ប៉ែន រ៉ន

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="km">
  <siteinfo>
    <sitename>វិគីភីឌា</sitename>
    <dbname>kmwiki</dbname>
    <base>https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%91%E1%9F%86%E1%9E%96%E1%9F%90%E1%9E%9A%E1%9E%8A%E1%9E%BE%E1%9E%98</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.23</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">មេឌា</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">ពិសេស</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">ការពិភាក្សា</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">អ្នកប្រើប្រាស់</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">ការពិភាក្សារបស់អ្នកប្រើប្រាស់</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">វិគីភីឌា</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">ការពិភាក្សាអំពីវិគីភីឌា</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">ឯកសារ</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">ការពិភាក្សាអំពីឯកសារ</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">មេឌាវិគី</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">ការពិភាក្សាអំពីមេឌាវិគី</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">ទំព័រគំរូ</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">ការពិភាក្សាអំពីទំព័រគំរូ</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">ជំនួយ</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">ការពិភាក្សាអំពីជំនួយ</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">ការពិភាក្សាអំពីចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Module</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Module talk</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Gadget</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Gadget talk</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Gadget definition</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Gadget definition talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>ប៉ែន រ៉ន</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4756</id>
    <revision>
      <id>282220</id>
      <parentid>282164</parentid>
      <timestamp>2022-08-05T18:21:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Camhistory</username>
        <id>36281</id>
      </contributor>
      <comment>/* បទចម្រៀងពេញនិយម */កំពុងចងក្រង</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12897" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox&quot; style=&quot;width:1em;&quot;
|- style=&quot;text-align:center;&quot;
|style=&quot;background: #778899;&quot; colspan=&quot;2&quot;|&lt;p style=&quot;font-family:Khmer OS Battambang; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;&gt; ប៉ែន រ៉ន &lt;/p&gt;
|- style=&quot;text-align:center;&quot;
| colspan=&quot;2&quot; |[[File:Pen Ran.jpg|250px]]
|- style=&quot;text-align:center;&quot;
|style=&quot;background: #ABCDEF;&quot; colspan=&quot;2&quot; |Original Artist Pen Ran &lt;br&gt; 
|- style=&quot;background: #f1f5fc;&quot;
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''ឈ្មោះ'''
| [[ប៉ែន រ៉ន]]
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''ថ្ងៃ.ខែ.ឆ្នាំកំណើត'''
| 08 កុម្ភៈ 1944
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''មរណៈភាព'''
| 1976 (31ឆ្នាំ)
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''សញ្ជាតិ'''
| {{KHM}}
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''ប្រភេទតន្ត្រី'''
|​Khmer Music, Classic, Rock , Jazz, Blues, Twist, Ah Go-Go, Bolero, Cha-cha-cha.
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''ឆ្នាំសកម្ម''' 
|1963-1975
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''អជីបសិល្បៈ''' 
| 
* អ្នកចម្រៀង 
* អ្នកនិពន្ធបទចម្រៀង 
* អ្នកនិពន្ធបទភ្លេង
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''ស្លាកតន្ត្រី''' 
| អ្នកចម្រៀងឯករាជ
|}

'''ប៉ែន រ៉ន''' ([[អង់គ្លេស]]: Pen Ran) (កើតថ្ងៃទី ០៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ១៩៤៤) នាងគឺជាតារាចម្រៀងកម្ពុជាមួយរូប ដែលទទួលបាននូវការចាប់អារម្មណ៍ពីទស្សនិជន ជាមួយនិងការបង្ហាញខ្លួនរបស់នាងក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៣ ជាមួយនិង អាល់ប៊ុម វាយលុកខ្លាំង (Hits Album) នៃបទចម្រៀងពេញនិយមក្នុងចង្វាក់ទ្វីស (Twist Dance) &quot;រាំចង្វាក់ទ្វីស&quot; និង បទចម្រៀង &quot;ខ្ញុំមិនសុខចិត្តទេ&quot; បានរុញកេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់នាងជាប់ក្នុងកំពូលបទចម្រៀងវិទ្យុជាតិកម្ពុជា (Top in Radio National Kampuchea) ហៅកាត់ថា RNK និង ជាប់ជាកំពូលបទចម្រៀងក្នុងវិទ្យុជាច្រើនផ្សេងទៀត ដែលមានការពេញនិយមចាក់ស្ដាប់ច្រើនជាងគេផងដែរ ។&lt;ref&gt; John Shepherd, David Horn, Dave Laing (2005) [https://books.google.com/books/about/Continuum_Encyclopedia_of_Popular_Music.html?id=ShUKAQAAMAAJ Continuum Encyclopedia of Popular Music of the World Part 2 Locations (5 Vol Set): Volumes III to VII], Publisher: Bloomsbury Academic, Original from the University of Michigan p.1824 [[ISBN]]: 0826474365, 9780826474360 &lt;/ref&gt;

== ជីវិតចាប់ផ្ដើម == 
'''Early Life'''

ប៉ែនរ៉ន កេីតនៅថ្ងៃទី​០៨ ខែ​ កុម្ភៈ ឆ្នាំ​ ១៩៤៤ មានទីកន្លែងកំណើតនៅទីរួម [[ខេត្តបាត់ដំបង]] (បច្ចុប្បន្ន: [[ក្រុងបាត់ដំបង]]) មិនមានកំណត់ត្រាពីឪពុកម្ដាយរបស់នាងឡើយ ឪពុករបស់នាងជាសាស្ត្រាចារ្យផ្នែកដូរតន្ត្រី អ្នកនាងបានចូលប្រឡូកវិស័យសិល្បៈលើកដំបូងក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៣ ដោយមានការជ្រោមជ្រែងពីឪពុក និងបងស្រីផ្ទាល់ គឺ ប៉ែនចន្ថា ដែលបាននាំអ្នកនាងច្រៀងតាមកម្មវីធីបុណ្យផ្សេងៗ និង ច្រៀងតាមភោជនីដ្ឋានផងដែរ បទចម្រៀងដំបូង ដែលធ្វើឱ្យនាង ប៉ែនរ៉ន មានឈ្មោះល្បីប្រចាំខេត្តបាត់ដំបងនេះ គឺបទ &quot;ផ្កាកប្បាស&quot; (Pka Kabas) ។ នាងមានបងប្អូនស្រីបង្កើត ៣នាក់ ប៉ែនរ៉ម ប៉ែនរុាំ និង បែ៉នចន្ថា បងប្អូននាងទាំង៣ ក្នុងនោះមាន ២នាក់បួករួមទាំងនាងប៉ែនរ៉នផ្ទាល់ ប្រហែលត្រូវបានពួកខ្មែរក្រហមយកទៅសម្លាប់នៅវាលពិឃាតជើងឯក ក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៦ ហើយមិនមានកំណត់ត្រាច្រើនពីនាងទៀតឡើយ ចំណែកប្អូនស្រីរបស់នាង ប៉ែនរ៉ម បានរួចជីវិត និង បានទៅរស់នៅ [[សហរដ្ឋអាមេរិក]] ក្នុងរដ្ឋកាលីហ្វរញ៉ា អ្នកនាងប៉ែនរ៉ម មិនសូវមានការចងចាំបានល្អនោះទេ ក្រោយមកនាងក៏បានមរណៈភាពដោយសារជំងឺ នៅទីនោះក្នុងអំឡុងដើមឆ្នាំ ២០០៥ ។&lt;ref&gt; IMDb (1990) [https://www.imdb.com/name/nm2122846/bio Pen Ran Biography], Website: www.imdb.com Publication: © 1990-2022 by IMDb.com, Inc. &lt;/ref&gt;

== អាជីពតន្ត្រី == 
'''Music career'''

ប៉ែនរ៉ន បានឈានជេីងចូលវិស័យសិល្បះ ដំបូងនាអំឡុងឆ្នាំ ១៩៦៣ បទចម្រៀងដំបូងដែលធ្វើឱ្យនាងល្បីទូទាំង [[ខេត្តបាត់ដំបង]] នោះគឺបទ &quot;ផ្កាកប្បាស&quot; ដែលនិពន្ធដោយឪពុកនាងផ្ទាល់ បទនេះផងដែរ បានជាប់ក្នុងកំពូលតារាង វិទ្យុជាតិបាត់ដំបង (Top in Battambang National Radio) ភាពល្បីល្បាញនេះបានធ្វើឱ្យនាងក្លាយជាតារាចម្រៀងអជីប ក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៣ ដែលចេញ ជាមួយនិង អាល់ប៊ុម វាយលុកខ្លាំង (Hits Album) នៃបទចម្រៀងពេញនិយមក្នុងចង្វាក់ទ្វីស (Twist Dance) &quot;រាំចង្វាក់ទ្វីស&quot; នេះបើយោងតាមប្រសាសន៍របស់អ្នកម្នាងសៀងឌី ដែលរៀបរាប់ត្រួសៗពីអ្នកនាងប៉ែនរ៉ន ។ ក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៤ អ្នកនាងប៉ែនរ៉ន បានផ្លាសមក [[រាជធានីភ្នំពេញ]] និង បានច្រៀងចម្រៀងជាច្រើនក្នុងខ្សែរភាពយន្ត ដូចជាបទ &quot;ទំនួញនាងព្រាហ្មកេសរ&quot; ក្នុងខ្សែរភាពយន្តរឿង &quot;ព្រះលក្សិណវង្ស&quot; និងបទ &quot;ក្ដាមស្រែ&quot; ដែលមានភាពល្បីល្បាញទៅដល់ [[ប្រទេសថៃ]] ផងដែរ និងបានទម្លាក់បទចម្រៀងយ៉ាងកក្រើកនៅក្រុងភ្នំពេញនោះគឺបទ &quot;រាំទាន់ខ្លួននៅក្មេង&quot; ដែលបានជាប់ក្នុងកំពូលបទចម្រៀង ក្នុងស្ថានីយ៍វិទ្យុ៥ នៅភ្នំពេញ ។&lt;ref&gt; Asian Music (2008) [https://books.google.com/books/about/Asian_Music.html?id=QCxLAQAAIAAJ Asian Music, Volume 39, Issue 1], Publisher: Original from the University of California &lt;/ref&gt;

=== បទចម្រៀងពេញនិយម ===
'''Popular songs'''

ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ១៩៦៥ បទចម្រៀងរបស់តារាចម្រៀង ប៉ែន រ៉ន មានភាពល្បីល្បាញជាខ្លាំង ដោយក្នុងនោះមានបទ &quot;មេម៉ាយសប្បាយចិត្ត&quot; &quot;ខ្ញុំមេម៉ាយៗ&quot; និងបទចម្រៀងភាពយន្ត ហើយអ្នកស្រីបានចាប់ដៃគូជាមួយលោក [[ស៊ីន ស៊ីសាមុត]] ដែលជាកិច្ចសហការក្នុងការផលិតនៅបទចម្រៀងរួមគ្នាជាច្រើនបទផងដែរ ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ១៩៦៦ ជាមួយនិងចង្វាក់រាំថ្មីបែប ឆាឆាឆា (Cha Cha Cha) និង អាហ្គោៗ (Ah Go-Go) ភាពល្បីល្បាញរបស់អ្នកនាងប៉ែន រ៉ន បានល្បីល្បាញទៅដល់ [[ប្រទេសឡាវ]] ផងដែរ ជាមួយនិងចង្វាក់ [[រាំវង់]] ក្នុងនោះមានបទ &quot;ចុកក្នុងទ្រូង&quot; ឆ្នាំ ១៩៧១ និងបានដាក់បញ្ចូលក្នុងខ្សែរភាពយន្តផងដែរ ភាពល្បីល្បាញនេះត្រូវបានអ្នកចម្រៀងឡាវ យកទៅបកស្រាយជាភាសាឡាវច្រៀងទាក់ទង និង ជនជាតិតៃឡាវ ដែលមានចំណងជើងថា (Tai Dam Lum Pun) ក្នុងឆ្នាំ ១៩៧២ ហើយត្រូវបានអ្នកចម្រៀងថៃ យកទៅបកស្រាយជាភាសាថៃ មានចំណងជើងថា (Thai Dam Lam Phan) ផងដែរ ។

== សមិទ្ធិផល == 
'''Achievement'''

{| class=&quot;wikitable&quot;
! style=&quot;background-color:#F0DC82&quot; width=10% | ឆ្នាំ
! style=&quot;background-color:#F0DC82&quot; width=20% | ការដាក់ចូល
! style=&quot;background-color:#F0DC82&quot; width=20% | ប្រភេទពាន
! style=&quot;background-color:#F0DC82&quot; width=10% | លទ្ធផល
! style=&quot;background-color:#F0DC82&quot; width=20% | ស្ថាប័នផ្សព្វផ្សាយ
|-
| align=&quot;center&quot; | 1963
| align=&quot;center&quot; | ផ្កាកប្បាស
| align=&quot;center&quot; | Top 1 Battambang Radio
| align=&quot;center&quot; style=&quot;background:#FFB6C1;&quot; | Nominated 
| align=&quot;center&quot; | Battambang National Radio of Cambodia
|-
| align=&quot;center&quot; | 1964
| align=&quot;center&quot; | ក្ដាមស្រែ
| align=&quot;center&quot; | Apsara Golden Music Awards
| align=&quot;center&quot; style=&quot;background:#90EE90;&quot; | Won
| align=&quot;center&quot; | Apsara Golden Film Festival
|-
| align=&quot;center&quot; | 1964
| align=&quot;center&quot; | រាំទាន់ខ្លួននៅក្មេង
| align=&quot;center&quot; | Best Artist Music Awards
| align=&quot;center&quot; style=&quot;background:#90EE90;&quot; | Won
| align=&quot;center&quot; | Kep International Film Festival Awards
|-
| align=&quot;center&quot; | 1965
| align=&quot;center&quot; | រាជនីសម្លេងសារីកាមាស
| align=&quot;center&quot; | Queen of the Voice Golden Myna Bird
| align=&quot;center&quot; style=&quot;background:#FFD700;&quot; | Nominated 
| align=&quot;center&quot; | Ministry of Propaganda of Cambodia
|}

== កំណត់ចំណាំ ==

* បច្ចុប្បន្នមានបងប្អូនខ្មែរមួយចំនួន បានយល់ច្រឡំនៅរូប អ្នកនាងប៉ែនចន្ថា ដែលត្រូវជាបងស្រី អ្នកនាងប៉ែនរ៉ន យកទៅផុសពាសពេញបណ្ដាញសង្គម ដោយរូបមួយនោះ ជាបងអ្នកនាងប៉ែនចន្ថា មានមុខប៉ោងចាស់បន្តិច ហើយមិនមានប្រជ្រុយខាងក្រោមមាត់ផ្នែកខាងស្ដាំ ដូចអ្នកនាងប៉ែនរ៉ននោះទេ ។

== ឯកសារយោង ==</text>
      <sha1>hif7pn6vuoyfsaz5wtru45c0zzw31w3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>282224</id>
      <parentid>282220</parentid>
      <timestamp>2022-08-05T20:08:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Camhistory</username>
        <id>36281</id>
      </contributor>
      <comment>/* បទចម្រៀងពេញនិយម */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13149" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox&quot; style=&quot;width:1em;&quot;
|- style=&quot;text-align:center;&quot;
|style=&quot;background: #778899;&quot; colspan=&quot;2&quot;|&lt;p style=&quot;font-family:Khmer OS Battambang; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;&gt; ប៉ែន រ៉ន &lt;/p&gt;
|- style=&quot;text-align:center;&quot;
| colspan=&quot;2&quot; |[[File:Pen Ran.jpg|250px]]
|- style=&quot;text-align:center;&quot;
|style=&quot;background: #ABCDEF;&quot; colspan=&quot;2&quot; |Original Artist Pen Ran &lt;br&gt; 
|- style=&quot;background: #f1f5fc;&quot;
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''ឈ្មោះ'''
| [[ប៉ែន រ៉ន]]
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''ថ្ងៃ.ខែ.ឆ្នាំកំណើត'''
| 08 កុម្ភៈ 1944
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''មរណៈភាព'''
| 1976 (31ឆ្នាំ)
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''សញ្ជាតិ'''
| {{KHM}}
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''ប្រភេទតន្ត្រី'''
|​Khmer Music, Classic, Rock , Jazz, Blues, Twist, Ah Go-Go, Bolero, Cha-cha-cha.
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''ឆ្នាំសកម្ម''' 
|1963-1975
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''អជីបសិល្បៈ''' 
| 
* អ្នកចម្រៀង 
* អ្នកនិពន្ធបទចម្រៀង 
* អ្នកនិពន្ធបទភ្លេង
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''ស្លាកតន្ត្រី''' 
| អ្នកចម្រៀងឯករាជ
|}

'''ប៉ែន រ៉ន''' ([[អង់គ្លេស]]: Pen Ran) (កើតថ្ងៃទី ០៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ១៩៤៤) នាងគឺជាតារាចម្រៀងកម្ពុជាមួយរូប ដែលទទួលបាននូវការចាប់អារម្មណ៍ពីទស្សនិជន ជាមួយនិងការបង្ហាញខ្លួនរបស់នាងក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៣ ជាមួយនិង អាល់ប៊ុម វាយលុកខ្លាំង (Hits Album) នៃបទចម្រៀងពេញនិយមក្នុងចង្វាក់ទ្វីស (Twist Dance) &quot;រាំចង្វាក់ទ្វីស&quot; និង បទចម្រៀង &quot;ខ្ញុំមិនសុខចិត្តទេ&quot; បានរុញកេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់នាងជាប់ក្នុងកំពូលបទចម្រៀងវិទ្យុជាតិកម្ពុជា (Top in Radio National Kampuchea) ហៅកាត់ថា RNK និង ជាប់ជាកំពូលបទចម្រៀងក្នុងវិទ្យុជាច្រើនផ្សេងទៀត ដែលមានការពេញនិយមចាក់ស្ដាប់ច្រើនជាងគេផងដែរ ។&lt;ref&gt; John Shepherd, David Horn, Dave Laing (2005) [https://books.google.com/books/about/Continuum_Encyclopedia_of_Popular_Music.html?id=ShUKAQAAMAAJ Continuum Encyclopedia of Popular Music of the World Part 2 Locations (5 Vol Set): Volumes III to VII], Publisher: Bloomsbury Academic, Original from the University of Michigan p.1824 [[ISBN]]: 0826474365, 9780826474360 &lt;/ref&gt;

== ជីវិតចាប់ផ្ដើម == 
'''Early Life'''

ប៉ែនរ៉ន កេីតនៅថ្ងៃទី​០៨ ខែ​ កុម្ភៈ ឆ្នាំ​ ១៩៤៤ មានទីកន្លែងកំណើតនៅទីរួម [[ខេត្តបាត់ដំបង]] (បច្ចុប្បន្ន: [[ក្រុងបាត់ដំបង]]) មិនមានកំណត់ត្រាពីឪពុកម្ដាយរបស់នាងឡើយ ឪពុករបស់នាងជាសាស្ត្រាចារ្យផ្នែកដូរតន្ត្រី អ្នកនាងបានចូលប្រឡូកវិស័យសិល្បៈលើកដំបូងក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៣ ដោយមានការជ្រោមជ្រែងពីឪពុក និងបងស្រីផ្ទាល់ គឺ ប៉ែនចន្ថា ដែលបាននាំអ្នកនាងច្រៀងតាមកម្មវីធីបុណ្យផ្សេងៗ និង ច្រៀងតាមភោជនីដ្ឋានផងដែរ បទចម្រៀងដំបូង ដែលធ្វើឱ្យនាង ប៉ែនរ៉ន មានឈ្មោះល្បីប្រចាំខេត្តបាត់ដំបងនេះ គឺបទ &quot;ផ្កាកប្បាស&quot; (Pka Kabas) ។ នាងមានបងប្អូនស្រីបង្កើត ៣នាក់ ប៉ែនរ៉ម ប៉ែនរុាំ និង បែ៉នចន្ថា បងប្អូននាងទាំង៣ ក្នុងនោះមាន ២នាក់បួករួមទាំងនាងប៉ែនរ៉នផ្ទាល់ ប្រហែលត្រូវបានពួកខ្មែរក្រហមយកទៅសម្លាប់នៅវាលពិឃាតជើងឯក ក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៦ ហើយមិនមានកំណត់ត្រាច្រើនពីនាងទៀតឡើយ ចំណែកប្អូនស្រីរបស់នាង ប៉ែនរ៉ម បានរួចជីវិត និង បានទៅរស់នៅ [[សហរដ្ឋអាមេរិក]] ក្នុងរដ្ឋកាលីហ្វរញ៉ា អ្នកនាងប៉ែនរ៉ម មិនសូវមានការចងចាំបានល្អនោះទេ ក្រោយមកនាងក៏បានមរណៈភាពដោយសារជំងឺ នៅទីនោះក្នុងអំឡុងដើមឆ្នាំ ២០០៥ ។&lt;ref&gt; IMDb (1990) [https://www.imdb.com/name/nm2122846/bio Pen Ran Biography], Website: www.imdb.com Publication: © 1990-2022 by IMDb.com, Inc. &lt;/ref&gt;

== អាជីពតន្ត្រី == 
'''Music career'''

ប៉ែនរ៉ន បានឈានជេីងចូលវិស័យសិល្បះ ដំបូងនាអំឡុងឆ្នាំ ១៩៦៣ បទចម្រៀងដំបូងដែលធ្វើឱ្យនាងល្បីទូទាំង [[ខេត្តបាត់ដំបង]] នោះគឺបទ &quot;ផ្កាកប្បាស&quot; ដែលនិពន្ធដោយឪពុកនាងផ្ទាល់ បទនេះផងដែរ បានជាប់ក្នុងកំពូលតារាង វិទ្យុជាតិបាត់ដំបង (Top in Battambang National Radio) ភាពល្បីល្បាញនេះបានធ្វើឱ្យនាងក្លាយជាតារាចម្រៀងអជីប ក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៣ ដែលចេញ ជាមួយនិង អាល់ប៊ុម វាយលុកខ្លាំង (Hits Album) នៃបទចម្រៀងពេញនិយមក្នុងចង្វាក់ទ្វីស (Twist Dance) &quot;រាំចង្វាក់ទ្វីស&quot; នេះបើយោងតាមប្រសាសន៍របស់អ្នកម្នាងសៀងឌី ដែលរៀបរាប់ត្រួសៗពីអ្នកនាងប៉ែនរ៉ន ។ ក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៤ អ្នកនាងប៉ែនរ៉ន បានផ្លាសមក [[រាជធានីភ្នំពេញ]] និង បានច្រៀងចម្រៀងជាច្រើនក្នុងខ្សែរភាពយន្ត ដូចជាបទ &quot;ទំនួញនាងព្រាហ្មកេសរ&quot; ក្នុងខ្សែរភាពយន្តរឿង &quot;ព្រះលក្សិណវង្ស&quot; និងបទ &quot;ក្ដាមស្រែ&quot; ដែលមានភាពល្បីល្បាញទៅដល់ [[ប្រទេសថៃ]] ផងដែរ និងបានទម្លាក់បទចម្រៀងយ៉ាងកក្រើកនៅក្រុងភ្នំពេញនោះគឺបទ &quot;រាំទាន់ខ្លួននៅក្មេង&quot; ដែលបានជាប់ក្នុងកំពូលបទចម្រៀង ក្នុងស្ថានីយ៍វិទ្យុ៥ នៅភ្នំពេញ ។&lt;ref&gt; Asian Music (2008) [https://books.google.com/books/about/Asian_Music.html?id=QCxLAQAAIAAJ Asian Music, Volume 39, Issue 1], Publisher: Original from the University of California &lt;/ref&gt;

=== បទចម្រៀងពេញនិយម ===
'''Popular songs'''

ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ១៩៦៥ បទចម្រៀងរបស់តារាចម្រៀង ប៉ែន រ៉ន មានភាពល្បីល្បាញជាខ្លាំង ដោយក្នុងនោះមានបទ &quot;មេម៉ាយសប្បាយចិត្ត&quot; &quot;ខ្ញុំមេម៉ាយៗ&quot; និងបទចម្រៀងភាពយន្ត ហើយអ្នកស្រីបានចាប់ដៃគូជាមួយលោក [[ស៊ីន ស៊ីសាមុត]] ដែលជាកិច្ចសហការក្នុងការផលិតនៅបទចម្រៀងរួមគ្នាជាច្រើនបទផងដែរ ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ១៩៦៦ ជាមួយនិងចង្វាក់រាំថ្មីបែប ឆាឆាឆា (Cha Cha Cha) និង អាហ្គោៗ (Ah Go-Go) ភាពល្បីល្បាញរបស់អ្នកនាងប៉ែន រ៉ន បានល្បីល្បាញទៅដល់ [[ប្រទេសឡាវ]] ផងដែរ ជាមួយនិងចង្វាក់ [[រាំវង់]] ក្នុងនោះមានបទ &quot;ចុកក្នុងទ្រូង&quot; ឆ្នាំ ១៩៧១ និងបានដាក់បញ្ចូលក្នុងខ្សែរភាពយន្តផងដែរ ភាពល្បីល្បាញនេះត្រូវបានអ្នកចម្រៀងឡាវ យកទៅបកស្រាយជាភាសាឡាវច្រៀងទាក់ទង និង ជនជាតិតៃឡាវ ដែលមានចំណងជើងថា (Tai Dam Lum Pun) ក្នុងឆ្នាំ ១៩៧២ ហើយត្រូវបានអ្នកចម្រៀងថៃ យកទៅបកស្រាយជាភាសាថៃ មានចំណងជើងថា (Thai Dam Lam Phan) ផងដែរ ។&lt;ref&gt; Popular music (2008) [https://books.google.com/books/about/Global_Rhythm.html?id=drI4AQAAIAAJ Global Rhythm, Volume 17, Issues 1-6], Publisher: World Marketing Incorporated,
Original from the University of California, Digitized 10 Sep 2010 &lt;/ref&gt;

== សមិទ្ធិផល == 
'''Achievement'''

{| class=&quot;wikitable&quot;
! style=&quot;background-color:#F0DC82&quot; width=10% | ឆ្នាំ
! style=&quot;background-color:#F0DC82&quot; width=20% | ការដាក់ចូល
! style=&quot;background-color:#F0DC82&quot; width=20% | ប្រភេទពាន
! style=&quot;background-color:#F0DC82&quot; width=10% | លទ្ធផល
! style=&quot;background-color:#F0DC82&quot; width=20% | ស្ថាប័នផ្សព្វផ្សាយ
|-
| align=&quot;center&quot; | 1963
| align=&quot;center&quot; | ផ្កាកប្បាស
| align=&quot;center&quot; | Top 1 Battambang Radio
| align=&quot;center&quot; style=&quot;background:#FFB6C1;&quot; | Nominated 
| align=&quot;center&quot; | Battambang National Radio of Cambodia
|-
| align=&quot;center&quot; | 1964
| align=&quot;center&quot; | ក្ដាមស្រែ
| align=&quot;center&quot; | Apsara Golden Music Awards
| align=&quot;center&quot; style=&quot;background:#90EE90;&quot; | Won
| align=&quot;center&quot; | Apsara Golden Film Festival
|-
| align=&quot;center&quot; | 1964
| align=&quot;center&quot; | រាំទាន់ខ្លួននៅក្មេង
| align=&quot;center&quot; | Best Artist Music Awards
| align=&quot;center&quot; style=&quot;background:#90EE90;&quot; | Won
| align=&quot;center&quot; | Kep International Film Festival Awards
|-
| align=&quot;center&quot; | 1965
| align=&quot;center&quot; | រាជនីសម្លេងសារីកាមាស
| align=&quot;center&quot; | Queen of the Voice Golden Myna Bird
| align=&quot;center&quot; style=&quot;background:#FFD700;&quot; | Nominated 
| align=&quot;center&quot; | Ministry of Propaganda of Cambodia
|}

== កំណត់ចំណាំ ==

* បច្ចុប្បន្នមានបងប្អូនខ្មែរមួយចំនួន បានយល់ច្រឡំនៅរូប អ្នកនាងប៉ែនចន្ថា ដែលត្រូវជាបងស្រី អ្នកនាងប៉ែនរ៉ន យកទៅផុសពាសពេញបណ្ដាញសង្គម ដោយរូបមួយនោះ ជាបងអ្នកនាងប៉ែនចន្ថា មានមុខប៉ោងចាស់បន្តិច ហើយមិនមានប្រជ្រុយខាងក្រោមមាត់ផ្នែកខាងស្ដាំ ដូចអ្នកនាងប៉ែនរ៉ននោះទេ ។

== ឯកសារយោង ==</text>
      <sha1>9yys3fe9ggauxmtttv4qdm2u9a94ywr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>282231</id>
      <parentid>282224</parentid>
      <timestamp>2022-08-05T20:25:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Camhistory</username>
        <id>36281</id>
      </contributor>
      <comment>/* សមិទ្ធិផល */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13470" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox&quot; style=&quot;width:1em;&quot;
|- style=&quot;text-align:center;&quot;
|style=&quot;background: #778899;&quot; colspan=&quot;2&quot;|&lt;p style=&quot;font-family:Khmer OS Battambang; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;&gt; ប៉ែន រ៉ន &lt;/p&gt;
|- style=&quot;text-align:center;&quot;
| colspan=&quot;2&quot; |[[File:Pen Ran.jpg|250px]]
|- style=&quot;text-align:center;&quot;
|style=&quot;background: #ABCDEF;&quot; colspan=&quot;2&quot; |Original Artist Pen Ran &lt;br&gt; 
|- style=&quot;background: #f1f5fc;&quot;
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''ឈ្មោះ'''
| [[ប៉ែន រ៉ន]]
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''ថ្ងៃ.ខែ.ឆ្នាំកំណើត'''
| 08 កុម្ភៈ 1944
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''មរណៈភាព'''
| 1976 (31ឆ្នាំ)
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''សញ្ជាតិ'''
| {{KHM}}
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''ប្រភេទតន្ត្រី'''
|​Khmer Music, Classic, Rock , Jazz, Blues, Twist, Ah Go-Go, Bolero, Cha-cha-cha.
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''ឆ្នាំសកម្ម''' 
|1963-1975
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''អជីបសិល្បៈ''' 
| 
* អ្នកចម្រៀង 
* អ្នកនិពន្ធបទចម្រៀង 
* អ្នកនិពន្ធបទភ្លេង
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''ស្លាកតន្ត្រី''' 
| អ្នកចម្រៀងឯករាជ
|}

'''ប៉ែន រ៉ន''' ([[អង់គ្លេស]]: Pen Ran) (កើតថ្ងៃទី ០៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ១៩៤៤) នាងគឺជាតារាចម្រៀងកម្ពុជាមួយរូប ដែលទទួលបាននូវការចាប់អារម្មណ៍ពីទស្សនិជន ជាមួយនិងការបង្ហាញខ្លួនរបស់នាងក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៣ ជាមួយនិង អាល់ប៊ុម វាយលុកខ្លាំង (Hits Album) នៃបទចម្រៀងពេញនិយមក្នុងចង្វាក់ទ្វីស (Twist Dance) &quot;រាំចង្វាក់ទ្វីស&quot; និង បទចម្រៀង &quot;ខ្ញុំមិនសុខចិត្តទេ&quot; បានរុញកេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់នាងជាប់ក្នុងកំពូលបទចម្រៀងវិទ្យុជាតិកម្ពុជា (Top in Radio National Kampuchea) ហៅកាត់ថា RNK និង ជាប់ជាកំពូលបទចម្រៀងក្នុងវិទ្យុជាច្រើនផ្សេងទៀត ដែលមានការពេញនិយមចាក់ស្ដាប់ច្រើនជាងគេផងដែរ ។&lt;ref&gt; John Shepherd, David Horn, Dave Laing (2005) [https://books.google.com/books/about/Continuum_Encyclopedia_of_Popular_Music.html?id=ShUKAQAAMAAJ Continuum Encyclopedia of Popular Music of the World Part 2 Locations (5 Vol Set): Volumes III to VII], Publisher: Bloomsbury Academic, Original from the University of Michigan p.1824 [[ISBN]]: 0826474365, 9780826474360 &lt;/ref&gt;

== ជីវិតចាប់ផ្ដើម == 
'''Early Life'''

ប៉ែនរ៉ន កេីតនៅថ្ងៃទី​០៨ ខែ​ កុម្ភៈ ឆ្នាំ​ ១៩៤៤ មានទីកន្លែងកំណើតនៅទីរួម [[ខេត្តបាត់ដំបង]] (បច្ចុប្បន្ន: [[ក្រុងបាត់ដំបង]]) មិនមានកំណត់ត្រាពីឪពុកម្ដាយរបស់នាងឡើយ ឪពុករបស់នាងជាសាស្ត្រាចារ្យផ្នែកដូរតន្ត្រី អ្នកនាងបានចូលប្រឡូកវិស័យសិល្បៈលើកដំបូងក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៣ ដោយមានការជ្រោមជ្រែងពីឪពុក និងបងស្រីផ្ទាល់ គឺ ប៉ែនចន្ថា ដែលបាននាំអ្នកនាងច្រៀងតាមកម្មវីធីបុណ្យផ្សេងៗ និង ច្រៀងតាមភោជនីដ្ឋានផងដែរ បទចម្រៀងដំបូង ដែលធ្វើឱ្យនាង ប៉ែនរ៉ន មានឈ្មោះល្បីប្រចាំខេត្តបាត់ដំបងនេះ គឺបទ &quot;ផ្កាកប្បាស&quot; (Pka Kabas) ។ នាងមានបងប្អូនស្រីបង្កើត ៣នាក់ ប៉ែនរ៉ម ប៉ែនរុាំ និង បែ៉នចន្ថា បងប្អូននាងទាំង៣ ក្នុងនោះមាន ២នាក់បួករួមទាំងនាងប៉ែនរ៉នផ្ទាល់ ប្រហែលត្រូវបានពួកខ្មែរក្រហមយកទៅសម្លាប់នៅវាលពិឃាតជើងឯក ក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៦ ហើយមិនមានកំណត់ត្រាច្រើនពីនាងទៀតឡើយ ចំណែកប្អូនស្រីរបស់នាង ប៉ែនរ៉ម បានរួចជីវិត និង បានទៅរស់នៅ [[សហរដ្ឋអាមេរិក]] ក្នុងរដ្ឋកាលីហ្វរញ៉ា អ្នកនាងប៉ែនរ៉ម មិនសូវមានការចងចាំបានល្អនោះទេ ក្រោយមកនាងក៏បានមរណៈភាពដោយសារជំងឺ នៅទីនោះក្នុងអំឡុងដើមឆ្នាំ ២០០៥ ។&lt;ref&gt; IMDb (1990) [https://www.imdb.com/name/nm2122846/bio Pen Ran Biography], Website: www.imdb.com Publication: © 1990-2022 by IMDb.com, Inc. &lt;/ref&gt;

== អាជីពតន្ត្រី == 
'''Music career'''

ប៉ែនរ៉ន បានឈានជេីងចូលវិស័យសិល្បះ ដំបូងនាអំឡុងឆ្នាំ ១៩៦៣ បទចម្រៀងដំបូងដែលធ្វើឱ្យនាងល្បីទូទាំង [[ខេត្តបាត់ដំបង]] នោះគឺបទ &quot;ផ្កាកប្បាស&quot; ដែលនិពន្ធដោយឪពុកនាងផ្ទាល់ បទនេះផងដែរ បានជាប់ក្នុងកំពូលតារាង វិទ្យុជាតិបាត់ដំបង (Top in Battambang National Radio) ភាពល្បីល្បាញនេះបានធ្វើឱ្យនាងក្លាយជាតារាចម្រៀងអជីប ក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៣ ដែលចេញ ជាមួយនិង អាល់ប៊ុម វាយលុកខ្លាំង (Hits Album) នៃបទចម្រៀងពេញនិយមក្នុងចង្វាក់ទ្វីស (Twist Dance) &quot;រាំចង្វាក់ទ្វីស&quot; នេះបើយោងតាមប្រសាសន៍របស់អ្នកម្នាងសៀងឌី ដែលរៀបរាប់ត្រួសៗពីអ្នកនាងប៉ែនរ៉ន ។ ក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៤ អ្នកនាងប៉ែនរ៉ន បានផ្លាសមក [[រាជធានីភ្នំពេញ]] និង បានច្រៀងចម្រៀងជាច្រើនក្នុងខ្សែរភាពយន្ត ដូចជាបទ &quot;ទំនួញនាងព្រាហ្មកេសរ&quot; ក្នុងខ្សែរភាពយន្តរឿង &quot;ព្រះលក្សិណវង្ស&quot; និងបទ &quot;ក្ដាមស្រែ&quot; ដែលមានភាពល្បីល្បាញទៅដល់ [[ប្រទេសថៃ]] ផងដែរ និងបានទម្លាក់បទចម្រៀងយ៉ាងកក្រើកនៅក្រុងភ្នំពេញនោះគឺបទ &quot;រាំទាន់ខ្លួននៅក្មេង&quot; ដែលបានជាប់ក្នុងកំពូលបទចម្រៀង ក្នុងស្ថានីយ៍វិទ្យុ៥ នៅភ្នំពេញ ។&lt;ref&gt; Asian Music (2008) [https://books.google.com/books/about/Asian_Music.html?id=QCxLAQAAIAAJ Asian Music, Volume 39, Issue 1], Publisher: Original from the University of California &lt;/ref&gt;

=== បទចម្រៀងពេញនិយម ===
'''Popular songs'''

ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ១៩៦៥ បទចម្រៀងរបស់តារាចម្រៀង ប៉ែន រ៉ន មានភាពល្បីល្បាញជាខ្លាំង ដោយក្នុងនោះមានបទ &quot;មេម៉ាយសប្បាយចិត្ត&quot; &quot;ខ្ញុំមេម៉ាយៗ&quot; និងបទចម្រៀងភាពយន្ត ហើយអ្នកស្រីបានចាប់ដៃគូជាមួយលោក [[ស៊ីន ស៊ីសាមុត]] ដែលជាកិច្ចសហការក្នុងការផលិតនៅបទចម្រៀងរួមគ្នាជាច្រើនបទផងដែរ ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ១៩៦៦ ជាមួយនិងចង្វាក់រាំថ្មីបែប ឆាឆាឆា (Cha Cha Cha) និង អាហ្គោៗ (Ah Go-Go) ភាពល្បីល្បាញរបស់អ្នកនាងប៉ែន រ៉ន បានល្បីល្បាញទៅដល់ [[ប្រទេសឡាវ]] ផងដែរ ជាមួយនិងចង្វាក់ [[រាំវង់]] ក្នុងនោះមានបទ &quot;ចុកក្នុងទ្រូង&quot; ឆ្នាំ ១៩៧១ និងបានដាក់បញ្ចូលក្នុងខ្សែរភាពយន្តផងដែរ ភាពល្បីល្បាញនេះត្រូវបានអ្នកចម្រៀងឡាវ យកទៅបកស្រាយជាភាសាឡាវច្រៀងទាក់ទង និង ជនជាតិតៃឡាវ ដែលមានចំណងជើងថា (Tai Dam Lum Pun) ក្នុងឆ្នាំ ១៩៧២ ហើយត្រូវបានអ្នកចម្រៀងថៃ យកទៅបកស្រាយជាភាសាថៃ មានចំណងជើងថា (Thai Dam Lam Phan) ផងដែរ ។&lt;ref&gt; Popular music (2008) [https://books.google.com/books/about/Global_Rhythm.html?id=drI4AQAAIAAJ Global Rhythm, Volume 17, Issues 1-6], Publisher: World Marketing Incorporated,
Original from the University of California, Digitized 10 Sep 2010 &lt;/ref&gt;

== សមិទ្ធិផល == 
'''Achievement'''

{| class=&quot;wikitable&quot;
! style=&quot;background-color:#F0DC82&quot; width=10% | ឆ្នាំ
! style=&quot;background-color:#F0DC82&quot; width=20% | ការដាក់ចូល
! style=&quot;background-color:#F0DC82&quot; width=20% | ប្រភេទពាន
! style=&quot;background-color:#F0DC82&quot; width=10% | លទ្ធផល
! style=&quot;background-color:#F0DC82&quot; width=20% | ស្ថាប័នផ្សព្វផ្សាយ
|-
| align=&quot;center&quot; | 1963
| align=&quot;center&quot; | ផ្កាកប្បាស
| align=&quot;center&quot; | Top 1 Battambang Radio
| align=&quot;center&quot; style=&quot;background:#FFB6C1;&quot; | Nominated 
| align=&quot;center&quot; | Battambang National Radio of Cambodia
|-
| align=&quot;center&quot; | 1964
| align=&quot;center&quot; | ក្ដាមស្រែ
| align=&quot;center&quot; | Apsara Golden Music Awards
| align=&quot;center&quot; style=&quot;background:#90EE90;&quot; | Won
| align=&quot;center&quot; | Apsara Golden Film Festival
|-
| align=&quot;center&quot; | 1964
| align=&quot;center&quot; | រាំទាន់ខ្លួននៅក្មេង
| align=&quot;center&quot; | Best Artist Music Awards
| align=&quot;center&quot; style=&quot;background:#90EE90;&quot; | Won
| align=&quot;center&quot; | Kep International Film Festival Awards
|-
| align=&quot;center&quot; | 1965
| align=&quot;center&quot; | រាជនីសម្លេងសារីកាមាស
| align=&quot;center&quot; | Queen of the Voice Golden Myna Bird
| align=&quot;center&quot; style=&quot;background:#FFD700;&quot; | Nominated 
| align=&quot;center&quot; | Ministry of Propaganda of Cambodia
|-
| align=&quot;center&quot; | 1966
| align=&quot;center&quot; | តារាដែលសហការណ៍គ្នា បានល្អបំផុតប្រចាំឆ្នាំ
| align=&quot;center&quot; | Best Collaboration of The Year
| align=&quot;center&quot; style=&quot;background:#90EE90;&quot; | Won
| align=&quot;center&quot; | Chaktomuk National Film Festival
|}

== កំណត់ចំណាំ ==

* បច្ចុប្បន្នមានបងប្អូនខ្មែរមួយចំនួន បានយល់ច្រឡំនៅរូប អ្នកនាងប៉ែនចន្ថា ដែលត្រូវជាបងស្រី អ្នកនាងប៉ែនរ៉ន យកទៅផុសពាសពេញបណ្ដាញសង្គម ដោយរូបមួយនោះ ជាបងអ្នកនាងប៉ែនចន្ថា មានមុខប៉ោងចាស់បន្តិច ហើយមិនមានប្រជ្រុយខាងក្រោមមាត់ផ្នែកខាងស្ដាំ ដូចអ្នកនាងប៉ែនរ៉ននោះទេ ។

== ឯកសារយោង ==</text>
      <sha1>3djhbn9d2k69ea72ongalw9cyw0leha</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>282242</id>
      <parentid>282231</parentid>
      <timestamp>2022-08-06T02:43:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Camhistory</username>
        <id>36281</id>
      </contributor>
      <comment>/* សមិទ្ធិផល */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13463" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox&quot; style=&quot;width:1em;&quot;
|- style=&quot;text-align:center;&quot;
|style=&quot;background: #778899;&quot; colspan=&quot;2&quot;|&lt;p style=&quot;font-family:Khmer OS Battambang; font-size: 15pt; color: #FFFFFF; text-shadow: 0px 0px yellow;&gt; ប៉ែន រ៉ន &lt;/p&gt;
|- style=&quot;text-align:center;&quot;
| colspan=&quot;2&quot; |[[File:Pen Ran.jpg|250px]]
|- style=&quot;text-align:center;&quot;
|style=&quot;background: #ABCDEF;&quot; colspan=&quot;2&quot; |Original Artist Pen Ran &lt;br&gt; 
|- style=&quot;background: #f1f5fc;&quot;
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''ឈ្មោះ'''
| [[ប៉ែន រ៉ន]]
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''ថ្ងៃ.ខែ.ឆ្នាំកំណើត'''
| 08 កុម្ភៈ 1944
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''មរណៈភាព'''
| 1976 (31ឆ្នាំ)
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''សញ្ជាតិ'''
| {{KHM}}
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''ប្រភេទតន្ត្រី'''
|​Khmer Music, Classic, Rock , Jazz, Blues, Twist, Ah Go-Go, Bolero, Cha-cha-cha.
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''ឆ្នាំសកម្ម''' 
|1963-1975
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''អជីបសិល្បៈ''' 
| 
* អ្នកចម្រៀង 
* អ្នកនិពន្ធបទចម្រៀង 
* អ្នកនិពន្ធបទភ្លេង
|- style=&quot;vertical-align:center;&quot;
|'''ស្លាកតន្ត្រី''' 
| អ្នកចម្រៀងឯករាជ
|}

'''ប៉ែន រ៉ន''' ([[អង់គ្លេស]]: Pen Ran) (កើតថ្ងៃទី ០៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ១៩៤៤) នាងគឺជាតារាចម្រៀងកម្ពុជាមួយរូប ដែលទទួលបាននូវការចាប់អារម្មណ៍ពីទស្សនិជន ជាមួយនិងការបង្ហាញខ្លួនរបស់នាងក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៣ ជាមួយនិង អាល់ប៊ុម វាយលុកខ្លាំង (Hits Album) នៃបទចម្រៀងពេញនិយមក្នុងចង្វាក់ទ្វីស (Twist Dance) &quot;រាំចង្វាក់ទ្វីស&quot; និង បទចម្រៀង &quot;ខ្ញុំមិនសុខចិត្តទេ&quot; បានរុញកេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់នាងជាប់ក្នុងកំពូលបទចម្រៀងវិទ្យុជាតិកម្ពុជា (Top in Radio National Kampuchea) ហៅកាត់ថា RNK និង ជាប់ជាកំពូលបទចម្រៀងក្នុងវិទ្យុជាច្រើនផ្សេងទៀត ដែលមានការពេញនិយមចាក់ស្ដាប់ច្រើនជាងគេផងដែរ ។&lt;ref&gt; John Shepherd, David Horn, Dave Laing (2005) [https://books.google.com/books/about/Continuum_Encyclopedia_of_Popular_Music.html?id=ShUKAQAAMAAJ Continuum Encyclopedia of Popular Music of the World Part 2 Locations (5 Vol Set): Volumes III to VII], Publisher: Bloomsbury Academic, Original from the University of Michigan p.1824 [[ISBN]]: 0826474365, 9780826474360 &lt;/ref&gt;

== ជីវិតចាប់ផ្ដើម == 
'''Early Life'''

ប៉ែនរ៉ន កេីតនៅថ្ងៃទី​០៨ ខែ​ កុម្ភៈ ឆ្នាំ​ ១៩៤៤ មានទីកន្លែងកំណើតនៅទីរួម [[ខេត្តបាត់ដំបង]] (បច្ចុប្បន្ន: [[ក្រុងបាត់ដំបង]]) មិនមានកំណត់ត្រាពីឪពុកម្ដាយរបស់នាងឡើយ ឪពុករបស់នាងជាសាស្ត្រាចារ្យផ្នែកដូរតន្ត្រី អ្នកនាងបានចូលប្រឡូកវិស័យសិល្បៈលើកដំបូងក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៣ ដោយមានការជ្រោមជ្រែងពីឪពុក និងបងស្រីផ្ទាល់ គឺ ប៉ែនចន្ថា ដែលបាននាំអ្នកនាងច្រៀងតាមកម្មវីធីបុណ្យផ្សេងៗ និង ច្រៀងតាមភោជនីដ្ឋានផងដែរ បទចម្រៀងដំបូង ដែលធ្វើឱ្យនាង ប៉ែនរ៉ន មានឈ្មោះល្បីប្រចាំខេត្តបាត់ដំបងនេះ គឺបទ &quot;ផ្កាកប្បាស&quot; (Pka Kabas) ។ នាងមានបងប្អូនស្រីបង្កើត ៣នាក់ ប៉ែនរ៉ម ប៉ែនរុាំ និង បែ៉នចន្ថា បងប្អូននាងទាំង៣ ក្នុងនោះមាន ២នាក់បួករួមទាំងនាងប៉ែនរ៉នផ្ទាល់ ប្រហែលត្រូវបានពួកខ្មែរក្រហមយកទៅសម្លាប់នៅវាលពិឃាតជើងឯក ក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៦ ហើយមិនមានកំណត់ត្រាច្រើនពីនាងទៀតឡើយ ចំណែកប្អូនស្រីរបស់នាង ប៉ែនរ៉ម បានរួចជីវិត និង បានទៅរស់នៅ [[សហរដ្ឋអាមេរិក]] ក្នុងរដ្ឋកាលីហ្វរញ៉ា អ្នកនាងប៉ែនរ៉ម មិនសូវមានការចងចាំបានល្អនោះទេ ក្រោយមកនាងក៏បានមរណៈភាពដោយសារជំងឺ នៅទីនោះក្នុងអំឡុងដើមឆ្នាំ ២០០៥ ។&lt;ref&gt; IMDb (1990) [https://www.imdb.com/name/nm2122846/bio Pen Ran Biography], Website: www.imdb.com Publication: © 1990-2022 by IMDb.com, Inc. &lt;/ref&gt;

== អាជីពតន្ត្រី == 
'''Music career'''

ប៉ែនរ៉ន បានឈានជេីងចូលវិស័យសិល្បះ ដំបូងនាអំឡុងឆ្នាំ ១៩៦៣ បទចម្រៀងដំបូងដែលធ្វើឱ្យនាងល្បីទូទាំង [[ខេត្តបាត់ដំបង]] នោះគឺបទ &quot;ផ្កាកប្បាស&quot; ដែលនិពន្ធដោយឪពុកនាងផ្ទាល់ បទនេះផងដែរ បានជាប់ក្នុងកំពូលតារាង វិទ្យុជាតិបាត់ដំបង (Top in Battambang National Radio) ភាពល្បីល្បាញនេះបានធ្វើឱ្យនាងក្លាយជាតារាចម្រៀងអជីប ក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៣ ដែលចេញ ជាមួយនិង អាល់ប៊ុម វាយលុកខ្លាំង (Hits Album) នៃបទចម្រៀងពេញនិយមក្នុងចង្វាក់ទ្វីស (Twist Dance) &quot;រាំចង្វាក់ទ្វីស&quot; នេះបើយោងតាមប្រសាសន៍របស់អ្នកម្នាងសៀងឌី ដែលរៀបរាប់ត្រួសៗពីអ្នកនាងប៉ែនរ៉ន ។ ក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៤ អ្នកនាងប៉ែនរ៉ន បានផ្លាសមក [[រាជធានីភ្នំពេញ]] និង បានច្រៀងចម្រៀងជាច្រើនក្នុងខ្សែរភាពយន្ត ដូចជាបទ &quot;ទំនួញនាងព្រាហ្មកេសរ&quot; ក្នុងខ្សែរភាពយន្តរឿង &quot;ព្រះលក្សិណវង្ស&quot; និងបទ &quot;ក្ដាមស្រែ&quot; ដែលមានភាពល្បីល្បាញទៅដល់ [[ប្រទេសថៃ]] ផងដែរ និងបានទម្លាក់បទចម្រៀងយ៉ាងកក្រើកនៅក្រុងភ្នំពេញនោះគឺបទ &quot;រាំទាន់ខ្លួននៅក្មេង&quot; ដែលបានជាប់ក្នុងកំពូលបទចម្រៀង ក្នុងស្ថានីយ៍វិទ្យុ៥ នៅភ្នំពេញ ។&lt;ref&gt; Asian Music (2008) [https://books.google.com/books/about/Asian_Music.html?id=QCxLAQAAIAAJ Asian Music, Volume 39, Issue 1], Publisher: Original from the University of California &lt;/ref&gt;

=== បទចម្រៀងពេញនិយម ===
'''Popular songs'''

ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ១៩៦៥ បទចម្រៀងរបស់តារាចម្រៀង ប៉ែន រ៉ន មានភាពល្បីល្បាញជាខ្លាំង ដោយក្នុងនោះមានបទ &quot;មេម៉ាយសប្បាយចិត្ត&quot; &quot;ខ្ញុំមេម៉ាយៗ&quot; និងបទចម្រៀងភាពយន្ត ហើយអ្នកស្រីបានចាប់ដៃគូជាមួយលោក [[ស៊ីន ស៊ីសាមុត]] ដែលជាកិច្ចសហការក្នុងការផលិតនៅបទចម្រៀងរួមគ្នាជាច្រើនបទផងដែរ ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ១៩៦៦ ជាមួយនិងចង្វាក់រាំថ្មីបែប ឆាឆាឆា (Cha Cha Cha) និង អាហ្គោៗ (Ah Go-Go) ភាពល្បីល្បាញរបស់អ្នកនាងប៉ែន រ៉ន បានល្បីល្បាញទៅដល់ [[ប្រទេសឡាវ]] ផងដែរ ជាមួយនិងចង្វាក់ [[រាំវង់]] ក្នុងនោះមានបទ &quot;ចុកក្នុងទ្រូង&quot; ឆ្នាំ ១៩៧១ និងបានដាក់បញ្ចូលក្នុងខ្សែរភាពយន្តផងដែរ ភាពល្បីល្បាញនេះត្រូវបានអ្នកចម្រៀងឡាវ យកទៅបកស្រាយជាភាសាឡាវច្រៀងទាក់ទង និង ជនជាតិតៃឡាវ ដែលមានចំណងជើងថា (Tai Dam Lum Pun) ក្នុងឆ្នាំ ១៩៧២ ហើយត្រូវបានអ្នកចម្រៀងថៃ យកទៅបកស្រាយជាភាសាថៃ មានចំណងជើងថា (Thai Dam Lam Phan) ផងដែរ ។&lt;ref&gt; Popular music (2008) [https://books.google.com/books/about/Global_Rhythm.html?id=drI4AQAAIAAJ Global Rhythm, Volume 17, Issues 1-6], Publisher: World Marketing Incorporated,
Original from the University of California, Digitized 10 Sep 2010 &lt;/ref&gt;

== សមិទ្ធិផល == 
'''Achievement'''

{| class=&quot;wikitable&quot;
! style=&quot;background-color:#F0DC82&quot; width=10% | ឆ្នាំ
! style=&quot;background-color:#F0DC82&quot; width=20% | ការដាក់ចូល
! style=&quot;background-color:#F0DC82&quot; width=20% | ប្រភេទពាន
! style=&quot;background-color:#F0DC82&quot; width=10% | លទ្ធផល
! style=&quot;background-color:#F0DC82&quot; width=20% | ស្ថាប័នផ្សព្វផ្សាយ
|-
| align=&quot;center&quot; | 1963
| align=&quot;center&quot; | ផ្កាកប្បាស
| align=&quot;center&quot; | Top 1 Battambang Radio
| align=&quot;center&quot; style=&quot;background:#FFB6C1;&quot; | Nominated 
| align=&quot;center&quot; | Battambang National Radio of Cambodia
|-
| align=&quot;center&quot; | 1964
| align=&quot;center&quot; | ក្ដាមស្រែ
| align=&quot;center&quot; | Apsara Golden Music Awards
| align=&quot;center&quot; style=&quot;background:#90EE90;&quot; | Won
| align=&quot;center&quot; | Apsara Golden Film Festival
|-
| align=&quot;center&quot; | 1964
| align=&quot;center&quot; | រាំទាន់ខ្លួននៅក្មេង
| align=&quot;center&quot; | Best Artist Music Awards
| align=&quot;center&quot; style=&quot;background:#90EE90;&quot; | Won
| align=&quot;center&quot; | Kep International Film Festival
|-
| align=&quot;center&quot; | 1965
| align=&quot;center&quot; | រាជនីសម្លេងសារីកាមាស
| align=&quot;center&quot; | Queen of the Voice Golden Myna Bird
| align=&quot;center&quot; style=&quot;background:#FFD700;&quot; | Nominated 
| align=&quot;center&quot; | Ministry of Propaganda of Cambodia
|-
| align=&quot;center&quot; | 1966
| align=&quot;center&quot; | តារាដែលសហការណ៍គ្នា បានល្អបំផុតប្រចាំឆ្នាំ
| align=&quot;center&quot; | Best Collaboration of The Year
| align=&quot;center&quot; style=&quot;background:#90EE90;&quot; | Won
| align=&quot;center&quot; | Chaktomuk National Film Festival
|}

== កំណត់ចំណាំ ==

* បច្ចុប្បន្នមានបងប្អូនខ្មែរមួយចំនួន បានយល់ច្រឡំនៅរូប អ្នកនាងប៉ែនចន្ថា ដែលត្រូវជាបងស្រី អ្នកនាងប៉ែនរ៉ន យកទៅផុសពាសពេញបណ្ដាញសង្គម ដោយរូបមួយនោះ ជាបងអ្នកនាងប៉ែនចន្ថា មានមុខប៉ោងចាស់បន្តិច ហើយមិនមានប្រជ្រុយខាងក្រោមមាត់ផ្នែកខាងស្ដាំ ដូចអ្នកនាងប៉ែនរ៉ននោះទេ ។

== ឯកសារយោង ==</text>
      <sha1>s7znvta5r8kqcm7ci4g47g2yvwxtdya</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ព្រះពុទ្ធ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>6271</id>
    <revision>
      <id>282244</id>
      <parentid>281926</parentid>
      <timestamp>2022-08-06T09:21:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>175.100.55.74</ip>
      </contributor>
      <comment>/* ការសិក្សា និង ទុក្ករកិរិយា */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="93332" xml:space="preserve">
[[ឯកសារ:ព្រះសម្មាសម្ពុទ.jpg|462x462px|thumb|[https://mega.nz/fm/4bJygQCQ Belipzoom]]]
{{ព្រះពុទ្ធសាសនា}}
&lt;ref&gt;ព្រះពុទ្ធគង់នៅសេរីលង្ការ&lt;/ref&gt;ព្រះពុទ្ធ សមណគោតម (ប្រសូត​មក​ប្រហែល​ជា ៥៦៣/៤៨០ - បានចូលបរិនិពា្វនប្រហែលជា ៤៨៣/៤០០ មុន គ.ស.) ត្រូវបានគេស្គាល់ផងដែរថាជា សិទ្ធាថ៌ គៅតម (सिद्धार्थ गौतम) នៅក្នុង[[ភាសាសំស្ក្រឹត]] ឬ សិទ្ធត្ថ គោតម (शिद्धत्थगोतम) នៅក្នុង[[ភាសាបាលី]] ឬព្រះពុទ្ធ ជា[[ព្រះសង្ឃ]] មេដឹកនាំស្ម័គ្រចិត្ត ទស្សនវិទូ គ្រូបង្រៀននិង មេដឹកនាំសាសនាដែលត្រូវបានគេចាត់ទុក្ខជាអ្នកបង្កើត[[ពុទ្ធសាសនា]]  ។  ព្រះអងត្រូវបានគេជឿថាបានរស់នៅនិងបង្រៀនភាគច្រើននៅភាគឦសាន​នៃ​[[ប្រទេសឥណ្ឌា]]បុរាណនៅរវាងសតវត្សទី៦ និងទី៤ មុន គ.ស.  ។ស។

ព្រះ​សមណគោតម​បានបង្រៀនមាគ៌ាកណ្តាលមួយរវាងចំណង់ចំណូលចិត្ដត្រេកអរនិងភាពស៊ីជម្រៅដែលបានរកឃើញនៅក្នុងចលនា ស្រមណៈ (នៅភាសាសំស្ក្រឹត श्रमण ឝ្រមណ ម្នាក់ដែលខំប្រឹងធ្វើការឬប្រឹងប្រែងដោយខ្លួនឯងចំពោះគោលបំណងខ្ពស់ជាងឬសាសនា) ដែលជាទូទៅនៅក្នុងតំបន់របស់លោក ។ ក្រោយមកគាត់បានបង្រៀននៅតំបន់ផ្សេងៗទៀតនៃប្រទេសឥណ្ឌាភាគខាងកើត  ដូចជាមគធៈនិងកោសល  ។

ព្រះ​សមណគោតម  គឺ​ជាតួ​អង្គ​សំខាន់​នៃ​ពុទ្ធសាសនា  ។  ពុទ្ធសាសនិកជន​ទុក​ព្រះ​អង្គ​ជា​គ្រូបង្រៀន  ដែល​បាន​ត្រាស់​ដឹង​  ដែល​បានសម្រេច​ពុទ្ធភូមិ​ពេញ​ទំហឹង  ហើយបាន​ចែក​ចាយ​ការ​យល់​ដឹង​របស់​ព្រះ​អង្គ​  ដើម្បី​ជួយ​សត្វ​មាន​ជីវិត​បញ្ចប់​ការ​កើត​និង​ការ​ឈឺ​ចា​ប់  ។ គណនេយ្យនៃជីវិតរបស់គាត់, សុន្ទរកថានិងវិន័យសង្ឃត្រូវបានជឿដោយពុទ្ធសាសនិកត្រូវបានសង្ខេបបន្ទាប់ពីការសោយទិវង្គតរបស់​ព្រះ​អង្គ​និងការ​ចង​ចាំ​ដោយ​ពួក​អ្នក​គាំ​ទ្ររបស់​ព្រះ​អង្គ  ។  ការ​ប្រមូល​ផ្តុំ​នៃ​ការ​ប្រៀន​ប្រដៅ​  ដែល​បាន​សន្មត​ ថា  ត្រូវ​បាន​គេ​ហាម​ឃាត់​ដោយ​ប្រពៃណី​ផ្ទាល់មាត់​និង​ដំបូង​បង្អស់​ក្នុង​ការ​សរសេរ​ប្រហែល ៤០០ ឆ្នាំ​ក្រោយ​មក ។

==កុមារភាព==

ព្រះពុទ្ធមានព្រះនាមដើមថា សិទ្ធត្ថគោតម ។ សិទ្ធត្ថកុមារ ជា ព្រះរាជបុត្រ នៃ ព្រះបាទសុទ្ធោទនៈ និង ព្រះនាង សិរិមហាមាយា ។ ព្រះអង្គ​ ជា ពូជសាក្យវង្ស ដែលមានព្រះរាជនិវេសដ្ឋាន នៅក្រុង កបិលព័ស្តុ នៃដែន សក្កជនបទ ជាប្រទេសចំណុះឲ្យដែន កោសល ​មាន​ព្រះបាទ ​បសេនទិ​ គ្រងរាជ្យ​មានក្រុង សាវត្ថី ជា​រាជធានី ។ ព្រះពោធិសត្វចុះចាប់បដិសន្ធិក្នុងថ្ងៃព្រហស្បន៍ ១៥កើត ខែអាសាឍ ឆ្នាំរការ។​ នៅក្នុងថ្ងៃដែលព្រះពោធិសត្វចុះបដិសន្ធិ ព្រះនាងសិរិមហាមាយា យល់សុបិន្តឃើញមានដំរីសមួយមានប្រមោយពណ៌ដូចប្រាក់ក្ដោបផ្កាឈូកពណ៌ស ជ្រែកចូលតាមផ្ទៃពោះព្រះនាងខាងស្ដាំ។ លុះ១០ខៃក្រោយមក នៅថ្ងៃសុក្រ ១៥កើត ខែពិសាខ ឆ្នាំច ព្រះសិទ្ធត្ថកុមារ ទ្រង់ប្រសូតិក្នុងឧទ្យាន លុម្ពិនី  ​(សព្វថ្ងៃស្ថិតនៅប្រទេស [[នេប៉ាល់]]) ​ក្នុង​រវាង​ព្រះរាជ​និវត្តន៍​ទៅកាន់​មាតុប្រទេសនៃព្រះនាង សិរិមហាមាយា ព្រះពុទ្ធមាតា ។

==ការ​រៀប​អភិសេក​==

ព្រះអង្គ រៀបអភិសេក​ជាមួយ​​ព្រះនាង ​យសោធរា (ពិម្ពា) រាជបុត្រី​នៃ​ព្រះបាទ សុប្បពុទ្ធ និង ព្រះនាង បមិត្តា ព្រះរាជកនិដ្ឋា​ពៅ នៃ​ព្រះបាទ សុទ្ធោទនៈផ្ទាល់ ​​ក្នុង​ព្រះ​ជ​ន្មាយុ ១៦ ព្រះវស្សា ហើយ​តមកព្រះជន្មាយុបាន ២៩ ព្រះវស្សា​ព្រះនាង ពិម្ពាទេវី ក៏បានប្រសូតិព្រះ រាហុល នាថ្ងៃពេញបូរមីព្រះ​ចន្ទ​ពេញវង់ ។ 

==ការ​ចេញ​សាង​ផ្នួស​==

ព្រះ សិទ្ធត្ថរាជកុមារ ក៏បានសម្រេចចិត្តចេញសាងព្រះផ្នួសនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ខែអាសាឍ ក្នុងជន្មយុ២៩វស្សារ បន្តាប់ពីបានទតឃើញនូវនិមិត្ត៤ប្រការគឺ មនុស្សចាស់ មនុស្សឈឺ មនុស្សស្លាប់ និងបព្វជិត។ ទ្រង់ធ្វើទុក្ករកិរិយា ៦ ព្រះវស្សា ហើយក្រោយមក​​បាន​ត្រាស់ដឹង​នូវ​អនុត្តរសម្មាសម្ពោធិញ្ញាណ​ក្រោម​គល់​ពោធិព្រឹក្ស​នា​មាត់​ស្ទឹង នេរញ្ជរា​ (ពុទ្ធគយា​សព្វថ្ងៃ) នៅថ្ងៃពុធ ១៥កើត ខៃពិសាខ មុនពុទ្ធសករាជ៤៥ឆ្នាំ ។ ព្រះធម៌​ដែល​ព្រះអង្គ​​បាន​ត្រាស់ដឹង​នោះ​ហើយ​បាន​ពុទ្ធាភិសេក​ព្រះអង្គ​ឲ្យ​បាន​ជា​អង្គ​ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ឬ​ព្រះពុទ្ធនេះឯង ។ 
[[ឯកសារ:Buddha in Sarnath Museum (Dhammajak Mutra).jpg|រូបភាពតូច]]
'''ព្រះគោតម​សម្មា​សម្ពុទ្ធ'''​គឺ​ជា​ព្រះ​ពុទ្ធ​អង្គ​ទី​៤​នៅ​ក្នុង​ភទ្ទកប្ប​នេះ។ បាន​ជា​កប្ប​នេះ​ឈ្មោះ​'''ភទ្ទកប្ប'''​ព្រោះ​អត្ថ​ថា ជា​កប្ប​ដ៏​ចម្រើន ដែល​មាន​ព្រះ​ពុទ្ធ​៥​ព្រះ​អង្គ​ត្រាស់​ដឹង តួ​យ៉ាង​ដូច​ជា​កប្ប​យើង​សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ មាន​ព្រះ​សព្វញ្ញូពុទ្ធ​ ៥ ​ព្រះ​អង្គ ​គឺ [[​កុកសន្ធោ]] [[​កោនាគមនោ]] [[​កស្សបោ]] ​[[គោតម]] និង​ ​[[អរិយមេតេ្តយ្យ]] ​ដែល​នឹង​​ត្រាស់​ដឹង​​នា​អនាគត​កាល ។

== រាជវង្ស កំណើត ==

[[ព្រះបាទ​សុទ្ធោទន]] រាជវង្ស គោតម ព្រះ​រាជា​បក្ស​សម្ព័ន សាក្យៈ​សោយ​រាជ​សម្បត្តិ នៅ​នគរ​[[កបិលវត្ថុ|កបិលពស្តុ]] ព្រះ​អគ្គ​មហេសី​ព្រះ​នាម សិរិមហាមយា ជា​បុត្រី​ព្រះ​រាជា​បក្ស​សម្ព័ន​កោឌយៈ នៅ​នគរ​ទេវទហៈ ជាប់​ព្រំ​ដែន​នគរ​[[កបិលវត្ថុ|កបិលពស្តុ]]​ ព្រះ​នាង សិរិមហាមយា ទ្រង់​បាន​សុបិន​និមិត្ត​ឃើញ​ដំរី​ស​មួយ​មាន​ភ្លុក​៦ ចុះ​ពី​ស្ថាន​តុសិត ហើយ​ចូល​មក​ក្នុង​ព្រះ​ឧទរ​ព្រះ​នាង​ផ្នែក​ខាង​ស្តាំ ទំ​នាយ​ថា ព្រះ​នាង​នឹង​មាន​រាជ​បុត្រ​មួយ​ព្រះ​អង្គ ប្រកប​ដោយ​បុណ្យ​បារមី​យ៉ាង​លើស​លុប​ខ្ពស់​អស់​សព្វ​សត្វ​ទាំង​ពួង។&lt;br /&gt;

តាម​រយៈ​គម្ពីរ​[[វេស្សន្ដរជាតក|មហា​វេស្សន្តរ​ជាតក]] មាន​ទេវ​បុត្រ​មួយ​ព្រះ​អង្គ​ ព្រះនាម​ '''សន្តុសិត​ទេវបុត្រ''' បាន​យាង​ចុះ​ពី​ឋាន​តុសិត​មក​ចាប់​កំណើត​ក្នុង​ផ្ទៃ​ព្រះ​នាង។ ​ក្នុង​កំឡុង​ដែល​ព្រះ​ពោធិសត្វ​នៅ​ក្នុង​ឧទរ​នៃ​ព្រះ​មាតា​ មាន​ទេវបុត្រ​៤​អង្គ​តែង​ចូល​ទៅ​រក្សា​ក្នុង​ទិស​ទាំង​៤​ ដោយ​គិត​ថា កុំ​អោយ​មាន​មនុស្ស​ និង​អមនុស្ស​ណា​មួយ​មក​បៀត​បៀន​ព្រះ​ពោធិសត្វ និង​ព្រះ​មាតា​ព្រះ​ពោធិសត្វ​បាន​ឡើយ។ ព្រះនាង​មាយា បាន​​ទ្រង់​គភ៌​អស់​ចំនួន​១០​ខែ​គត់។ ដល់គម្រប់​១០ខែ គឺ​នៅ'''ថ្ងៃសុក្រ ១៥​កើត​ពេញ​បូណមី ខែ​ពិសាខ ឆ្នាំច'''​ ​ព្រះ​នាង​​មាន​ព្រះ​រាជ​បំណង​នឹង​ស្តេច​យាង​ទៅ​កាន់​នគរ​ទេវទហៈ​ដែល​ជា​ជាតិ​ភូមិ​របស់​ព្រះ​នាង ទើប​ក្រាប​បង្គំ​ទូល​ព្រះ​បាទ​សុទ្ធោទន​មហារាជ​ថា បពិត្រ​ព្រះ​សម្មតិ​ទេព ខ្ញុំ​ម្ចាស់​ប្រា​ថ្នា​នឹង​ទៅ​កាន់​នគរ​ទេវទហៈ។ គ្រា​នោះ​ព្រះ​បាទ​សុទ្ធោទនៈ ទ្រង់​អនុញ្ញាតិ ហើយ​ទ្រង់​ត្រាស់​បង្គាប់​អោយ​ពួក​សេវកាមាត្យ​​រៀប​ចំ​ក្បួន​ដើម្បី​ដង្ហែរ​ព្រះ​នាង​ទេវី។ ទៅ​ដល់​ចន្លោះ​ព្រំ​ប្រទល់​នគរ​ទាំង​ពីរ គឺ​កបិលវត្ថុ​និង​ទេវទហៈមាន​សាល​វ័ន​ជា​មង្គល​មួយ​ឈ្មោះ '''លុម្ពិនីវ័ន''' ដែល​មាន​ផ្ការីក​យ៉ាង​ល្អ និង​ហ្វូង​បក្សី​៥​ពណ៌។ ព្រះ​នាង​ទេវី​ក៏​ប្រាថ្នា​នឹង​ឈប់​សម្រាក​ទី​នោះ។ ខណៈ​ដែល​ព្រះ​នាង​យាង​ទៅ​ដល់​ក្រោម​ដើម​សាលព្រឹក្ស​មួយ​ដើម ខ្យល់​កម្មជ្ជវាត​ក៏​បណ្តាល​កម្រើក​ឡើង​នៅ​ក្នុង​ព្រះ​ឧទរ​នៃ​ព្រះ​នាង។ មហាជន​បាន​ជ្រាប​ហេតុ​ជិត​នឹង​ប្រសូត្រ​ ក៏​បាន​រៀប​ចំ​បិទ​បាំងនៅ​ក្រោម​ដើម​នោះ ហើយ​ថយ​ចេញ​មក។ ព្រះនាង​ទ្រង់​ឈោង​ចាប់​មែក​សាល​ព្រឹក្ស​ប្រថាប់​ឈរ ព្រះ​ពោធិសត្វ​ក៏​ប្រសូត្រចាក​ព្រះ​ឧទរ​នៃ​ព្រះ​វរ​មាតាក្នុង​វេលា​នោះ។ ក្នុង​ថ្ងៃ​ដែល​ព្រះ​ពោធិសត្វ​ប្រសូត្រ​នោះ ព្រះ​រាជ​ទេវី​ពិម្ពារ១ ឆន្ន​អាមាត្យ១ កាឡុទាយី​អាមាត្យ​១ ព្រះ​អានន្ទ១ សេះ​កណ្ឋកៈ១ មហាពោធិព្រឹក្ស​១ កំណប់​ទ្រព្យ​ទាំង​៤​រណ្តៅ១ បាន​កើត​ឡើង​ព្រម​គ្នា។ ពួក​អ្នក​នគរ​បាន​នាំ​ព្រះ​ពោធិសត្វ​ត្រឡប់​ទៅ​នគរ​កបិលពស្តុវិញ។


==ឯកសារ​​ពុទ្ធ​ប្រវត្តិ​សង្ខេប​របស់​​ឃុន​សិរីមេធី ស្រី អ៊ូ== 

(ត​មក​នឹង​ចប់)

មាន​សាវក​សន្និបាត ៣ លើក ទី ១ មាន​ព្រះ​ខីណាស្រព ១០០ កោដិ ទី ២ មាន​ព្រះ​ខីណាស្រព ៩០ កោដិ​ទី ៣ មាន​ព្រះ​ខីណាស្រព ៨០ កោដិ ព្រះ​ជន្មាយុ ១ សែន​ឆ្នាំ​បរិនិព្វាន ។
	សម័យ​នោះ ព្រះ​លោកវិទូ​របស់​យើង​ទ្រង់​កើត​ជា​តាបស​ឈ្មោះ មង្គល មាន​តេជះ​ដ៏​ខ្ពង់ខ្ពស់ ប្រកប​ដោយ​អភិញ្ញា​ពល បាន​យក​ផ្លែ​ព្រីង​ថ្វាយ​ព្រះ​ពុទ្ធ​ព្រះ​នាម​សិទ្ធត្ថ​ព្រះ​អង្គ​ទាយ​ថា តាបស​នេះ​នឹង​បាន​ត្រាស់​ជា​ព្រះ​ពុទ្ធ​ក្នុង​អនាគត​កាល​មិន​ខាន ។

១៧- ព្រះ​ពុទ្ធ​តិស្សៈ

	ព្រះ​មាតា​នាម​ព្រះ​នាង​បទុមា ព្រះ​បិតា​ជា​ក្ស័ត្រ​ព្រះ​នាម​ជនសន្ទ អគ្គមហេសី​នាម​ព្រះ​នាង​សុភន្ទា ព្រះ​រាជ​បុត្រ​ព្រះនាម​អានន្ទ ក្នុង​នគរ​ឈ្មោះ​ខេមកៈ ព្រះ​ជន្មាយុ ៧ ពាន់​ឆ្នាំ ទើប​ចេញ​បព្វជ្ជា​ដោយ​សេះ ធ្វើ​ទុក្ករកិរិយា​កន្លះ​ខែ ដើម​ធ្នង់​ជា​ពោធិព្រឹក្ស អគ្គសាវក ២ រូប គឺ​ព្រហ្មទេវៈ ១ ឧទយៈ ១ ឧបដ្ឋាក ១ រូប ឈ្មោះ​សមគៈ អគ្គសាវិកា ២ រូប គឺ​ផុស្សា ១ សុទត្តា ១ មាន​សាវក​សន្និបាត ៣ លើក ទី ១ មាន​ព្រះ​ខីណាស្រព ១ សែន​អង្គ ទី ២ មាន​ព្រះ​ខីណាស្រព ៩០ សែន​អង្គ ទី ៣ មាន​ព្រះ​ខីណាស្រព ៨០ សែន​អង្គ ព្រះ​ជន្មាយុ ១ សែន​ឆ្នាំ ទើប​បរិនិព្វាន ។
	សម័យ​នោះ ព្រះ​មហាមុនី​របស់​យើង ទ្រង់​កើត​ជា​ក័្សត្រ​ព្រះ​នាម​សុជាត បាន​លះ​បង់​ភោគ​សម្ប័ទ​ដ៏​ច្រើន ហើយ​ទៅ​ជា​បួស​ជា​ឥសី កាល​ដែល​ទ្រង់​ព្រះ​ផ្នួស​ហើយ បាន​ឮ​ថា ព្រះ​ពុទ្ធ​ព្រះ​នាម​តិស្ស​ត្រាស់​ឡើង​ក្នុង​លោក ក៏​ត្រេកអរ​រីករាយ បាន​យក​ផ្កា​មន្ទា​វរ​ព្រឹក្ស ផ្កា​ឈូក​នឹង​បារីច្ឆតត្តព្រឹក្ស​ជា​ទិព្យ​បក់​ថ្វាយ ហើយ​ឈរ​បាំង​ផ្កា​ពី​ខាង​លើ ព្រះ​ពុទ្ធ​តិស្ស​ទ្រង់​ទាយ​ថា ឥសី​នេះ​នឹង​បាន​ត្រាស់​ជា​ព្រះ​ពុទ្ធ​ក្នុង​អនាគត​កាល​មិន​ខាន ។
	
១៨- ព្រះ​ពុទ្ធបុស្ស

	ព្រះ​មាតា​នាម​ព្រះ​នាង​សិរិមា ព្រះ​បិតា​ជា​ក័្សត្រ​ព្រះ​នាម​ជយសេន អគ្គមហេសី​ព្រះ​នាង​កីសាគោតមី ព្រះ​រាជបុត្រ​ព្រះ​នាម​អានន្ទ ក្នុង​កាសិតនគរ ព្រះ​ជន្មាយុ ៩ ពាន់​ឆ្នាំ​ទើប​ចេញ​បព្វជ្ជា​ដោយ​យាន​ដំរី ធ្វើ​ទុក្ករកិរិយា ៧ ថ្ងៃ ដើម​កន្ទួត​ព្រៃ​ជា​ពោធិព្រឹក្ស អគ្គសាវក ២ រូប គឺ​សុរក្ខិត ១ ធម្មសេន ១ ឧបដ្ឋាក ១ រូប ឈ្មោះ​សភិយ្យ អគ្គសាវិកា ២ រូប គឺ​ចាលា ១ ឧបចាលា ១ មាន​សាក​សន្និបាត ៣ លើក ទី ១ មាន​ព្រះ​ខីណាស្រព ៦០ សែន ទី ២ មាន​ព្រះ​ខីណាស្រព ៥០ សែន​អង្គ ទី ៣ មាន​ព្រះ​ខីណាស្រព ៤០ សែន​អង្គ ព្រះ​ជន្មាយុ ៩ ហ្មឺន​ឆ្នាំ ទើប​បរិនិព្វាន ។

	សម័យ​នោះ ព្រះ​អរហំ​សម្ពុទ្ធ​របស់​យើង ទ្រង់​កើត​ជា​ក័្សត្រ​ព្រះ​នាម​វិជិត ទ្រង់​លះ​រាជ្យ​ចោល ហើយ​ចេញ​ទៅ​ទ្រង់​ព្រះ​ផ្នួស​ក្នុង​សំណាក់​ព្រះ​ពុទ្ធ​បុស្ស​នោះ ព្រះ​អង្គ​ទាយ​ថា ភិក្ខុ​នេះ​នឹង​បាន​ត្រាស់​ជា​ព្រះ​ពុទ្ធ​ក្នុង​អនាគត​កាល​មិន​ខាន ។

១៩- ព្រះ​ពុទ្ធ​វិបស្សី

	ព្រះ​មាតា​នាម​ព្រះ​នាង​ពន្ធុមតី ព្រះ​បិតា​ជា​ក័្សត្រ​ព្រះ​នាម​ពន្ធុម អគ្គមហេសី​នាម​ព្រះ​នាង​សុទស្សនា ព្រះ​រាជ​បុត្រ​ព្រះ​នាម​សមវត្តក្ខន្ធ ក្នុង​នគរ​ពន្ធុមតី ព្រះ​ជន្មាយុ ៨ ពាន់​ឆ្នាំ ទើប​ចេញ​បព្វជ្ជា​ដោយ​យាន​រថ ធ្វើ​ទុក្ករកិរិយា ៨ ខែ ដើម​ច្រនៀង​ជា​ពោធិព្រឹក្ស អគ្គសាវក ២ គឺ​ខន្ធ ១ តិស្សនាម ១ ឧបដ្ឋាក ១ រូប ឈ្មោះ​អសោក អគ្គ​សាវិកា ២ រូប គឺ​ចន្ទា ១ ចន្ទមិត្តា ១ មាន​សាវក​សន្និបាត ៣ លើក ទី មាន​ព្រះ​ខីណាស្រព ៦៨ សែន​អង្គ ទី ២ មាន​ភិក្ខុ ១ សែន​អង្គ ទី ៣ មាន​ភិក្ខុ ៨ ហ្មឺន​អង្គ ព្រះ​ជន្មាយុ ៨ ហ្មឺន​ឆ្នាំ ទើប​បរិនិព្វាន ។

	ក្នុង​សម័យ​នោះ ព្រះ​លោកនាថ​របស់​យើង​ទ្រង់​កើត​ជា​ស្ដេច​នាគ​ឈ្មោះ​អតុល មាន​រិទ្ធិ​ច្រើន​មាន​បុណ្យ​រុងរឿង មាន​នាគ​បរិវារ​ច្រើន​សែន​នាក់​ចូល​គាល់​ព្រះ​ពុទ្ធវិស្សី ហើយ​ប្រគំ​ដោយ​តូរ្យដន្ត្រី​ទិព្យ​ថ្វាយ ហើយ​ប្រគេន​តាំង​មាស​ដល់​ព្រះ​ពុទ្ធ​អង្គ​នោះ ព្រះ​អង្គ​ទ្រង់​ទាយ​ថា ស្ដេច​នាគ​នឹង​បាន​ត្រាស់​ជា​ព្រះ​ពុទ្ធ​ក្នុង​អនាគត​កាល​មិន​ខាន ។

២០- ព្រះ​ពុទ្ធសិខី

	ព្រះ​មាតា​នាម​ព្រះ​នាង​បភាវតី ព្រះ​បិតា​ជា​ក្សត្រ​ព្រះ​នាម​អរុណ អគ្គមហេសី​នាម​ព្រះ​នាង​សព្វកាមា ព្រះ​រាជ​បុត្រ​ព្រះ​នាម​អតុល ក្នុង​នគរ​អរុណវតី ព្រះ​ជន្មាយុ ៧ ពាន់​ឆ្នាំ ទើប​ចេញ​បព្វជ្ជា ដោយ​យាន​ដំរី ធ្វើ​ទុក្ករកិរិយា ៨ ខែ ដើម​ស្វាយ​សដា​ពោធិព្រឹក្ស អគ្គសាវក ២ រូប គឺ​អភិភូ ១ សម្ភវៈ ១ ឧបដ្ឋាក ១ រូប​ឈ្មោះ​ខេមង្ករ អគ្គសាវិកា ២ រូប គឺ​មខិលា បទុមា មាន​សាវក​សន្និបាត ៣ លើក ទី ១ មាន​ភិក្ខុ​ជា​ខីណាស្រព ១ សែន​អង្គ ទី ២ មាន​ភិក្ខុ ៨ ហ្មឺន​អង្គ ទី ៣ មាន​ភិក្ខុ ៧ ហ្មឺន​អង្គ ព្រះ​ជន្មាយុ​ប្រមាណ ៧ ហ្មឺន​ឆ្នាំ ទើប​បរិនិព្វាន ។

	សម័យ​នោះ ព្រះ​ជិនស្រី​របស់​យើង​ទ្រង់​កើត​ជា​ស្ដេច​ព្រះ​នាម​អរិន្ទមៈ បាន​ប្រគេន​ចង្ហាន់​ដល់​សង្ឃ​មាន​ព្រះ​ពុទ្ធ​ជា​ប្រធាន ហើយ​តាក់តែង​យាន​ដំរី​ប្រគេន​ព្រះ​សម្ពុទ្ធ​ព្រះ​នាម​សិខី ព្រះ​អង្គ​ទាយ​ថា ព្រះ​រាជា​អង្គ​នេះ​នឹង​បាន​ត្រាស់​ជា​ព្រះ​ពុទ្ធ​ក្នុង​អនាគត​កាល​មិន​ខាន ។

២១- ព្រះ​ពុទ្ធវេស្សភូ

	ព្រះ​មាតា​នាម​ព្រះ​នាង​យសវតី ព្រះ​បិតា​ជា​ក្សត្រ​ព្រះ​នាម​សុប្បតិតៈ អគ្គមហេសី​នាម​ព្រះ​នាង​សុចិត្តា ព្រះ​រាជ​បុត្រ​ព្រះ​នាម​សុប្បពុទ្ធ​ក្នុង​នគរ​ឈ្មោះ​អនោមៈ ព្រះ​ជន្មាយុ ៦ ពាន់​ឆ្នាំ ទើប​ចេញ​បព្វជ្ជា​ដោយ​ព្រះ​សិវិកា ធ្វើ​ទុក្ករកិរិយា ៦ ខែ ដើម​រាំង​ធំ​ជា​ពោធិព្រឹក្ស អគ្គសាវក ២ រូប គឺ​សោណៈ ១ ឧត្តរៈ ១ ឧបដ្ឋាក ១ រូប​ឈ្មោះ​ឧបសន្តៈ អគ្គសាវិកា ២ រូប គឺ​រាមា ១ សមលា ១ មាន​សាវក​សន្និបាត ៣ លើក ទី ១ មាន​ព្រះ​ខីណាស្រព ៨០ ពាន់​កោដិ ទី ២ មាន ៧០ ពាន់​រូប ទី ៣ មាន​ភិក្ខុ ៦០ ពាន់​រូប ព្រះ​ជន្មាយុ​ប្រមាណ ៦០ ពាន់​ឆ្នាំ ទើប​បរិនិព្វាន ។

	សម័យ​នោះ ព្រះ​សុគត​របស់​យើង​ទ្រង់​កើត​ជា​ស្ដេច​ព្រះ​នាម​សុទស្សនៈ បាន​ប្រគេន​ចង្ហាន់​នឹង​សំពត់​ដល់​ព្រះ​សង្ឃ​មាន​ព្រះ​ពុទ្ធ​ជា​ប្រធាន ហើយ​បួស​ក្នុង​សំណាក់​ព្រះ​ជិនស្រី​អង្គ​នោះ ព្រះ​ពុទ្ធ​វេស្សភូ​ទ្រង់​ទាយ​ថា ស្ដេច​នេះ​នឹង​បាន​ត្រាស់​ជា​ព្រះ​ពុទ្ធ​ក្នុង​អនាគត​កាល​មិន​ខាន ។

២២- ព្រះ​ពុទ្ធកក្កុសន្ធៈ

	មាតា​ឈ្មោះ​នាង​វិសាខា បិតា​ឈ្មោះ​អគ្គិទត្តព្រាហ្មណ៍ ភរិយា​ឈ្មោះ​នាង​រោបិនី បុត្រ​ឈ្មោះ​ឧត្តរ ក្នុង​នគរ​ឈ្មោះ​ខេមវតី ព្រះ​ជន្មាយុ ៤ ពាន់​ឆ្នាំ​ទើប​ចេញ​បព្វជ្ជា​ដោយ​យាន​រថ ធ្វើ​ទុក្ករកិរិយា ៨ខែ ដើម​ច្រេស​ជា​ពោធិព្រឹក្ស អគ្គសាវក ២ រូប គឺ​វិធុរ ១ សញ្ជីវនាម ១ ឧបដ្ឋាក ១ រូប ឈ្មោះ​ពុទ្ធិជ អគ្គសាវិកា ២ រូប គឺ​សាមា ១ ចម្បនាមា ១ មាន​សាវក​សន្និបាត តែ ១ លើក មាន​ព្រះ​ខីណាស្រព ៤០ ពាន់​អង្គ ព្រះ​ជន្មាយុ​ប្រមាណ ៤០ ពាន់​ឆ្នាំ​ទើប​បរិនិព្វាន ។

	សម័យ​នោះ ព្រះ​សុគត​របស់​យើង​ទ្រង់​កើត​ជា​ក័្សត្រ ព្រះ​នាម​ខេមៈ បាន​ប្រគេន​ទាន​ដ៏​ច្រើន មាន​បាត្រ ចីវរ ថ្នាំ​បន្តក់ ឈើអែម​ជា​ដើម​ដល់​ព្រះ​ពុទ្ធ​កក្កុសន្ធ​ព្រម​ទាំង​ព្រះ​សង្ឃ ព្រះ​ពុទ្ធ​កក្កុសន្ធ​ទ្រង់​ទាយ​ថា ព្រះ​រាជា​នេះ​នឹង​បាន​ត្រាស់​ជា​ព្រះ​ពុទ្ធ​ក្នុង​អនាគត​កាល​មិន​ខាន ។

២៣- ព្រះ​ពុទ្ធកោនាគមនៈ

	មាតា​ឈ្មោះ​នាង​ឧត្តរា បិតា​ឈ្មោះ​យញ្ញទត្តព្រាហ្មណ៍ ភរិយា​ឈ្មោះ​នាង​រុចិគត្តា បុត្រ​ឈ្មោះ​សត្ថវាហ ក្នុង​នគរ​សោភវតី ព្រះ​ជន្មាយុ ៣ ពាន់​ឆ្នាំ ទើប​ចេញ​បព្វជ្ជា​ដោយ​យាន​ដំរី ធ្វើ​ទុក្ករ​កិរិយា ៦ ខែ ដើម​ឧទុម្ពរ​ជា​ពោធិព្រឹក្ស អគ្គសាវក ២ រូប គឺ​ភិយ្យោស ១ ឧត្តរ ១ ឧបដ្ឋាក ១ រូប ឈ្មោះ​សោត្ថិជ អគ្គ​សាវិកា ២ រូប គឺ​នាង​សមុទ្ទា ១ឧត្តរា១ មាន​សាវក​សន្និបាត​តែ ១ លើក មាន​ព្រះ​ភិក្ខុ​ជា​ព្រះ​ខីណាស្រព ៣ ហ្មឺន​អង្គ ព្រះ​ជន្មាយុ​ប្រមាណ ៣ ហ្មឺន​ឆ្នាំ ទើប​ព្រះ​បរិនិព្វាន ។
	សម័យ​នោះ ព្រះ​គោតមសម្ពុទ្ធ​របស់​យើង​ទ្រង់​កើត​ជា​ក្សត្រ ព្រះ​នាម​បព្វតៈ បាន​យាង​ទៅ​ព្រះ​សម្ពុទ្ធ ហើយ​ស្ដាប់​ធម៌​ទេសនា​ដ៏​ប្រពៃ បាន​ប្រគេន​ទាន​ដ៏​ច្រើន​គឺ​បាត្រ សំពត់​រោម​សត្វ សំពត់​កម្ពល​ជា​ដើម​ដល់​ព្រះ​សង្ឃ​ព្រម​ទាំង​ព្រះ​ពុទ្ធ ។ ព្រះ​ពុទ្ធ​កោនាគមនៈ​ទ្រង់​ទាយ​ថា ព្រះ​រាជា​អង្គ​នេះ​នឹង​បាន​ត្រាស់​ជា​ព្រះ​ពុទ្ធ​ក្នុង​អនាគត​កាល​មិន​ខាន ។

២៤- ព្រះ​ពុទ្ធកស្សប

	មាតា​ឈ្មោះ​ធនវតី បិតា​ជា​ព្រាហ្មណ៍​ឈ្មោះ​ព្រហ្មទត្ត ភរិយា​ឈ្មោះ​សុនន្ទា បុត្រ​ឈ្មោះ​វិជិត-សេន ក្នុង​នគរ​ពារាណសី ព្រះ​ជន្មាយុ ២ ពាន់​ឆ្នាំ ទើប​ចេញ​បព្វជ្ជា​ដោយ​ប្រាសាទ ធ្វើ​ទុក្ករកិរិយា ៧ ថ្ងៃ ដើម​ជ្រៃ​ជា​ពោធិព្រឹក្ស អគ្គ​សាវក ២ រូប គឺ​តិស្ស ១ ភារទ្វាជ ១ ឧបដ្ឋាក ១រូប ឈ្មោះ​សព្វមិត្ត អគ្គ​សាវិកា ២ រូប គឺ​នាង​អនុលា ១ ភុវេលា ១ មាន​សាវក​សន្និបាត​តែ ១ លើក មាន​ព្រះ​ខីណាស្រព  ២ ពាន់​អង្គ ព្រះ​ជន្មាយុ ២ ហ្មឺន​ឆ្នាំ ទើប​បរិនិព្វាន ។
	កាល​នោះ ព្រះ​សក្យមុនី​របស់​យើង​ទ្រង់​កើត​ជា​មាណព ឈ្មោះ​ជោតិបាល ជា​អ្នក​រៀន​មន្ត​ចេះ​ចប់​ត្រៃវេទ ស្គាល់​ផែនដី​នឹង​អាកាស ចេះ​ការពារ​រោគ ។ គ្រា​នោះ ឃដិកា​ជា​ឧបដ្ឋាក​របស់​ព្រះ​ពុទ្ធ​កស្សប​បាន​នាំ​ជោតិបាល​មាណព ចូល​ទៅ​គាល់​ព្រះ​ជិនស្រី​ព្រះ​នាម​កស្សប ហើយ​បួស​ក្នុង​សំណាក់​ព្រះ​ជិនស្រី​នោះ ជា​អ្នក​មាន​ព្យាយាម​ឆ្លៀវឈ្លាស​ក្នុង​វត្ត​តូច​ធំ បាន​បំពេញ​កិច្ច​ក្នុង​សាសនា​ព្រះ​ពុទ្ធ​កស្សប​នោះ ព្រះ​អង្គ​ទ្រង់​ឃើញ​សេចក្ដី​អស្ចារ្យ​ខ្លាំង ទើប​ទ្រង់​ព្យាករណ៍​ថា ជោតិបាល​ភិក្ខុ នេះ​នឹង​បាន​ត្រាស់​ជា​ព្រះ​ពុទ្ធ​ក្នុង​អនាគត​មិន​ខាន ។

២៥- ព្រះ​ពុទ្ធ​គោតម

	ព្រះ​មាតា​នាម​ព្រះ​នាង​មហាមាយា ព្រះ​បិតា​ព្រះ​នាម​សុទ្ធោទនៈ អគ្គមហេសី​នាម​ព្រះ​នាង​យសោធរា ព្រះ​រាជ​បុត្រ​ព្រះ​នាម​រាហុល ក្នុង​នគរ​កបិលវត្ថុ ព្រះ​ជន្មាយុ ២៩ ទើប​ចេញ​បព្វជ្ជា ដោយ​យាន​សេះ ធ្វើ​ទុក្ករកិរិយា ៦ ឆ្នាំ ដើម​ពោធិ​ជា​ពោធិព្រឹក្ស អគ្គ​សាវក ២ រូប គឺ​កោលិត ១ ឧបតិស្ស ១ ឧបដ្ឋាក ១ រូប ឈ្មោះ​អានន្ទ អគ្គ​សាវិកា ២ រូប គឺ​នាង​ខេមា ១ ឧប្បវណ្ណា ១ មាន​សាវក​សន្និបាត​តែ ១ លើក មាន​ព្រះ​ខីណាស្រព ១២៥០ អង្គ ព្រះ​ជន្មាយុ​ប្រមាណ ១០០ ឆ្នាំ ទើប​បរិនិព្វាន ។
	ក្នុង​សៀវភៅ​ពុទ្ធប្បវត្តិ​សម្រាយ​ថា ព្រះ​សាស្ដា​របស់​យើង​ទ្រង់​បរិនិព្វាន​ក្នុង​ព្រះ​ជន្មាយុ ៨០ ឆ្នាំ គឺ​ព្រះ​ជន្ម ២៩ ឆ្នាំ​ចេញ​បព្វជ្ជា ធ្វើ​ទុក្ករកិរិយា ៦ ឆ្នាំ បាន​ត្រាស់​អនុត្តរ​សម្ពោធិ ហើយ​បំពេញ​ពុទ្ធ​កិច្ច ២៥ ឆ្នាំ ទើប​បរិនិព្វាន បូក​រួម​ត្រូវ​ជា​ព្រះ​ជន្ម ៨០ ឆ្នាំ​គត់ តែ​ក្នុង​សុត្តន្តបិដក​ខុទ្ទកនិកាយ​ពុទ្ធ​វង្ស ព្រះ​ពុទ្ធ​ទាំង ២៤ ព្រះ​អង្គ​ទ្រង់​ព្យាករណ៍​ថា ព្រះ​លោកនាថ​របស់​យើង​មាន​ព្រះ​ជន្ម ១០០ ឆ្នាំ ។

== ពិធីថ្វាយព្រះនាម ==
ក្រោយ​ពី​ព្រះ​រាជ​ឱរស​ប្រសូត​បាន​ប្រាំ​ថ្ងៃ ព្រះបាទ​សុទ្ធោទនៈ​បានជ្រើស​រើស​ព្រាហ្មណ៍ដ៏ពូកែ​ៗ​៨​នាក់ ដើម្បីអោយ​ថ្វាយព្រះនាម ​មើល​និង​ទាយ​នូវ​លក្ខណៈ​របស់​ព្រះ​ពោធិសត្វ។ ព្រះ​នាម​របស់​ព្រះ​បរម​ពោធិសត្វ​ត្រូវបាន​ជ្រើស​រើស​​ថា '''សិទ្ធត្ថ''' ដែល​ប្រែ​ថា អ្នក​សំ​រេច​ប្រយោជន៏​គ្រប់​យ៉ាង។ ក្រោយពីមើលលក្ខណៈព្រះពោធិសត្វរួច ឃើញថា ព្រះអង្គ​ប្រកប​ដោយ​[[មហាបុរិសលក្ខណៈ៣២ប្រការ|មហា​បុរិស​លក្ខណៈ​៣២​ប្រការ]] ព្រាហ្មណ៍​៧​នាក់​ក៏​លើក​ម្រាម​ដៃ​ពីរ​ទាយ​ថា បើ​ព្រះ​រាជ​កុមារ​ស្ថិត​នៅ​ជា​ក្សត្រ ព្រះ​អង្គ​នឹង​បាន​ជា​[[ស្តេច​ចក្រ​ពត្តិ]] បើ​ព្រះ​អង្គ​ចេញ​សាង​ផ្នួស​​នឹង​បាន​ត្រាស់​ជា​ព្រះ​ពុទ្ធ កាលនោះ​ព្រាហ្មណ៍​ម្នាក់​នៅ​ក្មេង​ជាង​គេ​ឈ្មោះ [[កោណ្ឌញ្ញៈ|កោណ្ឌញ្ញ]]​ព្រាហ្មណ៍​បាន​ពិចារណា​លើ​ទី​កន្លែង​ដែល​ទ្រង់​ប្រសូត​ គឺ​នៅ​ក្នុង​ឧទ្យាន​ក៏​លើក​ម្រាម​ដៃ​តែ​មួយ​ទាយ​ថា ព្រះ​រាជ​កុមារ​ប្រាកដ​ជា​នឹង​បាន​ត្រាស់​ជា​ព្រះ​ពុទ្ធ។ ក្រោយ​ពេល​ព្រះ​អង្គ​ប្រសូត​បាន​៧​ថ្ងៃ​ ព្រះ​មាតាព្រះអង្គក៏​សោយ​ទី​វង្គត់។ ព្រះ​រាជ​កុមារ​សិទ្ធត្ថ ត្រូវ​បាន​ព្រះ​មាតុច្ឆាព្រះអង្គ​​ព្រះ​នាម​'''មហា​បជា​បតី​គោតមី'''​បី​បាច់​រក្សា​ត​មក។

== រាជពិសេក ==
[[ឯកសារ:អភិសេក១.jpg|ស្តាំ||thumb|230px|ទ្រង់​អភិសេកនឹង​ព្រះនាង​ពិម្ពា]]
ព្រះ​សិទ្ធត្ថ​ទ្រង់​ចំរើន​ព្រះ​ជន្ម​បាន ១៦​ព្រះ​វស្សា ទ្រង់​បាន​រៀប​អភិសេក​ជា​មួយ​បុត្រី​'''ស្តេច​សុប្បពុទ្ធ'''ព្រះ​នាម [[ព្រះនាងយសោធរា|ពិម្ពាយសោធរា]]​ដែល​ជា​នារី​ល្អ​ឯក​លើស​អស់​សព្វ​នារី​ទាំង​ពួង។ ដោយ​ចង់​អោយ​ព្រះ​សិទ្ធត្ថ​ក្លាយ​ជា​ស្តេច​ចក្រ​ពត្តិ ព្រះ​បិតា​គឺ​ព្រះ​បាទ​សុទ្ធោទនៈ​បាន​រៀប​ចំ​ចាត់​ចែង​គ្រប់​យ៉ាង​ ដើម្បី​ឃា​ឃាំង​អោយ​ព្រះ​សិទ្ធត្ថ​ទ្រង់​គង់​នៅ​ជា​ស្តេច​ដោយ​សុខ​សប្បាយ។ ព្រះបាទ​សុទ្ធោទនៈ ទ្រង់​បាន​ជ្រើស​រើស​យក​តែ​មនុស្ស​ក្មេង​ៗ​មក​នៅ​បំរើ​ព្រះ​ពោធិសត្វ ឯ​មនុស្ស​ចាស់​ជរា ឈឺ​ជាដើម ព្រះអង្គ​មិន​អោយ​ព្រះ​ពោធិសត្វ​បាន​ឃើញ​ឡើយ។ ព្រះបាទ​សុទ្ធោទនៈ​​ទ្រង់​ចាត់​អោយ​គេ​សង់​ប្រាសាទ​បី តម្រូវ​ទៅ​តាម​កាល​រដូវ​ទាំង​បី គឺ​សំរាប់​រដូវ​ក្តៅ រដូវ​រងារ និង​រដូវ​រំហើយ។ លុះ​ព្រះ​បរម​ពោធិសត្វព្រះ​ជន្ម​បាន​២៩​ព្រះ​វស្សា​ ​ព្រះ​នាង​ពិម្ពា ក៏​ប្រសូត​​ព្រះ​រាជ​បុត្រ​មួយ​​អង្គ​ព្រះ​នាម​ [[រាហុល]]។

== និមិត្ត៤យ៉ាង ==
ដោយចង់ឲ្យព្រះសិទ្ធត្ថបានជាស្តេចចក្រពត្តិ ដូចដែលព្រាហ្មណ៍ទាយទុកនោះ ព្រះសុទ្ធោទនទ្រង់ចាត់ឲ្យគេយាមមិនឲ្យមានមនុស្សចាស់ ជរា ឈឺ ឬស្លាប់ ឲ្យព្រះសិទ្ធត្ថទ្រង់យល់ឃើញឡើយ អ្នកបម្រើភិលៀងនៅក្នុងដំណាក់របស់ព្រះអង្គមានសុទ្ធសឹងយុវវ័យទាំងអស់។ ការគង់នៅក្នុងរាជវាំង ព្រះសិទ្ធត្ថទ្រង់សោយសុខដោយកាមលោកីយគ្រប់ប្រការ។ នៅថ្ងៃមួយ ព្រះបរមពោធិសត្វទ្រង់មានព្រះទ័យអផ្សុកយ៉ាងខ្លាំង ព្រះអង្គក៏ត្រាស់ឲ្យ[[ឆន្នអាមាត្យ]]រៀបចំក្បួនដើម្បីនឹងទៅក្រសាលឧទ្យាន។ នៅតាមផ្លូវព្រះអង្គទតឃើញ
* '''បុរសចាស់''' មានឆ្អឹងជំនីរដូចជាបង្កង់ មានខ្នងកោង មានឈើច្រត់ជាគ្រឿងទប់ទល់ កំពុងញាប់ញ័រក្រហល់ក្រហាយ មានវ័យកន្លងហើយ លុះព្រះពោធិសត្វឃើញហើយ ក៏សួរទៅឆន្នអាមាត្យថា បុរសនេះធ្វើដូចម្តេច បានជាសក់គាត់មិនដូចជាសក់អ្នកឯទៀត ទាំងកាយគាត់ក៏មិនដូចកាយអ្នកដទៃដែរ។ ឆន្នអាមាត្យក៏ក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រព្រះអង្គ នេះគេហៅថា បុរសចាស់ តពីនោះគាត់នឹងមិនរស់នៅយូរប៉ុន្មានទេ។ ទោះព្រះអង្គក៏គង់នឹងចាស់ជាធម្មតា មិនអាចកន្លងសេចក្តីចាស់ទៅបានទេ។
* កាលកន្លងទៅ ព្រះអង្គក៏យាងក្រសាលឧទ្យានម្តងទៀត។ ព្រះអង្គបានទតឃើញបុរសមានអាពាធដល់នូវសេចក្តីទុក្ខ ឈឺធ្ងន់ ដេកត្រាំក្នុងទឹកមូត្រនិងលាមករបស់ខ្លួន មានជនទាំងឡាយដទៃលើកឲ្យក្រោកឡើង ផ្តេកឲ្យដេក លុះទតឃើញហើយ ព្រះអង្គក៏សួរទៅឆន្នអាមាត្យថា បុរសនេះធ្វើដូចម្តេច បានជាភ្នែករបស់គាត់មិនដូចជាភ្នែកអ្នកដទៃ ក្បាលក៏មិនដូចជាក្បាលអ្នកដទៃ។ ឆន្នអាមាត្យក្រាបទូលថា បពិត្រព្រះសម្មតិទេព បុរសនេះហៅថា '''បុរសឈឺ'''។ បុរសនេះមិនអាចនឹងរួចពីជំងឺបានឡើយ ទោះព្រះអង្គក៏នឹងមានជំងឺជាធម្មតា មិនអាចកន្លងសេចក្តីឈឺចាប់បានឡើយ។ 
* ថ្ងៃបន្ទាប់ក្រោយមក ព្រះពោធិសត្វក៏ទៅក្រសាលឧទ្យានទៀត។ ម្តងនេះ ព្រះអង្គបានទតឃើញ'''បុរសស្លាប់''' ក៏ត្រាស់សួរឆន្នអាមាត្យ នោះជាអ្វី។ ឆន្នអាមាត្យក្រាបទូលថា បពិត្រព្រះអង្គ ព្រោះបុរសនោះហៅថាធ្វើមរណកាលហើយ។ ញាតិទាំងឡាយនឹងមិនឃើញបុរសនោះទៀតឡើយ ទាំងបុរសនោះសោតក៏លែងបានឃើញញាតិទាំងឡាយរបស់គាត់ដែរ។ ទោះបីព្រះអង្គក៏នឹងធ្វើមរណកាលដូចគ្នា មិនអាចកន្លងសេចក្តីស្លាប់បានឡើយ។ ព្រះបរមពោធិសត្វក៏មានសេចក្តីសង្វេកជាខ្លាំង សញ្ជប់សញ្ជឹងគិតថា ជរា ព្យាធិ និងមរណា តែងមានប្រាកដដល់សត្វលោក។
[[ឯកសារ:ទ្រង់សង្វេក.jpg|right|thumb|230px|ទ្រង់សង្វេកក្នុងព្រះទ័យ]]
* ថ្ងៃកន្លងមកបន្ទាប់ព្រះអង្គក៏ទៅក្រសាលឧទ្យានម្តងទៀត។ ព្រះពោធិសត្វបានទតឃើញបុរសមានសីសៈរលីង ជាអ្នកបួស ស្លៀកដណ្តប់សំពត់កាសាវពស្ត្រ លុះឃើញហើយ ក៏សួរឆន្នអាមាត្យ បុរសនេះធ្វើដូចម្តេច បានជាក្បាលរបស់គាត់មិនដូចក្បាលអ្នកដទៃ ទាំងសំពត់របស់គាត់ ក៏មិនដូចរបស់អ្នកដទៃ។ ឆន្នអាមាត្យក្រាបទូលថា បពិត្រព្រះសម្មតិទេព នេះគេហៅថា '''អ្នកបួស'''។ បុរសនោះប្រព្រឹត្តធម៌ដោយប្រពៃ មិនបានបៀតបៀន តែងអនុគ្រោះដល់សត្វដទៃ។ ព្រះអង្គក៏ពិចារណាថា អ្នកបួសគឺជាការស្រួលណាស់ព្រោះមិនបៀតបៀនគេ តែងអនុគ្រោះដល់គេ។ 
&lt;br /&gt;
នៅក្នុងរាជវាំង ព្រះអង្គទ្រង់ទតឃើញជារឿយៗ ភិលៀង អាមាត្យ ទាំងឡាយដេកលក់ ខ្លះហៀរទឹកមាត់ ខ្លះរបូតសំពត់អាវ នៅស្តូកស្តឹងគ្មានវិញ្ញណដូចជាអង្គត់ឈើមួយដុំ ធ្វើឲ្យព្រះអង្គទ្រង់មានការសង្វេក និងគិតដល់និមិត្តទាំង៤ដែលព្រះអង្គទតឃើញ។ ព្រះអង្គទ្រង់ព្រះចិន្តាពិចារណាដល់សមណអ្នកបួសយ៉ាងស្រគត់ស្រគមគួរជាទីជ្រះថ្លានៃសត្វលោកទាំងឡាយ ព្រះអង្គក៏មានសទ្ធាពេញព្រះហរទ័យ ត្រេកអរជាក្រៃពេក ក៏គិតនឹងចេញសាងផ្នួស។

== សាងផ្នួស ==
[[ឯកសារ:សាងផ្នួស.jpg|ស្តាំ||thumb|180px|ទ្រង់​យាង​សាង​ព្រះ​ផ្នួស]]
ក្នុងព្រះជន្ម២៩ឆ្នាំ ព្រះសិទ្ធត្ថ គោតម មានការនឿយណាយ ខ្ពើមរអើមរូបសង្ខារ និងលោកសន្និវាសនេះយ៉ាងខ្លាំង​ហើយព្រះអង្គ​សព្វ​ព្រះ​ហរ​ទ័យ​ដោះ​ស្រាយ​បញ្ហា​ជិវិត​ដោយ​ការ​ចេញ​សាង​ព្រះ​ផ្នួស ដើម្បី​ស្វែង​រក​នូវ​ព្រះ​សម្មា​សម្ពោ​ធិ​ញាណ​ធម៌។ កណ្តាល​រាត្រី​ស្ងាត់​ព្រះ​សិទ្ធត្ថ ចូល​ទៅ​បបោស​អង្អែល​រាហុល​បុត្រា​ជា​ទី​ស្រលាញ់ ងាក​បែរ​សំ​លឹង​ទៅ​ភរិយា​ពិម្ពា​កំពុង​លង់​លក់​ក្នុង​បន្ទុំ មាន​ដំណាល​ថា ទេវតា​នៅ​ស្ថាន​តុសិត​​បាន​ចុះ​មក​ជួយ​ព្រះ​សិទ្ធត្ថ​ដោយ​ធ្វើ​អោយ​ព្រះ​នាង​ពិម្ពា និង​រាហុល លង់​លក់​ក្នុង​បន្ទំ​យ៉ាង​ស៊ប់ ដើម្បី​កំ​អោយ​ភ្ញាក់​ធ្វើ​ការ​រំខាន​ដល់​ការ​សំរេច​ចិត្ត
របស់​ព្រះ​អង្គ ហើយ​ជប់​សេះ​រាជ​រដ្ឋ ជូន​ដំណើរ​ព្រះ​សិទ្ធត្ថ​ទៅ​ដល់​ព្រៃ​ទៅ​ហោង។

ព្រះអង្គទ្រង់ដកព្រះខ័នចាប់ក្តាប់កោរព្រះកេសា ហើយអធិដ្ឋានថា «បើអាត្មាអញនេះ ពិតជាបានត្រាស់ជាព្រះពុទ្ធ
មែន ចូរកេសាទាំងឡាយនៃអាត្មាអញនេះឈប់ដុះតទៅទៀតចុះ» អធិដ្ឋានហើយព្រះសិទ្ធត្ថទ្រង់បាច ព្រះកេសាទាំ
ងឡាយឡើងទៅលើអាកាស ហ្វូងទេវតាទាំងឡាយកាន់ភាជន៍មាស មកទទួលត្រងយកទៅទុកនៅស្ថានទេវលោ
កក្នុងគ្រានោះទៅ។

កោណ្ឌញ្ញព្រាហ្មណ៍ គឺព្រាហ្មមួយអង្គក្មេងជាងគេ ដែលកាលធ្វើពិធីថ្វាយព្រះនាមបានទាយថាព្រះអង្គពិតជាបានត្រា
ស់ដឹងជាព្រះពុទ្ធនោះ កាលបើដឹងថាព្រះសិទ្ធត្ថចេញសាងផ្នួសហើយ ក៏មានសទ្ធាជ្រះថ្លារួមជាមួយសមណព្រាហ្មណ៍៤
អង្គទៀតចេញ ទៅបួសតាមបំរើព្រះអង្គដែរ អ្នកបួសទាំង៥នាក់នោះហៅថា បញ្ចវគិយ៍ភិក្ខុ។

== ការសិក្សា និង ទុក្ករកិរិយា ==
[[ឯកសារ:Ascetic Bodhisatta Gotama with the Group of Five.jpg|300px|thumb|ការធ្វើទុក្ករកិរិយារបស់ព្រះពុទ្ធ|right]]
កាលបានបួសស្រេចបាច់អស់ហើយ ព្រះសិទ្ធត្ថ គោត្ដម ទ្រង់បានចូលទៅធ្វើការសិក្សាធម៌ក្នុងសំណាក់ព្រាហ្មណ៍តាបស ពីរព្រះអង្គ មាននាមថា អាឡារតាបស១ និង អុទកតាបស១ ដោយយល់ថាក្នុងសំណាក់តាបសទាំងពីរព្រះអង្គ ពុំអាចស្វែងរកសម្មាសម្ពោធិញាណនៃការត្រាស់ដឹងបាន ព្រះអង្គក៏បានសំរេចព្រះទ័យលាចាកតាបសទាំងពីរ ហើយស្វែងរកសច្ចៈធម៌ដោយព្រះអង្គឯងវិញ។ ព្រះអង្គទ្រង់ធ្វើទុក្ករកិរិយា (SN 39.16) គឺការ​ប្រតិបត្តិធម៌​យ៉ាងតឹងរឹង ធ្វើអោយមានការពិបាក ដល់រូបកាយយ៉ាងក្រៃលែង ដូចជាមានការអត់អាហាររហូតរូបរាងកាយស្គាំស្គមជាខ្លាំង ការប្រព្រឹត្តទុក្ករកិរិយា អស់រយពេល៦ព្រះវស្សា ព្រះអង្គក៏នៅតែស្វែងរកសច្ចៈធម៌ពុំបានឡើយ។ មានដំណាលថា មានទេពនិមិត្តបានមកដេញពិន ថ្វាយ​អោយ​ព្រះអង្គ​ទ្រង់​បានសន្តាប់ ដំបូងខ្សែពិនដែលធូរដេញទៅពុំធ្វើអោយមានការពិរោះទេ ទើបអ្នកដេញចាប់ផ្តើមរិតខ្សែពិនហើយចាប់ផ្តើមដេញម្តងទៀត ដោយ​ខ្សែ​ពិណ រិតតឹងពេកគ្រាន់តែកេះទឹង ខ្សែពិនដាច់បិតតែម្ដងទៅ។ ទេពនិមិត្តជាអ្នកដេញពិណរៀបចំដាក់ខ្សែពិនជាថ្មី ហើយរៀបរិតអោយត្រូវ មិន​តឹង​ពេក មិនអោយធូពេក លុះរៀបចំបានត្រូវហើយ ទើបចាប់ដេញបានជាភ្លេងយ៉ាងពិរោះថ្វាយព្រះអង្គទ្រង់បានសន្តាប់ ព្រះសិទ្ធត្ថ គោត្ដម ទ្រង់​ពិចារណា​ប្រៀបធៀបការប្រព្រឹត្តប្រតិបត្តិ ដោយយកពិធីដេញពិនជាគោលឃើញថា ការធ្វើប្រតិបត្តអោយតឹងរ៉ឹងពេកក៏ជាហេតុមិនអាចនាំមកនូវការ ត្រាស់​ដឹង​បានឡើយ ហើយការប្រព្រឹត្តប្រតិបត្តតឹងរ៉ឹងពេកធ្វើអោយដាច់ ក៏ជាហេតុមិនអាចអោយព្រះអង្គត្រាស់ដឹងបានឡើយ។ លុះ​ទ្រង់​ពិចារណា​ហេតុ​ផល​ដូចនេះ ហើយទើបព្រះអង្គទ្រង់លះបង់ការធ្វើទុក្ករកិរិយាចោល ហើយចាប់ផ្តើមសោយ អាហារជាធម្មតាវិញ។ ព្រះបញ្ចវគិយភិក្ខុឃើញដូចនោះ ក៏គិតគ្នាថា អោ!.ព្រះសិទ្ធត្ថ គោតម អស់សេចក្តីព្យាយាមហើយតើ ព្រះអង្គមិនអាចត្រាស់ដឹងជាព្រះពុទ្ធបានឡើយ ហើយ​ក៏​បបួល​គ្នា​ឈប់ តាម​បំរើ​ព្រះអង្គទៀតតាំងពីនោះមក។

== ត្រាស់ដឹង ==
ក្រោយពីលះបង់ចោលការធ្វើទុក្ខរៈកិរិយា ព្រះសិទ្ធត្ថក៏ចាប់ផ្តើមប្រព្រឹត្តប្រតិបត្តិតាមបែបមជ្ឈិមបដិបទាវិញ ព្រះ
អង្គទ្រង់យ៉ាងទៅកាន់ រដ្នមគធ ក្នុងស្រុកពោធិគយា ទ្រង់យាងទៅដល់មាត់ស្ទឹងនរញ្ជរ ដ៏មានទឹកថ្លាគួរជាទីស្នាក់អា
ស្រ័យនៃសមណទាំងឡាយ ទ្រង់គង់នៅក្រោមដើមពោធិព្រឹក្សមួយខាងលិចស្ទឹង បែរព្រះភក្តទៅទិសបូព៌ទ្រង់យក
ស្បូវភ្លាំងដែលសាត្ថីយកុមារប្រគេននៅតាមផ្លូវ ទៅក្រាលធ្វើជាកំរាលគង់ពីលើ មានសេចក្តីដំណាលថា រតនបល័្លង្គ
មួយកំពស់១៤ហត្ថ ផុសទ្រព្រះអង្គពីក្រោម ព្រះសិទ្ធត្ថទ្រង់គង់ភ្នែនពែនព្រះបាទលើរតនបល្ល័ង្គដោយសុខស្រួល
ហើយ តាំងអារម្មណ៍អធិដ្ឋានដោយអង្គថា៖ «ស្បែក សរសៃ សាច់ និង ឈាម របស់អាត្មាអញ ចូររឺងស្ងួតចុះ បើអា
ត្មាអញមិនបានសំរេចការត្រាស់ដឹងទេ អាត្មាអញនឹងមិនក្រោក ចាកពីរតនបល្ល័ង្គនេះឡើយ»។ ព្រះអង្គទ្រង់ចាប់ផ្តើ
មចំរើន អានាបានុស្សតិ ធ្វើព្រះចិន្តាអោយស្ងប់ចាកនីវរណធម៌ទាំងឡាយ ហើយទ្រង់បានសំរេចឈានជាលំដាប់។
ទ្រង់សញ្ជឹងគិតឃើញនូវស្ទឹងសង្ខារខន្ធ និងសញ្ញាខន្ធ ដែលហូរតាមបណ្តោយស្ទឹងរូបខន្ធ និងវិញ្ញាណខន្ធ ទ្រង់ឆ្វេង
យល់ឃើញ សត្វលោកកំពុងជាប់ជំពាក់គ្មានទីបញ្ចប់ នូវទុក្ខវេទនា ក៏ព្រោះតែការភ័ន្ដច្រលំនៃសញ្ញាខន្ធរបស់គេ
មនុស្សម្នាក់ៗមានជំនឿថា អ្វីៗដែលជារបស់មិនទៀងទាត់ ថាជារបស់ទៀងទាត់ អ្វីៗដែលមិនមែនរបស់ខ្លួន អនត្តា
ថាជារបស់ខ្លួន ព្រះអង្គទ្រង់បានបញ្ចេញអោយឃើញ នូវការយល់ដឹងរបស់ព្រះអង្គចំពោះភាវៈខាងគំនិតប្រាជ្ញាដែល
ជាប្រភពនៃសេចក្តីទុក្ខ ដូចជាការភ័យខ្លាច ខឹង ស្អប់ ក្រអឺតក្រអាង ច្រណែន ប្រចណ្ឌ លោភ និងល្ងង់ខ្លៅជាដើម។
សេចក្តីទុក្ខប្រភេទនេះ មានភាពផ្ទុយស្រលះ និងការពិចារណាដ៏ត្រឹមត្រូវ ព្រះអង្គទ្រង់ឆ្វេងយល់យ៉ាងច្បាស់ថា ប្រ
ភពទុក្ខទាំងឡាយពិតជាកើតឡើងដោយសារអវិជ្ជា។ ដើម្បីរំដោះសេចក្តីទុក្ខនេះ ត្រូវទំលុះនូវអវិជ្ជា ហើយរុលចូល
ជ្រៅទៅក្នុងបេះដូងរបស់វា និងវែករក បុព្វហេតុ នៃសេចក្ដីពិតនៃស្ទឹងទាំង៥គឺ៖

* រូបខន្ធ១
* វេទនាខន្ធ១
* សញ្ញាខន្ធ១
* សង្ខារខន្ធ១
* វិញ្ញាណខន្ធ១ 

ឥឡូវនេះព្រះអង្គទ្រង់បានយល់ច្បាស់ថា ភាពពិតមិនស្ថិតស្ថេរ អនិច្ចំ និងភាពមិនមែនជារបស់ខ្លួន អនត្តា គឺចាកលក្ខ
ខណ្ឌចាំបាច់នៃជីវិត បើគ្មានធម៌ អនិច្ចំ និងអនត្តាទេ ក៏គ្មានអ្វីអាចកើតឡើងចំរើនលូតលាស់បានឡើយ។

== ផ្ចាញ់មារ ==

[[ឯកសារ:បុត្រីមារ_មកផ្ចាញ់.jpg|ស្តាំ|thumb|230px|បុត្រីមារ មក​ផ្ចាញ់ព្រះ]]
ពេល​ព្រលប់ ព្រះសិទ្ធត្ថ ទ្រង់​គង់​លើ​រតនបល្ល័ង្ក ក្រោមពោធិព្រឹក្ស ទ្រង់​បាន​ផ្ចាញ់​មារ ដែល​នាំ​កូន​ស្រី​ក្រមុំ​ទាំង​ ៣ នាក់​គឺ [[តណ្ហា​​]], [[អរតី]] និង [[រាគា]] មក​បញ្ចូល​ចិត្ត​ព្រះ​សមណគោតម ដើម្បី​ឲ្យ​​ព្រះអង្គ​លះបង់​​ការ​ស្វែង​រក​ការ​ត្រាស់ដឹង​ចោល តែ​​ព្រះ​​សមណគោតម​ពុំ​មាន​ការ​ចាប់រម្មណ៍​ឡើយ ធ្វើ​ឲ្យ​​នាង​ទាំង ៣ វិនាស​អន្តរធាន​ទៅ ។​ &lt;br&gt;

បន្ទាប់​​ពី​​ទទួល​​បរាជ័យ​​ក្នុង​​ការ​​បញ្ចុះបញ្ចូល​​ចិត្ត​ព្រះ​សមណគោតម​ មក មារនៅ តែមានចិត្តឫស្សាចង់ផ្ចាលផ្ចាញ់ព្រះអង្គទៀត មារបានលែងកងទ័ព បិសាច​កាច​សាហាវ​តូច​ធំ​ទាំងឡាយ​ជា​ច្រើន​ឲ្យ​មក​ច្បាំងដណ្តើមយកបល្ល័ង្កពីព្រះអង្គទៀត។ មារជិះលើដំរីឈ្មោះ គ្រីមេខលា កំពស់ ១៥០ យោជន៍(១ យោជន៍មាន ១៦ គីឡូម៉ែត្រ)និមិត្ត​ដៃមួយពាន់កាន់នូវគ្រឿងសាស្រ្តាវុធគ្រប់ប្រការ មានតំណាលថា មារបានបញ្ចេញកងពលសេនាដ៏ច្រើនតាន់តាប់មកពីមុខកំរាស់ ១២យោជន៏ ខាងឆ្វេងស្តាំ កំរាស់១២យោជន៍ ខាងលើ៩យោជន៍។ ទេវតាទាំងឡាយដែលជានាក់ថែរក្សាព្រះអង្គ មានសក្កទេវរាជ មហាព្រហ្ម ស្តេច​នាគ​កាល​បាន​បញ្ចេញឫទ្ធ​ធ្វើឲ្យ​កង​ពលរបស់មារខ្លបខ្លា​ច​រត់ប្រាសអាយុរៀងៗខ្លួន។ កងពលមារមួយកងទៀតលើកមកពីទិសឧត្តរ មារាធិរាជ​ដែល​ភ័យ​ញញើត​ស្រែក​ប្រាប់ពលរេហ៍ថា នែពួកយើង សិទ្ធត្ថនេះមានរិទ្ធបារមីខ្លាំងពូកែណាស់ ចូរពួកយើងកុំចូលមកចំពីមុខ។ &lt;br&gt;

មារ​ចាប់​ថ្លែង​សរ​​ឲ្យ​កើត ជា​ខ្យល់​ព្យុះដែលមាន​កម្លាំង​បោក​បក់ភ្នំឲ្យ​រលំបាន តែខ្យល់នោះមិនបានធ្វើអោយកំរើកសូម្បីតែជាយស្បង់ចីវរព្រះ អង្គបន្តិចឡើយ មារ​បង្កើត​ឲ្យ​មាន​ ភ្លើង រន្ទះ ផ្លេកបន្ទោរ ភ្លើង ភក់ក្តៅ ងងឹត សូន្យសុងពីគ្រប់ទិសទី និងគ្រឿងប្រហារផ្សេងៗ បាចសាចមកលើព្រះអង្គ តែ​គ្រឿង​ប្រហារ​ទាំងនោះ​​មិន​បាន​បៀតបៀន​អ្វី​ដល់​ព្រះ​អង្គឡើយ តែក្លាយទៅជាគ្រឿងសក្ការបូជាព្រះអង្គទៅវិញ។ ឃើញដូចនោះ មារាធិរាជ​ក៏​បរ​ដំរី​ដៃ​កាន់​អាវុធ​ ១ ពាន់ចូលទៅជិតព្រះអង្គស្រែក​គំរាមថា៖ «នែសិទ្ធត្ថ! ចូរអ្នកដើរចេញពីរតនបល្លង្គនេះភ្លាមទៅ រតនបល្លង្គនេះរបស់យើង» ព្រះ​សមណ​គោត​មទ្រង់​ត្រាស់​ពោល​ទៅ​កាន់​មារ​វិញថា «ម្នាលមារ រតនបល្លង្គនេះ កើតមកមិនមែនសំរាប់រូបអ្នកទេ គឺពិតជាកើតមកសំរាប់យើង ដែលជាអ្នកបំពេញនូវបារមីទេតើ អ្នក​មិន​មែន​ជាអ្នកបំពេញបារមីទេ ចូរថយចេញភ្លាមទៅ»។ ក្រុងមាររិតតែខឹងខ្លាំងឡើង ហើយ​ក៏​គ្រវែង​ចក្រាវុធ​ ដ៏​មាន​មុខ​ស្រួច​សំដៅ​ព្រះ​អង្គ​ចក្រាវុធ​នោះក៏ក្លាយជាពិដានការពារ​ព្រះអង្គទៅវិញ រី​ឯ​ក្រុមរេហ៍​ពល ដែល​ដក​ភ្នំ​គ្រវែង​មក​លើ​ព្រះអង្គ​ពេល​នោះដែរ តែភ្នំទាំងនោះក្លាយជាកំរងផ្កាបូជា​ព្រះអង្គទៅវិញ។ &lt;br&gt;

ដោយទល់គំនិត មិនដឹងនឹងរកអ្វីតទល់យកឈ្នះលើព្រះអង្គបាន មារ​សំឡុត​ព្រះ​អង្គ​ថា តើព្រះអង្គ​មានភស្តុតាងគុណធម៌អ្វីជាអាង។ ព្រះពុទ្ធធ្វើការត្រិះរិះថា រតនបល្ល័ង្គតែងកើតមានដល់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធគ្រប់ព្រះ
អង្គ ហើយរតនបល្ល័ង្គនេះកើតឡើងចំពោះអាត្មាអញ ហើយក៏សំរាប់តែអាត្មាអញតែម្នាក់ប៉ុណ្ណោះ ទ្រង់ព្រះចិន្តាដូច​នេះ​ហើយ​ក៏​សួរ​ទៅ​មារ​វិញ​ថា «ម្នាលមារ បើរតនបល្ល័ង្គនេះជារបស់អ្នក តើអ្នកមានអ្វីជាសាក្សី » ក្រុងមារឆ្លើយតប​ដោយ​ខែងរែង​ថា «រេហ៍​ពល​យើង​ទាំង​អស់​នេះ​ជា​បន្ទាល់» ចុះសិទ្ធត្ថ ឯងវិញ មានអ្វីជាសាក្សី ។ ព្រះសមណគោតមទ្រង់លើក ព្រហស្ថស្តាំ ចង្អុព្រះធរណី និងអំពាវនាវប្រាប់ធរណី ឲ្យ​ជួយ​ធ្វើ​សាក្សី ទទួលដឹង លឺនូវអំពើល្អរបស់ព្រះអង្គ ព្រះអង្គទ្រង់ត្រាស់ថា ក្រលាមហារប្រថពីនេះហើយជាសាក្សីរបស់យើង។ សមុទ្រ ឬ​កាយវិការ​នៃ​ព្រះហស្ថ​នេះ​គឺ «ការផ្ចាញ់មារ» រឺថា «ការយកព្រះធរណីធ្វើ ជាសាក្សី» គ្រាន់តែមានព្រះបន្ទូល​ដូច្នេះ មហា​ប្រថពី​ក៏​លាន់​រញ្ជួយ​កក្រើក​ឡើង ទទួលខ្លួនជាសាក្សីបន្ទល់ចំពោះព្រះអង្គ ក្នុងគ្រានោះព្រះអង្គទ្រង់នឹកដល់​ដំរី បច្ច័យនាគេន្ទ ដែល​ព្រះ​អង្គ​ទ្រង់​ប្រទាន​ដល់​អ្នក​ស្រុក​កលិង្ករាស្រ្ត កាលព្រះទ្រង់សោយព្រះជាតិជា វេស្សន្តពោធិសត្វ គ្រានោះដំរីគ្រីមេខលា ដែលជាអតីតជាតិ ជានាគេន្ទេនោះ ក៏អោនក្បាល លុត​ជង្គង់​ក្រាប​ថ្វាយបង្គំព្រះអង្គ​ដោយគោរព រីនាងគង្ហីងព្រះធរណីបានចេញមក ហើយយកដៃច្បូតសក់ហូរចេញជាទឹកក្លាយជាសមុទ្រ លេចពលរេហ៏​មហាមារ​អស់ជាច្រើន។ មហាមារឃើញដូច្នោះហើយក៏ក្រាបថ្វាយបង្គំព្រះអង្គដោយសរសើរថា «បពិតមហាបុរស អ្នក​ជា​អ្នក​មាន​ញាណ​ញេយ្យ​ដ៏​​អស្ចារ្យមែន យើងខ្ញុំព្រះករុណាសូមនមស្សការដោយគោរព»។ &lt;br&gt;

ព្រលឹមអរុណរះ ព្រះនាងសុជាតាបានរៀបចំម្ហូបអាហារ ដើម្បី​យក​ទៅ​ថ្វាយ​បូជា ដល់ដើមពោធិព្រឹក្សដែលព្រះនាង​បាន​ធ្វើ​ការ​បន់​ស្រន់​សុំ​រាជបុត្រ​នៅ​ទី​នោះ មក​ដល់​ដើមពោធិព្រឹក្ស ព្រះ​នាង​ទ្រង់​យល់​ឃើញ​ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធត្រេកអរ​ប្រកបដោយ សទ្ធាជ្រះថ្លាជាក្រៃពេក ហើយបានថ្វាយ មធុបាយាស អៃដ៏ភាជន៍មាសដល់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ព្រះ​អង្គ​ទ្រង់​ពូត​មធុបាយាស ជា ៧ពុំនូតហើយទ្រង់សោយ ទ្រង់បានយកភាជន៍មាសគ្រវែងចូលទៅក្នុងគង្គារ ដែលលិចទៅបះទង្គិច​ភាជន៍​មាស​នៃ​ព្រះ​ពុទ្ធ​អង្គ​មុន​ៗ ធ្វើអោយនាគរាជដែលកំពុងដេកលក់ភ្ញាក់ឡើងហើយប្រកាសថា អោ! មានព្រះពុទ្ធ​​ត្រាស់​​មួយអង្គទៀតហើយតើ! ព្រះសមណ សិទ្ធត្ថ គោតម បានត្រាស់ជាព្រះពុទ្ធនៅថ្ងៃពុធ ១៥កើត ពេញបូណ៌មី ខែពិសាខ ឆ្នាំរកា ក្នុងព្រះជន្ម ៣៥ វស្សា។ &lt;br&gt;

កំណត់​សម្គាល់ ៖ 

រឿង​និទាន​អំពី​ការផ្ចាញ់មារ​​ គ្រាន់​តែ​ជា​វិធី​ប្រៀបធៀប​ឲ្យ​អ្នក​ស្តាប់ និង អ្នក​អាន​ងាយ​យល់​ អត្ថន័យ​នៃ​ទស្សនវិជ្ជា​​​ផ្លូវ​ចិត្ត​ ដែល​មនុស្ស​សាមញ្ញ​​ពិបាក​យល់​ ។ អ្នក​និពន្ធ​សាច់​រឿង​នោះ​ បាន​លើក​យក​តួអង្គ​មារ និង បុត្រ​ទាំង ៣ ធ្វើ​ជា​តំណាង​ឲ្យ​ដួង​ចិត្ត​​អាក្រក់​របស់​បុគ្គល​ម្នាក់​ៗ ដែល​ប្រយុទ្ធ​តស៊ូ​​ជាមួយ​នឹង​​ដួង​ចិត្ត​ល្អ នៅ​ចំពោះ​មុខ​រាល់​ការ​សម្រេច​ចិត្ត​ទាំង​អស់ ។ មិត្ត​អ្នក​អាន​​ជ្រាប​ហើយ​ថា គ្មាន​តួ​អង្គ​មារ​ ឬ បុត្រី​របស់​មារ ឬ កង​ទ័ព​របស់​មារ​​ ពិត​ប្រាកដ​​ទេ ប៉ុន្តែ​ពួក​វា​គឺ​ជា​ចិត្ត​ដែល​ច្បាំង​គ្នា​នៅ​ក្នុង​ខួរ​ក្បាល​របស់​មនុស្ស​ម្នាក់​ៗ​ នៅ​គ្រប់​វិនាទី ។

== បឋមទេសនា ==
[[ឯកសារ:បឋមទេសនា.jpg|ស្តាំ|thumb|320px|ព្រះ​ពុទ្ធ​ទ្រង់​ទេសនា​ពន្យល់​បញ្ចវគ្គីយ៍​ជា​មិត្ត​សំឡាញ់]]ព្រះពុទ្ធទ្រង់ត្រាស់ថា សភាវៈធម៌របស់តថាគតអញនេះ រមែងមិន
ញ៉ាំងសត្វទាំងឡាយណាដែលដិតជាប់កាមអោយត្រាស់ដឹងបានឡើយ
តថាគត នឹងមិនធ្វើការប្រៀនប្រដៅ ដល់សត្វលោកដោយប្រការ
យ៉ាងនោះឡើយ។ គ្រានោះសហម្បតីព្រហ្មជាអិសីលោកា ទ្រង់ចូល
កលព្រះសាស្តាអោនសិរសីលើដៃបង្គំអារាតនាអោយព្រះអង្គទ្រង់
ប្រោសប្រណីដល់សត្វនានា ព្រះពុទ្ធក៏ទ្រង់អនុគោល យល់ព្រមទទួ
លសំដែងធម៌ ទេសនាអោយសត្វលោកដោយករុណាតាំងពីពេល
នោះមក។ ព្រះពុទ្ធទ្រង់និមន្តទៅកាន់ក្រុងពារាណសី ចូលទៅព្រៃអិ
សីបបនមិគទាវន្ត ជាទីស្នាក់អាស្រ័យនៃបញ្ចវគិយភិក្ខុ ភិក្ខុ៥អង្គបាន
ឃើញ[[ព្រះពុទ្ធ]]ទ្រង់យាងមកពីចំងាយ ក៏ជំនុំប្រាប់គ្នាថា យើងទាំងឡា
យចូរកុំធ្វើគារវបង្គំព្រះសិទ្ធត្ថ ដែលអស់សេចក្តីព្យាយាមរលីងហើយ
នោះអោយសោះ តែដោយអំណាចបុណ្យបារមីនៃព្រះអង្គ ពេលដែល ព្រះពុទ្ធទ្រង់យាងមកដល់ បញ្ចវគីយ៏ ទាំងប្រាំបែរជាក្រាបបង្គំនិមន្តព្រះតថាគតដោយជ្រះថ្លាក្រៃលែងទៅវិញ។
ព្រះអង្គទ្រង់សន្តោសប្រោសទេសនា ធម្មចក្រកប្បវត្តនសូត្រ ដែលហៅថាបថមទេសនាប្រោសដល់បញ្ចវគីយ៍បាន
សំរេចសោតាបត្តមគ្គក្នុងគ្រានោះអែង។ តាំងពីពេលនោះមកមានមនុស្សជាច្រើន បានចូលទៅបួសរៀនក្នុងសំណាក់ព្រះអង្គ ហើយបានសំរេចមគ្គផលទៅ
តាមការគួររៀងៗខ្លួន។ ព្រះអង្គទ្រង់យាងទៅកាន់ក្រុងកបិលពស្តុ ចូលទៅកាន់សំណាក់ ព្រះបាទសុទ្ធោទន បីតានិង
ព្រះនាងពិម្ពាយ ជាព្រះជយា។ ព្រះនាងពិម្ពាទ្រង់បង្គាប់អោយរាហុល បុត្រចូលទៅ សុំចែកទ្រព្យសម្បត្តិពីសំណាក់
បីតា [[ព្រះពុទ្ធ]]ក៏ទ្រង់បំបួសរាហុលជាសាមេណរតាំងពីពេលនោះមក។

== ពុទ្ធកិច្ច ==
ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់បំពេញពុទ្ធកិច្ច ៥ប្រការជានិច្ចអស់រយៈពេល ៤៥វស្សាគឺ៖
* នៅពេលព្រលឹម ទ្រង់និមន្តបិណ្ឌបាត
* នៅពេលរសៀល ទ្រង់សំដែងធម៌ទេសនាប្រោសដល់សាធារណជន។
* នៅពេលព្រលប់ ទ្រង់ប្រទានឳវាទដល់ភិក្ខុសង្ឃទាំងឡាយ។
* នៅពេលកណ្តាលអទ្រាធ ទ្រង់ដោះស្រាយប្រស្នាទេវតាទាំងឡាយ។
* នៅពេលជិតភ្លឺ ទ្រង់ប្រមើមើលសត្វលោកដែលមាននិស្ស័យ និងឥតនិស្ស័យ។

== ដាក់ព្រះជន្ម ==
ពេលចេញវស្សាទី៤៥ ក្នុងព្រះជន្មាយុ ៨០ព្រះវស្សា នា[[ថ្ងៃ ១៥កើតពេញបូណមីខែ មាឃ ឆ្នាំម្សាញ់]] ព្រះពុទ្ធទ្រង់ដាក់អាយុ ដោយប្រាប់មារថា ព្រះអង្គនឹងចូលបរិនិព្វានក្នុងរយពេលបីខែទៀត។ ព្រះភិក្ខុសង្ឃទាំងឡាយជាសាវក ជាពិសេសគឺ ព្រះអានន្ទ ជាអ្នកបំរើព្រះអង្គផ្ទាល់ កាលបើដឹងថាព្រះពុទ្ធបានកំណត់អាយុសង្ខាររួចទៅហើយ ក៏យំសោកស្តាយអាយុសង្ខារព្រះអង្គយ៉ាងខ្លាំង មិនទាន់ចង់អោយព្រះអង្គចូលបរិនិពា្វនឡើយ។

== បរិនិពា្វន ==
[[ឯកសារ:Gautama Buddha gains nirvana.jpg|right|250px]|thumb|ព្រះពុទ្ធទ្រង់ចូលបរិនិព្វាន|right]]
ក្រោយពេលដាក់ព្រះជន្មរួចហើយ ព្រះអង្គទ្រង់និមន្តទៅបិណ្ឌបាតគ្រប់ទិសទី ហើយនៅទីបំផុតព្រះអង្គទ្រង់យាងទៅដល់នគរកុសិនារា ព្រះអង្គទ្រង់ប្រឈួនយ៉ាងខ្លាំង ក្រោយពីបានសោយផ្សិតម្យ៉ាងដែលប្រគេនដោយនាយចុន្ទៈ ទ្រង់យាងចូលទៅដល់ព្រៃសាលវន្ត ហើយទ្រង់ត្រាស់អោយអានន្ទរៀបកន្លែងថ្វាយព្រះអង្គផ្ទុំព្រះអង្គទ្រង់ផ្ទុំផ្អៀងទៅខាងស្តាំ ព្រះបាទឆ្វេងត្រួតលើព្រះបាទស្តាំ ពេលបច្ឆឹមរាត្រីព្រះអង្គទ្រង់ត្រាស់ដល់ភិក្ខុទាំងឡាយថា «''អ្វីៗដែលកើតមានហើយ ផ្តុំឡើងហើយ តែងមានសភាវៈធម៌ និងរលត់ទៅវិញជាធម្មតា អ្នកទាំងឡាយចូរញ៉ាំងប្រយោជន៍អោយសំរេចដោយកិរិយាមិនប្រមាថចុះ''» ព្រះពុទ្ធទ្រង់មានពុទ្ធដិការតែប៉ុណ្ណាះ ព្រះអង្គក៏ទ្រង់រលត់ខន្ធក្នុងពេលនោះទៅ។ ព្រះពុទ្ធទ្រង់ចូលបរិនិពា្វននៅ ថ្ងៃអង្គារ ១៥កើតពេញបូណ៌មី ខែពិសាខ ឆ្នាំម្សាញ់ ៥៤៣ មុនគស ក្នុងព្រះជន្ម ៨០ព្រះវស្សា។

== កត់សំគាល់ ==

ទោះ​បី​មាន​អត្ថបទ​និទាន​ជា​ច្រើន​អះអាង​ការពារ​ថា​ព្រះពុទ្ធ​សមណគោតម​ទ្រង់​ប្រសូត​ និង សុគត​ នៅ​ថ្ងៃ​ខែ​ឆ្នាំ ឬ នៅ​កន្លែង​នេះ ឬ កន្លែង​នោះ​ក៏​ដោយ ក៏​ពុំទាន់​មាន​ឯកសារ​ផ្លូវការ​ផ្នែក​វិទ្យាសាស្ត្រ ពិសេស​​បុរាណវិទ្យា ​ណាមួយ​អាច​អះអាង​ថា​​​រឿង​នោះ​ជា​ការ​ពិត​ដែរ ។ អ្នក​អាន​បាន​ជ្រាប​ហើយ​ថា ព្រះត្រៃបិដក​ក្តី គម្ពីរ​ផ្សេងៗ​ទៀត​ខាង​ពុទ្ធសាសនា​ក្តី ត្រូវ​បាន​អ្នក​ចេះ​ដឹង​ជំនាន់​ក្រោយ​តាក់តែង​ឡើង​ក្រោយ​សម័យ​កាល​ដែល​ព្រះ​ពុទ្ធ​បាន​បរិនិព្វាន​​​ទៅ​ជាង ៥០០​ ឆ្នាំ ។ ការ​ចង​ចាំ​របស់​មនុស្ស​បាន​សាបរលាប​ពី​មួយ​ជំនាន់​ទៅ​មួយ​ជំនាន់​ ។ ដូច្នេះ​ការ​ពឹង​លើ​ការចងចាំ​សាច់​រឿង និង ការ​និយាយ​តៗ​គ្នា​ ដើម្បី​ធ្វើ​ជា​វិធី​បញ្ជូន​ចំណេះ​ដឹង​ គឺ​ពិត​ជា​ពិបាក​នឹង​ទទួល​យក​បាន​ណាស់ ។ នេះ​ជា​ហេតុ​ធ្វើ​ឲ្យ​មនុស្ស​សម័យ​ក្រោយ​បង្កើត​អក្សរ​ដើម្បី​កត់​ត្រា​ព្រឹត្តិការណ៍​ផ្សេងៗ​ជំនួស​​ឲ្យ​ខួរ​ក្បាល​មនុស្ស​ ។ ដើម្បី​ធ្វើ​ឲ្យ​មនុស្ស​ជំនាន់​ក្រោយ​ងាយ​ចងចាំ​​ពុទ្ធប្រវត្តិ អ្នក​ប្រាជ្ញ​ព្រមព្រៀង​គ្នា​កំណត់​យក​ថ្ងៃ​ខែ​ឆ្នាំ និង ទី​កន្លែង​ទាក់​ទង​នឹង​ព្រះពុទ្ធ​កំណើត ពុទ្ធ​កិច្ច​ និង បរិនិព្វាន ដូចតទៅនេះ ៖&lt;br&gt;

* ទ្រង់ប្រសូត [[ថ្ងៃសុក្រ]] ១៥ កើតពេញបូណ៌មី ខែពិសាខ ឆ្នាំច។
* ត្រាស់ដឹង [[ថ្ងៃពុធ]] ១៥ កើតពេញបូណ៌មី ខែពិសាខ ឆ្នាំរកា។
* ដាក់ព្រះជន្ម វស្សាទី ៤៥ ថ្ងៃ ១៥ កើតពេញបូណ៌មី ខែមាឃ ឆ្នាំម្សាញ់។
* បរិនិពា្វន [[ថ្ងៃអង្គារ]] ១៥ កើតពេញបូណ៌មី ខែពិសាខ ឆ្នាំម្សាញ់។

== មើលផងដែរ ==
* [[ព្រះពុទ្ធ​២៨​ព្រះអង្គ]]&lt;br /&gt;
* [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]&lt;br /&gt;
* [[សុបិននិមិត្តប្រាំប្រការរបស់ព្រះសិទ្ធត្ថ មុនបានត្រាស់ដឹង]]&lt;br /&gt;
* [[ព្រះ​ពុទ្ធសាសនា​នៅ​កម្ពុជា]]
* [[ព្រះពុទ្ធសាសនា​នៅ​លាវ]]
* [[ព្រះពុទ្ធសាសនា​នៅ​វៀតណាម]]
* [[ព្រះពុទ្ធសាសនា​នៅ​ថៃ]]
* [[ព្រះពុទ្ធសាសនា​នៅ​ស្រីលង្កា]]
* [[ពុទ្ធសាសនានិងដែនសុវណ្ណភូមិ]]
* [[ព្រះពុទ្ធសាសនា​នៅ​កូរ៉េ]]
* [[ព្រះពុទ្ធសាសនា​នៅ​ចិន]]
* [[ព្រះពុទ្ធសាសនា​នៅ​ជប៉ុន]] 
* [[ព្រះពុទ្ធសាសនា​នៅ​ភូមា]]
* [[មហាយាន]]

==ឯកសារ​យោង== 

# [[ព្រះត្រៃបិដក]] &gt; [[សុត្តន្តបិដក]]
# អត្ថបទពីមជ្ឍមណ្ឌលវប្បធម៍ខ្មែរនៅស្វ៊ីស [http://www.khmercenter.ch មជ្ឍមណ្ឌលវប្បធម៍ខ្មែរនៅស្វ៊ីស]
# [[ពុទ្ធប្រវត្តិសង្ខេប]]
# [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]
# [[ព្រះពុទ្ធ​២៨​ព្រះអង្គ]]

[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:សាសនា]]
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ព្រះពុទ្ធសាសនា]]
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រជាជនអាស៊ី]]</text>
      <sha1>2oal1cveb3p89smxd9lq1f6b0z6jvtz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ច្បាប់​ភូមិបាល</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9851</id>
    <revision>
      <id>282235</id>
      <parentid>212353</parentid>
      <timestamp>2022-08-05T23:53:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Khmerprofessional</username>
        <id>22462</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="294723" xml:space="preserve">==ព្រះរាជក្រម ==
'''ព្រះរាជក្រម''' &lt;br/&gt;     
នស/រកម/០៨០១/១៤
&lt;br&gt;
យើង ព្រះបាទសម្តេច នរោត្តម សីហនុ រាជហរិវង្ស ឧភតោសុជាត វិសុទ្ធពង្ស អគ្គមហាបុរសរតន៍ និករោត្តម ធម្មិកមហារាជាធិរាជ បរមនាថ បរមបពិត្រ ព្រះចៅក្រុងកម្ពុជាធិបតី 
*បានទ្រង់យល់[[រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|រដ្ឋធម្មនុញ្ញ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]
*បានទ្រង់យល់ព្រះរាជក្រឹត្យលេខ នស/រកត/១១៩៨/៧២ ចុះថ្ងៃទី ៣០ ខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៩៩៨ [[ច្បាប់ស្ដីពីការតែងតាំងរាជរដ្ឋាភិបាល នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|ស្ដីពីការតែងតាំងរាជរដ្ឋាភិបាល នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]
*បានទ្រង់យល់ព្រះរាជក្រមលេខ ០២/នស/៩៤ ចុះថ្ងៃទី ២០ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ ១៩៩៤ ដែលប្រកាសអោយប្រើ[[ច្បាប់ស្ដីពី ការរៀបចំ និង ការប្រព្រឹត្តទៅ នៃគណៈរដ្ឋមន្ត្រី|ច្បាប់ស្ដីពីការរៀបចំ និង ការប្រព្រឹត្តទៅ នៃគណៈរដ្ឋមន្ត្រី]]
*បានទ្រង់យល់ព្រះរាជក្រមលេខ នស/រកម/០៦៩៩/០៩ ចុះថ្ងៃទី ២៣ ខែ កញ្ញា ឆ្នាំ ១៩៩៩ [[ច្បាប់ស្ដីពី ការបង្កើតក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និង សំណង់|ស្ដីពីការបង្កើតក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និង សំណង់]]
*បានទ្រង់យល់សេចក្ដីក្រាបបង្គំទូលថ្វាយ របស់សម្ដេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាប្រកាសឱ្យប្រើច្បាប់ភូមិបាល ដែលរដ្ឋសភាបានអនុម័តកាលពីថ្ងៃទី ២០ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ ២០០១ នាសម័យប្រជុំពេញអង្គលើកទី ៦ នីតិកាលទី ២ ហើយ ដែលព្រឹទ្ធសភាបានអនុម័តយល់ស្របតាមទម្រង់ និង គតិ នៃច្បាប់នេះទាំងស្រុង កាលពីថ្ងៃទី ១៣ ខែ សីហា ឆ្នាំ ២០០១ នាសម័យប្រជុំពេញអង្គលើកទី ៥ នីតិកាលទី ១ ហើយ ដែលមានសេចក្ដីទាំងស្រុងដូចតទៅ:។

==បទប្បញ្ញត្តិទូទៅ==
'''មាត្រា១'''.- &lt;br/&gt;     
ច្បាប់នេះមានគោលដៅកំណត់អំពីរបបកម្មសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុទាំងឡាយនៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក្នុងគោលបំណងធានាការពារសិទ្ធិ នៃកម្មសិទ្ធិ និង សិទ្ធិផ្សេងៗទៀតលើអចលនវត្ថុស្របតាមបទប្បញ្ញត្តិ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ ១៩៩៣ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ។
&lt;br/&gt;
'''មាត្រា២'''.-
&lt;br/&gt;
ចាត់ទុកជាអចលនវត្ថុ តាមន័យ នៃច្បាប់នេះមានអចលនវត្ថុពីកំណើត អចលនវត្ថុពីភ័ព្វវាសនា និង អចលនវត្ថុតាមការកំណត់របស់ច្បាប់ ។ អចលនវត្ថុពីកំណើតមានដីធម្មជាតិដូចជា ដីព្រៃឈើ ដីកាប់រាន ដីដាំដុះ ដីទុកទំនេរ ឬ មិនអាចដាំដុះ ដីលិចទឹកដោយទឹកនៅនឹង ឬ ទឹកហូរ និង សំណង់ ឬ ការរៀបចំទាំងឡាយ ដែលស្ថិតនៅជាប់មួយកន្លែង កើតឡើងដោយអំពើរបស់មនុស្ស ហើយមិនអាចរំកិល ឬ ផ្លាស់ប្ដូរកន្លែងបាន ។ អចលនវត្ថុពីភ័ព្វវាសនាមានវត្ថុ ដែលជាប់នឹងដី ឬ បញ្ចូលជាមួយសំណង់ទាំងឡាយ ដែលមិនអាចបែកចេញបានដោយមិនធ្វើឲ្យមានការខូចខាត ឬ មិនដូរសភាពដើមដូចជា ដើមឈើ ឧបករណ៍តែងលំអជាដើម ។ អចលនវត្ថុតាមការកំណត់របស់ច្បាប់មានសិទ្ធិភណ្ឌិកទាំងឡាយលើអចលនវត្ថុ និង ចលនវត្ថុទាំងឡាយ ដែលបានកំណត់ដោយច្បាប់ជាអចលនវត្ថុ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា៣'''.
&lt;br&gt;
ជនគ្រប់រូបត្រូវគោរពទ្រព្យសម្បត្តិរបស់រដ្ឋ និង កម្មសិទ្ធិឯកជនស្របច្បាប់លើអចលនវត្ថុ ។ ការគ្រប់គ្រងផ្នែករដ្ឋបាលសុរិយោដីលើអចលនវត្ថុ ដែលជាទ្រព្យសម្បត្តិរបស់រដ្ឋ និង ការចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុទូទាំងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ជាសមត្ថកិច្ចរបស់ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និង សំណង់ ។ បទបញ្ជា និង នីតិវិធី នៃការគ្រប់គ្រងអចលនវត្ថុ ដែលជាទ្រព្យសម្បត្តិរបស់រដ្ឋនឹងត្រូវកំណត់ដោយអនុក្រឹត្យ ។

== មាតិកាទី ១ : អំពីកម្មសិទ្ធិឯកជន និង កម្មសិទ្ធិសាធារណៈ ==
=== ជំពូកទី ១ អំពីគោលការណ៍ នៃកម្មសិទ្ធិ ===
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៤''' .
&lt;br&gt;
សិទ្ធិ នៃកម្មសិទ្ធិ ដែលចែងក្នុងមាត្រា ៤៤ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ ១៩៩៣ អនុវត្តទៅលើអចលនវត្ថុទាំងអស់ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា តាមលក្ខខណ្ឌ ដែលបានកំណត់ដោយច្បាប់នេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៥''' .
&lt;br&gt;
គ្មានបុគ្គលណាមួយត្រូវបានគេដកហូតកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លួនបានទេ ប្រសិនបើការដកហូតនេះមិនមែនដើម្បីប្រយោជន៍សាធារណៈ ។ ការដកហូតត្រូវធ្វើទៅតាមទម្រង់ និង នីតិវិធីបញ្ញត្តិដោយច្បាប់ និង បទបញ្ជា បន្ទាប់ពីបានផ្ដល់សំណងជាមុនដោយសមរម្យ និង យុត្តិធម៌ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៦''' .
&lt;br&gt;
មានតែភោគៈត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ប៉ុណ្ណោះ ដែលអាចនាំឱ្យបានកម្មសិទ្ធិ ។ រដ្ឋក៏អាចផ្ដល់កម្មសិទ្ធិ នៃទ្រព្យអចលនវត្ថុ ដែលជារបស់រដ្ឋក្នុងព្រំដែនជាក់លាក់ ដែលបានកំណត់ដោយច្បាប់នេះដល់រូបវន្តបុគ្គល ឬ នីតិបុគ្គល ដែលមានសញ្ជាតិខ្មែរ ។ រាល់ការផ្ទេរ ឬ ផ្លាស់ប្ដូរសិទ្ធិ នៃកម្មសិទ្ធិត្រូវធ្វើឡើងតាមវិធាន នៃនីតិរួម នៃការលក់ ការបន្តមរតក ការដូរ ឬ ប្រទានកម្ម ឬ តាមសេចក្ដីសំរេចរបស់តុលាការ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៧''' .
&lt;br&gt;
របបកម្មសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុមុនឆ្នាំ ១៩៧៩ មិនត្រូវបានទទួលស្គាល់ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៨''' .
&lt;br&gt;
មានតែរូបវន្តបុគ្គល ឬ នីតិបុគ្គល ដែលមានសញ្ជាតិជាខ្មែរទេ ទើបមានសិទ្ធិជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិលើដី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ។ អ្នកមានឧបនិស្ស័យជាកម្មសិទ្ធិករលើដីនៅកម្ពុជាគឺពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់ សមូហភាពដែនដីសាធារណៈ គ្រឹះស្ថានសាធារណៈ សហគមន៍ ឬ សមាគមកម្ពុជា សហគ្រាសសាធារណៈ និង ក្រុមហ៊ុនស៊ីវីល ឬ ពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា និង គ្រប់អង្គការកម្ពុជា ដែលបានទទួលស្គាល់ដោយច្បាប់ថាជានីតិបុគ្គល ។ ជនបរទេស ដែលបានក្លែងបន្លំប័ណ្ណសញ្ជាតិដើម្បីឱ្យក្លាយជាកម្មសិទ្ធិករលើដីនៅកម្ពុជានឹងត្រូវផ្ដន្ទាទោសដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ២៥១ នៃច្បាប់នេះ ។ ទ្រព្យ ដែលបានមកក្នុងលក្ខខណ្ឌនេះត្រូវរឹបអូសយកទុកជាសម្បត្តិរដ្ឋ ដោយរដ្ឋមិនចេញសំណងឱ្យឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៩''' .
&lt;br&gt;
ក្រុមហ៊ុន ដែលបានចុះបញ្ជីនៅកម្ពុជា ហើយ ដែលមានភាគហ៊ុនចាប់ពី ៥១%ឡើងទៅ កាន់កាប់ដោយរូបវន្តបុគ្គលមានសញ្ជាតិខ្មែរ ឬ នីតិបុគ្គល នៃច្បាប់កម្ពុជាអាចជាកម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យជាដីបាន ។ មានតែចំនួនភាគរយ នៃប្រាក់ហ៊ុន ដែលមានចែងក្នុងលក្ខន្តិកៈ ក្រុមហ៊ុនប៉ុណ្ណោះទេ ដែលទទួលយកជាការបាន ។ រាល់ការព្រមព្រៀង ដែលចុះហត្ថលេខាជាលក្ខណៈឯកជនរវាងអ្នកចូលហ៊ុនទាំងឡាយ ដែលមានន័យផ្ទុយពីនេះត្រូវទុកជាមោឃៈ និង គ្មានអនុភាព ។ ប្រសិនបើចំនួនភាគរយ ដែលមានចែងក្នុងលក្ខន្តិកៈបានប្រែប្រួលបណ្ដាលឱ្យក្រុមហ៊ុនលែងមានសញ្ជាតិជាខ្មែរ ក្រុមហ៊ុនមានកាតព្វកិច្ចធ្វើការផ្លាស់ប្ដូរលក្ខន្តិកៈឱ្យបានសមស្របតាមស្ថានភាពជាក់ស្ដែង ហើយត្រូវផ្ដល់ពត៌មានទៅស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ចអំពីការប្រែប្រួលនេះដោយអនុវត្តឱ្យបានត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ជាធរមាន ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១០''' .
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិរបស់បុគ្គលតែម្នាក់ទោះជារូបវន្តបុគ្គលក្ដី ឬ នីតិបុគ្គលក្ដីគឺជាកម្មសិទ្ធិឯកត្តជន ។ កម្មសិទ្ធិរបស់បុគ្គលមួយក្រុម ដែលមានបុព្វសិទ្ធិរៀងៗខ្លួន តាមរយៈច្បាប់ ដែលមានបញ្ញត្តិអំពីកម្មសិទ្ធិនេះគឺជាកម្មសិទ្ធិសមូហភាព ។ កម្មសិទ្ធិរបស់បុគ្គលច្រើននាក់ ដែលអនុវត្តសិទ្ធិរបស់ខ្លួនដោយសាមគ្គីគ្នាទៅលើទ្រព្យទាំងមូលគឺកម្មសិទ្ធិអវិភាគ ។ កម្មសិទ្ធិរបស់បុគ្គលច្រើននាក់ ដែលអនុវត្តនូវសិទ្ធិឯកជនផ្ដាច់មុខលើភាគខ្លះ នៃទ្រព្យហើយភាគដទៃទៀតហៅថាភាគរួម ត្រូវដាក់នៅក្រោមបទបញ្ជានីត្យានុកូល ឬ តាមការព្រមព្រៀងគឺសហកម្មសិទ្ធិ ។ ប្រភេទ នៃកម្មសិទ្ធិនីមួយៗ ត្រូវបានកំណត់ដោយបទប្បញ្ញត្តិដោយឡែករបស់កម្មសិទ្ធិទាំងនោះ ។ 
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១១''' .
&lt;br&gt;
របបគតិយុត្ដ នៃកម្មសិទ្ធិអចលនវត្ថុប្រែប្រួលទៅតាមត្រូវការរបស់សង្គមខ្មែរដូចជា ដីកសិកម្ម ព្រៃឈើ ផ្លូវទឹក ត្រពាំង បឹងបួ ឬ ធារទឹក ត្រើយសមុទ្រ ឬ ច្រាំងទន្លេ អចលនវត្ថុក្នុងទីក្រុង និង ដីសម្រាប់សាងសង់តំបន់អភិវឌ្ឍន៍ឧស្សាហកម្ម ។ ច្បាប់ពិសេសត្រូវបំពេញបទប្បញ្ញត្តិទាំងឡាយ នៃអត្ថបទច្បាប់នេះ ឬ តាំងបដិប្បញ្ញត្តិដើម្បីរក្សានូវការចាំបាច់ខាងសង្គមសេដ្ឋកិច្ច ការរៀបចំដែនដី និង នគរូបនីយកម្ម ។ បទបញ្ជាទាំងឡាយនឹងបញ្ជាក់លំអិតនូវរបបផ្សេងៗ នៃកម្មសិទ្ធិ ដោយគោរពតាមបទប្បញ្ញត្តិ នៃច្បាប់ ។
&lt;br&gt;

=== ជំពូកទី ២ : អំពីកម្មសិទ្ធិសាធារណៈ ===
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១២''' .
&lt;br&gt;
រដ្ឋជាកម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យសម្បត្តិទាំងឡាយក្នុងដែនដី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលបានចែងក្នុងមាត្រា ៥៨ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ ១៩៩៣ និង ទ្រព្យនិទាយាទភាពទាំងអស់ ឬ ទ្រព្យ ដែលម្ចាស់ប្រគល់ឲ្យរដ្ឋដោយស្ម័គ្រចិត្ត ឬ ទ្រព្យ ដែលមិនមែនជាកម្មវត្ថុ នៃការយកធ្វើជារបស់ឯកជនតាមច្បាប់ ឬ មិនមែនជាទ្រព្យ ដែលកំពុងកាន់កាប់ជារបស់ឯកជនស្របតាមបទប្បញ្ញត្តិ នៃជំពូកទី ៤ នៃច្បាប់នេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៣''' .
&lt;br&gt;
ក្រៅពីរដ្ឋ សមូហភាពដែនដីសាធារណៈ គ្រឹះស្ថានសាធារណៈ និង នីតិបុគ្គល នៃនីតិសាធារណៈ ដែលបានទទួលស្គាល់ដោយច្បាប់ថាជានីតិបុគ្គល អាចជាកម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យជាអចលនវត្ថុក្នុងលក្ខខណ្ឌ ដែលបានកំណត់ក្នុងជំពូកនេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៤''' .
&lt;br&gt;
ទ្រព្យមួយចំនួនរបស់រដ្ឋ ឬ របស់សមូហភាពដែនដីសាធារណៈ ដែលត្រូវបានដាក់នៅក្រោមរបបគតិយុត្តពិសេសគឺជាទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់នីតិបុគ្គលសាធារណៈ ។ ទ្រព្យមួយចំនួនទៀតត្រូវគ្រប់គ្រងដូចកម្មសិទ្ធិឯកជន និង អាចជាកម្មវត្ថុ នៃកិច្ចការជំនួញ គឺជាទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់នីតិបុគ្គលសាធារណៈ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៥''' .
&lt;br&gt;
រាប់ចូលក្នុងសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋ និង របស់នីតិបុគ្គលសាធារណៈ ៖
&lt;br&gt;
::- ទ្រព្យទាំងឡាយ ដែលបង្ហាញនូវការកើតឡើងពីធម្មជាតិដូចជា ព្រៃឈើផ្លូវទឹក ដែលនាវា ឬ ក្បូនចេញចូលបាន បណ្ដែតបាន បឹងធម្មជាតិ ច្រាំងទន្លេ ដែលនាវា ឬ ក្បួនចេញចូលបាន បណ្ដែតបាន និង ត្រើយសមុទ្រ
::- ទ្រព្យទាំងឡាយ ដែលជាកម្មវត្ថុ នៃការរៀបចំពិសេសសម្រាប់ប្រយោជន៍ទូទៅដូចជាតីរឋាន កំពង់ផែ ផ្លូវដែក ស្ថានីយរថភ្លើង និង ព្រលានយន្តហោះ
::- ទ្រព្យទាំងឡាយណា ដែលត្រូវបានដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ជាសាធារណៈតាមស្ថានភាពពីកំណើត ឬ ក្រោយពីបានរៀបចំដូចជាផ្លូវថ្នល់ ផ្លូវលំ ផ្លូវរទេះ ផ្លូវដើរ សួនច្បារ និង ឧទ្យានសាធារណៈ និង ដីចំណី
::- ទ្រព្យទាំងឡាយ ដែលត្រូវបានដាក់ឱ្យដំណើរការសម្រាប់សេវាសាធារណៈដូចជាសាលារៀន ឬ អគារសិក្សាសាធារណៈ អគាររដ្ឋបាល មន្ទីរពេទ្យសាធារណៈទាំងឡាយ
::- ទ្រព្យទាំងឡាយ ដែលបង្កើតជាដែនបំរុងធម្មជាតិការពារដោយច្បាប់
::- បេតិកភណ្ឌបុរាណវិទ្យា វប្បធម៌ និង ប្រវត្តិសាស្ត្រ
::- អចលនវត្ថុជាព្រះរាជទ្រព្យ ដែលមិនមែនជាទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់ព្រះរាជវង្សានុវង្ស ។ អចលនវត្ថុជាទ្រព្យត្រូវបានចាត់ចែងដោយព្រះមហាក្សត្រ កំពុងគ្រងរាជ្យ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៦''' .
&lt;br&gt;
ទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋមិនអាចលក់ដូរបានឡើយហើយ កម្មសិទ្ធិ នៃទ្រព្យទាំងនោះមិនអាចកំណត់អាជ្ញាយុកាលបានទេ ។ ទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋ មិនអាចឋិតនៅក្រោមការកាន់កាប់ដោយលទ្ធកម្មពិសេស នៃជំពូកទី ៤ នៃច្បាប់នេះបានទេ ។ ប៉ុន្តែទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋអាចជាកម្មវត្ថុ នៃការអនុញ្ញាតឱ្យកាន់កាប់ ឬ ប្រើប្រាស់ជាបណ្ដោះអាសន្ន មិនទៀង ហើយអាចដកហូតវិញបាន បើមិនបានបំពេញកាតព្វកិច្ចបង់ពន្ធផ្សេងៗ លើកលែងតែបានអនុញ្ញាតតាមជំពូកទី ៣ នៃច្បាប់នេះ ។ ការអនុញ្ញាតទាំងនេះមិនអាចប្រែក្លាយទៅជាកម្មសិទ្ធិ ឬ ជាសិទ្ធិភណ្ឌិកជាប្រយោជន៍ដល់អ្នកកាន់កាប់ទ្រព្យទាំងនេះបានឡើយ ។ ទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋ នៅពេលបាត់បង់ផលប្រយោជន៍សាធារណៈ អាចត្រូវចាត់បញ្ចូលជាទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋតាមរយៈច្បាប់អនុបយោគ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៧''' .
&lt;br&gt;
ទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋ និង របស់នីតិបុគ្គលសាធារណៈ អាចជាកម្មវត្ថុ នៃការលក់ ការដូរ ការបែងចែក ឬ ការផ្ទេរសិទ្ធិតាមការកំណត់ដោយច្បាប់ ។ ទ្រព្យទាំងនោះអាចផ្ដល់ឲ្យតាមរយៈភតិសន្យា និង ជាកម្មវត្ថុ នៃកិច្ចសន្យា ដែលបានធ្វើឡើងត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ ។ លក្ខខណ្ឌទាំងឡាយ និង នីតិវិធី នៃការលក់ និង ការគ្រប់គ្រងទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋ និង របស់នីតិបុគ្គលសាធារណៈនឹងកំណត់ដោយអនុក្រឹត្យ ។ គ្មានការលក់ណាមួយអាចត្រូវបានសម្រេចដោយគ្មានអនុក្រឹត្យនេះឡើយ ។ ដីជាទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋអាចជាកម្មវត្ថុ នៃសម្បទានក្នុងលក្ខខណ្ឌ ដែលមានចែងក្នុងជំពូកទី ៥ នៃច្បាប់នេះ ។ គ្មានការចាប់យកដីតាមទំនើងចិត្តណាមួយ អាចកើតឡើងទៅលើទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋ ឬ របស់នីតិបុគ្គលសាធារណៈបានឡើយ ចាប់ពីច្បាប់នេះចូលជាធរមាន ទោះបីស្របនឹងជំពូកទី ៤ នៃច្បាប់នេះក៏ដោយ ។ ប៉ុន្តែដីទំនេរ នៃទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋអាចត្រូវបានបែងចែកទៅឱ្យបុគ្គល ដែលត្រូវការដីក្នុងគោលដៅសង្គមកិច្ចតាមលក្ខខណ្ឌ ដែលកំណត់ដោយអនុក្រឹត្យ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៨''' .
&lt;br&gt;
ត្រូវទុកជាមោឃៈ និង គ្មានអានុភាព ហើយមិនអាចត្រូវបានធ្វើនិយ័តកម្ម ទោះតាមរូបភាពណាក៏ដោយនូវ ៖
&lt;br&gt;
::- រាល់ការចូលកាន់កាប់ទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋ និង របស់នីតិបុគ្គលសាធារណៈ និង រាល់ការបំប្លែងការកាន់កាប់ទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋទៅជាសិទ្ធិកម្មសិទ្ធិ ទោះបីការកាន់កាប់ និង ការបំប្លែងនេះ
កើតមាននៅពេលណាក៏ដោយ ដែលមិនស្របតាមលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្ត និង នីតិវិធី ដែលបានកំណត់កន្លងមក
::- រាល់ការបំប្លែងទៅជាសិទ្ធិកម្មសិទ្ធិ នៃដីសម្បទាន ទោះជាការបំប្លែងនោះកើតឡើងមុនពេលច្បាប់នេះចូលជាធរមានក៏ដោយ លើកលែងតែសម្បទាន ដែលឆ្លើយតបទៅ នឹងប្រយោជន៍សង្គម
::- រាល់សម្បទានមិនស្របនឹងបញ្ញត្តិទាំងឡាយ នៃជំពូកទី ៥
::- រាល់ការចូលកាន់កាប់ទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋ ទោះជាតាមរូបភាពណាក៏ដោយ ដែលបានកើតឡើងក្រោយច្បាប់នេះត្រូវចូលជាធរមាន ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៩''' .
&lt;br&gt;
បុគ្គលទាំងឡាយ ដែលមានប័ណ្ណ ឬ មានស្ថានភាពជាក់ស្ដែងឋិតនៅក្រោមឥទ្ធិពល នៃមាត្រា ១៨ នៃច្បាប់នេះមិនអាចទាមទារសំណងទូទាត់ ឬ សោហ៊ុយសម្រាប់ការថែទាំ ឬ ការរៀបចំ ដែលបានធ្វើលើអចលនវត្ថុ ដែលបានកាន់កាប់ដោយខុសច្បាប់បានឡើយ ។ លទ្ធកម្មណាមួយដោយខុសច្បាប់ និង ដោយចេតនា ឬ ដោយបោកប្រាស់លើទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋ ឬ របស់នីតិបុគ្គលសាធារណៈ ត្រូវផ្ដន្ទាទោសដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ២៥៩ នៃច្បាប់នេះ ។ ចំពោះការកាន់កាប់ទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈ ដែលបណ្ដាលឱ្យខូចខាត ឬ ធ្វើឱ្យយឺតយ៉ាវដល់ការងារ ដែលជាប្រយោជន៍ទូទៅ ពិសេសចំពោះការកាន់កាប់ដីចំណីផ្លូវកំរិតទោសនឹងត្រូវកំណត់ជាទ្វេ ។ ក្នុងគ្រប់ករណី បើជនល្មើសមិនបញ្ឈប់ការកាន់កាប់របស់ខ្លួនក្នុងរយៈពេល ដែលបានកំណត់ដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចទេ អាជ្ញាធរអាចដំណើរការបណ្ដេញជនល្មើសចេញ ។ 
&lt;br&gt;

=== ជំពូកទី ៣ : អំពីកម្មសិទ្ធិរបស់សមូហភាព ===
====ផ្នែកទី ១ : អំពីអចលនវត្ថុរបស់វត្ត====
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២០''' .
&lt;br&gt;
អចលនវត្ថុជាដី និង ជាសំណង់ ដែលមាននៅក្នុង និង ក្រៅបរិវេណវត្តអារាម នៃព្រះពុទ្ធសាសនាជាបេតិកភ័ណ្ឌប្រើប្រាស់ជានិច្ចកាលសម្រាប់ព្រះពុទ្ធសាសនា និង ដាក់ឱ្យពុទ្ធសាសនិកប្រើប្រាស់ក្រោមការថែទាំរបស់គណៈកម្មការវត្ត ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២១'''.
&lt;br&gt;
អចលនវត្ថុរបស់វត្តមិនអាចលក់ដូរ ឬ ធ្វើអំណោយហើយគ្មានកំណត់អាជ្ញាយុកាលឡើយ ។ អចលនវត្ថុរបស់វត្តអាចជួល ឬ ប្រវាស់បាន តែផលទុន ដែលបានមកពីការជួល ឬ ប្រវាស់នេះត្រូវទុកសម្រាប់តែកិច្ចការក្នុងសាសនាប៉ុណ្ណោះ ។ កិច្ចការពារទ្រព្យទាំងនេះត្រូវធានាដោយតំណាងគណៈកម្មការវត្ត ។ នីតិវិធី នៃការជ្រើសរើសគណៈកម្មការ និង តំណាងដើម្បីការពារប្រយោជន៍វត្ត ត្រូវកំណត់ដោយប្រកាសរបស់ក្រសួងធម្មការ និង សាសនា ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២២''' .
&lt;br&gt;
ទីកន្លែងសក្ការបូជា និង ទ្រព្យសម្បត្តិ នៃជំនឿសាសនាដទៃទៀតមិនស្ថិតនៅក្រោមរបប ដែលមានបញ្ញត្តិក្នុងមាត្រា ២០ និងមាត្រា ២១ នៃច្បាប់នេះឡើយ ។ ទ្រព្យទាំងនោះត្រូវគ្រប់គ្រងដោយសមាគម នៃសាសនិក ដែលបង្កើតឡើងទៅតាមបញ្ញត្តិ នៃច្បាប់ ។
&lt;br&gt;

====ផ្នែកទី ២ : អំពីអចលនវត្ថុរបស់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច====
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៣''' .
&lt;br&gt;
សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច គឺជាក្រុមមនុស្ស ដែលរស់នៅលើដែនដី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលសមាជិកទាំងអស់បង្ហាញនូវការឯកភាព នៃជាតិពន្ធុ សង្គមវប្បធម៌ និង សេដ្ឋកិច្ចប្រតិបត្តិរបៀបរស់នៅតាមប្រពៃណី និង ដាំដុះលើដី ដែលខ្លួនកាន់កាប់ទៅតាមក្បួនខ្នាតទំនៀមទំលាប់ នៃការប្រើប្រាស់ជាសមូហភាព ។ ក្នុងពេលរង់ចាំការកំណត់ខាងផ្លូវច្បាប់នូវលក្ខន្តិកៈរបស់សហគមន៍ ក្រុម ដែលមានជាក់ស្ដែងមកទល់បច្ចុប្បន្ននេះនឹងបន្តគ្រប់គ្រងសហគមន៍ និង អចលនវត្ថុរបស់ខ្លួនតាមប្រពៃណី ហើយត្រូវអនុវត្តតាមបញ្ញត្តិ នៃច្បាប់នេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៤''' .
&lt;br&gt;
ចាត់ទុកជាសមាជិក នៃសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច ដែលអាចទទួលគុណប្រយោជន៍ពីការធានាសិទ្ធិ និង ការការពារ ដែលរៀបចំឡើងដោយច្បាប់នេះ រាល់បុគ្គល ដែលឆ្លើយតបទៅនឹងលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យ នៃជាតិពន្ធុ អំពីវប្បធម៌ និង សង្គមរបស់សហគមន៍ ដែលទទួលស្គាល់ដោយមតិភាគច្រើន នៃសមាជិកដទៃទៀត និង ដោយព្រមទទួលនូវសាមគ្គីភាព និង ភាពចំណុះ ដែលនាំឱ្យមានការចូលរួមក្នុងសហគមន៍ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៥''' .
&lt;br&gt;
ដីសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច គឺជាដីទាំងអស់ ដែលសហគមន៍បានរៀបចំនិវេសនដ្ឋាន និង ប្រកបរបរកសិកម្មប្រពៃណី ។ ដីសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចមិនមែនមានតែដី ដែលបានដាំដុះជាក់ស្ដែងនោះទេ ប៉ុន្តែមានដីបំរុងចាំបាច់ក្នុងការដូរវេនដំណាំថែមទៀត ដែលតម្រូវទៅតាមរបៀបទាញយកផល ដែលធ្លាប់ធ្វើកន្លងមក ហើយត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយអាជ្ញាធររដ្ឋបាល ។ ការវាស់វែង និង ការកំណត់ព្រំប្រទល់ នៃអចលនវត្ថុរបស់សហគមន៍ទាំងនោះត្រូវកំណត់ទៅតាមស្ថានភាពជាក់ស្ដែងដូចដែលបានអះអាងដោយសហគមន៍ ដោយមានការព្រមព្រៀងពីអ្នកជិតខាង និង  ដែលបានកំណត់តាមនីតិវិធីក្នុងមាតិកាទី ៦ នៃច្បាប់នេះនឹងអនុក្រឹត្យពាក់ព័ន្ធ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៦''' .
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិ នៃអចលនវត្ថុ ដែលបានចែងក្នុងមាត្រា ២៥ ត្រូវបានផ្ដល់ដោយរដ្ឋជូនសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចជាកម្មសិទ្ធិសមូហភាព ។ កម្មសិទ្ធិសមូហភាពរួមមានរាល់សិទ្ធិ និង ការការពារកម្មសិទ្ធិដូចកម្មសិទ្ធិឯកជនដែរ ។ ប៉ុន្តែសហគមន៍នោះគ្មានសិទ្ធិចាត់ចែងនូវចំណែកណា មួយ នៃកម្មសិទ្ធិសមូហភាព ដែលជាទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋឱ្យទៅបុគ្គល ឬ ក្រុមណាមួយបានឡើយ ។ ការអនុវត្តនូវសិទ្ធិជាកម្មសិទ្ធិទាក់ទង និង អចលនវត្ថុរបស់សហគមន៍ និង លក្ខខណ្ឌជាក់លាក់ នៃការប្រើប្រាស់ដីត្រូវស្ថិតនៅក្រោមការទទួលខុសត្រូវរបស់អាជ្ញាធរ ប្រពៃណី និង យន្តការ នៃការធ្វើសេចក្ដីសំរេចរបស់សហគមន៍ អនុលោមតាមទំនៀមទំលាប់របស់ពួកគេ ហើយត្រូវដាក់ឱ្យនៅក្រោមច្បាប់ នៃការអនុវត្តទូទៅទាក់ទងនឹងអចលនវត្ថុដូចជា ច្បាប់ការពារបរិស្ថានជាដើម ។ បញ្ញត្តិ នៃមាត្រានេះមិនមែនជាឧបស័គ្គដល់សកម្មភាពការងាររបស់រដ្ឋ ដែលជាតម្រូវការ នៃផលប្រយោជន៍ជាតិ ឬ តម្រូវការជាបន្ទាន់របស់ជាតិឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៧''' .
&lt;br&gt;
ដើម្បីសម្រួលការវិវត្តន៍វប្បធម៌ សេដ្ឋកិច្ច និង សង្គម នៃសមាជិកសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច និង ដើម្បីអនុញ្ញាតឱ្យពួកគេបានចេញដោយសេរីពីសហគមន៍ ឬ រួចផុតពីការបង្ខិតបង្ខំសិទ្ធិ នៃកម្មសិទ្ធិឯកត្តជន អាចនឹងត្រូវផ្ទេរជាពិសេសឱ្យពួកគេបានលើចំណែកសមស្របមួយ នៃដី ដែលប្រើ ដោយសហគមន៍ ប៉ុន្តែចំណែក នៃដី ដែលជាកម្មវត្ថុ នៃការយកធ្វើជាកម្មសិទ្ធិឯកជននោះ មិនអាចជាដី ដែលចូលក្នុងនិយមន័យទូទៅ នៃទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋទេ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៨''' .
&lt;br&gt;
គ្មានអាជ្ញាធរណាមួយក្រៅពីសហគមន៍ អាចទទួលបានសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចបានឡើយ ។
&lt;br&gt;

== មាតិកាទី ២ : អំពីលទ្ធកម្ម នៃកម្មសិទ្ធិ ==
=== ជំពូកទី ៤ : អំពីការបង្កើតឡើងវិញនូវកម្មសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុតាមលទ្ធកម្មពិសេស នៃភោគៈ ===
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៩''' .
&lt;br&gt;
ក្នុងក្របខ័ណ្ឌ នៃការបង្កើតឡើងវិញនូវកម្មសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុនៅកម្ពុជាក្រោយសម័យមានវិបត្តិពីឆ្នាំ ១៩៧៥ ដល់ឆ្នាំ ១៩៧៩ ដោយមិនចំណុះទៅនឹងវិធានទូទៅ នៃអាជ្ញាយុកាលស្ដីពីកម្មសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុ ភោគៈ នៃអចលនវត្ថុ ដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់ចាប់ពីឆ្នាំ ១៩៨៩ អាចបង្កើតជាពិសេសនូវសិទ្ធិភណ្ឌិកលើអចលនវត្ថុ និង នាំទៅដល់លទ្ធកម្ម នៃកម្មសិទ្ធិដោយអ្នកកាន់ទ្រព្យក្នុងលក្ខខណ្ឌ ដែលបានកំណត់ដោយច្បាប់នេះ ។ ការចូលកាន់កាប់ភោគៈត្រូវបញ្ចប់ភោគៈត្រូវបញ្ចប់នៅពេល ដែលច្បាប់នេះចូលជាធរមាន ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៣០''' .
&lt;br&gt;
បុគ្គលទាំងឡាយ ដែលបានអាស្រ័យផល នៃភោគៈដោយសន្តិវិធី និង មិនមានការជំទាស់ចាប់ពី ៥ (ប្រាំ) ឆ្នាំ យ៉ាងតិចគិតមកដល់កាលបរិច្ឆេទ នៃការប្រកាសឱ្យប្រើច្បាប់នេះលើអចលនវត្ថុ ដែលមានលក្ខណៈត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ក្នុងការកាន់កាប់ជាឯកជន មានសិទ្ធិស្នើសុំប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិជាស្ថាពរ ។ ក្នុងករណីមានការជំទាស់ដល់ការផ្ដល់ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិស្ថាពរនេះ អ្នកតវ៉ាត្រូវយកភស្តុតាងមកបញ្ជាក់ថា ខ្លួនឯងផ្ទាល់បានបំពេញលក្ខខណ្ឌ នៃភោគៈដោយសន្តិវិធី និង មិនមានការជំទាស់ចាប់ពី៥ (ប្រាំ) ឆ្នាំ នៅលើអចលនវត្ថុ ដែលមានទំនាស់ ឬ យកភស្តុតាង ដែលថាខ្លួនបានទិញអចលនវត្ថុនោះពីភោគីដើម ឬ ពីសិទ្ធិវន្តស្របច្បាប់ ឬ អ្នកទទួលផ្ទេរកម្មសិទ្ធិ ឬ ពីសន្តតិជនរបស់ខ្លួន ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៣១''' .
&lt;br&gt;
បុគ្គល ដែលបានអាស្រ័យផល នៃភោគៈកន្លងមក គិតមកដល់កាលបរិច្ឆេទ ដែលច្បាប់នេះចូលជាធរមាន ប្រសិនបើបានបំពេញគ្រប់គ្រាន់នូវលក្ខខណ្ឌទាំងឡាយក្នុងការក្លាយទៅជាកម្មសិទ្ធិករ អាចត្រូវបានអនុញ្ញាតដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចឱ្យបន្ថែមរយៈពេលកាន់កាប់ភោគៈរបស់ខ្លួនរហូតគ្រប់រយៈពេលស្របច្បាប់ ៥ (ឆ្នាំ) និង បានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិស្ថាពរ ។ ការអនុញ្ញាតឱ្យបន្តរយៈពេលមិនអាចត្រូវបានបដិសេធដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចឡើយ ប្រសិនបើភោគៈបានមកដោយសន្តិវិធី និង មិនមានការជំទាស់ ។ អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ដែលបដិសេធដោយរំលោភនូវការអនុញ្ញាតឱ្យបន្តរយៈពេលត្រូវទទួលខុសត្រូវខ្លួនចំពោះមុខច្បាប់ ។ ការទទួលស្គាល់ដោយរំលោភដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច នូវភោគៈ ដែលមិនបំពេញលក្ខខណ្ឌ នៃច្បាប់ ត្រូវចាត់ទុកជាមោឃៈ និង គ្មានអានុភាព ។ អាជ្ញាធរ ដែលបានទទួលស្គាល់ដោយរំលោភនេះ ត្រូវទទួលខុសត្រូវដោយផ្ទាល់ខ្លួនចំពោះមុខច្បាប់ ។ 
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៣២'''.
&lt;br&gt;
អចលនវត្ថុទាំងឡាយ ដែលមិនអាចក្លាយជាកម្មសិទ្ធិ នៃអ្នកកាន់កាប់ស្របតាមច្បាប់នេះក្នុងករណីភោគីបំពេញមិនបាននូវលក្ខខណ្ឌ នៃច្បាប់ ដោយហេតុមកពីលក្ខណៈសម្បត្តិរបស់ខ្លួនជាភោគីកេងបន្លំ ឬ ដោយឥរិយាបថរបស់ខ្លួនជាភោគី ដែលលួចលាក់នឹងច្បាប់ ឬ  ដែលមិនចេញមុខ ឬ ជាភោគីដោយប្រើហឹង្សា ។ អចលនវត្ថុនោះត្រូវទុកជាសម្បត្តិរដ្ឋ ហើយមិនអាចឱ្យជនណាចូលកាន់កាប់ភោគីថ្មីសម្រាប់លទ្ធកម្ម នៃកម្មសិទ្ធិក្នុងលក្ខខណ្ឌ នៃជំពូកនេះបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៣៣''' .
&lt;br&gt;
ក្នុងករណីមានការដកហូតអចលនវត្ថុដោយហឹង្សា ឬ ដោយប្រើអំណាចរំលោភរបស់អាជ្ញាធរ អចលនវត្ថុនោះត្រូវបានបង្វិលមករដ្ឋវិញ ហើយមិនអាចជាកម្មវត្ថុ នៃការកាន់កាប់ថ្មីបានឡើយ ប្រសិនបើគ្មានពាក្យបណ្ដឹងទាមទារពីភោគីស្របច្បាប់ នៃអចលនវត្ថុ ដែលត្រូវបានដកហូត ។ បណ្ដឹងទាមទារនេះមានរយៈពេល ៣ (បី) ឆ្នាំ ចាប់ពីថ្ងៃ ដែលរដ្ឋប្រកាសដកហូត ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៣៤'''.
&lt;br&gt;
អ្នកកាន់កាប់ថ្មីលើអចលនវត្ថុ របស់នីតិបុគ្គលសាធារណៈ ឬ របស់បុគ្គលឯកជនដោយគ្មានប័ណ្ណ ក្រោយច្បាប់នេះចូលជាធរមានត្រូវចាត់ទុកជាអ្នកកាន់កាប់ដោយខុសច្បាប់ ហើយត្រូវទទួលទោសដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ២៥៩ នៃច្បាប់នេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៣៥'''.
&lt;br&gt;
មានតែអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចក្នុងនាមរដ្ឋ និង នីតិបុគ្គលសាធារណៈប៉ុណ្ណោះ ដែលអាចឱ្យអ្នកកាន់កាប់អចលនវត្ថុគ្មានប័ណ្ណ ឬ មានប័ណ្ណមិនគ្រប់គ្រាន់ចាកចេញពីទីតាំងអចលនវត្ថុនោះ ។ សាមញ្ញជន ឬ អាជ្ញាធរ ដែលមិនតាងនាមរដ្ឋ ឬ នីតិបុគ្គលសាធារណៈគ្មានសមត្ថកិច្ចដេញអ្នកកាន់កាប់ដោយសន្តិភាព មានប័ណ្ណត្រឹមត្រូវដោយប្រើកម្លាំងបានឡើយ ។ ការដេញអាចធ្វើបានតែតាមការបង្គាប់របស់តុលាការ យោងតាមបណ្ដឹងរបស់បុគ្គល ដែលបានប្ដឹងទាមទារទ្រព្យ ។ តុលាការត្រូវពិនិត្យបញ្ជាក់រូបភាព ប្រភព កាលបរិច្ឆេទ និង លក្ខខណ្ឌទាំងឡាយ នៃប័ណ្ណ ដែលបានបង្ហាញ ។ តុលាការមិនអាចប្រកែកក្នុងការបង្គាប់ឱ្យចាកចេញដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់បុគ្គល ដែលបង្ហាញប័ណ្ណត្រឹមត្រូវ និង ពេញលេញរបស់សុរិយោដីបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៣៦''' .
&lt;br&gt;
បើវិធានការបណ្ដេញចេញ បង្គាប់ដោយតុលាការអាចបណ្ដាលឱ្យមានភាពវឹកវរ ឬ មានផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរដល់សង្គម អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចអាចសុំព្យួរការអនុវត្តន៍ជាបណ្ដោះអាសន្នបាន ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៣៧''' .
&lt;br&gt;
លទ្ធកម្ម នៃកម្មសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុដោយភោគៈអាចសម្រេចបាន ចំពោះតែគុណប្រយោជន៍ដល់បុគ្គល ដែលបានកាន់កាប់អចលនវត្ថុ ស្របតាមលក្ខខណ្ឌ នៃច្បាប់នេះ ។ លទ្ធកម្មនេះមិនអាចជាគុណប្រយោជន៍ដល់ភោគីកេងបន្លំឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៣៨''' .
&lt;br&gt;
ដើម្បីក្លាយទៅជាកម្មសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុបាន លុះត្រាតែភោគៈនោះត្រូវបានកាន់កាប់ដោយពិតប្រាកដ គ្មានហឹង្សា ដឹងឮជាសាធារណៈ គ្មានអាក់ខាន និង ដោយសុចរិត ។ ភោគីត្រូវកាន់កាប់អចលនវត្ថុដោយពិតប្រាកដគឺថា ភោគីទោះកាន់កាប់ដោយខ្លួនឯងក្ដី ឱ្យអ្នកដទៃធ្វើឱ្យក្ដីត្រូវកាន់កាប់ឱ្យឃើញថា ការនោះប្រាកដជាធ្វើដើម្បីខ្លួនក្នុងគោលដៅខ្លួនជាភោគីយ៉ាងផ្ដាច់មុខ កុំឱ្យឃើញថាការ ដែលធ្វើនោះគឺធ្វើដោយសារសិទ្ធិណាមួយផ្សេងទៅវិញ ។ ប្រសិនបើភោគីពិតប្រាកដមិនចេញមុខ នៅពីក្រោយភោគីមិនពិតប្រាកដ ភោគីនោះមិនអាចទាមទារប័ណ្ណភោគៈដើម្បីធ្វើលទ្ធកម្មទៅជាកម្មសិទ្ធិបានឡើយ ។ ភោគៈនោះត្រូវចាត់ទុកជាមោឃៈ ។ ភោគីត្រូវកាន់កាប់អចលនវត្ថុដោយគ្មានហិង្សាគឺថា ភោគៈ ដែលបានមកដោយហិង្សាមិនទុកជាភោគៈត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ឡើយ ។ ក៏ប៉ុន្តែ បើកាលណាគេប្រើហិង្សាក្នុងពេលមានតតិយជនឥតសិទ្ធិសោះមកដណ្ដើមនោះ ហិង្សានេះគ្មានឥទ្ធិពលអ្វីទៅលើភោគៈ ដែលគេបានដោយសន្តិភាពតាំងពីដើមមកនោះទេ ។ ភោគីត្រូវកាន់កាប់អចលនវត្ថុដោយដឹងឮជាសាធារណៈគឺថា ភោគីត្រូវកាន់កាប់ដោយឥតលាក់បិទបាំងអ្នកទាំងពួង ដែលចង់តវ៉ាអំពីសិទ្ធិរបស់ខ្លួនលើវត្ថុនោះនឹងបានដឹងឮឃើញមិនខាន ។ ភោគីត្រូវកាន់កាប់អចលនវត្ថុដោយគ្មានអាក់ខានគឺថាភោគីត្រូវធ្វើនូវកិច្ចការផងទាំងពួងតាមធម្មតាជាប្រក្រតីក្នុងរយៈពេលចាំបាច់ នៃការទាមទារលទ្ធកម្មកម្មសិទ្ធិ ។ ការអាក់ខានក្នុងរយៈពេលខ្លី ឬ បោះបង់ទុកឱ្យនៅទំនេរដើម្បីឱ្យមានជីជាតិឡើងវិញមិនមែនជាឧបសគ្គដល់លទ្ធកម្មកម្មសិទ្ធិនោះទេ ។ ភោគីត្រូវកាន់កាប់អចលនវត្ថុដោយសុចរិតគឺថា ភោគីមិនដឹងពីសិទ្ធិជាយថាហេតុរបស់តតិយជនលើវត្ថុ ដែលខ្លួនកំពុងកាន់កាប់នោះសោះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៣៩''' .
&lt;br&gt;
ក្នុងការរង់ចាំដើម្បីឱ្យបានទៅជាកម្មសិទ្ធិពេញលេញ ភោគៈ ដែលស្របតាមបញ្ញត្តិ នៃច្បាប់នេះបង្កើតបានជាកម្មសិទ្ធិភណ្ឌិកលើអចលនវត្ថុ ។ ភោគៈនេះអាចជាកម្មវត្ថុ នៃការផ្លាស់ប្ដូរ ផ្ទេរសិទ្ធិ ឬ ជាកម្មវត្ថុ នៃកិច្ចការជំនួញ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៤០''' .
&lt;br&gt;
ក្នុងការរង់ចាំការរៀបចំឡើងវិញនូវប្លង់សុរិយោដី និង សៀវភៅគោលបញ្ជីដី អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចត្រូវបន្តចេញប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិកាន់កាប់អចលនវត្ថុចំពោះភោគៈ ដែលមានកន្លងមក មុនច្បាប់នេះចូលជាធរមាន ។ ប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិនេះជាវត្ថុតាង នៃសិទ្ធិកាន់កាប់ ប៉ុន្តែមិនមែនជាប័ណ្ណ នៃកម្មសិទ្ធិទេ ហើយក៏មិនមែនជាលិខិត ដែលតវ៉ាមិនបាននោះដែរ ។ ប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិនេះ អាចនឹងបង្កើតបានជាប័ណ្ណស្ថាពរ នៃកម្មសិទ្ធិ ដែលមានលក្ខណៈ មិនអាចតវ៉ាបាន លុះត្រាតែគ្មានការជំទាស់នៅពេលបង្កើតសៀវភៅគោលបញ្ជីដី ។ ក្នុងករណីមានការជំទាស់ទាមទារ ការកំណត់ថានរណាជាភោគីស្របច្បាប់ នៃអចលនវត្ថុនោះ ត្រូវផ្អែកលើការស៊ើបអង្កេតបន្ថែមនូវរាល់ភស្តុតាង ដែលពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ។ ប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិកាន់កាប់អចលនវត្ថុគឺជាភស្តុតាងមួយប៉ុន្តែមិនអាចកំណត់តែឯកឯងបានទេ ។ 
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៤១''' .
&lt;br&gt;
ត្រូវហាមឃាត់ការចេញប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិកាន់កាប់អចលនវត្ថុ ដែលមិនអាចយកធ្វើជារបស់ឯកជនបាន ឬ  ដែលមិនបានកាន់កាប់តាមលក្ខខណ្ឌស្របច្បាប់ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៤២''' .
&lt;br&gt;
បុគ្គលទាំងឡាយ ដែលមិនបានចុះបញ្ជីភោគៈស្របច្បាប់របស់ខ្លួន ដោយហេតុមិនបានដឹង ឬ ដោយធ្វេសប្រហែស អ្នកនោះនៅតែមានសិទ្ធិត្រូវបានការពារអំណាច នៃមាត្រា ២៩មាត្រា ៣០ និងមាត្រា ៣១ នៃច្បាប់នេះ ។ 
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៤៣''' .
&lt;br&gt;
ទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋមិនអាចជាកម្មវត្ថុ នៃលទ្ធកម្មកម្មសិទ្ធិបានឡើយ ទោះក្នុងករណីណាក៏ដោយ ។ ស្ថានភាព នៃអ្នកកាន់កាប់ទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋនៅតែមិនទៀងទាត់ និង ខុសច្បាប់ដ ដែល ប្រសិនជាស្ថានភាពនោះមិនកើតចេញពីការអនុញ្ញាតតាមបែបផែន ដែលបានកំណត់ដោយច្បាប់ទេនោះ ។ បុគ្គលកាន់កាប់ខុសច្បាប់ត្រូវបង្ខំឱ្យចាកចេញជាបន្ទាន់ ហើយត្រូវទទួលទណ្ឌកម្ម ដែលបានកំណត់ក្នុងមាត្រា ២៥៩ នៃច្បាប់នេះ ។ បុគ្គលកាន់កាប់ខុសច្បាប់គ្មានសិទ្ធិទាមទារសំណងសម្រាប់ចំណាយលើការងារ និង ការកែលំអ ដែលខ្លួនបានធ្វើនៅលើអចលនវត្ថុនោះឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៤៤''' .
&lt;br&gt;
ប័ណ្ណ ឬ ឯកសារសំគាល់សិទ្ធិកាន់កាប់អចលនវត្ថុជាទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋ ឬ របស់នីតិបុគ្គលសាធារណៈ ដែលចេញដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចឱ្យដល់បុគ្គលឯកជន ត្រូវទុកជាមោឃៈ និង គ្មានតម្លៃគតិយុត្ត ។ ភ្នាក់ងារ ដែលចេញប័ណ្ណ ឬ ឯកសារសំគាល់សិទ្ធិកាន់កាប់នេះត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់ទាំងខាងស៊ីវិល និង ព្រហ្មទណ្ឌ ។ អាជ្ញាធរ ដែលព្រងើយកន្តើយចំពោះការរំលោភខុសច្បាប់តាមរបៀបនេះ ដែលខ្លួនបានដឹងចាត់ទុកជាអ្នករួមគំនិត ហើយត្រូវទទួលទោសដូចគ្នានឹងចារីដែរ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៤៥''' .
&lt;br&gt;
ក្នុងករណី ដែល​អាជ្ញាធរ​មាន​សមត្ថកិច្ច​មិន​ព្រម​ចេញ​ប័ណ្ណ​សំគាល់​សិទ្ធិ​កាន់កាប់​អចលនវត្ថុ​អ្នក​កាន់​កាប់​អចលនវត្ថុ​នោះ​អាច​ធ្វើ​ពាក្យ​ប្ដឹង​ទៅ​ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និង សំណង់ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៤៦''' .
&lt;br&gt;
ការចេញប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិកាន់កាប់អចលនវត្ថុដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ឱ្យបុគ្គលក្រៅពីភោគីពិតប្រាកដដ ដែលបានកាន់កាប់អចលនវត្ថុ គឺជាបទល្មើស ដែលត្រូវទទួលទោសតាមបញ្ញត្តិ នៃមាត្រា ២៦១ នៃច្បាប់នេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៤៧''' .
&lt;br&gt;
វិវាទរវាងភោគីចំពោះអចលនវត្ថុមួយ នឹងត្រូវដាក់ឱ្យធ្វើការស៊ើបអង្កេត និង ដោះស្រាយតាមនីតិវិធី ដែលបានកំណត់ ។ លទ្ធផល នៃការស៊ើបអង្កេតត្រូវដាក់ជូនគណៈកម្មការសុរិយោដី ដែលបង្កើតឡើងនៅក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីកម្ម និង សំណង់ ។ គណៈកម្មការនេះត្រូវធ្វើសេចក្ដីសំរេចលើបដិវាទកម្មនោះ ។ ក្នុងករណីមិនសុខចិត្តគូវិវាទ អាចប្ដឹងទៅតុលាការបាន ។ ការរៀបចំ និង ការប្រព្រឹត្តទៅ នៃគណៈកម្មការនេះ ត្រូវកំណត់ ដោយអនុក្រឹត្យ ។
&lt;br&gt;

=== ជំពូកទី ៥ : អំពីសម្បទានដី ===
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៤៨''' .
&lt;br&gt;
សម្បទានដីជាសិទ្ធិស្របច្បាប់ ដែលបានចែងក្នុងឯកសារគតិយុត្តចេញដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច តាមអំណាចឆន្ទានុសិទ្ធិឱ្យរូបវន្តបុគ្គល ឬ នីតិបុគ្គល ឬ ក្រុមមនុស្សដើម្បីកាន់កាប់ដី និង ប្រើប្រាស់សិទ្ធិលើដីនោះតាមការកំណត់ នៃច្បាប់នេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៤៩''' .
&lt;br&gt;
សម្បទានដីត្រូវឆ្លើយតបទៅនឹងប្រយោជន៍សង្គម ឬ ទៅនឹងប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច ។ សម្បទានដីឆ្លើយតបទៅនឹងប្រយោជន៍សង្គម អនុញ្ញាតឱ្យអ្នកទទួលប្រយោជន៍រៀបចំដីដើម្បីសង់លំនៅឋាន ឬ / និង ដាំដំណាំនៅលើដី ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់រដ្ឋដើម្បីធានាការចិញ្ចឹមជីវិត ។ សម្បទានដីឆ្លើយតបទៅនឹងប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច អនុញ្ញាតឱ្យអ្នកទទួលប្រយោជន៍កាប់ឆ្ការ ទាញយកផលដោយធ្វើអាជីវកម្មកសិឧស្សាហកម្មលើដី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ។ 
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៥០''' .
&lt;br&gt;
សម្បទានអាចមានរូបភាពផ្សេងទៀតដូចជាការអនុញ្ញាតឱ្យប្រើប្រាស់ រៀបចំ ឬ ធ្វើអាជីវកម្មដី ដែលជាទ្រព្យសម្បត្តិរបស់រដ្ឋ ទោះជាភ្ជាប់ ឬ មិនភ្ជាប់ទៅនឹងការបំពេញសេវាសាធារណៈក៏ដោយមានជាអាទិ៍ សម្បទានរ៉ែ សម្បទានកំពង់ផែ សម្បទានព្រលានយន្ដហោះ សម្បទានរៀបចំតំបន់ឧស្សាហកម្ម សម្បទាននេសាទ ។ សម្បទានទាំងនេះមិនឋិតនៅក្រោមបទប្បញ្ញត្តិ នៃច្បាប់នេះទេ ។ &lt;br&gt;
'''មាត្រា ៥១''' .
&lt;br&gt;
សម្បទានដីមិនអាចប្រគល់ឱ្យដោយឥតគិតថ្លៃទេ លើកលែងតែសម្បទានឆ្លើយតបទៅនឹងប្រយោជន៍សង្គម ដែលប្រគល់ឱ្យគ្រួសារក្រីក្រសម្រាប់តាំងទីលំនៅ ឬ / និង ដាំដំណាំចិញ្ចឹមជីវិត ។ 
&lt;br&gt;'''មាត្រា ៥២''' .
&lt;br&gt;
សម្បទានដីអាចបង្កើតបានតែសិទ្ធិក្នុងរយៈពេលមួយជាកំណត់តាមកិច្ចសន្យា ដែលបានបង្កើតសម្បទាននោះស្របតាមបញ្ញត្តិ នៃច្បាប់នេះ ។ សម្បទានដីមិនអាចឈានដល់ការបង្កើតនូវសិទ្ធិជាកម្មសិទ្ធិលើដី ដែលបានផ្តល់ជាសម្បទានជាប្រយោជន៍ដល់សាមីជននោះទេ លើកលែងតែចំពោះសម្បទាន ដែលឆ្លើយតបទៅនឹងប្រយោជន៍សង្គម ។ 
&lt;br&gt;'''មាត្រា ៥៣''' .
&lt;br&gt;
សម្បទានដីមិនអាចកើតចេញពីស្ថានភាពកាន់កាប់ដីជាក់ស្ដែងបានទេ ។ សម្បទានដីត្រូវសំអាងលើលិខិតគតិយុត្តជាក់លាក់ ដែលបានចេញមុនការកាន់កាប់ដីដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចគឺរដ្ឋ ឬ សមូហភាពដែនដីសាធារណៈ ឬ គ្រឹះស្ថានសាធារណៈ ដែលជាកម្មសិទ្ធិករ នៃដី ដែលត្រូវបានផ្តល់ជាសម្បទាន ។ សម្បទានត្រូវតែចុះបញ្ជីនៅក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និង សំណង់ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៥៤''' .
&lt;br&gt;
សម្បទានដីត្រូវមានលក្ខខណ្ឌ ។ សម្បទានត្រូវតែអនុលោមទៅតាមបទប្បញ្ញត្តិ នៃច្បាប់នេះ ដែលជាសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ។ លិខិតសម្បទានអាចមានខដោយឡែកផ្សេងទៀត ដែលមានតម្លៃជាកិច្ចសន្យា ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៥៥''' .
&lt;br&gt;
សម្បទានដីត្រូវបានដកហូតវិញដោយសេចក្ដីសំរេចខាងរដ្ឋបាល ក្នុងករណីលក្ខខណ្ឌច្បាប់មិនត្រូវបានគោរព ។ ករណីនេះសម្បទានិកមានសិទ្ធិប្ដឹងទៅតុលាការតាមនីតិវិធី ដែលច្បាប់បានកំណត់ ។ សម្បទានដីអាចត្រូវបានទុកជាមោឃៈដោយតុលាការ កាលបើសម្បទានិកមិនគោរពខដោយឡែក ដែលមានចែងក្នុងកិច្ចសន្យា ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៥៦''' .
&lt;br&gt;
សិទ្ធិរបស់សម្បទានិកលើដី ដែលបានផ្តល់ជាសម្បទានក្នុងអំឡុងពេល នៃសម្បទាន គឺជាសិទ្ធិ ដែលទទួលស្គាល់ដូចជាកម្មសិទ្ធិករ លើកលែងតែការផ្ទេរសិទ្ធិ ។ សម្បទានិកមានសិទ្ធិជាពិសេសក្នុងការការពារស្ថានភាពរបស់ខ្លួនដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ។ សម្បទានិកអាចការពារដី ដែលបានផ្តល់ជាសម្បទានឱ្យខ្លួនចំពោះការទន្ទ្រាន ឬ ការប៉ះពាល់ទោះជាតាមរូបភាពណាក៏ដោយ ។ សម្បទានិកអាចទាញយកនូវផលិតផលពីដីរបស់ខ្លួនធ្វើការរៀបចំដាំដុះស្របតាមគោលបំណង នៃសម្បទាន ។ សម្បទានិកមិនអាចកែប្រែគោលបំណង នៃសម្បទានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់រចនាសម្ព័ន្ធធម្មជាតិ និង ធ្វើអាជីវកម្ម ដែលមានលក្ខណៈជាការបំផ្លាញនៅចុងបញ្ចប់ នៃសម្បទានបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៥៧''' .
&lt;br&gt;
ការផ្ទេរដីសម្បទានមិនអាចធ្វើឡើងតាមរយៈការផ្ទេរសិទ្ធិបានឡើយ ។ ការផ្ទេរដីសម្បទាន អាចកើតឡើងតែតាមរយៈការបង្កើតកិច្ចសន្យាថ្មី នៃសម្បទានដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ជាគុណប្រយោជន៍ដល់អ្នកទទួលសិទ្ធិសម្បទានថ្មី ។ ក្នុងករណី ដែលសម្បទានិកទទួលមរណភាព ទាយាទទាំងឡាយរបស់ខ្មោចប្រសិនជាមានបំណង អាចនឹងបន្តប្រើប្រាស់សិទ្ធិទាំងនោះក្នុងរយៈពេលសម្បទាន ដែលនៅសល់ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៥៨''' .
&lt;br&gt;
សម្បទានដីអាចធ្វើឡើងបានតែនៅលើដី ដែលជាចំណែក នៃទ្រព្យសម្បត្តិឯកជន របស់រដ្ឋ ។ សម្បទានដីមិនអាចប៉ះពាល់ផ្លូវគមនាគមន៍ ដីចំណីផ្លូវ និង ដីចាំបាច់សម្រាប់ថែទាំក៏ដូចជាផ្លូវទឹក ត្រពាំង បឹង និង ដែនទឹកបំរុង ដែលមានប្រយោជន៍ដល់ការរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋឡើយ ។ 
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៥៩''' .
&lt;br&gt;
សម្បទានដីមានទំហំច្រើនបំផុតត្រឹមតែ ១០.០០០ (មួយម៉ឺន) ហិកតា ។ សម្បទានដី ដែលសំរេចហើយ ហើយមានទំហំលើសពីទំហំកំណត់ខាងលើ ជាកម្មវត្ថុ នៃការកាត់បន្ថយ ។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើការកាត់បន្ថយនេះមានឥទ្ធិពលធ្វើឱ្យខូចប្រយោជន៍អាជីវកម្ម ដែលកំពុងមានដំណើរការ សម្បទានិកអាចនឹងទទួលបានការលើកលែងជាពិសេស ។ នីតិវិធី នៃការកាត់បន្ថយ និង ការលើកលែងជាពិសេសត្រូវកំណត់ដោយអនុក្រឹត្យ ។ ត្រូវបានហាមឃាត់ការចេញលិខិតសម្បទានដីច្រើនកន្លែងឱ្យបុគ្គលតែម្នាក់ ឬ ឱ្យនីតិបុគ្គលច្រើន តែគ្រប់គ្រងដោយរូបវន្តបុគ្គល ឬ នីតិបុគ្គលដដែលៗ ដែលមានទំហំសរុបធំជាងទំហំ ដែលបានកំណត់នៅវាក្យខ័ណ្ឌខាងលើ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៦០''' .
&lt;br&gt;
នីតិវិធី នៃការផ្តល់សម្បទានដីសម្រាប់ការសង់លំនៅឋាន និង សម្បទានដីកសិកម្មសម្រាប់ការចិញ្ចឹមជីវិត ឬ អាជីវកម្មកសិឧស្សាហកម្មត្រូវកំណត់ដោយអនុក្រឹត្យ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៦១'''.
&lt;br&gt;
រយៈពេល នៃសម្បទានដីត្រូវកំណត់ ៩៩ (កៅសិបប្រាំបួន) ឆ្នាំ យ៉ាងច្រើន ។ 
&lt;br&gt;'''មាត្រា ៦២''' .
&lt;br&gt;
រាល់សម្បទានដីសម្រាប់ដាំដំណាំឧស្សាហកម្ម ត្រូវចាប់ផ្ដើមធ្វើអាជីវកម្មក្នុងរយៈពេល១២ (ដប់ពីរ) ខែ បន្ទាប់ពីការផ្តល់សម្បទាន បើមិនដូច្នោះទេនឹងត្រូវទុកជាមោឃៈ ។ ការខកខានធ្វើអាជីវកម្មរយៈពេលលើសពី ១២ (ដប់ពីរ) ខែ នាំឱ្យមានមោឃភាពសម្បទានប្រសិនបើការខកខាននោះពុំមានមូលហេតុត្រឹមត្រូវ ។ រាល់សម្បទានដី ដែលបានផ្តល់ឱ្យមុនច្បាប់នេះចូលជាធរមាន ហើយមិនបានធ្វើអាជីវកម្មចាប់ពី ១២ (ដប់ពីរ) ខែ ឡើងទៅ គិតពីថ្ងៃ ដែលច្បាប់នេះចូលជាធរមាន ត្រូវទុកជាមោឃៈប្រសិនបើការខកខានមិនបានធ្វើអាជីវកម្មនោះពុំមានមូលហេតុត្រឹមត្រូវ ។ រាល់ការមិនបានបំពេញកិច្ចតាមសៀវភៅបន្ទុកដោយសម្បទានិក នាំឱ្យមានការដកហូតសម្បទា ។ ក្នុងករណី នៃការដកហូតសម្បទាន ទោះជាមានមូលហេតុអ្វីក៏ដោយសម្បទានិកគ្មានសិទ្ធិទារសំណង នៃការខូចខាតណាមួយឡើយ ។
&lt;br&gt;

=== ជំពូកទី ៦ : អំពីរបៀបលទ្ធកម្ម នៃកម្មសិទ្ធិ ===
'''មាត្រា ៦៣''' .
&lt;br&gt;
- ការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិអចលនវត្ថុរវាងបុគ្គលឯកជនតាមរយៈការលក់ ការដូរ ការធ្វើអំណោយ ឬ តាមរយៈសន្តតិកម្មត្រូវអនុវត្តតាមបញ្ញត្តិ នៃច្បាប់ ។
&lt;br&gt;
==== ផ្នែកទី ១ : អំពីលទ្ធកម្មដោយការលក់អចលនវត្ថុ ====
'''មាត្រា ៦៤''' .
&lt;br&gt;
- ការលក់អចលនវត្ថុគឺជាកិច្ចសន្យា ដែលអនុញ្ញាតឱ្យផ្ទេរសិទ្ធិជាកម្មសិទ្ធិ នៃអចលនវត្ថុពីអ្នកលក់ឱ្យអ្នកទិញ ដោយអ្នកទិញត្រូវបង់ប្រាក់ថ្លៃអចលនវត្ថុនោះទៅឱ្យអ្នកលក់ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ៦៥''' .
&lt;br&gt;
- ការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិមិនអាចជំទាស់ពីតតិយជនបាន លុះត្រាតែកិច្ចសន្យាលក់អចលនវត្ថុត្រូវបានធ្វើជាលាយលក្ខណ៍អក្សរតាមទម្រង់លិខិតយថាភូតធ្វើដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចហើយត្រូវបានចុះបញ្ជីនៅអង្គភាពសុរិយោដី ។ កិច្ចសន្យាលក់តែឯកឯង មិនអាចចាត់ទុកជាការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិទ្រព្យនោះពេញលក្ខណៈច្បាប់បានឡើយ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ៦៦''' .
&lt;br&gt;
- បុគ្គល ដែលមានសញ្ជាតិខ្មែរ និង មានសមត្ថភាពចុះកិច្ចសន្យាអាចលក់ ឬ ទិញទ្រព្យជាអចលនវត្ថុបាន ។ បុគ្គល ដែលមិនអាចលក់បានគឺ : 
&lt;br&gt;
- បុគ្គល ដែលមិនមែនជាកម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យ ដែលត្រូវលក់
&lt;br&gt;
- កម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យអវិភាគដោយគ្មានការយល់ព្រមពីកម្មសិទ្ធិករអវិភាគផ្សេងទៀត
&lt;br&gt;
- បុគ្គល ដែលមានអចលនវត្ថុជាកម្មវត្ថុ នៃការរឹបអូស ។
&lt;br&gt;
បុគ្គល ដែលមិនអាចទិញបានគឺ: 
&lt;br&gt;
- អាណាព្យាបាលមិនអាចទិញទ្រព្យរបស់បាលិតខ្លួន
&lt;br&gt;
- ហិតូបត្ថម្ភកៈមិនអាចទិញទ្រព្យ ដែលខ្លួនគ្រប់គ្រង
&lt;br&gt;
- ចៅក្រម ឬ ភ្នាក់ងាររដ្ឋបាលមិនអាចទិញទ្រព្យ ដែលយុត្តាធិការរបស់ខ្លួន ឬ  ដែលខ្លួនមានបេសកកម្មលក់
&lt;br&gt;
- បុគ្គល ដែលមានទ្រព្យត្រូវរឹបអូសមិនអាចទិញទ្រព្យនោះវិញបានទេ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៦៧''' .
&lt;br&gt;
- ការលក់រវាងសហព័ទ្ធត្រូវទុកជាមោឃៈ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៦៨''' .
&lt;br&gt;
- អ្នកលក់ត្រូវធានាជាមួយអ្នកទិញ ក្នុងកិច្ចសន្យា ចំពោះអចលនវត្ថុ ដែលកល់នូវរាល់វិការៈអាថ៌កំបាំងសំខាន់ៗ បើពុំនោះទេនាំឱ្យមានកតិកាភេទ នៃការលក់ ។ 
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៦៩''' .
&lt;br&gt;
- ការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិត្រូវចាត់ទុកជាបានសម្រេច ចាប់ពីពេល ដែលបានចុះបញ្ជីកិច្ចសន្យានោះនៅ អង្គភាពសុរិយោដី ។ ថ្លៃលក់ត្រូវតែចុះក្នុងកិច្ចសន្យាលក់ បើមិនដូច្នោះទេកិច្ចសន្យាលក់នោះត្រូវទុកជាមោឃៈ ។
កិច្ចសន្យាលក់អចលនវត្ថុនឹងអាចចុះបញ្ជីបាន លុះត្រាតែភាគីទាំងអស់បានបង្ហាញភស្តុតាងថារាល់ពន្ធដារលើទ្រព្យនោះត្រូវបានបង់រួច ។
&lt;br&gt;
====ផ្នែកទី ២ : អំពីលទ្ធកម្មដោយការដូរអចលនវត្ថុ====
'''មាត្រា ៧០'''.
&lt;br&gt;
- ការដូរអចលនវត្ថុ គឺជាកិច្ចសន្យា ដែលភាគីទាំងសងខាងព្រមព្រៀងឱ្យអចលនវត្ថុគ្នាទៅវិញទៅមក ។
ការដូរអចលនវត្ថុអនុញ្ញាតឱ្យផ្ទេរកម្មសិទ្ធិ នៃទ្រព្យជាអចលនវត្ថុបាន ។
ការដូរនេះត្រូវមានលក្ខខណ្ឌដូចគ្នានឹងការលក់ដែរ ។
&lt;br&gt;
====ផ្នែកទី ៣ : អំពីលទ្ធកម្មដោយសន្តតិកម្ម====
'''មាត្រា ៧១''' .
&lt;br&gt;
- អាចផ្ទេរតាមរយៈសន្តតិកម្មឥតបណ្ដាំ សន្តតិកម្មមានបណ្ដាំ ឬ អច្ចយទាននូវ: 
&lt;br&gt;
- ទ្រព្យជាអចលនវត្ថុ ដែលប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិត្រូវបានរៀបចំជាស្ថាពរស្របតាមបញ្ញត្តិទាំងឡាយ នៃច្បាប់នេះ
&lt;br&gt;
- ភោគៈទាំងឡាយស្របតាមច្បាប់ដោយយោងទៅលើប័ណ្ណ ឬ ឯកសារគតិយុត្ត ឬ ភស្តុតាងផ្សេងៗទៀត
&lt;br&gt;
- រាល់អវយវភេទ នៃកម្មសិទ្ធិ និង រាល់សិទ្ធិភណ្ឌិកអចលនវត្ថុ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៧២''' .
&lt;br&gt;
- ក្នុងករណីសន្តតិកម្ម ការគិតរយៈពេលចាំបាច់ នៃការកាន់កាប់អចលនវត្ថុសម្រាប់លទ្ធកម្មកម្មសិទ្ធិពេញលេញដូច ដែលបានបញ្ញត្តិក្នុងមាត្រា ៣០ និងមាត្រា ៣១ នៃច្បាប់ នេះត្រូវរាប់ចាប់ពីពេល ដែលខ្មោចបានចូលកាន់កាប់ទ្រព្យនោះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៧៣''' .
&lt;br&gt;
- ទ្រព្យជាអចលនវត្ថុ ដែលគ្រាន់តែកាន់កាប់ដោយជាក់ស្ដែង ហើយមិនទាន់បានចុះបញ្ជី ឬ បញ្ជាក់ដោយលិខិតរដ្ឋបាល ប៉ុន្តែត្រូវបានកាន់កាប់ស្របតាមលក្ខខណ្ឌ នៃច្បាប់ ក៏អាចជាកម្មវត្ថុ នៃការផ្ទេរតាមសន្តតិកម្មបានដែរ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៧៤''' .
&lt;br&gt;
- ក្នុងករណីទ្រព្យកាន់កាប់គ្មានប័ណ្ណត្រូវបានផ្ទេរតាមរយៈសន្តតិកម្ម ទាយាទ ដែលជាអ្នកកាន់កាប់ថ្មីអាចបន្តចាត់ចែងទ្រព្យនោះ និង ទទួលបាននូវកិច្ចការពារ ដោយហេតុថាស្ថានភាពរបស់ខ្លួនឆ្លើយតបទៅនឹងលក្ខខណ្ឌ នៃច្បាប់ ។
ក្នុងករណីនេះ អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ឬ ជនណាក៏ដោយមិនអាចយកលេសពីស្ថានភាព នៃការកាន់កាប់ជាក់ស្ដែងរបស់ខ្មោច ឬ យកលេសពីការខ្វះនូវការជំរះមរតកត្រឹមត្រូវ ដើម្បីធ្វើឱ្យប៉ះពាល់សិទ្ធិ នៃទាយាទ និង ជាពិសេសដើម្បីបដិសេធការទទួលស្គាល់ ឬ មិនបញ្ជាក់ការកាន់កាប់របស់គេបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៧៥''' .
&lt;br&gt;
- កាលបើអចលនវត្ថុជាមរតកប្រើប្រាស់សម្រាប់ជាលំនៅឋាន នៃគ្រួសាររបស់ខ្មោច ឬ ដីប្រើប្រាស់សម្រាប់ការផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពដោយផ្ទាល់ ទាយាទមិនអាចសុំបែងចែក ឬ សម្រេចលក់ទ្រព្យនោះទេ លើកលែងមានការយល់ព្រមដោយច្បាស់ពីសហទាយាទទាំងអស់ ។ ក្នុងករណីមានការជំទាស់អំពីការបែងចែកមរតក សហទាយាទមានសិទ្ធិប្ដឹងទៅតុលាការដើម្បីសុំឱ្យដោះស្រាយទំនាស់នេះ ។
ការលក់ចំណែកសិទ្ធិរបស់សហទាយាទណាម្នាក់ត្រូវទុកជាមោឃៈ ប្រសិនបើគ្មានការយល់ព្រមច្បាស់លាស់ពីសហទាយាទទាំងអស់ ។ ម្យ៉ាងទៀតចំពោះសហទាយាទ ដែលបានលក់ចំណែកសិទ្ធិរបស់ខ្លួននេះត្រូវបាត់បង់សិទ្ធិ នៃសន្តតិកម្មលើទ្រព្យ ដែលបានលក់ ។ សហទាយាទណាម្នាក់ ដែលបានបំពានការហាមលក់មរតកនេះ ត្រូវទទួលខុសត្រូវតែម្នាក់ឯងលើអំពើរបស់ខ្លួនចំពោះអ្នកទិញ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៧៦''' .
&lt;br&gt;
- ទាយាទទាំងឡាយ ដែលមិនអាចបន្តនិរន្តរភាព នៃការកាន់កាប់ទ្រព្យជាមរតកបាន ដោយជាក់ស្ដែង ឬ ដោយគតិយុត្ត ឬ មិនចង់ទទួលបន្ទុកដោយខ្លួនឯង អាចធ្វើការផ្ទេរ ដោយប្រគល់សិទ្ធិឱ្យតតិយជនបាន ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៧៧''' .
&lt;br&gt;
- បើអ្នកទទួលសម្បទានដីឆ្លើយតបទៅនឹងប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចមិនមែនជាក្រុមហ៊ុន ហើយមានប័ណ្ណអចលនវត្ថុកាន់កាប់ដោយរូបវន្តបុគ្គលម្នាក់ ដែលទទួលមរណភាព សម្បទាននោះមិនអាចជាកម្មវត្ថុ នៃការបែងចែកដោយគ្មានការយល់ព្រមពីអាជ្ញាធររដ្ឋបាល ដែលបានផ្ដល់សម្បទានបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៧៨''' .
&lt;br&gt;
- ទ្រព្យទាំងឡាយ ដែលកម្មសិទ្ធិករស្លាប់ដោយគ្មានបន្សល់ទុកនូវទាយាទ ឬ អច្ចយលាភីត្រូវត្រឡប់មកជារបស់រដ្ឋ ហើយត្រូវបញ្ចូលក្នុងទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៧៩''' .
&lt;br&gt;
- ការចាត់ចែងមរតកត្រូវស្ថិតនៅក្រោមវិធានទាំងឡាយ នៃទំលាប់ប្រពៃណីក្នុងរឿងនេះក្នុងពេលរង់ចាំការប្រកាសឱ្យប្រើក្រមរដ្ឋប្បវេណីថ្មី ។
&lt;br&gt;
====ផ្នែកទី ៤ : អំពីលទ្ធកម្មដោយប្រទានកម្ម====
'''មាត្រា ៨០''' .
&lt;br&gt;
- ប្រទានកម្មគឺជាកិច្ចសន្យា ដែលជនម្នាក់ហៅថាអ្នកអោយ ឬ ទាយកផ្ទេរនូវកម្មសិទ្ធិ នៃទ្រព្យរបស់ខ្លួនឱ្យទៅជនម្នាក់ទៀតហៅថាអ្នកទទួល ឬ បដិគ្គាហក ដែលព្រមទួលយកទ្រព្យនោះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៨១''' .
&lt;br&gt;
- ប្រទានកម្មអចលនវត្ថុមិនអាចត្រូវបានជំទាស់ពីតតិយជនបាន លុះត្រាតែប្រទានកម្មនោះត្រូវបានធ្វើជាលាយលក្ខណ៍អក្សរតាមទម្រង់លិខិតយថាភូត ហើយត្រូវបានចុះបញ្ជីនៅអង្គភាពសុរិយោដី ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៨២''' .
&lt;br&gt;
- អចលនវត្ថុអាចជាកម្មវត្ថុ នៃប្រទានកម្មរវាងអ្នកនៅរស់ ឬ ប្រទានកម្មដោយហេតុមរណៈ ឬ អច្ចយទាន ។ ប្រសិនបើជាប្រទានកម្មទៅវិញទៅមក ប្រតិបត្តិការនេះបង្កើតបានជាការប្ដូរ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៨៣'''.
&lt;br&gt;
- រដ្ឋអាចធ្វើអំណោយជាអចលនវត្ថុចំពោះតែរូបវន្តបុគ្គលដោយហេតុផលសង្គមកិច្ច ដើម្បីឱ្យស្នាក់នៅ ឬ ដាំដំណាំចិញ្ចឹមជីវិត ។ តម្លៃអចលនវត្ថុ ដែលផ្ដល់ឱ្យត្រូវបានកំណត់សមស្របទៅនឹងគោលដៅណាមួយ ដែលចង់បាន និង មិនអនុញ្ញាតឱ្យកេងយកកំរៃ ឬ ធ្វើមានបានមិនស្របទៅនឹងកំរិតជីវភាពសង្គម នៃអ្នកទទួល ។
ប្រទានកម្ម ដែលរដ្ឋបានធ្វើពីមុនមកហើយមិនអាចសើរើបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៨៤''' .
&lt;br&gt;
- ប្រទានកម្មជាអចលនវត្ថុមិនអាចដកហូតមកវិញបានឡើយ នៅពេល ដែលមានការព្រមទទួលហើយនោះ ។ ប្រទានកម្មនេះអាចធ្វើការផ្ទេរសិទ្ធិកម្មសិទ្ធិបានភ្លាម ។ ប៉ុន្តែទាយកអាចរក្សាទុកសម្រាប់ខ្លួននូវសិទ្ធិផលុបភោគ នៃទ្រព្យ សិទ្ធិប្រើប្រាស់ និង អាស្រ័យនៅ នៃអចលនវត្ថុ ដែលត្រូវចែងក្នុងកិច្ចសន្យា និង ត្រូវចុះបញ្ជីនៅអង្គភាពសុរិយោដី ។ 
&lt;br&gt;

==មាតិកាទី ៣ : អំពីរបបកម្មសិទ្ធិឯកជន==
=== ជំពូកទី ៧ : អំពីសិទ្ធិ និង កាតព្វកិច្ច នៃកម្មសិទ្ធិករ ===
====ផ្នែកទី ១ : អំពីការអាស្រ័យផល នៃកម្មសិទ្ធិ====
'''មាត្រា ៨៥''' .
&lt;br&gt;
- កម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យជាអចលនវត្ថុមានសិទ្ធិប្រើប្រាស់ អាស្រ័យផល និង ចាត់ចែងទ្រព្យរបស់ខ្លួនផ្ដាច់មុខ និង ទូលំទូលាយ កុំឱ្យតែយកទ្រព្យនោះទៅប្រើប្រាស់ក្នុងបទណាមួយ ដែលច្បាប់បានហាមឃាត់ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៨៦''' .
&lt;br&gt;
- កម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យមិនអាចប្រើប្រាស់ទ្រព្យនោះក្នុងគោលដៅព្យាបាទ ឬ រំខានដល់តតិយជន និង ជាពិសេសដល់អ្នកជិតខាងរបស់ខ្លួនបានឡើយ ។
ការប្រើប្រាស់ទ្រព្យជាធម្មតា ដែលមានចរិតធម្មានុរូបមិនអាចចាត់ទុកជាការរំខាន ដែលបណ្ដាលឱ្យរាំងស្ទះដល់ការប្រើប្រាស់ទ្រព្យនោះបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៨៧''' .
&lt;br&gt;
- កម្មសិទ្ធិករ នៃដីអាចធ្វើនៅលើដី រាល់ការដាំដុះ ការរៀបចំ និង ការសាងសង់តាមបំណងរបស់ខ្លួនលើកលែងតែមានច្បាប់ហាមឃាត់ ។ ការរៀបចំ ឬ ការសាងសង់ទាំងនោះជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លួនទាំងអស់ស្របតាមបញ្ញត្តិ នៃផ្នែកទី ៣ នៃជំពូកនេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៨៨''' .
&lt;br&gt;
- កម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យជាអចលនវត្ថុអាចរៀបចំ ឬ កែប្រែបានដោយសេរីនូវប្រភេទ និង រចនាសម្ព័ន្ធដើម នៃទ្រព្យរបស់ខ្លួន ស្របតាមការប្រើប្រាស់ ដែលខ្លួនចង់ធ្វើតាមការកំណត់ នៃច្បាប់ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៨៩''' .
&lt;br&gt;
- ចាត់ទុកជាការកែប្រែប្រភេទ ឬ រចនាសម្ព័ន្ធដើម នៃទ្រព្យជាអចលនវត្ថុក្នុងន័យ នៃច្បាប់នេះមានជាអាទិ៍ ការគាស់រានដី ការកាប់ព្រៃឈើ ការដាំដំណាំលើដីនោះ ការចាក់បំពេញដី ការឈូសពង្រាបភ្នំ ការជីករុករក ការជីកយកដីចេញ ការជីកអណ្ដូងរ៉ែ ឬ កន្លែងយកថ្ម ការរៀបចំ ឬ ការធ្វើឱ្យស្ងួតដែនវារីជាតិ ការរៀបចំដីកសិកម្មទៅជាទីប្រជុំជន ការបង្កើតតំបន់ឧស្សាហកម្ម និង ការបង្កើតទីតាំងរោងចក្រ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៩០''' .
&lt;br&gt;
- កម្មសិទ្ធិករ នៃផ្ទៃដីគឺជាកម្មសិទ្ធិករ នៃផ្នែកក្រោមដី និង រាល់អ្វីៗ ដែលទាញយកផលបាន កុំឱ្យតែផ្ទុយនឹងបញ្ញត្តិ នៃមាត្រា ៨៨ និងមាត្រា ៨៩ នៃច្បាប់នេះ ។ ព្រំប្រទល់ នៃផ្នែកខាងក្រោមដីត្រូវបានកំណត់តាមបន្ទាត់ឈរ នៃផ្ទៃរាបខាងលើ ។
ប៉ុន្តែកម្មសិទ្ធិករមិនអាចទាមទារយកជាកម្មសិទ្ធិនូវបដិមាករ ចម្លាក់ក្រឡោត ឬ បុរាណវត្ថុគ្រប់ប្រភេទ ដែលបានរកឃើញ ។ ស្នាដៃទាំងនេះជាចំណែក នៃបេតិកភណ្ឌជាតិ ហើយត្រូវតែប្រគល់ឱ្យក្រសួងវប្បធម៌ និង វិចិត្រសិល្បៈ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៩១''' .
&lt;br&gt;
- កម្មសិទ្ធិករ នៃផ្ទៃដីក៏ជាកម្មសិទ្ធិករ នៃលំហអាកាស និង វត្ថុធាតុអចិន្ត្រៃយ៍ ដែលស្ថិតចំពីលើដីជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លួន លើកលែងតែបណ្ដាញខ្សែអគ្គិសនី និង ទូរគមនាគមន៍ ដែលត្រូវអនុវត្តតាមច្បាប់ដោយឡែក ។ ជាពិសេស កម្មសិទ្ធិករអាចកាប់មែកឈើអ្នកជិតខាង ដែលលយចូលមកលើកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លួន ឬ បេះយកផលផ្លែឈើនោះបាន ។
ប៉ុន្តែកម្មសិទ្ធិករមិនអាចហាមឃាត់ការហោះហើរដោយអាកាសយានគ្រប់ប្រភេទបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៩២''' .
&lt;br&gt;
- កម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យជាអចលនវត្ថុអាចបង្កើតបានជាប្រាតិភោគ នៃកិច្ចសន្យា ស្របតាមបញ្ញត្តិ ដែលបានកំណត់ក្នុងមាតិកាទី ៥ នៃច្បាប់នេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៩៣''' .
&lt;br&gt;
- កម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យអាចចាត់ចែងផលិតផល និង ការកើនឡើងតាមធម្មជាតិ ឬ តាមសិប្បនិម្មិត ដែលផ្សំគ្នា ឬ  ដែលជាប់ជាមួយនឹងទ្រព្យនោះតាមវិធាន ដែលបានកំណត់ក្នុងផ្នែកទី២ និង ទី៣ នៃជំពូកនេះ ។
&lt;br&gt;
====ផ្នែកទី ២ : អំពីឧបាគមន៍ផលិតផល និង ផលទុន នៃកម្មសិទ្ធិ====
'''មាត្រា ៩៤''' . 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យជាអចលនវត្ថុមានសិទ្ធិទទួលផលគ្រប់បែបយ៉ាងពីទ្រព្យនោះមានផលធម្មជាតិ និង ផលស៊ីវិលតាមសិទ្ធិឧបាគមន៍ ។
ផលធម្មជាតិផល ដែលកើតពីដីដោយឯកឯង ឬ ដោយអំពើរបស់មនុស្ស ។
ផលស៊ីវិលគឺផលទុន ធនលាភ និង ការប្រាក់ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ៩៥''' . 
&lt;br&gt;
ផល ដែលកើតចេញពីដំណាំលើទ្រព្យជាដីរបស់កម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យនេះ លុះត្រាតែកម្មសិទ្ធិករនោះបានសងតម្លៃ នៃការភ្ជួររាស់ ពលកម្ម និង ពូជ ដែលបានធ្វើជាយថាហេតុដោយតតិយជន ។
&lt;br&gt;
====ផ្នែកទី ៣ : អំពីការកើន នៃកម្មសិទ្ធិ====
=====អនុផ្នែកទី ១ : អំពីការកើនដោយអំពើរបស់មនុស្ស=====
'''មាត្រា ៩៦''' .
&lt;br&gt;
- សំណង់ ដំណាំ និង ការ្យទាំងឡាយ ដែលបានធ្វើនៅលើដី ឬ នៅក្រោមដី ត្រូវបានចាត់ទុកថាបានធ្វើដោយកម្មសិទ្ធិករ ដោយសោហ៊ុយផ្ទាល់ខ្លួនហើយជារបស់កម្មសិទ្ធិករនោះលើកលែងតែមានភស្តុតាងផ្ទុយពីនេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៩៧''' .
&lt;br&gt;
- កម្មសិទ្ធិករ នៃដី ដែលបានធ្វើការសាងសង់ ដាំដុះ ឬ រៀបចំដោយប្រើសម្ភារៈ ដែលមិនមែនជារបស់ខ្លួនត្រូវចេញថ្លៃសម្ភារៈទាំងនោះឱ្យម្ចាស់គេវិញ ។ កម្មសិទ្ធិករនោះអាចត្រូវផ្ដន្ទាទោសឱ្យសងជម្ងឺចិត្តផងដែរ ប្រសិនជាមាន ប៉ុន្តែម្ចាស់សម្ភារៈគ្មានសិទ្ធិដកយកសម្ភារៈនោះចេញឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៩៨''' .
&lt;br&gt;
- កាលបើដំណាំ សំណង់ និង ការរៀបចំទាំងឡាយត្រូវបានធ្វើឡើងដោយបំពានពីតតិយជន និង ដោយសម្ភារៈរបស់ខ្លួន កម្មសិទ្ធិករ នៃដីមានសិទ្ធិរក្សាទុករបស់នោះ ឬ បង្ខំឱ្យតតិយជននោះដកយកចេញបាន ។
ប្រសិនជាកម្មសិទ្ធិករ នៃដីសុំដកយកចេញនូវដំណាំ និង សំណង់ ដែលបានធ្វើដោយបំពានសោហ៊ុយ នៃការដកចេញជាបន្ទុករបស់តតិយជន ហើយគ្មានសំណងណាមួយសម្រាប់អ្នកនោះទេ ។ តតិយជននោះក៏អាចត្រូវផ្ដន្ទាទោសឱ្យសងជម្ងឺចិត្តផងដែរ ប្រសិនបើមានព្យសនកម្មជាយថាហេតុដល់កម្មសិទ្ធិករ នៃដី ។ ប្រសិនបើកម្មសិទ្ធិករចង់រក្សាទុកដំណាំ និង ការ្យទាំងនោះ កម្មសិទ្ធិករនោះត្រូវសងថ្លៃសម្ភារៈ និង ថ្លៃការងារដោយមិនគិតដល់តម្លៃលើស តិច ឬ ច្រើន ដែលដីអាចនឹងកើនតម្លៃនោះទេ ។
ចំពោះដំណាំ សំណង់ ឬ ការ្យទាំងឡាយណា ដែលបានធ្វើដោយតតិយជនដោយសុចរិតដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ៣៨ នៃច្បាប់នេះ កម្មសិទ្ធិករមិនអាចសុំដកយកចេញនូវការ្យ ដំណាំ ឬ ការរៀបចំទាំងនោះបានឡើយ ។ កម្មសិទ្ធិករមានជំរើសពីរ ឬ មួយសងថ្លៃសម្ភារៈ និង ថ្លៃពលកម្ម ឬ មួយសងជាទឹកប្រាក់ស្មើនឹងតម្លៃលើស ដែលដីបានកើនតម្លៃក៏បាន ។ 
&lt;br&gt;

=====អនុផ្នែកទី ២ : អំពីការកើនដោយធម្មជាតិ=====
'''មាត្រា ៩៩''' .
&lt;br&gt;
- ដីដុះ ដែលកើនឡើងជាបន្តបន្ទាប់ បន្តិចម្ដងៗលើដីជាប់មាត់ទន្លេ ឬ ស្ទឹង ព្រែកហៅថាល្បាប់ ។
ល្បាប់ត្រូវបានជាប្រយោជន៍ដល់កម្មសិទ្ធិករ ដែលមានដីជាប់មាត់ទឹក ដែលនាវា ឬ ក្បូនចេញចូលបាន បណ្ដែតបាន ឬ មិនបាន ។ ក្នុងករណីនាវា ឬ ក្បូនចេញចូលបាន បណ្ដែតបាន កម្មសិទ្ធិករត្រូវទុកផ្លូវសម្រាប់ទាញពួរនាវាស្របទៅតាមបទបញ្ជាទាំងឡាយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១០០''' .
&lt;br&gt;
- ចំពោះដី ដែលកើនឡើងដោយសារចរន្តទឹកហូរនាំល្បាប់បន្តិចម្ដងៗមើលមិនដឹងពីច្រាំងម្ខាងទៅគរនៅច្រាំងម្ខាងទៀត ជាប់ជាមួយនឹងដីអ្នកផ្សេង កម្មសិទ្ធិករ នៃដី ដែលជាប់នឹងដីដុះនោះទទួលបានគុណប្រយោជន៍ នៃល្បាប់នេះ ដោយមិនអាចឱ្យមានដីនៅច្រាំងម្ខាង ដែលបាត់ដីមកតវ៉ាយកដី ដែលបាត់នោះបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១០១''' .
&lt;br&gt;
- ប្រសិនជាទន្លេ ឬ ស្ទឹង ព្រែក ដែលនាវាចេញចូលបាន ឬ មិនបាននាំយកចេញដោយកម្លាំងទឹកជំនន់ភ្លាមៗនូវចំណែកដីដ៏ធំ និង អាចស្គាល់បាន ពីច្រាំងម្ខាងទៅភ្ជាប់នឹងដីខាងក្រោមខ្សែទឹក ឬ នឹងច្រាំងម្ខាងទៀត កម្មសិទ្ធិករ នៃដី ដែលបាក់ចេញអាចតវ៉ាយកជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លួនវិញបាន តែត្រូវដាក់ពាក្យប្ដឹងទារក្នុងរយៈពេលយ៉ាងយូរ ១ (មួយ) ឆ្នាំ គិតពីថ្ងៃកើតឡើងនូវព្រឹត្តិការណ៍នោះ បើហួសរយៈពេលនេះ បណ្ដឹងទាមទារមិនត្រូវបានទទួលយកមកដោះស្រាយឡើយ លើកលែងតែកម្មសិទ្ធិករ នៃដី ដែលមានដីបាក់ទៅភ្ជាប់នោះមិនទាន់បានកាន់កាប់នៅឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១០២''' .
&lt;br&gt;
- កោះធំ កោះតូច និង ដីដុះទាំងឡាយ ដែលនឹងកកើតថ្មីក្នុងផ្ទៃទន្លេ ឬ ស្ទឹង ព្រែក ដែលនាវា ឬ ក្បូនចេញចូលបាន បណ្ដែតបាន ជារបស់រដ្ឋ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១០៣''' .
&lt;br&gt;
- កោះធំ កោះតូច និង ដីដុះទាំងឡាយ ដែលនឹងកកើតថ្មីក្នុងស្ទឹង ព្រែក ដែលនាវា ឬ ក្បូនចេញចូលមិនបាន បណ្ដែតមិនបាន ត្រូវបានកម្មសិទ្ធិករ នៃដីជាប់ច្រាំង ដែលមាន កោះ ឬ ដីដុះនោះ ។ ប្រសិនបើការដុះនោះមិនបានដុះជ្រុលទៅច្រាំងម្ខាងទេនោះ ត្រូវបានទៅកម្មសិទ្ធិករ ដែលមានដីជាប់ច្រាំងទាំងសងខាងគិតពីបន្ទាត់ពុះពាក់កណ្ដាលស្ទឹង ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១០៤''' .
&lt;br&gt;
- ប្រសិនបើស្ទឹង ព្រែក ឬ ទន្លេបង្កើតជាផ្លូវទឹកថ្មីមួយកាត់យកដីកម្មសិទ្ធិអ្នកនៅជាប់មាត់ទឹកណាម្នាក់ ហើយបង្កើតបានជាកោះមួយ កម្មសិទ្ធិករនោះរក្សាបានសិទ្ធិជាកម្មសិទ្ធិ នៃដីរបស់ខ្លួន ដែលដាច់នោះដ ដែល ទោះបីជាកោះនោះដុះក្នុងទន្លេ ឬ ស្ទឹង ព្រែក ដែលនាវា ឬ ក្បូនចេញចូលបានបណ្ដែតបានក៏ដោយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១០៥''' .
&lt;br&gt;
- ប្រសិនជាទន្លេ ឬ ស្ទឹង ព្រែកណាមួយ ដែលនាវា ឬ ក្បូនចេញចូលបាន បណ្ដែតបាន បង្កើតជាផ្លូវទឹកថ្មីមួយដោយបោះបង់ចោលផ្លូវទឹកចាស់ កម្មសិទ្ធិករ ដែលមានដីជាប់ច្រាំងនោះ អាចធ្វើលទ្ធកម្មសិទ្ធិក្នុងផ្ទៃទន្លេ ឬ ស្ទឹង ព្រែកចាស់ ដែលគោកនោះបាន ហើយម្នាក់ៗត្រូវបានតាមសិទ្ធិរបស់ខ្លួនរហូតដល់ខ្សែបន្ទាត់ ដែលពុះពាក់កណ្ដាលទន្លេ ឬ ស្ទឹង ព្រែក នោះ ។ ថ្លៃដី នៃផ្លូវទឹកចាស់នោះត្រូវបានកំណត់ដោយអ្នកជំនាញ ដែលតែងតាំង ដោយតុលាការខេត្ត-ក្រុងទីនោះ តាមពាក្យស្នើសុំពីអាជ្ញាធរខេត្ត-ក្រុង ឬ ពីភាគី ដែលមានប្រយោជន៍ក្នុងរឿងនេះ ។
បើកម្មសិទ្ធិករនៅមាត់ទឹកនោះមិនចង់បានដីនោះតាមថ្លៃ ដែលអ្នកជំនាញកំណត់ទេអាជ្ញាធរត្រូវលក់ឡាយឡុងផ្លូវទឹកចាស់នោះឱ្យសាធារណជន ។ ថ្លៃ ដែលបានមកពីការលក់ដីនោះ ត្រូវយកទៅចែកឱ្យកម្មសិទ្ធិករ ដែលមានដីដាច់ទៅនោះ តាមសមាមាត្រ នៃដី ដែលខូចខាតរៀងៗខ្លួន ។
&lt;br&gt;
====ផ្នែកទី ៤ : អំពីការជួលអចលនវត្ថុ====
'''មាត្រា ១០៦'''.
&lt;br&gt;
- បើកម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យជាអចលនវត្ថុអាចជួលទ្រព្យរបស់ខ្លួនឱ្យអ្នកដទៃបាន ។ ការជួលជាកិច្ចសន្យា ដែលកម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យមួយប្រគល់ទ្រព្យនោះឱ្យជនណាម្នាក់ប្រើប្រាស់ក្នុងរយៈពេលមួយ ដោយយកជាប្រាក់ឈ្នួលមកវិញយ៉ាងទៀងទាត់តាមសមាមាត្រ នៃរយៈពេលប្រើប្រាស់ ។ កិច្ចសន្យា នៃការជួលអចលនវត្ថុហៅថាភតិសន្យា ។
កិច្ចសន្យាជួលអចលនវត្ថុមានពីរយ៉ាងគឺ ការជួលរយៈពេលមិនកំណត់ និង ការជួលរយៈពេលកំណត់ ។ ការជួលរយៈពេលកំណត់មាន ការជួលរយៈពេលខ្លីអាចបន្តជាថ្មីបាន និង ការជួលរយៈពេលវែង ១៥ (ដប់ប្រាំ) ឆ្នាំ ឬ លើស ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១០៧''' .
&lt;br&gt;
- កិច្ចសន្យាជួលរយៈពេលមិនកំណត់ ឬ រយៈពេលខ្លី ហើយអាចបន្តជួលជាថ្មីបានបង្កើតបានជាទំនាក់ទំនងផ្ទាល់ខ្លួនរវាងភតិសន្យាបតី និង អ្នកជួល ។
ការជួលបន្តឱ្យតតិយជនអាចធ្វើទៅបាន លុះត្រាតែមានការព្រមព្រៀងដោយជាក់លាក់ ឬ ការអនុញ្ញាតពីកម្មសិទ្ធិករ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១០៨''' .
&lt;br&gt;
- កិច្ចសន្យាជួលរយៈពេលវែងបង្កើតបានជាសិទ្ធិភណ្ឌិកលើអចលនវត្ថុ ។ សិទ្ធិនេះអាចត្រូវបានប្រគល់ឱ្យដោយមានថ្លៃ ឬ ផ្ទេរបន្តតាមរយៈសន្តតិកម្ម ។
ទ្រព្យ ដែលបានជួលរយៈពេលវែងអាចជាកម្មវត្ថុ នៃការរៀបចំ និង ការបំប្លែង កុំឱ្យការងារនោះមានអនុភាពបំផ្លាញ ឬ បំប្លែងជាសារវន្តនូវសភាពដើម នៃវត្ថុនោះ លើកលែងករណីមានចែងដោយឡែកក្នុងភតិសន្យា ។
នៅពេលផុតកំណត់ នៃការជួល ភតិសន្យាបតី ឬ ទាយាទទាំងឡាយរបស់ជននេះទទួលបានមកវិញនូវកម្មសិទ្ធិពេញលេញ នៃសំណង់ ដោយគ្មានការសងសោហ៊ុយក្នុងការរៀបចំ ឬ កែលំអទាំងឡាយ ដែលបានធ្វើដោយអ្នកជួល ។ ភតិសន្យាបតី ឬ ទាយាទមិនអាចបង្ខំអ្នកជួលឱ្យប្រគល់អចលនវត្ថុតាមស្ថានភាពដើមបានឡើយ បើសិនជាអ្នកជួលគោរពបទប្បញ្ញត្តិ នៃវាក្យខណ្ឌ ២ នៃមាត្រានេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១០៩''' .
&lt;br&gt;
- ភតិសន្យាត្រូវធ្វើឡើងតាមឆន្ទៈ នៃបណ្ដាភាគី និង តាមបញ្ញត្តិ នៃច្បាប់ ឬ បទបញ្ជាទូទៅជាធរមាន ។
ភតិសន្យាត្រូវតែធ្វើឡើងជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ ។ ភតិសន្យាធ្វើឡើងដោយផ្ទាល់មាត់ត្រូវទុកជាបណ្ដោះអាសន្ន ហើយអាចត្រូវបានបញ្ឈប់នៅគ្រប់ពេលដោយជូនដំណឹងជាមុន ក្នុងរយៈពេលស្មើនឹងរយៈពេលបង់ប្រាក់ឈ្នួល ។&lt;&gt;
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១១០''' . &lt;br&gt;
មុនការចូលអាស្រ័យផលលើអចលនវត្ថុ អ្នកជួលត្រូវតែដឹងអំពីស្ថានភាព នៃអចលនវត្ថុ និង សម្ភារៈនៅនឹងកន្លែង ដែលបានរៀបចំតាមការព្រមព្រៀងជាមួយនឹងភតិសន្យាបតី ។ ការមិនបានពិនិត្យស្ថានភាពអចលនវត្ថុ និង សម្ភារៈនៅនឹងកន្លែងនៅពេលចូលអាស្រ័យផលត្រូវចាត់ទុកថាត្រឹមត្រូវតាមលក្ខខណ្ឌដូចមានចែងក្នុងភតិសន្យា ។
ទ្រព្យ ដែលជួលមិនត្រូវមានវិការៈអាថ៌កំបាំង ដែលធ្វើឱ្យការប្រើប្រាស់មិនអាចប្រព្រឹត្តទៅបានតាមធម្មតាឡើយ ។ 
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១១១''' . &lt;br&gt;
អ្នកជួលត្រូវធានាការថែទាំទ្រព្យជាធម្មតា និង ត្រូវសងមកវិញក្នុងស្ថានភាពមួយស្របតាមស្ថានភាព នៃអចលនវត្ថុ និង សម្ភារៈនៅនឹងកន្លែង នៅពេលផុតកំណត់ នៃកិច្ចសន្យាជួលដោយគិតទាំងតម្លៃ នៃការខូចខាត ដែលកើតពីការប្រើប្រាស់មិនធម្មតា លើកលែងករណីមានចែងដោយឡែកក្នុងភតិសន្យា ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១១២''' .&lt;br&gt; 
ភតិសន្យាបតីមិនត្រូវធ្វើសកម្មភាព ឬ ឥរិយាបទអ្វី ដែលអាចធ្វើឱ្យបង្អាក់ ឬ រំខាន ដល់ការអាស្រ័យផលរបស់អ្នកជួលផ្ទុយពីភតិសន្យាឡើយ ។
&lt;br&gt;មាត្រា ១១៣ . &lt;br&gt;
បែបបទ នៃកិច្ចសន្យាជួលអចលនវត្ថុដើម្បីប្រើប្រាស់សម្រាប់ស្នាក់នៅ សម្រាប់ពាណិជ្ជកម្ម សម្រាប់ឧស្សាហកម្ម និង សម្រាប់កសិកម្មត្រូវកំណត់ដោយអនុក្រឹត្យ ។
&lt;br&gt;
====ផ្នែកទី ៥ : អំពីវិធានដី====
'''មាត្រា ១១៤''' . &lt;br&gt;
សិទ្ធិ និង កាតព្វកិច្ច នៃកម្មសិទ្ធិករត្រូវបានកំរិតដោយវិធានដីទាំងឡាយសំដៅធានា ការពារផលប្រយោជន៍ទូទៅ ដែលកំណត់ដោយច្បាប់ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១១៥''' . &lt;br&gt;
បែបបទសំណង់ និង លក្ខខណ្ឌទាំងឡាយ នៃការរៀបចំដែនដី និង នគរូបនីយកម្មចំពោះកម្មសិទ្ធិករនឹងកំណត់ដោយអនុក្រឹត្យ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១១៦''' . &lt;br&gt;
ការប្រើប្រាស់កម្មសិទ្ធិ ដែលមិនស្របតាមវិធានដី តែជាប់កិច្ចសន្យាមុនការប្រកាសឱ្យប្រើច្បាប់នេះ មិនអាចប៉ះពាល់បានឡើយ ។ ប៉ុន្តែការប្រើប្រាស់នោះមិនអាចពង្រីកថែមនៅក្រោយពេលប្រកាសឱ្យប្រើវិធានដី ដែលបានកំរិត ឬ ហាមឃាត់បានឡើយ ។
ក្នុងករណីបន្ទាន់ ឬ តម្រូវការចាំបាច់ នៃផលប្រយោជន៍សាធារណៈ ច្បាប់អាចបញ្ញត្តិថែមទៀតនូវការអនុវត្តបន្ទាន់ នៃវិធានដី កំរិតពីការប្រើប្រាស់កម្មសិទ្ធិ ដែលមានលក្ខណៈជាសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ។
&lt;br&gt;
=== ជំពូកទី ៨ : អំពីអវយវភេទ នៃកម្មសិទ្ធិ ===
'''មាត្រា ១១៧''' . 
កម្មសិទ្ធិមានអវយវភេទ កាលណាការអាស្រ័យផលបានទៅបុគ្គលក្រៅពីកម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យ ។ សិទ្ធិ ដែលនៅសល់សម្រាប់កម្មសិទ្ធិករឈ្មោះថាអសារកម្មសិទ្ធិ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១១៨''' . &lt;br&gt;
រូបភាព នៃអវយវភេទ នៃកម្មសិទ្ធិមាន : ផលុបភោគ សិទ្ធិប្រើប្រាស់ និង អាស្រ័យនៅ និង សេវភាព ។
&lt;br&gt;
====ផ្នែកទី ១ : អំពីផលុបភោគ====
'''មាត្រា ១១៩''' .&lt;br&gt; 
ផលុបភោគគឺការអាស្រ័យផល នៃអចលនវត្ថុ ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់អ្នកដទៃ សម្រាប់រយៈពេលមួយកំណត់មិនអោយលើសពីមួយអាយុជីវិត នៃអ្នកបានសិទ្ធិអាស្រ័យផលនោះឡើយ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១២០'''. &lt;br&gt;
ផលុបភោគបង្កើតឡើងដោយច្បាប់ ឬ ដោយការព្រមព្រៀង ។ ផលុបភោគអាចបង្កើតឡើងដោយឥតកំណត់កាលក៏បាន ឬ មានកំណត់កាលក៏បាន ឬ រហូតដល់បំពេញបានសម្រេចនូវលក្ខខណ្ឌ ដែលបានកំណត់ក៏បាន ។
ប្រសិនបើលក្ខខណ្ឌ នៃរយៈពេលមិនបានបញ្ជាក់ ផលុបភោគត្រូវបានចាត់ទុកថាបង្កើតឡើងសម្រាប់រយៈពេលមួយអាយុជីវិត នៃអ្នកទទួលសិទ្ធិផលុបភោគ ។
កិច្ចសន្យាផលុបភោគនឹងយកជាការបាន លុះត្រាតែបានធ្វើលិខិតតាមរូបមន្តយថាភូត ។ កិច្ចសន្យានេះមិនអាចជំទាស់ពីតតិយជនបាន លុះត្រាតែបានចុះបញ្ជីសុរិយោដីរួចហើយ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១២១''' .&lt;br&gt; 
ផលុបភោគីមានសិទ្ធិអាស្រ័យផលគ្រប់ប្រភេទ ជាផលធម្មជាតិ ជាផលស៊ីវិល ដែលកើតចេញពីអចលនវត្ថុ ដែលខ្លួនមានសិទ្ធិ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១២២''' . &lt;br&gt;
ផលធម្មជាតិ ដែលជាប់នឹងដី នៅពេលចាប់ផ្ដើមផលុបភោគត្រូវបានទៅផលុបភោគី ។ ផលធម្មជាតិ ដែលមានស្ថានភាពដូចគ្នា នៅពេលចប់ផលុបភោគ ត្រូវបានទៅអសារកម្មសិទ្ធិករដោយគ្មានការទូទាត់ទៅវិញទៅមកសម្រាប់ការងារភ្ជួររាស់ ឬ ច្រូតកាត់ ឬ ពូជធារអ្វីឡើយ ។ ប៉ុន្តែបើមានអ្នកជួល ឬ ប្រវាស់រួចហើយ នៅពេលចាប់ផ្ដើម ឬ នៅពេលបញ្ចប់ផលុបភោគ អ្នកជួល ឬ អ្នកប្រវាស់នេះមិនត្រូវបាត់បង់ចំណែក ដែលត្រូវបានមកខ្លួននោះទេ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១២៣''' . &lt;br&gt;
ផលស៊ីវិលបានទៅផលុបភោគីសមាមាត្រទៅនឹងរយៈពេល នៃផលុបភោគ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១២៤''' . &lt;br&gt;
ផលុបភោគីអាចអាស្រ័យផលដោយខ្លួនឯងផ្ទាល់នូវផលុបភោគ ឬ ជួល ឬ ប្រវាស់ ឬ ក៏ផ្ទេរសិទ្ធិរបស់ខ្លួនដោយយកថ្លៃ ឬ ដោយឥតយកថ្លៃឱ្យទៅអ្នកដទៃបាន ។
ក្នុងករណីជួល ឬ ប្រវាស់ កិច្ចសន្យាមិនត្រូវកំណត់ឱ្យហួសពី ៣ (បី) ឆ្នាំឡើយ ។ ប្រសិនបើចង់ជួល ឬ ប្រវាស់បន្ត កិច្ចសន្យាថ្មីត្រូវបញ្ចប់មុន ១ (មួយ) ឆ្នាំ នៃថ្ងៃចប់កិច្ចសន្យាផលុបភោគ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១២៥''' &lt;br&gt;. 
ផលុបភោគីអាស្រ័យផលពីការកើនជាយថាហេតុ ដោយល្បាប់ទៅលើដី ដែលខ្លួនមានសិទ្ធិផលុបភោគ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១២៦''' .&lt;br&gt; 
ផលុបភោគីប្រើប្រាស់នូវសេវភាពនានា និង សិទ្ធិទាំងឡាយ ដែលកម្មសិទ្ធិករអាចអាស្រ័យផលបាន លើកលែងតែសិទ្ធិចាត់ចែង ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១២៧''' . &lt;br&gt;
ផលុបភោគីប្រើប្រាស់សិទ្ធិតាមរបៀបដូចគ្នានឹងកម្មសិទ្ធិករ លើផលិតផល នៃកន្លែងយកថ្ម ដែលមានស្រាប់នៅលើដី ដែលដាក់ជាផលុបភោគ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១២៨''' . &lt;br&gt;
ផលុបភោគីត្រូវបានទទួលថ្លៃ ដែលត្រូវបង់ឱ្យកម្មសិទ្ធិករ នៃដីសម្បទានិកអណ្ដូងរ៉ែក្នុងបរិវេណដីក្រោមសិទ្ធិផលុបភោគរបស់ខ្លួន ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១២៩''' .&lt;br&gt; 
អសារកម្មសិទ្ធិករមិនអាចធ្វើឱ្យរំខានដល់សិទ្ធិរបស់ផលុបភោគី ទោះតាមរូបភាពណាក៏ដោយ ។
ចំណែកឯផលុបភោគីវិញ នៅពេលអស់សិទ្ធិអាស្រ័យផល មិនអាចទាមទារសំណង នៃការកែលំអ ដែលខ្លួនអះអាងថាបានធ្វើនៅលើអចលនវត្ថុជាប់ផលុបភោគបានឡើយ ទោះជាអចលនវត្ថុនោះបានកើនតម្លៃដោយសារការរៀបចំរបស់ខ្លួនក៏ដោយ ។
ផលុបភោគី ឬ ទាយាទរបស់ជននេះអាចដកយកចេញបាននូវកញ្ចក់ ផ្ទាំងគំនូរ និង គ្រឿងតុបតែងផ្សេងៗ ដែលខ្លួនបានដាក់តាំងនៅក្នុងអគារ ប៉ុន្តែត្រូវរៀបចំកន្លែងនោះឱ្យមានស្ថានភាពដូចដើមឡើងវិញ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៣០'''. &lt;br&gt;
ផលុបភោគីត្រូវបានទទួលបន្ទុកតែលើការជួសជុលថែទាំប៉ុណ្ណោះ ។ ការជួសជុលធំៗជាបន្ទុករបស់អសារកម្មសិទ្ធិករ លើកលែងតែការខូចខាតណា ដែលបណ្ដាលមកពីការខ្វះស្មារតីថែទាំរបស់ផលុបភោគី ចាប់ពីទទួលបានផលុបភោគមក ។ ក្នុងករណីនេះផលុបភោគីត្រូវធ្វើដោយខ្លួនឯង ។
ការជួសជុលធំៗគឺ ការជួសជុលជញ្ជាំងទ្រ ក្លោងទ្វារ ការរៀបចំឡើងវិញនូវធ្នឹម ដំបូងទាំងស្រុង ការរៀបចំឡើងវិញនូវទំនប់ទឹក ជញ្ជាំងទប់ដី ឬ ទឹក និង របងទាំងមូល ។
ការជួសជុលក្រៅពីនេះជាការជួសជុលថែទាំ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៣១'''. &lt;br&gt;
ទាំងអសារកម្មសិទ្ធិករ ទាំងផលុបភោគី គ្មានកាតព្វកិច្ចសង់ឡើងវិញនូវអ្វី ដែលបានទ្រុឌទ្រោម ឬ អ្វី ដែលបានបំផ្លាញដោយករណីប្រធានសក្ដិឡើយ ។
ប៉ុន្តែបើអចលនវត្ថុ ដែលបានដាក់ធានារ៉ាប់រងត្រូវវិនាសបណ្ដាលមកពីមហន្តរាយជាយថាហេតុអសារកម្មសិទ្ធិករ ឬ ផលុបភោគីអាចសុំយកថ្លៃធានារ៉ាប់រងទៅជួសជុល ឬ សាងសង់ឡើងវិញបាន ។ 
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៣២'''. &lt;br&gt;
ផលុបភោគីត្រូវទទួលក្នុងពេលខ្លួនអាស្រ័យផលនូវបន្ទុកប្រចាំឆ្នាំ នៃអចលនវត្ថុដូចជា ពន្ធ និង អាករ សោហ៊ុយធានារ៉ាប់រង ដែលត្រូវបង់ ។
ផលុបភោគីត្រូវបន្តអនុវត្តកិច្ចសន្យាធានារ៉ាប់រងធ្វើសាជាថ្មីឲ្យទាន់ពេលវេលា និង ចុះកិច្ចសន្យាធានារ៉ាប់រង ដែលមានប្រយោជន៍ដល់អចលនវត្ថុជាផលុបភោគរបស់ខ្លួន ទោះជាកិច្ចសន្យានោះកំពុងដំណើរការ នៅពេល ដែលផលុបភោគបានចាប់ផ្ដើមហើយក្ដី ឬ ទោះជាកិច្ចសន្យាធានារ៉ាប់រង ដែលត្រូវឲ្យធ្វើនាពេលក្រោយដោយអសារកម្មសិទ្ធិករក្ដី ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៣៣'''. &lt;br&gt;
ក្នុងពេលដំណើរការផលុបភោគ បើមានតតិយជនណាមកបៀតបៀនសិទ្ធិ នៃអសារកម្មសិទ្ធិករផលុបភោគីត្រូវជូនដំណឹងទៅអសារកម្មសិទ្ធិករ បើមិនដូច្នេះទេ ផលុបភោគីនោះត្រូវទទួលខុសត្រូវលើការខូចខាត ដែលបណ្ដាលមកពីរឿងនោះ ចំពោះអសារកម្មសិទ្ធិករដូចករណី ដែលខ្លួនបានធ្វើឲ្យខូចខាតដោយផ្ទាល់ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៣៤'''. &lt;br&gt;
ផលុបភោគផុតរលត់ៈ
- ដោយមរណភាព នៃផលុបភោគី
- ដោយការផុតកំណត់រយៈពេល ឬ ការសម្រេចបាននូវលក្ខខណ្ឌ ដែលបានកំណត់ ។
- ដោយកិច្ចព្រមលះបង់សិទ្ធិរបស់ផលុបភោគី
- ដោយអចលនវត្ថុ ដែលជាប់ផលុបភោគ ត្រូវអន្តរាយទាំងស្រុង
- ដោយសេចក្ដីសំរេចរបស់តុលាការស្របតាមបទប្បញ្ញត្តិ នៃមាត្រា ១៣៥ នៃច្បាប់នេះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៣៥'''. &lt;br&gt;
ការបាត់បង់សិទ្ធិរបស់ផលុបភោគី អាចនឹងត្រូវបានប្រកាសដោយតុលាការតាមបណ្ដឹងរបស់អសារកម្មសិទ្ធករ ដោយហេតុថាផលុបភោគបានរំលោភលើការអាស្រ័យផល ពិសេសប្រសិនបើផលុបភោគនោះធ្វើឱ្យមានវិការភាពលើអចលនវត្ថុ ឬ ទុកឲ្យអចលនវត្ថុខូចខាតដោយមិនថែទាំ ។
ក្នុងករណីនេះ ម្ចាស់បំណុល នៃផលុបភោគីមានសិទ្ធិប្ដឹងទៅតុលាការដើម្បីសុំបន្តសិទ្ធិរបស់ផលុបភោគី ដោយធានាការជួសជុលនូវរាល់វិការភាព ដែលមាន និង ការធានាសម្រាប់អនាគត ។
ដោយយោលទៅតាមកាលៈទេសៈ និង ហេតុផលផ្សេងៗតុលាការអាចប្រកាសការរលត់ដាច់ខាត នៃផលុបភោគ ឬ គ្រាន់តែបង្គាប់ឱ្យប្រគល់អចលនវត្ថុឱ្យអសារកម្មសិទ្ធិករដោយបង់ប្រាក់ប្រចាំឆ្នាំឱ្យផលុបភោគី ឬ សិទ្ធិវន្តរបស់ជននេះនូវទឹកប្រាក់មួយចំនួនជាកំណត់រហូតដល់បញ្ចប់ផលុបភោគ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៣៦'''. &lt;br&gt;
ការលក់អចលនវត្ថុ ដែលកំពុងជាប់ផលុបភោគដោយអសារកម្មសិទ្ធិករ មិនធ្វើឱ្យមានការផ្លាស់ប្ដូរណាមួយចំពោះផលុបភោគី ដែលកំពុងបន្តប្រើប្រាស់សិទ្ធិរបស់ខ្លួននោះទេ លើកលែងតែមានការលះបង់ដោយជាក់លាក់ពីផលុបភោគី ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៣៧'''. &lt;br&gt;
ប្រសិនបើផលុបភោគមានតែនៅលើអគារ ហើយអគារនោះត្រូវអន្តរាយជាយថាហេតុសិទ្ធិរបស់ផលុភោគីត្រូវរលត់ ហើយផលុបភោគីមិនអាចទាមទារសិទ្ធិផលុបភោគ លើដី ឬ លើសម្ភារៈសំណង់នោះទេ ។
ប៉ុន្តែបើផលុបភោគមានលើដី និង លើអគារ ហើយបើអគារនោះត្រូវអន្តរាយផលុបភោគនៅមានលើដីដ ដែល ។
&lt;br&gt;
====ផ្នែកទី២ : អំពីសិទ្ធិប្រើប្រាស់ និង អាស្រ័យនៅ====
'''មាត្រា ១៣៨'''.&lt;br&gt; 
សិទ្ធិប្រើប្រាស់គឺជាសិទ្ធិទទួលយកពីដីនូវបរិមាណផលចាំបាច់សម្រាប់សេចក្ដីត្រូវការរបស់អត្ថគាហកៈ និង គ្រួសាររបស់ខ្លួន ។
សិទ្ធិអាស្រ័យនៅគឺជាសិទ្ធិកាន់កាប់ផ្ទះនូវចំណែកចាំបាច់សម្រាប់រស់នៅរបស់អត្ថគាហកៈ និង គ្រួសាររបស់ខ្លួន ។
ទោះបីថ្ងៃក្រោយមក អត្ថគាហកៈនោះមានប្ដី ប្រពន្ធក្ដី ឬ មានកូនក្ដី ក៏សិទ្ធិទាំងពីរនេះនៅតែមានដល់អត្ថគាហកៈដ ដែល ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៣៩'''. &lt;br&gt;
សិទ្ធិប្រើប្រាស់ និង អាស្រ័យនៅ កើតឡើង និង បាត់បង់ទៅវិញ តាមបែប នៃផលុបភោគដែរ ។
សិទ្ធិ នៃអ្នកប្រើប្រាស់ និង អ្នកអាស្រ័យនៅកំណត់ដោយខចែងក្នុងកិច្ចសន្យាតាមរូបមន្តលិខិតយថាភូត ឬ ដោយបញ្ញត្តិ នៃច្បាប់ ដែលចែងអំពីសិទ្ធិនេះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៤០'''. &lt;br&gt;
អត្ថហកៈ នៃសិទ្ធិប្រើប្រាស់ ឬ សិទ្ធិអាស្រ័យនៅ មិនអាចផ្ទេរ ឬ ជួលសិទ្ធិរបស់ខ្លួនទៅអ្នកផ្សេងទៀតបានឡើយ ។
សិទ្ធិប្រើប្រាស់ និង អាស្រ័យនៅ ជាសិទ្ធិផ្ទាល់ខ្លួនរបស់បុគ្គល ។ សិទ្ធិនេះបញ្ចប់នៅពេលមរណភាព នៃអត្ថគាហកៈ ឬ ដោយអនុវត្តតាមលក្ខខណ្ឌ នៃកិច្ចសន្យា ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៤១'''. &lt;br&gt;
ប្រសិនបើអត្ថហកៈ នៃសិទ្ធិប្រើប្រាស់ប្រមូលយកផលទាំងអស់ នៃដី ឬ ប្រសិនបើអត្ថគាហកៈ នៃសិទ្ធិអាស្រ័យនៅកាន់កាប់គេហដ្ឋានទាំងមូល អ្នកនោះត្រូវទទួលបន្ទុកចំណាយសោហ៊ុយក្នុងការដាំដុះ ឬ ការជួសជុលថែទាំ និង បង់ពន្ធអាករ និង សោហ៊ុយធានារ៉ាប់រងដូចផលលុបភោគីដែរ ។
ប្រសិនបើអត្ថគាហកៈយកតែចំណែកណាមួយ នៃផល ឬ កាន់កាប់តែមួយចំណែក នៃគេហដ្ឋាន អ្នកនោះត្រូវចូលរួមចំណាយទៅតាមសមាមាត្រ ដែលខ្លួនអាស្រ័យផលនោះ ។
&lt;br&gt;
====ផ្នែកទី ៣ : អំពីសេវភាព====
'''មាត្រា ១៤២'''. &lt;br&gt;
សេវភាពដីគឺជាបន្ទុក ដែលផ្ទុកទៅលើដីមួយ ហៅដីបំរើ ឬ ដីក្រោមសម្រាប់ការប្រើប្រាស់ និង ប្រយោជន៍ នៃដីមួយទៀតហៅដីប្រើ ឬ ដីលើ ដែលជារបស់កម្មសិទ្ធិករផ្សេងទៀត ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៤៣'''. &lt;br&gt;
សេវភាពកើតពីធម្មជាតិ កើតពីច្បាប់ ឬ កើតពីការព្រមព្រៀងអាស្រ័យដោយស្ថានភាព នៃទីកន្លែង ដោយការកំណត់របស់ច្បាប់ ឬ ដោយការព្រមព្រៀងរវាងកម្មសិទ្ធិករ ។
&lt;br&gt;
=====អនុផ្នែកទី ១ : អំពីសេវភាពកើតពីធម្មជាតិ=====
'''មាត្រា ១៤៤'''. &lt;br&gt;
ដីក្រោមត្រូវទទួលទឹក ដែលហូរតាមធម្មជាតិពីដីលើ ។
កម្មសិទ្ធិករ នៃដីក្រោមមិនអាចលើកទំនប់ ភ្លឺ របាំង ឬ ការ្យដទៃផ្សេងទៀតទប់ការហូរនេះបានឡើយ ។
កម្មសិទ្ធិករ នៃដីលើមិនអាចធ្វើអ្វី ដែលធ្វើឱ្យកាន់តែធ្ងន់ដល់សេវភាព នៃដីក្រោមបានឡើយ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៤៥'''. &lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ នៃដីលើមានសិទ្ធិប្រើប្រាស់ និង ចាត់ចែងទឹកភ្លៀង ដែលធ្លាក់មកលើដីរបស់ខ្លួនព្រមទាំងទឹក ដែលមានប្រភពផុសឡើងនៅទីនោះ លើកលែងតែក្នុងករណី ដែលមានចែងក្នុងវាក្យខណ្ឌចុងក្រោយ នៃមាត្រា ១៤៤ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៤៦'''.&lt;br&gt; 
កម្មសិទ្ធិករ នៃដី ដែលស្ថិតនៅជាប់ផ្លូវទឹកហូរត្រូវទុកឱ្យទឹកហូរទៅលើដីជិតខាង ហើយកម្មសិទ្ធិករ នៃដីជិតខាងក៏ត្រូវមានកាតព្វកិច្ចដូចគ្នា ចំពោះដីនៅឆ្ងាយទៅតាមតម្រូវការ នៃកសិកម្ម ។
&lt;br&gt;
=====អនុផ្នែកទី ២ : អំពីសេវភាពកើតពីច្បាប់=====
'''មាត្រា ១៤៧'''. &lt;br&gt;
សេវភាពកើតពីច្បាប់មានគោលដៅប្រើប្រាស់ជាប្រយោជន៍សាធារណៈ ឬ ជាប្រយោជន៍ឯកជន ។
សេវភាពកើតពីច្បាប់ប្រើប្រាស់ជាប្រយោជន៍សាធារណៈត្រូវកំណត់ដោយច្បាប់ ឬ ដោយបទបញ្ជាពិសេស ដែលបង្ខំទៅលើកម្មសិទ្ធិករ ។
សេវភាពកើតពីច្បាប់ប្រើប្រាស់ជាប្រយោជន៍ឯកជនកំណត់ព្រំដែន ដែលកម្មសិទ្ធិករអាចធ្វើសកម្មភាពមួយចំនួនក្នុងដីរបស់ខ្លួន លើកលែងតែធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិ នៃកម្មសិទ្ធិករដីជិតខាង ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៤៨'''. &lt;br&gt;
ការកំណត់ព្រំដី និង កម្មសិទ្ធិ ដែលស្ថិតនៅតាមបណ្ដោយផ្លូវសាធារណៈត្រូវកំណត់ដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច យោងតាមសេចក្ដីត្រូវការជាក់ស្ដែង នៃផលប្រយោជន៍រួម ពិសេសតាមសេចក្ដីត្រូវការ នៃធ្វើចរាចរ ។
មុននឹងធ្វើរបង ឬ កសាងអាគារប្រភេទណាក៏ដោយ ដែលស្ថិតនៅជាប់នឹងផ្លូវសាធារណៈកម្មសិទ្ធិករចាំបាច់ត្រូវតែត្រួតពិនិត្យមើលនូវភាពសមស្រប នៃអគារនោះជាមួយនឹងប្លង់តម្រង់ជួរ ប្រសិនបើមាន ។ រាល់លិខិតអនុញ្ញាតកសាងសង់ត្រូវតែយកចិត្តទុកដាក់ដល់ខ្សែតម្រង់ជួរ ដែលមានរួចហើយ ។
អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចអាចសំរេចធ្វើការផ្លាស់ប្ដូរទំហំផ្លូវបាន តាមតម្រូវការចាំបាច់សម្រាប់ផលប្រយោជន៍សាធារណៈ ។ នៅពេល ដែលអាជ្ញាធរធ្វើការសំរេចពង្រីកទំហំផ្លូវសំណង់ទាំងឡាយ ដែលស្ថិតនៅលើបន្ទាត់តម្រង់ជួរត្រូវបន្ថយទៅក្រោយ ។ បើជារបងធម្មតា ឬ ជាសំណង់ស្រាល អាជ្ញាធរតម្រូវឱ្យធ្វើការរំកិលចេញ ។ ប្រសិនបើជាអចលនវត្ថុ ដែលមិនអាចជាកម្មវត្ថុ នៃការផ្លាស់ប្ដូរ កែសំរួលរុះរើបាន អចលនវត្ថុនោះត្រូវឋិតក្នុងសភាពដ ដែលសិន រហូតដល់ពេលអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចសំរេចអំពីការពង្រីក ដែលបានគ្រោងទុក ។ ការដកហូតកម្មសិទ្ធិមួយចំណែក ឬ ទាំងស្រុងអាចប្រព្រឹត្តទៅបានដោយអនុវត្តត្រឹមត្រូវតាមនីតិវិធី នៃច្បាប់ ។ ចំពោះដី ដែលបានកាន់កាប់ស្របច្បាប់ព្រមទាំងរបង និង សំណង់ទាំងឡាយ ដែលបានធ្វើឡើងត្រឹមត្រូវតាមបញ្ញត្តិ នៃច្បាប់ ម្ចាស់កម្មសិទ្ធិមានសិទ្ធិទាមទារឱ្យសងការខូចខាតរបស់ខ្លួន ។ 
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៤៩'''. &lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ ដែលចង់ធ្វើនៅលើដីរបស់ខ្លួននូវកិច្ចការ ដែលមានលក្ខណៈរំខានដល់ដីជិតខាងដូចជាការខួងអណ្ដូង ការជីកស្ទង់ដី ការជីករុករក ការគរទុកវត្ថុប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់ ដែលនាំឱ្យរំខាន ឬ ប៉ះពាល់ដល់សុខភាពត្រូវអនុលោមតាមបញ្ញត្តិ នៃបទបញ្ជាពិសេសស្ដីពីការកំណត់ចម្ងាយ ដែលត្រូវប្រតិបត្តិ ឬ ស្ដីពីការ្យ ដែលធ្វើសម្រាប់ទប់ជ្រែង ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៥០'''. &lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករមិនអាចនឹងធ្វើប្រហោងទ្វារ ឬ បង្អួច កើយ ឬ យ៉ ត្រង់ចំគ្នាទៅវិញទៅមកចម្ងាយតិចជាងពីរម៉ែត្រពីដីអ្នកជិតខាងបានទេ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៥១'''. &lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធករមិនអាចដាំដើមឈើធំ តូច មានកំពស់លើសពី ២ (ពីរ) ម៉ែត្រ នៅប្របព្រំដីជាប់គ្នា ដែលមានចម្ងាយតិចជាងពីរម៉ែត្រពីព្រំដីបានទេ បើមិនដូច្នោះទេនឹងត្រូវបង្ខំឱ្យយកចេញ កាលបើមានបណ្ដឹងពីកម្មសិទ្ធិករ ដែលមានប្រយោជន៍ក្នុងរឿងនេះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៥២'''. &lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ ដែលដីរបស់ខ្លួនត្រូវបានបិទជិត និង គ្មានច្រកចេញចូលទៅផ្លូវសាធារណៈ ឬ មានច្រកមិនគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់អាជីវកម្មកសិកម្ម ឧស្សាហកម្ម នៃកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លួន មានសិទ្ធិស្នើសុំបើកផ្លូវឆ្លង តាមដីអ្នកជិតខាងខ្លួន ដោយត្រូវចេញសំណងតាមសមាមាត្រចំពោះការខូចខាត ដែលបណ្ដាលមកពីកិច្ចការនោះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៥៣'''. &lt;br&gt;
ជាគោលការណ៍ ផ្លូវដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ១៥២ ត្រូវយកកន្លែងណា ដែលមានចម្ងាយជិតជាងគេពីដីបិទជិតទៅផ្លូវសាធារណៈ ប៉ុន្តែត្រូវកំណត់កន្លែងណា ដែលមានការខូចខាតតិចបំផុតសម្រាប់កម្មសិទ្ធិករ នៃដី ដែលត្រូវទទួលរង ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៥៤'''. &lt;br&gt;
ប្រសិនបើដីបិទជិតកើតឡើងពីការបែងចែកដីតាមរយៈកាលក់ ការដូរ ការចែក ឬ ពីកិច្ចសន្យាផ្សេងទៀត ការបើកផ្លូវឆ្លងកាត់អាចសុំតែនៅលើដី ដែលនៅសល់ពីការបែងចែក ។
ប៉ុន្តែបើដី ដែលនៅសល់ពុំអាចបង្កើតបានជាផ្លូវគ្រប់គ្រាន់ បញ្ញត្តិ នៃមាត្រា ១៥២ និងមាត្រា ១៥៣ នៅតែអនុវត្តបានដ ដែល ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៥៥'''. &lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ ដែលចង់ប្រើទឹក ដែលខ្លួនមានសិទ្ធិដើម្បីប្រើប្រាស់ និង ស្រោចស្រពដីរបស់ខ្លួនអាចទទួលបានផ្លូវនាំទឹកឆ្លងកាត់ដី ដែលស្ថិតនៅចន្លោះកណ្ដាលបាន តែត្រូវចំណាយសោហ៊ុយសងការខូចខាតឱ្យម្ចាស់ដីនោះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៥៦'''. &lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករអាចបញ្ចេញទឹកស្រោចស្រពរួចហើយចេញពីដីខ្លួនឆ្លងកាត់ដីក្រោមបាន តែត្រូវចំណាយសោហ៊ុយសងការខូចខាត ។
&lt;br&gt;មាត្រា ១៥៧. &lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ នៃដីលិចទឹកទាំងស្រុង ឬ មួយចំណែក អាចបង្ហូរទឹកមិនល្អចេញបានតែត្រូវធ្វើឱ្យបានត្រឹមត្រូវតាមវិធីអនាម័យ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៥៨'''. &lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ នៃដីជាប់មាត់ទឹក ដែលចង់ប្រើប្រាស់ទឹកដើម្បីស្រោចស្រពដីរបស់ខ្លួនអាចមានសិទ្ធិធ្វើសិល្បៈការ្យចាំបាច់ទល់ទៅលើដី ដែលស្ថិតនៅជាប់មាត់ទឹកម្ខាងទៀតដើម្បីរៀបចំយកទឹកតែត្រូវទទួលបន្ទុកចេញសោហ៊ុយ នៃការខូចខាត ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៥៩'''. &lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ នៃដី ដែលព្រមឱ្យធ្វើការ្យអ្វីលើដីខ្លួននោះ អាចនឹងសុំប្រើទំនប់ ឬ របាំងទឹកនោះបាន ដោយត្រូវចេញសោហ៊ុយធ្វើ និង សោហ៊ុយថែទាំពាក់កណ្ដាល ។ កម្មសិទ្ធិករនេះមិនត្រូវទារសោហ៊ុយថ្លៃដីឡើយ បើបានទទួលហើយត្រូវតែបង្វិលសងគេវិញ ។
&lt;br&gt;
=====អនុផ្នែកទី ៣ : អំពីសេវភាពកើតពីការព្រមព្រៀង=====
'''មាត្រា ១៦០'''. 
&lt;br&gt;
ត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យកម្មសិទ្ធិករបង្កើតនៅលើដីរបស់ខ្លួនរាល់សេវភាពជាគុណប្រយោជន៍ដល់កម្មសិទ្ធិករ នៃដីផ្សេងទៀត ឱ្យតែសេវភាពនោះមិនផ្ទុយពីសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ។ ការប្រើប្រាស់ និង វិសាលភាព នៃសេវភាពនេះត្រូវកំណត់ដោយកិច្ចព្រមព្រៀង ដែលបានបង្កើតសេវភាពនោះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៦១'''. 
&lt;br&gt;
សេវភាពកើតពីការព្រមព្រៀងអាចបង្កើតឡើងបានតែតាមលិខិតយថាភូតប៉ុណ្ណោះ ។ សេវភាពនេះមិនអាចតតិយជនជំទាស់បានទេ ក្រោយពីការចុះលេខាចារិកក្នុងបញ្ជីសុរិយោដី ។
ទំនាក់ទំនងសេវភាពរវាងដីបំរើ និង ដីប្រើនឹងត្រូវចប់នៅពេល ដែលដីណាមួយក្នុងចំណោមដីទាំងពីរត្រូវបានផ្ទេរឲ្យតតីយជនណាម្នាក់ បើការរក្សាទុកសេវភាពនោះមិនបានចែងច្បាស់ក្នុងលិខិតផ្ទេរកម្មសិទ្ធិទេ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៦២'''. 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ ដែលបានបង្កើតសេវភាពលើដីរបស់ខ្លួនត្រូវបានចាត់ទុកថាយល់ព្រមរាល់អ្វី ដែលចាំបាច់សម្រាប់សេវភាពនោះ ។ សេវភាព នៃការយកទឹកបង្កើតឡើងនៅកន្លែងប្រភពទឹកអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកយកទឹកមានសិទ្ធិឆ្លងកាត់ដី ដែលមានប្រភពទឹកនោះបាន ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៦៣'''. 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ នៃដីប្រើមានសិទ្ធិធ្វើរាល់ការ្យចាំបាច់ផ្សេងៗ លើដីបំរើដើម្បីប្រើ និង រក្សាទុកសេវភាពបាន ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៦៤'''. 
&lt;br&gt;
ការ្យចាំបាច់សម្រាប់ប្រើ និង រក្សាទុកសេវភាពគឺជាសោហ៊ុយ នៃកម្មសិទ្ធិករដីប្រើ លើកលែងតែមានការព្រមព្រៀងគ្នាផ្សេងពីនេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៦៥'''. 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ នៃដីបំរើមិនអាចធ្វើអ្វី ដែលមានបំណងបន្ថយការប្រើប្រាស់សេវភាព ឬ ធ្វើឲ្យសេវភាពមិនអាចប្រើបានឡើយ ។ កម្មសិទ្ធិករ នៃដីបំរើមិនអាចប្ដូរស្ថានភាព នៃការប្រើប្រាស់សេវភាព ដែលបានកំណត់ពីដំបូងមកបានទេ ។ ប៉ុន្តែបើទុកសេវភាពក្នុងស្ថានភាពដើមនាំឱ្យកម្មសិទ្ធិករ នៃដីបំរើចំណាយប្រាក់លើការជួសជុលថែទាំច្រើន កម្មសិទ្ធិករ នៃដីបំរើអាចសុំដាក់សេវភាពជំនួសនៅទីផ្សេងទៀតបាន ដែលស្រួលប្រើដូចគ្នា ហើយកម្មសិទ្ធិករ នៃដីប្រើមិនអាចបដិសេធបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៦៦'''. 
&lt;br&gt;
ចំណែកឯកម្មសិទ្ទិករ នៃដីប្រើ អាចប្រើប្រាស់សេវភាពតែក្នុងព្រំដែន ដែលបានកំណត់ក្នុងកិច្ចសន្យា ដោយមិនអាចធ្វើនៅលើដីបំរើ ឬ ដីរបស់ខ្លួនឱ្យមានការប្រែប្រួលណាមួយ ដែលអាចមានឥទ្ធិពលធ្ងន់ធ្ងរដល់ស្ថានភាព នៃដីបំរើបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
====អនុផ្នែកទី ៤ : អពីការផុតរលត់ នៃសេវភាព====
'''មាត្រា ១៦៧'''. 
សេវភាពផុតរលត់ដោយៈ
&lt;br&gt;
- ការបញ្ចប់កិច្ចព្រមព្រៀង ដែលបង្កើតសេវភាពនោះ
- ដីប្រើ និង ដីបំរើធ្លាក់ក្នុងដៃកម្មសិទ្ធិករតែម្នាក់ ឬ 
- មហន្តរាយទាំងស្រុង នៃដី ដែលជាទីតាំងសេវភាពនោះ ។
&lt;br&gt;

==មាតិកាទី ៤ : អំពីទម្រង់ នៃកម្មសិទ្ធិ ==
=== ជំពូកទី ៩ : អំពីកម្មសិទ្ធិអវិភាគ ===
'''មាត្រា ១៦៨'''. 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិអវិភាគគឺជាកម្មសិទ្ធិលើទ្រព្យតែមួយ ដែលជារបស់បុគ្គលច្រើននាក់ ។ បុគ្គលទាំងនោះជាកម្មសិទ្ធិករអវិភាគ ។ កម្មសិទ្ធិករអវិភាគម្នាក់ៗមានចំណែករបស់ខ្លួនក្នុងទ្រព្យនោះ ប៉ុន្តែទ្រព្យនោះមិនអាចពុះចែកគ្នាបានឡើយ ។ 
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៦៩'''. 
&lt;br&gt;
ភាគបែង នៃកម្មសិទ្ធិអវិភាគចាត់ទុកថាស្មើគ្នា ។ ក្នុងករណី ដែលការបែងចែកទ្រព្យមិនស្មើគ្នាកម្មសិទ្ធិករម្នាក់ៗមានសិទ្ធិ និង បន្ទុកសមាមាត្រទៅនឹងចំណែករបស់ខ្លួន ។ កម្មសិទ្ធិករម្នាក់ៗអាចលក់ចំណែក ឬ ចុះកិច្ចសន្យាផ្សេងៗលើចំណែករបស់ខ្លួនបាន ហើយម្ចាស់បំណុលរបស់គេម្នាក់ៗ អាចរឹបអូសចំណែក នៃទ្រព្យរបស់អ្នកនោះបាន ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៧០'''. 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករអវិភាគគ្រប់គ្រងរួមលើកម្មសិទ្ធិអវិភាគ លើកលែងតែមានកិច្ចព្រមព្រៀងផ្ទុយពីនេះ ។ កម្មសិទ្ធិករអវិភាគម្នាក់ៗមាននាទីគ្រប់គ្រងជាធម្មតាដូចជាការជួសជុលថែទាំ និង ការដាំដុះ បើកម្មសិទ្ធិករអវិភាគភាគច្រើនមិនបានចាត់ឱ្យធ្វើអ្វីផ្សេងទៀតទេ ។
កិច្ចការសំខាន់ៗដូចជាការប្ដូរដំណាំ និង ការជួសជុលធំៗអាចសម្រេចបាន លុះត្រាតែភាគច្រើន នៃកម្មសិទ្ធិករអវិភាគ ដែលមានចំណែករួមគ្នាលើសពីពាក់កណ្ដាល នៃទ្រព្យនោះបានយល់ព្រម ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៧១'''. 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករអវិភាគម្នាក់ៗត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ថែទាំ និង ការពារប្រយោជន៍រួម ។ កម្មសិទ្ធិករអវិភាគអាស្រ័យផលពីទ្រព្យ និង ប្រើប្រាស់ទ្រព្យក្នុងព្រំដែន ដែលមិនប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិ នៃកម្មសិទ្ធិករអវិភាគឯទៀត ។
ការព្រមព្រៀងគ្នាពីកម្មសិទ្ធិករអវិភាគទាំងអស់ជាការចាំបាច់ សម្រាប់ការផ្ទេរសិទ្ធិ ការបង្កើតសិទ្ធិភណ្ឌិក ឬ ការផ្លាស់ប្ដូរគោលដៅ នៃទ្រព្យ លើកលែងតែមានវិធានផ្សេងពីនេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៧២'''. 
&lt;br&gt;
ចំណាយលើការគ្រប់គ្រង ការបង់ពន្ធ និង បន្ទុកផ្សេងទៀតលើទ្រព្យអវិភាគត្រូវទទួលរ៉ាប់រងដោយកម្មសិទ្ធិករអវិភាគទាំងអស់តាមសមាមាត្រ នៃចំណែករៀងៗខ្លួន លើកលែងតែមានបញ្ញត្តិផ្ទុយពីនេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៧៣'''. 
&lt;br&gt;
គ្មានជនណាមួយអាចត្រូវបានបង្ខំឲ្យនៅក្នុងអវិភាគកម្មបានទេ ។ កម្មសិទ្ធិករអវិភាគម្នាក់ៗអាចទាមទារឲ្យបែងចែកទ្រព្យអវិភាគនោះបាន ។
កម្មសិទ្ធិករអវិភាគទាំងឡាយអាចរក្សាទុកជាបណ្ដោះអាសន្ននូវស្ថានភាព នៃអវិភាគកម្មប៉ុន្តែស្ថានភាពបែបនេះមិនអាចចាប់បង្ខំឱ្យលើសពីរយៈពេល ៥ (ប្រាំ) ឆ្នាំបានឡើយ លើកលែងតែមានកិច្ចព្រមព្រៀងថ្មី ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៧៤'''. 
&lt;br&gt;
អវិភាគកម្មត្រូវចប់ដោយការបែងចែកទ្រព្យតាមរូបដើម ឬ ដោយការលក់ទ្រព្យហើយចែកថ្លៃគ្នា ឬ ដោយកម្មសិទ្ធិករអវិភាគម្នាក់ ឬ ច្រើននាក់ទទួលយកចំណែករបស់អ្នកដទៃ ។
ប្រសិនជាកម្មសិទ្ធិករអវិភាគមិនយល់ព្រមតាមអំពីរបៀប នៃការចែក អ្នកទាំងនោះត្រូវប្ដឹងទៅតុលាការ ដែលនឹងរៀបចំចែកទ្រព្យ ឬ បើទ្រព្យនោះ កាលបើចែកទៅនាំឱ្យថយថ្លៃច្រើនតុលាការអាចបង្គាប់ឱ្យលក់ទ្រព្យទាំងមូលទៅឱ្យតតិយជន ឬ ទៅឱ្យកម្មសិទ្ធិករ អវិភាគណាម្នាក់ក៏បាន ។
&lt;br&gt;
===ជំពូកទី ១០ : អំពីសហកម្មសិទ្ធិ===
'''មាត្រា ១៧៥'''. 
&lt;br&gt;
សហកម្មសិទ្ធិគឺជាកម្មសិទ្ធិលើទ្រព្យជាអចលនវត្ថុរបស់បុគ្គលច្រើននាក់បែងចែកតាមឡូត៍ ដែលមា្នក់ៗបានមួយចំណែកជាឯកជនហើយមួយចំណែកទៀតជាផ្នែក នៃទ្រព្យរួម ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៧៦'''. 
&lt;br&gt;
សហកម្មសិទ្ធិករទាំងឡាយអាចរៀបចំបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង ដែលកំណត់របៀបគ្រប់គ្រង និង វិធាន នៃការថែទាំព្រមទាំងកាតព្វកិច្ចរបស់សហកម្មសិទ្ធិករ ជាពិសេសចំពោះផ្នែករួមដោយគោរពតាមបទប្បញ្ញត្តិទាំងឡាយ នៃច្បាប់នេះ ។
ក្នុងករណី ដែលគ្មានបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងនេះទេ សហកម្មសិទ្ធិត្រូវស្ថិតនៅក្រោមបទប្បញ្ញត្តិទាំងឡាយ ដែលបានកំណត់ពីមាត្រា ១៧៧ ដល់មាត្រា ១៨៥ នៃច្បាប់នេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៧៧'''. 
&lt;br&gt;
សហកម្មសិទ្ធិករទាំងឡាយមានសិទ្ធិពេញលេញលើចំណែកឯកជនរបស់ខ្លួនដោយមិនបំពានទៅលើចំណែករួម និង មិនរំខាន ឬ រាំងស្ទះដល់ការប្រើប្រាស់ចំណែករួមដោយសហកម្មសិទ្ធិករដទៃទៀត ។ សហកម្មសិទ្ធិករទាំងនោះអាចផ្ទេរសិទ្ធិដោយសេរី ជួល ឬ បង្កើតផលុបភោគរៀបចំសិទ្ធិប្រើប្រាស់ និង អាស្រ័យនៅ ដាក់ហ៊ីប៉ូតែក ដាក់បញ្ចាំនូវចំណែកឯកជនរបស់ខ្លួន ។ ប៉ុន្តែសហកម្មសិទ្ធិករមិនអាចបង្កើតសេវភាពលើចំណែកឯកជនរបស់ខ្លួននោះបានទេ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៧៨'''. 
&lt;br&gt;
រាល់ចំណែក នៃអគារ ឬ ដីសម្រាប់ការប្រើប្រាស់ផ្ដាច់មុខ នៃសហកម្មសិទ្ធិករណាមួយបង្កើតបានជាចំណែកឯកជន ។ វិញ្ញាបនបត្រសំគាល់ម្ចាស់អចលនវត្ថុត្រូវកំណត់អំពីប្រភេទ និង ទំហំ នៃចំណែកនោះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៧៩'''. 
&lt;br&gt;
រាល់ចំណែក នៃអគារ ឬ ដីសម្រាប់ការប្រើប្រាស់ ឬ ជាប្រយោជន៍ នៃសហកម្មសិទ្ធិករទាំងឡាយ ឬ សហកម្មសិទ្ធិករខ្លះក្នុងចំណោមនោះបង្កើតបានជាចំណែករួម ។
ទ្រព្យរួមមានជាអាទិ : 
- ដី ទីធ្លា ឧទ្យាន និង សួនច្បារ ផ្លូវ ច្រកចេញចូល
- ជញ្ជាំង សសរទ្រទ្រង់សំខាន់ៗ នៃអគារ ឧបករណ៍រួមរាប់បញ្ចូលចំណែក នៃបណ្ដាញទឹក ភ្លើង បណ្ដាញឧស្ម័ន ដែលអាចឆ្លងកាត់ចំណែកឯកជន
- ទូរួម បំពង់ និង ក្បាលបំពង់ផ្សែង
- ទីកន្លែង នៃសេវារួម ។
សិទ្ធិបន្ទាប់បន្សំខាងក្រោមនេះក៏ត្រូវទុកជាកម្មសិទ្ធិរួមដែរ : 
- សិទ្ធិជីករុករកវត្ថុធាតុ ដែលមានក្នុងដី
- សិទ្ធិស្ថាបនាអគារថ្មីក្នុងទីធ្លា ឧទ្យាន ឬ សួនច្បារ ដែលជាចំណែករួម
- សិទ្ធិជីករុករកក្នុងទីធ្លា ឧទ្យាន ឬ សួនច្បារទាំងនោះ
- សិទ្ធិ នៃអឌ្ឍសិទ្ធិភាព ដែលជាប់ទៅនឹងចំណែករួមទាំងឡាយ
- សិទ្ធិលើកបន្តឱ្យខ្ពស់នូវអគារសម្រាប់ប្រើប្រាស់រួម ឬ  ដែលមានកន្លែងច្រើនបង្កើតបានជាចំណែកឯកជនផ្សេងគ្នា ។ គ្មានករណីណាមួយ ដែលកម្មសិទ្ធិករ នៃអគារសហកម្មសិទ្ធិជាន់លើបំផុតអាចលើកបន្តសម្រាប់តែខ្លួនឯងផ្ទាល់ ឬ លក់សិទ្ធិ នៃការលើកបន្តនេះឡើយ ។
- បទប្បញ្ញត្តិនេះមានលក្ខណៈជាសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ  ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៨០'''. 
&lt;br&gt;
សហកម្មសិទ្ធិករ ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ចំណែករួម នៃអគារ ឬ ដីដោយបានកែប្រែដើម្បីការប្រើប្រាស់ជាឯកជន ឬ សម្រាប់លក់នឹងត្រូវបង្ខំឱ្យរៀបចំដូចសភាពដើមវិញ ។ សហកម្មសិទ្ធិករនោះត្រូវទទួលទណ្ឌកម្មដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ២៥៧ នៃច្បាប់នេះ ។
ជនក្រៅសហកម្មសិទ្ធិករ ដែលដណ្ដើមយកចំណែករួមសម្រាប់ជាទីលំនៅឯកជនរបស់ខ្លួននឹងត្រូវបង្ខំឱ្យសងកន្លែង ដែលកាន់កាប់ខុសច្បាប់ ហើយត្រូវធ្វើឱ្យមានសភាពដូចដើមវិញ ។
ក្នុងករណីណាក៏ដោយ អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចមិនអាចចេញប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិឱ្យបុគ្គលនោះបានឡើយ ពុំនោះទេនឹងចាត់ទុកអ្នកសមគំនិត និង ត្រូវទទួលខុសត្រូវរួមជាមួយដែរ ។ អាជ្ញាធរមានភារកិច្ចបង្ខំឱ្យអ្នកកាន់កាប់ដោយខុសច្បាប់រុះរើចេញ ។
បញ្ញត្តិទាំងនេះក៏មានគោលដៅដាក់ទោសអ្នកមិនទទួលស្គាល់កម្មសិទ្ធិ និង លក្ខខណ្ឌ នៃសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ និង ជាសារវ័ន្ត ហើយត្រូវអនុវត្តចំពោះការប៉ះពាល់ ដែលមានកន្លងមកមុនការប្រកាសឱ្យប្រើច្បាប់នេះ ។ 
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៨១'''. 
&lt;br&gt;
ចំណែករួមគឺជាកម្មសិទ្ធិអវិភាគរបស់សហកម្មសិទ្ធិករ ។ សហកម្មសិទ្ធិករត្រូវបានធានាការថែទាំចំណែករួម ។ បន្ទុក នៃការថែទាំនេះត្រូវចែកគ្នាតាមសមាមាត្រទៅនឹងតម្លៃ នៃឡូត៍នីមួយៗ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៨២'''. 
&lt;br&gt;
ជញ្ជាំង ដែលខ័ណ្ឌចំណែកឯកជនត្រូវចាត់ទុកជាជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិដូចមានចែងក្នុងជំពូកទី១១ នៃច្បាប់នេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៨៣'''. 
&lt;br&gt;
ចំណែករួម និង សិទ្ធិបន្ទាប់បន្សំទាំងឡាយមិនអាចជាកម្មវត្ថុ នៃការបែងចែក ឬ បង្ខំឱ្យលក់ដាច់ដោយឡែកពីចំណែកឯកជនបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៨៤'''. 
&lt;br&gt;
សហកម្មសិទ្ធិករអាចបង្កើតអង្គការគ្រប់គ្រង ដែលអាចជាក្រុមប្រឹក្សាភិបាល ឬ / និង គណៈកម្មការគ្រប់គ្រងដើម្បីទទួលបន្ទុកកិច្ចការសហកម្មសិទ្ធិ ។ អង្គការគ្រប់គ្រងនេះត្រូវជ្រើសរើស ដោយមហាសន្និបាត ដែលមានការចូលរួមពីសហកម្មសិទ្ធិករទាំងអស់ដោយគិតតាមសមាមាត្រ នៃសារៈសំខាន់ នៃឡូត៍រៀងៗខ្លួន ។ អង្គការគ្រប់គ្រងធ្វើការសម្រេចចិត្តទាក់ទងទៅនឹងការថែទាំសហកម្មសិទ្ធិតាមមតិភាគច្រើន ។
សហកម្មសិទ្ធិករត្រូវគោរពតាមសេចក្ដីសំរេច ដែលបានដាក់ចេញដោយមហាសន្និបាតជាពិសេសទាក់ទងទៅនឹងការថែទាំ និង ការធ្វើឱ្យស្របទៅនឹងលក្ខខណ្ឌ នៃសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ នៃចំណែករួម ។
សហកម្មសិទ្ធិករណាម្នាក់ ដែលមិនព្រមគោរពតាមការសម្រេចរបស់មហាសន្និបាត និង ដោះខ្លួនពីចំណែក នៃបន្ទុក ដែលធ្លាក់មកលើខ្លួន អាចនឹងត្រូវបានប្ដឹងទៅតុលាការដើម្បីបង្ខំឱ្យបង់បន្ទុក ដែលត្រូវបង់ ។
ក្នុងករណីគ្មានការបង្កើតអង្គការគ្រប់គ្រង ការគ្រប់គ្រងសហកម្មសិទ្ធិករត្រូវរ៉ាប់រងផ្ទាល់ដោយសហកម្មសិទ្ធិករទាំងអស់ ដែលធ្វើការសម្រេចជាឯកច្ឆន្ទ ។ បើសិនគ្មានការ យល់ព្រមណាមួយអាចកើតឡើងរវាងសហកម្មសិទ្ធិករទេ ដែលជាហេតុនាំឱ្យការថែទាំមិនល្អ ឬ ថយតម្លៃ នៃសហកម្មសិទ្ធិ សហកម្មសិទ្ធិករទាំងអស់ក្រោយពីមានការព្រមព្រៀងគ្នាអាចប្ដឹងទៅតុលាការឱ្យចាត់អ្នកគ្រប់គ្រងសហកម្មសិទ្ធិម្នាក់ ។ ប្រាក់ឈ្នួលសម្រាប់អ្នកគ្រប់គ្រងជាបន្ទុក នៃសហកម្មសិទ្ធិករទាំងអស់ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៨៥'''. 
&lt;br&gt;
អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចអាចដាក់វិធានការឱ្យសហកម្មសិទ្ធិករ រ៉ាប់រងការថែទាំឱ្យល្អលើចំណែករួម ។
សោហ៊ុយ នៃការថែទាំជាបន្ទុក នៃសហកម្មសិទ្ធិករ ដោយគិតតាមសមាមាត្រទៅនឹងតម្លៃ នៃចំណែករៀងៗខ្លួន ។
សហកម្មសិទ្ធិករ ដែលមិនព្រមចូលរួមទទួលបន្ទុកនេះ ឬ មិនគោរពតាមលក្ខខណ្ឌ នៃសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈត្រូវទទួលទណ្ឌកម្មដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ២៥៨ នៃច្បាប់ នេះ ។
&lt;br&gt;
===ជំពូកទី ១១ : អំពីអឌ្ឍសិទ្ធិភាព===
'''មាត្រា ១៨៦'''. 
&lt;br&gt;
អឌ្ឍសិទ្ធិភាពគឺជាទម្រង់មួយ នៃកម្មសិទ្ធិរួមអនុវត្តទៅលើជញ្ជាំង និង កំពែង ដែលនៅត្រង់ព្រំខ័ណ្ឌចែកកម្មសិទ្ធិពីរជាប់គ្នា ។
កំពែងក្នុងន័យ នៃច្បាប់នេះគឺសំដៅទៅលើស្នាមភ្លោះ របង និង ភ្លឺ ។
&lt;br&gt;
=====ផ្នែកទី ១ : អំពីជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិ=====
'''មាត្រា ១៨៧'''. 
&lt;br&gt;
ការជួសជុល និង ការសាងសង់ជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិឡើងវិញ ជាបន្ទុក នៃអ្នក ដែលមានសិទ្ធិលើទ្រព្យនោះតាមសមាមាត្រទៅនឹងសិទ្ធិ នៃកម្មសិទ្ធិករម្នាក់ៗ ។
រាល់កម្មសិទ្ធិករ ដែលពាក់ព័ន្ធអាចឱ្យរួចពីការចេញថ្លៃជួសជុល ឬ សាងសង់ជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិឡើងវិញ ដោយលះបង់សិទ្ធិ នៃអឌ្ឍសិទ្ធិរបស់ខ្លួនលើកលែងតែជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិទល់ទ្រអគារ ដែលជារបស់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៨៨'''. 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករណាម្នាក់ នៃជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិមិនអាចចោះចូលជ្រៅទៅក្នុងជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិ ឬ ធ្វើការ្យអ្វី ដែលអាចបណ្ដាលឱ្យខូចខាតដល់ជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិ ដោយគ្មានការព្រមព្រៀងពីកម្មសិទ្ធិករម្ខាងទៀតឡើយ ។ ក្នុងករណីគ្មានការព្រមព្រៀងគ្នា តម្រូវឱ្យអាជ្ញាកណ្ដាលជាអ្នកជំនាញ ដែលនឹងកំណត់មធ្យោបាយចាំបាច់សម្រាប់ការ្យថ្មី ដែលមិនរំខានដល់សិទ្ធិរបស់កម្មសិទ្ធិករណាម្នាក់ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៨៩'''. 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករម្នាក់ៗអាចសង់ជាប់នឹងជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិ និង ដាក់ធ្នឹម និង រនូត ចូលក្នុងជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិដោយទុកឱ្យដល់ប្រាំសង្ទីម៉ែត្រ តែការងារនេះមិនត្រូវធ្វើឱ្យខូចដល់សិទ្ធិរបស់អ្នកម្ខាងទៀតឡើយ ។ ប្រសិនបើកម្មសិទ្ធិករម្ខាងទៀតនោះមានបំណងសង់ពីម្ខាងត្រង់កន្លែងនោះមកវិញដែរ កម្មសិទ្ធិករនោះអាចមានសិទ្ធិទាមទារឱ្យបន្ថយធ្នឹម និង រនូតនោះមកត្រឹមពាក់កណ្ដាល នៃកំរាស់ជញ្ជាំងវិញ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៩០'''. 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ នៃអចលនវត្ថុ ដែលនៅជាប់ជញ្ជាំងណាមួយរបស់កម្មសិទ្ធិករដទៃ មានសិទ្ធិធ្វើជញ្ជាំងនោះឱ្យទៅជាជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិទាំងស្រុង ឬ មួយចំណែកដោយសងទៅកម្មសិទ្ធិករ នៃជញ្ជាំងនោះនូវតម្លៃពាក់កណ្ដាល នៃចំណែក ដែលខ្លួនចង់ធ្វើឱ្យទៅជាអឌ្ឍសិទ្ធិ បូកនឹងពាក់កណ្ដាលតម្លៃដី ដែលសង់ជញ្ជាំងពីលើនោះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៩១'''. &lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករម្នាក់ៗអាចសង់បន្តជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិឱ្យខ្ពស់ជាងមុនបាន ប៉ុន្តែត្រូវចេញសោហ៊ុយក្នុងការសង់ ការជួសជុលថែទាំជញ្ជាំង ដែលខ្ពស់ហួសកំណត់ដើមនោះតែម្នាក់ឯង ។ ក្រៅពីនេះ កម្មសិទ្ធិករនោះត្រូវចេញសោហ៊ុយសម្រាប់បន្ទុក ដែលកើតមកពីការលើកកំពស់ហួសទៅលើនោះឱ្យសមតាមតម្លៃផង ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៩២'''.&lt;br&gt; 
ប្រសិនបើជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិមិនមាំមិនអាចទ្រទ្រង់កំពស់ ដែលលើកទៅលើនោះបានអ្នក ដែលចង់លើកឱ្យខ្ពស់នោះអាចរុះរើធ្វើជាថ្មីទាំងអស់ឡើងវិញដោយសោហ៊ុយផ្ទាល់ខ្លួន ។ ឯកំរាស់ជញ្ជាំង ដែលត្រូវធ្វើលើសពីកំរាស់ដើមត្រូវសង់ដាក់ខាងលើដីរបស់ខ្លួន ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៩៣'''. 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករម្ខាងទៀត ដែលមិនបានជួយក្នុងការសង់ឱ្យឡើងខ្ពស់ បើត្រូវការយកសំណង់នោះទុកជារបស់អឌ្ឍសិទ្ធិ នៃខ្លួនដែរ ត្រូវចេញថ្លៃសំណង់ ដែលលើកឱ្យខ្ពស់ពាក់កណ្ដាលបូកនឹងពាក់កណ្ដាល នៃថ្លៃដី ដែលសង់ជញ្ជាំងលើសពីកំរាស់ដើមនោះ ។
&lt;br&gt;
====ផ្នែកទី ២ : អំពីស្នាមភ្លោះ របង ភ្លឺអឌ្ឍសិទ្ធិ====
'''មាត្រា ១៩៤'''. 
&lt;br&gt;
កំពែងអឌ្ឍសិទ្ធិ ដែលបានបង្កើតដោយស្នាមភ្លោះក្ដី ដោយរបងក្ដី ដោយភ្លឺក្ដី ត្រូវតែថែទាំដោយសោហ៊ុយរួម ។ តែបើកម្មសិទ្ធិករណាម្នាក់ចង់ដកខ្លួនចេញពីកាតព្វកិច្ចនេះកម្មសិទ្ធិករនោះអាចធ្វើបានដោយគ្រាន់តែលះបង់អឌ្ឍសិទ្ធិភាពរបស់ខ្លួនចោលប៉ុណ្ណោះ ។
ប៉ុន្តែបើស្នាមភ្លោះ ឬ ភ្លឺនោះ ជាកន្លែងសម្រាប់បង្ហូរទឹកជាធម្មតា សហកម្មសិទ្ធិករមិនអាចលះបង់អឌ្ឍសិទ្ធិរបស់ខ្លួនបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៩៥'''. 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ ដែលមានដីជាប់នឹងស្នាមភ្លោះ របង ឬ ភ្លឺណាមួយ ដែលមិនមែនជារបស់អឌ្ឍសិទ្ធិទេ មិនអាចតម្រូវឱ្យម្ចាស់ស្នាមភ្លោះ ម្ចាស់របង ម្ចាស់ភ្លឺនោះដាក់ស្នាមភ្លោះ របង ឬ ភ្លឺនោះជារបស់អឌ្ឍសិទ្ធិឱ្យខ្លួនបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៩៦'''. 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ នៃរបងអឌ្ឍសិទ្ធិអាចជួសជុល កែលំអឫរុះរើរបងនោះរហូតដល់ព្រំប្រទល់កម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លួនបាន តែត្រូវធ្វើរបងត្រឹមដីរបស់ខ្លួនឡើងវិញ ។
សិទ្ធិនេះអាចប្រើបានក្នុងករណីបើស្នាមភ្លោះ ឬ ភ្លឺអឌ្ឍសិទ្ធិនោះ គ្រាន់តែប្រើប្រាស់ជារបងប៉ុណ្ណោះ ។
&lt;br&gt;

==មាតិកាទី ៥ : អំពីប្រាតិភោគអចលនវត្ថុ==
'''មាត្រា ១៩៧'''. 
&lt;br&gt;
ទ្រព្យជាអចលនវត្ថុអាចបង្កើតជាប្រាតិភោគសម្រាប់ដាក់ធានាការសងបំណុលដោយកម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យនោះតាមរយៈហ៊ីប៉ូតែក ឬ ការបញ្ចាំ ឬ ការដាក់ធានា ។
&lt;br&gt;
===ជំពូកទី ១២ : អំពីហ៊ីប៉ូតែក===
'''មាត្រា ១៩៨'''. 
&lt;br&gt;
ហ៊ីប៉ូតែកគឺជាប្រាតិភោគភណ្ឌិក ដែលបើកឱ្យម្ចាស់បំណុលប្ដឹងសុំឱ្យលក់អចលនវត្ថុនោះនៅពេលដល់កំណត់សង ទោះជាអចលនវត្ថុនោះនៅលើដៃជនណាក៏ដោយ ដើម្បីយកប្រាក់មកសងខ្លួន និង ម្ចាស់បំណុលដទៃទៀត ដែលជាអ្នកមានបុព្វសិទ្ធិ និង បុរិមាដោយមិនដកអចលនវត្ថុនោះពីកម្មសិទ្ធិករទេ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៩៩'''. 
&lt;br&gt;
មានតែអចលនវត្ថុ ដែលបានចុះបញ្ជីសុរិយោដីទេ ទើបអាចជាកម្មវត្ថុ នៃហ៊ីប៉ូតែកបាន ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២០០'''. 
&lt;br&gt;
ម្ចាស់បំណុលមិនអាចក្លាយជាកម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យ ដែលបានដាក់ហ៊ីប៉ូតែកជំនួសការសងបំណុលបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២០១'''. 
&lt;br&gt;
កិច្ចសន្យាហ៊ីប៉ូតែកត្រូវរៀបចំតាមរូបមន្តយថាភូត ចំពោះមុខអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ឬ អ្នកច្បាប់ណាម្នាក់ ដែលមាននីតិសម្បទាក្នុងរឿងនេះ ។ កិច្ចសន្យាត្រូវតែចុះបញ្ជីនៅអង្គភាពសុរិយោដី ។ អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចក្នុងការតាក់តែងកិច្ចសន្យាហ៊ីប៉ូតែក និង ទម្រង់ នៃការចុះបញ្ជីនឹងកំណត់ដោយអនុក្រឹត្យ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២០២'''. 
&lt;br&gt;
កិច្ចសន្យាហ៊ីប៉ូតែកត្រូវសរសេរបញ្ជាក់ឱ្យច្បាស់ពីស្ថានភាព និង ប្រភេទ នៃទ្រព្យសេវភាព ឬ បន្ទុក ដែលកំណត់ដោយបទបញ្ជាទាំងឡាយ និង តម្លៃ នៃទ្រព្យនោះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២០៣'''. 
&lt;br&gt;
ហ៊ីប៉ូតែកច្រើនបន្តបន្ទាប់គ្នាអាចត្រូវបានបង្កើតនៅលើទ្រព្យតែមួយ ។ ម្ចាស់បំណុលម្នាក់ៗប្រើសិទ្ធិតាមលំដាប់អាទិភាព នៃការចុះលេខាចារិកហ៊ីប៉ូតែករបស់ខ្លួន ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២០៤'''. 
&lt;br&gt;
ប្រសិនបើកសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យដាក់ហ៊ីប៉ូតែកមិនសងបំណុលពេលដល់កំណត់ត្រូវសងម្ចាស់បំណុលម្នាក់អាចប្ដឹងសុំឱ្យលក់ទ្រព្យនោះបានដោយមិនគិតពីលំដាប់ នៃហ៊ីប៉ូតែករបស់គេឡើយ ។ ម្ចាស់បំណុលហ៊ីប៉ូតែកនានានឹងត្រូវទទួលសំណងនៅពេលនោះដែរ តាមលំដាប់ នៃហ៊ីប៉ូតែកនីមួយៗ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២០៥''' . 
&lt;br&gt;
ទ្រព្យ ដែលកំពុងដាក់បញ្ចាំមិនអាចដាក់ហ៊ីប៉ូតែកបានឡើយ ។
&lt;br&gt;

===ជំពូកទី ១៣ : អំពីការបញ្ចាំអចលនវត្ថុ===
'''មាត្រា ២០៦''' . 
&lt;br&gt;
ការបញ្ចាំអចលនវត្ថុគឺជាកិច្ចសន្យា ដែលតាមកិច្ចសន្យានោះ កូនបំណុលប្រគល់ឱ្យម្ចាស់បំណុលរបស់ខ្លួននូវទ្រព្យមួយដើម្បីធានាការសងបំណុល ។ ម្ចាស់បំណុលមានសិទ្ធិសុំឱ្យលក់ទ្រព្យនោះដើម្បីសងបំណុលតាមបុព្វសិទ្ធិ និង បុរិមា ដែលខ្លួនមានជាងម្ចាស់ បំណុលដទៃទៀត ។
ការប្រើប្រាស់ទ្រព្យដាក់បញ្ចាំដោយម្ចាស់បំណុលអាចជំនួសការសងបំណុលនេះជាការប្រាក់តែមួយមុខ ឬ ជាប្រាក់ដើម និង ការប្រាក់ផងក៏បាន បើសិនមានចែងក្នុងកិច្ចសន្យាបញ្ចាំ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២០៧''' . 
&lt;br&gt;
កិច្ចសន្យាបញ្ចាំអចលនវត្ថុត្រូវធ្វើជាលាយលក្ខណ៍អក្សរតាមរូបមន្តលិខិតយថាភូតដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ហើយត្រូវចុះបញ្ជីនៅអង្គភាពសុរិយោដី ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២០៨''' . 
&lt;br&gt;
ការបញ្ចាំអចលនវត្ថុចាត់ទុកជាបានការ ហើយតតិយជនមិនអាចជំទាស់បាន លុះត្រាតែកិច្ចសន្យាបញ្ចាំនោះបានធ្វើតាមបញ្ញត្តិដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ២០៧ នៃច្បាប់នេះ ។
ការមិនបានចុះបញ្ជីនៅអង្គភាពសុរិយោដីនូវកិច្ចសន្យាបញ្ចាំបណ្ដាលឱ្យថ្លោះសិទ្ធិប្រាតិភោគភណ្ឌិក ហើយម្ចាស់បំណុលមានសិទ្ធិត្រឹមប្ដឹងទារសំណងតាមច្បាប់ជាធរមានប៉ុណ្ណោះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២០៩''' . 
&lt;br&gt;
ទ្រព្យជាប់កិច្ចសន្យាបញ្ចាំអចលនវត្ថុនឹងត្រូវសងមកកូនបំណុលវិញជាចាំបាច់ចាប់ពីពេល ដែលកូនបំណុលបានសងទាំងស្រុងរួចហើយ ។
ចំពោះកិច្ចសន្យា ដែលមិនបានបញ្ជាក់ពីកាលបរិច្ឆេទផុតកំណត់សងក្នុងរយៈពេល ១០ (ដប់) ឆ្នាំគិតពីថ្ងៃ ដែលបានចុះកិច្ចសន្យាបញ្ចាំមក បើម្ចាស់បំណុលមិនបានដាក់ពាក្យប្ដឹងទៅតុលាការដើម្បីទាមទារឱ្យសងបំណុលទេ ម្ចាស់បំណុលនោះត្រូវបាត់បង់ការធានា នៃការដាក់បញ្ចាំ ។
ចំពោះកិច្ចសន្យា ដែលបានបញ្ជាក់ថ្ងៃកំណត់ឱ្យសងក្នុងរយៈពេល ១០ (ដប់) ឆ្នាំ គិតពីថ្ងៃផុតរយៈពេលសងបំណុល បើម្ចាស់បំណុលមិនបានដាក់ពាក្យប្ដឹងទៅតុលាការដើម្បីទាមទារឱ្យសងបំណុលទេ ម្ចាស់បំណុលនោះត្រូវបាត់បង់ការធានា នៃការដាក់បញ្ចាំ ។
ការបាត់បង់ការធានា នៃការដាក់បញ្ចាំនេះតម្រូវឱ្យម្ចាស់បំណុលប្រគល់អចលនវត្ថុ និង ប័ណ្ណឱ្យកូនបំណុលវិញ តែកូនបំណុលពុំបានរួចពីការសងបំណុលឡើយ ហើយម្ចាស់បំណុលមានសិទ្ធិត្រឹមប្ដឹងទារសំណងតាមច្បាប់ជាធរមានប៉ុណ្ណោះ ។
ការលើកលែងបញ្ចាំ ឬ ការលុបបន្ទុកបញ្ចាំត្រូវធ្វើលេខាចារិកក្នុងបញ្ជីសុរិយោដីតាមការស្នើសុំរបស់កូនបំណុល ឬ ដោយឯកឯង ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២១០''' . 
&lt;br&gt;
ក្នុងករណីណាក៏ដោយ ម្ចាស់បំណុលមិនអាចក្លាយជាកម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យជាប់កិច្ចសន្យាបញ្ចាំបានឡើយ ។ ខសន្យាណា ដែលផ្ទុយនឹងបទប្បញ្ញត្តិនេះត្រូវទុកជាមោឃៈ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២១១''' . 
&lt;br&gt;
កិច្ចសន្យាបញ្ចាំអចលនវត្ថុអនុញ្ញាតឱ្យម្ចាស់បំណុលមានសិទ្ធិត្រឹមតែប្ដឹងទៅតុលាការឱ្យដាក់លក់អចលនវត្ថុដោយបង្ខំប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីសងខ្លួនជាអាទិភាព ដោយបុរិមា និង បុព្វសិទ្ធិមុនម្ចាស់បំណុលដទៃទៀត ។
បើសិនជាក្នុងរយៈពេល នៃកិច្ចសន្យាបញ្ចាំ ម្ចាស់បំណុល ដែលទទួលបញ្ចាំទិញអចលនវត្ថុ ដែលដាក់បញ្ចាំ កិច្ចសន្យាទិញនេះត្រូវចុះបញ្ជីនៅអង្គភាពសុរិយោដី ពុំនោះទេនឹងត្រូវចាត់ទុកជាមោឃៈ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២១២''' . 
&lt;br&gt;
ម្ចាស់បំណុល ដែលបានកាន់កាប់ទ្រព្យដាក់បញ្ចាំ អាចមានសិទ្ធិអាស្រ័យផលពីទ្រព្យនោះដូចជាផលុបភោគីដែរ លុះត្រាតែមានចែងក្នុងកិច្ចសន្យាដាក់បញ្ចាំ ។ ម្ចាស់បំណុលមានកាតព្វកិច្ចថែទាំរក្សាទុកទ្រព្យនោះឱ្យដូចជាទ្រព្យរបស់ខ្លួន ។ បើទ្រព្យនោះខូចខាតដោយអំពើ ឬ កំហុសណាមួយរបស់ខ្លួន ខ្លួនត្រូវសងតម្លៃខូចខាតនោះដោយកាត់ប្រាក់ក្នុងបំណុលបាន ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២១៣''' . 
&lt;br&gt;
នៅពេលផុតរយៈពេល នៃកិច្ចសន្យាបញ្ចាំ ដោយកូនបំណុលបានសងប្រាក់អស់វិញក្ដី ឬ ដោយផុតរយៈពេលប្ដឹងដូចមានក្នុងមាត្រា ២០៩ ក្ដី ម្ចាស់បំណុលត្រូវសងមកកូនបំណុលវិញនូវទ្រព្យ ឬ តម្លៃ នៃទ្រព្យ ប្រសិនបើទ្រព្យនេះត្រូវបានវិនាសដោយអំពើ ឬ កំហុសណាមួយរបស់ម្ចាស់បំណុល ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២១៤''' . 
&lt;br&gt;
នៅថ្ងៃចប់កិច្ចសន្យាបញ្ចាំ ហើយកូនបំណុលមកសុំលោះទ្រព្យវិញតែម្ចាស់បំណុលមិនព្រមឱ្យលោះ ម្ចាស់បំណុលត្រូវជំពាក់កូនបំណុលវិញនូវផល ឬ ផលទុន ដែលបានមកពីទ្រព្យដាក់បញ្ចាំដោយគិតចាប់តាំងពីថ្ងៃ ដែលកូនបំណុលសុំលោះមក ។ 
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២១៥''' . 
&lt;br&gt;
បើទ្រព្យជាដី ហើយកិច្ចសន្យាបញ្ចាំមិនបានចែងឱ្យច្បាស់លាស់ពីថ្ងៃកំណត់សងទេ ម្ចាស់បំណុលនៅតែមានសិទ្ធិយកផល ឬ ផលទុន ដែលជាផលកើតមកពីការយកចិត្តទុកដាក់របស់ខ្លួនពីការងាររបស់ខ្លួន និង ពីទុនរបស់ខ្លួន ក្នុងរដូវ ដែលកូនបំណុលសុំលោះ ។
ប៉ុន្តែបើទ្រព្យជាផ្ទះ ហើយកិច្ចសន្យាបញ្ចាំមិនបានចែងឱ្យច្បាស់លាស់ពីថ្ងៃកំណត់សងទេម្ចាស់បំណុលត្រូវប្រគល់ទ្រព្យដាក់បញ្ចាំនោះឱ្យកូនបំណុលគិតពីថ្ងៃ ដែលកូនបំណុលបានសងបំណុល ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២១៦''' . 
&lt;br&gt;
ការប្រាក់ត្រូវបានបញ្ចប់ចាប់ពីថ្ងៃ ដែលកូនបំណុលបានសងបំណុលរួច មុនការបញ្ចប់កិច្ចសន្យា ។ ការស្នើសងបំណុលត្រូវបង្ហាញពីចំនួន និង ត្រូវកត់ត្រាក្នុងលិខិត ដែលមានចុះហត្ថលេខាដោយមេឃុំ ឬ ចៅសង្កាត់ជាមួយនឹងហត្ថលេខាកូនបំណុល និង សាក្សីពីរនាក់ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២១៧''' . 
&lt;br&gt;
ការបង់ពន្ធដារនៅតែជាបន្ទុក នៃកូនបំណុល លើកលែងតែមានការព្រមព្រៀងគ្នាផ្សេងពីនេះរវាងម្ចាស់បំណុល និង កូនបំណុល ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២១៨'''. 
&lt;br&gt;
បើកូនបំណុលបានសងបំណុលគ្រប់ចំនួនហើយ ម្ចាស់បំណុលមិនអាចរក្សាទុកទ្រព្យ ដែលបានដាក់បញ្ចាំ ដោយយកលេសថាកូនបំណុលនៅជំពាក់បំណុលមួយផ្សេងទៀតបានទេ ទោះជាបំណុលក្រោយនេះដល់កំណត់ទារហើយក៏ដោយ លើកលែងតែមានកិច្ចសន្យាបញ្ចាំថ្មីមួយទៀតលើទ្រព្យដ ដែលនេះ ហើយបានរៀបចំតាមទម្រង់ នៃច្បាប់ទៀតផង ។
កូនបំណុលអាចប្រើសិទ្ធិខាងលើនេះ លើទាយាទ ឬ លើសិទ្ធិវន្ដ នៃម្ចាស់បំណុលបាន ។
&lt;br&gt;

===ជំពូកទី ១៤ : អំពីការដាក់ធានា===
'''មាត្រា ២១៩''' . 
&lt;br&gt;
ការដាក់ធានាគឺជាកិច្ចសន្យាមួយ ដែលបានសម្រេចឡើងដើម្បីធានាការសងបំណុល ដែលក្នុងនោះកូនបំណុលប្រគល់ទៅឱ្យម្ចាស់បំណុលរបស់ខ្លួន មិនមែនជាទ្រព្យទេតែជាប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ នៃទ្រព្យនោះ ដែលបានចុះនិទ្ទេសក្នុងបញ្ជីសុរិយោដី ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២២០''' . &lt;br&gt;
កិច្ចសន្យាដាក់ធានាត្រូវធ្វើឡើងជាលាយលក្ខណ៍អក្សរតាមរូបមន្តយថាភូត និង ត្រូវចុះលេខាចារិកក្នុងបញ្ជីសុរិយោដី ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២២១''' . &lt;br&gt;
ក្នុងករណីណាក៏ដោយ ម្ចាស់បំណុលមិនអាចក្លាយជាកម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យជាប់កិច្ចសន្យាដាក់ធានាបានឡើយ ។ ខសន្យាណា ដែលផ្ទុយនឹងបទប្បញ្ញត្តិត្រូវទុកជាមោឃៈ ។
កិច្ចសន្យាដាក់ធានាអនុញ្ញាតឱ្យម្ចាស់បំណុលមានសិទ្ធិត្រឹមតែប្ដឹងទៅតុលាការឱ្យដាក់លក់អចលនវត្ថុដោយបង្ខំតែប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីសងខ្លួនជាអាទិភាពដោយបុរិមា និង បុព្វសិទ្ធិមុនម្ចាស់បំណុលដទៃទៀត ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២២២''' . &lt;br&gt;
បើកូនបំណុលបានសងបំណុល និង ការប្រាក់រួចហើយតាមពេលកំណត់ ឬ មុនពេលកំណត់ម្ចាស់បំណុលត្រូវបង្វិលប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិមកកូនបំណុលវិញដោយធ្វើលេខាចារិកលើកលែងបន្ទុកក្នុងបញ្ជីសុរិយោដី ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២២៣''' . &lt;br&gt;
កូនបំណុលត្រូវរក្សាទុក គ្រប់គ្រង និង ប្រើប្រាស់ទ្រព្យរបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែមិនអាចធ្វើអ្វី ដែលនាំឱ្យបន្ថយតម្លៃទ្រព្យនោះបានជាដាច់ខាត ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២២៤. 
សិទ្ធិវន្ត នៃកូនបំណុល និង សិទ្ធិវន្ត នៃម្ចាស់បំណុលមានកាតព្វកិច្ច និង សិទ្ធិដូចគ្នានឹងកូនបំណុល ឬ ម្ចាស់បំណុលរបស់ខ្លួនដែរ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២២៥''' . &lt;br&gt;
ទាយាទ ឬ ប្រតិសិទ្ធិ នៃកូនបំណុលព្រមទាំងសមាជិកទាំងឡាយ នៃគ្រួសារ ដែលអាចប្រកាសថាជាសហកម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យដាក់ធានា មានកាតព្វកិច្ច និង សិទ្ធិដូចគ្នានឹងកូនបំណុលដែរ ។

==មាតិកាទី ៦ : អំពីសុរិយោដី==
===ជំពូកទី ១៥ : អំពីរដ្ឋបាលសុរិយោដី===
'''មាត្រា ២២៦''' . &lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុត្រូវបានធានាដោយរដ្ឋ ។ តាមគោលដៅនេះ រដ្ឋបាលសុរិយោដីក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និង សំណង់មានសមត្ថកិច្ចធ្វើអត្តសញ្ញាណកម្មទ្រព្យ កសាងប្លង់សុរិយោដី ចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ ចុះបញ្ជីដី និង ផ្ដល់ពត៌មានដល់ជនទាំងឡាយអំពីស្ថានភាពក្បាលដីទាក់ទងនឹងប្រភេទ ទំហំ កម្មសិទ្ធិករ និង បន្ទុកផ្សេងៗ ដែលអាចមានលើក្បាលដីនោះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២២៧''' . &lt;br&gt;
ក្បាលដី ឬ ឯកតាសុរិយោដី គឺជាផ្ទៃដីមួយជាក់លាក់ស្ថិតនៅក្នុងឃុំ ឬ សង្កាត់តែមួយមិនពុះបំបែកដោយព្រំជាប់មិនដាច់ជារបស់ជនម្នាក់ ឬ ច្រើននាក់ក្នុងករណីអវិភាគកម្មហើយប្រើប្រាស់ក្នុងរូបភាពតែមួយ ។
ចាត់ទុកជាព្រំជាប់មិនដាច់ ដែលនាំឱ្យបំបែកក្បាលដីជាច្រើនក្បាលនោះគឺរបងផ្លូវសាធារណៈ ប្រឡាយ និង ផ្លូវទឹក ដែលមានទទឹងយ៉ាងតិចពីរម៉ែត្រ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២២៨''' .&lt;br&gt; 
ការរៀបចំ និង ការប្រព្រឹត្តទៅ នៃរដ្ឋបាលសុរិយោដី ត្រូវកំណត់ដោយអនុក្រឹត្យស្របតាមបទប្បញ្ញត្តិ នៃច្បាប់នេះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២២៩''' . &lt;br&gt;
រដ្ឋបាលសុរិយោដីមានភារកិច្ចដូចតទៅ : 
- ធ្វើការចុះបញ្ជីដីមានលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធតាមបញ្ញត្តិ នៃអនុក្រឹត្យស្ដីពីនីតិវិធី នៃការកសាងប្លង់សុរិយោដី និង សៀវភៅគោលបញ្ជីដី
- ធ្វើការពង្រឹងការចុះបញ្ជីដីមានលក្ខណៈដាច់ដោយដុំ តាមនីតិវិធី ដែលនឹងបញ្ញត្តិដោយអនុក្រឹត្យ
- អនុវត្តការអង្កេតវាស់វែងសុរិយោដី នៃក្បាលដីរួមមាន ការកំណត់ព្រំដីការបំបែកក្បាលដី ការបង្រួមក្បាលដី និង ការកឺតម្រូវព្រំប្រទល់ នៃក្បាលដី និង ជាទូទៅរាល់ការប្រែប្រួលអំពីទំហំ ដែលបណ្ដាលមកពីធម្មជាតិ ឬ ដោយស្ម័គ្រចិត្ត
- កសាងសៀវភៅគោលបញ្ជីដីហើយធ្វើលេខាចារិកឈ្មោះកម្មសិទ្ធិករ និង រាល់ទិន្នន័យប្រមូលបានទាក់ទងទៅនឹងលក្ខណៈរូប ទំហំ និង អត្តសញ្ញាណ នៃអចលនវត្ថុ ទាំងនោះ
- ធ្វើចរន្តការនូវរាល់ការផ្លាស់ប្ដូរប្រែប្រួលទាក់ទងទៅនឹងសិទ្ធិ ដែលកើតឡើងដោយកិច្ចសន្យាផ្ទេរដូចជា ការលក់ ការឱ្យ ការដូរ សន្តតិកម្ម ឬ ពាក់ព័ន្ធនឹងការដូរ ប្រភេទ ឬ ស្ថានភាព នៃដីដូចជា ការសាងសង់ ការចាក់បំពេញដី ការជីកកកាយយកដីជាដើម
- អភិរក្សនូវរាល់ឯកសារសុរិយោដី ដែលមានប្លង់សុរិយោដី បញ្ជីឈ្មោះកម្មសិទ្ធិករ សៀវភៅគោលបញ្ជីដី និង រាល់ឯកសារគតិយុត្តិទាក់ទងទៅនឹងក្បាលដីនីមួយៗ
- ចេញវិញ្ញាបនប័ត្រសំគាល់ម្ចាស់អចលនវត្ថុជូនកម្មសិទ្ធិករ និង លិខិតបញ្ជាក់ផ្សេងៗទៀតទាក់ទងទៅនឹងក្បាលដី
- មានកាតព្វកិច្ចប្រគល់ជូនជន ដែលបានដាក់ពាក្យស្នើសុំប្លង់ថតចម្លង និង ឯកសារពត៌មានទាក់ទងទៅនឹងទីតាំង អត្តសញ្ញាណ ព្រំដី និង សិទ្ធិ ដែលទាក់ទងទៅនឹងក្បាលដី
- ធ្វើលេខាចារិកនូវរាល់ហ៊ីប៉ូតែក ការបញ្ចាំ ការដាក់ធានា ការជួលរយៈពេលវែង ឬ សេវភាព ដែលបានបង្កើតឡើងលើទ្រព្យជាអចលនវត្ថុ ហើយផ្ដល់ពត៌មានទៅគ្រប់ជន ដែលសាកសួរមករដ្ឋបាលសុរិយោដី អំពីស្ថានភាព នៃកម្មសិទ្ធិ ដែលជាកម្មវត្ថុ នៃការដាក់ហ៊ីប៉ូតែកដាក់បញ្ចាំ ដាក់ធានា ការជួលរយៈពេលវែង ឬ សេវភាពនោះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៣០''' . &lt;br&gt;
សោហ៊ុយសេវាផ្សេងៗ ដែលទាក់ទងទៅនឹងការបំពេញភារកិច្ចខាងលើត្រូវកំណត់ដោយប្រកាសរួមរបស់ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និង សំណង់ និង ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និង ហិរញ្ញវត្ថុ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៣១''' . &lt;br&gt;
រដ្ឋបាលសុរិយោដីថ្នាក់កណ្ដាលជាអគ្គនាយកដ្ឋានសុរិយោដី និង ភូមិសាស្ត្រទទួលបន្ទុករៀបចំសម្របសម្រួល និង ត្រួតពិនិត្យប្រតិបត្តិការទាំងឡាយ នៃការវាស់វែងសុរិយោដី ដែលធ្វើឡើងលើដែនដី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និង រាល់ប្រតិបត្តិការកសាងប្លង់សុរិយោដី កសាងបញ្ជីឈ្មោះកម្មសិទ្ធិករ កសាងសៀវភៅគោលបញ្ជី និង ចេញវិញ្ញាបនប័ត្រសំគាល់ម្ចាស់អចលនវត្ថុប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិកាន់កាប់អចលនវត្ថុ ។ ក្រៅពីនេះអគ្គនាយកដ្ឋានសុរិយោដី និង ភូមិសាស្ត្រត្រូវកំណត់វិធី និង ស្តង់ដាទាក់ទងនឹងឯកសារ ។ 
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៣២''' . &lt;br&gt;
រដ្ឋបាលសុរិយោដីខេត្ត -ក្រុង ឬ ស្រុក-ខ័ណ្ឌនីមួយៗត្រូវប្រតិបត្តិរាល់ការណែនាំពីរដ្ឋបាលសុរិយោដីថ្នាក់កណ្ដាល ។ រដ្ឋបាលសុរិយោដីខេត្ត-ក្រុង ឬ ស្រុក-ខ័ណ្ឌ ទទួលធ្វើសម្រង់សុរិយោដីដោយសហការជាមួយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានដទៃទៀត កាន់កាប់សៀវភៅគោលបញ្ជីដីធ្លី ធ្វើចរន្តការជាប្រចាំក្រោមការត្រួតពិនិត្យពីរដ្ឋបាលសុរិយោដីថ្នាក់កណ្ដាលរក្សាទុកឯកសារ និង ផ្ដល់ពត៌មានដល់អ្នកស្នើសុំ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៣៣''' . &lt;br&gt;
រដ្ឋបាលសុរិយោដីស្រុក-ខ័ណ្ឌ ត្រូវផ្ញើច្បាប់ចម្លង នៃសម្រង់ឯកសារសុរិយោដីដល់ឃុំ ឬ សង្កាត់ ដែលពាក់ព័ន្ធ ។ មេឃុំ ឬ ចៅសង្កាត់ត្រូវអនុញ្ញាតឱ្យជនគ្រប់រូបពិគ្រោះយោបល់ហើយត្រូវរាយការណ៍ទៅរដ្ឋបាលសុរិយោដីស្រុក-ខ័ណ្ឌនូវរាល់ការផ្លាស់ប្ដូរ ដែលទាក់ទងទៅនឹងស្ថានភាព នៃកម្មសិទ្ធិករក្នុងមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួន ។
&lt;br&gt;

===ជំពូកទី ១៦ : អំពីសម្រង់សុរិយោដី===
'''មាត្រា ២៣៤''' .&lt;br&gt; 
សម្រង់សុរិយោដីត្រូវធ្វើតាមបច្ចេកទេស និង វិធីសាស្ត្រកំណត់ដោយអនុក្រឹត្យ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៣៥''' .&lt;br&gt; 
ក្នុងករណីចាំបាច់រដ្ឋបាលសុរិយោដីអាចស្នើសុំទៅអាជ្ញាធរដែនដី ឬ អង្គភាពយោធា ឬ នគរបាលឱ្យជួយជ្រោមជ្រែងដល់កិច្ចប្រតិបត្តិការធ្វើសម្រង់សុរិយោដីនៅនឹងកន្លែង ។
គ្មានសមត្ថកិច្ចណាក្រៅពីរដ្ឋបាលសុរិយោដី មានសិទ្ធិកំណត់កម្មសិទ្ធិករ នៃក្បាលដី ប្រភេទដី ឬ ទំហំដីបានឡើយ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៣៦''' . &lt;br&gt;
ជនទាំងឡាយ ជាពិសេសកម្មសិទ្ធិករ និង ជន ដែលពាក់ព័ន្ធមានកាតព្វកិច្ចចូលរួម និង សហការក្នុងការធ្វើសម្រង់សុរិយោដី ។ ជនទាំងនោះត្រូវជួយសម្រួលដល់កិច្ចប្រតិបត្តិការវាស់វែងសុរិយោដី និង ធ្វើអត្តសញ្ញាណកម្មកម្មសិទ្ធិករ ហើយត្រូវរាយការណ៍ពីការផ្លាស់ប្ដូរទាំងអស់ ដែលកើតមានទាក់ទងនឹងក្បាលដីរបស់ខ្លួន និង ស្ថានភាព នៃទីតាំង និង រាល់ការផ្ទេរសិទ្ធិ នៃកម្មសិទ្ធិ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៣៧''' . &lt;br&gt;
ក្នុងករណីមានវិវាទកម្មអំពីទំហំ នៃក្បាលដី ឬ ឈ្មោះ នៃកម្មសិទ្ធិករកើតឡើងក្នុងពេលប្រតិបត្តិការធ្វើសម្រង់សុរិយោដី អ្នកទទួលខុសត្រូវ នៃរដ្ឋបាលសុរិយោដី ត្រូវអញ្ជើញសាមីខ្លួនមកសម្រុះសម្រួល ។ ចំពោះវិវាទកម្ម ដែលកើតក្នុងតំបន់កំពុងធ្វើការវិនិច្ឆ័យ ដែលមានលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធ គណៈកម្មការរដ្ឋបាលមានភារៈសម្រុះសម្រួលវិវាទកម្មនេះ ។ បើការព្រមព្រៀងមិនអាចប្រព្រឹត្តទៅបាន អ្នកទទួលខុសត្រូវត្រូវបន្តធ្វើអង្កេតវាស់វែងសុរិយោដី ហើយកសាងកំណត់ហេតុ នៃវិវាទនោះ តែមិនមានសិទ្ធិអារកាត់ទេ ។
កាលបើវិវាទកម្មកើតមាននៅពេលប្រគល់ប័ណ្ណ រដ្ឋបាលសុរិយោដីត្រូវប្រកាន់យកតែឈ្មោះកម្មសិទ្ធិករ ដែលបានចុះក្នុងបញ្ជីរបស់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះ ។ គ្មានករណីណា ដែលរដ្ឋបាលសុរិយោដីអាចកែប្រែ ឬ ប្រគល់ប័ណ្ណឱ្យបុគ្គលផ្សេងទៀតបានឡើយ ។
&lt;br&gt;

===ជំពូកទី ១៧ : អំពីបញ្ជីឯកសារសុរិយោដី===
'''មាត្រា ២៣៨''' . &lt;br&gt;
រដ្ឋបាលសុរិយោដីមានកាតព្វកិច្ចកសាងប្លង់សុរិយោដី និង សៀវភៅគោលបញ្ជីដី ។
ប្លង់សុរិយោដីគ្របដណ្ដប់តំបន់ ដែលបានធ្វើការវិនិច្ឆ័យ ដោយមានកំណត់ព្រំប្រទល់កម្មសិទ្ធិសាធារណៈ ឬ / និង កម្មសិទ្ធិឯកជនទាំងអស់ ហើយមានបញ្ជាក់អំពីប្រភេទដីដូចជា ដីដាំដុះ ដីព្រៃ ដីលិចទឹក ដីសរាប់សំណង់ឧស្សាហកម្មជាដើម ។ ការកសាងប្លង់សុរិយោដីត្រូវអនុវត្តតាមនីតិវិធី ដែលត្រូវចែងក្នុងអនុក្រឹត្យស្ដីពីនីតិវិធី នៃការសាងប្លង់សុរិយោដី និង សៀវភៅគោលបញ្ជីដី ។ ក្បាលដីកម្មសិទ្ធិនីមួយៗត្រូវមានលេខរបស់វា ។
សៀវភៅគោលបញ្ជីដីបង្ហាញចំពោះលេខក្បាលដីកម្មសិទ្ធិនីមួយៗនូវឈ្មោះកម្មសិទ្ធិករ និង មធ្យោបាយ នៃការធ្វើអត្តសញ្ញាណកម្មក្បាលដី ការពិពណ៌នាអំពីកម្មសិទ្ធិ ទំហំ ក្បាលដី សេវភាព និង បន្ទុកផ្សេងៗលើក្បាលដី ។ រាល់ការកែប្រែទិន្នន័យទាំងឡាយត្រូវតែបានចុះបញ្ជីនៅពេល ដែលរដ្ឋបាលសុរិយោដីបានទទួលដំណឹងនេះ ។ បញ្ជីនេះ ត្រូវបានកាន់កាប់ជា ៣ (បី) ច្បាប់ ដែលមួយច្បាប់ត្រូវបានរក្សាទុកនៅរដ្ឋបាលសុរិយោដីថ្នាក់កណ្ដាល និង ពីរច្បាប់ទៀតរក្សាទុកនៅរដ្ឋបាលសុរិយោដីខេត្ត- ក្រុង និង ស្រុក-ខ័ណ្ឌ ។
សៀវភៅគោលបញ្ជីដីបង្ហាញចំពោះលេខប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិនូវហ៊ីប៉ូតែក ការបញ្ចាំ ការដាក់ ធានា និង ការជួលរយៈពេលវែង ដែលអាចដាក់បន្ទុកលើកម្មសិទ្ធិនោះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៣៩''' . &lt;br&gt;
ប្លង់សុរិយោដី និង សៀវភៅគោលបញ្ជីដីមានតម្លៃត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ និង មានអានុភាពច្បាស់លាស់ ។ ប្លង់សុរិយោដី និង សៀវភៅគោលបញ្ជីដីមិនត្រូវមានការឆូតលុប ការសរសេរត្រួត ការកែ លើកលែងតែមានការបញ្ជាក់ច្បាស់លាស់ ។
រដ្ឋបាលសុរិយោដីគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់ក្នុងការកាន់កាប់នូវបញ្ជីដី និង ភាពជាក់លាក់ នៃប្រតិបត្តិការសម្រង់សុរិយោដី និង កិច្ចការអភិរក្សឯកសារ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៤០''' .&lt;br&gt; 
ការសាកសួរពត៌មានសុរិយោដីមិនអាចត្រូវបានប្រកែកចំពោះជន ដែលមានការទាក់ទងឡើយ ។ ពត៌មាន ដែលបានចុះក្នុងសៀវភៅគោលបញ្ជីដីជាកម្មវត្ថុ នៃការប្រគល់ ច្បាប់ចម្លងដោយត្រូវបង់ប្រាក់ ដែលបានកំណត់ក្នុងមាត្រា ២៣០ នៃច្បាប់នេះ ។
&lt;br&gt;

===ជំពូកទី ១៨ : អំពីប័ណ្ណពត៌មានសុរិយោដី===
'''មាត្រា ២៤១''' .&lt;br&gt; 
រដ្ឋបាលសុរិយោដីអាចចេញវិញ្ញាបនប័ត្រសំគាល់ម្ចាស់អចលនវត្ថុ ប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិកាន់កាប់អចលនវត្ថុ វិញ្ញាបនប័ត្របញ្ជាក់ហ៊ីប៉ូតែក សលាកប័ត្រពត៌មាន និង លិខិតបញ្ជាក់សុរិយោដីអំពីប្រភេទ ស្ថានភាពគតិយុត្តិ លក្ខណៈរូប និង បន្ទុក នៃក្បាលដី ដោយផ្អែកលើឯកសារ និង សៀវភៅគោលបញ្ជីដី ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៤២'''. &lt;br&gt;
វិញ្ញាបនប័ត្រសំគាល់ម្ចាស់អចលនវត្ថុ ឬ ប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិកាន់កាប់អចលនវត្ថុត្រូវចេញឱ្យចំពោះតែកម្មសិទ្ធិករ ឬ អ្នកមានសិទ្ធិស្របច្បាប់លើអចលនវត្ថុនោះតែប៉ុណ្ណោះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៤៣''' . &lt;br&gt;
សលាកប័ត្រពត៌មានសុរិយោដីអាចត្រូវបានផ្ដល់ឱ្យជន ដែលបានស្នើសុំ ។ ភ្នាក់ងារ ដែលបានផ្ដល់ពត៌មាននេះត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះការផ្ដល់ពត៌មានមិនត្រឹមត្រូវដល់អ្នកស្នើសុំ ។ ពត៌មាន ដែលផ្ដល់ឱ្យមិននាំឱ្យជាប់ការទទួលខុសត្រូវដល់រដ្ឋបាលសុរិយោដីទេ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៤៤''' . &lt;br&gt;
លិខិតបញ្ជាក់សុរិយោដីគឺជាមូលដ្ឋាន នៃការអះអាងជាផ្លូវការមួយ នៃលិខិតគតិយុត្តិ ។
កម្មសិទ្ធិអចលនវត្ថុកើតឡើងដោយលិខិតលក់ អោយ ដូរ ឬ ជំរះមរតក ដែលត្រូវបានធ្វើឡើងដោយបុគ្គល ដែលមាននីតិសម្បទាដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ៦៥ នៃច្បាប់នេះ ។ លិខិតទាំងនោះត្រូវតែតំកល់ទុកនៅរដ្ឋបាលសុរិយោដី ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៤៥''' . &lt;br&gt;
លិខិតលក់ អោយ ដូរ ឬ ជំរះមរតកធ្វើឡើងជាឯកជនមិនអាចចុះបញ្ជីបានឡើយ ។ តតិយជនមិនអាចជំទាស់បាន លុះត្រាតែលិខិតនោះធ្វើឡើងតាមបែបបទ ដែលបានកំណត់ក្នុងមាត្រា ២៤៤ នៃច្បាប់នេះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៤៦''' . &lt;br&gt;
ប្រសិនបើលិខិតលក់ អោយ ដូរ ឬ ជំរះមរតក បានធ្វើឡើងតាមរូបមន្តយថាភូតដោយ
បុគ្គល ដែលមាននីតិសម្បទា ប៉ុន្តែមិនបានចុះបញ្ជីនៅសុរិយោដីទេ លិខិតនោះនៅតែតតិយជនអាចជំទាស់បាន ហើយកម្មសិទ្ធិករ និង សិទ្ធិវន្តត្រូវទទួលខុសត្រូវដោយខ្លួនឯង ក្នុងការខកខានចុះបញ្ជីនេះ ។

==មាតិកាទី ៧ : អំពីទោសប្បញ្ញត្តិ==
===ជំពូកទី ១៩ : អំពីការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិ===
'''មាត្រា ២៤៧''' . &lt;br&gt;
រាល់ការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិ និង សិទ្ធិច្បាប់ផ្សេងៗទៀតលើអចលនវត្ថុអាចជាបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌអនុលោមតាមបញ្ញត្តិ នៃច្បាប់នេះ ហើយការខូចខាតទាំងឡាយ ដែលបណ្ដាលមកពីអំពើនេះត្រូវដោះស្រាយដោយសំណងរដ្ឋប្បវេណី ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៤៨''' . &lt;br&gt;
ត្រូវចាត់ទុកជាការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិ និង សិទ្ធិស្របច្បាប់ផ្សេងៗទៀតលើអចលនវត្ថុជាបទល្មើសព្រហ្មទ័ណ្ឌក្នុងន័យច្បាប់នេះមាន : 
- រាល់អំពើប្រព្រឹត្តដោយជាក់ស្ដែង រំលោភកាន់កាប់អចលនវត្ថុដោយចេតនា ដោយមិនទទួលស្គាល់ប័ណ្ណចេញដោយរដ្ឋបាលសុរិយោដី
- រាល់អំពើប្រព្រឹត្តដោយជាក់ស្ដែង រារាំងអ្នកកាន់កាប់ដោយសន្តិភាព ឬ ភោគី នៃទ្រព្យមួយនៅក្នុងតំបន់មិនទាន់មានប្លង់សុរិយោដី ដែលរបបកម្មសិទ្ធិមិនទានបានពង្រឹងជាស្ថាពរតាមបញ្ញត្តិ នៃច្បាប់នេះ
- រាល់ការចូលកាន់កាប់មិនត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ ឬ មិនប្រក្រតីលើអចលនវត្ថុ ដែលជាទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋ ឬ ទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋ ដែលមិនស្របតាមមាត្រា ១៧មាត្រា ១៨ និងមាត្រា ១៩ នៃច្បាប់នេះ
- រាល់ការបំប្លែងពីសម្បទានមកជាកម្មសិទ្ធិ លើកលែងសម្បទានឆ្លើយតបទៅនឹងប្រយោជន៍សង្គម ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៤៩''' . &lt;br&gt;
ការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិក្នុងន័យ នៃមាត្រាខាងលើអាចជាទង្វើរបស់អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ឬ ជាទង្វើរបស់សាមញ្ញជន ដែលធ្វើដោយម្នាក់ឯង ឬ ដោយផ្សំគំនិតជាមួយភ្នាក់ងាររបស់អាជ្ញាធរ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៥០''' . 
&lt;br&gt;
មន្ត្រី ឬ អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ដែលបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិស្របច្បាប់លើអចលនវត្ថុត្រូវទទួលទោសរដ្ឋបាលបន្ថែមលើទោសព្រហ្មទណ្ឌ និង សំណងរដ្ឋប្បវេណី ។
&lt;br&gt;
====ផ្នែកទី ១ : អំពីការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិសាធារណៈ ឬ ឯកជនដោយសាមញ្ញជន====
== អត្ថបទកូនចំណងជើង ==
=====អនុផ្នែកទី ១ : អំពីការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិឯកជន=====
'''មាត្រា ២៥១''' . 
&lt;br&gt;
ជនណា ដែលបានក្លែងប័ណ្ណក្នុងគោលបំណងយកទៅប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការ ទោះជាក្នុងរូបភាពអ្វីក៏ដោយត្រូវផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ១ (មួយ) ឆ្នាំ ដល់ ៥ (ប្រាំ) ឆ្នាំ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៥២''' . 
&lt;br&gt;
ជនណា ដែលបានបំភាន់មន្ត្រីសុរិយោដីក្នុងការបំពេញបេសកកម្ម ឬ បំភាន់អាជ្ញាធរក្នុងការចុះបញ្ជីដីត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ៥០០.០០០ (ប្រាំសែន) រៀល ដល់ ៣.០០០.០០០ (បីលាន) រៀល ឬ / និង ដាក់ពន្ធនាគារពី ១ (មួយ) ខែ ដល់ ៦ (ប្រាំមួយ) ខែ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៥៣''' . 
&lt;br&gt;
ជនណា ដែលប្រើអំពើហិង្សាទៅលើអ្នកកាន់កាប់អចលនវត្ថុដោយសុចរិត ទោះជាមិនទាន់បានធ្វើប័ណ្ណ ឬ កំពុងមានទំនាស់ក៏ដោយ ត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ១.៥០០.០០០ (មួយលានប្រាំសែន) រៀល ដល់ ២៥.០០០.០០០ (ម្ភៃប្រាំលាន) រៀល ឬ / និង ដាក់ពន្ធនាគារពី ៦ (ប្រាំមួយ) ខែ ដល់ ២ (ពីរ) ឆ្នាំ ដោយពុំទាន់គិតបញ្ចូលនូវទោសប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សាប្រឆាំងមនុស្ស ។ បន្ថែមលើទោសខាងលើ អ្នកប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សាត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះសំណងរដ្ឋប្បវេណីដល់ជនរងគ្រោះ ដែលបណ្ដាលមកពីអំពើហិង្សារបស់ខ្លួន ។
បើអំពើហិង្សាខាងលើត្រូវបានបញ្ជាពីជនដទៃទៀតក្រៅពីអ្នកបង្ក ហើយជននោះមិនបានចូលរួមផ្ទាល់ក្ដី អ្នកបញ្ជានេះក៏ត្រូវទទួលការផ្ដន្ទាទោសដូចអ្នកប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សាផ្ទាល់ដែរ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៥៤''' . 
&lt;br&gt;
គ្មានករណីណាមួយ ដែលអនុញ្ញាតឱ្យប្រើប្រាស់កម្លាំងឯកជន ដើម្បីធានាចំពោះការគោរពប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ ឬ ចំពោះការប្រតិបត្តិសេចក្ដីសំរេចរបស់តុលាការក្នុងការបណ្ដេញចេញ ឬ ក្នុងការបង្គាប់ឱ្យចាកចេញបានឡើយ ។ ជនណា ដែលប្រើកម្លាំងឯកជនក្នុងហេតុផលនេះ ត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ៣.០០០.០០០ (បីលាន) រៀល ដល់ ២៥.០០០.០០០ (ម្ភៃប្រាំលាន) រៀល ឬ / និង ផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ៦ (ប្រាំមួយ) ខែ ដល់ ២ (ពីរ) ឆ្នាំ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៥៥''' . 
&lt;br&gt;
ជនណា ដែលបានលួចលក់ ឬ លួចបញ្ចាំអចលនវត្ថុ ដែលមិនមែនជារបស់ខ្លួនត្រូវផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ៦ (ប្រាំមួយ) ខែ ដល់ ៣ (បី) ឆ្នាំ ដោយមិនគិតដល់ព្យសនកម្ម ដែលបណ្ដាលមកពីអំពើរបស់ខ្លួន ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៥៦''' . 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករណា ដែលបានធ្វើការដាំដុះលើដីរបស់ខ្លួន ឬ ប្រគល់ដី ឬ ជួលដីឱ្យតតិយជនដាំដុះដោយចេតនានូវមុខដំណាំ ដែលច្បាប់ ឬ បទបញ្ជាហាមឃាត់ត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ១៥.០០០.០០០ (ដប់ប្រាំលាន) រៀល ដល់ ៤៥.០០០.០០០ (សែសិប ប្រាំលាន) រៀល ឬ / និង ផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារតាមច្បាប់ជាធរមាន ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៥៧''' . 
&lt;br&gt;
សហកម្មសិទ្ធិករអវិភាគ ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ចំណែករួម ដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ១៨០ នៃច្បាប់នេះត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ១.៥០០.០០០ (មួយលានប្រាំសែន) រៀលដល់ ៩.០០០.០០០ (ប្រាំបួនលាន) រៀល ។ ក្នុងករណីមិនរាងចាលត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ទ្វេដង ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៥៨''' . 
&lt;br&gt;
សហកម្មសិទ្ធិករ ដែលមិនព្រមចូលរួមទទួលបន្ទុកថែទាំចំណែករួម នៃសហកម្មសិទ្ធិខ្លួន ឬ មិនគោរពតាមលក្ខខណ្ឌ នៃសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ១៨៥ នៃច្បាប់នេះ ត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី៥០០.០០០ (ប្រាំសែន) រៀល ដល់៣.០០០.០០០ (បីលាន) រៀល ។

=====អនុផ្នែកទី ២ : អពីការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិ នៃទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈ =====
'''មាត្រា ២៥៩''' . 
&lt;br&gt;
ការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិ នៃទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈ ត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ៥.០០០.០០០ (ប្រាំលាន) រៀល ដល់ ៥០.០០០.០០០ (ហាសិបលាន) រៀល ឬ / និង ផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ១ (មួយ) ឆ្នាំ ដល់ ៥ (ប្រាំ) ឆ្នាំ ។
ចារីត្រូវមានកាតព្វកិច្ចចាកចេញពីទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈនោះជាបន្ទាន់ ។ ចារីគ្មានសិទ្ធិទារកំរៃអំពីពលកម្ម ឬ ការរៀបចំ ដែលបានធ្វើលើទ្រព្យនោះឡើយ ។
ក្នុងករណី ដែលអ្នកកំពុងកាន់កាប់ទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈ មុនច្បាប់នេះចូលជាធរមានហើយមានឯកសារសំអាង និង បញ្ជាក់ជាក់លាក់ថា ខ្លួនបានទិញពីជនណាម្នាក់អាចរាយការណ៍ជូនអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ដើម្បីអនុវត្តតាមវិធានច្បាប់ចំពោះបុគ្គល ដែលបានលក់ទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈនេះដោយខុសច្បាប់ និង ដើម្បីជាប្រយោជន៍របស់ខ្លួន ដែលបានរងគ្រោះដោយសារទង្វើនេះ ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ជនរងគ្រោះនេះពុំមានសិទ្ធិកាន់កាប់បន្តលើទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៦០''' . 
&lt;br&gt;
ជនណា ដែលបានលើកចេញ ឬ រំកិលចេញ ឬ បំផ្លាញចោលនូវបង្គោលស៊ីម៉ងត៍ដៅចំណុចឋានលេខា និង ទីតាំងផ្លាកសញ្ញាសុរិយោដី ត្រូវទទួលការព្រមានពីអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ។ ក្នុងករណីមិនរាងចាល ត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ៥០០.០០០ (ប្រាំសែន) រៀល ដល់ ៣.០០០.០០០ (បីលាន) ឬ / និង ផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ១ (មួយ) ខែ ដល់ ៦ (ប្រាំមួយ) ខែ ដោយមិនគិតដល់ព្យសនកម្ម ដែលបណ្ដាលមកពី អំពើរបស់ខ្លួន ។

====ផ្នែកទី ២ : អំពីការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិសាធារណៈ ឬ ឯកជនដោយអាជ្ញាធររដ្ឋបាល====
'''មាត្រា ២៦១''' . 
&lt;br&gt;
មន្ត្រី ឬ អាជ្ញាធរ ដែលបានប្រើអំណាចដោយរំលោភ ទោះមានបញ្ជាក្ដី ឬ គ្មានបញ្ជាក្ដី ដើម្បីដកហូតអចលនវត្ថុពីអ្នកកាន់កាប់ដោយសន្តិភាព ត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ១០.០០០.០០០ (ដប់លាន) រៀល ដល់ ២៥.០០០.០០០ (ម្ភៃប្រាំលាន) រៀល និង ត្រូវទទួលទោសរដ្ឋបាលថែមទៀត ។
ចាត់ទុកជាការរំលោភមាន ការក្លែងបន្លំ ការកសាងប័ណ្ណដោយបំពាន ការកៀបសង្កត់ ឬ វិធានការសម្ភារៈ ដើម្បីបណ្ដេញចេញធ្វើឡើងចំពោះអ្នកកាន់កាប់អចលនវត្ថុ ។
បើការដកហូតអចលនវត្ថុបានប្រព្រឹត្តទៅដោយអំពើហិង្សា ចារីត្រូវផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ៦ (ប្រាំមួយ) ខែ ដល់ ២ (ពីរ) ឆ្នាំ ថែមទៀត ។
អ្នកបញ្ជាដោយរំលោភត្រូវផ្ដន្ទាទោសដូចគ្នានឹងអ្នកប្រព្រឹត្តផ្ទាល់ដែរ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៦២''' . 
&lt;br&gt;
អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ឬ កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធគ្រប់ប្រភេទ ដែលបានរំលោភយកទ្រព្យជាអចលនវត្ថុក្នុងមណ្ឌល ដែលខ្លួនមានភារកិច្ចការពារសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ និង សន្តិសុខមកធ្វើជារបស់ខ្លួន ត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ៣.០០០.០០០ (បីលាន) រៀល ដល់ ៣០.០០០.០០០ (សាមសិបលាន) រៀល ឬ / និង ផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ២ (ពីរ) ឆ្នាំ ដល់ ៥ (ប្រាំ) ឆ្នាំ និង ត្រូវទទួលទោសរដ្ឋបាលថែមទៀត ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៦៣''' . 
&lt;br&gt;
អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ដែលព្រងើយកន្តើយ ឬ បណ្ដោយឱ្យសាមញ្ញជនប្រព្រឹត្តដោយរំលោភសិទ្ធិរបស់កម្មសិទ្ធិករ របស់ភោគី ឬ របស់អ្នកកាន់កាប់ដោយសន្តិភាពត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ១.០០០.០០០ (មួយលាន) រៀល ដល់ ១០.០០០.០០០ (ដប់លាន) រៀល និង ត្រូវទទួលទោសរដ្ឋបាលថែមទៀត ។ 
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៦៤''' . 
&lt;br&gt;
ការរំលោភធ្វើឡើងដោយមន្ត្រីសុរិយោដីត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ១.០០០.០០០ (មួយលាន) រៀល ដល់ ៥.០០០.០០០ (ប្រាំលាន) រៀល និង ត្រូវទទួលទោសរដ្ឋបាលថែមទៀត ។
រាប់ចូលជាការរំលោភ ការផ្ដល់ទិន្នន័យជាផ្លូវការខុស ការចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិខុស ការបិទបាំងហ៊ីប៉ូតែក ឬ បន្ទុកផ្សេងៗ ការបោះគោលព្រំដីខុសដោយចេតនា និង រាល់ការធ្វេសប្រហែសក្នុងការធ្វើលេខាចារិកលើឯកសារសុរិយោដី ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៦៥''' . 
&lt;br&gt;
រាល់ការប៉ះពាល់ធ្វើឡើង ដោយប្រឆាំងនឹងសិទ្ធិលើដីរបស់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចដោយអាជ្ញាធរ ដែលទទួលខុសត្រូវគ្រប់គ្រងតំបន់ ដែលអចលនវត្ថុនោះតាំងនៅ ត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ១.៥០០.០០០ (មួយលានប្រាំសែន) រៀល ដល់ ៩.០០០.០០០ (ប្រាំបួនលាន) រៀល ឬ / និង ផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ២ (ពីរ) ឆ្នាំ ដល់ ៥ (ប្រាំ) ឆ្នាំ និង ត្រូវទទួលទោសរដ្ឋបាលថែមទៀត ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៦៦''' . 
&lt;br&gt;
ការប៉ះពាល់អចលនវត្ថុរបស់វត្ត ដោយបុគ្គល ដែលទទួលបន្ទុកគ្រប់គ្រងត្រូវបង្ខំឱ្យសងទ្រព្យនោះវិញ និង ត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ១.៥០០.០០០ (មួយលានប្រាំសែន) រៀលដល់ ៩.០០០.០០០ (ប្រាំបួនលាន) រៀល ។

==មាតិកាទី ៨ : អវសានប្បញ្ញត្តិ==
'''មាត្រា ២៦៧''' . 
&lt;br&gt;
បទប្បញ្ញត្តិទាំងឡាយណា ដែលផ្ទុយនឹងច្បាប់នេះ ត្រូវទុកជានិរាករណ៍ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៦៨''' . 
&lt;br&gt;
ច្បាប់នេះត្រូវបានប្រកាសជាប្រញាប់ ។

== សទ្ទានុក្រម ==
LEXIQUE
&lt;br&gt;
=== '''ក . ខ . គ. ឃ . ង ''' ===
'''កម្មសិទ្ធិ''' (propriété) : សិទ្ធិពេញលេញជាម្ចាស់លើទ្រព្យ ។ សិទ្ធិនេះរួមបញ្ចូលទាំងសិទ្ធិប្រើប្រាស់ សិទ្ធិអាស្រ័យផល និង សិទ្ធិចាត់ចែងលើទ្រព្យ ។ 
&lt;br&gt;
'''កម្មសិទ្ធិករ'''  (Propriétaire) : ម្ចាស់កម្មសិទ្ធិលើទ្រព្យ និង មានសិទ្ធិប្រើប្រាស់សិទ្ធិអាស្រ័យផល និង សិទ្ធិចាត់ចែងលើទ្រព្យ ដែលជារបស់ខ្លួន ។ 
&lt;br&gt;
'''កតិកាភេទ'''  (Rescision) : កិរិយាបដិសេធកិច្ចសន្យាណាមួយដោយមកពីកិច្ចសន្យានោះមានវិការៈដល់ឫសគល់ នៃការព្រមព្រៀងគ្នា ។ ក្នុងទីនោះកតិកាភេទ បានន័យថាបដិសេធកិច្ចសន្យាលក់ចោល ដោយមកពីលក់អចលនវត្ថុមានវិការៈអាថ៌កំបាំង ។ 
&lt;br&gt;
'''កាតព្វកិច្ច''' (Obligation) : ចំណង នៃសិទ្ធិ ដែលបង្ខំជនម្នាក់ឱ្យផ្ទេរកម្មសិទ្ធិ ឬ សិទ្ធិណាមួយឱ្យបំពេញនូវកិច្ចការណាមួយ ឬ ឱ្យឈប់បំពេញនូវកិច្ចការណាមួយដល់ជនម្នាក់ទៀត ។ 
&lt;br&gt;
'''ការជំរះមរតក''' (Règlement des successions) : កិរិយាធ្វើបញ្ជីទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ខ្មោច អោយដឹងថានៅសល់ប៉ុន្មាន បាត់ប៉ុន្មាន ដើម្បីនឹងចែកគ្នារវាងទាយាទ និង ទាយាទ ។ 
&lt;br&gt;
'''ការ្យ''' (Ouvrage) : ផលអ្វីទាំងពួង ដែលកើតមកពីស្នាដៃជាង ឬ ស្នាដៃសិល្បករ ។ ឧទាហរណ៍ : តុ ទូ ជាការ្យរបស់ជាង ឯប្រលោមលោកជាការ្យរបស់អ្នកនិពន្ធ ។
&lt;br&gt;
'''កើយ''' (Balcon) : រានហាលតូចគ្មានសរសរទ្រពីក្រោមទេតែមានបង្កាន់ដៃព័ទ្ធជុំវិញ ។ 
&lt;br&gt;
'''កូនបំណុល''' (Debiteur) : ជនជំពាក់ប្រាក់ ឬ ជំពាក់កាតព្វកិច្ចគេ ។ 
&lt;br&gt;
'''កំពែង''' (Cloture) : ស្នាមភ្លោះ របង ភ្លឺ ។ 
&lt;br&gt;

=== '''ច . ឆ . ជ . ឈ. ញ ''' ===

'''ចរន្តការ''' (Mise a jour) : ការកត់ត្រាទុកជាប្រចាំក្នុងឯកសារសុរិយោដីនូវរាល់ការប្រែប្រួល ឬ ការផ្លាស់ប្ដូរដោយយោងតាមឯកសារគតិយុត្ដ ។ 
&lt;br&gt;
'''ចារី''' (Auteur) : អ្នកប្រព្រឹត្ត អ្នកដៃដល់ ។ 
&lt;br&gt;
'''ច្បាប់''' (Loi) : លិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្ត ដែលអនុម័តដោយអង្គការនីតិបញ្ញត្តិ (សភា) និង ចូលជាធរមានតាមរយៈព្រះរាជក្រមប្រកាសអោយប្រើ ។ 
&lt;br&gt;
'''ឆន្ទានិសិទ្ធិ''' (Pouvoir discretionnaire) : អំណាច ដែលប្រគល់ដល់អាជ្ញាធរអោយរើសយកមធ្យោបាយណាមួយតាមចិត្តខ្លួនមកដោះស្រាយបញ្ហាណាមួយ ។ 
&lt;br&gt;
'''ជនជាតិដើមភាគតិច''' (Indigène) : ជនជាតិខ្មែរដើម ។

=== '''ដ . ឋ . ឌ . ឍ. ណ ''' ===


=== '''ត . ថ . ទ . ធ . ន''' ===
'''តតិយជន''' (Tiers, tièrce) : ជនទីបី ឬ ភាគីទីបីក្នុងរឿង ។ អ្នកដទៃ ឬ អ្នកក្រៅ ។ ឧទាហរណ៍ : អ្នកលក់ និង អ្នកទិញ ជាភាគីទី១ និង ទី២ ។ អ្នកផ្សេងទៀតក្រៅពីអ្នកលក់ និង អ្នកទិញ ហៅថាតតិយជន ។ 
&lt;br&gt;
'''តីរឋាន''' (Quai) : ការ្យ ដែលបានកសាងនៅក្នុងកំពង់ផែ ឬ លើច្រាំងទន្លេសម្រាប់នាវាចូលចត សម្រាប់អ្នកដំណើរឡើងចុះនាវា និង សម្រាប់ផ្ទុកទំនិញ និង ដាក់ទំនិញចុះ ។ 
&lt;br&gt;
'''តែងតាំង''' (Nommer) : អោយមុខការ អោយគុណភាព ផ្ដល់ឋានៈនាទី ។ ឧទាហរណ៍ : ឈ្មោះ &quot;ក&quot; បានតែងតាំងឈ្មោះ &quot;ខ&quot; ជាទាយាទរបស់ខ្លួន ។ 
&lt;br&gt;
'''ថ្លោះសិទ្ធិ''' (Decheance du droit) : ប្រាស់ចាកសិទ្ធិ បាត់បង់សិទ្ធិដោយហេតុទណ្ឌកម្ម ឬ ដោយហេតុមិនបានបំពេញលក្ខខណ្ឌ ដែលច្បាប់ ឬ កិច្ចសន្យាតម្រូវអោយបំពេញក្នុងរយៈពេលមានកំណត់ ។ 
&lt;br&gt;
'''ទាយាទ''' (Heritier) : អ្នក ដែលច្បាប់តម្រូវអោយទទួលមរតកពីជនណាម្នាក់ ។ ឧទាហរណ៍ : កូនជាទាយាទរបស់ឪពុក ម្ដាយ ចៅជាទាយាទរបស់ជីដូន ជីតា ដែលឥតមានបច្ឆាញាតិជាតំណវង្ស ។ 
&lt;br&gt;
'''ទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈ''' (Domaine public) : ទ្រព្យ ដែលត្រូវរក្សាអោយគង់រូបតាមធម្មជាតិជារបស់វាដើម្បីទុកអោយអ្នករួមសង្គមប្រើប្រាស់ជាអង្វែងទៅដូចជា : ស្ពាន ថ្នល់ ... ។ ល ។ ទ្រព្យទាំងអស់នេះស្ថិតនៅជាប្រយោជន៍សាធារណៈមិនអាចលក់ ដូរ និង គ្មានកំណត់អាជ្ញាកាលទេ ។ 
&lt;br&gt;
'''ទ្រព្យសម្បត្តិឯកជន''' (Domaine privé) : ទ្រព្យរបស់សង្គម ដែលមិនសម្រាប់ឱ្យជនក្នុងសង្គមនោះប្រើប្រាស់ជាសាធារណៈទូទៅទេ ជាសម្បត្តិ ដែលសង្គមអាចលក់ ដូរ ជួល ធ្វើអំណោយបាន ។ 
&lt;br&gt;
'''ធនលាភ''' (Rente) :  ផល ដែលផ្ដល់អោយមករាល់ឆ្នាំ ដូចជាការប្រាក់ ឈ្នួលដីឈ្នួលផ្ទះជាដើម ។ 
&lt;br&gt;
'''ធម្មានុរូប''' (Legitime) : ដែលមានគុណភាពជាអ្វីមួយតាមច្បាប់ ។ ឧទាហរណ៍ : ចៅហ្វាយស្រុកជាអាជ្ញាធរធម្មានុរូប ។ កូន ដែលកើតពីឪពុក-ម្ដាយ ដែលមានខាន់ស្លា ហៅថាកូនធម្មានុរូប ឬ កូនមានខាន់ស្លា ។ 
&lt;br&gt;
'''និទាយាទភាព''' (Desherence) : ភាពឥតអ្នកត្រូវទទួលមរតក ។ 
&lt;br&gt;
'''និទ្ទេស''' (Mention) : សេចក្ដី ដែលចុះដោយសង្ខេបនៅលើរឹមទំព័រ ឬ នៅខាងចុងទំព័រ នៃលិខិតណាមួយ ។ 
&lt;br&gt;
'''និរាករណ៏''' (Abrogation) : ការលុបចោលលែងអោយប្រើច្បាប់នោះតទៅទៀត ។ 
&lt;br&gt;
'''នីត្យានុកូល''' (Légal) : ដែលកើតមកពីច្បាប់ ដែលច្បាប់តាក់តែងមក ។ 
&lt;br&gt;
'''នីតិបុគ្គល''' (Personne morale) : ក្រុមមនុស្ស ដែលច្បាប់ទទួលស្គាល់ថាជាបុគ្គលដែរតែដទៃពីសមាជិក នៃខ្លួន ។ ឧទាហរណ៍ : ពុទ្ធិកសមាគមជានីតិបុគ្គល ក្រុមហ៊ុនធ្វើស្ករ ក៏ជានីតិបុគ្គលដែរ ។ 
&lt;br&gt;
'''នីតិបុគ្គល នៃនីតិសាធារណៈ''' (Personne morale du droit privé) : ក្រុមរាជការសាធារណៈ ។ ឧទាហរណ៍ : រដ្ឋ ខេត្ត ឃុំ ឬ គ្រឹះស្ថានសាធារណៈ ដូចជាសកលវិទ្យាល័យជាដើម ។ 
&lt;br&gt;
'''នីតិបុគ្គល នៃនីតិឯកជន''' (Personne morale du droit privé) : សមាគម ក្រុមហ៊ុន ក្រុមមូលនិធិ ។ 
&lt;br&gt;
'''នីតិវិធី''' (Procédure) : វិធី ដែលតុលាការប្រើប្រាស់ ដើម្បីចាត់ចែងរឿងក្ដីតាំងពីដើមរហូតដល់ចប់ ។ 
&lt;br&gt;
'''នីតិសម្បទា''' (Habilité) : សមត្ថភាព ដែលច្បាប់បើកអោយជនម្នាក់ៗមានយ៉ាងគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីធ្វើការអ្វីមួយ ។ 
&lt;br&gt;

=== '''ប . ផ . ព . ភ . ម''' ===
&lt;br&gt;
'''បទបញ្ជា''' (Règlement) : លិខិតបទដ្ឋាន ដែលចេញដោយអង្គការ ឬ អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ។ បទ
&lt;br&gt;
'''ប្បញ្ញត្តិ''' (Disposition) : សេចក្ដីបញ្ញត្តិរបស់ច្បាប់ ឬ របស់មាត្រាណាមួយ នៃច្បាប់ខសំខាន់របស់លិខិតក្នុងតុលាការ ។
&lt;br&gt;
'''បដិគាហក''' (Donataire) : អ្នកទទួលអំណោយ 
&lt;br&gt;
'''បដិប្បញ្ញត្តិ''' (Derogation) : ការតាំងបញ្ញត្តិផ្ទុយ ឬ មិនស្រប ។ 
&lt;br&gt;
'''ប័ណ្ណ''' (Titre) : លិខិត ដែលមានរូបមន្តយថាភូត ( ដែលមានរូបភាព និង ទម្រង់ត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់) សម្រាប់បញ្ជាក់សិទ្ធិណាមួយ ។ 
&lt;br&gt;
'''ប្លង់សុរិយោដី''' ឬ '''ផែនទីសុរិយោដី''' ឬ '''ប្លង់ក្បាលដី''' (Plan cadastral) : ប្លង់រួម នៃដីតំបន់ណាមួយ ដែលមន្ត្រីជំនាញសុរិយោដីបានវាស់វែង គួរបំពេញយ៉ាងត្រឹមត្រូវ និង គ្រប់គ្រាន់តាមបទដ្ឋានបច្ចេកទេស ហើយដាក់លេខក្បាលដី ឬ ដីឡូត៍យ៉ាងច្បាស់លាស់ ។ 
&lt;br&gt;
'''បន្ទុក / ភារៈ / ធុរៈ''' (Charges) : មុខការ / មុខងារ / អាណត្តិ / ប្រតិកម្ម ដែលជនណាម្នាក់ធ្វើ ឬ បំពេញ ។ 
&lt;br&gt;
'''បាលិត''' (Pupille) : កូនកំព្រាជាអនីតិជន ដែលស្ថិតនៅក្រោមអាណាព្យាបាល នៃជនណាម្នាក់ ។
&lt;br&gt;
'''បុព្វសិទ្ធិ''' (Prerogative) : សិទ្ធិជាពិសេស ដែលឱ្យដាច់ទៅលើមុខងារ ឬ ទៅលើក្រុមនីមួយៗ លើសពីអ្នកដទៃ ។ 
&lt;br&gt;
'''បុរិមា''' (Préference) : សិទ្ធិ ដែលបើកអោយជនណាម្នាក់បានអ្វីមួយមុនជនឯទៀត ។ 
&lt;br&gt;
'''បេតិកភណ្ឌ''' (Patrimoine) : ទ្រព្យ ដែលជនម្នាក់ៗមាន និង បំណុល ដែលជនម្នាក់ៗជំពាក់គេ ។ ទាំងទ្រព្យ ទាំងបំណុលរបស់ជនម្នាក់ៗហៅថា &quot;បេតិកភណ្ឌ&quot; ។ 
&lt;br&gt;
'''ប្រតិសិទ្ធិ''' (Ayant cause) : អ្នកទទួលសិទ្ធិបន្តពីគេដើម្បីប្រកបការរបស់ខ្លួនផង និង ជំនួសគេផង ប្រធាន
&lt;br&gt;
'''សក្កិ''' (Force majeure) : ព្រឹត្តិការណ៍ ដែលកើតឡើងដោយមិនដឹងជាមុនមិនអាចប៉ាន់ស្មានជាមុនបាន និង មិនអាចជំនះបាន ។ 
&lt;br&gt;
'''ប្រទានកម្ម''' (Donation) : ការអោយ-អំណោយ ។ 
&lt;br&gt;
'''ប្រាតិភោគភណ្ឌិក''' (Sureté réelle) : ការយកទ្រព្យទៅធានាបំណុល ។ ឧទា: ការបញ្ចាំស្រែជាប្រាតិភោគភណ្ឌិកអចលនវត្ថុ ។ ការបញ្ចាំខ្សែមាសជា ប្រាតិភោគភណ្ឌិកចលនវត្ថុ ។ (ក្រមរដ្ឋប្បវេណីចាស់ប្រើប្រាតិភោគប្រត្យក្ស) ។
&lt;br&gt;
'''ផលទុន''' (Revenu) : ផល ឬ ចំណេញ ដែលកើតមកពីប្រាក់ទុន ឬ ពីមូលនិធិ ដែលគេយកទៅប្រកបមុខរបរណាមួយ ។
&lt;br&gt;
'''ផលធម្មជាតិ''' (Fruit naturel) : ផលិតផល ដែលកើតអំពីដីធ្លី ឬ កូនសត្វស្រុក ដែលកើតពីមេបាវា ។ 
&lt;br&gt;
'''ផលស៊ីវិល''' (Fruit civil) : ប្រាក់ ដែលបានមកពីវត្ថុ ឬ ពីប្រាក់ដូចជាការប្រាក់ ឬ ឈ្នួលផ្ទះជាដើម ។ 
&lt;br&gt;
'''ផលុបភោគ''' (Usufruit) : សិទ្ធិបរិភោគ និង ប្រើប្រាស់ផល និង ផលទុន ដែលកើតមកពីទ្រព្យជាកម្មសិទ្ធិរបស់អ្នកដទៃ ។ 
&lt;br&gt;
'''ផលុបភោគី''' (Usufruitier) : អ្នកបាននូវផលុបភោគ អ្នកស៊ីផល ។ 
&lt;br&gt;
'''ព្យសនកម្ម''' (Préjudice) : ការខូចខាត ឬ សេចក្ដីវិនាសអន្តរាយដល់រូបកាយក្ដី ដល់សំភារៈក្ដី ដល់ទឹកចិត្តក្ដី ដែលបណ្ដាលមកពីអំពើរបស់អ្នកដទៃ ។ 
&lt;br&gt;
'''ព្រឹត្តិការណ៍''' (Evenement) : អ្វីៗ ដែលកើតមានឡើង ឬ  ដែលប្រព្រឹត្តទៅ ។ 
&lt;br&gt;
'''ភតិសន្យាបតី''' (Bailleur) : ម្ចាស់អចលនវត្ថុ ដែលដាក់អចលនវត្ថុជួលអោយអ្នកដទៃ ។ 
&lt;br&gt;
'''ភាគី''' (Partie) : គូក្ដី គូសញ្ញា ជនម្ខាងៗ នៃកិច្ចសន្យា ។ 
&lt;br&gt;
'''ភោគៈ''' (Possession) : សិទ្ធិ ដែលជនម្នាក់ៗមានលើទ្រព្យណាមួយជាបណ្ដោះអាសន្ន មិនទាន់ស៊ប់ជារបស់ខ្លួនមែនទែនទេ ។ &quot;ភោគៈ&quot; ជាពាក្យផ្ទុយនឹងកម្មសិទ្ធិ ដែលជាសិទ្ធិពេញបរិបូរណ៍របស់ជនម្នាក់ៗលើទ្រព្យណាមួយ ។ ឧទា: ដីមានប្លង់សុរិយោដី ជាដីកម្មសិទ្ធិ ឯដីមិនទាន់មានប្លង់សុរិយោដី គឺភោគៈ ។ 
&lt;br&gt;
'''ភោគី''' (Possesseur) : អ្នកទទួលភោគៈ ។ 
&lt;br&gt;
'''មធ្យោបាយ''' (Moyen) : អ្វី ដែលជាគ្រឿងសម្រាប់យកទៅដោះស្រាយកិច្ចការ ឬ បញ្ហាណាមួយ ។ 
&lt;br&gt;
'''មាតិកា''' (Titre) : មេសេចក្ដី ដើមសេចក្ដី ចំណែកធំៗ នៃច្បាប់ ។ 
អត្ថបទច្បាប់ចែកចេញជាគន្ថី គន្ថីចែកចេញជាមាតិកា ។ មាតិកាចែកចេញជាជំពូក ជំពូកនិមួយៗចែកចេញជាផ្នែក ។ 
&lt;br&gt;
=== '''យ . រ . ល . វ''' ===
&lt;br&gt;
'''យថាហេតុ''' (Eventualité) : ហេតុ ដែលពឹងផ្អែកទៅលើព្រឹត្តិការណ៍ណាមួយ គឺថាបើព្រឹត្តិការណ៍នោះកើតឡើងយ៉ាងណា ហេតុនោះក៏ត្រូវធ្វើយ៉ាងនោះដែរ ។ 
&lt;br&gt;
'''យ៉'''  (Saillie) : ចំណែកផ្ទះ ដែលចេញពីជញ្ជាំងទៅខាងមុខ ។ 
&lt;br&gt;
'''រូបមន្ត''' (Formule) : ការងារ ដែលត្រូវបំពេញអោយមានរូបតាមច្បាប់កំណត់ ។ 
&lt;br&gt;
'''រូបវន្តបុគ្គល''' (Personne physique) : បុគ្គល ដែលមានរូបមែនៗ គឺមនុស្សមែនៗ ផ្ទុយនឹងនីតិបុគ្គល ដែលជាមនុស្សដោយសន្មតតាមរបៀបច្បាប់ ។ 
&lt;br&gt;
'''លេខាចារឹក''' (Inscription) : ការកត់ត្រារឿងហេតុអ្វីមួយចូលក្នុងសៀវភៅ ឬ បញ្ជីតាមរូបមន្ត ដែលបានកំណត់ដើម្បីគ្រប់គ្រងអចលនវត្ថុអោយបានត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ ។ 
&lt;br&gt;
'''លក្ខខណ្ឌ''' (Condition) : គុណភាព ដែលត្រូវមាន ឬ ខ ដែលត្រូវបំពេញអោយគ្រប់ចំនួន ដើម្បីអោយបានសម្រេចបំណងណាមួយ ។ 
&lt;br&gt;
'''លក្ខណៈ''' (Caractère) : ភិនភាគ ឬ កពារ កិរិយា បែបបទ ។ 
&lt;br&gt;
'''លទ្ធកម្ម''' (Acquisition) : ការបានឡើងជាភោគី ឬ ជាកម្មសិទ្ធិករ នៃវត្ថុណាមួយដោយការងាររបស់ខ្លួនក្ដី ដោយទិញក្ដី ដោយដូរក្ដី ដោយសន្តតិកម្មក្ដី ។ 
&lt;br&gt;
'''លិខិតយថាភូត''' (Acte authentique) : លិខិតធ្វើតាមរូបមន្ត នៃច្បាប់ ដូចជាលិខិតបញ្ជាក់ជាដើម ។ 
&lt;br&gt;
'''វិធាន''' (Regle) : មូលសាស្ត្រ ច្បាប់ បន្ទាត់ ។
&lt;br&gt;
'''វិធានការ''' (Mesure) : មធ្យោបាយ សេចក្ដីប្រយ័ត្ន របៀបចាត់ចែងឡើងដើម្បីបង្ការ ឬ ទប់ទល់នឹងអ្វីមួយ ។ 
&lt;br&gt;
'''វិការៈអាថ៌កំបាំង''' (Vice cache) : គុណវិបត្តិ ឬ ការខូចខាត នៃវត្ថុអ្វីមួយ ដែលបានលក់ ហើយ ដែលគេពិនិត្យមើលលើកដំបូងទៅគ្មានឃើញថាវត្ថុនោះខូចខាតទេ ប៉ុន្តែពេលយកវត្ថុនោះទៅប្រើប្រាស់ ប្រើពុំកើតឡើយ ។ 
&lt;br&gt;
=== '''ស . ហ . ឡ''' ===

'''សន្តតិកម្ម''' (Succession) : ការផ្ទេរតាមច្បាប់នូវទ្រព្យរបស់អ្នកស្លាប់អោយទៅអ្នករស់ ។ មតិក ឬ ទ្រព្យរបស់ខ្មោច ដែលត្រូវបានទៅទាយាន (អ្នកបន្តមតិក)  ។ 

សន្តតិជន (Successor) ជន​ដែល​ទទួល​បន្ត​នូវ​សិទ្ធិ​និង​ករណីយកិច្ច​របស់​មរតកជន​តាម​រយៈ​សន្តតិកម្ម (ជន​ដែល​ទទួល​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ​ពី​អ្នក​ស្លាប់) ។&lt;br&gt;
'''សៀវភៅគោលបញ្ជីដី''' (Régistre foncier) : បញ្ជីគោលសម្រាប់កត់ត្រានូវខ្លឹមសារ នៃទិន្នន័យ ដែលបង្កើតជាស្ថានភាព នៃសិទ្ធិទាក់ទងទៅនឹងទ្រព្យណាមួយ ។ ទាក់ទង នឹងស្ថានភាពនេះ ជាទូទៅត្រូវបានកាន់កាប់ និង ធ្វើចរន្តការតាមលំដាប់ពេលវេលា ។ 
&lt;br&gt;
'''សំរង់សុរិយោដី''' (Relevé cadastral) : សេចក្ដីដកស្រង់នូវទិន្នន័យពាក់ព័ន្ធនឹងបច្ចេកទេស និង គតិយុត្តក្នុងវិស័យសុរិយោដី ពីស្ថានភាពជាក់ស្ដែងលើដីយកមកកសាងជាឯកសារសុរិយោដីដើម្បីធានាសិទ្ធិស្របច្បាប់របស់កម្មសិទ្ធិករ ។ 
&lt;br&gt;
'''សម្បទាន''' (Concession) : អចលនវត្ថុ (ដីធ្លី) ដែលរដ្ឋផ្ដល់អោយរូបវន្តបុគ្គល ឬ នីតិបុគ្គល សម្រាប់សង់លំនៅឋាន ឬ / និង បង្កបង្កើនផលដោះស្រាយជីវភាពរស់នៅក្នុងទំហំដីតូច ពិសេសសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រ (សម្បទានឆ្លើយតបទៅនឹងប្រយោជន៍សង្គម) ឬ សម្រាប់ធ្វើការដាំដុះធ្វើអាជីវកម្មកសិឧស្សាហកម្មក្នុងទំហំដីធំទូលាយ ពិសេសសម្រាប់អ្នកវិនិយោគទុន (សម្បទានឆ្លើយតបទៅនឹងប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច) តាមរយៈកិច្ចសន្យាផ្ដល់សម្បទានដោយត្រូវបង់ប្រាក់ជូនរដ្ឋ ។ 
&lt;br&gt;
'''សម្បទានិក''' (concessionnaire) : អ្នកទទួលបានសម្បទាន ។ 
&lt;br&gt;
'''សមាមាត្រ''' (Proportion) : ការ ឬ របស់អ្វីមួយ ដែលសម ដែលល្មមនឹងការ ឬ នឹងរបស់មួយទៀត ។ ឧទា: ទណ្ឌកម្ម ដែលតុលាការបានផ្ដន្ទានេះមានសមាមាត្រនឹងអំពើ ដែលជននោះបានប្រព្រឹត្តហើយគឺថាសមរម្យនឹងអំពើនោះហើយ ។ 
&lt;br&gt;
'''សមូហភាព''' (Collectivité) : ជនទាំងឡាយ ដែលមករួមគ្នាជាក្រុម ឬ ជាសម្ព័ន្ធមួយ ។ មនុស្សទាំងអស់ក្នុងឃុំ ឬ ក្នុងស្រុក ឬ ក្នុងក្រុងណាមួយហៅថាសមូហភាព ។ 
&lt;br&gt;
'''សហកម្មសិទ្ធិ''' (Co-propriété) : កម្មសិទ្ធិតែមួយជារបស់ប្រជាជនច្រើននាក់ ។ ឧទា: ជនច្រើននាក់រួបរួមគ្នាទិញរថយន្តមួយ ។ រថយន្តនោះជាសហកម្មសិទ្ធិរបស់ជនទាំងឡាយ ដែលទិញនោះ ។ 
&lt;br&gt;
'''សហកម្មសិទ្ធិករ''' (Co-propriétaire) : អ្នក ដែលមានសហកម្មសិទ្ធិ ។ 
&lt;br&gt;
'''សហគមន៍''' (Communauté) : អ្វីៗ ដែលជនទាំងឡាយយកមករួមគ្នា ។ ទ្រព្យសហគមន៍គឺទ្រព្យ ដែលប្ដី-ប្រពន្ធរកបានជាមួយគ្នា ។ 
&lt;br&gt;
'''សហទាយាទ''' (Co-heritier) : អ្នក ដែលត្រូវចូលរួមក្នុងការចែកមតិកណាមួយ ។ 
&lt;br&gt;
'''សហព័ទ្ធ''' (Conjoint) : ប្ដី ឬ ប្រពន្ធ ឬ ទាំងប្ដីទាំងប្រពន្ធ ។ 
&lt;br&gt;
'''ស្ថាពរ''' (Definitif) : មាំមួន ជាប់រហូត ។ ឧទា: សាលក្រមជាស្ថាពរគឺសាលក្រម ដែលកាត់សេចក្ដីជាស្រេចដាច់ខាតមិនត្រូវរុះរើទៀតទេ គីថា គូក្ដីមិនអាចប្ដឹងឧទ្ធរណ៍ ប្ដឹងសារទុក្ខបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''សិទ្ធិវន្ត''' (Ayant-droit) : អ្នកមានសិទ្ធិលើវត្ថុណាមួយ ។ 
&lt;br&gt;
'''សិល្បៈការ្យ''' ឬ '''ការ្យសិល្បៈ''' (Ouvrage d'art) : សំណង់ធំៗមានសារៈសំខាន់ ធ្វើអំពីដែក ឬ / និង ស៊ីម៉ងត៍ដូចជា ស្ពាន អង់តែនវិទ្យុ-ទូរទស្សន៍ ផ្លូវរូងក្នុងដី ឬ ភ្នំ ។ 
&lt;br&gt;
'''សេវភាព''' (Servitude) : បន្ទុក ដែលផ្ទុកលើអចលនវត្ថុមួយ (ដីបំរើ ឬ ដីក្រោម) ដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់អចលនវត្ថុមួយទៀត (ដីប្រើ ឬ ដីលើ) ដែលជារបស់កម្មសិទ្ធិករផ្សេងទៀត ។ ឧទា: ស្រែក្រោមមានសេវភាពខាងទទួលទឹកពីស្រែលើ ។ ស្រែក្រោមហៅថាស្រែបំរើ ហើយស្រែលើហៅថាស្រែប្រើ ។ 
&lt;br&gt;
'''ហិតូបត្ថម្ភកៈ''' (Curateur) : ជន ដែលច្បាប់ចាត់អោយឃុំគ្រងទ្រព្យរបស់អនីតិជន ឬ ទ្រព្យរបស់ ជនល្ងីល្ងើជាដើម ។&lt;br&gt;
'''ហ៊ីប៉ូតែក''' (Hypotheque) : [មើល​ពាក្យ​ អ៊ីប៉ូតែក ឬ និក្ខេប]&lt;br&gt;

=== '''អ''' ===
'''អច្ឆយទាន''' (Legs) : សំបុត្របណ្ដាំ ដែលផ្ដាំអោយចែកទ្រព្យមតិកណាមួយអោយទៅជនណាម្នាក់ ឬ ច្រើននាក់ ។
&lt;br&gt;
'''អឌ្ឍសិទ្ធិ''' (Mitoyen) :  ដែលមានសិទ្ធិពាក់កណ្ដាលម្នាក់ ដែលជារបស់ជនពីរនាក់ និង ជាព្រំ នៃកម្មសិទ្ធិ នៃជនទាំងពីរនាក់នោះផង ។ ឧទា: ជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិគឺជញ្ជាំងរបស់ជនពីរនាក់ ដែលមានផ្ទះជាប់គ្នា ។ 
&lt;br&gt;
'''អឌ្ឍសិទ្ធិភាព''' (Mitoyenneté) : ភាព ដែលជាអឌ្ឍសិទ្ធិ ។ 
&lt;br&gt;
'''អត្តសញ្ញាណ''' (Identité) : សញ្ញាទាំងអស់ នៃជនម្នាក់ៗ ដែលជាគ្រឿងសំគាល់កុំអោយភាន់ច្រឡំ និង ជនម្នាក់ទៀត ។
&lt;br&gt;
'''អត្តាធិនភាព''' (Emancipation) : ការបើកអោយក្មេង ដែលនៅក្នុងអនីតិភាពនៅឡើយគ្រប់គ្រងខ្លួន និង ទ្រព្យសម្បត្តិខ្លួនដោយខ្លួនឯង ។ 
&lt;br&gt;
'''អត្ថគាហក''' (Beneficiaire) : អ្នក ដែលបានចំណេញ ឬ បានកំរៃពីវត្ថុណាមួយ ពីគុណប្រយោជន៍អ្វីមួយ ឬ ពីឯកសិទ្ធិណាមួយ ។ 
&lt;br&gt;
'''អនុបយោគ''' (Desaffectation) : ការលែងប្រើតាមការចាត់ការលុបនូវគម្យស្ថាន នៃអគារសាធារណៈ ។ នៅទីនេះច្បាប់អនុបយោគ ជាច្បាប់ ដែលរំសាយពីប្រភេទទ្រព្យសម្បត្តិមួយទៅប្រភេទទ្រព្យសម្បត្តិមួយទៀត ដូចជារំសាយពីទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈមកជាសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋជាដើម ។
&lt;br&gt;
'''អវយវភេទ''' (Demembrement) : ការបាក់បែកអវយវៈ ។ ក្នុងច្បាប់ អវយវភេទបានន័យថា ការផ្ទេរសិទ្ធិរបស់ខ្លះរបស់ខ្លួនលើកម្មសិទ្ធិណាមួយអោយទៅអ្នកដទៃ ។ 
&lt;br&gt;
'''អវិភាគកម្ម''' (Indivision) : ភាព ដែលចែកគ្នាមិនបាន ។ ឧទា: ផ្ទះមួយជាមរតករបស់កូន ៥នាក់ ពុះផ្ទះនោះចែកគ្នា ផ្ទះនោះនឹងអន្តរាយជាមិនខាន ។ ដូច្នេះនេះជាមរតកអវិភាគ ។ 
&lt;br&gt;
'''អសារកម្មសិទ្ធិ''' (Nue-propriété) : កម្មសិទ្ធិ ដែលឥតអោយផលដល់ម្ចាស់កម្មសិទ្ធិទេ ដោយហេតុថា ម្ចាស់កម្មសិទ្ធិនោះអោយសិទ្ធិខ្លួនទៅអ្នកដទៃស៊ីផល នៃកម្មសិទ្ធិនេះទាំងអស់ ។ 
&lt;br&gt;
'''អាណាព្យាបាល''' (Tuteur) : បុគ្គល ដែលមានភារកិច្ចតំណាងអោយអនីតិជន ។ 
&lt;br&gt;
'''អាជ្ញាធរ''' (Autorité) : អ្នកទ្រទ្រង់អំណាច អ្នករាជការ ដែលកាន់អំណាច ។ 
&lt;br&gt;
'''អាជ្ញាយុកាល''' (Prescription) : មធ្យោបាយម្យ៉ាងសម្រាប់ដោះខ្លួនអោយរួចផុតពីកាតព្វកិច្ចណាមួយ កាលណាបើម្ចាស់កាតព្វកិច្ចនោះបណ្ដែតបណ្ដោយអោយជំពាក់យូរ ពេកមិនទារ ។ 
&lt;br&gt;
'''អ៊ីប៉ូតែក, ហ៊ីប៉ូតែក,​ និក្ខេប''' : (En: Mortgage, Fr: Hypothèque) មនុស្ស​ម្នាក់ដែល​ដាក់បញ្ចាំដីឬ អាគារ​នានា(ឬនៅក្នុង​​ករណី​និក្ខេប ចលនវត្ថុ​គឺ​ចលនទ្រព្យ) ដើម្បី​ប្ដូរ យកប្រាក់​​ខ្ចី ។ តាមធម្មតា​និក្ខេប​ មាន​​ជា​ទម្រង់​ណាមួយ​ក្នុងចំណោម ទាំងបីនេះ ៖ ១. កម្មសិទ្ធិ​លើទ្រព្យ សម្បត្តិ​ផ្ទេរដោយ​ជាក់ស្ដែងទាំង មូលឬមួយភាគទៅអោយអ្នកអោយ ខ្ចីប្រាក់ ។​ ២. កម្មសិទ្ធិ​គ្មានផ្លាស់ប្ដូរ អ្វីទាំងអស់​ ហើយនិក្ខេប​មាន​ផល​ ដូចគ្នា​នឹងសិទ្ធិ​ឃាត់ទុក​ដែរ ។ ៣. ទ្រព្យសម្បត្តិ​ត្រូវគេ​ដាក់ទៅក្នុង​ អាណត្តិ​ព្យាបាលភាពជាមួយ មនុស្សឯករាជ្យមួយរហូតទាល់តែ បំណុលបានសងរួចរាល់ ។&lt;br&gt;

=== '''ឧ''' ===

'''ឧបាគមន៍''' (Accession) : អំពើ ដែលឈានទៅដល់ ការឈានទៅទទួលបាន (ក្រមរដ្ឋប្បវេណី ចាស់ប្រើ សិទ្ធិដំណុះ)  ។

[[Category:ច្បាប់]]</text>
      <sha1>aa3n9g9dd3dm1d9upowb5m25xeouc9w</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>282236</id>
      <parentid>282235</parentid>
      <timestamp>2022-08-06T02:17:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Khmerprofessional</username>
        <id>22462</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="294735" xml:space="preserve">==ព្រះរាជក្រម ==
'''ព្រះរាជក្រម''' &lt;br/&gt;     
នស/រកម/០៨០១/១៤
&lt;br&gt;
យើង ព្រះបាទសម្តេច នរោត្តម សីហនុ រាជហរិវង្ស ឧភតោសុជាត វិសុទ្ធពង្ស អគ្គមហាបុរសរតន៍ និករោត្តម ធម្មិកមហារាជាធិរាជ បរមនាថ បរមបពិត្រ ព្រះចៅក្រុងកម្ពុជាធិបតី 
*បានទ្រង់យល់[[រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|រដ្ឋធម្មនុញ្ញ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]
*បានទ្រង់យល់ព្រះរាជក្រឹត្យលេខ នស/រកត/១១៩៨/៧២ ចុះថ្ងៃទី ៣០ ខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៩៩៨ [[ច្បាប់ស្ដីពីការតែងតាំងរាជរដ្ឋាភិបាល នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|ស្ដីពីការតែងតាំងរាជរដ្ឋាភិបាល នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]]
*បានទ្រង់យល់ព្រះរាជក្រមលេខ ០២/នស/៩៤ ចុះថ្ងៃទី ២០ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ ១៩៩៤ ដែលប្រកាសអោយប្រើ[[ច្បាប់ស្ដីពី ការរៀបចំ និង ការប្រព្រឹត្តទៅ នៃគណៈរដ្ឋមន្ត្រី|ច្បាប់ស្ដីពីការរៀបចំ និង ការប្រព្រឹត្តទៅ នៃគណៈរដ្ឋមន្ត្រី]]
*បានទ្រង់យល់ព្រះរាជក្រមលេខ នស/រកម/០៦៩៩/០៩ ចុះថ្ងៃទី ២៣ ខែ កញ្ញា ឆ្នាំ ១៩៩៩ [[ច្បាប់ស្ដីពី ការបង្កើតក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និង សំណង់|ស្ដីពីការបង្កើតក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និង សំណង់]]
*បានទ្រង់យល់សេចក្ដីក្រាបបង្គំទូលថ្វាយ របស់សម្ដេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាប្រកាសឱ្យប្រើច្បាប់ភូមិបាល ដែលរដ្ឋសភាបានអនុម័តកាលពីថ្ងៃទី ២០ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ ២០០១ នាសម័យប្រជុំពេញអង្គលើកទី ៦ នីតិកាលទី ២ ហើយ ដែលព្រឹទ្ធសភាបានអនុម័តយល់ស្របតាមទម្រង់ និង គតិ នៃច្បាប់នេះទាំងស្រុង កាលពីថ្ងៃទី ១៣ ខែ សីហា ឆ្នាំ ២០០១ នាសម័យប្រជុំពេញអង្គលើកទី ៥ នីតិកាលទី ១ ហើយ ដែលមានសេចក្ដីទាំងស្រុងដូចតទៅ:។

==បទប្បញ្ញត្តិទូទៅ==
'''មាត្រា១'''.- &lt;br/&gt;     
ច្បាប់នេះមានគោលដៅកំណត់អំពីរបបកម្មសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុទាំងឡាយនៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក្នុងគោលបំណងធានាការពារសិទ្ធិ នៃកម្មសិទ្ធិ និង សិទ្ធិផ្សេងៗទៀតលើអចលនវត្ថុស្របតាមបទប្បញ្ញត្តិ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ ១៩៩៣ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ។
&lt;br/&gt;
'''មាត្រា២'''.-
&lt;br/&gt;
ចាត់ទុកជាអចលនវត្ថុ តាមន័យ នៃច្បាប់នេះមានអចលនវត្ថុពីកំណើត អចលនវត្ថុពីភ័ព្វវាសនា និង អចលនវត្ថុតាមការកំណត់របស់ច្បាប់ ។ អចលនវត្ថុពីកំណើតមានដីធម្មជាតិដូចជា ដីព្រៃឈើ ដីកាប់រាន ដីដាំដុះ ដីទុកទំនេរ ឬ មិនអាចដាំដុះ ដីលិចទឹកដោយទឹកនៅនឹង ឬ ទឹកហូរ និង សំណង់ ឬ ការរៀបចំទាំងឡាយ ដែលស្ថិតនៅជាប់មួយកន្លែង កើតឡើងដោយអំពើរបស់មនុស្ស ហើយមិនអាចរំកិល ឬ ផ្លាស់ប្ដូរកន្លែងបាន ។ អចលនវត្ថុពីភ័ព្វវាសនាមានវត្ថុ ដែលជាប់នឹងដី ឬ បញ្ចូលជាមួយសំណង់ទាំងឡាយ ដែលមិនអាចបែកចេញបានដោយមិនធ្វើឲ្យមានការខូចខាត ឬ មិនដូរសភាពដើមដូចជា ដើមឈើ ឧបករណ៍តែងលំអជាដើម ។ អចលនវត្ថុតាមការកំណត់របស់ច្បាប់មានសិទ្ធិភណ្ឌិកទាំងឡាយលើអចលនវត្ថុ និង ចលនវត្ថុទាំងឡាយ ដែលបានកំណត់ដោយច្បាប់ជាអចលនវត្ថុ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា៣'''.
&lt;br&gt;
ជនគ្រប់រូបត្រូវគោរពទ្រព្យសម្បត្តិរបស់រដ្ឋ និង កម្មសិទ្ធិឯកជនស្របច្បាប់លើអចលនវត្ថុ ។ ការគ្រប់គ្រងផ្នែករដ្ឋបាលសុរិយោដីលើអចលនវត្ថុ ដែលជាទ្រព្យសម្បត្តិរបស់រដ្ឋ និង ការចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុទូទាំងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ជាសមត្ថកិច្ចរបស់ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និង សំណង់ ។ បទបញ្ជា និង នីតិវិធី នៃការគ្រប់គ្រងអចលនវត្ថុ ដែលជាទ្រព្យសម្បត្តិរបស់រដ្ឋនឹងត្រូវកំណត់ដោយអនុក្រឹត្យ ។

== មាតិកាទី ១ : អំពីកម្មសិទ្ធិឯកជន និង កម្មសិទ្ធិសាធារណៈ ==
=== ជំពូកទី ១ អំពីគោលការណ៍ នៃកម្មសិទ្ធិ ===
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៤''' .
&lt;br&gt;
សិទ្ធិ នៃកម្មសិទ្ធិ ដែលចែងក្នុងមាត្រា ៤៤ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ ១៩៩៣ អនុវត្តទៅលើអចលនវត្ថុទាំងអស់ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា តាមលក្ខខណ្ឌ ដែលបានកំណត់ដោយច្បាប់នេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៥''' .
&lt;br&gt;
គ្មានបុគ្គលណាមួយត្រូវបានគេដកហូតកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លួនបានទេ ប្រសិនបើការដកហូតនេះមិនមែនដើម្បីប្រយោជន៍សាធារណៈ ។ ការដកហូតត្រូវធ្វើទៅតាមទម្រង់ និង នីតិវិធីបញ្ញត្តិដោយច្បាប់ និង បទបញ្ជា បន្ទាប់ពីបានផ្ដល់សំណងជាមុនដោយសមរម្យ និង យុត្តិធម៌ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៦''' .
&lt;br&gt;
មានតែភោគៈត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ប៉ុណ្ណោះ ដែលអាចនាំឱ្យបានកម្មសិទ្ធិ ។ រដ្ឋក៏អាចផ្ដល់កម្មសិទ្ធិ នៃទ្រព្យអចលនវត្ថុ ដែលជារបស់រដ្ឋក្នុងព្រំដែនជាក់លាក់ ដែលបានកំណត់ដោយច្បាប់នេះដល់រូបវន្តបុគ្គល ឬ នីតិបុគ្គល ដែលមានសញ្ជាតិខ្មែរ ។ រាល់ការផ្ទេរ ឬ ផ្លាស់ប្ដូរសិទ្ធិ នៃកម្មសិទ្ធិត្រូវធ្វើឡើងតាមវិធាន នៃនីតិរួម នៃការលក់ ការបន្តមរតក ការដូរ ឬ ប្រទានកម្ម ឬ តាមសេចក្ដីសំរេចរបស់តុលាការ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៧''' .
&lt;br&gt;
របបកម្មសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុមុនឆ្នាំ ១៩៧៩ មិនត្រូវបានទទួលស្គាល់ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៨''' .
&lt;br&gt;
មានតែរូបវន្តបុគ្គល ឬ នីតិបុគ្គល ដែលមានសញ្ជាតិជាខ្មែរទេ ទើបមានសិទ្ធិជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិលើដី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ។ អ្នកមានឧបនិស្ស័យជាកម្មសិទ្ធិករលើដីនៅកម្ពុជាគឺពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់ សមូហភាពដែនដីសាធារណៈ គ្រឹះស្ថានសាធារណៈ សហគមន៍ ឬ សមាគមកម្ពុជា សហគ្រាសសាធារណៈ និង ក្រុមហ៊ុនស៊ីវីល ឬ ពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា និង គ្រប់អង្គការកម្ពុជា ដែលបានទទួលស្គាល់ដោយច្បាប់ថាជានីតិបុគ្គល ។ ជនបរទេស ដែលបានក្លែងបន្លំប័ណ្ណសញ្ជាតិដើម្បីឱ្យក្លាយជាកម្មសិទ្ធិករលើដីនៅកម្ពុជានឹងត្រូវផ្ដន្ទាទោសដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ២៥១ នៃច្បាប់នេះ ។ ទ្រព្យ ដែលបានមកក្នុងលក្ខខណ្ឌនេះត្រូវរឹបអូសយកទុកជាសម្បត្តិរដ្ឋ ដោយរដ្ឋមិនចេញសំណងឱ្យឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៩''' .
&lt;br&gt;
ក្រុមហ៊ុន ដែលបានចុះបញ្ជីនៅកម្ពុជា ហើយ ដែលមានភាគហ៊ុនចាប់ពី ៥១%ឡើងទៅ កាន់កាប់ដោយរូបវន្តបុគ្គលមានសញ្ជាតិខ្មែរ ឬ នីតិបុគ្គល នៃច្បាប់កម្ពុជាអាចជាកម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យជាដីបាន ។ មានតែចំនួនភាគរយ នៃប្រាក់ហ៊ុន ដែលមានចែងក្នុងលក្ខន្តិកៈ ក្រុមហ៊ុនប៉ុណ្ណោះទេ ដែលទទួលយកជាការបាន ។ រាល់ការព្រមព្រៀង ដែលចុះហត្ថលេខាជាលក្ខណៈឯកជនរវាងអ្នកចូលហ៊ុនទាំងឡាយ ដែលមានន័យផ្ទុយពីនេះត្រូវទុកជាមោឃៈ និង គ្មានអនុភាព ។ ប្រសិនបើចំនួនភាគរយ ដែលមានចែងក្នុងលក្ខន្តិកៈបានប្រែប្រួលបណ្ដាលឱ្យក្រុមហ៊ុនលែងមានសញ្ជាតិជាខ្មែរ ក្រុមហ៊ុនមានកាតព្វកិច្ចធ្វើការផ្លាស់ប្ដូរលក្ខន្តិកៈឱ្យបានសមស្របតាមស្ថានភាពជាក់ស្ដែង ហើយត្រូវផ្ដល់ពត៌មានទៅស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ចអំពីការប្រែប្រួលនេះដោយអនុវត្តឱ្យបានត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ជាធរមាន ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១០''' .
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិរបស់បុគ្គលតែម្នាក់ទោះជារូបវន្តបុគ្គលក្ដី ឬ នីតិបុគ្គលក្ដីគឺជាកម្មសិទ្ធិឯកត្តជន ។ កម្មសិទ្ធិរបស់បុគ្គលមួយក្រុម ដែលមានបុព្វសិទ្ធិរៀងៗខ្លួន តាមរយៈច្បាប់ ដែលមានបញ្ញត្តិអំពីកម្មសិទ្ធិនេះគឺជាកម្មសិទ្ធិសមូហភាព ។ កម្មសិទ្ធិរបស់បុគ្គលច្រើននាក់ ដែលអនុវត្តសិទ្ធិរបស់ខ្លួនដោយសាមគ្គីគ្នាទៅលើទ្រព្យទាំងមូលគឺកម្មសិទ្ធិអវិភាគ ។ កម្មសិទ្ធិរបស់បុគ្គលច្រើននាក់ ដែលអនុវត្តនូវសិទ្ធិឯកជនផ្ដាច់មុខលើភាគខ្លះ នៃទ្រព្យហើយភាគដទៃទៀតហៅថាភាគរួម ត្រូវដាក់នៅក្រោមបទបញ្ជានីត្យានុកូល ឬ តាមការព្រមព្រៀងគឺសហកម្មសិទ្ធិ ។ ប្រភេទ នៃកម្មសិទ្ធិនីមួយៗ ត្រូវបានកំណត់ដោយបទប្បញ្ញត្តិដោយឡែករបស់កម្មសិទ្ធិទាំងនោះ ។ 
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១១''' .
&lt;br&gt;
របបគតិយុត្ដ នៃកម្មសិទ្ធិអចលនវត្ថុប្រែប្រួលទៅតាមត្រូវការរបស់សង្គមខ្មែរដូចជា ដីកសិកម្ម ព្រៃឈើ ផ្លូវទឹក ត្រពាំង បឹងបួ ឬ ធារទឹក ត្រើយសមុទ្រ ឬ ច្រាំងទន្លេ អចលនវត្ថុក្នុងទីក្រុង និង ដីសម្រាប់សាងសង់តំបន់អភិវឌ្ឍន៍ឧស្សាហកម្ម ។ ច្បាប់ពិសេសត្រូវបំពេញបទប្បញ្ញត្តិទាំងឡាយ នៃអត្ថបទច្បាប់នេះ ឬ តាំងបដិប្បញ្ញត្តិដើម្បីរក្សានូវការចាំបាច់ខាងសង្គមសេដ្ឋកិច្ច ការរៀបចំដែនដី និង នគរូបនីយកម្ម ។ បទបញ្ជាទាំងឡាយនឹងបញ្ជាក់លំអិតនូវរបបផ្សេងៗ នៃកម្មសិទ្ធិ ដោយគោរពតាមបទប្បញ្ញត្តិ នៃច្បាប់ ។
&lt;br&gt;

=== ជំពូកទី ២ : អំពីកម្មសិទ្ធិសាធារណៈ ===
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១២''' .
&lt;br&gt;
រដ្ឋជាកម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យសម្បត្តិទាំងឡាយក្នុងដែនដី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលបានចែងក្នុងមាត្រា ៥៨ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ ១៩៩៣ និង ទ្រព្យនិទាយាទភាពទាំងអស់ ឬ ទ្រព្យ ដែលម្ចាស់ប្រគល់ឲ្យរដ្ឋដោយស្ម័គ្រចិត្ត ឬ ទ្រព្យ ដែលមិនមែនជាកម្មវត្ថុ នៃការយកធ្វើជារបស់ឯកជនតាមច្បាប់ ឬ មិនមែនជាទ្រព្យ ដែលកំពុងកាន់កាប់ជារបស់ឯកជនស្របតាមបទប្បញ្ញត្តិ នៃជំពូកទី ៤ នៃច្បាប់នេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៣''' .
&lt;br&gt;
ក្រៅពីរដ្ឋ សមូហភាពដែនដីសាធារណៈ គ្រឹះស្ថានសាធារណៈ និង នីតិបុគ្គល នៃនីតិសាធារណៈ ដែលបានទទួលស្គាល់ដោយច្បាប់ថាជានីតិបុគ្គល អាចជាកម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យជាអចលនវត្ថុក្នុងលក្ខខណ្ឌ ដែលបានកំណត់ក្នុងជំពូកនេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៤''' .
&lt;br&gt;
ទ្រព្យមួយចំនួនរបស់រដ្ឋ ឬ របស់សមូហភាពដែនដីសាធារណៈ ដែលត្រូវបានដាក់នៅក្រោមរបបគតិយុត្តពិសេសគឺជាទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់នីតិបុគ្គលសាធារណៈ ។ ទ្រព្យមួយចំនួនទៀតត្រូវគ្រប់គ្រងដូចកម្មសិទ្ធិឯកជន និង អាចជាកម្មវត្ថុ នៃកិច្ចការជំនួញ គឺជាទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់នីតិបុគ្គលសាធារណៈ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៥''' .
&lt;br&gt;
រាប់ចូលក្នុងសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋ និង របស់នីតិបុគ្គលសាធារណៈ ៖
&lt;br&gt;
::- ទ្រព្យទាំងឡាយ ដែលបង្ហាញនូវការកើតឡើងពីធម្មជាតិដូចជា ព្រៃឈើផ្លូវទឹក ដែលនាវា ឬ ក្បូនចេញចូលបាន បណ្ដែតបាន បឹងធម្មជាតិ ច្រាំងទន្លេ ដែលនាវា ឬ ក្បួនចេញចូលបាន បណ្ដែតបាន និង ត្រើយសមុទ្រ
::- ទ្រព្យទាំងឡាយ ដែលជាកម្មវត្ថុ នៃការរៀបចំពិសេសសម្រាប់ប្រយោជន៍ទូទៅដូចជាតីរឋាន កំពង់ផែ ផ្លូវដែក ស្ថានីយរថភ្លើង និង ព្រលានយន្តហោះ
::- ទ្រព្យទាំងឡាយណា ដែលត្រូវបានដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ជាសាធារណៈតាមស្ថានភាពពីកំណើត ឬ ក្រោយពីបានរៀបចំដូចជាផ្លូវថ្នល់ ផ្លូវលំ ផ្លូវរទេះ ផ្លូវដើរ សួនច្បារ និង ឧទ្យានសាធារណៈ និង ដីចំណី
::- ទ្រព្យទាំងឡាយ ដែលត្រូវបានដាក់ឱ្យដំណើរការសម្រាប់សេវាសាធារណៈដូចជាសាលារៀន ឬ អគារសិក្សាសាធារណៈ អគាររដ្ឋបាល មន្ទីរពេទ្យសាធារណៈទាំងឡាយ
::- ទ្រព្យទាំងឡាយ ដែលបង្កើតជាដែនបំរុងធម្មជាតិការពារដោយច្បាប់
::- បេតិកភណ្ឌបុរាណវិទ្យា វប្បធម៌ និង ប្រវត្តិសាស្ត្រ
::- អចលនវត្ថុជាព្រះរាជទ្រព្យ ដែលមិនមែនជាទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់ព្រះរាជវង្សានុវង្ស ។ អចលនវត្ថុជាទ្រព្យត្រូវបានចាត់ចែងដោយព្រះមហាក្សត្រ កំពុងគ្រងរាជ្យ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៦''' .
&lt;br&gt;
ទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋមិនអាចលក់ដូរបានឡើយហើយ កម្មសិទ្ធិ នៃទ្រព្យទាំងនោះមិនអាចកំណត់អាជ្ញាយុកាលបានទេ ។ ទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋ មិនអាចឋិតនៅក្រោមការកាន់កាប់ដោយលទ្ធកម្មពិសេស នៃជំពូកទី ៤ នៃច្បាប់នេះបានទេ ។ ប៉ុន្តែទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋអាចជាកម្មវត្ថុ នៃការអនុញ្ញាតឱ្យកាន់កាប់ ឬ ប្រើប្រាស់ជាបណ្ដោះអាសន្ន មិនទៀង ហើយអាចដកហូតវិញបាន បើមិនបានបំពេញកាតព្វកិច្ចបង់ពន្ធផ្សេងៗ លើកលែងតែបានអនុញ្ញាតតាមជំពូកទី ៣ នៃច្បាប់នេះ ។ ការអនុញ្ញាតទាំងនេះមិនអាចប្រែក្លាយទៅជាកម្មសិទ្ធិ ឬ ជាសិទ្ធិភណ្ឌិកជាប្រយោជន៍ដល់អ្នកកាន់កាប់ទ្រព្យទាំងនេះបានឡើយ ។ ទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋ នៅពេលបាត់បង់ផលប្រយោជន៍សាធារណៈ អាចត្រូវចាត់បញ្ចូលជាទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋតាមរយៈច្បាប់អនុបយោគ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៧''' .
&lt;br&gt;
ទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋ និង របស់នីតិបុគ្គលសាធារណៈ អាចជាកម្មវត្ថុ នៃការលក់ ការដូរ ការបែងចែក ឬ ការផ្ទេរសិទ្ធិតាមការកំណត់ដោយច្បាប់ ។ ទ្រព្យទាំងនោះអាចផ្ដល់ឲ្យតាមរយៈភតិសន្យា និង ជាកម្មវត្ថុ នៃកិច្ចសន្យា ដែលបានធ្វើឡើងត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ ។ លក្ខខណ្ឌទាំងឡាយ និង នីតិវិធី នៃការលក់ និង ការគ្រប់គ្រងទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋ និង របស់នីតិបុគ្គលសាធារណៈនឹងកំណត់ដោយអនុក្រឹត្យ ។ គ្មានការលក់ណាមួយអាចត្រូវបានសម្រេចដោយគ្មានអនុក្រឹត្យនេះឡើយ ។ ដីជាទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋអាចជាកម្មវត្ថុ នៃសម្បទានក្នុងលក្ខខណ្ឌ ដែលមានចែងក្នុងជំពូកទី ៥ នៃច្បាប់នេះ ។ គ្មានការចាប់យកដីតាមទំនើងចិត្តណាមួយ អាចកើតឡើងទៅលើទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋ ឬ របស់នីតិបុគ្គលសាធារណៈបានឡើយ ចាប់ពីច្បាប់នេះចូលជាធរមាន ទោះបីស្របនឹងជំពូកទី ៤ នៃច្បាប់នេះក៏ដោយ ។ ប៉ុន្តែដីទំនេរ នៃទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋអាចត្រូវបានបែងចែកទៅឱ្យបុគ្គល ដែលត្រូវការដីក្នុងគោលដៅសង្គមកិច្ចតាមលក្ខខណ្ឌ ដែលកំណត់ដោយអនុក្រឹត្យ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៨''' .
&lt;br&gt;
ត្រូវទុកជាមោឃៈ និង គ្មានអានុភាព ហើយមិនអាចត្រូវបានធ្វើនិយ័តកម្ម ទោះតាមរូបភាពណាក៏ដោយនូវ ៖
&lt;br&gt;
::- រាល់ការចូលកាន់កាប់ទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋ និង របស់នីតិបុគ្គលសាធារណៈ និង រាល់ការបំប្លែងការកាន់កាប់ទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋទៅជាសិទ្ធិកម្មសិទ្ធិ ទោះបីការកាន់កាប់ និង ការបំប្លែងនេះ
កើតមាននៅពេលណាក៏ដោយ ដែលមិនស្របតាមលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្ត និង នីតិវិធី ដែលបានកំណត់កន្លងមក
::- រាល់ការបំប្លែងទៅជាសិទ្ធិកម្មសិទ្ធិ នៃដីសម្បទាន ទោះជាការបំប្លែងនោះកើតឡើងមុនពេលច្បាប់នេះចូលជាធរមានក៏ដោយ លើកលែងតែសម្បទាន ដែលឆ្លើយតបទៅ នឹងប្រយោជន៍សង្គម
::- រាល់សម្បទានមិនស្របនឹងបញ្ញត្តិទាំងឡាយ នៃជំពូកទី ៥
::- រាល់ការចូលកាន់កាប់ទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋ ទោះជាតាមរូបភាពណាក៏ដោយ ដែលបានកើតឡើងក្រោយច្បាប់នេះត្រូវចូលជាធរមាន ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៩''' .
&lt;br&gt;
បុគ្គលទាំងឡាយ ដែលមានប័ណ្ណ ឬ មានស្ថានភាពជាក់ស្ដែងឋិតនៅក្រោមឥទ្ធិពល នៃមាត្រា ១៨ នៃច្បាប់នេះមិនអាចទាមទារសំណងទូទាត់ ឬ សោហ៊ុយសម្រាប់ការថែទាំ ឬ ការរៀបចំ ដែលបានធ្វើលើអចលនវត្ថុ ដែលបានកាន់កាប់ដោយខុសច្បាប់បានឡើយ ។ លទ្ធកម្មណាមួយដោយខុសច្បាប់ និង ដោយចេតនា ឬ ដោយបោកប្រាស់លើទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋ ឬ របស់នីតិបុគ្គលសាធារណៈ ត្រូវផ្ដន្ទាទោសដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ២៥៩ នៃច្បាប់នេះ ។ ចំពោះការកាន់កាប់ទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈ ដែលបណ្ដាលឱ្យខូចខាត ឬ ធ្វើឱ្យយឺតយ៉ាវដល់ការងារ ដែលជាប្រយោជន៍ទូទៅ ពិសេសចំពោះការកាន់កាប់ដីចំណីផ្លូវកំរិតទោសនឹងត្រូវកំណត់ជាទ្វេ ។ ក្នុងគ្រប់ករណី បើជនល្មើសមិនបញ្ឈប់ការកាន់កាប់របស់ខ្លួនក្នុងរយៈពេល ដែលបានកំណត់ដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចទេ អាជ្ញាធរអាចដំណើរការបណ្ដេញជនល្មើសចេញ ។ 
&lt;br&gt;

=== ជំពូកទី ៣ : អំពីកម្មសិទ្ធិរបស់សមូហភាព ===
====ផ្នែកទី ១ : អំពីអចលនវត្ថុរបស់វត្ត====
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២០''' .
&lt;br&gt;
អចលនវត្ថុជាដី និង ជាសំណង់ ដែលមាននៅក្នុង និង ក្រៅបរិវេណវត្តអារាម នៃព្រះពុទ្ធសាសនាជាបេតិកភ័ណ្ឌប្រើប្រាស់ជានិច្ចកាលសម្រាប់ព្រះពុទ្ធសាសនា និង ដាក់ឱ្យពុទ្ធសាសនិកប្រើប្រាស់ក្រោមការថែទាំរបស់គណៈកម្មការវត្ត ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២១'''.
&lt;br&gt;
អចលនវត្ថុរបស់វត្តមិនអាចលក់ដូរ ឬ ធ្វើអំណោយហើយគ្មានកំណត់អាជ្ញាយុកាលឡើយ ។ អចលនវត្ថុរបស់វត្តអាចជួល ឬ ប្រវាស់បាន តែផលទុន ដែលបានមកពីការជួល ឬ ប្រវាស់នេះត្រូវទុកសម្រាប់តែកិច្ចការក្នុងសាសនាប៉ុណ្ណោះ ។ កិច្ចការពារទ្រព្យទាំងនេះត្រូវធានាដោយតំណាងគណៈកម្មការវត្ត ។ នីតិវិធី នៃការជ្រើសរើសគណៈកម្មការ និង តំណាងដើម្បីការពារប្រយោជន៍វត្ត ត្រូវកំណត់ដោយប្រកាសរបស់ក្រសួងធម្មការ និង សាសនា ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២២''' .
&lt;br&gt;
ទីកន្លែងសក្ការបូជា និង ទ្រព្យសម្បត្តិ នៃជំនឿសាសនាដទៃទៀតមិនស្ថិតនៅក្រោមរបប ដែលមានបញ្ញត្តិក្នុងមាត្រា ២០ និងមាត្រា ២១ នៃច្បាប់នេះឡើយ ។ ទ្រព្យទាំងនោះត្រូវគ្រប់គ្រងដោយសមាគម នៃសាសនិក ដែលបង្កើតឡើងទៅតាមបញ្ញត្តិ នៃច្បាប់ ។
&lt;br&gt;

====ផ្នែកទី ២ : អំពីអចលនវត្ថុរបស់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច====
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៣''' .
&lt;br&gt;
សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច គឺជាក្រុមមនុស្ស ដែលរស់នៅលើដែនដី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលសមាជិកទាំងអស់បង្ហាញនូវការឯកភាព នៃជាតិពន្ធុ សង្គមវប្បធម៌ និង សេដ្ឋកិច្ចប្រតិបត្តិរបៀបរស់នៅតាមប្រពៃណី និង ដាំដុះលើដី ដែលខ្លួនកាន់កាប់ទៅតាមក្បួនខ្នាតទំនៀមទំលាប់ នៃការប្រើប្រាស់ជាសមូហភាព ។ ក្នុងពេលរង់ចាំការកំណត់ខាងផ្លូវច្បាប់នូវលក្ខន្តិកៈរបស់សហគមន៍ ក្រុម ដែលមានជាក់ស្ដែងមកទល់បច្ចុប្បន្ននេះនឹងបន្តគ្រប់គ្រងសហគមន៍ និង អចលនវត្ថុរបស់ខ្លួនតាមប្រពៃណី ហើយត្រូវអនុវត្តតាមបញ្ញត្តិ នៃច្បាប់នេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៤''' .
&lt;br&gt;
ចាត់ទុកជាសមាជិក នៃសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច ដែលអាចទទួលគុណប្រយោជន៍ពីការធានាសិទ្ធិ និង ការការពារ ដែលរៀបចំឡើងដោយច្បាប់នេះ រាល់បុគ្គល ដែលឆ្លើយតបទៅនឹងលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យ នៃជាតិពន្ធុ អំពីវប្បធម៌ និង សង្គមរបស់សហគមន៍ ដែលទទួលស្គាល់ដោយមតិភាគច្រើន នៃសមាជិកដទៃទៀត និង ដោយព្រមទទួលនូវសាមគ្គីភាព និង ភាពចំណុះ ដែលនាំឱ្យមានការចូលរួមក្នុងសហគមន៍ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៥''' .
&lt;br&gt;
ដីសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច គឺជាដីទាំងអស់ ដែលសហគមន៍បានរៀបចំនិវេសនដ្ឋាន និង ប្រកបរបរកសិកម្មប្រពៃណី ។ ដីសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចមិនមែនមានតែដី ដែលបានដាំដុះជាក់ស្ដែងនោះទេ ប៉ុន្តែមានដីបំរុងចាំបាច់ក្នុងការដូរវេនដំណាំថែមទៀត ដែលតម្រូវទៅតាមរបៀបទាញយកផល ដែលធ្លាប់ធ្វើកន្លងមក ហើយត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយអាជ្ញាធររដ្ឋបាល ។ ការវាស់វែង និង ការកំណត់ព្រំប្រទល់ នៃអចលនវត្ថុរបស់សហគមន៍ទាំងនោះត្រូវកំណត់ទៅតាមស្ថានភាពជាក់ស្ដែងដូចដែលបានអះអាងដោយសហគមន៍ ដោយមានការព្រមព្រៀងពីអ្នកជិតខាង និង  ដែលបានកំណត់តាមនីតិវិធីក្នុងមាតិកាទី ៦ នៃច្បាប់នេះនឹងអនុក្រឹត្យពាក់ព័ន្ធ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៦''' .
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិ នៃអចលនវត្ថុ ដែលបានចែងក្នុងមាត្រា ២៥ ត្រូវបានផ្ដល់ដោយរដ្ឋជូនសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចជាកម្មសិទ្ធិសមូហភាព ។ កម្មសិទ្ធិសមូហភាពរួមមានរាល់សិទ្ធិ និង ការការពារកម្មសិទ្ធិដូចកម្មសិទ្ធិឯកជនដែរ ។ ប៉ុន្តែសហគមន៍នោះគ្មានសិទ្ធិចាត់ចែងនូវចំណែកណា មួយ នៃកម្មសិទ្ធិសមូហភាព ដែលជាទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋឱ្យទៅបុគ្គល ឬ ក្រុមណាមួយបានឡើយ ។ ការអនុវត្តនូវសិទ្ធិជាកម្មសិទ្ធិទាក់ទង និង អចលនវត្ថុរបស់សហគមន៍ និង លក្ខខណ្ឌជាក់លាក់ នៃការប្រើប្រាស់ដីត្រូវស្ថិតនៅក្រោមការទទួលខុសត្រូវរបស់អាជ្ញាធរ ប្រពៃណី និង យន្តការ នៃការធ្វើសេចក្ដីសំរេចរបស់សហគមន៍ អនុលោមតាមទំនៀមទំលាប់របស់ពួកគេ ហើយត្រូវដាក់ឱ្យនៅក្រោមច្បាប់ នៃការអនុវត្តទូទៅទាក់ទងនឹងអចលនវត្ថុដូចជា ច្បាប់ការពារបរិស្ថានជាដើម ។ បញ្ញត្តិ នៃមាត្រានេះមិនមែនជាឧបស័គ្គដល់សកម្មភាពការងាររបស់រដ្ឋ ដែលជាតម្រូវការ នៃផលប្រយោជន៍ជាតិ ឬ តម្រូវការជាបន្ទាន់របស់ជាតិឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៧''' .
&lt;br&gt;
ដើម្បីសម្រួលការវិវត្តន៍វប្បធម៌ សេដ្ឋកិច្ច និង សង្គម នៃសមាជិកសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច និង ដើម្បីអនុញ្ញាតឱ្យពួកគេបានចេញដោយសេរីពីសហគមន៍ ឬ រួចផុតពីការបង្ខិតបង្ខំសិទ្ធិ នៃកម្មសិទ្ធិឯកត្តជន អាចនឹងត្រូវផ្ទេរជាពិសេសឱ្យពួកគេបានលើចំណែកសមស្របមួយ នៃដី ដែលប្រើ ដោយសហគមន៍ ប៉ុន្តែចំណែក នៃដី ដែលជាកម្មវត្ថុ នៃការយកធ្វើជាកម្មសិទ្ធិឯកជននោះ មិនអាចជាដី ដែលចូលក្នុងនិយមន័យទូទៅ នៃទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋទេ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៨''' .
&lt;br&gt;
គ្មានអាជ្ញាធរណាមួយក្រៅពីសហគមន៍ អាចទទួលបានសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចបានឡើយ ។
&lt;br&gt;

== មាតិកាទី ២ : អំពីលទ្ធកម្ម នៃកម្មសិទ្ធិ ==
=== ជំពូកទី ៤ : អំពីការបង្កើតឡើងវិញនូវកម្មសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុតាមលទ្ធកម្មពិសេស នៃភោគៈ ===
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៩''' .
&lt;br&gt;
ក្នុងក្របខ័ណ្ឌ នៃការបង្កើតឡើងវិញនូវកម្មសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុនៅកម្ពុជាក្រោយសម័យមានវិបត្តិពីឆ្នាំ ១៩៧៥ ដល់ឆ្នាំ ១៩៧៩ ដោយមិនចំណុះទៅនឹងវិធានទូទៅ នៃអាជ្ញាយុកាលស្ដីពីកម្មសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុ ភោគៈ នៃអចលនវត្ថុ ដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់ចាប់ពីឆ្នាំ ១៩៨៩ អាចបង្កើតជាពិសេសនូវសិទ្ធិភណ្ឌិកលើអចលនវត្ថុ និង នាំទៅដល់លទ្ធកម្ម នៃកម្មសិទ្ធិដោយអ្នកកាន់ទ្រព្យក្នុងលក្ខខណ្ឌ ដែលបានកំណត់ដោយច្បាប់នេះ ។ ការចូលកាន់កាប់ភោគៈត្រូវបញ្ចប់ភោគៈត្រូវបញ្ចប់នៅពេល ដែលច្បាប់នេះចូលជាធរមាន ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៣០''' .
&lt;br&gt;
បុគ្គលទាំងឡាយ ដែលបានអាស្រ័យផល នៃភោគៈដោយសន្តិវិធី និង មិនមានការជំទាស់ចាប់ពី ៥ (ប្រាំ) ឆ្នាំ យ៉ាងតិចគិតមកដល់កាលបរិច្ឆេទ នៃការប្រកាសឱ្យប្រើច្បាប់នេះលើអចលនវត្ថុ ដែលមានលក្ខណៈត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ក្នុងការកាន់កាប់ជាឯកជន មានសិទ្ធិស្នើសុំប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិជាស្ថាពរ ។ ក្នុងករណីមានការជំទាស់ដល់ការផ្ដល់ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិស្ថាពរនេះ អ្នកតវ៉ាត្រូវយកភស្តុតាងមកបញ្ជាក់ថា ខ្លួនឯងផ្ទាល់បានបំពេញលក្ខខណ្ឌ នៃភោគៈដោយសន្តិវិធី និង មិនមានការជំទាស់ចាប់ពី៥ (ប្រាំ) ឆ្នាំ នៅលើអចលនវត្ថុ ដែលមានទំនាស់ ឬ យកភស្តុតាង ដែលថាខ្លួនបានទិញអចលនវត្ថុនោះពីភោគីដើម ឬ ពីសិទ្ធិវន្តស្របច្បាប់ ឬ អ្នកទទួលផ្ទេរកម្មសិទ្ធិ ឬ ពី'''សន្តតិជន'''របស់ខ្លួន ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៣១''' .
&lt;br&gt;
បុគ្គល ដែលបានអាស្រ័យផល នៃភោគៈកន្លងមក គិតមកដល់កាលបរិច្ឆេទ ដែលច្បាប់នេះចូលជាធរមាន ប្រសិនបើបានបំពេញគ្រប់គ្រាន់នូវលក្ខខណ្ឌទាំងឡាយក្នុងការក្លាយទៅជាកម្មសិទ្ធិករ អាចត្រូវបានអនុញ្ញាតដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចឱ្យបន្ថែមរយៈពេលកាន់កាប់ភោគៈរបស់ខ្លួនរហូតគ្រប់រយៈពេលស្របច្បាប់ ៥ (ឆ្នាំ) និង បានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិស្ថាពរ ។ ការអនុញ្ញាតឱ្យបន្តរយៈពេលមិនអាចត្រូវបានបដិសេធដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចឡើយ ប្រសិនបើភោគៈបានមកដោយសន្តិវិធី និង មិនមានការជំទាស់ ។ អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ដែលបដិសេធដោយរំលោភនូវការអនុញ្ញាតឱ្យបន្តរយៈពេលត្រូវទទួលខុសត្រូវខ្លួនចំពោះមុខច្បាប់ ។ ការទទួលស្គាល់ដោយរំលោភដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច នូវភោគៈ ដែលមិនបំពេញលក្ខខណ្ឌ នៃច្បាប់ ត្រូវចាត់ទុកជាមោឃៈ និង គ្មានអានុភាព ។ អាជ្ញាធរ ដែលបានទទួលស្គាល់ដោយរំលោភនេះ ត្រូវទទួលខុសត្រូវដោយផ្ទាល់ខ្លួនចំពោះមុខច្បាប់ ។ 
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៣២'''.
&lt;br&gt;
អចលនវត្ថុទាំងឡាយ ដែលមិនអាចក្លាយជាកម្មសិទ្ធិ នៃអ្នកកាន់កាប់ស្របតាមច្បាប់នេះក្នុងករណីភោគីបំពេញមិនបាននូវលក្ខខណ្ឌ នៃច្បាប់ ដោយហេតុមកពីលក្ខណៈសម្បត្តិរបស់ខ្លួនជាភោគីកេងបន្លំ ឬ ដោយឥរិយាបថរបស់ខ្លួនជាភោគី ដែលលួចលាក់នឹងច្បាប់ ឬ  ដែលមិនចេញមុខ ឬ ជាភោគីដោយប្រើហឹង្សា ។ អចលនវត្ថុនោះត្រូវទុកជាសម្បត្តិរដ្ឋ ហើយមិនអាចឱ្យជនណាចូលកាន់កាប់ភោគីថ្មីសម្រាប់លទ្ធកម្ម នៃកម្មសិទ្ធិក្នុងលក្ខខណ្ឌ នៃជំពូកនេះបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៣៣''' .
&lt;br&gt;
ក្នុងករណីមានការដកហូតអចលនវត្ថុដោយហឹង្សា ឬ ដោយប្រើអំណាចរំលោភរបស់អាជ្ញាធរ អចលនវត្ថុនោះត្រូវបានបង្វិលមករដ្ឋវិញ ហើយមិនអាចជាកម្មវត្ថុ នៃការកាន់កាប់ថ្មីបានឡើយ ប្រសិនបើគ្មានពាក្យបណ្ដឹងទាមទារពីភោគីស្របច្បាប់ នៃអចលនវត្ថុ ដែលត្រូវបានដកហូត ។ បណ្ដឹងទាមទារនេះមានរយៈពេល ៣ (បី) ឆ្នាំ ចាប់ពីថ្ងៃ ដែលរដ្ឋប្រកាសដកហូត ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៣៤'''.
&lt;br&gt;
អ្នកកាន់កាប់ថ្មីលើអចលនវត្ថុ របស់នីតិបុគ្គលសាធារណៈ ឬ របស់បុគ្គលឯកជនដោយគ្មានប័ណ្ណ ក្រោយច្បាប់នេះចូលជាធរមានត្រូវចាត់ទុកជាអ្នកកាន់កាប់ដោយខុសច្បាប់ ហើយត្រូវទទួលទោសដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ២៥៩ នៃច្បាប់នេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៣៥'''.
&lt;br&gt;
មានតែអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចក្នុងនាមរដ្ឋ និង នីតិបុគ្គលសាធារណៈប៉ុណ្ណោះ ដែលអាចឱ្យអ្នកកាន់កាប់អចលនវត្ថុគ្មានប័ណ្ណ ឬ មានប័ណ្ណមិនគ្រប់គ្រាន់ចាកចេញពីទីតាំងអចលនវត្ថុនោះ ។ សាមញ្ញជន ឬ អាជ្ញាធរ ដែលមិនតាងនាមរដ្ឋ ឬ នីតិបុគ្គលសាធារណៈគ្មានសមត្ថកិច្ចដេញអ្នកកាន់កាប់ដោយសន្តិភាព មានប័ណ្ណត្រឹមត្រូវដោយប្រើកម្លាំងបានឡើយ ។ ការដេញអាចធ្វើបានតែតាមការបង្គាប់របស់តុលាការ យោងតាមបណ្ដឹងរបស់បុគ្គល ដែលបានប្ដឹងទាមទារទ្រព្យ ។ តុលាការត្រូវពិនិត្យបញ្ជាក់រូបភាព ប្រភព កាលបរិច្ឆេទ និង លក្ខខណ្ឌទាំងឡាយ នៃប័ណ្ណ ដែលបានបង្ហាញ ។ តុលាការមិនអាចប្រកែកក្នុងការបង្គាប់ឱ្យចាកចេញដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់បុគ្គល ដែលបង្ហាញប័ណ្ណត្រឹមត្រូវ និង ពេញលេញរបស់សុរិយោដីបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៣៦''' .
&lt;br&gt;
បើវិធានការបណ្ដេញចេញ បង្គាប់ដោយតុលាការអាចបណ្ដាលឱ្យមានភាពវឹកវរ ឬ មានផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរដល់សង្គម អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចអាចសុំព្យួរការអនុវត្តន៍ជាបណ្ដោះអាសន្នបាន ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៣៧''' .
&lt;br&gt;
លទ្ធកម្ម នៃកម្មសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុដោយភោគៈអាចសម្រេចបាន ចំពោះតែគុណប្រយោជន៍ដល់បុគ្គល ដែលបានកាន់កាប់អចលនវត្ថុ ស្របតាមលក្ខខណ្ឌ នៃច្បាប់នេះ ។ លទ្ធកម្មនេះមិនអាចជាគុណប្រយោជន៍ដល់ភោគីកេងបន្លំឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៣៨''' .
&lt;br&gt;
ដើម្បីក្លាយទៅជាកម្មសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុបាន លុះត្រាតែភោគៈនោះត្រូវបានកាន់កាប់ដោយពិតប្រាកដ គ្មានហឹង្សា ដឹងឮជាសាធារណៈ គ្មានអាក់ខាន និង ដោយសុចរិត ។ ភោគីត្រូវកាន់កាប់អចលនវត្ថុដោយពិតប្រាកដគឺថា ភោគីទោះកាន់កាប់ដោយខ្លួនឯងក្ដី ឱ្យអ្នកដទៃធ្វើឱ្យក្ដីត្រូវកាន់កាប់ឱ្យឃើញថា ការនោះប្រាកដជាធ្វើដើម្បីខ្លួនក្នុងគោលដៅខ្លួនជាភោគីយ៉ាងផ្ដាច់មុខ កុំឱ្យឃើញថាការ ដែលធ្វើនោះគឺធ្វើដោយសារសិទ្ធិណាមួយផ្សេងទៅវិញ ។ ប្រសិនបើភោគីពិតប្រាកដមិនចេញមុខ នៅពីក្រោយភោគីមិនពិតប្រាកដ ភោគីនោះមិនអាចទាមទារប័ណ្ណភោគៈដើម្បីធ្វើលទ្ធកម្មទៅជាកម្មសិទ្ធិបានឡើយ ។ ភោគៈនោះត្រូវចាត់ទុកជាមោឃៈ ។ ភោគីត្រូវកាន់កាប់អចលនវត្ថុដោយគ្មានហិង្សាគឺថា ភោគៈ ដែលបានមកដោយហិង្សាមិនទុកជាភោគៈត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ឡើយ ។ ក៏ប៉ុន្តែ បើកាលណាគេប្រើហិង្សាក្នុងពេលមានតតិយជនឥតសិទ្ធិសោះមកដណ្ដើមនោះ ហិង្សានេះគ្មានឥទ្ធិពលអ្វីទៅលើភោគៈ ដែលគេបានដោយសន្តិភាពតាំងពីដើមមកនោះទេ ។ ភោគីត្រូវកាន់កាប់អចលនវត្ថុដោយដឹងឮជាសាធារណៈគឺថា ភោគីត្រូវកាន់កាប់ដោយឥតលាក់បិទបាំងអ្នកទាំងពួង ដែលចង់តវ៉ាអំពីសិទ្ធិរបស់ខ្លួនលើវត្ថុនោះនឹងបានដឹងឮឃើញមិនខាន ។ ភោគីត្រូវកាន់កាប់អចលនវត្ថុដោយគ្មានអាក់ខានគឺថាភោគីត្រូវធ្វើនូវកិច្ចការផងទាំងពួងតាមធម្មតាជាប្រក្រតីក្នុងរយៈពេលចាំបាច់ នៃការទាមទារលទ្ធកម្មកម្មសិទ្ធិ ។ ការអាក់ខានក្នុងរយៈពេលខ្លី ឬ បោះបង់ទុកឱ្យនៅទំនេរដើម្បីឱ្យមានជីជាតិឡើងវិញមិនមែនជាឧបសគ្គដល់លទ្ធកម្មកម្មសិទ្ធិនោះទេ ។ ភោគីត្រូវកាន់កាប់អចលនវត្ថុដោយសុចរិតគឺថា ភោគីមិនដឹងពីសិទ្ធិជាយថាហេតុរបស់តតិយជនលើវត្ថុ ដែលខ្លួនកំពុងកាន់កាប់នោះសោះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៣៩''' .
&lt;br&gt;
ក្នុងការរង់ចាំដើម្បីឱ្យបានទៅជាកម្មសិទ្ធិពេញលេញ ភោគៈ ដែលស្របតាមបញ្ញត្តិ នៃច្បាប់នេះបង្កើតបានជាកម្មសិទ្ធិភណ្ឌិកលើអចលនវត្ថុ ។ ភោគៈនេះអាចជាកម្មវត្ថុ នៃការផ្លាស់ប្ដូរ ផ្ទេរសិទ្ធិ ឬ ជាកម្មវត្ថុ នៃកិច្ចការជំនួញ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៤០''' .
&lt;br&gt;
ក្នុងការរង់ចាំការរៀបចំឡើងវិញនូវប្លង់សុរិយោដី និង សៀវភៅគោលបញ្ជីដី អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចត្រូវបន្តចេញប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិកាន់កាប់អចលនវត្ថុចំពោះភោគៈ ដែលមានកន្លងមក មុនច្បាប់នេះចូលជាធរមាន ។ ប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិនេះជាវត្ថុតាង នៃសិទ្ធិកាន់កាប់ ប៉ុន្តែមិនមែនជាប័ណ្ណ នៃកម្មសិទ្ធិទេ ហើយក៏មិនមែនជាលិខិត ដែលតវ៉ាមិនបាននោះដែរ ។ ប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិនេះ អាចនឹងបង្កើតបានជាប័ណ្ណស្ថាពរ នៃកម្មសិទ្ធិ ដែលមានលក្ខណៈ មិនអាចតវ៉ាបាន លុះត្រាតែគ្មានការជំទាស់នៅពេលបង្កើតសៀវភៅគោលបញ្ជីដី ។ ក្នុងករណីមានការជំទាស់ទាមទារ ការកំណត់ថានរណាជាភោគីស្របច្បាប់ នៃអចលនវត្ថុនោះ ត្រូវផ្អែកលើការស៊ើបអង្កេតបន្ថែមនូវរាល់ភស្តុតាង ដែលពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ។ ប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិកាន់កាប់អចលនវត្ថុគឺជាភស្តុតាងមួយប៉ុន្តែមិនអាចកំណត់តែឯកឯងបានទេ ។ 
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៤១''' .
&lt;br&gt;
ត្រូវហាមឃាត់ការចេញប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិកាន់កាប់អចលនវត្ថុ ដែលមិនអាចយកធ្វើជារបស់ឯកជនបាន ឬ  ដែលមិនបានកាន់កាប់តាមលក្ខខណ្ឌស្របច្បាប់ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៤២''' .
&lt;br&gt;
បុគ្គលទាំងឡាយ ដែលមិនបានចុះបញ្ជីភោគៈស្របច្បាប់របស់ខ្លួន ដោយហេតុមិនបានដឹង ឬ ដោយធ្វេសប្រហែស អ្នកនោះនៅតែមានសិទ្ធិត្រូវបានការពារអំណាច នៃមាត្រា ២៩មាត្រា ៣០ និងមាត្រា ៣១ នៃច្បាប់នេះ ។ 
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៤៣''' .
&lt;br&gt;
ទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋមិនអាចជាកម្មវត្ថុ នៃលទ្ធកម្មកម្មសិទ្ធិបានឡើយ ទោះក្នុងករណីណាក៏ដោយ ។ ស្ថានភាព នៃអ្នកកាន់កាប់ទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋនៅតែមិនទៀងទាត់ និង ខុសច្បាប់ដ ដែល ប្រសិនជាស្ថានភាពនោះមិនកើតចេញពីការអនុញ្ញាតតាមបែបផែន ដែលបានកំណត់ដោយច្បាប់ទេនោះ ។ បុគ្គលកាន់កាប់ខុសច្បាប់ត្រូវបង្ខំឱ្យចាកចេញជាបន្ទាន់ ហើយត្រូវទទួលទណ្ឌកម្ម ដែលបានកំណត់ក្នុងមាត្រា ២៥៩ នៃច្បាប់នេះ ។ បុគ្គលកាន់កាប់ខុសច្បាប់គ្មានសិទ្ធិទាមទារសំណងសម្រាប់ចំណាយលើការងារ និង ការកែលំអ ដែលខ្លួនបានធ្វើនៅលើអចលនវត្ថុនោះឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៤៤''' .
&lt;br&gt;
ប័ណ្ណ ឬ ឯកសារសំគាល់សិទ្ធិកាន់កាប់អចលនវត្ថុជាទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋ ឬ របស់នីតិបុគ្គលសាធារណៈ ដែលចេញដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចឱ្យដល់បុគ្គលឯកជន ត្រូវទុកជាមោឃៈ និង គ្មានតម្លៃគតិយុត្ត ។ ភ្នាក់ងារ ដែលចេញប័ណ្ណ ឬ ឯកសារសំគាល់សិទ្ធិកាន់កាប់នេះត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់ទាំងខាងស៊ីវិល និង ព្រហ្មទណ្ឌ ។ អាជ្ញាធរ ដែលព្រងើយកន្តើយចំពោះការរំលោភខុសច្បាប់តាមរបៀបនេះ ដែលខ្លួនបានដឹងចាត់ទុកជាអ្នករួមគំនិត ហើយត្រូវទទួលទោសដូចគ្នានឹងចារីដែរ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៤៥''' .
&lt;br&gt;
ក្នុងករណី ដែល​អាជ្ញាធរ​មាន​សមត្ថកិច្ច​មិន​ព្រម​ចេញ​ប័ណ្ណ​សំគាល់​សិទ្ធិ​កាន់កាប់​អចលនវត្ថុ​អ្នក​កាន់​កាប់​អចលនវត្ថុ​នោះ​អាច​ធ្វើ​ពាក្យ​ប្ដឹង​ទៅ​ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និង សំណង់ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៤៦''' .
&lt;br&gt;
ការចេញប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិកាន់កាប់អចលនវត្ថុដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ឱ្យបុគ្គលក្រៅពីភោគីពិតប្រាកដដ ដែលបានកាន់កាប់អចលនវត្ថុ គឺជាបទល្មើស ដែលត្រូវទទួលទោសតាមបញ្ញត្តិ នៃមាត្រា ២៦១ នៃច្បាប់នេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៤៧''' .
&lt;br&gt;
វិវាទរវាងភោគីចំពោះអចលនវត្ថុមួយ នឹងត្រូវដាក់ឱ្យធ្វើការស៊ើបអង្កេត និង ដោះស្រាយតាមនីតិវិធី ដែលបានកំណត់ ។ លទ្ធផល នៃការស៊ើបអង្កេតត្រូវដាក់ជូនគណៈកម្មការសុរិយោដី ដែលបង្កើតឡើងនៅក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីកម្ម និង សំណង់ ។ គណៈកម្មការនេះត្រូវធ្វើសេចក្ដីសំរេចលើបដិវាទកម្មនោះ ។ ក្នុងករណីមិនសុខចិត្តគូវិវាទ អាចប្ដឹងទៅតុលាការបាន ។ ការរៀបចំ និង ការប្រព្រឹត្តទៅ នៃគណៈកម្មការនេះ ត្រូវកំណត់ ដោយអនុក្រឹត្យ ។
&lt;br&gt;

=== ជំពូកទី ៥ : អំពីសម្បទានដី ===
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៤៨''' .
&lt;br&gt;
សម្បទានដីជាសិទ្ធិស្របច្បាប់ ដែលបានចែងក្នុងឯកសារគតិយុត្តចេញដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច តាមអំណាចឆន្ទានុសិទ្ធិឱ្យរូបវន្តបុគ្គល ឬ នីតិបុគ្គល ឬ ក្រុមមនុស្សដើម្បីកាន់កាប់ដី និង ប្រើប្រាស់សិទ្ធិលើដីនោះតាមការកំណត់ នៃច្បាប់នេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៤៩''' .
&lt;br&gt;
សម្បទានដីត្រូវឆ្លើយតបទៅនឹងប្រយោជន៍សង្គម ឬ ទៅនឹងប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច ។ សម្បទានដីឆ្លើយតបទៅនឹងប្រយោជន៍សង្គម អនុញ្ញាតឱ្យអ្នកទទួលប្រយោជន៍រៀបចំដីដើម្បីសង់លំនៅឋាន ឬ / និង ដាំដំណាំនៅលើដី ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់រដ្ឋដើម្បីធានាការចិញ្ចឹមជីវិត ។ សម្បទានដីឆ្លើយតបទៅនឹងប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច អនុញ្ញាតឱ្យអ្នកទទួលប្រយោជន៍កាប់ឆ្ការ ទាញយកផលដោយធ្វើអាជីវកម្មកសិឧស្សាហកម្មលើដី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ។ 
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៥០''' .
&lt;br&gt;
សម្បទានអាចមានរូបភាពផ្សេងទៀតដូចជាការអនុញ្ញាតឱ្យប្រើប្រាស់ រៀបចំ ឬ ធ្វើអាជីវកម្មដី ដែលជាទ្រព្យសម្បត្តិរបស់រដ្ឋ ទោះជាភ្ជាប់ ឬ មិនភ្ជាប់ទៅនឹងការបំពេញសេវាសាធារណៈក៏ដោយមានជាអាទិ៍ សម្បទានរ៉ែ សម្បទានកំពង់ផែ សម្បទានព្រលានយន្ដហោះ សម្បទានរៀបចំតំបន់ឧស្សាហកម្ម សម្បទាននេសាទ ។ សម្បទានទាំងនេះមិនឋិតនៅក្រោមបទប្បញ្ញត្តិ នៃច្បាប់នេះទេ ។ &lt;br&gt;
'''មាត្រា ៥១''' .
&lt;br&gt;
សម្បទានដីមិនអាចប្រគល់ឱ្យដោយឥតគិតថ្លៃទេ លើកលែងតែសម្បទានឆ្លើយតបទៅនឹងប្រយោជន៍សង្គម ដែលប្រគល់ឱ្យគ្រួសារក្រីក្រសម្រាប់តាំងទីលំនៅ ឬ / និង ដាំដំណាំចិញ្ចឹមជីវិត ។ 
&lt;br&gt;'''មាត្រា ៥២''' .
&lt;br&gt;
សម្បទានដីអាចបង្កើតបានតែសិទ្ធិក្នុងរយៈពេលមួយជាកំណត់តាមកិច្ចសន្យា ដែលបានបង្កើតសម្បទាននោះស្របតាមបញ្ញត្តិ នៃច្បាប់នេះ ។ សម្បទានដីមិនអាចឈានដល់ការបង្កើតនូវសិទ្ធិជាកម្មសិទ្ធិលើដី ដែលបានផ្តល់ជាសម្បទានជាប្រយោជន៍ដល់សាមីជននោះទេ លើកលែងតែចំពោះសម្បទាន ដែលឆ្លើយតបទៅនឹងប្រយោជន៍សង្គម ។ 
&lt;br&gt;'''មាត្រា ៥៣''' .
&lt;br&gt;
សម្បទានដីមិនអាចកើតចេញពីស្ថានភាពកាន់កាប់ដីជាក់ស្ដែងបានទេ ។ សម្បទានដីត្រូវសំអាងលើលិខិតគតិយុត្តជាក់លាក់ ដែលបានចេញមុនការកាន់កាប់ដីដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចគឺរដ្ឋ ឬ សមូហភាពដែនដីសាធារណៈ ឬ គ្រឹះស្ថានសាធារណៈ ដែលជាកម្មសិទ្ធិករ នៃដី ដែលត្រូវបានផ្តល់ជាសម្បទាន ។ សម្បទានត្រូវតែចុះបញ្ជីនៅក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និង សំណង់ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៥៤''' .
&lt;br&gt;
សម្បទានដីត្រូវមានលក្ខខណ្ឌ ។ សម្បទានត្រូវតែអនុលោមទៅតាមបទប្បញ្ញត្តិ នៃច្បាប់នេះ ដែលជាសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ។ លិខិតសម្បទានអាចមានខដោយឡែកផ្សេងទៀត ដែលមានតម្លៃជាកិច្ចសន្យា ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៥៥''' .
&lt;br&gt;
សម្បទានដីត្រូវបានដកហូតវិញដោយសេចក្ដីសំរេចខាងរដ្ឋបាល ក្នុងករណីលក្ខខណ្ឌច្បាប់មិនត្រូវបានគោរព ។ ករណីនេះសម្បទានិកមានសិទ្ធិប្ដឹងទៅតុលាការតាមនីតិវិធី ដែលច្បាប់បានកំណត់ ។ សម្បទានដីអាចត្រូវបានទុកជាមោឃៈដោយតុលាការ កាលបើសម្បទានិកមិនគោរពខដោយឡែក ដែលមានចែងក្នុងកិច្ចសន្យា ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៥៦''' .
&lt;br&gt;
សិទ្ធិរបស់សម្បទានិកលើដី ដែលបានផ្តល់ជាសម្បទានក្នុងអំឡុងពេល នៃសម្បទាន គឺជាសិទ្ធិ ដែលទទួលស្គាល់ដូចជាកម្មសិទ្ធិករ លើកលែងតែការផ្ទេរសិទ្ធិ ។ សម្បទានិកមានសិទ្ធិជាពិសេសក្នុងការការពារស្ថានភាពរបស់ខ្លួនដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ។ សម្បទានិកអាចការពារដី ដែលបានផ្តល់ជាសម្បទានឱ្យខ្លួនចំពោះការទន្ទ្រាន ឬ ការប៉ះពាល់ទោះជាតាមរូបភាពណាក៏ដោយ ។ សម្បទានិកអាចទាញយកនូវផលិតផលពីដីរបស់ខ្លួនធ្វើការរៀបចំដាំដុះស្របតាមគោលបំណង នៃសម្បទាន ។ សម្បទានិកមិនអាចកែប្រែគោលបំណង នៃសម្បទានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់រចនាសម្ព័ន្ធធម្មជាតិ និង ធ្វើអាជីវកម្ម ដែលមានលក្ខណៈជាការបំផ្លាញនៅចុងបញ្ចប់ នៃសម្បទានបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៥៧''' .
&lt;br&gt;
ការផ្ទេរដីសម្បទានមិនអាចធ្វើឡើងតាមរយៈការផ្ទេរសិទ្ធិបានឡើយ ។ ការផ្ទេរដីសម្បទាន អាចកើតឡើងតែតាមរយៈការបង្កើតកិច្ចសន្យាថ្មី នៃសម្បទានដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ជាគុណប្រយោជន៍ដល់អ្នកទទួលសិទ្ធិសម្បទានថ្មី ។ ក្នុងករណី ដែលសម្បទានិកទទួលមរណភាព ទាយាទទាំងឡាយរបស់ខ្មោចប្រសិនជាមានបំណង អាចនឹងបន្តប្រើប្រាស់សិទ្ធិទាំងនោះក្នុងរយៈពេលសម្បទាន ដែលនៅសល់ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៥៨''' .
&lt;br&gt;
សម្បទានដីអាចធ្វើឡើងបានតែនៅលើដី ដែលជាចំណែក នៃទ្រព្យសម្បត្តិឯកជន របស់រដ្ឋ ។ សម្បទានដីមិនអាចប៉ះពាល់ផ្លូវគមនាគមន៍ ដីចំណីផ្លូវ និង ដីចាំបាច់សម្រាប់ថែទាំក៏ដូចជាផ្លូវទឹក ត្រពាំង បឹង និង ដែនទឹកបំរុង ដែលមានប្រយោជន៍ដល់ការរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋឡើយ ។ 
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៥៩''' .
&lt;br&gt;
សម្បទានដីមានទំហំច្រើនបំផុតត្រឹមតែ ១០.០០០ (មួយម៉ឺន) ហិកតា ។ សម្បទានដី ដែលសំរេចហើយ ហើយមានទំហំលើសពីទំហំកំណត់ខាងលើ ជាកម្មវត្ថុ នៃការកាត់បន្ថយ ។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើការកាត់បន្ថយនេះមានឥទ្ធិពលធ្វើឱ្យខូចប្រយោជន៍អាជីវកម្ម ដែលកំពុងមានដំណើរការ សម្បទានិកអាចនឹងទទួលបានការលើកលែងជាពិសេស ។ នីតិវិធី នៃការកាត់បន្ថយ និង ការលើកលែងជាពិសេសត្រូវកំណត់ដោយអនុក្រឹត្យ ។ ត្រូវបានហាមឃាត់ការចេញលិខិតសម្បទានដីច្រើនកន្លែងឱ្យបុគ្គលតែម្នាក់ ឬ ឱ្យនីតិបុគ្គលច្រើន តែគ្រប់គ្រងដោយរូបវន្តបុគ្គល ឬ នីតិបុគ្គលដដែលៗ ដែលមានទំហំសរុបធំជាងទំហំ ដែលបានកំណត់នៅវាក្យខ័ណ្ឌខាងលើ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៦០''' .
&lt;br&gt;
នីតិវិធី នៃការផ្តល់សម្បទានដីសម្រាប់ការសង់លំនៅឋាន និង សម្បទានដីកសិកម្មសម្រាប់ការចិញ្ចឹមជីវិត ឬ អាជីវកម្មកសិឧស្សាហកម្មត្រូវកំណត់ដោយអនុក្រឹត្យ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៦១'''.
&lt;br&gt;
រយៈពេល នៃសម្បទានដីត្រូវកំណត់ ៩៩ (កៅសិបប្រាំបួន) ឆ្នាំ យ៉ាងច្រើន ។ 
&lt;br&gt;'''មាត្រា ៦២''' .
&lt;br&gt;
រាល់សម្បទានដីសម្រាប់ដាំដំណាំឧស្សាហកម្ម ត្រូវចាប់ផ្ដើមធ្វើអាជីវកម្មក្នុងរយៈពេល១២ (ដប់ពីរ) ខែ បន្ទាប់ពីការផ្តល់សម្បទាន បើមិនដូច្នោះទេនឹងត្រូវទុកជាមោឃៈ ។ ការខកខានធ្វើអាជីវកម្មរយៈពេលលើសពី ១២ (ដប់ពីរ) ខែ នាំឱ្យមានមោឃភាពសម្បទានប្រសិនបើការខកខាននោះពុំមានមូលហេតុត្រឹមត្រូវ ។ រាល់សម្បទានដី ដែលបានផ្តល់ឱ្យមុនច្បាប់នេះចូលជាធរមាន ហើយមិនបានធ្វើអាជីវកម្មចាប់ពី ១២ (ដប់ពីរ) ខែ ឡើងទៅ គិតពីថ្ងៃ ដែលច្បាប់នេះចូលជាធរមាន ត្រូវទុកជាមោឃៈប្រសិនបើការខកខានមិនបានធ្វើអាជីវកម្មនោះពុំមានមូលហេតុត្រឹមត្រូវ ។ រាល់ការមិនបានបំពេញកិច្ចតាមសៀវភៅបន្ទុកដោយសម្បទានិក នាំឱ្យមានការដកហូតសម្បទា ។ ក្នុងករណី នៃការដកហូតសម្បទាន ទោះជាមានមូលហេតុអ្វីក៏ដោយសម្បទានិកគ្មានសិទ្ធិទារសំណង នៃការខូចខាតណាមួយឡើយ ។
&lt;br&gt;

=== ជំពូកទី ៦ : អំពីរបៀបលទ្ធកម្ម នៃកម្មសិទ្ធិ ===
'''មាត្រា ៦៣''' .
&lt;br&gt;
- ការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិអចលនវត្ថុរវាងបុគ្គលឯកជនតាមរយៈការលក់ ការដូរ ការធ្វើអំណោយ ឬ តាមរយៈសន្តតិកម្មត្រូវអនុវត្តតាមបញ្ញត្តិ នៃច្បាប់ ។
&lt;br&gt;
==== ផ្នែកទី ១ : អំពីលទ្ធកម្មដោយការលក់អចលនវត្ថុ ====
'''មាត្រា ៦៤''' .
&lt;br&gt;
- ការលក់អចលនវត្ថុគឺជាកិច្ចសន្យា ដែលអនុញ្ញាតឱ្យផ្ទេរសិទ្ធិជាកម្មសិទ្ធិ នៃអចលនវត្ថុពីអ្នកលក់ឱ្យអ្នកទិញ ដោយអ្នកទិញត្រូវបង់ប្រាក់ថ្លៃអចលនវត្ថុនោះទៅឱ្យអ្នកលក់ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ៦៥''' .
&lt;br&gt;
- ការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិមិនអាចជំទាស់ពីតតិយជនបាន លុះត្រាតែកិច្ចសន្យាលក់អចលនវត្ថុត្រូវបានធ្វើជាលាយលក្ខណ៍អក្សរតាមទម្រង់លិខិតយថាភូតធ្វើដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចហើយត្រូវបានចុះបញ្ជីនៅអង្គភាពសុរិយោដី ។ កិច្ចសន្យាលក់តែឯកឯង មិនអាចចាត់ទុកជាការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិទ្រព្យនោះពេញលក្ខណៈច្បាប់បានឡើយ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ៦៦''' .
&lt;br&gt;
- បុគ្គល ដែលមានសញ្ជាតិខ្មែរ និង មានសមត្ថភាពចុះកិច្ចសន្យាអាចលក់ ឬ ទិញទ្រព្យជាអចលនវត្ថុបាន ។ បុគ្គល ដែលមិនអាចលក់បានគឺ : 
&lt;br&gt;
- បុគ្គល ដែលមិនមែនជាកម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យ ដែលត្រូវលក់
&lt;br&gt;
- កម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យអវិភាគដោយគ្មានការយល់ព្រមពីកម្មសិទ្ធិករអវិភាគផ្សេងទៀត
&lt;br&gt;
- បុគ្គល ដែលមានអចលនវត្ថុជាកម្មវត្ថុ នៃការរឹបអូស ។
&lt;br&gt;
បុគ្គល ដែលមិនអាចទិញបានគឺ: 
&lt;br&gt;
- អាណាព្យាបាលមិនអាចទិញទ្រព្យរបស់បាលិតខ្លួន
&lt;br&gt;
- ហិតូបត្ថម្ភកៈមិនអាចទិញទ្រព្យ ដែលខ្លួនគ្រប់គ្រង
&lt;br&gt;
- ចៅក្រម ឬ ភ្នាក់ងាររដ្ឋបាលមិនអាចទិញទ្រព្យ ដែលយុត្តាធិការរបស់ខ្លួន ឬ  ដែលខ្លួនមានបេសកកម្មលក់
&lt;br&gt;
- បុគ្គល ដែលមានទ្រព្យត្រូវរឹបអូសមិនអាចទិញទ្រព្យនោះវិញបានទេ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៦៧''' .
&lt;br&gt;
- ការលក់រវាងសហព័ទ្ធត្រូវទុកជាមោឃៈ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៦៨''' .
&lt;br&gt;
- អ្នកលក់ត្រូវធានាជាមួយអ្នកទិញ ក្នុងកិច្ចសន្យា ចំពោះអចលនវត្ថុ ដែលកល់នូវរាល់វិការៈអាថ៌កំបាំងសំខាន់ៗ បើពុំនោះទេនាំឱ្យមានកតិកាភេទ នៃការលក់ ។ 
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៦៩''' .
&lt;br&gt;
- ការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិត្រូវចាត់ទុកជាបានសម្រេច ចាប់ពីពេល ដែលបានចុះបញ្ជីកិច្ចសន្យានោះនៅ អង្គភាពសុរិយោដី ។ ថ្លៃលក់ត្រូវតែចុះក្នុងកិច្ចសន្យាលក់ បើមិនដូច្នោះទេកិច្ចសន្យាលក់នោះត្រូវទុកជាមោឃៈ ។
កិច្ចសន្យាលក់អចលនវត្ថុនឹងអាចចុះបញ្ជីបាន លុះត្រាតែភាគីទាំងអស់បានបង្ហាញភស្តុតាងថារាល់ពន្ធដារលើទ្រព្យនោះត្រូវបានបង់រួច ។
&lt;br&gt;
====ផ្នែកទី ២ : អំពីលទ្ធកម្មដោយការដូរអចលនវត្ថុ====
'''មាត្រា ៧០'''.
&lt;br&gt;
- ការដូរអចលនវត្ថុ គឺជាកិច្ចសន្យា ដែលភាគីទាំងសងខាងព្រមព្រៀងឱ្យអចលនវត្ថុគ្នាទៅវិញទៅមក ។
ការដូរអចលនវត្ថុអនុញ្ញាតឱ្យផ្ទេរកម្មសិទ្ធិ នៃទ្រព្យជាអចលនវត្ថុបាន ។
ការដូរនេះត្រូវមានលក្ខខណ្ឌដូចគ្នានឹងការលក់ដែរ ។
&lt;br&gt;
====ផ្នែកទី ៣ : អំពីលទ្ធកម្មដោយសន្តតិកម្ម====
'''មាត្រា ៧១''' .
&lt;br&gt;
- អាចផ្ទេរតាមរយៈសន្តតិកម្មឥតបណ្ដាំ សន្តតិកម្មមានបណ្ដាំ ឬ អច្ចយទាននូវ: 
&lt;br&gt;
- ទ្រព្យជាអចលនវត្ថុ ដែលប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិត្រូវបានរៀបចំជាស្ថាពរស្របតាមបញ្ញត្តិទាំងឡាយ នៃច្បាប់នេះ
&lt;br&gt;
- ភោគៈទាំងឡាយស្របតាមច្បាប់ដោយយោងទៅលើប័ណ្ណ ឬ ឯកសារគតិយុត្ត ឬ ភស្តុតាងផ្សេងៗទៀត
&lt;br&gt;
- រាល់អវយវភេទ នៃកម្មសិទ្ធិ និង រាល់សិទ្ធិភណ្ឌិកអចលនវត្ថុ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៧២''' .
&lt;br&gt;
- ក្នុងករណីសន្តតិកម្ម ការគិតរយៈពេលចាំបាច់ នៃការកាន់កាប់អចលនវត្ថុសម្រាប់លទ្ធកម្មកម្មសិទ្ធិពេញលេញដូច ដែលបានបញ្ញត្តិក្នុងមាត្រា ៣០ និងមាត្រា ៣១ នៃច្បាប់ នេះត្រូវរាប់ចាប់ពីពេល ដែលខ្មោចបានចូលកាន់កាប់ទ្រព្យនោះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៧៣''' .
&lt;br&gt;
- ទ្រព្យជាអចលនវត្ថុ ដែលគ្រាន់តែកាន់កាប់ដោយជាក់ស្ដែង ហើយមិនទាន់បានចុះបញ្ជី ឬ បញ្ជាក់ដោយលិខិតរដ្ឋបាល ប៉ុន្តែត្រូវបានកាន់កាប់ស្របតាមលក្ខខណ្ឌ នៃច្បាប់ ក៏អាចជាកម្មវត្ថុ នៃការផ្ទេរតាមសន្តតិកម្មបានដែរ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៧៤''' .
&lt;br&gt;
- ក្នុងករណីទ្រព្យកាន់កាប់គ្មានប័ណ្ណត្រូវបានផ្ទេរតាមរយៈសន្តតិកម្ម ទាយាទ ដែលជាអ្នកកាន់កាប់ថ្មីអាចបន្តចាត់ចែងទ្រព្យនោះ និង ទទួលបាននូវកិច្ចការពារ ដោយហេតុថាស្ថានភាពរបស់ខ្លួនឆ្លើយតបទៅនឹងលក្ខខណ្ឌ នៃច្បាប់ ។
ក្នុងករណីនេះ អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ឬ ជនណាក៏ដោយមិនអាចយកលេសពីស្ថានភាព នៃការកាន់កាប់ជាក់ស្ដែងរបស់ខ្មោច ឬ យកលេសពីការខ្វះនូវការជំរះមរតកត្រឹមត្រូវ ដើម្បីធ្វើឱ្យប៉ះពាល់សិទ្ធិ នៃទាយាទ និង ជាពិសេសដើម្បីបដិសេធការទទួលស្គាល់ ឬ មិនបញ្ជាក់ការកាន់កាប់របស់គេបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៧៥''' .
&lt;br&gt;
- កាលបើអចលនវត្ថុជាមរតកប្រើប្រាស់សម្រាប់ជាលំនៅឋាន នៃគ្រួសាររបស់ខ្មោច ឬ ដីប្រើប្រាស់សម្រាប់ការផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពដោយផ្ទាល់ ទាយាទមិនអាចសុំបែងចែក ឬ សម្រេចលក់ទ្រព្យនោះទេ លើកលែងមានការយល់ព្រមដោយច្បាស់ពីសហទាយាទទាំងអស់ ។ ក្នុងករណីមានការជំទាស់អំពីការបែងចែកមរតក សហទាយាទមានសិទ្ធិប្ដឹងទៅតុលាការដើម្បីសុំឱ្យដោះស្រាយទំនាស់នេះ ។
ការលក់ចំណែកសិទ្ធិរបស់សហទាយាទណាម្នាក់ត្រូវទុកជាមោឃៈ ប្រសិនបើគ្មានការយល់ព្រមច្បាស់លាស់ពីសហទាយាទទាំងអស់ ។ ម្យ៉ាងទៀតចំពោះសហទាយាទ ដែលបានលក់ចំណែកសិទ្ធិរបស់ខ្លួននេះត្រូវបាត់បង់សិទ្ធិ នៃសន្តតិកម្មលើទ្រព្យ ដែលបានលក់ ។ សហទាយាទណាម្នាក់ ដែលបានបំពានការហាមលក់មរតកនេះ ត្រូវទទួលខុសត្រូវតែម្នាក់ឯងលើអំពើរបស់ខ្លួនចំពោះអ្នកទិញ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៧៦''' .
&lt;br&gt;
- ទាយាទទាំងឡាយ ដែលមិនអាចបន្តនិរន្តរភាព នៃការកាន់កាប់ទ្រព្យជាមរតកបាន ដោយជាក់ស្ដែង ឬ ដោយគតិយុត្ត ឬ មិនចង់ទទួលបន្ទុកដោយខ្លួនឯង អាចធ្វើការផ្ទេរ ដោយប្រគល់សិទ្ធិឱ្យតតិយជនបាន ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៧៧''' .
&lt;br&gt;
- បើអ្នកទទួលសម្បទានដីឆ្លើយតបទៅនឹងប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចមិនមែនជាក្រុមហ៊ុន ហើយមានប័ណ្ណអចលនវត្ថុកាន់កាប់ដោយរូបវន្តបុគ្គលម្នាក់ ដែលទទួលមរណភាព សម្បទាននោះមិនអាចជាកម្មវត្ថុ នៃការបែងចែកដោយគ្មានការយល់ព្រមពីអាជ្ញាធររដ្ឋបាល ដែលបានផ្ដល់សម្បទានបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៧៨''' .
&lt;br&gt;
- ទ្រព្យទាំងឡាយ ដែលកម្មសិទ្ធិករស្លាប់ដោយគ្មានបន្សល់ទុកនូវទាយាទ ឬ អច្ចយលាភីត្រូវត្រឡប់មកជារបស់រដ្ឋ ហើយត្រូវបញ្ចូលក្នុងទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៧៩''' .
&lt;br&gt;
- ការចាត់ចែងមរតកត្រូវស្ថិតនៅក្រោមវិធានទាំងឡាយ នៃទំលាប់ប្រពៃណីក្នុងរឿងនេះក្នុងពេលរង់ចាំការប្រកាសឱ្យប្រើក្រមរដ្ឋប្បវេណីថ្មី ។
&lt;br&gt;
====ផ្នែកទី ៤ : អំពីលទ្ធកម្មដោយប្រទានកម្ម====
'''មាត្រា ៨០''' .
&lt;br&gt;
- ប្រទានកម្មគឺជាកិច្ចសន្យា ដែលជនម្នាក់ហៅថាអ្នកអោយ ឬ ទាយកផ្ទេរនូវកម្មសិទ្ធិ នៃទ្រព្យរបស់ខ្លួនឱ្យទៅជនម្នាក់ទៀតហៅថាអ្នកទទួល ឬ បដិគ្គាហក ដែលព្រមទួលយកទ្រព្យនោះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៨១''' .
&lt;br&gt;
- ប្រទានកម្មអចលនវត្ថុមិនអាចត្រូវបានជំទាស់ពីតតិយជនបាន លុះត្រាតែប្រទានកម្មនោះត្រូវបានធ្វើជាលាយលក្ខណ៍អក្សរតាមទម្រង់លិខិតយថាភូត ហើយត្រូវបានចុះបញ្ជីនៅអង្គភាពសុរិយោដី ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៨២''' .
&lt;br&gt;
- អចលនវត្ថុអាចជាកម្មវត្ថុ នៃប្រទានកម្មរវាងអ្នកនៅរស់ ឬ ប្រទានកម្មដោយហេតុមរណៈ ឬ អច្ចយទាន ។ ប្រសិនបើជាប្រទានកម្មទៅវិញទៅមក ប្រតិបត្តិការនេះបង្កើតបានជាការប្ដូរ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៨៣'''.
&lt;br&gt;
- រដ្ឋអាចធ្វើអំណោយជាអចលនវត្ថុចំពោះតែរូបវន្តបុគ្គលដោយហេតុផលសង្គមកិច្ច ដើម្បីឱ្យស្នាក់នៅ ឬ ដាំដំណាំចិញ្ចឹមជីវិត ។ តម្លៃអចលនវត្ថុ ដែលផ្ដល់ឱ្យត្រូវបានកំណត់សមស្របទៅនឹងគោលដៅណាមួយ ដែលចង់បាន និង មិនអនុញ្ញាតឱ្យកេងយកកំរៃ ឬ ធ្វើមានបានមិនស្របទៅនឹងកំរិតជីវភាពសង្គម នៃអ្នកទទួល ។
ប្រទានកម្ម ដែលរដ្ឋបានធ្វើពីមុនមកហើយមិនអាចសើរើបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៨៤''' .
&lt;br&gt;
- ប្រទានកម្មជាអចលនវត្ថុមិនអាចដកហូតមកវិញបានឡើយ នៅពេល ដែលមានការព្រមទទួលហើយនោះ ។ ប្រទានកម្មនេះអាចធ្វើការផ្ទេរសិទ្ធិកម្មសិទ្ធិបានភ្លាម ។ ប៉ុន្តែទាយកអាចរក្សាទុកសម្រាប់ខ្លួននូវសិទ្ធិផលុបភោគ នៃទ្រព្យ សិទ្ធិប្រើប្រាស់ និង អាស្រ័យនៅ នៃអចលនវត្ថុ ដែលត្រូវចែងក្នុងកិច្ចសន្យា និង ត្រូវចុះបញ្ជីនៅអង្គភាពសុរិយោដី ។ 
&lt;br&gt;

==មាតិកាទី ៣ : អំពីរបបកម្មសិទ្ធិឯកជន==
=== ជំពូកទី ៧ : អំពីសិទ្ធិ និង កាតព្វកិច្ច នៃកម្មសិទ្ធិករ ===
====ផ្នែកទី ១ : អំពីការអាស្រ័យផល នៃកម្មសិទ្ធិ====
'''មាត្រា ៨៥''' .
&lt;br&gt;
- កម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យជាអចលនវត្ថុមានសិទ្ធិប្រើប្រាស់ អាស្រ័យផល និង ចាត់ចែងទ្រព្យរបស់ខ្លួនផ្ដាច់មុខ និង ទូលំទូលាយ កុំឱ្យតែយកទ្រព្យនោះទៅប្រើប្រាស់ក្នុងបទណាមួយ ដែលច្បាប់បានហាមឃាត់ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៨៦''' .
&lt;br&gt;
- កម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យមិនអាចប្រើប្រាស់ទ្រព្យនោះក្នុងគោលដៅព្យាបាទ ឬ រំខានដល់តតិយជន និង ជាពិសេសដល់អ្នកជិតខាងរបស់ខ្លួនបានឡើយ ។
ការប្រើប្រាស់ទ្រព្យជាធម្មតា ដែលមានចរិតធម្មានុរូបមិនអាចចាត់ទុកជាការរំខាន ដែលបណ្ដាលឱ្យរាំងស្ទះដល់ការប្រើប្រាស់ទ្រព្យនោះបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៨៧''' .
&lt;br&gt;
- កម្មសិទ្ធិករ នៃដីអាចធ្វើនៅលើដី រាល់ការដាំដុះ ការរៀបចំ និង ការសាងសង់តាមបំណងរបស់ខ្លួនលើកលែងតែមានច្បាប់ហាមឃាត់ ។ ការរៀបចំ ឬ ការសាងសង់ទាំងនោះជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លួនទាំងអស់ស្របតាមបញ្ញត្តិ នៃផ្នែកទី ៣ នៃជំពូកនេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៨៨''' .
&lt;br&gt;
- កម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យជាអចលនវត្ថុអាចរៀបចំ ឬ កែប្រែបានដោយសេរីនូវប្រភេទ និង រចនាសម្ព័ន្ធដើម នៃទ្រព្យរបស់ខ្លួន ស្របតាមការប្រើប្រាស់ ដែលខ្លួនចង់ធ្វើតាមការកំណត់ នៃច្បាប់ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៨៩''' .
&lt;br&gt;
- ចាត់ទុកជាការកែប្រែប្រភេទ ឬ រចនាសម្ព័ន្ធដើម នៃទ្រព្យជាអចលនវត្ថុក្នុងន័យ នៃច្បាប់នេះមានជាអាទិ៍ ការគាស់រានដី ការកាប់ព្រៃឈើ ការដាំដំណាំលើដីនោះ ការចាក់បំពេញដី ការឈូសពង្រាបភ្នំ ការជីករុករក ការជីកយកដីចេញ ការជីកអណ្ដូងរ៉ែ ឬ កន្លែងយកថ្ម ការរៀបចំ ឬ ការធ្វើឱ្យស្ងួតដែនវារីជាតិ ការរៀបចំដីកសិកម្មទៅជាទីប្រជុំជន ការបង្កើតតំបន់ឧស្សាហកម្ម និង ការបង្កើតទីតាំងរោងចក្រ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៩០''' .
&lt;br&gt;
- កម្មសិទ្ធិករ នៃផ្ទៃដីគឺជាកម្មសិទ្ធិករ នៃផ្នែកក្រោមដី និង រាល់អ្វីៗ ដែលទាញយកផលបាន កុំឱ្យតែផ្ទុយនឹងបញ្ញត្តិ នៃមាត្រា ៨៨ និងមាត្រា ៨៩ នៃច្បាប់នេះ ។ ព្រំប្រទល់ នៃផ្នែកខាងក្រោមដីត្រូវបានកំណត់តាមបន្ទាត់ឈរ នៃផ្ទៃរាបខាងលើ ។
ប៉ុន្តែកម្មសិទ្ធិករមិនអាចទាមទារយកជាកម្មសិទ្ធិនូវបដិមាករ ចម្លាក់ក្រឡោត ឬ បុរាណវត្ថុគ្រប់ប្រភេទ ដែលបានរកឃើញ ។ ស្នាដៃទាំងនេះជាចំណែក នៃបេតិកភណ្ឌជាតិ ហើយត្រូវតែប្រគល់ឱ្យក្រសួងវប្បធម៌ និង វិចិត្រសិល្បៈ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៩១''' .
&lt;br&gt;
- កម្មសិទ្ធិករ នៃផ្ទៃដីក៏ជាកម្មសិទ្ធិករ នៃលំហអាកាស និង វត្ថុធាតុអចិន្ត្រៃយ៍ ដែលស្ថិតចំពីលើដីជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លួន លើកលែងតែបណ្ដាញខ្សែអគ្គិសនី និង ទូរគមនាគមន៍ ដែលត្រូវអនុវត្តតាមច្បាប់ដោយឡែក ។ ជាពិសេស កម្មសិទ្ធិករអាចកាប់មែកឈើអ្នកជិតខាង ដែលលយចូលមកលើកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លួន ឬ បេះយកផលផ្លែឈើនោះបាន ។
ប៉ុន្តែកម្មសិទ្ធិករមិនអាចហាមឃាត់ការហោះហើរដោយអាកាសយានគ្រប់ប្រភេទបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៩២''' .
&lt;br&gt;
- កម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យជាអចលនវត្ថុអាចបង្កើតបានជាប្រាតិភោគ នៃកិច្ចសន្យា ស្របតាមបញ្ញត្តិ ដែលបានកំណត់ក្នុងមាតិកាទី ៥ នៃច្បាប់នេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៩៣''' .
&lt;br&gt;
- កម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យអាចចាត់ចែងផលិតផល និង ការកើនឡើងតាមធម្មជាតិ ឬ តាមសិប្បនិម្មិត ដែលផ្សំគ្នា ឬ  ដែលជាប់ជាមួយនឹងទ្រព្យនោះតាមវិធាន ដែលបានកំណត់ក្នុងផ្នែកទី២ និង ទី៣ នៃជំពូកនេះ ។
&lt;br&gt;
====ផ្នែកទី ២ : អំពីឧបាគមន៍ផលិតផល និង ផលទុន នៃកម្មសិទ្ធិ====
'''មាត្រា ៩៤''' . 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យជាអចលនវត្ថុមានសិទ្ធិទទួលផលគ្រប់បែបយ៉ាងពីទ្រព្យនោះមានផលធម្មជាតិ និង ផលស៊ីវិលតាមសិទ្ធិឧបាគមន៍ ។
ផលធម្មជាតិផល ដែលកើតពីដីដោយឯកឯង ឬ ដោយអំពើរបស់មនុស្ស ។
ផលស៊ីវិលគឺផលទុន ធនលាភ និង ការប្រាក់ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ៩៥''' . 
&lt;br&gt;
ផល ដែលកើតចេញពីដំណាំលើទ្រព្យជាដីរបស់កម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យនេះ លុះត្រាតែកម្មសិទ្ធិករនោះបានសងតម្លៃ នៃការភ្ជួររាស់ ពលកម្ម និង ពូជ ដែលបានធ្វើជាយថាហេតុដោយតតិយជន ។
&lt;br&gt;
====ផ្នែកទី ៣ : អំពីការកើន នៃកម្មសិទ្ធិ====
=====អនុផ្នែកទី ១ : អំពីការកើនដោយអំពើរបស់មនុស្ស=====
'''មាត្រា ៩៦''' .
&lt;br&gt;
- សំណង់ ដំណាំ និង ការ្យទាំងឡាយ ដែលបានធ្វើនៅលើដី ឬ នៅក្រោមដី ត្រូវបានចាត់ទុកថាបានធ្វើដោយកម្មសិទ្ធិករ ដោយសោហ៊ុយផ្ទាល់ខ្លួនហើយជារបស់កម្មសិទ្ធិករនោះលើកលែងតែមានភស្តុតាងផ្ទុយពីនេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៩៧''' .
&lt;br&gt;
- កម្មសិទ្ធិករ នៃដី ដែលបានធ្វើការសាងសង់ ដាំដុះ ឬ រៀបចំដោយប្រើសម្ភារៈ ដែលមិនមែនជារបស់ខ្លួនត្រូវចេញថ្លៃសម្ភារៈទាំងនោះឱ្យម្ចាស់គេវិញ ។ កម្មសិទ្ធិករនោះអាចត្រូវផ្ដន្ទាទោសឱ្យសងជម្ងឺចិត្តផងដែរ ប្រសិនជាមាន ប៉ុន្តែម្ចាស់សម្ភារៈគ្មានសិទ្ធិដកយកសម្ភារៈនោះចេញឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ៩៨''' .
&lt;br&gt;
- កាលបើដំណាំ សំណង់ និង ការរៀបចំទាំងឡាយត្រូវបានធ្វើឡើងដោយបំពានពីតតិយជន និង ដោយសម្ភារៈរបស់ខ្លួន កម្មសិទ្ធិករ នៃដីមានសិទ្ធិរក្សាទុករបស់នោះ ឬ បង្ខំឱ្យតតិយជននោះដកយកចេញបាន ។
ប្រសិនជាកម្មសិទ្ធិករ នៃដីសុំដកយកចេញនូវដំណាំ និង សំណង់ ដែលបានធ្វើដោយបំពានសោហ៊ុយ នៃការដកចេញជាបន្ទុករបស់តតិយជន ហើយគ្មានសំណងណាមួយសម្រាប់អ្នកនោះទេ ។ តតិយជននោះក៏អាចត្រូវផ្ដន្ទាទោសឱ្យសងជម្ងឺចិត្តផងដែរ ប្រសិនបើមានព្យសនកម្មជាយថាហេតុដល់កម្មសិទ្ធិករ នៃដី ។ ប្រសិនបើកម្មសិទ្ធិករចង់រក្សាទុកដំណាំ និង ការ្យទាំងនោះ កម្មសិទ្ធិករនោះត្រូវសងថ្លៃសម្ភារៈ និង ថ្លៃការងារដោយមិនគិតដល់តម្លៃលើស តិច ឬ ច្រើន ដែលដីអាចនឹងកើនតម្លៃនោះទេ ។
ចំពោះដំណាំ សំណង់ ឬ ការ្យទាំងឡាយណា ដែលបានធ្វើដោយតតិយជនដោយសុចរិតដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ៣៨ នៃច្បាប់នេះ កម្មសិទ្ធិករមិនអាចសុំដកយកចេញនូវការ្យ ដំណាំ ឬ ការរៀបចំទាំងនោះបានឡើយ ។ កម្មសិទ្ធិករមានជំរើសពីរ ឬ មួយសងថ្លៃសម្ភារៈ និង ថ្លៃពលកម្ម ឬ មួយសងជាទឹកប្រាក់ស្មើនឹងតម្លៃលើស ដែលដីបានកើនតម្លៃក៏បាន ។ 
&lt;br&gt;

=====អនុផ្នែកទី ២ : អំពីការកើនដោយធម្មជាតិ=====
'''មាត្រា ៩៩''' .
&lt;br&gt;
- ដីដុះ ដែលកើនឡើងជាបន្តបន្ទាប់ បន្តិចម្ដងៗលើដីជាប់មាត់ទន្លេ ឬ ស្ទឹង ព្រែកហៅថាល្បាប់ ។
ល្បាប់ត្រូវបានជាប្រយោជន៍ដល់កម្មសិទ្ធិករ ដែលមានដីជាប់មាត់ទឹក ដែលនាវា ឬ ក្បូនចេញចូលបាន បណ្ដែតបាន ឬ មិនបាន ។ ក្នុងករណីនាវា ឬ ក្បូនចេញចូលបាន បណ្ដែតបាន កម្មសិទ្ធិករត្រូវទុកផ្លូវសម្រាប់ទាញពួរនាវាស្របទៅតាមបទបញ្ជាទាំងឡាយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១០០''' .
&lt;br&gt;
- ចំពោះដី ដែលកើនឡើងដោយសារចរន្តទឹកហូរនាំល្បាប់បន្តិចម្ដងៗមើលមិនដឹងពីច្រាំងម្ខាងទៅគរនៅច្រាំងម្ខាងទៀត ជាប់ជាមួយនឹងដីអ្នកផ្សេង កម្មសិទ្ធិករ នៃដី ដែលជាប់នឹងដីដុះនោះទទួលបានគុណប្រយោជន៍ នៃល្បាប់នេះ ដោយមិនអាចឱ្យមានដីនៅច្រាំងម្ខាង ដែលបាត់ដីមកតវ៉ាយកដី ដែលបាត់នោះបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១០១''' .
&lt;br&gt;
- ប្រសិនជាទន្លេ ឬ ស្ទឹង ព្រែក ដែលនាវាចេញចូលបាន ឬ មិនបាននាំយកចេញដោយកម្លាំងទឹកជំនន់ភ្លាមៗនូវចំណែកដីដ៏ធំ និង អាចស្គាល់បាន ពីច្រាំងម្ខាងទៅភ្ជាប់នឹងដីខាងក្រោមខ្សែទឹក ឬ នឹងច្រាំងម្ខាងទៀត កម្មសិទ្ធិករ នៃដី ដែលបាក់ចេញអាចតវ៉ាយកជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លួនវិញបាន តែត្រូវដាក់ពាក្យប្ដឹងទារក្នុងរយៈពេលយ៉ាងយូរ ១ (មួយ) ឆ្នាំ គិតពីថ្ងៃកើតឡើងនូវព្រឹត្តិការណ៍នោះ បើហួសរយៈពេលនេះ បណ្ដឹងទាមទារមិនត្រូវបានទទួលយកមកដោះស្រាយឡើយ លើកលែងតែកម្មសិទ្ធិករ នៃដី ដែលមានដីបាក់ទៅភ្ជាប់នោះមិនទាន់បានកាន់កាប់នៅឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១០២''' .
&lt;br&gt;
- កោះធំ កោះតូច និង ដីដុះទាំងឡាយ ដែលនឹងកកើតថ្មីក្នុងផ្ទៃទន្លេ ឬ ស្ទឹង ព្រែក ដែលនាវា ឬ ក្បូនចេញចូលបាន បណ្ដែតបាន ជារបស់រដ្ឋ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១០៣''' .
&lt;br&gt;
- កោះធំ កោះតូច និង ដីដុះទាំងឡាយ ដែលនឹងកកើតថ្មីក្នុងស្ទឹង ព្រែក ដែលនាវា ឬ ក្បូនចេញចូលមិនបាន បណ្ដែតមិនបាន ត្រូវបានកម្មសិទ្ធិករ នៃដីជាប់ច្រាំង ដែលមាន កោះ ឬ ដីដុះនោះ ។ ប្រសិនបើការដុះនោះមិនបានដុះជ្រុលទៅច្រាំងម្ខាងទេនោះ ត្រូវបានទៅកម្មសិទ្ធិករ ដែលមានដីជាប់ច្រាំងទាំងសងខាងគិតពីបន្ទាត់ពុះពាក់កណ្ដាលស្ទឹង ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១០៤''' .
&lt;br&gt;
- ប្រសិនបើស្ទឹង ព្រែក ឬ ទន្លេបង្កើតជាផ្លូវទឹកថ្មីមួយកាត់យកដីកម្មសិទ្ធិអ្នកនៅជាប់មាត់ទឹកណាម្នាក់ ហើយបង្កើតបានជាកោះមួយ កម្មសិទ្ធិករនោះរក្សាបានសិទ្ធិជាកម្មសិទ្ធិ នៃដីរបស់ខ្លួន ដែលដាច់នោះដ ដែល ទោះបីជាកោះនោះដុះក្នុងទន្លេ ឬ ស្ទឹង ព្រែក ដែលនាវា ឬ ក្បូនចេញចូលបានបណ្ដែតបានក៏ដោយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១០៥''' .
&lt;br&gt;
- ប្រសិនជាទន្លេ ឬ ស្ទឹង ព្រែកណាមួយ ដែលនាវា ឬ ក្បូនចេញចូលបាន បណ្ដែតបាន បង្កើតជាផ្លូវទឹកថ្មីមួយដោយបោះបង់ចោលផ្លូវទឹកចាស់ កម្មសិទ្ធិករ ដែលមានដីជាប់ច្រាំងនោះ អាចធ្វើលទ្ធកម្មសិទ្ធិក្នុងផ្ទៃទន្លេ ឬ ស្ទឹង ព្រែកចាស់ ដែលគោកនោះបាន ហើយម្នាក់ៗត្រូវបានតាមសិទ្ធិរបស់ខ្លួនរហូតដល់ខ្សែបន្ទាត់ ដែលពុះពាក់កណ្ដាលទន្លេ ឬ ស្ទឹង ព្រែក នោះ ។ ថ្លៃដី នៃផ្លូវទឹកចាស់នោះត្រូវបានកំណត់ដោយអ្នកជំនាញ ដែលតែងតាំង ដោយតុលាការខេត្ត-ក្រុងទីនោះ តាមពាក្យស្នើសុំពីអាជ្ញាធរខេត្ត-ក្រុង ឬ ពីភាគី ដែលមានប្រយោជន៍ក្នុងរឿងនេះ ។
បើកម្មសិទ្ធិករនៅមាត់ទឹកនោះមិនចង់បានដីនោះតាមថ្លៃ ដែលអ្នកជំនាញកំណត់ទេអាជ្ញាធរត្រូវលក់ឡាយឡុងផ្លូវទឹកចាស់នោះឱ្យសាធារណជន ។ ថ្លៃ ដែលបានមកពីការលក់ដីនោះ ត្រូវយកទៅចែកឱ្យកម្មសិទ្ធិករ ដែលមានដីដាច់ទៅនោះ តាមសមាមាត្រ នៃដី ដែលខូចខាតរៀងៗខ្លួន ។
&lt;br&gt;
====ផ្នែកទី ៤ : អំពីការជួលអចលនវត្ថុ====
'''មាត្រា ១០៦'''.
&lt;br&gt;
- បើកម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យជាអចលនវត្ថុអាចជួលទ្រព្យរបស់ខ្លួនឱ្យអ្នកដទៃបាន ។ ការជួលជាកិច្ចសន្យា ដែលកម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យមួយប្រគល់ទ្រព្យនោះឱ្យជនណាម្នាក់ប្រើប្រាស់ក្នុងរយៈពេលមួយ ដោយយកជាប្រាក់ឈ្នួលមកវិញយ៉ាងទៀងទាត់តាមសមាមាត្រ នៃរយៈពេលប្រើប្រាស់ ។ កិច្ចសន្យា នៃការជួលអចលនវត្ថុហៅថាភតិសន្យា ។
កិច្ចសន្យាជួលអចលនវត្ថុមានពីរយ៉ាងគឺ ការជួលរយៈពេលមិនកំណត់ និង ការជួលរយៈពេលកំណត់ ។ ការជួលរយៈពេលកំណត់មាន ការជួលរយៈពេលខ្លីអាចបន្តជាថ្មីបាន និង ការជួលរយៈពេលវែង ១៥ (ដប់ប្រាំ) ឆ្នាំ ឬ លើស ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១០៧''' .
&lt;br&gt;
- កិច្ចសន្យាជួលរយៈពេលមិនកំណត់ ឬ រយៈពេលខ្លី ហើយអាចបន្តជួលជាថ្មីបានបង្កើតបានជាទំនាក់ទំនងផ្ទាល់ខ្លួនរវាងភតិសន្យាបតី និង អ្នកជួល ។
ការជួលបន្តឱ្យតតិយជនអាចធ្វើទៅបាន លុះត្រាតែមានការព្រមព្រៀងដោយជាក់លាក់ ឬ ការអនុញ្ញាតពីកម្មសិទ្ធិករ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១០៨''' .
&lt;br&gt;
- កិច្ចសន្យាជួលរយៈពេលវែងបង្កើតបានជាសិទ្ធិភណ្ឌិកលើអចលនវត្ថុ ។ សិទ្ធិនេះអាចត្រូវបានប្រគល់ឱ្យដោយមានថ្លៃ ឬ ផ្ទេរបន្តតាមរយៈសន្តតិកម្ម ។
ទ្រព្យ ដែលបានជួលរយៈពេលវែងអាចជាកម្មវត្ថុ នៃការរៀបចំ និង ការបំប្លែង កុំឱ្យការងារនោះមានអនុភាពបំផ្លាញ ឬ បំប្លែងជាសារវន្តនូវសភាពដើម នៃវត្ថុនោះ លើកលែងករណីមានចែងដោយឡែកក្នុងភតិសន្យា ។
នៅពេលផុតកំណត់ នៃការជួល ភតិសន្យាបតី ឬ ទាយាទទាំងឡាយរបស់ជននេះទទួលបានមកវិញនូវកម្មសិទ្ធិពេញលេញ នៃសំណង់ ដោយគ្មានការសងសោហ៊ុយក្នុងការរៀបចំ ឬ កែលំអទាំងឡាយ ដែលបានធ្វើដោយអ្នកជួល ។ ភតិសន្យាបតី ឬ ទាយាទមិនអាចបង្ខំអ្នកជួលឱ្យប្រគល់អចលនវត្ថុតាមស្ថានភាពដើមបានឡើយ បើសិនជាអ្នកជួលគោរពបទប្បញ្ញត្តិ នៃវាក្យខណ្ឌ ២ នៃមាត្រានេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១០៩''' .
&lt;br&gt;
- ភតិសន្យាត្រូវធ្វើឡើងតាមឆន្ទៈ នៃបណ្ដាភាគី និង តាមបញ្ញត្តិ នៃច្បាប់ ឬ បទបញ្ជាទូទៅជាធរមាន ។
ភតិសន្យាត្រូវតែធ្វើឡើងជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ ។ ភតិសន្យាធ្វើឡើងដោយផ្ទាល់មាត់ត្រូវទុកជាបណ្ដោះអាសន្ន ហើយអាចត្រូវបានបញ្ឈប់នៅគ្រប់ពេលដោយជូនដំណឹងជាមុន ក្នុងរយៈពេលស្មើនឹងរយៈពេលបង់ប្រាក់ឈ្នួល ។&lt;&gt;
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១១០''' . &lt;br&gt;
មុនការចូលអាស្រ័យផលលើអចលនវត្ថុ អ្នកជួលត្រូវតែដឹងអំពីស្ថានភាព នៃអចលនវត្ថុ និង សម្ភារៈនៅនឹងកន្លែង ដែលបានរៀបចំតាមការព្រមព្រៀងជាមួយនឹងភតិសន្យាបតី ។ ការមិនបានពិនិត្យស្ថានភាពអចលនវត្ថុ និង សម្ភារៈនៅនឹងកន្លែងនៅពេលចូលអាស្រ័យផលត្រូវចាត់ទុកថាត្រឹមត្រូវតាមលក្ខខណ្ឌដូចមានចែងក្នុងភតិសន្យា ។
ទ្រព្យ ដែលជួលមិនត្រូវមានវិការៈអាថ៌កំបាំង ដែលធ្វើឱ្យការប្រើប្រាស់មិនអាចប្រព្រឹត្តទៅបានតាមធម្មតាឡើយ ។ 
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១១១''' . &lt;br&gt;
អ្នកជួលត្រូវធានាការថែទាំទ្រព្យជាធម្មតា និង ត្រូវសងមកវិញក្នុងស្ថានភាពមួយស្របតាមស្ថានភាព នៃអចលនវត្ថុ និង សម្ភារៈនៅនឹងកន្លែង នៅពេលផុតកំណត់ នៃកិច្ចសន្យាជួលដោយគិតទាំងតម្លៃ នៃការខូចខាត ដែលកើតពីការប្រើប្រាស់មិនធម្មតា លើកលែងករណីមានចែងដោយឡែកក្នុងភតិសន្យា ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១១២''' .&lt;br&gt; 
ភតិសន្យាបតីមិនត្រូវធ្វើសកម្មភាព ឬ ឥរិយាបទអ្វី ដែលអាចធ្វើឱ្យបង្អាក់ ឬ រំខាន ដល់ការអាស្រ័យផលរបស់អ្នកជួលផ្ទុយពីភតិសន្យាឡើយ ។
&lt;br&gt;មាត្រា ១១៣ . &lt;br&gt;
បែបបទ នៃកិច្ចសន្យាជួលអចលនវត្ថុដើម្បីប្រើប្រាស់សម្រាប់ស្នាក់នៅ សម្រាប់ពាណិជ្ជកម្ម សម្រាប់ឧស្សាហកម្ម និង សម្រាប់កសិកម្មត្រូវកំណត់ដោយអនុក្រឹត្យ ។
&lt;br&gt;
====ផ្នែកទី ៥ : អំពីវិធានដី====
'''មាត្រា ១១៤''' . &lt;br&gt;
សិទ្ធិ និង កាតព្វកិច្ច នៃកម្មសិទ្ធិករត្រូវបានកំរិតដោយវិធានដីទាំងឡាយសំដៅធានា ការពារផលប្រយោជន៍ទូទៅ ដែលកំណត់ដោយច្បាប់ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១១៥''' . &lt;br&gt;
បែបបទសំណង់ និង លក្ខខណ្ឌទាំងឡាយ នៃការរៀបចំដែនដី និង នគរូបនីយកម្មចំពោះកម្មសិទ្ធិករនឹងកំណត់ដោយអនុក្រឹត្យ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១១៦''' . &lt;br&gt;
ការប្រើប្រាស់កម្មសិទ្ធិ ដែលមិនស្របតាមវិធានដី តែជាប់កិច្ចសន្យាមុនការប្រកាសឱ្យប្រើច្បាប់នេះ មិនអាចប៉ះពាល់បានឡើយ ។ ប៉ុន្តែការប្រើប្រាស់នោះមិនអាចពង្រីកថែមនៅក្រោយពេលប្រកាសឱ្យប្រើវិធានដី ដែលបានកំរិត ឬ ហាមឃាត់បានឡើយ ។
ក្នុងករណីបន្ទាន់ ឬ តម្រូវការចាំបាច់ នៃផលប្រយោជន៍សាធារណៈ ច្បាប់អាចបញ្ញត្តិថែមទៀតនូវការអនុវត្តបន្ទាន់ នៃវិធានដី កំរិតពីការប្រើប្រាស់កម្មសិទ្ធិ ដែលមានលក្ខណៈជាសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ។
&lt;br&gt;
=== ជំពូកទី ៨ : អំពីអវយវភេទ នៃកម្មសិទ្ធិ ===
'''មាត្រា ១១៧''' . 
កម្មសិទ្ធិមានអវយវភេទ កាលណាការអាស្រ័យផលបានទៅបុគ្គលក្រៅពីកម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យ ។ សិទ្ធិ ដែលនៅសល់សម្រាប់កម្មសិទ្ធិករឈ្មោះថាអសារកម្មសិទ្ធិ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១១៨''' . &lt;br&gt;
រូបភាព នៃអវយវភេទ នៃកម្មសិទ្ធិមាន : ផលុបភោគ សិទ្ធិប្រើប្រាស់ និង អាស្រ័យនៅ និង សេវភាព ។
&lt;br&gt;
====ផ្នែកទី ១ : អំពីផលុបភោគ====
'''មាត្រា ១១៩''' .&lt;br&gt; 
ផលុបភោគគឺការអាស្រ័យផល នៃអចលនវត្ថុ ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់អ្នកដទៃ សម្រាប់រយៈពេលមួយកំណត់មិនអោយលើសពីមួយអាយុជីវិត នៃអ្នកបានសិទ្ធិអាស្រ័យផលនោះឡើយ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១២០'''. &lt;br&gt;
ផលុបភោគបង្កើតឡើងដោយច្បាប់ ឬ ដោយការព្រមព្រៀង ។ ផលុបភោគអាចបង្កើតឡើងដោយឥតកំណត់កាលក៏បាន ឬ មានកំណត់កាលក៏បាន ឬ រហូតដល់បំពេញបានសម្រេចនូវលក្ខខណ្ឌ ដែលបានកំណត់ក៏បាន ។
ប្រសិនបើលក្ខខណ្ឌ នៃរយៈពេលមិនបានបញ្ជាក់ ផលុបភោគត្រូវបានចាត់ទុកថាបង្កើតឡើងសម្រាប់រយៈពេលមួយអាយុជីវិត នៃអ្នកទទួលសិទ្ធិផលុបភោគ ។
កិច្ចសន្យាផលុបភោគនឹងយកជាការបាន លុះត្រាតែបានធ្វើលិខិតតាមរូបមន្តយថាភូត ។ កិច្ចសន្យានេះមិនអាចជំទាស់ពីតតិយជនបាន លុះត្រាតែបានចុះបញ្ជីសុរិយោដីរួចហើយ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១២១''' .&lt;br&gt; 
ផលុបភោគីមានសិទ្ធិអាស្រ័យផលគ្រប់ប្រភេទ ជាផលធម្មជាតិ ជាផលស៊ីវិល ដែលកើតចេញពីអចលនវត្ថុ ដែលខ្លួនមានសិទ្ធិ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១២២''' . &lt;br&gt;
ផលធម្មជាតិ ដែលជាប់នឹងដី នៅពេលចាប់ផ្ដើមផលុបភោគត្រូវបានទៅផលុបភោគី ។ ផលធម្មជាតិ ដែលមានស្ថានភាពដូចគ្នា នៅពេលចប់ផលុបភោគ ត្រូវបានទៅអសារកម្មសិទ្ធិករដោយគ្មានការទូទាត់ទៅវិញទៅមកសម្រាប់ការងារភ្ជួររាស់ ឬ ច្រូតកាត់ ឬ ពូជធារអ្វីឡើយ ។ ប៉ុន្តែបើមានអ្នកជួល ឬ ប្រវាស់រួចហើយ នៅពេលចាប់ផ្ដើម ឬ នៅពេលបញ្ចប់ផលុបភោគ អ្នកជួល ឬ អ្នកប្រវាស់នេះមិនត្រូវបាត់បង់ចំណែក ដែលត្រូវបានមកខ្លួននោះទេ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១២៣''' . &lt;br&gt;
ផលស៊ីវិលបានទៅផលុបភោគីសមាមាត្រទៅនឹងរយៈពេល នៃផលុបភោគ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១២៤''' . &lt;br&gt;
ផលុបភោគីអាចអាស្រ័យផលដោយខ្លួនឯងផ្ទាល់នូវផលុបភោគ ឬ ជួល ឬ ប្រវាស់ ឬ ក៏ផ្ទេរសិទ្ធិរបស់ខ្លួនដោយយកថ្លៃ ឬ ដោយឥតយកថ្លៃឱ្យទៅអ្នកដទៃបាន ។
ក្នុងករណីជួល ឬ ប្រវាស់ កិច្ចសន្យាមិនត្រូវកំណត់ឱ្យហួសពី ៣ (បី) ឆ្នាំឡើយ ។ ប្រសិនបើចង់ជួល ឬ ប្រវាស់បន្ត កិច្ចសន្យាថ្មីត្រូវបញ្ចប់មុន ១ (មួយ) ឆ្នាំ នៃថ្ងៃចប់កិច្ចសន្យាផលុបភោគ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១២៥''' &lt;br&gt;. 
ផលុបភោគីអាស្រ័យផលពីការកើនជាយថាហេតុ ដោយល្បាប់ទៅលើដី ដែលខ្លួនមានសិទ្ធិផលុបភោគ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១២៦''' .&lt;br&gt; 
ផលុបភោគីប្រើប្រាស់នូវសេវភាពនានា និង សិទ្ធិទាំងឡាយ ដែលកម្មសិទ្ធិករអាចអាស្រ័យផលបាន លើកលែងតែសិទ្ធិចាត់ចែង ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១២៧''' . &lt;br&gt;
ផលុបភោគីប្រើប្រាស់សិទ្ធិតាមរបៀបដូចគ្នានឹងកម្មសិទ្ធិករ លើផលិតផល នៃកន្លែងយកថ្ម ដែលមានស្រាប់នៅលើដី ដែលដាក់ជាផលុបភោគ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១២៨''' . &lt;br&gt;
ផលុបភោគីត្រូវបានទទួលថ្លៃ ដែលត្រូវបង់ឱ្យកម្មសិទ្ធិករ នៃដីសម្បទានិកអណ្ដូងរ៉ែក្នុងបរិវេណដីក្រោមសិទ្ធិផលុបភោគរបស់ខ្លួន ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១២៩''' .&lt;br&gt; 
អសារកម្មសិទ្ធិករមិនអាចធ្វើឱ្យរំខានដល់សិទ្ធិរបស់ផលុបភោគី ទោះតាមរូបភាពណាក៏ដោយ ។
ចំណែកឯផលុបភោគីវិញ នៅពេលអស់សិទ្ធិអាស្រ័យផល មិនអាចទាមទារសំណង នៃការកែលំអ ដែលខ្លួនអះអាងថាបានធ្វើនៅលើអចលនវត្ថុជាប់ផលុបភោគបានឡើយ ទោះជាអចលនវត្ថុនោះបានកើនតម្លៃដោយសារការរៀបចំរបស់ខ្លួនក៏ដោយ ។
ផលុបភោគី ឬ ទាយាទរបស់ជននេះអាចដកយកចេញបាននូវកញ្ចក់ ផ្ទាំងគំនូរ និង គ្រឿងតុបតែងផ្សេងៗ ដែលខ្លួនបានដាក់តាំងនៅក្នុងអគារ ប៉ុន្តែត្រូវរៀបចំកន្លែងនោះឱ្យមានស្ថានភាពដូចដើមឡើងវិញ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៣០'''. &lt;br&gt;
ផលុបភោគីត្រូវបានទទួលបន្ទុកតែលើការជួសជុលថែទាំប៉ុណ្ណោះ ។ ការជួសជុលធំៗជាបន្ទុករបស់អសារកម្មសិទ្ធិករ លើកលែងតែការខូចខាតណា ដែលបណ្ដាលមកពីការខ្វះស្មារតីថែទាំរបស់ផលុបភោគី ចាប់ពីទទួលបានផលុបភោគមក ។ ក្នុងករណីនេះផលុបភោគីត្រូវធ្វើដោយខ្លួនឯង ។
ការជួសជុលធំៗគឺ ការជួសជុលជញ្ជាំងទ្រ ក្លោងទ្វារ ការរៀបចំឡើងវិញនូវធ្នឹម ដំបូងទាំងស្រុង ការរៀបចំឡើងវិញនូវទំនប់ទឹក ជញ្ជាំងទប់ដី ឬ ទឹក និង របងទាំងមូល ។
ការជួសជុលក្រៅពីនេះជាការជួសជុលថែទាំ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៣១'''. &lt;br&gt;
ទាំងអសារកម្មសិទ្ធិករ ទាំងផលុបភោគី គ្មានកាតព្វកិច្ចសង់ឡើងវិញនូវអ្វី ដែលបានទ្រុឌទ្រោម ឬ អ្វី ដែលបានបំផ្លាញដោយករណីប្រធានសក្ដិឡើយ ។
ប៉ុន្តែបើអចលនវត្ថុ ដែលបានដាក់ធានារ៉ាប់រងត្រូវវិនាសបណ្ដាលមកពីមហន្តរាយជាយថាហេតុអសារកម្មសិទ្ធិករ ឬ ផលុបភោគីអាចសុំយកថ្លៃធានារ៉ាប់រងទៅជួសជុល ឬ សាងសង់ឡើងវិញបាន ។ 
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៣២'''. &lt;br&gt;
ផលុបភោគីត្រូវទទួលក្នុងពេលខ្លួនអាស្រ័យផលនូវបន្ទុកប្រចាំឆ្នាំ នៃអចលនវត្ថុដូចជា ពន្ធ និង អាករ សោហ៊ុយធានារ៉ាប់រង ដែលត្រូវបង់ ។
ផលុបភោគីត្រូវបន្តអនុវត្តកិច្ចសន្យាធានារ៉ាប់រងធ្វើសាជាថ្មីឲ្យទាន់ពេលវេលា និង ចុះកិច្ចសន្យាធានារ៉ាប់រង ដែលមានប្រយោជន៍ដល់អចលនវត្ថុជាផលុបភោគរបស់ខ្លួន ទោះជាកិច្ចសន្យានោះកំពុងដំណើរការ នៅពេល ដែលផលុបភោគបានចាប់ផ្ដើមហើយក្ដី ឬ ទោះជាកិច្ចសន្យាធានារ៉ាប់រង ដែលត្រូវឲ្យធ្វើនាពេលក្រោយដោយអសារកម្មសិទ្ធិករក្ដី ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៣៣'''. &lt;br&gt;
ក្នុងពេលដំណើរការផលុបភោគ បើមានតតិយជនណាមកបៀតបៀនសិទ្ធិ នៃអសារកម្មសិទ្ធិករផលុបភោគីត្រូវជូនដំណឹងទៅអសារកម្មសិទ្ធិករ បើមិនដូច្នេះទេ ផលុបភោគីនោះត្រូវទទួលខុសត្រូវលើការខូចខាត ដែលបណ្ដាលមកពីរឿងនោះ ចំពោះអសារកម្មសិទ្ធិករដូចករណី ដែលខ្លួនបានធ្វើឲ្យខូចខាតដោយផ្ទាល់ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៣៤'''. &lt;br&gt;
ផលុបភោគផុតរលត់ៈ
- ដោយមរណភាព នៃផលុបភោគី
- ដោយការផុតកំណត់រយៈពេល ឬ ការសម្រេចបាននូវលក្ខខណ្ឌ ដែលបានកំណត់ ។
- ដោយកិច្ចព្រមលះបង់សិទ្ធិរបស់ផលុបភោគី
- ដោយអចលនវត្ថុ ដែលជាប់ផលុបភោគ ត្រូវអន្តរាយទាំងស្រុង
- ដោយសេចក្ដីសំរេចរបស់តុលាការស្របតាមបទប្បញ្ញត្តិ នៃមាត្រា ១៣៥ នៃច្បាប់នេះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៣៥'''. &lt;br&gt;
ការបាត់បង់សិទ្ធិរបស់ផលុបភោគី អាចនឹងត្រូវបានប្រកាសដោយតុលាការតាមបណ្ដឹងរបស់អសារកម្មសិទ្ធករ ដោយហេតុថាផលុបភោគបានរំលោភលើការអាស្រ័យផល ពិសេសប្រសិនបើផលុបភោគនោះធ្វើឱ្យមានវិការភាពលើអចលនវត្ថុ ឬ ទុកឲ្យអចលនវត្ថុខូចខាតដោយមិនថែទាំ ។
ក្នុងករណីនេះ ម្ចាស់បំណុល នៃផលុបភោគីមានសិទ្ធិប្ដឹងទៅតុលាការដើម្បីសុំបន្តសិទ្ធិរបស់ផលុបភោគី ដោយធានាការជួសជុលនូវរាល់វិការភាព ដែលមាន និង ការធានាសម្រាប់អនាគត ។
ដោយយោលទៅតាមកាលៈទេសៈ និង ហេតុផលផ្សេងៗតុលាការអាចប្រកាសការរលត់ដាច់ខាត នៃផលុបភោគ ឬ គ្រាន់តែបង្គាប់ឱ្យប្រគល់អចលនវត្ថុឱ្យអសារកម្មសិទ្ធិករដោយបង់ប្រាក់ប្រចាំឆ្នាំឱ្យផលុបភោគី ឬ សិទ្ធិវន្តរបស់ជននេះនូវទឹកប្រាក់មួយចំនួនជាកំណត់រហូតដល់បញ្ចប់ផលុបភោគ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៣៦'''. &lt;br&gt;
ការលក់អចលនវត្ថុ ដែលកំពុងជាប់ផលុបភោគដោយអសារកម្មសិទ្ធិករ មិនធ្វើឱ្យមានការផ្លាស់ប្ដូរណាមួយចំពោះផលុបភោគី ដែលកំពុងបន្តប្រើប្រាស់សិទ្ធិរបស់ខ្លួននោះទេ លើកលែងតែមានការលះបង់ដោយជាក់លាក់ពីផលុបភោគី ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៣៧'''. &lt;br&gt;
ប្រសិនបើផលុបភោគមានតែនៅលើអគារ ហើយអគារនោះត្រូវអន្តរាយជាយថាហេតុសិទ្ធិរបស់ផលុភោគីត្រូវរលត់ ហើយផលុបភោគីមិនអាចទាមទារសិទ្ធិផលុបភោគ លើដី ឬ លើសម្ភារៈសំណង់នោះទេ ។
ប៉ុន្តែបើផលុបភោគមានលើដី និង លើអគារ ហើយបើអគារនោះត្រូវអន្តរាយផលុបភោគនៅមានលើដីដ ដែល ។
&lt;br&gt;
====ផ្នែកទី២ : អំពីសិទ្ធិប្រើប្រាស់ និង អាស្រ័យនៅ====
'''មាត្រា ១៣៨'''.&lt;br&gt; 
សិទ្ធិប្រើប្រាស់គឺជាសិទ្ធិទទួលយកពីដីនូវបរិមាណផលចាំបាច់សម្រាប់សេចក្ដីត្រូវការរបស់អត្ថគាហកៈ និង គ្រួសាររបស់ខ្លួន ។
សិទ្ធិអាស្រ័យនៅគឺជាសិទ្ធិកាន់កាប់ផ្ទះនូវចំណែកចាំបាច់សម្រាប់រស់នៅរបស់អត្ថគាហកៈ និង គ្រួសាររបស់ខ្លួន ។
ទោះបីថ្ងៃក្រោយមក អត្ថគាហកៈនោះមានប្ដី ប្រពន្ធក្ដី ឬ មានកូនក្ដី ក៏សិទ្ធិទាំងពីរនេះនៅតែមានដល់អត្ថគាហកៈដ ដែល ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៣៩'''. &lt;br&gt;
សិទ្ធិប្រើប្រាស់ និង អាស្រ័យនៅ កើតឡើង និង បាត់បង់ទៅវិញ តាមបែប នៃផលុបភោគដែរ ។
សិទ្ធិ នៃអ្នកប្រើប្រាស់ និង អ្នកអាស្រ័យនៅកំណត់ដោយខចែងក្នុងកិច្ចសន្យាតាមរូបមន្តលិខិតយថាភូត ឬ ដោយបញ្ញត្តិ នៃច្បាប់ ដែលចែងអំពីសិទ្ធិនេះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៤០'''. &lt;br&gt;
អត្ថហកៈ នៃសិទ្ធិប្រើប្រាស់ ឬ សិទ្ធិអាស្រ័យនៅ មិនអាចផ្ទេរ ឬ ជួលសិទ្ធិរបស់ខ្លួនទៅអ្នកផ្សេងទៀតបានឡើយ ។
សិទ្ធិប្រើប្រាស់ និង អាស្រ័យនៅ ជាសិទ្ធិផ្ទាល់ខ្លួនរបស់បុគ្គល ។ សិទ្ធិនេះបញ្ចប់នៅពេលមរណភាព នៃអត្ថគាហកៈ ឬ ដោយអនុវត្តតាមលក្ខខណ្ឌ នៃកិច្ចសន្យា ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៤១'''. &lt;br&gt;
ប្រសិនបើអត្ថហកៈ នៃសិទ្ធិប្រើប្រាស់ប្រមូលយកផលទាំងអស់ នៃដី ឬ ប្រសិនបើអត្ថគាហកៈ នៃសិទ្ធិអាស្រ័យនៅកាន់កាប់គេហដ្ឋានទាំងមូល អ្នកនោះត្រូវទទួលបន្ទុកចំណាយសោហ៊ុយក្នុងការដាំដុះ ឬ ការជួសជុលថែទាំ និង បង់ពន្ធអាករ និង សោហ៊ុយធានារ៉ាប់រងដូចផលលុបភោគីដែរ ។
ប្រសិនបើអត្ថគាហកៈយកតែចំណែកណាមួយ នៃផល ឬ កាន់កាប់តែមួយចំណែក នៃគេហដ្ឋាន អ្នកនោះត្រូវចូលរួមចំណាយទៅតាមសមាមាត្រ ដែលខ្លួនអាស្រ័យផលនោះ ។
&lt;br&gt;
====ផ្នែកទី ៣ : អំពីសេវភាព====
'''មាត្រា ១៤២'''. &lt;br&gt;
សេវភាពដីគឺជាបន្ទុក ដែលផ្ទុកទៅលើដីមួយ ហៅដីបំរើ ឬ ដីក្រោមសម្រាប់ការប្រើប្រាស់ និង ប្រយោជន៍ នៃដីមួយទៀតហៅដីប្រើ ឬ ដីលើ ដែលជារបស់កម្មសិទ្ធិករផ្សេងទៀត ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៤៣'''. &lt;br&gt;
សេវភាពកើតពីធម្មជាតិ កើតពីច្បាប់ ឬ កើតពីការព្រមព្រៀងអាស្រ័យដោយស្ថានភាព នៃទីកន្លែង ដោយការកំណត់របស់ច្បាប់ ឬ ដោយការព្រមព្រៀងរវាងកម្មសិទ្ធិករ ។
&lt;br&gt;
=====អនុផ្នែកទី ១ : អំពីសេវភាពកើតពីធម្មជាតិ=====
'''មាត្រា ១៤៤'''. &lt;br&gt;
ដីក្រោមត្រូវទទួលទឹក ដែលហូរតាមធម្មជាតិពីដីលើ ។
កម្មសិទ្ធិករ នៃដីក្រោមមិនអាចលើកទំនប់ ភ្លឺ របាំង ឬ ការ្យដទៃផ្សេងទៀតទប់ការហូរនេះបានឡើយ ។
កម្មសិទ្ធិករ នៃដីលើមិនអាចធ្វើអ្វី ដែលធ្វើឱ្យកាន់តែធ្ងន់ដល់សេវភាព នៃដីក្រោមបានឡើយ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៤៥'''. &lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ នៃដីលើមានសិទ្ធិប្រើប្រាស់ និង ចាត់ចែងទឹកភ្លៀង ដែលធ្លាក់មកលើដីរបស់ខ្លួនព្រមទាំងទឹក ដែលមានប្រភពផុសឡើងនៅទីនោះ លើកលែងតែក្នុងករណី ដែលមានចែងក្នុងវាក្យខណ្ឌចុងក្រោយ នៃមាត្រា ១៤៤ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៤៦'''.&lt;br&gt; 
កម្មសិទ្ធិករ នៃដី ដែលស្ថិតនៅជាប់ផ្លូវទឹកហូរត្រូវទុកឱ្យទឹកហូរទៅលើដីជិតខាង ហើយកម្មសិទ្ធិករ នៃដីជិតខាងក៏ត្រូវមានកាតព្វកិច្ចដូចគ្នា ចំពោះដីនៅឆ្ងាយទៅតាមតម្រូវការ នៃកសិកម្ម ។
&lt;br&gt;
=====អនុផ្នែកទី ២ : អំពីសេវភាពកើតពីច្បាប់=====
'''មាត្រា ១៤៧'''. &lt;br&gt;
សេវភាពកើតពីច្បាប់មានគោលដៅប្រើប្រាស់ជាប្រយោជន៍សាធារណៈ ឬ ជាប្រយោជន៍ឯកជន ។
សេវភាពកើតពីច្បាប់ប្រើប្រាស់ជាប្រយោជន៍សាធារណៈត្រូវកំណត់ដោយច្បាប់ ឬ ដោយបទបញ្ជាពិសេស ដែលបង្ខំទៅលើកម្មសិទ្ធិករ ។
សេវភាពកើតពីច្បាប់ប្រើប្រាស់ជាប្រយោជន៍ឯកជនកំណត់ព្រំដែន ដែលកម្មសិទ្ធិករអាចធ្វើសកម្មភាពមួយចំនួនក្នុងដីរបស់ខ្លួន លើកលែងតែធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិ នៃកម្មសិទ្ធិករដីជិតខាង ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៤៨'''. &lt;br&gt;
ការកំណត់ព្រំដី និង កម្មសិទ្ធិ ដែលស្ថិតនៅតាមបណ្ដោយផ្លូវសាធារណៈត្រូវកំណត់ដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច យោងតាមសេចក្ដីត្រូវការជាក់ស្ដែង នៃផលប្រយោជន៍រួម ពិសេសតាមសេចក្ដីត្រូវការ នៃធ្វើចរាចរ ។
មុននឹងធ្វើរបង ឬ កសាងអាគារប្រភេទណាក៏ដោយ ដែលស្ថិតនៅជាប់នឹងផ្លូវសាធារណៈកម្មសិទ្ធិករចាំបាច់ត្រូវតែត្រួតពិនិត្យមើលនូវភាពសមស្រប នៃអគារនោះជាមួយនឹងប្លង់តម្រង់ជួរ ប្រសិនបើមាន ។ រាល់លិខិតអនុញ្ញាតកសាងសង់ត្រូវតែយកចិត្តទុកដាក់ដល់ខ្សែតម្រង់ជួរ ដែលមានរួចហើយ ។
អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចអាចសំរេចធ្វើការផ្លាស់ប្ដូរទំហំផ្លូវបាន តាមតម្រូវការចាំបាច់សម្រាប់ផលប្រយោជន៍សាធារណៈ ។ នៅពេល ដែលអាជ្ញាធរធ្វើការសំរេចពង្រីកទំហំផ្លូវសំណង់ទាំងឡាយ ដែលស្ថិតនៅលើបន្ទាត់តម្រង់ជួរត្រូវបន្ថយទៅក្រោយ ។ បើជារបងធម្មតា ឬ ជាសំណង់ស្រាល អាជ្ញាធរតម្រូវឱ្យធ្វើការរំកិលចេញ ។ ប្រសិនបើជាអចលនវត្ថុ ដែលមិនអាចជាកម្មវត្ថុ នៃការផ្លាស់ប្ដូរ កែសំរួលរុះរើបាន អចលនវត្ថុនោះត្រូវឋិតក្នុងសភាពដ ដែលសិន រហូតដល់ពេលអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចសំរេចអំពីការពង្រីក ដែលបានគ្រោងទុក ។ ការដកហូតកម្មសិទ្ធិមួយចំណែក ឬ ទាំងស្រុងអាចប្រព្រឹត្តទៅបានដោយអនុវត្តត្រឹមត្រូវតាមនីតិវិធី នៃច្បាប់ ។ ចំពោះដី ដែលបានកាន់កាប់ស្របច្បាប់ព្រមទាំងរបង និង សំណង់ទាំងឡាយ ដែលបានធ្វើឡើងត្រឹមត្រូវតាមបញ្ញត្តិ នៃច្បាប់ ម្ចាស់កម្មសិទ្ធិមានសិទ្ធិទាមទារឱ្យសងការខូចខាតរបស់ខ្លួន ។ 
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៤៩'''. &lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ ដែលចង់ធ្វើនៅលើដីរបស់ខ្លួននូវកិច្ចការ ដែលមានលក្ខណៈរំខានដល់ដីជិតខាងដូចជាការខួងអណ្ដូង ការជីកស្ទង់ដី ការជីករុករក ការគរទុកវត្ថុប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់ ដែលនាំឱ្យរំខាន ឬ ប៉ះពាល់ដល់សុខភាពត្រូវអនុលោមតាមបញ្ញត្តិ នៃបទបញ្ជាពិសេសស្ដីពីការកំណត់ចម្ងាយ ដែលត្រូវប្រតិបត្តិ ឬ ស្ដីពីការ្យ ដែលធ្វើសម្រាប់ទប់ជ្រែង ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៥០'''. &lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករមិនអាចនឹងធ្វើប្រហោងទ្វារ ឬ បង្អួច កើយ ឬ យ៉ ត្រង់ចំគ្នាទៅវិញទៅមកចម្ងាយតិចជាងពីរម៉ែត្រពីដីអ្នកជិតខាងបានទេ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៥១'''. &lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធករមិនអាចដាំដើមឈើធំ តូច មានកំពស់លើសពី ២ (ពីរ) ម៉ែត្រ នៅប្របព្រំដីជាប់គ្នា ដែលមានចម្ងាយតិចជាងពីរម៉ែត្រពីព្រំដីបានទេ បើមិនដូច្នោះទេនឹងត្រូវបង្ខំឱ្យយកចេញ កាលបើមានបណ្ដឹងពីកម្មសិទ្ធិករ ដែលមានប្រយោជន៍ក្នុងរឿងនេះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៥២'''. &lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ ដែលដីរបស់ខ្លួនត្រូវបានបិទជិត និង គ្មានច្រកចេញចូលទៅផ្លូវសាធារណៈ ឬ មានច្រកមិនគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់អាជីវកម្មកសិកម្ម ឧស្សាហកម្ម នៃកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លួន មានសិទ្ធិស្នើសុំបើកផ្លូវឆ្លង តាមដីអ្នកជិតខាងខ្លួន ដោយត្រូវចេញសំណងតាមសមាមាត្រចំពោះការខូចខាត ដែលបណ្ដាលមកពីកិច្ចការនោះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៥៣'''. &lt;br&gt;
ជាគោលការណ៍ ផ្លូវដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ១៥២ ត្រូវយកកន្លែងណា ដែលមានចម្ងាយជិតជាងគេពីដីបិទជិតទៅផ្លូវសាធារណៈ ប៉ុន្តែត្រូវកំណត់កន្លែងណា ដែលមានការខូចខាតតិចបំផុតសម្រាប់កម្មសិទ្ធិករ នៃដី ដែលត្រូវទទួលរង ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៥៤'''. &lt;br&gt;
ប្រសិនបើដីបិទជិតកើតឡើងពីការបែងចែកដីតាមរយៈកាលក់ ការដូរ ការចែក ឬ ពីកិច្ចសន្យាផ្សេងទៀត ការបើកផ្លូវឆ្លងកាត់អាចសុំតែនៅលើដី ដែលនៅសល់ពីការបែងចែក ។
ប៉ុន្តែបើដី ដែលនៅសល់ពុំអាចបង្កើតបានជាផ្លូវគ្រប់គ្រាន់ បញ្ញត្តិ នៃមាត្រា ១៥២ និងមាត្រា ១៥៣ នៅតែអនុវត្តបានដ ដែល ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៥៥'''. &lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ ដែលចង់ប្រើទឹក ដែលខ្លួនមានសិទ្ធិដើម្បីប្រើប្រាស់ និង ស្រោចស្រពដីរបស់ខ្លួនអាចទទួលបានផ្លូវនាំទឹកឆ្លងកាត់ដី ដែលស្ថិតនៅចន្លោះកណ្ដាលបាន តែត្រូវចំណាយសោហ៊ុយសងការខូចខាតឱ្យម្ចាស់ដីនោះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៥៦'''. &lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករអាចបញ្ចេញទឹកស្រោចស្រពរួចហើយចេញពីដីខ្លួនឆ្លងកាត់ដីក្រោមបាន តែត្រូវចំណាយសោហ៊ុយសងការខូចខាត ។
&lt;br&gt;មាត្រា ១៥៧. &lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ នៃដីលិចទឹកទាំងស្រុង ឬ មួយចំណែក អាចបង្ហូរទឹកមិនល្អចេញបានតែត្រូវធ្វើឱ្យបានត្រឹមត្រូវតាមវិធីអនាម័យ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៥៨'''. &lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ នៃដីជាប់មាត់ទឹក ដែលចង់ប្រើប្រាស់ទឹកដើម្បីស្រោចស្រពដីរបស់ខ្លួនអាចមានសិទ្ធិធ្វើសិល្បៈការ្យចាំបាច់ទល់ទៅលើដី ដែលស្ថិតនៅជាប់មាត់ទឹកម្ខាងទៀតដើម្បីរៀបចំយកទឹកតែត្រូវទទួលបន្ទុកចេញសោហ៊ុយ នៃការខូចខាត ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៥៩'''. &lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ នៃដី ដែលព្រមឱ្យធ្វើការ្យអ្វីលើដីខ្លួននោះ អាចនឹងសុំប្រើទំនប់ ឬ របាំងទឹកនោះបាន ដោយត្រូវចេញសោហ៊ុយធ្វើ និង សោហ៊ុយថែទាំពាក់កណ្ដាល ។ កម្មសិទ្ធិករនេះមិនត្រូវទារសោហ៊ុយថ្លៃដីឡើយ បើបានទទួលហើយត្រូវតែបង្វិលសងគេវិញ ។
&lt;br&gt;
=====អនុផ្នែកទី ៣ : អំពីសេវភាពកើតពីការព្រមព្រៀង=====
'''មាត្រា ១៦០'''. 
&lt;br&gt;
ត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យកម្មសិទ្ធិករបង្កើតនៅលើដីរបស់ខ្លួនរាល់សេវភាពជាគុណប្រយោជន៍ដល់កម្មសិទ្ធិករ នៃដីផ្សេងទៀត ឱ្យតែសេវភាពនោះមិនផ្ទុយពីសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ។ ការប្រើប្រាស់ និង វិសាលភាព នៃសេវភាពនេះត្រូវកំណត់ដោយកិច្ចព្រមព្រៀង ដែលបានបង្កើតសេវភាពនោះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៦១'''. 
&lt;br&gt;
សេវភាពកើតពីការព្រមព្រៀងអាចបង្កើតឡើងបានតែតាមលិខិតយថាភូតប៉ុណ្ណោះ ។ សេវភាពនេះមិនអាចតតិយជនជំទាស់បានទេ ក្រោយពីការចុះលេខាចារិកក្នុងបញ្ជីសុរិយោដី ។
ទំនាក់ទំនងសេវភាពរវាងដីបំរើ និង ដីប្រើនឹងត្រូវចប់នៅពេល ដែលដីណាមួយក្នុងចំណោមដីទាំងពីរត្រូវបានផ្ទេរឲ្យតតីយជនណាម្នាក់ បើការរក្សាទុកសេវភាពនោះមិនបានចែងច្បាស់ក្នុងលិខិតផ្ទេរកម្មសិទ្ធិទេ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៦២'''. 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ ដែលបានបង្កើតសេវភាពលើដីរបស់ខ្លួនត្រូវបានចាត់ទុកថាយល់ព្រមរាល់អ្វី ដែលចាំបាច់សម្រាប់សេវភាពនោះ ។ សេវភាព នៃការយកទឹកបង្កើតឡើងនៅកន្លែងប្រភពទឹកអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកយកទឹកមានសិទ្ធិឆ្លងកាត់ដី ដែលមានប្រភពទឹកនោះបាន ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៦៣'''. 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ នៃដីប្រើមានសិទ្ធិធ្វើរាល់ការ្យចាំបាច់ផ្សេងៗ លើដីបំរើដើម្បីប្រើ និង រក្សាទុកសេវភាពបាន ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៦៤'''. 
&lt;br&gt;
ការ្យចាំបាច់សម្រាប់ប្រើ និង រក្សាទុកសេវភាពគឺជាសោហ៊ុយ នៃកម្មសិទ្ធិករដីប្រើ លើកលែងតែមានការព្រមព្រៀងគ្នាផ្សេងពីនេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៦៥'''. 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ នៃដីបំរើមិនអាចធ្វើអ្វី ដែលមានបំណងបន្ថយការប្រើប្រាស់សេវភាព ឬ ធ្វើឲ្យសេវភាពមិនអាចប្រើបានឡើយ ។ កម្មសិទ្ធិករ នៃដីបំរើមិនអាចប្ដូរស្ថានភាព នៃការប្រើប្រាស់សេវភាព ដែលបានកំណត់ពីដំបូងមកបានទេ ។ ប៉ុន្តែបើទុកសេវភាពក្នុងស្ថានភាពដើមនាំឱ្យកម្មសិទ្ធិករ នៃដីបំរើចំណាយប្រាក់លើការជួសជុលថែទាំច្រើន កម្មសិទ្ធិករ នៃដីបំរើអាចសុំដាក់សេវភាពជំនួសនៅទីផ្សេងទៀតបាន ដែលស្រួលប្រើដូចគ្នា ហើយកម្មសិទ្ធិករ នៃដីប្រើមិនអាចបដិសេធបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៦៦'''. 
&lt;br&gt;
ចំណែកឯកម្មសិទ្ទិករ នៃដីប្រើ អាចប្រើប្រាស់សេវភាពតែក្នុងព្រំដែន ដែលបានកំណត់ក្នុងកិច្ចសន្យា ដោយមិនអាចធ្វើនៅលើដីបំរើ ឬ ដីរបស់ខ្លួនឱ្យមានការប្រែប្រួលណាមួយ ដែលអាចមានឥទ្ធិពលធ្ងន់ធ្ងរដល់ស្ថានភាព នៃដីបំរើបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
====អនុផ្នែកទី ៤ : អពីការផុតរលត់ នៃសេវភាព====
'''មាត្រា ១៦៧'''. 
សេវភាពផុតរលត់ដោយៈ
&lt;br&gt;
- ការបញ្ចប់កិច្ចព្រមព្រៀង ដែលបង្កើតសេវភាពនោះ
- ដីប្រើ និង ដីបំរើធ្លាក់ក្នុងដៃកម្មសិទ្ធិករតែម្នាក់ ឬ 
- មហន្តរាយទាំងស្រុង នៃដី ដែលជាទីតាំងសេវភាពនោះ ។
&lt;br&gt;

==មាតិកាទី ៤ : អំពីទម្រង់ នៃកម្មសិទ្ធិ ==
=== ជំពូកទី ៩ : អំពីកម្មសិទ្ធិអវិភាគ ===
'''មាត្រា ១៦៨'''. 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិអវិភាគគឺជាកម្មសិទ្ធិលើទ្រព្យតែមួយ ដែលជារបស់បុគ្គលច្រើននាក់ ។ បុគ្គលទាំងនោះជាកម្មសិទ្ធិករអវិភាគ ។ កម្មសិទ្ធិករអវិភាគម្នាក់ៗមានចំណែករបស់ខ្លួនក្នុងទ្រព្យនោះ ប៉ុន្តែទ្រព្យនោះមិនអាចពុះចែកគ្នាបានឡើយ ។ 
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៦៩'''. 
&lt;br&gt;
ភាគបែង នៃកម្មសិទ្ធិអវិភាគចាត់ទុកថាស្មើគ្នា ។ ក្នុងករណី ដែលការបែងចែកទ្រព្យមិនស្មើគ្នាកម្មសិទ្ធិករម្នាក់ៗមានសិទ្ធិ និង បន្ទុកសមាមាត្រទៅនឹងចំណែករបស់ខ្លួន ។ កម្មសិទ្ធិករម្នាក់ៗអាចលក់ចំណែក ឬ ចុះកិច្ចសន្យាផ្សេងៗលើចំណែករបស់ខ្លួនបាន ហើយម្ចាស់បំណុលរបស់គេម្នាក់ៗ អាចរឹបអូសចំណែក នៃទ្រព្យរបស់អ្នកនោះបាន ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៧០'''. 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករអវិភាគគ្រប់គ្រងរួមលើកម្មសិទ្ធិអវិភាគ លើកលែងតែមានកិច្ចព្រមព្រៀងផ្ទុយពីនេះ ។ កម្មសិទ្ធិករអវិភាគម្នាក់ៗមាននាទីគ្រប់គ្រងជាធម្មតាដូចជាការជួសជុលថែទាំ និង ការដាំដុះ បើកម្មសិទ្ធិករអវិភាគភាគច្រើនមិនបានចាត់ឱ្យធ្វើអ្វីផ្សេងទៀតទេ ។
កិច្ចការសំខាន់ៗដូចជាការប្ដូរដំណាំ និង ការជួសជុលធំៗអាចសម្រេចបាន លុះត្រាតែភាគច្រើន នៃកម្មសិទ្ធិករអវិភាគ ដែលមានចំណែករួមគ្នាលើសពីពាក់កណ្ដាល នៃទ្រព្យនោះបានយល់ព្រម ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៧១'''. 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករអវិភាគម្នាក់ៗត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ថែទាំ និង ការពារប្រយោជន៍រួម ។ កម្មសិទ្ធិករអវិភាគអាស្រ័យផលពីទ្រព្យ និង ប្រើប្រាស់ទ្រព្យក្នុងព្រំដែន ដែលមិនប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិ នៃកម្មសិទ្ធិករអវិភាគឯទៀត ។
ការព្រមព្រៀងគ្នាពីកម្មសិទ្ធិករអវិភាគទាំងអស់ជាការចាំបាច់ សម្រាប់ការផ្ទេរសិទ្ធិ ការបង្កើតសិទ្ធិភណ្ឌិក ឬ ការផ្លាស់ប្ដូរគោលដៅ នៃទ្រព្យ លើកលែងតែមានវិធានផ្សេងពីនេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៧២'''. 
&lt;br&gt;
ចំណាយលើការគ្រប់គ្រង ការបង់ពន្ធ និង បន្ទុកផ្សេងទៀតលើទ្រព្យអវិភាគត្រូវទទួលរ៉ាប់រងដោយកម្មសិទ្ធិករអវិភាគទាំងអស់តាមសមាមាត្រ នៃចំណែករៀងៗខ្លួន លើកលែងតែមានបញ្ញត្តិផ្ទុយពីនេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៧៣'''. 
&lt;br&gt;
គ្មានជនណាមួយអាចត្រូវបានបង្ខំឲ្យនៅក្នុងអវិភាគកម្មបានទេ ។ កម្មសិទ្ធិករអវិភាគម្នាក់ៗអាចទាមទារឲ្យបែងចែកទ្រព្យអវិភាគនោះបាន ។
កម្មសិទ្ធិករអវិភាគទាំងឡាយអាចរក្សាទុកជាបណ្ដោះអាសន្ននូវស្ថានភាព នៃអវិភាគកម្មប៉ុន្តែស្ថានភាពបែបនេះមិនអាចចាប់បង្ខំឱ្យលើសពីរយៈពេល ៥ (ប្រាំ) ឆ្នាំបានឡើយ លើកលែងតែមានកិច្ចព្រមព្រៀងថ្មី ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៧៤'''. 
&lt;br&gt;
អវិភាគកម្មត្រូវចប់ដោយការបែងចែកទ្រព្យតាមរូបដើម ឬ ដោយការលក់ទ្រព្យហើយចែកថ្លៃគ្នា ឬ ដោយកម្មសិទ្ធិករអវិភាគម្នាក់ ឬ ច្រើននាក់ទទួលយកចំណែករបស់អ្នកដទៃ ។
ប្រសិនជាកម្មសិទ្ធិករអវិភាគមិនយល់ព្រមតាមអំពីរបៀប នៃការចែក អ្នកទាំងនោះត្រូវប្ដឹងទៅតុលាការ ដែលនឹងរៀបចំចែកទ្រព្យ ឬ បើទ្រព្យនោះ កាលបើចែកទៅនាំឱ្យថយថ្លៃច្រើនតុលាការអាចបង្គាប់ឱ្យលក់ទ្រព្យទាំងមូលទៅឱ្យតតិយជន ឬ ទៅឱ្យកម្មសិទ្ធិករ អវិភាគណាម្នាក់ក៏បាន ។
&lt;br&gt;
===ជំពូកទី ១០ : អំពីសហកម្មសិទ្ធិ===
'''មាត្រា ១៧៥'''. 
&lt;br&gt;
សហកម្មសិទ្ធិគឺជាកម្មសិទ្ធិលើទ្រព្យជាអចលនវត្ថុរបស់បុគ្គលច្រើននាក់បែងចែកតាមឡូត៍ ដែលមា្នក់ៗបានមួយចំណែកជាឯកជនហើយមួយចំណែកទៀតជាផ្នែក នៃទ្រព្យរួម ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៧៦'''. 
&lt;br&gt;
សហកម្មសិទ្ធិករទាំងឡាយអាចរៀបចំបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង ដែលកំណត់របៀបគ្រប់គ្រង និង វិធាន នៃការថែទាំព្រមទាំងកាតព្វកិច្ចរបស់សហកម្មសិទ្ធិករ ជាពិសេសចំពោះផ្នែករួមដោយគោរពតាមបទប្បញ្ញត្តិទាំងឡាយ នៃច្បាប់នេះ ។
ក្នុងករណី ដែលគ្មានបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងនេះទេ សហកម្មសិទ្ធិត្រូវស្ថិតនៅក្រោមបទប្បញ្ញត្តិទាំងឡាយ ដែលបានកំណត់ពីមាត្រា ១៧៧ ដល់មាត្រា ១៨៥ នៃច្បាប់នេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៧៧'''. 
&lt;br&gt;
សហកម្មសិទ្ធិករទាំងឡាយមានសិទ្ធិពេញលេញលើចំណែកឯកជនរបស់ខ្លួនដោយមិនបំពានទៅលើចំណែករួម និង មិនរំខាន ឬ រាំងស្ទះដល់ការប្រើប្រាស់ចំណែករួមដោយសហកម្មសិទ្ធិករដទៃទៀត ។ សហកម្មសិទ្ធិករទាំងនោះអាចផ្ទេរសិទ្ធិដោយសេរី ជួល ឬ បង្កើតផលុបភោគរៀបចំសិទ្ធិប្រើប្រាស់ និង អាស្រ័យនៅ ដាក់ហ៊ីប៉ូតែក ដាក់បញ្ចាំនូវចំណែកឯកជនរបស់ខ្លួន ។ ប៉ុន្តែសហកម្មសិទ្ធិករមិនអាចបង្កើតសេវភាពលើចំណែកឯកជនរបស់ខ្លួននោះបានទេ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៧៨'''. 
&lt;br&gt;
រាល់ចំណែក នៃអគារ ឬ ដីសម្រាប់ការប្រើប្រាស់ផ្ដាច់មុខ នៃសហកម្មសិទ្ធិករណាមួយបង្កើតបានជាចំណែកឯកជន ។ វិញ្ញាបនបត្រសំគាល់ម្ចាស់អចលនវត្ថុត្រូវកំណត់អំពីប្រភេទ និង ទំហំ នៃចំណែកនោះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៧៩'''. 
&lt;br&gt;
រាល់ចំណែក នៃអគារ ឬ ដីសម្រាប់ការប្រើប្រាស់ ឬ ជាប្រយោជន៍ នៃសហកម្មសិទ្ធិករទាំងឡាយ ឬ សហកម្មសិទ្ធិករខ្លះក្នុងចំណោមនោះបង្កើតបានជាចំណែករួម ។
ទ្រព្យរួមមានជាអាទិ : 
- ដី ទីធ្លា ឧទ្យាន និង សួនច្បារ ផ្លូវ ច្រកចេញចូល
- ជញ្ជាំង សសរទ្រទ្រង់សំខាន់ៗ នៃអគារ ឧបករណ៍រួមរាប់បញ្ចូលចំណែក នៃបណ្ដាញទឹក ភ្លើង បណ្ដាញឧស្ម័ន ដែលអាចឆ្លងកាត់ចំណែកឯកជន
- ទូរួម បំពង់ និង ក្បាលបំពង់ផ្សែង
- ទីកន្លែង នៃសេវារួម ។
សិទ្ធិបន្ទាប់បន្សំខាងក្រោមនេះក៏ត្រូវទុកជាកម្មសិទ្ធិរួមដែរ : 
- សិទ្ធិជីករុករកវត្ថុធាតុ ដែលមានក្នុងដី
- សិទ្ធិស្ថាបនាអគារថ្មីក្នុងទីធ្លា ឧទ្យាន ឬ សួនច្បារ ដែលជាចំណែករួម
- សិទ្ធិជីករុករកក្នុងទីធ្លា ឧទ្យាន ឬ សួនច្បារទាំងនោះ
- សិទ្ធិ នៃអឌ្ឍសិទ្ធិភាព ដែលជាប់ទៅនឹងចំណែករួមទាំងឡាយ
- សិទ្ធិលើកបន្តឱ្យខ្ពស់នូវអគារសម្រាប់ប្រើប្រាស់រួម ឬ  ដែលមានកន្លែងច្រើនបង្កើតបានជាចំណែកឯកជនផ្សេងគ្នា ។ គ្មានករណីណាមួយ ដែលកម្មសិទ្ធិករ នៃអគារសហកម្មសិទ្ធិជាន់លើបំផុតអាចលើកបន្តសម្រាប់តែខ្លួនឯងផ្ទាល់ ឬ លក់សិទ្ធិ នៃការលើកបន្តនេះឡើយ ។
- បទប្បញ្ញត្តិនេះមានលក្ខណៈជាសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ  ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៨០'''. 
&lt;br&gt;
សហកម្មសិទ្ធិករ ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ចំណែករួម នៃអគារ ឬ ដីដោយបានកែប្រែដើម្បីការប្រើប្រាស់ជាឯកជន ឬ សម្រាប់លក់នឹងត្រូវបង្ខំឱ្យរៀបចំដូចសភាពដើមវិញ ។ សហកម្មសិទ្ធិករនោះត្រូវទទួលទណ្ឌកម្មដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ២៥៧ នៃច្បាប់នេះ ។
ជនក្រៅសហកម្មសិទ្ធិករ ដែលដណ្ដើមយកចំណែករួមសម្រាប់ជាទីលំនៅឯកជនរបស់ខ្លួននឹងត្រូវបង្ខំឱ្យសងកន្លែង ដែលកាន់កាប់ខុសច្បាប់ ហើយត្រូវធ្វើឱ្យមានសភាពដូចដើមវិញ ។
ក្នុងករណីណាក៏ដោយ អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចមិនអាចចេញប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិឱ្យបុគ្គលនោះបានឡើយ ពុំនោះទេនឹងចាត់ទុកអ្នកសមគំនិត និង ត្រូវទទួលខុសត្រូវរួមជាមួយដែរ ។ អាជ្ញាធរមានភារកិច្ចបង្ខំឱ្យអ្នកកាន់កាប់ដោយខុសច្បាប់រុះរើចេញ ។
បញ្ញត្តិទាំងនេះក៏មានគោលដៅដាក់ទោសអ្នកមិនទទួលស្គាល់កម្មសិទ្ធិ និង លក្ខខណ្ឌ នៃសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ និង ជាសារវ័ន្ត ហើយត្រូវអនុវត្តចំពោះការប៉ះពាល់ ដែលមានកន្លងមកមុនការប្រកាសឱ្យប្រើច្បាប់នេះ ។ 
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៨១'''. 
&lt;br&gt;
ចំណែករួមគឺជាកម្មសិទ្ធិអវិភាគរបស់សហកម្មសិទ្ធិករ ។ សហកម្មសិទ្ធិករត្រូវបានធានាការថែទាំចំណែករួម ។ បន្ទុក នៃការថែទាំនេះត្រូវចែកគ្នាតាមសមាមាត្រទៅនឹងតម្លៃ នៃឡូត៍នីមួយៗ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៨២'''. 
&lt;br&gt;
ជញ្ជាំង ដែលខ័ណ្ឌចំណែកឯកជនត្រូវចាត់ទុកជាជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិដូចមានចែងក្នុងជំពូកទី១១ នៃច្បាប់នេះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៨៣'''. 
&lt;br&gt;
ចំណែករួម និង សិទ្ធិបន្ទាប់បន្សំទាំងឡាយមិនអាចជាកម្មវត្ថុ នៃការបែងចែក ឬ បង្ខំឱ្យលក់ដាច់ដោយឡែកពីចំណែកឯកជនបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៨៤'''. 
&lt;br&gt;
សហកម្មសិទ្ធិករអាចបង្កើតអង្គការគ្រប់គ្រង ដែលអាចជាក្រុមប្រឹក្សាភិបាល ឬ / និង គណៈកម្មការគ្រប់គ្រងដើម្បីទទួលបន្ទុកកិច្ចការសហកម្មសិទ្ធិ ។ អង្គការគ្រប់គ្រងនេះត្រូវជ្រើសរើស ដោយមហាសន្និបាត ដែលមានការចូលរួមពីសហកម្មសិទ្ធិករទាំងអស់ដោយគិតតាមសមាមាត្រ នៃសារៈសំខាន់ នៃឡូត៍រៀងៗខ្លួន ។ អង្គការគ្រប់គ្រងធ្វើការសម្រេចចិត្តទាក់ទងទៅនឹងការថែទាំសហកម្មសិទ្ធិតាមមតិភាគច្រើន ។
សហកម្មសិទ្ធិករត្រូវគោរពតាមសេចក្ដីសំរេច ដែលបានដាក់ចេញដោយមហាសន្និបាតជាពិសេសទាក់ទងទៅនឹងការថែទាំ និង ការធ្វើឱ្យស្របទៅនឹងលក្ខខណ្ឌ នៃសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ នៃចំណែករួម ។
សហកម្មសិទ្ធិករណាម្នាក់ ដែលមិនព្រមគោរពតាមការសម្រេចរបស់មហាសន្និបាត និង ដោះខ្លួនពីចំណែក នៃបន្ទុក ដែលធ្លាក់មកលើខ្លួន អាចនឹងត្រូវបានប្ដឹងទៅតុលាការដើម្បីបង្ខំឱ្យបង់បន្ទុក ដែលត្រូវបង់ ។
ក្នុងករណីគ្មានការបង្កើតអង្គការគ្រប់គ្រង ការគ្រប់គ្រងសហកម្មសិទ្ធិករត្រូវរ៉ាប់រងផ្ទាល់ដោយសហកម្មសិទ្ធិករទាំងអស់ ដែលធ្វើការសម្រេចជាឯកច្ឆន្ទ ។ បើសិនគ្មានការ យល់ព្រមណាមួយអាចកើតឡើងរវាងសហកម្មសិទ្ធិករទេ ដែលជាហេតុនាំឱ្យការថែទាំមិនល្អ ឬ ថយតម្លៃ នៃសហកម្មសិទ្ធិ សហកម្មសិទ្ធិករទាំងអស់ក្រោយពីមានការព្រមព្រៀងគ្នាអាចប្ដឹងទៅតុលាការឱ្យចាត់អ្នកគ្រប់គ្រងសហកម្មសិទ្ធិម្នាក់ ។ ប្រាក់ឈ្នួលសម្រាប់អ្នកគ្រប់គ្រងជាបន្ទុក នៃសហកម្មសិទ្ធិករទាំងអស់ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៨៥'''. 
&lt;br&gt;
អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចអាចដាក់វិធានការឱ្យសហកម្មសិទ្ធិករ រ៉ាប់រងការថែទាំឱ្យល្អលើចំណែករួម ។
សោហ៊ុយ នៃការថែទាំជាបន្ទុក នៃសហកម្មសិទ្ធិករ ដោយគិតតាមសមាមាត្រទៅនឹងតម្លៃ នៃចំណែករៀងៗខ្លួន ។
សហកម្មសិទ្ធិករ ដែលមិនព្រមចូលរួមទទួលបន្ទុកនេះ ឬ មិនគោរពតាមលក្ខខណ្ឌ នៃសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈត្រូវទទួលទណ្ឌកម្មដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ២៥៨ នៃច្បាប់ នេះ ។
&lt;br&gt;
===ជំពូកទី ១១ : អំពីអឌ្ឍសិទ្ធិភាព===
'''មាត្រា ១៨៦'''. 
&lt;br&gt;
អឌ្ឍសិទ្ធិភាពគឺជាទម្រង់មួយ នៃកម្មសិទ្ធិរួមអនុវត្តទៅលើជញ្ជាំង និង កំពែង ដែលនៅត្រង់ព្រំខ័ណ្ឌចែកកម្មសិទ្ធិពីរជាប់គ្នា ។
កំពែងក្នុងន័យ នៃច្បាប់នេះគឺសំដៅទៅលើស្នាមភ្លោះ របង និង ភ្លឺ ។
&lt;br&gt;
=====ផ្នែកទី ១ : អំពីជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិ=====
'''មាត្រា ១៨៧'''. 
&lt;br&gt;
ការជួសជុល និង ការសាងសង់ជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិឡើងវិញ ជាបន្ទុក នៃអ្នក ដែលមានសិទ្ធិលើទ្រព្យនោះតាមសមាមាត្រទៅនឹងសិទ្ធិ នៃកម្មសិទ្ធិករម្នាក់ៗ ។
រាល់កម្មសិទ្ធិករ ដែលពាក់ព័ន្ធអាចឱ្យរួចពីការចេញថ្លៃជួសជុល ឬ សាងសង់ជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិឡើងវិញ ដោយលះបង់សិទ្ធិ នៃអឌ្ឍសិទ្ធិរបស់ខ្លួនលើកលែងតែជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិទល់ទ្រអគារ ដែលជារបស់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៨៨'''. 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករណាម្នាក់ នៃជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិមិនអាចចោះចូលជ្រៅទៅក្នុងជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិ ឬ ធ្វើការ្យអ្វី ដែលអាចបណ្ដាលឱ្យខូចខាតដល់ជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិ ដោយគ្មានការព្រមព្រៀងពីកម្មសិទ្ធិករម្ខាងទៀតឡើយ ។ ក្នុងករណីគ្មានការព្រមព្រៀងគ្នា តម្រូវឱ្យអាជ្ញាកណ្ដាលជាអ្នកជំនាញ ដែលនឹងកំណត់មធ្យោបាយចាំបាច់សម្រាប់ការ្យថ្មី ដែលមិនរំខានដល់សិទ្ធិរបស់កម្មសិទ្ធិករណាម្នាក់ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៨៩'''. 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករម្នាក់ៗអាចសង់ជាប់នឹងជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិ និង ដាក់ធ្នឹម និង រនូត ចូលក្នុងជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិដោយទុកឱ្យដល់ប្រាំសង្ទីម៉ែត្រ តែការងារនេះមិនត្រូវធ្វើឱ្យខូចដល់សិទ្ធិរបស់អ្នកម្ខាងទៀតឡើយ ។ ប្រសិនបើកម្មសិទ្ធិករម្ខាងទៀតនោះមានបំណងសង់ពីម្ខាងត្រង់កន្លែងនោះមកវិញដែរ កម្មសិទ្ធិករនោះអាចមានសិទ្ធិទាមទារឱ្យបន្ថយធ្នឹម និង រនូតនោះមកត្រឹមពាក់កណ្ដាល នៃកំរាស់ជញ្ជាំងវិញ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៩០'''. 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ នៃអចលនវត្ថុ ដែលនៅជាប់ជញ្ជាំងណាមួយរបស់កម្មសិទ្ធិករដទៃ មានសិទ្ធិធ្វើជញ្ជាំងនោះឱ្យទៅជាជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិទាំងស្រុង ឬ មួយចំណែកដោយសងទៅកម្មសិទ្ធិករ នៃជញ្ជាំងនោះនូវតម្លៃពាក់កណ្ដាល នៃចំណែក ដែលខ្លួនចង់ធ្វើឱ្យទៅជាអឌ្ឍសិទ្ធិ បូកនឹងពាក់កណ្ដាលតម្លៃដី ដែលសង់ជញ្ជាំងពីលើនោះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៩១'''. &lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករម្នាក់ៗអាចសង់បន្តជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិឱ្យខ្ពស់ជាងមុនបាន ប៉ុន្តែត្រូវចេញសោហ៊ុយក្នុងការសង់ ការជួសជុលថែទាំជញ្ជាំង ដែលខ្ពស់ហួសកំណត់ដើមនោះតែម្នាក់ឯង ។ ក្រៅពីនេះ កម្មសិទ្ធិករនោះត្រូវចេញសោហ៊ុយសម្រាប់បន្ទុក ដែលកើតមកពីការលើកកំពស់ហួសទៅលើនោះឱ្យសមតាមតម្លៃផង ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ១៩២'''.&lt;br&gt; 
ប្រសិនបើជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិមិនមាំមិនអាចទ្រទ្រង់កំពស់ ដែលលើកទៅលើនោះបានអ្នក ដែលចង់លើកឱ្យខ្ពស់នោះអាចរុះរើធ្វើជាថ្មីទាំងអស់ឡើងវិញដោយសោហ៊ុយផ្ទាល់ខ្លួន ។ ឯកំរាស់ជញ្ជាំង ដែលត្រូវធ្វើលើសពីកំរាស់ដើមត្រូវសង់ដាក់ខាងលើដីរបស់ខ្លួន ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៩៣'''. 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករម្ខាងទៀត ដែលមិនបានជួយក្នុងការសង់ឱ្យឡើងខ្ពស់ បើត្រូវការយកសំណង់នោះទុកជារបស់អឌ្ឍសិទ្ធិ នៃខ្លួនដែរ ត្រូវចេញថ្លៃសំណង់ ដែលលើកឱ្យខ្ពស់ពាក់កណ្ដាលបូកនឹងពាក់កណ្ដាល នៃថ្លៃដី ដែលសង់ជញ្ជាំងលើសពីកំរាស់ដើមនោះ ។
&lt;br&gt;
====ផ្នែកទី ២ : អំពីស្នាមភ្លោះ របង ភ្លឺអឌ្ឍសិទ្ធិ====
'''មាត្រា ១៩៤'''. 
&lt;br&gt;
កំពែងអឌ្ឍសិទ្ធិ ដែលបានបង្កើតដោយស្នាមភ្លោះក្ដី ដោយរបងក្ដី ដោយភ្លឺក្ដី ត្រូវតែថែទាំដោយសោហ៊ុយរួម ។ តែបើកម្មសិទ្ធិករណាម្នាក់ចង់ដកខ្លួនចេញពីកាតព្វកិច្ចនេះកម្មសិទ្ធិករនោះអាចធ្វើបានដោយគ្រាន់តែលះបង់អឌ្ឍសិទ្ធិភាពរបស់ខ្លួនចោលប៉ុណ្ណោះ ។
ប៉ុន្តែបើស្នាមភ្លោះ ឬ ភ្លឺនោះ ជាកន្លែងសម្រាប់បង្ហូរទឹកជាធម្មតា សហកម្មសិទ្ធិករមិនអាចលះបង់អឌ្ឍសិទ្ធិរបស់ខ្លួនបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៩៥'''. 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ ដែលមានដីជាប់នឹងស្នាមភ្លោះ របង ឬ ភ្លឺណាមួយ ដែលមិនមែនជារបស់អឌ្ឍសិទ្ធិទេ មិនអាចតម្រូវឱ្យម្ចាស់ស្នាមភ្លោះ ម្ចាស់របង ម្ចាស់ភ្លឺនោះដាក់ស្នាមភ្លោះ របង ឬ ភ្លឺនោះជារបស់អឌ្ឍសិទ្ធិឱ្យខ្លួនបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៩៦'''. 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករ នៃរបងអឌ្ឍសិទ្ធិអាចជួសជុល កែលំអឫរុះរើរបងនោះរហូតដល់ព្រំប្រទល់កម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លួនបាន តែត្រូវធ្វើរបងត្រឹមដីរបស់ខ្លួនឡើងវិញ ។
សិទ្ធិនេះអាចប្រើបានក្នុងករណីបើស្នាមភ្លោះ ឬ ភ្លឺអឌ្ឍសិទ្ធិនោះ គ្រាន់តែប្រើប្រាស់ជារបងប៉ុណ្ណោះ ។
&lt;br&gt;

==មាតិកាទី ៥ : អំពីប្រាតិភោគអចលនវត្ថុ==
'''មាត្រា ១៩៧'''. 
&lt;br&gt;
ទ្រព្យជាអចលនវត្ថុអាចបង្កើតជាប្រាតិភោគសម្រាប់ដាក់ធានាការសងបំណុលដោយកម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យនោះតាមរយៈហ៊ីប៉ូតែក ឬ ការបញ្ចាំ ឬ ការដាក់ធានា ។
&lt;br&gt;
===ជំពូកទី ១២ : អំពីហ៊ីប៉ូតែក===
'''មាត្រា ១៩៨'''. 
&lt;br&gt;
ហ៊ីប៉ូតែកគឺជាប្រាតិភោគភណ្ឌិក ដែលបើកឱ្យម្ចាស់បំណុលប្ដឹងសុំឱ្យលក់អចលនវត្ថុនោះនៅពេលដល់កំណត់សង ទោះជាអចលនវត្ថុនោះនៅលើដៃជនណាក៏ដោយ ដើម្បីយកប្រាក់មកសងខ្លួន និង ម្ចាស់បំណុលដទៃទៀត ដែលជាអ្នកមានបុព្វសិទ្ធិ និង បុរិមាដោយមិនដកអចលនវត្ថុនោះពីកម្មសិទ្ធិករទេ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ១៩៩'''. 
&lt;br&gt;
មានតែអចលនវត្ថុ ដែលបានចុះបញ្ជីសុរិយោដីទេ ទើបអាចជាកម្មវត្ថុ នៃហ៊ីប៉ូតែកបាន ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២០០'''. 
&lt;br&gt;
ម្ចាស់បំណុលមិនអាចក្លាយជាកម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យ ដែលបានដាក់ហ៊ីប៉ូតែកជំនួសការសងបំណុលបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២០១'''. 
&lt;br&gt;
កិច្ចសន្យាហ៊ីប៉ូតែកត្រូវរៀបចំតាមរូបមន្តយថាភូត ចំពោះមុខអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ឬ អ្នកច្បាប់ណាម្នាក់ ដែលមាននីតិសម្បទាក្នុងរឿងនេះ ។ កិច្ចសន្យាត្រូវតែចុះបញ្ជីនៅអង្គភាពសុរិយោដី ។ អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចក្នុងការតាក់តែងកិច្ចសន្យាហ៊ីប៉ូតែក និង ទម្រង់ នៃការចុះបញ្ជីនឹងកំណត់ដោយអនុក្រឹត្យ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២០២'''. 
&lt;br&gt;
កិច្ចសន្យាហ៊ីប៉ូតែកត្រូវសរសេរបញ្ជាក់ឱ្យច្បាស់ពីស្ថានភាព និង ប្រភេទ នៃទ្រព្យសេវភាព ឬ បន្ទុក ដែលកំណត់ដោយបទបញ្ជាទាំងឡាយ និង តម្លៃ នៃទ្រព្យនោះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២០៣'''. 
&lt;br&gt;
ហ៊ីប៉ូតែកច្រើនបន្តបន្ទាប់គ្នាអាចត្រូវបានបង្កើតនៅលើទ្រព្យតែមួយ ។ ម្ចាស់បំណុលម្នាក់ៗប្រើសិទ្ធិតាមលំដាប់អាទិភាព នៃការចុះលេខាចារិកហ៊ីប៉ូតែករបស់ខ្លួន ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២០៤'''. 
&lt;br&gt;
ប្រសិនបើកសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យដាក់ហ៊ីប៉ូតែកមិនសងបំណុលពេលដល់កំណត់ត្រូវសងម្ចាស់បំណុលម្នាក់អាចប្ដឹងសុំឱ្យលក់ទ្រព្យនោះបានដោយមិនគិតពីលំដាប់ នៃហ៊ីប៉ូតែករបស់គេឡើយ ។ ម្ចាស់បំណុលហ៊ីប៉ូតែកនានានឹងត្រូវទទួលសំណងនៅពេលនោះដែរ តាមលំដាប់ នៃហ៊ីប៉ូតែកនីមួយៗ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២០៥''' . 
&lt;br&gt;
ទ្រព្យ ដែលកំពុងដាក់បញ្ចាំមិនអាចដាក់ហ៊ីប៉ូតែកបានឡើយ ។
&lt;br&gt;

===ជំពូកទី ១៣ : អំពីការបញ្ចាំអចលនវត្ថុ===
'''មាត្រា ២០៦''' . 
&lt;br&gt;
ការបញ្ចាំអចលនវត្ថុគឺជាកិច្ចសន្យា ដែលតាមកិច្ចសន្យានោះ កូនបំណុលប្រគល់ឱ្យម្ចាស់បំណុលរបស់ខ្លួននូវទ្រព្យមួយដើម្បីធានាការសងបំណុល ។ ម្ចាស់បំណុលមានសិទ្ធិសុំឱ្យលក់ទ្រព្យនោះដើម្បីសងបំណុលតាមបុព្វសិទ្ធិ និង បុរិមា ដែលខ្លួនមានជាងម្ចាស់ បំណុលដទៃទៀត ។
ការប្រើប្រាស់ទ្រព្យដាក់បញ្ចាំដោយម្ចាស់បំណុលអាចជំនួសការសងបំណុលនេះជាការប្រាក់តែមួយមុខ ឬ ជាប្រាក់ដើម និង ការប្រាក់ផងក៏បាន បើសិនមានចែងក្នុងកិច្ចសន្យាបញ្ចាំ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២០៧''' . 
&lt;br&gt;
កិច្ចសន្យាបញ្ចាំអចលនវត្ថុត្រូវធ្វើជាលាយលក្ខណ៍អក្សរតាមរូបមន្តលិខិតយថាភូតដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ហើយត្រូវចុះបញ្ជីនៅអង្គភាពសុរិយោដី ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២០៨''' . 
&lt;br&gt;
ការបញ្ចាំអចលនវត្ថុចាត់ទុកជាបានការ ហើយតតិយជនមិនអាចជំទាស់បាន លុះត្រាតែកិច្ចសន្យាបញ្ចាំនោះបានធ្វើតាមបញ្ញត្តិដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ២០៧ នៃច្បាប់នេះ ។
ការមិនបានចុះបញ្ជីនៅអង្គភាពសុរិយោដីនូវកិច្ចសន្យាបញ្ចាំបណ្ដាលឱ្យថ្លោះសិទ្ធិប្រាតិភោគភណ្ឌិក ហើយម្ចាស់បំណុលមានសិទ្ធិត្រឹមប្ដឹងទារសំណងតាមច្បាប់ជាធរមានប៉ុណ្ណោះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២០៩''' . 
&lt;br&gt;
ទ្រព្យជាប់កិច្ចសន្យាបញ្ចាំអចលនវត្ថុនឹងត្រូវសងមកកូនបំណុលវិញជាចាំបាច់ចាប់ពីពេល ដែលកូនបំណុលបានសងទាំងស្រុងរួចហើយ ។
ចំពោះកិច្ចសន្យា ដែលមិនបានបញ្ជាក់ពីកាលបរិច្ឆេទផុតកំណត់សងក្នុងរយៈពេល ១០ (ដប់) ឆ្នាំគិតពីថ្ងៃ ដែលបានចុះកិច្ចសន្យាបញ្ចាំមក បើម្ចាស់បំណុលមិនបានដាក់ពាក្យប្ដឹងទៅតុលាការដើម្បីទាមទារឱ្យសងបំណុលទេ ម្ចាស់បំណុលនោះត្រូវបាត់បង់ការធានា នៃការដាក់បញ្ចាំ ។
ចំពោះកិច្ចសន្យា ដែលបានបញ្ជាក់ថ្ងៃកំណត់ឱ្យសងក្នុងរយៈពេល ១០ (ដប់) ឆ្នាំ គិតពីថ្ងៃផុតរយៈពេលសងបំណុល បើម្ចាស់បំណុលមិនបានដាក់ពាក្យប្ដឹងទៅតុលាការដើម្បីទាមទារឱ្យសងបំណុលទេ ម្ចាស់បំណុលនោះត្រូវបាត់បង់ការធានា នៃការដាក់បញ្ចាំ ។
ការបាត់បង់ការធានា នៃការដាក់បញ្ចាំនេះតម្រូវឱ្យម្ចាស់បំណុលប្រគល់អចលនវត្ថុ និង ប័ណ្ណឱ្យកូនបំណុលវិញ តែកូនបំណុលពុំបានរួចពីការសងបំណុលឡើយ ហើយម្ចាស់បំណុលមានសិទ្ធិត្រឹមប្ដឹងទារសំណងតាមច្បាប់ជាធរមានប៉ុណ្ណោះ ។
ការលើកលែងបញ្ចាំ ឬ ការលុបបន្ទុកបញ្ចាំត្រូវធ្វើលេខាចារិកក្នុងបញ្ជីសុរិយោដីតាមការស្នើសុំរបស់កូនបំណុល ឬ ដោយឯកឯង ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២១០''' . 
&lt;br&gt;
ក្នុងករណីណាក៏ដោយ ម្ចាស់បំណុលមិនអាចក្លាយជាកម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យជាប់កិច្ចសន្យាបញ្ចាំបានឡើយ ។ ខសន្យាណា ដែលផ្ទុយនឹងបទប្បញ្ញត្តិនេះត្រូវទុកជាមោឃៈ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២១១''' . 
&lt;br&gt;
កិច្ចសន្យាបញ្ចាំអចលនវត្ថុអនុញ្ញាតឱ្យម្ចាស់បំណុលមានសិទ្ធិត្រឹមតែប្ដឹងទៅតុលាការឱ្យដាក់លក់អចលនវត្ថុដោយបង្ខំប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីសងខ្លួនជាអាទិភាព ដោយបុរិមា និង បុព្វសិទ្ធិមុនម្ចាស់បំណុលដទៃទៀត ។
បើសិនជាក្នុងរយៈពេល នៃកិច្ចសន្យាបញ្ចាំ ម្ចាស់បំណុល ដែលទទួលបញ្ចាំទិញអចលនវត្ថុ ដែលដាក់បញ្ចាំ កិច្ចសន្យាទិញនេះត្រូវចុះបញ្ជីនៅអង្គភាពសុរិយោដី ពុំនោះទេនឹងត្រូវចាត់ទុកជាមោឃៈ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២១២''' . 
&lt;br&gt;
ម្ចាស់បំណុល ដែលបានកាន់កាប់ទ្រព្យដាក់បញ្ចាំ អាចមានសិទ្ធិអាស្រ័យផលពីទ្រព្យនោះដូចជាផលុបភោគីដែរ លុះត្រាតែមានចែងក្នុងកិច្ចសន្យាដាក់បញ្ចាំ ។ ម្ចាស់បំណុលមានកាតព្វកិច្ចថែទាំរក្សាទុកទ្រព្យនោះឱ្យដូចជាទ្រព្យរបស់ខ្លួន ។ បើទ្រព្យនោះខូចខាតដោយអំពើ ឬ កំហុសណាមួយរបស់ខ្លួន ខ្លួនត្រូវសងតម្លៃខូចខាតនោះដោយកាត់ប្រាក់ក្នុងបំណុលបាន ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២១៣''' . 
&lt;br&gt;
នៅពេលផុតរយៈពេល នៃកិច្ចសន្យាបញ្ចាំ ដោយកូនបំណុលបានសងប្រាក់អស់វិញក្ដី ឬ ដោយផុតរយៈពេលប្ដឹងដូចមានក្នុងមាត្រា ២០៩ ក្ដី ម្ចាស់បំណុលត្រូវសងមកកូនបំណុលវិញនូវទ្រព្យ ឬ តម្លៃ នៃទ្រព្យ ប្រសិនបើទ្រព្យនេះត្រូវបានវិនាសដោយអំពើ ឬ កំហុសណាមួយរបស់ម្ចាស់បំណុល ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២១៤''' . 
&lt;br&gt;
នៅថ្ងៃចប់កិច្ចសន្យាបញ្ចាំ ហើយកូនបំណុលមកសុំលោះទ្រព្យវិញតែម្ចាស់បំណុលមិនព្រមឱ្យលោះ ម្ចាស់បំណុលត្រូវជំពាក់កូនបំណុលវិញនូវផល ឬ ផលទុន ដែលបានមកពីទ្រព្យដាក់បញ្ចាំដោយគិតចាប់តាំងពីថ្ងៃ ដែលកូនបំណុលសុំលោះមក ។ 
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២១៥''' . 
&lt;br&gt;
បើទ្រព្យជាដី ហើយកិច្ចសន្យាបញ្ចាំមិនបានចែងឱ្យច្បាស់លាស់ពីថ្ងៃកំណត់សងទេ ម្ចាស់បំណុលនៅតែមានសិទ្ធិយកផល ឬ ផលទុន ដែលជាផលកើតមកពីការយកចិត្តទុកដាក់របស់ខ្លួនពីការងាររបស់ខ្លួន និង ពីទុនរបស់ខ្លួន ក្នុងរដូវ ដែលកូនបំណុលសុំលោះ ។
ប៉ុន្តែបើទ្រព្យជាផ្ទះ ហើយកិច្ចសន្យាបញ្ចាំមិនបានចែងឱ្យច្បាស់លាស់ពីថ្ងៃកំណត់សងទេម្ចាស់បំណុលត្រូវប្រគល់ទ្រព្យដាក់បញ្ចាំនោះឱ្យកូនបំណុលគិតពីថ្ងៃ ដែលកូនបំណុលបានសងបំណុល ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២១៦''' . 
&lt;br&gt;
ការប្រាក់ត្រូវបានបញ្ចប់ចាប់ពីថ្ងៃ ដែលកូនបំណុលបានសងបំណុលរួច មុនការបញ្ចប់កិច្ចសន្យា ។ ការស្នើសងបំណុលត្រូវបង្ហាញពីចំនួន និង ត្រូវកត់ត្រាក្នុងលិខិត ដែលមានចុះហត្ថលេខាដោយមេឃុំ ឬ ចៅសង្កាត់ជាមួយនឹងហត្ថលេខាកូនបំណុល និង សាក្សីពីរនាក់ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២១៧''' . 
&lt;br&gt;
ការបង់ពន្ធដារនៅតែជាបន្ទុក នៃកូនបំណុល លើកលែងតែមានការព្រមព្រៀងគ្នាផ្សេងពីនេះរវាងម្ចាស់បំណុល និង កូនបំណុល ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២១៨'''. 
&lt;br&gt;
បើកូនបំណុលបានសងបំណុលគ្រប់ចំនួនហើយ ម្ចាស់បំណុលមិនអាចរក្សាទុកទ្រព្យ ដែលបានដាក់បញ្ចាំ ដោយយកលេសថាកូនបំណុលនៅជំពាក់បំណុលមួយផ្សេងទៀតបានទេ ទោះជាបំណុលក្រោយនេះដល់កំណត់ទារហើយក៏ដោយ លើកលែងតែមានកិច្ចសន្យាបញ្ចាំថ្មីមួយទៀតលើទ្រព្យដ ដែលនេះ ហើយបានរៀបចំតាមទម្រង់ នៃច្បាប់ទៀតផង ។
កូនបំណុលអាចប្រើសិទ្ធិខាងលើនេះ លើទាយាទ ឬ លើសិទ្ធិវន្ដ នៃម្ចាស់បំណុលបាន ។
&lt;br&gt;

===ជំពូកទី ១៤ : អំពីការដាក់ធានា===
'''មាត្រា ២១៩''' . 
&lt;br&gt;
ការដាក់ធានាគឺជាកិច្ចសន្យាមួយ ដែលបានសម្រេចឡើងដើម្បីធានាការសងបំណុល ដែលក្នុងនោះកូនបំណុលប្រគល់ទៅឱ្យម្ចាស់បំណុលរបស់ខ្លួន មិនមែនជាទ្រព្យទេតែជាប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ នៃទ្រព្យនោះ ដែលបានចុះនិទ្ទេសក្នុងបញ្ជីសុរិយោដី ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២២០''' . &lt;br&gt;
កិច្ចសន្យាដាក់ធានាត្រូវធ្វើឡើងជាលាយលក្ខណ៍អក្សរតាមរូបមន្តយថាភូត និង ត្រូវចុះលេខាចារិកក្នុងបញ្ជីសុរិយោដី ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២២១''' . &lt;br&gt;
ក្នុងករណីណាក៏ដោយ ម្ចាស់បំណុលមិនអាចក្លាយជាកម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យជាប់កិច្ចសន្យាដាក់ធានាបានឡើយ ។ ខសន្យាណា ដែលផ្ទុយនឹងបទប្បញ្ញត្តិត្រូវទុកជាមោឃៈ ។
កិច្ចសន្យាដាក់ធានាអនុញ្ញាតឱ្យម្ចាស់បំណុលមានសិទ្ធិត្រឹមតែប្ដឹងទៅតុលាការឱ្យដាក់លក់អចលនវត្ថុដោយបង្ខំតែប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីសងខ្លួនជាអាទិភាពដោយបុរិមា និង បុព្វសិទ្ធិមុនម្ចាស់បំណុលដទៃទៀត ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២២២''' . &lt;br&gt;
បើកូនបំណុលបានសងបំណុល និង ការប្រាក់រួចហើយតាមពេលកំណត់ ឬ មុនពេលកំណត់ម្ចាស់បំណុលត្រូវបង្វិលប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិមកកូនបំណុលវិញដោយធ្វើលេខាចារិកលើកលែងបន្ទុកក្នុងបញ្ជីសុរិយោដី ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២២៣''' . &lt;br&gt;
កូនបំណុលត្រូវរក្សាទុក គ្រប់គ្រង និង ប្រើប្រាស់ទ្រព្យរបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែមិនអាចធ្វើអ្វី ដែលនាំឱ្យបន្ថយតម្លៃទ្រព្យនោះបានជាដាច់ខាត ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២២៤. 
សិទ្ធិវន្ត នៃកូនបំណុល និង សិទ្ធិវន្ត នៃម្ចាស់បំណុលមានកាតព្វកិច្ច និង សិទ្ធិដូចគ្នានឹងកូនបំណុល ឬ ម្ចាស់បំណុលរបស់ខ្លួនដែរ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២២៥''' . &lt;br&gt;
ទាយាទ ឬ ប្រតិសិទ្ធិ នៃកូនបំណុលព្រមទាំងសមាជិកទាំងឡាយ នៃគ្រួសារ ដែលអាចប្រកាសថាជាសហកម្មសិទ្ធិករ នៃទ្រព្យដាក់ធានា មានកាតព្វកិច្ច និង សិទ្ធិដូចគ្នានឹងកូនបំណុលដែរ ។

==មាតិកាទី ៦ : អំពីសុរិយោដី==
===ជំពូកទី ១៥ : អំពីរដ្ឋបាលសុរិយោដី===
'''មាត្រា ២២៦''' . &lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុត្រូវបានធានាដោយរដ្ឋ ។ តាមគោលដៅនេះ រដ្ឋបាលសុរិយោដីក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និង សំណង់មានសមត្ថកិច្ចធ្វើអត្តសញ្ញាណកម្មទ្រព្យ កសាងប្លង់សុរិយោដី ចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ ចុះបញ្ជីដី និង ផ្ដល់ពត៌មានដល់ជនទាំងឡាយអំពីស្ថានភាពក្បាលដីទាក់ទងនឹងប្រភេទ ទំហំ កម្មសិទ្ធិករ និង បន្ទុកផ្សេងៗ ដែលអាចមានលើក្បាលដីនោះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២២៧''' . &lt;br&gt;
ក្បាលដី ឬ ឯកតាសុរិយោដី គឺជាផ្ទៃដីមួយជាក់លាក់ស្ថិតនៅក្នុងឃុំ ឬ សង្កាត់តែមួយមិនពុះបំបែកដោយព្រំជាប់មិនដាច់ជារបស់ជនម្នាក់ ឬ ច្រើននាក់ក្នុងករណីអវិភាគកម្មហើយប្រើប្រាស់ក្នុងរូបភាពតែមួយ ។
ចាត់ទុកជាព្រំជាប់មិនដាច់ ដែលនាំឱ្យបំបែកក្បាលដីជាច្រើនក្បាលនោះគឺរបងផ្លូវសាធារណៈ ប្រឡាយ និង ផ្លូវទឹក ដែលមានទទឹងយ៉ាងតិចពីរម៉ែត្រ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២២៨''' .&lt;br&gt; 
ការរៀបចំ និង ការប្រព្រឹត្តទៅ នៃរដ្ឋបាលសុរិយោដី ត្រូវកំណត់ដោយអនុក្រឹត្យស្របតាមបទប្បញ្ញត្តិ នៃច្បាប់នេះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២២៩''' . &lt;br&gt;
រដ្ឋបាលសុរិយោដីមានភារកិច្ចដូចតទៅ : 
- ធ្វើការចុះបញ្ជីដីមានលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធតាមបញ្ញត្តិ នៃអនុក្រឹត្យស្ដីពីនីតិវិធី នៃការកសាងប្លង់សុរិយោដី និង សៀវភៅគោលបញ្ជីដី
- ធ្វើការពង្រឹងការចុះបញ្ជីដីមានលក្ខណៈដាច់ដោយដុំ តាមនីតិវិធី ដែលនឹងបញ្ញត្តិដោយអនុក្រឹត្យ
- អនុវត្តការអង្កេតវាស់វែងសុរិយោដី នៃក្បាលដីរួមមាន ការកំណត់ព្រំដីការបំបែកក្បាលដី ការបង្រួមក្បាលដី និង ការកឺតម្រូវព្រំប្រទល់ នៃក្បាលដី និង ជាទូទៅរាល់ការប្រែប្រួលអំពីទំហំ ដែលបណ្ដាលមកពីធម្មជាតិ ឬ ដោយស្ម័គ្រចិត្ត
- កសាងសៀវភៅគោលបញ្ជីដីហើយធ្វើលេខាចារិកឈ្មោះកម្មសិទ្ធិករ និង រាល់ទិន្នន័យប្រមូលបានទាក់ទងទៅនឹងលក្ខណៈរូប ទំហំ និង អត្តសញ្ញាណ នៃអចលនវត្ថុ ទាំងនោះ
- ធ្វើចរន្តការនូវរាល់ការផ្លាស់ប្ដូរប្រែប្រួលទាក់ទងទៅនឹងសិទ្ធិ ដែលកើតឡើងដោយកិច្ចសន្យាផ្ទេរដូចជា ការលក់ ការឱ្យ ការដូរ សន្តតិកម្ម ឬ ពាក់ព័ន្ធនឹងការដូរ ប្រភេទ ឬ ស្ថានភាព នៃដីដូចជា ការសាងសង់ ការចាក់បំពេញដី ការជីកកកាយយកដីជាដើម
- អភិរក្សនូវរាល់ឯកសារសុរិយោដី ដែលមានប្លង់សុរិយោដី បញ្ជីឈ្មោះកម្មសិទ្ធិករ សៀវភៅគោលបញ្ជីដី និង រាល់ឯកសារគតិយុត្តិទាក់ទងទៅនឹងក្បាលដីនីមួយៗ
- ចេញវិញ្ញាបនប័ត្រសំគាល់ម្ចាស់អចលនវត្ថុជូនកម្មសិទ្ធិករ និង លិខិតបញ្ជាក់ផ្សេងៗទៀតទាក់ទងទៅនឹងក្បាលដី
- មានកាតព្វកិច្ចប្រគល់ជូនជន ដែលបានដាក់ពាក្យស្នើសុំប្លង់ថតចម្លង និង ឯកសារពត៌មានទាក់ទងទៅនឹងទីតាំង អត្តសញ្ញាណ ព្រំដី និង សិទ្ធិ ដែលទាក់ទងទៅនឹងក្បាលដី
- ធ្វើលេខាចារិកនូវរាល់ហ៊ីប៉ូតែក ការបញ្ចាំ ការដាក់ធានា ការជួលរយៈពេលវែង ឬ សេវភាព ដែលបានបង្កើតឡើងលើទ្រព្យជាអចលនវត្ថុ ហើយផ្ដល់ពត៌មានទៅគ្រប់ជន ដែលសាកសួរមករដ្ឋបាលសុរិយោដី អំពីស្ថានភាព នៃកម្មសិទ្ធិ ដែលជាកម្មវត្ថុ នៃការដាក់ហ៊ីប៉ូតែកដាក់បញ្ចាំ ដាក់ធានា ការជួលរយៈពេលវែង ឬ សេវភាពនោះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៣០''' . &lt;br&gt;
សោហ៊ុយសេវាផ្សេងៗ ដែលទាក់ទងទៅនឹងការបំពេញភារកិច្ចខាងលើត្រូវកំណត់ដោយប្រកាសរួមរបស់ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និង សំណង់ និង ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និង ហិរញ្ញវត្ថុ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៣១''' . &lt;br&gt;
រដ្ឋបាលសុរិយោដីថ្នាក់កណ្ដាលជាអគ្គនាយកដ្ឋានសុរិយោដី និង ភូមិសាស្ត្រទទួលបន្ទុករៀបចំសម្របសម្រួល និង ត្រួតពិនិត្យប្រតិបត្តិការទាំងឡាយ នៃការវាស់វែងសុរិយោដី ដែលធ្វើឡើងលើដែនដី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និង រាល់ប្រតិបត្តិការកសាងប្លង់សុរិយោដី កសាងបញ្ជីឈ្មោះកម្មសិទ្ធិករ កសាងសៀវភៅគោលបញ្ជី និង ចេញវិញ្ញាបនប័ត្រសំគាល់ម្ចាស់អចលនវត្ថុប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិកាន់កាប់អចលនវត្ថុ ។ ក្រៅពីនេះអគ្គនាយកដ្ឋានសុរិយោដី និង ភូមិសាស្ត្រត្រូវកំណត់វិធី និង ស្តង់ដាទាក់ទងនឹងឯកសារ ។ 
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៣២''' . &lt;br&gt;
រដ្ឋបាលសុរិយោដីខេត្ត -ក្រុង ឬ ស្រុក-ខ័ណ្ឌនីមួយៗត្រូវប្រតិបត្តិរាល់ការណែនាំពីរដ្ឋបាលសុរិយោដីថ្នាក់កណ្ដាល ។ រដ្ឋបាលសុរិយោដីខេត្ត-ក្រុង ឬ ស្រុក-ខ័ណ្ឌ ទទួលធ្វើសម្រង់សុរិយោដីដោយសហការជាមួយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានដទៃទៀត កាន់កាប់សៀវភៅគោលបញ្ជីដីធ្លី ធ្វើចរន្តការជាប្រចាំក្រោមការត្រួតពិនិត្យពីរដ្ឋបាលសុរិយោដីថ្នាក់កណ្ដាលរក្សាទុកឯកសារ និង ផ្ដល់ពត៌មានដល់អ្នកស្នើសុំ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៣៣''' . &lt;br&gt;
រដ្ឋបាលសុរិយោដីស្រុក-ខ័ណ្ឌ ត្រូវផ្ញើច្បាប់ចម្លង នៃសម្រង់ឯកសារសុរិយោដីដល់ឃុំ ឬ សង្កាត់ ដែលពាក់ព័ន្ធ ។ មេឃុំ ឬ ចៅសង្កាត់ត្រូវអនុញ្ញាតឱ្យជនគ្រប់រូបពិគ្រោះយោបល់ហើយត្រូវរាយការណ៍ទៅរដ្ឋបាលសុរិយោដីស្រុក-ខ័ណ្ឌនូវរាល់ការផ្លាស់ប្ដូរ ដែលទាក់ទងទៅនឹងស្ថានភាព នៃកម្មសិទ្ធិករក្នុងមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួន ។
&lt;br&gt;

===ជំពូកទី ១៦ : អំពីសម្រង់សុរិយោដី===
'''មាត្រា ២៣៤''' .&lt;br&gt; 
សម្រង់សុរិយោដីត្រូវធ្វើតាមបច្ចេកទេស និង វិធីសាស្ត្រកំណត់ដោយអនុក្រឹត្យ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៣៥''' .&lt;br&gt; 
ក្នុងករណីចាំបាច់រដ្ឋបាលសុរិយោដីអាចស្នើសុំទៅអាជ្ញាធរដែនដី ឬ អង្គភាពយោធា ឬ នគរបាលឱ្យជួយជ្រោមជ្រែងដល់កិច្ចប្រតិបត្តិការធ្វើសម្រង់សុរិយោដីនៅនឹងកន្លែង ។
គ្មានសមត្ថកិច្ចណាក្រៅពីរដ្ឋបាលសុរិយោដី មានសិទ្ធិកំណត់កម្មសិទ្ធិករ នៃក្បាលដី ប្រភេទដី ឬ ទំហំដីបានឡើយ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៣៦''' . &lt;br&gt;
ជនទាំងឡាយ ជាពិសេសកម្មសិទ្ធិករ និង ជន ដែលពាក់ព័ន្ធមានកាតព្វកិច្ចចូលរួម និង សហការក្នុងការធ្វើសម្រង់សុរិយោដី ។ ជនទាំងនោះត្រូវជួយសម្រួលដល់កិច្ចប្រតិបត្តិការវាស់វែងសុរិយោដី និង ធ្វើអត្តសញ្ញាណកម្មកម្មសិទ្ធិករ ហើយត្រូវរាយការណ៍ពីការផ្លាស់ប្ដូរទាំងអស់ ដែលកើតមានទាក់ទងនឹងក្បាលដីរបស់ខ្លួន និង ស្ថានភាព នៃទីតាំង និង រាល់ការផ្ទេរសិទ្ធិ នៃកម្មសិទ្ធិ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៣៧''' . &lt;br&gt;
ក្នុងករណីមានវិវាទកម្មអំពីទំហំ នៃក្បាលដី ឬ ឈ្មោះ នៃកម្មសិទ្ធិករកើតឡើងក្នុងពេលប្រតិបត្តិការធ្វើសម្រង់សុរិយោដី អ្នកទទួលខុសត្រូវ នៃរដ្ឋបាលសុរិយោដី ត្រូវអញ្ជើញសាមីខ្លួនមកសម្រុះសម្រួល ។ ចំពោះវិវាទកម្ម ដែលកើតក្នុងតំបន់កំពុងធ្វើការវិនិច្ឆ័យ ដែលមានលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធ គណៈកម្មការរដ្ឋបាលមានភារៈសម្រុះសម្រួលវិវាទកម្មនេះ ។ បើការព្រមព្រៀងមិនអាចប្រព្រឹត្តទៅបាន អ្នកទទួលខុសត្រូវត្រូវបន្តធ្វើអង្កេតវាស់វែងសុរិយោដី ហើយកសាងកំណត់ហេតុ នៃវិវាទនោះ តែមិនមានសិទ្ធិអារកាត់ទេ ។
កាលបើវិវាទកម្មកើតមាននៅពេលប្រគល់ប័ណ្ណ រដ្ឋបាលសុរិយោដីត្រូវប្រកាន់យកតែឈ្មោះកម្មសិទ្ធិករ ដែលបានចុះក្នុងបញ្ជីរបស់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះ ។ គ្មានករណីណា ដែលរដ្ឋបាលសុរិយោដីអាចកែប្រែ ឬ ប្រគល់ប័ណ្ណឱ្យបុគ្គលផ្សេងទៀតបានឡើយ ។
&lt;br&gt;

===ជំពូកទី ១៧ : អំពីបញ្ជីឯកសារសុរិយោដី===
'''មាត្រា ២៣៨''' . &lt;br&gt;
រដ្ឋបាលសុរិយោដីមានកាតព្វកិច្ចកសាងប្លង់សុរិយោដី និង សៀវភៅគោលបញ្ជីដី ។
ប្លង់សុរិយោដីគ្របដណ្ដប់តំបន់ ដែលបានធ្វើការវិនិច្ឆ័យ ដោយមានកំណត់ព្រំប្រទល់កម្មសិទ្ធិសាធារណៈ ឬ / និង កម្មសិទ្ធិឯកជនទាំងអស់ ហើយមានបញ្ជាក់អំពីប្រភេទដីដូចជា ដីដាំដុះ ដីព្រៃ ដីលិចទឹក ដីសរាប់សំណង់ឧស្សាហកម្មជាដើម ។ ការកសាងប្លង់សុរិយោដីត្រូវអនុវត្តតាមនីតិវិធី ដែលត្រូវចែងក្នុងអនុក្រឹត្យស្ដីពីនីតិវិធី នៃការសាងប្លង់សុរិយោដី និង សៀវភៅគោលបញ្ជីដី ។ ក្បាលដីកម្មសិទ្ធិនីមួយៗត្រូវមានលេខរបស់វា ។
សៀវភៅគោលបញ្ជីដីបង្ហាញចំពោះលេខក្បាលដីកម្មសិទ្ធិនីមួយៗនូវឈ្មោះកម្មសិទ្ធិករ និង មធ្យោបាយ នៃការធ្វើអត្តសញ្ញាណកម្មក្បាលដី ការពិពណ៌នាអំពីកម្មសិទ្ធិ ទំហំ ក្បាលដី សេវភាព និង បន្ទុកផ្សេងៗលើក្បាលដី ។ រាល់ការកែប្រែទិន្នន័យទាំងឡាយត្រូវតែបានចុះបញ្ជីនៅពេល ដែលរដ្ឋបាលសុរិយោដីបានទទួលដំណឹងនេះ ។ បញ្ជីនេះ ត្រូវបានកាន់កាប់ជា ៣ (បី) ច្បាប់ ដែលមួយច្បាប់ត្រូវបានរក្សាទុកនៅរដ្ឋបាលសុរិយោដីថ្នាក់កណ្ដាល និង ពីរច្បាប់ទៀតរក្សាទុកនៅរដ្ឋបាលសុរិយោដីខេត្ត- ក្រុង និង ស្រុក-ខ័ណ្ឌ ។
សៀវភៅគោលបញ្ជីដីបង្ហាញចំពោះលេខប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិនូវហ៊ីប៉ូតែក ការបញ្ចាំ ការដាក់ ធានា និង ការជួលរយៈពេលវែង ដែលអាចដាក់បន្ទុកលើកម្មសិទ្ធិនោះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៣៩''' . &lt;br&gt;
ប្លង់សុរិយោដី និង សៀវភៅគោលបញ្ជីដីមានតម្លៃត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ និង មានអានុភាពច្បាស់លាស់ ។ ប្លង់សុរិយោដី និង សៀវភៅគោលបញ្ជីដីមិនត្រូវមានការឆូតលុប ការសរសេរត្រួត ការកែ លើកលែងតែមានការបញ្ជាក់ច្បាស់លាស់ ។
រដ្ឋបាលសុរិយោដីគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់ក្នុងការកាន់កាប់នូវបញ្ជីដី និង ភាពជាក់លាក់ នៃប្រតិបត្តិការសម្រង់សុរិយោដី និង កិច្ចការអភិរក្សឯកសារ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៤០''' .&lt;br&gt; 
ការសាកសួរពត៌មានសុរិយោដីមិនអាចត្រូវបានប្រកែកចំពោះជន ដែលមានការទាក់ទងឡើយ ។ ពត៌មាន ដែលបានចុះក្នុងសៀវភៅគោលបញ្ជីដីជាកម្មវត្ថុ នៃការប្រគល់ ច្បាប់ចម្លងដោយត្រូវបង់ប្រាក់ ដែលបានកំណត់ក្នុងមាត្រា ២៣០ នៃច្បាប់នេះ ។
&lt;br&gt;

===ជំពូកទី ១៨ : អំពីប័ណ្ណពត៌មានសុរិយោដី===
'''មាត្រា ២៤១''' .&lt;br&gt; 
រដ្ឋបាលសុរិយោដីអាចចេញវិញ្ញាបនប័ត្រសំគាល់ម្ចាស់អចលនវត្ថុ ប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិកាន់កាប់អចលនវត្ថុ វិញ្ញាបនប័ត្របញ្ជាក់ហ៊ីប៉ូតែក សលាកប័ត្រពត៌មាន និង លិខិតបញ្ជាក់សុរិយោដីអំពីប្រភេទ ស្ថានភាពគតិយុត្តិ លក្ខណៈរូប និង បន្ទុក នៃក្បាលដី ដោយផ្អែកលើឯកសារ និង សៀវភៅគោលបញ្ជីដី ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៤២'''. &lt;br&gt;
វិញ្ញាបនប័ត្រសំគាល់ម្ចាស់អចលនវត្ថុ ឬ ប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិកាន់កាប់អចលនវត្ថុត្រូវចេញឱ្យចំពោះតែកម្មសិទ្ធិករ ឬ អ្នកមានសិទ្ធិស្របច្បាប់លើអចលនវត្ថុនោះតែប៉ុណ្ណោះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៤៣''' . &lt;br&gt;
សលាកប័ត្រពត៌មានសុរិយោដីអាចត្រូវបានផ្ដល់ឱ្យជន ដែលបានស្នើសុំ ។ ភ្នាក់ងារ ដែលបានផ្ដល់ពត៌មាននេះត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះការផ្ដល់ពត៌មានមិនត្រឹមត្រូវដល់អ្នកស្នើសុំ ។ ពត៌មាន ដែលផ្ដល់ឱ្យមិននាំឱ្យជាប់ការទទួលខុសត្រូវដល់រដ្ឋបាលសុរិយោដីទេ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៤៤''' . &lt;br&gt;
លិខិតបញ្ជាក់សុរិយោដីគឺជាមូលដ្ឋាន នៃការអះអាងជាផ្លូវការមួយ នៃលិខិតគតិយុត្តិ ។
កម្មសិទ្ធិអចលនវត្ថុកើតឡើងដោយលិខិតលក់ អោយ ដូរ ឬ ជំរះមរតក ដែលត្រូវបានធ្វើឡើងដោយបុគ្គល ដែលមាននីតិសម្បទាដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ៦៥ នៃច្បាប់នេះ ។ លិខិតទាំងនោះត្រូវតែតំកល់ទុកនៅរដ្ឋបាលសុរិយោដី ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៤៥''' . &lt;br&gt;
លិខិតលក់ អោយ ដូរ ឬ ជំរះមរតកធ្វើឡើងជាឯកជនមិនអាចចុះបញ្ជីបានឡើយ ។ តតិយជនមិនអាចជំទាស់បាន លុះត្រាតែលិខិតនោះធ្វើឡើងតាមបែបបទ ដែលបានកំណត់ក្នុងមាត្រា ២៤៤ នៃច្បាប់នេះ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៤៦''' . &lt;br&gt;
ប្រសិនបើលិខិតលក់ អោយ ដូរ ឬ ជំរះមរតក បានធ្វើឡើងតាមរូបមន្តយថាភូតដោយ
បុគ្គល ដែលមាននីតិសម្បទា ប៉ុន្តែមិនបានចុះបញ្ជីនៅសុរិយោដីទេ លិខិតនោះនៅតែតតិយជនអាចជំទាស់បាន ហើយកម្មសិទ្ធិករ និង សិទ្ធិវន្តត្រូវទទួលខុសត្រូវដោយខ្លួនឯង ក្នុងការខកខានចុះបញ្ជីនេះ ។

==មាតិកាទី ៧ : អំពីទោសប្បញ្ញត្តិ==
===ជំពូកទី ១៩ : អំពីការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិ===
'''មាត្រា ២៤៧''' . &lt;br&gt;
រាល់ការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិ និង សិទ្ធិច្បាប់ផ្សេងៗទៀតលើអចលនវត្ថុអាចជាបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌអនុលោមតាមបញ្ញត្តិ នៃច្បាប់នេះ ហើយការខូចខាតទាំងឡាយ ដែលបណ្ដាលមកពីអំពើនេះត្រូវដោះស្រាយដោយសំណងរដ្ឋប្បវេណី ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៤៨''' . &lt;br&gt;
ត្រូវចាត់ទុកជាការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិ និង សិទ្ធិស្របច្បាប់ផ្សេងៗទៀតលើអចលនវត្ថុជាបទល្មើសព្រហ្មទ័ណ្ឌក្នុងន័យច្បាប់នេះមាន : 
- រាល់អំពើប្រព្រឹត្តដោយជាក់ស្ដែង រំលោភកាន់កាប់អចលនវត្ថុដោយចេតនា ដោយមិនទទួលស្គាល់ប័ណ្ណចេញដោយរដ្ឋបាលសុរិយោដី
- រាល់អំពើប្រព្រឹត្តដោយជាក់ស្ដែង រារាំងអ្នកកាន់កាប់ដោយសន្តិភាព ឬ ភោគី នៃទ្រព្យមួយនៅក្នុងតំបន់មិនទាន់មានប្លង់សុរិយោដី ដែលរបបកម្មសិទ្ធិមិនទានបានពង្រឹងជាស្ថាពរតាមបញ្ញត្តិ នៃច្បាប់នេះ
- រាល់ការចូលកាន់កាប់មិនត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ ឬ មិនប្រក្រតីលើអចលនវត្ថុ ដែលជាទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋ ឬ ទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋ ដែលមិនស្របតាមមាត្រា ១៧មាត្រា ១៨ និងមាត្រា ១៩ នៃច្បាប់នេះ
- រាល់ការបំប្លែងពីសម្បទានមកជាកម្មសិទ្ធិ លើកលែងសម្បទានឆ្លើយតបទៅនឹងប្រយោជន៍សង្គម ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៤៩''' . &lt;br&gt;
ការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិក្នុងន័យ នៃមាត្រាខាងលើអាចជាទង្វើរបស់អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ឬ ជាទង្វើរបស់សាមញ្ញជន ដែលធ្វើដោយម្នាក់ឯង ឬ ដោយផ្សំគំនិតជាមួយភ្នាក់ងាររបស់អាជ្ញាធរ ។
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៥០''' . 
&lt;br&gt;
មន្ត្រី ឬ អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ដែលបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិស្របច្បាប់លើអចលនវត្ថុត្រូវទទួលទោសរដ្ឋបាលបន្ថែមលើទោសព្រហ្មទណ្ឌ និង សំណងរដ្ឋប្បវេណី ។
&lt;br&gt;
====ផ្នែកទី ១ : អំពីការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិសាធារណៈ ឬ ឯកជនដោយសាមញ្ញជន====
== អត្ថបទកូនចំណងជើង ==
=====អនុផ្នែកទី ១ : អំពីការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិឯកជន=====
'''មាត្រា ២៥១''' . 
&lt;br&gt;
ជនណា ដែលបានក្លែងប័ណ្ណក្នុងគោលបំណងយកទៅប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការ ទោះជាក្នុងរូបភាពអ្វីក៏ដោយត្រូវផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ១ (មួយ) ឆ្នាំ ដល់ ៥ (ប្រាំ) ឆ្នាំ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៥២''' . 
&lt;br&gt;
ជនណា ដែលបានបំភាន់មន្ត្រីសុរិយោដីក្នុងការបំពេញបេសកកម្ម ឬ បំភាន់អាជ្ញាធរក្នុងការចុះបញ្ជីដីត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ៥០០.០០០ (ប្រាំសែន) រៀល ដល់ ៣.០០០.០០០ (បីលាន) រៀល ឬ / និង ដាក់ពន្ធនាគារពី ១ (មួយ) ខែ ដល់ ៦ (ប្រាំមួយ) ខែ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៥៣''' . 
&lt;br&gt;
ជនណា ដែលប្រើអំពើហិង្សាទៅលើអ្នកកាន់កាប់អចលនវត្ថុដោយសុចរិត ទោះជាមិនទាន់បានធ្វើប័ណ្ណ ឬ កំពុងមានទំនាស់ក៏ដោយ ត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ១.៥០០.០០០ (មួយលានប្រាំសែន) រៀល ដល់ ២៥.០០០.០០០ (ម្ភៃប្រាំលាន) រៀល ឬ / និង ដាក់ពន្ធនាគារពី ៦ (ប្រាំមួយ) ខែ ដល់ ២ (ពីរ) ឆ្នាំ ដោយពុំទាន់គិតបញ្ចូលនូវទោសប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សាប្រឆាំងមនុស្ស ។ បន្ថែមលើទោសខាងលើ អ្នកប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សាត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះសំណងរដ្ឋប្បវេណីដល់ជនរងគ្រោះ ដែលបណ្ដាលមកពីអំពើហិង្សារបស់ខ្លួន ។
បើអំពើហិង្សាខាងលើត្រូវបានបញ្ជាពីជនដទៃទៀតក្រៅពីអ្នកបង្ក ហើយជននោះមិនបានចូលរួមផ្ទាល់ក្ដី អ្នកបញ្ជានេះក៏ត្រូវទទួលការផ្ដន្ទាទោសដូចអ្នកប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សាផ្ទាល់ដែរ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៥៤''' . 
&lt;br&gt;
គ្មានករណីណាមួយ ដែលអនុញ្ញាតឱ្យប្រើប្រាស់កម្លាំងឯកជន ដើម្បីធានាចំពោះការគោរពប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ ឬ ចំពោះការប្រតិបត្តិសេចក្ដីសំរេចរបស់តុលាការក្នុងការបណ្ដេញចេញ ឬ ក្នុងការបង្គាប់ឱ្យចាកចេញបានឡើយ ។ ជនណា ដែលប្រើកម្លាំងឯកជនក្នុងហេតុផលនេះ ត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ៣.០០០.០០០ (បីលាន) រៀល ដល់ ២៥.០០០.០០០ (ម្ភៃប្រាំលាន) រៀល ឬ / និង ផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ៦ (ប្រាំមួយ) ខែ ដល់ ២ (ពីរ) ឆ្នាំ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៥៥''' . 
&lt;br&gt;
ជនណា ដែលបានលួចលក់ ឬ លួចបញ្ចាំអចលនវត្ថុ ដែលមិនមែនជារបស់ខ្លួនត្រូវផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ៦ (ប្រាំមួយ) ខែ ដល់ ៣ (បី) ឆ្នាំ ដោយមិនគិតដល់ព្យសនកម្ម ដែលបណ្ដាលមកពីអំពើរបស់ខ្លួន ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៥៦''' . 
&lt;br&gt;
កម្មសិទ្ធិករណា ដែលបានធ្វើការដាំដុះលើដីរបស់ខ្លួន ឬ ប្រគល់ដី ឬ ជួលដីឱ្យតតិយជនដាំដុះដោយចេតនានូវមុខដំណាំ ដែលច្បាប់ ឬ បទបញ្ជាហាមឃាត់ត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ១៥.០០០.០០០ (ដប់ប្រាំលាន) រៀល ដល់ ៤៥.០០០.០០០ (សែសិប ប្រាំលាន) រៀល ឬ / និង ផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារតាមច្បាប់ជាធរមាន ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៥៧''' . 
&lt;br&gt;
សហកម្មសិទ្ធិករអវិភាគ ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ចំណែករួម ដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ១៨០ នៃច្បាប់នេះត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ១.៥០០.០០០ (មួយលានប្រាំសែន) រៀលដល់ ៩.០០០.០០០ (ប្រាំបួនលាន) រៀល ។ ក្នុងករណីមិនរាងចាលត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ទ្វេដង ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៥៨''' . 
&lt;br&gt;
សហកម្មសិទ្ធិករ ដែលមិនព្រមចូលរួមទទួលបន្ទុកថែទាំចំណែករួម នៃសហកម្មសិទ្ធិខ្លួន ឬ មិនគោរពតាមលក្ខខណ្ឌ នៃសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ១៨៥ នៃច្បាប់នេះ ត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី៥០០.០០០ (ប្រាំសែន) រៀល ដល់៣.០០០.០០០ (បីលាន) រៀល ។

=====អនុផ្នែកទី ២ : អពីការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិ នៃទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈ =====
'''មាត្រា ២៥៩''' . 
&lt;br&gt;
ការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិ នៃទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈ ត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ៥.០០០.០០០ (ប្រាំលាន) រៀល ដល់ ៥០.០០០.០០០ (ហាសិបលាន) រៀល ឬ / និង ផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ១ (មួយ) ឆ្នាំ ដល់ ៥ (ប្រាំ) ឆ្នាំ ។
ចារីត្រូវមានកាតព្វកិច្ចចាកចេញពីទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈនោះជាបន្ទាន់ ។ ចារីគ្មានសិទ្ធិទារកំរៃអំពីពលកម្ម ឬ ការរៀបចំ ដែលបានធ្វើលើទ្រព្យនោះឡើយ ។
ក្នុងករណី ដែលអ្នកកំពុងកាន់កាប់ទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈ មុនច្បាប់នេះចូលជាធរមានហើយមានឯកសារសំអាង និង បញ្ជាក់ជាក់លាក់ថា ខ្លួនបានទិញពីជនណាម្នាក់អាចរាយការណ៍ជូនអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ដើម្បីអនុវត្តតាមវិធានច្បាប់ចំពោះបុគ្គល ដែលបានលក់ទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈនេះដោយខុសច្បាប់ និង ដើម្បីជាប្រយោជន៍របស់ខ្លួន ដែលបានរងគ្រោះដោយសារទង្វើនេះ ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ជនរងគ្រោះនេះពុំមានសិទ្ធិកាន់កាប់បន្តលើទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៦០''' . 
&lt;br&gt;
ជនណា ដែលបានលើកចេញ ឬ រំកិលចេញ ឬ បំផ្លាញចោលនូវបង្គោលស៊ីម៉ងត៍ដៅចំណុចឋានលេខា និង ទីតាំងផ្លាកសញ្ញាសុរិយោដី ត្រូវទទួលការព្រមានពីអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ។ ក្នុងករណីមិនរាងចាល ត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ៥០០.០០០ (ប្រាំសែន) រៀល ដល់ ៣.០០០.០០០ (បីលាន) ឬ / និង ផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ១ (មួយ) ខែ ដល់ ៦ (ប្រាំមួយ) ខែ ដោយមិនគិតដល់ព្យសនកម្ម ដែលបណ្ដាលមកពី អំពើរបស់ខ្លួន ។

====ផ្នែកទី ២ : អំពីការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិសាធារណៈ ឬ ឯកជនដោយអាជ្ញាធររដ្ឋបាល====
'''មាត្រា ២៦១''' . 
&lt;br&gt;
មន្ត្រី ឬ អាជ្ញាធរ ដែលបានប្រើអំណាចដោយរំលោភ ទោះមានបញ្ជាក្ដី ឬ គ្មានបញ្ជាក្ដី ដើម្បីដកហូតអចលនវត្ថុពីអ្នកកាន់កាប់ដោយសន្តិភាព ត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ១០.០០០.០០០ (ដប់លាន) រៀល ដល់ ២៥.០០០.០០០ (ម្ភៃប្រាំលាន) រៀល និង ត្រូវទទួលទោសរដ្ឋបាលថែមទៀត ។
ចាត់ទុកជាការរំលោភមាន ការក្លែងបន្លំ ការកសាងប័ណ្ណដោយបំពាន ការកៀបសង្កត់ ឬ វិធានការសម្ភារៈ ដើម្បីបណ្ដេញចេញធ្វើឡើងចំពោះអ្នកកាន់កាប់អចលនវត្ថុ ។
បើការដកហូតអចលនវត្ថុបានប្រព្រឹត្តទៅដោយអំពើហិង្សា ចារីត្រូវផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ៦ (ប្រាំមួយ) ខែ ដល់ ២ (ពីរ) ឆ្នាំ ថែមទៀត ។
អ្នកបញ្ជាដោយរំលោភត្រូវផ្ដន្ទាទោសដូចគ្នានឹងអ្នកប្រព្រឹត្តផ្ទាល់ដែរ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៦២''' . 
&lt;br&gt;
អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ឬ កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធគ្រប់ប្រភេទ ដែលបានរំលោភយកទ្រព្យជាអចលនវត្ថុក្នុងមណ្ឌល ដែលខ្លួនមានភារកិច្ចការពារសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ និង សន្តិសុខមកធ្វើជារបស់ខ្លួន ត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ៣.០០០.០០០ (បីលាន) រៀល ដល់ ៣០.០០០.០០០ (សាមសិបលាន) រៀល ឬ / និង ផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ២ (ពីរ) ឆ្នាំ ដល់ ៥ (ប្រាំ) ឆ្នាំ និង ត្រូវទទួលទោសរដ្ឋបាលថែមទៀត ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៦៣''' . 
&lt;br&gt;
អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ដែលព្រងើយកន្តើយ ឬ បណ្ដោយឱ្យសាមញ្ញជនប្រព្រឹត្តដោយរំលោភសិទ្ធិរបស់កម្មសិទ្ធិករ របស់ភោគី ឬ របស់អ្នកកាន់កាប់ដោយសន្តិភាពត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ១.០០០.០០០ (មួយលាន) រៀល ដល់ ១០.០០០.០០០ (ដប់លាន) រៀល និង ត្រូវទទួលទោសរដ្ឋបាលថែមទៀត ។ 
&lt;br&gt;'''មាត្រា ២៦៤''' . 
&lt;br&gt;
ការរំលោភធ្វើឡើងដោយមន្ត្រីសុរិយោដីត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ១.០០០.០០០ (មួយលាន) រៀល ដល់ ៥.០០០.០០០ (ប្រាំលាន) រៀល និង ត្រូវទទួលទោសរដ្ឋបាលថែមទៀត ។
រាប់ចូលជាការរំលោភ ការផ្ដល់ទិន្នន័យជាផ្លូវការខុស ការចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិខុស ការបិទបាំងហ៊ីប៉ូតែក ឬ បន្ទុកផ្សេងៗ ការបោះគោលព្រំដីខុសដោយចេតនា និង រាល់ការធ្វេសប្រហែសក្នុងការធ្វើលេខាចារិកលើឯកសារសុរិយោដី ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៦៥''' . 
&lt;br&gt;
រាល់ការប៉ះពាល់ធ្វើឡើង ដោយប្រឆាំងនឹងសិទ្ធិលើដីរបស់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចដោយអាជ្ញាធរ ដែលទទួលខុសត្រូវគ្រប់គ្រងតំបន់ ដែលអចលនវត្ថុនោះតាំងនៅ ត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ១.៥០០.០០០ (មួយលានប្រាំសែន) រៀល ដល់ ៩.០០០.០០០ (ប្រាំបួនលាន) រៀល ឬ / និង ផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ២ (ពីរ) ឆ្នាំ ដល់ ៥ (ប្រាំ) ឆ្នាំ និង ត្រូវទទួលទោសរដ្ឋបាលថែមទៀត ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៦៦''' . 
&lt;br&gt;
ការប៉ះពាល់អចលនវត្ថុរបស់វត្ត ដោយបុគ្គល ដែលទទួលបន្ទុកគ្រប់គ្រងត្រូវបង្ខំឱ្យសងទ្រព្យនោះវិញ និង ត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ១.៥០០.០០០ (មួយលានប្រាំសែន) រៀលដល់ ៩.០០០.០០០ (ប្រាំបួនលាន) រៀល ។

==មាតិកាទី ៨ : អវសានប្បញ្ញត្តិ==
'''មាត្រា ២៦៧''' . 
&lt;br&gt;
បទប្បញ្ញត្តិទាំងឡាយណា ដែលផ្ទុយនឹងច្បាប់នេះ ត្រូវទុកជានិរាករណ៍ ។
&lt;br&gt;
'''មាត្រា ២៦៨''' . 
&lt;br&gt;
ច្បាប់នេះត្រូវបានប្រកាសជាប្រញាប់ ។

== សទ្ទានុក្រម ==
LEXIQUE
&lt;br&gt;
=== '''ក . ខ . គ. ឃ . ង ''' ===
'''កម្មសិទ្ធិ''' (propriété) : សិទ្ធិពេញលេញជាម្ចាស់លើទ្រព្យ ។ សិទ្ធិនេះរួមបញ្ចូលទាំងសិទ្ធិប្រើប្រាស់ សិទ្ធិអាស្រ័យផល និង សិទ្ធិចាត់ចែងលើទ្រព្យ ។ 
&lt;br&gt;
'''កម្មសិទ្ធិករ'''  (Propriétaire) : ម្ចាស់កម្មសិទ្ធិលើទ្រព្យ និង មានសិទ្ធិប្រើប្រាស់សិទ្ធិអាស្រ័យផល និង សិទ្ធិចាត់ចែងលើទ្រព្យ ដែលជារបស់ខ្លួន ។ 
&lt;br&gt;
'''កតិកាភេទ'''  (Rescision) : កិរិយាបដិសេធកិច្ចសន្យាណាមួយដោយមកពីកិច្ចសន្យានោះមានវិការៈដល់ឫសគល់ នៃការព្រមព្រៀងគ្នា ។ ក្នុងទីនោះកតិកាភេទ បានន័យថាបដិសេធកិច្ចសន្យាលក់ចោល ដោយមកពីលក់អចលនវត្ថុមានវិការៈអាថ៌កំបាំង ។ 
&lt;br&gt;
'''កាតព្វកិច្ច''' (Obligation) : ចំណង នៃសិទ្ធិ ដែលបង្ខំជនម្នាក់ឱ្យផ្ទេរកម្មសិទ្ធិ ឬ សិទ្ធិណាមួយឱ្យបំពេញនូវកិច្ចការណាមួយ ឬ ឱ្យឈប់បំពេញនូវកិច្ចការណាមួយដល់ជនម្នាក់ទៀត ។ 
&lt;br&gt;
'''ការជំរះមរតក''' (Règlement des successions) : កិរិយាធ្វើបញ្ជីទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ខ្មោច អោយដឹងថានៅសល់ប៉ុន្មាន បាត់ប៉ុន្មាន ដើម្បីនឹងចែកគ្នារវាងទាយាទ និង ទាយាទ ។ 
&lt;br&gt;
'''ការ្យ''' (Ouvrage) : ផលអ្វីទាំងពួង ដែលកើតមកពីស្នាដៃជាង ឬ ស្នាដៃសិល្បករ ។ ឧទាហរណ៍ : តុ ទូ ជាការ្យរបស់ជាង ឯប្រលោមលោកជាការ្យរបស់អ្នកនិពន្ធ ។
&lt;br&gt;
'''កើយ''' (Balcon) : រានហាលតូចគ្មានសរសរទ្រពីក្រោមទេតែមានបង្កាន់ដៃព័ទ្ធជុំវិញ ។ 
&lt;br&gt;
'''កូនបំណុល''' (Debiteur) : ជនជំពាក់ប្រាក់ ឬ ជំពាក់កាតព្វកិច្ចគេ ។ 
&lt;br&gt;
'''កំពែង''' (Cloture) : ស្នាមភ្លោះ របង ភ្លឺ ។ 
&lt;br&gt;

=== '''ច . ឆ . ជ . ឈ. ញ ''' ===

'''ចរន្តការ''' (Mise a jour) : ការកត់ត្រាទុកជាប្រចាំក្នុងឯកសារសុរិយោដីនូវរាល់ការប្រែប្រួល ឬ ការផ្លាស់ប្ដូរដោយយោងតាមឯកសារគតិយុត្ដ ។ 
&lt;br&gt;
'''ចារី''' (Auteur) : អ្នកប្រព្រឹត្ត អ្នកដៃដល់ ។ 
&lt;br&gt;
'''ច្បាប់''' (Loi) : លិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្ត ដែលអនុម័តដោយអង្គការនីតិបញ្ញត្តិ (សភា) និង ចូលជាធរមានតាមរយៈព្រះរាជក្រមប្រកាសអោយប្រើ ។ 
&lt;br&gt;
'''ឆន្ទានិសិទ្ធិ''' (Pouvoir discretionnaire) : អំណាច ដែលប្រគល់ដល់អាជ្ញាធរអោយរើសយកមធ្យោបាយណាមួយតាមចិត្តខ្លួនមកដោះស្រាយបញ្ហាណាមួយ ។ 
&lt;br&gt;
'''ជនជាតិដើមភាគតិច''' (Indigène) : ជនជាតិខ្មែរដើម ។

=== '''ដ . ឋ . ឌ . ឍ. ណ ''' ===


=== '''ត . ថ . ទ . ធ . ន''' ===
'''តតិយជន''' (Tiers, tièrce) : ជនទីបី ឬ ភាគីទីបីក្នុងរឿង ។ អ្នកដទៃ ឬ អ្នកក្រៅ ។ ឧទាហរណ៍ : អ្នកលក់ និង អ្នកទិញ ជាភាគីទី១ និង ទី២ ។ អ្នកផ្សេងទៀតក្រៅពីអ្នកលក់ និង អ្នកទិញ ហៅថាតតិយជន ។ 
&lt;br&gt;
'''តីរឋាន''' (Quai) : ការ្យ ដែលបានកសាងនៅក្នុងកំពង់ផែ ឬ លើច្រាំងទន្លេសម្រាប់នាវាចូលចត សម្រាប់អ្នកដំណើរឡើងចុះនាវា និង សម្រាប់ផ្ទុកទំនិញ និង ដាក់ទំនិញចុះ ។ 
&lt;br&gt;
'''តែងតាំង''' (Nommer) : អោយមុខការ អោយគុណភាព ផ្ដល់ឋានៈនាទី ។ ឧទាហរណ៍ : ឈ្មោះ &quot;ក&quot; បានតែងតាំងឈ្មោះ &quot;ខ&quot; ជាទាយាទរបស់ខ្លួន ។ 
&lt;br&gt;
'''ថ្លោះសិទ្ធិ''' (Decheance du droit) : ប្រាស់ចាកសិទ្ធិ បាត់បង់សិទ្ធិដោយហេតុទណ្ឌកម្ម ឬ ដោយហេតុមិនបានបំពេញលក្ខខណ្ឌ ដែលច្បាប់ ឬ កិច្ចសន្យាតម្រូវអោយបំពេញក្នុងរយៈពេលមានកំណត់ ។ 
&lt;br&gt;
'''ទាយាទ''' (Heritier) : អ្នក ដែលច្បាប់តម្រូវអោយទទួលមរតកពីជនណាម្នាក់ ។ ឧទាហរណ៍ : កូនជាទាយាទរបស់ឪពុក ម្ដាយ ចៅជាទាយាទរបស់ជីដូន ជីតា ដែលឥតមានបច្ឆាញាតិជាតំណវង្ស ។ 
&lt;br&gt;
'''ទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈ''' (Domaine public) : ទ្រព្យ ដែលត្រូវរក្សាអោយគង់រូបតាមធម្មជាតិជារបស់វាដើម្បីទុកអោយអ្នករួមសង្គមប្រើប្រាស់ជាអង្វែងទៅដូចជា : ស្ពាន ថ្នល់ ... ។ ល ។ ទ្រព្យទាំងអស់នេះស្ថិតនៅជាប្រយោជន៍សាធារណៈមិនអាចលក់ ដូរ និង គ្មានកំណត់អាជ្ញាកាលទេ ។ 
&lt;br&gt;
'''ទ្រព្យសម្បត្តិឯកជន''' (Domaine privé) : ទ្រព្យរបស់សង្គម ដែលមិនសម្រាប់ឱ្យជនក្នុងសង្គមនោះប្រើប្រាស់ជាសាធារណៈទូទៅទេ ជាសម្បត្តិ ដែលសង្គមអាចលក់ ដូរ ជួល ធ្វើអំណោយបាន ។ 
&lt;br&gt;
'''ធនលាភ''' (Rente) :  ផល ដែលផ្ដល់អោយមករាល់ឆ្នាំ ដូចជាការប្រាក់ ឈ្នួលដីឈ្នួលផ្ទះជាដើម ។ 
&lt;br&gt;
'''ធម្មានុរូប''' (Legitime) : ដែលមានគុណភាពជាអ្វីមួយតាមច្បាប់ ។ ឧទាហរណ៍ : ចៅហ្វាយស្រុកជាអាជ្ញាធរធម្មានុរូប ។ កូន ដែលកើតពីឪពុក-ម្ដាយ ដែលមានខាន់ស្លា ហៅថាកូនធម្មានុរូប ឬ កូនមានខាន់ស្លា ។ 
&lt;br&gt;
'''និទាយាទភាព''' (Desherence) : ភាពឥតអ្នកត្រូវទទួលមរតក ។ 
&lt;br&gt;
'''និទ្ទេស''' (Mention) : សេចក្ដី ដែលចុះដោយសង្ខេបនៅលើរឹមទំព័រ ឬ នៅខាងចុងទំព័រ នៃលិខិតណាមួយ ។ 
&lt;br&gt;
'''និរាករណ៏''' (Abrogation) : ការលុបចោលលែងអោយប្រើច្បាប់នោះតទៅទៀត ។ 
&lt;br&gt;
'''នីត្យានុកូល''' (Légal) : ដែលកើតមកពីច្បាប់ ដែលច្បាប់តាក់តែងមក ។ 
&lt;br&gt;
'''នីតិបុគ្គល''' (Personne morale) : ក្រុមមនុស្ស ដែលច្បាប់ទទួលស្គាល់ថាជាបុគ្គលដែរតែដទៃពីសមាជិក នៃខ្លួន ។ ឧទាហរណ៍ : ពុទ្ធិកសមាគមជានីតិបុគ្គល ក្រុមហ៊ុនធ្វើស្ករ ក៏ជានីតិបុគ្គលដែរ ។ 
&lt;br&gt;
'''នីតិបុគ្គល នៃនីតិសាធារណៈ''' (Personne morale du droit privé) : ក្រុមរាជការសាធារណៈ ។ ឧទាហរណ៍ : រដ្ឋ ខេត្ត ឃុំ ឬ គ្រឹះស្ថានសាធារណៈ ដូចជាសកលវិទ្យាល័យជាដើម ។ 
&lt;br&gt;
'''នីតិបុគ្គល នៃនីតិឯកជន''' (Personne morale du droit privé) : សមាគម ក្រុមហ៊ុន ក្រុមមូលនិធិ ។ 
&lt;br&gt;
'''នីតិវិធី''' (Procédure) : វិធី ដែលតុលាការប្រើប្រាស់ ដើម្បីចាត់ចែងរឿងក្ដីតាំងពីដើមរហូតដល់ចប់ ។ 
&lt;br&gt;
'''នីតិសម្បទា''' (Habilité) : សមត្ថភាព ដែលច្បាប់បើកអោយជនម្នាក់ៗមានយ៉ាងគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីធ្វើការអ្វីមួយ ។ 
&lt;br&gt;

=== '''ប . ផ . ព . ភ . ម''' ===
&lt;br&gt;
'''បទបញ្ជា''' (Règlement) : លិខិតបទដ្ឋាន ដែលចេញដោយអង្គការ ឬ អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ។ បទ
&lt;br&gt;
'''ប្បញ្ញត្តិ''' (Disposition) : សេចក្ដីបញ្ញត្តិរបស់ច្បាប់ ឬ របស់មាត្រាណាមួយ នៃច្បាប់ខសំខាន់របស់លិខិតក្នុងតុលាការ ។
&lt;br&gt;
'''បដិគាហក''' (Donataire) : អ្នកទទួលអំណោយ 
&lt;br&gt;
'''បដិប្បញ្ញត្តិ''' (Derogation) : ការតាំងបញ្ញត្តិផ្ទុយ ឬ មិនស្រប ។ 
&lt;br&gt;
'''ប័ណ្ណ''' (Titre) : លិខិត ដែលមានរូបមន្តយថាភូត ( ដែលមានរូបភាព និង ទម្រង់ត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់) សម្រាប់បញ្ជាក់សិទ្ធិណាមួយ ។ 
&lt;br&gt;
'''ប្លង់សុរិយោដី''' ឬ '''ផែនទីសុរិយោដី''' ឬ '''ប្លង់ក្បាលដី''' (Plan cadastral) : ប្លង់រួម នៃដីតំបន់ណាមួយ ដែលមន្ត្រីជំនាញសុរិយោដីបានវាស់វែង គួរបំពេញយ៉ាងត្រឹមត្រូវ និង គ្រប់គ្រាន់តាមបទដ្ឋានបច្ចេកទេស ហើយដាក់លេខក្បាលដី ឬ ដីឡូត៍យ៉ាងច្បាស់លាស់ ។ 
&lt;br&gt;
'''បន្ទុក / ភារៈ / ធុរៈ''' (Charges) : មុខការ / មុខងារ / អាណត្តិ / ប្រតិកម្ម ដែលជនណាម្នាក់ធ្វើ ឬ បំពេញ ។ 
&lt;br&gt;
'''បាលិត''' (Pupille) : កូនកំព្រាជាអនីតិជន ដែលស្ថិតនៅក្រោមអាណាព្យាបាល នៃជនណាម្នាក់ ។
&lt;br&gt;
'''បុព្វសិទ្ធិ''' (Prerogative) : សិទ្ធិជាពិសេស ដែលឱ្យដាច់ទៅលើមុខងារ ឬ ទៅលើក្រុមនីមួយៗ លើសពីអ្នកដទៃ ។ 
&lt;br&gt;
'''បុរិមា''' (Préference) : សិទ្ធិ ដែលបើកអោយជនណាម្នាក់បានអ្វីមួយមុនជនឯទៀត ។ 
&lt;br&gt;
'''បេតិកភណ្ឌ''' (Patrimoine) : ទ្រព្យ ដែលជនម្នាក់ៗមាន និង បំណុល ដែលជនម្នាក់ៗជំពាក់គេ ។ ទាំងទ្រព្យ ទាំងបំណុលរបស់ជនម្នាក់ៗហៅថា &quot;បេតិកភណ្ឌ&quot; ។ 
&lt;br&gt;
'''ប្រតិសិទ្ធិ''' (Ayant cause) : អ្នកទទួលសិទ្ធិបន្តពីគេដើម្បីប្រកបការរបស់ខ្លួនផង និង ជំនួសគេផង ប្រធាន
&lt;br&gt;
'''សក្កិ''' (Force majeure) : ព្រឹត្តិការណ៍ ដែលកើតឡើងដោយមិនដឹងជាមុនមិនអាចប៉ាន់ស្មានជាមុនបាន និង មិនអាចជំនះបាន ។ 
&lt;br&gt;
'''ប្រទានកម្ម''' (Donation) : ការអោយ-អំណោយ ។ 
&lt;br&gt;
'''ប្រាតិភោគភណ្ឌិក''' (Sureté réelle) : ការយកទ្រព្យទៅធានាបំណុល ។ ឧទា: ការបញ្ចាំស្រែជាប្រាតិភោគភណ្ឌិកអចលនវត្ថុ ។ ការបញ្ចាំខ្សែមាសជា ប្រាតិភោគភណ្ឌិកចលនវត្ថុ ។ (ក្រមរដ្ឋប្បវេណីចាស់ប្រើប្រាតិភោគប្រត្យក្ស) ។
&lt;br&gt;
'''ផលទុន''' (Revenu) : ផល ឬ ចំណេញ ដែលកើតមកពីប្រាក់ទុន ឬ ពីមូលនិធិ ដែលគេយកទៅប្រកបមុខរបរណាមួយ ។
&lt;br&gt;
'''ផលធម្មជាតិ''' (Fruit naturel) : ផលិតផល ដែលកើតអំពីដីធ្លី ឬ កូនសត្វស្រុក ដែលកើតពីមេបាវា ។ 
&lt;br&gt;
'''ផលស៊ីវិល''' (Fruit civil) : ប្រាក់ ដែលបានមកពីវត្ថុ ឬ ពីប្រាក់ដូចជាការប្រាក់ ឬ ឈ្នួលផ្ទះជាដើម ។ 
&lt;br&gt;
'''ផលុបភោគ''' (Usufruit) : សិទ្ធិបរិភោគ និង ប្រើប្រាស់ផល និង ផលទុន ដែលកើតមកពីទ្រព្យជាកម្មសិទ្ធិរបស់អ្នកដទៃ ។ 
&lt;br&gt;
'''ផលុបភោគី''' (Usufruitier) : អ្នកបាននូវផលុបភោគ អ្នកស៊ីផល ។ 
&lt;br&gt;
'''ព្យសនកម្ម''' (Préjudice) : ការខូចខាត ឬ សេចក្ដីវិនាសអន្តរាយដល់រូបកាយក្ដី ដល់សំភារៈក្ដី ដល់ទឹកចិត្តក្ដី ដែលបណ្ដាលមកពីអំពើរបស់អ្នកដទៃ ។ 
&lt;br&gt;
'''ព្រឹត្តិការណ៍''' (Evenement) : អ្វីៗ ដែលកើតមានឡើង ឬ  ដែលប្រព្រឹត្តទៅ ។ 
&lt;br&gt;
'''ភតិសន្យាបតី''' (Bailleur) : ម្ចាស់អចលនវត្ថុ ដែលដាក់អចលនវត្ថុជួលអោយអ្នកដទៃ ។ 
&lt;br&gt;
'''ភាគី''' (Partie) : គូក្ដី គូសញ្ញា ជនម្ខាងៗ នៃកិច្ចសន្យា ។ 
&lt;br&gt;
'''ភោគៈ''' (Possession) : សិទ្ធិ ដែលជនម្នាក់ៗមានលើទ្រព្យណាមួយជាបណ្ដោះអាសន្ន មិនទាន់ស៊ប់ជារបស់ខ្លួនមែនទែនទេ ។ &quot;ភោគៈ&quot; ជាពាក្យផ្ទុយនឹងកម្មសិទ្ធិ ដែលជាសិទ្ធិពេញបរិបូរណ៍របស់ជនម្នាក់ៗលើទ្រព្យណាមួយ ។ ឧទា: ដីមានប្លង់សុរិយោដី ជាដីកម្មសិទ្ធិ ឯដីមិនទាន់មានប្លង់សុរិយោដី គឺភោគៈ ។ 
&lt;br&gt;
'''ភោគី''' (Possesseur) : អ្នកទទួលភោគៈ ។ 
&lt;br&gt;
'''មធ្យោបាយ''' (Moyen) : អ្វី ដែលជាគ្រឿងសម្រាប់យកទៅដោះស្រាយកិច្ចការ ឬ បញ្ហាណាមួយ ។ 
&lt;br&gt;
'''មាតិកា''' (Titre) : មេសេចក្ដី ដើមសេចក្ដី ចំណែកធំៗ នៃច្បាប់ ។ 
អត្ថបទច្បាប់ចែកចេញជាគន្ថី គន្ថីចែកចេញជាមាតិកា ។ មាតិកាចែកចេញជាជំពូក ជំពូកនិមួយៗចែកចេញជាផ្នែក ។ 
&lt;br&gt;
=== '''យ . រ . ល . វ''' ===
&lt;br&gt;
'''យថាហេតុ''' (Eventualité) : ហេតុ ដែលពឹងផ្អែកទៅលើព្រឹត្តិការណ៍ណាមួយ គឺថាបើព្រឹត្តិការណ៍នោះកើតឡើងយ៉ាងណា ហេតុនោះក៏ត្រូវធ្វើយ៉ាងនោះដែរ ។ 
&lt;br&gt;
'''យ៉'''  (Saillie) : ចំណែកផ្ទះ ដែលចេញពីជញ្ជាំងទៅខាងមុខ ។ 
&lt;br&gt;
'''រូបមន្ត''' (Formule) : ការងារ ដែលត្រូវបំពេញអោយមានរូបតាមច្បាប់កំណត់ ។ 
&lt;br&gt;
'''រូបវន្តបុគ្គល''' (Personne physique) : បុគ្គល ដែលមានរូបមែនៗ គឺមនុស្សមែនៗ ផ្ទុយនឹងនីតិបុគ្គល ដែលជាមនុស្សដោយសន្មតតាមរបៀបច្បាប់ ។ 
&lt;br&gt;
'''លេខាចារឹក''' (Inscription) : ការកត់ត្រារឿងហេតុអ្វីមួយចូលក្នុងសៀវភៅ ឬ បញ្ជីតាមរូបមន្ត ដែលបានកំណត់ដើម្បីគ្រប់គ្រងអចលនវត្ថុអោយបានត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ ។ 
&lt;br&gt;
'''លក្ខខណ្ឌ''' (Condition) : គុណភាព ដែលត្រូវមាន ឬ ខ ដែលត្រូវបំពេញអោយគ្រប់ចំនួន ដើម្បីអោយបានសម្រេចបំណងណាមួយ ។ 
&lt;br&gt;
'''លក្ខណៈ''' (Caractère) : ភិនភាគ ឬ កពារ កិរិយា បែបបទ ។ 
&lt;br&gt;
'''លទ្ធកម្ម''' (Acquisition) : ការបានឡើងជាភោគី ឬ ជាកម្មសិទ្ធិករ នៃវត្ថុណាមួយដោយការងាររបស់ខ្លួនក្ដី ដោយទិញក្ដី ដោយដូរក្ដី ដោយសន្តតិកម្មក្ដី ។ 
&lt;br&gt;
'''លិខិតយថាភូត''' (Acte authentique) : លិខិតធ្វើតាមរូបមន្ត នៃច្បាប់ ដូចជាលិខិតបញ្ជាក់ជាដើម ។ 
&lt;br&gt;
'''វិធាន''' (Regle) : មូលសាស្ត្រ ច្បាប់ បន្ទាត់ ។
&lt;br&gt;
'''វិធានការ''' (Mesure) : មធ្យោបាយ សេចក្ដីប្រយ័ត្ន របៀបចាត់ចែងឡើងដើម្បីបង្ការ ឬ ទប់ទល់នឹងអ្វីមួយ ។ 
&lt;br&gt;
'''វិការៈអាថ៌កំបាំង''' (Vice cache) : គុណវិបត្តិ ឬ ការខូចខាត នៃវត្ថុអ្វីមួយ ដែលបានលក់ ហើយ ដែលគេពិនិត្យមើលលើកដំបូងទៅគ្មានឃើញថាវត្ថុនោះខូចខាតទេ ប៉ុន្តែពេលយកវត្ថុនោះទៅប្រើប្រាស់ ប្រើពុំកើតឡើយ ។ 
&lt;br&gt;
=== '''ស . ហ . ឡ''' ===

'''សន្តតិកម្ម''' (Succession) : ការផ្ទេរតាមច្បាប់នូវទ្រព្យរបស់អ្នកស្លាប់អោយទៅអ្នករស់ ។ មតិក ឬ ទ្រព្យរបស់ខ្មោច ដែលត្រូវបានទៅទាយាន (អ្នកបន្តមតិក)  ។ 

'''សន្តតិជន''' (Successor) ជន​ដែល​ទទួល​បន្ត​នូវ​សិទ្ធិ​និង​ករណីយកិច្ច​របស់​មរតកជន​តាម​រយៈ​សន្តតិកម្ម (ជន​ដែល​ទទួល​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ​ពី​អ្នក​ស្លាប់) ។&lt;br&gt;
'''សៀវភៅគោលបញ្ជីដី''' (Régistre foncier) : បញ្ជីគោលសម្រាប់កត់ត្រានូវខ្លឹមសារ នៃទិន្នន័យ ដែលបង្កើតជាស្ថានភាព នៃសិទ្ធិទាក់ទងទៅនឹងទ្រព្យណាមួយ ។ ទាក់ទង នឹងស្ថានភាពនេះ ជាទូទៅត្រូវបានកាន់កាប់ និង ធ្វើចរន្តការតាមលំដាប់ពេលវេលា ។ 
&lt;br&gt;
'''សំរង់សុរិយោដី''' (Relevé cadastral) : សេចក្ដីដកស្រង់នូវទិន្នន័យពាក់ព័ន្ធនឹងបច្ចេកទេស និង គតិយុត្តក្នុងវិស័យសុរិយោដី ពីស្ថានភាពជាក់ស្ដែងលើដីយកមកកសាងជាឯកសារសុរិយោដីដើម្បីធានាសិទ្ធិស្របច្បាប់របស់កម្មសិទ្ធិករ ។ 
&lt;br&gt;
'''សម្បទាន''' (Concession) : អចលនវត្ថុ (ដីធ្លី) ដែលរដ្ឋផ្ដល់អោយរូបវន្តបុគ្គល ឬ នីតិបុគ្គល សម្រាប់សង់លំនៅឋាន ឬ / និង បង្កបង្កើនផលដោះស្រាយជីវភាពរស់នៅក្នុងទំហំដីតូច ពិសេសសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រ (សម្បទានឆ្លើយតបទៅនឹងប្រយោជន៍សង្គម) ឬ សម្រាប់ធ្វើការដាំដុះធ្វើអាជីវកម្មកសិឧស្សាហកម្មក្នុងទំហំដីធំទូលាយ ពិសេសសម្រាប់អ្នកវិនិយោគទុន (សម្បទានឆ្លើយតបទៅនឹងប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច) តាមរយៈកិច្ចសន្យាផ្ដល់សម្បទានដោយត្រូវបង់ប្រាក់ជូនរដ្ឋ ។ 
&lt;br&gt;
'''សម្បទានិក''' (concessionnaire) : អ្នកទទួលបានសម្បទាន ។ 
&lt;br&gt;
'''សមាមាត្រ''' (Proportion) : ការ ឬ របស់អ្វីមួយ ដែលសម ដែលល្មមនឹងការ ឬ នឹងរបស់មួយទៀត ។ ឧទា: ទណ្ឌកម្ម ដែលតុលាការបានផ្ដន្ទានេះមានសមាមាត្រនឹងអំពើ ដែលជននោះបានប្រព្រឹត្តហើយគឺថាសមរម្យនឹងអំពើនោះហើយ ។ 
&lt;br&gt;
'''សមូហភាព''' (Collectivité) : ជនទាំងឡាយ ដែលមករួមគ្នាជាក្រុម ឬ ជាសម្ព័ន្ធមួយ ។ មនុស្សទាំងអស់ក្នុងឃុំ ឬ ក្នុងស្រុក ឬ ក្នុងក្រុងណាមួយហៅថាសមូហភាព ។ 
&lt;br&gt;
'''សហកម្មសិទ្ធិ''' (Co-propriété) : កម្មសិទ្ធិតែមួយជារបស់ប្រជាជនច្រើននាក់ ។ ឧទា: ជនច្រើននាក់រួបរួមគ្នាទិញរថយន្តមួយ ។ រថយន្តនោះជាសហកម្មសិទ្ធិរបស់ជនទាំងឡាយ ដែលទិញនោះ ។ 
&lt;br&gt;
'''សហកម្មសិទ្ធិករ''' (Co-propriétaire) : អ្នក ដែលមានសហកម្មសិទ្ធិ ។ 
&lt;br&gt;
'''សហគមន៍''' (Communauté) : អ្វីៗ ដែលជនទាំងឡាយយកមករួមគ្នា ។ ទ្រព្យសហគមន៍គឺទ្រព្យ ដែលប្ដី-ប្រពន្ធរកបានជាមួយគ្នា ។ 
&lt;br&gt;
'''សហទាយាទ''' (Co-heritier) : អ្នក ដែលត្រូវចូលរួមក្នុងការចែកមតិកណាមួយ ។ 
&lt;br&gt;
'''សហព័ទ្ធ''' (Conjoint) : ប្ដី ឬ ប្រពន្ធ ឬ ទាំងប្ដីទាំងប្រពន្ធ ។ 
&lt;br&gt;
'''ស្ថាពរ''' (Definitif) : មាំមួន ជាប់រហូត ។ ឧទា: សាលក្រមជាស្ថាពរគឺសាលក្រម ដែលកាត់សេចក្ដីជាស្រេចដាច់ខាតមិនត្រូវរុះរើទៀតទេ គីថា គូក្ដីមិនអាចប្ដឹងឧទ្ធរណ៍ ប្ដឹងសារទុក្ខបានឡើយ ។
&lt;br&gt;
'''សិទ្ធិវន្ត''' (Ayant-droit) : អ្នកមានសិទ្ធិលើវត្ថុណាមួយ ។ 
&lt;br&gt;
'''សិល្បៈការ្យ''' ឬ '''ការ្យសិល្បៈ''' (Ouvrage d'art) : សំណង់ធំៗមានសារៈសំខាន់ ធ្វើអំពីដែក ឬ / និង ស៊ីម៉ងត៍ដូចជា ស្ពាន អង់តែនវិទ្យុ-ទូរទស្សន៍ ផ្លូវរូងក្នុងដី ឬ ភ្នំ ។ 
&lt;br&gt;
'''សេវភាព''' (Servitude) : បន្ទុក ដែលផ្ទុកលើអចលនវត្ថុមួយ (ដីបំរើ ឬ ដីក្រោម) ដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់អចលនវត្ថុមួយទៀត (ដីប្រើ ឬ ដីលើ) ដែលជារបស់កម្មសិទ្ធិករផ្សេងទៀត ។ ឧទា: ស្រែក្រោមមានសេវភាពខាងទទួលទឹកពីស្រែលើ ។ ស្រែក្រោមហៅថាស្រែបំរើ ហើយស្រែលើហៅថាស្រែប្រើ ។ 
&lt;br&gt;
'''ហិតូបត្ថម្ភកៈ''' (Curateur) : ជន ដែលច្បាប់ចាត់អោយឃុំគ្រងទ្រព្យរបស់អនីតិជន ឬ ទ្រព្យរបស់ ជនល្ងីល្ងើជាដើម ។&lt;br&gt;
'''ហ៊ីប៉ូតែក''' (Hypotheque) : [មើល​ពាក្យ​ អ៊ីប៉ូតែក ឬ និក្ខេប]&lt;br&gt;

=== '''អ''' ===
'''អច្ឆយទាន''' (Legs) : សំបុត្របណ្ដាំ ដែលផ្ដាំអោយចែកទ្រព្យមតិកណាមួយអោយទៅជនណាម្នាក់ ឬ ច្រើននាក់ ។
&lt;br&gt;
'''អឌ្ឍសិទ្ធិ''' (Mitoyen) :  ដែលមានសិទ្ធិពាក់កណ្ដាលម្នាក់ ដែលជារបស់ជនពីរនាក់ និង ជាព្រំ នៃកម្មសិទ្ធិ នៃជនទាំងពីរនាក់នោះផង ។ ឧទា: ជញ្ជាំងអឌ្ឍសិទ្ធិគឺជញ្ជាំងរបស់ជនពីរនាក់ ដែលមានផ្ទះជាប់គ្នា ។ 
&lt;br&gt;
'''អឌ្ឍសិទ្ធិភាព''' (Mitoyenneté) : ភាព ដែលជាអឌ្ឍសិទ្ធិ ។ 
&lt;br&gt;
'''អត្តសញ្ញាណ''' (Identité) : សញ្ញាទាំងអស់ នៃជនម្នាក់ៗ ដែលជាគ្រឿងសំគាល់កុំអោយភាន់ច្រឡំ និង ជនម្នាក់ទៀត ។
&lt;br&gt;
'''អត្តាធិនភាព''' (Emancipation) : ការបើកអោយក្មេង ដែលនៅក្នុងអនីតិភាពនៅឡើយគ្រប់គ្រងខ្លួន និង ទ្រព្យសម្បត្តិខ្លួនដោយខ្លួនឯង ។ 
&lt;br&gt;
'''អត្ថគាហក''' (Beneficiaire) : អ្នក ដែលបានចំណេញ ឬ បានកំរៃពីវត្ថុណាមួយ ពីគុណប្រយោជន៍អ្វីមួយ ឬ ពីឯកសិទ្ធិណាមួយ ។ 
&lt;br&gt;
'''អនុបយោគ''' (Desaffectation) : ការលែងប្រើតាមការចាត់ការលុបនូវគម្យស្ថាន នៃអគារសាធារណៈ ។ នៅទីនេះច្បាប់អនុបយោគ ជាច្បាប់ ដែលរំសាយពីប្រភេទទ្រព្យសម្បត្តិមួយទៅប្រភេទទ្រព្យសម្បត្តិមួយទៀត ដូចជារំសាយពីទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈមកជាសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋជាដើម ។
&lt;br&gt;
'''អវយវភេទ''' (Demembrement) : ការបាក់បែកអវយវៈ ។ ក្នុងច្បាប់ អវយវភេទបានន័យថា ការផ្ទេរសិទ្ធិរបស់ខ្លះរបស់ខ្លួនលើកម្មសិទ្ធិណាមួយអោយទៅអ្នកដទៃ ។ 
&lt;br&gt;
'''អវិភាគកម្ម''' (Indivision) : ភាព ដែលចែកគ្នាមិនបាន ។ ឧទា: ផ្ទះមួយជាមរតករបស់កូន ៥នាក់ ពុះផ្ទះនោះចែកគ្នា ផ្ទះនោះនឹងអន្តរាយជាមិនខាន ។ ដូច្នេះនេះជាមរតកអវិភាគ ។ 
&lt;br&gt;
'''អសារកម្មសិទ្ធិ''' (Nue-propriété) : កម្មសិទ្ធិ ដែលឥតអោយផលដល់ម្ចាស់កម្មសិទ្ធិទេ ដោយហេតុថា ម្ចាស់កម្មសិទ្ធិនោះអោយសិទ្ធិខ្លួនទៅអ្នកដទៃស៊ីផល នៃកម្មសិទ្ធិនេះទាំងអស់ ។ 
&lt;br&gt;
'''អាណាព្យាបាល''' (Tuteur) : បុគ្គល ដែលមានភារកិច្ចតំណាងអោយអនីតិជន ។ 
&lt;br&gt;
'''អាជ្ញាធរ''' (Autorité) : អ្នកទ្រទ្រង់អំណាច អ្នករាជការ ដែលកាន់អំណាច ។ 
&lt;br&gt;
'''អាជ្ញាយុកាល''' (Prescription) : មធ្យោបាយម្យ៉ាងសម្រាប់ដោះខ្លួនអោយរួចផុតពីកាតព្វកិច្ចណាមួយ កាលណាបើម្ចាស់កាតព្វកិច្ចនោះបណ្ដែតបណ្ដោយអោយជំពាក់យូរ ពេកមិនទារ ។ 
&lt;br&gt;
'''អ៊ីប៉ូតែក, ហ៊ីប៉ូតែក,​ និក្ខេប''' : (En: Mortgage, Fr: Hypothèque) មនុស្ស​ម្នាក់ដែល​ដាក់បញ្ចាំដីឬ អាគារ​នានា(ឬនៅក្នុង​​ករណី​និក្ខេប ចលនវត្ថុ​គឺ​ចលនទ្រព្យ) ដើម្បី​ប្ដូរ យកប្រាក់​​ខ្ចី ។ តាមធម្មតា​និក្ខេប​ មាន​​ជា​ទម្រង់​ណាមួយ​ក្នុងចំណោម ទាំងបីនេះ ៖ ១. កម្មសិទ្ធិ​លើទ្រព្យ សម្បត្តិ​ផ្ទេរដោយ​ជាក់ស្ដែងទាំង មូលឬមួយភាគទៅអោយអ្នកអោយ ខ្ចីប្រាក់ ។​ ២. កម្មសិទ្ធិ​គ្មានផ្លាស់ប្ដូរ អ្វីទាំងអស់​ ហើយនិក្ខេប​មាន​ផល​ ដូចគ្នា​នឹងសិទ្ធិ​ឃាត់ទុក​ដែរ ។ ៣. ទ្រព្យសម្បត្តិ​ត្រូវគេ​ដាក់ទៅក្នុង​ អាណត្តិ​ព្យាបាលភាពជាមួយ មនុស្សឯករាជ្យមួយរហូតទាល់តែ បំណុលបានសងរួចរាល់ ។&lt;br&gt;

=== '''ឧ''' ===

'''ឧបាគមន៍''' (Accession) : អំពើ ដែលឈានទៅដល់ ការឈានទៅទទួលបាន (ក្រមរដ្ឋប្បវេណី ចាស់ប្រើ សិទ្ធិដំណុះ)  ។

[[Category:ច្បាប់]]</text>
      <sha1>fjatr8tv4w7kx5s5w5xbqmw81z7buve</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>គោលនៃជំនឿ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>26426</id>
    <revision>
      <id>282225</id>
      <parentid>217288</parentid>
      <timestamp>2022-08-05T20:08:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Khmerprofessional</username>
        <id>22462</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19433" xml:space="preserve">==ពុទ្ធភាសិត==

[២៥៩] ឯកំ សមយំ អញ្ញតរោ ភិក្ខុ កោសលេសុ វិហរតិ អញ្ញតរស្មឹ វនសណ្ឌេ ។ តេន ខោ បន សមយេន សោ ភិក្ខុ អញ្ញតរស្មឹ កុលេ អតិវេលំ អជ្ឈោគាឡ្ហប្បត្តោ វិហរតិ ។ 

[២៦០] អថខោ យា តស្មឹ វនសណ្ឌេ អធិវត្តា ទេវតា តស្ស ភិក្ខុនោ អនុកម្បិកា អត្ថកាមា តំ ភិក្ខុំ សំវេជេតុកាមា យា តស្មឹ កុលេ កុលឃរណី តស្សា វណ្ណំ អភិនិម្មិនិត្វា យេន សោ ភិក្ខុ តេនុបសង្កមិ ឧបសង្កមិត្វា តំ ភិក្ខុំ គាថាយ អជ្ឈភាសិ  

នទីតីរេសុ សណ្ឋានេ សភាសុ រថិយាសុ ច  

ជនា សង្គម្ម មន្តេន្តិ មញ្ច តញ្ច កិមន្តរន្តិ ។ 

[២៦១] ពហូហិ សទ្ធា បច្ចូហា ខមិតព្វា តបស្សិនា 

ន តេន មង្កុហោតព្វំ ន ហិ តេន កិលិស្សតិ ។

'''យោ ច សទ្ទប្បរិត្តាសី''' '''វនេ វាតមិគោ យថា''' 

'''លហុចិត្តោតិ តំ អាហុ''' '''នាស្ស សម្បជ្ជតេ វតន្តិ''' ។&lt;br&gt;  

ប្រែថា ៖ 

[២៥៩] សម័យមួយ ភិក្ខុមួយរូប នៅក្នុងដងព្រៃមួយ ក្នុងដែនកោសល។ ក៏​សម័យនោះឯង ភិក្ខុនោះ ចូលទៅក្នុងត្រកូលមួយ ហួសវេលា។​ [២៦០] គ្រានោះឯង ទេវតាដែលនៅក្នុងដងព្រៃនោះ ជាអ្នកអនុគ្រោះ ប្រាថ្នា​នូវ​ប្រយោជន៍ដល់ភិក្ខុនោះ ចង់ធ្វើឲ្យ​ភិក្ខុនោះសង្វេគ ក៏និម្មិតជាភេទស្រីមេផ្ទះ ក្នុង​ត្រកូលនោះ ហើយចូល​ទៅរកភិក្ខុនោះ លុះចូលទៅដល់ហើយ ទើបពោល​គាថានឹង​ភិក្ខុនោះថា ជនទាំងឡាយ មកប្រជុំ​និយាយគ្នាទៀបឆ្នេរស្ទឹង​ទាំងឡាយផង ក្នុងរោងសម្រាប់​សម្រាកផង ក្នុងរោងសម្រាប់​ប្រជុំគ្នា និយាយផង នាផ្លូវច្រកផង ហើយ​និយាយ​ចំពោះ​ខ្ញុំផង ចំពោះលោកផង តើព្រោះហេតុអ្វី ។ [២៦១] ភិក្ខុតបថា ព្រោះថាជនទាំងឡាយ មានសទ្ធាជាបដិលោម ក្នុង​លោកនេះច្រើនគ្នា អ្នកដែលមានតបៈនោះ គួរតែអត់ទ្រាំ មិនគួរអៀនខ្មាសឡើយ ដ្បិត​សត្វមិនមែនសៅហ្មង ដោយពាក្យដែល​ពួកជនដទៃ​និយាយនោះទេ '''បុគ្គលណា តក់ស្លុតនឹងសំឡេង ដូចជាសត្វឈ្លូសក្នុងព្រៃ អ្នកប្រាជ្ញហៅបុគ្គលនោះ ថាជា​អ្នក​មានចិត្តស្រាល កិច្ចវត្តមិនសម្រេចដល់បុគ្គល​នោះទេ''' ។[1]

បុគ្គល​ដែល​ភ្ញាក់​ផ្អើល​សំឡេង ឈ្មោះ​ថា​ជា​អ្នក​មាន​ចិត្តស្រាល ពោល​គឺ ជាអ្នក​ឆាប់​ជឿ​គេ​​ ខ្វះការពិចារណាឲ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ។ បុគ្គលនោះជួបការលំបាកក្នុងការសម្រេច​កិច្ចការ​ឬគម្រោងផ្សេងៗ ។ នៅ​ក្នុង​'''កាលាមសូត្រ''' ព្រះពុទ្ធបាន​ត្រាស់​សម្តែងទុកនូវ​វិធីសម្រាប់វិនិច្ឆ័យរឿងគ្រប់យ៉ាងដែលគួរ​ឲ្យ​សង្ស័យ​ រាប់បញ្ចូលទាំង​ជំនឿ សាសនា មនោគមវិជ្ជា ។ល។ ​វិធីសម្រាប់វិនិច្ឆ័យនោះមិនមែនសម្រាប់​ជា​គ្រឿង​ពិចារណា​ដល់​អ្នក​ស្រុក​'''កាលាមៈ''' ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងសម្រាប់មនុស្សគ្រប់ជំនាន់យកទៅប្រើការឲ្យកើតជាប្រយោជន៍ផងដែរ ។ ព្រះ​ពុទ្ធ​ទ្រង់​ប្រដៅ​អ្នក​ស្រុក​កាលាមៈ​ថា មុន​នឹង​ជឿ​អ្វីមួយ​ថា​ពិត​ឬ​មិន​ពិត ចូរ​ប្រើ​គោលការណ៍​ទាំង​ ១០ យ៉ាង​នេះ​ដើម្បី​វិនិច្ឆ័យ​សិន ។

គោលការណ៍ ១០ យ៉ាង :

# កុំអាលជឿព្រោះសេចក្តីរាយការណ៍ ។
# កុំអាលជឿព្រោះទំនៀមទម្លាប់។
# កុំអាលជឿព្រោះពាក្យចចាមអារ៉ាម ។
# កុំអាលជឿព្រោះការអាងក្បួន ឬ គម្ពីរ ។
# កុំអាលជឿព្រោះតក្កវិជ្ជា ។
# កុំអាលជឿព្រោះអនុមានឬលំនឹកស្មាន ។
# កុំអាលជឿព្រោះការត្រិះរិះតាមស្ថានភាព ។
# កុំអាលជឿព្រោះត្រូវនឹងទ្រឹស្តីដែលពិនិត្យពិច័យហើយ។
# កុំអាលជឿព្រោះឃើញទំនងគួរឲ្យជឿ។
# កុំអាលជឿព្រោះយល់ថា សមណៈឬបុគ្គលរូបនេះជាគ្រូរបស់យើង ។

បើដូច្នេះ តើយើងគួរជឿដូចម្តេច? ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ​បាន​ត្រាស់ថា &quot;លុះត្រាតែ​ដឹងច្បាស់ដោយចិត្តរបស់ខ្លួនថា រឿងទាំងអស់នោះជាអកុសល ជាកុសល មានទោស មិនមានទោស ជាដើម ហើយ​ទើប​គួរ​លះបង់​ចោល ឬ បដិបត្តិតាម ។&quot;[2][3]

==សេចក្តី​លម្អិត​នៃ​កាលាមសូត្រ==

[៦៧] សម័យ​មួយ ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ទ្រង់​ស្តេច​ទៅ​កាន់​ចារិក​ក្នុង​កោសលជនបទ​ជាមួយ​នឹង​ភិក្ខុ​សង្ឃ​ច្រើន​ ក៏​បាន​ទៅ​ដល់​និគម​ឈ្មោះ​'''កេសបុត្រ'''​របស់​ពួក​ក្សត្រិយ៍​ឈ្មោះ​'''កាលមៈ''' ។ ពួក​កាលាមក្សត្រិយ៍​នៅ​ក្នុង​'''កេសបុត្តនិគម''' បាន​ឮ​ដំណឹង​ហើយ​ប្រកាស​ប្រាប់​គ្នា​ថា ម្នាល​គ្នា​យើង​ដ៏​​ចម្រើន​ បាន​ឮ​ថា ព្រះ​សមណគោតម​ជា​សក្យបុត្រ​ចេញ​ពី​សក្យ​ត្រកូល​បួស​ ហើយ​បាន​មក​ដល់​កេសបុត្តនិគម កិត្តិស័ព្ទ​សរសើរ​ព្រះ​គោតម​ដ៏​ចម្រើន​នោះ​ឯង​ពីរោះ​ល្បី​ខ្ចរខ្ចាយ​យ៉ាង​នេះ​ថា ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​អង្គ​នោះ ជា​ព្រះ​អរហន្ត​​ ទ្រង់​ត្រាស់​ដឹង​នូវ​ធម៌​ទាំង​ពួង​ដោយ​ព្រះ​អង្គ​ឯង ទ្រង់​បរិបូណ៌​ដោយ​វិជ្ជា​និង​ចរណៈ ទ្រង់​មាន​ដំណើរ​ល្អ ទ្រង់​ជ្រាប​ច្បាស់​នូវ​លោក ទ្រង់​ប្រសើរ​ជាង​សត្វលោក ទ្រង់​ទូន្មាន​នូវ​បរុស​ដែល​គួរ​ទូន្មាន ជា​សាស្តាចារ្យ​នៃ​ទេវតា​និង​មនុស្ស​ទាំង​ឡាយ ទ្រង់​ត្រាស់​ដឹង​នូវ​​ចតុរារិយសច្ច ទ្រង់​លែង​វិល​ត្រឡប់​មក​កាន់​ភព​ថ្មី​ទៀត ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះភាគ​អង្គ​នោះ ទ្រង់​ធ្វើ​ឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់​ដោយ​បញ្ញា​ដ៏​ឧត្តម ដោយ​ព្រះ​អង្គ​ឯង នូវ​លោក​នេះ​ព្រម​ទាំង​ទេវលោក មារលោក ព្រហ្មលោក នូវ​ពពួក​សត្វ​ព្រម​ទាំង​ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍​និង​មនុស្ស​ជា​សម្មតិទេព និង​មនុស្ស​ដ៏​សេស ហើយ​អាច​ប្រកាស​បាន​ ព្រះ​អង្គ​​ទ្រង់​សំដែង​ធម៌ ពីរោះ​បទ​ដើម ពីរោះ​បទ​កណ្តាល ពីរោះ​បទ​ចុង​ ព្រះ​អង្គ​ប្រកាស​នូវ​ព្រហ្មចរិយធម៌​ព្រម​ទាំង​អត្ថ​និង​ព្យញ្ជនៈ​ដ៏​ពេញ​បរិបូណ៌​បរិសុទ្ធ​ទាំង​អស់ ក៏​ដំណើរ​ដែល​បាន​ឃើញ​បាន​ជួប​នឹង​ព្រះ​អរហន្ត​ទាំង​ឡាយ មាន​សភាព​ដូច្នោះ ជា​ការ​ប្រពៃ​ពេក​ណាស់ ។ 

លំដាប់​នោះ ពួក​កាលាមក្សត្រិយ៍​នៅ​ក្នុង​កេសបុត្តនិគម បាន​ចូល​ទៅ​គាល់​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ លុះ​ចូល​ទៅ​ដល់​ហើយ ពួក​ខ្លះ​ក៏​ថ្វាយ​បង្គំ​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ហើយ​អង្គុយ​ក្នុង​ទី​សមគួរ ពួក​ខ្លះ​ក៏​ធ្វើ​សេចក្តី​រីករាយ ជាមួយ​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ លុះ​បញ្ចប់​ពាក្យ​ដែល​គួរ​រីករាយ​នឹង​ពាក្យ​ដែល​គួរ​រលឹក​ហើយ ក៏​អង្គុយ​ក្នុង​ទី​សមគួរ ពួក​ខ្លះ​ប្រណម្យ​អញ្ជលី​ចំពោះ​ព្រះ​មាន​ព្រះ​ភាគ​អង្គុយ​​ក្នុង​ទី​សមគួរ ពួក​ខ្លះ​ប្រកាស​នាម​នឹង​គោត្ត​អង្គុយ​ក្នុង​ទី​សម​គួរ ពួក​ខ្លះ​អង្គុយ​​ស្ងៀម​ក្នុង​ទី​សមគួរ ។ 

លុះ​ពួក​កាលាមក្សត្រិយ៍​ក្នុង​កេសបុត្តនិគម​ អង្គុយ​ក្នុង​ទី​សមគួរ​ហើយ ក៏​បាន​ក្រាប​បង្គំ​ទូល​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ដូច្នេះ​ថា បពិត្រ​ព្រះ​អង្គ​ដ៏​ចម្រើន មាន​សមណព្រាហ្មណ៍​មួយ​ពួក​មក​កាន់​កេសបុត្តនិគម សមណព្រាហ្មណ៍​ទាំង​នោះ​ សំដែង​ប្រកាស​នូវ​វាទៈ ​គឺ​លទ្ធិ​របស់​ខ្លួន​ឯង បៀតបៀន​មើល​ងាយ​បង្អាប់​បង្អោន​លើក​ទំលាក់​នូវ​វាទៈ​របស់​បុគ្គល​ដទៃ បពិត្រ​ព្រះ​អង្គ​​ដ៏​ចម្រើន មាន​សមណព្រាហ្មណ៍​ដទៃ​មួយ​ពួក​ទៀត​ មក​កាន់​កេសបុត្តនិគម​ សមណព្រាហ្មណ៍​ទាំង​នោះ ក៏​សំដែង​ប្រកាស​នូវ​វាទៈ​របស់​ខ្លួន​ឯង បៀតបៀន​មើល​ងា បង្អាប់​បង្អោន លើក​ទំលាក់​នូវ​វាទៈ​របស់​បុគ្គល​ដទៃ​ដែរ បពិត្រ​ព្រះ​អង្គ​ដ៏​​ចម្រើន យើង​ខ្ញុំ​ទាំង​នោះ​ មាន​សេចក្តី​ងឿង​ឆ្ងល់​សង្ស័យ​ពេក​ណាស់ ចុះ​បណ្តា​សមណព្រាហ្មណ៍​ដ៏​ចម្រើន​ទាំង​នេះ អ្នក​ណា​និយាយ​ពិត​ អ្នក​ណា​និយាយ​កុហក ។ 

ម្នាល​កាលាមក្សត្រិយ៍ ចូរ​អ្នក​ទាំង​ឡាយ ងឿង​ឆ្ងល់​ដែរ គួរ​សង្ស័យ​ដែរ ព្រោះ​ការ​ងឿង​ឆ្ងល់​និង​ការ​សង្ស័យ​កើត​ឡើង​ដល់​អ្នក​ទាំង​ឡាយ​ក្នុង​ទី​នេះ​ហើយ ។ 

ម្នាល​កាលាមក្សត្រិយ៍​ទាំង​ឡាយ អ្នក​ចូរ​មក​ '''អ្នក​កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​គ្រាន់​តែ​ឮ​តាម​គ្នា កុំ​ប្រកាន់​តាម​ពាក្យ​បរម្បរា កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​បាន​ឮ​ថា​ដូច្នេះ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​អាង​ក្បួន​តម្រា កុំ​ប្រកាន់​​តាម​ហេតុ​ដែល​ត្រិះរិះ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​កាត់​ដំរួយ​ផ្សែផ្សំ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​គ្រាន់​តែ​ត្រិះរិះ​នូវ​អាការ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​សេចក្តី​ពេញ​ចិត្ត​តាម​ការ​ពិនិត្យ​សម​នឹង​សេចក្តី​យល់​ឃើញ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​យល់​ថា​មាន​សភាព​គួរ (ជឿ) កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​គិត​ថា​ សមណៈ (នេះ) ជា​គ្រូ​របស់​យើង''' ។ 

ម្នាល​កាលាមក្សត្រិយ៍ កាលណា​បើ​អ្នក​ទាំង​ឡាយ ដឹង​ដោយ​ខ្លួន​ឯង​ថា ធម៌​ទាំង​នេះ​ជា​​អកុសល ធម៌​ទាំង​នេះ​ប្រកប​ដោយ​ទោស ធម៌​ទាំង​នេះ​អ្នក​ប្រាជ្ញ​តិះ​ដៀល​ ធម៌​ទាំង​នេះ​បុគ្គល​ បាន​សមាទាន​ពេញ​លេញ​ហើយ រមែង​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ដើម្បី​មិន​ជា​ប្រយោជន៍ ដើម្បី​សេចក្តី​ទុក្ខ ម្នាល​កាលាមក្សត្រិយ៍​ទាំង​ឡាយ ក្នុង​កាល​នោះ អ្នក​ទាំង​ឡាយ​ត្រូវ​លះ​បង់​ចោល​ចេញ ។ ...[2][3]

==សម្រង់​ឯកសារ​ភាសា​អង់គ្លេស==

&quot;Of course you are uncertain, Kalamas. Of course you are in doubt. When there are reasons for doubt, uncertainty is born. So in this case, Kalamas, '''don't go by reports, by legends, by traditions, by scripture, by logical conjecture, by inference, by analogies, by agreement through pondering views, by probability, or by the thought, 'This contemplative is our teacher.'''' When you know for yourselves that, 'These qualities are unskillful; these qualities are blameworthy; these qualities are criticized by the wise; these qualities, when adopted &amp; carried out, lead to harm &amp; to suffering' — then you should abandon them.

==ឯកសារ​យោង==

# ព្រះត្រៃបិដក សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកាយ សគាថវគ្គ '''កុលឃរណីសូត្រ ('''សៀវភៅ​ភាគ ៣០ ទំព័រទី ១៩៤ ដល់ ១៩៦) ។
# [[ព្រះត្រៃបិដក]] &gt; [[សុត្តន្តបិដក]] &gt; [[អង្គុត្តរនិកាយ]] &gt; តិកនិបាត កេសមុត្តិសូត្រ ទី៥ / កេសបុត្តិសូត្រ ទី៥ (សៀវភៅ​ភាគ ៤១ កថាខណ្ឌ ៦៧ ទំព័រ​ទី ២១៦ ដល់ ២២៩)  ។
# Thanissaro Bhikkhu. Kalama Sutta: To the Kalamas. Translated from the Pali (1994). &lt;http://www.accesstoinsight.org/tipitaka/an/an03/an03.065.than.html&gt;</text>
      <sha1>lsw2hqqx6jkzpjy37rvg3abdkuaurl7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>282226</id>
      <parentid>282225</parentid>
      <timestamp>2022-08-05T20:14:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Khmerprofessional</username>
        <id>22462</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19448" xml:space="preserve">==ពុទ្ធភាសិត==

''[២៥៩] ឯកំ សមយំ អញ្ញតរោ ភិក្ខុ កោសលេសុ វិហរតិ អញ្ញតរស្មឹ វនសណ្ឌេ ។ តេន ខោ បន សមយេន សោ ភិក្ខុ អញ្ញតរស្មឹ កុលេ អតិវេលំ អជ្ឈោគាឡ្ហប្បត្តោ វិហរតិ ។ [២៦០] អថខោ យា តស្មឹ វនសណ្ឌេ អធិវត្តា ទេវតា តស្ស ភិក្ខុនោ អនុកម្បិកា អត្ថកាមា តំ ភិក្ខុំ សំវេជេតុកាមា យា តស្មឹ កុលេ កុលឃរណី តស្សា វណ្ណំ អភិនិម្មិនិត្វា យេន សោ ភិក្ខុ តេនុបសង្កមិ ឧបសង្កមិត្វា តំ ភិក្ខុំ គាថាយ អជ្ឈភាសិ នទីតីរេសុ សណ្ឋានេ សភាសុ រថិយាសុ ច ជនា សង្គម្ម មន្តេន្តិ មញ្ច តញ្ច កិមន្តរន្តិ ។ [២៦១] ពហូហិ សទ្ធា បច្ចូហា ខមិតព្វា តបស្សិនា ន តេន មង្កុហោតព្វំ ន ហិ តេន កិលិស្សតិ ។ '''យោ ច សទ្ទប្បរិត្តាសី''' '''វនេ វាតមិគោ យថា''' '''លហុចិត្តោតិ តំ អាហុ''' '''នាស្ស សម្បជ្ជតេ វតន្តិ''' ។''&lt;br&gt;ប្រែថា ៖ 

[២៥៩] សម័យមួយ ភិក្ខុមួយរូប នៅក្នុងដងព្រៃមួយ ក្នុងដែនកោសល។ ក៏​សម័យនោះឯង ភិក្ខុនោះ ចូលទៅក្នុងត្រកូលមួយ ហួសវេលា ។​ [២៦០] គ្រានោះឯង ទេវតាដែលនៅក្នុងដងព្រៃនោះ ជាអ្នកអនុគ្រោះ ប្រាថ្នា​នូវ​ប្រយោជន៍ដល់ភិក្ខុនោះ ចង់ធ្វើឲ្យ​ភិក្ខុនោះសង្វេគ ក៏និម្មិតជាភេទស្រីមេផ្ទះ ក្នុង​ត្រកូលនោះ ហើយចូល​ទៅរកភិក្ខុនោះ លុះចូលទៅដល់ហើយ ទើបពោល​គាថានឹង​ភិក្ខុនោះថា ជនទាំងឡាយ មកប្រជុំ​និយាយគ្នាទៀបឆ្នេរស្ទឹង​ទាំងឡាយផង ក្នុងរោងសម្រាប់​សម្រាកផង ក្នុងរោងសម្រាប់​ប្រជុំគ្នា និយាយផង នាផ្លូវច្រកផង ហើយ​និយាយ​ចំពោះ​ខ្ញុំផង ចំពោះលោកផង តើព្រោះហេតុអ្វី ? [២៦១] ភិក្ខុតបថា ព្រោះថាជនទាំងឡាយ មានសទ្ធាជាបដិលោម ក្នុង​លោកនេះច្រើនគ្នា អ្នកដែលមានតបៈនោះ គួរតែអត់ទ្រាំ មិនគួរអៀនខ្មាសឡើយ ដ្បិត​សត្វមិនមែនសៅហ្មង ដោយពាក្យដែល​ពួកជនដទៃ​និយាយនោះទេ '''''បុគ្គលណា តក់ស្លុតនឹងសំឡេង ដូចជាសត្វឈ្លូសក្នុងព្រៃ អ្នកប្រាជ្ញហៅបុគ្គលនោះ ថាជា​អ្នក​មានចិត្តស្រាល កិច្ចវត្តមិនសម្រេចដល់បុគ្គល​នោះទេ''''' ។[1]

បុគ្គល​ដែល​ភ្ញាក់​ផ្អើល​សំឡេង ឈ្មោះ​ថា​ជា​អ្នក​មាន​ចិត្តស្រាល ពោល​គឺ ជាអ្នក​ឆាប់​ជឿ​គេ​​ ខ្វះការពិចារណាឲ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ។ បុគ្គលនោះជួបការលំបាកក្នុងការសម្រេច​កិច្ចការ​ ឬគម្រោងផ្សេងៗ ។ នៅ​ក្នុង​'''កាលាមសូត្រ''' ព្រះពុទ្ធបាន​ត្រាស់​សម្តែងទុកនូវ​វិធីសម្រាប់វិនិច្ឆ័យរឿងគ្រប់យ៉ាងដែលគួរ​ឲ្យ​សង្ស័យ​ រាប់បញ្ចូលទាំង​ជំនឿ សាសនា មនោគមវិជ្ជា ។ល។ ​វិធីសម្រាប់វិនិច្ឆ័យនោះមិនមែនសម្រាប់​ជា​គ្រឿង​ពិចារណា​ដល់​អ្នក​ស្រុក​'''កាលាមៈ''' ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងសម្រាប់មនុស្សគ្រប់ជំនាន់យកទៅប្រើការឲ្យកើតជាប្រយោជន៍ផងដែរ ។ ព្រះ​ពុទ្ធ​ទ្រង់​ប្រដៅ​អ្នក​ស្រុក​កាលាមៈ​ថា មុន​នឹង​ជឿ​អ្វីមួយ​ថា​ពិត​ឬ​មិន​ពិត ចូរ​ប្រើ​គោលការណ៍​ទាំង​ ១០ យ៉ាង​នេះ​ដើម្បី​វិនិច្ឆ័យ​សិន ។

គោលការណ៍ ១០ យ៉ាង :

# កុំអាលជឿព្រោះសេចក្តីរាយការណ៍ ។
# កុំអាលជឿព្រោះទំនៀមទម្លាប់។
# កុំអាលជឿព្រោះពាក្យចចាមអារ៉ាម ។
# កុំអាលជឿព្រោះការអាងក្បួន ឬ គម្ពីរ ។
# កុំអាលជឿព្រោះតក្កវិជ្ជា ។
# កុំអាលជឿព្រោះអនុមានឬលំនឹកស្មាន ។
# កុំអាលជឿព្រោះការត្រិះរិះតាមស្ថានភាព ។
# កុំអាលជឿព្រោះត្រូវនឹងទ្រឹស្តីដែលពិនិត្យពិច័យហើយ។
# កុំអាលជឿព្រោះឃើញទំនងគួរឲ្យជឿ។
# កុំអាលជឿព្រោះយល់ថា សមណៈឬបុគ្គលរូបនេះជាគ្រូរបស់យើង ។

បើដូច្នេះ តើយើងគួរជឿដូចម្តេច? ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ​បាន​ត្រាស់ថា &quot;លុះត្រាតែ​ដឹងច្បាស់ដោយចិត្តរបស់ខ្លួនថា រឿងទាំងអស់នោះជាអកុសល ជាកុសល មានទោស មិនមានទោស ជាដើម ហើយ​ទើប​គួរ​លះបង់​ចោល ឬ បដិបត្តិតាម ។&quot;[2][3]

==សេចក្តី​លម្អិត​នៃ​កាលាមសូត្រ==

[៦៧] សម័យ​មួយ ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ទ្រង់​ស្តេច​ទៅ​កាន់​ចារិក​ក្នុង​កោសលជនបទ​ជាមួយ​នឹង​ភិក្ខុ​សង្ឃ​ច្រើន​ ក៏​បាន​ទៅ​ដល់​និគម​ឈ្មោះ​'''កេសបុត្រ'''​របស់​ពួក​ក្សត្រិយ៍​ឈ្មោះ​'''កាលមៈ''' ។ ពួក​កាលាមក្សត្រិយ៍​នៅ​ក្នុង​'''កេសបុត្តនិគម''' បាន​ឮ​ដំណឹង​ហើយ​ប្រកាស​ប្រាប់​គ្នា​ថា ម្នាល​គ្នា​យើង​ដ៏​​ចម្រើន​ បាន​ឮ​ថា ព្រះ​សមណគោតម​ជា​សក្យបុត្រ​ចេញ​ពី​សក្យ​ត្រកូល​បួស​ ហើយ​បាន​មក​ដល់​កេសបុត្តនិគម កិត្តិស័ព្ទ​សរសើរ​ព្រះ​គោតម​ដ៏​ចម្រើន​នោះ​ឯង​ពីរោះ​ល្បី​ខ្ចរខ្ចាយ​យ៉ាង​នេះ​ថា ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​អង្គ​នោះ ជា​ព្រះ​អរហន្ត​​ ទ្រង់​ត្រាស់​ដឹង​នូវ​ធម៌​ទាំង​ពួង​ដោយ​ព្រះ​អង្គ​ឯង ទ្រង់​បរិបូណ៌​ដោយ​វិជ្ជា​និង​ចរណៈ ទ្រង់​មាន​ដំណើរ​ល្អ ទ្រង់​ជ្រាប​ច្បាស់​នូវ​លោក ទ្រង់​ប្រសើរ​ជាង​សត្វលោក ទ្រង់​ទូន្មាន​នូវ​បរុស​ដែល​គួរ​ទូន្មាន ជា​សាស្តាចារ្យ​នៃ​ទេវតា​និង​មនុស្ស​ទាំង​ឡាយ ទ្រង់​ត្រាស់​ដឹង​នូវ​​ចតុរារិយសច្ច ទ្រង់​លែង​វិល​ត្រឡប់​មក​កាន់​ភព​ថ្មី​ទៀត ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះភាគ​អង្គ​នោះ ទ្រង់​ធ្វើ​ឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់​ដោយ​បញ្ញា​ដ៏​ឧត្តម ដោយ​ព្រះ​អង្គ​ឯង នូវ​លោក​នេះ​ព្រម​ទាំង​ទេវលោក មារលោក ព្រហ្មលោក នូវ​ពពួក​សត្វ​ព្រម​ទាំង​ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍​និង​មនុស្ស​ជា​សម្មតិទេព និង​មនុស្ស​ដ៏​សេស ហើយ​អាច​ប្រកាស​បាន​ ព្រះ​អង្គ​​ទ្រង់​សំដែង​ធម៌ ពីរោះ​បទ​ដើម ពីរោះ​បទ​កណ្តាល ពីរោះ​បទ​ចុង​ ព្រះ​អង្គ​ប្រកាស​នូវ​ព្រហ្មចរិយធម៌​ព្រម​ទាំង​អត្ថ​និង​ព្យញ្ជនៈ​ដ៏​ពេញ​បរិបូណ៌​បរិសុទ្ធ​ទាំង​អស់ ក៏​ដំណើរ​ដែល​បាន​ឃើញ​បាន​ជួប​នឹង​ព្រះ​អរហន្ត​ទាំង​ឡាយ មាន​សភាព​ដូច្នោះ ជា​ការ​ប្រពៃ​ពេក​ណាស់ ។ 

លំដាប់​នោះ ពួក​កាលាមក្សត្រិយ៍​នៅ​ក្នុង​កេសបុត្តនិគម បាន​ចូល​ទៅ​គាល់​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ លុះ​ចូល​ទៅ​ដល់​ហើយ ពួក​ខ្លះ​ក៏​ថ្វាយ​បង្គំ​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ហើយ​អង្គុយ​ក្នុង​ទី​សមគួរ ពួក​ខ្លះ​ក៏​ធ្វើ​សេចក្តី​រីករាយ ជាមួយ​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ លុះ​បញ្ចប់​ពាក្យ​ដែល​គួរ​រីករាយ​នឹង​ពាក្យ​ដែល​គួរ​រលឹក​ហើយ ក៏​អង្គុយ​ក្នុង​ទី​សមគួរ ពួក​ខ្លះ​ប្រណម្យ​អញ្ជលី​ចំពោះ​ព្រះ​មាន​ព្រះ​ភាគ​អង្គុយ​​ក្នុង​ទី​សមគួរ ពួក​ខ្លះ​ប្រកាស​នាម​នឹង​គោត្ត​អង្គុយ​ក្នុង​ទី​សម​គួរ ពួក​ខ្លះ​អង្គុយ​​ស្ងៀម​ក្នុង​ទី​សមគួរ ។ 

លុះ​ពួក​កាលាមក្សត្រិយ៍​ក្នុង​កេសបុត្តនិគម​ អង្គុយ​ក្នុង​ទី​សមគួរ​ហើយ ក៏​បាន​ក្រាប​បង្គំ​ទូល​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ដូច្នេះ​ថា បពិត្រ​ព្រះ​អង្គ​ដ៏​ចម្រើន មាន​សមណព្រាហ្មណ៍​មួយ​ពួក​មក​កាន់​កេសបុត្តនិគម សមណព្រាហ្មណ៍​ទាំង​នោះ​ សំដែង​ប្រកាស​នូវ​វាទៈ ​គឺ​លទ្ធិ​របស់​ខ្លួន​ឯង បៀតបៀន​មើល​ងាយ​បង្អាប់​បង្អោន​លើក​ទំលាក់​នូវ​វាទៈ​របស់​បុគ្គល​ដទៃ បពិត្រ​ព្រះ​អង្គ​​ដ៏​ចម្រើន មាន​សមណព្រាហ្មណ៍​ដទៃ​មួយ​ពួក​ទៀត​ មក​កាន់​កេសបុត្តនិគម​ សមណព្រាហ្មណ៍​ទាំង​នោះ ក៏​សំដែង​ប្រកាស​នូវ​វាទៈ​របស់​ខ្លួន​ឯង បៀតបៀន​មើល​ងា បង្អាប់​បង្អោន លើក​ទំលាក់​នូវ​វាទៈ​របស់​បុគ្គល​ដទៃ​ដែរ បពិត្រ​ព្រះ​អង្គ​ដ៏​​ចម្រើន យើង​ខ្ញុំ​ទាំង​នោះ​ មាន​សេចក្តី​ងឿង​ឆ្ងល់​សង្ស័យ​ពេក​ណាស់ ចុះ​បណ្តា​សមណព្រាហ្មណ៍​ដ៏​ចម្រើន​ទាំង​នេះ អ្នក​ណា​និយាយ​ពិត​ អ្នក​ណា​និយាយ​កុហក ។ 

ម្នាល​កាលាមក្សត្រិយ៍ ចូរ​អ្នក​ទាំង​ឡាយ ងឿង​ឆ្ងល់​ដែរ គួរ​សង្ស័យ​ដែរ ព្រោះ​ការ​ងឿង​ឆ្ងល់​និង​ការ​សង្ស័យ​កើត​ឡើង​ដល់​អ្នក​ទាំង​ឡាយ​ក្នុង​ទី​នេះ​ហើយ ។ 

ម្នាល​កាលាមក្សត្រិយ៍​ទាំង​ឡាយ អ្នក​ចូរ​មក​ '''''អ្នក​កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​គ្រាន់​តែ​ឮ​តាម​គ្នា កុំ​ប្រកាន់​តាម​ពាក្យ​បរម្បរា កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​បាន​ឮ​ថា​ដូច្នេះ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​អាង​ក្បួន​តម្រា កុំ​ប្រកាន់​​តាម​ហេតុ​ដែល​ត្រិះរិះ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​កាត់​ដំរួយ​ផ្សែផ្សំ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​គ្រាន់​តែ​ត្រិះរិះ​នូវ​អាការ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​សេចក្តី​ពេញ​ចិត្ត​តាម​ការ​ពិនិត្យ​សម​នឹង​សេចក្តី​យល់​ឃើញ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​យល់​ថា​មាន​សភាព​គួរ (ជឿ) កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​គិត​ថា​ សមណៈ (នេះ) ជា​គ្រូ​របស់​យើង''''' ។ 

ម្នាល​កាលាមក្សត្រិយ៍ កាលណា​បើ​អ្នក​ទាំង​ឡាយ ដឹង​ដោយ​ខ្លួន​ឯង​ថា ធម៌​ទាំង​នេះ​ជា​​អកុសល ធម៌​ទាំង​នេះ​ប្រកប​ដោយ​ទោស ធម៌​ទាំង​នេះ​អ្នក​ប្រាជ្ញ​តិះ​ដៀល​ ធម៌​ទាំង​នេះ​បុគ្គល​ បាន​សមាទាន​ពេញ​លេញ​ហើយ រមែង​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ដើម្បី​មិន​ជា​ប្រយោជន៍ ដើម្បី​សេចក្តី​ទុក្ខ ម្នាល​កាលាមក្សត្រិយ៍​ទាំង​ឡាយ ក្នុង​កាល​នោះ អ្នក​ទាំង​ឡាយ​ត្រូវ​លះ​បង់​ចោល​ចេញ ។ ...[2][3]

==សម្រង់​ឯកសារ​ភាសា​អង់គ្លេស==

&quot;Of course you are uncertain, Kalamas. Of course you are in doubt. When there are reasons for doubt, uncertainty is born. So in this case, Kalamas, '''''don't go by reports, by legends, by traditions, by scripture, by logical conjecture, by inference, by analogies, by agreement through pondering views, by probability, or by the thought, 'This contemplative is our teacher.''&lt;nowiki/&gt;'&lt;nowiki/&gt;''' When you know for yourselves that, 'These qualities are unskillful; these qualities are blameworthy; these qualities are criticized by the wise; these qualities, when adopted &amp; carried out, lead to harm &amp; to suffering' — then you should abandon them.

==ឯកសារ​យោង==

# ព្រះត្រៃបិដក សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកាយ សគាថវគ្គ '''កុលឃរណីសូត្រ ('''សៀវភៅ​ភាគ ៣០ ទំព័រទី ១៩៤ ដល់ ១៩៦) ។
# [[ព្រះត្រៃបិដក]] &gt; [[សុត្តន្តបិដក]] &gt; [[អង្គុត្តរនិកាយ]] &gt; តិកនិបាត កេសមុត្តិសូត្រ ទី៥ / កេសបុត្តិសូត្រ ទី៥ (សៀវភៅ​ភាគ ៤១ កថាខណ្ឌ ៦៧ ទំព័រ​ទី ២១៦ ដល់ ២២៩)  ។
# Thanissaro Bhikkhu. Kalama Sutta: To the Kalamas. Translated from the Pali (1994). &lt;http://www.accesstoinsight.org/tipitaka/an/an03/an03.065.than.html&gt;</text>
      <sha1>dsvrwc837v9z4nri8q9askec5lwighl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>282227</id>
      <parentid>282226</parentid>
      <timestamp>2022-08-05T20:15:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Khmerprofessional</username>
        <id>22462</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19458" xml:space="preserve">==ពុទ្ធភាសិត==

''[២៥៩] ឯកំ សមយំ អញ្ញតរោ ភិក្ខុ កោសលេសុ វិហរតិ អញ្ញតរស្មឹ វនសណ្ឌេ ។ តេន ខោ បន សមយេន សោ ភិក្ខុ អញ្ញតរស្មឹ កុលេ អតិវេលំ អជ្ឈោគាឡ្ហប្បត្តោ វិហរតិ ។ [២៦០] អថខោ យា តស្មឹ វនសណ្ឌេ អធិវត្តា ទេវតា តស្ស ភិក្ខុនោ អនុកម្បិកា អត្ថកាមា តំ ភិក្ខុំ សំវេជេតុកាមា យា តស្មឹ កុលេ កុលឃរណី តស្សា វណ្ណំ អភិនិម្មិនិត្វា យេន សោ ភិក្ខុ តេនុបសង្កមិ ឧបសង្កមិត្វា តំ ភិក្ខុំ គាថាយ អជ្ឈភាសិ នទីតីរេសុ សណ្ឋានេ សភាសុ រថិយាសុ ច ជនា សង្គម្ម មន្តេន្តិ មញ្ច តញ្ច កិមន្តរន្តិ ។ [២៦១] ពហូហិ សទ្ធា បច្ចូហា ខមិតព្វា តបស្សិនា ន តេន មង្កុហោតព្វំ ន ហិ តេន កិលិស្សតិ ។ '''យោ ច សទ្ទប្បរិត្តាសី''' '''វនេ វាតមិគោ យថា''' '''លហុចិត្តោតិ តំ អាហុ''' '''នាស្ស សម្បជ្ជតេ វតន្តិ''' ។''&lt;br&gt;ប្រែថា ៖ 

[២៥៩] សម័យមួយ ភិក្ខុមួយរូប នៅក្នុងដងព្រៃមួយ ក្នុងដែនកោសល។ ក៏​សម័យនោះឯង ភិក្ខុនោះ ចូលទៅក្នុងត្រកូលមួយ ហួសវេលា ។​ [២៦០] គ្រានោះឯង ទេវតាដែលនៅក្នុងដងព្រៃនោះ ជាអ្នកអនុគ្រោះ ប្រាថ្នា​នូវ​ប្រយោជន៍ដល់ភិក្ខុនោះ ចង់ធ្វើឲ្យ​ភិក្ខុនោះសង្វេគ ក៏និម្មិតជាភេទស្រីមេផ្ទះ ក្នុង​ត្រកូលនោះ ហើយចូល​ទៅរកភិក្ខុនោះ លុះចូលទៅដល់ហើយ ទើបពោល​គាថានឹង​ភិក្ខុនោះថា ជនទាំងឡាយ មកប្រជុំ​និយាយគ្នាទៀបឆ្នេរស្ទឹង​ទាំងឡាយផង ក្នុងរោងសម្រាប់​សម្រាកផង ក្នុងរោងសម្រាប់​ប្រជុំគ្នា និយាយផង នាផ្លូវច្រកផង ហើយ​និយាយ​ចំពោះ​ខ្ញុំផង ចំពោះលោកផង តើព្រោះហេតុអ្វី ? [២៦១] ភិក្ខុតបថា ព្រោះថាជនទាំងឡាយ មានសទ្ធាជាបដិលោម ក្នុង​លោកនេះច្រើនគ្នា អ្នកដែលមានតបៈនោះ គួរតែអត់ទ្រាំ មិនគួរអៀនខ្មាសឡើយ ដ្បិត​សត្វមិនមែនសៅហ្មង ដោយពាក្យដែល​ពួកជនដទៃ​និយាយនោះទេ '''''បុគ្គលណា តក់ស្លុតនឹងសំឡេង ដូចជាសត្វឈ្លូសក្នុងព្រៃ អ្នកប្រាជ្ញហៅបុគ្គលនោះ ថាជា​អ្នក​មានចិត្តស្រាល កិច្ចវត្តមិនសម្រេចដល់បុគ្គល​នោះទេ''''' ។[1]

បុគ្គល​ដែល​ភ្ញាក់​ផ្អើល​សំឡេង ឈ្មោះ​ថា​ជា​អ្នក​មាន​ចិត្តស្រាល ពោល​គឺ ជាអ្នក​ឆាប់​ជឿ​គេ​​ ខ្វះការពិចារណាឲ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ។ បុគ្គលនោះជួបការលំបាកក្នុងការសម្រេច​កិច្ចការ​ ឬគម្រោងផ្សេងៗ ។ នៅ​ក្នុង​'''កាលាមសូត្រ''' ព្រះពុទ្ធបាន​ត្រាស់​សម្តែងទុកនូវ​វិធីសម្រាប់វិនិច្ឆ័យរឿងគ្រប់យ៉ាងដែលគួរ​ឲ្យ​សង្ស័យ​ រាប់បញ្ចូលទាំង​ជំនឿ សាសនា មនោគមវិជ្ជា ។ល។ ​វិធីសម្រាប់វិនិច្ឆ័យនោះមិនមែនសម្រាប់​ជា​គ្រឿង​ពិចារណា​ដល់​អ្នក​ស្រុក​'''កាលាមៈ''' ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងសម្រាប់មនុស្សគ្រប់ជំនាន់យកទៅប្រើការឲ្យកើតជាប្រយោជន៍ផងដែរ ។ ព្រះ​ពុទ្ធ​ទ្រង់​ប្រដៅ​អ្នក​ស្រុក​កាលាមៈ​ថា មុន​នឹង​ជឿ​អ្វីមួយ​ថា​ពិត​ឬ​មិន​ពិត ចូរ​ប្រើ​គោលការណ៍​ទាំង​ ១០ យ៉ាង​នេះ​ដើម្បី​វិនិច្ឆ័យ​សិន ។

គោលការណ៍ ១០ យ៉ាង :

# កុំអាលជឿព្រោះសេចក្តីរាយការណ៍ ។
# កុំអាលជឿព្រោះទំនៀមទម្លាប់។
# កុំអាលជឿព្រោះពាក្យចចាមអារ៉ាម ។
# កុំអាលជឿព្រោះការអាងក្បួន ឬ គម្ពីរ ។
# កុំអាលជឿព្រោះតក្កវិជ្ជា ។
# កុំអាលជឿព្រោះអនុមានឬលំនឹកស្មាន ។
# កុំអាលជឿព្រោះការត្រិះរិះតាមស្ថានភាព ។
# កុំអាលជឿព្រោះត្រូវនឹងទ្រឹស្តីដែលពិនិត្យពិច័យហើយ។
# កុំអាលជឿព្រោះឃើញទំនងគួរឲ្យជឿ។
# កុំអាលជឿព្រោះយល់ថា សមណៈឬបុគ្គលរូបនេះជាគ្រូរបស់យើង ។

បើដូច្នេះ តើយើងគួរជឿដូចម្តេច? ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ​បាន​ត្រាស់ថា &quot;លុះត្រាតែ​ដឹងច្បាស់ដោយចិត្តរបស់ខ្លួនថា រឿងទាំងអស់នោះជាអកុសល ជាកុសល មានទោស មិនមានទោស ជាដើម ហើយ​ទើប​គួរ​លះបង់​ចោល ឬ បដិបត្តិតាម ។&quot;[2][3]

==សេចក្តី​លម្អិត​នៃ​កាលាមសូត្រ==

[៦៧] សម័យ​មួយ ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ទ្រង់​ស្តេច​ទៅ​កាន់​ចារិក​ក្នុង​កោសលជនបទ​ជាមួយ​នឹង​ភិក្ខុ​សង្ឃ​ច្រើន​ ក៏​បាន​ទៅ​ដល់​និគម​ឈ្មោះ​'''កេសបុត្រ'''​របស់​ពួក​ក្សត្រិយ៍​ឈ្មោះ​'''កាលមៈ''' ។ ពួក​កាលាមក្សត្រិយ៍​នៅ​ក្នុង​'''កេសបុត្តនិគម''' បាន​ឮ​ដំណឹង​ហើយ​ប្រកាស​ប្រាប់​គ្នា​ថា ម្នាល​គ្នា​យើង​ដ៏​​ចម្រើន​ បាន​ឮ​ថា ព្រះ​សមណគោតម​ជា​សក្យបុត្រ​ចេញ​ពី​សក្យ​ត្រកូល​បួស​ ហើយ​បាន​មក​ដល់​កេសបុត្តនិគម កិត្តិស័ព្ទ​សរសើរ​ព្រះ​គោតម​ដ៏​ចម្រើន​នោះ​ឯង​ពីរោះ​ល្បី​ខ្ចរខ្ចាយ​យ៉ាង​នេះ​ថា ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​អង្គ​នោះ ជា​ព្រះ​អរហន្ត​​ ទ្រង់​ត្រាស់​ដឹង​នូវ​ធម៌​ទាំង​ពួង​ដោយ​ព្រះ​អង្គ​ឯង ទ្រង់​បរិបូណ៌​ដោយ​វិជ្ជា​និង​ចរណៈ ទ្រង់​មាន​ដំណើរ​ល្អ ទ្រង់​ជ្រាប​ច្បាស់​នូវ​លោក ទ្រង់​ប្រសើរ​ជាង​សត្វលោក ទ្រង់​ទូន្មាន​នូវ​បរុស​ដែល​គួរ​ទូន្មាន ជា​សាស្តាចារ្យ​នៃ​ទេវតា​និង​មនុស្ស​ទាំង​ឡាយ ទ្រង់​ត្រាស់​ដឹង​នូវ​​ចតុរារិយសច្ច ទ្រង់​លែង​វិល​ត្រឡប់​មក​កាន់​ភព​ថ្មី​ទៀត ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះភាគ​អង្គ​នោះ ទ្រង់​ធ្វើ​ឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់​ដោយ​បញ្ញា​ដ៏​ឧត្តម ដោយ​ព្រះ​អង្គ​ឯង នូវ​លោក​នេះ​ព្រម​ទាំង​ទេវលោក មារលោក ព្រហ្មលោក នូវ​ពពួក​សត្វ​ព្រម​ទាំង​ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍​និង​មនុស្ស​ជា​សម្មតិទេព និង​មនុស្ស​ដ៏​សេស ហើយ​អាច​ប្រកាស​បាន​ ព្រះ​អង្គ​​ទ្រង់​សំដែង​ធម៌ ពីរោះ​បទ​ដើម ពីរោះ​បទ​កណ្តាល ពីរោះ​បទ​ចុង​ ព្រះ​អង្គ​ប្រកាស​នូវ​ព្រហ្មចរិយធម៌​ព្រម​ទាំង​អត្ថ​និង​ព្យញ្ជនៈ​ដ៏​ពេញ​បរិបូណ៌​បរិសុទ្ធ​ទាំង​អស់ ក៏​ដំណើរ​ដែល​បាន​ឃើញ​បាន​ជួប​នឹង​ព្រះ​អរហន្ត​ទាំង​ឡាយ មាន​សភាព​ដូច្នោះ ជា​ការ​ប្រពៃ​ពេក​ណាស់ ។ 

លំដាប់​នោះ ពួក​កាលាមក្សត្រិយ៍​នៅ​ក្នុង​កេសបុត្តនិគម បាន​ចូល​ទៅ​គាល់​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ លុះ​ចូល​ទៅ​ដល់​ហើយ ពួក​ខ្លះ​ក៏​ថ្វាយ​បង្គំ​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ហើយ​អង្គុយ​ក្នុង​ទី​សមគួរ ពួក​ខ្លះ​ក៏​ធ្វើ​សេចក្តី​រីករាយ ជាមួយ​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ លុះ​បញ្ចប់​ពាក្យ​ដែល​គួរ​រីករាយ​នឹង​ពាក្យ​ដែល​គួរ​រលឹក​ហើយ ក៏​អង្គុយ​ក្នុង​ទី​សមគួរ ពួក​ខ្លះ​ប្រណម្យ​អញ្ជលី​ចំពោះ​ព្រះ​មាន​ព្រះ​ភាគ​អង្គុយ​​ក្នុង​ទី​សមគួរ ពួក​ខ្លះ​ប្រកាស​នាម​នឹង​គោត្ត​អង្គុយ​ក្នុង​ទី​សម​គួរ ពួក​ខ្លះ​អង្គុយ​​ស្ងៀម​ក្នុង​ទី​សមគួរ ។ 

លុះ​ពួក​កាលាមក្សត្រិយ៍​ក្នុង​កេសបុត្តនិគម​ អង្គុយ​ក្នុង​ទី​សមគួរ​ហើយ ក៏​បាន​ក្រាប​បង្គំ​ទូល​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ដូច្នេះ​ថា បពិត្រ​ព្រះ​អង្គ​ដ៏​ចម្រើន មាន​សមណព្រាហ្មណ៍​មួយ​ពួក​មក​កាន់​កេសបុត្តនិគម សមណព្រាហ្មណ៍​ទាំង​នោះ​ សំដែង​ប្រកាស​នូវ​វាទៈ ​គឺ​លទ្ធិ​របស់​ខ្លួន​ឯង បៀតបៀន​មើល​ងាយ​បង្អាប់​បង្អោន​លើក​ទំលាក់​នូវ​វាទៈ​របស់​បុគ្គល​ដទៃ បពិត្រ​ព្រះ​អង្គ​​ដ៏​ចម្រើន មាន​សមណព្រាហ្មណ៍​ដទៃ​មួយ​ពួក​ទៀត​ មក​កាន់​កេសបុត្តនិគម​ សមណព្រាហ្មណ៍​ទាំង​នោះ ក៏​សំដែង​ប្រកាស​នូវ​វាទៈ​របស់​ខ្លួន​ឯង បៀតបៀន​មើល​ងា បង្អាប់​បង្អោន លើក​ទំលាក់​នូវ​វាទៈ​របស់​បុគ្គល​ដទៃ​ដែរ បពិត្រ​ព្រះ​អង្គ​ដ៏​​ចម្រើន យើង​ខ្ញុំ​ទាំង​នោះ​ មាន​សេចក្តី​ងឿង​ឆ្ងល់​សង្ស័យ​ពេក​ណាស់ ចុះ​បណ្តា​សមណព្រាហ្មណ៍​ដ៏​ចម្រើន​ទាំង​នេះ អ្នក​ណា​និយាយ​ពិត​ អ្នក​ណា​និយាយ​កុហក ។ 

ម្នាល​កាលាមក្សត្រិយ៍ ចូរ​អ្នក​ទាំង​ឡាយ ងឿង​ឆ្ងល់​ដែរ គួរ​សង្ស័យ​ដែរ ព្រោះ​ការ​ងឿង​ឆ្ងល់​និង​ការ​សង្ស័យ​កើត​ឡើង​ដល់​អ្នក​ទាំង​ឡាយ​ក្នុង​ទី​នេះ​ហើយ ។ 

ម្នាល​កាលាមក្សត្រិយ៍​ទាំង​ឡាយ អ្នក​ចូរ​មក​ '''''អ្នក​កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​គ្រាន់​តែ​ឮ​តាម​គ្នា កុំ​ប្រកាន់​តាម​ពាក្យ​បរម្បរា កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​បាន​ឮ​ថា​ដូច្នេះ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​អាង​ក្បួន​តម្រា កុំ​ប្រកាន់​​តាម​ហេតុ​ដែល​ត្រិះរិះ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​កាត់​ដំរួយ​ផ្សែផ្សំ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​គ្រាន់​តែ​ត្រិះរិះ​នូវ​អាការ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​សេចក្តី​ពេញ​ចិត្ត​តាម​ការ​ពិនិត្យ​សម​នឹង​សេចក្តី​យល់​ឃើញ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​យល់​ថា​មាន​សភាព​គួរ (ជឿ) កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​គិត​ថា​ សមណៈ (នេះ) ជា​គ្រូ​របស់​យើង''''' ។ 

ម្នាល​កាលាមក្សត្រិយ៍ កាលណា​បើ​អ្នក​ទាំង​ឡាយ ដឹង​ដោយ​ខ្លួន​ឯង​ថា ធម៌​ទាំង​នេះ​ជា​​អកុសល ធម៌​ទាំង​នេះ​ប្រកប​ដោយ​ទោស ធម៌​ទាំង​នេះ​អ្នក​ប្រាជ្ញ​តិះ​ដៀល​ ធម៌​ទាំង​នេះ​បុគ្គល​ បាន​សមាទាន​ពេញ​លេញ​ហើយ រមែង​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ដើម្បី​មិន​ជា​ប្រយោជន៍ ដើម្បី​សេចក្តី​ទុក្ខ ម្នាល​កាលាមក្សត្រិយ៍​ទាំង​ឡាយ ក្នុង​កាល​នោះ អ្នក​ទាំង​ឡាយ​ត្រូវ​លះ​បង់​ចោល​ចេញ ។ ...[2][3]

==សម្រង់​ឯកសារ​ភាសា​អង់គ្លេស==

&quot;Of course you are uncertain, Kalamas. Of course you are in doubt. When there are reasons for doubt, uncertainty is born. So in this case, Kalamas, '''''don't go by reports, by legends, by traditions, by scripture, by logical conjecture, by inference, by analogies, by agreement through pondering views, by probability, or by the thought, 'This contemplative is our teacher.''&lt;nowiki/&gt;'&lt;nowiki/&gt;''' When you know for yourselves that, 'These qualities are unskillful; these qualities are blameworthy; these qualities are criticized by the wise; these qualities, when adopted &amp; carried out, lead to harm &amp; to suffering' — then you should abandon them.

==ឯកសារ​យោង==

# ព្រះត្រៃបិដក សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកាយ សគាថវគ្គ '''កុលឃរណីសូត្រ ('''សៀវភៅ​ភាគ ៣០ ទំព័រទី ១៩៤ ដល់ ១៩៦) ។
# [[ព្រះត្រៃបិដក]] &gt; [[សុត្តន្តបិដក]] &gt; [[អង្គុត្តរនិកាយ]] &gt; តិកនិបាត កេសមុត្តិសូត្រ ទី៥ / កេសបុត្តិសូត្រ ទី៥ (សៀវភៅ​ភាគ ៤១ កថាខណ្ឌ ៦៧ ទំព័រ​ទី ២១៦ ដល់ ២២៩)  ។
# Thanissaro Bhikkhu. '''''[http://www.accesstoinsight.org/tipitaka/an/an03/an03.065.than.html Kalama Sutta: To the Kalamas.]''''' Translated from the Pali (1994).</text>
      <sha1>f9twpmjtdmh1tfewbaocxoxvwwbm92p</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>282232</id>
      <parentid>282227</parentid>
      <timestamp>2022-08-05T20:29:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Khmerprofessional</username>
        <id>22462</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19589" xml:space="preserve">==ពុទ្ធភាសិត==

''[២៥៩] ឯកំ សមយំ អញ្ញតរោ ភិក្ខុ កោសលេសុ វិហរតិ អញ្ញតរស្មឹ វនសណ្ឌេ ។ តេន ខោ បន សមយេន សោ ភិក្ខុ អញ្ញតរស្មឹ កុលេ អតិវេលំ អជ្ឈោគាឡ្ហប្បត្តោ វិហរតិ ។ [២៦០] អថខោ យា តស្មឹ វនសណ្ឌេ អធិវត្តា ទេវតា តស្ស ភិក្ខុនោ អនុកម្បិកា អត្ថកាមា តំ ភិក្ខុំ សំវេជេតុកាមា យា តស្មឹ កុលេ កុលឃរណី តស្សា វណ្ណំ អភិនិម្មិនិត្វា យេន សោ ភិក្ខុ តេនុបសង្កមិ ឧបសង្កមិត្វា តំ ភិក្ខុំ គាថាយ អជ្ឈភាសិ នទីតីរេសុ សណ្ឋានេ សភាសុ រថិយាសុ ច ជនា សង្គម្ម មន្តេន្តិ មញ្ច តញ្ច កិមន្តរន្តិ ។ [២៦១] ពហូហិ សទ្ធា បច្ចូហា ខមិតព្វា តបស្សិនា ន តេន មង្កុហោតព្វំ ន ហិ តេន កិលិស្សតិ ។ '''យោ ច សទ្ទប្បរិត្តាសី''' '''វនេ វាតមិគោ យថា''' '''លហុចិត្តោតិ តំ អាហុ''' '''នាស្ស សម្បជ្ជតេ វតន្តិ''' ។''&lt;br&gt;ប្រែថា ៖ 

[២៥៩] សម័យមួយ ភិក្ខុមួយរូប នៅក្នុងដងព្រៃមួយ ក្នុងដែនកោសល។ ក៏​សម័យនោះឯង ភិក្ខុនោះ ចូលទៅក្នុងត្រកូលមួយ ហួសវេលា ។​ [២៦០] គ្រានោះឯង ទេវតាដែលនៅក្នុងដងព្រៃនោះ ជាអ្នកអនុគ្រោះ ប្រាថ្នា​នូវ​ប្រយោជន៍ដល់ភិក្ខុនោះ ចង់ធ្វើឲ្យ​ភិក្ខុនោះសង្វេគ ក៏និម្មិតជាភេទស្រីមេផ្ទះ ក្នុង​ត្រកូលនោះ ហើយចូល​ទៅរកភិក្ខុនោះ លុះចូលទៅដល់ហើយ ទើបពោល​គាថានឹង​ភិក្ខុនោះថា ជនទាំងឡាយ មកប្រជុំ​និយាយគ្នាទៀបឆ្នេរស្ទឹង​ទាំងឡាយផង ក្នុងរោងសម្រាប់​សម្រាកផង ក្នុងរោងសម្រាប់​ប្រជុំគ្នា និយាយផង នាផ្លូវច្រកផង ហើយ​និយាយ​ចំពោះ​ខ្ញុំផង ចំពោះលោកផង តើព្រោះហេតុអ្វី ? [២៦១] ភិក្ខុតបថា ព្រោះថាជនទាំងឡាយ មានសទ្ធាជាបដិលោម ក្នុង​លោកនេះច្រើនគ្នា អ្នកដែលមានតបៈនោះ គួរតែអត់ទ្រាំ មិនគួរអៀនខ្មាសឡើយ ដ្បិត​សត្វមិនមែនសៅហ្មង ដោយពាក្យដែល​ពួកជនដទៃ​និយាយនោះទេ '''''បុគ្គលណា តក់ស្លុតនឹងសំឡេង ដូចជាសត្វឈ្លូសក្នុងព្រៃ អ្នកប្រាជ្ញហៅបុគ្គលនោះ ថាជា​អ្នក​មានចិត្តស្រាល កិច្ចវត្តមិនសម្រេចដល់បុគ្គល​នោះទេ''''' ។[1]

បុគ្គល​ដែល​ភ្ញាក់​ផ្អើល​សំឡេង ឈ្មោះ​ថា​ជា​អ្នក​មាន​ចិត្តស្រាល ពោល​គឺ ជាអ្នក​ឆាប់​ជឿ​គេ​​ ខ្វះការពិចារណាឲ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ។ បុគ្គលនោះជួបការលំបាកក្នុងការសម្រេច​កិច្ចការ​ ឬគម្រោងផ្សេងៗ ។ នៅ​ក្នុង​'''កាលាមសូត្រ''' ព្រះពុទ្ធបាន​ត្រាស់​សម្តែងទុកនូវ​វិធីសម្រាប់វិនិច្ឆ័យរឿងគ្រប់យ៉ាងដែលគួរ​ឲ្យ​សង្ស័យ​ រាប់បញ្ចូលទាំង​ជំនឿ សាសនា មនោគមវិជ្ជា ។ល។ ​វិធីសម្រាប់វិនិច្ឆ័យនោះមិនមែនសម្រាប់​ជា​គ្រឿង​ពិចារណា​ដល់​អ្នក​ស្រុក​'''កាលាមៈ''' ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងសម្រាប់មនុស្សគ្រប់ជំនាន់យកទៅប្រើការឲ្យកើតជាប្រយោជន៍ផងដែរ ។ ព្រះ​ពុទ្ធ​ទ្រង់​ប្រដៅ​អ្នក​ស្រុក​កាលាមៈ​ថា មុន​នឹង​ជឿ​អ្វីមួយ​ថា​ពិត​ឬ​មិន​ពិត ចូរ​ប្រើ​គោលការណ៍​ទាំង​ ១០ យ៉ាង​នេះ​ដើម្បី​វិនិច្ឆ័យ​សិន ។

គោលការណ៍ ១០ យ៉ាង :

# កុំអាលជឿព្រោះសេចក្តីរាយការណ៍ ។
# កុំអាលជឿព្រោះទំនៀមទម្លាប់។
# កុំអាលជឿព្រោះពាក្យចចាមអារ៉ាម ។
# កុំអាលជឿព្រោះការអាងក្បួន ឬ គម្ពីរ ។
# កុំអាលជឿព្រោះតក្កវិជ្ជា ។
# កុំអាលជឿព្រោះអនុមានឬលំនឹកស្មាន ។
# កុំអាលជឿព្រោះការត្រិះរិះតាមស្ថានភាព ។
# កុំអាលជឿព្រោះត្រូវនឹងទ្រឹស្តីដែលពិនិត្យពិច័យហើយ។
# កុំអាលជឿព្រោះឃើញទំនងគួរឲ្យជឿ។
# កុំអាលជឿព្រោះយល់ថា សមណៈឬបុគ្គលរូបនេះជាគ្រូរបស់យើង ។

បើដូច្នេះ តើយើងគួរជឿដូចម្តេច? ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ​បាន​ត្រាស់ថា &quot;លុះត្រាតែ​ដឹងច្បាស់ដោយចិត្តរបស់ខ្លួនថា រឿងទាំងអស់នោះជាអកុសល ជាកុសល មានទោស មិនមានទោស ជាដើម ហើយ​ទើប​គួរ​លះបង់​ចោល ឬ បដិបត្តិតាម ។&quot;[2][3]

==សេចក្តី​លម្អិត​នៃ​កាលាមសូត្រ==

[៦៧] សម័យ​មួយ ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ទ្រង់​ស្តេច​ទៅ​កាន់​ចារិក​ក្នុង​កោសលជនបទ​ ('''Kingdom of Kosala''') ជាមួយ​នឹង​ភិក្ខុ​សង្ឃ​ច្រើន​ ក៏​បាន​ទៅ​ដល់​និគម​ឈ្មោះ​'''កេសបុត្រ (Kesaputta, Kesaria, Bihar)''' ​របស់​ពួក​ក្សត្រិយ៍​ឈ្មោះ​'''កាលមៈ''' ។ ពួក​កាលាមក្សត្រិយ៍​នៅ​ក្នុង​'''កេសបុត្តនិគម''' បាន​ឮ​ដំណឹង​ហើយ​ប្រកាស​ប្រាប់​គ្នា​ថា ម្នាល​គ្នា​យើង​ដ៏​​ចម្រើន​ បាន​ឮ​ថា ព្រះ​សមណគោតម​ជា​សក្យបុត្រ​ចេញ​ពី​សក្យ​ត្រកូល​បួស​ ហើយ​បាន​មក​ដល់​កេសបុត្តនិគម កិត្តិស័ព្ទ​សរសើរ​ព្រះ​គោតម​ដ៏​ចម្រើន​នោះ​ឯង​ពីរោះ​ល្បី​ខ្ចរខ្ចាយ​យ៉ាង​នេះ​ថា ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​អង្គ​នោះ ជា​ព្រះ​អរហន្ត​​ ទ្រង់​ត្រាស់​ដឹង​នូវ​ធម៌​ទាំង​ពួង​ដោយ​ព្រះ​អង្គ​ឯង ទ្រង់​បរិបូណ៌​ដោយ​វិជ្ជា​និង​ចរណៈ ទ្រង់​មាន​ដំណើរ​ល្អ ទ្រង់​ជ្រាប​ច្បាស់​នូវ​លោក ទ្រង់​ប្រសើរ​ជាង​សត្វលោក ទ្រង់​ទូន្មាន​នូវ​បរុស​ដែល​គួរ​ទូន្មាន ជា​សាស្តាចារ្យ​នៃ​ទេវតា​និង​មនុស្ស​ទាំង​ឡាយ ទ្រង់​ត្រាស់​ដឹង​នូវ​​ចតុរារិយសច្ច ទ្រង់​លែង​វិល​ត្រឡប់​មក​កាន់​ភព​ថ្មី​ទៀត ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះភាគ​អង្គ​នោះ ទ្រង់​ធ្វើ​ឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់​ដោយ​បញ្ញា​ដ៏​ឧត្តម ដោយ​ព្រះ​អង្គ​ឯង នូវ​លោក​នេះ​ព្រម​ទាំង​ទេវលោក មារលោក ព្រហ្មលោក នូវ​ពពួក​សត្វ​ព្រម​ទាំង​ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍​និង​មនុស្ស​ជា​សម្មតិទេព និង​មនុស្ស​ដ៏​សេស ហើយ​អាច​ប្រកាស​បាន​ ព្រះ​អង្គ​​ទ្រង់​សំដែង​ធម៌ ពីរោះ​បទ​ដើម ពីរោះ​បទ​កណ្តាល ពីរោះ​បទ​ចុង​ ព្រះ​អង្គ​ប្រកាស​នូវ​ព្រហ្មចរិយធម៌​ព្រម​ទាំង​អត្ថ​និង​ព្យញ្ជនៈ​ដ៏​ពេញ​បរិបូណ៌​បរិសុទ្ធ​ទាំង​អស់ ក៏​ដំណើរ​ដែល​បាន​ឃើញ​បាន​ជួប​នឹង​ព្រះ​អរហន្ត​ទាំង​ឡាយ មាន​សភាព​ដូច្នោះ ជា​ការ​ប្រពៃ​ពេក​ណាស់ ។ 

លំដាប់​នោះ ពួក​កាលាមក្សត្រិយ៍​នៅ​ក្នុង​កេសបុត្តនិគម បាន​ចូល​ទៅ​គាល់​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ លុះ​ចូល​ទៅ​ដល់​ហើយ ពួក​ខ្លះ​ក៏​ថ្វាយ​បង្គំ​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ហើយ​អង្គុយ​ក្នុង​ទី​សមគួរ ពួក​ខ្លះ​ក៏​ធ្វើ​សេចក្តី​រីករាយ ជាមួយ​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ លុះ​បញ្ចប់​ពាក្យ​ដែល​គួរ​រីករាយ​នឹង​ពាក្យ​ដែល​គួរ​រលឹក​ហើយ ក៏​អង្គុយ​ក្នុង​ទី​សមគួរ ពួក​ខ្លះ​ប្រណម្យ​អញ្ជលី​ចំពោះ​ព្រះ​មាន​ព្រះ​ភាគ​អង្គុយ​​ក្នុង​ទី​សមគួរ ពួក​ខ្លះ​ប្រកាស​នាម​នឹង​គោត្ត​អង្គុយ​ក្នុង​ទី​សម​គួរ ពួក​ខ្លះ​អង្គុយ​​ស្ងៀម​ក្នុង​ទី​សមគួរ ។ 

លុះ​ពួក​កាលាមក្សត្រិយ៍​ក្នុង​កេសបុត្តនិគម​ អង្គុយ​ក្នុង​ទី​សមគួរ​ហើយ ក៏​បាន​ក្រាប​បង្គំ​ទូល​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ដូច្នេះ​ថា បពិត្រ​ព្រះ​អង្គ​ដ៏​ចម្រើន មាន​សមណព្រាហ្មណ៍​មួយ​ពួក​មក​កាន់​កេសបុត្តនិគម សមណព្រាហ្មណ៍​ទាំង​នោះ​ សំដែង​ប្រកាស​នូវ​វាទៈ ​គឺ​លទ្ធិ​របស់​ខ្លួន​ឯង បៀតបៀន​មើល​ងាយ​បង្អាប់​បង្អោន​លើក​ទំលាក់​នូវ​វាទៈ​របស់​បុគ្គល​ដទៃ បពិត្រ​ព្រះ​អង្គ​​ដ៏​ចម្រើន មាន​សមណព្រាហ្មណ៍​ដទៃ​មួយ​ពួក​ទៀត​ មក​កាន់​កេសបុត្តនិគម​ សមណព្រាហ្មណ៍​ទាំង​នោះ ក៏​សំដែង​ប្រកាស​នូវ​វាទៈ​របស់​ខ្លួន​ឯង បៀតបៀន​មើល​ងា បង្អាប់​បង្អោន លើក​ទំលាក់​នូវ​វាទៈ​របស់​បុគ្គល​ដទៃ​ដែរ បពិត្រ​ព្រះ​អង្គ​ដ៏​​ចម្រើន យើង​ខ្ញុំ​ទាំង​នោះ​ មាន​សេចក្តី​ងឿង​ឆ្ងល់​សង្ស័យ​ពេក​ណាស់ ចុះ​បណ្តា​សមណព្រាហ្មណ៍​ដ៏​ចម្រើន​ទាំង​នេះ អ្នក​ណា​និយាយ​ពិត​ អ្នក​ណា​និយាយ​កុហក ។ 

ម្នាល​កាលាមក្សត្រិយ៍ ចូរ​អ្នក​ទាំង​ឡាយ ងឿង​ឆ្ងល់​ដែរ គួរ​សង្ស័យ​ដែរ ព្រោះ​ការ​ងឿង​ឆ្ងល់​និង​ការ​សង្ស័យ​កើត​ឡើង​ដល់​អ្នក​ទាំង​ឡាយ​ក្នុង​ទី​នេះ​ហើយ ។ 

ម្នាល​កាលាមក្សត្រិយ៍​ទាំង​ឡាយ អ្នក​ចូរ​មក​ '''''អ្នក​កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​គ្រាន់​តែ​ឮ​តាម​គ្នា កុំ​ប្រកាន់​តាម​ពាក្យ​បរម្បរា កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​បាន​ឮ​ថា​ដូច្នេះ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​អាង​ក្បួន​តម្រា កុំ​ប្រកាន់​​តាម​ហេតុ​ដែល​ត្រិះរិះ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​កាត់​ដំរួយ​ផ្សែផ្សំ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​គ្រាន់​តែ​ត្រិះរិះ​នូវ​អាការ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​សេចក្តី​ពេញ​ចិត្ត​តាម​ការ​ពិនិត្យ​សម​នឹង​សេចក្តី​យល់​ឃើញ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​យល់​ថា​មាន​សភាព​គួរ (ជឿ) កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​គិត​ថា​ សមណៈ (នេះ) ជា​គ្រូ​របស់​យើង''''' ។ 

ម្នាល​កាលាមក្សត្រិយ៍ កាលណា​បើ​អ្នក​ទាំង​ឡាយ ដឹង​ដោយ​ខ្លួន​ឯង​ថា ធម៌​ទាំង​នេះ​ជា​​អកុសល ធម៌​ទាំង​នេះ​ប្រកប​ដោយ​ទោស ធម៌​ទាំង​នេះ​អ្នក​ប្រាជ្ញ​តិះ​ដៀល​ ធម៌​ទាំង​នេះ​បុគ្គល​ បាន​សមាទាន​ពេញ​លេញ​ហើយ រមែង​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ដើម្បី​មិន​ជា​ប្រយោជន៍ ដើម្បី​សេចក្តី​ទុក្ខ ម្នាល​កាលាមក្សត្រិយ៍​ទាំង​ឡាយ ក្នុង​កាល​នោះ អ្នក​ទាំង​ឡាយ​ត្រូវ​លះ​បង់​ចោល​ចេញ ។ ...[2][3]

==សម្រង់​ឯកសារ​ភាសា​អង់គ្លេស==

&quot;Of course you are uncertain, Kalamas. Of course you are in doubt. When there are reasons for doubt, uncertainty is born. So in this case, Kalamas, '''''don't go by reports, by legends, by traditions, by scripture, by logical conjecture, by inference, by analogies, by agreement through pondering views, by probability, or by the thought, 'This contemplative is our teacher.''&lt;nowiki/&gt;'&lt;nowiki/&gt;''' When you know for yourselves that, 'These qualities are unskillful; these qualities are blameworthy; these qualities are criticized by the wise; these qualities, when adopted &amp; carried out, lead to harm &amp; to suffering' — then you should abandon them.

==ឯកសារ​យោង==

# ព្រះត្រៃបិដក សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកាយ សគាថវគ្គ '''កុលឃរណីសូត្រ ('''សៀវភៅ​ភាគ ៣០ ទំព័រទី ១៩៤ ដល់ ១៩៦) ។
# [[ព្រះត្រៃបិដក]] &gt; [[សុត្តន្តបិដក]] &gt; [[អង្គុត្តរនិកាយ]] &gt; តិកនិបាត កេសមុត្តិសូត្រ (Kalama Sutta) ទី៥ / កេសបុត្តិសូត្រ (Kessaputtiya Sutta) ទី៥ (សៀវភៅ​ភាគ ៤១ កថាខណ្ឌ ៦៧ ទំព័រ​ទី ២១៦ ដល់ ២២៩)  ។
# Thanissaro Bhikkhu. '''''[http://www.accesstoinsight.org/tipitaka/an/an03/an03.065.than.html Kalama Sutta: To the Kalamas.]''''' Translated from the Pali (1994).
# Kalama Sutta​ / Kessaputtiya Sutta</text>
      <sha1>9etp9u4pwx1owrzukypf6zbh875dsjr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>282233</id>
      <parentid>282232</parentid>
      <timestamp>2022-08-05T21:50:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Khmerprofessional</username>
        <id>22462</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19594" xml:space="preserve">==ពុទ្ធភាសិត==

''[២៥៩] ឯកំ សមយំ អញ្ញតរោ ភិក្ខុ កោសលេសុ វិហរតិ អញ្ញតរស្មឹ វនសណ្ឌេ ។ តេន ខោ បន សមយេន សោ ភិក្ខុ អញ្ញតរស្មឹ កុលេ អតិវេលំ អជ្ឈោគាឡ្ហប្បត្តោ វិហរតិ ។ [២៦០] អថខោ យា តស្មឹ វនសណ្ឌេ អធិវត្តា ទេវតា តស្ស ភិក្ខុនោ អនុកម្បិកា អត្ថកាមា តំ ភិក្ខុំ សំវេជេតុកាមា យា តស្មឹ កុលេ កុលឃរណី តស្សា វណ្ណំ អភិនិម្មិនិត្វា យេន សោ ភិក្ខុ តេនុបសង្កមិ ឧបសង្កមិត្វា តំ ភិក្ខុំ គាថាយ អជ្ឈភាសិ នទីតីរេសុ សណ្ឋានេ សភាសុ រថិយាសុ ច ជនា សង្គម្ម មន្តេន្តិ មញ្ច តញ្ច កិមន្តរន្តិ ។ [២៦១] ពហូហិ សទ្ធា បច្ចូហា ខមិតព្វា តបស្សិនា ន តេន មង្កុហោតព្វំ ន ហិ តេន កិលិស្សតិ ។ '''យោ ច សទ្ទប្បរិត្តាសី''' '''វនេ វាតមិគោ យថា''' '''លហុចិត្តោតិ តំ អាហុ''' '''នាស្ស សម្បជ្ជតេ វតន្តិ''' ។''&lt;br&gt;ប្រែថា ៖ 

[២៥៩] សម័យមួយ ភិក្ខុមួយរូប នៅក្នុងដងព្រៃមួយ ក្នុងដែនកោសល។ ក៏​សម័យនោះឯង ភិក្ខុនោះ ចូលទៅក្នុងត្រកូលមួយ ហួសវេលា ។​ [២៦០] គ្រានោះឯង ទេវតាដែលនៅក្នុងដងព្រៃនោះ ជាអ្នកអនុគ្រោះ ប្រាថ្នា​នូវ​ប្រយោជន៍ដល់ភិក្ខុនោះ ចង់ធ្វើឲ្យ​ភិក្ខុនោះសង្វេគ ក៏និម្មិតជាភេទស្រីមេផ្ទះ ក្នុង​ត្រកូលនោះ ហើយចូល​ទៅរកភិក្ខុនោះ លុះចូលទៅដល់ហើយ ទើបពោល​គាថានឹង​ភិក្ខុនោះថា ជនទាំងឡាយ មកប្រជុំ​និយាយគ្នាទៀបឆ្នេរស្ទឹង​ទាំងឡាយផង ក្នុងរោងសម្រាប់​សម្រាកផង ក្នុងរោងសម្រាប់​ប្រជុំគ្នា និយាយផង នាផ្លូវច្រកផង ហើយ​និយាយ​ចំពោះ​ខ្ញុំផង ចំពោះលោកផង តើព្រោះហេតុអ្វី ? [២៦១] ភិក្ខុតបថា ព្រោះថាជនទាំងឡាយ មានសទ្ធាជាបដិលោម ក្នុង​លោកនេះច្រើនគ្នា អ្នកដែលមានតបៈនោះ គួរតែអត់ទ្រាំ មិនគួរអៀនខ្មាសឡើយ ដ្បិត​សត្វមិនមែនសៅហ្មង ដោយពាក្យដែល​ពួកជនដទៃ​និយាយនោះទេ '''''បុគ្គលណា តក់ស្លុតនឹងសំឡេង ដូចជាសត្វឈ្លូសក្នុងព្រៃ អ្នកប្រាជ្ញហៅបុគ្គលនោះ ថាជា​អ្នក​មានចិត្តស្រាល កិច្ចវត្តមិនសម្រេចដល់បុគ្គល​នោះទេ''''' ។[1]

បុគ្គល​ដែល​ភ្ញាក់​ផ្អើល​សំឡេង ឈ្មោះ​ថា​ជា​អ្នក​មាន​ចិត្តស្រាល ពោល​គឺ ជាអ្នក​ឆាប់​ជឿ​គេ​​ ខ្វះការពិចារណាឲ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ។ បុគ្គលនោះជួបការលំបាកក្នុងការសម្រេច​កិច្ចការ​ ឬគម្រោងផ្សេងៗ ។ នៅ​ក្នុង​'''កាលាមសូត្រ''' ព្រះពុទ្ធបាន​ត្រាស់​សម្តែងទុកនូវ​វិធីសម្រាប់វិនិច្ឆ័យរឿងគ្រប់យ៉ាងដែលគួរ​ឲ្យ​សង្ស័យ​ រាប់បញ្ចូលទាំង​ជំនឿ សាសនា មនោគមវិជ្ជា ។ល។ ​វិធីសម្រាប់វិនិច្ឆ័យនោះមិនមែនសម្រាប់​ជា​គ្រឿង​ពិចារណា​ដល់​អ្នក​ស្រុក​'''កាលាមៈ''' ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងសម្រាប់មនុស្សគ្រប់ជំនាន់យកទៅប្រើការឲ្យកើតជាប្រយោជន៍ផងដែរ ។ ព្រះ​ពុទ្ធ​ទ្រង់​ប្រដៅ​អ្នក​ស្រុក​កាលាមៈ​ថា មុន​នឹង​ជឿ​អ្វីមួយ​ថា​ពិត​ឬ​មិន​ពិត ចូរ​ប្រើ​គោលការណ៍​ទាំង​ ១០ យ៉ាង​នេះ​ដើម្បី​វិនិច្ឆ័យ​សិន ។

គោលការណ៍ ១០ យ៉ាង :

# កុំអាលជឿព្រោះសេចក្តីរាយការណ៍ ។
# កុំអាលជឿព្រោះទំនៀមទម្លាប់។
# កុំអាលជឿព្រោះពាក្យចចាមអារ៉ាម ។
# កុំអាលជឿព្រោះការអាងក្បួន ឬ គម្ពីរ ។
# កុំអាលជឿព្រោះតក្កវិជ្ជា ។
# កុំអាលជឿព្រោះអនុមានឬលំនឹកស្មាន ។
# កុំអាលជឿព្រោះការត្រិះរិះតាមស្ថានភាព ។
# កុំអាលជឿព្រោះត្រូវនឹងទ្រឹស្តីដែលពិនិត្យពិច័យហើយ។
# កុំអាលជឿព្រោះឃើញទំនងគួរឲ្យជឿ។
# កុំអាលជឿព្រោះយល់ថា សមណៈឬបុគ្គលរូបនេះជាគ្រូរបស់យើង ។

បើដូច្នេះ តើយើងគួរជឿដូចម្តេច? ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ​បាន​ត្រាស់ថា &quot;លុះត្រាតែ​ដឹងច្បាស់ដោយចិត្តរបស់ខ្លួនថា រឿងទាំងអស់នោះជាអកុសល ជាកុសល មានទោស មិនមានទោស ជាដើម ហើយ​ទើប​គួរ​លះបង់​ចោល ឬ បដិបត្តិតាម ។&quot;[2][3]

==សេចក្តី​លម្អិត​នៃ​កាលាមសូត្រ==

[៦៧] សម័យ​មួយ ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ទ្រង់​ស្តេច​ទៅ​កាន់​ចារិក​ក្នុង​កោសលជនបទ​ ('''Kingdom of Kosala''') ជាមួយ​នឹង​ភិក្ខុ​សង្ឃ​ច្រើន​ ក៏​បាន​ទៅ​ដល់​និគម​ឈ្មោះ​'''កេសបុត្រ (Kesaputta, Kesaria, Bihar)''' ​របស់​ពួក​ក្សត្រិយ៍​ឈ្មោះ​'''កាលមៈ''' ។ ពួក​កាលាមក្សត្រិយ៍​នៅ​ក្នុង​'''កេសបុត្តនិគម''' បាន​ឮ​ដំណឹង​ហើយ​ប្រកាស​ប្រាប់​គ្នា​ថា ម្នាល​គ្នា​យើង​ដ៏​​ចម្រើន​ បាន​ឮ​ថា ព្រះ​សមណគោតម​ជា​សក្យបុត្រ​ចេញ​ពី​សក្យ​ត្រកូល​បួស​ ហើយ​បាន​មក​ដល់​កេសបុត្តនិគម កិត្តិស័ព្ទ​សរសើរ​ព្រះ​គោតម​ដ៏​ចម្រើន​នោះ​ឯង​ពីរោះ​ល្បី​ខ្ចរខ្ចាយ​យ៉ាង​នេះ​ថា ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​អង្គ​នោះ ជា​ព្រះ​អរហន្ត​​ ទ្រង់​ត្រាស់​ដឹង​នូវ​ធម៌​ទាំង​ពួង​ដោយ​ព្រះ​អង្គ​ឯង ទ្រង់​បរិបូណ៌​ដោយ​វិជ្ជា​និង​ចរណៈ ទ្រង់​មាន​ដំណើរ​ល្អ ទ្រង់​ជ្រាប​ច្បាស់​នូវ​លោក ទ្រង់​ប្រសើរ​ជាង​សត្វលោក ទ្រង់​ទូន្មាន​នូវ​បរុស​ដែល​គួរ​ទូន្មាន ជា​សាស្តាចារ្យ​នៃ​ទេវតា​និង​មនុស្ស​ទាំង​ឡាយ ទ្រង់​ត្រាស់​ដឹង​នូវ​​ចតុរារិយសច្ច ទ្រង់​លែង​វិល​ត្រឡប់​មក​កាន់​ភព​ថ្មី​ទៀត ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះភាគ​អង្គ​នោះ ទ្រង់​ធ្វើ​ឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់​ដោយ​បញ្ញា​ដ៏​ឧត្តម ដោយ​ព្រះ​អង្គ​ឯង នូវ​លោក​នេះ​ព្រម​ទាំង​ទេវលោក មារលោក ព្រហ្មលោក នូវ​ពពួក​សត្វ​ព្រម​ទាំង​ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍​និង​មនុស្ស​ជា​សម្មតិទេព និង​មនុស្ស​ដ៏​សេស ហើយ​អាច​ប្រកាស​បាន​ ព្រះ​អង្គ​​ទ្រង់​សំដែង​ធម៌ ពីរោះ​បទ​ដើម ពីរោះ​បទ​កណ្តាល ពីរោះ​បទ​ចុង​ ព្រះ​អង្គ​ប្រកាស​នូវ​ព្រហ្មចរិយធម៌​ព្រម​ទាំង​អត្ថ​និង​ព្យញ្ជនៈ​ដ៏​ពេញ​បរិបូណ៌​បរិសុទ្ធ​ទាំង​អស់ ក៏​ដំណើរ​ដែល​បាន​ឃើញ​បាន​ជួប​នឹង​ព្រះ​អរហន្ត​ទាំង​ឡាយ មាន​សភាព​ដូច្នោះ ជា​ការ​ប្រពៃ​ពេក​ណាស់ ។ 

លំដាប់​នោះ ពួក​កាលាមក្សត្រិយ៍​នៅ​ក្នុង​កេសបុត្តនិគម បាន​ចូល​ទៅ​គាល់​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ លុះ​ចូល​ទៅ​ដល់​ហើយ ពួក​ខ្លះ​ក៏​ថ្វាយ​បង្គំ​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ហើយ​អង្គុយ​ក្នុង​ទី​សមគួរ ពួក​ខ្លះ​ក៏​ធ្វើ​សេចក្តី​រីករាយ ជាមួយ​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ លុះ​បញ្ចប់​ពាក្យ​ដែល​គួរ​រីករាយ​នឹង​ពាក្យ​ដែល​គួរ​រលឹក​ហើយ ក៏​អង្គុយ​ក្នុង​ទី​សមគួរ ពួក​ខ្លះ​ប្រណម្យ​អញ្ជលី​ចំពោះ​ព្រះ​មាន​ព្រះ​ភាគ​អង្គុយ​​ក្នុង​ទី​សមគួរ ពួក​ខ្លះ​ប្រកាស​នាម​នឹង​គោត្ត​អង្គុយ​ក្នុង​ទី​សម​គួរ ពួក​ខ្លះ​អង្គុយ​​ស្ងៀម​ក្នុង​ទី​សមគួរ ។ 

លុះ​ពួក​កាលាមក្សត្រិយ៍​ក្នុង​កេសបុត្តនិគម​ អង្គុយ​ក្នុង​ទី​សមគួរ​ហើយ ក៏​បាន​ក្រាប​បង្គំ​ទូល​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ដូច្នេះ​ថា បពិត្រ​ព្រះ​អង្គ​ដ៏​ចម្រើន មាន​សមណព្រាហ្មណ៍​មួយ​ពួក​មក​កាន់​កេសបុត្តនិគម សមណព្រាហ្មណ៍​ទាំង​នោះ​ សំដែង​ប្រកាស​នូវ​វាទៈ ​គឺ​លទ្ធិ​របស់​ខ្លួន​ឯង បៀតបៀន​ មើល​ងាយ​ បង្អាប់​បង្អោន ​លើក​ទំលាក់​នូវ​វាទៈ​របស់​បុគ្គល​ដទៃ បពិត្រ​ព្រះ​អង្គ​​ដ៏​ចម្រើន មាន​សមណព្រាហ្មណ៍​ដទៃ​មួយ​ពួក​ទៀត​ មក​កាន់​កេសបុត្តនិគម​ សមណព្រាហ្មណ៍​ទាំង​នោះ ក៏​សំដែង​ប្រកាស​នូវ​វាទៈ​របស់​ខ្លួន​ឯង បៀតបៀន​ មើល​ងាយ បង្អាប់​បង្អោន លើក​ទំលាក់​នូវ​វាទៈ​របស់​បុគ្គល​ដទៃ​ដែរ បពិត្រ​ព្រះ​អង្គ​ដ៏​​ចម្រើន យើង​ខ្ញុំ​ទាំង​នោះ​ មាន​សេចក្តី​ងឿង​ឆ្ងល់​សង្ស័យ​ពេក​ណាស់ ចុះ​បណ្តា​សមណព្រាហ្មណ៍​ដ៏​ចម្រើន​ទាំង​នេះ អ្នក​ណា​និយាយ​ពិត​ អ្នក​ណា​និយាយ​កុហក ? 

ម្នាល​កាលាមក្សត្រិយ៍ ចូរ​អ្នក​ទាំង​ឡាយ ងឿង​ឆ្ងល់​ដែរ គួរ​សង្ស័យ​ដែរ ព្រោះ​ការ​ងឿង​ឆ្ងល់​និង​ការ​សង្ស័យ​កើត​ឡើង​ដល់​អ្នក​ទាំង​ឡាយ​ក្នុង​ទី​នេះ​ហើយ ។ 

ម្នាល​កាលាមក្សត្រិយ៍​ទាំង​ឡាយ អ្នក​ចូរ​មក​ '''''អ្នក​កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​គ្រាន់​តែ​ឮ​តាម​គ្នា កុំ​ប្រកាន់​តាម​ពាក្យ​បរម្បរា កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​បាន​ឮ​ថា​ដូច្នេះ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​អាង​ក្បួន​តម្រា កុំ​ប្រកាន់​​តាម​ហេតុ​ដែល​ត្រិះរិះ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​កាត់​ដំរួយ​ផ្សែផ្សំ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​គ្រាន់​តែ​ត្រិះរិះ​នូវ​អាការ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​សេចក្តី​ពេញ​ចិត្ត​តាម​ការ​ពិនិត្យ​សម​នឹង​សេចក្តី​យល់​ឃើញ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​យល់​ថា​មាន​សភាព​គួរ (ជឿ) កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​គិត​ថា​ សមណៈ (នេះ) ជា​គ្រូ​របស់​យើង''''' ។ 

ម្នាល​កាលាមក្សត្រិយ៍ កាលណា​បើ​អ្នក​ទាំង​ឡាយ ដឹង​ដោយ​ខ្លួន​ឯង​ថា ធម៌​ទាំង​នេះ​ជា​​អកុសល ធម៌​ទាំង​នេះ​ប្រកប​ដោយ​ទោស ធម៌​ទាំង​នេះ​អ្នក​ប្រាជ្ញ​តិះ​ដៀល​ ធម៌​ទាំង​នេះ​បុគ្គល​ បាន​សមាទាន​ពេញ​លេញ​ហើយ រមែង​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ដើម្បី​មិន​ជា​ប្រយោជន៍ ដើម្បី​សេចក្តី​ទុក្ខ ម្នាល​កាលាមក្សត្រិយ៍​ទាំង​ឡាយ ក្នុង​កាល​នោះ អ្នក​ទាំង​ឡាយ​ត្រូវ​លះ​បង់​ចោល​ចេញ ។ ...[2][3]

==សម្រង់​ឯកសារ​ភាសា​អង់គ្លេស==

&quot;Of course you are uncertain, Kalamas. Of course you are in doubt. When there are reasons for doubt, uncertainty is born. So in this case, Kalamas, '''''don't go by reports, by legends, by traditions, by scripture, by logical conjecture, by inference, by analogies, by agreement through pondering views, by probability, or by the thought, 'This contemplative is our teacher.''&lt;nowiki/&gt;'&lt;nowiki/&gt;''' When you know for yourselves that, 'These qualities are unskillful; these qualities are blameworthy; these qualities are criticized by the wise; these qualities, when adopted &amp; carried out, lead to harm &amp; to suffering' — then you should abandon them.

==ឯកសារ​យោង==

# ព្រះត្រៃបិដក សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកាយ សគាថវគ្គ '''កុលឃរណីសូត្រ ('''សៀវភៅ​ភាគ ៣០ ទំព័រទី ១៩៤ ដល់ ១៩៦) ។
# [[ព្រះត្រៃបិដក]] &gt; [[សុត្តន្តបិដក]] &gt; [[អង្គុត្តរនិកាយ]] &gt; តិកនិបាត កេសមុត្តិសូត្រ (Kalama Sutta) ទី៥ / កេសបុត្តិសូត្រ (Kessaputtiya Sutta) ទី៥ (សៀវភៅ​ភាគ ៤១ កថាខណ្ឌ ៦៧ ទំព័រ​ទី ២១៦ ដល់ ២២៩)  ។
# Thanissaro Bhikkhu. '''''[http://www.accesstoinsight.org/tipitaka/an/an03/an03.065.than.html Kalama Sutta: To the Kalamas.]''''' Translated from the Pali (1994).
# Kalama Sutta​ / Kessaputtiya Sutta</text>
      <sha1>0lwnh0z380ns4rshlwkau4cokjfhi8o</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>282234</id>
      <parentid>282233</parentid>
      <timestamp>2022-08-05T21:52:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Khmerprofessional</username>
        <id>22462</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19622" xml:space="preserve">==ពុទ្ធភាសិត==

''[២៥៩] ឯកំ សមយំ អញ្ញតរោ ភិក្ខុ កោសលេសុ វិហរតិ អញ្ញតរស្មឹ វនសណ្ឌេ ។ តេន ខោ បន សមយេន សោ ភិក្ខុ អញ្ញតរស្មឹ កុលេ អតិវេលំ អជ្ឈោគាឡ្ហប្បត្តោ វិហរតិ ។ [២៦០] អថខោ យា តស្មឹ វនសណ្ឌេ អធិវត្តា ទេវតា តស្ស ភិក្ខុនោ អនុកម្បិកា អត្ថកាមា តំ ភិក្ខុំ សំវេជេតុកាមា យា តស្មឹ កុលេ កុលឃរណី តស្សា វណ្ណំ អភិនិម្មិនិត្វា យេន សោ ភិក្ខុ តេនុបសង្កមិ ឧបសង្កមិត្វា តំ ភិក្ខុំ គាថាយ អជ្ឈភាសិ នទីតីរេសុ សណ្ឋានេ សភាសុ រថិយាសុ ច ជនា សង្គម្ម មន្តេន្តិ មញ្ច តញ្ច កិមន្តរន្តិ ។ [២៦១] ពហូហិ សទ្ធា បច្ចូហា ខមិតព្វា តបស្សិនា ន តេន មង្កុហោតព្វំ ន ហិ តេន កិលិស្សតិ ។ '''យោ ច សទ្ទប្បរិត្តាសី''' '''វនេ វាតមិគោ យថា''' '''លហុចិត្តោតិ តំ អាហុ''' '''នាស្ស សម្បជ្ជតេ វតន្តិ''' ។''&lt;br&gt;ប្រែថា ៖ 

[២៥៩] សម័យមួយ ភិក្ខុមួយរូប នៅក្នុងដងព្រៃមួយ ក្នុងដែនកោសល។ ក៏​សម័យនោះឯង ភិក្ខុនោះ ចូលទៅក្នុងត្រកូលមួយ ហួសវេលា ។​ [២៦០] គ្រានោះឯង ទេវតាដែលនៅក្នុងដងព្រៃនោះ ជាអ្នកអនុគ្រោះ ប្រាថ្នា​នូវ​ប្រយោជន៍ដល់ភិក្ខុនោះ ចង់ធ្វើឲ្យ​ភិក្ខុនោះសង្វេគ ក៏និម្មិតជាភេទស្រីមេផ្ទះ ក្នុង​ត្រកូលនោះ ហើយចូល​ទៅរកភិក្ខុនោះ លុះចូលទៅដល់ហើយ ទើបពោល​គាថានឹង​ភិក្ខុនោះថា ជនទាំងឡាយ មកប្រជុំ​និយាយគ្នាទៀបឆ្នេរស្ទឹង​ទាំងឡាយផង ក្នុងរោងសម្រាប់​សម្រាកផង ក្នុងរោងសម្រាប់​ប្រជុំគ្នា និយាយផង នាផ្លូវច្រកផង ហើយ​និយាយ​ចំពោះ​ខ្ញុំផង ចំពោះលោកផង តើព្រោះហេតុអ្វី ? [២៦១] ភិក្ខុតបថា ព្រោះថាជនទាំងឡាយ មានសទ្ធាជាបដិលោម ក្នុង​លោកនេះច្រើនគ្នា អ្នកដែលមានតបៈនោះ គួរតែអត់ទ្រាំ មិនគួរអៀនខ្មាសឡើយ ដ្បិត​សត្វមិនមែនសៅហ្មង ដោយពាក្យដែល​ពួកជនដទៃ​និយាយនោះទេ '''''បុគ្គលណា តក់ស្លុតនឹងសំឡេង ដូចជាសត្វឈ្លូសក្នុងព្រៃ អ្នកប្រាជ្ញហៅបុគ្គលនោះ ថាជា​អ្នក​មានចិត្តស្រាល កិច្ចវត្តមិនសម្រេចដល់បុគ្គល​នោះទេ''''' ។[1]

បុគ្គល​ដែល​ភ្ញាក់​ផ្អើល​សំឡេង ឈ្មោះ​ថា​ជា​អ្នក​មាន​ចិត្តស្រាល ពោល​គឺ ជាអ្នក​ឆាប់​ជឿ​គេ​​ ខ្វះការពិចារណាឲ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ។ បុគ្គលនោះជួបការលំបាកក្នុងការសម្រេច​កិច្ចការ​ ឬគម្រោងផ្សេងៗ ។ នៅ​ក្នុង​'''កាលាមសូត្រ''' ព្រះពុទ្ធបាន​ត្រាស់​សម្តែងទុកនូវ​វិធីសម្រាប់វិនិច្ឆ័យរឿងគ្រប់យ៉ាងដែលគួរ​ឲ្យ​សង្ស័យ​ រាប់បញ្ចូលទាំង​ជំនឿ សាសនា មនោគមវិជ្ជា ។ល។ ​វិធីសម្រាប់វិនិច្ឆ័យនោះមិនមែនសម្រាប់​ជា​គ្រឿង​ពិចារណា​ដល់​អ្នក​ស្រុក​'''កាលាមៈ''' ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងសម្រាប់មនុស្សគ្រប់ជំនាន់យកទៅប្រើការឲ្យកើតជាប្រយោជន៍ផងដែរ ។ ព្រះ​ពុទ្ធ​ទ្រង់​ប្រដៅ​អ្នក​ស្រុក​កាលាមៈ​ថា មុន​នឹង​ជឿ​អ្វីមួយ​ថា​ពិត​ឬ​មិន​ពិត ចូរ​ប្រើ​គោលការណ៍​ទាំង​ ១០ យ៉ាង​នេះ​ដើម្បី​វិនិច្ឆ័យ​សិន ។

គោលការណ៍ ១០ យ៉ាង :

# កុំអាលជឿព្រោះសេចក្តីរាយការណ៍ ។
# កុំអាលជឿព្រោះទំនៀមទម្លាប់។
# កុំអាលជឿព្រោះពាក្យចចាមអារ៉ាម ។
# កុំអាលជឿព្រោះការអាងក្បួន ឬ គម្ពីរ ។
# កុំអាលជឿព្រោះតក្កវិជ្ជា ។
# កុំអាលជឿព្រោះអនុមានឬលំនឹកស្មាន ។
# កុំអាលជឿព្រោះការត្រិះរិះតាមស្ថានភាព ។
# កុំអាលជឿព្រោះត្រូវនឹងទ្រឹស្តីដែលពិនិត្យពិច័យហើយ។
# កុំអាលជឿព្រោះឃើញទំនងគួរឲ្យជឿ។
# កុំអាលជឿព្រោះយល់ថា សមណៈឬបុគ្គលរូបនេះជាគ្រូរបស់យើង ។

បើដូច្នេះ តើយើងគួរជឿដូចម្តេច? ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ​បាន​ត្រាស់ថា &quot;លុះត្រាតែ​ដឹងច្បាស់ដោយចិត្តរបស់ខ្លួនថា រឿងទាំងអស់នោះជាអកុសល ជាកុសល មានទោស មិនមានទោស ជាដើម ហើយ​ទើប​គួរ​លះបង់​ចោល ឬ បដិបត្តិតាម ។&quot;[2][3]

==សេចក្តី​លម្អិត​នៃ​កាលាមសូត្រ==

[៦៧] សម័យ​មួយ ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ទ្រង់​ស្តេច​ទៅ​កាន់​ចារិក​ក្នុង​កោសលជនបទ​ ('''Kingdom of Kosala''') ជាមួយ​នឹង​ភិក្ខុ​សង្ឃ​ច្រើន​ ក៏​បាន​ទៅ​ដល់​និគម​ឈ្មោះ​'''កេសបុត្រ (Kesaputta, Kesaria, Bihar)''' ​របស់​ពួក​ក្សត្រិយ៍​ឈ្មោះ​'''កាលមៈ''' ។ ពួក​កាលាមក្សត្រិយ៍​នៅ​ក្នុង​'''កេសបុត្តនិគម''' បាន​ឮ​ដំណឹង​ហើយ​ប្រកាស​ប្រាប់​គ្នា​ថា ម្នាល​គ្នា​យើង​ដ៏​​ចម្រើន​ បាន​ឮ​ថា ព្រះ​សមណគោតម​ជា​សក្យបុត្រ​ចេញ​ពី​សក្យ​ត្រកូល​បួស​ ហើយ​បាន​មក​ដល់​កេសបុត្តនិគម កិត្តិស័ព្ទ​សរសើរ​ព្រះ​គោតម​ដ៏​ចម្រើន​នោះ​ឯង​ពីរោះ​ល្បី​ខ្ចរខ្ចាយ​យ៉ាង​នេះ​ថា ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​អង្គ​នោះ ជា​ព្រះ​អរហន្ត​​ ទ្រង់​ត្រាស់​ដឹង​នូវ​ធម៌​ទាំង​ពួង​ដោយ​ព្រះ​អង្គ​ឯង ទ្រង់​បរិបូណ៌​ដោយ​វិជ្ជា​និង​ចរណៈ ទ្រង់​មាន​ដំណើរ​ល្អ ទ្រង់​ជ្រាប​ច្បាស់​នូវ​លោក ទ្រង់​ប្រសើរ​ជាង​សត្វលោក ទ្រង់​ទូន្មាន​នូវ​បរុស​ដែល​គួរ​ទូន្មាន ជា​សាស្តាចារ្យ​នៃ​ទេវតា​និង​មនុស្ស​ទាំង​ឡាយ ទ្រង់​ត្រាស់​ដឹង​នូវ​​ចតុរារិយសច្ច ទ្រង់​លែង​វិល​ត្រឡប់​មក​កាន់​ភព​ថ្មី​ទៀត ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះភាគ​អង្គ​នោះ ទ្រង់​ធ្វើ​ឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់​ដោយ​បញ្ញា​ដ៏​ឧត្តម ដោយ​ព្រះ​អង្គ​ឯង នូវ​លោក​នេះ​ព្រម​ទាំង​ទេវលោក មារលោក ព្រហ្មលោក នូវ​ពពួក​សត្វ​ព្រម​ទាំង​ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍​និង​មនុស្ស​ជា​សម្មតិទេព និង​មនុស្ស​ដ៏​សេស ហើយ​អាច​ប្រកាស​បាន​ ព្រះ​អង្គ​​ទ្រង់​សំដែង​ធម៌ ពីរោះ​បទ​ដើម ពីរោះ​បទ​កណ្តាល ពីរោះ​បទ​ចុង​ ព្រះ​អង្គ​ប្រកាស​នូវ​ព្រហ្មចរិយធម៌​ព្រម​ទាំង​អត្ថ​និង​ព្យញ្ជនៈ​ដ៏​ពេញ​បរិបូណ៌​បរិសុទ្ធ​ទាំង​អស់ ក៏​ដំណើរ​ដែល​បាន​ឃើញ​បាន​ជួប​នឹង​ព្រះ​អរហន្ត​ទាំង​ឡាយ មាន​សភាព​ដូច្នោះ ជា​ការ​ប្រពៃ​ពេក​ណាស់ ។ 

លំដាប់​នោះ ពួក​កាលាមក្សត្រិយ៍​នៅ​ក្នុង​កេសបុត្តនិគម បាន​ចូល​ទៅ​គាល់​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ លុះ​ចូល​ទៅ​ដល់​ហើយ ពួក​ខ្លះ​ក៏​ថ្វាយ​បង្គំ​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ហើយ​អង្គុយ​ក្នុង​ទី​សមគួរ ពួក​ខ្លះ​ក៏​ធ្វើ​សេចក្តី​រីករាយ ជាមួយ​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ លុះ​បញ្ចប់​ពាក្យ​ដែល​គួរ​រីករាយ​នឹង​ពាក្យ​ដែល​គួរ​រលឹក​ហើយ ក៏​អង្គុយ​ក្នុង​ទី​សមគួរ ពួក​ខ្លះ​ប្រណម្យ​អញ្ជលី​ចំពោះ​ព្រះ​មាន​ព្រះ​ភាគ​អង្គុយ​​ក្នុង​ទី​សមគួរ ពួក​ខ្លះ​ប្រកាស​នាម​នឹង​គោត្ត​អង្គុយ​ក្នុង​ទី​សម​គួរ ពួក​ខ្លះ​អង្គុយ​​ស្ងៀម​ក្នុង​ទី​សមគួរ ។ 

លុះ​ពួក​កាលាមក្សត្រិយ៍​ក្នុង​កេសបុត្តនិគម​ អង្គុយ​ក្នុង​ទី​សមគួរ​ហើយ ក៏​បាន​ក្រាប​បង្គំ​ទូល​ព្រះ​ដ៏​មាន​ព្រះ​ភាគ​ដូច្នេះ​ថា បពិត្រ​ព្រះ​អង្គ​ដ៏​ចម្រើន មាន​សមណព្រាហ្មណ៍​មួយ​ពួក​មក​កាន់​កេសបុត្តនិគម សមណព្រាហ្មណ៍​ទាំង​នោះ​ សំដែង​ប្រកាស​នូវ​វាទៈ ​គឺ​លទ្ធិ​របស់​ខ្លួន​ឯង បៀតបៀន​ មើល​ងាយ​ បង្អាប់​បង្អោន ​លើក​ទំលាក់​នូវ​វាទៈ​របស់​បុគ្គល​ដទៃ បពិត្រ​ព្រះ​អង្គ​​ដ៏​ចម្រើន មាន​សមណព្រាហ្មណ៍​ដទៃ​មួយ​ពួក​ទៀត​ មក​កាន់​កេសបុត្តនិគម​ សមណព្រាហ្មណ៍​ទាំង​នោះ ក៏​សំដែង​ប្រកាស​នូវ​វាទៈ​របស់​ខ្លួន​ឯង បៀតបៀន​ មើល​ងាយ បង្អាប់​បង្អោន លើក​ទំលាក់​នូវ​វាទៈ​របស់​បុគ្គល​ដទៃ​ដែរ បពិត្រ​ព្រះ​អង្គ​ដ៏​​ចម្រើន យើង​ខ្ញុំ​ទាំង​នោះ​ មាន​សេចក្តី​ងឿង​ឆ្ងល់​សង្ស័យ​ពេក​ណាស់ ចុះ​បណ្តា​សមណព្រាហ្មណ៍​ដ៏​ចម្រើន​ទាំង​នេះ អ្នក​ណា​និយាយ​ពិត​ អ្នក​ណា​និយាយ​កុហក ? 

ម្នាល​កាលាមក្សត្រិយ៍ ចូរ​អ្នក​ទាំង​ឡាយ ងឿង​ឆ្ងល់​ដែរ គួរ​សង្ស័យ​ដែរ ព្រោះ​ការ​ងឿង​ឆ្ងល់​និង​ការ​សង្ស័យ​កើត​ឡើង​ដល់​អ្នក​ទាំង​ឡាយ​ក្នុង​ទី​នេះ​ហើយ ។ 

ម្នាល​កាលាមក្សត្រិយ៍​ទាំង​ឡាយ អ្នក​ចូរ​មក​ '''''អ្នក​កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​គ្រាន់​តែ​ឮ​តាម​គ្នា កុំ​ប្រកាន់​តាម​ពាក្យ​បរម្បរា កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​បាន​ឮ​ថា​ដូច្នេះ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​អាង​ក្បួន​តម្រា កុំ​ប្រកាន់​​តាម​ហេតុ​ដែល​ត្រិះរិះ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​កាត់​ដំរួយ​ផ្សែផ្សំ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​គ្រាន់​តែ​ត្រិះរិះ​នូវ​អាការ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​សេចក្តី​ពេញ​ចិត្ត​តាម​ការ​ពិនិត្យ​សម​នឹង​សេចក្តី​យល់​ឃើញ កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​យល់​ថា​មាន​សភាព​គួរ (ជឿ) កុំ​ប្រកាន់​ដោយ​គិត​ថា​ សមណៈ (នេះ) ជា​គ្រូ​របស់​យើង''''' ។ 

ម្នាល​កាលាមក្សត្រិយ៍ កាលណា​បើ​អ្នក​ទាំង​ឡាយ ដឹង​ដោយ​ខ្លួន​ឯង​ថា ធម៌​ទាំង​នេះ​ជា​​អកុសល ធម៌​ទាំង​នេះ​ប្រកប​ដោយ​ទោស ធម៌​ទាំង​នេះ​អ្នក​ប្រាជ្ញ​តិះ​ដៀល​ ធម៌​ទាំង​នេះ​បុគ្គល​ បាន​សមាទាន​ពេញ​លេញ​ហើយ រមែង​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ដើម្បី​មិន​ជា​ប្រយោជន៍ ដើម្បី​សេចក្តី​ទុក្ខ ម្នាល​កាលាមក្សត្រិយ៍​ទាំង​ឡាយ ក្នុង​កាល​នោះ អ្នក​ទាំង​ឡាយ​ត្រូវ​លះ​បង់​ចោល​ចេញ ។ ...[2][3]

==សម្រង់​ឯកសារ​ភាសា​អង់គ្លេស==

&quot;Of course you are uncertain, Kalamas. Of course you are in doubt. When there are reasons for doubt, uncertainty is born. So in this case, Kalamas, '''''don't go by reports, by legends, by traditions, by scripture, by logical conjecture, by inference, by analogies, by agreement through pondering views, by probability, or by the thought, 'This contemplative is our teacher.''&lt;nowiki/&gt;'&lt;nowiki/&gt;''' When you know for yourselves that, 'These qualities are unskillful; these qualities are blameworthy; these qualities are criticized by the wise; these qualities, when adopted &amp; carried out, lead to harm &amp; to suffering' — then you should abandon them.

==ឯកសារ​យោង==

# ព្រះត្រៃបិដក សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកាយ សគាថវគ្គ '''កុលឃរណីសូត្រ ('''សៀវភៅ​ភាគ ៣០ ទំព័រទី ១៩៤ ដល់ ១៩៦) ។
# [[ព្រះត្រៃបិដក]] &gt; [[សុត្តន្តបិដក]] &gt; [[អង្គុត្តរនិកាយ]] &gt; តិកនិបាត កេសមុត្តិសូត្រ (Kalama Sutta) ទី៥ / កេសបុត្តិសូត្រ (Kessaputtiya Sutta) ទី៥ (សៀវភៅ​ភាគ ៤១ កថាខណ្ឌ ៦៧ ទំព័រ​ទី ២១៦ ដល់ ២២៩)  ។
# Thanissaro Bhikkhu. '''''[http://www.accesstoinsight.org/tipitaka/an/an03/an03.065.than.html Kalama Sutta: To the Kalamas.]''''' Translated from the Pali (1994).
# [[:en:Kālāma|Kālāma]]
# Kalama Sutta​ / Kessaputtiya Sutta</text>
      <sha1>7c0gkwyq3cymx32gc0o4nzpkusahbhq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>កៅណ្ឌិន្យទី១</title>
    <ns>0</ns>
    <id>26949</id>
    <revision>
      <id>282229</id>
      <parentid>256017</parentid>
      <timestamp>2022-08-05T20:20:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pereslavtsev</username>
        <id>13194</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6310" xml:space="preserve">{{Infobox monarch
| name            =កៅណ្ឌិន្យទី១
| title           =[[កុរុង]]
| image           =
| caption         =
| reign           =គ.ស ៥២-ខាងចុងសតវត្សទី១  
| coronation      =
| full name       = 
| predecessor     =កុរុង[[ព្រះនាងសោមា|សោមា]] 
| successor       =មិនស្គាល់
| spouse          =កុរុងសោមា
| issue           =?
| royal house     = [[កៅណ្ឌិន្យ]]
| dynasty         =[[សោមវង្ស]]
| father          = ?
| mother          = ?
| birth_date   = ប្រហែលដើមសតវត្សទី១
| birth_place  = [[កោះជ្វា]] 
| death_date = ប្រហែលចុងសតវត្សទី១
| death_place  = [[ភ្វូណាន]]
| date of burial  =
| place of burial =
|}}

កុរុង'''កៅណ្ឌិន្យទី១''' (ដើមសតវត្សទី១-ចុងសតវត្សទី១ នៃ គ.ស) រជ្ជកាល (គ.ស ៥២-ខាងចុងសតវត្សទី១) គឺជាក្សត្រនៃនគរភ្វូណានទី២បន្ទាប់ ពីព្រះនាង[[ព្រះនាងសោមា|សោមា]]។

'''ព្រះថោង ឬ កោណ្ឌិន្យ''' (អានថា៖ គាន់-ឌិន)([[ចិន]]: 混塡 - Hun Tien) &quot;ព្រះបាទហ៊ុនទៀន&quot; ([[អង់គ្លេស]]: Kaundinya) ព្រះអង្គគឺជាស្ដេចនិរទេស មកពីកោះជ្វា ([[អង់គ្លេស]]: Java) ដែលយល់សុបិន ថាបានទទួល​លំពែង​មួយ​ជា​ចំណង​ដៃ​ពី​ព្រាហ្មណ៍ &quot;អត្វាមនៈ&quot; សម្រាប់​យក​ទៅ​ចោល​ផ្សង កំណត់​ទឹក​ដី ដែលត្រូវរៀបចំនគរ លំពែងនោះបានធ្លាក់ចំនគរគោក​ធ្លក នៃ[[នគរភ្នំ]] ហើយទ្រង់បានធ្វើដំណើរមកដល់នគរភ្នំតាមសុបិននេះដែលត្រូវនិងប្រទេសកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ។&lt;ref&gt; {{cite book |last= |first= |author= Ainslie Thomas Embree, Carol Gluck, George Sansom Professor of History Carol Gluck
|date= 1997 |title=Asia in Western and World History: A Guide for Teaching
|url= https://books.google.com.kh/books?id=Xn-6yMhAungC&amp;dq=Kaundinya+I+funan&amp;source=gbs_navlinks_s|location=|publisher= M.E. Sharpe Project on Asia in the Core Curriculum of Schools and Colleges (Columbia University) |isbn=9781563242656|page=998}}&lt;/ref&gt;
ដែលយោងតាមកំណត្រារបស់លោក [[កាងថាយ]] ([[ចិន]]: 康泰) លោក គឺជាអ្នកដំណើរចិនម្នាក់នៅពាក់កណ្ដាលសតវត្សទី៣ មកពីនគរអ៊ូខាងកើត។ លោកត្រូវបានគេស្គាល់ដោយសារតែការធ្វើដំណើររបស់លោកទៅកាន់[[អាស៊ីអាគ្នេយ៍]] ជាមួយលោក ជូយិង ([[ចិន]]:朱應) ដែលបានធ្វើកំណត់ត្រាអំពីនគរភ្នំ របស់កម្ពុជា ។&lt;ref&gt;{{cite book|last=Hall|first=D.G.E.|title=A History of South-East Asia, Fourth Edition|year=1981|publisher=Macmillan Education Ltd.|location=Hong Kong|isbn=0-333-24163-0|pages=25}}&lt;/ref&gt;

==ព្រេងនិទាន==

បើតាមសិលាចារឹកនៅ[[មីសឺន]] ([[កម្ពុជាក្រោម]]) ដែលគេបានសិក្សាកំណត់ថា ចារឆ្លាក់នៅក្នុង គ.ស ៦៥៨ ព្រះ​មហា​ក្សត្រ​ខ្មែរ​ទី១ ​មាន​ព្រះ​នាមថា កៅ​ណ្ឌិន្យ។ សិលាចារឹកនោះ បានបញ្ជាក់ថាព្រះអង្គ បានទទួល​[[លំពែង​]]មួយ​ជា​ចំណង​ដៃ​ពី​ព្រាហ្មណ៍ [[អឝ្វតថាមន]] សម្រាប់​យក​ទៅ​ចោល​ផ្សង កំណត់​ទឹក​ដី ដែលត្រូវរៀបចំនគរ។ លំពែងនោះបានធ្លាក់ចំ[[នគរគោក​ធ្លក]] ឬ​ស្រុក​ខ្មែរ​សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ​។ បន្ទាប់​មក ព្រះ​[[កៅណ្ឌិន្យទី១|កៅ​ណ្ឌិន្យ]] ត្រូវ​បាន​រៀបអភិសេកជាមួយនិង [[ព្រះនាងសោមា]] ដែលត្រូវជាបុត្រីរបស់ស្ដេច[[ភុជង្គនាគ]]។ បើមើលតាមរឿង វាហាក់ដូចជាស៊ីគ្នានឹងរឿង[[ព្រះថោង]] [[នាងនាគ]]។
==ពង្សាវលី==
*ព្រះបិតាក្មេក ព្រះនាម [[សោម (រឿងនិទាន)|សោម]]
**ព្រះមហេសី ព្រះនាម សោមា
{{s-start}}
{{s-bef|before=កុរុង[[ព្រះនាងសោមា|សោមា]]}}
{{s-ttl|title=[[កម្ពុជាសម័យអាណាចក្រភ្វូណាន#អាណាចក្រភ្វូណាន៖ សតវត្សទី២-៧|កុរុងវ្យាធបុរ]]|years=}}
{{s-aft|after=មិនស្គាល់}}
{{s-end}}

[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ក្សត្រសតវត្សទី១នៅអាស៊ី]]
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ក្សត្រខ្មែរក្នុងរឿងនិទាន]][[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ក្សត្រនៃនគរភ្វូណាន]][[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ក្សត្រនៃវ្យាធបុរ]]</text>
      <sha1>ds83p4ddaff9jt5ieaqfu9sppsiq5bp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ព្រះថោង</title>
    <ns>0</ns>
    <id>27048</id>
    <redirect title="កៅណ្ឌិន្យទី១" />
    <revision>
      <id>282230</id>
      <parentid>279587</parentid>
      <timestamp>2022-08-05T20:20:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pereslavtsev</username>
        <id>13194</id>
      </contributor>
      <comment>បញ្ជូនបន្តទៅ [[កៅណ្ឌិន្យទី១]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="72" xml:space="preserve">#បញ្ជូនបន្ត [[កៅណ្ឌិន្យទី១]]</text>
      <sha1>gbxo5kv3vcv7iktwcwdax0m5tx71dz0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>នាងនាគ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>27188</id>
    <redirect title="សោមា" />
    <revision>
      <id>282228</id>
      <parentid>254154</parentid>
      <timestamp>2022-08-05T20:16:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pereslavtsev</username>
        <id>13194</id>
      </contributor>
      <comment>បញ្ជូនបន្តទៅ [[សោមា]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="48" xml:space="preserve">#បញ្ជូនបន្ត [[សោមា]]</text>
      <sha1>fzukayw3w581dlnn3bnufzmi81c2oon</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>អ្នកប្រើប្រាស់:V(g)</title>
    <ns>2</ns>
    <id>34350</id>
    <redirect title="អ្នកប្រើប្រាស់:G(x)" />
    <revision>
      <id>282223</id>
      <parentid>282190</parentid>
      <timestamp>2022-08-05T19:29:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>3866</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>រ៉ូបូ៖ ជួសជុលការបញ្ជួនបន្តទ្វេដងទៅ [[អ្នកប្រើប្រាស់:G(x)]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="83" xml:space="preserve">#បញ្ជូនបន្ត [[អ្នកប្រើប្រាស់:G(x)]]</text>
      <sha1>h162ilb7a07ncxliza8qvu4jemjjh3f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>អាណត្តិ​ព្យាបាលភាព</title>
    <ns>0</ns>
    <id>36553</id>
    <revision>
      <id>282238</id>
      <parentid>208011</parentid>
      <timestamp>2022-08-06T02:34:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Khmerprofessional</username>
        <id>22462</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1667" xml:space="preserve">(ព. ស) ការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិ ឬការរក្សាទុកលុយកាក់ ឬទ្រព្យសម្បត្តិដោយមនុស្សម្នាក់សម្រាប់ជាអត្ថប្រយោជន៍របស់មនុស្សម្នាក់ទៀត ។ ឧទាហរណ៍៖ ម្តាយម្នាក់ចុះហត្ថលេខាលើប័ណ្ណហ៊ុនឲ្យទៅធនាគារដើម្បីធ្វើការចាត់ចែងសម្រាប់កូនស្រីរបស់គាត់ (ឲ្យស្ថិតក្នុងអាណត្តិព្យាបាលភាព) ដោយមាន'''អនុទេសន៍'''ថា ឲ្យប្រគល់ប្រាក់ចំណូលជាការប្រាក់ប្រចាំឆ្នាំទៅឲ្យកូនស្រីនោះផង រហូតដល់នាងមានអាយុ ៣០ ឆ្នាំទើបអាចប្រគល់ហ៊ុនទាំងអស់នោះឲ្យទៅកូននោះ ។ នៅក្នុងឧទាហរណ៍នេះ ម្តាយ គឺជា'''ទាយី''' ('''ទាយក''') ឬ'''អនុប្បទាយី'''នៃអាណត្តិព្យាបាលភាព, ធនាគារ គឺជាអ្នកទទួលភារៈគ្រប់គ្រង រីឯកូនស្រីជា'''អត្ថគាហក''' ។

English: Trust; French: Fidéicommis [&lt;nowiki/&gt;[[Latin]] [[Fides#Latin|fideī]] [[Commissum#Latin|commissum]] (literally “trust of faith”)]</text>
      <sha1>chvui3j1q9rn6i61yq80khsf1u80484</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>282239</id>
      <parentid>282238</parentid>
      <timestamp>2022-08-06T02:36:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Khmerprofessional</username>
        <id>22462</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1671" xml:space="preserve">(ព. ស) ការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិ ឬការរក្សាទុកលុយកាក់ ឬទ្រព្យសម្បត្តិដោយមនុស្សម្នាក់សម្រាប់ជាអត្ថប្រយោជន៍របស់មនុស្សម្នាក់ទៀត ។ ឧទាហរណ៍៖ ម្តាយម្នាក់ចុះហត្ថលេខាលើប័ណ្ណហ៊ុនឲ្យទៅធនាគារដើម្បីធ្វើការចាត់ចែងសម្រាប់កូនស្រីរបស់គាត់ (ឲ្យស្ថិតក្នុងអាណត្តិព្យាបាលភាព) ដោយមាន'''[[អនុទេសន៍]]'''ថា ឲ្យប្រគល់ប្រាក់ចំណូលជាការប្រាក់ប្រចាំឆ្នាំទៅឲ្យកូនស្រីនោះផង រហូតដល់នាងមានអាយុ ៣០ ឆ្នាំទើបអាចប្រគល់ហ៊ុនទាំងអស់នោះឲ្យទៅកូននោះ ។ នៅក្នុងឧទាហរណ៍នេះ ម្តាយ គឺជា'''ទាយី''' ('''ទាយក''') ឬ'''អនុប្បទាយី'''នៃអាណត្តិព្យាបាលភាព, ធនាគារ គឺជាអ្នកទទួលភារៈគ្រប់គ្រង រីឯកូនស្រីជា'''អត្ថគាហក''' ។

English: Trust; French: Fidéicommis [&lt;nowiki/&gt;[[Latin]] [[Fides#Latin|fideī]] [[Commissum#Latin|commissum]] (literally “trust of faith”)]</text>
      <sha1>99zptrm1lk49z77sf0w86owxx8gq8te</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>អ៊ីប៉ូតែក</title>
    <ns>0</ns>
    <id>36554</id>
    <revision>
      <id>282237</id>
      <parentid>208017</parentid>
      <timestamp>2022-08-06T02:27:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Khmerprofessional</username>
        <id>22462</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1740" xml:space="preserve">'''អ៊ីប៉ូតែក, [[ហ៊ីប៉ូតែក]],​ និក្ខេប''' : មនុស្ស​​ម្នាក់​ដែល​​ដាក់​បញ្ចាំ​ដី​ឬ​អាគារ​​នានា (ឬ​នៅ​ក្នុង​​​ករណី​​'''[[និក្ខេប]]''' '''ចលនវត្ថុ'''​​គឺ​​'''ចលនទ្រព្យ''') ដើម្បី​​ប្ដូរ​យក​ប្រាក់​​​ខ្ចី ។ តាម​ធម្មតា​​និក្ខេប​​មាន​​​ជា​​ទម្រង់​​ណា​មួយ​​ក្នុង​ចំណោម​ទាំងបីនេះ ៖ ១) កម្មសិទ្ធិ​​លើ​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ​ផ្ទេរ​ដោយ​​ជាក់ស្ដែងទាំង​មូល​ឬ​មួយ​ភាគ​ទៅ​ឲ្យ​​'''អ្នក​ឲ្យ​ខ្ចីប្រាក់''' ។​ ២) កម្មសិទ្ធិ​​គ្មាន​ផ្លាស់​ប្ដូរ​អ្វីទាំងអស់​​ ហើយ​និក្ខេប​​មាន​​ផល​​ដូចគ្នា​​នឹង​សិទ្ធិ​​ឃាត់ទុក​ដែរ ។ ៣) ទ្រព្យសម្បត្តិ​​ត្រូវ​គេ​​ដាក់​ទៅ​ក្នុង​​[[អាណត្តិ​ព្យាបាលភាព]]​ជាមួយ​មនុស្ស​ឯករាជ្យ​មួយ​រហូត​ទាល់​តែ​បំណុល​បាន​សងរួចរាល់ ។

English: Mortgage, French: Hypothèque (f)</text>
      <sha1>efm00qr7kbr3hl71ctom49cnvzwxlpz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ព្រះបាទឧទ័យទិត្យវរ្ម័នទី២</title>
    <ns>0</ns>
    <id>37393</id>
    <redirect title="ឧទ័យទិត្យវរ្ម័នទី២" />
    <revision>
      <id>282222</id>
      <parentid>212904</parentid>
      <timestamp>2022-08-05T19:29:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>3866</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>រ៉ូបូ៖ ជួសជុលការបញ្ជួនបន្តទ្វេដងទៅ [[ឧទ័យទិត្យវរ្ម័នទី២]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="90" xml:space="preserve">#បញ្ជូនបន្ត [[ឧទ័យទិត្យវរ្ម័នទី២]]</text>
      <sha1>nsy0skglokjytp3xo5celyj4re8k737</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>វណ្ណដា</title>
    <ns>0</ns>
    <id>42478</id>
    <revision>
      <id>282243</id>
      <parentid>261766</parentid>
      <timestamp>2022-08-06T04:45:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>202.93.153.238</ip>
      </contributor>
      <comment>កែប្រែថ្ងៃកើតនឹងថែម Instrument</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3352" xml:space="preserve">{{Infobox musical artist  
| name         =  VannDa
| image        = [[File:VannDa.jpg|250px]]
| caption      = The Top Star Rapper
| background   = solo_singer
| birth_date   = ថ្ងៃ​ ២២​ ខែ​ មករា ឆ្នាំ ១៩៩៩
| birth_place   = [[ខេត្តព្រះសីហនុ]], [[កម្ពុជា]]
| origin       = [[ខេត្តព្រះសីហនុ]],[[កម្ពុជា]]
| instrument   = Rapper
| genre        = Rapper - songwriter - R&amp;B - Hip hop
| occupation   = អ្នកចម្រៀងប្រុស
| years_active = 2016-present
| label        = {{plainlist|
* ផលិតកម្ម បារមី (Baramey Production) [2019-present]
}}
| website      = [https://baramey.com/ Baramey.com]
}}

'''វណ្ណដា''' (English: '''{{font color| Red |VannDa}}''') (ឈ្មោះកំណើត ម៉ាន់វណ្ណដា) កើតនៅ ថ្ងៃទី ២២​ ខែ មករា ឆ្នាំ ១៩៩៧ ។ លោកគឺជាតារា Original Artist មួយរូបដ៏មានប្រជាប្រិយភាពនៅក្នុង[[ប្រទេសកម្ពុជា]] ដែលគេស្គាល់លោកតាមរយៈការ Upload បទចម្រៀងរបស់លោកនៅលើបណ្ដាញសង្គម YouTube នាឆ្នាំ២០១៦ ដែលបទនេះមានចំណងជើងថា '''&quot;គេជាអ្នកណា&quot;''' ដែលលោកពេលនោះទទួលបានការចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងពីសំណាក់យុវវ័យ ដែលបទនេះបានធ្វើឲ្យរូបលោកល្បីឈ្មោះមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។


[[Category:អ្នកចម្រៀងខ្មែរ]]

== ជីវិតចាប់ផ្ដើម ==

== ភាពជោគជ័យ និង សមិទ្ធិផល == 
=== ពានរង្វាន់ និងការទទួលស្គាល់ ===
{| class=&quot;wikitable&quot;
| align=&quot;center&quot; | &lt;font color=&quot;#000080&quot;&gt;'''ឆ្នាំ'''&lt;/font&gt;
| align=&quot;center&quot; | &lt;font color=&quot;#000080&quot;&gt;'''ប្រភេទពាន'''&lt;/font&gt;
| align=&quot;center&quot; | &lt;font color=&quot;#000080&quot;&gt;'''ស្ថាប័នផ្សព្វផ្សាយ'''&lt;/font&gt;
| align=&quot;center&quot; | &lt;font color=&quot;#000080&quot;&gt;'''លទ្ធផល'''&lt;/font&gt;
| align=&quot;center&quot; | &lt;font color=&quot;#000080&quot;&gt;'''កំណត់ចំណាំ'''&lt;/font&gt;
|-
| align=&quot;center&quot; |​​ 2020
| align=&quot;center&quot; | Best Male Artist of The Year
| align=&quot;center&quot; | [[Cambodian Music Awards]] 
| align=&quot;center&quot; | {{color box|Green|Won|White}}
| align=&quot;center&quot; |  WORLDBRIGDE Media &lt;ref&gt; [https://www.worldbridgemedia.com.kh/cambodian-music-awards/ Best Male Artist of The Year By WORLDBRIGDE Media.com 2020]&lt;/ref&gt;
|-
| align=&quot;center&quot; |​​ 2020
| align=&quot;center&quot; | Best Music Performance of The Year
| align=&quot;center&quot; | [[Cambodian Music Awards]] 
| align=&quot;center&quot; | {{color box|Green|Won|White}}
| align=&quot;center&quot; |  WORLDBRIGDE Media &lt;ref&gt; [https://www.worldbridgemedia.com.kh/cambodian-music-awards/ Best Music Performance of The Year By WORLDBRIGDE Media.com 2020]&lt;/ref&gt;
|}
 
== ឯកសារយោ[https://www.youtube.com/channel/UCrmidtzX3ZPVxYRjTI6V6tA ង]​ ==</text>
      <sha1>q8ub9u42igmubabex9h3xft59m01cqs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>បាបកម្ម​សង្គម​ទាំង ៧</title>
    <ns>0</ns>
    <id>46636</id>
    <redirect title="អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/បាបកម្ម​សង្គម​ទាំង ៧" />
    <revision>
      <id>282221</id>
      <parentid>277875</parentid>
      <timestamp>2022-08-05T19:29:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>3866</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>រ៉ូបូ៖ ជួសជុលការបញ្ជួនបន្តទ្វេដងទៅ [[អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/បាបកម្ម​សង្គម​ទាំង ៧]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="149" xml:space="preserve">#បញ្ជូនបន្ត [[អ្នកប្រើប្រាស់:RalvahKaset/បាបកម្ម​សង្គម​ទាំង ៧]]</text>
      <sha1>ap1ohf1dxq902ryfb4kva1jn53fqetv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ភត្តានុមោទនា</title>
    <ns>0</ns>
    <id>47522</id>
    <revision>
      <id>282240</id>
      <parentid>282198</parentid>
      <timestamp>2022-08-06T02:40:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2001:FB1:13F:3B8C:A8:2062:9832:89B9</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6089" xml:space="preserve">{{Db-g12}}

(ភត្តានុមោទនាវិធី) 

'''យថា វារិវហា បូរា បរិបូរេន្តិ សាគរំ''' 

''ផ្លូវទឹកទាំងឡាយ មានទន្លេ និងស្ទឹងជាដើមដ៏ពេញ ដែលញ៉ាំងសាគរ គឺសមុទ្រឲ្យពេញព្រៀប ដូចម្តេចមិញ'' 

'''ឯវមេវ ឥតោ ទិន្នំ បេតានំ ឧបកប្បតិ''' 

''ទានដែលទាយកទាយិកា ឧទ្ទិសឲ្យហើយអំពីលោកនេះ រមែងសម្រេចផលដល់អ្នកដែលចែកស្ថាន ទៅកាន់បរលោកហើយ ដូច្នេះឯង'' 

'''ឥច្ឆិតំ បត្ថិតំ តុម្ហំ ខិប្បមេវ សមិជ្ឈតុ''' 

''សូមឥដ្ឋផល គឺផលជាទីគាប់ចិត្ត ដែលអ្នកប្រាថ្នាហើយ តាំងចិត្តហើយ ចូរឲ្យសម្រេចដល់អ្នក ឲ្យបានឆាប់រួសរាន់ទាន់ចិត្ត'' 

'''សព្វេ បូរេន្តុ សង្កប្បា''' 

''សូមគម្រិះត្រូវទាំងពួងចូរពេញ (ដល់អ្នក)'' 

'''ចន្ទោ បណ្ណរសោ យថា''' 

''ដូចព្រះចន្ទក្នុងថ្ងៃ ១៥ កើត'' 

'''មណិជោតិរសោ យថា''' 

''(ពុំនោះសោត) ដូចកែវមណី មានរស្មីដ៏រុងរឿង ជាកែវវិសេស អាចញ៉ាំង សេចក្តីប្រាថ្នា ទាំងពួងឲ្យសម្រេចបាន ។'' 

'''សាមញ្ញានុមោទនាគាថា ៖'''  

''លោក​អង្គឯទៀត​ទទួល​ថា ៖'' 

'''សព្វីតិយោ វិវជ្ជន្តុ'''   

''សូមឲ្យ​ចង្រៃ​ទាំងពួង​ទាំងឡាយ ប្រាស​ចេញ​ គឺ​ថា ចូរ​ឲ្យ​ចៀស​វាង​ចេញ​ឆ្ងាយ​ទៅ''  

'''សព្វរោគោ វិនស្សតុ'''  

'''

''សូម​ឲ្យ​រោគ​ទាំង​ពួង (របស់​អ្នក) ជា​សះ​ស្បើយ​ទៅ''  

'''មា តេ ភវត្វន្តរាយោ'''   

''អន្តរាយ​កុំបីមាន​ដល់​អ្នក​ហើយ''  

'''សុខី ទីឃាយុកោ ភវ'''  

''សូម​ឲ្យ​អ្នក​ជា​បុគ្គល​មាន​សេចក្ដី​សុខ​ មាន​អាយុ​វែង''  

'''អភិវាទនសីលិស្ស និច្ចំ វុឌ្ឍាបចាយិនោ'''  

'''ចត្តារោ ធម្មា វឌ្ឍន្តិ អាយុ វណ្ណោ សុំ ពលំ ។''' 

''ធម៌​គឺ​ពរ​ទាំងឡាយ​ ៤ ប្រការ គឺ​អាយុ ១ ពណ៌​សម្បុរកាយ ១ សេចក្ដី​សុខ ១ កម្លាំង​ ១'' 

''រមែង​ចម្រើន​អស់​កាល​ជានិច្ច​ដល់​អ្នក ដែល​មាន​សេចក្ដី​ឱន​កាយ​ថ្វាយ​បង្គំ​ដល់​ព្រះ​រតនត្រ័យ​ជា​ប្រក្រតី''  

''និង​អ្នក​ដែល​មាន​សេចក្ដី​គោរព​កោត​ក្រែង​ដល់​បុគ្គល​ ដែល​ជា​អ្នក​មាន​សេចក្ដី​ចម្រើន​​ដោយ​គុណ មាន​សីល​គុណ​ជា​ដើម ឬ​ដែល​ចម្រើន​ដោយ​វ័យ គឺ​ចាស់​ព្រឹទ្ធាចារ្យ ។'' 

(English Version)

'''Yathā vārivahā (the blessing verse)'''

'''Yathā vārivahā pūrā paripūrenti sāgaraṃ,'''

''Just as rivers full of water fill up the ocean,''

'''evameva ito dinnaṃ petānaṃ uppakappati,'''

''even so does that here given benefit the deceased,''

'''icchitaṃ patthitaṃ tumhaṃ khippameva samijjhatu,'''

''whatever you wished or wanted, may it quickly be,''

'''sabbe pūrentu saṅkappā cando paṇṇaraso yathā, maṇi jotiraso yathā.'''

''May all your wishes be fulfilled as the moon on the fifteenth day, or as a wish-fulfilling gem.''

'''Sabbītiyo vivajjantu sabbarogo vinassatu'''

''May all distress be dispelled, may all diseases be destroyed,''

'''mā te bhavatvantarāyo sukhī dīghāyuko bhava.'''

''may no dangers be for you, may you be happy, living long.''

'''Abhivādanasīlissa niccaṃ vuddhāpacāyino'''

''He of respectful nature, whomever the elders honor,''

'''cattāro dhammā vaḍḍhanti āyu vaṇṇo sukhaṃ balaṃ.'''

''Four qualities for him increase, long life, beauty, happiness, and strength.''

''(Comment: The first half of this text is recited by the most senior monk/nun.''  

''As the other half starts the first two words &quot;Sabbītiyo vivajjantu” is recited by the second most senior monk/nun.''  

''After that all other monks and nuns join the recitation.)''  

'''ឯកសារយោង'''

# សៀវភៅ ប្រជុំភាណវារ ពិសេស បាលី-ប្រែ ប្រមូល​រៀបរៀង​ដោយ សែម សូរ បោះពុម្ព​ឆ្នាំ ១៩៦៦ ទំព័រ ៤៧
# [https://tipitaka.org/khmr/cscd/s0501m.mul6.xml តិរោកុដ្ដសុត្តំ]
# ខុទ្ទកនិកាយេ &gt; បេតវត្ថុបាឡិ &gt; ១. ឧរគវគ្គោ &gt; ៥. [https://tipitaka.org/khmr/cscd/s0507m.mul0.xml តិរោកុដ្ដបេតវត្ថុ]</text>
      <sha1>ibt5wy9v66rzif52ohr6run18v2tr2g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>អនុទេសន៍</title>
    <ns>0</ns>
    <id>47533</id>
    <revision>
      <id>282241</id>
      <timestamp>2022-08-06T02:40:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Khmerprofessional</username>
        <id>22462</id>
      </contributor>
      <comment>បានបង្កើតទំព័រដែលផ្ដើមដោយ instruction</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11" xml:space="preserve">instruction</text>
      <sha1>f3tte023p6xiwhyle60q3hqxf5wibp1</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>