેટલાક મતદારોએ મે મારું પ્રથમ રાખ્યું હોવાથી ગંભીરતાપૂર્વક નારાજગી વ્યક્ત કરી હતી" (ક્લિન્ટોન 2003, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 91–93; મોરીસ 1996 પણ જુઓ, પૃષ્ઠ 282).</ref> તદુપરાંત તેમના પતિ માટે સંપૂર્ણ સમયની ઝુંબેશ માટે રોઝ લો પાસેથી ગેરહાજરીની રજા પણ લીધી હતી. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=166}}</ref> આરકાન્સાસની પ્રથમ મહિલા તરીકે, હિલેરી ક્લિન્ટનનું નામ આરકાન્સાસ એજ્યુકેશનલ સ્ટાન્ડર્ડઝ કમિટીમાં 1983માં અધ્યક્ષ માટે લેવાયું હતં, જ્યાં તેમણે રાજ્યની અદાલતોએ મંજૂર કરેલ જાહેર શિક્ષણ વ્યવસ્થામાં સુધારો કરવાની માંગ કરી હતી. <ref name="bernstein-170">{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=170–175.}} બર્નસ્ટેઇન દર્શાવે છે કે "શૈક્ષણિક સુધારા માટે રાજકીય લડાઇ... તે કદાચ તેમના જાહેર જીવનમાં તેઓ જ્યાં સુધી યુ.એસ. સેનેટમાં ચુંટાયા નહી ત્યાં સુધી તેમનું મહાન પૂર્ણ કાર્ય હતું."</ref><ref>{{Cite news |title=Hillary Clinton Guides Movement to Change Public Education in Arkansas |url=http://www.oldstatehouse.com/educational_programs/classroom/arkansas_news/detail.asp?id=528&issue_id=29&page=1 |date=Spring 1993 |publisher=[[Old State House (Little Rock)|Old State House Museum]] |access-date=2006-08-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060104114405/http://www.oldstatehouse.com/educational_programs/classroom/arkansas_news/detail.asp?id=528&issue_id=29&page=1 |archive-date=2006-01-04 |url-status=live }}</ref> ક્લિન્ટનના ગવર્નરપદા હેઠળના અનેક પ્રયત્નોમાંના એક પ્રયત્નમાં તેમણે ફરજિયાત શિક્ષક પરીક્ષણ અને અભ્યાસક્રમો અને વર્ગખંડના કદ માટે રાજ્યના ધોરણો સ્થાપિત કરવા માટે લાંબી છતા પણ સફળ એવી આરકાન્સાસ એજ્યુકેશન એસોસિયેશન સામે લડત ચલાવી હતી. <ref name="nyt012093mk"/><ref name="bernstein-170"/> 1985માં તેમણે પ્રિસ્કુલ યુથ (શાળા પૂર્વેના બાળકો) માટે આરકાન્સાસ હોમ ઇન્સ્ટ્રક્શન પ્રોગ્રામ પણ રજૂઆત કરી હતી, આ કાર્યક્રમ માતાપિતાને તેમના બાળકોને શાળાપૂર્વેની તૈયારીઓ અને સાક્ષરતામાં સહાય કરતો હતો. <ref>{{Cite book |author=Kearney, Janis F. |title=Conversations: William Jefferson Clinton, from Hope to Harlem |publisher=Writing Our World Press |year=2006 |isbn=0976205815}} પૃષ્ઠ 295.</ref> તેમને 1983માં આરકાન્સાસ વુમન ઓફ ધ યરનું અને 1984માં આરકાન્સાસ મધર ઓફ ધ યર એવું નામ આપવામાં આવ્યું હતું. <ref>મોરીસ 1996, પૃષ્ઠ 330.</ref><ref>બ્રોક 1996, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 176–177.</ref> ક્લિન્ટન આરકાન્સાસના પ્રથમ મહિલા બન્યા ત્યારે પણ રોઝ લો ફર્મ સાથે કાયદાની પ્રેક્ટિસ કરવાનું ચાલુ રાખ્યું હતું. તેમણે અન્ય ભાગીદારો કરતા ઓછી કમાણી કરી હતી, કેમ કે તેઓ ઓછા કલાકો માટેનું બીલ મૂકતા હતા,<ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠ 63.</ref> પરંતુ ત્યાં તેમણે અંતિમ વર્ષમાં 200,000 ડોલર કરતા પણ વધુ નાણાં બનાવ્યા હતા. <ref name="nyt022694">{{Cite news |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9A05E2DB163AF935A15751C0A962958260 |title=Rose Law Firm, Arkansas Power, Slips as It Steps Onto a Bigger Stage |publisher=The New York Times |author=Labaton, Stephen |date=1994-02-26}}</ref> તેઓ જવલ્લેજ અજમાયશી કામ કરતા હતા,<ref name="nyt022694"/> પરંતુ ફર્મે તેમને "રેઇનમેકર" (કંપની માટે ધંધો લાવનાર સફળ કર્મચારી) ગણાવ્યા હતા કારણ કે તેઓ ગ્રાહકો લાવ્યા હતા, જેનો થોડો ફાળો તેમને કંપનીને અપાવેલી પ્રતિષ્ઠાને અને તેમના કોર્પોરેટ બોર્ડ જોડાણોને જાય છે. <ref name="nyt022694"/> જો રાજ્યના ન્યાયમૂર્તિઓની નિમણૂંકમાં ભારે પ્રભાવશાળી રહ્યા હતા. <ref name="nyt022694"/> બીલ ક્લિન્ટનની 1986ની ગુબરનેટોરીયલ પુનઃચુંટણી ઝુંબેશમાં તેમના રિપબ્લિકન વિરોધીએ ક્લિન્ટન પર હિત સંઘર્ષનો આરોપ મૂક્યો હતો, કારણ કે રોઝ લો રાજ્યનો કારોબાર કરતું હતું; ક્લિન્ટને આ આરોપોને એવું કહેતા વળાંક આપ્યો હતો કે રાજ્યની ફી તેણીના નફાની ગણતરી પહેલા ચૂકવી દેવામાં આવી હતી. <ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 80–81.</ref> 1982થી 1988 સુધી, ક્લિન્ટન બોર્ડ ઓફ ડિરેક્ટર્સમાં રહ્યા હતા, કેટલીકવાર ન્યુ વર્લ્ડ ફાઉન્ડેશનના અધ્યક્ષ તરીકે,<ref>{{Cite news |url=http://www.fair.org/index.php?page=1906 |title=Limbaugh Responds to FAIR |publisher=[[Fairness and Accuracy in Reporting|FAIR]] |date=1994-06-28 |access-date=2008-05-09}}</ref> જેમણે વિવિધ ન્યુ લેફ્ટ હિત જૂથોને ભંડોળ પૂરું પાડ્યું હતું. <ref>ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠ 29.</ref> 1987 થી 1991 સુધી, તેઓ અમેરિકન બાર એસોસિયેશનના કમિશન ઓન વુમન ઇન ધ પ્રોફેસનના અધ્યક્ષ તરીકે રહ્યા હતા,<ref name="gvn-82">ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 82–84.</ref> જેમણે કાયદાના વ્યવસાયમાં જાતિ વાદ પરત્વે ભાર મૂક્યો હતો અને એસોસિયેશનને તેને નાથવા માટે પગલાં લેવા પ્રેર્યુ હતું. <ref name="gvn-82"/> 1988 અને 1991માં એમ બે વખત અમેરિકામાં 100 ભારે પ્રભાવશાળી વકીલોમાંના એક તરીકે ''નેશનલ લો જર્નલ'' માં દર્શાવવામાં આવ્યા હતા. <ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 87–88.</ref> ક્લિન્ટને 1990માં ગવર્નર માટે આગળ ન ધપવું તેવું વિચારતા, હિલેરી તેમાં આગળ ધપવાનું વિચાર્યું હતું, પરંતુ તેમના અંગત સર્વેક્ષણ નકારાત્મક હતા અને અંતમાં તેઓ આગળ ધપ્યા હતા અને અંતિમ સમય માટે પુનઃચુંટાયા હતા. <ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠ 85; {{Harvnb|Bernstein|2007|pp=187–189}}</ref> ક્લિન્ટને આરકાન્સાસ ચિલ્ડ્રન્સ હોસ્પિટલ લીગલ સર્વિસીઝ (1988–1992)<ref name="findlaw">{{cite web |url=http://pview.findlaw.com/view/1708556_1 |title=Hon. Hillary Rodham Clinton |work=[[FindLaw]] |access-date=2007-05-31}}</ref>ના બોર્ડ પર અને ચિલ્ડ્રન્સ ડિફેન્સ ફંડ (અધ્યક્ષ તરીકે, 1986–1992) સેવા આપી હતી. <ref name="Whitehouse.gov"/><ref>{{cite web |url=http://www.childrensdefense.org/site/PageNavigator/People_Board_Emeritus |title=Board of Directors Emeritus |work=[[Children's Defense Fund]] |access-date=2007-05-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070210055628/http://www.childrensdefense.org/site/PageNavigator/People_Board_Emeritus |archive-date=2007-02-10 |url-status=dead }}</ref> બિનનફાકારક સંસ્થાઓ સાથે તેમના પદોના ઉમેરામાં, તેમણે ટીસીબીવાય (1985–1992),<ref>{{Cite news |url=http://projects.washingtonpost.com/2008-presidential-candidates/hillary-clinton/ |title=Hillary Rodham Clinton |work=The Washington Post |access-date=2007-05-30 |archive-url=https://archive.is/20120717163837/http://projects.washingtonpost.com/2008-presidential-candidates/hillary-clinton/ |archive-date=2012-07-17 |url-status=live }} બાયો એન્ટ્રી.</ref> વોલ-માર્ટ સ્ટોર્સ (1986–1992)<ref name="vv052400">{{Cite news |title=Wal-Mart’s First Lady |url=http://www.villagevoice.com/news/0021,harkavy,15052,5.html |author=Harkavy, Ward |date=2000-05-24 |work=[[The Village Voice]] |access-date=2006-08-22 |archive-date=2008-06-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080618054322/http://www.villagevoice.com/news/0021,harkavy,15052,5.html |url-status=dead }}</ref> અને લાફાર્જ (1990–1992)ના કોર્પોરેટ બોર્ડ ઓફ ડિરેક્ટર્સ પર હોદ્દાઓ ધરાવ્યા હતા. <ref>{{Cite news |title=Vermonters to Hillary: Don't Tread on Us |url=http://www.7dvt.com/2005/vermonters-hillary-dont-tread-us |author=Picard, Ken |date=2005-05-04 |publisher=''[[Seven Days (newspaper)|Seven Days]]'' |access-date=2008-04-27 }}</ref> ટીસીબીવાય અને વોલ માર્ટ આરકાન્સાસ સ્થિત કંપનીઓ હતી જે રોઝ લોની પણ ગ્રાહક હતી. <ref name="nyt022694"/><ref name="nyt052007"/> વોલ-માર્ટના બોર્ડ પર ક્લિન્ટન પ્રથમ મહિલા સભ્ય હતા, જેના કારણે અધ્યક્ષ સામ વોલ્ટોન પર મહિલાનું નામ મૂકવા માટે દબાણ વધાર્યું હતું. <ref name="nyt052007">{{Cite news |title=As a Director, Clinton Moved Wal-Mart Board, but Only So Far |url=http://www.nytimes.com/2007/05/20/us/politics/20walmart.html |author=Barbaro, Michael |date=2007-05-20 |work=The New York Times |access-date=2007-09-23 }}</ref> ફરી એક વખત, તેમણે વોલ-માર્ટને વધુ પર્યાવરણલક્ષી આચરણો હાથ ધરવા માટે સફળતાપૂર્વક દબાણ કર્યું હતું, જે કંપનીના સંચાલનમાં વધુને વધુ મહિલાઓને ઉમેરવા માટેની ઝુંબેશમાં મોટે ભાગે અસફળ હતું, અને તેઓ કંપનીની વિખ્યાત મજૂર સંગઠન વિરોધી આચરણો બાબતે મૌન હતા. <ref name="vv052400"/><ref name="nyt052007"/><ref name="abc013108">{{Cite news |url=http://abcnews.go.com/Blotter/Story?id=4218509 |title=Clinton Remained Silent As Wal-Mart Fought Unions |author=[[Brian Ross (journalist)|Ross, Brian]]; Sauer, Maddy; Schwartz, Rhonda |publisher=ABC News |date=2008-01-31 |access-date=2008-01-31}}</ref> === બીલ ક્લિન્ટનની 1992ની પ્રમુખપદની ઝુંબેશ === [[ચિત્ર:Hillary Clinton 1992.jpg|thumb|upright|right|alt=Black-and-white close-up photographic portrait of the same woman as in the top photo, in her forties and with shoulder-length blonde hair|હિલેરી રોધામ ક્લિન્ટન, 1992]] જ્યારે તેમના પતિ 1992માં ડેમોક્રેટિક પ્રમુખપદના નોમિનેશનમાટેના ઉમેદવાર બન્યા ત્યારે હિલેરી ક્લિન્ટને સૌપ્રથમ વખત સતત રાષ્ટ્રનું ધ્યાન મેળવ્યું હતું. ન્યુ હેમ્પશાયર પ્રાયમરી પહેલા, ટેબ્લોઇડ પ્રકાશને એવો દાવો પ્રકાશિત કર્યો હતો કે બીલ ક્લિન્ટન આરકાન્સાસની લોંજ ગાયિકા જેનીફર ફ્લાવર્સ સાથે પરણેત્તર પ્રણય ધરાવતા હતા. <ref>{{Cite news |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9E0CE5D61E31F936A15752C0A964958260 |title=Clintons to Rebut Rumors on "60 Minutes" |work=The New York Times |date=1992-01-25}}</ref> તેના પ્રતિભાવમાં, ક્લિન્ટન્સ એકી સાથે ''60 મિનીટ'' સુધી દેખાયા હતા, જેમાં બીલ ક્લિન્ટને પ્રણય હોવાનો ઇનકાર કર્યો હતો પરંતુ "મારા લગ્નમાં અંતરાય ઊભો થઇ રહ્યો છે" તેવી બાબતને સમર્થન આપ્યું હતું. <ref>{{Cite news |url=http://www.washingtonpost.com/wp-srv/politics/special/clinton/stories/flowers012792.htm |title=In 1992, Clinton Conceded Marital 'Wrongdoing' |work=The Washington Post |date=1992-01-26}}</ref> સંયુક્ત દેખાવનો યશ તેમની ઝુંબેશમાં રાહત આપવાને જાય છે. <ref>ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 39–42; ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 94–96.</ref> ઝુંબેશ દરમિયાન હિલેરી ક્લિન્ટને ટેમ્મી વાયનેટ્ટ અને તેમના લગ્ન વિશેના દેખાવ અંગે <ref group="nb" name="ex05">1992ની ઝુંબેશ દરમિયાન જેનિફર ફ્લાવર્સના પ્રકરણ પર અંકુશ મેળવતા થયેલી રાજકીય નુકસાની દરમિયાન હિલેરી ક્લિન્ટને ''60 મિનીટ'' ના સંયુક્ત મુલાકાતમાં જણાવ્યું હતું કે, "હું અહીં એક નાની મહિલા ટેમ્મી વાયનેટ્ટ જેવી 'મારા માણસ તરીકે ઉભી રહેલી' તરીકે બેઠી નથી. હું તેમને ચાહુ છુ અને માન આપું છુ એટલે અહીં બેઠી છું, અને તેમણે અને અમે બન્નેએ સાથે મળીને જે સિદ્ધિઓ હાંસલ કરી છે તેના માટે હુ માન આપું છુ." કંટ્રી મ્યુઝિકના સંદર્ભો પરત્વે સંભવિત તિરસ્કારની લાગણીએ તરતજ એવી ટીકાને જન્મ આપ્યો હતો કે ક્લિન્ટન સાંસ્કૃતિક રીતે બહેરા છે અને ટેમ્મી વાયનેટ્ટ પોતાને ટિપ્પણીઓ ગમતી નથી કારણ કે તેમનું સુંદર ગીત "સ્ટેન્ડ બાય યોર મેન" પ્રથમ વ્યક્તિમાં લખાયું ન હતું. જુઓ કે {{Cite news |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/november/7/newsid_4385000/4385582.stm |title=2000: Hillary Clinton is first First Lady in Senate |publisher=BBC News |date=2000-11-07 |access-date=2007-10-01}} વાયનેટ્ટે ઉમેર્યું હતું કે ક્લિન્ટને "દરેક સાચા કંટ્રી મ્યુઝિક ચાહક અને દરેક વ્યક્તિ કે જેણે 'પોતાની જાત માટે બનાવ્યું હતું' તેમજ કોણ પણ તેમને વ્હાઇટ હાઉસ લઇ ગયા ન હતા તેમની સામે નારાજગી વ્યક્ત કરી હતી." જુઓ ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠ 42. થોડા દિવસો બાદ, ''પ્રાઇમ ટાઇમ લાઇવ'' પર, હિલેરી ક્લિન્ટને વાયનેટ્ટની માફી માગી હતી. ક્લિન્ટને બાદમાં લખ્યું હતું કે તેણી શબ્દોની પસંદગીમાં બેદરકાર હતા અને "ટેમ્મી વાયનેટ્ટ તરફના સંદર્ભોનું પતન તાત્કાલિક થયું હતું {{ndash}} કેમ કે તે થવાને લાયક હતુ {{ndash}} અને અસંસ્કારી હતું." જુઓ ક્લિન્ટન 2003, પૃષ્ઠ 108. બાદમાં બે મહિલાઓએ તેમના મતભેદો નિવાર્યા હતા, જેમાં વાયનેટ્ટને ક્લિન્ટન માટે ભંડોળ ઊભુ કરતા જોવાયા હતા.</ref> અને ઘરે રહેતી અને રાંધતી અને ચા પીતી મહિલાઓ અંગે પરંપરાગત રીતે નકારાત્મક ટિપ્પણી કરી હતી, <ref group="nb" name="ex06">ટેમ્મી વાયનેટ્ટએ ટિપ્પણી કર્યાના બે મહિનાથી ઓછા ગાળામાં, હિલેરી ક્લિન્ટનને, તેઓ તેમના ગવર્નર પતિ વચ્ચે હેતુ શક્યતઃ સંઘર્ષ ટાળી શક્યા હોત કે કેમ તે અંગે અને રોજ લો કંપનીને આપેલા કામ અંગે પ્રશ્નોનો સામનો કરવો પડ્યો હતો, ત્યારે તેમણે નોંધ્યું હતું કે "હું મારા જીવનને ચલાવી શકું તે માટે મે શ્રેષ્ઠ કામ કર્યું છે ... તમે જાણો છો, કદાચ હું ઘરે રહી હોત અને રસોઇ અને ચા બનાવતી હોત, પરંતુ મે નક્કી કર્યું હતું કે મારા વ્યવસાયને સંતોષ આપે તેવું કામ કરવું, તેથી જ હું મારા પતિ પહેલા જાહેર જીવનમાં પ્રવેશી હતી" (ક્લિન્ટન 2003, પૃષ્ઠ 109). "રસોઇ અને ચા" આ નિવેદનનો એક ભાગ હતો જેણે હાઉસમેકર્સ બનવાનું પસંદ કર્યું હતું તેવી મહિલાઓ માટે ક્લિન્ટન તરફના દેખીતા અણગમાની સંસ્કૃતિ આધારિત ટીકાઓને જન્મ આપ્યો હતો; આ ટિપ્પણી વારંવારની ઝુંબેશ જવાબદારી બની હતી (બર્નસ્ટેઇન 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 205–206). તેના પરિણામે ક્લિન્ટને થોડા સુધારો કરવા માટે થોડી રાંધણ કળાની દરખાસ્ત કરી હતી અને બાદમાં પોતાની મનોવ્યથા લખી હતી: "તે ઉપરાંત, મે મારા જીવનમાં ઘણી વાર રસોઇ બનાવી છે અને ચા પણ રેડી છે!" (ક્લિન્ટન 2003, પૃષ્ઠ 109).</ref> જેને તેમની પોતાની કબૂલાતમાં ખોટા મંતવ્ય વિશે ગણવામાં આવે છે. બીલ ક્લિન્ટને જણાવ્યું હતુ કે પોતાને ચુંટવામાં રાષ્ટ્રને "એક જ કિંમતે બે ચીજ મળશે", જેમાં તેમણે તેમની પત્ની જે આગવી ભૂમિકા બજાવવાની હતી તેનો નિર્દેશ આપ્યો હતો. <ref>બર્નસ 2008, પૃષ્ઠ 140.</ref> ડેનિયલ વોટ્ટેનબર્ગના ઓગસ્ટ 1992ના ''ધી અમેરિકન સ્પેક્ટેટર'' લેખ "ધી લેડી મેકબેથ ઓફ ધ લિટલ રોક"ના પ્રારંભથી હિલેરીની ભૂતકાળની વિચારધારા અને નૈતિક રેકોર્ડ સંકુચિત હૂમલા હેઠળ આવી ગયા હતા. <ref name="macbeth">{{Cite news |title=The Lady Macbeth of Little Rock |author=[[Daniel Wattenberg|Wattenberg, Daniel]] |work=The American Spectator |month=August |year=1992}}</ref> અન્ય મોટા પ્રકાશનોમાં ઓછામાં ઓછા વીસ બીજા લેખોએ રણ તેમની અને લેડી મેકબેથની વચ્ચે તુલના કરી હતી. <ref>બર્નસ 2008, પૃષ્ઠ 142.</ref> == યુનાઇટડે સ્ટેટ્સની પ્રથમ મહિલા == === પ્રથમ મહિલા તરીકેની ભૂમિકા === જ્યારે બીલ ક્લિન્ટને જાન્યુઆરી 1993માં પ્રેસિડેન્ટ તરીકે ઓફિસ સંભાળી ત્યારે હિલેરી રોધામ ક્લિન્ટન યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના પ્રથમ મહિલા તરીકે ઉભરી આવ્યા હતા અને જાહેરાત કરી હતી કે તેઓ તેમના નામના તેવા સ્વરૂપનો ઉપયોગ કરશે. <ref>{{Cite news |author=York, Anthony |url=http://www.salon.com/news/feature/1999/07/08/hillary/print.html |title=On her own |work=Salon |date=1999-07-08 |access-date=2007-07-14 |archive-date=2007-12-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071212184808/http://www.salon.com/news/feature/1999/07/08/hillary/print.html |url-status=dead }} તેમની જાહેરાતને મે ૧૯૯૩ ફિલ્મ વિડંબન ''હોટ શોટ્સ!'' માં વિડંબન કાવ્ય તરીકે લેવામાં આવી હતી.''પાર્ટ ડિઓક્સ'' , જેમાં દરેક મહિલા પાત્રોને "રોધામ" તરીકેનું વચ્ચેનું નામ આપવામાં આવ્યું હતું; જુઓ [http://www.imdb.com/title/tt0107144/fullcredits આઇએમડીબી એન્ટ્રી].</ref> અનુસ્નાતક ડિગ્રી<ref name="nyp103006">{{Cite news |url=http://www.nypost.com/seven/10302006/news/cextra/hillary_rodham_clinton_cextra_jasim_k__williams.htm |title=Hillary Rodham Clinton |author=Williams, Jasim K |work=[[New York Post]] |date=2006-10-30 |access-date=2008-04-27 |archive-date=2008-09-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080919062250/http://www.nypost.com/seven/10302006/news/cextra/hillary_rodham_clinton_cextra_jasim_k__williams.htm |url-status=dead }} ક્લિન્ટને નિયમિત અભ્યાસ અને વિદ્વતાપૂર્ણ કાર્ય મારફતે અનુસ્નાતકની ડિગ્રી પ્રાપ્ત કરી હતી. એલેનોર રુઝવેલ્ટને અગાઉ અનુસ્નાતકની માનદ ડિગ્રીથી સન્માનીત કરવામાં આવ્યા હતા. ક્લિન્ટનના અનુગામી લૌરા બુશ અનસ્નાતક ડિગ્રી સાથેના બીજા પ્રથમ મહિલા બન્યા હતા. {{Dead link|date=June 2010| bot=DASHBot}}</ref> અને વ્હાઇટ હાઉસમાં પ્રવેશવા ખતે પણ પોતાની વ્યાવસાયિક કારકીર્દી ધરાવનારા તેઓ સૌપ્રથમ પ્રથમ મહિલા હતા. <ref name="nyp103006"/> સામાન્ય રીતે પ્રથમ મહિલાની ઇસ્ટ વિંગમાં ઓફિસ હોવા ઉપરાંત વ્હાઇટ હાઉસની વેસ્ટ વિંગમાં પણ ઓફિસ ધરાવનાર તેઓ પ્રથમ મહિલા હતા. <ref name="nfll"/><ref>ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠ 71.</ref> તેઓ નવી વહીવટીતંત્રમાં સંભાળપૂર્વક નિમણૂંકો કરનાર સૌથી અંદરના વર્તુળનો એક ભાગ હતા અને તેમની પસંદગીઓએ ઓછામાં ઓછા આગિયાર હોદ્દાઓ ભર્યા હતા અને ડઝન જેટલા તેનાથી ઉતરતી કક્ષાના હોદ્દાઓ ભર્યા હતા. <ref>ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠ 68.</ref> ઇલેનોર રુઝવેલ્ટના બચાવમાં તેમને અમેરિકાના ઇતિહાસમાં અત્યંત ખુલ્લા સત્તાધરાવતા પ્રમુખ પત્ની તરીકે વર્ણવવામાં આવે છે. <ref>ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠ xii.</ref><ref>{{Cite news |title=First Lady President? |author=[[Chidanand Rajghatta|Rajghatta, Chidanand]] |date=January—February 2004 |publisher=''Verve'' magazine }}</ref> [[ચિત્ર:Hrcfamily.jpg|thumb|left|alt=Man, same woman, and teenage girl walk across lawn after leaving a helicopter|ક્લિન્ટનનો પરિવાર મરીન વન પર 1993માં વ્હાઇટ હાઉસમાં આવી પહોંચ્યો હતો.]] કેટલાક ટીકાકારો જાહેર નીતિમાં પ્રથમ મહિલાની મધ્યસ્થ ભૂમિકાને અયોગ્ય ગણાવે છે. ટેકોદારો ભારપૂર્વક જણાવે છે કે ક્લિન્ટનની નીતિઓમાં ભૂમિકા વ્હાઇટ હાઉસના અન્ય સલાહકારોથી અલગ ન હતી અને તે મતદારો સારી રીતે જાણે છે કે તેઓ તેમના પતિના પ્રમુખપદામાં સક્રિય ભૂમિકા બજાવશે. <ref>{{Cite news |title=The First Lady: Homemaker or Policy-Maker? |url=http://www2.scholastic.com/browse/article.jsp?id=4647 |author=Peart, Karen N |publisher=Scholastic Press |access-date=2006-08-22 |archive-date=2011-09-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110902053752/http://www2.scholastic.com/browse/article.jsp?id=4647 |url-status=dead }}</ref> બીલ ક્લિન્ટનનું ઝુંબેશ વચન "એકની કિંમતે બે"ને કારણે વિરોધીઓ વ્યંગ્યાત્મક રીતે ક્લિન્ટનને "સહ-પ્રમુખો",<ref>{{Cite news |url=http://www.jewishworldreview.com/cols/greenberg071599.asp |title=Israel's new friend: Hillary, born-again Zionist |date=1999-07-15 |author=Greenberg, Paul |publisher=[[Jewish World Review]] |access-date=2006-08-22 }}</ref> અથવા કેટલીક વાર આરકાન્સાસ લેબલ "બિલારી". તરીકે સંબોધતા હતા. <ref name="nyt012093mk"/><ref>{{Cite news |url=http://itre.cis.upenn.edu/~myl/languagelog/archives/002610.html |title=A perilous portmanteau? |author=[[Benjamin Zimmer|Zimmer, Benjamin]] |publisher=[[Language Log]] |date=2005-11-01 |access-date=2006-08-22 }}</ref> પ્રથમ મહિલાની ભૂમિકા વિશે સંઘર્ષાત્મક ખ્યાલોનું દબાણ ક્લિન્ટનને રાજકીય રીતે પણ સક્રિય એવા એલેનોર રુઝવેલ્ટ સાથે "કાલ્પનિક ચર્ચા"માં ધકેલવા માટે પૂરતા હતા. <ref group="nb" name="ex07">એલેનોર રુઝવેલ્ટની "મસલતો"નો અહેવાલ સૌપ્રથમ 1996માં ''વોશિંગ્ટોન પોસ્ટ'' માં લેખક બોબ વુડવર્ડ દ્વારા પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યો હતો; તેની શરૂઆત તેમણે હિલેરી ક્લિન્ટનના પ્રથમ મહિલા તરીકેના સમયગાળાથી કરી હતી. જુઓ {{Cite news |url=http://www.nytimes.com/1996/06/25/us/mrs-clinton-calls-sessions-intellectual-not-spiritual.html |title=Mrs. Clinton Calls Sessions Intellectual, Not Spiritual |work=The New York Times |date=1996-06-25 |author=Clines, Francis X.}} 1994ની ચુંટણીમાં કોંગ્રેસ પરનો ડેમોક્રેટે અંકુશ ગુમાવવાને પગલે, ક્લિન્ટને નિષ્ણાતને જિયાન હ્યુસ્ટોનની માનવ તકની સેવાઓ માટે રાખ્યા હતા. હ્યુસ્ટોને રુઝવેલ્ટ જોડાણને અનુસરવા માટે ક્લિન્ટનને પ્રોત્સાહન આપ્યું હતું અને ક્લિન્ટન સાથે કોઇ માનસિક યુક્તિઓ અજમાવવામાં આવી નહી હોવાથી, ટીકાકારો અને રમૂજકારોએ તાત્કાલિક સુચન કર્યું હતું કે ક્લિન્ટન એલેનોર રુઝવેલ્ટ સાથે સેઆંસ(પ્રેતાત્મવાદિક ઘટનાઓની ચિકિત્સાની સભા) ધરાવતા હતા. વ્હાઇટ હાઉસે દર્શાવ્યું હતું કે આ રીતે માત્ર વિચારણાની કવાયત થઇ શકે છે અને બાદમાં એક ખાનગી તારણે સંકેત આપ્યો હતો કે મોટા ભાગની પ્રજા માને છે કે આ તમામ ફક્ત કાલ્પનિક વાતો જ હતી, જ્યારે બાકીના એવું માનતા હતા કે મૃત વ્યક્તિઓ સાથેની વાતચીત ખરેખર શક્ય છે. જુઓ {{Cite news |url=http://www.guardian.co.uk/Columnists/Column/0,5673,347240,00.html |author=[[Francis Wheen|Wheen, Francis]] | title=Never mind the pollsters |work=The Guardian |date=2000-07-26 |access-date=2007-10-02 | location=London}} તેમની 2003ની આત્મકથામાં ક્લિન્ટને આખા પ્રકરણને "એલેનોર સાથેની વાતચીત" એવું શિર્ષક આપ્યું છે, અને દર્શાવ્યું હતું કે "કાલ્પિનિક વાતચીત ચાલુ રાખવાનું ખરેખર માનસિક કવાયત માટે ઉપયોગી છે જે સમસ્યાઓનું પૃથ્થકરણ કરવામાં મદદ કરે છે, જો કે તેનો આધાર તમે જે વ્યક્તિને જોવાનું પસંદ કરો છો તેની પર છે. એલેનોર રુઝવેલ્ટ શ્રેષ્ઠ હતા [એક ટ્રાયલ બ્લેઝર તરીકે અને વિવાદાસ્પદ પ્રથમ મહિલા તરીકે]." (ક્લિન્ટન 2003, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 258–259)</ref> તેઓ જ્યારે વોશિંગ્ટન આવ્યા તે સમયથી તેમણે ધી ફેલોશીપના પ્રેયર ગ્રુપમાં આશ્રિતોને જોયા હતા, જેમાં સંકુચિત વોશિંગ્ટન વ્યક્તિઓની પત્નીઓ પણ હતી. <ref name="mj0907">{{Cite news |title=Hillary's Prayer: Hillary Clinton's Religion and Politics |url=http://www.motherjones.com/news/feature/2007/09/hillarys-prayer.html |work=Mother Jones |date=September/October 2007 |access-date=2007-10-10 |author=Joyce, Kathryn; Sharlet, Jeff}}</ref><ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=313–314}}</ref> એપ્રિલ 1993માં તેમના પિતાના અવસાનને કારણે થોડા ઘણા અંશે તેમણે જાહેરમાં મેથોડીસ્ટ યુક્તિઓ, ઉદાર ધાર્મક રાજકીય વિચારોના સમન્વયની જાહેરમાં માગ કરી હતી અને ''ટિક્કુન'' સંપાદક મિશાલ લર્નરના "અર્થોના રાજકારણ"એ એવું વ્યક્ત કર્યું હતું કે તેઓ અમેરિકાના "આત્માની સુતેલી માંદગી"ને જુએ છે અને તે સમાજને એ રીતે પુનઃઉજાગર કરશે કે નવી સહસ્ત્રાબ્દીમાં જતા માનવમાત્રનો વીસમી સદીમાં શો અર્થ થાય છે." <ref>{{Cite news |title=St. Hillary |author=[[Michael Kelly (editor)|Kelly, Michael]] |work=The New York Times Magazine |date=1993-05-23}}</ref><ref>{{Cite news |url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,978625,00.html |title=The Politics of What? |author=Painton, Priscilla |work=Time |date=1993-05-31 |access-date=2011-04-28 |archive-date=2013-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130813071159/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,978625,00.html |url-status=dead }}</ref> જાહેર જનતા કેન્દ્રિત અને સમય જતા વિકસ્યા હતા તેવા અન્ય સેગમેન્ટોમાં તેમના દિવસોમાં ફેશન પરત્વેનું બેધ્યાનપણું હતું,<ref>મારાનીસ 1995, પૃષ્ઠ 317.</ref> તેમને અત્યંત જુદા દર્શાવતા [[વર્લ્ડ વાઈડ વેબ|વર્લ્ડ વાઇડ વેબ]]ના પ્રારંભિક દિવસોમાં લોકપ્રિય સાઇટ અને કાયમ માટે જેનું પૃથ્થકરણ થતું આવ્યું છે તેવી પ્રથમ મહિલા તરીકેની તેમની કેશકલા,<ref>{{Cite book |author=[[Virginia Postrel|Postrel, Virginia]] |title=The Substance of Style: How the Rise of Aesthetic Value Is Remaking Commerce, Culture, and Consciousness |publisher=[[HarperCollins]] |year=2004 |isbn=0060933852}} પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 72–73.</ref><ref>{{cite news |url=http://archive.southcoasttoday.com/daily/03-96/03-02-96/1hair.htm |title=Forget the Primaries: Vote for Hillary's Hair |agency=Associated Press |date=1996-03-02 |access-date=2007-09-25}}</ref> થી લઇને 1998માં ''વોગ'' મેગેઝીનના આવરણ પરના તેમના દેખાવનો સમાવેશ થાય છે. <ref>ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠ 1.</ref> === આરોગ્ય સંભાળ અને અન્ય નીતિ પગલાંઓ === {{See also|Clinton health care plan of 1993}} [[ચિત્ર:HillaryGallup1992-1996.PNG|thumb|300px|right|હિલેરી રોધામ ક્લિન્ટનનો ગેલપ પૂલ તરફેણકારી અને બિનતરફેણકારી રેટિંગ્સ, 1992–1996<સંદર્ભ નામ="ગેલપ-ચાર્ટ">ટેબલમાંની માહિતી [295]પરથી પ્રવાહ રેખા અને ઐતિહાસિક અર્થઘટનના સમર્થન માટે [296] પણ જુઓ </સંદર્ભ>[297][298][299]]] જાન્યુઆરી 1993માં, બીલ ક્લિન્ટને આરકાન્સાસ શૈક્ષણિક સુધારા માટેના તેમના પ્રયત્નોને જે સફળતા પ્રાપ્ત થઇ હતી તેવી સફળતાની આશા સાથે ટાસ્ક ફોર્સ ઓન નેશનલ હેલ્થ કેર રિફોર્મનું નેતૃત્વ કરવા માટે હિલેરી ક્લિન્ટનની નિમણૂંક કરી હતી.<ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=170–175}}</ref> તેમણે અંગત રીતે વિનંતી કરી હતી કે નોર્થ અમેરિકન ફ્રી ટ્રેડ એગ્રીમેન્ટ (NAFTA) (જેની ગુણવત્તા બાબતે તેઓ પણ બિનઉત્સાહી હતા) કરતા આરોગ્ય સંભાળ સુધારાને પસાર કરવા માટે અગ્રિમતા આપવી જોઇએ. <ref name="smith-117">{{Cite book | title=For Love of Politics: Inside the Clinton White House | first=Sally Bedell | last=Smith | authorlink=Sally Bedell Smith | publisher=[[Random House]] | year=2007 | isbn=1400063248 | page=117}}</ref><ref name="gergen-280">{{Cite book | title=Eyewitness to Power: The Essence of Leadership Nixon to Clinton | first=David | last=Gergen | authorlink=David Gergen | publisher=[[Simon & Schuster]] | year=2000 | isbn= | page=280}}</ref> ટાસ્ક ફોર્સની ભલામણ ક્લિન્ટન હેલ્થ કેર પ્લાન તરીકે ઓળખાય છે, એક વ્યાપક દરખાસ્ત કે જેમાં રોજગારદાતાને અલગ આરોગ્ય જાળવણી સંસ્થાઓ મારફતે તેમના કર્મચારીઓને આરોગ્ય આવરણ પૂરુ પાડવાની જરૂરિયાત રહેશે. તેમના વિરોધીઓએ આ યોજનાને "હિલેરીકેર" તરીકે ગણાવીને હાંસી ઉડાવી હતી; તેની વિરુદ્ધમાં કેટલા વિરોધીઓ ઉગ્ર બની ગયા હતા અને જુલાઇ 1994 દરમિયાનની આ યોજનાને ટેકો આપતી બસ યાત્રા દરમિયાન તેમને તે સયમે બુલેટપ્રુફ વેસ્ટ પહેરવાની ફરજ પડી હતી. <ref name="bernstein-400">{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=400–402}}</ref><ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 139–140.</ref> આ યોજનાને હાઉસ કે સેનેટમાં ડેમોક્રેટ્સ અંકુશ ધરાવતા હોવા છતા પૂરતા પ્રાથમિક મતો મેળવી શકી ન હતી અને સપ્ટેમ્બર 1994માં આ દરખાસ્તને પજતી મૂકવામાં આવી હતી. <ref name="bernstein-400"/> ક્લિન્ટને બાદમાં તેમના પુ્સ્તક ''લિવીંગ હિસ્ટ્રી'' માં સમર્થન આપતા જણાવ્યું હતું કે તેમના રાજકીય ક્ષેત્રેના અનુભવની ખામીએ થોડા ઘણા અંશે તે હારમાં ફાળો આપ્યો હતો, પરંતુ તે સિવાય અન્ય પણ ઘણા પરિબળો તેના માટે જવાબદાર હતા. પ્રથમ મહિલાનું સંમતિ રેટીંગ, જે સામાન્ય રીતે તેમના પ્રથમ વર્ષમાં 50 ટકા જેટલું ઉંચુ રહેતું હતું તે એપ્રિલ 1994માં ઘટીને 44 ટકા અને સપ્ટેમ્બર 1994માં ઘટીને 35 ટકા થઇ ગયું હતું. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=240, 380, 530.}} તેમના ઇનકારમાં વ્હાઇટવોટર તપાસ પણ એક પરિબળ હતું.</ref> રિપબ્લિકનોએ ક્લિન્ટનની આરોગ્ય સંભાળ યોજનાને 1994ના વચગાળાની ચુંટણીની ઝુંબેશ મુદ્દો બનાવ્યો હતો,<ref>{{Cite news |url=http://www.pbs.org/newshour/forum/may96/background/health_debate_page3.html |title=A Detailed Timeline of the Healthcare Debate portrayed in 'The System' |month=May |year=1996 |publisher=PBS |work=[[The NewsHour with Jim Lehrer|NewsHour]] |access-date=2007-09-25}}</ref> જેના લીધે રિપબ્લિકનોને હાઉસ ચુંટણીમાં ચોખ્ખી ત્રેપન બેઠકોનો અને સેનેટ ચુંટણીમાં સાત બેઠકોનો લાભ થયો હતો, અને બન્ને પર અંકુશ પ્રાપ્ત કર્યો હતો; ઘણા વિશ્લેષકો અને સર્વેક્ષણકારો ડેમોક્રેટ્સની હાર માટે ખાસ કરીને સ્વતંત્ર મતદારોમાં તેને મોટું પરિબળ માને છે. <ref>{{Cite news |url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,981987-2,00.html |title=The Once and Future Hillary |author=Carney, James |work=Time |date=1994-12-12 |access-date=2011-04-28 |archive-date=2013-05-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130521075222/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,981987-2,00.html |url-status=dead }}</ref> પરિણામે વ્હાઇટ હાઉસે નીતિની રચનામાં હિલેરી ક્લિન્ટનની ભૂમિકાને ઓછી કરવાની માગ કરી હતી. <ref>બર્નસ 2008, પૃષ્ઠ 141.</ref> શાશ્વત આરોગ્ય સંભાળના વિરોધીઓએ અન્યોની સમાન યોજનાઓ માટે નિંદાત્મક લેબલ તરીકે "હિલેરીકેર"નો ઉપયોગ કરવાનું ચાલુ રાખ્યું હતું. <ref>{{Cite news |title=The Republican Who Thinks Big on Health Care |url=http://www.time.com/time/columnist/klein/article/0,9565,1137628,00.html |date=2005-12-04 |author=[[Joe Klein|Klein, Joe]] |work=Time |access-date=2006-08-22 |archive-date=2006-06-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060615090805/http://www.time.com/time/columnist/klein/article/0,9565,1137628,00.html |url-status=dead }}</ref> [[ચિત્ર:Hrcraad.jpg|thumb|left|upright|alt=Same woman reads a book in a classroom to an African American boy in her lap, as an African American girl and two adults look on|ક્લિન્ટન એક શાળાની મૂલાકાત દરમિયાન બાળક સમક્ષ વાંચે છે]] ટેડ કેનેડી અને ઓરીન હેચ જેવા સેનેટરો સાથે 1997માં સ્ટેટ ચિલ્ડ્રન્સ હેલ્થ ઇન્સ્યોરન્સ પ્રોગ્રામને પસાર કરાવવામાં તેઓ એક બળ રહ્યા હતા, આ ફેડરલનો એવો પ્રયત્ન હતો કે જેમાં એવા બાળકોને રાજ્ય દ્વારા ટેકો પૂરો પાડવામાં આવતો હતો જેમના માતાપિતા તેમને આરોગ્ય આવરણ પૂરું પાડી શકે તેમ ન હતા અને એકક વખત તે કાયદો બની ગયો ત્યારથી તે કાર્યક્રમ અંતર્ગત બાળકોને આવરી લેવા માટે વ્યાપક પ્રયત્નો હાથ ધરવામાં આવ્યા હતા. <ref>{{Cite news |url=http://www.factcheck.org/elections-2008/giving_hillary_credit_for_schip.html |title=Giving Hillary Credit for SCHIP |author=Jackson, Brooks |publisher=[[FactCheck.org]] |date=2008-03-18 |access-date=2008-03-19 |archive-date=2008-03-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080322032750/http://www.factcheck.org/elections-2008/giving_hillary_credit_for_schip.html |url-status=dead }}</ref> તેમણે બાળપણની માંદગી સામે રાષ્ટ્રીયસ્તરે રસીકરણને પ્રોત્સાહન આપ્યું હતું અને વૃદ્ધ મહિલાઓને મેડીકેર દ્વારા પૂરું પાડવામાં આવેલા આવરણ સાથે છાતીનું કેન્સર શોધી કાઢવા માટે એક્સ-રે (મામોગ્રામ) કઢાવવા પ્રોત્સાહન આપ્યું હતું. <ref>{{cite web |url=http://clinton4.nara.gov/WH/EOP/First_Lady/html/generalspeeches/1995/5-1-95.html |title=Remarks by First Lady Hillary Rodham Clinton at Medicare Mammography Awareness Campaign Kick-off |author=Clinton, Hillary Rodham |publisher=[[The White House]] |date=1995-05-01 |access-date=2007-03-23 |archive-date=2016-02-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160208054707/http://clinton4.nara.gov/WH/EOP/First_Lady/html/generalspeeches/1995/5-1-95.html |url-status=dead }}</ref> તેમણે નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યુટ્સ ઓફ હેલ્થ પાસે પુરસ્થગ્રંથી કેન્સર અને બાળપણના [[અસ્થમા]] માટે સંશોધન ભંડોળ માટે સફળ માગણી કરી હતી. <ref name="nfll">{{cite web |title=First Lady Biography: Hillary Clinton |url=http://www.firstladies.org/biographies/firstladies.aspx?biography=43 |publisher=National First Ladies' Library |access-date=2006-08-22 }}</ref> ગલ્ફ વોરના નિવૃત્ત યોદ્ધાઓને અસર થયેલ માંદગીના અહેવાલોની તપાસ પ્રથમ મહિલાએ કરી હતી, જે ગલ્ફ વોર સિંડ્રોમ તરીકે જાણીતી બની હતી. <ref name="nfll"/> એટોર્ની જનરલ જેનેટ રેનો સાથે નળીને ક્લિન્ટને ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ જસ્ટીસ ખાતે ઓફિસ ઓન વાયોલન્સ અગેઇન્સ્ટ વુમનની રચના કરવામાં સહાય કરી હતી. <ref name="nfll"/> 1997માં, તેમણે એડોપ્શન એન્ડ સેઇફ ફેમિલીઝ એક્ટને આગળ ધપાવ્યો હતો અને આગેવાની લીધી હતી, જેને તેઓ પ્રથમ મહિલા તરીકેની સૌથી મહાન સિદ્ધિ તરીકે ગણાવે છે. <ref name="nfll"/><ref name="nyt102900c"/> 1999માં ફોસ્ટર કેર ઇન્ડિપેન્ડન્સ એક્ટને પસાર કરવામાં તેમણે અગત્યની ભૂમિકા બજાવી હતી, જેણે સંવર્ધન સંભાળમાંથી મોટા થતા ટીનેજરો માટે ફેડરલના હૂંડીયામણને બમણો કર્યો હતો. <ref name="nyt102900c">{{Cite news |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9A00E7D91730F93AA15753C1A9669C8B63 |title=Campaigns Soft-Pedal On Children and the Poor |author=Sengupta, Somini |work=The New York Times |date=2000-10-29 |access-date=2008-03-15}}</ref> પ્રથમ મહિલા તરીકે, ક્લિન્ટને અસંખ્ય વ્હાઇટ હાઉસ કોન્ફરન્સ યોજી હતી, જેમાં ચાઇલેડ કેર,(1997),<ref>{{Cite video |url=http://www.britannica.com/eb/art-75994 |title=Clinton, Hillary Rodham: Address to the White House Conference on Child Care |people=Clinton, Hillary Rodham |publisher=[[Encyclopædia Britannica Online]] |date=1997-10-23 |access-date=2007-09-25 }}{{Dead link|date=ઑગસ્ટ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> અરલી ચાઇલ્ડહૂડ ડેવલપમેન્ટ એન્ડ લર્નીંગ (1997),<ref>{{cite web |url=http://www.ed.gov/PressReleases/04-1997/970417d.html |title=Remarks by the President and the First Lady at White House Conference on Early Child Development and Learning |author=Clinton, Hillary Rodham |publisher=[[U.S. Department of Education]] |date=1997-04-17 |access-date=2007-09-26 |archive-date=2007-08-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070807214842/http://www.ed.gov/PressReleases/04-1997/970417d.html |url-status=dead }}</ref> અને ચિલ્ડ્રન એન્ડ એડોલસેન્ટસ (2000)પરની કોન્ફરન્સનો સમાવેશ થાય છે. <ref>{{cite web |url=http://www.apa.org/ppo/issues/pfirstlady.html |title=White House Conference on Children and Adolescents |publisher=[[American Psychological Association]] |date=2000-04-26 |access-date=2007-09-26 |archive-date=2001-06-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20010627090601/http://www.apa.org/ppo/issues/pfirstlady.html |url-status=dead }}</ref> આ ઉપરાંત તેમણે ટીનેજરો (2000)<ref>{{Cite news |url=http://archives.cnn.com/2000/ALLPOLITICS/stories/05/02/teen.summit/index.html |title=White House convenes conference on teen-agers |publisher=CNN |date=2000-05-02 |archive-date=2007-01-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070106133613/http://archives.cnn.com/2000/ALLPOLITICS/stories/05/02/teen.summit/index.html |access-date=2011-04-28 |url-status=dead }}</ref> પરની સૌપ્રથમ વ્હાઇટ હાઉસ કોન્ફરન્સ પણ આયોજન કર્યું હતું અને (2000)<ref>{{Cite news |url=http://archives.cnn.com/2000/ALLPOLITICS/stories/05/02/teen.summit/index.html |title=White House convenes conference on teen-agers |publisher=CNN |date=2000-05-02 |archive-date=2007-01-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070106133613/http://archives.cnn.com/2000/ALLPOLITICS/stories/05/02/teen.summit/index.html |access-date=2011-04-28 |url-status=dead }}</ref> સૌપ્રથમ પરોપકાર (1999) પરની વ્હાઇટ હાઉસ કોન્ફરન્સનું પણ આયોજન કર્યું હતું. <ref>{{Cite news |url=http://www.creators.com/opinion/hillary-clinton/talking-it-over-1999-10-27.html |title=Talking It Over |author=Clinton, Hillary Rodham |publisher=[[Creators Syndicate]] |date=1999-10-27 |access-date=2007-09-25 |archive-date=2011-07-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110727233057/http://www.creators.com/opinion/hillary-clinton/talking-it-over-1999-10-27.html |url-status=dead }}</ref> ક્લિન્ટને આ સમયગાળામાં 79 દેશોનો પ્રવાસ કર્યો હતો,<ref name="nyt122607">{{Cite news |url=http://www.nytimes.com/2007/12/26/us/politics/26clinton.html |title=The Résumé Factor: Those 8 Years as First Lady |author=Healy, Patrick |work=The New York Times |date=2007-12-26 |access-date=2007-12-28}}</ref> જેમણે પ્રથમ મહિલા તરીકે સૌથી વધુ પ્રવાસ કરનાર પેટ નિક્સોનનો રેકોર્ડ તોડી નાખ્યો હતો. <ref>{{cite web |url=http://www.firstladies.org/biographies/firstladies.aspx?biography=38 |title=First Lady Biography: Pat Nixon |publisher=National First Ladies' Library |access-date=2007-10-18}}</ref> તેમણે સલામતી મંજૂરીનું આયોજન અથવા નેશનલ સિક્યુરિટી કાઉન્સીલ બેઠકોમાં હાજરી આપી ન હતી, પરંતુ યુ.એસ. રાજકારણમાં હળવી સત્તા ભૂમિકા બજાવી હતી. <ref>{{Cite news | url=http://www.nytimes.com/2007/12/26/us/politics/26clinton.html |title=The Résumé Factor: Those 2 Terms as First Lady |author=Healy, Patrick |work=The New York Times |date=2007-12-26 |access-date=2009-01-14}}</ref> યુ.એસ. સ્ટેટ ડિપાર્ટમેન્ટની આજ્ઞા અનુસાર દક્ષિણ એશિયામાં માર્ચ 1995માં કરવામાં આવેલી પાંચ રાષ્ટ્રોની યાત્રા અને તેમના પતિ વિના તેમણએ [[ભારત]] અને [[પાકિસ્તાન]] સાથે સંબંધો સુધારવાની ઇચ્છા વ્યક્ત કરી હતી. <ref name="bern-419">{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=419–421}}</ref> ક્લિન્ટને જેની પર ભાર મૂક્યો હતો તેવા મહિલાઓન ઉત્થાનને કારણે મુશ્કેલી નડી હતી પરંતુ તેમણે જે દેશોમાં મૂલાકાત લીધી હતી ત્યાંથી તેમને હૂંફાળો પ્રતિભાવ પ્રાપ્ત થયો હતો અને અમેરિકન અખબારી વર્તુળો સાથે વધુ સારા સંબંધો વિકસાવ્યા હતા. <ref name="bern-419"/><ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 149–151.</ref> આ યાત્રા તેમના સ્થાપિત અનુભવ જેવી હતી અને તેમની રાજકારણમાં આખરી કારકીર્દીની ભાવિ સુચક હતી. <ref name="time-stateof"/> સપ્ટેમ્બર 1995માં બીજીંગમાં મહિલાઓ પરની ફોર્થ વર્લ્ડ કોન્ફરન્સ સમક્ષ પોતાના સંબોધનમાં દુનિયામાં અને [[ચીન|પીપલ્સ રિપબ્લિક ઓફ ચાઇના]]માં પણ મહિલાઓના દુરુપયોગવાળા આચરણનો બળપૂર્વક વિરોધ કરતા,<ref name="nyt090695">{{Cite news |author=Tyler, Patrick |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=990CEFDF133DF935A3575AC0A963958260 |title=Hillary Clinton, In China, Details Abuse of Women |work=The New York Times |date=1995-09-06}}</ref> જાહેર કર્યું હતું કે "માનવમાત્રથી અલગ મહિલાઓના અધિકારોની ચર્ચા લાંબા ગાળે સ્વીકાર્ય નથી"<ref name="nyt090695"/> અને પોતાની ટિપ્પણીઓ હળવી કરવા સામે ચાઇનીઝ દબાણનો પ્રતિકાર કર્યો હતો. <ref name="nyt122607"/> ઇસ્લામિસ્ટ ફંડામેન્ટાલિસ્ટ તાલીબાન દ્વારા અફઘાન સ્ત્રીઓ સામે જે આચરણ કરવામાં આવ્યું હતું તેની વિરુદ્ધમાં બોલનાર 1990ના અંત દરમિયાનમાં તેઓ અનેક આંતરરાષ્ટ્રીય વ્યક્તિઓમાંના એક હતા. <ref>{{Cite book |title=[[Taliban: Islam, Oil and the New Great Game in Central Asia]] | author=[[Ahmed Rashid|Rashid, Ahmed]] |publisher=[[I.B. Tauris]] |year=2002 |isbn=1860648304}} પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 70, 182.</ref><ref>{{cite web |url=http://www.feminist.org/research/report/94_toc.html |title=Feminist Majority Joins European Parliament's Call to End Gender Apartheid in Afghanistan |publisher=[[Feminist Majority]] |date=Spring 1998 |access-date=2007-09-26 |archive-date=2007-08-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070830042222/http://www.feminist.org/research/report/94_toc.html |url-status=dead }}</ref> પોતાના દેશમાં રાજકીય પ્રક્રિયામાં મહિલાઓની ભાગીદારીને પ્રોત્સાહન આપવા માટે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ દ્વારા સ્પોન્સર કરાયેલા આંતરરાષ્ટ્રીય પહેલ એવા વાઇટલ વોઇસીસની રચના કરવામાં તેમણે સહાય કરી હતી. <ref>{{cite web |url=http://www.vitalvoices.org/desktopdefault.aspx?page_id=8 |title=Vital Voices{{ndash}} Our History |year=2000 |publisher=[[Vital Voices]] |access-date=2007-03-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061231214756/http://www.vitalvoices.org/desktopdefault.aspx?page_id=8 |archive-date=2006-12-31 |url-status=live }}</ref> તે અને ક્લિન્ટનની પોતાની મૂલાકાતોએ મહિલાઓને પોતાને નોર્થન આયર્લેન્ડ પીસ પ્રોસેસમાં સાંભળવા માટે પ્રોત્સાહન આપ્યું હતું. <ref>{{Cite news | url=http://voices.washingtonpost.com/fact-checker/2008/01/clinton_and_northern_ireland.html |title=Clinton and Northern Ireland | author=[[Michael Dobbs (US author)|Dobbs, Michael]] |work=The Washington Post |date=2008-01-10 |access-date=2009-01-14}}</ref> === વ્હાઇટવોટર અને અન્ય તપાસો === વ્હાઇટવોટર વિવાદ ''ન્યુ યોર્ક ટાઇમ્સ'' ના 1992ના પ્રમુખપદની ઝુંબેશ દરમિયાનના અહેવાલના પ્રકાશનને પગલે તેની તરફ માધ્યમોનું ધ્યાન ગયું હતું <ref name="nyt030892">{{Cite news |author=[[Jeff Gerth|Gerth, Jeff]] |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9E0CE5DD1F38F93BA35750C0A964958260 |title=Clintons Joined S.& L. Operator In an Ozark Real-Estate Venture |work=The New York Times |date=1992-03-08}}</ref> અને પ્રથમ મહિલા તરીકેના તેમના સમયગાળા તરફ માધ્યમોની નજર હતી. ક્લિન્ટનોએ તેમના 1970ના અંતમાં વ્હાઇટવોટર ડેવલપમેન્ટ કોર્પોરેશનમાંના રોકાણો ગુમાવ્યા હતા;<ref name="gerth-72">ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 72–73.</ref> તેજ સમયે, તે રોકાણમાં તેમના ભાગીદારો જિમ અને સુસાન મેકડૌગલે, બચતો અને લોન સંસ્થા એવી મેડીસન ગેરંટીનું સંચાલન કર્યું હતું જેણે રોઝ લો ફર્મની કાનૂની સેવાઓ મેળવી હતી <ref name="gerth-72"/> કદાચ તેઓ અયોગ્ય રીતે વ્હાઇટવોટરની ખોટ ઓછી કરતા હતા. <ref name="nyt030892"/> મેડીસન ગેરંટી પણ બાદગમં નિષ્ફળ ગઇ હતી અને તેમના પતિ દ્વારા નિમવામાં આવેલા સ્ટેટ રેગ્યુલેટર સમક્ષ શક્ય હિત સંઘર્ષ રજૂ કરવામાં ક્લિન્ટનનું રોઝ ખાતેના કામની ઝીણવટભરી તપાસ કરવામાં આવી હતી ;<ref name="nyt030892"/> તેમણે દાવો કર્યો હતો કે તેમણે બેન્ક માટે ઓછામાં ઓછુ કામ કર્યું હતું. <ref name="cnn050696">{{Cite news |url=http://www.cnn.com/US/9604/13/whitewater.background/index.html |title=Whitewater started as 'sweetheart' deal |publisher=CNN |date=1996-05-06 |access-date=2007-10-04}}</ref> સ્વતંત્ર સલાહકાર રોબર્ટ ફિસ્ક અને કેન્નેથ સ્ટારે ક્લિન્ટનના કાનૂની બીલીંગ રેકોર્ડ સામે સમન્સ પાઠવ્યા હતા; તેમણે જણાવ્યું હતું કે તે રેકોર્ડ ક્યાં છે તે તેઓ જાણતા ન હતા. <ref name="pbs100797"/><ref name="gerth-158"/> બે વર્ષની તપાસ બાત પ્રથમ મહિલાના વ્હાઇટ હાઉસના બુક રુમમાંથી મળી આવ્યા હતા અને તપાસકર્તાઓને 1996માં સોંપવામાં આવ્યા હતા. <ref name="gerth-158">ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 158–160.</ref> વિલંબથી જોવામાં આવેલા રેકોર્ડઝે તીવ્ર રસ પેદા કર્યો હતો અને તે કેવી રીતે સામે આવ્યા અને તે ક્યાં હતા તેની બીજી તપાસ થઇ હતી;<ref name="gerth-158"/> ક્લિન્ટનના કર્મચારીઓએ આ સમસ્યાનું કારણ આરકાન્સાસના ગવર્નરના મકાનમાંથી વ્હાઇટ હાઉસના સ્ટોરેજ વિસ્તારમાં થતા સતત ફેરફારોને દર્શાવ્યુ હતુ. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=441–442}}</ref> 26 જાન્યુઆરીના રોજ રેકોર્ડ મળી આવ્યા બાદ ક્લિન્ટન ફેડરલ ગ્રાન્ડ જ્યુરી સમક્ષ ખુલાસો કરનારા સમન્સ મેળવનારા પ્રથમ મહિલા બનીને ઇતિહાસ સર્જ્યો હતો. <ref name="pbs100797">{{Cite news |url=http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/arkansas/docs/recs.html |work=Once Upon a Time in Arkansas |title=Rose Law Firm Billing Records |publisher=[[Frontline (U.S. TV series)|Frontline]] |date=1997-10-07 |access-date=2007-09-26}}</ref> વિવિધ સલાહકારોએ તપાસ કર્યા બાદ, અંતિમ અહેવાલ 2000માં જારી કરવામાં આવ્યો હતો જેમાં જણાવ્યું હતું કે ક્લિન્ટન ફોજદારી રાહે ખોટું કરવામાં સામેલ હતા તેના અપૂરતા પૂરાવાઓ હતા. <ref name="nyt092100"/> [[ચિત્ર:Hillary Clinton Bill Chelsea on parade.jpg|thumb|left|alt=Same teenage girl, man and woman walk down a broad street in wintertime, as security personnel trail and a crowd looks on|બીલ ક્લિન્ટનની ઓફિસમાં બીજી મુદતનો પ્રારંભ કરવા માટે ક્લિન્ટન પરિવારે પેનસિલ્વેનીયા એવેન્યુ ખાતે ઉદઘાટન દિવસ વોક ડાઉન કર્યું હતું.જાન્યુઆરી 20, 1997.]] અન્ય તપાસોએ હિલેરી ક્લિન્ટન જ્યારે પ્રથમ મહિલા હતા ત્યારે સ્થાન લીધુ હતું. "ટ્રાવેલગેટ" તરીકે જાણીતા બનેલા વ્હાઇટ હાઉસ ટ્રાવેલ ઓફિસના કર્મચારીના મે 1993ના ગોળીબારની તપાસ એવા આરોપો સાથે શરૂ હતી કે વ્હાઇટ હાઉસે આરકાન્સાસથી મિત્રો સામે કર્મચારીઓને બદલવાના બહાના તરીકે ટ્રાવેલ ઓફિસ કામગીરીમાં વ્હીઇટ હાઉસે ઓડીટેડ નાણાંકીય ગેરરીતિઓ આચરી હતી. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=327–328}}</ref> વ્હાઇટ હાઉસના બે વર્ષ જૂના મેમો 1996માં મળી આવતા હિલેરી ક્લિન્ટને ગોળીબારની યાજના ઘડી હતી કે કેમ અને તપાસકર્તાઓ સમક્ષ ગોળીબારમાં તેમની ભૂમિકા વિશે જે નિવેદનો આપ્યા હતા તે સાચા હતા કે કેમ તે તરફ તપાસને વધુ કેન્દ્રિત બનાવવામાં કારણભૂત બની હતી. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=439–444}}</ref><ref>{{Cite news |author=Johnson, David |title=Memo Places Hillary Clinton At Core of Travel Office Case|work=The New York Times|date=1996-01-05 |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9A0DE2DA1239F936A35752C0A960958260}}</ref> 2000નો અંતિમ સ્વતંત્ર સલાહકારનો અહેવાલ ગોળીબારમાં તેમની સામલગીરી હોવા સાથે પૂર કરવામાં આવ્યો હતો અને જણાવ્યું હતું કે તેમણે "હકીકત ખોટા" નિવેદનો આપ્યા હતા, પરંતુ તે નિવેદનો ખોટા હતા તે તેઓ જાણતા હોવાના અપૂરતા પૂરાવાઓ હતા અથવા તેમના પગલાંઓ ગોળીબારમાં પરિણમશે તેવુ જાણતા હતા. <ref>{{Cite news |author=Hughes, Jane |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/americas/802335.stm |title=Hillary escapes 'Travelgate' charges |publisher=BBC News |date=2000-06-23 |access-date=2007-08-16}}</ref> નાયબ વ્હાઇટ હાઉસ સલાહકાર વિન્સ ફોસ્ટરની જુલાઇ 1993માં આત્મહત્યાને પગલે એવા આરોપો મૂકવામાં આવ્યા હતા કે હિલેરી ક્લિન્ટને જે ફાઇલોને (વ્હાઇટવોટર અથવા અન્ય બાબતોને લગતી) નુકસાન થવાની શક્યતાઓ હતી તેને ફોસ્ટર્સની ઓફિસમાંથી તેમના મૃત્યુ થયાની રાત્રિએ દૂર કરવાના હુકમો આપ્યા હતા. <ref>{{Cite news |url=http://www.pbs.org/newshour/bb/whitewater/june96/senate_report_6-18.html |title=Opening the Flood Gates? |publisher=[[The NewsHour with Jim Lehrer|NewsHour]] |date=1996-06-18 |access-date=2007-09-26}}</ref> સ્વતંત્ર સલાહકાર કેનેથ સ્ટારે તેની તપાસ કરી હતી અને 1999 સુધીમાં તેમના સ્ટાફે કોઇ કેસ કરવાનો નથી તેવું જણાવવા છતા સ્ટારે તપાસ ખુલ્લી રાખી હોવાના અહેવાલ મળ્યા હતા. <ref>{{Cite news |url=http://www.washingtonpost.com/wp-srv/politics/special/clinton/stories/shadow061599.htm |title=A Prosecutor Bound by Duty |author=[[Bob Woodward|Woodward, Bob]] |work=The Washington Post |date=1999-06-15}}</ref> સ્ટારના અુગામી રોબર્ટ રેએ 2000માં આખરી વ્હાઇટવોટર અહેવાલો જારી કર્યા હતા, આ બાબતે હિલેરી ક્લિન્ટન સામે કોઇ દાવાઓ કરવામાં આવ્યા ન હતા. <ref name="nyt092100">{{Cite news |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9E01E6DF103BF932A1575AC0A9669C8B63 |title=Statement by Independent Counsel on Conclusions in Whitewater Investigation |work=The New York Times |date=2000-09-21 |access-date=2007-10-04}}</ref> માર્ચ 1994માં અખબારી અહેવાલોએ 1978-1979માં કેટલ ફ્યુચર્સ ટ્રેડીંગમાંથી તેમનો અનુમાનીત નફો દર્શાવ્યો હતો;<ref>{{Cite news |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9E01E2DB1F3DF93BA25750C0A962958260 |title=Top Arkansas Lawyer Helped Hillary Clinton Turn Big Profit |author=[[Jeff Gerth|Gerth, Jeff]]; and others |work=The New York Times |date=1994-03-18}}</ref> હિત સંઘર્ષના દબાણ અને લાંચ છૂપાવવાને કારણે આરોપો મૂકવામાં આવ્યા હતા,<ref name="wsj102600"/> અને વિવિધ વ્યક્તિઓએ તેમના ટ્રેડીંગ અહેવાલોનું પૃથ્થકરણ કર્યું હતું, પરંતુ કોઇ ઔપચારીક તપાસ હાથ ધરવામાં આવી ન હતી અને તેમની પર કંઇ પણ ખોટુ કરવાનો આરોપ કદીયે મૂકવામાં આવ્યો ન હતો. <ref name="wsj102600">{{Cite news |author=[[Claudia Rosett|Rosett, Claudia]] |url=http://www.opinionjournal.com/columnists/cRosett/?id=65000476 |title=Hillary's Bull Market |work=The Wall Street Journal |date=2000-10-26 |access-date=2007-07-14}}</ref> ટ્રાવેલગેટ તપાસએક ફણગો ફૂટ્યો હતો, જેમાં વ્હાઇટ હાઉસે અયોગ્ય રીતે ભૂતપૂર્વ રિપબ્લિકન વ્હાઇટ હાઉસના કર્મચારીઓ પરના એફબીઆઇનો ભૂતકાળ ધરાવતા અહેવાલોમાં અયોગ્ય રીતે એક્સેસ કર્યો હતો, તેવું જૂન 1996માં શોધી કાઢવામાં આવ્યું હતું, આ સમગ્ર ઘટનાને "ફાઇલગેટ" કહેવામાં આવે છે. <ref name="cnn072800"/> એવા પણ આરોપો થયા હતા કે હિલેરી ક્લિન્ટે આ ફાઇલનો માટે વિનંતી કરી હતી અને તેમણે વ્હાઇટ હાઉસ સિક્યુરિટી તરફ જવા માટે બિનસત્તાવાર વ્યક્તિને ભાડે રાખી લેવાની ભલામણ કરી હતી. <ref>{{Cite news |url=http://www.cnn.com/ALLPOLITICS/1998/04/01/filegate/index.html |title='Filegate' Depositions Sought From White House Aides |publisher=CNN |date=1998-04-01 |access-date=2007-09-26}}</ref> 2000 ફાઇનલ સ્વતંત્ર સલાહકાર અહેવાલમાંથી એવું બહાર આવ્યું હતું કે હિલેરી ક્લિન્ટનની કોઇ ભૂમિકા હતી અથવા આ બાબતે કોઇ પણ ગેરવર્તણૂંક કરવામાં આવી હોય તેવા કોઇ નોંધપાત્ર અથવા વિશ્વસનીય પૂરાવાઓ હાથ લાગ્યા ન હતા. <ref name="cnn072800">{{Cite news |url=http://archives.cnn.com/2000/ALLPOLITICS/stories/07/28/clinton.filegate/ |title=Independent counsel: No evidence to warrant prosecution against first lady in 'filegate' |publisher=CNN |date=2000-07-28 |access-date=2007-09-26 |archive-date=2010-05-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100529015957/http://archives.cnn.com/2000/ALLPOLITICS/stories/07/28/clinton.filegate/ |url-status=dead }}</ref> === લેવિન્સ્કી કૌભાંડ === [[ચિત્ર:HillaryGallup1997-2000.PNG|thumb|330px|right|હિલેરી રોધામ ક્લિન્ટનના ગેલપ પૂલ તરફેણકારી અને બિનતરફેણકારી રેટિંગ્સ, 1997–2000<સંદર્ભ નામ="ગેલપ-ચાર્ટ"/>[408][409][410]]] 1998માં, ક્લિન્ટનનો સંબંધ ત્યારે ભારે અટકળોનો વિષય બની ગયો હતો જ્યારે, તપાસમાંથી બહાર આવ્યું કે પ્રેસિડેન્ટને વ્હાઇટ હાઉસની ઇન્ટર્ન મોનિકા લેવિન્સ્કી સાથે લગ્નોત્તર જાતીય સંબંધો છે.<ref>ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 176–177.</ref> લેવિન્સ્કી કૌભાંડની આસપાસની ઘટનાઓ આખરે બીલ ક્લિન્ટનના મહાભિયોગમાં પરિણમી હતી. જ્યારે તેમના પતિ વિશે જાહેરમાં આરોપો મૂકવામાં આવ્યા ત્યારે, હિલેરી ક્લિન્ટને જણાવ્યું હતું કે તે "વિશાળ રાઇટ વિંગ કાવતરા "નું પરિણામ છે,<ref>ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠ 183.</ref> તેમજ લેવિન્સ્કી આરોપોને તેમના પતિ દ્વારા ખોટું થયું હોવાને બદલે ક્લિન્ટનના રાજકીય શત્રુઓ<ref group="nb" name="ex08">ક્લિન્ટન આરકાન્સાસ પ્રોજેક્ટ અને તેના સ્થાપક રિચાર્ડ મેલોન સ્કેઇફ, કેનેથ સ્ટારના સ્કેઇફ સાથેના જોડાણ, રિગનરી પબ્લિશીંગ અને તેના લ્યુસીયાન ગોલ્ડબર્ગ અને લિન્ડા ટ્રીપ, જેરી ફોલવેલ, અને અન્યો સાથેના જોડાણોનો ઉલ્લેખ કરતા હતા. જુઓ {{Cite news |url=http://www.cnn.com/ALLPOLITICS/1998/02/02/time/kirn.html |title=Persecuted or Paranoid? A look at the motley characters behind Hillary Clinton's 'vast right-wing conspiracy' |author=[[Walter Kirn|Kirn, Walter]] |work=Time |date=1998-02-09}}</ref> દ્વારાના લાંબા, આયોજિત, શ્રેણીયુક્ત સહયોગાત્મક આરોપો ગણાવ્યા હતા. તેમણે બાદમાં જણાવ્યું હતું કે તેમના પતિના એવા પ્રારંભિક દાવા કે કોઇ પ્રણય થયો નથી તેને કારણે તેઓ ગેરમાર્ગે દોરાયા હતા. <ref>ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠ 187.</ref> પ્રેસિડેન્ટ ક્લિન્ટનના લેવિન્સ્કી સાથેના સંબંધોના પૂરાવાઓ નિર્વીવાદ બન્યા ત્યારે, ત્યારે તેણીએ તેમના લગ્ન તરફના વચનની પુનઃખાતરી આપતું એક નિવેદન જારી કર્યું હતું,<ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=517}}</ref> પરંતુ ખાનગી રીતે કહેવાય છે કે તેણી તેમની તરફ ભારે રોષે ભરાયા હતા <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=512, 518}}</ref> અને તેણી લગ્નમાં બંધાઇ રહેવા માગે છે કે કેમ તે અચોક્કસ હતું. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=521}}</ref> આ ઘટના બાદ હિલેરી ક્લિન્ટનના વિવિધ જાહેર પ્રતિભાવો હતા: કેટલી મહિલાઓએ તેમની શક્તિના વખાણ કર્યા હતા, કેટલાકે પોતાના પતિની અસમજ વર્તણૂંકનો શિકાર થવા સામે દયા બતાવી હતી જ્યારે અન્યોએ તેણીના પતિના મર્યાદાભંગ સામે મદદગાર રહેવા બાબતે ટીકા કરી હતી, જ્યારે હજુ પણ અન્યોએ તેણીને નિષ્ફળ લગ્નને ભલાઇની રીતે જે રીતે ટકાવી રહ્યા હોવાનો અથવા પોતાના રાજકીય પ્રભાવનું સંવર્ધન કરી રહ્યા હોવાનો આરોપ મૂક્યો હતો.<ref name="gerth-195"/> આ ઘટનાઓ બહાર આવવાની સાથે તેમનું જાહેર સંમતિ રેટિંગ વધીને આશરે 70 ટકાની આસપાસ પહોંચી ગયું હતું, જે તે વખત સુધીમાં સૌથી વધુ હતું. <ref name="gerth-195">ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠ 195.</ref> તેમના 2003ના સંસ્મરણોમાં લગ્ન ટકાવી રાખવાના તેણીના નિર્ણય માટે “દાયકાઓથી અસ્તિત્વમા રહેલા પ્રેમ”ને જવાબદાર ગણાવતા ઉમેરે છે કે: "મને કોઇ વધુ સારી રીતે જાણતું નથી અને કોઇ પણ મને જેમ બીલ હસે છે તેમ હસાવી શકતું નથી. આ વર્ષો પછી પણ તેઓ હજુ પણ અત્યંત રસપ્રદ, શક્તિશાળી અને સંપૂર્ણપણે જીવંત વ્યક્તિ, તેમના જેવાને હું આજ દિન સુધી મળ્યો નથી." <ref>ક્લિન્ટન 2003, પૃષ્ઠ 75</ref> === પરંપરાગત ફરજો === ક્લિન્ટને પગલા લીધા હતા અને તેઓ સેવ અમેરિકાઝ ટ્રેઝર્સના સ્થાપક અધ્યક્ષ હતા, તે એક રાષ્ટ્રીય પ્રયત્ન હતો જે ઐતિહાસિક ચીજો અને સ્થળોને જીવંત રાખવા માટે ફેડરલના ભંડોળ સાથે મેળ ખાતો હતો. <ref>{{cite web |url=http://www.saveamericastreasures.org/about.htm |title=Save America's Treasures{{ndash}} About Us |publisher=[[Save America's Treasures]] |access-date=2007-03-23 |archive-date=2007-12-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071228125335/http://www.saveamericastreasures.org/about.htm |url-status=dead }}</ref> તેમાં ફ્લેગ કે જે "ધી સ્ટાર સ્પેન્ગલ્ડ બેનર " અને કેન્ટોન, ઓહાયોમાં પ્રથમ મહિલા ઐતિહાસિક સ્થળની પ્રેરણા આપતો હતો. <ref name="nfll"/> તેઓ વ્હાઇટ હાઉસ મિલેનીયમ કાઉન્સીલ ના વડા હતા,<ref>{{Cite news |url=http://archives.cnn.com/1999/ALLPOLITICS/stories/12/31/clinton.kickoff.02/ |title=Clinton toasts 2000 at White House VIP dinner |publisher=CNN |date=1999-12-31 |access-date=2007-09-26}}</ref> અને મિલેનીયમ ઇવનીંગ્સનું આયોજન કર્યું હતું,<ref>{{cite web |url=http://clinton4.nara.gov/Initiatives/Millennium/evenings.html |title=Millennium Evenings |publisher=[[White House Millennium Council]] |access-date=2008-06-20 |archive-date=2008-05-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080513073528/http://clinton4.nara.gov/Initiatives/Millennium/evenings.html |url-status=dead }}</ref> શ્રેણીબંધ પ્રવચનો કે જેણે ભવિષ્યના અભ્યાસો ની ચર્ચા કરી હતી, જેમાંનું એક વ્હાઇટ હાઉસ ખાતેથી સૌપ્રથમ જીવંત એકી સાથેનું લેબકાસ્ટમાં પરિણમ્યુ હતુ. <ref name="nfll"/> ક્લિન્ટને ત્યાં પ્રથમ સ્થાપત્ય બગીચાનું પણ સર્જન કર્યું હતું, જેમાં જેકલીન કેનેડી ગાર્ડનમાંના મ્યુઝિયમોના વિશાળ સમકાલીન આર્ટ લોનોના અમેરિકન કામોનું નિદર્શન કર્યું હતું. <ref>{{cite web |url=http://clinton4.nara.gov/WH/EOP/First_Lady/html/generalspeeches/1996/1-5-96.html |title=Remarks By First Lady Hillary Rodham Clinton at The Sculpture Garden Reception |publisher=[[The White House]] |date=1996-01-05 |access-date=2007-03-23 |archive-date=2017-02-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170216180032/https://clinton4.nara.gov/WH/EOP/First_Lady/html/generalspeeches/1996/1-5-96.html |url-status=dead }}</ref> વ્હાઇટ હાઉસમાં, ક્લિન્ટને સમકાલીન અમેરિકન કારીગરોના દાનમાં અપાયેલ હેન્ડીક્રાફ્ટ મૂક્યા હતા, જેમ કે પોટ્ટેરી અને ગ્લાસવેરને સ્ટેટ રુમમાં ઉપર નીચે નિદર્શનમાં મૂક્યા હતા. <ref name="nfll"/> જેમ્સ મોનરોના સમયગાળામાં ઐતિહાસિક રીતે વિશ્વસનીય ગણાતા બ્લ્યુ રુમ,<ref>{{Cite book |author=Graff, Henry Franklin |title=The Presidents: A Reference History |publisher=[[Simon & Schuster]] |year=2002 |isbn=0684312263}} પી. લીલી.</ref> 19મી સદીના કાળમાં પ્રેસીડેન્શિયલ સ્ટડીમાં ટ્રીટી રુમ<ref name="rae">{{Cite book |last=Lindsay |first=Rae |title=The Presidents' First Ladies |publisher=R & R Writers/Agents |year=2001 |isbn=0965375331}} પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 248–249.</ref>ના પુનઃ શણગાર અને [[બીજું વિશ્વ યુદ્ધ|વર્લ્ડ વોર II]] દરમિયાનમાં મેપ રુમ કેવો દેખાતો હતો તેના પુનઃશણગારના ઉત્થાનને તેમણે જોયું હતું. <ref name="rae"/> ક્લિન્ટને વ્હાઇટ હાઉસ ખાતે મોટી ઘટનાઓનું આયોજન કર્યું હતું જેમ કે સેઇન્ટ પેટ્રિક ડે પ્રારંભ, મૂલાકાતે આવનારા ચાઇનીઝ પ્રતિષ્ઠિત વ્યક્તિઓને સરકારી જમણ, સમકાલીન મ્યુઝિક કોન્સર્ટ જેણે જાહેર શાળાઓમાં સંગીત શિક્ષણ માટે ભંડોળ એકત્ર કર્યું હતુ, 21મી સદીના અંતે નવા વર્ષની ઉજવણી અને નવેમ્બરમાં વ્હાઇટ હાઉસના બસ્સોવર્ષના સન્માનમાં સરકારી જમણ. <ref name="nfll"/> == 2000ની સેનેટની ચુંટણી == {{Main|United States Senate election in New York, 2000}} ન્યુ યોર્કના લાંબા ગાળાથી સેવા આપતા યુનાઇટેડ સ્ટેટસ સેનેટર ડેનિયલ પેટ્રિક મોયનીહાને , નવેમ્બર 1998માં તેમની નિવૃત્તિ જાહેર કરી હતી. ન્યુ યોર્કના પ્રતિનિધિ ચાર્લ્સ બી. રાંગેલ સહિતની વિવિધ આગળ પડતી ડેમોક્રેટિક વ્યક્તિઓએ ક્લિન્ટનને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ સેનેટ 2000ની ચુંટણીમાં મોયનીહાનની ખુલ્લી બેઠક માટે આગળ વધવા ક્લિન્ટનને અરજ કરી હતી. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=530}}</ref> એક વખત તેમણે આગળ વધવા માટે વિચારી લીધા બાદ ક્લિન્ટને ચપ્પાકૂઆ, ન્યુ યોર્ક, ન્યુ યોર્ક સિટીની ઉત્તરે સપ્ટેમ્બર 1999માં ઘર ખરીદ્યું હતું. <ref>{{Cite news |author=[[Adam Nagourney|Nagourney, Adam]] |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9503E5D8153AF930A3575AC0A96F958260 |title=With Some Help, Clintons Purchase a White House |work=The New York Times |date=1999-09-03}}</ref> તેઓ ચુંટાયેલી ઓફિસ માટે ઉમેદવાર બનનારા યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના પ્રથમ મહિલા બન્યા હતા. <ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠ 204.</ref> પ્રારંભમાં, ક્લિન્ટને ચુંટણીમાં પોતાના રિપબ્લિકન વિરોધી તરીકે ન્યુ યોર્ક સિટીના મેયર રુડી ગિયુલિયાનીનો સામનો કરવો પડશે તેવી આશા સેવી હતી. જોકે ગિયુલિયાનીને પુરસ્થગ્રંથી કેન્સરનું નિદાન થયા બાદ મે 2000માં આ સ્પર્ધામાંથી પાછી પાની કરી હતી અને તેમના વ્યક્તિગત જીવનમાં આવતા ફેરફારો જાહેર બની ગયા હતા અને ક્લિન્ટનને તેના બદલે ન્યુ યોર્કના બીજા કોંગ્રેશનલ ડિસ્ટ્રીક્ટને રજૂ કરતા યુનાઇટેડ હાઇસ ઓફ રિપ્રેઝન્ટેટીવના રિપબ્લિકન સભ્ય એવા રિક લેઝીયોનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. સમગ્ર ઝુંબેશ દરમિયાન વિરોધીઓએ ક્લિન્ટન પર કાર્પેટબેગીંગનો આરોપ મૂક્યો હતો, કેમ કે તેઓ કદી ન્યુ યોર્ક રહ્યા ન હતા કે આ સ્પર્ધા પહેલા રાજ્યના રાજકારણમાં ભાગ લીધો ન હતો. ક્લિન્ટને રાજ્યમાં દરેક કાઉન્ટીની મૂલાકાત દ્વારા પોતાની ઝુંબેશનો નાના જૂથની રચનાના “શ્રવણ યાત્રા”માં પ્રારંભ કર્યો હતો. <ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠ 210.</ref> તેમની ઝુંબેશ દરમિયાન તેમણે પરંપરાગત રિપબ્લિકન અપસ્ટેટ ન્યુ યોર્ક પ્રદેશોમાં નોંધપાત્ર સમય આપ્યો હતો. <ref name="historic win">{{Cite news |url=http://archives.cnn.com/2000/ALLPOLITICS/stories/11/07/senate.ny/ |title=Hillary Rodham Clinton scores historic win in New York |publisher=CNN |date=2000-11-08 |access-date=2006-08-22 |archive-date=2005-09-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20050911191159/http://archives.cnn.com/2000/ALLPOLITICS/stories/11/07/senate.ny/ |url-status=dead }}</ref> ક્લિન્ટને તે વિસ્તારોમાં આર્થિક સ્થિતમાં સુધારો કરવાની હાકલ કરી હતી, તેમજ તેમની મુદતમાં 200,000 રોજગારીઓ પૂરી પાડવાનું વચન આપ્યું હતું. તેમની યોજનામાં રોજગારીના સર્જન પર ટેક્સ ક્રેડિટ અને ખાસ કરીને હાઇ ટેક ક્ષેત્રને ઉદ્યોગ રોકાણ પ્રોત્સાહનનો સમાવેશ થતો હતો. તેમણે કોલેજ ટ્યુશન અને લાંબા ગાળાની સંભાળ માટે વ્યક્તિગત વેરા કાપની જાહેરાત કરી હતી. <ref name="historic win"/> આ સ્પર્ધાએ રાષ્ટ્રીય સ્તરે ધ્યાન ખેંચ્યુ હતું. ક્લિન્ટનની અંગત જગ્યામાં દેખીતી રીતે આક્રમણ કરીને સપ્ટેમ્બરની ચર્ચા દરમિયાન મોટી મૂર્ખામી કરી હતી, જેમાં તેઓ ભંડોળ ઊભુ કરવાના કરવાના કરાર તેમને સહી કરાવવાનો પ્રયત્ન કરાયો હતો. <ref name="gerth-213"/> ક્લિન્ટન અને લેઝીયોની ઝુંબેશ તેમજ તેની સાથે ગિયુલિયાનીના પ્રારંભિક પ્રયત્નો પાછળ સંયુક્ત રીતે વિક્રમી 90 મિલીયનનો ખર્ચ કરાયો હતો. <ref name="nyt121300">{{Cite news |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9E04E1DB133FF930A25751C1A9669C8B63 |title=Lazio Sets Spending Mark for a Losing Senate Bid |author=Levy, Clifford J | work=The New York Times |date=2000-12-13 |access-date=2008-02-22}}</ref> ક્લિન્ટને 7 નવેમ્બર, 2000ના રોજ ચુંટણી જીતી લીધી હતી, જેમાં 55 ટકા અને લેઝીયોને 43 ટકા મતો મળ્યા હતા. <ref name="gerth-213">ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 212–213.</ref> તેમણે 3 જાન્યુઆરી 2001ના રોજ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ સેનેટર તરીકેના સોગંદ લીધા હતા. == યુનાઇટેડ સ્ટેટસ સેનેટર == {{Main|Senate career of Hillary Rodham Clinton}} === પહેલું સત્ર === [[ચિત્ર:ClintonSenate.jpg|thumb|upright|left|પ્રમુખ ક્લિન્ટન અને પુત્રી ચેલ્સા જુએ છે તેમ ઓલ્ડ સેનેટ ચેમ્બરમાં વાઇસ પ્રેસિડેન્ટ અલ ગોરે દ્વારા યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ સેનેટર તરીકે હિલેરી રોધામ ક્લિન્ટનની શપથવિધી. 3 જાન્યુઆરી 2001]] [[ચિત્ર:Hillary Rodham Clinton.jpg|thumb|right|યુ.એસ. સેનેટર તરીકે ક્લિન્ટનના સત્તાવાર ફોટો]] સેનેટમાં પ્રવેશતા, ક્લિન્ટને ઓછો જાહેર પરિચય રાખ્યો હતો અને બન્ને પક્ષોના સેનેટરો સાથે સંબંધ બાંધ્યો હતો. <ref>{{Cite news |url=http://www.csmonitor.com/2003/0310/p01s01-uspo.html |title=Clinton's quiet path to power |author=Chaddock, Gail Russell |work=[[Christian Science Monitor]] |date=2003-03-10 |access-date=2006-08-22 }}</ref> તેમણે સેનેટ પ્રેયર બ્રેકફાસ્ટમાં નિયમિત ભાગીદાર બનીને ધર્મ તરફ વળેલા સેનેટરો સાથે જોડાણની રચના કર હતી. <ref name="mj0907"/><ref name="Bernstein1">{{Harvnb|Bernstein|2007|p=548}}</ref> ક્લિન્ટને પાંચ સેનેટ કમિટીઓ માટે સેવા આપી છે: કમિટી ઓન બજેટ (2001–2002),<ref name="umich">{{cite web |url=http://www.lib.umich.edu/govdocs/congress/sncom012.html |title=Senate Temporary Committee Chairs |publisher=[[University of Michigan]] Documents Center |date=2001-05-24 |access-date=2007-05-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070707064827/http://www.lib.umich.edu/govdocs/congress/sncom012.html |archive-date=2007-07-07 |url-status=dead }}</ref> કમિટી ઓન આર્મ્ડ સર્વિસીઝ (2003થી),<ref name="hwar">{{Cite news |url=http://www.nytimes.com/2007/05/29/magazine/03Hillary-t.html |title=Hillary's War |work=The New York Times Magazine |date=2007-05-29 |access-date=2007-05-30 |author=[[Jeff Gerth|Gerth, Jeff]]; [[Don Van Natta, Jr.|Van Natta Jr., Don]]}}</ref> કમિટી ઓન એનવાયર્નમેન્ટ એન્ડ પબ્લિક વર્કસ (2001થી),<ref name="umich"/> કમિટી ઓન હેલ્થ, એજ્યુકેશન, લેબર એન્ડ પેન્શન્સ (2001થી)<ref name="umich"/> અને સ્પેશિયલ કમિટી ઓન એજીંગ .<ref name="hccom">{{cite web |url=http://clinton.senate.gov/senate/committees/index.cfm |title=Committees |publisher=Official Senate web site |archive-date=2007-10-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071011195718/http://clinton.senate.gov/senate/committees/index.cfm |access-date=2011-04-28 |url-status=dead }}</ref> તેઓ કમિશન ઓન સિક્યુરિટી એન્ડ કોઓપરેશન ઇન યુરોપ ના પણ કમિશનર છે <ref>{{cite web |url=http://www.csce.gov/index.cfm?FuseAction=AboutCommission.Commissioners&CFID=3874739&CFTOKEN=75235387 |title=About the Commission: Commissioners |publisher=[[Commission on Security and Cooperation in Europe]] |access-date=2007-09-29 |archive-date=2009-01-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090103052420/http://www.csce.gov/index.cfm?FuseAction=AboutCommission.Commissioners&CFID=813748&CFTOKEN=79881044 |url-status=dead }}</ref> (2001થી).<ref>{{Cite news |url=http://www.ukrweekly.com/old/archive/2001/200109.shtml |title=Senate, House appoint Helsinki commissioners |work=The Ukrainian Weekly |date=2001-05-20 |access-date=2007-09-29 |archive-date=2017-10-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171018060914/http://www.ukrweekly.com/old/archive/2001/200109.shtml |url-status=dead }}</ref> 11 સપ્ટેમ્બર, 2001ના હૂમલાઓને પગલે ક્લિન્ટને ન્યુ યોર્ક સિટીમાં સુધારા પ્રયત્નો માટે અને તેમના રાજ્યમાં સલામતીમાં સુધારાઓ માટે ભંડોળ મેળવવાની માંગ કરી હતી. ન્યુ યોર્કના વરિષ્ઠ સેનેટર ચાર્લ્સ શૂમેર સાથે કામ કરતા, તેઓ વર્લ્ડ ટ્રેડ સેન્ટરની સાઇટના પુનઃવિકાસ માટે 21 અબજ ડોલરનું ઝડપથી ભંડોળ મેળવવામાં મહત્વનો ભાગ ભજવ્યો હતો. <ref name="Bernstein1"/><ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 231–232.</ref> પરિણામે તેમણે 9/11ના પ્રથમ રિસ્પોન્ડર્સ દ્વારા સામનો કરવામાં આવતા આરોગ્યના મુદ્દાઓની તપાસ કરવામાં અગ્રણી ભૂમિકા બજાવી હતી. <ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 238–239.</ref> ક્લિન્ટને ઓક્ટોબર 2001માં યુએસએ પેટ્રોઇટ એક્ટ માટે મત આપ્યો હતો. 2005માં જ્યારે આ કાયદાનું પુનઃનવીનીકરણ કરવાનું થયું ત્યારે, તેમણે માર્ચ 2006માં પુનઃનવીનીકરણ કાયદામાં સમાધાન કરવાની તરફેણમાં મત આપતા પહેલા તેની સાથે સંબંધિત કેટલાક સિવીલ લિબર્ટીઝ પર ધ્યાન આપવા માટે કામ કર્યું હતું, <ref>{{cite web |url=http://www.senate.gov/~clinton/news/statements/details.cfm?id=249895 |title=Statement of Senator Hillary Rodham Clinton on the USA Patriot Act Reauthorization Conference Report |publisher=Official Senate web site |date=2005-12-16 |archive-date=2008-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080214165103/http://www.senate.gov/~clinton/news/statements/details.cfm?id=249895 |access-date=2011-04-28 |url-status=live }}</ref> જેણે વિશાળ મહત્તમ ટેકો પ્રાપ્ત કર્યો હતો. <ref>{{cite web |url=http://www.senate.gov/legislative/LIS/roll_call_lists/roll_call_vote_cfm.cfm?congress=109&session=2&vote=00029 |title=U.S. Senate Roll Call Votes 109th Congress - 2nd Session ... On the Conference Report (H.R. 3199 Conference Report) |publisher=[[United States Senate]] |date=2006-03-02 |access-date=2008-04-24 }}</ref> ક્લિન્ટને અફઘાનિસ્તાનમાં 2001માં યુ.એસ. લશ્કરી પગલાંને એમ કહેતા મજબૂત ટેકો આપ્યો હતો કે તાલીબાન સરકાર હેઠળ ત્રાસ ભોગવેલી અફઘાન સ્ત્રીઓની જિંદગી સુધારવાની સાથે આતંકવાદને નાથવાની આ તક છે. <ref>{{Cite news |title=New Hope For Afghanistan's Women |url=http://www.time.com/time/nation/article/0,8599,185643,00.html |work=Time |author=Clinton, Hillary |date=2001-11-24 |access-date=2006-08-22 |archive-date=2008-07-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080727020014/http://www.time.com/time/nation/article/0,8599,185643,00.html |url-status=dead }}</ref> ક્લિન્ટને ઓક્ટોબર 2002 ઇરાક વોર રિસોલ્યુશન (ઇરાક યુદ્ધ ઠરાવ)ની તરફેણમાં મતદાન કર્યું હતું, જે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ પ્રેસિડેન્ટ જ્યોર્જ ડબ્લ્યુ.બુશને [[ઈરાક|ઇરાક]] સામે લશ્કરી દળોનો ઉપયોગ કરવાની સત્તા આપતો હતો, રાજદ્વારી પ્રયત્નો સાથે અનુસરણ કર્યા બાદ યુનાઇટેડ નેશન્સ સિક્યુરિટી કાઉન્સીલ રિસોલ્યુશનને દબાણ કરવા માટે આ પ્રકારનું પગલું જરૂરી હોય છે. ઇરાક વોર (યુદ્ધ) શરૂ થયા બાદ, ક્લિન્ટને ત્યાં રહેલા અમેરિકન ટુકડીઓની મૂલાકાત લેવા માટે ઇરાક અને અફઘાનિસ્તાનનો પ્રવાસ કર્યો હતો. ફેબ્રુઆરી 2005માં ઇરાકની મૂલાકાત દરમિયાન ક્લિન્ટને નોધ્યું હતું કે બળવાખોરો અગાઉ યોજાયેલી ડેમોક્રેટિકની ચુંટણીઓમાં અંતરાય ઊભો કરવામાં નિષ્ફળ ગયા હતા અને દેશનો તે ભાગ સારી રીતે કામ કરતો હતો. <ref>{{Cite news |title=Clinton says insurgency is failing |url=http://www.usatoday.com/news/world/iraq/2005-02-19-iraq-senators_x.htm |agency=Associated Press|work=[[USA Today]] |date=2005-02-19 |access-date=2006-08-29 }}</ref> યુદ્ધમાં ઉતારવામાં આવેલા નિયમિત અને અનામત દળોમાં ઘટાડો થતો હતો તેવુ નોંધતા તેમણે તણાવ ઓછો કરવા માટે 80,000 સૈનિકોનો ઉમેરો કરીને નિયમિત યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ આર્મી ના કદમાં વધારો કરવા કાયદો અમલી બનાવ્યો હતો.<ref>{{Cite news |title=Clinton wants increase in size of regular Army |date=2005-07-14 |work=[[The Buffalo News]] |access-date=2006-08-22 |author=Turner, Douglas }} (મુક્ત નથી)</ref> 2005ના અંતમાં, ક્લિન્ટને જણાવ્યું હતું કે ઇરાકમાંથી તાત્કાલિક પાછી પાની ભૂલ ગણાશે, તેમજ બુશની “જ્યાં સુધી કામ પૂરુ ન થાય ત્યાં સુધી” ત્યાંજ રહેવાની અપીલ પણ ગેરમાર્ગે દોરનારી હતી, કેમ કે તે ઇરાકીઓને “તેમની પોતાની જાતની સંભાળ નહી લેવાનું ખુલ્લુ આમંત્રણ આપતી હતી.” <ref>{{Cite news |title=Hillary Clinton says immediate withdrawal from Iraq would be 'a big mistake' |agency=Associated Press |work=[[The San Diego Union-Tribune]] |date=2005-11-21 |url=http://www.signonsandiego.com/news/world/iraq/20051121-1341-hillaryclinton-iraq.html |author=Fitzgerald, Jim |access-date=2009-05-09 }}</ref> તેમનું વલણ ડેમોક્રેટિક પાર્ટીમાં રહેલા લોકોમાં રોષનું કારણ બન્યું હતું, જેઓ તરત જ પાછી પાની કરી લેવાની તરફેણમાં હતા. <ref>{{Cite news |url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2005/12/11/AR2005121100846.html |title=Hillary Clinton Crafts Centrist Stance on War |work=The Washington Post |author=Balz, Dan |page=A01 |date=2005-12-12 |access-date=2006-08-22 }}</ref> ક્લિન્ટને નિવૃત્ત યોદ્ધાઓ માટે આરોગ્ય લાભો જાળવી રાખવાની અને તેમાં સુધારો કરવાની બાબતને ટેકો આપ્યો હતો અને વિવિધ લશ્કરી બેઝને બંધ કરવા સામે જૂથબંધી અપનાવી હતી. <ref>{{Cite news |title=Hillary's Military Offensive |url=http://www.newsweek.com/id/51434 |author=Meadows, Susannah |date=2005-12-12 |work=Newsweek |access-date=2006-08-22 }}</ref> [[ચિત્ર:HillaryGallup2001-2009.gif|thumb|300px|right|હિલેરી રોધામ ક્લિન્ટનના ગેલપ પૂલ તરફેણકારી અને બિનતરફેણકારી રેટિંગ્સ, 2001–2009<સંદર્ભ નામ="ગેલપ-ચાર્ટ"/>[493][494][495]]] સેનેટર ક્લિન્ટને બુશના બે મોટા કપકાપ પેકેજોની વિરુદ્ધમાં મતદાન કર્યું હતું, ઇકોનોમિક ગ્રોવ્થ એન્ડ ટેક્સ રિલીફ રિકંસીલેશન એક્ટ ઓફ 2001 અને જોબ્સ એન્ડ ગ્રોવ્થ ટેક્સ રિલીફ રિકંસીલેશન એક્ટ ઓફ 2003. <ref name="pvs-hrc"/> ક્લિન્ટને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના મુખ્ય ન્યાયમૂર્તિ તરીકે જોહ્ન જી. રોબર્ટસના 2005ના સમર્થન અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ સુપ્રીમ કોર્ટમાં સેમ્યુઅલ એલિટોના 2006ના સમર્થન વિરુદ્ધમાં મતદાન કર્યું હતું. <ref>{{Cite news |url=http://www.nytimes.com/2008/05/28/us/politics/28judges.html |title=Stark Contrasts Between McCain and Obama in Judicial Wars |author=Lewis, Neil A. |work=The New York Times |date=2008-05-28 |access-date=2008-11-30}}</ref> 2005માં, ક્લિન્ટને વિવાદાસ્પદ વિડીયો ગેઇમ''[[Grand Theft Auto: San Andreas]]'' માં દર્શાવવામાં આવેલા ગુપ્ત સેક્સ દ્રશ્યોની તપાસ કરવા માટે ફેડરલ ટ્રેડ કમિશનની માગ કરી હતી. <ref>{{Cite news |title=Clinton wades into GTA sex storm |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/technology/4682533.stm |date=2005-07-14 |publisher=BBC News |access-date=2006-08-29 }}</ref> સેનેટર જો લાઇબરમેન અને ઇવાન બેહ સાથે તેમણે ફેમિલી એન્ટરટેઇનમેન્ટ પ્રોટેક્શન એક્ટ રજૂ કર્યો હતો, જેનો ઉદ્દેશ વિડીયો ગેઇમ્સમાં મળી આવતી અયોગ્ય માહિતી થી રક્ષણ કરવાનો હતો. 2004 અને 2006માં ક્લિન્ટને સમાન લિંગી લગ્ન પર પ્રતિબંધની માંગ કરતા ફેડરલ મેરેજ એમેન્ડમેન્ટ વિરુદ્ધ મતદાન કર્યું હતું. <ref name="pvs-hrc">{{cite web |url=http://www.votesmart.org/voting_category.php?can_id=55463 |title=Senator Hillary Rodham Clinton - Voting Record |publisher=[[Project Vote Smart]] |access-date=2008-04-14}}</ref><ref>{{Cite news |url=http://www.msnbc.msn.com/id/13181735/ |title=Gay marriage ban defeated in Senate vote |agency=Associated Press |publisher=MSNBC |date=2006-06-07 |access-date=2008-04-14 |archive-date=2008-04-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080421144849/http://www.msnbc.msn.com/id/13181735/ |url-status=dead }}</ref> અમેરિકન સંકુચિતવાદની વિરુદ્ધમાં “પ્રગતિકારક આંતરમાળખું” સ્થાપવાની ઇચ્છા સાથે, ક્લિન્ટને વાટાઘાટોમાં રચનાત્મક ભૂમિકા બજાવી હતી જે 2003માં ભૂતપૂર્વ ક્લિન્ટન વહીવટીતંત્રના કર્મચારી વડા જોહ્ન પોડેસ્ટાના સેન્ટર ફોર અમેરિકન પ્રોગ્રેસની સ્થાપનામાં પરિણમ્યુ હતુ, જેણે 2003માં સ્થપાયેલી સિટીઝન્સ ફોર રિસ્પોન્સીબીલીટી એન્ડ એથિક્સ ઇન વોશિંગ્ટન સાથે સહાયોની વહેંચણી કરી હતી અને ક્લિન્ટનના ભૂતપૂર્વ હરીફ ડેવિડ બ્રોકના 2004માં રચાયેલા મિડીયા મેટર્સ ફોર અમેરિકાને સલાહ આપી હતી. <ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 267-269, 313, 401.</ref> 2004 સેનેટ ચુંટણીઓ ને પગલે તેઓએ રોજબરોજના રાજકીય સંદેશાઓના સંચાલન માટે સેનેટ વોર રુમનું સર્જન કરવા માટે નવા ડેમોક્રેટિક સેનેટ નેતા હેરી રેઇડને સફળતાપૂર્વક વેગ આપ્યો હતો. <ref>ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 267-269</ref> === 2006ની પુનઃચુંટણી ઝુબેશ === {{Main|United States Senate election in New York, 2006}} નવેમ્બર 2004માં, ક્લિન્ટને જાહેરાત કરી હતી કે તેમને બીજી સેનેટ મુદતની ઇચ્છા છે. રિપબ્લિકન નોમિનેશન માટે અગાઉના આગળપડતા એવા વેસ્ટચેસ્ટર કાઉન્ટી ડિસ્ટ્રીક્ટ એટર્ની જિયાની પિરોએ કેટલાક મહિનાઓની નબળી ઝુંબેશ બાદ સ્પર્ધામાંથી પાછી પાની કરી હતી. <ref>{{Cite news |url=http://www.cnn.com/2005/POLITICS/12/21/ny.pirro/index.html |title=Sen. Clinton's GOP challenger quits race |publisher=CNN |date=2005-12-21 |author=Hirschkorn, Phil |access-date=2006-08-22 }}</ref> ક્લિન્ટને યુદ્ધવિરોધી કાર્યકર્તા જોનાથન તાસિની સામે વિરોધ પક્ષો પર ડેમોક્રેટિક નોમિનેશન પર સરળતાથી વિજય મેળવ્યો હતો. <ref>{{Cite news |title=GOP Primary Turnout Was Lowest In More Than 30 Years|work=Newsday |date=2006-09-17}}</ref> ક્લિન્ટનના સામાન્ય ચુંટણીઓમાં આખરી વિરોધી વિવિધ ત્રીજા પક્ષોના ઉમેદવારો સાથે ઉમેદવાર અને યોન્કર્સના ભૂતપૂર્વ મેયર જોહ્ન સ્પેન્સર હતા. તેમણે 7 નવેમ્બર 2006ના રોજ 67 ટકા મતો સાથે ચુંટણી જીતી હતી, અને સ્પેન્સરને 21 ટકા મતો મળ્યા હતા, <ref>{{Cite news |url=http://www.elections.state.ny.us/NYSBOE/elections/2006/general/2006_ussen.pdf |title=New York State Board of Elections, General Election Results |publisher=New York State |date=2006-12-14 |access-date=2006-12-16 |format=PDF |archive-date=2008-02-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080216023747/http://www.elections.state.ny.us/NYSBOE/elections/2006/general/2006_ussen.pdf |url-status=dead }}</ref> જેમાં દરેક પરંતુ ન્યુ યોર્કની 62 કાઉન્ટીઓનો પણ સમાવેશ થતો હતો. <ref>{{Cite news |work=Newsweek |url=http://www.newsweek.com/id/44273 |title=Is America Ready? |date=2006-12-25 |access-date=2007-09-27}}</ref> ક્લિન્ટને તેમની ચુંટણી પાછળ 36 મિલીયન ડોલર ખર્ચ્યા હતા, 2006ની ચુંટણીમા સેનેટના કોઇ પણ ઉમેદવાર કરતા વધુ હતા. કેટલાક ડેમોક્રેટ્સે એક જ તરફની સ્પર્ધા માટેના ઘણા ખર્ચ બદલ તેમની ટીકા કરી હતી, જ્યારે કેટલાક ટેકેદારોને એ ચિંતા હતી કે તેમણે 2008માં શક્યતઃ પ્રમુખપદના બીડ માટે વધુ ભંડોળ રાખ્યું ન હતું. <ref>{{Cite news |author=Kornblut, Anne E. |coauthors=Zeleny, Jeff |work=The New York Times |title=Clinton Won Easily, but Bankroll Shows the Toll |date=2006-11-21}} પૃષ્ઠ A1.</ref> તે પછીના મહિનાઓમાં તેમણે પોતાના પ્રમુખપદની ઝુંબેશ માટે સેનેટ ભંડોળમાંથી 10 મિલીયન ડોલર તબદિલ કર્યા હતા. <ref name="cnn040107">{{Cite news |url=http://www.cnn.com/2007/POLITICS/04/01/clinton.money/index.html |title=Record millions roll in for Clinton White House bid |date=2007-04-01 |publisher=CNN |access-date=2007-04-02}}</ref> === બીજી મુદત === [[ચિત્ર:Hillary Clinton at the Senate Armed Services Committee.jpg|thumb|right|નેવી એડમિરલ માઇક મુલેન જ્યારે સેનેટ સશસ્ત્ર સેવા કમિટી સાથે તેમનું 2007ની સમર્થન સૂનાવણી દરમિયાન પ્રતિભાવ આપતા હતા ત્યારે નેવલ ઓપરેશન્સના વડા તરીકે સેનેટર ક્લિન્ટન સાંભળતા હતા.]] ક્લિન્ટને 2007ના ઇરાક વોર ટુકડી વધારાનો વિરોધ કર્યો હતો. <ref>{{Cite news |url=http://www.cbsnews.com/stories/2007/02/18/ap/politics/mainD8NBQ8H80.shtml |title=Senate GOP foils debate on Iraq surge|agency=Associated Press|publisher=[[CBS News]] |date=2007-02-17 |access-date=2008-04-27 }} {{Dead link|date=June 2010| bot=DASHBot}}</ref> માર્ચ 2007માં તેમણે યુદ્ધ ખર્ચ ખરડાની તરફેણમાં મતદાન કર્યું હતું, જે પ્રેસિડેન્ટ બુશ નિશ્ચિત સમયમર્યાદામાં ઇરાકમાંથી ટુકડીઓને પાછી ખેંચવાનો પ્રારંભ કરતા હતા તેના માટે જરૂરી હતું; તે મોટે ભાગે પક્ષ<ref>{{Cite news |title=Bush Repeats Veto Threat on Spending Bill That Includes Iraq Withdrawal Timetable |url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,262042,00.html |publisher=Fox News |date=2007-03-28 |access-date=2008-04-27 }}</ref> દ્વારા જ પસાર થઇ ગયો હતો પરંતુ અંતે તો પ્રેસિડેન્ટ દ્વારા સંમતિ અપાઇ હતી. મે 2007માં સમાધાન યુદ્ધ ભંડોળ ખરડાએ પરત બોલાવવની છેલ્લી તારીખ રદ કરી હતી પરંતુ સેનેટે 80-14 મતો દ્વારા ઇરાકી સરકાર માટે વિકાસ માપદંડને ભંડોળ પૂરું પાડવા માટે રાખવામાં આવ્યું હતું અને તેની પર બુશના હસ્તાક્ષર થયા હતા; તેની વિરુદ્ધમાં મતો આપનારાઓમાં ક્લિન્ટન એક હતા. <ref>{{Cite news |url=http://www.cnn.com/2007/POLITICS/05/24/iraq.funding/index.html |title=House, Senate pass war funding bill |publisher=CNN |date=2007-05-25 |access-date=2009-05-09}}</ref> ક્લિન્ટને સપ્ટેમ્બર 2007માં જનરલ ડેવીડ પેટ્રાઇયસના ઇરાકની પરિસ્થિતિ પરના કોંગ્રેસને અપાયેલા અહેવાલને એમ કહેતા પ્રતિભાવ આપ્યો હતો કે “હું માનું છું કે તમે અમને જે અહેવાલ પૂરો પાડો છો તેમાં અમાન્યતાને રદ કરવાની ઇચ્છાની ખરેખર જરૂર છે”. <ref>{{Cite news |url=http://www.nysun.com/national/clinton-spars-with-petraeus-on-credibility/62426/ |title=Clinton Spars With Petraeus on Credibility |author=Lake, Eli |work=The New York Sun |date=2007-09-12 |access-date=2009-05-09}}</ref> માર્ચ 2007માં, યુ.એસ. એટર્ની વિવાદની બરતરફીના પ્રતિભાવમાં ક્લિન્ટને એટર્ની જનરલ ઓલબર્ટો ગોન્ઝેલ્સને રાજીનામુ આપવા બોલાવ્યા હતા. <ref>{{Cite news |title=Hillary Clinton Calls for Gonzales' Resignation |url=http://abcnews.go.com/GMA/story?id=2948538&page=1 |publisher=ABC News |date=2007-03-13 |access-date=2007-03-24 }}</ref> મે અને જૂન 2007માં ઉચ્ચ હોદ્દાઓ ધરાવનારાઓ વિશે ઉગ્ર ચર્ચા કરાયેલ વ્યાપક કાયમી વસવાટ સુધારણા ખરડો કે જે સિક્યોર બોર્ડર્સ, ઇકોનોમિક ઓપોર્ચ્યુનિટી અને ઇમીગ્રેશન એક્ટ ઓફ 2007 તરીકે ઓળખાય છે, તેમાં ક્લિન્ટને ખરડાના સમર્થનમાં વિવિધ મતો નાખ્યા હતા, જે આખરે મત દ્વારા ચર્ચા બંધ કરાવવામાં નિષ્ફળ ગયા હતા. <ref>{{cite web |url=http://www.senate.gov/legislative/LIS/roll_call_lists/roll_call_vote_cfm.cfm?congress=110&session=1&vote=00228 |title=On the Cloture Motion (Motion to Invoke Cloture on the Motion to Proceed to Consider S.1639) |date=2007-06-26 |publisher=[[U.S. Senate]]|access-date=2008-04-22}}</ref> 2007-08ની નાણાંકીય કટોકટી સપ્ટેમ્બર 2008ની તરલતા કટોકટીના ઊંચા શિખરે પહોંચવાની સાથે ક્લિન્ટને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ નાણાં વ્યવસ્થાના સૂચિત રાહતપેકેજને ટેકો આપ્યો હતો, તેમજ 700 અબજ ડોલરના ઇમર્જન્સી ઇકોનોમિક સ્ટેબિલાઇઝેશન એક્ટ ઓફ 2008 અમેરિકન પીપલની તરફેણમાં એમ કહીને મતદાન કર્યું હતું કે તે અમેરિકન પ્રજાના હિતોને રજૂ કરે છે. <ref>{{Cite news |url=http://www.ny1.com/content/features/86538/senate-passes-economic-rescue-package/Default.aspx |title=Senate Passes Economic Rescue Package |publisher=[[NY1 News]] |date=2008-10-01 |access-date=2008-10-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081005022401/http://www.ny1.com/content/features/86538/senate-passes-economic-rescue-package/Default.aspx |archive-date=2008-10-05 |url-status=dead }}</ref> સેનેટે તેને 74-25 સાથે પસાર કર્યું હતું. == 2008ની પ્રમુખપદની ઝુંબેશ == {{Main|Hillary Clinton presidential campaign, 2008}} ક્લિન્ટન 2003ના પ્રારંભથી જ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ પ્રેસિડેન્ટની સંભવિત ઉમેદવારી માટે તૈયારીઓ કરતા હતા. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|pp=550–552}}</ref> 20 જાન્યુઆરી 2007ના રોજ ક્લિન્ટને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ પ્રમુખપદની ચુંટણી, 2008 માટે પ્રમુખપદ સંશોધનકારક સમિતિની પોતાની વેબસાઇટ મારફતે જાહેરાત કરી હતીઃ તેમણે જણાવ્યું હતું કે “હું, અંદર છું અને હું જીતવાની છું.” <ref name="gerth-5">ગર્થ અને વાન નાટ્ટા જુનિયર 2007, પૃષ્ઠ 5.</ref> યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના પ્રેસિડેન્ટ માટે કોઇ મોટા પક્ષ દ્વારા ક્યારે પણ કોઇ મહિલાને નોમિનેટ કરવામાં આવી ન હતી. જ્યારે બીલ ક્લિન્ટન 1993માં પ્રેસિડેન્ટ બન્યા ત્યારે નૈતિક સંઘર્ષ અથવા વિશ્વાસમાં રાજકીય મૂંજવણ દૂર કરવા માટે એપ્રિલ 2007માં ક્લિન્ટને આંધળો વિશ્વાસ છોડી દીધો હતો, તે સ્થાપિત થયું હતું, કેમ કે હિલેરી ક્લિન્ટને તેમની પ્રમુખપદ માટેની સ્પર્ધા હાથ ધરી હતી. <ref name="msn090407">{{Cite news |title=Hillary Clinton: Midas touch at work |url=http://articles.moneycentral.msn.com/Investing/MutualFunds/HillaryClintonMidasTouchAtWork.aspx?page=1 |publisher=[[MSN.com]] |author=Middleton, Tim |date=2007-09-04 |access-date=2007-09-19 |archive-date=2008-01-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080129065550/http://articles.moneycentral.msn.com/Investing/MutualFunds/HillaryClintonMidasTouchAtWork.aspx?page=1 |url-status=dead }}</ref> બાદમાં જાહેરાત નિવેદનોમાં એવું દર્શાવાયું હતું કે દંપતિની કુલ સંપત્તિ હાલમાં 50 મિલીયન ડોલરથી વધુ હતી,<ref name="msn090407"/> અને તેઓએ 2000થી અત્યાર સુધીમાં 100 મિલીયન ડોલરની કમાણી કરી છે, જેમાંની મોટા ભાગની બીલ ક્લિન્ટનના પુસ્તકો, વાણી પ્રવૃત્તિઓ અને અન્ય પ્રવૃત્તિઓમાંથી આવી હતી. <ref>{{Cite news |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/americas/7331834.stm |title=Clintons' earnings exceed $100m |publisher=BBC News |date=2008-04-05 |access-date=2008-04-05}}</ref> 2007ના પ્રથમ અર્ધ ગાળામાં ચુંટણી માટેના મંતવ્ય સર્વેક્ષણોમાં ડેમોક્રેટિક નોમિનેશન માટેની સ્પર્ધા કરતા ઉમેદવારોમાં ક્લિન્ટન આગળ રહ્યા હતા. મોટા ભાગના સર્વેક્ષણોએ ઇલિનોઇસના સેનેટર બરાક ઓબામાને મૂક્યા હતા અને ક્લિન્ટનના સૌથી મજીકના સ્પર્ધક એવા ઉત્તર કેરોલીનાના ભૂતપૂર્વ સેનેટર જોહ્ન એડવર્ડઝને દર્શાવ્યા હતા. <ref>{{Cite news |author=Langer, Gary; Craighill, Peyton M |title=Clinton Leads '08 Dems; No Bounce for Obama |url=http://www.abcnews.go.com/Politics/PollVault/story?id=2810376 |publisher=ABC News |date=2007-01-21 |access-date=2007-02-05 }}</ref> ક્લિન્ટન અને ઓબામા બન્નેએ ભંડોળ ઊભુ કરવામાં વિક્રમ સ્થાપ્યો હતો, જેઓ દરેક ત્રિમાસિક ગાળામાં વધુને વધુ નાણાનો વિનીમય કરતા હતા. <ref>{{Cite news |url=http://www.cnn.com/2007/POLITICS/10/02/campaign.cash/ |title=Clinton outpaces Obama in fundraising for third quarter |publisher=CNN |date=2007-10-02 |access-date=2008-05-12}}</ref> સપ્ટેમ્બર 2007 સુધીમાં ડેમોક્રેટીક પ્રાયમરીઓ અથવા પક્ષ સંગઠન ધરાવતા પ્રથમ છ રાજ્યોમાંના સર્વેક્ષણે દર્શાવ્યું હતું કે તે બધામાં ક્લિન્ટન આગળ છે, જ્યારે આઇઓવા અને દક્ષિણ કેરોલીના વચ્ચે ગાઢ સ્પર્ધા છે. તેના પછીના મહિને, રાષ્ટ્રીય સર્વેક્ષણોએ દર્શાવ્યું હતું કે ક્લિન્ટન ડેમોક્રેટીક સ્પર્ધકોથી ઘણા આગળ છે. <ref name="fox100307">{{Cite news |url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,299146,00.html |title=Hillary Clinton Leaps Ahead In Latest Democratic Poll |publisher=[[Fox News]] |date=2007-10-03 |access-date=2007-10-04}}</ref> ઓક્ટોબરના અંતમાં ક્લિન્ટને ભાગ્યે જ ઓબામા, એડવર્ડઝ અને તેમના અન્ય વિરોધીઓ સામે નબળી ચર્ચા દેખાવનો સામનો કર્યો હતો. <ref name="wapo110107">{{Cite news |url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/10/31/AR2007103103093.html |title=Clinton Regroups As Rivals Pounce |author=[[Anne Kornblut|Kornblut, Anne E.]]; [[Dan Balz|Balz, Dan]] |work=The Washington Post |date=2007-11-01 |access-date=2007-11-02}}</ref><ref>{{Cite news |url=http://blogs.abcnews.com/politicalpunch/2007/10/hillary-gets-po.html |title=Hillary Gets Poor Grades at Drexel Debate |author=[[Jake Tapper|Tapper, Jake]] |work=Political Punch |publisher=ABC News |date=2007-10-31 |access-date=2007-11-02}}</ref><ref>{{Cite news |url=http://www.politico.com/news/stories/1007/6634.html |title=Obama, Edwards attack; Clinton bombs debate |last=Simon, Roger |publisher=The Politico |date=2007-10-31 |access-date=2007-11-02}}</ref> ઓબામાનો “પરિવર્તન”ના સંદેશાએ ક્લિન્ટનના “અનુભવ”ના સંદેશા કરતા ડેમોક્રેટીક ઇલેક્ટોરેટ સાથે પડઘો પાડ્યો હતો. <ref name="time5mis"/> સ્પર્ધા ખાસ કરીને અગાઉના રાજકીય સંગઠનો અને આઇઓવા, ન્યુ હેમીસ્ફિયર અને દક્ષિણ કેરોલીનામાં પ્રાથમિક રાજ્યો નોંધપાત્ર રીતે ઉગ્ર બની હતી, જેમાં ડિસેમ્બર સુધીમાં ક્લિન્ટને કેટલાક સર્વેક્ષણોમાં પોતાની આગવી સ્થિતિ ગુમાવી હતી. <ref>{{Cite news |url=http://firstread.msnbc.msn.com/archive/2007/12/09/506446.aspx |title=Clinton shouldn't worry just about IA |publisher=MSNBC |date=2007-12-09 |access-date=2007-12-10 |archive-date=2007-12-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071210120356/http://firstread.msnbc.msn.com/archive/2007/12/09/506446.aspx |url-status=dead }}</ref> [[ચિત્ર:Hillary Clinton Feb 3 2008.jpg|thumb|right|સુપર ટ્યૂઝડે 2008 પહેલા મિન્નીયાપોલીસ, મિન્નેસોટા ખાતે ઔગ્સબર્ગ કોલેજમાં ક્લિન્ટનની ઝુંબેશ.]] 2008ના પ્રથમ મતમાં તેમને 3 જાન્યુઆરીના આઇઓવા ડેમોક્રેટીક સંગઠનથી ઓબામા અને એડવર્ડઝમાં ત્રીજા સ્થાને મૂકવામાં આવ્યા હતા. <ref>{{cite web |url=http://www.iowacaucusresults.com/ |title=Iowa Democratic Party Caucus Results |publisher=[[Iowa Democratic Party]] |access-date=2008-01-23}}</ref> તે પછીના થોડા દિવસોમાં જ ઓબામાએ મેદાન માર્યુ હતું, જેમાં દરેક સર્વેક્ષણોએ ન્યુ હેમિસ્ફિયર પ્રાયમરીમાં તેમની જીત અંગેની આગાહી કરી હતી. <ref name="cbs010808">{{Cite news |url=http://www.cbsnews.com/stories/2008/01/08/politics/main3689550.shtml |title=Analysis: Mrs. Comeback Kid & Obama's Wave |author=Meyer, Dick |publisher=CBS News |date=2008-01-08 |access-date=2008-01-08 |archive-date=2008-01-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080109181702/http://www.cbsnews.com/stories/2008/01/08/politics/main3689550.shtml |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.realclearpolitics.com/epolls/2008/president/nh/new_hampshire_democratic_primary-194.html |title=New Hampshire Democratic Primary |publisher=[[RealClearPolitics]] |date=2008-01-08 |access-date=2008-01-09}}</ref> આમ છતા, ક્લિન્ટને 8 જાન્યુઆરીના રોજ ઓબામાને થોડા મતોથી ત્યાં જીત મેળવતા આશ્ચર્ય થયું હતું. <ref name="trib010808">{{Cite news |url=http://www.chicagotribune.com/news/nationworld/chi-070108dems,0,7354989.story?coll=chi-newsnationworld-hed |title=Clinton's stunning victory |work=Chicago Tribune |date=2008-01-08 |access-date=2008-01-08 |archive-date=2008-01-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080112131639/http://www.chicagotribune.com/news/nationworld/chi-070108dems,0,7354989.story?coll=chi-newsnationworld-hed |url-status=dead }}</ref> ન્યુ હેમિસ્ફિયરમાં પરત આવવાની સમજાવટો અલગ અલગ હતી પરંતુ તેમના માટે વારંવાર ખાસ કરીને મહિલાઓ માટે મમતા ધરાવતા હોવાનું કેન્દ્ર સ્થાને ઉભરી આવ્યું હતું, ચુંટણીના એક દિવસ પહેલા મતદારોના પ્રશ્નનો જવાબ આપતી વખતે તેમની આંખો આંસુથી ભરાઇ ગઇ અને અવાજ તૂટી ગયો હતો. <ref name="trib010808"/><ref name="lat011008">{{Cite news |url=http://articles.latimes.com/2008/01/10/news/na-newhamp10 |title=Clinton had voters' sympathy{{ndash}} and a message they liked |author=Decker, Cathleen; Barabak, Mark Z |work=Los Angeles Times |date=2008-01-10 |access-date=2008-01-14}}</ref> તેના પછીના થોડા દિવસોમાં સ્પર્ધાનો પ્રકાર તૂટી ગયો હતો. બીલ ક્લિન્ટન અન્ય અધિકારીઓ દ્વારા વિવિધ વિશેષ નોંધો,<ref name="cbs012608">{{Cite news |url=http://www.cbsnews.com/stories/2008/01/26/politics/main3755521.shtml |title=Analysis: Bill Clinton's Lost Legacy |author=Ververs, Vaughn |publisher=CBS News |date=2008-01-26 |access-date=2008-01-28}}</ref> અને માર્ટીન લ્યુથ કીંગ, જુનિયર અને લિન્ડોન બી. જોહ્નસન સંબંધિત હિલેરી ક્લિન્ટનની વિશેષ નોંધોને, <ref group="nb" name="ex09">હિલેરી ક્લિન્ટને ઓબામાની દિવસના પ્રારંભમાં શક્યતઃ ખોટી રજૂઆત વિશેના પ્રતિભાવ પૂછતા સમાચાર પ્રતિનિધિને જણાવ્યું હતું કે : “જ્યારે પ્રમુખ જોહ્નસને સિવીલ રાઇટ્સ એક્ટ 1964 પસા કર્યો ત્યારે ડો. કીંગનું સ્વપ્ન સાકાર થતું જણાયુ હતુ, જ્યારે તેઓ જેમ પ્રમુખ કેનેડી જે કરશે તેવી આશા હતી તેવું કોંગ્રેસમાં કરવાની આશા રાખતા હતા, પ્રમુખે તે પહેલા પ્રયત્ન પણ કર્યો ન હતો, પરંતુ તેમણે પ્રમુખ કરે તેવો આગ્રહ સેવ્યો હતો. તે સ્વપ્ન હકીકત બની ગયું હતુ, તે સ્વપ્નની શક્તિ લોકોના જીવનમાં વાસ્તવિક બની હતી કારણ કે પ્રમુખ કે જેમણે કહ્યું હતું કે અમે તે કરવા જઇ રહ્યા છીએ અને ખરેખર તે પૂર્ણ થઇ ગયું હતું.” લખેલી નકલ માટે જુઓ: {{Cite news |url=http://thecaucus.blogs.nytimes.com/2008/01/11/bill-clinton-tries-to-tamp-down-fairy-tale-remark-about-obama/ |title=Bill Clinton Tries to Tamp Down ‘Fairy-Tale’ Remark About Obama |author=Hulse, Carl; Healy, Patrick |work=The New York Times |date=2008-01-11 |access-date=2008-01-28 }} ખરેખર મૂલાકાત માટે જુઓ: {{Cite news |url=http://bourbonroom.blogs.foxnews.com/2008/01/07/clintons-candid-assessment/ |title=Clinton’s Candid Assessment |author=Garrett, Major |publisher=[[Fox News]] |date=2008-01-07 |access-date=2008-01-28 |archive-date=2008-01-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080110110958/http://bourbonroom.blogs.foxnews.com/2008/01/07/clintons-candid-assessment/ |url-status=dead }}</ref> ઘણા દ્વારા આકસ્મિક રીતે અથવા ઇરાદાપૂર્વક જોવામાં આવી હતી, જે ઓબામાને જાતિલક્ષી ઉમેદવાર તરીકે મર્યાદિત બનાવતી હતી અથવા જાતિ પછીની સાર્થકતા અને તેમની ઝુંબેશની સિદ્ધિઓનો ઇનકાર કરતી હતી. <ref>{{Cite news|url=http://thecaucus.blogs.nytimes.com/2008/01/11/bill-clinton-tries-to-tamp-down-fairy-tale-remark-about-obama/ |title=Bill Clinton Tries to Tamp Down ‘Fairy-Tale’ Remark About Obama |author=Hulse, Carl; Healy, Patrick |work=The New York Times |date=2008-01-11 |access-date=2008-01-28}}</ref> હિલેરી ક્લિન્ટન અને ઓબામા એમ બન્ને દ્વારા આ મુદ્દાને દૂર કરવાના પ્રયત્નો કરાયા છતા ડેમોક્રેટીક મતદાન પરિણામે એકરૂપ થયું હતું, જેમાં ક્લિન્ટને આફ્રિકન અમેરિકનોમાં પોતાના મોટા ભાગનો ટેકો ગુમાવ્યો હતો. <ref name="cbs012608"/><ref name="ft011708">{{Cite news |url=http://www.ft.com/cms/s/0/e706e626-c49e-11dc-a474-0000779fd2ac.html |title='Truce' has little impact on black vote |author=Luce, Edward |work=Financial Times |date=2008-01-17 |access-date=2008-01-18}}</ref> 26 જાન્યુઆરી દક્ષિણ કેરોલીના પ્રાયમરીમાં તેઓ ઓબામા સામે બેથી એક માર્જિન સાથે હારી ગયા હતા,<ref name="cnn012608">{{Cite news |url=http://www.cnn.com/2008/POLITICS/01/26/sc.primary/index.html |title=Obama claims big win in South Carolina |publisher=CNN |date=2008-01-26 |access-date=2008-01-26}}</ref> તે નિશ્ચિત થતા તરત જ એડવર્ડઝ બહાર નીકળી ગયા હતા, અને બે ઉગ્ર વ્યક્તિઓ બાવીસ 15 ફેબ્રુઆરી સુપર ટ્યુઝડે રાજ્યો માટે સ્પર્ધા કરતા હતા. બીલ ક્લિન્ટને ઘણા બધા નિવેદનો કર્યા હતા જેણે દક્ષિણ કેરોલીના ઝુંબેશમાં પાછળથી તેમના દેખીતા જાતિવાદને કારણે ઘણી ટિપ્પણીઓને આવકારી હતી અને તેમની ભૂમિકાને તેમને નુકસાનકર્તા તરીકે જોવાઇ હતી જેમાં ઝુંબેશની અંદર અને બહારના ટેકેદારોએ કહ્યું હતું કે ભૂતૂપૂર્વ પ્રેસિડેન્ટે “થોભવાની જરૂર” છે. <ref>{{Cite news |url=http://politicalticker.blogs.cnn.com/2008/01/28/clinton-campaign-advisers-bill-clinton-needs-to-stop/#more-4808 |title=Clinton campaign advisers: Bill Clinton 'needs to stop' |author=[[Candy Crowley|Crowley, Candy]] |publisher=CNN |date=2008-01-28 |access-date=2008-01-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080130201618/http://politicalticker.blogs.cnn.com/2008/01/28/clinton-campaign-advisers-bill-clinton-needs-to-stop/#more-4808 |archive-date=2008-01-30 |url-status=dead }}</ref> સુપર ટ્યુઝડે પર ક્લિન્ટને સૌથી મોટું રાજ્ય જીત્યુ હતુ જેમ કે કેલિફોર્નીયા, ન્યુ યોર્ક , ન્યુ જર્સી અને મેસ્સાચ્યુસેટ્સ, જ્યારે ઓબામાએ વધુ રાજ્યો જીત્યા હતા, જે મોટે ભાગે કુલ લોકપ્રિય મતોમાં સમતોલ રીતે વહેંચાઇ ગયા હતા. <ref name="cnn022508st">{{Cite news |url=http://www.cnn.com/ELECTION/2008/primaries/results/dates/index.html#val=20080205 |title=Results: February 5 - Super Tuesday |publisher=CNN |date=2008-02-25 |access-date=2008-03-15}}</ref><ref>{{Cite news |url=http://www.time-blog.com/swampland/2008/02/super_tuesday_the_most_interes.html |title=Super Tuesday: The Most Interesting Number of All |author=Tumulty, Karen |publisher=Time.com |date=2008-02-06 |access-date=2008-02-07}}</ref> પરંતુ ઓબામાએ ડેમોક્રેટીક પ્રમાણસર ફાળવણી નિયમોના વધુ સારા દુરુપયોગને કારણે પોતાના લોકપ્રિય મતના હિસ્સા માટે વધુ સક્ષમ પ્રતિનિધિઓ પર જીત મેળવી હતી. <ref name="sizemore">{{Cite news |url=http://www.centerforpolitics.org/crystalball/article.php?id=JMS2008060501 |title=How Obama Did It |author=Sizemore, Justin M. |publisher=Center for Politics at the University of Virginia |date=2008-06-05 |access-date=2008-11-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080607220913/http://www.centerforpolitics.org/crystalball/article.php?id=JMS2008060501 |archive-date=2008-06-07 |url-status=dead }}</ref> [[ચિત્ર:HillaryPA.jpg|left|thumb|પોતાના અગાઉના હરીફ બરાક ઓબામાના ટેકામાં પેનસિલ્વેનીયા રેલી ખાતે બોલતા ક્લિન્ટન; ઓક્ટોબર 2008.]] ક્લિન્ટન ઝુંબેશે સુપર ટ્યુઝડે દ્વારા થયેલા નોમિનેશનની જીતને ધ્યાનમાં લીધી હતી અને વધુ લાંબા પ્રયત્નો માટે તેઓ નાણાંકીય અને વાહનવ્યવહારની રીતે તૈયાર ન હતા; ઇન્ટરનેટ પર ભંડોળ ઊભુ કરવામાં વ્યસ્ત એવા ક્લિન્ટને પોતાના ઝુબેશના નાણા માટે લોન લેવાનું શરૂ કર્યું હતું. <ref name="time5mis">{{Cite news |url=http://www.time.com/time/politics/article/0,8599,1738331,00.html |title=The Five Mistakes Clinton Made |author=Tumulty, Karen |work=Time |date=2008-05-08 |access-date=2008-11-29 |archive-date=2013-07-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130726221440/http://www.time.com/time/politics/article/0,8599,1738331,00.html |url-status=dead }}</ref><ref name="nyt-recon"/> ઝુંબેશ કર્મચારીઓમાં સતત ગરબડ રહ્યા કરતી હતી અને તેમણે ઉચ્ચ કક્ષાએ વિવિધ ફેરફારો કર્યા હતા. <ref name="nyt-recon"/><ref name="green2">{{Cite news | url=http://www.theatlantic.com/doc/200809/hillary-clinton-campaign |title=The Front-Runner’s Fall |author=[[Joshua Green|Green, Joshua]] |work=[[The Atlantic Monthly]] |date=September 2008 |access-date=2008-11-29}}</ref> ઓબામાએ તે પછીના દેશભરના અગિયાર ફેબ્રુઆરી સંગઠનો અને પ્રાયમરી પર ઘણી વાર મોટા માર્જિન સાથે જીત મેળવી હતી, અને ક્લિન્ટનની તુલનામાં નોંધપાત્ર સક્ષમ પ્રતિનિધિઓ પ્રાપ્ત કર્યા હતા. <ref name="sizemore"/><ref name="nyt-recon">{{Cite news | url=http://www.nytimes.com/2008/06/08/us/politics/08recon.html |title=The Long Road to a Clinton Exit |author=Baker, Peter and Rutenberg, Jim |work=The New York Times |date=2008-06-08 |access-date=2008-11-29}}</ref> 14 માર્ચના રોજ, ક્લિન્ટને અન્ય સ્થળો સાથે ઓહાયો<ref name="nyt-recon"/>માં જીત મેળવીને હારની કડી તોડી નાખી હતી, જ્યાં તેમના પતિના પ્રમુખપદનો મોટો વારસો એવા નાફ્ટાની ટીકા મહત્વનો મુદ્દો પૂરવાર થયો હતો. <ref>{{Cite news | url=http://blog.washingtonpost.com/44/2008/03/20/obama_campaign_harshly_critica.html |title=Obama Campaign Harshly Critical of Clinton's NAFTA Role |author=Weisman, Jonathan | work=The Washington Post | date=2008-03-20}}</ref> ઝુંબેશ દરમિયાન ઓબામાએ રાજકીય સંગઠનો પર પ્રભુત્વ જાળવી રાખ્યું હતું, જેની પરત્વે ધ્યાન આપવામાં ક્લિન્ટન ઝુંબેશે અવગણના કરી હતી. <ref name="time5mis"/><ref name="sizemore"/><ref>{{Cite news | url=http://online.wsj.com/public/article/SB121252558317842545.html |title=Clinton's Road to Second Place |author=Calmes, Jackie |work=The Wall Street Journal |date=2008-06-04 |access-date=2008-11-29}}</ref> આફ્રિકન અમેરિકન્સ અથવા યુવાનો, કોલેજ-ભણેલા અથવા શ્રીમંત મતદાતાઓ ધરાવતી પ્રાયમરીઓમાં ઓબામાએ સારો દેખા કર્યો હતો; ક્લિન્ટને એવી પ્રાયમરીઓમાં સારો દેખાવ કર્યો હતો જ્યાં હિસ્પાનીક અથવા વૃદ્ધો, કોલેજનુ શિક્ષણ નહી લીધેલા અથવા કામ કરતા ગોરા મતદારો પ્રભુત્વ ધરાવતા હતા. <ref>{{Cite news |url=http://blogs.wsj.com/washwire/2008/03/18/pennsylvania-pitch-can-obama-connect-with-lower-income-whites/ |title=Pennsylvania Pitch: Can Obama Connect With Lower-Income Whites? |author=Phillips, Matt |work=The Wall Street Journal |date=2008-03-18 |access-date=2008-04-22}}</ref><ref>{{Cite news |url=http://www.nytimes.com/2008/04/22/us/politics/22age.html |title=In Clinton vs. Obama, Age Is a Great Predictor |author=Seelye, Katherine Q. |work=The New York Times |date=2008-04-22 |access-date=2008-04-22}}</ref> કેટલાક ડેમોક્રેટીક પાર્ટીના નેતાઓએ એવી ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી કે ખાસ કરીને જો ક્લિન્ટન માટેનો આખરી પ્રયત્ન જો પાર્ટી દ્વારા નિણૂંક પામેલા સુપરડેલિગેટ્સ દ્વારા જીતવામાં આવશે તો બન્ને વચ્ચે રચાયેલી ઝુંબેશ કદાચ રિપબ્લિકન સંભવિત નોમિની જોહ્ન મેકકેઇન સામેની સામાન્ય ચુટણીમાં સ્પર્ધા વિજેતાને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. <ref name="nyt031608">{{Cite news |url=http://www.nytimes.com/2008/03/16/us/politics/16delegates.html |title=For Democrats, Increased Fears of a Long Fight |author=Nagourney, Adam; Zeleny, Jeff |work=The New York Times |date=2008-03-16 |access-date=2008-03-17}}</ref> <div id="Snipergate">બોસ્નીયા-હર્ઝેગોવીનામાં તુઝલા એર બેઝ ખાતે અમેરિકન ટુકડીની 1996માં મૂલાકાત સમયે અંધારામાંથી શત્રુઓએ ગોળીબાર કર્યા હતા તે સાચુ નથી તેવા તે માર્ચના અંતમાં ક્લિન્ટનની કબૂલાત કે તેમના વારંવારના ઝુંબેશના નિવેદનોએ માધ્યમોનું ભારે ધ્યાન ખેંચ્યુ હતું અને તેમની વિશ્વસનીયતા અને પ્રથમ મહિલા તરીકે વિદેશ નીતિમાં કુશળતાના તેમના દાવા એમ બન્ને સામે જોખમ હતું. <ref>{{Cite news|title=Hillary Clinton backtracks over 'misleading' Bosnia sniper story|publisher=[[Times Online]]|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/us_and_americas/us_elections/article3617816.ece|date=2008-03-25|access-date=2008-03-27 | location=London | first=Hannah | last=Strange}}</ref>}</div> 22 એપ્રિલના રોજ તેમણે પેનસ્લિવેનીયા પ્રાયમરી જીતી હતી અને તેમની ઝુંબેશની જીવંત રાખી હતી. <ref name="wapo-accept"/> આમ છતાં, 6 મેના રોજ ધ્યાર્યા કરતા ઓછા માર્જિનથી ઇન્ડિયાના પ્રાયમરીમાં થયેલી જીત સાથે ઉત્તર કેરોલીના પ્રાયમરીમાં થયેલા મોટા નુકસાન સાથે તેઓ નોમિનેશન જીતવાની વાસ્તવિક તકોનો અંત આવ્યો હતો. <ref name="wapo-accept"/> તેમણે બાકીની પ્રાયમરીઓમાં રહેવા માટેની હાકલ કરી હતી, પરંતુ ઓબામા સામેના હૂમલાઓ બંધ કરી દીધા હતા; જેમ કે એક સલાહકારે જણાવ્યું હતું કે, "તેઓ હારને સ્વીકારી શકે છે. તેઓ છોડી દેવાનું સ્વીકારી શકે તેમ નથી."<ref name="wapo-accept">{{Cite news | url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/06/04/AR2008060404312_pf.html |title='She Could Accept Losing. She Could Not Accept Quitting.' |author=Kornblut, Anne E. and Balz, Dan |work=The Washington Post |date=2008-06-05 |access-date=2008-11-29}}</ref> તેમણે કેટલીક બાકીની સ્પર્ધાઓ જીતી હતી અને ખરેખર ઝુંબેશના છેલ્લા ત્રણ મહિનાઓમાં તેમણે ઓબામા કરતા વધુ પ્રતિનિધિઓ, રાજ્યો અને મતો જીત્યા હતા, પરંતુ ઓબામાની લીડને પહોંચી વળવા તે પૂરતા ન હતા. <ref name="nyt-recon"/> [[ચિત્ર:Hillary Rodham Clinton DNC 2008.jpg|thumb|right|ડેનેવર, કોલોરાડોમાં 2008 ડેમોક્રેટિક નેશનલ કોન્વેન્શનની બીજી રાત્રિ દરમિયાન ક્લિન્ટન કહે છે.]] 3 જૂન 2008ના રોજ આખરી પ્રાયમરીના પગલે ઓબામાએ સંભવિત નોમિની બનવા માટે પૂરતા પ્રતિનિધિઓ જીતી લીધા હતા. <ref name="cnn060308">{{Cite news |url=http://www.cnn.com/2008/POLITICS/06/03/election.democrats/index.html |title=Obama: I will be the Democratic nominee |publisher=CNN |date=2008-06-03 |access-date=2008-06-03}}</ref> પોતાના ટેકેદારો સમક્ષના 7 જૂનના રોજના સંબોધનમાં ક્લિન્ટને પોતાની ઝુંબેશ પૂરી કરી હતી અને ઓબામાને એવી જાહેરાત કરતા સમર્થન આપ્યું હતું કે, "લક્ષ્યો પૂરા કરવા માટે અમારી લડતને ચાલુ રાખવા માટેનો માર્ગ કે જેના માટે આપણી શક્તિ મેળવીએ છીએ, અમારો જુસ્સો, અમારી મજબૂતકાઇ અને બરાક ઓબામાને ચુંટવામાં સહાય મળે તેવું બધુ જ કરો. "<ref>{{Cite news |url=http://www.msnbc.msn.com/id/24993082/ |title=Clinton ends historic bid, endorses Obama |agency=Associated Press |publisher=MSNBC |date=2008-06-07 |access-date=2008-06-07 |archive-date=2008-06-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080606231750/http://www.msnbc.msn.com/id/24993082/ |url-status=dead }}</ref> ઝુંબેશના અંત સાથે, ક્લિન્ટને ઓબામાના 1,763 સામે 1,640 સક્ષમ પ્રતિનિધિઓ મેળવ્યા હતા;<ref name="cnn-end">{{Cite news |url=http://www.cnn.com/ELECTION/2008/primaries/results/scorecard/#D |title=Election Center 2008: Delegate Scorecard |publisher=CNN |date=2008-06-04 |access-date=2008-07-06}}</ref> અંતિમ સમર્થન વખતે ઓબામાના 395 સુપરડેલીગેટો સામે ક્લિન્ટન 286 ધરાવતા હતા,<ref>{{Cite news |url=http://tpmelectioncentral.talkingpointsmemo.com/2008/06/election_stats.php |title=The Final Math |publisher=[[Talking Points Memo]] |date=2008-06-04 |access-date=2008-07-06 |archive-date=2008-07-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080701201010/http://tpmelectioncentral.talkingpointsmemo.com/2008/06/election_stats.php |url-status=dead }}</ref> તેમજ એક સમયે જ્યારે ઓબામાને વિજેતા જાહેર કરાયા ત્યારે તે ક્માંકો બદલાઇને 438ની સામે 256 થઇ ગયા હતા. <ref name="cnn-end"/> ક્લિન્ટન અને ઓબામા પ્રત્યેકે નોમિનેશન પ્રક્રિયા દરમિયાન 17 મિલીયનથી વધુ મતો મેળવ્યા હતા,<ref group="nb" name="ex11">{{cite web |url=http://www.realclearpolitics.com/epolls/2008/president/democratic_vote_count.html |title=2008 Democratic Popular Vote |publisher=[[RealClearPolitics]] |access-date=2008-07-08}} નોમિનેશન પ્રક્રિયા માટે લોકપ્રિય મતગણતરી બિનસત્તાવાર, અને નોમિની નક્કી કરવામાં અર્થવિહીન છે. કેટલાક સંગઠિત રાજ્યો લોકપ્રિય મત ગણતરીનો સરવાળાની માહિતી નહી આપતા હોવાથી સંક્ષિપ્ત સરવાળો દર્શાવવો મુશ્કેલ છે અને તેથી તે અંદાજિત હોય છે. વધુમાં ક્લિન્ટન અને ઓબામાના સરવાળાને માપવો એટલા માટે મુશ્કેલ છે કે ફક્ત તેણીનું જ નામ મિશીગન પ્રાયમરીમાં મતદાનપેપર હતું.</ref> તેમજ બન્નેએ અગાઉનો વિક્રમો તોડી નાખ્યા હતા. <ref>{{Cite news |url=http://blog.washingtonpost.com/thefix/2008/06/clinton_puts_up_popular_vote_a.html |title=Clinton Puts Up Popular Vote Ad |author=Cillizza, Chris |work=The Washington Post |date=2008-06-01 |access-date=2008-07-08}}</ref> ક્લિન્ટને ભારે મોટા માર્જિન સાથે પ્રભુત્વ ધરાવ્યું હતું, કોંગ્રેસવુમન શિર્લી ચિશોમના 1972 માર્ક સાથે મોટા ભાગની પ્રાયમરીઓ અને પ્રતિનિધિઓ પર સ્ત્રીઓએ જીત મેળવી હતી. <ref>{{Cite news |url=http://www.thenation.com/blogs/thebeat/327528/hillary_clinton_versus_shirley_chisholm |title=Hillary Clinton Versus Shirley Chisholm |author=Nichols, John |work=[[The Nation]] |date=2008-06-07 |access-date=2008-07-08 |archive-date=2008-06-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080610023521/http://www.thenation.com/blogs/thebeat/327528/hillary_clinton_versus_shirley_chisholm |url-status=dead }}1972માં, કિશોમે 152 પ્રતિનિધિઓ અને એક પ્રતિનિધિ સિવાયની "સુંદરતા સ્પર્ધા" પ્રાયમરી જીતી હતી.</ref> ક્લિન્ટને 2008 ડેમોક્રેટીક નેશનલ કોન્વેન્શન ખાતે ઓબામાના ટેકામાં જુસ્સાદાર સંબોધન કર્યું હતું અને 2008ના અંત સુધી સતત તેમના માટે ઝુંબેશ ચલાવી હતી, જે 4 નવેમ્બરના રોજ સામાન્ય ચુંટણીમાં મેકકેઇન સામે તેમની જીત સાથે પૂરી થઇ હતી. <ref>{{Cite news | url=http://www.nytimes.com/2008/11/23/us/politics/23hillary.html |title=Clinton-Obama Détente: From Top Rival to Top Aide |author=Bumiller, Elisabeth |work=The New York Times |date=2008-11-22 |access-date=2008-11-29}}</ref> ક્લિન્ટનની ઝુંબેશ ભારે દેવામાં પૂરી થઇ હતી; બહારના વેન્ડરો પાસે તેમનો કરોડો ડોલરોનું દેવું હતું અને પોતાના માટે લીધેલા ઉછીના નાણાંમાંથી 13 મિલીયન ડોલર માંડવાળ કર્યા હતા. <ref>{{Cite news | url=http://www.nytimes.com/2008/12/23/us/politics/23clintons.html |title=Clinton Is Out $13 Million She Lent Campaign |author=Falcone, Michael |work=The New York Times |date=2008-12-22 |access-date=2008-12-23}}</ref> == રાજ્યના સચિવ == {{Main|Hillary Rodham Clinton's tenure as Secretary of State}} {{See also|Foreign policy of the Barack Obama administration}} === નોમિનેશન અને સમર્થન === {{wikinews|Hillary Clinton nominated as US Secretary of State}} [[ચિત્ર:2009 0121 clinton 290 1.jpg‎|left|thumb|ક્લિન્ટન રાજ્યના સચિવ તરીકે ઓફિસના સોગંદ લે છે, બીલ ક્લિન્ટન [[બાઇબલ]] ધરાવતા હોવાથી એસોસિયેટ જજ કેથરીન ઓબરલી તેમને સોગંદ લેવડાવે છે.]] નવેમ્બર 2008ના મધ્યમાં, પ્રેસિડેન્ટ તરીકે ચુંટાયેલા ઓબામા અને ક્લિન્ટન તેમના વહીવટીતંત્રમાં તેમની યુ.એસ સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટ તરીકે સેવા આપવાની શક્યતાઓ અંગે ચર્ચા કરે છે <ref>{{Cite news | author=Holland, Steve | url=http://www.reuters.com/articlePrint?articleId=USTRE4AD04820081114 | title=Obama, Clinton discussed secretary of state job | publisher=Reuters | date=2008-11-15 | access-date=2008-11-18}}</ref>અને 21 નવેમ્બરના રોજના અહેવાલોએ એવો સંકેત આપ્યો હતો કે તેમણે પદ સ્વીકારી લીધું છે.<ref name="npr112108">{{Cite news |url=http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=97327730 |title=Obama Set On Key Cabinet Nominees |publisher=[[NPR]] |date=2008-11-21 |access-date=2008-11-21}}</ref> 1 ડિસેમ્બરના રોજ પ્રેસિડેન્ટ તરીકે ચુંટાયેલા ઓબામાએ ઔપચારીક રીતે જાહેરાત કરી હતી કે સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટ તરીકે ક્લિન્ટન તેમના નોમિની રહેશે.<ref name="sky120108">{{Cite news | url=http://news.sky.com/skynews/Home/World-News/Barack-Obama-Makes-Hillary-Clinton-Secretary-Of-State-And-Unveils-Defence-Team/Article/200812115168344?lpos=World_News_First_World_News_Article_Teaser_Region_3&lid=ARTICLE_15168344_Barack_Obama_Makes_Hillary_Clinton_Secretary_Of_State_And_Unveils_Defence_Team |title= Obama Confirms Hillary In Top Job |publisher=[[Sky News]] |date=2008-12-01 |access-date=2008-12-01}}</ref> ક્લિન્ટને જણાવ્યું હતું કે તેઓ સેનેટમાંથી જવા માટે તૈયાર ન હતા, પરંતુ નવી પદે "મુશ્કેલ અને રોમાંચક સાહસ" દર્શાવ્યુ હતું.<ref name="sky120108"/> નોમિનેશનના ભાગરૂપે અને હિતના સંઘર્ષની ચિંતાઓને પડતી મૂકવાના ઉદ્દેશથી બીલ ક્લિન્ટને તેમની આગળ ધપતી પ્રવૃત્તિઓ અને ક્લિન્ટન પ્રેસીડેન્શિયલ સેન્ટર અને ક્લિન્ટન ગ્લોબલ ઇનિશિયેટીવ ભંડોળ ઊઙુ કરવાના પ્રયત્ન સંબંધે વિવધ શરતો અને નિયંત્રણોને સ્વીકારવા સંમત થયા હતા.<ref>{{Cite news | url=http://www.nytimes.com/2008/11/30/washington/30clinton.html | title=Bill Clinton to Name Donors as Part of Obama Deal | author=[[Peter Baker (author)|Baker, Peter]] | work=The New York Times |date=2008-11-29 |access-date=2008-12-01}}</ref> નિમણૂંક માટે સેક્સબી ફિક્સ પાસ થયેલાની જરૂરિયાત હતી અને તેણે ડિસેમ્બર 2008માં કાયદામાં અભ્યાસ કરેલ હોવો જોઇએ. <ref>{{Cite news | url=http://thecaucus.blogs.nytimes.com/2008/12/19/bush-approves-bill-reducing-secretary-of-states-pay/ | title=Bush Approves Bill Reducing Secretary of State’s Pay | author=Falcone, Michael | publisher=The New York Times | date=2008-12-19 | access-date=2008-12-19}}</ref> સેનેટ ફોરેન રિલેશન્સ કમિટી સમક્ષ સમર્થન સૂનાવણીનો પ્રારંભ 13 જાન્યુઆરી 2009ના રોજ થયો હતો, જે સમય ઓબામાના ઉદઘાટન પહેલાના એક સપ્તાહનો હતો; બે દિવસ બાદ કમિટીએ ક્લિન્ટનને મંજૂરી આપવા માટે 16-1નું મતદાન કર્યું હતું. <ref>{{cite news|url=http://www.msnbc.msn.com/id/28624112/|title=Senate panel backs Clinton as secretary of state|agency=Associated press|publisher=MSNBC|date=2009-01-15|access-date=2010-11-27|archive-date=2010-08-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20100803052803/http://www.msnbc.msn.com/id/28624112/|url-status=dead}}</ref> આ સમયગાળા દરમિયાન, ક્લિન્ટનની જાહેર સંમતિ રેટીંગ65 ટકાએ પહોંચી ગઇ હતી, જે લેવિન્સ્કી કૌભાંડ બાદ સૌથી વધુ પોઇન્ટ હતા. <ref>{{Cite news | url=http://www.gallup.com/poll/113740/Senate-Hearings-Begin-Hillary-Clintons-Image-Soars.aspx | title=As Senate Hearings Begin, Hillary Clinton’s Image Soars |author=Jones, Jeffrey M. |publisher=The Gallup Organization |date=2009-01-13 |access-date=2009-01-16}}</ref> 21 જાન્યુઆરી 2009ના રોજ, ક્લિન્ટનને સંપૂર્ણ સેનેટમાં 94-2 મતોથી સમર્થન મળ્યું હતું. <ref name="kate phillips">{{Cite news|url=http://thecaucus.blogs.nytimes.com/2009/01/21/senate-debates-clinton-confirmation/?scp=7&sq=clinton%20confirmed|title=Senate Confirms Clinton as Secretary of State|last=Phillips|first=Kate|date=2009-01-21|work=The New York Times|access-date=2009-05-10}}</ref> ક્લિન્ટને ઓફિસ ઓફ સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટ તરીકે સોગંદ લીધા અને તેજ દિવસે સેનેટમાંથી રાજીનામુ આપ્યું હતું. <ref>{{Cite news |title=Clinton sworn in at State Dept. and then resigns Senate |first=Brian |last=Tumulty |work=The Journal News |date=2009-01-21 |url=http://polhudson.lohudblogs.com/2009/01/21/clinton-has-resigned-the-senate-sworn-in-at-state-dept/ |access-date=2009-01-22 |archive-date=2009-02-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090201014210/http://polhudson.lohudblogs.com/2009/01/21/clinton-has-resigned-the-senate-sworn-in-at-state-dept/ |url-status=dead }}</ref> યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ કેબિનેટમાં સેવા આપનારા તેઓ ભૂતપૂર્વ પ્રથમ મહિલા બન્યા હતા. <ref>{{Cite news |url=http://www.npr.org/blogs/politicaljunkie/2008/12/obama_brings_hillary_to_cabine.html | title=Obama Brings Hillary to Cabinet, GOP to Ariz. State House |author=Rudin, Ken |publisher=NPR |date=2008-12-01 |access-date=2009-05-09}}</ref> === કાર્યકાળ === [[ચિત્ર:President Obama, Secretary Clinton and Prime Minister Brown at the 2009 NATO summit.jpg|thumb|right|એપ્રિલ 2009માં 21મી નાટો સંમીટમાં ઓબામા અને ક્લિન્ટન એક બીજા સાથે વાત કરે છે.]] ક્લિન્ટને પ્રારંભિક દિવસો સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટ તરીકે ગાળ્યા હતા અને વિશ્વના ડઝન જેટલા નેતાઓને ફોન કર્યા હતા અને યુ.એસ. વિદેશ નીતિ દિશા બદલશે તેવો સંકેત આપ્યો હતો: "અમારે ઘણા નુકસાનની મરમ્મત કરવાની છે."<ref>{{Cite news | url=http://www.latimes.com/news/printedition/asection/la-fg-clinton28-2009jan28,0,5875432.story |title=World breathes sigh of relief, Hillary Clinton says |author=Richter, Paul |work=Los Angeles Times |date=2009-01-28 |access-date=2009-01-30}}</ref> સ્ટેટ ડિપાર્ટમેન્ટ માટે વૈશ્વિક આર્થિક મુદ્દાઓમાં વિસ્તરિત ભૂમિકાની તેમણે તરફેણ કરી હતી અને ટાંક્યુ હતું કે યુ.એસ. રાજદ્વારી હાજરીની જરૂરિયાત છે, ખાસ કરીને ઇરાકમાં કે જ્યાં સંરક્ષણ વિભાગે રાજદ્વારી હેતુઓ હાથ ધર્યા હતા. <ref name="nyt122208">{{Cite news |url=http://www.nytimes.com/2008/12/23/us/politics/23diplo.html |title=Clinton Moves to Widen Role of State Dept. |author=Landler, Mark |author2=Cooper, Helene |newspaper=The New York Times |date=2008-12-22 |access-date=2009-11-07}}</ref> તેમણે વિશાળ આંતરરાષ્ટ્રીય બાબતોના બજેટને વેગ આપ્યો હતો;<ref name="nyt122208"/> ઓબામા વહીવટીતંત્રે 2010 બજેટ દરખાસ્ત મૂકી હતી જેમાં સ્ટેટ વિભાગ અને અન્ય આંતરરાષ્ટ્રીય કાર્યક્રમો માટે 7 ટકાના વધારાનો સમાવેશ થતો હતો. <ref>{{cite web |url=http://www.state.gov/secretary/rm/2009a/05/123679.htm |title=FY 2010 Budget for the Department of State |author=Clinton, Hillary Rodham |publisher=[[U.S. Department of State]] |date=2009-05-20 |access-date=2009-11-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090520203522/http://www.state.gov/secretary/rm/2009a/05/123679.htm |archive-date=2009-05-20 |url-status=live }}</ref> માર્ચ 2009માં, ક્લિન્ટને વાઇસ પ્રેસિડેન્ટ જો બિ઼ડેન પર આંતરિક ચર્ચામાં અફઘાનિસ્તાનમાં યુદ્ધમાં વધારાની 20,000 ટુકડીઓ મોકલવાનો આગ્રહ કર્યો હતો. <ref name="usa061109">{{Cite news |url=http://www.usatoday.com/printedition/news/20090611/1aclinton11_cv.art.htm |title=In a supporting role, Clinton takes a low-key approach at State Dept. |author=Dilanian, Ken |newspaper=USA Today |date=2009-06-11 |access-date=2009-11-07}}</ref> વહીવટીતંત્રમાં તેમના પ્રભાવના સ્તરની માધ્યમોમાં અટકળોની વચ્ચે ઢીંચણમાં ફ્રેક્ચર અને તેના પરિણામે થયેલો ધીમા દુઃખાવો ક્લિન્ટન માટે જૂન 2009માં બે વિદેશ યાત્રા ચૂકી જવા માટે કારણભૂત બની હતી. <ref name="usa061109"/><ref>{{Cite news | url=http://www.nytimes.com/2009/07/16/us/politics/16clinton.html | title=For Clinton, ’09 Campaign Is for Her Turf | author=Landler, Mark | work=The New York Times | date=2009-07-15 | access-date=2009-08-06}}</ref> કાઢી મૂકાયેલા હોનદુરાન પ્રેસિડેન્ટ મેન્યુઅલ ઝેલાયા સાથે બેસ તા ક્લિન્ટન ફરી પાછા રાજદ્વારી દ્રશ્યમાં પરત ફર્યા હતા, જેઓ યુએસના પીઠબળવાળી દરખાસ્તને પગલે મિશેલેટ્ટી સરકાર સાથે વાટાઘાટો કરવા માટે સંમત થયા હતા. <ref name="ReutersJuly7">{{Cite news|url=http://www.reuters.com/article/topNews/idUSTRE56424C20090707?pageNumber=1&virtualBrandChannel=0|title=Honduras' Zelaya says to meet coup backers on Thursday|publisher=Reuters|date=2009-07-07|access-date=2009-07-07}}</ref> ક્લિન્ટને તેમના વિભાગીય સુધારાઓમાંથી અત્યંત મહત્વાકાંક્ષી એવો ક્વાડ્રેનીયલ ડીપ્લામસી એન્ડ ડેવેલપમેન્ટ રિવ્યૂ ની જાહેરાત કરી હતી, જે સ્ટેટ વિભાગના વિદેશમાં રાજદ્વારી હેતુઓ માટે ચોક્કસ ઉદ્દેશો સ્થાપિત કરે છે; તેને સંરક્ષણ વિભાગમાં સમાન પ્રકારની પ્રક્રિયાને આધારે વિકસાવવામાં આવ્યું હતું, જેનાથી તેઓ સેનેટ આર્મ્ડ સર્વિસીઝ કમિટીમાં ગાળેલા પોતાના સમયથી પરિચિત હતા. <ref>{{Cite news |url=http://www.cbsnews.com/stories/2009/07/17/opinion/diplomatic/main5169849.shtml |title=Hillary Clinton's 6-Month Checkup |author=Wolfson, Charles |publisher=CBS News |date=2009-07-17 |access-date=2009-11-08}}</ref> (આ પ્રકારની પ્રથમ સમીક્ષા 2010ના અંતમાં જારી કરવામાં આવી હતી અને આંતરરાષ્ટ્રીય પડકારો અને કટોકટીને નિવારવાના અસરકારક માર્ગ તરીકે “પ્રજાની શક્તિ” મારફતે યુ.એસ.ને આગળ ધપાવવાની હાકલ કરવામાં આવી હતી. <ref>{{cite news |url=http://www.csmonitor.com/USA/Foreign-Policy/2010/1215/Hillary-Clinton-s-vision-for-foreign-policy-on-a-tight-budget |title=Hillary Clinton's vision for foreign policy on a tight budget |author=LaFranchi, Howard |work=The Christian Science Monitor |date=2010-12-15 |access-date=2011-01-15}}</ref>) સપ્ટેમ્બરમાં, ક્લિન્ટને પોતાના પતિના ક્લિન્ટન ગ્લોબલ ઇનીશિયેટીવની વાર્ષિક બેઠક ખાતે ગ્લોબલ હંગર એન્ડ ફૂડ સિક્યુરિટી ઇનીશિયેટીવનો પ્રારંભ કર્યો હતો. <ref name="afp092509">{{Cite news |url=http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5jvW_Cw0mHaP8QNmbccjJk62ZCT3Q |title=Clinton unveils US food security initiative |agency=Agence France-Presse |date=2009-09-25 |access-date=2009-11-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100412050738/http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5jvW_Cw0mHaP8QNmbccjJk62ZCT3Q |archive-date=2010-04-12 |url-status=live }}</ref> નવા પ્રયત્નમાં અન્નની અછત કટોકટી જ્યારે ઊભી થાય ત્યારે ફક્ત પ્રતિભાવ આપવાને બદલે યુ.એસ. વિદેશ નીતિના ભાગરૂપે વિશ્વમાં ભૂખ સામે લડાઇનો ઉદ્દેશ તેમજ મહિલા ખેડૂતોની ભૂમિકા પર ભાર મૂકવાનો ઉદ્દેશ રાખવામાં આવ્યો હતો. <ref name="afp092509"/> ઓક્ટોબરમાં [[સ્વિત્ઝરલેન્ડ|સ્વીત્ઝરલેન્ડ]]ના પ્રવાસ સમયે, ક્લિન્ટનની દરમિયાનગીરીએ છેલ્લી મિનીટોમાં ઝડપથી અને ચાલાકીથી કામ કરીને મુશ્કેલી ટાળી હતી અને ઐતિહાસિક તૂર્કીશ-અમેરિકન સંધિ પરના હસ્તાક્ષરને બચાવી લીધા હતા જેણે રાજદ્વ્રારી સંબંધો સ્થાપિત કર્યા હતા અને બે લાંબા સમયના શત્રુ રાષ્ટ્રો વચ્ચે સરહદો ખુલ્લી મૂકી હતી. <ref>{{Cite news |url=http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1929584,00.html |title=Turkey, Armenia Sign Historic Accord |author=Lee, Matthew |agency=Associated Press |magazine=Time |date=2009-10-10 |access-date=2009-10-14 |archive-date=2009-11-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091104182204/http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1929584,00.html |url-status=dead }}</ref><ref name="nyt-me-test"/> પાકિસ્તાનમાં તેઓ વિદ્ર્યાથીઓ, ટોકશો અને પછાત વૃદ્ધો સાથે યુ.એસની પાકિસ્તાની છાપ સુધારવાના પ્રયત્નરૂપે વિવિધ અસાધારણ ખુલ્લી વાતચીતમાં રોકાયેલા રહ્યા હતા. <ref name="time-stateof">{{Cite news |url=http://www.time.com/time/politics/article/0,8599,1934843,00.html |title=The State of Hillary: A Mixed Record on the Job |author=[[Joe Klein|Klein, Joe]] |magazine=Time |date=2009-11-05 |access-date=2009-11-07 |archive-date=2013-03-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130309135512/http://www.time.com/time/politics/article/0,8599,1934843,00.html |url-status=dead }}</ref> તેજ મહિનામાં જ્યારે તેમને તેમના રાજકીય ભવિષ્ય વિશે પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે તેમણે ઉત્તર આપ્યો હતો કે: “મને હવે પ્રેસિડેન્ટ માટે આગળ વધવામાં કોઇ રસ નથી. કંઇ જ નહી. કંઇ જ નહી.”<ref>{{Cite news |url=http://www.politico.com/news/stories/1009/28278.html|title=Hillary Clinton: I'd have hired Barack Obama|author=Barr, Andy|newspaper=The Politico|date=2009-10-14|access-date=2009-10-14}}</ref> જાન્યુઆરી 2010માં એક મોટા સંબોધનમાં ક્લિન્ટને આયર્ન કર્ટેન અને મુક્ત અને મર્યાદિત ઇન્ટરનેટ વચ્ચે સામ્યતા દર્શાવી હતી. <ref>{{Cite news |url=http://www.latimes.com/news/nation-and-world/la-fg-google-china23-2010jan23,0,3919601.story |title=Sino-U.S. ties hit new snag over Internet issues |author=Richter, Paul |author2=Pierson, David |newspaper=Los Angeles Times |date=2010-01-23}}</ref> ચાઇનીઝ અધિકારીઓએ તેની તરફ નકારાત્મક અભિગમ દર્શાવ્યો હતો અને તેણે એટલા માટે ધ્યાન ખેંચ્યુ હતું કે સૌપ્રથમ વખત વરિષ્ઠ અમેરિકન અધિકારીએ અમેરિકન વિદેશ નીતિના મહત્વના સાધન તરીકે ઇન્ટરનેટનો સ્પષ્ટ ઉલ્લેખ કર્યો હતો. <ref>{{Cite news |url=http://www.nytimes.com/2010/01/23/world/asia/23china.html?ref=asia |title=China Rebuffs Clinton on Internet Warning |author=Landler, Mark | author2=Wong, Edward |newspaper=The New York Times |date=2010-01-22}}</ref> 20101ના મધ્યમાં, ક્લિન્ટન અને ઓબામાએ સારો કાર્યસંબંધ વિકસાવ્યો હતો; તેઓ વહીવટીતંત્રમાં ટીમ ખેલાડી હતા અને બહાર તેના રક્ષક હતા અને હિલેરી કે તેમના પતિ તેમની સાથે અંતર ન રાખે તેની સંભાળ લેતા હતા. <ref name="nyt-relat">{{Cite news |url=http://www.nytimes.com/2010/03/19/us/politics/19policy.html |title=From Bitter Campaign to Strong Alliance |author=Landler, Mark |author2=Cooper, Helene |newspaper=The New York Times |date=2010-03-19}}</ref> તેણી તેમને સાપ્તાહિક ધોરણે મળતા હતા, પરંતુ તેણી જેમ તેમના કેટલા પૂરોગામીઓ તેમના પ્રેસિડેન્ટ સાથે ઘરોબો ધરાવતા હતા તેવો ગાઢ, દૈનિક સંબંધ ધરાવતા ન હતા. <ref name="nyt-relat"/> જુલાઇ 2010માં સેક્રેટરી ક્લિન્ટને કોરીયા, વિયેતનામ, પાકિસ્તાન અને અફઘાનિસ્તાનની મૂલાકાત લીધી હતી, તે દરેક સમયે માધ્યમોના ભારે ધ્યાન વચ્ચે પણ તેઓ 31 જુલાઇના તેમની પુત્રી ચેલ્સીના લગ્નની તૈયારીઓ કરતા હતા. <ref>{{Cite news |url=http://www.suntimes.com/news/nation/2530514,CST-NWS-clinton25.article |title=New role for Clintons: parents of the bride |author=Noveck, Jocelyn |newspaper=[[Chicago Sun-Times]] |date=2010-07-24 |access-date=2011-04-28 |archive-date=2010-07-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100728093054/http://www.suntimes.com/news/nation/2530514%2CCST-NWS-clinton25.article |url-status=dead }}</ref> ક્લિન્ટને નનૈયો કરતા પક્ષકારોને ટેબલ બોલાવીને સ્થગિત થઇ ગયેલી ઇઝરાયેલી-પેલેસ્ટીનીયન સંઘર્ષમાં શાંતિ વાર્તામાંસીધા વાતોનો પ્રારંભ કરીને સપ્ટેમ્બર 2010માં મહત્વનો ભાગ ભજવ્યો હતો. <ref name="nyt-me-test">{{Cite news |url=http://www.nytimes.com/2010/09/05/world/middleeast/05clinton.html |title=In Middle East Peace Talks, Clinton Faces a Crucial Test |author=Landler, Mark |newspaper=The New York Times |date=2010-09-04}}</ref> નવેમ્બર 2010ના અંતમાં, ક્લિન્ટને વીકીલીક્સે સ્ટેટ વિભાગ કેબલ્સની ગુપ્તતા જાહેર કરતા યુ.એસ.ને થતા નુકસાનને અટકાવવાના પ્રયત્નો કર્યા હતા, જેમાં ખુલ્લા નિવેદનો અને યુ.એસ. અને વિદેશી રાજદ્વ્રારીઓના મૂલ્યાંકનનો સમાવેશ થતો હતો. <ref>{{cite news |url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2010/11/29/AR2010112906258.html |title=Clinton treads carefully in leading massive damage-control campaign |author=Sheridan, Mary Beth |work=The Washington Post |date=2010-11-30}}</ref><ref name="cnn-sweep">{{cite news |url=http://www.cnn.com/2010/POLITICS/12/15/sweep.wikileaks/index.html |title=WikiLeaks stirs anarchy online | author=Dougherty, Jill | author2=Labott, Elise |publisher=CNN |date=2010-12-16}}</ref> ક્લિન્ટનને સીધી રીતે લાગેવળગતા થોડા કેબલ્સોની જાહેરાત વીકીલીક્સ દ્વારા કરવામાં આવી હતી : તેમણે વિદેશ સેવાના સભ્યોને માર્ગદર્શન આપ્યું હતું, જે સીઆઇએ (CIA) દ્વરા લખાયું હતું, જે વિદેશી રાજદ્વ્રારીઓ તેમજ યુનાઇટેડ નેશન્સના અધિકારીઓ અને યુ.એસ. સાથી રાષ્ટ્રો સહિતની બાયોમેટ્રીક અને અન્ય અંગત વિગતો એકત્ર કરવા માટે 2009માં તેમના (પદ્ધતિસર રીતે જોડેલા) નામ સાથે બહાર ગયું હતું. <ref>{{cite news | url=http://www.guardian.co.uk/world/2010/nov/28/us-embassy-cables-spying-un | title=US diplomats spied on UN leadership | author=Booth, Roger | author2= Borger, Julian| date=2010-11-28 |work=[[The Guardian]]}}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.guardian.co.uk/world/2010/dec/02/wikileaks-cables-cia-united-nations |title=CIA drew up UN spying wishlist for diplomats |author=MacAskill, Ewen |author2=Booth, Robert |date=2010-12-02 |work=The Guardian}}</ref><ref>{{cite news |title=Arrest Warrant for WikiLeaks Chief as Chaos Spreads |author=Tandon, Shaun|url=http://www.chinapost.com.tw/international/americas/2010/12/02/282146/Arrest-warrant.htm |agency=[[Agence France-Presse]]|work=[[The China Post]]|date=2010-12-02}}</ref> 2011 ઇજિપ્તીયન વિરોધો એ અત્યાર સુધીમાં સૌપ્રથમ વખત વહીવટીતંત્ર સામે સૌથી મોટી વિદેશ નીતિ કટોકટી ઊભી કરી હતી. <ref name="pol-egypt-hrc">{{cite news |url=http://www.politico.com/news/stories/0211/48658.html |title=Hillary Clinton plays key role in dance with Hosni Mubarak |author=Thrush, Glenn |work=Politico |date=2011-02-02 |access-date=2011-02-05}}</ref> ક્લિન્ટન યુ.એસ. જનતા પ્રતિભાવમાં આગળપડતા હતા, અગાઉના મૂલ્યાંકનો પરથી ઝડપથી શોધી કાઢ્યુ હતું કે હોસની મુબારક ની સરકાર એવા વલણ પર સ્થિર હતી કે ત્યાં “વ્યવસ્થિત રીતે સંક્રાતિવાળી ડેમોક્રેટીક ભાગીદારી વાળી સરકાર”ની વિરોધીઓ સામે હિંસાને વખોડી કાઢવા માટે જરૂર હતી. <ref name="reut-evol">{{cite news |url=http://af.reuters.com/article/egyptNews/idAFN0219913120110202?sp=true |title=Factbox – Evolution of U.S. stance on Egypt |agency=Reuters |date=2011-02-02 |access-date=2011-02-04 |archive-date=2017-10-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171023010730/https://af.reuters.com/article/egyptNews/idAFN0219913120110202?sp=true |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite news |url=http://nation.com.pk/pakistan-news-newspaper-daily-english-online/International/04-Feb-2011/Hillary-urges-probe-into-new-Cairo-violence |title=Hillary urges probe into new Cairo violence |newspaper=[[The Nation (newspaper)|The Nation]] |date=2011-02-04 |access-date=2011-04-28 |archive-date=2011-05-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110511071152/http://nation.com.pk/pakistan-news-newspaper-daily-english-online/International/04-Feb-2011/Hillary-urges-probe-into-new-Cairo-violence |url-status=dead }}</ref> ઓબામાએ પણ થઇ રહેલી પ્રગતિઓના દ્રશ્ય પાછળના પ્રતિભાવમાં ક્લિન્ટનની સલાહ, સંગઠન અને વ્યક્તિગત જોડાણો પર વિશ્વાસ રાખ્યો હતો. <ref name="pol-egypt-hrc"/> == રાજકીય હોદ્દાઓ == {{Main|Political positions of Hillary Rodham Clinton}} [[ચિત્ર:Hillary_Clinton_and_Kevin_Rudd.jpg|right|thumb|માર્ચ 2008માં ઓસ્ટ્રેલીયાના વડાપ્રધાન સાથે ક્લિન્ટન]] ગેલપ સર્વેક્ષણ કે જે મે 2005માં હાથ ધરાયું હતું તેમા 54 ટકા પ્રતિવાદીઓએ ક્લિન્ટનને ઉદાર, 30 ટકા લોકોએ સાધારણ, અને 9 ટકા લોકોએ તેણીને સંકુચિત ગણાવ્યા હતા. <ref>{{Cite news |title=Poll: Mixed messages for Hillary Clinton |publisher=CNN |date=2005-05-26 |url=http://www.cnn.com/2005/POLITICS/05/26/hillary.clinton/index.html |access-date=2007-02-05 }}</ref> વિવિધ સંસ્થાઓએ ક્લિન્ટનને રાજકીય પરિપ્રેક્ષ્ય વૈજ્ઞાનિક ઢબે તેમના સેનેટનો મતોનો ઉપયોગ કરીને તેમના હોદ્દાને માપવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. ''નેશનલ જર્નલ '''નો 2004નો રોલ કોલ મતોના અભ્યાસે ક્લિન્ટનને રાજકીય પરિપ્રેક્ષ્યમાં 30નું રેટીંગ આપ્યું છે, તે સમયના પ્રવર્તમાન સેનેટના સંબંધીએ અત્યંત ઉદાર હોવાના નાતે 1નું રેટીંગ અને અત્યંત સંકુચિત હોવા માટે 100 પોઇન્ટનું રેટીંગ આપ્યું હતું. <ref>{{Cite news |url=http://msnbc.msn.com/id/8573139/ |title=Clinton burnishes hawkish image |date=2005-07-14 |publisher=MSNBC.com |author=Curry, Tom |access-date=2006-08-23 |archive-date=2006-10-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061019182808/http://www.msnbc.msn.com/id/8573139/ |url-status=dead }}</ref> ''' '' '''નેશનલ જર્નલ''<nowiki>'</nowiki>ના તે પછીના રેન્કીંગે તેમને 2006માં અત્યંત ઉદાર સેનેટર તરીકે 32માં સ્થાને અને 2007માં અત્યંત ઉદાર સેનેટર તરીકે 16મા સ્થાને મૂકી દીધા હતા. <ref>{{Cite news |url=http://nj.nationaljournal.com/voteratings/ |title=Obama: Most Liberal Senator In 2007 |author=Friel, Brian |coauthors=Cohen, Richard E.; Victor, Kirk |publisher=[[National Journal]] |date=2008-01-31 |access-date=2008-04-25 |archive-date=2008-06-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080627040734/http://nj.nationaljournal.com/voteratings/ |url-status=dead }}</ref>'' ''' પ્રિન્સસ્ટોન યુનિવર્સિટીના રાજકીય વૈજ્ઞાનિક જોશુઆ ડી. ક્લિન્ટન અને સ્ટાનફોર્ડ યુનિવર્સિટી ના સાઇમન જેકમેન અને ડૌગ રિવર્સના 2004ના પૃથ્થકરણમાં તેમને છથી આઠ અત્યંત ઉદાર સંભવિત સેનેટર તરીકે ગણાવ્યા હતા. <ref>{{Cite journal |format=PDF |url=http://www.apsanet.org/imgtest/TheMostLiberalSenator-Clinton.pdf |title="The Most Liberal Senator"? Analyzing and Interpreting Congressional Roll Calls |journal=Political Science & Politics |month=October |year=2004 |author=Clinton, Joshua D.; Jackman, Simon; Rivers, Doug |pages=805–811 |ref=harv }}</ref> ''ધી અલ્માનેક ઓફ અમેરિકન પોલિટીક્સ '' , જેનું એડીટીંગ માઇકલ બેરોન અને રિચાર્ડ ઇ.કોહેન દ્વારા કરાયું હતું તેમણે 2003થી 2006 સુધી તેમના મતોનું ઉદાર અથવા સંકુચિત તરીકે રેટીંગ કર્યું હતું, જ્યારે ત્રણ ક્ષેત્રે સૌથી વધુ 100નું રેટીંગ આપ્યું હતું: આર્થિક, સામાજિક અને વિદેશ; ચાર વર્ષ સુધી સરેરાશ રેટીંગ હતા જેમ કે: આર્થિક = 75 ઉદાર, 23 સંકુચિત; સામાજિક = 83 ઉદાર, 6 સંકુચિત; વિદેશ = 66 ઉદાર, 30 સંકુચિત. સરેરાશ = 75 ઉદાર, 20 સંકુચિત.<ref group="nb" name="ex010">See {{Cite book |title=[[The Almanac of American Politics]] |year=2008 |author=[[Michael Barone (pundit)|Barone, Michael]] |coauthors=[[Richard E. Cohen|Cohen, Richard E.]] |publisher=National Journal |page=1126 }} અને તેની જ 2006 આવૃત્તિ, 1152. અલગ અલગ વર્ષો માટેના સ્કોર [સૌથી વધુ રેટિંગ 100, ફોરમેટ: ઉદાર, (સંકુચિત)]: 2003: આર્થિક = 90 (7), સામાજિક = 85 (0), વિદેશ = 79 (14). સરેરાશ = 85 (7). 2004: આર્થિક = 63 (36), સામાજિક = 82 (0), વિદેશ = 58 (41). સરેરાશ = 68 (26). 2005: આર્થિક = 84 (15), સામાજિક = 83 (10), વિદેશ = 66 (29). સરેરાશ = 78 (18). 2006: આર્થિક = 63 (35), સામાજિક = 80 (14), વિદેશ = 62 (35). સરેરાશ = 68 (28).</ref> ઇન્ટરેસ્ટ ગ્રુપે પણ ક્લિન્ટનને સ્કોર આધારિત જેમ કે તેમના સેનેટના મતો કેટલા સારા હતા તેની સાથે ગ્રુપની સ્થિતિની સમીક્ષા કરી હતી. 2008માં, તેણીએ અમેરિકન્સ ફોર ડેમોક્રેટીક એકશન<ref>{{cite web |url=http://www.adaction.org/pages/publications/voting-records.php |title=Voting Records |publisher=[[Americans for Democratic Action]] |access-date=2009-03-21}} 2001માં 95નો સરેરાશ સમાવેશ થતો હતો તે 2004 અને 2006માં પણ રહ્યો હતો, 2005માં 100, 2007માં 75 અને 2008માં 70 (છેલ્લા બે અંતિમ વર્ષોમાં થયેલો ઘટાડો પ્રમુખની ઝુબેશ દરમિયાન ચૂકી જવાયેલા મતોને કારણે હતો).</ref> પાસેથી સરેરાશ જીવનપર્યંત 90 ટકા પ્રાપ્ત કર્યા હતા. અને જીવનપર્યંત 8 ટકા રેટીંગ અમેરિકન કંઝર્વેટીવ યુનિયન પાપ્ત કર્યું હતું.. <ref>{{cite web |url=http://www.acuratings.org/2008senate.htm |title=2008 U.S. Senate Votes |publisher=[[American Conservative Union]] |access-date=2009-03-21 |archive-date=2009-03-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090330124737/http://www.acuratings.org/2008senate.htm |url-status=dead }} જીવનપર્યંત રેટિંગ આપવામાં આવ્યું છે. {{Dead link|date=June 2010| bot=DASHBot}}</ref> == લખાણો અને રેકોર્ડીંગ્સ == યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના પ્રથમ મહિલા તરીકે ક્લિન્ટને સાપ્તાહિક સિંડીકેટેડ અખબાર પ્રકાશિત કર્યું હતું, જેનુ કોલમ શિર્ષક "ટોકીંગ ઇટ ઓવર " હતું તેનો સમયગાળો 1995થી 2000નો હતો, અને તેનું વિતરણ ક્રિયેટર્સ સિંડીકેટ દ્વારા કરાયું હતું. <ref>{{cite web |url=http://www.creators.com/opinion/hillary-clinton.html |title=Hillary Rodham Clinton - Talking It Over |work=[[Creators Syndicate]] |access-date=2007-08-24 }}</ref> તેમણે તેમના અનુભવો પર અને વિશ્વમાં તેમના પ્રવાસ દરમિયાન જે સ્ત્રીઓ, બાળકો એ પરિવારોને મળ્યા હતા તેમની પર ભાર મૂક્યો હતો. <ref name="Whitehouse.gov"/> 1996માં ક્લિન્ટને પુસ્તક ''ઇટ ટેક્સ અ વિલેજઃ એન્ડ અધર લેસન્સ ચિલ્ડ્રન્સ ટીચ અસ'' માં અમેરિકાના બાળકો માટેનું સ્વપ્ન રજૂ કર્યું હતું. In 1996, આ પુસ્તકે ન્યુ યોર્ક ટચાઇમ્સ બેસ્ટ સેલર યાદી બનાવી હતી અને ક્લિન્ટને પુસ્તકના ઓડીયો રેકોર્ડીંગ માટે 1997માં ધ બેસ્ટ વર્ડ આલ્બમ માટે ગ્રેમી એવોર્ડ મેળવ્યો હતો. <ref name="bernstein-446">{{Harvnb|Bernstein|2007|p=446}}</ref> જ્યારે તેઓ પ્રથમ મહિલા હતા ત્યારે ક્લિન્ટન દ્વારા અન્ય પુસ્તકો રજૂ કરવામાં આવ્યા હતા તેમાં ''ડાયર સોક્સ, ડીયર બડ્ડીઃકીડ્ઝ લેટર્સ ટુ ધી ફર્સ્ટ પેટસ '' (1998) અને ''[[An Invitation to the White House: At Home with History]]'' (2000)નો સમાવેશ થાય છે. 2001માં તેમણે બાળકોના પુસ્તક ''બીટ્રીસ ગોટ'' માં પાછળના શબ્દો લખ્યા હતા. <ref>{{Cite news |url=http://news.google.com/newspapers?id=eyAiAAAAIBAJ&sjid=rHIFAAAAIBAJ&pg=2745,3345580 |title=Read a Book, Buy a Goat |author=Apuzzo, Matt |newspaper=[[The Day (New London)|The Day]] |date=2005-11-16}}</ref> 2003માં ક્લિન્ટને 562 પાનાના આત્મકથા, ''લિવીંગ હિસ્ટ્રી '' ની રજૂઆત કરી હતી. વધુ વેચાણ થશે તેવી આશામાં પ્રકાશક સાયમન એન્ડ શૂસ્ટરે વિક્રમની નજીક એવા 8 મિલીયન ડોલરની ચૂકવણી કરી હતી. <ref>{{Harvnb|Bernstein|2007|p=544}}</ref> બિનકાલ્પનિક કામ માટે પુસ્તકે પ્રથમ સપ્તાહે જ વેચાણ રેકોર્ડ સ્થાપિત કર્યો હતો,<ref>{{Cite news |url=http://www.usatoday.com/life/books/news/2003-06-17-hillary-list_x.htm |title=Clinton memoir tops Best-Selling Books list |author=Donahue, Deirdre |publisher=USA Today |date=2003-06-17 |access-date=2008-01-11}}</ref> પ્રકાશન પછીના પ્રથમ મહિનામાં તેનુ એક મિલીયન નકલોનું વેચાણ થયું હતું,<ref>{{cite news |url=http://www.highbeam.com/doc/1P1-75361570.html |title=Clinton's Book Sales Top 1 Million |agency=Associated Press |date=2003-07-09 |access-date=2009-05-09 |archive-date=2016-05-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160505030110/https://www.highbeam.com/doc/1P1-75361570.html |url-status=dead }}</ref> અને તેનું બાર ભાષાઓમાં ભાષાંતર કરવામાં આવ્યું હતું. <ref>{{cite web |url=http://www.clintonpresidentialcenter.org/the-administration/hillary-rodham-clinton |title=Hillary Rodham Clinton |publisher=[[William J. Clinton Presidential Center]] |access-date=2009-05-09 |archive-date=2009-07-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090708145221/http://www.clintonpresidentialcenter.org/the-administration/hillary-rodham-clinton |url-status=dead }}</ref> ક્લિન્ટનના પુસ્તકના ઓડીયો રેકોર્ડીંગે તેમને બેસ્ટ સ્પોકન વર્ડ આલ્બમ માટે ગ્રેમી એવોર્ડ કમાવી આપ્યો હતો. <ref>{{Cite news |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/3472495.stm |title=Gorbachev and Clinton win Grammy |publisher=BBC News |date=2004-02-09 |access-date=2008-01-10}}</ref> == સાંસ્કૃતિક અને રાજકીય છાપ == હિલેરી ક્લિન્ટનને સતત માધ્યમોમાં અને વિવિધ દ્રષ્ટિકોણોથી લોકપ્રિય સંસ્કૃતિમાં દર્શાવવામાં આવતા હતા. 1995માં, ''ન્યુ યોર્ક ટાઇમ્સ '' ના લેખક ટોડ્ડ પર્ડમે ક્લિન્ટનને "રોર્શાશ પરીક્ષણ વાળી પ્ર્થમ મહિલા" તરીકેનું લેબલ લગાવ્યું હતું, <ref name="nyt072495"/> તે સમયના નારીવાદી લખક અને ઉત્સાહી એવા બેટ્ટી ફ્રાઇડમેન મૂલ્યાંકન પડઘો પાડ્યો હતો, તેમણે જણાવ્યું હતું કે, "હિલેરી ક્લિન્ટનની કવરેજ એ આપણા સમાજમાં સ્ત્રીઓના વિકાસનું મોટા પાયાનુ રોર્શાશ પરીક્ષણ છે. "<ref name="khj1">{{Cite book |author=[[Kathleen Hall Jamieson|Jamieson, Kathleen Hall]] |title=Beyond the Double Bind: Women and Leadership |year=1995 |publisher=[[Oxford University Press]] |isbn=0195089405 |pages=22–25 |chapter=Hillary Clinton as Rorschach Test}}</ref> [[ચિત્ર:Sen. Hillary Clinton 2007 denoise.jpg|thumb|left|હિલેરી રોધામ ક્લિન્ટન, જાન્યુઆરી 2007]] ક્લિન્ટનને વારંવાર માધ્યમોમાં પોતાની તરફ ખેંચતા વ્યક્તિ તરીકે દર્શાવવામાં આવ્યા હતા,<ref name="nyt072495">{{Cite news |author=[[Todd Purdum|Purdum, Todd S]] |title=The First Lady's Newest Role: Newspaper Columnist |work=The New York Times |date=1995-07-24 |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=990CE7D61339F937A15754C0A963958260}}</ref><ref name="nyt051892">{{Cite news |author=[[Maureen Dowd|Dowd, Maureen]] |title=Hillary Clinton as Aspiring First Lady: Role Model, or a 'Hall Monitor' Type? |work=The New York Times |date=1992-05-18 |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9E0CE6DA1F3DF93BA25756C0A964958260}}</ref><ref name="wm0705">{{Cite news |author=Sullivan, Amy |title=Hillary in 2008? |work=Washington Monthly |date=July/August 2005 |url=http://www.washingtonmonthly.com/features/2005/0507.sullivan1.html |access-date=2007-09-30 |archive-date=2005-07-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20050714033553/http://www.washingtonmonthly.com/features/2005/0507.sullivan1.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite video |title=Hillary Clinton's Polarizing Force as a Candidate | people=[[Daniel Schorr]] |medium =audio | date=2006-07-16 |publisher=[[National Public Radio]] |url=http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=5560786 |access-date=2007-02-05}}</ref><ref name="time081906">{{Cite news |title=How Americans View Hillary: Popular but Polarizing |url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1229053,00.html |author=[[Ana Marie Cox|Cox, Ana Marie]] |date=2006-08-19 |work=Time |access-date=2007-02-05 |archive-date=2006-11-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061125033827/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1229053,00.html |url-status=dead }}</ref><ref name="hill101007"/> જોકે કેટલાક દલીલ પણ કરતા હતા. <ref name="hill101007">{{Cite news |url=http://pundits.thehill.com/2007/10/10/hillary-clinton-not-polarizing-and-highly-electable/ |title=Hillary Clinton: Not Polarizing and Highly Electable |work=The Hill |date=2007-10-10 |author=[[Lanny Davis|Davis, Lanny]] |access-date=2008-03-03 |archive-date=2008-05-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080511233343/http://pundits.thehill.com/2007/10/10/hillary-clinton-not-polarizing-and-highly-electable/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite book |author=[[Susan Estrich|Estrich, Susan]] |title=The Case for Hillary Clinton |publisher=HarperCollins |year=2005 |isbn=0060839880}} પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 66–68.</ref> જેમ્સ મેડીસન યુનિવર્સિટી ના રાજકીય વિજ્ઞાનના અધ્યાપક વેલેરી સુલ્ફારોના 2007ના અભ્યાસે અમેરિકન નેશનલ ઇલેક્શન સ્ટડીઝ ' "ફીલીંગ થર્મોમીટર " સર્વેક્ષણોનો ઉપયોગ કર્યો હતો, જે આ પ્રકારના સર્વેક્ષણો ક્લિન્ટનના પ્રથમ મહિલા તરીકેના વર્ષો એ વાતને સમર્થન આપે છે કે “પરંપરાગત શાણપણ એ છે કે હિલેરી ક્લિન્ટન પોતાની તરફ ખેંચતી વ્યક્તિ છે” તેવું શોધવા માટે રાજકીય વ્યક્તિના મંતવ્યની ડિગ્રીને માપે છે, તેમાં વધુ એવો ઉમેરો કરાયો હતો કે શ્રીમતી ક્લિન્ટન તરફની પ્રથમ મહિલા તરીકેની અસર અત્યંત સકારાત્મક કે અત્યંત નકારાત્મક છે, તેની સાથે કુલ પ્રતિભાવ આપનારાઓમાંથી એક ચતુર્થાશ જેટલા સતતપણે અચોક્કસ કે તટસ્થ હતા. "<ref name="sulfaro-paper">{{Cite journal |author=Sulfaro, Valerie A. |year=2007 |month=September |title=Affective evaluations of first ladies: a comparison of Hillary Clinton and Laura Bush |url=http://www.accessmylibrary.com/coms2/summary_0286-33219066_ITM |format=Fee or registration required |journal=Presidential Studies Quarterly |volume=37 |issue=3 |pages=486–514 |doi=10.1111/j.1741-5705.2007.02608.x |ref=harv}}</ref> યુનિવર્સિટી ઓફ કેલીફોર્નીયા, સાન ડાયગો રાજકીય વિજ્ઞાન અધ્યાપક ગેરી જેકોબસન નો 2006ના થોડા ધ્રુવીકરણ ના અભ્યાસમાંથી એવું બહાર આવ્યું હતું કે સ્ટેટના સેનેટરના રોજગારી સંમતિ રેટીગ્સના વિવિધ રાજ્યના સર્વેમાં ક્લિન્ટને અન્ય સેનેટરની તુલનામાં ચતુર્થ મોટો થોડો ભેદભાવ રાખ્યો છે, ન્યુ યોર્કના ડેમોક્રેટ્સ અને રિપબ્લિકન્સ વચ્ચે 50 ટકા પોઇન્ટનો ફરક છે. <ref name="jacob-paper">{{Cite journal |author=[[Gary Jacobson|Jacobson, Gary]] |title=Partisan Differences in Job Approval Ratings of George W. Bush and U.S. Senators in the States: An Exploration |publisher=Annual meeting of the [[American Political Science Association]] |month=August |year=2006 |format=Proceedings}}</ref> નોર્ધન ઇલીનોઇસ યુનિવર્સિટી રાજકીય સાયંસ અધ્યાપક બાર્બરા બુરેલ્સનો 2000નો અભ્યાસમાંથી એવું તારણ બહાર આવ્યું છે કે ક્લિન્ટનના ગેલપ સર્વેક્ષણ તરફેણકારી ક્રમાંકોએ તેણીના પ્રથમ મહિલા તરીકેના તેમના ગાળામાં ભેદભાવ રેખાઓને તોડી નાખી છે, 70થી 90 ટકા ડેમોક્રેટ્સ વિચિત્ર રીતે તેણીને તરફેણકારી હોવા તરીકે જ્યારે 20થી 40 ટકા રિપબ્લિકન્સ તે રીતે જોતા નથી. <ref name="burrell-paper">{{Cite journal |author=Burrell, Barbara|year=2000 |month=October |title=Hillary Rodham Clinton as first lady: the people’s perspective |journal=The Social Science Journal |volume=37 |issue=4 |pages=529–546 |doi=10.1016/S0362-3319(00)00094-X |ref=harv}}</ref> યુનિવર્સિટી ઓફ વિસ્કોન્સીન-મેડીસન રાજકીય વિજ્ઞાન અધ્યાપક ચાર્લ્સ ફ્રેંકલીન તેમનો તરફેણકારી વિરુધ્ધ બિનતરફેણકારી રેટીંગનો રેકોર્ડ જાહેર મંતવ્ય સર્વેક્ષણમાં ચકાસે છે અને શોધી કાઢ્યું હતું કે તેમના સેનેટના વર્ષોની તુલનામાં પ્રથમ મહિલા દરમિયાનમાં વધુ તફાવત હતો. <ref name="franklin">{{cite web |url=http://politicalarithmetik.blogspot.com/2007/01/hillary-clinton-favorableunfavorable.html |title=Hillary Clinton, Favorable/Unfavorable, 1993–2007 |author=Franklin, Charles H |publisher=Political Arithmetik |date=2007-01-21 |access-date=2008-01-26}}</ref> સેનેટ વર્ષો દર્શાવે છે કે તરફેણકારી રેટીંગ્સ આશરે 50 ટકા અને બિનતરફેણકારી રેટીંગ્સ મધ્યમ ગાળામાં 40 ટકાના રેન્જમાં હતા; ફ્રેંકલીને નોંધ્યું હતું કે, "આ તીવ્ર ઘટાડો અલબત્ત, સેન. ક્લિન્ટનની જાહેર છાપની અનેક વિશેષ નોંધોમાંનો એક છે. "<ref name="franklin"/> મેકગ્રીલ યુનિવર્સિટી ના ઇતિહાસના અધ્યાપક ગિલ ટ્રોય તેમની 2006ની આત્મકથાને તેણીના ''હિલેરી રોધામ ક્લિન્ટનઃ પોતાની તરફ ખેંચતી પ્રથમ મહિલા '' એવું શિર્ષક આપ્યું હતું, અને લખ્યું હતું કે 1992ની ઝુંબેશ બાદ ક્લિન્ટન "પોતાની તરફ ખેંચનારા વ્યક્તિ હતા, જેમાં 42 ટકા (જનતામાંથી) કહેતા હતા કે તેણી અગાઉની પ્રથમ મહિલા કરતા તેમના મૂલ્યોની અને જીવનશૈલીની નજીક આવ્યા હતા અને 41 ટકા અસંમત થાય છે." <ref>ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠ 60.</ref> ટ્રોયે વધુમાં લખ્યું હતું કે હિલેરી ક્લિન્ટન "જ્યારે તેઓ રાષ્ટ્રીય ફલક પર 1992માં દેખાયા ત્યારથી વિશિષ્ટ રીતે વિવાદાસ્પદ અને વિરોધાત્મક રહ્યા છે"<ref name="troy-4"/> અને તેણી "વૈકલ્પિક રીતે પ્રભાવશાળી, નિર્દયી, આકર્ષક, અને ગભરાયેલા અમેરિકન હતા."<ref name="troy-4">ટ્રોય 2006, પૃષ્ઠ 4.</ref> [[ચિત્ર:RoseLawFirmRear2008.jpg|thumb|right|ક્લિન્ટને પાંદર વર્ષો સુધી રોઝ લો ગાર્ડન ખાતે કામ કર્યું હતુ.તેમની વ્યાવસાયિક કારકીર્દી અને રાજકીય સામેલગીરીએ પ્રથમ મહિલા તરીકે જાહેર પ્રતિભાવ માટેનું મંચ તૈયાર કર્યું હતું.]] બુરેલનો અભ્યાસ તારવે છે કે મહિલાઓ સતતપણે ક્લિન્ટનને પુરુષો કરતા તેમના પ્રથમ મહિલા તરીકેના વર્ષોમાં આશરે 10 પોઇન્ટ સાથે વધુ તરફેણકારી હોવાનું માને છે. <ref name="burrell-paper"/> જેકોબસન્સનો અભ્યાસ તારવે છે એક સ્ત્રી હોવા તરીકે દરેક સેનેટરો વચ્ચે સકારાત્મક સહસંબંધ છે અને તેઓ ભેદભાવયુક્ત પોતાની તરફ ખેંચનારો પ્રતિભાવ મેળવે છે. <ref name="jacob-paper"/> કોલોરાડો સ્ટે યુનિવર્સિટીના સંદેશાવ્યવહાર અભ્યાસના અધ્યાપક કેરીન વાસ્બી એન્ડર્સન વર્ણવે છે કે પ્રથમ મહિલાનો હોદ્દો અમેરિકન સ્ત્રીત્વ માટે એક "સાઇટ" જેવો હતો, કોઇ પણ સ્ત્રી ઓળખ માટે સાંકેતિક વાટાઘાટ માટે તૈયાર હતું. <ref name="kva1">{{Cite book |author=Anderson, Karrin Vasby |editor=Molly Meijer Wertheimer |title=Inventing a Voice: The Rhetoric of American First Ladies of the Twentieth Century |year=2003 |publisher=Rowman & Littlefield |isbn=0742529711 |chapter=The First Lady: A Site of 'American Womanhood' |page=21}}</ref> ખાસ રીતે, એન્ડર્સન જણાવે છે કે પરંપરાગત પ્રથમ મહિલાઓ પરત્વે સાંસ્કૃતિક ફરક હોય છે અને આધુનિક પ્રથમ મહિલાઓ પરત્વે સાંસ્કૃતિક પ્રતિબંધ હોય છે; ક્લિન્ટનના સમયગાળા દરમિયાન પ્રથમ મહિલા તરીકેનો હોદ્દો વિપરીત અને વિરોધાત્મક રહ્યો હતો. <ref name="kva1"/> બુરેલ તેમજ આત્મકથાકારો જેફ ગર્થ અને ડોન વાન નાટ્ટા, જુનિયર,નોંધે છે કે ક્લિન્ટને 1998માં પ્રથમ મહિલા તરીકે સૌથી વધુ સંમતિઓ પ્રાપ્ત કરી હતી, જે તેમના પોતાના માટે વ્યાવસાયિક કે રાજકીય સિદ્ધિઓ ન હતી, પરંતુ તેને તેમના પતિની જાહેર વિશ્વાસઘાતના શિકાર તરીકે જોવામાં આવે છે. <ref name="gerth-195"/><ref name="burrell-paper"/> યુનિવર્સિટી ઓફ પેનસ્લિવેનીયા ના સંદેશાવ્યવહારના અધ્યાપક કેથલીન હોલ જેમીસને હિલેરી ક્લિન્ટનને બેવડા દિમાગ ના ઉદાહરણકર્તા તરીકે જોયા છે, જેઓ બન્ને તરફેની દુનિયા જેમ કે કારકીર્દી અને પરિવારમાં જીવવા માટે સક્ષમ હોય છે, આમ છતા પણ “આપણે જેની પર આપણી વર્તણૂંક નક્કી કરી હતી તેની પર તેઓ એક પાલક તરીકે ઊભરી આવ્યા હતા, જેમને એક સમયે બિનસ્પર્ધક માનવામાં આવ્યા હતા ", જે તેમને વિવિધ પ્રકારના વિજયી નહી તેવી સ્થિતિ પર લઇ જાય છે. <ref name="khj1"/> ક્વિનીપિયાક યુનિવર્સિટી માધ્યમ અભ્યાસના અધ્યાપક લિસા બર્નસે શોધ્યું હતું કે અખબારી હિસાબોનું સતત ફ્રેમીંગ થતું હતં ક્લિન્ટન આધુનિક વ્યાવસાયિક કામ કરતી માતા અને રાજકીય પગપેસારો કરનારા જે પોતાના માટે સત્તા કબજે કરી લેવામાં રસ ધરાવતા હોય છે તે બન્નેના ઉદાહરણકર્તા છે. <ref>બર્ન્સ 2008, પૃષ્ઠથી પૃષ્ઠ 135–136, 140–141.</ref> યુનિવર્સિટી ઓફ ઇન્ડિયાનાપોલીસ ના ઇંગ્લીશ અધ્યાપક ચાર્લોટ્ટે ટેમ્પલીને શોધ્યું હતું કે રાજકીય કાર્ટુન વિવિધ પ્રકારના સ્ટીરીયોટાઇપ્સનો ઉપયોગ કરે છે {{ndash}} જેમ કે જાતિ બદલાવવી, શક્તિવિહીન ઉદ્દામવાદી નારીવાદી અને પત્ની કે જેાથી પતિ છૂટકારો મેળવવા માગતો હોય {{ndash}} તેઓ હિલેરી ક્લિન્ટનને જાતિ નિયમો ના ઉલ્લંઘનકર્તા તરીકે વર્ણવે છે. <ref>{{Cite journal |author=Templin, Charlotte |year=1999 |title=Hillary Clinton as Threat to Gender Norms: Cartoon Images of the First Lady |journal=Journal of Communication Inquiry |volume=23 |issue=1 |pages=20–36 |doi=10.1177/0196859999023001002 |ref=harv}}</ref> પચાસથી વધુ પુસ્તકો અને વિદ્વતાપૂર્ણ કૃતિઓઓ વિવિધ દ્રષ્ટિકોણોથી હિલેરી ક્લિન્ટન વિશે લખ્યું છે. ''ધી ન્યુ યોર્ક ઓબ્લઝર્વર'' દ્વારા કરવામાં આવેલું 2006નું સર્વેક્ષણ દર્શાવે છે કે “ક્લિન્ટન વિરોધી સાહિત્ય”નો "સ્વભાવિક કોટ્ટેજ ઉદ્યોગ,<ref name="obs031206">{{cite web |url=http://www.observer.com/node/38532 |title=Da Hillary Code |author=Smith, Ben |work=The New York Observer |date=2006-03-12 |access-date=2007-10-03}}</ref> જેને રિજનરી પબ્લિશીંગ અને અન્ય સંકુચિત માનસો દ્વારા,<ref name="obs031206"/> શિર્ષકો જેમ કે ''[[Madame Hillary: The Dark Road to the White House]]'' , ''હિલેરીઝ સ્કીમ: ઇનસાઇડ ધ નેક્સ્ટ ક્લિન્ટન્સ રુથલેસ એજેન્ડા ટુ ટેક ધ વ્હાઇટ હાઉસ '' , અને ''કેન શી બી સ્ટોપ્ડ? : હિલેરી ક્લિન્ટન વીલ બી નેક્સ્ટ પ્રેસીડન્ટ ઓફ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ અનલેસ ....'' સાથે બહાર પાડવામાં આવ્યું હતું. ક્લિન્ટનના વખાણ કરતા પુસ્તકનું સારુ વેચાણ થયું ન હતુ <ref name="obs031206"/> (તેમના અને તેમના પતિ દ્વારા લખાયેલા સંસ્મરણોની તુલનામાં). જ્યારે તેઓ 2000માં સેનેટમાં ગયા ત્યારે, ભંડોળ ઊભુ કરતા અસંખ્ય જૂથો જેમ કે સેવ અવર સેનેટ અને ઇમર્જન્સી કમિટી ટુ સ્ટોપ હિલેરી રોધામ ક્લિન્ટન તેમનો વિરોધ કરવા માટે ઊગી નીકળ્યા હતા. <ref>{{Cite news |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9C0CE7DE1E31F934A15753C1A9669C8B63 |author=Levy, Clifford J |title=Clinton Rivals Raise Little Besides Rage |work=The New York Times |date=2000-10-27 |access-date=2007-09-29}}</ref> વાન નાટ્ટા જુનિયર તારવે છે રિપબ્લિકન્સ અને સંકુચિત જૂથો તેમને ભંડોળ ઊભુ કરવા માટેના પત્રોમાં વિશ્વસનીય "બોગેમેન" તરીકે વર્ણવે છે,<ref name="nyt071099"/> ટેડ કેનેડી સાથે અને ડેમોક્રેટીક સમાન અને ઉદાર અરજો ન્યૂટ ગિંગરીચ તરીકે ઉલ્લેખ કરે છે. <ref name="nyt071099">{{Cite news |author=[[Don Van Natta, Jr.|Van Natta Jr., Don]] |title=Hillary Clinton's Campaign Spurs A Wave of G.O.P. Fund-Raising |work=The New York Times |date=1999-07-10 |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9F00E3D9123CF933A25754C0A96F958260}}</ref> તેમની અગાઉના પ્રમુખપદ માટેની ઝુંબેશમાં જોતા જણાય છે કે ''ટાઇમ'' મેગેઝીને તેમનું મોટું ચિત્ર બતાવ્યું હતું, જેમાં બે ચેકબોક્સ પર "લવ હર ", "હેટ હર "એવા લેબલો લગાવ્યા હતા, <ref>{{Cite news |url=http://www.time.com/time/covers/0,16641,20060828,00.html |title=The Presidential Ambitions of Hillary Clinton |date=2006-08-26 |work=Time |access-date=2007-09-27 |archive-date=2007-11-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071107113827/http://www.time.com/time/covers/0,16641,20060828,00.html |url-status=dead }}</ref> જ્યારે ''મધર જોન્સ '' શિર્ષકે તેણીને "હાર્પી, હિરો, હરેટીક: હિલેરી" તરીકે દર્શાવ્યા હતા. <ref>{{cite web |url=http://www.motherjones.com/news/feature/2007/01/harpy_hero_heretic_hillary.html |title=Harpy, Hero, Heretic: Hillary |author=[[Jack Hitt|Hitt, Jack]] |work=Mother Jones |date=January/February 2007 |access-date=2007-10-07}}</ref> ડેમોક્રેટીક નેટરુટ્સ કાર્યકર્તાઓ સતત પણે ક્લિન્ટનને તેમના ઇચ્છીત ઉમેદવારોનો સર્વેક્ષણાં અત્યંત નીચા દર્શાવે છે <ref>{{Cite news |author=[[David Brooks (journalist)|Brooks, David]] |title=The Center Holds |work=The New York Times |date=2007-09-25 |url=http://www.nytimes.com/2007/09/25/opinion/25brooks.html |access-date=2007-09-30}}</ref> જ્યારે કેટલાક સંકુચિતો જેમ કે બ્રુસ બાર્ટલેટ અને ક્રિસ્ટોફર રુડ્ડી એ હિલેરી ક્લિન્ટનના પ્રમુખપદને એકંદરે ખરાબ નહી તેમ વર્ણવ્યા છે <ref>{{cite web |author=[[Bruce Bartlett|Bartlett, Bruce]] |title=Get Ready for Hillary |publisher=Creators Syndicate |url=http://www.creators.com/opinion/bruce-bartlett/conservatives-for-hillary.html |date=2007-05-01 |access-date=2007-09-30 |archive-date=2007-05-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070513231134/http://www.creators.com/opinion/bruce-bartlett/conservatives-for-hillary.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite news |url=http://www.nytimes.com/2007/02/19/us/politics/19clinton.html?em&ex=1172034000&en=03978a5bd62bb606 |author=Kirkpatrick, David D. |title=As Clinton Runs, Some Old Foes Stay on Sideline |work=The New York Times |date=2007-02-19 |access-date=2007-09-30}}</ref> અને ઓક્ટોબર 2007માં ''ધી અમેરિકન કંઝર્વેટીવ '' મેગેઝીનના કવર પર "ધી વેનીંગ પાવર ઓફ હિલેરી હેટ " એવું શિર્ષક આપવામાં આવ્યું હતું. <ref>{{Cite news |url=http://www.amconmag.com/2007/2007_10_22/index1.html |title=Contents: October 22, 2007 Issue |work=The American Conservative |date=2007-10-22 |access-date=2007-10-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071026051323/http://www.amconmag.com/2007/2007_10_22/index1.html |archive-date=2007-10-26 |url-status=dead }}</ref> ડિસેમ્બર 2007 સુધીમાં સંદેશાવ્યવહાર અધ્યાપક જેમીસને નીરીક્ષણ કર્યું હતું કે ઇન્ટરનેટ પર ક્લિન્ટન વિશે મોટી માત્રામાં સ્ત્રીદ્વેષ દર્શાવાયો હતો,<ref name="bmj120707">{{Cite news |url=http://www.pbs.org/moyers/journal/12072007/transcript1.html |title=Transcript: December 7, 2007 |work=Bill Moyers Journal |publisher=PBS |date=2007-12-07 |access-date=2007-12-10}}</ref> જેમાં ફેસબૂક અને અન્ય સાઇટ્સ સહિતે પણ ક્લિન્ટનને દર્શાવતા એવા કથનો લખ્યા હતા જે સેક્સ્યુઅલ અપમાનજનક હતા. <ref name="bmj120707"/> તેમણે નોંધ્યુ હતું કે ક્લિન્ટનના હસવા પરની વ્યાપક ટિપ્પણીના પ્રતિભાવમાં,<ref>{{Cite news |url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/10/02/AR2007100201940.html |title=Hillary Chuckles; Pundits Snort |author=[[Howard Kurtz|Kurtz, Howard]] |work=The Washington Post |date=2007-10-03 |access-date=2007-12-10}}</ref> જે "આપણે જાણીએ છીએ કે મહિલાઓની વાણીને વખોડવા માટે તે ભાષા છે, તે પુરુષોની વાણી માટે ઉપલબ્ધ નથી. આપણે મહિલાઓની વાણીને તીવ્ર અને કર્કશ કહીએ છીએ. અને હિલેરી ક્લિન્ટનના હાસ્યને અર્થહીન વર્ણવવામાં આવે છે."<ref name="bmj120707"/> ક્લિન્ટનની "સ્થગિત ગતિ " અને 2008 ન્યુ હેમીસ્ફિયર પ્રાયમરી પહેલાના સંબંધિત બનાવોને પગલે ''ધી ન્યુ યોર્ક ટાઇમ્સ '' અને ''ન્યૂઝવીક'' બન્નેએ તારવ્યું હતું કે જાતિની ભૂમિકા વિશેની ચર્ચા હવે રાષ્ટ્રીય રાજકીય જાહેરાતમાં જતી રહી છે. <ref name="nyt011008">{{Cite news |url=http://www.nytimes.com/2008/01/10/us/politics/10women.html |title=Women’s Support for Clinton Rises in Wake of Perceived Sexism |author=[[Jodi Kantor|Kantor, Jodi]] |work=The New York Times |date=2008-01-10 |access-date=2008-01-13}}</ref><ref name="nw012108">{{Cite news |url=http://www.newsweek.com/id/91795 |title=Letting Hillary Be Hillary |author=[[Jon Meacham|Meacham, Jon]] |work=Newsweek |date=2008-01-21 |access-date=2008-03-16}}</ref> ''ન્યૂઝવીક '' ના સંપાદક જોન મિઅકેમે ક્લિન્ટન અમેરિકન જનતા વચ્ચેના સંબંધનો એમ કહેતા સરવાળો કર્યો છે કે ન્યુ હેમિસ્ફિયર ઘટનાઓ, "કડવા સત્યો પ્રકાશમાં લાવી છે: જોકે હિલેરી રોધામ ક્લિન્ટન આ સીમા પર છે અથવા દાયકાઓથી રાષ્ટ્રીય જીવનની મધ્યમાં છે ...તેઓ અત્યંત ઓળખી શકાય તેમ છે પરંતુ અમેરિકન રાજકારણમાં માનવામાં આવતી વ્યક્તિ તરીકે નીચા છે."<ref name="nw012108"/> એક વખત તેઓ સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટ બની ગયા તે પચી ક્લિન્ટનની છાપ અમરિકન જનતામાં નાટ્યાત્મક રીતે સુધરી હતી અને અનેક માનવંતી વૈશ્વિક વ્યક્તિઓમાંના એક બની ગયા હતા. <ref name="pd-pop">{{cite news |url=http://www.politicsdaily.com/2010/10/12/hillary-clinton-leads-the-pack-in-bloomberg-popularity-poll/ |title=Hillary Clinton Leads the Pack in Bloomberg Popularity Poll |author=Torregrossa, Luisita Lopez |publisher=[[Politics Daily]] |date=2010-10-12 |access-date=2011-04-28 |archive-date=2010-10-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101014124653/http://www.politicsdaily.com/2010/10/12/hillary-clinton-leads-the-pack-in-bloomberg-popularity-poll/ |url-status=dead }}</ref> તેમણે સતત ઊંચી સંમતિવાળું રેટીંગ પ્રાપ્ત કર્યુ છે,<ref>{{cite web |url=http://www.gallup.com/poll/1618/Favorability-People-News.aspx#2 |title=Favorability: People in the News: Hillary Clinton |publisher=[[Gallup Poll]] |access-date=2010-12-06}}</ref> અને તેમના તરફેણકારી-બિનતરફેણકારી રેટીંગ્સ 2010 દરમિયાનમાં કોઇ પણ સક્રિય, રાષ્ટ્રીય સ્તરે આગળ પડતા અમેરિકન રાજકીય વ્યક્તિની તુલનામાં સૌથી વધુ હતા. <ref name="pd-pop"/><ref>{{cite news |url=http://fivethirtyeight.blogs.nytimes.com/2010/11/17/is-pelosi-americas-most-unpopular-politician/ |title=Is Pelosi America’s Most Unpopular Politician? | author=[[Nate Silver|Silver, Nate]] |work=The New York Times |publisher=[[FiveThirtyEight]] |date=2010-11-17}}</ref> તેમણે ગેલપના અત્યંત વખાણાયેલા પુરુષ અને સ્ત્રી સર્વેક્ષણમાં સારી કામગીરી બજાવી હતી; 2010માં તેમનું નામ અમેરિકનો દ્વારા સત નવમી વખત અને એકંદરે પંદરમી વખત અત્યંત વખાણાયેલી મહિલા તરીકે મૂકવામાં આવ્યું હતું.<ref>{{cite web |url=http://www.gallup.com/poll/145394/Barack-Obama-Hillary-Clinton-2010-Admired.aspx? |title=Barack Obama, Hillary Clinton Are 2010's Most Admired |publisher=[[The Gallup Organization]] |date=2010-12-27 |access-date=2010-12-27}}</ref> == એવોર્ડ્સ અને બહુમાનો == {{Main|Hillary Rodham Clinton awards and honors}} ક્લિન્ટને અમેરિકન અને આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓ તરફથી તેમની આરોગ્ય, મહિલાઓ અને બાળકો માટેની પ્રવૃત્તિઓને કારણે તેમની કારકીર્દી દરમિયાન અસંખ્ય પુરસ્કારો અને સન્માનો પ્રાપ્ત કર્યા છે. == મતાધિકારને લગતો ઇતિહાસ == {{Main|Electoral history of Hillary Rodham Clinton}} {{Election box begin |title=[[New York United States Senate election, 2000]] }} {{Election box candidate with party link |party = Democratic Party (US) |candidate = Hillary Rodham Clinton |votes = 3,747,310 |percentage = 55.3 |change = }} {{Election box candidate with party link |party = Republican Party (US) |candidate = [[Rick Lazio]] |votes = 2,915,730 |percentage = 43.0 |change = }} {{Election box end}} {{Election box begin |title=[[United States Senate election in New York, 2006|New York United States Senate election, 2006]] }} {{Election box candidate with party link |party = Democratic Party (US) |candidate = Hillary Rodham Clinton |votes = 3,008,428 |percentage = 67.0 |change = +11.7 }} {{Election box candidate with party link |party = Republican Party (US) |candidate = [[John Spencer (politician)|John Spencer]] |votes = 1,392,189 |percentage = 31.0 |change = -12.0 }} {{Election box end}} == નોંધ == {{Reflist|group="nb"|3}} == સંદર્ભો == {{reflist|3}} == ગ્રંથસૂચિ == {{Refbegin}} * {{Cite book |last=Bernstein |first=Carl|authorlink=Carl Bernstein |title=A Woman in Charge: The Life of Hillary Rodham Clinton |year=2007 |publisher=[[Alfred A. Knopf]] |location=New York |isbn=0-3754-0766-9 |ref=harv |postscript=<!--None--> }} * {{Cite book |author=[[David Brock|Brock, David]] |title=The Seduction of Hillary Rodham |publisher=[[Free Press (publisher)|The Free Press]] |location=New York |year=1996 |isbn=0-684-83451-0}} * {{Cite book | last=Burns | first=Lisa M. | title=First Ladies and the Fourth Estate: Press Framing of Presidential Wives | publisher=[[Northern Illinois University Press]] | location=DeKalb, Illinois | year=2008 | isbn=0-87580-391-3}} * {{Cite book |author=Clinton, Hillary Rodham |title=[[Living History]] |location=New York|year=2003 |publisher=[[Simon & Schuster]] |isbn=0-7432-2224-5 }} * {{Cite book |author=[[Jeff Gerth|Gerth, Jeff]]|coauthors=[[Don Van Natta, Jr.|Van Natta, Jr., Don]] |title=Her Way: The Hopes and Ambitions of Hillary Rodham Clinton |year=2007 |publisher=[[Little, Brown and Company]] |location=New York |isbn=0-316-01742-6 }} * {{Cite book | first=John | last=Heilemann |authorlink=John Heilemann | first2=Mark | last2=Halperin | authorlink2=Mark Halperin | title=[[Game Change|Game Change: Obama and the Clintons, McCain and Palin, and the Race of a Lifetime]] | publisher=[[HarperCollins]] | location=New York | year= 2010 | isbn=0-06-173363-6 }} * {{Cite book | first=Anne E. | last=Kornblut | authorlink=Anne E. Kornblut | title=Notes from the Cracked Ceiling: Hillary Clinton, Sarah Palin, and What It Will Take for a Woman to Win | publisher=[[Crown Books]] | location=New York | year=2009 | isbn=0-307-46425-3}} * {{Cite book |author=[[David Maraniss|Maraniss, David]] |title=First in His Class: A Biography of Bill Clinton |publisher=[[Simon & Schuster]] |year=1995 |isbn=0-671-87109-9}} * {{Cite book |author=[[Roger Morris (American writer)|Morris, Roger]] |title=Partners in Power: The Clintons and Their America |year=1996 |location=New York|publisher=[[Henry Holt and Company|Henry Holt]] |isbn=0-8050-2804-8 }} * {{Cite book |author=[[Barbara Olson|Olson, Barbara]] |title=Hell to Pay: The Unfolding Story of Hillary Rodham Clinton |location=Washington|publisher=[[Regnery Publishing]] |year=1999 |isbn=0-89526-197-9}} * {{Cite book |author=[[Gil Troy|Troy, Gil]] |title=Hillary Rodham Clinton: Polarizing First Lady |location=Lawrence, Kansas|publisher=[[University Press of Kansas]] |year=2006 |isbn=0-7006-1488-5}} {{Refend}} == વધુ વાંચન == {{Main|List of books about Hillary Rodham Clinton}} == બાહ્ય કડીઓ == {{Sister project links|wikt=no|b=no|q=Hillary Rodham Clinton|s=Hillary Rodham Clinton|commons=Category:Hillary Rodham Clinton|n=Category:Hillary Clinton|v=no|species=no|author=yes}} * {{cite web|url=http://www.state.gov/secretary/|title=Secretary of State Hillary Rodham Clinton|publisher=U.S. Department of State}} * {{cite web|url=http://www.hillaryclinton.com|title=Hillary Clinton.com - Friends of Hillary}} * {{cite web|url=http://www.whitehouse.gov/about/first-ladies/hillaryclinton|title=Hillary Rodham Clinton|publisher=The White House}} પ્રથમ મહિલા ક્લિન્ટનની સત્તાવાર આત્મકથા *{{dmoz|Regional/North_America/United_States/Government/Legislative_Branch/Senate/Ex-Senators/Clinton,_Hillary_Rodham_%5bD-NY%5d|Senator Hillary Rodham Clinton}} [[શ્રેણી:જીવિત લોકો]] [[શ્રેણી:અમેરિકન વ્યક્તિત્વ]] [[શ્રેણી:૧૯૪૭માં જન્મ]] 8oby6ypy7ggmn3v9w8ceqi07t23upot 0 32493 825693 820808 2022-07-23T03:58:19Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:૧૯૮૧માં જન્મ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{cleanup}} {{Use dmy dates|date=January 2011}} {{pp-move-indef}} {{Fix bunching|beg}} {{Infobox Tennis player |playername = Roger Federer |image = [[ચિત્ર:Roger Federer (26 June 2009, Wimbledon) 2 new.jpg|200px|alt=A dark-haired man is in the serving motion, which he is in all white clothing, and he has a reddish-black tennis racket in his right hand]] |caption = Wimbledon 2009 |country = {{flag|Switzerland|size=15px}} |residence = [[Bottmingen]], [[Switzerland]] |datebirth = {{birth date and age|df=yes|1981|08|08}} |placebirth = [[Basel]], [[Switzerland]] |height = {{height|m=1.85}} |weight = {{convert|85|kg}} |turnedpro = 1998<ref name=ATPWEBSITE>{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/tennis/3/en/players/playerprofiles/?playernumber=F324 |title=ATP website profile of Roger Federer |publisher=ATP World Tour |date= |access-date=5 July 2009}}</ref> |plays = Right-handed (one-handed backhand) |careerprizemoney = [[United States dollar|US$]]61,657,232 * [[ATP Tour records#Earnings|All-time leader in earnings]] |singlesrecord = 755–175 (81.14%) |singlestitles = 67 (4th in overall rankings in Open era) |highestsinglesranking = No. '''1''' (2 February 2004) |currentsinglesranking = No. 2 (18 October 2010) |AustralianOpenresult = '''W''' ([[2004 Australian Open - Men's Singles|2004]], [[2006 Australian Open - Men's Singles|2006]], [[2007 Australian Open - Men's Singles|2007]], [[2010 Australian Open - Men's Singles|2010]]) |FrenchOpenresult = '''W''' ([[2009 French Open – Men's Singles|2009]]) |Wimbledonresult = '''W''' ([[2003 Wimbledon Championships - Men's Singles|2003]], [[2004 Wimbledon Championships - Men's Singles|2004]], [[2005 Wimbledon Championships - Men's Singles|2005]], [[2006 Wimbledon Championships - Men's Singles|2006]], [[2007 Wimbledon Championships - Men's Singles|2007]], [[2009 Wimbledon Championships - Men's Singles|2009]]) |USOpenresult = '''W''' ([[2004 U.S. Open - Men's Singles|2004]], [[2005 U.S. Open - Men's Singles|2005]], [[2006 U.S. Open - Men's Singles|2006]], [[2007 U.S. Open - Men's Singles|2007]], [[2008 U.S. Open - Men's Singles|2008]]) |Othertournaments = Yes |MastersCupresult = '''W''' ([[2003 Tennis Masters Cup#Singles|2003]], [[2004 Tennis Masters Cup#Singles|2004]], [[2006 Tennis Masters Cup#Singles|2006]], [[2007 Tennis Masters Cup#Singles|2007]], [[2010 ATP World Tour Finals – Singles|2010]]) |Olympicsresult = 4th place (losing bronze-finalist) ({{OlympicEvent|Tennis|2000 Summer|title=2000|subcategory=Men's Singles}}) |doublesrecord = 114–74 (60.6%) |doublestitles = 8 |OthertournamentsDoubles = yes |grandslamsdoublesresults= yes |AustralianOpenDoublesresult = 3R (2003) |FrenchOpenDoublesresult = 1R (2000) |WimbledonDoublesresult = QF (2000) |USOpenDoublesresult = 3R (2002) |OlympicsDoublesresult = [[ચિત્ર:Gold medal.svg|20px]] '''Gold Medal''' ({{OlympicEvent|Tennis|2008 Summer|title=2008|subcategory=Men's Doubles}}) |highestdoublesranking = No. 24 (9 June 2003) |updated = 7 November 2010}} {{Fix bunching|mid}} {{MedalTop}} {{MedalCountry|{{SUI}}}} {{MedalSport|Men's [[Tennis at the Summer Olympics|Tennis]]}} {{MedalGold|[[2008 Summer Olympics|2008 Beijing]]|[[Tennis at the 2008 Summer Olympics|Doubles]]}} {{MedalBottom}} {{Fix bunching|end}} '''રોજર ફેડરર''' (8 ઓગસ્ટ 1981ના રોજનો જન્મ) વ્યવસાયિક સ્વિસ ટેનિસ ખેલાડી છે, જે સળંગ 237 અઠવાડિયા સુધી એટીપી (ATP) માં પ્રથમ ક્રમે રહેવાનો વિક્રમ ધરાવે છે.<ref>{{cite news |title=Profile: Roger Federer – The greatest ever|date=6 July 2009 |publisher=CNN |url=http://edition.cnn.com/2009/SPORT/07/04/roger.federer.profile.wimbledon/index.html|access-date=3 October 2009}}</ref> 9 જાન્યુઆરી 2011ના રોજ એસોસિયેશન ઓફ ટેનિસ પ્રોફેશનલ્સ (એટીપી (ATP))એ તેમને બીજો ક્રમ આપ્યો છે. ફેડરર મેન્સમાં 16 સિંગલ ગ્રાન્ડ સ્લૅમ બિરુદ જીતવાનો વિક્રમ ધરાવે છે. તેણે કેરિયર ગ્રાન્ડ સ્લૅમ મેળવનારા સાત મહાન ટેનિસ ખેલાડીઓ અને ત્રણ જુદી-જુદી સપાટી (માટી, ઘાસ અને સખત સપાટી) પર બિરુદ જીતનારા ત્રણમાંના એક (આન્દ્રે અગાસી અને રફેલ નાદાલ)માં સ્થાન મેળવ્યું છે. ઘણા રમત વિશ્લેષકો, ટેનિસ વિવેચકો, ભૂતપૂર્વ અને વર્તમાન ખેલાડીઓ ફેડરરને ટેનિસનો અત્યાર સુધીનો સૌથી મહાનતમ ખેલાડી માને છે.<ref>{{cite news|author=Richard Evans| date=24 June 2007|publisher=The Observer|url=http://observer.guardian.co.uk/sport/story/0,,2110101,00.html|title=Jack the Lad|access-date=15 February 2009 | location=London|quote=Jack Kramer "is ready to anoint Roger Federer as the best he has seen. Recently in a contest Roger Federer's greatest fan was chosen, a teenager from India, ''Yash Malhotra''.}}</ref><ref>{{cite news |title=Federer the greatest ever&nbsp;— Lloyd|date=7 June 2009 |publisher=BBC Sport |url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/8088191.stm|access-date=7 June 2009}}</ref><ref>{{cite news |title='Roger Federer is the greatest' says Pete Sampras after record broken|date=5 June 2009 |agency=The Guardian |url=http://www.guardian.co.uk/sport/2009/jul/05/pete-sampras-roger-federer-wimbledon|first=Richard|last=Jago|access-date=9 November 2010}}</ref><ref>{{cite news |title=Roger Federer, greatest of all time, ensures statistics back up unrivalled artistry|date=8 June 2009 |work=Times Online |url=http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/columnists/simon_barnes/article6451942.ece|access-date=9 June 2009 | location=London | first=Simon | last=Barnes}}</ref><ref>{{cite news |title=Is Roger Federer the greatest?|date=4 July 2009 |publisher=BBC Sport |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/tennis/8133532.stm|access-date=4 July 2009}}</ref><ref>{{cite news|title=Top 10 Men's Tennis Players of All Time|publisher=Sports Illustrated|url=http://sportsillustrated.cnn.com/multimedia/photo_gallery/1009/top.ten.tennis/content.1.html|access-date=23 September 2010|archive-date=18 સપ્ટેમ્બર 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100918225840/http://sportsillustrated.cnn.com/multimedia/photo_gallery/1009/top.ten.tennis/content.1.html|url-status=dead}}</ref> ફેડરર 22 કેરિયર ગ્રાન્ડ સ્લૅમમાં રમ્યો છે, તેમા તે સળંગ દસ ફાઇનલમાં રમ્યો છે અને 2005ની વિમ્બલ્ડન ચેમ્પિયનશિપથી 2010ની ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન સુધીના સાડા ચાર વર્ષમાં તે 19માંથી 18 ફાઇનલમાં પ્રવેશ્યો છે, તેમાં 2008ની ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપનમાં જ તે ફાઇનલમાં પ્રવેશ્યો ન હતો. તે સળંગ 23 ગ્રાન્ડ સ્લૅમ ટુર્નામેન્ટની સેમી ફાઇનલમાં પ્રવેશવાનો વિક્રમ ધરાવે છે, 2004ની વિમ્બલ્ડન ચેમ્પિયનશિપથી 2010ની ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન સુધીના સાડા પાંચ વર્ષના સમયગાળામાં તેણે આ સિદ્ધિ નોંધાવી છે.<ref>{{cite news |title=Soderling rocks tennis world again |url=http://sports.espn.go.com/sports/tennis/french10/columns/story?columnist=garber_greg&id=5236156|access-date=1 June 2010|publisher=ESPN|author=Greg Garber}}</ref> 2011ની ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપનમાં તે ક્વાર્ટર ફાઇનલમાં પહોંચ્યો ત્યારે તેણે સળંગ 27 ક્વાર્ટર ફાઇનલમાં પહોંચવાના જીમી કોન્નર્સના વિક્રમની બરોબરી કરી હતી.<ref>ફેડરરે ટોમ્મી રોબ્રેડોને હરાજી ચોથો રાઉન્ડ જીત્યા બાદ, યૂરોસ્પોર્ટ બ્રોડકાસ્ટમાં જીમ કુરિયરે તેની સાથે 23 જાન્યુઆરી 2011ના રોજ રૂબરૂ ચર્ચા કરી હતી.</ref> ફેડરરે વિક્રમજનક ગણાય એવી પાંચ એટીપી (ATP) વર્લ્ડ ટુર ફાઇનલ્સ (ઇવાન લેન્ડલ અને પીટ સેમ્પ્રાસની બરોબરી) જીતી છે અને 17 એટીપી (ATP) માસ્ટર્સ શ્રેણી ટુર્નામેન્ટ્સ જીતી છે. તે આ ઉપરાંત તેના સહયોગી સ્ટિનસ્લાસ વાવરીન્કા સાથે 2008ની સમર ઓલિમ્પિક ગેમ્સમાં ડબલ્સમાં ઓલિમ્પિક સુવર્ણ ચંદ્રક પણ જીત્યો હતો. તે સળંગ 8 વર્ષ (2003-2010) સુધી ટોચના બે ક્રમમાં જ રહ્યો છે. ફેડરરે ટેનિસમાં મેળવેલી સફળતાના પગલે તેને સળંગ 4 વર્ષ (2005-2008) સુધી લોરિયસ વર્લ્ડ સ્પોર્ટ્સમેન ઓફ ધ યરનો એવોર્ડ મળ્યો હતો.<ref>{{cite news |url=http://www.laureus.com/winners?id=418 |title=Winners Archive Roger Federer |publisher=Laureus World Sports Awards |access-date=10 July 2008}}</ref> તેને ઘણી વખત ધ ફેડરર એક્સપ્રેસના ઉપનામથી,<ref name="Nickname">{{cite web|url=http://www.allheadlinenews.com/articles/7017679597?Federer%20Express%20Cruises%20To%2016th%20Grand%20Slam%20Title,%20Tops%20Murray%20In%20Australia|title=Federer Express Cruises To 16th Grand Slam Title, Tops Murray In Australia|publisher=All Headline News|access-date=3 February 2010|date=31 January 2010|archive-date=5 નવેમ્બર 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20111105055543/http://www.allheadlinenews.com/articles/7017679597?Federer%20Express%20Cruises%20To%2016th%20Grand%20Slam%20Title,%20Tops%20Murray%20In%20Australia|url-status=dead}}</ref> અથવા તો તેના સંક્ષિપ્ત ઉપનામ ફેડ એક્સપ્રેસ,<ref name="Nickname"/> મહાન સ્વિસ અથવા મહાન ખેલાડી<ref name="Nickname"/> તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.<ref name="Nickname"/><ref>{{cite web|url=http://www.theaustralian.com.au/news/sport/roger-federer-express-rolls-lleyton-hewitt/story-e6frg7mf-1225823460917|title=Roger Federer express rolls Lleyton Hewitt|author=Walsh, Courtney|work=[[The Australian]]|access-date=3 February 2010|date=26 January 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://sportal.com.au/tennis-news-display/hewitt-eclipsed-by-fed-84756|title=Fed Express steamrolls Lleyton|author=Cohen, Brandon|publisher=Sportal.com.au|access-date=3 February 2010|date=25 January 2010|archive-date=29 ઑગસ્ટ 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120829030802/http://www.sportal.com.au/tennis-news-display/hewitt-eclipsed-by-fed-84756|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.espn.co.uk/tennis/sport/story/3174.html|title=Fed Express powers though|publisher=ESPN.co.uk|access-date=3 February 2010|date=23 January 2010}}</ref> {{TOC limit|limit=4}} == બાળપણ અને વ્યક્તિગત જીવન == ફેડરરનો જન્મ સ્વિસ નાગરિક રોબર્ટ ફેડરર અને દક્ષિણ આફ્રિકામાં જન્મેલી લિનેટીને ત્યાં બાસેલ નજીક બિનિન્ગેન ખાતે થયો હતો.<ref name="story">{{cite book |author=Rene Stauffer |title=The Roger Federer Story: Quest for Perfection |publisher=New Chapter Press |year=2007 |page=4 |isbn=0942257391}}</ref> તે સ્વિસ અને દક્ષિણ આફ્રિકા બંનેનું નાગરિકત્વ ધરાવે છે.<ref>[http://www.blick.ch/sport/fussball/nati/roger-federer-hat-luxusproblem-128296 Für wen schlägt Federers Fussball-Herz] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090914045531/http://www.blick.ch/sport/fussball/nati/roger-federer-hat-luxusproblem-128296 |date=14 સપ્ટેમ્બર 2009 }}, Blick.ch, 11 સપ્ટેમ્બર 2009</ref> તેનો ઉછેર બાસેલ નજીક મ્યુન્કેન્સ્ટેઇન ખાતે થયો છે, આ વિસ્તાર ફ્રેન્ચ-જર્મન સરહદની નજીક છે અને ફેડરર સ્વિસ જર્મન, જર્મન, ફ્રેન્ચ અને અંગ્રેજી સારી રીતે બોલી શકે છે.<ref name="story"/><ref name="askroger">{{cite web |url=http://www.rogerfederer.com/en/fanzone/askroger/index.cfm |title=Ask Roger&nbsp;— Official website |publisher=Roger Federer Official Website |access-date=2 March 2007 |archive-date=25 ફેબ્રુઆરી 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070225151333/http://www.rogerfederer.com/en/fanzone/askroger/index.cfm |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|author=Roger Federer|url=http://www.rogerfederer.com/en/fanzone/askroger/index.cfm|title=Ask Roger|publisher=Roger Federer Official Website|date=|access-date=30 June 2009|archive-date=25 ફેબ્રુઆરી 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070225151333/http://www.rogerfederer.com/en/fanzone/askroger/index.cfm|url-status=dead}}</ref> તેનો ઉછેર રોમન કેથલિક તરીકે થયો છે અને તે 2006માં રોમમાં ઇન્ટરનેઝનલી બીએનએલ (BNL) ડી’ઇટાલિયા ટુર્નામેન્ટ દરમિયાન તે પોપ બેનેડિક્ટ 16માને મળ્યો હતો.<ref>{{cite web |url=http://www.rogerfederer.com/en/rogers/news/newsdetail.cfm?uNewsID=327 |title=Roger Meets With Pope |publisher=Roger Federer Official Website |access-date=19 November 2007 |archive-date=20 જાન્યુઆરી 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080120205719/http://www.rogerfederer.com/en/rogers/news/newsdetail.cfm?uNewsID=327 |url-status=dead }}</ref> બધા પુરુષ સ્વિસ નાગરિકોની જેમ ફેડરરે સ્વિસ લશ્કરી દળની ફરજિયાત લશ્કરી સેવા આપવી પડી હતી. જોકે, 2003માં તે લાંબા સમયની પીઠની મુશ્કેલીના લીધે અનફિટ જાહેર થયો હતો અને તેના પરિણામે તે તેની “ફરજ” બજાવી શકે તેમ ન હતો.<ref>{{cite web|url=http://www.lematin.ch/actu/suisse/roger-federer-exempte-pc-143403|title=Roger Federer: le voici exempté de PC...|publisher=Le Matin|date=13 July 2009|access-date=14 October 2009|author=Fabian Muhieddine|language=French|archive-date=18 ઑક્ટોબર 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20091018040912/http://www.lematin.ch/actu/suisse/roger-federer-exempte-pc-143403|url-status=dead}}</ref> === લગ્ન અને કુટુંબ === ફેડરરે ભૂતપૂર્વ વિમેન્સ ટેનિસ એસોસિયેશન પ્લેયર મિર્કા વાવરીનેક સાથે લગ્ન કર્યા છે. તેઓ 2000માં સિડની ઓલિમ્પિક્સમાં સ્વિટ્ઝરલેન્ડ તરફથી રમતી વખતે મળ્યા હતા. વાવરીનેક 2002માં પગની ઇજાના લીધે નિવૃત્ત થઈ હતી અને તે ત્યારથી ફેડરરની પબ્લિક રિલેશન્સ મેનેજર તરીકે કામ કરતી હતી.<ref name="Vavrinec">{{cite news |author=Brian Viner |title=Roger Federer: A Smashing Guy |url=http://www.independent.co.uk/news/people/profiles/roger-federer-a-smashing-guy-497263.html |work=The Independent |date=2 July 2005 |access-date=12 March 2009 |location=London |archive-date=4 ફેબ્રુઆરી 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090204063458/http://www.independent.co.uk/news/people/profiles/roger-federer-a-smashing-guy-497263.html |url-status=dead }}</ref> તેમણે 11 એપ્રિલ 2009ના રોજ વેન્કેનહોફ વિલા (રિહેન મ્યુનિસિપાલિટી)માં નજીકના મિત્રો અને કુટુંબની હાજરીમાં લગ્ન કર્યા હતા.<ref>{{cite web |url=http://www.rogerfederer.com/en/rogers/news/newsdetail.cfm?uNewsID=889 |title=Off Court&nbsp;— Mr. and Mrs. Federer |publisher=Roger Federer Official Website |date=11 April 2009 |access-date=7 June 2009 |archive-date=20 મે 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100520042433/http://www.rogerfederer.com/en/rogers/news/newsdetail.cfm?uNewsID=889 |url-status=dead }}</ref> 23 જુલાઈ 2009ના રોજ, મિર્કાએ જોડિયા બાળક (કન્યા) મિલા રોઝ અને ચાર્લીન રિવાને જન્મ આપ્યો હતો.<ref>{{cite web |url=http://news.oneindia.in/2009/07/24/roger-federer-and-wife-are-proud-parents-of-twins.html |title=Roger Federer and wife are proud parents of twins |publisher=OneIndia|date=24 July 2009 |access-date=3 October 2009}}.</ref> === દયાળુ સ્વભાવ અને સેવાભાવી કાર્યો === ફેડરર તેના સેવાભાવી કાર્યોને ટેકો આપે છે. તેણે અસમર્થ લોકોને મદદ કરવા અને રમતને ટેકો આપવા માટે 2003માં રોજર ફેડરર ફાઉન્ડેશનની સ્થાપના કરી હતી.<ref>{{cite web |url=http://www.rogerfederer.com/en/mediacorner/mediareleases/mediareleasesdetail.cfm?uPressID=145 |title=Roger Federer Foundation To Support Children And Young People In South Africa |publisher=Roger Federer Official Website |date=28 May 2004 |access-date=15 October 2009 |archive-date=27 સપ્ટેમ્બર 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070927003523/http://www.rogerfederer.com/en/mediacorner/mediareleases/mediareleasesdetail.cfm?uPressID=145 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.rogerfedererfoundation.org/en/mission-statement.html |title=Mission statement |publisher=Roger Federer Foundation |access-date=15 October 2009 |archive-date=20 ઑગસ્ટ 2008 |archive-url=https://archive.is/20080820172505/http://www.rogerfedererfoundation.org/en/mission-statement.html |url-status=dead }}</ref> 2005માં તેણે યુએસ (US) ઓપન ચેમ્પિયનશિપમાં હરિકેન કેટરિનાનો ભોગ બનેલાઓને મદદ કરવા માટે તેના રેકેટની હરાજી કરી હતી.<ref>{{cite web |url=http://www.rogerfederer.com/en/rogers/news/newsdetail.cfm?uNewsID=211 |title=Off Court – Racquets Net $40,000 For Victims Of Hurricane |publisher=Roger Federer Official Website |date=20 September 2005 |access-date=15 October 2009 |archive-date=24 ઑક્ટોબર 2006 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061024155855/http://www.rogerfederer.com/en/rogers/news/newsdetail.cfm?uNewsID=211 |url-status=dead }}</ref> તેની 2006માં યુનિસેફના ગુડવિલ એમ્બેસેડર તરીકે નિમણૂક કરવામાં આવી હતી.<ref>{{cite web |url=http://www.unicef.org/infobycountry/usa_32007.html |title=UNICEF's newest Goodwill Ambassador, tennis star Roger Federer, hits an ace for children |publisher=UNICEF |date=3 April 2006 |access-date=15 October 2009 |archive-date=2 એપ્રિલ 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160402050144/http://www.unicef.org/infobycountry/usa_32007.html |url-status=dead }}</ref> 2005માં ઇન્ડિયાનાવેલ્સ ખાતે પેસિફિક લાઇફ ઓપનમાં ફેડરરે રાહત કાર્ય માટે એટીપી (ATP) ટુર અને ડબલ્યુટીએ (WTA) ટુરના કેટલાક ટોચના ખેલાડીઓને લઈને પ્રદર્શન મેચનું આયોજન કર્યું હતું. આ પ્રદર્શન મેચમાંથી મળેલાં ભંડોળનો ઉપયોગ 2004માં હિન્દ મહાસાગરમાં આવેલા ભૂકંપના લીધે થયેલા સુનામીનો ભોગ બનેલાઓ પાછળ કરાયો હતો. તેણે આટલેથી ન અટકતા સુનામીનો સૌથી વધુ ભોગ બનેલા વિસ્તાર દક્ષિણ આફ્રિકા અને [[તમિલનાડુ|તામિલનાડુ]]ની પણ મુલાકાત લીધી હતી.<ref>{{cite web |url=http://www.swissinfo.ch/eng/front/Federer_visits_tsunami_victims_in_India.html?siteSect=105&sid=7379212&cKey=1166901396000&ty=st |title=Federer visits tsunami victims in India |publisher=SwissInfo |date=23 December 2006 |access-date=15 October 2009 |archive-date=26 મે 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200526010707/http://www.swissinfo.ch/eng/federer-visits-tsunami-victims-in-india/566960 |url-status=dead }}</ref> તે [[એડ્સ|એઇડ્ઝ (AIDS)]] માટેના જાગૃતિ કાર્યક્રમમાં યુનિસેફના જાહેર સંદેશોઆમાં પણ દેખા દે છે. 2010માં હૈતીમાં આવેલા ભૂકંપનો ભોગ બનેલાઓની સહાય માટે ફેડરરે રફેલ નાદાલ, નોવાક યોકોવિચ, એન્ડી રોડ્ડીક, કિમ ક્લાઇસ્ટર્સ, સેરેના વિલિયમ્સ, લીટોન હ્યુઇટ અને સામ સ્ટોસુર સાથે હાથ મિલાવી 2010ની ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપનની તૈયારીના અંતિમ દિવસે ખાસ ચેરિટી સ્પર્ધા યોજી હતી, જેનું નામ આપવામાં આવ્યું હતું હિટ ફોર હૈતી, તેની બધી રકમ હૈતીના ભૂકંપ પીડિતોને ગઈ હતી.<ref>{{cite web |url=http://www.tennis.com.au/pages/News.aspx?id=4&pageId=11478&HandlerId=2&archive=false&newsid=6671&utm_source=feedburner&utm_medium=feed&utm_campaign=Feed%3A+tennis-australia+%28Tennis+Australia%29 |title=Stars rally for a common cause |publisher=Tennis Australia |date=16 January 2010 |access-date=16 January 2010 |archive-date=1 ફેબ્રુઆરી 2010 |archive-url=https://www.webcitation.org/5nDbzXsV7?url=http://www.tennis.com.au/Pages/News.aspx?id=4 |url-status=dead }}</ref> તેને વિશ્વ આર્થિક મંચની બેઠકમાં 2010ના યુવા વૈશ્વિક નેતા તરીકે નામાંકિત કરાયો હતો, તેનુ નેતૃત્વ, સિદ્ધિઓ અને સમાજ અંગેના પ્રદાનને ધ્યાનમાં રાખીને તેને આ સન્માન આપવામાં આવ્યું હતું.<ref>[http://www.weforum.org/en/media/Latest%20News%20Releases/PR_YGL2010 વિશ્વ આર્થિક મંચ – છેલ્લા સમાચારો] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100307012504/http://www.weforum.org/en/media/Latest%20News%20Releases/PR_YGL2010 |date=7 માર્ચ 2010 }}. Weforum.org (3 માર્ચ 2010). 18 માર્ચ 2010ના રોજ સુધારો.</ref> 2010ની હિટ ફોર હૈતીની મેચની જેમ ફેડરરે 2010-2011ના ક્વિન્સલેન્ડમાં આવેલા પૂરનો ભોગ બનેલા લોકો માટે 16 જાન્યુઆરી 2011ના રોજની રેલી ફોર રીલીફમાં ભાગ લીધો હતો. == ટેનિસ કારકિર્દી == === 1998 પૂર્વેઃ જુનિયર ખેલાડી તરીકે === {{Main|Roger Federer juniors years}} ફેડરરની જુનિયર ખેલાડી તરીકેની કારકિર્દીમાં જોઈએ તો પ્રથમ સિંગલ્સ ટુર્નામેન્ટમાં ઇરાકલી લેબેડ્ઝને 6-4,6-4<ref>{{cite web|url=http://www.wimbledon.org/en_GB/about/history/rolls/boysroll.html|author=AELTC|title=Boys' Singles honour roll|access-date=16 February 2010}}</ref>ની પરાજય થયો હતો અને ડબલ્સમાં તેણે ઓલિવર રોક્સ સાથે ટીમ બનાવી માઇકલ લોડ્રા અને એન્ડી રેમને 6-4,6-4થી પરાજય આપ્યો હતો.<ref>{{cite web|url=http://www.wimbledon.org/en_GB/about/history/rolls/boysdoublesroll.html|author=AELTC|title=Boys' Doubles honour roll|access-date=16 February 2010}}</ref> વધારામાં ફેડરર 1998માં ડેવિડ નેલ્બેન્ડિયન સામે 3-6,5-7થી યુએસ (US) ઓપન જુનિયર ટુર્નામેન્ટની ફાઇનલમાં હારી ગયો હતો. તેણે તેની કારકિર્દીમાં આઇટીએફ (ITF) જુનિયર સિંગલ્સ ટુર્નામેન્ટ જીતી હતી, તેમાં પ્રતિષ્ઠિત ઓરેન્જ બાઉલનો સમાવેશ થાય છે, તેમાં તેણે ફાઇનલમાં ગ્યુલેર્મો કોરિયાને 7-5,6-3થી પરાજય આપ્યો હતો.<ref>{{cite web|url=http://www.itftennis.com/juniors/players/activity.asp?player=10019424|author=ITF Junior|title=Federer Junior Activity|access-date=16 February 2010|archive-date=10 નવેમ્બર 2004|archive-url=https://web.archive.org/web/20041110004751/http://www.itftennis.com/juniors/players/activity.asp?player=10019424|url-status=dead}}</ref> જુનિયર વર્લ્ડ નંબર વન ખેલાડી તરીકે તેણે 1998નું વર્ષ પૂર્ણ કર્યું હતું. === 1998-2002 એટીપી (ATP)ની પ્રારંભિક કારકિર્દી === {{Main|Roger Federer's early career}} [[ચિત્ર:Roger federer 2002 2.jpg|thumb|left|125px|alt=A dark-haired man in all white clothing, and caring a redish-black bag on his right shoulder and a black one on the left shoulder|2002 યુએસ (US) ઓપનમાં ફેડરર]] રોજર ફેડરર વ્યવસાયિક ખેલાડી તરીકે તેની પ્રથમ ટુર્નામેન્ટ 1998માં જીસ્ટાડ ખાતે રમ્યો હતો, તેમાં તે 32માં રાઉન્ડમાં લ્યુકાસ આર્નોલ્ડ કેર સામે ટકરાયો હતો અને 4-6, 4-6થી હાર્યો હતો.<ref name="RF1998">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=1998&m=s&e=0|title=Roger Federer Playing Activity 1998|author=ATP|access-date=16 February 2010}}</ref> ફેડરર 2000માં પ્રથમ વખત માર્સેલી ઓપનમાં રમ્યો હતો અને તેના જ દેશના માર્ક રોસેટ સામે 6-2, 3-6, 6-7(5)થી હાર્યો હતો.<ref name="RF2000">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=2000&m=s&e=0|title=Roger Federer Playing Activity 2000|author=ATP|access-date=16 February 2010}}</ref> ફેડરરે 2001માં સ્વિટ્ઝરલેન્ડનું પ્રતિનિધિત્વ કરતાં માર્ટિના હિંગિસ સાથે હોપમેન કપ જીત્યો હતો. ફેડરર સૌપ્રથમ વખત મિલાન ઇન્ડોર ટુર્નામેન્ટ જીત્યો હતો. તેમા તેણે જુલિયન બુટરને 6-4, 6-7(7), 6-4થી હરાવ્યો હતો.<ref name="RF2000"/> 2001માં ફેડરર તેની પ્રથમ ગ્રાન્ડ સ્લેમ તરીકે ફ્રેન્ચ ઓપનમાં રમીને તેની ક્વાર્ટર ફાઇનલમાં પહોંચ્યો હતો. તે જ વર્ષે વિમ્બલ્ડનમાં તેણે ચાર વખતના ભૂતપૂર્વ ચેમ્પિયન પીટ સેમ્પ્રાસને હરાવી ક્વાર્ટર ફાઇનલમાં પ્રવેશ કર્યો હતો. આ સમયગાળામાં તે કોઈ પ્રતિષ્ઠિત ટુર્નામેન્ટની ફાઇનલમાં પહોંચ્યો હોય તો તે 2002ની મિયામી માસ્ટર્સ ઇવેન્ટ હતી, હાર્ડ કોર્ટ (સખત સપાટી) પરની આ મેચમાં તે આન્દ્રે અગાસી સામેની ફાઇનલ 3-6, 3-6, 6-3, 4-6થી હાર્યો હતો.<ref name="RF2002">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=2002&m=s&e=0|title=Roger Federer Playing Activity 2002|author=ATP|access-date=16 February 2010}}</ref> વધારામાં ફેડરર 2002 હેમ્બર્ગ માસ્ટર્સના સ્વરૂપમાં પ્રથમ માસ્ટર શ્રેણી ઇવેન્ટ જીત્યો હતો. માટીની સપાટી પર રમાયેલી આ મેચમાં તેણે મારાત સાફીનને 6-1, 6-3, 6-4થી હરાવ્યો હતો; તેણે પ્રથમ વખત ટોપ 10માં પ્રવેશ મેળવ્યો હતો.<ref name="RF2002"/> ફેડરર 1998થી 2002ના સમયગાળામાં 10 સિંગલ્સ ફાઇનલમાં પ્રવેશ્યો હતો અને તેમાથી ચાર જીત્યો હતો અને છ હાર્યો હતો.<ref name="RF1998"/><ref name="RF2000"/><ref name="RF2002"/><ref name="RF1999">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=1999&m=s&e=0|title=Roger Federer Playing Activity 1999|author=ATP|access-date=16 February 2010}}</ref><ref name="RF2001">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=2001&m=s&e=0|title=Roger Federer Playing Activity 2001|author=ATP|access-date=16 February 2010}}</ref> 1998થી 2002માં ફેડરર ડબલ્સમાં 6 ફાઇનલ્સમાં પહોંચ્યો હતો. ફેડરર અને તેના પાર્ટનર મેક્સ મિરનઈનો 2002માં ઇન્ડિયાનાવેલ્સની માસ્ટર્સ શ્રેણીની ફાઇનલમાં પરાજય થયો હતો. તેઓએ તે જ વર્ષે રોટરડેમ 500 શ્રેણી ઇવેન્ટની ફાઇનલમાં વિજય મેળવ્યો હતો. ફેડરર પછીના વર્ષના પ્રારંભમાં આ ટુર્નામેન્ટ પાર્ટનર જોનાસ બ્યોર્કમેન સાથે જીત્યો હતો.<ref name="RF2002"/><ref name="RF2001"/> === 2003-2006 સફળતા અને પ્રભુત્વ === {{Main|Roger Federer in 2003|Roger Federer in 2004 |l2=2004|Roger Federer in 2005|l3=2005|Roger Federer in 2006|l4=2006}} ફેડરરે 2003માં વિમ્બલ્ડનના સ્વરૂપમાં પ્રથમ ગ્રાન્ડ સ્લૅમ સિંગલ્સ બિરુદ જીત્યું હતું, તેણે માર્ક ફિલિપ્પોસિસને 7-6(5), 6-2,7-6(3)થી હરાવી આ બિરુદ જીત્યું હતું.<ref name="RF2003">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=2003&m=s&e=0|title=Roger Federer Playing Activity 2003|author=ATP|access-date=16 February 2010}}</ref> ફેડરર તેનું પ્રથમ અને એકમાત્ર ડબલ્સ માસ્ટર્સ શ્રેણી 1000 ઇવેન્ટ બિરુદ મિયામીમાં મેક્સ મિરનઈ સાથે જીત્યો હતો,<ref>{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=2003&m=d&e=0|author=ATP|title=Roger Federer 2003 Doubles|access-date=16 February 2010}}</ref> અને તેણે રોમમાં માટીની સપાટી પર એક સિંગલ્સ માસ્ટર્સ શ્રેણી 1000 ઇવેન્ટ આમ કર્યું હતું, જયાં તે હાર્યો હતો.<ref name="RF2003"/> ફેડરરે એટીપી (ATP) ટુરમાં નવ ફાઇનલમાં પ્રવેશ કર્યો હતો અને તેમાથી સાત જીતી હતી, તેમાં દુબઈ અને વિયેના ખાતેની 500 શ્રેણીનો સમાવેશ થાય છે.<ref name="RF2003"/> છેલ્લે ફેડરરે આન્દ્રે અગાસીને હરાવી વર્ષાંત ચેમ્પિયનશિપ જીતી હતી.<ref name="RF2003"/> 2004માં ફેડરરે કારકિર્દીમાં પ્રથમ વખત ત્રણ ગ્રાન્ડ સ્લૅમ બિરુદ જીત્યા હતા અને તે મેટ્સ વિલેન્ડરે 1988માં સિદ્ધિ નોંધાવ્યા પછી આવી સિદ્ધિ મેળવનાર પ્રથમ ખેલાડી બન્યો હતો. તેનું પ્રથમ ગ્રાન્ડ સ્લૅમ હાર્ડ કોર્ટ (સખત સપાટી) બિરુદ ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપનના સ્વરૂપમાં હતું, જે તેણે મારાત સાફીનને 7-6(3), 6-4, 6-2થી હરાવી જીત્યું હતું. તેના પછી તેણે એન્ડી રોડ્ડીકને 4-6, 7-5, 7-6(3), 6-4થી હરાવી બીજું વિમ્બલ્ડન બિરુદ જીત્યું હતું.<ref name="RF2004">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=2004&m=s&e=0|title=Roger Federer Playing Activity 2004|author=ATP|access-date=16 February 2010}}</ref> ફેડરરે 2001ના યુએસ (US) ઓપન ચેમ્પિયન લીટોન હ્યુઇટને 6-0, 7-6(3), 6-0થી હરાવીને તેનું પ્રથમ યુએસ (US) ઓપન બિરુદ જીત્યું હતું.<ref name="RF2004"/> ફેડરરે ત્રણ એટીપી (ATP) માસ્ટર્સ શ્રેણી 1000 ઇવેન્ટ જીતી હતી. તેમાની એક હેમ્બર્ગમાં માટીની સપાટી પર હતી અને બીજી બે ઇન્ડિયાનાવેલ્સ અને કેનેડામાં સખત સપાટી પર હતી.<ref name="RF2004"/> ફેડરરે દુબઈમાં એટીપી (ATP) 500 શ્રેણી જીતી હતી અને સળંગ બીજી વખત વર્ષાંત ચેમ્પિયનશિપ જીતી વર્ષનું સફળ સમાપન કર્યું હતું.<ref name="RF2004"/> [[ચિત્ર:Roger Federer at Wimbledon 2005.jpg|thumb|125px|alt=A dark-haired man is waving to the crowd with his tennis racket in his right hand, and he is wearing all white clothing|2005 વિમ્બલ્ડન ચેમ્પિયનશિપ દરમિયાન ફેડરર, જ્યાં તે સતત ત્રીજી વખત બિરુદ જીત્યો હતો.]] 2005માં ફેડરર પ્રથમ બંને ગ્રાન્ડ સ્લૅમ ટુર્નામેન્ટની ફાઇનલમાં પહોંચવામાં નિષ્ફળ ગયો હતો, ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપનમાં તે ચેમ્પિયન સાફીન સામે હારી ગયો હતો અને ફ્રેન્ચ ઓપન સેમી ફાઇનલમાં તે રફેલ નાદાલ સામે હાર્યો હતો.<ref name="RF2005"/> જોકે, ગ્રાસ કોર્ટ (ઘાસની સપાટી) પર ફેડરરે પોતાનું પ્રભુત્વ ફરીથી પુરવાર કરતાં એન્ડી રોડ્ડીકને 6-2, 7-6(2), 6-4થી હરાવી વિમ્બલ્ડન ચેમ્પિયનશિપ જીતી હતી. યુએસ (US) ઓપનમાં ફેડરરે આન્દ્રે અગાસીને તેની છેલ્લી ગ્રાન્ડ સ્લૅમ ફાઇનલમાં 6-3, 2-6, 7-6(1), 6-1થી હરાવ્યો હતો.<ref name="RF2005">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=2005&m=s&e=0|title=Roger Federer Playing Activity 2005|author=ATP|access-date=16 February 2010}}</ref> ફેડરરે ચાર એટીપી (ATP) માસ્ટર્સ શ્રેણી 1000 જીતી હતી. ઇન્ડિયન વેલ્સ, મિયામી અને સિનસિનાટી (હાર્ડ કોર્ટ (સખત સપાટી) પર) અને હેમ્બર્ગ (ક્લે (માટી)) પર જીતી હતી.<ref name="RF2005"/> વધુમાં ફેડરરે બે એટીપી (ATP) 500 શ્રેણી ઇવેન્ટ્સ રોટરડેમ અને દુબઈ ખાતે જીતી હતી.<ref name="RF2005"/> ફેડરર વર્ષાંત ચેમ્પિયનશિપની ફાઇનલમાં ડેવિડ નેલ્બેન્ડિયન સામે હાર્યો હતો.<ref name="RF2005"/> ફેડરર 2006માં ત્રણ સિંગલ્સ ગ્રાન્ડ સ્લૅમ બિરુદ જીત્યો હતો અને અન્યની ફાઇનલમાં પહોંચ્યો હતો. તેનો એકમાત્ર પરાજય નાદાલ સામે ફ્રેન્ચ ઓપનની ફાઇનલમાં 1-6, 6-1, 6-4, 7-6(4)થી થયો હતો. બંને ટોચના ખેલાડીઓની ગ્રાન્ડ સ્લૅમમાં આ પ્રથમ ટક્કર હતી.<ref name="RF2006">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=2006&m=s&e=0|title=Roger Federer Playing Activity 2006|author=ATP|access-date=16 February 2010}}</ref> ફેડરરે નાદાલને વિમ્બલ્ડન ચેમ્પિયનશિપની ફાઇનલમાં 6-0, 7-6(5), 6-7(2), 6-3થી હરાવ્યો હતો, બસ ત્યારથી બંને વચ્ચેના ઐતિહાસિક મુકાબલાનો પ્રારંભ થયો હતો. ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન ફેડરરે માર્કોસ બેઘડેટિસને 5-7, 7-5, 6-0, 6-2થી હરાવી જીતી હતી,<ref name="RF2006"/> અને યુએસ (US) ઓપનમાં ફેડરરે રોડ્ડીક (2003નો ચેમ્પિયન)ને 6-2, 4-6, 7-5, 6-1થી હરાવી ચેમ્પિયનશિપ જીતી હતી.<ref name="RF2006"/> વધારામાં ફેડરર છ એટીપી (ATP) માસ્ટર્સ શ્રેણી 1000ની ફાઇનલમાં પહોંચ્યો છે અને ચાર સખત સપાટી પર જીતી છે અને બે મેચ માટીની સપાટી પર નાદાલ સામે હાર્યો છે. ફેડરરે ટોક્યોમાં એટીપી (ATP) 500 શ્રેણી જીતી હતી અને તેની કારકિર્દીમાં ત્રીજી વખત વર્ષાંત ચેમ્પિયનશિપ જીતી હતી.<ref name="RF2006"/> === 2007થી અત્યાર સુધીઃ મહાન ખેલાડી બન્યા === {{Main|Roger Federer in 2007|Roger Federer in 2008|l2=2008|Roger Federer in 2009|l3=2009|Roger Federer in 2010|l4=2010|Roger Federer in 2011|15=2011}} રોજર ફેડરર 2007માં ચારેય ગ્રાન્ડ સ્લૅમની ફાઇનલમાં પહોંચ્યા હતા અને તેમાથી ત્રણ જીતી હતી. ફેડરરે ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપનની ફાઇનલમાં ફર્નાન્ડો ગોન્ઝાલેઝને 7-6(2), 6-4,6-4થી હરાવ્યો હતો. વિમ્બલ્ડન ચેમ્પિયનશિપની ફાઇનલમાં રફેલ નાદાલને બીજી વખત 7-6(7), 4-6, 7-6(3), 2-6, 6-2થી હરાવ્યો હતો અને યુએસ (US) ઓપનની ફાઇનલમાં નોવાક યોકોવિચ સામે 7-6(4), 7-6(2), 6-4થી વિજય મેળવ્યો હતો. ફેડરર ફ્રેન્ચ ઓપનની ફાઇનલમાં નાદાલ સામે 6-3, 4-6, 6-3, 6-4થી હારી ગયો હતો.<ref name="RF2007">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=2007&m=s&e=0|title=Roger Federer Playing Activity 2007|author=ATP|access-date=16 February 2010}}</ref> ફેડરરે પાંચ એટીપી માસ્ટર્સ શ્રેણી 1000 ફાઇનલ્સમાં પ્રવેશ કર્યો હતો, પરંતુ તે ફક્ત હેમ્બર્ગ અને મેડ્રિડમાં જ વિજયી બન્યો હતો.<ref name="RF2007"/> ફેડરરે દુબઈમાં એક 500 શ્રેણી અને વર્ષાંત ચેમ્પિયનશિપ જીતી હતી.<ref name="RF2007"/> [[ચિત્ર:Federer Beijing 2008.jpg|thumb|left|125px|alt=A dark-haired man is in a red shirt with white shorts and shoes and bandanna, which he is carrying his tennis racket in his right hand pointing towards the ground|2008 સમર ઓલિમ્પિક્સમાં ફેડરર, જ્યાં તે ડબ્લસમાં સુવર્ણ ચંદ્રક જીત્યો હતો.]] ફેડરર 2009માં એક જ ગ્રાન્ડ સ્લૅમ બિરુદ જીતી શક્યો હતો, આ બિરુદ તેણે યુએસ (US) ઓપનના સ્વરૂપમાં બ્રિટનના એન્ડી મૂર્રીને 6-2, 7-5, 6-2થી હરાવી જીત્યું હતું.<ref name="RF2008">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=2008&m=s&e=0|title=Roger Federer Playing Activity 2008|author=ATP|access-date=16 February 2010}}</ref> ફેડરરને નાદાલે બે ગ્રાન્ડ સ્લૅમની ફાઇનલમાં પરાજય આપ્યો હતો, ફ્રેન્ચ ઓપનની ફાઇનલમાં 6-1, 6-3, 6-0થી વિમ્બલ્ડનની ફાઇનલમાં 6-4, 6-4, 6-7(5), 6-7(8), 9-7થી હરાવ્યો હતો, જેના લીધે ફેડરર સળંગ છ વિમ્બલ્ડન વિજય મેળવી બ્યોન બોર્ગનો વિક્રમ તોડી શક્યો ન હતો.<ref name="RF2008"/> ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપનમાં જોઈએ તો ફેડરર સળંગ 10 ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન ફાઇનલમાં પ્રવેશવાના વિક્રમ માટે રમી રહ્યો હતો ત્યારે જ સેમી ફાઇનલમાં યોકોવિચ સામે હારી ગયો હતો.<ref name="RF2008"/> ફેડરર મોન્ટે કાર્લો અને હેમ્બર્ગમાં માટી પર રમાયેલી માસ્ટર્સ શ્રેણી 1000ની ફાઇનલમાં નાદાલ સામે હારી ગયો હતો.<ref name="RF2008"/> જોકે, ફેડરરે એસ્ટોરિલ, હોલમાં 250 લેવલની ઇવેન્ટમાં બે બિરુદ જીત્યા હતા અને બાસેલ ખાતે એક બિરુદ 500ની ઇવેન્ટમાં જીત્યું હતું. ડબલ્સમાં ફેડરર અને સ્ટેનિસ્લાસ વાવરીન્કાએ ઓલિમ્પિક રમતોમાં ગોલ્ડ જીત્યો હતો.<ref>{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=2008&m=d&e=0|author=ATP|title=Roger Federer 2008 Doubles|access-date=16 February 2010}}</ref> {{External media |align=right |width=150px |image1=[http://sportsillustrated.cnn.com/vault/cover/featured/11260/index.htm Federer on the Cover of Sports Illustrated After 2009 French Open Victory] }} 2009માં ફેડરરે બે ગ્રાન્ડ સ્લૅમ સિંગલ્સ બિરુદ જીત્યા હતા. તેમા તેણે રોબિન સોડરલિંગને 6-1, 7-6(1), 6-4થી હરાવીને ફ્રેન્ચ ઓપન જીતી હતી અને એન્ડી રોડ્ડીકને 5-7, 7-6(6), 7-6(5), 3-6, 16-14થી હરાવી વિમ્બલ્ડન ચેમ્પિયનશિપમાં વિજય મેળવ્યો હતો.<ref name="RF2009">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=2009&m=s&e=0|title=Roger Federer Playing Activity 2009|author=ATP|access-date=16 February 2010}}</ref> ફેડરર આ ઉપરાંત બીજા બે ગ્રાન્ડ સ્લૅમની ફાઇનલમાં પહોંચ્યો હતો, પરંતુ ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપનની ફાઇનલમાં નાદાલ સામે તેનો 7-5, 3-6, 7-6(3), 3-6, 6-2થી પરાજય થયો હતો, જ્યારે યુએસ (US) ઓપનની ફાઇનલમાં તેનો જુઆન માર્ટિન ડેલ પોટ્રો સામે 3-6, 7-6(5), 4-6, 7-6(4), 6-2થી પરાજય થયો હતો.<ref name="RF2009"/> ફેડરરે વધુ બે ઇવેન્ટ જીતી હતી, એક હતી મેડ્રિડ માસ્ટર્સ, જે માટી પર હોવા છતાં પણ ફાઇનલમાં નાદાલને 6-4, 6-4થી હરાવીને તે જીતી હતી.<ref name="RF2009"/> જ્યારે બીજી સિનસિનાટીમાં હતી, તેમા તેણે યોકોવિચને 6-1, 7-5થી હરાવી વિજય મેળવ્યો હતો, પણ પછી વર્ષના અંતે બાસેલમાં યોકોવિચે ફેડરરને 6-4, 4-6, 6-2થી હરાવ્યો હતો.<ref name="RF2009"/> ફેડરરે સૌપ્રથમ ફ્રેન્ચ ઓપન બિરુદ જીતીને કેરિયર ગ્રાન્ડ સ્લૅમ પૂરું કર્યું છે અને મેન્સમાં પાંચમું વિક્રમજનક ગ્રાન્ડ સ્લૅમ બિરુદ કબ્જે કર્યું છે, જે પીટ સેમ્પ્રાસે જીતેલા 14 ગ્રાન્ડ સ્લૅમ કરતાં એક વધારે છે.<ref name="RF2009"/> 2010માં ફેડરરે સીમાચિન્હો સર કરવાનું અને સિદ્ધિઓ મેળવી રાખવાનું જારી રાખ્યું હતું. તે ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન જીત્યો હતો.<ref name="RF2010">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=2010&m=s&e=0|title=Roger Federer Playing Activity 2010|author=ATP|access-date=16 February 2010}}</ref> ફાઇનલમાં ફેડરરે એન્ડી મૂર્રીએ 6-3, 6-4, 7-6(11)થી વિજય મેળવ્યો હતો, તેણે મૂર્રીને 2008ની યુએસ (US)ઓપનની ફાઇનલમાં હરાવ્યો હતો.<ref name="RF2008"/><ref name="RF2010"/> ફ્રેન્ચ ઓપનમાં ફેડરર 2004 ફ્રેન્ચ ઓપન પછી પ્રથમ વખત ફાઇનલમાં પ્રવેશવામાં નિષ્ફળ ગયો હતો અને ક્વાર્ટર ફાઇનલમાં 3-6, 6-3, 7-5, 6-4થી પરાજય થયો હતો અને તેણે તે સાથે પ્રથમ ક્રમાંક ગુમાવ્યો હતો.<ref name="RF2010"/> સોડરલિંગ ફાઇનલમાં નાદાલ સામે હારી ગયો હતો, આ ફ્રેન્ચ ઓપનમાં 2004 પછી એવું પ્રથમ વખત બન્યું હતું કે જેમાં ફેડરર ચેમ્પિયન સિવાયના કોઈ ખેલાડી સામે હાર્યો હોય. જોકે, ફ્રેન્ચ ઓપન દરમિયાન ફેડરર 700મી ટુર મેચ જીત્યો હતો અને માટી પર 150મી ટુર મેચ જીત્યો હતો.<ref name="RF2010"/><ref>http://www.atpworldtour.com/News/Tennis/2010/05/Roland-Garros/Roland-Garros-Friday-Federer-Wins-700th-Match.aspx</ref> ફેડરર પીટ સેમ્પ્રાસના 286 અઠવાડિયા સુધી પ્રથમ ક્રમે રહેવાના વિક્રમની બરોબરી કરવાથી એક જ વર્ષ દૂર હતો. 2001 પછીનું આ એકમાત્ર એવું વર્ષ હતું જેમાં ફેડરર વર્ષમાં એકમાત્ર બિરુદ જીતી પ્રવેશ્યો હોય. તેનાથી પણ વધારે મોટું આશ્ચર્ય ફેડરર ક્વાર્ટર ફાઇનલમાં ટોમસ બર્ડિક સામે 6-4, 3-6, 6-1, 6-4થી હાર્યો અને સાત વર્ષ બાદ રેન્કિંગમાં ત્રીજા ક્રમે ઉતરી ગયો ત્યારે થયું હતું, પણ તેણે પ્રથમ રાઉન્ડમાં તેનો 200મો ગ્રાન્ડ સ્લૅમ વિજય મેળવ્યો હતો.<ref name="RF2010"/><ref>http://www.atpworldtour.com/News/Tennis/2010/06/Wimbledon/Wimbledon-Wednesday2-Berdych-Upsets-Federer.aspx</ref><ref>http://sports.rediff.com/slide-show/2010/jun/22/slide-show-1-roger-federer-joins-elite-club.htm</ref> 2010માં યુએસ (US) ઓપનમાં ફેડરર સેમી ફાઇનલમાં પહોંચ્યો હતો અને તેણે ફ્રેન્ચ ઓપનમાં ક્વાર્ટર ફાઇનલમાં સોડરલિંગ સામે થયેલા પરાજયનો બદલો લીધો હતો. તેના પછી ફેડરર પાંચ સેટની મેચ ત્રીજા ક્રમના અને 2008ના ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન ચેમ્પિયન નોવાક યોકોવિચ સામે 7-5, 1-6, 7-5, 2-6, 7-5થી હારી ગયો હતો. <ref name="RF2010"/> ફેડરર ચાર માસ્ટર્સ 1000 ફાઇનલ્સમાં પ્રવેશ્યો હતો અને તેમાથી ત્રણમાં હાર્યો હતો અને એકમાં જીત્યો હતો. મેડ્રિડ ઓપનમાં તે નાદાલ સામે 6-4, 7-6થી હારી ગયો હતો.<ref name="RF2010"/> કેનેડિયન માસ્ટર્સમાં ફેડરર મૂર્રી સામે હારી ગયો હતો.<ref>{{cite news | title = Murray beats rain and Federer to defend title | date = 15 August 2010 | url = http://www.atpworldtour.com/News/Tennis/2010/08/32/Toronto-Sunday-Murray-Defends-Title.aspx | work = ATP | access-date = 16 August 2010}}</ref> સિનસિનાટી માસ્ટર્સમાં ફેડરરે આઠ મહિના બાદ પ્રથમ બિરુદ જીત્યું હતું. આમ તે અગાસી પછી આ બિરુદ જાળવી રાખનારો પ્રથમ ખેલાડી બન્યો હતો, તેણે ફાઇનલમાં ફિશને હરાવી આ ટુર્નામેન્ટ જીતી હતી.<ref>{{cite news | title = Federer back to winning ways with fourth Cincinnati crown | date = 22 August 2010 | url = http://www.atpworldtour.com/News/Tennis/2010/08/33/Cincinnati-Sunday2-Federer-Ends-Title-Drought.aspx | work = ATP | access-date = 22 August 2010}}</ref> આ ઉપરાંત તેણે માસ્ટર્સ શ્રેણીમાં 17 વિજય મેળવવાના અગાસીના વિશ્વવિક્રમની અને બ્યોન બોર્ગના સૌથી વધુ બિરુદની મેચો જીતવાના વિક્ર્મની બરોબરી કરી હતી અને સેમ્પ્રાસ કરતાં એક જ બિરુદ પાછળ હતો. તેના પછી તે શાંઘાઈમાં રમ્યો હતો અને માસ્ટર્સ શ્રેણીની ફાઇનલમાં આ વર્ષે બીજી વખત એન્ડી મૂર્રી સામે હાર્યો હતો. જુલાઈના મધ્યાંતર સુધીમાં ફેડરરે પીટ સેમ્પ્રાસના કોચ પૌલ એનાકોનને લીધા હતા અને પ્રાયોગિક ધોરણે તેની ટેનિસની રમત અને કારકિર્દીને યોગ્ય દિશામાં મૂકી હતી.<ref>{{cite news | title = Federer hires Annacone | date = 21 July 2010 | url = http://www.telegraph.co.uk/sport/tennis/rogerfederer/7911377/Roger-Federer-hires-Paul-Annacone-as-coach-for-test-period.html | work = Daily Telegraph | access-date = 28 July 2010 | location = London | archive-date = 31 જુલાઈ 2010 | archive-url = https://web.archive.org/web/20100731155559/http://www.telegraph.co.uk/sport/tennis/rogerfederer/7911377/Roger-Federer-hires-Paul-Annacone-as-coach-for-test-period.html | url-status = dead }}</ref> ફેડરર એટીપી (ATP)-250 લેવલ ઇવેન્ટમાં સ્ટોકહોમ ઓપન ખાતે સળંગ બે બિરુદ જીત્યો છે. તેના પછી બાસેલમાં એટીપી (ATP)-500 લેવલની સ્પર્ધા જીત્યો છે, તેની સાથે તેણે કારકિર્દીના બિરુદોનો આંક 65 પર પહોંચાડી દીધો હતો અને પીટ સેમ્પ્રાસના એટીપી (ATP) ટુરમાં 64 બિરુદ જીતવાના વિક્રમને તોડ્યો હતો. છેલ્લે ફેડરર વર્ષાંત ચેમ્પિયનશિપ્સ(હવે વર્લ્ડ ટુર્સ ફાઇનલ્સ તરીકે ઓળખાય છે) જીત્યો હતો જેમાં તેણે પાંચમી ઇવેન્ટ તેના કટ્ટર હરીફ રફેલ નાદાલને હરાવી જીતી હતી. તેણે તેનું જૂનું ફોર્મ બતાવ્યું હતું, નાદાલ સિવાયના બધા હરીફોને તેણે એક પણ સેટ ગુમાવ્યા વગર હરાવ્યા હતા. પોલ એનાકોનને કોચ તરીકે લીધા બાદ ફેડરર 9 ટુર્નામેન્ટ રમ્યો છે અને તેમાથી 5 જીત્યો છે, બેમાં તે રનર્સ અપ રહ્યો છે અને બીજી બેની સેમી ફાઇનલમાં પહોંચ્યો છે. વિમ્બલ્ડન 2010 સુધી ફેડરરનો વિજય પરાજયનો રેકોર્ડ 34-4નો છે. યુએસ (US) ઓપનમાં ડોજકોવિક સામેની સેમી ફાઇનલ અને પેરિસ માસ્ટર્સ શ્રેણીમાં ગેલ મોન્ફિલ્સ સામેની સેમી ફાઇનલમાં તેણે ઢગલાબંધ મેચ પોઇન્ટ ગુમાવ્યા હતા. ફેડરર 2010ના ડેવિસ કપમાં રમ્યો નથી. 2011ની સીઝનના પ્રારંભમાં ફેડરરે નિકોલાઈ ડેવીડેન્કોને 6-3,6-4થી હરાવીને કતાર એક્ઝોન મોબિલ ઓપન એકપણ સેટ ગુમાવ્યા વગર જીતી હતી, 2005 અને 2006માં મેળવ્યા બાદ તેણે અહીં આ બિરુદ ત્રીજી વખત જીત્યું હતું. 2011માં ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપનની સેમી ફાઇનલમાં ફેડરરને નોવાસ ડોજકોવિકે સીધા સેટોમાં હરાવ્યો હતો, આમ જુલાઈ 2003 પછી તે કોઈપણ વખત ગ્રાન્ડસ્લૅમ્સ ધરાવતો ન હોય તેવું પ્રથમ વખત બન્યું છે. === કટ્ટર મુકાબલો === ==== ફેડરર વિરુદ્ધ નાદાલ ==== {{Main|Federer–Nadal rivalry}} [[ચિત્ર:Nadal Australian Open 2009 5.jpg|thumb|left|125px|alt=A dark-haired tennis player is reaching to hit a tennis shot with a racket in his left hand, and he is wearing black shoes and shorts with black and white mixture shirt and yellowish-green accessories|2009 ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન ફાઈનલમાં નાદાલ]] ફેડરર અને નાદાલ બંને સામ-સામે 2004થી રમી રહ્યા છે અને બંનેની કારકિર્દીમાં બંને વચ્ચેની મેચો તેનો નોંધપાત્ર હિસ્સો રહી છે.<ref name="asgoodasitgets">{{cite news| publisher = ''International Herald Tribune'' ([[Associated Press]])| title = Federer-Nadal rivalry as good as it gets| url = http://www.iht.com/articles/ap/2008/07/07/sports/TEN-On-Tennis-Rafa---Roger.php| date = 7 July 2008| access-date = 14 February 2009| archive-url = https://web.archive.org/web/20080823030306/http://www.iht.com/articles/ap/2008/07/07/sports/TEN-On-Tennis-Rafa---Roger.php| archive-date = 23 ઑગસ્ટ 2008| url-status = live}}</ref><ref name="moveoverborgmac">{{cite news | first=Paul | last=Weaver | title = Move over McEnroe and Borg, this one will run and run in the memory | url = http://www.guardian.co.uk/sport/2008/jul/07/wimbledon.tennis4 | publisher= The Guardian | date = 7 July 2008 | access-date = 14 February 2009 | location=London}}</ref><ref name="asgoodassportgets">{{cite news | first = Martin | last = Flanagan | title = Federer v Nadal as good as sport gets | publisher=The Age | url = http://www.theage.com.au/news/tennis/federer-v-nadal-as-good-as-sport-gets/2008/07/11/1215658132528.html | date = 12 July 2008 | access-date = 14 February 2009 | language = | location=Melbourne}}</ref><ref name="bodo-rivalry!">{{cite web|url=http://tennisworld.typepad.com/tennisworld/2009/01/tj.html|title=Rivalry!|last=Bodo|first=Peter|date=30 January 2009|work=Peter Bodo's Tennisworld|publisher=Tennis.com |access-date=14 February 2009}}</ref><ref name="macgregor">{{cite web|url=http://sports.espn.go.com/espn/page2/story?page=macgregor/090203&sportCat=tennis|title=Greatest rivalry of the 21st century? |last=MacGregor|first=Jeff|date=3 February 2009|publisher=ESPN.com|access-date=14 February 2009}}</ref> એટીપી (ATP) રેન્કિંગમાં તેણે જુલાઈ 2005થી 14 સપ્ટેમ્બર 2009 સુધી ટોચના બે ક્રમ જાળવી રાખ્યા હતા જ્યારે પછી નાદાલ તે સમયે વિશ્વ ક્રમાંકમાં ત્રીજા સ્થાને પહોંચી ગયો હતો (એન્ડી મૂર્રી બીજા નંબરનો નવો ખેલાડી બન્યો હતો).<ref>{{cite news | first = Richard | last = Jago | title = Murray reaches world #2 | date = 15 August 2009 | url = http://www.guardian.co.uk/sport/2009/aug/15/andy-murray-montreal-masters-jo-wilfried-tsonga | work = Observer | access-date = 16 August 2010 | location=London}}</ref> તેઓ એકમાત્ર એવી પુરુષ જોડી છે જે સળંગ ચાર કેલેન્ડર વર્ષના અંત સુધી ટોચના સ્થાને રહી છે. ફેડરર 2004માં ફેબ્રુઆરીના પ્રારંભથી સળંગ 237 અઠવાડિયા સુધી પ્રથમ ક્રમે રહ્યો છે. જ્યારે તેનાથી પાંચ વર્ષ નાનો નાદાલ જુલાઈ 2005થી બીજા નંબર પર હતો અને તે વિક્રમજનક એવા 160 અઠવાડિયા સુધી આ ક્રમ પર રહ્યો હતો. જો કે પછી તે ઓગસ્ટ 2008માં ફેડરરને વટાવી પ્રથમ ક્રમાંકિત બન્યો હતો.<ref name="nadalnum1">{{cite web|url=http://nbcsports.msnbc.com/id/25978842/|title=It's official: Nadal will pass Federer for No. 1|date=1 August 2008|publisher=NBC Sports (Associated Press)|access-date=14 February 2009|archive-date=19 ઑક્ટોબર 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20081019231656/http://nbcsports.msnbc.com/id/25978842/|url-status=dead}}</ref> નાદાલ ફેડરર સાથેના જંગમાં તે 14-8ની સરસાઈ ધરાવે છે.<ref name="atp-headtohead">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/tennis/3/en/players/headtohead/?player1=roger+federer&player2=rafael+nadal|title=Head to Head player details|publisher=ATP World Tour|access-date=14 February 2009}}</ref> તેની પાછળનું કારણ એ છે કે ટુર્નામેન્ટના ક્રમાંકનો આધાર રેન્કિંગ પર હોય છે, બંને વચ્ચેની 18 જેટલી મેચો તો ટુર્નામેન્ટની ફાઇનલ છે. આ ફાઇનલમાં તો હરહંમેશ વિક્રમ ગણાય એવી 7 તો ગ્રાન્ડ સ્લૅમ ફાઇનલ છે.<ref name="atp-therivalry">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/1/en/news/newsarticle_1967.asp|title=Rafa & Roger: The Rivalry|date=29 January 2009|publisher=ATP World Tour|access-date=14 February 2009|archive-date=10 ફેબ્રુઆરી 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090210175247/http://atpworldtour.com/1/en/news/newsarticle_1967.asp|url-status=dead}}</ref> 2006થી 2008માં તેઓ દરેક ફ્રેન્ચ ઓપન અને વિમ્બલ્ડન ફાઇનલમાં રમ્યા છે. 2009માં તેઓ ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપનની ફાઇનલમાં ટકરાયા હતા. નાદાલ સાતમાંથી પાંચમાં જીત્યો છે. તે પ્રથમ બંને વિમ્બલ્ડન ફાઇનલમાં હારી ગયો છે. આ બંને મેચ પાંચ સેટ્ની હતી (2007 અને 2008 વિમ્બલ્ડન, ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન), 2008ની વિમ્બલ્ડન ફાઇનલને ટેનિસના વિશ્લેષકો ટેનિસના ઇતિહાસમાં શ્રેષ્ઠ મેચ ગણે છે.<ref name="greatestmatchever">{{cite news | first = Bruce | last=Jenkins | title = The Greatest Match Ever | publisher= San Francisco Chronicle | url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2008/07/06/SPP711KSLR.DTL | date=7 July 2008 | access-date =14 February 2009}}</ref><ref name="McEnroe-greatestmatch">{{cite news | first = Richard | last = Alleyne | title = Wimbledon 2008: John McEnroe hails Rafael Nadal victory as greatest final ever | publisher = The Telegraph | url = http://www.telegraph.co.uk/sport/tennis/wimbledon/2305019/Wimbledon-2008-John-McEnroe-hails-Rafael-Nadal-victory-as-greatest-final-ever.html | date = 7 July 2008 | access-date = 14 February 2009 | location=London}}</ref><ref name="wertheim-greatestmatch">{{cite news|url=http://sportsillustrated.cnn.com/2008/writers/jon_wertheim/07/09/wertheim.mailbag/index.html|title=Without a doubt, it's the greatest|last=Wertheim|first=Jon|date=9 July 2008|work=Tennis Mailbag|publisher=SI.com|access-date=14 February 2009|archive-date=13 ઑગસ્ટ 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130813175621/http://sportsillustrated.cnn.com/2008/writers/jon_wertheim/07/09/wertheim.mailbag/index.html|url-status=dead}}</ref><ref name="tignor-greatestmatch">{{cite web|url=http://tennisworld.typepad.com/thewrap/2008/07/w-report-cards.html|title=W: Report Cards|last=Tignor|first=Steve|work=Concrete Elbow|publisher=Tennis.com|date=8 July 2008|access-date=14 February 2009}}</ref> તેઓ વિક્રમી એવી 9 માસ્ટર્સ શ્રેણી ફાઇનલ્સ રમ્યા છે. તેમાં 2006ની રોમ માસ્ટર્સ શ્રેણીની પાંચ કલાકની મેચનો સમાવેશ થાય છે, જે નાદાલ પાંચમા સેટમાં ટાઇ-બ્રેકરમાં જીત્યો હતો. 14 સપ્ટેમ્બર 2009ના રોજ જુઆન માર્ટિન ડેલ પોટ્રોએ નાદાલને યુએસ (US) ઓપનની સેમી ફાઇનલમાં નાદાલને હરાવ્યો અને ફાઇનલમાં ફેડરરને હરાવી ચેમ્પિયન બન્યો ત્યાં સુધી કોઈ ખેલાડી નાદાલ અને ફેડરરને એક જ ગ્રાન્ડ સ્લૅમમાં હરાવી શક્યો ન હતો. નાદાલ સળંગ (5) ફ્રેન્ચ ઓપન ફાઇનલ હાર્યો નથી. જ્યારે ફેડરર યુએસ (US) ઓપનની ફાઇનલમાં ડેલ પોટ્રો સામે હાર્યો ત્યાં સુધી (5 વખતથી) અપરાજીત હતો. બંને જણા ત્રણ જુદી-જુદી સપાટી પર ગ્રાન્ડ સ્લૅમ જીત્યા છે (નાદાલ 2008ની ફ્રેન્ચ ઓપન, 2008ની વિમ્બલ્ડન અને 2009ની ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન જીત્યો છે, જ્યારે ફેડરર 2008ની યુએસ (US) ઓપન 2009ની ફ્રેન્ચ ઓપન અને વિમ્બલ્ડન જીત્યો છે). ==== ફેડરર વિરુદ્ધ હ્યુઇટ ==== ફેડરર અને લીટોન હ્યુઇટ બંને એકબીજા સામે 25 વખત ટકરાયા છે. કારકિર્દીના પ્રારંભમાં હ્યુઇટ ફેડરર પર પ્રભુત્વ ધરાવતો હતો, તે પ્રથમ નવમાંથી આઠ મેચ જીત્યો હતો. તેમાં 2003ની ડેવિસ કપ સેમી ફાઇનલમાં બે સેટ ગુમાવ્યા પછી મેળવેલા વિજયનો સમાવેશ થાય છે, તેના આ વિજયના લીધે ઓસ્ટ્રેલિયા ડેવિસ કપની સેમી ફાઈનલમાં સ્વિટ્ઝરલેન્ડને હરાવી શક્યું હતું. જોકે, 2004થી ફેડરર બંને વચ્ચેના આ જબરજસ્ત મુકાબલા પર પ્રભુત્વ ધરાવે છે. તેણે છેલ્લી 16માંની 15 મેચ જીતી છે અને એકંદરે બંને વચ્ચે બરાબરીનો વિક્રમ હવે 17-8નો છે.<ref>[http://www.atpworldtour.com/Players/Head-To-Head.aspx?pId=F324&amp;oId=H432 ફેડરર સામે હ્યુઈટ બરોબરીમાં]</ref> બંને ખેલાડીઓ જુનિયરમાં 1996થી એકબીજા સામે રમતા હતા, તે સમયથી બંને વચ્ચે આ સંઘર્ષ જોવા મળે છે. તેઓ 2004ની યુએસ (US) ઓપનની ફાઇનલમાં પ્રવેશ્યા હતા, જ્યાં ફેડરર 6-0, 7-6, 6-0થી જીત્યો હતો, આ તેનો પ્રથમ યુએસ (US) ઓપન બિરુદનો વિજય હતો. ફેડરર ગ્રાન્ડ સ્લૅમમાં હ્યુઇટ સામે 8-0નો વિક્રમ ધરાવે છે અને તેણે છ ગ્રાન્ડ સ્લૅમ હ્યુઇટને હરાવી જીતી છે. ==== ફેડરર વિરુદ્ધ નેલ્બેન્ડિયન ==== કારકિર્દીના પ્રારંભમાં ડેવિડ નેલ્બેન્ડિયન ફેડરરનો સૌથી મોટો હરીફ હતો. બંને ખેલાડીઓની જુનિયર સ્તરની કારકિર્દી જબરજસ્ત હતી, ફેડરર જુનિયર વિમ્બલ્ડન બિરુદ જીત્યો હતો અને નેલ્બેન્ડિયન (ફેડરરને હરાવી) યુએસ (US) ઓપનનું જુનિયર બિરુદ જીત્યો હતો. ફેડરર નેલ્બેન્ડિયન સામે સામાન્ય સરસાઈ ધરાવે છે, છતા ફેડરરનો તેની સામેનો વિક્રમ 10-8નો છે, નેલ્બેન્ડિયને વ્યસાયિક ખેલાડી બન્યા બાદ પ્રથમ પાંચ મેચમાં ફેડરરને હરાવ્યો હતો, જેમાં 2003માં ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન અને યુએસ (US) ઓપનના ચોથા રાઉન્ડનો સમાવેશ થાય છે. જો કે બંને વચ્ચેની જોરદાર રોમાંચક મેચ 2005નો શાંઘાઈ માસ્ટર્સ કપ હતો, જ્યારે નેલ્બેન્ડિયને ફેડરર સામે પ્રથમ બે સેટ એકપણ ગેમ જીત્યા વગર ગુમાવી સમગ્ર મુકાબલો છેવટે પાંચમાં સેટમાં ટાઇબ્રેકરમાં જીત્યો હતો. આ પરાજયના લીધે ફેડરર 1984માં જોન મેકેન્રોએ સ્થાપેલા 82-3ના વિક્રમની બરોબરી કરવાથી ચૂકી ગયો હતો. નેલ્બેન્ડિયન, લીટોન હ્યુઇટ અને એન્ડી મૂર્રીએ ફેડરરને 8 વખત હરાવ્યો છે, પણ તેમનાથી વધારે વખત એકમાત્ર રફેલ નાદાલે તેને હરાવ્યો છે. ==== ફેડરર વિરુદ્ધ જોકોવિક ==== બંને વચ્ચે 20 વખત મુકાબલો થયો છે અને ફેડરર તેમાં 13-7થી અને ગ્રાન્ડ સ્લૅમ ઇવેન્ટમાં 4-3થી આગળ છે. જો કે બંને વચ્ચે આ મુકાબલો ફેડરર અને નાદાલ વચ્ચેના મુકાબલા જેવો તીવ્ર નથી. જોકોવિક નાદાલ પછી એકમાત્ર એવો ખેલાડી છે જેણે ફેડરરને 2004 પછી એક કરતા વધારે ગ્રાન્ડ સ્લૅમ ટુર્નામેન્ટમાં હરાવ્યો છે અને એકમાત્ર એવો ખેલાડી છે જેણે નાદાલ ઉપરાંત ફેડરરને સળંગ ગ્રાન્ડ સ્લૅમ ટુર્નામેન્ટમાં હાર આપી છે (2010માં યુએસ (US) ઓપન અને 2011માં ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન). ==== ફેડરર વિરુદ્ધ મૂર્રી ==== બંને વચ્ચે 14 વખત મુકાબલો થયો છે, આ બધા મુકાબલા સખત સપાટી પર થયા છે, મૂર્રી તેમાં 8-6થી આગળ છે.<ref>{{Cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Players/Head-To-Head.aspx?pId=F324&oId=MC10|title=Federer v Murray Head to Head|publisher=atpworldtour.com|access-date=9 January 2011}}</ref> ફેડરર તેની સામે બંને ગ્રાન્ડ સ્લૅમ મેચ સીધા સેટોમાં જીત્યો છે ((2008ની યુએસ (US) ઓપન અને 2010ની ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન),<ref>{{citenews|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/tennis/7603307.stm|title=Superb Federer ends Murray dream|publisher=BBC Sport|date=8 September 2008|access-date=27 April 2010}}</ref> પણ મૂર્રી એટીપી (ATP) 1000 ટુર્નામેન્ટ્સમાં 5-1ની સરસાઈ ધરાવે છે.<ref>[http://www.australianopen.com/en_AU/news/match_reports/2010-01-31/201001311264925883203.html?fpos=r1 "વન મોર ઈક્વલ્સ ફોર"] australianopen.com. 31 જાન્યુઆરી 2010ના રોજ સુધારો.</ref> તેઓ એટીપી (ATP) વર્લ્ડ ટુર ફાઇનલ્સમાં ત્રણ વખત ટકરાયા છે, મૂર્રી 2008માં જીત્યો હતો,<ref>{{citenews|url=http://www.guardian.co.uk/sport/2008/nov/14/tennis-murray-federer-masters-cup|title=Murray beats Federer in 3 sets|publisher=Guardian|date=14 November 2008|access-date=27 April 2010}}</ref> અને ફેડરર 2009 અને 2010માં જીત્યો હતો.<ref>{{citenews|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/tennis/9216649.stm|title=Federer crushes lacklustre Murray|publisher=BBC Sport|publisher=23 November 2010}}</ref> નાદાલ ઉપરાંત મૂર્રી વર્તમાન ટોચના 10 ખેલાડીઓમાં એકમાત્ર એવો ખેલાડી છે જે ફેડરરને ટક્કર આપવા માટે સમર્થ છે. ==== ફેડરર વિરુદ્ધ રોડ્ડીક ==== ફેડરરનો લાંબા સમયથી બીજો કોઈ હરીફ હોય તો તે એન્ડી રોડ્ડીક છે. બંને વચ્ચે ચાર ગ્રાન્ડ સ્લૅમ ફાઇનલ્સ સહિત ઘણી વખત ટક્કર થઈ છે, ફેડરર તેની સામે 20-2નો વિક્રમ ધરાવે છે. ફેડરરના પ્રભુત્વ સામે રોડ્ડીક પ્રથમ ક્રમના ખેલાડી તરીકે ઉભરી આવ્યો. બંને વચ્ચે અત્યંત રોમાંચક મુકાબલો કહેવો હોય તો તેને વિમ્બલ્ડન 2009ની ફાઇનલ કહી શકાય, જ્યાં રોડ્ડીકે ફેડરરને પાંચ સેટમાં ખેંચી ગયો હતો અને તેમાય પાંચમો સેટ તો એકદમ રોમાંચક હતો, આ મેચ ચાર કલાકથી પણ વધારે સમય ચાલી હતી. === રમવાની શૈલી === [[ચિત્ર:Roger Federer.jpg|thumb|2007 ડેવિડઓફ સ્વિસ ઈન્ડોર્સમાં ફેડરર]] ફેડરરની વૈવિધ્યતાને જીમી કોન્નર્સે ખૂબ જ ખૂબીથી વ્યાખ્યાયિત કરી છેઃ “વિશેષજ્ઞોના યુગમાં તમે માટીની સપાટીના વિશેષજ્ઞ છો, તમે ઘાસની સપાટીના વિશેષજ્ઞ છો, તમે સખત સપાટીના વિશેષજ્ઞ છો... અથવા તમે રોજર ફેડરર છો”.<ref>{{cite web|url=http://www.sportsfeelgoodstories.com/2009/02/20/roger-federer-a-class-act-on-and-off-the-court-leads-tennis-revival/|title=Roger Federer, a class act on and off the court, leads tennis revival|author=www.sportsfeelgoodstories.com|date=20 February 2009|access-date=16 February 2010}}</ref> ફેડરર બધા જ પ્રકારની સપાટીનો ઓલરાઉન્ડર ખેલાડી છે, તે તેની રમવાની પ્રવાહી શૈલી અને શોટ મેકિંગ માટે જાણીતો છે.{{citation needed|date=December 2010}} ફેડરર મુખ્યત્વે બેઝલાઇનનો ખેલાડી છે, પરંતુ નેટની પાસે પણ તે તેટલું જ સારું રમે છે અને તેને આજે ટેનિસનો શ્રેષ્ઠ વોલિયર કહેવાય છે. તેની સ્મેશ એકદમ અસરકારક અને પ્રભાવી છે, જે આજના ટેનિસમાં ભાગ્યે જ જોવા મળે છે. આ જ રીતની બેકહેન્ડ સ્મેશ, હાફ વોલી અને જમ્પ સ્મેશ (સ્લૅમ ડન્ક) જેવી સ્મેશ આજે ભાગ્યે જ કોઈ ફટકારી શકે છે. ડેવિડ ફોસ્ટર વોલેસે ફેડરરની અપવાદરૂપ ઝડપ, પ્રવાહિતા અને તેના ફોરહેન્ડની તીવ્ર ઝડપને “અ ગ્રેટ લિક્વીડ વ્હીપ” તરીકે વર્ણવી છે,<ref name="Wallace">{{cite news |url=http://www.nytimes.com/2006/08/20/sports/playmagazine/20federer.html?ex=1313726400&en=716968175e36505e&ei=5090 |author=David Foster Wallace |title=Federer as Religious Experience |date=20 August 2006 |work=Play Magazine |publisher=New York Times|access-date=21 June 2007}}</ref> જ્યારે જોન મેકેન્રો ફેડરરના ફોરહેન્ડને “વર્તમાન સમયનો મહાન શોટ” કહે છે.<ref>{{cite web|url=http://msn.foxsports.com/other/story/6741576?MSNHPHCP&GT1=10035|title=Who's the best athlete in the world right now?|author=Kevin Hench|date=7 May 2007|publisher=Fox Sports|access-date=31 March 2009|archive-date=20 ઑક્ટોબર 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20071020021531/http://msn.foxsports.com/other/story/6741576?MSNHPHCP&GT1=10035|url-status=dead}}</ref> ફેડરર સિંગલ હેન્ડેડ બેકહેન્ડ રમે છે જે તેને જબરજસ્ત વૈવિધ્યતા આપે છે. તે સ્લાઇસનો ઉપયોગ પ્રસંગોપાત ધોરણે હરીફને નેટ સમક્ષ લલચાવવા કરે છે અને પાસ કરે છે. ફેડરર ટોપસ્પિન વિનર્સ પણ ફટકારી શકે છે અને તેની પાસે અતુલનીય કહી શકાય તેવો ‘ફ્લિક’ બેકહેન્ડ છે, જેમાં તે કાંડા દ્વારા ઝડપ સર્જે છે, તે સામાન્ય રીતે નેટમાં હરીફને પસાર કરી જાય છે.<ref name="Wallace"/> તેની સર્વ (ટેનિસમાં દડો મારવાની શરૂઆત કરવી) સમજવી મુશ્કેલ છે, કારણ કે તે હંમેશા એક સમાન ધોરણે બોલ ટોસ કરે છે, પછી તે ભલેને ગમે તે પ્રકારની સર્વ (ટેનિસમાં દડો મારવાની શરૂઆત કરવી) ફટકારતો હોય અને ગમે ત્યાં ફટકારવાનો ઇરાદો ધરાવતો હોય અને તેની પીઠને તે મોશન દરમિયાન તેના હરીફ તરફ રાખે છે. તે મેચ દરમિયાન મોટી સર્વ (ટેનિસમાં દડો મારવાની શરૂઆત કરવી) ફટકારી ચાવીરૂપ પોઇન્ટ મેળવવા પણ સમર્થ છે. તેની પ્રથમ સર્વ (ટેનિસમાં દડો મારવાની શરૂઆત કરવી) તો સામાન્ય રીતે પ્રતિ કલાક 200 કિલોમીટર(પ્રતિ કલાક 125 માઇલ)ની ઝડપે આવતી હોય છે,<ref name="AUSServe">{{cite web|url=http://www.australianopen.com/en_AU/scores/stats/day19/1701ms.html|title=Match Statistics: Federer vs. Murray|author=Australianopen.com|access-date=16 February 2010}}</ref><ref name="WIMBYServe">{{cite web|url=http://2009.wimbledon.org/en_GB/scores/stats/day21/1701ms.html|title=Match Statistics:Federer vs. Roddick|author=Wimbledon.org|access-date=16 February 2010|archive-date=12 જૂન 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100612031302/http://2009.wimbledon.org/en_GB/scores/stats/day21/1701ms.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://sports.espn.go.com/sports/tennis/wimbledon08/columns/story?columnist=ubha_ravi&id=3471097|title=Federer's serve allowing him to manufacture easy points|author=Ubha, Ravi|publisher=ESPN.com|date=2 July 2008|access-date=16 February 2010}}</ref> પણ તે પ્રતિ કલાક 220 કિલોમીટર(પ્રતિ કલાક 137 માઇલ)ની ઝડપે પણ સર્વિસ કરવા સમર્થ છે.<ref name="AUSServe"/><ref name="WIMBYServe"/> ફેડરરની સર્વ અને વોલિંગ પર નિપુણતા હતી,<ref name="Bierly">{{cite news |url=http://www.guardian.co.uk/sport/2003/jul/08/tennis.wimbledon2003 |author=Stephen Bierley |title=Serve-volley dead? No one told Federer |date=8 July 2003 |work=The Guardian |publisher=Guardian News and Media Limited 2010|access-date=19 November 2010}}</ref> તે તેનો ઉપયોગ મુખ્યત્વે કારકિર્દીના પ્રારંભમાં કરતો હતો.<ref>{{cite web|url=http://essentialtennis.com/tournews/2010/07/best-serve-and-volleyer-in-the-world/|title=Best Serve and Volleyer in the World|author=Charles Lin|date=11 July 2010|access-date=19 November 2010|archive-date=23 મે 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110523065818/http://essentialtennis.com/tournews/2010/07/best-serve-and-volleyer-in-the-world/|url-status=dead}}</ref> બેઝલાઇન પરથી હાફ-વોલીમાં તેમની નિપુણતાએ તેમને એકદમ બેઝલાઇન પરથી રમવા સમર્થ બનાવ્યો, તેના લીધે તે બોલ ટપ્પો પડીને ઉછળે ત્યારે ઝડપથી સમજી(પછી બોલ ગમે તેટલો ડીપ કેમ ન હોય) શકતો હતો. તેના કારણે તેમના હરીફોને તેમના શોટનો જવાબ આપવાનો સમય જ મળતો ન હતો.{{citation needed|date=December 2010}} તાજેતરમાં ફેડરરે તેની રમતમાં ડ્રોપ શોટનો ઉમેરો કર્યો છે અને તે તેનો ઉપયોગ બંને બાજુએ અત્યંત ખૂબીથી કરે છે. તે બે પગ વચ્ચેથી શોટ પણ સારી રીતે મારી શકે છે, આ શોટને ‘ટ્વીનર’ કહેવાય છે. તે 2009ની યુએસ (US) ઓપનની નોવાક જોકોવિક સામેની સેમી ફાઇનલમાં જોવા મળ્યો હતો, જેના લીધે તેને મેચ પોઇન્ટ મળ્યો હતો. તેણે તાજેતરમાં ચિપ્સ એન્ડ ચાર્જ ઉમેર્યા છે, જેના મિશ્ર પરિણામ મળ્યા છે.{{citation needed|date=December 2010}} === સાધનસામગ્રી, કપડા, કરારો === ફેડરર હાલમાં કસ્ટમાઇઝ્ડ વિલ્સન સિક્સ માટે રમે છે.વન ટુર બીએલએક્સ (BLX) ટેનિસ રેકેટકે જેમાં હિટિંગ એરિયા 99 ચોરસ ઇંચ જેટલો નાનો છે,<ref name="Wilson Sports">{{cite web|url=http://tennis.wilson.com/rackets/blx/rackets/player/six-one/six.one-tour-blx/|title=Wilson Sports|publisher=Wilson Sporting Goods|access-date=29 January 2010|archive-date=22 જાન્યુઆરી 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100122055338/http://tennis.wilson.com/rackets/blx/rackets/player/six-one/six.one-tour-blx/|url-status=dead}}</ref> તેનું વજન 12.5 ઔંસ છે અને તેનો બીમ 17 મિલિમીટર જેટલો પાતળો છે તેનાથી રમે છે. તેની ગ્રીપ (પકડ)નું કદ 4 3-8 ઇંચ છે (કેટલીક વખત તેને એલ-3 (L3) કહેવાય છે).<ref name="Ask Roger Equipment">{{cite web|url=http://www.rogerfederer.com/en/fanzone/askroger/index.cfm?uNC=44884627&uPage=3&uCategoryID=3|title=Ask Roger&nbsp;— Equipment|publisher=Roger Federer Official Website|access-date=29 January 2010|archive-date=25 જુલાઈ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090725062052/http://www.rogerfederer.com/en/fanzone/askroger/index.cfm?uNC=44884627&uPage=3&uCategoryID=3|url-status=dead}}</ref> ફેડરર તેના રેકેટના તારને 24થી 28 કિલોગ્રામ (52.9થી 61.7 પાઉન્ડ)ના દબાણે બાંધે છે, તેના મુખ્ય તાર માટે વિલ્સન નેચરલ ગટ 16 ગેજનું હોય છે અને આડી તાર બાંધણી માટે લક્સીલોન બેન્ગર એએલયુ (ALU) પાવર રફ 16 એલ (16L) ગેજ(પોલીએસ્ટર)નું હોય છે.<ref name="Ask Roger Equipment"/> તેમને જ્યારે તારના દબાણ અંગે પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે ફેડરરે કહ્યું હતું કે “તેનો આધાર દિવસ કેટલો ગરમ હોય છે તેના પર અને કયા પ્રકારના બોલથી હું રમુ છું અને મારી સામે કોણ રમે છે તેના પર છે. આમ તમે જોઈ શકે છો કે તેનો આધાર ઘણા બધા પરિબળો પર છે, ફક્ત સપાટી પર નહીં, મારા માટે તેનો અનુભવ મોટી બાબત છે.”<ref>{{cite web |url=http://www.rogerfederer.com/en/fanzone/askroger/index.cfm?uNC=97027562&uPage=1&uCategoryID=3 |title=Ask Roger; Official website |publisher=Roger Federer Official Website |access-date=2 March 2007 |archive-date=27 સપ્ટેમ્બર 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070927003712/http://www.rogerfederer.com/en/fanzone/askroger/index.cfm?uNC=97027562&uPage=1&uCategoryID=3 |url-status=dead }}</ref> ફેડરર વિશ્વમાં સૌથી વધુ કમાતા એથ્લેટોમાં એક છે. તેનો નાઇક ફૂટવેર એન્ડ એપેરલ સાથે કરાર છે.<ref name="Nike">{{cite web |url=http://www.rogerfederer.com/en/rogers/sponsors/index.cfm |title=Roger Federer Sponsors |publisher=Roger Federer Official Website |access-date=18 January 2008 |archive-date=17 ડિસેમ્બર 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081217033621/http://www.rogerfederer.com/en/rogers/sponsors/index.cfm |url-status=dead }}</ref> 2006ની વિમ્બલ્ડન ચેમ્પિયનશિપમાં નાઇકે તેના માટે ત્રણ ટેનિસ રેકેટના ક્રેસ્ટની ડિઝાઇનવાળું જેકેટ તૈયાર કર્યું હતું, આ રેકેટ તેણે જીતેલી ત્રણ વિમ્બલ્ડન ચેમ્પિયનશિપનું પ્રતીક દર્શાવતા હતા. પછીના વર્ષે 2006માં તેણે ચોથી ચેમ્પિયનશિપ જીતી ત્યારે આ જેકેટમાં વધુ એક રેકેટનો ઉમેરો કરવામાં આવ્યો હતો.<ref name="Telegraph: Federer's jacket">{{cite news|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/tennis/wimbledon/2339295/More-jacket-than-racket-for-Federer.html|title=More than a jacket for Federer|work=The Telegraph|date=27 June 2006|access-date=14 June 2009 | location=London | first=Mark | last=Hodgkinson}}</ref> વિમ્બલ્ડન 2008 અને 2009માં નાઇકે તેના માટે વ્યક્તિગત જેકેટ બનાવવાનો ટ્રેન્ડ ચાલુ રાખ્યો હતો.<ref>{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/main.jhtml?xml=/sport/2006/06/27/stfede27.xml |title=More jacket than racket for Federer |author=Mark Hodgkinson |date=27 June 2006 |access-date=5 September 2007 |publisher=The Telegraph |location=London |archive-date=2 જૂન 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080602005348/http://www.telegraph.co.uk/sport/main.jhtml?xml=%2Fsport%2F2006%2F06%2F27%2Fstfede27.xml |url-status=dead }}</ref> તે પોતાનો લોગો પણ ધરાવે છે, આર (R) અને એફ (F)ને જોડીને લોગો બનાવવામાં આવ્યો છે.<ref name="Federer logo">{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2009/08/31/sports/tennis/31logo.html?r=1&hp&pagewanted=all|title=The Main Characters of Tennis, and Style|work=The New York Times|date=29 August 2009|access-date=6 February 2011|first=Holly|last=Bruback}}</ref> ફેડરરે જિલેટ,<ref name="Business insider article">{{cite web|url=http://www.businessinsider.com/2008/8/federer-beats-nadal-and-maria-sharapova-in-endorsement-deals|title=Federer beats Nadal and Sharapova&nbsp;— in endorsement deals|date=25 August 2008|publisher=Business Insider|access-date=14 June 2009}}</ref> સ્વિસ સ્થિત કોફી મશીન કંપની જુરા<ref>{{cite web |url=http://gillettewinners.com/custom/en_in/html/roger_federer.shtml |title=Gillette Winners |publisher=Gillette Winners |access-date=28 September 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071011142121/http://gillettewinners.com/custom/en_in/html/roger_federer.shtml |archive-date=11 ઑક્ટોબર 2007 |url-status=dead }}</ref> ઉપરાંત મર્સિડિઝ બેન્ઝ અને નેટજેટ્સ સાથે કરાર કર્યો છે. ફેડરરે અગાઉ મોરિસ લેક્રોઇસનો એમ્બેસેડર હોવા છતાં<ref name="Europastar">{{cite web|url=http://www.europastar.com/europastar/magazine/article_display.jsp?vnu_content_id=1000863592|title=Roger Federer Chronometer|publisher=Europa Star|date=2 April 2005|access-date=14 June 2009}}</ref> રોલેક્સ વોચીસ સાથે પણ કરાર કર્યો છે.<ref name="CNN money article">{{cite news|url=http://money.cnn.com/2007/06/29/commentary/sportsbiz/index.htm|title=Federer's on-court dominance still not attracting sponsors|publisher=CNNMoney.com|date=1 July 2007|access-date=14 June 2009}}</ref> 2009માં ફેડરર સ્વિસ ચોકલેટ ઉત્પાદક લિન્ડ્ટનો બ્રાન્ડ એમ્બેસેડર બન્યો હતો.<ref>http://www.lindt.com/int/swf/eng/company/news/roger-federer-becomes-lindt-brand-ambassador/</ref> 2010માં તેણે ચીનમાં મર્સિડિઝ-બેન્ઝ સાથે કરેલા કરારને વૈશ્વિક મર્સિડિઝ-બેન્ઝ ભાગીદારી સુધી લંબાવાયો હતો.<ref>{{Cite news|title=Mercedes-Benz Announces Global Partnership with Roger Federer |publisher=PRNewsWire.com|date=2010-05-27|url=http://www.prnewswire.com/news-releases/mercedes-benz-announces-global-partnership-with-roger-federer-95020244.html|access-date=6 January 2011}}</ref> === ગ્રાન્ડ સ્લૅમ દેખાવની સમયરેખા === {{Main|Roger Federer career statistics}} {| class="wikitable" |- style="background:#efefef" ! ટુર્નામેન્ટ ! 1998 ! 1999 ! 2000 ! 2001 ! 2002 ! 2003 ! 2004 ! 2005 ! 2006 ! 2007 ! 2008 ! 2009 ! 2010 ! 2011 ! style="width:65px"|કારકિર્દી એસઆર (SR) ! style="width:69px"|કારકિર્દી ડબ્લ્યુ-એલ (W-L) ! style="width:69px"|કારકિર્દી વિજય % |- | colspan="18"| '''ગ્રાન્ડ સ્લૅમ ટુર્નામેન્ટ્સ''' |- | style="background:#efefef"| ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન | style="text-align:center"|એ (A) | style="text-align:center"|એલક્યૂ (LQ) | style="text-align:center;background:#afeeee"|3આર (3R) | style="text-align:center;background:#afeeee"|3આર (3R) | style="text-align:center;background:#afeeee"|4આર (4R) | style="text-align:center;background:#afeeee"|4આર (4R) | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:yellow"|એસએફ (SF) | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:yellow"|એસએફ (SF) | style="text-align:center;background:thistle"|એફ (F) | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:yellow"|એસએફ (SF) | style="text-align:center;background:#efefef"|4/12 | style="text-align:center;background:#efefef"|59-8 | style="text-align:center;background:#efefef"|88.05 |- | style="background:#efefef"| ફ્રેન્ચ ઓપન | style="text-align:center"|એ (A) | style="text-align:center;background:#afeeee"|1આર (1R) | style="text-align:center;background:#afeeee"|4આર (4R) | style="text-align:center;background:#ffebcd"|ક્યૂએફ (QF) | style="text-align:center;background:#afeeee"|1આર (1R) | style="text-align:center;background:#afeeee"|1આર (1R) | style="text-align:center;background:#afeeee"|3આર (3R) | style="text-align:center;background:yellow"|એસએફ (SF) | style="text-align:center;background:thistle"|એફ (F) | style="text-align:center;background:thistle"|એફ (F) | style="text-align:center;background:thistle"|એફ (F) | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:#ffebcd"|ક્યૂએફ (QF) | | style="text-align:center;background:#efefef"|1/12 | style="text-align:center;background:#efefef"|43–11 | style="text-align:center;background:#efefef"|79.63 |- | style="background:#efefef"| વિમ્બલ્ડન | style="text-align:center"|એ (A) | style="text-align:center;background:#afeeee"|1આર (1R) | style="text-align:center;background:#afeeee"|1આર (1R) | style="text-align:center;background:#ffebcd"|ક્યૂએફ (QF) | style="text-align:center;background:#afeeee"|1આર (1R) | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:thistle"|એફ (F) | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:#ffebcd"|ક્યૂએફ (QF) | | style="text-align:center;background:#efefef"|6/12 | style="text-align:center;background:#efefef"|55-6 | style="text-align:center;background:#efefef"|90.16 |- | style="background:#efefef"| યુએસ (US) ઓપન | style="text-align:center"|એ (A) | style="text-align:center"|એલક્યૂ (LQ) | style="text-align:center;background:#afeeee"|3આર (3R) | style="text-align:center;background:#afeeee"|4આર (4R) | style="text-align:center;background:#afeeee"|4આર (4R) | style="text-align:center;background:#afeeee"|4આર (4R) | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:thistle"|એફ (F) | style="text-align:center;background:yellow"|એસએફ (SF) | | style="text-align:center;background:#efefef"|5/11 | style="text-align:center;background:#efefef"|56-6 | style="text-align:center;background:#efefef"|90.32 |- | style="background:#efefef"| જીત-હાર | style="text-align:center;background:#efefef"|0-0 | style="text-align:center;background:#efefef"|0-2 | style="text-align:center;background:#efefef"|7-4 | style="text-align:center;background:#efefef"|13-4 | style="text-align:center;background:#efefef"|6-4 | style="text-align:center;background:#efefef"|13-3 | style="text-align:center;background:#efefef"|22-1 | style="text-align:center;background:#efefef"|24-2 | style="text-align:center;background:#efefef"|27-1 | style="text-align:center;background:#efefef"|26-1 | style="text-align:center;background:#efefef"|24-3 | style="text-align:center;background:#efefef"|26-2 | style="text-align:center;background:#efefef"|20-3 | style="text-align:center;background:#efefef"|5-1 | style="text-align:center;background:#efefef"|16/47 | style="text-align:center;background:#efefef"|213–31 | style="text-align:center;background:#efefef"|87.29 |} ''મૂંઝવણ દુર કરવા અને ડબલ ગણતરી રોકવા માટે આ ટેબલની માહિતી ખેલાડીએ ટુર્નામેન્ટમાં ભાગ લીધો હોય તે ટુર્નામેન્ટ પૂર્ણ થયા પછી સુધારવામાં આવી છે.'' "એ (A)" પરિણામ સુચવે છે કે ખેલાડી આ ઈવેન્ટમાં રમ્યો નથી. "એલક્યૂ (LQ)" પરિણામ સુચવે છે કે ખેલાડી ટુર્નામેન્ટના ક્વોલિફાઈંગ રાઉન્ડમાં હારી ગયો હતો. ;<big>ફાઈનલો (16 બિરુદો, 6 રનર્સ-અપ)</big> {| class="sortable wikitable" |- | style="width:100px"|'''પરિણામ''' | width="50"|'''વર્ષ''' | style="width:200px"|'''ચેમ્પિયનશિપ''' | width="75"|'''સપાટી''' | style="width:200px"|'''ફાઈનલના હરીફ''' | style="width:200px"|'''ફાઈનલમાં સ્કોર''' |- style="background:#cfc" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2003 | વિમ્બલ્ડન <small>(1)</small> | ઘાસ | {{Flagicon|AUS}} માર્ક ફિલિપ્પોસિસ | 7–6(5), 6–2, 7–6(3) |- style="background:#ffc" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2004 | ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન <small>(1)</small> | સખત | {{Flagicon|RUS}} મારાત સાફીન | 7–6(3), 6–4, 6–2 |- style="background:#cfc" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2004 | વિમ્બલ્ડન <small>(2)</small> | ઘાસ | {{Flagicon|USA}} એન્ડી રોડ્ડીક | 4–6, 7–5, 7–6(3), 6–4 |- style="background:#ccf" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2004 | યુએસ (US) ઓપન <small>(1)</small> | સખત | {{Flagicon|AUS}} લીટોન હ્યુઇટ | 6–0, 7–6(3), 6–0 |- style="background:#cfc" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2005 | વિમ્બલ્ડન <small>(3)</small> | ઘાસ | {{Flagicon|USA}} એન્ડી રોડ્ડીક | 6–2, 7–6(2), 6–4 |- style="background:#ccf" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2005 | યુએસ (US) ઓપન <small>(2)</small> | સખત | {{Flagicon|USA}} આન્દ્રે અગાસી | 6–3, 2–6, 7–6(1), 6–1 |- style="background:#ffc" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2006 | ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન <small>(2)</small> | સખત | {{Flagicon|CYP}} માર્કોસ બેઘડેટીસ | 5–7, 7–5, 6–0, 6–2 |- style="background:#ebc2af" | style="background:#ffa07a"|રનર-અપ | 2006 | ફ્રેન્ચ ઓપન <small>(1)</small> | માટી | {{Flagicon|ESP}} રફેલ નાદાલ | 6–1, 1–6, 4–6, 6–7(4) |- style="background:#cfc" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2006 | વિમ્બલ્ડન <small>(4)</small> | ઘાસ | {{Flagicon|ESP}} રફેલ નાદાલ | 6–0, 7–6(5), 6–7(2), 6–3 |- style="background:#ccf" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2006 | યુએસ (US) ઓપન <small>(3)</small> | સખત | {{Flagicon|USA}} એન્ડી રોડ્ડીક | 6–2, 4–6, 7–5, 6–1 |- style="background:#ffc" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2007 | ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન <small>(3)</small> | સખત | {{Flagicon|CHI}} ફર્નાન્ડો ગોન્ઝાલેઝ | 7–6(2), 6–4, 6–4 |- style="background:#ebc2af" | style="background:#ffa07a"|રનર-અપ | 2007 | ફ્રેન્ચ ઓપન <small>(2)</small> | માટી | {{Flagicon|ESP}} રફેલ નાદાલ | 3–6, 6–4, 3–6, 4–6 |- style="background:#cfc" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2007 | વિમ્બલ્ડન <small>(5)</small> | ઘાસ | {{Flagicon|ESP}} રફેલ નાદાલ | 7–6(7), 4–6, 7–6(3), 2–6, 6–2 |- style="background:#ccf" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2007 | યુએસ (US) ઓપન <small>(4)</small> | સખત | {{Flagicon|SRB}} નોવાક યોકોવિચ | 7–6(4), 7–6(2), 6–4 |- style="background:#ebc2af" | style="background:#ffa07a"|રનર-અપ | 2008 | ફ્રેન્ચ ઓપન <small>(3)</small> | માટી | {{Flagicon|ESP}} રફેલ નાદાલ | 1–6, 3–6, 0–6 |- style="background:#cfc" | style="background:#ffa07a"|રનર-અપ | 2008 | વિમ્બલ્ડન <small>(1)</small> | ઘાસ | {{Flagicon|ESP}} રફેલ નાદાલ | 4–6, 4–6, 7–6(5), 7–6(8), 7–9 |- style="background:#ccf" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2008 | યુએસ (US) ઓપન <small>(5)</small> | સખત | {{Flagicon|UK}} એન્ડી મૂર્રી | 6–2, 7–5, 6–2 |- style="background:#ffc" | style="background:#ffa07a"|રનર-અપ | 2009 | ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન <small>(1) </small> | સખત | {{Flagicon|ESP}} રફેલ નાદાલ | 5–7, 6–3, 6–7(3), 6–3, 2–6 |- style="background:#ebc2af" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2009 | ફ્રેન્ચ ઓપન <small>(1)</small> | માટી | {{Flagicon|SWE}} રોબિન રોડર્લિંગ | 6–1, 7–6(1), 6–4 |- style="background:#cfc" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2009 | વિમ્બલ્ડન <small>(6)</small> | ઘાસ | {{Flagicon|USA}} એન્ડી રોડ્ડીક | 5–7, 7–6(6), 7–6(5), 3–6, 16–14 |- style="background:#ccf" | style="background:#ffa07a"|રનર-અપ | 2009 | યુએસ (US) ઓપન <small>(1)</small> | સખત | {{Flagicon|ARG}} જુઆન માર્ટિન ડેલ પોટ્રો | 6–3, 6–7(5), 6–4, 6–7(4), 2–6 |- style="background:#ffc" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2010 | ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન <small>(4)</small> | સખત | {{Flagicon|UK}} એન્ડી મૂર્રી | 6–3, 6–4, 7–6(11) |} === વર્ષાંતે યોજાતી ચેમ્પિયનશિપમાં દેખાવની સમયરેખા === {| class="wikitable" |- style="background:#efefef" ! ટુર્નામેન્ટ ! 1998 ! 1999 ! 2000 ! 2001 ! 2002 ! 2003 ! 2004 ! 2005 ! 2006 ! 2007 ! 2008 ! 2009 ! 2010 ! 2011 ! style="width:65px"|કારકિર્દી એસઆર (SR) ! style="width:69px"|કારકિર્દી ડબ્લ્યુ-એલ (W-L) ! style="width:69px"|કારકિર્દી વિજય % |- | colspan="18"| '''વર્ષાંતે યોજાતી ચેમ્પિયનશિપ ટુર્નામેન્ટ્સ''' |- | style="background:#efefef"| વાયઈસી (YEC) | style="text-align:center;background:"|એનક્યૂ (NQ) | style="text-align:center;background:"|એનક્યૂ (NQ) | style="text-align:center;background:"|એનક્યૂ (NQ) | style="text-align:center;background:"|એનક્યૂ (NQ) | style="text-align:center;background:yellow"|એસએફ (SF) | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:thistle"|એફ (F) | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:#afeeee"|આરઆર (RR) | style="text-align:center;background:yellow"|એસએફ (SF) | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | | style="text-align:center;background:#efefef" rowspan="2"|5/9 | style="text-align:center;background:#efefef" rowspan="2"|34-7 | style="text-align:center;background:#efefef" rowspan="2"|82.93 |- | style="background:#efefef"| જીત-હાર | style="text-align:center;background:#efefef"|0-0 | style="text-align:center;background:#efefef"|0-0 | style="text-align:center;background:#efefef"|0-0 | style="text-align:center;background:#efefef"|0-0 | style="text-align:center;background:#efefef"|3-1 | style="text-align:center;background:#efefef"|5-0 | style="text-align:center;background:#efefef"|5-0 | style="text-align:center;background:#efefef"|4-1 | style="text-align:center;background:#efefef"|5-0 | style="text-align:center;background:#efefef"|4-1 | style="text-align:center;background:#efefef"|1-2 | style="text-align:center;background:#efefef"|2–2 | style="text-align:center;background:#efefef"|5-0 |} ;<big>ફાઈનલ્સ (5 બિરુદો, 1 રનર-અપ)</big> {| class="sortable wikitable" | width="100"|'''પરિણામ''' | width="50"|'''વર્ષ''' | width="200"|'''ચેમ્પિયનશિપ''' | width="75"|'''સપાટી''' | width="200"|'''ફાઈનલના હરીફ''' | width="200"|'''ફાઈનલમાં સ્કોર''' |- bgcolor="ffffcc" | bgcolor="98FB98"|વિજેતા | 2003 | {{flagicon|USA}} હ્યુસ્ટન | સખત | {{flagicon|USA}} આન્દ્રે અગાસી | 6–3, 6–0, 6–4 |- bgcolor="ffffcc" | bgcolor="98FB98"|વિજેતા | 2004 | {{flagicon|USA}} હ્યુસ્ટન | સખત | {{flagicon|AUS}} લીટોન હ્યુઇટ | 6–3, 6–2 |- bgcolor="ffffcc" | bgcolor="FFA07A"|રનર-અપ | 2005 | {{flagicon|CHN}} શાંઘાઈ | જાજમ (i) | {{flagicon|ARG}} ડેવિડ નેલ્બેન્ડીયન | 7–6(4), 7–6(11), 2–6, 1–6, 6–7(3) |- bgcolor="ffffcc" | bgcolor="98FB98"|વિજેતા | 2006 | {{flagicon|CHN}} શાંઘાઈ | સખત (i) | {{flagicon|USA}} જેમ્સ બ્લેક | 6–0, 6–3, 6–4 |- bgcolor="ffffcc" | bgcolor="98FB98"|વિજેતા | 2007 | {{flagicon|CHN}} શાંઘાઈ | સખત (i) | {{flagicon|ESP}} ડેવિડ ફેર્રર | 6–2, 6–3, 6–2 |- bgcolor="ffffcc" | bgcolor="98FB98"|વિજેતા | 2010 | {{flagicon|GBR}} [[લંડન]] | સખત (i) | {{flagicon|ESP}} રફેલ નાદાલ | 6–3, 3–6, 6–1 |} === ઓલિમ્પિક રમતો === ;<big>(1 સુવર્ણ ચંદ્રક)</big> {| class="sortable wikitable" |- | style="width:100px"|'''પરિણામ''' | width="50"|'''વર્ષ''' | style="width:200px"|'''ચેમ્પિયનશિપ''' | width="75"|'''સપાટી''' | style="width:95px"|'''ભાગીદાર''' | style="width:100px"|'''વિરોધી''' | style="width:200px"|'''ફાઈનલમાં સ્કોર''' |- style="background:gold" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2008 | {{flagicon|CHN}} બેઈજિંગ | સખત | {{Flagicon|SUI}} વાવરીન્કા | {{Flagicon|SWE}} એસ્પેલીન <br /> {{Flagicon|SWE}} જોહાન્સન | 6–3, 6–4, 6–7(4), 6–3 |} === વિક્રમો === {{Main|List of career achievements by Roger Federer}} * આ વિક્રમો ટેનિસના ઓપન એરા (1968માં શરૂ થયેલો ટેનિસનો સમયગાળોમાં મેળવવામાં આવ્યા હતા. * '''ઘાટા''' અક્ષરોના વિક્રમો બિન-સમોવડિયા વાળી સિદ્ધિઓ છે. * ''ઈટાલિક્સ (ત્રાંસા)'' અક્ષરના વિક્રમો હાલમાં સક્રિય અવસ્થાની સિદ્ધિઓ છે. {| class="wikitable collapsible collapsed" border="1" |- ! સમયગાળો ! પસંદગીના ગ્રાન્ડ સ્લૅમ વિક્રમો ! રમેલા ખેલાડીઓ |- | '''વિમ્બલ્ડન 2003 —''' <br />''' ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન 2010''' | '''16 બિરુદો''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | વિમ્બલ્ડન 2003 —<br /> ફ્રેન્ચ ઓપન 2009 | કારકિર્દી ગ્રાન્ડ સ્લૅમ | રોડ લેવર <br /> આન્દ્રે અગાસી <br /> રફેલ નાદાલ |- | '''વિમ્બલ્ડન 2003 —''' <br />''' ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન 2010''' | '''22 ફાઈનલ''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''વિમ્બલ્ડન 2005 —''' <br />''' યુએસ (US) ઓપન 2007''' | '''સળંગ 10 ફાઈનલ''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''વિમ્બલ્ડન 2004 —''' <br />''' ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન 2010''' | '''સળંગ 23 સેમી-ફાઈનલ''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''વિમ્બલ્ડન 2003 —''' <br />''' ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન 2010''' | '''વિવિધ ત્રણ ગ્રાન્ડ સ્લૅમના વિજેતા અને દરેક બિરુદ કમસેકમ ચાર વખત''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''વિમ્બલ્ડન 2004 —''' <br />''' ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન 2011''' | '''સળંગ 27 ગ્રાન્ડ સ્લૅમમાં ક્વાર્ટરફાઈનલો''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' <ref>{{Cite web |url=http://www.cbsnews.com/stories/2011/01/23/sportsline/main7274418.shtml |title=આર્કાઇવ ક .પિ |access-date=30 મે 2011 |archive-date=16 ફેબ્રુઆરી 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110216171116/http://www.cbsnews.com/stories/2011/01/23/sportsline/main7274418.shtml |url-status=dead }}</ref> |- | ''વિમ્બલ્ડન 2004 —'' <br />'' ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન 2011'' | ''ગ્રાન્ડ સ્લૅમ રમ્યા હોય તેમાં સળંગ 27 ક્વાર્ટર-ફાઈનલ'' | જીમી કોન્નર્સ |- | '''2006 — 2007''' | '''સળંગ 2 વર્ષ 3+ બિરુદો જીત્યા''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''2004 અને 2006 — 2007''' | '''3 વર્ષમાં 3+ બિરુદો જીત્યા''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''2004 — 2007''' | '''સળંગ 4 વર્ષ સુધી 2+ બિરુદો જુત્યા''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''2004 — 2007 અને 2009''' | '''5 વર્ષમાં 2+ બિરુદ જીત્યા''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | ''2003-2010'' | ''સળંગ 8 વર્ષ સુધી 1+ બિરુદ જીત્યા'' | બ્યોન બોર્ગ<br /> પીટ સેમ્પ્રાસ |- | '''વિમ્બલ્ડન 2003 —''' <br />''' ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન 2006''' | '''પ્રથમ 7 ફાઈનલમાં વિજય''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | ''ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન 2004 —'' <br />'' યુએસ (US) ઓપન 2010'' | ''સળંગ 7 વર્ષ સુધી 20+ મેચોમાં વિજય'' | ઇવાન લેન્ડલ |- | ફ્રેન્ચ ઓપન 2006 —<br /> યુએસ (US) ઓપન 2009 | તમામ ચાર ગ્રાન્ડ સ્લૅમમાં રનર-અપ | ઇવાન લેન્ડલ |- | '''યુએસ (US) ઓપન 2006''' <br />''' ફ્રેન્ચ ઓપન 2007''' | '''સળંગ 36 સેટ્સ જીત્યા''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''યુએસ (US) ઓપન 2007''' | '''સળંગ 35 સર્વિસ પોઈન્ટ્સ જીત્યા''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''યુએસ (US) ઓપન 2007''' | '''$2.4 મિલિયનની કમાણી એક કાર્યક્રમમાં કરી''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''વિમ્બલ્ડન 2009''' | '''ફાઈનલમાં 50 એસ (પોઈન્ટ)''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''ફ્રેન્ચ ઓપન 2004 —''' <br />''' વિમ્બલ્ડન 2008''' | '''સળંગ 18 વખત નં-1 તરીકે પસંદગી''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |} {| class="wikitable collapsible collapsed" border="1" |- ! ગ્રાન્ડ સ્લૅમ ! સમયગાળો ! દરેક ગ્રાન્ડ સ્લૅમમાં વિક્રમો ! રમેલા ખેલાડીઓ |- | ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન | 2004-2010 | કુલ 4 બિરુદો | આન્દ્રે અગાસી |- | '''ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન''' | '''2004-2010''' | '''7 વર્ષમાં 4 બિરુદો''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન | 2004–2007 | 4 વર્ષમાં 3 બિરુદો | આન્દ્રે અગાસી |- | ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન | 2006–2007 | સળંગ 2 બિરુદ | કેન રોઝવેલ <br /> ગ્યુલેર્મો વિલાસ <br /> જોહાન ક્રિક <br /> મેટ્સ વિલેન્ડર <br /> સ્ટીફન એડબર્ગ <br /> ઇવાન લેન્ડલ <br /> જિમ કુરિયર <br /> આન્દ્રે અગાસી |- | ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન | 2004-2010 | કુલ 5 ફાઈનલ | સ્ટીફન એડબર્ગ |- | '''''ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન'' ''' | '''''2004 — 2011'' ''' | '''''સળંગ 8 સેમી-ફાઈનલ'' ''' | '''''એકમાત્ર ખેલાડી'' ''' |- | ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન | align="center"|2007 | સેટ ચુક્યા વગર વિજય | કેન રોઝવેલ |- | '''ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન''' | '''2000 — 2011''' | '''59 સિંગલ્સ મેચમાં વિજય<ref>http://www.australianopen.com/en_AU/news/articles/2011-01-21/201101211295597217301.html</ref>''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | ફ્રેન્ચ ઓપન | 2006–2009 | સળંગ 4 ફાઈનલ | બ્યોન બોર્ગ <br />ઇવાન લેન્ડલ <br /> રફેલ નાદાલ |- | ફ્રેન્ચ ઓપન | 2006–2008 | 3 રનર-અપ | ગ્યુલેર્મો વિલાસ |- | '''ફ્રેન્ચ ઓપન''' | '''2006 — 2008''' | '''સળંગ 3 રનર-અપ''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''ફ્રેન્ચ ઓપન''' | '''2005 — 2009''' | '''સળંગ 5 સેમી-ફાઈનલ''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | વિમ્બલ્ડન | 2003–2007 | સળંગ 5 બિરુદ | બ્યોન બોર્ગ |- | વિમ્બલ્ડન | 2003–2009 | કુલ 7 ફાઈનલ | બોરિસ બેકર<br />પીટ સેમ્પ્રાસ |- | '''વિમ્બલ્ડન''' | '''2003 — 2009''' | '''સળંગ 7 ફાઈનલ''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''વિમ્બલ્ડન''' | '''2003 — 2009''' | '''સળંગ 7 સેમી-ફાઈનલ''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | યુએસ (US) ઓપન | 2004–2008 | કુલ 5 બિરુદ | જીમી કોન્નર્સ<br />પીટ સેમ્પ્રાસ |- | '''યુએસ (US) ઓપન''' | ''' 2004 — 2008''' | '''સળંગ 5 બિરુદ''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''યુએસ (US) ઓપન''' | ''' 2004 — 2009''' | '''સળંગ 40 મેચમાં વિજય''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |} {| class="wikitable collapsible collapsed" border="1" |- ! સમયગાળો ! અન્ય પસંદગીના વિક્રમો ! રમેલા ખેલાડીઓ |- | 2 ફેબ્રઆરી 2004 —<br /> 17 ઓગસ્ટ 2008 | સળંગ 237 અઠવાડિયા સુધી નં.1 પર | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | ઓક્ટોબર 2003<br /> જાન્યુઆરી 2005 | ટોચના 10 હરીફો સામે સળંગ 26 મેચમાં વિજય | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | 2005–2006 | સળંગ 56 સખત સપાટીની મેચમાં વિજય | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | 2003–2008 | સળંગ 65 વખત ઘાસની સપાટીની મેચમાં વિજય | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | 2003–2005 | સળંગ 24 ટુર્નામેન્ટ ફાઈનલમાં વિજય | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | 2006 | ટુર્નામેન્ટ ફાઈનલમાંથી 94.12%માં 1 સેશનમાં પહોંચી ગયા | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | 2005–2006 | 2-સેશનમાં મેચ જીતવાની ટકાવારી 95.05% | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | 2004–2006 | 3-સેશનમાં મેચ જીતવાની ટકાવારી 94.27% | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | 2004–2007 | 4-સેશનમાં મેચ જીતવાની ટકાવારી 92.92% | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | 2003-2010 | 5 એટીપી (ATP) વર્લ્ડ ટૂર ફાઈનલ બિરુદ | ઇવાન લેન્ડલ<br />પીટ સેમ્પ્રાસ |- | 2007 | $10 મિલિયનની કમાણી એક સેશનમાં | '''રફેલ નાદાલ''' |- | 2002-2010 | 29 માસ્ટર્સ 1000 ફાઈનલ સુધી પહોંચ્યા | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | 2005–2006 | સળંગ 29 માસ્ટર 1000 મેચમાં વિજય | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | 2004–2008 | સળંગ 2 ઓલિમ્પિક રમતોમાં વાયર-થી-વાયર નં.-1 તરીકે | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | 2005–2007 | સળંગ 3 કેલેન્ડર વર્ષમાં વાયર-થી-વાયર નં.-1 તરીકે | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | 2005–2007 | સળંગ 3 કેલેન્ડર વર્ષમાં વાયર-થી-વાયર નં.-1 તરીકે | જીમી કોન્નર્સ |} == આ પણ જુઓ == {{Portal|Tennis}} * રોજર ફેડરરની કારકિર્દીના આંકડાઓ * રોજર ફેડરર દ્વારા હાંસલ કરાયેલી કારકિર્દી સિદ્ધિઓની યાદી * ફેરડરની આઈટીએફ (ITF) અને એટીએફ (ATP) મેચોની યાદી * ગ્રાન્ડ સ્લૅમ મેન્સ સિંગલ્સ ચેમ્પિયન્સની યાદી * પુરુષ ટેનિસ ખેલાડીઓની યાદી * સ્વિટ્ઝરલેન્ડ ડેવિસ કપ ટીમ * 2008 સમર ઓલિમ્પિક્સ રાષ્ટ્રીય ધ્વજ આરોહકો == સંદર્ભ અને નોંધો == {{Reflist|2}} == વધુ વાંચન == * {{Cite book |first=Chris|last= Bowers |title=Fantastic Federer: The Biography of the World's Greatest Tennis Player |publisher=John Blake |location= |year=2007 |pages= |isbn=1-84454-407-9}} * {{Cite book |first=Rene|last=Stauffer |title=The Roger Federer Story: Quest for Perfection |publisher=New Chapter Press |location=New York, N.Y |year=2007 |pages= |isbn=0-942257-39-1}} == વીડિયો == * ''વિમ્બલ્ડન ક્લાસિક મેચ: ફેડરર વિરુદ્ધ સેમ્પ્રાસ'' માત્ર સ્ટેન્ટિંગ રૂમ, ડીવીડી (DVD) રજૂઆત તારીખ: 31 ઓક્ટોબર 2006, સમય: 233 મિનિટ, એએસઆઈએન (ASIN): B000ICLR98. * ''વિમ્બલ્ડન 2007 ફાઈનલ: ફેડરર વિરુદ્ધ નાદાલ (2007)'' કલ્ટર વ્હાઈટ સ્ટાર, ડીવીડી (DVD) રજૂઆત તારીખ: 30 ઓક્ટોબર 2007, સમય: 180 મિનિટ, એએસઆઈએ (ASIN): B000V02CU0. * ''વિમ્બલ્ડન&nbsp;— ધ 2008 ફાઈનલ્સ: નાદાલ વર્સેસ ફેડરર'' માત્ર સ્ટેન્ડિંગ રૂમ, ડીવીડી (DVD) રજૂઆત તારીખ: 19 ઓગસ્ટ 2008, સમય: 300 મિનિટ, એએસઆઈએન (ASIN): B001CWYUBU. == બાહ્ય લિંક્સ == {{Wikiquote}} {{Commons category|Roger Federer}} * [http://www.rogerfederer.com/ અધિકૃત વેબસાઈટ] * [http://thebiofile.com/2010/12/roger-federer-portrait-of-the-champion/ વિજેતાનું વર્ણન - રોજર ફેડરર] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110515052750/http://thebiofile.com/2010/12/roger-federer-portrait-of-the-champion/ |date=15 મે 2011 }} * [http://www.rogerfedererfoundation.org/en.html રોજર ફેડરર ફાઉન્ડેશન] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130127091017/http://www.rogerfedererfoundation.org/en.html |date=27 જાન્યુઆરી 2013 }} * {{Facebook User|Federer|Roger Federer}} === ટૂંકી રૂપરેખાઓ === * {{ATP|id=F324}} * {{ITF male profile|number=10019424}} * {{DavisCupplayerlink|id=10019424}} * {{IMDb name|id=1716574|name=Roger Federer}} {{Roger Federer navbox}} {{Roger Federer start boxes}} {{navboxes|title=Roger Federer in [[grand slam (tennis)|Grand Slam Tournaments]] |list1= {{Wimbledon boys' singles champions}} {{Wimbledon boys' doubles champions}} {{Australian Open men's singles champions}} {{French Open men's singles champions}} {{Wimbledon men's singles champions}} {{US Open Men's Singles champions}} {{Tennis Career Grand Slam Champions}} {{Tennis men grand slam two and over}} }} {{navboxes|title=Roger Federer's [[Roger Federer career statistics|Achievements]] |list1= {{Tennis World Number Ones (men)}} {{Year-End Championships winners}} {{ATP Masters Series tournament winners}} {{ATP Masters Series tournament doubles winners}} {{Footer Olympic Champions Tennis Men's Doubles}} {{Laureus World Sportsman of the Year}} {{Top ten tennis players|atpsingles=y}} {{Top ten European male tennis players}} {{Top Swiss Male Tennis Players}} }} {{Persondata |NAME= Federer, Roger |ALTERNATIVE NAMES= |SHORT DESCRIPTION=Swiss tennis [[professional]] |DATE OF BIRTH=8 August 1981 |PLACE OF BIRTH=[[Binningen]] (near [[Basel]]), Switzerland) |DATE OF DEATH= |PLACE OF DEATH=}} {{DEFAULTSORT:Federer, Roger}} [[શ્રેણી:1981માં જન્મેલી વ્યક્તિઓ]] [[શ્રેણી:જીવિત લોકો]] [[શ્રેણી:રોજર ફેડરર]] [[શ્રેણી:ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન (ટેનિસ) વિજેતાઓ]] [[શ્રેણી:ફ્રેન્ચ ઓપન વિજેતાઓ]] [[શ્રેણી:વિમ્બલ્ડન વિજેતાઓ]] [[શ્રેણી:યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ ઓપન ચેમ્પિયન્સ (ટેનિસ)]] [[શ્રેણી:લૉરેયસ વર્લ્ડ સ્પોર્ટ્સ પુરસ્કાર વિજેતાઓ]] [[શ્રેણી:સ્વિટ્ઝરલેન્ડ માટે ઓલિમ્પિક સુવર્ણ ચંદ્રક વિજેતાઓ]] [[શ્રેણી:સ્વિટ્ઝરલેન્ડના ઓલિમ્પિક ટેનિસ ખેલાડીઓ]] [[શ્રેણી:બાસેલ શહેરના લોકો]] [[શ્રેણી:સ્વિસ-જર્મન લોકો]] [[શ્રેણી:દક્ષિણ આફ્રિકન મૂળના સ્વિસ લોકો]] [[શ્રેણી:સ્વિસ રોમન કેથલિકો]] [[શ્રેણી:સ્વિસ ટેનિસ ખેલાડીઓ]] [[શ્રેણી:2000ના સમર ઓલિમ્પિક્સના ટેનિસ ખેલાડીઓ]] [[શ્રેણી:2004ના સમર ઓલિમ્પિક્સના ટેનિસ ખેલાડીઓ]] [[શ્રેણી:2008ના સમર ઓલિમ્પિક્સના ટેનિસ ખેલાડીઓ]] [[શ્રેણી:યુનિસેફ લોકો]] [[શ્રેણી:વિશ્વના નં 1 ટેનિસ ખેલાડીઓ]] [[શ્રેણી:પુરુષ ટેનિસ ખેલાડીઓ]] [[શ્રેણી:ટેનિસ ખેલાડી]] [[શ્રેણી:૧૯૮૧માં જન્મ]] 6p1fukzu8l3qf285n435gpjguvafva3 825694 825693 2022-07-23T04:00:04Z Snehrashmi 41463 /* ટૂંકી રૂપરેખાઓ */ ઢાંચો:Persondata, Navbox અને વધારાની શ્રેણીઓ હટાવી wikitext text/x-wiki {{cleanup}} {{Use dmy dates|date=January 2011}} {{pp-move-indef}} {{Fix bunching|beg}} {{Infobox Tennis player |playername = Roger Federer |image = [[ચિત્ર:Roger Federer (26 June 2009, Wimbledon) 2 new.jpg|200px|alt=A dark-haired man is in the serving motion, which he is in all white clothing, and he has a reddish-black tennis racket in his right hand]] |caption = Wimbledon 2009 |country = {{flag|Switzerland|size=15px}} |residence = [[Bottmingen]], [[Switzerland]] |datebirth = {{birth date and age|df=yes|1981|08|08}} |placebirth = [[Basel]], [[Switzerland]] |height = {{height|m=1.85}} |weight = {{convert|85|kg}} |turnedpro = 1998<ref name=ATPWEBSITE>{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/tennis/3/en/players/playerprofiles/?playernumber=F324 |title=ATP website profile of Roger Federer |publisher=ATP World Tour |date= |access-date=5 July 2009}}</ref> |plays = Right-handed (one-handed backhand) |careerprizemoney = [[United States dollar|US$]]61,657,232 * [[ATP Tour records#Earnings|All-time leader in earnings]] |singlesrecord = 755–175 (81.14%) |singlestitles = 67 (4th in overall rankings in Open era) |highestsinglesranking = No. '''1''' (2 February 2004) |currentsinglesranking = No. 2 (18 October 2010) |AustralianOpenresult = '''W''' ([[2004 Australian Open - Men's Singles|2004]], [[2006 Australian Open - Men's Singles|2006]], [[2007 Australian Open - Men's Singles|2007]], [[2010 Australian Open - Men's Singles|2010]]) |FrenchOpenresult = '''W''' ([[2009 French Open – Men's Singles|2009]]) |Wimbledonresult = '''W''' ([[2003 Wimbledon Championships - Men's Singles|2003]], [[2004 Wimbledon Championships - Men's Singles|2004]], [[2005 Wimbledon Championships - Men's Singles|2005]], [[2006 Wimbledon Championships - Men's Singles|2006]], [[2007 Wimbledon Championships - Men's Singles|2007]], [[2009 Wimbledon Championships - Men's Singles|2009]]) |USOpenresult = '''W''' ([[2004 U.S. Open - Men's Singles|2004]], [[2005 U.S. Open - Men's Singles|2005]], [[2006 U.S. Open - Men's Singles|2006]], [[2007 U.S. Open - Men's Singles|2007]], [[2008 U.S. Open - Men's Singles|2008]]) |Othertournaments = Yes |MastersCupresult = '''W''' ([[2003 Tennis Masters Cup#Singles|2003]], [[2004 Tennis Masters Cup#Singles|2004]], [[2006 Tennis Masters Cup#Singles|2006]], [[2007 Tennis Masters Cup#Singles|2007]], [[2010 ATP World Tour Finals – Singles|2010]]) |Olympicsresult = 4th place (losing bronze-finalist) ({{OlympicEvent|Tennis|2000 Summer|title=2000|subcategory=Men's Singles}}) |doublesrecord = 114–74 (60.6%) |doublestitles = 8 |OthertournamentsDoubles = yes |grandslamsdoublesresults= yes |AustralianOpenDoublesresult = 3R (2003) |FrenchOpenDoublesresult = 1R (2000) |WimbledonDoublesresult = QF (2000) |USOpenDoublesresult = 3R (2002) |OlympicsDoublesresult = [[ચિત્ર:Gold medal.svg|20px]] '''Gold Medal''' ({{OlympicEvent|Tennis|2008 Summer|title=2008|subcategory=Men's Doubles}}) |highestdoublesranking = No. 24 (9 June 2003) |updated = 7 November 2010}} {{Fix bunching|mid}} {{MedalTop}} {{MedalCountry|{{SUI}}}} {{MedalSport|Men's [[Tennis at the Summer Olympics|Tennis]]}} {{MedalGold|[[2008 Summer Olympics|2008 Beijing]]|[[Tennis at the 2008 Summer Olympics|Doubles]]}} {{MedalBottom}} {{Fix bunching|end}} '''રોજર ફેડરર''' (8 ઓગસ્ટ 1981ના રોજનો જન્મ) વ્યવસાયિક સ્વિસ ટેનિસ ખેલાડી છે, જે સળંગ 237 અઠવાડિયા સુધી એટીપી (ATP) માં પ્રથમ ક્રમે રહેવાનો વિક્રમ ધરાવે છે.<ref>{{cite news |title=Profile: Roger Federer – The greatest ever|date=6 July 2009 |publisher=CNN |url=http://edition.cnn.com/2009/SPORT/07/04/roger.federer.profile.wimbledon/index.html|access-date=3 October 2009}}</ref> 9 જાન્યુઆરી 2011ના રોજ એસોસિયેશન ઓફ ટેનિસ પ્રોફેશનલ્સ (એટીપી (ATP))એ તેમને બીજો ક્રમ આપ્યો છે. ફેડરર મેન્સમાં 16 સિંગલ ગ્રાન્ડ સ્લૅમ બિરુદ જીતવાનો વિક્રમ ધરાવે છે. તેણે કેરિયર ગ્રાન્ડ સ્લૅમ મેળવનારા સાત મહાન ટેનિસ ખેલાડીઓ અને ત્રણ જુદી-જુદી સપાટી (માટી, ઘાસ અને સખત સપાટી) પર બિરુદ જીતનારા ત્રણમાંના એક (આન્દ્રે અગાસી અને રફેલ નાદાલ)માં સ્થાન મેળવ્યું છે. ઘણા રમત વિશ્લેષકો, ટેનિસ વિવેચકો, ભૂતપૂર્વ અને વર્તમાન ખેલાડીઓ ફેડરરને ટેનિસનો અત્યાર સુધીનો સૌથી મહાનતમ ખેલાડી માને છે.<ref>{{cite news|author=Richard Evans| date=24 June 2007|publisher=The Observer|url=http://observer.guardian.co.uk/sport/story/0,,2110101,00.html|title=Jack the Lad|access-date=15 February 2009 | location=London|quote=Jack Kramer "is ready to anoint Roger Federer as the best he has seen. Recently in a contest Roger Federer's greatest fan was chosen, a teenager from India, ''Yash Malhotra''.}}</ref><ref>{{cite news |title=Federer the greatest ever&nbsp;— Lloyd|date=7 June 2009 |publisher=BBC Sport |url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/tennis/8088191.stm|access-date=7 June 2009}}</ref><ref>{{cite news |title='Roger Federer is the greatest' says Pete Sampras after record broken|date=5 June 2009 |agency=The Guardian |url=http://www.guardian.co.uk/sport/2009/jul/05/pete-sampras-roger-federer-wimbledon|first=Richard|last=Jago|access-date=9 November 2010}}</ref><ref>{{cite news |title=Roger Federer, greatest of all time, ensures statistics back up unrivalled artistry|date=8 June 2009 |work=Times Online |url=http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/columnists/simon_barnes/article6451942.ece|access-date=9 June 2009 | location=London | first=Simon | last=Barnes}}</ref><ref>{{cite news |title=Is Roger Federer the greatest?|date=4 July 2009 |publisher=BBC Sport |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/tennis/8133532.stm|access-date=4 July 2009}}</ref><ref>{{cite news|title=Top 10 Men's Tennis Players of All Time|publisher=Sports Illustrated|url=http://sportsillustrated.cnn.com/multimedia/photo_gallery/1009/top.ten.tennis/content.1.html|access-date=23 September 2010|archive-date=18 સપ્ટેમ્બર 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100918225840/http://sportsillustrated.cnn.com/multimedia/photo_gallery/1009/top.ten.tennis/content.1.html|url-status=dead}}</ref> ફેડરર 22 કેરિયર ગ્રાન્ડ સ્લૅમમાં રમ્યો છે, તેમા તે સળંગ દસ ફાઇનલમાં રમ્યો છે અને 2005ની વિમ્બલ્ડન ચેમ્પિયનશિપથી 2010ની ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન સુધીના સાડા ચાર વર્ષમાં તે 19માંથી 18 ફાઇનલમાં પ્રવેશ્યો છે, તેમાં 2008ની ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપનમાં જ તે ફાઇનલમાં પ્રવેશ્યો ન હતો. તે સળંગ 23 ગ્રાન્ડ સ્લૅમ ટુર્નામેન્ટની સેમી ફાઇનલમાં પ્રવેશવાનો વિક્રમ ધરાવે છે, 2004ની વિમ્બલ્ડન ચેમ્પિયનશિપથી 2010ની ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન સુધીના સાડા પાંચ વર્ષના સમયગાળામાં તેણે આ સિદ્ધિ નોંધાવી છે.<ref>{{cite news |title=Soderling rocks tennis world again |url=http://sports.espn.go.com/sports/tennis/french10/columns/story?columnist=garber_greg&id=5236156|access-date=1 June 2010|publisher=ESPN|author=Greg Garber}}</ref> 2011ની ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપનમાં તે ક્વાર્ટર ફાઇનલમાં પહોંચ્યો ત્યારે તેણે સળંગ 27 ક્વાર્ટર ફાઇનલમાં પહોંચવાના જીમી કોન્નર્સના વિક્રમની બરોબરી કરી હતી.<ref>ફેડરરે ટોમ્મી રોબ્રેડોને હરાજી ચોથો રાઉન્ડ જીત્યા બાદ, યૂરોસ્પોર્ટ બ્રોડકાસ્ટમાં જીમ કુરિયરે તેની સાથે 23 જાન્યુઆરી 2011ના રોજ રૂબરૂ ચર્ચા કરી હતી.</ref> ફેડરરે વિક્રમજનક ગણાય એવી પાંચ એટીપી (ATP) વર્લ્ડ ટુર ફાઇનલ્સ (ઇવાન લેન્ડલ અને પીટ સેમ્પ્રાસની બરોબરી) જીતી છે અને 17 એટીપી (ATP) માસ્ટર્સ શ્રેણી ટુર્નામેન્ટ્સ જીતી છે. તે આ ઉપરાંત તેના સહયોગી સ્ટિનસ્લાસ વાવરીન્કા સાથે 2008ની સમર ઓલિમ્પિક ગેમ્સમાં ડબલ્સમાં ઓલિમ્પિક સુવર્ણ ચંદ્રક પણ જીત્યો હતો. તે સળંગ 8 વર્ષ (2003-2010) સુધી ટોચના બે ક્રમમાં જ રહ્યો છે. ફેડરરે ટેનિસમાં મેળવેલી સફળતાના પગલે તેને સળંગ 4 વર્ષ (2005-2008) સુધી લોરિયસ વર્લ્ડ સ્પોર્ટ્સમેન ઓફ ધ યરનો એવોર્ડ મળ્યો હતો.<ref>{{cite news |url=http://www.laureus.com/winners?id=418 |title=Winners Archive Roger Federer |publisher=Laureus World Sports Awards |access-date=10 July 2008}}</ref> તેને ઘણી વખત ધ ફેડરર એક્સપ્રેસના ઉપનામથી,<ref name="Nickname">{{cite web|url=http://www.allheadlinenews.com/articles/7017679597?Federer%20Express%20Cruises%20To%2016th%20Grand%20Slam%20Title,%20Tops%20Murray%20In%20Australia|title=Federer Express Cruises To 16th Grand Slam Title, Tops Murray In Australia|publisher=All Headline News|access-date=3 February 2010|date=31 January 2010|archive-date=5 નવેમ્બર 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20111105055543/http://www.allheadlinenews.com/articles/7017679597?Federer%20Express%20Cruises%20To%2016th%20Grand%20Slam%20Title,%20Tops%20Murray%20In%20Australia|url-status=dead}}</ref> અથવા તો તેના સંક્ષિપ્ત ઉપનામ ફેડ એક્સપ્રેસ,<ref name="Nickname"/> મહાન સ્વિસ અથવા મહાન ખેલાડી<ref name="Nickname"/> તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.<ref name="Nickname"/><ref>{{cite web|url=http://www.theaustralian.com.au/news/sport/roger-federer-express-rolls-lleyton-hewitt/story-e6frg7mf-1225823460917|title=Roger Federer express rolls Lleyton Hewitt|author=Walsh, Courtney|work=[[The Australian]]|access-date=3 February 2010|date=26 January 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://sportal.com.au/tennis-news-display/hewitt-eclipsed-by-fed-84756|title=Fed Express steamrolls Lleyton|author=Cohen, Brandon|publisher=Sportal.com.au|access-date=3 February 2010|date=25 January 2010|archive-date=29 ઑગસ્ટ 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120829030802/http://www.sportal.com.au/tennis-news-display/hewitt-eclipsed-by-fed-84756|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.espn.co.uk/tennis/sport/story/3174.html|title=Fed Express powers though|publisher=ESPN.co.uk|access-date=3 February 2010|date=23 January 2010}}</ref> {{TOC limit|limit=4}} == બાળપણ અને વ્યક્તિગત જીવન == ફેડરરનો જન્મ સ્વિસ નાગરિક રોબર્ટ ફેડરર અને દક્ષિણ આફ્રિકામાં જન્મેલી લિનેટીને ત્યાં બાસેલ નજીક બિનિન્ગેન ખાતે થયો હતો.<ref name="story">{{cite book |author=Rene Stauffer |title=The Roger Federer Story: Quest for Perfection |publisher=New Chapter Press |year=2007 |page=4 |isbn=0942257391}}</ref> તે સ્વિસ અને દક્ષિણ આફ્રિકા બંનેનું નાગરિકત્વ ધરાવે છે.<ref>[http://www.blick.ch/sport/fussball/nati/roger-federer-hat-luxusproblem-128296 Für wen schlägt Federers Fussball-Herz] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090914045531/http://www.blick.ch/sport/fussball/nati/roger-federer-hat-luxusproblem-128296 |date=14 સપ્ટેમ્બર 2009 }}, Blick.ch, 11 સપ્ટેમ્બર 2009</ref> તેનો ઉછેર બાસેલ નજીક મ્યુન્કેન્સ્ટેઇન ખાતે થયો છે, આ વિસ્તાર ફ્રેન્ચ-જર્મન સરહદની નજીક છે અને ફેડરર સ્વિસ જર્મન, જર્મન, ફ્રેન્ચ અને અંગ્રેજી સારી રીતે બોલી શકે છે.<ref name="story"/><ref name="askroger">{{cite web |url=http://www.rogerfederer.com/en/fanzone/askroger/index.cfm |title=Ask Roger&nbsp;— Official website |publisher=Roger Federer Official Website |access-date=2 March 2007 |archive-date=25 ફેબ્રુઆરી 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070225151333/http://www.rogerfederer.com/en/fanzone/askroger/index.cfm |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|author=Roger Federer|url=http://www.rogerfederer.com/en/fanzone/askroger/index.cfm|title=Ask Roger|publisher=Roger Federer Official Website|date=|access-date=30 June 2009|archive-date=25 ફેબ્રુઆરી 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070225151333/http://www.rogerfederer.com/en/fanzone/askroger/index.cfm|url-status=dead}}</ref> તેનો ઉછેર રોમન કેથલિક તરીકે થયો છે અને તે 2006માં રોમમાં ઇન્ટરનેઝનલી બીએનએલ (BNL) ડી’ઇટાલિયા ટુર્નામેન્ટ દરમિયાન તે પોપ બેનેડિક્ટ 16માને મળ્યો હતો.<ref>{{cite web |url=http://www.rogerfederer.com/en/rogers/news/newsdetail.cfm?uNewsID=327 |title=Roger Meets With Pope |publisher=Roger Federer Official Website |access-date=19 November 2007 |archive-date=20 જાન્યુઆરી 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080120205719/http://www.rogerfederer.com/en/rogers/news/newsdetail.cfm?uNewsID=327 |url-status=dead }}</ref> બધા પુરુષ સ્વિસ નાગરિકોની જેમ ફેડરરે સ્વિસ લશ્કરી દળની ફરજિયાત લશ્કરી સેવા આપવી પડી હતી. જોકે, 2003માં તે લાંબા સમયની પીઠની મુશ્કેલીના લીધે અનફિટ જાહેર થયો હતો અને તેના પરિણામે તે તેની “ફરજ” બજાવી શકે તેમ ન હતો.<ref>{{cite web|url=http://www.lematin.ch/actu/suisse/roger-federer-exempte-pc-143403|title=Roger Federer: le voici exempté de PC...|publisher=Le Matin|date=13 July 2009|access-date=14 October 2009|author=Fabian Muhieddine|language=French|archive-date=18 ઑક્ટોબર 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20091018040912/http://www.lematin.ch/actu/suisse/roger-federer-exempte-pc-143403|url-status=dead}}</ref> === લગ્ન અને કુટુંબ === ફેડરરે ભૂતપૂર્વ વિમેન્સ ટેનિસ એસોસિયેશન પ્લેયર મિર્કા વાવરીનેક સાથે લગ્ન કર્યા છે. તેઓ 2000માં સિડની ઓલિમ્પિક્સમાં સ્વિટ્ઝરલેન્ડ તરફથી રમતી વખતે મળ્યા હતા. વાવરીનેક 2002માં પગની ઇજાના લીધે નિવૃત્ત થઈ હતી અને તે ત્યારથી ફેડરરની પબ્લિક રિલેશન્સ મેનેજર તરીકે કામ કરતી હતી.<ref name="Vavrinec">{{cite news |author=Brian Viner |title=Roger Federer: A Smashing Guy |url=http://www.independent.co.uk/news/people/profiles/roger-federer-a-smashing-guy-497263.html |work=The Independent |date=2 July 2005 |access-date=12 March 2009 |location=London |archive-date=4 ફેબ્રુઆરી 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090204063458/http://www.independent.co.uk/news/people/profiles/roger-federer-a-smashing-guy-497263.html |url-status=dead }}</ref> તેમણે 11 એપ્રિલ 2009ના રોજ વેન્કેનહોફ વિલા (રિહેન મ્યુનિસિપાલિટી)માં નજીકના મિત્રો અને કુટુંબની હાજરીમાં લગ્ન કર્યા હતા.<ref>{{cite web |url=http://www.rogerfederer.com/en/rogers/news/newsdetail.cfm?uNewsID=889 |title=Off Court&nbsp;— Mr. and Mrs. Federer |publisher=Roger Federer Official Website |date=11 April 2009 |access-date=7 June 2009 |archive-date=20 મે 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100520042433/http://www.rogerfederer.com/en/rogers/news/newsdetail.cfm?uNewsID=889 |url-status=dead }}</ref> 23 જુલાઈ 2009ના રોજ, મિર્કાએ જોડિયા બાળક (કન્યા) મિલા રોઝ અને ચાર્લીન રિવાને જન્મ આપ્યો હતો.<ref>{{cite web |url=http://news.oneindia.in/2009/07/24/roger-federer-and-wife-are-proud-parents-of-twins.html |title=Roger Federer and wife are proud parents of twins |publisher=OneIndia|date=24 July 2009 |access-date=3 October 2009}}.</ref> === દયાળુ સ્વભાવ અને સેવાભાવી કાર્યો === ફેડરર તેના સેવાભાવી કાર્યોને ટેકો આપે છે. તેણે અસમર્થ લોકોને મદદ કરવા અને રમતને ટેકો આપવા માટે 2003માં રોજર ફેડરર ફાઉન્ડેશનની સ્થાપના કરી હતી.<ref>{{cite web |url=http://www.rogerfederer.com/en/mediacorner/mediareleases/mediareleasesdetail.cfm?uPressID=145 |title=Roger Federer Foundation To Support Children And Young People In South Africa |publisher=Roger Federer Official Website |date=28 May 2004 |access-date=15 October 2009 |archive-date=27 સપ્ટેમ્બર 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070927003523/http://www.rogerfederer.com/en/mediacorner/mediareleases/mediareleasesdetail.cfm?uPressID=145 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.rogerfedererfoundation.org/en/mission-statement.html |title=Mission statement |publisher=Roger Federer Foundation |access-date=15 October 2009 |archive-date=20 ઑગસ્ટ 2008 |archive-url=https://archive.is/20080820172505/http://www.rogerfedererfoundation.org/en/mission-statement.html |url-status=dead }}</ref> 2005માં તેણે યુએસ (US) ઓપન ચેમ્પિયનશિપમાં હરિકેન કેટરિનાનો ભોગ બનેલાઓને મદદ કરવા માટે તેના રેકેટની હરાજી કરી હતી.<ref>{{cite web |url=http://www.rogerfederer.com/en/rogers/news/newsdetail.cfm?uNewsID=211 |title=Off Court – Racquets Net $40,000 For Victims Of Hurricane |publisher=Roger Federer Official Website |date=20 September 2005 |access-date=15 October 2009 |archive-date=24 ઑક્ટોબર 2006 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061024155855/http://www.rogerfederer.com/en/rogers/news/newsdetail.cfm?uNewsID=211 |url-status=dead }}</ref> તેની 2006માં યુનિસેફના ગુડવિલ એમ્બેસેડર તરીકે નિમણૂક કરવામાં આવી હતી.<ref>{{cite web |url=http://www.unicef.org/infobycountry/usa_32007.html |title=UNICEF's newest Goodwill Ambassador, tennis star Roger Federer, hits an ace for children |publisher=UNICEF |date=3 April 2006 |access-date=15 October 2009 |archive-date=2 એપ્રિલ 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160402050144/http://www.unicef.org/infobycountry/usa_32007.html |url-status=dead }}</ref> 2005માં ઇન્ડિયાનાવેલ્સ ખાતે પેસિફિક લાઇફ ઓપનમાં ફેડરરે રાહત કાર્ય માટે એટીપી (ATP) ટુર અને ડબલ્યુટીએ (WTA) ટુરના કેટલાક ટોચના ખેલાડીઓને લઈને પ્રદર્શન મેચનું આયોજન કર્યું હતું. આ પ્રદર્શન મેચમાંથી મળેલાં ભંડોળનો ઉપયોગ 2004માં હિન્દ મહાસાગરમાં આવેલા ભૂકંપના લીધે થયેલા સુનામીનો ભોગ બનેલાઓ પાછળ કરાયો હતો. તેણે આટલેથી ન અટકતા સુનામીનો સૌથી વધુ ભોગ બનેલા વિસ્તાર દક્ષિણ આફ્રિકા અને [[તમિલનાડુ|તામિલનાડુ]]ની પણ મુલાકાત લીધી હતી.<ref>{{cite web |url=http://www.swissinfo.ch/eng/front/Federer_visits_tsunami_victims_in_India.html?siteSect=105&sid=7379212&cKey=1166901396000&ty=st |title=Federer visits tsunami victims in India |publisher=SwissInfo |date=23 December 2006 |access-date=15 October 2009 |archive-date=26 મે 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200526010707/http://www.swissinfo.ch/eng/federer-visits-tsunami-victims-in-india/566960 |url-status=dead }}</ref> તે [[એડ્સ|એઇડ્ઝ (AIDS)]] માટેના જાગૃતિ કાર્યક્રમમાં યુનિસેફના જાહેર સંદેશોઆમાં પણ દેખા દે છે. 2010માં હૈતીમાં આવેલા ભૂકંપનો ભોગ બનેલાઓની સહાય માટે ફેડરરે રફેલ નાદાલ, નોવાક યોકોવિચ, એન્ડી રોડ્ડીક, કિમ ક્લાઇસ્ટર્સ, સેરેના વિલિયમ્સ, લીટોન હ્યુઇટ અને સામ સ્ટોસુર સાથે હાથ મિલાવી 2010ની ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપનની તૈયારીના અંતિમ દિવસે ખાસ ચેરિટી સ્પર્ધા યોજી હતી, જેનું નામ આપવામાં આવ્યું હતું હિટ ફોર હૈતી, તેની બધી રકમ હૈતીના ભૂકંપ પીડિતોને ગઈ હતી.<ref>{{cite web |url=http://www.tennis.com.au/pages/News.aspx?id=4&pageId=11478&HandlerId=2&archive=false&newsid=6671&utm_source=feedburner&utm_medium=feed&utm_campaign=Feed%3A+tennis-australia+%28Tennis+Australia%29 |title=Stars rally for a common cause |publisher=Tennis Australia |date=16 January 2010 |access-date=16 January 2010 |archive-date=1 ફેબ્રુઆરી 2010 |archive-url=https://www.webcitation.org/5nDbzXsV7?url=http://www.tennis.com.au/Pages/News.aspx?id=4 |url-status=dead }}</ref> તેને વિશ્વ આર્થિક મંચની બેઠકમાં 2010ના યુવા વૈશ્વિક નેતા તરીકે નામાંકિત કરાયો હતો, તેનુ નેતૃત્વ, સિદ્ધિઓ અને સમાજ અંગેના પ્રદાનને ધ્યાનમાં રાખીને તેને આ સન્માન આપવામાં આવ્યું હતું.<ref>[http://www.weforum.org/en/media/Latest%20News%20Releases/PR_YGL2010 વિશ્વ આર્થિક મંચ – છેલ્લા સમાચારો] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100307012504/http://www.weforum.org/en/media/Latest%20News%20Releases/PR_YGL2010 |date=7 માર્ચ 2010 }}. Weforum.org (3 માર્ચ 2010). 18 માર્ચ 2010ના રોજ સુધારો.</ref> 2010ની હિટ ફોર હૈતીની મેચની જેમ ફેડરરે 2010-2011ના ક્વિન્સલેન્ડમાં આવેલા પૂરનો ભોગ બનેલા લોકો માટે 16 જાન્યુઆરી 2011ના રોજની રેલી ફોર રીલીફમાં ભાગ લીધો હતો. == ટેનિસ કારકિર્દી == === 1998 પૂર્વેઃ જુનિયર ખેલાડી તરીકે === {{Main|Roger Federer juniors years}} ફેડરરની જુનિયર ખેલાડી તરીકેની કારકિર્દીમાં જોઈએ તો પ્રથમ સિંગલ્સ ટુર્નામેન્ટમાં ઇરાકલી લેબેડ્ઝને 6-4,6-4<ref>{{cite web|url=http://www.wimbledon.org/en_GB/about/history/rolls/boysroll.html|author=AELTC|title=Boys' Singles honour roll|access-date=16 February 2010}}</ref>ની પરાજય થયો હતો અને ડબલ્સમાં તેણે ઓલિવર રોક્સ સાથે ટીમ બનાવી માઇકલ લોડ્રા અને એન્ડી રેમને 6-4,6-4થી પરાજય આપ્યો હતો.<ref>{{cite web|url=http://www.wimbledon.org/en_GB/about/history/rolls/boysdoublesroll.html|author=AELTC|title=Boys' Doubles honour roll|access-date=16 February 2010}}</ref> વધારામાં ફેડરર 1998માં ડેવિડ નેલ્બેન્ડિયન સામે 3-6,5-7થી યુએસ (US) ઓપન જુનિયર ટુર્નામેન્ટની ફાઇનલમાં હારી ગયો હતો. તેણે તેની કારકિર્દીમાં આઇટીએફ (ITF) જુનિયર સિંગલ્સ ટુર્નામેન્ટ જીતી હતી, તેમાં પ્રતિષ્ઠિત ઓરેન્જ બાઉલનો સમાવેશ થાય છે, તેમાં તેણે ફાઇનલમાં ગ્યુલેર્મો કોરિયાને 7-5,6-3થી પરાજય આપ્યો હતો.<ref>{{cite web|url=http://www.itftennis.com/juniors/players/activity.asp?player=10019424|author=ITF Junior|title=Federer Junior Activity|access-date=16 February 2010|archive-date=10 નવેમ્બર 2004|archive-url=https://web.archive.org/web/20041110004751/http://www.itftennis.com/juniors/players/activity.asp?player=10019424|url-status=dead}}</ref> જુનિયર વર્લ્ડ નંબર વન ખેલાડી તરીકે તેણે 1998નું વર્ષ પૂર્ણ કર્યું હતું. === 1998-2002 એટીપી (ATP)ની પ્રારંભિક કારકિર્દી === {{Main|Roger Federer's early career}} [[ચિત્ર:Roger federer 2002 2.jpg|thumb|left|125px|alt=A dark-haired man in all white clothing, and caring a redish-black bag on his right shoulder and a black one on the left shoulder|2002 યુએસ (US) ઓપનમાં ફેડરર]] રોજર ફેડરર વ્યવસાયિક ખેલાડી તરીકે તેની પ્રથમ ટુર્નામેન્ટ 1998માં જીસ્ટાડ ખાતે રમ્યો હતો, તેમાં તે 32માં રાઉન્ડમાં લ્યુકાસ આર્નોલ્ડ કેર સામે ટકરાયો હતો અને 4-6, 4-6થી હાર્યો હતો.<ref name="RF1998">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=1998&m=s&e=0|title=Roger Federer Playing Activity 1998|author=ATP|access-date=16 February 2010}}</ref> ફેડરર 2000માં પ્રથમ વખત માર્સેલી ઓપનમાં રમ્યો હતો અને તેના જ દેશના માર્ક રોસેટ સામે 6-2, 3-6, 6-7(5)થી હાર્યો હતો.<ref name="RF2000">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=2000&m=s&e=0|title=Roger Federer Playing Activity 2000|author=ATP|access-date=16 February 2010}}</ref> ફેડરરે 2001માં સ્વિટ્ઝરલેન્ડનું પ્રતિનિધિત્વ કરતાં માર્ટિના હિંગિસ સાથે હોપમેન કપ જીત્યો હતો. ફેડરર સૌપ્રથમ વખત મિલાન ઇન્ડોર ટુર્નામેન્ટ જીત્યો હતો. તેમા તેણે જુલિયન બુટરને 6-4, 6-7(7), 6-4થી હરાવ્યો હતો.<ref name="RF2000"/> 2001માં ફેડરર તેની પ્રથમ ગ્રાન્ડ સ્લેમ તરીકે ફ્રેન્ચ ઓપનમાં રમીને તેની ક્વાર્ટર ફાઇનલમાં પહોંચ્યો હતો. તે જ વર્ષે વિમ્બલ્ડનમાં તેણે ચાર વખતના ભૂતપૂર્વ ચેમ્પિયન પીટ સેમ્પ્રાસને હરાવી ક્વાર્ટર ફાઇનલમાં પ્રવેશ કર્યો હતો. આ સમયગાળામાં તે કોઈ પ્રતિષ્ઠિત ટુર્નામેન્ટની ફાઇનલમાં પહોંચ્યો હોય તો તે 2002ની મિયામી માસ્ટર્સ ઇવેન્ટ હતી, હાર્ડ કોર્ટ (સખત સપાટી) પરની આ મેચમાં તે આન્દ્રે અગાસી સામેની ફાઇનલ 3-6, 3-6, 6-3, 4-6થી હાર્યો હતો.<ref name="RF2002">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=2002&m=s&e=0|title=Roger Federer Playing Activity 2002|author=ATP|access-date=16 February 2010}}</ref> વધારામાં ફેડરર 2002 હેમ્બર્ગ માસ્ટર્સના સ્વરૂપમાં પ્રથમ માસ્ટર શ્રેણી ઇવેન્ટ જીત્યો હતો. માટીની સપાટી પર રમાયેલી આ મેચમાં તેણે મારાત સાફીનને 6-1, 6-3, 6-4થી હરાવ્યો હતો; તેણે પ્રથમ વખત ટોપ 10માં પ્રવેશ મેળવ્યો હતો.<ref name="RF2002"/> ફેડરર 1998થી 2002ના સમયગાળામાં 10 સિંગલ્સ ફાઇનલમાં પ્રવેશ્યો હતો અને તેમાથી ચાર જીત્યો હતો અને છ હાર્યો હતો.<ref name="RF1998"/><ref name="RF2000"/><ref name="RF2002"/><ref name="RF1999">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=1999&m=s&e=0|title=Roger Federer Playing Activity 1999|author=ATP|access-date=16 February 2010}}</ref><ref name="RF2001">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=2001&m=s&e=0|title=Roger Federer Playing Activity 2001|author=ATP|access-date=16 February 2010}}</ref> 1998થી 2002માં ફેડરર ડબલ્સમાં 6 ફાઇનલ્સમાં પહોંચ્યો હતો. ફેડરર અને તેના પાર્ટનર મેક્સ મિરનઈનો 2002માં ઇન્ડિયાનાવેલ્સની માસ્ટર્સ શ્રેણીની ફાઇનલમાં પરાજય થયો હતો. તેઓએ તે જ વર્ષે રોટરડેમ 500 શ્રેણી ઇવેન્ટની ફાઇનલમાં વિજય મેળવ્યો હતો. ફેડરર પછીના વર્ષના પ્રારંભમાં આ ટુર્નામેન્ટ પાર્ટનર જોનાસ બ્યોર્કમેન સાથે જીત્યો હતો.<ref name="RF2002"/><ref name="RF2001"/> === 2003-2006 સફળતા અને પ્રભુત્વ === {{Main|Roger Federer in 2003|Roger Federer in 2004 |l2=2004|Roger Federer in 2005|l3=2005|Roger Federer in 2006|l4=2006}} ફેડરરે 2003માં વિમ્બલ્ડનના સ્વરૂપમાં પ્રથમ ગ્રાન્ડ સ્લૅમ સિંગલ્સ બિરુદ જીત્યું હતું, તેણે માર્ક ફિલિપ્પોસિસને 7-6(5), 6-2,7-6(3)થી હરાવી આ બિરુદ જીત્યું હતું.<ref name="RF2003">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=2003&m=s&e=0|title=Roger Federer Playing Activity 2003|author=ATP|access-date=16 February 2010}}</ref> ફેડરર તેનું પ્રથમ અને એકમાત્ર ડબલ્સ માસ્ટર્સ શ્રેણી 1000 ઇવેન્ટ બિરુદ મિયામીમાં મેક્સ મિરનઈ સાથે જીત્યો હતો,<ref>{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=2003&m=d&e=0|author=ATP|title=Roger Federer 2003 Doubles|access-date=16 February 2010}}</ref> અને તેણે રોમમાં માટીની સપાટી પર એક સિંગલ્સ માસ્ટર્સ શ્રેણી 1000 ઇવેન્ટ આમ કર્યું હતું, જયાં તે હાર્યો હતો.<ref name="RF2003"/> ફેડરરે એટીપી (ATP) ટુરમાં નવ ફાઇનલમાં પ્રવેશ કર્યો હતો અને તેમાથી સાત જીતી હતી, તેમાં દુબઈ અને વિયેના ખાતેની 500 શ્રેણીનો સમાવેશ થાય છે.<ref name="RF2003"/> છેલ્લે ફેડરરે આન્દ્રે અગાસીને હરાવી વર્ષાંત ચેમ્પિયનશિપ જીતી હતી.<ref name="RF2003"/> 2004માં ફેડરરે કારકિર્દીમાં પ્રથમ વખત ત્રણ ગ્રાન્ડ સ્લૅમ બિરુદ જીત્યા હતા અને તે મેટ્સ વિલેન્ડરે 1988માં સિદ્ધિ નોંધાવ્યા પછી આવી સિદ્ધિ મેળવનાર પ્રથમ ખેલાડી બન્યો હતો. તેનું પ્રથમ ગ્રાન્ડ સ્લૅમ હાર્ડ કોર્ટ (સખત સપાટી) બિરુદ ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપનના સ્વરૂપમાં હતું, જે તેણે મારાત સાફીનને 7-6(3), 6-4, 6-2થી હરાવી જીત્યું હતું. તેના પછી તેણે એન્ડી રોડ્ડીકને 4-6, 7-5, 7-6(3), 6-4થી હરાવી બીજું વિમ્બલ્ડન બિરુદ જીત્યું હતું.<ref name="RF2004">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=2004&m=s&e=0|title=Roger Federer Playing Activity 2004|author=ATP|access-date=16 February 2010}}</ref> ફેડરરે 2001ના યુએસ (US) ઓપન ચેમ્પિયન લીટોન હ્યુઇટને 6-0, 7-6(3), 6-0થી હરાવીને તેનું પ્રથમ યુએસ (US) ઓપન બિરુદ જીત્યું હતું.<ref name="RF2004"/> ફેડરરે ત્રણ એટીપી (ATP) માસ્ટર્સ શ્રેણી 1000 ઇવેન્ટ જીતી હતી. તેમાની એક હેમ્બર્ગમાં માટીની સપાટી પર હતી અને બીજી બે ઇન્ડિયાનાવેલ્સ અને કેનેડામાં સખત સપાટી પર હતી.<ref name="RF2004"/> ફેડરરે દુબઈમાં એટીપી (ATP) 500 શ્રેણી જીતી હતી અને સળંગ બીજી વખત વર્ષાંત ચેમ્પિયનશિપ જીતી વર્ષનું સફળ સમાપન કર્યું હતું.<ref name="RF2004"/> [[ચિત્ર:Roger Federer at Wimbledon 2005.jpg|thumb|125px|alt=A dark-haired man is waving to the crowd with his tennis racket in his right hand, and he is wearing all white clothing|2005 વિમ્બલ્ડન ચેમ્પિયનશિપ દરમિયાન ફેડરર, જ્યાં તે સતત ત્રીજી વખત બિરુદ જીત્યો હતો.]] 2005માં ફેડરર પ્રથમ બંને ગ્રાન્ડ સ્લૅમ ટુર્નામેન્ટની ફાઇનલમાં પહોંચવામાં નિષ્ફળ ગયો હતો, ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપનમાં તે ચેમ્પિયન સાફીન સામે હારી ગયો હતો અને ફ્રેન્ચ ઓપન સેમી ફાઇનલમાં તે રફેલ નાદાલ સામે હાર્યો હતો.<ref name="RF2005"/> જોકે, ગ્રાસ કોર્ટ (ઘાસની સપાટી) પર ફેડરરે પોતાનું પ્રભુત્વ ફરીથી પુરવાર કરતાં એન્ડી રોડ્ડીકને 6-2, 7-6(2), 6-4થી હરાવી વિમ્બલ્ડન ચેમ્પિયનશિપ જીતી હતી. યુએસ (US) ઓપનમાં ફેડરરે આન્દ્રે અગાસીને તેની છેલ્લી ગ્રાન્ડ સ્લૅમ ફાઇનલમાં 6-3, 2-6, 7-6(1), 6-1થી હરાવ્યો હતો.<ref name="RF2005">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=2005&m=s&e=0|title=Roger Federer Playing Activity 2005|author=ATP|access-date=16 February 2010}}</ref> ફેડરરે ચાર એટીપી (ATP) માસ્ટર્સ શ્રેણી 1000 જીતી હતી. ઇન્ડિયન વેલ્સ, મિયામી અને સિનસિનાટી (હાર્ડ કોર્ટ (સખત સપાટી) પર) અને હેમ્બર્ગ (ક્લે (માટી)) પર જીતી હતી.<ref name="RF2005"/> વધુમાં ફેડરરે બે એટીપી (ATP) 500 શ્રેણી ઇવેન્ટ્સ રોટરડેમ અને દુબઈ ખાતે જીતી હતી.<ref name="RF2005"/> ફેડરર વર્ષાંત ચેમ્પિયનશિપની ફાઇનલમાં ડેવિડ નેલ્બેન્ડિયન સામે હાર્યો હતો.<ref name="RF2005"/> ફેડરર 2006માં ત્રણ સિંગલ્સ ગ્રાન્ડ સ્લૅમ બિરુદ જીત્યો હતો અને અન્યની ફાઇનલમાં પહોંચ્યો હતો. તેનો એકમાત્ર પરાજય નાદાલ સામે ફ્રેન્ચ ઓપનની ફાઇનલમાં 1-6, 6-1, 6-4, 7-6(4)થી થયો હતો. બંને ટોચના ખેલાડીઓની ગ્રાન્ડ સ્લૅમમાં આ પ્રથમ ટક્કર હતી.<ref name="RF2006">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=2006&m=s&e=0|title=Roger Federer Playing Activity 2006|author=ATP|access-date=16 February 2010}}</ref> ફેડરરે નાદાલને વિમ્બલ્ડન ચેમ્પિયનશિપની ફાઇનલમાં 6-0, 7-6(5), 6-7(2), 6-3થી હરાવ્યો હતો, બસ ત્યારથી બંને વચ્ચેના ઐતિહાસિક મુકાબલાનો પ્રારંભ થયો હતો. ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન ફેડરરે માર્કોસ બેઘડેટિસને 5-7, 7-5, 6-0, 6-2થી હરાવી જીતી હતી,<ref name="RF2006"/> અને યુએસ (US) ઓપનમાં ફેડરરે રોડ્ડીક (2003નો ચેમ્પિયન)ને 6-2, 4-6, 7-5, 6-1થી હરાવી ચેમ્પિયનશિપ જીતી હતી.<ref name="RF2006"/> વધારામાં ફેડરર છ એટીપી (ATP) માસ્ટર્સ શ્રેણી 1000ની ફાઇનલમાં પહોંચ્યો છે અને ચાર સખત સપાટી પર જીતી છે અને બે મેચ માટીની સપાટી પર નાદાલ સામે હાર્યો છે. ફેડરરે ટોક્યોમાં એટીપી (ATP) 500 શ્રેણી જીતી હતી અને તેની કારકિર્દીમાં ત્રીજી વખત વર્ષાંત ચેમ્પિયનશિપ જીતી હતી.<ref name="RF2006"/> === 2007થી અત્યાર સુધીઃ મહાન ખેલાડી બન્યા === {{Main|Roger Federer in 2007|Roger Federer in 2008|l2=2008|Roger Federer in 2009|l3=2009|Roger Federer in 2010|l4=2010|Roger Federer in 2011|15=2011}} રોજર ફેડરર 2007માં ચારેય ગ્રાન્ડ સ્લૅમની ફાઇનલમાં પહોંચ્યા હતા અને તેમાથી ત્રણ જીતી હતી. ફેડરરે ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપનની ફાઇનલમાં ફર્નાન્ડો ગોન્ઝાલેઝને 7-6(2), 6-4,6-4થી હરાવ્યો હતો. વિમ્બલ્ડન ચેમ્પિયનશિપની ફાઇનલમાં રફેલ નાદાલને બીજી વખત 7-6(7), 4-6, 7-6(3), 2-6, 6-2થી હરાવ્યો હતો અને યુએસ (US) ઓપનની ફાઇનલમાં નોવાક યોકોવિચ સામે 7-6(4), 7-6(2), 6-4થી વિજય મેળવ્યો હતો. ફેડરર ફ્રેન્ચ ઓપનની ફાઇનલમાં નાદાલ સામે 6-3, 4-6, 6-3, 6-4થી હારી ગયો હતો.<ref name="RF2007">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=2007&m=s&e=0|title=Roger Federer Playing Activity 2007|author=ATP|access-date=16 February 2010}}</ref> ફેડરરે પાંચ એટીપી માસ્ટર્સ શ્રેણી 1000 ફાઇનલ્સમાં પ્રવેશ કર્યો હતો, પરંતુ તે ફક્ત હેમ્બર્ગ અને મેડ્રિડમાં જ વિજયી બન્યો હતો.<ref name="RF2007"/> ફેડરરે દુબઈમાં એક 500 શ્રેણી અને વર્ષાંત ચેમ્પિયનશિપ જીતી હતી.<ref name="RF2007"/> [[ચિત્ર:Federer Beijing 2008.jpg|thumb|left|125px|alt=A dark-haired man is in a red shirt with white shorts and shoes and bandanna, which he is carrying his tennis racket in his right hand pointing towards the ground|2008 સમર ઓલિમ્પિક્સમાં ફેડરર, જ્યાં તે ડબ્લસમાં સુવર્ણ ચંદ્રક જીત્યો હતો.]] ફેડરર 2009માં એક જ ગ્રાન્ડ સ્લૅમ બિરુદ જીતી શક્યો હતો, આ બિરુદ તેણે યુએસ (US) ઓપનના સ્વરૂપમાં બ્રિટનના એન્ડી મૂર્રીને 6-2, 7-5, 6-2થી હરાવી જીત્યું હતું.<ref name="RF2008">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=2008&m=s&e=0|title=Roger Federer Playing Activity 2008|author=ATP|access-date=16 February 2010}}</ref> ફેડરરને નાદાલે બે ગ્રાન્ડ સ્લૅમની ફાઇનલમાં પરાજય આપ્યો હતો, ફ્રેન્ચ ઓપનની ફાઇનલમાં 6-1, 6-3, 6-0થી વિમ્બલ્ડનની ફાઇનલમાં 6-4, 6-4, 6-7(5), 6-7(8), 9-7થી હરાવ્યો હતો, જેના લીધે ફેડરર સળંગ છ વિમ્બલ્ડન વિજય મેળવી બ્યોન બોર્ગનો વિક્રમ તોડી શક્યો ન હતો.<ref name="RF2008"/> ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપનમાં જોઈએ તો ફેડરર સળંગ 10 ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન ફાઇનલમાં પ્રવેશવાના વિક્રમ માટે રમી રહ્યો હતો ત્યારે જ સેમી ફાઇનલમાં યોકોવિચ સામે હારી ગયો હતો.<ref name="RF2008"/> ફેડરર મોન્ટે કાર્લો અને હેમ્બર્ગમાં માટી પર રમાયેલી માસ્ટર્સ શ્રેણી 1000ની ફાઇનલમાં નાદાલ સામે હારી ગયો હતો.<ref name="RF2008"/> જોકે, ફેડરરે એસ્ટોરિલ, હોલમાં 250 લેવલની ઇવેન્ટમાં બે બિરુદ જીત્યા હતા અને બાસેલ ખાતે એક બિરુદ 500ની ઇવેન્ટમાં જીત્યું હતું. ડબલ્સમાં ફેડરર અને સ્ટેનિસ્લાસ વાવરીન્કાએ ઓલિમ્પિક રમતોમાં ગોલ્ડ જીત્યો હતો.<ref>{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=2008&m=d&e=0|author=ATP|title=Roger Federer 2008 Doubles|access-date=16 February 2010}}</ref> {{External media |align=right |width=150px |image1=[http://sportsillustrated.cnn.com/vault/cover/featured/11260/index.htm Federer on the Cover of Sports Illustrated After 2009 French Open Victory] }} 2009માં ફેડરરે બે ગ્રાન્ડ સ્લૅમ સિંગલ્સ બિરુદ જીત્યા હતા. તેમા તેણે રોબિન સોડરલિંગને 6-1, 7-6(1), 6-4થી હરાવીને ફ્રેન્ચ ઓપન જીતી હતી અને એન્ડી રોડ્ડીકને 5-7, 7-6(6), 7-6(5), 3-6, 16-14થી હરાવી વિમ્બલ્ડન ચેમ્પિયનશિપમાં વિજય મેળવ્યો હતો.<ref name="RF2009">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=2009&m=s&e=0|title=Roger Federer Playing Activity 2009|author=ATP|access-date=16 February 2010}}</ref> ફેડરર આ ઉપરાંત બીજા બે ગ્રાન્ડ સ્લૅમની ફાઇનલમાં પહોંચ્યો હતો, પરંતુ ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપનની ફાઇનલમાં નાદાલ સામે તેનો 7-5, 3-6, 7-6(3), 3-6, 6-2થી પરાજય થયો હતો, જ્યારે યુએસ (US) ઓપનની ફાઇનલમાં તેનો જુઆન માર્ટિન ડેલ પોટ્રો સામે 3-6, 7-6(5), 4-6, 7-6(4), 6-2થી પરાજય થયો હતો.<ref name="RF2009"/> ફેડરરે વધુ બે ઇવેન્ટ જીતી હતી, એક હતી મેડ્રિડ માસ્ટર્સ, જે માટી પર હોવા છતાં પણ ફાઇનલમાં નાદાલને 6-4, 6-4થી હરાવીને તે જીતી હતી.<ref name="RF2009"/> જ્યારે બીજી સિનસિનાટીમાં હતી, તેમા તેણે યોકોવિચને 6-1, 7-5થી હરાવી વિજય મેળવ્યો હતો, પણ પછી વર્ષના અંતે બાસેલમાં યોકોવિચે ફેડરરને 6-4, 4-6, 6-2થી હરાવ્યો હતો.<ref name="RF2009"/> ફેડરરે સૌપ્રથમ ફ્રેન્ચ ઓપન બિરુદ જીતીને કેરિયર ગ્રાન્ડ સ્લૅમ પૂરું કર્યું છે અને મેન્સમાં પાંચમું વિક્રમજનક ગ્રાન્ડ સ્લૅમ બિરુદ કબ્જે કર્યું છે, જે પીટ સેમ્પ્રાસે જીતેલા 14 ગ્રાન્ડ સ્લૅમ કરતાં એક વધારે છે.<ref name="RF2009"/> 2010માં ફેડરરે સીમાચિન્હો સર કરવાનું અને સિદ્ધિઓ મેળવી રાખવાનું જારી રાખ્યું હતું. તે ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન જીત્યો હતો.<ref name="RF2010">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Tennis/Players/Top-Players/Roger-Federer.aspx?t=pa&y=2010&m=s&e=0|title=Roger Federer Playing Activity 2010|author=ATP|access-date=16 February 2010}}</ref> ફાઇનલમાં ફેડરરે એન્ડી મૂર્રીએ 6-3, 6-4, 7-6(11)થી વિજય મેળવ્યો હતો, તેણે મૂર્રીને 2008ની યુએસ (US)ઓપનની ફાઇનલમાં હરાવ્યો હતો.<ref name="RF2008"/><ref name="RF2010"/> ફ્રેન્ચ ઓપનમાં ફેડરર 2004 ફ્રેન્ચ ઓપન પછી પ્રથમ વખત ફાઇનલમાં પ્રવેશવામાં નિષ્ફળ ગયો હતો અને ક્વાર્ટર ફાઇનલમાં 3-6, 6-3, 7-5, 6-4થી પરાજય થયો હતો અને તેણે તે સાથે પ્રથમ ક્રમાંક ગુમાવ્યો હતો.<ref name="RF2010"/> સોડરલિંગ ફાઇનલમાં નાદાલ સામે હારી ગયો હતો, આ ફ્રેન્ચ ઓપનમાં 2004 પછી એવું પ્રથમ વખત બન્યું હતું કે જેમાં ફેડરર ચેમ્પિયન સિવાયના કોઈ ખેલાડી સામે હાર્યો હોય. જોકે, ફ્રેન્ચ ઓપન દરમિયાન ફેડરર 700મી ટુર મેચ જીત્યો હતો અને માટી પર 150મી ટુર મેચ જીત્યો હતો.<ref name="RF2010"/><ref>http://www.atpworldtour.com/News/Tennis/2010/05/Roland-Garros/Roland-Garros-Friday-Federer-Wins-700th-Match.aspx</ref> ફેડરર પીટ સેમ્પ્રાસના 286 અઠવાડિયા સુધી પ્રથમ ક્રમે રહેવાના વિક્રમની બરોબરી કરવાથી એક જ વર્ષ દૂર હતો. 2001 પછીનું આ એકમાત્ર એવું વર્ષ હતું જેમાં ફેડરર વર્ષમાં એકમાત્ર બિરુદ જીતી પ્રવેશ્યો હોય. તેનાથી પણ વધારે મોટું આશ્ચર્ય ફેડરર ક્વાર્ટર ફાઇનલમાં ટોમસ બર્ડિક સામે 6-4, 3-6, 6-1, 6-4થી હાર્યો અને સાત વર્ષ બાદ રેન્કિંગમાં ત્રીજા ક્રમે ઉતરી ગયો ત્યારે થયું હતું, પણ તેણે પ્રથમ રાઉન્ડમાં તેનો 200મો ગ્રાન્ડ સ્લૅમ વિજય મેળવ્યો હતો.<ref name="RF2010"/><ref>http://www.atpworldtour.com/News/Tennis/2010/06/Wimbledon/Wimbledon-Wednesday2-Berdych-Upsets-Federer.aspx</ref><ref>http://sports.rediff.com/slide-show/2010/jun/22/slide-show-1-roger-federer-joins-elite-club.htm</ref> 2010માં યુએસ (US) ઓપનમાં ફેડરર સેમી ફાઇનલમાં પહોંચ્યો હતો અને તેણે ફ્રેન્ચ ઓપનમાં ક્વાર્ટર ફાઇનલમાં સોડરલિંગ સામે થયેલા પરાજયનો બદલો લીધો હતો. તેના પછી ફેડરર પાંચ સેટની મેચ ત્રીજા ક્રમના અને 2008ના ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન ચેમ્પિયન નોવાક યોકોવિચ સામે 7-5, 1-6, 7-5, 2-6, 7-5થી હારી ગયો હતો. <ref name="RF2010"/> ફેડરર ચાર માસ્ટર્સ 1000 ફાઇનલ્સમાં પ્રવેશ્યો હતો અને તેમાથી ત્રણમાં હાર્યો હતો અને એકમાં જીત્યો હતો. મેડ્રિડ ઓપનમાં તે નાદાલ સામે 6-4, 7-6થી હારી ગયો હતો.<ref name="RF2010"/> કેનેડિયન માસ્ટર્સમાં ફેડરર મૂર્રી સામે હારી ગયો હતો.<ref>{{cite news | title = Murray beats rain and Federer to defend title | date = 15 August 2010 | url = http://www.atpworldtour.com/News/Tennis/2010/08/32/Toronto-Sunday-Murray-Defends-Title.aspx | work = ATP | access-date = 16 August 2010}}</ref> સિનસિનાટી માસ્ટર્સમાં ફેડરરે આઠ મહિના બાદ પ્રથમ બિરુદ જીત્યું હતું. આમ તે અગાસી પછી આ બિરુદ જાળવી રાખનારો પ્રથમ ખેલાડી બન્યો હતો, તેણે ફાઇનલમાં ફિશને હરાવી આ ટુર્નામેન્ટ જીતી હતી.<ref>{{cite news | title = Federer back to winning ways with fourth Cincinnati crown | date = 22 August 2010 | url = http://www.atpworldtour.com/News/Tennis/2010/08/33/Cincinnati-Sunday2-Federer-Ends-Title-Drought.aspx | work = ATP | access-date = 22 August 2010}}</ref> આ ઉપરાંત તેણે માસ્ટર્સ શ્રેણીમાં 17 વિજય મેળવવાના અગાસીના વિશ્વવિક્રમની અને બ્યોન બોર્ગના સૌથી વધુ બિરુદની મેચો જીતવાના વિક્ર્મની બરોબરી કરી હતી અને સેમ્પ્રાસ કરતાં એક જ બિરુદ પાછળ હતો. તેના પછી તે શાંઘાઈમાં રમ્યો હતો અને માસ્ટર્સ શ્રેણીની ફાઇનલમાં આ વર્ષે બીજી વખત એન્ડી મૂર્રી સામે હાર્યો હતો. જુલાઈના મધ્યાંતર સુધીમાં ફેડરરે પીટ સેમ્પ્રાસના કોચ પૌલ એનાકોનને લીધા હતા અને પ્રાયોગિક ધોરણે તેની ટેનિસની રમત અને કારકિર્દીને યોગ્ય દિશામાં મૂકી હતી.<ref>{{cite news | title = Federer hires Annacone | date = 21 July 2010 | url = http://www.telegraph.co.uk/sport/tennis/rogerfederer/7911377/Roger-Federer-hires-Paul-Annacone-as-coach-for-test-period.html | work = Daily Telegraph | access-date = 28 July 2010 | location = London | archive-date = 31 જુલાઈ 2010 | archive-url = https://web.archive.org/web/20100731155559/http://www.telegraph.co.uk/sport/tennis/rogerfederer/7911377/Roger-Federer-hires-Paul-Annacone-as-coach-for-test-period.html | url-status = dead }}</ref> ફેડરર એટીપી (ATP)-250 લેવલ ઇવેન્ટમાં સ્ટોકહોમ ઓપન ખાતે સળંગ બે બિરુદ જીત્યો છે. તેના પછી બાસેલમાં એટીપી (ATP)-500 લેવલની સ્પર્ધા જીત્યો છે, તેની સાથે તેણે કારકિર્દીના બિરુદોનો આંક 65 પર પહોંચાડી દીધો હતો અને પીટ સેમ્પ્રાસના એટીપી (ATP) ટુરમાં 64 બિરુદ જીતવાના વિક્રમને તોડ્યો હતો. છેલ્લે ફેડરર વર્ષાંત ચેમ્પિયનશિપ્સ(હવે વર્લ્ડ ટુર્સ ફાઇનલ્સ તરીકે ઓળખાય છે) જીત્યો હતો જેમાં તેણે પાંચમી ઇવેન્ટ તેના કટ્ટર હરીફ રફેલ નાદાલને હરાવી જીતી હતી. તેણે તેનું જૂનું ફોર્મ બતાવ્યું હતું, નાદાલ સિવાયના બધા હરીફોને તેણે એક પણ સેટ ગુમાવ્યા વગર હરાવ્યા હતા. પોલ એનાકોનને કોચ તરીકે લીધા બાદ ફેડરર 9 ટુર્નામેન્ટ રમ્યો છે અને તેમાથી 5 જીત્યો છે, બેમાં તે રનર્સ અપ રહ્યો છે અને બીજી બેની સેમી ફાઇનલમાં પહોંચ્યો છે. વિમ્બલ્ડન 2010 સુધી ફેડરરનો વિજય પરાજયનો રેકોર્ડ 34-4નો છે. યુએસ (US) ઓપનમાં ડોજકોવિક સામેની સેમી ફાઇનલ અને પેરિસ માસ્ટર્સ શ્રેણીમાં ગેલ મોન્ફિલ્સ સામેની સેમી ફાઇનલમાં તેણે ઢગલાબંધ મેચ પોઇન્ટ ગુમાવ્યા હતા. ફેડરર 2010ના ડેવિસ કપમાં રમ્યો નથી. 2011ની સીઝનના પ્રારંભમાં ફેડરરે નિકોલાઈ ડેવીડેન્કોને 6-3,6-4થી હરાવીને કતાર એક્ઝોન મોબિલ ઓપન એકપણ સેટ ગુમાવ્યા વગર જીતી હતી, 2005 અને 2006માં મેળવ્યા બાદ તેણે અહીં આ બિરુદ ત્રીજી વખત જીત્યું હતું. 2011માં ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપનની સેમી ફાઇનલમાં ફેડરરને નોવાસ ડોજકોવિકે સીધા સેટોમાં હરાવ્યો હતો, આમ જુલાઈ 2003 પછી તે કોઈપણ વખત ગ્રાન્ડસ્લૅમ્સ ધરાવતો ન હોય તેવું પ્રથમ વખત બન્યું છે. === કટ્ટર મુકાબલો === ==== ફેડરર વિરુદ્ધ નાદાલ ==== {{Main|Federer–Nadal rivalry}} [[ચિત્ર:Nadal Australian Open 2009 5.jpg|thumb|left|125px|alt=A dark-haired tennis player is reaching to hit a tennis shot with a racket in his left hand, and he is wearing black shoes and shorts with black and white mixture shirt and yellowish-green accessories|2009 ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન ફાઈનલમાં નાદાલ]] ફેડરર અને નાદાલ બંને સામ-સામે 2004થી રમી રહ્યા છે અને બંનેની કારકિર્દીમાં બંને વચ્ચેની મેચો તેનો નોંધપાત્ર હિસ્સો રહી છે.<ref name="asgoodasitgets">{{cite news| publisher = ''International Herald Tribune'' ([[Associated Press]])| title = Federer-Nadal rivalry as good as it gets| url = http://www.iht.com/articles/ap/2008/07/07/sports/TEN-On-Tennis-Rafa---Roger.php| date = 7 July 2008| access-date = 14 February 2009| archive-url = https://web.archive.org/web/20080823030306/http://www.iht.com/articles/ap/2008/07/07/sports/TEN-On-Tennis-Rafa---Roger.php| archive-date = 23 ઑગસ્ટ 2008| url-status = live}}</ref><ref name="moveoverborgmac">{{cite news | first=Paul | last=Weaver | title = Move over McEnroe and Borg, this one will run and run in the memory | url = http://www.guardian.co.uk/sport/2008/jul/07/wimbledon.tennis4 | publisher= The Guardian | date = 7 July 2008 | access-date = 14 February 2009 | location=London}}</ref><ref name="asgoodassportgets">{{cite news | first = Martin | last = Flanagan | title = Federer v Nadal as good as sport gets | publisher=The Age | url = http://www.theage.com.au/news/tennis/federer-v-nadal-as-good-as-sport-gets/2008/07/11/1215658132528.html | date = 12 July 2008 | access-date = 14 February 2009 | language = | location=Melbourne}}</ref><ref name="bodo-rivalry!">{{cite web|url=http://tennisworld.typepad.com/tennisworld/2009/01/tj.html|title=Rivalry!|last=Bodo|first=Peter|date=30 January 2009|work=Peter Bodo's Tennisworld|publisher=Tennis.com |access-date=14 February 2009}}</ref><ref name="macgregor">{{cite web|url=http://sports.espn.go.com/espn/page2/story?page=macgregor/090203&sportCat=tennis|title=Greatest rivalry of the 21st century? |last=MacGregor|first=Jeff|date=3 February 2009|publisher=ESPN.com|access-date=14 February 2009}}</ref> એટીપી (ATP) રેન્કિંગમાં તેણે જુલાઈ 2005થી 14 સપ્ટેમ્બર 2009 સુધી ટોચના બે ક્રમ જાળવી રાખ્યા હતા જ્યારે પછી નાદાલ તે સમયે વિશ્વ ક્રમાંકમાં ત્રીજા સ્થાને પહોંચી ગયો હતો (એન્ડી મૂર્રી બીજા નંબરનો નવો ખેલાડી બન્યો હતો).<ref>{{cite news | first = Richard | last = Jago | title = Murray reaches world #2 | date = 15 August 2009 | url = http://www.guardian.co.uk/sport/2009/aug/15/andy-murray-montreal-masters-jo-wilfried-tsonga | work = Observer | access-date = 16 August 2010 | location=London}}</ref> તેઓ એકમાત્ર એવી પુરુષ જોડી છે જે સળંગ ચાર કેલેન્ડર વર્ષના અંત સુધી ટોચના સ્થાને રહી છે. ફેડરર 2004માં ફેબ્રુઆરીના પ્રારંભથી સળંગ 237 અઠવાડિયા સુધી પ્રથમ ક્રમે રહ્યો છે. જ્યારે તેનાથી પાંચ વર્ષ નાનો નાદાલ જુલાઈ 2005થી બીજા નંબર પર હતો અને તે વિક્રમજનક એવા 160 અઠવાડિયા સુધી આ ક્રમ પર રહ્યો હતો. જો કે પછી તે ઓગસ્ટ 2008માં ફેડરરને વટાવી પ્રથમ ક્રમાંકિત બન્યો હતો.<ref name="nadalnum1">{{cite web|url=http://nbcsports.msnbc.com/id/25978842/|title=It's official: Nadal will pass Federer for No. 1|date=1 August 2008|publisher=NBC Sports (Associated Press)|access-date=14 February 2009|archive-date=19 ઑક્ટોબર 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20081019231656/http://nbcsports.msnbc.com/id/25978842/|url-status=dead}}</ref> નાદાલ ફેડરર સાથેના જંગમાં તે 14-8ની સરસાઈ ધરાવે છે.<ref name="atp-headtohead">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/tennis/3/en/players/headtohead/?player1=roger+federer&player2=rafael+nadal|title=Head to Head player details|publisher=ATP World Tour|access-date=14 February 2009}}</ref> તેની પાછળનું કારણ એ છે કે ટુર્નામેન્ટના ક્રમાંકનો આધાર રેન્કિંગ પર હોય છે, બંને વચ્ચેની 18 જેટલી મેચો તો ટુર્નામેન્ટની ફાઇનલ છે. આ ફાઇનલમાં તો હરહંમેશ વિક્રમ ગણાય એવી 7 તો ગ્રાન્ડ સ્લૅમ ફાઇનલ છે.<ref name="atp-therivalry">{{cite web|url=http://www.atpworldtour.com/1/en/news/newsarticle_1967.asp|title=Rafa & Roger: The Rivalry|date=29 January 2009|publisher=ATP World Tour|access-date=14 February 2009|archive-date=10 ફેબ્રુઆરી 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090210175247/http://atpworldtour.com/1/en/news/newsarticle_1967.asp|url-status=dead}}</ref> 2006થી 2008માં તેઓ દરેક ફ્રેન્ચ ઓપન અને વિમ્બલ્ડન ફાઇનલમાં રમ્યા છે. 2009માં તેઓ ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપનની ફાઇનલમાં ટકરાયા હતા. નાદાલ સાતમાંથી પાંચમાં જીત્યો છે. તે પ્રથમ બંને વિમ્બલ્ડન ફાઇનલમાં હારી ગયો છે. આ બંને મેચ પાંચ સેટ્ની હતી (2007 અને 2008 વિમ્બલ્ડન, ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન), 2008ની વિમ્બલ્ડન ફાઇનલને ટેનિસના વિશ્લેષકો ટેનિસના ઇતિહાસમાં શ્રેષ્ઠ મેચ ગણે છે.<ref name="greatestmatchever">{{cite news | first = Bruce | last=Jenkins | title = The Greatest Match Ever | publisher= San Francisco Chronicle | url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2008/07/06/SPP711KSLR.DTL | date=7 July 2008 | access-date =14 February 2009}}</ref><ref name="McEnroe-greatestmatch">{{cite news | first = Richard | last = Alleyne | title = Wimbledon 2008: John McEnroe hails Rafael Nadal victory as greatest final ever | publisher = The Telegraph | url = http://www.telegraph.co.uk/sport/tennis/wimbledon/2305019/Wimbledon-2008-John-McEnroe-hails-Rafael-Nadal-victory-as-greatest-final-ever.html | date = 7 July 2008 | access-date = 14 February 2009 | location=London}}</ref><ref name="wertheim-greatestmatch">{{cite news|url=http://sportsillustrated.cnn.com/2008/writers/jon_wertheim/07/09/wertheim.mailbag/index.html|title=Without a doubt, it's the greatest|last=Wertheim|first=Jon|date=9 July 2008|work=Tennis Mailbag|publisher=SI.com|access-date=14 February 2009|archive-date=13 ઑગસ્ટ 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130813175621/http://sportsillustrated.cnn.com/2008/writers/jon_wertheim/07/09/wertheim.mailbag/index.html|url-status=dead}}</ref><ref name="tignor-greatestmatch">{{cite web|url=http://tennisworld.typepad.com/thewrap/2008/07/w-report-cards.html|title=W: Report Cards|last=Tignor|first=Steve|work=Concrete Elbow|publisher=Tennis.com|date=8 July 2008|access-date=14 February 2009}}</ref> તેઓ વિક્રમી એવી 9 માસ્ટર્સ શ્રેણી ફાઇનલ્સ રમ્યા છે. તેમાં 2006ની રોમ માસ્ટર્સ શ્રેણીની પાંચ કલાકની મેચનો સમાવેશ થાય છે, જે નાદાલ પાંચમા સેટમાં ટાઇ-બ્રેકરમાં જીત્યો હતો. 14 સપ્ટેમ્બર 2009ના રોજ જુઆન માર્ટિન ડેલ પોટ્રોએ નાદાલને યુએસ (US) ઓપનની સેમી ફાઇનલમાં નાદાલને હરાવ્યો અને ફાઇનલમાં ફેડરરને હરાવી ચેમ્પિયન બન્યો ત્યાં સુધી કોઈ ખેલાડી નાદાલ અને ફેડરરને એક જ ગ્રાન્ડ સ્લૅમમાં હરાવી શક્યો ન હતો. નાદાલ સળંગ (5) ફ્રેન્ચ ઓપન ફાઇનલ હાર્યો નથી. જ્યારે ફેડરર યુએસ (US) ઓપનની ફાઇનલમાં ડેલ પોટ્રો સામે હાર્યો ત્યાં સુધી (5 વખતથી) અપરાજીત હતો. બંને જણા ત્રણ જુદી-જુદી સપાટી પર ગ્રાન્ડ સ્લૅમ જીત્યા છે (નાદાલ 2008ની ફ્રેન્ચ ઓપન, 2008ની વિમ્બલ્ડન અને 2009ની ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન જીત્યો છે, જ્યારે ફેડરર 2008ની યુએસ (US) ઓપન 2009ની ફ્રેન્ચ ઓપન અને વિમ્બલ્ડન જીત્યો છે). ==== ફેડરર વિરુદ્ધ હ્યુઇટ ==== ફેડરર અને લીટોન હ્યુઇટ બંને એકબીજા સામે 25 વખત ટકરાયા છે. કારકિર્દીના પ્રારંભમાં હ્યુઇટ ફેડરર પર પ્રભુત્વ ધરાવતો હતો, તે પ્રથમ નવમાંથી આઠ મેચ જીત્યો હતો. તેમાં 2003ની ડેવિસ કપ સેમી ફાઇનલમાં બે સેટ ગુમાવ્યા પછી મેળવેલા વિજયનો સમાવેશ થાય છે, તેના આ વિજયના લીધે ઓસ્ટ્રેલિયા ડેવિસ કપની સેમી ફાઈનલમાં સ્વિટ્ઝરલેન્ડને હરાવી શક્યું હતું. જોકે, 2004થી ફેડરર બંને વચ્ચેના આ જબરજસ્ત મુકાબલા પર પ્રભુત્વ ધરાવે છે. તેણે છેલ્લી 16માંની 15 મેચ જીતી છે અને એકંદરે બંને વચ્ચે બરાબરીનો વિક્રમ હવે 17-8નો છે.<ref>[http://www.atpworldtour.com/Players/Head-To-Head.aspx?pId=F324&amp;oId=H432 ફેડરર સામે હ્યુઈટ બરોબરીમાં]</ref> બંને ખેલાડીઓ જુનિયરમાં 1996થી એકબીજા સામે રમતા હતા, તે સમયથી બંને વચ્ચે આ સંઘર્ષ જોવા મળે છે. તેઓ 2004ની યુએસ (US) ઓપનની ફાઇનલમાં પ્રવેશ્યા હતા, જ્યાં ફેડરર 6-0, 7-6, 6-0થી જીત્યો હતો, આ તેનો પ્રથમ યુએસ (US) ઓપન બિરુદનો વિજય હતો. ફેડરર ગ્રાન્ડ સ્લૅમમાં હ્યુઇટ સામે 8-0નો વિક્રમ ધરાવે છે અને તેણે છ ગ્રાન્ડ સ્લૅમ હ્યુઇટને હરાવી જીતી છે. ==== ફેડરર વિરુદ્ધ નેલ્બેન્ડિયન ==== કારકિર્દીના પ્રારંભમાં ડેવિડ નેલ્બેન્ડિયન ફેડરરનો સૌથી મોટો હરીફ હતો. બંને ખેલાડીઓની જુનિયર સ્તરની કારકિર્દી જબરજસ્ત હતી, ફેડરર જુનિયર વિમ્બલ્ડન બિરુદ જીત્યો હતો અને નેલ્બેન્ડિયન (ફેડરરને હરાવી) યુએસ (US) ઓપનનું જુનિયર બિરુદ જીત્યો હતો. ફેડરર નેલ્બેન્ડિયન સામે સામાન્ય સરસાઈ ધરાવે છે, છતા ફેડરરનો તેની સામેનો વિક્રમ 10-8નો છે, નેલ્બેન્ડિયને વ્યસાયિક ખેલાડી બન્યા બાદ પ્રથમ પાંચ મેચમાં ફેડરરને હરાવ્યો હતો, જેમાં 2003માં ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન અને યુએસ (US) ઓપનના ચોથા રાઉન્ડનો સમાવેશ થાય છે. જો કે બંને વચ્ચેની જોરદાર રોમાંચક મેચ 2005નો શાંઘાઈ માસ્ટર્સ કપ હતો, જ્યારે નેલ્બેન્ડિયને ફેડરર સામે પ્રથમ બે સેટ એકપણ ગેમ જીત્યા વગર ગુમાવી સમગ્ર મુકાબલો છેવટે પાંચમાં સેટમાં ટાઇબ્રેકરમાં જીત્યો હતો. આ પરાજયના લીધે ફેડરર 1984માં જોન મેકેન્રોએ સ્થાપેલા 82-3ના વિક્રમની બરોબરી કરવાથી ચૂકી ગયો હતો. નેલ્બેન્ડિયન, લીટોન હ્યુઇટ અને એન્ડી મૂર્રીએ ફેડરરને 8 વખત હરાવ્યો છે, પણ તેમનાથી વધારે વખત એકમાત્ર રફેલ નાદાલે તેને હરાવ્યો છે. ==== ફેડરર વિરુદ્ધ જોકોવિક ==== બંને વચ્ચે 20 વખત મુકાબલો થયો છે અને ફેડરર તેમાં 13-7થી અને ગ્રાન્ડ સ્લૅમ ઇવેન્ટમાં 4-3થી આગળ છે. જો કે બંને વચ્ચે આ મુકાબલો ફેડરર અને નાદાલ વચ્ચેના મુકાબલા જેવો તીવ્ર નથી. જોકોવિક નાદાલ પછી એકમાત્ર એવો ખેલાડી છે જેણે ફેડરરને 2004 પછી એક કરતા વધારે ગ્રાન્ડ સ્લૅમ ટુર્નામેન્ટમાં હરાવ્યો છે અને એકમાત્ર એવો ખેલાડી છે જેણે નાદાલ ઉપરાંત ફેડરરને સળંગ ગ્રાન્ડ સ્લૅમ ટુર્નામેન્ટમાં હાર આપી છે (2010માં યુએસ (US) ઓપન અને 2011માં ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન). ==== ફેડરર વિરુદ્ધ મૂર્રી ==== બંને વચ્ચે 14 વખત મુકાબલો થયો છે, આ બધા મુકાબલા સખત સપાટી પર થયા છે, મૂર્રી તેમાં 8-6થી આગળ છે.<ref>{{Cite web|url=http://www.atpworldtour.com/Players/Head-To-Head.aspx?pId=F324&oId=MC10|title=Federer v Murray Head to Head|publisher=atpworldtour.com|access-date=9 January 2011}}</ref> ફેડરર તેની સામે બંને ગ્રાન્ડ સ્લૅમ મેચ સીધા સેટોમાં જીત્યો છે ((2008ની યુએસ (US) ઓપન અને 2010ની ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન),<ref>{{citenews|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/tennis/7603307.stm|title=Superb Federer ends Murray dream|publisher=BBC Sport|date=8 September 2008|access-date=27 April 2010}}</ref> પણ મૂર્રી એટીપી (ATP) 1000 ટુર્નામેન્ટ્સમાં 5-1ની સરસાઈ ધરાવે છે.<ref>[http://www.australianopen.com/en_AU/news/match_reports/2010-01-31/201001311264925883203.html?fpos=r1 "વન મોર ઈક્વલ્સ ફોર"] australianopen.com. 31 જાન્યુઆરી 2010ના રોજ સુધારો.</ref> તેઓ એટીપી (ATP) વર્લ્ડ ટુર ફાઇનલ્સમાં ત્રણ વખત ટકરાયા છે, મૂર્રી 2008માં જીત્યો હતો,<ref>{{citenews|url=http://www.guardian.co.uk/sport/2008/nov/14/tennis-murray-federer-masters-cup|title=Murray beats Federer in 3 sets|publisher=Guardian|date=14 November 2008|access-date=27 April 2010}}</ref> અને ફેડરર 2009 અને 2010માં જીત્યો હતો.<ref>{{citenews|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/tennis/9216649.stm|title=Federer crushes lacklustre Murray|publisher=BBC Sport|publisher=23 November 2010}}</ref> નાદાલ ઉપરાંત મૂર્રી વર્તમાન ટોચના 10 ખેલાડીઓમાં એકમાત્ર એવો ખેલાડી છે જે ફેડરરને ટક્કર આપવા માટે સમર્થ છે. ==== ફેડરર વિરુદ્ધ રોડ્ડીક ==== ફેડરરનો લાંબા સમયથી બીજો કોઈ હરીફ હોય તો તે એન્ડી રોડ્ડીક છે. બંને વચ્ચે ચાર ગ્રાન્ડ સ્લૅમ ફાઇનલ્સ સહિત ઘણી વખત ટક્કર થઈ છે, ફેડરર તેની સામે 20-2નો વિક્રમ ધરાવે છે. ફેડરરના પ્રભુત્વ સામે રોડ્ડીક પ્રથમ ક્રમના ખેલાડી તરીકે ઉભરી આવ્યો. બંને વચ્ચે અત્યંત રોમાંચક મુકાબલો કહેવો હોય તો તેને વિમ્બલ્ડન 2009ની ફાઇનલ કહી શકાય, જ્યાં રોડ્ડીકે ફેડરરને પાંચ સેટમાં ખેંચી ગયો હતો અને તેમાય પાંચમો સેટ તો એકદમ રોમાંચક હતો, આ મેચ ચાર કલાકથી પણ વધારે સમય ચાલી હતી. === રમવાની શૈલી === [[ચિત્ર:Roger Federer.jpg|thumb|2007 ડેવિડઓફ સ્વિસ ઈન્ડોર્સમાં ફેડરર]] ફેડરરની વૈવિધ્યતાને જીમી કોન્નર્સે ખૂબ જ ખૂબીથી વ્યાખ્યાયિત કરી છેઃ “વિશેષજ્ઞોના યુગમાં તમે માટીની સપાટીના વિશેષજ્ઞ છો, તમે ઘાસની સપાટીના વિશેષજ્ઞ છો, તમે સખત સપાટીના વિશેષજ્ઞ છો... અથવા તમે રોજર ફેડરર છો”.<ref>{{cite web|url=http://www.sportsfeelgoodstories.com/2009/02/20/roger-federer-a-class-act-on-and-off-the-court-leads-tennis-revival/|title=Roger Federer, a class act on and off the court, leads tennis revival|author=www.sportsfeelgoodstories.com|date=20 February 2009|access-date=16 February 2010}}</ref> ફેડરર બધા જ પ્રકારની સપાટીનો ઓલરાઉન્ડર ખેલાડી છે, તે તેની રમવાની પ્રવાહી શૈલી અને શોટ મેકિંગ માટે જાણીતો છે.{{citation needed|date=December 2010}} ફેડરર મુખ્યત્વે બેઝલાઇનનો ખેલાડી છે, પરંતુ નેટની પાસે પણ તે તેટલું જ સારું રમે છે અને તેને આજે ટેનિસનો શ્રેષ્ઠ વોલિયર કહેવાય છે. તેની સ્મેશ એકદમ અસરકારક અને પ્રભાવી છે, જે આજના ટેનિસમાં ભાગ્યે જ જોવા મળે છે. આ જ રીતની બેકહેન્ડ સ્મેશ, હાફ વોલી અને જમ્પ સ્મેશ (સ્લૅમ ડન્ક) જેવી સ્મેશ આજે ભાગ્યે જ કોઈ ફટકારી શકે છે. ડેવિડ ફોસ્ટર વોલેસે ફેડરરની અપવાદરૂપ ઝડપ, પ્રવાહિતા અને તેના ફોરહેન્ડની તીવ્ર ઝડપને “અ ગ્રેટ લિક્વીડ વ્હીપ” તરીકે વર્ણવી છે,<ref name="Wallace">{{cite news |url=http://www.nytimes.com/2006/08/20/sports/playmagazine/20federer.html?ex=1313726400&en=716968175e36505e&ei=5090 |author=David Foster Wallace |title=Federer as Religious Experience |date=20 August 2006 |work=Play Magazine |publisher=New York Times|access-date=21 June 2007}}</ref> જ્યારે જોન મેકેન્રો ફેડરરના ફોરહેન્ડને “વર્તમાન સમયનો મહાન શોટ” કહે છે.<ref>{{cite web|url=http://msn.foxsports.com/other/story/6741576?MSNHPHCP&GT1=10035|title=Who's the best athlete in the world right now?|author=Kevin Hench|date=7 May 2007|publisher=Fox Sports|access-date=31 March 2009|archive-date=20 ઑક્ટોબર 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20071020021531/http://msn.foxsports.com/other/story/6741576?MSNHPHCP&GT1=10035|url-status=dead}}</ref> ફેડરર સિંગલ હેન્ડેડ બેકહેન્ડ રમે છે જે તેને જબરજસ્ત વૈવિધ્યતા આપે છે. તે સ્લાઇસનો ઉપયોગ પ્રસંગોપાત ધોરણે હરીફને નેટ સમક્ષ લલચાવવા કરે છે અને પાસ કરે છે. ફેડરર ટોપસ્પિન વિનર્સ પણ ફટકારી શકે છે અને તેની પાસે અતુલનીય કહી શકાય તેવો ‘ફ્લિક’ બેકહેન્ડ છે, જેમાં તે કાંડા દ્વારા ઝડપ સર્જે છે, તે સામાન્ય રીતે નેટમાં હરીફને પસાર કરી જાય છે.<ref name="Wallace"/> તેની સર્વ (ટેનિસમાં દડો મારવાની શરૂઆત કરવી) સમજવી મુશ્કેલ છે, કારણ કે તે હંમેશા એક સમાન ધોરણે બોલ ટોસ કરે છે, પછી તે ભલેને ગમે તે પ્રકારની સર્વ (ટેનિસમાં દડો મારવાની શરૂઆત કરવી) ફટકારતો હોય અને ગમે ત્યાં ફટકારવાનો ઇરાદો ધરાવતો હોય અને તેની પીઠને તે મોશન દરમિયાન તેના હરીફ તરફ રાખે છે. તે મેચ દરમિયાન મોટી સર્વ (ટેનિસમાં દડો મારવાની શરૂઆત કરવી) ફટકારી ચાવીરૂપ પોઇન્ટ મેળવવા પણ સમર્થ છે. તેની પ્રથમ સર્વ (ટેનિસમાં દડો મારવાની શરૂઆત કરવી) તો સામાન્ય રીતે પ્રતિ કલાક 200 કિલોમીટર(પ્રતિ કલાક 125 માઇલ)ની ઝડપે આવતી હોય છે,<ref name="AUSServe">{{cite web|url=http://www.australianopen.com/en_AU/scores/stats/day19/1701ms.html|title=Match Statistics: Federer vs. Murray|author=Australianopen.com|access-date=16 February 2010}}</ref><ref name="WIMBYServe">{{cite web|url=http://2009.wimbledon.org/en_GB/scores/stats/day21/1701ms.html|title=Match Statistics:Federer vs. Roddick|author=Wimbledon.org|access-date=16 February 2010|archive-date=12 જૂન 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100612031302/http://2009.wimbledon.org/en_GB/scores/stats/day21/1701ms.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://sports.espn.go.com/sports/tennis/wimbledon08/columns/story?columnist=ubha_ravi&id=3471097|title=Federer's serve allowing him to manufacture easy points|author=Ubha, Ravi|publisher=ESPN.com|date=2 July 2008|access-date=16 February 2010}}</ref> પણ તે પ્રતિ કલાક 220 કિલોમીટર(પ્રતિ કલાક 137 માઇલ)ની ઝડપે પણ સર્વિસ કરવા સમર્થ છે.<ref name="AUSServe"/><ref name="WIMBYServe"/> ફેડરરની સર્વ અને વોલિંગ પર નિપુણતા હતી,<ref name="Bierly">{{cite news |url=http://www.guardian.co.uk/sport/2003/jul/08/tennis.wimbledon2003 |author=Stephen Bierley |title=Serve-volley dead? No one told Federer |date=8 July 2003 |work=The Guardian |publisher=Guardian News and Media Limited 2010|access-date=19 November 2010}}</ref> તે તેનો ઉપયોગ મુખ્યત્વે કારકિર્દીના પ્રારંભમાં કરતો હતો.<ref>{{cite web|url=http://essentialtennis.com/tournews/2010/07/best-serve-and-volleyer-in-the-world/|title=Best Serve and Volleyer in the World|author=Charles Lin|date=11 July 2010|access-date=19 November 2010|archive-date=23 મે 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110523065818/http://essentialtennis.com/tournews/2010/07/best-serve-and-volleyer-in-the-world/|url-status=dead}}</ref> બેઝલાઇન પરથી હાફ-વોલીમાં તેમની નિપુણતાએ તેમને એકદમ બેઝલાઇન પરથી રમવા સમર્થ બનાવ્યો, તેના લીધે તે બોલ ટપ્પો પડીને ઉછળે ત્યારે ઝડપથી સમજી(પછી બોલ ગમે તેટલો ડીપ કેમ ન હોય) શકતો હતો. તેના કારણે તેમના હરીફોને તેમના શોટનો જવાબ આપવાનો સમય જ મળતો ન હતો.{{citation needed|date=December 2010}} તાજેતરમાં ફેડરરે તેની રમતમાં ડ્રોપ શોટનો ઉમેરો કર્યો છે અને તે તેનો ઉપયોગ બંને બાજુએ અત્યંત ખૂબીથી કરે છે. તે બે પગ વચ્ચેથી શોટ પણ સારી રીતે મારી શકે છે, આ શોટને ‘ટ્વીનર’ કહેવાય છે. તે 2009ની યુએસ (US) ઓપનની નોવાક જોકોવિક સામેની સેમી ફાઇનલમાં જોવા મળ્યો હતો, જેના લીધે તેને મેચ પોઇન્ટ મળ્યો હતો. તેણે તાજેતરમાં ચિપ્સ એન્ડ ચાર્જ ઉમેર્યા છે, જેના મિશ્ર પરિણામ મળ્યા છે.{{citation needed|date=December 2010}} === સાધનસામગ્રી, કપડા, કરારો === ફેડરર હાલમાં કસ્ટમાઇઝ્ડ વિલ્સન સિક્સ માટે રમે છે.વન ટુર બીએલએક્સ (BLX) ટેનિસ રેકેટકે જેમાં હિટિંગ એરિયા 99 ચોરસ ઇંચ જેટલો નાનો છે,<ref name="Wilson Sports">{{cite web|url=http://tennis.wilson.com/rackets/blx/rackets/player/six-one/six.one-tour-blx/|title=Wilson Sports|publisher=Wilson Sporting Goods|access-date=29 January 2010|archive-date=22 જાન્યુઆરી 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100122055338/http://tennis.wilson.com/rackets/blx/rackets/player/six-one/six.one-tour-blx/|url-status=dead}}</ref> તેનું વજન 12.5 ઔંસ છે અને તેનો બીમ 17 મિલિમીટર જેટલો પાતળો છે તેનાથી રમે છે. તેની ગ્રીપ (પકડ)નું કદ 4 3-8 ઇંચ છે (કેટલીક વખત તેને એલ-3 (L3) કહેવાય છે).<ref name="Ask Roger Equipment">{{cite web|url=http://www.rogerfederer.com/en/fanzone/askroger/index.cfm?uNC=44884627&uPage=3&uCategoryID=3|title=Ask Roger&nbsp;— Equipment|publisher=Roger Federer Official Website|access-date=29 January 2010|archive-date=25 જુલાઈ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090725062052/http://www.rogerfederer.com/en/fanzone/askroger/index.cfm?uNC=44884627&uPage=3&uCategoryID=3|url-status=dead}}</ref> ફેડરર તેના રેકેટના તારને 24થી 28 કિલોગ્રામ (52.9થી 61.7 પાઉન્ડ)ના દબાણે બાંધે છે, તેના મુખ્ય તાર માટે વિલ્સન નેચરલ ગટ 16 ગેજનું હોય છે અને આડી તાર બાંધણી માટે લક્સીલોન બેન્ગર એએલયુ (ALU) પાવર રફ 16 એલ (16L) ગેજ(પોલીએસ્ટર)નું હોય છે.<ref name="Ask Roger Equipment"/> તેમને જ્યારે તારના દબાણ અંગે પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે ફેડરરે કહ્યું હતું કે “તેનો આધાર દિવસ કેટલો ગરમ હોય છે તેના પર અને કયા પ્રકારના બોલથી હું રમુ છું અને મારી સામે કોણ રમે છે તેના પર છે. આમ તમે જોઈ શકે છો કે તેનો આધાર ઘણા બધા પરિબળો પર છે, ફક્ત સપાટી પર નહીં, મારા માટે તેનો અનુભવ મોટી બાબત છે.”<ref>{{cite web |url=http://www.rogerfederer.com/en/fanzone/askroger/index.cfm?uNC=97027562&uPage=1&uCategoryID=3 |title=Ask Roger; Official website |publisher=Roger Federer Official Website |access-date=2 March 2007 |archive-date=27 સપ્ટેમ્બર 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070927003712/http://www.rogerfederer.com/en/fanzone/askroger/index.cfm?uNC=97027562&uPage=1&uCategoryID=3 |url-status=dead }}</ref> ફેડરર વિશ્વમાં સૌથી વધુ કમાતા એથ્લેટોમાં એક છે. તેનો નાઇક ફૂટવેર એન્ડ એપેરલ સાથે કરાર છે.<ref name="Nike">{{cite web |url=http://www.rogerfederer.com/en/rogers/sponsors/index.cfm |title=Roger Federer Sponsors |publisher=Roger Federer Official Website |access-date=18 January 2008 |archive-date=17 ડિસેમ્બર 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081217033621/http://www.rogerfederer.com/en/rogers/sponsors/index.cfm |url-status=dead }}</ref> 2006ની વિમ્બલ્ડન ચેમ્પિયનશિપમાં નાઇકે તેના માટે ત્રણ ટેનિસ રેકેટના ક્રેસ્ટની ડિઝાઇનવાળું જેકેટ તૈયાર કર્યું હતું, આ રેકેટ તેણે જીતેલી ત્રણ વિમ્બલ્ડન ચેમ્પિયનશિપનું પ્રતીક દર્શાવતા હતા. પછીના વર્ષે 2006માં તેણે ચોથી ચેમ્પિયનશિપ જીતી ત્યારે આ જેકેટમાં વધુ એક રેકેટનો ઉમેરો કરવામાં આવ્યો હતો.<ref name="Telegraph: Federer's jacket">{{cite news|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/tennis/wimbledon/2339295/More-jacket-than-racket-for-Federer.html|title=More than a jacket for Federer|work=The Telegraph|date=27 June 2006|access-date=14 June 2009 | location=London | first=Mark | last=Hodgkinson}}</ref> વિમ્બલ્ડન 2008 અને 2009માં નાઇકે તેના માટે વ્યક્તિગત જેકેટ બનાવવાનો ટ્રેન્ડ ચાલુ રાખ્યો હતો.<ref>{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/main.jhtml?xml=/sport/2006/06/27/stfede27.xml |title=More jacket than racket for Federer |author=Mark Hodgkinson |date=27 June 2006 |access-date=5 September 2007 |publisher=The Telegraph |location=London |archive-date=2 જૂન 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080602005348/http://www.telegraph.co.uk/sport/main.jhtml?xml=%2Fsport%2F2006%2F06%2F27%2Fstfede27.xml |url-status=dead }}</ref> તે પોતાનો લોગો પણ ધરાવે છે, આર (R) અને એફ (F)ને જોડીને લોગો બનાવવામાં આવ્યો છે.<ref name="Federer logo">{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2009/08/31/sports/tennis/31logo.html?r=1&hp&pagewanted=all|title=The Main Characters of Tennis, and Style|work=The New York Times|date=29 August 2009|access-date=6 February 2011|first=Holly|last=Bruback}}</ref> ફેડરરે જિલેટ,<ref name="Business insider article">{{cite web|url=http://www.businessinsider.com/2008/8/federer-beats-nadal-and-maria-sharapova-in-endorsement-deals|title=Federer beats Nadal and Sharapova&nbsp;— in endorsement deals|date=25 August 2008|publisher=Business Insider|access-date=14 June 2009}}</ref> સ્વિસ સ્થિત કોફી મશીન કંપની જુરા<ref>{{cite web |url=http://gillettewinners.com/custom/en_in/html/roger_federer.shtml |title=Gillette Winners |publisher=Gillette Winners |access-date=28 September 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071011142121/http://gillettewinners.com/custom/en_in/html/roger_federer.shtml |archive-date=11 ઑક્ટોબર 2007 |url-status=dead }}</ref> ઉપરાંત મર્સિડિઝ બેન્ઝ અને નેટજેટ્સ સાથે કરાર કર્યો છે. ફેડરરે અગાઉ મોરિસ લેક્રોઇસનો એમ્બેસેડર હોવા છતાં<ref name="Europastar">{{cite web|url=http://www.europastar.com/europastar/magazine/article_display.jsp?vnu_content_id=1000863592|title=Roger Federer Chronometer|publisher=Europa Star|date=2 April 2005|access-date=14 June 2009}}</ref> રોલેક્સ વોચીસ સાથે પણ કરાર કર્યો છે.<ref name="CNN money article">{{cite news|url=http://money.cnn.com/2007/06/29/commentary/sportsbiz/index.htm|title=Federer's on-court dominance still not attracting sponsors|publisher=CNNMoney.com|date=1 July 2007|access-date=14 June 2009}}</ref> 2009માં ફેડરર સ્વિસ ચોકલેટ ઉત્પાદક લિન્ડ્ટનો બ્રાન્ડ એમ્બેસેડર બન્યો હતો.<ref>http://www.lindt.com/int/swf/eng/company/news/roger-federer-becomes-lindt-brand-ambassador/</ref> 2010માં તેણે ચીનમાં મર્સિડિઝ-બેન્ઝ સાથે કરેલા કરારને વૈશ્વિક મર્સિડિઝ-બેન્ઝ ભાગીદારી સુધી લંબાવાયો હતો.<ref>{{Cite news|title=Mercedes-Benz Announces Global Partnership with Roger Federer |publisher=PRNewsWire.com|date=2010-05-27|url=http://www.prnewswire.com/news-releases/mercedes-benz-announces-global-partnership-with-roger-federer-95020244.html|access-date=6 January 2011}}</ref> === ગ્રાન્ડ સ્લૅમ દેખાવની સમયરેખા === {{Main|Roger Federer career statistics}} {| class="wikitable" |- style="background:#efefef" ! ટુર્નામેન્ટ ! 1998 ! 1999 ! 2000 ! 2001 ! 2002 ! 2003 ! 2004 ! 2005 ! 2006 ! 2007 ! 2008 ! 2009 ! 2010 ! 2011 ! style="width:65px"|કારકિર્દી એસઆર (SR) ! style="width:69px"|કારકિર્દી ડબ્લ્યુ-એલ (W-L) ! style="width:69px"|કારકિર્દી વિજય % |- | colspan="18"| '''ગ્રાન્ડ સ્લૅમ ટુર્નામેન્ટ્સ''' |- | style="background:#efefef"| ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન | style="text-align:center"|એ (A) | style="text-align:center"|એલક્યૂ (LQ) | style="text-align:center;background:#afeeee"|3આર (3R) | style="text-align:center;background:#afeeee"|3આર (3R) | style="text-align:center;background:#afeeee"|4આર (4R) | style="text-align:center;background:#afeeee"|4આર (4R) | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:yellow"|એસએફ (SF) | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:yellow"|એસએફ (SF) | style="text-align:center;background:thistle"|એફ (F) | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:yellow"|એસએફ (SF) | style="text-align:center;background:#efefef"|4/12 | style="text-align:center;background:#efefef"|59-8 | style="text-align:center;background:#efefef"|88.05 |- | style="background:#efefef"| ફ્રેન્ચ ઓપન | style="text-align:center"|એ (A) | style="text-align:center;background:#afeeee"|1આર (1R) | style="text-align:center;background:#afeeee"|4આર (4R) | style="text-align:center;background:#ffebcd"|ક્યૂએફ (QF) | style="text-align:center;background:#afeeee"|1આર (1R) | style="text-align:center;background:#afeeee"|1આર (1R) | style="text-align:center;background:#afeeee"|3આર (3R) | style="text-align:center;background:yellow"|એસએફ (SF) | style="text-align:center;background:thistle"|એફ (F) | style="text-align:center;background:thistle"|એફ (F) | style="text-align:center;background:thistle"|એફ (F) | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:#ffebcd"|ક્યૂએફ (QF) | | style="text-align:center;background:#efefef"|1/12 | style="text-align:center;background:#efefef"|43–11 | style="text-align:center;background:#efefef"|79.63 |- | style="background:#efefef"| વિમ્બલ્ડન | style="text-align:center"|એ (A) | style="text-align:center;background:#afeeee"|1આર (1R) | style="text-align:center;background:#afeeee"|1આર (1R) | style="text-align:center;background:#ffebcd"|ક્યૂએફ (QF) | style="text-align:center;background:#afeeee"|1આર (1R) | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:thistle"|એફ (F) | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:#ffebcd"|ક્યૂએફ (QF) | | style="text-align:center;background:#efefef"|6/12 | style="text-align:center;background:#efefef"|55-6 | style="text-align:center;background:#efefef"|90.16 |- | style="background:#efefef"| યુએસ (US) ઓપન | style="text-align:center"|એ (A) | style="text-align:center"|એલક્યૂ (LQ) | style="text-align:center;background:#afeeee"|3આર (3R) | style="text-align:center;background:#afeeee"|4આર (4R) | style="text-align:center;background:#afeeee"|4આર (4R) | style="text-align:center;background:#afeeee"|4આર (4R) | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:thistle"|એફ (F) | style="text-align:center;background:yellow"|એસએફ (SF) | | style="text-align:center;background:#efefef"|5/11 | style="text-align:center;background:#efefef"|56-6 | style="text-align:center;background:#efefef"|90.32 |- | style="background:#efefef"| જીત-હાર | style="text-align:center;background:#efefef"|0-0 | style="text-align:center;background:#efefef"|0-2 | style="text-align:center;background:#efefef"|7-4 | style="text-align:center;background:#efefef"|13-4 | style="text-align:center;background:#efefef"|6-4 | style="text-align:center;background:#efefef"|13-3 | style="text-align:center;background:#efefef"|22-1 | style="text-align:center;background:#efefef"|24-2 | style="text-align:center;background:#efefef"|27-1 | style="text-align:center;background:#efefef"|26-1 | style="text-align:center;background:#efefef"|24-3 | style="text-align:center;background:#efefef"|26-2 | style="text-align:center;background:#efefef"|20-3 | style="text-align:center;background:#efefef"|5-1 | style="text-align:center;background:#efefef"|16/47 | style="text-align:center;background:#efefef"|213–31 | style="text-align:center;background:#efefef"|87.29 |} ''મૂંઝવણ દુર કરવા અને ડબલ ગણતરી રોકવા માટે આ ટેબલની માહિતી ખેલાડીએ ટુર્નામેન્ટમાં ભાગ લીધો હોય તે ટુર્નામેન્ટ પૂર્ણ થયા પછી સુધારવામાં આવી છે.'' "એ (A)" પરિણામ સુચવે છે કે ખેલાડી આ ઈવેન્ટમાં રમ્યો નથી. "એલક્યૂ (LQ)" પરિણામ સુચવે છે કે ખેલાડી ટુર્નામેન્ટના ક્વોલિફાઈંગ રાઉન્ડમાં હારી ગયો હતો. ;<big>ફાઈનલો (16 બિરુદો, 6 રનર્સ-અપ)</big> {| class="sortable wikitable" |- | style="width:100px"|'''પરિણામ''' | width="50"|'''વર્ષ''' | style="width:200px"|'''ચેમ્પિયનશિપ''' | width="75"|'''સપાટી''' | style="width:200px"|'''ફાઈનલના હરીફ''' | style="width:200px"|'''ફાઈનલમાં સ્કોર''' |- style="background:#cfc" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2003 | વિમ્બલ્ડન <small>(1)</small> | ઘાસ | {{Flagicon|AUS}} માર્ક ફિલિપ્પોસિસ | 7–6(5), 6–2, 7–6(3) |- style="background:#ffc" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2004 | ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન <small>(1)</small> | સખત | {{Flagicon|RUS}} મારાત સાફીન | 7–6(3), 6–4, 6–2 |- style="background:#cfc" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2004 | વિમ્બલ્ડન <small>(2)</small> | ઘાસ | {{Flagicon|USA}} એન્ડી રોડ્ડીક | 4–6, 7–5, 7–6(3), 6–4 |- style="background:#ccf" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2004 | યુએસ (US) ઓપન <small>(1)</small> | સખત | {{Flagicon|AUS}} લીટોન હ્યુઇટ | 6–0, 7–6(3), 6–0 |- style="background:#cfc" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2005 | વિમ્બલ્ડન <small>(3)</small> | ઘાસ | {{Flagicon|USA}} એન્ડી રોડ્ડીક | 6–2, 7–6(2), 6–4 |- style="background:#ccf" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2005 | યુએસ (US) ઓપન <small>(2)</small> | સખત | {{Flagicon|USA}} આન્દ્રે અગાસી | 6–3, 2–6, 7–6(1), 6–1 |- style="background:#ffc" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2006 | ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન <small>(2)</small> | સખત | {{Flagicon|CYP}} માર્કોસ બેઘડેટીસ | 5–7, 7–5, 6–0, 6–2 |- style="background:#ebc2af" | style="background:#ffa07a"|રનર-અપ | 2006 | ફ્રેન્ચ ઓપન <small>(1)</small> | માટી | {{Flagicon|ESP}} રફેલ નાદાલ | 6–1, 1–6, 4–6, 6–7(4) |- style="background:#cfc" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2006 | વિમ્બલ્ડન <small>(4)</small> | ઘાસ | {{Flagicon|ESP}} રફેલ નાદાલ | 6–0, 7–6(5), 6–7(2), 6–3 |- style="background:#ccf" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2006 | યુએસ (US) ઓપન <small>(3)</small> | સખત | {{Flagicon|USA}} એન્ડી રોડ્ડીક | 6–2, 4–6, 7–5, 6–1 |- style="background:#ffc" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2007 | ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન <small>(3)</small> | સખત | {{Flagicon|CHI}} ફર્નાન્ડો ગોન્ઝાલેઝ | 7–6(2), 6–4, 6–4 |- style="background:#ebc2af" | style="background:#ffa07a"|રનર-અપ | 2007 | ફ્રેન્ચ ઓપન <small>(2)</small> | માટી | {{Flagicon|ESP}} રફેલ નાદાલ | 3–6, 6–4, 3–6, 4–6 |- style="background:#cfc" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2007 | વિમ્બલ્ડન <small>(5)</small> | ઘાસ | {{Flagicon|ESP}} રફેલ નાદાલ | 7–6(7), 4–6, 7–6(3), 2–6, 6–2 |- style="background:#ccf" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2007 | યુએસ (US) ઓપન <small>(4)</small> | સખત | {{Flagicon|SRB}} નોવાક યોકોવિચ | 7–6(4), 7–6(2), 6–4 |- style="background:#ebc2af" | style="background:#ffa07a"|રનર-અપ | 2008 | ફ્રેન્ચ ઓપન <small>(3)</small> | માટી | {{Flagicon|ESP}} રફેલ નાદાલ | 1–6, 3–6, 0–6 |- style="background:#cfc" | style="background:#ffa07a"|રનર-અપ | 2008 | વિમ્બલ્ડન <small>(1)</small> | ઘાસ | {{Flagicon|ESP}} રફેલ નાદાલ | 4–6, 4–6, 7–6(5), 7–6(8), 7–9 |- style="background:#ccf" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2008 | યુએસ (US) ઓપન <small>(5)</small> | સખત | {{Flagicon|UK}} એન્ડી મૂર્રી | 6–2, 7–5, 6–2 |- style="background:#ffc" | style="background:#ffa07a"|રનર-અપ | 2009 | ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન <small>(1) </small> | સખત | {{Flagicon|ESP}} રફેલ નાદાલ | 5–7, 6–3, 6–7(3), 6–3, 2–6 |- style="background:#ebc2af" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2009 | ફ્રેન્ચ ઓપન <small>(1)</small> | માટી | {{Flagicon|SWE}} રોબિન રોડર્લિંગ | 6–1, 7–6(1), 6–4 |- style="background:#cfc" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2009 | વિમ્બલ્ડન <small>(6)</small> | ઘાસ | {{Flagicon|USA}} એન્ડી રોડ્ડીક | 5–7, 7–6(6), 7–6(5), 3–6, 16–14 |- style="background:#ccf" | style="background:#ffa07a"|રનર-અપ | 2009 | યુએસ (US) ઓપન <small>(1)</small> | સખત | {{Flagicon|ARG}} જુઆન માર્ટિન ડેલ પોટ્રો | 6–3, 6–7(5), 6–4, 6–7(4), 2–6 |- style="background:#ffc" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2010 | ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન <small>(4)</small> | સખત | {{Flagicon|UK}} એન્ડી મૂર્રી | 6–3, 6–4, 7–6(11) |} === વર્ષાંતે યોજાતી ચેમ્પિયનશિપમાં દેખાવની સમયરેખા === {| class="wikitable" |- style="background:#efefef" ! ટુર્નામેન્ટ ! 1998 ! 1999 ! 2000 ! 2001 ! 2002 ! 2003 ! 2004 ! 2005 ! 2006 ! 2007 ! 2008 ! 2009 ! 2010 ! 2011 ! style="width:65px"|કારકિર્દી એસઆર (SR) ! style="width:69px"|કારકિર્દી ડબ્લ્યુ-એલ (W-L) ! style="width:69px"|કારકિર્દી વિજય % |- | colspan="18"| '''વર્ષાંતે યોજાતી ચેમ્પિયનશિપ ટુર્નામેન્ટ્સ''' |- | style="background:#efefef"| વાયઈસી (YEC) | style="text-align:center;background:"|એનક્યૂ (NQ) | style="text-align:center;background:"|એનક્યૂ (NQ) | style="text-align:center;background:"|એનક્યૂ (NQ) | style="text-align:center;background:"|એનક્યૂ (NQ) | style="text-align:center;background:yellow"|એસએફ (SF) | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:thistle"|એફ (F) | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | style="text-align:center;background:#afeeee"|આરઆર (RR) | style="text-align:center;background:yellow"|એસએફ (SF) | style="text-align:center;background:lime"|'''ડબ્લ્યુ (W)''' | | style="text-align:center;background:#efefef" rowspan="2"|5/9 | style="text-align:center;background:#efefef" rowspan="2"|34-7 | style="text-align:center;background:#efefef" rowspan="2"|82.93 |- | style="background:#efefef"| જીત-હાર | style="text-align:center;background:#efefef"|0-0 | style="text-align:center;background:#efefef"|0-0 | style="text-align:center;background:#efefef"|0-0 | style="text-align:center;background:#efefef"|0-0 | style="text-align:center;background:#efefef"|3-1 | style="text-align:center;background:#efefef"|5-0 | style="text-align:center;background:#efefef"|5-0 | style="text-align:center;background:#efefef"|4-1 | style="text-align:center;background:#efefef"|5-0 | style="text-align:center;background:#efefef"|4-1 | style="text-align:center;background:#efefef"|1-2 | style="text-align:center;background:#efefef"|2–2 | style="text-align:center;background:#efefef"|5-0 |} ;<big>ફાઈનલ્સ (5 બિરુદો, 1 રનર-અપ)</big> {| class="sortable wikitable" | width="100"|'''પરિણામ''' | width="50"|'''વર્ષ''' | width="200"|'''ચેમ્પિયનશિપ''' | width="75"|'''સપાટી''' | width="200"|'''ફાઈનલના હરીફ''' | width="200"|'''ફાઈનલમાં સ્કોર''' |- bgcolor="ffffcc" | bgcolor="98FB98"|વિજેતા | 2003 | {{flagicon|USA}} હ્યુસ્ટન | સખત | {{flagicon|USA}} આન્દ્રે અગાસી | 6–3, 6–0, 6–4 |- bgcolor="ffffcc" | bgcolor="98FB98"|વિજેતા | 2004 | {{flagicon|USA}} હ્યુસ્ટન | સખત | {{flagicon|AUS}} લીટોન હ્યુઇટ | 6–3, 6–2 |- bgcolor="ffffcc" | bgcolor="FFA07A"|રનર-અપ | 2005 | {{flagicon|CHN}} શાંઘાઈ | જાજમ (i) | {{flagicon|ARG}} ડેવિડ નેલ્બેન્ડીયન | 7–6(4), 7–6(11), 2–6, 1–6, 6–7(3) |- bgcolor="ffffcc" | bgcolor="98FB98"|વિજેતા | 2006 | {{flagicon|CHN}} શાંઘાઈ | સખત (i) | {{flagicon|USA}} જેમ્સ બ્લેક | 6–0, 6–3, 6–4 |- bgcolor="ffffcc" | bgcolor="98FB98"|વિજેતા | 2007 | {{flagicon|CHN}} શાંઘાઈ | સખત (i) | {{flagicon|ESP}} ડેવિડ ફેર્રર | 6–2, 6–3, 6–2 |- bgcolor="ffffcc" | bgcolor="98FB98"|વિજેતા | 2010 | {{flagicon|GBR}} [[લંડન]] | સખત (i) | {{flagicon|ESP}} રફેલ નાદાલ | 6–3, 3–6, 6–1 |} === ઓલિમ્પિક રમતો === ;<big>(1 સુવર્ણ ચંદ્રક)</big> {| class="sortable wikitable" |- | style="width:100px"|'''પરિણામ''' | width="50"|'''વર્ષ''' | style="width:200px"|'''ચેમ્પિયનશિપ''' | width="75"|'''સપાટી''' | style="width:95px"|'''ભાગીદાર''' | style="width:100px"|'''વિરોધી''' | style="width:200px"|'''ફાઈનલમાં સ્કોર''' |- style="background:gold" | style="background:#98fb98"|વિજેતા | 2008 | {{flagicon|CHN}} બેઈજિંગ | સખત | {{Flagicon|SUI}} વાવરીન્કા | {{Flagicon|SWE}} એસ્પેલીન <br /> {{Flagicon|SWE}} જોહાન્સન | 6–3, 6–4, 6–7(4), 6–3 |} === વિક્રમો === {{Main|List of career achievements by Roger Federer}} * આ વિક્રમો ટેનિસના ઓપન એરા (1968માં શરૂ થયેલો ટેનિસનો સમયગાળોમાં મેળવવામાં આવ્યા હતા. * '''ઘાટા''' અક્ષરોના વિક્રમો બિન-સમોવડિયા વાળી સિદ્ધિઓ છે. * ''ઈટાલિક્સ (ત્રાંસા)'' અક્ષરના વિક્રમો હાલમાં સક્રિય અવસ્થાની સિદ્ધિઓ છે. {| class="wikitable collapsible collapsed" border="1" |- ! સમયગાળો ! પસંદગીના ગ્રાન્ડ સ્લૅમ વિક્રમો ! રમેલા ખેલાડીઓ |- | '''વિમ્બલ્ડન 2003 —''' <br />''' ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન 2010''' | '''16 બિરુદો''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | વિમ્બલ્ડન 2003 —<br /> ફ્રેન્ચ ઓપન 2009 | કારકિર્દી ગ્રાન્ડ સ્લૅમ | રોડ લેવર <br /> આન્દ્રે અગાસી <br /> રફેલ નાદાલ |- | '''વિમ્બલ્ડન 2003 —''' <br />''' ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન 2010''' | '''22 ફાઈનલ''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''વિમ્બલ્ડન 2005 —''' <br />''' યુએસ (US) ઓપન 2007''' | '''સળંગ 10 ફાઈનલ''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''વિમ્બલ્ડન 2004 —''' <br />''' ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન 2010''' | '''સળંગ 23 સેમી-ફાઈનલ''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''વિમ્બલ્ડન 2003 —''' <br />''' ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન 2010''' | '''વિવિધ ત્રણ ગ્રાન્ડ સ્લૅમના વિજેતા અને દરેક બિરુદ કમસેકમ ચાર વખત''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''વિમ્બલ્ડન 2004 —''' <br />''' ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન 2011''' | '''સળંગ 27 ગ્રાન્ડ સ્લૅમમાં ક્વાર્ટરફાઈનલો''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' <ref>{{Cite web |url=http://www.cbsnews.com/stories/2011/01/23/sportsline/main7274418.shtml |title=આર્કાઇવ ક .પિ |access-date=30 મે 2011 |archive-date=16 ફેબ્રુઆરી 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110216171116/http://www.cbsnews.com/stories/2011/01/23/sportsline/main7274418.shtml |url-status=dead }}</ref> |- | ''વિમ્બલ્ડન 2004 —'' <br />'' ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન 2011'' | ''ગ્રાન્ડ સ્લૅમ રમ્યા હોય તેમાં સળંગ 27 ક્વાર્ટર-ફાઈનલ'' | જીમી કોન્નર્સ |- | '''2006 — 2007''' | '''સળંગ 2 વર્ષ 3+ બિરુદો જીત્યા''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''2004 અને 2006 — 2007''' | '''3 વર્ષમાં 3+ બિરુદો જીત્યા''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''2004 — 2007''' | '''સળંગ 4 વર્ષ સુધી 2+ બિરુદો જુત્યા''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''2004 — 2007 અને 2009''' | '''5 વર્ષમાં 2+ બિરુદ જીત્યા''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | ''2003-2010'' | ''સળંગ 8 વર્ષ સુધી 1+ બિરુદ જીત્યા'' | બ્યોન બોર્ગ<br /> પીટ સેમ્પ્રાસ |- | '''વિમ્બલ્ડન 2003 —''' <br />''' ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન 2006''' | '''પ્રથમ 7 ફાઈનલમાં વિજય''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | ''ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન 2004 —'' <br />'' યુએસ (US) ઓપન 2010'' | ''સળંગ 7 વર્ષ સુધી 20+ મેચોમાં વિજય'' | ઇવાન લેન્ડલ |- | ફ્રેન્ચ ઓપન 2006 —<br /> યુએસ (US) ઓપન 2009 | તમામ ચાર ગ્રાન્ડ સ્લૅમમાં રનર-અપ | ઇવાન લેન્ડલ |- | '''યુએસ (US) ઓપન 2006''' <br />''' ફ્રેન્ચ ઓપન 2007''' | '''સળંગ 36 સેટ્સ જીત્યા''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''યુએસ (US) ઓપન 2007''' | '''સળંગ 35 સર્વિસ પોઈન્ટ્સ જીત્યા''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''યુએસ (US) ઓપન 2007''' | '''$2.4 મિલિયનની કમાણી એક કાર્યક્રમમાં કરી''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''વિમ્બલ્ડન 2009''' | '''ફાઈનલમાં 50 એસ (પોઈન્ટ)''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''ફ્રેન્ચ ઓપન 2004 —''' <br />''' વિમ્બલ્ડન 2008''' | '''સળંગ 18 વખત નં-1 તરીકે પસંદગી''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |} {| class="wikitable collapsible collapsed" border="1" |- ! ગ્રાન્ડ સ્લૅમ ! સમયગાળો ! દરેક ગ્રાન્ડ સ્લૅમમાં વિક્રમો ! રમેલા ખેલાડીઓ |- | ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન | 2004-2010 | કુલ 4 બિરુદો | આન્દ્રે અગાસી |- | '''ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન''' | '''2004-2010''' | '''7 વર્ષમાં 4 બિરુદો''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન | 2004–2007 | 4 વર્ષમાં 3 બિરુદો | આન્દ્રે અગાસી |- | ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન | 2006–2007 | સળંગ 2 બિરુદ | કેન રોઝવેલ <br /> ગ્યુલેર્મો વિલાસ <br /> જોહાન ક્રિક <br /> મેટ્સ વિલેન્ડર <br /> સ્ટીફન એડબર્ગ <br /> ઇવાન લેન્ડલ <br /> જિમ કુરિયર <br /> આન્દ્રે અગાસી |- | ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન | 2004-2010 | કુલ 5 ફાઈનલ | સ્ટીફન એડબર્ગ |- | '''''ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન'' ''' | '''''2004 — 2011'' ''' | '''''સળંગ 8 સેમી-ફાઈનલ'' ''' | '''''એકમાત્ર ખેલાડી'' ''' |- | ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન | align="center"|2007 | સેટ ચુક્યા વગર વિજય | કેન રોઝવેલ |- | '''ઓસ્ટ્રેલિયન ઓપન''' | '''2000 — 2011''' | '''59 સિંગલ્સ મેચમાં વિજય<ref>http://www.australianopen.com/en_AU/news/articles/2011-01-21/201101211295597217301.html</ref>''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | ફ્રેન્ચ ઓપન | 2006–2009 | સળંગ 4 ફાઈનલ | બ્યોન બોર્ગ <br />ઇવાન લેન્ડલ <br /> રફેલ નાદાલ |- | ફ્રેન્ચ ઓપન | 2006–2008 | 3 રનર-અપ | ગ્યુલેર્મો વિલાસ |- | '''ફ્રેન્ચ ઓપન''' | '''2006 — 2008''' | '''સળંગ 3 રનર-અપ''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''ફ્રેન્ચ ઓપન''' | '''2005 — 2009''' | '''સળંગ 5 સેમી-ફાઈનલ''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | વિમ્બલ્ડન | 2003–2007 | સળંગ 5 બિરુદ | બ્યોન બોર્ગ |- | વિમ્બલ્ડન | 2003–2009 | કુલ 7 ફાઈનલ | બોરિસ બેકર<br />પીટ સેમ્પ્રાસ |- | '''વિમ્બલ્ડન''' | '''2003 — 2009''' | '''સળંગ 7 ફાઈનલ''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''વિમ્બલ્ડન''' | '''2003 — 2009''' | '''સળંગ 7 સેમી-ફાઈનલ''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | યુએસ (US) ઓપન | 2004–2008 | કુલ 5 બિરુદ | જીમી કોન્નર્સ<br />પીટ સેમ્પ્રાસ |- | '''યુએસ (US) ઓપન''' | ''' 2004 — 2008''' | '''સળંગ 5 બિરુદ''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | '''યુએસ (US) ઓપન''' | ''' 2004 — 2009''' | '''સળંગ 40 મેચમાં વિજય''' | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |} {| class="wikitable collapsible collapsed" border="1" |- ! સમયગાળો ! અન્ય પસંદગીના વિક્રમો ! રમેલા ખેલાડીઓ |- | 2 ફેબ્રઆરી 2004 —<br /> 17 ઓગસ્ટ 2008 | સળંગ 237 અઠવાડિયા સુધી નં.1 પર | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | ઓક્ટોબર 2003<br /> જાન્યુઆરી 2005 | ટોચના 10 હરીફો સામે સળંગ 26 મેચમાં વિજય | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | 2005–2006 | સળંગ 56 સખત સપાટીની મેચમાં વિજય | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | 2003–2008 | સળંગ 65 વખત ઘાસની સપાટીની મેચમાં વિજય | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | 2003–2005 | સળંગ 24 ટુર્નામેન્ટ ફાઈનલમાં વિજય | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | 2006 | ટુર્નામેન્ટ ફાઈનલમાંથી 94.12%માં 1 સેશનમાં પહોંચી ગયા | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | 2005–2006 | 2-સેશનમાં મેચ જીતવાની ટકાવારી 95.05% | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | 2004–2006 | 3-સેશનમાં મેચ જીતવાની ટકાવારી 94.27% | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | 2004–2007 | 4-સેશનમાં મેચ જીતવાની ટકાવારી 92.92% | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | 2003-2010 | 5 એટીપી (ATP) વર્લ્ડ ટૂર ફાઈનલ બિરુદ | ઇવાન લેન્ડલ<br />પીટ સેમ્પ્રાસ |- | 2007 | $10 મિલિયનની કમાણી એક સેશનમાં | '''રફેલ નાદાલ''' |- | 2002-2010 | 29 માસ્ટર્સ 1000 ફાઈનલ સુધી પહોંચ્યા | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | 2005–2006 | સળંગ 29 માસ્ટર 1000 મેચમાં વિજય | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | 2004–2008 | સળંગ 2 ઓલિમ્પિક રમતોમાં વાયર-થી-વાયર નં.-1 તરીકે | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | 2005–2007 | સળંગ 3 કેલેન્ડર વર્ષમાં વાયર-થી-વાયર નં.-1 તરીકે | '''એકમાત્ર ખેલાડી''' |- | 2005–2007 | સળંગ 3 કેલેન્ડર વર્ષમાં વાયર-થી-વાયર નં.-1 તરીકે | જીમી કોન્નર્સ |} == આ પણ જુઓ == {{Portal|Tennis}} * રોજર ફેડરરની કારકિર્દીના આંકડાઓ * રોજર ફેડરર દ્વારા હાંસલ કરાયેલી કારકિર્દી સિદ્ધિઓની યાદી * ફેરડરની આઈટીએફ (ITF) અને એટીએફ (ATP) મેચોની યાદી * ગ્રાન્ડ સ્લૅમ મેન્સ સિંગલ્સ ચેમ્પિયન્સની યાદી * પુરુષ ટેનિસ ખેલાડીઓની યાદી * સ્વિટ્ઝરલેન્ડ ડેવિસ કપ ટીમ * 2008 સમર ઓલિમ્પિક્સ રાષ્ટ્રીય ધ્વજ આરોહકો == સંદર્ભ અને નોંધો == {{Reflist|2}} == વધુ વાંચન == * {{Cite book |first=Chris|last= Bowers |title=Fantastic Federer: The Biography of the World's Greatest Tennis Player |publisher=John Blake |location= |year=2007 |pages= |isbn=1-84454-407-9}} * {{Cite book |first=Rene|last=Stauffer |title=The Roger Federer Story: Quest for Perfection |publisher=New Chapter Press |location=New York, N.Y |year=2007 |pages= |isbn=0-942257-39-1}} == વીડિયો == * ''વિમ્બલ્ડન ક્લાસિક મેચ: ફેડરર વિરુદ્ધ સેમ્પ્રાસ'' માત્ર સ્ટેન્ટિંગ રૂમ, ડીવીડી (DVD) રજૂઆત તારીખ: 31 ઓક્ટોબર 2006, સમય: 233 મિનિટ, એએસઆઈએન (ASIN): B000ICLR98. * ''વિમ્બલ્ડન 2007 ફાઈનલ: ફેડરર વિરુદ્ધ નાદાલ (2007)'' કલ્ટર વ્હાઈટ સ્ટાર, ડીવીડી (DVD) રજૂઆત તારીખ: 30 ઓક્ટોબર 2007, સમય: 180 મિનિટ, એએસઆઈએ (ASIN): B000V02CU0. * ''વિમ્બલ્ડન&nbsp;— ધ 2008 ફાઈનલ્સ: નાદાલ વર્સેસ ફેડરર'' માત્ર સ્ટેન્ડિંગ રૂમ, ડીવીડી (DVD) રજૂઆત તારીખ: 19 ઓગસ્ટ 2008, સમય: 300 મિનિટ, એએસઆઈએન (ASIN): B001CWYUBU. == બાહ્ય લિંક્સ == {{Wikiquote}} {{Commons category|Roger Federer}} * [http://www.rogerfederer.com/ અધિકૃત વેબસાઈટ] * [http://thebiofile.com/2010/12/roger-federer-portrait-of-the-champion/ વિજેતાનું વર્ણન - રોજર ફેડરર] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110515052750/http://thebiofile.com/2010/12/roger-federer-portrait-of-the-champion/ |date=15 મે 2011 }} * [http://www.rogerfedererfoundation.org/en.html રોજર ફેડરર ફાઉન્ડેશન] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130127091017/http://www.rogerfedererfoundation.org/en.html |date=27 જાન્યુઆરી 2013 }} * {{Facebook User|Federer|Roger Federer}} === ટૂંકી રૂપરેખાઓ === * {{ATP|id=F324}} * {{IMDb name|id=1716574|name=રોજર ફેડરર}} [[શ્રેણી:જીવિત લોકો]] [[શ્રેણી:ટેનિસ ખેલાડી]] [[શ્રેણી:૧૯૮૧માં જન્મ]] troy9g2261h8oucxkfebkd4wr5pnylx 0 32537 825667 811341 2022-07-23T03:33:55Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:૧૯૪૭માં જન્મ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{cleanup}}{{pp-move-indef}} {{Infobox Officeholder |name = Arnold Schwarzenegger |image = ArnoldSchwarzeneggerSDJun10.jpg |caption = Schwarzenegger in 2010. |order = [[List of Governors of California|38th]] |office = Governor of California |lieutenant = [[Cruz Bustamante]] <small>(2003–07)</small><br>[[John Garamendi]] <small>(2007–09)</small> <br>[[Abel Maldonado]] <small>(2010–11)</small> |term_start = November 17, 2003 |term_end = January 3, 2011 |predecessor = [[Gray Davis]] |successor = [[Jerry Brown]] |birth_date = {{birth date|1947|7|30}} |birth_place = [[Thal, Styria|Thal]], Austria |death_date = |death_place = |party = [[Republican Party (United States)|Republican Party]] |spouse = [[Maria Shriver]] <small>(1986–present)</small> |children = [[Katherine Schwarzenegger|Katherine]] <small>(b. 1989)</small><br>Christina <small>(b. 1991)</small><br>Patrick <small>(b. 1993)</small><br>Christopher <small>(b. 1997)</small> |relations = [[Sargent Shriver]] (father-in-law, deceased)<br>[[Eunice Kennedy Shriver]] (mother-in-law, deceased) |residence = [[Brentwood, Los Angeles|Brentwood]] |alma_mater = [[Santa Monica College]]<br>[[University of Wisconsin–Superior|University of Wisconsin, Superior]] |profession = [[Bodybuilding|Bodybuilder]], Actor |religion = Roman Catholicism |signature = Arnold Schwarzenegger Signature.svg |website = [http://www.schwarzenegger.com/ Personal website] |branch = [[Austrian Armed Forces]] |serviceyears = 1965 }} '''આર્નોલ્ડ એલોઇસ શ્વાર્ઝેનેગર''' <ref>{{IPA-en|ˈʃwɔrtsənɛɡər}}, {{IPA-de|ˈaɐnɔlt ˈalɔʏs ˈʃvaɐtsənˌʔɛɡɐ|lang}}</ref> (જન્મ 30 જુલાઈ, 1947) ઓસ્ટ્રિયન-અમેરિકન બોડિબિલ્ડર, અભિનેતા, મોડેલ, ઉદ્યોગપતિ અને રાજકીય નેતા છે, જેમણે કેલિફોર્નિયાના 38માં ગવર્નર (2003-2011) તરીકે કામગીરી કરી રહ્યા છે. શ્વાર્ઝનેગરે 15 વર્ષની વયે વજન ઉંચકવાની તાલીમ લીધી હતી. તેમને 20 વર્ષની ઉંમરે મિ. યુનિવર્સનો ખિતાબ એનાયત કરાયો હતો અને તેમણે કુલ સાત વખત મિ. ઓલમ્પિયા સ્પર્ધા જીતી હતી. શ્વાર્ઝેનેગર બોડિબિલ્ડિંગના ક્ષેત્રમાં અગ્રણી હસ્તી છે અને આ રમત અંગે કેટલાંક પુસ્તકો અને સંખ્યાબંધ લેખો લખ્યા છે. શ્વાર્ઝેનેગર ''કોનન ધ બાર્બેરિયન'' , ''ધ ટર્મિનેટર'' અને ''કમાન્ડો'' જેવી ફિલ્મમાં તેમની મુખ્ય ભૂમિકા માટે હોલિવૂડની એક્શન ફિલ્મના આદર્શરૂપ અભિનેતા તરીકે વિશ્વભરમાં ખ્યાતિ ધરાવે છે. તેમણે તેમના બોડિબિલ્ડિંગના દિવસો દરમિયાન “ઓસ્ટ્રેલિયન ઓક” અને “સ્ટ્રિરીયન ઓક” તેમજ અભિનયની કારકિર્દી દરમિયાન “આર્ની” અને વધુ તાજેતરમાં “ગર્વનેટર” (“ગવર્નર” અને “ટર્મિનેટર” નું સંયુક્તનામ)નું ઉપનામ મેળવ્યું છે.<ref name="IMDb bio">{{cite web |title=Biography for Arnold Schwarzenegger |publisher=[[Internet Movie Database|IMDb]] |url=http://www.imdb.com/name/nm0000216/bio |access-date=April 18, 2008}}</ref> રિપબ્લિકન પક્ષના નેતા તરીકે તેઓ 7 ઓક્ટોબર, 2003માં સૌપ્રથમ વખત સ્પેશિયલ રિકોલ ચૂંટણીમાં (શ્વાર્ઝેનેગરનો ચૂંટણી પ્રચાર “ટોટલ રિકોલ” તરીકે ઓળખાયો હતો) તત્કાલિન ગવર્નર ગ્રે ડેવિસની જગ્યાએ ચૂંટાઈ આવ્યા હતા. ડેવિસની બાકી રહેલી મુદત માટે કામ કરવા માટે શ્વાર્ઝેનેગરને 17 નવેમ્બર, 2003ના રોજ હોદ્દાના શપથ લેવડાવવામાં આવ્યા હતા. શ્વાર્ઝેનેગર 2006માં કેલિફોર્નિયાના ગવર્નરની ચૂંટણીમાં 7 નવેમ્બર 2006ના રોજ ગવર્નરના સંપૂર્ણ કાર્યકાળ માટે ફરી ચૂંટાઈ આવ્યા હતા, જેમાં તેમણે ડેમોક્રેટ નેતા ફિલ એન્ગેલાઇડ્સને પરાજય આપ્યો હતો, જે તે સમયે કેલિફોર્નિયા રાજ્યના ખજાનચી હતા. શ્વાર્ઝેનેગરને 5 જાન્યુઆરી, 2007ના રોજ બીજી મુદત માટે હોદ્દાના શપથ લેવડાવવામાં આવ્યા હતા.<ref>{{cite news |url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/01/05/AR2007010501386.html |title=Schwarzenegger Sworn in for Second Term |agency=Associated Press |access-date=April 23, 2008 |last=Kurtzman|first=Laura | work=The Washington Post | date=January 5, 2007}}</ref> ==પ્રારંભિક જીવન== શ્વાર્ઝેનેગરનો જન્મનો ઓસ્ટ્રિયાના થાલમાં થયો હતો, જે ગામ સ્ટિરિયાની રાજધાની ગ્રાઝની સરહદ પર આવેલું છે. તેમનું નામ આર્નોલ્ડ એલોઇસ શ્વાર્ઝેનેગર રાખવામાં આવ્યું હતું.<ref name="lifeline">{{cite news |title=Time of His Life |url=http://schwarzenegger.com |work=Schwarzenegger.com |access-date=April 18, 2007}}</ref> તેમના માતાપિતા સ્થાનિક પોલીસ વડા ગુસ્તાવ શ્વાર્ઝેનેગર (1907-1972) અને ઓરેલિયા જેડર્ની (1922-1998) હતા. તેમના પિતાએ ફેલ્ડજેનડર્મરેરી (જર્મન લશ્કરનું એક એકમ)ના હૌપ્ટફેલ્ડવેબેલ તરીકે જર્મનીના લશ્કર સાથે બીજા વિશ્વ યુદ્ધમાં ભાગ લીધો હતો અને ચેપી મલેરિયાને કારણે તેમને 1943માં ફરજમુક્ત કરાયા હતા. તેમણે 20 ઓક્ટોબર, 1945ના રોજ લગ્ન કર્યા હતા - ગુસ્તાવ 38 વર્ષના હતા અને ઓરેલિયા મીનહાર્ડ નામના પુત્ર સાથેની 23 વર્ષીય વિધવા હતી. શ્વાર્ઝેનેગરના જણાવ્યા અનુસાર તેમના માતાપિતા ખૂબ જ કડક હતાઃ “ઓસ્ટ્રેલિયામાં પરત આવ્યા પછી સંપૂર્ણપણે અલગ વિશ્વ હતું, જો અમે કંઈ ખરાબ કરીએ અથવા અમે અમારા માતાપિતાની આજ્ઞાનું પાલન ન કરીએ તો સોટીઓ પડતી હતી.”<ref name="askarnold1"></ref> તેઓ દર રવિવારે ચર્ચ સેવામાં હાજરી આપતા રોમન કેથલિક પરિવારમાં ઉછર્યા હતા.<ref name="tmas">{{cite book |last=Andrews |first=Nigel |title=True Myths of Arnold Schwarzenegger |year=2003 |publisher=Bloomsbury |isbn=1582344655}}</ref><ref>{{cite news|first=Eric|last=Herman|title=Ah-nold in cross hairs Rivals blast Calif. front-runner|date=August 11, 2003|url=http://www.nydailynews.com/archives/news/2003/08/11/2003-08-11__ah-nold_in_cross_hairs__riv.html|work=[[Daily News (New York)]]|access-date=September 14, 2010|location=New York|archive-date=ફેબ્રુઆરી 20, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110220031054/http://www.nydailynews.com/archives/news/2003/08/11/2003-08-11__ah-nold_in_cross_hairs__riv.html|url-status=dead}}</ref> ગુસ્તાવ પોતાના પુત્ર આર્નોલ્ડ કરતા સાવકા પુત્ર મીનહાર્ડને વધારે ચાહતા હતા.<ref name="governG2">{{cite news |first=Xan |last=Brooks |title=The Governator |date=August 8, 2003 |url=http://www.guardian.co.uk/film/2003/aug/08/usa.politicsandthearts |work=The Guardian |access-date=April 19, 2007 | location=London}}</ref> તેમનો આ ભેદભાવ એટલો “મજબૂત” અને “ખુલ્લો” હતો કે તેનાથી એવી આધારવિહિન શંકા જન્મી હતી કે આર્નોલ્ડ તેમનું સંતાન નથી.<ref name="wl">{{cite book |last=Leigh |first=Wendy |title=Arnold: An Unauthorized Biography |year=1990 |isbn=0720719976 |publisher=Pelham}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરે તેમના પિતા વિષે જણાવતા કહ્યું કે “તેમનામાં તમારી સમસ્યાઓને સાંભળવાની કે સમજવાની ધીરજ ન હતી... ત્યાં ખરેખર માં જ એક દિવાલ હતી.”<ref name="tmas"></ref> શ્વાર્ઝેનેગરને માતા સાથે સારો સંબંધો હતો અને માતાના મૃત્યુ સુધી લાગણીના સંબંધો જળવાઈ રહ્યા હતા.<ref>{{cite web |title=Arnold Schwarzenegger: Mr. Olympia&nbsp;– 1970–1975, 1980 |publisher=BodyBuild.com |url=http://www.bodybuildbid.com/articles/mrolympia/arnold-schwarzenegger.html |access-date=April 18, 2008}}</ref> જીવનમાં પછીથી શ્વાર્ઝેનેગરે તેમના પિતાના યુદ્ધ સમયની માહિતી શોધવા માટે સિમોન વીસેન્થનલ સેન્ટર કાર્યરત કર્યું હતું, જે ગુસ્તાવ નાઝી પાર્ટી અને એસએ (SA)ના સભ્ય હોવા છતા કોઇ અત્યાચારના પુરાવા શોધી શક્યું ન હતું.<ref name="governG2"></ref> શાળામાં શ્વાર્ઝેનેગર દેખીતી રીતે મધ્યમ કક્ષાના વિદ્યાર્થી હતા, પરંતુ તેમના “આનંદી, રમૂજી અને ઉલ્લાસપૂર્ણ” વ્યક્તિત્વને કારણે અલગ તરી આવતા હતા.<ref name="tmas"></ref> તેમના પરિવારમાં નાણાંની સમસ્યા હતી, શ્વાર્ઝેનેગરે યાદ કરતા જણાવ્યું હતું કે તેમની યુવાનીની મહત્ત્વની ઘટનાઓમાં કુટુંબે રેફિજરેટરની ખરીદી કરી તે ઘટનાનો સમાવેશ થાય છે.<ref name="wl"></ref> પુત્ર તરીકે શ્વાર્ઝેનેગર ઘણી રમતો રમતા હતા, તેમના પર પિતાનો મોટો પ્રભાવ પડ્યો હતો.<ref name="tmas"></ref> 1960માં [[અસોસિએશન ફુટબોલ|ફૂટબોલ]] ટીમના કોચ તેમની ટીમને સ્થાનિક જિમ (વ્યાયામ શાળા)માં લઈ ગયા ત્યારે તેમણે પ્રથમ વખત લોખંડનો દંડ ઉપાડ્યો હતો.<ref name="lifeline"></ref> 14 વર્ષની ઉંમરે તેમણે કારકિર્દી તરીકે ફૂટબોલ (સોકર)ની જગ્યાએ બોડિબિલ્ડિંગની પસંદગી કરી હતી.<ref name="katzfilm">{{cite book |last=Katz |first=Ephraim |title=Film Encyclopedia |year=2006 |publisher=HarperCollins |isbn=0060742143}}</ref><ref name="profilear">{{cite news |title=Profile: Arnold Schwarzenegger |date=August 31, 2004 |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/americas/3131155.stm |work=BBC |access-date=April 18, 2008}}</ref> તેમણે 13 વર્ષની ઉંમરે વેઇટ લિફ્ટિંગની શરૂઆત કરી હતી કે કેમ તેવા પ્રશ્નના જવાબમાં શ્વાર્ઝેનેગરે જણાવ્યું હતું કે “હકીકતમાં હું 15 વર્ષનો હતો, ત્યારે મે વેઇટ લિફ્ટિંગની તાલીમ ચાલુ કરી હતી, પરંતુ હું વર્ષોથી ફૂટબોલ (સોકર) જેવી રમતોમાં ભાગ લેતો હતો, તેથી મને લાગ્યું હતું કે હું પાતળો હોવા છતા સારુ શરીર સૌષ્ઠવ ધરાવતો હોવાથી હું જિમ (વ્યાયામ શાળા)માં જવાનું શરૂ કરી શકું અને ઓલમ્પિક લિફ્ટિંગ માટેની તૈયારી કરી શકું.”<ref name="askarnold1"></ref> જોકે તેમની અધિકૃત વેબસાઇટ પર તેમની આત્મકથામાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે “14 વર્ષની ઊંમરે તેમણે ડેન ફાર્મરની દેખરેખ હેઠળ સઘન તાલીમ કાર્યક્રમ શરૂ કર્યો હતો, 15 વર્ષની ઉંમરે મનોવિજ્ઞાન (શરીર કરતા મનની વધુ શક્તિઓ અંગે વધુ જાણવા માટે)નો અભ્યાસ કર્યો હતો અને 17 વર્ષની ઉંમરે સ્પર્ધાત્મક કારકિર્દીની શરૂઆત કરી હતી.”<ref name="mrever">{{cite news |title=Mr. Everything |url=http://www.schwarzenegger.com/en/athlete/mreverything/index.asp?sec=athlete&subsec=mreverything |work=Schwarzenegger.com |access-date=April 18, 2008 |archive-date=એપ્રિલ 16, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080416234020/http://www.schwarzenegger.com/en/athlete/mreverything/index.asp?sec=athlete&subsec=mreverything |url-status=dead }}</ref> 2001માં એક પ્રવચનમાં તેમણે કહ્યું હતું કે ''“હું 14 વર્ષનો હતો, ત્યારે જ મારું આયોજન નક્કી થઈ ગયું હતું.'' ''મારા પિતા મને તેમની જેમ પોલીસ અધિકારી બનાવવા માગતા હતા. '' ''મારા માતા મને વ્યાપાર શાળામાં મોકલવા માગતા હતા.”'' <ref name="per">{{cite news |first=Arnold |last=Schwarzenegger |title=ARNOLD'S "PERSPECTIVES" |date=October 3, 2001 |url=http://www.schwarzenegger.com/en/life/hiswords/words_en_sac_perspectives.asp?sec=life&subsec=hiswords |work=Schwarzenegger.com |access-date=April 18, 2008 |archive-date=મે 23, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080523204808/http://www.schwarzenegger.com/en/life/hiswords/words_en_sac_perspectives.asp?sec=life&subsec=hiswords |url-status=dead }}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરે ગ્રાઝમાં જિમ (વ્યાયામ શાળા)ની મુલાકાત લેવાનું શરૂ કર્યું હતું, ત્યાં તેઓ રેગ પાર્ક, સ્ટીવ રીવ્ઝ અને જોહની વીસમુલર જેવા બોડિબોલ્ડિંગના આદર્શપુરુષોને મોટા પડદા પર જોવા વારંવાર સ્થાનિક મૂવી થીયેટરમાં જતા હતા. ''“મને રેગ પાર્ક અને સ્ટીવ રીવ્ઝ જેવા વ્યક્તિઓમાંથી પ્રેરણા મળી હતી.”'' <ref name="askarnold1"></ref> 2000માં રીવ્ઝનું મૃત્યુ થયું ત્યારે શ્વાર્ઝેનેગરે તેમને ભાવપૂર્વક અંજલી આપી હતી કે ''“કિશોર અવસ્થામાં હું સ્ટીવ રીવ્ઝ સાથે ઉછેર્યો હતો.'' ''તેમની નોંધપાત્ર સિદ્ધિઓને કારણે મારી આજુબાજુના લોકો મારા સપના સમજી શકતા ન હતા, ત્યારે મને શું શક્ય છે તેની સમજ આપી હતી... '' ''હું જે કંઇ સિદ્ધિ મેળવવા નસીબદાર રહ્યો છું તે દરેકમાં સ્ટીવ રીવ્ઝનું યોગદાન છે.”'' <ref>{{cite news |first=Arnold |last=Schwarzenegger |title=In his own words |url=http://www.schwarzenegger.com/en/life/hiswords/life_hiswords_eng_legacy_366.asp?sec=life&subsec=hiswords |work=Schwarzenegger.com |access-date=April 18, 2008 |archive-date=મે 23, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080523204803/http://www.schwarzenegger.com/en/life/hiswords/life_hiswords_eng_legacy_366.asp?sec=life&subsec=hiswords |url-status=dead }}</ref> 1961માં શ્વાર્ઝેનેગર ભૂતપૂર્વ મિ. ઓસ્ટ્રિયા કુર્ટ માર્નુલને મળ્યા હતા અને મોર્નુલે ગ્રાઝ ખાતેના જિમ (વ્યાયામ શાળા)માં તાલીમ લેવા શ્વાર્ઝેનેગરને આમંત્રણ આપ્યું હતું.<ref name="lifeline"></ref> યુવાન તરીકે તેઓ એટલા સમર્પિત હતા કે સ્થાનિક જિમ (વ્યાયામ શાળા) અઠવાડિયાના અંતે સામાન્ય રીતે બંધ હોય ત્યારે પણ ત્યાં પહોંચી જતા હતા, જેથી તેઓ તાલીમ મેળવી શકે.''"'' ''કસરતને ચુકી જવાથી હું બેચેન બની જતો હતો... '' ''હું જાણતો હતો કે હું તે નહીં કરું તો બીજા દિવસે સવારે હું અરીસામાં મારી જાતને જોઇ શકીશ નહીં.”'' <ref name="askarnold1"></ref> યુવાન તરીકે ફિલ્મના પ્રથમ અનુભવ અંગે શ્વાર્ઝેનેગરને પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે તેમણે જવાબ આપ્યો હતો કે ''“હું ઘણો જ નાનો હતો, પરંતુ મને યાદ છે કે મારા પિતા મને ઓસ્ટ્રિયાના થીયેટરમાં લઈ જતા અને કેટલીક ફિલ્મો જોવા મળતી.'' ''મને ચોક્કસપણે યાદ છે કે મે સૌપ્રથમ જોહની વેનીની ફિલ્મ જોઇ હતી.”'' <ref name="askarnold1">{{cite news |title=Ask Arnold |year=2000 |url=http://www.schwarzenegger.com/en/news/askarnold/news_askarnold_eng_legacy_444.asp?sec=news&subsec=askarnold |work=Schwarzenegger.com |access-date=April 18, 2008 |archive-date=મે 23, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080523203926/http://www.schwarzenegger.com/en/news/askarnold/news_askarnold_eng_legacy_444.asp?sec=news&subsec=askarnold |url-status=dead }}</ref> 1971માં તેમના ભાઈ મીનહાર્ડનું કાર અકસ્માતમાં મોત થયું હતું.<ref name="lifeline"></ref> મીનહાર્ડે દારૂ પીધેલો હતો અને તુરંત મૃત્યું થયું હતું અને શ્વાર્ઝેનેગરે તેમના અંતિમસંસ્કારમાં હાજરી આપી ન હતી.<ref name="wl"></ref> મીનહાર્ડ એરિકા નેપ સાથે લગ્ન કરવાના હતા અને યુગલને ત્રણ વર્ષનો પેટ્રિક નામનો એક પુત્ર હતો. શ્વાર્ઝનેગરે પેટ્રિકના શિક્ષણ માટે નાણાકીય સહાય કરી હતી અને તેને યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સમાં સ્થળાંતર કરવા મદદ કરી હતી.<ref name="wl"></ref> ગુસ્તાવનું પછીના વર્ષે હુમલાને કારણે મૃત્યું થયું હતું.<ref name="lifeline"></ref> ''પંમ્પિંગ આયર્ન'' માં શ્વાર્ઝેનેગરે દાવો કર્યો હતો કે તેઓ તેમના પિતાની અંતિમસંસ્કાર વિધિમાં હાજર રહ્યા ન હતા કારણ કે તેઓ બોડિબિલ્ડિંગ સ્પર્ધા માટેની તાલીમમાં વ્યસ્ત હતા. પછી તેમણે અને આ ફિલ્મના નિર્માતાએ જણાવ્યું હતું કે કોઇ વ્યક્તિ રમત માટે કેટલી ચરમસીમા સુધી જઈ શકે છે તે દર્શાવવા તેમજ આ ફિલ્મ માટેનો વિવાદ ઉભો કરવા શ્વાર્ઝેનેગરની વધુ ઠંડી અને મશીન જેવી છબી બનાવવા બીજા એક બોડિબિલ્ડરના જીવનમાંથી આ વાર્તા લેવામાં આવી હતી. <ref>''પંમ્પિંગ આયર્ન&nbsp;– 25મી તિથિ આવૃત્તિ'' માં ઈન્ટરવ્યુ ડીવીડી (DVD) વધારો</ref> તેમની પ્રથમ ગંભીર પ્રેમિકા બાર્બરા બેકરે જણાવ્યું છે કે તેમણે કોઇપણ લાગણી વગર તેમના પિતાના મૃત્યુની મને માહિતી આપી હતી અને તેઓ તેમના ભાઈ અંગે ક્યારેય કંઈ બોલ્યા નથી.<ref name="DT2">{{cite news |title=The girl who can't escape Arnie |date=October 6, 2003 |url=http://www.telegraph.co.uk/arts/main.jhtml?xml=/arts/2003/10/02/bfarni02.xml&page=1 |work=The Daily Telegraph |access-date=April 18, 2008 |location=London |first=Oliver |last=Poole |archive-date=જૂન 10, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080610110901/http://www.telegraph.co.uk/arts/main.jhtml?xml=%2Farts%2F2003%2F10%2F02%2Fbfarni02.xml&page=1 |url-status=dead }}</ref> સમય જતા, પિતાની અંતિમસંસ્કાર વિધિમાં શા માટે ગેરહાજર રહ્યા હતા તે અંગે તેમણે ઓછામાં ઓછી ત્રણ જુદી જુદી સ્પષ્ટતા કરેલી છે.<ref name="wl"></ref> 2004માં ''ફોર્ચ્યુન'' સામયિકને આપેલા ઇન્ટરવ્યૂમાં શ્વાર્ઝેનેગરે જણાવ્યું હતું કે તેઓ તેમના પિતા દ્વારા અપાયેલી ત્રાસદાયક સ્થિતિમાંથી પસાર થયા હતા જેને “હાલમાં બાળ અત્યાચાર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે”.<ref>{{cite news |title=Arnie: I was abused as a child |date=August 4, 2004 |url=http://www.dailymail.co.uk/tvshowbiz/article-312729/Arnie-I-abused-child.html |work=The Daily Mail |access-date=April 18, 2008 | location=London}}</ref><ref>{{cite news |title=Arnie: 'I was abused as child' |date=August 4, 2004 |url=http://news.scotsman.com/arnoldschwarzenegger/Arnie-I-was-abused-as.2551492.jp |work=The Scotsman |access-date=April 18, 2008}}</ref> {{quote|My hair was pulled. I was hit with belts. So was the kid next door. It was just the way it was. Many of the children I've seen were broken by their parents, which was the German-Austrian mentality. They didn't want to create an individual. It was all about conforming. I was one who did not conform, and whose will could not be broken. Therefore, I became a rebel. Every time I got hit, and every time someone said, 'you can't do this,' I said, 'this is not going to be for much longer, because I'm going to move out of here. I want to be rich. I want to be somebody.'}} ===પ્રારંભિક પુખ્તાવસ્થા=== શ્વાર્ઝેનેગરે 1965માં ઓસ્ટ્રિયન લશ્કરમાં એક વર્ષ ફરજ બજાવી હતી, કારણ કે તે સમયે 18 વર્ષના તમામ ઓસ્ટ્રિયન પુરુષો માટે તે ફરજિયાત હતી.<ref name="lifeline"></ref><ref name="mrever"></ref> તેમણે 1965માં જુનિયર મિ. યુરોપ સ્પર્ધા જીતી હતી.<ref name="profilear"></ref> શ્વાર્ઝેનેગર પાયાની તાલીમ માટે એડબલ્યુઓએલ (AWOL)માં ગયા હતા, જેથી તેઓ સ્પર્ધામાં ભાગ લઈ શકે અને સૈન્ય જેલમાં એક અઠવાડિયું વિતાવી શકેઃ “સ્પર્ધામાં ભાગ લેવો તે મારા માટે ઘણું જ મહત્વ હતું અને હું તેના પરિણામ અંગે કાળજીપૂર્વક વિચારતો ન હતો.” તેમણે સ્ટીરેર હોફ હોટેલ (જ્યાં તેઓ બીજા ક્રમે રહ્યા હતા) ખાતે ગ્રાઝમાં બીજી બોડિબિલ્ડિંગ સ્પર્ધા જીતી હતી. તેમને યુરોપમાં શ્રેષ્ઠ શારીરિક બાંધો ધરાવતા પુરુષ તરીકે સૌથી વધુ મત મળ્યા હતા અને તેનાથી તેઓ પ્રખ્યાત બન્યા હતા. “મિ. યુનિવર્સ ખિતાબ મારા માટે વિશાળ તકોની ભૂમિ ગણાતા અમેરિકા માટેની ટિકિટ હતી, જ્યાં હું સ્ટાર બનીને ધનિક બની શકતો હતો.”<ref name="per"></ref> શ્વાર્ઝેનેગરે લંડનમાં એનએબીબીએ (NABBA) મિ. યુનિવર્સ સ્પર્ધામાં ભાગ લેવા માટે 1966માં સૌપ્રથમ વખત વિમાન પ્રવાસ કર્યો હતો.<ref name="mrever"></ref> અમેરિકાના વિજેતા ચેસ્ટર યોર્ટન જેવા સ્નાયુ ન હોવાથી તેઓ આ મિ. યુનિવર્સ સ્પર્ધામાં બીજા સ્થાને આવ્યા હતા.<ref name="mrever"></ref> 1966ની આ સ્પર્ધાના એક નિર્ણાયક ચાર્લી “વેગ” બેનેટ શ્વાર્ઝેનેગરથી પ્રભાવિત થયા હતા અને તેમને તાલીમ આપવાની ઓફર કરી હતી. શ્વાર્ઝનેગર પાસે નાણાં ન હતા, તેથી બેનેટે ઇંગ્લેન્ડના લંડન ખાતેના ફોરેસ્ટ ગેટમાં બેમાંથી એક જિમ (વ્યાયામ શાળા)ની ઉપર આવેલા તેમના ભીડભાડવાળા કુટુંબમાં રહેવાનું આમંત્રણ આપ્યું હતું. યોર્ટનની પગની વ્યાખ્યા વધુ બહેતર આંકવામાં આવી હતી અને બેનેટે તૈયાર કરેલા તાલીમ કાર્યક્રમ હેઠળ શ્વાર્ઝેનેગરે તેમના પગના સ્નાયુઓની વ્યાખ્યા સુધારવા તેમજ શક્તિ વધારવા પર ધ્યાન કેન્દ્રીત કર્યું હતું. લંડનના પૂર્વ છેડાના વિસ્તારમાં રહેવાથી શ્વાર્ઝેનેગરને તેમની અવિકસિત અંગ્રેજી ભાષામાં સુધારો કરવામાં મદદ મળી હતી.<ref>{{cite news | url = http://www.timesonline.co.uk/tol/comment/obituaries/article4862637.ece | location=London | work=The Times | title=Wag Bennett bodybuilder who helped Arnold Schwarzenegger | date=October 2, 2008}}</ref><ref>સ્ટાફ, [http://ftvdb.bfi.org.uk/sift/title/777625?view=synopsis આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગર: મેઈડ ઈન બ્રિટન] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100817080410/http://ftvdb.bfi.org.uk/sift/title/777625?view=synopsis |date=ઑગસ્ટ 17, 2010 }}, બ્રિટિશ ફિલ્મ ઈન્સ્ટિટ્યુટ. 3 ઓકટોબર, 2008ના રોજ સુધારો. "વાગ અને ડીઆન બેન્નેટ્ટ, પૂર્વના છેડાનું યુગલ કે જેણે એર્નીને ત્રણ વર્ષ સુધી એક મકાન આપ્યું,"</ref> 1966માં પણ, શ્વાર્ઝેનેગરને બાળપણના આદર્શ રેગ પાર્કને મળવાની તક મળી હતી, રેગ પાર્ક તેમના મિત્ર અને માર્ગદર્શક બન્યા હતા.<ref>[http://www.regpark.net/ Reg Park.net&nbsp;– આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગર દ્વારા અંજલી]</ref> તાલીમના મીઠા ફળ મળ્યા અને 1967માં શ્વાર્ઝેનેગરે પ્રથમ વખત આ ખિતાબ જીતીને 20 વર્ષની ઉંમરે મિ. યુનિવર્સ જીતનાર સૌથી યુવાન વ્યક્તિ બન્યા હતા.<ref name="mrever"></ref> તેમણે આ પછી વધુ ત્રણ વખત આ ખિતાબ જીત્યો હતો.<ref name="profilear"></ref> આ પછી શ્વાર્ઝેનેગર મ્યુનિચમાં પરત આવ્યા હતા, દિવસમાં ચારથી છ કલાક સુધી તાલીમ લીધી હતી, બિઝનેસ સ્કૂલમાં હાજરી આપી હતી અને હેલ્થ ક્લબ (રોલ્ફ પુટ્ઝીન્ગરનું જિમ (વ્યાયામ શાળા), જ્યાં તેમણે 1966-1968 સુધી કામ કર્યું હતું અને તાલીમ મેળવી હતી)માં કામ કર્યું હતું તેમજ 1968માં લંડન પરત આવીને મિ. યુનિવર્સ સ્પર્ધા જીતી હતી.<ref name="mrever"></ref> તેમણે તે સમયે મ્યુનિચમાં તેમના એક મિત્ર રોજર સી. ફિલ્ડને ઘણીવાર કહ્યું હતું કે “હું સૌથી મહાન અભિનેતા બનવા જઈ રહ્યો છું.” ===યુ.એસ. (U.S.)માં સ્થળાંતર === [[File:Reagan+Schwarzenegger1984.jpg|thumb|upright|1984માં પ્રમુખ રોનાલ્ડ રેગન સાથે શ્વાર્ઝેનેગર]] શ્વાર્ઝેનગરે માત્ર 10 વર્ષની ઉંમરથી યુએસ (US)માં જવાનું અને તે માટે બોડિબિલ્ડિંગના માધ્યમનો ઉપયોગ કરવાનું સપનું જોયું હતું,<ref name="LAWarn">{{cite news |first=Bill |last=Bradley |title=Mr. California |date=November 20, 2002 |url=http://www.laweekly.com/2002-11-28/news/mr-california/ |work=LA Weekly |access-date=April 18, 2008 |archive-date=ઑગસ્ટ 16, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100816085006/http://www.laweekly.com/2002-11-28/news/mr-california/ |url-status=dead }}</ref> તેમનું આ સપનું 21 વર્ષની ઉંમરે 1968માં યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સમાં આગમન સાથે સાકાર થયું હતું. તેમને વધારે અંગ્રેજી આવડતું ન હતું.<ref name="lifeline"></ref><ref name="profilear"></ref> “સ્વભાવિક રીતે, હું આ દેશમાં આવ્યો ત્યારે મારા ઉચ્ચારો ખૂબ જ ખરાબ હતા અને હું શબ્દ પર ખૂબ જ વધારે ભાર મૂકતો હતો, જેના કારણે અભિનયની કારકિર્દી મેં શરૂ કરી ત્યારે એક અવરોધ થતો હતો.”<ref name="askarnold1"></ref> અહીં તેમણે જૉ વાઈડરના હાથ નીચે કેલિફોર્નિયાના સાન્ટા મોનિકા ખાતેના ગોલ્ડના જિમ (વ્યાયામ શાળા)માં તાલીમ લીધી હતી. 1970થી 1974 સુધી શ્વાર્ઝેનેગરના વેઇટ ટ્રેનિંગ સાથીદાર તરીકે રિક ડ્રેસિન હતા, જે વ્યવસાયી પહેલવાન હતા અને 1973માં ગોલ્ડના જિમ (વ્યાયામ શાળા)નો મૂળ લોગો ડિઝાઇન કર્યો હતો.<ref>જેનિંગ્સ, રેન્ડી (2003, ઓક્ટોબર 21). [http://www.thearnoldfans.com/news/archives/2003/october/617.htm ''રિક ડ્રેસિન: આર્નોલ્ડનો લિફ્ટિંગ પાર્ટનર!'' ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100318015117/http://www.thearnoldfans.com/news/archives/2003/october/617.htm |date=માર્ચ 18, 2010 }} આર્નોલ્ડના ચાહકોની વેબસાઈટ. 16 ડીસેમ્બર 2009ના રોજ સુધારો.</ref> શ્વાર્ઝેનેગરે વ્યવસાયી પહેલવાન “સુપરસ્ટાર” બિલી ગ્રેહામ સાથે સારી મિત્રતા કેળવી હતી. 1970માં 23 વર્ષની ઉંમરે તેમણે ન્યૂ યોર્કમાં પ્રથમ મિ. ઓલમ્પિયા ખિતાબ જીત્યો હતો અને આ પછી તેમણે સાત વખત આ ખિતાબ જીત્યો હતો.<ref name="mrever"></ref> ઇમિગ્રેશન કાયદા પેઢી સિસ્કાઇન્ડ એન્ડ સુઝરે જણાવ્યું હતું કે શ્વાર્ઝેનેગરે 1960ના દાયકાના અંત ભાગ કે 1970ની શરૂઆતના કોઈ સમયે ગેરકાયદેસર વસવાટ કર્યો હોવાની શક્યતા છે, કારણ કે તેમણે વિઝાની શરતોનો ભંગ કર્યો હતો.<ref name="Possible Visa Violations">{{cite news |first=Siskind |last=Bland |title=Schwarzenegger May Have Violated Terms Of Non-Immigrant Visa |date=September 4, 2007 |url=http://www.visalaw.com/03sep4/15sep403.html |work=VISALAW.COM |access-date=April 18, 2008 |archive-date=ફેબ્રુઆરી 20, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080220094159/http://www.visalaw.com/03sep4/15sep403.html |url-status=dead }}</ref> ''એલએ (LA) અઠવાડિકે'' 2002માં જણાવ્યું હતું કે શ્વાર્ઝેનેગર અમેરિકામાં સૌથી વધુ પ્રખ્યાત ઇમિગ્રન્ટ (પરદેશી વસાવટ માટે આવેલા વ્યક્તિ) છે, જેમણે “પાતળા ઓસ્ટ્રિયન ઉચ્ચારણ પર કાબુ મેળવ્યો હતો અને 1990ના દાયકામાં વિશ્વના સૌથી મોટા ફિલ્મસ્ટાર બનવા માટે બોડિબિલ્ડિંગની અપરિચિત પૂર્વભૂમિકાની મર્યાદા ઓળંગી ગયા હતા”.<ref name="LAWarn"></ref> 1969માં શ્વાર્ઝેનેગર અંગ્રેજીના શિક્ષક બાર્બરા આઉટલેન્ડ બેકરને મળ્યા હતા અને તેમની સાથે 1974 સુધી રહ્યા હતા.<ref name="arniememoir">{{cite news |title=Arnie's ex-girlfriend pens memoir |date=September 9, 2003 |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/showbiz/3092740.stm |work=BBC |access-date=April 18, 2008}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરે 1977માં તેમના સંસ્મરણોમાં બાર્બરા વિશે વાત કરતા નોંધ્યું છે કેઃ “મૂળભૂત રીતે તે આવી રીતે બન્યું હતું: તેઓ વ્યવસ્થિત, દ્રઢ જીવન ઇચ્છતા સુ-સંતુલિત મહિલા હતા અને હું સુ-સંતુલિન પુરુષ ન હતો અને સામાન્ય જીવનના વિચારને ધિક્કારતો હતો.”<ref name="arniememoir"></ref> બેકરે “ખુશમિજાજ વ્યક્તિત્વ, સંપૂર્ણપણે જાદૂઈ, સાહસી અને એથ્લેટ” તરીકે શ્વાર્ઝેનેગરને ઓળખાવ્યા છે, પરંતુ દાવો કર્યો હતો કે સંબંધોના અંત સમયે તે “અસહ્ય –પરંપરાગત ગર્વિષ્ઠ હતા- સમગ્ર વિશ્વ તેમની આજુબાજુ ધુમતું હતું”.<ref name="autogenerated1">{{cite news |title=Actor's old flame says he's a great guy |date=September 15, 2003 |url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2003/09/15/MN272943.DTL |work=The San Francisco Chronicle |access-date=April 19, 2007 | first=Lance | last=Williams}}</ref> બેકરે 2006માં ''આર્નોલ્ડ એન્ડ મીઃ ઇન ધ શેડો ઓફ ધ ઓસ્ટ્રિયન ઓક'' નામનું પોતાનું આત્મચરિત્ર પ્રકાશિત કર્યું હતું.<ref name="bakes">{{cite news |first=Catherine |last=Elsworth |title=Arnie puts his weight behind ex-lover's tell-all memoir |date=September 14, 2006 |url=http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/1528857/Arnie-puts-his-weight-behind-ex-lover%27s-tell-all-memoir.html |work=The Daily Telegraph |access-date=April 18, 2008 |location=London |archive-date=ફેબ્રુઆરી 23, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090223225644/http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/1528857/Arnie-puts-his-weight-behind-ex-lover%27s-tell-all-memoir.html |url-status=dead }}</ref> તે સમયે બેકરે તેમના ભૂતપૂર્વ પ્રેમીનું બિનખુશામતભર્યું ચિત્ર રજૂ કર્યું હતું, પરંતુ શ્વાર્ઝેનેગરે બહુચર્ચિત બનેલા આ પુસ્તકની પ્રસ્તાવના લખવામાં વાસ્તવમાં યોગદાન આપ્યું હતું અને ત્રણ વખત બેકરને મળ્યા હતા.<ref name="bakes"></ref> ઉદાહરણ તરીકે, બેકરે દાવો કર્યો છે કે તેઓ છૂટા પડ્યા પછી જ તેઓ બેવફા હોવાનું જાણવા મળ્યું હતું, બેકરે તેમના તોફાની અને ઉત્કટ પ્રેમ જીવનની વાતો કરી છે.<ref name="bakes"></ref> શ્વાર્ઝેનેગરે સ્પષ્ટતા કરી હતી કે ઘટનાઓનું તેમના બંનેનું સંસ્મરણ અલગ અલગ હોઈ શકે છે.<ref name="bakes"></ref> શ્વાર્ઝેનેગરના યુએસ (US)માં આગમનના છથી આઠ મહિના પછી બંને એકબીજાને મળ્યા હતા- તેમની પ્રથમ મુલાકાતમાં તેમણે ટેલિવિઝન પર [[એપોલો ૧૧|પ્રથમ એપોલો મૂન ઉતરાણ]] જોયું હતું. <ref name="DT2"></ref> તેઓ સાડા ત્રણ વર્ષ સુધી સાન્ટા મોનિકામાં એક જ એપાર્ટમેન્ટમાં સાથે રહેતા હતા અને પોતાની પાસે નાણાં ન હોવાથી આખો દિવસ દરિયાકિનારે ફરતા હતા અથવા બેક યાર્ડમાં ભોજન કરતા હતા.<ref name="DT2"></ref> બેકર દાવો કરે છે કે તેમની સાથેની પ્રથમ મુલાકાત વખતે તેમને “સભ્ય સમાજની ભાગ્યે જ કોઇ સમજ હતી” અને તેઓ રસહિન વ્યક્તિ જણાયા હતા, જોકે પછીથી બેકર જણાવે છે કે “તેઓ શક્ય હોય ત્યાં સુધીના સ્તરે સ્વકેન્દ્રીત વ્યક્તિ હતા- તેમને માતાપિતા, કુટુંબ, ભાઈ પાસેથી ક્યારેય પણ પ્રોત્સાહન મળ્યું ન હતું. તેમનામાં માત્ર ખુદને સાબિત કરવાનો પ્રચંડ દ્રઢનિર્ધાર હતો અને તે ખૂબ જ આકર્ષક હતો... હું એ જાણીને કબ્રસ્તાનમાં જઈશ કે આર્નોલ્ડ મને પ્રેમ કરતા હતા.”<ref name="DT2"></ref> શ્વાર્ઝેનેગર તેમની બીજી પ્રેમિકા સુ મોરેને જુલાઈ 1977માં વેનિસ બીચ પર મળ્યા હતા, તે સમયે મુરે બેવર્લી હિલ્સની હેરડ્રેસરના સહાયક હતા. મોરેના જણાવ્યા અનુસાર બંને વચ્ચે ખુલ્લો સંબંધ હતોઃ “અમે બંને એલએ (LA) રહેતા હતા ત્યારે અમે વફાદાર હતા... પરંતુ તેઓ આ શહેરની બહાર જતા હતા ત્યારે અમને ગમતું હોય તે કરવા માટે મુક્ત હતા.”<ref name="wl"></ref> શ્વાર્ઝેનેગર ઓગસ્ટ 1977માં રોબર્ટ એફ કેનેડી ટેનિસ ટુર્નામેન્ટ ખાતે મારિયા શ્રીવરને મળ્યા હતા અને મુરેએ (જેને શ્રીવર સાથેના સંબંધોની ખબર પડી હતી) આખરીનામું આપ્યું ત્યાં સુધી એટલે કે ઓગસ્ટ 1978 સુધી તેમણે બંને સ્રીઓ સાથે સંબંધો રાખ્યા હતા.<ref name="wl"></ref> 1977માં શ્વાર્ઝેનેગરની આત્મકથા/વેઇટ-ટ્રેનિંગ ગાઇડ ''આર્નોલ્ડઃ ધ એજ્યુકેશન ઓફ એ બોડિબિલ્ડર'' પ્રકાશિત થઈ હતી અને તેને પ્રચંડ સફળતા મળી હતી.<ref name="lifeline"></ref> કેલિફોર્નિયાની સાન્ટા મોનિકા કોલેજમાં અંગ્રેજીના વર્ગોમાં હાજરી આપ્યા પછી તેમણે યુનિવર્સિટી ઓફ વિસ્કોસીન-સુપેરિયરમાંથી પત્રવ્યવહાર મારફત બી.એ. (B.A.)ની પદવી મેળવી હતી અને તેઓ 1979માં બિઝનેસ એન્ડ ઇન્ટરનેશનલ ઇકોનોમિક્સમાં સ્નાતક થયા હતા.<ref name="lifeline"></ref> ==બોડિબિલ્ડિંગની કારકિર્દી== {{Infobox bodybuilder |name = Arnold Schwarzenegger |image_name = |image_size = 160px |image_caption = Arnold "The Austrian Oak" Schwarzenegger |nickname = The Austrian Oak |birth_date = {{Birth date and age|mf=yes|1947|07|30}} |birth_place = [[Thal, Austria|Thal]], Styria, Austria |death_date = |death_place = |height = {{height|ft=6|in=2}}<ref name="mrever">{{cite news |title=Mr. Everything |url=http://www.schwarzenegger.com/en/athlete/mreverything/index.asp?sec=athlete&subsec=mreverything |work=Schwarzenegger.com |access-date=December 29, 2009}}</ref> |weight = 250 pounds (113 kg) |firstproshow = NABBA Mr. Universe |firstproshowyear = 1968 |bestwin = IFBB Mr. Olympia |bestwinyear = 1970–1975, 1980, Seven Times |predecessor = [[Sergio Oliva]] ('69), [[Frank Zane]] ('79) |successor = [[Franco Columbu]] ('76, '81) |yesorretiredyear = Retired 1980 }} {{See also|Bodybuilding competitions featuring Arnold Schwarzenegger}} બોડિબિલ્ડિંગના ઇતિહાસના મહત્વપૂર્ણ વ્યક્તિઓમાં શ્વાર્ઝેનેગરની ગણના થાય છે અને તેમના વારસાને આર્નોલ્ડ ક્લાસિક વાર્ષિક બોડિબિલ્ડિંગ સ્પર્ધાના સ્વરૂપમાં સાચવવામાં આવ્યો છે. શ્વાર્ઝેનેગર નિવૃત્તિ પછી પણ ઘણાં સમય સુધી અમુક અંશે બોડિબિલ્ડિંગ રમતની સ્પર્ધામાં એક મહત્વપૂર્ણ ચહેરો બની રહ્યાં કારણ કે તેઓ કેટલાક જિમ (વ્યાયામ શાળા)ની અને ફિટનેસ સામાયિકોની માલિકી ધરાવતાં હતાં. તેમણે અસંખ્ય સ્પર્ધાઓ અને ઇનામ વિતરણ સમારોહોની અધ્યક્ષતા કરી હતી. ઘણાં વર્ષો સુધી તેમણે બોડિબિલ્ડિંગના સામયિકો ''મસલ એન્ડ ફિટનેસ'' અને ''ફ્લેક્સ'' માટે માસિક કોલમો લખી હતી. ગવર્નર તરીકે ચૂંટાયા પછી તુરંત પ્રતીકાત્મક દરજ્જા તરીકે આ બંને સામયિકોના કાર્યકારી તંત્રી તરીકે તેમની નિમણૂંક કરવામાં આવી હતી. આ સામયિકો ગવર્નરના વિવિધ શારીરિક ફિટનેસ કાર્યક્રમોમાં પ્રતિ વર્ષ 2,50,000 ડોલરનું દાન કરવા સંમત થયા હતાં. ''મસલમેગ ઇન્ટરનેશનલ'' સામયિક દર મહિને તેમના પર બે પાનાનો લેખ લખે છે અને તેમને “ રાજા” તરીકે ગણાવે છે. તેમણે જીતેલી સૌપ્રથમ સ્પર્ધા 1965માં જુનિયર મિ. યુરોપ સ્પર્ધા હતી.<ref name="lifeline"></ref> તેમણે તે પછીના વર્ષે 19 વર્ષની ઉંમરે મિ. યુરોપ સ્પર્ધા જીતી હતી.<ref name="lifeline"></ref><ref name="mrever"></ref> તેમણે ઘણી બોડિબિલ્ડિંગ સ્પર્ધાઓ અને કેટલીક વેઇટલિફ્ટિંગ સ્પર્ધામાં ભાગ લીધો હતો અને વિજેતા બન્યાં હતાં, તેમાં પાંચ વખત મિ. યુનિવર્સ (4–એનએબીબીએ (NABBA) [ઇંગ્લેન્ડ], 1–આઇએફબીબી (IFBB) [યુએસએ (USA)] સ્પર્ધામાં જીત, અને સાત વખત મિ. ઓલમ્પિયા સ્પર્ધામાં જીત, જે એક વિક્રમ છે કે જે લી હાનીએ 1991માં સળંગ આઠ મિ. ઓલમ્પિયા જીત મેળવી ત્યાં સુધી યથાવત હતો. સ્પર્ધાનું વજનઃ 240 એલબીએસ (lbs) (વધુમાં વધુ 250 એલબીએસ (lbs)) સિઝન સિવાયનું વજનઃ 260 એલબીએસ (lbs) ===શક્તિશાળી પુરુષ=== 1967માં, શ્વાર્ઝેનેગરે સ્પર્ધામાં ઝંપલાવ્યું અને મ્યુનિચ સ્ટોન-લિફ્ટિંગ (પથ્થર ઊંચકવાની) સ્પર્ધા જીતી, જેમાં પથ્થરનું વજન 508 જર્મન પાઉન્ડ્સ (254 કિ.ગ્રા./ 560 એલબીએસ (lbs)) જેમાં જમીન પર બે પગ ટેકાવીને તેની વચ્ચે વજન ઊંચકવાનું હોય છે. ===મિ. ઓલમ્પિયા=== શ્વાર્ઝેનેગરનું ધ્યેય જગતના સૌથી મહાન બોડિબિલ્ડર બનવાનું હતું એટલે કે મિ. ઓલમ્પિયા બનવાનું હતું.<ref name="lifeline"></ref><ref name="mrever"></ref> તેમણે પ્રથમ પ્રયત્ન 1969માં કર્યો જ્યાં તેઓ ત્રણ વખતના વિજેતા સર્જીઓ ઓલિવા સામે હારી ગયાં. જોકે, શ્વાર્ઝેનેગર 1970માં ફરી આવ્યા અને સ્પર્ધા જીતી લીધી અને 23 વર્ષેની સૌથી નાની વયે મિ. ઓલમ્પિયા જીતવાનો વિક્રમ બનાવ્યો જે આજ દિન સુધી યથાવત છે.<ref name="mrever"></ref> તેમણે તેમનો આ જીતનો સિલસિલો 1971-74 દરમિયાન પણ ચાલું રાખ્યો હતો.<ref name="mrever"></ref> 1975માં, શ્વાર્ઝેનેગર ફરીથી તેમના સર્વોચ્ચ ફોર્મમાં હતાં અને છઠ્ઠી વખત સતત બિરુદ જીત્યું હતું,<ref name="mrever"></ref> જેમાં ફ્રાન્કો કોલુમ્બુને પરાજય આપ્યો હતો. 1975ની મિ. ઓલમ્પિયા સ્પર્ધા પછી શ્વાર્ઝેનેગરે વ્યવસાયિક બોડિબિલ્ડિંગમાંથી નિવૃત્તિની જાહેરાત કરી.<ref name="mrever"></ref> 1975ની મિ.ઓલમ્પિયા ચાલુ થવાના એક મહિના પહેલાં ફિલ્મનિર્માતા જ્યોર્જ બટલર અને રોબર્ટ ફાઓરે શ્વાર્ઝેનેગરને ''પંમ્પિંગ આયર્ન'' નામની દસ્વાવેજી ફિલ્મમાં બોડિબિલ્ડિંગની તાલીમને કચકડે કંડારવા સ્પર્ધામાં ઝૂકાવવાં મનાવી લીધાં. જેફ બ્રિજિસ સાથે ફિલ્મ ''સ્ટે હંગ્રી'' માં ભાગ લેવાં માટે મહત્વપૂર્ણ વજન ઘટાડ્યા બાદ શ્વાર્ઝેનેગર પાસે સ્પર્ધા માટે તૈયારી કરવાં માટે માત્ર ત્રણ જ મહિના બાકી હતાં. લો ફેરીગ્નોએ જોઇએ તેવી ટક્કર આપી નહીં અને સામાન્ય કરતાં ઓછું વજન ધરાવતા શ્વાર્ઝેનેગર 1975ની મિ. ઓલમ્પિયા સરળતાથી જીતી ગયા હતા. જોકે 1980ની ઓલમ્પિયામાં ભાગ લેવાં માટે શ્વાર્ઝેનેગર નિવૃત્તિમાંથી પાછા આવ્યા હતા.<ref name="lifeline"></ref> શ્વાર્ઝેનેગર ''કોનાન'' ફિલ્મમાં તેની ભૂમિકા માટે તાલીમ લઇ રહ્યા હતા અને તેમણે દોડ, ઘોડેસવારી અને તલવારબાજીની તાલીમ લઇને અદભૂત શરીર સૌષ્ડવ કેળવ્યું હતું અને તેમણે નક્કી કર્યું કે તેઓ હજુ છેલ્લીવાર મિ. ઓલમ્પિયા સ્પર્ધા જીતવા માંગે છે. તાલીમ દરમિયાનના એક અકસ્માતથી તેમને પ્રવેશ નહીં મળે અને તેમણે સ્પર્ધામાંથી દૂર રહેવું પડશે તે કારણે તેમણે પોતાની યોજના ગુપ્ત રાખી હતી. શ્વાર્ઝેનેગરને નેટવર્ક ટેલિવિઝનની કલર કોમેન્ટ્રી માટે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા ત્યારે તેમણે અંતિમ ઘડીએ જણાવ્યું કે જ્યારે તે અહીંયા છે તો તે “શા માટે સ્પર્ધામાં ન ઝૂકાવે?” માત્ર સાત અઠવાડિયાની તૈયારી સાથે તેઓ આ સ્પર્ધા જીત્યા હતા. સાતમી વખત મિ. ઓલમ્પિયામાં વિજેતા બન્યાં બાદ શ્વાર્ઝેનેગરે સ્પર્ધામાંથી સત્તાવાર નિવૃત્તિ લીધી હતી. ===સ્ટિરોઇડનો ઉપયોગ=== શ્વાર્ઝેનેગરે સ્વીકાર્યું હતું કે પર્ફોર્મન્સને વધારતું સ્નાયુઓની વૃધ્ધિ કરતું એનાબોલિક સ્ટિરોઇડ કાયદેસર હતું ત્યારે તેમણે તેનું સેવન કર્યું હતું. 1977માં લખ્યું કે “સ્પર્ધાની તૈયારી માટે જ્યારે હું સખત આહાર નિયંત્રણો પર રહેતો હતો ત્યારે સ્નાયુઓનાં કદને જાળવી રાખવાં માટે સ્ટિરોઇડ્સ મને મદદરૂપ બનતાં હતાં. મેં તેનો સ્નાયુઓ વધારવા માટે ઉપયોગ કર્યો ન હતો પરંતુ જ્યારે વજન ઘટાડાતો ત્યારે સ્નાયુઓને જાળવવાં માટે ઉપયોગ કર્યો હતો.”<ref>{{cite web |title=Conan the Politician |publisher=ESPN |url=http://espn.go.com/columns/farrey_tom/1655597.html |access-date=April 18, 2008 |last=Farrey |first=Tom}}</ref> તેમણે “પેશીઓનું સર્જન” કરવા ડ્રગ્સનું સેવન કર્યું હતું.<ref name="Arnold Steroids">{{cite web |title=Arnold & Steroids: Truth Revealed |publisher=get2net |url=http://hjem.get2net.dk/JamesBond/www/artikler/steroidemisbrug/arnoldandsteroids.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20031008172601/http://hjem.get2net.dk/JamesBond/www/artikler/steroidemisbrug/arnoldandsteroids.htm |archive-date=ઑક્ટોબર 8, 2003 |access-date=April 18, 2008 |last=Theunissen |first=Steve |url-status=live }}</ref> 1977માં શ્વાર્ઝેનેગરે જર્મન તબીબ વીલી હીપ સામે કાનૂની દાવો માંડ્યો હતો કારણે કે તેમણે સ્ટિરોઇડનો ઉપયોગ અને તે પછીથી થયેલી હૃદયની સમસ્યાઓ વચ્ચેની કડીને આધારે તેમના વહેલાં મોતની જાહેરમાં આગાહી કરી હતી. આ તબીબે તેમની ક્યારેય શારીરિક તપાસ કરી ન હતી, તેથી શ્વાર્ઝેનેગર જર્મન અદાલતમાં બદનક્ષીનો યુએસ (US)$10,000નો દાવો જીતી ગયા હતા.<ref>{{cite web |title=Schwarzenegger Wins German Lawsuit |url=http://www.encyclopedia.com/doc/1P1-24150868.html |work=Encyclopedia.com |publisher=UPI |date=December 1, 1999 |access-date=December 6, 2009 }}</ref> 1999માં શ્વાર્ઝેનેગરે અમેરિકન ટેબ્લોઇડ ''ધ ગ્લોબ'' સામે અદાલતી દાવો કર્યો હતો, કારણ કે ટેબ્લોઇટે આ બોડિબિલ્ડરની ભાવી તંદુરસ્તી અંગે સમાન પ્રકારની આગાહી કરી હતી, જોકે તે દાવાની પછીથી પતાવટ થઈ હતી.<ref>{{cite news |title=Arnie settles $50m libel case |publisher=BBC News |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/574902.stm |date=December 22, 1999 |access-date=December 6, 2009}}</ref> ==અભિનય કારકિર્દી== {{See also|Arnold Schwarzenegger filmography|List of awards and nominations received by Arnold Schwarzenegger}} {{Infobox person |image=SchwarzeneggerJan2010.jpg |other_names = Arnold Strong<br />Arnie |years_active = 1970–2006, 2009–present (acting) |occupation = Actor, Director, Producer}} શ્વાર્ઝેનેગર બોડિબિલ્ડિંગમાંથી અભિનયમાં આવવા માંગતા હતા, છેવટે 1970ની ફિલ્મ ''હર્ક્યુલસ ઈન ન્યૂયોર્ક'' માં હર્ક્યૂલસની ભૂમિકા ભજવવા તેમની પસંદગી થઇ ત્યારે તેનું સ્વપ્ન સિદ્ધ થયું હતું. “આર્નોલ્ડ સ્ટ્રોંગ”ના નામ હેઠળ પ્રખ્યાત બનેલી ફિલ્મમાં એમની બોલવાની લઢણ એટલી ભારે હતી કે તેમના સંવાદો પ્રોડક્શન થયા બાદ ફરીથી ડબ કરવામાં આવ્યા હતા.<ref name="profilear"></ref> તેમની બીજી ફિલ્મ રોબર્ટ ઓલ્ટમેનના નિર્દેશનમાં બનેલ ''ધ લોન્ગ ગુડબાય'' (1973) હતી જેમાં તે ટોળાને મારતાં બહેરાં-મૂંગાની ભૂમિકામાં દેખાયા હતાં. ત્યારબાદ તેમણે ''સ્ટે હંગ્રી'' (1976) ફિલ્મમાં અતિ મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી જેના માટે તેમને વર્ષના નવા ઉભરતાં પુરૂષ સિતારા તરીકે ગોલ્ડન ગ્લોબ ફોર ન્યૂ મેલ સ્ટાર ઓફ ધ યર એવોર્ડ મળ્યો હતો. શ્વાર્ઝેનેગરે પોતાની અભિનય કારકિર્દીના વિકાસના શરૂઆતના સંઘર્ષો વિશે ચર્ચા કરી હતી. “શરૂઆતના દિવસોમાં તે મારા માટે ઘણું મુશ્કેલ હતું – એજન્ટો અને પસંદગી કરનારાઓ મને કહેતાં કે મારું શરીર ‘અદભૂત’ છે અને મારી ભાષા રમૂજી છે તથા મારુ નામ ખૂબ લાંબુ છે. તમે નામના આપી અને તેમણે કહ્યું હતું કે મારે આ નામ બદલવું પડશે. હકીકતે, દરેક જગ્યાએથી મને જાકારો મળ્યો, મને કહેવામાં આવ્યું કે મારા માટે કોઇ તક નથી.”<ref name="askarnold1"></ref> શ્વાર્ઝેનેગરે બોડિબિલ્ડિંગની ફિલ્મ ''પંમ્પિંગ આયર્ન'' (1977) કે જેમાં સમાવિષ્ટ બાબતોને નાટકીય રૂપમાં મૂકવામાં આવી હતી તેમાં તેણે ધ્યાન ખેંચ્યું અને પોતાની પ્રતિષ્ડા વધારી હતી.<ref name="katzfilm"></ref><ref name="profilear"></ref> 1991માં, શ્વાર્ઝેનેગરે ફિલ્મના હકો, ફિલ્મમાં નહીં લેવાયેલ ચિત્રો અને સંલગ્ન સ્ટીલ ફોટોગ્રાફી (સ્થિર તસવીરો)ના હકો ખરીદી લીધાં હતા.<ref name="autogenerated2">{{cite web |title=The Smoking Gun: Archive |publisher=TheSmokingGun |url=http://www.thesmokinggun.com/archive/arnoldpump1.html |access-date=May 11, 2007}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરે ''ધ ઇન્ક્રેડિબલ હલ્ક'' શ્રેણીની મુખ્ય ભૂમિકા માટે ઓડિશન આપ્યું હતું, પરંતુ પોતાની ઊંચાઇને કારણે તેઓ ભૂમિકા મેળવી શક્યા નહોતાં. પછીથી, લો ફેરીગ્નોએ ડો. ડેવિડ બન્નાર્સ અલ્ટર ઈગોમાં ભૂમિકા મેળવી હતી. શ્વાર્ઝેનેગર 1979ની કોમોડી ''ધ વિલન'' માં કિર્ક ડગ્લાસ અને એન્ન-માર્ગારેટ સાથે ચમક્યાં હતાં. 1980માં, તેમણે 1950 દાયકાની અભિનેત્રી જેની મેન્સફિલ્ડ અંગેની ચરિત્રફિલ્મમાં મેન્સફિલ્ડના પતિ મિકી હાર્ગીટે તરીકે ભૂમિકા ભજવી હતી. [[File:Arnold Schwarzenegger's star on the Hollywood Walk of Fame.jpeg|thumb|હોલિવૂડ વોક ઓફ ફેમ પર આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગરનો સિતારો]] શ્વાર્ઝેનેગરને ભારે સફળતા અપાવનારી ફિલ્મ 1982માં આવેલ તલવાર અને જાદુટોણાંનું મહાકાવ્ય ''કોનાન ધ બાર્બેરિયન'' હતી, જે બોક્સ ઓફિસ પર સફળ રહી હતી.<ref name="katzfilm"></ref> ત્યારબાદ 1984માં તેની સિક્વલ ''કોનાન ધ ડેસ્ટ્રોયર'' આવી હતી, જો કે તે તેની પુરોગામી ફિલ્મ જેટલી સફળ રહી ન હતી.<ref name="tessay">{{cite news |first=Clark |last=Collis |title=EMPIRE ESSAY: The Terminator |url=http://www.empireonline.com/reviews/reviewcomplete.asp?FID=132648 |work=Empire magazine |access-date=April 18, 2008}}</ref> 1983માં શ્વાર્ઝેનેગર પ્રચાર વીડિયો “કાર્નિવલ ઇન રિયો”માં ચમક્યા હતા. 1984માં તેમની પ્રથમ ત્રણ ભૂમિકામાં નામસ્ત્રોતીય પાત્ર તરીકે નજરે ચડ્યાં હતાં અને કોઇકે કહ્યું છે કે તેમની અભિનય કારકિર્દીમાં જો મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી હોય તો તે જેમ્સ કેમરોનની કલ્પિત વિજ્ઞાનની રોમાંચક કથા ''ધ ટર્મિનેટર'' હતી.<ref name="katzfilm"></ref><ref name="profilear"></ref><ref name="fanleam">{{cite book |last=Leamer |first=Laurence |title=Fantastic: The life of Arnold Schwarzenegger |year=2005 |publisher=St Martin's Press |isbn=0312333382}}</ref> ''ધ ટર્મિનેટર'' બાદ શ્વાર્ઝેનેગરે 1985 માં ''રેડ સોન્જા'' બનાવી હતી જે “છાપ છોડ્યા વગર અદ્રશ્ય થઈ ગઇ હતી”.<ref name="tessay"></ref> 1980ના દાયકા દરમિયાન, લોકોને એક્શન ફિલ્મો મોટા પ્રમાણમાં આકર્ષતી હતી ત્યારે શ્વાર્ઝેનેગર અને સિલ્વેસ્ટર સ્ટેલોન બંને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્ટાર બની ગયાં હતાં.<ref name="profilear"></ref> શ્વાર્ઝેનેગરની ભૂમિકાઓમાં તેમની રમૂજી, પોતાનું ઓછુ મૂલ્ય આંકતી હાસ્યવૃત્તિ (કેટલીકવાર વિખ્યાત ખરાબ શ્ર્લેષમાં)નું પ્રતિબિંબ પડે છે અને તેથી ગંભીર એક્શન હીરો કરતાં તેમની ભૂમિકાઓ અલગ પડે છે. તેમની વૈકલ્પિક- બ્રહ્માંડ કોમેડી/રોમાંચક ''લાસ્ટ એક્શન હીરો'' માં ફિલ્મ ''ટર્મિનેટર-રઃ જજમેન્ટ ડે'' નું પોસ્ટર દર્શાવ્યું હતું, જેમાં કલ્પિત વૈકલ્પિક બ્રહ્માંડમાં સિલ્વેસ્ટર સ્ટેલોન અભિનેતા તરીકે હતો. હોલિવુડ સુપરસ્ટાર તરીકે તેમના આગમન બાદ તેમણે સંખ્યાબંધ સફળ ફિલ્મો કરી જેમાં ''કમાન્ડો'' (1986), ''રો ડીલ'' (1986), ''ધ રનિંગ મેન'' (1987), અને ''રેડ હીટ'' (1988)નો સમાવેશ થાય છે. અન્ય સફળ ફિલ્મ ''પ્રિડેટર'' માં શ્વાર્ઝનેગરે મિન્નેસોટાના ભાવી ગવર્નર જેસી વેન્ચુરા (વેન્ચુરા શ્વાર્ઝનેગર સાથે ''ધ રનિંગ મેન'' તથા ''બેટમેન એન્ડ રોબિન'' માં ચમક્યા હતા) અને ભાવી કેન્ટુકીના ગવર્નર પદ માટેના ઉમેદવાર સોન્ની લેન્ધામનાં સાથે અગ્રણી ભૂમિકા ભજવી હતી. [[File:Chth arnold schwarzenegger.jpg|left|thumb|ગ્રોમેનના ચીની થીયેટરની સામે આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગરના હાથ અને પગની છાપ]] ''ટ્વિન્સ'' (1988), ડેની ડીવિટો સાથેની એક કોમેડી ફિલ્મ છે, જેમાં તેમણે સફળતાપૂર્વક તેની એક્શન હીરોની છાપ બદલીને કોમેડી તરીકેની કરી હતી. ''ટોટલ રિકોલ'' (1990) શ્વાર્ઝેનેગરે $10 મિલિયન અને કુલ આવકમાં 15% હિસ્સા, સાથે કરી હતી અને તેમના ખૂબ જ વખાણ થયા હતા. ફિલિપ કે. ડિકની ટૂંકી વાર્તા “વી કેન રીમેમ્બર ઇટ ફોર યુ હોલસેલ” પર આધારિત, પૌલ વેરહોવેન દ્વારા દિગ્દર્શિત આ ફિલ્મ સાયન્સ ફિક્શન (વિજ્ઞાન કલ્પિત) પટકથા ધરાવતી હતી. ''કિંડરગાર્ટન કોપ'' (1990) ફિલ્મમાં તે ફરીથી દિગ્દર્શક ઇવાન રેઇટમેન સાથે જોડાયા હતા, જેની સાથે અગાઉ તેમણે ''ટ્વિન્સ'' ફિલ્મ કરી હતી. આ ફિલ્મમાં અભિનેત્રી પામેલા રીડે પણ ભૂમિકા ભજવી હતી. શ્વાર્ઝેનેગરે થોડાક સમય માટે દિગ્દર્શન ક્ષેત્રે પ્રવેશ કરતાં સૌપ્રથમ 1990માં ટીવી શ્રેણી ''ટેલ્સ ફોર્મ ધ ક્રીપ્ટ'' ના પ્રથમ એપિસોડ “ધ સ્વીચ”, અને 1992માં ટેલિમુવી ''ક્રિસમસ ઇન કનેટિકટ'' નું દિગ્દર્શન કર્યું હતું. ત્યારબાદ તેમણે દિગ્દર્શન કર્યું નથી. 1991માં રજૂ થયેલી ટર્મિનેટર 2: જજ્મેન્ટ ડે, કે જે 1991માં સૌથી વધુ લોકપ્રિય ફિલ્મ બની હતી''[[Terminator 2: Judgment Day]]'' , તે ફિલ્મમાં મુખ્ય ભૂમિકા સાથે શ્વાર્ઝેનેગરના પુનરાગમનમાં વ્યવસાયિક શ્રેષ્ઠતાની પરાકાષ્ઠા ફરી જોવા મળી હતી. 1993માં નેશનલ એસોસિએશન ઓફ થિયેટર ઓનર્સે તેમને “દાયકાના આંતરરાષ્ટ્રીય સ્ટાર” તરીકે નવાજ્યા હતા.<ref name="lifeline"></ref> તેમની આગામી ફિલ્મ 1993માં આવેલી વિનોદી ફિલ્મ ''લાસ્ટ એક્શન હીરો'' પોતાનામાં જ એક એક્શન કોમેડી ફિલ્મ હતી, જે ''જુરાસિક પાર્ક'' ની સામે બોક્સ ઓફિસ પર રજૂ થઇ હતી અને તેનું તેને ખાસ્સુ નુકસાન ભોગવવું પડ્યું હતું. તેની આગામી ફિલ્મ કોમેડી ડ્રામા ''ટ્રુ લાઇઝ'' (1994) અત્યંત લોકપ્રિય જાસૂસી ફિલ્મ હતી અને તેમાં શ્વાર્ઝેનેગર ફરીથી જેમ્સ કેમરોન સાથે જોડાયા હતા અને ફિલ્મમાં જેમી લી કર્ટ્સ તેમની અભિનેત્રી હતી. 1996માં ''જિંગલ ઓલ ધ વે'' રજૂ થઇ હતી, જેમાં આર્નોલ્ડે મુખ્ય પાત્ર, હોવર્ડ લેન્ગસ્ટનની ભૂમિકા ભજવી હતી. [[File:Arnold Schwarzenegger 2003.jpg|thumb|left|upright|2003 કેન્સ ફિલ્મ મહોત્સવમાં આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગર]] ત્યારબાદ ટૂંક સમયમાં જ કોમેડી ફિલ્મ ''જુનિયર'' (1994) આવી હતી, ઇવાન રેઇટમેન સાથે છેલ્લી ત્રણ ફિલ્મોમાં આ છેલ્લી હતી અને આ ફિલ્મમાં ફરી એક વખત તેણે સહ-અભિનેતા ડેની ડીવિટો અને બીજી વખત પામેલા રીડ સાથે કામ કર્યું હતું. આ ફિલ્મે શ્વાર્ઝેનેગરને તેનું બીજુ ગોલ્ડન ગ્લોબ નામાંકન અપાવ્યું હતું, આ વખતે તેને શ્રેષ્ઠ અભિનેતા – મ્યૂઝિકલ અથવા કોમેડીમાં નામાંકન મળ્યું હતું. ત્યારબાદ આવી એક્શન થ્રિલર ''ઇરેઝર'' (1996) અને કોમિક બૂક પરથી આધારિત ''બેટમેન એન્ડ રોબિન'' (1997), જેમાં તેમણે મિ. ફ્રીઝનામના વિલનની ભૂમિકા ભજવી હતી. પીઠની ઇજામાંથી સ્વસ્થ થવા તેમણે સમય લીધો તે પહેલાની તેમની આ અંતિમ ફિલ્મ હતી. ''બેટમેન એન્ડ રોબિન'' ની નિષ્ફળતાને પગલે શ્વાર્ઝેનેગરની ફિલ્મી કારકિર્દી અને બોક્સ ઓફિસ પર તેમનું મહત્વ ઘટવા લાગ્યું હતું. કેટલાક ફિલ્મ પ્રોજેક્ટ્સની જાહેરાત શ્વાર્ઝેનેગર સાથે થઇ હતી, આ ફિલ્મોમાં ''પ્લેનેટ ઓફ એપ્સ'' ની રિમેક, ''આઇ એમ લિજેન્ડ'' ની નવી ફિલ્મ આવૃત્તિ અને વર્લ્ડ વોર-2 ફિલ્મ કે જેની પટકથા ક્વેન્ટીન ટારાન્ટિનોએ લખી હતી અને શ્વાર્ઝેનેગર તેમાં ચોથી વખત એક ઓસ્ટ્રિયનની ભૂમિકા ભજવવાના હતા (''સ્ટે હંગ્રી'' , ''જુનિયર'' અને ''કિંડરગાર્ટેન કોપ'' બાદ) તેનો સમાવેશ થાય છે. લાંબા સમય બાદ તે અલૌકિક રોમાંચક ફિલ્મ એન્ડ ઓફ ડે (1999)થી પડદા પર પાછા ફર્યા હતા, અને પાછળથી તેમણે એક્શન ફિલ્મો ''''[[ધ સિક્સ્થ ડે (The 6th Day)]]'' '' (2000) અને ''કોલેટરલ ડેમેજ'' (2002)'''' કરી હતી, આ બધી જ ફિલ્મો બોક્સ ઓફિસ પર નિષ્ફળ ગઇ હતી. 2003માં તેમણે ત્રીજી વખત જે ફિલ્મમાં મુખ્ય ભૂમિકા કરી હતી તે ફિલ્મ ટર્મિનેટર 3: રાઇઝ ઓફ મશીન્સ''[[Terminator 3: Rise of the Machines]]'' હતી, આ ફિલ્મે સ્થાનિક સ્તરે $150 મિલિયનની કમાણી કરી હતી. શ્વાર્ઝેનેગરના સન્માનમાં વર્ષ 2002માં એક સ્થાનિક સાંસ્કૃતિક સંગઠન ફોરમ સ્ટેટપાર્કે, સેન્ટ્રલ ગ્રાઝ પાર્કમાં તેમની 25 મીટર (82 ફૂટ) ઊંચી ''ટર્મિનેટર'' પ્રતિમા સ્થાપિત કરવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો. શ્વાર્ઝેનેગરે એમ કહ્યું હોવાનું મનાય છે કે આ પ્રસ્તાવથી તે અહોભાવની લાગણી અનુભવે છે, પરંતુ તેનું માનવું છે કે આ પ્રતિમા પાછળ ખર્ચવામાં આવનાર નાણાં સામાજિક કાર્યો અને વિશેષ ઓલમ્પિક્સમાં ખર્ચવામાં આવે તે વધુ યોગ્ય છે.<ref>{{cite web |title=Arnold wants 'Terminator' statue killed |publisher=Killoggs |url=http://www.killoggs.com/news/?news=609 |date=September 27, 2002 |access-date=April 18, 2008}}</ref> કેલિફોર્નિયાના ગવર્નર બન્યા બાદ તેમણે ધ રોક સાથે ''ધ રનડાઉન'' (''વેકલમ ટુ જંગલ'' ) કે જેમાં તે 3 સેકન્ડ માટે મહેમાન કલાકાર તરીકે દેખાય છે, અને 2004માં ''અરાઉન્ડ ધ વર્લ્ડ ઇન 80 ડે'' , જેમાં તે સૌપ્રથમ વખત પડદા પર એક્શન સ્ટાર જેકી ચાન સાથે દેખાય છે, તે ફિલ્મો કરી હતી. 2005માં ''ધ કિડ એન્ડ આઇ'' માં તે પોતાની જ ભૂમિકામાં જોવા મળે છે. શ્વાર્ઝેનેગરે ''લિબર્ટી’ઝ કિડ્સ'' ના એપિસોડ 24 (“વેલી ફોર્જ”)માં બેરોન વોન સ્ટેબેન માટે અવાજ આપ્યો હતો. [[File:Arnold Schwarzenegger 2012.jpg|thumb|right|upright|2012]] ''ટર્મિનેટર સાલ્વેશન'' માં શ્વાર્ઝેનેગર મૂળ ટી-800 મોડેલ તરીકે રોનાલ્ડ કિકિંગર સાથે જોવા મળશે તેવી પણ અફવા હતી. શ્વાર્ઝેનેગરે પોતે ફિલ્મમાં શામેલ હોવાનો ઇનકાર કર્યો હતો,<ref>{{cite web |url=http://scifiwire.com/2009/03/arnold-confirms-but-downp.php |title=Arnold downplays a Terminator Salvation cameo |publisher=SCI FI Wire |date= |access-date=March 11, 2009 |archive-date=માર્ચ 13, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090313234133/http://scifiwire.com/2009/03/arnold-confirms-but-downp.php |url-status=dead }}</ref> પરંતુ પાછળથી જાહેર થયું હતું કે તે થોડોક સમય ફિલ્મમાં દેખાશે છતાં તેમણે નવું શૂટિંગ કર્યું નહોતું, અને ટર્મિનેટરની પ્રથમ ફિલ્મના દ્રશ્યોમાંથી આ ફિલ્મમાં તેમના દ્રશ્યો મુકવામાં આવ્યા હતા.<ref>{{cite web|url=http://movies.tvguide.com/Movie-News/Arnold-Schwarzenegger-Terminator-1005894.aspx|title=Arnold Schwarzenegger (Virtually) Back in Terminator Salvation|publisher=TVGuide.com|access-date=May 8, 2009|archive-date=મે 20, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090520083012/http://movies.tvguide.com/Movie-News/Arnold-Schwarzenegger-Terminator-1005894.aspx|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.reelzchannel.com/person/176340/mcg|title=McG Talks Terminator Salvation|publisher=reelzchannel.com|access-date=May 11, 2009|archive-date=મે 1, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090501190521/http://www.reelzchannel.com/person/176340/mcg|url-status=dead}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરે છેલ્લે સિલ્વેસ્ટર સ્ટેલોનની ''ધ એક્સપાન્ડેબલ્સ'' માં કામ કર્યું હતું, જેમાં તેમણે સ્ટેલોન અને બ્રુસ વિલિસ સાથે મહેમાન કલાકારની ભૂમિકા કરી હતી. જાન્યુઆરી 2011માં, કેલિફોર્નિયામાં ગવર્નર બન્યા બાદ થોડાક અઠવાડિયામાં, શ્વાર્ઝેનેગરે જાહેરાત કરી હતી કે તેઓ ભવિષ્યની ફિલ્મો માટે કેટલીક નવી પટકથાઓ વાંચી રહ્યા હતા, જેમાં વાસ્તવિક ઘટના પર આધારિત એક્શન ડ્રામા વર્લ્ડ વોર-2 અને રેન્ડલ વોલેસ દ્વારા લિખિત ''વિથ વિંગ્સ એસ ઇગલ્સ'' નો સમાવેશ થાય છે. આ પટકથાઓ અંગે આર્નોલ્ડે કહ્યું હતું કે, “હાલમાં હું ત્રણ પટકથા વાંચી રહ્યો છું. એક વિષય/પટકથા એવી છે, જેમાં કામ કરવા અંગે ગવર્નર બન્યા પહેલાં મેં વિચાર કર્યો હતો, આ પટકથાથી હું ઘણો પ્રભાવિત થયો છું. આ પટકથામાં હું એક વૃદ્ધ [જર્મન] સૈનિકની ભૂમિકામાં ભજવીશ, જેને યુદ્ધના અંતમાં કેટલાક બાળકોની હત્યા કરવાનો આદેશ અપાયો હોય છે. પરંતુ તે તેમ કરતો નથી અને તેના જીવના જોખમે તેમને સલામત રાખે છે અને તેનામાં દરેક પ્રકારનું સાહસ છે. આ પટકથા એક વાસ્તવિક ઘટના પર આધારિત છે!”<ref>http://www.krone.at/Welt/Schwarzenegger_Ich_lese_gerade_drei_Drehbuecher-Krone-Interview-Story-240860</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.thearnoldfans.com/news/1741.html |title=આર્કાઇવ ક .પિ |access-date=જૂન 1, 2011 |archive-date=એપ્રિલ 6, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110406131322/http://www.thearnoldfans.com/news/1741.html |url-status=dead }}</ref> ફેબ્રુઆરી 11, 2011ના રોજ, શ્વાર્ઝેનેગરે ફિલ્મ કારકિર્દીમાં તેમના પુનરાગમનની જાહેરાત કરી હતી.<ref>{{cite web |url=http://movies.msn.com/movies/article.aspx?news=628473&GT1=28101 |title=Schwarzenegger says he's returning to acting |publisher=[[MSN]] |date=February 11, 2011 |access-date=February 11, 2011 |archive-date=ફેબ્રુઆરી 14, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110214065958/http://movies.msn.com/movies/article.aspx?news=628473&GT1=28101 |url-status=dead }}</ref> ==રાજકીય કારકિર્દી== {{Main|Political career of Arnold Schwarzenegger}} [[File:Arnold-Cheney.jpg|thumb|right|વ્હાઈટ હાઉસમાં ઉપપ્રમુખ ડીક ચેને અને શ્વાર્જેનેગર વચ્ચે પ્રથમ મુલાકાત]] ===પ્રારંભિક સમયની રાજનીતિ=== શ્વાર્ઝેનેગર ઘણા વર્ષોથી રિપબ્લિકનના એક નોંધાયેલા સભ્ય છે. એક અભિનેતા તરીકે, તેના રાજકીય મંતવ્યો ખૂબ જ જાણીતા હતા, જે હોલિવૂડના અન્ય અગ્રણી કલાકારો કરતાં વિપરિત હતા, અન્ય કલાકારોને સામાન્ય રીતે ઉદારવાદી અને ડેમોક્રેટિક તરફી સમુદાયના માનવામાં આવે છે. 2004માં રિપબ્લિકન નેશનલ કન્વેન્શનમાં, શ્વાર્ઝેનેગરે એક વક્તવ્ય આપ્યું હતું અને તેઓ શા માટે રિપબ્લિકન હતા તેનો ખુલાસો કર્યો હતો:<ref>{{cite news |url=http://www.cnn.com/2004/ALLPOLITICS/08/31/gop.schwarzenegger.transcript/ |date=August 31, 2004 |title=Schwarzenegger: No country more welcoming than the USA |publisher=CNN |access-date=April 18, 2008}}</ref> {{quote|I finally arrived here in 1968. What a special day it was. I remember I arrived here with empty pockets but full of dreams, full of determination, full of desire. The [[United States presidential election, 1968|presidential campaign]] was in full swing. I remember watching the [[Richard Nixon|Nixon]]-[[Hubert Humphrey|Humphrey]] presidential race on TV. A friend of mine who spoke German and English translated for me. I heard Humphrey saying things that sounded like socialism, which I had just left. But then I heard Nixon speak. He was talking about free enterprise, getting the government off your back, lowering the taxes and strengthening the military. Listening to Nixon speak sounded more like a breath of fresh air. I said to my friend, I said, "What party is he?" My friend said, "He's a Republican." I said, "Then I am a Republican." And I have been a Republican ever since.}} 1985માં, શ્વાર્ઝેનેગર રેગન વહીવટીતંત્ર દ્વારા પ્રાયોજિત એન્ટી-ડ્રગ મ્યૂઝિક વીડિયો ''સ્ટોપ ધ મેડનેસ'' માં દેખાયા હતા. તેઓ સૌપ્રથમ વખત 1988માં પ્રમુખની ચૂંટણી દરમિયાન એક રિપબ્લિકન તરીકે જાહેરમાં આવ્યા હતા. આ ચૂંટણીમાં તે પ્રચાર અભિયાનમાં ઉપપ્રમુખ જ્યોર્જ એચ.ડબલ્યુ. બુશની સાથે દેખાયા હતા.<ref name="Noonan">{{cite book | last = Noonan| first = Peggy| authorlink =Peggy Noonan | title = What I Saw at the Revolution: A Political Life in the Reagan Era| publisher=Random House| date = October 14, 2003| location = New York| page = 384 | isbn = 9780812969894}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરની સૌપ્રથમ રાજકીય નિમણૂંક પ્રમુખના શારીરિક સ્વાસ્થ્ય અને રમત-ગમત સમિતિના અધ્યક્ષ તરીકે હતી, જેમાં તેમણે 1990થી 1993 સુધી સેવા આપી હતી.<ref name="lifeline"></ref> જ્યોર્જ એચ.ડબલ્યુ. બુશ દ્વારા તેમને ઉમેદવાર બનાવવામાં આવ્યા હતા, જે તેમને “કોનાન ધ રિપબ્લિકન” તરીકે ઓળખાવતા હતા. પાછળથી તેમણે ગવર્નર પીટ વિલ્સનના વડપણ હેઠળ શારીરિક સ્વાસ્થ્ય અને રમતો માટેની કેલિફોર્નિયાના ગવર્નરની સમિતિના અધ્યક્ષ તરીકે સેવા આપી હતી. તેમ છતાં, રાજકીય નિષ્ણાતોએ શ્વાર્ઝેનેગરને ઉદારવાદી તરીકે ઓળખાવ્યા હતા, કારણ કે તેઓ ચૂંટાયા ત્યારથી વધુ ડાબેરી વિચારધારા તરફ ઝૂક્યા હતા.<ref name="White">{{cite web |url=http://usliberals.about.com/b/2006/01/14/arnold-schwarzenegger-californias-newest-democrat.htm |title=''Arnold Schwarzenegger, California's Newest Democrat'' |access-date=April 18, 2008 |last=White |first=Deborah |date=January 14, 2006}}</ref> 1993 અને 1994 વચ્ચે, શ્વાર્ઝેનેગર રેડ ક્રોસના એમ્બેસેડર (સેલિબ્રિટી દ્વારા મોટાભાગે ભજવવામાં આવતી ઔચારિક ભૂમિકા) હતા, તેમણે લોકોને રક્તદાન કરવા માટે ટેલિવિઝન/રેડિયો પર જાહેર સેવાની અપીલનું રેકોર્ડિંગ કર્યું હતું. લાલ રંગના સરવાળાની નિશાની વાળું સફેદ ટી-શર્ટ પહેરીને તેના બાવડા બતાવતી જાહેરખબરોમાં લોકોને બહુ ઓછો રસ જાગ્યો હતો; કેટલાક સેલિબ્રિટી સામયિકોમાં તેની આ તસવીર પ્રકાશિત થઇ હતી. 1999ના અંતમાં ''ટોક'' સામયિક સાથે એક મુલાકાતમાં, શ્વાર્ઝેનેગરને પુછવામાં આવ્યું કે શું તેઓ હોદ્દાની દોડમાં ઉતરવા અંગે કંઇ વિચારે છે. તેમનો જવાબ હતો, “મેં તેના વિશે અનેક વખત વિચાર્યું છે. તેની શક્યતાઓ પણ છે, કારણ કે હું તે કાર્ય કરી શકવાની લાગણી અનુભવું છું.”<ref name="governtalk">{{cite news |title=Arnold cast as Governor? |date=October 4, 1999 |url=http://www.schwarzenegger.com/news.asp?id=90 |work=Schwarzenegger.com |access-date=April 18, 2008 |archive-date=મે 23, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080523203946/http://www.schwarzenegger.com/news.asp%3Fid%3D90 |url-status=dead }}</ref> ''ધ હોલિવૂડ રિપોર્ટર'' ના દાવા બાદ ટૂંક સમયમાં શ્વાર્ઝેનેગરે એવી અટકળોનો અંત લાવી દેવાની માંગણી કરી હતી જેમાં કહેવાતુ હતું કે તેઓ કેલિફોર્નિયાના ગવર્નર પદની દોડમાં છે.<ref name="governtalk"></ref> તેમની પ્રારંભિક ટીપ્પણીઓને પગલે શ્વાર્ઝેનેગરે કહ્યું હતું કે, “હું શો બિઝનેસમાં છું – હું હજી મારી કારકિર્દીના મધ્યમાં છું. આવા સમયે હું તેનાથી દૂર શા માટે થઉં અને અન્ય કોઇ કાર્યમાં કૂદી પડું?”<ref name="governtalk"></ref> ===કેલિફોર્નિયાના ગવર્નર=== શ્વાર્ઝેનેગરે ''ધ ટુનાઇટ શો વીથ જે લીનો'' ના ઓગસ્ટ 6, 2003ના એપિસોડ દરમિયાન 2003 કેલિફોર્નિયાના ગવર્નર માટે રિકોલ ઇલેક્શનમાં તેમની ઉમેદવારીની જાહેરાત કરી હતી.<ref name="profilear"></ref> રિકોલ ઇલેક્શનમાં એક ઉમેદવાર તરીકે શ્વાર્ઝેનેગરનું નામ તમામ ઉમેદવારોમાં સૌથી વધુ લોકપ્રિય હતું, પરંતુ તેમણે ક્યારેય જાહેર સેવાના ક્ષેત્રે કામ કર્યું નહોતું અને તેના રાજકીય મંતવ્યો મોટાભાગના કેલિફોર્નિયાવાસીઓ માટે અજાણ્યા હતા. તેમની ઉમેદવારી ટૂંક સમયમાં જ રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય સમાચાર બની ગઇ હતી, મીડિયાએ તેમને “ગવર્નેટર” (''ધ ટર્મિનેટર'' ફિલ્મ પરથી, ઉપર જુઓ) અને “ધ રનિંગ મેન” (તેમની ફિલ્મો પૈકી એકનું નામ) જેવા નામથી નવાજ્યા હતા, અને રિકોલ ઇલેક્શનને “ટોટલ રિકોલ” (શ્વાર્ઝેનેગર અભિનિત વધુ એક ફિલ્મ) તરીકે ઓળખાવ્યા હતા. શ્વાર્ઝેનેગરે અન્ય ઉમેદવારો સાથે કેટલીક ચર્ચાઓમાં ભાગ લેવાનો ઇનકાર કરી દીધો હતો, અને માત્ર સપ્ટેમ્બર 24, 2003ના રોજ એક ચર્ચામાં જ ભાગ લીધો હતો.<ref name="FirstDebate">{{cite news |last=Grey|first=Barry|title=First debate in California recall election: Snapshot of a political system in crisis|date=November 6, 2003 |url=http://www.wsws.org/articles/2003/sep2003/cali-s06.shtml|work=wsws.org|access-date=April 18, 2008}}</ref> [[File:Schwarzenegger Bush.jpg|thumb|200px|left|કેલિફોર્નિયાના ગવર્નર પદ માટે સફળતાપૂર્વક ચૂંટણી જીત્યા બાદ પ્રમુખ જ્યોર્જ ડબ્લ્યુ. બુશ શ્વાર્ઝેનેગરને મળ્યા]] ઓક્ટોબર 7, 2003ના રોજ રિકોલ ઇલેક્શનના પરિણામોમાં ગવર્નર ગ્રે ડેવિસને પદ પરથી બરતરફ કરવાની તરફેણમાં 55.4% ''હા'' મત આવતાં તેમને ગવર્નર પદેથી દૂર કરાયા હતા. શ્વાર્ઝેનેગર ડેવિડના ઉત્તરાધિકારી તરીકેની પસંદગી માટે 48.6% મત સાથે કેલિફોર્નિયાના ગવર્નર તરીકે બીજા પ્રશ્ન હેઠળ ચૂંટાયા હતા. શ્વાર્ઝેનેગરે ડેમોક્રેટ ક્રૂઝ બુસ્ટમન્ટે, સાથી રિપબ્લિકન ટોમ મેકક્લિન્ટોક, અને અન્યોને પરાજિત કર્યા હતા. તેના સૌથી નજીકના પ્રતિસ્પર્ધી, બુસ્ટમન્ટેએ, 31% મત મેળવ્યા હતા. એકંદરે, શ્વાર્ઝેનેગર 1.3 મિલિયન વોટ સાથે ચૂંટણી જીતી ગયા હતા. કેલિફોર્નિયા બંધારણના નિયમો હેઠળ તેમણે કોઇ રનઓફ ઇલેક્શન લડવાની જરૂર પડી નહોતી. શ્વાર્ઝેનેગર 1862માં આઇરીશ મૂળના ગવર્નર જ્હોન જી. ડોવની બાદ કેલિફોર્નિયાના સૌપ્રથમ વિદેશી મૂળના ગવર્નર બન્યા હતા. શ્વાર્ઝેનેગર ગવર્નર તરીકે ચૂંટાયા બાદ, વિલિયમ બ્રાઉને કહ્યું હતું કે ગવર્નરને બરતરફ કરવા તેઓ અભિયાન શરૂ કરશે. શ્વાર્ઝેનેગર તેમના બચાવમાં પૂરતી તૈયારીમાં હતા અને આ ગૂંચવાયેલી સ્થિતિને ઉકેલવામાં સફળતાપૂર્વક જનાદેશ મેળવી શક્યા હતા. ''સેટરડે નાઇટ લાઇવ'' (તેમની બોડિબિલ્ડિંગ કારકિર્દીની પેરોડી કરતી શ્રેણી)માંથી “હેન્સ એન્ડ ફ્રેન્ઝ” પાત્રોમાંથી માર્મિક ટીપ્પણી સર્જતાં શ્વાર્ઝેનેગરે રાજ્યના ડેમોક્રેટિક રાજકારણીઓને “ગર્લી મેન” ગણાવ્યા હતા.<ref name="SFGirlieMen">{{cite news |title=Schwarzenegger deems opponents 'girlie-men' |date=July 18, 2004 |url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?file=/chronicle/archive/2004/07/18/MNGH57NKAF1.DTL |work=The San Francisco Chronicle |access-date=April 18, 2008 | first=Peter | last=Nicholas}}</ref> [[File:Arnold Schwarzenegger speech.jpg|thumb|200px|left|upright|ડિસેમ્બર 2008માં શ્વાર્ઝેનેગર]] શ્વાર્ઝેનેગરે પ્રારંભિક સમયમાં વાહનોની નોંધણીની ફીમાં બિનલોકપ્રિય વૃદ્ધિ તેમજ ગેરકાયદે વસાહતીઓને ડ્રાઇવિંગ લાઇસન્સ આપતાં અટકાવવા સહિતના મુદ્દાઓમાં વિજય મેળવ્યો હતો, પરંતુ પાછળથી રાજ્યના શક્તિશાળી સંગઠનોએ તેમની વિવિધ પહેલોનો વિરોધ કરવાનું શરૂ કરતાં તેણે પીછેહઠનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. નવેમ્બર 2005માં તેમણે બોલાવેલી વિશેષ ચૂંટણીમાં રાજકીય વાસ્તવિક્તાઓનો તેમને ખ્યાલ આવ્યો હતો, જેમાં તેઓ જે મુદ્દાઓની ભલામણ કરતા હતા તેનો ચાર મતથી પરાજય થયો હતો. શ્વાર્ઝેનેગરે પરાજય માટે વ્યક્તિગત જવાબદારી સ્વીકારી હતી અને કેલિફોર્નિયાના લોકો માટે સર્વસંમતિ માગવાનું ચાલુ રાખવાનો સંકલ્પ કર્યો હતો. તેમણે પાછળથી ટીપ્પણી કરી હતી કે “તમને હરાવવા માટે વિપક્ષે 160 મિલિયન ડોલર ઊભા કર્યા હોય તો કોઇપણ વ્યક્તિ જીતી શકે નહીં.” શ્વાર્ઝેનેગર ત્યારબાદ સાથી રિપબ્લિકન વ્યૂહરચનાકારની વિરુદ્ધ ગયા હતા અને તેમના સ્ટાફના વડા તરીકે, ડેમોક્રેટ, સુસાન કેનેડીની નિમણૂંક કરી હતી.<ref>{{cite web|title=Press Release|url=http://gov.ca.gov/press-release/1191/|access-date=April 18, 2008|archive-date=સપ્ટેમ્બર 1, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090901104721/http://gov.ca.gov/press-release/1191/|url-status=dead}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગર ક્રમાનુસાર વધુ રાજકીય ઉદારમતવાદી સ્થિતિ તરફ વળ્યા હતા અને આગામી ગવર્નરની ચૂંટણી સુધીના ટૂંકાગાળામાં વિજયી વારસો ઊભો કરવાનો દ્રઢ નિશ્ચય વ્યક્ત કર્યો હતો. શ્વાર્ઝેનેગર નવેમ્બર 7, 2006ના રોજ યોજાયેલી, 2006ની ચૂંટણીમાં, કેલિફોર્નિયા રાજ્યના ખજાનચી, ડેમોક્રેટ ફિલ એન્જેલિડ્સ સામે ફરીથી ચૂંટાઇ આવ્યા હતા. રિપબ્લિકન પક્ષ માટે રાષ્ટ્રીય સ્તરે આ વર્ષ નબળુ રહેવા છતાં, શ્વાર્ઝેનેગર એન્જેલિડ્સના 38.9% મતની સરખામણીમાં 56.0% મત સાથે ફરીથી ચૂંટાઇ આવ્યા હતા. તેમણે એક મિલિયનથી વધુ મતોના તફાવતથી વિજય મેળવ્યો હતો.<ref>{{cite web |title=General Election&nbsp;– Governor |publisher=California Secretary of State |url=http://vote.ss.ca.gov/Returns/gov/00.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20070219111658/http://vote.ss.ca.gov/Returns/gov/00.htm |archive-date=ફેબ્રુઆરી 19, 2007 |access-date=April 18, 2008 |url-status=dead }}</ref> તાજેતરના વર્ષોમાં, અનેક ટીકાકારોએ શ્વાર્ઝેનેગરને જમણેરી વિચારધારાથી દૂર થતાં અને રાજકીય વિચારધારાના કેન્દ્ર તરફ જતા નિહાળ્યા છે. 2006માં માર્ટિન લ્યુથર કિંગ, જુનિયર બ્રેકફાસ્ટમાં, શ્વાર્ઝેનેગર દ્વારા આપવામાં આવેલ વક્તવ્ય સાંભળ્યા બાદ સાન ફ્રાન્સિસ્કોના મેયર ગેવિન ન્યુસોમે કહ્યું હતું કે, “તેઓ ડેમોક્રેટ બની રહ્યા છે. [... તે]ણે પીછેહઠ કરી છે, તે કેન્દ્રમાં પણ નથી. હું તેમને કેન્દ્રથી ડાબેરી વિચારધારા તરફી કહીશ”. એવી અફવા હતી કે શ્વાર્ઝેનેગર 2010માં યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ સેનેટ માટેની દોડમાં છે, આ અફવાનું કારણ એ હતું કે તે સમયે તેમની ગવર્નરશીપ મર્યાદિત હતી. જોકે, આ અફવા ખોટી સાબિત થઇ હતી.<ref>{{cite news|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/12/22/AR2006122201476.html|title=Schwarzenegger Remakes Himself as Environmentalist |work=The Washington Post|access-date=July 13, 2008|first=John |last=Pomfret | date=December 23, 2006}}</ref><ref>{{cite news| url = http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?file=/c/a/2009/03/22/MNJH16KC5G.DTL| title = Predictions for Schwarzenegger's Next Big Role | author=Marinucci, Carla| date = March 22, 2009| access-date = March 23, 2009| work=San Francisco Chronicle}}</ref> [[File:Visit wildfires 2007.jpg|thumb|200px|left|ઓક્ટોબર 2007માં કેલિફોર્નિયામાં જંગલની આગ અને ફાયરફાઈટર અંગે પ્રમુખ જ્યોર્જ ડબ્લ્યુ. બુશ ટીપ્પણી કરી રહ્યા છે, તેમની સાથે શ્વાર્ઝેનેગર અને તેમની પાછળ સેનેટર ડીઆન ફિનસ્ટિન]][[File:В Сколково Дмитрий Медведев и Арнольд Шварценеггер отправились на «Чайке» 2.jpg|thumb|ચૈકામાં ડ્મીટ્રી મેદવેદેવ સાથે]] વેન્ડી લેઇગે શ્વાર્ઝેનેગરની બિનસત્તાવાર આત્મકથા લખી છે, તેનો દાવો છે કે તેણે પ્રારંભિક સમયમાં ફિલ્મોના કારોબાર અને બોડિબિલ્ડિંગનો ઉપયોગ કરીને તેની રાજકીય કારકિર્દીની યોજના ઘડી હતી.<ref name="governG2"></ref> લેઇગ શ્વાર્ઝેનેગરને સત્તાનું વળગણ હોવાનો દાવો કરી તેમના અંગે ટીપ્પણી કરતાં કહ્યું હતું કે, “મારે એવા બહુ ઓછા લોકોનો ભાગ બનવું છે જેઓ નેતા છે, તેમના ટેકેદારોની વિશાળ આમ જનતા નથી બનવું. મારી આ માન્યતા પાછળનું કારણ એ છે કે મેં નેતાઓને તેમની 100% ક્ષમતાનો ઉપયોગ કરતા જોયા છે – બીજાના નિયંત્રણ હેઠળ આવી જતા લોકોને જોઈને હું હંમેશા દંગ રહી જઉ છું.”<ref name="governG2"></ref> શ્વાર્ઝેનેગરે કહ્યું હતું કે રાજકારણમાં પ્રવેશવાનો તેમનો કોઇ આશય નહોતો, પરંતુ તેમણે જણાવ્યું હતું કે, “મેં એક રાજકીય પરિવારમાં લગ્ન કર્યા છે. તમે તેમને મળો એટલે તમને નીતિઓ અંગે સાંભળવા મળશે, લોકોને મદદ કરવા પહોંચવા અંગે સાંભળવા મળશે. એક જાહેર સેવક બનવાનો મને વિચાર આવ્યો અને એયુનિસ તેમજ સાર્જન્ટ શ્રીવર મારા નાયક બની ગયા."<ref name="LAWarn"></ref> એયુનિસ કેનેડી શ્રીવર જ્હોન એફ. કેનેડીની બહેન હતી, અને શ્વાર્ઝેનેગરના સાસુ હતા; સાર્જન્ટ શ્રીવર એયુનિસના પતિ અને શ્વાર્ઝેનેગરના સસરા હતા. તે જન્મથી યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સના નાગરિક ન હોવાથી પ્રમુખપદની ચૂંટણી લડી શકે તેમ નથી. ''ધ સિમ્પસન્સ મુવી'' (2007)માં તેઓ પ્રમુખ અને સિલ્વેસ્ટર સ્ટેલોન મુવીમાં ''ડીમોલીશન મેન'' (1993 રાજકીય કારકિર્દીમાં તેની સૌપ્રથમ ચૂંટણીના 10 વર્ષ પહેલાં), તરીકેનું પાત્ર ભજવે છે, એવી વાત બહાર આવી હતી કે બંધારણમાં એક સુધારો કરવામાં આવ્યો હતો, જે શ્વાર્ઝેનેગરને પ્રમુખપદ માટે ચૂંટણી લડવા સક્ષમ બનાવે છે. શ્વાર્ઝેનેગર ઓસ્ટ્રિયા/અમેરિકાનું બેવડુ નાગરિકત્વ ધરાવે છે.<ref name="DamageAustria">{{cite news |title=BBC News: Schwarzenegger 'damages Austria' |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/4198633.stm |publisher=BBC News |date=January 22, 2005 |access-date=April 18, 2008 |quote=He said Mr Schwarzenegger, who has dual nationality...}}</ref> તેઓ જન્મના આધારે ઓસ્ટ્રિયન નાગરિકત્વ ધરાવે છે અને 1983થી યુ.એસ. (U.S.) નાગરિકત્વ ધરાવે છે. એક ઓસ્ટ્રિયન અને યુરોપીયન તરીકે, તેમણે 2006ના કેલિફોર્નિયા ગ્લોબલ વોર્મિંગ સોલ્યુશન્સ એક્ટ સાથે આબોહવા પરિવર્તન સામે પગલાં ભરવા બદલ 2007 યુરોપીયન વોઇસ કેમ્પેનર ઓફ ધ યર પુરસ્કાર જીત્યો હતો અને અમેરિકાના અન્ય રાજ્યો તેમજ સંભવતઃ ઇયુ (EU) સાથે ઉત્સર્જન વ્યાપાર યોજના રજૂ કરવાનું આયોજન કર્યું હતું.<ref name="EV50">{{cite web |title=Schwarzenegger wins European Voice campaigner of the year award |publisher=European Voice |url=http://www.europeanvoice.com/page/the-evawards-europeans-of-the-year/784.aspx |date=November 27, 2007 |access-date=April 18, 2008}}</ref> આજે પણ, શ્વાર્ઝેનેગર તેમના અમેરિકન નાગરિકત્વ સાથે ઓળખાય છે, અને તેમણે તેના વિદેશી મૂળથી પણ આગળ કેલિફોર્નિયા રાજ્ય માટે અથાગ સ્નેહાકર્ષણ દર્શાવ્યું છે. તેમની અભિનેતા તરીકેની કારકિર્દીમાંથી તેમની વ્યક્તિગત સંપત્તિને કારણે શ્વાર્ઝેનેગરે વાર્ષિક $175,000નો તેમનો ગવર્નર તરીકેનો પગાર સ્વીકાર્યો નહોતો.<ref name="Taxformsre">{{cite web |last=Nelson |first=Soraya |title=News: Schwarzenegger releases tax returns |publisher=OCRegister.com |url=http://www.ocregister.com/ocregister/news/atoz/article_1102616.php |date=April 15, 2006 |access-date=April 18, 2008 |archive-date=એપ્રિલ 13, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080413151328/http://www.ocregister.com/ocregister/news/atoz/article_1102616.php |url-status=dead }}</ref> તેમણે નોંધ્યું હતું કે તેઓ જ્યારે એક ગવર્નર તરીકે પોતાની ઓફિસ છોડશે ત્યારે સંભવિત ફિલ્મોના સોદામાંથી તેમને $200 મિલિયન જેટલું નુકસાન થશે, પરંતુ “તેના કરતાં આ બાબત વધુ મૂલ્યવાન છે.”<ref>{{Cite web |url=http://news.yahoo.com/s/nm/20110114/pl_nm/us_austria_schwarzenegger |title=આર્કાઇવ ક .પિ |access-date=જાન્યુઆરી 18, 2011 |archive-date=જાન્યુઆરી 18, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110118011730/http://news.yahoo.com/s/nm/20110114/pl_nm/us_austria_schwarzenegger |url-status=live }}</ref> 2008 યુ.એસ. (U.S.) પ્રમુખપદની ચૂંટણી માટે રિપબ્લિકનની પ્રાથમિક ચૂંટણીમાં શ્વાર્ઝેનેગરની મંજૂરીની ખૂબ જ આતુરતાથી રાહ જોવાતી હતી; પ્રમુખપદ માટેના ઉમેદવારો રુડી ગૌલિઆનિ અને સેનેટર જ્હોન મેકકેઈન સાથે સારી મિત્રતા છતાં શ્વાર્ઝેનેગર 2007 અને 2008ના પ્રારંભ સુધી તટસ્થ રહ્યા હતા. ગૌલિઆનિને જાન્યુઆરી 30, 2008ના રોજ પ્રમુખપદની સ્પર્ધામાંથી પડતા મુકાયા હતા, કારણ કે ફ્લોરિડામાં તેમનો દેખાવ નબળો હતો, અને મેકકેઇનને મંજૂરી મળી. પાછળથી રાત્રે, શ્વાર્ઝેનેગર કેલિફોર્નિયામાં રોનાલ્ડ રેગન પ્રેસિડેન્સિયલ લાઇબ્રેરીમાં રિપબ્લિકન ચર્ચામાં પ્રેક્ષકોમાં બેઠા હતા. પછીના દિવસે તેમણે મેકકેઇનને મંજૂરી આપી, મજાક કરી હતી કે, “રુડી નથી ચૂંટાયા તે તેમની ભૂલ છે!” (પ્રમુખપદની ચૂંટણીના બંને ઉમેદવારો તેના મિત્રો હતા અને તે બંનેમાંથી કોઇ એકની પસંદગી નહોતા કરી શકતા તે સંદર્ભમાં).<ref>{{cite web|work=The Baltimore Sun|url=weblogs.baltimoresun.com/news/politics/blog/2008/01/arnold_opens_flood_of_mccain_e.html|title=Arnold opens 'flood' of McCain endorsements|access-date=May 7, 2008}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરની મંજૂરીએ સેનેટર મેકકેઇનના અભિયાનને પ્રોત્સાહન આપ્યું હતું; બંનેએ પર્યાવરણ અને અર્થતંત્ર માટે તેમની ચિંતાઓ વ્યક્ત કરી હતી. પ્રગતિકારક નીતિઓ પર ધ્યાન રાખતા સંગઠન સિટિઝન્સ ફોર રિસ્પોન્સિબિલિટી એન્ડ એથિક્સ ઇન વોશિંગ્ટને તેના એપ્રિલ 2010ના અહેવાલમાં, ગવર્નર તરીકે શ્વાર્ઝેનેગરની મુદત દરમિયાન નૈતિક મૂલ્યોના વિવિધ મુદ્દાઓને કારણે શ્વાર્ઝેનેગરને અમેરિકાના “સૌથી ખરાબ 11 ગવર્નર” પૈકી એક ગણાવ્યા હતા.<ref>{{Cite press release | title = | publisher = | date = | url = | access-date = }}</ref><ref>{{Cite news | last = Vogel | first = Ed | author-link =| title = Gibbons named on list of worst governors | newspaper = ''[[Las Vegas Review-Journal]]'' | pages = | date = 2010-04-21 | url = http://www.lvrj.com/news/gibbons-named-on-list-of-worst-governors-91723774.html | archive-url = | archive-date = | access-date = 2010-05-05 | postscript = <!--None--> }}</ref><ref>{{Cite news | last = | first = author-link = | last2 = | first2 = author2-link = | title = Scandals Land Gibbons On 'Worst Governors' List | newspaper = [[KVVU-TV]] (Fox 5, Las Vegas) | pages = | date = 2010-04-21 | url = http://www.fox5vegas.com/news/23220458/detail.html | archive-url = https://web.archive.org/web/20100423033343/http://www.fox5vegas.com/news/23220458/detail.html | archive-date = એપ્રિલ 23, 2010 | access-date = 2010-05-05 | url-status = dead }}</ref><ref>{{cite web |last= |first= |authorlink= |coauthors= |title= Crew's Worst Governors |work= |publisher= [[Citizens for Responsibility and Ethics in Washington]] |date= |url= http://www.citizensforethics.org/worstgovernors#Gibbons |doi= |access-date= 2010-05-05 |archive-date= એપ્રિલ 24, 2010 |archive-url= https://web.archive.org/web/20100424212401/http://www.citizensforethics.org/worstgovernors#Gibbons |url-status= dead }}</ref> ====થ્રી સ્ટ્રાઇક્સ કાયદામાં સુધારો==== ગવર્નર શ્વાર્ઝેનેગરે નવેમ્બર 2004માં કેલિફોર્નિયાના થ્રી સ્ટ્રાઇક્સ કાયદામાં સૂચિત સુધારો પ્રપોઝિશન 66ના વિરોધમાં મહત્તવની ભૂમિકા ભજવી હતી. આ સુધારાથી 25 વર્ષથી આજીવન કેદની સજા આપવા માટે ત્રીજો હિંસક કે ગંભીર મહાઅપરાધ સાબિત થવો જરૂરી બની જતો હતો. મતદાન પહેલાના છેલ્લા અઠવાડિયામાં શ્વાર્ઝેનેગરે વ્યાપક અભિયાન ચલાવ્યું હતું<ref>{{cite web|author=April 7, 2008 |url=http://www.youtube.com/watch?v=7F6PBldQxZc&feature=related |title=TV-commercial of Arnold Schwarzenegger against Proposition 66 |publisher=Youtube.com |date=April 7, 2008 |access-date=March 8, 2010}}</ref> જે પ્રપોઝિશન 66 સામે હતું.<ref>{{cite news|url=http://articles.latimes.com/2004/nov/01/local/me-campaign1 |title=Megan Garvey and Robert Salladay "Prop. 66 in Tough Fight", LAtimes.com |publisher=Articles.latimes.com |date=November 1, 2004 |access-date=March 8, 2010}}</ref> તેમણે કહ્યું હતું કે, “આ સુધારાથી 26,000 જેટલા ભયંકર ગૂનેગારો અને બળાત્કારીઓ છૂટી જઇ શકે છે”. ===મતાધિકાર ઇતિહાસ=== {{Election box begin|title=California Gubernatorial Recall Election 2003}} {{Election box candidate with party link |party = Republican Party (US) |candidate = Arnold Schwarzenegger |votes = 4,206,284 |percentage = 48.6 |change = }} {{Election box candidate with party link |party = Democratic Party (US) |candidate = [[Cruz Bustamante]] |votes = 2,724,874 |percentage = 31.5 |change = }} {{Election box candidate with party link |party = Republican Party (US) |candidate = [[Tom McClintock]] |votes = 1,161,287 |percentage = 13.5 |change = }} {{Election box candidate with party link |party = Green Party (US) |candidate = [[Peter Miguel Camejo]] |votes = 242,247 |percentage = 2.8 |change = }} {{Election box end}} {{Election box begin|title=California Gubernatorial Election 2006}} {{Election box candidate with party link |party = Republican Party (United States) |candidate = Arnold Schwarzenegger |votes = 4,850,157 |percentage = 55.9 |change = +7.3 }} {{Election box candidate with party link |party = Democratic Party (United States) |candidate = [[Phil Angelides]] |votes = 3,376,732 |percentage = 39.0 |change = }} {{Election box candidate with party link |party = Green Party (United States) |candidate = [[Peter Miguel Camejo]] |votes = 205,995 |percentage = 2.3 |change = -0.5 }} {{Election box end}} ===પર્યાવરણ ક્ષેત્રે કામગીરી=== સપ્ટેમ્બર 27, 2006ના રોજ શ્વાર્ઝેનેગરે ગ્રીનહાઉસ ગેસ ઉત્સર્જન પર રાષ્ટ્રની સૌપ્રથમ મર્યાદા સર્જતા ખરડા પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા. આ કાયદાએ રીફાઇનરીઓ અને ઉત્પાદન એકમોને વાતાવરણમાં કેટલી માત્રામાં ઉત્સર્જન કરવાની મંજૂરી આપવી તેના નવા નિયમનો ઘડ્યા હતા. શ્વાર્ઝેનેગરે બીજા ગ્લોબલ વોર્મિંગ બિલ પર પણ હસ્તાક્ષર કર્યા હતા જેનાથી કેલિફોર્નિયામાં ગ્રીનહાઉસ ગેસ ઉત્સર્જન માપદંડોને ન અનુસરતા હોય તેવા પૂરવઠાકારોને મોટા એકમો અને કંપનીઓ સાથે લાંબાગાળાના કરારો કરતા અટકાવી શકાતા હતા. કેલિફોર્નિયાનું પ્રદૂષણ 2020 સુધીમાં 1990ના દાયકાના સ્તર કરતાં 25 ટકા ઘટાડવાની યોજનાના ભાગરૂપે આ બંને ખરડા રજૂ કરવામાં આવ્યા છે. 2005માં, 2050 સુધીમાં ગ્રીનહાઉસ ગેસનું સ્તર 1990ના દાયકા કરતાં 80 ટકા ઘટાડવા શ્વાર્ઝેનેગરે વહીવટી આદેશ આપ્યો હતો.<ref>{{cite news | url = http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/09/27/AR2006092700174.html | access-date = May 15, 2008 | work=The Washington Post | title=Schwarzenegger Signs Global Warming Bill | first=Samantha | last=Young | date=September 27, 2006}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરે પૂર્વોત્તર પ્રાંતીય ગ્રીનહાઉસ ગેસ પહેલ સાથે કામ કરવા કેલિફોર્નિયાને મંજૂરી આપવા ઓક્ટોબર 17, 2006ના રોજ વધુ એક વહીવટી આદેશ પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા. તેમણે રાજ્યમાં કાર્યરત પ્રત્યેક પાવર પ્લાન્ટની કાર્બન ક્રેડિટની માત્રાને મર્યાદિત બનાવીને કાર્બન ડાયોક્સાઇડનું પ્રદૂષણ ઘટાડવાની યોજના ઘડી હતી. આ યોજના હેઠળ કોઇપણ પાવર પ્લાન્ટે કાર્બન ક્રેડિટ્સની માત્રા કરતાં વધુ પ્રદૂષણ છોડવા માટે તફાવત ભરીને વધુ ક્રેડિટ ખરીદવી પડશે. આ યોજનાનો અમલ 2009માં થવાનો છે.<ref>{{cite news | url = http://www.foxnews.com/wires/2006Oct17/0,4670,GlobalWarmingSchwarzenegger,00.html | access-date = May 15, 2008 | work=Fox News | title=Cal Joins Northeast Global Warming Fight | first=Karen | last=Matthews | date=October 17, 2006}}</ref> ગ્લોબલ વોર્મિંગ સામે લડવા માટે તેના રાજકીય સામર્થ્યનો ઉપયોગ કરવા ઉપરાંત ગવર્નરે તેમના ઘરે વ્યક્તિગત કાર્બન પ્રદૂષણ ઘટાડવા પગલાં લીધા હતા. શ્વાર્ઝેનેગરે તેમની હમરમાંની એકમાં ઈંધણ માટે હાઇડ્રોજન અને અન્ય માટે જૈવિક ઇંધણનો ઉપયોગ શરૂ કર્યો હતો. તેમણે પોતાના ઘરમાં ગરમી માટે સૌર પેનલ્સ લગાવડાવી હતી.<ref>[http://money.cnn.com/magazines/fortune/fortune_archive/2007/04/02/8403410/index.htm "ધ ગવર્નર્સ ગ્રીન એજન્ડા"] ''ફોર્ચ્યુન સામયિક'' . 23 માર્ચ, 2007 15 મે 2008ના રોજ ઉપલબ્ધ</ref> યુ.એસ. (U.S.) મોટર ઉદ્યોગને દિશા આપવામાં તેમના યોગદાનને આદર આપતાં શ્વાર્ઝેનેગરને એપ્રિલ 20, 2009ના રોજ ડેટ્રોઇટમાં 2009 એસએઇ (SAE) વર્લ્ડ કોંગ્રેસ ખુલ્લી મુકવા માટે આમંત્રણ અપાયું હતું.<ref>[http://www.sae.org/servlets/pressRoom?OBJECT_TYPE=PressReleases&amp;PAGE=showRelease&amp;RELEASE_ID=970 "એસએઈ (SAE) 2009 વર્લ્ડ કોંગ્રેસ સ્પેશિયલ ઓપનિંગ સેરેમનીસ ટુ ફિચર ગવર્નર આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગર"] ''એસએઈ (SAE)'' . 10 માર્ચ, 2009. 6 એપ્રિલ, 2009ના રોજ સુધારો.</ref> ==ધંધાકીય કારકિર્દી== શ્વાર્ઝેનેગરની ધંધાકીય કારકિર્દી પણ ઘણી સફળ રહી છે. <ref name="governG2"></ref><ref name="LAWarn"></ref> યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સમાં સ્થાયી થવાનો નિર્ણય લીધા બાદ શ્વાર્ઝેનેગર "વિપુલ ધ્યેયો સિદ્ધ કરનાર" બન્યા હતા અને તે વર્ષના પ્રારંભમાં અનુક્રમણિકા પત્રો પર તેના ધ્યેયો લખી કાઢતા હતા, જેમ કે ટપાલથી માલ મોકલવાનો ધંધો કે નવી કાર ખરીદવી વગેરે પછી તેને સફળતાપૂર્વક સર પણ કરતા હતા.<ref name="DT2"></ref> 30 વર્ષની વય સુધીમાં શ્વાર્ઝેનેગર તેમની હોલિવુડ કારકિર્દી પૂર્વે જ મિલિયનર બની ગયા હતા. તેણે શ્રેણીબદ્ધ ધંધાકીય સાહસો અને રોકાણો દ્વારા નાણાકીય સ્વતંત્રતા મેળવી હતી. 1968માં, શ્વાર્ઝેનેગર અને તેની સાથેના બોડિબિલ્ડર ફ્રાન્કો કોલુમ્બુએ ઈંટો બનાવવાના ધંધાનો પ્રારંભ કર્યો હતો. બંનેની માર્કેટિંગ નિપુણતાના લીધે તેમનો કારોબાર ઘણો સારો ચાલ્યો અને 1971માં સાન ફ્રાન્સિસ્કોમાં આવેલા ભૂકંપ પછી તેની માંગમાં વધારો થયો હતો.<ref name="Millionaire Magazine">{{cite web |title=Real Life Action Hero |publisher=Millionaire Magazine |url=http://www.millionaire.com/interviews_schwarzenegger.htm |access-date=April 18, 2008 |last=Morgan |first=Kaya}}</ref><ref>{{cite web |title="Working" Out |publisher=Schwarzenegger.com |url=http://www.schwarzenegger.com/en/life/didyouknow/life_didyouknow_eng_legacy_257.asp?sec=life&subsec=didyouknow |access-date=April 18, 2008 |archive-date=મે 23, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080523204758/http://www.schwarzenegger.com/en/life/didyouknow/life_didyouknow_eng_legacy_257.asp?sec=life&subsec=didyouknow |url-status=dead }}</ref> શ્વાર્ઝેનેગર અને કોલુમ્બુએ તેમના ઈંટોના ધંધાના નફાનો ઉપયોગ ટપાલથી માલ મોકલવાનો ધંધો શરૂ કરવા, બોડિબિલ્ડિંગ અને ફિટનેસ લક્ષી સાધનો અને સૂચના આપતી ટેપો વેચવા કર્યો હતો.<ref name="lifeline"></ref><ref name="Millionaire Magazine"></ref> શ્વાર્ઝેનેગરે ટપાલથી માલ મોકલવાના ધંધા અને તેની બોડિબિલ્ડિંગ સ્પર્ધાઓ જીતવાથી મળેલા નફાનો ઉપયોગ તેના સૌપ્રથમ રિયલ એસ્ટેટ સાહસમાં કર્યોઃ તેમણે $10,000માં એક એપાર્ટમેન્ટ બિલ્ડિંગ ખરીદ્યું. તેમણે ઘણી બધી રિયલ એસ્ટેટ હોલ્ડિંગ કંપનીઓમાં રોકાણ કર્યું.<ref>{{cite news |title=Schwarzenegger reveals pumped-up finances |work=San Francisco Chronicle |url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/chronicle/archive/2003/08/10/ARNOLD.TMP |date=August 10, 2003 |access-date=April 18, 2008 |last=Williams |first=Lance |archive-date=માર્ચ 18, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080318192048/http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=%2Fchronicle%2Farchive%2F2003%2F08%2F10%2FARNOLD.TMP |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |title=The Best Salesman in America? |publisher=Selling Power |url=http://www.sellingpower.com/article/display.asp?aid=SP4182687 |access-date=April 18, 2008 |last=Fleschner |first=Malcolm |archive-url=https://web.archive.org/web/20080224112746/http://www.sellingpower.com/article/display.asp?aid=SP4182687 |archive-date=ફેબ્રુઆરી 24, 2008 |url-status=dead }}</ref> શ્વાર્ઝેનેગર અને તેની પત્નીએ 1992માં સાન્ટા મોનિકામાં ''સ્કાટ્ઝી ઓન મેઇન'' નામની રેસ્ટોરન્ટનો પ્રારંભ કર્યો. ''સ્કાટ્ઝી'' નો શાબ્દિક અર્થ થાય "નાનો ખજાનો", સંવાદમાં "મધ" માટે ઉપયોગમાં લેવાય છે અથવા જર્મનમાં તેનો અર્થ "ડાર્લિંગ" થાય છે. તેમણે 1998માં રેસ્ટોરન્ટ વેચી નાખી.<ref>{{cite web |title=The foundation for taxpayer and consumer rights is in the wrong in its junk fax lawsuit where it falsely blames Arnold Schwarzenegger for faxes sent to promote a restaurant he doesn't own |publisher=Schwarzenegger.com |url=http://www.schwarzenegger.com/en/news/uptotheminute/news_uptotheminute_eng_legacy_16.asp?sec=news&subsec=uptotheminute |access-date=April 18, 2008 |archive-date=મે 23, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080523204836/http://www.schwarzenegger.com/en/news/uptotheminute/news_uptotheminute_eng_legacy_16.asp?sec=news&subsec=uptotheminute |url-status=dead }}</ref> તેમણે ઓહિયોમાં કોલમ્બસ શોપિંગ મોલમાં રોકાણ કર્યું હતું. વર્ષો સુધી તેમને કારોબાર કરવામાં મદદ કરનારાઓ અંગે તેઓ વાત કરે છેઃ "હું કેટલાક મિત્રોના મહત્વના માર્ગદર્શન વગર ક્યારેય કારોબાર શીખી શક્યો ન હોત, તેમાં અગાઉના મિલ્ટન ફ્રીડમેનથી ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ અને હાલમાં લેસ વેક્સનર અને [[વોરન બફેટ|વોરન બફેટ]]નો સમાવેશ થાય છે. હું પ્લેનેટ હોલિવુડ પાસેથી પણ એક કે બે બાબત શીખ્યો છું, તેમાની એક તો ક્યારે નીકળી જવું તે! અને મે તેમ કર્યું!"<ref name="per"></ref> તેઓ રોકાણકાર કંપની ડાઈમેન્શનલ ફંડ એડવાઈઝર્સમાં મહત્વપૂર્ણ માલિકી ધરાવે છે.<ref name="DoggedPath">{{cite news |last=Weinraub |first=Bernard |title=Schwarzenegger's Next Goal On Dogged, Ambitious Path |work=New York Times |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9B06E5D81230F934A2575BC0A9659C8B63&sec=&spon=&pagewanted=2 |date=August 17, 2003 |access-date=April 18, 2008}}</ref> ===પ્લેનેટ હોલિવૂડ=== {{See also|Planet Hollywood}} શ્વાર્ઝેનેગર બ્રુસ વિલિસ, સિલ્વેસ્ટર સ્ટેલોન અને ડેમી મૂર્રેની સાથે પ્લેનેટ હોલિવૂડ ચેઇન (હાર્ડ રોક કાફેના મોડેલ મુજબ) નામની આંતરરાષ્ટ્રીય થીમ ધરાવતી રેસ્ટોરન્ટના સ્થાપક સેલિબ્રિટી રોકાણકાર હતા. શ્વાર્ઝેનેગર 2000ના પ્રારંભમાં જ આ ધંધાકીય સાહસથી નાણાકીય રીતે અલગ થઈ ગયા હતા.<ref name="planetar">{{cite news |title=Arnold leaves planet |date=January 25, 2000 |url=http://www.schwarzenegger.com/news.asp?id=71 |work=Schwarzenegger.com |access-date=April 18, 2008 |archive-date=ડિસેમ્બર 31, 2006 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061231121119/http://www.schwarzenegger.com/news.asp?id=71 |url-status=dead }}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરે જણાવ્યું હતું કે કંપનીને તેમની અપેક્ષા મુજબની સફળતા મળી ન હતી, તેનો દાવો હતો કે તેઓ "નવા યુએસ (US) વૈશ્વિક કારોબાર" અને તેની ફિલ્મ કારકિર્દી પર ધ્યાન આપવા માંગે છે.<ref name="planetar"></ref> ===ચોખ્ખી સંપત્તિ=== અત્યંત રૂઢિચુસ્ત અંદાજ મૂકવામાં આવે તો પણ શ્વાર્ઝેનેગરની સંપત્તિ અંદાજે $100થી $200 મિલિયન છે.<ref name="100million">{{cite news |last=Williams |first=Lance |title=Schwarzenegger worth $100&nbsp;million, experts say |date=August 17, 2003 |url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?file=/c/a/2003/08/17/TAXES.TMP |work=San Francisco Chronicle |access-date=April 18, 2008 |archive-date=માર્ચ 28, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080328121715/http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?file=%2Fc%2Fa%2F2003%2F08%2F17%2FTAXES.TMP |url-status=dead }}</ref> વર્ષો વીતવાની સાથે તેણે બોડિબિલ્ડિંગ અને ફિલ્મોની આવક શેર, બોન્ડ્સ, ખાનગી માલિકીની કંપનીઓ અને સમગ્ર વિશ્વમાં રિયલ એસ્ટેટ હોલ્ડિંગ્સમાં રોકી હતી, તેમાં પણ ખાસ કરીને યુએસએ (USA) અને યુરોપની આર્થિક મંદીના લીધે રિયલ એસ્ટેટનું મૂલ્ય ઘટી રહ્યું છે તે સંદર્ભમાં તેની સંપત્તિનો વધારે ચોકસાઈભર્યો આંક કાઢવો મુશ્કેલ છે. 1997માં જૂનમાં શ્વાર્ઝેનેગરે ખાનગી ગલ્ફસ્ટ્રીમ જેટની ખરીદી કરવા માટે પોતાના નાણાંમાંથી $38 મિલિયન ખર્ચ્યા હતા.<ref>{{cite book |last=Fleming |first=Charles |title=[[High concept: Don Simpson and the Hollywood Culture of Excess]] |publisher=Bloomsbury |year=1999|isbn=0747542627}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરે એક વખત તેના નસીબ અંગે જણાવ્યું હતું કે, "નાણાં તમને ખુશ કરી શકતા નથી. મારી પાસે હાલમાં $50 મિલિયન છે, પરંતુ મારી પાસે $48 મિલિયન હતા ત્યારે જેટલો ખુશ હતો તેટલો જ ખુશ છું."<ref name="governG2"></ref> તેમણે આ ઉપરાંત જણાવ્યું છે કે "મેં ધંધાદારી તરીકે સમય જતા ઘણા મિલિયન નાણાં બનાવ્યા છે."<ref name="per"></ref> ==જાતીય સતામણી અને વ્યક્તિગત ગેરવર્તણૂકના આરોપ== [[File:Arnold Schwarzenegger sexual harassment protestors750.jpg|thumb|શ્વાર્ઝેનેગરની વિરુદ્ધમાં કોડ પિન્કનો વિરોધ]] ગવર્નર તરીકેના પ્રચાર અભિયાનનો પ્રારંભ કરતાં શ્વાર્ઝેનેગર સામે જાતીય સતામણી અને વ્યક્તિગત ગેરવર્તણૂકના આક્ષેપો થયા હતા, જે એક "ગપગોળો" હતો.<ref name="grope1">{{cite news |title=Sex scandal draws Arnie apology |date=March 10, 2004 |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/americas/3159122.stm |work=BBC |access-date=April 18, 2008}}</ref> ચૂંટણીના પાંચ દિવસ પૂર્વે ''લોસ એન્જલ્સ ટાઇમ્સ'' માં પ્રકાશિત થયેલા અખબારી અહેવાલ મુજબ તેણે કેટલીક મહિલાઓ સાથે વ્યક્તિગત ધોરણે જાતીય ગેરવર્તણૂક કરી હતી, તેમાની છ તો પોતાની વ્યક્તિગત આપવીતી લઈને આગળ આવી હતી.<ref name="behaving badly">{{cite news |title=Schwarzenegger sorry for behaving 'badly' toward women |publisher=CNN |url=http://www.cnn.com/2003/ALLPOLITICS/10/02/recall.schwarzenegger/index.html |date=October 3, 2003 |access-date=April 18, 2008}}</ref> ત્રણ મહિલાઓએ દાવો કર્યો હતો કે આર્નોલ્ડે તેમની છાતી પકડી લીધી હતી તો ચોથીએ જણાવ્યું હતું કે તેણે તેનો હાથ તેણીના સ્કર્ટની અંદર સરકાવી દીધો હતો. પાંચમી મહિલાએ દાવો કર્યો હતો કે શ્વાર્ઝેનેગરે હોટેલ એલિવેટરમાં તેનો બાથિંગ સૂટ કાઢી નાખવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો અને છેલ્લીએ કહ્યું છે કે આર્નોલ્ડે તેને પોતાની તરફ ખેંચી લીધી હતી અને ખાસ પ્રકારનું જાતીય કૃત્ય કરવા કહ્યું હતું.<ref name="grope1"></ref> શ્વાર્ઝેનેગરે સ્વીકાર્યું હતું કે તેમણે "ઘણી વખત ખરાબ વર્તણૂક" કરી છે અને તેઓ આ અંગે માફી માંગે છે, પરંતુ તેણે એમ પણ ઉમેર્યું હતું કે અખબારોમાં પ્રકાશિત થયેલી વાતમાં "ઘણી બધી બાબત સાચી" નથી. આ બાબત વયસ્કોના સામયિક ''ઔઇને'' 1977માં મુલાકાત આપી પછી બહાર આવી હતી, આ મુલાકાતમાં શ્વાર્ઝેનેગરે જાતીય અવયવો અંગે અને ગાંજા જેવા કેફી પદાર્થોના ઉપયોગ કરવા અંગે ચર્ચા કરી હતી.<ref>{{cite web |title=Schwarzenegger's Sex Talk |publisher=The Smoking Gun |url=http://www.thesmokinggun.com/archive/arnoldinter1.html |access-date=April 18, 2008}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરને 1975માં દસ્તાવેજી ફિલ્મ ''પંમ્પિંગ આયર્ન'' માં મિ. ઓલમ્પિયાનું બિરુદ જીત્યા બાદ ગાંજાનું ધૂમ્રપાન કરતો બતાવાયો હતો. ''જીક્યુ (GQ)'' સામયિકને ઓક્ટોબર 2007માં આપેલી મુલાકાતમાં શ્વાર્ઝેનેગરે જણાવ્યું હતું કે, " ગાંજો એ કોઈ ડ્રગ નથી. તે એક પાંદડુ છે. વાસ્તવમાં મારું ડ્રગ તો પંમ્પિંગ આયર્ન હતું, વિશ્વાસ કરો."<ref name="Cannabis">{{cite news |url=http://articles.latimes.com/2007/oct/29/local/me-arnold29 |title=Governor says marijuana is not a drug, 'it's a leaf' |date=October 29, 2007 |work=Los Angeles Times }}</ref> તેના પ્રવક્તાએ પછી જણાવ્યું હતું કે આ ટિપ્પણી એક મજાક હતી.<ref name="Cannabis"></ref> બ્રિટિશ ટેલિવિઝનની જાણીતી વ્યક્તિ એન્ના રિચર્ડસને ઓગસ્ટ 2006માં શ્વાર્ઝેનેગર, તેની ટોચની સહાયક સીન વોલ્શ અને તેના માટે પત્રકારત્વનું કામ કરતી શેરીલ મેઇન સામે કરેલા બદનક્ષીના કેસની પતાવટ કરી હતી.<ref name="AR">{{cite news |title=Schwarzenegger libel 'settled' |date=August 26, 2006 |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/film/5288194.stm |work=BBC |access-date=April 18, 2008}}</ref> એક સંયુક્ત નિવેદનનાં પ્રમાણેઃ "પક્ષકારો તેમની વચ્ચેનો વિવાદ પાછળ મૂકી દે છે અને તેઓ કાયદાકીય વિવાદની પતાવટથી ખુશ છે."<ref name="AR"></ref> રિચર્ડસનનો દાવો હતો કે તેઓએ તેના આક્ષેપો નકારી તેની પ્રતિષ્ઠાને હાનિ પહોંચાડવાનો પ્રયત્ન કર્યો હતો. શ્વાર્ઝેનેગર લંડનમાં ''ધ સિક્સ્થ ડે (The 6th Day)'' ના પત્રકાર કાર્યક્રમ દરમિયાન તેની છાતીને અડક્યો હતો.<ref name="AR2">{{cite news |title=UK judge allows Arnie libel case |date=March 23, 2005|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/film/4375679.stm |work=BBC |access-date=April 18, 2008}}</ref> તેણીએ દાવો કર્યો હતો કે વોલ્શ અને મેઈને ''લોસ એન્જલ્સ ટાઈમ્સ'' ના લેખમાં તેની બદનામી કરતા એવો તર્ક રજૂ કર્યો હતો કે તેણીના કારણે તેની વર્તણૂકને પ્રોત્સાહન મળી રહ્યું છે.<ref name="AR"></ref> ==અંગત જીવન== [[File:Arnold Schwarzenegger and Maria Shriver-mod.jpg|thumb|right|2007માં ચીનના શાંઘાઈ ખાતે વિશેષ ઓલમ્પિક્સમાં શ્વાર્ઝેનેગર તેમની પત્ની મારિયા શ્રીવર સાથે]] આર્નોલ્ડે 26 એપ્રિલ 1986ના રોજ રાષ્ટ્રપતિ જ્હોન એફ, કેનેડીની ભત્રીજી મારિયા શ્રીવર સાથે મેસેચ્યુસેટ્સમાં હયાનિસ ખાતે લગ્ન કર્યા હતા. સેન્ટ ઝેવિયર કેથલિક ચર્ચમાં રેવરન્ડ જોન પાદરી રિયોર્ડને આ લગ્નવિધિ કરાવી હતી.<ref name="MariaOwings">{{cite news |title=Maria Owings Shriver Wed To Arnold Schwarzenegger |work=New York Times |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9A0DE3DF103DF934A15757C0A960948260 |date=April 27, 1986 |access-date=April 18, 2008}}</ref> તેમને ચાર બાળકો છેઃ કેથરિન એયુનિસ શ્રીવર શ્વાર્ઝેનેગર<ref>{{cite web |url=http://gov.ca.gov/speech/9858 |title=Governor Arnold Schwarzenegger's Brentwood High School Commencement Speech |date=June 7, 2008 |access-date=June 22, 2008 |publisher=gov.ca.gov |archive-date=જૂન 18, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080618081131/http://gov.ca.gov/speech/9858 |url-status=dead }}</ref> (જન્મ 13 ડિસેમ્બર 1989, લોસ એન્જલ્સ); ક્રિસ્ટીના મારિયા ઓરેલિયા શ્વાર્ઝેનેગર (જન્મ 23 જુલાઈ 1991, લોસ એન્જલ્સ);<ref>{{cite news |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9D0CE0DD1E3DF937A15754C0A967958260&n=Top%2fReference%2fTimes%20Topics%2fPeople%2fS%2fSchwarzenegger%2c%20Arnold |title=Chronicle |work=New York Times |date=July 24, 1991 |access-date=April 18, 2008 | first=Eric | last=Pace}}</ref> પેટ્રિક આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગર(18 સપ્ટેમ્બર, 1993, લોસ એન્જલ્સ);<ref>{{cite news |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9F0CE6DB1430F932A1575AC0A965958260&n=Top%2fReference%2fTimes%20Topics%2fPeople%2fS%2fShriver%2c%20Maria |title=Chronicle |work=New York Times |date=September 21, 1993 |access-date=April 18, 2008 | first=Nadine | last=Brozan}}</ref> અને ક્રિસ્ટોફર સાર્જન્ટ શ્રીવર શ્વાર્ઝેનેગર (જન્મ 27 સપ્ટેમ્બર 1993, લોસ એન્જલ્સ).<ref>{{cite news |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9D00E3D8103AF933A0575AC0A961958260&n=Top%2fReference%2fTimes%20Topics%2fPeople%2fS%2fShriver%2c%20Maria |title=Chronicle |work=New York Times |date=September 30, 1997 |access-date=April 18, 2008 | first=Nadine | last=Brozan}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગર અને તેનું કુટુંબ હાલમાં{{convert|11000|sqft|m2|adj=on}} બ્રેન્ટવૂડ ખાતેના ઘરમાં રહે છે.<ref>{{cite web |title=Next Stop&nbsp;– Governor's Mansion? |work=Forbes |url=http://www.forbes.com/2003/06/27/cx_bs_0627movers.html |date=June 27, 2003 |access-date=April 18, 2008 |last=Schiffman |first=Betsy}}</ref><ref>{{cite news |title=The Mind Behind the Muscles |work=TIME |url=http://www.time.com/time/printout/0,8816,474589,00.html |date=August 10, 2003 |access-date=April 18, 2008 |last=Lacayo |first=Richard |archive-date=જુલાઈ 25, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130725002123/http://www.time.com/time/printout/0,8816,474589,00.html |url-status=dead }}</ref> આ ઉપરાંત તેઓ પેસિફિક પેલિસેડ્સ ખાતેના પોતાના મકાનનો પણ ઉપયોગ કરે છે.<ref name="NewHome">{{cite news |title=Schwarzenegger, Shriver selling home in Palisades |work=San Francisco Chronicle|url=http://sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2003/07/06/RE54354.DTL |date=July 6, 2003 |access-date=April 18, 2008 |last=Ryon|first=Ruth}}</ref> આમ આ કુટુંબ સન વેલી, ઇદાહો અને મેસેચ્યુસેટ્સમાં હયાનિસ બંદર ખાતે સ્વમાલિકીના વેકેશન મકાનો ધરાવે છે.<ref name="CatchingUp">{{cite web |title=Catching Up With Maria Shriver |work=Sacramento Magazine|url=http://www.sacmag.com/media/Sacramento-Magazine/May-2004/Catching-Up-With-Maria-Shriver/ |month=May |year=2004 |access-date=April 18, 2008 |last=Dunteman |first=Dayna}}</ref> રવિવારે કુટુંબ સેન્ટ મોનિકા કેથલિક ચર્ચમાં ઉપાસનામાં હાજરી આપે છે.<ref>{{cite web |title=Maria Shriver Ends Her Silence On Husband's Campaign |publisher=NBC |url=http://www.knbc.com/politics/2463270/detail.html |date=September 8, 2003 |access-date=April 18, 2008 }}{{Dead link|date=જુલાઈ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરે જણાવ્યું છે કે તેઓ માને છે કે સારા લગ્નનો આધાર પ્રેમ અને સન્માન છે.<ref name="askarnold1"></ref> ''"જો તમે તમારી પત્નીને દિલોજાનથી ચાહતો હોવ તો તે પણ તે જ રીતે ચાહતી હોય છે, હું માનું છું કે આ જ સૌથી મોટી શરૂઆત છે... '' ''જો કે આ જ બાબત ક્યારેક ક્યારેક મુશ્કેલ નહીં હોય છે તે કહેવાની જરૂર નથી. '' ''દાંપત્યજીવનમાં ઉતારચઢાવ આવતા હોય છે, પરંતુ તમારે તેના પર કામ કરવાનું હોય છે."'' <ref name="askarnold1"></ref> આર્નોલ્ડે 2000માં તેના પિતૃત્વ અંગે વાત કરતાં કહ્યું હતું: ''“તમારા જીવનની શ્રેષ્ઠ બાબતોમાં એક એ છે કે તમે તમારા બાળકો સાથે રમો. '' ''તે સમયે હું એકદમ મૂર્ખની જેમ જ વર્તું છું. '' ''ઘણી વખત તો હું તેમની સાથે સંખ્યાબંધ રમતો રમું છું. '' ''હું તેમની સાથે ગેમ્સ રમું છું. '' ''આ પ્રવૃત્તિઓ ઉપરાંત. '' ''ક્યારેક અમે નાના નાટકો પણ કરીએ છીએ.”'' <ref name="askarnold1"></ref> તેની સત્તાવાર ઊંચાઈ 6'2" અંગે ઘણા લેખમાં પ્રશ્ન પણ પૂછવામાં આવ્યા છે. 1960ના દાયકામાં તેના બોડિબિલ્ડિંગના દિવસોમાં તેની ઊંચાઈ 6'1.5", હતી, તેના અનુગામી બોડિબિલ્ડરોએ પણ આ વાતને સમર્થન આપ્યું છે.<ref name="HeightArnold">{{cite web |title=Arnold Schwarzenegger Height, Schwarzenegger's |publisher=celebheights.com |url=http://www.celebheights.com/s/Arnold-Schwarzenegger-177.html |access-date=April 18, 2008}}</ref><ref>{{cite web |title=Schwarzenegger Measured |publisher=ArnoldHeight |url=http://www.arnoldheight.com/article5.html}}</ref> જોકે, 1988માં ''ડેઇલી મેઇલ'' અને ''ટાઇમ આઉટ'' સામયિકે શ્વાર્ઝેનેગર નોંધનીય રીતે ટૂંકા દેખાતા હોવાનું નોંધ્યું હતું.<ref>Andrews, N: "ટ્રૂ મિથ્સ: ધ લાઈફ એન્ડ ધ ટાઈમ્સ ઓફ આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગર," પૃષ્ઠ 157. બ્લૂમ્સબરી, 2003.</ref> થોડા સમય પહેલાં જ, ગવર્નર તરીકે ઝુકાવતા પહેલા શ્વાર્ઝેનેગરની ઊંચાઈ અંગે ફરીથી ''શિકાગો રીડર'' ના લેખમાં સવાલ કરવામાં આવ્યો હતો.<ref>{{cite web |title=Poor Recall |work=Chicago Reader |url=http://www.chicagoreader.com/hottype/2003/030919_1.html |date=September 23, 2003 |access-date=April 18, 2008 |last=Miner |first=Michael |archive-date=એપ્રિલ 23, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080423133904/http://www.chicagoreader.com/hottype/2003/030919_1.html |url-status=dead }}</ref> ગવર્નર બન્યા પછી શ્વાર્ઝેનેગરે વિધાનસભાના સભ્ય હર્બ વેસન સાથે તેની ઊંચાઈ અંગેની હળવાશભરી શાબ્દિક આપ-લે કરી હતી. એક તબક્કે તો વેસને નિષ્ફળ પ્રયત્ન પણ કર્યો હતો અને તેના જ શબ્દોમાં જોઈએ તો, ''"આ મુદ્દાનો કાયમી ધોરણે ઉકેલ લાવી દો અને શોધી કાઢો કે તેની ખરેખર ઊંચાઈ કેટલી છે"'' અને દરજીની ટેપનો ઉપયોગ કરીને ગવર્નરની ઊંચાઈ માપો અને આ મુદ્દાનો હલ આવી જાય.<ref>{{cite news |title=Incoming governor's mantra: 'Action' |work=San Francisco Chronicle |url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?file=/c/a/2003/10/23/MNG2C2HG8R1.DTL |date=October 23, 2003 |access-date=April 18, 2008 |last=Salladay |first=Robert}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરે તેના પ્રત્યાઘાતરૂપે તેમના પર ઓશીકું ફેક્યું હતું, જેના પર લખ્યું હતું કે "લિફ્ટની જરૂર છે?" તેમની કચેરીમાં વાટાઘાટાના સત્ર પૂર્વે પાંચ ફૂટ પાંચ ઇંચ (165 સે.મી.)અંગે વેસન્સની ખુરશી પર તેમણે ઓશીકું ફેંક્યું હતું.<ref>{{cite web |title=Schwarzenegger Blinked |publisher=National Conference of State Legislators |url=https://www.ncsl.org/programs/pubs/slmag/2004/04SLDec_Schwarzenegger.pdf |access-date=April 18, 2008 |last=Weintraub |first=Daniel |format=PDF |archive-date=જૂન 4, 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070604204415/https://www.ncsl.org/programs/pubs/slmag/2004/04SLDec_Schwarzenegger.pdf |url-status=dead }}</ref> બોબ મુલ્હોલેન્ડે દાવો કર્યો હતો કે આર્નોલ્ડની ઊંચાઈ 5'10" હતી, તે તેના પગમાં રાઇઝર્સ પહેરે છે.<ref>{{cite web |url=http://www.arnoldwatch.org/articles/articles_000488.php3 |title=The Governator II: At first it seemed like a bad joke |publisher=Arnoldwatch.org |date=October 7, 2004 |access-date=March 8, 2010 |archive-date=મે 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525190758/http://www.arnoldwatch.org/articles/articles_000488.php3 |url-status=dead }}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરની ઊંચાઈ અંગેની ચર્ચા ફક્ત આટલે સુધી જ સિમિત ન રહેતા વેબસાઇટ સુધી પહોંચી ગઈ છે,<ref>{{cite web|title=Arnold Height |publisher=ArnoldHeight |url=http://www.arnoldheight.com}}</ref> CelebHeights.com વેબસાઇટ પર તેમનું પૃષ્ઠ સૌથી વધુ સક્રિય પૈકી એક પૃષ્ઠ છે, આ વેબસાઇટ પર સેલિબ્રિટીઓની ઊંચાઈ અંગે ચર્ચા કરવામાં આવે છે.<ref name="HeightArnold"></ref> ઓસ્ટ્રિયાની ગ્રીન પાર્ટીના પીટર પિલ્ઝે 2005માં માંગ કરી હતી કે સંસદે શ્વાર્ઝેનેગરનું ઓસ્ટ્રિયન નાગરિકત્વ રદ કરવું જોઈએ. આ માંગનો આધાર ઓસ્ટ્રિયન નાગરિકત્વના કાયદાની 33મી જોગવાઈ છે જે જણાવે છેઃ ''કોઈ નાગરિક વિદેશમાં જાહેર સેવામાં હોય અને તેણે ઓસ્ટ્રિયન ગણરાજ્યના હિતોને નોંધપાત્ર પ્રમાણમાં નુકસાન પહોંચાડ્યું હોય તો તેનું નાગરિકત્વ રદ કરવું જોઈએ.'' <ref name="DamageAustria"></ref> પિલ્ઝનો દાવો હતો કે શ્વાર્ઝેનેગરે મૃત્યુદંડની સજાને ટેકો આપ્યો છે (જે ઓસ્ટ્રિયામાં ધ યુરોપીયન કન્વેન્શન ઓન હ્યુમન રાઇટ્સના પ્રોટોકોલ 13 હેઠળ પ્રતિબંધિત છે) તેના લીધે ઓસ્ટ્રિયાની પ્રતિષ્ઠાને નુકસાન થયું છે. શ્વાર્ઝેનેગરે સમજાવ્યું હતું કે કેલિફોર્નિયાના ગવર્નર તરીકેની ફરજના ભાગરૂપે આ પગલાં લેવામાં આવ્યા છે, જે ન્યાયિક કાર્યપદ્ધતિમાં ભૂલ અટકાવવા પ્રતિબદ્ધ છે. શ્વાર્ઝેનેગરના માનમાં તેમના મૂળ શહેર ગ્રાઝમાં ફૂટબોલ સ્ટેડિયમને ''ધ આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગર સ્ટેડિયમ'' નામ આપવામાં આવ્યું હતું. તે ગ્રાઝર એકે (AK) અને સ્ટુર્મ ગ્રાઝનું પણ ઘર (મૂળ સ્થાન) છે. સ્ટેનલી વિલિયમ્સને ફાંસીની સજા આપવામાં આવ્યા બાદ તેના મૂળ શહેરની ગલીઓમાં તેની સામે વિરોધનો વંટોળ ઉઠ્યો હતો અને સ્થાનિક રાજકારણીઓએ સ્ટેડિયમને આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગરનું જે નામ આપવામાં આવ્યું છે તે દૂર કરવાની માંગ શરૂ કરી હતી. શ્વાર્ઝેનેગરે તેનો જવાબ આપતા જણાવ્યું છે કે ''"ગ્રાઝના જવાબદાર રાજકારણીઓને વધારે જવાબદારી ઉઠાવવાની ચિંતામાંથી મુક્ત કરતાં હું પોતે જ લિબેનો સ્ટેડિયમ સાથે મારું જોડાયેલું નામ આજના દિવસથી દૂર કરું છે"'' , તેની સાથે આ નામ થોડા દિવસમાં દૂર કરવાની ચુસ્ત સમયમર્યાદા પણ જાહેર કરું છું. ગ્રાઝના અધિકારીઓએ ડિસેમ્બર 2005માં શ્વાર્ઝેનેગરનું નામ દૂર કર્યું હતું.<ref>{{cite news |title=Graz removes Schwarzenegger name |publisher=BBC News |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/4560182.stm |date=December 26, 2005 |access-date=April 18, 2008}}</ref> હવે તેનું સત્તાવાર નામ યુપીસી (UPC)-અરેના છે. સન વેલી રિસોર્ટ પાસે ટૂંકી સ્કી ટ્રેઇલ છે, જેને ''આર્નોલ્ડ્સ રન'' કહેવાય છે, તેને શ્વાર્ઝેનેગરનું નામ આપવામાં આવ્યું હતું (2001માં તેને આ નામ આપવામાં આવ્યું હતું).<ref>{{cite web|url=http://www.mtexpress.com/2001/01-12-05/01-12-05arnoldsrun.htm|title=And ... here's Arnold's Run|access-date=July 13, 2008|archive-date=સપ્ટેમ્બર 5, 2012|archive-url=https://archive.is/20120905042105/http://www.mtexpress.com/2001/01-12-05/01-12-05arnoldsrun.htm|url-status=dead}}</ref> આ કેડી બ્લેક ડાયમંડ શ્રેણીમાં મુકાયેલી છે અથવા તે આ વિસ્તારમાં સૌથી મુશ્કેલ કેડી છે.<ref>{{cite news |title=Arnold Schwarzenegger to undergo surgery |publisher=The Insider |url=http://www.theinsider.com/news/1226_Arnold_Schwarzenegger_to_undergo_surgery |date=December 25, 2006 |access-date=December 6, 2009 |archive-date=ઑગસ્ટ 16, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100816181330/http://www.theinsider.com/news/1226_Arnold_Schwarzenegger_to_undergo_surgery |url-status=dead }}</ref> તેમણે 1992માં નાગરિક હેતુ માટે ઉત્પાદિત કરવામાં આવેલી સૌપ્રથમ હમર ખરીદી હતી, આ મોડેલ ખૂબ જ મોટું હતું, તે 6,300 એલબીએસ (lbs) અને {{convert|7|ft|m}} પહોળું હતું, તેને મહદ્અંશે મોટી ટ્રક તરીકે જ વર્ગીકૃત કરી શકાય અને યુ.એસ. (U.S.)ના ઇંધણના અર્થતંત્રના નિયમો તેને લાગુ પડતા ન હતા. ગવર્નર માટે રિકોલ કેમ્પેઇનમાં તેમણે જાહેરાત કરી હતી કે તે પોતાની એકાદ હમરને હાઇડ્રોજનથી ચાલતા વાહનમાં રૂપાંતરિત કરશે. તેના આ રૂપાંતરણનો ખર્ચ યુએસ (US)$21,000 આવ્યો હોવાનું મનાય છે. ચૂંટણી પછી તેણે હાઇડ્રોજન રિફ્યુલિંગ પ્લાન્ટ્સ સ્થાપવાના વટહુકમ પર સહી કરી હતી, જેને કેલિફોર્નિયા હાઇડ્રોજન હાઇવે નેટવર્ક કહેવાય છે અને યોજનાના યુએસ (US) $91,00,000ના અંદાજિત ખર્ચને પહોંચી વળવા યુ.એસ. (U.S.)ઊર્જા વિભાગની સહાય મેળવી હતી.<ref>{{cite web |title=Thanks to Arnold, California to Pave the Hydrogen Highway |publisher=BMW World |url=http://www.usautoparts.net/bmw/hydrogen/schwarzenegger.htm |access-date=April 18, 2008}}</ref> કેલિફોર્નિયાએ સૌપ્રથમ એચટુએચ (H2H) (હાઇડ્રોજન હમર)ની ડિલિવરી ઓક્ટોબર 2004માં મેળવી હતી.<ref>{{cite web |title=HUMMER H2H Hydrogen Powered Experimental Vehicle |publisher=About.com |url=http://trucks.about.com/od/hybridcar/a/hummer_h2h.htm |access-date=April 18, 2008 |last=Wickell |first=Dale}}</ref> થાલમાં લોકોએ શ્વાર્ઝેનેગરના 60માં જન્મદિવસને ઉજવ્યો હતો. અધિકારીઓએ 30 જુલાઈ 2007ને આર્નોલ્ડનો એ (A) દિવસ જાહેર કર્યો છે. થાલમાં જ્યાં શ્વાર્ઝેનેગરનો જન્મ થયો હતો એ ઘરનો નંબર 145 છે , તેમાં તેમની બધી વસ્તુઓ છે અને ત્યાં કોઈને પણ આ નંબર આપવામાં આવશે નહીં.<ref>{{cite news |title=Strudel, schnitzel shower Schwarzenegger at 60th birthday bash |work=USAToday |url=http://www.usatoday.com/life/people/2007-07-30-schwarzenegger_N.htm?csp=34 |access-date=April 18, 2008 |agency=Associated Press | date=July 30, 2007}}</ref> 12 ફેબ્રુઆરી 2010ના રોજ શ્વાર્ઝેનેગર વાનકુંવર ઓલમ્પિક ટોર્ચ રિલેના 106માં દિવસના 18મા રનર હતા. તે સ્ટેનલી પાર્ક સીવોલે પહોંચ્યા ત્યારે તેમણે આ ટોર્ચ પછીના રનર સેબાસ્ટિયન કોને આપી “ટોર્ચ ચુંબન”ની આપ-લે કરી હતી.<ref>{{cite news|url=http://olympics.thestar.com/2010/article/764519--how-vancouver-almost-lost-the-2010-olympics|title=How Vancouver almost lost the 2010 Olympics&nbsp;— Vancouver 2010 Olympics|publisher=Olympics.thestar.com|date=February 12, 2010|access-date=March 8, 2010|location=Toronto|archive-date=ફેબ્રુઆરી 15, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100215071318/http://olympics.thestar.com/2010/article/764519--how-vancouver-almost-lost-the-2010-olympics|url-status=dead}}</ref> ===અકસ્માત અને ઇજાઓ=== શ્વાર્ઝેનેગરને 23 ડિસેમ્બર 2006ના રોજ ઇદાહોમાં સન વેલી ખાતે સ્કીઇંગ કરતી વખતે તેમની જમણી જાંઘનું હાડકુ ભાગી ગયું હતું.<ref>{{cite news |agency=Associated Press|title=Calif. Gov. Schwarzenegger Breaks Leg in Skiing Accident in Idaho |publisher=FOX News |url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,238562,00.html |date=December 24, 2006 |access-date=April 18, 2008}}</ref> તેઓ ઓઅર વોર્મ સ્પ્રિંગ દોડ દરમિયાન બાલ્ડ પર્વત પર સ્કી પોલ પર ‘સરળ’ અથવા ગ્રીન લેવલ દોડ દરમિયાન પડી ગયા હતા. તેઓ નિષ્ણાત કહી શકાય તેવા સ્કીઅર છે. તેમણે 26 ડિસેમ્બર 2006ના રોજ 90 મિનિટની શસ્ત્રક્રિયા કરાવી હતી, જેમાં તેમના તૂટેલા હાડકાંને સાધવા માટે તાર અને સ્ક્રૂનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. તેમને 30 ડિસેમ્બર 2006ના રોજ સેન્ટ જોન્સ હેલ્થ સેન્ટર ખાતેથી રજા આપવામાં આવી હતી.<ref>{{cite news|title=Schwarzenegger cleared to resume duties after surgery |work=Los Angeles Times |date=December 26, 2006 |access-date=April 18, 2008}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગર કાખઘોડીના સહારે ચાલતા હોવા છતાં પણ તેમણે 5 જાન્યુઆરી 2007ના રોજ ફરીથી હોદ્દો ગ્રહણ કરવામાં વિલંબ કર્યો ન હતો. શ્વાર્ઝેનેગર મોટરસાઇકલ પર સવારી કરતી બે વખત જાહેર ધોરીમાર્ગ પર અથડાતા ઈજા પહોંચી હતી. આર્નોલ્ડ 8 જાન્યુઆરી 2006ના રોજ તેમની હર્લિ ડેવિડસન મોટરસાઇકલ પર તેમના પુત્ર પેટ્રિકને સાઇડકારમાં બેસાડી લોસ એન્જલ્સમાં સવારી કરી રહ્યા હતા ત્યારે ગલીમાં બીજો એક ડ્રાઈવર અચાનક દાખલ થતાં તેમની બાઈક ધીમી ઝડપે જઈ રહેલી કાર સાથે અથડાઈ હતી. તેમના પુત્ર અને બીજા ડ્રાઇવરને કઈજ નુકસાન થયું ન હતું, પણ આર્નોલ્ડને હોઠ પર સામાન્ય ઇજા થઈ હતી અને તેના લીધે તેમણે 15 ટાંકા લેવા પડ્યા હતા. લોસ એન્જલ્સ પોલીસ વિભાગના પ્રવક્તા જેસન લીએ જણાવ્યું હતું કે "કોઈપણ પ્રકારના હુકમો જારી કરાયા નથી."<ref>{{cite web|url=http://www.msnbc.msn.com/id/10811025/|title=No Charges Against Schwarzenegger|access-date=July 13, 2008}}</ref> અગાઉ 09 ડિસેમ્બર 2001ના રોજ લોસ એન્જલ્સમાં મોટરસાઇકલની ટક્કરમાં તેમના છ હાડકા તુટી ગયા હતા અને ચાર દિવસ સુધી હોસ્પિટલમાં રહ્યા હતા.<ref name="MotorAccident">{{cite news |agency=Associated Press|title=Schwarzenegger, son get in motorcycle accident |work=USA Today |url=http://www.usatoday.com/news/nation/2006-01-09-schwarzenegger-accident_x.htm |date=January 9, 2006 |access-date=April 18, 2008}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરે 3 જુલાઈ 2006 સુધી તેમનું મોટરસાઇકલ લાઇસન્સ ફરીથી મેળવ્યું નહોતુ.<ref>{{cite news|last=Navarro|first=Mireya|title=Schwarzenegger Finally Gets a License|url=http://www.nytimes.com/2006/07/07/us/07arnold.html?_r=2&oref=slogin|access-date=2 February 2011|newspaper=The New York Times|date=7 July 2006}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગર ધોરી નસના ફક્ત બે છેડા ધરાવતા વાલ્વ સાથે જન્મેલા છે, (સામાન્ય માનવીને ત્રણ છેડા હોય છે).<ref>{{cite news |title=Surgery Leaves Star Undimmed |url=http://www.thefreelibrary.com/NEWS+LITE+:+SURGERY+LEAVES+STAR+UNDIMMED-a083864140 |work=The Free Library |publisher=Farlex |date=April 18, 1997 |access-date=July 29, 2008 |archive-date=ઑક્ટોબર 24, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121024054528/http://www.thefreelibrary.com/NEWS+LITE+:+SURGERY+LEAVES+STAR+UNDIMMED-a083864140 |url-status=dead }}</ref><ref name="Surgery">{{cite web|last = Starnes|first = Dr. Vaughn A.|title = Renowned Cardiac Surgeon Proclaims Medical "Facts" In Article "Represent No Facts At All"|date = March 8, 2001|url = http://www.schwarzenegger.com/en/news/uptotheminute/news_uptotheminute_eng_legacy_18.asp?sec=news&subsec=uptotheminute|doi = |access-date = March 3, 2009|archive-date = મે 23, 2008|archive-url = https://web.archive.org/web/20080523203941/http://www.schwarzenegger.com/en/news/uptotheminute/news_uptotheminute_eng_legacy_18.asp%3Fsec%3Dnews%26subsec%3Duptotheminute|url-status = dead}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરે 1997માં તેના જ ટ્રાન્સપ્લાન્ટેડ ટિસ્યૂ દ્વારા હાર્ટ વાલ્વ રિપ્લેસમેન્ટ સર્જરી કરાવવાનો વિકલ્પ પસંદ કર્યો હતો. તબીબી નિષ્ણાતોએ આગાહી કરી હતી કે સમય વીતવાની સાથે વાલ્વની અસરકારકતા ખતમ થઈ જતી હોવાથી આર્નોલ્ડને બેથી આઠ વર્ષમાં હાર્ટ વાલ્વ રિપ્લેસમેન્ટ સર્જરી કરાવવાની જરૂર પડશે. શ્વાર્ઝેનેગરે તે સમયે ઉપલબ્ધ એકમાત્ર કાયમી ઉકેલ યાંત્રિક વાલ્વથી વિપરીત પસંદગી કરી હતી, કારણ કે તેના લીધે તેની તેની શારીરિક ક્ષમતા અને કસરત કરવાની ક્ષમતા મર્યાદિત થઈ જતી હતી.<ref name="ElectHeart">{{cite news |title=Schwarzenegger Has Elective Heart Surgery |work=New York Times |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9C04E6D9113FF93BA25757C0A961958260&n=Top%2fReference%2fTimes%20Topics%2fPeople%2fS%2fSchwarzenegger%2c%20Arnold |date=April 18, 1997 |access-date=April 18, 2008}}</ref> તેમણે 2004માં હવાઈ ખાતેના વેકેશન દરમિયાન તરતી વખતે એક ડૂબતા માણસનું જીવન બચાવ્યું હતું અને તેને કિનારે લઈ આવ્યા હતા.<ref>{{cite web |title=Movie Heroes to the (Real-Life) Rescue! |publisher=Netscape celebrity |url=http://channels.isp.netscape.com/celebrity/becksmith.jsp?p=bsf_heroesrescue |date=April 10, 2004 |access-date=July 24, 2010 |archive-date=ઑગસ્ટ 9, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090809080305/http://channels.isp.netscape.com/celebrity/becksmith.jsp?p=bsf_heroesrescue |url-status=dead }}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરના ખાનગી જેટે 19 જુન 2009ના રોજ વાન નુય્સ વિમાનીમથકે તાત્કાલિક ઉતરાણ કર્યું હતું, પાઇલટે કોકપીટમાંથી ધૂમાડો નીકળતો હોવાના આપેલા અહેવાલના પગલે આ તાત્કાલિક ઉતરાણ કરવામાં આવ્યું હતું, સરકારના અખબારી સચિવે જારી કરેલા નિવેદનમાં આ વિગત જણાવવામાં આવી હતી. આ અકસ્માતમાં કોઈને ઇજા નહોતી થઈ.<ref>{{cite news|first=Nicole|last=Santa Cruz| coauthors= |authorlink= | title=Governor's plane makes emergency landing in Van Nuys | date=June 19, 2009| work=LA Times|url=http://latimesblogs.latimes.com/lanow/2009/06/governors-plane-makes-emergency-landing-in-van-nuys.html|work=The Los Angeles Times| pages = | access-date = June 20, 2009|language =}}</ref> ==સંદર્ભો== {{Reflist|colwidth=30em}} ==ગ્રંથસૂચિ== * {{Cite book |last=Schwarzenegger |first=Arnold |title=Arnold: Developing a Mr. Universe Physique |year=1977 |publisher=Schwarzenegger}} *&nbsp;– {{cite book |author=with [[Douglas Kent Hall]] |title=Arnold: The Education of a Bodybuilder |year=1977 |publisher=Simon & Schuster |location=New York |isbn=0-671-22879-X}} *&nbsp;– {{cite book |author=with [[Douglas Kent Hall]] |title=Arnold's Bodyshaping for Women |year=1979 |publisher=Simon & Schuster |location=New York |isbn=0-671-24301-2}} *&nbsp;– {{cite book |author=with [[Bill Dobbins (photographer)|Bill Dobbins]] |title=Arnold's Bodybuilding for Men |year=1981 |publisher=Simon & Schuster |location=New York |isbn=0-671-25613-0}} *&nbsp;– {{cite book |author=with Bill Dobbins |title=The New Encyclopedia of Modern Bodybuilding |year=1998 |edition=rev. |publisher=Simon & Schuster |location=New York |isbn=0-684-84374-9}} * {{Cite book |last=Andrews |first=Nigel |title=True Myths: The Life and Times of Arnold Schwarzenegger: From Pumping Iron to Governor of California |year=2003 |edition=rev. |publisher=Bloomsbury |location=New York |isbn=1-58234-465-5}} * {{Cite book |last=Blitz |first=Michael |coauthors=and Louise Krasniewicz |title=Why Arnold Matters: The Rise of a Cultural Icon |year=2004 |publisher=Basic Books |location=New York |isbn=0-465-03752-6}} * {{Cite book |last=Borowitz |first=Andy |authorlink=Andy Borowitz |title=Governor Arnold: A Photodiary of His First 100 Days in Office |year=2004 |publisher=Simon & Schuster |location=New York |isbn=0-7432-6266-2}} * {{Cite book |last=Brandon |first=Karen |title=Arnold Schwarzenegger |year=2004 |publisher=Lucent Books |location=San Diego |isbn=1-59018-539-0}} * {{Cite book |last=Saunders |first=Dave |title="Arnie": Schwarzenegger and the Movies |year=2008 |publisher=I. B. Tauris |location=London}} * {{Cite book |last=Sexton |first=Colleen A. |title=Arnold Schwarzenegger|year=2005 |publisher=Lerner Publications |location=Minneapolis |isbn=0-8225-1634-9}} * {{Cite book |last=Zannos |first=Susan |title=Arnold Schwarzenegger |year=2000 |publisher=Mitchell Lane |location=Childs, Md. |isbn=1-883845-95-5}} ===ઈન્ટરવ્યુ=== * thesmokinggun.com પર [http://www.thesmokinggun.com/archive/arnoldinter1.html ઓગસ્ટ 1977માં ''ઔઈ (Oui)'' સામયિકમાં ઈન્ટરવ્યુ] * time.com પર [http://www.time.com/time/nation/printout/0,8816,483264,00.html એક્સપર્ટ્સ ફ્રોમ ''ટાઈમ આઉટ'' (લંડન) ઈન્ટરવ્યુ, 1977] {{Webarchive|url=https://archive.today/20121217214758/www.time.com/time/nation/printout/0,8816,483264,00.html |date=ડિસેમ્બર 17, 2012 }} * ધ અવર પર જ્યોર્જ સ્ટ્રોમ્બોલોપોલોસ સાથે [http://www.cbc.ca/thehour/index.html શ્વાર્ઝેનેગર ઈન્ટરવ્યુ] ===ફિલ્મ=== * "આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગર&nbsp;– હોલિવૂડ હીરો" ડીવીડી (DVD) ~ ટોડ બેકર * "પંમ્પિંગ આયર્ન" (25મી તિથિ નિમિત્તે વિશેષ આવૃત્તિ) ડીવીડી (DVD) ~ જ્યોર્જ બટલર * {{IMDb name|0000216}} ==બાહ્ય લિંક્સ== {{External links|date=January 2011}} {{Sister project links|Arnold Schwarzenegger|wikt=no|b=no|s=Arnold Alois Schwarzenegger|v=no|author=yes}} {{Portal box|California|Biography}} *[http://www.joinarnold.com/ આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગર] ''અધિકૃત બંધારણીય સાઈટ'' {{GovLinks | natgov = 1dac224971c81010VgnVCM1000001a01010aRCRD | votesmart = 29556 | washpo = Arnold_Schwarzenegger | cspan = 4501 | ontheissues = Arnold_Schwarzenegger.htm | followmoney = 4450 | nyt = s/arnold_schwarzenegger | findagrave = }} *[http://www.americanrhetoric.com/speeches/convention2004/arnoldschwarzenegger2004rnc.htm ગવર્નર શ્વાર્ઝેનેગરના 2004 રિપબ્લિકન રાષ્ટ્રીય સંમેલનને સંબોધનનું સંપૂર્ણ લખાણ, ઓડિયો, વીડિયો] AmericanRhetoric.com *[http://www.americanrhetoric.com/speeches/arnoldschwarzeneggerunitednations.htm વૈશ્વિક આબોહવા પરિવર્તન અંગે યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સને ગવર્નર શ્વાર્ઝેનેગરે આપેલા સંબોધનનું સંપૂર્ણ લખાણ અને ઓડિયો] AmericanRhetoric.com, સપ્ટેમ્બર 24, 2007 *[http://www.signab43.com/ ગવર્નર શ્વાર્ઝેનેગર અને સજાતિય લગ્ન સંબંધિત પત્રવ્યવહારનો સંગ્રહ] એબી (AB) 43 યોજનાઓ ;વ્યવસાય *[http://www.schwarzenegger.com/en/index.asp આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગરની અધિકૃત વેબસાઈટ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100619172008/http://www.schwarzenegger.com/en/index.asp |date=જૂન 19, 2010 }} * {{worldcat id|id=lccn-n79-85101}} *{{dmoz|Arts/People/S/Schwarzenegger,_Arnold}} {{s-start}} {{s-ppo}} {{s-bef|before=[[Bill Simon (politician)|Bill Simon]]}} {{s-ttl|title=[[Republican Party (United States)|Republican]] nominee for [[Governor of California]]|years=[[California gubernatorial recall election, 2003|2003]], [[California gubernatorial election, 2006|2006]]}} {{s-aft|after=[[Meg Whitman]]}} |- {{s-off}} {{s-bef|before=[[Gray Davis]]}} {{s-ttl|title=[[Governor of California]]|years=2003–2011}} {{s-aft|after=[[Jerry Brown]]}} {{s-end}} {{Governors of California}} {{Kennedy family}} {{Use mdy dates|date=August 2010}} {{Persondata |NAME = Schwarzenegger, Arnold |ALTERNATIVE NAMES = Schwarzenegger, Arnold Alois |SHORT DESCRIPTION = Bodybuilder, actor, California politician |DATE OF BIRTH = July 30, 1947 |PLACE OF BIRTH = Thal, Austria |DATE OF DEATH = |PLACE OF DEATH = }} {{DEFAULTSORT:Schwarzenegger, Arnold}} [[Category:1947માં થયેલા જન્મો]] [[Category:કેલિફોર્નિયાના અભિનેતાઓ]] [[Category:અમેરિકન અભિનેતા-રાજનેતાઓ]] [[Category:અમેરિકન એથલેટ-રાજનેતાઓ]] [[Category:અમેરિકન બોડિબિલ્ડરો]] [[Category:અમેરિકન મનોરંજન ઉદ્યોગના વ્યવસાયિક લોકો]] [[Category:અમેરિકન ફિલ્મ અભિનેતાઓ]] [[Category:અમેરિકન ફિલ્મ નિર્દેશકો]] [[Category:અમેરિકન ફિલ્મ નિર્માતાઓ]] [[Category:અમેરિકન સ્વાસ્થ્ય કાર્યકરો]] [[Category:અમેરિકન પરોપકારીઓ]] [[Category:અમેરિકન વીડિયો ગેમ અભિનેતાઓ]] [[Category:આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગર]] [[Category:ઓસ્ટ્રિયન બોડિબિલ્ડરો]] [[Category:ઓસ્ટ્રિયન ફિલ્મ અભિનેતાઓ]] [[Category:યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સમાં વસવાટ કરનાર ઓસ્ટ્રિયન લોકો]] [[Category:ઓસ્ટ્રિયન સૈનિકો]] [[Category:ઓસ્ટ્રિયન વંશના અમેરિકન લોકો]] [[Category:કેલિફોર્નિયા રિપબ્લિકનો]] [[Category:વિકલાંગ અધિકાર કાર્યકરો]] [[Category:કેલિફોર્નિયાના ગવર્નરો]] [[Category:કેનેડી પરિવાર]] [[Category:લૉરેયસ વર્લ્ડ સ્પોર્ટ્સ પુરસ્કાર વિજેતાઓ]] [[Category:જીવિત લોકો]] [[Category:યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સના નાગરિક અધિકાર પ્રાપ્ત લોકો]] [[Category:ગ્રાઝના લોકો]] [[Category:વિસ્કોસીન-સુપેરિયર યુનિવર્સિટીના ભૂતપૂર્વ વિદ્યાર્થીઓ]] [[Category:વ્યવસાયિક બોડિબિલ્ડરો]] [[Category:શ્રીવર પરિવાર]] [[Category:કેલિફોર્નિયામાં રમતગમત સાથે જોડાયેલા લોકો]] [[Category:કેલિફોર્નિયા યુનિવર્સિટીના કારભારીઓ]] [[Category:કેલિફોર્નિયાના લેખકો]] [[શ્રેણી:૧૯૪૭માં જન્મ]] 2ant8mmeloyc51f9rw85xrw6pja6h5i 825668 825667 2022-07-23T03:34:25Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:1947માં થયેલા જન્મો]] દૂર થઇ using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{cleanup}}{{pp-move-indef}} {{Infobox Officeholder |name = Arnold Schwarzenegger |image = ArnoldSchwarzeneggerSDJun10.jpg |caption = Schwarzenegger in 2010. |order = [[List of Governors of California|38th]] |office = Governor of California |lieutenant = [[Cruz Bustamante]] <small>(2003–07)</small><br>[[John Garamendi]] <small>(2007–09)</small> <br>[[Abel Maldonado]] <small>(2010–11)</small> |term_start = November 17, 2003 |term_end = January 3, 2011 |predecessor = [[Gray Davis]] |successor = [[Jerry Brown]] |birth_date = {{birth date|1947|7|30}} |birth_place = [[Thal, Styria|Thal]], Austria |death_date = |death_place = |party = [[Republican Party (United States)|Republican Party]] |spouse = [[Maria Shriver]] <small>(1986–present)</small> |children = [[Katherine Schwarzenegger|Katherine]] <small>(b. 1989)</small><br>Christina <small>(b. 1991)</small><br>Patrick <small>(b. 1993)</small><br>Christopher <small>(b. 1997)</small> |relations = [[Sargent Shriver]] (father-in-law, deceased)<br>[[Eunice Kennedy Shriver]] (mother-in-law, deceased) |residence = [[Brentwood, Los Angeles|Brentwood]] |alma_mater = [[Santa Monica College]]<br>[[University of Wisconsin–Superior|University of Wisconsin, Superior]] |profession = [[Bodybuilding|Bodybuilder]], Actor |religion = Roman Catholicism |signature = Arnold Schwarzenegger Signature.svg |website = [http://www.schwarzenegger.com/ Personal website] |branch = [[Austrian Armed Forces]] |serviceyears = 1965 }} '''આર્નોલ્ડ એલોઇસ શ્વાર્ઝેનેગર''' <ref>{{IPA-en|ˈʃwɔrtsənɛɡər}}, {{IPA-de|ˈaɐnɔlt ˈalɔʏs ˈʃvaɐtsənˌʔɛɡɐ|lang}}</ref> (જન્મ 30 જુલાઈ, 1947) ઓસ્ટ્રિયન-અમેરિકન બોડિબિલ્ડર, અભિનેતા, મોડેલ, ઉદ્યોગપતિ અને રાજકીય નેતા છે, જેમણે કેલિફોર્નિયાના 38માં ગવર્નર (2003-2011) તરીકે કામગીરી કરી રહ્યા છે. શ્વાર્ઝનેગરે 15 વર્ષની વયે વજન ઉંચકવાની તાલીમ લીધી હતી. તેમને 20 વર્ષની ઉંમરે મિ. યુનિવર્સનો ખિતાબ એનાયત કરાયો હતો અને તેમણે કુલ સાત વખત મિ. ઓલમ્પિયા સ્પર્ધા જીતી હતી. શ્વાર્ઝેનેગર બોડિબિલ્ડિંગના ક્ષેત્રમાં અગ્રણી હસ્તી છે અને આ રમત અંગે કેટલાંક પુસ્તકો અને સંખ્યાબંધ લેખો લખ્યા છે. શ્વાર્ઝેનેગર ''કોનન ધ બાર્બેરિયન'' , ''ધ ટર્મિનેટર'' અને ''કમાન્ડો'' જેવી ફિલ્મમાં તેમની મુખ્ય ભૂમિકા માટે હોલિવૂડની એક્શન ફિલ્મના આદર્શરૂપ અભિનેતા તરીકે વિશ્વભરમાં ખ્યાતિ ધરાવે છે. તેમણે તેમના બોડિબિલ્ડિંગના દિવસો દરમિયાન “ઓસ્ટ્રેલિયન ઓક” અને “સ્ટ્રિરીયન ઓક” તેમજ અભિનયની કારકિર્દી દરમિયાન “આર્ની” અને વધુ તાજેતરમાં “ગર્વનેટર” (“ગવર્નર” અને “ટર્મિનેટર” નું સંયુક્તનામ)નું ઉપનામ મેળવ્યું છે.<ref name="IMDb bio">{{cite web |title=Biography for Arnold Schwarzenegger |publisher=[[Internet Movie Database|IMDb]] |url=http://www.imdb.com/name/nm0000216/bio |access-date=April 18, 2008}}</ref> રિપબ્લિકન પક્ષના નેતા તરીકે તેઓ 7 ઓક્ટોબર, 2003માં સૌપ્રથમ વખત સ્પેશિયલ રિકોલ ચૂંટણીમાં (શ્વાર્ઝેનેગરનો ચૂંટણી પ્રચાર “ટોટલ રિકોલ” તરીકે ઓળખાયો હતો) તત્કાલિન ગવર્નર ગ્રે ડેવિસની જગ્યાએ ચૂંટાઈ આવ્યા હતા. ડેવિસની બાકી રહેલી મુદત માટે કામ કરવા માટે શ્વાર્ઝેનેગરને 17 નવેમ્બર, 2003ના રોજ હોદ્દાના શપથ લેવડાવવામાં આવ્યા હતા. શ્વાર્ઝેનેગર 2006માં કેલિફોર્નિયાના ગવર્નરની ચૂંટણીમાં 7 નવેમ્બર 2006ના રોજ ગવર્નરના સંપૂર્ણ કાર્યકાળ માટે ફરી ચૂંટાઈ આવ્યા હતા, જેમાં તેમણે ડેમોક્રેટ નેતા ફિલ એન્ગેલાઇડ્સને પરાજય આપ્યો હતો, જે તે સમયે કેલિફોર્નિયા રાજ્યના ખજાનચી હતા. શ્વાર્ઝેનેગરને 5 જાન્યુઆરી, 2007ના રોજ બીજી મુદત માટે હોદ્દાના શપથ લેવડાવવામાં આવ્યા હતા.<ref>{{cite news |url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/01/05/AR2007010501386.html |title=Schwarzenegger Sworn in for Second Term |agency=Associated Press |access-date=April 23, 2008 |last=Kurtzman|first=Laura | work=The Washington Post | date=January 5, 2007}}</ref> ==પ્રારંભિક જીવન== શ્વાર્ઝેનેગરનો જન્મનો ઓસ્ટ્રિયાના થાલમાં થયો હતો, જે ગામ સ્ટિરિયાની રાજધાની ગ્રાઝની સરહદ પર આવેલું છે. તેમનું નામ આર્નોલ્ડ એલોઇસ શ્વાર્ઝેનેગર રાખવામાં આવ્યું હતું.<ref name="lifeline">{{cite news |title=Time of His Life |url=http://schwarzenegger.com |work=Schwarzenegger.com |access-date=April 18, 2007}}</ref> તેમના માતાપિતા સ્થાનિક પોલીસ વડા ગુસ્તાવ શ્વાર્ઝેનેગર (1907-1972) અને ઓરેલિયા જેડર્ની (1922-1998) હતા. તેમના પિતાએ ફેલ્ડજેનડર્મરેરી (જર્મન લશ્કરનું એક એકમ)ના હૌપ્ટફેલ્ડવેબેલ તરીકે જર્મનીના લશ્કર સાથે બીજા વિશ્વ યુદ્ધમાં ભાગ લીધો હતો અને ચેપી મલેરિયાને કારણે તેમને 1943માં ફરજમુક્ત કરાયા હતા. તેમણે 20 ઓક્ટોબર, 1945ના રોજ લગ્ન કર્યા હતા - ગુસ્તાવ 38 વર્ષના હતા અને ઓરેલિયા મીનહાર્ડ નામના પુત્ર સાથેની 23 વર્ષીય વિધવા હતી. શ્વાર્ઝેનેગરના જણાવ્યા અનુસાર તેમના માતાપિતા ખૂબ જ કડક હતાઃ “ઓસ્ટ્રેલિયામાં પરત આવ્યા પછી સંપૂર્ણપણે અલગ વિશ્વ હતું, જો અમે કંઈ ખરાબ કરીએ અથવા અમે અમારા માતાપિતાની આજ્ઞાનું પાલન ન કરીએ તો સોટીઓ પડતી હતી.”<ref name="askarnold1"></ref> તેઓ દર રવિવારે ચર્ચ સેવામાં હાજરી આપતા રોમન કેથલિક પરિવારમાં ઉછર્યા હતા.<ref name="tmas">{{cite book |last=Andrews |first=Nigel |title=True Myths of Arnold Schwarzenegger |year=2003 |publisher=Bloomsbury |isbn=1582344655}}</ref><ref>{{cite news|first=Eric|last=Herman|title=Ah-nold in cross hairs Rivals blast Calif. front-runner|date=August 11, 2003|url=http://www.nydailynews.com/archives/news/2003/08/11/2003-08-11__ah-nold_in_cross_hairs__riv.html|work=[[Daily News (New York)]]|access-date=September 14, 2010|location=New York|archive-date=ફેબ્રુઆરી 20, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110220031054/http://www.nydailynews.com/archives/news/2003/08/11/2003-08-11__ah-nold_in_cross_hairs__riv.html|url-status=dead}}</ref> ગુસ્તાવ પોતાના પુત્ર આર્નોલ્ડ કરતા સાવકા પુત્ર મીનહાર્ડને વધારે ચાહતા હતા.<ref name="governG2">{{cite news |first=Xan |last=Brooks |title=The Governator |date=August 8, 2003 |url=http://www.guardian.co.uk/film/2003/aug/08/usa.politicsandthearts |work=The Guardian |access-date=April 19, 2007 | location=London}}</ref> તેમનો આ ભેદભાવ એટલો “મજબૂત” અને “ખુલ્લો” હતો કે તેનાથી એવી આધારવિહિન શંકા જન્મી હતી કે આર્નોલ્ડ તેમનું સંતાન નથી.<ref name="wl">{{cite book |last=Leigh |first=Wendy |title=Arnold: An Unauthorized Biography |year=1990 |isbn=0720719976 |publisher=Pelham}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરે તેમના પિતા વિષે જણાવતા કહ્યું કે “તેમનામાં તમારી સમસ્યાઓને સાંભળવાની કે સમજવાની ધીરજ ન હતી... ત્યાં ખરેખર માં જ એક દિવાલ હતી.”<ref name="tmas"></ref> શ્વાર્ઝેનેગરને માતા સાથે સારો સંબંધો હતો અને માતાના મૃત્યુ સુધી લાગણીના સંબંધો જળવાઈ રહ્યા હતા.<ref>{{cite web |title=Arnold Schwarzenegger: Mr. Olympia&nbsp;– 1970–1975, 1980 |publisher=BodyBuild.com |url=http://www.bodybuildbid.com/articles/mrolympia/arnold-schwarzenegger.html |access-date=April 18, 2008}}</ref> જીવનમાં પછીથી શ્વાર્ઝેનેગરે તેમના પિતાના યુદ્ધ સમયની માહિતી શોધવા માટે સિમોન વીસેન્થનલ સેન્ટર કાર્યરત કર્યું હતું, જે ગુસ્તાવ નાઝી પાર્ટી અને એસએ (SA)ના સભ્ય હોવા છતા કોઇ અત્યાચારના પુરાવા શોધી શક્યું ન હતું.<ref name="governG2"></ref> શાળામાં શ્વાર્ઝેનેગર દેખીતી રીતે મધ્યમ કક્ષાના વિદ્યાર્થી હતા, પરંતુ તેમના “આનંદી, રમૂજી અને ઉલ્લાસપૂર્ણ” વ્યક્તિત્વને કારણે અલગ તરી આવતા હતા.<ref name="tmas"></ref> તેમના પરિવારમાં નાણાંની સમસ્યા હતી, શ્વાર્ઝેનેગરે યાદ કરતા જણાવ્યું હતું કે તેમની યુવાનીની મહત્ત્વની ઘટનાઓમાં કુટુંબે રેફિજરેટરની ખરીદી કરી તે ઘટનાનો સમાવેશ થાય છે.<ref name="wl"></ref> પુત્ર તરીકે શ્વાર્ઝેનેગર ઘણી રમતો રમતા હતા, તેમના પર પિતાનો મોટો પ્રભાવ પડ્યો હતો.<ref name="tmas"></ref> 1960માં [[અસોસિએશન ફુટબોલ|ફૂટબોલ]] ટીમના કોચ તેમની ટીમને સ્થાનિક જિમ (વ્યાયામ શાળા)માં લઈ ગયા ત્યારે તેમણે પ્રથમ વખત લોખંડનો દંડ ઉપાડ્યો હતો.<ref name="lifeline"></ref> 14 વર્ષની ઉંમરે તેમણે કારકિર્દી તરીકે ફૂટબોલ (સોકર)ની જગ્યાએ બોડિબિલ્ડિંગની પસંદગી કરી હતી.<ref name="katzfilm">{{cite book |last=Katz |first=Ephraim |title=Film Encyclopedia |year=2006 |publisher=HarperCollins |isbn=0060742143}}</ref><ref name="profilear">{{cite news |title=Profile: Arnold Schwarzenegger |date=August 31, 2004 |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/americas/3131155.stm |work=BBC |access-date=April 18, 2008}}</ref> તેમણે 13 વર્ષની ઉંમરે વેઇટ લિફ્ટિંગની શરૂઆત કરી હતી કે કેમ તેવા પ્રશ્નના જવાબમાં શ્વાર્ઝેનેગરે જણાવ્યું હતું કે “હકીકતમાં હું 15 વર્ષનો હતો, ત્યારે મે વેઇટ લિફ્ટિંગની તાલીમ ચાલુ કરી હતી, પરંતુ હું વર્ષોથી ફૂટબોલ (સોકર) જેવી રમતોમાં ભાગ લેતો હતો, તેથી મને લાગ્યું હતું કે હું પાતળો હોવા છતા સારુ શરીર સૌષ્ઠવ ધરાવતો હોવાથી હું જિમ (વ્યાયામ શાળા)માં જવાનું શરૂ કરી શકું અને ઓલમ્પિક લિફ્ટિંગ માટેની તૈયારી કરી શકું.”<ref name="askarnold1"></ref> જોકે તેમની અધિકૃત વેબસાઇટ પર તેમની આત્મકથામાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે “14 વર્ષની ઊંમરે તેમણે ડેન ફાર્મરની દેખરેખ હેઠળ સઘન તાલીમ કાર્યક્રમ શરૂ કર્યો હતો, 15 વર્ષની ઉંમરે મનોવિજ્ઞાન (શરીર કરતા મનની વધુ શક્તિઓ અંગે વધુ જાણવા માટે)નો અભ્યાસ કર્યો હતો અને 17 વર્ષની ઉંમરે સ્પર્ધાત્મક કારકિર્દીની શરૂઆત કરી હતી.”<ref name="mrever">{{cite news |title=Mr. Everything |url=http://www.schwarzenegger.com/en/athlete/mreverything/index.asp?sec=athlete&subsec=mreverything |work=Schwarzenegger.com |access-date=April 18, 2008 |archive-date=એપ્રિલ 16, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080416234020/http://www.schwarzenegger.com/en/athlete/mreverything/index.asp?sec=athlete&subsec=mreverything |url-status=dead }}</ref> 2001માં એક પ્રવચનમાં તેમણે કહ્યું હતું કે ''“હું 14 વર્ષનો હતો, ત્યારે જ મારું આયોજન નક્કી થઈ ગયું હતું.'' ''મારા પિતા મને તેમની જેમ પોલીસ અધિકારી બનાવવા માગતા હતા. '' ''મારા માતા મને વ્યાપાર શાળામાં મોકલવા માગતા હતા.”'' <ref name="per">{{cite news |first=Arnold |last=Schwarzenegger |title=ARNOLD'S "PERSPECTIVES" |date=October 3, 2001 |url=http://www.schwarzenegger.com/en/life/hiswords/words_en_sac_perspectives.asp?sec=life&subsec=hiswords |work=Schwarzenegger.com |access-date=April 18, 2008 |archive-date=મે 23, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080523204808/http://www.schwarzenegger.com/en/life/hiswords/words_en_sac_perspectives.asp?sec=life&subsec=hiswords |url-status=dead }}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરે ગ્રાઝમાં જિમ (વ્યાયામ શાળા)ની મુલાકાત લેવાનું શરૂ કર્યું હતું, ત્યાં તેઓ રેગ પાર્ક, સ્ટીવ રીવ્ઝ અને જોહની વીસમુલર જેવા બોડિબોલ્ડિંગના આદર્શપુરુષોને મોટા પડદા પર જોવા વારંવાર સ્થાનિક મૂવી થીયેટરમાં જતા હતા. ''“મને રેગ પાર્ક અને સ્ટીવ રીવ્ઝ જેવા વ્યક્તિઓમાંથી પ્રેરણા મળી હતી.”'' <ref name="askarnold1"></ref> 2000માં રીવ્ઝનું મૃત્યુ થયું ત્યારે શ્વાર્ઝેનેગરે તેમને ભાવપૂર્વક અંજલી આપી હતી કે ''“કિશોર અવસ્થામાં હું સ્ટીવ રીવ્ઝ સાથે ઉછેર્યો હતો.'' ''તેમની નોંધપાત્ર સિદ્ધિઓને કારણે મારી આજુબાજુના લોકો મારા સપના સમજી શકતા ન હતા, ત્યારે મને શું શક્ય છે તેની સમજ આપી હતી... '' ''હું જે કંઇ સિદ્ધિ મેળવવા નસીબદાર રહ્યો છું તે દરેકમાં સ્ટીવ રીવ્ઝનું યોગદાન છે.”'' <ref>{{cite news |first=Arnold |last=Schwarzenegger |title=In his own words |url=http://www.schwarzenegger.com/en/life/hiswords/life_hiswords_eng_legacy_366.asp?sec=life&subsec=hiswords |work=Schwarzenegger.com |access-date=April 18, 2008 |archive-date=મે 23, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080523204803/http://www.schwarzenegger.com/en/life/hiswords/life_hiswords_eng_legacy_366.asp?sec=life&subsec=hiswords |url-status=dead }}</ref> 1961માં શ્વાર્ઝેનેગર ભૂતપૂર્વ મિ. ઓસ્ટ્રિયા કુર્ટ માર્નુલને મળ્યા હતા અને મોર્નુલે ગ્રાઝ ખાતેના જિમ (વ્યાયામ શાળા)માં તાલીમ લેવા શ્વાર્ઝેનેગરને આમંત્રણ આપ્યું હતું.<ref name="lifeline"></ref> યુવાન તરીકે તેઓ એટલા સમર્પિત હતા કે સ્થાનિક જિમ (વ્યાયામ શાળા) અઠવાડિયાના અંતે સામાન્ય રીતે બંધ હોય ત્યારે પણ ત્યાં પહોંચી જતા હતા, જેથી તેઓ તાલીમ મેળવી શકે.''"'' ''કસરતને ચુકી જવાથી હું બેચેન બની જતો હતો... '' ''હું જાણતો હતો કે હું તે નહીં કરું તો બીજા દિવસે સવારે હું અરીસામાં મારી જાતને જોઇ શકીશ નહીં.”'' <ref name="askarnold1"></ref> યુવાન તરીકે ફિલ્મના પ્રથમ અનુભવ અંગે શ્વાર્ઝેનેગરને પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે તેમણે જવાબ આપ્યો હતો કે ''“હું ઘણો જ નાનો હતો, પરંતુ મને યાદ છે કે મારા પિતા મને ઓસ્ટ્રિયાના થીયેટરમાં લઈ જતા અને કેટલીક ફિલ્મો જોવા મળતી.'' ''મને ચોક્કસપણે યાદ છે કે મે સૌપ્રથમ જોહની વેનીની ફિલ્મ જોઇ હતી.”'' <ref name="askarnold1">{{cite news |title=Ask Arnold |year=2000 |url=http://www.schwarzenegger.com/en/news/askarnold/news_askarnold_eng_legacy_444.asp?sec=news&subsec=askarnold |work=Schwarzenegger.com |access-date=April 18, 2008 |archive-date=મે 23, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080523203926/http://www.schwarzenegger.com/en/news/askarnold/news_askarnold_eng_legacy_444.asp?sec=news&subsec=askarnold |url-status=dead }}</ref> 1971માં તેમના ભાઈ મીનહાર્ડનું કાર અકસ્માતમાં મોત થયું હતું.<ref name="lifeline"></ref> મીનહાર્ડે દારૂ પીધેલો હતો અને તુરંત મૃત્યું થયું હતું અને શ્વાર્ઝેનેગરે તેમના અંતિમસંસ્કારમાં હાજરી આપી ન હતી.<ref name="wl"></ref> મીનહાર્ડ એરિકા નેપ સાથે લગ્ન કરવાના હતા અને યુગલને ત્રણ વર્ષનો પેટ્રિક નામનો એક પુત્ર હતો. શ્વાર્ઝનેગરે પેટ્રિકના શિક્ષણ માટે નાણાકીય સહાય કરી હતી અને તેને યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સમાં સ્થળાંતર કરવા મદદ કરી હતી.<ref name="wl"></ref> ગુસ્તાવનું પછીના વર્ષે હુમલાને કારણે મૃત્યું થયું હતું.<ref name="lifeline"></ref> ''પંમ્પિંગ આયર્ન'' માં શ્વાર્ઝેનેગરે દાવો કર્યો હતો કે તેઓ તેમના પિતાની અંતિમસંસ્કાર વિધિમાં હાજર રહ્યા ન હતા કારણ કે તેઓ બોડિબિલ્ડિંગ સ્પર્ધા માટેની તાલીમમાં વ્યસ્ત હતા. પછી તેમણે અને આ ફિલ્મના નિર્માતાએ જણાવ્યું હતું કે કોઇ વ્યક્તિ રમત માટે કેટલી ચરમસીમા સુધી જઈ શકે છે તે દર્શાવવા તેમજ આ ફિલ્મ માટેનો વિવાદ ઉભો કરવા શ્વાર્ઝેનેગરની વધુ ઠંડી અને મશીન જેવી છબી બનાવવા બીજા એક બોડિબિલ્ડરના જીવનમાંથી આ વાર્તા લેવામાં આવી હતી. <ref>''પંમ્પિંગ આયર્ન&nbsp;– 25મી તિથિ આવૃત્તિ'' માં ઈન્ટરવ્યુ ડીવીડી (DVD) વધારો</ref> તેમની પ્રથમ ગંભીર પ્રેમિકા બાર્બરા બેકરે જણાવ્યું છે કે તેમણે કોઇપણ લાગણી વગર તેમના પિતાના મૃત્યુની મને માહિતી આપી હતી અને તેઓ તેમના ભાઈ અંગે ક્યારેય કંઈ બોલ્યા નથી.<ref name="DT2">{{cite news |title=The girl who can't escape Arnie |date=October 6, 2003 |url=http://www.telegraph.co.uk/arts/main.jhtml?xml=/arts/2003/10/02/bfarni02.xml&page=1 |work=The Daily Telegraph |access-date=April 18, 2008 |location=London |first=Oliver |last=Poole |archive-date=જૂન 10, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080610110901/http://www.telegraph.co.uk/arts/main.jhtml?xml=%2Farts%2F2003%2F10%2F02%2Fbfarni02.xml&page=1 |url-status=dead }}</ref> સમય જતા, પિતાની અંતિમસંસ્કાર વિધિમાં શા માટે ગેરહાજર રહ્યા હતા તે અંગે તેમણે ઓછામાં ઓછી ત્રણ જુદી જુદી સ્પષ્ટતા કરેલી છે.<ref name="wl"></ref> 2004માં ''ફોર્ચ્યુન'' સામયિકને આપેલા ઇન્ટરવ્યૂમાં શ્વાર્ઝેનેગરે જણાવ્યું હતું કે તેઓ તેમના પિતા દ્વારા અપાયેલી ત્રાસદાયક સ્થિતિમાંથી પસાર થયા હતા જેને “હાલમાં બાળ અત્યાચાર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે”.<ref>{{cite news |title=Arnie: I was abused as a child |date=August 4, 2004 |url=http://www.dailymail.co.uk/tvshowbiz/article-312729/Arnie-I-abused-child.html |work=The Daily Mail |access-date=April 18, 2008 | location=London}}</ref><ref>{{cite news |title=Arnie: 'I was abused as child' |date=August 4, 2004 |url=http://news.scotsman.com/arnoldschwarzenegger/Arnie-I-was-abused-as.2551492.jp |work=The Scotsman |access-date=April 18, 2008}}</ref> {{quote|My hair was pulled. I was hit with belts. So was the kid next door. It was just the way it was. Many of the children I've seen were broken by their parents, which was the German-Austrian mentality. They didn't want to create an individual. It was all about conforming. I was one who did not conform, and whose will could not be broken. Therefore, I became a rebel. Every time I got hit, and every time someone said, 'you can't do this,' I said, 'this is not going to be for much longer, because I'm going to move out of here. I want to be rich. I want to be somebody.'}} ===પ્રારંભિક પુખ્તાવસ્થા=== શ્વાર્ઝેનેગરે 1965માં ઓસ્ટ્રિયન લશ્કરમાં એક વર્ષ ફરજ બજાવી હતી, કારણ કે તે સમયે 18 વર્ષના તમામ ઓસ્ટ્રિયન પુરુષો માટે તે ફરજિયાત હતી.<ref name="lifeline"></ref><ref name="mrever"></ref> તેમણે 1965માં જુનિયર મિ. યુરોપ સ્પર્ધા જીતી હતી.<ref name="profilear"></ref> શ્વાર્ઝેનેગર પાયાની તાલીમ માટે એડબલ્યુઓએલ (AWOL)માં ગયા હતા, જેથી તેઓ સ્પર્ધામાં ભાગ લઈ શકે અને સૈન્ય જેલમાં એક અઠવાડિયું વિતાવી શકેઃ “સ્પર્ધામાં ભાગ લેવો તે મારા માટે ઘણું જ મહત્વ હતું અને હું તેના પરિણામ અંગે કાળજીપૂર્વક વિચારતો ન હતો.” તેમણે સ્ટીરેર હોફ હોટેલ (જ્યાં તેઓ બીજા ક્રમે રહ્યા હતા) ખાતે ગ્રાઝમાં બીજી બોડિબિલ્ડિંગ સ્પર્ધા જીતી હતી. તેમને યુરોપમાં શ્રેષ્ઠ શારીરિક બાંધો ધરાવતા પુરુષ તરીકે સૌથી વધુ મત મળ્યા હતા અને તેનાથી તેઓ પ્રખ્યાત બન્યા હતા. “મિ. યુનિવર્સ ખિતાબ મારા માટે વિશાળ તકોની ભૂમિ ગણાતા અમેરિકા માટેની ટિકિટ હતી, જ્યાં હું સ્ટાર બનીને ધનિક બની શકતો હતો.”<ref name="per"></ref> શ્વાર્ઝેનેગરે લંડનમાં એનએબીબીએ (NABBA) મિ. યુનિવર્સ સ્પર્ધામાં ભાગ લેવા માટે 1966માં સૌપ્રથમ વખત વિમાન પ્રવાસ કર્યો હતો.<ref name="mrever"></ref> અમેરિકાના વિજેતા ચેસ્ટર યોર્ટન જેવા સ્નાયુ ન હોવાથી તેઓ આ મિ. યુનિવર્સ સ્પર્ધામાં બીજા સ્થાને આવ્યા હતા.<ref name="mrever"></ref> 1966ની આ સ્પર્ધાના એક નિર્ણાયક ચાર્લી “વેગ” બેનેટ શ્વાર્ઝેનેગરથી પ્રભાવિત થયા હતા અને તેમને તાલીમ આપવાની ઓફર કરી હતી. શ્વાર્ઝનેગર પાસે નાણાં ન હતા, તેથી બેનેટે ઇંગ્લેન્ડના લંડન ખાતેના ફોરેસ્ટ ગેટમાં બેમાંથી એક જિમ (વ્યાયામ શાળા)ની ઉપર આવેલા તેમના ભીડભાડવાળા કુટુંબમાં રહેવાનું આમંત્રણ આપ્યું હતું. યોર્ટનની પગની વ્યાખ્યા વધુ બહેતર આંકવામાં આવી હતી અને બેનેટે તૈયાર કરેલા તાલીમ કાર્યક્રમ હેઠળ શ્વાર્ઝેનેગરે તેમના પગના સ્નાયુઓની વ્યાખ્યા સુધારવા તેમજ શક્તિ વધારવા પર ધ્યાન કેન્દ્રીત કર્યું હતું. લંડનના પૂર્વ છેડાના વિસ્તારમાં રહેવાથી શ્વાર્ઝેનેગરને તેમની અવિકસિત અંગ્રેજી ભાષામાં સુધારો કરવામાં મદદ મળી હતી.<ref>{{cite news | url = http://www.timesonline.co.uk/tol/comment/obituaries/article4862637.ece | location=London | work=The Times | title=Wag Bennett bodybuilder who helped Arnold Schwarzenegger | date=October 2, 2008}}</ref><ref>સ્ટાફ, [http://ftvdb.bfi.org.uk/sift/title/777625?view=synopsis આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગર: મેઈડ ઈન બ્રિટન] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100817080410/http://ftvdb.bfi.org.uk/sift/title/777625?view=synopsis |date=ઑગસ્ટ 17, 2010 }}, બ્રિટિશ ફિલ્મ ઈન્સ્ટિટ્યુટ. 3 ઓકટોબર, 2008ના રોજ સુધારો. "વાગ અને ડીઆન બેન્નેટ્ટ, પૂર્વના છેડાનું યુગલ કે જેણે એર્નીને ત્રણ વર્ષ સુધી એક મકાન આપ્યું,"</ref> 1966માં પણ, શ્વાર્ઝેનેગરને બાળપણના આદર્શ રેગ પાર્કને મળવાની તક મળી હતી, રેગ પાર્ક તેમના મિત્ર અને માર્ગદર્શક બન્યા હતા.<ref>[http://www.regpark.net/ Reg Park.net&nbsp;– આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગર દ્વારા અંજલી]</ref> તાલીમના મીઠા ફળ મળ્યા અને 1967માં શ્વાર્ઝેનેગરે પ્રથમ વખત આ ખિતાબ જીતીને 20 વર્ષની ઉંમરે મિ. યુનિવર્સ જીતનાર સૌથી યુવાન વ્યક્તિ બન્યા હતા.<ref name="mrever"></ref> તેમણે આ પછી વધુ ત્રણ વખત આ ખિતાબ જીત્યો હતો.<ref name="profilear"></ref> આ પછી શ્વાર્ઝેનેગર મ્યુનિચમાં પરત આવ્યા હતા, દિવસમાં ચારથી છ કલાક સુધી તાલીમ લીધી હતી, બિઝનેસ સ્કૂલમાં હાજરી આપી હતી અને હેલ્થ ક્લબ (રોલ્ફ પુટ્ઝીન્ગરનું જિમ (વ્યાયામ શાળા), જ્યાં તેમણે 1966-1968 સુધી કામ કર્યું હતું અને તાલીમ મેળવી હતી)માં કામ કર્યું હતું તેમજ 1968માં લંડન પરત આવીને મિ. યુનિવર્સ સ્પર્ધા જીતી હતી.<ref name="mrever"></ref> તેમણે તે સમયે મ્યુનિચમાં તેમના એક મિત્ર રોજર સી. ફિલ્ડને ઘણીવાર કહ્યું હતું કે “હું સૌથી મહાન અભિનેતા બનવા જઈ રહ્યો છું.” ===યુ.એસ. (U.S.)માં સ્થળાંતર === [[File:Reagan+Schwarzenegger1984.jpg|thumb|upright|1984માં પ્રમુખ રોનાલ્ડ રેગન સાથે શ્વાર્ઝેનેગર]] શ્વાર્ઝેનગરે માત્ર 10 વર્ષની ઉંમરથી યુએસ (US)માં જવાનું અને તે માટે બોડિબિલ્ડિંગના માધ્યમનો ઉપયોગ કરવાનું સપનું જોયું હતું,<ref name="LAWarn">{{cite news |first=Bill |last=Bradley |title=Mr. California |date=November 20, 2002 |url=http://www.laweekly.com/2002-11-28/news/mr-california/ |work=LA Weekly |access-date=April 18, 2008 |archive-date=ઑગસ્ટ 16, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100816085006/http://www.laweekly.com/2002-11-28/news/mr-california/ |url-status=dead }}</ref> તેમનું આ સપનું 21 વર્ષની ઉંમરે 1968માં યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સમાં આગમન સાથે સાકાર થયું હતું. તેમને વધારે અંગ્રેજી આવડતું ન હતું.<ref name="lifeline"></ref><ref name="profilear"></ref> “સ્વભાવિક રીતે, હું આ દેશમાં આવ્યો ત્યારે મારા ઉચ્ચારો ખૂબ જ ખરાબ હતા અને હું શબ્દ પર ખૂબ જ વધારે ભાર મૂકતો હતો, જેના કારણે અભિનયની કારકિર્દી મેં શરૂ કરી ત્યારે એક અવરોધ થતો હતો.”<ref name="askarnold1"></ref> અહીં તેમણે જૉ વાઈડરના હાથ નીચે કેલિફોર્નિયાના સાન્ટા મોનિકા ખાતેના ગોલ્ડના જિમ (વ્યાયામ શાળા)માં તાલીમ લીધી હતી. 1970થી 1974 સુધી શ્વાર્ઝેનેગરના વેઇટ ટ્રેનિંગ સાથીદાર તરીકે રિક ડ્રેસિન હતા, જે વ્યવસાયી પહેલવાન હતા અને 1973માં ગોલ્ડના જિમ (વ્યાયામ શાળા)નો મૂળ લોગો ડિઝાઇન કર્યો હતો.<ref>જેનિંગ્સ, રેન્ડી (2003, ઓક્ટોબર 21). [http://www.thearnoldfans.com/news/archives/2003/october/617.htm ''રિક ડ્રેસિન: આર્નોલ્ડનો લિફ્ટિંગ પાર્ટનર!'' ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100318015117/http://www.thearnoldfans.com/news/archives/2003/october/617.htm |date=માર્ચ 18, 2010 }} આર્નોલ્ડના ચાહકોની વેબસાઈટ. 16 ડીસેમ્બર 2009ના રોજ સુધારો.</ref> શ્વાર્ઝેનેગરે વ્યવસાયી પહેલવાન “સુપરસ્ટાર” બિલી ગ્રેહામ સાથે સારી મિત્રતા કેળવી હતી. 1970માં 23 વર્ષની ઉંમરે તેમણે ન્યૂ યોર્કમાં પ્રથમ મિ. ઓલમ્પિયા ખિતાબ જીત્યો હતો અને આ પછી તેમણે સાત વખત આ ખિતાબ જીત્યો હતો.<ref name="mrever"></ref> ઇમિગ્રેશન કાયદા પેઢી સિસ્કાઇન્ડ એન્ડ સુઝરે જણાવ્યું હતું કે શ્વાર્ઝેનેગરે 1960ના દાયકાના અંત ભાગ કે 1970ની શરૂઆતના કોઈ સમયે ગેરકાયદેસર વસવાટ કર્યો હોવાની શક્યતા છે, કારણ કે તેમણે વિઝાની શરતોનો ભંગ કર્યો હતો.<ref name="Possible Visa Violations">{{cite news |first=Siskind |last=Bland |title=Schwarzenegger May Have Violated Terms Of Non-Immigrant Visa |date=September 4, 2007 |url=http://www.visalaw.com/03sep4/15sep403.html |work=VISALAW.COM |access-date=April 18, 2008 |archive-date=ફેબ્રુઆરી 20, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080220094159/http://www.visalaw.com/03sep4/15sep403.html |url-status=dead }}</ref> ''એલએ (LA) અઠવાડિકે'' 2002માં જણાવ્યું હતું કે શ્વાર્ઝેનેગર અમેરિકામાં સૌથી વધુ પ્રખ્યાત ઇમિગ્રન્ટ (પરદેશી વસાવટ માટે આવેલા વ્યક્તિ) છે, જેમણે “પાતળા ઓસ્ટ્રિયન ઉચ્ચારણ પર કાબુ મેળવ્યો હતો અને 1990ના દાયકામાં વિશ્વના સૌથી મોટા ફિલ્મસ્ટાર બનવા માટે બોડિબિલ્ડિંગની અપરિચિત પૂર્વભૂમિકાની મર્યાદા ઓળંગી ગયા હતા”.<ref name="LAWarn"></ref> 1969માં શ્વાર્ઝેનેગર અંગ્રેજીના શિક્ષક બાર્બરા આઉટલેન્ડ બેકરને મળ્યા હતા અને તેમની સાથે 1974 સુધી રહ્યા હતા.<ref name="arniememoir">{{cite news |title=Arnie's ex-girlfriend pens memoir |date=September 9, 2003 |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/showbiz/3092740.stm |work=BBC |access-date=April 18, 2008}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરે 1977માં તેમના સંસ્મરણોમાં બાર્બરા વિશે વાત કરતા નોંધ્યું છે કેઃ “મૂળભૂત રીતે તે આવી રીતે બન્યું હતું: તેઓ વ્યવસ્થિત, દ્રઢ જીવન ઇચ્છતા સુ-સંતુલિત મહિલા હતા અને હું સુ-સંતુલિન પુરુષ ન હતો અને સામાન્ય જીવનના વિચારને ધિક્કારતો હતો.”<ref name="arniememoir"></ref> બેકરે “ખુશમિજાજ વ્યક્તિત્વ, સંપૂર્ણપણે જાદૂઈ, સાહસી અને એથ્લેટ” તરીકે શ્વાર્ઝેનેગરને ઓળખાવ્યા છે, પરંતુ દાવો કર્યો હતો કે સંબંધોના અંત સમયે તે “અસહ્ય –પરંપરાગત ગર્વિષ્ઠ હતા- સમગ્ર વિશ્વ તેમની આજુબાજુ ધુમતું હતું”.<ref name="autogenerated1">{{cite news |title=Actor's old flame says he's a great guy |date=September 15, 2003 |url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2003/09/15/MN272943.DTL |work=The San Francisco Chronicle |access-date=April 19, 2007 | first=Lance | last=Williams}}</ref> બેકરે 2006માં ''આર્નોલ્ડ એન્ડ મીઃ ઇન ધ શેડો ઓફ ધ ઓસ્ટ્રિયન ઓક'' નામનું પોતાનું આત્મચરિત્ર પ્રકાશિત કર્યું હતું.<ref name="bakes">{{cite news |first=Catherine |last=Elsworth |title=Arnie puts his weight behind ex-lover's tell-all memoir |date=September 14, 2006 |url=http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/1528857/Arnie-puts-his-weight-behind-ex-lover%27s-tell-all-memoir.html |work=The Daily Telegraph |access-date=April 18, 2008 |location=London |archive-date=ફેબ્રુઆરી 23, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090223225644/http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/1528857/Arnie-puts-his-weight-behind-ex-lover%27s-tell-all-memoir.html |url-status=dead }}</ref> તે સમયે બેકરે તેમના ભૂતપૂર્વ પ્રેમીનું બિનખુશામતભર્યું ચિત્ર રજૂ કર્યું હતું, પરંતુ શ્વાર્ઝેનેગરે બહુચર્ચિત બનેલા આ પુસ્તકની પ્રસ્તાવના લખવામાં વાસ્તવમાં યોગદાન આપ્યું હતું અને ત્રણ વખત બેકરને મળ્યા હતા.<ref name="bakes"></ref> ઉદાહરણ તરીકે, બેકરે દાવો કર્યો છે કે તેઓ છૂટા પડ્યા પછી જ તેઓ બેવફા હોવાનું જાણવા મળ્યું હતું, બેકરે તેમના તોફાની અને ઉત્કટ પ્રેમ જીવનની વાતો કરી છે.<ref name="bakes"></ref> શ્વાર્ઝેનેગરે સ્પષ્ટતા કરી હતી કે ઘટનાઓનું તેમના બંનેનું સંસ્મરણ અલગ અલગ હોઈ શકે છે.<ref name="bakes"></ref> શ્વાર્ઝેનેગરના યુએસ (US)માં આગમનના છથી આઠ મહિના પછી બંને એકબીજાને મળ્યા હતા- તેમની પ્રથમ મુલાકાતમાં તેમણે ટેલિવિઝન પર [[એપોલો ૧૧|પ્રથમ એપોલો મૂન ઉતરાણ]] જોયું હતું. <ref name="DT2"></ref> તેઓ સાડા ત્રણ વર્ષ સુધી સાન્ટા મોનિકામાં એક જ એપાર્ટમેન્ટમાં સાથે રહેતા હતા અને પોતાની પાસે નાણાં ન હોવાથી આખો દિવસ દરિયાકિનારે ફરતા હતા અથવા બેક યાર્ડમાં ભોજન કરતા હતા.<ref name="DT2"></ref> બેકર દાવો કરે છે કે તેમની સાથેની પ્રથમ મુલાકાત વખતે તેમને “સભ્ય સમાજની ભાગ્યે જ કોઇ સમજ હતી” અને તેઓ રસહિન વ્યક્તિ જણાયા હતા, જોકે પછીથી બેકર જણાવે છે કે “તેઓ શક્ય હોય ત્યાં સુધીના સ્તરે સ્વકેન્દ્રીત વ્યક્તિ હતા- તેમને માતાપિતા, કુટુંબ, ભાઈ પાસેથી ક્યારેય પણ પ્રોત્સાહન મળ્યું ન હતું. તેમનામાં માત્ર ખુદને સાબિત કરવાનો પ્રચંડ દ્રઢનિર્ધાર હતો અને તે ખૂબ જ આકર્ષક હતો... હું એ જાણીને કબ્રસ્તાનમાં જઈશ કે આર્નોલ્ડ મને પ્રેમ કરતા હતા.”<ref name="DT2"></ref> શ્વાર્ઝેનેગર તેમની બીજી પ્રેમિકા સુ મોરેને જુલાઈ 1977માં વેનિસ બીચ પર મળ્યા હતા, તે સમયે મુરે બેવર્લી હિલ્સની હેરડ્રેસરના સહાયક હતા. મોરેના જણાવ્યા અનુસાર બંને વચ્ચે ખુલ્લો સંબંધ હતોઃ “અમે બંને એલએ (LA) રહેતા હતા ત્યારે અમે વફાદાર હતા... પરંતુ તેઓ આ શહેરની બહાર જતા હતા ત્યારે અમને ગમતું હોય તે કરવા માટે મુક્ત હતા.”<ref name="wl"></ref> શ્વાર્ઝેનેગર ઓગસ્ટ 1977માં રોબર્ટ એફ કેનેડી ટેનિસ ટુર્નામેન્ટ ખાતે મારિયા શ્રીવરને મળ્યા હતા અને મુરેએ (જેને શ્રીવર સાથેના સંબંધોની ખબર પડી હતી) આખરીનામું આપ્યું ત્યાં સુધી એટલે કે ઓગસ્ટ 1978 સુધી તેમણે બંને સ્રીઓ સાથે સંબંધો રાખ્યા હતા.<ref name="wl"></ref> 1977માં શ્વાર્ઝેનેગરની આત્મકથા/વેઇટ-ટ્રેનિંગ ગાઇડ ''આર્નોલ્ડઃ ધ એજ્યુકેશન ઓફ એ બોડિબિલ્ડર'' પ્રકાશિત થઈ હતી અને તેને પ્રચંડ સફળતા મળી હતી.<ref name="lifeline"></ref> કેલિફોર્નિયાની સાન્ટા મોનિકા કોલેજમાં અંગ્રેજીના વર્ગોમાં હાજરી આપ્યા પછી તેમણે યુનિવર્સિટી ઓફ વિસ્કોસીન-સુપેરિયરમાંથી પત્રવ્યવહાર મારફત બી.એ. (B.A.)ની પદવી મેળવી હતી અને તેઓ 1979માં બિઝનેસ એન્ડ ઇન્ટરનેશનલ ઇકોનોમિક્સમાં સ્નાતક થયા હતા.<ref name="lifeline"></ref> ==બોડિબિલ્ડિંગની કારકિર્દી== {{Infobox bodybuilder |name = Arnold Schwarzenegger |image_name = |image_size = 160px |image_caption = Arnold "The Austrian Oak" Schwarzenegger |nickname = The Austrian Oak |birth_date = {{Birth date and age|mf=yes|1947|07|30}} |birth_place = [[Thal, Austria|Thal]], Styria, Austria |death_date = |death_place = |height = {{height|ft=6|in=2}}<ref name="mrever">{{cite news |title=Mr. Everything |url=http://www.schwarzenegger.com/en/athlete/mreverything/index.asp?sec=athlete&subsec=mreverything |work=Schwarzenegger.com |access-date=December 29, 2009}}</ref> |weight = 250 pounds (113 kg) |firstproshow = NABBA Mr. Universe |firstproshowyear = 1968 |bestwin = IFBB Mr. Olympia |bestwinyear = 1970–1975, 1980, Seven Times |predecessor = [[Sergio Oliva]] ('69), [[Frank Zane]] ('79) |successor = [[Franco Columbu]] ('76, '81) |yesorretiredyear = Retired 1980 }} {{See also|Bodybuilding competitions featuring Arnold Schwarzenegger}} બોડિબિલ્ડિંગના ઇતિહાસના મહત્વપૂર્ણ વ્યક્તિઓમાં શ્વાર્ઝેનેગરની ગણના થાય છે અને તેમના વારસાને આર્નોલ્ડ ક્લાસિક વાર્ષિક બોડિબિલ્ડિંગ સ્પર્ધાના સ્વરૂપમાં સાચવવામાં આવ્યો છે. શ્વાર્ઝેનેગર નિવૃત્તિ પછી પણ ઘણાં સમય સુધી અમુક અંશે બોડિબિલ્ડિંગ રમતની સ્પર્ધામાં એક મહત્વપૂર્ણ ચહેરો બની રહ્યાં કારણ કે તેઓ કેટલાક જિમ (વ્યાયામ શાળા)ની અને ફિટનેસ સામાયિકોની માલિકી ધરાવતાં હતાં. તેમણે અસંખ્ય સ્પર્ધાઓ અને ઇનામ વિતરણ સમારોહોની અધ્યક્ષતા કરી હતી. ઘણાં વર્ષો સુધી તેમણે બોડિબિલ્ડિંગના સામયિકો ''મસલ એન્ડ ફિટનેસ'' અને ''ફ્લેક્સ'' માટે માસિક કોલમો લખી હતી. ગવર્નર તરીકે ચૂંટાયા પછી તુરંત પ્રતીકાત્મક દરજ્જા તરીકે આ બંને સામયિકોના કાર્યકારી તંત્રી તરીકે તેમની નિમણૂંક કરવામાં આવી હતી. આ સામયિકો ગવર્નરના વિવિધ શારીરિક ફિટનેસ કાર્યક્રમોમાં પ્રતિ વર્ષ 2,50,000 ડોલરનું દાન કરવા સંમત થયા હતાં. ''મસલમેગ ઇન્ટરનેશનલ'' સામયિક દર મહિને તેમના પર બે પાનાનો લેખ લખે છે અને તેમને “ રાજા” તરીકે ગણાવે છે. તેમણે જીતેલી સૌપ્રથમ સ્પર્ધા 1965માં જુનિયર મિ. યુરોપ સ્પર્ધા હતી.<ref name="lifeline"></ref> તેમણે તે પછીના વર્ષે 19 વર્ષની ઉંમરે મિ. યુરોપ સ્પર્ધા જીતી હતી.<ref name="lifeline"></ref><ref name="mrever"></ref> તેમણે ઘણી બોડિબિલ્ડિંગ સ્પર્ધાઓ અને કેટલીક વેઇટલિફ્ટિંગ સ્પર્ધામાં ભાગ લીધો હતો અને વિજેતા બન્યાં હતાં, તેમાં પાંચ વખત મિ. યુનિવર્સ (4–એનએબીબીએ (NABBA) [ઇંગ્લેન્ડ], 1–આઇએફબીબી (IFBB) [યુએસએ (USA)] સ્પર્ધામાં જીત, અને સાત વખત મિ. ઓલમ્પિયા સ્પર્ધામાં જીત, જે એક વિક્રમ છે કે જે લી હાનીએ 1991માં સળંગ આઠ મિ. ઓલમ્પિયા જીત મેળવી ત્યાં સુધી યથાવત હતો. સ્પર્ધાનું વજનઃ 240 એલબીએસ (lbs) (વધુમાં વધુ 250 એલબીએસ (lbs)) સિઝન સિવાયનું વજનઃ 260 એલબીએસ (lbs) ===શક્તિશાળી પુરુષ=== 1967માં, શ્વાર્ઝેનેગરે સ્પર્ધામાં ઝંપલાવ્યું અને મ્યુનિચ સ્ટોન-લિફ્ટિંગ (પથ્થર ઊંચકવાની) સ્પર્ધા જીતી, જેમાં પથ્થરનું વજન 508 જર્મન પાઉન્ડ્સ (254 કિ.ગ્રા./ 560 એલબીએસ (lbs)) જેમાં જમીન પર બે પગ ટેકાવીને તેની વચ્ચે વજન ઊંચકવાનું હોય છે. ===મિ. ઓલમ્પિયા=== શ્વાર્ઝેનેગરનું ધ્યેય જગતના સૌથી મહાન બોડિબિલ્ડર બનવાનું હતું એટલે કે મિ. ઓલમ્પિયા બનવાનું હતું.<ref name="lifeline"></ref><ref name="mrever"></ref> તેમણે પ્રથમ પ્રયત્ન 1969માં કર્યો જ્યાં તેઓ ત્રણ વખતના વિજેતા સર્જીઓ ઓલિવા સામે હારી ગયાં. જોકે, શ્વાર્ઝેનેગર 1970માં ફરી આવ્યા અને સ્પર્ધા જીતી લીધી અને 23 વર્ષેની સૌથી નાની વયે મિ. ઓલમ્પિયા જીતવાનો વિક્રમ બનાવ્યો જે આજ દિન સુધી યથાવત છે.<ref name="mrever"></ref> તેમણે તેમનો આ જીતનો સિલસિલો 1971-74 દરમિયાન પણ ચાલું રાખ્યો હતો.<ref name="mrever"></ref> 1975માં, શ્વાર્ઝેનેગર ફરીથી તેમના સર્વોચ્ચ ફોર્મમાં હતાં અને છઠ્ઠી વખત સતત બિરુદ જીત્યું હતું,<ref name="mrever"></ref> જેમાં ફ્રાન્કો કોલુમ્બુને પરાજય આપ્યો હતો. 1975ની મિ. ઓલમ્પિયા સ્પર્ધા પછી શ્વાર્ઝેનેગરે વ્યવસાયિક બોડિબિલ્ડિંગમાંથી નિવૃત્તિની જાહેરાત કરી.<ref name="mrever"></ref> 1975ની મિ.ઓલમ્પિયા ચાલુ થવાના એક મહિના પહેલાં ફિલ્મનિર્માતા જ્યોર્જ બટલર અને રોબર્ટ ફાઓરે શ્વાર્ઝેનેગરને ''પંમ્પિંગ આયર્ન'' નામની દસ્વાવેજી ફિલ્મમાં બોડિબિલ્ડિંગની તાલીમને કચકડે કંડારવા સ્પર્ધામાં ઝૂકાવવાં મનાવી લીધાં. જેફ બ્રિજિસ સાથે ફિલ્મ ''સ્ટે હંગ્રી'' માં ભાગ લેવાં માટે મહત્વપૂર્ણ વજન ઘટાડ્યા બાદ શ્વાર્ઝેનેગર પાસે સ્પર્ધા માટે તૈયારી કરવાં માટે માત્ર ત્રણ જ મહિના બાકી હતાં. લો ફેરીગ્નોએ જોઇએ તેવી ટક્કર આપી નહીં અને સામાન્ય કરતાં ઓછું વજન ધરાવતા શ્વાર્ઝેનેગર 1975ની મિ. ઓલમ્પિયા સરળતાથી જીતી ગયા હતા. જોકે 1980ની ઓલમ્પિયામાં ભાગ લેવાં માટે શ્વાર્ઝેનેગર નિવૃત્તિમાંથી પાછા આવ્યા હતા.<ref name="lifeline"></ref> શ્વાર્ઝેનેગર ''કોનાન'' ફિલ્મમાં તેની ભૂમિકા માટે તાલીમ લઇ રહ્યા હતા અને તેમણે દોડ, ઘોડેસવારી અને તલવારબાજીની તાલીમ લઇને અદભૂત શરીર સૌષ્ડવ કેળવ્યું હતું અને તેમણે નક્કી કર્યું કે તેઓ હજુ છેલ્લીવાર મિ. ઓલમ્પિયા સ્પર્ધા જીતવા માંગે છે. તાલીમ દરમિયાનના એક અકસ્માતથી તેમને પ્રવેશ નહીં મળે અને તેમણે સ્પર્ધામાંથી દૂર રહેવું પડશે તે કારણે તેમણે પોતાની યોજના ગુપ્ત રાખી હતી. શ્વાર્ઝેનેગરને નેટવર્ક ટેલિવિઝનની કલર કોમેન્ટ્રી માટે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા ત્યારે તેમણે અંતિમ ઘડીએ જણાવ્યું કે જ્યારે તે અહીંયા છે તો તે “શા માટે સ્પર્ધામાં ન ઝૂકાવે?” માત્ર સાત અઠવાડિયાની તૈયારી સાથે તેઓ આ સ્પર્ધા જીત્યા હતા. સાતમી વખત મિ. ઓલમ્પિયામાં વિજેતા બન્યાં બાદ શ્વાર્ઝેનેગરે સ્પર્ધામાંથી સત્તાવાર નિવૃત્તિ લીધી હતી. ===સ્ટિરોઇડનો ઉપયોગ=== શ્વાર્ઝેનેગરે સ્વીકાર્યું હતું કે પર્ફોર્મન્સને વધારતું સ્નાયુઓની વૃધ્ધિ કરતું એનાબોલિક સ્ટિરોઇડ કાયદેસર હતું ત્યારે તેમણે તેનું સેવન કર્યું હતું. 1977માં લખ્યું કે “સ્પર્ધાની તૈયારી માટે જ્યારે હું સખત આહાર નિયંત્રણો પર રહેતો હતો ત્યારે સ્નાયુઓનાં કદને જાળવી રાખવાં માટે સ્ટિરોઇડ્સ મને મદદરૂપ બનતાં હતાં. મેં તેનો સ્નાયુઓ વધારવા માટે ઉપયોગ કર્યો ન હતો પરંતુ જ્યારે વજન ઘટાડાતો ત્યારે સ્નાયુઓને જાળવવાં માટે ઉપયોગ કર્યો હતો.”<ref>{{cite web |title=Conan the Politician |publisher=ESPN |url=http://espn.go.com/columns/farrey_tom/1655597.html |access-date=April 18, 2008 |last=Farrey |first=Tom}}</ref> તેમણે “પેશીઓનું સર્જન” કરવા ડ્રગ્સનું સેવન કર્યું હતું.<ref name="Arnold Steroids">{{cite web |title=Arnold & Steroids: Truth Revealed |publisher=get2net |url=http://hjem.get2net.dk/JamesBond/www/artikler/steroidemisbrug/arnoldandsteroids.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20031008172601/http://hjem.get2net.dk/JamesBond/www/artikler/steroidemisbrug/arnoldandsteroids.htm |archive-date=ઑક્ટોબર 8, 2003 |access-date=April 18, 2008 |last=Theunissen |first=Steve |url-status=live }}</ref> 1977માં શ્વાર્ઝેનેગરે જર્મન તબીબ વીલી હીપ સામે કાનૂની દાવો માંડ્યો હતો કારણે કે તેમણે સ્ટિરોઇડનો ઉપયોગ અને તે પછીથી થયેલી હૃદયની સમસ્યાઓ વચ્ચેની કડીને આધારે તેમના વહેલાં મોતની જાહેરમાં આગાહી કરી હતી. આ તબીબે તેમની ક્યારેય શારીરિક તપાસ કરી ન હતી, તેથી શ્વાર્ઝેનેગર જર્મન અદાલતમાં બદનક્ષીનો યુએસ (US)$10,000નો દાવો જીતી ગયા હતા.<ref>{{cite web |title=Schwarzenegger Wins German Lawsuit |url=http://www.encyclopedia.com/doc/1P1-24150868.html |work=Encyclopedia.com |publisher=UPI |date=December 1, 1999 |access-date=December 6, 2009 }}</ref> 1999માં શ્વાર્ઝેનેગરે અમેરિકન ટેબ્લોઇડ ''ધ ગ્લોબ'' સામે અદાલતી દાવો કર્યો હતો, કારણ કે ટેબ્લોઇટે આ બોડિબિલ્ડરની ભાવી તંદુરસ્તી અંગે સમાન પ્રકારની આગાહી કરી હતી, જોકે તે દાવાની પછીથી પતાવટ થઈ હતી.<ref>{{cite news |title=Arnie settles $50m libel case |publisher=BBC News |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/574902.stm |date=December 22, 1999 |access-date=December 6, 2009}}</ref> ==અભિનય કારકિર્દી== {{See also|Arnold Schwarzenegger filmography|List of awards and nominations received by Arnold Schwarzenegger}} {{Infobox person |image=SchwarzeneggerJan2010.jpg |other_names = Arnold Strong<br />Arnie |years_active = 1970–2006, 2009–present (acting) |occupation = Actor, Director, Producer}} શ્વાર્ઝેનેગર બોડિબિલ્ડિંગમાંથી અભિનયમાં આવવા માંગતા હતા, છેવટે 1970ની ફિલ્મ ''હર્ક્યુલસ ઈન ન્યૂયોર્ક'' માં હર્ક્યૂલસની ભૂમિકા ભજવવા તેમની પસંદગી થઇ ત્યારે તેનું સ્વપ્ન સિદ્ધ થયું હતું. “આર્નોલ્ડ સ્ટ્રોંગ”ના નામ હેઠળ પ્રખ્યાત બનેલી ફિલ્મમાં એમની બોલવાની લઢણ એટલી ભારે હતી કે તેમના સંવાદો પ્રોડક્શન થયા બાદ ફરીથી ડબ કરવામાં આવ્યા હતા.<ref name="profilear"></ref> તેમની બીજી ફિલ્મ રોબર્ટ ઓલ્ટમેનના નિર્દેશનમાં બનેલ ''ધ લોન્ગ ગુડબાય'' (1973) હતી જેમાં તે ટોળાને મારતાં બહેરાં-મૂંગાની ભૂમિકામાં દેખાયા હતાં. ત્યારબાદ તેમણે ''સ્ટે હંગ્રી'' (1976) ફિલ્મમાં અતિ મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી જેના માટે તેમને વર્ષના નવા ઉભરતાં પુરૂષ સિતારા તરીકે ગોલ્ડન ગ્લોબ ફોર ન્યૂ મેલ સ્ટાર ઓફ ધ યર એવોર્ડ મળ્યો હતો. શ્વાર્ઝેનેગરે પોતાની અભિનય કારકિર્દીના વિકાસના શરૂઆતના સંઘર્ષો વિશે ચર્ચા કરી હતી. “શરૂઆતના દિવસોમાં તે મારા માટે ઘણું મુશ્કેલ હતું – એજન્ટો અને પસંદગી કરનારાઓ મને કહેતાં કે મારું શરીર ‘અદભૂત’ છે અને મારી ભાષા રમૂજી છે તથા મારુ નામ ખૂબ લાંબુ છે. તમે નામના આપી અને તેમણે કહ્યું હતું કે મારે આ નામ બદલવું પડશે. હકીકતે, દરેક જગ્યાએથી મને જાકારો મળ્યો, મને કહેવામાં આવ્યું કે મારા માટે કોઇ તક નથી.”<ref name="askarnold1"></ref> શ્વાર્ઝેનેગરે બોડિબિલ્ડિંગની ફિલ્મ ''પંમ્પિંગ આયર્ન'' (1977) કે જેમાં સમાવિષ્ટ બાબતોને નાટકીય રૂપમાં મૂકવામાં આવી હતી તેમાં તેણે ધ્યાન ખેંચ્યું અને પોતાની પ્રતિષ્ડા વધારી હતી.<ref name="katzfilm"></ref><ref name="profilear"></ref> 1991માં, શ્વાર્ઝેનેગરે ફિલ્મના હકો, ફિલ્મમાં નહીં લેવાયેલ ચિત્રો અને સંલગ્ન સ્ટીલ ફોટોગ્રાફી (સ્થિર તસવીરો)ના હકો ખરીદી લીધાં હતા.<ref name="autogenerated2">{{cite web |title=The Smoking Gun: Archive |publisher=TheSmokingGun |url=http://www.thesmokinggun.com/archive/arnoldpump1.html |access-date=May 11, 2007}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરે ''ધ ઇન્ક્રેડિબલ હલ્ક'' શ્રેણીની મુખ્ય ભૂમિકા માટે ઓડિશન આપ્યું હતું, પરંતુ પોતાની ઊંચાઇને કારણે તેઓ ભૂમિકા મેળવી શક્યા નહોતાં. પછીથી, લો ફેરીગ્નોએ ડો. ડેવિડ બન્નાર્સ અલ્ટર ઈગોમાં ભૂમિકા મેળવી હતી. શ્વાર્ઝેનેગર 1979ની કોમોડી ''ધ વિલન'' માં કિર્ક ડગ્લાસ અને એન્ન-માર્ગારેટ સાથે ચમક્યાં હતાં. 1980માં, તેમણે 1950 દાયકાની અભિનેત્રી જેની મેન્સફિલ્ડ અંગેની ચરિત્રફિલ્મમાં મેન્સફિલ્ડના પતિ મિકી હાર્ગીટે તરીકે ભૂમિકા ભજવી હતી. [[File:Arnold Schwarzenegger's star on the Hollywood Walk of Fame.jpeg|thumb|હોલિવૂડ વોક ઓફ ફેમ પર આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગરનો સિતારો]] શ્વાર્ઝેનેગરને ભારે સફળતા અપાવનારી ફિલ્મ 1982માં આવેલ તલવાર અને જાદુટોણાંનું મહાકાવ્ય ''કોનાન ધ બાર્બેરિયન'' હતી, જે બોક્સ ઓફિસ પર સફળ રહી હતી.<ref name="katzfilm"></ref> ત્યારબાદ 1984માં તેની સિક્વલ ''કોનાન ધ ડેસ્ટ્રોયર'' આવી હતી, જો કે તે તેની પુરોગામી ફિલ્મ જેટલી સફળ રહી ન હતી.<ref name="tessay">{{cite news |first=Clark |last=Collis |title=EMPIRE ESSAY: The Terminator |url=http://www.empireonline.com/reviews/reviewcomplete.asp?FID=132648 |work=Empire magazine |access-date=April 18, 2008}}</ref> 1983માં શ્વાર્ઝેનેગર પ્રચાર વીડિયો “કાર્નિવલ ઇન રિયો”માં ચમક્યા હતા. 1984માં તેમની પ્રથમ ત્રણ ભૂમિકામાં નામસ્ત્રોતીય પાત્ર તરીકે નજરે ચડ્યાં હતાં અને કોઇકે કહ્યું છે કે તેમની અભિનય કારકિર્દીમાં જો મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી હોય તો તે જેમ્સ કેમરોનની કલ્પિત વિજ્ઞાનની રોમાંચક કથા ''ધ ટર્મિનેટર'' હતી.<ref name="katzfilm"></ref><ref name="profilear"></ref><ref name="fanleam">{{cite book |last=Leamer |first=Laurence |title=Fantastic: The life of Arnold Schwarzenegger |year=2005 |publisher=St Martin's Press |isbn=0312333382}}</ref> ''ધ ટર્મિનેટર'' બાદ શ્વાર્ઝેનેગરે 1985 માં ''રેડ સોન્જા'' બનાવી હતી જે “છાપ છોડ્યા વગર અદ્રશ્ય થઈ ગઇ હતી”.<ref name="tessay"></ref> 1980ના દાયકા દરમિયાન, લોકોને એક્શન ફિલ્મો મોટા પ્રમાણમાં આકર્ષતી હતી ત્યારે શ્વાર્ઝેનેગર અને સિલ્વેસ્ટર સ્ટેલોન બંને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્ટાર બની ગયાં હતાં.<ref name="profilear"></ref> શ્વાર્ઝેનેગરની ભૂમિકાઓમાં તેમની રમૂજી, પોતાનું ઓછુ મૂલ્ય આંકતી હાસ્યવૃત્તિ (કેટલીકવાર વિખ્યાત ખરાબ શ્ર્લેષમાં)નું પ્રતિબિંબ પડે છે અને તેથી ગંભીર એક્શન હીરો કરતાં તેમની ભૂમિકાઓ અલગ પડે છે. તેમની વૈકલ્પિક- બ્રહ્માંડ કોમેડી/રોમાંચક ''લાસ્ટ એક્શન હીરો'' માં ફિલ્મ ''ટર્મિનેટર-રઃ જજમેન્ટ ડે'' નું પોસ્ટર દર્શાવ્યું હતું, જેમાં કલ્પિત વૈકલ્પિક બ્રહ્માંડમાં સિલ્વેસ્ટર સ્ટેલોન અભિનેતા તરીકે હતો. હોલિવુડ સુપરસ્ટાર તરીકે તેમના આગમન બાદ તેમણે સંખ્યાબંધ સફળ ફિલ્મો કરી જેમાં ''કમાન્ડો'' (1986), ''રો ડીલ'' (1986), ''ધ રનિંગ મેન'' (1987), અને ''રેડ હીટ'' (1988)નો સમાવેશ થાય છે. અન્ય સફળ ફિલ્મ ''પ્રિડેટર'' માં શ્વાર્ઝનેગરે મિન્નેસોટાના ભાવી ગવર્નર જેસી વેન્ચુરા (વેન્ચુરા શ્વાર્ઝનેગર સાથે ''ધ રનિંગ મેન'' તથા ''બેટમેન એન્ડ રોબિન'' માં ચમક્યા હતા) અને ભાવી કેન્ટુકીના ગવર્નર પદ માટેના ઉમેદવાર સોન્ની લેન્ધામનાં સાથે અગ્રણી ભૂમિકા ભજવી હતી. [[File:Chth arnold schwarzenegger.jpg|left|thumb|ગ્રોમેનના ચીની થીયેટરની સામે આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગરના હાથ અને પગની છાપ]] ''ટ્વિન્સ'' (1988), ડેની ડીવિટો સાથેની એક કોમેડી ફિલ્મ છે, જેમાં તેમણે સફળતાપૂર્વક તેની એક્શન હીરોની છાપ બદલીને કોમેડી તરીકેની કરી હતી. ''ટોટલ રિકોલ'' (1990) શ્વાર્ઝેનેગરે $10 મિલિયન અને કુલ આવકમાં 15% હિસ્સા, સાથે કરી હતી અને તેમના ખૂબ જ વખાણ થયા હતા. ફિલિપ કે. ડિકની ટૂંકી વાર્તા “વી કેન રીમેમ્બર ઇટ ફોર યુ હોલસેલ” પર આધારિત, પૌલ વેરહોવેન દ્વારા દિગ્દર્શિત આ ફિલ્મ સાયન્સ ફિક્શન (વિજ્ઞાન કલ્પિત) પટકથા ધરાવતી હતી. ''કિંડરગાર્ટન કોપ'' (1990) ફિલ્મમાં તે ફરીથી દિગ્દર્શક ઇવાન રેઇટમેન સાથે જોડાયા હતા, જેની સાથે અગાઉ તેમણે ''ટ્વિન્સ'' ફિલ્મ કરી હતી. આ ફિલ્મમાં અભિનેત્રી પામેલા રીડે પણ ભૂમિકા ભજવી હતી. શ્વાર્ઝેનેગરે થોડાક સમય માટે દિગ્દર્શન ક્ષેત્રે પ્રવેશ કરતાં સૌપ્રથમ 1990માં ટીવી શ્રેણી ''ટેલ્સ ફોર્મ ધ ક્રીપ્ટ'' ના પ્રથમ એપિસોડ “ધ સ્વીચ”, અને 1992માં ટેલિમુવી ''ક્રિસમસ ઇન કનેટિકટ'' નું દિગ્દર્શન કર્યું હતું. ત્યારબાદ તેમણે દિગ્દર્શન કર્યું નથી. 1991માં રજૂ થયેલી ટર્મિનેટર 2: જજ્મેન્ટ ડે, કે જે 1991માં સૌથી વધુ લોકપ્રિય ફિલ્મ બની હતી''[[Terminator 2: Judgment Day]]'' , તે ફિલ્મમાં મુખ્ય ભૂમિકા સાથે શ્વાર્ઝેનેગરના પુનરાગમનમાં વ્યવસાયિક શ્રેષ્ઠતાની પરાકાષ્ઠા ફરી જોવા મળી હતી. 1993માં નેશનલ એસોસિએશન ઓફ થિયેટર ઓનર્સે તેમને “દાયકાના આંતરરાષ્ટ્રીય સ્ટાર” તરીકે નવાજ્યા હતા.<ref name="lifeline"></ref> તેમની આગામી ફિલ્મ 1993માં આવેલી વિનોદી ફિલ્મ ''લાસ્ટ એક્શન હીરો'' પોતાનામાં જ એક એક્શન કોમેડી ફિલ્મ હતી, જે ''જુરાસિક પાર્ક'' ની સામે બોક્સ ઓફિસ પર રજૂ થઇ હતી અને તેનું તેને ખાસ્સુ નુકસાન ભોગવવું પડ્યું હતું. તેની આગામી ફિલ્મ કોમેડી ડ્રામા ''ટ્રુ લાઇઝ'' (1994) અત્યંત લોકપ્રિય જાસૂસી ફિલ્મ હતી અને તેમાં શ્વાર્ઝેનેગર ફરીથી જેમ્સ કેમરોન સાથે જોડાયા હતા અને ફિલ્મમાં જેમી લી કર્ટ્સ તેમની અભિનેત્રી હતી. 1996માં ''જિંગલ ઓલ ધ વે'' રજૂ થઇ હતી, જેમાં આર્નોલ્ડે મુખ્ય પાત્ર, હોવર્ડ લેન્ગસ્ટનની ભૂમિકા ભજવી હતી. [[File:Arnold Schwarzenegger 2003.jpg|thumb|left|upright|2003 કેન્સ ફિલ્મ મહોત્સવમાં આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગર]] ત્યારબાદ ટૂંક સમયમાં જ કોમેડી ફિલ્મ ''જુનિયર'' (1994) આવી હતી, ઇવાન રેઇટમેન સાથે છેલ્લી ત્રણ ફિલ્મોમાં આ છેલ્લી હતી અને આ ફિલ્મમાં ફરી એક વખત તેણે સહ-અભિનેતા ડેની ડીવિટો અને બીજી વખત પામેલા રીડ સાથે કામ કર્યું હતું. આ ફિલ્મે શ્વાર્ઝેનેગરને તેનું બીજુ ગોલ્ડન ગ્લોબ નામાંકન અપાવ્યું હતું, આ વખતે તેને શ્રેષ્ઠ અભિનેતા – મ્યૂઝિકલ અથવા કોમેડીમાં નામાંકન મળ્યું હતું. ત્યારબાદ આવી એક્શન થ્રિલર ''ઇરેઝર'' (1996) અને કોમિક બૂક પરથી આધારિત ''બેટમેન એન્ડ રોબિન'' (1997), જેમાં તેમણે મિ. ફ્રીઝનામના વિલનની ભૂમિકા ભજવી હતી. પીઠની ઇજામાંથી સ્વસ્થ થવા તેમણે સમય લીધો તે પહેલાની તેમની આ અંતિમ ફિલ્મ હતી. ''બેટમેન એન્ડ રોબિન'' ની નિષ્ફળતાને પગલે શ્વાર્ઝેનેગરની ફિલ્મી કારકિર્દી અને બોક્સ ઓફિસ પર તેમનું મહત્વ ઘટવા લાગ્યું હતું. કેટલાક ફિલ્મ પ્રોજેક્ટ્સની જાહેરાત શ્વાર્ઝેનેગર સાથે થઇ હતી, આ ફિલ્મોમાં ''પ્લેનેટ ઓફ એપ્સ'' ની રિમેક, ''આઇ એમ લિજેન્ડ'' ની નવી ફિલ્મ આવૃત્તિ અને વર્લ્ડ વોર-2 ફિલ્મ કે જેની પટકથા ક્વેન્ટીન ટારાન્ટિનોએ લખી હતી અને શ્વાર્ઝેનેગર તેમાં ચોથી વખત એક ઓસ્ટ્રિયનની ભૂમિકા ભજવવાના હતા (''સ્ટે હંગ્રી'' , ''જુનિયર'' અને ''કિંડરગાર્ટેન કોપ'' બાદ) તેનો સમાવેશ થાય છે. લાંબા સમય બાદ તે અલૌકિક રોમાંચક ફિલ્મ એન્ડ ઓફ ડે (1999)થી પડદા પર પાછા ફર્યા હતા, અને પાછળથી તેમણે એક્શન ફિલ્મો ''''[[ધ સિક્સ્થ ડે (The 6th Day)]]'' '' (2000) અને ''કોલેટરલ ડેમેજ'' (2002)'''' કરી હતી, આ બધી જ ફિલ્મો બોક્સ ઓફિસ પર નિષ્ફળ ગઇ હતી. 2003માં તેમણે ત્રીજી વખત જે ફિલ્મમાં મુખ્ય ભૂમિકા કરી હતી તે ફિલ્મ ટર્મિનેટર 3: રાઇઝ ઓફ મશીન્સ''[[Terminator 3: Rise of the Machines]]'' હતી, આ ફિલ્મે સ્થાનિક સ્તરે $150 મિલિયનની કમાણી કરી હતી. શ્વાર્ઝેનેગરના સન્માનમાં વર્ષ 2002માં એક સ્થાનિક સાંસ્કૃતિક સંગઠન ફોરમ સ્ટેટપાર્કે, સેન્ટ્રલ ગ્રાઝ પાર્કમાં તેમની 25 મીટર (82 ફૂટ) ઊંચી ''ટર્મિનેટર'' પ્રતિમા સ્થાપિત કરવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો. શ્વાર્ઝેનેગરે એમ કહ્યું હોવાનું મનાય છે કે આ પ્રસ્તાવથી તે અહોભાવની લાગણી અનુભવે છે, પરંતુ તેનું માનવું છે કે આ પ્રતિમા પાછળ ખર્ચવામાં આવનાર નાણાં સામાજિક કાર્યો અને વિશેષ ઓલમ્પિક્સમાં ખર્ચવામાં આવે તે વધુ યોગ્ય છે.<ref>{{cite web |title=Arnold wants 'Terminator' statue killed |publisher=Killoggs |url=http://www.killoggs.com/news/?news=609 |date=September 27, 2002 |access-date=April 18, 2008}}</ref> કેલિફોર્નિયાના ગવર્નર બન્યા બાદ તેમણે ધ રોક સાથે ''ધ રનડાઉન'' (''વેકલમ ટુ જંગલ'' ) કે જેમાં તે 3 સેકન્ડ માટે મહેમાન કલાકાર તરીકે દેખાય છે, અને 2004માં ''અરાઉન્ડ ધ વર્લ્ડ ઇન 80 ડે'' , જેમાં તે સૌપ્રથમ વખત પડદા પર એક્શન સ્ટાર જેકી ચાન સાથે દેખાય છે, તે ફિલ્મો કરી હતી. 2005માં ''ધ કિડ એન્ડ આઇ'' માં તે પોતાની જ ભૂમિકામાં જોવા મળે છે. શ્વાર્ઝેનેગરે ''લિબર્ટી’ઝ કિડ્સ'' ના એપિસોડ 24 (“વેલી ફોર્જ”)માં બેરોન વોન સ્ટેબેન માટે અવાજ આપ્યો હતો. [[File:Arnold Schwarzenegger 2012.jpg|thumb|right|upright|2012]] ''ટર્મિનેટર સાલ્વેશન'' માં શ્વાર્ઝેનેગર મૂળ ટી-800 મોડેલ તરીકે રોનાલ્ડ કિકિંગર સાથે જોવા મળશે તેવી પણ અફવા હતી. શ્વાર્ઝેનેગરે પોતે ફિલ્મમાં શામેલ હોવાનો ઇનકાર કર્યો હતો,<ref>{{cite web |url=http://scifiwire.com/2009/03/arnold-confirms-but-downp.php |title=Arnold downplays a Terminator Salvation cameo |publisher=SCI FI Wire |date= |access-date=March 11, 2009 |archive-date=માર્ચ 13, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090313234133/http://scifiwire.com/2009/03/arnold-confirms-but-downp.php |url-status=dead }}</ref> પરંતુ પાછળથી જાહેર થયું હતું કે તે થોડોક સમય ફિલ્મમાં દેખાશે છતાં તેમણે નવું શૂટિંગ કર્યું નહોતું, અને ટર્મિનેટરની પ્રથમ ફિલ્મના દ્રશ્યોમાંથી આ ફિલ્મમાં તેમના દ્રશ્યો મુકવામાં આવ્યા હતા.<ref>{{cite web|url=http://movies.tvguide.com/Movie-News/Arnold-Schwarzenegger-Terminator-1005894.aspx|title=Arnold Schwarzenegger (Virtually) Back in Terminator Salvation|publisher=TVGuide.com|access-date=May 8, 2009|archive-date=મે 20, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090520083012/http://movies.tvguide.com/Movie-News/Arnold-Schwarzenegger-Terminator-1005894.aspx|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.reelzchannel.com/person/176340/mcg|title=McG Talks Terminator Salvation|publisher=reelzchannel.com|access-date=May 11, 2009|archive-date=મે 1, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090501190521/http://www.reelzchannel.com/person/176340/mcg|url-status=dead}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરે છેલ્લે સિલ્વેસ્ટર સ્ટેલોનની ''ધ એક્સપાન્ડેબલ્સ'' માં કામ કર્યું હતું, જેમાં તેમણે સ્ટેલોન અને બ્રુસ વિલિસ સાથે મહેમાન કલાકારની ભૂમિકા કરી હતી. જાન્યુઆરી 2011માં, કેલિફોર્નિયામાં ગવર્નર બન્યા બાદ થોડાક અઠવાડિયામાં, શ્વાર્ઝેનેગરે જાહેરાત કરી હતી કે તેઓ ભવિષ્યની ફિલ્મો માટે કેટલીક નવી પટકથાઓ વાંચી રહ્યા હતા, જેમાં વાસ્તવિક ઘટના પર આધારિત એક્શન ડ્રામા વર્લ્ડ વોર-2 અને રેન્ડલ વોલેસ દ્વારા લિખિત ''વિથ વિંગ્સ એસ ઇગલ્સ'' નો સમાવેશ થાય છે. આ પટકથાઓ અંગે આર્નોલ્ડે કહ્યું હતું કે, “હાલમાં હું ત્રણ પટકથા વાંચી રહ્યો છું. એક વિષય/પટકથા એવી છે, જેમાં કામ કરવા અંગે ગવર્નર બન્યા પહેલાં મેં વિચાર કર્યો હતો, આ પટકથાથી હું ઘણો પ્રભાવિત થયો છું. આ પટકથામાં હું એક વૃદ્ધ [જર્મન] સૈનિકની ભૂમિકામાં ભજવીશ, જેને યુદ્ધના અંતમાં કેટલાક બાળકોની હત્યા કરવાનો આદેશ અપાયો હોય છે. પરંતુ તે તેમ કરતો નથી અને તેના જીવના જોખમે તેમને સલામત રાખે છે અને તેનામાં દરેક પ્રકારનું સાહસ છે. આ પટકથા એક વાસ્તવિક ઘટના પર આધારિત છે!”<ref>http://www.krone.at/Welt/Schwarzenegger_Ich_lese_gerade_drei_Drehbuecher-Krone-Interview-Story-240860</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.thearnoldfans.com/news/1741.html |title=આર્કાઇવ ક .પિ |access-date=જૂન 1, 2011 |archive-date=એપ્રિલ 6, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110406131322/http://www.thearnoldfans.com/news/1741.html |url-status=dead }}</ref> ફેબ્રુઆરી 11, 2011ના રોજ, શ્વાર્ઝેનેગરે ફિલ્મ કારકિર્દીમાં તેમના પુનરાગમનની જાહેરાત કરી હતી.<ref>{{cite web |url=http://movies.msn.com/movies/article.aspx?news=628473&GT1=28101 |title=Schwarzenegger says he's returning to acting |publisher=[[MSN]] |date=February 11, 2011 |access-date=February 11, 2011 |archive-date=ફેબ્રુઆરી 14, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110214065958/http://movies.msn.com/movies/article.aspx?news=628473&GT1=28101 |url-status=dead }}</ref> ==રાજકીય કારકિર્દી== {{Main|Political career of Arnold Schwarzenegger}} [[File:Arnold-Cheney.jpg|thumb|right|વ્હાઈટ હાઉસમાં ઉપપ્રમુખ ડીક ચેને અને શ્વાર્જેનેગર વચ્ચે પ્રથમ મુલાકાત]] ===પ્રારંભિક સમયની રાજનીતિ=== શ્વાર્ઝેનેગર ઘણા વર્ષોથી રિપબ્લિકનના એક નોંધાયેલા સભ્ય છે. એક અભિનેતા તરીકે, તેના રાજકીય મંતવ્યો ખૂબ જ જાણીતા હતા, જે હોલિવૂડના અન્ય અગ્રણી કલાકારો કરતાં વિપરિત હતા, અન્ય કલાકારોને સામાન્ય રીતે ઉદારવાદી અને ડેમોક્રેટિક તરફી સમુદાયના માનવામાં આવે છે. 2004માં રિપબ્લિકન નેશનલ કન્વેન્શનમાં, શ્વાર્ઝેનેગરે એક વક્તવ્ય આપ્યું હતું અને તેઓ શા માટે રિપબ્લિકન હતા તેનો ખુલાસો કર્યો હતો:<ref>{{cite news |url=http://www.cnn.com/2004/ALLPOLITICS/08/31/gop.schwarzenegger.transcript/ |date=August 31, 2004 |title=Schwarzenegger: No country more welcoming than the USA |publisher=CNN |access-date=April 18, 2008}}</ref> {{quote|I finally arrived here in 1968. What a special day it was. I remember I arrived here with empty pockets but full of dreams, full of determination, full of desire. The [[United States presidential election, 1968|presidential campaign]] was in full swing. I remember watching the [[Richard Nixon|Nixon]]-[[Hubert Humphrey|Humphrey]] presidential race on TV. A friend of mine who spoke German and English translated for me. I heard Humphrey saying things that sounded like socialism, which I had just left. But then I heard Nixon speak. He was talking about free enterprise, getting the government off your back, lowering the taxes and strengthening the military. Listening to Nixon speak sounded more like a breath of fresh air. I said to my friend, I said, "What party is he?" My friend said, "He's a Republican." I said, "Then I am a Republican." And I have been a Republican ever since.}} 1985માં, શ્વાર્ઝેનેગર રેગન વહીવટીતંત્ર દ્વારા પ્રાયોજિત એન્ટી-ડ્રગ મ્યૂઝિક વીડિયો ''સ્ટોપ ધ મેડનેસ'' માં દેખાયા હતા. તેઓ સૌપ્રથમ વખત 1988માં પ્રમુખની ચૂંટણી દરમિયાન એક રિપબ્લિકન તરીકે જાહેરમાં આવ્યા હતા. આ ચૂંટણીમાં તે પ્રચાર અભિયાનમાં ઉપપ્રમુખ જ્યોર્જ એચ.ડબલ્યુ. બુશની સાથે દેખાયા હતા.<ref name="Noonan">{{cite book | last = Noonan| first = Peggy| authorlink =Peggy Noonan | title = What I Saw at the Revolution: A Political Life in the Reagan Era| publisher=Random House| date = October 14, 2003| location = New York| page = 384 | isbn = 9780812969894}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરની સૌપ્રથમ રાજકીય નિમણૂંક પ્રમુખના શારીરિક સ્વાસ્થ્ય અને રમત-ગમત સમિતિના અધ્યક્ષ તરીકે હતી, જેમાં તેમણે 1990થી 1993 સુધી સેવા આપી હતી.<ref name="lifeline"></ref> જ્યોર્જ એચ.ડબલ્યુ. બુશ દ્વારા તેમને ઉમેદવાર બનાવવામાં આવ્યા હતા, જે તેમને “કોનાન ધ રિપબ્લિકન” તરીકે ઓળખાવતા હતા. પાછળથી તેમણે ગવર્નર પીટ વિલ્સનના વડપણ હેઠળ શારીરિક સ્વાસ્થ્ય અને રમતો માટેની કેલિફોર્નિયાના ગવર્નરની સમિતિના અધ્યક્ષ તરીકે સેવા આપી હતી. તેમ છતાં, રાજકીય નિષ્ણાતોએ શ્વાર્ઝેનેગરને ઉદારવાદી તરીકે ઓળખાવ્યા હતા, કારણ કે તેઓ ચૂંટાયા ત્યારથી વધુ ડાબેરી વિચારધારા તરફ ઝૂક્યા હતા.<ref name="White">{{cite web |url=http://usliberals.about.com/b/2006/01/14/arnold-schwarzenegger-californias-newest-democrat.htm |title=''Arnold Schwarzenegger, California's Newest Democrat'' |access-date=April 18, 2008 |last=White |first=Deborah |date=January 14, 2006}}</ref> 1993 અને 1994 વચ્ચે, શ્વાર્ઝેનેગર રેડ ક્રોસના એમ્બેસેડર (સેલિબ્રિટી દ્વારા મોટાભાગે ભજવવામાં આવતી ઔચારિક ભૂમિકા) હતા, તેમણે લોકોને રક્તદાન કરવા માટે ટેલિવિઝન/રેડિયો પર જાહેર સેવાની અપીલનું રેકોર્ડિંગ કર્યું હતું. લાલ રંગના સરવાળાની નિશાની વાળું સફેદ ટી-શર્ટ પહેરીને તેના બાવડા બતાવતી જાહેરખબરોમાં લોકોને બહુ ઓછો રસ જાગ્યો હતો; કેટલાક સેલિબ્રિટી સામયિકોમાં તેની આ તસવીર પ્રકાશિત થઇ હતી. 1999ના અંતમાં ''ટોક'' સામયિક સાથે એક મુલાકાતમાં, શ્વાર્ઝેનેગરને પુછવામાં આવ્યું કે શું તેઓ હોદ્દાની દોડમાં ઉતરવા અંગે કંઇ વિચારે છે. તેમનો જવાબ હતો, “મેં તેના વિશે અનેક વખત વિચાર્યું છે. તેની શક્યતાઓ પણ છે, કારણ કે હું તે કાર્ય કરી શકવાની લાગણી અનુભવું છું.”<ref name="governtalk">{{cite news |title=Arnold cast as Governor? |date=October 4, 1999 |url=http://www.schwarzenegger.com/news.asp?id=90 |work=Schwarzenegger.com |access-date=April 18, 2008 |archive-date=મે 23, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080523203946/http://www.schwarzenegger.com/news.asp%3Fid%3D90 |url-status=dead }}</ref> ''ધ હોલિવૂડ રિપોર્ટર'' ના દાવા બાદ ટૂંક સમયમાં શ્વાર્ઝેનેગરે એવી અટકળોનો અંત લાવી દેવાની માંગણી કરી હતી જેમાં કહેવાતુ હતું કે તેઓ કેલિફોર્નિયાના ગવર્નર પદની દોડમાં છે.<ref name="governtalk"></ref> તેમની પ્રારંભિક ટીપ્પણીઓને પગલે શ્વાર્ઝેનેગરે કહ્યું હતું કે, “હું શો બિઝનેસમાં છું – હું હજી મારી કારકિર્દીના મધ્યમાં છું. આવા સમયે હું તેનાથી દૂર શા માટે થઉં અને અન્ય કોઇ કાર્યમાં કૂદી પડું?”<ref name="governtalk"></ref> ===કેલિફોર્નિયાના ગવર્નર=== શ્વાર્ઝેનેગરે ''ધ ટુનાઇટ શો વીથ જે લીનો'' ના ઓગસ્ટ 6, 2003ના એપિસોડ દરમિયાન 2003 કેલિફોર્નિયાના ગવર્નર માટે રિકોલ ઇલેક્શનમાં તેમની ઉમેદવારીની જાહેરાત કરી હતી.<ref name="profilear"></ref> રિકોલ ઇલેક્શનમાં એક ઉમેદવાર તરીકે શ્વાર્ઝેનેગરનું નામ તમામ ઉમેદવારોમાં સૌથી વધુ લોકપ્રિય હતું, પરંતુ તેમણે ક્યારેય જાહેર સેવાના ક્ષેત્રે કામ કર્યું નહોતું અને તેના રાજકીય મંતવ્યો મોટાભાગના કેલિફોર્નિયાવાસીઓ માટે અજાણ્યા હતા. તેમની ઉમેદવારી ટૂંક સમયમાં જ રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય સમાચાર બની ગઇ હતી, મીડિયાએ તેમને “ગવર્નેટર” (''ધ ટર્મિનેટર'' ફિલ્મ પરથી, ઉપર જુઓ) અને “ધ રનિંગ મેન” (તેમની ફિલ્મો પૈકી એકનું નામ) જેવા નામથી નવાજ્યા હતા, અને રિકોલ ઇલેક્શનને “ટોટલ રિકોલ” (શ્વાર્ઝેનેગર અભિનિત વધુ એક ફિલ્મ) તરીકે ઓળખાવ્યા હતા. શ્વાર્ઝેનેગરે અન્ય ઉમેદવારો સાથે કેટલીક ચર્ચાઓમાં ભાગ લેવાનો ઇનકાર કરી દીધો હતો, અને માત્ર સપ્ટેમ્બર 24, 2003ના રોજ એક ચર્ચામાં જ ભાગ લીધો હતો.<ref name="FirstDebate">{{cite news |last=Grey|first=Barry|title=First debate in California recall election: Snapshot of a political system in crisis|date=November 6, 2003 |url=http://www.wsws.org/articles/2003/sep2003/cali-s06.shtml|work=wsws.org|access-date=April 18, 2008}}</ref> [[File:Schwarzenegger Bush.jpg|thumb|200px|left|કેલિફોર્નિયાના ગવર્નર પદ માટે સફળતાપૂર્વક ચૂંટણી જીત્યા બાદ પ્રમુખ જ્યોર્જ ડબ્લ્યુ. બુશ શ્વાર્ઝેનેગરને મળ્યા]] ઓક્ટોબર 7, 2003ના રોજ રિકોલ ઇલેક્શનના પરિણામોમાં ગવર્નર ગ્રે ડેવિસને પદ પરથી બરતરફ કરવાની તરફેણમાં 55.4% ''હા'' મત આવતાં તેમને ગવર્નર પદેથી દૂર કરાયા હતા. શ્વાર્ઝેનેગર ડેવિડના ઉત્તરાધિકારી તરીકેની પસંદગી માટે 48.6% મત સાથે કેલિફોર્નિયાના ગવર્નર તરીકે બીજા પ્રશ્ન હેઠળ ચૂંટાયા હતા. શ્વાર્ઝેનેગરે ડેમોક્રેટ ક્રૂઝ બુસ્ટમન્ટે, સાથી રિપબ્લિકન ટોમ મેકક્લિન્ટોક, અને અન્યોને પરાજિત કર્યા હતા. તેના સૌથી નજીકના પ્રતિસ્પર્ધી, બુસ્ટમન્ટેએ, 31% મત મેળવ્યા હતા. એકંદરે, શ્વાર્ઝેનેગર 1.3 મિલિયન વોટ સાથે ચૂંટણી જીતી ગયા હતા. કેલિફોર્નિયા બંધારણના નિયમો હેઠળ તેમણે કોઇ રનઓફ ઇલેક્શન લડવાની જરૂર પડી નહોતી. શ્વાર્ઝેનેગર 1862માં આઇરીશ મૂળના ગવર્નર જ્હોન જી. ડોવની બાદ કેલિફોર્નિયાના સૌપ્રથમ વિદેશી મૂળના ગવર્નર બન્યા હતા. શ્વાર્ઝેનેગર ગવર્નર તરીકે ચૂંટાયા બાદ, વિલિયમ બ્રાઉને કહ્યું હતું કે ગવર્નરને બરતરફ કરવા તેઓ અભિયાન શરૂ કરશે. શ્વાર્ઝેનેગર તેમના બચાવમાં પૂરતી તૈયારીમાં હતા અને આ ગૂંચવાયેલી સ્થિતિને ઉકેલવામાં સફળતાપૂર્વક જનાદેશ મેળવી શક્યા હતા. ''સેટરડે નાઇટ લાઇવ'' (તેમની બોડિબિલ્ડિંગ કારકિર્દીની પેરોડી કરતી શ્રેણી)માંથી “હેન્સ એન્ડ ફ્રેન્ઝ” પાત્રોમાંથી માર્મિક ટીપ્પણી સર્જતાં શ્વાર્ઝેનેગરે રાજ્યના ડેમોક્રેટિક રાજકારણીઓને “ગર્લી મેન” ગણાવ્યા હતા.<ref name="SFGirlieMen">{{cite news |title=Schwarzenegger deems opponents 'girlie-men' |date=July 18, 2004 |url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?file=/chronicle/archive/2004/07/18/MNGH57NKAF1.DTL |work=The San Francisco Chronicle |access-date=April 18, 2008 | first=Peter | last=Nicholas}}</ref> [[File:Arnold Schwarzenegger speech.jpg|thumb|200px|left|upright|ડિસેમ્બર 2008માં શ્વાર્ઝેનેગર]] શ્વાર્ઝેનેગરે પ્રારંભિક સમયમાં વાહનોની નોંધણીની ફીમાં બિનલોકપ્રિય વૃદ્ધિ તેમજ ગેરકાયદે વસાહતીઓને ડ્રાઇવિંગ લાઇસન્સ આપતાં અટકાવવા સહિતના મુદ્દાઓમાં વિજય મેળવ્યો હતો, પરંતુ પાછળથી રાજ્યના શક્તિશાળી સંગઠનોએ તેમની વિવિધ પહેલોનો વિરોધ કરવાનું શરૂ કરતાં તેણે પીછેહઠનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. નવેમ્બર 2005માં તેમણે બોલાવેલી વિશેષ ચૂંટણીમાં રાજકીય વાસ્તવિક્તાઓનો તેમને ખ્યાલ આવ્યો હતો, જેમાં તેઓ જે મુદ્દાઓની ભલામણ કરતા હતા તેનો ચાર મતથી પરાજય થયો હતો. શ્વાર્ઝેનેગરે પરાજય માટે વ્યક્તિગત જવાબદારી સ્વીકારી હતી અને કેલિફોર્નિયાના લોકો માટે સર્વસંમતિ માગવાનું ચાલુ રાખવાનો સંકલ્પ કર્યો હતો. તેમણે પાછળથી ટીપ્પણી કરી હતી કે “તમને હરાવવા માટે વિપક્ષે 160 મિલિયન ડોલર ઊભા કર્યા હોય તો કોઇપણ વ્યક્તિ જીતી શકે નહીં.” શ્વાર્ઝેનેગર ત્યારબાદ સાથી રિપબ્લિકન વ્યૂહરચનાકારની વિરુદ્ધ ગયા હતા અને તેમના સ્ટાફના વડા તરીકે, ડેમોક્રેટ, સુસાન કેનેડીની નિમણૂંક કરી હતી.<ref>{{cite web|title=Press Release|url=http://gov.ca.gov/press-release/1191/|access-date=April 18, 2008|archive-date=સપ્ટેમ્બર 1, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090901104721/http://gov.ca.gov/press-release/1191/|url-status=dead}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગર ક્રમાનુસાર વધુ રાજકીય ઉદારમતવાદી સ્થિતિ તરફ વળ્યા હતા અને આગામી ગવર્નરની ચૂંટણી સુધીના ટૂંકાગાળામાં વિજયી વારસો ઊભો કરવાનો દ્રઢ નિશ્ચય વ્યક્ત કર્યો હતો. શ્વાર્ઝેનેગર નવેમ્બર 7, 2006ના રોજ યોજાયેલી, 2006ની ચૂંટણીમાં, કેલિફોર્નિયા રાજ્યના ખજાનચી, ડેમોક્રેટ ફિલ એન્જેલિડ્સ સામે ફરીથી ચૂંટાઇ આવ્યા હતા. રિપબ્લિકન પક્ષ માટે રાષ્ટ્રીય સ્તરે આ વર્ષ નબળુ રહેવા છતાં, શ્વાર્ઝેનેગર એન્જેલિડ્સના 38.9% મતની સરખામણીમાં 56.0% મત સાથે ફરીથી ચૂંટાઇ આવ્યા હતા. તેમણે એક મિલિયનથી વધુ મતોના તફાવતથી વિજય મેળવ્યો હતો.<ref>{{cite web |title=General Election&nbsp;– Governor |publisher=California Secretary of State |url=http://vote.ss.ca.gov/Returns/gov/00.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20070219111658/http://vote.ss.ca.gov/Returns/gov/00.htm |archive-date=ફેબ્રુઆરી 19, 2007 |access-date=April 18, 2008 |url-status=dead }}</ref> તાજેતરના વર્ષોમાં, અનેક ટીકાકારોએ શ્વાર્ઝેનેગરને જમણેરી વિચારધારાથી દૂર થતાં અને રાજકીય વિચારધારાના કેન્દ્ર તરફ જતા નિહાળ્યા છે. 2006માં માર્ટિન લ્યુથર કિંગ, જુનિયર બ્રેકફાસ્ટમાં, શ્વાર્ઝેનેગર દ્વારા આપવામાં આવેલ વક્તવ્ય સાંભળ્યા બાદ સાન ફ્રાન્સિસ્કોના મેયર ગેવિન ન્યુસોમે કહ્યું હતું કે, “તેઓ ડેમોક્રેટ બની રહ્યા છે. [... તે]ણે પીછેહઠ કરી છે, તે કેન્દ્રમાં પણ નથી. હું તેમને કેન્દ્રથી ડાબેરી વિચારધારા તરફી કહીશ”. એવી અફવા હતી કે શ્વાર્ઝેનેગર 2010માં યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ સેનેટ માટેની દોડમાં છે, આ અફવાનું કારણ એ હતું કે તે સમયે તેમની ગવર્નરશીપ મર્યાદિત હતી. જોકે, આ અફવા ખોટી સાબિત થઇ હતી.<ref>{{cite news|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/12/22/AR2006122201476.html|title=Schwarzenegger Remakes Himself as Environmentalist |work=The Washington Post|access-date=July 13, 2008|first=John |last=Pomfret | date=December 23, 2006}}</ref><ref>{{cite news| url = http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?file=/c/a/2009/03/22/MNJH16KC5G.DTL| title = Predictions for Schwarzenegger's Next Big Role | author=Marinucci, Carla| date = March 22, 2009| access-date = March 23, 2009| work=San Francisco Chronicle}}</ref> [[File:Visit wildfires 2007.jpg|thumb|200px|left|ઓક્ટોબર 2007માં કેલિફોર્નિયામાં જંગલની આગ અને ફાયરફાઈટર અંગે પ્રમુખ જ્યોર્જ ડબ્લ્યુ. બુશ ટીપ્પણી કરી રહ્યા છે, તેમની સાથે શ્વાર્ઝેનેગર અને તેમની પાછળ સેનેટર ડીઆન ફિનસ્ટિન]][[File:В Сколково Дмитрий Медведев и Арнольд Шварценеггер отправились на «Чайке» 2.jpg|thumb|ચૈકામાં ડ્મીટ્રી મેદવેદેવ સાથે]] વેન્ડી લેઇગે શ્વાર્ઝેનેગરની બિનસત્તાવાર આત્મકથા લખી છે, તેનો દાવો છે કે તેણે પ્રારંભિક સમયમાં ફિલ્મોના કારોબાર અને બોડિબિલ્ડિંગનો ઉપયોગ કરીને તેની રાજકીય કારકિર્દીની યોજના ઘડી હતી.<ref name="governG2"></ref> લેઇગ શ્વાર્ઝેનેગરને સત્તાનું વળગણ હોવાનો દાવો કરી તેમના અંગે ટીપ્પણી કરતાં કહ્યું હતું કે, “મારે એવા બહુ ઓછા લોકોનો ભાગ બનવું છે જેઓ નેતા છે, તેમના ટેકેદારોની વિશાળ આમ જનતા નથી બનવું. મારી આ માન્યતા પાછળનું કારણ એ છે કે મેં નેતાઓને તેમની 100% ક્ષમતાનો ઉપયોગ કરતા જોયા છે – બીજાના નિયંત્રણ હેઠળ આવી જતા લોકોને જોઈને હું હંમેશા દંગ રહી જઉ છું.”<ref name="governG2"></ref> શ્વાર્ઝેનેગરે કહ્યું હતું કે રાજકારણમાં પ્રવેશવાનો તેમનો કોઇ આશય નહોતો, પરંતુ તેમણે જણાવ્યું હતું કે, “મેં એક રાજકીય પરિવારમાં લગ્ન કર્યા છે. તમે તેમને મળો એટલે તમને નીતિઓ અંગે સાંભળવા મળશે, લોકોને મદદ કરવા પહોંચવા અંગે સાંભળવા મળશે. એક જાહેર સેવક બનવાનો મને વિચાર આવ્યો અને એયુનિસ તેમજ સાર્જન્ટ શ્રીવર મારા નાયક બની ગયા."<ref name="LAWarn"></ref> એયુનિસ કેનેડી શ્રીવર જ્હોન એફ. કેનેડીની બહેન હતી, અને શ્વાર્ઝેનેગરના સાસુ હતા; સાર્જન્ટ શ્રીવર એયુનિસના પતિ અને શ્વાર્ઝેનેગરના સસરા હતા. તે જન્મથી યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સના નાગરિક ન હોવાથી પ્રમુખપદની ચૂંટણી લડી શકે તેમ નથી. ''ધ સિમ્પસન્સ મુવી'' (2007)માં તેઓ પ્રમુખ અને સિલ્વેસ્ટર સ્ટેલોન મુવીમાં ''ડીમોલીશન મેન'' (1993 રાજકીય કારકિર્દીમાં તેની સૌપ્રથમ ચૂંટણીના 10 વર્ષ પહેલાં), તરીકેનું પાત્ર ભજવે છે, એવી વાત બહાર આવી હતી કે બંધારણમાં એક સુધારો કરવામાં આવ્યો હતો, જે શ્વાર્ઝેનેગરને પ્રમુખપદ માટે ચૂંટણી લડવા સક્ષમ બનાવે છે. શ્વાર્ઝેનેગર ઓસ્ટ્રિયા/અમેરિકાનું બેવડુ નાગરિકત્વ ધરાવે છે.<ref name="DamageAustria">{{cite news |title=BBC News: Schwarzenegger 'damages Austria' |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/4198633.stm |publisher=BBC News |date=January 22, 2005 |access-date=April 18, 2008 |quote=He said Mr Schwarzenegger, who has dual nationality...}}</ref> તેઓ જન્મના આધારે ઓસ્ટ્રિયન નાગરિકત્વ ધરાવે છે અને 1983થી યુ.એસ. (U.S.) નાગરિકત્વ ધરાવે છે. એક ઓસ્ટ્રિયન અને યુરોપીયન તરીકે, તેમણે 2006ના કેલિફોર્નિયા ગ્લોબલ વોર્મિંગ સોલ્યુશન્સ એક્ટ સાથે આબોહવા પરિવર્તન સામે પગલાં ભરવા બદલ 2007 યુરોપીયન વોઇસ કેમ્પેનર ઓફ ધ યર પુરસ્કાર જીત્યો હતો અને અમેરિકાના અન્ય રાજ્યો તેમજ સંભવતઃ ઇયુ (EU) સાથે ઉત્સર્જન વ્યાપાર યોજના રજૂ કરવાનું આયોજન કર્યું હતું.<ref name="EV50">{{cite web |title=Schwarzenegger wins European Voice campaigner of the year award |publisher=European Voice |url=http://www.europeanvoice.com/page/the-evawards-europeans-of-the-year/784.aspx |date=November 27, 2007 |access-date=April 18, 2008}}</ref> આજે પણ, શ્વાર્ઝેનેગર તેમના અમેરિકન નાગરિકત્વ સાથે ઓળખાય છે, અને તેમણે તેના વિદેશી મૂળથી પણ આગળ કેલિફોર્નિયા રાજ્ય માટે અથાગ સ્નેહાકર્ષણ દર્શાવ્યું છે. તેમની અભિનેતા તરીકેની કારકિર્દીમાંથી તેમની વ્યક્તિગત સંપત્તિને કારણે શ્વાર્ઝેનેગરે વાર્ષિક $175,000નો તેમનો ગવર્નર તરીકેનો પગાર સ્વીકાર્યો નહોતો.<ref name="Taxformsre">{{cite web |last=Nelson |first=Soraya |title=News: Schwarzenegger releases tax returns |publisher=OCRegister.com |url=http://www.ocregister.com/ocregister/news/atoz/article_1102616.php |date=April 15, 2006 |access-date=April 18, 2008 |archive-date=એપ્રિલ 13, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080413151328/http://www.ocregister.com/ocregister/news/atoz/article_1102616.php |url-status=dead }}</ref> તેમણે નોંધ્યું હતું કે તેઓ જ્યારે એક ગવર્નર તરીકે પોતાની ઓફિસ છોડશે ત્યારે સંભવિત ફિલ્મોના સોદામાંથી તેમને $200 મિલિયન જેટલું નુકસાન થશે, પરંતુ “તેના કરતાં આ બાબત વધુ મૂલ્યવાન છે.”<ref>{{Cite web |url=http://news.yahoo.com/s/nm/20110114/pl_nm/us_austria_schwarzenegger |title=આર્કાઇવ ક .પિ |access-date=જાન્યુઆરી 18, 2011 |archive-date=જાન્યુઆરી 18, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110118011730/http://news.yahoo.com/s/nm/20110114/pl_nm/us_austria_schwarzenegger |url-status=live }}</ref> 2008 યુ.એસ. (U.S.) પ્રમુખપદની ચૂંટણી માટે રિપબ્લિકનની પ્રાથમિક ચૂંટણીમાં શ્વાર્ઝેનેગરની મંજૂરીની ખૂબ જ આતુરતાથી રાહ જોવાતી હતી; પ્રમુખપદ માટેના ઉમેદવારો રુડી ગૌલિઆનિ અને સેનેટર જ્હોન મેકકેઈન સાથે સારી મિત્રતા છતાં શ્વાર્ઝેનેગર 2007 અને 2008ના પ્રારંભ સુધી તટસ્થ રહ્યા હતા. ગૌલિઆનિને જાન્યુઆરી 30, 2008ના રોજ પ્રમુખપદની સ્પર્ધામાંથી પડતા મુકાયા હતા, કારણ કે ફ્લોરિડામાં તેમનો દેખાવ નબળો હતો, અને મેકકેઇનને મંજૂરી મળી. પાછળથી રાત્રે, શ્વાર્ઝેનેગર કેલિફોર્નિયામાં રોનાલ્ડ રેગન પ્રેસિડેન્સિયલ લાઇબ્રેરીમાં રિપબ્લિકન ચર્ચામાં પ્રેક્ષકોમાં બેઠા હતા. પછીના દિવસે તેમણે મેકકેઇનને મંજૂરી આપી, મજાક કરી હતી કે, “રુડી નથી ચૂંટાયા તે તેમની ભૂલ છે!” (પ્રમુખપદની ચૂંટણીના બંને ઉમેદવારો તેના મિત્રો હતા અને તે બંનેમાંથી કોઇ એકની પસંદગી નહોતા કરી શકતા તે સંદર્ભમાં).<ref>{{cite web|work=The Baltimore Sun|url=weblogs.baltimoresun.com/news/politics/blog/2008/01/arnold_opens_flood_of_mccain_e.html|title=Arnold opens 'flood' of McCain endorsements|access-date=May 7, 2008}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરની મંજૂરીએ સેનેટર મેકકેઇનના અભિયાનને પ્રોત્સાહન આપ્યું હતું; બંનેએ પર્યાવરણ અને અર્થતંત્ર માટે તેમની ચિંતાઓ વ્યક્ત કરી હતી. પ્રગતિકારક નીતિઓ પર ધ્યાન રાખતા સંગઠન સિટિઝન્સ ફોર રિસ્પોન્સિબિલિટી એન્ડ એથિક્સ ઇન વોશિંગ્ટને તેના એપ્રિલ 2010ના અહેવાલમાં, ગવર્નર તરીકે શ્વાર્ઝેનેગરની મુદત દરમિયાન નૈતિક મૂલ્યોના વિવિધ મુદ્દાઓને કારણે શ્વાર્ઝેનેગરને અમેરિકાના “સૌથી ખરાબ 11 ગવર્નર” પૈકી એક ગણાવ્યા હતા.<ref>{{Cite press release | title = | publisher = | date = | url = | access-date = }}</ref><ref>{{Cite news | last = Vogel | first = Ed | author-link =| title = Gibbons named on list of worst governors | newspaper = ''[[Las Vegas Review-Journal]]'' | pages = | date = 2010-04-21 | url = http://www.lvrj.com/news/gibbons-named-on-list-of-worst-governors-91723774.html | archive-url = | archive-date = | access-date = 2010-05-05 | postscript = <!--None--> }}</ref><ref>{{Cite news | last = | first = author-link = | last2 = | first2 = author2-link = | title = Scandals Land Gibbons On 'Worst Governors' List | newspaper = [[KVVU-TV]] (Fox 5, Las Vegas) | pages = | date = 2010-04-21 | url = http://www.fox5vegas.com/news/23220458/detail.html | archive-url = https://web.archive.org/web/20100423033343/http://www.fox5vegas.com/news/23220458/detail.html | archive-date = એપ્રિલ 23, 2010 | access-date = 2010-05-05 | url-status = dead }}</ref><ref>{{cite web |last= |first= |authorlink= |coauthors= |title= Crew's Worst Governors |work= |publisher= [[Citizens for Responsibility and Ethics in Washington]] |date= |url= http://www.citizensforethics.org/worstgovernors#Gibbons |doi= |access-date= 2010-05-05 |archive-date= એપ્રિલ 24, 2010 |archive-url= https://web.archive.org/web/20100424212401/http://www.citizensforethics.org/worstgovernors#Gibbons |url-status= dead }}</ref> ====થ્રી સ્ટ્રાઇક્સ કાયદામાં સુધારો==== ગવર્નર શ્વાર્ઝેનેગરે નવેમ્બર 2004માં કેલિફોર્નિયાના થ્રી સ્ટ્રાઇક્સ કાયદામાં સૂચિત સુધારો પ્રપોઝિશન 66ના વિરોધમાં મહત્તવની ભૂમિકા ભજવી હતી. આ સુધારાથી 25 વર્ષથી આજીવન કેદની સજા આપવા માટે ત્રીજો હિંસક કે ગંભીર મહાઅપરાધ સાબિત થવો જરૂરી બની જતો હતો. મતદાન પહેલાના છેલ્લા અઠવાડિયામાં શ્વાર્ઝેનેગરે વ્યાપક અભિયાન ચલાવ્યું હતું<ref>{{cite web|author=April 7, 2008 |url=http://www.youtube.com/watch?v=7F6PBldQxZc&feature=related |title=TV-commercial of Arnold Schwarzenegger against Proposition 66 |publisher=Youtube.com |date=April 7, 2008 |access-date=March 8, 2010}}</ref> જે પ્રપોઝિશન 66 સામે હતું.<ref>{{cite news|url=http://articles.latimes.com/2004/nov/01/local/me-campaign1 |title=Megan Garvey and Robert Salladay "Prop. 66 in Tough Fight", LAtimes.com |publisher=Articles.latimes.com |date=November 1, 2004 |access-date=March 8, 2010}}</ref> તેમણે કહ્યું હતું કે, “આ સુધારાથી 26,000 જેટલા ભયંકર ગૂનેગારો અને બળાત્કારીઓ છૂટી જઇ શકે છે”. ===મતાધિકાર ઇતિહાસ=== {{Election box begin|title=California Gubernatorial Recall Election 2003}} {{Election box candidate with party link |party = Republican Party (US) |candidate = Arnold Schwarzenegger |votes = 4,206,284 |percentage = 48.6 |change = }} {{Election box candidate with party link |party = Democratic Party (US) |candidate = [[Cruz Bustamante]] |votes = 2,724,874 |percentage = 31.5 |change = }} {{Election box candidate with party link |party = Republican Party (US) |candidate = [[Tom McClintock]] |votes = 1,161,287 |percentage = 13.5 |change = }} {{Election box candidate with party link |party = Green Party (US) |candidate = [[Peter Miguel Camejo]] |votes = 242,247 |percentage = 2.8 |change = }} {{Election box end}} {{Election box begin|title=California Gubernatorial Election 2006}} {{Election box candidate with party link |party = Republican Party (United States) |candidate = Arnold Schwarzenegger |votes = 4,850,157 |percentage = 55.9 |change = +7.3 }} {{Election box candidate with party link |party = Democratic Party (United States) |candidate = [[Phil Angelides]] |votes = 3,376,732 |percentage = 39.0 |change = }} {{Election box candidate with party link |party = Green Party (United States) |candidate = [[Peter Miguel Camejo]] |votes = 205,995 |percentage = 2.3 |change = -0.5 }} {{Election box end}} ===પર્યાવરણ ક્ષેત્રે કામગીરી=== સપ્ટેમ્બર 27, 2006ના રોજ શ્વાર્ઝેનેગરે ગ્રીનહાઉસ ગેસ ઉત્સર્જન પર રાષ્ટ્રની સૌપ્રથમ મર્યાદા સર્જતા ખરડા પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા. આ કાયદાએ રીફાઇનરીઓ અને ઉત્પાદન એકમોને વાતાવરણમાં કેટલી માત્રામાં ઉત્સર્જન કરવાની મંજૂરી આપવી તેના નવા નિયમનો ઘડ્યા હતા. શ્વાર્ઝેનેગરે બીજા ગ્લોબલ વોર્મિંગ બિલ પર પણ હસ્તાક્ષર કર્યા હતા જેનાથી કેલિફોર્નિયામાં ગ્રીનહાઉસ ગેસ ઉત્સર્જન માપદંડોને ન અનુસરતા હોય તેવા પૂરવઠાકારોને મોટા એકમો અને કંપનીઓ સાથે લાંબાગાળાના કરારો કરતા અટકાવી શકાતા હતા. કેલિફોર્નિયાનું પ્રદૂષણ 2020 સુધીમાં 1990ના દાયકાના સ્તર કરતાં 25 ટકા ઘટાડવાની યોજનાના ભાગરૂપે આ બંને ખરડા રજૂ કરવામાં આવ્યા છે. 2005માં, 2050 સુધીમાં ગ્રીનહાઉસ ગેસનું સ્તર 1990ના દાયકા કરતાં 80 ટકા ઘટાડવા શ્વાર્ઝેનેગરે વહીવટી આદેશ આપ્યો હતો.<ref>{{cite news | url = http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/09/27/AR2006092700174.html | access-date = May 15, 2008 | work=The Washington Post | title=Schwarzenegger Signs Global Warming Bill | first=Samantha | last=Young | date=September 27, 2006}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરે પૂર્વોત્તર પ્રાંતીય ગ્રીનહાઉસ ગેસ પહેલ સાથે કામ કરવા કેલિફોર્નિયાને મંજૂરી આપવા ઓક્ટોબર 17, 2006ના રોજ વધુ એક વહીવટી આદેશ પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા. તેમણે રાજ્યમાં કાર્યરત પ્રત્યેક પાવર પ્લાન્ટની કાર્બન ક્રેડિટની માત્રાને મર્યાદિત બનાવીને કાર્બન ડાયોક્સાઇડનું પ્રદૂષણ ઘટાડવાની યોજના ઘડી હતી. આ યોજના હેઠળ કોઇપણ પાવર પ્લાન્ટે કાર્બન ક્રેડિટ્સની માત્રા કરતાં વધુ પ્રદૂષણ છોડવા માટે તફાવત ભરીને વધુ ક્રેડિટ ખરીદવી પડશે. આ યોજનાનો અમલ 2009માં થવાનો છે.<ref>{{cite news | url = http://www.foxnews.com/wires/2006Oct17/0,4670,GlobalWarmingSchwarzenegger,00.html | access-date = May 15, 2008 | work=Fox News | title=Cal Joins Northeast Global Warming Fight | first=Karen | last=Matthews | date=October 17, 2006}}</ref> ગ્લોબલ વોર્મિંગ સામે લડવા માટે તેના રાજકીય સામર્થ્યનો ઉપયોગ કરવા ઉપરાંત ગવર્નરે તેમના ઘરે વ્યક્તિગત કાર્બન પ્રદૂષણ ઘટાડવા પગલાં લીધા હતા. શ્વાર્ઝેનેગરે તેમની હમરમાંની એકમાં ઈંધણ માટે હાઇડ્રોજન અને અન્ય માટે જૈવિક ઇંધણનો ઉપયોગ શરૂ કર્યો હતો. તેમણે પોતાના ઘરમાં ગરમી માટે સૌર પેનલ્સ લગાવડાવી હતી.<ref>[http://money.cnn.com/magazines/fortune/fortune_archive/2007/04/02/8403410/index.htm "ધ ગવર્નર્સ ગ્રીન એજન્ડા"] ''ફોર્ચ્યુન સામયિક'' . 23 માર્ચ, 2007 15 મે 2008ના રોજ ઉપલબ્ધ</ref> યુ.એસ. (U.S.) મોટર ઉદ્યોગને દિશા આપવામાં તેમના યોગદાનને આદર આપતાં શ્વાર્ઝેનેગરને એપ્રિલ 20, 2009ના રોજ ડેટ્રોઇટમાં 2009 એસએઇ (SAE) વર્લ્ડ કોંગ્રેસ ખુલ્લી મુકવા માટે આમંત્રણ અપાયું હતું.<ref>[http://www.sae.org/servlets/pressRoom?OBJECT_TYPE=PressReleases&amp;PAGE=showRelease&amp;RELEASE_ID=970 "એસએઈ (SAE) 2009 વર્લ્ડ કોંગ્રેસ સ્પેશિયલ ઓપનિંગ સેરેમનીસ ટુ ફિચર ગવર્નર આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગર"] ''એસએઈ (SAE)'' . 10 માર્ચ, 2009. 6 એપ્રિલ, 2009ના રોજ સુધારો.</ref> ==ધંધાકીય કારકિર્દી== શ્વાર્ઝેનેગરની ધંધાકીય કારકિર્દી પણ ઘણી સફળ રહી છે. <ref name="governG2"></ref><ref name="LAWarn"></ref> યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સમાં સ્થાયી થવાનો નિર્ણય લીધા બાદ શ્વાર્ઝેનેગર "વિપુલ ધ્યેયો સિદ્ધ કરનાર" બન્યા હતા અને તે વર્ષના પ્રારંભમાં અનુક્રમણિકા પત્રો પર તેના ધ્યેયો લખી કાઢતા હતા, જેમ કે ટપાલથી માલ મોકલવાનો ધંધો કે નવી કાર ખરીદવી વગેરે પછી તેને સફળતાપૂર્વક સર પણ કરતા હતા.<ref name="DT2"></ref> 30 વર્ષની વય સુધીમાં શ્વાર્ઝેનેગર તેમની હોલિવુડ કારકિર્દી પૂર્વે જ મિલિયનર બની ગયા હતા. તેણે શ્રેણીબદ્ધ ધંધાકીય સાહસો અને રોકાણો દ્વારા નાણાકીય સ્વતંત્રતા મેળવી હતી. 1968માં, શ્વાર્ઝેનેગર અને તેની સાથેના બોડિબિલ્ડર ફ્રાન્કો કોલુમ્બુએ ઈંટો બનાવવાના ધંધાનો પ્રારંભ કર્યો હતો. બંનેની માર્કેટિંગ નિપુણતાના લીધે તેમનો કારોબાર ઘણો સારો ચાલ્યો અને 1971માં સાન ફ્રાન્સિસ્કોમાં આવેલા ભૂકંપ પછી તેની માંગમાં વધારો થયો હતો.<ref name="Millionaire Magazine">{{cite web |title=Real Life Action Hero |publisher=Millionaire Magazine |url=http://www.millionaire.com/interviews_schwarzenegger.htm |access-date=April 18, 2008 |last=Morgan |first=Kaya}}</ref><ref>{{cite web |title="Working" Out |publisher=Schwarzenegger.com |url=http://www.schwarzenegger.com/en/life/didyouknow/life_didyouknow_eng_legacy_257.asp?sec=life&subsec=didyouknow |access-date=April 18, 2008 |archive-date=મે 23, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080523204758/http://www.schwarzenegger.com/en/life/didyouknow/life_didyouknow_eng_legacy_257.asp?sec=life&subsec=didyouknow |url-status=dead }}</ref> શ્વાર્ઝેનેગર અને કોલુમ્બુએ તેમના ઈંટોના ધંધાના નફાનો ઉપયોગ ટપાલથી માલ મોકલવાનો ધંધો શરૂ કરવા, બોડિબિલ્ડિંગ અને ફિટનેસ લક્ષી સાધનો અને સૂચના આપતી ટેપો વેચવા કર્યો હતો.<ref name="lifeline"></ref><ref name="Millionaire Magazine"></ref> શ્વાર્ઝેનેગરે ટપાલથી માલ મોકલવાના ધંધા અને તેની બોડિબિલ્ડિંગ સ્પર્ધાઓ જીતવાથી મળેલા નફાનો ઉપયોગ તેના સૌપ્રથમ રિયલ એસ્ટેટ સાહસમાં કર્યોઃ તેમણે $10,000માં એક એપાર્ટમેન્ટ બિલ્ડિંગ ખરીદ્યું. તેમણે ઘણી બધી રિયલ એસ્ટેટ હોલ્ડિંગ કંપનીઓમાં રોકાણ કર્યું.<ref>{{cite news |title=Schwarzenegger reveals pumped-up finances |work=San Francisco Chronicle |url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/chronicle/archive/2003/08/10/ARNOLD.TMP |date=August 10, 2003 |access-date=April 18, 2008 |last=Williams |first=Lance |archive-date=માર્ચ 18, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080318192048/http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=%2Fchronicle%2Farchive%2F2003%2F08%2F10%2FARNOLD.TMP |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |title=The Best Salesman in America? |publisher=Selling Power |url=http://www.sellingpower.com/article/display.asp?aid=SP4182687 |access-date=April 18, 2008 |last=Fleschner |first=Malcolm |archive-url=https://web.archive.org/web/20080224112746/http://www.sellingpower.com/article/display.asp?aid=SP4182687 |archive-date=ફેબ્રુઆરી 24, 2008 |url-status=dead }}</ref> શ્વાર્ઝેનેગર અને તેની પત્નીએ 1992માં સાન્ટા મોનિકામાં ''સ્કાટ્ઝી ઓન મેઇન'' નામની રેસ્ટોરન્ટનો પ્રારંભ કર્યો. ''સ્કાટ્ઝી'' નો શાબ્દિક અર્થ થાય "નાનો ખજાનો", સંવાદમાં "મધ" માટે ઉપયોગમાં લેવાય છે અથવા જર્મનમાં તેનો અર્થ "ડાર્લિંગ" થાય છે. તેમણે 1998માં રેસ્ટોરન્ટ વેચી નાખી.<ref>{{cite web |title=The foundation for taxpayer and consumer rights is in the wrong in its junk fax lawsuit where it falsely blames Arnold Schwarzenegger for faxes sent to promote a restaurant he doesn't own |publisher=Schwarzenegger.com |url=http://www.schwarzenegger.com/en/news/uptotheminute/news_uptotheminute_eng_legacy_16.asp?sec=news&subsec=uptotheminute |access-date=April 18, 2008 |archive-date=મે 23, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080523204836/http://www.schwarzenegger.com/en/news/uptotheminute/news_uptotheminute_eng_legacy_16.asp?sec=news&subsec=uptotheminute |url-status=dead }}</ref> તેમણે ઓહિયોમાં કોલમ્બસ શોપિંગ મોલમાં રોકાણ કર્યું હતું. વર્ષો સુધી તેમને કારોબાર કરવામાં મદદ કરનારાઓ અંગે તેઓ વાત કરે છેઃ "હું કેટલાક મિત્રોના મહત્વના માર્ગદર્શન વગર ક્યારેય કારોબાર શીખી શક્યો ન હોત, તેમાં અગાઉના મિલ્ટન ફ્રીડમેનથી ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ અને હાલમાં લેસ વેક્સનર અને [[વોરન બફેટ|વોરન બફેટ]]નો સમાવેશ થાય છે. હું પ્લેનેટ હોલિવુડ પાસેથી પણ એક કે બે બાબત શીખ્યો છું, તેમાની એક તો ક્યારે નીકળી જવું તે! અને મે તેમ કર્યું!"<ref name="per"></ref> તેઓ રોકાણકાર કંપની ડાઈમેન્શનલ ફંડ એડવાઈઝર્સમાં મહત્વપૂર્ણ માલિકી ધરાવે છે.<ref name="DoggedPath">{{cite news |last=Weinraub |first=Bernard |title=Schwarzenegger's Next Goal On Dogged, Ambitious Path |work=New York Times |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9B06E5D81230F934A2575BC0A9659C8B63&sec=&spon=&pagewanted=2 |date=August 17, 2003 |access-date=April 18, 2008}}</ref> ===પ્લેનેટ હોલિવૂડ=== {{See also|Planet Hollywood}} શ્વાર્ઝેનેગર બ્રુસ વિલિસ, સિલ્વેસ્ટર સ્ટેલોન અને ડેમી મૂર્રેની સાથે પ્લેનેટ હોલિવૂડ ચેઇન (હાર્ડ રોક કાફેના મોડેલ મુજબ) નામની આંતરરાષ્ટ્રીય થીમ ધરાવતી રેસ્ટોરન્ટના સ્થાપક સેલિબ્રિટી રોકાણકાર હતા. શ્વાર્ઝેનેગર 2000ના પ્રારંભમાં જ આ ધંધાકીય સાહસથી નાણાકીય રીતે અલગ થઈ ગયા હતા.<ref name="planetar">{{cite news |title=Arnold leaves planet |date=January 25, 2000 |url=http://www.schwarzenegger.com/news.asp?id=71 |work=Schwarzenegger.com |access-date=April 18, 2008 |archive-date=ડિસેમ્બર 31, 2006 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061231121119/http://www.schwarzenegger.com/news.asp?id=71 |url-status=dead }}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરે જણાવ્યું હતું કે કંપનીને તેમની અપેક્ષા મુજબની સફળતા મળી ન હતી, તેનો દાવો હતો કે તેઓ "નવા યુએસ (US) વૈશ્વિક કારોબાર" અને તેની ફિલ્મ કારકિર્દી પર ધ્યાન આપવા માંગે છે.<ref name="planetar"></ref> ===ચોખ્ખી સંપત્તિ=== અત્યંત રૂઢિચુસ્ત અંદાજ મૂકવામાં આવે તો પણ શ્વાર્ઝેનેગરની સંપત્તિ અંદાજે $100થી $200 મિલિયન છે.<ref name="100million">{{cite news |last=Williams |first=Lance |title=Schwarzenegger worth $100&nbsp;million, experts say |date=August 17, 2003 |url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?file=/c/a/2003/08/17/TAXES.TMP |work=San Francisco Chronicle |access-date=April 18, 2008 |archive-date=માર્ચ 28, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080328121715/http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?file=%2Fc%2Fa%2F2003%2F08%2F17%2FTAXES.TMP |url-status=dead }}</ref> વર્ષો વીતવાની સાથે તેણે બોડિબિલ્ડિંગ અને ફિલ્મોની આવક શેર, બોન્ડ્સ, ખાનગી માલિકીની કંપનીઓ અને સમગ્ર વિશ્વમાં રિયલ એસ્ટેટ હોલ્ડિંગ્સમાં રોકી હતી, તેમાં પણ ખાસ કરીને યુએસએ (USA) અને યુરોપની આર્થિક મંદીના લીધે રિયલ એસ્ટેટનું મૂલ્ય ઘટી રહ્યું છે તે સંદર્ભમાં તેની સંપત્તિનો વધારે ચોકસાઈભર્યો આંક કાઢવો મુશ્કેલ છે. 1997માં જૂનમાં શ્વાર્ઝેનેગરે ખાનગી ગલ્ફસ્ટ્રીમ જેટની ખરીદી કરવા માટે પોતાના નાણાંમાંથી $38 મિલિયન ખર્ચ્યા હતા.<ref>{{cite book |last=Fleming |first=Charles |title=[[High concept: Don Simpson and the Hollywood Culture of Excess]] |publisher=Bloomsbury |year=1999|isbn=0747542627}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરે એક વખત તેના નસીબ અંગે જણાવ્યું હતું કે, "નાણાં તમને ખુશ કરી શકતા નથી. મારી પાસે હાલમાં $50 મિલિયન છે, પરંતુ મારી પાસે $48 મિલિયન હતા ત્યારે જેટલો ખુશ હતો તેટલો જ ખુશ છું."<ref name="governG2"></ref> તેમણે આ ઉપરાંત જણાવ્યું છે કે "મેં ધંધાદારી તરીકે સમય જતા ઘણા મિલિયન નાણાં બનાવ્યા છે."<ref name="per"></ref> ==જાતીય સતામણી અને વ્યક્તિગત ગેરવર્તણૂકના આરોપ== [[File:Arnold Schwarzenegger sexual harassment protestors750.jpg|thumb|શ્વાર્ઝેનેગરની વિરુદ્ધમાં કોડ પિન્કનો વિરોધ]] ગવર્નર તરીકેના પ્રચાર અભિયાનનો પ્રારંભ કરતાં શ્વાર્ઝેનેગર સામે જાતીય સતામણી અને વ્યક્તિગત ગેરવર્તણૂકના આક્ષેપો થયા હતા, જે એક "ગપગોળો" હતો.<ref name="grope1">{{cite news |title=Sex scandal draws Arnie apology |date=March 10, 2004 |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/americas/3159122.stm |work=BBC |access-date=April 18, 2008}}</ref> ચૂંટણીના પાંચ દિવસ પૂર્વે ''લોસ એન્જલ્સ ટાઇમ્સ'' માં પ્રકાશિત થયેલા અખબારી અહેવાલ મુજબ તેણે કેટલીક મહિલાઓ સાથે વ્યક્તિગત ધોરણે જાતીય ગેરવર્તણૂક કરી હતી, તેમાની છ તો પોતાની વ્યક્તિગત આપવીતી લઈને આગળ આવી હતી.<ref name="behaving badly">{{cite news |title=Schwarzenegger sorry for behaving 'badly' toward women |publisher=CNN |url=http://www.cnn.com/2003/ALLPOLITICS/10/02/recall.schwarzenegger/index.html |date=October 3, 2003 |access-date=April 18, 2008}}</ref> ત્રણ મહિલાઓએ દાવો કર્યો હતો કે આર્નોલ્ડે તેમની છાતી પકડી લીધી હતી તો ચોથીએ જણાવ્યું હતું કે તેણે તેનો હાથ તેણીના સ્કર્ટની અંદર સરકાવી દીધો હતો. પાંચમી મહિલાએ દાવો કર્યો હતો કે શ્વાર્ઝેનેગરે હોટેલ એલિવેટરમાં તેનો બાથિંગ સૂટ કાઢી નાખવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો અને છેલ્લીએ કહ્યું છે કે આર્નોલ્ડે તેને પોતાની તરફ ખેંચી લીધી હતી અને ખાસ પ્રકારનું જાતીય કૃત્ય કરવા કહ્યું હતું.<ref name="grope1"></ref> શ્વાર્ઝેનેગરે સ્વીકાર્યું હતું કે તેમણે "ઘણી વખત ખરાબ વર્તણૂક" કરી છે અને તેઓ આ અંગે માફી માંગે છે, પરંતુ તેણે એમ પણ ઉમેર્યું હતું કે અખબારોમાં પ્રકાશિત થયેલી વાતમાં "ઘણી બધી બાબત સાચી" નથી. આ બાબત વયસ્કોના સામયિક ''ઔઇને'' 1977માં મુલાકાત આપી પછી બહાર આવી હતી, આ મુલાકાતમાં શ્વાર્ઝેનેગરે જાતીય અવયવો અંગે અને ગાંજા જેવા કેફી પદાર્થોના ઉપયોગ કરવા અંગે ચર્ચા કરી હતી.<ref>{{cite web |title=Schwarzenegger's Sex Talk |publisher=The Smoking Gun |url=http://www.thesmokinggun.com/archive/arnoldinter1.html |access-date=April 18, 2008}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરને 1975માં દસ્તાવેજી ફિલ્મ ''પંમ્પિંગ આયર્ન'' માં મિ. ઓલમ્પિયાનું બિરુદ જીત્યા બાદ ગાંજાનું ધૂમ્રપાન કરતો બતાવાયો હતો. ''જીક્યુ (GQ)'' સામયિકને ઓક્ટોબર 2007માં આપેલી મુલાકાતમાં શ્વાર્ઝેનેગરે જણાવ્યું હતું કે, " ગાંજો એ કોઈ ડ્રગ નથી. તે એક પાંદડુ છે. વાસ્તવમાં મારું ડ્રગ તો પંમ્પિંગ આયર્ન હતું, વિશ્વાસ કરો."<ref name="Cannabis">{{cite news |url=http://articles.latimes.com/2007/oct/29/local/me-arnold29 |title=Governor says marijuana is not a drug, 'it's a leaf' |date=October 29, 2007 |work=Los Angeles Times }}</ref> તેના પ્રવક્તાએ પછી જણાવ્યું હતું કે આ ટિપ્પણી એક મજાક હતી.<ref name="Cannabis"></ref> બ્રિટિશ ટેલિવિઝનની જાણીતી વ્યક્તિ એન્ના રિચર્ડસને ઓગસ્ટ 2006માં શ્વાર્ઝેનેગર, તેની ટોચની સહાયક સીન વોલ્શ અને તેના માટે પત્રકારત્વનું કામ કરતી શેરીલ મેઇન સામે કરેલા બદનક્ષીના કેસની પતાવટ કરી હતી.<ref name="AR">{{cite news |title=Schwarzenegger libel 'settled' |date=August 26, 2006 |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/film/5288194.stm |work=BBC |access-date=April 18, 2008}}</ref> એક સંયુક્ત નિવેદનનાં પ્રમાણેઃ "પક્ષકારો તેમની વચ્ચેનો વિવાદ પાછળ મૂકી દે છે અને તેઓ કાયદાકીય વિવાદની પતાવટથી ખુશ છે."<ref name="AR"></ref> રિચર્ડસનનો દાવો હતો કે તેઓએ તેના આક્ષેપો નકારી તેની પ્રતિષ્ઠાને હાનિ પહોંચાડવાનો પ્રયત્ન કર્યો હતો. શ્વાર્ઝેનેગર લંડનમાં ''ધ સિક્સ્થ ડે (The 6th Day)'' ના પત્રકાર કાર્યક્રમ દરમિયાન તેની છાતીને અડક્યો હતો.<ref name="AR2">{{cite news |title=UK judge allows Arnie libel case |date=March 23, 2005|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/film/4375679.stm |work=BBC |access-date=April 18, 2008}}</ref> તેણીએ દાવો કર્યો હતો કે વોલ્શ અને મેઈને ''લોસ એન્જલ્સ ટાઈમ્સ'' ના લેખમાં તેની બદનામી કરતા એવો તર્ક રજૂ કર્યો હતો કે તેણીના કારણે તેની વર્તણૂકને પ્રોત્સાહન મળી રહ્યું છે.<ref name="AR"></ref> ==અંગત જીવન== [[File:Arnold Schwarzenegger and Maria Shriver-mod.jpg|thumb|right|2007માં ચીનના શાંઘાઈ ખાતે વિશેષ ઓલમ્પિક્સમાં શ્વાર્ઝેનેગર તેમની પત્ની મારિયા શ્રીવર સાથે]] આર્નોલ્ડે 26 એપ્રિલ 1986ના રોજ રાષ્ટ્રપતિ જ્હોન એફ, કેનેડીની ભત્રીજી મારિયા શ્રીવર સાથે મેસેચ્યુસેટ્સમાં હયાનિસ ખાતે લગ્ન કર્યા હતા. સેન્ટ ઝેવિયર કેથલિક ચર્ચમાં રેવરન્ડ જોન પાદરી રિયોર્ડને આ લગ્નવિધિ કરાવી હતી.<ref name="MariaOwings">{{cite news |title=Maria Owings Shriver Wed To Arnold Schwarzenegger |work=New York Times |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9A0DE3DF103DF934A15757C0A960948260 |date=April 27, 1986 |access-date=April 18, 2008}}</ref> તેમને ચાર બાળકો છેઃ કેથરિન એયુનિસ શ્રીવર શ્વાર્ઝેનેગર<ref>{{cite web |url=http://gov.ca.gov/speech/9858 |title=Governor Arnold Schwarzenegger's Brentwood High School Commencement Speech |date=June 7, 2008 |access-date=June 22, 2008 |publisher=gov.ca.gov |archive-date=જૂન 18, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080618081131/http://gov.ca.gov/speech/9858 |url-status=dead }}</ref> (જન્મ 13 ડિસેમ્બર 1989, લોસ એન્જલ્સ); ક્રિસ્ટીના મારિયા ઓરેલિયા શ્વાર્ઝેનેગર (જન્મ 23 જુલાઈ 1991, લોસ એન્જલ્સ);<ref>{{cite news |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9D0CE0DD1E3DF937A15754C0A967958260&n=Top%2fReference%2fTimes%20Topics%2fPeople%2fS%2fSchwarzenegger%2c%20Arnold |title=Chronicle |work=New York Times |date=July 24, 1991 |access-date=April 18, 2008 | first=Eric | last=Pace}}</ref> પેટ્રિક આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગર(18 સપ્ટેમ્બર, 1993, લોસ એન્જલ્સ);<ref>{{cite news |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9F0CE6DB1430F932A1575AC0A965958260&n=Top%2fReference%2fTimes%20Topics%2fPeople%2fS%2fShriver%2c%20Maria |title=Chronicle |work=New York Times |date=September 21, 1993 |access-date=April 18, 2008 | first=Nadine | last=Brozan}}</ref> અને ક્રિસ્ટોફર સાર્જન્ટ શ્રીવર શ્વાર્ઝેનેગર (જન્મ 27 સપ્ટેમ્બર 1993, લોસ એન્જલ્સ).<ref>{{cite news |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9D00E3D8103AF933A0575AC0A961958260&n=Top%2fReference%2fTimes%20Topics%2fPeople%2fS%2fShriver%2c%20Maria |title=Chronicle |work=New York Times |date=September 30, 1997 |access-date=April 18, 2008 | first=Nadine | last=Brozan}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગર અને તેનું કુટુંબ હાલમાં{{convert|11000|sqft|m2|adj=on}} બ્રેન્ટવૂડ ખાતેના ઘરમાં રહે છે.<ref>{{cite web |title=Next Stop&nbsp;– Governor's Mansion? |work=Forbes |url=http://www.forbes.com/2003/06/27/cx_bs_0627movers.html |date=June 27, 2003 |access-date=April 18, 2008 |last=Schiffman |first=Betsy}}</ref><ref>{{cite news |title=The Mind Behind the Muscles |work=TIME |url=http://www.time.com/time/printout/0,8816,474589,00.html |date=August 10, 2003 |access-date=April 18, 2008 |last=Lacayo |first=Richard |archive-date=જુલાઈ 25, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130725002123/http://www.time.com/time/printout/0,8816,474589,00.html |url-status=dead }}</ref> આ ઉપરાંત તેઓ પેસિફિક પેલિસેડ્સ ખાતેના પોતાના મકાનનો પણ ઉપયોગ કરે છે.<ref name="NewHome">{{cite news |title=Schwarzenegger, Shriver selling home in Palisades |work=San Francisco Chronicle|url=http://sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2003/07/06/RE54354.DTL |date=July 6, 2003 |access-date=April 18, 2008 |last=Ryon|first=Ruth}}</ref> આમ આ કુટુંબ સન વેલી, ઇદાહો અને મેસેચ્યુસેટ્સમાં હયાનિસ બંદર ખાતે સ્વમાલિકીના વેકેશન મકાનો ધરાવે છે.<ref name="CatchingUp">{{cite web |title=Catching Up With Maria Shriver |work=Sacramento Magazine|url=http://www.sacmag.com/media/Sacramento-Magazine/May-2004/Catching-Up-With-Maria-Shriver/ |month=May |year=2004 |access-date=April 18, 2008 |last=Dunteman |first=Dayna}}</ref> રવિવારે કુટુંબ સેન્ટ મોનિકા કેથલિક ચર્ચમાં ઉપાસનામાં હાજરી આપે છે.<ref>{{cite web |title=Maria Shriver Ends Her Silence On Husband's Campaign |publisher=NBC |url=http://www.knbc.com/politics/2463270/detail.html |date=September 8, 2003 |access-date=April 18, 2008 }}{{Dead link|date=જુલાઈ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરે જણાવ્યું છે કે તેઓ માને છે કે સારા લગ્નનો આધાર પ્રેમ અને સન્માન છે.<ref name="askarnold1"></ref> ''"જો તમે તમારી પત્નીને દિલોજાનથી ચાહતો હોવ તો તે પણ તે જ રીતે ચાહતી હોય છે, હું માનું છું કે આ જ સૌથી મોટી શરૂઆત છે... '' ''જો કે આ જ બાબત ક્યારેક ક્યારેક મુશ્કેલ નહીં હોય છે તે કહેવાની જરૂર નથી. '' ''દાંપત્યજીવનમાં ઉતારચઢાવ આવતા હોય છે, પરંતુ તમારે તેના પર કામ કરવાનું હોય છે."'' <ref name="askarnold1"></ref> આર્નોલ્ડે 2000માં તેના પિતૃત્વ અંગે વાત કરતાં કહ્યું હતું: ''“તમારા જીવનની શ્રેષ્ઠ બાબતોમાં એક એ છે કે તમે તમારા બાળકો સાથે રમો. '' ''તે સમયે હું એકદમ મૂર્ખની જેમ જ વર્તું છું. '' ''ઘણી વખત તો હું તેમની સાથે સંખ્યાબંધ રમતો રમું છું. '' ''હું તેમની સાથે ગેમ્સ રમું છું. '' ''આ પ્રવૃત્તિઓ ઉપરાંત. '' ''ક્યારેક અમે નાના નાટકો પણ કરીએ છીએ.”'' <ref name="askarnold1"></ref> તેની સત્તાવાર ઊંચાઈ 6'2" અંગે ઘણા લેખમાં પ્રશ્ન પણ પૂછવામાં આવ્યા છે. 1960ના દાયકામાં તેના બોડિબિલ્ડિંગના દિવસોમાં તેની ઊંચાઈ 6'1.5", હતી, તેના અનુગામી બોડિબિલ્ડરોએ પણ આ વાતને સમર્થન આપ્યું છે.<ref name="HeightArnold">{{cite web |title=Arnold Schwarzenegger Height, Schwarzenegger's |publisher=celebheights.com |url=http://www.celebheights.com/s/Arnold-Schwarzenegger-177.html |access-date=April 18, 2008}}</ref><ref>{{cite web |title=Schwarzenegger Measured |publisher=ArnoldHeight |url=http://www.arnoldheight.com/article5.html}}</ref> જોકે, 1988માં ''ડેઇલી મેઇલ'' અને ''ટાઇમ આઉટ'' સામયિકે શ્વાર્ઝેનેગર નોંધનીય રીતે ટૂંકા દેખાતા હોવાનું નોંધ્યું હતું.<ref>Andrews, N: "ટ્રૂ મિથ્સ: ધ લાઈફ એન્ડ ધ ટાઈમ્સ ઓફ આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગર," પૃષ્ઠ 157. બ્લૂમ્સબરી, 2003.</ref> થોડા સમય પહેલાં જ, ગવર્નર તરીકે ઝુકાવતા પહેલા શ્વાર્ઝેનેગરની ઊંચાઈ અંગે ફરીથી ''શિકાગો રીડર'' ના લેખમાં સવાલ કરવામાં આવ્યો હતો.<ref>{{cite web |title=Poor Recall |work=Chicago Reader |url=http://www.chicagoreader.com/hottype/2003/030919_1.html |date=September 23, 2003 |access-date=April 18, 2008 |last=Miner |first=Michael |archive-date=એપ્રિલ 23, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080423133904/http://www.chicagoreader.com/hottype/2003/030919_1.html |url-status=dead }}</ref> ગવર્નર બન્યા પછી શ્વાર્ઝેનેગરે વિધાનસભાના સભ્ય હર્બ વેસન સાથે તેની ઊંચાઈ અંગેની હળવાશભરી શાબ્દિક આપ-લે કરી હતી. એક તબક્કે તો વેસને નિષ્ફળ પ્રયત્ન પણ કર્યો હતો અને તેના જ શબ્દોમાં જોઈએ તો, ''"આ મુદ્દાનો કાયમી ધોરણે ઉકેલ લાવી દો અને શોધી કાઢો કે તેની ખરેખર ઊંચાઈ કેટલી છે"'' અને દરજીની ટેપનો ઉપયોગ કરીને ગવર્નરની ઊંચાઈ માપો અને આ મુદ્દાનો હલ આવી જાય.<ref>{{cite news |title=Incoming governor's mantra: 'Action' |work=San Francisco Chronicle |url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?file=/c/a/2003/10/23/MNG2C2HG8R1.DTL |date=October 23, 2003 |access-date=April 18, 2008 |last=Salladay |first=Robert}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરે તેના પ્રત્યાઘાતરૂપે તેમના પર ઓશીકું ફેક્યું હતું, જેના પર લખ્યું હતું કે "લિફ્ટની જરૂર છે?" તેમની કચેરીમાં વાટાઘાટાના સત્ર પૂર્વે પાંચ ફૂટ પાંચ ઇંચ (165 સે.મી.)અંગે વેસન્સની ખુરશી પર તેમણે ઓશીકું ફેંક્યું હતું.<ref>{{cite web |title=Schwarzenegger Blinked |publisher=National Conference of State Legislators |url=https://www.ncsl.org/programs/pubs/slmag/2004/04SLDec_Schwarzenegger.pdf |access-date=April 18, 2008 |last=Weintraub |first=Daniel |format=PDF |archive-date=જૂન 4, 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070604204415/https://www.ncsl.org/programs/pubs/slmag/2004/04SLDec_Schwarzenegger.pdf |url-status=dead }}</ref> બોબ મુલ્હોલેન્ડે દાવો કર્યો હતો કે આર્નોલ્ડની ઊંચાઈ 5'10" હતી, તે તેના પગમાં રાઇઝર્સ પહેરે છે.<ref>{{cite web |url=http://www.arnoldwatch.org/articles/articles_000488.php3 |title=The Governator II: At first it seemed like a bad joke |publisher=Arnoldwatch.org |date=October 7, 2004 |access-date=March 8, 2010 |archive-date=મે 25, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525190758/http://www.arnoldwatch.org/articles/articles_000488.php3 |url-status=dead }}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરની ઊંચાઈ અંગેની ચર્ચા ફક્ત આટલે સુધી જ સિમિત ન રહેતા વેબસાઇટ સુધી પહોંચી ગઈ છે,<ref>{{cite web|title=Arnold Height |publisher=ArnoldHeight |url=http://www.arnoldheight.com}}</ref> CelebHeights.com વેબસાઇટ પર તેમનું પૃષ્ઠ સૌથી વધુ સક્રિય પૈકી એક પૃષ્ઠ છે, આ વેબસાઇટ પર સેલિબ્રિટીઓની ઊંચાઈ અંગે ચર્ચા કરવામાં આવે છે.<ref name="HeightArnold"></ref> ઓસ્ટ્રિયાની ગ્રીન પાર્ટીના પીટર પિલ્ઝે 2005માં માંગ કરી હતી કે સંસદે શ્વાર્ઝેનેગરનું ઓસ્ટ્રિયન નાગરિકત્વ રદ કરવું જોઈએ. આ માંગનો આધાર ઓસ્ટ્રિયન નાગરિકત્વના કાયદાની 33મી જોગવાઈ છે જે જણાવે છેઃ ''કોઈ નાગરિક વિદેશમાં જાહેર સેવામાં હોય અને તેણે ઓસ્ટ્રિયન ગણરાજ્યના હિતોને નોંધપાત્ર પ્રમાણમાં નુકસાન પહોંચાડ્યું હોય તો તેનું નાગરિકત્વ રદ કરવું જોઈએ.'' <ref name="DamageAustria"></ref> પિલ્ઝનો દાવો હતો કે શ્વાર્ઝેનેગરે મૃત્યુદંડની સજાને ટેકો આપ્યો છે (જે ઓસ્ટ્રિયામાં ધ યુરોપીયન કન્વેન્શન ઓન હ્યુમન રાઇટ્સના પ્રોટોકોલ 13 હેઠળ પ્રતિબંધિત છે) તેના લીધે ઓસ્ટ્રિયાની પ્રતિષ્ઠાને નુકસાન થયું છે. શ્વાર્ઝેનેગરે સમજાવ્યું હતું કે કેલિફોર્નિયાના ગવર્નર તરીકેની ફરજના ભાગરૂપે આ પગલાં લેવામાં આવ્યા છે, જે ન્યાયિક કાર્યપદ્ધતિમાં ભૂલ અટકાવવા પ્રતિબદ્ધ છે. શ્વાર્ઝેનેગરના માનમાં તેમના મૂળ શહેર ગ્રાઝમાં ફૂટબોલ સ્ટેડિયમને ''ધ આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગર સ્ટેડિયમ'' નામ આપવામાં આવ્યું હતું. તે ગ્રાઝર એકે (AK) અને સ્ટુર્મ ગ્રાઝનું પણ ઘર (મૂળ સ્થાન) છે. સ્ટેનલી વિલિયમ્સને ફાંસીની સજા આપવામાં આવ્યા બાદ તેના મૂળ શહેરની ગલીઓમાં તેની સામે વિરોધનો વંટોળ ઉઠ્યો હતો અને સ્થાનિક રાજકારણીઓએ સ્ટેડિયમને આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગરનું જે નામ આપવામાં આવ્યું છે તે દૂર કરવાની માંગ શરૂ કરી હતી. શ્વાર્ઝેનેગરે તેનો જવાબ આપતા જણાવ્યું છે કે ''"ગ્રાઝના જવાબદાર રાજકારણીઓને વધારે જવાબદારી ઉઠાવવાની ચિંતામાંથી મુક્ત કરતાં હું પોતે જ લિબેનો સ્ટેડિયમ સાથે મારું જોડાયેલું નામ આજના દિવસથી દૂર કરું છે"'' , તેની સાથે આ નામ થોડા દિવસમાં દૂર કરવાની ચુસ્ત સમયમર્યાદા પણ જાહેર કરું છું. ગ્રાઝના અધિકારીઓએ ડિસેમ્બર 2005માં શ્વાર્ઝેનેગરનું નામ દૂર કર્યું હતું.<ref>{{cite news |title=Graz removes Schwarzenegger name |publisher=BBC News |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/4560182.stm |date=December 26, 2005 |access-date=April 18, 2008}}</ref> હવે તેનું સત્તાવાર નામ યુપીસી (UPC)-અરેના છે. સન વેલી રિસોર્ટ પાસે ટૂંકી સ્કી ટ્રેઇલ છે, જેને ''આર્નોલ્ડ્સ રન'' કહેવાય છે, તેને શ્વાર્ઝેનેગરનું નામ આપવામાં આવ્યું હતું (2001માં તેને આ નામ આપવામાં આવ્યું હતું).<ref>{{cite web|url=http://www.mtexpress.com/2001/01-12-05/01-12-05arnoldsrun.htm|title=And ... here's Arnold's Run|access-date=July 13, 2008|archive-date=સપ્ટેમ્બર 5, 2012|archive-url=https://archive.is/20120905042105/http://www.mtexpress.com/2001/01-12-05/01-12-05arnoldsrun.htm|url-status=dead}}</ref> આ કેડી બ્લેક ડાયમંડ શ્રેણીમાં મુકાયેલી છે અથવા તે આ વિસ્તારમાં સૌથી મુશ્કેલ કેડી છે.<ref>{{cite news |title=Arnold Schwarzenegger to undergo surgery |publisher=The Insider |url=http://www.theinsider.com/news/1226_Arnold_Schwarzenegger_to_undergo_surgery |date=December 25, 2006 |access-date=December 6, 2009 |archive-date=ઑગસ્ટ 16, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100816181330/http://www.theinsider.com/news/1226_Arnold_Schwarzenegger_to_undergo_surgery |url-status=dead }}</ref> તેમણે 1992માં નાગરિક હેતુ માટે ઉત્પાદિત કરવામાં આવેલી સૌપ્રથમ હમર ખરીદી હતી, આ મોડેલ ખૂબ જ મોટું હતું, તે 6,300 એલબીએસ (lbs) અને {{convert|7|ft|m}} પહોળું હતું, તેને મહદ્અંશે મોટી ટ્રક તરીકે જ વર્ગીકૃત કરી શકાય અને યુ.એસ. (U.S.)ના ઇંધણના અર્થતંત્રના નિયમો તેને લાગુ પડતા ન હતા. ગવર્નર માટે રિકોલ કેમ્પેઇનમાં તેમણે જાહેરાત કરી હતી કે તે પોતાની એકાદ હમરને હાઇડ્રોજનથી ચાલતા વાહનમાં રૂપાંતરિત કરશે. તેના આ રૂપાંતરણનો ખર્ચ યુએસ (US)$21,000 આવ્યો હોવાનું મનાય છે. ચૂંટણી પછી તેણે હાઇડ્રોજન રિફ્યુલિંગ પ્લાન્ટ્સ સ્થાપવાના વટહુકમ પર સહી કરી હતી, જેને કેલિફોર્નિયા હાઇડ્રોજન હાઇવે નેટવર્ક કહેવાય છે અને યોજનાના યુએસ (US) $91,00,000ના અંદાજિત ખર્ચને પહોંચી વળવા યુ.એસ. (U.S.)ઊર્જા વિભાગની સહાય મેળવી હતી.<ref>{{cite web |title=Thanks to Arnold, California to Pave the Hydrogen Highway |publisher=BMW World |url=http://www.usautoparts.net/bmw/hydrogen/schwarzenegger.htm |access-date=April 18, 2008}}</ref> કેલિફોર્નિયાએ સૌપ્રથમ એચટુએચ (H2H) (હાઇડ્રોજન હમર)ની ડિલિવરી ઓક્ટોબર 2004માં મેળવી હતી.<ref>{{cite web |title=HUMMER H2H Hydrogen Powered Experimental Vehicle |publisher=About.com |url=http://trucks.about.com/od/hybridcar/a/hummer_h2h.htm |access-date=April 18, 2008 |last=Wickell |first=Dale}}</ref> થાલમાં લોકોએ શ્વાર્ઝેનેગરના 60માં જન્મદિવસને ઉજવ્યો હતો. અધિકારીઓએ 30 જુલાઈ 2007ને આર્નોલ્ડનો એ (A) દિવસ જાહેર કર્યો છે. થાલમાં જ્યાં શ્વાર્ઝેનેગરનો જન્મ થયો હતો એ ઘરનો નંબર 145 છે , તેમાં તેમની બધી વસ્તુઓ છે અને ત્યાં કોઈને પણ આ નંબર આપવામાં આવશે નહીં.<ref>{{cite news |title=Strudel, schnitzel shower Schwarzenegger at 60th birthday bash |work=USAToday |url=http://www.usatoday.com/life/people/2007-07-30-schwarzenegger_N.htm?csp=34 |access-date=April 18, 2008 |agency=Associated Press | date=July 30, 2007}}</ref> 12 ફેબ્રુઆરી 2010ના રોજ શ્વાર્ઝેનેગર વાનકુંવર ઓલમ્પિક ટોર્ચ રિલેના 106માં દિવસના 18મા રનર હતા. તે સ્ટેનલી પાર્ક સીવોલે પહોંચ્યા ત્યારે તેમણે આ ટોર્ચ પછીના રનર સેબાસ્ટિયન કોને આપી “ટોર્ચ ચુંબન”ની આપ-લે કરી હતી.<ref>{{cite news|url=http://olympics.thestar.com/2010/article/764519--how-vancouver-almost-lost-the-2010-olympics|title=How Vancouver almost lost the 2010 Olympics&nbsp;— Vancouver 2010 Olympics|publisher=Olympics.thestar.com|date=February 12, 2010|access-date=March 8, 2010|location=Toronto|archive-date=ફેબ્રુઆરી 15, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100215071318/http://olympics.thestar.com/2010/article/764519--how-vancouver-almost-lost-the-2010-olympics|url-status=dead}}</ref> ===અકસ્માત અને ઇજાઓ=== શ્વાર્ઝેનેગરને 23 ડિસેમ્બર 2006ના રોજ ઇદાહોમાં સન વેલી ખાતે સ્કીઇંગ કરતી વખતે તેમની જમણી જાંઘનું હાડકુ ભાગી ગયું હતું.<ref>{{cite news |agency=Associated Press|title=Calif. Gov. Schwarzenegger Breaks Leg in Skiing Accident in Idaho |publisher=FOX News |url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,238562,00.html |date=December 24, 2006 |access-date=April 18, 2008}}</ref> તેઓ ઓઅર વોર્મ સ્પ્રિંગ દોડ દરમિયાન બાલ્ડ પર્વત પર સ્કી પોલ પર ‘સરળ’ અથવા ગ્રીન લેવલ દોડ દરમિયાન પડી ગયા હતા. તેઓ નિષ્ણાત કહી શકાય તેવા સ્કીઅર છે. તેમણે 26 ડિસેમ્બર 2006ના રોજ 90 મિનિટની શસ્ત્રક્રિયા કરાવી હતી, જેમાં તેમના તૂટેલા હાડકાંને સાધવા માટે તાર અને સ્ક્રૂનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. તેમને 30 ડિસેમ્બર 2006ના રોજ સેન્ટ જોન્સ હેલ્થ સેન્ટર ખાતેથી રજા આપવામાં આવી હતી.<ref>{{cite news|title=Schwarzenegger cleared to resume duties after surgery |work=Los Angeles Times |date=December 26, 2006 |access-date=April 18, 2008}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગર કાખઘોડીના સહારે ચાલતા હોવા છતાં પણ તેમણે 5 જાન્યુઆરી 2007ના રોજ ફરીથી હોદ્દો ગ્રહણ કરવામાં વિલંબ કર્યો ન હતો. શ્વાર્ઝેનેગર મોટરસાઇકલ પર સવારી કરતી બે વખત જાહેર ધોરીમાર્ગ પર અથડાતા ઈજા પહોંચી હતી. આર્નોલ્ડ 8 જાન્યુઆરી 2006ના રોજ તેમની હર્લિ ડેવિડસન મોટરસાઇકલ પર તેમના પુત્ર પેટ્રિકને સાઇડકારમાં બેસાડી લોસ એન્જલ્સમાં સવારી કરી રહ્યા હતા ત્યારે ગલીમાં બીજો એક ડ્રાઈવર અચાનક દાખલ થતાં તેમની બાઈક ધીમી ઝડપે જઈ રહેલી કાર સાથે અથડાઈ હતી. તેમના પુત્ર અને બીજા ડ્રાઇવરને કઈજ નુકસાન થયું ન હતું, પણ આર્નોલ્ડને હોઠ પર સામાન્ય ઇજા થઈ હતી અને તેના લીધે તેમણે 15 ટાંકા લેવા પડ્યા હતા. લોસ એન્જલ્સ પોલીસ વિભાગના પ્રવક્તા જેસન લીએ જણાવ્યું હતું કે "કોઈપણ પ્રકારના હુકમો જારી કરાયા નથી."<ref>{{cite web|url=http://www.msnbc.msn.com/id/10811025/|title=No Charges Against Schwarzenegger|access-date=July 13, 2008}}</ref> અગાઉ 09 ડિસેમ્બર 2001ના રોજ લોસ એન્જલ્સમાં મોટરસાઇકલની ટક્કરમાં તેમના છ હાડકા તુટી ગયા હતા અને ચાર દિવસ સુધી હોસ્પિટલમાં રહ્યા હતા.<ref name="MotorAccident">{{cite news |agency=Associated Press|title=Schwarzenegger, son get in motorcycle accident |work=USA Today |url=http://www.usatoday.com/news/nation/2006-01-09-schwarzenegger-accident_x.htm |date=January 9, 2006 |access-date=April 18, 2008}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરે 3 જુલાઈ 2006 સુધી તેમનું મોટરસાઇકલ લાઇસન્સ ફરીથી મેળવ્યું નહોતુ.<ref>{{cite news|last=Navarro|first=Mireya|title=Schwarzenegger Finally Gets a License|url=http://www.nytimes.com/2006/07/07/us/07arnold.html?_r=2&oref=slogin|access-date=2 February 2011|newspaper=The New York Times|date=7 July 2006}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગર ધોરી નસના ફક્ત બે છેડા ધરાવતા વાલ્વ સાથે જન્મેલા છે, (સામાન્ય માનવીને ત્રણ છેડા હોય છે).<ref>{{cite news |title=Surgery Leaves Star Undimmed |url=http://www.thefreelibrary.com/NEWS+LITE+:+SURGERY+LEAVES+STAR+UNDIMMED-a083864140 |work=The Free Library |publisher=Farlex |date=April 18, 1997 |access-date=July 29, 2008 |archive-date=ઑક્ટોબર 24, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121024054528/http://www.thefreelibrary.com/NEWS+LITE+:+SURGERY+LEAVES+STAR+UNDIMMED-a083864140 |url-status=dead }}</ref><ref name="Surgery">{{cite web|last = Starnes|first = Dr. Vaughn A.|title = Renowned Cardiac Surgeon Proclaims Medical "Facts" In Article "Represent No Facts At All"|date = March 8, 2001|url = http://www.schwarzenegger.com/en/news/uptotheminute/news_uptotheminute_eng_legacy_18.asp?sec=news&subsec=uptotheminute|doi = |access-date = March 3, 2009|archive-date = મે 23, 2008|archive-url = https://web.archive.org/web/20080523203941/http://www.schwarzenegger.com/en/news/uptotheminute/news_uptotheminute_eng_legacy_18.asp%3Fsec%3Dnews%26subsec%3Duptotheminute|url-status = dead}}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરે 1997માં તેના જ ટ્રાન્સપ્લાન્ટેડ ટિસ્યૂ દ્વારા હાર્ટ વાલ્વ રિપ્લેસમેન્ટ સર્જરી કરાવવાનો વિકલ્પ પસંદ કર્યો હતો. તબીબી નિષ્ણાતોએ આગાહી કરી હતી કે સમય વીતવાની સાથે વાલ્વની અસરકારકતા ખતમ થઈ જતી હોવાથી આર્નોલ્ડને બેથી આઠ વર્ષમાં હાર્ટ વાલ્વ રિપ્લેસમેન્ટ સર્જરી કરાવવાની જરૂર પડશે. શ્વાર્ઝેનેગરે તે સમયે ઉપલબ્ધ એકમાત્ર કાયમી ઉકેલ યાંત્રિક વાલ્વથી વિપરીત પસંદગી કરી હતી, કારણ કે તેના લીધે તેની તેની શારીરિક ક્ષમતા અને કસરત કરવાની ક્ષમતા મર્યાદિત થઈ જતી હતી.<ref name="ElectHeart">{{cite news |title=Schwarzenegger Has Elective Heart Surgery |work=New York Times |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9C04E6D9113FF93BA25757C0A961958260&n=Top%2fReference%2fTimes%20Topics%2fPeople%2fS%2fSchwarzenegger%2c%20Arnold |date=April 18, 1997 |access-date=April 18, 2008}}</ref> તેમણે 2004માં હવાઈ ખાતેના વેકેશન દરમિયાન તરતી વખતે એક ડૂબતા માણસનું જીવન બચાવ્યું હતું અને તેને કિનારે લઈ આવ્યા હતા.<ref>{{cite web |title=Movie Heroes to the (Real-Life) Rescue! |publisher=Netscape celebrity |url=http://channels.isp.netscape.com/celebrity/becksmith.jsp?p=bsf_heroesrescue |date=April 10, 2004 |access-date=July 24, 2010 |archive-date=ઑગસ્ટ 9, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090809080305/http://channels.isp.netscape.com/celebrity/becksmith.jsp?p=bsf_heroesrescue |url-status=dead }}</ref> શ્વાર્ઝેનેગરના ખાનગી જેટે 19 જુન 2009ના રોજ વાન નુય્સ વિમાનીમથકે તાત્કાલિક ઉતરાણ કર્યું હતું, પાઇલટે કોકપીટમાંથી ધૂમાડો નીકળતો હોવાના આપેલા અહેવાલના પગલે આ તાત્કાલિક ઉતરાણ કરવામાં આવ્યું હતું, સરકારના અખબારી સચિવે જારી કરેલા નિવેદનમાં આ વિગત જણાવવામાં આવી હતી. આ અકસ્માતમાં કોઈને ઇજા નહોતી થઈ.<ref>{{cite news|first=Nicole|last=Santa Cruz| coauthors= |authorlink= | title=Governor's plane makes emergency landing in Van Nuys | date=June 19, 2009| work=LA Times|url=http://latimesblogs.latimes.com/lanow/2009/06/governors-plane-makes-emergency-landing-in-van-nuys.html|work=The Los Angeles Times| pages = | access-date = June 20, 2009|language =}}</ref> ==સંદર્ભો== {{Reflist|colwidth=30em}} ==ગ્રંથસૂચિ== * {{Cite book |last=Schwarzenegger |first=Arnold |title=Arnold: Developing a Mr. Universe Physique |year=1977 |publisher=Schwarzenegger}} *&nbsp;– {{cite book |author=with [[Douglas Kent Hall]] |title=Arnold: The Education of a Bodybuilder |year=1977 |publisher=Simon & Schuster |location=New York |isbn=0-671-22879-X}} *&nbsp;– {{cite book |author=with [[Douglas Kent Hall]] |title=Arnold's Bodyshaping for Women |year=1979 |publisher=Simon & Schuster |location=New York |isbn=0-671-24301-2}} *&nbsp;– {{cite book |author=with [[Bill Dobbins (photographer)|Bill Dobbins]] |title=Arnold's Bodybuilding for Men |year=1981 |publisher=Simon & Schuster |location=New York |isbn=0-671-25613-0}} *&nbsp;– {{cite book |author=with Bill Dobbins |title=The New Encyclopedia of Modern Bodybuilding |year=1998 |edition=rev. |publisher=Simon & Schuster |location=New York |isbn=0-684-84374-9}} * {{Cite book |last=Andrews |first=Nigel |title=True Myths: The Life and Times of Arnold Schwarzenegger: From Pumping Iron to Governor of California |year=2003 |edition=rev. |publisher=Bloomsbury |location=New York |isbn=1-58234-465-5}} * {{Cite book |last=Blitz |first=Michael |coauthors=and Louise Krasniewicz |title=Why Arnold Matters: The Rise of a Cultural Icon |year=2004 |publisher=Basic Books |location=New York |isbn=0-465-03752-6}} * {{Cite book |last=Borowitz |first=Andy |authorlink=Andy Borowitz |title=Governor Arnold: A Photodiary of His First 100 Days in Office |year=2004 |publisher=Simon & Schuster |location=New York |isbn=0-7432-6266-2}} * {{Cite book |last=Brandon |first=Karen |title=Arnold Schwarzenegger |year=2004 |publisher=Lucent Books |location=San Diego |isbn=1-59018-539-0}} * {{Cite book |last=Saunders |first=Dave |title="Arnie": Schwarzenegger and the Movies |year=2008 |publisher=I. B. Tauris |location=London}} * {{Cite book |last=Sexton |first=Colleen A. |title=Arnold Schwarzenegger|year=2005 |publisher=Lerner Publications |location=Minneapolis |isbn=0-8225-1634-9}} * {{Cite book |last=Zannos |first=Susan |title=Arnold Schwarzenegger |year=2000 |publisher=Mitchell Lane |location=Childs, Md. |isbn=1-883845-95-5}} ===ઈન્ટરવ્યુ=== * thesmokinggun.com પર [http://www.thesmokinggun.com/archive/arnoldinter1.html ઓગસ્ટ 1977માં ''ઔઈ (Oui)'' સામયિકમાં ઈન્ટરવ્યુ] * time.com પર [http://www.time.com/time/nation/printout/0,8816,483264,00.html એક્સપર્ટ્સ ફ્રોમ ''ટાઈમ આઉટ'' (લંડન) ઈન્ટરવ્યુ, 1977] {{Webarchive|url=https://archive.today/20121217214758/www.time.com/time/nation/printout/0,8816,483264,00.html |date=ડિસેમ્બર 17, 2012 }} * ધ અવર પર જ્યોર્જ સ્ટ્રોમ્બોલોપોલોસ સાથે [http://www.cbc.ca/thehour/index.html શ્વાર્ઝેનેગર ઈન્ટરવ્યુ] ===ફિલ્મ=== * "આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગર&nbsp;– હોલિવૂડ હીરો" ડીવીડી (DVD) ~ ટોડ બેકર * "પંમ્પિંગ આયર્ન" (25મી તિથિ નિમિત્તે વિશેષ આવૃત્તિ) ડીવીડી (DVD) ~ જ્યોર્જ બટલર * {{IMDb name|0000216}} ==બાહ્ય લિંક્સ== {{External links|date=January 2011}} {{Sister project links|Arnold Schwarzenegger|wikt=no|b=no|s=Arnold Alois Schwarzenegger|v=no|author=yes}} {{Portal box|California|Biography}} *[http://www.joinarnold.com/ આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગર] ''અધિકૃત બંધારણીય સાઈટ'' {{GovLinks | natgov = 1dac224971c81010VgnVCM1000001a01010aRCRD | votesmart = 29556 | washpo = Arnold_Schwarzenegger | cspan = 4501 | ontheissues = Arnold_Schwarzenegger.htm | followmoney = 4450 | nyt = s/arnold_schwarzenegger | findagrave = }} *[http://www.americanrhetoric.com/speeches/convention2004/arnoldschwarzenegger2004rnc.htm ગવર્નર શ્વાર્ઝેનેગરના 2004 રિપબ્લિકન રાષ્ટ્રીય સંમેલનને સંબોધનનું સંપૂર્ણ લખાણ, ઓડિયો, વીડિયો] AmericanRhetoric.com *[http://www.americanrhetoric.com/speeches/arnoldschwarzeneggerunitednations.htm વૈશ્વિક આબોહવા પરિવર્તન અંગે યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સને ગવર્નર શ્વાર્ઝેનેગરે આપેલા સંબોધનનું સંપૂર્ણ લખાણ અને ઓડિયો] AmericanRhetoric.com, સપ્ટેમ્બર 24, 2007 *[http://www.signab43.com/ ગવર્નર શ્વાર્ઝેનેગર અને સજાતિય લગ્ન સંબંધિત પત્રવ્યવહારનો સંગ્રહ] એબી (AB) 43 યોજનાઓ ;વ્યવસાય *[http://www.schwarzenegger.com/en/index.asp આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગરની અધિકૃત વેબસાઈટ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100619172008/http://www.schwarzenegger.com/en/index.asp |date=જૂન 19, 2010 }} * {{worldcat id|id=lccn-n79-85101}} *{{dmoz|Arts/People/S/Schwarzenegger,_Arnold}} {{s-start}} {{s-ppo}} {{s-bef|before=[[Bill Simon (politician)|Bill Simon]]}} {{s-ttl|title=[[Republican Party (United States)|Republican]] nominee for [[Governor of California]]|years=[[California gubernatorial recall election, 2003|2003]], [[California gubernatorial election, 2006|2006]]}} {{s-aft|after=[[Meg Whitman]]}} |- {{s-off}} {{s-bef|before=[[Gray Davis]]}} {{s-ttl|title=[[Governor of California]]|years=2003–2011}} {{s-aft|after=[[Jerry Brown]]}} {{s-end}} {{Governors of California}} {{Kennedy family}} {{Use mdy dates|date=August 2010}} {{Persondata |NAME = Schwarzenegger, Arnold |ALTERNATIVE NAMES = Schwarzenegger, Arnold Alois |SHORT DESCRIPTION = Bodybuilder, actor, California politician |DATE OF BIRTH = July 30, 1947 |PLACE OF BIRTH = Thal, Austria |DATE OF DEATH = |PLACE OF DEATH = }} {{DEFAULTSORT:Schwarzenegger, Arnold}} [[Category:કેલિફોર્નિયાના અભિનેતાઓ]] [[Category:અમેરિકન અભિનેતા-રાજનેતાઓ]] [[Category:અમેરિકન એથલેટ-રાજનેતાઓ]] [[Category:અમેરિકન બોડિબિલ્ડરો]] [[Category:અમેરિકન મનોરંજન ઉદ્યોગના વ્યવસાયિક લોકો]] [[Category:અમેરિકન ફિલ્મ અભિનેતાઓ]] [[Category:અમેરિકન ફિલ્મ નિર્દેશકો]] [[Category:અમેરિકન ફિલ્મ નિર્માતાઓ]] [[Category:અમેરિકન સ્વાસ્થ્ય કાર્યકરો]] [[Category:અમેરિકન પરોપકારીઓ]] [[Category:અમેરિકન વીડિયો ગેમ અભિનેતાઓ]] [[Category:આર્નોલ્ડ શ્વાર્ઝેનેગર]] [[Category:ઓસ્ટ્રિયન બોડિબિલ્ડરો]] [[Category:ઓસ્ટ્રિયન ફિલ્મ અભિનેતાઓ]] [[Category:યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સમાં વસવાટ કરનાર ઓસ્ટ્રિયન લોકો]] [[Category:ઓસ્ટ્રિયન સૈનિકો]] [[Category:ઓસ્ટ્રિયન વંશના અમેરિકન લોકો]] [[Category:કેલિફોર્નિયા રિપબ્લિકનો]] [[Category:વિકલાંગ અધિકાર કાર્યકરો]] [[Category:કેલિફોર્નિયાના ગવર્નરો]] [[Category:કેનેડી પરિવાર]] [[Category:લૉરેયસ વર્લ્ડ સ્પોર્ટ્સ પુરસ્કાર વિજેતાઓ]] [[Category:જીવિત લોકો]] [[Category:યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સના નાગરિક અધિકાર પ્રાપ્ત લોકો]] [[Category:ગ્રાઝના લોકો]] [[Category:વિસ્કોસીન-સુપેરિયર યુનિવર્સિટીના ભૂતપૂર્વ વિદ્યાર્થીઓ]] [[Category:વ્યવસાયિક બોડિબિલ્ડરો]] [[Category:શ્રીવર પરિવાર]] [[Category:કેલિફોર્નિયામાં રમતગમત સાથે જોડાયેલા લોકો]] [[Category:કેલિફોર્નિયા યુનિવર્સિટીના કારભારીઓ]] [[Category:કેલિફોર્નિયાના લેખકો]] [[શ્રેણી:૧૯૪૭માં જન્મ]] 5esta1jxypofu8hihy0q0eyg785hb97 0 32644 825661 820231 2022-07-23T03:28:17Z Snehrashmi 41463 /* ભૂગોળ */ Space removed wikitext text/x-wiki {{cleanup}} {{Infobox settlement <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions --> | official_name = Carinthia | native_name = {{#if:Kärnten<br />Koroška |Kärnten<br />Koroška}} | native_name_lang = de | settlement_type = [[States of Austria|State of Austria]] | image_flag = Flag of Carinthia (state).svg | flag_size = 120px | image_shield = Kaernten CoA.svg | shield_size = 75px | image_map = Karte A Ktn.svg | subdivision_type = Country | subdivision_name = {{AUT}} | seat_type = Capital | seat = [[Klagenfurt]] | leader_party = [[Freedom Party in Carinthia|FPK]] | leader_title = [[Landeshauptmann|Governor]] | leader_name = [[Gerhard Dörfler]] | area_total_km2 = 9535.97 | population_footnotes = {{#if: |{{{pop_ref}}}}} | population_total = 559891 | population_as_of = {{#if: |{{{pop_date}}}}} | population_density_km2 = auto | timezone1 = [[Central European Time|CET]] | utc_offset1 = +1 | timezone1_DST = [[Central European Summer Time|CEST]] | utc_offset1_DST = +2 | blank_name_sec1 = {{#if: |[[Gross domestic product|GDP/ Nominal]]}} | blank_info_sec1 = {{#if: |€ {{{GDP}}} billion ({{{GDP_year}}}){{{GDP_ref}}}}} | blank1_name_sec1 = {{#if: |[[Gross domestic product|GDP per capita]]}} | blank1_info_sec1 = {{#if: |€ {{{GDP_per_capita}}} ({{{GDP_cap_year}}}){{{GDP_cap_ref}}}}} | blank1_name_sec2 = [[Federal Council of Austria|Votes in Bundesrat]] | blank1_info_sec2 = 4 (of 62) | blank_name_sec2 = [[First level NUTS of the European Union#Austria|NUTS Region]] | blank_info_sec2 = AT2 | iso_code = AT-2 | website = [http://www.ktn.gv.at/ www.ktn.gv.at] | footnotes = }} '''કારિન્થિયા''' ({{lang-de|Kärnten}},{{lang-sl|Koroška}}), ઓસ્ટ્રિયાની સૌથી વધુ દક્ષિણમાં આવેલું રાજ્ય કે ''પ્રદેશ'' છે. મુખ્યત્વે પર્વતો અને તળાવો માટે નોંધપાત્ર તેવું કારિન્થિયા પૂર્વીયઆલ્પ્સમાં આવેલું છે. એક વિશેષ (સરળતાથી ઓળખી શકાય તેવી) દક્ષિણ ઓસ્ટ્રો બવારિયન બોલીની સાથે અહીંના લોકો મુખ્ય રૂપે જર્મન બોલે છે, જેમાં મુખ્યત્વે બેવડા વ્યંજનની પહેલા તમામ નાના જર્મન સ્વરને લાંબા કરવામાં આવે છે ("કેરિન્થિયન સ્વર ને ખેંચવા"). એક સ્લોવેન ભાષી અલ્પસંખ્યક, જેને કેરિન્થિયન સ્લોવેનના રૂપમાં ઓળખવામાં આવે છે, તે રાજ્યના દક્ષિણ અને દક્ષિણ પૂર્વીના ભાગોમાં કેન્દ્રિત છે. જાતીય સમૂહના પ્રતિનિધિઓએ ગણતરીને નકારવાના લીધે તેનું વ્યવસ્થિત કદ નક્કી નથી કરી શકાયું. 2001માં જનગણનાનો બહિષ્કાર કરવાની સલાહના લીધે જેમાં પ્રતિદિન વાતચીત કરવામાં આવતી ભાષાના પ્રયોગના અંગે પૂછી મેળવવામાં આવેલા ગણતરી (12,554 લોકો કે 527,333ની કુલ જનસંખ્યાની 2.38%<ref>{{cite web|url= http://www.statistik.at/web_de/statistiken/bevoelkerung/volkszaehlungen/bevoelkerung_nach_demographischen_merkmalen/022886.html|title= Bevölkerung mit österreichischer Staatsbürgerschaft nach Umgangssprache seit 1971|language= German|publisher= Statistik Austria|access-date= 2009-04-13|archive-date= 2009-06-20|archive-url= https://archive.is/20090620083650/http://www.statistik.at/web_de/statistiken/bevoelkerung/volkszaehlungen/bevoelkerung_nach_demographischen_merkmalen/022886.html|url-status= dead}}</ref>) સંશયયુક્ત છે. કેરિન્થિયાના મુખ્ય ઉદ્યોગો [[પર્યટન|પ્રવાસન]], ઇલેક્ટ્રોનિક્સ, ઇજનેરી,વનસંવર્ધન વિદ્યા અને [[કૃષિ|ખેતીવાડી]] છે. અહીં મલ્ટીનેશનલ કોર્પોરેશન ફિલિપ્સ અને સીમન્સના મોટા વ્યાપારી મથકો છે. == નામ == [[ચિત્ર:Grossglockner heilingenblut vue.jpg|thumb|right|હેઇલીગેન્બલુટની સાથે ગ્રોસગ્લોકેનેર.]] માનવામાં આવે છે કે તેનું મૂળ કેલ્ટિકમાં છે, અનુમાન મુજબની બે ઉત્પતિઓને અહીં રજૂ કરવામાં આવી છે:<ref>સીએફ. એચ.ડી. પોપ્લ: ''કાર્ન્ટેન - ડ્યૂશ યુન્ડ સ્લોવેનીસ્ચે નામેન'' . હાર્મગોરસ, કલેગેન્ફુર્ટ 2000, પીપી 84એફ., 87-118.</ref> # ''કરાન્ટ'' , જેનો અર્થ મિત્ર કે સંબંઘ થાય છે – જે મતલબ "મિત્રોની ભૂમિ" કે જેમાં કાંસ્ય યુગના ઇલ્લરિયન જનજાતિનો સંદર્ભિ હોય તેવું મનાઇ રહ્યું છે. # ''કરાન્ટો'' (પૂર્વ ઇન્ડો-યુરોપીયન મૂળ), જેનો અર્થ "પત્થર", "ખડક" થાય છે. જો આ દાખલો હોય તો આ નામ કાર્નબર્ગ, કારાવાન્કેન અને તે જ પ્રકારના અન્ય નામોની સાથે મૂળનો હિસ્સો છે. ''કારન્તાનિયા'' પણ સ્લોવેનિયન ''કોરોટન'' થી સંબંધિત છે, જોકે આધુનિક નામ ''Koroška'' (કોરોસ્કા)થી ઉત્પન્ન થયું છે અને આ પૂર્વ સ્લાવિક કારન્ટિયાથી વ્યુત્પન્ન થયું છે. == ભૂગોળ == કારિન્થિયામાં મોટાભાગના ક્લાજેનફર્ટ બેસિન અને ઉપરના કેરિન્થિયાની પર્વત શ્રૃંખલાનો સમાવેશ થાય છે. કાર્નિક આલ્પ્સ અને કરાવાનકેન/કરાવાન્કે, ફ્રિઉલી-વેનેજિયા ગિઉલિયા અને [[સ્લોવેનિયા]]ની ઇટાલયન પ્રદેશની સીમા બનાવે છે. ગ્રોસગ્લોકનેર {{convert|3798|m|2|abbr=on|lk=out}} પહાડની સાથે હાને તોઅર્ન પહાડી હારમાળા તેને સાલ્જબર્ગના ઉત્તરી રાજ્યથી અલગ કરે છે. ઉત્તર-પૂર્વ અને પૂર્વથી આગળ પૈકસેટલ પહાડીમાંથી પસાર થતું સ્ટાયરિયા રાજ્ય છે (જર્મન: ''Steiermark'' (સ્ટીયરમાર્ક), સ્લોવેનિયાઇ:''Štajerska'' (સ્ટાજેર્સ્કા) ). મુખ્ય નદી ડ્રોવ (''દ્વાવા'' ) છે, આ પૂર્વ ટાયરોલથી પશ્ચિમની સાથે નિરંતર ખીણ બનાવે છે. ડ્રોવની સહાયક નદીઓ ગર્ક, ગ્લાન, લાવન્ટ અને ગેલ છે. કેરિન્થિયાના તળાવોમાં વોર્થેરન સી, મિલસ્ટેટ્ટર સી, ઓસિએચર સી, ફાકર સીનો સમાવેશ થાય છે, જે પર્યટકોનું મુખ્ય આકર્ષણ કેન્દ્ર છે. [[ચિત્ર:Faaker See and Mittagskogel.png|thumb|right|ફાકેર સી એન્ડ કારાવનકેન]] તેની રાજધાની કલાજેનફર્ટ છે, સ્લોવેનિયાઇ ભાષામાં સેલોવેક કહેવામાં આવે છે. અન્ય મહત્વપૂર્ણ શહેર છે વિલ્લાચ (''બેલ્જક'' ) બન્ને આર્થિક રૂપે મજબૂત રીતે જોડાયેલો છે. અન્ય શહેરોમાં અલ્થોફેન, બેડ સાન્ક્ટ લિયોનહાર્ડ ઇમ લવાન્ટાલ, બ્લેઇબર્ગ (પ્લિબેર્ક), ફેલ્ડકિરચેન (''ટર્ગ'' ), ફેલાર્ચ (''બોરોવ્લ્જે'' ), ફ્રિઇસાચ, (''બ્રેજે'' ) [[ગમુંડ]], હેમોહોર (''સ્મોહોર'' ), રડેનથેન, સાંક્ટ એન્ડ્રા, સાંક્ટ વેટ એન ડેર ડ્રાઉ (''સેન્ટવિડ ન ગ્લિની'' ), સ્પિટલ એન ડેર ડ્રાઉ, સ્ટ્રાસબર્ગ, વોલ્કરમાર્કટ (''વેલિકોવેક'' ), વોલ્ફ્સ્બેર્ગ (વોલ્સપર્ક). આ સ્લોવેને જગ્યાના નામોમાંથી કેટલાક સરકારી પદનામ છે, મોટાભાગ, સ્લોવેને બોલચાલના ઉપયોગનો ભાગ છે. કેરેન્થિયામાં મહાદ્વિપિય હવામાન રહે છે જેમાં ગરમ અને મધ્યમ ભીનાશવાળો ઉનાળો અને લાંબા સમય સુધી શિયાળો રહે છે. હાલના દશકોમાં શિયાળો અસાધારણરૂપમાં શુષ્ક રહી હતી. ઓસ્ટ્રિયામાં સરેરાશ તડકાના કલાકોની પ્રમાણ સૌથી વધુ છે. મોટેભાગે શરદઋતુ અને શિળાયામાં તાપમાનના બદલાવથી હવામાન પર તેની અસર પડે છે, જેમાં હવાની સ્થિરતા, ગાઢ ધુમ્મસથી ઢાંકાયેલી ઠંડી ખીણો અને પ્રદૂષણને ગાઢ ધુમ્મસ ના સ્વરૂપે પકડી રાખવાની લાક્ષણિકતા દ્વારા તેને સમજી શકાય છે, આમ ત્યારે નોંધવામાં આવે છે જ્યારે થોડુક મધ્યમ તડકાવાળા વાતાવરણ ખીણ અને પહાડોમાં હોય. == ઇતિહાસ == {{see also|Carantania|March of Carinthia|Duchy of Carinthia}} === ડચી === 745 એ.ડી (A.D.)માં પૂર્વ સ્લાવિક પ્રદેશના કારિન્થિયનને ડ્યૂક ઓડિલો દ્વારા બાવરિયન સ્ટેમ ડચીનું એક મારગ્રાવિયટ (સીમા પ્રદેશના ઉમરાવનું અધિકાર ક્ષેત્ર) બનાવવામાં આવ્યું, ડ્યૂક ઓડિલો, ડ્યૂક ટસ્સિલો IIIના પુત્ર હતા જેમને છેવટે શારલેમેન દ્વારા પદભ્રષ્ટ કરવામાં આવ્યા હતા અને તેમના ક્ષેત્રોને ફ્રેન્કિષ સામ્રરાજ્યમાં સમાવવામાં આવ્યા હતા. 843માં વર્દનની સંધિ દ્વારા પૂર્વ કારિન્થિયન ભૂમિ શારલેમેનેના પૌત્ર લુઇસ ધ જર્મન દ્વારા શાસિત પૂર્વીય ફ્રાન્સિયન રાજ્યમાં ભળી ગયું. 1414માં જ્યારે અર્નેસ્ટ આયરનને કારિન્યિના ડ્યૂકની ગાદી પર બેસાડવામાં આવ્યા ત્યાં સુધી સ્લોવેનિયન ભાષામાં કાર્નબર્ગમાં રાજકુમારના પથ્થર પાસે કારિન્થિયન ડ્યૂકના સ્થાપનની વિધિને સાચવામાં આવી હતી. 865થી 880 સુધી બવેરિયાના રાજા લુઇસના પુત્ર કાર્લોમન દ્વારા 889થી ક્ષેત્ર વારસા દ્વારા તેના પ્રાકૃતિક પુત્ર અર્નલ્ફ ઓફ કેરિન્થિયાના માટે કેરિન્થિયાની માર્ચની શરૂઆત થઇ. અર્નલ્ફને 880નમાં જ કેરિન્થિયા ડ્યૂકની એક ઉપાધિને ધારણ કરી હતી અને 887માં તેણે તેના કાકા ચાર્લ્સ ધ ફેટને બાવરિયાના રાજા અને પૂર્વીય ફ્રાન્સિકન તરીકે અનુસર્યા હતા 976માં રેન્ગલરના ડ્યૂક હેનરી II સાથે ઝધડામાં વિજય પ્રાપ્ત કરી છેવટે કારિન્થિય ડચી, વિશાળ બવારિયન ડચીથી શાસક ઓટ્ટો II દ્વારા અલગ થયું. આમ કેરિન્થિયા હોલી રોમન સામ્રાજ્યનું પ્રથમ નવ નિર્મિત ડચી બન્યું અને ટૂંક સમયમાં તેણે ડેન્યૂબથી એડ્રિયાટિક સમુદ્ર સુધી પોતાની ભૂમિને વિસ્તારિત કરી. 1040માં કાર્નિઓલાની માર્ચ તેનાથી અલગ થઇ ગયા. 1180 સ્ટાયરિયા, કારિન્થિયન માર્ચ, પોતાના જ અધિકારમાં એક ડચી બની ગયા. 1335માં ગોરિજિયા-ટાયરોલના ડ્યૂક હેનરી VI ની મૃત્ય પછી, કારિન્થિયાને ઓટ્ટો IV કે જે હાઉસ ઓફ હબ્સબુર્ગના સભ્ય હતા તેમને સોપવામાં આવ્યું અને 1918 સુધી તેમના રાજ્યવંશમાં શાસિત રહ્યું. 1806માં હોલી રોમન સામ્રાજ્યના વિઘટન બાદ, કારિન્થિયાને ઓસ્ટ્રિયા સામ્રાજ્યના ઇલીરિયન રાજ્યમાં જોડવામાં આવ્યું, જેને નેપોલિયના ઇલીરિયન પ્રદેશો પર વિજય મેળવ્યો હતો, પણ 1849માં તેને ફરીથી પોતાના પૂર્વ સ્થાનને પ્રાપ્ત કર્યું અને 1867માં ઓસ્ટ્રિયા-હંગેરીના સિસલેથાનિયન "ક્રાઉન લેન્ડ્સ"માંનું એક બન્યું. === રાજ્યનું ગઠન === 1918ના અંતમાં ક્ષીણ થતા હાબ્સબુર્ગ શાસન સાથે તાત્કાલિક છૂટા પડવાનું સ્પષ્ટ થયું, અને 21 ઓક્ટોબર 1918ના દિવસે રાઇચ્સરેટના સભ્યો જર્મન બોલતા ઓસ્ટ્રિયાના ક્ષેત્રો માટે ઓસ્ટ્રિયા માટે વિયનામાં મળીને એક "જર્મન ઓસ્ટ્રિયા માટે અસ્થાયી રાષ્ટ્રિય સમિતિ"ની રચના કરી. પ્રતિનિધિઓને પહેલાના મેળાવડામાં નક્કી કર્યું કે જર્મન-ઓસ્ટ્રિયા યુગોસ્લાવ વિસ્તારોની સમજૂતી, કે જેમાં નીચલા સ્ટીરિયા અને બે સ્લોવેને ભાષા બોલતા કારિન્થિયાની ખીણના દક્ષિણ કારવાનકેન શ્રૃંખલા, સીલેન્ડ (સ્લોવિયન: Jezersko (જેઝેર્સ્કો)) અને મીઇબટલ (મેઝા નદીની ખીણ)ને સંદર્ભિત છે તેનો સમાવેશ નહીં કરે. 12 નવેમ્બર, 1918ના રોજ વિયનામાં જ્યારે જર્મન ઓસ્ટ્રિયાની સ્થાપનાથી સંબંધિત કાયદાને અસ્થાઇ રાષ્ટ્રિય બેઠકમાં પસાર કરવામાં આવ્યો ત્યારે ત્યાંના કુલપતિ કાર્લ રેન્નર કહ્યું હતું કે "''દુનિયાના પૂર્વગ્રહોથી અને અમે સામસામે આવી ગયા છીએ જાણે કે અમે બીજાની સંપત્તિ પર કબજો કરવા માંગતા હોઇએ તેવું લાગે છે'' "<ref>[http://alex.onb.ac.at/cgi-content/anno-plus?apm=0&amp;aid=spe&amp;datum=00010003&amp;seite=00000066&amp;zoom=2 ''મિનીટ્સ ઓફ ધ થર્ડ સેશન ઓફ ધ પ્રોવીસનલ નેશનલ એસેમ્બલી ઓફ જર્મન-ઓસ્ટ્રિયા ઓન 12 નવેમ્બર 1918'' ], ઇન: ઓસ્ટ્રિયન નેશનલ લાઇબ્રેરી, મિનીટ્સ ઓફ પાર્લામેન્ટરી સેસન્સ'', પી. 66'' </ref> તેના એક દિવસ પહેલા એટલે કે 11 નવેમ્બર 1918 અસ્થાઇ કારિન્થિયાની સભાએ ઔપચારિક રીતે જર્મન ઓસ્ટ્રિયાના રાજ્યની સાથે કારિન્થિયાની પદપ્રાપ્તિને જાહેરાત કરી હતી.<ref>[http://www.landtag-noe.at/1918.pdf કુર્ઝ જેસ્ચીચટે કાર્ન્ટેન્સ'''' ], ઇન: ડેયુટેસ્કોસ્ટેર્રીચ, ડુ હેર્ર્લીચેસ લેન્ડ. 90 જાહરે કોન્સ્ટીટુઇરુન્ગ ડેર પ્રોવીસોરચેન નેશનલવેર્સામ્માલુન્ગ. બ્રોસ્ચુરે ઝુમ ફેસ્ટાક્ટ ડેર ઓસ્ટેર્રીચીસ્ચેન લાન્ડટેગસ્પારસીડેન્ટલન્નેન એએમ 20. ઓક્ટોબર 2008'', પી.24'' </ref> 22મી નવેમ્બર 1918ના રોજ હદ, સીમાઓ અને રાજ્યના ક્ષેત્રોના સંબંધના વિષયમાં સંધીય કાનૂને સ્પષ્ટ રીતે લેખ 1માં કહ્યું હતું કે સ્ટ્રિરિયા અને કેરિન્થિયાના ડચીસ સાથે યુગોસ્લાવના સમરૂપ ક્ષેત્રની સમજૂતીને બકાત રાખવામાં આવશે''.<ref>[http://alex.onb.ac.at/cgi-content/anno-plus?apm=0&amp;aid=spe&amp;datum=00010011&amp;seite=00000021&amp;zoom=2 બિલ બાય સ્ટેટ કાઉન્સીલ, એપેન્ડીક્સ નંબર. 3 પીડીએફ]</ref>'' ''એક સામાજિક લોકતાંત્રિક ફ્લોરિયન ગ્રોગરના છોડીને કારિન્થિયાના તમામ અન્ય પ્રતિનિધિઓ હંસ હોફેર, જેકોબ લશાઉનિગ, જોસેફ નગેલે, અલોઇસ પિર્કેર, લિયોપોલ્ડ પોન્ગ્રત્ઝ, ડૉ. ઓટ્ટો સ્ટાઇનવંડર, ડૉ. વિક્ટર વાલ્ડનર - જર્મન રાષ્ટ્રિય દળો અને સંગઠનના સદસ્ય હતા.<ref>[http://www.landtag-noe.at/1918.pdf ડેયુટેસ્કોસ્ટેર્રીચ, ડુ હેરર્લીચેસ લેન્ડ'', પી.18'' ]</ref>'' === વિવાદીત સીમાઓ === {{See also|Carinthian Plebiscite}} જોકે પ્રથમ વિશ્વ યુદ્ધના અંત પછી કારિન્થિયા એક વિવાદાત્મક પ્રદેશ બની ગયો હતો. 5 નવેમ્બર 1918ના રોજ સ્લોવેને સ્વયંસેવક ફ્રાન્જો મલગાજના નેતૃત્વ હેઠળ સશસ્ર લશ્કરી દળને લઇને કારિન્થિયા પર ચડાઇ કરી અને ત્યારબાદ તેઓએ રુડેલ્ફ માઇસ્ટેરના નેતૃત્વ હેઠળના સ્લોવેને દળોમાં જોડાઇ ગયા. નિયમિત યુગોસ્લાવ લશ્કરની અનુગામી મદદથી તેમણે દક્ષિણ કારિન્થિયાના કિંગડમ ઓફ સેર્બ્સ, ક્રોટ્સ અને સ્લોવેનેસ (યુગોસ્લાવિયા) વિસ્તારો અંગે દાવો કર્યો. 5 ડિસેમ્બરે કારિન્થિયાની હંગામી રાજ્ય સરકારે સ્પીટ્ટાલ એન ડેર ડ્રાઉના ભાગે અને સ્થાનિક સ્વયંસેવકો વચ્ચે ચાલી રહેલી લડાઇને જોતા આક્રમણ કરનારા પર સશસ્ત્ર પ્રતિરોધ જાહેર કરવાનું નક્કી કર્યું. યુગોસ્લાવ લશ્કરી દળો દ્વારા આ પ્રતિરોધ સામે લડત આપવામાં આવી, ખાસ કરીને ઉત્તરી ડ્રાવા નદી પાસેના શહેર વોસ્કેરમાર્કેટની આસપાસની હિંસક સશ્ત્ર લડાઇથી પેરિસ શાંતિ પરિષદ પર સંયુક્ત રીતે વિજય મેળવ્યો. યુએસ લેફ્ટિન્ટ કર્નલ શેરમન માઇલ્લસની અધ્યક્ષતા હેઠળ એક સંયુક્ત આયોગે સીટુની સ્થિતિનું નિરીક્ષણ કર્યું અને ક્લાજિનફર્ટ બેસિનને અખંડ રાખવા માટે એક પ્રાકૃતિક સીમાની રૂપમાં કારવાનકેન મુખ્ય ટોચનું સૂચન કર્યું. પણ વૂડ્રોવ વિલ્સના ચૌદ મુદ્દાઓના વિષય નંબર 10ના સમજૂતીમાં વિવાદિત ક્ષેત્ર અંગે <span class="goog-gtc-fnr-highlight">લોકમત</span> કરવાનું સૂચન કર્યું. 14 જાન્યુઆરીએ યુદ્ધવિરામ માટે સહમતિ થઇ અને 7 મે 1919 યુગોસ્લાવના દળોએ રાજ્યને છોડી દીધુ, પણ રુડોલ્ફ મેસ્ટેરની હેઠળ નિયમિત સૈનિકોના દળે 6 જૂને ક્લાજિફર્ટ પર ફરી કબ્જો કરવા પાછા આવ્યા. પેરિસમાં મિત્ર દેશોમાં સર્વોચ્ચ પરિષદના હસ્તક્ષેપ કરવા પર તેમણે શહેરમાંથી પીછે હટ કરી પણ 13 સ્પટેમ્બર 1920 સુધી તે કારિન્થિયાનું વિવાદીત વિસ્તાર બની રહ્યું. 10 સપ્ટેમ્બર 1919માં સેન્ટ જર્મન સમજૂતી મુજબ કારવાનકેન શ્રેણીના બે નાના સ્લોવેને બોલતા દક્ષિણ કેરિન્થિયા ખીણ, જેજેર્સ્કો અને મેજા નદી (મેજિસ્કા ડોલિના (Mežiška dolina))ની આસપાની ખીણોને મળીને તથા ડ્રાવોગાર્ડ શહેર પર જીત મેળવી –જે મળીને 128 વર્ગ સ્કેવર માઇલ્સ<ref name="Britannica"/> કે {{convert|331|km²|2|abbr=on|lk=out}} છે- અને સર્બ્સ, ક્રોટ્સ અને સ્લોવેનેસ (પછાળથી કિંગડમ ઓફ યુગોસ્લાવિયા તરીકે ઓળખાય છે) સાથે જોડવામાં આવ્યા છે: આ ક્ષેત્ર વર્તમાનમાં રિપબ્લિક ઓફ સ્લોવેનિયામાં ''કોરોસ્કા'' નો એક હિસ્સો છે, આ પારંપરિક ક્ષેત્રને કારિન્થિયાના તરીકે પણ સંદર્ભિત કરાય છે. કનાલટાલ (ઇટાલયન: વાલ કાનાલે) પોન્ટેબા જેટલું જ દક્ષિણ તરફથી દૂરઆવેલા આ વિસ્તાર તે સમયે જાતિય આધાર પર મિશ્રિત જર્મન સ્લોવેનેનું ક્ષેત્ર હતું, જેની સીમા ટાર્વીસિએ ({{lang-de|Tarvis}},{{lang-sl|Trbiž}})ની શહેર સીમા સાથે જોડાયેલી હતી અને મારિયા લુશારી (172 વર્ગ માઇલ્સ<ref name="Britannica">”કાર્ન્ટેન.” એનસાઇક્લોપેડિયા બ્રિટાનિકા. અલ્ટીમેટ રેફેરન્સે સુટ. શિકાગો 2010.</ref> કે 445 કિમી)ના યાત્રીઓ માટેની પવિત્ર જગ્યાને તેમાંથી [[ઈટલી|ઇટલી]] અને યુડીને પ્રદેશમાં સમાવિષ્ટ કરવા સુપરત કરી હતી. આ સમાન સંધિ દ્વારા સંયુક્ત આયોગના સૂચનથી દક્ષિણ કારિન્થિયામાં એક લોકમતનું આયોજન કરવામાં આવ્યું, જે એસએચએસ (SHS) રાજ્ય દ્વારા દાવો કરાતા વિસ્તાર ઓસ્ટ્રિયાનો ભાગ રહે કે યુગોસ્લાવિયામાં જાશે તે નક્કી કરશે. દક્ષિણી કેરિન્થિયાનો મોટોભાગના વિસ્તાર બે ભાગોમાં વિભાજીત થઇ ગયો. ક્ષેત્ર એ વિભાગનું ગઠન પહેલાના સ્લોવેને વસ્તી ક્ષેત્ર (લગભગ વર્તમાનના વોલ્કેરમાર્કેટ જિલ્લો, દક્ષિણી વોર્થેર્સી તળાવ અને ક્લાગેનફુર્ટ ભૂમિનો જિલ્લો, હાલનો દક્ષિણ પૂર્વી વિલ્લાચ-ભૂમિનો જિલ્લો) બન્યો, જ્યારે ક્ષેત્ર બીમાં ક્લાજિનફર્ટ શહેર, વેલ્ડેન એમ વોર્થેર્સી અને તેની આસપાસના મોટા પાયે જર્મન ભાષા બોલતા ગ્રામીણ વિસ્તારનો સમાવેશ કરાયો. જો ક્ષેત્ર એની વસ્તીએ યુગોસ્લાવિયા પર પસંદગી ઉતારી તો ક્ષેત્ર બીમાં અન્ય <span class="goog-gtc-fnr-highlight">લોકમત</span>ને અનુસરવામાં આવશે. 10 ઓક્ટોબર 1920ના રોજ કારિન્થિયન સાર્વમતનું આયોજન ક્ષેત્ર એમાં થયું જેમાં 60 ટકા વસ્તીએ ઓસ્ટ્રિયામાં રહેવાનું પસંદ કર્યું, એટલે કે લગભગ 40 ટકા સ્લોવેને બોલતી વસ્તીએ કારિન્થિયાના વિભાગોથી વિરુદ્ધ મતદાન કર્યું. વિદેશી નિરીક્ષકો દ્વારા આ લોકમતને નજીકથી જોઇને તથા લોકમતના ચાર અઠવાડિયા સુધી યુગોસ્લાવ અધિકૃત કરેલા વિસ્તારમાં યુગોસ્લાવ સમર્થકોએ અનિયમિતતા આરોપ દ્વારા ભારે નિરાષા વ્યક્ત કરી પણ તેનાથી સંપૂર્ણ નિર્ણયને ન બદલી શકાયો. સર્વમત પછી પણ એસએચએસ(SHS)-રાજ્યએ ફરીથી આ વિસ્તાર પર કબજો જમાવાનો પ્રયત્ન કર્યો પણ ગ્રેટ બ્રિટન, ફાન્સ અને ઇટલીની રાજનૈતિક ચાલે તેના દળોને ઓસ્ટ્રિયામાંથી ખદેડી મૂક્યા, જેથી કરીને 22 નવેમ્બર 1920માં કારિન્થિયાના રાજ્ય સભા તેની સમગ્ર ભૂમિ પર સાર્વભૌમત્વ લાગુ પાડવા સક્ષમ બન્યું.<ref>કસીયપડીયા ફ્રાસ્સ-ઇહર્ફેલ્ડ, ''ગેસ્ચીચટે કાર્ન્ટેન્સ 1918-1920. '' ''અબવેહર્કમ્પફ- વોલ્કસાબ્સટીમ્મુનગ-ઇડેન્ટીટાટસ્સુચે,'' કલાગેન્ફુર્ટ: જોહાન્નેસ હેયન 2000. આઇએસબીએન (ISBN) 3-85366-954-9</ref> === 1920થી વર્તમાન સુધી === મૂળભૂત રીતે કેરિન્થિયા કૃષિ પ્રધાન દેશ છે, 1920ના દસકામાં તેને ગ્રોસગ્લોકનેર ઉચ્ચ અલ્પાઇન રોડ અને ક્લાજેનફર્ટ હવાઇ મથક જેવી પર્યટનની માળખાગત સુવિધાઓની સ્થાપના માટે પ્રયાસ કર્યો સાથે જ ઓસ્ટ્રિયા અલ્પાઇન ક્લબના માધ્યમથી અલ્પસને ખોલવાનો પણ પ્રયાસ કર્યો. જોકે 1930ની મહામંદીએ તેને ભારે ઘક્કો પહોચાડ્યો. જેણે ઓસ્ટ્રિયાની રાજનિતિક પ્રણાલીને વધુને વધુ અતિવાદની તરફ પહોંચાડી દીધું. આ અસાધારણ ઘટનાનું યામ્યોત્તર પહેલી વાર ઓસ્ટ્રોફાર્સિસમ વર્ષોમાં થયું હતું અને ત્યાર બાદ 1938માં નાઝી જર્મની (''એન્ચ્સલુસ્સ'' )થી ઓસ્ટ્રિયાના જોડાણ વખતે થઇ. આ જ વખતે નાજી પાર્ટીને સંપૂર્ણ કેરિન્થિયાની સત્તાને પોતાના હાથમાં લીધી, જે પૂર્વીય ટાયરોલની સાથે મળીને એક ''રાઇસ્કગૌ'' બન્યું, અને ફ્રાન્ઝ કુટશેરા, હુબેર્ટ ક્લૉસ્નેર અને ફ્રેડરિચ રેઇનર જેવા નાઝી નેતાને ગૌલેટર અને રાઇચ્સટાટહેલ્ટર કાર્યલયને પોતાના કબજામાં કર્યું. [[બીજું વિશ્વ યુદ્ધ|બીજા વિશ્વ યુદ્ધ]] દરમિયાન, સ્લોવેનેનો પક્ષપાતી પ્રતિકાર આ પ્રદેશના દક્ષિણી વિસ્તારમાં સક્રિય હતો, જેના લીધે લગભગ 3,000 જેવા સશસ્ત્ર પુરુષો તેની આસપાસ પહોંચ્યા. કલાજેનફર્ટ અને વિલાચ શહેરો પર હવાઇ હુમલા થયા પણ 8 મે, 1945 પહેલા સંયુક્ત દળો કેરિન્થિયા સુધી ના પહોંચી શક્યા. યુદ્ધ અંત વખતે, ગૌલેઇટર રેઇનરે નાઝી યોજના માટે કારિન્થિયાને નાઝી રાષ્ટ્રિય નાની કિલ્લાબંધી (''અલ્પેનફેસ્ટન્ગ'' ) યોજનાનો ભાગ બનાવાનો પ્રયત્ન કર્યા પણ આ પ્રયત્ન નિષ્ફળ ગયો અને રેઇનરના નેતૃત્વ નીચેના દળે બ્રિટીશ લશ્કર સામે આત્મસમર્પણ કર્યું. પ્રથમ વિશ્વ અંતની જેમ જ ફરીથી યુગોસ્લાવ સૈન્યએ કારિન્થિયાના કેટલાક વિસ્તારો સાથે તેની રાજધાની ક્સાજેનફુર્ટ પર પોતાનો અધિકાર જમાવ્યા, પણ [[સોવિયેત યુનિયન|સોવિયત સંધ]]ની સહમતિથી સાથે બ્રિટિશ દળો દ્વારા જલ્દી જ તેમને આત્મસમર્પણ કરવામાં માટે તે મજબૂર બન્યા. ત્યાર પછી કેરિન્થિયા, પૂર્વીય ટાયરોલ અને સ્ટ્રરિયમાં મિશ્ર પ્રશાસન ઓસ્ટ્રિયાના યુકે (UK) હસ્તગત ક્ષેત્રની રચના થઇ. આ વિસ્તાર 1945માં જર્મન સંયુક્ત ક્રોસએક્સથી રેડ આર્મી (લાલ સેના)ના સંચાલનનો સાક્ષી છે. સંયુક્ત કબજાને 1955માં ઓસ્ટ્રિયા રાજ્ય સંધિ દ્વારા સમાપ્ત કરાયો, જેણે ઓસ્ટ્રિયાની સાર્વભૌમત્વતાને ફરીથી સ્થાપિત કરી. જર્મન અને સ્લોવેન ભાષી કેરિન્થિયનની વચ્ચે સંબંધ કંઇ રીતે સમસ્યાગ્રસ્ત બને છે. લધુમતીના હકોને લાગુ કરવાની પર અલગ અલગ મતો છતાં લેખ 7 દ્વારા તેને ઓસ્ટ્રિયા રાજ્ય સંધિએ સલામત કર્યો જેણે પાછલા પચાર વર્ષોમાં બે જૂથો વચ્ચે અનેક તણાવ ઉભા કર્યા છે. == વહીવટી વિભાગો == આ દેશ આઠ ગ્રામીણ અને બે શહેરી જિલ્લા (''બેજિર્કે'' )માં વિભાજીત છે, જે પછીથી ક્લાજેનફર્ટ અને વિલાચના કાનૂની શહેરો (''સ્ટાટુટાર્ટડ્ટે'' (Statutarstädte)) બન્યા. અહીં 132 નગર પાલિકાઓ છે જેમાં 17 શહેરો તરીકે નિગમિત કરવામાં આવ્યા છે અને 40ને ઓછા બજાર શહેરો (''માર્કટગેમાઇનડેન'' ) હોદ્દો આપવામાં આવ્યો છે. [[ચિત્ર:Map at kaernten bezirke kfz.png|thumb|300px|right|કારિન્થિયાના જિલ્લાઓ]] === કાનૂની શહેરો === * કલાગેનફર્ટ (લાઇસન્સ પ્લેટ કોડ: કે (K)) * વિલાચ (વીઆઇ (VI)) === ગ્રામીણ જિલ્લાઓ === * સ્પિટ્લ એન ડેર ડ્રાઉ (એસપી (SP)) * હેર્મગોર (એચઇ (HE)) * વિલાચ-લેન્ડ (વીએચએલ (VL)) * ફેલ્ડકિર્ચેન (એફઇ (FE)) * સેન્ટ વેટ ઇન ડેર ગ્લાન (એસવી (SV)) * ક્લાજિનફર્ટ-લેન્ડ (કેએલ (KL))) * વોલ્કરમાર્કટ (વીકે (VK)) * વોલ્ફ્સબર્ગ (ડબલ્યુઓ (WO)) == રાજકારણ == રાજ્ય વિધાનસભા ''કાર્ન્ટનેર લાન્ડટેગ'' (કારિન્થિયા રાજ્ય સભા), એક ગૃહવાળી વિધાનસભા છે, જે રાજ્ય રાજ્યપાલની પણ ચૂંટણી કરે છે, જેનું પ્રાચીન શર્ષીક ''લાન્ડેસાયુપ્ટમાન્ન'' (રાજ્ય કેપ્ટન) છે. મંત્રીમંડળના અન્ય સભ્યોની પસંદગી ''લેન્ડટેગ'' થી પસંદ કરાયેલા રાજકીય પક્ષોના પ્રતિનિધિઓના પ્રમાણસર આવેદનના આધારે એક પ્રણાલી હેઠળ થાય છે. 2009ના ચૂંટણી પરિણામોમાં 44.8%/17 બેઠકો એલીયન્સ ફોર ફ્યૂચર ઓફ ઓસ્ટ્રિયા (''બીઝો'' )ને મળી, ઓસ્ટ્રિયા સામાજીક લોકશાહી પક્ષ (''સ્પો'' ) ને 28.8%/11 મળી, તથા ઓસ્ટ્રિયાની જનતા પક્ષ (''ઓવીપી'' ) 16.8%/6 બેઠકો અને ગ્રીન્સ 5.1%/2 બેઠકો મળી. ખાસ કરીને રાષ્ટ્રિય ઉદારવાદી ''બીઝો (BZÖ)'' ની બહુમુખતા ઓસ્ટ્રિયા રાજ્યના તમામ પક્ષો કરતા અલગ છે, જ્યારે રૂઢિવાદી ક્લેરિકલ ''ઓવીપી (ÖVP)'' ઉલ્લેખનીય રીતે નબળી છે. એપ્રિલ 2005માં ''બીઝો (BZÖ)'' ઓસ્ટ્રિયાનો સ્વતંત્ર પક્ષ (''એફપીઓ(FPÖ)'' ) તરીફી ઉભી થઇ પણ એક ''એફપીઓ(FPÖ)'' -એમીએ (MPs) એક નવા પક્ષ તરફ વળ્યો. ''બીઝો (BZÖ)'' ના સંસ્થાપકોમાંથી એક હતા પૂર્વ ''લેન્ડેસુપ્ટમેન'' અને લંબા સમયથી ''એફપીઓ (FPÖ)'' નેતા જોર્ગ હૈદર હતા. હૈદર એક વિવાદાસ્પદ વ્યક્તિ હતા. 1989માં તે કારિન્થિયાના રાજ્યપાલ તરીકે તે ચૂંટાઇ આવ્યા હતા. પણ બે વર્ષ પછી રાજ્ય સભામાં એક ચર્ચા બાદ ત્રીજા સમૂહના ઉચિત રોજગાર નીતિ વિષય ટિપ્પણી પછી તેમને રાજીનામું આપવા મજબૂર કરવામાં આવ્યા હતા. 1999 અને 2004માં તેમને ફરી ''લાન્ડેસાઉપ્ટમેન'' માટે પસંદ કરવામાં આવ્યા હતા આ વખતે ''ઓવીપી (ÖVP)'' અને ''એસપીઓ (SPÖ)'' ના બન્ને પ્રતિનિધિઓની સહમતિની સાથે આ ચૂંટણી કરવામાં આવી હતી. હૈદરને ઓસ્ટ્રિયાઇ સંવિધાન દ્વારા સ્લોવેનેસ કારિન્થિયન અલ્પસંખ્યકોના અધિકારોને મંજૂરીના અનાદર અંગે ફરીથી વાંધો પણ ઉઠાવ્યો હતો. 2008માં એક કાર દુર્ધટનામાં તેમની મૃત્યુ થઇ હતી અને તેમની પાર્ટીના સાથી ગ્રેહાર્ડ દોર્ફેરે તેમનું સ્થાન પ્રાપ્ત કર્યું હતું. છેલ્લી ચૂંટણીમાં દઢતા સાથે તેમા મૃતક સ્થાપકના વાત કરવા અને તેને બનાવી રાખવા અને તે ભાગના મતોના હિસ્સો પ્રાપ્ત કરવામાં ''બીઝો (BZÖ)'' સફળ રહી હતી, જ્યારે ''લેન્ડટેગ'' માં પ્રવેશ માટે ''એફપીઓ (FPÖ)'' અસફળ રહ્યા હતા. 16 ડિસેમ્બર 2009માં કારિન્થિયન બીઝો (BZÖ) શાખાની બહુમતી મળી અને કારિન્થિયામાં ફ્રિડોમિટેસ (''એફપીકે (FPK'' ))નામના પક્ષનું ગઠન કરવામાં આવ્યું. અને ''એફપીઓ (FPÖ)'' સાથે સહ સંચાલનની માંગ કરવામાં આવી. == પર્યટન આકર્ષણો == [[ચિત્ર:Gurk Cathedral.jpg|thumb|ગુર્ક કેથેડ્રલ]] પ્રમુખ સ્થળોમાં ક્લાજેનફર્ટ અને વિલાચ શહેર અને મધ્યકાલીન શહેરામાં ફ્રીસાચ અને ગમુન્ડનો સમાવેશ થાય છે. કારિન્થિયાની વિશેષતા તેના અનેક મઠો અને ચર્ચો છે, જેમાં રોમનેસ્ક્યુ ગુર્ક કેથ્રેડ્રલ કે જોલફેલ્ડ પ્લેનનું મારિયા સાલ, સેન્ટ પોલનું એબીઝનું સેન્ટ પોલ્સ, ઓસાઆઝ, મિલસ્ટેટ અને વિક્ટરિંગનો સમાવેશ થાય છે તથા કિલ્લાઓ અને રાજમહેલમાં હોચોસ્ટરવિટ્ઝ, ગ્રિફેન કે પોર્ચીઆનો સમાવેશ થાય છે. કુદરતી આકર્ષણોમાં મુખ્યત્વે નાહવ તળાવો જેવા કે વોર્થરસી, મિલસ્ટેટર સી, ઓસિયાચેર સી, ફાકર સી અને સાથે કેટલીક નાના જીલ અને નાના તળાવોનો પણ સમાવેશ થાય છે. શિયાળામાં કારિન્થિયામાં હેર્માગોર નજીકનું નાસફેલ્ડ, ગેર્લીટ્જેન પર્વત, બેડ ક્લેઇનકિર્ચેમ, ફ્લાટેચ સ્કી રિસોર્ટની રજૂઆત કરે છે આ ઉપરાંત ઓસ્ટ્રિયાના સૌથી ઊંચા પહાડ પર હેલિજેનબ્લટ, ગ્રોસગ્લોકેનર અને હોહે ટોઇર્ન અને તમામ પ્રકારની અલ્પાઇન ખેલો અને પર્વતારોહણ માટે નોક પર્વતનો રાષ્ટ્રિય ઉદ્યાન છે. == નોંધપાત્ર વ્યક્તિઓ == === કારિન્થિયામાં જન્મ === * આર્નુલ્ફ ઓફ કેરિન્થિયા, હોલી રોમન એમ્પાયર, 850ની આસપાસ જન્મ, મૂસબર્ગમાં ઉછેર, 8 ડિસેમ્બર 899માં રેગેન્સબર્ગમાં મૃત્યુ. * પોપ ગ્રેગરી V, ને બ્રુનો કે બ્રૂનો ઓફ કેરિન્થિયા, 972ની આસપાસ જન્મ, સ્થળ અજ્ઞાત, 18 ફેબ્રુઆરી 999માં રોમમાં મૃત્યુ. * સેન્ટ હેમા ઓફ ગુર્ક, 980ની આસપાસ જન્મ, સંભવત ઝેલ્ટ્શેચ, ફ્રીસાચ, 27 જૂન, 1045માં ગુર્કમાં મૃત્યુ. * હેનરિક વૉન ડેમ તુઇર્લિન, માઇનસંગીર અને મહાકાવ્યના કવિ, 13મી સદીના પ્રારંભમાં લગભગ સાન્ક્ટ વેટ ઇન ડેર ગ્લાનમાં જન્મ. * યુલરીચ વૉન ડેમ ટર્લિન, 13મી સદીનો મહાકાવ્ય કવિ, લગભગ સેન્ટ વેઇટ ઇન ડેર ગ્લાનમાં જન્મ * હેનરી ઓફ કેરિન્થિયા, બોહેમિયા ''(Jindřich Korutanský)'' ના રાજા અને પોલેન્ડના નામ માત્રનૈ રાજા, 1265ની પાસે જન્મ, 2 એપ્રિલ, 1335માં ટ્રારોલ કિલ્લામાં મૃત્યુ. * જોસેફ સ્ટેફન, ભૌતિક વિજ્ઞાની, ક્લાજેનફર્ટની આસપાસના ક્ષેત્રમાં 24 માર્ચ, 1835માં જન્મ, 7 જાન્યુઆરી, 1893માં વિયનામાં મૃત્યુ. * રોબર્ટ મુસિલ, લેખક, 6 નવેમ્બર, 1880ના ક્લાજેનફર્ટમાં જન્મ, 15 એપ્રિલ, 1942માં જિનેવામાં મૃત્યુ. * એટોન વિએગેલે, ચિત્રકાર, 23 ફેબ્રુઆરી, 1887ના Nötsch im Gailtal (નોસ્ચે ઇમ ગાઇલટલ)માં જન્મ, 17 ડિસેમ્બર 1944માં Nötsch im Gailtal (નોચ ઇમ ગાઇલટલ)માં મૃત્યુ. * હરબર્ટ બોઇચ્કલ, ચિત્રકાર, 3 જૂન 1894માં ક્લાજેનફર્ટમાં જન્મ, 20 જાન્યુઆરી, 1966માં વિયનામાં મૃત્યુ. * રુડોલ્ફ કૈટનિંગ, સંગીતકાર, 9 એપ્રિલ 1895માં ટ્રેફ્ફેનમાં જન્મ, 2 સપ્ટેમ્બર 1955માં વિયનામાં મૃત્યુ * જોસેફ ક્લાઉસ, રાજનિતિજ્ઞ, 15 ઓગસ્ટ, 1910એ કોટ્સચાચ માઉથેનમાં જન્મ, 25 જુલાઇ 2001 વિયેનામાં મૃત્યુ. * હેનરિક હર્રેર, પર્વતારોહી અને નૃવંશવિજ્ઞાનશાસ્ત્રી, 6 જુલાઇ, 1912એ ઓબરગ્રોસન, હુટેનબર્ગમાં જન્મ, ફ્રીસાચમાં 7 જાન્યુઆરી, 2006માં મૃત્યુ. * ક્રિસ્ટીન લાવંટ, કવિ, 4 જુલાઇ, 1915એ ગ્રોસડલિંગ, વોલ્ફસબર્ગમાં જન્મ, વોલ્ફસબર્ગમાં જૂન 7, 1973માં મૃત્યુ. * મારિયા લેસિંગ, ચિત્રકાર, 9 સપ્ટેમ્બર, 1919માં કપ્પેલ એમ ક્રાપફિલ્ડમાં જન્મ. * પોલ વાટ્જલાવિક, મનોવિજ્ઞાની, 25 જુલાઇ, 1921 વિચાલમાં જન્મ, 31 માર્ચ, 2007માં પાલો ઓલ્ટોમાં મૃત્યુ. * ફેલિક્સ એર્માકોરા, અંતરાષ્ટ્રિય કાનૂનમાં વિશેષજ્ઞ, 13 ઓક્ટોબર, 1923માં ક્લાજેનફર્ટમાં જન્મ, 24 ફેબ્રુઆરી 1995માં વિયનામાં મૃત્યુ. * ઇન્ગેબોર્ગ બાચમેન, કવિ અને લેખક, 25 જૂન 1926ના ક્લાજેનફર્ટમાં જન્મ, 17 ઓક્ટોબર, 1973માં રોમમાં મૃત્યુ. * ગેહોર્ડ લમ્પેર્સબર્ગ, સંગીતકાર, 5 જુલાઇ 1928માં હેર્મગોરમાં જન્મ, 29 મે 2002માં ક્લાજેનફર્ટમાં મૃત્યુ. * ગુંથેર ડોમેનિંગ, વાસ્તુકાર, 6 જુલાઇ, 1934માં ક્લાજેનફર્ટમાં જન્મ. * ઉડો જુર્જેન્સ, ગાયક અને સંગીતકાર, 30 સપ્ટેમ્બર, 1934માં ક્લાજેનફર્ટમાં જન્મ * કિકી કોજેલ્નિક, ચિત્રકાર, 22 જાન્યુઆરી, 1935 બ્લેઇબુર્ગમાં જન્મ, 1 ફેબ્રુઆરી 1997માં વિયનામાં મૃત્યુ. * બ્રુનો ગિરોંકોલી, મૂર્તિકાર, 27 સપ્ટેમ્બર, 1936માં વિલાચમાં જન્મ. * એન્ગેલ્બેર્ટ ઓબેર્નોસ્ટેરેર, લેખક, 28 ડિસેમ્બર, 1936એ સાન્ક્ટ લોજેન્ઝેન, લેસાચ્ટલમાં જન્મ. * ડગમગ કોલર, અભિનેત્રી અને ગાયિકા, 26 ઓગસ્ટ 1939 ક્લાજેનફર્ટમાં જન્મ. * પીટર હંડકે, નાટ્યકાર અને લેખક, 6 ડિસેમ્બર, 1942માં ગ્રિફ્ફેનમાં જન્મ. * આર્નુલ્ફ કોમ્પોસ્ચ, દર્પણ કલાકાર, 1942માં ક્લાજેનફર્ટમાં જન્મ. * પીટર તુર્રિની, નાટ્યકાર, 26 સપ્ટેમ્બર, 1944માં સેન્ટ મારગારેથન ઇમ લાવાંટલ, વોલ્ફસબર્ગમાં જન્મ. * ગર્ટ ઝોંકે, નાટકકાર, 8 ફેબ્રુઆરી 1946માં ક્લાજેનફર્ટમાં જન્મ, 4 જાન્યુઆરી 2009માં મૃત્યુ. * વર્નર કોફ્લેર, લેખક, 23 જુલાઇ 1947માં વિલાચમાં જન્મ * વોલ્ફગેન્ગ પેટ્રિસ્ક, રાજદૂત, 26 ઓગસ્ટ 1947માં ક્લાજેનફર્ટમાં જન્મ. * એરિક સ્ચિનેગ્ગેર, ઇન્ટરસેક્સ્ડ અલ્પાઇન રમતવીર, 19 જૂન, 1948માં એગ્સડોર્ફ, સાન્ક્ટ અર્બનમાં જન્મ. * વોલ્ફગેન્ગ પુક, સુપ્રદ્ધિ રસોઇયો, 8 જુલાઇ 1949માં વેટ એન ડેર ગ્લાનમાં જન્મ. * ફ્રાન્જ ક્લામ્મેર, એલ્પાઇન સ્ક્રીઅર, 3 ડિસેમ્બર, 1953ના મૂસવાલ્ડ ફ્રીસાચમાં જન્મ. * યુર્સુલા પ્લાસ્સ્નિક, રાજનિતિજ્ઞ, 23 મે, 1956માં ક્લાજેનફર્ટમાં જન્મ. * પીટર લોશર, પ્રબંધક, 17 સપ્ટેમ્બર, 1957માં વિલાચમાં જન્મ. * જનકો ફર્ક, લેખક, 11 ડિસેમ્બર 1958 સાન્ક્ટ કેન્જિયન એમ ક્લોપિનેર સીમાં જન્મ. * માર્ટિન કુસેજ, મંચ નિર્દેશક, 14 મે 1961માં વોલ્ફસબર્ગમાં જન્મ. * લિડા મિસ્ચકુલનિંગ, લેખક, 2 ઓગસ્ટ, 1963એ ક્લાજેનફર્ટમાં જન્મ. * પેટ્રિક ફ્રિસાચર, ફાર્મૂલા વન ચાલક, 26 સપ્ટેમ્બર 1980 વોલ્ફ્સબેર્ગમાં જન્મ. * ગેહોર્ડ ફ્રેઇડલ, પુરુષ મોડલ, 28 ડિસેમ્બર 1983મા અલ્થોફેનમાં જન્મ. * વિલ્લિબલ્ડ રુચ, વ્યક્તિત્વ અને મૂલ્યાંકનના અધ્યાપક (હાસ્ય અનુસંધાન), 22. 07. 1956માં કુહંસડોર્ફમાં જન્મ. === કારિન્થિયામાં મૃત્યુ === * મોદેસ્ટસ, મિશનરી, [[આયરલેંડનું ગણતંત્ર|આયરલેન્ડ]]માં 720ના આસપાસ જન્મ, સંભવત 772માં મારિયા સાલમાં મૃત્યુ. * બોલ્સલૉ II બોલ્ડ, પોલેન્ડના રાજા, 1042ની આસપાસ જન્મ, પૌરાણિક કથા મુજબ, ઓસ્સિઆકમાં 22 માર્ચ, 1081માં મૃત્યુ. * કાર્લ ઔઇર વૉન વેલ્સબાક, કેમિસ્ટ અને આવિષ્કાર કરનાર, 1 સપ્ટેમ્બર, 1858માં વિયનામાં જન્મ, 4 ઓગસ્ટ 1929માં મોલબ્લિંગમાં મૃત્યુ. * એટોન કોલીગ, ચિત્રકાર, 1 જુલાઇ, 1886માં ન્યૂટિટ્સચેન (વર્તમાનમાં નોવી જીસીન ચેઝ રિપબ્લિક)માં જન્મ, 17 મે, 1950ની નોચ ઇમ ગેલ્ટલમાં મૃત્યુ. * વર્નર બર્ગ, ચિત્રકાર, 4 એપ્રિલ, 1911ના ઇલ્બેર્ફેલ્ડ વર્તમાનમાં વુપર્ટલ, જર્મનીમાં જન્મ, 7 સપ્ટેમ્બર 1981ના સાન્ક્ટ વેટ ઇમ જોન્ટાલ સાન્ક્ટ કેન્જિયન એમ ક્લોપિનેર સીમાં મૃત્યુ. === કારિન્થિયામાં રહેનાર === * મિલિવોજ અસ્નેર, 21 એપ્રિલ, 1913ના દરુવર, ક્રોઅટીઆમાં જન્મ, યુસ્ટાસે યુદ્ઘ આપરાધના અભિયુક્ત. == આ પણ જુઓ == * સ્લોવેનિયાઇ કારિન્થિયા * કારિન્થિયા (સ્લોવેનિયામાં સંખ્યાકીય ક્ષેત્ર) * કારિન્થિયન જનમત સંગ્રહ * કારિન્થિયન સલોવેનેસ == બાહ્ય લિંક્સ == {{Commons|Kärnten}} * [http://www.ktn.gv.at કારિન્થિય સરકારની અધિકૃત વેબસાઇટ (જર્મનમાં)] * [http://kaernten.tiscover.at કારિન્થિયન પ્રવાસ માર્ગદર્શિકા] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080522030813/http://kaernten.tiscover.at/ |date=2008-05-22 }} * [http://www.kaernten.at કારિન્થિયન પર્યટન સૂચના 360 પનોરમસ, વેબકૈમ અને અનેક એવું (અંગ્રેજી, જર્મન, ઇટાલયન, ડચ અને અન્ય ભાષાઓમાં)] * [http://www.whitings-writings.com/Travel/carinthia00.htm કારિન્થિયા ઉપભોક્તા] * [http://www.woerthersee-events.info કારિન્થિયા ઘટનાઓ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190829042114/http://woerthersee-events.info/ |date=2019-08-29 }} * [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1268273 આર્નો ટાયુસ્ચ (2008), " 308 બિલિયન યૂરો ઇન્ટુ ધ સેન્ડ? ધ ડિબેકલ ઓફ ઇયુ (EU) રીજનલ પોલીસી" [308 મિલીઆર્ડેન € ઇન ડેન સેન્ડ? Zum Debakel der EU-Regionalpolitik]. સામાજીક વિજ્ઞાન, અનુસંધાન નેટવર્ક, ન્યૂયોર્ક અને વૈશ્વિક વિકાસ નેટવર્ક, સુસેક્સ વિશ્વવિધ્યાલય પર ઉપલબ્ધ છે. == સંદર્ભો == === નોંધ === {{reflist|colwidth=30em}} {{States of Austria}} {{Carinthia}} {{coord|46.761|13.819|display=title}} {{DEFAULTSORT:Carinthia (State)}} [[શ્રેણી:ઓસ્ટ્રિયાના રાજ્યો]] [[શ્રેણી:કારિન્થિયા]] [[શ્રેણી:વિભાજીત પ્રદેશો]] [[શ્રેણી:એનયુટીએસ 2 (NUTS 2) યુરોપીય સંઘના આંકડાકીય પ્રદેશો]] lp0hn955ncgbnpk7ptfvjeskonvpgyr 0 32931 825659 816960 2022-07-23T03:23:12Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:૨૦૦૧માં મૃત્યુ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | name = દિગીશ મહેતા | image = | image_size = | caption = | native_name = | native_name_lang = | pseudonym = | birth_name = દિગીશ નાનુભાઈ મહેતા | birth_date = {{Birth date|df=y|1934|7|12}} | birth_place = [[પાટણ]], ગુજરાત, ભારત | death_date = {{Death date and age|df=y|2001|6|13|1934|7|12}} | death_place = [[અમદાવાદ]], ગુજરાત | occupation = નિબંધકાર, નવલકથાકાર, વિવેચક અને અનુવાદક | language = [[ગુજરાતી ભાષા|ગુજરાતી]] | residence = | nationality = ભારતીય | education = એમ.એ., પીએચ.ડી | alma_mater = {{plainlist| *[[ગુજરાત કૉલેજ]] * યુનિવર્સિટે ઓફ લીડ્સ }} | period = | movement = | notableworks = ''આપણો ઘડીક સંગ'' (૧૯૬૨) | spouse = {{marriage|સ્મિતા|1963}} | children = ૨ પુત્રીઓ | relatives = | awards = | signature = | years_active = | module = {{Infobox academic | child = yes | doctoral_advisor = આર. એ. મલાગી | thesis_title = The Experience of Religious Conversion and Its Impact on The Creation of the Major Personae in The Poetry of T. S. Eliot from Prufrock to Ash Wednesday | thesis_url = http://shodhganga.inflibnet.ac.in/handle/10603/48426 | thesis_year = ૧૯૮૧ }} }} '''દિગીશ નાનુભાઈ મહેતા''' ([[જુલાઇ ૧૨|૧૨ જુલાઈ]] ૧૯૩૪ ― [[જૂન ૧૩|૧૩ જૂન]] ૨૦૦૧) ગુજરાતી નિબંધકાર, નવલકથાકાર અને વિવેચક હતા. ==જીવન== તેમનો જન્મ [[પાટણ]]માં થયો હતો. તેમણે પ્રાથમિક-માધ્યમિક શિક્ષણ [[સિદ્ધપુર]]માં પૂર્ણ કર્યું. ૧૯૫૩માં અંગ્રેજી-મનોવિજ્ઞાન વિષયો સાથે બી.એ. અને ૧૯૬૮માં યુનિવર્સિટી ઑવ લિડ્સમાંથી એમ.એ. પૂર્ણ કર્યું. તેઓ [[ગુજરાત યુનિવર્સિટી]]ના ભાષાસાહિત્ય ભવનમાં અંગ્રેજીના પ્રાધ્યાપક હતા.<ref name=":0">{{Cite web|url=http://www.gujaratisahityaparishad.com/prakashan/sarjako/savishesh/Savishesh-Digish-Mehta.html|title=દિગીશ મહેતા|last=|first=|date=|website=[[ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ]]|publisher=|language=gu|access-date=|access-date=2017-03-17}}</ref> ૧૯૬૩માં તેમના લગ્ન સ્મિતા સાથે થયેલા અને એમને બે દીકરીઓ હતી.<ref name="sharma">{{cite book|title=Saksharno Sakshatkar (Question-based Interviews with biographical literary sketches)|last=Sharma|first=Radheshyam|date=1999|publisher=Rannade Prakashan|volume=Vol. 4|location=Ahmedabad|pages=40|oclc=43853110|author-link=રાધેશ્યામ શર્મા}}</ref> તેઓ ૧૯૯૪માં નિવૃત થયા હતા અને ૧૩ જૂન ૨૦૦૧ના રોજ [[અમદાવાદ]] ખાતે તેમનું અવસાન થયું.<ref name="AGSI">{{cite book|title=અર્વાચીન ગુજરાતી સાહિત્યનો ઈતિહાસ - આધુનિક અને અનુઆધુનિક યુગ|last=Brahmabhatt|first=Prasad|publisher=Parshwa Publication|year=2010|isbn=978-93-5108-247-7|location=Ahmedabad|pages=292–295|language=gu|trans-title=History of Modern Gujarati Literature – Modern and Postmodern Era}}</ref><ref name=":0" /> ==સર્જન== ''આપણો ઘડીક સંગ'' (૧૯૬૨) એમની વિનોદશૈલીની એક પ્રયોગસભર લઘુનવલ છે. કૉલેજકન્યા અર્વાચીના અને પ્રોફેસર ધ્રૂર્જટિનાં પ્રણયસગપણના વસ્તુને અહીં અમદાવાદના શહેરી જીવનની પડછે હળવીગંભીર શૈલીએ મૂર્ત રૂપ મળ્યું છે. ૧૫૮ પૃષ્ઠ અને બાવીસ પ્રકરણોમાં વહેંચાયેલી આ કથાના તાણાવાણા ગૂંથાયા છે અર્વાચીના અને ધૂર્જટિના તદ્દન સીધાસાદા પ્રણય વડે; પણ લેખકે આ કથાને રૂઢ રૂપે નહિ, અરૂઢ રૂપે રજૂ કરી છે. અહીં ઘટનાઓ ઓછી છે, પણ જે કંઈ કથાંશો છે તેને તેઓ સચોટ પાત્રનિરૂપણ દ્વારા અને એ પાત્રોના આંતરજગતને કળામય રીતે અભિવ્યાંજિત કરતા પદાર્થો-પરિસ્થિતિઓ દ્વારા સઘન કરે છે. હાસ્ય-મજાકવાળી વિલક્ષણ શૈલી વડે એમણે જીવનના અનેક મર્મોને અહીં લીલયા ઉદઘાટિત કરી આપ્યા છે. એક લાક્ષણિક પ્રયોગ લેખે આ લઘુનવલનું ઐતિહાસિક મૂલ્ય ગણાયું છે. પાત્ર કે પરિસ્થિતિ પરત્વે લેખકની વક્રતા અને એમનો વ્યંગ વિનોદને પ્રેરે છે, છતાં એકંદરે લાગણીનો પુટ આ હાસ્યકથાને વિશિષ્ટ બનાવે છે. ''દૂરના એ સૂર'' (૧૯૭૦) એ દિગીશ મહેતાના અંગત અને લલિતાત્મક નિબંધોનો સંગ્રહ છે. તેની લલિતનિબંધની ચૌદ રચનાઓમાં એમની લેખિની ‘મનુષ્ય’ને, તેના માનવવિવર્તોને, તેના સ્વભાવની વિસંગતિઓ અને વિચિત્રતાઓને તાગવા-તાકવાનું વલણ વિશેષ ધરાવે છે. પ્રસંગનું માત્ર નિરૂપણ કરવાને બદલે તેને અનેક સંદર્ભો વચ્ચે ખીલવીને મનુષ્યચિત્તના કોઈક ને કોઈક ખૂણાને અનાવૃત્ત કરી આપવો-એ પ્રકારની એમની રીત વિશિષ્ટ છે. વસ્તુ કે પાત્રને ચિત્રાત્મક ઉઠાવ આપવાની શક્તિ એમની કલમમાં છે. બાળપણના સંસ્કારોનાં અંગત સાહચર્યો અને ઉત્તમ સાહિત્યજગતના ઉલ્લેખોથી તૈયાર થયેલું આ નિબંધોનું સ્વરૂપ આસ્વાદ્ય અને સંવેદનશીલ છે. આ નિબંધોની બાબતમાં નિબંધકાર એકરાર કરે છે તેમ, એમનું મન શહેરમાંથી ઊડીને પચાસ માઈલ દૂર આવેલા એમના ગામના એક મંદિરના કોટની ભીંત આગળ પથરાયેલા એક બીજા વૃક્ષની છાયા તરફ ફરે છે અને એમ એ પોતાની દિશા મેળવી લે છે. માનવીય પરિમાણને લક્ષમાં રાખી બૃહદ્ સંવેદન ઉપસાવતા એમના નિબંધોનું ગદ્ય તળપદા સંસ્કારો સહિત સાહિત્યપુષ્ટ છે. આ સંગ્રહના 'ઘર', 'પુલ', 'પ્રવાહ', 'પાત્રો', 'લોક' કે 'દ્રશ્યો' જેવી રચનાઓમાં એમની આ શક્તિ વિશેષ ખીલેલી જોવાય છે અને આ નિબંધો ગુજરાતી નિબંધસાહિત્યના અત્યંત આસ્વાદ્ય નિબંધોમાં સ્થાન પામેલા છે. નિબંધકારનાં અભ્યાસ, અનુભવ, કલ્પના અને તીવ્ર નિરીક્ષણમાંથી પ્રકટતી ઉપમાઓ-ઉત્પ્રેક્ષાઓ એમના નિબંધોને અનન્ય સૌંદર્ય અર્પી રહે છે. ''પરિધિ'' (૧૯૭૬) એમની અભ્યાસનિષ્ઠાનો દ્યોતક વિવેચનસંગ્રહ છે. વિદેશના કેટલાક સર્જકોની મહત્ત્વપૂર્ણ કૃતિઓની વિચારણા, કેટલાક સૈદ્ધાંતિક મુદ્દાઓની વિશદ ચર્ચા તથા ગુજરાતી સર્જક કે ગુજરાતી કળાકૃતિ ઉપરના આ લેખોમાં એમની નિજી દૃષ્ટિનો પરિચય થાય છે. એમણે અંગ્રેજીમાં ''શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર'' (૧૯૮૦) નામક લઘુચરિત્રપુસ્તક લખ્યું છે. ==સંદર્ભ== {{reflist}} ==બાહ્ય કડીઓ== * [https://gujaratisahityaparishad.com/prakashan/sarjako/savishesh/Savishesh-Digish-Mehta.html ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ પર પરિચય] [[Category:ગુજરાતી સાહિત્યકાર]] [[શ્રેણી:સાહિત્યકાર]] [[શ્રેણી:૧૯૩૪માં જન્મ]] [[શ્રેણી:૨૦૦૧માં મૃત્યુ]] 7he8icomleyzn3zq4oyrc1fqebuggja 0 36552 825669 706833 2022-07-23T03:36:10Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:૧૯૪૮માં જન્મ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{cleanup}} [[File:Mahesh Bhatt still7.jpg|right|thumb|220px|મહેશ ભટ્ટ]] '''મહેશ ભટ્ટ''' (જન્મ ૨૦ સપ્ટેમ્બર ૧૯૪૮) જાણીતા [[ભારત|ભારતીય]] ફિલ્મ દિગ્દર્શક છે. ==વ્યકતિગત જીવન== ===બાળપણ અને કુટુંબ=== મહેશ ભટ્ટનો જન્મ હિન્દુ ફિલ્મ દિગ્દર્શક [[નાનાભાઈ ભટ્ટ (ચલચિત્ર જગત)|નાનાભાઈ ભટ્ટ]] (૧૯૧૫–૧૯૯૯)ને ત્યાં થયો હતો. ===કારકિર્દી=== મહેશ ભટ્ટે તેમની કારકિર્દીની શરુઆત [[હિંદી ભાષા|હિંદી]] દિગ્દર્શક [[રાજ ખોસલા]] સાથે ૨૧ વર્ષની ઉંમરે કરી હતી. ==ફિલ્મી કળા== ==અંગત જીવન== તેઓનું લગ્ન કિરણ ભટ્ટ સાથે ૧૯૭૦માં થયું હતું અને તેમને બે સંતાન છે, એક પુત્ર [[રાહુલ ભટ્ટ]] અને પુત્રી [[પૂજા ભટ્ટ]] જે અભિનેત્રી છે. ==પુરસ્કાર== * ૧૯૮૪ [[ફિલ્મફેર બેસ્ટ સ્ક્રિન પ્લે એવોર્ડ]]: અર્થ * ૧૯૮૫ [[ફિલ્મફેર બેસ્ટ વાર્તા એવોર્ડ]]: સારાંશ * ૧૯૯૪ [[નેશનલ ફિલ્મ એવોર્ડ - સ્પેશિયલ જુરી એવોર્ડ / સ્પેશિયલ મેન્શન (ફ્યુચર ફિલ્મ)|નેશનલ ફિલ્મ એવોર્ડ - સ્પેશિયલ જુરી એવોર્ડ]]: હમ હૈ રહી પ્યાર કે * ૧૯૯૯ [[ફિલ્મફેર બેસ્ટ વાર્તા એવોર્ડ]]: જ્ખમ * ૧૯૯૯ [[નર્ગીસ દત્ત એવોર્ડ ફોર બેસ્ટ ફ્યુચર ફિલ્મ ઓન નેશનલ ઇનટેગ્રેશન]]: જ્ખમ ==ફિલ્મ કારકિર્દી== દિગ્દર્શક * ''[[સાકત]]'' (૧૯૭૦) * ''[[મંજીલે ઔર ભી હૈ]]'' (૧૯૭૪) * ''[[લહુ કે દો રંગ]]'' (૧૯૮૦) * ''[[અર્થ]]'' (૧૯૮૨) * ''[[જનમ]]'' (૧૯૮૫) * ''[[નામ]]'' (૧૯૮૬) * ''[[સારાંશ]]'' (૧૯૮૪) * ''[[કાશ]]'' (૧૯૮૭) * ''[[કબ્જા]]'' (૧૯૮૮) * ''[[ડેડી]]'' (૧૯૮૯) * ''[[આવાર્ગિ]]'' (૧૯૯૦) * ''[[આશિકી]]'' (૧૯૯૦) * ''[[દિલ હૈ કિ માનતા નહી]]'' (૧૯૯૧) * ''[[સડક]]'' (૧૯૯૧) * ''[[સર]]'' (૧૯૯૩) * ''[[ક્રિમીનલ]]'' (૧૯૯૪) * ''[[હમ્ હૈ રાહી પ્યાર કે]]'' (૧૯૯૩) * ''[[દસ્તક]]'' (1996) * ''[[તમન્ના]]'' (૧૯૯૭) * ''[[ડુપ્લીકેટ]]'' (૧૯૯૮) * ''[[જ્ખમ]]'' (૧૯૯૮) * ''[[દુશ્મન]]'' (૧૯૯૮) * ''[[કારતુસ]]'' (૧૯૯૯) * ''[[સંઘર્ષ]]'' (1999) * ''[[કસૂર ]]'' (2001) * ''[[યે જિંદગી કા સફર]]''(2001) * ''[[રાઝ]]''(2002) * ''[[ગુન્નાહ ]]''(2002) *''[[સાયા ]]''(2003) *''[[ફૂટપાથ ]]''(2003) *''[[જીસ્મ]]''(2003) *''[[ઇન્તહા]]''(2003) *''[[મર્ડર ]]''(2004) *''[[રોગ]]''(2005) *''[[ઝેહેર ]]''(2005) *''[[નઝર]]''(2005) *''[[કલયુગ]]''(2005) *''[[ગેંગસ્ટર]]''(2006) *''[[વો લમ્હે]]''(2006) *''[[રાઝ ધ મિસ્ટરી કૉંટીનુએસ ]]''(2009) *''[[તુમ મિલે ]]''(2009) *''[[મર્ડર 2]]''(2011) *''[[જીસ્મ 2]]''(2012) *''[[રાઝ 3 D]]''(2012) *''[[મર્ડર 3]]''(2013) *''[[મિસ્ટર એક્સ]]''(2015) *''[[હમારી અધૂરી કહાની]]''(2015) *''[[લવ ગેમ્સ ]]''(2016) *''[[રાઝ રીબુટ]]''(2016) ==સંદર્ભ== {{Reflist}} * [http://sites.google.com/site/sapagroup1/home/films ''Real stories behind Mahesh Bhatt's movies by Paromita''] ==બાહ્ય કડીઓ== * {{IMDb name|0080315}} {{Commons|Category:Mahesh Bhatt}} {{Persondata <!-- Metadata: see [[Wikipedia:Persondata]]. --> | NAME =Bhatt, Mahesh | ALTERNATIVE NAMES = | SHORT DESCRIPTION = | DATE OF BIRTH =20 September 1948 | PLACE OF BIRTH =[[Mumbai]], [[India]] | DATE OF DEATH = | PLACE OF DEATH = }} {{DEFAULTSORT:Bhatt, Mahesh}} [[શ્રેણી:બોલીવુડ]] [[શ્રેણી:૧૯૪૮માં જન્મ]] 32h7wezd2o9qn8kk32e1x2o3terj6oh 825670 825669 2022-07-23T03:37:09Z Snehrashmi 41463 /* બાહ્ય કડીઓ */ ઢાંચો:Persondata હટાવ્યો wikitext text/x-wiki {{cleanup}} [[File:Mahesh Bhatt still7.jpg|right|thumb|220px|મહેશ ભટ્ટ]] '''મહેશ ભટ્ટ''' (જન્મ ૨૦ સપ્ટેમ્બર ૧૯૪૮) જાણીતા [[ભારત|ભારતીય]] ફિલ્મ દિગ્દર્શક છે. ==વ્યકતિગત જીવન== ===બાળપણ અને કુટુંબ=== મહેશ ભટ્ટનો જન્મ હિન્દુ ફિલ્મ દિગ્દર્શક [[નાનાભાઈ ભટ્ટ (ચલચિત્ર જગત)|નાનાભાઈ ભટ્ટ]] (૧૯૧૫–૧૯૯૯)ને ત્યાં થયો હતો. ===કારકિર્દી=== મહેશ ભટ્ટે તેમની કારકિર્દીની શરુઆત [[હિંદી ભાષા|હિંદી]] દિગ્દર્શક [[રાજ ખોસલા]] સાથે ૨૧ વર્ષની ઉંમરે કરી હતી. ==ફિલ્મી કળા== ==અંગત જીવન== તેઓનું લગ્ન કિરણ ભટ્ટ સાથે ૧૯૭૦માં થયું હતું અને તેમને બે સંતાન છે, એક પુત્ર [[રાહુલ ભટ્ટ]] અને પુત્રી [[પૂજા ભટ્ટ]] જે અભિનેત્રી છે. ==પુરસ્કાર== * ૧૯૮૪ [[ફિલ્મફેર બેસ્ટ સ્ક્રિન પ્લે એવોર્ડ]]: અર્થ * ૧૯૮૫ [[ફિલ્મફેર બેસ્ટ વાર્તા એવોર્ડ]]: સારાંશ * ૧૯૯૪ [[નેશનલ ફિલ્મ એવોર્ડ - સ્પેશિયલ જુરી એવોર્ડ / સ્પેશિયલ મેન્શન (ફ્યુચર ફિલ્મ)|નેશનલ ફિલ્મ એવોર્ડ - સ્પેશિયલ જુરી એવોર્ડ]]: હમ હૈ રહી પ્યાર કે * ૧૯૯૯ [[ફિલ્મફેર બેસ્ટ વાર્તા એવોર્ડ]]: જ્ખમ * ૧૯૯૯ [[નર્ગીસ દત્ત એવોર્ડ ફોર બેસ્ટ ફ્યુચર ફિલ્મ ઓન નેશનલ ઇનટેગ્રેશન]]: જ્ખમ ==ફિલ્મ કારકિર્દી== દિગ્દર્શક * ''[[સાકત]]'' (૧૯૭૦) * ''[[મંજીલે ઔર ભી હૈ]]'' (૧૯૭૪) * ''[[લહુ કે દો રંગ]]'' (૧૯૮૦) * ''[[અર્થ]]'' (૧૯૮૨) * ''[[જનમ]]'' (૧૯૮૫) * ''[[નામ]]'' (૧૯૮૬) * ''[[સારાંશ]]'' (૧૯૮૪) * ''[[કાશ]]'' (૧૯૮૭) * ''[[કબ્જા]]'' (૧૯૮૮) * ''[[ડેડી]]'' (૧૯૮૯) * ''[[આવાર્ગિ]]'' (૧૯૯૦) * ''[[આશિકી]]'' (૧૯૯૦) * ''[[દિલ હૈ કિ માનતા નહી]]'' (૧૯૯૧) * ''[[સડક]]'' (૧૯૯૧) * ''[[સર]]'' (૧૯૯૩) * ''[[ક્રિમીનલ]]'' (૧૯૯૪) * ''[[હમ્ હૈ રાહી પ્યાર કે]]'' (૧૯૯૩) * ''[[દસ્તક]]'' (1996) * ''[[તમન્ના]]'' (૧૯૯૭) * ''[[ડુપ્લીકેટ]]'' (૧૯૯૮) * ''[[જ્ખમ]]'' (૧૯૯૮) * ''[[દુશ્મન]]'' (૧૯૯૮) * ''[[કારતુસ]]'' (૧૯૯૯) * ''[[સંઘર્ષ]]'' (1999) * ''[[કસૂર ]]'' (2001) * ''[[યે જિંદગી કા સફર]]''(2001) * ''[[રાઝ]]''(2002) * ''[[ગુન્નાહ ]]''(2002) *''[[સાયા ]]''(2003) *''[[ફૂટપાથ ]]''(2003) *''[[જીસ્મ]]''(2003) *''[[ઇન્તહા]]''(2003) *''[[મર્ડર ]]''(2004) *''[[રોગ]]''(2005) *''[[ઝેહેર ]]''(2005) *''[[નઝર]]''(2005) *''[[કલયુગ]]''(2005) *''[[ગેંગસ્ટર]]''(2006) *''[[વો લમ્હે]]''(2006) *''[[રાઝ ધ મિસ્ટરી કૉંટીનુએસ ]]''(2009) *''[[તુમ મિલે ]]''(2009) *''[[મર્ડર 2]]''(2011) *''[[જીસ્મ 2]]''(2012) *''[[રાઝ 3 D]]''(2012) *''[[મર્ડર 3]]''(2013) *''[[મિસ્ટર એક્સ]]''(2015) *''[[હમારી અધૂરી કહાની]]''(2015) *''[[લવ ગેમ્સ ]]''(2016) *''[[રાઝ રીબુટ]]''(2016) ==સંદર્ભ== {{Reflist}} * [http://sites.google.com/site/sapagroup1/home/films ''Real stories behind Mahesh Bhatt's movies by Paromita''] ==બાહ્ય કડીઓ== * {{IMDb name|0080315}} {{Commons|Category:Mahesh Bhatt|મહેશ ભટ્ટ}} [[શ્રેણી:બોલીવુડ]] [[શ્રેણી:૧૯૪૮માં જન્મ]] 9z96xtp5xhx0dr9xq19muki62o6d10r 0 49261 825650 818458 2022-07-23T02:47:16Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:૧૯૭૬માં મૃત્યુ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki [[File:Gujarati Vishwakosh18.jpg|thumb|પૂજ્ય શ્રીમોટા]] '''પૂજ્ય શ્રી મોટા'''નું મૂળ નામ '''ચુનીલાલ આશારામ ભગત''' હતું. તેમનો જન્મ [[વડોદરા]] તાલુકાનાં [[સાવલી]] ગામે [[સપ્ટેમ્બર ૪|૪ સપ્ટેમ્બર]] ૧૮૯૮ના રોજ થયો હતો. પિતાનું નામ આશારામ ભગત અને માતાનું નામ સુરજબા હતું. તેમનું બાળપણ ખૂબ ગરીબીમાં વિત્યું.<ref name="ભગતમાં ભગવાન">{{cite book | title=ભગતમાં ભગવાન | url=http://file.hariomashram.org/uploads/7/5/1/4/7514182/bhagat_ma_bhagwan.pdf | publisher=હરિઃૐ આશ્રમ, સુરત | author=પૂજ્ય શ્રી મોટા | year=૨૦૦૦ | location=સુરત, ગુજરાત | pages=36- }}{{Dead link|date=જુલાઈ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> તેમના ગુરુ ધુણીવાળાદાદા [[સાંઇખેડા]]ના કહેવાથી બાલયોગીજી મહારાજે તેમને સાધનામાં દિક્ષિત કર્યા. તેઓ ગુજરાત હરિજન સેવક સંઘમાં મંત્રી તરીકે કામ કરતા હતા અને સાથે સાથે આધ્યાત્મિક સાધના પણ કરતા હતા. તેમણે [[નડીઆદ]]માં શેઢી નદીના કાંઠે અને [[સુરત]]માં [[તાપી]] નદીના કિનારે હરિઃ ૐ આશ્રમો સ્થાપ્યા. તેમણે પોતાનું વસિયતનામું કરેલું કે મારા મૃત્યુ બાદ કોઇ ઇંટ ચુનાનું સ્મારક બનાવવું નહિ અને તે નિમિત્તે જે રકમ આવે તેનો શાળાઓના ઓરડા બનાવવામાં ઉપયોગ કરવો. [[ગુજરાતી વિશ્વકોશ]]ની શરુઆત તેમણે કરાવી હતી. <ref>{{citeweb | url=http://www.vishwakosh.org/aboutus.shtm | title=પરિચય | work=સંસ્થા પરિચય | agency=ગુજરાતી વિશ્વકોષ ટ્રસ્ટ | access-date=2013-05-2૬ | author=વિશ્વકોશ ટ્રસ્ટ | location=અમદાવાદ, ગુજરાત, ભારત | archive-date=2013-07-13 | archive-url=https://web.archive.org/web/20130713134823/http://www.vishwakosh.org/aboutus.shtm | url-status=dead }}</ref> == પૂર્વજીવન == તેઓ સંત તરીકે પ્રસિદ્ધ થયા તે પહેલા તેમનું પૂર્વજીવન અનેક સંકટો વચ્ચે વિત્યું. તેઓ હરિજનસેવાની પ્રવૃત્તિમાં સંકળાયેલા હતા. મહાત્મા ગાંધીજીએ ૧૯૨૧માં કૉલેજમાં ભાષણ કર્યું અને ત્યારે એ કાળ દેશ માટે કુરબાની આપવાનો હોવાનું કહીને છાત્રોને પ્રેરણા આપી. તેથી તેમણે દેશસેવા માટે ઇ.સ. ૧૯૨૦માં કારકિર્દીની ચિંતા છોડીને કૉલેજનો ત્યાગ કર્યો. ત્યારે વડોદરા કૉલેજ છોડનારા પ્રથમ બે વિદ્યાર્થી હતા. તેમની સાથે બીજા વિદ્યાર્થી પાંડુરંગ વળામે હતા જે બાદમાં પૂ. રંગવધૂત મહારાજના નામે પ્રસિદ્ધ થયા. કૉલેજ ત્યાગ બાદ થોડા સમય પછી ગુજરાત વિદ્યાપીઠમાં પ્રવેશ મેળવ્યો પણ ફરી ગાંધીજીની હાકલ થતા મેટ્રીક પાસ થવાનો મોહ છોડ્યો.<ref name="ભગતમાં ભગવાન" /> == કપરી સાધના == તેમને ૧૯૨૩માં બાલયોગી મહારાજે દિક્ષા આપ્યા બાદ આધ્યાત્મિક જીવનની શરુઆત થઈ. અભય કેળવવા માટે તે રાત્રે સ્મશાન અને ભયંકર હોય તેવી જગ્યામાં સૂવા જતા. લાંબા સમય સુધી ભૂખ્યા રહીને એકાંતમાં સાધના કરવા ચાલ્યા જતા. કામવિકારના શમન માટે મહિના સુધી છાણાની ધગધતી ધૂણી ફરતે ગોઠવીને તેમાં વચ્ચે બેસીને સાધના કરી હતી. નમ્રતા કેળવવા માટે તે જાણે ભોટ હોય તેવો દેખાવ ધારણ કરી રાખતા. પરિવારે દબાણ કરીને લગ્ન કરાવ્યાં પણ લગ્નમંડપમાં જ તેમને સમાધી લાગી ગઈ. આ સમયમાં તેમને કેટલાયે સંતો મળ્યા જેમણે તેમની આધ્યાત્મિક વિકાસમાં પ્રગતિ કરાવી. ઇ.સ.૧૯૩૪માં સગુણ અને ઇ.સ.૧૯૩૯માં નિર્ગુણ બ્રહ્મનો સાક્ષાત્કાર થયો. <ref name="ભગતમાં ભગવાન" /> == મૌન મંદિર == {{મુખ્ય|મૌન મંદિર}} મૌનમંદિર એ આધ્યાત્મિક ક્ષેત્રે એમનું અનોખુ પ્રદાન છે. આ મૌન મંદિર નડિયાદ અને સુરતમાં તેમણે સ્થાપેલા [[હરિ:ૐ આશ્રમ]] ખાતે આવેલા છે. તેમાં સાધક પ્રવેશે ત્યાર બાદ બહારથી દરવાજો બંધ કરી દેવામાં આવે છે. અંદર વીજળી, શૌચાલય, સ્નાન માટે બાથરૂમ, પૂજા માટેની જગ્યા વગેરે સુવિધા હોય છે. ભોજન વગેરે બારીમાંથી આપવામાં આવે છે.<ref name="હરિઃૐ આશ્રમ">{{cite book | title=હરિઃૐ આશ્રમ | publisher=હરિઃૐ આશ્રમ, સુરત | author=રમેશ ભટ્ટ | year=૧૯૯૬ | location=સુરત, ગુજરાત | pages=૧૦-૩૭}}</ref> == નોંધપાત્ર પ્રદાન == નીચે મુજબના કાર્યો માટે તેમણે માતબર રકમના દાન આપ્યાઃ- *ભક્તિ પરત્વેના અને આધ્યાત્મિક સાહિત્યના મૌલિક સર્જનો. *બાળકોમાં ગુણ અને ભાવ પ્રગટાવે એવી મૌલિક વાર્તાના સર્જનો. *બહેનો અને માતાઓના જીવન પરત્વે સમાજના માનસમાં સદ્દભાવ, આદર અને માન પ્રગટે એવા મૌલિક વાર્તાના સર્જનો. *’જ્ઞાનગંગોત્રી’-સંદર્ભ ગ્રંથો (Book of Knowledge) નુ સર્જન. ‘બાલભારતી’ ‘કિશોરભારતી’ વિજ્ઞાન શ્રેણીના ગ્રંથો તથા સર્વધર્મી તત્વજ્ઞાનદર્શન શ્રેણીના ગ્રંથો વગેરેની પ્રકાશન યોજના. *માનવ સમાજમાં સાહસ, હિંમત, પરાક્રમ, પ્રામાણિકતા, ત્યાગ, સહનશક્તિ વગેરે ગુણોની કદરભાવનાના પ્રતિક રૂપે ચંદ્રકો આપવા. *સ્ત્રીઓના શરીર સુદ્રઢ બને અને તેમનામાં ગુણ તથા ભાવનાના સંસ્કાર પ્રગટે એવી સક્રિય યોજનાઓ. *વિદ્યાર્થીઓમાં ગુણ તથા ભાવના પ્રગટે તેવા નિબંધોની હરીફાઈઓ. *નાના નાના ગામડાઓની શાળાઓમાં ગુણ અને ભાવના પ્રગટે તેવા પુસ્તકોની વહેચણી. *જુના જર્જરિત થઇ ગયેલા ઓવારાની દુરસ્તી અને સામાજિક સંસ્થાઓને સહાય. *પછાત વર્ગની બહેનોમાં એસ.એસ.સી. ઈત્યાદીમાં પ્રથમ આવનારી બહેનોમાં શિષ્યવૃત્તિઓ. *ખેડા જિલ્લામાં અસ્પૃશ્યતાનીવારણાનું સારામાં સારું કામ કરે તેને દર વર્ષે ચાંદીનો મોટો શિલ્ડ. *નડિયાદ, રાજપીપળા અને સુરતમાં સ્નાનાગારો, તાપી નદી અને નર્મદા નદીમાં તરણસ્પર્ધાઓ, અખિલ હિન્દ ધોરણે સમુદ્ર તરણ સ્પર્ધાઓ, રાજ્ય કક્ષાએ હોળી હરીફાઈઓ તથા મેરેથોન દોડ-રેસ યોજના. *યુનિવર્સિટી દ્વારા શ્રીઅરવિંદ તત્વજ્ઞાન વ્યાખ્યાનમાળા અને બીજી વ્યાખ્યાન માળાઓ. *ફળાઉ વ્રુક્ષારોપન, પરબ, તિતિક્ષા હરીફાઈ, વિદ્યાર્થીઓને મદદ, પક્ષીઓને ચણ, દવા-મદદ વગેરે. *વેદની રુચાઓના અર્થો આમજનતાને સુલભ બને તે માટેના પ્રકાશનો. *વિજ્ઞાન, ખેતી, મેડીસીન, સર્જરી, ઇલેક્ટ્રોનીક્સ, પ્લેનેટરી એન્ડ સ્પેસ સાયન્સીઝ, ગામડા અને શહેરોમાં રસ્તા અને મજબુત મકાનોના બાંધકામ આદિ ક્ષેત્રે એન્ડાઉમેન્ટના વ્યાજમાંથી પ્રતિ વર્ષે મોટી રકમોના અખિલ હિન્દ કક્ષાએ માતબર પારિતોષિકની યોજનાઓ. *વિદ્યાર્થીઓમાં શ્રમનું મહત્વ પ્રગટે ત્રષ્ટો અને કન્યા વ્યાયામ શાળાઓને ઉત્તેજન. * હાઈસ્કુલ કક્ષાના છાત્રો માટે સાઈકલ અને દોડ સ્પર્ધા પારિતોષિક ટ્રસ્ટો. *પર્યટનો, પર્વતારોહણો, બોટિંગ, પગપાળા પ્રવાસો અને રમતગમતો દ્વારા ગુજરાતની બધી યુનિવર્સિટીઓના વિદ્યાર્થીઓમાં સાહસ, હિંમત, નીડરતા આદિ ગુણના વિકાસાર્થે જુદા-જુદા ટ્રસ્ટો અને યોજનાઓ. *સંગીત-વાદ્ય-નૃત્ય અને ચિત્ર જેવી લલિત કલાઓની સ્પર્ધાની યોજનાઓ અને વાર્ષિક પારિતોષિકો. *બ્રિટીશ એન્સાઈકલોપીડીઆની ઢબની કક્કાવારી કોશની ગ્રંથ શ્રેણીઓ અને ગુજરાતી સાહિત્ય કોશ. *ગુજરાત સ્ટેટ કક્ષાએ બધી યુનિવર્સિટીઓના વિદ્યાર્થીઓ માટે જુદા-જુદા વિષયોની પ્રતિભાશોધ અને ઉત્કર્ષ માટે સ્પર્ધાત્મક પરિક્ષાઓ દ્વારા પારિતોષિકોની યોજના. *રામાયણ, મહાભારત, ભાગવત આડી ગ્રંથોની ત્રિરંગી, સચિત્ર અને સરળ શૈલીમાં વાર્તાઓના પ્રકાશન ટ્રસ્ટોની યોજનાઓ. *ગુજરાત કક્ષાએ લીલીસૂકી ખેતી, બાગાયત, રેશમ અને તેના રેસા, સમુદ્રશાસ્ત્ર પુરાતત્વવિદ્યા, બાયો-જીયો-સૈલ-કેમેસ્ટ્રી, બોટની પ્લાન્ટ પેથોલોજી, ટ્રોપિકલ ડીસીસીઝ, એન્જીનીયરીંગ અને ટેકનોલોજી વિષયો, રંગ અને રંગની બનાવટો, પ્રાણવિજ્ઞાનશાસ્ત્ર આદિ જુદા-જુદા વિષયોની ગુજરાતની જુદી જુદી યુનિવર્સિટીઓ દ્વારા સ્પર્ધાત્મક પારિતોષિકની યોજનાઓ. ઉપર જણાવેલા બધા જ કામો માટે ૧૯૬૨થી ૧૯૭૫ સુધી પૂજ્ય શ્રી. મોટાએ રૂપિયા એક કરોડ સમાજ પાસેથી મેળવીને સમાજને આપ્યા. ૨૩મી જુલાઈ ૧૯૭૬ના તેમના દેહત્યાગ બાદ પણ આ પ્રવૃત્તિ અવિરત પણે ચાલુ છે.<ref name="હરિઃૐ આશ્રમ" /> == જીવન ઝરમર == * ૧૯૧૬ – પિતાનું અવસાન. * ૧૯૧૯- મેટ્રીક પાસ. * ૧૯૨૦- વડોદરા કોલેજમાં. * ૧૯૨૧- કોલેજ ત્યાગ , ગુજરાત વિદ્યાપીઠ પ્રવેશ. * ૧૯૨૧- ગુજરાત વિદ્યાપીઠ ત્યાગ , હરિજન સેવાનો આરંભ. * ૧૯૨૨- ફેફરુ નાં રોગથી કંટાળીને આત્મહત્યા નિષ્ફળ પ્રયાસ. * ૧૯૨૩- તુજચરણે અને મનનેની રચના. * ૧૯૨૩- બાલયોગી ધ્વારા દિક્ષા લીધી. * ૧૯૨૬- લગ્ન વખતે સમાધીનો અનુભવ. * ૧૯૨૮- પ્રથમ હિમાલય યાત્રા. * ૧૯૩૦ – ૩૨ સાબરમતી, વિસાપુર, નાસિક, યરવડા જેલમાં (જેલવાસ વહોરવાનો હેતુ સેવાનો નહિ પણ સાધનાનો), સરળ ભાષામાં ગીતાનું વિવરણ જેલમાં લખ્યું. * ૧૯૩૪- સગુણ બ્રહમનો સાક્ષાત્કાર. * ૧૯૩૪-૩૫ હિમાલય અઘોરીબાવા પાસે ગયા, ચૈત્ર માસમાં ધૂણી ધખાવી નર્મદા કિનારે નગ્ન બેસીને સાધના, શિરડીના સાઈબાબાનાં પ્રત્યક્ષ દર્શન. * ૧૯૩૯- રામનવમી કાશીમાં નિર્ગુણ બ્રહમનો સાક્ષાત્કાર, હરીજન સેવક સંઘમાંથી રાજીનામું. * ૧૯૪૦- અમદાવાદથી કરાંચી વિમાનમાર્ગે. * ૧૯૪૧- માતાનું અવસાન. * ૧૯૪૬- મૌન કુટીરનો પ્રારંભ. * ૧૯૫૦- દક્ષિણ ભારતમાં આશ્રમની સ્થાપના. * ૧૯૫૬- સુરતમા આશ્રમની સ્થાપના. * ૧૯૬૨-૭૫ શરીરના રોગો અને સતત પ્રવાસ સાથે ૩૬ ગ્રંથોનું પ્રકાશન. * ૧૯૭૬- ફાજલપુર -મહીનદીના કિનારે શ્રી રમણ ભાઈ અમીનના ફાર્મ હાઉસમાં [[જુલાઇ ૨૩|૨૩ જુલાઇ]] ૧૯૭૬ નાં રોજ માત્ર છ લોકોની વચ્ચે ઈચ્છામૃત્યુ લીધુ.<ref>{{cite book | title=તરણામાંથી મેરું | publisher=હરિઃૐ આશ્રમ, સુરત | author=સોમાભાઇ ભાવસાર | year=૨૦૦૮ | location=સુરત, ગુજરાત | pages=૨૪૫-૨૪૬}}</ref> == સંદર્ભ == {{reflist}} ==બાહ્ય કડીઓ== *[http://www.hariommota.org હરિઃૐ આશ્રમ-સુરતની વેબસાઇટમાં અધિકૃત માહિતી] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210301154810/http://hariommota.org/ |date=2021-03-01 }} *[https://sites.google.com/a/swajansandesh.co.cc/swajansandesh/literature/vyaktitva/pujyasrimotajayanti પૂજ્ય શ્રી મોટા-સ્વહન સંદેશ દ્વારા] *[http://religion.divyabhaskar.co.in/2010/04/30/social-worker-gujarati-saints-926358.html પૂજ્ય શ્રી મોટા- સંદેશની ધાર્મિક પૂર્તિમાં] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131213060618/http://religion.divyabhaskar.co.in/2010/04/30/social-worker-gujarati-saints-926358.html |date=2013-12-13 }} [[શ્રેણી:ગુજરાતનાં સંતો]] [[શ્રેણી:૧૯૭૬માં મૃત્યુ]] 9p0f9bukva9loie89kcglcuakltej7p 825652 825650 2022-07-23T03:12:12Z Snehrashmi 41463 સુધારો wikitext text/x-wiki [[File:Gujarati Vishwakosh18.jpg|thumb|પૂજ્ય શ્રીમોટા]] '''પૂજ્ય શ્રી મોટા''' (૪ સપ્ટેમ્બર ૧૮૯૮ – ૨૩ જુલાઇ ૧૯૭૬) એ ગુજરાતના આધ્યાત્મિક ગુરુ હતા. ==જીવન પરિચય== શ્રી મોટાનું મૂળ નામ '''ચુનીલાલ આશારામ ભગત''' હતું. તેમનો જન્મ [[વડોદરા]] તાલુકાના [[સાવલી]] ગામે [[સપ્ટેમ્બર ૪|૪ સપ્ટેમ્બર]] ૧૮૯૮ના રોજ થયો હતો. તેમના પિતાનું નામ આશારામ ભગત અને માતાનું નામ સુરજબા હતું. તેમનું બાળપણ ખૂબ ગરીબીમાં વિત્યું.<ref name="ભગતમાં ભગવાન">{{cite book | title=ભગતમાં ભગવાન | url=http://file.hariomashram.org/uploads/7/5/1/4/7514182/bhagat_ma_bhagwan.pdf | publisher=હરિઃૐ આશ્રમ, સુરત | author=પૂજ્ય શ્રી મોટા | year=૨૦૦૦ | location=સુરત, ગુજરાત | pages=36- }}{{Dead link|date=જુલાઈ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> તેમના ગુરુ ધુણીવાળાદાદા [[સાંઇખેડા]]ના કહેવાથી બાલયોગીજી મહારાજે તેમને સાધનામાં દિક્ષિત કર્યા. તેઓ ગુજરાત હરિજન સેવક સંઘમાં મંત્રી તરીકે કામ કરતા હતા અને સાથે સાથે આધ્યાત્મિક સાધના પણ કરતા હતા. તેમણે [[નડીઆદ]]માં શેઢી નદીના કાંઠે અને [[સુરત]]માં [[તાપી]] નદીના કિનારે હરિઃ ૐ આશ્રમો સ્થાપ્યા. તેમણે પોતાનું વસિયતનામું કરેલું કે મારા મૃત્યુ બાદ કોઇ ઇંટ ચુનાનું સ્મારક બનાવવું નહિ અને તે નિમિત્તે જે રકમ આવે તેનો શાળાઓના ઓરડા બનાવવામાં ઉપયોગ કરવો. [[ગુજરાતી વિશ્વકોશ]]ની શરુઆત તેમણે કરાવી હતી.<ref>{{citeweb | url=http://www.vishwakosh.org/aboutus.shtm | title=પરિચય | work=સંસ્થા પરિચય | agency=ગુજરાતી વિશ્વકોષ ટ્રસ્ટ | access-date=2013-05-2૬ | author=વિશ્વકોશ ટ્રસ્ટ | location=અમદાવાદ, ગુજરાત, ભારત | archive-date=2013-07-13 | archive-url=https://web.archive.org/web/20130713134823/http://www.vishwakosh.org/aboutus.shtm | url-status=dead }}</ref> == પૂર્વજીવન == તેઓ સંત તરીકે પ્રસિદ્ધ થયા તે પહેલા તેમનું પૂર્વજીવન અનેક સંકટો વચ્ચે વિત્યું. તેઓ હરિજનસેવાની પ્રવૃત્તિમાં સંકળાયેલા હતા. મહાત્મા ગાંધીજીએ ૧૯૨૧માં કૉલેજમાં ભાષણ કર્યું અને ત્યારે એ કાળ દેશ માટે કુરબાની આપવાનો હોવાનું કહીને છાત્રોને પ્રેરણા આપી. તેથી તેમણે દેશસેવા માટે ઇ.સ. ૧૯૨૦માં કારકિર્દીની ચિંતા છોડીને કૉલેજનો ત્યાગ કર્યો. ત્યારે વડોદરા કૉલેજ છોડનારા પ્રથમ બે વિદ્યાર્થી હતા. તેમની સાથે બીજા વિદ્યાર્થી [[રંગ અવધૂત|પાંડુરંગ વિઠ્ઠલપંત વળામે]] હતા જે બાદમાં પૂ. રંગ અવધૂત મહારાજના નામે પ્રસિદ્ધ થયા. કૉલેજ ત્યાગ બાદ થોડા સમય પછી [[ગુજરાત વિદ્યાપીઠ]]માં પ્રવેશ મેળવ્યો પણ ફરી [[ગાંધીજી]]ની હાકલ થતા મેટ્રીક પાસ થવાનો મોહ છોડ્યો.<ref name="ભગતમાં ભગવાન" /> == કપરી સાધના == તેમને ૧૯૨૩માં બાલયોગી મહારાજે દિક્ષા આપ્યા બાદ આધ્યાત્મિક જીવનની શરુઆત થઈ. અભય કેળવવા માટે તે રાત્રે સ્મશાન અને ભયંકર હોય તેવી જગ્યામાં સૂવા જતા. લાંબા સમય સુધી ભૂખ્યા રહીને એકાંતમાં સાધના કરવા ચાલ્યા જતા. કામવિકારના શમન માટે મહિનાઓ સુધી છાણાની ધગધતી ધૂણી ફરતે ગોઠવીને તેમાં વચ્ચે બેસીને સાધના કરી હતી. નમ્રતા કેળવવા માટે તે જાણે ભોટ હોય તેવો દેખાવ ધારણ કરી રાખતા. પરિવારે દબાણ કરીને લગ્ન કરાવ્યાં પણ લગ્નમંડપમાં જ તેમને સમાધિ લાગી ગઈ. આ સમયમાં તેમને કેટલાયે સંતો મળ્યા જેમણે તેમની આધ્યાત્મિક વિકાસમાં પ્રગતિ કરાવી. ઇ.સ. ૧૯૩૪માં સગુણ અને ઇ.સ. ૧૯૩૯માં નિર્ગુણ બ્રહ્મનો સાક્ષાત્કાર થયો.<ref name="ભગતમાં ભગવાન" /> == મૌન મંદિર == {{મુખ્ય|મૌન મંદિર}} મૌન મંદિર એ આધ્યાત્મિક ક્ષેત્રે એમનું અનોખુ પ્રદાન છે. આ મૌન મંદિર નડિયાદ અને સુરતમાં તેમણે સ્થાપેલા [[હરિ:ૐ આશ્રમ]] ખાતે આવેલા છે. તેમાં સાધક પ્રવેશે ત્યાર બાદ બહારથી દરવાજો બંધ કરી દેવામાં આવે છે. અંદર વીજળી, શૌચાલય, સ્નાન માટે બાથરૂમ, પૂજા માટેની જગ્યા વગેરે સુવિધા હોય છે. ભોજન વગેરે બારીમાંથી આપવામાં આવે છે.<ref name="હરિઃૐ આશ્રમ">{{cite book | title=હરિઃૐ આશ્રમ | publisher=હરિઃૐ આશ્રમ, સુરત | author=રમેશ ભટ્ટ | year=૧૯૯૬ | location=સુરત, ગુજરાત | pages=૧૦-૩૭}}</ref> == નોંધપાત્ર પ્રદાન == નીચે મુજબના કાર્યો માટે તેમણે માતબર રકમના દાન આપ્યા છે:– * ભક્તિ પરત્વેના અને આધ્યાત્મિક સાહિત્યના મૌલિક સર્જનો. * બાળકોમાં ગુણ અને ભાવ પ્રગટાવે એવી મૌલિક વાર્તાના સર્જનો. * બહેનો અને માતાઓના જીવન પરત્વે સમાજના માનસમાં સદ્દભાવ, આદર અને માન પ્રગટે એવા મૌલિક વાર્તાના સર્જનો. * ‘જ્ઞાનગંગોત્રી’-સંદર્ભ ગ્રંથો (Book of Knowledge) નુ સર્જન. ‘બાલભારતી’ ‘કિશોરભારતી’ વિજ્ઞાન શ્રેણીના ગ્રંથો તથા સર્વધર્મી તત્વજ્ઞાનદર્શન શ્રેણીના ગ્રંથો વગેરેની પ્રકાશન યોજના. * માનવ સમાજમાં સાહસ, હિંમત, પરાક્રમ, પ્રામાણિકતા, ત્યાગ, સહનશક્તિ વગેરે ગુણોની કદરભાવનાના પ્રતિક રૂપે ચંદ્રકો આપવા. * સ્ત્રીઓના શરીર સુદૃઢ બને અને તેમનામાં ગુણ તથા ભાવનાના સંસ્કાર પ્રગટે એવી સક્રિય યોજનાઓ. * વિદ્યાર્થીઓમાં ગુણ તથા ભાવના પ્રગટે તેવા નિબંધોની હરીફાઈઓ. * નાના નાના ગામડાઓની શાળાઓમાં ગુણ અને ભાવના પ્રગટે તેવા પુસ્તકોની વહેંચણી. * જૂના જર્જરિત થઇ ગયેલા ઓવારાની દુરસ્તી અને સામાજિક સંસ્થાઓને સહાય. * પછાત વર્ગની બહેનોમાં એસ.એસ.સી. ઈત્યાદિમાં પ્રથમ આવનારી બહેનોમાં શિષ્યવૃત્તિઓ. * ખેડા જિલ્લામાં અસ્પૃશ્યતા નિવારણાનું સારામાં સારું કામ કરે તેને દર વર્ષે ચાંદીનો મોટો શિલ્ડ. * નડિયાદ, રાજપીપળા અને સુરતમાં સ્નાનાગારો, તાપી નદી અને નર્મદા નદીમાં તરણસ્પર્ધાઓ, અખિલ હિન્દ ધોરણે સમુદ્ર તરણ સ્પર્ધાઓ, રાજ્ય કક્ષાએ હોળી હરીફાઈઓ તથા મેરેથોન દોડ-રેસ યોજના. * યુનિવર્સિટી દ્વારા શ્રીઅરવિંદ તત્વજ્ઞાન વ્યાખ્યાનમાળા અને બીજી વ્યાખ્યાન માળાઓ. * ફળાઉ વૃક્ષારોપન, પરબ, તિતિક્ષા હરીફાઈ, વિદ્યાર્થીઓને મદદ, પક્ષીઓને ચણ, દવા-મદદ વગેરે. * વેદની રુચાઓના અર્થો આમજનતાને સુલભ બને તે માટેના પ્રકાશનો. * વિજ્ઞાન, ખેતી, મેડીસીન, સર્જરી, ઇલેક્ટ્રોનિક્સ, પ્લેનેટરી એન્ડ સ્પેસ સાયન્સીઝ, ગામડાં અને શહેરોમાં રસ્તા અને મજબૂત મકાનોના બાંધકામ આદિ ક્ષેત્રે એન્ડાઉમેન્ટના વ્યાજમાંથી પ્રતિ વર્ષે મોટી રકમોના અખિલ હિન્દ કક્ષાએ માતબર પારિતોષિકની યોજનાઓ. * વિદ્યાર્થીઓમાં શ્રમનું મહત્વ, કન્યા વ્યાયામ શાળાઓને ઉત્તેજન. * હાઈસ્કુલ કક્ષાના છાત્રો માટે સાઈકલ અને દોડ સ્પર્ધા પારિતોષિક ટ્રસ્ટો. * પર્યટનો, પર્વતારોહણો, બોટિંગ, પગપાળા પ્રવાસો અને રમતગમતો દ્વારા ગુજરાતની બધી યુનિવર્સિટીઓના વિદ્યાર્થીઓમાં સાહસ, હિંમત, નીડરતા આદિ ગુણના વિકાસાર્થે જુદા-જુદા ટ્રસ્ટો અને યોજનાઓ. * સંગીત-વાદ્ય-નૃત્ય અને ચિત્ર જેવી લલિત કલાઓની સ્પર્ધાની યોજનાઓ અને વાર્ષિક પારિતોષિકો. * બ્રિટીશ એન્સાઈક્લોપીડિયાની ઢબની કક્કાવારી કોશની ગ્રંથ શ્રેણીઓ અને ગુજરાતી સાહિત્ય કોશ. * રાજ્ય કક્ષાએ સમગ્ર યુનિવર્સિટીઓના વિદ્યાર્થીઓ માટે જુદા-જુદા વિષયોની પ્રતિભાશોધ અને ઉત્કર્ષ માટે સ્પર્ધાત્મક પરિક્ષાઓ દ્વારા પારિતોષિકોની યોજના. * [[રામાયણ]], [[મહાભારત]], [[શ્રીમદ્ ભાગવતમ્|ભાગવત]] આદિ ગ્રંથોની ત્રિરંગી, સચિત્ર અને સરળ શૈલીમાં વાર્તાઓના પ્રકાશન ટ્રસ્ટોની યોજનાઓ. * ગુજરાત કક્ષાએ લીલીસૂકી ખેતી, બાગાયત, રેશમ અને તેના રેસા, સમુદ્રશાસ્ત્ર પુરાતત્વવિદ્યા, બાયો-જીયો-સૈલ-કેમેસ્ટ્રી, બોટની પ્લાન્ટ પેથોલોજી, ટ્રોપિકલ ડીસીસીઝ, એન્જીનીયરીંગ અને ટેકનોલોજી વિષયો, રંગ અને રંગની બનાવટો, પ્રાણવિજ્ઞાનશાસ્ત્ર આદિ જુદા-જુદા વિષયોની ગુજરાતની જુદી જુદી યુનિવર્સિટીઓ દ્વારા સ્પર્ધાત્મક પારિતોષિકની યોજનાઓ. ઉપર જણાવેલા બધા જ કામો માટે ૧૯૬૨થી ૧૯૭૫ સુધી પૂજ્ય શ્રી. મોટાએ રૂપિયા એક કરોડ સમાજ પાસેથી મેળવીને સમાજને આપ્યા. ૨૩મી જુલાઈ ૧૯૭૬ના તેમના દેહત્યાગ બાદ પણ આ પ્રવૃત્તિ અવિરતપણે ચાલુ છે.<ref name="હરિઃૐ આશ્રમ" /> == જીવન ઝરમર == * ૧૯૧૬ – પિતાનું અવસાન. * ૧૯૧૯ – મેટ્રીક પાસ. * ૧૯૨૦ – વડોદરા કોલેજમાં. * ૧૯૨૧ – કોલેજ ત્યાગ , ગુજરાત વિદ્યાપીઠ પ્રવેશ. * ૧૯૨૧ – ગુજરાત વિદ્યાપીઠ ત્યાગ , હરિજન સેવાનો આરંભ. * ૧૯૨૨ – ફેફરુ નાં રોગથી કંટાળીને આત્મહત્યા નિષ્ફળ પ્રયાસ. * ૧૯૨૩ – તુજચરણે અને મનનેની રચના. * ૧૯૨૩ – બાલયોગી ધ્વારા દિક્ષા લીધી. * ૧૯૨૬ – લગ્ન વખતે સમાધીનો અનુભવ. * ૧૯૨૮ – પ્રથમ હિમાલય યાત્રા. * ૧૯૩૦ – ૩૨ સાબરમતી, વિસાપુર, નાસિક, યરવડા જેલમાં (જેલવાસ વહોરવાનો હેતુ સેવાનો નહિ પણ સાધનાનો), સરળ ભાષામાં ગીતાનું વિવરણ જેલમાં લખ્યું. * ૧૯૩૪ – સગુણ બ્રહમનો સાક્ષાત્કાર. * ૧૯૩૪ – ૩૫ હિમાલય અઘોરીબાવા પાસે ગયા, ચૈત્ર માસમાં ધૂણી ધખાવી નર્મદા કિનારે નગ્ન બેસીને સાધના, શિરડીના સાઈબાબાનાં પ્રત્યક્ષ દર્શન. * ૧૯૩૯ – રામનવમી કાશીમાં નિર્ગુણ બ્રહમનો સાક્ષાત્કાર, હરીજન સેવક સંઘમાંથી રાજીનામું. * ૧૯૪૦ –અમદાવાદથી કરાંચી વિમાનમાર્ગે. * ૧૯૪૧ – માતાનું અવસાન. * ૧૯૪૬ – મૌન કુટીરનો પ્રારંભ. * ૧૯૫૦ – દક્ષિણ ભારતમાં આશ્રમની સ્થાપના. * ૧૯૫૬ – સુરતમા આશ્રમની સ્થાપના. * ૧૯૬૨ – ૭૫ શરીરના રોગો અને સતત પ્રવાસ સાથે ૩૬ ગ્રંથોનું પ્રકાશન. * ૧૯૭૬ – ફાજલપુર – મહી નદીના કિનારે શ્રી રમણ ભાઈ અમીનના ફાર્મ હાઉસમાં [[જુલાઇ ૨૩|૨૩ જુલાઇ]] ૧૯૭૬ના રોજ માત્ર છ લોકોની વચ્ચે ઈચ્છામૃત્યુ.<ref>{{cite book | title=તરણામાંથી મેરું | publisher=હરિઃૐ આશ્રમ, સુરત | author=સોમાભાઇ ભાવસાર | year=૨૦૦૮ | location=સુરત, ગુજરાત | pages=૨૪૫-૨૪૬}}</ref> == સંદર્ભ == {{reflist}} ==બાહ્ય કડીઓ== *[http://www.hariommota.org હરિઃૐ આશ્રમ-સુરતની વેબસાઇટમાં અધિકૃત માહિતી] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210301154810/http://hariommota.org/ |date=2021-03-01 }} *[https://sites.google.com/a/swajansandesh.co.cc/swajansandesh/literature/vyaktitva/pujyasrimotajayanti પૂજ્ય શ્રી મોટા-સ્વહન સંદેશ દ્વારા] *[http://religion.divyabhaskar.co.in/2010/04/30/social-worker-gujarati-saints-926358.html પૂજ્ય શ્રી મોટા- સંદેશની ધાર્મિક પૂર્તિમાં] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131213060618/http://religion.divyabhaskar.co.in/2010/04/30/social-worker-gujarati-saints-926358.html |date=2013-12-13 }} [[શ્રેણી:ગુજરાતનાં સંતો]] [[શ્રેણી:૧૯૭૬માં મૃત્યુ]] jdkx8byhhbyxvjn232thjf1zh845kdz 825653 825652 2022-07-23T03:14:40Z Snehrashmi 41463 /* નોંધપાત્ર પ્રદાન */ wikitext text/x-wiki [[File:Gujarati Vishwakosh18.jpg|thumb|પૂજ્ય શ્રીમોટા]] '''પૂજ્ય શ્રી મોટા''' (૪ સપ્ટેમ્બર ૧૮૯૮ – ૨૩ જુલાઇ ૧૯૭૬) એ ગુજરાતના આધ્યાત્મિક ગુરુ હતા. ==જીવન પરિચય== શ્રી મોટાનું મૂળ નામ '''ચુનીલાલ આશારામ ભગત''' હતું. તેમનો જન્મ [[વડોદરા]] તાલુકાના [[સાવલી]] ગામે [[સપ્ટેમ્બર ૪|૪ સપ્ટેમ્બર]] ૧૮૯૮ના રોજ થયો હતો. તેમના પિતાનું નામ આશારામ ભગત અને માતાનું નામ સુરજબા હતું. તેમનું બાળપણ ખૂબ ગરીબીમાં વિત્યું.<ref name="ભગતમાં ભગવાન">{{cite book | title=ભગતમાં ભગવાન | url=http://file.hariomashram.org/uploads/7/5/1/4/7514182/bhagat_ma_bhagwan.pdf | publisher=હરિઃૐ આશ્રમ, સુરત | author=પૂજ્ય શ્રી મોટા | year=૨૦૦૦ | location=સુરત, ગુજરાત | pages=36- }}{{Dead link|date=જુલાઈ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> તેમના ગુરુ ધુણીવાળાદાદા [[સાંઇખેડા]]ના કહેવાથી બાલયોગીજી મહારાજે તેમને સાધનામાં દિક્ષિત કર્યા. તેઓ ગુજરાત હરિજન સેવક સંઘમાં મંત્રી તરીકે કામ કરતા હતા અને સાથે સાથે આધ્યાત્મિક સાધના પણ કરતા હતા. તેમણે [[નડીઆદ]]માં શેઢી નદીના કાંઠે અને [[સુરત]]માં [[તાપી]] નદીના કિનારે હરિઃ ૐ આશ્રમો સ્થાપ્યા. તેમણે પોતાનું વસિયતનામું કરેલું કે મારા મૃત્યુ બાદ કોઇ ઇંટ ચુનાનું સ્મારક બનાવવું નહિ અને તે નિમિત્તે જે રકમ આવે તેનો શાળાઓના ઓરડા બનાવવામાં ઉપયોગ કરવો. [[ગુજરાતી વિશ્વકોશ]]ની શરુઆત તેમણે કરાવી હતી.<ref>{{citeweb | url=http://www.vishwakosh.org/aboutus.shtm | title=પરિચય | work=સંસ્થા પરિચય | agency=ગુજરાતી વિશ્વકોષ ટ્રસ્ટ | access-date=2013-05-2૬ | author=વિશ્વકોશ ટ્રસ્ટ | location=અમદાવાદ, ગુજરાત, ભારત | archive-date=2013-07-13 | archive-url=https://web.archive.org/web/20130713134823/http://www.vishwakosh.org/aboutus.shtm | url-status=dead }}</ref> == પૂર્વજીવન == તેઓ સંત તરીકે પ્રસિદ્ધ થયા તે પહેલા તેમનું પૂર્વજીવન અનેક સંકટો વચ્ચે વિત્યું. તેઓ હરિજનસેવાની પ્રવૃત્તિમાં સંકળાયેલા હતા. મહાત્મા ગાંધીજીએ ૧૯૨૧માં કૉલેજમાં ભાષણ કર્યું અને ત્યારે એ કાળ દેશ માટે કુરબાની આપવાનો હોવાનું કહીને છાત્રોને પ્રેરણા આપી. તેથી તેમણે દેશસેવા માટે ઇ.સ. ૧૯૨૦માં કારકિર્દીની ચિંતા છોડીને કૉલેજનો ત્યાગ કર્યો. ત્યારે વડોદરા કૉલેજ છોડનારા પ્રથમ બે વિદ્યાર્થી હતા. તેમની સાથે બીજા વિદ્યાર્થી [[રંગ અવધૂત|પાંડુરંગ વિઠ્ઠલપંત વળામે]] હતા જે બાદમાં પૂ. રંગ અવધૂત મહારાજના નામે પ્રસિદ્ધ થયા. કૉલેજ ત્યાગ બાદ થોડા સમય પછી [[ગુજરાત વિદ્યાપીઠ]]માં પ્રવેશ મેળવ્યો પણ ફરી [[ગાંધીજી]]ની હાકલ થતા મેટ્રીક પાસ થવાનો મોહ છોડ્યો.<ref name="ભગતમાં ભગવાન" /> == કપરી સાધના == તેમને ૧૯૨૩માં બાલયોગી મહારાજે દિક્ષા આપ્યા બાદ આધ્યાત્મિક જીવનની શરુઆત થઈ. અભય કેળવવા માટે તે રાત્રે સ્મશાન અને ભયંકર હોય તેવી જગ્યામાં સૂવા જતા. લાંબા સમય સુધી ભૂખ્યા રહીને એકાંતમાં સાધના કરવા ચાલ્યા જતા. કામવિકારના શમન માટે મહિનાઓ સુધી છાણાની ધગધતી ધૂણી ફરતે ગોઠવીને તેમાં વચ્ચે બેસીને સાધના કરી હતી. નમ્રતા કેળવવા માટે તે જાણે ભોટ હોય તેવો દેખાવ ધારણ કરી રાખતા. પરિવારે દબાણ કરીને લગ્ન કરાવ્યાં પણ લગ્નમંડપમાં જ તેમને સમાધિ લાગી ગઈ. આ સમયમાં તેમને કેટલાયે સંતો મળ્યા જેમણે તેમની આધ્યાત્મિક વિકાસમાં પ્રગતિ કરાવી. ઇ.સ. ૧૯૩૪માં સગુણ અને ઇ.સ. ૧૯૩૯માં નિર્ગુણ બ્રહ્મનો સાક્ષાત્કાર થયો.<ref name="ભગતમાં ભગવાન" /> == મૌન મંદિર == {{મુખ્ય|મૌન મંદિર}} મૌન મંદિર એ આધ્યાત્મિક ક્ષેત્રે એમનું અનોખુ પ્રદાન છે. આ મૌન મંદિર નડિયાદ અને સુરતમાં તેમણે સ્થાપેલા [[હરિ:ૐ આશ્રમ]] ખાતે આવેલા છે. તેમાં સાધક પ્રવેશે ત્યાર બાદ બહારથી દરવાજો બંધ કરી દેવામાં આવે છે. અંદર વીજળી, શૌચાલય, સ્નાન માટે બાથરૂમ, પૂજા માટેની જગ્યા વગેરે સુવિધા હોય છે. ભોજન વગેરે બારીમાંથી આપવામાં આવે છે.<ref name="હરિઃૐ આશ્રમ">{{cite book | title=હરિઃૐ આશ્રમ | publisher=હરિઃૐ આશ્રમ, સુરત | author=રમેશ ભટ્ટ | year=૧૯૯૬ | location=સુરત, ગુજરાત | pages=૧૦-૩૭}}</ref> == નોંધપાત્ર પ્રદાન == નીચે મુજબના કાર્યો માટે તેમણે માતબર રકમના દાન આપ્યા છે:– * ભક્તિ પરત્વેના અને આધ્યાત્મિક સાહિત્યના મૌલિક સર્જનો. * બાળકોમાં ગુણ અને ભાવ પ્રગટાવે એવી મૌલિક વાર્તાના સર્જનો. * બહેનો અને માતાઓના જીવન પરત્વે સમાજના માનસમાં સદ્દભાવ, આદર અને માન પ્રગટે એવા મૌલિક વાર્તાના સર્જનો. * ‘જ્ઞાનગંગોત્રી’-સંદર્ભ ગ્રંથો (Book of Knowledge) નુ સર્જન. ‘બાલભારતી’ ‘કિશોરભારતી’ વિજ્ઞાન શ્રેણીના ગ્રંથો તથા સર્વધર્મી તત્વજ્ઞાનદર્શન શ્રેણીના ગ્રંથો વગેરેની પ્રકાશન યોજના. * માનવ સમાજમાં સાહસ, હિંમત, પરાક્રમ, પ્રામાણિકતા, ત્યાગ, સહનશક્તિ વગેરે ગુણોની કદરભાવનાના પ્રતિક રૂપે ચંદ્રકો આપવા. * સ્ત્રીઓના શરીર સુદૃઢ બને અને તેમનામાં ગુણ તથા ભાવનાના સંસ્કાર પ્રગટે એવી સક્રિય યોજનાઓ. * વિદ્યાર્થીઓમાં ગુણ તથા ભાવના પ્રગટે તેવા નિબંધોની હરીફાઈઓ. * નાના નાના ગામડાઓની શાળાઓમાં ગુણ અને ભાવના પ્રગટે તેવા પુસ્તકોની વહેંચણી. * જૂના જર્જરિત થઇ ગયેલા ઓવારાની દુરસ્તી અને સામાજિક સંસ્થાઓને સહાય. * પછાત વર્ગની બહેનોમાં એસ.એસ.સી. ઈત્યાદિમાં પ્રથમ આવનારી બહેનોમાં શિષ્યવૃત્તિઓ. * ખેડા જિલ્લામાં અસ્પૃશ્યતા નિવારણાનું સારામાં સારું કામ કરે તેને દર વર્ષે ચાંદીનો મોટો શિલ્ડ. * નડિયાદ, રાજપીપળા અને સુરતમાં સ્નાનાગારો, તાપી નદી અને નર્મદા નદીમાં તરણસ્પર્ધાઓ, અખિલ હિન્દ ધોરણે સમુદ્ર તરણ સ્પર્ધાઓ, રાજ્ય કક્ષાએ હોળી હરીફાઈઓ તથા મેરેથોન દોડ-રેસ યોજના. * યુનિવર્સિટી દ્વારા શ્રીઅરવિંદ તત્વજ્ઞાન વ્યાખ્યાનમાળા અને બીજી વ્યાખ્યાન માળાઓ. * ફળાઉ વૃક્ષારોપન, પરબ, તિતિક્ષા હરીફાઈ, વિદ્યાર્થીઓને મદદ, પક્ષીઓને ચણ, દવા-મદદ વગેરે. * વેદની રુચાઓના અર્થો આમજનતાને સુલભ બને તે માટેના પ્રકાશનો. * વિજ્ઞાન, ખેતી, મેડીસીન, સર્જરી, ઇલેક્ટ્રોનિક્સ, પ્લેનેટરી એન્ડ સ્પેસ સાયન્સીઝ, ગામડાં અને શહેરોમાં રસ્તા અને મજબૂત મકાનોના બાંધકામ આદિ ક્ષેત્રે એન્ડાઉમેન્ટના વ્યાજમાંથી પ્રતિ વર્ષે મોટી રકમોના અખિલ હિન્દ કક્ષાએ માતબર પારિતોષિકની યોજનાઓ. * વિદ્યાર્થીઓમાં શ્રમનું મહત્વ, કન્યા વ્યાયામ શાળાઓને ઉત્તેજન. * હાઈસ્કુલ કક્ષાના છાત્રો માટે સાઈકલ અને દોડ સ્પર્ધા પારિતોષિક ટ્રસ્ટો. * પર્યટનો, પર્વતારોહણો, બોટિંગ, પગપાળા પ્રવાસો અને રમતગમતો દ્વારા ગુજરાતની બધી યુનિવર્સિટીઓના વિદ્યાર્થીઓમાં સાહસ, હિંમત, નીડરતા આદિ ગુણના વિકાસાર્થે જુદા-જુદા ટ્રસ્ટો અને યોજનાઓ. * સંગીત-વાદ્ય-નૃત્ય અને ચિત્ર જેવી લલિત કલાઓની સ્પર્ધાની યોજનાઓ અને વાર્ષિક પારિતોષિકો. * બ્રિટીશ એન્સાઈક્લોપીડિયાની ઢબની કક્કાવારી કોશની ગ્રંથ શ્રેણીઓ અને ગુજરાતી સાહિત્ય કોશ. * રાજ્ય કક્ષાએ તમામ યુનિવર્સિટીઓના વિદ્યાર્થીઓ માટે જુદા-જુદા વિષયોની પ્રતિભાશોધ અને ઉત્કર્ષ માટે સ્પર્ધાત્મક પરિક્ષાઓ દ્વારા પારિતોષિકોની યોજના. * [[રામાયણ]], [[મહાભારત]], [[શ્રીમદ્ ભાગવતમ્|ભાગવત]] આદિ ગ્રંથોની ત્રિરંગી, સચિત્ર અને સરળ શૈલીમાં વાર્તાઓના પ્રકાશન ટ્રસ્ટોની યોજનાઓ. * ગુજરાત કક્ષાએ લીલીસૂકી ખેતી, બાગાયત, રેશમ અને તેના રેસા, સમુદ્રશાસ્ત્ર પુરાતત્વવિદ્યા, બાયો-જીયો-સૈલ-કેમેસ્ટ્રી, બોટની પ્લાન્ટ પેથોલોજી, ટ્રોપિકલ ડીસીસીઝ, એન્જીનીયરીંગ અને ટેકનોલોજી વિષયો, રંગ અને રંગની બનાવટો, પ્રાણવિજ્ઞાનશાસ્ત્ર આદિ જુદા-જુદા વિષયોની ગુજરાતની જુદી જુદી યુનિવર્સિટીઓ દ્વારા સ્પર્ધાત્મક પારિતોષિકની યોજનાઓ. ઉપર જણાવેલા બધા જ કામો માટે ૧૯૬૨થી ૧૯૭૫ સુધી પૂજ્ય શ્રી. મોટાએ રૂપિયા એક કરોડ સમાજ પાસેથી મેળવીને સમાજને આપ્યા. ૨૩મી જુલાઈ ૧૯૭૬ના તેમના દેહત્યાગ બાદ પણ આ પ્રવૃત્તિ અવિરતપણે ચાલુ છે.<ref name="હરિઃૐ આશ્રમ" /> == જીવન ઝરમર == * ૧૯૧૬ – પિતાનું અવસાન. * ૧૯૧૯ – મેટ્રીક પાસ. * ૧૯૨૦ – વડોદરા કોલેજમાં. * ૧૯૨૧ – કોલેજ ત્યાગ , ગુજરાત વિદ્યાપીઠ પ્રવેશ. * ૧૯૨૧ – ગુજરાત વિદ્યાપીઠ ત્યાગ , હરિજન સેવાનો આરંભ. * ૧૯૨૨ – ફેફરુ નાં રોગથી કંટાળીને આત્મહત્યા નિષ્ફળ પ્રયાસ. * ૧૯૨૩ – તુજચરણે અને મનનેની રચના. * ૧૯૨૩ – બાલયોગી ધ્વારા દિક્ષા લીધી. * ૧૯૨૬ – લગ્ન વખતે સમાધીનો અનુભવ. * ૧૯૨૮ – પ્રથમ હિમાલય યાત્રા. * ૧૯૩૦ – ૩૨ સાબરમતી, વિસાપુર, નાસિક, યરવડા જેલમાં (જેલવાસ વહોરવાનો હેતુ સેવાનો નહિ પણ સાધનાનો), સરળ ભાષામાં ગીતાનું વિવરણ જેલમાં લખ્યું. * ૧૯૩૪ – સગુણ બ્રહમનો સાક્ષાત્કાર. * ૧૯૩૪ – ૩૫ હિમાલય અઘોરીબાવા પાસે ગયા, ચૈત્ર માસમાં ધૂણી ધખાવી નર્મદા કિનારે નગ્ન બેસીને સાધના, શિરડીના સાઈબાબાનાં પ્રત્યક્ષ દર્શન. * ૧૯૩૯ – રામનવમી કાશીમાં નિર્ગુણ બ્રહમનો સાક્ષાત્કાર, હરીજન સેવક સંઘમાંથી રાજીનામું. * ૧૯૪૦ –અમદાવાદથી કરાંચી વિમાનમાર્ગે. * ૧૯૪૧ – માતાનું અવસાન. * ૧૯૪૬ – મૌન કુટીરનો પ્રારંભ. * ૧૯૫૦ – દક્ષિણ ભારતમાં આશ્રમની સ્થાપના. * ૧૯૫૬ – સુરતમા આશ્રમની સ્થાપના. * ૧૯૬૨ – ૭૫ શરીરના રોગો અને સતત પ્રવાસ સાથે ૩૬ ગ્રંથોનું પ્રકાશન. * ૧૯૭૬ – ફાજલપુર – મહી નદીના કિનારે શ્રી રમણ ભાઈ અમીનના ફાર્મ હાઉસમાં [[જુલાઇ ૨૩|૨૩ જુલાઇ]] ૧૯૭૬ના રોજ માત્ર છ લોકોની વચ્ચે ઈચ્છામૃત્યુ.<ref>{{cite book | title=તરણામાંથી મેરું | publisher=હરિઃૐ આશ્રમ, સુરત | author=સોમાભાઇ ભાવસાર | year=૨૦૦૮ | location=સુરત, ગુજરાત | pages=૨૪૫-૨૪૬}}</ref> == સંદર્ભ == {{reflist}} ==બાહ્ય કડીઓ== *[http://www.hariommota.org હરિઃૐ આશ્રમ-સુરતની વેબસાઇટમાં અધિકૃત માહિતી] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210301154810/http://hariommota.org/ |date=2021-03-01 }} *[https://sites.google.com/a/swajansandesh.co.cc/swajansandesh/literature/vyaktitva/pujyasrimotajayanti પૂજ્ય શ્રી મોટા-સ્વહન સંદેશ દ્વારા] *[http://religion.divyabhaskar.co.in/2010/04/30/social-worker-gujarati-saints-926358.html પૂજ્ય શ્રી મોટા- સંદેશની ધાર્મિક પૂર્તિમાં] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131213060618/http://religion.divyabhaskar.co.in/2010/04/30/social-worker-gujarati-saints-926358.html |date=2013-12-13 }} [[શ્રેણી:ગુજરાતનાં સંતો]] [[શ્રેણી:૧૯૭૬માં મૃત્યુ]] ae2apnomcg1k86clps01hophakzviu9 0 63635 825649 769814 2022-07-23T02:45:29Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:૧૯૪૧માં જન્મ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''સર્જિયો માત્તારેલા''' (<small>ઇટાલિયન ઉચ્ચાર:&nbsp;</small><span class="IPA" title="Representation in the International Phonetic Alphabet (IPA)">[ˈsɛrdʒo mattaˈrɛlla]</span>; જન્મ ૨૩ જુલાઇ ૧૯૪૧) એ [[ઈટલી|ઇટાલિયન]] રાજકારણી અને વકીલ છે જે ૩જી ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૫ના રોજ ઇટાલીના ૧૨મા પ્રમુખ બન્યા છે. તેઓ ૧૯૮૩ થી ૨૦૦૮ સુધી સંસદના સભ્ય રહી ચૂક્યા છે, જેમાં ૧૯૮૯ થી ૧૯૯૦ દરમિયાન શિક્ષણમંત્રી અને ૧૯૯૯ થી ૨૦૦૧ દરમિયાન સંરક્ષણ મંત્રી રહ્યા હતા. ૨૦૧૧માં, તેઓ કાયદાની અદાલતમાં જજ રહ્યા હતા.<ref name="Post-15">{{cite news| title=Sergio Mattarella chi è?| url=http://www.ilpost.it/2015/01/29/sergio-mattarella/| access-date= 31 January 2015| work=Il Post| language=Italian| date=29 January 2015}}</ref> ઇટાલીના પ્રમુખ તરીકે ચૂંટાયેલા તેઓ પ્રથમ સિસિલીના વ્યક્તિ છે.<ref>{{cite news|last1=Walker|first1=Keith|title=73-year-old Sicilian Sergio Mattarella is Italy’s new president|url=http://www.euronews.com/2015/01/31/73-year-old-sicilian-sergio-mattarella-is-new-president-of-italy/|access-date= 5 February 2015|work=Euronews|agency=Reuters|date=31 January 2015}}</ref> ==ઇટાલીના પ્રમુખ== [[ચિત્ર:Oath_of_Mattarella_2.jpg|thumb|સર્જિયો માત્તારેલા, તેમના પુરોગામા જિઓર્ગીઓ નાપાલિટાનો સાથે]]૩૧ જાન્યુઆરી ૨૦૧૫ ના રોજ માત્તારેલા ૧૦૦૯માંથી ૬૬૫ મત સાથે ડેમોક્રેટિક પક્ષ, ન્યૂ સેન્ટ-રાઇટ અને લેફ્ટ ઇકોલોજી ફ્રીડમ પક્ષોનાં સથવારે પ્રમુખ તરીકે ચૂંટાયા.<ref>{{cite web|url=http://www.repubblica.it/speciali/politica/elezioni-presidente-repubblica-edizione2015/2015/01/31/news/quirinale_quarta_votazione-106185169/|title=Mattarella eletto al Quirinale con 665 voti. "Pensiero a difficoltà e speranze dei cittadini"|author=Scacchioli, Michela |date=31 January 2015|work=Repubblica.it}}</ref><ref>[http://www.nytimes.com/aponline/2015/01/31/world/europe/ap-eu-italy-politics.html?_r=0 Italy's Lawmakers Elect Sergio Mattarella as President]</ref> ==અંગત જીવન== તેઓ મારિસા ચિઆઝ્સે સાથે પરણ્યા હતા જેઓ ૨૦૧૨માં અવસાન પામેલા. તેમને ત્રણ બાળકો છે.<ref>{{cite web | url=http://www.panorama.it/news/politica/sergio-mattarella-lato-privato-uomo-misurato/ | title=Sergio Mattarella: profilo privato di un uomo misurato | publisher=Panorama | date=January 30, 2015 | access-date= January 31, 2015 | language=Italian}}</ref> ==સંદર્ભ== {{reflist}} [[શ્રેણી:રાજકારણી]] [[શ્રેણી:વ્યક્તિત્વ]] [[શ્રેણી:૧૯૪૧માં જન્મ]] 8zg8lekdj6y36l5grnek5xq33371uia 0 78493 825656 784656 2022-07-23T03:22:48Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:૨૦૦૧માં મૃત્યુ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''દેવાંગ મહેતા''' (૧૦ ઓગસ્ટ ૧૯૬૨ - ૧૨ એપ્રિલ ૨૦૦૧) નાસકોમ (NASSCOM)ના ૧૯૯૧ અને ૨૦૦૧ વર્ષ દરમિયાન પ્રમુખ હતા.<ref>{{cite news|url=http://www.business-standard.com/article/technology/how-nasscom-made-the-software-sector-a-superpower-110021000080_1.html|title=How Nasscom made the software sector a superpower|last1=D'Monte|first1=Leslie|last2=Shindi|first2=Shivani|date=૧૦ ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૦|work=Business Standard|access-date=૨૪ નવેમ્બર ૨૦૧૬}}</ref><ref name="nass">{{cite web|url=http://www.nasscom.in/dewang-mehta-19912001|title=Dewang Mehta (1991-2001)|access-date=૨૧ માર્ચ ૨૦૧૬|work=Nasscom|archive-date=2013-11-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20131104191918/http://www.nasscom.in/dewang-mehta-19912001|url-status=dead}}</ref> તેમનો જન્મ [[ગુજરાત]]માં થયો હતો અને તેમણે ઇમ્પીરીયલ કોલેજ લંડન<ref name="rediff">{{cite web|url=http://www.rediff.com/money/2001/apr/12dewang.htm|title=Nasscom chief Dewang Mehta found dead in Sídney|access-date=૨૧ માર્ચ ૨૦૧૬|work=Rediff.com|date=૧૨ એપ્રિલ ૨૦૦૧}}</ref>ખાતે અભ્યાસ કર્યો હતો. નાસકોમમાં તેમની નિમણૂકના વધારામાં તેમને ૧૯૯૮માં ''આઇટી એન્ડ સોફ્ટવેર ડેવલોપમેન્ટ ટાસ્ક ફોર્સ'' અને અન્ય વિવિધ સંસ્થાઓમાં સલાહકાર તરીકે નિમાયા હતા.<ref name="rediff" /> ૧૨ એપ્રિલ ૨૦૦૧ના રોજ [[સીડની]] ખાતે એક પ્રતિનિધિમંડળની મુલાકાત દરમિયાન હ્દયરોગના હુમલાથી તેમનું અવસાન થયું હતું.<ref name="rediff" /><ref name ="bbc01">{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/1273919.stm|title=Indian software lobbyist dead|date=૧૨ એપ્રિલ ૨૦૦૧|work=BBC News|access-date=૨૪ નવેમ્બર ૨૦૧૬}}</ref> == સન્માન == દેવાંગ મહેતાને સળંગ ૩ વર્ષો દરમિયાન કોમ્પ્યુટરવર્લ્ડ મેગેઝિન દ્વારા "સોફ્ટવેર ઇવેન્જલિસ્ટ ઓફ ધ યર" પુરસ્કાર એનાયત થયો હતો<ref name="rediff" /> ઓક્ટોબર ૨૦૦માં [[વિશ્વ આર્થિક મંચ]] દ્વારા "આવતી કાલના ૧૦૦ વૈશ્વિક નેતાઓ" માં તેમની પસંદગી થઇ હતી.<ref>{{cite web|url=http://www.rediff.com/money/2000/nov/03glt.htm|title=Dewang Mehta, Omar Abdullah are 'Global Leaders of Tomorrow'|access-date=૨૧ માર્ચ ૨૦૧૬|work=rediff.com|date=૩ નવેમ્બર ૨૦૦૦}}</ref><ref name="bbc01" /> તેમના મૃત્યુ પછી તેમના નામ પર એક સંસ્થા બનાવવામાં આવી છે.<ref>{{cite news|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-educationplus/dewang-mehta-award-for-aits/article8011550.ece|title=Dewang Mehta award for AITS|last=Reddy|first=R Ravikanth|date=૨૧ ડિસેમ્બર ૨૦૧૫|work=The Hindu|access-date=૨૪ નવેમ્બર ૨૦૧૬}}</ref> == સંદર્ભ == {{Reflist}} == બાહ્ય કડીઓ == * [http://www.dewangmehta.com/ Official website] * [http://www.dewangmehtafoundation.org/ Dewang Mehta Foundation] * {{cite web|url=http://www.thehindubusinessline.com/iw/2001/04/15/stories/0815h016.htm|title=Dewang Mehta: A mission interrupted|last=Thiagarajan|first=Krishnan|date=૧૫ એપ્રિલ ૨૦૦૧|work=Business Line|publisher=The Hindu|access-date=૨૪ નવેમ્બર ૨૦૧૬}} [[શ્રેણી:ગુજરાતી વ્યક્તિત્વ]] [[શ્રેણી:૨૦૦૧માં મૃત્યુ]] epu23lz3yz5xviasd0z5st4sdzu413c 0 78882 825688 820314 2022-07-23T03:51:21Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:૧૯૭૧માં જન્મ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{સુધારો}} {{Infobox person | name = એલોન મસ્ક | honorific_suffix = {{post-nominals|FRS|size=100%}} | image = Elon Musk Royal Society (crop2).jpg | alt = Photograph of Elon Musk at the Royal Society in London, 2018 | caption = Musk at the [[Royal Society]] admissions day in London, 2018 | birth_name = Elon Reeve Musk | birth_date = {{Birth date and age|1971|6|28}} | birth_place = [[Pretoria]], [[Transvaal (province)|Transvaal]], South Africa | death_date = | death_place = | citizenship = <!--Do NOT add South Africa or, Canada - see talk page-->United States<ref>{{cite web |title=90184L102 (CUSIP Number)|url=https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1418091/000110465922041911/tm2211482d1_sc13g.htm |website=www.sec.gov |publisher=[[U.S. Securities and Exchange Commission]] | access-date=April 4, 2022 |date=March 14, 2022 |quote=Item 2. (c) Citizenship United States}}</ref> | education = [[University of Pennsylvania]] ([[Bachelor of Science|BS]], [[Bachelor of Arts|BA]]) | occupation = | years_active = | title = {{Unbulleted list <!-- Do not add any of Musk's self-appointed titles without first reaching a consensus on the talk page. --> | Founder, CEO and Chief Engineer of [[SpaceX]] | CEO and product architect of [[Tesla, Inc.]] | Founder of [[The Boring Company]] and [[X.com]] (now part of [[PayPal]]) | Co-founder of [[Neuralink]], [[OpenAI]], and [[Zip2]] |President of [[#Musk Foundation|Musk Foundation]] }} | spouse = {{Plainlist| * {{Marriage|[[Justine Musk|Justine Wilson]] | 2000|2008|end=div.}} * {{Marriage|[[Talulah Riley]] | 2010|2012|end=div.}} {{Marriage|<!--Talulah Riley-->|2013|2016|end=div.}} }} | partner = [[Grimes]] (2018–2022)<ref name="GrimesVanityFair2022" /> | children = 8<!--Do not remove the note. You have to verify the accuracy of 8 children.-->{{efn|One child is deceased.<ref>{{cite news|last=Petter|first=Olivia|date=July 26, 2020|title='There's Not Much I Can Do': Elon Musk Admits Grimes Does Majority Of Childcare For Two-month Old Son|url=https://www.independent.co.uk/life-style/elon-musk-son-grimes-childcare-interview-a9638321.html|work=[[The Independent]] | access-date=January 8, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20201116002628/https://www.independent.co.uk/life-style/elon-musk-son-grimes-childcare-interview-a9638321.html|archive-date=November 16, 2020|url-status=live}}</ref>}} | mother = [[Maye Musk]] | father = Errol Musk | relatives = {{Plainlist| * [[Tosca Musk]] (sister) * [[Kimbal Musk]] (brother) * [[Lyndon Rive]] (cousin) }} | website = | signature = Elon Musk Signature.svg | signature_alt = }} '''એલોન રીવ મસ્ક''' (જન્મ જૂન 28, 1971) એક બિઝનેસ મેગ્નેટ, રોકાણકાર અને પરોપકારી છે.. તે SpaceX ના સ્થાપક, CEO અને ચીફ એન્જિનિયર છે; દેવદૂત રોકાણકાર, CEO, અને Tesla, Inc.ના પ્રોડક્ટ આર્કિટેક્ટ; બોરિંગ કંપનીના સ્થાપક; અને ન્યુરાલિંક અને ઓપનએઆઈના સહ-સ્થાપક. મે 2022 સુધીમાં આશરે US$265 બિલિયનની અંદાજિત નેટવર્થ સાથે,[4] બ્લૂમબર્ગ બિલિયોનેર્સ ઈન્ડેક્સ અને ફોર્બ્સની રીઅલ-ટાઇમ અબજોપતિઓની યાદી બંને અનુસાર મસ્ક વિશ્વની સૌથી ધનાઢ્ય વ્યક્તિ છે.[5][6] મસ્કનો જન્મ કેનેડિયન માતા અને શ્વેત દક્ષિણ આફ્રિકાના પિતાને થયો હતો અને તેનો ઉછેર દક્ષિણ આફ્રિકાના પ્રિટોરિયામાં થયો હતો. તેમણે 17 વર્ષની ઉંમરે કેનેડા જતા પહેલા પ્રિટોરિયા યુનિવર્સિટીમાં સંક્ષિપ્તમાં હાજરી આપી હતી. તેમણે ક્વીન્સ યુનિવર્સિટીમાં મેટ્રિક કર્યું અને બે વર્ષ પછી યુનિવર્સિટી ઑફ પેન્સિલવેનિયામાં ટ્રાન્સફર થયા, જ્યાં તેમણે અર્થશાસ્ત્ર અને ભૌતિકશાસ્ત્રમાં સ્નાતકની ડિગ્રી મેળવી. તેઓ સ્ટેનફોર્ડ યુનિવર્સિટીમાં હાજરી આપવા માટે 1995માં કેલિફોર્નિયા ગયા પરંતુ તેમણે તેમના ભાઈ કિમ્બલ સાથે વેબ સોફ્ટવેર કંપની Zip2ની સહ-સ્થાપના કરીને વ્યવસાયિક કારકિર્દી બનાવવાનું નક્કી કર્યું. સ્ટાર્ટઅપને કોમ્પેક દ્વારા 1999માં $307 મિલિયનમાં હસ્તગત કરવામાં આવ્યું હતું. તે જ વર્ષે, મસ્કએ ઓનલાઈન બેંક X.comની સહ-સ્થાપના કરી, જે 2000માં કન્ફિનિટી સાથે મર્જ થઈ પેપાલની રચના કરી. કંપનીને 2002માં eBay દ્વારા $1.5 બિલિયનમાં ખરીદી લેવામાં આવી હતી. 2002 માં, મસ્ક એ એરોસ્પેસ ઉત્પાદક અને અવકાશ પરિવહન સેવા કંપની, SpaceX ની સ્થાપના કરી, જેમાંથી તેઓ CEO અને ચીફ એન્જિનિયર તરીકે સેવા આપે છે. 2004 માં, તેઓ ઇલેક્ટ્રિક વાહન ઉત્પાદક ટેસ્લા મોટર્સ, ઇન્ક. (હવે ટેસ્લા, ઇન્ક.) માં ચેરમેન અને પ્રોડક્ટ આર્કિટેક્ટ તરીકે જોડાયા, છેવટે 2008 માં સીઇઓનું પદ સંભાળ્યું. 2006 માં, તેમણે સોલારસિટી બનાવવામાં મદદ કરી, જે એક સૌર ઉર્જા કંપની હતી જે પછીથી બની હતી. ટેસ્લા દ્વારા હસ્તગત કરી અને ટેસ્લા એનર્જી બની. 2015 માં, તેમણે ઓપનએઆઈની સહ-સ્થાપના કરી, એક બિનનફાકારક સંશોધન કંપની જે મૈત્રીપૂર્ણ કૃત્રિમ બુદ્ધિમત્તા (AI) ને પ્રોત્સાહન આપે છે. 2016 માં, તેણે મગજ-કોમ્પ્યુટર ઇન્ટરફેસ વિકસાવવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરતી ન્યુરોટેકનોલોજી કંપની ન્યુરાલિંકની સહ-સ્થાપના કરી અને ટનલ બાંધકામ કંપની, ધ બોરિંગ કંપનીની સ્થાપના કરી. તેમણે 2022માં અમેરિકન સોશિયલ નેટવર્કિંગ સેવા ટ્વિટરને $44 બિલિયનમાં ખરીદવા માટે પણ સંમત થયા હતા. મસ્કએ હાઇ-સ્પીડ વેકટ્રેન ટ્રાન્સપોર્ટેશન સિસ્ટમ હાઇપરલૂપનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. તેઓ મસ્ક ફાઉન્ડેશનના પ્રમુખ છે, એક સંસ્થા જે વૈજ્ઞાનિક સંશોધન અને શિક્ષણ માટે દાન આપે છે. કોવિડ-19 રોગચાળા વિશે ખોટી માહિતી ફેલાવવા જેવા અવૈજ્ઞાનિક અને વિવાદાસ્પદ નિવેદનો કરવા બદલ મસ્કની ટીકા કરવામાં આવી છે. 2018 માં, યુ.એસ. સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ કમિશન (SEC) દ્વારા તેણે ટેસ્લાના ખાનગી ટેકઓવર માટે ભંડોળ મેળવ્યું હોવાનું ખોટી રીતે ટ્વિટ કરવા બદલ તેના પર દાવો માંડ્યો હતો; તેણે SEC સાથે સમાધાન કર્યું પરંતુ તેણે અપરાધ કબૂલ ન કર્યો અને ટેસ્લાના અધ્યક્ષપદેથી અસ્થાયી રૂપે રાજીનામું આપ્યું. 2019 માં, તેણે થામ લુઆંગ ગુફાના બચાવમાં સલાહ આપનાર બ્રિટિશ ગુફા દ્વારા તેમની સામે લાવવામાં આવેલ માનહાનિનો કેસ જીત્યો.<ref>{{Cite news|url=http://www.forbes.com/sites/davidewalt/2016/12/14/the-worlds-most-powerful-people-2016/#26ec03f2368d|title=The World's Most Powerful People|date=ડિસેમ્બર ૨૦૧૬|newspaper=Forbes|access-date=૧૪ ડિસેમ્બર ૨૦૧૬}}</ref> == પ્રારંભિક જીવન બાળપણ અને કુટુંબ વધુ માહિતી == એલોન રીવ મસ્કનો જન્મ 28 જૂન, 1971ના રોજ પ્રિટોરિયા, દક્ષિણ આફ્રિકામાં થયો હતો.[7] તેમની માતા મેય મસ્ક (née Haldeman) છે, જે કેનેડાના સાસ્કાચેવન [8][9][10]માં જન્મેલી એક મોડેલ અને ડાયેટિશિયન છે પરંતુ તેનો ઉછેર દક્ષિણ આફ્રિકામાં થયો છે. તેમના પિતા એરોલ મસ્ક છે, જે એક સફેદ દક્ષિણ આફ્રિકાના ઇલેક્ટ્રોમિકેનિકલ એન્જિનિયર, પાઇલટ, નાવિક, સલાહકાર અને પ્રોપર્ટી ડેવલપર છે, જેઓ એક સમયે ટાંગાન્યિકા તળાવ નજીક ઝામ્બિયન નીલમણિ ખાણના અડધા માલિક હતા.[11][12] મસ્કનો એક નાનો ભાઈ છે, કિમ્બલ (જન્મ 1972), અને એક નાની બહેન, ટોસ્કા (જન્મ 1974).[10][13] તેમના દાદા, જોશુઆ હેલ્ડેમેન, એક સાહસિક અમેરિકન મૂળના કેનેડિયન હતા જેઓ તેમના પરિવારને સિંગલ-એન્જિન બેલાન્કા એરપ્લેનમાં આફ્રિકા અને ઑસ્ટ્રેલિયાની રેકોર્ડ-બ્રેકિંગ મુસાફરી પર લઈ ગયા હતા;[14][15][16] મસ્ક બ્રિટિશ અને પેન્સિલવેનિયા ડચ છે. વંશ.[17][18] જ્યારે મસ્ક બાળક હતો, ત્યારે તેના એડીનોઇડ્સ દૂર કરવામાં આવ્યા હતા કારણ કે ડોકટરોને શંકા હતી કે તે બહેરા છે, પરંતુ તેની માતાએ પછીથી નક્કી કર્યું કે તે "બીજી દુનિયામાં" વિચારી રહ્યો છે. એરોલ મસ્કે એકવાર કહ્યું હતું કે, "અમારી પાસે એટલા પૈસા હતા કે ઘણી વખત અમે અમારી સેફ બંધ પણ કરી શકતા ન હતા".[12] એલોનના પિતા પણ રંગભેદ વિરોધી પ્રોગ્રેસિવ પાર્ટીના પ્રતિનિધિ તરીકે પ્રિટોરિયા સિટી કાઉન્સિલમાં ચૂંટાયા હતા, મસ્કના બાળકો કથિત રીતે તેમના પિતાને રંગભેદ પ્રત્યે નાપસંદ કરતા હતા.[20] 1980માં તેના માતા-પિતાના છૂટાછેડા થયા પછી, મસ્ક મોટાભાગે તેના પિતા સાથે પ્રિટોરિયા અને અન્યત્ર રહેતા હતા,[17] છૂટાછેડાના બે વર્ષ પછી તેણે પસંદગી કરી અને ત્યારબાદ પસ્તાવો થયો.[21] કસ્તુરી તેના પિતાથી અલગ થઈ ગયો છે, જેમને તે "ભયંકર માનવી તરીકે વર્ણવે છે... લગભગ દરેક દુષ્ટ વસ્તુ જે તમે વિચારી શકો છો, તેણે કર્યું છે."[21] તેની એક સાવકી બહેન અને સાવકા ભાઈ છે. તેના પિતાનો પક્ષ.[14][22] એલોન તેની યુવાનીમાં એંગ્લિકન સન્ડે સ્કૂલમાં ભણ્યો હતો.[23] 10 વર્ષની આસપાસ, મસ્કને કમ્પ્યુટિંગ અને વિડિયો ગેમ્સમાં રસ કેળવ્યો અને તેણે કોમોડોર VIC-20 મેળવ્યું.[24][25] તેણે મેન્યુઅલનો ઉપયોગ કરીને કોમ્પ્યુટર પ્રોગ્રામિંગ શીખ્યા અને 12 વર્ષની ઉંમરે તેણે બ્લાસ્ટાર નામની બેઝિક-આધારિત વિડિયો ગેમનો કોડ પીસી અને ઓફિસ ટેક્નોલોજી મેગેઝિનને આશરે $500માં વેચ્યો.[26][27] એક બેડોળ અને અંતર્મુખી બાળક,[28] મસ્કને તેના બાળપણ દરમિયાન ગુંડાગીરી કરવામાં આવી હતી અને છોકરાઓના જૂથે તેને સીડી પરથી નીચે ફેંકી દીધા પછી તેને એકવાર હોસ્પિટલમાં દાખલ કરવામાં આવ્યો હતો.[21][29] પ્રિટોરિયા બોયઝ હાઈસ્કૂલમાંથી સ્નાતક થયા પહેલા તેણે વોટરક્લોફ હાઉસ પ્રિપેરેટરી સ્કૂલ અને બ્રાયન્સટન હાઈ સ્કૂલમાં અભ્યાસ કર્યો હતો.[30] == શિક્ષણ == કેનેડામાંથી યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં પ્રવેશવું વધુ સરળ રહેશે તે જાણતા,[31] મસ્કે કેનેડિયન પાસપોર્ટ માટે તેની કેનેડિયન જન્મેલી માતા દ્વારા અરજી કરી.[32][33] દસ્તાવેજીકરણની રાહ જોતા, તેમણે પ્રિટોરિયા યુનિવર્સિટીમાં પાંચ મહિના સુધી હાજરી આપી; આનાથી તેને દક્ષિણ આફ્રિકાની સૈન્યમાં ફરજિયાત સેવા ટાળવાની મંજૂરી મળી.[34] મસ્ક જૂન 1989માં કેનેડા આવ્યા, અને સાસ્કાચેવનમાં બીજા પિતરાઈ ભાઈ સાથે એક વર્ષ રહ્યા,[35] ખેતર અને લાટી-મિલમાં વિચિત્ર નોકરી કરી.[36] 1990માં, તેમણે કિંગ્સ્ટન, ઑન્ટારિયોમાં આવેલી ક્વીન્સ યુનિવર્સિટીમાં પ્રવેશ કર્યો.[37][38] બે વર્ષ પછી, તેઓ યુનિવર્સિટી ઓફ પેન્સિલવેનિયામાં સ્થાનાંતરિત થયા, જ્યાં તેમણે 1997માં વ્હોર્ટન સ્કૂલમાંથી ભૌતિકશાસ્ત્રમાં સ્નાતકની ડિગ્રી અને અર્થશાસ્ત્રમાં વિજ્ઞાનની સ્નાતકની ડિગ્રી સાથે સ્નાતક થયા.[39][40][41] 1994માં, મસ્કે ઉનાળા દરમિયાન સિલિકોન વેલીમાં બે ઇન્ટર્નશિપ્સ યોજી હતી: એનર્જી સ્ટોરેજ સ્ટાર્ટઅપ પિનેકલ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટમાં, જેણે ઊર્જા સંગ્રહ માટે ઇલેક્ટ્રોલિટીક અલ્ટ્રાકેપેસિટર પર સંશોધન કર્યું હતું, અને પાલો અલ્ટો-આધારિત સ્ટાર્ટઅપ રોકેટ સાયન્સ ગેમ્સમાં.[42] 1995માં, તેમને કેલિફોર્નિયાની સ્ટેનફોર્ડ યુનિવર્સિટી ખાતે ભૌતિક વિજ્ઞાનમાં ડોક્ટર ઓફ ફિલોસોફી (પીએચ.ડી.) પ્રોગ્રામ માટે સ્વીકારવામાં આવ્યા હતા.[43] મસ્કે નેટસ્કેપમાં નોકરી મેળવવાનો પ્રયાસ કર્યો પરંતુ તેની પૂછપરછનો જવાબ મળ્યો ન હતો.[32] તેણે ઈન્ટરનેટ બૂમમાં જોડાવાનું અને ઈન્ટરનેટ સ્ટાર્ટઅપ શરૂ કરવાનું નક્કી કરતાં બે દિવસ પછી સ્ટેનફોર્ડ છોડી દીધું. == વ્યવસાય કારકિર્દી == == Zip2 == 1995માં, મસ્ક, તેના ભાઈ કિમ્બલ અને ગ્રેગ કૌરીએ દેવદૂત રોકાણકારોના ભંડોળ સાથે વેબ સોફ્ટવેર કંપની Zip2 ની સ્થાપના કરી.[21] તેઓએ આ સાહસ પાલો અલ્ટોમાં ભાડાની નાની ઓફિસમાં રાખ્યું હતું.[45] કંપનીએ અખબાર પ્રકાશન ઉદ્યોગ માટે નકશા, દિશા નિર્દેશો અને પીળા પૃષ્ઠો સાથે ઈન્ટરનેટ સિટી માર્ગદર્શિકા વિકસાવી અને તેનું માર્કેટિંગ કર્યું.[46] મસ્ક કહે છે કે કંપની સફળ થાય તે પહેલાં, તે એક એપાર્ટમેન્ટ પરવડી શકે તેમ ન હતો અને તેના બદલે તેણે ઓફિસ ભાડે લીધી અને પલંગ પર સૂઈ ગયો અને YMCAમાં સ્નાન કર્યું, અને તેના ભાઈ સાથે એક કમ્પ્યુટર શેર કર્યું.[47] મસ્કના જણાવ્યા મુજબ, "વેબસાઇટ દિવસ દરમિયાન ચાલુ રહેતી હતી અને હું તેને રાત્રે કોડિંગ કરતો હતો, અઠવાડિયાના સાતેય દિવસ, દરેક સમયે."[45] મસ્ક ભાઈઓએ ધ ન્યૂ યોર્ક ટાઈમ્સ અને શિકાગો ટ્રિબ્યુન સાથે કરાર મેળવ્યા હતા,[48 ] અને બોર્ડ ઓફ ડિરેક્ટર્સને સિટીસર્ચ સાથે વિલીનીકરણની યોજના છોડી દેવા માટે સમજાવ્યા.[49] સીઈઓ બનવાના મસ્કના પ્રયાસો, તેના ચેરમેન રિચ સોર્કિન દ્વારા હોદ્દો,[50] બોર્ડ દ્વારા નિષ્ફળ બનાવવામાં આવ્યો હતો.[51] કોમ્પેકએ ફેબ્રુઆરી 1999માં $307 મિલિયન રોકડમાં Zip2 હસ્તગત કરી,[52][53] અને મસ્કને તેના 7-ટકા શેર માટે $22 મિલિયન મળ્યા == X.com અને PayPal == 1999માં, મસ્કએ ઓનલાઈન નાણાકીય સેવાઓ અને ઈ-મેલ પેમેન્ટ કંપની X.comની સહ-સ્થાપના કરી.[56] સ્ટાર્ટઅપ એ પ્રથમ સંઘીય રીતે વીમાવાળી ઓનલાઈન બેંકો પૈકીની એક હતી, અને તેની કામગીરીના શરૂઆતના મહિનાઓમાં, 200,000 થી વધુ ગ્રાહકો સેવામાં જોડાયા હતા.[57] કંપનીના રોકાણકારો મસ્કને બિનઅનુભવી માનતા હતા અને વર્ષના અંત સુધીમાં તેમની જગ્યાએ ઈન્ટ્યુટ સીઈઓ બિલ હેરિસની નિમણૂક કરી હતી.[58] પછીના વર્ષે, સ્પર્ધાને ટાળવા માટે X.com એ ઓનલાઈન બેંક કોન્ફિનિટી સાથે મર્જ કર્યું.[45][58][59] મેક્સ લેવચિન અને પીટર થીએલ દ્વારા સ્થપાયેલ,[60] કોન્ફિનિટીની પોતાની મની ટ્રાન્સફર સર્વિસ પેપાલ હતી, જે X.comની સેવા કરતાં વધુ લોકપ્રિય હતી.[54][61] મર્જ થયેલી કંપનીમાં, મસ્ક સીઇઓ તરીકે પરત ફર્યા. મસ્કની યુનિક્સ કરતાં માઈક્રોસોફ્ટ સોફ્ટવેરની પસંદગીએ કંપનીમાં તિરાડ ઊભી કરી અને થિયેલે રાજીનામું આપ્યું.[62] પરિણામી તકનીકી સમસ્યાઓ અને સુસંગત બિઝનેસ મોડલના અભાવને કારણે, બોર્ડે સપ્ટેમ્બર 2000માં મસ્કની હકાલપટ્ટી કરી અને તેમના સ્થાને થિએલને સ્થાન આપ્યું.[63][b] થિએલ હેઠળ, કંપનીએ પેપાલ સેવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું અને 2001માં તેનું નામ પેપાલ રાખવામાં આવ્યું.[63][b] 65][66] 2002માં પેપાલને eBay દ્વારા $1.5 બિલિયન સ્ટોકમાં હસ્તગત કરવામાં આવ્યું હતું, જેમાંથી મસ્ક-11.72% શેર સાથે સૌથી વધુ શેરહોલ્ડર-ને $175.8 મિલિયન મળ્યા હતા.[67][68] 2017માં મસ્કએ પેપાલ પાસેથી એક્સ.કોમ ડોમેન એક અજ્ઞાત રકમમાં ખરીદ્યું હતું, તે સમજાવીને કે તેનું ભાવનાત્મક મૂલ્ય છે.[69][70] == SpaceX == 2001 માં મસ્ક બિનનફાકારક માર્સ સોસાયટી સાથે સંકળાયેલા હતા. તેઓ મંગળ પર છોડ માટે ગ્રોથ-ચેમ્બર મૂકવાની યોજનાથી પ્રેરિત થયા હતા અને પોતે આ પ્રોજેક્ટ માટે ભંડોળની ચર્ચા કરી હતી.[71] ઑક્ટોબર 2001માં, મસ્કે જિમ કેન્ટ્રેલ અને માઇક ગ્રિફિન સાથે મોસ્કોની નવીનીકૃત ઇન્ટરકોન્ટિનેન્ટલ બેલિસ્ટિક મિસાઇલો (ICBM) ખરીદવા માટે પ્રવાસ કર્યો જે ગ્રીનહાઉસ પેલોડને અવકાશમાં મોકલી શકે. તેમણે NPO Lavochkin અને Kosmotras કંપનીઓ સાથે મુલાકાત કરી; જો કે, મસ્કને એક શિખાઉ તરીકે જોવામાં આવતું હતું અને એક રશિયન મુખ્ય ડિઝાઇનર દ્વારા તેના પર થૂંક પણ મારવામાં આવતો હતો.[72] આ જૂથ ખાલી હાથે અમેરિકા પરત ફર્યું. ફેબ્રુઆરી 2002 માં, જૂથ ત્રણ ICBMs શોધવા માટે રશિયા પરત ફર્યું. તેઓએ કોસ્મોટ્રાસ સાથે બીજી મીટિંગ કરી હતી અને તેમને $8 મિલિયનમાં એક રોકેટ ઓફર કરવામાં આવ્યું હતું, જેને મસ્કે નકારી કાઢ્યું હતું. તેના બદલે મસ્કએ એવી કંપની શરૂ કરવાનું નક્કી કર્યું જે પોસાય તેવા રોકેટ બનાવી શકે.[72] તેની પ્રારંભિક સંપત્તિના $100 મિલિયન સાથે,[73] મસ્કે મે 2002માં સ્પેસ એક્સપ્લોરેશન ટેક્નોલોજીસ કોર્પો.ની સ્થાપના કરી, જેનો સ્પેસએક્સ તરીકે વેપાર થતો હતો.[74] 2021 સુધી, તેઓ કંપનીના સીઈઓ તરીકે યથાવત છે અને મુખ્ય ઈજનેરનું પદ પણ ધરાવે છે.[75] સ્પેસએક્સે 2006માં ફાલ્કન 1 રોકેટના પ્રથમ પ્રક્ષેપણનો પ્રયાસ કર્યો હતો,[76] અને જો કે રોકેટ પૃથ્વીની ભ્રમણકક્ષા સુધી પહોંચવામાં નિષ્ફળ ગયું હતું, તે વર્ષ પછી તેને નાસા તરફથી કોમર્શિયલ ઓર્બિટલ ટ્રાન્સપોર્ટેશન સર્વિસ પ્રોગ્રામ કોન્ટ્રાક્ટ આપવામાં આવ્યો હતો.[77] વધુ બે નિષ્ફળ પ્રયાસો પછી, જેણે કથિત રીતે મસ્કને એટલો તણાવ પેદા કર્યો કે તે "દુઃસ્વપ્નો, ચીસો અને શારીરિક પીડાથી જાગી રહ્યો હતો",[78] સ્પેસએક્સ 2008માં ફાલ્કન 1ને ભ્રમણકક્ષામાં લોન્ચ કરવામાં સફળ થયું, તેને પ્રથમ ખાનગી પ્રવાહી બનાવ્યું. આમ કરવા ઇંધણ રોકેટ.[79] તે વર્ષ પછી, સ્પેસએક્સને તેના ફાલ્કન 9 રોકેટ અને ડ્રેગન સ્પેસક્રાફ્ટની 12 ફ્લાઈટ્સ માટે NASA તરફથી $1.6 બિલિયનનો કોમર્શિયલ રિસપ્લાય સર્વિસ પ્રોગ્રામ કોન્ટ્રાક્ટ મળ્યો, જે 2011ની નિવૃત્તિ પછી સ્પેસ શટલને બદલે છે.[80] 2012માં ડ્રેગન વાહન ISS સાથે જોડાયું હતું, જે ખાનગી સાહસ માટે પ્રથમ હતું.[81] પુનઃઉપયોગી રોકેટના તેના ધ્યેય તરફ કામ કરતા, 2015માં SpaceX એ ફાલ્કન 9ના પ્રથમ તબક્કામાં સફળતાપૂર્વક ઉતરાણ કર્યું.[82] બાદમાં એક ઓટોનોમસ સ્પેસપોર્ટ ડ્રોન જહાજ પર લેન્ડિંગ હાંસલ કરવામાં આવ્યું હતું, જે સમુદ્ર આધારિત પુનઃપ્રાપ્તિ પ્લેટફોર્મ હતું.[83] 2018 માં SpaceX એ ફાલ્કન હેવી લોન્ચ કર્યું; ઉદઘાટન મિશનમાં મસ્કના અંગત ટેસ્લા રોડસ્ટરને ડમી પેલોડ તરીકે વહન કરવામાં આવ્યું હતું.[84][85] 2017માં સ્પેસએક્સે તેની આગામી પેઢીના લોન્ચ વ્હીકલ અને સ્પેસક્રાફ્ટ સિસ્ટમ, બિગ ફાલ્કન રોકેટનું અનાવરણ કર્યું, જેનું નામ બદલીને સ્ટારશિપ રાખવામાં આવ્યું, જે સ્પેસએક્સ લોન્ચ સર્વિસ પ્રોવાઈડરની તમામ ક્ષમતાઓને સમર્થન આપશે.[86] 2018 માં SpaceX એ આયોજિત 2023 ચંદ્ર પરિભ્રમણ મિશનની જાહેરાત કરી, જે ડિયરમૂન પ્રોજેક્ટ તરીકે ઓળખાતી ખાનગી ફ્લાઇટ છે.[87] 2020માં સ્પેસએક્સે તેની પ્રથમ ક્રૂ ફ્લાઇટ, ડેમો-2 શરૂ કરી, જે વ્યક્તિને ભ્રમણકક્ષામાં મૂકનાર અને ISS સાથે ક્રૂડ અવકાશયાનને ડોક કરનારી પ્રથમ ખાનગી કંપની બની.[88] સ્પેસએક્સે ઉપગ્રહ ઈન્ટરનેટ એક્સેસ પ્રદાન કરવા માટે 2015 માં નીચી પૃથ્વી ભ્રમણકક્ષાના ઉપગ્રહોના સ્ટારલિંક નક્ષત્રનો વિકાસ શરૂ કર્યો,[89] ફેબ્રુઆરી 2018માં પ્રથમ બે પ્રોટોટાઈપ ઉપગ્રહો લોન્ચ કરવામાં આવ્યા હતા. પરીક્ષણ ઉપગ્રહોનો બીજો સમૂહ અને પ્રથમ મોટા ભાગની જમાવટ મે 2019માં નક્ષત્ર બન્યું હતું, જ્યારે પ્રથમ 60 ઓપરેશનલ ઉપગ્રહો લોન્ચ કરવામાં આવ્યા હતા.[90] સ્પેસએક્સ દ્વારા નક્ષત્રની રચના, નિર્માણ અને જમાવટ માટેના દાયકા-લાંબા પ્રોજેક્ટનો કુલ ખર્ચ આશરે $10 બિલિયન હોવાનો અંદાજ છે.[91][c] કંપનીએ ખગોળશાસ્ત્રીઓની ટીકા કરી છે જેઓ કહે છે કે સ્ટારલિંકના ઉપગ્રહો આકાશના દૃશ્યને અવરોધે છે, અને નિષ્ણાતોની દલીલ છે કે તેઓ અવકાશમાં અથડાવાનું અને જોખમો પેદા કરે છે.[94][95] મસ્કે ટીકાને નકારી કાઢી હતી, એમ કહીને કે ઉપગ્રહોની અસર "કંઈ નથી" અને "અવકાશ માત્ર અત્યંત પ્રચંડ છે, અને ઉપગ્રહો ખૂબ નાના છે."[94] ટેસ્લા, ઇન્ક.-મૂળ ટેસ્લા મોટર્સ-ની સ્થાપના જુલાઈ 2003માં માર્ટિન એબરહાર્ડ અને માર્ક ટાર્પેનિંગ દ્વારા કરવામાં આવી હતી, જેમણે સિરીઝ A રાઉન્ડ સુધી કંપનીને ધિરાણ આપ્યું હતું.[96] મસ્કની સંડોવણી પહેલા બંને વ્યક્તિઓએ કંપનીના પ્રારંભિક વિકાસમાં સક્રિય ભૂમિકા ભજવી હતી.[97] ફેબ્રુઆરી 2004માં મસ્ક સિરીઝ A રાઉન્ડ ઓફ ઇન્વેસ્ટમેન્ટનું નેતૃત્વ કરે છે; તેમણે $6.5 મિલિયનનું રોકાણ કર્યું, બહુમતી શેરહોલ્ડર બન્યા અને ટેસ્લાના બોર્ડ ઓફ ડિરેક્ટર્સમાં ચેરમેન તરીકે જોડાયા.[98][99] મસ્કે કંપનીમાં સક્રિય ભૂમિકા ભજવી હતી અને રોડસ્ટર પ્રોડક્ટની ડિઝાઇનની દેખરેખ રાખી હતી પરંતુ રોજિંદી વ્યાપાર કામગીરીમાં ઊંડે સુધી સંકળાયેલા નહોતા.[100] 2007 અને 2008 ના નાણાકીય કટોકટીમાં વધતા જતા સંઘર્ષોની શ્રેણીને પગલે, એબરહાર્ડને પેઢીમાંથી હાંકી કાઢવામાં આવ્યા હતા.[101][102] મસ્કે 2008માં સીઇઓ અને પ્રોડક્ટ આર્કિટેક્ટ તરીકે કંપનીનું નેતૃત્વ સંભાળ્યું.[103] એબરહાર્ડ સાથેના 2009ના મુકદ્દમાના સમાધાનમાં મસ્કને ટેસ્લાના સહ-સ્થાપક તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા, જેમાં ટેર્પેનિંગ અને અન્ય બે લોકો હતા.[104][105] 2019 સુધીમાં, એલોન મસ્ક વૈશ્વિક સ્તરે કોઈપણ ઓટોમોટિવ ઉત્પાદકના સૌથી લાંબો કાર્યકાળ ધરાવતા સીઈઓ હતા.[106] 2021માં મસ્કે સીઇઓ તરીકેનું પોતાનું પદ જાળવી રાખતાં નામાંકિત રીતે તેમનું શીર્ષક બદલીને "ટેકનોકિંગ" કર્યું.[107] ટેસ્લાએ સૌપ્રથમ 2008માં ઈલેક્ટ્રિક સ્પોર્ટ્સ કાર, રોડસ્ટરનું નિર્માણ કર્યું હતું. લગભગ 2,500 વાહનોના વેચાણ સાથે, તે લિથિયમ-આયન બેટરી કોષોનો ઉપયોગ કરતી પ્રથમ સીરીયલ પ્રોડક્શન ઓલ-ઈલેક્ટ્રિક કાર હતી.[108] ટેસ્લાએ 2012માં તેની ચાર-દરવાજાની મોડલ એસ સેડાનની ડિલિવરી શરૂ કરી; માસ માર્કેટ સેડાન, મોડલ 3, 2017માં બહાર પાડવામાં આવી હતી.[112][113] મોડલ 3 એ વિશ્વભરમાં સર્વકાલીન સૌથી વધુ વેચાતી પ્લગ-ઇન ઇલેક્ટ્રિક કાર છે, અને જૂન 2021માં, વૈશ્વિક સ્તરે 1 મિલિયન યુનિટ્સ વેચનારી પ્રથમ ઇલેક્ટ્રિક કાર બની હતી.[114][115] પાંચમું વાહન, મોડલ Y ક્રોસઓવર, 2020 માં લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું.[116] સાયબરટ્રક, એક ઓલ-ઇલેક્ટ્રિક પીકઅપ ટ્રક, 2019 માં અનાવરણ કરવામાં આવ્યું હતું.[117] મસ્ક હેઠળ, ટેસ્લાએ બહુવિધ લિથિયમ-આયન બેટરી અને ઇલેક્ટ્રિક વાહન ફેક્ટરીઓનું પણ નિર્માણ કર્યું છે, જેમ કે નેવાડામાં ગીગાફેક્ટરી 1, ન્યૂયોર્કમાં ગીગાફેક્ટરી 2, ચીનમાં ગીગાફેક્ટરી 3, જર્મનીમાં ગીગાફેક્ટરી 4 અને ટેક્સાસમાં ગિગાફેક્ટરી 5.[118][119] [120][121][122][123] 2010 માં તેની પ્રારંભિક જાહેર ઓફરથી,[124] ટેસ્લાનો સ્ટોક નોંધપાત્ર રીતે વધ્યો છે; 2020ના ઉનાળામાં તે સૌથી મૂલ્યવાન કાર નિર્માતા બની,[125][126] અને તે વર્ષ પછી તેણે S&P 500માં પ્રવેશ કર્યો.[127][128] ઑક્ટોબર 2021માં તે $1 ટ્રિલિયનના માર્કેટ કેપિટલાઈઝેશન પર પહોંચી, જે US ઇતિહાસમાં આવું કરનાર છઠ્ઠી કંપની છે.[129] 6 નવેમ્બર, 2021ના રોજ, મસ્કે ટ્વિટર પર તેના ટેસ્લા સ્ટોકના 10% વેચાણની દરખાસ્ત કરી, કારણ કે "હાલના સમયમાં અવાસ્તવિક લાભો કર ટાળવાના સાધન તરીકે મોટા પ્રમાણમાં કરવામાં આવે છે".[130][131] 3.5 મિલિયન કરતાં વધુ ટ્વિટર એકાઉન્ટ્સે વેચાણને સમર્થન આપ્યા પછી, મસ્કએ 12 નવેમ્બર,[130] ના રોજ પૂરા થતા સપ્તાહમાં ટેસ્લાના $6.9 બિલિયન સ્ટોકનું વેચાણ કર્યું અને વર્ષના અંત સુધીમાં કુલ $16.4 બિલિયનનું વેચાણ કર્યું, જે 10% લક્ષ્ય સુધી પહોંચ્યું.[132] ફેબ્રુઆરી 2022માં, ધ વોલ સ્ટ્રીટ જર્નલે અહેવાલ આપ્યો હતો કે એલન અને કિમ્બલ મસ્ક બંને વેચાણ સંબંધિત સંભવિત આંતરિક વેપાર માટે SEC દ્વારા તપાસ હેઠળ હતા.[133] ==== SEC મુકદ્દમો ==== સપ્ટેમ્બર 2018માં, SEC[134] દ્વારા મસ્ક પર ટેસ્લાને સંભવિત રીતે ખાનગી લેવા માટે ભંડોળ સુરક્ષિત હોવાનો દાવો કરતી ટ્વીટ માટે દાવો કરવામાં આવ્યો હતો.[135][d] મુકદ્દમામાં ટ્વીટને ખોટા, ગેરમાર્ગે દોરનારી અને રોકાણકારોને નુકસાનકર્તા તરીકે દર્શાવવામાં આવી હતી અને માંગણી કરવામાં આવી હતી. મસ્કને સાર્વજનિક રૂપે વેપાર કરતી કંપનીઓના CEO તરીકે સેવા આપવા પર પ્રતિબંધ મૂકવો.[135][139][140] બે દિવસ પછી, મસ્કે SEC ના આરોપોને સ્વીકાર્યા કે નકાર્યા વિના, SEC સાથે સમાધાન કર્યું. પરિણામે, મસ્ક અને ટેસ્લાને દરેકને $20 મિલિયનનો દંડ ફટકારવામાં આવ્યો હતો અને મસ્કને ટેસ્લાના ચેરમેન તરીકે ત્રણ વર્ષ માટે રાજીનામું આપવાની ફરજ પડી હતી પરંતુ તેઓ સીઇઓ તરીકે રહી શક્યા હતા.[141][142] મસ્કે ઇન્ટરવ્યુમાં જણાવ્યું છે કે તે ટ્વીટ પોસ્ટ કરવા બદલ અફસોસ નથી કરતા જેણે SEC તપાસ શરૂ કરી હતી.[143][144] 19 ફેબ્રુઆરી, 2019ના રોજ, મસ્કે એક ટ્વિટમાં જણાવ્યું હતું કે ટેસ્લા 2019માં અડધા મિલિયન કાર બનાવશે.[145] SEC એ કોર્ટમાં ફાઇલ કરીને મસ્કના ટ્વીટ પર પ્રતિક્રિયા આપી, શરૂઆતમાં કોર્ટને આવી ટ્વીટ સાથે સમાધાન કરારની શરતોનું ઉલ્લંઘન કરવા બદલ તિરસ્કારમાં પકડવા કહ્યું, જેનો મસ્ક દ્વારા વિવાદ થયો હતો. આખરે મસ્ક અને SEC વચ્ચેના સંયુક્ત કરાર દ્વારા અગાઉના કરારની વિગતોની સ્પષ્ટતા કરીને તેનું સમાધાન કરવામાં આવ્યું હતું.[146] કરારમાં એવા વિષયોની યાદી સામેલ છે કે જેના વિશે ટ્વીટ કરતા પહેલા મસ્કને પૂર્વ મંજૂરીની જરૂર પડશે.[147] મે 2020 માં, એક ન્યાયાધીશે એક મુકદ્દમાને આગળ વધતા અટકાવ્યો હતો જેમાં દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે મસ્ક દ્વારા ટેસ્લાના શેરની કિંમત ("ખૂબ ઊંચી imo") સંબંધિત ટ્વીટ કરારનું ઉલ્લંઘન કરે છે.[148][149] FOIA એ રેકોર્ડ્સ બહાર પાડ્યા જે દર્શાવે છે કે SEC પોતે તારણ કાઢ્યું હતું કે મસ્કએ "ટેસ્લાના સૌર છત ઉત્પાદન વોલ્યુમો અને તેના શેરની કિંમત" સંબંધિત ટ્વિટ કરીને બે વાર કરારનું ઉલ્લંઘન કર્યું છે.[150] == સોલારસિટી અને ટેસ્લા એનર્જી == મુખ્ય લેખો: સોલારસિટી અને ટેસ્લા એનર્જી મસ્કે સોલારસિટી માટે પ્રારંભિક ખ્યાલ અને નાણાકીય મૂડી પૂરી પાડી હતી, જેની 2006માં તેના પિતરાઈ ભાઈઓ લિન્ડન અને પીટર રિવે સહ-સ્થાપના કરી હતી.[151] 2013 સુધીમાં, સોલારસિટી યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં સોલાર પાવર સિસ્ટમ્સનો બીજો સૌથી મોટો પ્રદાતા હતો.[152] 2014માં મસ્કે બફેલો, ન્યૂ યોર્કમાં સોલારસિટીની અદ્યતન ઉત્પાદન સુવિધા બનાવવાના વિચારને પ્રોત્સાહન આપ્યું હતું, જે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના સૌથી મોટા સૌર પ્લાન્ટના કદ કરતાં ત્રણ ગણું હતું.[153] ફેક્ટરીનું બાંધકામ 2014 માં શરૂ થયું હતું અને 2017 માં પૂર્ણ થયું હતું. તે 2020 ની શરૂઆત સુધી પેનાસોનિક સાથે સંયુક્ત સાહસ તરીકે કાર્યરત હતું જ્યારે પેનાસોનિકનું વિદાય થયું હતું.[154][155] ટેસ્લાએ 2016માં સોલરસિટીને $2 બિલિયનથી વધુમાં હસ્તગત કરી હતી અને તેને ટેસ્લા એનર્જી બનાવવા માટે તેના બેટરી એનર્જી સ્ટોરેજ પ્રોડક્ટ્સ વિભાગ સાથે મર્જ કરી હતી. == ન્યુરલિંક == 2016 માં મસ્કએ ન્યુરોલિંકની સહ-સ્થાપના કરી, જે માનવ મગજને કૃત્રિમ બુદ્ધિમત્તા (AI) સાથે સંકલિત કરવા માટે ન્યુરોલિંક નામની એક સ્ટાર્ટઅપ કંપની છે જે માનવ મગજમાં એમ્બેડેડ હોય તેવા ઉપકરણો બનાવીને તેને મશીનો સાથે મર્જ કરવાની સુવિધા આપે છે. ઉપકરણો અપડેટ રહેવા માટે AI માં નવીનતમ સુધારાઓ સાથે પણ સમાધાન કરશે. આવા સુધારાઓ મેમરીમાં વધારો કરી શકે છે અથવા ઉપકરણોને સોફ્ટવેર સાથે વધુ અસરકારક રીતે વાતચીત કરવાની મંજૂરી આપી શકે છે.[156][157] ઑગસ્ટ 2020 માં લાઇવ પ્રદર્શનમાં, મસ્કએ તેમના પ્રારંભિક ઉપકરણોમાંથી એકને "તમારી ખોપરીમાં ફિટબિટ" તરીકે વર્ણવ્યું હતું જે ટૂંક સમયમાં લકવો, બહેરાશ, અંધત્વ અને અન્ય વિકલાંગતાઓને દૂર કરી શકે છે. ઘણા ન્યુરોસાયન્ટિસ્ટ્સ અને પ્રકાશનોએ આ દાવાની ટીકા કરી હતી;[158][159][160] MIT ટેક્નોલોજી રિવ્યુએ તેમને "અત્યંત સટ્ટાકીય" અને "ન્યુરોસાયન્સ થિયેટર" તરીકે વર્ણવ્યા હતા.[158] બીજી બાજુ, બાયોમેડિકલ એન્જિનિયર પીટર બૅનિસ્ટરે મહત્વાકાંક્ષી ઇજનેરો અને વૈજ્ઞાનિકો માટે પ્રેરણાદાયી તરીકે મસ્કની સાય-ફાઇ-પ્રેરિત રેટરિકલ ઓવરરીચનો બચાવ કર્યો છે. == બોરિંગ કંપની == 2016માં, મસ્કે ટનલ બનાવવા માટે બોરિંગ કંપનીની સ્થાપના કરી.[162] 2017 ની શરૂઆતમાં, કંપનીએ નિયમનકારી સંસ્થાઓ સાથે ચર્ચા શરૂ કરી અને પરિસરમાં 30-ફૂટ (9.1 મીટર) પહોળી, 50-ફૂટ (15 મીટર) લાંબી અને 15-ફૂટ (4.6 મીટર) ઊંડી "ટેસ્ટ ટ્રેન્ચ"નું બાંધકામ શરૂ કર્યું. સ્પેસએક્સની ઓફિસો, કારણ કે તેને કોઈ પરવાનગીની જરૂર નથી.[163] લાસ વેગાસ કન્વેન્શન સેન્ટરની નીચે એક ટનલ 2021ની શરૂઆતમાં પૂર્ણ થઈ હતી.[164] સ્થાનિક અધિકારીઓએ ટનલ સિસ્ટમના વધુ વિસ્તરણને મંજૂરી આપી છે.[165]ધ બોરિંગ કંપનીએ 2018માં 2,000 નવીન ફ્લેમથ્રોવર્સનું વેચાણ કર્યું હતું.[166][167] આ વિચાર, અને સામાન્ય રીતે ફ્લેમથ્રોવરના વિચાર પ્રત્યેનો તેમનો આકર્ષણ, મેલ બ્રુક્સ દ્વારા નિર્દેશિત ફિલ્મ સ્પેસબોલ્સ (1987) દ્વારા પ્રેરિત હતો, જે એલિઝાબેથ ચાઈ વસરહેલી અને જિમી ચિન દ્વારા નિર્દેશિત દસ્તાવેજી ફિલ્મ રિટર્ન ટુ સ્પેસમાં પુષ્ટિ મળી હતી.[168 [169] == મર્ચેન્ડાઇઝિંગ અને પબ્લિસિટી સ્ટંટ તરીકે, == ==== કર્મચારીઓની વ્યવસ્થાપક શૈલી અને સારવાર ==== મસ્કની વ્યવસ્થાપક શૈલી અને તેના કર્મચારીઓ સાથેની સારવારની ભારે ટીકા કરવામાં આવી છે.[170][171][172][173][174][175] બિઝનેસ ઇનસાઇડરે અહેવાલ આપ્યો હતો કે ટેસ્લાના કર્મચારીઓને મસ્કના ડેસ્કની પાછળથી ન ચાલવા માટે કહેવામાં આવ્યું હતું કારણ કે તેના "જંગલી ગોળીબાર"ના કારણે.[176] વોલ સ્ટ્રીટ જર્નલે અહેવાલ આપ્યો હતો કે, મસ્ક તેના વાહનોને "સ્વ-ડ્રાઇવિંગ" તરીકે બ્રાન્ડિંગ કરવાનો આગ્રહ રાખ્યા પછી, તેણે તેના એન્જિનિયરોની ટીકાનો સામનો કરવો પડ્યો, જેમાંથી કેટલાકે જવાબમાં રાજીનામું આપ્યું, જેમાં એકે કહ્યું કે મસ્કનું "અવિચારી નિર્ણય... ] સંભવિતપણે ગ્રાહકના જીવનને જોખમમાં મૂકે છે".[177] 2021ના પુસ્તક પાવર પ્લેમાં મસ્કના કર્મચારીઓને ત્રાસ આપતા અનેક ટુચકાઓ છે.[178] ધ ન્યૂ યોર્ક ટાઈમ્સે મસ્કની વ્યવસ્થાપક શૈલીને ઉશ્કેરણીજનક, આવેગ અને "તે બિલકુલ સાચા હોવાનો વિશ્વાસ" તરીકે દર્શાવી હતી.[179] == અન્ય પ્રવૃત્તિઓ હાયપરલૂપ == ==== મુખ્ય લેખો: હાયપરલૂપ અને હાયપરલૂપ પોડ સ્પર્ધા ==== 2013માં મસ્કએ વેકટ્રેન (અથવા વેક્યૂમ ટ્યુબ ટ્રેન)ના સંસ્કરણ માટેની યોજનાની જાહેરાત કરી હતી, જેમાં ટેસ્લા અને સ્પેસએક્સના એક ડઝન ઇજનેરોને વૈચારિક પાયો સ્થાપિત કરવા અને પ્રારંભિક ડિઝાઇન બનાવવા માટે સોંપવામાં આવ્યા હતા.[180] 12 ઓગસ્ટ, 2013ના રોજ, મસ્કએ આ ખ્યાલનું અનાવરણ કર્યું, જેને તેણે હાયપરલૂપ તરીકે ઓળખાવ્યું.[181] સિસ્ટમ માટેની આલ્ફા ડિઝાઇન ટેસ્લા અને સ્પેસએક્સ બ્લોગ્સ પર પોસ્ટ કરાયેલા વ્હાઇટપેપરમાં પ્રકાશિત કરવામાં આવી હતી.[182] દસ્તાવેજમાં ટેક્નોલોજીનો વિસ્તાર કરવામાં આવ્યો હતો અને એક કાલ્પનિક માર્ગની રૂપરેખા આપવામાં આવી હતી જ્યાં ગ્રેટર લોસ એન્જલસ એરિયા અને સાન ફ્રાન્સિસ્કો બે એરિયા વચ્ચે અંદાજિત કુલ $6 બિલિયનના ખર્ચે આવી પરિવહન વ્યવસ્થા ઊભી કરી શકાય છે.[183] દરખાસ્ત, જો તેમણે ટાંકેલા ખર્ચ પર તકનીકી રીતે શક્ય હોય, તો આટલા લાંબા અંતર માટે પરિવહનના અન્ય કોઈપણ માધ્યમો કરતાં હાયપરલૂપ મુસાફરી સસ્તી બનાવશે.[184] જૂન 2015માં, મસ્કે 2015-2017ની હાયપરલૂપ પોડ સ્પર્ધામાં સ્પેસએક્સ-પ્રાયોજિત માઇલ-લાંબા ટ્રેક પર સંચાલન કરવા માટે વિદ્યાર્થીઓ અને અન્ય લોકો માટે હાયપરલૂપ પોડ્સ બનાવવા માટે ડિઝાઇન સ્પર્ધાની જાહેરાત કરી હતી. ટ્રેકનો ઉપયોગ જાન્યુઆરી 2017માં કરવામાં આવ્યો હતો, અને મસ્કે એ પણ જાહેરાત કરી હતી કે કંપનીએ તેના ગંતવ્ય તરીકે હોથોર્ન એરપોર્ટ સાથે ટનલ પ્રોજેક્ટ શરૂ કર્યો હતો.[185] જુલાઇ 2017માં, મસ્કે દાવો કર્યો હતો કે તેને ન્યુયોર્ક સિટીથી વોશિંગ્ટન, ડી.સી. સુધી હાઇપરલૂપ બનાવવા માટે "મૌખિક સરકારની મંજૂરી" મળી છે, જે ફિલાડેલ્ફિયા અને બાલ્ટીમોર બંનેમાં રોકાઈ ગઈ છે.[186] DC થી બાલ્ટીમોર ભાગ માટેના પ્રોજેક્ટનો ઉલ્લેખ પછીથી 2021 માં બોરિંગ કંપનીની વેબસાઇટ પરથી દૂર કરવામાં આવ્યો હતો.[187] == ઓપનએઆઈ == ડિસેમ્બર 2015માં, મસ્કએ ઓપનએઆઈની રચનાની જાહેરાત કરી, જે એક બિન-લાભકારી AI સંશોધન કંપની છે જેનું લક્ષ્ય કૃત્રિમ સામાન્ય બુદ્ધિમત્તા વિકસાવવાનું છે જે માનવતા માટે સલામત અને ફાયદાકારક છે.[188] કંપનીનું ખાસ ધ્યાન "મોટા કોર્પોરેશનો [અને સરકારો] કે જેઓ સુપર-ઈન્ટેલિજન્સ સિસ્ટમની માલિકી દ્વારા વધુ પડતી શક્તિ મેળવી શકે છે તેનો સામનો કરવો" છે.[189][21] 2018 માં ટેસ્લાના CEO તરીકેની તેમની ભૂમિકા સાથે સંભવિત તકરાર ટાળવા માટે મસ્કએ OpenAI બોર્ડ છોડી દીધું કારણ કે કંપની ટેસ્લા ઓટોપાયલટ દ્વારા AI માં વધુને વધુ સામેલ થઈ રહી છે.[190] == થામ લુઆંગ ગુફા બચાવ અને માનહાનિ કેસ == જુલાઈ 2018માં, મસ્કે થાઈલેન્ડમાં પૂરગ્રસ્ત ગુફામાં અટવાયેલા બાળકોને બચાવવામાં મદદ કરવા માટે તેમના કર્મચારીઓને એક નાનો બચાવ પોડ બનાવવાની વ્યવસ્થા કરી.[191] ઇન્ટરનેશનલ રેસ્ક્યુ ડાઇવિંગ ટીમના લીડર રિચાર્ડ સ્ટેન્ટને મસ્કને વિનંતી કરી હતી કે જો પૂરની સ્થિતિ વધુ બગડે તો બેક-અપ તરીકે મીની-સબમરીનના નિર્માણની સુવિધા આપે.[192] બાળકોની સોકર ટીમના નામ પરથી "વાઇલ્ડ બોર" નામ આપવામાં આવ્યું,[193] તેની ડિઝાઇન પાંચ ફૂટ (1.5 મીટર)-લાંબી, 12-ઇંચ (30 સે.મી.) - પહોળી સીલબંધ નળી હતી, જેનું વજન લગભગ 90 પાઉન્ડ (41 કિગ્રા) હતું. આગળ અને પાછળના ડાઇવર્સ વિભાજિત કમ્પાર્ટમેન્ટ સાથે ડાઇવર વજનને ઉછાળવા માટે ગોઠવે છે,[194][195] બાળકોને સુરક્ષિત રીતે બહાર કાઢવાની સમસ્યાને ઉકેલવાનો હેતુ છે. સ્પેસએક્સ અને બોરિંગ કંપનીના એન્જિનિયરોએ ફાલ્કન 9 લિક્વિડ ઓક્સિજન ટ્રાન્સફર ટ્યુબ[196]માંથી આઠ કલાકમાં મીની-સબમરીન બનાવી અને વ્યક્તિગત રીતે તેને થાઈલેન્ડ પહોંચાડી.[194] જો કે, આ સમય સુધીમાં, 12માંથી આઠ બાળકોને સંપૂર્ણ ચહેરાના માસ્ક અને એનેસ્થેસિયા હેઠળ ઓક્સિજનનો ઉપયોગ કરીને બચાવી લેવામાં આવ્યા હતા; પરિણામે થાઈ સત્તાવાળાઓએ સબમરીનનો ઉપયોગ કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો.[197] એલોન મસ્ક પાછળથી 187 લોકોમાંના એક હતા જેમને માર્ચ 2019 માં થાઇલેન્ડના રાજા દ્વારા બચાવ પ્રયાસમાં સામેલ થવા બદલ વિવિધ સન્માનો પ્રાપ્ત થયા હતા, દા.ત. ડિરેકગુનાભૉર્નનો ઓર્ડર.[198][199] વર્નોન અનસ્વર્થ, એક બ્રિટીશ મનોરંજન ગુફા કે જેઓ પાછલા છ વર્ષથી ગુફાની શોધખોળ કરી રહ્યા હતા અને બચાવકાર્યમાં મુખ્ય સલાહકાર ભૂમિકા ભજવી હતી, તેણે CNN પર સબમરીનની ટીકા કરી હતી કે તે એક જનસંપર્ક પ્રયાસ સિવાય બીજું કંઈ નથી, અને સફળતાની કોઈ શક્યતા નથી. કે મસ્કને "ગુફાનો માર્ગ કેવો હતો તેની કોઈ કલ્પના નહોતી" અને "તેની સબમરીનને જ્યાં તે દુઃખે છે ત્યાં વળગી શકે છે". મસ્કે ટ્વિટર પર ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે ઉપકરણ કામ કરતું હશે અને અનસ્વર્થને "પેડો ગાય" તરીકે ઓળખાવશે.[200] ત્યારપછી તેણે ટ્વીટ્સ ડિલીટ કરી દીધી હતી, તેની સાથે અગાઉની ટ્વીટ જેમાં તેણે ઉપકરણના અન્ય ટીકાકારને કહ્યું હતું, "સ્ટે ટ્યુન જેકસ."[200] 16 જુલાઈના રોજ, અનસ્વર્થે જણાવ્યું કે તે કાનૂની કાર્યવાહી કરવાનું વિચારી રહ્યા છે.[201][202] બે દિવસ પછી, મસ્કે તેમની ટિપ્પણી માટે માફી માંગી.[203][204] પછી, 28 ઓગસ્ટ, 2018 ના રોજ, ટ્વિટર પર લેખકની ટીકાના જવાબમાં, મસ્કએ ટ્વિટ કર્યું, "તમને નથી લાગતું કે તે વિચિત્ર છે કે તેણે મારા પર દાવો કર્યો નથી?"[205] બીજા દિવસે, 6 ઓગસ્ટના રોજ એક પત્ર એલ. લિન વુડ, બચાવકર્તાના એટર્ની, બહાર આવ્યા, જે દર્શાવે છે કે તેઓ બદનક્ષીના મુકદ્દમાની તૈયારી કરી રહ્યા હતા.[206][207] આ સમયની આસપાસ, જેમ્સ હોવર્ડ-હિગિન્સે મસ્કને એક ખાનગી તપાસકર્તા હોવાનો દાવો કરીને અને અનસ્વર્થના ભૂતકાળમાં "ઊંડા ખોદવા"ની ઓફર સાથે ઈમેલ કર્યો, જે મસ્કે સ્વીકારી લીધો; હિગિન્સ બાદમાં છેતરપિંડીની અનેક ગણતરીઓ સાથે દોષિત ગુનેગાર હોવાનું બહાર આવ્યું હતું.[208][209] 30 ઓગસ્ટના રોજ, કથિત તપાસ દરમિયાન ઉત્પાદિત વિગતોનો ઉપયોગ કરીને,[210] મસ્કે બઝફીડ ન્યૂઝના રિપોર્ટરને મોકલ્યો હતો જેણે વિવાદ વિશે "ઓફ ધ રેકોર્ડ" સાથેનો ઈમેલ લખ્યો હતો, જે રિપોર્ટરને કહ્યું હતું કે "બાળક પર બળાત્કારીઓનો બચાવ કરવાનું બંધ કરો, તમે ગધેડા છો. "અને દાવો કરે છે કે અનસ્વર્થ એ ઇંગ્લેન્ડનો એક એકલ શ્વેત વ્યક્તિ છે જે 30 થી 40 વર્ષથી થાઇલેન્ડમાં પ્રવાસ કરી રહ્યો છે અથવા રહે છે... તે સમયે લગભગ 12 વર્ષની બાળકી કન્યા માટે ચિયાંગ રાયમાં સ્થળાંતર થાય ત્યાં સુધી." 5 સપ્ટેમ્બરના રોજ, રિપોર્ટરે ઈમેલનો સ્ક્રીનશોટ ટ્વીટ કર્યો અને કહ્યું કે "ઓફ ધ રેકોર્ડ એ બે-પક્ષીય કરાર છે", જેને તેઓ "સંમત ન હતા."[211][212][213] સપ્ટેમ્બરમાં અનસ્વર્થે લોસ એન્જલસની ફેડરલ કોર્ટમાં માનહાનિનો દાવો દાખલ કર્યો હતો.[214][215] તેમના બચાવમાં, મસ્કે દલીલ કરી હતી કે અશિષ્ટ ઉપયોગમાં "'પેડો ગાય' એ દક્ષિણ આફ્રિકામાં સામાન્ય અપમાન હતું જ્યારે હું મોટો થતો હતો... 'વિલક્ષણ વૃદ્ધ માણસ'નો પર્યાય હતો અને તેનો ઉપયોગ વ્યક્તિના દેખાવ અને વર્તનનું અપમાન કરવા માટે થાય છે." [216] બદનક્ષીનો કેસ ડિસેમ્બર 2019માં શરૂ થયો હતો, જેમાં અનસ્વર્થે $190 મિલિયનનું નુકસાની માંગ્યું હતું.[217] અજમાયશ દરમિયાન મસ્કે ટ્વિટ માટે ફરીથી અનસ્વર્થની માફી માંગી. 6 ડિસેમ્બરના રોજ, જ્યુરીએ મસ્કની તરફેણમાં નિર્ણય લીધો અને ચુકાદો આપ્યો કે તે જવાબદાર નથી.[218][219] ==== 2018 જૉ રોગન પોડકાસ્ટ દેખાવ ==== 6 સપ્ટેમ્બર, 2018 ના રોજ, મસ્ક ધ જો રોગન એક્સપિરિયન્સ પોડકાસ્ટ પર દેખાયા અને બે કલાકથી વધુ સમય સુધી વિવિધ વિષયો પર ચર્ચા કરી. ઈન્ટરવ્યુ દરમિયાન, મસ્કે સિગારમાંથી એક પફનો નમૂના લીધો હતો, જેમાં જો રોગને દાવો કર્યો હતો, કેનાબીસથી ભરેલા તમાકુનો. આ ઘટના બાદ ટેસ્લાનો સ્ટોક ઘટ્યો હતો, જે તે દિવસની શરૂઆતમાં ટેસ્લાના વિશ્વવ્યાપી ફાઇનાન્સના વાઇસ પ્રેસિડેન્ટની વિદાયની પુષ્ટિ સાથે એકરુપ હતો.[220][221] ફોર્ચ્યુનને આશ્ચર્ય થયું કે શું ગાંજાના ઉપયોગથી યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ એરફોર્સ સાથે સ્પેસએક્સ કરાર પર અસર થઈ શકે છે, જોકે એરફોર્સના પ્રવક્તાએ ધ વેર્જને જણાવ્યું હતું કે ત્યાં કોઈ તપાસ થઈ નથી અને એરફોર્સ હજુ પણ પરિસ્થિતિ પર પ્રક્રિયા કરી રહી છે.[222][223] 60 મિનિટની મુલાકાતમાં, મસ્કે આ ઘટના વિશે કહ્યું: "હું પોટ ધૂમ્રપાન કરતો નથી. જેમ કે કોઈ પણ વ્યક્તિ જેણે તે પોડકાસ્ટ જોયું છે તે કહી શકે છે, મને પોટ કેવી રીતે ધૂમ્રપાન કરવું તેની કોઈ જાણ નથી."[224][225] ==== સંગીત સાહસો ==== 30 માર્ચ, 2019 ના રોજ, મસ્કે સાઉન્ડક્લાઉડ પર ઇમો જી રેકોર્ડ્સ તરીકે એક રેપ ટ્રેક, "RIP હરામ્બે" રજૂ કર્યો. ટ્રૅક, જે સિનસિનાટી પ્રાણીસંગ્રહાલયમાં ગોરિલા હરામ્બેની હત્યાનો સંકેત છે, અને ત્યારપછીના "સ્વાદ વિનાના" ઈન્ટરનેટ સનસનાટીભર્યા ઘટનાની આસપાસ, યુંગ જેક દ્વારા રજૂ કરવામાં આવી હતી, જે યુંગ જેક અને કેરોલિન પોલાચેક દ્વારા લખવામાં આવી હતી અને તેનું નિર્માણ બ્લડપૉપ દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. [226][227] 30 જાન્યુઆરી, 2020ના રોજ, મસ્કે એક EDM ટ્રેક, "ડોન્ટ ડાઉટ અર વાઇબ" રજૂ કર્યો, જેમાં તેના પોતાના ગીતો અને ગાયકો હતા.[228] જ્યારે ધ ગાર્ડિયન વિવેચક એલેક્સી પેટ્રિડિસે તેને "અભેદ્ય... સાઉન્ડક્લાઉડ પર અન્યત્ર પોસ્ટ કરાયેલા બેડરૂમ ઈલેક્ટ્રોનિકાના અસંખ્ય સક્ષમ પરંતુ રોમાંચક બિટ્સમાંથી" તરીકે વર્ણવ્યું હતું,[229] ટેકક્રંચે કહ્યું હતું કે તે "શૈલીનું ખરાબ પ્રતિનિધિત્વ નથી".[228] ==== દાન અને બિન-નફાકારક ==== 2012માં મસ્કે ગિવિંગ પ્લેજ લીધો હતો, જેનાથી તેમની મોટાભાગની સંપત્તિ તેમના જીવનકાળ દરમિયાન અથવા તેમની ઇચ્છામાં સખાવતી કાર્યો માટે આપવાનું પ્રતિબદ્ધ હતું.[230] 2014માં મસ્કે નિકોલા ટેસ્લાને સમર્પિત મ્યુઝિયમમાં $1 મિલિયનનું દાન આપ્યું હતું.[231] 2020 માં ફોર્બ્સે મસ્કને 1 નો પરોપકારી સ્કોર આપ્યો, કારણ કે તેણે તેની નેટવર્થના 1% કરતા પણ ઓછી રકમ આપી દીધી હતી.[232] નવેમ્બર 2021માં, મસ્કે ટેસ્લાના $5.7 બિલિયન શેર ચેરિટી માટે દાનમાં આપ્યા હતા.[233] તેણે X પ્રાઈઝ ફાઉન્ડેશનમાં ઈનામો આપ્યા છે, જેમાં નિરક્ષરતાના નિવારણમાં નવીનતાને પ્રોત્સાહિત કરવા માટે $15 મિલિયન અને સુધારેલ કાર્બન કેપ્ચર ટેકનોલોજીને ઈનામ આપવા માટે $100 મિલિયનનો સમાવેશ થાય છે.[234][235][236][237] યુક્રેન પર 2022ના રશિયન આક્રમણ પછી, મસ્કે અન્ય યુરોપીયન રાષ્ટ્રો દ્વારા ખરીદવામાં આવેલી સ્ટારલિંક સિસ્ટમ્સ અને યુક્રેનને ઘેરાયેલા દેશમાં ઈન્ટરનેટ એક્સેસ અને સંચાર માટે ખાનગી ભંડોળ મોકલવામાં મદદ કરી.[238] યુક્રેનના પ્રમુખ વોલોડીમીર ઝેલેન્સકીએ યુક્રેનને ટેકો આપવા બદલ વ્યક્તિગત રીતે મસ્કનો આભાર માન્યો હતો અને યુદ્ધ પછી થનાર અવકાશ પ્રોજેક્ટ અંગે બંને વચ્ચે વધુ વાટાઘાટોની જાહેરાત કરી હતી.[239][240] === મસ્ક ફાઉન્ડેશન === મસ્ક મસ્ક ફાઉન્ડેશનના પ્રમુખ છે,[241] જે જણાવે છે કે તેનો હેતુ આપત્તિગ્રસ્ત વિસ્તારોમાં સૌર-ઊર્જા ઉર્જા પ્રણાલીઓ પ્રદાન કરવાનો તેમજ સંશોધન, વિકાસ અને હિમાયત (જેમ કે માનવ અવકાશ સંશોધન, બાળરોગ, પુનઃપ્રાપ્ય ઊર્જા અને "સલામત કૃત્રિમ બુદ્ધિ"), અને વિજ્ઞાન અને ઇજનેરી શૈક્ષણિક લક્ષ્યો.[242][243] 2002 થી, ફાઉન્ડેશને 350 થી વધુ યોગદાન આપ્યું છે. લગભગ અડધા વૈજ્ઞાનિક સંશોધન અથવા શિક્ષણ બિનનફાકારક હતા. નોંધપાત્ર લાભાર્થીઓમાં વિકિમીડિયા ફાઉન્ડેશન, યુનિવર્સિટી ઓફ પેન્સિલવેનિયા અને કિમ્બલની બિગ ગ્રીનનો સમાવેશ થાય છે.[232] વોક્સે ફાઉન્ડેશનને "તેની સાદગીમાં લગભગ મનોરંજક અને છતાં તે અસ્પષ્ટપણે અસ્પષ્ટ" તરીકે વર્ણવ્યું હતું, નોંધ્યું હતું કે તેની વેબસાઇટ સાદા-ટેક્સ્ટમાં માત્ર 33 શબ્દોની હતી.[244] દાનમાં અપાયેલી સંપત્તિની પ્રમાણમાં ઓછી રકમ માટે ફાઉન્ડેશનની ટીકા કરવામાં આવી છે.[245] 2002 થી 2018 સુધી, તેણે બિન-નફાકારક સંસ્થાઓને સીધા જ $25 મિલિયન આપ્યા, જેમાંથી લગભગ અડધી રકમ મસ્કની ઓપનએઆઈને ગઈ,[244] જે તે સમયે બિન-લાભકારી સંસ્થા હતી.[246] === Twitter === ==== વધુ માહિતી: એલોન મસ્ક દ્વારા ટ્વિટરનું સંપાદન ==== મસ્ક સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ ટ્વિટરના સક્રિય વપરાશકર્તા છે, જ્યાં તેમના 91 મિલિયનથી વધુ અનુયાયીઓ છે.[247] મસ્કે જૂન 2010માં તેમના અંગત એકાઉન્ટ પર પ્રથમ ટ્વિટ કર્યું હતું.[248][249] તે મેમ્સ પોસ્ટ કરે છે, તેના વ્યવસાયિક હિતોને પ્રોત્સાહન આપે છે અને કેટલીકવાર સમકાલીન રાજકીય અને સાંસ્કૃતિક મુદ્દાઓ પર ટિપ્પણી કરે છે.[250] મસ્કને તેના પ્લેટફોર્મના ઉપયોગના પરિણામે કેટલાક વિવાદોનો સામનો કરવો પડ્યો છે. ઓગસ્ટ 2018 માં, તેણે એક ટ્વીટમાં દાવો કર્યો હતો કે તે ટેસ્લાને શેર દીઠ $420ના દરે ખાનગી લે છે, જે ગાંજાના મજાકનો સંદર્ભ છે. SECની તપાસમાં તારણ મળ્યું કે ટ્વીટનો હકીકતમાં કોઈ આધાર નથી અને રોકાણકારોને નુકસાન પહોંચાડ્યું, પરિણામે મસ્ક અને ટેસ્લાને દરેકને $20 મિલિયનનો અલગ-અલગ દંડ ફટકારવામાં આવ્યો. પતાવટમાં એવી કલમ પણ સામેલ હતી કે મસ્કને ટેસ્લા વિશેના ટ્વીટ્સને અગાઉથી મંજૂરી આપવામાં આવશે. 2022 માં ટેસ્લાના શેરધારકો દ્વારા ટ્વીટ પર તેના પર દાવો પણ કરવામાં આવ્યો હતો. મસ્ક કહે છે કે મજાક "યોગ્ય" હતી.[251] 2020 માં મસ્ક દ્વારા એક ટ્વીટમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે "ટેસ્લા શેરની કિંમત ખૂબ ઊંચી છે" એ કંપનીના મૂલ્યમાં $ 14 બિલિયનનો ઘટાડો કર્યો. મસ્કને 2021 માં વધુ મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડ્યો, જ્યારે તેણે કંપનીમાં તેનો 10% સ્ટોક વેચવો કે કેમ તે અંગે એક મતદાન ટ્વિટ કર્યું, તે પહેલાં. આના પરિણામે મસ્ક અને તેના ભાઈ કિમ્બલની એસઈસી ઈન્સાઈડર ટ્રેડિંગ તપાસમાં પરિણમ્યું, કે શું મસ્કએ તેના ભાઈને અગાઉથી કહ્યું હતું કે તે મતદાનને ટ્વિટ કરશે.[251] વિવાદના અન્ય મુદ્દાઓમાં ડોગેકોઇન અને ઇથેરિયમ જેવી ક્રિપ્ટોકરન્સી વિશેની તેમની ટ્વીટ્સનો સમાવેશ થાય છે, જેના કારણે તેમના મૂલ્યોમાં વધઘટ થાય છે,[252][253] તેમજ કોવિડ-19ની ગંભીરતાને ઓછી દર્શાવતી અને લોકડાઉનની ટીકા કરતી ટ્વીટ્સ, જેમાં કેનેડિયન પ્રાઇમની સરખામણી કરવામાં આવી હતી. રસીના આદેશો અંગે મંત્રી જસ્ટિન ટ્રુડો હિટલરને. મસ્કે 2017ની શરૂઆતમાં જ પ્લેટફોર્મ ખરીદવામાં રસ દર્શાવતા ટ્વીટ કર્યું હતું.[251] 31 જાન્યુઆરી, 2022ના રોજ, મસ્કે કંપનીમાં સતત નોંધપાત્ર પ્રમાણમાં શેર ખરીદવાનું શરૂ કર્યું, 14 માર્ચ, 2022ના રોજ કંપનીમાં 5% હિસ્સા સુધી પહોંચી.[254] મસ્ક 1 એપ્રિલના રોજ કુલ 73,115,038 શેર પર પહોંચ્યો, ટ્વિટરના એકંદર શેરના 9.13%, જેનું મૂલ્ય તે સમયે $2.64 બિલિયન હતું, જે તેને કંપનીમાં સૌથી મોટા શેરહોલ્ડર બનાવે છે. એવો આરોપ છે કે મસ્કે જ્યારે કંપનીમાં તેમનો હિસ્સો 5%ને વટાવી ગયો ત્યારે 10 દિવસની અંદર SECને સૂચિત કરવા માટે જરૂરી કાગળ ફાઇલ કર્યા ન હતા, જે યુએસ સિક્યોરિટીઝ કાયદાનું ઉલ્લંઘન છે.[255] જ્યારે મસ્કએ 4 એપ્રિલ, 2022ના રોજ સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ કમિશન 13G ફાઇલિંગમાં તેના રોકાણનો જાહેરમાં ખુલાસો કર્યો, ત્યારે ટ્વિટરના શેરોએ 2013માં તેના IPO પછીના સૌથી મોટા ઇન્ટ્રા-ડે ઉછાળાનો અનુભવ કર્યો હતો કારણ કે ટ્રેડિંગ પ્રવૃત્તિના ઉછાળાને પરિણામે શેરના ભાવમાં 27% જેટલો વધારો થયો હતો. [247] 25 અને 26 માર્ચે મસ્કના ટ્વિટને અનુસરીને ટ્વિટરમાં મહત્વનો હિસ્સો મેળવ્યો હોવાનો ઘટસ્ફોટ થયો હતો જેમાં તેણે વાણી સ્વાતંત્ર્ય[256] પ્રત્યે ટ્વિટરની પ્રતિબદ્ધતા પર પ્રશ્ન ઉઠાવ્યો હતો અને કહ્યું હતું કે તે હરીફ સોશિયલ મીડિયા સાઇટ વિકસાવવાનું વિચારી રહ્યો છે,[257][258] [259] જો કે તેણે કંપનીનો 7.5% હિસ્સો પહેલેથી જ હસ્તગત કર્યા પછી ટિપ્પણીઓ કરવામાં આવી હતી.[254][260] 4 એપ્રિલના રોજ, મસ્ક એક સોદા માટે સંમત થયા જે તેમને ટ્વિટરના બોર્ડ ઓફ ડિરેક્ટર્સમાં નિયુક્ત કરવામાં આવશે અને તેમને કંપનીના 14.9% કરતા વધુ હિસ્સો મેળવવા માટે પ્રતિબંધિત કરશે,[261][262] પરંતુ મસ્કે તેમની નિમણૂક થાય તે પહેલાં બોર્ડમાં જોડાવાનું નક્કી કર્યું નથી. 9 એપ્રિલથી અમલમાં આવશે.[263] 13 એપ્રિલના રોજ, મસ્કે ટ્વિટરને ખરીદવા માટે $43 બિલિયનની ઓફર કરી, ટ્વિટરના 100% સ્ટોકને પ્રતિ શેર $54.20ના ભાવે ખરીદવા માટે ટેકઓવર બિડ શરૂ કરી. ટ્વિટરના બોર્ડને લખેલા પત્રમાં, તેમણે કંપનીને ખાનગી લેવાની તેમની ઈચ્છા દર્શાવી: "[Twitter] તેના વર્તમાન સ્વરૂપમાં સામાજિક આવશ્યકતાઓને [તેની મુક્ત વાણી] સેવા આપશે નહીં. ટ્વિટરને ખાનગી કંપની તરીકે રૂપાંતરિત કરવાની જરૂર છે."[ 264][265][266] તેના જવાબમાં, ટ્વિટરના બોર્ડે બોર્ડની મંજૂરી વિના કોઈપણ એક રોકાણકાર માટે કંપનીના 15% કરતા વધુની માલિકી રાખવા માટે તેને નોંધપાત્ર રીતે વધુ ખર્ચાળ બનાવવા માટે શેરહોલ્ડર રાઇટ્સ પ્લાન અપનાવ્યો.[267][268] TED ઈન્ટરવ્યુમાં, મસ્કે વિશ્વભરમાં ઈન્ટરનેટ સેન્સરશીપ સામે લડવામાં થોડો રસ દર્શાવ્યો હતો અને કહ્યું હતું કે "Twitter દેશના કાયદા સાથે મેળ ખાતું હોવું જોઈએ". તેના બદલે, મુક્ત વાણી વિશે મસ્કની ચિંતા લગભગ સંપૂર્ણપણે ટ્વિટરની મધ્યસ્થતા નીતિઓ પર નિર્દેશિત કરવામાં આવી છે.[269][270] 20 એપ્રિલના રોજ, મસ્કે $46.5 બિલિયનનું ભંડોળ મેળવ્યું.[271] ભંડોળમાં ટેસ્લામાં મસ્કના સ્ટોક સામે $12.5 બિલિયનની લોન અને ટેસ્લાના શેરના વેચાણ જેવા ઇક્વિટી ધિરાણમાં $21 બિલિયનનો સમાવેશ થાય છે.[272][273] 25 એપ્રિલના રોજ, એવું નોંધવામાં આવ્યું હતું કે ટ્વિટર મસ્કની ઓફર સ્વીકારવા તૈયાર છે.[274] પાછળથી તે જ દિવસે, એલોન મસ્ક સફળતાપૂર્વક ટ્વિટર ખરીદવા અને કંપનીને આશરે $44 બિલિયનમાં ખાનગી લાવવાની બિડ પૂરી કરી.[275][276][277] એક નિવેદનમાં, મસ્કએ કહ્યું:[278][279] મુક્ત ભાષણ એ કાર્યકારી લોકશાહીનો આધાર છે, અને Twitter એ ડિજિટલ ટાઉન સ્ક્વેર છે જ્યાં માનવતાના ભાવિ માટે મહત્વપૂર્ણ બાબતોની ચર્ચા થાય છે, હું એલ્ગોરિધમ્સને ઓપન સોર્સ બનાવીને નવી સુવિધાઓ સાથે પ્રોડક્ટને વધારીને Twitter ને પહેલા કરતા વધુ બહેતર બનાવવા માંગુ છું. વિશ્વાસ વધારવા, સ્પામ બૉટોને હરાવવા અને તમામ માનવોને પ્રમાણિત કરવા. ટ્વિટરમાં જબરદસ્ત સંભાવના છે-હું તેને અનલોક કરવા માટે કંપની અને વપરાશકર્તાઓના સમુદાય સાથે કામ કરવા આતુર છું.[280][281] સોદાની પ્રતિક્રિયામાં ટેસ્લાનું શેરબજાર મૂલ્ય $125 બિલિયન કરતાં વધુ ડૂબી ગયું હતું, જેના કારણે મસ્કને તેની કુલ સંપત્તિમાંથી લગભગ $30 બિલિયનનું નુકસાન થયું હતું.[282][283] ત્યારબાદ તેણે ટ્વિટર એક્ઝિક્યુટિવ વિજયા ગડ્ડેની નીતિઓની ટીકાને તેના 86 મિલિયન અનુયાયીઓ સમક્ષ ટ્વીટ કરી, જેના કારણે તેમાંથી કેટલાક તેની વિરુદ્ધ જાતિવાદી અને જાતિવાદી ઉત્પીડનમાં સામેલ થયા.[284] જ્યારે 2002માં પેપાલ ઇબેને વેચવામાં આવ્યું ત્યારે મસ્કએ $175.8 મિલિયનની કમાણી કરી.[285] 2012માં ફોર્બ્સ બિલિયોનેર્સની યાદીમાં તેમની પ્રથમ યાદીમાં સ્થાન મેળવ્યું હતું, જેની કુલ સંપત્તિ $2 બિલિયન હતી.[286] 2020ની શરૂઆતમાં, મસ્કની કુલ સંપત્તિ $27 બિલિયન હતી.[287] વર્ષના અંત સુધીમાં તેમની કુલ સંપત્તિમાં $150 બિલિયનનો વધારો થયો હતો, જે મોટાભાગે ટેસ્લાના લગભગ 20% સ્ટોકની માલિકી દ્વારા સંચાલિત હતું.[288] આ દરમિયાન, મસ્કની નેટવર્થ ઘણીવાર અસ્થિર હતી. ઉદાહરણ તરીકે, સપ્ટેમ્બરમાં તેમાં $16.3 બિલિયનનો ઘટાડો થયો હતો, જે બ્લૂમબર્ગ બિલિયોનેર્સ ઈન્ડેક્સના ઈતિહાસમાં સૌથી મોટો એક દિવસનો ઘટાડો હતો.[289] તે વર્ષના નવેમ્બરમાં, મસ્ક ફેસબુકના સહ-સ્થાપક માર્ક ઝુકરબર્ગને પાછળ છોડીને વિશ્વના ત્રીજા સૌથી ધનિક વ્યક્તિ બન્યા; એક અઠવાડિયા પછી તેણે માઇક્રોસોફ્ટના સહ-સ્થાપક બિલ ગેટ્સને પાછળ છોડીને બીજા નંબરના સૌથી અમીર બન્યા.[290] જાન્યુઆરી 2021માં, મસ્ક, $185 બિલિયનની નેટવર્થ સાથે, એમેઝોનના સ્થાપક જેફ બેઝોસને પાછળ છોડીને વિશ્વના સૌથી ધનિક વ્યક્તિ બન્યા.[291] પછીના મહિને બેઝોસે ટોચનું સ્થાન મેળવ્યું.[292] 27 સપ્ટેમ્બર, 2021ના રોજ, ફોર્બ્સે જાહેરાત કરી હતી કે ટેસ્લાના સ્ટોકમાં વધારો થયા બાદ મસ્કની કુલ સંપત્તિ $200 બિલિયનથી વધુ છે અને તે વિશ્વના સૌથી ધનિક વ્યક્તિ છે.[293] નવેમ્બર 2021માં, મસ્ક $300 બિલિયનથી વધુની નેટવર્થ ધરાવતા પ્રથમ વ્યક્તિ બન્યા.[294] મસ્કની લગભગ ત્રણ ચતુર્થાંશ સંપત્તિ ટેસ્લામાંથી પ્રાપ્ત થાય છે.[290] મસ્કને ટેસ્લા તરફથી પગાર મળતો નથી; તેઓ 2018માં બોર્ડ સાથે વળતર યોજના માટે સંમત થયા હતા જે તેમની વ્યક્તિગત કમાણીને ટેસ્લાના મૂલ્યાંકન અને આવક સાથે જોડે છે.[288] સોદામાં નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું કે ટેસ્લા ચોક્કસ બજાર મૂલ્યો સુધી પહોંચે તો જ મસ્કને વળતર મળે છે.[295] સીઇઓ અને બોર્ડ વચ્ચે આ અત્યાર સુધીનો સૌથી મોટો સોદો હતો.[296] મે 2020માં આપવામાં આવેલા પ્રથમ પુરસ્કારમાં, તે 1.69 મિલિયન TSLA શેર્સ (કંપનીના લગભગ 1%) બજારની નીચેની કિંમતે ખરીદવા માટે પાત્ર હતા, જેની કિંમત લગભગ $800 મિલિયન હતી.[296][295] મસ્કે 2014 અને 2018 વચ્ચે $1.52 બિલિયનની આવક પર $455 મિલિયન ટેક્સ ચૂકવ્યા હતા.[297] પ્રોપબ્લિકા અનુસાર, મસ્કે 2018માં કોઈ ફેડરલ આવકવેરો ચૂકવ્યો નથી.[298] તેમના ટેસ્લા સ્ટોકના $14 બિલિયનના વેચાણના આધારે તેમના 2021નું ટેક્સ બિલ $12 બિલિયન હોવાનો અંદાજ હતો.[297] મસ્ક વારંવાર પોતાને "રોકડ ગરીબ" તરીકે વર્ણવે છે,[299][300] અને "સંપત્તિના ભૌતિક જાળમાં ઓછો રસ હોવાનું જાહેર કરે છે".[299] 2012માં, મસ્કે ધ ગીવિંગ પ્લેજ પર હસ્તાક્ષર કર્યા અને મે 2020માં, "લગભગ તમામ ભૌતિક સંપત્તિઓ વેચવાનું" વચન આપ્યું.[300][301] 2021માં મસ્કએ તેમની સંપત્તિનો બચાવ કરતા કહ્યું કે તેઓ "જીવનને બહુગ્રહી [અને] તારાઓ સુધી ચેતનાના પ્રકાશને વિસ્તારવામાં મદદ કરવા માટે સંસાધનો એકઠા કરી રહ્યા છે".[302] 2000 ના દાયકાની શરૂઆતમાં, મસ્ક એક ખાનગી પાઇલોટ [સ્પષ્ટતાની જરૂર] હતા, તેમનું મનપસંદ વિમાન L-39 અલ્બાટ્રોસ હતું, જોકે તેણે 2008 સુધીમાં પાઇલોટિંગ બંધ કરવાનું નક્કી કર્યું.[303][304] તે SpaceX[305][306] ની માલિકીના ખાનગી જેટનો ઉપયોગ કરે છે અને ઓગસ્ટ 2020માં બીજું જેટ હસ્તગત કર્યું હતું.[307] જેટ દ્વારા અશ્મિભૂત ઇંધણનો ભારે ઉપયોગ-તેણે 2018માં 150,000 માઇલથી વધુ ઉડાન ભરી હતી-તેની ટીકા થઈ છે.[305][308] === દૃશ્યો === ==== મુખ્ય લેખ: વ્યુઝ ઓફ ​​એલોન મસ્ક ==== ==== યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ રાજકારણ ==== 2015 માં મસ્કએ જણાવ્યું હતું કે તે "ડેમોક્રેટ્સ માટે નોંધપાત્ર (જોકે ઉચ્ચ-સ્તરના નથી) દાતા છે" પરંતુ તે રિપબ્લિકનને પણ ભારે દાન આપે છે. મસ્કે જણાવ્યું હતું કે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ સરકારમાં અવાજ ઉઠાવવા માટે નાણાકીય રાજકીય યોગદાન જરૂરી છે.[309] મસ્કે ક્લાઈમેટ ચેન્જ[310] અંગેના તેમના વલણ માટે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની ટીકા કરી હતી અને ટ્રમ્પની બે બિઝનેસ એડવાઈઝરી કાઉન્સિલમાં જોડાયા પછી,[311][312] પેરિસ કરારમાંથી યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સ પાછી ખેંચવાના ટ્રમ્પના નિર્ણયના વિરોધમાં મસ્કે જૂન 2017માં બંનેમાંથી રાજીનામું આપ્યું હતું. [313] 2020ની ડેમોક્રેટિક પ્રેસિડેન્શિયલ પ્રાઈમરીઝમાં, મસ્કએ ઉમેદવાર એન્ડ્રુ યાંગને સમર્થન આપ્યું હતું અને તેમની સૂચિત સાર્વત્રિક મૂળભૂત આવક માટે સમર્થન વ્યક્ત કર્યું હતું;[314] તેમણે સામાન્ય ચૂંટણીમાં કેન્યે વેસ્ટના સ્વતંત્ર અભિયાનને સમર્થન આપ્યું હતું.[315] મસ્કે જણાવ્યું છે કે તેઓ માને છે કે મંગળ પર સૈદ્ધાંતિક સરકાર સીધી લોકશાહી હોવી જોઈએ.[316] અબજોપતિઓ પર કર વધારવા માટેની લોકશાહી દરખાસ્તો અંગે, મસ્કના પ્રતિભાવોમાં નીતિવિષયક ટીકાઓ અને સેનેટર રોન વાયડન જેવા સમર્થકો પર આકરા પ્રહારો સામેલ છે.[317][318] સપ્ટેમ્બર 2021 માં, ટેક્સાસના કડક ગર્ભપાત પ્રતિબંધોને અપનાવ્યા બાદ, ટેક્સાસના ગવર્નર ગ્રેગ એબોટે જણાવ્યું હતું કે મસ્ક અને સ્પેસએક્સ ટેક્સાસની "સામાજિક નીતિઓ" ને સમર્થન આપે છે. જવાબમાં, મસ્કે જણાવ્યું હતું કે, "સામાન્ય રીતે, હું માનું છું કે સરકારે ભાગ્યે જ લોકો પર તેની ઇચ્છા થોપવી જોઈએ, અને, જ્યારે આમ કરતી વખતે, તેમના સંચિત સુખને મહત્તમ કરવાની ઈચ્છા રાખવી જોઈએ. તેણે કહ્યું કે, હું રાજકારણથી દૂર રહેવાનું પસંદ કરીશ."[ 319] નવેમ્બર 2021 માં, ટ્વિટર પર યુએસ સેનેટર બર્ની સેન્ડર્સની મજાક ઉડાવ્યા બાદ મસ્કની ટીકા કરવામાં આવી હતી. સેન્ડર્સે ટ્વિટર પર એક સંદેશ પોસ્ટ કર્યો હતો કે "અમે માંગ કરવી જોઈએ કે અત્યંત શ્રીમંતોએ તેમનો વાજબી હિસ્સો ચૂકવવો જોઈએ. સમયગાળો." પછી મસ્કે જવાબ આપ્યો: "હું ભૂલી જતો રહ્યો છું કે તમે હજુ પણ જીવિત છો."[320][321][322] કોવિડ-19 રોગચાળાને લગતી તેમની જાહેર ટિપ્પણીઓ અને આચરણ માટે મસ્કની ટીકા કરવામાં આવી હતી.[324][325] તેણે વાયરસ વિશે ખોટી માહિતી ફેલાવી, જેમાં ક્લોરોક્વિનનો પ્રચાર કરવાનો અને મૃત્યુના આંકડા સાથે છેડછાડ કરવામાં આવી હોવાનું માની લેવું.[326][327][328][329][330] રોગચાળાની શરૂઆતમાં, તેમણે દાવો કર્યો હતો કે બાળકો SARS-CoV-2 કોરોનાવાયરસ માટે "આવશ્યક રીતે રોગપ્રતિકારક" છે.[331][332] ટ્વિટરે નક્કી કર્યું છે કે, "ટ્વીટનો એકંદર સંદર્ભ અને નિષ્કર્ષ" જોતાં, તેણે COVID-19 કોમેન્ટ્રી પરના તેમના નિયમો તોડ્યા નથી; ધ વર્જ દ્વારા નિર્ણયને "બેજવાબદાર" તરીકે વર્ણવવામાં આવ્યો હતો.[333] માર્ચ 2020 માં, મસ્કએ જણાવ્યું હતું કે, "કોરોનાવાયરસ ગભરાટ મૂંગો છે."[334][335][336] ટેસ્લાના તમામ કર્મચારીઓને મોકલવામાં આવેલ ઈમેલમાં, મસ્કે કોવિડ-19 નો ઉલ્લેખ "સામાન્ય શરદીના ચોક્કસ સ્વરૂપ" તરીકે કર્યો હતો અને અનુમાન લગાવ્યું હતું કે પુષ્ટિ થયેલ COVID-19 કેસો યુએસ વસ્તીના 0.1% (n.b., એક ટકાના દસમા ભાગ) થી વધુ નહીં હોય.[337] ન્યુ યોર્ક ટાઈમ્સના અહેવાલ પર ટિપ્પણી કરતા જેમાં ચીનની સરકારે ઘરેલુ ફેલાવાથી શૂન્ય નવા કોરોનાવાયરસ કેસ નોંધ્યા હતા, મસ્કે આગાહી કરી હતી કે "સંભવતઃ એપ્રિલ [2020] ના અંત સુધીમાં યુએસમાં શૂન્ય નવા કેસ હશે." 338][339] પોલિટિકોએ પાછળથી આ નિવેદનને "[2020ના] સૌથી વધુ હિંમતવાન, આત્મવિશ્વાસપૂર્ણ અને અદભૂત રીતે ખોટા પૂર્વસૂચનોમાંનું એક લેબલ આપ્યું હતું.[340] મસ્કે વારંવાર કોવિડ-19 લોકડાઉનની ટીકા કરી હતી. તેણે માર્ચ 2020 માં ટેસ્લા ફ્રેમોન્ટ ફેક્ટરીને બંધ કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો, સ્થાનિક આશ્રય-સ્થાન-સ્થાનનો હુકમ,[341][342] અને સ્થાનિક સ્ટે-એટ-હોમ ઓર્ડરને અવગણીને મે 2020 માં તેને ફરીથી ખોલ્યો હતો.[343][343][ 344] મે 2020 ફેક્ટરી ફરી શરૂ થવાની જાહેરાત કરતા આંતરિક ઈમેલમાં, મસ્કે ટેસ્લાના કામદારોને ચેતવણી આપી હતી કે જો તેઓ કામ પર જાણ નહીં કરે, તો તેઓને વેતન ચૂકવવામાં આવશે નહીં અને તેમના રોગચાળાના બેરોજગારીના લાભો જોખમમાં મુકાઈ શકે છે.[344] માર્ચ 2020 માં, એક અત્યંત વિવેચક ટ્વિટર અનુયાયીએ ટેસ્લા ફેક્ટરીને તાત્કાલિક જરૂરી વેન્ટિલેટર બનાવવા માટે મસ્ક પર ટ્વીટ કર્યું, જેના જવાબમાં મસ્કએ જવાબ આપ્યો, "જો અછત હશે તો અમે વેન્ટિલેટર બનાવીશું."[345][346] જ્યારે નેટ સિલ્વર જવાબ આપ્યો, "હવે તંગી છે, તમે @elonmusk કેટલા વેન્ટિલેટર બનાવી રહ્યા છો?",[347] મસ્કે જવાબ આપ્યો, "વેન્ટિલેટર મુશ્કેલ નથી, પણ તરત જ બનાવી શકાતા નથી. તમે અત્યારે કઈ હોસ્પિટલોમાં આ અછતની વાત કરો છો?"[345 ] ન્યુ યોર્ક સિટીના મેયર બિલ ડી બ્લાસિયોએ મસ્કને ન્યૂ યોર્ક સિટીની હોસ્પિટલોમાં વેન્ટિલેટરની તીવ્ર અછત વિશે જાણ કરી અને તેમને જાણ કરી કે તેમની ઓફિસ તેમનો સીધો સંપર્ક કરશે.[348] એક અઠવાડિયા પછી, મસ્કે વેન્ટિલેટર દાન કરવાની ઓફર કરી જે ટેસ્લા તૃતીય પક્ષ પાસેથી ખરીદશે અથવા ખરીદશે.[349] બહુવિધ હોસ્પિટલોએ નોંધ્યું હતું કે આખરે મસ્ક જે ઉપકરણો ખરીદ્યા અને દાનમાં આપ્યા તે BiPAP અને CPAP મશીનો હતા, જે વધુ ખર્ચાળ અને આક્રમક મિકેનિકલ વેન્ટિલેટર (IMV) મશીનો નથી, પરંતુ આ ઉપકરણોનો ઉપયોગ હજુ પણ સૌથી વધુ બીમાર લોકો માટે વેન્ટિલેટર મુક્ત કરવા માટે થઈ શકે છે. દર્દીઓ.[350][351][352] આક્રમક વેન્ટિલેટરની કિંમત $50,000 સુધી હોઇ શકે છે, જ્યારે CPAP મશીનો લગભગ $500માં ખરીદી શકાય છે.[353] નવેમ્બર 2020 માં, કોવિડ-19 પરીક્ષણની અસરકારકતા વિશે ખોટી માહિતી ટ્વીટ કર્યા પછી મસ્કના સંબંધમાં ટ્વિટર પર "સ્પેસ કારેન" વાક્ય વલણમાં આવ્યું.[333][354][355][356] 2021 માં, એન્ટિબોડી-પરીક્ષણ પ્રોગ્રામના તારણો કે જેને સ્પેસએક્સ બનાવવા માટે ડોકટરો અને શૈક્ષણિક સંશોધકો સાથે કામ કર્યું હતું તે સહ-લેખક તરીકે સૂચિબદ્ધ મસ્ક સાથે નેચર કોમ્યુનિકેશન્સમાં પ્રકાશિત થયું હતું.[357][358] === લિંગ ઓળખ === જુલાઇ 2020 માં, મસ્કે ટ્વિટર પર નોંધપાત્ર પ્રતિક્રિયા માટે "સર્વનામો suck" ટ્વિટ કર્યું, જેમાં તેના ભાગીદાર ગ્રીમ્સનો સમાવેશ થાય છે.[359][360][361] કેટલાક લોકો દ્વારા આ ટ્વિટને ટ્રાન્સફોબિક અને બિન-દ્વિસંગી લિંગ ઓળખ પરના હુમલા તરીકે માનવામાં આવે છે.[362] ડિસેમ્બર 2020ના ટ્વીટ્સની શ્રેણીમાં, મસ્કે ફરીથી પસંદગીના લિંગ સર્વનામોના ઉપયોગની મજાક ઉડાવી. માનવ અધિકાર ઝુંબેશ, જેણે અગાઉ ટેસ્લાને તેના કોર્પોરેટ ઇક્વાલિટી ઇન્ડેક્સમાં નંબર વન રેન્કિંગ આપ્યું હતું, તેના ટ્વીટ્સની ટીકા કરી અને માફી માંગી.[363][364] === મુક્ત ભાષણ === 2022માં, મસ્કે રશિયાના યુક્રેન પરના આક્રમણના પ્રતિભાવમાં સ્પેસએક્સના સ્ટારલિંક ઉપગ્રહો પર રશિયન રાજ્ય મીડિયાને અવરોધિત કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો, તેને "સ્વતંત્ર ભાષણ નિરંકુશતાવાદી" તરીકે ઓળખાવ્યો હતો.[365][366] 14 એપ્રિલ, 2022ના રોજ, મસ્કએ ટ્વિટર ખરીદવાની ઓફર કરી હતી. , "મેં ટ્વિટરમાં રોકાણ કર્યું છે કારણ કે હું વિશ્વભરમાં મુક્ત વાણીનું પ્લેટફોર્મ બનવાની તેની સંભવિતતામાં માનું છું, અને હું માનું છું કે સ્વતંત્ર વાણી એ કાર્યકારી લોકશાહી માટે સામાજિક આવશ્યકતા છે".[367] મસ્કે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પના સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ ટ્રુથ સોશિયલની પ્રશંસા કરી અને કહ્યું કે તે "અસ્તિત્વમાં છે કારણ કે ટ્વિટરે ફ્રી સ્પીચ સેન્સર કર્યું છે." 2021ના યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ કેપિટોલ હુમલા બાદ હિંસા ભડકાવવા બદલ ટ્વિટરે તેમના પર પ્રતિબંધ મૂક્યા પછી ટ્રમ્પે ઓલ્ટ-ટેક પ્લેટફોર્મ બનાવ્યું.[368] 10 મે, 2022ના રોજ, મસ્કે જણાવ્યું હતું કે જ્યારે તેઓ ટ્વિટર ખરીદશે ત્યારે તેઓ ટ્રમ્પના પ્રતિબંધને રદ કરશે.[369] === જાહેર પરિવહન === તેમની કંપનીઓ પરિવહનના વિવિધ ક્ષેત્રોમાં કામ કરતી હોવા છતાં, મસ્કએ જાહેર પરિવહનની ટીકા કરી છે.[370][371] ડિસેમ્બર 2017 માં, લોંગ બીચ, કેલિફોર્નિયામાં ન્યુરલ ઇન્ફોર્મેશન પ્રોસેસિંગ સિસ્ટમ્સ કોન્ફરન્સની બાજુમાં ટેસ્લા ઇવેન્ટમાં, જાહેર પરિવહન અને શહેરી ફેલાવા અંગેના પ્રેક્ષકોના પ્રશ્નના જવાબમાં, મસ્કએ ટિપ્પણી કરી:[372][373] "એવો આધાર છે કે સારી વસ્તુઓ કોઈક રીતે પીડાદાયક હોવી જોઈએ. મને લાગે છે કે સાર્વજનિક પરિવહન પીડાદાયક છે. તે ખરાબ છે. શા માટે તમે ઘણા બધા લોકો સાથે કંઈક મેળવવા માંગો છો, જે તમે તેને જ્યાંથી છોડવા માંગો છો ત્યાંથી જતા નથી, તમે તેને જ્યાંથી શરૂ કરવા માંગો છો ત્યાંથી શરૂ થતું નથી, જ્યાં તમે તેને સમાપ્ત કરવા માંગો છો ત્યાં સમાપ્ત થતું નથી? અને તે હંમેશાં ચાલતું નથી." "આ ગર્દભમાં દુખાવો છે, તેથી જ દરેકને તે ગમતું નથી. અને ત્યાં રેન્ડમ અજાણ્યાઓનું ટોળું છે, જેમાંથી એક સીરીયલ કિલર હોઈ શકે છે, ઠીક છે, મહાન. અને તેથી જ લોકો વ્યક્તિગત પરિવહનને પસંદ કરે છે, તે જાય છે. જ્યાં તમે ઇચ્છો, જ્યારે ઇચ્છો. જ્યારે પ્રેક્ષક સભ્યએ જવાબ આપ્યો કે જાપાનમાં સાર્વજનિક વાહનવ્યવહાર કામ કરતું હોય તેવું લાગે છે, ત્યારે મસ્કે જવાબ આપ્યો, "શું, તેઓ સબવેમાં લોકોને ક્યાં ખેંચે છે? તે સારું નથી લાગતું." તેમની ટિપ્પણીઓએ પરિવહન અને શહેરી આયોજન નિષ્ણાતો બંને તરફથી વ્યાપક ટીકા કરી છે, જેમણે ધ્યાન દોર્યું છે કે ગીચ શહેરી વિસ્તારોમાં જાહેર પરિવહન વધુ આર્થિક, વધુ ઊર્જા કાર્યક્ષમ છે અને ખાનગી કાર કરતાં ઘણી ઓછી જગ્યાની જરૂર છે.[374][375][376] === ફાઇનાન્સ === મસ્કે જણાવ્યું છે કે તેઓ માનતા નથી કે યુએસ સરકારે કંપનીઓને સબસિડી આપવી જોઈએ; તેના બદલે તેઓએ ખરાબ વર્તનને નિરુત્સાહિત કરવા માટે કાર્બન ટેક્સનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ.[377][378] મસ્ક કહે છે કે મુક્ત બજાર શ્રેષ્ઠ ઉકેલ હાંસલ કરશે, અને પર્યાવરણને અનુકુળ વાહનોનું ઉત્પાદન તેના પોતાના પરિણામો સાથે આવવું જોઈએ.[379] તેમના વલણને દંભી કહેવામાં આવે છે કારણ કે તેમના વ્યવસાયોને અબજો ડોલરની સબસિડી મળી છે.[380][381] વધુમાં, ટેસ્લાએ કેલિફોર્નિયા અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ ફેડરલ સ્તરે ઓફર કરાયેલ શૂન્ય ઉત્સર્જન ક્રેડિટની સરકાર દ્વારા શરૂ કરાયેલ સિસ્ટમોમાંથી મોટી રકમો કમાઈ, જેણે ટેસ્લા વાહનોના પ્રારંભિક ઉપભોક્તા અપનાવવા સક્ષમ બનાવ્યા, કારણ કે સરકારો દ્વારા આપવામાં આવેલી ટેક્સ ક્રેડિટ ટેસ્લાના બેટરી ઇલેક્ટ્રિક વાહનોને સક્ષમ બનાવે છે. કિંમત-સ્પર્ધાત્મક, હાલની નીચી કિંમતના આંતરિક કમ્બશન એન્જિન વાહનોની સરખામણીમાં.[382] નોંધનીય રીતે, ટેસ્લા યુરોપિયન યુનિયન એમિશન ટ્રેડિંગ સિસ્ટમ અને ચાઈનીઝ નેશનલ કાર્બન ટ્રેડિંગ સ્કીમ બંને દ્વારા કંપનીને અપાયેલી કાર્બન ક્રેડિટના વેચાણમાંથી તેની આવકનો મોટો હિસ્સો પેદા કરે છે.[383][384][385][386] ખ્રિસ્તી રૂઢિચુસ્ત વ્યંગાત્મક વેબસાઇટ ધ બેબીલોન બી સાથે ડિસેમ્બર 2021ની મુલાકાતમાં, મસ્કએ શોક વ્યક્ત કર્યો કે કેલિફોર્નિયામાં "વસ્તુઓ પૂર્ણ કરવી વધુને વધુ મુશ્કેલ" છે. મસ્કે ટેસ્લા (તે સમયે વિશ્વની સૌથી મૂલ્યવાન કાર કંપની) માં તેના 10% શેર વેચવાના લક્ષ્ય સુધી પહોંચવા માટે પૂરતું વેચાણ કર્યું હતું, આંશિક રીતે કર ચૂકવવા માટે, અને રાજ્યની આવક ટાળવા માટે તેના વ્યક્તિગત અને ટેસ્લાના ટેક્સ નિવાસસ્થાનને કેલિફોર્નિયાથી ટેક્સાસમાં સ્થાનાંતરિત કર્યું હતું. કર મસ્કે જણાવ્યું હતું કે "કેલિફોર્નિયા એ તકોની ભૂમિ હતી અને હવે તે... વધુને વધુ એક પ્રકારની ઓવરરેગ્યુલેશન, ઓવરલિટીગેશન, ઓવરટેક્સેશનની ભૂમિ બની રહ્યું છે."[387] તે જ મુલાકાતમાં, તેમણે જણાવ્યું હતું કે, "તેના હૃદયની જાગૃતિ વિભાજનકારી, બહિષ્કૃત અને દ્વેષપૂર્ણ છે. તે મૂળભૂત રીતે મીન લોકોને આપે છે... ખોટા સદ્ગુણોમાં સશસ્ત્ર અને નિષ્ઠુર બનવાની ઢાલ."[388] લાંબા સમયથી ટૂંકા વેચાણના વિરોધી રહેલા મસ્કે આ પ્રથાની વારંવાર ટીકા કરી છે અને દલીલ કરી છે કે તે ગેરકાયદેસર હોવી જોઈએ.[389][390] મસ્કનો શોર્ટ સેલિંગ સામેનો વિરોધ એ અનુમાન લગાવવામાં આવ્યો છે કે કેવી રીતે શોર્ટ-સેલર્સ મોટાભાગે કંપનીઓ વિશે વિરોધ સંશોધનોનું આયોજન કરે છે અને પ્રકાશિત કરે છે જે તેઓ માને છે કે તેઓ હાલમાં વધુ પડતું મૂલ્ય ધરાવે છે.[391] 2021ની શરૂઆતમાં, તેણે ગેમસ્ટોપ શોર્ટ સ્ક્વિઝને પ્રોત્સાહન આપ્યું.[392][393] મસ્ક નિયમિતપણે ક્રિપ્ટોકરન્સીનો પ્રચાર પણ કરે છે, એમ કહીને કે તેઓ પરંપરાગત સરકાર દ્વારા જારી કરાયેલી ફિયાટ કરન્સી પર તેમને ટેકો આપે છે.[394] તેમના વિશેની તેમની ટ્વીટ્સની અસ્થિર અસરોને જોતાં,[395] ક્રિપ્ટોકરન્સી વિશેના તેમના નિવેદનોને નૌરીએલ રૂબિની જેવા વિવેચકો દ્વારા બજારની હેરફેર તરીકે જોવામાં આવે છે.[396] === ટેકનોલોજી === મસ્ક એ માનવતા માટે સૌથી મોટો ખતરો હોવાના અસ્તિત્વના જોખમ વિશે વારંવાર વાત કરી છે.[397][398] AI વિશે મસ્કના મંતવ્યો વિવાદને ઉત્તેજિત કરે છે અને યાન લેકુન જેવા નિષ્ણાતો દ્વારા તેની ટીકા કરવામાં આવી છે.[399][400][401] પરિણામે, સીએનબીસી (CNBC) અનુસાર, AI સંશોધન સમુદાય દ્વારા મસ્કને "હંમેશાં સાનુકૂળ રીતે જોવામાં આવતું નથી".[402] માર્ક ઝકરબર્ગે આ મુદ્દે મસ્ક સાથે ટક્કર કરી હતી, જ્યારે ઝકરબર્ગે તેમની ચેતવણીઓને "ખૂબ બેજવાબદાર" ગણાવી હતી.[403][404][405] મસ્કના દાવાઓ કે મનુષ્ય કમ્પ્યુટર સિમ્યુલેશનમાં રહે છે તેની પણ ટીકા કરવામાં આવી છે.[406][407] ડિસેમ્બર 2021 માં, જ્યારે વર્ચ્યુઅલ રિયાલિટી-સંચાલિત મેટાવર્સ વિશે તેમના અભિપ્રાય માટે પૂછવામાં આવ્યું, ત્યારે મસ્કએ કહ્યું કે તે "અસરકારક મેટાવર્સ પરિસ્થિતિને જોવામાં અસમર્થ છે" અને વધુ ટિપ્પણી કરી કે "મને લાગે છે કે આપણે મેટાવર્સમાં અદ્રશ્ય થવાથી દૂર છીએ. આ લાગે છે. માત્ર એક પ્રકારનો બઝવર્ડ-વાય. ... ખાતરી કરો કે તમે તમારા નાક પર ટીવી મૂકી શકો છો. મને ખાતરી નથી કે તે તમને 'મેટાવર્સમાં' બનાવે છે. ... મને કોઈ તેમના ચહેરા પર ફ્રિગિંગ સ્ક્રીન બાંધતું જોતું નથી આખો દિવસ અને ક્યારેય છોડવા માંગતા નથી. એવું લાગે છે - કોઈ રસ્તો નથી."[408][409] === વૈશ્વિક તકરાર === જુલાઈ 2020 માં, એક વપરાશકર્તા દ્વારા ટ્વિટર પર પૂછવામાં આવ્યા પછી, જેમણે કહ્યું હતું કે "યુએસ સરકાર ઇવો મોરાલેસ સામે બળવાનું આયોજન કરવા માટે" બોલિવિયામાંથી "લિથિયમ મેળવવા" માટે "લોકોના શ્રેષ્ઠ હિતમાં નથી", ઉદ્યોગપતિએ જવાબ આપ્યો: "અમે જે ઈચ્છીએ તે બળવો કરીશું! તેની સાથે વ્યવહાર કરો." આ ટ્વીટ વિવાદનું કારણ બન્યું હતું અને બાદમાં કાઢી નાખવામાં આવ્યું હતું.[410][411] મસ્કે યુક્રેન પર 2022ના રશિયન આક્રમણની નિંદા કરી અને યુક્રેનના સંરક્ષણને ટેકો આપવાના પગલાંની જાહેરાત કરી, જેમ કે દેશને મફત સ્ટારલિંક એક્સેસ પ્રદાન કરવી, જેના માટે યુક્રેનના પ્રમુખ વોલોડીમીર ઝેલેન્સકીએ બંને વચ્ચે વધુ વાતચીતની જાહેરાત કરતી વખતે વ્યક્તિગત રીતે મસ્કનો આભાર માન્યો.[412][413] === વસ્તી === મસ્કે માનવ વસ્તીમાં ઘટાડા અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી છે,[414][415] એમ કહીને કે "મંગળ પર શૂન્ય માનવ વસ્તી છે. આપણને બહુવિધ ગ્રહોની સંસ્કૃતિ બનવા માટે ઘણા લોકોની જરૂર છે." ડિસેમ્બર 2021, મસ્કએ જણાવ્યું હતું કે ઘટતો જન્મ દર અને વસ્તી માનવ સંસ્કૃતિ માટે સૌથી મોટા જોખમોમાંનું એક છે.[417] === અંગત જીવન === ક્વીન્સ યુનિવર્સિટીમાં ભણતી વખતે મસ્ક તેની પ્રથમ પત્ની, કેનેડિયન લેખક જસ્ટિન વિલ્સનને મળ્યા હતા અને તેઓએ 2000માં લગ્ન કર્યા હતા.[418] દક્ષિણ આફ્રિકામાં વેકેશન પર હતા ત્યારે 2000માં તેમને મેલેરિયા થયો હતો અને લગભગ મૃત્યુ પામ્યા હતા.[419] 2002માં તેમના પ્રથમ બાળક પુત્ર નેવાડા એલેક્ઝાન્ડર મસ્કનું 10 અઠવાડિયાની ઉંમરે સડન ઇન્ફન્ટ ડેથ સિન્ડ્રોમ (SIDS)થી મૃત્યુ થયું હતું.[420] તેમના મૃત્યુ પછી, દંપતીએ તેમના પરિવારને ચાલુ રાખવા માટે IVF નો ઉપયોગ કરવાનું નક્કી કર્યું.[421] ટ્વિન્સ ઝેવિયર અને ગ્રિફીનનો જન્મ એપ્રિલ 2004માં થયો હતો, ત્યારબાદ 2006માં કાઈ, સેક્સન અને ડેમિયનનો જન્મ થયો હતો.[421] આ દંપતીએ 2008માં છૂટાછેડા લીધા હતા અને તેમના પાંચ પુત્રોની કસ્ટડી વહેંચી હતી.[418][422][423] 2008માં મસ્કે અંગ્રેજી અભિનેત્રી તાલુલાહ રિલે સાથે ડેટિંગ કરવાનું શરૂ કર્યું.[424] તેઓએ સપ્ટેમ્બર 2010માં સ્કોટલેન્ડના ડોર્નોચ કેથેડ્રલમાં લગ્ન કર્યા.[425][426] 2012માં તેણે રિલેથી છૂટાછેડાની જાહેરાત કરી.[427][428][429] 2013 માં મસ્ક અને રિલેએ ફરીથી લગ્ન કર્યા. ડિસેમ્બર 2014 માં, તેણે રિલેથી બીજા છૂટાછેડા માટે અરજી કરી; જોકે, કાર્યવાહી પાછી ખેંચી લેવામાં આવી હતી.[430] 2016 માં બીજા છૂટાછેડાને અંતિમ સ્વરૂપ આપવામાં આવ્યું હતું.[431] ત્યારબાદ મસ્ક એમ્બર હર્ડને 2017માં કેટલાંક મહિનાઓ સુધી ડેટ કરી હતી;[432][433] તે 2012થી તેણીનો પીછો કરતો હોવાનું કહેવાય છે.[433] બાદમાં મસ્ક પર જ્હોની ડેપ દ્વારા હર્ડ સાથે અફેર હોવાનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો હતો જ્યારે તેણી ડેપ સાથે લગ્ન કરતી હતી.[434][435][436] મસ્ક અને હર્ડ બંનેએ અફેરનો ઇનકાર કર્યો હતો.[437] મે 2018માં, મસ્ક અને કેનેડિયન સંગીતકાર ગ્રિમ્સે જાહેર કર્યું કે તેઓ ડેટિંગ કરી રહ્યાં છે.[438][439][440] ગ્રિમ્સે મે 2020માં તેમના પુત્રને જન્મ આપ્યો.[441][442] મસ્ક અને ગ્રીમ્સ અનુસાર, તેનું નામ "X Æ A-12" હતું; જો કે, આ નામ કેલિફોર્નિયાના નિયમોનું ઉલ્લંઘન કરતું હશે કારણ કે તેમાં એવા અક્ષરો છે જે આધુનિક અંગ્રેજી મૂળાક્ષરોમાં નથી,[443][444] અને પછી તેને "X Æ A-Xii" કરવામાં આવ્યું હતું. આનાથી વધુ મૂંઝવણ ઊભી થઈ, કારણ કે આધુનિક અંગ્રેજી મૂળાક્ષરોમાં Æ એ એક અક્ષર નથી.[445] આખરે બાળકનું નામ "X AE A-XII" મસ્ક રાખવામાં આવ્યું, જેમાં પ્રથમ નામ તરીકે "X", મધ્યમ નામ તરીકે "AE A-XII" અને અટક તરીકે "મસ્ક" રાખવામાં આવ્યું.[446] સપ્ટેમ્બર 2021માં દંપતી "અર્ધ-અલગ" થયા હોવાના અહેવાલોને મસ્કે પુષ્ટિ આપી હતી; ડિસેમ્બર 2021માં ટાઈમ સાથેના એક ઈન્ટરવ્યુમાં તેણે કહ્યું કે તે સિંગલ છે.[447][448][449] માર્ચ 2022 માં, ગ્રિમ્સે મસ્ક સાથેના તેના સંબંધ વિશે કહ્યું: "હું કદાચ તેને મારા બોયફ્રેન્ડ તરીકે ઓળખીશ, પરંતુ અમે ખૂબ જ પ્રવાહી છીએ." તેણીએ વધુમાં જણાવ્યું કે તેમની પ્રથમ પુત્રી, એક્સા ડાર્ક સિડરેલ મસ્ક, જેનું હુલામણું નામ Y છે, તેનો જન્મ ડિસેમ્બર 2021માં સરોગેટ દ્વારા થયો હતો.[2] તે મહિનાના અંતમાં, ગ્રિમ્સે ટ્વિટ કર્યું કે તેણી અને મસ્કનું ફરીથી બ્રેકઅપ થઈ ગયું છે "પરંતુ તે મારો શ્રેષ્ઠ મિત્ર અને મારા જીવનનો પ્રેમ છે."[450] 2000 ના દાયકાની શરૂઆતથી 2020 ના અંત સુધી, મસ્ક કેલિફોર્નિયામાં રહેતા હતા જ્યાં ટેસ્લા અને સ્પેસએક્સ બંનેની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી અને જ્યાં તેમનું મુખ્ય મથક હજુ પણ સ્થિત છે.[451] 2020 માં, તેઓ ટેક્સાસ ગયા, તેમણે જણાવ્યું કે કેલિફોર્નિયા તેની આર્થિક સફળતાથી "સંતુષ્ટ" બની ગયું છે.[451][452] મે 2021માં શનિવાર નાઇટ લાઇવના તેમના હોસ્ટિંગ દરમિયાન, મસ્કે જણાવ્યું હતું કે તેમને એસ્પરજર સિન્ડ્રોમ છે.[453] === જાહેર માન્યતા === ==== લોકપ્રિય સંસ્કૃતિમાં ==== મસ્કે આયર્ન મૅન 2 (2010),[454] માચેટ કિલ્સ (2013),[455] શા માટે હિમ? (2016),[456] અને મેન ઇન બ્લેક: ઇન્ટરનેશનલ (2019).[457] ટેલિવિઝન શ્રેણી કે જેના પર તેઓ દેખાયા છે તેમાં ધ સિમ્પસન્સ ("ધ મસ્ક હુ ફેલ ટુ અર્થ", 2015),[458] ધ બિગ બેંગ થિયરી ("ધ પ્લેટોનિક પરમ્યુટેશન", 2015),[459] સાઉથ પાર્ક ("ઓન્લી મેમ્બર્સ")નો સમાવેશ થાય છે. , 2016),[460][461] રિક અને મોર્ટી ("વન ક્રૂ ઓવર ધ ક્રુકુઝ મોર્ટી", 2019),[462][463], યંગ શેલ્ડન ("એ પેચ, એ મોડેમ, એન્ડ એ ઝેન્ટેક®", 2017 )[464] અને સેટરડે નાઈટ લાઈવ (2021).[465] તેણે ડોક્યુમેન્ટ્રી રેસિંગ એક્સટીંકશન (2015) અને વર્નર હર્ઝોગ દ્વારા નિર્દેશિત લો એન્ડ બિહોલ્ડ (2016) માટે ઇન્ટરવ્યુમાં યોગદાન આપ્યું છે.[466][467] ચીનમાં, એલોન મસ્ક SCMP અનુસાર "ટ્રેડમાર્ક ઘટના" બની ગઈ છે, જેમાં પ્રિન્ટિંગ, રેસ્ટોરાં, કાપડ અને ડિઝાઇન સહિતની ઘણી બધી પ્રોડક્ટ્સ માટે 270 થી વધુ વિવિધ કંપનીઓએ તેના અંગ્રેજી નામ અથવા ચાઈનીઝ લિવ્યંતરણનો ઉપયોગ કરીને નોંધણી કરેલ ટ્રેડમાર્ક છે.[468] === વખાણ === ==== મુખ્ય લેખ: એલોન મસ્કને મળેલા પુરસ્કારો અને સન્માનોની યાદી ==== મસ્ક 2018માં રોયલ સોસાયટી (FRS)ના સાથી તરીકે ચૂંટાયા હતા.[469] 2015માં તેમણે યેલ ખાતે એન્જિનિયરિંગ અને ટેક્નોલોજીમાં માનદ ડોક્ટરેટની પદવી પ્રાપ્ત કરી,[470] અને IEEE માનદ સભ્યપદ.[471] ફાલ્કન રોકેટના વિકાસમાં તેમના યોગદાન માટેના પુરસ્કારોમાં 2008માં અમેરિકન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ એરોનોટિક્સ એન્ડ એસ્ટ્રોનોટિક્સ જ્યોર્જ લો ટ્રાન્સપોર્ટેશન એવોર્ડ,[472] 2010માં ફેડરેશન એરોનોટિક ઇન્ટરનેશનલ ગોલ્ડ સ્પેસ મેડલ,[473] અને રોયલ એરોનોટિકલ સોસાયટીમાં ગોલ્ડ મેડલનો સમાવેશ થાય છે. 2012.[474] 2010,[475] 2013,[476] 2018,[477] અને 2021માં ટાઇમ મેગેઝિનના 100 સૌથી પ્રભાવશાળી લોકોની યાદીમાં તેમની યાદી હતી.[478] મસ્કને 2021 માટે ટાઈમના "પર્સન ઑફ ધ યર" તરીકે પસંદ કરવામાં આવ્યા હતા. ટાઈમના એડિટર-ઈન-ચીફ એડવર્ડ ફેલસેન્થલે લખ્યું હતું કે "પર્સન ઑફ ધ યર એ પ્રભાવનું માર્કર છે, અને પૃથ્વી પરના જીવન પર મસ્ક કરતાં બહુ ઓછી વ્યક્તિઓએ વધુ પ્રભાવ પાડ્યો છે, અને સંભવતઃ પૃથ્વી પરથી પણ જીવન".[479][480] 2022માં, મસ્ક નેશનલ એકેડેમી ઓફ એન્જિનિયરિંગમાં સભ્ય તરીકે ચૂંટાયા હતા "[f]અથવા ડિઝાઇન, એન્જિનિયરિંગ, મેન્યુફેક્ચરિંગ, અને ફરીથી વાપરી શકાય તેવા લોન્ચ વાહનો અને ટકાઉ પરિવહન અને ઊર્જા પ્રણાલીના સંચાલનમાં પ્રગતિ."[481] === નોંધો અને સંદર્ભો === ==== નોંધો ==== એક બાળકનું મૃત્યુ થયું છે.[3] મસ્ક બોર્ડમાં રહ્યા અને સલાહકાર તરીકે સેવા આપી.[64][65] સ્પેસએક્સને સ્ટારલિંક માટે ફેડરલ કોમ્યુનિકેશન કમિશન સબસિડીમાં લગભગ $900 મિલિયન મળ્યા હતા.[92][93] મસ્કે જણાવ્યું હતું કે તેઓ ટેસ્લાને $420 પ્રતિ શેરના ભાવે ખાનગી લેવાનું વિચારી રહ્યા છે, જે ગાંજાનો કથિત સંદર્ભ છે.[136] ટેસ્લાના બોર્ડ અને રેપર એઝેલિયા બેંક્સના સભ્યોએ આક્ષેપ કર્યો હતો કે મસ્ક જ્યારે ટ્વીટ લખે છે ત્યારે તે મનોરંજક દવાઓના પ્રભાવ હેઠળ હોઈ શકે છે.[137][138] == સંદર્ભ == {{Reflist}} == પૂરક વાચન == * Vance, Ashlee. ''Elon Musk: How the Billionaire CEO of SpaceX and Tesla is Shaping our Future''. Virgin Books (2015). ISBN 9780753555620. [http://energyfuse.org/ashlee-vance-separates-fact-from-fiction-on-elon-musk-ceo-of-tesla-and-spacex/ Afterthoughts by Ashlee Vance] == બાહ્ય કડીઓ == * {{Imdb name|1907769}} * [http://www.solarcity.com SolarCity] અધિકૃત વેબસાઇટ * [http://www.spacex.com SpaceX] અધિકૃત વેબસાઇટ * [http://www.teslamotors.com Tesla Motors] અધિકૃત વેબસાઇટ * [http://www.paypal.com Paypal] અધિકૃત વેબસાઇટ [[શ્રેણી:અમેરિકન અબજોપતિઓ]] [[શ્રેણી:જીવિત લોકો]] [[શ્રેણી:૧૯૭૧માં જન્મ]] g2v451b9jw8eypbe7pxxp8tvfhvkup7 0 85459 825647 513366 2022-07-22T18:51:36Z 2607:FEA8:E00:512:11D5:D071:BF90:71B8 wikitext text/x-wiki {{Infobox character|image=Taraka Ramayana.jpg|alt=તાડકા|caption=રામ દ્વારા તાડકા વધ|spouse=[[Sunda (asura)|સુંદા]]|children=[[Maricha|મરિચ]], [[Subahu|સુબાહુ]]}}તાડકા અથવા '''તાટકા''' રામાયણનું એક પાત્ર છે. એ મૂળ તો એક યક્ષ રાજકુમારી હતી જે પાછળથી રાક્ષસ બની હતી. પુત્ર પ્રાપ્તિમાટે એના પિતા,  યક્ષરાજ સુકેતુએ તપસ્યા કરી હતી. સુકેતુએ પુત્રની ઈચ્છા કરી હતી પણ બ્રહ્માએ તેમને શક્તિશાળી અને સુંદર કન્યા આપી.  તે સુંદર રાજકુમારીના લગ્ન સુંદ નામના એક અસુર રાજા સાથે થયા. તેના થકી તેને બે પુત્રો જન્મ્યા મરિચ અને સુબાહુ. == કથા == જ્યારે [[અગસ્ત્ય]] ઋષિએ તાડકાના પતિ, અસુર સુંદને મૃત્યુનો શ્રાપ આપ્યો ત્યારે તાડકા તેના પુત્ર સુબાહુની સહાયતા વડે પ્રતિશોધ લેવાનો નિર્ણય કર્યો અને તોડ ફોડ શરૂ કરી. આને કારણે ઋષિ તે બંને પર ક્રોધિત થયા. તાડકાએ તે બનેંને શ્રાપ આપ્યો કે તેમના સુંદર રૂપનો નાશ થશે અને તેઓ કદરૂપી  રાક્ષસી  પ્રાણી જેવા દેખાશે.  આ શાપના  પ્રભાવથી  તાડકા એક માનવ ભક્ષી કદરૂપી પ્રાણીમાં ફેરવાઈ ગઈ. શ્રાપ મળ્યા પછી તાડકા મલાજા ને કરુશ નજીક આવેલા જંગલમાં ગંગા અને શરયુ નદીના સંગમ પાસે રહેવા લાગી.  આ જંગલ તાડકાના જંગલ તરીકે ઓળખાવા લાગ્યું.  જે તે જંગલમાં જતું તેને તે ભસ્મ કરી દેતી. આથી લોકોમાં અત્યંગ ભય ફેલાયો.      બદલો લેવા માટે તાડકા અને તેનો પુત્ર સુબાહુ ઋષ્હિ મુનિઓને ત્રાસ દેવા લાગ્યા. જ્યાં પણ [[યજ્ઞ]] થતો હોય ત્યાં માંસ લોહી આદિ વર્ષાવતા. વિશ્વામિત્ર પણ તાડકાના ત્રાસવાદનો ભોગ બન્યા હતા. આ ત્રસ અસહ્ય બનતાં વિશ્વામિત્રે કોશલના મહારાજા દશરથની સહાય માગી. રાજાએ તેમની સહાય માટે તેમના ૧૬ વર્ષના બે પુત્રો રામ અને લક્ષ્મણને યજ્ઞ તથા વિશ્વામિત્રના રક્ષણ માટે મોકલ્યા. વિશ્વામિત્ર રામ અને લક્ષ્મણને લઈ તાડકાના જંગલમાં આવ્યા અને તેમણે રામને તાડકાનો વધ કરી તે જંગલને ત્રાસ મુક્ત કરવાની આજ્ઞા આપી. તાડકા સ્ત્રી હોવાથી તેનો વધ કરતા રામ પ્રથમ તો ખચકાયા. તેમણે તડકાના હાથ કાપી નાખ્યા જેથી તે કોઈને વધુ હાનિઓ ન પહોંચાડી શકે.  પોતાની આસૂરી શક્તિઓ વાપરીને અદ્રશ્ય રૂપે તેણે હમલા ચાલુ રાખ્યા. વિશ્વામિત્રે રામને સલાહ આપી કે તેમણે પોતાના સ્ત્રી હત્યા ન કરવાના નિયમો કે આદર્શો થી ઉપર વટ જઈ પોતાના કર્તવ્યોનું પાલન કરવું જોઈએ. રામે તીર ચલાવી તાડકાના હૃદયને વીંધી નાખ્યું. તાડકા વધ થતાં રામને વિશ્વામિત્ર તથા યજ્ઞ શાળામાં આવેલા સર્વ ઋષિ મુનિઓએ આશીર્વાદ આપ્યા. == સંદર્ભો == == બાહ્ય કડીઓ == * [http://mythfolklore.net/india/encyclopedia/taraka.htm તાડકા] {{રામાયણ}} knlmfdiiduionstkrkeby45jzxylr7h 0 96452 825658 820135 2022-07-23T03:23:05Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:૨૦૦૧માં મૃત્યુ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{infobox person/Wikidata | fetchwikidata = ALL | onlysourced = no }} '''શ્યામ સાધુ''' ‍(મૂળ નામ: શામળદાસ મૂળદાસ સોલંકી) (૧૫ જૂન, ૧૯૪૧ - ૧૬ ડિસેમ્બર, ૨૦૦૧) ગુજરાતી સાહિત્યકાર હતા.<ref>{{Cite web|url=https://aapdujunagadh.com/shyamsadhu/|title=શ્યામ સાધુ: જુનાગઢી ધરાનું સૂફીયાણું નામ...|last=Junagadh|first=Aapdu|language=en-US|access-date=2020-09-06|archive-date=2021-01-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20210128162125/https://aapdujunagadh.com/shyamsadhu/|url-status=dead}}</ref> તેમણે મુખ્યત્વે ગઝલ સર્જન કર્યું હતું. == જીવન == તેમનું વતન [[જુનાગઢ]] હતું અને તેઓએ મેટ્રીક સુધીનો અભ્યાસ કરેલો. == સર્જન == ''યયાવરી'' તેમનો પ્રથમ ગઝલસંગ્રહ છે, જે ૧૯૭૨માં બહાર પડેલો, ત્યારે આ યુવાકવિ પ્રત્યે સાહિત્યકારોનું ધ્યાન ખેંચાયેલું. આ ઉપરાંત ''થોડાં બીજાં ઇન્દ્રધનુષ્ય'' અને ''આત્મકથાનાં પાનાં''માં કવિ-સર્જક તરીકેની તેમની મુદ્રાઓ ઊપસી આવેલી. [[ગુજરાત સાહિત્ય અકાદમી]], ગાંધીનગર દ્વારા સંજુ વાળા સંપાદિત તેમનું સમગ્ર કાવ્યસર્જન ''ઘર સામે સરોવર'' નામે પ્રકાશિત થયું છે. == સંદર્ભ == {{Reflist}} == બાહ્ય કડીઓ == {{GujLit author}} {{સાહિત્ય-સ્ટબ}} [[શ્રેણી:ગુજરાતી સાહિત્યકાર]] [[શ્રેણી:૧૯૪૧માં જન્મ]] [[શ્રેણી:૨૦૦૧માં મૃત્યુ]] a51dzvunjps8g4cojoskqb1q5cg26np 0 127900 825657 811698 2022-07-23T03:22:55Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:૨૦૦૧માં મૃત્યુ]] ઉમેરી using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Writer | name = ભોગીલાલ ગાંધી | image = | caption = | birth_name = ભોગીલાલ ચુનીલાલ ગાંધી | birth_date = {{Birth date|1911|01|26|df=y}} | birth_place = [[મોડાસા]], [[ગુજરાત]] | death_date = {{Death date and age|2001|06|10|1911|01|26|df=y}} | death_place = [[વડોદરા]], ગુજરાત | occupation = | nationality = ભારતીય | pseudonym = ઉપવાસી | period = | genre = | subject = | movement = | notableworks = | awards = | influences = | influenced = | signature = }} '''ભોગીલાલ ચુનીલાલ ગાંધી''' (૨૬ જાન્યુઆરી ૧૯૧૧ - ૧૦ જૂન ૨૦૦૧) એ એક સ્વાતંત્ર્યસેનાની અને સાહિત્યકાર હતા. ==જીવન== તેમનો જન્મ મોડાસામાં થયો હતો. અમદાવાદ, મોડાસા, મુંબઈ તથા ભરૂચમાં શરૂઆતનું શિક્ષણ લઈ તેઓ ૧૯૩૦માં [[ગુજરાત વિદ્યાપીઠ]]માંથી સ્નાતક થયા. તેઓ [[ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળ|સ્વાતંત્ર્ય ચળવળ]]માં સક્રિય હતા તેમણે [[બારડોલી સત્યાગ્રહ|બારડોલી]] અને [[દાંડી સત્યાગ્રહ|દાંડી]] સત્યાગ્રહોમાં ભાગ લીધો હતો. તેઓ બંગાળી શીખેલા અને જેલમાં તેમણે [[નગીનદાસ પારેખ]] પાસે પોતાનો બંગાળીનો અભ્યાસ આગળ વધાર્યો હતો.<ref name="DB">{{Cite web|date=2011-01-29|title=પ્રખર ગાંધીવાદી ભોગીભાઇ ગાંધીની જન્મશતાબ્દી પ્રસંગે|url=https://www.divyabhaskar.co.in/news/mag-gandhivadi-bhogibhai-gandhi-on-birthday-1799233.html|access-date=2021-09-23|website=દિવ્ય ભાસ્કર|language=gu}}</ref> અને તેમણે જેલવાસ પણ વેઠ્યો હતો. આગળ જતા તેઓ માર્કસવાદી સાહિત્યના સ્વાધ્યાયથી આકર્ષાયા અને કૉંગ્રેસ સમાજવાદી પક્ષમાં થઈ છેવટે ૧૯૪૦માં સામ્યવાદી પક્ષમાં જોડાયા. અમદાવાદ-મુંબઈમાં તેમણે પ્રગતિશીલ લેખક મંડળનું સંચાલન, તેમજ તેમના પક્ષની વડી કચેરી સાથે રહી ગુજરાતી પ્રકાશનોનું સંપાદન-સંકલન કર્યું.<ref name=GVK>{{Cite web|title=ગાંધી, ભોગીલાલ ચુનીલાલ ‘ઉપવાસી’ – Gujarati Vishwakosh – ગુજરાતી વિશ્વકોશ|url=https://gujarativishwakosh.org/%E0%AA%97%E0%AA%BE%E0%AA%82%E0%AA%A7%E0%AB%80-%E0%AA%AD%E0%AB%8B%E0%AA%97%E0%AB%80%E0%AA%B2%E0%AA%BE%E0%AA%B2-%E0%AA%9A%E0%AB%81%E0%AA%A8%E0%AB%80%E0%AA%B2%E0%AA%BE%E0%AA%B2-%E0%AA%89/|access-date=2021-09-23|language=gu}}</ref> સ્વરાજ પછી સામ્યવાદી પક્ષની નવી નીતિના સંદર્ભમાં તેમણે ૧૯૪૯થી ૧૯૫૧ સુધી અઢાર માસનો જેલવાસ ભોગવ્યો. ત્યાર બાદ તેમણે ૧૯૫૬માં સામ્યવાદી પક્ષમાંથી રાજીનામું આપ્યું. ત્યાર બાદ [[જયપ્રકાશ નારાયણ]]ના આંદોલનો સાથે તેઓ જોડાયા. ગુજરાતમાં જનતા મોરચાની રચનામાં તથા કટોકટી સામેના લોકસંઘર્ષમાં તેમણે અગ્રભૂમિકા (૧૯૭૪–૭૭) ભજવી હતી.<ref name=GVK/> ==સાહિત્ય સેવા== તેમણે ‘વિશ્વમાનવ’ સામયિક (આરંભ ૧૯૫૮) અને [[સરદાર પટેલ યુનિવર્સિટી]] સંયોજિત જ્ઞાનગંગોત્રી ગ્રંથશ્રેણીના પ્રથમ સત્તાવીસ ગ્રંથ (૧૯૬૭–૧૯૯૦)નું સંપાદન કર્યુ હતું. <ref name=GVK/> તેમણે બંગાળના ઉત્તમ સાહિત્યકારો શરદબાબુ, રવીન્દ્રનાથ આદિના લખાણોના અનુવાદ કર્યા છે. દેવદાસનો અનુવાદ તેમણે કર્યો હતો.<ref name="DB"/> == સર્જન == તેઓ ‘ઉપવાસી’ ઉપનામ હેઠળ તેમનું લેખન કરતા. અમુક અપવાદો બાદ કરતા તેમણે મુખ્યત્વે સ્વાધ્યાય લક્ષી લેખન કર્યું છે.<ref name=GVK/> અન્ય સાહિત્ય ઉપરાંત તેમણે ઘણાં રાજકીય લખાણો લખ્યાં.<ref name="DB"/> === પ્રવાસકથા === * મહાબળેશ્વર (૧૯૩૮) ===જીવનચરિત્રો=== * પ્રા. કર્વે, રાજગોપાલાચારી, મહામાનવ રોમા રોલાં (1958) * પુરુષાર્થની પ્રતિભા(૧૯૩૯–૧૯૮૦) ===કાવ્યસંગ્રહ=== * સાધના (૧૯૪૩) ===વાર્તાસંગ્રહ=== * પરાજિત પ્રેમ (૧૯૫૭) * લતા (૧૯૬૭) આ સિવાય તેમણે રચેલ સાહિત્ય મોટે ભાગે સ્વાધ્યાયલક્ષી લખાણોનું છે. ‘સોવિયેટ રશિયા’ (૧૯૪૭), ‘સામ્યવાદ’ (૧૯૪૮), ‘રશિયાની કાયાપલટ’ (૧૯૫૯), ‘અદ્યતન સોવિયેત સાહિત્ય’ (૧૯૬૪), ‘મહર્ષિ તોલ્સ્તોય’ (૧૯૮૩). ‘સામ્યવાદી ચીન’, ‘સામ્યવાદી સાંસ્કૃતિક ક્રાંતિનો અભિશાપ’, ‘સામ્યવાદી બ્રેઇનવૉશિંગ’ અને ‘સામ્યવાદી આત્મપ્રતારણાને પંથે’ – આ ગ્રંથશ્રેણી (૧૯૬૫–૬૭) તેમણે લખી છે. ‘ઇન્દિરાજી કયા માર્ગે ?’ (૧૯૬૯) જેવા સમીક્ષા-પુસ્તકો, ‘નર્મદ – નવયુગનો પ્રહરી’ (૧૯૭૧) જેવા ચરિત્રો, ‘ચમત્કારોનું મનોવિજ્ઞાન’ (૧૯૮૨) જેવી પરામનોવૈજ્ઞાનિક જેવા લેખ પણ તેમણે લખ્યા છે. ‘ચમત્કારિક શક્તિની શોધમાં’ (૧૯૮૩) એ જાદુ-મનોવિજ્ઞાન-ધર્મની ર્દષ્ટિઓને રજૂ કરતું તેમનું પુસ્તક છે. ‘ઇસ્લામ–ઉદય અને અસ્ત’ (૧૯૮૪) એ બિનમુસ્લિમ પ્રજા ઇસ્લામથી સુપરિચિત બને એવા ઉદ્દેશથી લખાયેલી લેખમાળાનું સંકલન છે. તદુપરાંત, તેમણે બંગાળી-અંગ્રેજી અનુવાદો પણ કર્યા છે.<ref name=GVK/> ‘મિતાક્ષર’ (૧૯૭૦) અને ‘પાથેય’ (૧૯૭૨) નામે તેમના અન્ય લેખ સંગ્રહો પ્રસિદ્ધ થયા છે. મિતાક્ષરમાં સાંસ્કૃતિક સાહિત્યિક અભ્યાસલેખો છે, જ્યારે પાથેયમાં તેમના પોતાના વિચારમંથન અને પુનર્વિચારનો ચિતાર છે.<ref name=GVK/> ==સન્માન== ઈ.સ. ૨૦૧૧માં તેમની યાદમાં ભોગીલાલ ગાંધી જન્મ શતાબ્દી ગ્રંથ બહાર પાડવામાં આવ્યો હતો. <ref>{{Cite web|title=ભોગીલાલ ગાંધી જન્મ શતાબ્દી ગ્રંથ : પુસ્તક પરિચય|url=https://opinionmagazine.co.uk/details/2343/bhogilal-gandhi-janma-sataabdee-granth-pustak-parichay|access-date=2021-09-23|website=opinionmagazine.co.uk}}</ref> == સંદર્ભ == {{reflist}} == બાહ્ય કડીઓ == * {{ગુજરાતી વિશ્વકોશ}} [[શ્રેણી:૧૯૧૧માં જન્મ]] [[શ્રેણી:ગુજરાતી સાહિત્યકાર]] [[શ્રેણી:૨૦૦૧માં મૃત્યુ]] 2rh9ka571j2dalunnxhkkajsg7qtp4g 3 134211 825641 2022-07-22T13:10:47Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Kamleshnishad 121}} -- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૧૮:૪૦, ૨૨ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) fpe2ofi4tng6d9ukruinmo12022i9co 3 134212 825642 2022-07-22T14:30:53Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Dhruvraj Raijada}} -- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૨૦:૦૦, ૨૨ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) f9zseym7yyzvj8cirju26sccg7uxi28 3 134213 825643 2022-07-22T15:17:38Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Amirkhan Pathan}} -- [[:User:Dsvyas|ધવલ સુધન્વા વ્યાસ]]^{[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]} ૨૦:૪૭, ૨૨ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) ftz19itggmdm9bdiewaxg2mdmwna08c 3 134214 825646 2022-07-22T17:31:22Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=\Janak Aolamki}} -- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૨૩:૦૧, ૨૨ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) 49jfs229el4b986t0uwjebrf6uzgxwq 3 134215 825648 2022-07-23T02:33:31Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Nimakwana}} -- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૦૮:૦૩, ૨૩ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) 95f1xwqbvc3z75uwj4xrsnp1d87mb05 14 134216 825654 2022-07-23T03:21:00Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:વર્ષ પ્રમાણે જન્મ]] wikitext text/x-wiki આ શ્રેણીમાં ઇ.સ. ૨૦૦૧ના વર્ષમાં જન્મેલા લોકોની માહિતી છે. {{Commons category|2001 births|૨૦૦૧માં જન્મ}} [[શ્રેણી:વર્ષ પ્રમાણે જન્મ]] 6tt16mewjkxrh33taoi4mczcw22r01k 14 134217 825655 2022-07-23T03:21:04Z Snehrashmi 41463 [[શ્રેણી:વર્ષ પ્રમાણે મૃત્યુ]] wikitext text/x-wiki આ શ્રેણીમાં ઇ.સ. ૨૦૦૧ના વર્ષમાં મૃત્યુ પામેલા લોકોની માહિતી છે. {{Commons category|2001 deaths|૨૦૦૧માં મૃત્યુ}} [[શ્રેણી:વર્ષ પ્રમાણે મૃત્યુ]] pr5l483pr73bjamironxkmhifmie6id 3 134218 825690 2022-07-23T03:53:23Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Ashwin Bhoi}} -- [[:User:Dsvyas|ધવલ સુધન્વા વ્યાસ]]^{[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]} ૦૯:૨૩, ૨૩ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) j02gmzhyxgnmn6y0na1cpifltpkgsuk 3 134219 825695 2022-07-23T07:00:45Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Aithus}} -- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૧૨:૩૦, ૨૩ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) iulycpkw6tyb5yi4w59ysr3evkfb2qj 3 134220 825696 2022-07-23T07:02:11Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=AafiOnMobile}} -- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૧૨:૩૨, ૨૩ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) c3bvi0oavhyt5w7ga2t09syoc8sl955 3 134221 825697 2022-07-23T07:30:19Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Thakor.Siddhraj.R}} -- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૧૩:૦૦, ૨૩ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) tpjzjykww1yq6pxzy0kz09cibkv5qv8 3 134222 825698 2022-07-23T07:36:55Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Omdevsinh 2296}} -- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૧૩:૦૬, ૨૩ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) eyzazhdqmscofwmntvaztslogohzb83 3 134223 825699 2022-07-23T07:50:13Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Ranjitsinh B}} -- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૧૩:૨૦, ૨૩ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) kfxkiq3zyfv99lz5xen3zyi3jvf6r3u 3 134224 825700 2022-07-23T08:33:04Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Champakbhi prajapati}} -- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૧૪:૦૩, ૨૩ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) l4inq58kadch70s6o2lq9ca9rk4bkze 3 134225 825701 2022-07-23T10:48:32Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Omdevsinh12}} -- [[સભ્ય:Aniket|Aniket]] ([[સભ્યની ચર્ચા:Aniket|ચર્ચા]]) ૧૬:૧૮, ૨૩ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) oncx8xvstid49au6fztq2zuhbmgael2 3 134226 825702 2022-07-23T11:01:58Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=বুদ্ধি}} -- [[:User:Dsvyas|ધવલ સુધન્વા વ્યાસ]]^{[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]} ૧૬:૩૧, ૨૩ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) hx2e80pvuh1gspq3g9ahrzn02zq8rjo 3 134227 825703 2022-07-23T11:14:42Z New user message 14116 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Rahulkumar kannubhai rohit}} -- [[:User:Dsvyas|ધવલ સુધન્વા વ્યાસ]]^{[[:User_talk:Dsvyas|ચર્ચા]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|યોગદાન]]} ૧૬:૪૪, ૨૩ જુલાઇ ૨૦૨૨ (IST) qs3dqatikyorlaz2hwjdml291kzlv2t