Wikipedia lijwiki https://lij.wikipedia.org/wiki/Pagina_prin%C3%A7ip%C3%A2 MediaWiki 1.39.0-wmf.26 first-letter Media Speçiale Discûscion Utente Discûscioîn ûtente Wikipedia Discûscioîn Wikipedia Immaggine Discûscioîn immaggine MediaWiki Discûscioîn MediaWiki Template Discûscioîn template Agiûtto Discûscioîn agiûtto Categorîa Discûscioîn categorîa TimedText TimedText talk Modulo Discussioni modulo Accessorio Discussioni accessorio Definizione accessorio Discussioni definizione accessorio 0 2034 232305 232278 2022-08-25T20:22:26Z N.Longo 12052 /* Ànie d'ægoa dôçe */ dôe cöse picìnn-e de formataçión wikitext text/x-wiki {{Grafîa ofiçiâ}} '''Annia''' l'è o nomme comùn de tanti ôxelli d'ægoa, generalmente migratoî, da famiggia di ''Anatidi'' (ordine di ''Anseriformi'') e in particolâ mòddo do génere ''Anas''. == Descriçion == Viven comunemente inti stagni e inti laghi çibandose de nutrimento trovòu sotta a superficce de l'ægoa. Gran parte de lô, specce quelle prinçipalmente d'ægoa, non g'han in bon coordinamento di movimenti in sciâ tæraferma; quelle ciù piccinn-e, invece, son solitamente coordinæ inte tùtti doî i ambienti. L'annia domestega a l'è 'na spêce selezionâ, probabilmente derivâ da-o [[german reâ]] e da di atre spêce anche americann-e. Con annia sarvega solitamente se intende o [[german reâ]] (''Anas platyrhynchos''). E ''volpöche'' (''Tadornini'') g'han i coî e o comportamento de annie, ma a forma de [[Òca|öche]]. [[Immaggine:Mandarin.duck.arp.jpg|thumb|250px|AIX GALERICULATA (in tîpo de ànnia)]] === Spêce in Italia === Nommi scientifichi de spêce de annie oservabili inta fauna italiann-a: * ''[[Peruchétto (Anas crecca)|Anas crecca]]'' * ''Anas strepera'' * ''[[German reâ|Anas platyrhynchos]]'' === Elenco di annie presenti in Euròpa e inte l'area mediterranea === * Cairinini (nidifichen in sci erboi): ** ''Aix galericulata'' * Aythyini (annie tuffatrici): ** ''Aythya ferina'' ** ''Aythya fuligula'' ** ''Aythya collaris'' ** ''Aythya nyroca'' ** ''Aythya marila'' * Anatini (annie de superficce): ** ''Anas platyrhynchos'' ** ''Anas penelope'' ** ''Anas americana'' ** ''Anas strepera'' ** ''Anas crecca'' ** ''Anas formosa'' ** ''Anas acuta'' ** ''Anas querquedula'' ** ''Anas discors'' ** ''Anas clypeata'' * ''Oxyurini'': A no l'è presente in Italia, ma in atre zöne do [[Mâ Mediterraneo]]. Se tratta de annie piccinn-e e compatte che se immerzen. G'han de côe lunghe, redene e erette. E sampe son ben ben arretræ. * ''Mergini'', ''annie de mâ'' fra e quæ i gèneri: ** ''Mergellus:'' l´único raprezentante do genere o l´é ''Mergellus albellus''; d´invèrno o s´atreuva into Nord d´Italia **''[[Mergus]]'': feua che o ''Mergus serrator'' e ''Mergus merganser'', no s'atreuvan in Italia, ma in Euròpa çentrâ e Euròpa settentrionâ. Se tratta de annie de stazza da medio-piccinna a grande. Se immerzen; i becchi g'han denti seghettæ. Svernen in scê còste marinn-e e inti laghi, e nidifichen inte cavitæ di erboi ** ''Histrionicus''. ** ''[[Melanitta]]'' ** ''Bucephala'' ** ''Clangul'' == Ànie de mâ == E ànie de mâ són ànie tufatrîci che vìvan inti mâ de l'estrémo Nord, predilìggian e zöne costêe ciufîto che o mâ avèrto. S'aposan pe nutrìse, sott'[[ægoa]] neùan leste graçie a-e sanpe aretræ, e a-e âe cùrte. Pêuan ariâ a 'na profonditæ de 4-5 metri e scînn-a 10-12 e fòscia ciù, a segóndo do génere e da spêce. A stagión riprodutîva pe-e tenperatûe estrêmamante bàsse a l'é cùrta; sôlo inte sto perîodo dêvan spostâse inte l'entrotæra pe depónn-e e êuve. === Mergini === I Mergini - Rafinesque 1815 són 'na Tribù d'[[Oxelli|öxélli]] da famìggia anatidae, a ciù parte, ma no tùtti, són marìn. Àn svilupòu de speciâli gandùgge da sâ o gandùgge nazâli che ghe perméttan de béive ægoa de mâ; quànde scròlan a tèsta cómme pe stranuâ, in realtæ éliminan a secreçión salinn-a ch'a se gh'amùgia inte naixe. ==== Smérgo Giànco (''Mergellus albellus'') ==== o Smérgo Giànco (''Mergellus Albellus'' - Linnaeus, 1758; nomme Italiàn ''Pesciaiola'') o se distìngoe da-i âtri smérghi pe-êse ciù picìn e avêi o becco bén bén ciù cùrto; o l'é ciù scìmile a 'n'ània e defæti o l'é stæto clasificòu cómme ùnico ezenplâre do génere Mergellus. O màsccio quæxi tutto giànco o l'à 'na maccia de cô néigro in gîo a l'éuggio e dôe rîghe sotî, unn-a da a bàze do còllo a-o pêto l'âtra da-o pêto a-a pansa, o l'à 'n sùffo giànco e néigro, 'na térsa rîga de néigro a l'evidénçia o bòrdo de âe, che sôvia són de cô giànco, o dòrso o l'é néigro ch'o sfûma vérso o grîxo da côa; in xêuo o se riconósce pe-a livrêa de cô giànco e néigro. A fémina de cô grîxo a l'à in sùffo maròn chi tîa a-o rósso, màsche e gôa de cô giànco. I smmérghi àn o becco lóngo, stréito e seghetòu. E zöne de riproduçión són e forerste da taiga Eoropêa e Aziàtica; nidìfican vixìn a laghi e sciùmmi a córso lénto, circondæ da conìfere. Fàn o nîo inte cavitæ di èrboi, de spésso in nîi abandonæ da-o Picónso Néigro, da-a fìn d'Arvî-prìmmi de Màzzo. A fémina a deponn-e 7-9 êuve incobæ 26-28 giorni. Svérnan in scê còste do [[Mâ Baltico|Mâ Bàltico]], [[Germania|Germània]], [[Paixi Basci|Paixi Bàssi]], Gràn Bretàgna, [[Mâ Caspio|Mâ Càspio]], [[Mâ Neigro|Mâ Néigro]]. L'Italia - Àto Adriàtico, Estoâio Véneto, lagùnn-e- a l'é o lìmite meridionâle de l'àreâle de svernaménto, da Novénbre a Màrso, in nùmero ridûto. <blockquote>Albellus= il piccolo (uccello) bianco; il nome Albellus si trova per la prima volta nell'Aldrovandi (''Orn''. III, p. 276), il quale crede sia usato dai Mantovani<ref>"Annali del Museo Civico di Storia Naturale di Genova"[https://archive.org/details/annalidelmuseoci23muse/page/269/mode/1up?q=albellus] (1870).</ref> </blockquote><blockquote>Provincia di Genova (...) Mergellus Alvellus, Smergo. Rara, invernale (...) distretto della Spezia (...) Specie invernale e molto scarsa<ref>Enrico Hillyer Giglioli, ''Avifauna italica'', [https://archive.org/details/avifaunaitalicae02ital/page/312/mode/1up?q=albellus] (1886).</ref> </blockquote> ==== Mòetta Arlicchìn (''Histrionicus Histrionicus'') ==== [[Immaggine:Harlequin Duck (31751396798).jpg|miniatura|''Histrionicus histrionicus'' màsccio]] A Mòetta Arlicchìn (''Histrionicus Histrionicus'' - Linnaeus, 1758) a l'é 'n'ània de mâ lónga 38-45 cìtti, co-in péizo in scî 700 gràmmi o masccio, 600 gràmmi a fémina. L'é pe e seu ciùmme straordinâiaménte´variegæ ch'a Mòetta a dêve o sò nómme. O masccio o l'é de cô grîxo-bleu, con sovia varie màccie e strìsce de cô giànco, néigro e rósso-món; e maccie de cô giànco són a-a base do becco, in scî lati e a-a base do còllo, n'âtra linia de cô giànco bordâ de néigro in sciô pêto e pöi ancón in sciâ schénn-a e in scê âe, i sciànchi són de cô rósso-món, o l´à 'na riga de cô néigro da-o becco a-o copùsso con sótta 'n fî de giànco e 'na rîga de cô rósso-món, a fémina de cô grîxo-brùn a l'à'na màccia de giànco in sciâ testa e in gîo a l'éuggio; o pêto de cô grîxo-ciæo scresiòu de giànco, tùtti dôi àn 'na màccia riónda de giànco in scê l'oêgio. L'Habitat de nidificaçión són i freidi e ràpidi rién do Nord-América Nord-ocidentâle e Nord-orientâle, a [[Gròenlandia|Groenlàndia]], l'[[Islanda]] e-a [[Rùscia]] do Nòrd. A se bólla in ægoe velôci, inte l'imersción a l'ârve e âe pe mantegnî l'equilìbrio, in ciù pe contrastâ a corénte. A caminn-a in sciô fóndo pe nutrîse de insétti, làrve e crizàlidi d'ægoa. Into pìn da corénte dôve a se bóla, pöche spêce poriéivan anâghe aprêuvo. E Mòette Arlicchìn pàsan l'invèrno in sciô mä, se nùtran de molùschi, crostàcei e vèrmi de mâ, quélle do Nord-América svèrnan in scê còste do Pacìfico e de l'Atlàntico, in ægoe pöco profónde con scugêe somèrse, quélle de l'Islànda nidìfican inte l'intèrno e svèrnan in scê còste. In Eoröpa a l'é cazoâle, segnalâ in Gràn-Bretàgna, [[Paixi Basci|Òlanda]], Germània, [[Fransa|Frànsa]], Itàlia, Scandinàvia, Pàixi-Bàltici, [[Polonia|Polònia]], [[Slovacchia|Slovàchia]], [[Austria|Òustria]], probabilménte proveniénti da Islànda e da-a Rùscia.<blockquote>il 2 marzo 1902 [...] Antonio Puppi uccise due individui giovani della C. histrionica nel Canale di Piave, Estuario Veneto [...] Questi due, per ora, sarebbero i soli presi in Italia<ref>Enrico Hillyer Giglioli, ''(Secondo) resoconto dei risultati della inchiesta ornithologica in Italia]'' [https://archive.org/details/secondoresoconto00gigl/page/486/mode/1up?q=arlecchino] (1907).</ref></blockquote>E fémine costroîscian o nîo in tæra bén ascôzo da-a vegetaçión, da vixìn a l'ægoa; o mæximo nîo o l'é uzôu ànno dòppo ànno, depónn-an 5-7 êuve. L'incobaçión a dûa 27-29 giórni; a 24 ôe ch'én sccioîi e fémine i pòrtan in træti de torénti con izoöti formæ da bànchi de sàbia e giæa, in ægoe ciù tranquìlle, i picìn se nùtran de insetti a fî d'ægoa; són autonomi e xêuan dòppo 5-6 setemànn-e. Cómme tùtte e ànie de mâ, quànde e fémine incoménsan a coâ, i màscci làscian a zöna e vàn a reciumâ in mâ. E fémine normalménte se unìscian a-i màscci e reciûman ùn ò doî méixi dòppo. ==== Ània Scûa (''Melanitta Fusca'') ==== L'Ània scûa (''Melanitta fusca'' - Linnaeus, 1758; scinònimi ''Anas fusca'' Linnaeus, 1758 ''Oedemia fusca'' Linnaeus, 1758) In Italiàn ''Orco Marino''. Co-i seu 52-58 cìtti de longhéssa a l'é a ciù gròssa do génere Melanitta. O masccio o l'é tùtto néigro, levòu 'na maccia picìnn-a de cô giànco sótta i éuggi, e-a larga fàscia in scê âe, dîta spêgio; o bècco tòsso giàno con a-a bâze 'n bùgnón néigro, e sànpe rósso vivo. A fèmina a l'é de cô brùn ciæo, con dôe maccie de cô gianchinàstro a-i lati da testa, spêgio alâre giànco; becco néigro, sanpe scûe. In ægoe sâ e sarmâxe mangian grìtte e móscoli, in ægoa doçe insétti e làrve. O nidîfica òltre l'estrêmo Nord d'Eoröpa e in Asia fìnn-a o bâçî du Yenissey inta [[Siberia|Sibéria]] Centrâle. Fan o nîo inte 'na göga do terén, ascûzo tra l'èrba âta, e i bàssi cósti, ma senpre vixìn a l'ægoa. A fèmina a deponn-e 7-9 êuve, l'incobaçión a dûa 27-28 giorni. Svérnaa a Sud in zöne ciù tenperæ, inta migraçión sóstan in mâ ànche lontàn da-a costa, ma e àrêe de destinaçión són o Sud da Gràn Bretàgna, còste do Mâ Néigro e còste do Mâ Caspio. Gh'é ascì âtri sciàmmi minoî scinn-a Frànsa e Spàgna Setentrionâle; in Itàlia svernan in Àto Adriàtico, [[Mâ Ligure|Mâ Lìgure]] finn-a Livòrno, Lagùnn-e, Lâghi Lonbàrdi.<blockquote>Oedemia fusca. Orco Marino. Uccello invernale, abbastanza frequente nel Veneto; piú raro nella Lombardia, nel Piemonte, nella Liguria.<ref>''Annali del Museo civico di storia naturale di Genova'', [https://archive.org/details/annalidelmuseoci23muse/page/267/mode/1up?q=fusca], (1870).</ref></blockquote><blockquote>Oedemia fusca. Orco marino. Germano di mare, Anitra nera. Cherso nero, Cherso bastardo (Ven.). Annia scüa (Gen.) è specie invernale non comune da noi; ove si vede piú facilmente è nelle nostre provincie settentrionali e specialmente nell´Estuario Veneto.<ref>Enrico Hillyer Giglioli, ''(Secondo) resoconto dei risultati della inchiesta ornithologica in Italia'', [https://archive.org/details/secondoresoconto00gigl/page/487/mode/1up?q=fusca], (1907).</ref></blockquote><blockquote>Oedemia fusca. Un esemplare fu preso in dicembre lungo la Magra a Santo Stefano.<ref>Enrico Hillyer Giglioli, ''Avifauna italica'', [https://archive.org/details/avifaunaitalicae02ital/page/312/mode/1up?q=fusca], (1886).</ref></blockquote>Into ''Vocabolario Domestico'' do Paganini se gh'atreuva o nómme zenéize de ''M. fusca'' (ma no quello da ciù ræa ''M. nigra''):<blockquote>ÀNNIA SCÜA, Germano di mare, t. orn. ''Anas fusca'', Linneo.<ref>Angelo Paganini, ''Vocabolario domestico genovese-italiano'', [http://www.zeneize.net/media/libbri/pdf/1857_paganini.pdf], (1857).</ref></blockquote> ==== Ània Néigra (''Melanitta nigra'') ==== A l'é 'n'ània de mâ lónga 45-55 cìtti. O màsccio tùtto néigro conpréizo o becco tòsso e abugnòu, con 'na maccia de cô giâno in gîo a-e naixe, a fémina de cô brùn scûo, lâti da testa e còllo gianchinàstro, becco grîxo scûo quæxi néigro. Pe çercâ o çìbbo a se imérze a 3-10 mètri de profonditæ. L'àreâle de nidificaçión o s'esténde da l'Islànda, còste Nord de îzoe Britàniche, Sibéria scìnn-a a-o sciùmme Olenyok. Svérnan lóngo e còste do Mâ Bàltico e Mä do Nord, 'na pàrte fin a-e còste Atlàntiche do [[Maròcco]], ma anche in çertidùn træti do [[Mâ Mediterraneo|Mediterànio]]. Inta migraçión sòstan in ægoe pöco profónde, tra i 500 mêtri e i 2 chilòmetri da-a còsta. In Italia a svérna da-a meitæ d'Òtöbre a Frevâ, pò-u ciù in ægoe màrinn-e, Âto Adriàtico, lagùnn-e; öcaxonâle into Mâ Lìgure. Fàn o nîo, bén ascûzo, ségge da-a vixìn o mâ, ségge inte zöne intérne da Tùndra, sénpre in vixinànsa de l'ægoa, fra a meitæ de Màzzo-Zùgno. A deponn-e 6-8 êuve, l'incubaçión a dûa 30-31 giorni. Xeuan dòppo 'na çinquanténn-a de giorni. <blockquote>Fra i fuligulini, Anitre meglio attuffatrici e meno dimesticabili, abbiam raro il Germano di mare (''Melanetta'' fusca, Boie) e rarissima la Macrosa (''OEdemia nigra'', Flem.).<ref>Charles Lucien Bonaparte, ''Iconographia della fauna Italica per le quatro classi degli animali'', [https://books.google.es/books?id=pyZCAAAAcAAJ&pg=PP229&dq=oedemia+nigra+bonaparte&hl=ca&sa=X&ved=2ahUKEwip6pjOz4DtAhVQPBoKHaZ8D2AQ6AEwA3oECAQQAg#v=onepage&q=oedemia%20nigra%20bonaparte&f=false], (1841).</ref></blockquote> ==== Quattr'Éuggi (''Bucephala clangula'') ==== O Quattr'Éuggi (''Bucephala clangula'' - Linnaeus, 1758) o l'é n'ània de mâ difûzo in Eoröpa, Asia e America Setentrionâle. Longo 45-50 cìtti, péizo 1200-1400 gràmmi. o masccio o l'à a testa de cô neigro con sfumatûe vèrde brillante, 'na maccia òvâle de cô giànco tra o becco e l'éuggio, da chie o nómme in italiàn ascì de "Quattrocchi", còllo pêto e scianchi de cô giànco, dòrso e côa neigro. E ciùmme de âe fórman de larghe righe de cô giànco con sotî righe de néigro; a fémina, sénsa maccia, de cô grîxo-bleu, testa brùn con colæn giànco. Tùtti doî àn becco néigro sànpe cô de çetrón, éuggi giâno-öo -"Goldeneye" o l'é o nómme ingléize. L'àrea de nidificaçión a l'é a forésta boreâle ch'a spàçia da l'[[Alaska]] a-o [[Canada|Cànada]], Scandinâvia. Rùscia, Sibéria. O nidîfica inta cavitæ di erboi in proscimitæ de lâghi e sciûmmi. O se reprodûe sôlo 'n'òtta l'ànno. A fémina a deponn-e 8-12 êuve. L'incobaçión a dûa 28-30 giorni; i picìn làscian o nîo dòppo 24 ôe, se càcian zu anche da 5-10 metri, vàn aprêuvo a-a fémina inte l'ægoa, se nùtran sùbito da sôli, xéuan dòppo 55-60 giorni. Dòppo a riproduçión e pe tùtto Novénbre-prìmmi de Dixénbre iniçia l'emigraçión vèrso e àrêe de svérnaménto. Quelle do Nord Eoröpa pàsan l'invèrno in ægoe sâ còstêe ciù riparæ, gréndi lâghi e sciûmmi da Germània Svìsera e Òustria. In Itàlia o l'é migratô e svèrnânte da Novénbr a Màrso, prinçipalménte, lagùnn-e, còste Âto Adriàtico, lâghi da Lonbardîa. Da-a fìn de Màrso-meitæ Màzzo, incoménsa a migraçión de ritórno a-e zöne de nidificaçión. ==== Moétta côa lónga (''Clangula hyemalis'') ==== A Moétta côa lónga (''Clangula Hyemalis'' - Linnaeus, 1758; Nomme Italiàn: "Moretta Codona") a l'é 'n'Ània de Mâ longa 70 cìtti, da-o becco cùrto e-o còrpo masìccio, tùtti doî càngian de cô. D'invèrno o màsccio o l'à o becco néigro e rêuza, dòrso e pansa de cô gianco, pêto e âe de cô maròn scûo, testa e còllo de cô gianco con 'na maccia maròn ciæo in gîo a l'éuggio ch'a végne ciù scûa a-i lati do còllo. A côa lónga 18-20 cìtti de cô néigro a dôe pónte (bórca) comme e rondaninn-e, a da o nomme a-a spêce. A fémina a l'à còllo e testa de cô gianco co-a somitæ scûa, dòrso maròn scresiòu de fùlvo, o pêto ciù ciæo di mascci e o becco de 'n cô ch'o tîa a-o bleu. De Stæ o màsccio o l'à o dòrso còllo e testa maròn con 'na maccja de cô gianco in gîo e derê a l'éuggio, anche a fémina a càngia, ghe végne a testa maròn e o cô gianco do còllo o se ridûe. A nidìfica inte l'estrêmo Nord du Cànada, Alàska, [[Gròenlandia|Groenlàndia]], Scandinàvia e Rùscia, o nîo costroîo in sciô terén con ramétti e tanto ciumìn. A deponn-e 6-8 êuve, ch'a coâ pe 27-29 giorni. Svèrnan lóngo e còste de l'Atlàntico e do Pacìfico, quelle do Nord Eoröpa e Rùscia svèrnan a migiæa into Mâ Bàltico. In Italia a svèrna da Novénbre a Frevâ in ægoa sâ de média profonditæ (10-35 mêtri) de l'Âto Adriàtico, e in nùmero minô in ægoe sarmâxe, estoâi e laghi pre-alpìn. In sciâ fìn de Frevâ a l'inìçia a migraçión vèrso e zöne de nidificaçión. O nómme scientìfico o derìva da-o Latin: ''Clangere'', "Resunâ", e ''hyemalis'' "D'Inverno". ==== ''Lophodytes cucullatus'' ==== ''Lophodytes cucullatus'' - [[Linneo|Linnaeus]], 1758 - o l'é 'n Smérgo do Nord América lóngo 44-49 cìtti, ùnico ezenplâre do Génere ''Lophodytes'' - Reichenbach, 1853. O no l'à nómme zenéize.<ref>Se porieiva proponn-e i nómmi ''Smérgo Mónego/da-o Sùffo/da-o Capùsso''.</ref> O màsccio o l'à a testa de cô néigro con 'na crésta de cô giànco, òrnâ de néigro; dòrso brùn scûo, pêto giànco con dôe rîghe de cô néigro, scianchi brùn fulvo, âe de cô néigro con righe de giànco, éuggio giâno becco néigro. A fémina a l'à na cresta de cô maròn chi tîa a-o rósso, o résto da testa e-o còrpo grîxo-brùn, aê maròn con 'na rîga de cô giànco, éuggio e becco scûo. O l'é endémico de l'América Setentrionâle, o seu habitat de nidificaçión són e zöne ùmide palùddi laghi sciùmmi do Cànada Meridionâle o [[Quebec]], l'[[Ontario|Òntario]] e-o [[Manitoba]], e a meitæ di Stati Unîi Setentrionâli, i Grendi Laghi, e-o Mississippi. A Est, [[Yukon]], [[Cómbia Britannega|Columbia Britannica]], a Ovest. Riproduçión da frevâ a zùgno, segóndo a regiòn, o nîo in cavitæ àto da tera a fèmina o ciù femine deponn-an e êuve into mæximo nìo. Són migratoî a cùrta distànsa svernan intii statl dove laghi e sciùmmi no zean o in baie d'ægua sâ a-o redòsso do vento.<blockquote>[...] è accidentale nelle Isole Britanniche, ove venne colto più volte e forse comparve anche in Francia.<ref>Ettore Arrigoni degli Oddi, ''Atlante ornitologico uccelli europei'', [https://www.liberliber.it/mediateca/libri/a/arrigoni/atlante_ornitologico_uccelli_europei/pdf/arrigoni_atlante_ornitologico_uccelli_europei.pdf], (1902).</ref></blockquote>Sciben che l'àn vìsto ciù vòtte in Eoröpa comme vixitatô cazoâle, o l'é coscì cumùn inti alevaménti che sôlo un inanelòu o saiæ acetòu comme 'n vêo vixitatô cazoâle e no un scapòu o liberòu da un de sti chi.<ref>Uccelli d'Europa, [https://uccellideuropa.jimdofree.com/anseriformes/anatidae/smergo-dal-cappuccio/].</ref> === Somaterini === Son i "Edredoìn". Da tribù fa parte o genere ''[https://lij.wikipedia.org/wiki/Somateria?venotify=created Somateria]'' == Ànie d'ægoa dôçe == === Aythyni === I '''Aythyni'''<ref>Da-o grêgo '''αἴθυια''', nómme d'un öxello, fòscia o ''Larus marinus'': [https://lsj.gr/wiki/%CE%B1%E1%BC%B4%CE%B8%CF%85%CE%B9%CE%B1 lsj.gr/wiki/αἴθυια]</ref> (Delacour e Mayr - 1945) són 'na Tribù de ànie da Sottafamìggia Anatinae, Én ànie d'ægoa dôçe tufatrîci -e ànie de mâ fórman a Tribù di Mergini. I Aytyini trigan e ægoe profunde 4-5 metri e mangian in sciô fóndo. Són ciù pesanti e masìcce de ànie de superfîcce; àn e sanpe ciù derê e ghe scàzze mâ caminâ in tæra, ma én fæte apòsta pe imérzise e mesciâse sot'ægoa. Pe decolâ dêvan corî controvénto in sciâ superfìcce de l'ægoa e sbàtte e âe. E spêce do Nord són migratôe, quelle do Sud àn tendêza a êse staçionâie. Particollaritæ: a "Netta Rufina" a se nùtre in imersción ma anche in superfìcce. L' "Aythya Marila" a pàssa l'Invèrno pe-o ciù in scê còste do Mâ, bâie a-o redòsso, estoâi. ==== Mòetta Do Sùffo (''Aythya fuligula'') ==== A '''Mòetta Do Sùffo '''(''Aythya fuligula'' - Linnaeus 1758) In Italiàn ''Moretta'' o ''Moretta Eurasiatica''<ref>In tutto l'Eutoçénto o nómme òrnitòlogo Italiàn o l'êa "''Moretta Turca''". O Girolamo Calvi o l'à scrîto Moretto: [https://books.google.es/books?id=xYM-AAAAcAAJ&printsec=frontcover&dq=Catalogo+d%27ornitologia+di+Genova&hl=ca&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=Fuligula&f=false ''Catalogo d'Ornitologia di Genova'', p.90]</ref>, a l'é 'n'ània tufatrîce, co-ina longhéssa de 43-47 cìtti, avertûa alâre 67-73 citti. Caraterìstico o lóngo sùffo in sciô copùsso, becco de cô grîxo-bleu e néigro in sciâ pónta (l'óngia); pe l'éuggio giâno a l'é dîta ''L'ànnia da l'éuggio d'öo.'' E sanpe én de cô grîxo-gianénte. O masccio in livrea nuçiâle o l'à a parte sôvia tùtta de cö néigro brilànte, pansa e scianchi de cô giànco. A femina a l'à testa e dorso de cô maròn scûo, scianchi cö grîxo-fulvo, sùffo cùrto, apénn-a acenòu, e in ségno giànco a-a base do becco, no senpre prezénte. Ània tufatrîce, a vive in ægoe doçi profónde 5-6 metri, cómme laghi, sciummi carmi, baçî artifiçiali, paludde, lagùnn-e costêe. A nidìfica vixìn a l'ægoa, o nîo ascôzo tra a vegeteçión. A l'è difûza in tùtta Eoröpa inte zöne a livello do mâ, a latitudine media.,45-65 paralêlo Nord; a l'évita i climmi estremi, a nidìfica da l'Islànda, îzoe Britàniche, Eoröpa Centrale e Setentrionâle, Scandinàvia Atlantica e Bàltica. scìnn-a a Rùscia Eoropêa, e parte de l'Àzia Òcidentâle o Caucaso. A pàssa l'invèrno inte regioìn ciù mîti: Còste do Mediterànio, do Mâ Néigro, Mâ Càspio, Eoröpa Centrâle e Meridionâle; in Gràn Bretàgna, a s'azunze a quella stançiale. In Italia a l'é migratôa regolare. a ghe sverna ascì, dôe arêe prinçipâli, a prìmma Laghi Prearpìn e tutta a [[Cianûa padann-a|Cianûa Padànn-a]], a segónda Italia Centrale e Sardégna. == Annie inta coltûa == L'annia a l'è un animâ ciutòsto comùn inta lettiatûa e inte l'arte, spesso antropomorfizzòu. Fra i esempi ciù celebri poemmo ricordâ e rapresentasioìn segge plastiche segge disegnative testimoniæ inta preistoria europea tanto inta ceramica quante inta bronzistica; tra e raffigurasioìn ciù complesse da sempliçe pappoeta inçisa ò modellâ se ricorda i schemmi da coscìdita barca solare e de dôe teste ("protomi") contraposte. == Nòtte == <references responsive="" /> == Atri progetti == {{Interprogetto}} {{Contròllo de outoritæ}} [[Categorîa:Oxelli]] t6to0ikzzbzoaahagov6svogm9dm9ew 0 7059 232307 231393 2022-08-26T09:28:39Z Arbenganese 12552 /* Architetüe Religiuse */L'ho azuntu ina futugrafia e agiurnàu e infurmasiùi wikitext text/x-wiki {{Arbenganéize}} {{Divisione amministrativa |Nome = Àutu |Tipo=[[Comun|cumüna]] |Panorama = Panoràmma de Àlto.jpg |Didascalia = Panuàmma du séntru de Àutu, cun u castéllu e a gêxa |Bandiera = |Voce bandiera = |Stemma = |Voce stemma = |Stato = ITA |Grado amministrativo = 3 |Divisione amm grado 1 = Piemonte |Divisione amm grado 2 = Cuneo |Amministratore locale = Renato Sicca |Partito = lìsta sìvica ''Per continuare nella tradizione nel rinnovamento'' |Data elezione = 11-6-2018 |Data istituzione = |Abitanti = 139 |Note abitanti = [http://demo.istat.it/bilmens/index.php?anno=2020&lingua=ita Dato Istat] - Pupulasiùn rexidente ai 31 d'agustu du 2020 (dàtu pruvisòiu). |Aggiornamento abitanti = 31-8-2020 |Sottodivisioni = |Divisioni confinanti = [[Aquila]] (IM), [[Cravaüna]], [[Naxin]] (SV), [[Ulmea|Urméa]] |Zona sismica = 3s |Gradi giorno = 3016 |Diffusività = |Nome abitanti = autesi<ref>autexi inta valà du Neva</ref><ref>scarsamente duveàu</ref> |Patrono = [[San Michê]] |Festivo = 29 setembre |PIL = |PIL procapite = |Mappa = Mappa provincia IT-CN Alto.png |Didascalia mappa = Pusisiùn du cumün de Àutu inta pruvinsa de Cuni }} '''Àutu''' (scrìtu ascì '''Auto''', in italiàn ''Alto'' e in dialettu Urmeascu '''Ótu''') u l'è in cumün da [[Provinsa de Cuneo|pruvinsa de Cuni]] faciàu intu versante ligüe, ch'u cunta 139 abitanti (dàtti agiurnài au [[2020]]). == Geugrafìa == [[File:Alto pan.jpg|thumb|Vìsta panuàmmica de Àutu]] Se tröva in [[Piemonte|Piemunte]], inta [[provinsa de Cuneo|pruvinsa de Cuni]]. U fa parte da Valà du Pennavaire (s-ciümme c'u nàsce a [[Cravaüna]] e che u se càccia in tu Néva a [[Cixan]]), assèmme a [[Castregianco|Castregiancu]] (SV), [[Naxin]] (SV) e [[Cravaüna]]. L'è u primmu paise in [[Piemonte|Piemunte]] rivandu da [[Arbenga]], truvànduse intu versante marittimu, cumme pé Cravaüna, de [[Àrpi Lìgüri|Àrpi Ligüi]]. A magiurànsa du teritòiu autese se tröva in scia rìva scinistra du cursu du s-ciümme, u l'è survastàu dau Munte Dubassu (1538 m.) e se tröva a 645 métri sciü u livellu du mà. U l'è distante da Arbenga 25 chilometri e atretantu da Urmea. == Stòia == [[File:Alto castello.jpg|thumb|U castéllu di Cepollini]] Tra i 9000 e i 8000 ànni primma de Cristu l'ürtima glaciasiun a l'axéva purtàu de pupulasiùi nomadi da a zona padana a spustàse ciü a sud: 'sté pupulasiui da(r)àn poi u(r)igine ai [[Liguri Antighi|Ligüri]]; inta zona sun stae individuàe dúzze lucalitài dunde sun stai truvai di reperti paleulitici (''Arma du Stevanin, Arma de Naxin e e Grotte'' ''Camere'' sun e ciù famuse in ta zona).<ref>{{Çitta web|url=https://www.comune.alto.cn.it/it-it/vivere-il-comune/storia|tìtolo=Cumün de Àutu, a stòia|léngoa=IT|vìxita=2021-06-07}}</ref> Àutu u vegne cuscì selesiunàu pe a pusisiun favurìa, grassie a üna sórta de teràssa natürale ch'a l'ea perfetta pe cuntrulà u teritoiu sircustànte. 'Ste pupulasiui cummensavan a pià de abitüdini "seminomadi", cun a pasturissia e l'alevaméntu. In tu [[XI secolo|XI seculu]] Àutu passa sutta i teritòi de Bunifassiu du Vàstu. A zóna poi in tu [[1300]]-[[1320]] se(r)à duve(r)â dai scignùi de Savùna (poi affidâ, grassie a 'n infeudamentu, ai cunti Cepollini de [[Arbenga]]) pe i avistamènti di Saracen ch'i invadevan e coste ligüri dau mâ, propiu da questu u de(r)ive(r)éa u numme latìn de "Altum", pé vìa da pusisùn agevule , ch'a suvràsta a valà du Pennavaire. Cun u paìse de Cravaüna, ducca, u và a custituì in unicu feudu, che a a mòrte di Clavesana u finisce sutta i marchexi du Carretto, zà scignùi du [[marchesàu de Süccaellu]]. Sciben questu càngiu de prupietài a famìa ingàuna a mantegne u feudu, aministrandulu pé i marchexi, i l'éan difatti velli chi i l'axévan fàu custruì u castellu de Àutu intu [[XIV secolo|XIV seculu]]. U paìse u resta in màn a questi fìn a a l'arìvu de [[Napolion Bonaparte|Napuleùn]], quande intu [[1796]] u castellu u vegne derubàu dae truppe fransexi e in parte derucàu. U véu e propiu "destaccamèntu" da a [[Liguria|Ligüria]] u l'éa avegnüu inte l'ànnu [[1736]], quande intu tratàu de [[Vienna]], presedènte aa restaurasiùn, u feudu u vegne 'catàu da a famìa Savoia, entrandu poi intu [[Regno de Sardegna|Regnu de Sardegna]].<ref>{{Çitta web|url=https://trucioli.it/2016/07/07/la-storia-di-alto-tra-dispute-e-controversie-con-caprauna-unici-del-piemonte-affacciati-sul-mare-le-ricerche-di-bianco-e-ciciliot/|tìtolo= A stòia de Àutu, fra dispute e cuntruversie. Cun Cravaüna ünicu paìse "afaciàu in sce u mà" du Piemunte.|léngoa=IT|vìxita=2021-06-07}}</ref> Da chì u divegne parte dau [[1861]] du [[Regno d'Italia (1861-1946)|Regnu d'Italia]], dau [[1946]] [[Italia|Repübbrica Italiana]]. I ürtimi cangiaménti a livellu terituriàle i sun avegnüi intu [[XIX secolo|XIX seculu]] e e riguardan e dispute cun Cravaüna pé a zòna caraterizà da a fùnte de San Bertumê e dai terén lì d'atàccu, situasiùn risòlta cunscideandu cumme cunfin a ''Ròcca Russa'', impurtànte falesia che ancù aù a segna u cunfìn frai dui cumüi.<ref>{{Çitta web|url=http://www.storiapatriasavona.it/progetto-toponomastica-storica/fascicoli-pubblicati-2/33-toponimi-del-comune-di-alto/|léngoa=IT|tìtolo=A tupunumastica du cumün de Àutu|vìxita=2021-06-07}}</ref> Da segnalà ascì diferenti episoddi de rexistensa partigiàna düante [[Segonda Guæra Mondiâ|segunda guèra mundià]]: a Àutu l'è stâ cantà pé a primma 'otta, intu [[1944]], a cansun Scigu(r)a u Véntu de [[Felixe Casciùn]], mégu e partigiàn ligüe, mòrtu u stessu ànnu inta lucalitài de Cà Funtane, pòcu distante dau paìse.<ref>{{Çitta web|url=https://leca.anpi.it/sede-e-museo-storico-della-resistenza-i-zona-2/felice-cascione/|tìtolo=Felixe Casciun, ANPI de Leca|léngoa=IT|vìxita=2021-06-07}}</ref> == Abitanti == === Evulusiùn demugràfica === {{Demografia/Àlto}} === Minuànse furèste === Segundu u [[ISTAT]], a i 31 de dixembre 2014, a Àutu i ghe sun 2 rexidenti furèsti. == Pòsti de interesse == <gallery widths="140" heights="140" mode="packed"> File: Alto chiesa.jpg|Uatòiu de San Bertumé File:Gêxa de Sàn Michê.jpg|A géxa de San Miché File:Castéllo de Àlto.jpg|Àtra vìsta du Castéllu File:Comune di Alto.jpg|Vìsta de Àutu dau Castéllu di Cepollini </gallery> ===U castéllu di Cepollini === [[File:Castéllu de Àutu (CN) 01.jpg|thumb|U Castéllu de Àutu]] U scimbulu du paìse u l'è u castéllu di cunti Cepollini, custruìu intu [[1320]] pé u cuntrollu di teritòi fra a valle du Tanàu e quella du Pennavaire. Culegàu in linia d'àia cun quellu de Aquila (inta valà de l'Aròscia) u l'ha raprezentàu in òttimu mecanismu de difesa pé u burgu de Àutu. Quéstu u l'è tra l'àtru ün di méiu cunservài inta zona ingàuna, grassie suviatüttu a 'n gròssu restauru avegnüu a a fìn du [[XIX secolo|XIX seculu]], doppu c'u u l'éa stàu derucàu intu periudu de Napuleùn. L'edifissiu u g'ha avüu ciü fàsi de ampliamèntu, a ciü impurtante aturnu au [[1400]]-[[1500]], quande u pìa a furma definitìva de furtessa-rexidènsa , grassie ascì a a custrusiùn da lòggia e cun a 'zunta de e tùri a bàse reùnda.<ref>{{Çitta web|url=https://www.piemonteexpo.it/expo/8698/castello-dei-conti-cepollini-di-alto-e-caprauna-cn/|tìtolo=Piemunte Expo, u castéllu de Àutu|vìxita=2021-06-07|léngoa=IT}}</ref><ref>{{Çitta web|url=https://www.beniculturali.it/luogo/castello-dei-conti-cepollini-di-alto-e-caprauna|tìtolo=Scheda du castéllu de Àutu|léngoa=IT|vìxita=2021-06-07}}</ref> === Architetüe Religiuse === [[File:Santuario Madonna del Lago Alto.jpg|thumb|left|U santuàiu da Madònna du Làgu]] * '''Gexa de San Miché''', datâ au [[XVII secolo|XVII seculu]], presénta ascì decuasiùi du [[XIX secolo|XIX seculu]]. Restauà in tu [[1753]] grassie anche a l'agiuttu de 'n pitù [[Ulmea|urméascu]], ciamàu [[Geniu Alduin|Eugenio Arduino]]. * '''U(r)atòiu de [[San Bærtomê|San Bertumé]]''': scùnsacrau. Ancöi duveàu cumme museu temporaneu 'n sce a vitta du paize, funsiùna ascì cumme sala pé e mustre e pé di cunvegni. [[File:San Sebastiano (01).jpg|thumb|L'u(r)atòiu de San Bastiàn]] * '''U(r)atòiu di San Bastiàn''': vixin aa véia via pé Cravaüna, cunserva afreschi du [[XV secolo|XV seculu]], presedentemente in stàttu de abandùn, au dì d'ancöi l'è stàu restauràu. * '''[[Santuàiu da Madonna du Làgu]]''': A 3 km dau paise, vixin a 'n laghettu natüale, l'è risalènte au [[XIX secolo|XIX seculu]], l'udiernu santuàiu u nàsce pé sustituì quéllu ciü veggiu, àu scunsacràu. A zona a l'è frequentà anche grassie a üna lucanda li vixin , ma l'è ascì attressà pé pic-nic e l'è ideale pe u parapendiu, scalàe e camminàe in ti senté. U laghettu u l'hà in diametru de 15 métri, e u se saiéva furmàu aturnu au [[XVII secolo|XVII seculu]], prubabilmènte pé di muvimenti franuxi. A questu a l'è ligà a lezènda da sòa furmasiùn: segundu i abitanti du pòstu u saieva aparsu inaspetatamènte, a cauza de 'n cuntadìn c'u l'axeva cuntinuàu a travaià a tèra, nunustante a giurnà de fèsta da dumenega. U saieva dunca 'na punisiùn du Segnù, c'u l'axeva fàu inabissà u sò teren (assemme a véllu e ae béstie) cun ina gràn büàsca.<ref>{{Çitta web|url=http://www.trattoriamadonnadellago.it/contesto.html|tìtolo=Usteìa da Madonna du Làgu, l'anbiènte|vìxita=2021-06-07|léngoa=IT}}</ref><ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20121203071341/http://www.comune.alto.cn.it/curiosita.aspx|tìtolo=A lezenda da Madonna du Làgu|vìxita=2021-06-07|léngoa=IT}}</ref> === Architetüe civili === * '''E casélle:''' antighi ripài in pria di pastù, diseminài pé i senté de zone cùn a pastuìssia. ===Pitüa=== * '''Pitüa pé [[Felixe Casciùn]]:''' A l'ingressu du burgu, rivandu da [[Arbenga]], l'è stau dipintu da Francesco Del Casino intu [[2005]] pé nu scurdà u partigiàn [[Imperia|Impeiese]] (ciamàu asci ''U Megu''), ben ben rimastu in ta memòia da gente du pòstu. == Ecunumìa == L'ecunumìa lucale a l'è basà prinsipalmente sciü l'agricultüa, grassie ae cultivasiùn a terassamenti, l'alevamèntu e u tuìsmu. == Cultüa == === Dialettu Autese === {{Véddi ànche|Dialétto arbenganéize}} U dialettu parlàu l'è de stampu [[Dialétto arbenganéize|arbenganese]] ([[Lìgure céntro-òcidentâle|Ligüe sentru-usidentàle]]), scimmile a quellu [[Castregianco|castregiànchin]] e a quellu de [[Naxin]], pé via de forti culégamènti cun a rivea, anche a livellu stoicu. Nu sùn présènti derivasiùn [[Piemonte|piemuntexi]]. Pé valurizà e tradisiùi lucali intu [[2016]] u prugèttu de tupunumastica stò(r)ica savunese u l'ha pübbricàu, assemme au cumün a màppa du teritòiu du paìse cun e denuminasiùi di pòsti in léngua ligüre lucàle.<ref>{{Çitta web|url=https://liguriaedintorni.it/ecco-le-cartine-con-i-toponimi-storici-di-alto/|tìtolo=E màppe cun e denuminasiùi in lengua ligüre de vàrie zòne de Àutu|vìxita=2021-10-23|léngoa=LIJ, IT}}</ref> ===Cüxina=== ====S-ciancùi==== I s-ciancùi sun in genere de pasta tipica da valà du Pennavaire, cuscì ciamàu pé esse "taiàu mà" e dunca " a s-ciancùi", i se cundisciàn pòi cun u brüssu, sciügu de càrne, pìstu o pòri.<ref>{{Çitta web|url=https://www.ivg.it/2017/07/gli-sciancui-pasta-farina-acqua-pesto-bruzzo-carne-porri/#share-anchor|tìtolo=A a descuvèrta di s-ciancùi|léngoa=IT|vìxita=2021-06-07}}</ref> ==Aministrasiùn== [[File:Alto municipio.jpg|thumb|U municipiu]] {{ComuniAmminPrecTitolo}} {{ComuniAmminPrec |Nome = Giuseppe Deandreis |Inizio = 1º zugnu 1985 |Fine = 19 mazzu 1990 |Carica= Scéndegu |Partito = Demucrassia Cristiana |Note =}} {{ComuniAmminPrec |Nome = Enrico Deandreis |Inizio = 19 mazzu 1990 |Fine = 24 frevà 1994|Carica= Scéndegu |Partito = lista sivica |Note = }} {{ComuniAmminPrec |Nome = Luigi Borghi|Inizio = 24 arvì 1995 |Fine = 14 zugnu 1999|Carica= Scéndegu |Partito = indipendènte |Note =}} {{ComuniAmminPrec |Nome = Luigi Borghi|Inizio = 14 zugnu 1999 |Fine = 14 zugnu 2004 |Carica= Scéndegu |Partito = lista civica |Note = }} {{ComuniAmminPrec |Nome = Francesco De Andreis |Inizio = 14 zugnu 2004 |Fine = 22 frevà 2008 |Carica= Scéndegu |Partito = lista sivica |Note = }} {{ComuniAmminPrec |Nome = Francesco D'Angelo |Inizio = 22 frevà 2008 |Fine = 26 frevà 2008 |Carica = Cumisàiu prefetissiu |Partito = |Note =}} {{ComuniAmminPrec |Nome = Francesco D'Angelo |Inizio = 26 frevà 2008 |Fine = 15 arvì 2008 |Carica = Cumisàiu straurdinàiu|Partito = |Note = }} {{ComuniAmminPrec |Nome = Renato Sicca |Inizio = 15 arvì 2008 |Fine = 27 mazzu 2013|Carica= Scéndegu |Partito = indipendènte |Note =}} {{ComuniAmminPrec |Nome = Renato Sicca |Inizio = 27 mazzu 2013 |Fine = 10 zugnu 2018 |Carica= Scéndegu |Partito = lista sivica Per continuare nella tradizione e nel rinnovamento |Note = }} {{ComuniAmminPrec |Nome = Renato Sicca |Inizio = 11 zugnu 2018 |Fine = ''in càrega'' |Carica= Scéndegu |Partito = lista sivica Per continuare nella tradizione e nel rinnovamento |Note = }} {{ComuniAmminPrecFine}} == Feste e fée == • '''Sagra di s-ciancùi''', a se tegne tütti i ànni intu mése de lüggiu, dedicà a questu genée de pasta fresca prepaà inta valà du Pennavaire.<ref>{{Çitta web|url=https://www.comune.alto.cn.it/it-it/appuntamenti/sagra-degli-sciancui-68531-1-64e82bd5b6544c465bf8276a8fb3c914|vìxita=2021-06-66|léngoa=IT|tìtolo=A sàgra di s-ciancùi}}</ref> • '''Festa da Madònna du Làgu''', in te u santuàiu cun u stéssu nòmme, particulàre a l'è a prucesciùn di cristi, chi i vegnan da gran parte di paìxi de e vàlli arbenganexi e dau bàssu Piemunte, de antìga tradisiùn, a se tegne a lüggiu.<ref>{{Çitta web|https://www.comune.alto.cn.it/it-it/appuntamenti/festa-della-madonna-del-lago-68530-1-595d2ed503b42a705d3e95df74ef2ce2|tìtolo=Festa da Madònna du làgu|vìxita=2021-06-66|léngoa=IT}}</ref> • '''Radün inter-regiunàle di partigiài''', in unùe de Felixe Casciùn, u cunsciste inta vìxita au munumentu dedicàu a U Mégu, vixìn a dunde l'éa stàu 'massàu e in relatìvu rinfrescu, se tegne d'estài, fra lüggiu e agùstu.<ref>{{Çitta web|url=https://www.comune.alto.cn.it/it-it/appuntamenti/raduno-interregionale-partigiano-in-memoria-di-felice-cascione-medaglia-d-oro-al-valor-militare-68533-1-c83d0330281c0ac6521b060a9ca17043|tìtolo=Incuntru a a memòia de Felixe Casciùn|vìxita=2021-06-66|léngoa=IT}}</ref> • '''Festa patrunàle de San Miché''', u 29 de Setembre. • '''Festa de e castagne''' (o de e rustìe), i prìmmi de utùbre. == Vie de Cumünicasiùn == U teritòiu cumunale l'è culegàu cun Arbenga e Urmea grassie a a stradda pruvinsale SP216 (SP14 in tu tràttu savunese), c'a traversa tütta a valà du Pennavaire partendu da Arbenga pé culegàse cun a Còlla de Cravaüna e da chì a a stràdda statale 28, da còlla de Nava. U traffegu de e curiere u l'è servìu da l'asiènda de trasportu da [[Provinsa de Sann-a|Pruvinsa de Savuna]], TPL linea. == Nòtte == <references responsive="" /> == Àtri prugètti == {{Interprogetto}} [[Categorîa:Comûni da Region Piemonte]] malkyzgudwg6i8irosnusw93asm7xxn 10 17568 232302 232281 2022-08-25T20:10:39Z N.Longo 12052 agiornòu wikitext text/x-wiki <includeonly>[[File:{{{1}}}|{{#if:{{{2|}}}|{{{2}}}|20}}px|class=noviewer{{#ifeq:{{{link}}}|no|{{!}}link=}}|{{{3|}}}]]</includeonly><noinclude> {{Man}} {{TemplateData}} [[Categorîa:Template instruménti de layout]]</noinclude> fsluw6pi7tgzn1ha71fnewyyw6adxus 0 23969 232306 208215 2022-08-25T23:19:14Z 93.65.82.100 wikitext text/x-wiki [[Immaggine:Provincia di Parma-Stemma.svg|miniatura|155x155px|Stémma da Provinsa de Parma]] [[Immaggine:Parma mappa.png|miniatura|Màppa da Provinsa de Parma]] A '''Provinsa de Parma''' a gh'à 44 muniçipalitæ (comûni) e a l'è inta [[Emilia-Romagna|Region Emilia-Romagna]] in [[Italia]]. == Atri progètti == {{Interprogetto}} {{Contròllo de outoritæ}} [[Categorîa:Provinsa de Parma]] fdua6zjl3ait9xxhgb7yr0rx3a4evf8 10 30094 232303 2022-08-25T20:11:15Z N.Longo 12052 + td wikitext text/x-wiki <noinclude>{{TemplateData sottopagina}}</noinclude> <templatedata> { "description": "Quésto template o sèrve a inserî 'n'inmàgine picìnn-a inte 'na lìnia de tèsto, dêuviâ cómme 'n'icónn-a.", "params": { "1": { "label": "Tìtolo do file", "description": "O tìtolo do file sénsa o prefìsso \"File:\", \"Immaggine:\" o \"Image:\".", "type": "string", "required": true }, "2": { "label": "Dimensción do scìnbolo", "description": "Larghéssa in pixel do scìnbolo (sénsa ''px''). Prezénpio: 30, de default a l'é 20.", "type": "number", "required": false }, "3": { "label": "Descriçión do scìnbolo", "description": "Descriçión do scìnbolo, da fâ conparî a-o pasàggio do mouse in sce l'icónn-a.", "type": "string", "required": false }, "link": { "label": "Flag pe dizativâ o link", "description": "Conpilâ con \"no\" pe dizativâ o link de l'inmàgine.", "type": "string", "required": false } } } </templatedata> r2ssxiyj1x0peydfs50gcdw181kd2hu 10 30095 232304 2022-08-25T20:12:41Z N.Longo 12052 + man wikitext text/x-wiki Quésto template o sèrve a inserî 'n'inmàgine picìnn-a inte 'na lìnia de tèsto, dêuviâ cómme 'n'icónn-a. O vantàggio prinçipâ de quésto scistêma o l'é l'azónta ötomàtica da clàsse ''noviewer''. == Ûzo == <code><nowiki>{{Scìnbolo|nómmefile|larghéssa|descriçión|link=}}</nowiki></code> == Paràmetri == * Nómme do file: sénza a scrîta "File:", o l'é 'n paràmetro òbligatöio. * Larghéssa in pixel: de default a l'é de 20. * Descriçión: a scrîta ch'a conpâre a-o pasàggio do mouse e ch'a l'é dêuviâ cómme tèsto alternatîvo ascì. * <code>link</code> da conpilâ con "no" pe fâ scîe che l'iconétta a no se posse clicâ. == Ezénpi d'ûzo == {| class="wikitable" |- ! O còdice !! o restitoìsce |- | <nowiki>{{Scìnbolo|Flag of Genoa.svg}}</nowiki> || {{Scìnbolo|Flag of Genoa.svg}} |- | <nowiki>{{Scìnbolo|Flag of Genoa.svg|30}}</nowiki> || {{Scìnbolo|Flag of Genoa.svg|30}} |- | <nowiki>{{Scìnbolo|Flag of Genoa.svg||Bandêa de Zêna}}</nowiki> || {{Scìnbolo|Flag of Genoa.svg||Bandêa de Zêna}} |- | <nowiki>{{Scìnbolo|Flag of Genoa.svg|30|Bandêa de Zêna}}</nowiki> || {{Scìnbolo|Flag of Genoa.svg|30|Bandêa de Zêna}} |- | <nowiki>{{Scìnbolo|Flag of Genoa.svg|30|link=no}}</nowiki> || {{Scìnbolo|Flag of Genoa.svg|30|link=no}} |} == Template corelæ == * [[Template:Bandêa]] - template pe inserî 'na bandêa picìnn-a de 'n'entitæ giögràfica segoîa da 'n eventoâle wikilink * [[Template:Band]] - pe inserî 'na bandêa picìnn-a genérica * [[Template:M]] - template pe inserî di nùmeri segoîi da scìnboli e unitæ de mezûa <noinclude>[[Categorîa:Manoâli di template]]</noinclude> e1jqpudyeww3a57io6qpmlsy7q95t7u