विक्षनरी hiwiktionary https://hi.wiktionary.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%96%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0 MediaWiki 1.39.0-wmf.22 case-sensitive मीडिया विशेष वार्ता सदस्य सदस्य वार्ता विक्षनरी विक्षनरी वार्ता चित्र चित्र वार्ता मीडियाविकि मीडियाविकि वार्ता साँचा साँचा वार्ता सहायता सहायता वार्ता श्रेणी श्रेणी वार्ता TimedText TimedText talk Module Module talk गैजेट गैजेट वार्ता गैजेट परिभाषा गैजेट परिभाषा वार्ता विक्षनरी:पर्यायवाची शब्द 4 5985 474744 474742 2022-07-28T17:29:20Z 2409:4053:D0A:8A17:0:0:8649:2402 wikitext text/x-wiki * [[पत्थर]] — [[पाषाण]], [[प्रस्तर]], [[पाहन]]। * [[पानी]]— [[जल]], [[वारि]], [[नीर]], [[तोय]], [[सलिल]], [[अंबु]], [[सर]]। * [[आकाश]] — [[व्योम]], [[शून्य]], [[गगन]], [[अम्बर]], [[आसमान]], [[अंतरिक्ष]], [[नभ]],, [[धौ]], [[अनंत]] * [[हवा]] — [[पवन]], [[वायु]], [[समीर]], [[अनिल]], [[वात]], [[मरुत्]], [[पवमान]], [[बयार]], [[प्रकंपन]], [[समी]] * [[साँप]] — [[सर्प]], [[नाग]], [[विषधर]], [[व्याल]], [[भुजंग]], [[उरग]], [[अहि पन्नग]]। * [[जंगल]] — [[वन]], [[कानन]], [[बीहड़]], [[विटप]], [[विपिन]]। * [[घर]] — [[गृह]], [[सदन]], [[आवास]], [[आलय]], [[गेह]], [[निवास]], [[निलय]], [[मंदिर]]। * [[अमृत]] — [[सुधा]], [[सोम]], [[पीयूष]], [[अमिय]], [[जीवनोदक]] * [[असुर]] — [[राक्षस]], [[दैत्य]], [[दानव]], [[निशाचर]], [[दनुज]], [[यातुधान]], [[निशिचर]], [[रजनीचर]]। * [[अग्नि]] — [[आग]], [[अनल]], [[पावक]], [[वह्नि]]। * [[अश्व]] — [[घोड़ा]], [[हय]], [[तुरंग]], [[वाजी]], [[घोटक]], [[सैंधव]], [[तुरंग]]। * [[आकाश]] — [[गगन]], [[नभ]], [[आसमान]], [[व्योम]], [[अंबर]], [[धौ]], [[अंतरिक्ष]], [[अनंत]] * [[आँख]] — [[नेत्र]], [[दृग]], [[नयन]], [[लोचन]], [[चक्षु]], [[अक्षि]], [[अंबक]], [[दृष्टि]], [[विलोचन]]। * [[इच्छा]] — [[आकांक्षा]], [[चाह]], [[अभिलाषा]], [[कामना]], [[ईप्सा]], [[मनोरथ]], [[स्पृहा]], [[ईहा]], [[वांछा]]। * [[इंद्र]] — [[सुरेश]], [[देवेंद्र]], [[देवराज]], [[पुरंदर]], [[सुरपति]], [[मघवा]], [[वासव]], [[महेंद्र]]। * [[ईश्वर]] — [[प्रभु]], [[परमेश्वर]], [[भगवान]], [[परमात्मा]]। * [[कमल]] — [[जलज]], [[पंकज]], [[सरोज]], [[राजीव]], [[अरविन्द]], [[नीरज]]। * [[गरमी]] — [[ग्रीष्म]], [[ताप]], [[निदाघ]], [[ऊष्मा]]। * [[गृह]] — [[घर]], [[निकेतन]], [[भवन]], [[आलय]],[[निवास]], [[गेह]], [[सदन]], [[आगार]], [[आयतन]], [[आवास]], [[निलय]], [[धाम]]। * [[गंगा]] — [[सुरसरि]], [[त्रिपथगा]], [[देवनदी]], [[जाह्नवी]], [[भागीरथी]]। * [[चंद्र]] — [[चाँद]], [[चंद्रमा]], [[विधु]], [[शशि]], [[राकेश]], [[हिमांशु]], [[सुधांशु]], [[सुधाकर]], [[सुधाधर]], [[सारंग]], [[निशाकर]], [[निशापति]], [[रजनीपति]],[[मृगांक]], [[कलानिधि]]। * [[जल]] — [[वारि]], [[पानी]], [[नीर]], [[सलिल]], [[तोय]], [[उदक]], [[अंबु]], [[जीवन]], [[पय]], [[अमृत]], [[मेघपुष्प]]। * [[नदी]] — [[सरिता]], [[तटिनी]], [[तरंगिणी]], [[निर्झरिणी]], [[आपगा]], [[निम्नगा]], [[कूलंकषा]]। * [[पवन]] — [[वायु]], [[समीर]], [[हवा]], [[अनिल]]। * [[पत्नी]] — [[भार्या]], [[दारा]], [[अर्धांगनी]], [[वामा]], [[गृहिणी]], [[बहू]], [[वधू]], [[कलत्र]], [[प्राणप्रिया]] * [[पुत्र]] — [[बेटा]], [[सुत]], [[तनय]], [[आत्मज]], [[जनज]], [[लड़का]], [[तनुज]]। * [[पुत्री]] — [[बेटी]], [[सुता]], [[तनया]], [[आत्मजा]], [[दुहिता]], [[नंदिनी]], [[तनुजा]]। * [[दोस्त]] — [[बन्धु]], [[मित्र]], [[साथी]], [[यार]], [[सखा]], [[हितैषी]], [[अंतरंग]], [[साखी]], [[जीवन-साथी]], [[मीत]], [[सहायक]] * [[पृथ्वी]] — [[धरा]], [], [[धरती]], [[वसुधा]], [[भूमि]], [[वसुंधरा]], [[भू]], [[इला]], [[धरा]], [[धरत्री]], [[धरणी]]। * [[पर्वत]] — [[शैल]], [[नग]], [[भूधर]], [[पहाड़]], [[अंचल]], [[महीधर]], [[गिरि]], [[भूमिधर]], [[तुंग]], [[अद्रि]]। * [[बिजली]] — [[चपला]], [[चंचला]], [[दामिनी]], [[सौदामनी]], [[विधुत्]], [[तड़ित]], [[बीजुरी]], [[क्षणप्रभा]]। * [[मेघ]] — [[बादल]], [[जलधर]], [[पयोद]], [[पयोधर]], [[घन]]। * [[राजा]] — [[नृप]], [[नृपति]], [[भूपति]], [[नरपति]], [[भूप]], [[महीप]], [[महीपति]], [[नरेश]], [[राव]], [[सम्राट्]] * [[रजनी]] — [[रात्रि]], [[निशा]], [[यामिनी]], [[विभावरी]]। * [[सर्प]] — [[साँप]], [[अहि]], [[भुजंग]], [[विषधर]], [[व्याल]], [[फणी]], [[उरग]], [[पन्नग]], [[नाग]]। * [[सागर]] — [[समुद्र]], [[उदधि]], [[जलधि]], [[वारिधि]], [[पारावार]], [[सिंधु]], [[नीरनिधि]], [[नदीश]], [[पयोधि]], [[अर्णव]], [[पयोनिधि]], [[रत्नाकर]], [[अब्धि]], [[वारीश]], [[जलधाम]], [[नीरधि]]। * [[सिंह]] — [[शेर]], [[वनराज]], [[शार्दूल]], [[मृगराज]], [[व्याघ्र]], [[पंचमुख]], [[मृगेंद्र]], [[केशरी]], [[केहरी]], [[केशी]], [[महावीर]]। * [[सूर्य]] — [[रवि]], [[दिनकर]], [[सूरज]], [[भास्कर]], [[मार्तंड]], [[मरीची]], [[प्रभाकर]], [[सविता]], [[पतंग]], [[दिवाकर]], [[हंस]], [[आदित्य]], [[भानु]], [[अंशुमाली]]। * [[स्त्री]] — [[ललना]], [[नारी]], [[कामिनी]], [[रमणी]], [[महिला]], [[वनिता]], [[कांता]]। * [[शिक्षक]] — [[गुरु]], [[अध्यापक]], [[आचार्य]], [[उपाध्याय]]। * [[हाथी]] — [[कुंजर]], [[गज]], [[द्विप]], [[करी]], [[हस्ती]]। * [[सिर]] - [[शीश]], [[मुंड]], [[माथा]]। * [[अनुपम]]-- [[अपूर्व]], [[अनोखा]], [[अद्भुत]], [[अनूठा]], [[अद्वितीय]], [[अतुल]] * [[आम]]-- [[आम्र]], [[चूत]], [[रसाल]], [[अमृतफल]], [[सहकार]], [[अतिसौरभ]], [[च्यूत]], * [[आनंद]]-- [[मोदी]], [[प्रमोद]], [[हर्ष]], [[आमोद]], [[सुख]], [[प्रसन्नता]], [[आह्लाद]], [[उल्लास]] * [[आश्रम]]-- [[मठ]], [[विहार]], [[कुटी]], [[स्तर]], [[अखाड़ा]], [[संघ]] * [[कपड़ा]]-- [[वस्त्र]], [[पट]], [[वसन]], [[अंबर]], [[चीर]] , [[ परिधान ]] * [[कमल]]-- [[सरोज]], [[जलज]], [[अब्ज]], [[पंकज]], [[अरविंद]], [[पद्म]], [[कंज]], [[शतदल]], [[अंबुज]], [[सरसिज]], [[नलिन]], [[तामरस]] * [[किरण]]-- [[मरीचि]], [[मयूख]], [[अंशु]], [[कर]], [[रश्मि]], [[प्रभा]], [[अर्चि]], [[गो]] * [[कुबेर]]-- [[किन्नरेश]], [[यक्षराज]], [[धनद]], [[धनाधिप]], [[राजराज]] * [[गणेश]]-- [[लंबोदर]], [[एकदंत]], [[मूषकवाहन]], [[गजवदन]], [[गजानन]], [[विनायक]], [[गणपति]], [[विघ्ननाशक]], [[भवानी नंदन]], [[महाकाय]], [[विघ्नराज]], [[मोदकप्रिय]], [[मोददाता]] * [[गदहा]]-- [[खर]], [[गर्दभ]], [[धूसर]], [[रासभ]], [[बेशर]], [[चक्रीवान्]], [[वैशाखनंदन]] * [[चोर]]-- [[तस्कर]], [[दस्यु]], [[रजनीचर]], [[मोषक]], [[कुंभिल]], [[खनक]], [[साहसिक]] * [[यमुना]]-- [[सूर्यसुता]], [[सूर्यतनया]], [[कालिंदी]], [[अर्कजा]], [[कृष्णा]] * [[तालाब]]-- [[सर]], [[सरोवर]], [[तड़ाग]], [[हृद]], [[पुष्कर]], [[जलाशय]], [[पद्माकर]] * [[दास]]-- [[अनुचर]], [[चाकर]], [[सेवक]], [[नौकर]], [[भृत्य]], [[किंकर]], [[परिचारक]] * [[दु:ख]]-- [[पीड़ा]], [[व्यथा]], [[कष्ट]], [[संकट]], [[शोक]], [[क्लेश]], [[वेदना]], [[यातना]], [[यंत्रणा]], [[खेद]] * [[देवता]]-- [[सुर]], [[अमर]], [[देव]], [[निर्जर]], [[विबुध]], [[त्रिदश]], [[आदित्य]], [[गीर्वाण]] * [[द्रव्य]]-- [[धन]], [[वित्त]], [[संपदा]], [[विभूति]], [[दौलत]], [[संपत्ति]] * [[नौका]]-- [[नाव]], [[तरिणी]], [[जलयान]], [[जलपात्र]], [[तरी]], [[बेड़ा]], [[डोंगी]], [[पतंग]] * [[पति]]-- [[भर्ता]], [[वल्लभ]], [[स्वामी]], [[आर्यपुत्र]] * [[पक्षी]]-- [[विहंग]], [[विहग]], [[खग]], [[पखेरू]], [[परिंदा]], [[चिड़िया]], [[शकुंत]], [[अंडज]], [[पतंग]], [[द्विज]] * [[पंडित]]-- [[सुधी]], [[विद्वान]], [[कोविद]], [[बुध]], [[धीर]], [[मनीषी]], [[प्राज्ञ]], [[विचक्षण]] * [[पुष्प]]-- [[फूल]], [[सुमन]], [[कुसुम]], [[प्रसून]] * [[बाण]]-- [[तीर]], [[शर]], [[विशिख]], [[आशुग]], [[शिलीमुख]], [[इषु]], [[नाराच]] * [[ब्रह्मा]]-- [[आत्मभू]], [[स्वयंभू]], [[चतुरानन]], [[पितामह]], [[हिरण्यगर्भ]], [[लोकेश]], [[विधि]], [[विधाता]] * [[वृक्ष]]-- [[तरु]], [[द्रुम]], [[पादप]], [[विटप]], [[अगम]], [[पेड़]], [[गाछ]] * [[मछली]]-- [[मत्स्य]], [[झख]], [[मीन]], [[जलजीवन]], [[सफरी]], [[झष]], [[जलीय जीव]] * [[महादेव]]-- [[शंभु]], [[ईश]], [[पशुपति]], [[शिव]], [[महेश्वर]], [[शंकर]], [[चंद्रशेखर]], [[भव]], [[भूतेश]], [[गिरीश]], [[हर]], [[त्रिलोचन]] * [[मेघ]]-- [[घन]], [[जलधर]], [[वारिद]], [[बादल]], [[नीरद]], [[वारिधर]], [[पयोद]], [[अंबुद]], [[पयोधर]] * [[मुनि]]-- [[यती]], [[अवधूत]], [[संन्यासी]], [[वैरागी]], [[तापस]], [[संत]], [[भिक्षु]], [[महात्मा]], [[साधु]], [[मुक्तपुरुष]] * [[रात्रि]]-- [[शर्वरी]], [[निशा]], [[रात]], [[रैन]], [[रजनी]], [[यामिनी]], [[त्रियामा]], [[विभावरी]], [[क्षणदा]], * [[विष्णु]]-- [[गरूड़ध्वज]], [[अच्युत]], [[जनार्दन]], [[चक्रपाणि]], [[विश्वंभर]], [[मुकुंद]], [[नारायण]], [[हृषीकेश]], [[दामोदर]], [[केशव]], [[माधव]], [[गोविंद]], [[लक्ष्मीपति]], [[विभु]], [[विश्वरूप]] * [[समूह]]-- [[समुदाय]], [[वृंद]], [[गण]], [[संघ]], [[पुंज]], [[दल]], [[झुंड]], [[मंडली]], [[टोली]], [[जत्था]] * [[सरस्वती]]-- [[ब्राह्मी]], [[भारती]], [[भाषा]], [[वाक्]], [[गिरा]], [[शारदा]], [[वीणापाणि]], [[वागीशा]] * [[सोना]]-- [[सुवर्ण]], [[स्वर्ण]], [[कंचन]], [[हाटक]], [[कनक]], [[हिरण्य]], [[हेम]], [[जातरूप]] * [[सुंदर]]-- [[रुचिर]], [[चारु]], [[रम्य]], [[सुहावना]], [[मनोहर]], [[रमणीक]], [[चित्ताकर्षक]], [[ललित]], * [[हाथी]]--[[गज]], [[हस्ती]], [[मतंग]] [[श्रेणी:व्याकरण] harendranaithani2580@gmail.com 58qu48jb5y89jm2vkbd9h8uuj29sbx5 474745 474744 2022-07-28T17:29:58Z J ansari 7297 [[Special:Contributions/2409:4053:D0A:8A17:0:0:8649:2402|2409:4053:D0A:8A17:0:0:8649:2402]] ([[User talk:2409:4053:D0A:8A17:0:0:8649:2402|Talk]]) के संपादनों को हटाकर [[User:J ansari|J ansari]] के अन्तिम अवतरण को पूर्ववत किया wikitext text/x-wiki * [[पत्थर]] — [[पाषाण]], [[प्रस्तर]], [[पाहन]]। * [[पानी]]— [[जल]], [[वारि]], [[नीर]], [[तोय]], [[सलिल]], [[अंबु]], [[सर]]। * [[आकाश]] — [[व्योम]], [[शून्य]], [[गगन]], [[अम्बर]], [[आसमान]], [[अंतरिक्ष]], [[नभ]],, [[धौ]], [[अनंत]] * [[हवा]] — [[पवन]], [[वायु]], [[समीर]], [[अनिल]], [[वात]], [[मरुत्]], [[पवमान]], [[बयार]], [[प्रकंपन]], [[समी]] * [[साँप]] — [[सर्प]], [[नाग]], [[विषधर]], [[व्याल]], [[भुजंग]], [[उरग]], [[अहि पन्नग]]। * [[जंगल]] — [[वन]], [[कानन]], [[बीहड़]], [[विटप]], [[विपिन]]। * [[घर]] — [[गृह]], [[सदन]], [[आवास]], [[आलय]], [[गेह]], [[निवास]], [[निलय]], [[मंदिर]]। * [[अमृत]] — [[सुधा]], [[सोम]], [[पीयूष]], [[अमिय]], [[जीवनोदक]] * [[असुर]] — [[राक्षस]], [[दैत्य]], [[दानव]], [[निशाचर]], [[दनुज]], [[यातुधान]], [[निशिचर]], [[रजनीचर]]। * [[अग्नि]] — [[आग]], [[अनल]], [[पावक]], [[वह्नि]]। * [[अश्व]] — [[घोड़ा]], [[हय]], [[तुरंग]], [[वाजी]], [[घोटक]], [[सैंधव]], [[तुरंग]]। * [[आकाश]] — [[गगन]], [[नभ]], [[आसमान]], [[व्योम]], [[अंबर]], [[धौ]], [[अंतरिक्ष]], [[अनंत]] * [[आँख]] — [[नेत्र]], [[दृग]], [[नयन]], [[लोचन]], [[चक्षु]], [[अक्षि]], [[अंबक]], [[दृष्टि]], [[विलोचन]]। * [[इच्छा]] — [[आकांक्षा]], [[चाह]], [[अभिलाषा]], [[कामना]], [[ईप्सा]], [[मनोरथ]], [[स्पृहा]], [[ईहा]], [[वांछा]]। * [[इंद्र]] — [[सुरेश]], [[देवेंद्र]], [[देवराज]], [[पुरंदर]], [[सुरपति]], [[मघवा]], [[वासव]], [[महेंद्र]]। * [[ईश्वर]] — [[प्रभु]], [[परमेश्वर]], [[भगवान]], [[परमात्मा]]। * [[कमल]] — [[जलज]], [[पंकज]], [[सरोज]], [[राजीव]], [[अरविन्द]], [[नीरज]]। * [[गरमी]] — [[ग्रीष्म]], [[ताप]], [[निदाघ]], [[ऊष्मा]]। * [[गृह]] — [[घर]], [[निकेतन]], [[भवन]], [[आलय]],[[निवास]], [[गेह]], [[सदन]], [[आगार]], [[आयतन]], [[आवास]], [[निलय]], [[धाम]]। * [[गंगा]] — [[सुरसरि]], [[त्रिपथगा]], [[देवनदी]], [[जाह्नवी]], [[भागीरथी]]। * [[चंद्र]] — [[चाँद]], [[चंद्रमा]], [[विधु]], [[शशि]], [[राकेश]], [[हिमांशु]], [[सुधांशु]], [[सुधाकर]], [[सुधाधर]], [[सारंग]], [[निशाकर]], [[निशापति]], [[रजनीपति]],[[मृगांक]], [[कलानिधि]]। * [[जल]] — [[वारि]], [[पानी]], [[नीर]], [[सलिल]], [[तोय]], [[उदक]], [[अंबु]], [[जीवन]], [[पय]], [[अमृत]], [[मेघपुष्प]]। * [[नदी]] — [[सरिता]], [[तटिनी]], [[तरंगिणी]], [[निर्झरिणी]], [[आपगा]], [[निम्नगा]], [[कूलंकषा]]। * [[पवन]] — [[वायु]], [[समीर]], [[हवा]], [[अनिल]]। * [[पत्नी]] — [[भार्या]], [[दारा]], [[अर्धांगनी]], [[वामा]], [[गृहिणी]], [[बहू]], [[वधू]], [[कलत्र]], [[प्राणप्रिया]] * [[पुत्र]] — [[बेटा]], [[सुत]], [[तनय]], [[आत्मज]], [[जनज]], [[लड़का]], [[तनुज]]। * [[पुत्री]] — [[बेटी]], [[सुता]], [[तनया]], [[आत्मजा]], [[दुहिता]], [[नंदिनी]], [[तनुजा]]। * [[दोस्त]] — [[बन्धु]], [[मित्र]], [[साथी]], [[यार]], [[सखा]], [[हितैषी]], [[अंतरंग]], [[साखी]], [[जीवन-साथी]], [[मीत]], [[सहायक]] * [[पृथ्वी]] — [[धरा]], [], [[धरती]], [[वसुधा]], [[भूमि]], [[वसुंधरा]], [[भू]], [[इला]], [[धरा]], [[धरत्री]], [[धरणी]]। * [[पर्वत]] — [[शैल]], [[नग]], [[भूधर]], [[पहाड़]], [[अंचल]], [[महीधर]], [[गिरि]], [[भूमिधर]], [[तुंग]], [[अद्रि]]। * [[बिजली]] — [[चपला]], [[चंचला]], [[दामिनी]], [[सौदामनी]], [[विधुत्]], [[तड़ित]], [[बीजुरी]], [[क्षणप्रभा]]। * [[मेघ]] — [[बादल]], [[जलधर]], [[पयोद]], [[पयोधर]], [[घन]]। * [[राजा]] — [[नृप]], [[नृपति]], [[भूपति]], [[नरपति]], [[भूप]], [[महीप]], [[महीपति]], [[नरेश]], [[राव]], [[सम्राट्]] * [[रजनी]] — [[रात्रि]], [[निशा]], [[यामिनी]], [[विभावरी]]। * [[सर्प]] — [[साँप]], [[अहि]], [[भुजंग]], [[विषधर]], [[व्याल]], [[फणी]], [[उरग]], [[पन्नग]], [[नाग]]। * [[सागर]] — [[समुद्र]], [[उदधि]], [[जलधि]], [[वारिधि]], [[पारावार]], [[सिंधु]], [[नीरनिधि]], [[नदीश]], [[पयोधि]], [[अर्णव]], [[पयोनिधि]], [[रत्नाकर]], [[अब्धि]], [[वारीश]], [[जलधाम]], [[नीरधि]]। * [[सिंह]] — [[शेर]], [[वनराज]], [[शार्दूल]], [[मृगराज]], [[व्याघ्र]], [[पंचमुख]], [[मृगेंद्र]], [[केशरी]], [[केहरी]], [[केशी]], [[महावीर]]। * [[सूर्य]] — [[रवि]], [[दिनकर]], [[सूरज]], [[भास्कर]], [[मार्तंड]], [[मरीची]], [[प्रभाकर]], [[सविता]], [[पतंग]], [[दिवाकर]], [[हंस]], [[आदित्य]], [[भानु]], [[अंशुमाली]]। * [[स्त्री]] — [[ललना]], [[नारी]], [[कामिनी]], [[रमणी]], [[महिला]], [[वनिता]], [[कांता]]। * [[शिक्षक]] — [[गुरु]], [[अध्यापक]], [[आचार्य]], [[उपाध्याय]]। * [[हाथी]] — [[कुंजर]], [[गज]], [[द्विप]], [[करी]], [[हस्ती]]। * [[सिर]] - [[शीश]], [[मुंड]], [[माथा]]। * [[अनुपम]]-- [[अपूर्व]], [[अनोखा]], [[अद्भुत]], [[अनूठा]], [[अद्वितीय]], [[अतुल]] * [[आम]]-- [[आम्र]], [[चूत]], [[रसाल]], [[अमृतफल]], [[सहकार]], [[अतिसौरभ]], [[च्यूत]], * [[आनंद]]-- [[मोदी]], [[प्रमोद]], [[हर्ष]], [[आमोद]], [[सुख]], [[प्रसन्नता]], [[आह्लाद]], [[उल्लास]] * [[आश्रम]]-- [[मठ]], [[विहार]], [[कुटी]], [[स्तर]], [[अखाड़ा]], [[संघ]] * [[कपड़ा]]-- [[वस्त्र]], [[पट]], [[वसन]], [[अंबर]], [[चीर]] , [[ परिधान ]] * [[कमल]]-- [[सरोज]], [[जलज]], [[अब्ज]], [[पंकज]], [[अरविंद]], [[पद्म]], [[कंज]], [[शतदल]], [[अंबुज]], [[सरसिज]], [[नलिन]], [[तामरस]] * [[किरण]]-- [[मरीचि]], [[मयूख]], [[अंशु]], [[कर]], [[रश्मि]], [[प्रभा]], [[अर्चि]], [[गो]] * [[कुबेर]]-- [[किन्नरेश]], [[यक्षराज]], [[धनद]], [[धनाधिप]], [[राजराज]] * [[गणेश]]-- [[लंबोदर]], [[एकदंत]], [[मूषकवाहन]], [[गजवदन]], [[गजानन]], [[विनायक]], [[गणपति]], [[विघ्ननाशक]], [[भवानी नंदन]], [[महाकाय]], [[विघ्नराज]], [[मोदकप्रिय]], [[मोददाता]] * [[गदहा]]-- [[खर]], [[गर्दभ]], [[धूसर]], [[रासभ]], [[बेशर]], [[चक्रीवान्]], [[वैशाखनंदन]] * [[चोर]]-- [[तस्कर]], [[दस्यु]], [[रजनीचर]], [[मोषक]], [[कुंभिल]], [[खनक]], [[साहसिक]] * [[यमुना]]-- [[सूर्यसुता]], [[सूर्यतनया]], [[कालिंदी]], [[अर्कजा]], [[कृष्णा]] * [[तालाब]]-- [[सर]], [[सरोवर]], [[तड़ाग]], [[हृद]], [[पुष्कर]], [[जलाशय]], [[पद्माकर]] * [[दास]]-- [[अनुचर]], [[चाकर]], [[सेवक]], [[नौकर]], [[भृत्य]], [[किंकर]], [[परिचारक]] * [[दु:ख]]-- [[पीड़ा]], [[व्यथा]], [[कष्ट]], [[संकट]], [[शोक]], [[क्लेश]], [[वेदना]], [[यातना]], [[यंत्रणा]], [[खेद]] * [[देवता]]-- [[सुर]], [[अमर]], [[देव]], [[निर्जर]], [[विबुध]], [[त्रिदश]], [[आदित्य]], [[गीर्वाण]] * [[द्रव्य]]-- [[धन]], [[वित्त]], [[संपदा]], [[विभूति]], [[दौलत]], [[संपत्ति]] * [[नौका]]-- [[नाव]], [[तरिणी]], [[जलयान]], [[जलपात्र]], [[तरी]], [[बेड़ा]], [[डोंगी]], [[पतंग]] * [[पति]]-- [[भर्ता]], [[वल्लभ]], [[स्वामी]], [[आर्यपुत्र]] * [[पक्षी]]-- [[विहंग]], [[विहग]], [[खग]], [[पखेरू]], [[परिंदा]], [[चिड़िया]], [[शकुंत]], [[अंडज]], [[पतंग]], [[द्विज]] * [[पंडित]]-- [[सुधी]], [[विद्वान]], [[कोविद]], [[बुध]], [[धीर]], [[मनीषी]], [[प्राज्ञ]], [[विचक्षण]] * [[पुष्प]]-- [[फूल]], [[सुमन]], [[कुसुम]], [[प्रसून]] * [[बाण]]-- [[तीर]], [[शर]], [[विशिख]], [[आशुग]], [[शिलीमुख]], [[इषु]], [[नाराच]] * [[ब्रह्मा]]-- [[आत्मभू]], [[स्वयंभू]], [[चतुरानन]], [[पितामह]], [[हिरण्यगर्भ]], [[लोकेश]], [[विधि]], [[विधाता]] * [[वृक्ष]]-- [[तरु]], [[द्रुम]], [[पादप]], [[विटप]], [[अगम]], [[पेड़]], [[गाछ]] * [[मछली]]-- [[मत्स्य]], [[झख]], [[मीन]], [[जलजीवन]], [[सफरी]], [[झष]], [[जलीय जीव]] * [[महादेव]]-- [[शंभु]], [[ईश]], [[पशुपति]], [[शिव]], [[महेश्वर]], [[शंकर]], [[चंद्रशेखर]], [[भव]], [[भूतेश]], [[गिरीश]], [[हर]], [[त्रिलोचन]] * [[मेघ]]-- [[घन]], [[जलधर]], [[वारिद]], [[बादल]], [[नीरद]], [[वारिधर]], [[पयोद]], [[अंबुद]], [[पयोधर]] * [[मुनि]]-- [[यती]], [[अवधूत]], [[संन्यासी]], [[वैरागी]], [[तापस]], [[संत]], [[भिक्षु]], [[महात्मा]], [[साधु]], [[मुक्तपुरुष]] * [[रात्रि]]-- [[शर्वरी]], [[निशा]], [[रात]], [[रैन]], [[रजनी]], [[यामिनी]], [[त्रियामा]], [[विभावरी]], [[क्षणदा]], * [[विष्णु]]-- [[गरूड़ध्वज]], [[अच्युत]], [[जनार्दन]], [[चक्रपाणि]], [[विश्वंभर]], [[मुकुंद]], [[नारायण]], [[हृषीकेश]], [[दामोदर]], [[केशव]], [[माधव]], [[गोविंद]], [[लक्ष्मीपति]], [[विभु]], [[विश्वरूप]] * [[समूह]]-- [[समुदाय]], [[वृंद]], [[गण]], [[संघ]], [[पुंज]], [[दल]], [[झुंड]], [[मंडली]], [[टोली]], [[जत्था]] * [[सरस्वती]]-- [[ब्राह्मी]], [[भारती]], [[भाषा]], [[वाक्]], [[गिरा]], [[शारदा]], [[वीणापाणि]], [[वागीशा]] * [[सोना]]-- [[सुवर्ण]], [[स्वर्ण]], [[कंचन]], [[हाटक]], [[कनक]], [[हिरण्य]], [[हेम]], [[जातरूप]] * [[सुंदर]]-- [[रुचिर]], [[चारु]], [[रम्य]], [[सुहावना]], [[मनोहर]], [[रमणीक]], [[चित्ताकर्षक]], [[ललित]], * [[हाथी]]--[[गज]], [[हस्ती]], [[मतंग]] [[श्रेणी:व्याकरण]] d8s7p51suoq7bd6pv3d063w1kuudj6f कुहरित 0 169741 474743 474735 2022-07-28T12:15:18Z J ansari 7297 [[Special:Contributions/सुभाष बिश्नोई|सुभाष बिश्नोई]] ([[User talk:सुभाष बिश्नोई|Talk]]) के संपादनों को हटाकर [[User:OctraBot|OctraBot]] के अन्तिम अवतरण को पूर्ववत किया wikitext text/x-wiki = {{हिन्दी}} = == प्रकाशितकोशों से अर्थ == === शब्दसागर === कुहरित संज्ञा पुं॰ [सं॰] <br><br>३. कोकिल की कूक । <br><br>२. ध्वनि । स्वर । <br><br>३. रनिक्रिया में मुख से निकला शब्द या सोत्कार [को॰] । [[श्रेणी: हिन्दी-प्रकाशितकोशों से अर्थ-शब्दसागर]] cmcin6fhf7teyj17ncjj23fauzo99p1 चाक्षुष 0 183493 474751 241197 2022-07-29T09:45:30Z 2409:4043:4E00:9D9E:0:0:8149:790B wikitext text/x-wiki आंख द्वारा जो देखा गया हो। = {{हिन्दी}} = == प्रकाशितकोशों से अर्थ == === शब्दसागर === चाक्षुष ^१ वि॰ [सं॰] <br><br>१. चक्षु संबंधी । <br><br>२. आँख से देखने का । जिसके बोध नेत्र से हो । चक्षुर्ग्राह्य । चाक्षुष ^२ संज्ञा पुं॰ <br><br>१. न्याय में प्रत्यक्ष प्रमाण का एक भेद । ऐसा प्रत्यक्ष जिसका बोध नेत्रों द्वारा हो । <br><br>२. छठे मनु का नाम । विशेष—भागवत के मत से ये विश्वकर्मा के पुत्र थे । इनकी माता का नाम आकृति और स्त्री का नाम नद्वला था । पुरु कृत्स्न, अमृत, द्यमान्, सत्यवान्, धृत, अग्निष्टोम, अतिरात्र, प्रद्युम्न, शिवि और उल्लुक इनके पुत्र थे । जिस मन्वंतर के ये स्वामी थे, उसके इंद्र का नाम मंध्रद्रुम था । मत्स्यपुराण में पुत्रों के नामों में कुछ भेद है । मार्कंडेय पुराण में चाक्षुष मनु की बड़ी लंबी चौड़ी कथा आई है । उसमें लिखा है कि अनमित्र नामक राजा को उनकी रानी भद्रा से एक पुत्र उत्पन्न हुआ । एक दिन रानी उसपुत्र को लेकर प्यार कर रही थी । इतने में पुत्र एकबारगी हँस पड़ा । जब रानी ने कारण पूछा, तब पुत्र ने कहा—मुझे खाने के लिये एक बिल्ली ताक में बैठी है । मैं तुह्मारी गोद में ८-९-दिन से अधिक नहीं रहने पाऊँगा, इसी से तुम्हारा मिथ्या प्रेम देखकर मुझे हँसी आई । रानी यह सुनकर बहुत दुखी हुई । उसी दिन विक्रांत नामक राजा की रानी को भी एक पुत्र हुआ था । भद्रा कौशल से अपने पुत्र को विक्रांत की रानी की चारपाई पर रखआई और उसका पुत्र लाकर आप पालने लगी । विक्रांत राजा ने उस पुत्र का नाम आनंद रखा । जब आनंद का उपनयन होने लगा, तब आचार्य ने उसे उपदेश दिया 'पहले अपनी माता की पूजा करो' । आनंद ने काहा—मेरी माता तो यहाँ है नहीं; अतः जिसने मेरा पालन किया है, उसी की पूजा करता हूँ' । पूछने पर आनंद ने सब व्यवस्था कह सुनाई । पीछे राजा और रानी को ढारस बँधाकर वे स्वयं तपस्या करने लगे । आनंद की तपस्या से संतुष्ट होकर ब्रह्मा ने उसे मनु बना दिया और उसका नाम चाक्षुष रखा । <br><br>३. स्वायंभुव मनु के पुत्र का नाम । <br><br>४. चौदहवें मन्वतर के एक देव गण का नाम । [[श्रेणी: हिन्दी-प्रकाशितकोशों से अर्थ-शब्दसागर]] q4mqvza03ckd8kacz9sws15g0enkjkl वानर 0 261675 474747 458852 2022-07-29T09:36:41Z Riteshmmec 15739 /* शब्दसागर */ wikitext text/x-wiki = {{हिन्दी}} = == प्रकाशितकोशों से अर्थ == === शब्दसागर === वानर ^१ संज्ञा पुं॰ [सं॰] <br><br>१. वन में रहने वाले । <br><br>२. दोहे का एक भेद, जिसके प्रत्येक चरण में १० गुरु और २८ लघु होते हैं । यथा—जड़ चेतन गुणदोषमय, विश्व कीन्ह करतार । संत हंस गुण गहहिं पै परिहरि वारि विकार । <br><br>३. एक प्रकार का गंधद्रव्य । राल । यक्षधूप (को॰) । वानर ^२ संज्ञा पुं॰ [देश॰] राठोड़ क्षत्रियों की एक शाखा । उ॰— बन्नर नील जिसौ बल वानर ।—रा॰ रू॰, पृ॰ १४६ । [[श्रेणी: हिन्दी-प्रकाशितकोशों से अर्थ-शब्दसागर]] jjggqg8ckax8sl5ujni89qwsyn8eu4j 474748 474747 2022-07-29T09:37:24Z Riteshmmec 15739 /* शब्दसागर */ wikitext text/x-wiki = {{हिन्दी}} = == प्रकाशितकोशों से अर्थ == === शब्दसागर === वानर ^१ संज्ञा पुं॰ [सं॰] <br><br>१. वन में रहने वाला समुदाय । <br><br>२. दोहे का एक भेद, जिसके प्रत्येक चरण में १० गुरु और २८ लघु होते हैं । यथा—जड़ चेतन गुणदोषमय, विश्व कीन्ह करतार । संत हंस गुण गहहिं पै परिहरि वारि विकार । <br><br>३. एक प्रकार का गंधद्रव्य । राल । यक्षधूप (को॰) । वानर ^२ संज्ञा पुं॰ [देश॰] राठोड़ क्षत्रियों की एक शाखा । उ॰— बन्नर नील जिसौ बल वानर ।—रा॰ रू॰, पृ॰ १४६ । [[श्रेणी: हिन्दी-प्रकाशितकोशों से अर्थ-शब्दसागर]] saqy2r16i4fjzobor3e6q3m10vco01l 474749 474748 2022-07-29T09:38:02Z Riteshmmec 15739 /* शब्दसागर */ wikitext text/x-wiki = {{हिन्दी}} = == प्रकाशितकोशों से अर्थ == === शब्दसागर === वानर ^१ संज्ञा पुं॰ [सं॰] <br><br>१. वन में रहने वाला नर/समुदाय । <br><br>२. दोहे का एक भेद, जिसके प्रत्येक चरण में १० गुरु और २८ लघु होते हैं । यथा—जड़ चेतन गुणदोषमय, विश्व कीन्ह करतार । संत हंस गुण गहहिं पै परिहरि वारि विकार । <br><br>३. एक प्रकार का गंधद्रव्य । राल । यक्षधूप (को॰) । वानर ^२ संज्ञा पुं॰ [देश॰] राठोड़ क्षत्रियों की एक शाखा । उ॰— बन्नर नील जिसौ बल वानर ।—रा॰ रू॰, पृ॰ १४६ । [[श्रेणी: हिन्दी-प्रकाशितकोशों से अर्थ-शब्दसागर]] 4sz4zj3e0ru99n70v8qyo4iagum37jl 474750 474749 2022-07-29T09:40:10Z Riteshmmec 15739 /* शब्दसागर */ wikitext text/x-wiki = {{हिन्दी}} = == प्रकाशितकोशों से अर्थ == === शब्दसागर === वानर ^१ संज्ञा पुं॰ [सं॰] <br><br>१. वन में रहने वाला नर/समुदाय । <br><br>२. दोहे का एक भेद, जिसके प्रत्येक चरण में १० गुरु और २८ लघु होते हैं । यथा—जड़ चेतन गुणदोषमय, विश्व कीन्ह करतार । संत हंस गुण गहहिं पै परिहरि वारि विकार । <br><br>३. एक प्रकार का गंधद्रव्य । राल । यक्षधूप (को॰) । वानर ^२ संज्ञा पुं॰ [देश॰] राठोड़ क्षत्रियों की एक शाखा । उ॰— बन्नर नील जिसौ बल वानर ।—रा॰ रू॰, पृ॰ १४६ । '''नोट''': बंदर के लिए [[मर्कट]] शब्द का प्रयोग होता है। [[श्रेणी: हिन्दी-प्रकाशितकोशों से अर्थ-शब्दसागर]] be8zijx0779nutxz279am9j4on0ldqh 0 270180 474746 474738 2022-07-28T17:31:04Z J ansari 7297 [[Special:Contributions/2401:4900:5446:66E4:7D2:651E:7AF1:B55C|2401:4900:5446:66E4:7D2:651E:7AF1:B55C]] ([[User talk:2401:4900:5446:66E4:7D2:651E:7AF1:B55C|Talk]]) के संपादनों को हटाकर [[User:कन्हाई प्रसाद चौरसिया|कन्हाई प्रसाद चौरसिया]] के अन्तिम अवतरण को पूर्ववत किया wikitext text/x-wiki {{हिन्दी वर्णमाला}} {{देवनागरी वर्ण सूचना|hex=0905|name=देवनागरी अक्षर '''श'''|image=[[चित्र:Devanagari ç श.gif |100px]]}} = {{हिन्दी}} = ==उच्चारण== {{audio|hi|Sa-श.ogg }} == प्रकाशितकोशों से अर्थ == === शब्दसागर === श हिंदी वर्णमाला में व्यंजन का तीसवाँ वर्ण । इसका उच्चारण प्रधानतया तालु का सहायता से होता है, इससे इसे तलव्य श कहते है । यह महाप्राण है और इसक उच्चारण में एक प्रकार का धषण होता है; इसलिय इस ऊष्म भी कहते हैँ । आभ्यंतर प्रयत्न के विचार से यह इषतस्पृष्ट है; और इसमे बाह्य प्रयत्न श्वास और घाष होता है । श संज्ञा पुं॰ [सं॰] <br><br>१. शिव । <br><br>२. कल्याण । मंगल । <br><br>३. शस्त्र । हथियार । <br><br>४. विनाशक । काटनेवाला (को॰) । <br><br>५. शास्त्र (को॰) । <br><br>६. आनंद । सौख्य (को॰) । [[श्रेणी: हिन्दी-प्रकाशितकोशों से अर्थ-शब्दसागर]] ecxg8dwdxul5u30bxgl0ebfwzet0vp9