Википедија
mkwiki
https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0
MediaWiki 1.39.0-wmf.26
first-letter
Медиум
Специјална
Разговор
Корисник
Разговор со корисник
Википедија
Разговор за Википедија
Податотека
Разговор за податотека
МедијаВики
Разговор за МедијаВики
Предлошка
Разговор за предлошка
Помош
Разговор за помош
Категорија
Разговор за категорија
Портал
Разговор за Портал
TimedText
TimedText talk
Модул
Разговор за модул
Gadget
Gadget talk
Gadget definition
Gadget definition talk
Историја на Македонија (1991 - денес)
0
902
4805253
4638503
2022-08-26T08:23:03Z
Bjankuloski06
332
/* Одбрана */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
{{Спојување|Историја на Македонија}}
[[Податотека:Flag of Macedonia.svg|мини|десно|300п|[[Знаме на Македонија|Знамето на Република Македонија]]]]
'''Самостојна, суверена и независна Република Македонија''' е конституирана со Декларацијата на Собранието на СРМ од [[15 јануари]] [[1991]] година, а определбата е потврдена на референдумот за самостојност и независност од [[8 септември]] [[1991]] година. Веднаш била признаена од повеќе земји. [[Бугарија]] прва ја признава новата држава на [[15 јануари]] [[1992]] година. [[Турција]], [[Русија]] и поранешните југословенски републики го направија истото. [[Србија]] воедно и [[СРЈ]] ја призна [[Македонија]] дури во 1996 година.
Од [[1990]] до [[2006]] година биле одржани четири парламентарни и исто толку претседателки избори. Прв претседател на државата (во два мандата) бил [[Киро Глигоров]]. Потоа [[Борис Трајковски]] <ref name="новамакедонија">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.novamakedonija.com.mk/NewsDetal.asp?vest=212101033381&id=9&prilog=0&setIzdanie=21908|title=Загинувањето на претседателот Борис Трајковски.|language=македонски|accessdate=2010-04-10|archive-date=2010-02-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20100217034655/http://www.novamakedonija.com.mk/NewsDetal.asp?vest=212101033381&id=9&prilog=0&setIzdanie=21908|url-status=dead}}</ref>. , а по неговата смрт бил избран [[Бранко Црвенковски]]. Актуелен претседател е [[Стево Пендаровски]]. Прв претседател на Владата на самостојна [[Македонија]] бил [[Никола Кљусев]], а потоа биле избирани [[Бранко Црвенковски]], [[Љупчо Георгиевски]], [[Хари Костов]], [[Владо Бучковски]] и [[Никола Груевски]].
Самостојноста Македонија се соочила со многубројни политички и економски проблеми. Многу од нив, како, на пример, спорот околу името, приемот во европските интеграции, вработеноста и др. не се решени ни до денес.
Во 2001 година доаѓа [[Конфликтот од 2001|конфликтот]] помеѓу македонските безбедносни сили со дел од [[Албанци во Македонија|албанската етничка заедница во Македонија]]. Научната мисла сè уште нема научно објаснување за тоа. Конфликтот не добил големи размери, но државата во економски и политички поглед ја вратил многу назад. Одредбите од т.н. [[Охридски рамковен договор|Рамковен договор]], потпишан на [[13 август]] [[2001]] година во [[Охрид]], со присуство и на претставници од меѓународната заедница, постепено бил имплементиран во измените на Уставот на Република Македонија и во нејзиното законодавство.
== Експертска влада ==
{{Историја на македонскиот народ}}
Први парламентарни, повеќепартиски избори на 11 ноември 1990 година. На 11 ноември 1991 година, Собранието го изгласа и [[Устав]]от на државата. Се конституира првото повеќепартиско [[Собрание на Република Македонија]], на [[20 март]] 1991 година беше избрана [[Влада на Република Македонија]] - експертска, на чело со [[Никола Кљусев]] како [[премиер|претседател на Влада]](за неа гласаа 83 пратеници, 17 беа против, а тројца воздржани), а Собранието го избра за претседател на Република Македонија го избра [[Киро Глигоров]], а за потпретседател на претседателот е избран [[Љубчо Георгиевски]]. Најбројна пратеничка група е беше групата на [[ВМРО ДПМНЕ]]. [[СДСМ]], [[Социјалистичка партија на Македонија|Социјалистичката партија]], [[Сојуз на реформски сили]], [[Партија за демократски просперитет|ПДП]], [[НДП]] и ВМРО ДПМНЕ се партии кои го сочинуваа пратеничкиот состав на Собранието во мандатниот период [[1990]]-[[1994]] година. Министер за внатрешни работи беше [[Јордан Мијалков]], кој загина во сообраќајна несреќа за која јавноста сметаше дека се случила под мистериозни околноти. На негово место дојде [[Љубомир Фрчкоски]], кој во владата на Кљусев, покрај [[Јане Миљовски]], [[Илија Андонов - Ченто]] и [[Алаетин Тоска]], беше министер без ресор. Димитров сам си поднесе оставка, бидејќи не се согласуваше со тогашниот владин предлог околу матичната и педагошката евиденција на [[албански јазик]] во образованието. Точно на [[Велигден]] 1992 година, Македонија монетарно се осамостои. Премиерот Кљусев од собраниската говорница ги презентираше пред целата јавност првите македонски [[пари]] - денари. [[Денар]]от беше пуштен во промет во неколку апоени. Името на македонската парична единица го даде [[МАНУ]]. Од битните, државотворни закони, тие денови беше донесен и Законот за одбрана. Владата на Кљусев изработи пакет економски реформи, но обидот за нивно спроведување пропадна, зашто Собранието тоа лето и изгласа недоверба на експертската влада на Кљусев. Глигоров го даде мандатот за формирање влада на најбројната партија во Парламентот, ВМРО-ДПМНЕ. Водачот на [[ВМРО-ДПМНЕ]] Љубчо Георгиевски му го врати мандатот. Глигоров потоа му го даде мандатот на СКМ-ПДП Петар Гошев, но и овој одби да формира влада. Тогаш шефот на државата му ја даде довербата на Бранко Црвенковски, односно, одново на СКМ-ПДП. Во 1992 година Владата на Кљусев поднесе оставка, а влада формира [[Бранко Црвенковски]] од [[СДСМ]].
== Влади на Бранко Црвенковски ==
Важно за него е дека од државотворните закони беа донесени: [[Закон за знамето и химната|Законот за знамето и химната]], кој набргу под притисок на [[Грција]] за знамето беше сменет, потоа Законот за државјанство на РМ, Законот за лична карта, Законот за преминот на државната граница и движењето во граничниот појас, Законот за движење и престој на странци, Закон за патните исправи на државјаните на РМ.
Освен за знамето и химната, наведениве закони се правеа во [[МВР]]. Оние што учествувале во нивното составување денеска се присетуваат дека тоа биле всушност законите од [[СФРЈ]], но само прилагодени на наши услови. Карактеристичен настан за овој мандат беше оставката што си ја поднесе министерот [[Антони Пешев]], откако на [[5 март]] [[1993]] година се сруши авион на "[[Палер]]" кај скопско [[Арачиново]], а потоа и на 20 ноември истата година падна авион на "[[Авиоимпекс]]" кај [[Охрид]]. Ова беше прва и последна оставка во шестгодишното владеење на владата на СДСМ, со премиерот Бранко Црвенковски.
Во 1994 година, пред вторите парламентарни избори се формираше Сојузот за Македонија, формиран од СДСМ, Либералната и Социјалистичката партија. Изборите ги бојкотираше најголемата опозициона партија ВМРО-ДПМНЕ, како и Демократската партија на [[Петар Гошев]], па така, на 19 ноември 1994 година беше инаугурирано новото Собрание со 58 пратеници од СДСМ, 29 од ЛП и 8 на СП, значи дури 95 пратеници од Сојузот. Останатите беа независни пратеници, како и од коалициите на помалите партии. За собраниски претседател одново беше избран водачот на ЛП [[Стојан Андов]].
[[Киро Глигоров]] беше избран за [[претседатели на Република Македонија|претседател на Републиката]] со мандат од 5 години. Изборна победа на парламентарните избори однесе [[Сојуз за Македонија|Сојузот за Македонија]] на чело со СДСМ.
Во Собранието влегоа и Социјалистичката партија, [[Либерална партија]], ПДП, НДП, [[Партија за целосна еманципација на Ромите|Партијата за целосна еманципација на Ромите]], [[Демократска партија на Турците|Демократската партија на Турците]] и назависни пратеници. [[СДСМ]] го предложи [[Бранко Црвенковски]] за мандатор, односно за претседател на Влада, во чија влада влегоа министри од СПМ, ЛП и ПДП.
Битно за овој мандат беше што беа донесени основните закони во правосудството - Законот за Републички судски совет, Законот за судовите, Законот за Јавното обвинителство, Закон за народниот правобранител, а се донесе и Законот за начинот на трансформацијата на општествената сопственост.
На 3 октомври 1995 година пред хотелот Бристол во Скопје се случи [[Атентат врз Киро Глигоров|атентатот врз претседателот Киро Глигоров]]. Тогашниот прв полицаец Фрчкоски, не поднесе оставка на функцијата, а во реконструкцијата што следеше по четири месеци, откако Либералната партија на [[Стојан Андов]] излезе од Сојузот за Македонија и ја растури коалицијата, замина на чело на дипломатијата.
Во [[1996]] година се одржуваат [[локални избори|локалните избори]], граѓаните избираа градоначалници на општините и Градот [[Скопје]] и советници на општините и Градот Скопје.
Во 1996 година се донесоа Законот за локална самоуправа и Законот за територијална поделба на Македонија. Од поважните, државотворни закони, фали уште Законот за грб, кој до денеска сè уште не е донесен. Во 1997 година се случуваат финанскиско-корупциските скандали со "октоподите" и експлозијата врзана со пропаѓањето на пирамидалните штедилници на чело со [[ТАТ]], и Црвенковски на 29 мај прави нова, последна реконструкција во тогашното шестгодишно владеење.
== Влада на ВМРО ДПМНЕ ==
Во [[1998]] година се одржуваат третите по ред парламентарни избори на кои изборна победа однесе ВМРО ДПМНЕ.
На октомвриските избори во 1998 година, ВМРО-ДПМНЕ на Љубчо Георгиевски извојува голема победа. 49 пратеници влегоа во Парламентот. Премиерот Георгиевски формираше коалициона влада со водачите на ДА, [[Васил Тупурковски]], и на ДПА, [[Арбен Џафери]]. Бројот на ресорните министерства се зголеми на 20, плус четири безресорни.
Во Собранието влегоа [[Демократска алтернатива]], СДСМ, Коалицијата ПДП-А - НДП (односно [[Демократска партија на Албанците|Демократската партија на Албанците]], ПДП, [[Сојуз на Ромите|Сојузот на Ромите]], СПМ. За претседател на Владата е избран [[Љубчо Георгиевски]].
Георгиевски по неколку месеци го менува малку составот на кабинетот. На местото на Чадо го назначува [[Михајло Толевски]], Џабирски си оди, доаѓа [[Марјан Ѓорчев]] во земјоделието, а се укинува едно безресорно место - си заминува [[Ѓорѓи Наумов]]. Пред Нова година, Георгиевски во 1999 година ја направи третата реконструкција на кабинетот. Го разреши Трајанов, а на негово место, на чело на МВР, ја постави [[Доста Димовска]].
Со победата на ВМРО-ДПМНЕ и ДА, во МНР седнува алтернативецот [[Александар Димитров]], препознатлив со признавањето на [[Тајван]].
Во 1999 година се одржаа претседателските избори на кои за претседател на Републиката беше избран [[Борис Трајковски]]. Во [[2000]] година се одржаа локалните избори. Во 2004 година по трагичната смрт на претседателот Борис Трајковски се одржаа претседателски избори, а за претседател е избран [[Бранко Црвенковски]].
== Војна ==
Кон крајот на [[февруари]] [[2001]] пука во [[Танушевци]], Македонија влегува во војна со албански терористи од [[Косово]] и од Македонија. На [[13 мај]] [[2001]], со посредство на меѓународната заедница, во ресторанот на Пантелејмон на [[Водно]], се формира влада за национален спас, [[широка коалиција]], во која влегуваат сите парламентарни партии. ДА е надвор од таа влада, зашто ја напуштаат постепено сите пратеници и влегуваат во новоформирани помали партии. СДСМ влегува со двајца министри и еден потпретседател на владата, ПДП со министер и вице-премиер, ЛДП и ВМРО-вистинска со еден министер. [[Љубе Бошкоски]] станува министер за внатрешни работи, а [[Доста Димовска]] оди за вице-премиер. Набргу СДСМ и ЛДП излегуваат од широката коалиција, а на нивно место влегуваат доскорешните алтернативци - Нова демократија.
== Одбрана ==
На идеја на претседателот Борис Трајковски, се иницираат расправите за потребата од единствена национална стратегија во областа на безбедноста.
Македонија излезе единствена од СФРЈ без војна, но исто така, остана и без целосното оружје и опрема што [[ЈНА]] ја имаше во земјата. Избегувајќи ги конфликтите, тогашниот претседател Глигоров ја остави ЈНА се да изнесе од Македонија, одејќи на варијантата дека на земјата можеби не и е потребна армија, и дека треба целосно да се демилитаризира. Во тоа време, уште се талкаше во дискусиите дали да се формира македонската армија, или, да се браниме со таканаречената ''[[политика на еквидистанца]]'', исти односи со сите соседи, што би ја спречило можноста за војна. Ситуацијата малку мрдна со добивањето на околу стотината тенкови Т-55 на подарок од [[Бугарија]], кои го истераа главниот товар на војната, во времето кога минситер за одбрана беше Никола Кљусев.
Македонија набави хеликоптери, авиони и тенкови од [[Украина]], што подоцна беше запрено и од централата на НАТО и од самата Украина.
Главниот дел од создавањето на денешниот армиски арсенал, дојде во времето на министерувањето на Љубен Пауноски, кога и се интензивираа контактите со [[НАТО]].
== Извори ==
{{наводи}}
== Поврзано ==
* [[Влади на Република Македонија]]
* [[Социјалистичка Република Македонија]]
== Надворешни врски ==
* [http://novini.mk/page/archive.html Архива на статии од странските весници за Македонија и Македонците] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120221011914/http://novini.mk/page/archive.html |date=2012-02-21 }}
* [http://www.vest.com.mk/default.asp?id=42396&idg=3&idb=638&rubrika=Revija За 11 години 231 министер во 12 влади,] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070929091416/http://www.vest.com.mk/default.asp?id=42396&idg=3&idb=638&rubrika=Revija |date=2007-09-29 }} Вест
[[Категорија:Историја на Македонија| ]]
[[Категорија:Историја на Македонија (1991-денес)]]
ti39mqccxt4lqe707u6pyydr6lh9nda
Ракомет
0
1201
4805293
4663133
2022-08-26T08:50:53Z
Bjankuloski06
332
/* Потекло и развој */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox sport
| name = Ракомет
| equipment = Топка и голови
| venue = Затворен простор
| image = SAP Arena Handball ausverkauft.jpg
| imagesize = 300px
| caption =Ракометен натпревар на [[САП арена|САП Арена]] во [[Манхајм]], [[Германија]]
| union = [[Меѓународна ракометна федерација|ИХФ]]
| nickname =
| first = Кон крајот на 19 век во [[Данска]]. Пронајден од Николај Ернст во 1897 година во [[Ниборг]].
| registered = > 27 милиони (2016)<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.olympic.org/athlete365/es/noticias/8-things-you-didnt-know-about-handball/|title=8 Things You Didn't Know About Handball|date=2016-06-10|website=Olympics|publisher=[[International Olympic Committee|IOC]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20180719152012/https://www.olympic.org/athlete365/es/noticias/8-things-you-didnt-know-about-handball/|archive-date=2018-07-19|url-status=live|access-date=2018-07-19}}</ref>
| contact = Да (фронтален)
| team = 7 од секоја екипа (вклучувајќи го голманот)
| mgender = одделни натпревари
| category = [[Екипен спорт]], [[спорт со топка]]
| obsolete =
| olympic = Дел од [[Летни олимписки игри 1936|Летната олимписка програма]] во 1936 година.<br />Демонстративен на ЛОИ 1952.<br />Вратен на [[Летни олимписки игри 1972|Летните олимписки игри 1972]].
| paralympic =
| IWGA = Ракомет на плажа: [[Светски игри 2001|2001]]{{snds}}денес )
}}
[[File:Highlights Day 1 - 22nd World University Handball Championship 2014 - Guimares - Fisu.webm|thumb|Ракометен натпревар]]
'''Ракомет''' (познат и како '''тимски ракомет''', '''европски ракомет''' или '''олимписки ракомет''')<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.thecanadianencyclopedia.com/index.cfm?PgNm=TCE&Params=A1ARTA0007895|title=Team Handball|last=Barbara Schrodt|date=6 October 2011|work=The Canadian Encyclopedia|publisher=Historica-Dominion Institute|accessdate=2019-11-30|archive-date=2012-09-19|archive-url=https://archive.today/20120919043404/http://www.thecanadianencyclopedia.com/index.cfm?PgNm=TCE&Params=A1ARTA0007895|url-status=dead}}{{Мртва врска|date=January 2019}}</ref> — екипен [[спорт]] со [[топка]], во кој се натпреваруваат две екипи по седум натпреварувачи (шест играчи плус еден [[голман]]) чија цел е да се постигне повеќе голови од противникот со рака. Стандарден натпревар се состои од два периода од 30 минути, а екипата која постигнала повеќе голови, победува во натпреварот.
Современиот ракомет се игра на терен кој е широк 40 метри, а е долг 20 метри, со гол на средина на секој крај од теренот. Головите се опкружени со зона од 6 метри каде што е дозволен пристап само на одбранбениот голман. Головите мора да бидат постигнати со фрлање на топката надвор од зоната. Спортот обично се игра во затворено, но варијантите на отворено постојат во форма на теренски ракомет и чешки ракомет (кои во минатото биле почести) и [[ракомет на плажа]]. Играта е брза и обично се постигнуваат многу погодоци: професионалните тимови обично постигнуваат меѓу 20 и 35 голови на секоја страна, иако помалкуте погодоци не биле невообичаени до пред неколку децении. Дозволен е контакт со тело кога бранителите се обидуваат да ги спречат напаѓачите да се приближат кон противничкиот гол. Не е дозволена заштитна опрема, но играчите може да носат меки заштитни ленти, влошки и штитници за уста.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.handbal.nl/userfiles/Scheidsrechters/170801_Clarifications_equipment_IHF.pdf|title=IHF Rules of the Game: Regulations on Protective Equipment and Accessories|publisher=Nederlands Handbal Verbond|accessdate=3 January 2019|archive-date=2019-01-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20190103210418/https://www.handbal.nl/userfiles/Scheidsrechters/170801_Clarifications_equipment_IHF.pdf|url-status=dead}}</ref>
Играта била кодифицирана на крајот на [[19 век]] во [[Данска]]. Современиот пакет правила бил објавен во [[1917]] година во [[Германија]] и оттогаш правилата имале неколку ревизии. Првите меѓународни игри се одиграле според овие правила за мажи во [[1925]] година и за жени во [[1930]] година. Машкиот ракомет за првпат се играл на [[Летни олимписки игри 1936|Летните олимписки игри]] во [[Летни олимписки игри 1936|1936 година]] во [[Берлин]] на отворено, а следниот пат на [[Летни олимписки игри 1972|Летните олимписки игри]] во [[Летни олимписки игри 1972|1972 година]] во [[Минхен]] во затворен простор, и оттогаш е [[Олимписки спортови|олимписки спорт]]. Женскиот ракомет бил додаден на [[Летни олимписки игри 1976|Летните олимписки игри]] во [[Летни олимписки игри 1976|1976 година]].
[[Меѓународна ракометна федерација|Меѓународната ракометна федерација]] била формирана во [[1946]] година и од [[2016]] година има 197 федерации-членки.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ihf.info/TheIHF/MemberFederations/tabid/161/Default.aspx|title=Member Federations|publisher=International Handball Federation|accessdate=2019-11-30|archive-date=2018-11-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20181112101244/http://www.ihf.info/TheIHF/MemberFederations/tabid/161/Default.aspx|url-status=dead}}</ref> Спортот е најпопуларен во земјите на континентална Европа, чии земји ги освоиле сите медали на [[Светско првенство во ракомет за мажи|светските првенства]] за [[Светско првенство во ракомет за мажи|мажи]] од 1938 година. На женските светски првенства само две неевропски земји ја освоиле титулата: [[Јужна Кореја]] и [[Бразил]]. Играта исто така ужива популарност во [[Источна Азија]], [[Северна Африка]] и делови од [[Јужна Америка]] .
== Потекло и развој ==
[[Податотека:Stamps_of_Germany_(DDR)_1972,_MiNr_1757.jpg|мини| Поштенски печат од [[Источна Германија]] на кој се прикажува ракометот на Олимпијадата во 1972 година]]
Постојат докази за античките римски жени кои играле верзија на ракомет наречен ''expulsim ludere''. Постојат записи за ракометни игри во средновековна [[Франција]] и меѓу Инуитите во [[Гренланд]], во [[Среден век|средниот век]]. До 19 век, имало слични игри на ''Хандболд'' од [[Данска]], ''хазена'' во [[Чешка]], ''ракомет'' во [[Украина]] и ''торбол'' во [[Германија]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.hand-ball.org/historia/|title=Handball History : HAND-BALL.ORG|last=Serinex.NET|first=SegaAlex in|work=www.hand-ball.org|accessdate=28 November 2017}}</ref>
Денешната ракометна екипна игра била кодифицирана на крајот на [[19 век]] во северна [[Европа]]: пред сè во [[Данска]], [[Германија]], [[Норвешка]] и [[Шведска]]. Првиот пишан сет на тимски ракометни правила бил објавен во [[1906]] година од данскиот учител по фискултура, поручник и олимписки медалист [[Холгер Нилсен]] од граматичката школа Ордуп, северно од [[Копенхаген]]. Современиот пакет правила бил објавен на [[29 октомври]] [[1917]] година од [[Макс Хајсер]], [[Карл Шеленц]] и [[Ерих Кониг]] од [[Германија]]. По [[1919]] година, овие правила ги подобрил Карл Шеленц. Првите меѓународни игри се играле според овие правила, помеѓу [[Машка ракометна репрезентација на Германија|Германија]] и Белгија во машка конкуренција во 1925 година и помеѓу Германија и Австрија во женска конкуренција во 1930 година.
Во 1926 година, Конгресот на Меѓународната федерација за аматерска атлетика номинирал комитет за изготвување меѓународни правила за екипниот ракомет. Меѓународната аматерска ракометна федерација била формирана во [[1928]] година, а подоцна [[Меѓународна ракометна федерација|Меѓународната ракометна федерација]] била формирана во [[1946]] година.
Машкиот екипен ракомет се играл на [[Летни олимписки игри 1936|Летните олимписки игри]] во [[Летни олимписки игри 1936|1936 година]] во [[Берлин]]. Во текот на следните неколку децении, ракометот во затворен простор доживеал голема популарност и посебно се развил во скандинавските земји. Спортот повторно се појавил на светската сцена како екипен ракомет за [[Летни олимписки игри 1972|Летните олимписки игри]] во [[Летни олимписки игри 1972|1972 година]] во [[Минхен]]. Женскиот екипен ракомет бил додаден на [[Летни олимписки игри 1976|Летните олимписки игри]] во [[Летни олимписки игри 1976|1976 година]] во [[Монтреал]] . Поради својата популарност во регионот, земјите од Источна Европа станале доминантна сила во спортот кога тој повторно бил воведен.
[[Меѓународна ракометна федерација|Меѓународната ракометна федерација го]] организирала машкото светско првенство во 1938 година и на секои четири (понекогаш три) години од Втората светска војна до 1995 година. Од светското првенство во 1995 година во Исланд, турнирот се одржува на секои две години. Женското светско првенство се одржува од 1957 година. ИХФ организира и женски и машки јуниорски светски првенства. До јули 2009 година, ИХФ навела 166 федерации членки со приближно 795,000 екипи и 19 милиони играчи.
== Правила ==
Правилата се утврдени во сетот на правила на IHF.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ihf.info/upload/Manual/IHF_STATUTS_CHAP_9A_GB.pdf|title=The official Handball rules (PDF)|date=|format=PDF|accessdate=30 July 2012|archive-date=2017-05-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20170517122602/http://www.ihf.info/upload/Manual/IHF_STATUTS_CHAP_9A_GB.pdf|url-status=dead}}</ref>
=== Резиме ===
Две екипи од седум играчи (шест играчи на теренот плус еден голман) го преземаат теренот и се обидуваат да постигнат погодоци со фрлање на топка во голот на противничкиот тим. При ракувањето со топката, играчите подлежат на следниве ограничувања:
* По приемот на топката, играчите можат да ја предадат, да ја држат во своја сопственост или да ја стрелаат топката кон противничкиот гол.
* Ако ја поседуваат топката, играчите мора да дриблизираат (слично на кошаркарското дриблинг ), или можат да направат најмногу три чекори до три секунди во исто време без дриблинг.
* Ниту еден напаѓач или одбранбен играч освен одбранбениот голман не смее да ја допира зоната на голманот (во растојание од шест метри од голот). Удар или додавање во областа на голот е валиден ако е завршен ''пред да се допре подот од страна на играчот''. На голманите им е дозволено да излегуваат надвор од нивната зона, но не им е дозволено да ја преминат половината на теренот со топката во своите раце.
* Топката може да не биде предадена на голманот кога тие се позиционирани во зоната на голманот.
Забележителни можности за постигнување може да се појават кога напаѓачките играчи скокаат во областа на зоната од шест метри. На пример, напаѓачки играч може да фати пас додека се наоѓа во внатрешноста на зоната, а потоа да шутира или да помине пред да го допре подот. .
=== Терен ===
[[Податотека:Handball_field_en.svg|мини|Шематски дијаграм на игралиште за ракомет]]
[[Податотека:Rukometno_igralište_kod_Macanovog_doma,_Čakovec.2.jpg|мини|Надворешно игралиште за ракомет]]
Ракометарот се игра на терен односно игралиште кое има правоаголна форма со димензии од 40 метри должина и 20 метри ширина, и се состои од два голмански простора и поле за игра. Головите од двете страни се опкружени со скоро полукружна област, наречена зона, дефинирана со линија од шест метри од голот. Испрекинетата полукружна линија од девет метри од голот ја означува линијата за слободни фрлања. Секоја линија на теренот е дел од областа што ја опфаќа. Ова подразбира дека средната линија припаѓа на двете половини во исто време.
==== Голови ====
Головите се поставени во средината на секоја од двете надворешни гол линии. Тие мора да бидат безбедно зацврстени или на подот или на ѕидот зад себе. Внатрешната височина на головите изнесува 2 метри, а широчината изнесува 3 метри. Стативите на голот се поврзани со една хоризонтална пречка. Задната страна на стативите на голот треба да биде во иста линија со задниот раб на гол линијата. Стативите и пречките на головите мора да бидат во квадратна форма со широчина од 8 сантиметри. Трите страни, кои се видливи од игралиштето, мора да бидат обоени со две различни бои, кои пак мора да се разликуваат од позадината на голот. Боите на двата гола мора да бидат исти. Секој гол мора да има мрежа. Мрежата мора да се прицврсти на таков начин што топката фрлена во голот да не го напушта или поминува во нормални околности. Доколку е потребно, втората мрежа може да се залепи на задниот дел од мрежата однатре.
Сите линии на игралиштето се во целост составен дел од просторот што го опкружуваат. Гол линиите треба да бидат широки 8 сантиметри меѓу стативите на голот, додека сите остантаи линии треба да бидат широки 5 сантиметри. Две полиња на игралиштето наместо со линија може да се одделат со различни бои на полињата.
==== Голмански простор====
Голманскиот простор се означува со линија на голманскиот простор. Оваа област е обележана од две четвртински кругови со полупречник од шест метри околу крајните агли на секоја статива и една линија за поврзување паралелно со голот. Едната линија е долга 3 метри и се наоѓа директно пред голот, и истата е паралелна со гол линијата и е оддалечена 6 метри од неа (мерено од задниот раб на гол линијата до предниот раб на линијата од голманскиот простор). Другата линија е две четвртини од кругот, секоја со полупречник од 6 метри (мерено од задниот внатрешен агол на стативите на голот), кои ја поврзуваат линијата долга 3 метри со надворешните гол линии.
Само во одбраната на голманот е дозволен пристап во овој простор. Како и да е, играчите можат да ја фатат и допрат топката во воздухот во неа сè додека играчот го започнува скокот надвор од зоната и ја ослободува топката пред да падне на подот (слетувањето во рамките на периметарот е дозволено во овој случај сè додека топката не биде ослободена). Ако играчот без топка ја допре земјата во рамките на периметарот на зоната, или линијата околу периметарот, тој мора да го преземе најдиректниот пат од него. Меѓутоа, доколку играчот ја мине зоната во обид да добие предност (на пример за да изгради подобра позиција), неговата екипа ја губи топката според правилата. Слично на тоа, повреда во зоната од одбранбен играч се казнува единствено доколку го стори тоа за да се добие предност во одбраната.
==== Простор за замена ====
Надвор од еден долг раб на полето за играње од двете страни на средната линија се наоѓаат простор за замена за секоја екипа. Просторот обично ги содржи клупите како можност за седење. Клупите за резервни играчи, а со тоа и „посебна тренерска зона” (простор за водење на екипата), почнува на оддалеченост од 3,5 метри од линијата на центарот. Никакви предмети не може да се ставаат покрај аут линијата пред клупите за резервни играчи (најмалку 8 метри од линијата на центарот).
Само играчите и службените претставници на екипите што се внесени во записникот имаат право да се наоѓаат во просторот за замена. Претставниците на екипите во просторот за замена мора да бидат облечени во спортска опрема или во цивилна гардероба. Службените претставници мора да бидат облечени во боја различна од бојата на играчите од противничката екипа. Ако пред натпреварот се прекршат правилата во врска со просторот за резервните играчи, натпреварот нема да почне додека не се средат неправилностите. Ако прекршоците се случат за време на натпреварот, истиот нема да продолжи по првото прекинување, додека не се средат работите. Официјалните претставници на екипите имаат право и должност да ја водат и да раководат со нивната екипа за време на натпреварот во фер и спортски дух, во рамките на правилата. Во принцип, тие треба да седат на клупата за резервни играчи. Сепак, претставниците може да се движат внатре во „тренерската зона”. „Тренерска зона” е простор непосредно пред клупите и доколку тоа е можно непосредно позади клупите. Движењето и позиционирањето во „тренерската зона” е дозволено со цел на давање на тактички совети и укажување на медицинска помош. Во принцип само на еден официјален претставник му е дозволено да стои во одреден момент.На еден претставник на екипата му е дозволено на момент да ја напушти “тренерската зона” кога сака да го предаде зелениот картон и да побара тајм-аут.
Официјални лица на екипата, заменици и суспендирани играчи мора да чекаат или да се наоѓаат во оваа област. Областа секогаш се наоѓа на истата страна каде се наоѓа сопствената статива на екипата. За време на полувремето, овие области ги заменуваат двете екипи. Секој играч што влегува или ја напушта играта мора да ја премине линијата за замена, која е дел од страничната линија и се протега на 4.5 метри од средната линија до страната на тимот.
=== Времетраење ===
[[Податотека:Team_Time_Out_Handball.jpg|алт=|мини|Ракометари на пауза]]
Стандарден натпревар има две 30-минутни полувремиња со пауза од 10 до 15 минути. На полувремето, екипите се префрлаат на страната на противникот, а истото го прават и со клупите. За младите, должината на полувремето е намалено за 25 минути на возраст од 12 до 15 години и 20 минути на возраст од 8 до 11 години; иако националните федерации на некои земји може да се разликуваат во нивното спроведување од официјалните упатства. И во двата случаи одморот на полувремето трае 10 минути.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ihf.info/files/Uploads/NewsAttachments/0_New-Rules%20of%20the%20Game_GB.pdf|title=Rules of the Game|accessdate=2019-12-01|archive-date=2018-11-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20181123135111/http://www.ihf.info/files/Uploads/NewsAttachments/0_New-Rules%20of%20the%20Game_GB.pdf|url-status=dead}}</ref>
Доколку победникот во одреден натпревар (на пример на некој турнир) мора да се донесе а по истекот на регуларното време, резултатот е нерешен, тогаш следуваат две продолженија од по пет минути и со едноминутна пауза по крајот на првото продолжение. Доколку и по крајот на овие две продолженија не е решен победникот, тогаш натпреварот се решава со изведување на пенали. Ако изведувањето на пенали се користи за да се одреди победникот, право на учество имаат играчите кои не биле исклучени на 2 минути, или дисквалификувани. Секоја екипа одредува 5 играчи. Овие играчи ги изведуваат ударите од 7 метри еден по еден, наизменично со играчите од противничката екипа. Екипите не се обврзани однапред да го утврдат редоследот на изведувачите. Голманите можат да се бираат и заменуваат помеѓу играчите кои имаат право да учествуваат. Играчите можат да бидат и изведувачи на седум метри и голмани. Судиите одлучуваат кој гол ќе се користи. Судиите фрлаат паричка (ждребка), и екипата која го добила ждребот, избира дали ќе изведува седмерци прва или втора. Спротивна постапка се применува за преостанатите изведувања на седум метри, доколку тие мора да продолжат, бидејќи резултатот останал нерешен после пет наизменично изведени седум метри. За продолжение, секоја екипа ќе именува пет играчи. Победникот се утврдува во оној момент, кога една екипа ќе се здобие со гол предност, а да двете екипи извеле ист број на седмерци. Играчите можат да бидат исклучени за понатамошно учество на изведувањето на седум метри во случај на грубо или неспортско однесување. Доколку тоа се однесува на играчот кој е во групата на изведувачи на седум метри, екипата ќе мора да одреди друг изведувач.
Судиите може да бараат ''тајмаут'' според нивното дискреционо право; типични причини се повреди, суспензии или чистење на подот. При пеналите, екипите имаат право на промена на голманот.
Од [[2012]] година, екипите можат да повикаат 3 тајм-аути по натпревар (до два на полувреме), кои траат по една минута секој од нив. Ова право може да биде искористено само од екипата што ја поседува топката. Претставниците на тимот мора да покажат зелен картон на бирото на записничарите. Записничарот на времето потоа веднаш ја прекинува играта со звук на акустичен сигнал и го запира времето. Пред 2012 година, на тимовите им било дозволено само еден тајмаут на полувреме.
Прекршоците за време на тајм–аутот имаат исти последици како и прекршоците за време на натпреварот. Судиите во начело, одлучуваат кога треба да се сопре часовникот кога ќе досудат тајм–аут и кога ќе се продолжи натпреварот. Во случај да тајм-аутот е задолжителен, кога играта е прекината со свиреж на мерачот на време или делагатот, мерачот на време задолжително го запира мерењето на времето веднаш, без чекање на потврда од судиите. Продолжувањето на натпреварот по тајм-аутот секогаш мора да се означи со свиреж.
=== Судии ===
[[Податотека:Kronau-Oestringen.jpg|250п|десно|thumb|Судиите (сини дресови) ги задржуваат двата тима меѓу нив.]]
[[Податотека:2-minutes-suspension-handball.jpg|250п|десно|thumb|Судијата покажува исклучување од 2 минути.]]
На секој натпревар судат по двајца судии со еднакви овластувања. На нив им помагаат мерач на време и записничар. Судиите го контролираат однесувањето на играчите и официјалните лица од моментот на нивното доаѓање на местото на одигрување на натпреварот до заминување од истото. Судиите се одговорни за проверка на теренот за игра, головите, и топките пред почеток на натпреварот. Судиите одлучуваат со која топка ќе се игра, утврдуваат дали двете екипи се присутни, дали играчите носат соодветна спортска облека. Тие го проверуваат записникот и опремата на играчите, треба да се погрижат да бројот на играчите и претставниците на екипите на клупата за резервни играчи се во рамките на утврдениот лимит, и го утврдуваат присуството и идентитетот на „одговорниот претставник на екипата“ за секоја екипа. Доколку еден од судиите не е во состојба да го доврши натпреварот, другиот судија сам продолжува да го води натпреварот.
Некои национални тела дозволуваат натпревари со само еден судија во посебни случаи. Ако двајцата судии досудат прекршок, а судиите досудат различни прекршоци за тоа која екипа треба да ја поседува топката, тогаш важи заедничката одлука што ќе ја донесат по меѓусебна консултација. Доколку не успеат да донесат заедничка одлука, тогаш ќе преовладее мислењето на судијата во поле. Пред да се консултираат, судиите мора задолжително да досудат тајм-аут. По консултацијата, судиите даваат јасен сигнал со рака и играта продолжува по сигналот со свиреж <ref>Official rules, rule 17:11</ref>. Нивните пресуди се конечни и можат да се обжалат доколку ако не се во согласност со правилата.
Црните дресови се првенствено наменети за судиите. Судиите се позиционираат на таков начин што играчите на тимот се ограничени меѓу нив. Тие стојат дијагонално усогласени така што секој може да набудува една странична линија. Во зависност од нивните позиции, едниот се нарекува ''судија на теренот,'' а другиот ''судија на голот'' . Овие позиции автоматски ја вклучуваат насоката на топката. Тие физички ги разменуваат своите позиции приближно на секои 10 минути (долга размена) и менуваат страни на секои пет минути (кратка размена).
Кога ќе досудат слободно фрлање или аут, судиите мора веднаш да го покажат правецот во кој треба да се изведе фрлањето. После тоа, во зависност од дадената ситуација, треба да се покаже пропишаниот сигнал со рака со кој се сигнализира и нагласува кога досудуваат казна за некој играч. Ако е потребно да ја објаснат причината за досуденото слободно фрлање или удар од 7 метри, тогаш судиите може да дадат сигнал со рака само заради давање информации. ИХВ дефинира 18 рачни сигнали за брза визуелна комуникација со играчи и службени лица. Сигналот за предупредување е придружуван од жолт картон.<ref>Official rules, hand signal 16:2</ref> Дисквалификацијата за натпревартот се означува со црвен картон,<ref>Official rules 16:7</ref> проследено со сина карта, доколку дисквалификацијата ќе биде придружена со извештај.<ref>Official rules 16:8</ref> Судиите исто така користат свирежи за да укажат на прекршувања или за повторно да продолжи натпреварот.
Судиите поседуваат свој бележник и џебен часовник на кои запишуваат формални работи како што се следење на головите и суспензиите, или започнување и запирање на времето, соодветно. Тие, исто така, внимаваат на клупите и ги известуваат судиите за грешките при замените на играчите. Нивното биро се наоѓа помеѓу двете области за замена.
=== Други лица===
Мерачот на време е одговорен за времто за игра, за тајм-аутите и за времето на исклучените играчи. Записничарот е одговорен за записникот, за внесувањето на имињата на играчите во записникот, за запишување на имињата на играчите кои ќе пристигнат откако почнал натпреварот и влегување на играчите кои немаат право да настапат .Другите задолженија, како контрола на бројот на играчите и претставниците на екипите на клупа за резервни играчи, како и излегувањето и влегувањето на резервните играчи, се сметаат како заедничка одговорност. Обично само мерачот на време може да го прекине натпреварот кога е тоа потребно. Ако во салата семафорот не е во функција, тогаш мерачот на време мора да ги информира одговорните претставници на екипите за тоа колку време од натпреварот е одиграно и уште колку време останува, особено по тајм-аутите.
=== Играчи на тимот, замени и службени лица ===
Секој тим се состои од седум играчи на теренот и седум играчи на замена на клупата. Еден играч на теренот мора да биде назначен како голман, разликувајќи се во облеката од останатите играчи на теренот. Замената на играчи може да се направи во кој било број и во кое било време во текот на играта. Размената се одвива преку линијата на замена. Не е потребно претходно известување за судиите.
Некои национални тела, како што е Германската ракометна федерација, дозволуваат замена во помлади тимови само кога екипата има посед на топка или за време на тајмаут. Ова ограничување е со цел да се спречи раната специјализација на играчите за напад или одбрана.
==== Играчи на теренот ====
На играчите на терен им е дозволено да ја допираат топката со било кој дел од нивното горно тело, вклучувајќи го и коленото. Како и во неколку други тимски спортови, се прави разлика помеѓу фаќање и дриблинг . Играчот кој ја поседува топката може да стои во мирување само три секунди и може да направи само три чекори. Потоа, тие мора или да стрела кон голот, или да ја додаде топката. Правењето на повеќе од три чекори во секое време се смета за прекршок и резултира со одземање на топката. Играчот може да дрибла онолку пати колку што сака (иако, бидејќи поминувањето е побрзо, тоа е најпосакуваниот метод на напад), сè додека во текот на секој дриблинг, раката контактира само со горниот дел од топката. Откако ќе започне со своето дриблење, играчот има право на уште три секунди или три чекори. Топката мора да се пренесе или шутира, бидејќи понатамошното држење или дриблинг ќе резултира со ''двојно водење на топката, кое пак претставува прекршок и одземање на топката во корист на противничката екипа''. Носењето на топката во зоната од шест метри резултира со посед на топка од голманот.
==== Голман ====
Само на голманите им е дозволено да се движат слободно во рамките на периметарот на голот, иако не можат да го преминат периметарот на зоната од 6 метри, додека ја поседуваат топката. Во зоната, им е дозволено да ја допираат топката со сите делови од нивните тела, вклучувајќи ги и нозете, а когаќе излезат од одбранбената зона, и за нив важат истите правила како и за играчите. Голманите може да учествуваат во нормалната игра на своите соиграчи. Тие може да бидат заменети со редовен играч на теренот доколку нивниот тим избере да ја користи оваа тактика. Претходно, според старите правила, играчот кој го заменуваше голманот на теренот; мораше да облече посебна мајца за да биде идентификуван како таков. Таа мораше да биде еднаква по боја и форма со дресот на голманот, за да се избегне забуна. Промена на правилото со цел да се направи играта поофанзивна сега им дозволува на секој играч да се замени со голманот. Новото правило наликува на онаа што се користи во хокеј на мраз. Ова правило за првпат се користело на Женското светско првенство во декември 2015 година а во машка конкуренција било воведено на Светското првенство во 2016 година. На Олимписките игри овие правила за првпат биле воведени на Олимпијадата во Рио во 2016 година..
Ако кој било голман ја исфрли топката над надворешната гол линија, неговиот тим останува во посед на топката, за разлика од другите спортови како [[фудбал]]от . Голманот ја продолжува играта со додавање во рамките на зоната. Преминувањето кон сопствениот голман резултира во одземање на топката. При изведување на пенал, фрлањето на топката кон главата на голманот кој не се движи ризикува директна дисквалификација („црвен картон“).
Надвор од сопствената Д-зона, голманот се третира како актуелен играч на теренот и мора да ги следи правилата кои важат за играчите на теренот. Голманот може да не се врати во својата зона со топката.
==== Претставници на тимот ====
На секоја екипа е дозволено да има максимум четворица претставници на тимот кои седат на клупите. Официјален е секој кој не е ниту играч ниту замена. Еден службеник мора да биде назначен претставник кој обично е [[Тренер|менаџер]] на [[Тренер|тимот]]. Од 2012 година, претставниците можат да повикаат до 3 тајм-аути (најмногу два за едно полувреме), и може да се обратат до записничарот или судиите; Според старите правила, за едно полувреме една екипа имала право на еден тајм-аут. Другите службеници обично ги вклучуваат [[лекар]]и или останати менаџери. Ниту еден службеник не смее да влезе во игралиштето без дозвола на судиите. На претставниците на една екипа не може да се даде повеќе од една опомена. Судиите ќе покажат опомена на претставникот кои направил прекршок, покажувајќи му жолт картон со крената рака. Кога судиите ќе изречат суспензија на 2 минути на еден претставник на екипата во согласност со правилата, претставникот може да остане на клупата за резервни играчи и да продолжи да ја врши својата функција, но сепак, неговата екипа ќе игра 2 минути со играч помалку на теренот. Но, доколку претставникот биде дисквалификуван до крајот на натпреварот, тој мора веднаш да ја напушти клупата за резервни играчи. По напуштањето на теренот, претставникот на екипата не смее да имаат никаков контакт со екипата.
=== Топка ===
[[Податотека:Handball_the_ball.jpg|мини|Ракометна топка со големина III]]
Топката е сферична и мора да биде изработена од кожа или синтетички материјал. Не е дозволено да има сјајна или лизгава површина. Бидејќи топката е наменета со неа да се управува со една рака, нејзините официјални големини варираат во зависност од возраста и полот на екипите што учествуваат. За секој натпревар мора да има најмалку две топки кои може да се користат. За време на натпреварот резервните топки мора да бидат на записничка маса. Топките мора да одговараат на барањата изнесени во правилата. Судиите решаваат кога треба да се игра со резервна топка. Во таков случај, судиите треба брзо да ја внесат резервната топка во игра, за да се минимизираат прекините во играта и за да се избегнат тајм-аути.
{|class="wikitable"
|-
!scope="column"| Големина
!scope="column"| Категорија
!scope="column"| Обем <br /> (сантиметар)
!scope="column"| Обем <br /> (инчи)
!scope="column"| Тежина <br /> (грам)
!scope="column"| Тежина <br /> (унца)
|-
!scope="row" style="text-align:center;"| III
| постари од 16 години
|{{convert|58|–|60|cm|in|disp=table}}
|{{convert|425|–|475|g|oz|disp=table}}
|-
!scope="row" style="text-align:center;"| II
| сениорки и кадетки (постари од 14 години) и млади категории (12-16 години)
| {{convert|54|–|56|cm|in|disp=table}}
| {{convert|325|–|375|g|oz|disp=table}}
|-
!scope="row" style="text-align:center;"| I
| пионерки (8-14 години) и пионери (8-12 години)
| {{convert|50|–|52|cm|in|disp=table}}
| {{convert|290|–|330|g|oz|disp=table}}
|}
=== Фрлања ===
;Почетно фрлање
: На почетокот на натпреварот почетно фрлање изведува екипата која се одредува со ждрепка и која избира да го изведе почетно фрлање. Во тој случај противничката екипа има право да избере која страна од теренот ќе биде нејзина. Ако екипата која е одредена со ждребка сака да избере која страна од теренот ќе биде нејзина, тогаш противничката екипа го изведува почетното фрлање. Екипите ги менуваат страните во второто полувреме. Екипата која не изведува почетно фрлање на почетокот на натпреварот, ќе изведе почетно фрлање на почетокот на второто полувреме. Пред секое продоложение се прави нова ждребка и сите горенаведени одредби важат и во продолжението. По постигнат гол, натпреварот продолжува со почетно фрлање што го изведува екипата која примила гол. Почетното фрлање се изведува во било кој правец од центарот на игралиштето (со толеранција од 1,5 метри на обете страни од центарот). Претходно судијата треба да даде сигнал со свирка, а почетното фрлање мора да се изведе во време од 3 секунди по дадениот сигнал (13:1а, 15:7, став 3). Играчот што го изведува почетното фрлање мора да стои со една нога на линијата на центарот а другата на линијата или позади неа и да остане во таа положба сè додека топката не ја напушти раката. Соиграчите на играчот што го изведува почетното фрлање не смеат да ја минат линијата на центарот пред сигналот со свирка. За време на изведувањето на почетното фрлање на почетокот на секое полувреме (вклучувајќи ги и продолженијата) сите играчи мора да бидат на својата половина од игралиштето. Сепак, при изведување на почетно фрлање по постигнување гол, противничките играчи смеат да бидат на двете половини од игралиштето. Но и во двете ситуации, противничките играчи мора да бидат најмалку 3 метри оддалечени од играчот што го изведува почетното фрлање.
: Современиот ракомет го вовел концептот „брзо фрлање“; т.е. играта може да продолжи веднаш откако судијата ќе заклучи дека играчите ги исполнуваат условите за почеток на нападот. Многу екипи го користат ова правило за да постигнат лесни голови пред противничката екипа да има време да формира стабилна одбранбена линија.
; Аут
: Аут се досудува кога топката со целиот свој обем ќе ја мине аут линијата или кога еден играч во поле од екипата што се брани е последен што ја допира топката пред таа да оди зад надворешната гол-аут линија на теренот. Исто така се досудува кога топката ќе го допре таванот или предмет кој е прицврстен над теренот. Аут се изведува без да се чека сигнал со свирка од судиите, го изведува онаа екипа чиј играч не бил последен во контакт со топката пред таа да ја мине аут линијата, или го допрела таванот или предмет кој прицврстен над теренот. Аут се изведува од местото каде што топката ја минала аут линијата, а ако топката излегла преку надворешната гол-аут линија, тогаш аут се изведува од местото каде се спојуваат аут линијата и надворешната гол-аут линија. Што се однесува до изведувањето на аут откако топката го допрела таванот или предмет кој е прицврстен над теренот, тој се изведува од најблиското место, на поблиската аут линија, кое одговара на местото каде што топката го допрела таванот или предметот кој е прицврстен над теренот.
: Играчот што го изведува аутот мора да стои со една нога на аут линијата и да остане во правилна положба додека топката не ја напушти неговата рака. Положбата на другата нога не е ограничена. Додека се изведува аут, противничките играчи не смеат да бидат поблизу од 3 метри од играчот што изведува аут. Сепак, тие секогаш може да стојатат веднаш до надворешната страна на нивната линија на голманскиот простор, па дури и кога оддалеченоста меѓу нив и играчот што го изведува аутот е помала од 3 метри.
; Голманско фрлање
: Голманско фрлање се досудува во четири случаи: доколку играч од противничката екипа влегол во голманскиот простор и на тој начин направил прекршок и доколку голманот ја имал под контрола топката во голманскиот простор или топката мирува на подот внатре во голманскиот простор, доколку играч од противничката екипа ја допрел топката која се тркала внатре во голманскиот простор и доколку токпата ја поминала гол-аут линијата, а последен ја допрел голманот или противничкиот играч. Тоа значи дека во сите овие ситуации топката е надвор од игра и играта продолжува со голманско фрлање, ако бил сторен прекршок откако е досудено голманско фрлање но пред тоа да биде изведено. Голманот изведува голманско фрлање без да чека на сигнал со свиреж од судиите, од голманскиот простор преку линијата на голманскиот простор. Ако екипата што треба да изведе голманско фрлање игра без голман, тогаш голманот треба да замени играч од полето за игра. Во вакви ситуации судиите одлучуваат дали ќе се досудат тајм-аут. Се смета дека голманското фрлање е изведено кога топката што ја фрлил голманот потполно ќе ја помине линијата на голманскиот простор. Играчите на противничката екипа може да стојат веднаш до линијата на голманскиот простор (во полето за игра), но не смеат да ја допрат топката додека таа потполно не ја мине линијата на голманскиот протор.
; Слободно фрлање
: Судиите го прекинуваат натпреварот и потоа го продолжуваат со слободно фрлање за противничката екипа кога екипата што ја има топката ќе направи прекршок на правилата што значи губење на топката или кога екипата што се брани ќе направи прекршок на правилата што значи губење на топката. Судиите треба да дозволат натпреварот да продолжи со тоа што ќе одбегнуваат предвреме да го прекинат истиот со досудување на слободно фрлање. Тоа значи дека не треба да досудуваат слободно фрлање ако екипата која е во одбрана ја освои топката откако екипата во напад ќе направи прекршок и не треба да интервенираат додека не стане очигледно дека екпата што е во напад ја загубила топката или не може да го продолжи нападот затоа што екипата што е во одбрана направила прекршок. Ако треба некој играч да се казни затоа што ги прекршил правилата, тогаш судиите може да решат веднаш да го прекинат натпреварот ако со тоа не и ја одземат предноста на противничката екипа. Инаку, казната треба да се одложи додека не заврши постојната ситуација, па потоа да се изрече казната на играчот. Доколку е направен прекршок за кој обично се досудува слободно фрлање кога топката е надвор од игра, тогаш натпреварот продолжува со фрлање кое одговара на причината поради која натпреварот е прекинат.
: Обично слободното фрлање се изведува без сигнал со свирка од судијата и во принцип од местото каде што бил направен прекршокот. Исклучоци од тоа правило се ситуациите кога слободното фрлање се изведува по сигнал со свирка и во принцип од местото каде што топката била во времето на прекршокот. Ако еден судија или технички делегат го прекине натпреварот заради прекршок што го направил некој играч или некој службен претставник на екипата што се брани, а за тој прекршок следува усна опомена или казна, тогаш слободното фрлање, треба да се изведе од местото каде што била топката кога натпреварот бил прекинат, ако е тоа поповолна положба од местото каде што се случил прекршокот. Истиот исклучок како и во претходниот параграф важи доколку мерачот на време го прекине натпреварот поради прекршоци. Слободните фрлања што се досудени поради пасивна игра треба да се изведат од местото каде што била топката кога натпреварот бил прекинат. И покрај основните правила и процедури објаснети во претходните параграфи, слободното фрлање никогаш не може да се изведе од голманскиот простор на екипата која го изведува слободното фрлање или од просторот на девет метри на противничката екипа.
: Играчите чија екипа треба да изведе слободно фрлање не смеат да ја допрат или помината линијата на слободно фрлање на противничката екипа пред фрлањето да биде изведено. Кога се изведува слободен удар, противничките играчи мора да бидат оддалечени најмалку 3 метри од играчот кој го изведува слободното фрлање. Сепак, тие може да стојат веднаш покрај линијата на нивниот голмански простор ако слободното фрлање се изведува од линијата за 9 метри.
[[Податотека:Kr-Oe-Siebenmeter.jpg|мини|Удар од седум метри]]
; Изведување удар од седум метри
: Ударот од седум метри треба да се изведе како шут на гол, во време од 3 секунди откако судијата ќе даде сигнал со свиреж. Играчот кој го изведува ударот од 7 метри мора да заземе позиција позади линијата од седум метри, но не повеќе од 1 метар позади линијата. После свирежот од страна на судијата, изведувачот на смее да ја допре или да ја помине линијата од 7 метри сè додека топката не ја напушти неговата рака. Играчот кој изведува удар од 7 метри или неговите соиграчи не смеат повторно да играат со топката додека таа не допре некој противнички играч или голот.
: Кога се изведува удар од 7 метри, соиграчите на играчот кој го изведува ударот од 7 метри мора да стојат надвор од линијата за 9 метри додека играчот кој го изведува ударот не ја исфрли топката од рака. Кога се изведува удар од 7 метри, играчите од противничката екипа мора да стојат надвор од линијата за 9 метри и да бидат оддалечени најмалку 3 метри од линијата за 7 метри додека играчот кој го изведува ударот од 7 метри не ја исфрли топката од рака. Ако голманот ја премине граничната линија т.е. линијата за 4 метри, пред играчот кој го изведува ударот да ја исфрли топката од својата рака, ударот од 7 метри треба да се изведе повторно ако не е постигнат гол. Меѓутоа, тоа не повлекува лична казна за голманот. Не е дозволено да се направи замена на голманите кога играчот кој го изведува ударот од 7 метри е подготвен да го направи тоа и кога стои на линијата за 7 метри со топката во рака.
: Ударот од седум метри е еквивалентен на [[Пенал (фудбал)|казнениот удар]] во фудбалот; сепак, овој е далеку почест и обично се јавува неколкупати во една игра.
===Казни===
[[Податотека:Yellow_card_handball.jpg|десно|мини| Жолт картон прикажан на натпревар во ракомет]]
Казни им се даваат на играчите, во прогресивен формат, за фаули за кои е потребна поголема казна освен слободен удар. Дејствата се насочени главно кон противничкиот играч, а не кон топката (како што се држење, туркање, газење или скокање во противник), како и контакт од страна, спречување на противнапад на противникот. Сите овие се сметаат за нелегални и се казнливи. Секое прекршување што спречува јасна можност за постигнување резултира во шут од седум метри.
Обично, судијата дава жолт картон како предупредување за овој прекршок; но, доколку контактот бил особено опасен, како на пример да се погоди противникот во главата, вратот или грлото, судијата може да го откаже предупредувањето и да му додели двеминутна суспензија. Играчите се предупредуваат еднаш пред да добијат жолт картон; тие ризикуваат да добијат црвен картон доколку претходно добиле три жолти картони.
Црвениот картон резултира со исфрлање од игра и двојна казна за екипата. Играчот може да добие црвен картон директно за особено груби казни. На пример, секој контакт од позади за време на брзата пауза според новите правила се третира како голем прекршок кој се регулира со доделување на црвен картон; како и секое намерно повредување на противникот. Играч со црвен картон мора целосно да ја напушти областа за играње. Играчот кој е дисквалификуван може да биде заменет со друг играч откако ќе биде издржана казната од две минути. Тренерот или службеникот исто така може да бидат казнети. Секој тренер или службеник кој ќе добие две минути суспензија, ќе мора да повлече еден од своите играчи на две минути од теренот; сепак, играчот не е оној што е казнет и може повторно да биде заменет.
Откако судиите им ја доделуваат топката на противничките играчи од која било причина, играчот кој моментно ја поседува топката треба веднаш и тоа брзо да ја остави топката на подот, а доколку не го стори тоа, тој ризикува да добие две минути суспензија. Исто така, гестикулирање или вербално испрашување на наредбата на судијата, како и расправање со одлуките на службените лица, вообичаено се казнува со жолт картон. Ако суспендираниот играч протестира понатаму, не заминува директно од теренот до клупата, или ако судијата смета дека темпото е намерно бавно, тој играч ризикува да добие двоен жолт картон. Забрането е илегална замена (надвор од наменската област, или ако играчот за замена влегува премногу рано); ако го сторат тоа, играчот повторно ризикува да добие жолт картон.
== Игра ==
=== Формации ===
[[Податотека:5-1-Deckung.svg|десно|мини| Позиции на напаѓање (црвена) и одбранбени играчи (сина), во формација за одбрана 5-1]]
[[Податотека:6-0-Deckung.svg|десно|мини| Позиции на напаѓање (црвена) и одбранбени играчи (сина), во формација за одбрана 6-0]]
На играчите обично им се укажува на позициите што ги играат. Позициите секогаш се означуваат од гледиштето на соодветниот голман, така што дефанзивецот од десната страна се спротивставува на напаѓачот од левата страна. Сепак, не можат да бидат окупирани сите следни позиции во зависност од формирањето или потенцијалните суспензии.
==== Напад ====
* Лево и десно крило. Овие обично се брзи играчи кои се одликуваат со контрола на топката и широки скокови од надворешноста на периметарот на целта, со цел да влезат во подобар агол на стрелање кон голот. Екипите обично се обидуваат да ја заземат левата позиција со десен играч и обратно.
* Лев и десен бек. Обидите за гол на овие играчи обично се прават со скокање високо и стрелање над одбранбените играчи. Така, вообичаено е поволно да се имаат високи играчи со моќен шут за овие позиции.
* Централен бек. Играч со искуство е најпосакуван на оваа позиција кој делува како плејмејкер и е ракометен еквивалент на [[Организатор на игра|организаторот на играта]] во кошарката.
* Пивот (лево и десно, доколку е применливо). Овој играч има тенденција да се меша со одбраната, поставувајќи блокови и се обидува да ја наруши формацијата на одбраната. Оваа позиција бара најмалку вештини за скокање; но контролата на топката и физичката сила се предност.
Понекогаш, нападот користи формации со двајца пивт играчи.
==== Одбрана ====
Постојат многу варијации во одбранбените формации. Обично, тие се опишуваат како ''n: m'' формации, каде ''n'' е бројот на играчи што бранат во гол линијата и ''m'' е бројот на играчи кои се грижат повеќе за нападот. Исклучоци се формирањето на одбраната 3: 2: 1 и n + m (пр. 5 + 1), каде што играчите на одбраната бранат некој играч во покривање на човекот (наместо вообичаената покриеност на зоната).
* Краен лев и краен десен играч. Противниците се наоѓаат на крајниот дел од теренот и се нарекуваат крилни играчи.
* Половина лев и половина десен играч. Противниците се нарекуваат десен односно лев бек.
* Заден центар (лев и десен). Противникот се нарекува пивот.
* Преден центар. Противникот на центарот на задниот дел, исто така може да биде поставен против друг специфичен играч на задната страна.
=== Офанзивна игра ===
Нападите се играат со сите играчи на теренот на страната на бранителите. Во зависност од брзината на нападот, се прави разлика помеѓу три нападни ''бранови'' со намалена шанса за успех:
[[Податотека:Mara_Friton_Handball.jpg|мини|Ракометарка во скок-шут]]
[[Податотека:Kiril_Lazarov_09.jpg|мини| Шут-скок ([[Кирил Лазаров]], светски рекордер по број на постигнати голови на едно светско првенство) ]]
; Прв бран
: Нападите на ''првиот бран'' се карактеризираат со отсуство на одбранбени играчи околу периметарот на нивниот гол. Шансата за успех е многу голема, бидејќи играчот е спречен во неговиот обид за постигнување гол. Ваквите напади обично се случуваат по пресретнување на противничкиот играч или кражба на неговата топка и доколку одбранбениот тим може брзо да премине на прекршок. Екстремно левата или екстремната десница обично се обидува да го заврши нападот, бидејќи тие не се толку цврсто врзани во одбраната. При прекинот и одземање на топката, тие веднаш со спринт трчаат напред и ја добиваат топката на половина пат до другиот гол. Така, овие позиции најчесто ги држат брзи играчи.
; Втор бран
: Доколку првиот бран не е успешен и некои одбранбени играчи ги заземат своите позиции околу зоната, влегува во игра вториот бран: преостанатите играчи напредуваат со брзи додавања помеѓу себе, но не преку крилните позиции. Ако еден играч успее да зачекори до периметарот или да ја фати топката на ова место, тој станува незапирлив со правни одбранбени средства. Од оваа позиција, шансата за успех е природно многу голема. Вториот напад на бран станал многу поважен со правилото за „брзо фрлање“.
; Трет бран
: Времето во кое вториот бран може да биде успешно е многу кратко, бидејќи тогаш бранителите се обидуваат брзо да ги затворат празнините околу зоната. Во ''третиот бран'', напаѓачите користат стандардизирани напади кои обично вклучуваат вкрстување и минување помеѓу играчите на задниот дел, кои или се обидуваат да ја пренесат топката преку празнина до нивниот пикер, да шутираат директно кон голот или да ја намамат одбраната далеку од крилниот играч.
: Третиот бран се развива во нормална офанзивна игра кога сите бранители не само што ја достигнуваат зоната, туку ги добиваат своите постојани позиции. Сепак, ова подразбира дека овие играчи мора да играат во одбраната доколку противничкиот тим може да се префрли брзо на другата половина од теренот. Вториот е уште една придобивка за екипите кои претпочитаат брза игра.
: Ако напаѓачката екипа не оствари доволен напредок (на крајот да направи удар кон гол), судиите можат да повикаат '''пасивна игра''' (од околу 1995 година, судијата дава пасивно предупредување извесно време пред реалниот повик со држење на едната рака во воздухот, сигнализирајќи дека напаѓачката екипа треба да изврши шутирање наскоро), давајќи ја контролата на топката на другиот тим. Постигнување на гол или кана која доведува до жолт картон или казна која доведува до исклучување на играч, значи и почеток на нов напад, поради кое судијата ја спушта својата рака за пасивна игра;, но доколку играчот којшто шутирал, топката се одбила од одбраната и таа повтоно стигнала во негови раце или во раце на некој негов соиграч, тогаш пасивноста на играта продолжува.Доколку не било воведено ова правило, полесно напаѓачот тим би имал можност да ја одолговлекува играта на неодредено време.
=== Дефанзивна игра ===
Вообичаените формации на одбраната се 6-0, кога сите играчи на одбраната се редат помеѓу линијата од 6 метри и линијата од 9 метри; Формацијата 5-1 е кога еден од играчите се наоѓа надвор од линијата за 9 метри, обично таргетирајќи го центарот напред, додека другите 5 се редат на линијата на 6 метри; Поретки формации се 4–2 кога има двајца такви бранители надвор од линијата за 6 метри. Многу брзите тимови исто така пробуваат и формација 3–3, која се практикува при одбрана човек на човек. Формациите се разликуваат многу од земја до земја и го отсликуваат стилот на игра на секоја земја. 6–0 понекогаш е позната како „рамна одбрана“, а сите други формации обично се нарекуваат „дефанзивна одбрана“.
== Организација ==
Ракометните екипи обично се организираат како клубови. На национално ниво, клубовите се здружени во федерации кои организираат натпревари во лиги и турнири.
=== Меѓународно тело ===
[[Меѓународна ракометна федерација|Меѓународната ракометна федерација]] (ИХФ) е административно и контролорно тело за меѓународен ракомет. Ракометот е [[Летни олимписки игри|олимписки]] спорт кој се игра за време на [[Ракометот на Летните олимписки игри|Летните олимписки игри]].<ref name="gz2010">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gz2010.cn/08/0821/16/4JSPNB190078007E.html|title=Handball The Official Website of the 16th Asian Games|date=21 August 2008|publisher=Guangzhou Asian Games|accessdate=2 February 2009|archive-date=2017-10-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20171008023522/http://www.gz2010.cn/08/0821/16/4JSPNB190078007E.html|url-status=dead}}</ref>
ИХФ организира светски првенства, што се одржуваат во необични години, со одвоени натпревари за мажи и жени.<ref name="ihf-rules-V">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ihf.info/upload/Manual/IHF_STATUTS_CHAP_05_GB.pdf|title=Regulations for IHF Competitions|date=September 2007|publisher=International Handball Federation|page=10|accessdate=2 February 2009|archive-date=2016-03-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303185541/http://www.ihf.info/upload/Manual/IHF_STATUTS_CHAP_05_GB.pdf|url-status=dead}}</ref> Носител на [[Светско првенство во ракомет за мажи|титулите на Светскиот ракомет првенство во]] ИХФ 2019 година се [[Машка ракометна репрезентација на Данска|Данска]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://competition.ihf.info/competitions/mens-world-championships/308/2019-ihf-mens-world-championship/147/news/931|title=Flawless Denmark claim first world title|date=27 January 2019}}</ref> Носители на титулите на Светскиот шампион во ракомет за жени во ИХФ 2017 се Франција .<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ihf.info/en-us/mediacentre/news/newsdetails.aspx?ID=5489|title=France make it a double, Norway dethroned|accessdate=2017-12-18|archive-date=2017-12-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20171218094652/http://www.ihf.info/en-us/mediacentre/news/newsdetails.aspx?ID=5489|url-status=dead}}</ref>
ИХФ е составена од пет континентални федерации: [[Азиска ракометна федерација]], [[Африканска ракометна конфедерација]], [[Пан-американска ракометна федерација]], [[Европска ракометна федерација]] и [[Ракометна федерација на Океанија]]. Овие федерации организираат континентални првенства што се одржуваат секоја втора година. Ракометарот се игра за време на Пан-американските игри,<ref name="gua-2011">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.guadalajara2011.org.mx/esp/03_deportes/deportes_origen_historia.asp?id_dep=4|title=Deportes Panamericanos - Balonmano|publisher=Guadalajara 2011|language=es|archive-url=https://web.archive.org/web/20090204195817/http://guadalajara2011.org.mx/esp/03_deportes/deportes_origen_historia.asp?id_dep=4|archive-date=4 February 2009|accessdate=2 February 2009}}</ref> Сите игри во Африка,<ref name="ihf-africa-07">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ihf.info/front_content.php?idcat=189&idart=751|title=Handball at the 2007 All Africa Games in Algiers|date=20 July 2007|publisher=International Handball Federation|accessdate=2 February 2009|archive-date=2008-11-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20081115182135/http://www.ihf.info/front_content.php?idcat=189&idart=751|url-status=dead}}</ref> и Азиските игри.<ref name="gz2010"/> Ркометот се игра и на [[Медитерански игри|Средоземните игри]]. Покрај континенталните натпреварувања меѓу националните екипи, федерациите организираат меѓународни турнири меѓу клупските тимови.<ref name="ihf-rules-I">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ihf.info/upload/Manual/IHF_STATUTS_CHAP_01_GB.pdf|title=Bylaws|date=September 2007|publisher=International Handball Federation|page=7|accessdate=2 February 2009|archive-date=2016-03-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304025142/http://www.ihf.info/upload/Manual/IHF_STATUTS_CHAP_01_GB.pdf|url-status=dead}}</ref>
=== Меѓународни натпревари ===
* Пан Американско првенство (мажи, жени)
=== Национални натпревари ===
==== Европа ====
* Австрија: [[Ракометна лига на Австрија]], Бундеслига Минер (мажи), Женска ракометна лига на Австрија, Бундес лига Фрауен (жени), Куп (мажи, жени) [https://web.archive.org/web/20141218002607/http://oehb.sportlive.at/ https://web.archive.org/web/20141218002607/http://oehb.sportlive .at /]
* Белгија: [[Ракометна лига Бене]] (заедничко натпреварување со Холандија)
* Босна и Херцеговина: [[Босанска ракометна премиер лига]]
* Хрватска: [[Прва ракометна лига на Хрватска]]
* Чешка: [[Чешка ракометна екстра лига]]
* Данска: [[Данска машка ракометна лига]], [[Данска женска ракометна лига]],
* Англија: [[Ракометна асоцијација на Англија]]
* Франција: [[Француска машка ракометна лига]],
* Германија: [[Германска ракометна бундес лига]],
* Грција: [[Грчка машка ракометна лига]],
* Унгарија: [[Унгарска машка ракометна лига]], [[Унгарска женска ракометна лига]],
* Исланд: [[Исландска премиер ракометна лига]],
* Израел: [[Израелска ракометна лига]],
* Македонија: [[Македонска ракометна супер лига (мажи)|Македонска ракометна Супер лига]]
* Црна Гора: [[Црногорска ракометна прва лига (мажи)]], [[Црногорска ракометна прва лига (жени)]], [[Црногорска ракометна втора лига (мажи)]], [[Црногорска ракометна втора лига (жени)]],
* Холандија: [[Ракометна лига Бене]] (заедничко натпреварување со Белгија), [[Холандска ракометна лига (жени)]]
* Норвешка: [[Прва ракометна лига на Норвешка (мажи)]], [[Прва ракометна лига на Норвешка (жени)]],
* Полска: [[Полска ракометна суперлига (мажи)]], [[Полска ракометна лига (жени)]]
* Португалија: [[Португалска ракометна лига (мажи)]], [[Португалска ракометна лига (жени)]]
* Романија: [[Романска ракометна лига (мажи)]], [[Романска ракометна лига (жени)]]
* Шкотска: [[Шкотска ракометна лига]]
* Србија: [[Прва ракометна лига на Србија]]
* Словачка: [[Словачка ракометна екстра лига]]
* Словенија: [[Словенечка ракометна лига (мажи)]], [[Словенечка ракометна лига (жени)]]
* Шпанија: [[Лига АСОБАЛ]], Дивизион де Плата де Балонмано
* Шведска: [[Шведска ракометна лига (мажи)]], [[Шведска ракометна лига (жени)]]
==== Друго ====
* Ангола: Машка ракометна лига на Ангола (мажи), Женска ракометна лига на Ангола (жени)
* Австралија: Австралиско ракометно клупско првенство, Ракометна лига Австралија, Австралиско национално првенство во ракомет (држави)
* Тахити (Француска Полинезија): Тахитска ракометна лига
* Турција: Тирска ракометна супер лига
* САД: Национални ракометни репрезентации на САД, репрезентации на ракометниот колеџ во САД
* Ракометна лига во Јапонија
* Аргентина: Конфедерацион Аргентина де Хендбол
* Египет: Египетска ракометна лига
== Записи за посетеност ==
Актуелниот светски рекорд за посетеност на ракомет бил поставен на 6 септември 2014 година, за време на неутралниот натпревар на германската лига на натпреварите помеѓу ХСВ Хамбург и [[Рајн-Некар Левен|Лавовите со]] седиште во [[Манхајм]] .<ref name=":0">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.handball-world.com/o.red.c/news-2-1-1-61382.html|title=World record: 44,189 spectators in Frankfurt|last=cie|work=www.handball-world.com|accessdate=2016-12-26}}</ref> Натпреварот привлекол 44.189 гледачи во Комерцбанк Арената во Франкфурт, надминувајќи го претходниот рекорд од 36.651 поставен на стадионот „Паркен“ во Копенхаген за време на финалето во Купот на Данска во 2011 година .
== Комеморативни монети ==
Ракометните настани се избрани како главен мотив во бројните колекционерски монети. Една од неодамнешните примероци е комеморативната монета од грчки ракомет од 10 евра, кована во 2003 година за одбележување на [[Летни олимписки игри 2004|Летните олимписки игри]] во [[Летни олимписки игри 2004|2004 година]] . На монетата, современиот атлетичар ја насочува топката во рацете кон својата цел, додека во позадината античкиот спортист исфрла топка, во игра позната како хеиросфаира, во репрезентација земена од вазна од керамика во црна фигура од архаискиот период.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.fleur-de-coin.com/currency/olympic-euros-series-f|title=Athens 2004 - Series F coins|work=Fleur de Coin|accessdate=3 September 2016}}</ref>
Најновата комеморативна монета со ракомет е британската монета од 50 пени, дел од серијата монети што ги одбележуваат [[Летни олимписки игри 2012|Олимписките игри]] во [[Летни олимписки игри 2012|Лондон 2012 година]] .<ref name="RoyalMint2012">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.royalmint.com/discover/uk-coins/coin-design-and-specifications/london-2012-coins|title=London 2012 Olympic and Paralympic Games|date=2012|work=RoyalMint.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20160331142251/http://www.royalmint.com/discover/uk-coins/coin-design-and-specifications/london-2012-coins|archive-date=31 March 2016|accessdate=3 September 2016}}</ref>
== Поврзано ==
{{Пст|colwidth=30em}}
* [[Ракометот на Летните олимписки игри]]
* [[Ракометот во Македонија]]
* [[Германска ракометна Бундес лига]]
* [[Ракомет на плажа]]
{{Пстк}}
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
{{Wikivoyage|Handball in Europe}}
* [http://www.ihf.info/ Меѓународна ракометна федерација (ИХФ)]
* [http://www.teamhandballnews.com/ Вести за ракометни екипи - Ракометни вести и коментари]
* [http://usadth.tripod.com/rules.html/ Основни правила]
{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Ракомет| ]]
[[Категорија:Екипни спортови]]
[[Категорија:Игри со топка]]
nqqpyylwa9oa8t805a609x54zd0cxpn
Албанија
0
1321
4805254
4790977
2022-08-26T08:23:17Z
Bjankuloski06
332
/* Призренска лига */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
:''Ова е статија за современата држава на Балканскиот Полуостров. За други значења на името видете [[Албанија (појаснување)]]''
{{Infobox country
| conventional_long_name = Република Албанија
| native_name = {{small|{{native phrase|sq|Republika e Shqipërisë}}}}
| common_name = Албанија
| image_flag = Flag of Albania.svg
| alt_flag = Црвена позадина со црн двоглав орел во средиштето.
| image_coat = Coat of arms of Albania.svg
| symbol_type = Грб
| national_motto = [[Ти Албанијо ми даваш гордост, ти ми го даде името албанско]]<br>{{small|{{native phrase|sq|Ti Shqipëri, më jep nder, më jep emrin Shqipëtar}}}}
| national_anthem = [[Химна на Албанија|Химна на знамето]]<br>{{small|{{native phrase|sq|Himni i Flamurit}}}}<br><div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">{{center|[[File:Hymni i Flamurit instrumental.ogg]]}}</div>
| image_map = Albania (orthographic projection).svg
| map_caption =
| capital = [[Тирана]]
| largest_city = Тирана
| coordinates = {{Coord|41|19|N|19|49|E|type:city}}
| official_languages = [[албански јазик|албански]]
| languages2_type = Признати малцински јазици
| languages2 = {{hlist|[[грчки јазик|грчки]]|[[влашки јазик|влашки]]|[[македнски јазик|македнски]]|други}}
| demonym = [[Албанци]]
(Албанец/Албанка)
| government_type = {{nowrap|[[унитарна држава|Унитарна]] [[парламентарен систем|парламентарна]]}} [[република|уставна република]]
| leader_title1 = [[Претседател на Албанија|Претседател]]
| leader_name1 = [[Илир Мета]]
| leader_title2 = [[Премиер на Албанија|Премиер]]
| leader_name2 = [[Еди Рама]]
| legislature = [[Парламент на Албанија|Кувенди]]
| sovereignty_type = [[Историја на Албанија#Независност (1912)|Историја на основање]]
| established_event1 = [[Кнежевство Арбарија]]
| established_date1 = 1190
| established_event2 = [[Кралство Албанија (среден век)|Кралство Албанија]]
| established_date2 = февруари 1272
| established_event3 = [[Кнежевство Албанија (среден век)|Кнежевство Албанија]]
| established_date3 = 1368
| established_event4 = [[Лепка Лига]]
| established_date4 = 2 март 1444
| established_event5 = [[Скадарски пашалак]]/[[Јанински пашалак]]
| established_date5 = 1757/1787
| established_event6 = Прогласување независност од [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]]
| established_date6 = 28 ноември 1912
| established_event7 = [[Кнежевство Албанија]]
| established_date7 = 29 јули 1913
| established_event8 = [[Република Албанија|Прва албанска република]]
| established_date8 = 31 јануари 1925
| established_event9 = [[Кралство Албанија]]
| established_date9 = 1 септември 1928
| established_event10 = [[Народна Социјалистичка Република Албанија|Втора албанска република]]
| established_date10 = 11 јануари 1946
| established_event11 = [[Устав на Народна Социјалистичка Република Албанија|Трета албанска република]]
| established_date11 = 28 декември 1976
| established_event12 = Четврта албанска република<br/>{{nowrap|[[устав на Албанија|Тековен устав]]}}
| established_date12 = 29 април 1991<br/><br/>28 ноември 1998
| area_km2 = 28.748
| area_sq_mi = 11.100
| area_rank = 140. место
| percent_water = 4,7
| population_estimate = {{пораст}} 2.845.955<ref>{{cite web |publisher=Instituti i Statistikës (INSTAT) |title=Popullsia e Shqipërisë |url=https://www.instat.gov.al/media/6849/popullsia_me-_1_janar_2020.pdf |access-date=21 September 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200730205919/https://www.instat.gov.al/media/6849/popullsia_me-_1_janar_2020.pdf |archive-date=30 јули 2020 |page=1 |language=sq |date=26 March 2020}}</ref>
| population_estimate_year = јануари 2020
| population_census = 2.821.977<ref name="Population and Housing Census 2011">{{cite web |publisher=Instituti i Statistikës (INSTAT) |title=Population and Housing Census 2011 |url=https://www.instat.gov.al/media/3058/main_results__population_and_housing_census_2011.pdf |access-date=21 September 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200826201945/https://www.instat.gov.al/media/3058/main_results__population_and_housing_census_2011.pdf |archive-date=26 август 2020}}</ref>
| population_census_year = 2011
| population_density_km2 = 98
| population_density_sq_mi = 254
| population_density_rank = 63. место
| GDP_PPP_year = 2020
| GDP_PPP = $42.594 billion<ref name="imf2">{{cite web |publisher=[[International Monetary Fund]] |title=World Economic Outlook Database, October 2019 |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=11&pr.y=10&sy=2000&ey=2024&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=914&s=NGDP%2CNGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPPC%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a= |access-date=21 септември 2020}}</ref>
| GDP_PPP_per_capita = $14.866<ref name=imf2/>
| GDP_nominal_year = 2020
| GDP_nominal = $16.753 билиони<ref name="imf2"/>
| GDP_nominal_per_capita = $5.847<ref name=imf2/>
| Gini_year = 2017
| Gini = 33.2
| Gini_change = пад
| Gini_ref = <ref>{{cite web |publisher=World Bank |title=GINI index (World Bank estimate)–Albania |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=AL|access-date=28 март 2020}}</ref>
| HDI_year = 2019
| HDI_change = пораст
| HDI = 0.795
| HDI_ref = <ref name="HDI">{{наведена книга|title=Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene|date=15 December 2020|publisher=United Nations Development Programme|isbn=978-92-1-126442-5|pages=343–346|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|access-date=16 декември 2020}}</ref>
| HDI_rank = 69. место
| currency = [[албански лек|лек]]
| currency_code = ALL
| patron_saint = [[Богородица Марија]]
| time_zone = [[Средноевропско време|СЕВ]]
| utc_offset = +1
| time_zone_DST = [[Средноевропско летно време|СЕЛВ]]
| utc_offset_DST = +2
| date_format = ден/месец/година
| drives_on = десно
| calling_code = [[Телефонски броеви во Албанија|+355]]
| cctld = [[.al]]
}}
'''Албанија''' ({{lang-sq|Shqipëri}} или ''Shqipëria''; ''Shqipni'' или ''Shqipnia'', исто така ''Shqypni'' или ''Shqypnia''),<ref>{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/fialuurivoghels00junggoog|title=Fialuur i voghel scc...p e ltinisct mle...un prei P. Jak Junkut t' Scocniis ...|last=Giacomo Jungg|date=1 January 1895|publisher=N'Sckoder t' Scc...pniis|accessdate=23 јули 2016|via=Internet Archive}}</ref> или официјално '''Република Албанија''' ({{lang-sq|Republika e Shqipërisë}}) — земја во Југоисточна [[Европа]], сместена на [[Балкански Полуостров|Балканскиот Полуостров]] и [[Средоземно Море|Сердоземјето]]. Се граничи со [[Црна Гора]] на север, со [[Република Косово]] на североисток, [[Македонија]] на исток и со [[Грција]] на југ. Албанија има брег на [[Јадранско Море|Јадранското Море]] на запад и брег на [[Јонско Море|Јонското Море]] на југозапад. Главен град е [[Тирана]], кој воедно е и најголем град во државата.
Географски, земјата покажува различни климатски, геолошки, хидролошки и морфолошки услови, дефинирани на површина од 28.748 км<sup>2</sup>. Таа поседува извонредна разноликост со пределот кој се протега од планините [[Проклетие]] до топлото и сончево крајбрежје на Јадранско Море и Јонското Море. Албанија е мултиконфесионална, мултикултурна и мултиетничка земја. Најголениот дел од населението се етнички [[Албанци]], но има и бројно [[Грци|грчко]], [[Македонци|македонско]], [[Роми|ромско]], [[Власи|влашко]] и [[Црногорци|црногорско]] население.
Историски гледано, областа на Албанија била населена со разни племиња од Илири, Тракијци и Стари Грци. Областа била припоена во 3 век од страна на Римјаните и станала составен дел на римските провинции [[Далмација (римска провинција)|Далмација]], [[Македонија (римска провинција)|Македонија]] и Илирик. Автономното [[Кнежевство Арбарија]] било создадено во [[1190]] година, формирано од архонт Прогон во [[Кроја]], во рамките на [[Византија]]. Во доцниот [[13 век]] [[Карло I Анжујски]] ги освоил албанските територии од Византијците и го основал средновековното [[Кралство Албанија (среден век)|Кралство Албанија]], кое со своето максимално проширување се протегало од [[Драч]] по должината на брегот до [[Бутринт]] на југ. Во средината на XV век, Албанија била освоена од страна на [[Османлии]]те.
Современата национална држава Албанија се појавила во [[1912]] година по поразот на Османлиите во [[Балканските војни]].<ref name="cia">{{Наведена книга |chapter-url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/al.html |publisher=Central Intelligence Agency |title=The World Factbook |chapter= Albania |accessdate=21 јуни 2013|title-link=The World Factbook }}</ref> Современото [[Кралство Албанија]] било напднато од Италија во [[1939]] година, формирајќи [[Голема Албанија]], пред да стане нацистички германски протекторат во 1943 година.<ref>{{Наведена книга |url=https://books.google.com/books?id=t7KNgpZRnM8C&pg=PA181#v=onepage&q=Albania%20nazi%20protectorate |title=Invoking Humanity: War, Law and Global Order |last=Zolo |first=D. |publisher=Continuum International Publishing Group |page=180 |date=27 August 2002|via=Google Books|isbn=9780826456564 }}</ref> По поразот на [[Нацистичка Германија]], комунистичка држава насловена како [[Народна Република Албанија]] била основана под раководство на [[Енвер Хоџа]] и Партијата на трудот. Земјата доживеала општествени и политички трансформации во комунистичката ера, како и изолација од голем дел од меѓународната заедница. По Револуциите од 1991 година, социјалистичката република била распуштена и била основана денешна Албанија.
Политички, земјата е унитарна парламентарна [[уставна република]] и земја во развој со економија со повисок среден доход во која доминира терциерниот сектор проследен со секундарниот и примарен сектор.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://data.worldbank.org/country/albania/|title=The world bank|publisher=World Bank|accessdate=13 септември 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140921063450/http://data.worldbank.org/country/albania|archive-date=21 September 2014|df=dmy-all}}</ref> Економијата поминала низ процес на транзиција, по крајот на комунизмот во 1990 година, од централизирана во пазарна економија.<ref>Reports: Poverty Decreases In Albania After Years Of Growth. Dow Jones Newswires, 201-938-5500 201-938-5500 201-938-5500.[http://www.nasdaq.com/aspx/stock-market-news-story.aspx?storyid=200904231403dowjonesdjonline000935&title=reports-poverty-decreases-in-albania-after-years-of-growth Nasdaq.com]</ref><ref>Albania plans to build three hydropower plants. People's Daily</ref><ref>Strong GDP growth reduces poverty in Albania-study. Reuters. [https://www.forbes.com/feeds/afx/2009/04/23/afx6330798.html Forbes.com] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20120117160122/http://www.forbes.com/feeds/afx/2009/04/23/afx6330798.html |date=17 January 2012 }}</ref> Исто така, Албанија обезбедува и универзална здравствена заштита и бесплатно основно и средно образование на своите граѓани.<ref name="HDI"/> Земјата е членка на [[Обединетите Нации]], [[Светска банка]], [[УНЕСКО]], [[НАТО]], [[СТО]], [[Советот на Европа]], [[ОБСЕ]] и [[ОИК]]. Исто така, Албанија е службен кандидат за членство во [[Европската Унија]].<ref>{{наведени вести|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/8023127.stm |accessdate=29 април 2009|work=BBC News |title=Albania applies for EU membership |date=28 April 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090430184517/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/8023127.stm |archivedate=30 април 2009|df=dmy }}</ref>
== Потекло на поимот ==
''Албанија'' (''Albania'') e средновековно латинско име за регионот, кој на албански денес е познат како ''Shqipëri'' (''Шипнија'') или на грчки како Ἀλβανία (''Албаниа'').
Името потекнува од племето [[Албани]], кое било запишан од [[Птоломеј]], географ и астроном од [[Александрија]] и кој направил карта во 150 година.<ref>Madrugearu A, Gordon M. The wars of the Balkan Peninsula. Rowman & Littlefield, 2007. p. 146.</ref> На картата тој запишал еден град [[Албанополис]]<ref>{{Barrington|49 & notes}}</ref> (североисточно од [[Драч]]).
Името може имало континуитет со имињата на населените места Албанон или Арбанон, но нема никакви докази за тоа дали се истите.<ref>The Illyrians by J. J. Wilkes, 1992, ISBN 978-0-631-19807-9, page 279,"We cannot be certain that the Arbanon of Anna Comnena is the same as Albanopolis of the Albani, a place located on the map of Ptolemy (3.12)"</ref> Меѓу месното население во Албанија почнало да се користи поимот ''Shqipëria'' (''Шќиприа, Шипнија'') и демонимот ''Shqiptarë'' (''Шќиптар''), наместо ''Arbëria'' (''Арберија'') и ''Arbëresh'' (''Арбереш''). Иако народот сака да го толкува поимот ''Шќиприа'' (''Shqipëria'') како „земја на орли“ или „деца на орли“, сепак тој потекнува од обичниот албански збор „shqip“ (''шќип'') што во превод значи „разбира“.<ref>Kristo Frasheri. ''History of Albania (A Brief Overview)''. Tirana, 1964.</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mirror.undp.org/albania/download/pdf/albanian.pdf|title=The Albanian Language|last=Lloshi|first=Xhevat|publisher=United Nations Development Programme|accessdate=9 ноември 2010}}</ref>
== Историја ==
{{главна|Историја на Албанија}}
===Рана историја===
[[Податотека:Parku Arkeologjik i Apollonisë 04.jpg|thumb|right|Аполонија претставувала значајна грчка колонија во денешна Албанија]]
Првите траги на човечко присуство во Албанија, кои датираат од средниот и горниот палеолит, биле пронајдени во селото Харе во близина на [[Саранда]] и [[Дајти]] во близина на [[Тирана]].<ref name="Prendi">F. Prendi, "The Prehistory of Albania", ''The Cambridge Ancient History'', 2nd edn., vol. 3, part 1: ''[https://books.google.com/books?id=vXljf8JqmkoC&pg=PA187 The Prehistory of the Balkans; and the Middle East and the Aegean World, Tenth to Eighth Centuries B.C.]'', ed. John Boardman |display-authors= et al. (Cambridge: Cambridge UP, 1982), 189–90.</ref> Палеолитските наоди на Албанија покажуваат големи сличности со објекти од истата ера што се наоѓаат на Црвена Стиња во Црна Гора и северозападна Грција<ref name="Prendi"/>.
Неколку артефакти од бронзеното време во една могила биле откопани во централна и јужна Албанија, и истите покажуваат тесна врска со наоѓалиштата во југозападна [[Македонија]] и [[Лефкада]], Грција. Археолозите дошле до заклучок дека овие региони биле населени од средината на третиот милениум п.н.е. од страна на индоевропски луѓе кои зборувале на прагрчки јазик. Еден дел од ова население подоцна се преселило во [[Микена]] во околу 1600 п.н.е. и таму ја основалло [[микенска цивилизација|микенската цивилизација]].<ref>{{Наведена книга | last=Hammond |first=N. G. L. |publisher= British Association for Mycenaean Studies | title=Grave circles in Albania and Macedonia | url=https://books.google.com/?id=MUkbAAAAYAAJ&q=%22At+Sesklo+there+are+links+with+Mati%2C+Pazhok%2C+and+Leucas+in+bronze+tweezers%2C+one-edged+bronze+knives+with+a+snout%2C+and+hair-rings+of+gold+wire+in+sets+of+three.+In+short%2C+if+our+inferences+from+the+tumulus-burials+are+correct%2C+some+Kurgan+peoples+reached+places+in+the+territory+of+south-western+Macedonia%2C+central+and+southern+Albania+and+Leucas+around+the+middle+of+the+third+millennium.++From+there+two+streams+entered+Greece%2C+mainly+in+the+MH+period%2C+one+by+sea+and+the+other+by+land+.+The+Indo-European+language+which+they+spoke+was+the+ancestor+not+of+Illyrian+but+of+Greek%2C+and+within+this+%27Ur-Greek%27+it+is+probable+that+the+seeds+of+the+Ionic+dialect+were+carried+into+Attica+and+the+Peloponnese+and+the+seeds+of+the+Aeolic+dialect+into+Thessaly+and+farther+south.%22#search_anchor | year = 1974 |journal = Bronze Age Migrations in the Aegean: Archaeological and Linguistic Problems in Greek Prehistory | volume = 4 | pages = 189–198 | accessdate=16 март 2011| isbn=978-0-7156-0580-6}}</ref><ref>Nicholas Geoffrey Lemprière Hammond, Guy Thompson Griffith [https://books.google.com/books?id=PnEJAQAAIAAJ&q=%22+The+centre+which+repeatedly+gave+off+this+style+of+design+seems+to+have+been+Albania.+As+we+have+concluded+on+other+grounds+that+this+area+was+a+reservoir+of+Greek-+speaking+%22 A History of Macedonia: Historical geography and prehistory]. Clarendon Press, 1972, p. 290</ref><ref name=Hammond1993>Nicholas Geoffrey Lemprière Hammond. [https://books.google.com/books?id=eW0iAQAAIAAJ&q=%22The+leading+dans+of+both+groups+buried+their+dead+under+a+circular+tumulus+of+soil+in+the+second+millennium+BC+The+main+reservoir+of+the+Greek+speakers+was+central+Albania+and+Epirus%2C+and+it+was+from+there+that+the+founders+of+Mycenaean+civilization+came+to+Mycenae%2C+c.+1600+BC%2C+and+burried+their+nobles+in+Grave+Circle+B.+Further+waves+of+immigrants+passing+through+and+from+Epirus+people+the+Greek+peninsula+and+islands+the+last+wave%2C+called+Dorians%2C+settling+from+1100+onwards.+The+lands+they+left+in+central+Albania+were+occupied+during+the+so-called+Dark+Age+%28U10-800BC%29+by+Illyrians%2C+whose+main+habitat+was+in+the+area+now+called+Bosnia%2C%22 Studies: Further studies on various topics]. A.M. Hakkert, 1993, p. 231: "The leading dans of both groups buried their dead under a circular tumulus of soil in the second millennium BC The main reservoir of the Greek speakers was central Albania and Epirus, and it was from there that the founders of Mycenaean civilization came to Mycenae, c. 1600 BC, and buried their nobles in Grave Circle B. Further waves of immigrants passing through and from Epirus people the Greek peninsula and islands the last wave, called Dorians, settling from 1100 onwards. The lands they left in central Albania were occupied during the so-called Dark Age (U10-800BC) by Illyrians, whose main habitat was in the area now called Bosnia,"</ref>
Во античките времиња, територијата на модерната Албанија главно била населена со голем број на [[Илири|илирски племиња]]. Илирските племиња никогаш не се сметале себеси за Илири, и мала е веројатноста тие да го користеле тоа име за себе во времето кога живееле.<ref>{{citation|last1=Roisman|first1=Joseph|last2=Worthington|first2=Ian|title=A Companion to Ancient Macedonia|publisher=John Wiley and Sons|year=2010|isbn=978-1-4051-7936-2|url=https://books.google.com/books?id=lkYFVJ3U-BIC}}</ref> Името Илири се чини дека е називот што се однесува на одредено илирско племе, коешто првпат стапило во контакт со Старите Грци за време на бронзеното време.<ref name=Boardman629>John Boardman. [https://books.google.com/books?id=vXljf8JqmkoC&pg=PA629#v=onepage&q=%22tribes%20which%20held%20the%20Zeta%20valley%2C%20and%20as%20such%20they%20may%20have%20been%20the%20immediate%20neighbours%20of%20Greek-speaking%20tribes%20in%20the%20Bronze%20Age%22 The prehistory of the Balkans and the Middle East and the Aegean world]. Cambridge University Press, 1982. {{ISBN|978-0-521-22496-3}}, p. 629: "...{{nbsp}}the southernmost outliers of the tribes which held the Zeta valley, as such they may have been the immediate neighbours of Greek-speaking tribes in the Bronze Age."</ref><ref>Wilkes John. [https://books.google.com/books?id=4Nv6SPRKqs8C&q=%22astride%20the%20modern%20frontier%20between%20Albania%20and%20Yugoslav%20Montenegro%22 The Illyrians]. Wiley-Blackwell, 1995, {{ISBN|978-0-631-19807-9}}, p. 92: "Illyrii was once no more than the name of a single people... astride the modern frontier between Albania and Yugoslav Montenegro"</ref>
[[Илири]]те, како народ на [[Балкан]]от се населиле околу [[900 п.н.е.]]. Како и во соседните земји, така и кај Илирите започнало да се распаѓа родовското уредување и да се создаваат класи. Се појавиле богати и имотни Илири, но и сиромашни и бедни. Во [[7 век п.н.е.]] [[Галаур]] ја создал првата илирска држава и се прогласил за нејзин крал. Тој ги одредил границите, но тие многу често се менувале, бидејќи Илирите многу често војувале со соседите, а особено со Античките Македонци. Најголем подем илирската држава постигнала во [[5 век п.н.е.]], а најпознати владетели на илирската држава биле Грабос, Бардалис, Аргон, Гентиј, како и кралицата Теута. Најчесто престолнина на илирската држава бил градот [[Скадар]]. Илирите ја одржувале својата држава сѐ до крајот на [[3 век п.н.е.]] кога [[Стар Рим|Римјаните]] за да го спречат [[Гусари|гусарството]] на Илирите кои го попречувале слободното одвивање на трговијата на римските морепловци-трговци и во [[римско-илирските војни]] [[229 п.н.е.]] -[[228 година п.н.е.]] и [[219 п.н.е.]] биле поразени и изгубиле голем дел од територијата која потпаднала под римска власт. Последен илирски крал бил Гентиј којшто дури склучил и сојузништво со последниот македонски крал [[Персеј]], но сепак и двајцата биле поразени од Римјаните.
===Среден век===
[[Податотека:Krujë-KrujaAlbania 2016.jpg|thumb|right|[[Кроја]]]]
Откако [[Римското Царство]] било поделено на [[Источно Римско Царство|Источно]] и [[Западно Римско Царство|Западно]] во IV век, територијата на Албанија останала во рамките на Источното Римско Царство.<ref name="BideleuxJeffries2007">{{Наведена книга|last1=Bideleux|first1=Robert|last2=Jeffries|first2=Ian|title=Balkans: A Post-Communist History|url=https://books.google.com/books?id=G6iBAgAAQBAJ&pg=PA25|date=24 January 2007|publisher=Routledge|isbn=978-1-134-58328-7|page=25|quote=From AD 548 onward, the lands now known as Albania began to be overrun from the north by ever-increasing ...}}</ref> Во вековите што следувале, [[Балканскиот Полуостров]] страдал од варварските инвазии. Илирите се споменуваат за последен пат во текст од VII век.<ref name="Schaefer2008">{{citation|last=Schaefer|first=Richard T.|title=Encyclopedia of Race, Ethnicity, and Society|year=2008|publisher=SAGE Publications|isbn=978-1-4129-2694-2|url=https://books.google.com/books?id=jscZAQAAIAAJ}}</ref> Кон крајот на 12 и почетокот на 13 век, Србите и Венецијанците владееле со територијата на денешна Албанија.<ref name="Barbarian Invasions">{{Наведена мрежна страница | editor= Zickel, Raymond |editor2=Iwaskiw, Walter R. | year= 1994 | title="The Barbarian Invasions and the Middle Ages," Albania: A Country Study | url=http://countrystudies.us/albania/15.htm| accessdate=9 април 2008}}</ref>
Етногенезата на Албанците е неизвесна, но првото неспорно споменување на Албанците датира уште во историските записи од [[1079]] или [[1080]] година во делото на [[Михаил Аталијат]], кој ги споменува дека учествувале во револт против [[Цариград]].<ref>{{Наведена книга|last=Madgearu|first=Alexandru|last2=Gordon|first2=Martin|title=The wars of the Balkan Peninsula: Their medieval origins|year=2008|location=Lanham|publisher=Scarecrow Press|url=https://books.google.com/?id=EOIhpIu8KAQC&pg=PA43&lpg=PA43&q=Albanoi|isbn=9780810858466}}</ref> Во овој момент Албанците биле целосно христијанизирани.
Првата полуавтономна албанска држава била формирана во [[1190]] година, кога архонт Прогон го основал [[Кнежевство Арбарија|Кнежевството Арбарија]] со главен град во [[Круја]] во рамките на [[Византија]]. Прогон, бил наследен од неговите синови Ѓин и Димитри. По смртта на Димитри, како последен член на семејството Прогон, кнежевството стапило под власта на [[Григор Камона]], а подоцна и под владетелот Голем, како последен независен владетел.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=Jr9DAAAAYAAJ|title=Illyrisch-albanische Forschungen|last1=Jireček|first1=Konstantin|last2=Thopia|year=1916|page=239|quote=Griechen Gregorios Kamonas}}</ref><ref name=Abulafia>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=bclfdU_2lesC&pg=PA786|title=The New Cambridge Medieval History: Volume 5, C.1198-c.1300|isbn=978-0-521-36289-4|last1=Abulafia|first1=David|last2=McKitterick|date=21 October 1999|page=786|quote=Greco-Albanian lord Gregorios Kamonas}}</ref><ref name=Genealogist>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=J7pnAAAAMAAJ&q=gregorios+kamonas|title=The Genealogist|year=1980|page=40}}</ref> Во [[13 век]], кнежевството било распуштено.<ref name=Clements31>Clements, John (1992), ''Clements encyclopedia of world governments'', Vol. 10. Political Research, Inc. p. 31: "By 1190, Byzantium's power had so receded that the archon Progon succeeded in establishing the first Albanian state of the Middle Ages, a principality"</ref><ref name="PickardÇeliku2008">{{Наведена книга|last1=Pickard|first1=Rob|last2=Çeliku|first2=Florent|title=Analysis and Reform of Cultural Heritage Policies in South-East Europe|year=2008|location=Strasbourg|publisher=Council of Europe Publishing|isbn=978-92-871-6265-6|url=https://books.google.com/books?id=Bi8fjENzJacC|page=16}}</ref><ref name="Norris1993">{{Наведена книга|last=Norris|first=H. T.|title=Islam in the Balkans: religion and society between Europe and the Arab world|url=https://books.google.com/books?id=RGmzir-ITtUC&pg=PA35|year=1993|publisher=University of South Carolina Press|isbn=978-0-87249-977-5|page=35}}</ref> Арбарија се смета за прва албанска држава, која го задржала полуавтономниот статус во западниот крај на Византија.<ref>{{Наведена книга|title=Studies on Kosova|series=East European Monographs #155|author1=Pipa, Arshi|author2=Repishti, Sami |year=1984|isbn=978-0-88033-047-3|pages=7–8}}</ref>
Неколку години по распуштањето, [[Карло I Анжујски]] склучил договор со албанските владетели, ветувајќи дека ќе ги заштити нивните слободи. Во 1272, тој го основал [[Кралство Албанија (среден век)|Кралството Албанија]] и освоил неколку региони од [[Епирско Деспотство|Епирското Деспотство]]. Царството ја побарала цела територија на Албанија од [[Драч]] долж брегот на [[Јадранското Море]] до [[Бутринт]]. Католичката политичка структура била основа за папските планови за ширење на [[католицизмот]] на [[Балканскиот Полуостров]]. Овој план добил поддршката од [[Елена Анжујска]], роднина на Карло, која во тоа време владеела со територии во Северна Албанија. Околу 30 католички цркви и манастири биле изградени за време на нејзиното владеење главно во северна Албанија.<ref>{{Наведена книга|title = Regnum Albaniae, the Papal Curia, and the Western Visions of a Borderline Nobility|last = Etleva|first = Lala|publisher = Cambridge University Press|year = 2008|pages = |url = http://www.etd.ceu.hu/2009/mphlae01.pdf}}</ref> Внатрешната борба на моќта во рамките на Византија во 14 век, му овозможило на најмоќниот средновековен владетел на Србија, [[Стефан Душан]], да воспостави краткотрајно царство кое ја вклучувала и цела Албанија, освен Драч<ref name="Barbarian Invasions"/>. Во [[1367]] година, различни албански владетели го формирале Деспотството Арта. За тоа време биле создадени неколку [[албански кнежевства]], меѓу кои најзначајни се Балшиќ, Топтани, Кастриоти, Музака и Аријанити. Во првата половина на [[14 век]] [[Отоманското Царство]] го нападнал поголемиот дел од Албанија а во исто време била основана и [[Лешка лига]] на чело со [[Скендербег]] како владетел, кој станал национален херој на албанската средновековна историја.
===Османлиско Царство===
{{Главна|Отоманска Албанија}}
[[Отоманска Албанија]] го опфаќа периодот од историјата на денешна [[Република Албанија]] кога територијата била во во составот на [[Османлиското Царство]]. Целата територија под османлиска власт била во периодот од [[1481]] до [[1912]] година. По битката на Саврово поле во 1385 година поголемиот дел од албанските владетели станале отомански вазали.
Во текот на 14 век на територијата на денешна Албанија и Епир опстојувале неколку суверени кнежевства на чело на албански аристократи. Овие кнежевства биле создадени по падот на Српското царство и инвазијата на Османлиите кон Балканот.
Албанската земја се наоѓала под владеење на неколку скарани мали кнежевства. Во 1385 година албанскиот началник на Драч апелирал за помош кон османлискиот султан за борба против династија Балшиќ кои ја контролирале Зета. Во битката на Саврово поле Османлиите издвојувале победа над Зета по кое следувало албанските кнежевства да се заколнат кон верност на Османлиското Царство. Ѓирокастро станал главен град на санџакот кој бил формиран во 1419 година. Во 1423 година [[Мурат II]] започнал голем воен поход кон Балканот. Во 1431 година паднала [[Јанина]] во [[Епир]] а во 1449 година тие веќе ги контролирале бреговите од [[Јонско Море]]. Албанските благородници имале право да ги задржат своите имоти и позиции како вазали но морале да ги испратат своите синови во турскиот двор како заложници за да се обезбеди османлиската власт над реонот во случај на востание.
==== Востанието на Скендербег ====
Албанскиот отпор против Османлиите започнал кон средината на [[15 век]]. [[Јован Кастриот]] бил еден од албанските аристократи кој претходно се заколнал во верност кон султанот. Тој бил принуден да ги испрати своите четири синови во османлискиот двор каде биле обучени за воена служба. Најмалиот од нив, [[Ѓорѓија Кастриот]] (1403-1468) го привлекол вниманието на султанот. Со прифаќањето на исламот тој го добил името Искендер. Тој учествувал во неколку походи во [[Мала Азија]] и [[Европа]], па тој бил назначен за администратор на балканските земји и тој од тој период станал познат како [[Скендербег]]. Во 1443 година Скендербег доживеал пораз во [[Битка кај Ниш|Битката кај Ниш]] од страна на [[Унгарци]]те. По овој пораз Скендербег преку измама испеал да го убеди османлискиот паша и владетел на [[Кројска тврдина|Кројската тврдина]] да ја предаде тврдината бидејќи така наредил султанот. Така по зазимањето на тврдината [[Скендербег]] го прифатил католицизмот и објавил света војна против Османлиите.
На [[2 март]] [[1444]] била формирена [[Лешка лига]] на чело со Скендербег. Лигата била предводена од [[Ѓорѓија Кастриот]], а по неговата смрт од [[Лек Дукаѓини]]. Ѓерѓ ја организирал средбата на албанските благородници од фамилијата Аријанити, Дукаѓини, Спата, Топи, Музаки и водачите на слободните албански кнежевства од високите северноалбански планини во градот [[Леска (Албанија)|Леска]]. На средбата било договорено да се организира заеднички отпор против османлиските освојувачи, а за водач на лигата бил избран Скендербег. Лигата била организирана како конфедерација бидејќи секое кнежевство го зачувал својот суверенитет. Бројот на албанските војници достигнал преку 10.000 луѓе. Главна помош лигата ја добивала од Венеција, Унгарија и папата во Рим. На 14 мај 1449 година започнала опсадата на Светиград која завршила со османлиска победа. Најголема победа на Скендербег се случила во опсадата на Кроја во 1450 година. Во следниот период Скендербег ги зазел градовите Дебар и Охрид. Скендербег починал во 1468 година а на негово место бил поставен Лека Дукаѓини. Лешката лига се одржала до 1479 година кога била принудена да отстапи пред Османлиите.
==== Османлиско владеење====
Во историјата на Отоманското Царство 42 големи везири потекнувале од Албанија. Во периодот меѓу 17 и 19 век, од 92 велики везири, 25 имале албанско, а само 19 турско потекло. Пред доаѓањето на Османлиите Албанија била христијанска земја за разлика од денес каде мнозинство се муслимани. Исламизацијата во Албанија најпрво имала чисто формален карактер – поединци прифаќале муслимански имиња и само понекогаш оделе во [[џамија]], а ги задржувале христијанските погледи, дотолку повеќе што не се практикувало подучување на новата вера. Бекташкиот ред во Албанија бил прифатен повеќе од која и да е друга провинција на Османлиското Царство. Најмногу [[бекташи]] имало во јужна Албанија, а еден мал број во околина на областа Кроја.
На оваа територија биле формирани:
* [[Скадарски пашалак]]
* [[Белградски пашалак (Албанија)|Белградски пашалак]]
* [[Јанински пашалак]]
Албанците масовно се вклучиле во [[Младотурска револуција|Младотурската револуција]] а на чело се истакнал [[Ибрахим Темо]]. Со надеж дека со враќањето на поништениот устав ќе ги уживаат националните права, тие масовно се приклучиле на револуцијата и биле еден од нејзините главни столбови.
=== Национално будење и прогласување независност===
{{Главна|Албанско национално будење}}
курве сисе курве сисе курве сисе
национално будење го опфаќа периодот од започнувањето на востание за ослободување на земјата во [[XIX век]] до [[29 јули]] [[1913]] година кога била формирана Албанија како независна држава. Во [[мај]] [[1877]] година бил формиран [[Албански комитет во Јанина]] а следната година бил формиран [[Централен комитет за заштита на правата на албанскиот народ]]. Истата година во градот [[Призрен]] била формирана [[Призренска лига]], а по нејзиното распуштање во 1899 година била формирана [[Пеќска лига]].
Главно поради верските врски на Албанците со Османлиите, национализмот кај Албанците се развил многу подоцна за разлика од останатите балкански народи. Периодот на подемот на албанскиот национализам започнал во 1870-тите посебно по [[Руско-турска војна (1877-1878)|Руско-турската војна (1877-1878).]] Албанците започнале да стравуваат дека нивните земји ќе бидат поделени меѓу [[Црна Гора]], [[Србија]] и [[Бугарија]]. Овој страв посебно се видел по [[Санстефански мировен договор|Санстефанскиот мировен договор]] по кое дел од албанската интелигенција во пролетта на 1878 година го формирале комитетот за одбрана на албанските права.
Во 1878 година била основана [[Призренска лига|Призренската лига]] чија цел била автономија на Албанија и поништување на договорот од Сан Стефано.
====Призренска лига====
{{главна|Призренска лига}}
[[Податотека:League of Prizren building (by Pudelek).JPG|мини|Куќата каде е формирена Призренската лига]]
Самата лига се засновала на идејата за [[Голема Албанија]]. На основачкото собрание било побарано автономија на Албанија и соединување на Албанците во еден вилает на Отоманското Царство. Призренската лига се борела против Санстефанскиот и Берлинскиот договор па поради ова се смета дека нејзиното основање имала друга намена. Освен тоа се смета дека османлиските власти ги платиле сите трошоци на албанските делегати за конгресот во Призрен како и оружје и муниција. Албанското население било населено во четири османлиски вилаети: Косовски, Скадарски, Јанински и Манастирски вилает. На Берлинскиот конгрес лигата учествувала во име на албанскиот народ, а централна фигура имал Али Паша Гусински кој стекнал голем углед во битките против Црногорците во 1855, 1879 и 1880 година.
На Берлинскиот конгрес биле испратени три меморандуми:
* Првиот од Призренската лига која барала признавање на националниот идентитет на Албанците и автономија во составот на Османлиското Царство.
* Скадарски меморандум кој барал основање на независна албанска држава под протекторат на Велика Британија
* Меморандум Мирдита кој бил поднесен до конзулатите на Франција, Австроунгарија и Италија во јули 1878 година во Скадар со кој се барало признавање на католичкото население во овие места до степен на автономија.
Во исто време Призренската лига испратила свои делегати во Виена, Берлин, Париз, Лондон и Рим чија цел била објаснување на целта на меморандумите. Но Берлинскиот конгрес ги игнорирал овие барања на Призренската лига а самиот Ото фон Бизмарк изјавил дека албанска нација дури и не постои. На албанските делегати не им било дозволено да учествуваат на Берлинскиот конгрес. Призренската лига со оружје се спротиставила на овие одлуки од Берлин кој конгрес доделил територии на Грција и Црна Гора. Борбите биле поддржани од страна на османлиските власти. Проосманлискиот карактер на лигата бил присутен од нивните основачи бидејќи нивните членови биле со муслиманска вероисповед. По крајот на борбите, лигата станала товар на самите османлиски власти.
==== Пеќска лига====
{{главна|Пеќска лига}}
Пеќската лига била политичка организација која била основана во градот Пеќ, тогаш територија на [[Косовски вилает|Косовскиот вилает]] во [[Османлиското Царство]]. Лигата била основана на [[29 јануари]] [[1899]] година.<ref>[http://books.google.com/books?id=wPOtzk-unJgC&pg=PA127&lpg=PA127&dq=besa-bese+zeka&source=bl&ots=AEXEUKaFeZ&sig=RnTpVVF1oz19ZDIiGjRCYa3ZBqc&hl=sr&ei=Esv6S_blC9mJOMy8oJUM&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CBgQ6AEwAQ#v=onepage&q=besa-bese%20zeka&f=false] -{The crescent and the eagle: Ottoman rule, Islam and the Albanians, 1874-1913}-, страна 125, Аутор: -{George Walter Gawrych}-</ref> и како главен водач бил [[Хаџи Зека]], еден од припадниците на [[Призренска лига|Призренската лига]].
Призренската лига која била основана со помош на османлиските власти престанала да постои во април 1881 година. Дел од членовите на лигата незадоволни од Берлинскиот конгрес започнале востание во 1879 година. Хаџи Зека во 1886 година заминал во Цариград за да добие поддршка од властите во земјата. Таму тој добил поддршка од Портата да организира нова лига за обединување на Албанците во рамките на империјата. Во рамките на Косовскиот вилает биле организирани неколку акции против христијанското население. Во 1899 година заедно со своите истомисленици ја основал Пеќската лига. По формирањето на лигата водачите испратиле договор на султанот Абдул Хамид II за заштита на верата, нацијата и земјата. Овој допис бил потпишан од страна на 40 делегати. Од потписниците по 8 имало од Пеќ и Роговиште, 7 од Тетово, 6 од Ѓаковица, 4 од Призрен итн.
Пеќската лига имала слични амбиции како Призренската лига односно обединување на сите вилаети каде живее албанско население во еден поголем вилает со поголема автономија. Освен Косовскиот, Скадарскиот, Битолскиот и Јанинскиот вилает, Пеќската лига се залагала за вклучување во својот состав и на Солунскиот вилает.
Во својот допис до Абдул Хамид II делегатите додале дека:
* се спремни да ја бранаат својата земја до последен дух
* се загрижени што во Македонија разни банди го загрозуваат јавниот ред и безбедност
* 15.000 се спремни да војуваат против напаѓачите на албанските домови
* во секоја каза постои централен комитет кои заедно со исламските комитети се спремни за мобилизација на силите
* комитетите се спремни да соработуваат со османлиските власти
* нема да се мешаат во државните работи на империјата
* конфликтот може да се прошири во останатите вилаети каде живее албанско население.
Лигата својата дејност ја завршила во 1900 година по вооружениот судир со османлиските сили. Зека бил убиен од страна на српски агент во 1902 година.<ref>Bep Jubani |display-authors= et al., ''Historia e popullit shqiptar: për shkollat e mesme'' (Libri Shkollor: Pristina, 2002) 182-185.</ref>
====Конфликти во 20 век ====
Во првите години од 20 век започнале побуните на албанското население за добивање на автономија. Помеѓу македонските и албанските востаници дошло до соработка бидејќи и двата народи се стремиле кон автономија.
Во јули 1908 година во Урошевац се собрале околу 20.000 луѓе барајќи автономија, но во исто време започнала Младотурската револуција. Оваа револуција добила значајна поддршка од албанското население во Косовскиот и Битолскиот вилает. Младотурците им обеќале на албанското население намалување на даноците, демократизација и подобрување на животниот стандард. Но кога ја зазеле власта Младотурците не ги исполниле желбите на Албанците за автономија, туку воспоставиле строга централизирана власт кој се засновал не на исламот туку на припадноста на османлиската земја, воведувајќи го турскиот како единствен јазик во администрациите.
Овие настани довеле до дополнително зголемување на незадоволството во Косовскиот и Скадарскиот вилаетво јуни 1909 година кога започнале првите конфликти во околината на Ѓаковица. За да го ублажат незадоволството, османлиските власти основале конгрес во Дебар на 23 јули 1909 година кој требало да ги насочи незадоволните Албанци против соседните земји. Но конгресот уште повеќе го истакнал барањето за автономија. Во август 1909 во Елбасан бил одржан собор каде било решено да се започне со соработка со ВМРО. До востание дошло во Косово во 1910 година кое било поддржано од албанската емиграција и бугарската влада која сметала дека со албанската автономија ќе се добие автономија и на Македонија. Согледувајќи дека востанието се шири, Младотурците организирале казнена експедиција од Скопје на чело со Шефкет Тургут Паша по кое следувала победа на Османлиите и голема одмазда врз населението. Но во есента дошло до други бунтови поради регрутација на албанското население во армијата.
Кон почетокот на 1911 година сите албански комитети започнале подготовка за востание со поголем карактер. На островот Крф бил основан Централен албански комитет. Востанието избувнало со Скадар, а голема помош пристигнувала од Црна Гора каде црногорскиот крал Никола сметал дека на овој начин ќе се искористи за слабеење на балканските позиции на империјата. Во Подгорица била формиран меморандум наречен Црвена книга каде во дванаесет точки биле изложени целите на востаниците. И ова востание завршило со неуспех.
====Албанско востание (1912) ====
{{главна|Албанско востание (1912)}}
[[Податотека:Srpski izvestai za arnautskata pobuna, 1912.pdf|мини|Српски извештај за текот и развојот на арнаутската побуна во текот на мај 1912.]]
Востанието избувнало во јануари 1912 година и истото било поддржано од Србија и Црна Гора. Италија од друга страна исто така го поддржала востанието бидејќи во исто време војувала со Османлиите. Нивната помош се должела на дополнителна дестабилизација на Османлиското Царство. Претходно албанските претставници се состаниле со османлиските власти но не добиле позитивен одговор во нивните барања. Исмаил Кемал бил одговорен за испорака на 15.000 пушки во Косово преку Црна Гора. Претходно бил низ европските земји каде добил оружје и средства и меѓународна поддршка за востанието. Во исто време тој кординирал со раководството на востаниците преку Британската амбасада во Скопје. Хасан Приштина направил обид да ја привлече Бугарија како сојузник, нудејќи создавање на независна албанско-македонска држава во Македонија, поддржан од британскиот конзул во Скопје. Биртанският конзул ветувал силна поддршка на востанатото на Албанците.
Востанието започнало во западниот дел на Косовскиот вилает, на чело на кое застанале Хасан Приштина, Некџиб Драга, Бајрам Цури, Риза Беј и други. Есад Паша Топтан се обврзал да организира востание во централна Албанија и во округот Мирдита. Албанските војници и офицери се повлекле од отоманската армија и се вклучиле во востанието. До август 1912 година востаниците ја зазеле целата територија на Косовскиот вилает (Нови Пазар, Приштина, Скопје и Сиеница), делови од Скадарскиот и Јанинскиот вилает (Елбасан, Лесковик и Коница) и Дебар, дел од Битолскиот вилает.
За успехот на востанието помагнала и турско-италијанската војна. Отомански сили се противеле на заповедите да се борат со албанските муслимани револуционери, бидејќи ги сметале за браќа по вера. Албанските востаници упатиле со голем број на барања до Младотурската влада. Тие биле објавени во албанските емигрантски весници во Царството Бугарија во март 1912 година. Дел од барањата се именувањата на албански офицери во владината администрација, интегрирање на албанскиот јазик во локалните училишта и ограничување на регрутацијата на Албанци во Османлиската армија за Косовскиот вилает. Самите Албанци биле поделени, некои од нив биле наклонети кон Младотурскиот Комитет за единство и напредок, други на либералната партија, а трети биле за обновување на автократија на Абдул Хамид II. На 9 август 1912 година албанските востаници поднеле нов список на барања за реформи и создавање на автономен албански вилает. Меѓу барањата биле економски развој на албанските територии, целосна амнестија на бунтовниците и судски процеси за османлиските офицери кои учествувале во задушувањето на востанието.
На 4 септември 1912 година Високата порта го прекратила албанското востание, откако се согласила со сите барањата на револуционерите. Успехот на албанското востание дало сигнал на балканските држави дека Отоманското Царство слабее. Создавањето на автономен албански вилает, опфаќајќи територии населени со христијанско население се третирале како закана за националните интереси на останатите христијански земји од Балканот. Хасан Приштина започнал подготовка на ново востание за по три до четири месеци, но неговите планови пропаднале по почетокот на Балканската војна.
====Балкански војни ====
{{главна|Српската окупација на Албанија}}
[[Податотека:Srpska osvajanja 1912.png|thumb|desno|[[Кралство Србија|Српската]] окупација на Албанија 1912-1913.]]
Во [[Прва балканска војна|Првата балканска војна]], [[Србија]], [[Црна Гора]] и [[Грција]] заеднички го нападнале [[Османлиско Царство|Османлиското царство]] и во следните неколку месеци ги поделиле сите територии од царството, кои биле населени со [[Албанци]].<ref name="Report">[http://www.archive.org/details/reportofinternat00inteuoft Report of the International Commission to Inquire into the Causes and Conduct of the Balkan War]</ref> [[Кралство Србија|Кралството Србија]] го окупирало поголемиот дел од територијата на Албанија, заземајќи поголем дел од јадранскиот брег на Албанија.
За време на [[окупација]]та биле извршени многу злосторства против албанското население со цел целосно да се промени етничкиот карактер на населението коешто живеело на тие простори.<ref name="Report"/> Според [[Коста Новаковиќ]], вкупниот број на жртви за време на окупацијата во сите албански области под српска окупација е проценет на околу 120.000 Албанци од двата пола и на сите возрасти.<ref name="Novaković">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.kosova.com/arkivi1997/expuls/dok5.htm |title=Kosta Novaković, Srbizacija i kolonizacija Kosova |accessdate=2019-07-05 |archive-date=2013-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131225040933/http://www.kosova.com/arkivi1997/expuls/dok5.htm |url-status=dead }}</ref> Српската влада, официјално ги негирала поголемиот дел од извештаите за воени злосторства.<ref name="Golgota">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.albanianhistory.net/texts20_1/AH1913_1.html |title=Leo Freundlich: Albania's Golgotha |accessdate=2019-07-05 |archive-date=2012-05-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120531131757/http://www.albanianhistory.net/texts20_1/AH1913_1.html |url-status=dead }}</ref>
Под силен меѓународен притисок, балкански соседи, во средината на 1913 биле принудени да се повлечат од територијата на меѓународно признатата држава Албанија.
====Декларација за независност ====
{{главна|Декларација за независност на Албанија}}
Декларацијата за независност на Албанија претставува изјава која била издадена на 28 ноември 1912 година според која била прогласена независноста на Албанија од Османлиското Царство. Независноста се прогласила од Големото народно собрание во Валона, а била потврдена со Лондонскиот договор со којшто била завршена Првата балканска војна во 1913 година.
===Независност ===
По [[Прва светска војна|Првата светска војна]], Албанија прогласила независност од Османлиското Царство. Од [[1928]] година, со земјата управувал [[Зог I]], сè до [[1938]] година, кога Албанија паднала под влијание на [[Италија]].
===Втора светска војна ===
Во времето на [[Втора светска војна]], албанските фашисти ги помагале италијанците во борба против грците и југословените. По војната, власта била заземена од [[комунизам|комунистите]] во [[ноември]] [[1944]] година, под раководство на [[Енвер Хоџа]] и [[Мехуд Шеху]]. Енвер Хоџа ги расипал односите со [[Белград]], [[Москва]] и [[Кина]], воведувајќи ја земјата во изолација прво од страна на т.н. западен блок на [[САД]], [[Западна Европа]] и [[Канада]], а подоцна и од источните комунистички земји.
===Комунистичка Албанија===
[[Податотека:HODŽA druhá míza.jpg|мини|десно|[[Енвер Хоџа]] во 1971]]
По завршувањето на [[Втората светска војна]] и поразот на [[Нацистичка Германија]], земјата првично станала сателитска држава на [[Советскиот Сојуз]], а потоа [[Енвер Хоџа]] се појавил како водач на новоформираната [[Народна Република Албанија]].<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Envery Hoxha|url=https://www.britannica.com/biography/Enver-Hoxha|website=Encyclopædia Britannica|publisher=Encyclopædia Britannica|accessdate=22 ноември 2016}}</ref> Советско-албанските односи започнале да се влошуваат по смртта на [[Сталин]] во [[1953]] година. Во овој момент, земјата започна да развива надворешни односи со другите комунистички земји, меѓу другите, и со [[Народна Република Кина]].
Во овој период, земјата доживеала растечка индустријализација и урбанизација, брза колективизација и економски раст што довело до повисок животен стандард.<ref name="Albanian Nationalism">{{Наведена мрежна страница|title=Albanian Nationalism|url=https://www.britannica.com/place/Albania/Albanian-nationalism|website=Encyclopædia Britannica|publisher=Encyclopædia Britannica|accessdate=22 ноември 2016}}</ref> Новите закони за земјишни реформи биле усвоени со доделување на сопственост на земјиштето на работниците и селаните кои ја обработувале. Земјоделството станало кооперативно, а производството значително се зголемило, што довело до тоа земјата да стане самостојна за земјоделство. Во областа на образованието, неписменоста била елиминирана меѓу возрасната популација на земјата.<ref>''40 Years of Socialist Albania'', Dhimiter Picani</ref> Владата, исто така, ја надгледувала и еманципацијата на жените и проширувањето на здравствената заштита и образованието низ целата земја.<ref>{{наведени вести |last=Qori|first=Arlind |date=February 22, 2019 |title=From Faculty to Factory|url=https://jacobinmag.com/2019/02/albania-student-movement-higher-education|work=Jacobin |location= |access-date=March 14, 2019 }}</ref>
[[Податотека:Bunker in Albanian Alps.jpg|thumb|left|Бункер со поглед кон Проклетие. До 1983 година, околу 173.371 бетонски бункери биле изградени низ целата земја.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://shqiptarja.com/speciale/2751/ekskluzive-hapet-dosja-ja-harta-e-bunkereve-e-tuneleve-sekrete-257289.html|title=Hapet dosja, ja harta e bunkerëve dhe tuneleve sekretë|publisher=|accessdate=2019-07-05|archive-date=2017-09-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20170917171111/http://shqiptarja.com/speciale/2751/ekskluzive-hapet-dosja-ja-harta-e-bunkereve-e-tuneleve-sekrete-257289.html}}</ref>]]
Како секуларна држава без никаква официјална религија, верските слободи и практики биле строго ограничени за време на комунистичката ера, при што сите форми на обожување биле забранети. Во [[1945]] година, Според Законот за аграрната реформа, голем дел од имотот во сопственост на религиозни групи биле национализирани. Многу верници биле уапсени и погубени.
Откако стотици џамии и десетици исламски библиотеки, биле уништени, Хоџа ја прогласил Албанија прва атеистичка држава во светот во 1967 година.<ref>Kombësia dhe feja në Shqipëri, 1920–1944 / Roberto Morocco dela Roka; e përktheu nga origjinali Luan Omari.</ref><ref name="Elsie p27">{{Наведена книга|title=Historical Dictionary of Albania|last=Elsie|first=Robert|publisher=The Scarecrow Press|year=2010|isbn=978-0-8108-6188-6|edition=2nd|series=Historical Dictionaries of Europe, No. 75|location=Lanham, MD, and Plymouth|page=[https://books.google.com/books?id=haFlGXIg8uoC&pg=PA27 27]}}</ref> Црквите не биле поштедени и многумина биле претворени во културни центри за млади луѓе.
[[Енвер Хоџа]] починал на [[11 април]] [[1985]] година. [[Рамиз Алија]] го наследил Хоџа и постепено вовел економски реформи и отворил дипломатски врски со западноевропските земји.<ref name="Lami">{{наведени вести|url=http://www.hartford-hwp.com/archives/62/353.html |title=Albania: nine years after |last=Lami |first=Remzi |work=AIM Tirana |accessdate=22 февруари 2021}}</ref>
За време на [[Револуции од 1989 година|Револуциите од 1989]] година, многу [[Албанци]] останале несвесни за настаните поради недостатокот на информации во изолираната држава. Некои Албанци дури не знаеле дека [[Берлински ѕид|Берлинскиот ѕид]] паднал во ноември [[1989]] година.<ref>{{Наведена книга |title=Albania and the European Union: the tumultuous journey towards integration |last= |first= |authorlink= |coauthors= |year= |publisher= |location= |isbn= |page=21 |url= https://books.google.com/books?id=32Wu8H7t8MwC&pg=PA22 |accessdate= 27 јуни 2011}}</ref> Во јануари [[1990]] година, започнале првите револуции во [[Скадар]], каде што неколку стотици луѓе сакале да ја уништат статуата на [[Јосиф Сталин]], и оттаму се прошириле во неколку други градови. На крајот, постојниот режим вовел одредена [[либерализација]], вклучувајќи ги и мерките во [[1990]] година, кои обезбедиле слобода за патување во странство. Почнале напори за подобрување на врските со надворешниот свет.
[[Михаил Горбачов]] во [[1985]] година во [[Советскиот Сојуз]] усвоил нови политики на [[гласност]] и [[перестројка]]. По [[Николае Чаушеску]], комунистичкиот водач на Романија, кој бил убиен за време на Романската револуција во 1989 година, Алија знаел дека тој би можел да биде следниот ако не се направи радикални промени. Потоа го потпишал [[Хелсиншки договор|Хелсиншкиот договор]], според кој бил принуден да се прилагоди на стандардите за човековите права во [[Западна Европа]]. Алија, исто така, организирал средба со водечките интелектуалци од тоа време за начините за реформа на албанскиот политички систем. Под Алија, првите плуралистички избори се одржале откако комунистите ја презеле власта во Албанија во [[1944]] година. Партијата на Алија победила на изборите на [[31 март]] [[1991]] година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://muse.jhu.edu/journals/journal_of_democracy/election_watch/v002/index.html|title=Project MUSE - Journal of Democracy|author=|date=|website=muse.jhu.edu|accessdate=21 март 2018}}</ref>
===Демократска Албанија===
Во следниот период станало јасно дека транзицијата кон капитализмот нема да се прекине. [[Сали Бериша]], кој тогаш бил член на Партијата на трудот, бил заблежан на плоштадот Скендербег со владино возило, и подоцна им се обратил на демонстрантите во нивна поддршка.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.youtube.com/watch?v=mKUaRnSwKkA&feature=related|title=Sali Berisha cun i ri|first=|last=Lenci lorenc|date=17 July 2009|publisher=|accessdate=21 март 2018|via=YouTube}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.youtube.com/watch?v=NbRz4QZWtPY|title=I Panjohuri|first=|last=OLTIONPENGU|date=25 June 2009|publisher=|accessdate=21 март 2018|via=YouTube}}</ref> Во меѓувреме, студентските демонстрации биле уништени од државната полиција во [[Тирана]]. Рамиз Алија ја поканил делегацијата на студентите од Универзитетот во Тирана да разговараат и да дојдат до компромис. Комунистите успеале да ја задржат контролата врз владата во првиот круг на избори, но паднале два месеци подоцна за време на генералниот штрајк. Комитетот за национален спас ја презел власта, но, исто така, се распаднал во рок од шест месеци.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://muse.jhu.edu/journals/journal_of_democracy/election_watch/v003/index.html#v003.3|title=Project MUSE - Journal of Democracy|author=|date=|website=muse.jhu.edu|accessdate=21 март 2018}}</ref> Алија поднел оставка како претседател и бил наследен од Бериша, првиот демократски избран водач на Албанија од епископот [[Фан Ноли]].
Промената од [[социјализам]] во [[капитализам]] очигледно имало многу предизвици. Демократската партија морала да ги спроведе реформите што ги ветила, но тие биле или премногу бавни или не ги решиле проблемите на нацијата, па луѓето биле разочарани кога нивните надежи за брз просперитет останале неисполнети. Многу [[Албанци]], исто така, биле фрустрирани од растечкиот [[авторитаризам]] на [[Сали Бериша]], вклучувајќи притисок врз опозицијата, медиумите и граѓанското општество.<ref>Human Rights Watch, [https://www.hrw.org/report/1996/03/01/human-rights-post-communist-albania Human Rights in Post-communist Albania], March 1, 1996.</ref> На општите избори во јуни [[1996]] година, Демократската партија се обидела да освои апсолутно мнозинство и манипулирала со резултатите.<ref>Organization for Security and Cooperation in Europe, [http://www.osce.org/odihr/elections/albania/13567 Parliamentary Elections 26 May and 2 June: Observations], July 2, 1996.</ref>
[[Податотека:Secretary Kerry Shakes Hands With Albanian Prime Minister Rama Before Bilateral Meeting at NATO Summit in Wales (14961134157).jpg|thumb|right|Американскиот секретарот Кери со албанскиот премиер Рама пред билатералниот состанок на Самитот на НАТО во Велс]]
Владата паднала во [[1997]] година по пропаѓањето на голем број големи „[[Пирамидална измама|пирамидални шеми]]“ и раширената корупција, што предизвикало бунт низ целата земја.<ref>{{Наведена книга|title = Albania in Crisis: The Predictable Fall of the Shining Star|last = Vaughan-Whitehead|first = Daniel|publisher = Edward Elgar Pub|year = 1999|isbn = 1840640707|location = |pages = }}</ref> Владата се обидела да го потисне револтот со сила, но обидот не успеал, поради нискиот морал и корупцијата во вооружените сили. Со помош на меѓународно посредство предводено од специјалниот претставник на [[ОБСЕ]], [[Франц Враницки]], владејачките и опозициските партии се согласиле да формираат влада за помирување и да одржат нови избори.
Изборите во јуни 1997 година ја довеле на власт опозициската [[Социјалистичка партија на Албанија]] (поранешна комунистичка партија), а владеела со разни премиери до [[2005]] година. Демократската партија победила на Парламентарните избори во 2005 и 2009 година, а Албанија повторно била управувана од [[Сали Бериша]], овој пат како премиер. Социјалистичката партија победила на изборите во [[2013]] година и била раководена од нејзиниот партиски водач и премиер [[Еди Рама]].
Според уставот, одобрен со референдум на [[22 ноември]] [[1998]] година, прогласен на [[28 ноември]] [[1998]] година и изменет во јануари [[2007]] година, Албанија има демократски систем на власт со поделба на власта и заштита на основните човекови права.<ref>[http://www.osce.org/albania/41888 Constitution of the Republic of Albania].</ref>
Од крајот на комунизмот, земјата станала повеќе усогласена кон Западот, отколку со [[Русија]] или [[Кина]]. Албанија се приклучила на [[НАТО]] во [[2009]] година и има за цел да влезе во [[Европската Унија]] во иднина.
== Географија==
{{главна|Географија на Албанија}}
[[Податотека:Valbona_nga_Kukaj.jpg|thumb|right|300px|[[Проклетие]].]]
Албанија на [[северозапад]] се граничи со [[Црна Гора]], [[Косово]] на [[североисток]], [[Република Македонија]] на [[исток]], и со [[Грција]] на [[југ]], има [[брег]] на [[Јадранско Море]] на [[запад]], и [[брег]] на [[Јонско Море]] на [[југозапад]]. Целата должина на земјишната граница на Албанија изнесува 717 км од кој 282 км со [[Грција]], 151 км со [[Македонија]], 112 км со [[Косово]] 172 км со [[Црна Гора]]. Крајбрежјето е долго 365 км. Површината на Албанија изнесува 28.748 км<sup>2</sup>, и според неа се наоѓа на [[Список на држави и територии по површина|139 место во светот]]. Врз поголемиот дел (70%) од територијата на Албанија се простираат планини, како [[Проклетие|Северните Албански Алпи]], па [[Динарски Планини|Динарските Планини]], Централните Планини (вклучувајќи го и највисокиот врв [[Голем Кораб]], кој се наоѓа на планината [[Кораб]] на границата со [[Република Македонија]] со висина од 2.764 м). Јужните планински масиви се наоѓаат во Јужна Албанија. Шумите покриваат од 40 до 47% од албанската територија, додека 50% од одгледуваното земјиште има иригација. Двата главни речни басени, реките [[Дрим]] и [[Војуша]] (Вјоса), ја карактеризираат западната хидрологија на државата. Јужната половина на Албанија е геолошки (сеизмички) активна зона.
=== Клима===
[[Податотека:Ksamill-1.jpg|thumb|right|The [[Ксамил]] има средоземна клима.]]
Климата во земјата е многу варијабилна и разновидна поради разликите во ширина, должина и надморска височина.<ref name="climate">{{Наведена мрежна страница |author1=United Nations Economic Commission for Europe |title=Environmental Performance Reviews Albania |url=http://www.unece.org/fileadmin/DAM/env/epr/epr_studies/AlbaniaII.pdf |website=unece.org |page=30 |language=en }}</ref><ref name="climate2">{{Наведена мрежна страница|author1=Ministry of Environment of Albania|title=The First National Communication of the Republic of Albania to the United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC)|url=https://unfccc.int/files/meetings/seminar/application/pdf/sem_albania_sup3.pdf|website=unfccc.int/|location=Tirana|pages=33–34|language=en}}</ref> Албанија доживува претежно средоземна и континентална клима, со четири различни сезони.<ref name="climate1">{{Наведена мрежна страница|author1=Ministry of Environment of Albania|title=Albania's Second National Communication to the Conference of Parties under the United Nations Framework Convention on Climate Change|url=http://unfccc.int/resource/docs/natc/albnc2.pdf|website=unfccc.int|location=Tirana|page=28|language=en}}</ref>
Најтоплото подрачје на земјата се наоѓа долж Јадранското и Јонското крајбрежје. Најстудените области се поставени во северните и источните висорамнини.<ref name="climate3"/> Средната месечна температура се движи помеѓу -1 °C во зима до 21,8 °C (71,2 °F) во лето. Највисока температура од 43.9 °C била забележана во [[Кучово]] на [[18 јули]] [[1973]] година. Најниската температура од -29 °C била регистрирана во селото Штила, [[Либражд]] на 9 јануари 2017.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=PERGATITJA E PROFILIT KOMBETAR SHQIPETAR PER TE VLERESUAR STRUKTUREN KOMBETARE NE MENAXHIMIN E KIMIKATEVE DHE ZBATIMIN E UDHEZIMEVE TE SAICM|url=http://www.chemicals.al/doc/profili_shqip.pdf}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|title=Moti, regjistrohet temperatura rekord në Shqipëri, - 29 gradë në Librazhd|url=https://shqiptarja.com/aktualitet/2731/--8203-moti-regjistrohet-temperatura-rekord-ne-shqiperi---29-grade-ne-librazhd-396120.html}}</ref>
Врнежите варираат од сезона до сезона и од година во година. Земјатата прима поголем дел од врнежите во зимските месеци, а помалку во летните месеци.<ref name="climate2"/> Просечните врнежи се околу 1,485 милиметри. Средните годишни врнежи се движат од 600 милиметри (24 инчи) до 3.000 милиметри во зависност од географската локација. Северозападните и југоисточните висорамнини добиваат поголема количина на врнежи, додека североисточните и југозападните висорамнини, како и западните низини, имаат помала количина.<ref name="climate3">{{Наведена мрежна страница|author1=Alban Kuriqi|title=Climate and climate change data for Albania|url=http://drinkadria.fgg.uni-lj.si/externalapp/content/climate/FB11_CC_Albania_national.pdf|website=drinkadria.fgg.uni-lj.si|location=Tirana|pages=3–5|language=en}}</ref>
Албанските Алпи на крајниот северен дел од земјата се сметаат за меѓу највлажните региони на Европа, кои добиваат најмалку 3.100 милиметри дожд годишно.<ref name="climate3"/> Една експедиција од Универзитетот во Колорадо открила четири ледници во рамките на овие планини на релативно ниска надморска височина од 2.000 метри.<ref>{{Наведено списание |url=http://instaar.metapress.com/content/273213h3t4370272/ |title=Twenty-first Century Glaciers and Climate in the Prokletije Mountains, Albania Journal Arctic, Antarctic, and Alpine Research Publisher Institute of Arctic and Alpine Research, University of Colorado ISSN 1523-0430 (Print) 1938–4246 (Online) Issue Volume 41, Number 4 / November 2009 DOI 10.1657/1938-4246-41.4.455 Pages 455–459 Online Date: 30 November 2009 |journal=Arctic, Antarctic, and Alpine Research |volume=41 |issue=4 |pages=455–459 |date=30 November 2009 |accessdate=27 август 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130807110936/http://instaar.metapress.com/content/273213h3t4370272/ |archivedate=7 август 2013 |df=dmy-all |doi=10.1657/1938-4246-41.4.455 |last1=Hughes |first1=Philip D. }}</ref>
Снежните врнежи се случуваат редовно во зимски услови во висорамнините на земјата, особено на планините на север и исток, вклучувајќи ги Албанските Алпи и Кораб. Снегот, исто така, паѓа на крајбрежните области на југозапад речиси секоја зима.
{| border="1" cellpadding="2" width="90%" style="border-collapse:collapse; border-color:#f2f2f4; margin-top:5px; margin-bottom:5px; font-size:85%; text-align:right;"
|- bgcolor="#f2f2f4"
| || јан. || фев. || мар. || апр. || мај || јун. || јул. || авг. || сеп. || окт. || ное. || дек. ||
|-
| align="left"|Просечно ниска<br> (°C/°F) || 2 °C || 2 °C || 5 °C || 8 °C || 12 °C || 16 °C || 17 °C || 17 °C || 14 °C || 10 °C || 8 °C || 5 °C
|-
| align="left"|Просечно висока<br> (°C/°F) || 12 °C || 12 °C || 15 °C || 18 °C || 23 °C || 28 °C || 31 °C || 31 °C || 27 °C || 23 °C || 27 °C || 14 °C
|-
| align="left"|Влажност во % || 71 || 69 || 68 || 69 || 70 || 62 || 57 || 57 || 64 || 67 || 75 || 73
|-
| align="left"|Сонце (час/ден) || 4 || 4 || 5 || 7 || 8 || 10 || 12 || 11 || 9 || 7 || 3 || 3
|-
| align="left"|Врнежливи денови || 13 || 13 || 14 || 13 || 12 || 7 || 5 || 4 || 6 || 9 || 16 || 17
|-
| colspan="20" style="text-align:center;font-size:90%;"|''Spring: [http://www.lexas.net/laender/europa/albanien/klima.asp Climate data] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20150930034621/http://www.lexas.net/laender/europa/albanien/klima.asp |date=2015-09-30 }}''
|}
=== Биоразновидност ===
[[Податотека:Golden_eagle_(13434882845).jpg|thumb|right|[[Златен орел]], национален симбол на земјата.]]
[[Податотека:Gjiri_Skaloma_Beget._Karaburun.jpg|thumb|left|Карабурун-Сазан има крајбрежје на Јадранот и Јонското Море.]]
Албанија поседува исклучително богата и контрастна биолошка разновидност, благодарение на нејзината географска локација во центарот на Средоземното Море и големата разновидност во нејзините климатски, геолошки и хидролошки услови.<ref>{{Наведена мрежна страница |title=Mediterranean Basin Biodiversity Hotspot |url=https://www.cepf.net/sites/default/files/mediterranean-basin-2017-ecosystem-profile-english_0.pdf |website=cepf.net |pages=1–339 |language=en |date=July 2017}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|title=BIODIVERSITY IN ALBANIA REPORT ON NATIONAL SITUATION OF BIODIVERSITY IN ALBANIA|url=http://macfungi.webs.com/Fungi-Albanici/Report%20on%20National%20Situation%20of%20Biodiversity%20in%20Albania.pdf|website=macfungi.webs.com|page=2|language=en|accessdate=2019-07-05|archive-date=2021-03-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20210306024211/https://macfungi.webs.com/Fungi-Albanici/Report%20on%20National%20Situation%20of%20Biodiversity%20in%20Albania.pdf}}</ref> Нејзината биолошка разновидност е зачувана во 14 национални паркови, 1 морски парк, 1 биосферен резерват и 786 заштитени подрачја од различни категории.<ref>{{Наведена мрежна страница |title=Albania's Biodiversity and Protected Areas An Executive Summary |url=http://www.al.undp.org/content/dam/albania/docs/short_report_design.pdf |website=al.undp.org |language=en }}</ref>
Поради оддалеченоста, планините и ридовите се состојат со шуми, дрвја и треви кои се од суштинско значење за животот за широк спектар на животни, меѓу другото, за двете од најпознатите иконски загрозени видови во земјата, [[рис]]от и [[кафеава мечка|кафеавата мечка]], како [[дива мачка]], [[сив волк]], [[црвена лисица]], [[златен чакал]] и египетскиот мршојадец и [[златен орел]], националното животно во земјата.<ref>{{Наведена мрежна страница|author1=Ministry of Tourism and Environment|title=FIFTH NATIONAL REPORT OF ALBANIA TO THE UNITED NATIONS CONVENTION ON BIOLOGICAL DIVERSITY (CBD)|url=https://www.cbd.int/doc/world/al/al-nr-05-en.pdf|website=cbd.int|page=4|language=en}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|author1=UNECE|title=Albania Environmental Performance Reviews|url=http://www.unece.org/fileadmin/DAM/env/epr/epr_studies/AlbaniaII.pdf|website=unece.org|page=141|language=en}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |title=On the status and distribution of the large carnivores (Mammalia: Carnivora) in Albania |url=http://www.catsg.org/balkanlynx/07_library/7_2_publications/Pdfs/Bego_2000_Status_and_distribution_of_large_carnivores_in_Albania.pdf |website=catsg.org |location=Tirana |page=4 |language=en }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |title=Die potentielle Verbreitung der Wildkatze (Felis silvestris silvestris) in Österreich als Entscheidungsgrundlage für weitere Schutzmaßnahmen |url=https://www.wildkatze-in-oesterreich.at/pages_file/de/62/Habitateignung-Felis-silvestris-silvestris-Da-sarah-friembichler.pdf |website=wildkatze-in-oesterreich.at |location=Salzburg |page=19 |language=de}}</ref>
Мочуриштата и езерата се особено важни за [[Розово фламинго|розовото фламинго]], [[Мал корморан|малиот корморан]] и исклучително ретката птица на земјата, [[далматински пеликан|далматинскиот пеликан]].<ref>{{Наведена мрежна страница|author1=Protection and Preservation of Natural Environment in Albania|title=Albanian Nature|url=http://www.ppnea.org/albanian_nature.html|website=ppnea.org|language=en|access-date=4 January 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20180831152920/http://ppnea.org/albanian_nature.html|archive-date=31 August 2018|url-status=dead|df=dmy-all}}</ref>
Околу 3.500 различни видови растенија може да се најдат во Албанија. Земјата има богата традиција на билни и медицински практики. Најмалку 300 растенија што растат локално се користат за подготовка на билки и лекови.<ref>{{Наведена мрежна страница |author=Ministry of Environment|title=GAP ANALYSIS FOR NATURE PROTECTION LEGAL ACTS ON WILD FAUNA CONSERVATION AND HUNTING (Albania) |url=https://www.al.undp.org/content/dam/albania/docs/FINAL%20GAP.pdf |website=al.undp.org |pages=86–99 |language=en |access-date=4 January 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181014204539/https://www.al.undp.org/content/dam/albania/docs/FINAL%20GAP.pdf |archive-date=14 October 2018 |df=dmy-all }}</ref>. Дрвјата во шумите главно се состојат од ела, даб, бука и бор.
Според Индексот на перформанси за животна средина за 2012 година, земјата напредувала од 23 до 15 место, додека таа имала и највисок ранг во Јужна и Источна Европа и Средна Азија.<ref>{{Наведена мрежна страница|author1=University of Yale|title=2012 Environmental Performance Index|url=https://wbc-rti.info/object/document/7519/attach/2012EPI_Report.pdf|website=wbc-rti.info|page=11|language=en}}</ref> Земјата била 24-тата најзелена земја во светот според Индексот за одржливост на животната средина во 2005 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=2005 Environmental Sustainability Index|url=http://earth.columbia.edu/news/2005/images/ESI2005_policysummary.pdf|website=earth.columbia.edu|page=3|language=en}}</ref>
=== Административна поделба ===
Албанија е поделена на 12 административни области (''Qark'' или ''Prefekturë''). Од јуни 2015, овие области понатаму се поделени на 61 општина (''Bashkia'').
{| align="center" style="background:none;" cellspacing="3"
|- style="font-size:98%; text-align:center;"
|
| {{Albania Labelled Map|float=left}}
|
|
{| class="wikitable"
! style="width:160px;"|[[Области во Албанија|Област]]
! style="width:160px;"|Име на [[албански јазик|албански]]
! style="width:100px;"|Седиште
! style="width:100px;"|Население<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Popullsia e Shqipërisë|url=http://www.instat.gov.al/media/322938/pop_1_janar_2016.pdf|website=instat.gov.al|language=албански|date=19 February 2016}}</ref>
! style="width:100px;"|Површина
|-
| [[Белград (област)|Област Белград]] || ''Qarku i Beratit'' || [[Белград (Албанија)|Белград]] || 139.815 || 1.798 км<sup>2</sup>
|-
| [[Дебар (област)|Област Дебар]] || ''Qarku i Dibrës'' || [[Пешкопеја]] || 134.153 || 2.586 км<sup>2</sup>
|-
| [[Драч (област)|Област Драч]] || ''Qarku i Durrësit'' || [[Драч]] || 278.775 || 766 км<sup>2</sup>
|-
| [[Елбасан (област)|Област Елбасан]] || ''Qarku i Elbasanit'' || [[Елбасан]] || 298.913 || 3.199 км<sup>2</sup>
|-
| [[Фиер (област)|Област Фиер]] || ''Qarku i Fierit'' || [[Фиер]] || 312.448 || 1,890 km2
|-
| [[Ѓирокастро (област)|Област Ѓирокастро]] || ''Qarku i Gjirokastrës'' || [[Ѓирокастро]] || 70.331 || 2.884 км<sup>2</sup>
|-
| [[Горица (област)|Област Горица]] || ''Qarku i Korçës'' || [[Горица (Албанија)|Горица]] || 221.706 || 3.711 км<sup>2</sup>
|-
| [[Кукуш (област)|Област Кукуш]] || ''Qarku i Kukësit'' || [[Кукуш (Албанија)|Кукуш]] || 84.035 || 2.374 км<sup>2</sup>
|-
| [[Леска (област)|Област Леска]] || ''Qarku i Lezhës'' || [[Леска (Албанија)|Леска]] || 135.613 || 1.620 км<sup>2</sup>
|-
| [[Скадар (област)|Област Скадар]] || ''Qarku i Shkodrës'' || [[Скадар]] || 215.483 || 3.562 км<sup>2</sup>
|-
| [[Тирана (област)|Област Тирана]] || ''Qarku i Tiranës'' ||'''[[Тирана]]''' || 811.649 || 1.652 км<sup>2</sup>
|-
| [[Валона (област)|Област Валона]] || ''Qarku i Vlorës'' || [[Валона]] || 183.105 || 2.706 км<sup>2</sup>
|}
|-
|
|}
== Политика ==
{{Главна|Политика на Албанија}}
===Влада===
[[Податотека:Tirana, consiglio dei ministri, 02.JPG|thumb|right|Официјалната резиденција на премиерот на Албанија.]]
Албанија е парламентарна [[уставна република]] и [[суверена држава]] чија политика функционира утврдена со уставот во кој претседателот функционира како шеф на државата и премиерот како шеф на владата.<ref name="kushtetuta">{{Наведена мрежна страница |authorlink1=OSCE |title=1998 CONSTITUTION OF THE REPUBLIC OF ALBANIA |url=https://www.osce.org/albania/41888?download=true |website=osce.org |pages=1–3 |language=en |format=PDF}}</ref>
Владата се заснова на поделба и балансирање на овластувањата меѓу законодавната, судската и извршната власт.<ref name="kushtetuta"/> Законодавната власт ја држи парламентот и се избира на секои четири години преку систем на пропорционална застапеност на партиите од страна на албанскиот народ врз основа на слободно, еднакво, универзално и периодично избирачко право со тајно гласање.<ref name="kushtetuta"/>
Граѓанското право, кодифицирано и засновано на Кодексот на Наполеон, е поделено помеѓу судовите со редовна граѓанска и кривична надлежност и управните судови. Судската власт е доверена до Врховниот суд, Уставниот суд, Апелациониот суд и Административниот суд.<ref>{{Наведена мрежна страница |title=LAW Nr. 8436, dated 28 December 1998 ON THE ORGANIZATION OF THE JUDICIAL POWER IN THE REPUBLIC OF ALBANIA |url=https://www.osce.org/albania/41891?download=true |website=osce.org |pages=1–12 |language=en |format=PDF}}</ref> Спроведувањето на законот во земјата е првенствено одговорност на албанската полиција, главната и најголемата државна агенција за спроведување на законот. Ги спроведува речиси сите општите полициски должности, вклучително и кривични истраги, патрола, сообраќајна полиција и гранична контрола.
Извршната власт ја извршуваат претседателот и премиерот, при што моќта на претседателот е многу ограничена. Претседателот е врховен командант на војската и претставник на единството на албанскиот народ.<ref name="president">{{Наведена мрежна страница |authorlink1=OSCE |title=1998 CONSTITUTION OF THE REPUBLIC OF ALBANIA |url=https://www.osce.org/albania/41888?download=true |website=osce.org |pages=17–19 |language=en |format=PDF}}</ref> Мандатот на претседателот зависи од довербата на парламентот и се избира за петгодишен мандат од парламентот со мнозинство од три петтини од сите негови членови. Премиерот, назначен од претседателот и одобрен од парламентот, е овластен да формира кабинет. Кабинетот е главно составен од премиерот, вклучително и неговите заменици и министри.<ref name="prime minister">{{Наведена мрежна страница |authorlink1=OSCE |title=1998 CONSTITUTION OF THE REPUBLIC OF ALBANIA |url=https://www.osce.org/albania/41888?download=true |website=osce.org |pages=19–21 |language=en |format=PDF}}</ref>
===Надворешни односи===
Во времето од крајот на комунизмот и изолационизмот, Албанија ги проширила своите одговорности и позиција во континенталните и меѓународните односи, развивајќи и воспоставувајќи пријателски односи со другите земји од целиот свет. Нејзини главни цели се влезот во [[Европската унија]], меѓународното признавање на [[Косово]], помагање и заштитата на правата на Албанците во Косово, Црна Гора, Македонија, Грција, Србија, Италија и дијаспората.<ref>[http://www.mfa.gov.al/index.php?option=com_content&view=article&id=8390 Konferencë për shtyp e Ministrit të Punëve të Jashtme z. Panariti lidhur me vizitën e fundit në Greqi], Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Albania, 2012-10-06 (in Albanian)</ref>
Прифаќањето на Албанија во НАТО го сметале албанските политичари како примарна амбиција за земјата. Земјата е интензивно ангажирана со организацијата и ја задржала својата позиција како фактор за стабилност и силен сојузник на [[САД]] и [[Европската Унија]] во проблематичниот и поделен регион на Балканот.
Албанија и Косово се културно, социјално и економски многу тесно вкоренети поради албанското мнозинство во Косово. Во 1998 година, земјата придонела за поддршка на сојузничките напори за ставање крај на хуманитарната трагедија во Косово и обезбедување мир по [[НАТО бомбардирање на СР Југославија|НАТО-бомбардирањето на Југославија]].
Албанија ужива пријателски и блиски врски со САД откако таа ја поддржале независноста на земјата и нејзината демократија.<ref>{{Наведена мрежна страница |title=U.S. Relations With Albania |url=https://2009-2017.state.gov/r/pa/ei/bgn/3235.htm |website=state.gov |language=en}}</ref> Во денешно време двете земји одржуваат блиски економски и одбранбени односи и потпишале голем број договори. Во 2007 година, Албанија го пречекал [[Џорџ Буш]], кој станал првиот [[претседател на САД]] кој некогаш ја посетувал земјата.
===Војска===
[[Податотека:Albanian special operations forces, provide security as Afghan Border Police (ABP) break ground on a new checkpoint in the district of Spin Boldak, Kandahar province, Afghanistan, March 25, 2013 130325-A-MX357-127.jpg|thumb|right|Албански војници во Авганитан]]
Албанските вооружени сили се состојат од копнени, воздушни и поморски сили и ги сочинуваат воените и паравоените сили на земјата. Тие се предводени од врховен командант под надзор на Министерството за одбрана и од страна на претседателот како врховен командант за време на војната, но во време на мир неговите овластувања се извршуваат преку премиерот и министерот за одбрана.<ref name="constitution">„[https://www.osce.org/files/f/documents/3/2/41888.pdf Устав на Албанија]“. Член 169. 28 ноември 1998.</ref>
Главната цел на вооружените сили на Албанија е одбрана на независноста, суверенитетот и територијалниот интегритет на земјата, како и учество во хуманитарни, борбени, неборбени и операции за поддршка на мирот. Воената служба е доброволна од 2010 година, на возраст од 19 години, што претставува законска минимална возраст за службата.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Albania to end conscription by 2010|url=https://www.wri-irg.org/node/745|website=wri-irg.org|language=en|date=22 August 2008}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|title=Albania Military 2017|url=http://www.theodora.com/wfbcurrent/albania/albania_military.html|website=theodora.com}}</ref>
Албанија се залага за зголемување на учеството во мултинационалните операции.<ref>{{Наведена мрежна страница|author1=Ministry of Defence|title=Engagement Policy and evidence of AAF participation in PK missions|url=http://www.mod.gov.al/arkiv/eng/index.php?option=com_content&view=article&id=902:politika-e-angazhimit-dhe-evidenca-e-pjesemarrjes-se-farsh-ne-misione-paqeruajtese-dhe-luftarake-te-drejtuara-nga-nato-be-dhe-okb&catid=197:misione-nderkombetare&Itemid=588|website=mod.gov.al|language=en}}</ref> Од падот на комунизмот, земјата учествувала во шест меѓународни мисии, но учествувала само во една мисија на Обединетите нации во Грузија со испраќање на 3 воени набљудувачи. Од февруари 2008 година, Албанија официјално учествувала во операцијата на НАТО во Средоземното Море.<ref>[http://www.nato.int/isminor sues/active_endeavour/index.html Operation Active Endeavour]. nato.int {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20110830210539/http://www.nato.int/issues/active_endeavour/index.html |date=30 August 2011 }}</ref> Била поканета да се приклучи на НАТО на 3 април 2008 година, а таа станала полноправна членка на [[2 април]] [[2009]] година.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Albania membership Nato |publisher=NATO |url=http://www.nato.int/issues/nato_albania/evolution.html |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110728003727/http://www.nato.int/issues/nato_albania/evolution.html |archivedate=28 јули 2011 }}</ref>
Албанија го намалила бројот на активни трупи од 65.000 во 1988 година на 14.500 во 2009 година.<ref>{{наведени вести | url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/1935630.stm |work=BBC News |title=Albania sells off its military hardware | date=17 April 2002}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.setimes.com/cocoon/setimes/xhtml/en_GB/features/setimes/features/2008/08/21/feature-03 |title=Albania to abolish conscription by 2010 |publisher=SETimes.com |date=21 August 2008 |accessdate=29 декември 2009}}</ref> Војската сега главно се состои од мала флота на авиони и морски бродови. Во 1990-тите, земјата изгубила огромни количини на застарени хардвери од [[Кина]], како што се тенкови. Зголемувањето на воениот буџет бил еден од најважните услови за интеграција во НАТО. Воените трошоци обично се ниски. Од 1996 година, воените трошоци се проценети на 1,5% од БДП на земјата, достигнувајќи го својот врв во 2009 година со 2%.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Albanian military expenditure as % of GDP|url=https://www.google.com/publicdata/explore?ds=d5bncppjof8f9_&met_y=ms_mil_xpnd_gd_zs&idim=country:ALB&dl=en&q=military+expenditure+of+albania#!ctype=l&strail=false&bcs=d&nselm=h&met_y=ms_mil_xpnd_gd_zs&scale_y=lin&ind_y=false&rdim=region&idim=country:ALB&ifdim=region&dl=en&ind=false|publisher=World Bank}}</ref>
== Стопанство ==
{{Главна|Економија на Албанија}}
[[Податотека:Toptani Shopping Mall Tirana 2016.jpg|мини|десно|[[Тирана]] е економски центар на земјата. Таа е дом на големи домашни и странски компании кои работат во земјата.]]
Економијата на Албанија поминала низ процес на транзиција од [[централизирана економија]] во [[пазарна економија]] врз принципите на [[Слободен пазар|слободниот пазар]]. Албанија е земја со помал среден приход и член на [[НАТО|Северноатлантската алијанса (НАТО)]], [[Светска трговска организација|Светската трговска организација (СТО)]], [[Организација за безбедност и соработка на Европа|Организацијата за безбедност и соработка во Европа (ОБСЕ)]] и [[Организација за црноморска економска соработка|Организацијата за црноморска економска соработка (БСЕЦ)]]. Албанија е [[земја во развој]] со [[економија]] заснована на услугите (63,5%), [[земјоделство]]то (21,6%) и индустриските сектори (14,9%), според податоците од 2016 година.<ref name="cia.gov">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/al.html|title=The World Factbook|publisher=|accessdate=3 март 2011}}</ref> Земјата е богата со природни ресурси, а економијата главно се зацврстува преку земјоделство, преработка на храна, нафта, [[цемент]], хемикалии, [[рударство]], основни метали, хидроенергија, туризам, текстилна индустрија и екстракција на [[нафта]]. Најсилните сектори се [[енергетика]]та, [[рударство]]то, [[металургија]]та, [[земјоделство]]то и [[туризам|туризмот]]. Примарен индустриски извоз се: облека, [[хром]], нафта и рафинирани горива.
Туристичкиот сектор традиционално е значаен извор на приходи, особено во текот на летните месеци, но и неодамна и во текот на зимските месеци, како резултат на зголемувањето на популарноста на снежните спортови. Со над 3,8 милиони туристи годишно, туризмот генерира приходи во износ поголем од 1,5 милијарди евра.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Turizmi, 1.5 mld euro të ardhura për 2016|url=http://top-channel.tv/lajme/artikull.php?id=351812#k1|website=top-channel.tv|language=sq|date=1 April 2017}}</ref> Албанија е рангирана меѓу 25-те најпопуларни туристички одредишта во [[Европа]] и била прогласена за една од врвните светски туристички одредишта во [[2014]] година од страна на „[[The New York Times]]“ и „[[Lonely Planet]]''.<ref name="Lonely Planet's top 10">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.lonelyplanet.com/albania/travel-tips-and-articles/76164 |title=Lonely Planet's top 10 countries for 2011 – travel tips and articles – Lonely Planet |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101104050258/http://www.lonelyplanet.com/albania/travel-tips-and-articles/76164 |archivedate=4 ноември 2010 |accessdate=7 август 2013 }}</ref><ref>{{наведени вести|url=https://www.nytimes.com/interactive/2014/01/10/travel/2014-places-to-go.html?_r=0|title=52 Places to Go in 2014 |work=The New York Times|date=5 September 2014}}</ref>
=== Примарен сектор ===
{{multiple image
|align = right
|total_width =400
|image1 = Albaniens_kust.jpg
|width1 = 250 |height1 =
|image2 = Figs (3548354141).jpg
|width2 = 260 |height2 =
|image3 = Vinyard Përmet.jpg
|width3 = 280 |height3 =
|footer =Албанската ривиера е позната по плантажите со маслинки и цитрусови плодови. (лево) Албанија е 9-тиот најголем производител на смокви во светот. (центар) Лозје во Пермет. (десно)}}
За време на комунистичкиот режим, земјоделството во Албанија било силно централизирано и интегрирано со индустриите поврзани со земјоделството. Денес, земјоделството во Албанија вработува 47,8% од населението и околу 24,31% од земјиштето се користи за земјоделски цели. Земјоделството придонесува за 18,9% од БДП на земјата. Главните земјоделски производи во Албанија се [[тутун]], [[овошје]], вклучувајќи [[портокал]]и, [[лимон]]и, [[смоква|смокви]], [[грозје]], [[зеленчук]], како што се [[маслинка|маслинки]], [[пченица]], [[пченка]], [[компир]]и, но и [[шеќерна репка]], [[месо]], [[мед]], [[млечни производи]] и традиционалната медицина и ароматични растенија.
[[Албанско вино|Албанското вино]] се карактеризира со својата уникатна сладост и домородни сорти. Виното има една од најдолгите истории за лозарството во Европа.<ref name="winealbania1">[http://www.winealbania.com Wine Albania Portal] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110208101841/http://winealbania.com/ |date=8 февруари 2011}}</ref> Албанија произвела околу 17.500 тони вино во 2009 година.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://faostat.fao.org/site/636/DesktopDefault.aspx?PageID=636#ancor |title= Wine production (tons) |publisher= Food and Agriculture Organization |page=28 |accessdate=18 април 2011| archiveurl= https://web.archive.org/web/20110520105103/http://faostat.fao.org/site/636/DesktopDefault.aspx?PageID=636| archivedate= 20 мај 2011}}</ref> За време на комунизмот, производствената област се проширила на околу 20.000 ха.<ref name="winealbania1"/> Денешниот регион во Албанија бил едно од ретките места каде што лозата природно се одгледувале за време на [[Ледено време|леденото време]]. Најстарите пронајдени семиња во регионот се стари 40.000 до 60.000 години.<ref name="Stevenson2011">{{Наведена книга|author=Tom Stevenson|title=The Sotheby's Wine Encyclopedia|url=https://books.google.com/books?id=8S7IkQEACAAJ|year=2011|publisher=Dorling Kindersley|isbn=978-1-4053-5979-5}}</ref> Римскиот писател [[Плиниј Постариот]] го опишува илирското вино како „многу слатко“.<ref>{{Наведена книга |url=https://books.google.com/books?id=O575C2_7LCkC&lpg=PA41&dq=albanian%20wine&pg=PA41#v=onepage&q=albanian%20wine&f=false |title= The Laws of Fermentation and the Wines of the Ancients |publisher= Bronson Press |page=41 |accessdate=10 април 2011}}</ref>
Албанската економија е една од најнеразвиените во Европа: во 2019 година, [[БДП]] по глава на жител на Албанија изнесувал 5 373 [[долар]]и, со што таа била рангирана на 40. место во однос на [[Европа]] и 102. во светот.<ref>http://statisticstimes.com/economy/european-countries-by-gdp-per-capita.php statisticstimes.com (пристапено на 12.06.2020)</ref>
Во 2018 година кефициентот [[Џини]] во Албанија изнесувал 38,6%.<ref>[https://knoema.com/atlas/ranks/GINI-index knoema.com (пристапено на 13.7.2020)]</ref>
===Туристички сектор===
[[Податотека:Gjipe_beach,_Albania.JPG|thumb|210px|[[Карабурун]] во јужниот дел на Албанија, каде што [[Јадранско Море]] се среќава со [[Јонско Море]]]]
[[Податотека:Lake Koman Albania 2016.jpg|thumb|right|210px|Езерото Коман Фери е многу популарно фериботско возење во Јужна Европа]]
Значаен дел од националниот приход во Албанија произлегува од туризмот. Во [[2014]] година, туризмот директно учествувал со 6% од БДП, иако вклучувањето на индиректните придонеси ја зголемило пропорцијата на нешто повеќе од 20%.<ref>{{Cite report |author= Rochelle Turner |display-authors= et al. |year= 2015 |title= Travel & Tourism: Economic Impact 2015: Albania |url= http://www.wttc.org/-/media/files/reports/economic-impact-research/countries-2015/albania2015.pdf |location= London |publisher= World Travel & Tourism Council |accessdate= 17 октомври 2016 |archive-date= 2016-10-18 |archive-url= https://web.archive.org/web/20161018213446/http://www.wttc.org/-/media/files/reports/economic-impact-research/countries-2015/albania2015.pdf |url-status= dead }} See p. 1.</ref> Албанија имала околу 4,2 милиони посетители во [[2012]] година, главно од соседните земји и Европската Унија. Во [[2011]] година, Албанија била препорачана како врвно туристичко одредиште, од страна на ''Lonely Planet''.<ref name="Lonely Planet's top 10"/> Во [[2014]] година, Албанија била номинирана како четврта глобално туристичко одредиште од страна на [[Њујорк тајмс]].<ref>{{наведени вести|url=https://www.nytimes.com/interactive/2014/01/10/travel/2014-places-to-go.html?_r=0|title=52 Places to Go in 2014 |work=The New York Times|date=5 September 2014}}</ref> Бројот на туристите е зголемен за 200% во [[2014]] година.
Најголемиот дел од туристичката индустрија е концентриран по должината на [[Јадранско Море]] и [[Јонско Море]]. Вториот има најубави и чисти плажи и често се нарекува [[Албанска ривиера]]. Албанското крајбрежје има значителна должина од 360 километри. Брегот има посебен карактер, бидејќи е богат со песочни плажи, пештери, заливи, покриени заливи, лагуниитн. Некои делови од ова крајбрежје се многу чисти еколошки, и претставуваат во овие потенцијални неистражени области, ретки за средоземната област.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://albania.al/explore/natural-heritage/coast-line |title=Coastline | Visit Albania | The Official website of Albanian Tourism |publisher=Albania.al |accessdate=15 август 2014}}</ref>
Зголемувањето на странските посетители е драматично. Албанија имала само 500.000 посетители во 2005 година, додека во 2012 година имала околу 4,2 милиони - зголемување од 740% за само 7 години. Неколку од главните градови во земјата се наоѓаат по должината на чистите морски брегови на Јадранското и Јонското Море. Како важно место на Балканскиот Полуостров, постојано растечката патна мрежа на Албанија обезбедува удобно поврзување до своите соседи на север, југ, исток и запад. Албанија е во непосредна близина на сите главни европски метрополи со кратки летови од два или три часа кои се достапни секојдневно. Туристите можат да го видат и да го доживеат древното минато на Албанија и традиционалната култура.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://albania.al/about-albania |title=About Albania | Visit Albania | The Official website of Albanian Tourism |publisher=Albania.al |accessdate=15 август 2014 |archive-date=2014-08-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140808042741/http://albania.al/about-albania |url-status=dead }}</ref>
Во извештајот од Агенцијата за меѓународен развој на САД (УСАИД) во октомври 2015 година се посочува дека директниот придонес на туризмот станал значаен дел од Бруто-домашниот производ во земјата, кој бил 4,8% во 2013 година. Вкупниот придонес во БДП бил околу 17%, вклучувајќи ги и пошироките ефекти од инвестициите и синџирот на набавки. Ова се очекува да се зголеми во иднина.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://www.usaid.gov/albania/news-information/press-releases/usaid-and-embassy-sweden-announce-call-proposals-albanias |title=USAID AND EMBASSY OF SWEDEN ANNOUNCE CALL FOR PROPOSALS FOR ALBANIA'S TOURISM SECTOR |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |date=8 October 2015 |website=USAid |publisher=USAid |access-date=9 February 2017 |archive-date=2017-02-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170211155521/https://www.usaid.gov/albania/news-information/press-releases/usaid-and-embassy-sweden-announce-call-proposals-albanias |url-status=dead }}</ref>
== Инфраструктура ==
===Сообраќај===
[[Податотека:Terminal jashte.jpg|thumb|left|210px|Меѓународниот аеродром во Тирана е десеттиот најфреквентен аеродром на Балканот, управувајќи со над 2 милиони патници годишно.]]
Сообраќајот претрпел значајни промени во изминатите две децении, преку значително модернизирање на инфраструктурата. Подобрувањата во патната инфраструктура, железничкиот, градскиот и аеродромскиот сообраќај довеле до значително подобрување. Овие надградувања одиграле клучна улога во поддршката на албанската економија, која во изминатата деценија започнала да се потпира на градежната индустрија.
Албанската автопатска мрежа била интензивно модернизирана во текот на 2000-тите, а дел од неа е сè уште во изградба. Во Албанија има вкупно 3 главни автопати: А1, А2 и А3. Кога ќе завршат сите коридори, Албанија ќе има околу 759 километри автопат што ќе се поврзува со сите соседни земји. [[Аеродром Тирана|Меѓународниот аеродром во Тирана]], е единственото пристаниште за патници во земјата. Аеродромот е именуван по римокатоличката монахиња и мисионерка [[Мајка Тереза]]. Тој забележал драматичен пораст во бројот на патници и движењата на авионите од почетокот на 1990-тите. Денес, аеродромот се справува со повеќе од 2,2 милиони патници годишно. Понатаму, Албанија планира да изгради два аеродроми кои главно ќе служат на туристичката индустрија.
[[Податотека:Panorama of Durres Port.jpg|thumb|right|280px|Многу поволната географска местоположба на [[Драч]] го прави своето пристаниште најпрометното во Албанија и меѓу најголемите во Јадранското и Јонското Море.]]
Најпрометното и најголемо пристаниште е пристаништето [[Драч]]. Почнувајќи од [[2014]] година, пристаништето се рангира како едно од најголемите патни пристаништа на Јадранското и Јонското Море, со годишен обем на патници од околу 1,5 милиони. Други пристаништа се оние во [[Влора]], [[Саранда]] и [[Свети Јован (Албанија)|Свети Јован]] (Шенѓин). Пристаништата опслужуваат широк систем на фериботи кои поврзуваат бројни острови и крајбрежни градови покрај фериботните линии до неколку градови во [[Хрватска]], [[Грција]] и [[Италија]].
Железниците во Албанија ги спроведува националната железничка компанија Хекруда Шкиптаре (ХСХ). Железничкиот систем бил интензивно промовиран од тоталитарниот режим на [[Енвер Хоџа]], време кога било забрането користење на приватен превоз. Од падот на поранешниот режим, се забележува значително зголемување на сопственоста на автомобили и користењето на автобусите. Додека некои од патиштата во земјата сè уште се во многу лоша состојба, имало и други случувања (како што е изградбата на автопатот помеѓу Тирана и Драч), кои одзеле голем дел од сообраќајот на железницата.
===Енергија===
[[Податотека:StauseeBeiFierze2014-2.JPG|210px|thumb|left|Резервоарот Фиерза бил формиран како резултат на изградбата на хидроелектраната Фиерза во 1978 година.]]
Албанија е зависна од хидроелектрицитетот и најголемиот производител на хидроелектрична енергија во светот целосно.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Electricity production from hydroelectric sources (% of total)|url=http://data.worldbank.org/indicator/EG.ELC.HYRO.ZS?year_high_desc=true}}</ref> Во земјата се наоѓаат пет хидроцентрали, вклучувајќи ги и Фиерза, Коман, Сквивица и Вау и Деџес, кои се наоѓаат на реката [[Дрим]], поради неговата значајна улога за производство на електрична енергија во земјата. Албанската компанија „Девол Хидроенергет“ во моментов гради две постројки за хидроелектрани на реката [[Девол (река)|Девол]] близу Бања и Могличе.<ref>{{Наведена мрежна страница|title = Devoll Hydropower Project|url = http://www.power-technology.com/projects/devoll-hydropower-project/|website = Power Technology|accessdate = 3 ноември 2015}}</ref> Двете постројки се очекува да бидат завршени во [[2016]] и [[2018]] година. По неговото завршување, ќе произведува 729 GWh годишно, со што производството на електрична енергија во Албанија ќе се зголеми за речиси 17%.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Devoll hydropower project overview|url=http://www.devollhydropower.al/new/?page_id=7419|accessdate=2019-07-04|archive-date=2016-11-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20161130140221/http://www.devollhydropower.al/new/?page_id=7419|url-status=dead}}</ref>
[[Податотека:Trans Adriatic Pipeline.png|210px|thumb|right|ТАП рута од Кипој, Грција преку Фиер, Албанија до Сан Фоча, Италија.]]
Изградбата на нафтоводот АМБО од 1,2 милијарди долари било планирано да започне во 2007 година. Ова ќе го поврзе бугарското пристаниште во Бугарија со пристаништето [[Валона]] во Албанија. Се очекува дека секој ден ќе се испорачува по 750.000 барели. Меѓутоа, се чини дека постои поголема веројатност да започне Транс-Јадранскиот гасовод. Рутата на Транс Јадранскиот гасовод низ Албанија е околу 215 километри на копно и 37 км на копно во албанскиот дел од Јадранското Море. Започнува во [[Кендер Билиш]] во регионот Корча на албанската граница со [[Грција]] и пристигнува на јадранскиот брег, на 17 километри северозападно од Фиер, на 400 метри од копното. Компресорската станица ќе биде изградена близу Фиер, а во близина на Билиште планиран е дополнителен компресор, а капацитетот треба да се прошири до 20 милијарди кубни метри (bcm). Осум вентилски станици и една депониска станица ќе бидат изградени долж нејзината маршрута. Во планинските области ќе се градат околу 51 км нови патишта, додека 41 км од постојните патишта ќе бидат надградени, 42 мостови ќе бидат реновирани и изградени три нови мостови. Во летото 2015 година, ТАП започнал со изградба и реновирање на пристапни патишта и мостови долж трасата на цевководот во Албанија. Работата се очекувало да биде завршена во [[2016]] година.<ref name="tap-ag.com">{{Наведена мрежна страница |url=https://www.tap-ag.com/the-pipeline/building-the-pipeline/in-albania |title=архивска копија |accessdate=2019-07-04 |archive-date=2016-10-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161019011138/https://www.tap-ag.com/the-pipeline/building-the-pipeline/in-albania |url-status=dead }}</ref>
===Нафта===
Албанија има втора по големина нафтено поле на Балканскиот Полуостров и најголеми нафтени резерви на територијата на [[Европа]]. Албанската нафта и гас се многу ветувачки, иако се строго регулирани сектори на економијата. Албанија привлекла странски инвеститори од почетокот на деведесеттите години, со што бил означен почетокот на реформите преку кои ги трансформирале ексклузивните права, контролата и одговорностите на јавноста во однос на истражувањето и експлоатацијата, на приватниот сектор. Резервите на нафта и гас сè уште остануваат во сопственост на албанската држава која склучува договори и дава права во врска со евалуацијата, истражувањето, производството, рафинирањето / преработката и транспортот на производот. Во март 2016 година, филијали на кинескиот ''Geo-Jade Petroleum'' ги купиле правата за дупчење (од канадска компанија) за искористување на нафтените полиња на '''Патос-Маринце''' и ''Куцова''. Тие платиле 384,6 милиони евра, веројатно укажувајќи на интерес за забрзување на процесот.<ref name="Mejdini">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.balkaninsight.com/en/article/chinese-investments-raise-eyebrows-in-albania-05-02-2016 |last=Mejdini |first=Fatjona |date=3 May 2016|title=Chinese Investments Raise Eyebrows in Albania|website=Balkan Insight |publisher=BIRN |access-date=10 February 2017}}</ref>
== Демографија ==
{{главна|Демографија на Албанија}}
[[Податотека:Albania_demography.svg|thumb|Демографски податоци за населението на земјата]]
Населението на Албанија, како што е дефинирано од Институтот за статистика, во 2016 година било проценето на приближно 2.886.026 жители.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.instat.gov.al/media/322941/press_release_population_of_albania_1_january_2016.pdf|title=Population of Albania|last=|first=|date=|work=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171015202133/http://www.instat.gov.al/media/322941/press_release_population_of_albania_1_january_2016.pdf|archivedate=15 октомври 2017|deadurl=|accessdate=2 јуни 2017|df=dmy-all}}</ref> Вкупната стапка на [[фертилитет]] во земјата од 1.51 деца родени по жена е една од најниските во светот.<ref name="CIA demography">{{Наведена мрежна страница|title=Albania|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/al.html|website=cia.gov|language=en}}</ref> Неговата густина на населеност изнесува 259 жители по квадратен километар. Вкупниот животен век при раѓање е 78,5 години; 75,8 години за мажи и 81,4 години за жени.<ref name="CIA demography"/> Земјата е 8-та најнаселена земја на [[Балкан]]от и е рангирана како 137-та најнаселена земја во светот. Населението во земјата постојано се зголемувало од 2,5 милиони во 1979 година до 1989 година, кога достигнало највисоко ниво од 3,1 милион.<ref>{{Наведена мрежна страница|author1=Institute of Statistics of Albania|title=Albania Population and Population dynamics new demographic horizons?|url=https://unstats.un.org/unsd/demographic/sources/census/wphc/Albania/03-analysis.pdf|website=unstats.un.org|page=25|language=en}}</ref> Се предвидува дека населението не треба да го достигне својот врв до 2031 година, во зависност од фактичката стапка на наталитет и нивото на миграцијата.<ref>{{Наведена мрежна страница|author1=Institute of Statistics of Albania|title=Albania Population Projections 2011–2031|url=http://www.instat.gov.al/media/2964/population_projections_2011-2031.pdf|website=instat.gov.al|page=37|language=en}}</ref>
Објаснувањето за скорешното намалување на населението е падот на комунизмот во Албанија. Падот бил обележан со голема економска масовна емиграција од Албанија во [[Грција]], [[Италија]] и [[САД]]. 40 години изолација од светот, во комбинација со нејзината катастрофална економска, социјална и политичка ситуација, го предизвикало овој егзодус. Надворешната миграција била забранета целосно за време на комунистичката ера, додека внатрешната миграција била доста ограничена. Најмалку 900.000 луѓе ја напуштиле Албанија во овој период, околу 600.000 од нив се населиле во Грција.<ref>"[http://www.migrationinformation.org/Profiles/display.cfm?ID=239 Albania: Looking Beyond Borders]". Migration Policy Institute.</ref> Миграцијата влијаела врз внатрешната дистрибуција на населението во земјата. Се намалила особено на север и на југ, а се зголемила во центарот во градовите [[Тирана]] и [[Драч]]. Според статистиката на Институтот за статистика (INSTAT) од 1 јануари 2015 година, населението во Албанија изнесувало 2.893.005 жители.<ref name="Statistics">{{Наведена мрежна страница |publisher=Republic of Albania Institute of Statistics |title=Population of Albania 1 January 2016 |url=http://www.instat.gov.al/al/themes/popullsia/publications/books/2016/popullsia-e-shqipërisë,-1-janar-2016.aspx |access-date=29 June 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170713221549/http://www.instat.gov.al/al/themes/popullsia/publications/books/2016/popullsia-e-shqip%C3%ABris%C3%AB,-1-janar-2016.aspx |archive-date=13 July 2017 |url-status=dead |df=dmy-all }}</ref>
Околу 53,4% од населението во земјата живее во градовите. Речиси 30% од вкупното население се наоѓа во округот Тирана, проследено со округот Фиер со 11% и округот Драч со 10%.<ref>{{Наведена мрежна страница|author1=Institute of Statistics of Albania|url=http://www.instat.gov.al/media/1285/population_of_albania_1_january_2017.pdf|title=Population of Albania 1 January 2017|website=instat.gov.al|location=Tirana|page=4|language=en}}</ref> Повеќе од 1 милион луѓе се концентрирани во Тирана и во Драч, што ги прави најголем урбани области во Албанија.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Popullsia e Shqipërisë|url=http://www.instat.gov.al/media/322938/pop_1_janar_2016.pdf|accessdate=19 февруари 2016|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160412123357/http://www.instat.gov.al/media/322938/pop_1_janar_2016.pdf|archivedate=12 април 2016|df=dmy-all}}</ref> Тирана е еден од најголемите градови на Балканскиот Полуостров и е рангиран на 7-мо место по население од околу 800.000 жители.<ref name=census15>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.instat.gov.al/en/themes/population.aspx|title=Population|publisher=INSTAT|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130316054551/http://www.instat.gov.al/en/themes/population.aspx|archivedate=16 март 2013|df=dmy-all}}</ref> Вториот по големина град во државата според населението е Драч, со население од 201.110, а потоа следува Влора со 141.513 жители.
{|class="infobox" style="text-align:left; width:97%; margin-right:10px; font-size:90%"
|-
!colspan="8" style="background:#e9e9e9; padding:0.3em; line-height:1.2em;"|Најголеми градови во Албанија {{as of|2011|lc=y}}.<ref>{{Наведена мрежна страница|author1=INSTAT|title=POPULATION AND HOUSING CENSUS 2011 |url=http://www.instat.gov.al/media/177354/main_results__population_and_housing_census_2011.pdf |website=instat.gov.al |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170630084756/http://www.instat.gov.al/media/177354/main_results__population_and_housing_census_2011.pdf |archivedate=30 јуни 2017|language=sq, en }}</ref>
|-
!rowspan=23 width:130|<br/>
<div style="text-align: center;">[[Податотека:Tirana_from_South.jpg|160px|Tirana]]<br/>{{small|[[Тирана]]}}<br/></div>
<div style="text-align: center;">[[Податотека:Amphitheatre_of_durres_albania_2016.jpg|160px|Драч]]<br/>{{small|[[Драч]]}}<br/></div>
! style="text-align:center; background:#f5f5f5;"|#
! style="text-align:left; background:#f5f5f5;"|Град
! style="text-align:left; background:#f5f5f5;"|Население
! style="text-align:center; background:#f5f5f5;"|#
! style="text-align:left; background:#f5f5f5;"|Град
! style="text-align:left; background:#f5f5f5;"|Население
!rowspan=23 width:130|<br/>
<div style="text-align: center;">[[Податотека:Gjirokaster_2016-2017.jpg|160px|Gjirokastër]]<br/>{{small|[[Ѓирокастро]]}}<br/></div>
<div style="text-align: center;">[[Податотека:CIty_of_Saranda_Albania_2016.jpg|160px|Sarandë]]<br/>{{small|[[Саранда]]}}<br/></div>
|-
|style="text-align:center; background:#f0f0f0;"| 1 ||align=left|'''[[Тирана]]''' || 418,495 ||style="text-align:center; background:#f0f0f0;"| 11 ||align=left|'''[[Каваја]]''' || 20,192
|-
|style="text-align:center; background:#f0f0f0;"| 2 ||align=left|'''[[Драч]]''' || 113,249 ||style="text-align:center; background:#f0f0f0;"| 12 ||align=left|'''[[Ѓирокастро]]''' || 19,836
|-
|style="text-align:center; background:#f0f0f0;"| 3 ||align=left|'''[[Влора]]''' || 79,513 ||style="text-align:center; background:#f0f0f0;"| 13 ||align=left|'''[[Саранда]]''' || 17,233
|-
|style="text-align:center; background:#f0f0f0;"| 4 ||align=left|'''[[Скадар]]''' || 78,703 ||style="text-align:center; background:#f0f0f0;"| 14 ||align=left|'''[[Лач]]''' || 17,086
|-
|style="text-align:center; background:#f0f0f0;"| 5 ||align=left|'''[[Елбасан]]''' || 77,075 ||style="text-align:center; background:#f0f0f0;"| 15 ||align=left|'''[[Кукуш (Албанија)|Кукуш]]''' || 16,719
|-
|style="text-align:center; background:#f0f0f0;"| 6 ||align=left|'''[[Фиер]]''' || 55,845 ||style="text-align:center; background:#f0f0f0;"| 16 ||align=left|'''[[Патос (град)|Патос]]''' || 15,937
|-
|style="text-align:center; background:#f0f0f0;"| 7 ||align=left|'''[[Горица (Албанија)|Корча]]''' || 51,152 ||style="text-align:center; background:#f0f0f0;"| 17 ||align=left|'''[[Леска (Албанија)|Леж]]''' || 15,510
|-
|style="text-align:center; background:#f0f0f0;"| 8 ||align=left|'''[[Белград (Албанија)]]''' || 32,606 ||style="text-align:center; background:#f0f0f0;"| 18 ||align=left|'''[[Пешкопеја]]''' || 13,251
|-
|style="text-align:center; background:#f0f0f0;"| 9 ||align=left|'''[[Лушње]]''' || 31,105 ||style="text-align:center; background:#f0f0f0;"| 19 ||align=left|'''[[Кучово]]''' || 12,654
|-
|style="text-align:center; background:#f0f0f0;"| 10 ||align=left|'''[[Поградец]]''' || 20,848 ||style="text-align:center; background:#f0f0f0;"| 20 ||align=left|'''[[Кроја]]''' || 11,721
|-
| colspan="6" style="text-align:center; background:#f5f5f5;"|
|-
|}
{{среди}}
===Малцинства===
Прашањата за етничка припадност се деликатна тема и предмет на дебата. Спротивно на официјалните статистички податоци кои покажуваат над 97 проценти албанско мнозинство во земјата, малцинските групи (како што се Грците, Македонците, Црногорците, Ромите и Ароманите) често ги оспоруваат официјалните бројки, тврдејќи дека се поголем процент од населението во земјата. Според спорениот попис од 2011 година, етничката припадност е следна: Албанци 2.312.356 (82,6% од вкупниот број), Грци 24.243 (0,9%), Македонци 5,512 (0,2%), Црногорци 366 (0,01%), Ароманци 8.266 (0,30%), Роми 8.301 (0,3%), балкански Египќани 3.368 (0,1%), други етнички групи 2.644 (0,1%), нема пријавена етничка припадност 390.938 (14,0%), а нерелевантни 44.144 (1,6%).<ref name="Population and Housing Census 2011"/>. За квалитетот на конкретните податоци, Советодавниот комитет за Рамковната конвенција за заштита на националните малцинства изјавил дека „резултатите од пописот треба да се гледаат со најголема претпазливост и ги повикува властите да не се потпираат исклучиво на податоците за собраните државјани за време на пописот во одредувањето на нејзината политика за заштита на националните малцинства“.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Third Opinion on Albania adopted on 23 November 2011|url=https://rm.coe.int/168008c633|publisher= Advisory Committee on the Framework for the Protection of National Minorities|accessdate=29 јуни 2017}}</ref>
Албанија признава девет национални или културни малцинства: грчки, македонски, влашки, црногорски, српски, ромски, египетски, босански и бугарски народи.<ref>{{наведени вести|last1=staff|title=Albania has Recognized the Bulgarian Minority in the Country|url=http://www.novinite.com/articles/184224/Albania+has+Recognized+the+Bulgarian+Minority+in+the+Country|accessdate=4 декември 2017|work=novinite.com|agency=Sofia News Agency|date=12 October 2017}}</ref> Други албански малцинства се [[Горанци]], [[Аромани]] и [[Евреи]].<ref>{{Наведена мрежна страница |author=United Nations High Commissioner for Refugees |url=http://www.unhcr.org/refworld/country,,,COUNTRYPROF,ALB,,4954cdfe1a,0.html |title=World Directory of Minorities and Indigenous Peoples – Albania : Overview |publisher=UNHCR |date=11 May 2005 |accessdate=5 мај 2013 }}{{Мртва_врска|date=October 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Што се однесува до Грците, „''тешко е да се знае колку Грци има во Албанија''“. Проценките се разликуваат меѓу 60.000 и 300.000 етнички Грци во Албанија. Според Ијан Џефрис, поголемиот дел од западните извори го ставаат бројот на околу 200.000. Тезата за 300.000 е поддржана од грчката влада.<ref name="RFE/RL Research Report: Weekly Analyses from the RFE/RL Research Institute">{{Наведена книга|title=RFE/RL Research Report: Weekly Analyses from the RFE/RL Research Institute|url=https://books.google.com/books?id=RxgkAQAAIAAJ|accessdate=22 декември 2012|year=1993|publisher=Radio Free Europe/Radio Liberty, Incorporated|quote=Albanian officials alleged that the priest was promoting irredentist sentiments among Albania's Greek minority – estimated at between 60,000 and 300,000.}}</ref><ref name="BideleuxJeffries2006">{{Наведена книга|author1=Robert Bideleux|author2=Ian Jeffries|title=The Balkans: A Post-Communist History|url=https://books.google.com/books?id=5jrHOKsU9pEC&pg=PA49|accessdate=6 септември 2013|date=15 November 2006|publisher=Routledge|isbn=978-0-203-96911-3|page=49|quote=The Albanian government claimed that there were only 60,000, based on the biased 1989 census, whereas the Greek government claimed that there were upwards of 300,000. Most Western estimates were around the 200,000 mark ...}}</ref><ref name="Ramet1998">{{Наведена книга|author=Sabrina P. Ramet|title=Nihil Obstat: Religion, Politics, and Social Change in East-Central Europe and Russia|url=https://books.google.com/books?id=ZvMi6paTOlcC&pg=PA222|accessdate=6 септември 2013|year=1998|publisher=Duke University Press|isbn=978-0-8223-2070-8|page=222|quote=that between 250,000 and 300,000 Orthodox Greeks reside in Albania}}</ref><ref name="Jeffries2002">{{Наведена книга|author=Ian Jeffries|title=Eastern Europe at the Turn of the Twenty-first Century: A Guide to the Economies in Transition|url=https://books.google.com/books?id=L7PBtDujYt0C&pg=PA69|accessdate=6 септември 2013|year=2002|publisher=Routledge|isbn=978-0-415-23671-3|page=69|quote=It is difficult to know how many ethnic Greeks there are in Albania. The Greek government, it is typically claimed, says that there are around 300,000 ethnic Greeks in Albania, but most Western estimates are around the 200,000 mark.}}</ref><ref name="Publications2008">{{Наведена книга|author=Europa Publications|title=The Europa World Year Book 2008|url=https://books.google.com/books?id=Oabsu05rJNoC|accessdate=22 декември 2012|date=24 June 2008|publisher=Taylor & Francis|isbn=978-1-85743-452-1|quote= and Greece formally annulled claims to North Epirus (southern Albania), where there is a sizeable Greek minority. ... strained by concerns relating to the treatment of ethnic Greeks residing in Albania (numbering an estimated 300,000) ...}}</ref> [[„Светска книга на факти“ на ЦИА|Светската книга на факти]] од ЦИА го проценува грчкото малцинство на 0,9% од вкупното население.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/al.html|title=Albania|publisher=CIA |accessdate=13 септември 2014}}</ref> [[Стејт департментот]] го проценува на 1,17% и 0,23% за другите малцинства.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://2009-2017.state.gov/r/pa/ei/bgn/3235.htm|title=Albania|work=U.S. Department of State|accessdate=13 септември 2014}}</ref>
Македонските и некои грчките малцински групи остро го критикуваа членот 20 од Законот за пописот, според кој парична казна од 1.000 американски долари ќе му се изрече на секој кој ќе прогласи етничка припадност освен она што е наведено на неговиот или нејзиниот извод од матичната книга на родените. Ова претставува обид да се заплашат малцинствата во прогласувањето на албанската етничка припадност, според кои албанската влада изјавила дека ќе го затвори секој кој не учествува во пописот или одбива да ја објави својата етничка припадност.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Macedonians and Greeks Join Forces against Albanian Census |url=http://www.balkanchronicle.com/index.php?option=com_content&view=article&id=1364:macedonians-and-greeks-join-forces-against-albanian-census&catid=83:balkans&Itemid=460 |publisher=balkanchronicle |accessdate=24 септември 2011|url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120112095639/http://www.balkanchronicle.com/index.php?option=com_content&view=article&id=1364%3Amacedonians-and-greeks-join-forces-against-albanian-census&catid=83%3Abalkans&Itemid=460 |archivedate=12 јануари 2012 }}</ref> Одговорниот министер изјавил дека „''албанските граѓани ќе можат слободно да ја изразат својата етничка и верска припадност и мајчин јазик, но тие не се принудени да одговорат на овие чувствителни прашања''“.<ref>{{наведени вести|title=Albania passes census law|url=http://macedoniaonline.eu/content/view/18561/2/|newspaper=MINA}}</ref> Измените што се критикувани не вклучуваат затворање или присилно прогласување на етничка припадност или религија; се предвидува само парична казна што може да биде укината од страна на судот.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Census Legislation|url=http://census.al/census2011/Legislation.aspx?lang=en}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.instat.gov.al/media/151356/aw_nr_10_442__date_7.7.2011pdf.pdf |title=ÿþMicrosoft Word – Law Nr 10442 date 07.07.2011.doc |accessdate=25 март 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130509014821/http://www.instat.gov.al/media/151356/aw_nr_10_442__date_7.7.2011pdf.pdf |archive-date=9 May 2013 |url-status=dead |df=dmy-all }}</ref>
Грчките претставници се дел од албанскиот парламент и владата ги поканила на Албанските Грци да се регистрираат, како единствен начин за подобрување на нивниот статус.<ref name="EUDO"/> Од друга страна, националистите, различните организации и политичките партии во Албанија изразиле загриженост дека пописот би можел вештачки да го зголеми бројот на грчкото малцинство, кое потоа може да го експлоатира Грција за да го загрози територијалниот интегритет на Албанија.<ref name="EUDO">{{Наведена мрежна страница|title=The politics of numbers and identity in Albania|url=http://eudo-citizenship.eu/news/citizenship-news/582-the-politics-of-numbers-and-identity-in-albania|publisher=EUDO Observatory on Citizenship|access-date=20 December 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20130224021716/http://eudo-citizenship.eu/news/citizenship-news/582-the-politics-of-numbers-and-identity-in-albania|archive-date=24 February 2013|url-status=dead|df=dmy-all}}</ref><ref name="Maria Karathanos, Constantine Callaghan">{{Наведена мрежна страница|author1=Maria Karathanos|author2=Constantine Callaghan|title=Ethnic tensions in Albania|url=http://www.athensnews.gr/issue/13458/46617|publisher=Athensnews|accessdate=7 јануари 2013|quote= in line with Albanian nationalist sentiment alleging that the census poses a threat to Albanian territorial integrity|archive-url=https://web.archive.org/web/20120208123850/http://www.athensnews.gr/issue/13458/46617|archive-date=8 February 2012|url-status=dead|df=dmy-all}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|last=Likmeta|first=Besar|title=Albania Nationalist Leader Resigns from Top Justice Job|url=http://www.balkaninsight.com/en/article/albania-nationalist-leader-resigns-from-top-justice-job|publisher=Balkannsight|accessdate=7 јануари 2013}}</ref><ref name="BalkanChronicle">{{Наведена мрежна страница | title=Census stirs Balkan melting pot | date=20 October 2011 | url=http://www.balkanchronicle.com/index.php/world/world-news/balkans/1638-census-stirs-balkan-melting-pot | quote= nationalist critics are up in arms at efforts to provide an accurate picture of Albania's ethnic breakdown, seeing a plot to weaken the state ... The group has denounced the ethnicity section of the national census, and Spahiu warns the results could upset Albania's "good model" of ethnic and religious tolerance ... | access-date=18 December 2013 | archive-url=https://web.archive.org/web/20130605183435/http://www.balkanchronicle.com/index.php/world/world-news/balkans/1638-census-stirs-balkan-melting-pot | archive-date=5 June 2013 | url-status=dead | df=dmy-all }}</ref><ref>{{наведени вести|title=Some Albanians consider changing nationality for profit|url=http://setimes.com/cocoon/setimes/xhtml/en_GB/features/setimes/articles/2011/06/27/reportage-01|newspaper=SETimes}}</ref><ref>{{наведени вести|title=Courts in Albania suspend changing nationality to Greek|url=http://www.setimes.com/cocoon/setimes/xhtml/en_GB/newsbriefs/setimes/newsbriefs/2011/03/17/nb-06|newspaper=SETimes}}</ref><ref>{{наведени вести|title=Greek Consul Statement Angers Albanian MPs|url=http://www.balkaninsight.com/en/article/greek-consul-statement-angers-albanian-mps|newspaper=BalkanInsight}}</ref>
==== Македонците во Албанија ====
{{Главна|Македонците во Албанија}}
[[Македонци]]те се едно од малцинствата во Албанија и се претпоставува дека нивниот број е околу 150 000. Тие живеат покрај албанско-македонската граница во [[Мала Преспа]], [[Голо Брдо]] и [[Гора]], а во голем број ги има и во: [[Горица (Албанија)|Горица]] (Корча), [[Елбасан]], [[Драч]], [[Тирана]] и други места. Тие се организирани во повеќе здруженија од кои најпознати се „[[Здружение Преспа|Преспа]]“ и „[[Здружение Мир|Мир]]“, а имаат регистрирано и своја [[политичка партија]]. Засега како македонско национално малцинство се признати само Македонците во регионот на Мала Преспа, каде тие се организирани и имаат општина раководена од етнички Македонец, [[Општина Пустец|Пустец]]. Во регионот на Мала Преспа, етничките Македонци имаат право на образование на мајчин јазик, но само во основното образование. Она што е апсурдно е тоа што иако во гимназијата во Мала Преспа предаваат професори етнички Македонци на ученици етнички Македонци, сепак наставата се одвива на албански јазик. Во Албанија постојат и малубројни групи кои се декларираат како етнички Бугари и кои имаат свои организации во Голо Брдо и Гора. Но, загрижува фактот што Република Бугарија преку одредени активности бара поддршка од албанските власти и се труди да ги асимилира етничките Македонци коишто живеат во Албанија терајќи ги да се декларираат како Бугари. Еден од повидните македонски активисти коишто живеат во Албанија е професорот на Тиранскиот Универзитет од македонско етничко потекло, г-нот [[Кимет Фетаху]].
{{multiple image |align=center |total_width=700 |image_style=border:none;
|image1=Albania minorities.png |caption1=Региони со традиционално присуство на етнички групи, освен албански.
|image2=Albania majority ethnicity 2011 census.PNG |caption2=Распределба на етничките групи во Албанија, почнувајќи од пописот во 2011 година. Областите обоени во сива боја се оние каде што мнозинството од луѓето не јзразиле етничка припадност (прашањето не е задолжително). Пописот бил критикуван и бојкотиран од страна на малцинствата во Албанија.
|image3=AlbaniaTraditionalCommunitiesByLanguageAndReligion.png |caption3=Традиционални местолопожби на јазични и верски заедници во Албанија.}}
=== Јазици===
{{multiple image
|align = right
| direction = vertical
|image1 = Pustec Multilingual Road Signs.jpg
|image2 = Street Sign Goranxi.jpg
|footer = Еден патен знак на албански и малцински јазик (македонски) и еден на албански и странски јазик за туристите (англиски) во Пустец <small>('''лево''')</small> Патен знак на албански јазик и јазикот на малцинството (грчки) во Горанси<small>('''десно''')</small>}}
Албанскиот јазик е [[јазик]] што го говорат приближно околу 6 милиони луѓе, првенствено во Албанија, [[Косово]], [[Србија]], [[Црна Гора]], [[Република Македонија|Македонија]], но исто така и во некои други [[балкан]]ски држави, како и од стари доселенички групи во [[Калабрија]], [[Италија]]. Јазикот е еден, посебен огранок на [[Индоевропски јазици|Индоевропското јазично семејство]]. Денешниот албански јазик како стандардна форма го има [[дијалект]]от на [[Тоски]]те, наспроти дијалектот на [[Геги]]те кој и покрај стандардизацијата сè уште масовно го користат гегскиот дијалект во Косово и делови на Македонија. Впрочем, сè уште постои несогласување околу стандардизацијата на албанскиот јазик, а некои бараат повторна стандардизација во која би биле вклучени повеќе елементи од гегскиот дијалект. Постои и залагање во Косово да се земе како стандардна форма гегскиот дијалект со што албанскиот јазик би станал еден јазик со два официјални дијалекти. Инаку, лексичкиот фонд е главно [[Латински јазик|латински]], [[Италијански јазик|италијански]], [[Романски јазик|романски]], [[Грчки јазик|грчки]], [[Македонски јазик|македонски]], [[Српски јазик|српски]] и [[Турски јазик|турски]].
Грчкиот јазик е вториот најизразен јазик во земјата, со 0,5 до 3% од населението што го зборува како прв јазик<ref>{{Наведена мрежна страница |title=What Languages Are Spoken In Albania? |url=https://www.worldatlas.com/articles/what-languages-are-spoken-in-albania.html |website=WorldAtlas |language=en}}</ref><ref name="SecondMostSpokenLanguage">{{Наведена мрежна страница|title=The Second Most Spoken Languages Around the World |url=http://graduate.olivet.edu/news-events/news/second-most-spoken-languages-around-world|publisher=Kathimerini|accessdate=12 јуни 2017|quote=.5% speak it as first language.}}</ref><ref name="kathimerini">{{Наведена мрежна страница|title=The Greek language is widely spoken in Albania (H Ελληνική γλώσσα γίνεται καθομιλουμένη στην Αλβανία)|url=http://www.kathimerini.gr/138922/article/epikairothta/politikh/h-ellhnikh-glwssa-ginetai-ka8omiloymenh-sthn-alvania|publisher=Kathimerini|accessdate=12 јуни 2017}}</ref> и со две третини од главно албански семејства кои имаат барем еден член кој зборува грчки, а повеќето од нив го научиле во посткомунистичката ера поради приватните училишта или миграција во Грција. Надвор од малата одредена малцинска област на југ, учењето на грчки било забрането за време на комунистичката ера.<ref>{{Наведена книга|last1=Bugajski|first1=Janusz|title=Ethnic politics in Eastern Europe : a guide to nationality policies, organizations, and parties|date=1995|publisher=M.E. Sharpe|location=Armonk, N.Y.|isbn=9781563242823|page=268|edition=With a new postscript.|url=https://books.google.com/?id=PXScAJFQFloC&pg=PA269&q=%22the%20stalinist%20regime%20of%20Enver%20Hoxha%20imposed%20a%20ruthless%20dictatorship%20in%20the%20country%20the%20lasted%20with%20little%20respite%20%22|quote="The stalinist regime of Enver Hoxha imposed a ruthless dictatorship in the country the lasted with little respite{{nbsp}}..."}}</ref> Од [[2003]] година, грчкиот јазик се нуди на повеќе од 100 приватни центри низ цела Албанија и во приватно училиште во Тирана, прво од ваков вид надвор од Грција.<ref name="kathimerini"/>
Во последниве години, намалувањето на бројот на ученици во училиштата посветени на грчкото малцинство предизвикало проблеми за наставниците.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Përqëndrimi shkollave të minoritetit dhe kundërshtitë e saj|url=http://dw.com/sq/p%C3%ABrq%C3%ABndrimi-shkollave-t%C3%AB-minoritetit-dhe-kund%C3%ABrshtit%C3%AB-e-saj/a-5484830|publisher=DW|year=2010}}</ref> Грчкиот јазик го зборува важен процент во јужниот дел на земјата, поради културни и економски врски со соседна Грција.<ref>{{Наведена книга|last1=Nitsiakos|first1=Vasilēs G.|title=Balkan Border Crossings: Second Annual of the Konitsa Summer School|date=2011|publisher=LIT Verlag Münster|isbn=9783643800923|page=150|url=https://books.google.gr/books?id=A6HEpazarccC&pg=PA150|language=en|quote=in the Albanian south... The Greek language is spoken by an important percentage of the Albanians of the south.}}</ref> Во студијата спроведена во [[2017]] година од Инстат, статистичка агенција на албанската влада, 39,9% од 25-64 години користиле барем еден странски јазик, со англиски јазик на прво место од 40,0%, потоа италијански со 27,8% и грчки со 22,9%.<ref>{{наведени вести|url=http://www.instat.gov.al/media/4028/adult-education-survey-2017.pdf|title=Press release of the Adult Education Survey|last=|first=|date=10 May 2018|work=Albanian Institute of Statistics|access-date=23 May 2018}}</ref> Меѓу младите луѓе на возраст од 25 години или помалку, англискиот, германскиот и турски јазик забележале зголемен интерес по 2000 година. Италијанскиот и францускиот јазик имаат стабилен интерес, додека за грчки се изгубил интересот. Трендовите се поврзани со културните и економските фактори.<ref name="Shkurtaj2017">{{Наведена книга|author=Gjovalin Shkurtaj|title=Urgjenca gjuhësore: -huazime të zëvendësueshme me fjalë shqipe- : (fjalorth)|year=2017|publisher=Naimi|quote=Sic u permend me lart, per shkak te shkaqeve kulturore dhe ekonomike, trendet e mesimit te gjuheve nga te rinjte (grupmosha deri ne 25 vjec) ndryshojne. Keto trende jane percaktues i nje sere fenomeneve shoqerore, sic do te shohim me tej. Keshtu nga viti 2000 e ketej, gjuha angleze, gjermane dhe ajo turke kane pasur nje rritje te interest. Gjuha italiane, por edhe ajo franceze kane pasur nje stabilitet, pra as rritje dhe as ulje te interesit te pergjithshem nga ana e grupmoshes te siperpermendur. Vihet re se gjuha greke ka pesuar nje renie te forte te interesit. Ne fakt, shumica e interesit ka rene per kete gjuhe. Arsyet per kete gjuhe specifike do ti trajtojme me tej ne kapitulin e trete.|isbn=9789928234049|pp=15–16}}</ref>
Младите луѓе покажале зголемен интерес за германскиот јазик во последниве години. Некои од нив одат во [[Германија]] на студирање. Албанија и Германија имаат договори за соработка во помагањето на младите од двете земји подобро да ги знаат двете култури.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.albinfo.ch/gjuha-gjermane-shume-e-kerkuar-ne-shqiperi/ |title=Gjuha gjermane, shumë e kërkuar në Shqipëri |date=10 April 2014 |website=albinfo.ch |publisher=albinfo |access-date=26 May 2018}}</ref>.Поради големиот пораст на економските односи со [[Турција]], интересот за учење турски, особено меѓу младите, расте годишно. Младите, привлечени од економското значење на турските инвестиции и заедничките вредности меѓу двете земји, добиваат културна и академска соработка на универзитетите.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://www.voal.ch/ne-shqiperi-vazhdon-te-rritet-interesi-per-gjuhen-turke/|title= Në Shqipëri vazhdon të rritet interesi për gjuhën turke|date=5 October 2016|website=voal.ch|publisher=voal|access-date=26 May 2018}}</ref> Во 2011 година, турскиот Универзитет Епока, каде што се изучува турски, заедно со англискиот и францускиот, бил избран за најдобар универзитет во странска сопственост во Албанија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gazetatema.net/2011/09/17/10-universitetet-me-cilesore-te-shqiperise/|title=10 universitetet me cilesore te shqiperise|author=Bledi Mane|date=17 September 2011|website=gazetatema.net|publisher=TemA|access-date=26 May 2018}}</ref>
{{среди}}
=== Религија===
{{Главна|Религија во Албанија}}
{{bar box
|title = Верници во Албанија
|titlebar=#ddd |float=right
|bars =
{{Столбен постоток|Муслимани|blue|58.79}}
{{Столбен постоток|Католици|green|10.03}}
{{Столбен постоток|Православни|red|6.75}}
{{Столбен постоток|Протестанти|black|2.5}}
{{Столбен постоток|Протестанти|yellow|0.14}}
{{Столбен постоток|Нерелигиозни|ornge|5.49}}
{{Столбен постоток|Без одговор|brown|13.79}}
}}
[[Податотека:Great Mosque of Durres 2016 Albania.jpg|thumb|Џамија во Драч.]]
Во времето кога Албанија била дел од [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]], поголемиот дел од населението го сочинувале [[муслимани]]. Со прогласувањето на независност во [[1912]] година од [[Османлиско Царство|Осанлиската империја]], верскиот идентитет во Албанија постојано до денес се менувал. Ова најмногу се должи на комунистичкиот режим од [[1944]] до [[1991]], кога режимот на [[Енвер Хоџа]] ја прогласи државата за атеистичка, како единствена во светот. По падот на комунизмот во [[1991]] година, во Албанија се зголемил бројот на [[христијанство|христијаните]]. [[Римокатоличка црква|Римокатоличката црква]] има свое претставништво во градот [[Скадар]]. Од друга страна постојат и голем број на џамии, како една од најпознатите е џамијата во [[Драч]].
Албанија е секуларна држава без официјална религија, при што слободата на религијата е уставно право.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=1998 CONSTITUTION OF THE REPUBLIC OF ALBANIA|url=http://www.osce.org/albania/41888?download=true|website=osce.org|page=2|language=en|format=PDF}}</ref> Пописот во 2011 година, за првпат од [[1930]] година, опфаќал опционално отворено прашање за религијата; Пописот регистрирал мнозинство муслимани (58,79%), меѓу кои: Сунити (56,70%) и Бекташи муслимани (2,09%). Христијаните, кои сочинуваат 16,92% од населението, вклучуваат [[Католици]] (10,03%) , [[Православни]] (6,75%) и [[Евангелизам|евангелистички протестанти]] (0,14%).<ref name="Religion">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.instat.gov.al/media/177358/njoftim_per_media_-_fjala_e_drejtorit_te_instat_ines_nurja_per_rezultatet_finale_te_census_2011.pdf |title=Presentation of the main results of the Census of Population and Housing 2011. |accessdate=15 август 2014|url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170326091156/http://www.instat.gov.al/media/177358/njoftim_per_media_-_fjala_e_drejtorit_te_instat_ines_nurja_per_rezultatet_finale_te_census_2011.pdf |archivedate=26 март 2017 |df=dmy-all }}</ref> [[Атеисти]]те се 2,5% од населението, 5,49% не биле религиозни, додека 13,79% не сакале да одговорат.<ref name="Religion"/>
Христијанството е втората најголема религија во државата. Точниот број на верници по религија не е познат, иако на последниот попис имало таква опција. Така бројот на [[Христијани]]те, и [[Муслимани]]те за државата варира од извор до извор. Покрај [[Албанци]]те, Христијаните во државата ги опфаќаат и [[Македонци]]те, [[Грци]]те, [[Црногорци]]те и [[Власи]]те. Христијанството била доминантна религија во Албанија до доаѓањето на [[Турци]]те на Балканскиот Полуостров. За време на [[Отоманското Царство]], голем број од христијаните биле исламизирани и така религијата станала поголема во однос на другите. [[Исламизирање]]то било особено успешно меѓу Албанците и Македонците од североисточна и источна Албанија ([[Торбеши]]).
Според пописот од 1930 година, во Албанија живееле 24 Евреи. Во [[1937]] година, на еврејската заедница, која тогаш броела речиси 300, им било доделено службено признание во земјата. Со порастот на [[Нацизам|нацизмот]], голем број германски и австриски Евреи побегнале во Албанија, а албанската амбасада во [[Берлин]] продолжила да издава визи на Евреите до крајот на [[1938]] година, во време кога ниту една друга европска земја не била подготвена да го стори тоа{{sfn|Elsie|2010|p=218}}. Пред почетокот на [[Втората светска војна]], повеќето [[Албанци]] никогаш не имале контакт со Евреите поради малиот број од нив во земјата. Како резултат на тоа, антисемитизмот бил помалку распространет во Албанија отколку во другите земји{{sfn|Mojzes|2011|pp=93–94}}. Пред војната, повеќето албански Евреи најчесто живееле во јужниот дел на земјата. Еврејската заедница во [[Косово]], како дел од [[Кралство Југославија]], броело приближно 500 луѓе{{sfn|Mojzes|2011|p=93}}
== Култура ==
{{Главна|Култура во Албанија}}
===Национални симболи===
[[Податотека:Mak.jpg|мини|десно|200п|Булката е еден од симболите на Албанија.]]
Албанија дели многу симболи поврзани со нејзината историја, култура и верување. Тие ги вклучуваат црвената и црната боја, животни како што се [[Златен орел|златниот орел]] што живее низ целата земја, костими како што се [[фустанела]], [[кече]] и опинга, кои се носат на специјални настани и прослави, растенија, како што се маслинка и [[булка]].
[[Знаме на Албанија|Националното знаме на Албанија]] е црвено знаме со црн [[двоглав орел]] во центарот.<ref name="Flamuri">{{Наведена мрежна страница |author1=Fletorja zyrtare e Republikës së Shqipërisë|title=PËR FORMËN DHE PËRMASAT E FLAMURIT KOMBËTAR, PËRMBAJTJEN E HIMNIT KOMBËTAR, FORMËN DHE PËRMASAT E STEMËS SË REPUBLIKËS TË SHQIPËRISË DHE MËNYRËN E PËRDORIMIT TË TYRE |url=http://www.qbz.gov.al/botime/fletore_zyrtare/2002/PDF-2002/48-2002.pdf |website=qbz.gov.al |location=Tirana |language=sq }}</ref> Тоа е единственото црвено-црно знаме од сите меѓународно признати држави. Се тврди дека потекнува од сличен [[грб]] што го користел [[Скендербег|Ѓорѓија Кастриот - Скендербег]]. Денешното албанско знаме било усвоено на [[7 април]] [[1992]] година, а додека претходните знамиња на социјалистичка Албанија и Кралство Албанија биле сосема слично со мали детали што биле додавани.<ref>[http://flagspot.net/flags/al.html Знаме на Албанија]</ref> Грбот на Албанија е официјалниот грб во државата кој е дизајниран според знамето на Албанија. [[Грб на Албанија|Грбот]] е составен од црвен штит со златни граници каде се наоѓа црн двоглав орел, елемент од знамето на Албанија, и над орелот се наоѓа шлемот на Ѓорѓија Скендербег. [[Химна за знамето]] е национална химна на Албанија. Текстот е напишан од албанскиот поет [[Асдрени]] (Александар Ставре Дренова). Химната за првпат била објавена на [[21 април]] [[1912]] година, како песна во ''Слобода на Албанија''. Подоцна била отпечатена во збирката песни од [[Асдрени]] насловена ''Соништа и солзи'' ([[албански јазик|алб.]]) ''Ëndra е lotë''), објавена во [[Букурешт]]. Музиката на химната била напишана од [[Романија|романскиот]] композитор [[Чипријан Порумбеску]], првично за песната ''На нашето знаме пишува Сојуз'' ("Pe-al nostru steag e scris Unire").
===Кујна===
{{Главна|Албанска кујна}}
[[Податотека:Bottle Sheshi i Zi (80 vjet F.Sh.F.).jpg|мини|десно|200п|Шише со црвено вино од Драч.]]
Албанската кујна спаѓа дел на кујните на Албанија, [[Косово и Метохија|Косово]], [[Западна Македонија]] и Албанците во [[Србија]] и [[Црна Гора]]. Делумно се додаваат и кујните на Арапите и Арванитите, но овие две се силно под влијание на [[Италијанска кујна|италијанската]] и [[Грчка кујна|грчката кујна]]. Албанската кујна е медитиранска; но исто така покажува ориентални влијанија како дел од [[Балканска кујна|балканската кујна]]. Албанската кујна значително варира од регион до регион.
Албанската кујна користи различни состојки, кои вклучуваат различни видови на зеленчук како што се [[модар патлиџан]], [[пипер]]ка, [[домат]], [[краставица]], [[зелка]] и [[спанаќ]], како и житарици [[пченица]], [[пченка]], [[јачмен]] и [[’Рж|'рж]]. [[Ориз]], [[компир]]и и [[грав]] се состојки на многу други јадења. Од месо се користи јагнешко месо, козјо, говедско и телешко месо, пилешко и друга живина, а исто така понекогаш се користи и свинско месо. Рибата е исто така широко распространета во близина на брегот на морето и големите внатрешни езера. Исто така важни се млечните производи како на приемр [[јогурт]]от.
Главниот оброк на денот е ручек. Ова често вклучува салата од свеж зеленчук, како што се домати, краставици, пиперки и маслинки. [[Мезе]]то е исто така широко распространето. Исто така важни состојки се [[маслиново масло]] и [[сирење]], а типичните зачини вклучуваат [[оригано]], [[нане]], [[црвен пипер]], [[босилек]], [[кромид]] и [[лук]]. Во вообичаените слатки, јасно се чувствува турско-ориенталното влијание.
Регионално, еволуирале делумно различни јадења, исто така има и различни варијанти на исто јадење, кои варираат од област до област, но исто така и од село до село. Недостатокот на пишани рецепти отежнува да се состави сигурна збирка рецепти. Сепак, постојат многу готвачи за албанските јадења од Албанија, Косово и Македонија.
Типични пијалаци вклучуваат [[гроздова ракија]] и „раки мани“ (ракија од црница), коњак Скендербеј, турско кафе, еспресо и планински чај. Исто така, Албанија со векови има богата винска култура, која едвај е позната во странство. Со некои јадења исто така се пие матеница.
===Спорт===
Албанија учествувала на [[Олимписки игри|Олимписките игри во 1972]] година за првпат. Земјата дебитирала на [[Зимски олимписки игри|Зимските олимписки игри]] во 2006 година. Албанија ги пропуштила следните четири натпревари, две од нив поради бојкотите од 1980 и 1984 година, но се вратила за натпреварите од 1992 година во [[Барселона]]. Оттогаш, Албанија учествува на сите натпревари. Албанија вообичаено се натпреварува во настани кои вклучуваат пливање, атлетика, кревање тегови, пукање и борење. Земјата е застапувана од [[Национален олимписки комитет на Албнија|Националниот олимписки комитет]] од 1972 година. Нацијата учествува на [[Медитерански игри|Средоземните игри]] од игрите од 1987 година. Албанските спортисти освоиле вкупно 43 (8 златни, 17 сребрени и 18 бронзени) медали од 1987 до 2013 година.
Популарни спортови во Албанија вклучуваат фудбал, кревање тегови, кошарка, одбојка, тенис, пливање, рагби и гимнастика. Фудбалот е далеку од најпопуларниот спорт во Албанија. На чело со [[Фудбалска федерација на Албанија|Фудбалската федерација на Албанија]] која била формирана во 1930 година и има членство во ФИФА и УЕФА. Фудбалот пристигнал во Албанија во почетокот на [[XX век]], кога жителите на северниот град [[Скадар]] биле изненадени кога виделе чудна игра што ја играат учениците во христијанската мисија.
[[Фудбалска репрезентација на Албанија|Албанската фудбалска репрезентација]], која била рангирана на 51 место во светот во 2017 година (највисока 22 на 22 август 2015 година) го освоила Балканскиот куп во 1946 година и Интернационалниот фудбалски турнир во Малта во 2000. За првпат на едно големо натпреварување учествувала на [[Европско првенство во фудбал 2016|Европското првенство во фудбал 2016]]. Албанија го постигнала својот прв гол на големиот турнир и ја обезбедила својата прва победа на Европското првенство, кога ја совладала Романија со 1-0.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.telegraph.co.uk/football/2016/06/19/albania-vs-romania-euro-2016---live/|title=Euro 2016: Albania 0–1 Romania – Armando Sadiku scores the only goal to seal his country's first ever win at a major competition|work=telegraph.co.uk|accessdate=19 јуни 2016}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.mirror.co.uk/sport/football/match-reports/romania-0-1-albania-armando-8233364|title=Romania 0–1 Albania – Sadiku scores landmark goal to provide last 16 hope|date=19 June 2016|work=mirror.co.uk|accessdate=19 јуни 2016}}</ref> Најуспешните фудбалски клубови во земјата се Скендербег, КФ Тирана, Динамо Тирана, Партизан.
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
{{sisterlinks}}
;Влада
* [http://www.president.al Претседател на Албанија]
* [http://www.keshilliministrave.al Албанската влада]
* [http://www.parlament.al Албански парламент]
* [http://www.instat.gov.al Албански институт за статистика]
* [https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-a/albania.html Шеф на држава и кабинет]
;Општо
* {{CIA World Factbook link|al|Албанија}}
* [http://www.state.gov/p/eur/ci/al/ Албанија на старна на САД]
* [http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/albania.htm Албанија на UCB]
* [http://www.fao.org/countryprofiles/index.asp?lang=en&iso3=ALB&subj=1&paia= FAO Профил: Албанија]
;Туризам
* [http://www.albaniantourism.com/ Национална туристичка организација]
* [http://albaniaonline.org/ Туризам, историја]
* [http://www.trekinu.com/viewtrek.aspx?trkid=i02ivoat68cl6qy Патувачки албум] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120118192148/http://www.trekinu.com/viewtrek.aspx?trkid=i02ivoat68cl6qy |date=2012-01-18 }}
;Друго
* [http://www.unitedmacedonians.org/macedonia/kaplan_makedonski.html Каплан Ресули Буровиќ за Албанија и Албанците] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20060409221326/http://www.unitedmacedonians.org/macedonia/kaplan_makedonski.html |date=2006-04-09 }}
* [http://libraries.theeuropeanlibrary.org/Albania/treasures_en.xml Национална библиотека на Албанија] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080424125913/http://libraries.theeuropeanlibrary.org/Albania/treasures_en.xml |date=2008-04-24 }}
* [http://www.allcountries.eu/albania.htm Информации за Албанија]
{{Држави на Европскиот континент}}
{{Портал|Албанија}}
{{GeoCompass
|hub = Албанија
|type = ex
|С = {{MNE}}
|СЗ = {{MNE}}
|СИ = {{КОС}}
|З = [[Јадранско Море]]
|И = {{МКД}}
|Ј = {{GRE}}
|ЈЗ = [[Јонско Море]]
|ЈИ = {{GRE}}
}}
{{Coord|41|N|20|E|type:country_region:AL|display=title}}
{{Нормативна контрола}}
{{избрана}}
[[Категорија:Албанија|*]]
[[Категорија:Држави на Балканскиот Полуостров]]
[[Категорија:Држави во Европа]]
[[Категорија:Републики]]
[[Категорија:Држави и територии настанати во 1912 година]]
49xso6k1v4wag0yezvwl35nf6nnys44
Загреб
0
2149
4805273
4791004
2022-08-26T08:30:49Z
Bjankuloski06
332
/* Железнички сообраќај */Јазична исправка, replaced: терет → товар (2), Терет → Товар
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија за град
| тип =
| име = Загреб
| изворно име = Grad Zagreb
| друго име1 =
| друго име2 =
| друго име3 =
| слика = Montage of major Zagreb landmarks.jpg
| сл-големина =
| опис =
| знаме = Flag of Zagreb.svg
| знаме-големина =
| знаме-врска =
| грб = Грб на Загреб.gif
| грб-големина =
| грб-врска =
| локација = Zagreb within Croatia.PNG
| лок-големина =
| лок-коментар = Местоположба на Загреб<br />на картата на Хрватска
| lat_dir = N | lat_deg = 45 | lat_min = 49 | lat_sec = 0
| lon_dir = E | lon_deg = 15 | lon_min = 59 | lon_sec = 0
| временска зона = [[Средноевропско време|CET]] (UTC +1)
| вз-лето = [[Средноевропско летно време|CEST]] (UTC +2)
| прекар =
| прекар изворно =
| прекар2 =
| прекар2 изворно =
| прекар3 =
| прекар3 изворно =
| прекар4 =
| прекар4 изворно =
| мото =
| мото изворно =
| доселување =
| основан од =
| основан во = [[1094]]
| старо име1 =
| старо име2 =
| старо име3 =
| старо име4 =
| авто = ZG
| празник датум =
| празник име =
| поштенски код = 10000
| повикувачки број = 01
| официјална страница = [http://www.zagreb.hr/ www.zagreb.hr]
| земја = {{знамеикона|Хрватска}} Хрватска
| поделба-тип1 = Жупанија
| поделба-име1 = Град Загреб
| поделба-тип2 =
| поделба-име2 =
| поделба-тип3 =
| поделба-име3 =
| поделба-тип4 =
| поделба-име4 =
| општини =
| административна распределба =
| населби =
| градоначалник = Јелена Павчиќ Вукичевиќ (в.д.)
| партија =
| површина = 641,29<ref name="odel za statistika">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.zagreb.hr/zgstat/o_zagrebu_stat.html |title=''Gradski zavod za prostorno uređenje - Odjel za statistiku'' |accessdate=2007-11-13 |archive-date=2007-10-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071011040234/http://www.zagreb.hr/zgstat/o_zagrebu_stat.html |url-status=dead }}</ref>
| копно =
| вода =
| паркови =
| надморска височина = 122–1,035
| латитуда =
| лонгитуда =
| клима =
| население = 801 554
| година на попис1 = 2001<ref name="odel za statistika" />
| мажи =
| жени =
| високо =
| средно =
| основно =
| неписмени =
| густина на население = 1 214,9
| година на попис2 =
| етнички групи =
}}
'''Загреб''' ({{lang-hr|Zagreb}}) — [[главен град]] на [[Хрватска|Република Хрватска]], најголем [[град]] во Хрватска по број на жители. Историски гледано, Загреб израснал од две населби на два соседни рида, [[Градец (Загреб)|Градец]] и [[Каптол (Загреб)|Каптол]], кои го сочинуваат јадрото на денешен Загреб, неговиот стар град.
Денес Загреб претставува административен, деловен, културен, сообраќаен и научен центар на Хрватска. И по местоположбата и својата култура, Загреб спаѓа во градовите на [[Средна Европа]]. Стариот и Новиот град се сметаат за споменици на културата кои успеале да го сочуваат чувството на [[среден век|средниот век]] и [[барок]]ниот период.
== Географија ==
Загреб се наоѓа во [[Централна Хрватска]], на југозападниот дел на [[Панонска Низина]], на просечна надморска височина од 122м, под јужните падини на планината [[Медведница]], на брегот на реката [[Сава]], која во подрачјето на градот е претежно низинска [[река]]. [[Сава]] има типично дождливо-снежен режим со висок водостој на [[пролет]] и на [[есен]], а низок во летото, што доведува до големи осцилации на водостојот на самата река.
Шумите покриваат дури 30,45% од територијата на градот (како управна заедница). Долината на [[река]] [[Сава]], некогаш претставувала континуиран појас на [[шума]]: вбри и тополи, а денес се присутни само малку деградирани дрвја од тој вид. Во пониските делови на [[Медведница]], до 400м надморска височина и на ридовите, на благите падини, преовладува храст, граб, бука и див кастен. Над таа граница, од 300м до 800м надморска височина, доминира буката, која над таа висина се меша со ела. Земјоделските површини во градот зафаќаат дури 31,84%, додека останатите површини (првенствено градежен дел) зафаќаат 37,71% од територијата на градот.
=== Природни карактеристики ===
[[Слика:Zagreb SPOT 1038.jpg|мини|лево|250п|Сателитска снимка на Загреб]]
Поширокото подрачје на Загреб изградено е од карпи од магматски, седиментен и метаморфен тип.
Загребското подрачје е зона за појачани сеизмички активности како последица на интензивните тектонски движења. Сеизмичноста изнесува од 7 до 9 степени по [[Меркалиева скала]].<ref name="ГрЗгПО">{{cite web |url=http://puo.mzopu.hr/default.aspx?id=746 |title=Seizmologija zagrebačkog područja |access-date=27 јануари 2021}}</ref> Два важни премини поминуваат низ загребското подрачје, савски премин, кој се пружа на падините на [[Вукомерички гори]], и медведничкиот премин, кој се пружа на потег од [[Жумберачка гора]] - [[Медведница]].<ref name="ГрЗгПО" />
=== Клима ===
Според Кепеновата класификација на [[клима]], Загреб има континентална клима со топли лета. Просечната годишна [[температура]] на воздухот во градот изнесува 11,4°С, средна јануарска [[температура]] на воздухот изнесува -0,1°С, додека средната [[температура]] во [[јули]] изнесува 20,7°С. Годишно вкупно има 844мм врнежи, додека на [[Медведница]] годишно паѓа 50% повеќе (1238мм). Врнежите во текот на годината се релативно рамномерно распоредени. [[Снег]] годишно просечно се појавува и трае околу 40 дена. Просечен број на денови со [[снег]] е 4. Во текот на годината најчесто дуваат слаби ветрови со североисточен и југозападен правец. Годишно Загреб има 26 дена со силен, а 2 дена со олуен ветер. Најмногу денови со грмежи проследени со врнежи се во топлиот дел од годината (од [[април]] до [[септември]]). Годишно во Загреб има 2.030 сончеви ласови, додека на [[Медведница]] бројот на сончеви часови е нешто поголем, бидејќи во ладниот дел од годината (од [[октомври]] до [[март]]) во Загреб е честа појавата на [[магла]].<ref>{{cite web |url=https://worldweather.wmo.int/en/city.html?cityId=70 |title=World Weather Information Service - Zagreb |website=worldweather.wmo.int |publisher=World Meteorological Organization |access-date=27 јанури 2021}}</ref>
{{climate chart|Загреб
|- 4|3|63.7
|- 4|5|41.2
|0|11|51.3
|4|15|63.5
|9|20|77
|13|23|96.6
|14|25|81.5
|14|25|89.9
|10|22|86.5
|6|15|74.1
|1|8|82
|- 2|3|63.7
|float=right
|source=[http://www.wordtravels.com/Cities/Croatia/Zagreb/Climate -{Zagreb Climate Data}-] (температура) и [http://klima.hr/klima.php?id=mjes¶m=01 Државен хидрометеоролошки завод на Хрватска] (врнежи)
}}
== Историја ==
=== Праисторија ===
[[Слика:Andautonia.jpg|мини|лево|250п|Андаутонија]]
[[Слика:Kamenita vrata N.jpg|мини|десно|250п|Каменити врати, некогашен дел на одбранбениот систем на Градец, денес една од сочувани градски врати и смбол на Загреб]]
[[Слика:Zagreb Lotrščak Tower 1.jpg|мини|десно|250п|Кула Лотршчак, екогашен дел на одбранбениот систем на Градец, денес една од сочувани градски врати и смбол на Загреб]]
Населбите на поширокото загребско подрачје постојат уште во праисторијата. Во прештерата [[Ветерница]], на југозападната страна на планината [[Медведница]], која на палеолитските ловци им служела како склониште или живееалиште, пронајдено е камено оружје и орудие, како и остатоци од огништа на човековите предци кои биле современици на крапинскиот [[прачовек]]. Староста на остатоците датира од околу 40.000 години.<ref name="ГрЗгИПи">{{cite web |url=http://www.pp-medvednica.hr/Medvednica_hr/Medvednica_kultura2.htm#Veternica |title = Park prirode Medvednica — Kulturna baština — Lokaliteti |publisher = pp-medvednica.hr |access-date=20 септември 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110926204101/http://www.pp-medvednica.hr/Medvednica_hr/Medvednica_kultura2.htm#Veternica |archive-date=26 септември 2011 |url-status=dead}}</ref> Трагите на живот се пронајдени и во долината на [[река]] [[Сава]], каде е пронајдено бронзано орудие и гробови на културни полиња со урни, наречени според начинот на сахранувањето на покојниците.
=== Антика ===
За време на [[Римско Царство]] на подрачјето на Загреб, поточно на местото на денешното [[село]] [[Шчитарјево]] во близина на [[Голема Горица]], се наоѓала [[Андаутонија]], староримска населба и [[општина]]. На местото на [[Андаутонија]] до пред римската се наоѓало илирска населба. [[Андаутонија]] се наоѓала на десниот брег на [[река]] [[Сава]] на местото каде се наоѓа римскиот пат [[Сисција]]-[[Петовио]] ([[Сисак]]-[[Птуј]]). Со Археолошките ископувања се откриени бадеми, некрополи, термален комплекс со [[вода]], канализација и систем за загревање на просторија, траги на пристаништа и предмети од свакодневниот [[живот]]. [[Андаутонија]] губи на значење во периодот од [[4 век]] до [[7 век]] за време на г[[олемата преселба на народите]].
=== Среден век ===
Континуираната [[историја]] на градот Загреб може да се прати од [[1094]] [[година]] каде унгарскиот [[крал]] [[Ладислав I]] ја оснивал Загрепската епископија на [[Капитол (Загреб)|Каптол]].<ref name="ЗгПов1">{{cite web |url=http://www.zagrebcity.com/hr/zagreb/ |title=Povijest Zagreba |publisher=zagrebcity.com |access-date=27 јануари 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110718150638/http://www.zagrebcity.com/hr/zagreb/ |archive-date=18 јули 2011 |url-status=dead}}</ref><ref name="ЗгПов2">{{cite web |url=http://www.zagreb.hr/default.aspx?id=1081 |title=Službene stranice Grada Zagreba — O Zagrebu |publisher=Zagreb.hr |access-date=27 јануари 2021}}</ref><ref name="ЗгПов3">{{cite web |url=http://www.zagreb-touristinfo.hr/?id=34&l=h&nav=nav2 |title=Turistička zajednica Grada Zagreba — Kratka povijest Zagreba |publisher=zagreb-touristinfo.hr |access-date=27 јануари 2021}}</ref> Во [[1134]] [[година]] издадена е и писмена одредба во која се споменува основач на епископијата [[крал]] [[Ладислав]], прв загрепски епископ со свештеништво. Таа повелба е прва писмена трага за Загрепската епископија.
Во [[1217]] [[година]] е довршена посветената црква, која тешко настрадала при нападот на [[Татари]]те во [[1242]] [[година]].<ref>{{cite web |url=http://www.glas-koncila.hr/katedrala_povijest.html |title=Povijest katedrale |access-date=27 јануари 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090224194130/http://www.glas-koncila.hr/katedrala_povijest.html |archive-date=24 февруари 2009}}</ref> Преживеаното население побарало спас во шумите на [[Медведница]]. По заминувањето на [[Татари]]те дел од населението се вратило на повисокиот брег кој од соседната бискупска населба бил одделен со потокот [[Медвешчак]]. Унгарскиот [[крал]] [[Бела IV]], кој и сам се повлекувал пред Тетарите, во знак на благодарност за сигурно уточиште, на новата населба [[Градец]] и нејзиното население, им доделил признание. [[Градец]] така станал слободна кралска област.<ref name="ЗгПов1" /><ref name="ЗгПов2" /><ref name="ЗгПов3" /> Се проценува дека Загреб тогаш имал околу 1000 жители.
=== Нов век ===
[[Слика:Zagreb-Valvasor.jpg|мини|лево|250п|Загреб во [[1689]]. [[година]]]]
[[Слика:Zagreb Gornji grad.jpg|мини|десно|250п|Горниот дел од Загреб]]
Загреб првпат се споменал како [[главен град]] на [[Хрватска]] во [[1557]] [[година]].<ref name="ЗгПов1" /><ref name="ЗгПов2" /> Во текот на [[17 век]] и [[XVIII век]] катастрофални пожари повеќепати ја уништувале населбата. Со постепена изградба на куќите од изгорениците со време е ограничена разорна моќ на чести големи пожари. Во [[1664]] [[година]] во Загреб е основана првата [[печатница]].<ref name="ЗгПов3" /> Во [[1669]] [[година]] е основа [[Загрепски универзитет]].<ref name="ЗгПов2" /> Тогаш [[Цар на Светото Римско Царство|царот на Светото Римско Царство]] [[Леополд I (Свето Римско Царство)|Леополд I]] го потврдил правото на универзитето со повелба од Кралската академија.
Во меѓувреме во [[1667]] [[година]] избиле тешки и крвави битки во предградието и на мостот преку потокот кој го делел градот на две населени места. Помеѓу жителите од двете населени места често се појавувале спорови и недоразбирања. Со време недоразбирањата, престанале. Во [[1742]] [[година]] во Загреб постоеле 560 куќи со 5.600 жители. Дваесет и пет години подоцна, во [[1767]] [[година]]. Кралското собрание веќе го одредило Вараждин за свое повремено седиште. Но, по големиот пожар во Вараждин во [[1776]] [[година]] во кој е уништена и зградата на Кралското собрание, во Загреб трајно се преселиле големите управи, судски и училишни установи, како и значаен дел од племињата.<ref name="ЗгПов1" /><ref name="ЗгПов2" />
=== 19 век ===
Во почетокот на [[XIX век]] во Загреб живееле 7.706 жители и тој број бил во постојан пораст. Во [[1834]] [[година]], со преуредување на стариот градски дел на Загреб го добил првиот постојан театар, а во [[1847]] [[година]] во Хрватскиот сабор, хрваткиот јазик е прогласен за службен [[јазик]] со што е заменет дотогашниот службен [[јазик]] - латинскиот. Револуционерната [[848]] [[година]] Загреб, како и останатиот дел на [[Европа]], бил едно од најбурните политички случувања. Средишниот градски [[плоштад]] истата година бил преименуван во [[Јелевачев плоштад]].
Со „царскиот пакет“ од [[7 септември]] [[1850]] година споени се дотогашните делови на Загреб во единствена населба, со што се создале услови за забрзан развој на модерен средноевропски [[град]]. Тоа било време на големо градење, во кој прераснало ново урбано средиште, [[Долен Град]]. За тоа време на [[Трњ]] и [[Трешњевец]] настанала неплански градена населба со сиромашен слој на граѓани, додека на шумовитите брегови се градел резиденцијалниот дел од градот.
Во [[1862]] [[година]] низ градот поминала првата железничка станица. Пругата е изградена како јужен крак на пругата [[Виена]]-[[Љубљана]]-[[Трст]] и го споила ѕидниот мост преку Загреб со [[Сисак]]. Следната [[година]] во работа е ставена и градската плинара. ВО [[1866]] [[година]] во Загреб е основата Југословенската академија за образование и уметност, денешната [[Хрватска академија на науки и уметности]]. Во истата [[година]] на централниот градски плоштад поставен е споменик на [[Бане Јелачиќ]] и довршена е изградбата на православната црква на Плоштадот [[Петар Прерадовиќ]]. Во [[1867]] изградена е загрепската синагога, а во [[1874]] [[година]] Загреб добил нов [[универзитет]].
Во [[1874]] [[година]] воведена е јавната планинска расвета, а во [[1878]] [[година]] започанл со работа и градскиот водовод. На [[9 ноември]] [[1880]] [[година]], Загреб бил погоден од силен [[земјотрес]] во кој многу згради биле оштетени, но без поголеми човечки жртви. По оштетувањата кои настанале од земјотресот, започнала обнова на Каптола и загрепската катедрала, која тогаш го добила градскиот изглед. Првата телефонска линија во Загреб е воспоставена во [[1881]] [[година]], а од [[1886]] [[година]] се воведува јавниот телефонски сообраќај. Првиот [[трамвај]], Загреб го добива во [[1891]] [[година]], а една година подоцна, изградена е главната железничка станица - Државен колодвор - кој ја проектирал главниот инженер, на унгарските државни железници [[Ференц Фаф]].
<gallery perrow=6>
Слика:Banski dvori.jpg| Зграда Бански двор од [[1809]]. година
Слика:Mirogoj Cemetery Front.jpg| Влез на гробиштата [[Мирогој]] изградени во [[1876]]. година
Слика:Trg1880.jpg| [[Плоштад Бане Јелачића (Загреб)]] [[1880]].
Слика:Croatian Academy of Science and Arts.JPG| Зграда [[Хрватска академија на науки и уметности]], денес [[Хрватска академија на науки и уметности]] од [[1880]]. година
Слика:The Zagreb Cathedral renovated according to designs of Hermann Bolle (end of 19 century).jpg |
Слика:Zagreb Glavni kolodvor 1.JPG| Зградата на главната железничка станица од [[1892]]. година
</gallery>
=== 20 век ===
[[Слика:Zagreb Ilica.jpg|мини|десно|250п|Пешачка зона на Илица]]
[[Слика:Mamutica Zagreb vrh.jpg|мини|десно|250п|„[[Мамутица]]“ у [[Нов Загреб]]]]
[[Слика:Zgrada_Kockica_Zagreb.jpg|десно|мини|250п|Зграда Коцкица на Присављ, изградена во 1968. година]]
[[Слика:Zagreb.bogovic.street.j1.jpg|мини|лево|200п|Боговиќева улица]]
На преминот во [[XX век]] во Загреб живееле 61.000 жители. Наставено е големо проширување на градот и градската содржина во која центарот на градот го добил денешниот изглед. Градот се шири на исток спрема Пешеница и на запад кон Чрномерец. Првите два стални бископи во Загреб отворени се во [[1906]] [[година]]. Следната година во работа е пуштена првата јавна електрана, па почунва изградба на електрична мрежа и првите куќни приклучувања. Доцното воведување на [[електрична енергија]] во Загреб се препишува на договорот помеѓу Градскиот поглавар и плинарата која имала концесија на јавна планинска расвета. Исто така, во истата [[година]], основана е и библиотеката наменета за граѓаните и која го претставува алштатот на денешните градски книжари.
Електричниот [[трамвај]] го заменил трамвајот во [[1910]] [[година]]. Пред крајот на Првата светска војна и во првите години после него отворени се и големи факултети и високи школи, меѓу кои и Медицинскиот факултет ([[1917]]),, Земјоделсско-шумарскиот факултет ([[1919]]), Ветеринарен факултет ([[1924]]) и др. Во [[1921]] [[година]] во Загреб првпат се потпишани над 100.000 жители, поточно 108.674. По војната на растојанието помеѓу железничката пруга и реката [[Сава]] се градат раднички населби.
По војната започнува уште еден циклус на изградба и индустријализација на градот, кој за тоа време континуирано и демографски расте. Загреб воедно и станува административен центар, прво НР, а потоа и [[СР Хрватска]]. Во [[1950]] [[година]], Загреб станува и управно-територијално проширен. На градот му се приклучуваат многу мали дотогашни самостални населени места: [[Подсусед]], [[Стењевец]], [[Врапче]], [[Шпанско]], [[Млинови]], [[Грачани]], [[Шестине]], [[Ремете]], [[Маркушевец]]. Загреб на десниот брег на [[Сава]] почнува да се шири од [[1957]] [[година]], кога почнува изградба на први големи станбени четврти, најпрво [[Савски Гај]] и [[Запруџа]]. На просторот на [[1953]] [[година]] попишани се 2.000 жители изграден е нов дел на градот во кој денес живеат повеќе од 100.000 жители. Во индустриската зона на Житњак истата година почнува изградба на постројка [[Органско-хемиска индустрија]]. Во [[1964]] [[година]] Загреб е погоден од најголемата природна катастрофа во неговата историја. Во октомври надојдените води на [[Сава]] се излеале од речното корито и полавиле површина од околу 60кm². За да се избегнат опасности од нови излевања и поплави, во [[1971]] [[година]] е завршен системот на нови савски насипи и доводен канал [[Сава]]-[[Одра]]-[[Сава]]. Во [[есен]], истата [[година]], Загреб за време на Храватската пролет бил упориште на студентски демонстрации.
Во [[1975]] [[година]] отворен е и хотелот „[[Интерконтинентал]]“, прв хотел од висока категорија во Загреб. Следната [[година]] завршена е и најголемата и тогаш најголема работна зграда во Загреб, популарно наречена „[[Загрепчанка]]“.
Во Загреб, на [[8 октомври]] [[1991]] [[година]], три месеци по [[Брионска деклараија]], стапила на сила уставна одредба на Хрватскиот сабор од месец [[јуни]] истата [[година]], за самосталност на [[Хрватска]], со Загреб како [[главен град]]. Во летото [[1991]] [[година]] во Загреб се одивани пуцања околу касарната [[ЈНА „Маршал Тито“]], но интензивни борби не постоеле па градот е поштеден од разорувања. Со потпишувањето на Сараевското примирје на [[3 јануари]] [[1992]] [[година]], постигна е [[договор]] за повлекување на [[ЈНА]], чии единици се повлечени во текот на истиот месец. Во [[мај]] [[1995]] [[година]], Загреб бил мета на ракетен напад во кој погинале 6 цивили, а ранети најмалку 175.
По признавањето на самосталноста на [[Хрватска]], од страна на многу држави, во Загреб започнуваат да се отвараат многу амбасади од кои прва ја отворила [[СР Германија]]. Со воведување на новата територијална организација во [[Република Хрватска]] формирани се 20 жупании и Град Загреб, исто така со статус [[жупанија]]. Во Загреб исто така се наоѓа и центар на соседната [[Загрепска жупанија]].
<gallery>
Слика:Croatian State Archive.jpg| Зграда на државниот Храватски архив [[1913]]. година
Слика:Staritrgburze.jpg| Плошта Бурза [[1930]] година
Слика:TrgBurze1.jpg| Зграда на Хрватската народна банка
Слика:Zagrepcanka dan.jpg| Облакодер ''[[Загрепќанка]]'' од [[1976]]. година (до [[2005]]. Највисока зграда во Загреб)
Слика:Zgrada HRT Zagreb.jpg| Зграда на Хрватската Радио Телевизија од [[1984]]. година
Слика:NSK Zagreb.jpg| Зграда на националната универзитетска библиотека во Загреб од [[1995]]. година
</gallery>
== Демографија ==
На пописот на население од [[2011]] година, град Загреб имаше 790.017 жители, од кои во самото населено место Загреб 688.163.
===Град Загреб===
{| class="wikitable" style="margin: 0.5em auto; text-align: center;"
|-
! colspan="16" | Број на жители според пописот<ref name=autogenerated1>[http://www.dzs.hr - Republika Hrvatska - Državni zavod za statistiku: Naselja i stanovništvo Republike Hrvatske 1857.-2001.]</ref>
|-
| [[1857]] || [[1869]] || [[1880]] || [[1890]] || [[1900]] || [[1910]] || [[1921]] || [[1931]] || [[1948]] || [[1953]] || [[1961]] || [[1971]] || [[1981]] || [[1991]] || [[2001]] || [[2011]]
|-
| 48.266 || 54.761 || 67.188 || 82.848 || 111.565 || 136.351 || 167.765 || 258.024 || 356.529 || 393.919 || 478.076 || 629.896 || 723.065 || 777.826 || 779.145 || 790.017
|-
|}
===Загреб (населено место)===
{| class="wikitable" style="margin: 0.5em auto; text-align: center;"
|-
! colspan="16" | Број на жители според пописот<ref name=autogenerated1 />
|-
| [[1857]] || [[1869]] || [[1880]] || [[1890]] || [[1900]] || [[1910]] || [[1921]] || [[1931]] || [[1948]] || [[1953]] || [[1961]] || [[1971]] || [[1981]] || [[1991]] || [[2001]] || [[2011]]
|-
| 32.203 || 37.001 || 48.136 || 60.910 || 87.239 || 109.029 || 140.815 || 227.838 || 325.223 || 361.564 || 442.768 || 579.943 || 656.380 || 706.770 || 691.724 || 688.163
|-
|}
====Попис [[1991]]====
{| class="wikitable" style="margin: 0.5em auto; text-align: center;"
|-
! colspan="1" | Загреб
|-
| [[1991]].
|-
| {{Кружен графикон
| мини = центар
| опис=вкупно: 706.770
| ставка1 = [[Хрвати]] 594.323
| износ1 = 84.09
| боја1 = #4169E1
| ставка2 = [[Срби]] 44.384
| износ2 = 6.27
| боја2 = #FF0000
| ставка3 = [[Југословени]] 14.218
| износ3 = 2.01
| боја3 = #8B008B
| ставка4 = [[Бошњаци|Муслимани]] 11.247
| износ4 = 1.59
| боја4 = #228B22
| ставка5 = [[Словенци]] 6.299
| износ5 = 0.89
| боја5 = #FF55A3
| ставка6 = [[Албанци]] 2.526
| износ6 = 0.35
| боја6 = #4B3621
| ставка7 = [[Црногорци]] 2.332
| износ7 = 0.32
| боја7 = #C19A6B
| ставка8 = [[Македонци]] 1.707
| износ8 = 0.24
| боја8 = #FF7E00
| ставка9 = [[Унгарци]] 1.033
| износ9 = 0.14
| боја9 = #665D1E
| ставка10 = [[Чеси]] 973
| износ10 = 0.13
| боја10 = #B94E48
| ставка11 = [[Роми]] 902
| износ11 = 0.12
| боја11 = #91A3B0
| ставка12 = [[Евреи]] 392
| износ12 = 0.05
| боја12 = #F0DC82
| ставка13 = [[Германци]] 296
| износ13 = 0.04
| боја13 = #BDB76B
| ставка14 = [[Италијанци]] 261
| износ14 = 0.03
| боја14 = #007FFF
| ставка15 = [[Украинци]] 249
| износ15 = 0.03
| боја15 = #7FFF00
| ставка16 = [[Руси]] 214
| износ16 = 0.03
| боја16 = #F400A1
| ставка17 = [[Словаци]] 203
| износ17 = 0.02
| боја17 = #9966CC
| ставка18 = [[Бугари]] 144
| износ18 = 0.02
| боја18 = #FF9966
| ставка19 = [[Полјаци]] 127
| износ19 = 0.01
| боја19 = #800020
| ставка20 = [[Русини]] 117
| износ20 = 0.01
| боја20 = #00416A
| ставка21 = [[Романци]] 105
| износ21 = 0.01
| боја21 = #08E8DE
| ставка22 = [[Турци]] 77
| износ22 = 0.01
| боја22 = #006A4E
| ставка23 = [[Грци]] 68
| износ23 = 0.00
| боја23 = #0087BD
| ставка24 = [[Австријци]] 56
| износ24 = 0.00
| боја24 = #9F8170
| ставка25 = [[Власи]] 7
| износ25 = 0.00
| боја25 = #96C8A2
| ставка26 = други 621
| износ26 = 0.08
| боја26 = #FFBF00
| ставка27 = неопредел. 14.498
| износ27 = 2.05
| боја27 = #C154C1
| ставка28 = регион. опр. 1.297
| износ28 = 0.18
| боја28 = #66424D
| ставка29 = непознато 8.094
| износ29 = 1.14
| боја29 = #A2A2D0
}}
|-
|}
===Демографска историја===
{| border="1" cellpadding="7" cellspacing="0" style="margin: 10px 0 10px 25px; background: #f9f9f9; border: 1px #AAA solid; border-collapse: collapse; font-size: 85%; float: center;"
|- style="background: #E9E9E9"
| colspan="7" style="background:style=;"background-color:#F28500;"| '''Загреб (град)'''<ref name="Сојузен завод за статистика и евиденција на ФНРЈ и СФРЈ">Сојузен завод за статистика и евиденција на ФНРЈ и СФРЈ, попис на населението 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. и 1991. година.</ref>
|-
|''' style="background:style=;"background-color:#F5DEB3;"| '''година на пописа'''
|''' style="background:style=;"background-color:#C2B280;"| '''[[попис на населението 1991. во СФРЈ|1991]].'''
|''' style="background:style=;"background-color:#C2B280;"| '''[[попис на населението 1981. во СФРЈ|1981]].'''
|''' style="background:style=;"background-color:#C2B280;"| '''[[попис на населението 1971. во СФРЈ|1971]].'''
|''' style="background:style=;"background-color:#C2B280;"| '''[[попис на населението 1961. во ФНРЈ|1961]].'''
|''' style="background:style=;"background-color:#C2B280;"| '''[[попис на населението 1953. во ФНРЈ|1953]].'''
|''' style="background:style=;"background-color:#C2B280;"| '''[[попис на населението 1948. во ФНРЈ|1948]].'''
|-
| [[Хрвати]]
|594.323
|516.548
|
|
|304.637
|241.007
|-
| [[Срби]]
|44.384
|36.665
|
|
|17.519
|13.125
|-
| [[Југословени]]
|14.218
|56.907
|
|
|2.606
|
|-
| [[Муслимани]]
|11.247
|6.410
|
|
|
|
|-
| [[Словенци]]
|
|8.709
|
|
|17.592
|17.054
|-
| [[Црногорци]]
|
|2.303
|
|
|1.210
|795
|-
| [[Македонци]]
|
|1.691
|
|
|661
|430
|-
| [[Албанци]]
|
|1.303
|
|
|
|
|-
| [[Унгарци]]
|
|1.115
|
|
|1.089
|
|-
| [[Роми]]
|
|825
|
|
|
|
|-
| [[Италијанци]]
|
|
|
|
|311
|
|-
| [[Германци]]
|
|
|
|
|641
|
|-
| [[Бугари]]
|
|
|
|
|
|332
|-
| [[Чеси]]
|
|
|
|
|
|1.674
|-
| [[Словаци]]
|
|
|
|
|
|167
|-
| Чеси и Словаци
|
|
|
|
|1.544
|
|-
| останати Словени
|
|
|
|
|1.276
|
|-
| останати несловени
|
|
|
|
|1.743
|
|-
| неопределени муслимани
|
|
|
|
|
|209
|-
| останати и непознато
|42.598
|
|
|
|
|
|-
|''' style="background:style=;"background-color:#F5DEB3;"|'''укупно'''
|'''706.770'''
|'''649.586'''
|''''''
|''''''
|'''350.829'''
|'''279.623'''
|}
{| border="1" cellpadding="7" cellspacing="0" style="margin: 10px 0 10px 25px; background: #f9f9f9; border: 1px #AAA solid; border-collapse: collapse; font-size: 85%; float: center;"
|- style="background: #E9E9E9"
| colspan="7" style="background:style=;"background-color:#F28500;"| '''Загреб (град)'''<ref name="Сојузен завод за статистика и евиденција на ФНРЈ и СФРЈ" />
|-
|''' style="background:style=;"background-color:#F5DEB3;"| '''година на попис'''
|''' style="background:style=;"background-color:#C2B280;"| '''[[Попис на населението 1931. во Југославија|1931]].'''
|''' style="background:style=;"background-color:#C2B280;"| '''[[Попис на населението 1921. во СХС|1921]].'''
|-
| Римокатоличка
|157.897
|
|-
| Православна
|13.279
|
|-
| Евангелистичка
|2.064
|
|-
| Исламска
|1.239
|
|-
| Останато
|11.102
|
|-
|''' style="background:style=;"background-color:#F5DEB3;"|'''укупно'''
|'''185.581'''
|''''''
|}
Според пописот на населението од [[2001]] [[година]], Зареб има 779.145 жители. Просечната старост на населението изнесува 39,7 години. Според половата структура, од 779.145 жители, 415.153 се жени, а 363.992 мажи.
<center>
{{bar box
|width=300px
|title=Население на Загреб според пол (Попис [[2001]].)
|titlebar=#ddd
|bars=
{{Столбен постоток|Жене|yellow||53.28}}
{{Столбен постоток|Мушкарци|red||46.72}}
}}
</center>
<center>
{{bar box
|width=300px
|title=Етничка структура на населението на Загреб (Попис [[2001]].)
|titlebar=#ddd
|bars=
{{Столбен постоток|Хрвати|blue||91.94}}
{{Столбен постоток|Срби|red||2.41}}
{{Столбен постоток|Босанци|green||0.80}}
{{Столбен постоток|Албанци|orange||0.43}}
{{Столбен постоток|Словенци|wellow||0.41}}
{{Столбен постоток|Роми|lightblue||0.25}}
{{Столбен постоток|Останати и неопределени|lightgreen||2.84}}
}}
</center>
Според мајчиниот јазик, поголемиот број од населението на Загреб се изјаснило дека зборува [[хрвастки јазик]] (97,45%). Потоа албански (0,40%), словенски (0,33%), босански (0,31%), српски (0,27%), ромски (0,18%) и македонски (0,15%).
Според верската структура поголемиот дел од населението се [[христијани]], припадниците на католичката и православна вероисповед. Од останатите христијански заедници присутни се [[Јеховини сведоци]], [[Евангелистичката црква]], [[Адвентистичката црква]] и [[Балтистичката црква]]. Значаен е уделод на агностиците, атеистите и неопределените. Од сотанатите религии најзастапена е исламската.
<center>
{{bar box
|width=300px
|title=Верска структура на населението на Загреб (Попис [[2001]].)
|titlebar=#ddd
|bars=
{{Столбен постоток|Католици|yellow||87.09}}
{{Столбен постоток|Агностици и неопределени|green||4.06}}
{{Столбен постоток|Атеисти|red||3.54}}
{{Столбен постоток|Муслимани|lightgreen||2.08}}
{{Столбен постоток|Православни|blue||2.01}}
}}
</center>
<gallery perrow=5>
Слика:Zagreb Cathedral.jpg| Загрепската катедрала
Слика:Markova crkva Zagreb 12-2008.jpg|Црква [[Свети Марко|Св. Марко]]
Слика:Православна црква у Загребу.JPG|Православна црква Св. Преображение господово
Слика:Evangelicka crkva u Zagrebu.jpg| Евангелистичка црква
Слика:Zagrebačka džamija.jpg| Загрепската џамија
</gallery>
== Политика ==
[[Слика:Zgrada Poglavarstva Grada Zagreba.jpg|мини|десно|200п|Зграда на градското поглаварство]]
Загреб, како [[главен град]] на [[Република Хрваска]], има [[статус]] на заедница на локална самоуправа, а која воедно има и положба на единица на регионална самоуправа, односно жупанија.<ref>{{cite web |url=http://www.zakon.hr/z/363/Zakon-o-Gradu-Zagrebu |title=Zakon o Gradu Zagrebu |language=хрватски |website=zakon.hr |access-date=27 јануари 2021}}</ref>
Управните градски органи на Загреб се:
'''Градското собрание''' е претставнички орган на граѓаните на град Загреб и орган на локалната самоуправа кој ги донесува актите во рамките на округот на градот Загреб. Градскиот совет има 51 член кои се бираат на избори. Градското собрание има претседател и најмногу четири потпретседатели. Градското собрание, меѓу другото го донесува Уставот на градот Загреб и градскиот [[буџет]], го надгледува целото материјално и финансиско управување со градот, го утврдува програмот на развојот на поединечни дејности, донесува документи на просторно уредување на градот, бира и сменува [[градоначалник]] и негови заменици. Мандатот на градските советници, избрани на редовни избори трае четири години.
'''[[Градоначалник]]''' кој го застапува градот и со градското собрание е носител на извршната власт во градот Загреб. Се бира на седница на Градското собрание. Градоначалник воедно е и претседател на градското собрание. Градоначалникот има два заменици кои во случај на негово отсуство го заменуваат.
'''Градско поглаварство''' е име на градската [[влада]] која ги извршува работите на локалната и регионална самоуправа и работите на државната управа кои му се доверено си закон. Претседател на поглаваството е загрепскиот градоначалник. За својата работа поглаварството е одговорно на градското собрание и тоа брои 11 членови.
'''Градски четврти''' и месниот одбор се облици на месна самоуправа во која граѓаните непосредно учествуваат во одлучувањето за прашањата на нивниот секојдневен и непосреден интерес, а кои влијаат на нивниот секојдневен живот и нивната работа, како што се санирање на улуцу или тротоари, уредување на градски и детски игралишта и паркови, отстранување на комунален или див отпад. Градот Загреб е поделен на 17 градски четврти, а за секој дел од месните четврти се осниваат посебни месни одбори.
=== Градоначалници ===
[[Слика:Veceslav Holjevac Zagreb.jpg|мини|десно|250п]]
{| style="width:65%; background:none;"
|-
|valign="top"|
* Јелена Павчиќ Вукичевиќ (в.д.) (2021-)
* [[Милан Бандиќ]] ([[2000]]—[[2002]]; [[2005]]-[[2021]])
* [[Власта Павиќ]] (2002—2005)
* [[Марина Матуловиќ-Дропулиќ]] ([[1996]]—[[2000]])
* [[Бранко Микша]] ([[1993]]—[[1995]])
* [[Борис Бузанчиќ]] ([[1990]]—[[1993]])
* [[Мато Микиќ]] ([[1982]]—[[1983]]; [[1986]]—[[1990]])
* [[Тито Кошти]] ([[1985]]—[[1986]])
* [[Зорислав Шоње]] ([[1984]]—[[1985]])
* [[Александар Варга]] ([[1983]]—[[1984]])
* [[Иво Латин]] ([[1978]]—[[1982]])
* [[Иво Врховец]] ([[1972]]—[[1978]])
* [[Јосип Колар Матек]] ([[1967]]—[[1972]])
* [[Ратко Карловиќ]] ([[1967]])
* [[Перо Пиркер]] ([[1963]]—[[1967]])
* [[Вечеслав Хољевац]] ([[1952]]—[[1963]])
* [[Мирко Павлековиќ]] ([[1951]]—[[1952]])
* [[Миливој Рукавина]] ([[1950]]—[[1951]])
* [[Мика Шпиљак]] ([[1949]]—[[1950]])
* [[Драгутин Саили]] ([[1945]]—[[1949]])
* [[Еуген Старешиниќ]] ([[1944]]—[[1945]])
* [[Иван Вернер]] ([[1942]]—[[1944]])
* [[Јозо Думанџиќ]] ([[1941]]—[[1942]])
* [[Мате Старчевиќ]] ([[1939]]—[[1941]])
* [[Теодор Пеичиќ]] ([[1937]]—[[1939]])
|
* [[Рудолф Ербер]] ([[1934]]—[[1936]])
* [[Иво Крбек]] ([[1932]]—[[1934]])
* Стјепан Сркуљ (1917—1919; 1928—1932)
* [[Вјекослав Хајнцел]] ([[1920]]—[[1928]])
* [[Светозар Делиќ]] ([[1920]])
* [[Јанко Хољац]] ([[1910]]—[[1917]])
* [[Милан Амруш]] ([[1890]]—[[1892]]; [[1904]]—[[1910]])
* [[Адолф Мошински]] ([[1892]]—[[1904]])
* [[Игњат Зајбер]] ([[1887]]—[[1890]])
* [[Никола Бадовинац]] ([[1885]]—[[1887]])
* [[Јосип Хофман]] ([[1881]]—[[1885]])
* [[Матија Мразовиќ]] ([[1879]]—[[1881]])
* [[Станко Андријевиќ]] ([[1876]]—[[1879]])
* [[Иван Вончина]] ([[1873]]—[[1876]])
* [[Стјепан Врабчевиќ]] ([[1873]])
* [[Павао Хац]] ([[1872]]—[[1873]])
* [[Драгутин пл. Цзекус]] ([[1869]]—[[1872]])
* [[Максо Михалиќ]] ([[1868]]—[[1869]])
* [[Вјекослав Фриган]] ([[1861]]—[[1868]])
* [[Јохан Лихтенегер]] ([[1858]]—[[1861]])
* [[Светозар Кушевиќ]] ([[1858]])
* [[Јосип Ф. Хертл]] ([[1857]])
* [[Јанко Камауф]] ([[1851]]—[[1857]])
|}
== Стопанство ==
На подрачјето на градот Загреб регистирани се вкупно 22.000 компании кои својата дејност ја остваруваат во различни гранки на стопанството.<ref name="ГрЗгЕк1">{{cite web |url=http://hgk.biznet.hr/hgk/tekst.php?a=b&page=tekst&id=680 |title=Hrvatska gospodarska komora — Komora Zagreb — Gospodarski profil Grada Zagreba i Zagrebačke županije |access-date=27 јануари 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060507094819/http://hgk.biznet.hr/hgk/tekst.php?a=b&page=tekst&id=680 |archive-date=2006-05-07 |url-status=dead }}</ref> Според дејноста, во структурата на загребското [[стопанство]], со 33% најстапена е трговијата, потоа следуваат преуредувачката [[индустрија]] со 30%, [[сообраќај]], складирање и врски со 10%, финансиски сектор со 7%, додека 20% отпадаат на осанатите дејности.<ref name="ГрЗгЕк1" /> Во Загреб се остваруваат 36% на севкупната трговија во [[Хрватска]], додека преработувачката [[индустрија]] сместена во Загреб чини 32% од преработувачката [[индустрија]] на територијата на [[Хрватска]].<ref name="ГрЗгЕк2">{{cite web |url=http://www.regea.org/137.html |title=Energetska agencija Sjeverozapadne Hrvatske — Gospodarska kartica Grada Zagreba |access-date=27 јануари 2021 |archive-url=http://www.regea.org/137.html |archive-date=10 октомври 2008}}</ref>
Во Загреб е концентрирана прехранбената, хемиската, елетронската, текстилна, дрвна и издавачко-печатарска [[индсутрија]], како и [[индустрија]] за преработка на метал. Концентрирана е во индустриските зони на [[Житњак]] и [[Јанкомир]].<ref name="ГрЗгЕк1" /> Покрај постоечките, се отвараат и нови стопански зони од кои една се наоѓа во [[Сесветам]],<ref name="ГрЗгЕк2" /> со кои со поштување на еколошките стандарди настојува да се пресели индустријата од центарот на ивицата на градот. Многу големи хрватски компании имаат свои центри во Загреб. Тоа се [[ИНА]] [[нафтена индустрија]], [[Плива]] (фармацевство), [[Краш]] и Franck ([[прехранбена индустрија]]), [[Раде Кончар]], Електро контакт, [[Ериксон]] - [[Никола Тесла]] ([[елетронска индустрија]]), [[ТЖВ Градељ]] ([[автомобилска индустрија]]).<ref name="ГрЗгЕк1" /> Многу други светски компании имаат свои големи претставништа во Загреб.<ref name="ГрЗгЕк1" />
[[Слика:Hrvatska gospodarska komora.jpg|мини|лево|250п|Зграда на Хрватската господарска комора]]
Во индустриското производство најголем удел со 25,5% го држи производството на храна и пијалаци. Селедат и електричната [[индустрија]], со [[плин]] и [[вода]] со 16,3%, потоа елеторнската [[индустрија]] со 9,1%, [[хемиска индустрија]] со 8,2%, уделот на издавачката и печатната [[индустрија]] е 8,5%, производството на радио-телевизиски и комуникациски апарати и опрема 8%, додека уделот за производство на [[облека]] е 2,5%.<ref name="ГрЗгЕк2" />
Загреб е и финансиски центар на [[Хрватска]]. Во Загреб, освен Хрватската народна банка се наоѓаат и центри на многу други банки од кои најголеми се, „[[Стопанска Банка Загреб]]“, „[[Хипо Алпе-Адрија банк]]“, „[[Загрепска банка]]“, „[[Храватска поштенска банка]]“. Загреб е и седишта на [[Загребска берза]], која повторно е отворена во [[1991]] [[година]]. Загреб е и меѓународен саемски центар. Загребското веслање е еден од поголемите саеми во светот и член на Меѓународната унија на саеми (UFI), која собира 167 саемски организации од 67 земји. Основан е во [[1909]] [[година]], но неговите почетоци можат да се пратат до [[1864]] [[година]], кога е одржана првата земска господарска изложба.<ref name="ГрЗгЕк1" />
Во [[2007]] [[година]] загпебските претпријатија извезле стока во противредност од 4,4 милијарди долари, додека е увезена стока во вредност од 14,9 милијарди долари. Уделот на Загреб во извозот на [[Хрватска]] во [[2007]] [[година]] изнесувал 35,7%, додека во увозот некаде околу 57,6%.<ref name="ГрЗгЕк2" /> Најмногу се извезувало за пазарот во [[Босна и Херцеговина]], [[Италија]], [[Србија]], [[Германија]], [[Словенија]] и [[Австрија]], а во помала мера за пазарот во [[САД]], [[Унгарија]], [[Велика Британија]], [[Русија]] итн. Од целокупниот извоз 2,3 милијарди УСД приходи остварено е со пазарот од развиените земји (превенствено земјите од [[ЕУ]]), а 2,1 милијарда долари на пазарот на останатите земји во развој. најважни извезувачки производи на загребското стопанство се: минерални горива и масла, електрични машини и опрема, како и делови за нив, пластични кеси и производи од пластична маса. Најмногу се увезувани минерални горива и масла, кои потоа следат машини, апарати, механички уреди и делови, т.е. возила.
Во структурата на вработените, најголем број од се вработени во трговијата (26,4%). Следат и вработени во преработувачката [[индустрија]] (16,5%), работни услуги (16,3%) и градежништво (10%).<ref name="ГрЗгЕк2" /> На подрачјето на Загреб вработени се околу 400.000 луѓе, што претставува повеќе од 27% од сите вработени во цела [[Хрватска]].<ref name="ГрЗгЕк4">{{cite web |url=http://www.zagreb.hr/UserDocsImages/studeni_prezentacija%2017112008_HR.ppt |title=Grad Zagreb — Gospodarstvo u brojkama |access-date=27 јануари 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081203014545/http://www.zagreb.hr/UserDocsImages/studeni_prezentacija%2017112008_HR.ppt |archive-date=3 декември 2006}}</ref> Невработеноста во Загреб изнесува 7,8% и пониска е од државниот просек, кој изнесува 14,7% невработеност.<ref name="ГрЗгЕк4" />
== Сообраќај ==
=== Патен сообраќај ===
[[Слика:Petlja Držićeva Slavonska.jpg|мини|лево|250п|Сообраќајна обиколница во Загреб]]
Поголемиот дел од главните градски сообраќајни правци во [[Хрватска]] поминуваат низ Загреб. Од правецот на Загреб изградени се 5 автопатишта, кои водат до сите делови на Хрватска, додека еден автопат е сè уште во изградба. Два од трите најважни европски коридори во [[Хрватска]] минуваат низ Загреб.
Автопатот А1, Загреб-[[Сплит]]-[[Дубровник]], во [[декември]] [[2008]] [[година]] во потполност е завршен до раскрсницата [[Равча]].<ref name="ГрЗгАп1">{{cite web |url=http://www.slobodnadalmacija.hr/Hrvatska/tabid/66/articleType/ArticleView/articleId/35347/Default.aspx |title=Premijer Sanader otvorio dionicu autoceste Zagreb — Dubrovnik |access-date=27 јануари 2021}}</ref> До [[Плоч]], преостанува изградба на следните 60км, а 70км до [[Дубровник]]. Автопатот А1, е еден од најважните сообраќајни правци во цела [[Хрватска]] бидејќи го повржува Загреб со северозападна [[Хрватска]] со вториот [[град]] по големина во [[Хрватска]] - [[Сплит]].
Автопатот А3 во потполност следи по трасата на Паневропскиот патен коридор Х. Започнува во [[Брегана]] на границата со [[Словенија]] и по долината на [[река]] [[Сава]] се поврзува со Загреб, [[Кутина]], [[Новска]], [[Славски Брод]], со [[Липовец]] и граничниот премин [[Бајаково]], каде продолжува во [[Србија]]. Автопатот ги спојува [[Западна Европа]] и [[Средна Европа]] со југоисточниот [[континент]] и [[Блискиот Исток]]. Последниот дел од автопатот од [[Жупања]] до граничниот премина [[Бајаково]] довршен е во летото, [[2006]] [[година]].
Важен паневропски патен коридор кој минува низ Загреб е и коридор 5, низ чија траса минуваат три автопатишта. Тој правец е најкратка врска на Загреб со [[Јадранско Море]]. Делницата од Загреб до раскрсницата [[Босилево]] е дел од автопатот А1. Делницата од раскрсницата [[Босилево]] до [[Риека]] е автопатот А6, а во потполност е довршена на 22 октомври 2008 година.
На истиот коридор се наоѓа и трасата од автопатот А4, чија последна делница т.е. објект, нов мост преку реката [[Мура]] довшен на истиот ден кога и автопатот А6. Во [[Унгарија]] автопатот А6 се наставува на автопатот М7, кој преку [[Летењ]] на границата со [[Хрватска]], Загреб го повржува со [[Будимпешта]]. Автопатот А2, Загреб-[[Мацељ]], на границата со [[Словенија]] е довршен во [[2007]] [[година]]. Во план е и изградба на автопатот А11 Загреб-[[Сисак]].
=== Јавен градски превоз ===
[[Слика:Загребачки трамвај.JPG|мини|десно|200п|Загрепски [[трамвај]]]]
Јавниот градски превоз во Загреб го сочинуваат мрежа од трамвајски и автобуски линии, градско-приградски возови и многу такси возила. Главниот дел од јавниот градски превоз во Загреб го врши Загрепскиот електричен трамвај ([[ЗЕТ]]), кој е оператор на трамвајсиот и автобускиот [[сообраќај]], а се грижи и за жичарата на [[Медведница]], која, додека се очекува изградба на нова, моментално е надвор од употреба.<ref name="ЗгЖич">{{cite web |url=https://www.zet.hr/o-zet-u/zicara.aspx |title=Sljemenski lift do vrha Medvednice - ZET |access-date=27 јануари 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090426042725/https://www.zet.hr/o-zet-u/zicara.aspx |archive-date=26 април 2009 |url-status=dead}}</ref>
Првиот електричен трамвај во промет е ставен на [[18 август]] [[1910]] [[година]].<ref name="ЗгТрам2">{{cite web |url=https://www.zet.hr/tramvaj/povijest.aspx |title=Tramvaj u Zagrebu - ZET |access-date=27 јануари 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090301113731/https://www.zet.hr/tramvaj/povijest.aspx |archive-date=1 март 2009 |url-status=dead}}</ref> Денес трамвајската мрежа има вкупна должина од 116 км.<ref name="ЗгТрам1">{{cite web |url=https://www.zet.hr/tramvaj.aspx |title=Tramvajski prijevoz - ZET |access-date=27 јануари 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120705140515/https://www.zet.hr/tramvaj.aspx |archive-date=5 јули 2012 |url-status=dead}}</ref> Трамвајскиот сообраќај е огранизиран во 15 дневни и 4 ноќни линии.<ref name="ЗгБус">{{cite web |url=https://www.zet.hr/default.aspx?aspxerrorpath=/autobus.aspx |title=Autobusni prijevoz |access-date=27 јануари 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191220160349/http://www.zet.hr/default.aspx?aspxerrorpath=%2Fautobus.aspx |archive-date=2019-12-20 |url-status=live }}</ref> Автобускиот сообраќај на [[ЗЕТ]], моментално се состои од 125 дневни и 4 ноќни линии. Со пруга долга 66 метри, позната и како најкратка жичена железница на светот наменета е за јавен сообраќај.<ref name="ЗгТрам1"/> Службено е пуштена во погон на [[8 октомври]] [[1890]] [[година]]. Денес е законски заштитена како споменик на култура, а исто така е една од туристичките атракции во градот. Жичарата „[[Сљеме]]“, пуштена е во [[сообраќај]] на [[27 јули]] [[1963]] [[година]] во функција за превоз на излетници на врвот на [[Медведница]], а затворена е во средината на [[2007]] [[година]], по дефектот на електромоторот за кој е проценето дека е неисплатлив да се санира.<ref name="ЗгЖич" />
Во Загреб, денес има околу 1.150 такси возила, а возењето со такси е достапно 24 часа дневно. Првиот авто-такси во Загреб се појавил на плоштадот [[Бане Јелачиќ]] на [[11 јуни]] [[1901]] [[година]]. Од [[април]] [[2011]] [[година]], такси превозот во градот освен здружението „Радиот такси Загреб“ го остваруваат и приватни превозници кои ги има во голем број.
Со градско-приградскиот железнички превоз во работни денови во просек го користат околу 70.000 патници. Главната железничка линија која се обраќа на релација [[Савски Мароф]]-Загреб, [[Главен колодвор]]-[[Долго Село]]. Хрватските железници оваа линија ја вовела во [[1992]] [[година]]. Покрај оваа линија, други важни приградски насокии се кон [[Голема Горица]] и Јестребарска, заедно со локалните линии од [[Забок]], [[Новска]], [[Карловица]] и [[Копривница]].
=== Железнички сообраќај ===
Темелите на железничката мрежа поставени се кон крајот на [[XIX век]] и почетокот на [[XX век]], кога се одредени главните правци на железничкиот сообраќај. Во [[1862]] [[година]] пуштена е во [[сообраќај]] првата железничка пруга низ Загреб, која местото Ѕидан Мост преку Загреб го поврзала со [[Сисак]]. Веќе наредната година изградена е пруга до Карловица која во [[1873]] [[година]] била продолжена до [[Риека]], со што Загреб добил најкратка железничка врска со морето. Во [[1870]] [[година]] изградена е железничка пруга до [[Копривница]], која во [[1897]] [[година]] од [[Долго Село]] продолжила до [[Новска]]. Во [[1885]] [[година]], Загреб со железница се поврзал и со [[Вараждин]]. Во [[1925]] [[година]] довршена е и Личка железничка пруга, со која Загреб се поврзал со [[Сплит]] и [[Далмација]]. Загреб во [[1946]] годна се поврзал со Унска пруга, која е дел од Личка пруга кратка околу 50км, преку [[Сисак]], повржан со [[Сплит]]. Иако понекогаш многу рентабилна, таа пруга денес се користи како смалување на капацитетот.
[[Слика:Croatia airlines zg tower.JPG|мини|десно|250п|[[Ербас]] А319 пред контролната кула на Аеродром Загреб]]
Два од три најважни паневропски железнички коридори во [[Хрватска]] поминуваат низ Загреб. Тоа се Паневропски железнички коридор Vб, кој оди од [[Ботово]] на граница со [[Унгарија]] до [[Риека]] и Паневропски железнички коридор 10 кој оди од ДОбово на границата со [[Словенија]] до [[Товарник]] на границата со [[Србија]]. Воедно е и најважен железнички правец во [[Хрватска]], бидејќи преку [[Хрватска]] се поврзува со [[Западна Европа]] и [[Средна Европа]] и југоистокот на континентот и Блискиот Исток. Пригардскиот патнички сообраќај е доста развиен. Товарниот [[сообраќај]] се одвива кружно како би се растоварил сообраќајот низ градот, па во таа полза е исградена и голема товарна станица Ранжирни колодвор.
=== Воздушен сообраќај ===
Аеродромот Загреб, е главен меѓународен [[аеродром]] во [[Хрватска]]. Се наоѓа покрај [[Голема Горица]], а од центарот на Загреб е оддалечен само 10км. На аеродромот се сместени технички бази на [[Кроација ерлајнс]]. Низ загрепскиот [[аеродром]] во [[2019]] [[година]] поминале 3,435,531 патници.<ref name="ЗгАер1">{{cite web |url=https://www.zagreb-airport.hr/poslovni/b2b-223/statistika/statistika-za-2019-godinu/506 |title=Statistika za 2019. godinu - Zračna luka Franjo Tuđman Zagreb |access-date=27 јануари 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200329071139/https://www.zagreb-airport.hr/poslovni/b2b-223/statistika/statistika-za-2019-godinu/506 |archive-date=29 март 2020 |url-status=live}}</ref> Покрај меѓународниот [[аеродром]], во Лучка постои и мал [[спортски аеродром]]. [[Лучко]] се користел како главен загрепски [[аеродром]] од [[1947]] [[година]] до [[1962]] [[година]]. Најголемиот сообраќај е забележан во [[1959]] [[година]]. Таа година цивилни авиони превезле 167.000 патници и 1.500 тони роба.<ref name="ЗгАер2">{{cite web |url=http://www.zagreb-airport.hr/hr/poslovne_1_3/index.aspx |title=Povijest i razvoj - Zračna luka Franjo Tuđman Zagreb |access-date=27 јануари 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080801145700/http://www.zagreb-airport.hr/hr/poslovne_1_3/index.aspx |archive-date=1 август 2008 |url-status=dead}}</ref>
== Култура ==
[[Слика: Muzej Mimara.jpg|мини|десно|250п|Зграда на денешниот музеј Мимар кон крајот на 19 век]]
Загреб е главен културен центар на [[Хрватска]]. Во градот се наоѓаат повеќе културни установи кои традиционално имаат голем престиж. Освен тоа, во градот се наоѓаат центри на пратктично сите важни културни установи, како што се [[Матица хрватска]] и Друштво на хрватските писатели.
=== Музеи ===
Експонати од бројни загрепски музеи освен историски, уметнички и културни примероци на градот Загреб и [[Хрватска]], се прикажуваат експонати од големи историски и уметнички вредности од цела [[Европа]] и светот. Во околу триесет музеи и галериски колекции опфатени се повеќе од 3,6 милиони експонати.
Колекциитена археолошкиот [[музеј]], основан во [[1864]] [[година]] содржат скоро 460.000 различни артефакти и споменици. изложени се предмети и организирани неколку збирки. Најпозната е Египетската збирка, која е една од таквите видови во југоисточниот дел на [[Европа]],<ref name="ЗгАрМу">{{cite web |url=http://www.hpm.hr/hr/Odjeli/Geolo%C5%A1ko-paleontolo%C5%A1ki%20odjel |title=Geološko-Paleontološki odjel - Hrvatski prirodoslovni muzej |access-date=27 јануари 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200203221131/http://www.hpm.hr/hr/Odjeli/Geolo%C5%A1ko-paleontolo%C5%A1ki%20odjel |archive-date=3 февруари 2020 |url-status=live}}</ref> а потоа големата нумизматичка колекција која е една од најзначајните и најголемите во Европа и светот, праисториска збирка, античка и средновековна збирка.<ref name="ЗгАрМу" /> Важен музејски експонат е Загребската мумија, т.е. Загребска ленена книга, со 1.130 зборови е најдол сочуван споменик на старите [[Етрурци]], едни од постоечките етрурски книги и воедно лиена книга од стариот век.
=== Театар ===
[[Слика: Zagreb Concert Hall.jpg|мини|десно|250п|Концертна сала Ватрослав Лисински]]
Во Загреб дејствуваат околу 20 постојани или привремени театри. Во Загреб се наоѓа назионална театарска куќа - „[[Хрватско народно казалиште]]“, изградено во [[барок стил]] во [[1895]] година. На сцената се одржуваат драмски, балетни и оперски претстави, а театрот е опремен и за одржување на конгреси, промоции и приеми. Концертната сала на Вартослав Лисински, со капацитет од 2.171 седиште, изградена е во 1973 година, а наречена е по авторот на првата хрватска опера. Освен музички манифестации, во неа се одржуваат и конгресни случувања.
=== Фестивали ===
''[[Загребски филмски фестивал]]'', основан во [[2003]] [[година]], стана еден од најзначајните хрватски културни случувања. Со главниот програм со натпреварувачки карактер, поделен е во три категории - целовечерни акциони, кратки акциони и документарни филмови. Еднакво внимание се посветува и на придружниот програм кој секоја година е составен до 5-6 посебен филмски програм, промоции на книги, филмски и културни проекти како и презентации на нови технолошки достигнувања поврзани со филмската продукција. Наградата која се доделува на фестивалот се вика Златни колици, а покрај неа на најдобрите им се доделува и парична награда.
''ZagrebDox'' е меѓународен гестивал на документарните филмови, основан точно во недостаток на добар меѓународен и натпреаврувачки фестивал на подрачјето на [[Југоисточна Европа]], специјализиран за документарци, затоа што наведеното подрачје имало долга традиција во производство на документирани филмови.
'''[[Анимафест]]''' е светски фестивал на [[анимиран филм]] кој се одржува од [[1972]] [[година]]. По 33 години, во [[2005]] [[година]], е воведена и категорија на долгометражен [[анимиран филм]], па така фестивалот сега се одржува секоја [[година]], и тоа за непарни [[години]] со долгометражен програм, а парните [[години]] со краткометражни филмови.
==Загреб како тема во уметноста и во популарната култура==
* „Долац“ (''Dolac'') — слика на хрватскиот уметник [[Владимир Кирин]] од 1938 година.<ref name="ReferenceA">''Središnja Hrvatska - Dvori s pogledom'', Hrvatska turistička zajednica, 2009.</ref>
* „Поглед на Загреб од север“ ([[хрватски]]: ''Pogled na Zagreb sa sjevera'') — слика на хрватскиот уметник [[Драгутин Старк]] од 1859 година.<ref name="ReferenceA"/>
* „041“ — песна на хрватската [[Рок-музика|рок]]-група „[[Азра]]“.<ref>''Sunčana strana ulice, Komuna, CD 1002.</ref>
* „Загреб е студен град“ (хрватски: ''Zagreb je hladan grad'') — песна на хрватската рок-група „[[Филм (рок-група)|Филм]]“ од 1982 година.<ref>[https://www.discogs.com/Film-Zona-Sumraka/release/801081 Discogs, Film – Zona Sumraka (пристапено на 24.5.2021)]</ref>
== Образование ==
[[Слика: University of Zagreb.jpg|мини|десно|250п|Зграда на Ректоратот на Загрепскиот уиниверзитет и Правен факултет]]
Во Загреб дејствуваат 136 основни училишта и 100 средни училишта, од кои 31 гимназија.<ref name="ГрЗгО1">{{cite web |url=http://public.mzos.hr/Default.aspx?sec=2236 |title=Osnovne škole u brojkama - Ministarstvo znanosti, obrazovanja i športa |access-date=27 јануари 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070711194353/http://public.mzos.hr/Default.aspx?sec=2236 |archive-date=11 јули 2007 |url-status=dead}}</ref><ref name="ГрЗгО2">{{cite web |url=http://public.mzos.hr/Default.aspx?sec=2252 |title=Srednje škole u brojkama - Ministarstvo znanosti, obrazovanja i športa |access-date=27 јануари 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071023023302/http://public.mzos.hr/Default.aspx?sec=2252 |archive-date=23 октомври 2007 |url-status=dead}}</ref> Во Загреб исто така дејствуваат и 5 политеникуми и 9 приатни високообразовни институции.<ref name="ГрЗгО3">{{cite web |url=http://public.mzos.hr/Default.aspx?sec=2254 |title=Visoko obrazovanje u brojkama - Ministarstvo znanosti, obrazovanja i športa |access-date=27 јануари 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070609120057/http://public.mzos.hr/Default.aspx?sec=2254 |archive-date=9 јуни 2007 |url-status=dead}}</ref>
Универзитето во Загреб е основан во [[1669]] [[година]] и предсавува втор најстар универзитет во [[Хрватска]] (основан по задарскиот [[универзитет]] во [[1396]] [[година]]). До [[2009]] [[година]] на универзитетот во Загреб дипломирале повеќе од 200.000 студенти, магистрирале повеќе од 18.000 и докторирале повеќе од 8.000 постдипломци.<ref name="ГрЗгО4">{{cite web |url=https://www.zagreb.hr/o-zagrebu/1081 |title=O Zagrebu - Grad Zagreb |access-date=27 јануари 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190414163756/https://www.zagreb.hr/o-zagrebu/1081 |archive-date=14 април 2019 |url-status=live}}</ref> На универзитето во Загреб, научно-наставна и уметничка работа се одвива на 29 факултети, 3 уметнички академии, стручни - Учителска академија и универзитетска стурдија - Хрватски студии. При универзитетот дејствуваат 33 политехникуми.
Во Загреб дејствуваат 22 институти на подрачјето на општествените и природните науки. Загреб е средиште и на [[ХАНУ]] - Хрватска академија на науки и уметности кои се основани на страна на бискупот [[Јосип Јурај Штросмајер]].
== Знаменитости ==
Загреб е богат со туристички знаменитости. И, тоа:
* Споменик на [[Јосип Јелачиќ]] на главниот градски [[плоштад]],
* Споменик на [[Крал Томислав]] покрај Главната железничка станица,
* Горен град со црквата Св. Марко, зградата на Хрватскиот сабор, Вански дорови, кулата Лотршчак, Каменети врати;
* Купола со катедрала,
* Дом на хрватските ликовни уметници, чиј архитект е вајар Иван Мештровиќ
* Гробиштата [[Мирогој]],
* [[Медведница]] со највисок врв [[Сљеме]] и стариот [[град]] [[Медвеград]] во кој се наоѓа олтарот на татковината,
* Спортско-рекреативен центар [[Јарун]].
<center>
<gallery perrow=6>
Слика:Ban Jelacic Denkmal Zagreb.jpg| Споменик на Јосип Јелачиќ на главниот градски плоштад
Слика:Zagrzeb-centrum.JPG|Плоштад Бане Јелачиќ, со храватскиот облакодер во позадината
Слика:Zagreb, King Tomislav.JPG| Плоштад на кралот Томислав
Слика:Zrinjevac.j1.jpg| Парк [[Зрињевац]]
Слика:Botanical Garden Zagreb.jpg| Ботаничка градина
Слика:Cablecar and tower of Lotrscak, Zagreb, Croatia.jpg| Кула Лотршчак
Слика:Zagrzeb5.jpg| Горен град Загреб
Слика:A.G. Matos (Zagreb).jpg| Споменик Антун Густав Матош на Горен Град Загреб
Слика:Zagreb - Ivan Tkalčić street 1.JPG| Пешачка зона во ткаличиева улица
Слика:ZagrebMestrovicevPaviljon.jpg| Дом на ликовни уметности, познат како џамија
Слика:Maksimir Park, Zagreb.JPG| Парк [[Максимир]]
Слика:Mirogoj Cemetery Arcade.jpg| Миригојски аркади
</gallery>
</center>
== Панорама ==
[[Податотека:Panorama Zagreb.jpg|1000px|безрамка|центар|Панорама на Загреб]]
== Дипломатски претставништва ==
{| style="width:100%; background:none;"
|-
|valign="top"|
*{{знаме|Albania|name=Албанијa}}
*{{знаме|Australia|name=Аvстралијa}}
*{{знаме|Austria|name=Аvстријa}}
*{{знаме|Belgium|name=Белгијa}}
*{{знаме|Bosnia and Herzegovina|name=Боснa и Херцеговинa}}
*{{знаме|Brazil|name=Бразил}}
*{{знаме|Bulgaria|name=Бугарija}}
*{{знаме|Vatican City|name=Ватикан}}
*{{знаме|Greece|name=Грција}}
*{{знаме|Denmark|name=Данска}}
*{{знаме|Egypt|name=Египет}}
*{{знаме|Israel|name=Израел}}
|
*{{знаме|India|name=Индија}}
*{{знаме|Iran|name=Иран}}
*{{знаме|Italy|name=Италијa}}
*{{знаме|Japan|name=Јапонија}}
*{{знаме|Kazakhstan|name=Казахстан}}
*{{знаме|Canada|name=Канадa}}
*{{знаме|South Korea|name=Кореја}}
*{{знаме|Libya|name=Либија}}
*{{знаме|Hungary|name=Унгарија}}
*{{знаме|Macedonia|name=Македонија}}
*{{знаме|Malaysia|name=Малезија}}
*{{знаме|China|name=НР Кина}}
*{{знаме|Germany|name=Германија}}
|
*{{знаме|Norway|name=Норвешка}}
*{{знаме|Portugal|name=Португалија}}
*{{знаме|Poland|name=Полска}}
*{{знаме|Romania|name=Романија}}
*{{знаме|Russia|name=Русија}}
*{{знаме|USA|name=САД}}
*{{знаме|Slovakia|name=Словачка}}
*{{знаме|Slovenia|name=Словенија}}
*{{знаме|Serbia|name=Србија}}
*{{знаме|Great Britain|name=Велика Британија}}
*{{знаме|Ukraine|name=Украјна}}
|
*{{знаме|Turkey|name=Турција}}
*{{знаме|Tunisia|name=Тунис}}
*{{знаме|Finland|name=Финска}}
*{{знаме|France|name=Франција}}
*{{знаме|Netherlands|name=Холандија}}
*{{знаме|Montenegro|name=Црна Гора}}
*{{знаме|Czech Republic|name=Чешка}}
*{{знаме|Chile|name=Чиле}}
*{{знаме|Switzerland|name=Швајцарија}}
*{{знаме|Sweden|name=Шведска}}
*{{знаме|Spain|name=Шпанија}}
|}
Следните држави имаат свои почесни конзулати во Загреб:
{| style="width:100%; background:none;"
|-
|valign="top"|
*{{знаме|Burkina Faso|name=Буркина Фасо}}
*{{знаме|Democratic Republic of the Congo|name=ДР Конго}}<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.zagrebinfo.net/zagreb/opce_informacije/diplomatska_predstavnistva/demokratska_republika_kongo |title=Демократска Република Конго - почесен конзулат - 2 кат |accessdate=2012-08-30 |archive-date=2008-04-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080415002348/http://www.zagrebinfo.net/zagreb/opce_informacije/diplomatska_predstavnistva/demokratska_republika_kongo |url-status=dead }}</ref>
*{{знаме|Guinea|name=Гвинеја}}
*{{знаме|Indonesia|name=Индонезија}}
*{{знаме|Ireland|name=Ирска}}
*{{знаме|Yemen|name=Јемен}}
|
*{{знаме|Jordan|name=Јордан}}
*{{знаме|South Africa|name=Јужноафриканска Република}}
*{{знаме|Kenya|name=Кенија}}
*{{знаме|Cyprus|name=Кипар}}
*{{знаме|Latvia|name=Летонија}}
|
*{{знаме|Lithuania|name=Литванија}}
*{{знаме|Monaco|name=Монако}}
*{{знаме|Mongolia|name=Монголија}}
*{{знаме|New Zealand|name=Нов Зеланд}}
*{{знаме|Ivory Coast|name=Брегот на слоновата коска}}
*{{знаме|ПакистанЖнаме=Пакистан}}
|
*{{знаме|Peru|name=Перу}}
*{{знаме|Sudan|name=Судан}}
*{{знаме|Thailand|name=Тајланд}}
*{{знаме|Philippines|name=Филипини}}
|}
== Почесни граѓани ==
До денес, 51 личност ја има титулата Почесен граѓанин на Град Загреб, која ја доделува градското собрание. Условите, процедурата и начинот на кој се доделуваат јавните признавања на Град Загреб одредени се со одлука за јавни признавања на Град Загреб. Така за почесен граѓанин на Загреб може да се прогласи:
{{Цитат| ''... личноста е посебно заслужна за промоција на вредностите на демократското општество, случувања и традиции на хрватскиот народ, положбата и угледот на градот Загреб, неговите односи со останатите градови во други држави, члан на меѓунардона организација, односто организација на друга држава или нивните тела посебно заслужни за Град Загреб и Република Хрватска и промоција на нејзиниот суверенитет, самостојност и стабилност на општоприфатените начели на современиот свет.<ref name="ПоГр1">{{cite web |url=https://www.zagreb.hr/pocasni-gradjanin-grada-zagreba/986 |title=Počasni građanin Grada Zagreba - Grad Zagreb |access-date=27 јануари 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200807231958/https://www.zagreb.hr/pocasni-gradjanin-grada-zagreba/986 |archive-date=7 август 2020 |url-status=live}}</ref>''}}
За време на [[Австо-Унгарија]] ([[1850]]-[[1918]]),<ref name="ПоГр2">{{cite web |url=https://www.zagreb.hr/1850-1918-austro-ugarska-monarhija/1388 |title=1850. - 1918. (Austro Ugarska monarhija) - Grad Zagreb |access-date=27 јануари 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200811022641/https://www.zagreb.hr/1850-1918-austro-ugarska-monarhija/1388 |archive-date=11 август 2020 |url-status=live}}</ref> титулата почесен граѓанин на Загреб, ја добиле:
{| style="width:100%; background:none;"
|-
|valign="top"|
*[[Александар фон Бах|Александар Бах]], [[политичар]] и [[министер]] ([[1853]])
*[[гроф]] [[Одонел]] , кралски [[полковник]] ([[1853]])
*[[Јосип Јелачиќ|Јосип гроф Јелачић]], кралски [[генерал]] ([[1854]])
*[[Јосип Буњевац]], голем [[жупан]] ([[1854]])
*[[Бенедикт Лентулај]], голем [[жупан]] ([[1854]])
*[[Јосип Флук]], министерски советник ([[1854]])
*[[гроф]] [[Ватрослав]], кралски надполковник ([[1854]])
*[[Јосип Бафлер]], градежен урпавител ([[1854]])
*[[Сима Маноиловиќ]] ([[1854]])
*[[Вук Стефановиќ Караџиќ]], [[лингвист]] ([[1861]])
*[[Еуген Кватерник]], [[политичар]] ([[1869]])
*[[бан гроф]] [[Ладислав Пејачевић]] ([[1880]])
*[[Иван Зајц]], [[композитор]] ([[1880]])
*[[Август Шеноа]], [[книжевник]] ([[1881]])
|
*[[Еуген Кумичиќ]], [[книжевник]] ([[1885]])
*[[Ѓуро Даничиќ]], [[лингвист]] ([[1886]])
*[[Иван Бенковиќ]], [[сликар]] ([[1890]])
*[[Куен Хедервари]], политичар (1895)
*[[Тадија Смичиклас]], [[историчар]] (околу [[1900]])
*[[Иван Трнски]], [[книжевник]] ([[1903]])
*[[Гјуро Дежелиќ]], [[книжевник]] ([[1906]])
*[[Јурај Посиловиќ]], [[архиепископ]] ([[1908]])
*[[Јосип Јурај Штросмајер]], [[архиепископ]] (околу [[1910]])
*[[Светозар Боројевиќ]], [[генерал]] ([[1916]])
*[[Стјепан Саркотиќ]] ([[1916]])
*[[Шиме Мазура]] [[адвокат]] ([[1918]])
|}
За време на [[Кралство Југославија]] ([[1918]]-[[1941]]),<ref name="ПоГр3">{{cite web |url=https://www.zagreb.hr/1918-1941-kraljevina-jugoslavija/1389 |title=1918. - 1941. (Kraljevina Jugoslavija) - Grad Zagreb |access-date=27 јануари 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190414165453/https://www.zagreb.hr/1918-1941-kraljevina-jugoslavija/1389 |archive-date=14 април 2020 |url-status=live}}</ref> за почесни граѓани на Загреб, прогласени се:
{| style="width:100%; background:none;"
|-
|valign="top"|
*[[Милан Амруш]], градски начелник ([[1919]])
*[[Вјекослав Клаиќ]], [[историчар]] ([[1992]])
*[[Фране Булиќ]], [[свештеник]] ([[1926]])
*[[Владимир Мажураниќ]], книжевник ([[1927]])
|
*[[Љубо Бабиќ Гјалски]], [[книжевник]] ([[1927]])
*[[Драгутин Горјановиќ-Крамбергер]], [[научник]] ([[1927]])
*[[Анте Бауер]], [[свештеник]] ([[1929]])
*[[Теодор Викерхаузер]] [[лекар]] ([[1934]])
|}
За време на [[СФР Југославија]], ([[1945]]-[[1990]]),<ref name="ПоГр4">{{cite web |url=https://www.zagreb.hr/1945-1990-sfr-jugoslavija/1390 |title=1945. - 1990. (SFR Jugoslavija) - Grad Zagreb |access-date=27 јануари 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191208151904/https://www.zagreb.hr/1945-1990-sfr-jugoslavija/1390 |archive-date=8 декември 2019 |url-status=live}}</ref> за почесни граѓани на Загреб, прогласени се:
{| style="width:100%; background:none;"
|-
|valign="top"|
*[[Јосип Броз Тито]], претседател на [[Социјалистичка Федеративна Република Југославија|СФРЈ]] ([[1945]])
*[[Владимир Бакариќ]], [[политичар]] и народни херој (околу [[1950]])
*[[Мирослав Крлежа]], [[книжевник]] (околу [[1960]])
*[[Анка Берус]], [[политичарка]], [[револуционарка]] народен херој ([[1980]])
*[[Павле Грегориќ]], [[политичар]] и народен херој ([[1980]])
|
*[[Иван Стево Крајачиќ|Иван Крајачиќ]], [[политичар]], [[револуционер]] и народен херој ([[1980]])
*[[Карло Мразовиќ]], [[политичар]], [[револуционер]] и народен херој ([[1980]])
*[[Мика Шпиљак]], [[политичар]] и народен херој ([[1980]])
*[[Линден Форбс Сампсон Бернхам]], претседател на [[Гвајана|Република Гвајана]] ([[1985]])
*[[Хавијер Перез де Куељар]], генерален секретар на [[Обединети нации]] ([[1987]])
|}
За време на Самостојна [[Хрватска]], ([[1990]] - денес),<ref name="ПоГр5">{{cite web |url=https://www.zagreb.hr/od-1990-godine-republika-hrvatska/1391 |title=Od 1990. godine (Republika Hrvatska) - Grad Zagreb |access-date=27 јануари 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190414164032/https://www.zagreb.hr/od-1990-godine-republika-hrvatska/1391 |archive-date=14 април 2019 |url-status=live}}</ref> за почесни граѓани на Загреб, прогласени се:
{| style="width:100%; background:none;"
|-
|valign="top"|
*[[Мајка Тереза]] ([[1990]])
*[[Фрањо Туѓман]], [[претседател]] на [[Република Хрватска]] ([[1992]])
*[[Маргарет Тачер]], [[политичарка]] ([[1998]])
|
*[[Драгутин Тадијановиќ]], [[книжевник]] ([[2000]])
*[[Јаница Костелиќ]], [[скијач]] ([[2005]])
*[[Већеслав Хољевац]], посмртно ([[2008]])
|}
== Збратимени градови ==
Загреб службено соработува со следните градови:<ref name="ГрЗг7">{{cite web |url=https://www.zgportal.com/o-zagrebu/gradovi-prijatelji/ |title=Gradovi prijatelji grada Zagreba - ZgPortal |access-date=27 јануари 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210121201644/https://www.zgportal.com/o-zagrebu/gradovi-prijatelji/ |archive-date=21 јануари 2021 |url-status=live}}</ref>
{| style="width:100%; background:none;"
|-
|valign="top"|
* {{знамеикона|Germany}} [[Мајнц]] ([[Германија]]) <small>''(од [[1967]])''</small>
* {{знамеикона|Russia}} [[Санкт Петербург]] ([[Русија]]) <small>''(од [[1968]])''</small>[
* {{знамеикона|Norway}} [[Тромсе]] ([[Норвешка]]) <small>''(од [[1971]])''</small>
* {{знамеикона|Japan}} [[Кјото]] ([[Јапонија]]) <small>''(од [[1972]])''</small>
* {{знамеикона|Poland}} [[Краков]] ([[Полска]]) <small>''(од [[1975]])''</small>
* {{знамеикона|Portugal}} [[Лисабон]] ([[Португалија]]) <small>''(од [[1977]])''</small>
* {{знамеикона|USA}} [[Питсбург]] ([[Пенсилванија]], [[САД]]) <small>''(од [[1980]])''</small>
* {{знамеикона|China}} [[Шангај]] ([[Кина|НР Кина]]) <small>''(од [[1980]])''</small>
|
* {{знамеикона|Italy}} [[Болоња]] ([[Италија]]) <small>''(од [[1984]])''</small>
* {{знамеикона|Hungary}} [[Будимпешта]] ([[Унгарија]])
* {{знамеикона|Austria}} [[Виена]] ([[Австрија]]) <small>''(од [[1994]])''</small>
* {{знамеикона|Bosnia and Herzegovina}} [[Сараево]] ([[Босна и Херцеговина]]) <small>''(од [[2001]])</small>
* {{знамеикона|Slovenia}} [[Љубљана]] ([[Словенија]]) <small>''(од [[2001]])''</small>
* {{знамеикона|Montenegro}} [[Подгорица]] ([[Црна Гора]]) <small>''(од [[2006]])''</small>
* {{знамеикона|United Kingdom}} [[Лондон]] ([[Велика Британија]]) <small>''(од [[2009]])''</small>
* {{знамеикона|Poland}} [[Варшава]] ([[Полска]]) <small>''(од [[2011]])''</small>
|}
== Наводи ==
{{reflist}}
== Поврзано ==
*[[Хрватска]]
*[[Медведница]]
== Надворешни врски ==
* [http://www.zagreb.hr/ Град Загреб] {{hr}}
*[http://www.zagreb-touristinfo.hr/ Туристичка заедница на Град Загреб] {{hr}} {{en}} {{de}} {{fr}} {{es}} {{sl}} {{ru}} {{cs}} {{hu}} {{pt}} {{he}} {{ja}}
*[http://www.zagreb-info.com/ -{Zagreb Info}-] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20060610151702/http://zagreb-info.com/ |date=2006-06-10 }} {{hr}}
*[http://www.fivestars.hr/ -{Five Stars Zagreb}-] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20170912015445/http://fivestars.hr/ |date=2017-09-12 }} {{en}}
*[http://www.kartegradova.com/zagreb Интерактивна мапа на градот] {{hr}}
{{Загреб}}
{{Жупании во Хрватска}}
{{Главни градови во Европа}}
{{Градови-херои на СФРЈ}}
{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Загреб| ]]
[[Категорија:Главни градови во Европа]]
[[Категорија:Градови во Хрватска]]
[[Категорија:Жупании во Хрватска]]
[[Категорија:Градови-херои на СФРЈ]]
oldoxwzhr20di13ax3w2ubza0uul6nz
Прва балканска војна
0
9220
4805291
4775680
2022-08-26T08:49:05Z
Bjankuloski06
332
/* Мобилизција и планови на Балканскиот сојуз */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Military Conflict
|conflict = Прва балканска војна
|partof = [[Балкански војни]]
|image = [[Податотека:First Balkan War Photobox 2.jpg|300px]]
|caption =
|date = 8 октомври 1912 - 30 мај 1913<br>({{Age in years, months, weeks and days|month1=10|day1=08|year1=1912|month2=05|day2=30|year2=1913}})
|place = [[Балкански Полуостров]]
|casus =
|territory=
|result = Победа на [[Балкански сојуз|Балканскиот сојуз]], [[Лондонски договор, 1913|Лондонски договор]] и поделба на [[Македонија]]
|combatant1=[[Податотека:Ottoman Flag.svg|22x20px]] [[Отоманско Царство]]
|combatant2=[[Балкански сојуз]]: <br /> [[Податотека:Flag of Bulgaria (1878-1944).svg|22x20px]] [[Царство Бугарија]] <br /> [[Податотека:Flag of Greece (1828-1978).svg|22x20px]] [[Кралство Грција]] <br />
[[Податотека:Flag of Montenegro (1905–1918).svg|22x20px]] [[Кралство Црна Гора]] <br /> [[Податотека:State Flag of Serbia (1882-1918).svg|22x20px]] [[Кралство Србија]]
|commander1=[[Податотека:Ottoman Flag.svg|22x20px]] [[Низам Паша]] <br /> [[Податотека:Ottoman Flag.svg|22x20px]] [[Зеки Паша]] <br /> [[Податотека:Ottoman Flag.svg|22x20px]] [[Есат Паша]] <br /> [[Податотека:Ottoman Flag.svg|22x20px]] [[Абдула Паша]]
|commander2= [[Податотека:Flag of Bulgaria (1878-1944).svg|22x20px]] [[Фердинанд I]] <br /> [[Податотека:Flag of Greece (1828-1978).svg|22x20px]] [[Константин I (крал на Грција)|Константин I]] <br /> [[Податотека:Flag of Montenegro (1905–1918).svg|22x20px]] [[Никола I Петровиќ|Никола I]] <br /> [[Податотека:State Flag of Serbia (1882-1918).svg|22x20px]] [[Петар I Караѓорѓевиќ|Петар I]]
|strength1=[[Податотека:Ottoman Flag.svg|22x20px]] 570.000
|strength2=[[Податотека:Flag of Bulgaria (1878-1944).svg|22x20px]] 350.000+ <br /> [[Податотека:Flag of Greece (1828-1978).svg|22x20px]] 125.000 <br /> [[Податотека:Flag of Montenegro (1905–1918).svg|22x20px]] 44.500 <br /> [[Податотека:State Flag of Serbia (1882-1918).svg|22x20px]] 230.000
<br>'''Вкупно: 749.500+'''
|casualties1= [[Податотека:Ottoman Flag.svg|22x20px]] '''Отоманско Царство''' <br />50.000 загинати<br />100.000 ранети<br />115.000 заробени<br />75.000 загинати или исчезнати<br />
'''Вкупно: 340.000 загинати, ранети и заробени'''
|casualties2= [[Податотека:Flag of Bulgaria (1878-1944).svg|22x20px]] '''Бугарија:'''<ref>[http://www.bulgarianartillery.it/Bulgarian%20Artillery%201/T_OOB/Troops%20losses_1912-13.htm Bulgarian troops losses during the Balkan Wars]</ref><br />8.840 загинати <br />4.926 исчезнати<br />36.877 ранети <br />10.995 загинати или исчезнати<br />
[[Податотека:Flag of Greece (1828-1978).svg|22x20px]] '''Грција:'''<ref>Hellenic Army General staff: ''A concise history of the Balkan Wars'', page 287, 1998.</ref><br />2.373 загинати во акција <br />9.295 ранети<br />580 измрзнати<br />1.558 загинати или ранети<br />
[[Податотека:Flag of Montenegro (1905–1918).svg|22x20px]] '''Црна Гора:'''<ref>Erickson, Edward J. (2003). Defeat in Detail: The Ottoman Army in the Balkans, 1912–1913. Greenwood Publishing Group. ISBN 0-275-97888-5.</ref><br />2.836 загинати во акција и починати од болести <br />6.602 ранети<br />
[[Податотека:State Flag of Serbia (1882-1918).svg|22x20px]] '''Србија:''' <br />5.000 загинати <br />18.000 ранети<ref>''Βιβλίο εργασίας 3, Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι'', ΒΑΛΕΡΙ ΚΟΛΕΦ and ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΟΥΛΟΥΡΗ, translation by ΙΟΥΛΙΑ ΠΕΝΤΑΖΟΥ, CDRSEE, Thessaloniki 2005, page 120,'''(Greek)'''. Retrieved from http://www.cdsee.org {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20150627234917/http://www.cdsee.org/ |date=2015-06-27 }}</ref><br />
'''Вкупно: 108.000 загинати и ранети'''
|casualties3=
|notes=
|campaignbox = {{Прва балканска војна}}
}}
'''Прва балканска војна''' — воен конфликт помеѓу [[Османлиското Царство]] и членките на [[Балкански сојуз|Балканскиот сојуз]]: [[Бугарија]], [[Србија]], [[Грција]] и [[Црна Гора]]. Војната започнала на 25 септември ([[8 октомври (настани)|8 октомври]] по нов стил) [[1912]] година и завршила на 17 мај ([[30 мај (настани)|30 мај]] по нов стил) [[1913]] година со победа на сојузниците.
Сојузничката победа ставила крај на петвековната османлиската доминација на [[Балканскиот Полуостров]] и поделба на [[Македонија]] помеѓу победниците. [[Османлиското Царство]] ги изгубила своите територии на полуостровот, со исклучок на еден тесен појас на северниот брег на [[Мраморното Море]]. Останатиот дел на [[Тракија]] заедно со источна Македонија потпаднале под бугарска власт. Српската војска ги освоила [[Косово]], северозападна Македонија и во други области, [[Грција]] - Епир, бројни острови во [[Егејското Море]] и југозападна Македонија до [[Солун]], а веднаш по [[Лондонски мировен договор|Лондонскиот мировен договор]] е создадена независна албанска држава, меѓутоа барањето на [[Албанци]]те за обединување на сите територии каде што живеле во една политичка целина останало неостварено.
Антагонизмот и претензиите над Македонија помеѓу балканските држави довеле до раскинување на [[Балкански сојуз|Балканскиот сојуз]] и започнување на [[Втора балканска војна|Втората балканска војна]]. Според Карнегиевата анкета, причини за започнување на Првата балканска војна биле: военото и политичкото ослабување на [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]], угнетувањето на христијаните, неуспешната борба на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]], противречностите помеѓу големите сили и стремежот на балканските држави за завладување на нови територии.
==Позадина==
{{Triple image|center|Националните аспирации на балканските држави.png|350|Karta Makedonija 1913.jpg|400|The ottoman empire and its successors (1923) - san stefano.png|400|Националните аспирации на балканските држави|Македонија|Санстефанска Бугарија}}
{{quote|'''Кај голем дел водечки државници во Србија ... може да се воочи убедувањето дека Ориенталното прашање не е докрај решено, и дека порано или подоцна, Турција ќе биде натерана сè повеќе да се повлекува од Балканскиот Полуостров...'''|''Фон Баир''|Извештај, 1880<ref>Извештај 55 Белград 18.10.1880 г., 14400.</ref>}}
=== Берлински конгрес ===
{{Главна|Берлински конгрес}}
[[Податотека:Bundesarchiv Bild 183-R29818, Otto von Bismarck.jpg|150px|мини|лево|Ото фон Бизмарк]]
[[Податотека:Berliner kongress.jpg|thumb|350px|[[Антон фон Вернер]]. ''Берлински конгрес''.]]
Некои од големите сили, особено [[Австроунгарија]], [[Британија]] и [[Франција]], не биле задоволни со содржината на [[Санстефански Договор|Санстефанскиот договор]]. Причината за незадоволството била што тие сметале дека на [[Русија]] ѝ биле дадени преголеми отстапки. Поради тоа, под закана со војна, тие го иницирале новиот мировен состанок.
Конгресот имал за цел да изврши ревизија на Санстефанскиот договор и да го спречи ширењето на руското влијание на Балканот. Исцрпени од претходната меѓусебна војна, Турција и Русија прифатиле одржување на нов мировен конгрес, кој го организирала Германија на чело со [[Ото фон Бизмарк]]<ref>Krasner, Stephen D. (1999). „Sovereignty: Organized Hypocrisy“. Princeton University Press. стр. 165. ISBN 069100711X.</ref>.
На Конгресот било одлучено: на Отоманското Царство да ѝ бидат вратени [[Македонија]] и [[Одринска Тракија]], а територијата на [[Бугарија]] е околу трипати намалена од предвидената во Санстефанскиот договор.
Од остатокот од територијата на [[Санстефанска Бугарија]], односно [[Источна Румелија]] потпаднала под турска власт и се здобила со статус на автономна област; [[Србија]], [[Црна Гора]] и [[Романија]] да добијат независност; Бугарија добила статус на вазално кнежевство во рамките на Отоманското Царство; [[Босна и Херцеговина]] ѝ била доделена на [[Австроунгарија]]. По Берлинскиот конгрес, Солсбери, Роберт Гаскон-Сесил истакнал:
{{Цитат|'''Треба повторно да го воспоставиме неодржливото турско управување со јужниот Балкан. Иако ова е чисто одложување на крајот. Не останала виталност (б.н животна сила) повеќе во нив...'''<ref>Taylor, A. J. P. (1954). The Struggle for Mastery in Europe 1848–1918. Oxford University Press. p. 253.</ref>}}
На овој начин моќта на [[Отоманското Царство]] во Европа и Азија била значително намалена. Влијанието на [[Руското Царство]] на Балканот исто така се намалило за сметка на зголеменото влијание на Австроунгарија. Иако била основа за стекнување на државен суверенитет на некои од балканските држави, оваа територијална поделба на Балканот не ги решила сите прашања и аспирации, туку испровоцирала понатамошни тензии кои кулминирале со [[Балканските војни]], а подоцна и [[Првата светска војна]].
===Источно прашање===
{{Главна|Источно прашање}}
Во текот на [[19 век]], големите сили имале различни погледи за решавање на т.н. „Источно прашање“ и интегритетот на [[Отоманското Царство]]. [[Руското Царство]] се стремело да воспостави контрола над [[Босфорот]] и преку него да си обезбеди излез на [[Средоземно Море|Средоземното Море]], руската влада водела [[Панславизам|пансловенски]] надворешна политика и ги поддржувала [[Бугарија]] и [[Србија]]. [[Велика Британија]] од своја страна сакала да го спречи [[Руското Царство]] да излезе на [[Средоземно Море|Средоземното Море]] и залагала за зачувување на [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]] и ''статус кво''. Еден француски историчар во 1898 година истакнал:
{{Цитат|'''Источното прашање долго било ограничено на односите помеѓу Османлиското Царство и христијанските европски земји. И не можело да биде поинаку бидејќи единствените проблеми со кој европските политичари се соочувале биле независноста на дунавските кнежевства или независноста на Грција, војната помеѓу Русија и Турција околу превласта во Црното Море, автономијата на Египет, Внатрешната организација и административните реформи на Османлиското Царство под европско влијание, дипломатските односи помеѓу христијанските сили и султанот...'''}}
[[Австроунгарија]] имала агресивна политика кон [[Балканот]]. Откако [[Хабсбуршка династија|Хабсбурзите]] ја изгубиле [[Италија]], ''Монархијата'' немала основа за создавање на колнијално царство, [[Австроунгарија]] реално можела територијално да се прошири само на [[Балканскиот Полуостров]], нивна стратрешка цел е освојување на [[Солун]] и излегување на [[Егејско Море|Егејското Море]]. Од тактички причини, [[Хабсбуршка династија|Хабсбурзите]] се залагале за зачувување на [[Отоманското Царство]] со цел добивање на време за остварување на своите планови. Една од главните цели на [[Италија]] е да недозволи некоја од големите сили да добие пристап на [[Јадранското Море]]. [[Германско Царство|Германија]] се стремело за зачувување на суверенитетот и инегритетот на [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]] со цела да ја претвори во своја колонија.
=== Македонско прашање ===
{{Главна|Македонско прашање}}
[[Податотека:Ferdinand of Bulgaria.jpg|Фердинанд I|мини|лево|150п]]
[[Податотека:Makedonien ethnisch (1892).JPG|thumb|350п|десно|Македонското население според австриска статистика]]
Кон крајот на 19 и почетоко на 20 век, особено било актуелно [[Македонско прашање|Македонското прашање]] околу кое се кршеле копјата на балканските држави. [[Бугарија]], [[Србија]] и [[Грција]] имале свои [[Странски пропаганди во Македонија|пропаганди на територијата на Македонија]] со цел да биле придобијат што повеќе т.н. „национални приврзаници“ кои би се искористиле како „внатрешни сојузници“ и оправдувачки фактор за територијалните претензии на балканските држави кои ги имале кон Македонија. Покрај пропагандната дејснот, била водена и жива дипломатска активност по ова прашање.
{{Цитат|'''Грчкиот премиер Трикупис во 1899 година повеќе мислел на грчко-турска војна, отколку на балкански сојуз. Според него, грчки соперник на Грција во Македонија била Бугарија. Тој сметал дека расплетот на македонското прашање ќе дојде по една голема војна по 3, 5 или 8 години. Трикупис сметал дека Македонија ќе биде грчка или бугарска, зависно од победникот во војната. Доколку победат Бугарите, ќе успеат да го словенизираат населението до Тесалија. Ако победи Грција, ќе ги направи сите Грци до Источна Румелија.'''<ref name="Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт">Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт...</ref>}}
На [[6 април]] [[1896]] година, штотуку признатиот бугарски кнез [[Фердинанд I]] се сретнал со српскиот дипломатски претставник [[Владан Ѓорѓевиќ]]. Фердинанд ја истакнал потребата од [[српско-бугарски односи|српско-бугарско зближување]] за што главен проблем претставувале нивните спротивставени интереси во Македонија. Во разговорот, Фердинанд потенцирал дека додека [[Срби]]те и [[Бугари]]те се расправале за ''раженот'', ''зајакот сè уште бил во шума''. Во контекст на тоа Фердинанд истакнал:
{{Цитат|'''Во Македонија, главната маса од населението ниту се Бугари, ниту Срби, туку Словени и христијани, кои зборуваат јазик подеднакво далечен или ако сакате подеднакво близок на српскиот и на бугарскиот јазик, но, јазик, кој е посебен дијалект, ако не и посебен јазик. Наместо да се караме околу тоа, дали тој е дијалект на српскиот или бугарскиот јазик, ние треба заеднички да работиме и тоа овде (Цариград б.н) кај нашиот заеднички татко Султанот, за да им даде на своите верни поданици во Македонија такви реформи кои ќе им осигураат човечки живот и културен развиток... Ако тоа се реши, културата на Македонците ќе го реши прашањето кое што никоја сила не може да го реши, па дури ако Србите и Бугарите поради тоа ја фрлаат на коцка својата државна егзистенција'''<ref name="AMF CARI">'' Државен архив на Репубилка Македонија (ДАРМ), ф. Политичко Одделени (ПО), мф.446, Пов. Но. 228, Цариград, 26. III 1896.''</ref>}}
Тој понудил формирање на сојуз во кој, според него, требало да влезат [[Бугарија]], [[Србија]] и [[Црна Гора]], но бил против влегувањето на [[Грција]], сметајќи дека таа сака да го искористи српско-бугарскиот антагонизам и да приграби голем дел од [[Македонија]]. На [[1 март]] [[1897]] г. во [[Софија]] пристигнал српскиот крал со својата делегација. Два дена подоцна бил потпишан договорот меѓу кралството Србија и кнежевството Бугарија, а договорот предвидувал:
:''1) Двете влади договорно да ги разгледуваат прашањата од заеднички интерес на српскиот и бугарскиот народ во Османлиското Царство''
:''2) Ниедна од договорните страни, без претходна согласност на другата, да не презема ништо на политички и воен план што ќе го наруши постојното статус кво''
:''3) Додека заемно не се утврдат српските и бугарските интерси на национален, црковен и просветен план во Отоманското Царство, двете страни да не си пречат, туку заемно да си помагаат''
:''4) Со спогодбата да се запознае кнезот на Црна Гора и да се покани и тој да пристапи''<ref name="Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт">Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт...</ref>
По потпишувањето на договорот, [[Србија]] постојано барала поделба на [[Македонија]] 50:50 и, според [[Белград]], териториите западно од реката [[Вардар]] требало да ѝ припаднат на [[Србија]] заедно со [[Скопје]] и [[Куманово]], а источно од [[Вардар]] на [[Бугарија]], додека [[Солун]] требало да се наоѓа под заедничка управа. Меѓутоа, српско-бугарските односи биле влошени поради бугарскиот трговски аген [[Димитар Ризов]] од [[Скопје]]. Во почетокот на 1899 година, [[Владан Ѓорѓевиќ]] во Париз имал средба со бугарскиот дипломатски претставник каде јасно истакнал дека Македонското прашање за Србија претставува ''борба за живот или смрт''. Тој исткнал дека ако Србија и Бугарија не се договорат околу [[Македонија]], тогаш Србите ќе си го земат она што им припаѓа. Овој став, од страна на [[Александар Обреновиќ]] му бил презентиран и на Шишманов, бугарскиот дипломатски претставник во [[Белград]]. Набргу потоа, Шишманов имал аудиенција кај Милан. Во текот на средбата, Милан истакнал:
{{Цитат|'''Македонците лесно може да се амалгамираат со бугарскиот или српскиот елемент, бидејќи разликата меѓу двата јазика била многу мала... во Македонија можело да се сретнат чисти Срби или Бугари, но тие биле толку малку што не можат да го определат карактерот на Македонија, која од своја страна била словенска земја, ниту бугарска, ниту српска... Македонија требало да се подели помеѓу Бугарија и Србија.'''<ref>Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт, Македонското револуционерно националноослободително движење во Солунскиот вилает 1893-1903, Скопје, 2003.</ref>}}
Поради развојот на македонското револуционерно националноослободително движење кон крајот на 19 и почетокот на [[XX век]] грчката влада во [[Атина]] сметала дека нејзините интереси во Македонија се згрозени, отука Грците искажале готовност во помагање на Османлиите за уништување на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]]. Во 1900 година, овој став во [[Цариград]] бил изнесен од Маврокордатис пред османлиските власти. Од своја страна грчкиот конзул во престолнината на [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]], Евгенијадис сметал дека Македонија треба да остане под османска власт сè додека грцизмот не успее таму да ја заземе власта. Во [[1903]] г., поради случувањата во [[Македонија]] дошло до влошување на односите меѓу [[Бугарија]] и останатите балкански држави. Францускиот амбасадор во [[Лондон]] - Кабон, по средбата со српскиот крал и романскиот дипломатски претставник, истакнал:
{{Цитат|'''Романија, Србија и Грција имале желба да ја видат Бугарија на колена пред султанот, исто како што балканските земји сакале да ја видат Грција во една грчко-турска војна... христијанските народи на Балканот биле подготвени да се уништат меѓу себе, поради што прифаќале соработка со неверникот'''}}
Српскиот крал на средбата со Кабон се искажал: ''против сите опции за Македонија. Против делење, против автономија, бидејќи не сакал да види реприза на Источна Румелија и против реформи спроведени од страна на големите сили... да види војна меѓу Бугарија и Турција, со што Бугарија би добила една лекција за наредните 25 години да не помисли да се меша во Македонија''.
Во текот на [[Илинденско востание|Илинденското востание]], црногорскиот кнез [[Никола Петровиќ Његош|Никола]] имал средба со бугарскиот дипломатски претставник во [[Цетиње]]. На оваа средба, кнезот истакнал дека [[Црна Гора]] може да покрене 50.000 војници против [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]], а [[Србија]], [[Бугарија]] и [[Црна Гора]] би можеле заедно да изведат 500.000 војници. Меѓу другото, кнезот сметал на руска, англиска и италијанска помош и така би го решиле [[Македонско прашање|македонското прашање]] со делба или автономија. Во текот на [[1903]] г. дошло до затегнување на турско-бугарската граница. За да се нормализираат односите, во [[октомври]] [[1903]] г., во [[Цариград]] бил испратен [[Григор Начовиќ]]. Под притисок на големите сили, двете држави започнале преговори, а Фердинанд, под притисок на [[Германија]], се откажал од барањето за спроведување на реформи во [[Одринско]]. Од овие преговори произлегла [[Бугарско-турска спогодба]] од [[1904]] г.
По [[Илинденско востание|Илинденското востание]] било евинденто дека македонскиот народ предводен од [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]] тргнал по свој сопствен пат кој не се вклопувал во визиите на балканските држави за иднината на Македонија. Отука тие ја засилиле вооружената пропагнадна и започнала т.н [[Борба за Македонија]] која траела сè до [[Младотурска револуција|Младотурската револуција]]. Овој конфликт е кулминацијата од дејствувањето на трите поголеми пропаганди во [[Македонија]], кој работеле за остварување на националистичките планови на нивните држави, а од другата страна била [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]], таа се залагала за самостојно работење и борба за извојување на човекови права и [[слобода]] преку едно внатрешно востание.
Врховистичките, грчките и српските чети ја имале поддршката на [[Бугарија]], [[Грција]] и [[Србија]], а грчките чети, поради отворениот Турцизам, ја имаале наклонетоста и на самата [[Отоманско Царство|Империја]], но андартите често се откажувале од помошта на османлиската војска и се здружувале со четите на [[Српско четничко движење|Српското четничко движење]]. На територијата на [[Македонија]] грчките чети се судрувале и со [[Власи]]те кај кој била силна романската пропагнада како и со дејците на албанското националноослободително движење. Во текот на [[Младотурска револуција|Младотурската револуција]] во [[Македонија]], според турските извори, имало околу 110 чети на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]], 80 андартски чети, 20 српски и 8 влашки чети.
=== Босанска криза ===
{{Главна|Босанска криза}}
Во [[1908]] г., австрискиот министер [[Алојз Лекс фон Ерентал]] ја анектирал [[Босна и Херцеговина]]. Оваа област, врз основа на [[Берлински конгрес|Берлинскиот конгрес]], била под австриски мандат, но формално-правно таа сè уште била дел од [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]]<ref>[http://92.55.94.23/learn/docs/9525f834-88d6-48c1-af92-ce14e030bcbc.pdf THE BALKAN WARS 1912–1913]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. Областа била анектирана без консултации со останатите големи сили. Франц Јосиф I во царска прокламација од 7 октомври 1908 истакнал:
{{Цитат|'''Кога пред едно поколение Нашата Војска ја прекорачи Вашата земја, дедено ви е Вам уверување, дека не дошле како душмани, туку како Ваши пријатели со цврста волја, да ги отстранат сите зла, кои Вашата татковина со години тешко ја притискале. Овие зборови, дадени Вам во оној сериозен момент, чесно е одржана. Нашат влада отсекогаш сериозно се трудела во мир и законитост внимателно да работи, а на Вашата татковина да ѝ донесе среќна иднина...'''<ref>Иван Божић, Сима Ћирковић, Милорад Екмечић, Владимир Дедијер, Историја Југославије, Просвета, Београд 1972. — скуп слика између страна 368-369. Чланак написан на основу факсимила објављене прокламације.</ref>}}
Кралството [[Србија]] од стратешки интереси имала територијални претензии кон оваа област. [[Србија]] извршила мобилизација и ја повикала [[Русија]] на помош, [[Австроунгарија]] се обратила кон [[Германија]]. Со тоа е создала првата криза која ја тресела [[Европа]] во почетокот на [[XX век]].
[[Русија]] била подготвена да влезе во војна, но под влијание на [[Франција]] се откажала од таквата намера. Во целата криза била вовлечена [[Бугарија]] и кнезот Фердинанд. На [[Австроунгарија]] ѝ бил потребен сојузник на [[Балкан]]от, кој би ја неутрализирал [[Србија]] во евентуална војна и [[Виена]] го избрала Фердинанд. Неколку дена пред самата анексија, во [[Виена]] биле водени тајни преговори меѓу [[Фердинанд I|Фердинанд]] и [[Франц Јосиф]]. Кнезот прифатил да биде австриски сојузник, под услов да се прогласи за цар и [[Бугарија]] да стане независна држава<ref>Guy Gauthier, Les Aigles at les Lions, Histoire des monarchies balkaniques, Éditions France-Empire, 1996.</ref>. Условите биле прифатени. По извршената анексија, Србија своите територијални апетити можела да ги задоволи само кон југ ([[Македонија]]) и југозапад ([[Албанија]]).
===Албанско национално движење===
{{Главна|Албанско национално движење}}
[[Податотека:Hasan Pristina.jpg|150px|мини|лево|Хасан Приштина]][[Податотека:Albanski vilajet.png|300px|мини|десно|Албански вилает]]
Со потпишувањето на [[Санстефански мировен договор|Санстефанскиот мировен договор]] било предвидено еден дел од предели во кои живеело албанско население да им се отстапи на [[Бугарија]], [[Србија]] и [[Црна Гора]]. По [[Берлинскиот конгрес]] дошло до појава на албанското национално движење. Во цела Албанија биле организирани масовни протести. Против овој договор биле и големите сили и затоа решиле да направат исправка на Берлинскиот конгрес. Во ваква напната состојба во Албанија се барала организација на сите сили за одбрана на албанските етнички области од распарчување. За таа цел се јавила потреба од создавање на единствен центар за организирање на албанските активности.
На [[10 јуни (настани)|10 јуни]] 1878 година во [[Призрен]] била формирана [[Призренска лига|Албанската лига]]. Албанските патриоти мислеле дека организираното ослободително востание и прогласување на независност на Албанија е единствен начин да им се спротивстават на балканските држави и големите сили. На собранието на Лигата била донесена одлука да се известат Големите сили дека Албанскиот народ е решен да не дозволи поделба на неговата територија и дека е подготвен веднаш да преземе мерки за практично реализирање на автономија на Албанија и соединување на вилаети каде што живееле Албанци.
По предавањето на [[Улцињ]] на [[Црна Гора]], [[Високата Порта]] почнала да се подготвува да ја ликвидира Призренската Лига. Албанците кои барале автономија Султанот ги прогласил за најопасни непријатели на Османлиското Царство. Во декември 1880 г. на Косово започнале албански вооружени напади против османлиската администрација. Во почетокот на 1881. г. бил организиран вонреден собир на Лигата во [[Призрен]] на кој учествувале само оние кои ја поддржувале програмата за автономија.
Собирот решил да ги раздолжи од своите органи оние кои не ја поддржувале автономијата. По прочистувањето на своите редови Лигата прогласила ''Привремена влада'' на чело со [[Имер Призрени]] - претседател, а за потпретседател бил избран [[Шаип Спахиу]]. По формирањето на Привремената влада, биле формирани и редовни воени сили како и нова администрација во ослободените краишта.
[[Податотека:Shkup1912.jpg|300px|мини|десно|Албанските востаници во Скопје]]
Воените сили биле под команда на Сулејман Вокши. Во јануари 1881 г. силите воспоставиле контрола на Косово и на одделни региони од северозападниот дел на Македонија. Но, во април 1881 г. османлиските војски ги разбиле војските на привремената влада и извршиле невиден терор на Косово и во цела Албанија. Илјадници Албанци биле уапсени и казнети со тешка робија, меѓу нив и Абдул Фрашери, член на Привремената влада. [[Младотурска револуција|Младотурската револуција]] од 1908 година, повторно ги раздвижила [[Албанци]]те. На Балканот, Албанците поради изгубените привилегии кренале две поголеми востанија<ref>[http://www.escholarship.org/editions/view?docId=ft7n39p1dn&chunk.id=introduction&toc.depth=1&toc.id=introduction&brand=ucpress Arabs and Young Turks - Ottomanism, Arabism, and Islamism in the Ottoman Empire, 1908–1918, Hasan Kayalı, UNIVERSITY OF CALIFORNIA PRESS, Berkeley · Los Angeles · London, © 1997 The Regents of the University of California]</ref><ref name=autogenerated1>[http://www.zvrk.rs/Mskola/Istorija/srpskaistorija/balkanski%20ratovi/index.htm Vladimir Ćorović, Istorija Srpskog naroda, (1885-1941), Balkanski ratovi]</ref>. Првото востание било кренато во 1910 година, а второто во јануари 1912 година. Албанците особено биле незадоволни од: ''зголемување на даноците, обврзна воена служба и разоружување на цивилното албанско население''<ref>[http://dedgjoluli.org/history1911uprising.php The Highland Uprising of 1911 - Romeo Gurakuqi, University of Shkodra "Luigj Gurakuqi" - Department of History, Phoenix Shkodra 2002]</ref>.
Првото поголемо востание кое било кренато во пролета 1910 година, било задушено од казнена младотурска експедиција предводена од Шефкет Торгут Паша. Првото востание било помогнато од [[Црна Гора]] и [[Бугарија]]. Второто востание започанло во јануари 1912 година, со пари и оружје помогнале [[Србија]] и [[Црна Гора]]<ref>[http://www.rastko.rs/cms/files/books/474e828f5a0ad СРБИЈА, ЦРНА ГОРА И КОСОВО – ПРЕГЛЕД 1878-1914]</ref>. Востанието било предводено од Општ вистанички комитет, а водачи на востанието биле [[Хасан Приштина]], [[Бајрам Цури]], [[Неџиб Драга]], [[Риза Бег Креизи]] и други. Најважните востанички барања биле: обединување на четирите вилаети (Косовскиот, Скадарскиот Јанискиот и Скопскиот) во еден Албански вилает<ref>[http://www.srpskaanalitika.com/arhiva-3-2008.html Intervju Dr. Slavenka Terzića]</ref> и Албанците да добијат поголеми политички права во однос на неалбанското христијанско население. Востанието ја принудило [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]] да прифати спроведување на 12 од 14 барања на албанските востаници. Повторното деградација на христијанското население како граѓани од втор ред во [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]], од страна на балканските држави било искористено како еден од поводите за започнување на Првата балканска војна.
== Дипломатски подотовки ==
{{панорама|Panorama of Saint Petersburg from Palace Bridge.jpg|1000px|Поглед на [[Нева]] во Санкт Петербург}}
{{quote|'''Од почетокот на влошувањето на кризата на Балканот следниве две точки јасно се истакнати на царското министерство: 1. Дека избувнувањето на војната на Балканот е готово неизбежно 2. Неопходно е да се стори сè за мирот во регионот, треба истовремено да се преземат мерки за локализација на војната во случај на негово избивање. Дури кога ќе бидат постигнати овие две цели, можеме да очекуваме директен контакт со виенскиот кабинет... Ако и понатаму продолжиме со проценка на овие значајнио акции, прво мора да укажеме на декларацијата за неповредливост на територијалниот статус кво и друго, мора да бидеме свесни на следните фактори: Општо е познато дека оваа декларација била нераскинливо поврзана со уште еден фактор - дека и големите сили ќе преземат одговорност за успехот на реформите. А кој ги спречи во тоа? Балканските земји. Не, тие само спроведоа истражување за значењето на договорените гаранции. Всушност било сосема спротивно. Големите сили не барале од Турција таква декларација и Турција одговорила дека нема да дозволи странска интервенција и дека сама ќе ги спроведе потребните реформи. Така што второто прашање кое се однесува на декларацијата - спроведување на реформите од страна на големите сили - останало нерешено поради Турција, која не дозволувала странска интервенција. Ова, по нашето мислење, ја поништува декларацијата за неповредливост на територијалниот статус кво, ние нема да бидеме препрека на балканските земји по ова прашање. Ако се размислува на овој начин, прашањето за статусот кво не е за нас од пресудно значење, во случај на негово кршење треба да се истакне следното: 1. Недостаток одинтерес на големите сили за територијално ширење 2. Како компезација, принцип на рамнотежа помеѓу балканските земји заоснован врз договорите кои претходеле на нивниот сојуз...'''|''Сазонов, Сергеj Димитриевич''|''Циркуларно писмо до руските претставништва во странство''<ref>Balkanski rat ili Ruska narandžasta knjiga, str. 19.-21.</ref>}}
===Улогата на Русија===
Анексијата на [[Босна и Херцеговина]] од страна на [[Австроунгарија]] бил силен удар за Србија која со доаѓањето на [[Петар I Караѓорѓевиќ|Петар Караѓорѓевиќ]] на српскиот престол, ги прекинала блиските врски со [[Виена]]. Српските националисти, во претходниот период, се надевале дека [[Босна и Херцеговина]] ќе стане дел од српската држава. Меѓутоа со анексијата таквите желби сè помалку имале реална основа. Настанала вистинска криза. Српските водачи се свртеле кон [[Руското Царство]] за помош. Меѓутоа руската влада не била во можност да ѝ помогне на Србија и српските водачи биле принудени да го изменат првобитниот став кон анексијата и да дадат уверување дека Србија: ''ќе ја смени актуелната политика кон Австроунгарија и... од сега со неа ќе живее во добрососедски односи''<ref>Barbara Jelavich, St. Petersburg and Moscow: Tsarist and Soviet Foreign Policy, 1814-1974, Bloomington: Indiana University Press, 1974, страна 266-265</ref>. Барбара Јелавич истакнува:
{{Цитат|'''Дури и посеризозен бил потикот на Русија им го дала на балканските држави за започнување преговори за создавање на меѓусебен сојуз. Руската цел била да се создаде фронт против Хабсбуршката Монархија, а не да испровоцира војна или крајна поделба на османлиските области во Европа. Сепак, со активна помош на дипломатски претставници, балканските влади потпишале серија документи, што, всушност, претставувале сојузи насочени против Османлиското Царство...'''}}
[[Босанска криза|Босанската криза]] била понижувачка за Србија и Русија. Од тој момент, [[Руското Царство]] ја менува својата позиција кон [[Виена]] и ја напушта политиката на соработка со [[Австроунгарија]]. Русија отогаш била подготвена да договара и да поддржува политика на повторно отворање на т.н [[Источно прашање]]. Но, Русија имала за цел да создаде фронт против [[Австроунгарија]], а не да потикне војна или поделба на османлиските провинции на Балканот. Меѓутоа, со активна поддршка на руската дипломатија, балканските држави потпишале серија на документи со кој всушност се создал [[Балкански сојуз|Балканскиот сојуз]] против [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]].
=== Балкански сојуз ===
{{Главна|Балкански сојуз}}
[[Податотека:Occupied territories in the Balkans, end of April 1913.png|350px|мини|десно|Територијалните придобивки на балканските држави по Првата балканска војна и линијата на разграничување според предвоениот таен договор меѓу Србија и Бугарија]]
Содавањето на еден Балкански сојуз бил дамнешна желба. Бугаринот [[Иван Вазов]] истакнал:
{{Цитат|'''Балкански сојуз е два збора за кои од целото свое срце посакувам да добијат тело и крв, и што поскоро да станат стварност. А зошто сè уште не станале стварност. За тоа има многу причини: грешки од нашата историја (и српски и бугарски), и блиски и далечни, недостаток на зрели политички мисли меѓу оние кои управуваат со судбината или со нашите две држави, склоност кон судири и соперништво типично само за Словените. Како што се гледа, има многу препреки за реализација на оваа идеја. Треба да вооружи со храброст за меѓусебни остапки, ни треба храброст за меѓусебни остапки да ги заборавиме сите себични национални интереси и да мислиме само на едно: дека и бугарскиот и српскиот народ ќе бидат слободни, моќни само во братски марш напреди во цврст политички сојуз...'''<ref>Balkanski rat u slici i riječi, br. 6, 24. feb. (9. mart) 1913.</ref>}}
Обидите за создавање на сојуз помеѓу [[Бугарија]] и [[Србија]] започнале уште пред стивнувањето на [[Босанска криза|Босанската криза]], која била предизвикана од анексијата на [[Босна и Херцеговина]] од страна на [[Австроунгарија]]<ref>Стр. Димитров, стр. 300-304.</ref>. Преговорите се одолговлекувале три години (1909-1911) поради Македонија. [[Софија]] и [[Белград]] не можеле да се договорат околу поделбата на оваа османлиска провинција. [[Руското Царство]] посредува во српско-бугарските преговори и обидот за постигнување на договор, меѓутоа руските дипломати одбиле да ѝ дадат на Бугарија гаранции во случај на романски напад<ref>Стателова, стр. 407-408, 410-413.</ref>. Меѓутоа, неколку околности ги забрзуваат преговорите и ја потикнуваат војната:
* Обидите на бугарската дипломатија да издејствуват од [[Цариград]] прекин на прогонството врз македонското егзархиско население, пропаднале<ref>Стателова, стр. 409-410, 422-423.</ref>.
* Неуспешните обиди на бугарската дипломатија биле повод за [[Обиди за возобновување и реосновање на ВМОРО|ВМРО]] да започне борба против Младотурската власт преку терористички методи со извршување на т.н [[Магарешки атентати]]. Со атентатите и со очекуваните последици од нив се сакало да се вознемири и пробуди европското јавно мислење против Турците.
* Во септември 1911 година избувнува [[Турско-италијанска војна|Турско-италијанската војна]]. Конфликтот го одвлекол вниманието и силите на [[Отоманското Царство]] од [[Балканот]] за заштита на својата провинција [[Либија]]. Релативно брзо по анексијата на Босна и Херцеговина уште една голема сила, овој пат [[Италија]], го прекршила принципот на ''статус кво'', односно зачувување на суверенитетот и интегритетот на Отоманското Царство<ref>Стателова, стр. 423-424.</ref>.
* Во летото на 1912 година, албанските востаници ги освојуваат [[Косово]] и [[Скопје]]. Османлиската влада е принудена на отстапки кон албанските барањата за автономија. Можноста од албанска контрола врз Косово и Македонија, ги потикнува балканските сојузници да ги забрзаат воените подготовки и постигнување на меѓусебен договор<ref name="eld3-5">Елдъров, [http://www.vi-books.com/vis/vis6/vis6.4/vis6.4.pdf стр. 3-5] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080509090004/http://www.vi-books.com/vis/vis6/vis6.4/vis6.4.pdf |date=2008-05-09 }}</ref><ref>Карнегиева анкета, [http://www.kroraina.com/knigi/karnegi/glava1_3.html стр. 44]</ref>.
На [[29 февруари (настани)|29 февруари]] 1912 година Бугарија и Србија го склучуваат [[Српско-бугарски договор]], кои во следните месеци бил зацврстен со [[Воена конвенција кон српско-бугарската спогодба|Бугарско-српска воена конвенција]] потпишан помеѓу генерал штабовите на двете држави. Одделно од Србите, владата на [[Иван Гешов]] влегла во преговори со [[Грција]], кои резултираат со [[Бугарско-грчки договор|Бугарско-грчкиот договор]] од [[16 мај (настани)|16 мај]]. Неколку дена пред почетокот на воените дејствија [[Софија]] и [[Атина]] договараат и меѓусебна воена конвенција. Во меѓувреме, во август, е постигнат Бугарско-црногорски договор<ref>Стателова, стр. 434-438, 442-443.</ref>.
Кон крајот на летото на 1912 година се направени последните обиди за спречување на вооружениот конфликт. На [[25 септември (настани)|25 септември]], кога мобилизацијата на војските на балканските земји веќе е во тек, [[Австроунгарија]] и [[Руско Царство|Русија]] издаваат декларација во која ги предупредуваат дека нема да дозволат промена на границите на Балканот, и ветуваат дека ќе ги обноват напорите за реформи во Македонија. Следниот ден црногорската војска ја напаѓа Скадарската тврдина. На [[30 септември (настани)|30 септември]], Бугарија испраќа нота од името на балканските сојузници во која ја повикува османлиската влада да обезбеди во рок од шест месеци автономија на етничките малцинства во империјата. Како одговор на ова барање, Цариград им објавил војна на сојузниците на [[4 октомври (настани)|4 октомври]]<ref name="karneg46">Карнегиева анкета, [http://www.kroraina.com/knigi/karnegi/glava1_3.html стр. 45-46]</ref><ref>Георгиев, Трифонов, стр. 20-21.</ref>. Бугарија и Грција на [[5 октомври (настани)|5 октомври]] и објавиле војна на империјата, а Србија два дена подоцна<ref name="EB1-188-189"/>
== Воени подготовки ==
{{панорама|NSRW Balkans15.jpg|900px|Османлиски војници}}
{{quote|'''Балканските држави сигурно не тргнуваат во војна за да добијат нешто од ветувањата за реформи во Турција, туку со надеж дека ќе добијат политичка полна автономија за христијанските провинции или барем донекаде територијално да се прошираат... Конечниот успех на балканските држави ќе зависи секако од нивната воена подготвеност и во пронаоѓањето на заеднички интереси. Ако тој сојуз е создаден на солидни темели успехот ќе му биде сигурен, а ќе може да се спротивстави како една целина, како една власт, на сите обиди однадвор. '''|''Обзор, згребски дневен лист''|10 октомври 1912<ref>„Обзор“, који је излазио измеѓу 1860.
и 1941, био један од најчитанијих
дневних листова у Загребу. Кад су избили
балкански ратови, уредник је био Славко
Водварка.</ref>}}
===Демографски и економски потенцијал. Односот на силите===
Балканските сојузници биле мали држави, кои финансиски зависеле од големите европски земји ([[Франција]], [[Германија]], [[Австроунгарија]]), со аграрна економија (со исклучок на Грција, која била ориентирана исклучиво кон надворешната трговија) и неразвиена индустрија, неспособна да издржи долготрајна војна. Последното особено било видливо за време на војната, кога бугарската и другите сојузнички армии немаат доволно облека, муниција и сл.<ref>Балканската война 1912-1913 (ДВИ 1961), стр. 67-72.</ref> Османлиското Царство има слични економски и финансиски слабости. Империјата по бројот на населението и површината на територијатабилае надмоќна во однос на балканските држави, меѓутоа таа предност била кородирала од слабата администрација, националните судири, слабата економија и недоразвитата транспортна мрежа<ref>Балканската война 1912-1913 (ДВИ 1961), стр. 73-74.</ref>.
==== Зголемување на балканското население 1878-1912 ====
{| style="text-align:center;" class="wikitable"
|-
! style="text-align: left;" | Датум на пописот
! style="text-align: left;" | [[Романија]]
! style="text-align: left;" | [[Бугарија]]
! style="text-align: left;" | [[Србија]]
! style="text-align: left;" | [[Грција]]
|-
|align=left|1878 - 1879 || 4.486 || || || 1.679
|-
|align=left|1880 || || 2.823 || ||
|-
|align=left|1884|| || || 1.902||
|-
|align=left|1887|| ||3.154 || ||
|-
|align=left|1889 - 1890||5.038|| || 2.162|| 2.187
|-
|align=left|1892|| ||3.311|| ||
|-
|align=left|1894||5.406 || || || 714.000
|-
|align=left|1895 - 1896|| || || 2.312||2.434
|-
|align=left|1899 - 1900||5.957||3.744||2.494||
|-
|align=left|1905|| ||4.036 ||2.689 ||
|-
|align=left|1907|| || || || 2.632
|-
|align=left|1910|| ||4.338 || 2.912||
|-
|align=left|1912||7.235<ref>Jackson-Lampe, str. 166.</ref>|| || ||
|-
|}
==== Буџетите на балканските држави 1898-1912 ====
{| class="wikitable"
|-
! align=left rowspan=2| Години
! align=left colspan=3| [[Романија]]
! align=left colspan=3| [[Бугарија]]
! align=left colspan=3| [[Србија]]
! align=left colspan=3| [[Грција]]
|- align=left
| '''Приходи'''|| '''Расходи''' ||'''П-Р''' || '''Приходи'''||'''Расходи''' ||'''П-Р''' || '''Приходи'''||'''Расходи''' ||'''П-Р''' || '''Приходи'''||'''Расходи''' ||'''П-Р'''
|- align=right
|'''1900''' ||210 ||237 ||-27 ||81 ||96 ||-15 ||75 ||84 ||-9 ||120 ||109 ||+11
|- align=right
|'''1905''' ||308 || 263 || +45 ||128 ||125 ||+3 ||95 ||87 ||+8 ||130 ||116 ||+4
|- align=right
|'''1910''' ||583 || 525 ||+58 ||81 ||198 ||-17 ||126 ||128 ||-2 ||175 ||141 ||+34
|- align=right
|'''1911''' ||644 ||533 ||+111 ||199||181||+18 ||140||125 ||+15 ||240 ||181 ||+59<ref>Jackson-Lampe, p. 234.</ref>
|}
====Човекови ресурси за време на балканските војни 1912-1913 г.====
{| style="text-align:center;" class="wikitable"
|-
! style="text-align: left;" | Страни
! style="text-align: left;" | Површина (км<sup>2</sup>)
! style="text-align: left;" | Население (1912 г.)
! style="text-align: left;" | Воени резерви
|-
|align=left|[[Бугарија]] || 96.345 || 4.430.000 || 714.000
|-
|align=left|[[Србија]] || 48.303 || 2.910.000 || 400.000
|-
|align=left|[[Грција]] || 63.211 || 2.630.000 || 300.000
|-
|align=left|[[Црна Гора]] || 9.000 || 247.000 || 30.000
|-
|align=left|'''[[Балкански сојуз]]''' ||'''216.859'''|| '''10.217.000''' || '''1.444.000'''
|-
|align=left|'''[[Османска Империја]]''' ||'''2.983.000'''<ref>Г. Георгиев, Лјудски ресурси замалја које су судјеловале у Балканском рату 1912.-1913..</ref> ||'''24.800.000''' || '''1.000.000'''
|}
=== Мобилизција и планови на Османлиското Царство ===
[[Податотека:Abdullah Pasha.jpg|150px|мини|лево|Абдула Паша]][[Податотека:Ottoman flag.svg|350px|мини|десно|Знаме на Османлиското Царство]]{{multiple image<!-- begin stack of images, scroll down for article -->
|direction = vertical | width = 350
|image1 =Ottoman troops in retreat from Lule Burgas across the bridge at Karisdiran.jpg|caption1 =Османлиски војници <br>
|image2 =Ottoman redif soldiers.jpg| caption2 =Османлиски редифи <br>
|image3 =Barbaroshayreddin.jpg| caption3 =Барбароса Хајредин <br>
| image4 = | caption4 =<br>
}}
Во моментот, кога балканските сојузници ги мобилизирале своите војници, дел од османлиските сили веќе биле мобилизирани за војната против [[Италија]]. На 10 и 12 септември, османлиската власт извршила делумна мобилизација во своите европски провинции: Тракија, Македонија, Косово и Албанија, а на 18 септември е прогласена општа мобилизација<ref>ВБТ, т. I, стр. 312-313.</ref>.
На 5 октомври, кога Бугарија и Грција извршиле напад врз Османлиското Царство, во [[Лозана]] бил склучен мировен договор со [[Италија]]<ref>Encyclopedia Britannica: [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/297469/Italo-Turkish-War ''Italo-Turkish War 1911-1912'']</ref>, со што османлиските власти можеле да се фокусираат на [[Балканот]]. Пред почетокот на Првата балканска војна, османлиските власти се соочувале со голем број на проблеми и војната со Италија, а воениот судир со четирите балкански држави за многумина во империјата бил неочекуван. Изет Фуад-паша истакнува:
{{Цитат|'''Никој од нашето окружување не веруваше дека ќе има војна со Бугарија, а уште помалку со останатите четири балкански државаи. Сите и секаде говореа: „Тоа е блеф.“ Сепак, веќе долго ( б.н време) беше очигледно дека овие мали земји, заедно со Русија и Австрија, не смеат да ни дадат време да еден ден да станеме особено моќни. Ако режимот на Абдул Хамид опстанеше, до војна немаше ни да дојде бидејќи политичарите на тие мали и големи сили добро знаеа дека тој режим мошне брзо ќе доведеше до резултатите за кои тие сонуваа...'''}}
Османлиската врховна комада сакала да мобилизира 750.000 луѓе. Меѓутоа, поради лошата организација и проблемите во транспортот (недостиг на персонал во железницата и на товарни животни), мобилизацијата и концентрацијата на воените сили се одвивале бавно во споредба со балканските држави<ref name="erick80">Erickson, стр. 78-84.</ref>. До почетокот на воените дејствија, османската власт и команда успеале да соберат 430.000 војници со 930 топови<ref>История на Българите: Военна история, том V, стр. 417.</ref>, а според други извори - само 300.000 војници<ref>Большая советская энциклопедия: [https://web.archive.org/web/20050514201151/http://www.cultinfo.ru/fulltext/1/001/008/092/584.htm ''Балканские войны 1912-1913'']</ref>. Во текот на воените дејствија, османските сили се искачиле на 570.000 војници и 4.000 топови<ref name="въчков-93"/>. Османлискиот план за војна против балканските сојузници предвидувал:
: 1) концентрација на главните сили на север против Бугарите и Србите во Тракија и Македонија; и
: 2) одбранбени операции против Грција и Црна Гора, за кои биле одвоени послаби воени сили.
Против бугарските сили во [[Тракија (појаснување)|Тракија]], требало да настапи '''Источната армија''' на чело со Абдула Паша. До 4 октомври оваа армија одвај броела 120.000 војници, наместо предвидените 320.000 војници според предвидениот план<ref>ВБТ, т. I, стр. 505-506.</ref>. Во оваа армија влегувале нецелосните сили на I, II, III, IV и XVII корпус, војници од ''Одринскиот утврден регион'' (шест дивизии и дополнителни сили), ''Самостојната коњаничка дивизија'' и ''Крџалискиот одред''.
Според османлискиот план, до завршувањето на концентрирањето на Источната армија северозападно од [[Виза]], Одринската тврдина требало да ја заштити оваа османлиска армија од бугарските сили. Крџалискиот одред кои се состоел од две дивизии и еден полк, ја зазел реката Арда и требало да ги пресече бугарските сили од пристапот кон [[Егејското Море]] и на тој начин да ги заштити комуникациите помеѓу [[Цариград]] и [[Македонија]]. Османлискиот план за воени дејствија предвидувал опколување и странични напади врз бугарските сили меѓу Тунџели и Странџа<ref name="erick80"/>.
[[Податотека:Ali Riza Pasha.jpg|150px|мини|лево|Али Риза Паша.]]
Планот предвидувал доколку османлиските сили успешно се пресметаат со бугарските војски, да се преземе офанзива врз Царството Бугарија по двата брега на реката [[Марица]], освојување на Хасково и Трново со Сејмен (Симеоновград), како и потиснување на бугарската армија кон север во правец на [[Стара Планина]]<ref>ВБТ, т. I, стр. 428-429.</ref>. Меѓутоа, османлискиот план не го предвидел настапувањето на Третата бугарска армија во правец на [[Лозенград]]<ref name="erick80"/>.
Против српско-бугарската офанзива во Македонија била сконцентрирана '''Вардарската армија''' на чело со [[Зеки Паша]], кој сметал дека главниот српски напад ќе биде извршен во правец на [[Врање]]. Отука, Зеки Паша ги собрал своите главни сили (V, VI и VII корпсус - вкупно околу 58.000 луѓе) за против напад во реонот [[Штип]] и [[Куманово]]. '''Струмскиот корпус''' во јачина од 28.000 војници.<ref name="vbt1-511">ВБТ, т. I, стр. 511.</ref>, трбало да изврши помошен напад во [[Кресненска Клисура|Кресненската Клисура]] против Втората сојузничка армија и на тој начин д аго обезбеди десното османлиско крило во борбите околу [[Куманово]] и [[Врање]].<ref>Erickson, стр. 173.</ref><ref>Hall, стр. 47-48.</ref>
Против грчките сили требало да се спротивстави '''Јанискиот корпус''' во јачина од 22.000 војници под команда на Еасат Паша кој имал задача да ги одбрани Епир и Јужна Албанија. VIII корпус во јачина од 29.000 војници и под команда на Хасан Тахсин Паша го преградил преминот помеѓу [[Тесалија]] и [[Солун]]<ref>Erickson, стр. 214-216.</ref>. Во Северна Албанија во борбите против црногорските сили и одбраната на Скадар биле сконцентрирани 25.000 војници <ref name="vbt1-511"/>. Сите османлиски сили западно од реката [[Места]] ја формирале '''Западната армија''' под команда на [[Али Риза Паша]]<ref>Erickson, стр. 163-164.</ref>.
За да се спротивстават на грчката поморска надмоќност, османлиските власти се обиделе да ги купат модерните германски оклопни крстосувачи ''Блухер'' и ''Молотке''. Меѓутоа, османлиските власти не можеле да си ја дозволата нивната висока цена и затоа се задоволиле со двата стари воени брод од класата ''Брандербург'', а двата брода биле именувани како ''Барбароса Хајредин'' и ''Тургут Реис''. Овие два брода и крстосувачите ''Хамидиие'' и ''Мисидије'' го сочинувале јадрото на Османлиската флота<ref>Erickson (2003), p. 131.</ref> до летото 1912 година, меѓутоа се наоѓале во тешка механичка состоја. Флотата имала задача да ги обезбеди османлиските комуникации во Црното, Мраморното и Егејското Море. Во почетокот на војната Отоманското Царство имала десет авиони. Два од нив се наоѓале во близината на [[Солун]], а другите осум биле стационирани во [[Сан Стефано]]<ref name="turav">Жирохов, М. [http://www.airwar.ru/history/av1ww/turk/turk.html ''Турецкая авиация в Первой Балканской войне''] (от „Уголок неба. Авиационная енциклопедия“, 24.05.2009)</ref>.
=== Мобилизција и планови на Балканскиот сојуз ===
Балканскиот сојуз мобилизација на своите војници објавил на 17-18 септември<ref name="EB1-188-189">ЕБ, т. I, стр. 188-189.</ref>. Четирите балкански држави на оружје кренеале 1,2 милиони луѓе со околу 2000 топа<ref name="въчков-93">Въчков, стр. 93.</ref>. За вкупниот број на активни војници и офицери постојат повеќе разлини бројки од 632.000<ref>Рябинин, [http://militera.lib.ru/h/ryabinin_aa/02.html стр. 147]</ref> до 750.000<ref>Encyclopaedia Britannica: [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/50300/Balkan-Wars ''Balkan Wars''] (21.04.2009)</ref>. Меѓутоа балканските држави имале проблем со транспортот на луѓе и опрема. Бугарскиот генерал [[Иван Фичев]] истакнува:
{{Цитат|'''Неодамнешното истражување покажа дека нашата (б.н бугарската) железница нема да биде во состојба да одговори на војните потреби во случај на војна. Значи, нашите оперативни проекти тешко би можеле да се задоволат кога се земаат во предвит потребите за превозот за време на мобилизацијата и концентрацијата на војската на теренот. Поради краткото постоење на бугарското кралство, железницата не можела да го постигне својот полн развој и на тој начин да стане доверливо средство во одбраната на државата. Две товарни железнички пруги кои поминувале низ северена Бугарија и јужна Бугарија и трансбалканската пруга - Горна Ораховица, Трново, Стара Загора, станаа најважните пруги за воент транспорт во време на мобилизацијата. Технички гледано, нашите железнички пруги, кои биле градени исклучиво за потребите на трговијата, имаа многу недостатоци: остар нагиб, мал полупречник, мал број на станици, нема платформи за утовар на војните возови, незадоволувачки залихи на вода во најголемиот дел од железничките станици и многу мал број на скретници...'''<ref>Вълков, Г., Генерал Иван Фичев. Избрани произведения, София, 1988, Военно издателство</ref>.}}
Прeдвоените договори на Бугарија, Србија и Грција предвидувале конкретни аранжмани за координација на активностите сојузниците, меѓутоа тие немале заеднички план за борбените операции, а секоја страна дејствува во зависност од потребите. Распределбата на балканските сили против империјата не била избалансирана и отука главниот товар против Турција паднал врз грбот на бугарската армија во [[Источна Тракија]]. Србите и Грците се насочиле своите војници во Западниот оперативен театар, кој поради оддалеченоста од центарот на османлиската држава е второстепен од воена гледна точка, но има огромно политичко значење, бидејќи од развојот на воените дејствија зависело кој ќе владее [[Македонија]]<ref>Криворов, [http://www.vi-books.com/vis/vis6/vis6.4/vis6.4.pdf стр. 15-16] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080509090004/http://www.vi-books.com/vis/vis6/vis6.4/vis6.4.pdf |date=2008-05-09 }}</ref>.
==== Бугарија ====
[[Податотека:Flag of Bulgaria.svg|350px|мини|Знамето на Царството Бугарија]]
Бугарската армија била мобилизирана во втората половина на септември и броела околу 600.000 војници со 1.116 топови<ref>Крапчански, стр. 161</ref>. Редовните активните сили се состоеле од 336.000 војници и офицери, а останатите биле распоредени во волонтерски, гранични и други делови<ref>ВБТ, т. I, стр. 308-309.</ref><ref>Георгиев, Трифонов, стр. 39-41.</ref>. Од редовите на [[Македонска емиграција во Бугарија|македонската емиграција]], [[Обиди за возобновување и реосновање на ВМОРО|македонското револуционерно движење]] и бегалците од [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]] кои не биле прифатени во редовната војска, било формирано [[Македонско-одринско ополчение|Македонско-одринското доброволство]] во јачина од 14.670 души.<ref>Национално-освободителното движение на македонските и тракийските българи, том III, стр. 269-273.</ref>. Во периодот помеѓу 4-8 октомври<ref name="IBD-II-53">Георгиев, Трифонов, стр. 53.</ref> биле формирани три главни бугарски армии:
* '''Прва армија''' - 67.000 војници под команда на пешадискиот генерал Васил Кутинчев - распоредена на двата брега на реката Тунџели во реонот на Казалагач, а Штабот бил сместен во [[Јамбол]]. Во нејзиниот состав влегувале три пешадиски дивизии: 1-ва под команда на генерал-мајор Стефан Тошев, 3-та (генерал-мајор Иван Сарафов) и 10-та (генерал-мајор Стојо Брадистилов)<ref name="EB1-188-189"/><ref name="vbt-II-10-11">ВБТ, т. II, стр. 10-11.</ref>.
* '''Втора армија''', командант генерал-полковник Никола Иванов, во состав две пешадиски дивизии (8-ма, на чело со генерал-мајор Димитар Кирков, и 9-та на генерал-мајор Радој Сираков) Хасковскиот одред и Коњаничката зборна бригада, распоредени во реонот на [[Трново]] Сејмен-Харманли<ref name="EB1-188-189"/><ref name="vbt-II-10-11">ВБТ, т. II, стр. 10-11.</ref>.
* '''Трета армија''' - над 83.000 војници, под команда на генерал-полковник Радко Димитриев - распоредена источно од [[Јамбол]], со седиште во Стралџа. Во нејзиниот состав влегувале три пешадиски дивизии: 4-та под команда на генерал-мајор [[Климент Бојаџиев]], 5-та (генерал-мајор Павел Христов) и 6-та (генерал-мајор Православ Танев)<ref name="EB1-188-189"/><ref name="vbt-II-10-11"/>.
[[Податотека:Ivan Fichev.jpg|150px|мини|лево|Иван Фичев]][[Податотека:The Supreme Military Council in 1910 (Kingdom of Bulgaria).jpg|350px|мини|десно|Високиот воен совет на Бугарската армија во 1910 година.
Седат во првиот ред од лево кон десно: ген. Волк Велчев, ген. Георги Агура, ген. Никола Иванов, ген. Данаил Николаев, ген.Васил Кутинчев, ген.Радко Димитриев, ген. Павел Христов; во вториот ред: ген.Иван Фичев, полк Георги Тодоров, ген. Вичо Диков, ген. Стилиjaн Ковачев, ген. Кирил Ботjов, полк Петар Марков, ген. Стефан Тошев, ген. Атанас Назламов; во третиот ред: полк Пантелеj Cenov, ген.Иван Сарафов, ген. Илија Димитриев, ген. Радован Сираков и полк. Симеон Jaнков]].
Конечниот план за бугарското офанзива во [[Одринска Тракија|Тракија]] предвидувал нанасеување на главниот удар со 1-та и 3-та армија во просторот меѓу [[Одрин]] и [[Лозенград]] со општо напредување кон [[Цариград]]. Бугарската команда сметала дека ќе постигне успех преку елементот на изненадување. Затоа армијата на Кутинчев е рапоредена напред, на еден премин на бугарско-турската граница, а војниците на Димитриев биле сместени зад позициите на Самостојната коњаничка дивизија на генералот Атанас Назламов. ''Втора армија'' имала задача да го опколи [[Едрене]] и со помош на Хасковскиот одред да удри кон Крџали. Општиот фрон кој требало да го покриваат трите бугарски армии бил со широчина ос 120 километри<ref name="EB1-188-189"/><ref>Криворов, [http://www.vi-books.com/vis/vis6/vis6.4/vis6.4.pdf стр. 12-13] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080509090004/http://www.vi-books.com/vis/vis6/vis6.4/vis6.4.pdf |date=2008-05-09 }}</ref>.
За офанзивата во Западните Родопи и Пиринскиот крај бугарската команда подготвила една целосна дивизија и други делови. Родопскиот одред под команда на генерал Стилијан Ковачева, во јачина од 23.000 војници во сосотав на 2-а пешадиска дивизија, бил фокусиран врз турските сили во Тамрашкиот клин и долината на Места. Седмата рилска пешадиска дивизија во јачина од 37.000 војници под команда на генерал Георги Тодоров, кај [[Дупница]] и [[Ќустендил]] челкала наредба за офанзива по текот на долината на [[Струма]] во правец кон [[Солун]] <ref name="EB1-188-189"/><ref>Крапчански, стр. 181-182.</ref><ref>ЕБ, т. V, стр. 806.</ref>.
Од [[22 септември (настани)|22 септември]], Бугарскиот генералштаб во соработка со Штабот на македонско-одринските доброволни чети започнал со префрлање на чети на османлиска територија, главно на просторот Македонија, со задача да извршуваат диверзански акции и прибирање на информации за местоположбата, бројот и составот на османлиските сили. Бројот на четите се искачил на 59. На територијата на Македонија веќе дејствувале неколку десетици чети на [[Обиди за возобновување и реосновање на ВМОРО|ВМРО]], а вкупниот број на четниците се искачил на 3.000 души<ref>Национално-освободителното движение на македонските и тракийските българи, том III, стр. 274-277.</ref>. Во октомври 1912 година бугарската борбен флота располага со наставниот команден брод „Надеж“ (тип „Авизо“ 717 т) и шест лесни торпедоносеци „Дрзки“, „Смели“, „Летечки“, „Шумни“, „Храбри“ и „Строги“ (97.5 т) - сите од француско производство<ref name="bvnamore">Балканская война на море, стр. 5-7.</ref><ref>Георги Купов, Торпилирането на крайцера „Хамидие“, стр. 6-7.</ref>. Главните бугарски пристаништа [[Варна]] и [[Бургас]] биле заштитени со подводни мини.
При објавувањето на мобилизацијата на [[17 септември (настани)|17 септември]] 1912 година бугарската војска располага само со два воздушни балони („Софија 1“ и „Годар“) и еден авион („Блерио XI“)<ref>Миланов, стр. 23, 24.</ref>. Во текот на војната бројот на авионите во бугарската армија достигнува 29<ref name="bulav">Жирохов, М. [http://www.airwar.ru/history/av1ww/bulgar/bulgar.html ''Болгарская авиация в Первой Балканской войне''] (от „Уголок неба. Авиационная енциклопедия“, 24.05.2009)</ref>. Врховен командант на бугарската армија бил бугарскиот цар [[Фердинанд I|Фердинанд]], но реално со целата бугарска армија командувале помошник-командантот генерал [[Михаил Савов]] и на началникот на Генералштабот генерал [[Иван Фичев]], кои се наоѓаале во [[Стара Загора]]<ref name="sazdlalk279">Саздов, Лалков, стр. 279.</ref>.
==== Србија ====
[[Податотека:P Bojovic.jpg|150px|мини|лево|Петар Бојовиќ]]
[[Податотека:State Flag of Serbia (1882-1918).svg|350px|мини|Знамето на Кралството Србија]]
Пред самиот почеток на војната, во престолнината на [[Србија]] преовладувала општа воена атмосфера меѓу обичните граѓани и речиси сите ја посакувале војната. Србите биле заморени од неуспешните војни кои ги воделе во последните 50 години. Весникот ''Хрватско движење'' објавува: {{Цитат|'''Вчера се пренесе низ градот неповолна вест. „Мириса на мир!“ Говореа Белграѓаните, засолнувајќи го својот нос со марамче. Ако на Србинот му дадете да бира: мир или колера? - тој со своите две раце би ја зграбил колерата... Кога ќе започне војната? Сите прашуваат; тоа го знаат само ладниот ветер кои пири од македонската страна и министерските столови, кои долго во ноќта се осветлени од електричното светло, но никои од овие не сака да проговори...'''<ref>Hrvatski pokret, 9-31 oktobar 1912.</ref>}}.
Српската држава мобилизира околу 366.000 луѓе со 544 топови, од кои околу 190.000 души биле во активната војска. Од овие сили биле формирани три армии и два самостојни одреда:
* '''Прва српска армија''' - била сконцентрирана околу [[Врање]] (наијужниот регион на тогашна Србија, најблиску до Македонија). Таа е најсилната српска воена групација со приближно 90.000 борци. Тие формираале пет пешадиски дивизии (I Моравска, I Дунавска, I Дринска, II Дунавската и II Тимошка) и една коњаничка дивизија<ref name="vbt1-420">ВБТ, т. I, стр. 420-421, 500-501.</ref>. Главен командант бил српскиот престолонаследникот [[Александар I Караѓорѓевиќ|Александар Караѓорѓевиќ]], меѓутоа клучна улога имале генералите [[Петар Бојовиќ]] и [[Радомир Путник]].
* '''Втора сојузничка армија''' - составена од една српска (I Тимошка) и една бугарска (7-та Рилска) дивизија со вкупна јачина од 50.000 борци под команда на српскиот генерал [[Степа Степановиќ]]. Оваа армија била распоредена на територијата на Бугарија, во реонот помеѓу на [[Дупница]] и [[Ќустендил]]<ref name="vbt1-420"/>.
* '''Трета српска армија''' - под команда на српскиот генерал [[Божидар Јанковиќ]] и во состав од три дивизии (I Шумадиска, I Моравска, II Дринска) и една бригада (со вкупно 60.000 војници). Оваа армија била распоредена во реонот помеѓу [[Куршумлија]] и [[Медвеѓе]]<ref name="vbt1-420"/>.
* '''Ибарски одред''' - составен од I Шумадиска дивизија и други сили во вкупна јачина од 12.000 војници. Одредот бил распореден во околината на [[Кралево]] и требало да дејствува во правец кон [[Нови Пазар]] и [[Косовска Митровица]]<ref name="vbt1-420"/>.
* '''Јаворски одред''' - состевен од една самостојна бригада со јачина од околу 8.000 војници. Одредот зазел уште позападни позиции, кон [[Пожега]]<ref name="vbt1-420"/>.
[[Податотека:Radomir Putnik (Serbia; her people, history and aspirations, 1915).jpg|150px|мини|лево|Радомир Путник]]
Српскиот врховнен командант [[Александар I Караѓорѓевиќ]], во консултации генералите [[Радомир Путник]] и [[Петар Бојовиќ]], при распоредувањето на српските сили тргнал од претпоставката дека Османлиите во почетокот ќе применат пасивна одбрана на своите албански и македонски територии, било оценето дека најдобрата одбранбена линија се протегала на потегот [[Врање]]-[[Куманово]]-[[Штип]], според српскиот план за дејствување кон оваа одбранбена линија требало да тргне ''Првата српска армија''. ''Втората сојузничка армија'' имала задача да ја обиколи оваа линија од запад преку [[Крива Паланка]] и [[Кочани]], a ''Трета српска армија'' требала да дејствува на североисток кон [[Приштина]] и [[Скопје]]. ''Ибарскиот одред'' требало да навлезе во [[Косово]], додека пак ''Јаворски одред'' требало да остане на својата позиција и да дејствува во случај ако [[Австроунгарија]] се вмеша во војната, подцна овој одред се вклучил во воените операции на територијата на [[Новопазарски санџак|Новопазарскиот санџак]].<ref name="vbt1-420"/><ref>Криворов, [http://www.vi-books.com/vis/vis6/vis6.4/vis6.4.pdf стр. 13-14] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080509090004/http://www.vi-books.com/vis/vis6/vis6.4/vis6.4.pdf |date=2008-05-09 }}</ref>.
Српската воена авијација се состоела од само четири авиони кои своите воени дејствија ги започнале во последните денови на војната, при опсадата на [[Скадар]]<ref name="serbav">Жирохов, М. [http://www.airwar.ru/history/av1ww/serbia/serbia.html ''Сербская авиация в Первой Балканской войне''] (от „Уголок неба. Авиационная енциклопедия“, 24.05.2009)</ref>.
Пред официјалното влегување на [[Србија]] во војната повторно биле активирани силите на распуштениот [[Српски комитет на четничка акција]] чии чети долги години воделе борби со [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]] во т.н [[Борба за Македонија]]. Две недели пред преминувањето на границата од страна на српската регуларна армија, на територијата на Македонија биле активни повеќе српски четнички сили. Четничките сили го запоседнале [[Козјак (планина)|Козјак]] и со паралата ослободување и проторување на Османлиите, успеале да ги покренат речиси сите козјачки села во борбата против [[Османлиското Царство]]. Биле активирани повеќе познати војводи и четници, меѓу нив биле: [[Јован Грковиќ Гапон]], војводата [[Доксим Михаиловиќ]] од [[Галичник]], [[Спасе Павлов-Гарда]], [[Јован Довезенски]], [[Василие Трбиќ]], [[Јован Бабунски]], [[Јован Долгач]] и други.
==== Грција ====
[[Податотека:Constantineiofgreece.jpg|150px|мини|лево|Грчкиот престолонаследник Константин]]
[[Податотека:Flag of Greece (1822-1978).svg|350px|мини|десно|Знаме на Кралството Грција]]
Грчката држава пред почетокот на војната имала на располагање 125.000 војници, а од овие копнени сили биле формирани две армии.
* '''Тесалиска армија''' (околу 100.000 борци на чело со грчкиот престолонаследник [[Константин I (крал на Грција)|Константин]]). Оваа воена групација била распоредена околу градот [[Лариса]], со задача - освојување на [[Солун]] преку јужна Македонија.
* '''Епирска армија''' (13.000 војници на чело со генералот Константинос Сапундзакис), со задача - офанзива во [[Епир]] и [[Албанија|јужна Албанија]]<ref>Erickson, стр. 216; Hall, стр. 59.</ref>. Двете воени групаци заедно имале околу 250 топа<ref name="въчков-93"/><ref name="IBTrud418">История на българите, том V: Военна история, стр. 418.</ref>.
Во последната фаза од војната, бројот на грчките војници се искачил на 215.000 души<ref>Карнегиева анкета [http://www.kroraina.com/knigi/karnegi/prilozhenie_Ib.htm стр. 366]</ref>. ''Тесалиската армија'' имала четири авиони. Во 1911-1912 година, грчката држава повторно ги активирала своите андартските чети кои се бореле против [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]] во т.н [[Борба за Македонија]]. Кон крајот на август 1912 година во [[Македонија]] влегле андартските вооружени чети на [[Михаил Анагностакос]], [[Панајотис Пападзанетеас]], Александрос Занас и многу други. Нивната активност била насочена во околината на [[Солун]] и [[Халкидик]]<ref>[http://www.scribd.com/doc/49281820/The-Macedonian-Struggle-1903-1912-by-Basil-K-Gounaris The Macedonian Struggle1903-1912.Pavingthe Way fortheLiberation Basil K. Gounari]</ref>. Со формирањето на [[Балкански сојуз|Балканскиот сојуз]] и почетокот на Првата балканска војна, андартските чети активно се вклучиле ја помагале офанзивата на сојузничките армии.
Меѓутоа, [[Грција]] била особено важен фактор на [[Балкански сојуз|Балканскиот сојуз]], поради релативно моќната морнарица. [[Бугарско-грчка воена конвенција|Бугарско-грчката воена конвенција]] од [[22 септември (настани)|22 септември]] 1912 година предвидувала, грчката флота на чело со адмиралот [[Павлос Кунтуриотис]]) да го спречи прееминувањето на османлиските војници од [[Мала Азија]] на [[Балканот]] преку [[Егејското Море]]<ref>Фуракис, [http://www.vi-books.com/vis/vis6/vis6.4/vis6.4.pdf стр. 17-18] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080509090004/http://www.vi-books.com/vis/vis6/vis6.4/vis6.4.pdf |date=2008-05-09 }}</ref>. Грчката флота била поделена на две воени групации и една помошна, односно разузунувачка:
[[Податотека:Averof Today2.jpg|350px|мини|десно|Грчкиот крстосувач - „Авероф“]]
* '''Егејска флота'''
: ''Воени бродови'' : 4 (Авероф, Спетсаи, Рибар, Хидра)
: ''Уништувачи'' : 10 (Стрела, Безел, Ника, Наукратис, Војвода, Нова генерација, Аспис, Бура, Молња, Копје)
: ''Разузунувачи'': 4 (Лав, Пантер, Орел и Сокол)
: ''Торпедни чамци'': 5 (11, 12, 14, 15, 16)
: ''Подморници'': 1 (Делфин)
: ''Хидроавиони'': 1<ref name="grav">Жирохов, М. [http://www.airwar.ru/history/av1ww/greece/greece.html ''Греческая авиация в Первой Балканской войне''] (от „Уголок неба. Авиационная енциклопедия“, 24.05.2009)</ref>
: ''Mинери'': 1 (Марс)
* '''Јонска флота'''
: ''Парни воени бродови со артилерија'' 2: (Актион, Амвракија)
: ''Парни корвети'': 4 (Αλφειός, Αχελώος, Πηνειός, Ευρώτας)
: ''Mали воени бродови'' (Топовници): 3 (Α, Β, Δ)
* '''Крстосувачка ескадрила'''
:''Запленети бродови'':
:: ''Комерцијални бродови'': 5 (Хесперија, Микале, Македонија, Атина, Аркадија)
::''Помошни бродови'': 3 (Αιγιαλεία, Μονεμβασία, Ναυπλία)
==== Црна Гора ====
Во почетокот на војната, [[Црна Гора]] имала 30.000 војници и 140 топови<ref name="EB1-188-189"/>. Малку подоцна кон нив се приклучиле и околу 4.500 доброволци од [[Босна]], [[Херцеговина]] и други области на [[Австроунгарија]], населени со словенско население. Главната цел на црногорската армија е освојување [[Скадар]], со што би се обезбедила доминацијата на Црна Гора во северна [[Албанија]]<ref>Hall, стр. 55, 57.</ref>. За таа цел се определени три девизии со јачина од 22.000 војници (од вкупно четири дивизии) кои требало да ја нападнат главната тврдина преку северниот и јужниот брег на [[Скадарско Езеро|Скадарското Езеро]]. Четвртата дивизија и една бригада требало да дејствуваат кон [[Новопазарски санџак|Новопазарскиот санџак]] кои територијално ги одвојувал Црна Гора и Србија. Главен командант бил црногорскиот крал [[Никола I Петровиќ]], меѓутоа вистинската команда се наоѓала во рацете на началникот на црногорскиот генералштаб-генерал Лазаровиќ<ref>ВБТ, т. I, стр. 422-423.</ref><ref name="krivor1415">Криворов, [http://www.vi-books.com/vis/vis6/vis6.4/vis6.4.pdf стр. 14-15] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080509090004/http://www.vi-books.com/vis/vis6/vis6.4/vis6.4.pdf |date=2008-05-09 }}</ref>.
=== Воружување ===
[[Податотека:1626 - Salzburg - Festung Hohensalzburg - Repetier.JPG|200px|мини|лево]]
[[Податотека:Mannlicher schoennauer 1903-14.jpg|мини|десно|350п|Mанлихерка]]
Главно пешадиско оружје во Првата балканска војна била австриската пушка „Манлихер“ во неколку варијанти (во бугарската армија - примероци од 1888 и 1895 година], во грчката - „Манлихер-Шонауер“) и германската „Маузер“ (во османлиската и српската армија) Масовно била користена и Мартинката („Хенри-Мартин“) од страна на османлиските сили, а бугарските и српските војници ја користеле и „Берданката“, како и други модели со калибар меѓу 6,5 и 7,62 мм. Коњаницата била вооружена со карабини „Манлихер“ и „Маузер“. Балканските и османлиските војски биле вооружени и со тешки митралези „Максим“ (232 парчиња во бугарската армија), „Хочкис“ (420 османлиската армија), „Норденфелд“ и други модели.
Артилеријата на завојуваните страни била произведена од француската фирма „Шнајдер“ и германската „Круп“. Во годините пред војната, „Шнајдер“ ги снабдува Бугарија, Србија и Грција со модерни полски и планински топови, главно во калибар 75-мм. (Во периодот 1897-1907 година трошоците на Бугарија за Шнајдеровото оружје се трипати поголеми отколку за германското и австриското. Меѓутоа најголемиот дел од артилеријата на балканските сојузници се состола од застарени топови. Истото важи и за османлиската армија, но по 1908 година, таа успева да набави над 800 модерни топови од фирмата „Круп“ (75 и 105-мм).
== Воени дејствија до првото примирје (октомври - ноември 1912)==
{{Triple image|center|Bulgarian Czar Ferdinand at Adrianople.jpg|320|Ac.balkanwar.jpg|320|Serbian and Montenegrin officers in Đakovica, 1913.jpg|320|Царот Фердинанд кај Одрин|Загинати бугарски војници во Одринско|Српски и црногорски офицери во Ѓаковица}}
{{quote|'''На петти октомври беше одржана сеопшта молитва. Фердинанд ја прочита прокламацијата за објавувањето на војната, а Методије Кусевич, митрополит на Стара Загора, одржа говор. Се сеќавам на тие моменти како некој сон. Додека излегувавме од црквата, бевме длабоко погодени, но и понесени од воодушевувањето дека ќе победиме. Упорната борба за време на препородот која секогаш била хрбара и успешна - последниот пример е обединувањето на Источна Румелија и Кнежсетсвото Бугарија во 1885. - кое му донесе на бугарскиот народ огромна самодоверба, можам да кажам дури и нова вера во националниот оптимизам. Од друга страна, Шејново, Шипка и Сливница покажаа дека Бугарите останале неослабени и ја покажаа храброста по која нивните предци со векови биле познати. Пред себеси имавме силен непријател, меѓутоа ја потценивме неговата сила. Чудно, после пет векови под турски јарем, сега, откако владеевме со Турците во Бугрија само триесет и четири години, ги потценивме. Во Бугарија беше омилена приказната дека Турција е држава на умирање. Во печатот, султанот секогаш беше прикажуван како болен со повез околу окото. Во војската многу Бугари на вежбите во стрелање од пушка, пукаа во мета која имаше облик на кукла со фес на главата за да се уверат себеси дека султанот е донапред одредена жртва... '''|''Симеон Радев''|Тоа, што го видов}}
Географските карактеристики и воено стратешките одлуки на противниците довеле до формирање на неколку театри на воените дејствија во периметар меѓу [[Цариград]], [[Варна]], [[Скадар]] и [[Арта]] (на Јонско Море). Обидите на османлиската воена команда да се стекне со стратегиска иницијатива во првите денови на војната не успеала, поради иницијативата ја диктирале балканските сојузници. Бугарската армија својот главен удар го нанесува во [[Источна Тракија]]. Бугарските и османлиските сили имале помали судири во [[Родопи]]те и Западна Тракија. Грчката и бугарската војска започанле со свое настапување кон [[Солун]], односно од север, по течението на реката [[Струма]] и од југ преку долината на [[Бистрица]]. Овие операции се поддржани од грчката флота во [[Егејското Море]]. Главниот дел од српската армија навлегува во [[Македонија]], оној дел кој подоцна ќе биде познат како [[Вардарска Македонија]]. Заедно со Црногорците, српските сили ги освоиле [[Санџак]] и [[Косово]] и си пробиле пат низ северна [[Албанија]]. Во [[Епир]], грчките и османлиските сили се бореле за тврдината [[Јанина]].
=== Настапување на бугарските сили во Источна Тракија ===
Во [[Источна Тракија]], од почетокот на октомври па сè до затишјето на воените дејствија во ноември, помеѓу бугарските и османлиските војници се воделе три големи борби. Во текот на Лозенградската операција, 9-10 октомври, Источната османлиска армија на чело со Абдула Паша од [[Одрин]] и [[Лозенград]] започанала да настапува во правец на север. Абдул Паша испратил проглас во кој истакнал:
{{Цитат|'''Браќа по оружје и земјаци, одлучивме да го поразиме непријателот кој гази по светата замја на нашата татковина. Утрешниот и задутрешниот ден ќе бидат најсветите деннови на Бајрам за секој муслиманин. Конечниот пораз на непријателите кои толку години ја вознемируваат нашата земја и нашиот народ, и не ги оставаат во мир нашите браќа кои во Бугарија, мора да се смета за света должност на секој муслиманин. Затоа секој офицер и секој братски војник треба да се бори до крај за спас на нашата татковина во која секоја стапка е натопена со крв нашите предсти. Спасот на нашата татковина и на нашиот народ ќе зависат од храброста и одлучноста која што вие ќе ја прикажете во следните два дена. Мој храбри и непоколебливи пријатели! Верувам дека желбата за освета која ја чувствувате во своите срца ќе биде гаранција дека ќе ја исполните својата должност... Напред, драги мои деца! Запамтете дека ве чека среќа на земјата и рај после смрта. Со нас е Алах како и мухамедовиот дух и молитвите на калифата земски - нашиот драг султан.'''<ref>В. Георгиев – Ст. Трифонов</ref>}}
[[Податотека:First Balkan war.png|350px|мини|десно|Основни правци на сојузничката офанзива]]
Но Источната османлиска армија не успеала да стигне до турско - бугарската границата кога Првата бугарска армија го одбила нападот и го блокира Одринскиот гранизон. Десното османлиско крило паднало под притисокот на Третата бугарска армија која извршила маневар кај [[Странџа]] и се нашла зад позициите на Источната османлиска армија. Главните борби се воделе кај селата Муратчал и Кајпа, Гечкинли, Селиолу, Ескиполос, Петра и Ериклер. Турските војнци почанле да ги напуштаат воените редови, а на 11 октомври, без борба бугарските сили ги окупирале [[Лозенград]]<ref name="peichev_224">Пейчев, стр. 224.</ref><ref>Атанасов, стр. 128.</ref><ref name="markov1.2">Марков, [http://www.kroraina.com/knigi/gm_bw1/gm_1_2.html 1.2. Преломната изненада Лозенград]</ref>.
По освојувањето на Лозенград, бугарските сили не го продолжиле своето дејствување против непријателот кој се повлекувал. Оваа постапка им овозможила на османлиските сили да се реорганизираат и зад реката Караагач, која го попречувала патот кон [[Цариград]], да довлечкаат засилување. Новоформираната Прва источна армија ја зазела областа околу [[Лулебургаз]], а Втората источна армија се разместила во околината на [[Бунархисар]].
[[Податотека:Bulgarian light artillery - Balkan War.jpg|350px|мини|десно|Бугарска лесна артилерија]]
На 15 октомври, овие османлиски армии се судриле со Третата бугарска армија, која подоцна била поддржана од Првата бугарска армија. Борбата продолќила во следните шест дена со променлив успех од двете страни. Од двете страни имало повеќе од 40.000 загинати и ранети војници. Под команда на бугарскиот генерал Ратко Димитриев, бугарските сили постигнале решавачки успех со пробивот на центарот на османлиската одбрана<ref name="sazdlalk279"/><ref name="markov1.3">Марков, [http://www.kroraina.com/knigi/gm_bw1/gm_1_3.html 1.3. Битката между Бунархисар и Люлебургаз пречупва статуквото]</ref>.
И по овој успех, бугарските сили повторно не започнале со гонење на Османлиите. На 24 октомври, Првата и Третата бугарска армија ја обновиле офанзивата во правец на [[Цариград]]. Два дена порано, новата османлиска влада на чело со Ќамил Паша побарала од Франција и Русија молба за посредување на примирје со Бугарија, но [[Фердинанд I]] го игнорирал османлискиот предлог, како и руското предупредување да не се напаѓа престолнината на [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]].<ref>Марков, [http://www.kroraina.com/knigi/gm_bw1/gm_1_5a.html 1.5. Високата порта моли за милост]</ref>. На 4 и 5 ноември, бугарските војски ја нападнале Чаталџанската утврдена позиција која се протегала од Црното и [[Мраморното Море]] на 40 километри западно од Цариград. Бугарската иницијатива пропаднала, а од бугарска страна загинале 12.000 војници<ref name="mark21">Марков, [http://www.kroraina.com/knigi/gm_bw1/gm_2_1.html 2.1. Бугарска иницијатива]</ref>.
Во меѓувреме, на 9 и 18 октомври, бугарските сили кај [[Одрин]] ги одбиле двата обида на Османлискиот гарнизон. До средината на ноември, Втората бугарска армија целосно ја блокирала тврдината. Опсадата на Одрин траела следните четири месеци<ref>ЕБ, т. IV, стр. 695.</ref>. Успешната офанзива на бугарските сили во Тракија ја принудила османлиската воена команда да ги задржи засилувањата, кои првенствено требало да се испратат против српските и грчките сили, за одбрана на Тракија и [[Цариград]]<ref>ВБТ, т. VI, стр. 1, 4.</ref>.
=== Српското настапување во Македонија ===
[[Податотека:AlejandroDeYugoslavia--strickenlandserb00aske.jpg|150px|мини|лево|Александар I Караѓорѓевиќ]][[Податотека:Kumanovo1912 маrcossouza.jpg|300px|мини|десно|Кумановската битка]]
На 7 октомври, Првата српска армија започнала офанзива од [[Врање]] и навлегла во [[Македонија]]<ref>ВБТ, т. VI, стр. 68.</ref>. Пред навлегувањето во Македонија, српските војници имале перцепција дека на оваа територија живеело српско населени, меѓутоа сотојбата била поинаква. Карнегиевата анкета дошла до заклучок дека:
{{Цитат|'''Српскиот војник, како и грчкиот, црврсто верувал дека во Македонија ќе пронајде сонародници, луѓе кои го говорат неговиот јазик и кои ќе го поздрават со ''да живее''. Меѓутоа наишол на луѓе кои говореле поинаков јазик, кои извикувал ''ура!'' Или погрешно разбирал или ништо не разбирал. Теоријата за постоењето на српска Македонија и грчка Македонија која ја научил во младоста била погрешна. Но неговото патриотско убедување дека Македонија треба да биде грчка или српска, останало недопрено. Несомнено, Македонија за него била онаква каква што била во времето на Душан Силниот или во времето на визатинските цареви. Бугарските агитатори и активисти кај населението ја всадувале идејата дека се Бугари. Меѓутоа агитаторите треба да се протераат од земјата и таа ќе биде она што отсекогаш била, српска или грчка. Кој биле тие агитатори кои го принудиле народот да го заборави српскиот и грчкиот јазик? Најпрво, тоа биле свешениците, потоа учителите, и најпосле, револуционерните елементи кои под стариот режим основале една организација (б.н ВМРО), потоа предводниците на бандите и нивните членови, селаните кои ги снабдувале со храна и пари - со една реченица целокупното машко население во зависност од тоа колку било образовано и информирано...'''<ref>Carnegie, str. 51., 52..</ref>}}
Следниот ден, Тимошката дивизија (од Втората сојузна армија) се упатила од Ќустендил и ги освоила [[Крива Паланка]], [[Страцин]] и [[Кратово]], меѓутоа на 10 октомври западно од [[Кратово]]<ref>ВБТ, т. VI, стр. 137.</ref>, напредувањето на Тимошката дивизија било запрено до страна на Петнаесеттата османлиска дивизија. Во исто време, главните сили на Вардарската османлиска армија и Првата српска армија се судриле во [[Кумановска битка|Битката кај Куманово]]. Следниот дена (11 октомври), Првата српска армија го разбила турскиот центар<ref>ВБТ, VI, стр. 76-88, 90-91.</ref>. По оваа битка во српски раце, заедно со [[Куманово]] се нашла и вантрешноста на Македонија, како и железничката линија што ги поврзвала [[Солун]] и [[Косово Поле]].
На 13 октомври српските, на чело со Александар Караѓорѓевиќ, влегле во [[Скопје]].<ref>Рябинин, [http://militera.lib.ru/h/ryabinin_aa/05.html стр. 207]</ref>. По три дневни борби (21-23 октомври) во планините северно од [[Прилеп]] биле разбиени османлиските сили, оставени од Зеки паша, и го освоиле градот. Поразените османлиски војници се повлекувале кон [[Битола]]. Еден дел од нив останале изолирани во долината на [[Црн Дрим]]. Во [[Битола]], осмалиските сили се соочиле со притисок од две страни, српските сили од север и грчкото настапување од правец на [[Острово]] и [[Лерин]]. Во Битката кај селото Екши Су, недалеку од Лерин, на 23-24 октомври Петтата грчка дивизија била поразена и одбиена кон [[Кожани]] од страна на Шестиот османлиски корпус под команда на Џавит Паша. Во [[Битка кај Битола (Прва балканска војна)|Битката кај Битола]] на 4 и 5 ноември, Вардарската османлиска армија билла поразена. На 7 ноември српските сили влегле во [[Битола]]. Во почетокот на декември, откако изгубиле добар дел од своите сили, Зеки Паша се повлекол во [[Корча]] и [[Белград (Албанија)|Белград]] до јужна [[Албанија]]<ref>ВБТ, т. VI, стр. 163-166, 207-211.</ref><ref>Рябинин, [http://militera.lib.ru/h/ryabinin_aa/05.html стр. 216-218]</ref>.
По победата над Вардарската османлиска армија и повлекувањето на нејзините остатоците во јужна Албанија, српската команда оделила значителни сили за помош на своите сојузници во Тракија и Албанија. Уште во октомври 1912 година, пред Битката кај Битола, под ѕидовите на [[Одрин]] биле префрлени Тимошката и Дунавската дивизија под команда на генералот Степа Степановиќ<ref>Hall, стр. 41.</ref>. Други три српски дивизии ја зајакнале црногорската опсада на [[Скадар]] во почетокот на 1913 година<ref name="vbtvi237">ВБТ, т. VI, стр. 235-237.</ref>.
=== Превласт на грчката флота во Егесјкото Море ===
[[Податотека:AlmiranteCoundouritis--inheartofgermani00vaka.jpg|150px|мини|лево|Павлос Кунтуриотис]]
[[Податотека:Battle Elli.jpg|300px|мини|десно|Битката кај Ели]]
Од октомври па до средината на ноември, грчката воена флота контролирала голем број на егејски острови, вклучувајќи ги [[Тасос]], [[Самотракија]], [[Тенедос]], [[Хиос]], [[Лезбос]]. По воспоставувањето на основа на островот [[Лемнос]].<ref>Hall, стр. 64.</ref>, на 14 октомври грчкиот адмирал Павлос Кунтуриотис ги блокирал [[Дарданелите]] и ги прекинал османлиските поморски комуникации помеѓу [[Мала Азија]] и [[Македонија]]<ref name="furakis"/>.
На тој начин, грчката флота уште во првите денови на војната се стекнале со доминација во [[Егесјкото Море]] и не дозволувала пренесување на турските војници за [[Солун]]. Источната османлиска армија, која се борела против бугарските сили кај при Лулебургас и Чаталџа била ослабена, бидејќи била принудена да одвои дел од своите сили за заштита на [[Галиполе|Галиполскиот полуостров]], а засилувањата од [[Сирија]] и [[Палестина]] многу бавно, преку копнена рута, се движеле кон воените подрчја.
По освојувањето на Солун, кон крајот на октомври сојузниците ги користеле егејски правци (во солунското пристаниште) за испраќање на свои војници во [[Источна Тракија]] (Седмата рилска дивизија)<ref>ВБТ, т. VII, стр. 62-63.</ref> и во [[Албанија]] (против [[Скадар]])<ref name="vbtvi237"/>.
Грчкиот успех бил олеснет од фактот дека во првите недели на војната османлиската команда главнината од своја флота ја користела за заштита на војниците и воените набавки преку [[Црното Море]], а во почетокот на ноември и за одбивање на нападот на бугарската армија кај [[Чаталџа]] со помош на тешката бродска артилерија<ref name="bwnamore1114">Балканская война на море, стр. 11-14.</ref>. Зачувувајќи ја контролата над теснец, османлиската морнарица непречено пренесувала војски против бугарските сили, од [[Мала Азија]] во [[Источна Тракија]]<ref name="markov1.3"/>.
Дури на почетокот на декември, по примирјето на фронтот кај Чаталџа, османлиската флота направила обид за пробивање на блокадата на Дарданелите, но во Битката кај Ели (3 декември 1912 година), обидот пробаднал. Месец дена подоцна, бил вториот обид за деблокада, при што дошло до Битката кај Лемнос (5 јануари 1913 година)<ref name="furakis">Фуракис, [http://www.vi-books.com/vis/vis6/vis6.4/vis6.4.pdf стр. 19-20] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080509090004/http://www.vi-books.com/vis/vis6/vis6.4/vis6.4.pdf |date=2008-05-09 }} (27.2.2008)</ref>. Само крстосувачот Хамидије успеал да ја пробие блокадата и до крајот на војната, постојано ја вознемирувал грчката трговска морнарица и воени транспортни бродови во [[Егејското Море|Егејското]], [[Средоземното Море|Средоземното]], [[Јонското Море|Јонското]] и [[Јадранското Море]]<ref>Венедиков, Й., стр. 952-954</ref>.
=== Бугарски и грчки операции за освојување на Солун ===
[[Податотека:Grèce 1ere Guerre balkanique.png|350px|мини|Грчаката офанзива]]
[[Податотека:King George I of Greece and Tsar Ferdinand of Bulgaria at Thessaloniki.jpg|мини|десно|350п|Бугарскиот цар Фердинанд и грчкиот крал Георги во Солун]]
На 5 октомври грчката армија започнала офанзива од [[Тесалија]] кон [[Солун]]. Во Битката кај Еласона, следниот ден, грчките сили успеале да ја пробијат османлиската одбрана и напредувале до преминот Гликово. Во Битката кај Гликово (Сарандапоро), на 9-10 октомври, османлиските сили биле разбиени и Тесалиската грчка армија навлегла во долината на реката [[Бистрица]].
На 19 и 20 октомври, Тесалиската армија извојувала решавачка победа кај [[Ениџе Вардар]], со што и бил отворен патот кон [[Солун]]. Недела дена подоцна, 27 октомври, османлискиот командант Тахсин-паша го предал градот на принцот Константин<ref name="strdimitr334">Стр. Димитров, стр. 334-335.</ref><ref>Марков, [http://www.kroraina.com/knigi/gm_bw1/gm_1_4.html 1.4. Напредување кон Солун]</ref>. По падот на Солун била испратена една грчка телеграма во која било истакнато:
{{Цитат|'''Освојувањето на Солун се очекува во последните 24 часа, меѓутоа објавувањето дека грчката војска вчера вмарширала во градот доведе до силни изливи на емоции и радост. Најпрво Атина, а потоа и останатите делови на Грција, после големите случувања почувствуваа неопишливо олеснување кое избива од душата на целата (грчка б.н) нација. Никој не можеше да верува дека во војната против Турција грчката војска толку брзо победоносно ќе влезе во овој најголем македонски град. А оваа победа - чии губитоци после долгите и тешки борби сразмерни на нејзиното значење, посебно во овој период на годината кога непријателот, повлекувајќи се, ги уништи мостовите па војската се бореше со надојдената река - добива уште на значење поради иронијата со која европското мнение во почеткот ја прими објавата на грчко - турската војна и поради бројноста на непријателските војници против кој се бореше нашата војска. Грчките војници први го ослободија македонскиот град, како некогаш турските, но во суштина, секогаш грчки провинции, па нивното население, кое до вчера беше под турска доминација, сега конечно може слободно да диши. Робовите можат да ги кренат главите и да ја слават својата слобода. Грчката крв која е пролеана во оваа борба дојде како капка роса за да го оживее овеаното цеќе на македонската слобода. Поради тоа никој не е тажен. Родителите кои ги изгубиле синовите во светатат борба за својата земја ја благословуваа својата среќа, а ако некоја мајка пролеала солза, тоа било само затоа што разбрала дека смрта на нејзиниот сакан син ја донесе слободата на илјадници наши браќа. А ако помладите браќа искажуваа тага, тоа беше само затоа што самите немаа среќа да учествуваат во таа благородна победа. Остварувањето на идеалот на нацијата, барем за некој сонародници, создава општо чувство, на неограничена радост. Секое грчко чувство, секоја грчка душа, каде и да се наоѓа на планетата, сега се свртени кон полињата на Македонија. Со влегувањето во Солун, грчката војска додаде уште една славна страница во грчката историја и стекна ново почитување на својата сила.'''<ref>Емброс, Атина, 27 октомври 1912.</ref>}}
Од север кон [[Солун]], настапувала Седмата бугарска дивизија која стигнала неколку часа по пристигнувањето на грчките сили. Офанзивата на Седмата бугарска дивизија започнала на 5 октомври со освојувањето на [[Царево село]] и [[Горна Џумаја]]. Десната колона на 11 октомври го освоила [[Кочани]], а централната и левата колона ја зазеле [[Кресненска Клисура|Кресненската Клисура]] на 14 октомври, при што бил поразен Струмскиот османлиски одред<ref>ВБТ, т. VI, стр. 100-104, 106-111, 113-120.</ref>. Следниот ден, офанзивата била запрена со наредба командантот на Втората сојузна армија, генералот Степановиќ.
Три дена подоцна, на 18 октомври, заменик командантот на бугарската армија, генералот Савов ја поништил наредбата на српскиот генерал и издал наредба за настапување кон Солун. На 22-23 октомври, бугарските сили ја преминале [[Рупелска Клисура|Рупелската Клисура]], а на 27 октомври се наоѓале кај [[Ајватово]] на 12 километри од [[Солун]]<ref>ВБТ, т. VI, стр. 122, 126-127, 131-136, 182-184, 190-193.</ref>. При овие операции, источното крило на Рилската дивизија била обезбедувана од Родопскиот одред кој го зазел преминот на 11 октомври, Неврокоп (18 октомври) и Сер (25 октомври). По падот на [[Солун]], Родопскиот одред учествувал во офанзива кон исток во правец на [[Скеча]] и Ќумурџина<ref>ВБТ, т. VI, стр. 32-44, 50, 171-181.</ref>.
=== Поразот на Османлиите во Родопите и Западна Тракија ===
[[Податотека:Nikola Genev - DA Karastoyanov.jpg|150px|мини|лево|Генералот Никола Генев]]
[[Податотека:The First Balkan War-monument near the village Polkovnik Serafimovo, Bulgaria.JPG|350px|мини|десно|Споменик на борците од Дваесетипрвиот средногорски полк, кои на 21 октомври 1912 година кои ја запреле османлиската контраофанзива кај Аламидере]]
Во првите недели на војната, бугарските сили кои биле распоредени во централниот и источниот дел на [[Родопи]]те, Хасковскиот одред и левото крило на Родопскиот одред (Првата бригада на Втората пешадиска дивизија и Деветтиот полк) имале задача да ги покриваат Чепеларе - Хасково - Пловдив во случај на евентуална контраофанзива на османлиските сили со што би се загрозила позадината на бугарските сили кои дејствувале во [[Источна Тракија]]<ref>Иванов, стр. 43-44{{Br}}ВБТ, т. VI, стр. 51.</ref>. Затоа до почетокот на ноември, дејствувањето на бугарските сили во Родопите имале ограничен опсег и имале за цел заземање на погодни позиции за одбрана.
На 8 октомври 1912 година, Хасковскиот одред однел победа над Крџалскиот корпус и влегол во [[Крџали]]. Османлиските сили под команда на Мехмед Паша Јавер се повлекле во Мастанли. Бугарските сили не ги гонеле непријателите, а по неколку дена поголемиот дел од Хасковскиот одред бил префрлен кај [[Одрин]], за да земе учество во опколувањето на тамошната тврдина. За одбрана на средното течение на [[Арта]] биле оставени малубројни сили, од Крџалискиот бугарски одред, кои успеале да го одбијат противнападот на Мехмед Паша Јавер во почетокот на ноември<ref>Иванов, стр. 59-60.</ref><ref>Михов, стр. 41-42, 180-181.</ref><ref>Erickson, стр. 149-150.</ref>.
До 8 октомври, Родопскиот одред успеал да го освои Довлен со целата Тамрашка област. До 13 октомври, одредот ги контролирал Пашмакли и околните села, а неколку дена подоцна направил неуспешен обид за прекинување на железничката пруга кај селото [[Бук]], меѓу [[Драма]] и [[Скеча]]. Одредот се зацврстил на заземените позиции и на 19-21 октомври го одбил османлискиот противнапад кај [[Голем Палас]] и [[Смиљан (Бугарија)|Смиљан]]<ref>ВБТ, т. VI, стр. 22, 29-30, 51-61.</ref>.
Во почетокот на ноември, по освојувањето на [[Солун]] од страна на грчките сили и протерувањето на главните османлиски сили кон Цариград, главната бугарска команда издала наредба за чистење на Родопските планини од османлиските војници како и освојување на Западна Тракија. Крџалискиот одред на генералот [[Никола Генев]], зајакнат со Третат бригада при [[Македонско-одрински доброволни чети|Македонско-одринските доброволни чети]], 4 ноември презел офанзива и во наредните четири ги разбива османлиските сили кај Мастанли и Балкан Торес<ref>Иванов, стр. 162 сл.</ref>. На 8 ноември, одредот ја освоил [[Ќумурџина]] и по краток одмор ја продолжува офанзивата во правец на пристаништето [[Дедеагач]]<ref>ЕБ, т. I, стр. 185, 190.</ref>.
Прогонуван од војските на генерал Генев, Мехмед Паша Јавер со своите главни сили во јачина од 9.000 војници и 8 топа бил принуден да се повлече на југоситок во правец на османлиската база на Галипоскиот полустров. Меѓутоа кај Мерхамли, на десниот брег на [[Марица]], на 14 ноември османлискиот корпус бил пресретнат од одредот на полковник Александар Танев (една коњичка бригада и една бригада на [[Македонско-одрински доброволни чети|Македонско-одринските доброволни чети]] и по кратка борба, Мехмед Паша Јавер бил принуден да капитулира<ref>Иванов, стр. 176-178.</ref>.
Како резултата на победите кај Балкан Тореси и Мерхамли, бугарските сили ги освоиле [[Родопи]]те и [[Западна Тракија]]. На тој начин била осигурана поздаината на армиите кај [[Чаталџа]] и [[Одрин]], а биле обезбедени и снабдувачките линии во во пристаништето Дедеагач и железницата во Димотика и Чорлу<ref>ЕБ, т. III, стр. 675.</ref>.
=== Сојузнички операции во Албанија, Косово, Санџак и Епир ===
[[Податотека:Mitar Martinovich Min of Montenegro.jpg|150px|мини|лево|Митар Мартиновиќ]]
[[Податотека:Hasan Riza Bey and his staff.jpg|250px|мини|десно|Хасан Риза Паша со својот штаб]]
На 26 септември 1912 година, црногорските војски под команда на престолонаследникот кнезот Данило и генералот [[Митар Мартиновиќ]] настапуваат од двете страни на [[Скадарско Езеро|Скадарското Езеро]] и на почетокот на октомври пристигнале пред [[Скадар]], кој бил бранет од дваесет и четири илјади османлиски војници и бранета од 24 илјади турска војска и пет илјади албански доброволци чело со [[Хасан Риза Паша]] и [[Есад Паша Топтани]]. Првите два напад (на 11 и 15 октомври) биле некоординирани и со тешки загуби, бидејќи Црногорците немале доволно пешадија и артилерија. Со српска помош во почетокот на ноември тие ги прекинале врските на Есад Паша со централна Албанија, но не успеале целосно да го блокираат [[Скадар]] и да запрат снабдувањето на гаризонот<ref>Hall, стр. 55-57.</ref>.
Битката за [[Косово]] започнала на 2 октомври со напад на албанските против српските сили кај границата. На 7 октомври, Третата српска армија под команда на генералот [[Божидар Јанковиќ]] го пробила својот пат кај [[Подуево]] во долината на реката [[Лаб]]. На 9 октомври, српските сили влегле во [[Приштина]]. Османлискиот приштински одред (со многу албански доброволци во него) го дал последен отпор во преминот кај [[Качаник]], но отстапува при веста за падот на [[Скопје]] на 13 октомври<ref>ВБТ, т. VI, стр. 138-139.</ref>.
Во тоа време (во средината на октомври) Црногорската источна дивизија, под команда на генералот [[Јанко Вукотиќ]], во соработка со Јаворскиот српски одред, ги освојува западниот дел на Новопазарскиот санџак со градовите Плевља и Бело Поле. Српската ибарска група на 10 октомври го освоила [[Нови Пазар]]. Малубројните османлиски сили се повлекле во западниот дел на [[Косово]], прогонувани од црногорските сили. На 20 октомври, црногорските сили го освоиле [[Пеќ]], а два дена подоцна заедно со Третат српска војска влегле во [[Ѓаково]]<ref>Hall, стр. 54, 58.</ref>.
Успесите во [[Македонија]] и [[Косово]] и блокирањето на Скадарскиот гарнизон им овозможиле на српските трупи да навлезат во северна и централна [[Албанија]]. По пат, тие наипле на отпор само од албанските герилци. На 4 ноември, десната колона на Третата српска армија стигнала до градот Лежа (Леш, Алесио) и се соединиле со црногорските сили во регионот. Левата колона стигнала до [[Тирана]], а на 15 ноември било освоено пристаништето [[Драч]]<ref>Hall, стр. 54.</ref>. Иистиот ден (28 ноември по нов стил) албанскот национално собрание во [[Валона]] прогласило независност на Албанија и ги повикало големите сили на помош против странските војници кои навлегле во земјата<ref>Stickney, стр. 19-20.</ref>.
Во [[Епир]] на 21 октомври, грчките сили по освојувањето на [[Превеза]] успеале да го контролираат Абракискиот Залив. Во средината на ноември тие пристиганле пред [[Јанина]]. По освојувањето на Солун, биле префрлени дополнителни три дивизии. Со нивна помош Јаниската тврдината била блокирана од три страни<ref name="strdimitr334"/>.
===Блокада на бугарскиот црноморски брег ===
[[Податотека:Karte der Stadt Warna 1897.jpg|200px|мини|лево|Варна]]
Иако бугарскиот флота претставува помалку од половина процент од бугарската војска во 1912, воените морнари било активно вклучени во борбите по море и копно. Првата минско-артилериска позиција во историјата на Бугарија била изградена во [[Варненски Залив|Варненскиот Залив]]. Во заливот се наоѓала минската преграда од околу 240 француски ударни мини „Сотер и Харли“. Во [[Бургаски Залив|Бургаскиот Залив]] не биле поставени мини, но и двата залива биле прогласени за минирани, што ги принудило османлиските бродови да бидат претпазливи во своите дејствија пред двата бугарски пристанишни града<ref>Георги Купов, Торпилирането на крайцера „Хамидие“, стр. 10.</ref>.
На 4 октомври 1912 година, османлиската ескадра го блокирала градот [[Варна]], а трговските бродови кои биле на пар кон ова пристаниште биле задржани. На 6-8 октомври, градот и воените објекти биле изложени на артилериски напад од кај морето. За да го спречи бомбардирањето, бугарската команда од [[Шумен]] довела тешка артилерија. На 8 октомври, била бомбардирана [[Каварна]], а на 18 октомври и [[Бургас]]<ref name="bwnamore1114"/>. Истовремено, со овие операции османлиската флота сакала да ги прикрие испораките на оружје од [[Германија]] кои се одвивале преку романското пристаниште [[Констанца]]<ref>ЕБ, т. VII, стр. 247.</ref>.
Бугарските торпедоносни бродови добиле задача да го попречат пренесувањето на оружјето за [[Османлиското Царство]] преку романското пристаниште [[Констанца]]. Од страна на бугарската разузнавачка служба пристигнала информација за ново пренесување на оружје кое требало да се случи на 7 октомври од страна на египетските бродови „Акдениз“ и „Казалирмак“ под заштита на османлиска воена ескадра. Една група составена од четири бугарски торпедоносци „Летечки“, „Храбар“, „Строг“ и „Дрозок“ под команда на капетанот Димитар Добрев на 7 спроти 8 ноември започанле акција попречување на овој османлиски конвој.
Бугарскиот бродови успеале да ја пронајдат само обезбедувачката османлиска ескадра предводена од крстосувачот Хамидије. Сите бугарски торпедоносци стрелаат кон Хамидије, меѓутоа успешен истрел извршил торпедоносец „Дрзок“. Хамидије бил тешко оштетен и се спасил едниствено поради интервенцијата на османлиските кораби<ref>Георгиев, Трифонов, стр. 62-63.</ref><ref>Георги Купов, Торпилирането на крайцера „Хамидие“, стр. 55-77.</ref>. По оваа битка, блокадата на бугарскиот црноморски брег била укината. До 18 ноември, османлсиката флота се насочила кон [[Дарданели]]те<ref>Балканская война на море, стр. 15-16.</ref> и по безуспешните обиди за пробивање на грчката блокада, се фокусирала во поддршка на копнените операции на османлиската армија во [[Источна Тракија]].
=== Улога на воздухопловните сили ===
[[Податотека:Bulgarian balloon at Odrin 1912.jpg|150px|мини|лево|Бугарски набљудувачки балон над Одрин]]
[[Податотека:Bleriot XI - Simeon Petrov.jpg|300px|мини|десно|Командантот на Првото бугарско воздухопловно одделение поручникот Симеон Петров во францускиот авион Блерио XI]]
Во Првата балканска војна борбената авијација сè уште била во својот зародиж. Авионите првенствено биле користени за разузнавање на поголем простор (до 60 километри). Бомбардирањата на непријателските позиции се извршувале со рачно изработени бомби и гранати, самото бомбарадирање имало за цел да влијае врз моралот на непријателот отколку нанаесување на голама физичка штета.<ref name="turav"/><ref name="bulav"/><ref name="serbav"/><ref name="grav"/> Воздушни борби нема, бидејќи авионите не се опремени со оружје<ref>Жирохов, М. [http://www.airwar.ru/history/locwar/europe/1912/1912.html ''Авиация в Балканской войне 1912-13 гг.'']</ref>.
Први во акција атспаиле грчките воздушни сили во [[Тесалија]]. На 6 октомври 1912 година грчки авион ги бомбардирал османлиските позиции. По заземањето на [[Солун]], грчкте воздушни сили биле пренесени во Превеза, од каде требало да им помогнат на грчките војнци кои дејствувале против тврдината [[Јанина]]<ref name="grav"/>.
Бугарските воздушни сили биле сместени на еден километар југоисточно од [[Свиленград]]. Во периодот помеѓу 16 октомври-17 ноември, бугарските авиони извршиле 15 полетувања, нивните задачи се состоеле од борбени задачи кои најчесто вклучувсле разузунување на [[Одрин|одринскиот реон]], како и реоните на Караагач, Јуруш, Ескикадин, Доганџа, Емекчикој, и потегот меѓу Марица и Тунџели<ref>Миланов, стр. 36.</ref>. Првото бугарско воздушно бомбардирање врз османлиските позиции кај Одрин било извршено на 17 ноември<ref name="bulav"/>.
== Чаталџанско примирје ==
{{Triple image|center|Catalca Istanbul highlight.png|320|Destroyed mosque after fighting in Chataldja.jpg|320|Chataldja armistice.jpg|350|Чаталџа|Уништена џамија по борбите во Чаталџа|Претставниците на завојуваните страни при склучувањето на примирјето}}
{{quote|'''Од сите страни во ист момент слушнав дека нашите војници дав дена не добиле леб. Веднаш спроведов истрага. Од мене ја криеле вистината дека Хадемкој Рамнодушниот ги испланирал залихите на тој начин за да ни наштети. А нашите јадни војници сè до последниот момент не се жалеле. Какви храбри луѓе. Луѓе од исклучителен ков. Кога ќе се потпише мир, ќе се одигра голем воен фудбалски натпревар помеѓу нас, помеѓу абдулахистите (Абдулах Паша, командант на Источната османлиска армија б.н) и назимистите (Назим Паша, османлиски министер за војна б.н). Каква шанса, каква среќа да не припаѓаш на ниедна страна! Ова приказна за ускратувањето на леб за војниците сè почесто се потврдува. Од сите страни, од сите корпуси, сите го напаѓаат Хадемкој Рамнодушниот. Ова е лудило. Командантот побудалел, воените заповедници полуделе, сите сме полуделе. Некои луѓе три дена не пробале леб. Железницата е близу, главниот град е веднаш зад нас... Дали некогаш во животот сте се наоѓале меѓу 21 000 луѓе кои четири дена не јаделе леб? Е, јас сега сум во таква состојба...'''|''Изет Фуад Паша''|15-16 декември 1912<ref>Изет-Фуад Паша, стр. 255.</ref>}}
По неуспешниот напад при [[Чаталџа]], Бугарија го прифатила османлиското барање за примирје кон крајот на октомври. [[Софија]] го искористила предлогот на големите сили за посредување, упатено непосредно пред борбата и воспоставува контакт со османлиската влада преку рускиот амбасадор во [[Цариград]].
По еднонеделни преговори, на 20 ноември кај Чаталџа бил склучен договор за запирање на воените дејствија меѓу Бугарија, Србија и Црна Гора, од една страна, и Османлиското Царство од друга. Според условите на примирјето армиите на завојуваните страни ги задржале своите позиции. Примирјето не било подпишано од [[Грција]], која ги опседнувала османлиските сили кај Јанина и барала овој град да им биде предаден. Сепак грчките претставници учествувале во мирната конференција, која била отворена на 3 декември во [[Лондон]] и се одвивала паралелно со конференција на амбасадорите на големите сили<ref name="stat452">Стателова, стр. 452-455.</ref>.
Во текот на преговорите, османлиската влада понудила [[Македонија]] и [[Албанија]] да добијат автономија<ref>Стр. Димитров, стр. 335-337.</ref>, но планот бил отфрлен од сојузниците кои ги сакале сите територии западно од линијата Мидија - Енос. Под притисок на големите сили владата на Ќамил Паша се согласила на отстапки, но пред да го стори тоа, владата паднала. Новата влада, која дошла на власт по Младотурскиот преврат во [[Цариград]] на 10 јануари, подготвувала контраофанзива во [[Источна Тракија]] и не испратила одговор на сојузничките услови. Неколку дена подоцна, на 16 јануари, преговорите во [[Лондон]] биле прекинати<ref>Стателова, стр. 458-460.</ref>.
== Воени дејствија (декември 1912 - март 1913 г.) ==
{{Triple image|center|Bizani Infantry charge.jpg|300|Ottoman soldiers displaying the captured standard of the Montenegrin force during the Siege of Scutari.jpg|370|Skadar predaja zastave.jpg|310|Грчки војници во напад|Османлиски и албански борци со заробено црногорско знаме во Скадар|Црногорскиот крал Никола во Скадар}}
{{quote|'''Кажуваат дека некои војници кај штабот викале: Бегајте! Што ќе барате тука? Готово е. Секој на своја страна! Така некои војници побегнаа од фронтот. Настана непотребна паника. Војниците, кои ги ширеа тие гласини, беа Бугари. Јас мислам дека тоа е вистина. Имаше Грци и Бугари во нашата војска. Беа наши државјани. Меѓутоа тие беа турски предавници. Многу од нив со години се бореа против нас. Ова ни е лекција. Нашата власт мора илјадници пати го доживеала тоа така што не би смееле да примаме во војската никој освен муслиманите. Меѓутоа тие (унионистите б.н) кажуваат: Таков е уставот. Тоа не може така. И тие се наши граѓани. Тие се со нас и во добро и во лошо. И тоа беше вистина, меѓутоа состојбата беше ваква. Секогаш Турчинот беше тој што го плаќаше крвавиот данок. Секогаш тој плаќаше со својот живот. Турската нација изумираше... Некој кажуваат дека паниката ја предизикале унионистите, кој наводно викале Бегајте! Нашата војска во Румелија ја победија Србите. Војската се повлече длабоко во Албанија. Кажуваат дека албанските баталјони побегнале од фронтот. Србите ги навлекле Албанците да го направат тоа. Тоа беше вистина. Грците ја изведоа опсадата на Јанина. Таму Вехир Паша и неговиот брат Есад Паша даваа жесток отпор. Нивниот главен командант, Али Фуад, покажа големо јунаштво и беше ранет. И албанските војници дезертираа од Јанина. Турските војници беа гладни и болни. Храбрите војници долго ја бранеа Јанина, меѓутоа на крајот и таа падна. Хасан Риза Паша покажа големо јунаштво во Скадар. Благодарение на него, опсадата на овој град траеше мошне долго. Хасан Риза беше извонреден војник. На крајот албанскиот Есад Паша, кој уште одамна го принуди Абдул Хамид на абдикација, нареди Хасан Риза да се погуби. Неговата смрт беше голема загуба за Турците. Есад беше прав никаквец. Подоцна, по стекнувањето на независноста, Албанците го убија, меѓутоа што со тоа добија? Скадар падна. Командантот на Солун, албанецот Ташин Паша безусловно го предаде Солун без борба. КАжуваат дека за тоа зел пари од Грците. Синџирот на случувањата покажува дека сите несреќи ги предизвикале Албанците. Одличен начин за да се покаже што значи поставувањето на надворешен елемент на важни места. Овој кабинет навистина беше глуп.'''|''Риза Нур''| ''Сеќавања''<ref>Риза Нур, Сеќавања</ref>}}
=== Во Епир и Албанија ===
[[Податотека:Scutari - 37-42.jpg|200px|мини|лево|Скадарската област]]
[[Податотека:Turkish forces in Shkodër.jpg|350px|мини|десно|Османлиски сили во Скадар]]
По одбивањето на Грција да се приклучи кон Чаталџанското примирје, нејзините војници го продолжиле настапувањето во Епир, но долго време немале успех. Првите два напад над Јанинската тврдина (во почетокот на декември 1912 и на 7-9 јануари 1913 година) биле одбиени од османлискиот гаризон. Третиот напад кој се случил на 21 февруари 1913 година завршил со одлучна грчка победа. Поголемиот дел од османлискиот гаризонот на чело со Есад Паша се предал. По падот на Јанина, Грчките сили го освоиле целиот [[Епир]]<ref>Erickson, стр. 293-304.</ref>.
Примирјето од 20 ноември 1912 година не било почитувано ниту во северна [[Албанија]]. По преземањето на градот [[Елбасан]], во почетокот на декември, српските сили ја запреле својата офанзива во правец на југ од реката [[Шкумба]] со намера да се освојат териториите на север од неа. Областа јужно од реката останале под контрола на остатоците од Вардарската османлиска армија (корпусот на Џавид Паша), кој се повлекол во јужна Албанија по поразот кај [[Битола]]. Во окупираните албански територии се развило силно герилско движење против српските сили. Во март, српските војски ја минале реката Шкумба, за да ги разбијат албанските чети. Иако Џавид Паша бил засилен со неколку илјади борци од Јанискиот гарнизон, бил поразен и се повлекол кон градот [[Белград (Албанија)|Белград]] на 30 март<ref>Hall, стр. 85.</ref>.
Црногорските сили кои го опседнувале [[Скадар]], биле засилени од српски војници, но двата обиди за освојување на тврдината (на 25-27 јануари и на 18-19 февруари 1913 година) пропаднале<ref>ВБТ, т. VI, стр. 234-237.</ref>. Веднаш по примирјето од 1 април, [[Србија]] ги повлекла своите војници од [[Албанија]] под притисок на [[Австроунгарија]], која се плашела дека српскиот излез на [[Јадранското Море]] ќе загрози нејзините поморските комуникации. Црногорските војници ја продолжиле опсадата на [[Скадар]] и на 10 април влегле во тврдината, која била напуштена од османлиско-албанскиот гарнизон, меѓутоа под притисок на големите сили, црногорските војници биле принудени да го напуштат [[Скадар]]<ref>Hall, стр. 73.</ref><ref>Boekh, стр. 46-47.</ref><ref>ВБТ, т. VI, стр. 238-239.</ref>.
=== Во Источна Тракија ===
[[Податотека:Ahmed Izzet Pasha 1913.jpg|150px|мини|лево|Ахмед Изет Паша]]
[[Податотека:Bulgarian heavy artillery - Balkan War.jpg|350px|мини|десно|Тешка бугарска артилерија]]
Со прекинот на лондонските преговори за мир, Младотурската влада сметала дека ќе дојде до делумен пресврт во војната, со што [[Османлиското Царство]] ќе ја задржи контролат над [[Источна Тракија]]. За време на примирјето, Младотурската влада поќнала да собира значителни сили кај своитре утврдени позции кај [[Чаталџа]] и [[Булаир]] (на преминот на Галиполскиот полуостров). Планот на новиот османлиски командант, [[Ахмед Изет Паша]], за одблокирање на [[Одрин]] предвидувал троен напад. Главниот удар треба да биде нанесен во Булаир од Галиполската армија. Ударот требало да биде помогнат со десант на брегот на Мраморното Море во тилот на бугарските сили. Чаталџанската османлска армија требало да го изврши вториот помошен удар<ref>ВБТ, т. VII, стр. 166-168.</ref>.
Во очекување на османлиската контраофанзива, бугарската команда ги зајакнала позициите на Првата и Треатат бугарска армија при [[Чаталџа]] и по брегот на [[Црното Море|Црното]] и [[Мраморното Море]]. Кај [[Одрин]], Втората бугарска армија била засилена со две дивизии и опсадна артилерија од Србија. За заштита на тилот на трите армии, во средината на декември 1912 година била создадена Четврта бугарска армија на чело со генерал [[Стилијан Ковачев]]а. Во нејзиниот состав влегувале и две пешадиски дивизии, кои во првата фаза на војната делуваат во Источна Македонија и Родопите, Седмата рилска и Втората тракиска дивизија, делови од [[Македонско-одрински доброволни чети|Македонско-одринските доброволни чети]], Коњаничка дивизија и една Зборна коњичка бригада<ref name="Erickson, стр. 273-274">Erickson, стр. 273-274.</ref>.
На 26 јануари 1913 година, османлиските војски започнале офанзива од Галиполе. Истовремено, кај Шаркој со осум илјади војници бил извршен десант. Во решавачката битка кај Булаир, Галиполската османлиска армија била поразена од Седматата рилска дивизија. Два дена подоцна Десетиот османлиски корпус под команда Хуршид паша се повлекува од плацдармата, заземена кај Шаркој. Бугарската крајбрежна стража одбила уште неколку помали десанти во Источна Тракија. Османлиската офанзива кај Чаталџа започнува три дена пред офанзивата во Булаир, на 23 јануари<ref>Марков, [http://www.kroraina.com/knigi/gm_bw1/gm_3_1.html 3.1. Сражението „кланица“ при Булаир и Шаркьой]</ref>. По борбите со променлив успех, во почетокот на февруари, бугарските војници се повлекле на 10-20 км западно од Чаталџа.<ref name="Erickson, стр. 273-274"/>.
На 11-13 март 1913 година бугарско-српските сили ја освоиле Одринскта тврдина. Османлискиот командант Шукри Паша се предал со шеесет илјади својата армија. Истовремено со напад на Одрин, Првата и Третата бугарска армија настапуваат против Чаталџа и ги протерале османлиските сили пд територијата која ја зазеле во јануари. На 31 март, завојуваните страни склучиле примирје кое стапило во сила следниот ден<ref>Марков, [http://www.kroraina.com/knigi/gm_bw1/gm_3_4.html 3.4. Бойните действия временно се прекратяват]</ref>.
== Македонците во балканската војна ==
{{Triple image|center|Todor Alexandrov Hristo Matov, Georgi Monchev, Vlade Slankov, Nikola Ivanov IMARO.JPG|370|Makedonski Glas.jpg|150|Yane Sandanski cheta imaro.JPG|430|Тодор Александров, Христо Матов, Георги Мончев, Владимир Сланков и Никола Иванов во Димотика во Балканската војна.|Првата страница од првиот број на списанието „Македонски Глас“.|Јане Сандански со својата чета}}
{{quote|'''... Во името на законот на природата, во името на историјата, во име на здравиот разум, ве преколнуваме, браќа, да го прифатите следното известување: Македонија е населена со хомоген словенски народ кои има своја историја, свој начин на живот, кои во минатото имал своја држава, свои идеи, и според кои тој има право сам да одлучува. Македонија треба да биде независна држава внатре во своите етнички, географски и културно-историски граници, со влада одговорна пред народно собрание. Македонската држава треба да биде посебна и рамноправна единица внатре во Балканскиот сојуз со заедничка царинска граница. Во црковните прашања во Македонија е неопходно повторно да се воспостави старата автокефална Охридска црква која потоа би воспоставила канонски односи со другите православни цркви... Браќа сојузници - ослободители! Се надеваме дека нашите зборови ќе најдат пат до вашето срце и душа, и дека ќе го следите примерот на великодушната Русија и во интерес на сопствената историја, неодложно ќе го подржите создавањето на македонската држава со што ќе биде сочуваан мирот и складот помеѓу себе. Ова решение потекнува од големата словенско-хеленска идеја за Балкански сојуз, а во интрес е и на светската култура и правда.'''|''Димитрија Чуповски''|''Mеморандум на група македонски интелектуалци''<ref>Одбрани текстови за историјата на македонскиот народ, стр. 810-812.</ref>}}
[[Податотека:Dimitrija Cupovski- portret.jpg|200px|мини|лево|Димитрија Чуповски]]
[[Податотека:Karta Makedonija 1913.jpg|thumb|right|350px|Картата на Македонија изработена од Чуповски во 1913 година]]
Пред самиот почеток на Балканските војни, [[Димитрија Чуповски]] со останатите членови на [[Македонско научно-литературно другарство во Санкт Петербург|Македонскотo научно-литературно другарство во Санкт Петербург]] настапувале на јавни собири во рускиот печат и јавен живот. По почетокот на војните, Димитрија пристигнува во [[Велес]] и со [[Петар Попарсов]] организираат ''Општомакедонска конференција'' во [[декември]] [[1912]] година. Целта на конференцијата била да се донесат заклучоци, а воедно и да се испрати сигнал, за зачувување на целоста на Македонија и обезбедување на слободата и државноста на истата. На самата конференција и од нејзиниот исход, Чуповски добива полна поддршка и полномошност за застапување на тие интереси преку [[Македонска колонија во Петроград|Македонската колонија во Петроград]] и да ги презентира истите тие интереси пред Русија и [[Европа]], воопшто.
Во тој момент Чуповски ја објавува и првата карта за Македонија во боја и на македонски јазик - „Карта Македониіа“. Покрај картата, Чуповски ги објавува и „Македонски народници“ во март [[1913]] година и „Меморандум на Македонците“<ref>[http://www.mn.mk/aktuelno/2964-Memorandum-za-nezavisnost-na-Makedonija-od-1-mart-1913-godina Меморандум за независност на Македонија од 1 март 1913 година]</ref> на [[1 март]] [[1913]] година. Сите три, Чуповски ги испраќа до [[Лондонска конференција|Лондонската конференција]] и до рускиот печат за подобро запознавање со [[Македонско прашање|македонското прашање]] и желбата на Македонците за своја слободна татковина. На [[7 јуни]] бил потпишан и „Меморандумот на Македонците“ кој пак бил испратен до владите на балканските држави, додека пак на [[9 јуни]] [[1913]] година Чуповски и МНЛД го издаваат својот прв број на македонското списание на [[руски јазик]] „[[Македонски глас (Петроград)|Македонски Глас]]“. Ова списание со 11 броја кое излегувало од [[20 ноември]] [[1914]] година е важен историски архив за борбата на Македонците за зачувување на територијалната целост на Македонија и за извојувањето на македонската национална слобода.
Непосредно пред објавувањето на Првата балканската војна по дознавањето за [[Српско-бугарска спогодба|Српско-бугарската спогодба]], македонското национално јадро од [[Битола]], односно [[Македонски сепаратистички кружок|македонскиот сепаратистички кружок]], на 15 август 1912 година испратил Програмско писмо до Другарството и до високи раководни органи во [[Русија]], во кое се наведува дека Балканскиот сојуз е создаден заради поделба на [[Македонија]] од страна на [[Србија]], [[Бугарија]] и [[Грција]], а не за нејзино ослободување. Тие не ја признаваат [[Македонци|македонската националност]], па сакаат да ја србизираат, бугаризираат и грцизираат. На Македонија, на потомците на [[Кирил и Методиј]] може да ѝ помогне само [[Русија]], и тоа на следниов начин:
# енергично застапување на братска Русија во полза на Македонците;
# уништување на бугарската, на српската и на грчката пропаганда во Македонија;
# обновување на црковната независност;
# слободен развиток на националната свест, т.е. на свеста дека Словеномакедонците се еден и неделив народ;
# отворање училишта на македонски јазик;
# македонската интелигенција треба еднаш засекогаш да ја прекине срамната продажба на својата совест и чест на бугарските, на српските и на грчките пазари; и
# широка внатрешна самоуправа на Македонија.
Во писмото на крајот се наведува:
{{Цитат|'''дека во Македонија мириса на смрт. Дека единствениот спас за нашето дело, за нашата независност, а со тоа и за спасот на Европа од војна е вмешувањето на Русија, но не во вид на поддршка на словенскиот сојуз против Турција, туку како морална поддршка на Македонија и брз, решителен притисок врз Турција за неодложно спроведување реформи во Македонија. Ако Русија му даде поддршка на Балканскиот сојуз, тогаш ќе избувне балканска воја, а Србија, Бугарија и Грција ќе ја поделат Македонија.'''}}
[[Податотека:BASA 1933K-3-68-2 Todor Alexandrov.jpg|200px|мини|лево|Тодор Александров]]
[[Податотека:Тодор Александрово војничка униформа.jpg|мини|десно|350п|[[Александар Протугеров]] и [[Тодор Александров]]]]
Во предвечерието на војната, македонското револуционерно движење и [[Македонската емиграција во Бугарија|македонската емиграција]] се наоѓале во криза и внатрешни поделби. Непосредното организирање на македонската емиграција и нејзиното активирање во подготовките за војна на Бугарија против Турција, започнало во септември 1912 година.
На чело на овие сили бил [[Александар Протогеров]] и Централниот комитет на [[ВМРО (Автономистичка)|ВМРО]] - [[Тодор Александров]] и други нивни соработници. Истовремено со објавувањето и текот на општата мобилизација во Бугарија во втората половина на септември 1912 година, раководителите на ЦК т.е. десните претставници на ВМРО: Тодор Александров, [[Александар Протогеров]], [[Тодор Лазаров]], потоа, полковник Николов, Петар Д'рвингов, Христо Матов и други, биле повикани кај началникот на Штабот на бугарската армија, генералот [[Иван Фичев]], од кого добиле заповед веднаш да пристапат кон организирање на доброволечки - македонски оружени чети.
Организацијата му била доверена на [[Александар Протогеров]] и полковникот [[Петар Дрвингов|Петар Д'рвингов]]. Тие, уште пред почетокот на војната, требало да навлезат во Османската држава, односно Македонија, со цел да развијат известувачка служба и во содејство со месното население да ја попречуваат мобилизацијата и концентрацијата на османските војски<ref>Виолета Аковска и Никола Жежов „ПРЕДАВСТВАТА И АТЕНТАТИТЕ ВО МАКЕДОНСКАТА ИСТОРИЈА“, Скопје, 2004.</ref>
[[Податотека:Macedono-Odrin Volunteer Corps.jpg|thumb|десно|350px|Воjници од Македонско-одринското ополчение]]
Штабот на [[Македонско-одринско ополчение|Македоно-одринските доброволечки чети]] во состав: Протогеров, Д'рвингов, Николов, Атанасов и Величков, ја започнал работата околу прифаќањето и организирањето, обуката и испраќањето на доброволечките чети преку граница, во Македонија. Пријавувањето на македонските емигранти било масовно. Во текот на октомври, до почетокот на воените дејствија против Османската држава, до Штабот или лично до Протогеров, или до другите членови на Штабот, пристигнувале бројни телеграми во кои илјадници Македонци се јавувале како доброволци во четите или доброволечките одреди за да учествуваат во војната против Османската држава.
Четите подготвени од Штабот, упатени во Македонија преку одредените пунктови, ја минале границата меѓу 8 и 11 октомври 1912 година и се нашле во заднината на османските војски и власти, по точно означени реони низ Македонија. Овие чети пристигнати од Бугарија, на теренот наишле на други, од порано постоечки чети кои биле под раководството на Централниот комитет на ВМРО, на чело со Тодор Александров, [[Христо Чернопеев]], [[Петар Чаулев]] и други војводи. Некои од овие чети дејствувале и самостојно, а имало и такви што биле под раководството на серските револуционери на чело со [[Јане Сандански]].
Во почетокот на Првата балканска војна во [[Македонија]] биле формирани два српски четнички одреди, кои биле под српската Врховна команда: [[Козјачки одред|Козјачкиот]], кој дејствувал во реонот на [[Скопска Црна Гора]], па сè до [[Крива Паланка]] со 11 чети, [[Прекувардарски одред|Прекувардарскиот]], кој се состоел од 16 чети;
[[Податотека:Milan Gyurlukov.JPG|200px|мини|лево|Милан Ѓурлуков]]
[[Податотека:Vojin Popović-Vuk in the First Balkan War.jpg|350px|мини|десно|[[Воин Поповиќ-Вук]] со својата чета]]
Во летото [[1912]] година, во [[Македонија]] бил формиран Горски штаб на српските чети. Овој штаб извршил реорганизација на српските чети. За командант на Горскиот штаб во Македонија е поставен капетанот [[Воин Поповиќ-Вук]], членови на штабот биле поручник [[Светозар Ранковиќ]], поручник [[Никола Брзаковиќ]], поручник [[Миливое Чолак Антиќ]] и потпоручник [[Милан Ковиниќ]]. Во Горскиот штаб влегле и поранешните членови на српската четничка организација [[Српски комитет на четничка акција]]. Во почетокот на [[Балкански војни|Балканските војни]] овој штаб бил засилен со седум подофицери од српската армија и со 15 нови војводи.
Со Горскиот штаб непосредно раководела Врховната команда, а бил стациониран на територијата на која дејствувала Првата армија и бил потчинет на штабот на Првата армија. Во штабовите на Втората и на Третата армија имало оддели за комитски работи. Со оглед на тоа дека Горскиот штаб бил стациониран на [[Козјак]] и се движел на релацијата [[Скопска Црна Гора]] - [[Крива Паланка]], единиците (11 чети) што му припаѓале го нарекувале Козјачки одре. По [[Кумановска битка|Кумановската битка]], станал Кумановски одред, а најпознат е како четнички одред на [[Воин Поповиќ-Вук]]. Штабот на одредот го сочинувале [[Срби]], односно српски офицери, а четниците и локалните војводи главно биле [[Македонци]].
Покрај Козјачкиот горски штаб кој станал главен за цела Македонија, биле создадени горски штабови за [[Порече]] и за [[Азот]]. Командант на Поречкиот штаб бил потпоручникот [[Милан Ковиниќ]], а во Азот, [[Милан Ѓокиќ]]. Со оглед на тоа дека Поречкиот и Азотскиот штаб формирале чети и во околиите на [[Кичево]] и на [[Дебар]], таа формација (16 чети) е наречена Прекувардарски одред. Составот на четите бил од 10 до 15 луѓе. Вкупната бројна состојба на четниците според формацискиот состав на двата одреда изнесувала околу 400 луѓе<ref>Македонска енциклопедија, МАНУ, Скопие, 2009 г., стр. 382-383.</ref>.
Операциите на српските и грчките војски во Македонија бил олеснети од активностите на [[Обиди за возобновување и реосновање на ВМОРО|ВМРО]] во тилот на османлиските сили. Заедно со милициите на локалното македонско население, силите на силите на Внатрешната револуционерна организација достигнале околу 15.000 луѓе. Некои од четите, предводени од [[Ефрем Чучков]], [[Петар Чаулев]], [[Методи Стојчев]], [[Васил Чекаларов]], [[Христо Силјанов]], [[Иван Попов]] и други војводи, броеле до неколку стотици четници. Во Прилепското, четата на [[Милан Ѓурлуков]] навлегла со околу илјада борци. Овие сили ги ослободите градовите [[Велес]], [[Кратово]], [[Штип]], [[Крушево]] и [[Охрид]], уште пред пристигнувањето на српските сили.
Дел од четите на ВМРО земале дирекно учество во [[Битка кај Куманово (Прва балканска војна)|Битката кај Куманово]], а четата на [[Милан Ѓурлуков]] помогнала во освојувањето на преминот кон [[Прилеп]]. Костурската здужена чета која била составена од четите на [[Васил Чекаларов]], [[Христо Силјанов]] и [[Иван Попов]], по почетокот на воените дејствија, запонале со акција на потегот [[Лерин]] - [[Костур]]<ref>Македоно-одринското опълчение 1912-1913 г. Личен състав, Главно управление на архивите, 2006, стр. 580, 892.</ref>. Одредите на [[Петар Чаулев]], [[Христо Силјанов]] и други војводи, во [[Охридско]] заробиле стотина османлиски војници, а во [[Костурско]] 2.500 војници<ref>Гоцев, стр. 21-24.</ref>.
[[Податотека:Яне Сандански (1872-1915).jpg|150px|мини|лево|Јане Сандански]]
[[Податотека:Sandanski2.jpg|350px|мини|десно|Сандански со бугарски офицери од Седмата пешадиска рилска дивизија]]
[[Јане Сандански]] формирал одред од 300 души и заедно со војводите [[Стоју Хаџиев]], [[Димитар Арнаудов]], [[Георги Казепов|Ѓорги Казепов]], [[Крсто Чапрашиков]], [[Иван Чонтев]] и четата на [[Александар Бујнов]] кој останал на лекување во [[Неврокоп]], на мазги и на коњи тргнале за [[Солун]] како претходница на бугарската Седма дивизија. Одредот од 300 Македонци предводен од Сандански, заедно со бугарската коњаничка група на мајорот Цонев, на 28 октомври 1912 година влегол во [[Солун]]. Истовремено, влегле и грчки трупи предводени од престолонаследникот [[Константин I (крал на Грција)|Константин]], а потоа влегла главнината на бугарската војска.
Во [[Солун]] особено бил свечено пречекан Сандански, кој имал изграден авторитет уште во [[Младотурската револуција]] како борец за слобода и за рамноправност прокламирани во неговиот Манифест до сите народности во Османлиското Царство. Поради тоа, народот го пречекал со аплаузи и со повици ''Да живее Сандански!'', а од грчкото население со ''Зито Сандански!''. На една прослава организирана од генералот [[Георги Тодоров]], началник на Штабот на Седмата рилска дивизија, се држеле здравици за ослободувањето на [[Македонија]] и за нејзиното приклучување кон татковината [[Бугарија]]. На таквите здравици станал и Сандански и наздравил со зборовите:
{{Цитат|'''Пијам за слободна и автономна Македонија, за која се бореа и дадоа скапи жртви обединетите балкански народи.'''}}
По овие зборови, бугарските офицери со пцости и со закани му се нафрлиле на Сандански, а некои му се заканиле дека за таквите зборови ќе го исечат со своите сабји. Сандански навидум спокоен, си заминал со сознанието дека протерувањето на турските сили за Македонија не значело ослободување, дека македонскиот народ е измамен, дека следи распарчување и нова окупација на Македонија.
== Лондонски мировен договор ==
{{Triple image|center|Midia-enos-map.jpg|300|St James's Palace, North Front, by Charles Wild, 1819 - royal coll 922161 257088 ORI 0.jpg |400|Prima guerra balcanica.bg.png|300|Линија на разграничување Мидија-Енос|Палатата „Сент Џејмс“|Територии под контрола на балканските сили кон крајот на април 1913 година }}
{{quote|'''Конечниот пораз на Турција нема да биде крај на балканската трагедија... Државите кои го основале Балканскиот сојуз почнале освојувачка војна за територии. И сосема е природно, кога ќе се земе предвид световното соперништво помеѓу овие народи и нивниот ограничен менталитет, дека најкритичниот момент во развојот на случувањата јужно од Дунав ќе биде моментот кога сојузниците ќе треба да го поделат воениот плен... Под рушевините на европска Турција остана нов вулкан кој за секогаш ќе го тресе европскиот мир. Оваа ситуација не може да се излечи со полумерки и платонски интервенции. Европа има морална обврска да покаже огромна сила за на време да ги спречи надметнувањата и борбите кои го разоруваат балканскиот свет...'''|''Мискареа''|''Букурешт 20 март 1913''<ref>Miscarea, Bukurest, 20. mart/ 2. april 1913.</ref>}}
Состаноците на Лондонската конференција на 18 април 1913 година<ref name="giza34">Гиза, [http://www.promacedonia.org/ag/ag_3_4.html 3.4. Лондонската конференция]</ref> биле обновени во услови на засилен анатгонизам меѓу балканските сојузници за распределбата на освоени османлиски територии. Во февруари и мај се случиле спорадични судири меѓу бугарските и грчките војници североисточно од [[Солун]]. Србија и Грција се подготвуваат за заедничка борба против Бугарија<ref>Саздов, Лалков, стр. 289.</ref><ref>Марков, [http://www.kroraina.com/knigi/gm_bw1/gm_3_2.html 3.2.]</ref><ref name="mark44"/>. Во предвчерието на [[Втора балканска војна|Втората балканска војна]], британскиот министер за надворешни работи Едвард Греј поставил ултиматум за завршување на преговорите со [[Османлиското Царство]] до крајот на месецов. Мировниот договор бил потпишан на 17 мај 1913 година во палатата „Сент Џејмс“<ref name="giza34"/>. Договорот ставил крај на војната помеѓу [[Османлиското Царство]] и [[Балкански сојуз|Балканскиот сојуз]]. Империјата се откажала од сите права на запад од линијата Мидија - Енос, Источна Тракија и од суверенитетот над островот Крит. Договорот гарантира создавањето на албанска држава, во која влегувал и Скадар. Други прашања - поделбата на Македонија, статусот на островите во Егејското Море, воените репарации, биле оставени отворени<ref name="mark44">Марков, [http://www.kroraina.com/knigi/gm_bw1/gm_4_4.html 4.4. Лондонският договор за мир]</ref><ref>Boeckh, стр. 54.</ref>.
== Последици ==
{{Triple image|center|Ac.balkanwar.jpg|350|Shqiptarë e ikur nga ushtria serbe në Selanik.jpg|330|Muslim refugees in the initial phase of the First Balkan War.png|330|Загинати бугарски војници|Албански бегалци|Турски бегалци}}
{{quote|'''Сите поголеми места во новоослободените краишта беа полни со бедни, голи и боси, гладни и жедни сирачиња. Нивните хранители и бранители заминале во царската војска да се борат, а жените, старците и децата останаа без заштита и тие од страв ги оставија своите домови и се во нив, бегајќи во градовите верувајќи дека таму ќе најдат заштита. Гонети од глата, присилени се да просат за корка леб. И отука во новоослободените градови, човек не може да мине низ улица, а да не му здосадат молбите на турските сираци, нешто да им подели. Еден офицер ми изнесува една ваква слика од Кавадарци: Кавадарци ги полни турските сирачиња кои умираат од глад. На еден агол седнал еден српски војник... на еден камен, во крилото зел две момчиња, Турчиња, еден на едното друг на другото колено, со двете раце ги прегрнал, во едната рака држи таин (војнички леб), а во другата нож. Со ножот го сече таинот, првиот залаг му го дава едното, другиот на другото Турче, а третиот го зема за себе. Јас застанав отстрана и срцето ме заболе, што при рака немам фотографски апарат, да ја сними оваа величествена слика на љубовта на српскиот војник кон децата на победениот непријател и неговото сочувство кон нивната несреќа '''|''Српски војник им помага на турските деца''<ref>Балкански рат у слици и ријечи 12, 7. (20.) април 1913.</ref>}}
=== Воени жртви ===
Човечките загуби на сојузничките сили одделно за секоја земја биле:
* [[Бугарија]] – околу 87.000 души, 14.000 убиени во борби, 19.000 починати од болести, 50.000 ранети;
* [[Србија]] - 39.000 убиени, умрени и ранети;
* [[Грција]] - околу 29.000 луѓе (околу 5.000 убиени и над 23.000 ранети); и
* [[Црна Гора]] - околу 9.500 луѓе (меѓу кои 2.800 убиени).
За загубите на [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]] нема сигурни податоци. Нејзините загубите се проценуваат на околу 100.000 или 340.000 луѓе (вклучувајќи 225.000 убиени, умрени од болести и ранети, околу 115.000 заробени)<ref>Erickson, стр. 329.</ref>.
===Цивилно население ===
Првата балканска војна нанела голема штета врз жителите на областите низ кои поминале војниците. Во [[Тракија]] и [[Родопи]]те биле уништени голем број села (турски, грчки и бугарски)<ref>Георгиев, Трифонов, стр. 115-116, 128, 133.</ref><ref>Карнегиева анкета, [http://www.kroraina.com/knigi/karnegi/glava3_2.html стр. 117-120]</ref>. Од Лозенградскиот округ избегале околу 50.000 Турци. Десетици илјади Бугари биле принудени да побараат заштита во областите заземени од бугарската војска<ref>Трифонов, Тракия, [http://www.promacedonia.org/giliev/st/st_1_3.html стр. 32-34, 37]</ref>. Муслиманското население во Македонија било подложено на репресија од Македонците и од сојузничките војски, што довело до многу илјадни бегалски бранови кон поголемите градови ([[Скопје]], [[Битола]] и [[Солун]]) и кон [[Мала Азија]]<ref>Карнегиева анкета, [http://www.kroraina.com/knigi/karnegi/glava2_1.html стр. 67-71], [http://www.kroraina.com/knigi/karnegi/glava4_1.html стр. 144]</ref>. Опустошувањата, прекинот на трговијата и репресијата врз мирното население, извршени и од двете завојувани страни, довеле до масовен глад во текот на зимата и пролетта 1913 година, кој ги зафатил Одринско, делови од Родопите и регионот на Ќумурџина<ref>Трифонов, Тракия, [http://www.promacedonia.org/giliev/st/st_1_3.html стр. 36]</ref><ref>Георгиев, Трифонов, стр. 115, 119, 122, 135;{{Br}}Карнегиева анкета, [http://www.kroraina.com/knigi/karnegi/glava3_1.html стр. 104-107]</ref>. Епидемијата на колера и дизентеријата ги одзеле животи на многу жители во [[Источна Тракија]] и [[Бугарија]] во есента 1912 година.
Победниците започнале политика на национална и верска асимилација во новоосвоените територии. Под раководството на Бугарската православна црква во јануари-февруари 1913 година биле покрстени илјадници помаци од [[Родопи]]те (вклучувајќи ги оние од старите предели на Царството Бугарија) и од [[Порече]] на [[Места]] и [[Струма]] во Македонија<ref>Георгиев, Трифонов, стр. 117-121, 126-131.</ref>. Албанците во Косово и Македонија, кои се спротивставиле на српските и црногорските војски, биле подложени на масовни колежи<ref>Hall, стр. 137-138.</ref>. Во [[Вардарска Македонија]] уште од есента 1912 година српските окупациски власти извршиле притисок врз Македонците да се изјаснуваат како Срби. Управувањето, утврдено од [[Обиди за возобновување и реосновање на ВМОРО|ВМОРО]] во [[Охрид]], [[Велес]] и други градови, било растурено, многу дејци на револуционерната организација биле уапсени или убиени. На гонења биле подложени и егзархиски свештеници и учители, на чие место дошле Срби. Егзархиските училишта биле затворени, а српските чети извршиле насилно разоружување на месните милиција, придружено со тепање и убиства. Грците во југозападна Македонија спроведуваат слична политика спрема Македонците<ref>Гоцев, стр. 30-35.</ref><ref>Гоцев, стр. 35-36.</ref>.
=== Ескалација и конфликт помеѓу сојузниците ===
Сојузничкиот антагонизам околу [[Македонија]], довел до распаѓање на [[Балкански сојуз|Балканскиот сојуз]] веднаш по склучувањето на мирот со Османлиите. Напорите на Русија да ја исполни својата улогата на арбитер, определена со договорот меѓу Бугарија и Србија, пропаднал<ref>Саздов, Лалков, стр. 276, 290.</ref>. На 19 мај 1913 година (два дена по потпишувањето на Лондонскиот мир) бил склучен грчко-српскиот договор со кој двете страни ја гарантирал заедничка граница во Македонија, како и попречување на бугарските стремежи за промена на ''статус квото''. На 16 јуни, бугарската армија ги нападнала позициите на Србите и Грците со што започнала [[Втората балканска војна]]<ref>Стр. Димитров, стр. 344-346.</ref>.
== Хронологија ==
{| style="text-align:center;" class="wikitable"
|-
! style="text-align: left;" | Година
! style="text-align: left;" | Месец
! style="text-align: centar;" | Настани
|-
|align=left|'''<big>1911</big>'''||<small>летото</small>||<small>Оживување на албанското национално движење</small>
|-
||| <small>[[4 декември (настани)|4 декември]]</small>||<small>Напад на [[Внатрешна македонска револуционерна организација (Автономистичка)|ВМРО]] во [[Штип]]. Османските противмерки биле повод за започнување на преговорите помеѓу [[Србија]] и [[Бугарија]].</small>
|-
|||<small>[[16 септември (настани)|16 септември]]</small>||<small>[[Италија]] и објавила војна на [[Османлиското Царство]] поради припојувањето на [[Либија]].</small>
|-
|align=left|'''<big>1912</big>'''||[[16 мај (настани)|16 мај]]||<small>Склучен [[Таен бугарско-грчки мировен договор (1912)|Тајниот бугарско-грчки мировен договор]] за одбранбен сојуз.</small>
|-
|||<small>[[21 мај (настани)|21]]-[[27 мај (настани)|27 мај]]</small>||<small>[[Италија]] ги презела островите [[Додеканези]]те.</small>
|-
|||<small>[[1 август (настани)|1 август]]</small>||<small>[[ВМРО (Автономистичка)|ВМРО]] извршува напад во [[Кочани]]. Османлиските против мерки ги раздвижиле балканските христијански држави.</small>
|-
|||<small>[[30 јули (настани)|30 јули]]</small>||<small>Албанските бунтовници побарале распуштање на Османлискиот парламент во рок од 48 часа и врачиле барање за автономија (четирите европски вилаети [[Скадарски вилает|Скадарскиот]], [[Јаниски вилает|Јанискиот]], [[Косовски вилает|Косовскиот]] и [[Битолски вилает|Битолскиот]] да се обединат во една провинција, [[Албанци]]те да служат војска само во таа провинција, албанскиот јазик да биде јазикот на администрацијата и образованието, сите [[Албанци]] да имаат право да носат оружје).</small>
|-
|||<small>[[15 август (настани)|15 август]]</small>||<small>Усмен договор помеѓу [[Србија]], [[Бугарија]] и [[Црна Гора]]: [[Бугарија]] дава воен заем на [[Црна Гора]] и ја плаќа црногорската војска во текот на војната. Црна Гора прифатила да завојува со [[Висока Порта|Високата Порта]] без претходна провокација.</small>
|-
|||<small>[[15 септември (настани)|15 септември]]</small>||<small>Српската влада го испраќа своето тајно упатство под број ''5669'' до сите свои амбасади да делуваат за припојување на [[Охрид]] и [[Прилеп]] кон српската држава.</small>
|-
|||<small>[[17 септември (настани)|17 септември]]</small>||<small>Ултиматум на [[Балкански сојуз|Балканскиот сојуз]] до Портата за неодложна автономија на [[Македонија]] според [[Берлински конгрес|Берлинскиот конгрес]].</small>
|-
|||<small>[[18 септември (настани)|18 септември]]</small>||<small>Балканските држави и Империјата објавиле вонредна состојба и општа мобилизација. [[ВМРО (Автономистичка)|ВМРО]] формира 70 мали групи за извидување и саботажи во [[Македонија]] и [[Одринска Тракија|Тракија]].</small>
|-
|||<small>[[22 септември (настани)|22 септември]]</small>||<small>[[Бугарско-грчки договор|Таен воен сојуз]] помеѓу [[Бугарија]] и [[Грција]].</small>
|-
|||<small>[[23 септември (настани)|23 септември]]</small>||<small>Се формира [[Македонско-одринско ополчение|Македонско-одринското ополчение]] .</small>
|-
|||<small>[[26 септември (настани)|26 септември]]</small>||<small>Црногорската војска започнува воени дејствиа против [[Висока Порта|Високата Порта]].</small>
|-
|||<small>[[2 октомври (настани)|2 октомври]]</small>||<small>Потпишан мировен договор помеѓу [[Италија]] и [[Османлиското Царство]].</small>
|-
|||<small>[[3 октомври (настани)|3 октомври]]</small>||<small>[[Османлиското Царство]] го отфрлила ултиматумот на членките на [[Балкански сојуз|Балканскиот сојуз]] и ги прекинува дипломатските односи со [[Србија]], [[Бугарија]], [[Црна Гора]], а се обидува да ги подобри односите со [[Грција]].</small>
|-
|||<small>[[4 октомври (настани)|4 октомври]]</small>||<small>Империјата им објавува војна на балканските сојузници.</small>
|-
|||<small>[[5 октомври (настани)|5]]-[[7 октомври (настани)|7 октомври]]</small>||<small>Бугарија, Србија, Грција и Црна Гора и објавиле војна на [[Висока Порта|Високата Порта]]. [[Романија]] ја објавила својата неутралност. Почеток на воените дејствија.</small>
|-
|||<small>[[7 октомври (настани)|7]]-[[15 октомври (настани)|15 октомври]]</small>||<small>Бугарската војска ги освојува Источните [[Родопи]] и ја спречува османлиската контраофанзива (15-25 октомври)</small>
|-
|||<small>[[8 октомври (настани)|8]]-[[13 октомври (настани)|13 октомври]]</small>||<small>Првата и Третата бугарска армија го пробиле првиот османлиски фронт Ескиполос-Петра, го освоиле [[Лозенград]], а Втората бугарска армија го опоколила [[Одрин]].</small>
|-
|||<small>[[13 октомври (настани)|13 октомври]]</small>||<small>Српската војска ги освоила [[Скопје]], [[Куманово]], [[Велес]] и [[Штип]] во [[Македонија]].</small>
|-
|||<small>[[9 октомври (настани)|9]]-[[10 октомври (настани)|10 октомври]]</small>||<small>Грчката војска победила во Битката кај [[Сарантапорос]].</small>
|-
|||<small>[[15 октомври (настани)|15 октомври]]</small>||<small>Воведување на српскиот администратитев систем во [[Косово]] и [[Македонија]].</small>
|-
|||<small>[[16 октомври (настани)|16 октомври]]</small>||<small>Првото бомбардирање од авион во истооријата на војувањето - бугарската авијација го бомбардира одринското утрврдување.</small>
|-
|||<small>[[17 октомври (настани)|17]]-[[20 октомври (настани)|20 октомври]]</small>||<small>Првата и Третата бугарска армија го пробиле вториот османлиски одбранбен фронт кај Лула Бургас-Бунархисар.</small>
|-
|||<small>[[19 октомври (настани)|19]]-[[20 октомври (настани)|20 октомври]]</small>||<small>Грчката војска победила во Битката кај [[Јанина]].</small>
|-
|||<small>[[27 октомври (настани)|27 октомври]]</small>||<small>Во [[Романија]] била формирана нова влада на чело со Титу Мајореско.</small>
|-
|||<small>[[28 октомври (настани)|28 октомври]]</small>||<small>Утрото, Грчката војска влегува во [[Солун]], а попладнето во градот влегла бугарската Рилска дивизија. Почетокот на спорот околу [[Солун]].</small>
|-
|||<small>[[29 октомври (настани)|29 октомври]]</small>||<small>[[Висока Порта|Високата Порта]] побарала примирје од Софија. [[Фердинанд I]] ја убедил бугарската влада да го одбие предлогот и да го прикрие од сојузниците.</small>
|-
|||<small>[[1 ноември (настани)|1 ноември]]</small>||<small>Почеток на покрстувањето на [[Помаци]]те во Родопите.</small>
|-
|||<small>[[4 ноември (настани)|4]]-[[5 ноември (настани)|5 ноември]]</small>||<small>Првата и Третата бугарска армија извршиле неуспешен напад врз османлиските одбранбени позиции кај Чаталџа </small>
|-
|||<small>[[4 ноември (настани)|4]]-[[9 ноември (настани)|9 ноември]]</small>||<small>Декларации на Централниот комитет на [[ВМРО (Автономистичка)|ВМРО]] против српските и грчките активности во [[Македонија]].</small>
|-
|||<small>[[9 ноември (настани)|9 ноември]]</small>||<small>Воведување на бугарската администрација на освоените територии.</small>
|-
|||<small>[[14 ноември (настани)|14 ноември]]</small>||<small>[[Македонско-одринско ополчение|Македонско-одринското ополченство]] ги победува османлиските сили во западна [[Одринска Тракија|Тракија]].</small>
|-
|||<small>[[18 ноември (настани)|18 ноември]]</small>||<small>Македонско-романското друштво врши притисок врз романската влада за дејствување.</small>
|-
|||<small>[[20 ноември (настани)|20 ноември]]</small>||<small>Примирје помеѓу сојузниците и [[Висока Порта|Високата Порта]]. [[Грција]] го отфрлила примирјето и продлжила со воените дејствија во северен [[Епир]].</small>
|-
|||<small>[[20 ноември (настани)|20]]-[[21 ноември (настани)|21 ноември]]</small>||<small>Првите судири помеѓу бугарската и грчката војска во близината [[Солун]], кон крајот на месецот судирот бил прекинат.</small>
|-
|||<small>[[28 ноември (настани)|28 ноември]]</small>||<small>Националниот конгрес во [[Валона]] ја прогласил независноста на [[Албанија]].</small>
|-
|||<small>[[3 декември (настани)|3 декември]]</small>||<small>Грчко-османлиска поморска битка кај островот Ели.</small>
|-
|||<small>[[3 декември (настани)|3]]-[[24 декември (настани)|24 декември]]</small>||<small>[[Лондонска мировна конференција]]. Сојузниците ги побарале османлиските провинции во [[Европа]], западно од линијата Енос-Мидија и островот [[Крит]]. Портата предложила на [[Македонија]] да ѝ се даде автономија и одбила да ги остапи териториите. На [[Божиќ]], претставниците на Портата се повлекле од преговорите, меѓутоа големите сили извршиле притисок и барањето на балканските сојузници било прифатено. Било истакнато дека [[Албанија]] треба да стане независна држава.</small>
|-
|||<small>[[8 декември (настани)|8]]-[[17 декември (настани)|17 декември]]</small>||<small>Тајна бугарска мисија во [[Цариград]] со цел склучување на одделен мир со [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]].</small>
|-
|align=left|'''<big>1913</big>'''||<small>[[5 јануари (настани)|5 јануари]]</small>||<small>Грчко-османлиска поморска битка кај Лемнос.</small>
|-
|||<small>[[16 јануари (настани)|16 јануари]]</small>||<small>Бугарско-романски протокол во Лондон за корегирање на територијата во [[Добруџа]]. Под притисок на [[Руското Царство]], Софија е подготвена на исправка на границата.</small>
|-
|||<small>[[21 јануари (настани)|21 јануари]]</small>||<small>Поратат го осудува примирјето и тргнува во акција под паролата ''Софија или смрт!''</small>
|-
|||<small>[[26 јануари (настани)|26]]-[[28 јануари (настани)|28 јануари]]</small>||<small>Османлиска контраофанзива на Галиполе и Чаталџа, меѓутоа бугарската војска го одбила нападот.</small>
|-
|||<small>[[30 јануари (настани)|30 јануари]]-[[2 февруари (настани)|2 февруари]]</small>||<small>Безуспешни бугарско-романски преговори за [[Добруџа]] во Софија.</small>
|-
|||<small>[[5 февруари (настани)|5 февруари]]</small>||<small>Објавен тајниот мировен договор помеѓу [[Австроунгарија]] и [[Романија]].</small>
|-
|||<small>[[21 февруари (настани)|21 февруари]]</small>||<small>Грчката војска ја освоила Јанина. Бугарско-грчки инцидент кај Нигрита.</small>
|-
|||<small>[[5 март (настани)|5 март]]</small>||<small>Убиство на грчкиот крал [[Георгиос I]] во [[Солун]].</small>
|-
|||<small>[[11 март (настани)|11 март]]-[[13 март (настани)|13 март]]</small>||<small>Бугарската војска го освоила [[Одрин]].</small>
|-
|||<small>[[18 март (настани)|11 март]]-[[26 април (настани)|26 април]]</small>||<small>Конференција на големите сили во [[Санкт Петербург]] по прашањето за [[Добруџа]]. Бугарија ја отстапила Силистрија на Романија и ги гарантира правата на [[Власите во Македонија|Власите]] во Македонија. Тензиите продолжуваат.</small>
|-
|||<small>[[10 април (настани)|10 април]]</small>||<small>Црногорската војска го освоила [[Скадар]].</small>
|-
|||<small>[[13 април (настани)|13 април]]</small>||<small>Примирје помеѓу Сојузниците и Портата.</small>
|-
|||<small>[[22 април (настани)|22 април]]</small>||<small>Потпишан грчко-српски протокол, следниот ден двете држави потпишале воен сојуз.</small>
|-
|||<small>[[19 мај (настани)|19]]-[[21 мај (настани)|21 мај]]</small>||<small>Бугарско-грчката комисија во Солун, постигнала договор за разграничување помеѓу двете страни. </small>
|-
|||<small>[[17 мај (настани)|17 мај]]</small>||<small> [[Лондонски договор (1913)|Лондонски договор]].</small>
|-
|}
== Галерија ==
=== Карти ===
<center>
<gallery>
Image:Balkan 1912 es.svg
Image:Bulgaria before Balkans Wars.jpg
Image:First Balkan War.SVG
Image:Guerres balkaniques - situation avant 1912.png
Image:Serbian aspirations 1912.jpg
Image:First Balkan war - liberated territories 1913.png
Image:Minia Enoz Line.jpg
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
<center>
<gallery>
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
</gallery>
</center>
=== Општо ===
<center>
<gallery>
Image:Gendarmes crétois.jpg
Image:0S75mmQF2.JPG
Image:Ac.balkanwar.jpg
Image:Bulgarian 51st Regiment staff.jpg
Image:Bulgarian balloon at Odrin 1912.jpg
Image:Bulgarien Farman M.F.7.jpg
Image:First Balkan War Medal.jpg
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
<center>
<gallery>
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
</gallery>
</center>
=== Битки ===
<center>
<gallery>
Image:1912-13 Shukru Pasha.jpg
Image:Adrianople siege artillery.jpg
Image:Kumanovo1912 маrcossouza.jpg
Image:Bizani Infantry charge.jpg
Image:Battle of Sarantaporos (Christidis).png
Image:Albanian soldiers (Siege of Shkodër).jpg
Image:Greek infantry Giannitsa 1912.jpg
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
<center>
<gallery>
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
</gallery>
</center>
===Споменици ===
<center>
<gallery>
Image:Macedonian Greeks 1912 моnument.jpg
Image:Mnimio svoronu.jpg
Image:The Monument at Srednogorets.JPG
Image:Monument Zebrnjak near Kumanovo.jpg
Image:Zebrnjak, Kumanovo.jpg
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
<center>
<gallery>
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
</gallery>
</center>
=== Карикатури и друго ===
<center>
<gallery>
Image:Европа и немирните деца.png
Image:Балканот против тиранинот (тирани против тиранин).png
Image:Ослободување на Грција.png
Image:Bulgarians overrun the Turkish positions (cartoon).png
Image:Патување од задоволство.png
Image:Averof in January 1913 between Tenedos and Lemnos.jpg
Image:DC-1913-18-d-Crnogorci-slave-pad-skadra.jpg
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
<center>
<gallery>
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
Image:
</gallery>
</center>
== Поврзано ==
* [[Балкански сојуз]];
* [[Лондонски договор (1913)]];
* [[Втора балканска војна]];
* [[Балкански војни]].
==Наводи==
{{наводи|2}}
== Литература ==
=== На македонски ===
* „Македонија во времето на Балканските и првата светска војна “(1912-1918)– Д-р Петар Стојанов, Институт за Национална Историја, Скопје, 1969
* Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт, Македонското револуционерно националноослободително движење во Солунскиот вилает 1893 - 1903, Скопје, 2003
=== На руски ===
* Жебокрицкий В. А., Болгария накануне Балканских войн 1912—1913 г., Киев, 1960
* Жогов П. В., Дипломатия Германии и Австро-Венгрии и Первая Балканская война, М., 1969
* Мерников А. Г., Спектор А. А., Всемирная история войн, Минск, 2005
* Петросян Ю. А., Османская империя: могущество и гибель. Исторические очерки, М., 1990
* Писарев Ю. А., Великие державы и Балканы накануне Первой мировой войны, М., 1986
* Хальгартен Г., Империализм до 1914 года. Социологическое исследование германской внешней политики до Первой мировой войны, М., 1961
* Балканские народы и европейские правительства в XVIII — начале XX в М., Документы и исследования, 1982
=== На бугарски ===
* Атанасов, Щ. и др.'Българското военно изкуство през капитализма, Държавно военно издателство при МНО, София 1959
* Балканската война 1912-1913, Държавно военно издателство, София 1961
* Венедиков, Йордан. Морските действия между Турците и гърците в Балканската война (1912-1913), Българска военна мисъл, г.IV, кн.40, София 1937, с. 947-954
* Войната между България и Турция през 1912-1913 г. (ВБТ), Том I, II, VI, VII, Министерство на войната, София 1928-1937
* Въчков, Ал. Балканската война 1912-1913, „Анжела“, София 2005
* Гиза''', А. ''[http://www.promacedonia.org/ag/ Балканските държави и македонският въпрос], София, 2001, Македонски Научен Институт (от сайта „Книги за Македония“, 06.05.2009)
* Георгиев, В.; Трифонов, Ст. История на българите 1878-1944 в документи, том II, „Просвета“, София 1996, ISBN 954-01-0756-3
* Гоцев, Д. Национално-освободителната борба в Македония 1912-1915, Издателство на БАН, София 1981
* История на Българите, том V: Военна история (колектив), ИК „Труд“, София 2007, ISBN 954-528752-7
* Крапчански, В. и др. Кратък обзор на бойния състав, организацията, попълването и мобилизацията на българската армия от 1878 до 1944 г., Държавно военно издателство, София 1961
=== На англиски ===
* {{Наведена книга |title=Defeat in Detail: The Ottoman Army in the Balkans, 1912–1913 |last=Erickson |first=Edward J. |year=2003 |publisher=Greenwood Publishing Group |isbn=0-275-97888-5 | url=http://books.google.com/books?id=3fYuy5iUi_sC}}
* {{Наведена книга | last=Fotakis |first=Zisis |title=Greek naval strategy and policy, 1910–1919 |year=2005 |publisher=Routledge |isbn=978-0-415-35014-3}}
* {{Наведена книга |title=The Balkan Wars, 1912–1913: Prelude to the First World War |last=Hall |first=Richard C. |year=2000 |publisher=Routledge |isbn=0-415-22946-4 | url=http://books.google.com/books?id=ZSllgZ-1D4YC }}
* {{Наведена книга |title=The Ottoman Steam Navy, 1828–1923 | last1=Langensiepen | first1=Bernd | last2=Güleryüz | first2=Ahmet | year=1995 | publisher = Conway Maritime Press | isbn = 0-85177-610-8}}
* {{Наведена книга |title=The Balkan Wars, 1912 to 1913 |last=Schurman |first=Jacob Gould |year=2004 |publisher=Kessinger Publishing |isbn=1-4191-5345-5 }}
* {{Наведена книга |title=The Rise of Nationality in the Balkans | first =R. W. | last = Seton-Watson | year=2009 | origyear=1917 | publisher=BiblioBazaar | isbn=978-1-113-88264-6 | url=http://books.google.com/books?id=gD0N3nJRFGgC}}
* {{Наведена книга | last1=Uyar | first1=Mesut | last2=Erickson | first2=Edward | title=A Military History of the Ottomans: From Osman to Atatürk | year=2009 | isbn=978-0-275-98876-0}}
=== На грчки===
* Γενικόν Επιτελείον Στρατού., Ο ελληνικός στρατός κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους 1912—1913, Τόμοι Α'—Γ'
==Надворешни врски ==
{{рв|First Balkan War}}
* [http://www.istorijskabiblioteka.com/art2:savez-u-vozu Историјска библиотека:Савез склопљен у возу]
* [http://www.novosti.rs/dodatni_sadrzaj/feljtoni.120.html?item_id=798 1912. Први балкански рат („Вечерње новости“, фељтон, септембар 2012)] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20121202112254/http://www.novosti.rs/dodatni_sadrzaj/feljtoni.120.html?item_id=798 |date=2012-12-02 }}
* [http://www.srpskadijaspora.info/vest.asp?id=17159 Sto godina od Prvog Balkanskog rata] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160305175108/http://srpskadijaspora.info/vest.asp?id=17159 |date=2016-03-05 }}
* [http://www.politika.rs/rubrike/Tema-nedelje/Sto-godina-od-Prvog-Balkanskog-rata/Rat-je-dobijen-posle-nekoliko-sedmica.sr.html Рат је добијен после неколико седмица („Политика“, 7. октобар 2012)]
* [http://www.politika.rs/rubrike/Drustvo/Knjeginja-Dolgorukova-lecila-Srbe.sr.html Књегиња Долгорукова лечила Србе („Политика“, 21. октобар 2012)]
* [http://www.gutenberg.org/files/11676/11676.txt Project Guttenberg: The Balkan Wars: 1912-1913]
* [http://www.kroraina.com/knigi/gm_bw1/bw1_intentions.png Замисълът на действие на страните през Балканската война] (карта)
* [http://faq.macedonia.org/images/bigmkd2.jpg Карта на немски] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20060110211900/http://faq.macedonia.org/images/bigmkd2.jpg |date=2006-01-10 }}
* [http://varna.info.bg/1912.htm Атаката на „Дръзки“ срещу „Хамидие“]
* [http://www.promacedonia.org/ob/index.html Отон Барбар. Моите спомени отъ войните 1912—1918, част I Спомени от Балканската война 1912—1913, София 1923]
* [http://www.100godini-balkanskivoini.bg Сайт за 100 години от балканските войни] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140320134046/http://100godini-balkanskivoini.bg/ |date=2014-03-20 }} на Национален военноисторически музей|Националния военноисторически музей
{{Избрана}}
[[Категорија:Прва балканска војна| ]]
[[Категорија:Војни на Отоманското Царство]]
[[nl:Balkanoorlogen#De Eerste Balkanoorlog]]
a857l3xi5prmxdavogb04o1rdib27ht
Свиниште
0
10431
4805198
4718476
2022-08-26T05:45:33Z
TheWizardof2013
88976
Нови промени во статијата за Свиниште
wikitext
text/x-wiki
{{другизначења4|битолското село|кичевското|Свињиште|охридското|Свиништа}}
{{Инфокутија за село во Република Македонија
| име = Свиниште
| слика = Велоекспедиција Ѓават-Кол 58.jpg
| големина на слика = 300п
| опис = [[Стрежевско Езеро]] изградено во атарот на селото Свиниште, поради кое селото повеќе не постои
| регион = {{грбови|Пелагониски Регион}}
| општина = {{општинскигрб|Општина Битола}}
| област = [[Ѓават-Кол]]
| население = 0<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија|date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=2 декември 2017}}</ref>
| година = 2002
| поштенски број =
| повикувачки број = 045
| надморска височина = 720
| lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=8 | lat_sec=20
| lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=9 | lon_sec=29
| слава =
| мрежно место =
| карта = Свиниште во Општина Битола.svg
}}
'''Свиниште''' — раселено село во [[Општина Битола]], во областа [[Ѓават-Кол]], во околината на градот [[Битола]]. По потопувањето на атарот на селото со [[Стрежевско Езеро|Стрежевското Езеро]] во 1980-тите години, единствен остаток од некогашното село е главната селска црква.
== Географија и местоположба ==
[[Податотека:Svinishte IWW Photo.jpg|мини|300п|лево|Историска фотографија на селото во [[Прва светска војна|Првата светска војна]]]]
Селото се наоѓа во областа [[Ѓават-Кол]], во западниот дел од [[Општина Битола]]. Селото е ридско, сместено на надморска височина од 720 метри.<ref name="мојроденкрај">{{Наведена мрежна страница|url=http://mojrodenkraj.com.mk/village.php?id=189|title=Свиниште|last=|first=|date=|work=Мој Роден Крај|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=2 декември 2017}}</ref>
Атарот зафаќал површина од 4,2 км<sup>2</sup>, кој сега е целосно потопен со [[Стрежевско Езеро|Стрежевското Езеро]].<ref name="мојроденкрај" />
== Историја ==
За првпат, селото се споменува во турскиот опширен пописен дефтер во 1519 година, кога е запишано како Свиништа.<ref name="мојроденкрај" />
Во {{римски|19}} век, Свиниште било село во нахијата Ѓават-Кол во Битолската каза на [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]].
== Стопанство ==
Свињиштани биле добри ловџии, вредни дрводелци, мајстори, умееле да градат куќи и биле добри сточари и обработувачи на млеко и волна.<ref name="мојроденкрај" />
== Население ==
Според податоците на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“) од [[1900]] година, во селото Свиниште имало 85 жители, сите [[Македонци]] христијани.<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_36.htm Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 238.]</ref> По податоците на секретарот на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]], [[Димитар Мишев]] („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“) во [[1905]] година во Свиниште имало 96 жители.<ref>D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р. 174-175.</ref>
Селото имало најголем број на жители во 1953 година - 235. По 1980 година селото е целосно раселено. На сите 150-тина свињиштани, односно на околу 40 домаќинства, на кои им биле одземени имотите поради градење на браната на [[ХС „Стрежево“]], им биле изградени куќи во [[Битола|битолската]] [[Брусничка населба]].<ref name="мојроденкрај" />
Според пописот од 2002 година, во селото Свиниште немало жители.<ref name="попис" />
{{Пописи|85|96|235|235|218|164|139|0|0|0}}
=== Родови ===
Свиниште е македонско православно село.
Родови во Свиниште се:
* '''Доселеници:''' ''Петревци'' (18 к.), ''Ѓорчевци'' (3 к.), ''Кочовци'' (2 к.) и ''Ѓолевци'' (2 к.). Првите два рода потекнуваат од ист предок, овие четири рода се стари доселеници со непозната старина; ''Цветковци'' (2 к.), доселени се од селото [[Обедник]] во [[Железник]], кое во 1912 година е затекнато како албанско село; ''Наумчевци'' (5 к.), дојдени се во турско време исто така од селото [[Обедник]]; ''Котевци'' (3 к.), доселени се во турско време од селото [[Стрежево]] каде биле староседелци; ''Танчевци'' (3 к.), доселени се после 1918 година од селото [[Боиште]] во [[Железник]].<ref>{{Наведена книга|url=http://worldcat.org/oclc/469501519|title=Битољско-Прилепска котлина : антропогеографска проучавања (1914-1997)|last=Трифуноски Ф.|first=Јован|year=1998|publisher=Српска академија наука и уметности|isbn=8670252678|oclc=469501519}}</ref><!--== Општествени установи ==-->
== Самоуправа и политика ==
[[Податотека:Велоекспедиција Ѓават-Кол 61.jpg|мини|300п|десно|Главната селска црква „Св. Ѓорѓи“, единствен остаток од некогашното потопено село]]
Селото влегува во рамките на [[Општина Битола]], која била променета со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година, при што кон нејзе биле придодадени поранешните општини, [[Општина Бистрица|Бистрица]], [[Општина Кукуречани|Кукуречани]] и [[Општина Цапари|Цапари]]. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната Општина Цапари.
Во периодот 1950-1952, селото било дел од некогашната општина Црноец, во која влегувале селата Габаловци, Метимир, Лопатица, Облаково, Стрежево, Свиниште и Црноец.
Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната општина Лопатица, во која покрај селото Свиниште се наоѓале селата Габаловци, Загориче, Лисолај, Лопатица, Метимир, Облаково, Секирали, Стрежево, Утово и Црновец.
Во периодот 1955-1965, селото било дел од тогашната општина Дихово.
Во периодот 1965-1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата Општина Битола.
=== Избирачко место ===
Селото е опфатено во склоп на избирачкото место бр. 0205 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], кое ги опфаќа селата [[Кажани]], [[Стрежево]] и Свиниште, кое е сместено во шумарската куќа во Кажани.<ref>{{Наведена мрежна страница|url= http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=2 декември 2017}}</ref>
На [[Локални избори во Македонија (2017)|локалните избори во 2017 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 79 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/Local/Results?cs=mk-MK&r=r&rd=r1&eu=All&m=51&ps=325#|title=Локални избори 2017|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=2 декември 2017}}</ref>
На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 77 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019}}</ref>
== Културни и природни знаменитости ==
;Цркви<ref>{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7|language=македонски}}</ref>
* [[Црква „Св. Ѓорѓи“ - Свиниште|Црква „Св. Ѓорѓи“]] — главна селска црква.
<!--== Редовни настани ==
== Личности ==
== Култура и спорт ==-->
== Иселеништво ==
Постари иселеници до 1951 година од селото има во [[Битола]] (5 семејства), [[Канада]] (2 семејства), [[Австралија]] (2 семејства), [[Романија]] (1 семејство) и во [[Аргентина]] (1 семејство).<ref>{{Наведена книга|title=|others=Русиќ, Бранислав. Цапарско Поле. Архивски фонд на МАНУ, к-4, AE 94/16.}}</ref>
Потоа иселеништвото продолжило и од Свиниште над 200 лица има раселено во [[Соединети Американски Држави|САД]], Канада, Австралија и низ европските држави.<ref name="мојроденкрај" />
== Наводи ==
{{наводи|2}}
== Надворешни врски ==
{{Ризница-ред|Svinište}}
{{Општина Битола}}
[[Категорија:Свиниште| ]]
[[Категорија:Села во Македонија]]
[[Категорија:Битолски села]]
[[Категорија:Села во Општина Битола]]
[[Категорија:Раселени села во Македонија]]
71avazl42v3wsl2w7vmbjf06rgxduh4
Глуво
0
11842
4805236
4782297
2022-08-26T07:57:26Z
46.217.148.138
Историски податок за мојот дедо: Младен Пижевски.
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија за село во Република Македонија
| име = Глуво
| слика = Панорама на Глуво.jpg
| големина на слика = 300п
| опис = Поглед на селото Глуво
| општина = {{општинскигрб|Општина Чучер-Сандево}}
| регион = {{грбови|Скопски Регион}}
| област = [[Црногорија]]
| население = 349<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија |date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=31 јануари 2020}}</ref>
| година = 2002
| поштенски број = 1011
| повикувачки број = 02
| надморска височина = 442
| lat_dir=N | lat_deg=42 | lat_min=5 | lat_sec=9
| lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=23 | lon_sec=53
| слава = Свети Никола Летен
| мрежно место =
| карта = Глуво во Општина Чучер-Сандево.svg
}}
'''Глуво''' — село во [[Општина Чучер-Сандево]], во областа [[Црногорија]], во околината на градот [[Скопје]].
== Географија и местоположба ==
[[Податотека:Поглед на Глуво.jpg|мини|300п|лево|Поглед на селото]]
Селото се наоѓа во северниот дел на [[Скопска Котлина|Скопската Котлина]], во јужниот дел на територијата на [[Општина Чучер-Сандево]].<ref name="енциклопедија">{{наведена книга|last=Панов|first=Митко|title=Енциклопедија на селата во Република Македонија|url= https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0.pdf|accessdate=31 јануари 2019|year=1998|publisher=Патрија|location=Скопје|page=69}}</ref> Селото е рамничарско, на надморска височина од 410 метри. Од градот [[Скопје]], селото е оддалечено 12 километри.<ref name="енциклопедија" />
Селото се наоѓа во широката долина на [[Бањанска Река]], на нејзината лева страна. Околни села се [[Бразда]] на југ, [[Мирковци]] на североисток и [[Чучер-Сандево|Чучер]] на северозапад. Мештаните со вода за пиење се снабдувале од бунари и од една чешма. Северно од селото се наоѓа силен извор со вода Лавовац, чија вода за време на отоманскиот период преку [[Скопски аквадукт|аквадуктот]] се носела до Скопје.<ref name=":0">{{Наведена книга|url= https://www.worldcat.org/title/skopska-crna-gora-prirodna-sredina-proslost-naselja-stanovnistvo-i-privreda-sa-skicama-fotografijama-i-kartom-skopska-crna-gora-antropogeographische-forschungen/oclc/637308591&referer=brief_results|title=Скопска Црна гора : природна средина, прошлост, насеља, становништво и привреда : (са скицама, фотографијама и картом) = Skopska Crna Gora : antropogeographische Forschungen|last=Трифуноски, Јован Ф.|last2=Трифуноски, Јован Ф.|date=1971|publisher=[[Универзитет „Св. Кирил и Методиј“]]|location=Skopje|oclc=637308591}}</ref>
Селото Глуво го дели својот атар со соседното село [[Бразда]], чии куќи се допираат една со друга. Сепак, месностите за пасишта во Глуво се следниве: Орашац, Желковац и Кула.<ref name=":0" />
Селото има збиен тип и е поделено на Горен и Долен крај. Во секој кра, постојат групирани куќи по родови.<ref name=":0" />
Селото се наоѓа на југозападните предели на планината [[Скопска Црна Гора]].
На ридовите западно од селото, мештаните во 2019 година имаат подигнато натпис „Глувовуд“ ({{lang-en|Gluvowood}}), напишан на [[англиски јазик]] и направен од бетонски букви.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://1tv.mk/show-business/%d0%b6%d0%b8%d1%82%d0%b5%d0%bb%d0%b8%d1%82%d0%b5-%d0%bd%d0%b0-%d1%81%d0%b5%d0%bb%d0%be%d1%82%d0%be-%d0%b3%d0%bb%d1%83%d0%b2%d0%be-%d0%b3%d0%be-%d0%b4%d0%be%d0%bd%d0%b5%d1%81%d0%be%d0%b0-gluv/|title=Жителите на селото Глуво, го донесоа „Gluvowood“ во Македонија! (ВИДЕО) – 1tv.mk|language=en-US|accessdate=2020-02-01}}</ref>
== Историја ==
Глуво се смета за старо село во делот на [[Скопска Црна Гора]]. Во историските извори под името Глуси се споменува помеѓу 1302 и 1308 година. Така е запишано во една од грамотите на кралот [[Стефан Урош II Милутин|Милутин]]. Тогаш селото припаѓало на [[Горњански манастир|средновековниот манастир „Св. Никита“]].<ref name=":0" />
Народното предание наведува дека двете села, Глуво и Бразда, еднаш целосно биле напуштени. Подоцна, биле обновени од доселеници од некогашното село Марушани. Тоа село се наоѓало северозападно од Глуво, во подножјето на брдото Палишевина. Од тоа село потекнува родот Томашеви (22 к.). Денес, овој род се најстарите жители на селото и кои и денес поседуваат земја на споменатото селиште. Исто така, се верува дека од некогашното село Марушани се иселиле двајца браќа, кои подоцна ги обновиле двете села Глуво и Бразда, поради што имаат и заеднички атар.<ref name=":0" />
Останатите селски родови биле понови доселеници, главно од денешните албански села во соседната [[Качаничка Клисура]] (Паливоденица, Сечишта и други).<ref name=":0" />
До крајот на турската власт во 1912 година, селото трпело напади од страна на муслиманските жители (особено од селото [[Блаце (Чучер-Сандево)|Блаце]]) и не добивало заштита од страна на државата.<ref name=":0" />
Во {{римски|19}} век, Глуво било село во [[Скопска каза|Скопската каза]] на [[Отоманското Царство]].
== Стопанство ==
[[Податотека:Geodetska karta na Gluvo i Brazda, 1930-te.jpg|мини|десно|200п|Геодетска карта на Глуво и [[Бразда]].]]
Атарот на Глуво е заеднички со соседното село [[Бразда]] и има иста аграрна структура.<ref name="енциклопедија" />
Сточарството и земјоделството биле главни стопански гранки на мештаните до крајот на [[Втора светска војна|Втората светска војна]]. Стоката била носена на пасиштата западно од селото, во месностите Орашац, Желковац и Кула.<ref name=":0" />
По војната, сточарството нагло опаднало и само мал број домаќинства чува стока.<ref name=":0" />
== Население ==
Според податоците на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“) од [[1900]] година, во Глуво живееле 450 жители, сите [[Македонци]].<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_36.htm Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 206]</ref> Според егзархискиот секретар [[Димитар Мишев]] („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“), во 1905 година во Глуво имало 480 жители, од кои 256 патријаршисти и 224 под врховенството на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]].<ref>D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, рр. 114-115.</ref>
Глуво е средно по големина, но со намалување на бројот на населението. Во 1961 година броело 570 жители, а во 1994 година бројот се намалил на 322 жители, од кои 307 [[Македонци]] и 18 [[Македонски Срби|Срби]].<ref name="енциклопедија" />
Според последниот попис од 2002 година, во селото Глуво живееле 349 жители, од кои 318 [[Македонци]] и 31 [[Македонски Срби|Србин]].<ref name="попис" />
{{Пописи|450|480|657|665|570|526|494|387|322|349}}
=== Родови ===
Глуво е македонско православно село. Сите родови се доселени.<ref name=":0" />
Според истражувањата од 1960-тите родови во селото се:
* Родови со познато потекло: ''Томашевци'' (22 к.), најстар селски род. Доселени се од соседното село [[Марушани]] кое сега не постои; ''Павлевци'' (7 к.), доселени се од сега албанското село [[Паливоденица]] кај [[Качаник]]; ''Живанчики'' (3 к.), доселени се од денес албанското село [[Сечишта]] исто така кај [[Качаник]]; ''Кукуновци'' (6 к.) и ''Кошчицовци'' (3 к.), порано биле еден род. Доселени се од некое село кај [[Качаник]] и ''Русевци'' (7 к.), за нив се мисли дека се доселени од селото [[Булачани]].
* Родови со непознато потекло: ''Јанкуловци'' (4 к.), ''Станиќевци'' (4 к.) и ''Блажевци'' (1 к.), потекнуваат од ист предок; ''Пижевци'' (6 к.), ''Зелковци'' или ''Поповци'' (3 к.) и ''Белковци'' (1 к.), потекнуваат од ист предок; ''Терзиовци'' (6 к.), имале предок терзија; ''Радовци'' (12 к.), ''Живковци'' (9 к.) и ''Ушковци'' (1 к.), порано биле ист род; ''Рајчиќевци'' (10 к.), ''Кубурчевци'' (2 к.), ''Ѓурчиовци'' или ''Бундиќи'' (1 к.) и ''Веловци'' (1 к.).
Во селото во 1964 година се населиле две семејства на православни [[Роми]] (''Симиќи'' и ''Денчиќи'') од околината на Могила кај [[Витина]], бидејќи таму не можеле да живеат со [[Албанци]]те. По пописот 1981 година повеќе не се појавуваат меѓу населението во Глуво.
== Општествени установи ==
[[Податотека:Културен дом во село Глуво 2.jpg|мини|300п|десно|Некогашниот културно-забавен дом во селото]]
* Поранешен културно-забавен дом
== Самоуправа и политика ==
Селото влегува во рамките на [[Општина Чучер-Сандево]] и која не била променета при новата територијална поделба на Македонија во 2004 година.
Во периодот од 1996 до 2004 година, селото било дел од тогашната Општина Чучер-Сандево.
Во периодот од 1962 до 1996 година, селото било сместено во големата општина Кале.
Во периодот од 1955 до 1962 година, селото било дел од тогашната општина Бутељ. Потоа, оваа општината била распуштена и била префрлена во општината Кале.
Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната Општина Бразда, во која покрај селото Глуво, се наоѓале и селата Бањане, Блаце, Бразда, Визбегово, Горно Оризари, Горњане, Мирковци и Чучер. Во периодот 1950-1952, селото исто така било дел од некогашната општина Бразда, во која влегувале селата Бањане, Бразда, Глуво, Горњане, Мирковци, Оризари и Чучер.
=== Избирачко место ===
Во селото постои избирачкото место бр. 2465 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместено во просториите на нов дом за млади.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=31 јануари 2020}}</ref>
На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 326 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/80/2916|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=31 јануари 2020}}</ref>
== Културни и природни знаменитости ==
[[Податотека:Црква „Св. Атанасиј“ - Глуво 2.jpg|мини|300п|десно|Поглед на новата манастирска црква „Св. Атанасиј“]]
;Археолошки наоѓалишта<ref>[[Димче Коцо|Коцо, Димче]] (1996). ''Археолошка карта на Република Македонија''. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069</ref>
* [[Куќетини (Глуво)|Куќетини]] — [[населба]] од раниот среден век; и
* [[Штитиње (Глуво)|Штитиње]] — [[осамен наод]] од римското време.
;Цркви<ref>{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7}}</ref>
* [[Црква „Св. Никола“ - Глуво|Црква „Св. Никола“]] — главна селска црква; и
* [[Црква „Св. Атанасиј“ - Глуво|Црква „Св. Атанасиј“]] — манастирска црква од 2016 година.
;Споменици
* Спомен-плоча за загинатите борци од [[Македонија во Втората светска војна|НОБ]]
== Редовни настани ==
* Свети Никола Летен (22 мај) — селска и црковна слава
<!--== Личности ==-->
== Култура и спорт ==
Во селото се одржува меморијалниот турнир во мал фудбал „Љубомир Рајчевски-Рајче“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.slobodenpecat.mk/kade-da-odite-vikendov-vo-gluvo-na-domashna-hrana-i-uzhivane-vo-neverojatnata-priroda/|title=Каде да одите ВИКЕНДОВ? Во Глуво, на домашна храна и уживање во неверојатната природа!|date=2019-09-25|work=Слободен печат|language=mk-MK|accessdate=2020-02-01}}</ref>
== Личности ==
Личности родени во Глуво:
* [[Блажо Томашевски]] (1925-1945) — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]
* [[Коце Томашевски]] (1923-1945) — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]
* [[Борисав Томашевски|Борисав Ј. Томашевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1">{{Наведена книга|title=Скопско црногорие: од Бразда до Брњарци - III Книга|last=Стојановски - Цоњче|first=Бојко|publisher="Гоце Делчев"|year=1999|isbn=9989-35-022-1|location=Скопје|pages=48}}</ref>
* [[Неделко Томашевски|Неделко А. Томашевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
* [[Никола Томашевски|Никола Б. Томашевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
* [[Билбил Томашевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
* [[Стево Томашевски|Стево Н. Томашевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
* [[Атанас Томашевски|Атанас Н. Томашевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
* [[Душан Велковски]] (1923-1944) — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]
* [[Живко Радевски]] (1923-1945) — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]
* [[Драган Радевски|Драган Е. Радевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
* [[Владо Радевски|Владо Ѓ. Радевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
* [[Бранко Радевски|Бранко М. Радевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
* [[Томе Радевски|Томе П. Радевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
* [[Илија Русевски]] (1912-1946) — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]
* [[Александар Русевски|Александар М. Русевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
* [[Никудин Русевски|Никудин П. Русевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
* [[Панко Русевски|Панко С. Русевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
* [[Атанас Русевски|Атанас К. Русевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
* [[Никодин Живановски]] (1919-1945) — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]
* [[Цветко Терзиски]] (1918-1945) — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]
* [[Душан Терзиски|Душан М. Терзиски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
* [[Александар Терзиски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
*[[Никола Кукуновски]] (?-1945) — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]
*[[Божин Кукуновски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
*[[Јордан Рајчевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
*[[Миле Рајчевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
*[[Душан Рајчевски|Душан П. Рајчевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
*[[Владимир Ушковски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
*[[Милан Ушковски|Милан Г. Ушковски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
*[[Билбил Павлевски|Билбил Ј. Павлевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
*[[Никудин Павлевски|Никудин Ј. Павлевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
*[[Перо Ацевски|Перо Б. Ацевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
*[[Душан Пижевски|Душан Н. Пижевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
*[[Миле Пижевски|Миле М. Пижевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
*[[Ѓорѓи Пижевски|Ѓорѓи Н. Пижевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
*[[Младен Пижевски|Младен Н. Пижевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Југославија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
*[[Владо Кошилчевски|Владо Н. Кошилчевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
*[[Димо Поповски|Димо Ј. Поповски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
*[[Блажо Павлевски|Блажо С. Павлевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
*[[Анѓеле Павлевски|Анѓеле Т. Павлевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
*[[Перо Палевски|Перо Ѓ. Палевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
*[[Борче Блажевски|Борче Б. Блажевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
*[[Стојко Јанкуловски|Стојко М. Јанкуловски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
*[[Никудин Мариќевски|Никудин П. Мариќевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
*[[Лазо Станиќевски|Лазо М. Станиќевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
*[[Александар Станиќевски]] — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]]<ref name=":1" />
== Иселеништво ==
После [[Втора светска војна|Втората светска војна]] во [[Скопје]] се иселиле 40 семејства. Таму целосно се иселил родот ''Поповци'', гранка од родот ''Кукуновци''.<ref name=":0" />
Има иселеници и во [[Волково]], [[Ново Село (Скопско)|Ново Село]] и во [[Соединети Американски Држави|САД]] (2 семејства).<ref name=":0" />
Во [[Булачани]] постои родот ''Живанци''. Потекнуваат од истоимени роднини од некое село на [[Скопска Црна Гора]], можно е да се од селото Глуво, гранка од родот ''Живанчики''.<ref name=":0" />
== Галерија ==
<gallery mode="packed" heights="150px">
Податотека:Поглед на Глуво, Бањани и Мирковци.jpg|Поглед на селата Глуво, [[Бањане]] и [[Мирковци]]
Податотека:Културен дом во село Глуво 2.jpg|Културен дом
Податотека:Културен дом во село Глуво 3.jpg|Спомен-плоча за загинатите во НОБ во селото
Податотека:Глуво на Скопска Црна Гора.jpg|Поглед на селото
</gallery>
== Наводи ==
{{наводи|2}}
== Поврзано ==
* [[Општина Чучер-Сандево]]
* [[Црногорија]]
* [[Скопје]]
== Надворешни врски ==
{{Ризница-ред|Gluvo}}
{{Општина Чучер-Сандево}}
[[Категорија:Глуво| ]]
[[Категорија:Села во Македонија]]
[[Категорија:Скопски села]]
[[Категорија:Села во Општина Чучер-Сандево]]
6i9hx760xn0afa4mhzfyzzmpbgjg4nh
Техеран
0
13839
4805105
4783144
2022-08-25T12:11:58Z
CommonsDelinker
746
Замена на [[Image:Aggha_Mohammad_Khan.jpg]] со [[Image:Agha_Mohammad_Khan_Qajar,_painting,_ca._1840.jpg]] (од страна на [[commons:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] поради: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR3|Criterion 3]] (obvious error) · pe
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Населено место
| name = {{raise|0.2em|Tehran}}
| official_name = {{јаз|fa|تهران بزرگ}} • Голем Техеран
| native_name = {{lower|0.1em|{{јаз|fa|تهران}}}}
| native_name_lang =
| settlement_type = Град
| image_skyline = {{Photomontage
| photo1a = Towers in Tehran City at night.jpg{{!}}Milad Tower seen from Qarb Town.
| photo2a = Azadi tower 9.jpg{{!}}The Azadi Tower
| photo2b = Elahiyeh.gif{{!}}Shemiran
| photo3a = Bagh-e Ferdows Tajrish.jpg{{!}}Ferdows Garden
| photo3b = Ports Park in Tehran.jpg{{!}}Ab-o-Atash Park
| photo4a = Golestan Palace, Tehran, Iran (1249288212).jpg{{!}}Golestan Palace
| photo4b = Tochal from Modarres Expressway.jpg{{!}}Mount Tochal seen from Modarres Expressway.
| photo5a = Chitgar Lake, Tehran.jpg{{!}}Chitgar Lake
| photo5b ={{!}}Tabiat Bridge
| spacing = 2
| size = 266
| foot_montage =
}}
| image_caption =
| image_seal = Tehran Logo.png
| seal_alt =
| image_shield =
| shield_alt =
| nickname =
| motto =
| image_map =
| mapsize =
| map_caption =
| mapsize1 =
| map_caption1 =
| pushpin_map = Iran#Asia
| pushpin_label_position = <!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->
| pushpin_mapsize =
|pushpin_relief = yes
| pushpin_map_caption = Местоположба во Иран и Азија
| coordinates = {{coord|35|41|21|N|51|23|20|E|region:IR|display=inline,title}}
| subdivision_type = [[Земја]]
| subdivision_name = {{знаме|Iran}}
| subdivision_type1 = [[Покраини во Иран|Покраина]]
| subdivision_type2 = [[Окрузи во Иран|Округ]]
| subdivision_type3 = [[Регион]]
| subdivision_type4 =
| subdivision_name1 = [[Техеран (покраина)|Техеран]]
| subdivision_name2 = [[Техеран (округ)|Техеран]]
| subdivision_name3 =
| subdivision_name4 =
| established_title =
| established_date = 1778
| leader_title = [[Градоначалник на Техеран|Градоначалник]]
| leader_name = [[Мухамед Али Наџафи]]
| leader_title2 = [[Градским совет на Техеран|Градски совет]]
| leader_name2 = '''{{small|Chairman}}''' [[Мохсен Хашеми Рафсанаџани]]
| area_footnotes =<ref>[http://www.daftlogic.com/downloads/kml/07102015-iocvfsaw.kml ''Tehran'']{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. Daft Logic.</ref>
| area_magnitude =
| area_land_km2 =
| area_land_sq_mi =
| area_water_km2 =
| area_water_sq_mi =
| area_water_percent =
| area_urban_km2 = 730
| area_urban_sq_mi =
| elevation_footnotes =<ref>[http://en.tehran.ir/Default.aspx?tabid=97 ''Tehran, Environment & Geography'']. Tehran.ir.</ref>
| elevation_m = 900 до 1830
| elevation_ft = 2952 до 6003
| population_footnotes =<ref>Urban population: Data for [[Tehran County]]. ~97.5% of county population live in Tehran city<br>Metro population: Estimate on base of census data, includes central part of Tehran province and [[Karaj County]] and [[Fardis]] from [[Alborz province]]</ref>
| population_as_of = 2016
| population_density_km2 = 11800
| population_urban = 8,846,782
| population_metro = 15,000,000
| population_est =
| population_est_as_of =
| population_blank1_title = Ранг на население во Иран
| population_blank1 = [[Список на градови во Иран по население|1-в]]
| population_demonym=Техерани
| area_code = (+98) 021
| blank_name = [[Кепенова класификација на климата|Клима]]
| blank_info = [[Semi-arid climate#Cold semi-arid climates|BSk]]
| website = [http://en.tehran.ir/ www.tehran.ir]
| footnotes =
| timezone = [[Иранско стандардно време|ИСВ]]
| utc_offset = +03:30
| timezone_DST = [[Iran Daylight saving Time|IRDT]]
| utc_offset_DST = +04:30
}}
'''Техеран''' ([[персиски]]: تهران ''Tehrân'') — главен град на [[Иран]] и [[Техеран (покраина)|провинцијата Техеран]]. Со население од околу 8,8 милиони во градот и 15 милиони во неговата поголема метрополитенска област, Техеран е најнаселен град во [[Иран]] и [[Западна Азија]], и има втора по големина метрополитенска област на [[Блискиот Исток]]. Техеран е рангиран на 29-то место во светот според бројот на населението на неговата метрополитенска област<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.citymayors.com/statistics/urban_2006_1.html |title=The world's largest cities and urban areas in 2006 |website=City Mayors |accessdate=2010-09-25}}</ref>.
Во [[Антика|класичната ера]], дел од територијата на денешен Техеран била окупирана од Реј, град со [[Медијци|медијско население]]<ref>{{Наведена книга |author=Erdösy, George. |title=The Indo-Aryans of ancient South Asia: Language, material culture and ethnicity |publisher=Walter de Gruyter |date=1995 |page=165 |quote=Possible western place names are the following: Raya-, which is also the ancient name of Median Raga in the Achaemenid inscriptions (Darius, Bisotun 2.13: ''a land in Media called Raga'') and modern Rey south of Tehran}}</ref>. Во текот на своето постоење, Техеран бил цел на напади и уништувања од арапските, турските и монголските инвазии. Неговиот современ наследник останал како урбана област апсорбирана во градското подрачје познато под името Голем Техеран.
Техеран првпат бил избран за главен град на Иран од страна на Мухамед-хан Каџар од династијата [[Каџари]] во [[1796]] година, со цел да остане близу до иранските територии на [[Кавказ]], пред да биде одвоен од Иран како резултат на [[Руско-персиски војни|Руско-персиските војни]] и за да ги избегне фракциите на претходните владејачки ирански династии. Главниот град се преселил неколкупати низ историјата, а Техеран е 32-миот национален главен град на Иран.
Градот бил седиште на [[Каџари]]те и [[Пахлеви]]те, двете последни монархии на Иран. Тој е дом на многу историски збирки, вклучувајќи ги и кралските комплекси на [[Голестански дворец|Голестан]], [[Садабадски комплекс|Садабад]] и [[Ниварански комплекс|Ниваран]], како и најважните владини згради во модерната ера.
Големи размери и реконструкција на градот започнле во 1920-тите години, а Техеран станал одредиште за масовни миграции од целиот Иран од 20 век<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/585619/Tehran |title=Tehran (Iran) : Introduction – Britannica Online Encyclopedia |work=Encyclopædia Britannica|accessdate=2012-05-21}}</ref>.
Најпознатите знаменитости во Техеран се [[кула Азади]], споменик изграден во [[1971]] година под власта на [[Мухамед Реза Пахлеви]], за да ја одбележат 2.500-тата година од основањето на Иран и [[кула Милад]], шестата највисока кула која била завршена во [[2007]] година. [[Мост Табијат|Мостот Табијат]], новоизградена атракција, бил завршен во [[2014]] година<ref name="archdaily">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.archdaily.com/566387/tabiat-pedestrian-bridge-diba-tensile-architecture |title=Tabiat Pedestrian Bridge / Diba Tensile Architecture |publisher=[[ArchDaily]] |date=November 17, 2014}}</ref>.
Мнозинството од населението во Техеран се луѓе од персиско говорно подрачје<ref name="tabnak"/><ref name="Mohammad">{{Наведена книга |author=Abbasi-Shavazi, Mohammad Jalal; McDonald, Peter; Hosseini-Chavoshi, Meimanat. |title=The Fertility Transition in Iran: Revolution and Reproduction |publisher=Springer |date=September 30, 2009 |pages=100–101 |chapter=Region of Residence}}</ref> и околу 99% од населението го разбираат и зборуваат персискиот јазик, но има големи популации на други ирански етнички групи, како што се [[Азербејџани]], [[Ерменци]], [[Лури]] и [[Курди]] кои живеат во Техеран и го зборуваат персискиот како втор јазик<ref>{{Наведена книга |author=Schuppe, Mareike. |title=Coping with Growth in Tehran: Strategies of Development Regulation |publisher=GRIN Verlag |date=2008 |page=13 |quote=Besides Persian, there are Azari, Armenian, and Jewish communities in Tehran. The vast majority of Tehran's residents are Persian-speaking (98.3%).}}</ref>.
Техеран го опслужуваат меѓународните аеродроми на [[Аеродром Мехрабад|Мехрабад]] и [[Аеродром Имам Хомеини|Хомеини]], [[Техеранска жечезничка станица|централната железничка станица]], системот за брз транзит на [[Техеранско метро]], системот за брз транзит на автобуси, тролејбусите и голема мрежа на автопати.
Имало планови да се пресели иранскиот главен град од Техеран во друга област, главно поради загадувањето на воздухот и изложеноста на градот на земјотреси. До денес, не се одобрени дефинитивни планови. Истражувањето на 230 градови го рангирал Техеран на 203-то место за квалитетот на животот<ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://www.reuters.com/article/us-iran-diaspora-idUSKCN0WV16D |title=Iranian expats hard to woo as Western firms seek foothold in Iran |author=Barbaglia, Pamela. |publisher=[[Reuters]] |date=March 29, 2016}}</ref>. Според Индексот на глобални одредишта за градови во 2016 година, Техеран е меѓу првите десет најбрзо растечки одредишта<ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://newsroom.mastercard.com/press-releases/bangkok-takes-title-in-2016-mastercard-global-destinations-cities-index |title=Bangkok Takes Title in 2016 Mastercard Global Destinations Cities Index |author=Erenhouse, Ryan. |publisher=[[MasterCard]]'s newsroom |date=September 22, 2016}}</ref>.
== Историја ==
Потеклото на името Техеран е неизвесно<ref>{{Наведена мрежна страница |author=Behrooz, Samira; Karampour, Katayoun. |url=http://universityandheritage.net/SIFU/XII_Hanoi_2009/en/abstracts/html/14.html |title=A Research on Adaptation of Historic Urban Landscapes |date=November 15, 2008 |accessdate=2018-02-22 |archive-date=2011-07-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110724115732/http://universityandheritage.net/SIFU/XII_Hanoi_2009/en/abstracts/html/14.html }}</ref>. Населбата на Техеран датира повеќе од 7.000 години<ref>{{Cite new |publisher=[[Press TV]] |url=http://presstv.ir/Detail/2015/01/13/392911/New-skeleton-unearthed-in-south-Tehran |title=7,000-year-old human skeleton recovered in south Tehran |date=January 14, 2015}}</ref>.
===Класична ера===
Техеран се наоѓа во рамките на историскиот регион [[Медија (регион)|Медија]] во северозападниот дел на Иран. До времето на [[Медијанско Царство|Медијците]], дел од територијата на денешен Техеран бил предградие на истакнатиот среден град Реј. Во [[Авеста]] [[Видевдат]] (i, 15), градот се споменува како 12-то свето место создадено од [[Ахура Мазда]]<ref name="Minorsky">{{наведена енциклопедија |author=Minorsky, Vladimir; Bosworth, Clifford Edmund. |title=Al-Rayy |encyclopedia=Encyclopaedia of Islam: New Edition |volume=8 |pages=471–473}}</ref>. Во стариот персиски натпис, градот се појавува како провинција (Bistun 2, 10-18). Од Реј, Дариј испратил засилување на неговиот татко [[Хистасп]], кој го потиснувал бунтот во [[Партија (покрајина)|Партија]] (Бисун 3, 1-10)<ref name="Minorsky" />. Во некои средни персиски текстови, градот се дава како родно место на [[Заратустра]]<ref>{{Cite |author=Sarkhosh Curtis, Vesta; Stewart, Sarah. |title=Birth of the Persian Empire" |publisher=I.B. Tauris |date=2005 |page=37}}</ref>, иако современите историчари генерално сметаат дека е роден во [[Хорасан]]. Современиот наследник на градот е град сместен кон јужниот крај на Техеран, кој е апсорбиран во метрополитенската област Голем Техеран.
Планината [[Дамаванд]], највисокиот врв на Иран, кој се наоѓа во близина на Техеран, е важна локација на [[Фирдуси]] во [[Шахнаме]]<ref name="Tafazolli">A. Tafazolli, "In Iranian Mythology" in Encyclopædia Iranica</ref>, иранската епска поема која се заснова на античките легенди на Иран.
===Средновековен период===
За време на владеењето на [[Сасанидско Царство|Сасанидското Царство]], во [[641]] година, [[Јаздегерд III]] го издал својот последен апел до нацијата од Реј, пред да побегне во [[Хорасан]]<ref name="Minorsky" />. Градот бил под доминантната фамилија на Мехран, а Сијавакш, син на Бахрам VI, кој се спротивставил на [[Исламско освојување на Персија|муслиманската инвазија на Персија]] од [[7 век]]<ref name="Minorsky" />. Поради овој отпор, кога Арапите ги освоиле Реј, тие наредиле градот да биде уништен и повторно изграден од страна на аристократот Фарукзад<ref name="Minorsky" />.
Во [[9 век]], Техеран бил добро познато село, но помалку познато од градот Реј, кој процветал во близина. Реј бил детално опишан од муслиманските географи од [[10 век]]<ref name="Minorsky" />. И покрај интересот што го покажал арапскиот [[Багдад]], бројот на Арапите во градот останал незначителен, а населението главно се состоело од Иранци од сите класи<ref name="Minorsky" /><ref>(Bulddan, Yackubl, 276)</ref>.
[[Турци]]те [[Огузи]] го ограбувале и рушиле градот во 1035 и 1042, но градот бил обновен под владеењето на [[Селџуци]]те и [[Хорезмијци]]те.<ref name="Minorsky" />. Средновековниот писател Најм од Дин Рази го проценил населението на градот на околу 500.000 пред инвазијата во Монголците. Во 13 век, по нивниот напад градот бил целосно разрушен а неговото насечение масакрирано<ref name="Minorsky" />. По инвазијата, многу од жителите на градот избегале во Техеран.
Во јули [[1404]] година, кастилискиот амбасадор Руи Гонзалес де Клавио го посетил Техеран додека патувал во [[Самарканд]], главниот град на турско-монголскиот освојувач [[Тимур]], кој тогаш владеел со Иран. Во својот дневник, Техеран бил опишан како нерасчистен регион.
===Рана модерна ера===
Италијанскиот патник [[Пјетро дела Вале]] поминал низ Техеран во [[1618]] година, а во своите мемоари го споменал градот како Тахеран. Англискиот патник [[Томас Херберт]] влегол во Техеран во [[1627]] година и го спомнал како Тироан. Херберт изјавил дека градот има околу 3.000 куќи<ref name="britannica1911">{{наведена енциклопедија |publication-place=New York |encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica Eleventh Edition|Encyclopædia Britannica]] |chapter=Teheran |chapterurl=https://archive.org/stream/encyclopaediabri26chisrich#page/506/mode/2up |publication-date=1911 |oclc=14782424 |edition=11th }}</ref>.
[[File:Agha Mohammad Khan Qajar, painting, ca. 1840.jpg|thumb|upright|left|Портрет на владетелот [[Мухамед-хан Каџар]], кој се наоѓа во [[Викторија и Алберт (музеј)|Лондонскиот музеј „Викторија и Алберт“]]]]
Во раниот [[XVIII век]], Карим-хан од [[Зандиска династија|Зандиската династија]] наредил да се изгради палата и владина канцеларија во Техеран, најверојатно за да се прогласи за главен град, но подоцна ја преместил својата влада во [[Шираз]]. На крајот, кралот од [[Каџарска династија|Каџарската династија]] [[Мухамед-хан Каџар]] го избрал Техеран како главен град на Иран во [[1776]] година<ref name="books.google.nl">{{Наведена мрежна страница |url=https://books.google.com/books?id=xdFu7X2UtpAC&pg=PA12 |title=Pivot of the Universe: Nasir Al-Din Shah Qajar and the Iranian Monarchy, 1831–1896 |accessdate=December 26, 2014 |first=Abbas |last=Amanat |date=1997 |publisher=[[University of California Press]]}}</ref>.
Изборот на Мухамед-хан Каџар за неговиот главен град бил заснован за контролата на северен и јужен Иран<ref name="books.google.nl" />. Тој бил свесен за лојалноста на жителите на поранешните главни градови [[Исфахан]] и [[Шираз]] за династиите [[Сефевиди]] и [[Занди]], и бил претпазлив во моќта на локалните аристократи во овие градови<ref name="books.google.nl" />. Така, тој веројатно го сметал недостигот на значителна урбана структура во Техеран како благослов, бидејќи ги минимизирал шансите за отпор кон неговото владеење од страна на познатите и од пошироката јавност<ref name="books.google.nl" />. Покрај тоа, тој морал да остане близу до [[Азербејџан]] и интегралните северни и јужни кавкаски територии на Иран<ref name="books.google.nl" />, во тоа време сè уште неповратно изгубени по договорите на [[Договор од Ѓулистан|Ѓулистан]] и [[Договор од Торкаманчај]] во соседното Руско Царство<ref>{{Наведена книга |author=Dowling, Timothy C. |url=https://books.google.com/books?id=KTq2BQAAQBAJ |title=Russia at War: From the Mongol Conquest to Afghanistan, Chechnya, and Beyond |pages=728–730 |publisher=[[ABC-CLIO]] |date=December 2, 2014 |ISBN=1-59884-948-4}}</ref>.
Карта на Техеран во 1857 година
[[File:Tehran1857.jpg|thumb|upright|Карта од Техеран од 1857 година]]
По 50 години од владеењето на Каџарите, градот имал повеќе од 80.000 жители<ref name="books.google.nl" />. До 1870-тите години, Техеран се состоел од тврдини, покриена чаршија и трите главни соседства на [[Удлаџан]], Чале-Мејдан и Сангелај.
Првиот план за развој на Техеран во [[1855]] година ја нагласило традиционалната просторна структура. Планот на Иран од [[1878]] година ги вклучувал новите градски ѕидини, во форма на совршен октагон со површина од 19 квадратни километри, што ги имитирал ренесансните градови во Европа<ref name=autogenerated2>{{Наведена мрежна страница|url=http://jph.sagepub.com/content/12/1/49|author=Vahdat Za, Vahid. |title= Spatial Discrimination in Tehran's Modern Urban Planning 1906–1979| year= 2011|work= Journal of Planning History vol. 12 no. 1 49–62 |accessdate=2013-04-11}}</ref>.
===Доцна модерна ера===
[[File:Poster of Conquest of Tehran in July 1909 by Bakhtiaris.jpg|thumb|left|Триумф на Техеран]]
Зголемената општествена свест за граѓанските права резултирало со [[Персиска уставна револуција|Уставната револуција]] и првиот устав на Иран во [[1906]] година. На [[2 јуни]] [[1907]] година, парламентот усвоил закон за локална власт познат како ''Балади'' (општински закон), давајќи детален преглед за прашања како што се улогата на советите во градот, квалификациите на членовите, изборниот процес и условите за право на глас. Тогашниот монарх, [[Мухамед Али Каџар]], го укинал уставот и го бомбардирал парламентот со помош на руската контролирана козачка бригада на [[23 јуни]] [[1908]] година. Но градот бил освоен од страна на револуционерните сили на [[Али Кули-хан]] и Мухамед Вали-хан на [[13 јули]] [[1909]] година. Како резултат на тоа, монархот бил прогонет и заменет со неговиот син [[Ахмед Каџар]], а парламентот повторно бил воспоставен.
По [[Првата светска војна]], конститутивното собрание го избрал [[Реза Пахлеви]] од династијата Пахлеви како нов монарх, кој веднаш го суспендирал законот од [[1907]] година, заменувајќи ги децентрализираните и автономни градски совети со централистички пристапи за управување и планирање<ref name=autogenerated2 />.
Од 1920-тите до 1930-тите години, под власта на Реза Шах, градот во суштина бил повторно изграден од нула. Тоа следело по систематско уривање на неколку стари згради, вклучувајќи делови од [[Голестански дворец]], [[Текеј Довлат]] и плоштадот Топахан, кои биле заменети со модерни згради под влијание на класичната иранска архитектура, особено зградата на Народната банка, полицискиот штаб, телеграфската канцеларијата и Воената академија.
Промените во урбаните ткаенини започнале со проширувањето на улиците од [[1933]] година, кое служело како рамка за промени во сите други градови. Големата чаршија била поделена на половина и многу историски објекти биле уништени за да бидат заменети со широки правци<ref>{{Наведена книга|last1=Chaichian|first1=Mohammad|title=Town and Country in the Middle East: Iran and Egypt in the Transition to Globalization|date=2009|publisher=Lexington Books|location=New York|isbn=978-0-7391-2677-6|pages=95–116}}</ref>. Како резултат на тоа, традиционалната текстура на градот била заменета со крстовидни улици кои создале големи кружни кругови, сместени на големи јавни места како што е чаршијата.
Како обид да се создаде мрежа за лесен сообраќај во градот, старите тврдини и градските ѕидини биле уништени во [[1937]] година и заменети со широки улици. Новата карта на градот на Техеран во [[1937]] година била под силно влијание на модернистичките шеми за планирање<ref name=autogenerated2 />.
За време на [[Втората светска војна]], во градот влегле советски и британски војници. Во [[1943]] година, Техеран бил местото на [[Техеранска конференција|конференција]], на која присуствувале претседателот на САД [[Франклин Д. Рузвелт]], советскиот премиер [[Јосиф Сталин]] и британскиот премиер [[Винстон Черчил]].
<gallery mode=packed>
Toopkhooneh ghadeem.jpg|Плоштадот Топахан во 1911 година
MajIes1956.JPG|Поранешната зграда на парламентот, во 1920-тите
Tehran1930.jpg|Улица во Техеран во 1930-тите
Bank Melli Sabze Meydan.JPG|Национална банка на Иран, во 1940-тите
Tehran Conference, 1943.jpg|[[Техеранска конференција]], 1943 година
</gallery>
Воспоставувањето на организацијата за планирање на Иран во [[1948]] година резултирало со првиот план за социо-економски развој од 1949 до 1955 година. Овие планови не само што не успеале да го забават неизбалансираниот раст на Техеран, туку и со реформите во земјата во [[1962]] година, кои синот на Реза Шах и наследникот [[Мухамед Реза Пахлеви]] ги нарекол [[Бела револуција]].
Во текот на 1960-тите и 1970-тите, Техеран брзо се развивал под власта на Мухамед Реза Пахлеви. Модерните згради го промениле лицето на Техеран и амбициозните проекти биле предвидени за наредните децении. Со цел да се реши проблемот со социјалното исклучување, првиот сеопфатен план на Техеран бил одобрен во [[1968]] година. Конзорциумот на иранскиот архитект [[Абдул Азис Фарманфармаијан]] и американската фирма Victor Gruen Associates ги идентификувале главните проблеми со кои градот ја попречува високата густина во предградијата, загадувањето на воздухот и водата, неефикасна инфраструктура, невработеност и рурално-урбана миграција. На крајот, целиот план бил маргинализиран поради [[Иранска револуција|Револуцијата]] во [[1979]] година и последователната [[Иранско-ирачка војна]]<ref name=autogenerated2 />.
[[File:Tehran's Azadi Tower at night.jpeg|thumb|Кула Азади, изградена во 1971 година]]
Најпознато обележје на Техеран, Азади кулата, била изградена според редоследот на шахот во 1971 година. Таа била дизајнирана од [[Хосеин Аманат]], архитект кој победил на натпреварот за дизајн на споменикот, комбинирајќи елементи на класичната сасанидска архитектура со посткласичка иранска архитектура. Порано позната како кула Шахјад, била изградена во спомен на 2500 години од основањето на Царската држава Иран.
За време на Иранско-ирачката војна во 1980-1988 година, Техеран бил цел на ракетни напади и воздушни напади.
Миладската кула со височина од 435 метри, која била дел од предложените развојни проекти во предреволуционерниот Иран,<ref name=SadCity>{{Наведена мрежна страница|last=Vanstiphout|first=Wouter|title=The Saddest City in the World|url=http://www.thenewtown.nl/article.php?id_article=71|work=The New Town|accessdate=1 June 2013|archive-date=2013-12-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20131219102023/http://www.thenewtown.nl/article.php?id_article=71|url-status=dead}}</ref>, била завршена во [[2007]] година и оттогаш станала познато обележје на Техеран. 270-метрарскиот пешачки мост Табијат е дизајниран од наградуваниот архитект Леила Арагијан, кој бил завршен во [[2014]] година.
==Географија==
===Местоположба и поделба===
Метрополата во Техеран е поделена на 22 општински окрузи, секој со свој административен центар. 20 од 22 општински окрузи се сместени во Централниот округ на округот Техаран, додека областите 1 и 20 се наоѓаат во окрузите Шемиранат и Реј.
Иако административно се одделуваат, градовите Реј и Шемиран често се сметаат за дел од Голем Техеран.
<center>{{Tehran County divisions}}</center>
===Клима===
Техеран има [[Степска клима}|ладна полупустинска клима]] ([[Кепенова класификација на климата]]) со карактеристики на [[континентална клима]] и влијание на врнежи од [[Медитеран]]от. Климата на Техеран во голема мера е дефинирана од нејзината географска местоположба, со високите планини [[Алборз]] на север и централна пустина на земјата на југ. Климата може да биде генерално опишана како блага во пролет и есен, топла и сува во лето, и ладна и влажна во зима.
[[File:A fall in Nation Park, Tehran City.JPG|thumb|десно|upright|[[Мелат парк]] ]]
Бидејќи градот е голем со значителни разлики во височините меѓу различните области, времето често е поладно на ридскиот север отколку во рамниот јужен дел на Техеран. На пример, улицата Валиаср од 17,3 км поминува од железничката станица во Техеран на надморска височина од 1,117 метри над јужниот дел на градот до плоштад Таџриш на надморска височина од 1712,6 метри над север<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.freemaptools.com/elevation-finder.htm|title=Elevation Finder|last=Tools|first=Free Map|website=www.freemaptools.com|language=en|access-date=2017-02-02}}</ref>. Сепак, височината може дури да се зголеми и до 2.000 м на крајот на [[Веленџак]] во северниот дел на Техеран.
Летото е долго, топло и суво со малку дожд, но релативната влажност е генерално ниска, со што топлината е толерантна. Просечните високи температури се помеѓу 32 и 37 °C, и може да се намалат до 14 °C во планинскиот север од градот во текот на ноќта. Повеќето врнежи се јавуваат од доцната есен до средината на пролетта, но ниту еден месец не е особено влажен. Најтоплиот месец е јули, со просечна минимална температура од 26 °C и средна максимална температура од 34 °C, а најстуден е јануари, со средна минимална температура од -5 °C и средна максимална температура од 1 °C<ref name="IranTour">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.irantour.org/Iran/Climate.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20030610002354/http://www.irantour.org/Iran/Climate.html|url-status=dead|archive-date=2003-06-10|title=Climate of Tehran|publisher=Irantour.org|accessdate=2010-11-12}}</ref>.
Времето на Техеран понекогаш може да биде непредвидливо сурово. Рекордна висока температура е 43 °C и рекордно ниско ниво е -20 °C. На 5 и 6 јануари 2008 година, бран на обилни снежни врнежи и ниски температури го покрил градот во дебел слој од снег и мраз, принудувајќи го Министерскиот совет официјално да прогласи вонредна состојба и да го затвори главниот град на 6 и 7 јануари<ref name="IRNA">[https://web.archive.org/web/20080208071157/http://www1.irna.com/fa/news/view/line-2/8610166477213215.htm/ Heavy Snowfall in Tehran (in Persian)]. irna.com</ref>.
Техеран забележал зголемување на релативната влажност и годишни врнежи од почетокот на 21 век. Ова е најверојатно поради проектите за пошумување, кои исто така вклучуваат проширување на парковите и езерата.
{{Weather box |metric first= Yes |single line= Yes |location= Техеран-Шомал (северно од Техеран) 1988–2005
|Jan record high C = 16.4
|Feb record high C = 19.0
|Mar record high C = 23.8
|Apr record high C = 33.6
|May record high C = 33.6
|Jun record high C = 37.8
|Jul record high C = 38.1
|Aug record high C = 39.4
|Sep record high C = 40.6
|Oct record high C = 29.2
|Nov record high C = 23.0
|Dec record high C = 19.0
|Jan high C = 6.1
|Feb high C = 8.1
|Mar high C = 12.9
|Apr high C = 19.8
|May high C = 25.0
|Jun high C = 31.2
|Jul high C = 33.9
|Aug high C = 33.5
|Sep high C = 29.3
|Oct high C = 22.4
|Nov high C = 14.3
|Dec high C = 8.6
|Jan low C = -1.5
|Feb low C = -0.2
|Mar low C = 4.0
|Apr low C = 9.8
|May low C = 14
|Jun low C = 19.6
|Jul low C = 22.6
|Aug low C = 21.9
|Sep low C = 17.5
|Oct low C = 11.6
|Nov low C = 5.4
|Dec low C = 1.0
|Jan record low C = -11.4
|Feb record low C = -11.0
|Mar record low C = -8.0
|Apr record low C = -1.6
|May record low C = 3.0
|Jun record low C = 12.0
|Jul record low C = 15.4
|Aug record low C = 13.5
|Sep record low C = 8.8
|Oct record low C = 2.6
|Nov record low C = -5.2
|Dec record low C = -9.6
|Jan rain days= 12.3
|Feb rain days= 10.9
|Mar rain days= 12.3
|Apr rain days= 10.0
|May rain days= 8.9
|Jun rain days= 3.3
|Jul rain days= 3.4
|Aug rain days= 1.6
|Sep rain days= 1.3
|Oct rain days= 5.8
|Nov rain days= 8.6
|Dec rain days= 10.7
|precipitation colour=green
|Jan precipitation mm = 63.1
|Feb precipitation mm = 66.5
|Mar precipitation mm = 83.3
|Apr precipitation mm = 50.1
|May precipitation mm = 27.1
|Jun precipitation mm = 4.0
|Jul precipitation mm = 4.2
|Aug precipitation mm = 3.2
|Sep precipitation mm = 3.4
|Oct precipitation mm = 16.5
|Nov precipitation mm = 41.3
|Dec precipitation mm = 66.3
|Jan sun = 137.2
|Feb sun = 151.1
|Mar sun = 186.0
|Apr sun = 219.1
|May sun = 279.8
|Jun sun = 328.7
|Jul sun = 336.6
|Aug sun = 336.8
|Sep sun = 300.5
|Oct sun = 246.8
|Nov sun = 169.4
|Dec sun = 134.1
|Jan humidity = 67
|Feb humidity = 59
|Mar humidity = 53
|Apr humidity = 44
|May humidity = 39
|Jun humidity = 30
|Jul humidity = 31
|Aug humidity = 31
|Sep humidity = 33
|Oct humidity = 44
|Nov humidity = 57
|Dec humidity = 66
|Jan snow days= 8.9
|Feb snow days= 6.6
|Mar snow days= 2.5
|Apr snow days= 0.1
|May snow days= 0.1
|Jun snow days= 0
|Jul snow days= 0
|Aug snow days= 0
|Sep snow days= 0
|Oct snow days= 0
|Nov snow days= 0.6
|Dec snow days= 4.9
|source 1 = <ref name="chaharmahalmet.ir">[http://www.chaharmahalmet.ir/iranarchive.asp I.R. OF IRAN SHAHREKORD METEOROLOGICAL ORGANIZATION (IN PERSIAN)]. 1988–2010</ref>
|date=1988-2005
}}
Во февруари [[2005]] година, тежок снег ги опфатил сите делови од градот. Длабочината на снегот била 15 см во јужниот дел на градот и 100 см во северниот дел на градот. Медиумите соопштиле дека тоа е најлошото време од 34 години. 10.000 булдожери и 13.000 општински работници биле распоредени да ги отворат главните патишта<ref name="BBC">{{Наведена мрежна страница |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/4250831.stm/ |author=Harrison, Frances |title=Iran gripped by wintry weather |date=February 19, 2005 |publisher=BBC News |accessdate=2018-02-22 |archive-date=2011-10-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111011190509/http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/4250831.stm |url-status=dead }}</ref><ref name="chn">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.chn.ir/NSite/FullStory/News/?Id=74960&Serv=0&SGr=0/ |title=Heavy Snowfall in Tehran |language=fa |accessdate=2021-09-28 |archive-date=2013-04-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130426100918/http://www.chn.ir/NSite/FullStory/News/?Id=74960&Serv=0&SGr=0%2F }}</ref>.
На [[3 февруари]] [[2014]] година, Техеран бил зафатен од големи снежни врнежи, посебно во северните делови на градот, со висина од 2 метри. Во рок од една недела последователни снежни врнежи, патиштата биле непроодни во некои области, заедно со температурен спектар од -8 °C до -16 °C<ref name="BBC News">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.bbc.com/news/world-middle-east-26061662/ |title=Rare snow blankets Iran's capital Tehran |publisher=BBC News}}</ref>.
На [[3 јуни]] [[2014]] година, силна грмотевица создала [[хабуб]] што го зафатил градот во песок и прашина. Пет лица загинале, а повеќе од 57 биле повредени. Оваа несреќа исто така соборила бројни дрвја и електричните линии биле во прекин на некои места. Помеѓу 5 и 6 часот наутро, температурата била намалена од 33 °C до 19 °C за само еден час. Драматичниот пад на температурата бил проследен со ветровити налети до скоро 118 км/ч.<ref name="AccuWeather">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.accuweather.com/en/weather-news/deadly-dust-storm-blasts-tehra-1/28046154/ |title=Deadly Dust Storm Engulfs Iran's Capital |date=June 3, 2014 |publisher=AccuWeather |accessdate=2018-02-22 |archive-date=2014-06-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140603084845/http://www.accuweather.com/en/weather-news/deadly-dust-storm-blasts-tehra-1/28046154 }}</ref>
===Прашање за животната средина===
Планот за преместување на главниот град се дискутирал многупати во претходните години, главно поради еколошките прашања во регионот. Техеран е оценет како еден од најзагадените градови во светот, а исто така се наоѓа во близина на две главни раседи..
Градот страда од сериозно загадување на воздухот. 80% од загадувањето на градот се должи на автомобилите<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.payvand.com/news/09/jan/1007.html |title=Car exhaust fumes blamed for over 80% of air pollution in Tehran |publisher=Payvand.com |date=2006-11-22 |accessdate=2010-09-25}}</ref>. Останатите 20% се должат на индустриското загадување. Други проценки покажуваат дека само мотоциклите сочинуваат 50% од загаденоста на бучавата во Техеран<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.payvand.com/news/10/oct/1239.html |title=Motorcycles Account for 30% of Air Pollution in Tehran |publisher=Payvand.com |date=2006-11-22 |accessdate=2010-11-12}}</ref>.
Во 2010 година, владата објавила дека од безбедносни и административни причини, планот за преместување на главниот град од Техеран е финализиран<ref name="Relocation">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.payvand.com/news/10/may/1322.html |title=For Security and Administrative [sic] Reasons: Plan to Move Capital From Tehran Finalized |publisher=Payvand.com |accessdate=2010-09-25}}</ref>. Постојат планови за преместување на 163 државни фирми и неколку универзитети од Техеран за да се избегнат штетите од потенцијалниот земјотрес<ref name="Relocation" /><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.payvand.com/news/10/jul/1064.html |title=Iran Moots Shifting Capital from Tehran |publisher=Payvand.com |date=2006-11-22 |accessdate=2010-09-25}}</ref>.
Официјалните лица се ангажирани во борбата за намалување на загадувањето на воздухот. На пример, градот ги охрабрил таксистите и автобусите да користат природен гас преку субвенции. Понатаму, владата воспоставила сообраќајна зона што го опфаќа центарот на градот за време на врвните сообраќајни часови. Влегувањето и возењето во оваа зона е дозволено само со посебна дозвола.
Имало, исто така, планови да се подигне свеста на луѓето за опасностите од загадувањето. Една од методите што во моментов се користат е инсталирање на одбори за индикации за загадување ширум градот за следење на сегашното ниво на честички (PM10), азот диоксид (NO2), озон (O3), сулфур диоксид (SO2) и јаглерод моноксид (CO).
==Демографија==
[[File:Tehran Population (1956-2016).png|thumb|right|Население на Техеран]]
[[File:Tehran Urbanization.gif|thumb|right|Техеран во 1985 и 2009 година]]
Градот Техеран имал население од околу 7,8 милиони во [[2006]] година<ref>[http://www.sci.org.ir/content/userfiles/_census85/census85/natayej/] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20071211144948/http://www.sci.org.ir/content/userfiles/_census85/census85/natayej/ |date=December 11, 2007 }}</ref>. Со својата космополитска област, Техеран е дом на различни етнички и јазични групи од целата земја. Денешниот доминантен јазик на Техеран е разноликоста на персискиот јазик и техеранскиот дијалект, а мнозинството луѓе во Техеран се идентификуваат како [[Персијци]]<ref name="tabnak"/><ref name="Mohammad" />. Сепак, во минатото мајчин јазик во регионот на Техеран-Реј не бил персискиот, туку јазик кој потекнува од Фарс, но денес е изумрен<ref>{{наведена енциклопедија|title=Central Dialects|author-last=Windfuhr|author-first=Gernot L.|authorlink=Gernot Windfuhr|encyclopedia=[[Encyclopædia Iranica]]|editor-last=Yarshater|editor-first=Ehsan|editor-link=Ehsan Yarshater|year=1991|publisher=Routledge|location=London and New York|pages=242–252|url=http://www.iranicaonline.org/articles/central-dialects|accessdate=23 August 2013|volume=5}}</ref>.
[[Ирански Азери|Иранските Азери]] се втора по големина етничка група на градот, која опфаќа од околу 25%<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://looklex.com/e.o/teheran.htm |title=Tehran |publisher=[[Looklex Encyclopaedia]] |accessdate=2013-07-04}}</ref> до 1/3<ref name="Iran-Azeris">{{наведени вести|url=http://lcweb2.loc.gov/cgi-bin/query/r?frd/cstdy:@field(DOCID+ir0052) |title=Iran-Azeris |publisher=[[Library of Congress Country Studies]] |date=December 1987 |accessdate=13 August 2013}}</ref><ref name="Country Study Guide-Azerbaijanis">{{наведени вести|url=https://books.google.com/books?id=0KOSUrLPC6IC&pg=PA152 |title=Country Study Guide-Azerbaijanis |publisher=STRATEGIC INFORMATION AND DEVELOPMENTS-USA |accessdate=13 August 2013}}</ref> од вкупното население, додека етничките [[Мазандерани]] се третиот по големина, сочинувајќи околу 16% од вкупно население<ref>{{наведени вести |url=http://www.irna.ir/fa/News/82021017/ |title=یک و نیم میلیون مازندرانی پایتخت نشین شدند |publisher=[[Islamic Republic News Agency|IRNA]] |date=April 3, 2016 |language=fa }}</ref>. Другите етнички заедници на Техеран вклучуваат [[Курди]], [[Ерменци]], [[Грузијци]], [[Бахтиџари]], [[Талиши]], [[Белуџи]], [[Асирци]], [[Арапи]], [[Евреи]] и [[Черкези]].
Според пописот од 2010 година спроведен од страна на Одделот за социологија на Универзитетот во Техеран, во многу области од Техеран низ различни социо-економски класи во однос на бројот на населението во секоја област и социо-економска класа, 63% од луѓето се родени во Техеран, 98% знаеле персиски, 75% се идентификувале како етнички Персијци, а 13% имале одреден степен на владеење на европски јазик<ref name="tabnak">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.tabnak.ir/fa/news/133668 |title=چنددرصد تهرانیها در تهران به دنیا آمدهاند؟ |website=tabnak.ir |language=fa |date=November 3, 2010}}</ref>.
Техеран имал драстични промени во својот етно-социјален состав во раните 1980-ти. По политичките, социјалните и економските последици од Револуцијата во 1979 година и годините што следеле, голем број ирански граѓани, главно од Техеран, заминале од [[Иран]]. Мнозинството ирански емигранти заминале за [[САД]], [[Франција]], [[Германија]], [[Шведска]] и [[Канада]].
Со почетокот на Иранско-ирачката војна (1980-1988), побегнале вториот бран жители од градот, особено за време на ирачките воздушни напади на главниот град. Со оглед на тоа што повеќето големи сили го поддржале Ирак во тоа време, економската изолација уште повеќе им дала причина на многу жители да го напуштат градот (и земјата). Повеќето од нив никогаш не се вратиле кога војната завршила. За време на војната, Техеран, исто така, добил голем број мигранти од запад и југозападно од земјата што граничи со [[Ирак]].
Нестабилната ситуација и војната во соседните [[Авганистан]] и [[Ирак]] предизвикало наплив на бегалци во земјата, со тоа што Техеран станал магнет за многумина кои бараат работа, кој потоа му помогнале на градот да се опорави од воените рани, работејќи за далеку помалку плати од локалните градежни работници. Многу од овие бегалци биле репатрирани со помош на [[УНХЦР]], но има уште големи групи на авганистански и ирачки бегалци во Техеран, кои не сакаат да заминат, песимисти за ситуацијата во нивните земји. Авганистанските бегалци се претежно [[Таџици]] и [[Хазари]].
===Религија===
Мнозинството од Техеранците се официјално [[Дванаестници]] шиитски [[муслимани]]. Други верски заедници во градот вклучуваат следбеници на сунитските и мистичните гранки на [[ислам]]от, различни [[христијански деноминации]], [[јудаизам|јудаизмот]], [[зороастризам|зороастризмот]] и [[бахајство]]то.
Постојат многу религиозни центри расфрлани низ градот, од стари до новоизградени центри, вклучувајќи џамии, цркви, синагоги и зороастриските храмови.
96% од населението во Техеран се шиити. Околу 200.000 луѓе или 2.8% од населението во градот тврдат дека веруваат во [[бахајство]]то. Исто така, постојат и христијани во Техеран. Тие главно се следбеници на [[Ерменска апостолска црква|Ерменската апостолска црква]] (околу 60.000 луѓе), [[Руска православна црква|Руската православна црква]] и Асирската црква<ref name="cp">Eliz Sanasarian: ''Religious Minorities in Iran.'' Cambridge University Press, Cambridge 2000, ISBN 0-521-77073-4</ref>. По Исламската револуција од 1979 година, нивниот број драстично се намалил. Еврејската заедница брои околу 16.000-18.000 луѓе. Во Техеран има 18 синагоги, како и многу училишта и библиотеки<ref name="cp"/>. Зороастриската заедница има околу 10.000 луѓе<ref name="cp"/>.
<gallery mode=packed>
File:Mezquita Shah, Teherán, Irán, 2016-09-17, DD 48.jpg|[[Шах џамија (Техеран)|Шах џамија]]
Greek church of Virgin Mary Tehran.JPG|Грчката православна црква
Church of holy mary کلیسای حضرت مریم 1.jpg|Ерменската апостолска црква
Yusefabad -5.jpg|Tehran's [[Синагога Јусеф Абад]]
Adrian temple معبد آدریان 1.jpg|Храмот на Адријан
</gallery>
== Стопанство ==
Техеран е економски центар на Иран<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/585619/Tehran/276311/Economy |title=Tehran (Iran) : People – Britannica Online Encyclopedia |work=Encyclopædia Britannica |accessdate=2012-05-21}}</ref>. Околу 30% од иранската работна сила во јавниот сектор и 45% од нејзините големи индустриски фирми се сместени во градот, а речиси половина од овие работници се вработени во владата<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://csis.org/files/media/csis/pubs/081006_iran_nuclear.pdf|author=Cordesman, Anthony H. |title=The US, Israel, the Arab States and a Nuclear Iran. Part One: Iranian Nuclear Programs|format=PDF |date= September 23, 2008|work=Center for Strategic and International Studies|accessdate=2010-09-25}}</ref>. Повеќето од остатокот од работниците се фабрички работници, во продавници и транспортни работници.
Неколку странски компании работат во Техеран, поради сложените меѓународни владини односи. Но, пред Револуцијата во 1979 година, многу странски компании биле активни во Иран<ref>{{Наведена книга|last1=Chaichian|first1=Mohammad|title=Town and Country in the Middle East: Iran and Egypt in the Transition to Globalization|date=2009|publisher=Lexington Books|location=New York|isbn=978-0-7391-2677-6|pages=98–103}}</ref>. Денешните модерни индустрии на Техеран вклучуваат производство на автомобили, електроника и електрична опрема, оружје, текстил, шеќер, цемент и хемиски производи. Исто така градот е водечки центар за продажба на теписи и мебел. Компаниите за рафинирање на нафта од Pars Oil, Speedy и Behran се наоѓаат во Техеран.
Техеран се потпира на приватни возила, автобуси, мотоцикли и такси, и е еден од најконтроверзните градови во светот. Техеранската берза, која е полноправна членка на Светската федерација на размена (WFE) и основач на Федерацијата на берзански евро-азиски берзи, е една од берзите што работи најдобро во светот во последниве години<ref>{{наведени вести|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/3129995.stm |title=Iran blocks share price gains |publisher=BBC News |date=2003-08-06 |accessdate=2012-05-21}}</ref>.
=== Шопинг ===
Техеран има широк спектар на трговски центри, и е дом на над 60 модерни трговски центри<ref name="gulfn">{{Наведена мрежна страница |url=http://gulfnews.com/business/economy/hopes-for-shopping-revolution-as-malls-sprout-in-iran-1.1585877 |title=Hopes for shopping revolution as malls sprout in Iran |author=[[Gulf News]] |date=June 9, 2017}}</ref>. Градот има неколку комерцијални области, вклучувајќи ги и оние кои се наоѓаат во [[улица Вали-Аср]], Давудие и Зафарание. Најголемите стари чаршии на Техеран се [[Голема чаршија (Техеран)|Големата чаршија]] и чаршијата Таџриш.
Повеќето од интернационалните брендирани продавници и продавници од висока класа се наоѓаат во северните и западните делови на градот. Малопродажниот бизнис на Техеран расте преку неколку нови центри и трговски центри<ref name="gulfn"/>.
<gallery mode=packed>
Hyper.star.jpg|[[Hyperstar]]
Tiraje Mall, Tehran City.JPG|Трговски центар
Tandis centre.jpg|Трговски центар
Tehran Old Bazaar.jpg|Голема чаршија
Palladium shopping center.jpg|Трговски центар
</gallery>
=== Туризам===
Техеран, како една од главните туристички одредишта во Иран, има богатство на културни атракции. Таа е дом на кралските комплекси на [[Голестански дворец|Голестан]], [[Садабадски комплекс|Садабад]] и [[Ниаварански комплекс|Ниаваран]], кои биле изградени под владеење на последните две монархии во земјата.
Постојат неколку историски, уметнички и научни музеи во Техеран, вклучувајќи го и [[Национален музеј на Иран|Националниот музеј]], [[Музеј Малек]], Музејот на кино, Музејот Абгине, Музејот на затворот Kasr, Музејот на тепих итн. Исто така постои и Музеј на современа уметност, во кој се одржуваат дела на познати уметници како Ван Гог, Пабло Пикасо и Енди Ворхол.
Иранскиот царски крунски накит, една од најголемите збирки злато во светот, исто така е изложена во Техеранскиот национален музеј.
Голем број на културни и трговски изложби се одржуваат во Техеран, кои главно се управувани од страна на компанијата за меѓународни изложби во земјата. Годишниот Меѓународен саем на книгата на Техеран е познат на меѓународниот издавачки свет како еден од најзначајните издавачки настани во Азија<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.tibf.ir/ |title=: Tibf : |publisher=Tibf.ir |accessdate=2012-05-21}}</ref>.
<gallery mode=packed>
Milad tower - panoramio (1).jpg|[[Кула Милад]]
Národní muzeum Íránu.jpg|[[Национален музеј на Иран]]
كاخ گلستان.jpg|[[Голестански дворец]]
Niavaran palace.jpg|[[Ниаварански комплекс]]
Carpet Museum, Tehran.jpg|[[Музеј на тепихот]]
</gallery>
== Инфраструктура ==
===Сообраќај===
===Автомобилски превоз===
Метрополата на Техеран е опремена со голема мрежа на автопати. Според шефот на Канцеларијата за животна средина и одржлив развој на Општина Техеран, Техеран е дизајниран да има капацитет од околу 300.000 автомобили, но во моментов на патиштата има повеќе од пет милиони автомобили<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://gp.se/nyheter/varlden/1.2933333-smogglarm-i-manga-varldsstader |title=Smogglarm i många världsstäder |work=Göteborgs-Posten |date=2015-12-19 |accessdate=2018-02-22 |archive-date=2016-01-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160102065656/http://www.gp.se/nyheter/varlden/1.2933333-smogglarm-i-manga-varldsstader }}</ref>. Индустријата за автоматизација неодамна се развила, но меѓународните санкции периодично влијаат на производствените процеси<ref>{{Наведена мрежна страница|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101028145438/http://www.payvand.com/news/10/oct/1194.html |archivedate=2010-10-28 |url=http://www.payvand.com/news/10/oct/1194.html |title='Tehran's overpopulation will cause ecological ruin' |publisher=Payvand.com |date=2006-11-22 |accessdate=2016-03-04}}</ref>.
Според локалните медиуми, Техеран има повеќе од 200.000 такси возила дневно<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://livingintehran.com/2017/12/19/getting-cab-tehran-airport-taxis |title=Taxis in Tehran |date=2017-12-24}}</ref>, со неколку видови на такси услуги во градот. Аеродромските такси имаат повисока цена по километар, наспроти редовните зелени и жолти такси превози во градот.
===Автобуски превоз===
[[File:Tehran BRT bus transport system.jpg|thumb|Автобус низ улиците на градот]]
Автобусите му служат на градот од 1920-тите. Транспортниот систем на Техеран вклучува конвенционални автобуси, тролејбуси и брз транзит на автобуси. Четири најголеми автобуски станици во градот се Јужен Терминал, Источен Терминал, Западен Терминал и Северниот Терминал.
Тролејбускиот системот бил отворен во [[1992]] година, користејќи 65 артикулирани тролејбуси изградени од страна на [[Шкода]]<ref name="Murray">Murray, Alan (2000). ''World Trolleybus Encyclopaedia'', pp. 57 and 99. Yateley, Hampshire, UK: Trolleybooks. {{ISBN|0-904235-18-1}}.</ref>. Ова бил првиот тролејбусен систем во Иран<ref name="Murray" />. Во 2005 година, тролејбусите функционирале на пет правци, сите со почеток од плоштадот Имам Хусеин<ref name="tm265">''Trolleybus Magazine'' No. 265 (January–February 2006), pp. 16–17. National Trolleybus Association (UK). {{issn|0266-7452}}.</ref>.
Брзиот транзит на автобусот во Техеран бил официјално инаугуриран во 2008 година. Има три линии со 60 станици во различни делови на градот. Од 2011 година, системот има мрежа од 100 километри, превезувајќи 1,8 милиони патници на дневна основа.
===Железнички превоз===
[[File:Tehran Railway.jpg|thumb|Техеранска железничка станица]]
Техеран има централна железничка станица која поврзува разни градови во земјата, заедно со железничката линија Техеран-Европа која исто така работи.
Проучувањата за изградбата на метрото во Техеран започнале во 1970-тите. Првите две од осумте проектирани метро линии биле отворени во 2001 година.
===Авионски превоз===
Техеран го опслужуваат меѓународните аеродроми на Мехрабад и Хомеини. [[Аеродром Мехрабад]], стар аеродром во западниот дел на Техеран кој се удвојува како воена база, главно се користи за домашни и чартер летови. [[Аеродром Хомеини]], кој се наоѓа на 50 километри јужно од градот, се справува со главните меѓународни летови.
== Обазование ==
[[File:TehranUniversityEntrancePanorama.jpg|thumb|left|240px|[[Техерански универзитет]].]]
Техеран е најголемиот и најважен образовен центар на Иран. Постојат вкупно 50 големи колеџи и универзитети во Голем Техеран.
Универзитетот во Техеран е најстариот модерен универзитет во Иран.
Од основањето на [[Дар ул-Фунун]] во средината на [[XIX век]], Техеран има натрупано голем број високообразовни институции. Некои од овие институции одиграле клучна улога во одвивањето на иранските политички настани. Самуел М. Џордан, бил еден од основачите на Американскиот колеџ во Техеран, како едно од првите современи средни училишта на Блискиот Исток.
Меѓу најголемите образовни институции сместени во Техеран се: [[Технички универзитет (Техеран)|Технички универзитет]], [[Техерански универзитет]], [[Универзитет за медицински наауки (Техеран)|Универзитет за медицински наауки]] итн.
Техеран, исто така, е дом на најголемата воена академија во Иран, како и неколку верски училишта.
==Култура==
===Архитектура===
Најстарите преживеани архитектонски споменици на Техеран се од времето на Каџарите и Пахлавите. На подрачјето на Голем Техеран постојат споменици кои датираат од ерата на Селџуците, како кула Тогрул во Реј. Исто така, постојат остатоци од замокот Рашкан, кои датираат од античката Партијанска Империја, од кои некои артефакти се сместени во Националниот музеј<ref>{{Наведена книга|title=Ancien Rey |first= Hossein|last= Karimian |chapter= Anjomane Asare Melli}}</ref> и Огнениот храм во Реј, од времето на Сасанидското Царство.
Техеран имал мала популација до доцниот 18 век, но почнал да има поголема улога во иранското општество откако бил избран за главен град. И покрај редовното појавување на земјотреси за време на периодот и после нив, некои историски градби останале од таа ера<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.kwintessential.co.uk/articles/article/Iran/Tehran-Capital-City-of-Iran/128 |title=Tehran Capital City of Iran |website=Kwintessential.co.uk}}</ref>.
Претходно, Техеран бил град со низок пораст поради сеизмичката активност во регионот, но денес модерните високи градби во Техеран се изградени во последниве децении, со цел да се услужи растечкото население. Од 1830 немало големи земјотреси во Техеран<ref>{{наведени вести| work=The Guardian | title= Women to blame for earthquakes, says Iran cleric | date=2010-04-19 | url= https://www.theguardian.com/world/2010/apr/19/women-blame-earthquakes-iran-cleric }}</ref>.
Меѓународната кула на Техеран е највисоката станбена зграда во Иран. Тоа е зграда со 54 спрата која се наоѓа во северната област на Јусеф Абад.
Кулата Азади, споменик изграден под владеењето на династијата Пахлави, е најпознат симбол на Техеран. Првично изграден за прослава на 2500 години од основањето на царската држава Иран, кулата ги комбинира елементите на архитектурата од времето на Ахеменидите и Сасанидите со посткласичка иранска архитектура. Кулата Милад, која е шестата највисока кула<ref name="NBN Nasl Bartar Novin">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.nbn.ir/viewer.php?id=15 |publisher=NBN (Nasl Bartar Novin) |title=Milad Tower, a perfect product for a perfect project |accessdate=2009-09-10 |date=n.d. |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20091117010931/http://www.nbn.ir/viewer.php?id=15 |archivedate=November 17, 2009 }}</ref> и 24-тата највисока самостојна градба во светот<ref>Andrew Burke, Mark Elliott. ''Iran (Lonely Planet Country Guide)''. p. 114. Lonely Planet Publications, 5th Edition, 2008. {{ISBN|978-1-74104-293-1}}.</ref>, е друга позната историска кула во градот.
===Театар===
[[File:RudakiHall.jpg|thumb|left|Салата Рудаки, Техеран]]
Под владеењето на Каџарите, Техеран бил дом на кралскиот театар на Текџе Довлат, кој се наоѓа на југоистокот на Голестан, во кој се набљудувани традиционални и верски изведби. На крајот градбата била срушена и заменета со зградата на банката во [[1947]] година, по реформите во времето на Реза Шах.
Пред револуцијата во 1979 година, иранската национална сцена станала најпозната изведувачка сцена за познати меѓународни уметници на Блискиот Исток<ref>{{Наведена книга |author=Kiann, Nima |date=2015 |title=The History of Ballet in Iran |publisher=Reichert Verlag |place=Wiesbaden, Germany}}</ref>, со салата Рудаки во Техеран изградена да функционира како национална сцена за опера и балет. Салата била отворена во октомври [[1967]] година, и именувана по истакнатиот персиски поет Рудаки. Тој е дом на Симфонискиот оркестар на Техеран, Оркестарот на операта во Техеран и Иранската национална балетска куќа.
Градскиот театар, еден од најголемите театарски комплекси во Иран, бил отворен во [[1972]] година. Изграден е на иницијатива на царицата Фарах Пехлави, а бил дизајниран од архитектот Али Сардар Афхами, изграден во рок од пет години.
===Кино===
[[File:Bagh-e Ferdows Tajrish.jpg|thumb|Музееј на киното]]
Првиот филмски театар на Техеран бил основан од Мирза Ебрахим Кан во 1904 година.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.massoudmehrabi.com/articles.asp?id=1414606616 |title=The history of Iranian cinema |author=Mehrabi, Massoud. |access-date=2017-06-09}}</ref>. До почетокот на 1930-тите имало 15 театри во провинцијата Техеран и 11 во други провинции<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.horschamp.qc.ca/new_offscreen/preiran.html |title=Iranian Cinema: Before the Revolution |website=offscreen.com |date=November 1999}}</ref>.
Во денешно време, повеќето од кината се сместени во центарот на градот.
Неколку филмски фестивали се одржуваат во Техеран, вклучувајќи го и филмскиот фестивал Фаџр, Детски и младински филмски фестивал, Фестивал на домот на кино итн.
===Спорт===
Фудбалот и одбојката се најпопуларните спортови во градот, додека борење, кошарка и мал фудбал се исто така главни делови на градската спортска култура. Одморалиштето [[Точал]] е петто највисоко скијачко место во светот на повеќе од 3.730 метри надморска височина на највисоката точка. Исто така е и најблиското скијачко одморалиште во главниот град. Одморалиштето било отворено во 1976 година, непосредно пред Револуцијата во [[1979]] година.
Техеран е место на националниот стадион Азади, најголемиот стадион со капацитет во [[Западна Азија]], каде што се одржуваат многу од најдобрите натпревари од Иранската Премиер лига. Стадионот е дел од Спортскиот комплекс Азади, кој првично бил изграден да биде домаќин на 7-мите Азиски игри во септември 1974 година. Првиот фудбалски клуб на Техеран, наречен Иран клуб, е основан во 1920 година и се распуштил за две години во 1923 година. Денес, најстариот фудбалски клуб во Техеран е Рах Ахан, кој е основан во [[1937]] година. Персеполис и Естегал, кои се најголемите клубови во градот и два од најголемите клубови во Азија, се натпреваруваат во техеранското дерби. Техеран, исто така, е дом на фудбалскиот клуб Арарат, популарна ерменска фудбалска екипа заснована на стадионот Арарат.
== Наводи ==
{{наводи|4}}
== Надворешни врски ==
{{Commons|Tehran}}
{{Wikivoyage|Tehran}}
* [https://maps.google.com/maps?q=Tehran%20Google%20maps&rls=com.microsoft:en-us&ie=UTF-8&oe=UTF-8&startIndex=&startPage=1&um=1&sa=N&tab=wl Google Map: Tehran]
* [http://en.tehran.ir/ Tehran Municipality website]
* [http://www.tehrangis.com/ Tehran Geographic Information Center]
* [http://www.tehrantraffic.com/ Tehran Traffic Control Center]
* [http://www.avval.ir/ Official Tehran Yellow pages (Ketabe Avval)]
* [http://www.tehranimages.org/ Tehranimages.] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20121114074909/http://tehranimages.org/ |date=2012-11-14 }} A photographic project focusing on neglected pieces of architecture in downtown Tehran, Iran.
* [http://www.presstv.com/Program/245327.html Tehran's detailed development plan] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20190913023632/https://www.presstv.com/Program/245327.html |date=2019-09-13 }} [[PressTV]] (2012)
* [http://www.presstv.com/Program/154500.html Tehran's hazardous air quality] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20190826195714/https://www.presstv.com/Program/154500.html |date=2019-08-26 }} PressTV (2010)
{{Главни градови во Азија}}
{{Нормативна контрола}}
{{добра статија}}
[[Категорија:Техеран| ]]
[[Категорија:Главни градови во Азија|Техеран]]
[[Категорија:Иран]]
[[Категорија:Градови во Иран]]
4qb2w59arkr3dz2u6bhgbsx6xcgreek
Саранда
0
14583
4805326
4243699
2022-08-26T11:29:46Z
Buli
2648
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|39|52.5|N|20|0.6|E|display=title}}
{{Инфокутија Населено место|
|official_name = Саранда
|native_name = Saranda
|settlement_type = [[Градови во Албанија|Град]]
|image_skyline = Ag.Saranda - Panorama View.jpg
|imagesize =
|image_caption = Плажа во Саранда
|image_flag =
|image_seal =
|seal_size =
|image_shield =
|shield_size =
|city_logo =
|citylogo_size =
|image_map =
|mapsize =
|map_caption =
|image_map1 =
|mapsize1 =
|map_caption1 =
|image_dot_map =
|dot_mapsize =
|dot_map_caption =
|dot_x = |dot_y =
|pushpin_map_caption =
|pushpin_mapsize =
|coordinates_region = AL
|subdivision_type = Држава
|subdivision_name = {{ALB}}
|subdivision_type1 = [[Области во Албанија|Област]]
|subdivision_name1 = [[Валона (област)|Валона]]
|subdivision_type2 = [[Окрузи во Албанија|Округ]]
|subdivision_name2 = [[Саранда (округ)|Саранда]]
|subdivision_type3 =
|subdivision_name3 =
|subdivision_type4 =
|subdivision_name4 =
|government_footnotes =
|government_type =
|leader_title = Градоначалник
|leader_name = Стефан Чипа
|leader_title1 =
|leader_name1 =
|leader_title2 =
|leader_name2 =
|leader_title3 =
|leader_name3 =
|leader_title4 =
|leader_name4 =
|established_title =
|established_date =
|established_title2 = <!-- Incorporated (town) -->
|established_date2 =
|established_title3 = <!-- Incorporated (city) -->
|established_date3 =
|area_magnitude =
|unit_pref =
|area_footnotes =
|area_total_km2 = <!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion-->
|area_land_km2 = <!--See table @ Template:Infobox Settlement for details on automatic unit conversion-->
|area_water_km2 =
|area_total_sq_mi =
|area_land_sq_mi =
|area_water_sq_mi =
|area_water_percent =
|area_urban_km2 =
|area_urban_sq_mi =
|area_metro_km2 =
|area_metro_sq_mi =
|population_as_of = 2017
|population_footnotes =
|nickname =
|population_total = 41,173
|population_density_km2 =
|population_density_sq_mi =
|population_metro =
|population_density_metro_km2 =
|population_density_metro_sq_mi =
|population_urban =
|population_density_urban_km2 =
|population_density_urban_sq_mi =
|population_blank1_title =
|population_blank1 =
|population_density_blank1_km2 =
|population_density_blank1_sq_mi =
|timezone = Central European Time
|utc_offset = +1
|timezone_DST = CEST
|utc_offset_DST = +2
|latd=39|latm=52.5|latNS=N
|longd=20|longm=0.6|longEW=E
|elevation_footnotes = <!--for references: use <ref> </ref> tags-->
|elevation_m = 0.8
|elevation_ft =
|postal_code_type =Поштенски број
|postal_code =9701-9703
|area_code =085
|blank_name =
|blank_info =
|blank1_name =
|blank1_info =
|website ={{URL|http://www.sarandaweb.net/}}
|footnotes =
}} <!-- Infobox ends -->
{{гео-никулец}}
[[Податотека:Orthodox Church (Sarandë).jpg|мини|300п]]
[[Податотека:Ag.saranda.jpg|мини|300п]]
'''Саранда''' ([[Албански јазик|албански]]: Sarandë; [[Италијански јазик|италијански]]: Santi Quaranta; [[Грчки јазик|грчки]]: Ágii Saránda) — град во јужна [[Албанија]], сместен покрај брегот на [[Јонско Море|Јонското Море]]. Саранда е центар на истоимената околија и е една од најважните туристички центри во Албанија. Наспроти Саранда се наоѓа познатиот грчки остров [[Крф]]. Во градот Саранда живеат околу 32.000 жители, а има и бројно етничко [[Грци|грчко]] население.
== Etymology ==
''Saranda'' is from the name of the [[Byzantine Empire|Byzantine]] monastery of the ''Agioi Saranda'' ({{lang-el|Άγιοι Σαράντα}}), meaning the "Forty Saints", in honor of the [[Forty Martyrs of Sebaste]]. Under [[Ottoman Empire|Ottoman rule]], the town in the Turkish language became known as ''Aya Sarandi'' and then ''Sarandoz''. Owing to Venetian influence in the region, it often appeared under its Italian name ''Santi Quaranta'' on Western maps.<ref>E.g., Walker, J. & C. "[http://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~20905~530006:Turkey-II--Containing-the-northern-?sort=Pub_List_No_InitialSort%2CPub_Date%2CPub_List_No%2CSeries_No Turkey II: Containing the Northern Part of Greece]." Published 1 November 1829 by Baldwin & Cradock, 47 Paternoster Row, London. (London: Chapman & Hall, 1844). Accessed 24 August 2011.</ref> This usage continued even after the establishment of the [[Principality of Albania]], owing to the [[Italian Protectorate on southern Albania|first Italian occupation of the region]]. During the [[Albania under Italy|Italian occupation of Albania]] in [[World War II]], [[Benito Mussolini]] changed the name to ''Porto Edda'', in honor of his [[Edda Mussolini|eldest daughter]].<ref name="Murzaku2009">{{cite book|last=Murzaku|first=Ines Angeli|title=Returning Home to Rome – The Basilian Monks of Grottaferrata in Albania|url=https://books.google.com/books?id=y2EPFRL-XJQC&pg=PA220|year=2009|publisher=Analekta Kryptoferris|isbn=978-88-89345-04-7|page=220}}</ref><ref name="Pearson2004">{{cite book|last=Pearson|first=Owen|title=Albania and King Zog: independence, republic and monarchy 1908–1939|url=https://books.google.com/books?id=3_Sh3y9IMZAC&pg=PA470|year=2004|publisher=I.B.Tauris|isbn=978-1-84511-013-0|page=470}}</ref> Following the restoration of Albanian independence, the city employed its Albanian name ''Saranda''.<ref>E.g., Wojskowe Zaklady Kartograficzne. ''Pergamon World Atlas''. "[http://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~205545~3002479:Albania,-Greece---inset--Athinai--A?sort=Pub_List_No_InitialSort%2CPub_Date%2CPub_List_No%2CSeries_No&qvq=w4s:/when/1968;q:Albania;sort:Pub_List_No_InitialSort%2CPub_Date%2CPub_List_No%2CSeries_No;lc:RUMSEY~8~1&mi=1&trs=2 Albania, Greece]." Pergamon Press, Ltd. & P.W.N. Poland 1967. Sluzba Topograficzna W.P. Accessed 24 August 2011.</ref>
{{Градови во Албанија}}
[[Категорија:Старогрчки градови]]
[[Категорија:Градови во Албанија]]
[[Категорија:Археолошки наоѓалишта во Албанија]]
[[Категорија:Валона (област)]]
8rewyt96t78kxse080f4h3piu3yj2ff
4805330
4805326
2022-08-26T11:36:05Z
Buli
2648
/* Etymology */
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|39|52.5|N|20|0.6|E|display=title}}
{{Инфокутија Населено место|
|official_name = Саранда
|native_name = Saranda
|settlement_type = [[Градови во Албанија|Град]]
|image_skyline = Ag.Saranda - Panorama View.jpg
|imagesize =
|image_caption = Плажа во Саранда
|image_flag =
|image_seal =
|seal_size =
|image_shield =
|shield_size =
|city_logo =
|citylogo_size =
|image_map =
|mapsize =
|map_caption =
|image_map1 =
|mapsize1 =
|map_caption1 =
|image_dot_map =
|dot_mapsize =
|dot_map_caption =
|dot_x = |dot_y =
|pushpin_map_caption =
|pushpin_mapsize =
|coordinates_region = AL
|subdivision_type = Држава
|subdivision_name = {{ALB}}
|subdivision_type1 = [[Области во Албанија|Област]]
|subdivision_name1 = [[Валона (област)|Валона]]
|subdivision_type2 = [[Окрузи во Албанија|Округ]]
|subdivision_name2 = [[Саранда (округ)|Саранда]]
|subdivision_type3 =
|subdivision_name3 =
|subdivision_type4 =
|subdivision_name4 =
|government_footnotes =
|government_type =
|leader_title = Градоначалник
|leader_name = Стефан Чипа
|leader_title1 =
|leader_name1 =
|leader_title2 =
|leader_name2 =
|leader_title3 =
|leader_name3 =
|leader_title4 =
|leader_name4 =
|established_title =
|established_date =
|established_title2 = <!-- Incorporated (town) -->
|established_date2 =
|established_title3 = <!-- Incorporated (city) -->
|established_date3 =
|area_magnitude =
|unit_pref =
|area_footnotes =
|area_total_km2 = <!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion-->
|area_land_km2 = <!--See table @ Template:Infobox Settlement for details on automatic unit conversion-->
|area_water_km2 =
|area_total_sq_mi =
|area_land_sq_mi =
|area_water_sq_mi =
|area_water_percent =
|area_urban_km2 =
|area_urban_sq_mi =
|area_metro_km2 =
|area_metro_sq_mi =
|population_as_of = 2017
|population_footnotes =
|nickname =
|population_total = 41,173
|population_density_km2 =
|population_density_sq_mi =
|population_metro =
|population_density_metro_km2 =
|population_density_metro_sq_mi =
|population_urban =
|population_density_urban_km2 =
|population_density_urban_sq_mi =
|population_blank1_title =
|population_blank1 =
|population_density_blank1_km2 =
|population_density_blank1_sq_mi =
|timezone = Central European Time
|utc_offset = +1
|timezone_DST = CEST
|utc_offset_DST = +2
|latd=39|latm=52.5|latNS=N
|longd=20|longm=0.6|longEW=E
|elevation_footnotes = <!--for references: use <ref> </ref> tags-->
|elevation_m = 0.8
|elevation_ft =
|postal_code_type =Поштенски број
|postal_code =9701-9703
|area_code =085
|blank_name =
|blank_info =
|blank1_name =
|blank1_info =
|website ={{URL|http://www.sarandaweb.net/}}
|footnotes =
}} <!-- Infobox ends -->
{{гео-никулец}}
[[Податотека:Orthodox Church (Sarandë).jpg|мини|300п]]
[[Податотека:Ag.saranda.jpg|мини|300п]]
'''Саранда''' ([[Албански јазик|албански]]: Sarandë; [[Италијански јазик|италијански]]: Santi Quaranta; [[Грчки јазик|грчки]]: Ágii Saránda) — град во јужна [[Албанија]], сместен покрај брегот на [[Јонско Море|Јонското Море]]. Саранда е центар на истоимената околија и е една од најважните туристички центри во Албанија. Наспроти Саранда се наоѓа познатиот грчки остров [[Крф]]. Во градот Саранда живеат околу 32.000 жители, а има и бројно етничко [[Грци|грчко]] население.
== Етимологија ==
Името ''Саранда'' доаѓа од [[Византиска империја|византискиот]] манастир ''Агии Саранда'' ({{lang-el|Άγιοι Σαράντα}}), што значи „Четириесет светители“, во чест на четириесетте маченици од Севастија. За време на Османлиското владеење, градот станал познат како ''Аја Саранди'' а потоа како ''Сарандоз''. Поради венециското влијание во регионот, на западните карти често е запишан под италијанското име ''Санти Куаранта''.<ref>E.g., Walker, J. & C. "[http://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~20905~530006:Turkey-II--Containing-the-northern-?sort=Pub_List_No_InitialSort%2CPub_Date%2CPub_List_No%2CSeries_No Turkey II: Containing the Northern Part of Greece]." Published 1 November 1829 by Baldwin & Cradock, 47 Paternoster Row, London. (London: Chapman & Hall, 1844). Accessed 24 August 2011.</ref>
{{Градови во Албанија}}
[[Категорија:Старогрчки градови]]
[[Категорија:Градови во Албанија]]
[[Категорија:Археолошки наоѓалишта во Албанија]]
[[Категорија:Валона (област)]]
inl29m0fwnp9ytqplz6z8jpgv34kbzw
4805332
4805330
2022-08-26T11:37:53Z
Buli
2648
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|39|52.5|N|20|0.6|E|display=title}}
{{Инфокутија Населено место|
|official_name = Саранда
|native_name = Saranda
|settlement_type = [[Градови во Албанија|Град]]
|image_skyline = Ag.Saranda - Panorama View.jpg
|imagesize =
|image_caption = Плажа во Саранда
|image_flag =
|image_seal =
|seal_size =
|image_shield =
|shield_size =
|city_logo =
|citylogo_size =
|image_map =
|mapsize =
|map_caption =
|image_map1 =
|mapsize1 =
|map_caption1 =
|image_dot_map =
|dot_mapsize =
|dot_map_caption =
|dot_x = |dot_y =
|pushpin_map = Албанија
|pushpin_map_caption =
|pushpin_mapsize =
|coordinates_region = AL
|subdivision_type = Држава
|subdivision_name = {{ALB}}
|subdivision_type1 = [[Области во Албанија|Област]]
|subdivision_name1 = [[Валона (област)|Валона]]
|subdivision_type2 = [[Окрузи во Албанија|Округ]]
|subdivision_name2 = [[Саранда (округ)|Саранда]]
|subdivision_type3 =
|subdivision_name3 =
|subdivision_type4 =
|subdivision_name4 =
|government_footnotes =
|government_type =
|leader_title = Градоначалник
|leader_name = Стефан Чипа
|leader_title1 =
|leader_name1 =
|leader_title2 =
|leader_name2 =
|leader_title3 =
|leader_name3 =
|leader_title4 =
|leader_name4 =
|established_title =
|established_date =
|established_title2 = <!-- Incorporated (town) -->
|established_date2 =
|established_title3 = <!-- Incorporated (city) -->
|established_date3 =
|area_magnitude =
|unit_pref =
|area_footnotes =
|area_total_km2 = <!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion-->
|area_land_km2 = <!--See table @ Template:Infobox Settlement for details on automatic unit conversion-->
|area_water_km2 =
|area_total_sq_mi =
|area_land_sq_mi =
|area_water_sq_mi =
|area_water_percent =
|area_urban_km2 =
|area_urban_sq_mi =
|area_metro_km2 =
|area_metro_sq_mi =
|population_as_of = 2017
|population_footnotes =
|nickname =
|population_total = 41,173
|population_density_km2 =
|population_density_sq_mi =
|population_metro =
|population_density_metro_km2 =
|population_density_metro_sq_mi =
|population_urban =
|population_density_urban_km2 =
|population_density_urban_sq_mi =
|population_blank1_title =
|population_blank1 =
|population_density_blank1_km2 =
|population_density_blank1_sq_mi =
|timezone = Central European Time
|utc_offset = +1
|timezone_DST = CEST
|utc_offset_DST = +2
|latd=39|latm=52.5|latNS=N
|longd=20|longm=0.6|longEW=E
|elevation_footnotes = <!--for references: use <ref> </ref> tags-->
|elevation_m = 0.8
|elevation_ft =
|postal_code_type =Поштенски број
|postal_code =9701-9703
|area_code =085
|blank_name =
|blank_info =
|blank1_name =
|blank1_info =
|website ={{URL|http://www.sarandaweb.net/}}
|footnotes =
}} <!-- Infobox ends -->
{{гео-никулец}}
[[Податотека:Orthodox Church (Sarandë).jpg|мини|300п]]
[[Податотека:Ag.saranda.jpg|мини|300п]]
'''Саранда''' ([[Албански јазик|албански]]: Sarandë; [[Италијански јазик|италијански]]: Santi Quaranta; [[Грчки јазик|грчки]]: Ágii Saránda) — град во јужна [[Албанија]], сместен покрај брегот на [[Јонско Море|Јонското Море]]. Саранда е центар на истоимената околија и е една од најважните туристички центри во Албанија. Наспроти Саранда се наоѓа познатиот грчки остров [[Крф]]. Во градот Саранда живеат околу 32.000 жители, а има и бројно етничко [[Грци|грчко]] население.
== Етимологија ==
Името ''Саранда'' доаѓа од [[Византиска империја|византискиот]] манастир ''Агии Саранда'' ({{lang-el|Άγιοι Σαράντα}}), што значи „Четириесет светители“, во чест на четириесетте маченици од Севастија. За време на Османлиското владеење, градот станал познат како ''Аја Саранди'' а потоа како ''Сарандоз''. Поради венециското влијание во регионот, на западните карти често е запишан под италијанското име ''Санти Куаранта''.<ref>E.g., Walker, J. & C. "[http://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~20905~530006:Turkey-II--Containing-the-northern-?sort=Pub_List_No_InitialSort%2CPub_Date%2CPub_List_No%2CSeries_No Turkey II: Containing the Northern Part of Greece]." Published 1 November 1829 by Baldwin & Cradock, 47 Paternoster Row, London. (London: Chapman & Hall, 1844). Accessed 24 August 2011.</ref>
{{Градови во Албанија}}
[[Категорија:Старогрчки градови]]
[[Категорија:Градови во Албанија]]
[[Категорија:Археолошки наоѓалишта во Албанија]]
[[Категорија:Валона (област)]]
mgb4p1yrh8s79efxoahtsj01emhgmqp
4805333
4805332
2022-08-26T11:38:15Z
Buli
2648
/* Етимологија */
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|39|52.5|N|20|0.6|E|display=title}}
{{Инфокутија Населено место|
|official_name = Саранда
|native_name = Saranda
|settlement_type = [[Градови во Албанија|Град]]
|image_skyline = Ag.Saranda - Panorama View.jpg
|imagesize =
|image_caption = Плажа во Саранда
|image_flag =
|image_seal =
|seal_size =
|image_shield =
|shield_size =
|city_logo =
|citylogo_size =
|image_map =
|mapsize =
|map_caption =
|image_map1 =
|mapsize1 =
|map_caption1 =
|image_dot_map =
|dot_mapsize =
|dot_map_caption =
|dot_x = |dot_y =
|pushpin_map = Албанија
|pushpin_map_caption =
|pushpin_mapsize =
|coordinates_region = AL
|subdivision_type = Држава
|subdivision_name = {{ALB}}
|subdivision_type1 = [[Области во Албанија|Област]]
|subdivision_name1 = [[Валона (област)|Валона]]
|subdivision_type2 = [[Окрузи во Албанија|Округ]]
|subdivision_name2 = [[Саранда (округ)|Саранда]]
|subdivision_type3 =
|subdivision_name3 =
|subdivision_type4 =
|subdivision_name4 =
|government_footnotes =
|government_type =
|leader_title = Градоначалник
|leader_name = Стефан Чипа
|leader_title1 =
|leader_name1 =
|leader_title2 =
|leader_name2 =
|leader_title3 =
|leader_name3 =
|leader_title4 =
|leader_name4 =
|established_title =
|established_date =
|established_title2 = <!-- Incorporated (town) -->
|established_date2 =
|established_title3 = <!-- Incorporated (city) -->
|established_date3 =
|area_magnitude =
|unit_pref =
|area_footnotes =
|area_total_km2 = <!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion-->
|area_land_km2 = <!--See table @ Template:Infobox Settlement for details on automatic unit conversion-->
|area_water_km2 =
|area_total_sq_mi =
|area_land_sq_mi =
|area_water_sq_mi =
|area_water_percent =
|area_urban_km2 =
|area_urban_sq_mi =
|area_metro_km2 =
|area_metro_sq_mi =
|population_as_of = 2017
|population_footnotes =
|nickname =
|population_total = 41,173
|population_density_km2 =
|population_density_sq_mi =
|population_metro =
|population_density_metro_km2 =
|population_density_metro_sq_mi =
|population_urban =
|population_density_urban_km2 =
|population_density_urban_sq_mi =
|population_blank1_title =
|population_blank1 =
|population_density_blank1_km2 =
|population_density_blank1_sq_mi =
|timezone = Central European Time
|utc_offset = +1
|timezone_DST = CEST
|utc_offset_DST = +2
|latd=39|latm=52.5|latNS=N
|longd=20|longm=0.6|longEW=E
|elevation_footnotes = <!--for references: use <ref> </ref> tags-->
|elevation_m = 0.8
|elevation_ft =
|postal_code_type =Поштенски број
|postal_code =9701-9703
|area_code =085
|blank_name =
|blank_info =
|blank1_name =
|blank1_info =
|website ={{URL|http://www.sarandaweb.net/}}
|footnotes =
}} <!-- Infobox ends -->
{{гео-никулец}}
[[Податотека:Orthodox Church (Sarandë).jpg|мини|300п]]
[[Податотека:Ag.saranda.jpg|мини|300п]]
'''Саранда''' ([[Албански јазик|албански]]: Sarandë; [[Италијански јазик|италијански]]: Santi Quaranta; [[Грчки јазик|грчки]]: Ágii Saránda) — град во јужна [[Албанија]], сместен покрај брегот на [[Јонско Море|Јонското Море]]. Саранда е центар на истоимената околија и е една од најважните туристички центри во Албанија. Наспроти Саранда се наоѓа познатиот грчки остров [[Крф]]. Во градот Саранда живеат околу 32.000 жители, а има и бројно етничко [[Грци|грчко]] население.
== Етимологија ==
Името ''Саранда'' доаѓа од [[Византиска империја|византискиот]] манастир ''Агии Саранда'' ({{lang-el|Άγιοι Σαράντα}}), што значи „Четириесет светители“, во чест на четириесетте маченици од Севастија. За време на Османлиското владеење, градот станал познат како ''Аја Саранди'' а потоа како ''Сарандоз''. Поради венециското влијание во регионот, на западните карти често е запишан под италијанското име ''Санти Куаранта''.<ref>E.g., Walker, J. & C. "[http://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~20905~530006:Turkey-II--Containing-the-northern-?sort=Pub_List_No_InitialSort%2CPub_Date%2CPub_List_No%2CSeries_No Turkey II: Containing the Northern Part of Greece]." Published 1 November 1829 by Baldwin & Cradock, 47 Paternoster Row, London. (London: Chapman & Hall, 1844). Accessed 24 August 2011.</ref>
== Наводи ==
{{наводи}}
{{Градови во Албанија}}
[[Категорија:Старогрчки градови]]
[[Категорија:Градови во Албанија]]
[[Категорија:Археолошки наоѓалишта во Албанија]]
[[Категорија:Валона (област)]]
msg30ujm55rx9goyywuub5zd8uxo5ux
Џорџ Стивенсон
0
19550
4805247
4405015
2022-08-26T08:22:19Z
Bjankuloski06
332
/* top */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
{{Без извори|датум=октомври 2009}}
[[Податотека:GeorgeStephenson.PNG|мини|десно|180px|Џорџ Стивенсон (1781-1848)]]
'''Џорџ Стивенсон''' ([[Англиски јазик|англиски]]:''George Stephenson'') ({{роден на|9|јуни|1781}} - {{починал на|12|август|1848}}), роден во Вајлам 15 [[Километар|км]] северно од [[Њукасл]] ([[Англиски јазик|англиски]]:''Newcastle''), [[Англија|англиски]] [[инженер]] – [[пронаоѓач]].
Син на сиромашен [[рудар]]ски работник, но со упорност се здобива со образование на инженер и почнува неговата пронаогачка кариера.
Во Килингворт [[1815]] ја изумува првата сигурнисна лампа за [[рудник|рудници]] во исто време како и [[Хамфри Дејви]] ([[Англиски јазик|англиски]]:''Humphry Davy'') но со различен принцип.
Наградата добиена од овој [[изум]] ја вложува во работилница за [[парна локомотива|парни локомотиви]] во местото [[Њукасл]] ([[Англиски јазик|англиски]]:Newcastle).
Во 1814 година ја конструира првата употреблива [[парна локомотива]] наречена „[[Локомотива Блушер|Блушер]]“ ([[Англиски јазик|англиски]]:''Blucher-Blücher''), ги воведува челичните [[шина|шини]] наместо дрвените.
Во 1821 година ја гради првата јавна железничка [[пруга]] во светот на линијата [[Стоктон]] – [[Дарлингтон]] (''Stockton - Darlington'')
Во 1823 година ја основа првата фабрика за локомотиви во [[Њукасл]].
Во [[1829]] година на натпреварот на [[пруга]]та на релацијата [[Ливерпул]] – [[Манчестер]] ([[Англиски јазик|англиски]]:''Liverpool - Manchester'') која е за првпат со сите потребни [[сигнализациja|сигнализации]], каде неговата локомотива „[[Локомотива Ракета|Ракета]]“ ([[Англиски јазик|англиски]]:''Rocket'') постигнува дотогаш најголема брзина од 30 [[Милја|миљи]] на час или 48.28032 [[Километар|километри]] на час и можност да повлече товар од 13.000 килограми.
Неговиот син [[Роберт Стивенсон]] koj го продолжува конструкторскиот дух на таткото, е познат творец и градител на [[мост]]ови со цевкаста конструкција.
== Поврзано ==
* [[Блихер (локомотива)]]
* [[Ракета (рокомотива)]]
== Поврзано ==
* [[Парна локомотива]]
* [[Парен котел]]
{{Транспорт-никулец}}
{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Англиски инженери]]
[[Категорија:Англиски пронаоѓачи]]
bedhijfe8cz5i5m8tzscfpknxh1c86y
ЈДЖ 83
0
21133
4805260
4238553
2022-08-26T08:24:12Z
Bjankuloski06
332
/* Технички карактеристики */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
{{Без извори|датум=ноември 2009}}
[[Податотека:Parna-lokomotiva VT.jpg |мини|десно|250px| Парна локомотива серија 83 (МЖ 83-064) пред ДСУ Владо Тасевски во Скопје]]
'''ЈДЖ серија 83''' [[парна локомотива]] на Југословенските државни железници градени во поголем број, и со голема распространетост во тогашната југословенска [[република]] [[Босна и Херцеговина]].
Останата е една ваква [[Парна локомотива|локомотива]] од серијата 83 во Р. [[Македонија]] со број МЖ 83-064 пред училиштето [[Владо Тасевски]] во [[Скопје]].
== Особености ==
* Изградени се голем број на тесно колосечни [[локомотива|локомотиви]] за потребите на стара [[Австрија]].
* Градени во пет [[фабрика|фабрики]], во речиси непроменета форма во период од 45 години.
* Сѐ уште се во употреба – не само во [[Музеј|музеи]].
* Возени на 760 [[Милиметар|mm]] и 1000 [[Милиметар|mm]] пруги.
* Прифатена во голем број во [[Босна и Херцеговина|Босна]], [[Унгарија]] и [[Австрија]]. Највероватно и во [[СССР]] била во употреба.
* Невообичаено често градена [[европа|европска]] [[парна локомотива]].
== Историја ==
[[Податотека:Bosna IVa5.jpg|мини|десно|250px|Парна локомотива серија 83 од почетокот на 20 век]]
== Технички карактеристики ==
[[Парна локомотива]] од серијата 83, со два цилиндра на [[Притисок на заситена пареа|заситена пареа]] и со влечен дво [[осовина|осовински]] [[тендер]]. Наменета за полесни [[товар]]и и [[патнички воз]]ови.
<table border="1">
<tr bgcolor="#CCCCCC">
<th colspan="2">Технички податоци </th>
</tr>
<tr>
<td>Производител</td>
<td> Jung/Jungenthal </td>
</tr>
<tr>
<td>Година на производство </td>
<td>[[1923]]</td>
</tr>
<tr>
<td>Фабрички сериски број </td>
<td>3546</td>
</tr>
<tr>
<td>[[Вајтова класификација|Класификација]]</td>
<td> 0-8-2 +T</td>
</tr>
<tr>
<td>Класа</td>
<td> 83 </td>
</tr>
<tr>
<td>Должина</td>
<td> 13.700 [[Милиметар|mm]]</td>
</tr>
<tr>
<td>Тежина</td>
<td> 32,5 тона</td>
</tr>
<tr>
<td> Тежина во експлатација</td>
<td> 36 тона </td>
</tr>
<tr>
<td>Притисок на осовини</td>
<td> 8 тона </td>
</tr>
<tr>
<td>Брзина (макс) </td>
<td> 35 км/ч </td>
</tr>
</table>
== Надворешни врски ==
* [http://www.dampflok.at/cjz_83.html Австриски парни локомотиви]
* [http://www.pospichal.net/lokstatistik/25013-jdz83.htm Список на сите парни локомотиви од серијата JDZ 83]
== Поврзано ==
* [[Парна локомотива]]
* [[Локомотива]]
* [[Железница]]
* [[Пруга]]
* [[Воз]]
{{Транспорт-никулец}}
[[Категорија:Локомотиви]]
jq5r6qxam0z2f4lprqa6h28536jjpk0
Градови во Македонија
0
26068
4805256
4774945
2022-08-26T08:23:28Z
TheWizardof2013
88976
Нови промени во статијата за градови во Македонија
wikitext
text/x-wiki
[[Податотека:Map_of_the_cities_of_Macedonia-mk.svg|мини|десно|300п|Карта на градовите во Македонија.]]
'''[[Македонија]]''' има преку 60 % градско население, според што се наоѓа во средината меѓу државите во [[Европа]]. Меѓутоа, неповолна околност е концентрираноста на населението во неколку поголеми градови, при што во градското подрачје на [[Скопје]] живееe околу 30 % од населението во земјата.
Во земјата официјално има 34 градови, кои според бројот на жители се класифицираат на три групи. Од нив, 5 се големи, 18 се средни и 11 мали градови или гратчиња. Ова е '''список на градови во Македонија''', кои се подредени по азбучен ред, а дадени се и информации за бројот на населението според пописот во 2002 година и површината којашто ја зафаќа градот.
== Градови ==
=== Вардарски Регион===
{| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;"
!width="100px"|Град !!width="100px"| Општина !!width="100px" |Население !!width="100px" |Грб !!width="100px" |Знаме !!width="100px" |Слика
|-
| [[Велес]]
| [[Општина Велес|Велес]]
| 43.716<ref name="попис">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија|date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=2012-05-26}}</ref>
| [[Податотека:Coat of arms of Veles Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Veles Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Veles panoram.JPG|100п|центар]]
|-
| [[Кавадарци]]
| [[Општина Кавадарци|Кавадарци]]
| 29.188<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Kavadarci Municipality.svg|70п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Kavadarci Municipality.svg|50п|граничник|центар]]
| [[Податотека:Kavadarcipanoramska.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Свети Николе]]
| [[Општина Свети Николе|Свети Николе]]
| 13.746 <ref name="попис"/>
| [[Податотека:Former coat of arms of Sveti Nikole Municipality.svg|70п|центар]]
| [[Податотека:Former flag of Sveti Nikole Municipality.jpg|100п|центар]]
| [[Податотека:Sveti Nikole Center, Macedonia.JPG|100п|центар]]
|-
| [[Неготино]]
| [[Општина Неготино|Неготино]]
| 13.284<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Negotino Municipality.svg|70п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Negotino Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Negotino plostad.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Демир Капија]]
| [[Општина Демир Капија|Демир Капија]]
| 3.275<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Demir Kapija Municipality.svg|70п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Demir Kapija Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Demir kapija.jpg|100п|центар]]
|-
|}
=== Источен Регион ===
{| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;"
!width="100px"|Град !! width="100px" | Општина !! width="100px" |Население !! width="100px" |Грб !! width="100px" |Знаме !! width="100px" |Слика
|-
| [[Штип]]
| [[Општина Штип|Штип]]
| 43.625<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Štip Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Štip Municipality.svg|граничник|100п|центар]]
| [[Податотека:Stip Macedonia - Panorama from Isar Hill 1.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Кочани]]
| [[Општина Кочани|Кочани]]
| 28.330<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Kočani Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Kocani Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Центар2.JPG|100п|центар]]
|-
| [[Делчево]]
| [[Општина Делчево|Делчево]]
| 11.500<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Delčevo Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Delčevo Municipality.svg|50п|граничник|центар]]
| [[Податотека:Delcevo.JPG|100п|центар]]
|-
| [[Виница]]
| [[Општина Виница|Виница]]
| 10.863 <ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Vinica Municipality, Macedonia.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Vinica Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Vinica - Pogled od Kale 002.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Пробиштип]]
| [[Општина Пробиштип|Пробиштип]]
| 8.714<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Probištip Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Probistip-zname.png|100п|центар]]
| [[Податотека:Probistip town hall.JPG|100п|центар]]
|-
| [[Берово]]
| [[Општина Берово|Берово]]
| 7.002<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Berovo Municipality.svg|70п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Berovo Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Berovo-monastery-church.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Македонска Каменица]]
| [[Општина Македонска Каменица|Македонска Каменица]]
| 5.147<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Makedonska Kamenica Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Makedonska Kamenica municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Town of Makedonska Kamenica.JPG|100п|центар]]
|-
| [[Пехчево]]
| [[Општина Пехчево|Пехчево]]
| 3.237<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Pehčevo Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Pehčevo Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Pehcevo.jpg|100п|центар]]
|-
|}
=== Југозападен Регион===
{| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;"
!width="100px"|Град !! width="100px" | Општина !! width="100px" |Население !! width="100px" |Грб !! width="100px" |Знаме !! width="100px" |Слика
|-
| [[Охрид]]
| [[Општина Охрид|Охрид]]
| 42.033<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Ohrid Municipality (2014).png|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Ohrid Municipality (2014).png|100п|центар]]
| [[Податотека:Панорама на Охрид.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Кичево]]
| [[Општина Кичево|Кичево]]
| 27.067<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat_of_arms_of_Kičevo_Municipality.png|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Kičevo Municipality.svg|60п|граничник|центар]]
| [[Податотека:Kicevo 11-08-2006.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Струга]]
| [[Општина Струга|Струга]]
| 16.559<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Struga Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Struga Municipality.svg|50п|центар]]
| [[Податотека:Black Drin.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Дебар]]
| [[Општина Дебар|Дебар]]
| 14.561<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Grb-debar.jpg|60п|центар]]
| [[Податотека:Mk-deba.gif|100п|центар]]
| [[Податотека:Debar-Macedonia.JPG|100п|центар]]
|-
| [[Македонски Брод]]
| [[Општина Македонски Брод|Македонски Брод]]
| 3.740<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Makedonski Brod Municipality (2012).svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Makedonski Brod Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Makedonski brod panorama.JPG|100п|центар]]
|-
|}
===Југоисточен Регион===
{| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;"
!width="100px"|Град !! width="100px" | Општина !! width="100px" |Население !! width="100px" |Грб !! width="100px" |Знаме !! width="100px" |Слика
|-
| [[Струмица]]
| [[Општина Струмица|Струмица]]
| 35.311<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Strumica Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Strumica Municipality.svg|50п|центар]]
| [[Податотека:Пазарот Глобал Струмица.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Радовиш]]
| [[Општина Радовиш|Радовиш]]
| 16.223<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Radoviš Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Radoviš Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Center Radovis Macedonia.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Гевгелија]]
| [[Општина Гевгелија|Гевгелија]]
| 15.685<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Gevgelija Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Gevgelija Municipality.svg|граничник|50п|центар]]
| [[Податотека:Gevgelija 57.JPG|100п|центар]]
|-
| [[Богданци]]
| [[Општина Богданци|Богданци]]
| 6.011<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Bogdanci Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Bogdanci Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Bogdanci.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Валандово]]
| [[Општина Валандово|Валандово]]
| 4.402<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Valandovo Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Valandovo Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Town center of Valandovo.jpg|100п|центар]]
|-
|}
=== Пелагониски Регион ===
{| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;"
!width="100px"|Град !! width="100px" | Општина !! width="100px" |Население !! width="100px" |Грб !! width="100px" |Знаме !! width="100px" |Слика
|-
| [[Битола]]
| [[Општина Битола|Битола]]
| 74.550<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Bitola-coat-of-arms.svg|50п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Bitola Municipality.svg|граничник|100п|центар]]
| [[Податотека:Bitola 2007.JPG|100п|центар]]
|-
| [[Прилеп]]
| [[Општина Прилеп|Прилеп]]
| 66.246<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Prilep Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Prilep Municipality.svg|50п|центар]]
| [[Податотека:AlexanderStatuePrilep.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Ресен]]
| [[Општина Ресен|Ресен]]
| 8.748<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Resen Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Resen Municipality.svg|граничник|100п|центар]]
| [[Податотека:Resen.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Крушево]]
| [[Општина Крушево|Крушево]]
| 5.330<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Kruševo Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Kruševo Municipality.svg|50п|центар]]
| [[Податотека:Krusevo panorama.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Демир Хисар]]
| [[Општина Демир Хисар|Демир Хисар]]
| 2.593<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Грб на Општина Демир Хисар.png|60п|центар]]
| [[Податотека:Знаме на Општина Демир Хисар.png|50п|центар]]
| [[Податотека:DemirHisar (1).jpg|100п|центар]]
|-
|}
=== Полошки Регион ===
{| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;"
!width="100px"|Град !! width="100px" | Општина !! width="100px" |Население !! width="100px" |Грб !! width="1o0px" |Знаме !! width="100px" |Слика
|-
| [[Тетово]]
| [[Општина Тетово|Тетово]]
| 52.915<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Tetovo Municipality, Macedonia.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Tetovo Municipality, North Macedonia.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:The small park in the city square in Tetovo, Macedonia.JPG|100п|центар]]
|-
| [[Гостивар]]
| [[Општина Гостивар|Гостивар]]
| 35.847<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Gostivar Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Gostivar Municipality.svg|50п|центар]]
| [[Податотека:Church Gostivar Macedonia.jpg|100п|центар]]
|-
|}
=== Североисточен Регион===
{| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;"
!width="100px"|Град !! width="100px" | Општина !! width="100px" |Население !! width="100px" |Грб !! width="100px" |Знаме !! width="100px" |Слика
|-
| [[Куманово]]
| [[Општина Куманово|Куманово]]
| 70.842<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Kumanovo Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Kumanovo Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:The square of Kumanovo (2).JPG|100п|центар]]
|-
| [[Крива Паланка]]
| [[Општина Крива Паланка|Крива Паланка]]
| 14.558<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Kriva Palanka Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Kriva Palanka Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Kriva-Palanka-and-Kriva-Reka.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Кратово]]
| [[Општина Кратово|Кратово]]
| 6.924<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Kratovo Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Kratovo Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Kratovo-panorama.jpg|100п|центар]]
|-
|}
=== Скопски Регион ===
{| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;"
!width="100px"|Град !! width="100px" | Единица !! width="100px" |Население !! width="100px" |Грб !! width="100px" |Знаме !! width="1o0px" |Слика
|-
| '''[[Скопје]]'''
| '''[[Град Скопје]]'''<ref name="Скопје">Посебна административна единица која не е општина, туку претставува збир од [[општини во Скопје|10 општини]].</ref><br />(посебна единица со [[општини во Скопје|10 општини]])
| 467.257
| [[Податотека:Coat of arms of Skopje.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of City of Skopje.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Skopje-viewfromKale.JPG|100п|центар]]
|}
==Статистика==
{{col-begin}}
{{col-2}}
===Најголеми градови===
Петте најголеми градови по население во Македонија се:
{| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;"
!width="20px"|Бр.!!width="60px"|Град !!width="70px"| Општина !!width="70px" |Население
|-
|1
| '''[[Скопје]]'''
| '''[[Град Скопје]]'''<ref name="Скопје" />
| 467.257
|-
|2
| [[Битола]]
| [[Општина Битола|Битола]]
| 74.550
|-
|3
| [[Куманово]]
| [[Општина Куманово|Куманово]]
| 70.842
|-
|4
| [[Прилеп]]
| [[Општина Прилеп|Прилеп]]
| 66.123
|-
|5
| [[Тетово]]
| [[Општина Тетово|Тетово]]
| 52.321
|}
{{col-2}}
===Најмали градови===
Петте најмали градови по население во Македонија се:
{| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;"
!width="20px"|бр.!!width="80px"|Град !!width="80px"| Општина !!width="40x" |Население
|-
|1
| [[Демир Хисар]]
| [[Општина Демир Хисар|Демир Хисар]]
| 2.593
|-
|2
| [[Пехчево]]
| [[Општина Пехчево|Пехчево]]
| 3.237
|-
|3
| [[Демир Капија]]
| [[Општина Демир Капија|Демир Капија]]
| 3.275
|-
|4
| [[Македонски Брод]]
| [[Општина Македонски Брод|Македонски Брод]]
| 3.740
|-
|5
| [[Валандово]]
| [[Општина Валандово|Валандово]]
| 4.402
|}
{{col-end}}
12 градови во Македонија имаат под 10.000 жители: [[Демир Хисар]] (2.593), [[Пехчево]] (3.237), [[Демир Капија]] (3.275), [[Македонски Брод]] (3.740), [[Валандово]] (4.402), [[Македонска Каменица]] (5.147), [[Крушево]] (5.330), [[Богданци]] (6.011), [[Кратово]] (6.924), [[Берово]] (7.002), [[Пробиштип]] (8.714) и [[Ресен]] (8.748). Овие градови често се именуваат како ''гратчиња''.
Во Македонија има само 5 градови со над 50.000 жители: [[Скопје]] (467.267), [[Битола]] (74.550), [[Куманово]] (70.842), [[Прилеп]] (66.246) и [[Тетово]] (52.915). Овие градови се именуваат како најголеми градови во државата.
17 градови во Македонија имаат население од 10.000 до 50.000 жители:, [[Велес]] (43.716), [[Штип]] (43.652), [[Охрид]] (42.033), [[Гостивар]] (35.847), [[Струмица]] (35.311), [[Кавадарци]] (29.188), [[Кочани]] (28.330), [[Кичево]] (27.067), [[Струга]] (16.559), [[Радовиш]] (16.223), [[Гевгелија]] (15.685), [[Дебар]] (14.561), [[Крива Паланка]] (14.558), [[Свети Николе]] (13.746), [[Неготино]] (13.284), [[Делчево]] (11.500) и [[Виница]] (10.863). Сите овие градови се класифицираат како градови од средна големина.
===Демографски податоци===
{| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;"
!width="100px"|Град !! width="100px" | Општина !! width="60px" |Население !! width="100px" |Најзастапени народи!! width="100px" |Удел на народите (%)!! width="100px" |Најзастапени јазици!! width="100px" |Удел на јазиците (%)!! width="100px" |Најзастапена вероисповед!! width="100px" |Удел на вероисповедта (%)
|-
| [[Берово]] || [[Општина Берово|Берово]] ||7.002 ||[[Македонци]] (6.404) ||91,4 ||[[македонски јазик|македонски]] (6.816)||97,3||[[МПЦ|православие]] (6.331) ||90,4
|-
| [[Битола]]
| [[Општина Битола|Битола]]
| 74.550
| [[Македонци]] (66.038)
|88,5
| [[македонски јазик|македонски]] (69.255)
|92,8
|[[МПЦ|православие]] (66.492)
|89,1
|-
| [[Богданци]]
| [[Општина Богданци|Богданци]]
|6.011
|[[Македонци]] (5.761)
|95,8
|[[македонски јазик|македонски]] (5.813)
|96,7
|[[МПЦ|православие]] (5.752)
|95,6
|-
| [[Валандово]]
| [[Општина Валандово|Валандово]]
| 4.402
|[[Македонци]] (4.279)
|97,2
|[[македонски јазик|македонски]] (4.303)
|97,7
|[[МПЦ|православие]] (4.064)
|92,3
|-
| [[Велес]]
| [[Општина Велес|Велес]]
| 43.716
| [[Македонци]] (40.269)
|92,1
| [[македонски јазик|македонски]] (40.576)
|92,8
|[[МПЦ|православие]] (40.135)
|91,8
|-
| [[Виница]]
| [[Општина Виница|Виница]]
| 10.863
| [[Македонци]] (9.246)
|85,1
| [[македонски јазик|македонски]] (9.290)
|85,5
|[[МПЦ|православие]] (8.989)
|82,7
|-
| [[Гевгелија]]
| [[Општина Гевгелија|Гевгелија]]
| 15.685
| [[Македонци]] (15.060)
|96
| [[македонски јазик|македонски]] (15.238)
|97,1
|[[МПЦ|православие]] (15.273)
|97,3
|-
| [[Гостивар]]
| [[Општина Гостивар|Гостивар]]
| 35.847
| [[Македонски Албанци|Албанци]] (16.890)<br>[[Македонци]] (11.885)
|47,1<br>33,1
| [[албански јазик|албански]] (16.877)<br>[[македонски јазик|македонски]] (13.843)
|47<br>38,6
|[[Исламска Верска Заедница на Македонија|ислам]] (23.686)<br>[[МПЦ|православие]] (11.865)
|66<br>33
|-
| [[Дебар]]
| [[Општина Дебар|Дебар]]
| 14.561
| [[Македонски Албанци|Албанци]] (10.768)
[[Македонци]] (1.054)
|73,9
7,24
| [[албански јазик|албански]] (11.510)
[[Македонски јазик|македонски]] (1.950)
|79
13,4
|[[Исламска Верска Заедница на Македонија|ислам]] (13.763)
|94,5
|-
| [[Делчево]]
| [[Општина Делчево|Делчево]]
| 11.500
| [[Македонци]] (10.761)
|93,5
| [[македонски јазик|македонски]] (10.851)
|94,3
|[[МПЦ|православие]] (10.594)
|92,1
|-
| [[Демир Капија]]
| [[Општина Демир Капија|Демир Капија]]
| 3.275
| [[Македонци]] (3.161)
|96,5
| [[македонски јазик|македонски]] (3.191)
|97,4
|[[МПЦ|православие]] (3.210)
|98
|-
| [[Демир Хисар]]
| [[Општина Демир Хисар|Демир Хисар]]
| 2.593
| [[Македонци]] (2.473)
|95,3
| [[македонски јазик|македонски]] (2.483)
|95,7
|[[МПЦ|православие]] (2.486)
|95,8
|-
| [[Кавадарци]]
| [[Општина Кавадарци|Кавадарци]]
| 29.188
| [[Македонци]] (28.354)
|97,1
| [[македонски јазик|македонски]] (28.847)
|98,8
|[[МПЦ|православие]] (28.210)
|96,6
|-
| [[Кичево]]
| [[Општина Кичево|Кичево]]
| 27.067
| [[Македонци]] (15.031)<br>[[Македонски Албанци|Албанци]] (7.641)
|55,5<br>28,2
| [[македонски јазик|македонски]] (16.931)<br>[[албански јазик|албански]] (7.635)
|62,5<br>28,2
|[[МПЦ|православие]] (15.139)<br>[[Исламска Верска Заедница на Македонија|ислам]] (11.759)
|55,9<br>43,4
|-
| [[Кочани]]
| [[Општина Кочани|Кочани]]
| 28.330
| [[Македонци]] (25.730)
|90,8
| [[македонски јазик|македонски]] (25.832)
|91,1
|[[МПЦ|православие]] (25.448)
|89,8
|-
| [[Кратово]]
| [[Општина Кратово|Кратово]]
| 6.924
| [[Македонци]] (6.724)
|97,1
| [[македонски јазик|македонски]] (6.709)
|96,8
|[[МПЦ|православие]] (6.696)
|96,7
|-
| [[Крива Паланка]]
| [[Општина Крива Паланка|Крива Паланка]]
| 14.558
| [[Македонци]] (13.758)
|94,5
| [[македонски јазик|македонски]] (13.776)
|94,6
|[[МПЦ|православие]] (13.785)
|94,6
|-
| [[Крушево]]
| [[Општина Крушево|Крушево]]
| 5.330
| [[Македонци]] (4.273)
|80,1
| [[македонски јазик|македонски]] (4.562)
|85,5
|[[МПЦ|православие]] (5.275)
|98,9
|-
| [[Куманово]]
| [[Општина Куманово|Куманово]]
| 70.842
| [[Македонци]] (42.840)<br>[[Македонски Албанци|Албанци]] (18.277)
|60,4<br>25,7
| [[македонски јазик|македонски]] (45.306)<br>[[албански јазик|албански]] (18.283)
|63,9<br>25,8
|[[МПЦ|православие]] (46.766)<br>[[Исламска Верска Заедница на Македонија|ислам]] (22.483)
|66<br>31,7
|-
| [[Македонски Брод]]
| [[Општина Македонски Брод|Македонски Брод]]
| 3.740
| [[Македонци]] (3.725)
|99,5
| [[македонски јазик|македонски]] (3.730)
|99,7
|[[МПЦ|православие]] (3.731)
|99,7
|-
| [[Македонска Каменица]]
| [[Општина Македонска Каменица|Македонска Каменица]]
| 5.147
| [[Македонци]] (5.096)
|99
| [[македонски јазик|македонски]] (5.106)
|99,2
|[[МПЦ|православие]] (4.734)
|91,9
|-
| [[Неготино]]
| [[Општина Неготино|Неготино]]
| 13.284
| [[Македонци]] (12.994)
|97,8
| [[македонски јазик|македонски]] (13.111)
|98,6
|[[МПЦ|православие]] (12.900)
|97,1
|-
| [[Охрид]]
| [[Општина Охрид|Охрид]]
| 42.033
| [[Македонци]] (33.791)
|80,3
| [[македонски јазик|македонски]] (34.910)
|83
|[[МПЦ|православие]] (33.987)
|80,8
|-
| [[Пехчево]]
| [[Општина Пехчево|Пехчево]]
| 3.237
| [[Македонци]] (3.067)
|94,7
| [[македонски јазик|македонски]] (3.124)
|96,5
|[[МПЦ|православие]] (3.078)
|95
|-
| [[Прилеп]]
| [[Општина Прилеп|Прилеп]]
| 66.246
| [[Македонци]] (61.320)
|92,5
| [[македонски јазик|македонски]] (64.669)
|97,6
|[[МПЦ|православие]] (60.655)
|91,5
|-
| [[Пробиштип]]
| [[Општина Пробиштип|Пробиштип]]
| 8.714
| [[Македонци]] (8.560)
|98,2
| [[македонски јазик|македонски]] (8.628)
|99
|[[МПЦ|православие]] (8.648)
|99,2
|-
| [[Радовиш]]
| [[Општина Радовиш|Радовиш]]
| 16.223
| [[Македонци]] (13,991)
|86,2
| [[македонски јазик|македонски]] (14.027)
|86,4
|[[МПЦ|православие]] (13.912)
|85,7
|-
| [[Ресен]]
| [[Општина Ресен|Ресен]]
| 8.748
| [[Македонци]] (6.431)
|73,5
| [[македонски јазик|македонски]] (6.574)
|75,1
|[[МПЦ|православие]] (6.382)
|72,9
|-
| [[Свети Николе]]
| [[Општина Свети Николе|Свети Николе]]
| 13.746
| [[Македонци]] (13.367)
|97,2
| [[македонски јазик|македонски]] (13.396)
|97,4
|[[МПЦ|православие]] (13.463)
|97,9
|-
| '''[[Скопје]]'''
| '''[[Град Скопје]]'''<ref name="Скопје" />
| 467.257<ref>Според пописот од 2002. Не ги вклучува Кондово и Сарај. Со нив има точно 20 % Албанци.</ref>
| [[Македонци]] (332.778)
|71,2
| [[македонски јазик|македонски]] (341.339)
|73
|[[МПЦ|православие]] (343.197)<br>[[Исламска Верска Заедница на Македонија|ислам]] (109.954)
|73,4<br>23,7
|-
| [[Струга]]
| [[Општина Струга|Струга]]
| 16.559
| [[Македонци]] (8.901)<br>[[Македонски Албанци|Албанци]] (5.293)
|53,7<br>31,9
| [[македонски јазик|македонски]] (9.665)<br>[[албански јазик|албански]] (5.615)
|58,3<br>33,9
|[[МПЦ|православие]] (9.197)<br>[[Исламска Верска Заедница на Македонија|ислам]] (7.075)
|55,5<br>42,7
|-
| [[Струмица]]
| [[Општина Струмица|Струмица]]
| 35.311
| [[Македонци]] (32.075)
|90,8
| [[македонски јазик|македонски]] (32.123)
|90,9
|[[МПЦ|православие]] (30.238)
|85,6
|-
| [[Тетово]]
| [[Општина Тетово|Тетово]]
| 52.915
| [[Македонски Албанци|Албанци]] (28.897)<br>[[Македонци]] (18.555)
|54,6<br>35
| [[албански јазик|албански]] (29.363)<br>[[македонски јазик|македонски]] (18.980)
|55,4<br>35,8
|[[Исламска Верска Заедница на Македонија|ислам]] (33.509)<br>[[МПЦ|православие]] (18.676)
|63,3<br>35,2
|-
| [[Штип]]
| [[Општина Штип|Штип]]
| 43.652
| [[Македонци]] (38.323)
|87,7
| [[македонски јазик|македонски]] (38.846)
|88,9
||[[МПЦ|православие]] (39.127)
|89,6
|}
:'''Извор''': ''Податоците се врз основа на последниот македонски попис од 2002 година.''
== Поврзано ==
{{Портал|Република Македонија}}
* [[Македонија]]
* [[Демографија на Македонија]]
* [[Географија на Македонија]]
== Наводи ==
{{наводи}}
==Надворешни врски==
* {{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на населението во Македонија|date=2002|language=mk,en|accessdate=27 мај 2010}}
{{Градови во Македонија}}
{{европа по тема|Градови во}}
[[Категорија:Градови во Македонија|*]]
[[Категорија:Списоци на градови по земја|Македонија]]
[[Категорија:Списоци за Македонија]]
fgk9koui6ziyg08mhka1w9mgj14bzmz
4805259
4805256
2022-08-26T08:23:49Z
TheWizardof2013
88976
Нови промени во статијата за градовите во Македонија
wikitext
text/x-wiki
[[Податотека:Map_of_the_cities_of_Macedonia-mk.svg|мини|десно|300п|Карта на градовите во Македонија.]]
'''[[Македонија]]''' има преку 60 % градско население, според што се наоѓа во средината меѓу државите во [[Европа]]. Меѓутоа, неповолна околност е концентрираноста на населението во неколку поголеми градови, при што во градското подрачје на [[Скопје]] живееe околу 30 % од населението во земјата.
Во земјата официјално има 34 градови, кои според бројот на жители се класифицираат на три групи. Од нив, 5 се големи, 18 се средни и 11 мали градови или гратчиња. Ова е '''список на градови во Македонија''', кои се подредени по азбучен ред, а дадени се и информации за бројот на населението според пописот во 2002 година и површината којашто ја зафаќа градот.
== Градови ==
=== Вардарски Регион===
{| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;"
!width="100px"|Град !!width="100px"| Општина !!width="100px" |Население !!width="100px" |Грб !!width="100px" |Знаме !!width="100px" |Слика
|-
| [[Велес]]
| [[Општина Велес|Велес]]
| 43.716<ref name="попис">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија|date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=2012-05-26}}</ref>
| [[Податотека:Coat of arms of Veles Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Veles Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Veles panoram.JPG|100п|центар]]
|-
| [[Кавадарци]]
| [[Општина Кавадарци|Кавадарци]]
| 29.188<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Kavadarci Municipality.svg|70п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Kavadarci Municipality.svg|50п|граничник|центар]]
| [[Податотека:Kavadarcipanoramska.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Свети Николе]]
| [[Општина Свети Николе|Свети Николе]]
| 13.746<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Former coat of arms of Sveti Nikole Municipality.svg|70п|центар]]
| [[Податотека:Former flag of Sveti Nikole Municipality.jpg|100п|центар]]
| [[Податотека:Sveti Nikole Center, Macedonia.JPG|100п|центар]]
|-
| [[Неготино]]
| [[Општина Неготино|Неготино]]
| 13.284<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Negotino Municipality.svg|70п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Negotino Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Negotino plostad.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Демир Капија]]
| [[Општина Демир Капија|Демир Капија]]
| 3.275<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Demir Kapija Municipality.svg|70п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Demir Kapija Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Demir kapija.jpg|100п|центар]]
|-
|}
=== Источен Регион ===
{| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;"
!width="100px"|Град !! width="100px" | Општина !! width="100px" |Население !! width="100px" |Грб !! width="100px" |Знаме !! width="100px" |Слика
|-
| [[Штип]]
| [[Општина Штип|Штип]]
| 43.625<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Štip Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Štip Municipality.svg|граничник|100п|центар]]
| [[Податотека:Stip Macedonia - Panorama from Isar Hill 1.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Кочани]]
| [[Општина Кочани|Кочани]]
| 28.330<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Kočani Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Kocani Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Центар2.JPG|100п|центар]]
|-
| [[Делчево]]
| [[Општина Делчево|Делчево]]
| 11.500<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Delčevo Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Delčevo Municipality.svg|50п|граничник|центар]]
| [[Податотека:Delcevo.JPG|100п|центар]]
|-
| [[Виница]]
| [[Општина Виница|Виница]]
| 10.863 <ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Vinica Municipality, Macedonia.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Vinica Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Vinica - Pogled od Kale 002.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Пробиштип]]
| [[Општина Пробиштип|Пробиштип]]
| 8.714<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Probištip Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Probistip-zname.png|100п|центар]]
| [[Податотека:Probistip town hall.JPG|100п|центар]]
|-
| [[Берово]]
| [[Општина Берово|Берово]]
| 7.002<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Berovo Municipality.svg|70п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Berovo Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Berovo-monastery-church.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Македонска Каменица]]
| [[Општина Македонска Каменица|Македонска Каменица]]
| 5.147<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Makedonska Kamenica Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Makedonska Kamenica municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Town of Makedonska Kamenica.JPG|100п|центар]]
|-
| [[Пехчево]]
| [[Општина Пехчево|Пехчево]]
| 3.237<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Pehčevo Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Pehčevo Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Pehcevo.jpg|100п|центар]]
|-
|}
=== Југозападен Регион===
{| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;"
!width="100px"|Град !! width="100px" | Општина !! width="100px" |Население !! width="100px" |Грб !! width="100px" |Знаме !! width="100px" |Слика
|-
| [[Охрид]]
| [[Општина Охрид|Охрид]]
| 42.033<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Ohrid Municipality (2014).png|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Ohrid Municipality (2014).png|100п|центар]]
| [[Податотека:Панорама на Охрид.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Кичево]]
| [[Општина Кичево|Кичево]]
| 27.067<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat_of_arms_of_Kičevo_Municipality.png|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Kičevo Municipality.svg|60п|граничник|центар]]
| [[Податотека:Kicevo 11-08-2006.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Струга]]
| [[Општина Струга|Струга]]
| 16.559<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Struga Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Struga Municipality.svg|50п|центар]]
| [[Податотека:Black Drin.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Дебар]]
| [[Општина Дебар|Дебар]]
| 14.561<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Grb-debar.jpg|60п|центар]]
| [[Податотека:Mk-deba.gif|100п|центар]]
| [[Податотека:Debar-Macedonia.JPG|100п|центар]]
|-
| [[Македонски Брод]]
| [[Општина Македонски Брод|Македонски Брод]]
| 3.740<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Makedonski Brod Municipality (2012).svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Makedonski Brod Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Makedonski brod panorama.JPG|100п|центар]]
|-
|}
===Југоисточен Регион===
{| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;"
!width="100px"|Град !! width="100px" | Општина !! width="100px" |Население !! width="100px" |Грб !! width="100px" |Знаме !! width="100px" |Слика
|-
| [[Струмица]]
| [[Општина Струмица|Струмица]]
| 35.311<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Strumica Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Strumica Municipality.svg|50п|центар]]
| [[Податотека:Пазарот Глобал Струмица.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Радовиш]]
| [[Општина Радовиш|Радовиш]]
| 16.223<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Radoviš Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Radoviš Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Center Radovis Macedonia.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Гевгелија]]
| [[Општина Гевгелија|Гевгелија]]
| 15.685<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Gevgelija Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Gevgelija Municipality.svg|граничник|50п|центар]]
| [[Податотека:Gevgelija 57.JPG|100п|центар]]
|-
| [[Богданци]]
| [[Општина Богданци|Богданци]]
| 6.011<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Bogdanci Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Bogdanci Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Bogdanci.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Валандово]]
| [[Општина Валандово|Валандово]]
| 4.402<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Valandovo Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Valandovo Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Town center of Valandovo.jpg|100п|центар]]
|-
|}
=== Пелагониски Регион ===
{| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;"
!width="100px"|Град !! width="100px" | Општина !! width="100px" |Население !! width="100px" |Грб !! width="100px" |Знаме !! width="100px" |Слика
|-
| [[Битола]]
| [[Општина Битола|Битола]]
| 74.550<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Bitola-coat-of-arms.svg|50п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Bitola Municipality.svg|граничник|100п|центар]]
| [[Податотека:Bitola 2007.JPG|100п|центар]]
|-
| [[Прилеп]]
| [[Општина Прилеп|Прилеп]]
| 66.246<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Prilep Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Prilep Municipality.svg|50п|центар]]
| [[Податотека:AlexanderStatuePrilep.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Ресен]]
| [[Општина Ресен|Ресен]]
| 8.748<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Resen Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Resen Municipality.svg|граничник|100п|центар]]
| [[Податотека:Resen.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Крушево]]
| [[Општина Крушево|Крушево]]
| 5.330<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Kruševo Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Kruševo Municipality.svg|50п|центар]]
| [[Податотека:Krusevo panorama.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Демир Хисар]]
| [[Општина Демир Хисар|Демир Хисар]]
| 2.593<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Грб на Општина Демир Хисар.png|60п|центар]]
| [[Податотека:Знаме на Општина Демир Хисар.png|50п|центар]]
| [[Податотека:DemirHisar (1).jpg|100п|центар]]
|-
|}
=== Полошки Регион ===
{| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;"
!width="100px"|Град !! width="100px" | Општина !! width="100px" |Население !! width="100px" |Грб !! width="1o0px" |Знаме !! width="100px" |Слика
|-
| [[Тетово]]
| [[Општина Тетово|Тетово]]
| 52.915<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Tetovo Municipality, Macedonia.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Tetovo Municipality, North Macedonia.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:The small park in the city square in Tetovo, Macedonia.JPG|100п|центар]]
|-
| [[Гостивар]]
| [[Општина Гостивар|Гостивар]]
| 35.847<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Gostivar Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Gostivar Municipality.svg|50п|центар]]
| [[Податотека:Church Gostivar Macedonia.jpg|100п|центар]]
|-
|}
=== Североисточен Регион===
{| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;"
!width="100px"|Град !! width="100px" | Општина !! width="100px" |Население !! width="100px" |Грб !! width="100px" |Знаме !! width="100px" |Слика
|-
| [[Куманово]]
| [[Општина Куманово|Куманово]]
| 70.842<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Kumanovo Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Kumanovo Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:The square of Kumanovo (2).JPG|100п|центар]]
|-
| [[Крива Паланка]]
| [[Општина Крива Паланка|Крива Паланка]]
| 14.558<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Kriva Palanka Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Kriva Palanka Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Kriva-Palanka-and-Kriva-Reka.jpg|100п|центар]]
|-
| [[Кратово]]
| [[Општина Кратово|Кратово]]
| 6.924<ref name="попис"/>
| [[Податотека:Coat of arms of Kratovo Municipality.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of Kratovo Municipality.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Kratovo-panorama.jpg|100п|центар]]
|-
|}
=== Скопски Регион ===
{| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;"
!width="100px"|Град !! width="100px" | Единица !! width="100px" |Население !! width="100px" |Грб !! width="100px" |Знаме !! width="1o0px" |Слика
|-
| '''[[Скопје]]'''
| '''[[Град Скопје]]'''<ref name="Скопје">Посебна административна единица која не е општина, туку претставува збир од [[општини во Скопје|10 општини]].</ref><br />(посебна единица со [[општини во Скопје|10 општини]])
| 467.257
| [[Податотека:Coat of arms of Skopje.svg|60п|центар]]
| [[Податотека:Flag of City of Skopje.svg|100п|центар]]
| [[Податотека:Skopje-viewfromKale.JPG|100п|центар]]
|}
==Статистика==
{{col-begin}}
{{col-2}}
===Најголеми градови===
Петте најголеми градови по население во Македонија се:
{| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;"
!width="20px"|Бр.!!width="60px"|Град !!width="70px"| Општина !!width="70px" |Население
|-
|1
| '''[[Скопје]]'''
| '''[[Град Скопје]]'''<ref name="Скопје" />
| 467.257
|-
|2
| [[Битола]]
| [[Општина Битола|Битола]]
| 74.550
|-
|3
| [[Куманово]]
| [[Општина Куманово|Куманово]]
| 70.842
|-
|4
| [[Прилеп]]
| [[Општина Прилеп|Прилеп]]
| 66.123
|-
|5
| [[Тетово]]
| [[Општина Тетово|Тетово]]
| 52.321
|}
{{col-2}}
===Најмали градови===
Петте најмали градови по население во Македонија се:
{| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;"
!width="20px"|бр.!!width="80px"|Град !!width="80px"| Општина !!width="40x" |Население
|-
|1
| [[Демир Хисар]]
| [[Општина Демир Хисар|Демир Хисар]]
| 2.593
|-
|2
| [[Пехчево]]
| [[Општина Пехчево|Пехчево]]
| 3.237
|-
|3
| [[Демир Капија]]
| [[Општина Демир Капија|Демир Капија]]
| 3.275
|-
|4
| [[Македонски Брод]]
| [[Општина Македонски Брод|Македонски Брод]]
| 3.740
|-
|5
| [[Валандово]]
| [[Општина Валандово|Валандово]]
| 4.402
|}
{{col-end}}
12 градови во Македонија имаат под 10.000 жители: [[Демир Хисар]] (2.593), [[Пехчево]] (3.237), [[Демир Капија]] (3.275), [[Македонски Брод]] (3.740), [[Валандово]] (4.402), [[Македонска Каменица]] (5.147), [[Крушево]] (5.330), [[Богданци]] (6.011), [[Кратово]] (6.924), [[Берово]] (7.002), [[Пробиштип]] (8.714) и [[Ресен]] (8.748). Овие градови често се именуваат како ''гратчиња''.
Во Македонија има само 5 градови со над 50.000 жители: [[Скопје]] (467.267), [[Битола]] (74.550), [[Куманово]] (70.842), [[Прилеп]] (66.246) и [[Тетово]] (52.915). Овие градови се именуваат како најголеми градови во државата.
17 градови во Македонија имаат население од 10.000 до 50.000 жители:, [[Велес]] (43.716), [[Штип]] (43.652), [[Охрид]] (42.033), [[Гостивар]] (35.847), [[Струмица]] (35.311), [[Кавадарци]] (29.188), [[Кочани]] (28.330), [[Кичево]] (27.067), [[Струга]] (16.559), [[Радовиш]] (16.223), [[Гевгелија]] (15.685), [[Дебар]] (14.561), [[Крива Паланка]] (14.558), [[Свети Николе]] (13.746), [[Неготино]] (13.284), [[Делчево]] (11.500) и [[Виница]] (10.863). Сите овие градови се класифицираат како градови од средна големина.
===Демографски податоци===
{| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;"
!width="100px"|Град !! width="100px" | Општина !! width="60px" |Население !! width="100px" |Најзастапени народи!! width="100px" |Удел на народите (%)!! width="100px" |Најзастапени јазици!! width="100px" |Удел на јазиците (%)!! width="100px" |Најзастапена вероисповед!! width="100px" |Удел на вероисповедта (%)
|-
| [[Берово]] || [[Општина Берово|Берово]] ||7.002 ||[[Македонци]] (6.404) ||91,4 ||[[македонски јазик|македонски]] (6.816)||97,3||[[МПЦ|православие]] (6.331) ||90,4
|-
| [[Битола]]
| [[Општина Битола|Битола]]
| 74.550
| [[Македонци]] (66.038)
|88,5
| [[македонски јазик|македонски]] (69.255)
|92,8
|[[МПЦ|православие]] (66.492)
|89,1
|-
| [[Богданци]]
| [[Општина Богданци|Богданци]]
|6.011
|[[Македонци]] (5.761)
|95,8
|[[македонски јазик|македонски]] (5.813)
|96,7
|[[МПЦ|православие]] (5.752)
|95,6
|-
| [[Валандово]]
| [[Општина Валандово|Валандово]]
| 4.402
|[[Македонци]] (4.279)
|97,2
|[[македонски јазик|македонски]] (4.303)
|97,7
|[[МПЦ|православие]] (4.064)
|92,3
|-
| [[Велес]]
| [[Општина Велес|Велес]]
| 43.716
| [[Македонци]] (40.269)
|92,1
| [[македонски јазик|македонски]] (40.576)
|92,8
|[[МПЦ|православие]] (40.135)
|91,8
|-
| [[Виница]]
| [[Општина Виница|Виница]]
| 10.863
| [[Македонци]] (9.246)
|85,1
| [[македонски јазик|македонски]] (9.290)
|85,5
|[[МПЦ|православие]] (8.989)
|82,7
|-
| [[Гевгелија]]
| [[Општина Гевгелија|Гевгелија]]
| 15.685
| [[Македонци]] (15.060)
|96
| [[македонски јазик|македонски]] (15.238)
|97,1
|[[МПЦ|православие]] (15.273)
|97,3
|-
| [[Гостивар]]
| [[Општина Гостивар|Гостивар]]
| 35.847
| [[Македонски Албанци|Албанци]] (16.890)<br>[[Македонци]] (11.885)
|47,1<br>33,1
| [[албански јазик|албански]] (16.877)<br>[[македонски јазик|македонски]] (13.843)
|47<br>38,6
|[[Исламска Верска Заедница на Македонија|ислам]] (23.686)<br>[[МПЦ|православие]] (11.865)
|66<br>33
|-
| [[Дебар]]
| [[Општина Дебар|Дебар]]
| 14.561
| [[Македонски Албанци|Албанци]] (10.768)
[[Македонци]] (1.054)
|73,9
7,24
| [[албански јазик|албански]] (11.510)
[[Македонски јазик|македонски]] (1.950)
|79
13,4
|[[Исламска Верска Заедница на Македонија|ислам]] (13.763)
|94,5
|-
| [[Делчево]]
| [[Општина Делчево|Делчево]]
| 11.500
| [[Македонци]] (10.761)
|93,5
| [[македонски јазик|македонски]] (10.851)
|94,3
|[[МПЦ|православие]] (10.594)
|92,1
|-
| [[Демир Капија]]
| [[Општина Демир Капија|Демир Капија]]
| 3.275
| [[Македонци]] (3.161)
|96,5
| [[македонски јазик|македонски]] (3.191)
|97,4
|[[МПЦ|православие]] (3.210)
|98
|-
| [[Демир Хисар]]
| [[Општина Демир Хисар|Демир Хисар]]
| 2.593
| [[Македонци]] (2.473)
|95,3
| [[македонски јазик|македонски]] (2.483)
|95,7
|[[МПЦ|православие]] (2.486)
|95,8
|-
| [[Кавадарци]]
| [[Општина Кавадарци|Кавадарци]]
| 29.188
| [[Македонци]] (28.354)
|97,1
| [[македонски јазик|македонски]] (28.847)
|98,8
|[[МПЦ|православие]] (28.210)
|96,6
|-
| [[Кичево]]
| [[Општина Кичево|Кичево]]
| 27.067
| [[Македонци]] (15.031)<br>[[Македонски Албанци|Албанци]] (7.641)
|55,5<br>28,2
| [[македонски јазик|македонски]] (16.931)<br>[[албански јазик|албански]] (7.635)
|62,5<br>28,2
|[[МПЦ|православие]] (15.139)<br>[[Исламска Верска Заедница на Македонија|ислам]] (11.759)
|55,9<br>43,4
|-
| [[Кочани]]
| [[Општина Кочани|Кочани]]
| 28.330
| [[Македонци]] (25.730)
|90,8
| [[македонски јазик|македонски]] (25.832)
|91,1
|[[МПЦ|православие]] (25.448)
|89,8
|-
| [[Кратово]]
| [[Општина Кратово|Кратово]]
| 6.924
| [[Македонци]] (6.724)
|97,1
| [[македонски јазик|македонски]] (6.709)
|96,8
|[[МПЦ|православие]] (6.696)
|96,7
|-
| [[Крива Паланка]]
| [[Општина Крива Паланка|Крива Паланка]]
| 14.558
| [[Македонци]] (13.758)
|94,5
| [[македонски јазик|македонски]] (13.776)
|94,6
|[[МПЦ|православие]] (13.785)
|94,6
|-
| [[Крушево]]
| [[Општина Крушево|Крушево]]
| 5.330
| [[Македонци]] (4.273)
|80,1
| [[македонски јазик|македонски]] (4.562)
|85,5
|[[МПЦ|православие]] (5.275)
|98,9
|-
| [[Куманово]]
| [[Општина Куманово|Куманово]]
| 70.842
| [[Македонци]] (42.840)<br>[[Македонски Албанци|Албанци]] (18.277)
|60,4<br>25,7
| [[македонски јазик|македонски]] (45.306)<br>[[албански јазик|албански]] (18.283)
|63,9<br>25,8
|[[МПЦ|православие]] (46.766)<br>[[Исламска Верска Заедница на Македонија|ислам]] (22.483)
|66<br>31,7
|-
| [[Македонски Брод]]
| [[Општина Македонски Брод|Македонски Брод]]
| 3.740
| [[Македонци]] (3.725)
|99,5
| [[македонски јазик|македонски]] (3.730)
|99,7
|[[МПЦ|православие]] (3.731)
|99,7
|-
| [[Македонска Каменица]]
| [[Општина Македонска Каменица|Македонска Каменица]]
| 5.147
| [[Македонци]] (5.096)
|99
| [[македонски јазик|македонски]] (5.106)
|99,2
|[[МПЦ|православие]] (4.734)
|91,9
|-
| [[Неготино]]
| [[Општина Неготино|Неготино]]
| 13.284
| [[Македонци]] (12.994)
|97,8
| [[македонски јазик|македонски]] (13.111)
|98,6
|[[МПЦ|православие]] (12.900)
|97,1
|-
| [[Охрид]]
| [[Општина Охрид|Охрид]]
| 42.033
| [[Македонци]] (33.791)
|80,3
| [[македонски јазик|македонски]] (34.910)
|83
|[[МПЦ|православие]] (33.987)
|80,8
|-
| [[Пехчево]]
| [[Општина Пехчево|Пехчево]]
| 3.237
| [[Македонци]] (3.067)
|94,7
| [[македонски јазик|македонски]] (3.124)
|96,5
|[[МПЦ|православие]] (3.078)
|95
|-
| [[Прилеп]]
| [[Општина Прилеп|Прилеп]]
| 66.246
| [[Македонци]] (61.320)
|92,5
| [[македонски јазик|македонски]] (64.669)
|97,6
|[[МПЦ|православие]] (60.655)
|91,5
|-
| [[Пробиштип]]
| [[Општина Пробиштип|Пробиштип]]
| 8.714
| [[Македонци]] (8.560)
|98,2
| [[македонски јазик|македонски]] (8.628)
|99
|[[МПЦ|православие]] (8.648)
|99,2
|-
| [[Радовиш]]
| [[Општина Радовиш|Радовиш]]
| 16.223
| [[Македонци]] (13,991)
|86,2
| [[македонски јазик|македонски]] (14.027)
|86,4
|[[МПЦ|православие]] (13.912)
|85,7
|-
| [[Ресен]]
| [[Општина Ресен|Ресен]]
| 8.748
| [[Македонци]] (6.431)
|73,5
| [[македонски јазик|македонски]] (6.574)
|75,1
|[[МПЦ|православие]] (6.382)
|72,9
|-
| [[Свети Николе]]
| [[Општина Свети Николе|Свети Николе]]
| 13.746
| [[Македонци]] (13.367)
|97,2
| [[македонски јазик|македонски]] (13.396)
|97,4
|[[МПЦ|православие]] (13.463)
|97,9
|-
| '''[[Скопје]]'''
| '''[[Град Скопје]]'''<ref name="Скопје" />
| 467.257<ref>Според пописот од 2002. Не ги вклучува Кондово и Сарај. Со нив има точно 20 % Албанци.</ref>
| [[Македонци]] (332.778)
|71,2
| [[македонски јазик|македонски]] (341.339)
|73
|[[МПЦ|православие]] (343.197)<br>[[Исламска Верска Заедница на Македонија|ислам]] (109.954)
|73,4<br>23,7
|-
| [[Струга]]
| [[Општина Струга|Струга]]
| 16.559
| [[Македонци]] (8.901)<br>[[Македонски Албанци|Албанци]] (5.293)
|53,7<br>31,9
| [[македонски јазик|македонски]] (9.665)<br>[[албански јазик|албански]] (5.615)
|58,3<br>33,9
|[[МПЦ|православие]] (9.197)<br>[[Исламска Верска Заедница на Македонија|ислам]] (7.075)
|55,5<br>42,7
|-
| [[Струмица]]
| [[Општина Струмица|Струмица]]
| 35.311
| [[Македонци]] (32.075)
|90,8
| [[македонски јазик|македонски]] (32.123)
|90,9
|[[МПЦ|православие]] (30.238)
|85,6
|-
| [[Тетово]]
| [[Општина Тетово|Тетово]]
| 52.915
| [[Македонски Албанци|Албанци]] (28.897)<br>[[Македонци]] (18.555)
|54,6<br>35
| [[албански јазик|албански]] (29.363)<br>[[македонски јазик|македонски]] (18.980)
|55,4<br>35,8
|[[Исламска Верска Заедница на Македонија|ислам]] (33.509)<br>[[МПЦ|православие]] (18.676)
|63,3<br>35,2
|-
| [[Штип]]
| [[Општина Штип|Штип]]
| 43.652
| [[Македонци]] (38.323)
|87,7
| [[македонски јазик|македонски]] (38.846)
|88,9
||[[МПЦ|православие]] (39.127)
|89,6
|}
:'''Извор''': ''Податоците се врз основа на последниот македонски попис од 2002 година.''
== Поврзано ==
{{Портал|Република Македонија}}
* [[Македонија]]
* [[Демографија на Македонија]]
* [[Географија на Македонија]]
== Наводи ==
{{наводи}}
==Надворешни врски==
* {{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на населението во Македонија|date=2002|language=mk,en|accessdate=27 мај 2010}}
{{Градови во Македонија}}
{{европа по тема|Градови во}}
[[Категорија:Градови во Македонија|*]]
[[Категорија:Списоци на градови по земја|Македонија]]
[[Категорија:Списоци за Македонија]]
a42vd98gwpo65jx61wvxik1eipgg2vr
ФК Македонија Ѓорче Петров
0
27428
4805298
4775775
2022-08-26T08:53:22Z
Bjankuloski06
332
/* Историја */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
''За современиот фудбалски клуб, кој порано го носел името Треска, видете [[ФК Македонија Ѓорче Петров 1932]].''
{{Infobox football club 2
| color1 = #ffdd30
| color2 = #EB0000
| clubname = Македонија Ѓорче Петров
| image = [[Податотека:FK Makedonija Gjorce Petrov.gif|130px]]
| fullname = Фудбалски клуб Македонија Ѓорче Петров
| current =
| founded = {{Start date and age|1932}}
| dissolved = {{Start date and age|2010}}
| location = [[Скопје]], [[Македонија]]
| ground = [[Стадион Ѓорче Петров|Ѓорче Петров]]
| capacity = 3.000
| chrtitle = Претседател
| chairman =
| manager =
| mgrtitle = Тренер
| league =
| season = 2021/22
| position = 4. од 10 екипи |
pattern_la1=_red_stripes|pattern_b1=_red_stripes|pattern_ra1=_red_stripes|
leftarm1=FFFF00|body1=FFFF00|rightarm1=FFFF00|shorts1=FF0000|socks1=FF0000|
pattern_la2=_blueshoulders|pattern_b2=greenstripes|pattern_ra2=_whiteshoulders|
leftarm2=FFFFFF|body2=FFFFFF|rightarm2=FFFFFF|shorts2=000000|socks2=FFFF00|
| website = http://fkmakedonijagp.mk
}}
'''ФК „Македонија Ѓорче Петров“''' - [[Република Македонија|македонски]] [[фудбал]]ски клуб од [[Ѓорче Петров (населба)|Ѓорче Петров]], оформен во [[1932]] година.
== Историја ==
Клубот бил оформен во [[1932]] година под името „Ханриевски Аматерски Спортски Клуб“ (''Х.А.С.К.''), а подоцна ги носел и имињата „Победа“, „Рудар“, „Индустријалец“, „Локомотива“. Во сезоната 1970/1971 го добил името „Југококта“, сè до сезона 1989/1990 кога го добил сегашното име.<ref>{{Наведена мрежна страница | url=http://www.fcmakedonija.com.mk/mk/Istorija.asp | title=Официјално мрежно место на ФК Македонија Ѓ.П | accessdate=18 мај | access-date=2009 | archive-date=2009-06-14 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090614123651/http://www.fcmakedonija.com.mk/mk/Istorija.asp | url-status=dead }}</ref>
Македонија Ѓ.П. настапува на [[Стадион Ѓорче Петров|стадионот Ѓорче Петров]], со капцитет од 3000 седишта. Во 2005 година била изградена западната трибина на стадионот, кој е познат и под името „[[Кокта]]“. По катастрофалниот земjотрес во Скопје во [[1963]] година, стадионот на тогашен ФК „Рудар“ бил одземен од државата за да бидат изградени монтажни бараки за настраданото население, и било доделено новото игралиште на сегашното место. Во 1970 година, ФК „Рудар“ (подоцна под името ФК „Југококта“) влегол во тогашната македонска фудбалска лига, и морало да бидат изградени трибина, соблекувални и други попратни елементи за да може да учествува во тоа натпреварување. Така во септември 1970 започнала изградбата на источната трибина. Екипата играла есента на стадионот на [[ФК Цементарница]] во Скопје. Трибината, поттрибинскот простор и соблекувалните биле предадени во употреба во март 1971, и првиот натпревар се одиграл на [[12 март]], со екипата на [[ФК Кожуф]] од [[Гевгелија]], при што победила екипата на ФК Југококта со 2:0. Со изградбата на трибината бил направен и теренот, и била поставена трева ([[бусен]]). Во [[Прва фудбалска лига на Македонија 2005/2006|сезоната 2005/2006]], со промената на раководниот тим, изградена била новата западна трибина, како и нови канцелариски простории, вежбалница со сите придружни справи за вежбање и нови соблекувални. Исто така реновирано било и помошното игралиште на кое била поставена вештачка трева.
===Позначајни настани===
'''1932:''' Оформен е клубот под името Х.А.С.К., а подоцна ќе ги носи и следниве имиња: Локомотива, Рудар, Победа, Индустријалец, Рудар итн.<br />
'''1969/70:''' Рудар е победник во Скопскиот потсојуз, и во квалификациите изборува место Македонската Републичка Лига, 3 ранг на натпреварување.<br />
'''1970:''' Клубот почнува професионално да се натпреварува, и го носи името Југококта.<br />
'''1971:''' На 12 март 1971 година се одигрува првиот натпревар на стадионот Ѓорче Петров, кој завршува со победа на тогашната Југококта,<br />Југококта - Кожув 2:0.<br />
'''1976/77:''' Првопласиран во Вардарски Фудбалски Регион (4 Лига).<br />
'''1980/81:''' Младинците на Македонија Ѓ.П. го освојуваат Купот на Македонија по победата на Осогово од Кочани.<br />
'''1989/90:''' Од оваа сезона клубот го носи името ФК Македонија.<br />
'''1991/92:''' Младинците на Македонија Ѓ.П. го освојуваат Купот на Македонија.<br />
'''1991/92:''' Клубот настапува во 3 Југословенска Лига-Исток.<br />
'''1992/93:''' Со оформувањето на 1 М.Ф.Л. Македонија Ѓ.П. станува дел од првата лига.<br />
'''1993/94:''' Испаѓа од првата македонска лига и се преселува во 2 македонска лига.<br />
'''1994/95:''' Македонија Ѓ.П. го освојува првото место во 2 М.Ф.Л.-Запад и експресно се враќа во првата лига.<br />
'''1997/98:''' Клубот го зазема третото место на табелата, и за првпат во својата историја изборува пласман во некое Европско натпреварување.<br />
'''2003/04:''' Младинците на Македонија Ѓ.П. во младинското финале од купот на Македонија го декласираа кичевски Напредок, а Горан Наумовски-Пуле беше стрелец на сите четири гола за Македонија Ѓ.П.<br />
'''2004/05:''' Македонија Ѓ.П. го освојува трето место во 2 М.Ф.Л., и изборува да игра бараж средба, во која ќе биде подобра од Маџари Солидарност. По три сезони играње во понизок ранг, клубот се враќа во елитата на Македонскиот фудбал.<br />
'''2005/06:''' Македонија Ѓ.П. го освојува Купот на Македонија со победата над тетовска Шкендија во финалето со 3:2, а третиот гол што го постигна Филип Ивановски во судиското продолжение е вистинско ремек дело. А исто така завршува како второпласиран тим на табелата во 1 М.Ф.Л.<br />
'''2008/2009:''' Македонија Ѓ.П. на крајот од ова првенство е на чело на табелата и ја освојува титулата "Фудбалски Шампион на Македонија".
== Играчи ==
Во фудбалската сезона [[2008]]/[[2009]] Македонија Ѓорче Петров настапуваше во следниот состав:
{| class="wikitable"
|-
|'''Играч'''
|'''Позиција'''
|'''Националност'''
|-
| [[Марјан Маџaровски]]
| голман
| {{МКД}}
|-
|[[Бојан Павловиќ]]
|голман
|{{СРБ}}
|-
|[[Даниел Јовановски]]
|одбрана
|{{МКД}}
|-
|[[Благоја Милевски]]
|одбрана
|{{МКД}}
|-
|[[Даниел Мојсов]]
|одбрана
|{{МКД}}
|-
|[[Ненад Јовановиќ]]
|одбрана
|{{МКД}}
|-
|[[Александар Бошковски]]
|одбрана
|{{МКД}}
|-
|[[Жорж Амбуруе]]
|одбрана
|{{ГАБ}}
|-
|[[Милан Илиевски]]
|одбрана
|{{МКД}}
|-
|[[Васко Митрев]]
|среден ред
|{{МКД}}
|-
|[[Тони Брњарчевски]]
|среден ред
|{{МКД}}
|-
|[[Душан Симовски]]
|среден ред
|{{МКД}}
|-
|[[Гуобадија Ајс Крим Оса]]
|среден ред
|{{НГА}}
|-
|[[Боби Божиновски]]
|среден ред
|{{МКД}}
|-
|[[Данташ де Брито Сезар Роберто]]
|среден ред
|{{БРА}}
|-
|[[Филип Колеќески]]
|напаѓач
|{{МКД}}
|-
|[[Горан Силјановски]]
|напаѓач
|{{МКД}}
|-
|[[Мирко Ивановски]]
|напаѓач
|{{МКД}}
|-
|[[Самир Фазли]]
|напаѓач
|{{МКД}}
|-
|[[Јовица Столевски]]
|напаѓач
|{{МКД}}
|}
== Постигнувања ==
=== Домашни првенства ===
Постигнувања на ФК Македонија Ѓорче Петров во првата и втората лига- сезона по сезона:
{| border="1" cellpadding="3" cellspacing="0" width="700px" align:text="center" class="wikitable sortable"
|-
!Сезона
!Нат.
!Поб.
!Нер.
!Пор.
!+
!-
!Бод.
!Поз.
!Лига
|-
|[[Прва фудбалска лига на Македонија 1992/1993|1992/93]]||34||10||12||12||31||51||32||14||align=left| [[Прва Македонска Лига (фудбал)|Македонска Прва Лига]]
|-
|[[Прва фудбалска лига на Македонија 1993/1994|1993/94]]||30||2||6||22||17||55||10||16||align=left| [[Прва Македонска Лига (фудбал)|Македонска Прва Лига]]
|-
|[[Втора фудбалска лига на Македонија 1994/1995|1994/95]]||32||23||5||4||75||25||74||1||align=left| [[Втора Македонска Лига (фудбал)|Македонска Втора Лига]]
|-
|[[Прва фудбалска лига на Македонија 1995/1996|1995/96]]||28||10||7||11||35||37||37||7||align=left| [[Прва Македонска Лига (фудбал)|Македонска Прва Лига]]
|-
|[[Прва фудбалска лига на Македонија 1996/1997|1996/97]]||26||10||4||12||38||30||34||7||align=left| [[Прва Македонска Лига (фудбал)|Македонска Прва Лига]]
|-
|[[Прва фудбалска лига на Македонија 1997/1998|1997/98]]||25||12||5||8||34||25||42||3||align=left| [[Прва Македонска Лига (фудбал)|Македонска Прва Лига]]
|-
|[[Прва фудбалска лига на Македонија 1998/1999|1998/99]]||26||10||7||9||44||40||37||6||align=left| [[Прва Македонска Лига (фудбал)|Македонска Прва Лига]]
|-
|[[Прва фудбалска лига на Македонија 1999/2000|1999/00]]||26||10||6||10||29||28||36||7||align=left| [[Прва Македонска Лига (фудбал)|Македонска Прва Лига]]
|-
|[[Прва фудбалска лига на Македонија 2000/2001|2000/01]]||26||9||4||13||46||42||31||10||align=left| [[Прва Македонска Лига (фудбал)|Македонска Прва Лига]]
|-
|[[Прва фудбалска лига на Македонија 2001/2002|2001/02]]||20||7||3||10||29||28||24||11||align=left| [[Прва Македонска Лига (фудбал)|Македонска Прва Лига]]
|-
|[[Втора фудбалска лига на Македонија 2002/2003|2002/03]]||36||17||6||13||57||44||57||7||align=left| [[Втора Македонска Лига (фудбал)|Македонска Втора Лига]]
|-
|[[Втора фудбалска лига на Македонија 2003/2004|2003/04]]||32||15||6||11||48||46||51||7||align=left| [[Втора Македонска Лига (фудбал)|Македонска Втора Лига]]
|-
|[[Втора фудбалска лига на Македонија 2004/2005|2004/05]]||33||22||5||6||76||34||71||3||align=left| [[Втора Македонска Лига (фудбал)|Македонска Втора Лига]]
|-
|[[Прва фудбалска лига на Македонија 2005/2006|2005/06]]||33||21||6||6||55||23||69||12||align=left| [[Прва Македонска Лига (фудбал)|Македонска Прва Лига]]
|-
|[[Прва фудбалска лига на Македонија 2006/2007|2006/07]]||33||18||10||5||65||29||64||3||align=left| [[Прва Македонска Лига (фудбал)|Македонска Прва Лига]]
|-
|[[Прва фудбалска лига на Македонија 2007/2008|2007/08]]||33||13||5||15||34||42||44||7||align=left| [[Прва Македонска Лига (фудбал)|Македонска Прва Лига]]
|-
|[[Прва фудбалска лига на Македонија 2008/2009|2008/09]]||33||17||10||3||46||15||61||1||align=left| [[Прва Македонска Лига (фудбал)|Македонска Прва Лига]]
|-
|[[Втора фудбалска лига на Македонија 2011/2012|2011/12]]||30||14||6||10||48||31||48||4||align=left| [[Втора Македонска Лига (фудбал)|Македонска Втора Лига]]
|-
|[[Втора фудбалска лига на Македонија 2012/2013|2012/13]]||30||21||4||5||60||21||67||1||align=left| [[Втора Македонска Лига (фудбал)|Македонска Втора Лига]]
|-
<!-- |[[Прва фудбалска лига на Македонија 2013/2014|2013/14]]||0||0||0||0||0||0||0||0||align=left| [[Прва Македонска Лига (фудбал)|Македонска Прва Лига]]
|- -->
|}
=== Еврокупови ===
{| class="wikitable"
|-
! Сезона
! Натппеварување
! Рунда
!
! Клуб
! Резултат
|-
| [[УЕФА Интертото Куп 1998|1998]]
| [[УЕФА Интертото Куп]]
| Прва рунда
|{{знамеикона|Slovenia}}
|[[НК Олимпија - Љублјана]]
|4-2, 1-1
|-
|
|
| Втора рунда
| {{знамеикона|France}}
| [[СЦ Бастија - Бастија]]
| 1-0, 0-7
|-
| [[УЕФА Куп 2006-07|2006-07]]
| [[УЕФА Куп]]
| Прва квалификациска рунда
| {{знамеикона|Bulgaria}}
| [[ПФК Локомотив - Софија]]
| 0-2, 1-1
|-
| [[УЕФА Интертото Куп 2007|2007]]
| [[УЕФА Интертото Куп]]
| Прва рунда
| {{знамеикона|Cyprus}}
| [[Етникос Ахнас ФЦ - Ахнас]]
| 0-1, 2-0
|-
|
|
| Втора рунда
| {{знамеикона|Bulgaria}}
| [[ПФК Черно Море - Варна]]
| 0-4, 0-3
|-
|[[Лига на Шампиони 2009-10|2009/10]]
|[[Лига на Шампиони]]
|Втора квалификациска рунда
|{{знамеикона|Belarus}}
|[[BATE Borisov|БАТЕ Борисов]]
|0-2, 0-2
|-
|}
== Tитули ==
* ''' [[Македонска Прва Лига (фудбал)|Македонска прва лига]]: 1'''
:: 2008/09
* '''[[Куп на Македонија (фудбал)|Куп на Македонија]]: 1'''
:: 2005/06
== Познати играчи ==
* [[Лука Палиќ]]
* [[Борче Јовановски]]
* [[Рудолф Ковачевиќ]]
* [[Серафим Димовски-Цане]]
* [[Илчо Ѓорѓиоски]]
* [[Перо Каргов]]
* [[Горан Климпер]]
* [[Тони Наумоски]]
* [[Бобан Бабунски]]
* [[Филип Ивановски]]
== Навивачи ==
Македонија Ѓ.П. отсекогаш имала навивачи зад себе, главно во жителите на тогашно [[Ханриево]] (сега [[Ѓорче Петров (населба)|Ѓорче Петров]]). Зачетоците на организираното навивање биле во [[1988]] година кога за првпат се појавиле транспаренти на Кокта, како што популарно се нарекува стадионот Ѓорче Петров. Сегашните навивачи, познати како [[Лавови (навивачка група)|Лавови]] се оформени во 1992 година.
Во 2008 година формирана е првата а воедно и единствена подгрупа на навивачката група Лавови - Division Hanrievo. Идејата за формирање на подгрупата потекнува од желбата за подобрување на квалитетот и менталитетот на членовите на матичната група – Лавови, при што сите вистински навивачи на ФК Македонија Ѓорче Петров се обединија во една подгрупа. Името на подгрупата, доаѓа од старото име на населбата Ѓорче Петров, Ханриево.
== Надворешни врски ==
*[http://fkmakedonijagp.mk/ Официјално мрежно место на Македонија Ѓ.П.]
* [http://lavovi1992.net/ Мрежно место на лавовите] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090724080224/http://www.lavovi1992.net/ |date=2009-07-24 }}
* [http://www.ffm.com.mk/ Официјално мрежно место на Фудбалската федерација на Македонија]
* [http://www.transfermarkt.de/de/verein/8397/makedonijaskopje/uebersicht/startseite.html Трансфери] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080313060730/http://www.transfermarkt.de/de/verein/8397/makedonijaskopje/uebersicht/startseite.html |date=2008-03-13 }}
* [http://lavovi1992.weebly.com/ Мрежно место на лавовите]
* [http://lavovi1992.net/klubinfo.html Информации за клубот] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090910002823/http://www.lavovi1992.net/klubinfo.html |date=2009-09-10 }}
== Наводи ==
<references/>
{{Прва фудбалска лига на Македонија 2009/2010}}
{{Шаблонска група
|title=Домашни титули
|list={{Шампиони на Првата фудбалска лига на Македонија}}{{Македонски фудбалски куп}}
}}
[[Категорија:Фудбалски клубови од Македонија|Македонија]]
[[Категорија:ФК Македонија Ѓорче Петров| ]]
[[Категорија:Фудбалски клубови од Прва фудбалска лига на Македонија|М]]
[[Категорија:Појавено во 1932 година во Македонија]]
[[Категорија:Престаноци во 2010 година во Македонија]]
0w29sb3hgc2vw5rl0t9pt2zuucnxyaf
Марлон Брандо
0
28171
4805287
4799580
2022-08-26T08:48:06Z
Bjankuloski06
332
/* Почетоци */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
{{Без извори|датум=ноември 2009}}
{{Инфокутија за глумец
| bgcolour = silver
| name = Марлон Брандо
| image = Marlon Brando Streetcar 1948 e.jpg
| imagesize = 200px
| caption = Марлон Брандо во ''[[Трамвај наречен Желба]]'', фотографиран од Карл фан Вехтен, [[1948]]
| birthname = Марлон Брандо, Џр.
| birthdate = {{роден на|3|април|1924}}
| location = {{роден во|Омаха|Небраска|САД}}
| deathdate = {{починал на|1|јули|2004}}
| deathplace = {{починал во|Лос Анџелес|Калифорнија|САД}}
| othername =
| yearsactive = 1944-2001
| spouse = '''[[Ана Кашфи]]''' (1957-1959)<br />'''[[Мовита Кастанеда]]''' (1960-1962)<br />'''[[Тарита Терипиа]]''' (1962 - 1972)
| homepage =
| notable role = '''[[Стенли Ковалски]]''' во <br />''[[Трамвај наречен Желба]]''<br />'''[[Емилијано Запата]]''' во <br />''[[Вива Запата!]]''<br />'''[[Марк Антониј]]''' во <br />''[[Јулиј Цезар]]''<br />'''Тери Малој''' во <br />''[[На доковите на Њујорк]]''<br />'''Мајор Грувер''' во <br />''[[Сајонара]]''<br />'''[[Дон Вито Корлеоне]]''' во <br />''[[Кум]]''<br />'''Волтер E. Курц''' во <br />''[[Апокалипса сега]]''<br />'''Пол''' во <br />''[[Последното Танго во Париз]]''
| academyawards = '''[[Оскар за најдобар глумец|Најдобар глумец]]''' <br /> 1954 ''[[На доковите на Њујорк]]'' <br /> 1972 ''[[Кум]]''
| baftaawards = '''[[БАФТА|Најдобар глумец]]''' <br /> 1953 ''[[Вива Запата!]]'' <br /> 1954 ''[[Јулиј Цезар]]'' <br /> 1955 ''[[На доковите на Њујорк]]''
| goldenglobeawards = '''[[Златен глобус|Најдобар глумец - филм (драма)]]''' <br /> 1955 ''[[На доковите на Њујорк]]'' <br /> 1973 ''[[Кум]]''
}}
'''Марлон Брандо Џуниор''' ([[3 април]] [[1924]] – [[1 јули]] [[2004]]), беше американски глумец на филмското платно и во театрите. Сметан за еден од најдобрите и најважните американски глумци, Брандо беше еден од само трите професионални глумци заедно со [[Чарли Чаплин]] и [[Мерлин Монро]] именуван во магазинот “Тајм (Time)” како еден од стотте најличности на [[XX век]]. Брандо има значаен удел во филмското глумење. Беше злогласен за неговото лоша “мрморлива” дикција и суровиот животински магнетизам сепак неговите темпераментни и живи настапни беа високо ценети и широко се смета за еден од најдобрите и највлијателните глумци на XX век. Режисерот Мартин Скорсезе за него изјави “тој е печатот: филмот се мери како “пред Брандо” и “по Брандо”. Брандо беше рангиран како четврти најдобар глумец од страна на Американскиот филмски институт за машки глумци кои своето деби на малите екрани го имале до или во 1950 г. Како долготрајна културна икона, Брандо стана бокс-офис ѕвезда за време на 1950те, време за кое пет пати беше номиниран за Оскар за најдобар машки глумец и трипати по ред ја освои “BAFTA” наградата за најдобар глумец како главна улога. На почетокот здоби популарност со улогата на “Стенли Коваслки” во филмот ”A Streetcar Named Desire” (1951), настапот во претставата “Тенеси Вилијамс” го направи голема ѕвезда на Бродвеј од 1947 до 1949, улогата како ”Terry Malloy” во “On the Waterfront” (1953) со која доби Оскар како и неговото иконско претставување на бунтовничкиот водач на моторџиите “Johnny Stabler” во “The Wild One” (1953) што се сметаше за совршена слика за поп културата. Брандо беше номиниран за Оскар и за улогите како “Emilliano Zapata” во “[[Viva Zapata!]]” (1952), “[[Mark Antony]]” во филмот режиран од страна на Жосеф Л.Манкиевич според книгата “Julius Caesar” на Шекспир, “Lloyd Gruver” во “[[Sayonara]]” (1957). Во оваа декада, Брандо се појави трипати во списокот на десет ѕвезди кои најмногу заработуваат, во 1954 г. како десетти, 1955 г. како шести, и како четврти во 1958 г<ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://www.britannica.com/biography/Marlon-Brando/ |title=Marlon Brando |accessdate=2021-02-02 |archive-date=2021-02-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210224183406/https://www.britannica.com/biography/Marlon-Brando |url-status=dead }}</ref>.
Брандо го режираше и глумеше во култниот вестерн филм “[[One-Eyed Jacks]]” чија премиера беше во 1961 год, по што глумеше во неколку неуспешни проекти почнувајќи со филмот “Mutiny on the Bounty” (1962) направен според истоимената новела. ’60-те беа неуспешна декада за Брандо, и после 10 години во кои не настапи во ниеден комерцијално успешен филм, го освои својот втор Оскар за улогата на “Vito Corleone” во филмот “[[The Godfather]]” режиран од Френк Копола во 1972 г. која критичарите ја оценуваат како една од неговите најдобри. Овој филм кој стана комерцијално најуспешен во времето кога беше издаден заедно со улогата како “Paul” во “[[Last Tango in Paris]]” (1972), која беше номинирана за Оскар и дадоа нова димензија на кариерата на Брандо и го сместија во врвот на бокс-офис ѕвездите како и на шестото место меѓу десетте ѕвезди кои најмногу заработуваат во 1972 г. и на десеттото во 1973.
Брандо не успеа да го зграпчи моментот од издигањето на неговата кариера, земајќи голема пауза додека да се појави во “[[The Missouri Breaks]]” во 1976 исто така огромен хит на филмскиот бокс-офис. После овој период доби неколку високо платени улоги за краткото појавување во филмовите “Superman” во 1978и “The Formula” во 1980 по што паузираше девет години од филмското платно. Според Гинисовата книга на рекорди, Брандо бил платен рекордени 3.7 милиони долари (денешни 14 милиони) плус 11.75% од бруто заработката за 13 дена работа во улогата како Џор Ел во Супермен зголемувајќи ја својата мистичност. Ги заврши ’70-те со контроверзната улога како поручникот “Walter Kurtz” во уште еден филм на Френк Копола, “[[Apocalypse Now]]” (1979) огромен хит на бокс-офисот од кој Брандо имаше огромна заработка која му помогна за финансирање паузата во неговата кариера за време на ’80-те.
Брандо беше и активист, поддржувајќи многу проблеми посебно оние за граѓанските правата на Афроамериканците и протестите на Индијанците.
==Ран живот==
Марлон Брандо Џуниор е роден во Омаха, [[Небраска]] како син на Марлон Брандо, производител на пестициди и сточна храна и неговата сопруга Јулија Дороти. Неговите родители се преселисе во Еванстоун, [[Илиноис]] но се развеле кога тој имал 11 години. Неговата мајка си ги зела своите три деца Џослин (1919–2005), Френсис (1922–1994) и Марлон и заминала да живее во Санта Ана, Калифорнија. Подоцна неговите родители се помириле и повторно живееле заедно сега во Литертивил предградие на Чикаго, Илиносис.
Брандо има германски, холандски, англиски и ирски корени. Неговиот прапра дедо Јохан Билхелм Брандау бил германски емигрант во [[Њујорк]] во почетокот на 1700 г. Брандо беше воспитуван како христијан саетнист. Неговата прабаба го напуштила семејството кога Марлон Брандо Постариот имал само 5 години. Ги искористила парите што нејзиниот сопруг ги пратил за коцкање и алхохол.
Марлон Брандо Постариот бил талентиран аматерски фотограф. Неговата сопруга, попозната како Доди, била млада и талентирана глумица. Таа пушела, носела панталони и возела коли кои не биле вообичаени за жените во тоа време. Како и да е, таа била алхохоличарка и често се случувало да биде донесена дома пијана од ноќните барови во [[Чикаго]]. Доди Брандо глумела и била администратор во театар. Таа му помогнала на Хенри Фонда да ја започне својата глумечка кариера и го заинтересерала својот син Марлон за глумењето. Како и да е, Марлон бил поблизок со својата баба Беси Пенбакер отколку со неговата мајка. Вдовица, кога била млада пенбакер работела како секретарка, а подоцна и како активист во христијананската саентистичка верата. Нејзини татко бил доктор од Ирска, а нејзината мајка Јулија Ватс од Англија.
Брандо бил имитатор уште од мал и ја развил способноста да ги апсорбира карактеристиките на луѓето кои ги играл и ги претставувал драматични и со голема страст. Неговата сестра Џослин била прва која покажала интерест кон глумецството, се запишала на Американската Академија за Драмски Уметности. Таа се појавила на Бродвеј потоа во филм и на телевизија. Другата сестра на Брандо, Френсис го напуштила колеџот во Калифорина и се запишала на уметност во Њујорк. Наскоро Марлон појде по нејзините стапки.
Брандо бил вратен една година назад, а подоцна и исфрлен од средното школо во Либертивил поради проблеми кои ги направил со својот мотор. Бил префлен во Воената Академија во Шатук каде што учел неговиот татко. Тој бил одличен во театарот и добро во училиштето. Во неговата последна година (1943) Марлон бил казнет заради непослушност на армиски офицер во една вежба. Бил пратен во својата соба но се прикрадил и избегал во градот каде подоцна бил фатен. Факултетот изгласал тој да биде избркан иако студентите го поддржувале и се држеле на ставот дека изклучувањето било престрого. Тој бил повикан назад наредната година, но решил да се откаже од училиштето.
Брандо работел како ископувач на злато, работа преку летото овозможена од татко му. Потоа пробал да влезе во армијата, но на физичкиот тест била откриена повреда на неговото колено со која се здобил играјќи фудбал во Шатук. Заради тоа бил класифициран како 4-F и не бил вклучен во армијата. После ова решил да ја следи својата сестра и да замине во Њујорк. Татко му го издржувал 6 месеци и се понудил да му најде работа како продавач. Како и да е, Брандо заминал да студира на Професионалната Американска школа за театар дел од т.н “The New School” и во Глумечкото студио.
Иако често претставуван како методичен глумец, Брандо се сметаше сам себе за се само не за методичен глумец. Тврдеше дека ги презира предавањата на Ли Стразберг: “кога и да имав некој успех Ли Стразберг сакаше да профитира од тоа. Тој никогаш не ме научи ништо. Да можеше тој ќе правеше профит и од сонцето и од месечината. Тој беше амбициозен и себичен човек кој ги експлотираше луѓето кои присуствуваа на неговите часови и сакаше од себе да направи глумечки гуру. Некој луѓе го почитуваа но никогаш не разбрав зошто... Стразберг никогаш не ме научи да глумам”. Брандо беше страстен студент и следител на Стела Адлер, од која ги научи техниките на Станиславскиот систем. Постои приказна во која Адлер кажува како го учела Брандо во која Адлер им кажала на студентите да глумат кокошки, а потоа додала дека нуклеарна бомба ќе падне врз нив. Сите почнале да трчаат по училницата само Брандо се преправал дека седи врз јајце. На прашање од Адлер зошто одлучил да реагира вака, Брандо одговорил :“Јас сум кокошка, што знам јас за нуклеарна бомба?”.
==Кариера==
===Почетоци===
Брандо ги користеше вештините од "[[Stanislavski System]]" за првите улоги кои ги доби во Сајвил, Њујорк на Лонг Ајленд. Неговото однесување придонесе тој да биде исфрлен од кастингот во Сајвилд но подоцна доби улога во една локална претстава преку која успеа да стигне до Бродвеј во мелахоничната драма “[[I Remember Mama]]” во 1944 г. Критичарите го опишаа за најперспективен глумец на Бродвеј по улогата како очаен воен ветеран во ‘Truckline Café” иако оваа претстава била прилично комерцијално неуспешна. Во 1946 се појави на Бродвеј како млад херој во политичката драма “[[A Flag is Born]]” одбивајќи да прифати плата помала од просечната глумечка плата поради неговата поврзаност со проблемот за Израелската независност. Во истата година Брандо глумеше заедно со Катерина Колонел во неколку нејзини претстави од која најпозната е Антигона. Но вистинската слава Брандо ја стекна со улогата на Стенли Ковалски во претставата од 1947 г. на Тенеси Вилијамс “A Streetcar Named Desire” режирана од Елија Казан. Брандо ја доби улогата возејќи до Провинстаун, Масачусетс каде Вилијамс го поминувал летото и правел аудиции за улогата на Стенли Ковалски. Вилијамс изјавил дека го здогледал Брандо веднаш знаел дека го има Ковалски. Брандо својата инспирација за толкување на Стенли Ковалски ја базирал врз основа на боксерот Роки Грацијано кој го проучувал во локалната сала. Грацијано не знаел кој е Брандо сè додека Брандо не му подарил карта за претставата. Грацијано изјавил: “платното се крена и веднаш си помислив дали ова е неранимајкото од вежбалницата? и тој ме глуми мене !!!”
Во 1947 год, Брандо направил тест за браќата Варнер за тоа како би глумел на филм. За тестот одглумил дел од сценарио за филмот “Rebel Without A Cause” кое не е поврзано со истоимениот филм издаден во 1955 г. Овој тест е прикачен како бонус во ДВД изданието на “[[A Streetcar Named Desire (1951 film)|''A Streetcar Named Desire'']]”.
Првата филмска улога на Брандо дојде во 1950 г. глумеше како гневен воен ветеран во “The Man”. Поминал цел месец во кревет во воена болница во Ван Нис за да се спреам за улогата. Оваа улога за самиот Брандо значеше дека неговиот статус во армијата ќе биде сменет од 4-F во 1-А. Имал операција на коленото кое го повредил во Шатук и бил прегледуван од армиските доктори бил испратен и на прегледи кај армискиот психијатар но за среќа психијатарот бил пријател на друг доктор кој пак бил познаник на Брандо и му помогнале да ја избегне воената служба во Војната во Кореја.
===Издигнување кон голема слава===
[[File:Viva Zapata movie trailer screenshot (25).jpg|thumb|left|Brando as [[Emiliano Zapata]] in a trailer for the 1952 film ''[[Viva Zapata!]]'']]
Брандо ја пресели претстава “A Streetcar Named Desire’ и неговата улога како Стенли Ковалски на теливизиските екрани и беше номиниран за Оскар за најдобра машка улога исто како и во наредните три години за улогите во Вива Запата во 1952 год, Јули Цезар во 1953 и Марк Ентони во 1954. Неговите први пет филмови го издигнаа и му помогнаа да ја освои „BAFTA“ наградата трипати по ред од 1951 до 1953 за најдобра главна машка улога.
Во 1953 година глумеше и во “The Wild One” возејќи го својот мотор Труимф Тандербрд 6Т, што доведе до противење на производителите на Триумф моторите поради тоа што Брандо го претставил како силеџиски мотор со кој одредена банда освојува мал град. Но сликите на Брандо со неговиот Триумф Тандербрд станаа иконски и го зголемија пуублицитетот на производителот.
Подоцна во оваа година Брандо играше во претставата на Ли Фолк, “Arms and the Man” во Бостон. Фолк бил горд да им пренесе на луѓето дека Брандо одбил понуда од 10.000 долари неделно на Бродвеј за да настапува во неговата претстава во Бостон за само 500 долари неделно. Ова беше последен пат на Брандо да глуми во претстава.
Брандо освоил „[[Оскар]]“ за улогата како Тери Малоу во филмот „[[На доковите (филм од 1954)|На доковите]]“ (''On the Waterfront''). Во една позната сцена од овој филм го убедил режисерот Казан дека сценариото е нереално и со Род Стејџер импровизирале за сцената да изгледа пореално.
По ова во ’50-те Брадно глумеше најразлични улоги почнувајќи како Наполеон во “Désirée”, “Sky Masterson” во мјузиклот “Guys and Dolls”. Глумел и во “The Teahouse of the August Moon” како Сакини односно јазичен толкувач за американската армија во Јапонија, пилот во американската армија во филмот “Sayonara” и во “The Young Lions” како германски офицер.
Во ’60-те Брадно се појавил во неколку филмовикако што се “One-Eyed Jacks” (1961) вестерн, единствен филм што тој го има режирано, “; Mutiny on the Bounty” (1962), “The Chase” (1966),“Reflections in a Golden Eye” (1967) каде глуми како потиснат и подзаборавен армиски офицер. Оваа улога го потикна критичарот Стенли Крауч да напише: “Главното достигнување на Брандо е што успеа да ја отслика молчаливата но сепак стоичката мелахонија на оние кои се потиснати од надворешното опкружување”.Исто така глумеше и секс гуру во филмот “Candy” (1968). За неговиот нареден филм “Burn!” (1969) има изјавено дека му е фаворит иако бил комерцијално неуспешен. Неговата кариеара забави кон крајот на деценијата затоа што тој доби репутација како глумец со кој не може да се работи.
===Кум===
[[Податотека:Godfather15.jpg|thumb|right|175px|Брандо како '''Дон Вито Корлеоне''' во '''[[Кум]]'''.]]
Улогата на Брандо како Вито Корлеоне во 1972 година беше пресвртница во средината на неговата кариера. Режисерот [[Френсис Форд Копола]] го убеди Марлон да направи тест во кој би имал додатоци на дел од неговото лице. Брандо сам со помош на памучни топчиња успеа да ги надува образите. Копола беше воодушевен од неговиот главен карактер во филмот шеф на мафијашка фамилија, но мораше да се препира со продукцијата затоа што сакаше улогата да ја добие некој темпераментен глумец. Марио Пузо секогаш го замислувал Брандо како Корлеоне. Меѓутоа водечките луѓе на Парамоунт сакаа Корлеоне да го глуми Дени Томас со надеж дека Томас ќе ја приклучи својата продукциска компанија кон Парамоунт. Томас ја одби понудата и бараше Брадно, како желба на Копола и сите други кои присуствувале на пробата да ја добие улогата.
Конечно, Чарлс Булдром претседател на компанијата “Gulf+Western” “мајка” на Парамаунт нагорови Брандо да ја добие улогата. Кога ја видел пробата вчуденовидено прашал: “Што гледаме? Кој е овој стар гениј?”
Брандо доби Оскар за оваа улога но одби да ја прифати наградата со што стана само вториот глумец кој одбил Оскар (прв бил Џорџ Скот). Тој ја бојкотираше церемонијата, а наместо него прати активист за правата на индијанците во Америка кој се појавил во Апачи фустан за да ги пренесе причините зошто Брандо не е присутен. Причината била неговото противење на начинот на кој Холувуд и другите телевизии ги претставуваат индијанците.
Наредно е филмот на Бернарно Бертулочи од 1973 г. “Last Tango in Paris” но перформансот на Брандо бил во сенка на секлуалната содржина на филмот. И покрај тоа, Брандо повторно беше номиниран за Оскар за најдобра машка улога.
Брандо бил повикан да се појави на финалната сцена од вториот дел на филмот Кум, но не се појавил на денот на снимањето поради несогласувања со студиото и бил исфрлен од сцената.
===Залез на кариерата===
[[File:Jor-EL.jpg|thumb|upright|Marlon Brando as [[Jor-El]] in ''[[Superman (film)|Superman]]'' (1978)]]
Брандо ја имаше улога на Џор-Ел таткото на Супермен во истоимениот филм во 1978 г. Тој се согласил да ја прифати оваа улога но неговите услови биле да добие голем надомест и да не мора да го учи сценариото туку тоа да тече некаде во позадина за време на снимањето. Подоцна во документарец за Супермен издаден во 2001 г.беше откриено дека Брандо заработил 3.7 милиони долари за две недели.
Брандо сними сцени и во вториот дел на Супермен, но откатко продуцентите одбија да му платат иста сума како и во првиот дел тој им забрани да ги искористат сцените во кој тој се појавува. Но по смртта на Брандо сцените во кој глуми беа вметнати во реизданието на Супермен 2.
Две години по неговата смрт тој ја “преигра” улогата на Џор-Ел татко на Супермен во најновото издание “Supermen Returns” во 2006 г. Во овој филм беа искористени сцени кои веќе беа прикажани во првиот дел и сцените снимани во вториот дел кои никогаш не биле прикажани. Гласот на Брандо е користен низ целиот филм.
Брандо глумеше и како офицерот Волтер Е. Куртц во филмот на Форд Копола “Apocalypse Now”. Глуми како високо ценет офицер на Американската Армија кој станува предавник. Тој води воени операции по своја волја и е под закана од Американската армија исто како и Виетнамците. Брандо добивал по 1 милион долари неделно за овој проект.
Иако стави крај на неговата кариера во 1980 г. Брандо повремено се појавуваше како споредна улоги во неколку филмови: “A Dry White Season” ( беше номиниран за Оскар во 1989), “The Freshman” во 1990 г. и во “Don Juan DeMarco” во 1995 г. Во неговиот последен филм “The Score” во 2001 година глумеше заедно со Роберт Де Ниро кој исто така го глумеше Вито Корлеоне во “The Godfather II”. За перформансите во некој од последните негови филмови како што е ” The Island of Dr. Moreau” (1996) ги доби можеби најлошите критики во неговата кариера.
Тој ја дал идејата за поемата наречена “Fan-Tan” зедно со режисерот Доналд Камел уште во 1979 година но таа била реализирана дури во 2005.
Во 2004, Брандо потпишал договор со филмскиот режисер од Тунис, Рида Бехон и започнале пред-продукција за проект наречен “Brando and Brando”. Сè до една недела пред неговата смрт тој работел на сценариото во исчекување на почетокот на снимањето во јули или август 2004 година. Продукцијата престанала со работа по смртта на Брандо во 2004 година. Бехи изјавил дека ќе го продилжи снимањето на овој проект во чест на Брандо но дека ќе го промени насловот во “Citizen Brando”.
==Личен живот==
===Љубовни врски и фамилија===
Брандо беше познат по неговиот бурен личен живот и големиот број на афери и деца. Во 1976 година, тој му изјави на еден француски новинар "Хомосексуалноста е толку многу во мода, тоа веќе не е вест. Како и голем број на мажи, јас исто така имав хомосексуални искуства и не се срамам. Јас никогаш не посветував многу внимание на она што луѓето го мислат за мене. Но, ако постои некој кој е убеден дека [[Џек Николсон]] и јас сме љубовници, тие можат да продолжат да го прават тоа. Сметам дека е смешно."<ref name="queers_in_history">Stern 2009, p. 70.</ref><ref>Brando, Kashfi Anna; Stein, E.P. ''Brando For Breakfast'', Crown Publishers, 1979, p268</ref><ref>Bosworth, Patricia ''Marlon Brando'', Viking 2001, p190</ref>
Во “Songs My Mother Taught Me” Брандо кажува како ја запознал Мерлин Монро на една забава каде таа свирела пијано но не била забележана од никого на забавата и имале љубовна афера која ја долго време ја одржувале. Брадно примил телефонски повик од Монро неколку дена пред таа да умре. Тој зборуваше и за други романси но како за нив така и за неговите жени и деца не дава никакви информации во неговата автобиографија.
Брандо се оженил со глумицата Ана Кашви во 1957. Ана е родена во Калкута и се преселила во Велс од Индија во 1947. Се сметало дека таа е ќерка на велшанецот Вилијам О’Калахан кој работел во Индија. Но во нејзината книга “Brando for breakfast” таа открива дека навистина е пола индијка бидејќи весниците згешиле во врска ос Вилијам О’Калахан, тој бил нејзин очув. Нејзиниот вистински татко бил од Индија и дека таа е резултат на нерегистриран брак меѓу нејзините родители. Брандо и Ана имале син, Кристијан Брандо кој се родил на 11 мај 1958 г. Нивниот брак траел до 1959.
Во 1960, Брадно се оженил за седум години постарата од него мексиканско-американската глумица Мовита Кастанеда. Се развеле во 1962 година. Таа се појавила во првото снимање на филмот “Mutiny on the Bounty” во 1935 година, 27 години пред Брандо да се појави во реизданието на истиот филм во 1962. Имаат две деца заедно: Мико Кастанеда Брадно (1962) и Ребека Брандо (1966).
Трета жена на Брадно му била глумицата од Тахити, Тарита Терипиа со која стапил во брак во август 1962 г. Заедно глумелеле во филмот “Mutiny on the Bounty”. Таа била 18 години помлада од него имала само 20. Бидејќи Тарита зборувала француски и Брадно го научил и има дадено голем број интервјуа на француски јазик. Имал две деца со Тарита, Симон роден во 1963 и Шејен Брандо. Марлон исто така и ги посвоил двете ќерки на Тарита. Брандо и Тарита се развеле во јуни 1972.
Брандо имал долга врска и со неговата слугинка, Марија Кристина Руиз со која има три деца: Нина Присила Брандо родена во мај 1989, Мајл Џонатан Брандо роден во јануари 1992 и Тимоти Брадно роден во јануари 1994. Има уште 4 деца од непознати жени: Стивен Блекхарт (1967), Мајкл Гилман (1967) кој бил посвоен од долгогодишниот пријател на Брадно, Сем Гилман, Дилан Брадно (1968) и Ангелина Брадно. Брадно ја посвоил и Петра Бранно-Корвал ќерка на неговата асистентка Каролин Барет и новелистот Џејмс Калвел.
Внукот на Брадно, Туки Брадно (1990) син на Шејен Брандо е успешен манекен. Има голем број на внуци меѓу кои и Мајкл Брадно син на Кристијан Брадно роден во 1990, Приденс Брадно и Шејн Брадно синови на Мико Брадно и уште многу други.
===Смртта на Даг Дорлет===
Во мај 1990, Даг Дорлет љубовникот на ќерката на Брадно Шејен, загинал во престрелка по расправија која ја имал со полубратот на Шејен, Кристијан во семејниот дом во Беверли Хилс. Кристијан кој тогаш бил 31, тврдел дека бил пијан и дека пукањето било несреќен случај. По долго најауваното судење, Кристијан бил осуден за убиство од небрежост и бил казнето со 10 години затвор. Пред објавувањето на казната, Брандо сведочел скоро еден час каде меѓу другото изјавил дека тој и неговата поранешна сопруга се откажале од Кристијан. Изразил и жалење и кон фамилијата Дорлет. “многу ми е жал ... веднаш би го заменил местото со Даг, подготвен сум да ги сносам последиците”. По завршувањето на случајот таткото на Даг, Жак изјавил дека Брадно глумел додека син му се извлекол со убиство. Но трагедијата се зголемила уште повеќе во 1995 кога Шејен која имала долготрајни последици од тешка сообраќајна несреќа и не можејќи да ја преболи смртта на својот маж извршила самоубиство. Била најдена обесена во својот дом во Тахити. Кристијан Брадно починал од пневмонија на 49 годишна возраст во јануари 2008.
===Животен стил===
Брандо ја доби репутација на “лошото момче” со своите јавни непромислени изјави и со неговото несоодветно однесување. Според еден магазин од Лос Анџелес, Брадно бил рокенрол уште пред да биде измислен рокенролот. Неговото однесување за време на снимањето на филмот “Mutiny on the Bounty” му донесе репутација на глумец со кој е тешко да се работи. Бил обвинет за смената на режисерот и дека земал пари од буџетот на филмот но не прифати одговорност ни за двете. На 12 јуни 1973, Брандо му ја скршил вилицата на папарази сликарот Рон Галела. Галела го следел Брадно кој бил заедно со Дик Кавет по снимањето на емисијата “The Dick Cavett Show” во Њујорк. Брандо му платил 40.000$ на Галела и имал инфицирана рака. Наредниот пат кога Галела го фотографирал Брадно, се појавил со фудбалска кацига.
Брадно ги дал следниве коментари за неговиот сексуален живот во интервју со Гери Греј за неговата биографија во 1976 година: “хомосексуалноста е толку во мода што веќе и не е интересна. Како и голем број мажи и јас сум имал сексуално искуство и не се срамам од тоа. Никогаш не сум обраќал внимание на тоа што луѓето мислат за мене. Но ако има некој што мисли дека јас и Џек Николсон сме во врска, нека продолжи да мисли така. Јас мислам дека тоа е смешно”.
Снимањето на “Mutiny on the Bounty” на Брадно влијаеше и на друг начин. Тој се заљубил во Тахити и во народот. Тој купил корален остров, Тетироа, кој планирал да го направи пола резор а пола како природна лабораторија. На крајот, таму изградил хотел кој сега е затворен, а по негова желба со текот на годините многупати бил редизајниран. Неговиот син е еднинствениот жител на Тетиора. Брадно активно користел радио врска за комуникација во островот со знаци KE6PZH и FO5GJ кои биле како писма. Тој бил заверен во Федералната Комуникациска Комисија како Мартин Брандао за да ја заштити својата приватност.
==Последни години и неговата смрт==
Лошиот глас кој го следеше Брандо, проблематичното семејство, проблемот со дебелината привелекуваше повеќе внимание отколку крајот на неговата кариера. Во ’80-те почна да се здебелува и во средината на ’90-те тежеше 136 килограми, а во исто време боледуваше и од дијабетис. Како Орсон Велс, и тој имал флуктации на тежината во текот на кариерата посебно во годините од кариерата во кој имал повеќе работа и биле повеќе стресни. Исто така и заработи репутација како глумец со кој е тешко да се работи, често не можејќи и не сакајќи да го запамти текстот кој треба да го толкува и дека не сака да ги слуша дирекциите туку почесто сака да се спротиставува со режисерот и да бара доасдни побарувања.
Тој исто така воведен некои новости во неговите последни години. Имаше проблеми со “U.S. Patent and Trademark Office” за патентирањето на неговото име.
Марлон беше добар пријател со Мајкл Џексон и си плаќаше регуларни одмори во неговиот парк Неврленд, и таму престојуваше и се одмараше по неколку недели. Брадно учествуваше и во концертите за прославата на 30 годишнината од кариерата на Мајкл Џексон во 2001 година и се појави во 13 минутното видео на пејачот "You Rock My World" во истата година. Синот на Брандо, Мико неколку години бил телохранител и асистент на Џексон, а биле и добри пријатели. Мико еднаш изјавил: “последниот пат кога татко ми ја излезе куќата за да оди некаде за да помине какво било време, беше за да оди кај Мајкл. Многу му се допагаше. Тој имаше 24 часа обезбедување, 24 часа помош, 24 часа готвач , 24 часа луѓе околу него.” На 30-годишнината кариерата на Мајкл, Брандо одржа говор од хуманитарен карактер но не беше добро прифатен од публиката.
На 1 јули 2004, Брандо починал од тумор на белите дробови и пребрзо чукање на срцето. Зад себе остави 13 деца од кој две беа умрени пред него како и повеќе од 30 внуци. Причината за неговата смрт не беше објавена поради приватни причини. Тој исто така имал проблеми со видот поради дијабетисот и рак на бубрезите. Кратко пред неговата смрт иако користел маска за дишење, тој го снимал својот глас повторно за “The Godfather” но сега за играта направена според филмот.
Карл Малден кој глумел заедно со Брандо во неколку филмови, во документарец кој бил издаден како бонус во ДВД изданието на филмот “A Streetcar Named Desire” зборува за телефонски повик од Марлон кратко пред тој да умре. Смирениот Бран1но му кажал дека почнал ептен да пропаѓа. Малден сакал да дојде да го види но Брандо му кажал дека нема потреба за тоа. Три недели подоцна, Брадно бил мртов. Кратко пред неговата смрт, одбил да му се вградат мали боци со кислород во неговите дробови кои требало да му го продолжат животот.
Брадно бил кремиран и неговата пепел била заедно со онаа на неговиот другар од детството Воли Кокс и уште еден долготраен пријател Сем Гилман. Потоа нивната пепел била расфрлана дел на Тахити и дел низ Мртвата Долина. Во 2007, беше издаден биографски филм за Марлон долг 165 минути, “Brando: The Documentary”, режиран од Мајк Медовеј.
==Политика==
===Граѓански права===
[[File:Baldwin Brando Civil Rights March 1963.jpg|thumb|Brando with [[James Baldwin]] at the 1963 [[March on Washington for Jobs and Freedom|Civil Rights March on Washington, D.C.]]]]
Во 1946, Брандо ја искажал својата посветеност кон идејата за создавање на држава на Евреите со настапот на претставата “A Flag is Born”. Неговото вклучување во овој имеше голем придонес во трите најважни проблеми во поствоениот период: борбата за основање на држава на Евреите, белото робје со преживеаните од Холокаустот и во борбата против расизмот во САД.
Учествувал и во митинзите за собирање на средства за Џон Ф. Кенеди во претседателските избори 1960.
Во августе 1963, учествуваше и во “Маршот низ Вашингтон” заедно со уште неколку ѕвезди: Хери Белфонте, Џејмс Гарнер, Чарлтон Хестон, Барт Ланкастер и Сидни Потер. Брандо заедно со Пол Њуман учествувал и во борбата за правата за слобода.
Во времето после екзекуцијата на Мартин Лутер Кинг во 1968, Брандо направил големи напори за да ја продолжи неговата работа. Кратко по смртта на Кинг, Брандо објавил дека се повелкол од снимањето на филмот “The Arrangement” за да се посвети во протестите за граѓанските права. Во шоуто на Џони Бишоп, Брандо изјавил: “почувствував дека е подобро да откријам каде е, што е да се биде црнец во оваа земја, зошто е цел овој бес.”
Вклучувањето на Брандо во борбата за правата на Афроамериканците, започнала долго време пред смртта на Кинг во 1962. Во раните ’60-ти, Брандо донирал многу пари во “Southern Christian Leadership Conference.” До ова време, Брандо веќе бил вклучен во филмови кои носеле пораки за граѓанските права: “Sayonara”во кој се прикажува меѓурасна романса, “The Ugly American” во кој се опишуваат убиствата на американските војнци во странство и лошиот ефект што го има врз правата на странците. Одредено време донирал пари и на “Black Panther Party” и се сметал за пријател со онсовачот на партијата Боби Сијл. Престанал да ја финансира оваа партија поради нејзината радикализација.
Во 1973 година на доделувањето на Оскарите, Брандо не присуствувал да ја подигне наградата за најдобра машки глумец за улогата во “The Godfather” го претставувала на церемонијата. Таа се појавила во Апачи фустан и образложила дека Брандо не бил присутен и нема да ја прифати наградата поради начинот на кој Американските домородци се претставуваат во медиумите и во Холивуд. Во ова време во 1973, протестот кој се одржал во Воундет Ни, предизвикал големи проблеми меѓу Владата и Американските домородци. Овој настан го привлекол вниманието на американските и на светските медиуми. Ова се смета за голема победа на движењето и членови и поддржувачи.
Надвор од неговата работа во филмовите, Брандо се појавил и пред Калифорниското Собрание, во поддршка на законот за станбениот фонд, и лично се вклучил во протестите.
==Коментари за Евреите, Холивуд и Израел==
Во интервју за списанието Плејбој во 1979 година, Брандо изјавил: “сте виделе секаква расна дискриминација, но никогаш немате видено слика на понижен Евреин затоа што тие секгаш беа претпазливи за тоа, и тоа со право. Тие никогаш не дозволија таква слика да се појави на телевизија. Евреите направија толку многу за светот што, препоставувам дека би биле екстра разочарани бидејќи тие воопшто му даваа значење на тоа”.
Брандо искоментира слично и во шоуто на Лери Кинг во 1996: “ Холивуд го водат Евреите, Холивуд го поседуваат Евреите и тие треба да имаат поголема чувствителност како ги претставуваат луѓето што страдаат. Затоа што тие биле експлотирани. Сме виделе понижен црнец, сме виделе јапонец со едно око но никогаш не е прикажан понижен и уништен евреин. Бидејќи тие точно знаеле што да прикажуваат”. На ова Лери Кинг му вратил дека Брандо е во право но за анти-евреите на што Брандо одговорил:”Не, не, затоа што јас ќе бидам првиот што искрено ги почитувам и поддржувам Евреите и ќе кажам фала му на Господ што Евреите постојат”.
Џеј Кантер, агент на Брандо, пежисер и негов пријател го дефинирал Брандо како: “Марлно ми има зборувано со часови за неговите симпатии кон еврејскиот народ и е голем поддржувач на Изрел”. Слично напишал и Луи Кемп во неговата колумна за “Jewish Journal”: “Вие можеби го паметите како Дон Вито Корлеоне или како Стенли Ковалски но јас го паметам Марлон Брандо како добар човек и голем пријател на Евреите кога им беше најпотребно”. Кон крајот на неговиот живот стана критичен кон Израел и почна да ја поддржува Палестина.
Во интервју за “NBC Today” еден ден п смртта на Брандо, Лери Кинг ги бранеше коментарите на Брандо за евреите и изјави дека тие биле извадени од контекст и надвор од пропорција.
==Спомен до Брандо==
“Ова е споменот од Брандо без разлика дали ќе му се допаѓа или не: фантастичен глумец, кој беше олецитворение на поезија на непокојство која ги допре и најдлабоката и најнедопирлива динамика во неговото време и место”.
- Џек Керол во 1994
==Награди и почести==
Брандо е широко познат како еден од најдобрите и највлијателните глумци на XX век. Тој се здоби со голема почит меѓу критичарите и театерските експерти со неговите незаборавни претстави и со неговото харизматично присуство на екраните. Во енциклопедијата “Movies in American History”, Џејмс Делмот напиша: “Марлон Брандо несомнено беше најдобриот глумец на екраните во XX век, светски прифатен како филмска ѕвезда од прв ранк и како изведувач на несекојдневни глумечки способности”. Филмискио професор Ричард Шикел проучувајќи ги неговите глумечки способности и харизматичното присуство на екраните, расправаше: “Како филмски глумец никој од неговата генерација не му беше рамен. Иако константно лошо ја одигруваше улогата сепак внесуваше поголеми емоции во сцената од било кој друг, ова знак на харизма која мора да е дар од Господ”. Роџер Еберт, човекот кој ја напишал неговата легендарна улога во филмот “in Last Tango in Paris” изјавил: “Тој беше најдобриот филмски глумец, авторот на глумењето кој со голема почит кон сцената”.
Тенеси Вилијамс еден од многуте кој добро ја познавал финесата на Брандо го опиша како: “Најдобриот жив глумец. Подобар дури и од Лоренс Оливер”. Самиот Лоренс Оливер изјавил: “Брандо глумеше со соживување и инстинк што не можеа да се носат дури ни најдобрите технички перформанси”. Џони Деп го величеше Брандо за промената за тоа како глумците работат: “Марлон го измени глумецството, тој направи револуција во глумата”. Деп исто така изјави дека: “веројатно најважниот глумец – зборувајќи за него само како за глумец”. Во 2007, во магазинот “Best Life”, Роб Реинер кој зборува за неговата глума во филмот “in On the Waterfront” напиша: “Марлон Брандо ја има прикажано најдобрата поединечна глума. Едноставно е природна, моќна, реална и чесна”.
Во 1973 година, Брандо добил „[[Оскар]]“ за улогата на Вито Корлеоне во филмот „Кум“, но одбил да ја прими наградата, а наместо него, на сцената се појавила глумицата со индијанско потекло Сачин Литлфедер, која изјавила дека Брандо не ја прифатил наградата поради стереотипното претставување на американските староседелци во филмовите.<ref>„Боуви одби да стане витез, Брандо ги бојкотира Оскарите“, ''Дневник'', година XX, број 6224, петок, 25 ноември 2016, стр. 22.</ref>
==Културно влијание==
[[File:Marlon Brando - The Wild One (Madame Tussaud).JPG|left|upright|thumb|[[Madame Tussauds]] waxwork exhibit of Brando in ''The Wild One'' albeit with a later 1957/8 model [[Triumph Thunderbird]].]]
“Уметноста на глумење се дели на две поглавија: “Пред Брандо” и “После Брандо”. Иако Станиславски беше оној кој го креира “методот на глумење”, Брандо беше оној кој ја покажа неговата огромна моќ
- American Film Institute's Moments of Significance.
Марлон Брандо е културна икона чија популарност траеше повеќе од шест децении. Привлекувањето на вниманието на нацијата во ’50-те остави длабок ефект на филмската индустрија и влијаеше на широк домен во американската култура. Според филмскатам критичарка Полин Каел: “Брандо претставуваше реакција против пост-воената манија за безбедност. Како протагонист, Брандо од ’50-те немаше код имаше само инстинкт. Tojбеше анти-социајален знаејќи дека општеството не вреди ништо. Беше херој на младите бидејќи беше доволно силен да ги издржи ударите од општеството...... Брандо претставуваше современа верзија на слободен Американец. Брандо е сè уште највозбудливиот американски глумец на екраните”. Социологот Д-р Сузан МкДоналд-Вокер тврди: “Марлон Брандо неговата спортска кожна јакна, фармерки и неговиот предезвикувачки поглед стаана културна икона во Америка. Неговата интерпретација на гангстерот Џони Стаблер во филмот “The Wild One” стана иконска слика на бунтовник и модна икона со совршениот дизајн на моторџиската јакна, накривената капа, фармерките и очилата. Фризурата на Џони стана огромен хит и иста таква после Брандо меѓу другите имаа и Џејмс Дин и Елвис Присли.
Џејмс Дин често го копирал Брандо, а Елвис Присли го искористил неговиот стил за неговата улога во “Jailhouse Rock”. Сцената "I coulda been a contenda" од филмот “On the Waterfront”, според режисерот Мартин Левинсон е една од најдобрите сцени оф филмската индустрија и текстот од оваа сцена станал дел од Американскиот културен лексикон. Стилот на Брандо од филмот “Wild One” со својот мотор Триумф Тандербрд беше користенсе до 2011 година од страна на производителот.
Брандо беше сметан за секс-симбол еден од првите кој се здоби со светска слава поради својот секси стил и шарм ипоради информациите за неговите љубовни врски со најубавите Холивудски ѕвезди. Според професорката по глума, Линда Вилијамс, „Марлон Брандо беше совршениот американски машки [[секс]]-симбол кон крајот на 1950-те и почетокот на 1960-те”.
Брандо бил првиот глумец-активист за [[Граѓански и политички права|граѓанските]] и правата на домородците во САД.
== Финансиско наследство ==
По неговата смрт во 2004, Брандо оставил имот вреден 21 милиони [[долар]]и. Според „[[Форбс]]“ (''Forbes''), и по смртта, Брадно сè уште заработува по 9 милиони долари годишно, со што е еден од мртвите глумци кој заработуваат најмногу.
==Филмографија==
* [[Сајонара (филм)|Сајонара]] (1957)
* [[Бунт на бродот Баунти (филм од 1962)|Бунт на бродот Баунти]] (1962)
* [[Кум (филм)|Кум]] (1972)
* [[Грофицата од Хонгконг (филм од 1976)|Грофицата од Хонгконг]] (1976)
* [[Апокалипса денес]] (1979)
==Наводи==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
{{wikiquote|Marlon Brando|Марлон Брандо}}
{{commons|Marlon Brando|Марлон Брандо}}
* {{imdb name|id=0000008|name=Марлон Брандо}}
* {{tcmdb name|id=21204|name=Марлон Брандо}}
* {{ibdb name|id=32868|name=Марлон Брандо}}
* [http://www.mensnewsdaily.com/archive/s/stix/2004/stix071304.htm Марлон Брандо: Натпреварувач, Шампион, Боем]
* [http://brando.crosscity.com/ Мрежни места во чест на Брандо] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070706090712/http://brando.crosscity.com/ |date=2007-07-06 }}
* [https://web.archive.org/web/20050204022923/http://www.geocities.com/timmlimm/brando.htm Раната кариера на Брандо]
* [http://home.comcast.net/~brandoland/ Brandoland] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070706070103/http://home.comcast.net/~brandoland/ |date=2007-07-06 }}
* [http://www.leninimports.com/marlon_brando.html Биографија на Брандо на Lenin imports] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070824184027/http://www.leninimports.com/marlon_brando.html |date=2007-08-24 }}
* [http://premiere.com/brando Premiere: Сеќавајќи се на Брандо]
* [http://www.cnn.com/2004/SHOWBIZ/Movies/07/02/obit.brando/ Информации за Брандо] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20071016070001/http://www.cnn.com/2004/SHOWBIZ/Movies/07/02/obit.brando/ |date=2007-10-16 }}
=== Некролози ===
* [http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/articles/A23157-2004Jul2.html Некролог во ''The Washington Post'']
* [http://slate.msn.com/id/2103320/ Некролог во Slate] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080515202545/http://slate.msn.com/id/2103320/ |date=2008-05-15 }}
* [http://www.msnbc.msn.com/id/5351267 MSNBC: Марлон Брандо умира во болница во Лос Анџелес] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070526005658/http://www.msnbc.msn.com/id/5351267/ |date=2007-05-26 }}
* [http://film.guardian.co.uk/features/featurepages/0,4120,1473954,00.html Долга статија за аукцијата на предметите што ги поседувал Брандо во ''The Observer'' (ВБ)]
{{Нормативна контрола}}
{{АФИ ѕвезди}}
== Наводи ==
{{наводи}}
{{DEFAULTSORT:Брандо, Марлон}}
[[Категорија:Оскаровци]]
[[Категорија:Американски глумци]]
[[Категорија:Бисексуалци]]
[[Категорија:Починати во 2004 година]]
qbn57p8zs5pf14nwvdsmn6xzn6w1ef2
Дарко Дамески
0
34467
4805109
4801739
2022-08-25T13:14:32Z
188.117.212.92
/* Филмографија */
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија за личност
| име = Дарко Дамески
| портрет = Дарко_Дамевски.jpg
| px =
| опис = Дарко Дамески
| родено-име =
| роден-дата = {{роден на|12|мај|1932}}
| роден-место ={{роден во|Прилеп}}
| починал-дата = {{починал на|12|декември|1983}}
| починал-место ={{починал во|Скопје}}
| починал-причина =
| националност = [[Македонец]]
| познат = по улогата во: <br>[[Фросина]]<br> [[Волчја ноќ]]<br>[[Мис Стон]]<br>[[Исправи се, Делфина]]<br>[[Оловна бригада]]<br>[[Македонскиот дел од пеколот]]<br>[[Црно семе (филм) |Црно семе]]<br>[[Време без војна (филм) |Време без војна]]
| занимање = глумец
| сопружник =
| татко =
| мајка =
| родители =
| роднини =[[Ѓоре Дамески]] (брат)
| деца = [[Симеон Мони Дамевски]] (син)
}}
'''Дарко Дамески''' ([[Прилеп]], [[12 мај]] [[1932]] - [[Скопје]], [[12 декември]] [[1983]]) — еден од најистакнатите македонски [[театар]]ски, [[филм]]ски и [[телевизија|телевизиски]] [[актер]]и.
Во [[1952]] година ја заврши [[Државна средна театарска школа|Државната средна театарска школа]] во [[Скопје]]. Беше член на Драмскиот ансамбл на [[Македонски народен театар#Драмски ансамбл|Македонскиот народен театар]] во [[Скопје]].
Во [[1964]] година, Дамески стана член на Драмскиот театар на чија сцена оствари четириесетина ликови во кои дојде од израз приврзаноста кон театарската уметност.
Во историјата на македонскиот филм неговото име е забележано уште во самите почетоци во „Волчја ноќ “, а потоа следуваат уште триесетина главни улоги, речиси во сите македонски филмови. Ликот на Дарко Дамески беше присутен и на малиот екран, почнувајќи од првите ТВ драми на ТВ Скопје, до речиси сите телевизиски серии и други позначајни емисии и проекти.
Последните години од животот ги посвети на монодрамата преку која остваруваше најширок контакт со публиката.
== Животопис ==
Еден од најдобрите [[Македонски]] [[филмски]] и [[театарски глумци]] со право е нашиот [[актер]] Дамески Дарко. Тој е роден далечната 12.5.1932 година во [[Прилеп]]. На 17 годишна возраст се запишува на школување на тогашната Државна [[театарска школа]] во [[Скопје]]. Тој уште во текот на школувањето пројавува многу голем интерес за [[глумата|глума]]. Поради таа причина тој уште во текот на неговото школување настапува во [[Македонскиот народен театар|македонски народен театар]] и уште во самиот почеток доаѓа до израз неговата приврзаност кон театарот и глумата. Во Македонскиот народен театар има остварено многу настапи и има остварено многу значајни улоги. Но тој не застанува тука, туку тој се фрла во водите на филмската глума. Дамески својот прв филмски ангажман го забележува со епизодната улога во првиот македонски филм наречен “ФРОСИНА”. После неговиот доста успешен настап во овој прв [[македонски филм]] тој настапува скоро во сите македонски филмови. Во повеќето од тие филмови има настапувано во главната улога,во споредна улога или пак како глумец. Неговиот физички изглед односно неговата [[физиономија]] ги одредила и ликовите коишто ги има толкувано. Тие ликови се воглавно негативци, со одредени исклучоци. Дамески има многу голем углед и на основањето на [[Драмскиот театар|драмски театар]]. Тој во неговиот живот има остварено многу значајни и успешни улоги за коишто добива многу значајни [[награди]] и [[признанија]]. Едно од неговите најголеми достигнувања беше глумата во филмот “ЦРНО СЕМЕ”, со којашто ја збогатил својата глума со нови [[изразни средства]] и бил добитник на наградата “Златна Арена” на [[фестивалот|фестивал]] во [[Пула]]. Дамески е активен во полето на глумецстовото сè до неговата смрт. Тој починал 1983 година во [[Скопје]].
== Филмографија ==
{| border=1 cellspacing=0 cellpadding=3
| '''Година'''
| '''Филм'''
| '''Улога'''
|-
| 1952 || [[Фросина (филм) |Фросина]] ТВ-филм ||
|-
| 1955 || [[Волчја ноќ (филм)|Волчја ноќ]] ТВ-филм || Давениот војник
|-
| 1958 || [[Мис Стон (филм)|Мис Стон]] ТВ-филм || Алексо
|-
| 1959 || [[Виза на злото (филм)|Виза на злото]] ТВ-филм ||
|-
| 1960 || [[Капетан Леши (филм)|Ҝапетан Леши]] ТВ-филм || Скендер
|-
| 1961 || [[Мирно лето (филм)|Мирно лето]] ТВ-филм || Дарко левучарот
|-
| 1961 || [[Солунските атентатори (филм)|Солунските атентатори]] ТВ-филм || Илија Трчков
|-
| 1962 || [[Обрачун]] ТВ-филм ||
|-
| 1964 || [[Ароматично злато]] ТВ-филм ||
|-
| 1964 || [[Под исто небо (филм)|Под исто небо]] ТВ-филм ||
|-
| 1965 || [[Денови на искушение (филм)|Денови на искушение]] ТВ-филм || Методи
|-
| 1966 || [[До победата и по неа (филм)|До победата и по неа]] ТВ-филм ||
|-
| 1967 || [[Лифт горе, лифт долу (филм)|Лифт горе, лифт долу]] ТВ-филм ||
|-
| 1967 || [[Македонска крвава свадба (филм)|Македонска крвава свадба]] ТВ-филм ||
|-
| 1968 || [[Планината на гневот (филм)|Планината на гневот]] ТВ-филм ||
|-
| 1968 || [[Ука и Бјескеве те немура]] ТВ-филм || Бечир Ага
|-
| 1968 || [[Споменик (филм)|Споменик]] ТВ-филм ||
|-
| 1968 || [[Брат доктор Хомер]] ТВ-филм ||
|-
| 1969 || [[Време без војна (филм)|Време без војна]] ТВ-филм || Лазар
|-
| 1969 || [[Итрата вдовица (филм) |Итрата вдовица]] ТВ-филм ||
|-
| 1969 || [[Враќање од рајот]] ТВ-филм ||
|-
| 1970 || [[Цената на градот (филм)|Цената на градот]] ТВ-филм ||
|-
| 1970 || [[Александра (ТВ-филм) |Александра]] ТВ-филм ||
|-
| 1971 || [[Жед (филм)|Жед]] ТВ-филм || Игнат
|-
| 1971 || [[Македонскиот дел од пеколот]] ТВ-филм || Тодор Ангелов Даскалот
|-
| 1971 || [[Црно семе (филм)|Црно семе]] ТВ-филм || Андон Савичанов
|-
| 1971 || [[Пречек]] ТВ-филм || Живко
|-
| 1971 || [[Земјаци]] ТВ-филм ||
|-
| 1972 || [[Истрел (филм) |Истрел]] ТВ-филм ||
|-
| 1973 || [[Залез над езерска земја]] ТВ-серија || Манитат
|-
| 1973 || [[Со]] ТВ-филм || Никола
|-
| 1975 || [[Јад (филм)|Јад]] ТВ-филм ||
|-
| 1975 || [[Волшебното самарче (ТВ-серија) |Волшебното самарче]] ТВ-серија ||
|-
| 1975 || [[Илинка]] ТВ-филм ||
|-
| 1976 || [[Најдолгиот пат (филм)|Најдолгиот пат]] ТВ-филм || Секула
|-
| 1976 || [[Сослушување на железничарот]] ТВ-филм || Началник дучев
|-
| 1977 || [[Исправи се, Делфина]] ТВ-филм ||
|-
| 1977 || [[Вапчаров]] ТВ-филм || Никола Јанков
|-
| 1979 || [[Курирот на Гоце (телевизиска серија) |Курирот на Гоце]] ТВ-серија || Гоце Делчев
|-
| 1979 || [[Наши години]] ТВ-серија ||
|-
| 1980 || [[Оловна бригада]] ТВ-филм || Благоја
|-
| 1981 || [[Доротеј]] ТВ-филм || Лаус
|-
| 1981 || [[Црвениот коњ (филм) |Црвениот коњ]] ТВ-филм ||
|-
| 1982 || [[Илинден (телевизиска серија) |Илинден]] ТВ-серија || Екрем
|}
== Кратка содржина на некои од филмовите ==
=== Волчја ноќ ===
Овој филм е снимен 1955 година и е во времетраење од 83 минути.Тој е [[снимен]] во [[црно бела техника]] во [[производство]] на [[Вардар филм-Скопје]].Волчја ноќ е филм од [[воен жанр]] од родот на [[играни филмови]].Имено се опишува една ноќ на македонските [[партизани]] кои биле во некој [[планински предел]] на Македонија под бугарска [[окупација]].Многумина од нив загинуваат во престрелките кои се водат таму, но некои сепак успеваат да преживеат и да им помогнат на другите партизани.Овој [[филм]] има освоено две [[награди]].И двете награди ги има освоено во [[Пула]] во 1955 година, и тоа [[Сребрена арена]] за филм и [[Златна арена]] за [[сценарио]] на [[Славко Јаневски]].
=== Мис Стон ===
Овој филм е снимен 1958 година и е во времетраење од 97 минути, снимен во [[црно бела техника]] во производство на [[Вардар филм-Скопје]].Филмот е од [[историски жанр]] од родот на [[играни филмови]].[[Елен Стон]] е [[Американка]] која е тргната во [[мисионерска мисија]] во [[Солун]].Нејзе ја грабнуваат македонските [[комити]] и бараат [[откуп]] од турската [[влада]].Таа во почетокот се противи но откако согледува какви злодела прават турските [[аскери]] застанува на страната на [[комитите|комити]].Овој филм има освоено три награди во [[Пула]], [[Златна арена]] за главна машка улога, златна арена за главна женска улога и златна арена за [[сценографија]].Исто така има освоено и две [[почесни дипломи]].Едната во [[Еднибург]], а другата во [[Њу Делхи]].
=== Виза на злото ===
Филм снимен 1959 година, во времетраење од 89 минути исто така во [[црно бела техника]] во производство на [[Вардар филм-Скопје]].Овој филм е од [[криминалистички жанр]] од родот на [[играни филмови]].[[Симон]] е млад човек кој решил на [[нелегален]] пат да се збогати, шверцувајќи [[дрога]].Се разбира поради тоа негово непромислено дело имал несогледливи последици и бил гонет од [[властите|власти]] на законот.
=== Македонска крвава свадба ===
Овој филм е снимен 1967 година во [[вајдскрин техника]] со времетраење од 102 минути, во производство на [[Вардар филм-Скопје]].Тој е филм од [[историски жанр]] и му припања на родот [[играни филмови]].Во овој филм се разкажува како еден турски [[бег]] ја [[грабнува]] Цвета и ја води во неговиот [[харем]].За да ја ослободат на Цвета нејзините соселани и некулку [[дипломатски претставници]] вложиле напор за нејзино ослободување.Тој нивни труд бил успешен.Тие успеале да ја ослободат на Цвета.Но на денот на нејзината [[свадба]] со нејзиниот сакан, Спасе бегот доаѓа со неговите војници и почнуваат пукотници на сите страни.Цвета гине, а Спасе г6о убива бегот и заминува во [[комити]].Овој филм има освоено [[златна ар4ена]] за [[сценографија]] во [[Пула]] и [[златна плакета]] со ликот на [[Ленин]] по повод прикажувачкиот успех во [[СССР]].
=== Исправи се, Делфина ===
[[Филм]] од 1977 година, во времетраење од 101 [[минута]], снимен во [[вајдскрин техника]], во производство на [[Вардар филм-Скопје]].Тој припања на жанрот [[психолошки филмови]], од родот на [[играни филмови]].Делфина е многу добра [[пливачка]].Таа е решена да ги совлада сите тешкотии и препреки кои ќе и застанат на нејзиниот пат до целта.Нејзината цел е да истрае во совладувањето на водите на [[каналот|канал]] [[Ламанш]].Односно таа сака да го преплива истиот канал.Таа поради нејзините крајно исцрпувачки напори со последни сили успева да го преплива [[Ламанш]] и да се исправи на [[нозе]].Така таа ја оставирила својата најголема цел и го постигнала невозможното.Овој [[филм]] има освоено многу [[награди]].Како позначајни можат да се издвојат [[бронзената арена]] во [[Пула]], наградата за [[главна женска улога]] исто така доделена во [[Пула]] и др.
=== Црно Семе ===
[[Филм]] снимен 1971 година, во времетраење од 89 минути, снимен во [[вајдскрин техника]], во производство на [[Вардар филм-Скопје]].Филмот Црно семе припаѓа на родот на [[играни филмови]] од [[историски жанр]].За време на [[Граѓанската војна]] во [[Грција]], во 1946 година, припадниците на кралската грчка војска, во чиј состав влегуваат и [[Македонците]] од [[Егејска Македонија]], под обвинение дека се [[комунисти]] и непријатели на кралска [[Грција]], се казнуваат со упатување во [[логор]] на пуст [[остров]].Понатаму тие се соочуваат со многу проблеми и морални падови, пред кои некои од нив попуштаат.Овој филм е посебно важен за глумецот Дамески, бидејќи за својата главна улога во овој филм, ја има добиено златната арена за најдобра машка улога во 1971 година во [[Пула]] и уште многу други награди.Филмот Црно семе има добиено многу награди, од кои вреди да се споменат наградата златна арена за [[режија]], златна арена за најдобра машка улога, златен венец за најдобро [[дебитанско остварување]] доделени во [[Пула]], 1971 година.Се разбира Црно семе има добиено и уште многу други награди, кои нема да ги споменеме во оваа пригода.
== Останати филмови ==
Дамески како одличен глумец има глумено и во неколку немакедонски филмови кои се снимени во нашите соседни земји.Некои од нив се следниве филмови: “[[ВОЛКОТ ОД ПРОКЛЕТИЕ]]” (UKA I BJESHKAVE TE NEMUNA) снимен во 1968 година во [[Приштина]], потоа филмот “[[СОЛ]]” (SO) снимен во 1973 година во [[Сарајево]], и филмот “[[ДОРОТЕЈ]]” (DOROTEJ) снимен во 1981 година во [[Белград]].Сите овие филмови се од жанрот на [[играни филмови]].
== Награди ==
Како еден од македонските врвни глумци Дамески има освоено неколку позначајни [[награди]] и многу [[признанија]].Од нив како позначајни можат да се издвојат специјалната награда за филмот “[[Планината на гневот]]” која ја има добиено во 1967 година во [[Ниш]].Како и наградата која претставува врв на неговиот филмски успев, наградата [[Златна арена]] која му била доделена на [[фестивалот|фестивал]] во [[Пула]] во 1971 година.Потоа наградата [[Голема повелба]] за главна улога која му била доделена истата година за истиот филм во [[Ниш]].Како и [[Републичката награда]] [[11 Октомври]] која му била доделена во 1972 година повторно за филмот “[[Црно Семе]]”.Се разбира има и многу други награди и признанија кои Дамески ги има освоено а кои нема да ги спомене.
== Надворешни врски ==
* {{IMDb name|0198731}}
* {{МИФЦ личност|55|Дарко Дамески}}
{{Текст од МИФЦ}}
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Дамески, Дарко}}
[[Категорија:Македонски театарски глумци]]
[[Категорија:Македонски филмски глумци]]
[[Категорија:Македонски телевизиски глумци]]
[[Категорија:Југословенски глумци]]
[[Категорија:Добитници на наградата „13 Ноември“]]
tqk1m2yp97ku1njjde093jexu97pq5l
Печора
0
35112
4805199
4656473
2022-08-26T05:58:37Z
176.65.113.56
https://translate.yandex.ru/?utm_source=main_stripe_big&lang=uk-mk&text=%D0%BF%D0%B5%D1%87%D0%B5%D1%80%D0%B0
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Река
|river = Печора
|image = LA2-Demis Pechora River.png
|caption =
|origin =
|mouth =
|basin_countries = [[Русија]]
|length = 1.809 км
|elevation =
|discharge =
|watershed =
}}
{{Без извори|датум=ноември 2009}}
'''Печора''' е голема река во европскиот дел на [[Русија]]. Долга е 1.809 km.
Печора извира од планината [[Урал]]. Пловна е, но во поголемиот дел од годината е замрзната како резултат на ниските температури кои владеат во тој предел.
Таа се наоѓа во северозападниот дел на Русија. Во неа се слеваат повеќе помали реки, како што е реката Уса. Таа поминува низ повеќе градови, а тие се: Печора, Кипиево, Оксино и Нарјан Мар. Нејзиниот речен слив тече низ рамничарски рејлеф и се слева во во Печорскиот Залив. Таа река се влева во Северниот Леден Океан и е дел од неговото сливно подрачје. пештерата печёра в украинском<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://translate.yandex.ru/?utm_source=main_stripe_big&lang=uk-mk&text=%D0%BF%D0%B5%D1%87%D0%B5%D1%80%D0%B0|title=печера - Яндекс Переводчик – словарь и онлайн перевод на английский, русский, немецкий, французский, украинский и другие языки.|work=translate.yandex.ru|accessdate=2022-08-26}}</ref>
{{Русија-гео-никулец}}
{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Реки во Русија]]
ejr0wzpn2k0t5gkrakwrosakg4zwaa5
4805217
4805199
2022-08-26T07:08:33Z
Ehrlich91
24281
Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/176.65.113.56|176.65.113.56]]) и ја поврати преработката 4656473 на Bjankuloski06
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Река
|river = Печора
|image = LA2-Demis Pechora River.png
|caption =
|origin =
|mouth =
|basin_countries = [[Русија]]
|length = 1.809 км
|elevation =
|discharge =
|watershed =
}}
{{Без извори|датум=ноември 2009}}
'''Печора''' е голема река во европскиот дел на [[Русија]]. Долга е 1.809 km.
Печора извира од планината [[Урал]]. Пловна е, но во поголемиот дел од годината е замрзната како резултат на ниските температури кои владеат во тој предел.
Таа се наоѓа во северозападниот дел на Русија. Во неа се слеваат повеќе помали реки, како што е реката Уса. Таа поминува низ повеќе градови, а тие се: Печора, Кипиево, Оксино и Нарјан Мар. Нејзиниот речен слив тече низ рамничарски рејлеф и се слева во во Печорскиот Залив. Таа река се влева во Северниот Леден Океан и е дел од неговото сливно подрачје.
{{Русија-гео-никулец}}
{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Реки во Русија]]
chdaiddqit55x0uomi1grcf8gkbmqqj
Архиепископ Охридски и Македонски г.г. Доситеј II
0
37716
4805196
4783261
2022-08-26T04:16:54Z
46.239.6.206
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија за Македонски Архиепоскоп|
English name = [[Податотека:Macedonian cross.svg|left|40px]] г.г. Доситеј II [[Податотека:Coat of arms of the Macedonian Orthodox Church.png|right|40px]] |
image = [[File:Dositheus II crop.JPG|200px]]|
birth_name = |
term_start =[[4 октомври]] [[1958]]|
term_end = [[20 мај]] [[1981]]|
predecessor = „нема“<ref>Македонската Православна црква госмета за директен наследник на Арсениј II</ref> |
successor = [[Архиепископ Охридски и Македонски г.г. Ангелариј|Ангелариј]] |
birth_date = {{роден на|7|декември|1906}}|
birthplace = [[Маврово]], {{роден во|Гостиварско}}|
dead = alive|
death_date = {{починал на|20|мај|1981}}|
deathplace = [[Скопје]]|
other = Доситеј
}}
'''Архиепископ Охридски и Македонски г.г. Доситеј II''' ([[Маврово]], {{роден во|Гостиварско}}, {{роден на|7|декември|1906}} - [[Скопје]], {{починал на|20|мај|1981}}) — прв [[архиепископ Охридски и Македонски]] на возобнената [[Македонска православна црква - Охридска Архиепископија]]<ref>{{наведена книга|last=Ilievski|first=Done |title=Arhiepiskop ohridski i makedonski Dositej|publisher=Matica makedonska|date=1995}}</ref> и, според МПЦ-ОА, наследник на [[Арсениј II (охридски архиепископ)|Арсениј II]].
Целиот свој живот го посветил на службата на црквата. Тој будно го следел решението на македонското црковно прашање и вложувал максимални усилби за негово разрешување преку обновата на [[Охридска архиепископија|Охридската архиепископија]] и создавањето на [[МПЦ|Македонската православна црква]]. На [[Втор македонски црковно-народен собор|вториот црковно-народен собир]], одржан од 4 до 6 октомври [[1958]] година, бил избран за поглавар на [[МПЦ]] во обновената [[Охридска архиепископија]]. Под негово раководство бил свикан [[Трет црковно - народен собир|Третиот црковно - народен собир]], одржан на [[18 јули]] [[1967]] година, на кој [[МПЦ]] е прогласена за афтокефална.
== Рани години==
Доситеј е роден на [[7 декември]] [[1906]] година во селото [[Маврово]].<ref name="МакЕнц">{{МакЕнц|485|Доситеј|I}}</ref> Неговото крстено име е ''Димитар Стојковић'', а се родил како четврто дете од осумте деца на Срби родители Лазар и Софија. Израснал под планината на [[Бистра]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://mn.mk/feljton/13361-Arhiepiskopot-Dositej-–-prviot-poglavar-na-MPC-–-OA-8|title=Архиепископот Доситеј – првиот поглавар на МПЦ – ОА (8)|work=Македонска нација|language=mk-mk|accessdate=2022-06-22}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://gostivarpress.mk/objavena-monografija-vo-chest-na-mavroveczot-arhiepiskop-dositej/|title=Објавена монографија во чест на мавровецот Архиепископ Доситеј {{!}} Gostivarpress.mk|last=Gostivarpress.mk|date=2021-12-25|work=gostivarpress.mk|language=mk-MK|accessdate=2022-06-22}}</ref> Богословија започнал да учи во [[Сремски Карловци]] во [[1922]] година, а се замонашил во [[1924]] година, на 17 години, во [[Кичевски манастир|„Св Богородица Пречиста“]], Кичевско. Негов духовен татко бил [[игумен]]от Григориј. По одредените подготовки, Доситеј заминал за [[Света Гора]], каде улогата на духовен татко, ја презел игуменот Митрофан од манасторот „Хилендер“. Доситеј останал на Света Гора до [[1932]] година, кога заради потребата од дошколување заминал во [[Битолска богословија|Битолската богословија]]. Како монах Доситеј престојувал и во манастирите [[Манастир „Св. Наум“ - Охрид|Свети Наум]] во Охрид, [[Манастир Трескавец|„Св. Богородица (Трескавец)]], Буковскиот манастир и други. Во меѓувреме, на 12 гевруари 1934 година, од страна на владиката Николај, во црквата "Св. Богородица" во Битола, Доситеј бил произведен на ераѓакон, додека на [[Цветници]] го примил еромонашкиот чин.
Доситеј длабоко во себе бил свесен за своето потекло. Обидите на епископот [[Николај Велимировиќ]] и од митрополитот Јосиф, да го одродат и да го преобразат Доситеј, а преку него и да ја шират големосрпската пропаганда не успеале. Богословијата во [[Битола]] ја завршил во [[1937]] година, а истата година [[Српската православна црква]] (СПЦ) не му доделила [[стипендија]] за да се запише на Теолошкиот факултет во Белград. Сепак бил прифатен од нишкиот епископ Доситеј, кој го примил во служба што му овозможило паралелно да студира на Теолошкиот факултет во Белград и да дипломира во [[1942]] година.
== Период по војната ==
Како последица на промените во [[Македонија]] за време на [[Втората светска војна]], во СПЦ настанале превирања. СПЦ сакала да ја спроведе старата српска црковна политика и да го врати во Македонија стариот митрополит скопски Јосиф. Доситеј, прво го отстраниле од црквата и го испратиле да управува со патријаршискиот двор во [[Сремски Карловци]]. Таму останал до [[1949]] година, кога прво добил титула архимандрит, а подоцна бил избран за епископ топлички – викарен на Српскиот патријарх Викенти. Хиротонијата за викарен епископ се одржала на [[22 јули]] [[1951]] година.
Доситеј ја разбрал политиката на СПЦ и отворено се спротивставувал на ваквите намери. Во тоа време интензивно комуницирал со ''Иницијативниот одбор за организирање и за формирање на Македонската православна црква''. Најголем дел од членови во Одборот биле македонски свештеници, кои по војната останале со народот и ја споделувале неговата судбина. На иницијатива на Одборот во [[декември]] [[1951]] година, Доситеј со благослов на српскиот патријарх Викентиј, ја посетил родната грутка. Тоа бил значаен датум за [[Македонци]]те, бидејќи по ослободувањето во [[1945]] година, првпат земјата ја посетил некој македонски владика. Посетата на Доситеј во Македонија предизвикала негативни реакции кај екстремното свештенство на [[СПЦ]], а по неговото враќање во [[Белград]], било дочекан на нож од поранешниот скопски митрополит Јосиф.
[[Податотека:Soborna Skopje 01.jpg|мини|300п|десно|Споменик пред соборниот храм во Скопје]]
По посетата, Доситеј и Иницијативниот одбор ги интензивирале контактите при што се договарале за секој чекор поврзан со црковното осамостојување и возобновување на [[Охридската архиепископија]]. Во преговорите кои започнале помеѓу Иницијативниот одбор и [[Српска патријаршија|Српската патријаршија]], главно разговорите се воделе околу изборот на епархиските архијереји за испразнетите македонски епархии. Додека СПЦ инсистирала на враќање на нејзините стари епископи, пред се, на митрополитот Јован (поранешен четнички војвода и познат по својата асимилаторска политика), дотогаш Иницијативниот одбор решително се залагал на испразнетите места да дојдат Македонски епископи.
Во [[1957]] година во кординација со Доситеј, Иницијативниот одбор за организирање на МПЦ се согласил со СПЦ да ја усогласи организацијата во македонските епархии, во согласност со Уставот на СПЦ, а на патријархот српски Викентиј да му се признае статус администратор на трите епархии. Истовремено Синодот на СПЦ се обврзал на наредното Собрание на Светиот архијерејски собир (во [[мај]] 1958 година) да се изврши избор на Македонци архијереји за сите три епархии. Иницијативниот одбор сметал дека на ваков начин конечно ќе се оствари идејата на [[Прв македонски црковно-народен собор|Првиот македонски црковен народен собир]] од [[1945]] година и на Свештеничкото собрание на македонските свештеници од [[1946]] година.
По договорот меѓу Одборот и Доситеј во април [[1958]] година, во канонска визитација на [[Македонија]] била висока црковна делегација на [[СПЦ]], која ја претставувале патријархот [[Викентиј (српски патријарх)|Викентиј]], епископот Јован, епископот Хризостон и викарниот епископ Доситеј. За време на оваа посета било покренато македонското црковно прашање. Но неочекувано, за разлика од изјавите на патријархот Викентиј при посетата на Македонија, во мај [[1958]] година, Светиот архијерејски синод на СПЦ донел спротивни одлуки.
По ваквото нагло свртување на политиката на СПЦ, Одборот одлучил да свика Црковно-народен собир на кој ќе поднесе извештај за својата работа, но и да ја возобнови Охридската архиепископија. За тоа се правеле сериозни подготовки и во [[јули]] [[1958]] година бил свикан Собирот. Тоа било едно од најсложените прашања, кои требало да бидат во согласност со канонските правила, но и според желбите на народот кој барал идниот поглавар да биде Македонец. Единствена соодветна личност со совршено минато, монашко искуство и безброј искушенија бил самиот Доситеј.
[[Втор македонски црковно-народен собор|Вториот црковно-народен собор]] се одржал во [[Охрид]] на [[4 октомври]] [[1958]] година. На собирот учествувале вкупно 219 делегати (свештеници и мирјани). На соборот во црквата „Св Софија“ била донесена Одлуката за возобновување на Охридската архиепископија.
== Архиепископ на македонската црква ==
[[File:Grave of Dositheus II.JPG|thumb|right|200px|Грбот на г.г. Доситеј во црквата „Св. Димитриј“ во Скопје.]]
Откако се донела Одлука за возобновување на Охридската архиепископија, а во согласност на одлуката изборот на митрополитот и епархиските архијереји да биде од средината на своите домашни синови, Доситеј бил предложен за прв поглавар на [[Македонската православна црква]] и едногласно бил избран со титула ''Архиепископ Охридски и Скопски и прв Митрополит Македонски''. За време на изборот биеле сите канбани во [[Охрид]]. По појавувањето на Доситеј во [[Света Софија]], Нестор Поповски официјално му ја соопштил Одлуката за возобновување на Охридската архиепископија и Одлуката за избор на прв поглавар на Македонската православна црква.
Во негово време од темел била возобновена Црквата, со сите нејзини витални органи: епархиите, епископатот, свештенството, црковните општини во татковината и во дијаспората, црквите и манастирите, образованието и просветата. Во [[1967]] била отворена Богословијата, а во [[1977]] година Богословскиот факултет во Скопје.
Починал на [[20 мај]] [[1981]] година.
== Библиографија ==
==== Книги за Архиепископот Доситеј: ====
* ''Возобновителот'' (Скопје, 2021)
== Поврзано ==
* [[Македонска православна црква]]
* [[Список на архиепископи на македонската и охридската архиепископија]]
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
* [http://www.mn.mk/istorija/1900 Првиот архиепископ на возобновената МПЦ во лицето на Охридската Архиепископија .г.г. Доситеј]
{{Македонија-биог-никулец}}
{{start box}}
{{succession box|title=[[Архиепископ Охридски и Македонски]]|before=„нема“<br><small>([[Арсениј II (охридски архиепископ)|Арсениј II]])</small>|after=[[Архиепископ Охридски и Македонски г.г. Ангелариј|Ангелариј]]|years=1958–1967}}
{{end box}}
{{Архиепископи на македонската и охридската архиепископија}}
{{DEFAULTSORT:Доситеј}}
[[Категорија:Архиепископи на МПЦ]]
[[Категорија:Родени во 1906 година]]
[[Категорија:Починати во 1981 година]]
[[Категорија:Луѓе од Гостивар]]
[[Категорија:Маврово]]
[[Категорија:Архиепископи од 20 век]]
[[Категорија:Починати во Скопје]]
4jhaagnmz3r4ec3fghi2pccynsbfqtu
4805197
4805196
2022-08-26T04:22:45Z
46.239.6.206
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија за Македонски Архиепоскоп|
English name = [[Податотека:Macedonian cross.svg|left|40px]] г.г. Доситеј II [[Податотека:Coat of arms of the Macedonian Orthodox Church.png|right|40px]] |
image = [[File:Dositheus II crop.JPG|200px]]|
birth_name = |
term_start =[[4 октомври]] [[1958]]|
term_end = [[20 мај]] [[1981]]|
predecessor = „нема“<ref>Македонската Православна црква госмета за директен наследник на Арсениј II</ref> |
successor = [[Архиепископ Охридски и Македонски г.г. Ангелариј|Ангелариј]] |
birth_date = {{роден на|7|декември|1906}}|
birthplace = [[Маврово]], {{роден во|Гостиварско}}|
dead = alive|
death_date = {{починал на|20|мај|1981}}|
deathplace = [[Скопје]]|
other = Доситеј
}}
'''Архиепископ Охридски и Македонски г.г. Доситеј II''' ([[Маврово]], {{роден во|Гостиварско}}, {{роден на|7|декември|1906}} - [[Скопје]], {{починал на|20|мај|1981}}) — прв [[архиепископ Охридски и Македонски]] на возобнената [[Македонска православна црква - Охридска Архиепископија]]<ref>{{наведена книга|last=Ilievski|first=Done |title=Arhiepiskop ohridski i makedonski Dositej|publisher=Matica makedonska|date=1995}}</ref> и, според МПЦ-ОА, наследник на [[Арсениј II (охридски архиепископ)|Арсениј II]].
Целиот свој живот го посветил на службата на црквата. Тој будно го следел решението на македонското црковно прашање и вложувал максимални усилби за негово разрешување преку обновата на [[Охридска архиепископија|Охридската архиепископија]] и создавањето на [[МПЦ|Македонската православна црква]]. На [[Втор македонски црковно-народен собор|вториот црковно-народен собир]], одржан од 4 до 6 октомври [[1958]] година, бил избран за поглавар на [[МПЦ]] во обновената [[Охридска архиепископија]]. Под негово раководство бил свикан [[Трет црковно - народен собир|Третиот црковно - народен собир]], одржан на [[18 јули]] [[1967]] година, на кој [[МПЦ]] е прогласена за афтокефална.
== Рани години==
Доситеј е роден на [[7 декември]] [[1906]] година во Смедерево.<ref name="МакЕнц">{{МакЕнц|485|Доситеј|I}}</ref> Неговото крстено име е ''Димитрије Стојковић'', а се родил како четврто дете од осумте деца на Срби родители Лазар и Софија. Израснал под планината на [[Бистра]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://mn.mk/feljton/13361-Arhiepiskopot-Dositej-–-prviot-poglavar-na-MPC-–-OA-8|title=Архиепископот Доситеј – првиот поглавар на МПЦ – ОА (8)|work=Македонска нација|language=mk-mk|accessdate=2022-06-22}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://gostivarpress.mk/objavena-monografija-vo-chest-na-mavroveczot-arhiepiskop-dositej/|title=Објавена монографија во чест на мавровецот Архиепископ Доситеј {{!}} Gostivarpress.mk|last=Gostivarpress.mk|date=2021-12-25|work=gostivarpress.mk|language=mk-MK|accessdate=2022-06-22}}</ref> Богословија започнал да учи во [[Сремски Карловци]] во [[1922]] година, а се замонашил во [[1924]] година, на 17 години, во [[Кичевски манастир|„Св Богородица Пречиста“]], Кичевско. Негов духовен татко бил [[игумен]]от Григориј. По одредените подготовки, Доситеј заминал за [[Света Гора]], каде улогата на духовен татко, ја презел игуменот Митрофан од манасторот „Хилендер“. Доситеј останал на Света Гора до [[1932]] година, кога заради потребата од дошколување заминал во [[Битолска богословија|Битолската богословија]]. Како монах Доситеј престојувал и во манастирите [[Манастир „Св. Наум“ - Охрид|Свети Наум]] во Охрид, [[Манастир Трескавец|„Св. Богородица (Трескавец)]], Буковскиот манастир и други. Во меѓувреме, на 12 гевруари 1934 година, од страна на владиката Николај, во црквата "Св. Богородица" во Битола, Доситеј бил произведен на ераѓакон, додека на [[Цветници]] го примил еромонашкиот чин.
Доситеј длабоко во себе бил свесен за своето потекло. Обидите на епископот [[Николај Велимировиќ]] и од митрополитот Јосиф, да го одродат и да го преобразат Доситеј, а преку него и да ја шират големосрпската пропаганда не успеале. Богословијата во [[Битола]] ја завршил во [[1937]] година, а истата година [[Српската православна црква]] (СПЦ) не му доделила [[стипендија]] за да се запише на Теолошкиот факултет во Белград. Сепак бил прифатен од нишкиот епископ Доситеј, кој го примил во служба што му овозможило паралелно да студира на Теолошкиот факултет во Белград и да дипломира во [[1942]] година.
== Период по војната ==
Како последица на промените во [[Македонија]] за време на [[Втората светска војна]], во СПЦ настанале превирања. СПЦ сакала да ја спроведе старата српска црковна политика и да го врати во Македонија стариот митрополит скопски Јосиф. Доситеј, прво го отстраниле од црквата и го испратиле да управува со патријаршискиот двор во [[Сремски Карловци]]. Таму останал до [[1949]] година, кога прво добил титула архимандрит, а подоцна бил избран за епископ топлички – викарен на Српскиот патријарх Викенти. Хиротонијата за викарен епископ се одржала на [[22 јули]] [[1951]] година.
Доситеј ја разбрал политиката на СПЦ и отворено се спротивставувал на ваквите намери. Во тоа време интензивно комуницирал со ''Иницијативниот одбор за организирање и за формирање на Македонската православна црква''. Најголем дел од членови во Одборот биле македонски свештеници, кои по војната останале со народот и ја споделувале неговата судбина. На иницијатива на Одборот во [[декември]] [[1951]] година, Доситеј со благослов на српскиот патријарх Викентиј, ја посетил родната грутка. Тоа бил значаен датум за [[Македонци]]те, бидејќи по ослободувањето во [[1945]] година, првпат земјата ја посетил некој македонски владика. Посетата на Доситеј во Македонија предизвикала негативни реакции кај екстремното свештенство на [[СПЦ]], а по неговото враќање во [[Белград]], било дочекан на нож од поранешниот скопски митрополит Јосиф.
[[Податотека:Soborna Skopje 01.jpg|мини|300п|десно|Споменик пред соборниот храм во Скопје]]
По посетата, Доситеј и Иницијативниот одбор ги интензивирале контактите при што се договарале за секој чекор поврзан со црковното осамостојување и возобновување на [[Охридската архиепископија]]. Во преговорите кои започнале помеѓу Иницијативниот одбор и [[Српска патријаршија|Српската патријаршија]], главно разговорите се воделе околу изборот на епархиските архијереји за испразнетите македонски епархии. Додека СПЦ инсистирала на враќање на нејзините стари епископи, пред се, на митрополитот Јован (поранешен четнички војвода и познат по својата асимилаторска политика), дотогаш Иницијативниот одбор решително се залагал на испразнетите места да дојдат Македонски епископи.
Во [[1957]] година во кординација со Доситеј, Иницијативниот одбор за организирање на МПЦ се согласил со СПЦ да ја усогласи организацијата во македонските епархии, во согласност со Уставот на СПЦ, а на патријархот српски Викентиј да му се признае статус администратор на трите епархии. Истовремено Синодот на СПЦ се обврзал на наредното Собрание на Светиот архијерејски собир (во [[мај]] 1958 година) да се изврши избор на Македонци архијереји за сите три епархии. Иницијативниот одбор сметал дека на ваков начин конечно ќе се оствари идејата на [[Прв македонски црковно-народен собор|Првиот македонски црковен народен собир]] од [[1945]] година и на Свештеничкото собрание на македонските свештеници од [[1946]] година.
По договорот меѓу Одборот и Доситеј во април [[1958]] година, во канонска визитација на [[Македонија]] била висока црковна делегација на [[СПЦ]], која ја претставувале патријархот [[Викентиј (српски патријарх)|Викентиј]], епископот Јован, епископот Хризостон и викарниот епископ Доситеј. За време на оваа посета било покренато македонското црковно прашање. Но неочекувано, за разлика од изјавите на патријархот Викентиј при посетата на Македонија, во мај [[1958]] година, Светиот архијерејски синод на СПЦ донел спротивни одлуки.
По ваквото нагло свртување на политиката на СПЦ, Одборот одлучил да свика Црковно-народен собир на кој ќе поднесе извештај за својата работа, но и да ја возобнови Охридската архиепископија. За тоа се правеле сериозни подготовки и во [[јули]] [[1958]] година бил свикан Собирот. Тоа било едно од најсложените прашања, кои требало да бидат во согласност со канонските правила, но и според желбите на народот кој барал идниот поглавар да биде Македонец. Единствена соодветна личност со совршено минато, монашко искуство и безброј искушенија бил самиот Доситеј.
[[Втор македонски црковно-народен собор|Вториот црковно-народен собор]] се одржал во [[Охрид]] на [[4 октомври]] [[1958]] година. На собирот учествувале вкупно 219 делегати (свештеници и мирјани). На соборот во црквата „Св Софија“ била донесена Одлуката за возобновување на Охридската архиепископија.
== Архиепископ на македонската црква ==
[[File:Grave of Dositheus II.JPG|thumb|right|200px|Грбот на г.г. Доситеј во црквата „Св. Димитриј“ во Скопје.]]
Откако се донела Одлука за возобновување на Охридската архиепископија, а во согласност на одлуката изборот на митрополитот и епархиските архијереји да биде од средината на своите домашни синови, Доситеј бил предложен за прв поглавар на [[Македонската православна црква]] и едногласно бил избран со титула ''Архиепископ Охридски и Скопски и прв Митрополит Македонски''. За време на изборот биеле сите канбани во [[Охрид]]. По појавувањето на Доситеј во [[Света Софија]], Нестор Поповски официјално му ја соопштил Одлуката за возобновување на Охридската архиепископија и Одлуката за избор на прв поглавар на Македонската православна црква.
Во негово време од темел била возобновена Црквата, со сите нејзини витални органи: епархиите, епископатот, свештенството, црковните општини во татковината и во дијаспората, црквите и манастирите, образованието и просветата. Во [[1967]] била отворена Богословијата, а во [[1977]] година Богословскиот факултет во Скопје.
Починал на [[20 мај]] [[1981]] година.
== Библиографија ==
==== Книги за Архиепископот Доситеј: ====
* ''Возобновителот'' (Скопје, 2021)
== Поврзано ==
* [[Македонска православна црква]]
* [[Список на архиепископи на македонската и охридската архиепископија]]
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
* [http://www.mn.mk/istorija/1900 Првиот архиепископ на возобновената МПЦ во лицето на Охридската Архиепископија .г.г. Доситеј]
{{Македонија-биог-никулец}}
{{start box}}
{{succession box|title=[[Архиепископ Охридски и Македонски]]|before=„нема“<br><small>([[Арсениј II (охридски архиепископ)|Арсениј II]])</small>|after=[[Архиепископ Охридски и Македонски г.г. Ангелариј|Ангелариј]]|years=1958–1967}}
{{end box}}
{{Архиепископи на македонската и охридската архиепископија}}
{{DEFAULTSORT:Доситеј}}
[[Категорија:Архиепископи на МПЦ]]
[[Категорија:Родени во 1906 година]]
[[Категорија:Починати во 1981 година]]
[[Категорија:Луѓе од Гостивар]]
[[Категорија:Маврово]]
[[Категорија:Архиепископи од 20 век]]
[[Категорија:Починати во Скопје]]
bdc9wlilxifp179pwxangdelvmvmcch
4805218
4805197
2022-08-26T07:08:54Z
Ehrlich91
24281
Одбиени последните 2 промени (од [[Специјална:Придонеси/46.239.6.206|46.239.6.206]]) и ја поврати преработката 4783261 на Ђидо
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија за Македонски Архиепоскоп|
English name = [[Податотека:Macedonian cross.svg|left|40px]] г.г. Доситеј II [[Податотека:Coat of arms of the Macedonian Orthodox Church.png|right|40px]] |
image = [[File:Dositheus II crop.JPG|200px]]|
birth_name = |
term_start =[[4 октомври]] [[1958]]|
term_end = [[20 мај]] [[1981]]|
predecessor = „нема“<ref>Македонската Православна црква госмета за директен наследник на Арсениј II</ref> |
successor = [[Архиепископ Охридски и Македонски г.г. Ангелариј|Ангелариј]] |
birth_date = {{роден на|7|декември|1906}}|
birthplace = [[Маврово]], {{роден во|Гостиварско}}|
dead = alive|
death_date = {{починал на|20|мај|1981}}|
deathplace = [[Скопје]]|
other = Доситеј
}}
'''Архиепископ Охридски и Македонски г.г. Доситеј II''' ([[Маврово]], {{роден во|Гостиварско}}, {{роден на|7|декември|1906}} - [[Скопје]], {{починал на|20|мај|1981}}) — прв [[архиепископ Охридски и Македонски]] на возобнената [[Македонска православна црква - Охридска Архиепископија]]<ref>{{наведена книга|last=Ilievski|first=Done |title=Arhiepiskop ohridski i makedonski Dositej|publisher=Matica makedonska|date=1995}}</ref> и, според МПЦ-ОА, наследник на [[Арсениј II (охридски архиепископ)|Арсениј II]].
Целиот свој живот го посветил на службата на црквата. Тој будно го следел решението на македонското црковно прашање и вложувал максимални усилби за негово разрешување преку обновата на [[Охридска архиепископија|Охридската архиепископија]] и создавањето на [[МПЦ|Македонската православна црква]]. На [[Втор македонски црковно-народен собор|вториот црковно-народен собир]], одржан од 4 до 6 октомври [[1958]] година, бил избран за поглавар на [[МПЦ]] во обновената [[Охридска архиепископија]]. Под негово раководство бил свикан [[Трет црковно - народен собир|Третиот црковно - народен собир]], одржан на [[18 јули]] [[1967]] година, на кој [[МПЦ]] е прогласена за афтокефална.
== Рани години==
Доситеј е роден на [[7 декември]] [[1906]] година во селото [[Маврово]].<ref name="МакЕнц">{{МакЕнц|485|Доситеј|I}}</ref> Неговото крстено име е ''Димитар Стојковски'', а се родил како четврто дете од осумте деца на Лазар и Софија. Израснал под планината на [[Бистра]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://mn.mk/feljton/13361-Arhiepiskopot-Dositej-–-prviot-poglavar-na-MPC-–-OA-8|title=Архиепископот Доситеј – првиот поглавар на МПЦ – ОА (8)|work=Македонска нација|language=mk-mk|accessdate=2022-06-22}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://gostivarpress.mk/objavena-monografija-vo-chest-na-mavroveczot-arhiepiskop-dositej/|title=Објавена монографија во чест на мавровецот Архиепископ Доситеј {{!}} Gostivarpress.mk|last=Gostivarpress.mk|date=2021-12-25|work=gostivarpress.mk|language=mk-MK|accessdate=2022-06-22}}</ref> Богословија започнал да учи во [[Сремски Карловци]] во [[1922]] година, а се замонашил во [[1924]] година, на 17 години, во [[Кичевски манастир|„Св Богородица Пречиста“]], Кичевско. Негов духовен татко бил [[игумен]]от Григориј. По одредените подготовки, Доситеј заминал за [[Света Гора]], каде улогата на духовен татко, ја презел игуменот Митрофан од манасторот „Хилендер“. Доситеј останал на Света Гора до [[1932]] година, кога заради потребата од дошколување заминал во [[Битолска богословија|Битолската богословија]]. Како монах Доситеј престојувал и во манастирите [[Манастир „Св. Наум“ - Охрид|Свети Наум]] во Охрид, [[Манастир Трескавец|„Св. Богородица (Трескавец)]], Буковскиот манастир и други. Во меѓувреме, на 12 гевруари 1934 година, од страна на владиката Николај, во црквата "Св. Богородица" во Битола, Доситеј бил произведен на ераѓакон, додека на [[Цветници]] го примил еромонашкиот чин.
Доситеј длабоко во себе бил свесен за своето потекло. Обидите на епископот [[Николај Велимировиќ]] и од митрополитот Јосиф, да го одродат и да го преобразат Доситеј, а преку него и да ја шират големосрпската пропаганда не успеале. Богословијата во [[Битола]] ја завршил во [[1937]] година, а истата година [[Српската православна црква]] (СПЦ) не му доделила [[стипендија]] за да се запише на Теолошкиот факултет во Белград. Сепак бил прифатен од нишкиот епископ Доситеј, кој го примил во служба што му овозможило паралелно да студира на Теолошкиот факултет во Белград и да дипломира во [[1942]] година.
== Период по војната ==
Како последица на промените во [[Македонија]] за време на [[Втората светска војна]], во СПЦ настанале превирања. СПЦ сакала да ја спроведе старата српска црковна политика и да го врати во Македонија стариот митрополит скопски Јосиф. Доситеј, прво го отстраниле од црквата и го испратиле да управува со патријаршискиот двор во [[Сремски Карловци]]. Таму останал до [[1949]] година, кога прво добил титула архимандрит, а подоцна бил избран за епископ топлички – викарен на Српскиот патријарх Викенти. Хиротонијата за викарен епископ се одржала на [[22 јули]] [[1951]] година.
Доситеј ја разбрал политиката на СПЦ и отворено се спротивставувал на ваквите намери. Во тоа време интензивно комуницирал со ''Иницијативниот одбор за организирање и за формирање на Македонската православна црква''. Најголем дел од членови во Одборот биле македонски свештеници, кои по војната останале со народот и ја споделувале неговата судбина. На иницијатива на Одборот во [[декември]] [[1951]] година, Доситеј со благослов на српскиот патријарх Викентиј, ја посетил родната грутка. Тоа бил значаен датум за [[Македонци]]те, бидејќи по ослободувањето во [[1945]] година, првпат земјата ја посетил некој македонски владика. Посетата на Доситеј во Македонија предизвикала негативни реакции кај екстремното свештенство на [[СПЦ]], а по неговото враќање во [[Белград]], било дочекан на нож од поранешниот скопски митрополит Јосиф.
[[Податотека:Soborna Skopje 01.jpg|мини|300п|десно|Споменик пред соборниот храм во Скопје]]
По посетата, Доситеј и Иницијативниот одбор ги интензивирале контактите при што се договарале за секој чекор поврзан со црковното осамостојување и возобновување на [[Охридската архиепископија]]. Во преговорите кои започнале помеѓу Иницијативниот одбор и [[Српска патријаршија|Српската патријаршија]], главно разговорите се воделе околу изборот на епархиските архијереји за испразнетите македонски епархии. Додека СПЦ инсистирала на враќање на нејзините стари епископи, пред се, на митрополитот Јован (поранешен четнички војвода и познат по својата асимилаторска политика), дотогаш Иницијативниот одбор решително се залагал на испразнетите места да дојдат Македонски епископи.
Во [[1957]] година во кординација со Доситеј, Иницијативниот одбор за организирање на МПЦ се согласил со СПЦ да ја усогласи организацијата во македонските епархии, во согласност со Уставот на СПЦ, а на патријархот српски Викентиј да му се признае статус администратор на трите епархии. Истовремено Синодот на СПЦ се обврзал на наредното Собрание на Светиот архијерејски собир (во [[мај]] 1958 година) да се изврши избор на Македонци архијереји за сите три епархии. Иницијативниот одбор сметал дека на ваков начин конечно ќе се оствари идејата на [[Прв македонски црковно-народен собор|Првиот македонски црковен народен собир]] од [[1945]] година и на Свештеничкото собрание на македонските свештеници од [[1946]] година.
По договорот меѓу Одборот и Доситеј во април [[1958]] година, во канонска визитација на [[Македонија]] била висока црковна делегација на [[СПЦ]], која ја претставувале патријархот [[Викентиј (српски патријарх)|Викентиј]], епископот Јован, епископот Хризостон и викарниот епископ Доситеј. За време на оваа посета било покренато македонското црковно прашање. Но неочекувано, за разлика од изјавите на патријархот Викентиј при посетата на Македонија, во мај [[1958]] година, Светиот архијерејски синод на СПЦ донел спротивни одлуки.
По ваквото нагло свртување на политиката на СПЦ, Одборот одлучил да свика Црковно-народен собир на кој ќе поднесе извештај за својата работа, но и да ја возобнови Охридската архиепископија. За тоа се правеле сериозни подготовки и во [[јули]] [[1958]] година бил свикан Собирот. Тоа било едно од најсложените прашања, кои требало да бидат во согласност со канонските правила, но и според желбите на народот кој барал идниот поглавар да биде Македонец. Единствена соодветна личност со совршено минато, монашко искуство и безброј искушенија бил самиот Доситеј.
[[Втор македонски црковно-народен собор|Вториот црковно-народен собор]] се одржал во [[Охрид]] на [[4 октомври]] [[1958]] година. На собирот учествувале вкупно 219 делегати (свештеници и мирјани). На соборот во црквата „Св Софија“ била донесена Одлуката за возобновување на Охридската архиепископија.
== Архиепископ на македонската црква ==
[[File:Grave of Dositheus II.JPG|thumb|right|200px|Грбот на г.г. Доситеј во црквата „Св. Димитриј“ во Скопје.]]
Откако се донела Одлука за возобновување на Охридската архиепископија, а во согласност на одлуката изборот на митрополитот и епархиските архијереји да биде од средината на своите домашни синови, Доситеј бил предложен за прв поглавар на [[Македонската православна црква]] и едногласно бил избран со титула ''Архиепископ Охридски и Скопски и прв Митрополит Македонски''. За време на изборот биеле сите канбани во [[Охрид]]. По појавувањето на Доситеј во [[Света Софија]], Нестор Поповски официјално му ја соопштил Одлуката за возобновување на Охридската архиепископија и Одлуката за избор на прв поглавар на Македонската православна црква.
Во негово време од темел била возобновена Црквата, со сите нејзини витални органи: епархиите, епископатот, свештенството, црковните општини во татковината и во дијаспората, црквите и манастирите, образованието и просветата. Во [[1967]] била отворена Богословијата, а во [[1977]] година Богословскиот факултет во Скопје.
Починал на [[20 мај]] [[1981]] година.
== Библиографија ==
==== Книги за Архиепископот Доситеј: ====
* ''Возобновителот'' (Скопје, 2021)
== Поврзано ==
* [[Македонска православна црква]]
* [[Список на архиепископи на македонската и охридската архиепископија]]
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
* [http://www.mn.mk/istorija/1900 Првиот архиепископ на возобновената МПЦ во лицето на Охридската Архиепископија .г.г. Доситеј]
{{Македонија-биог-никулец}}
{{start box}}
{{succession box|title=[[Архиепископ Охридски и Македонски]]|before=„нема“<br><small>([[Арсениј II (охридски архиепископ)|Арсениј II]])</small>|after=[[Архиепископ Охридски и Македонски г.г. Ангелариј|Ангелариј]]|years=1958–1967}}
{{end box}}
{{Архиепископи на македонската и охридската архиепископија}}
{{DEFAULTSORT:Доситеј}}
[[Категорија:Архиепископи на МПЦ]]
[[Категорија:Родени во 1906 година]]
[[Категорија:Починати во 1981 година]]
[[Категорија:Луѓе од Гостивар]]
[[Категорија:Маврово]]
[[Категорија:Архиепископи од 20 век]]
[[Категорија:Починати во Скопје]]
k5mj4nbizhd869oxbjztmavk29agsly
Гаврила Романович Державин
0
40662
4805182
4804908
2022-08-25T22:14:46Z
Bjankuloski06
332
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија за писател
| name = Гаврила Романович Державин
| image =Vladimir_Borovikovsky_001_(portrait_of_Gavrila_Derzhavin).jpg
| caption = Портрет на Державин
| birthdate = {{датум на раѓање|1743|7|14|df=y}}
| birthplace = [[Казањ]], [[Руска Империја|Русија]]
| deathdate = {{починал на и возраст|1816|7|20|1743|7|14|df=y}}
| deathplace = посед Званка ([[Новгородска губернија]]), [[Руска Империја|Русија]]
| occupation = поет, државник
| period = [[класицизам]]
| signature = Derschawin-Unterschrift.svg
}}
'''Гаврила Романович Державин''' ({{роден на|14|јули|1743}} – {{починал на|20|јули|1816}}) — истакнат руски поет кој важел за најголемиот пред [[Александар Сергеевич Пушкин|Пушкин]]. Иако обично се смета дека неговите дела му припаѓаат на книжевниот [[класицизам]], неговите најдобри стихови се полни со [[антитеза]] и спротивставени гласови на начин кој потсеќа на [[Џон Дан]] и други [[метафизички поети]].
Во негова чест е именуван [[Меѓународен славјански универзитет „Гаврило Романович Державин“|Меѓународниот славјански Универзитет „Г. Р. Державин“]], приватна високообразовна установа во [[Битола]] и [[Свети Николе]]. Воедно по него е наречена и наградата „[[Державин (награда)|Державин]]“ која ја доделува [[Друштво на писателите на Македонија|Друштвото на писателите на Македонија]].
== Живот ==
Державин е роден во [[Казањ]]. Неговиот далечен предок [[мурза]] Багрим, кој се преселил од [[Голема Орда|Големата Орда]] во XV век во [[Москва]], бил покрстен и станал вазал на рускиот [[велик кнез]] [[Василиј II (Русија)|Василиј II]]<ref>[http://www.tstu.ru/win/kultur/literary/derj/rod.htm Биографија на Державин]</ref>. Но сепак, во XVIII век татко му бил само сиромашен селски благородник, кој умрел додека Гаврила бил мал. Таму Гаврила учел малку гимназија, а потоа заминал за Петербург како поручник во гардата. Таму се воздигнал од обичен војник до до највисок [[државник]] под покровителство на [[Катерина Велика]]. Најпрвин ги воодушевил командантите за време на Пугачевскиот бунт. Политички остроумен, ја напуштил војската, па пристапил кон служба во државните институции, и со тоа понатаму напреднал во кариерата. Станал губернатор на Олонец (1784) и [[Тамбов]] (1785), личен секретар на царицата (1791), претседател на Стопанскиот колегијат (1794), па на крај станал министер за правда (1802). Се пензионирал во 1803 и го минал остатокот од животот на селскиот имот кај Званка близу [[Новгород]], пишувајќи идили и [[анакреон]]ски стихови. Починал во 1816 и бил погребан во Хутинскиот манастир близу Званка, а во советско време, препогребан во новгородскиот [[кремљ]], па потоа вратен во манастирот.
== Дела ==
Державиновите најпознати дела се [[ода|одите]], посветени на царицата и други дворјани. Не обраќал внимание на превалентниот систем на [[жанр]]ови, и многу оди се одликуваат со елегиски, хумористични или сатирични содржини. На пример, во неговата велика ода за царицата, тој споменува како требел вошки од косата на жена си и ја споредувал сопствената поезија со лимонада.
За разлика од другите класични поети, Державин уживал во внимателно одбрани детали, како бојата на тапетот во неговата спална соба или поетскиот инвентар на неговиот оброк. Сметал дека францускиот е јазик ан хармонијата, а рускиот, јазик на расправијата. Иако се насладувал со хармонични [[алитерација|алитерации]], понекогаш намерно го инструментирал стихот за да постигне ефект на [[еуфонија|какафонија]].
Поважни оди му се беспрекорната [http://max.mmlc.northwestern.edu/~mdenner/Demo/texts/death_of_meshch.htm „За смртта на кнез Мешчерски“] (1779); игривата „Фелица“ (1784); возвишената [http://max.mmlc.northwestern.edu/~mdenner/Demo/texts/god.htm „Бог“] (1785), преведена на сите европски јазици; „Водопад“ (1794), по повод смртта на [[Григориј Александрович Потемкин|кнезот Потемкин]], и [http://max.mmlc.northwestern.edu/~mdenner/Demo/texts/bullfinch.htm „Зимовка“] (1800), тажна елегија за смртта на неговиот пријател [[Суворов]]. Исто така го напишал текстот на првата руска химна, ''[[Грому на победата, раздавај се!]]''
== Мисли ==
* ''Каде беше полна трпеза, таму гроб стои''
* ''Јас сум цар - јас сум роб, - јас сум црв, - јас сум бог''
[[Податотека:Pushkin derzhavin.jpg|thumb|300px|''[[Александар Сергеевич Пушкин]] чита своја поема пред Гаврила Державин на [[Царскоселски ликеј|ликејскиот]] испит во [[Царское Село]] на 8 јануари 1815 година'' (1911) од [[Иљја Репин]]]]
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
* {{gutenberg author| id=Gavrila+Romanovich+Derzhavin | name=Гаврила Романович Державин}}
* [http://max.mmlc.northwestern.edu/~mdenner/Demo/poetpage/derzhavin.htm Державин - илустрирана хронологија] {{en}}
* [http://slavinst.edu.mk/ Страница на Меѓународниот славјански институт „Г.Р. Державин“ (Битола и Свети Николе)] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110621070041/http://slavinst.edu.mk/ |date=2011-06-21 }} {{mk}}
{{Нормативна контрола}}
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Державин, Гаврила Романович}}
[[Категорија:Руски поети]]
[[Категорија:Членови на Државниот совет на Руската Империја]]
5eb3hb4n0d1zitsu2ncjtgghlyvqtvf
Хосе де Сан Мартин
0
41287
4805185
4788872
2022-08-25T23:29:33Z
Andrew012p
85224
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox officeholder
| honorific-prefix = [[Генерал]]
| name = Хосе де Сан Мартин
| image = Retrato más canónico de José de San Martín.jpg
| imagesize = 250px
| caption = Портрет на Сан Мартин, слика од 1820
| alt = Портрет на Хосе де Сан Мартин
| order = [[Претседател на Перу]]
| term_start = 28 јули 1821
| term_end = 20 септември 1822
| successor = [[Франсиско Хавиер де Луна Пизаро]]
| order2 = Основач на Слободата на Перу, Основач на Републиката, Заштитник на Перу и Генерал
| term_start2 = 20 септември 1822
| term_end2 = 17 август 1850 (смрт)
| order6 = [[Гувернер на Мендоза|Гувернер]] на [[Кујо (покраина)|Кујо]]
| term_start6 = 10 август 1814
| term_end6 = 24 септември 1816
| predecessor6 = [[Маркос Гонзалез де Балкарке]]
| successor6 = [[Торибио де Лузуријага]]
| birth_date = {{birth date|df=yes|1778|2|25|}}
| birth_place = [[Јапеју (Кориентес)|Јапеју]], [[Вицекралство Рио де ла Плата]] (денес [[Аргентина]])
| death_date = {{death date and age|df=yes|1850|8|17|1778|2|25}}
| death_place = [[Булоњ-сур-Мер]], Франција
| nationality = [[Аргентинци|Аргентинец]]
| spouse = [[Марија де лос Ремедиос де Ескалда]]
| children = Марија де лас Меседес Томаса де Сан Мартин и Ескалада
| occupation =
| profession = Воено лице
| religion = [[Католичка црква|Католик]]
| signature = Firma José de San Martín.svg
| party = [[Патриот (јужноамериканска револуција)|Патриот]]
<!--Military service-->
| nickname =
| allegiance =
{{plainlist |
* {{знаме|Spain|1785}} <small>(до 1812)</small>
* [[Податотека:Flag of Argentina (alternative).svg|21px|border]] [[Обединети Покраини на Рио де ла Плата]] (современа [[Аргентина]])
* [[Податотека:BANDERA PATRIA NUEVA O TRANSICION.jpg|21px|border]] [[Патрија Нуева (Чиле)|Патрија Нуева]] (современо [[Чиле]])
* [[Податотека:Flag of Peru (1821-1822).svg|21px|border]] [[Протекторат Перу]] (современо [[Перу]])
}}
| branch =
| serviceyears = 1789–1822
| rank = Генерал на Аргентина, Врховен командант на армиите на Чиле и Перу
| unit =
| commands = [[Полк на коњанички гренадири]], [[Северна Армија]], [[Армија на Андите]], [[Армија на Чиле]]
| battles = [[Војната на Втората коалиција]]<br/>[[Портокалова војна]]<br/>[[Полуостровска војна]]
* [[Битката на Баилен]]
* [[Битката на Албуера]]
[[Јужноамерикански војни за независност]]
* [[Битката на Сан Лоренцо]]
* [[Битката на Чакабуко]]
* [[Втора битка на Кача Рајада]]
* [[Битката на Маипу]]
| awards =
| military_blank1 =
| military_data1 =
| military_blank2 =
| military_data2 =
| military_blank3 =
| military_data3 =
| military_blank4 =
| military_data4 =
| military_blank5 =
| military_data5 =
}}
'''Хосе Франсиско де Сан Мартин и Маторас''' ([[шпански јазик|шпански]]: ''José Francisco de San Martín y Matorras''; [[25 февруари]] [[1778]] — [[17 август]] [[1850]]), или познат само како '''Хосе де Сан Мартин''' а титуларно како „''Ослободител на Аргентина, Чиле и Перу''“<ref>John Lynch, ''San Martin: Argentine Soldier, American Hero'' (2009)</ref> — [[Аргентина|аргентински]] генерал и главен предводник на [[Јужмоамерикански војни за независност|борбата за независност]] од [[Шпанска Империја|Шпанската Империја]] во јужните и централните предели на [[Јужна Америка]]. Сан Мартин бил воедно и еден од [[претседател на Перу|претседателите на Перу]], позиција која во тоа време била именувана како „Заштитник на Перу“.
Хосе де Сан Мартин е роден во [[Јапеју (Кориентес)|Јапеју]], [[Кориентес (покраина)|Кориентес]], во денешна [[Аргентина]], но уште додека бил мал, на 7 годишна возраст, заминал за [[Малага]] во [[Шпанија]] каде го започнал своето образование. Подоцна, во 1808 година, кога избила [[Полуостровска војна|Полуостровската војна]] помеѓу [[Франција]] и [[Шпанија]], Хосе де Сан Мартин зел учество во истата. Следствено на тој ангажман, Сан Мартин стапил во контакт со јужноамерикански поддрржувачи на независноста на Јужна Америка од Шпанија. Во 1812 година тој заминал за [[Буенос Аирес]] и ги понудил своите способности и својата служба на [[Обединети покраини на Рио де ла Плата|Обединетите покраини на Рио де ла Плата]], современа Аргентина. По [[Битката на Сан Лоренцо]], тој организирал план за пораз на шпанската армија, која ја притискала Аргентина од север, користејќи алтернативен пат преку [[Вицекралство Перу|Вицекралството Перу]]. Целите првично биле да се основа нова армија, [[Армија на Андите]], во [[Кујо (покраина)|Кујо]], Аргентина. Оттука, тој го предводел [[преминување на Андите|преминувањето на Андите]] во [[Чиле]] и забележал победа во [[Битката на Чакабуко]] и [[Битката на Маипу]]. Како резултат на тие две победи била обезбедена [[независност на Чиле|независноста на Чиле]]. По тој успех, Сан Мартин кренал кон напад на шпанскиот бастион во [[Лима]], [[Перу]].
На 12 јули 1821, по обезбедена делумна контрола на Лима, Сан Мартин бил назначен за „Заштитник на Перу“, односно претседател на Перу. Со тоа, независноста на Перу била објавена на 28 јули 1821. На 22 јули 1822, по затворена средба со неговиот пријател [[Симон Боливар]] во [[Гвајакил]], [[Еквадор]], Боливар ја презел одговорноста за целосно ослободување на Перу. Наеднаш Сан Мартин ја напуштил командата на армијата и заминал од државата. Сан Мартин се повлекол од политика и заминал за Франција во 1824 година. Средбата со Боливар до денес е тема на разговори помеѓу историчарите.
Сан Мартин се смета за национален херој на Аргентина и Перу и еден од ослободителите (''libertadores'') на Јужна Америка. Денес аргентинската влада својот највисок медал, или одликување, го именува како „[[Орден на ослободителот генерал Сан Мартин]]“.
== Рани години ==
[[Податотека:Casa_san_martin_yapeyu.jpg|thumb|left|200px|Родната куќа на Сан Мартин во Јапеју.]]
Хосе де Сан Мартин бил петти и последен син на Хуан де Сан Мартин, неуспешен шпански војник, и Грегорија Марорас дел Сер. Тој е роден во [[Јапеју (Кориентес)|Јапеју]], [[Кориентес (покраина)|Кориентес]]. {{sfn|Galasso|2000|p=14–15}} Точната година на раѓањето на Сан Мартин е контроверзна, бидејќи немало записи од неговото крштевање. Во подоцнежни документи кои се создале за време на неговиот живот, како што се пасоши, воени белешки или венчаница, имал различни години. Во повеќето од документите се посочуваат 1777 или 1778 како години на раѓање.{{sfn|Galasso|2000|pp=11–12}} Семејството се преселило во [[Буенос Аирес]] во 1781 година, кога Сан Мартин имал 3 или 4 години.
Хуан побарал да биде префрлен во [[Шпанија]], и со тоа ја напуштил Америка во 1783 година. Семејството се доселило во [[Мадрид]], но поради неможноста да се обезбеди унапредување, тие се преселиле во [[Малага]]. Во Малага Сан Мартин го започнал своето образование во 1785 година.{{sfn|Galasso|2000|p=22–24}} Не е веројатно дека го завршил шестгодишното основно образование пред да се запише во Полкот на Мурсија во 1789 година, веднаш штом наполнил 11 години. Тој ја започнал својата воена кариера како кадет во пешадијата.{{sfn|Galasso|2000|p=24}}
== Воена кариера во Европа ==
[[Податотека:La_Rendición_de_Bailén_(Casado_del_Alisal).jpg|thumb|left|200px|Слика на сцена од битката на Баилен. Ова е една од најзначајните битки од Полуостровската војна во која имал учество и Сан Мартин.]]
Своите почетоци во воената кариера Сан Мартин ги остварил во Европа. Сан Мартин учествувал во неколку шпански акции во [[Северна Африка]], меѓу кои и борбите во [[Мелиља]] и [[Оран]] против [[Мури]]те во 1791 година.{{sfn|Galasso|2000|p=24–26}} Неговиот ранг бил издигнат на потпоручник во 1793 година, на само 15 годишна возраст. Тој почнал да гради морнаричка воена кариера за време [[војната на Втората коалиција]], кога [[Шпанија]] била во сојузништво со [[Франција]] во борбите против [[Велика Британија]], за време на [[Француска револуција|Француската револуција]]. Неговиот брод [[ХМС Санта Доротеја (1898)|ХМС Санта Доротеја]] бил заробен од британските сили, кои пак го држеле Сан Мартин како затвореник одредено време. Многу набрзо, тој продолжил да се бори во јужна Шпанија, воглавно во [[Кадис]] и [[Гибралтар]] со ранг ''втор капетан на лесна пешадија''. Исто така Сан Мартин продолжил да се бори и со [[Португалија]] на страната на Шпанија за време на [[Портокалова војна|Портокаловата војна]] во 1801 година. Сан Мартин бил унапреден во чин капетан во 1804 година.{{sfn|Galasso|2000|p=26–27}} За време на негиот престој во Кадис, тој бил под влијание на идеите на [[шпанска преродба|шпанската преродба]].{{sfn|Galasso|2000|p=28}}
Кога избила [[Полуостровска војна|Полуостровската војна]] во 1808 година, Сан Мартин бил именуван како [[аѓутант]] на [[Франсиско Марија Ортиз де Росас]]. За Росас тогаш се посомневало дека е [[франкофил (преродба)|франкофил]] (''афрансесадо'', ''afrancesado'') и бил убиен од страна на општонародните бунтовници и неговото тело било влечено низ улиците. Подоцна, Сан Мартин бил испратен во редовите на војската во [[Андалузија]] и предводел баталјон волонтери. Во јуни 1808 година неговата единица била приклучена во герилските борби предводени до [[Хуан де ла Круз Моурхеон]]. За време на [[битката во Архонилја]] Сан Мартин за многу малку ќе погинел во борбите, но сепак него го спасил наредникот Хуан де Диос. На 19 јули 1808 година шпанските и француските сили влегле во [[битката на Баилен]], каде шпанските сили забележале победа и со тоа се овозможил напад и опсада на [[Мадрид]]. За неговите дејства за време на таа битка, Сан Мартин добил златен медал и неговиот ранг бил унапреден на ниво на командант. На 16 мај 1811 година Сан Мартин учествувал во битката на Албуера под команда на генералот [[Вилијам Кар Бересфорд]]. До тоа време француските сили го имале под контрола поголемиот дел од Пиринејскиот Полуостров, освен Кадис.{{sfn|Galasso|2000|p=26–32}}
Сан Мартин дал отказ од шпанската армија, поради контроверзни причини, и се преселил во Јужна Америка, каде се приклучил на јужноамериканските војни за независност. Историчарите дале неколку предлози за таквата одлука: најчесто поставената теорија е дека му недостасувала неговата татковина, а потоа се предложувала и теоријата дека тој бил британски агент. Според првата теорија се поставува и објаснувањето дека кога увидел дека во Јужна Америка отпочнала војната за независност тој почувствувал должност да служи на татковината. Според втората теорија се предлага објаснувањето дека Британија би имала свои придобивки од независноста на шпанските колонии.{{sfn|Galasso|2000|p=33–50}}
== Јужна Америка ==
=== Аргентина ===
[[Податотека:Sable corvo de San Martín en el Museo Histórico Nacional.jpg|thumb|right|200px|Сабјата на Сан Мартин. Таа била неодвоив елемент од униформата на Сан Мартин.]]
Неколку дена откако Сан Мартин пристигнал во [[Буенос Аирес]] во тогашна [[Обединети Покраини на Рио де ла Плата]] (денес [[Аргентина]]), тој бил на испитување од [[Прв триумвират (Аргентина)|Првиот триумвират]]. Тие го назначиле него за командир на коњаницата и побарале од него коњаничка единица, бидејќи Буенос Аирес немал коњаница. Сан Мартин започнал да го организира [[Полк на коњанички гренадиери|Полкот на коњанички гренадиери]] со Алвеар и Запиола. Бидејќи Буенос Аирес нема професионални воени водачи, на Сан Мартин му ја довериле задачата на заштита на целиот град, но сепак тој се фокусирал на градењето на воената единица.{{sfn|Galasso|2000|pp=65–76}}
Сан Мартин, Алвеар и Запиола основале локален оддел на [[ложа Лаутаро|ложата Лаутаро]], заедно со поранешните поддржувачи на [[Маријано Морено]]. Ложата се стремела да ги промовира либералните идеи. Поради нејзината таинственост, не е познато дали таа била масонска ложа или ложа со политички цели. Истата немала врски со [[Прва голема ложа на Англија|Првата голема ложа на Англија]]. Во септември 1812 година, Сан Мартин се оженил со [[Марија де лос Ремедиос де Ескалада]], 14 годишна девојка од локално богато семејство.{{sfn|Galasso|2000|pp=77–85}}
Ложата ја организирала [[Револуција од 8 октомври 1812|Револуцијата од 8 октомври 1812]] година, кога завршиле мандатите на [[Мануел де Саратеја]] и [[Фелисијано Чиклана]]. [[Хуан Мартин де Пуејредон]] ги претставил антиморенистите [[Мануел Облигадо]] и [[Педро Медрано]]. Воедно, со блокада на гласовите на три членови, тој добил мнозинство. Ова предизвикало незадоволство кај Сан Мартин и Алвеар и тие интервенирале со воена сила и така ''Ратхаусот'' (градското собрание) на Буенос Аирес го распуштил триумвиратот. Тој бил заменет со [[Втор триумвират (Аргентина)|Вториот триумвират]] составен од [[Хуан Хосе Пасо]], [[Николас Родригес Пења]] и [[Антонио Алварез Хонте]].{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|pp=498–500}} Овој нов триумвират го свикал [[Собранието од 13 година]] и го унапредиле Сан Мартин во чин полковник.{{sfn|Galasso|2000|pp=85–89}}
==== Битката во Сан Лоренцо ====
[[Податотека:San Lorenzo.jpg|thumb|right|200px|Сцена од битката во Сан Лоренцо.]]
Додека во [[Буенос Аирес]] се разбранувало движењето против монархијата, на другата страна од [[Рио де ла Плата]], [[Монтевидео]] бил сè уште монархиско упориште. [[Хосе Рондо]] почнал опсада, но монтевидејската морнарица го избегнала тоа со тоа што ги ограбиле околните градови. Во меѓувреме, Сан Мартин бил испратен со новиот полк за да ги набљудува активностите на брегот на [[реката Парана]].{{sfn|Galasso|2000|p=91}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=73}}
Полкот ја следел морнарицата од далеку, избегнувајќи директен контакт. Тие се сокриле во [[Манастир Сан Карлос (Сан Лоренцо)|манастирот Сан Карлос]] во [[Сан Лоренцо (Санта Фе)|Сан Лоренцо]]. За време на ноќите, Сан Мартин ги набљудувал непријателските бродови од кровот на манастирот. Монархистите се истовариле во зорите и биле спремни за грабеж, но полкот се спротивставил со борба. Сан Мартин употребил приклештен напад за да ги зароби монархистите. Еден крај од нападот го предводел тој, а другиот [[Хусто Бермудез]].{{sfn|Galasso|2000|p=91}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=74}}
Коњот на Сан Мартин бил убиен за време на битката, и неговата нога била заробена под телото на коњот. Во тој момент, некој од монархистите, најверојатно самиот Забала{{sfn|Galasso|2000|p=92}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=76}} се обидел да го убие Сан Мартин. Истовремено, покрај тоа што бил заробен под коњот, Сан Мартин имал и повреда од сабјата во неговото стапало, како и рана од куршум на неговата рака. [[Хуан Баутиста Кабрал]] и [[Хуан Баутиста Баигорија]], членови на полкот, интервенирале и го спасиле животот на Сан Мартин. Кабрал бил смртно ранет во тој обид на спасување.{{sfn|Galasso|2000|p=92}}
Битката немала значајно влијание на целокупната војна и не го спречила понатамошниот грабеж. Монтевидео бил конечно заземен од страна на [[Вилијам Браун (адмирал)|Адмирал Вилијам Браун]] за време за [[Втора кампања за Банда Ориентал|Втората кампања за Банда Ориентал]].{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=76}} Антонио Забала, водачот на монтевидејската војска, служел под команда на Сан Мартин во подоцнежното [[преминување на Андите]].{{sfn|Galasso|2000|pp=93–95}}
==== Армијата од Северот ====
[[Податотека:Belgrano y San Martín.jpg|thumb|200п|Средба на Мануел Белграно и Хосе де Сан Мартин во Јатасто.]]
Сан Мартин повторно дошол во Буенос Аирес. Во Буенос Аирес, заедно со неговата сопруга, присуствувал на првата службена изведба на [[Химна на Аргентина|националната аргентинска химна]] на [[28 мај]] [[1813]] во [[театар Колисео|театарот Колисео]]. Според усната традиција оваа изведба се одвила на 14 мај 1813 година во домот на аристократот [[Марикита Санчез]], но сепак за ова нема пишани документи.{{sfn|Galasso|2000|p=102}} Текстот на новата химна вклучувала неколку наводи за сецесионистичката желба во тогашното време.{{sfn|Galasso|2000|pp=101–104}}
Иако сè уште биле сојузници, Сан Мартин почнал да се оддалечува од Алвеар, кој пак го контролирал Собранието и ложата. Алвеар се спротивставил на трговците и уругвајскиот каудилјо [[Хосе Хервасио Артигас]]. За ова Сан Мартин сметал дека е ризичен конфликт особено кога монархистите сè уште биле опасност. [[Армијата од Северот]], или Северната Армија, која оперирала во [[Горно Перу]], била поразена во [[битката на Вилкапухио]] и [[битката на Ајохума]], па така триумвиратот го назначил Сан Мартин како водач, заменувајќи го [[Мануел Белграно]].{{sfn|Galasso|2000|pp=104–110}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|pp=506–507}}
Сан Мартин и Белграно се сретнале во месноста Јатасто. Армијата била во лоша состојба и Сан Мартин првично одбил да го отстрани Белграно од армијата, бидејќи сметал тоа ќе го наруши моралот на војниците. Како и да е, врховниот директор [[Хервасио Посадас]] (кој го заменил триумвиратот во владата) инсистирал, па така Сан Мартин делувал како што му било наредено. Сан Мартин останал само неколку седмици во [[Тукуман]], ја реорганизирал армијата и го проучувал теренот. Тој, исто така, имал позитивно влијание врз герилската војна предводена од [[Мартин Мигел де Гуемес]] која се борела против монархистите.{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|p=537}} Таа била одбранбена војна и Сан Мартин сметал дека тие можеби ќе го спречат напредувањето на монархистите во [[Хухуј (покраина)|Хухуј]].{{sfn|Galasso|2000|pp=111–121}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|p=581}}
Сан Мартин имал здравствени проблеми во април 1814 година, најверојатно предизвикани од [[хематемеза]]. Тој привремено ја предал командата на армијата на [[Франсиско Фернандес де ла Круз]] и побарал одмор за да закрепне. Тој дошол во [[Сантјаго дел Естеро (покраина)|Сантјаго дел Естеро]], а потоа во [[Кордоба (аргентинска покраина)|Кордоба]], каде полека закрепнувал. За тоа време, кралот [[Фернандо VII]] се вратил на престолот, започнал апсолутистичка обнова и започнал со организација на напад на колониите. По едно интервју со [[Томас Гуидо]], Сан Мартин дошол со еден план: организирање армија во [[Мендоса (покраина)|Мендоса]], да ги [[преминување на Андите|преминат]] [[Анди]]те, да дојдат во [[Чиле]], потоа во [[Перу]] преку море, а сето тоа додека Гуемес ги бранел северните краишта. Овој план би го одвел него во Перу без да ги преминува непогодните предели на [[Горно Перу]], каде две кампањи веќе биле поразени. За да се реализира овој план, тој побарал да биде на чело на гувернаријата на [[Кујо (покраина)|покраината Кујо]], што и се случило. Тој станал гувернер на Кујо на 6 септември.{{sfn|Galasso|2000|pp=123–130}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=1–3}}
==== Гувернер на Кујо ====
[[Податотека:Ejercito de los Andes.jpg|thumb|200п|Хосе де Сан Мартин на коњ, покрај својата придружба, ја проверува Армијата на Андите.]]
Апсолутистичката обнова на Шпанија и растечкото влијание на Артигас создале политичка криза во Буенос Аирес и со тоа Посадас бил принуден да даде оставка. Новиот Врховен директор бил Алвеар, но и тој морал да даде отказ после три месеци. Планот на Сан Мартин бил дополнително искомпликуван со ужасот од Ранкагва, монархистичка победа која го вратила апсолутизмот во Чиле и со тоа се ставил крајот на периодот именуван „[[Патрија Вјеха]]“ (''Patria Vieja'') или „Стара татковина“. Првично, Сан Мартин предложил армија со стандардна големина, за да прати засилување во [[Чиле]], но сепак се премислил и направил поголема армија сè со цел да се ослободи државата.{{sfn|Galasso|2000|p=131}} Чилеанците [[Бернардо О'Хигинс]], [[Хосе Мигел Карера]], [[Луис Карера]] и [[Мануел Родригес Ердоиза]], водачите на отпорот, побарале прибежиште во Кујо, заедно со нивните армии. О'Хигинс и Родригес биле примени, но браќата Карера имале намера да дејствуваат како [[влада во егзил]]. Тие ги игнорирале локалните закони на Кујо и нивните војници извршиле дејствија на вандализам. Сан Мартин ги заробил и ги испратил во Буенос Аирес. Тие предложиле план за ослободување на Чиле, различен од тој на Сан Мартин, кој пак го одбил со мислење дека не е практичен. Ова предизвикало соперништво помеѓу браќата Карера и Сан Мартин.{{sfn|Galasso|2000|p=212}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 7}}
Сан Мартин веднаш започнал со организација на [[Армија на Андите|Армијата на Андите]]. Тој ги мобилизирал сите граѓани кои биле способни за носење и ракување на оружје и сите робови на возраст од 16 до 30. Исто така, тој побарал помош од Буенос Аирес и ја реорганизирал економијата во состојба на производство за војна. Четири месеци откако стапил на функција повторно отишол на рехабилитација поради кревкото здравје, а како негова замена бил назначен [[Грегорио Пердриел]]. {{sfn|Galasso|2000|pp=133–136}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|p=526}}
Владата на Сан Мартин ги употребила некои од идеите на [[операционен план на Маријано Морено|операциониот план на Маријано Морено]] на почетокот на војната. Комбинацијата на стимулации, конфискации и планирана економија ѝ овозможила на државата да ја снабдува армијата со артилерија, барут, мулиња и коњи, храна, облека и слично. Истовремено се зајакнало и рударството, со зголемен ископ на [[бакар]], [[сулфур]] и [[боракс]]. Жените биле ангажирани во ткаењето на облека за војниците. [[Хосе Луис Белтран]] управувал со воена фабрика од 700 луѓе, која произведувала пушки и потковици. Сан Мартин бил во добри односи и со владата во Буенос Аирес и со каудилјосите, без да стапи во целосно сојузништво со ниту една страна. Така, тој можел да прима помош од двете страни. Според идеологијата на Сан Мартин, војната за независност била поважна од [[граѓанска војна во Аргентина|граѓанската војна во Аргентина]].{{sfn|Galasso|2000|pp=143–156}}<ref>John Lynch, ''The Spanish American Revolutions 1808–1826'' (2nd ed. 1986)</ref>
[[Податотека:Casa_de_Tucumán.jpg|thumb|right|200px|Зградата каде се одржал Конгресот од Тукуман. Денес оваа зграда е реставрирана и истата е музеј.]]
Армијата не била спремна до летото 1815 година, па така [[преминувањето на Андите|преминувањето]] на Андите било одложено. Имајќи ги предвид лошите услови на планините, преминувањето можело да се реализира само во летниот период, кога имало помалку снег. Откако Алвеар стапил на функција, помош од Буенос Аирес веќе не пристигнала. Сан Мартин предложил да даде отказ на позицијата и да служи под раководство на Балкарке, ако тие ја поддржат кампањата. Сан Мартин и Гуидо напишале извештај во есента 1816 година, со што му ги напишале деталите на операциониот план на врховниот директор [[Антонио Гонзалез де Балкарке]].{{sfn|Galasso|2000|pp=157–163}}
Сан Мартин предложил државата ([[Обединети Покраини на Рио де ла Плата]]) прво и веднаш да прогласи целосна независност, а потоа да се реализира [[преминувањето на Андите]]. На тој начин, тие би дејствувале како независна нација, а не како некој локален бунт.{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|pp=548–549}} Тој имал големо влијание врз [[конгрес во Тукуман|конгресот во Тукуман]], конгрес на кој присуствувале претставници од сите покраини и истиот бил основан во март 1816 година. Тој се противел на назначувањето на [[Хосе Молдес]], војник од [[Салта (покраина)|Салта]] кој бил против политиката на Буенос Аирес, и се плашел дека Молдес ќе го уништи националното единство. Исто така се противел на предлозите да го назначат Сан Мартин како [[Врховен директор]]. Сан Мартин го поддржал неговиот пријател и член на ложата [[Хуан Мартин де Пуејредон]]. Пуејредон продолжил со воената помош на Кујо. Тукуманскиот конгрес ја прогласил аргентинската независност на 9 јули 1816 година, под тогашното име Обединети Покраини на Рио де ла Плата.{{sfn|Galasso|2000|pp=165–178}} Исто така на конгресот се разговарало за политичкиот систем на новата држава. Генералот Мануел Белграно, кој остварил дипломатски односи со Европа, ги информирал делегатите и државниците дека европските држави побрзо ќе ја прифатат независноста на Аргентина ако истата е монархија. За таа цел, Белграно се појавил со [[Планот според Инките|Планот според Инка]], односно да се круниса благородно лице од [[Империјата на Инките]] како крал (кралското семејство на [[Сапа Инка]] владееле до 16 век, односно до моментот кога Империјата на Инките се распаднала).{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|pp=549–550}} Сан Мартин го поддржал овој план, како и Гуемес и некои други делегати, но не и тие од Буенос Аирес, кои го поткопале проектот и не овозможиле истиот да заживее.{{sfn|Galasso|2000|p=179–189}}
Во потреба од уште повеќе војници, Сан Мартин ја проширил еманципацијата на робовите на возраст од 14 до 55, и дозволил истите да бидат промовирани во повисоки воени рангови. Слична мерка предложил и за национално ниво, но на тоа се противел Пуејредон. Тој исто така вклучил и Чилеанци кои избегале од Чиле за време на ужасот од Ранкагва и ги организирал во целосни единици, секој составен од пешадија, коњаница, артилерија. Кон крајот на 1816 година, Армијата на Андите имала 5000 мажи, 10000 мулиња и 1500 коњи. Сан Мартин организирал воено разузнавање, пропаганда и дезинформации за да ги збуни монархистичките армии.{{sfn|Galasso|2000|pp=191–202}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=9–10}}
==== Преминување на Андите ====
[[Податотека:Ejercito Libertador cruce de Cordillera de los andes.jpg|thumb|200п|Генералите Хосе де Сан Мартин (лево) и Бернардо О'Хигинс (десно) ги поминуваат Андите.]]
Иако со Конгресот од Тукуман [[знаме на Аргентина|знамето на Аргентина]] веќе се утврдило, сепак [[Армијата на Андите]] не го користела истото. Тие избрале банер со две колони, светлосина и бела, а во средината имало грб кој бил сличен на [[грб на Аргентина|грбот на Аргентина]]. Ова бил намерен потег бидејќи армијата не била само аргентинска, туку регионална.{{sfn|Galasso|2000|pp=203–206}}
Спротивно на општото мнение, преминувањето на [[Анди]]те не била првата воена експедиција што ги преминала планините. За разлика од минатите воени експедиции, оваа експедиција имала значајно поголема армија и овој пат армијата требала да биде спремна за борба само што ќе се спуштеле од планините. Армијата била поделена на шест краци, секој крак одел по одредена рута.
Полковник [[Франсиско Зелада во Ла Риоха]] одел кон [[Копијапо]] преку преминот [[Коме-Кабалјос]]. [[Хуан Мануел Кабот]] одел од [[Сан Хуан (покраина во Аргентина)|Сан Хуан]] до [[Кокимбо]]. [[Рамон Фреире]] и [[Хосе Леон Лемос]] предводеле два крака кон југ. Армиите кренале од [[Мендоса (покраина)|Мендоза]]. Сан Мартин, О'Хигинс и Солер предводеле краци преку преимот [[Лос Патос]], а [[Хуан Грегорио де лас Херас]] преку преминот [[Успалјата]].{{sfn|Galasso|2000|pp=206–208}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=12–13}}
Целата операција се одвивала скоро еден месец. Армијата имала сушена храна за војниците, а за стоката имале фуражни култури, поради непријатните околности. Тие, исто така, конзумирале лук и кромид за да спречат [[висинска болест]].{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 13}} Само 4,300 мулиња и 511 коњи преживеале, нешто помалку од половина од првичната бројка.{{sfn|Galasso|2000|pp=209–210}}
[[Мануел Родригес Ердоиза]] се вратил во Чиле пред да се одвива преминувањето и започнал герилска војна во [[Сантјаго]] против монархистите. Тој го извел тоа како поддршка за армијата што доаѓала. Неговата стратегија била да ги окупира околните села, да го заплени оружјето и спречи бегството на монархистите.{{sfn|Galasso|2000|pp=214–217}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 10}}
=== Чиле ===
==== Битката на Чакабуко ====
[[Податотека:Battle of Chacabuco.jpg|thumb|200px|Сцена од битката на Чакабуко помеѓу Армијата на Андите и Шпанската Армија во 1817.]]
Групите кои ги преминале Андите започнале веднаш со воени дејствија. Северните групи на армијата предводени од Кабот ги поразиле монархистите во Салала, го зазеле [[Кокумбо]] и [[Копијаго]]. На југ, Фреире го зазел Талка, Лас Херас ги поразил монархистите во [[Хункалито]] и [[Потретилјос]].{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=76–79}} О'Хигингс ги поразил непријателските упоришта во [[Лас Коимас]].{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=81–82}} Со таквите успеси, групите на Армијата на Андите се собрале во долината на [[Аконкагва]], на падините на [[Чакабуко]]. Монархистичкиот командир [[Рафаел Марото]] ги пренасочил своите војници кон таа локација кога разбрал за Армијата. Марото имал 2450 војници и 5 парчиња артилерија, додека пак Сан Мартин имал 3600 војници и девет парчиња артилерија. Намерните лажни информации за правецот на движење на Сан Мартин се покажале како предност, така што остатокот од монархистичката армија била расштркана низ регионот.{{sfn|Galasso|2000|pp=219–220}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=84}}
Битката започнала на 12 февруари. Сан Мартин организирал раздвоен напад, каде Солер предводел група војници на западната страна, а О'Хигинс на источната. О'Хигингс, кој бил желен за победа, избрзал со нападот и не се координирал со Солер. Тој потег им дал на монархистите мала предност. Во меѓувреме, Сан Мартин му наредил на Солер да нападне исто така. Комбинираниот напад бил успешен и групата на Сан Мартин забележала победа во битката. Битката завршила со 600 мртви монархисти и 500 заробени лица, а само 12 мртви и 120 повредени на страната на Армијата на Андите.{{sfn|Galasso|2000|pp=220–221}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=85–92}}
Армијата триумфално влегла во [[Сантјаго]] следниот ден.{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=92}} Гувернерот [[Франсиско Марко дел Понт]] се обидел да избега во [[Валпараисо]] и со намера да отплови кон Перу, но тој бил заробен на 22 февруари и вратен бил во Сантјаго.{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=91–92}} Уште неколку други службеници биле исто така заробени и испратени во затвор во Сан Луис во Аргентина.{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 18}} Сан Мартин го пратил Марко дел Понт во затвор во Мендоза.{{sfn|Galasso|2000|p=221–222}}
==== „Патрија Нуева“ ====
[[Податотека:Ohiggins.jpg|thumb|200п|right|Бернардо О'Хигинс, најголем поддржувач и соработник на Сан Мартин во Чиле.]]
Три претсавници од Кокимбо, Сантјаго и Консепсион организирале нова влада и го предложиле Сан Мартин како [[Врховен директор на Чиле]], со што би почнал новиот период на „нова татковина“ или „[[Патриjа Нуева]]“ (''Patria Nueva''). Тој ја одбил оваа понуда и го предложил О'Хигинс како негова замена. Тој сметал дека позицијата Врховен директор треба да ја има некој од Чиле. Наместо да ја извршува таа позиција, Сан Мартин ја организирал морнарицата за да биде спремна за битките во [[Перу]].{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 19}} Тој основал месен оддел на [[Ложа Лаутаро|Ложата Лаутаро]], именувана по мапучеанскиот водач [[Лаутаро]].{{sfn|Galasso|2000|p=224}}
Победата во Чакабуко не го ослободила Чиле целосно. Монархистичките сили сè уште давале отпор во јужно Чиле, кои пак биле во сојузништво со староседелците, Мапучејанците. Лас Херас го окупирал Консепсион за време на битката на Кирапалихуе,{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=92–93}} но не успеал да го заземе Талкахуано.{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=98–101}} Отпорт на монархистите траел неколку месеци,{{sfn|Galasso|2000|pp=224–226}} и Талкахуано бил заземен кога повеќето од континетот веќе бил ослободен од колонијалната власт.{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=101}}
Сан Мартин го оставил О'Хигинс како главен на новата [[Армија на Чиле|чилеанска армија]] и се вратил во Буенос Аирес за да побара ресурси за кампањата во Перу. Во тој период тој не наишол на добар прием. Пејредон сметал дека Чиле треба да изврши компензација на Буенос Аирес за парите кои биле инвестирани во ослободувањето на Чиле, а како причина се навела и опасноста од [[Втора португалско-бразилска инвазија на Источниот Брег|португалско-бразилската инвазија на Источниот Брег]]. Поради неможноста финансиски да поддржува, Буенос Аирес го испратил правникот Мануел Агире во [[Соединети Американски Држави|САД]] за да побара помош и да апелира за признавање на независноста на Обединетите Покраини на Рио де ла Плата (односно, Аргентина). Сепак, оваа мисија била неуспешна бидејќи САД во тој момент решиле да бидат неутрални поради нивните тогашни актуелни преговори со Шпанија за [[Адамс-Онисов договор|купување на Флорида]]. Чилеанецот Хосе Мигел Карера сам нашол бродови по ужасот во Ранкагва, со кои имал намера да го ослободи Чиле, но поради тоа што Сан Мартин веќе го направил истото, тој не се согласил неговата флота да ја стави под команда на [[Армијата на Андите]]. Карера бил непријател на О'Хигинс и барал да управува со Чиле, но Пуејредон го затворил него и му ги конфискувал бродовите.{{sfn|Galasso|2000|pp=227–234}}
Во меѓувреме, Сан Мартин побарал помош од британскиот адмирал [[Вилијам Боуелс (адмирал)|Вилијам Боуелс]]. Тој му испратил писмо од Чиле и очекувал да се сретне со него во Буенос Аирес, но Боуелс слегол во [[Рио де Жанеиро]], наместо во Буенос Аирес. Боуелс сметал дека Сан Мартин бил човек на кого повеќе може да му се верува за разлика од Алвеар и го ценел неговиот монархизам. Сан Мартин не се стекнал со бродовите и комуникацијата со Боуелс била прекината неколку месеци. Тој се вратил во Чиле, а неговата сопруга и ќерка останале во Буенос Аирес поради здравствени проблеми. Поради неможноста да добие помош ниту од Буенос Аирес ниту од странство, се ангажирал за финансирање на морнарицата од Чиле.{{sfn|Galasso|2000|pp=235–246}}
==== Битката на Канча Рајада ====
[[Податотека:JuraIndependencia.jpg|thumb|200п|right|Чилеанците ја објавуваат независноста. 18 февруари 1818 година е денот кога Чиле се оддвоил од Шпанската Империја.]]
Неуспехот при ослободувањето на [[Талкахуано]] бил проследен со морнаричко засилување од север. [[Вицекралство Перу|Вицекралството Перу]] го испратило [[Маријано Осорио]] во обид да го освои Чиле. Монархистите при таквата ситуација би напредувале конпнено кон северно Чиле. Сан Мартин мислем дека не можно да се одбрани [[Консепсион (Чиле)|Консепсион]], па така му наредил на О'Хигинс да го напушти градот. 50.000 Чилеанци тргнале северно заедно со стоката и храната, а сè друго запалиле, сè со цел да не остават ништо за монархистите кога ќе влезат во градот. Како и за време на [[Конгрес во Тукуман|Тукуманскиот Конгрес]], така и сега Сан Мартин побрзал да ја објави независноста на Чиле, да ја легитимизира владата и воените дејствија. [[Чилеанска декларација на независноста|Чилеанската декларација на независноста]] се случила на [[18 февруари]] [[1818]] година, една година по [[битката на Чакабуко]].{{sfn|Galasso|2000|p=247}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=102}}
Сан Мартин, Лас Херас и Балкарке се сретнале во Курико, а монархистите во Талка, на висорамнината наречена „Канча Рајада“. Патриотите имале бројчена предност, односно 7000 наспроти 4600. Поради тоа Осорио се обидел да избегне отворена битка, и наместо тоа сакал да примени притајна операција. Еден шпион го информирал Сан Мартин дека Осорио не направи ненадеен напад ноќе, но иако бил информиран сепак војската не можела веднаш да се припреми. Илјада војници избегале, 120 умреле, меѓу кои и помошникот на Сан Мартин. О'Хигинс се обидел да се спротистави со неговата единица, но се повлекол кога бил погоден во раката. Лас Херас успеал се повлече со неговата единица и со тоа спасил 3500 војници. Патриотите избегале во Сантјаго.{{sfn|Galasso|2000|pp=247–248}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=102–107}}
И покрај поразот, војниците биле пречекани како херои во Сантјаго. Благодарејќи на Лас Херас, потенцијалната катастрофа за патриотите се претворила во мало повлекување.{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=107}} Армијата била повторно реорганизирана, но поради умрените и повредените војници бројката се намалила на 5000 војници, што било приближно со бројката на монархистите. Тие се позиционирале во близина на [[Махпо|реката Махпо]], во близина на Сантјаго.{{sfn|Galasso|2000|p=248}}
==== Битката на Маипу ====
[[Податотека:Abrazo de Maipú Pedro Subercaseaux.jpg|thumb|alt=Portrait of the battle of Maipu|Прегратката од Маипу - симбол на победата во Битката за независност.]]
Сан Мартин, според дотогашниот контакт, направил првичен увид на монархистичката армија, и забележал дека истата има неколку пропусти од организациски аспект. Така, тој бил посамоуверен во победа над монархистите и тврдел дека Осорио бил потрапав одошто мислел и дека победата е нивна.{{sfn|Galasso|2000|p=250}} Битката започнала во 11 часот. Патриотската артилерија на десно пукала кон монархистичката пешадија на лево. [[Мануел Ескалада]] предводел коњанички гренадиери за да ги заробат монархистичките артилеријци, со цел да ги пренасочат кон нивните претпосавени. Полкот на Бургос сериозно го нарушил левото крило на патриотите, воглавно составено од поранешни робови, удар во кој умреле околу 400 борци. Сан Мартин наредил коњаничките гренадиери предводени од [[Хиларион де ла Кинтана]] да го нападне полкот. Битката наеднаш прекинала и монархистите започнале да се борат со мечеви извикувајќи „Да живее [[Фернандо VII|кралот]]“ и „Да живее [[Шпанска Империја|татковината]]“. По некое време монархистите се разбегале.{{sfn|Galasso|2000|pp=250–251}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=108–115}}
Кога полкот на Бургос сфатил дека нивната линија е пробиена, тие прекинале со отпор и борците започнале да се разбегуваат. Коњаницата гонела и ги убила повеќето од нив. На крајот на битката, монархистите биле заседнати од единиците на Лас Херас на запад, Алварадо во средина, Кинтана на исток и коњаницата на Запиола и Фреире. Осорио се обидел да се повлече кон хасиендата „Ло Еспохо“, но не можел да ја достигне, па така избегал кон Талкахуано. Ордоњез и неговите луѓе ја имале последната битка кај хасиендата и умреле 500 монархисти.{{sfn|Galasso|2000|p=251}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=115–118}}
Битката завршила попладнето. О'Хигинс, кој сè уште бил повреден во раката, пристигнал кон крајот на битката на Маипи. Кога завршила битката тој извикал „Слава му на спасителот на Чиле!“, мислејќи на Сан Мартин. Како знак на триумф тие се прегрнале седејќи на коњите, и таа сцена денес е позната меѓу историчарите како „прегратката од Маипу“.{{sfn|Galasso|2000|p=251}}
Битката на Маипу ја обезбедила чилеанската независност.{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=118–119}} Освен Осорио и неговите 200 луѓе кои побегнале, сите други монархистички воени лица биле уапсени. Успехот бил поздравен од тогашната патриотска елита, меѓу кои и самиот [[Боливар]].{{sfn|Galasso|2000|pp=251–254}}
==== Тихоокеанска флота ====
[[Податотека:San Martín en Buenos Aires.jpg|thumb|200px|right|Сан Мартин за време на конгресот во Буенос Аирес.]]
Сан Мартин испратил повторно барање до Боуелс за испорака на бродови, но не добил одговор. Повторно заминал за Буенос Аирес, за да достави слично барање. Тој пристигнал во Мендоза неколку дена по погубувањето на [[Чилеанци]]те [[Луис Карера]] и [[Хуан Хосе Карера]], браќа на [[Хосе Мигел Карера]].{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 32}} Точната иницијатива за тие погубувања е контроверзна. Чилеанскиот историчар [[Викуња Макена]] го посочува Сан Мартин, додека пак Х. К. Рафо де ла Рета го обвинува О'Хигинс. [[Мануел Родригес]] исто така бил заробен, а подоцна и убиен. За таа смрт можеби дала наредба самата ложа Лаутаро. Сан Мартин нема учество во тоа бидејќи бил на пат за Буенос Аирес.{{sfn|Galasso|2000|pp=265–267}}
Сан Мартин не бил добро пречекан во Буенос Аирес. Пуејредон првично одбил да му даде помош, повикувајќи се на конфликтите со федералните кауилјоси и организацијата на огромната монархистичка армија во [[Кадис]] која би се обидела повторно да ја освои долината [[Рио де ла Плата]]. Тој сметал дека Чиле треба да ја организира морнарицата против Перу, не Буенос Аирес. Сан Мартин разговарал со него и конечно добил 500.000 пезоси. Се вратил во Мендоза со неговата сопруга и ќерка и примил писмо од Пуејредон кој рекол дека Буенос Аирес може да достави само една третина од ветеното. Ова го искмоплицирал проектот, бидејќи ниту Мендоза ниту Сантјаго немале доволно средства. Сан Мартин дал отказ од армијата, но денес не се знае дали отказот е искрен или намерен тактички потег за да се даде притисок врз поддржувачите. Како и да е, Буенос Аирес сè уште го сметал Сан Мартин клучен за националната одбрана, и поради тоа му биле исплатени помош од 500.000 пезоси и го убедувале Сан Мартин да го повлече отказот.{{sfn|Galasso|2000|pp=269–277}}
Сан Мартин предложил да биде медијатор помеѓу Буенос Аирес и „[[Лига федерал]]“ (''Liga Federal'', воглавно [[уругвај]]ски активисти) предводена од Артигас. Тој сметал дека граѓанската војна е контрапродуктивна за националното единство и крајот на насилството ќе овозможи слободни ресурси кои биле потребни за морнарицата. Тој сметал дека Артигас може да го стави мирот под услов, а условот би бил заедничка објава на војна на [[Бразил]] (Уругвај се бореле и против бразилската империјалистичка окупација). Така, Сан Мартин предложил прво да се поразат монархистичките сили во Рио де ла Плата, а потоа да се насочат кон ослободување на [[Банда Ориентал]] (тогашно име на Уругвај) од бразилска контрола. За ова О'Хигинс сметал дека е ризичен потег во кој Сан Мартин можел да биде фатен. Пуејредон го одбил медијаторството бидејќи не го сметал Артегас на рамниште со него.{{sfn|Galasso|2000|pp=279–286}}
==== Ранкагвански акт ====
[[Податотека:Revista de Rancagua Blanes.JPG|thumb|right|200px|Армијата на Андите парадира во Ранкагва.]]
Иако Артигас бил поразен од лузо-бразилската војска, неговите сојузници [[Естанислао Лопез]] и [[Франсиско Рамирез]] продолжиле со насилства против Буенос Аирес поради неговата неактивност во борбата против инвазијата на [[Банда Ориентал]]. Пуејредон ги повикал [[Армијата на Андите]] и [[Армијата од Северот]] (предводена од Белграно) да му помогнат на Буенос Аирес. Гидо му напоменал на Сан Мартин дека ако двете армии го направеле тоа, северна Аргентина и Чиле би биле лесно повторно окупирани од монархијата. Сан Мартин исто така знаел дека повеќето од војниците од Армијата на Андите не сакале да му помогнат на Буенос Аирес во граѓанската војна, бидејќи повеќето биле од други покраини или од Чиле. Сан Мартин имал сомнежи и за претпоставеното пристигнување на голема воена експедиција од Шпанија, бидејќи идејата за апсолутна обнова на Империјата имала противници и во самата Шпанија. Сан Мартин на крај ја зачувал армијата во Чиле, во моментот кога поручникот на Белграно, Вијмонте, склучил примирје со Лопез и со тоа тој мислел дека конфликтот е завршен.{{sfn|Galasso|2000|pp=287–293}}
Како и да е, министерот за војна [[Матијас де Иригојен]] уште еднаш наредил Армијата од Андите да се врати и го назначил [[Франсиско Фернандес де ла Круз]] како водич, заменувајќи го Сан Мартин. Тогаш Сан Мартин пак дал отказ и дал до знаење дека армијата нема да биде во можност да ги премине Андите од Чиле во Буенос Аирес бидејќи патот бил блокиран од снег. Сите водичи на воените единици на Армијата на Андите одбиле да одат во Буенос Аирес. Врховниот директор ја повлекол наредбата поради одбивањето на воените водичи и отказот на Сан Мартин, па така Армијата останала во Чиле. Наскоро на Пуејредон му завршил мандатот како Врховен директор и бил заменет од [[Хосе Рондо]].{{sfn|Galasso|2000|pp=293–299}}
Морнарицата била конечно оформена во Чиле и на челото на морнарицата бил назначен [[Томас Кокрејн]]. Сепак, морнарицата не била испратена веднаш во Перу поради гласините дека можно е да има напад врз Чиле и Аргентина од Шпанија, и во таков случај морнарицата би била испратена во Буенос Аирес. Граѓанската војна продолжила и Сан Мартин уште еднаш се обидел да биде медијатор, но без ефекти. Безуспешно Рондо повтроно побарал да се врати во Буенос Аирес Армијата на Андите.{{sfn|Galasso|2000|pp=301–308}} Сан Мартин се вратил во Чиле и се подготвувал за учество во воените морнарички дејствија против Перу (кое сè уште било упориште на Империјата) и со тоа го игнорирал Буенос Аирес. Истото го направила и Армијата од Северот.{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 52}} Без засилување, Рондо бил поразен од страна на федералистите во битката на Кепеда во 1820 година. [[Конгрес од Тукуман|Конгресот од Тукуман]] и позицијата [[Врховен директор на Обединетите Покраини на Рио де ла Плата]] биле распуштени и Обединетите покраини станале конфедерација од 13 покраини без централна сојузна држава. Овој период е познат како ''[[Анархијата од 20 година]]''.{{sfn|Galasso|2000|pp=309–320}} Буната на шпанскиот генерал [[Рафаел дел Риего]] и појавата на жолтата треска во Кадис ставиле крај на опасноста за шпанското повторно освојување на басенот на [[Рио де ла Плата]].{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 44}} Со Ранкагванскот акт Сан Мартин се стекнал со целосна автономија врз Армијата на Андите бидејќи со новата политичка ситуација во Буенос Аирес немало национален авторитет врз армијата.{{sfn|Galasso|2000|pp=321–327}}
=== Перу ===
Перу, кое било тогаш упориште на Монархијата, имало вооружени сили скоро четири пати поголеми во однос на силите на Сан Мартин. Перу располагал со 6244 војници во [[Лима]], 8000 војници во северните покраини, 1263 војници на перуанскиот брег, 1380 војници во [[Арекипа]] и 6000 војници во [[Горно Перу]], сè вкупно скоро 23000 војници. Армијата на Андите имала 4000 војници, а морнарицата на Кокрејн имала 1600. Со таков сооднос на воените сили, Сан Мартин избегнувал битки. Наместо отворени битки, тој се обидел да ги подели непријателските сили на неколку локации, како што направил за време на поминувањето на Андите, засилен со [[Армијата од Северот]] која би пристигнала од југот и армијата на [[Симон Боливар]] од север. Тој, исто така, се обидел да промовира бунтови и негодувања во рамките на империјалната војска. Тој, исто така, ветил еманципација на робовите кои ќе ги напуштат перуанските господари и ќе им се приклучат на војската на Сан Мартин. Во меѓувреме се случила [[Либерална тригодишница|Либералната тригодишница]] (''Trienio Liberal''), либерален бунт во Шпанија кој дал отпор на [[шпански устав од 1812|шпанскиот устав од 1812]] година и тој настан уште повеќе ги поткопал позициите на Империјата во Јужна Америка, особено лојалноста на монархистичките војници.{{sfn|Galasso|2000|pp=334–336}}
Морнарицата запловила од Чиле на 20 август 1820 година. Таа била составена од осум воени бродови, единаесет топовници, 246 топови и екипаж од 1600 Чилеанци. Исто така, имало 12 фрегати и бригадир од 4000 војници на Армијата на Андите. Сан Мартин бил водич на воената експедиција. Тие се растовариле во [[Паракас (залив)|заливот Паракас]], 200 км јужно од Лима на 7 септември и го окупирале околниот град [[Писко (Перу)|Писко]], кој бил напуштен од монархистите.{{sfn|Galasso|2000|p=337}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 50}}
==== Перуански воени дејствија ====
[[Податотека:El Batallón Numancia recibe la Bandera del Ejército Libertador.jpg|thumb|200px|right|Баталјонот на Нумансија, поранешна монархистичка единица, се приклучува кон армијата на Сан Мартин.]]
Перуанскиот вицекрал [[Хоакин де ла Пезуела]] добил наредби од [[Мадрид]] да преговара со патриотите. Под примирје противниците славеле за време на средбата во [[Мирафлорес (Лима)|Мирафлорес]] во [[Лима]]. Претсавниците на вицекралот предложиле да го усвојат либералниот шпански устав ако Сан Мартин ја напуштел државата, но неговите претставници барале Шпанија да даде целосна независност на Перу. Преговорите немале исход.{{sfn|Galasso|2000|p=338}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=49–53}}
Сан Мартин ја изолирал Лима од околните региони и го испратил [[Хуан Антонио Алварез де Ареналес]] да промовира бунови помеѓу староседелското население. Армијата на Андите се преместила северно од Лима, на крајбрежјето. Сан Мартин и Ареналес го опколиле градот од две страни, а Кокрејн го нападнал пристаништето Ел Калјао. Кокрејн го заробил бродот „Есмералда“ и кралскиот полк Нумансија. Скоро 700 војници на [[Вицекралство Нова Гренада|Вицекралството Нова Гренада]] дезертирале и им се приклучиле на патриотите. Неколку народи во северно Перу го поддржале Сан Мартин, а Ареналес ги поразил монархистите за време на [[битката на Паско]]. Повеќе од 300 монархисти им се приклучиле на патриотите, вклучително и [[Андрес де Санта Крус]].{{sfn|Galasso|2000|pp=339–340}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=53–55}}
Како и да е, плановите не функционирале како што било планирано. Староседелското население кое му се приклучило на Ареналес не можело да се спротивстави на мархистичкиот противнапад,{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 55}} и робовите не се приклучиле на армијата во очекуваната бројка. Аргентинските покраини не можеле да му испратат помош на Сан Мартин и Армијата од Северот повеќе не постоела. Како резултат на тоа, тој му пишал на [[Симон Боливар]], во обид да ги координира дејствата со него.{{sfn|Galasso|2000|p=341}}
Пезуела бил сменет со воено-либерален удар и [[Хосе де ла Серна е Инохоса]] станал нов вицекрал. Де ла Серна го повикал Сан Мартин за да преговара крај на насилството. Резултатот бил ист како и со Пезуела: Де ла Серна предложил да го воведе уставот на империјата од 1812 (каде Перу е дел од Шпанија), а Сан Мартин побарал независност на Перу (како независна држава). Одбивањето на шпанскиот устав било мотивирано од непропорционало претставување на Америка во Уставното собрание кое го составило уставот. Двете армии се согласите на привремено примирје. Сан Мартин предложил да се основа уставна монархија со европски монарх. Овој предлог бил одбиен со образложение дека [[Фернандо VII]] не би го прифатил овој предлог.{{sfn|Galasso|2000|pp=342–347}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=58–59}}
==== Заштитник на Перу ====
[[Податотека:La Independencia del Perú.jpg|thumb|200п|right|Прогласувањето на независноста на Перу. На 28 јули 1821 година во Лима Сан Мартин и останатите челници ја објавиле независноста на Перуанците.]]
Бидејќи немирите се обновиле, Сан Мартин организирал неколку герилски групи во државата, држел опсада на Лима, но не инсистирал да влезе во градот бидејќи не сакал месното население да го смета за освојувач. Сепак, Де ла Серна наеднаш го напуштил градот со неговата армија од непознати причини. Сан Мартин набрзо свикал „[[отворено кабилдо]]“ (отворен совет) за да се разговара за независноста на државата, за што веќе било договорено. Со овој предлог, со авторитетот во [[Лима]], со поддршката од северните покраини и опсадата на пристаништето [[Ел Калјао]], Сан Мартин ја објавил [[Објавување на независност на Перу|независноста на Перу]] на 28 јули 1821 година. Иако независноста била објавена, војната сè уште не завршила.{{sfn|Galasso|2000|pp=349–353}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=59–63}}
За разлика од Чиле, во Перу немало месни политичари од рангот на О'Хигинс, па така Сан Мартин станал шеф на владата, иако не ја сакал таа функција. Тој бил назначен како „[[Заштитник на Перу]]“, денес функција позната како [[претседател на Перу]]. Бидејќи перуанското општество било многу конзервативно, Сан Мартин веднаш не ги реализирал либералните идеи. Провизорните статути содржеле мал број промени и ратификувале неколку веќе постоечки закони.{{sfn|Galasso|2000|pp=353–358}} Сите видови ропства кои ги трпеле староседелците биле укинати и истите се стекнале со државјанство. Сепак тој не го укинал ропството целосно. Во Перу имало 40000 сопственици на робови, и Сан Мартин вовел закон со кој се еманципирале децата на робовите и робовите чии сопственици ја напуштиле Лима. Исто така тој ја укинал инквизацијата и вовел слобода на говор.{{sfn|Galasso|2000|pp=359–368}} За време на неговиот престој во Перу, Сан Мартин имал романса со [[Роза Кампузано]], жена од [[Гвајакил]].{{sfn|Galasso|2000|pp=381–383}}
Кралските армии кои останале на перуанско тло се упатиле кон Лима, предводени од Кантерак. При средбата на непријателските армии ниту една страна не започнала напад. Кантерак тогаш го променил правецот кон Ел Калјао, се снабдил со ресурси и се вратил во неговата база. Повторно немало битка кога се враќале. Без ресурси, Ел Калјао се предал неколку дена подоцна.{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=64–66}} Двете страни презеле чудни мерки: Сан Мартин му дозволил на Кантерак засилување, а Кантерак оставил клучно воено место, неспособно да се одбрани. До денес нема јасни пишани докази за ваквата збунувачка и нерационална ситуација и настани.{{sfn|Galasso|2000|pp=369–371}}
Конкрејн имал неколку спорови со Сан Мартин.{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 67}} Тој разговорал со него за неколку негови дејства и пробувал да ги компромизира. За време на блокадата на Ел Калјао, тој предложил О'Хигинс да ја преземе контролата на мисијата. Бидејќи Сан Мартин бил назначен за Заштитник на Перу, Кокрејн сметал дека тој не е веќе под чилеанска контрола и ја одзел морнарицата. Во наредните години Кокрејн објавил неколку обвинувања против Сан Мартин во Чиле.{{sfn|Galasso|2000|pp=372–383}}
Боливар ја презел контролата во Каракас со неговата победа во [[битката на Карабобо]]. Конгресор во Кукута усвоил слични закони како тие во Перу. Во меѓувреме и [[Еквадор]] во [[Гвајакил]] објавил независност и Боливар го испратил [[Антонио Хосе де Сукре]] да им помогне. Силите на Сукре не биле доволни и побарал помош од Сан Мартин. Перу испратил трупа од 1300 луѓе во Еквадор. Боливар влегол во градот еден месец подоцна и сметал дека поради историски причини [[Кито]] треба да биде главен град на [[Колумбија]].{{sfn|Galasso|2000|p=383–385}}
Сан Мартин и Боливар барале да се генерира латиноамериканска интеграција, но не се согласиле за видот на владата: Боливар сакал републиканско државно уредување, а Сан Мартин уставна монархија бидејќи сметал дека со монархијата побрзо ќе се признаеле државите на меѓународен план.{{sfn|Galasso|2000|pp=387–395}} [[Перу]] и [[Гран Колумбија|Колумбија]] потпишале договор за интеграција, кој требало да се предложи и на [[Чиле]], [[Обединети Покраини на Рио де ла Плата|Обединетите Покраини на Рио де ла Плата]] и [[Парагвај]], а подоцна и на [[Обединети Покраини на Средна Америка|Обединетите Покраини на Средна Америка]] и [[Империја Бразил|Империјата Бразил]].{{sfn|Galasso|2000|pp=397–406}}
==== Средбата во Гвајакил ====
[[Податотека:Entrevista de Guayaquil.jpg|thumb|right|200p|Средба помеѓу Боливар и Сан Мартин. Средбата била во затворени простории, но на сликата е прикажана надвор.]]
Сан Мартин мислел дека ако ги здружи силите со Боливар ќе биде во можност да ги порази и остатоците од кралските сили во Перу. Двајцата ослободувачи би се сретнале во Кито, па така Сан Мартин го назначил [[Торе Тагле]] да управува со владата во Лима додека бил отсутен. Боливар не бил во можност да се сретне со Сан Мартин на договорениот датум, па така Сан Мартин се вратил во Лима но и покрај тоа го оставил Тагле на чело на владата. Боливар се преместил од Кито во [[Гвајакил]], кога се обезбедила [[Објавување на независноста на Еквадор|независноста]]. Имало разговори за иднината на регионот: некои делови од Еквадор и поширокиот регион сакале да се спојат со Колумбија, други сакале да се спојат со Перу, а трети пак да се создаде нова нација. Боливар ги завршил разговорите со тоа што го анектирал Гвајакил во Колумбија. Слични притисоци постоеле истото да го направи Сан Мартин, со тоа што Гвајакил (и делови од Еквадор) би се припоиле со Перу.{{sfn|Galasso|2000|pp=407–409}}
[[Средбата во Гвајакил]] се одржала на 26 јули 1822 година. Тие имале две приватни средби, тој ден и следниот. Бидејќи немало стенографски белешки и сведоци, содржината на средбите не е позната ниту за темата на разговорите. Сепак, според комуникацијата на учесниците со трети лица преку писма може да се претпоставува дека тие зборувале за заедничко делување, можност за создавање заедничка армија, каде командир би бил Боливар, а заменик Сан Мартин.{{sfn|Galasso|2000|pp=407–421}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=73–74}}
Министерот [[Бернардо Монтеагудо]] бил отстранет од функција за време на перуанската побуна, во времето кога Сан Мартин бил отсутен. Сан Мартин дал отказ од позицијата Заштитник на Перу неколку дена подоцна и се вратил во [[Валпараисо]] во Чиле. Неколку причини влијаеле врз таквиот потег. Воената дисциплина на Армијата на Андите била нарушена, но Сан Мартин не сакал да преземе мерки против неговите офицери. Авторитетите на Боливар и Сан Мартин, локалното соперништво на нивните држави (Перу и Колимбија), ги ограничиле операциите за заедничка работа: Колумбијците не сакале Боливар да даде нивни луѓе на Сан Мартин, а Перуанците не сакале нивниот заштитник да биде под Боливар. За разлика од Боливар, кој бил поддржан од колумбиската влада, Сан Мартин немал многу ресурси бидејќи Буенос Аирес одбил да го поддржи, а другите покраински гувернери, иако сакале, сепак немале доволно ресурси, а пак Кокрејн заминал со морнарицата, а О’Хигинс ја губел моќта во Чиле. На крај Сан Мартин сметал дека само еден силен авторитет можел да ја спречи [[балканизација]]та на новите јужноамерикански држави. Така тој престанал да ја врши должноста Заштитник на Перу и се повлекол.{{sfn|Galasso|2000|pp=423–437}}
== Доцнежен живот ==
[[Податотека:Jose de San Martin.jpg|мини|десно|Портрет на Сан Мартин во подоцнежни години.]]
По неговото пензионирање, Сан Мартин имал намера да живее во [[Кујо (Аргентина)|Кујо]], [[Аргентина]]. Иако војната за незавиност завршила во регионот, сепак [[граѓанска војна во Аргентина|граѓанската војна во Аргентина]] продолжила. Унитарците сакале да ја организираат државата како унитарна со центар во Буенос Аирес, додека федералистите сакале да ја организираат државата како федерална составена од покраини. Сан Мартин имал добри односи со федералистите, a несогласување со унитарецот [[Бернардино Ривадавија]], но сепак се обидувал да биде неутрален. Сопругата на Сан Мартин, [[Марија де лос Ремедиос де Ескалада]], умрела во 1823 година, па така тој се вратил во Буенос Аирес. Тој ја зел неговата ќерка Мерседес Томаса, која живеела со семејството на мајка ѝ, и отпловиле за Европа.{{sfn|Galasso|2000|pp=453–465}}
По неуспешен обид да се насели во [[Франција]], тој се преселил во [[Велика Британија|Британија]] и подоцна во [[Брисел]]. Тој имал намера да живее таму сè додека неговата ќерка не го заврши нејзиното образование и потоа да се врати во Аргентина. Додека бил во Брисел, Ривадавија дошол во истиот град и имал намера да го предизвика Сан Мартин на двобој, но во тоа го разубедил Диего Пароасјен.{{sfn|Galasso|2000|pp=467–476}}
Иако имал недоразбирања со Ривадавија, и кој воедно бил избран за претседател на Аргентина, сепак Сан Мартин ги понудил своите воени способности за време на [[Аргентинско-бразилска војна|војната со Бразил]], но тој не добил одговор. Заминал за Аргентина кога претседател на Аргентина бил [[Мануел Дорего]]. Како и да е, додека патувал накај Јужна Америка унитарците пак се обидувале да ја заземат власта во Аргентина, така, додека бил во [[Рио де Жанеиро]] разбрал дека унитарците го заробиле Дорего, а кога пристигнал во [[Монтевидео]] ја примил веста дека Дорего бил погубен и унитарците започнале кампања против сите федералисти. Бродот пристигнал во Буенос Аирес, но Сан Мартин не слегол и се вратил во Моневидео. Подоцна Сан Мартин се вратил во Брисел.{{sfn|Galasso|2000|pp=477–495}}
Федералецот [[Хуан Маниел де Росас]] започнал со обиди да ја смири граѓанската војна во Аргентина која била започната од [[Хуан Лавелје]]. Сан Мартин и Росас поради сличните ставови станале блиски пријатели. Во меѓувреме Сан Мартин го напуштил Брисел поради [[белгиска револуција|белгиската револуција]] и [[епидемија на колера од 1831|епидемијата од колера во 1831]]. Сан Мартин и ќерка му се доселиле во [[Париз]] и двајцата се разболеле. Во Париз биле пречекани од [[Маријано Балкарке]], кој им пружил помош. Балкарке се оженил со Мерседес и имале ќерка - Марија Мерседес.{{sfn|Galasso|2000|pp=497–521}}
Во 1837 година, Франција започнала со блокадата на [[Рио де ла Плата]] како контрамерка на Росас. Сан Мартин ги понудил своите воени вештини на Росас, но бил одбиен поради неговите поодминати години. Како знак на поддрршка, Сан Мартин му ја поклонил сабјата на Росас.{{sfn|Galasso|2000|pp=523–558}}
За време на француската револуција од 1848 година, Сан Мартин го напуштил Париз и заминал за [[Булоњ-сур-Мер]]. Кога се преселил таму бил скоро слеп и имал многу здравствени проблеми. Сепак, тој продолжил да праќа писма во Јужна Америка. Хосе де Сан Мартин умрел во неговиот дом, на 17 август 1850 година, во 17 часот по месно време.{{sfn|Galasso|2000|pp=559–570}}
== Посмртни останки==
[[Податотека:San Martin's Grave.jpg|thumb|180px|right|Мавзолејот на Сан Мартин во катедралата во Буенос Аирес. Гробот го чуваат трите персонификации на Чиле, Аргентина и Перу.]]
Хосе де Сан Мартин умрел на 17 август 1850 година, во неговата куќа во [[Булоњ-сур-Мер]] во [[Франција]]. Тој бил погребан во [[Базилика Нотрдам де Булоњ|Базиликата Нотрдам де Булоњ]] и неговите останки останале таму до 1861 година. Во неговиот тестамент тој изјавил дека по смртта сака да биде одведен до гробиштата без никаков погреб, а подоцна да биде префрлен во [[Буенос Аирес]]. За ова Балкарке го известил Росас и министерот за надворешни работи [[Фелипе Арана]]. Балкарке го следел балсамирањето на Сан Мартин. Исто така, тој ја испратил сабјата на Сан Мартин во Росас.{{sfn|Galasso|2000|pp=569–574}}
Сепак, поради бунтот на [[Хусто Хосе де Уркиза]] против Росас во 1851 година, поразот на Росас во [[битката на Касерос]] и хаосот што проследил, влијаело врз одложувањето на префрлањето на телото на Сан Мартин во Буенос Аирес. Во меѓувреме, Буенос Аирес се одделил од Аргентина (за време на [[Аргентинска граѓанска војна|граѓанската војна]]) на чело со унитарците, кои пак од другата страна го мразеле Сан Мартин. Така, во тоа време, преместувањето на телото на Сан Мартин се одложило за неопределено. Бидејќи бил свесен за сето ова, Балкарке наредил изградба на гроб на гробиштата во Булоњ-сур-Мер за телото на Сан Мартин.{{sfn|Galasso|2000|pp=574–577}}
Останките на Сан Мартин конечно биле донесени во Аргентина на 29 мај 1880 година, за време на претседателскиот мандат на [[Николас Авелјанеда]]. Мавзолејот на Сан Мартин бил сместен во [[Метрополитска катедрала во Буенос Аирес|Метрополитската катедрала во Буенос Аирес]].{{sfn|Galasso|2000|p=584}}
== Наводи ==
{{Reflist}}
== Литература ==
* Lynch, John. ''San Martin: Argentine Soldier, American Hero''
* Lynch, John. ''The Spanish American Revolutions 1808–1826'' (2nd ed. 1986)
* {{Наведена книга
| last = Abad de Santillán
| first = Diego
| year = 1965
| language = es
| title = Historia Argentina
| publisher = TEA (Tipográfica Editora Argentina)
| location = Buenos Aires
}}
* {{Наведена книга
| last1 = Camogli
| first1 = Pablo
| last2 = de Privitellio
| first2 = Luciano
| year = 2005
| language = es
| title = Batallas por la Libertad
| publisher = Aguilar
| location = Buenos Aires
| isbn = 978-987-04-0105-6
}}
* {{Наведена книга
| last = Galasso
| first = Norberto
| year = 2000
| language = es
| title = Seamos libres y lo demás no importa nada
|trans-title=Let us be free and nothing else matters
| publisher = Colihue
| location = Buenos Aires
| isbn = 978-950-581-779-5
}}
* {{Наведена мрежна страница
|last = Mayochi
|first = Enrique Mario
|date =
|language = es
|title = San Martín visto por los artistas
|trans-title = San Martín saw by artists
|work =
|publisher = San Martín National Institute
|url = http://www.sanmartiniano.gov.ar/textos/parte3/texto097.php
|accessdate = 14 July 2012
|ref = {{sfnRef|Mayochi}}
|url-status=dead
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20120601052823/http://www.sanmartiniano.gov.ar/textos/parte3/texto097.php
|archivedate = 1 June 2012
|df = dmy-all
}}
* {{Наведена книга |title=Documentos para la historia del Libertador General San Martín |trans-title=Documents for the history of Liberator General San Martín |year=1953 |publisher=Instituto Nacional Sanmartiniano and Museo Histórico Nacional |location=Buenos Aires |language=es}}
* {{Наведена книга |title=The Epic of Latin America |last=Crow |first=John |date=17 January 1992 |publisher=University of California Press |location=Berkeley, California | isbn = 978-0-520-07723-2 }}
* {{Наведена книга |title=Historia militar del Perú |trans-title=Military history of Peru |last=Dellepiane |first=Carlos |year=1965 |publisher=Círculo Militar |location=Buenos Aires |language=es}}
* {{Наведена книга |title=San Martín en el Ejército Español en la península |trans-title=San Martín in the Spanish Army in the peninsula |last=Espíndola |first=Adolfo |year=1962 |publisher=Comisión Nacional Ejecutiva del 150 Aniversario de la Revolución de Mayo |location=Buenos Aires |language=es}}
* {{Наведена книга |title=Liberators: Latin America's Struggle For Independence |last=Harvey |first=Robert |year=2000 |publisher=The Overlook Press, Peter Mayer Publishers |location=New York | isbn = 978-1-58567-072-7 }}
* Higgins, James (2014). ''The Emancipation of Peru: British Eyewitness Accounts''. Online at https://sites.google.com/site/jhemanperu
* {{Наведена книга |title=Historia de la Nación Argentina |trans-title=History of the Argentine Nation |last=Levene |first=Ricardo |year=1936 |publisher=Editorial El Ateneo |location=Buenos Aires |language=es}}
* {{Наведена книга |title=El agricultor José de San Martín |trans-title=The farmer José de San Martín |last=Montes i Bradley |first=Ricardo Ernesto |year=1952 |publisher=Editorial Perspectivas |location=Mexico |language=es}}
== Надворешни врски ==
* [http://pachami.com/English/ressanmE.htm Кратка биографија на Сан Мартин] {{en}}
* [http://www.monografias.com/trabajos/biosanmartin/biosanmartin.shtml Биографија на Сан Мартин] {{es}}
* [http://www.crucedelosandes.com.ar/historia_sanmartiniana.asp Историја на Сан Мартин] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070608111649/http://www.crucedelosandes.com.ar/historia_sanmartiniana.asp |date=2007-06-08 }} {{es}}
* [http://www.clarin.com/suplementos/especiales/2005/08/15/index.html Статии за Сан Мартин] {{es}}
* [http://www.i-n-sanmartiniano.com.ar/ Санмартинов Национален Институт] {{es}}
{{s-start}}
{{succession box|before=''нема'' |title=[[Претседател на Перу]]|years=1821–1822 |after=[[Франсиско Хавиер де Луна Пизаро]]}}
{{succession box|before=[[Хосе Мигел Карера]] |title=[[Армија на Чиле|Генерал]]|years=1817–1819 |after=[[Бернардо О'Хигинс]]}}
{{succession box|before=[[Маркос Гонзалез де Балкарке]] |title=[[Гувернер на Мендоза|Гувернер]] на [[Кујо (покраина)|Кујо]]|years= 1814–1816|after=[[Торибио Лузуријага]]}}
{{s-end}}
{{Избрана}}
[[Категорија:Хосе де Сан Мартин|*]]
689h2s3r9404i8e6xfsxveb8boofebk
4805186
4805185
2022-08-25T23:30:06Z
Andrew012p
85224
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox officeholder
| honorific-prefix = [[Генерал]]
| name = Хосе де Сан Мартин
| image = Retrato más canónico de José de San Martín.jpg
| imagesize = 250px
| caption = Портрет на Сан Мартин, слика од 1820
| alt = Портрет на Хосе де Сан Мартин
| order = [[Претседател на Перу]]
| term_start = 28 јули 1821
| term_end = 20 септември 1822
| successor = [[Франсиско Хавиер де Луна Пизаро]]
| order2 = Основач на Слободата на Перу, Основач на Републиката, Заштитник на Перу и Генерал
| term_start2 = 20 септември 1822
| term_end2 = 17 август 1850 (смрт)
| order6 = [[Гувернер на Мендоза|Гувернер]] на [[Кујо (покраина)|Кујо]]
| term_start6 = 10 август 1814
| term_end6 = 24 септември 1816
| predecessor6 = [[Маркос Гонзалез де Балкарке]]
| successor6 = [[Торибио де Лузуријага]]
| birth_date = {{birth date|df=yes|1778|2|25|}}
| birth_place = [[Јапеју (Кориентес)|Јапеју]], [[Вицекралство Рио де ла Плата]] (денес [[Аргентина]])
| death_date = {{death date and age|df=yes|1850|8|17|1778|2|25}}
| death_place = [[Булоњ-сур-Мер]], Франција
| nationality = [[Аргентинци|Аргентинец]]
| spouse = [[Марија де лос Ремедиос де Ескалда]]
| children = Марија де лас Меседес Томаса де Сан Мартин и Ескалада
| occupation =
| profession = Воено лице
| religion = [[Католичка црква|Католик]]
| signature = Firma José de San Martín.svg
| party = [[Патриот (јужноамериканска револуција)|Патриот]]
<!--Military service-->
| nickname =
| allegiance =
{{plainlist |
* {{знаме|Spain|1785}} <small>(до 1812)</small>
* [[Податотека:Flag of Argentina (alternative).svg|21px|border]] [[Обединети Покраини на Рио де ла Плата]] (современа [[Аргентина]])
* [[Податотека:BANDERA PATRIA NUEVA O TRANSICION.jpg|21px|border]] [[Патрија Нуева (Чиле)|Патрија Нуева]] (современо [[Чиле]])
* [[Податотека:Flag of Peru (1821-1822).svg|21px|border]] [[Протекторат Перу]] (современо [[Перу]])
}}
| branch =
| serviceyears = 1789–1822
| rank = Генерал на Аргентина, Врховен командант на армиите на Чиле и Перу
| unit =
| commands = [[Полк на коњанички гренадири]], [[Северна Армија]], [[Армија на Андите]], [[Армија на Чиле]]
| battles = [[Војната на Втората коалиција]]<br/>[[Портокалова војна]]<br/>[[Полуостровска војна]]
* [[Битката на Баилен]]
* [[Битката на Албуера]]
[[Јужноамерикански војни за независност]]
* [[Битката на Сан Лоренцо]]
* [[Битката на Чакабуко]]
* [[Втора битка на Кача Рајада]]
* [[Битката на Маипу]]
| awards =
| military_blank1 =
| military_data1 =
| military_blank2 =
| military_data2 =
| military_blank3 =
| military_data3 =
| military_blank4 =
| military_data4 =
| military_blank5 =
| military_data5 =
}}
'''Хосе Франсиско де Сан Мартин и Маторас''' ([[шпански јазик|шпански]]: ''José Francisco de San Martín y Matorras''; [[25 февруари]] [[1778]] — [[17 август]] [[1850]]) или познат само како '''Хосе де Сан Мартин,''' а титуларно како „''Ослободител на Аргентина, Чиле и Перу''“<ref>John Lynch, ''San Martin: Argentine Soldier, American Hero'' (2009)</ref> — [[Аргентина|аргентински]] генерал и главен предводник на [[Јужмоамерикански војни за независност|борбата за независност]] од [[Шпанска Империја|Шпанската Империја]] во јужните и централните предели на [[Јужна Америка]]. Сан Мартин бил воедно и еден од [[претседател на Перу|претседателите на Перу]], позиција која во тоа време била именувана како „Заштитник на Перу“.
Хосе де Сан Мартин е роден во [[Јапеју (Кориентес)|Јапеју]], [[Кориентес (покраина)|Кориентес]], во денешна [[Аргентина]], но уште додека бил мал, на 7 годишна возраст, заминал за [[Малага]] во [[Шпанија]] каде го започнал своето образование. Подоцна, во 1808 година, кога избила [[Полуостровска војна|Полуостровската војна]] помеѓу [[Франција]] и [[Шпанија]], Хосе де Сан Мартин зел учество во истата. Следствено на тој ангажман, Сан Мартин стапил во контакт со јужноамерикански поддрржувачи на независноста на Јужна Америка од Шпанија. Во 1812 година тој заминал за [[Буенос Аирес]] и ги понудил своите способности и својата служба на [[Обединети покраини на Рио де ла Плата|Обединетите покраини на Рио де ла Плата]], современа Аргентина. По [[Битката на Сан Лоренцо]], тој организирал план за пораз на шпанската армија, која ја притискала Аргентина од север, користејќи алтернативен пат преку [[Вицекралство Перу|Вицекралството Перу]]. Целите првично биле да се основа нова армија, [[Армија на Андите]], во [[Кујо (покраина)|Кујо]], Аргентина. Оттука, тој го предводел [[преминување на Андите|преминувањето на Андите]] во [[Чиле]] и забележал победа во [[Битката на Чакабуко]] и [[Битката на Маипу]]. Како резултат на тие две победи била обезбедена [[независност на Чиле|независноста на Чиле]]. По тој успех, Сан Мартин кренал кон напад на шпанскиот бастион во [[Лима]], [[Перу]].
На 12 јули 1821, по обезбедена делумна контрола на Лима, Сан Мартин бил назначен за „Заштитник на Перу“, односно претседател на Перу. Со тоа, независноста на Перу била објавена на 28 јули 1821. На 22 јули 1822, по затворена средба со неговиот пријател [[Симон Боливар]] во [[Гвајакил]], [[Еквадор]], Боливар ја презел одговорноста за целосно ослободување на Перу. Наеднаш Сан Мартин ја напуштил командата на армијата и заминал од државата. Сан Мартин се повлекол од политика и заминал за Франција во 1824 година. Средбата со Боливар до денес е тема на разговори помеѓу историчарите.
Сан Мартин се смета за национален херој на Аргентина и Перу и еден од ослободителите (''libertadores'') на Јужна Америка. Денес аргентинската влада својот највисок медал, или одликување, го именува како „[[Орден на ослободителот генерал Сан Мартин]]“.
== Рани години ==
[[Податотека:Casa_san_martin_yapeyu.jpg|thumb|left|200px|Родната куќа на Сан Мартин во Јапеју.]]
Хосе де Сан Мартин бил петти и последен син на Хуан де Сан Мартин, неуспешен шпански војник, и Грегорија Марорас дел Сер. Тој е роден во [[Јапеју (Кориентес)|Јапеју]], [[Кориентес (покраина)|Кориентес]]. {{sfn|Galasso|2000|p=14–15}} Точната година на раѓањето на Сан Мартин е контроверзна, бидејќи немало записи од неговото крштевање. Во подоцнежни документи кои се создале за време на неговиот живот, како што се пасоши, воени белешки или венчаница, имал различни години. Во повеќето од документите се посочуваат 1777 или 1778 како години на раѓање.{{sfn|Galasso|2000|pp=11–12}} Семејството се преселило во [[Буенос Аирес]] во 1781 година, кога Сан Мартин имал 3 или 4 години.
Хуан побарал да биде префрлен во [[Шпанија]], и со тоа ја напуштил Америка во 1783 година. Семејството се доселило во [[Мадрид]], но поради неможноста да се обезбеди унапредување, тие се преселиле во [[Малага]]. Во Малага Сан Мартин го започнал своето образование во 1785 година.{{sfn|Galasso|2000|p=22–24}} Не е веројатно дека го завршил шестгодишното основно образование пред да се запише во Полкот на Мурсија во 1789 година, веднаш штом наполнил 11 години. Тој ја започнал својата воена кариера како кадет во пешадијата.{{sfn|Galasso|2000|p=24}}
== Воена кариера во Европа ==
[[Податотека:La_Rendición_de_Bailén_(Casado_del_Alisal).jpg|thumb|left|200px|Слика на сцена од битката на Баилен. Ова е една од најзначајните битки од Полуостровската војна во која имал учество и Сан Мартин.]]
Своите почетоци во воената кариера Сан Мартин ги остварил во Европа. Сан Мартин учествувал во неколку шпански акции во [[Северна Африка]], меѓу кои и борбите во [[Мелиља]] и [[Оран]] против [[Мури]]те во 1791 година.{{sfn|Galasso|2000|p=24–26}} Неговиот ранг бил издигнат на потпоручник во 1793 година, на само 15 годишна возраст. Тој почнал да гради морнаричка воена кариера за време [[војната на Втората коалиција]], кога [[Шпанија]] била во сојузништво со [[Франција]] во борбите против [[Велика Британија]], за време на [[Француска револуција|Француската револуција]]. Неговиот брод [[ХМС Санта Доротеја (1898)|ХМС Санта Доротеја]] бил заробен од британските сили, кои пак го држеле Сан Мартин како затвореник одредено време. Многу набрзо, тој продолжил да се бори во јужна Шпанија, воглавно во [[Кадис]] и [[Гибралтар]] со ранг ''втор капетан на лесна пешадија''. Исто така Сан Мартин продолжил да се бори и со [[Португалија]] на страната на Шпанија за време на [[Портокалова војна|Портокаловата војна]] во 1801 година. Сан Мартин бил унапреден во чин капетан во 1804 година.{{sfn|Galasso|2000|p=26–27}} За време на негиот престој во Кадис, тој бил под влијание на идеите на [[шпанска преродба|шпанската преродба]].{{sfn|Galasso|2000|p=28}}
Кога избила [[Полуостровска војна|Полуостровската војна]] во 1808 година, Сан Мартин бил именуван како [[аѓутант]] на [[Франсиско Марија Ортиз де Росас]]. За Росас тогаш се посомневало дека е [[франкофил (преродба)|франкофил]] (''афрансесадо'', ''afrancesado'') и бил убиен од страна на општонародните бунтовници и неговото тело било влечено низ улиците. Подоцна, Сан Мартин бил испратен во редовите на војската во [[Андалузија]] и предводел баталјон волонтери. Во јуни 1808 година неговата единица била приклучена во герилските борби предводени до [[Хуан де ла Круз Моурхеон]]. За време на [[битката во Архонилја]] Сан Мартин за многу малку ќе погинел во борбите, но сепак него го спасил наредникот Хуан де Диос. На 19 јули 1808 година шпанските и француските сили влегле во [[битката на Баилен]], каде шпанските сили забележале победа и со тоа се овозможил напад и опсада на [[Мадрид]]. За неговите дејства за време на таа битка, Сан Мартин добил златен медал и неговиот ранг бил унапреден на ниво на командант. На 16 мај 1811 година Сан Мартин учествувал во битката на Албуера под команда на генералот [[Вилијам Кар Бересфорд]]. До тоа време француските сили го имале под контрола поголемиот дел од Пиринејскиот Полуостров, освен Кадис.{{sfn|Galasso|2000|p=26–32}}
Сан Мартин дал отказ од шпанската армија, поради контроверзни причини, и се преселил во Јужна Америка, каде се приклучил на јужноамериканските војни за независност. Историчарите дале неколку предлози за таквата одлука: најчесто поставената теорија е дека му недостасувала неговата татковина, а потоа се предложувала и теоријата дека тој бил британски агент. Според првата теорија се поставува и објаснувањето дека кога увидел дека во Јужна Америка отпочнала војната за независност тој почувствувал должност да служи на татковината. Според втората теорија се предлага објаснувањето дека Британија би имала свои придобивки од независноста на шпанските колонии.{{sfn|Galasso|2000|p=33–50}}
== Јужна Америка ==
=== Аргентина ===
[[Податотека:Sable corvo de San Martín en el Museo Histórico Nacional.jpg|thumb|right|200px|Сабјата на Сан Мартин. Таа била неодвоив елемент од униформата на Сан Мартин.]]
Неколку дена откако Сан Мартин пристигнал во [[Буенос Аирес]] во тогашна [[Обединети Покраини на Рио де ла Плата]] (денес [[Аргентина]]), тој бил на испитување од [[Прв триумвират (Аргентина)|Првиот триумвират]]. Тие го назначиле него за командир на коњаницата и побарале од него коњаничка единица, бидејќи Буенос Аирес немал коњаница. Сан Мартин започнал да го организира [[Полк на коњанички гренадиери|Полкот на коњанички гренадиери]] со Алвеар и Запиола. Бидејќи Буенос Аирес нема професионални воени водачи, на Сан Мартин му ја довериле задачата на заштита на целиот град, но сепак тој се фокусирал на градењето на воената единица.{{sfn|Galasso|2000|pp=65–76}}
Сан Мартин, Алвеар и Запиола основале локален оддел на [[ложа Лаутаро|ложата Лаутаро]], заедно со поранешните поддржувачи на [[Маријано Морено]]. Ложата се стремела да ги промовира либералните идеи. Поради нејзината таинственост, не е познато дали таа била масонска ложа или ложа со политички цели. Истата немала врски со [[Прва голема ложа на Англија|Првата голема ложа на Англија]]. Во септември 1812 година, Сан Мартин се оженил со [[Марија де лос Ремедиос де Ескалада]], 14 годишна девојка од локално богато семејство.{{sfn|Galasso|2000|pp=77–85}}
Ложата ја организирала [[Револуција од 8 октомври 1812|Револуцијата од 8 октомври 1812]] година, кога завршиле мандатите на [[Мануел де Саратеја]] и [[Фелисијано Чиклана]]. [[Хуан Мартин де Пуејредон]] ги претставил антиморенистите [[Мануел Облигадо]] и [[Педро Медрано]]. Воедно, со блокада на гласовите на три членови, тој добил мнозинство. Ова предизвикало незадоволство кај Сан Мартин и Алвеар и тие интервенирале со воена сила и така ''Ратхаусот'' (градското собрание) на Буенос Аирес го распуштил триумвиратот. Тој бил заменет со [[Втор триумвират (Аргентина)|Вториот триумвират]] составен од [[Хуан Хосе Пасо]], [[Николас Родригес Пења]] и [[Антонио Алварез Хонте]].{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|pp=498–500}} Овој нов триумвират го свикал [[Собранието од 13 година]] и го унапредиле Сан Мартин во чин полковник.{{sfn|Galasso|2000|pp=85–89}}
==== Битката во Сан Лоренцо ====
[[Податотека:San Lorenzo.jpg|thumb|right|200px|Сцена од битката во Сан Лоренцо.]]
Додека во [[Буенос Аирес]] се разбранувало движењето против монархијата, на другата страна од [[Рио де ла Плата]], [[Монтевидео]] бил сè уште монархиско упориште. [[Хосе Рондо]] почнал опсада, но монтевидејската морнарица го избегнала тоа со тоа што ги ограбиле околните градови. Во меѓувреме, Сан Мартин бил испратен со новиот полк за да ги набљудува активностите на брегот на [[реката Парана]].{{sfn|Galasso|2000|p=91}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=73}}
Полкот ја следел морнарицата од далеку, избегнувајќи директен контакт. Тие се сокриле во [[Манастир Сан Карлос (Сан Лоренцо)|манастирот Сан Карлос]] во [[Сан Лоренцо (Санта Фе)|Сан Лоренцо]]. За време на ноќите, Сан Мартин ги набљудувал непријателските бродови од кровот на манастирот. Монархистите се истовариле во зорите и биле спремни за грабеж, но полкот се спротивставил со борба. Сан Мартин употребил приклештен напад за да ги зароби монархистите. Еден крај од нападот го предводел тој, а другиот [[Хусто Бермудез]].{{sfn|Galasso|2000|p=91}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=74}}
Коњот на Сан Мартин бил убиен за време на битката, и неговата нога била заробена под телото на коњот. Во тој момент, некој од монархистите, најверојатно самиот Забала{{sfn|Galasso|2000|p=92}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=76}} се обидел да го убие Сан Мартин. Истовремено, покрај тоа што бил заробен под коњот, Сан Мартин имал и повреда од сабјата во неговото стапало, како и рана од куршум на неговата рака. [[Хуан Баутиста Кабрал]] и [[Хуан Баутиста Баигорија]], членови на полкот, интервенирале и го спасиле животот на Сан Мартин. Кабрал бил смртно ранет во тој обид на спасување.{{sfn|Galasso|2000|p=92}}
Битката немала значајно влијание на целокупната војна и не го спречила понатамошниот грабеж. Монтевидео бил конечно заземен од страна на [[Вилијам Браун (адмирал)|Адмирал Вилијам Браун]] за време за [[Втора кампања за Банда Ориентал|Втората кампања за Банда Ориентал]].{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=76}} Антонио Забала, водачот на монтевидејската војска, служел под команда на Сан Мартин во подоцнежното [[преминување на Андите]].{{sfn|Galasso|2000|pp=93–95}}
==== Армијата од Северот ====
[[Податотека:Belgrano y San Martín.jpg|thumb|200п|Средба на Мануел Белграно и Хосе де Сан Мартин во Јатасто.]]
Сан Мартин повторно дошол во Буенос Аирес. Во Буенос Аирес, заедно со неговата сопруга, присуствувал на првата службена изведба на [[Химна на Аргентина|националната аргентинска химна]] на [[28 мај]] [[1813]] во [[театар Колисео|театарот Колисео]]. Според усната традиција оваа изведба се одвила на 14 мај 1813 година во домот на аристократот [[Марикита Санчез]], но сепак за ова нема пишани документи.{{sfn|Galasso|2000|p=102}} Текстот на новата химна вклучувала неколку наводи за сецесионистичката желба во тогашното време.{{sfn|Galasso|2000|pp=101–104}}
Иако сè уште биле сојузници, Сан Мартин почнал да се оддалечува од Алвеар, кој пак го контролирал Собранието и ложата. Алвеар се спротивставил на трговците и уругвајскиот каудилјо [[Хосе Хервасио Артигас]]. За ова Сан Мартин сметал дека е ризичен конфликт особено кога монархистите сè уште биле опасност. [[Армијата од Северот]], или Северната Армија, која оперирала во [[Горно Перу]], била поразена во [[битката на Вилкапухио]] и [[битката на Ајохума]], па така триумвиратот го назначил Сан Мартин како водач, заменувајќи го [[Мануел Белграно]].{{sfn|Galasso|2000|pp=104–110}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|pp=506–507}}
Сан Мартин и Белграно се сретнале во месноста Јатасто. Армијата била во лоша состојба и Сан Мартин првично одбил да го отстрани Белграно од армијата, бидејќи сметал тоа ќе го наруши моралот на војниците. Како и да е, врховниот директор [[Хервасио Посадас]] (кој го заменил триумвиратот во владата) инсистирал, па така Сан Мартин делувал како што му било наредено. Сан Мартин останал само неколку седмици во [[Тукуман]], ја реорганизирал армијата и го проучувал теренот. Тој, исто така, имал позитивно влијание врз герилската војна предводена од [[Мартин Мигел де Гуемес]] која се борела против монархистите.{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|p=537}} Таа била одбранбена војна и Сан Мартин сметал дека тие можеби ќе го спречат напредувањето на монархистите во [[Хухуј (покраина)|Хухуј]].{{sfn|Galasso|2000|pp=111–121}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|p=581}}
Сан Мартин имал здравствени проблеми во април 1814 година, најверојатно предизвикани од [[хематемеза]]. Тој привремено ја предал командата на армијата на [[Франсиско Фернандес де ла Круз]] и побарал одмор за да закрепне. Тој дошол во [[Сантјаго дел Естеро (покраина)|Сантјаго дел Естеро]], а потоа во [[Кордоба (аргентинска покраина)|Кордоба]], каде полека закрепнувал. За тоа време, кралот [[Фернандо VII]] се вратил на престолот, започнал апсолутистичка обнова и започнал со организација на напад на колониите. По едно интервју со [[Томас Гуидо]], Сан Мартин дошол со еден план: организирање армија во [[Мендоса (покраина)|Мендоса]], да ги [[преминување на Андите|преминат]] [[Анди]]те, да дојдат во [[Чиле]], потоа во [[Перу]] преку море, а сето тоа додека Гуемес ги бранел северните краишта. Овој план би го одвел него во Перу без да ги преминува непогодните предели на [[Горно Перу]], каде две кампањи веќе биле поразени. За да се реализира овој план, тој побарал да биде на чело на гувернаријата на [[Кујо (покраина)|покраината Кујо]], што и се случило. Тој станал гувернер на Кујо на 6 септември.{{sfn|Galasso|2000|pp=123–130}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=1–3}}
==== Гувернер на Кујо ====
[[Податотека:Ejercito de los Andes.jpg|thumb|200п|Хосе де Сан Мартин на коњ, покрај својата придружба, ја проверува Армијата на Андите.]]
Апсолутистичката обнова на Шпанија и растечкото влијание на Артигас создале политичка криза во Буенос Аирес и со тоа Посадас бил принуден да даде оставка. Новиот Врховен директор бил Алвеар, но и тој морал да даде отказ после три месеци. Планот на Сан Мартин бил дополнително искомпликуван со ужасот од Ранкагва, монархистичка победа која го вратила апсолутизмот во Чиле и со тоа се ставил крајот на периодот именуван „[[Патрија Вјеха]]“ (''Patria Vieja'') или „Стара татковина“. Првично, Сан Мартин предложил армија со стандардна големина, за да прати засилување во [[Чиле]], но сепак се премислил и направил поголема армија сè со цел да се ослободи државата.{{sfn|Galasso|2000|p=131}} Чилеанците [[Бернардо О'Хигинс]], [[Хосе Мигел Карера]], [[Луис Карера]] и [[Мануел Родригес Ердоиза]], водачите на отпорот, побарале прибежиште во Кујо, заедно со нивните армии. О'Хигинс и Родригес биле примени, но браќата Карера имале намера да дејствуваат како [[влада во егзил]]. Тие ги игнорирале локалните закони на Кујо и нивните војници извршиле дејствија на вандализам. Сан Мартин ги заробил и ги испратил во Буенос Аирес. Тие предложиле план за ослободување на Чиле, различен од тој на Сан Мартин, кој пак го одбил со мислење дека не е практичен. Ова предизвикало соперништво помеѓу браќата Карера и Сан Мартин.{{sfn|Galasso|2000|p=212}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 7}}
Сан Мартин веднаш започнал со организација на [[Армија на Андите|Армијата на Андите]]. Тој ги мобилизирал сите граѓани кои биле способни за носење и ракување на оружје и сите робови на возраст од 16 до 30. Исто така, тој побарал помош од Буенос Аирес и ја реорганизирал економијата во состојба на производство за војна. Четири месеци откако стапил на функција повторно отишол на рехабилитација поради кревкото здравје, а како негова замена бил назначен [[Грегорио Пердриел]]. {{sfn|Galasso|2000|pp=133–136}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|p=526}}
Владата на Сан Мартин ги употребила некои од идеите на [[операционен план на Маријано Морено|операциониот план на Маријано Морено]] на почетокот на војната. Комбинацијата на стимулации, конфискации и планирана економија ѝ овозможила на државата да ја снабдува армијата со артилерија, барут, мулиња и коњи, храна, облека и слично. Истовремено се зајакнало и рударството, со зголемен ископ на [[бакар]], [[сулфур]] и [[боракс]]. Жените биле ангажирани во ткаењето на облека за војниците. [[Хосе Луис Белтран]] управувал со воена фабрика од 700 луѓе, која произведувала пушки и потковици. Сан Мартин бил во добри односи и со владата во Буенос Аирес и со каудилјосите, без да стапи во целосно сојузништво со ниту една страна. Така, тој можел да прима помош од двете страни. Според идеологијата на Сан Мартин, војната за независност била поважна од [[граѓанска војна во Аргентина|граѓанската војна во Аргентина]].{{sfn|Galasso|2000|pp=143–156}}<ref>John Lynch, ''The Spanish American Revolutions 1808–1826'' (2nd ed. 1986)</ref>
[[Податотека:Casa_de_Tucumán.jpg|thumb|right|200px|Зградата каде се одржал Конгресот од Тукуман. Денес оваа зграда е реставрирана и истата е музеј.]]
Армијата не била спремна до летото 1815 година, па така [[преминувањето на Андите|преминувањето]] на Андите било одложено. Имајќи ги предвид лошите услови на планините, преминувањето можело да се реализира само во летниот период, кога имало помалку снег. Откако Алвеар стапил на функција, помош од Буенос Аирес веќе не пристигнала. Сан Мартин предложил да даде отказ на позицијата и да служи под раководство на Балкарке, ако тие ја поддржат кампањата. Сан Мартин и Гуидо напишале извештај во есента 1816 година, со што му ги напишале деталите на операциониот план на врховниот директор [[Антонио Гонзалез де Балкарке]].{{sfn|Galasso|2000|pp=157–163}}
Сан Мартин предложил државата ([[Обединети Покраини на Рио де ла Плата]]) прво и веднаш да прогласи целосна независност, а потоа да се реализира [[преминувањето на Андите]]. На тој начин, тие би дејствувале како независна нација, а не како некој локален бунт.{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|pp=548–549}} Тој имал големо влијание врз [[конгрес во Тукуман|конгресот во Тукуман]], конгрес на кој присуствувале претставници од сите покраини и истиот бил основан во март 1816 година. Тој се противел на назначувањето на [[Хосе Молдес]], војник од [[Салта (покраина)|Салта]] кој бил против политиката на Буенос Аирес, и се плашел дека Молдес ќе го уништи националното единство. Исто така се противел на предлозите да го назначат Сан Мартин како [[Врховен директор]]. Сан Мартин го поддржал неговиот пријател и член на ложата [[Хуан Мартин де Пуејредон]]. Пуејредон продолжил со воената помош на Кујо. Тукуманскиот конгрес ја прогласил аргентинската независност на 9 јули 1816 година, под тогашното име Обединети Покраини на Рио де ла Плата.{{sfn|Galasso|2000|pp=165–178}} Исто така на конгресот се разговарало за политичкиот систем на новата држава. Генералот Мануел Белграно, кој остварил дипломатски односи со Европа, ги информирал делегатите и државниците дека европските држави побрзо ќе ја прифатат независноста на Аргентина ако истата е монархија. За таа цел, Белграно се појавил со [[Планот според Инките|Планот според Инка]], односно да се круниса благородно лице од [[Империјата на Инките]] како крал (кралското семејство на [[Сапа Инка]] владееле до 16 век, односно до моментот кога Империјата на Инките се распаднала).{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|pp=549–550}} Сан Мартин го поддржал овој план, како и Гуемес и некои други делегати, но не и тие од Буенос Аирес, кои го поткопале проектот и не овозможиле истиот да заживее.{{sfn|Galasso|2000|p=179–189}}
Во потреба од уште повеќе војници, Сан Мартин ја проширил еманципацијата на робовите на возраст од 14 до 55, и дозволил истите да бидат промовирани во повисоки воени рангови. Слична мерка предложил и за национално ниво, но на тоа се противел Пуејредон. Тој исто така вклучил и Чилеанци кои избегале од Чиле за време на ужасот од Ранкагва и ги организирал во целосни единици, секој составен од пешадија, коњаница, артилерија. Кон крајот на 1816 година, Армијата на Андите имала 5000 мажи, 10000 мулиња и 1500 коњи. Сан Мартин организирал воено разузнавање, пропаганда и дезинформации за да ги збуни монархистичките армии.{{sfn|Galasso|2000|pp=191–202}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=9–10}}
==== Преминување на Андите ====
[[Податотека:Ejercito Libertador cruce de Cordillera de los andes.jpg|thumb|200п|Генералите Хосе де Сан Мартин (лево) и Бернардо О'Хигинс (десно) ги поминуваат Андите.]]
Иако со Конгресот од Тукуман [[знаме на Аргентина|знамето на Аргентина]] веќе се утврдило, сепак [[Армијата на Андите]] не го користела истото. Тие избрале банер со две колони, светлосина и бела, а во средината имало грб кој бил сличен на [[грб на Аргентина|грбот на Аргентина]]. Ова бил намерен потег бидејќи армијата не била само аргентинска, туку регионална.{{sfn|Galasso|2000|pp=203–206}}
Спротивно на општото мнение, преминувањето на [[Анди]]те не била првата воена експедиција што ги преминала планините. За разлика од минатите воени експедиции, оваа експедиција имала значајно поголема армија и овој пат армијата требала да биде спремна за борба само што ќе се спуштеле од планините. Армијата била поделена на шест краци, секој крак одел по одредена рута.
Полковник [[Франсиско Зелада во Ла Риоха]] одел кон [[Копијапо]] преку преминот [[Коме-Кабалјос]]. [[Хуан Мануел Кабот]] одел од [[Сан Хуан (покраина во Аргентина)|Сан Хуан]] до [[Кокимбо]]. [[Рамон Фреире]] и [[Хосе Леон Лемос]] предводеле два крака кон југ. Армиите кренале од [[Мендоса (покраина)|Мендоза]]. Сан Мартин, О'Хигинс и Солер предводеле краци преку преимот [[Лос Патос]], а [[Хуан Грегорио де лас Херас]] преку преминот [[Успалјата]].{{sfn|Galasso|2000|pp=206–208}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=12–13}}
Целата операција се одвивала скоро еден месец. Армијата имала сушена храна за војниците, а за стоката имале фуражни култури, поради непријатните околности. Тие, исто така, конзумирале лук и кромид за да спречат [[висинска болест]].{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 13}} Само 4,300 мулиња и 511 коњи преживеале, нешто помалку од половина од првичната бројка.{{sfn|Galasso|2000|pp=209–210}}
[[Мануел Родригес Ердоиза]] се вратил во Чиле пред да се одвива преминувањето и започнал герилска војна во [[Сантјаго]] против монархистите. Тој го извел тоа како поддршка за армијата што доаѓала. Неговата стратегија била да ги окупира околните села, да го заплени оружјето и спречи бегството на монархистите.{{sfn|Galasso|2000|pp=214–217}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 10}}
=== Чиле ===
==== Битката на Чакабуко ====
[[Податотека:Battle of Chacabuco.jpg|thumb|200px|Сцена од битката на Чакабуко помеѓу Армијата на Андите и Шпанската Армија во 1817.]]
Групите кои ги преминале Андите започнале веднаш со воени дејствија. Северните групи на армијата предводени од Кабот ги поразиле монархистите во Салала, го зазеле [[Кокумбо]] и [[Копијаго]]. На југ, Фреире го зазел Талка, Лас Херас ги поразил монархистите во [[Хункалито]] и [[Потретилјос]].{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=76–79}} О'Хигингс ги поразил непријателските упоришта во [[Лас Коимас]].{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=81–82}} Со таквите успеси, групите на Армијата на Андите се собрале во долината на [[Аконкагва]], на падините на [[Чакабуко]]. Монархистичкиот командир [[Рафаел Марото]] ги пренасочил своите војници кон таа локација кога разбрал за Армијата. Марото имал 2450 војници и 5 парчиња артилерија, додека пак Сан Мартин имал 3600 војници и девет парчиња артилерија. Намерните лажни информации за правецот на движење на Сан Мартин се покажале како предност, така што остатокот од монархистичката армија била расштркана низ регионот.{{sfn|Galasso|2000|pp=219–220}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=84}}
Битката започнала на 12 февруари. Сан Мартин организирал раздвоен напад, каде Солер предводел група војници на западната страна, а О'Хигинс на источната. О'Хигингс, кој бил желен за победа, избрзал со нападот и не се координирал со Солер. Тој потег им дал на монархистите мала предност. Во меѓувреме, Сан Мартин му наредил на Солер да нападне исто така. Комбинираниот напад бил успешен и групата на Сан Мартин забележала победа во битката. Битката завршила со 600 мртви монархисти и 500 заробени лица, а само 12 мртви и 120 повредени на страната на Армијата на Андите.{{sfn|Galasso|2000|pp=220–221}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=85–92}}
Армијата триумфално влегла во [[Сантјаго]] следниот ден.{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=92}} Гувернерот [[Франсиско Марко дел Понт]] се обидел да избега во [[Валпараисо]] и со намера да отплови кон Перу, но тој бил заробен на 22 февруари и вратен бил во Сантјаго.{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=91–92}} Уште неколку други службеници биле исто така заробени и испратени во затвор во Сан Луис во Аргентина.{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 18}} Сан Мартин го пратил Марко дел Понт во затвор во Мендоза.{{sfn|Galasso|2000|p=221–222}}
==== „Патрија Нуева“ ====
[[Податотека:Ohiggins.jpg|thumb|200п|right|Бернардо О'Хигинс, најголем поддржувач и соработник на Сан Мартин во Чиле.]]
Три претсавници од Кокимбо, Сантјаго и Консепсион организирале нова влада и го предложиле Сан Мартин како [[Врховен директор на Чиле]], со што би почнал новиот период на „нова татковина“ или „[[Патриjа Нуева]]“ (''Patria Nueva''). Тој ја одбил оваа понуда и го предложил О'Хигинс како негова замена. Тој сметал дека позицијата Врховен директор треба да ја има некој од Чиле. Наместо да ја извршува таа позиција, Сан Мартин ја организирал морнарицата за да биде спремна за битките во [[Перу]].{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 19}} Тој основал месен оддел на [[Ложа Лаутаро|Ложата Лаутаро]], именувана по мапучеанскиот водач [[Лаутаро]].{{sfn|Galasso|2000|p=224}}
Победата во Чакабуко не го ослободила Чиле целосно. Монархистичките сили сè уште давале отпор во јужно Чиле, кои пак биле во сојузништво со староседелците, Мапучејанците. Лас Херас го окупирал Консепсион за време на битката на Кирапалихуе,{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=92–93}} но не успеал да го заземе Талкахуано.{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=98–101}} Отпорт на монархистите траел неколку месеци,{{sfn|Galasso|2000|pp=224–226}} и Талкахуано бил заземен кога повеќето од континетот веќе бил ослободен од колонијалната власт.{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=101}}
Сан Мартин го оставил О'Хигинс како главен на новата [[Армија на Чиле|чилеанска армија]] и се вратил во Буенос Аирес за да побара ресурси за кампањата во Перу. Во тој период тој не наишол на добар прием. Пејредон сметал дека Чиле треба да изврши компензација на Буенос Аирес за парите кои биле инвестирани во ослободувањето на Чиле, а како причина се навела и опасноста од [[Втора португалско-бразилска инвазија на Источниот Брег|португалско-бразилската инвазија на Источниот Брег]]. Поради неможноста финансиски да поддржува, Буенос Аирес го испратил правникот Мануел Агире во [[Соединети Американски Држави|САД]] за да побара помош и да апелира за признавање на независноста на Обединетите Покраини на Рио де ла Плата (односно, Аргентина). Сепак, оваа мисија била неуспешна бидејќи САД во тој момент решиле да бидат неутрални поради нивните тогашни актуелни преговори со Шпанија за [[Адамс-Онисов договор|купување на Флорида]]. Чилеанецот Хосе Мигел Карера сам нашол бродови по ужасот во Ранкагва, со кои имал намера да го ослободи Чиле, но поради тоа што Сан Мартин веќе го направил истото, тој не се согласил неговата флота да ја стави под команда на [[Армијата на Андите]]. Карера бил непријател на О'Хигинс и барал да управува со Чиле, но Пуејредон го затворил него и му ги конфискувал бродовите.{{sfn|Galasso|2000|pp=227–234}}
Во меѓувреме, Сан Мартин побарал помош од британскиот адмирал [[Вилијам Боуелс (адмирал)|Вилијам Боуелс]]. Тој му испратил писмо од Чиле и очекувал да се сретне со него во Буенос Аирес, но Боуелс слегол во [[Рио де Жанеиро]], наместо во Буенос Аирес. Боуелс сметал дека Сан Мартин бил човек на кого повеќе може да му се верува за разлика од Алвеар и го ценел неговиот монархизам. Сан Мартин не се стекнал со бродовите и комуникацијата со Боуелс била прекината неколку месеци. Тој се вратил во Чиле, а неговата сопруга и ќерка останале во Буенос Аирес поради здравствени проблеми. Поради неможноста да добие помош ниту од Буенос Аирес ниту од странство, се ангажирал за финансирање на морнарицата од Чиле.{{sfn|Galasso|2000|pp=235–246}}
==== Битката на Канча Рајада ====
[[Податотека:JuraIndependencia.jpg|thumb|200п|right|Чилеанците ја објавуваат независноста. 18 февруари 1818 година е денот кога Чиле се оддвоил од Шпанската Империја.]]
Неуспехот при ослободувањето на [[Талкахуано]] бил проследен со морнаричко засилување од север. [[Вицекралство Перу|Вицекралството Перу]] го испратило [[Маријано Осорио]] во обид да го освои Чиле. Монархистите при таквата ситуација би напредувале конпнено кон северно Чиле. Сан Мартин мислем дека не можно да се одбрани [[Консепсион (Чиле)|Консепсион]], па така му наредил на О'Хигинс да го напушти градот. 50.000 Чилеанци тргнале северно заедно со стоката и храната, а сè друго запалиле, сè со цел да не остават ништо за монархистите кога ќе влезат во градот. Како и за време на [[Конгрес во Тукуман|Тукуманскиот Конгрес]], така и сега Сан Мартин побрзал да ја објави независноста на Чиле, да ја легитимизира владата и воените дејствија. [[Чилеанска декларација на независноста|Чилеанската декларација на независноста]] се случила на [[18 февруари]] [[1818]] година, една година по [[битката на Чакабуко]].{{sfn|Galasso|2000|p=247}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=102}}
Сан Мартин, Лас Херас и Балкарке се сретнале во Курико, а монархистите во Талка, на висорамнината наречена „Канча Рајада“. Патриотите имале бројчена предност, односно 7000 наспроти 4600. Поради тоа Осорио се обидел да избегне отворена битка, и наместо тоа сакал да примени притајна операција. Еден шпион го информирал Сан Мартин дека Осорио не направи ненадеен напад ноќе, но иако бил информиран сепак војската не можела веднаш да се припреми. Илјада војници избегале, 120 умреле, меѓу кои и помошникот на Сан Мартин. О'Хигинс се обидел да се спротистави со неговата единица, но се повлекол кога бил погоден во раката. Лас Херас успеал се повлече со неговата единица и со тоа спасил 3500 војници. Патриотите избегале во Сантјаго.{{sfn|Galasso|2000|pp=247–248}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=102–107}}
И покрај поразот, војниците биле пречекани како херои во Сантјаго. Благодарејќи на Лас Херас, потенцијалната катастрофа за патриотите се претворила во мало повлекување.{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=107}} Армијата била повторно реорганизирана, но поради умрените и повредените војници бројката се намалила на 5000 војници, што било приближно со бројката на монархистите. Тие се позиционирале во близина на [[Махпо|реката Махпо]], во близина на Сантјаго.{{sfn|Galasso|2000|p=248}}
==== Битката на Маипу ====
[[Податотека:Abrazo de Maipú Pedro Subercaseaux.jpg|thumb|alt=Portrait of the battle of Maipu|Прегратката од Маипу - симбол на победата во Битката за независност.]]
Сан Мартин, според дотогашниот контакт, направил првичен увид на монархистичката армија, и забележал дека истата има неколку пропусти од организациски аспект. Така, тој бил посамоуверен во победа над монархистите и тврдел дека Осорио бил потрапав одошто мислел и дека победата е нивна.{{sfn|Galasso|2000|p=250}} Битката започнала во 11 часот. Патриотската артилерија на десно пукала кон монархистичката пешадија на лево. [[Мануел Ескалада]] предводел коњанички гренадиери за да ги заробат монархистичките артилеријци, со цел да ги пренасочат кон нивните претпосавени. Полкот на Бургос сериозно го нарушил левото крило на патриотите, воглавно составено од поранешни робови, удар во кој умреле околу 400 борци. Сан Мартин наредил коњаничките гренадиери предводени од [[Хиларион де ла Кинтана]] да го нападне полкот. Битката наеднаш прекинала и монархистите започнале да се борат со мечеви извикувајќи „Да живее [[Фернандо VII|кралот]]“ и „Да живее [[Шпанска Империја|татковината]]“. По некое време монархистите се разбегале.{{sfn|Galasso|2000|pp=250–251}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=108–115}}
Кога полкот на Бургос сфатил дека нивната линија е пробиена, тие прекинале со отпор и борците започнале да се разбегуваат. Коњаницата гонела и ги убила повеќето од нив. На крајот на битката, монархистите биле заседнати од единиците на Лас Херас на запад, Алварадо во средина, Кинтана на исток и коњаницата на Запиола и Фреире. Осорио се обидел да се повлече кон хасиендата „Ло Еспохо“, но не можел да ја достигне, па така избегал кон Талкахуано. Ордоњез и неговите луѓе ја имале последната битка кај хасиендата и умреле 500 монархисти.{{sfn|Galasso|2000|p=251}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=115–118}}
Битката завршила попладнето. О'Хигинс, кој сè уште бил повреден во раката, пристигнал кон крајот на битката на Маипи. Кога завршила битката тој извикал „Слава му на спасителот на Чиле!“, мислејќи на Сан Мартин. Како знак на триумф тие се прегрнале седејќи на коњите, и таа сцена денес е позната меѓу историчарите како „прегратката од Маипу“.{{sfn|Galasso|2000|p=251}}
Битката на Маипу ја обезбедила чилеанската независност.{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=118–119}} Освен Осорио и неговите 200 луѓе кои побегнале, сите други монархистички воени лица биле уапсени. Успехот бил поздравен од тогашната патриотска елита, меѓу кои и самиот [[Боливар]].{{sfn|Galasso|2000|pp=251–254}}
==== Тихоокеанска флота ====
[[Податотека:San Martín en Buenos Aires.jpg|thumb|200px|right|Сан Мартин за време на конгресот во Буенос Аирес.]]
Сан Мартин испратил повторно барање до Боуелс за испорака на бродови, но не добил одговор. Повторно заминал за Буенос Аирес, за да достави слично барање. Тој пристигнал во Мендоза неколку дена по погубувањето на [[Чилеанци]]те [[Луис Карера]] и [[Хуан Хосе Карера]], браќа на [[Хосе Мигел Карера]].{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 32}} Точната иницијатива за тие погубувања е контроверзна. Чилеанскиот историчар [[Викуња Макена]] го посочува Сан Мартин, додека пак Х. К. Рафо де ла Рета го обвинува О'Хигинс. [[Мануел Родригес]] исто така бил заробен, а подоцна и убиен. За таа смрт можеби дала наредба самата ложа Лаутаро. Сан Мартин нема учество во тоа бидејќи бил на пат за Буенос Аирес.{{sfn|Galasso|2000|pp=265–267}}
Сан Мартин не бил добро пречекан во Буенос Аирес. Пуејредон првично одбил да му даде помош, повикувајќи се на конфликтите со федералните кауилјоси и организацијата на огромната монархистичка армија во [[Кадис]] која би се обидела повторно да ја освои долината [[Рио де ла Плата]]. Тој сметал дека Чиле треба да ја организира морнарицата против Перу, не Буенос Аирес. Сан Мартин разговарал со него и конечно добил 500.000 пезоси. Се вратил во Мендоза со неговата сопруга и ќерка и примил писмо од Пуејредон кој рекол дека Буенос Аирес може да достави само една третина од ветеното. Ова го искмоплицирал проектот, бидејќи ниту Мендоза ниту Сантјаго немале доволно средства. Сан Мартин дал отказ од армијата, но денес не се знае дали отказот е искрен или намерен тактички потег за да се даде притисок врз поддржувачите. Како и да е, Буенос Аирес сè уште го сметал Сан Мартин клучен за националната одбрана, и поради тоа му биле исплатени помош од 500.000 пезоси и го убедувале Сан Мартин да го повлече отказот.{{sfn|Galasso|2000|pp=269–277}}
Сан Мартин предложил да биде медијатор помеѓу Буенос Аирес и „[[Лига федерал]]“ (''Liga Federal'', воглавно [[уругвај]]ски активисти) предводена од Артигас. Тој сметал дека граѓанската војна е контрапродуктивна за националното единство и крајот на насилството ќе овозможи слободни ресурси кои биле потребни за морнарицата. Тој сметал дека Артигас може да го стави мирот под услов, а условот би бил заедничка објава на војна на [[Бразил]] (Уругвај се бореле и против бразилската империјалистичка окупација). Така, Сан Мартин предложил прво да се поразат монархистичките сили во Рио де ла Плата, а потоа да се насочат кон ослободување на [[Банда Ориентал]] (тогашно име на Уругвај) од бразилска контрола. За ова О'Хигинс сметал дека е ризичен потег во кој Сан Мартин можел да биде фатен. Пуејредон го одбил медијаторството бидејќи не го сметал Артегас на рамниште со него.{{sfn|Galasso|2000|pp=279–286}}
==== Ранкагвански акт ====
[[Податотека:Revista de Rancagua Blanes.JPG|thumb|right|200px|Армијата на Андите парадира во Ранкагва.]]
Иако Артигас бил поразен од лузо-бразилската војска, неговите сојузници [[Естанислао Лопез]] и [[Франсиско Рамирез]] продолжиле со насилства против Буенос Аирес поради неговата неактивност во борбата против инвазијата на [[Банда Ориентал]]. Пуејредон ги повикал [[Армијата на Андите]] и [[Армијата од Северот]] (предводена од Белграно) да му помогнат на Буенос Аирес. Гидо му напоменал на Сан Мартин дека ако двете армии го направеле тоа, северна Аргентина и Чиле би биле лесно повторно окупирани од монархијата. Сан Мартин исто така знаел дека повеќето од војниците од Армијата на Андите не сакале да му помогнат на Буенос Аирес во граѓанската војна, бидејќи повеќето биле од други покраини или од Чиле. Сан Мартин имал сомнежи и за претпоставеното пристигнување на голема воена експедиција од Шпанија, бидејќи идејата за апсолутна обнова на Империјата имала противници и во самата Шпанија. Сан Мартин на крај ја зачувал армијата во Чиле, во моментот кога поручникот на Белграно, Вијмонте, склучил примирје со Лопез и со тоа тој мислел дека конфликтот е завршен.{{sfn|Galasso|2000|pp=287–293}}
Како и да е, министерот за војна [[Матијас де Иригојен]] уште еднаш наредил Армијата од Андите да се врати и го назначил [[Франсиско Фернандес де ла Круз]] како водич, заменувајќи го Сан Мартин. Тогаш Сан Мартин пак дал отказ и дал до знаење дека армијата нема да биде во можност да ги премине Андите од Чиле во Буенос Аирес бидејќи патот бил блокиран од снег. Сите водичи на воените единици на Армијата на Андите одбиле да одат во Буенос Аирес. Врховниот директор ја повлекол наредбата поради одбивањето на воените водичи и отказот на Сан Мартин, па така Армијата останала во Чиле. Наскоро на Пуејредон му завршил мандатот како Врховен директор и бил заменет од [[Хосе Рондо]].{{sfn|Galasso|2000|pp=293–299}}
Морнарицата била конечно оформена во Чиле и на челото на морнарицата бил назначен [[Томас Кокрејн]]. Сепак, морнарицата не била испратена веднаш во Перу поради гласините дека можно е да има напад врз Чиле и Аргентина од Шпанија, и во таков случај морнарицата би била испратена во Буенос Аирес. Граѓанската војна продолжила и Сан Мартин уште еднаш се обидел да биде медијатор, но без ефекти. Безуспешно Рондо повтроно побарал да се врати во Буенос Аирес Армијата на Андите.{{sfn|Galasso|2000|pp=301–308}} Сан Мартин се вратил во Чиле и се подготвувал за учество во воените морнарички дејствија против Перу (кое сè уште било упориште на Империјата) и со тоа го игнорирал Буенос Аирес. Истото го направила и Армијата од Северот.{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 52}} Без засилување, Рондо бил поразен од страна на федералистите во битката на Кепеда во 1820 година. [[Конгрес од Тукуман|Конгресот од Тукуман]] и позицијата [[Врховен директор на Обединетите Покраини на Рио де ла Плата]] биле распуштени и Обединетите покраини станале конфедерација од 13 покраини без централна сојузна држава. Овој период е познат како ''[[Анархијата од 20 година]]''.{{sfn|Galasso|2000|pp=309–320}} Буната на шпанскиот генерал [[Рафаел дел Риего]] и појавата на жолтата треска во Кадис ставиле крај на опасноста за шпанското повторно освојување на басенот на [[Рио де ла Плата]].{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 44}} Со Ранкагванскот акт Сан Мартин се стекнал со целосна автономија врз Армијата на Андите бидејќи со новата политичка ситуација во Буенос Аирес немало национален авторитет врз армијата.{{sfn|Galasso|2000|pp=321–327}}
=== Перу ===
Перу, кое било тогаш упориште на Монархијата, имало вооружени сили скоро четири пати поголеми во однос на силите на Сан Мартин. Перу располагал со 6244 војници во [[Лима]], 8000 војници во северните покраини, 1263 војници на перуанскиот брег, 1380 војници во [[Арекипа]] и 6000 војници во [[Горно Перу]], сè вкупно скоро 23000 војници. Армијата на Андите имала 4000 војници, а морнарицата на Кокрејн имала 1600. Со таков сооднос на воените сили, Сан Мартин избегнувал битки. Наместо отворени битки, тој се обидел да ги подели непријателските сили на неколку локации, како што направил за време на поминувањето на Андите, засилен со [[Армијата од Северот]] која би пристигнала од југот и армијата на [[Симон Боливар]] од север. Тој, исто така, се обидел да промовира бунтови и негодувања во рамките на империјалната војска. Тој, исто така, ветил еманципација на робовите кои ќе ги напуштат перуанските господари и ќе им се приклучат на војската на Сан Мартин. Во меѓувреме се случила [[Либерална тригодишница|Либералната тригодишница]] (''Trienio Liberal''), либерален бунт во Шпанија кој дал отпор на [[шпански устав од 1812|шпанскиот устав од 1812]] година и тој настан уште повеќе ги поткопал позициите на Империјата во Јужна Америка, особено лојалноста на монархистичките војници.{{sfn|Galasso|2000|pp=334–336}}
Морнарицата запловила од Чиле на 20 август 1820 година. Таа била составена од осум воени бродови, единаесет топовници, 246 топови и екипаж од 1600 Чилеанци. Исто така, имало 12 фрегати и бригадир од 4000 војници на Армијата на Андите. Сан Мартин бил водич на воената експедиција. Тие се растовариле во [[Паракас (залив)|заливот Паракас]], 200 км јужно од Лима на 7 септември и го окупирале околниот град [[Писко (Перу)|Писко]], кој бил напуштен од монархистите.{{sfn|Galasso|2000|p=337}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 50}}
==== Перуански воени дејствија ====
[[Податотека:El Batallón Numancia recibe la Bandera del Ejército Libertador.jpg|thumb|200px|right|Баталјонот на Нумансија, поранешна монархистичка единица, се приклучува кон армијата на Сан Мартин.]]
Перуанскиот вицекрал [[Хоакин де ла Пезуела]] добил наредби од [[Мадрид]] да преговара со патриотите. Под примирје противниците славеле за време на средбата во [[Мирафлорес (Лима)|Мирафлорес]] во [[Лима]]. Претсавниците на вицекралот предложиле да го усвојат либералниот шпански устав ако Сан Мартин ја напуштел државата, но неговите претставници барале Шпанија да даде целосна независност на Перу. Преговорите немале исход.{{sfn|Galasso|2000|p=338}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=49–53}}
Сан Мартин ја изолирал Лима од околните региони и го испратил [[Хуан Антонио Алварез де Ареналес]] да промовира бунови помеѓу староседелското население. Армијата на Андите се преместила северно од Лима, на крајбрежјето. Сан Мартин и Ареналес го опколиле градот од две страни, а Кокрејн го нападнал пристаништето Ел Калјао. Кокрејн го заробил бродот „Есмералда“ и кралскиот полк Нумансија. Скоро 700 војници на [[Вицекралство Нова Гренада|Вицекралството Нова Гренада]] дезертирале и им се приклучиле на патриотите. Неколку народи во северно Перу го поддржале Сан Мартин, а Ареналес ги поразил монархистите за време на [[битката на Паско]]. Повеќе од 300 монархисти им се приклучиле на патриотите, вклучително и [[Андрес де Санта Крус]].{{sfn|Galasso|2000|pp=339–340}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=53–55}}
Како и да е, плановите не функционирале како што било планирано. Староседелското население кое му се приклучило на Ареналес не можело да се спротивстави на мархистичкиот противнапад,{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 55}} и робовите не се приклучиле на армијата во очекуваната бројка. Аргентинските покраини не можеле да му испратат помош на Сан Мартин и Армијата од Северот повеќе не постоела. Како резултат на тоа, тој му пишал на [[Симон Боливар]], во обид да ги координира дејствата со него.{{sfn|Galasso|2000|p=341}}
Пезуела бил сменет со воено-либерален удар и [[Хосе де ла Серна е Инохоса]] станал нов вицекрал. Де ла Серна го повикал Сан Мартин за да преговара крај на насилството. Резултатот бил ист како и со Пезуела: Де ла Серна предложил да го воведе уставот на империјата од 1812 (каде Перу е дел од Шпанија), а Сан Мартин побарал независност на Перу (како независна држава). Одбивањето на шпанскиот устав било мотивирано од непропорционало претставување на Америка во Уставното собрание кое го составило уставот. Двете армии се согласите на привремено примирје. Сан Мартин предложил да се основа уставна монархија со европски монарх. Овој предлог бил одбиен со образложение дека [[Фернандо VII]] не би го прифатил овој предлог.{{sfn|Galasso|2000|pp=342–347}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=58–59}}
==== Заштитник на Перу ====
[[Податотека:La Independencia del Perú.jpg|thumb|200п|right|Прогласувањето на независноста на Перу. На 28 јули 1821 година во Лима Сан Мартин и останатите челници ја објавиле независноста на Перуанците.]]
Бидејќи немирите се обновиле, Сан Мартин организирал неколку герилски групи во државата, држел опсада на Лима, но не инсистирал да влезе во градот бидејќи не сакал месното население да го смета за освојувач. Сепак, Де ла Серна наеднаш го напуштил градот со неговата армија од непознати причини. Сан Мартин набрзо свикал „[[отворено кабилдо]]“ (отворен совет) за да се разговара за независноста на државата, за што веќе било договорено. Со овој предлог, со авторитетот во [[Лима]], со поддршката од северните покраини и опсадата на пристаништето [[Ел Калјао]], Сан Мартин ја објавил [[Објавување на независност на Перу|независноста на Перу]] на 28 јули 1821 година. Иако независноста била објавена, војната сè уште не завршила.{{sfn|Galasso|2000|pp=349–353}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=59–63}}
За разлика од Чиле, во Перу немало месни политичари од рангот на О'Хигинс, па така Сан Мартин станал шеф на владата, иако не ја сакал таа функција. Тој бил назначен како „[[Заштитник на Перу]]“, денес функција позната како [[претседател на Перу]]. Бидејќи перуанското општество било многу конзервативно, Сан Мартин веднаш не ги реализирал либералните идеи. Провизорните статути содржеле мал број промени и ратификувале неколку веќе постоечки закони.{{sfn|Galasso|2000|pp=353–358}} Сите видови ропства кои ги трпеле староседелците биле укинати и истите се стекнале со државјанство. Сепак тој не го укинал ропството целосно. Во Перу имало 40000 сопственици на робови, и Сан Мартин вовел закон со кој се еманципирале децата на робовите и робовите чии сопственици ја напуштиле Лима. Исто така тој ја укинал инквизацијата и вовел слобода на говор.{{sfn|Galasso|2000|pp=359–368}} За време на неговиот престој во Перу, Сан Мартин имал романса со [[Роза Кампузано]], жена од [[Гвајакил]].{{sfn|Galasso|2000|pp=381–383}}
Кралските армии кои останале на перуанско тло се упатиле кон Лима, предводени од Кантерак. При средбата на непријателските армии ниту една страна не започнала напад. Кантерак тогаш го променил правецот кон Ел Калјао, се снабдил со ресурси и се вратил во неговата база. Повторно немало битка кога се враќале. Без ресурси, Ел Калјао се предал неколку дена подоцна.{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=64–66}} Двете страни презеле чудни мерки: Сан Мартин му дозволил на Кантерак засилување, а Кантерак оставил клучно воено место, неспособно да се одбрани. До денес нема јасни пишани докази за ваквата збунувачка и нерационална ситуација и настани.{{sfn|Galasso|2000|pp=369–371}}
Конкрејн имал неколку спорови со Сан Мартин.{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 67}} Тој разговорал со него за неколку негови дејства и пробувал да ги компромизира. За време на блокадата на Ел Калјао, тој предложил О'Хигинс да ја преземе контролата на мисијата. Бидејќи Сан Мартин бил назначен за Заштитник на Перу, Кокрејн сметал дека тој не е веќе под чилеанска контрола и ја одзел морнарицата. Во наредните години Кокрејн објавил неколку обвинувања против Сан Мартин во Чиле.{{sfn|Galasso|2000|pp=372–383}}
Боливар ја презел контролата во Каракас со неговата победа во [[битката на Карабобо]]. Конгресор во Кукута усвоил слични закони како тие во Перу. Во меѓувреме и [[Еквадор]] во [[Гвајакил]] објавил независност и Боливар го испратил [[Антонио Хосе де Сукре]] да им помогне. Силите на Сукре не биле доволни и побарал помош од Сан Мартин. Перу испратил трупа од 1300 луѓе во Еквадор. Боливар влегол во градот еден месец подоцна и сметал дека поради историски причини [[Кито]] треба да биде главен град на [[Колумбија]].{{sfn|Galasso|2000|p=383–385}}
Сан Мартин и Боливар барале да се генерира латиноамериканска интеграција, но не се согласиле за видот на владата: Боливар сакал републиканско државно уредување, а Сан Мартин уставна монархија бидејќи сметал дека со монархијата побрзо ќе се признаеле државите на меѓународен план.{{sfn|Galasso|2000|pp=387–395}} [[Перу]] и [[Гран Колумбија|Колумбија]] потпишале договор за интеграција, кој требало да се предложи и на [[Чиле]], [[Обединети Покраини на Рио де ла Плата|Обединетите Покраини на Рио де ла Плата]] и [[Парагвај]], а подоцна и на [[Обединети Покраини на Средна Америка|Обединетите Покраини на Средна Америка]] и [[Империја Бразил|Империјата Бразил]].{{sfn|Galasso|2000|pp=397–406}}
==== Средбата во Гвајакил ====
[[Податотека:Entrevista de Guayaquil.jpg|thumb|right|200p|Средба помеѓу Боливар и Сан Мартин. Средбата била во затворени простории, но на сликата е прикажана надвор.]]
Сан Мартин мислел дека ако ги здружи силите со Боливар ќе биде во можност да ги порази и остатоците од кралските сили во Перу. Двајцата ослободувачи би се сретнале во Кито, па така Сан Мартин го назначил [[Торе Тагле]] да управува со владата во Лима додека бил отсутен. Боливар не бил во можност да се сретне со Сан Мартин на договорениот датум, па така Сан Мартин се вратил во Лима но и покрај тоа го оставил Тагле на чело на владата. Боливар се преместил од Кито во [[Гвајакил]], кога се обезбедила [[Објавување на независноста на Еквадор|независноста]]. Имало разговори за иднината на регионот: некои делови од Еквадор и поширокиот регион сакале да се спојат со Колумбија, други сакале да се спојат со Перу, а трети пак да се создаде нова нација. Боливар ги завршил разговорите со тоа што го анектирал Гвајакил во Колумбија. Слични притисоци постоеле истото да го направи Сан Мартин, со тоа што Гвајакил (и делови од Еквадор) би се припоиле со Перу.{{sfn|Galasso|2000|pp=407–409}}
[[Средбата во Гвајакил]] се одржала на 26 јули 1822 година. Тие имале две приватни средби, тој ден и следниот. Бидејќи немало стенографски белешки и сведоци, содржината на средбите не е позната ниту за темата на разговорите. Сепак, според комуникацијата на учесниците со трети лица преку писма може да се претпоставува дека тие зборувале за заедничко делување, можност за создавање заедничка армија, каде командир би бил Боливар, а заменик Сан Мартин.{{sfn|Galasso|2000|pp=407–421}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=73–74}}
Министерот [[Бернардо Монтеагудо]] бил отстранет од функција за време на перуанската побуна, во времето кога Сан Мартин бил отсутен. Сан Мартин дал отказ од позицијата Заштитник на Перу неколку дена подоцна и се вратил во [[Валпараисо]] во Чиле. Неколку причини влијаеле врз таквиот потег. Воената дисциплина на Армијата на Андите била нарушена, но Сан Мартин не сакал да преземе мерки против неговите офицери. Авторитетите на Боливар и Сан Мартин, локалното соперништво на нивните држави (Перу и Колимбија), ги ограничиле операциите за заедничка работа: Колумбијците не сакале Боливар да даде нивни луѓе на Сан Мартин, а Перуанците не сакале нивниот заштитник да биде под Боливар. За разлика од Боливар, кој бил поддржан од колумбиската влада, Сан Мартин немал многу ресурси бидејќи Буенос Аирес одбил да го поддржи, а другите покраински гувернери, иако сакале, сепак немале доволно ресурси, а пак Кокрејн заминал со морнарицата, а О’Хигинс ја губел моќта во Чиле. На крај Сан Мартин сметал дека само еден силен авторитет можел да ја спречи [[балканизација]]та на новите јужноамерикански држави. Така тој престанал да ја врши должноста Заштитник на Перу и се повлекол.{{sfn|Galasso|2000|pp=423–437}}
== Доцнежен живот ==
[[Податотека:Jose de San Martin.jpg|мини|десно|Портрет на Сан Мартин во подоцнежни години.]]
По неговото пензионирање, Сан Мартин имал намера да живее во [[Кујо (Аргентина)|Кујо]], [[Аргентина]]. Иако војната за незавиност завршила во регионот, сепак [[граѓанска војна во Аргентина|граѓанската војна во Аргентина]] продолжила. Унитарците сакале да ја организираат државата како унитарна со центар во Буенос Аирес, додека федералистите сакале да ја организираат државата како федерална составена од покраини. Сан Мартин имал добри односи со федералистите, a несогласување со унитарецот [[Бернардино Ривадавија]], но сепак се обидувал да биде неутрален. Сопругата на Сан Мартин, [[Марија де лос Ремедиос де Ескалада]], умрела во 1823 година, па така тој се вратил во Буенос Аирес. Тој ја зел неговата ќерка Мерседес Томаса, која живеела со семејството на мајка ѝ, и отпловиле за Европа.{{sfn|Galasso|2000|pp=453–465}}
По неуспешен обид да се насели во [[Франција]], тој се преселил во [[Велика Британија|Британија]] и подоцна во [[Брисел]]. Тој имал намера да живее таму сè додека неговата ќерка не го заврши нејзиното образование и потоа да се врати во Аргентина. Додека бил во Брисел, Ривадавија дошол во истиот град и имал намера да го предизвика Сан Мартин на двобој, но во тоа го разубедил Диего Пароасјен.{{sfn|Galasso|2000|pp=467–476}}
Иако имал недоразбирања со Ривадавија, и кој воедно бил избран за претседател на Аргентина, сепак Сан Мартин ги понудил своите воени способности за време на [[Аргентинско-бразилска војна|војната со Бразил]], но тој не добил одговор. Заминал за Аргентина кога претседател на Аргентина бил [[Мануел Дорего]]. Како и да е, додека патувал накај Јужна Америка унитарците пак се обидувале да ја заземат власта во Аргентина, така, додека бил во [[Рио де Жанеиро]] разбрал дека унитарците го заробиле Дорего, а кога пристигнал во [[Монтевидео]] ја примил веста дека Дорего бил погубен и унитарците започнале кампања против сите федералисти. Бродот пристигнал во Буенос Аирес, но Сан Мартин не слегол и се вратил во Моневидео. Подоцна Сан Мартин се вратил во Брисел.{{sfn|Galasso|2000|pp=477–495}}
Федералецот [[Хуан Маниел де Росас]] започнал со обиди да ја смири граѓанската војна во Аргентина која била започната од [[Хуан Лавелје]]. Сан Мартин и Росас поради сличните ставови станале блиски пријатели. Во меѓувреме Сан Мартин го напуштил Брисел поради [[белгиска револуција|белгиската револуција]] и [[епидемија на колера од 1831|епидемијата од колера во 1831]]. Сан Мартин и ќерка му се доселиле во [[Париз]] и двајцата се разболеле. Во Париз биле пречекани од [[Маријано Балкарке]], кој им пружил помош. Балкарке се оженил со Мерседес и имале ќерка - Марија Мерседес.{{sfn|Galasso|2000|pp=497–521}}
Во 1837 година, Франција започнала со блокадата на [[Рио де ла Плата]] како контрамерка на Росас. Сан Мартин ги понудил своите воени вештини на Росас, но бил одбиен поради неговите поодминати години. Како знак на поддрршка, Сан Мартин му ја поклонил сабјата на Росас.{{sfn|Galasso|2000|pp=523–558}}
За време на француската револуција од 1848 година, Сан Мартин го напуштил Париз и заминал за [[Булоњ-сур-Мер]]. Кога се преселил таму бил скоро слеп и имал многу здравствени проблеми. Сепак, тој продолжил да праќа писма во Јужна Америка. Хосе де Сан Мартин умрел во неговиот дом, на 17 август 1850 година, во 17 часот по месно време.{{sfn|Galasso|2000|pp=559–570}}
== Посмртни останки==
[[Податотека:San Martin's Grave.jpg|thumb|180px|right|Мавзолејот на Сан Мартин во катедралата во Буенос Аирес. Гробот го чуваат трите персонификации на Чиле, Аргентина и Перу.]]
Хосе де Сан Мартин умрел на 17 август 1850 година, во неговата куќа во [[Булоњ-сур-Мер]] во [[Франција]]. Тој бил погребан во [[Базилика Нотрдам де Булоњ|Базиликата Нотрдам де Булоњ]] и неговите останки останале таму до 1861 година. Во неговиот тестамент тој изјавил дека по смртта сака да биде одведен до гробиштата без никаков погреб, а подоцна да биде префрлен во [[Буенос Аирес]]. За ова Балкарке го известил Росас и министерот за надворешни работи [[Фелипе Арана]]. Балкарке го следел балсамирањето на Сан Мартин. Исто така, тој ја испратил сабјата на Сан Мартин во Росас.{{sfn|Galasso|2000|pp=569–574}}
Сепак, поради бунтот на [[Хусто Хосе де Уркиза]] против Росас во 1851 година, поразот на Росас во [[битката на Касерос]] и хаосот што проследил, влијаело врз одложувањето на префрлањето на телото на Сан Мартин во Буенос Аирес. Во меѓувреме, Буенос Аирес се одделил од Аргентина (за време на [[Аргентинска граѓанска војна|граѓанската војна]]) на чело со унитарците, кои пак од другата страна го мразеле Сан Мартин. Така, во тоа време, преместувањето на телото на Сан Мартин се одложило за неопределено. Бидејќи бил свесен за сето ова, Балкарке наредил изградба на гроб на гробиштата во Булоњ-сур-Мер за телото на Сан Мартин.{{sfn|Galasso|2000|pp=574–577}}
Останките на Сан Мартин конечно биле донесени во Аргентина на 29 мај 1880 година, за време на претседателскиот мандат на [[Николас Авелјанеда]]. Мавзолејот на Сан Мартин бил сместен во [[Метрополитска катедрала во Буенос Аирес|Метрополитската катедрала во Буенос Аирес]].{{sfn|Galasso|2000|p=584}}
== Наводи ==
{{Reflist}}
== Литература ==
* Lynch, John. ''San Martin: Argentine Soldier, American Hero''
* Lynch, John. ''The Spanish American Revolutions 1808–1826'' (2nd ed. 1986)
* {{Наведена книга
| last = Abad de Santillán
| first = Diego
| year = 1965
| language = es
| title = Historia Argentina
| publisher = TEA (Tipográfica Editora Argentina)
| location = Buenos Aires
}}
* {{Наведена книга
| last1 = Camogli
| first1 = Pablo
| last2 = de Privitellio
| first2 = Luciano
| year = 2005
| language = es
| title = Batallas por la Libertad
| publisher = Aguilar
| location = Buenos Aires
| isbn = 978-987-04-0105-6
}}
* {{Наведена книга
| last = Galasso
| first = Norberto
| year = 2000
| language = es
| title = Seamos libres y lo demás no importa nada
|trans-title=Let us be free and nothing else matters
| publisher = Colihue
| location = Buenos Aires
| isbn = 978-950-581-779-5
}}
* {{Наведена мрежна страница
|last = Mayochi
|first = Enrique Mario
|date =
|language = es
|title = San Martín visto por los artistas
|trans-title = San Martín saw by artists
|work =
|publisher = San Martín National Institute
|url = http://www.sanmartiniano.gov.ar/textos/parte3/texto097.php
|accessdate = 14 July 2012
|ref = {{sfnRef|Mayochi}}
|url-status=dead
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20120601052823/http://www.sanmartiniano.gov.ar/textos/parte3/texto097.php
|archivedate = 1 June 2012
|df = dmy-all
}}
* {{Наведена книга |title=Documentos para la historia del Libertador General San Martín |trans-title=Documents for the history of Liberator General San Martín |year=1953 |publisher=Instituto Nacional Sanmartiniano and Museo Histórico Nacional |location=Buenos Aires |language=es}}
* {{Наведена книга |title=The Epic of Latin America |last=Crow |first=John |date=17 January 1992 |publisher=University of California Press |location=Berkeley, California | isbn = 978-0-520-07723-2 }}
* {{Наведена книга |title=Historia militar del Perú |trans-title=Military history of Peru |last=Dellepiane |first=Carlos |year=1965 |publisher=Círculo Militar |location=Buenos Aires |language=es}}
* {{Наведена книга |title=San Martín en el Ejército Español en la península |trans-title=San Martín in the Spanish Army in the peninsula |last=Espíndola |first=Adolfo |year=1962 |publisher=Comisión Nacional Ejecutiva del 150 Aniversario de la Revolución de Mayo |location=Buenos Aires |language=es}}
* {{Наведена книга |title=Liberators: Latin America's Struggle For Independence |last=Harvey |first=Robert |year=2000 |publisher=The Overlook Press, Peter Mayer Publishers |location=New York | isbn = 978-1-58567-072-7 }}
* Higgins, James (2014). ''The Emancipation of Peru: British Eyewitness Accounts''. Online at https://sites.google.com/site/jhemanperu
* {{Наведена книга |title=Historia de la Nación Argentina |trans-title=History of the Argentine Nation |last=Levene |first=Ricardo |year=1936 |publisher=Editorial El Ateneo |location=Buenos Aires |language=es}}
* {{Наведена книга |title=El agricultor José de San Martín |trans-title=The farmer José de San Martín |last=Montes i Bradley |first=Ricardo Ernesto |year=1952 |publisher=Editorial Perspectivas |location=Mexico |language=es}}
== Надворешни врски ==
* [http://pachami.com/English/ressanmE.htm Кратка биографија на Сан Мартин] {{en}}
* [http://www.monografias.com/trabajos/biosanmartin/biosanmartin.shtml Биографија на Сан Мартин] {{es}}
* [http://www.crucedelosandes.com.ar/historia_sanmartiniana.asp Историја на Сан Мартин] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070608111649/http://www.crucedelosandes.com.ar/historia_sanmartiniana.asp |date=2007-06-08 }} {{es}}
* [http://www.clarin.com/suplementos/especiales/2005/08/15/index.html Статии за Сан Мартин] {{es}}
* [http://www.i-n-sanmartiniano.com.ar/ Санмартинов Национален Институт] {{es}}
{{s-start}}
{{succession box|before=''нема'' |title=[[Претседател на Перу]]|years=1821–1822 |after=[[Франсиско Хавиер де Луна Пизаро]]}}
{{succession box|before=[[Хосе Мигел Карера]] |title=[[Армија на Чиле|Генерал]]|years=1817–1819 |after=[[Бернардо О'Хигинс]]}}
{{succession box|before=[[Маркос Гонзалез де Балкарке]] |title=[[Гувернер на Мендоза|Гувернер]] на [[Кујо (покраина)|Кујо]]|years= 1814–1816|after=[[Торибио Лузуријага]]}}
{{s-end}}
{{Избрана}}
[[Категорија:Хосе де Сан Мартин|*]]
fjonl5s7cs0wurp0e1g8brwbenrcoef
4805187
4805186
2022-08-25T23:30:32Z
Andrew012p
85224
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox officeholder
| honorific-prefix = [[Генерал]]
| name = Хосе де Сан Мартин
| image = Retrato más canónico de José de San Martín.jpg
| imagesize = 250px
| caption = Портрет на Сан Мартин, слика од 1820
| alt = Портрет на Хосе де Сан Мартин
| order = [[Претседател на Перу]]
| term_start = 28 јули 1821
| term_end = 20 септември 1822
| successor = [[Франсиско Хавиер де Луна Пизаро]]
| order2 = Основач на Слободата на Перу, Основач на Републиката, Заштитник на Перу и Генерал
| term_start2 = 20 септември 1822
| term_end2 = 17 август 1850 (смрт)
| order6 = [[Гувернер на Мендоза|Гувернер]] на [[Кујо (покраина)|Кујо]]
| term_start6 = 10 август 1814
| term_end6 = 24 септември 1816
| predecessor6 = [[Маркос Гонзалез де Балкарке]]
| successor6 = [[Торибио де Лузуријага]]
| birth_date = {{birth date|df=yes|1778|2|25|}}
| birth_place = [[Јапеју (Кориентес)|Јапеју]], [[Вицекралство Рио де ла Плата]] (денес [[Аргентина]])
| death_date = {{death date and age|df=yes|1850|8|17|1778|2|25}}
| death_place = [[Булоњ-сур-Мер]], Франција
| nationality = [[Аргентинци|Аргентинец]]
| spouse = [[Марија де лос Ремедиос де Ескалда]]
| children = Марија де лас Меседес Томаса де Сан Мартин и Ескалада
| occupation =
| profession = Воено лице
| religion = [[Католичка црква|Католик]]
| signature = Firma José de San Martín.svg
| party = [[Патриот (јужноамериканска револуција)|Патриот]]
<!--Military service-->
| nickname =
| allegiance =
{{plainlist |
* {{знаме|Spain|1785}} <small>(до 1812)</small>
* [[Податотека:Flag of Argentina (alternative).svg|21px|border]] [[Обединети Покраини на Рио де ла Плата]] (современа [[Аргентина]])
* [[Податотека:BANDERA PATRIA NUEVA O TRANSICION.jpg|21px|border]] [[Патрија Нуева (Чиле)|Патрија Нуева]] (современо [[Чиле]])
* [[Податотека:Flag of Peru (1821-1822).svg|21px|border]] [[Протекторат Перу]] (современо [[Перу]])
}}
| branch =
| serviceyears = 1789–1822
| rank = Генерал на Аргентина, Врховен командант на армиите на Чиле и Перу
| unit =
| commands = [[Полк на коњанички гренадири]], [[Северна Армија]], [[Армија на Андите]], [[Армија на Чиле]]
| battles = [[Војната на Втората коалиција]]<br/>[[Портокалова војна]]<br/>[[Полуостровска војна]]
* [[Битката на Баилен]]
* [[Битката на Албуера]]
[[Јужноамерикански војни за независност]]
* [[Битката на Сан Лоренцо]]
* [[Битката на Чакабуко]]
* [[Втора битка на Кача Рајада]]
* [[Битката на Маипу]]
| awards =
| military_blank1 =
| military_data1 =
| military_blank2 =
| military_data2 =
| military_blank3 =
| military_data3 =
| military_blank4 =
| military_data4 =
| military_blank5 =
| military_data5 =
}}
'''Хосе Франсиско де Сан Мартин и Маторас''' ([[шпански јазик|шпански]]: ''José Francisco de San Martín y Matorras''; [[25 февруари]] [[1778]] — [[17 август]] [[1850]]) или познат само како '''Хосе де Сан Мартин,''' а титуларно како „''Ослободител на Аргентина, Чиле и Перу''“<ref>John Lynch, ''San Martin: Argentine Soldier, American Hero'' (2009)</ref> — [[Аргентина|аргентински]] генерал и главен предводник на [[Јужмоамерикански војни за независност|Борбата за независност]] од [[Шпанска Империја|Шпанската Империја]] во јужните и централните предели на [[Јужна Америка]]. Сан Мартин бил воедно и еден од [[претседател на Перу|претседателите на Перу]], позиција која во тоа време била именувана како „Заштитник на Перу“.
Хосе де Сан Мартин е роден во [[Јапеју (Кориентес)|Јапеју]], [[Кориентес (покраина)|Кориентес]], во денешна [[Аргентина]], но уште додека бил мал, на 7 годишна возраст, заминал за [[Малага]] во [[Шпанија]] каде го започнал своето образование. Подоцна, во 1808 година, кога избила [[Полуостровска војна|Полуостровската војна]] помеѓу [[Франција]] и [[Шпанија]], Хосе де Сан Мартин зел учество во истата. Следствено на тој ангажман, Сан Мартин стапил во контакт со јужноамерикански поддрржувачи на независноста на Јужна Америка од Шпанија. Во 1812 година тој заминал за [[Буенос Аирес]] и ги понудил своите способности и својата служба на [[Обединети покраини на Рио де ла Плата|Обединетите покраини на Рио де ла Плата]], современа Аргентина. По [[Битката на Сан Лоренцо]], тој организирал план за пораз на шпанската армија, која ја притискала Аргентина од север, користејќи алтернативен пат преку [[Вицекралство Перу|Вицекралството Перу]]. Целите првично биле да се основа нова армија, [[Армија на Андите]], во [[Кујо (покраина)|Кујо]], Аргентина. Оттука, тој го предводел [[преминување на Андите|преминувањето на Андите]] во [[Чиле]] и забележал победа во [[Битката на Чакабуко]] и [[Битката на Маипу]]. Како резултат на тие две победи била обезбедена [[независност на Чиле|независноста на Чиле]]. По тој успех, Сан Мартин кренал кон напад на шпанскиот бастион во [[Лима]], [[Перу]].
На 12 јули 1821, по обезбедена делумна контрола на Лима, Сан Мартин бил назначен за „Заштитник на Перу“, односно претседател на Перу. Со тоа, независноста на Перу била објавена на 28 јули 1821. На 22 јули 1822, по затворена средба со неговиот пријател [[Симон Боливар]] во [[Гвајакил]], [[Еквадор]], Боливар ја презел одговорноста за целосно ослободување на Перу. Наеднаш Сан Мартин ја напуштил командата на армијата и заминал од државата. Сан Мартин се повлекол од политика и заминал за Франција во 1824 година. Средбата со Боливар до денес е тема на разговори помеѓу историчарите.
Сан Мартин се смета за национален херој на Аргентина и Перу и еден од ослободителите (''libertadores'') на Јужна Америка. Денес аргентинската влада својот највисок медал, или одликување, го именува како „[[Орден на ослободителот генерал Сан Мартин]]“.
== Рани години ==
[[Податотека:Casa_san_martin_yapeyu.jpg|thumb|left|200px|Родната куќа на Сан Мартин во Јапеју.]]
Хосе де Сан Мартин бил петти и последен син на Хуан де Сан Мартин, неуспешен шпански војник, и Грегорија Марорас дел Сер. Тој е роден во [[Јапеју (Кориентес)|Јапеју]], [[Кориентес (покраина)|Кориентес]]. {{sfn|Galasso|2000|p=14–15}} Точната година на раѓањето на Сан Мартин е контроверзна, бидејќи немало записи од неговото крштевање. Во подоцнежни документи кои се создале за време на неговиот живот, како што се пасоши, воени белешки или венчаница, имал различни години. Во повеќето од документите се посочуваат 1777 или 1778 како години на раѓање.{{sfn|Galasso|2000|pp=11–12}} Семејството се преселило во [[Буенос Аирес]] во 1781 година, кога Сан Мартин имал 3 или 4 години.
Хуан побарал да биде префрлен во [[Шпанија]], и со тоа ја напуштил Америка во 1783 година. Семејството се доселило во [[Мадрид]], но поради неможноста да се обезбеди унапредување, тие се преселиле во [[Малага]]. Во Малага Сан Мартин го започнал своето образование во 1785 година.{{sfn|Galasso|2000|p=22–24}} Не е веројатно дека го завршил шестгодишното основно образование пред да се запише во Полкот на Мурсија во 1789 година, веднаш штом наполнил 11 години. Тој ја започнал својата воена кариера како кадет во пешадијата.{{sfn|Galasso|2000|p=24}}
== Воена кариера во Европа ==
[[Податотека:La_Rendición_de_Bailén_(Casado_del_Alisal).jpg|thumb|left|200px|Слика на сцена од битката на Баилен. Ова е една од најзначајните битки од Полуостровската војна во која имал учество и Сан Мартин.]]
Своите почетоци во воената кариера Сан Мартин ги остварил во Европа. Сан Мартин учествувал во неколку шпански акции во [[Северна Африка]], меѓу кои и борбите во [[Мелиља]] и [[Оран]] против [[Мури]]те во 1791 година.{{sfn|Galasso|2000|p=24–26}} Неговиот ранг бил издигнат на потпоручник во 1793 година, на само 15 годишна возраст. Тој почнал да гради морнаричка воена кариера за време [[војната на Втората коалиција]], кога [[Шпанија]] била во сојузништво со [[Франција]] во борбите против [[Велика Британија]], за време на [[Француска револуција|Француската револуција]]. Неговиот брод [[ХМС Санта Доротеја (1898)|ХМС Санта Доротеја]] бил заробен од британските сили, кои пак го држеле Сан Мартин како затвореник одредено време. Многу набрзо, тој продолжил да се бори во јужна Шпанија, воглавно во [[Кадис]] и [[Гибралтар]] со ранг ''втор капетан на лесна пешадија''. Исто така Сан Мартин продолжил да се бори и со [[Португалија]] на страната на Шпанија за време на [[Портокалова војна|Портокаловата војна]] во 1801 година. Сан Мартин бил унапреден во чин капетан во 1804 година.{{sfn|Galasso|2000|p=26–27}} За време на негиот престој во Кадис, тој бил под влијание на идеите на [[шпанска преродба|шпанската преродба]].{{sfn|Galasso|2000|p=28}}
Кога избила [[Полуостровска војна|Полуостровската војна]] во 1808 година, Сан Мартин бил именуван како [[аѓутант]] на [[Франсиско Марија Ортиз де Росас]]. За Росас тогаш се посомневало дека е [[франкофил (преродба)|франкофил]] (''афрансесадо'', ''afrancesado'') и бил убиен од страна на општонародните бунтовници и неговото тело било влечено низ улиците. Подоцна, Сан Мартин бил испратен во редовите на војската во [[Андалузија]] и предводел баталјон волонтери. Во јуни 1808 година неговата единица била приклучена во герилските борби предводени до [[Хуан де ла Круз Моурхеон]]. За време на [[битката во Архонилја]] Сан Мартин за многу малку ќе погинел во борбите, но сепак него го спасил наредникот Хуан де Диос. На 19 јули 1808 година шпанските и француските сили влегле во [[битката на Баилен]], каде шпанските сили забележале победа и со тоа се овозможил напад и опсада на [[Мадрид]]. За неговите дејства за време на таа битка, Сан Мартин добил златен медал и неговиот ранг бил унапреден на ниво на командант. На 16 мај 1811 година Сан Мартин учествувал во битката на Албуера под команда на генералот [[Вилијам Кар Бересфорд]]. До тоа време француските сили го имале под контрола поголемиот дел од Пиринејскиот Полуостров, освен Кадис.{{sfn|Galasso|2000|p=26–32}}
Сан Мартин дал отказ од шпанската армија, поради контроверзни причини, и се преселил во Јужна Америка, каде се приклучил на јужноамериканските војни за независност. Историчарите дале неколку предлози за таквата одлука: најчесто поставената теорија е дека му недостасувала неговата татковина, а потоа се предложувала и теоријата дека тој бил британски агент. Според првата теорија се поставува и објаснувањето дека кога увидел дека во Јужна Америка отпочнала војната за независност тој почувствувал должност да служи на татковината. Според втората теорија се предлага објаснувањето дека Британија би имала свои придобивки од независноста на шпанските колонии.{{sfn|Galasso|2000|p=33–50}}
== Јужна Америка ==
=== Аргентина ===
[[Податотека:Sable corvo de San Martín en el Museo Histórico Nacional.jpg|thumb|right|200px|Сабјата на Сан Мартин. Таа била неодвоив елемент од униформата на Сан Мартин.]]
Неколку дена откако Сан Мартин пристигнал во [[Буенос Аирес]] во тогашна [[Обединети Покраини на Рио де ла Плата]] (денес [[Аргентина]]), тој бил на испитување од [[Прв триумвират (Аргентина)|Првиот триумвират]]. Тие го назначиле него за командир на коњаницата и побарале од него коњаничка единица, бидејќи Буенос Аирес немал коњаница. Сан Мартин започнал да го организира [[Полк на коњанички гренадиери|Полкот на коњанички гренадиери]] со Алвеар и Запиола. Бидејќи Буенос Аирес нема професионални воени водачи, на Сан Мартин му ја довериле задачата на заштита на целиот град, но сепак тој се фокусирал на градењето на воената единица.{{sfn|Galasso|2000|pp=65–76}}
Сан Мартин, Алвеар и Запиола основале локален оддел на [[ложа Лаутаро|ложата Лаутаро]], заедно со поранешните поддржувачи на [[Маријано Морено]]. Ложата се стремела да ги промовира либералните идеи. Поради нејзината таинственост, не е познато дали таа била масонска ложа или ложа со политички цели. Истата немала врски со [[Прва голема ложа на Англија|Првата голема ложа на Англија]]. Во септември 1812 година, Сан Мартин се оженил со [[Марија де лос Ремедиос де Ескалада]], 14 годишна девојка од локално богато семејство.{{sfn|Galasso|2000|pp=77–85}}
Ложата ја организирала [[Револуција од 8 октомври 1812|Револуцијата од 8 октомври 1812]] година, кога завршиле мандатите на [[Мануел де Саратеја]] и [[Фелисијано Чиклана]]. [[Хуан Мартин де Пуејредон]] ги претставил антиморенистите [[Мануел Облигадо]] и [[Педро Медрано]]. Воедно, со блокада на гласовите на три членови, тој добил мнозинство. Ова предизвикало незадоволство кај Сан Мартин и Алвеар и тие интервенирале со воена сила и така ''Ратхаусот'' (градското собрание) на Буенос Аирес го распуштил триумвиратот. Тој бил заменет со [[Втор триумвират (Аргентина)|Вториот триумвират]] составен од [[Хуан Хосе Пасо]], [[Николас Родригес Пења]] и [[Антонио Алварез Хонте]].{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|pp=498–500}} Овој нов триумвират го свикал [[Собранието од 13 година]] и го унапредиле Сан Мартин во чин полковник.{{sfn|Galasso|2000|pp=85–89}}
==== Битката во Сан Лоренцо ====
[[Податотека:San Lorenzo.jpg|thumb|right|200px|Сцена од битката во Сан Лоренцо.]]
Додека во [[Буенос Аирес]] се разбранувало движењето против монархијата, на другата страна од [[Рио де ла Плата]], [[Монтевидео]] бил сè уште монархиско упориште. [[Хосе Рондо]] почнал опсада, но монтевидејската морнарица го избегнала тоа со тоа што ги ограбиле околните градови. Во меѓувреме, Сан Мартин бил испратен со новиот полк за да ги набљудува активностите на брегот на [[реката Парана]].{{sfn|Galasso|2000|p=91}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=73}}
Полкот ја следел морнарицата од далеку, избегнувајќи директен контакт. Тие се сокриле во [[Манастир Сан Карлос (Сан Лоренцо)|манастирот Сан Карлос]] во [[Сан Лоренцо (Санта Фе)|Сан Лоренцо]]. За време на ноќите, Сан Мартин ги набљудувал непријателските бродови од кровот на манастирот. Монархистите се истовариле во зорите и биле спремни за грабеж, но полкот се спротивставил со борба. Сан Мартин употребил приклештен напад за да ги зароби монархистите. Еден крај од нападот го предводел тој, а другиот [[Хусто Бермудез]].{{sfn|Galasso|2000|p=91}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=74}}
Коњот на Сан Мартин бил убиен за време на битката, и неговата нога била заробена под телото на коњот. Во тој момент, некој од монархистите, најверојатно самиот Забала{{sfn|Galasso|2000|p=92}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=76}} се обидел да го убие Сан Мартин. Истовремено, покрај тоа што бил заробен под коњот, Сан Мартин имал и повреда од сабјата во неговото стапало, како и рана од куршум на неговата рака. [[Хуан Баутиста Кабрал]] и [[Хуан Баутиста Баигорија]], членови на полкот, интервенирале и го спасиле животот на Сан Мартин. Кабрал бил смртно ранет во тој обид на спасување.{{sfn|Galasso|2000|p=92}}
Битката немала значајно влијание на целокупната војна и не го спречила понатамошниот грабеж. Монтевидео бил конечно заземен од страна на [[Вилијам Браун (адмирал)|Адмирал Вилијам Браун]] за време за [[Втора кампања за Банда Ориентал|Втората кампања за Банда Ориентал]].{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=76}} Антонио Забала, водачот на монтевидејската војска, служел под команда на Сан Мартин во подоцнежното [[преминување на Андите]].{{sfn|Galasso|2000|pp=93–95}}
==== Армијата од Северот ====
[[Податотека:Belgrano y San Martín.jpg|thumb|200п|Средба на Мануел Белграно и Хосе де Сан Мартин во Јатасто.]]
Сан Мартин повторно дошол во Буенос Аирес. Во Буенос Аирес, заедно со неговата сопруга, присуствувал на првата службена изведба на [[Химна на Аргентина|националната аргентинска химна]] на [[28 мај]] [[1813]] во [[театар Колисео|театарот Колисео]]. Според усната традиција оваа изведба се одвила на 14 мај 1813 година во домот на аристократот [[Марикита Санчез]], но сепак за ова нема пишани документи.{{sfn|Galasso|2000|p=102}} Текстот на новата химна вклучувала неколку наводи за сецесионистичката желба во тогашното време.{{sfn|Galasso|2000|pp=101–104}}
Иако сè уште биле сојузници, Сан Мартин почнал да се оддалечува од Алвеар, кој пак го контролирал Собранието и ложата. Алвеар се спротивставил на трговците и уругвајскиот каудилјо [[Хосе Хервасио Артигас]]. За ова Сан Мартин сметал дека е ризичен конфликт особено кога монархистите сè уште биле опасност. [[Армијата од Северот]], или Северната Армија, која оперирала во [[Горно Перу]], била поразена во [[битката на Вилкапухио]] и [[битката на Ајохума]], па така триумвиратот го назначил Сан Мартин како водач, заменувајќи го [[Мануел Белграно]].{{sfn|Galasso|2000|pp=104–110}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|pp=506–507}}
Сан Мартин и Белграно се сретнале во месноста Јатасто. Армијата била во лоша состојба и Сан Мартин првично одбил да го отстрани Белграно од армијата, бидејќи сметал тоа ќе го наруши моралот на војниците. Како и да е, врховниот директор [[Хервасио Посадас]] (кој го заменил триумвиратот во владата) инсистирал, па така Сан Мартин делувал како што му било наредено. Сан Мартин останал само неколку седмици во [[Тукуман]], ја реорганизирал армијата и го проучувал теренот. Тој, исто така, имал позитивно влијание врз герилската војна предводена од [[Мартин Мигел де Гуемес]] која се борела против монархистите.{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|p=537}} Таа била одбранбена војна и Сан Мартин сметал дека тие можеби ќе го спречат напредувањето на монархистите во [[Хухуј (покраина)|Хухуј]].{{sfn|Galasso|2000|pp=111–121}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|p=581}}
Сан Мартин имал здравствени проблеми во април 1814 година, најверојатно предизвикани од [[хематемеза]]. Тој привремено ја предал командата на армијата на [[Франсиско Фернандес де ла Круз]] и побарал одмор за да закрепне. Тој дошол во [[Сантјаго дел Естеро (покраина)|Сантјаго дел Естеро]], а потоа во [[Кордоба (аргентинска покраина)|Кордоба]], каде полека закрепнувал. За тоа време, кралот [[Фернандо VII]] се вратил на престолот, започнал апсолутистичка обнова и започнал со организација на напад на колониите. По едно интервју со [[Томас Гуидо]], Сан Мартин дошол со еден план: организирање армија во [[Мендоса (покраина)|Мендоса]], да ги [[преминување на Андите|преминат]] [[Анди]]те, да дојдат во [[Чиле]], потоа во [[Перу]] преку море, а сето тоа додека Гуемес ги бранел северните краишта. Овој план би го одвел него во Перу без да ги преминува непогодните предели на [[Горно Перу]], каде две кампањи веќе биле поразени. За да се реализира овој план, тој побарал да биде на чело на гувернаријата на [[Кујо (покраина)|покраината Кујо]], што и се случило. Тој станал гувернер на Кујо на 6 септември.{{sfn|Galasso|2000|pp=123–130}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=1–3}}
==== Гувернер на Кујо ====
[[Податотека:Ejercito de los Andes.jpg|thumb|200п|Хосе де Сан Мартин на коњ, покрај својата придружба, ја проверува Армијата на Андите.]]
Апсолутистичката обнова на Шпанија и растечкото влијание на Артигас создале политичка криза во Буенос Аирес и со тоа Посадас бил принуден да даде оставка. Новиот Врховен директор бил Алвеар, но и тој морал да даде отказ после три месеци. Планот на Сан Мартин бил дополнително искомпликуван со ужасот од Ранкагва, монархистичка победа која го вратила апсолутизмот во Чиле и со тоа се ставил крајот на периодот именуван „[[Патрија Вјеха]]“ (''Patria Vieja'') или „Стара татковина“. Првично, Сан Мартин предложил армија со стандардна големина, за да прати засилување во [[Чиле]], но сепак се премислил и направил поголема армија сè со цел да се ослободи државата.{{sfn|Galasso|2000|p=131}} Чилеанците [[Бернардо О'Хигинс]], [[Хосе Мигел Карера]], [[Луис Карера]] и [[Мануел Родригес Ердоиза]], водачите на отпорот, побарале прибежиште во Кујо, заедно со нивните армии. О'Хигинс и Родригес биле примени, но браќата Карера имале намера да дејствуваат како [[влада во егзил]]. Тие ги игнорирале локалните закони на Кујо и нивните војници извршиле дејствија на вандализам. Сан Мартин ги заробил и ги испратил во Буенос Аирес. Тие предложиле план за ослободување на Чиле, различен од тој на Сан Мартин, кој пак го одбил со мислење дека не е практичен. Ова предизвикало соперништво помеѓу браќата Карера и Сан Мартин.{{sfn|Galasso|2000|p=212}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 7}}
Сан Мартин веднаш започнал со организација на [[Армија на Андите|Армијата на Андите]]. Тој ги мобилизирал сите граѓани кои биле способни за носење и ракување на оружје и сите робови на возраст од 16 до 30. Исто така, тој побарал помош од Буенос Аирес и ја реорганизирал економијата во состојба на производство за војна. Четири месеци откако стапил на функција повторно отишол на рехабилитација поради кревкото здравје, а како негова замена бил назначен [[Грегорио Пердриел]]. {{sfn|Galasso|2000|pp=133–136}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|p=526}}
Владата на Сан Мартин ги употребила некои од идеите на [[операционен план на Маријано Морено|операциониот план на Маријано Морено]] на почетокот на војната. Комбинацијата на стимулации, конфискации и планирана економија ѝ овозможила на државата да ја снабдува армијата со артилерија, барут, мулиња и коњи, храна, облека и слично. Истовремено се зајакнало и рударството, со зголемен ископ на [[бакар]], [[сулфур]] и [[боракс]]. Жените биле ангажирани во ткаењето на облека за војниците. [[Хосе Луис Белтран]] управувал со воена фабрика од 700 луѓе, која произведувала пушки и потковици. Сан Мартин бил во добри односи и со владата во Буенос Аирес и со каудилјосите, без да стапи во целосно сојузништво со ниту една страна. Така, тој можел да прима помош од двете страни. Според идеологијата на Сан Мартин, војната за независност била поважна од [[граѓанска војна во Аргентина|граѓанската војна во Аргентина]].{{sfn|Galasso|2000|pp=143–156}}<ref>John Lynch, ''The Spanish American Revolutions 1808–1826'' (2nd ed. 1986)</ref>
[[Податотека:Casa_de_Tucumán.jpg|thumb|right|200px|Зградата каде се одржал Конгресот од Тукуман. Денес оваа зграда е реставрирана и истата е музеј.]]
Армијата не била спремна до летото 1815 година, па така [[преминувањето на Андите|преминувањето]] на Андите било одложено. Имајќи ги предвид лошите услови на планините, преминувањето можело да се реализира само во летниот период, кога имало помалку снег. Откако Алвеар стапил на функција, помош од Буенос Аирес веќе не пристигнала. Сан Мартин предложил да даде отказ на позицијата и да служи под раководство на Балкарке, ако тие ја поддржат кампањата. Сан Мартин и Гуидо напишале извештај во есента 1816 година, со што му ги напишале деталите на операциониот план на врховниот директор [[Антонио Гонзалез де Балкарке]].{{sfn|Galasso|2000|pp=157–163}}
Сан Мартин предложил државата ([[Обединети Покраини на Рио де ла Плата]]) прво и веднаш да прогласи целосна независност, а потоа да се реализира [[преминувањето на Андите]]. На тој начин, тие би дејствувале како независна нација, а не како некој локален бунт.{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|pp=548–549}} Тој имал големо влијание врз [[конгрес во Тукуман|конгресот во Тукуман]], конгрес на кој присуствувале претставници од сите покраини и истиот бил основан во март 1816 година. Тој се противел на назначувањето на [[Хосе Молдес]], војник од [[Салта (покраина)|Салта]] кој бил против политиката на Буенос Аирес, и се плашел дека Молдес ќе го уништи националното единство. Исто така се противел на предлозите да го назначат Сан Мартин како [[Врховен директор]]. Сан Мартин го поддржал неговиот пријател и член на ложата [[Хуан Мартин де Пуејредон]]. Пуејредон продолжил со воената помош на Кујо. Тукуманскиот конгрес ја прогласил аргентинската независност на 9 јули 1816 година, под тогашното име Обединети Покраини на Рио де ла Плата.{{sfn|Galasso|2000|pp=165–178}} Исто така на конгресот се разговарало за политичкиот систем на новата држава. Генералот Мануел Белграно, кој остварил дипломатски односи со Европа, ги информирал делегатите и државниците дека европските држави побрзо ќе ја прифатат независноста на Аргентина ако истата е монархија. За таа цел, Белграно се појавил со [[Планот според Инките|Планот според Инка]], односно да се круниса благородно лице од [[Империјата на Инките]] како крал (кралското семејство на [[Сапа Инка]] владееле до 16 век, односно до моментот кога Империјата на Инките се распаднала).{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|pp=549–550}} Сан Мартин го поддржал овој план, како и Гуемес и некои други делегати, но не и тие од Буенос Аирес, кои го поткопале проектот и не овозможиле истиот да заживее.{{sfn|Galasso|2000|p=179–189}}
Во потреба од уште повеќе војници, Сан Мартин ја проширил еманципацијата на робовите на возраст од 14 до 55, и дозволил истите да бидат промовирани во повисоки воени рангови. Слична мерка предложил и за национално ниво, но на тоа се противел Пуејредон. Тој исто така вклучил и Чилеанци кои избегале од Чиле за време на ужасот од Ранкагва и ги организирал во целосни единици, секој составен од пешадија, коњаница, артилерија. Кон крајот на 1816 година, Армијата на Андите имала 5000 мажи, 10000 мулиња и 1500 коњи. Сан Мартин организирал воено разузнавање, пропаганда и дезинформации за да ги збуни монархистичките армии.{{sfn|Galasso|2000|pp=191–202}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=9–10}}
==== Преминување на Андите ====
[[Податотека:Ejercito Libertador cruce de Cordillera de los andes.jpg|thumb|200п|Генералите Хосе де Сан Мартин (лево) и Бернардо О'Хигинс (десно) ги поминуваат Андите.]]
Иако со Конгресот од Тукуман [[знаме на Аргентина|знамето на Аргентина]] веќе се утврдило, сепак [[Армијата на Андите]] не го користела истото. Тие избрале банер со две колони, светлосина и бела, а во средината имало грб кој бил сличен на [[грб на Аргентина|грбот на Аргентина]]. Ова бил намерен потег бидејќи армијата не била само аргентинска, туку регионална.{{sfn|Galasso|2000|pp=203–206}}
Спротивно на општото мнение, преминувањето на [[Анди]]те не била првата воена експедиција што ги преминала планините. За разлика од минатите воени експедиции, оваа експедиција имала значајно поголема армија и овој пат армијата требала да биде спремна за борба само што ќе се спуштеле од планините. Армијата била поделена на шест краци, секој крак одел по одредена рута.
Полковник [[Франсиско Зелада во Ла Риоха]] одел кон [[Копијапо]] преку преминот [[Коме-Кабалјос]]. [[Хуан Мануел Кабот]] одел од [[Сан Хуан (покраина во Аргентина)|Сан Хуан]] до [[Кокимбо]]. [[Рамон Фреире]] и [[Хосе Леон Лемос]] предводеле два крака кон југ. Армиите кренале од [[Мендоса (покраина)|Мендоза]]. Сан Мартин, О'Хигинс и Солер предводеле краци преку преимот [[Лос Патос]], а [[Хуан Грегорио де лас Херас]] преку преминот [[Успалјата]].{{sfn|Galasso|2000|pp=206–208}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=12–13}}
Целата операција се одвивала скоро еден месец. Армијата имала сушена храна за војниците, а за стоката имале фуражни култури, поради непријатните околности. Тие, исто така, конзумирале лук и кромид за да спречат [[висинска болест]].{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 13}} Само 4,300 мулиња и 511 коњи преживеале, нешто помалку од половина од првичната бројка.{{sfn|Galasso|2000|pp=209–210}}
[[Мануел Родригес Ердоиза]] се вратил во Чиле пред да се одвива преминувањето и започнал герилска војна во [[Сантјаго]] против монархистите. Тој го извел тоа како поддршка за армијата што доаѓала. Неговата стратегија била да ги окупира околните села, да го заплени оружјето и спречи бегството на монархистите.{{sfn|Galasso|2000|pp=214–217}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 10}}
=== Чиле ===
==== Битката на Чакабуко ====
[[Податотека:Battle of Chacabuco.jpg|thumb|200px|Сцена од битката на Чакабуко помеѓу Армијата на Андите и Шпанската Армија во 1817.]]
Групите кои ги преминале Андите започнале веднаш со воени дејствија. Северните групи на армијата предводени од Кабот ги поразиле монархистите во Салала, го зазеле [[Кокумбо]] и [[Копијаго]]. На југ, Фреире го зазел Талка, Лас Херас ги поразил монархистите во [[Хункалито]] и [[Потретилјос]].{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=76–79}} О'Хигингс ги поразил непријателските упоришта во [[Лас Коимас]].{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=81–82}} Со таквите успеси, групите на Армијата на Андите се собрале во долината на [[Аконкагва]], на падините на [[Чакабуко]]. Монархистичкиот командир [[Рафаел Марото]] ги пренасочил своите војници кон таа локација кога разбрал за Армијата. Марото имал 2450 војници и 5 парчиња артилерија, додека пак Сан Мартин имал 3600 војници и девет парчиња артилерија. Намерните лажни информации за правецот на движење на Сан Мартин се покажале како предност, така што остатокот од монархистичката армија била расштркана низ регионот.{{sfn|Galasso|2000|pp=219–220}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=84}}
Битката започнала на 12 февруари. Сан Мартин организирал раздвоен напад, каде Солер предводел група војници на западната страна, а О'Хигинс на источната. О'Хигингс, кој бил желен за победа, избрзал со нападот и не се координирал со Солер. Тој потег им дал на монархистите мала предност. Во меѓувреме, Сан Мартин му наредил на Солер да нападне исто така. Комбинираниот напад бил успешен и групата на Сан Мартин забележала победа во битката. Битката завршила со 600 мртви монархисти и 500 заробени лица, а само 12 мртви и 120 повредени на страната на Армијата на Андите.{{sfn|Galasso|2000|pp=220–221}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=85–92}}
Армијата триумфално влегла во [[Сантјаго]] следниот ден.{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=92}} Гувернерот [[Франсиско Марко дел Понт]] се обидел да избега во [[Валпараисо]] и со намера да отплови кон Перу, но тој бил заробен на 22 февруари и вратен бил во Сантјаго.{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=91–92}} Уште неколку други службеници биле исто така заробени и испратени во затвор во Сан Луис во Аргентина.{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 18}} Сан Мартин го пратил Марко дел Понт во затвор во Мендоза.{{sfn|Galasso|2000|p=221–222}}
==== „Патрија Нуева“ ====
[[Податотека:Ohiggins.jpg|thumb|200п|right|Бернардо О'Хигинс, најголем поддржувач и соработник на Сан Мартин во Чиле.]]
Три претсавници од Кокимбо, Сантјаго и Консепсион организирале нова влада и го предложиле Сан Мартин како [[Врховен директор на Чиле]], со што би почнал новиот период на „нова татковина“ или „[[Патриjа Нуева]]“ (''Patria Nueva''). Тој ја одбил оваа понуда и го предложил О'Хигинс како негова замена. Тој сметал дека позицијата Врховен директор треба да ја има некој од Чиле. Наместо да ја извршува таа позиција, Сан Мартин ја организирал морнарицата за да биде спремна за битките во [[Перу]].{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 19}} Тој основал месен оддел на [[Ложа Лаутаро|Ложата Лаутаро]], именувана по мапучеанскиот водач [[Лаутаро]].{{sfn|Galasso|2000|p=224}}
Победата во Чакабуко не го ослободила Чиле целосно. Монархистичките сили сè уште давале отпор во јужно Чиле, кои пак биле во сојузништво со староседелците, Мапучејанците. Лас Херас го окупирал Консепсион за време на битката на Кирапалихуе,{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=92–93}} но не успеал да го заземе Талкахуано.{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=98–101}} Отпорт на монархистите траел неколку месеци,{{sfn|Galasso|2000|pp=224–226}} и Талкахуано бил заземен кога повеќето од континетот веќе бил ослободен од колонијалната власт.{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=101}}
Сан Мартин го оставил О'Хигинс како главен на новата [[Армија на Чиле|чилеанска армија]] и се вратил во Буенос Аирес за да побара ресурси за кампањата во Перу. Во тој период тој не наишол на добар прием. Пејредон сметал дека Чиле треба да изврши компензација на Буенос Аирес за парите кои биле инвестирани во ослободувањето на Чиле, а како причина се навела и опасноста од [[Втора португалско-бразилска инвазија на Источниот Брег|португалско-бразилската инвазија на Источниот Брег]]. Поради неможноста финансиски да поддржува, Буенос Аирес го испратил правникот Мануел Агире во [[Соединети Американски Држави|САД]] за да побара помош и да апелира за признавање на независноста на Обединетите Покраини на Рио де ла Плата (односно, Аргентина). Сепак, оваа мисија била неуспешна бидејќи САД во тој момент решиле да бидат неутрални поради нивните тогашни актуелни преговори со Шпанија за [[Адамс-Онисов договор|купување на Флорида]]. Чилеанецот Хосе Мигел Карера сам нашол бродови по ужасот во Ранкагва, со кои имал намера да го ослободи Чиле, но поради тоа што Сан Мартин веќе го направил истото, тој не се согласил неговата флота да ја стави под команда на [[Армијата на Андите]]. Карера бил непријател на О'Хигинс и барал да управува со Чиле, но Пуејредон го затворил него и му ги конфискувал бродовите.{{sfn|Galasso|2000|pp=227–234}}
Во меѓувреме, Сан Мартин побарал помош од британскиот адмирал [[Вилијам Боуелс (адмирал)|Вилијам Боуелс]]. Тој му испратил писмо од Чиле и очекувал да се сретне со него во Буенос Аирес, но Боуелс слегол во [[Рио де Жанеиро]], наместо во Буенос Аирес. Боуелс сметал дека Сан Мартин бил човек на кого повеќе може да му се верува за разлика од Алвеар и го ценел неговиот монархизам. Сан Мартин не се стекнал со бродовите и комуникацијата со Боуелс била прекината неколку месеци. Тој се вратил во Чиле, а неговата сопруга и ќерка останале во Буенос Аирес поради здравствени проблеми. Поради неможноста да добие помош ниту од Буенос Аирес ниту од странство, се ангажирал за финансирање на морнарицата од Чиле.{{sfn|Galasso|2000|pp=235–246}}
==== Битката на Канча Рајада ====
[[Податотека:JuraIndependencia.jpg|thumb|200п|right|Чилеанците ја објавуваат независноста. 18 февруари 1818 година е денот кога Чиле се оддвоил од Шпанската Империја.]]
Неуспехот при ослободувањето на [[Талкахуано]] бил проследен со морнаричко засилување од север. [[Вицекралство Перу|Вицекралството Перу]] го испратило [[Маријано Осорио]] во обид да го освои Чиле. Монархистите при таквата ситуација би напредувале конпнено кон северно Чиле. Сан Мартин мислем дека не можно да се одбрани [[Консепсион (Чиле)|Консепсион]], па така му наредил на О'Хигинс да го напушти градот. 50.000 Чилеанци тргнале северно заедно со стоката и храната, а сè друго запалиле, сè со цел да не остават ништо за монархистите кога ќе влезат во градот. Како и за време на [[Конгрес во Тукуман|Тукуманскиот Конгрес]], така и сега Сан Мартин побрзал да ја објави независноста на Чиле, да ја легитимизира владата и воените дејствија. [[Чилеанска декларација на независноста|Чилеанската декларација на независноста]] се случила на [[18 февруари]] [[1818]] година, една година по [[битката на Чакабуко]].{{sfn|Galasso|2000|p=247}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=102}}
Сан Мартин, Лас Херас и Балкарке се сретнале во Курико, а монархистите во Талка, на висорамнината наречена „Канча Рајада“. Патриотите имале бројчена предност, односно 7000 наспроти 4600. Поради тоа Осорио се обидел да избегне отворена битка, и наместо тоа сакал да примени притајна операција. Еден шпион го информирал Сан Мартин дека Осорио не направи ненадеен напад ноќе, но иако бил информиран сепак војската не можела веднаш да се припреми. Илјада војници избегале, 120 умреле, меѓу кои и помошникот на Сан Мартин. О'Хигинс се обидел да се спротистави со неговата единица, но се повлекол кога бил погоден во раката. Лас Херас успеал се повлече со неговата единица и со тоа спасил 3500 војници. Патриотите избегале во Сантјаго.{{sfn|Galasso|2000|pp=247–248}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=102–107}}
И покрај поразот, војниците биле пречекани како херои во Сантјаго. Благодарејќи на Лас Херас, потенцијалната катастрофа за патриотите се претворила во мало повлекување.{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=107}} Армијата била повторно реорганизирана, но поради умрените и повредените војници бројката се намалила на 5000 војници, што било приближно со бројката на монархистите. Тие се позиционирале во близина на [[Махпо|реката Махпо]], во близина на Сантјаго.{{sfn|Galasso|2000|p=248}}
==== Битката на Маипу ====
[[Податотека:Abrazo de Maipú Pedro Subercaseaux.jpg|thumb|alt=Portrait of the battle of Maipu|Прегратката од Маипу - симбол на победата во Битката за независност.]]
Сан Мартин, според дотогашниот контакт, направил првичен увид на монархистичката армија, и забележал дека истата има неколку пропусти од организациски аспект. Така, тој бил посамоуверен во победа над монархистите и тврдел дека Осорио бил потрапав одошто мислел и дека победата е нивна.{{sfn|Galasso|2000|p=250}} Битката започнала во 11 часот. Патриотската артилерија на десно пукала кон монархистичката пешадија на лево. [[Мануел Ескалада]] предводел коњанички гренадиери за да ги заробат монархистичките артилеријци, со цел да ги пренасочат кон нивните претпосавени. Полкот на Бургос сериозно го нарушил левото крило на патриотите, воглавно составено од поранешни робови, удар во кој умреле околу 400 борци. Сан Мартин наредил коњаничките гренадиери предводени од [[Хиларион де ла Кинтана]] да го нападне полкот. Битката наеднаш прекинала и монархистите започнале да се борат со мечеви извикувајќи „Да живее [[Фернандо VII|кралот]]“ и „Да живее [[Шпанска Империја|татковината]]“. По некое време монархистите се разбегале.{{sfn|Galasso|2000|pp=250–251}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=108–115}}
Кога полкот на Бургос сфатил дека нивната линија е пробиена, тие прекинале со отпор и борците започнале да се разбегуваат. Коњаницата гонела и ги убила повеќето од нив. На крајот на битката, монархистите биле заседнати од единиците на Лас Херас на запад, Алварадо во средина, Кинтана на исток и коњаницата на Запиола и Фреире. Осорио се обидел да се повлече кон хасиендата „Ло Еспохо“, но не можел да ја достигне, па така избегал кон Талкахуано. Ордоњез и неговите луѓе ја имале последната битка кај хасиендата и умреле 500 монархисти.{{sfn|Galasso|2000|p=251}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=115–118}}
Битката завршила попладнето. О'Хигинс, кој сè уште бил повреден во раката, пристигнал кон крајот на битката на Маипи. Кога завршила битката тој извикал „Слава му на спасителот на Чиле!“, мислејќи на Сан Мартин. Како знак на триумф тие се прегрнале седејќи на коњите, и таа сцена денес е позната меѓу историчарите како „прегратката од Маипу“.{{sfn|Galasso|2000|p=251}}
Битката на Маипу ја обезбедила чилеанската независност.{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=118–119}} Освен Осорио и неговите 200 луѓе кои побегнале, сите други монархистички воени лица биле уапсени. Успехот бил поздравен од тогашната патриотска елита, меѓу кои и самиот [[Боливар]].{{sfn|Galasso|2000|pp=251–254}}
==== Тихоокеанска флота ====
[[Податотека:San Martín en Buenos Aires.jpg|thumb|200px|right|Сан Мартин за време на конгресот во Буенос Аирес.]]
Сан Мартин испратил повторно барање до Боуелс за испорака на бродови, но не добил одговор. Повторно заминал за Буенос Аирес, за да достави слично барање. Тој пристигнал во Мендоза неколку дена по погубувањето на [[Чилеанци]]те [[Луис Карера]] и [[Хуан Хосе Карера]], браќа на [[Хосе Мигел Карера]].{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 32}} Точната иницијатива за тие погубувања е контроверзна. Чилеанскиот историчар [[Викуња Макена]] го посочува Сан Мартин, додека пак Х. К. Рафо де ла Рета го обвинува О'Хигинс. [[Мануел Родригес]] исто така бил заробен, а подоцна и убиен. За таа смрт можеби дала наредба самата ложа Лаутаро. Сан Мартин нема учество во тоа бидејќи бил на пат за Буенос Аирес.{{sfn|Galasso|2000|pp=265–267}}
Сан Мартин не бил добро пречекан во Буенос Аирес. Пуејредон првично одбил да му даде помош, повикувајќи се на конфликтите со федералните кауилјоси и организацијата на огромната монархистичка армија во [[Кадис]] која би се обидела повторно да ја освои долината [[Рио де ла Плата]]. Тој сметал дека Чиле треба да ја организира морнарицата против Перу, не Буенос Аирес. Сан Мартин разговарал со него и конечно добил 500.000 пезоси. Се вратил во Мендоза со неговата сопруга и ќерка и примил писмо од Пуејредон кој рекол дека Буенос Аирес може да достави само една третина од ветеното. Ова го искмоплицирал проектот, бидејќи ниту Мендоза ниту Сантјаго немале доволно средства. Сан Мартин дал отказ од армијата, но денес не се знае дали отказот е искрен или намерен тактички потег за да се даде притисок врз поддржувачите. Како и да е, Буенос Аирес сè уште го сметал Сан Мартин клучен за националната одбрана, и поради тоа му биле исплатени помош од 500.000 пезоси и го убедувале Сан Мартин да го повлече отказот.{{sfn|Galasso|2000|pp=269–277}}
Сан Мартин предложил да биде медијатор помеѓу Буенос Аирес и „[[Лига федерал]]“ (''Liga Federal'', воглавно [[уругвај]]ски активисти) предводена од Артигас. Тој сметал дека граѓанската војна е контрапродуктивна за националното единство и крајот на насилството ќе овозможи слободни ресурси кои биле потребни за морнарицата. Тој сметал дека Артигас може да го стави мирот под услов, а условот би бил заедничка објава на војна на [[Бразил]] (Уругвај се бореле и против бразилската империјалистичка окупација). Така, Сан Мартин предложил прво да се поразат монархистичките сили во Рио де ла Плата, а потоа да се насочат кон ослободување на [[Банда Ориентал]] (тогашно име на Уругвај) од бразилска контрола. За ова О'Хигинс сметал дека е ризичен потег во кој Сан Мартин можел да биде фатен. Пуејредон го одбил медијаторството бидејќи не го сметал Артегас на рамниште со него.{{sfn|Galasso|2000|pp=279–286}}
==== Ранкагвански акт ====
[[Податотека:Revista de Rancagua Blanes.JPG|thumb|right|200px|Армијата на Андите парадира во Ранкагва.]]
Иако Артигас бил поразен од лузо-бразилската војска, неговите сојузници [[Естанислао Лопез]] и [[Франсиско Рамирез]] продолжиле со насилства против Буенос Аирес поради неговата неактивност во борбата против инвазијата на [[Банда Ориентал]]. Пуејредон ги повикал [[Армијата на Андите]] и [[Армијата од Северот]] (предводена од Белграно) да му помогнат на Буенос Аирес. Гидо му напоменал на Сан Мартин дека ако двете армии го направеле тоа, северна Аргентина и Чиле би биле лесно повторно окупирани од монархијата. Сан Мартин исто така знаел дека повеќето од војниците од Армијата на Андите не сакале да му помогнат на Буенос Аирес во граѓанската војна, бидејќи повеќето биле од други покраини или од Чиле. Сан Мартин имал сомнежи и за претпоставеното пристигнување на голема воена експедиција од Шпанија, бидејќи идејата за апсолутна обнова на Империјата имала противници и во самата Шпанија. Сан Мартин на крај ја зачувал армијата во Чиле, во моментот кога поручникот на Белграно, Вијмонте, склучил примирје со Лопез и со тоа тој мислел дека конфликтот е завршен.{{sfn|Galasso|2000|pp=287–293}}
Како и да е, министерот за војна [[Матијас де Иригојен]] уште еднаш наредил Армијата од Андите да се врати и го назначил [[Франсиско Фернандес де ла Круз]] како водич, заменувајќи го Сан Мартин. Тогаш Сан Мартин пак дал отказ и дал до знаење дека армијата нема да биде во можност да ги премине Андите од Чиле во Буенос Аирес бидејќи патот бил блокиран од снег. Сите водичи на воените единици на Армијата на Андите одбиле да одат во Буенос Аирес. Врховниот директор ја повлекол наредбата поради одбивањето на воените водичи и отказот на Сан Мартин, па така Армијата останала во Чиле. Наскоро на Пуејредон му завршил мандатот како Врховен директор и бил заменет од [[Хосе Рондо]].{{sfn|Galasso|2000|pp=293–299}}
Морнарицата била конечно оформена во Чиле и на челото на морнарицата бил назначен [[Томас Кокрејн]]. Сепак, морнарицата не била испратена веднаш во Перу поради гласините дека можно е да има напад врз Чиле и Аргентина од Шпанија, и во таков случај морнарицата би била испратена во Буенос Аирес. Граѓанската војна продолжила и Сан Мартин уште еднаш се обидел да биде медијатор, но без ефекти. Безуспешно Рондо повтроно побарал да се врати во Буенос Аирес Армијата на Андите.{{sfn|Galasso|2000|pp=301–308}} Сан Мартин се вратил во Чиле и се подготвувал за учество во воените морнарички дејствија против Перу (кое сè уште било упориште на Империјата) и со тоа го игнорирал Буенос Аирес. Истото го направила и Армијата од Северот.{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 52}} Без засилување, Рондо бил поразен од страна на федералистите во битката на Кепеда во 1820 година. [[Конгрес од Тукуман|Конгресот од Тукуман]] и позицијата [[Врховен директор на Обединетите Покраини на Рио де ла Плата]] биле распуштени и Обединетите покраини станале конфедерација од 13 покраини без централна сојузна држава. Овој период е познат како ''[[Анархијата од 20 година]]''.{{sfn|Galasso|2000|pp=309–320}} Буната на шпанскиот генерал [[Рафаел дел Риего]] и појавата на жолтата треска во Кадис ставиле крај на опасноста за шпанското повторно освојување на басенот на [[Рио де ла Плата]].{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 44}} Со Ранкагванскот акт Сан Мартин се стекнал со целосна автономија врз Армијата на Андите бидејќи со новата политичка ситуација во Буенос Аирес немало национален авторитет врз армијата.{{sfn|Galasso|2000|pp=321–327}}
=== Перу ===
Перу, кое било тогаш упориште на Монархијата, имало вооружени сили скоро четири пати поголеми во однос на силите на Сан Мартин. Перу располагал со 6244 војници во [[Лима]], 8000 војници во северните покраини, 1263 војници на перуанскиот брег, 1380 војници во [[Арекипа]] и 6000 војници во [[Горно Перу]], сè вкупно скоро 23000 војници. Армијата на Андите имала 4000 војници, а морнарицата на Кокрејн имала 1600. Со таков сооднос на воените сили, Сан Мартин избегнувал битки. Наместо отворени битки, тој се обидел да ги подели непријателските сили на неколку локации, како што направил за време на поминувањето на Андите, засилен со [[Армијата од Северот]] која би пристигнала од југот и армијата на [[Симон Боливар]] од север. Тој, исто така, се обидел да промовира бунтови и негодувања во рамките на империјалната војска. Тој, исто така, ветил еманципација на робовите кои ќе ги напуштат перуанските господари и ќе им се приклучат на војската на Сан Мартин. Во меѓувреме се случила [[Либерална тригодишница|Либералната тригодишница]] (''Trienio Liberal''), либерален бунт во Шпанија кој дал отпор на [[шпански устав од 1812|шпанскиот устав од 1812]] година и тој настан уште повеќе ги поткопал позициите на Империјата во Јужна Америка, особено лојалноста на монархистичките војници.{{sfn|Galasso|2000|pp=334–336}}
Морнарицата запловила од Чиле на 20 август 1820 година. Таа била составена од осум воени бродови, единаесет топовници, 246 топови и екипаж од 1600 Чилеанци. Исто така, имало 12 фрегати и бригадир од 4000 војници на Армијата на Андите. Сан Мартин бил водич на воената експедиција. Тие се растовариле во [[Паракас (залив)|заливот Паракас]], 200 км јужно од Лима на 7 септември и го окупирале околниот град [[Писко (Перу)|Писко]], кој бил напуштен од монархистите.{{sfn|Galasso|2000|p=337}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 50}}
==== Перуански воени дејствија ====
[[Податотека:El Batallón Numancia recibe la Bandera del Ejército Libertador.jpg|thumb|200px|right|Баталјонот на Нумансија, поранешна монархистичка единица, се приклучува кон армијата на Сан Мартин.]]
Перуанскиот вицекрал [[Хоакин де ла Пезуела]] добил наредби од [[Мадрид]] да преговара со патриотите. Под примирје противниците славеле за време на средбата во [[Мирафлорес (Лима)|Мирафлорес]] во [[Лима]]. Претсавниците на вицекралот предложиле да го усвојат либералниот шпански устав ако Сан Мартин ја напуштел државата, но неговите претставници барале Шпанија да даде целосна независност на Перу. Преговорите немале исход.{{sfn|Galasso|2000|p=338}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=49–53}}
Сан Мартин ја изолирал Лима од околните региони и го испратил [[Хуан Антонио Алварез де Ареналес]] да промовира бунови помеѓу староседелското население. Армијата на Андите се преместила северно од Лима, на крајбрежјето. Сан Мартин и Ареналес го опколиле градот од две страни, а Кокрејн го нападнал пристаништето Ел Калјао. Кокрејн го заробил бродот „Есмералда“ и кралскиот полк Нумансија. Скоро 700 војници на [[Вицекралство Нова Гренада|Вицекралството Нова Гренада]] дезертирале и им се приклучиле на патриотите. Неколку народи во северно Перу го поддржале Сан Мартин, а Ареналес ги поразил монархистите за време на [[битката на Паско]]. Повеќе од 300 монархисти им се приклучиле на патриотите, вклучително и [[Андрес де Санта Крус]].{{sfn|Galasso|2000|pp=339–340}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=53–55}}
Како и да е, плановите не функционирале како што било планирано. Староседелското население кое му се приклучило на Ареналес не можело да се спротивстави на мархистичкиот противнапад,{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 55}} и робовите не се приклучиле на армијата во очекуваната бројка. Аргентинските покраини не можеле да му испратат помош на Сан Мартин и Армијата од Северот повеќе не постоела. Како резултат на тоа, тој му пишал на [[Симон Боливар]], во обид да ги координира дејствата со него.{{sfn|Galasso|2000|p=341}}
Пезуела бил сменет со воено-либерален удар и [[Хосе де ла Серна е Инохоса]] станал нов вицекрал. Де ла Серна го повикал Сан Мартин за да преговара крај на насилството. Резултатот бил ист како и со Пезуела: Де ла Серна предложил да го воведе уставот на империјата од 1812 (каде Перу е дел од Шпанија), а Сан Мартин побарал независност на Перу (како независна држава). Одбивањето на шпанскиот устав било мотивирано од непропорционало претставување на Америка во Уставното собрание кое го составило уставот. Двете армии се согласите на привремено примирје. Сан Мартин предложил да се основа уставна монархија со европски монарх. Овој предлог бил одбиен со образложение дека [[Фернандо VII]] не би го прифатил овој предлог.{{sfn|Galasso|2000|pp=342–347}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=58–59}}
==== Заштитник на Перу ====
[[Податотека:La Independencia del Perú.jpg|thumb|200п|right|Прогласувањето на независноста на Перу. На 28 јули 1821 година во Лима Сан Мартин и останатите челници ја објавиле независноста на Перуанците.]]
Бидејќи немирите се обновиле, Сан Мартин организирал неколку герилски групи во државата, држел опсада на Лима, но не инсистирал да влезе во градот бидејќи не сакал месното население да го смета за освојувач. Сепак, Де ла Серна наеднаш го напуштил градот со неговата армија од непознати причини. Сан Мартин набрзо свикал „[[отворено кабилдо]]“ (отворен совет) за да се разговара за независноста на државата, за што веќе било договорено. Со овој предлог, со авторитетот во [[Лима]], со поддршката од северните покраини и опсадата на пристаништето [[Ел Калјао]], Сан Мартин ја објавил [[Објавување на независност на Перу|независноста на Перу]] на 28 јули 1821 година. Иако независноста била објавена, војната сè уште не завршила.{{sfn|Galasso|2000|pp=349–353}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=59–63}}
За разлика од Чиле, во Перу немало месни политичари од рангот на О'Хигинс, па така Сан Мартин станал шеф на владата, иако не ја сакал таа функција. Тој бил назначен како „[[Заштитник на Перу]]“, денес функција позната како [[претседател на Перу]]. Бидејќи перуанското општество било многу конзервативно, Сан Мартин веднаш не ги реализирал либералните идеи. Провизорните статути содржеле мал број промени и ратификувале неколку веќе постоечки закони.{{sfn|Galasso|2000|pp=353–358}} Сите видови ропства кои ги трпеле староседелците биле укинати и истите се стекнале со државјанство. Сепак тој не го укинал ропството целосно. Во Перу имало 40000 сопственици на робови, и Сан Мартин вовел закон со кој се еманципирале децата на робовите и робовите чии сопственици ја напуштиле Лима. Исто така тој ја укинал инквизацијата и вовел слобода на говор.{{sfn|Galasso|2000|pp=359–368}} За време на неговиот престој во Перу, Сан Мартин имал романса со [[Роза Кампузано]], жена од [[Гвајакил]].{{sfn|Galasso|2000|pp=381–383}}
Кралските армии кои останале на перуанско тло се упатиле кон Лима, предводени од Кантерак. При средбата на непријателските армии ниту една страна не започнала напад. Кантерак тогаш го променил правецот кон Ел Калјао, се снабдил со ресурси и се вратил во неговата база. Повторно немало битка кога се враќале. Без ресурси, Ел Калјао се предал неколку дена подоцна.{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=64–66}} Двете страни презеле чудни мерки: Сан Мартин му дозволил на Кантерак засилување, а Кантерак оставил клучно воено место, неспособно да се одбрани. До денес нема јасни пишани докази за ваквата збунувачка и нерационална ситуација и настани.{{sfn|Galasso|2000|pp=369–371}}
Конкрејн имал неколку спорови со Сан Мартин.{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 67}} Тој разговорал со него за неколку негови дејства и пробувал да ги компромизира. За време на блокадата на Ел Калјао, тој предложил О'Хигинс да ја преземе контролата на мисијата. Бидејќи Сан Мартин бил назначен за Заштитник на Перу, Кокрејн сметал дека тој не е веќе под чилеанска контрола и ја одзел морнарицата. Во наредните години Кокрејн објавил неколку обвинувања против Сан Мартин во Чиле.{{sfn|Galasso|2000|pp=372–383}}
Боливар ја презел контролата во Каракас со неговата победа во [[битката на Карабобо]]. Конгресор во Кукута усвоил слични закони како тие во Перу. Во меѓувреме и [[Еквадор]] во [[Гвајакил]] објавил независност и Боливар го испратил [[Антонио Хосе де Сукре]] да им помогне. Силите на Сукре не биле доволни и побарал помош од Сан Мартин. Перу испратил трупа од 1300 луѓе во Еквадор. Боливар влегол во градот еден месец подоцна и сметал дека поради историски причини [[Кито]] треба да биде главен град на [[Колумбија]].{{sfn|Galasso|2000|p=383–385}}
Сан Мартин и Боливар барале да се генерира латиноамериканска интеграција, но не се согласиле за видот на владата: Боливар сакал републиканско државно уредување, а Сан Мартин уставна монархија бидејќи сметал дека со монархијата побрзо ќе се признаеле државите на меѓународен план.{{sfn|Galasso|2000|pp=387–395}} [[Перу]] и [[Гран Колумбија|Колумбија]] потпишале договор за интеграција, кој требало да се предложи и на [[Чиле]], [[Обединети Покраини на Рио де ла Плата|Обединетите Покраини на Рио де ла Плата]] и [[Парагвај]], а подоцна и на [[Обединети Покраини на Средна Америка|Обединетите Покраини на Средна Америка]] и [[Империја Бразил|Империјата Бразил]].{{sfn|Galasso|2000|pp=397–406}}
==== Средбата во Гвајакил ====
[[Податотека:Entrevista de Guayaquil.jpg|thumb|right|200p|Средба помеѓу Боливар и Сан Мартин. Средбата била во затворени простории, но на сликата е прикажана надвор.]]
Сан Мартин мислел дека ако ги здружи силите со Боливар ќе биде во можност да ги порази и остатоците од кралските сили во Перу. Двајцата ослободувачи би се сретнале во Кито, па така Сан Мартин го назначил [[Торе Тагле]] да управува со владата во Лима додека бил отсутен. Боливар не бил во можност да се сретне со Сан Мартин на договорениот датум, па така Сан Мартин се вратил во Лима но и покрај тоа го оставил Тагле на чело на владата. Боливар се преместил од Кито во [[Гвајакил]], кога се обезбедила [[Објавување на независноста на Еквадор|независноста]]. Имало разговори за иднината на регионот: некои делови од Еквадор и поширокиот регион сакале да се спојат со Колумбија, други сакале да се спојат со Перу, а трети пак да се создаде нова нација. Боливар ги завршил разговорите со тоа што го анектирал Гвајакил во Колумбија. Слични притисоци постоеле истото да го направи Сан Мартин, со тоа што Гвајакил (и делови од Еквадор) би се припоиле со Перу.{{sfn|Galasso|2000|pp=407–409}}
[[Средбата во Гвајакил]] се одржала на 26 јули 1822 година. Тие имале две приватни средби, тој ден и следниот. Бидејќи немало стенографски белешки и сведоци, содржината на средбите не е позната ниту за темата на разговорите. Сепак, според комуникацијата на учесниците со трети лица преку писма може да се претпоставува дека тие зборувале за заедничко делување, можност за создавање заедничка армија, каде командир би бил Боливар, а заменик Сан Мартин.{{sfn|Galasso|2000|pp=407–421}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=73–74}}
Министерот [[Бернардо Монтеагудо]] бил отстранет од функција за време на перуанската побуна, во времето кога Сан Мартин бил отсутен. Сан Мартин дал отказ од позицијата Заштитник на Перу неколку дена подоцна и се вратил во [[Валпараисо]] во Чиле. Неколку причини влијаеле врз таквиот потег. Воената дисциплина на Армијата на Андите била нарушена, но Сан Мартин не сакал да преземе мерки против неговите офицери. Авторитетите на Боливар и Сан Мартин, локалното соперништво на нивните држави (Перу и Колимбија), ги ограничиле операциите за заедничка работа: Колумбијците не сакале Боливар да даде нивни луѓе на Сан Мартин, а Перуанците не сакале нивниот заштитник да биде под Боливар. За разлика од Боливар, кој бил поддржан од колумбиската влада, Сан Мартин немал многу ресурси бидејќи Буенос Аирес одбил да го поддржи, а другите покраински гувернери, иако сакале, сепак немале доволно ресурси, а пак Кокрејн заминал со морнарицата, а О’Хигинс ја губел моќта во Чиле. На крај Сан Мартин сметал дека само еден силен авторитет можел да ја спречи [[балканизација]]та на новите јужноамерикански држави. Така тој престанал да ја врши должноста Заштитник на Перу и се повлекол.{{sfn|Galasso|2000|pp=423–437}}
== Доцнежен живот ==
[[Податотека:Jose de San Martin.jpg|мини|десно|Портрет на Сан Мартин во подоцнежни години.]]
По неговото пензионирање, Сан Мартин имал намера да живее во [[Кујо (Аргентина)|Кујо]], [[Аргентина]]. Иако војната за незавиност завршила во регионот, сепак [[граѓанска војна во Аргентина|граѓанската војна во Аргентина]] продолжила. Унитарците сакале да ја организираат државата како унитарна со центар во Буенос Аирес, додека федералистите сакале да ја организираат државата како федерална составена од покраини. Сан Мартин имал добри односи со федералистите, a несогласување со унитарецот [[Бернардино Ривадавија]], но сепак се обидувал да биде неутрален. Сопругата на Сан Мартин, [[Марија де лос Ремедиос де Ескалада]], умрела во 1823 година, па така тој се вратил во Буенос Аирес. Тој ја зел неговата ќерка Мерседес Томаса, која живеела со семејството на мајка ѝ, и отпловиле за Европа.{{sfn|Galasso|2000|pp=453–465}}
По неуспешен обид да се насели во [[Франција]], тој се преселил во [[Велика Британија|Британија]] и подоцна во [[Брисел]]. Тој имал намера да живее таму сè додека неговата ќерка не го заврши нејзиното образование и потоа да се врати во Аргентина. Додека бил во Брисел, Ривадавија дошол во истиот град и имал намера да го предизвика Сан Мартин на двобој, но во тоа го разубедил Диего Пароасјен.{{sfn|Galasso|2000|pp=467–476}}
Иако имал недоразбирања со Ривадавија, и кој воедно бил избран за претседател на Аргентина, сепак Сан Мартин ги понудил своите воени способности за време на [[Аргентинско-бразилска војна|војната со Бразил]], но тој не добил одговор. Заминал за Аргентина кога претседател на Аргентина бил [[Мануел Дорего]]. Како и да е, додека патувал накај Јужна Америка унитарците пак се обидувале да ја заземат власта во Аргентина, така, додека бил во [[Рио де Жанеиро]] разбрал дека унитарците го заробиле Дорего, а кога пристигнал во [[Монтевидео]] ја примил веста дека Дорего бил погубен и унитарците започнале кампања против сите федералисти. Бродот пристигнал во Буенос Аирес, но Сан Мартин не слегол и се вратил во Моневидео. Подоцна Сан Мартин се вратил во Брисел.{{sfn|Galasso|2000|pp=477–495}}
Федералецот [[Хуан Маниел де Росас]] започнал со обиди да ја смири граѓанската војна во Аргентина која била започната од [[Хуан Лавелје]]. Сан Мартин и Росас поради сличните ставови станале блиски пријатели. Во меѓувреме Сан Мартин го напуштил Брисел поради [[белгиска револуција|белгиската револуција]] и [[епидемија на колера од 1831|епидемијата од колера во 1831]]. Сан Мартин и ќерка му се доселиле во [[Париз]] и двајцата се разболеле. Во Париз биле пречекани од [[Маријано Балкарке]], кој им пружил помош. Балкарке се оженил со Мерседес и имале ќерка - Марија Мерседес.{{sfn|Galasso|2000|pp=497–521}}
Во 1837 година, Франција започнала со блокадата на [[Рио де ла Плата]] како контрамерка на Росас. Сан Мартин ги понудил своите воени вештини на Росас, но бил одбиен поради неговите поодминати години. Како знак на поддрршка, Сан Мартин му ја поклонил сабјата на Росас.{{sfn|Galasso|2000|pp=523–558}}
За време на француската револуција од 1848 година, Сан Мартин го напуштил Париз и заминал за [[Булоњ-сур-Мер]]. Кога се преселил таму бил скоро слеп и имал многу здравствени проблеми. Сепак, тој продолжил да праќа писма во Јужна Америка. Хосе де Сан Мартин умрел во неговиот дом, на 17 август 1850 година, во 17 часот по месно време.{{sfn|Galasso|2000|pp=559–570}}
== Посмртни останки==
[[Податотека:San Martin's Grave.jpg|thumb|180px|right|Мавзолејот на Сан Мартин во катедралата во Буенос Аирес. Гробот го чуваат трите персонификации на Чиле, Аргентина и Перу.]]
Хосе де Сан Мартин умрел на 17 август 1850 година, во неговата куќа во [[Булоњ-сур-Мер]] во [[Франција]]. Тој бил погребан во [[Базилика Нотрдам де Булоњ|Базиликата Нотрдам де Булоњ]] и неговите останки останале таму до 1861 година. Во неговиот тестамент тој изјавил дека по смртта сака да биде одведен до гробиштата без никаков погреб, а подоцна да биде префрлен во [[Буенос Аирес]]. За ова Балкарке го известил Росас и министерот за надворешни работи [[Фелипе Арана]]. Балкарке го следел балсамирањето на Сан Мартин. Исто така, тој ја испратил сабјата на Сан Мартин во Росас.{{sfn|Galasso|2000|pp=569–574}}
Сепак, поради бунтот на [[Хусто Хосе де Уркиза]] против Росас во 1851 година, поразот на Росас во [[битката на Касерос]] и хаосот што проследил, влијаело врз одложувањето на префрлањето на телото на Сан Мартин во Буенос Аирес. Во меѓувреме, Буенос Аирес се одделил од Аргентина (за време на [[Аргентинска граѓанска војна|граѓанската војна]]) на чело со унитарците, кои пак од другата страна го мразеле Сан Мартин. Така, во тоа време, преместувањето на телото на Сан Мартин се одложило за неопределено. Бидејќи бил свесен за сето ова, Балкарке наредил изградба на гроб на гробиштата во Булоњ-сур-Мер за телото на Сан Мартин.{{sfn|Galasso|2000|pp=574–577}}
Останките на Сан Мартин конечно биле донесени во Аргентина на 29 мај 1880 година, за време на претседателскиот мандат на [[Николас Авелјанеда]]. Мавзолејот на Сан Мартин бил сместен во [[Метрополитска катедрала во Буенос Аирес|Метрополитската катедрала во Буенос Аирес]].{{sfn|Galasso|2000|p=584}}
== Наводи ==
{{Reflist}}
== Литература ==
* Lynch, John. ''San Martin: Argentine Soldier, American Hero''
* Lynch, John. ''The Spanish American Revolutions 1808–1826'' (2nd ed. 1986)
* {{Наведена книга
| last = Abad de Santillán
| first = Diego
| year = 1965
| language = es
| title = Historia Argentina
| publisher = TEA (Tipográfica Editora Argentina)
| location = Buenos Aires
}}
* {{Наведена книга
| last1 = Camogli
| first1 = Pablo
| last2 = de Privitellio
| first2 = Luciano
| year = 2005
| language = es
| title = Batallas por la Libertad
| publisher = Aguilar
| location = Buenos Aires
| isbn = 978-987-04-0105-6
}}
* {{Наведена книга
| last = Galasso
| first = Norberto
| year = 2000
| language = es
| title = Seamos libres y lo demás no importa nada
|trans-title=Let us be free and nothing else matters
| publisher = Colihue
| location = Buenos Aires
| isbn = 978-950-581-779-5
}}
* {{Наведена мрежна страница
|last = Mayochi
|first = Enrique Mario
|date =
|language = es
|title = San Martín visto por los artistas
|trans-title = San Martín saw by artists
|work =
|publisher = San Martín National Institute
|url = http://www.sanmartiniano.gov.ar/textos/parte3/texto097.php
|accessdate = 14 July 2012
|ref = {{sfnRef|Mayochi}}
|url-status=dead
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20120601052823/http://www.sanmartiniano.gov.ar/textos/parte3/texto097.php
|archivedate = 1 June 2012
|df = dmy-all
}}
* {{Наведена книга |title=Documentos para la historia del Libertador General San Martín |trans-title=Documents for the history of Liberator General San Martín |year=1953 |publisher=Instituto Nacional Sanmartiniano and Museo Histórico Nacional |location=Buenos Aires |language=es}}
* {{Наведена книга |title=The Epic of Latin America |last=Crow |first=John |date=17 January 1992 |publisher=University of California Press |location=Berkeley, California | isbn = 978-0-520-07723-2 }}
* {{Наведена книга |title=Historia militar del Perú |trans-title=Military history of Peru |last=Dellepiane |first=Carlos |year=1965 |publisher=Círculo Militar |location=Buenos Aires |language=es}}
* {{Наведена книга |title=San Martín en el Ejército Español en la península |trans-title=San Martín in the Spanish Army in the peninsula |last=Espíndola |first=Adolfo |year=1962 |publisher=Comisión Nacional Ejecutiva del 150 Aniversario de la Revolución de Mayo |location=Buenos Aires |language=es}}
* {{Наведена книга |title=Liberators: Latin America's Struggle For Independence |last=Harvey |first=Robert |year=2000 |publisher=The Overlook Press, Peter Mayer Publishers |location=New York | isbn = 978-1-58567-072-7 }}
* Higgins, James (2014). ''The Emancipation of Peru: British Eyewitness Accounts''. Online at https://sites.google.com/site/jhemanperu
* {{Наведена книга |title=Historia de la Nación Argentina |trans-title=History of the Argentine Nation |last=Levene |first=Ricardo |year=1936 |publisher=Editorial El Ateneo |location=Buenos Aires |language=es}}
* {{Наведена книга |title=El agricultor José de San Martín |trans-title=The farmer José de San Martín |last=Montes i Bradley |first=Ricardo Ernesto |year=1952 |publisher=Editorial Perspectivas |location=Mexico |language=es}}
== Надворешни врски ==
* [http://pachami.com/English/ressanmE.htm Кратка биографија на Сан Мартин] {{en}}
* [http://www.monografias.com/trabajos/biosanmartin/biosanmartin.shtml Биографија на Сан Мартин] {{es}}
* [http://www.crucedelosandes.com.ar/historia_sanmartiniana.asp Историја на Сан Мартин] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070608111649/http://www.crucedelosandes.com.ar/historia_sanmartiniana.asp |date=2007-06-08 }} {{es}}
* [http://www.clarin.com/suplementos/especiales/2005/08/15/index.html Статии за Сан Мартин] {{es}}
* [http://www.i-n-sanmartiniano.com.ar/ Санмартинов Национален Институт] {{es}}
{{s-start}}
{{succession box|before=''нема'' |title=[[Претседател на Перу]]|years=1821–1822 |after=[[Франсиско Хавиер де Луна Пизаро]]}}
{{succession box|before=[[Хосе Мигел Карера]] |title=[[Армија на Чиле|Генерал]]|years=1817–1819 |after=[[Бернардо О'Хигинс]]}}
{{succession box|before=[[Маркос Гонзалез де Балкарке]] |title=[[Гувернер на Мендоза|Гувернер]] на [[Кујо (покраина)|Кујо]]|years= 1814–1816|after=[[Торибио Лузуријага]]}}
{{s-end}}
{{Избрана}}
[[Категорија:Хосе де Сан Мартин|*]]
ji0ll2od45f9em7n8jq1znoaz726elp
4805188
4805187
2022-08-25T23:32:28Z
Andrew012p
85224
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox officeholder
| honorific-prefix = [[Генерал]]
| name = Хосе де Сан Мартин
| image = Retrato más canónico de José de San Martín.jpg
| imagesize = 250px
| caption = Портрет на Сан Мартин, слика од 1820
| alt = Портрет на Хосе де Сан Мартин
| order = [[Претседател на Перу]]
| term_start = 28 јули 1821
| term_end = 20 септември 1822
| successor = [[Франсиско Хавиер де Луна Пизаро]]
| order2 = Основач на Слободата на Перу, Основач на Републиката, Заштитник на Перу и Генерал
| term_start2 = 20 септември 1822
| term_end2 = 17 август 1850 (смрт)
| order6 = [[Гувернер на Мендоза|Гувернер]] на [[Кујо (покраина)|Кујо]]
| term_start6 = 10 август 1814
| term_end6 = 24 септември 1816
| predecessor6 = [[Маркос Гонзалез де Балкарке]]
| successor6 = [[Торибио де Лузуријага]]
| birth_date = {{birth date|df=yes|1778|2|25|}}
| birth_place = [[Јапеју (Кориентес)|Јапеју]], [[Вицекралство Рио де ла Плата]] (денес [[Аргентина]])
| death_date = {{death date and age|df=yes|1850|8|17|1778|2|25}}
| death_place = [[Булоњ-сур-Мер]], Франција
| nationality = [[Аргентинци|Аргентинец]]
| spouse = [[Марија де лос Ремедиос де Ескалда]]
| children = Марија де лас Меседес Томаса де Сан Мартин и Ескалада
| occupation =
| profession = Воено лице
| religion = [[Католичка црква|Католик]]
| signature = Firma José de San Martín.svg
| party = [[Патриот (јужноамериканска револуција)|Патриот]]
<!--Military service-->
| nickname =
| allegiance =
{{plainlist |
* {{знаме|Spain|1785}} <small>(до 1812)</small>
* [[Податотека:Flag of Argentina (alternative).svg|21px|border]] [[Обединети Покраини на Рио де ла Плата]] (современа [[Аргентина]])
* [[Податотека:BANDERA PATRIA NUEVA O TRANSICION.jpg|21px|border]] [[Патрија Нуева (Чиле)|Патрија Нуева]] (современо [[Чиле]])
* [[Податотека:Flag of Peru (1821-1822).svg|21px|border]] [[Протекторат Перу]] (современо [[Перу]])
}}
| branch =
| serviceyears = 1789 — 1822
| rank = Генерал на Аргентина, Врховен командант на армиите на Чиле и Перу
| unit =
| commands = [[Полк на коњанички гренадири]], [[Северна Армија]], [[Армија на Андите]], [[Армија на Чиле]]
| battles = [[Војната на Втората коалиција]]<br/>[[Портокалова војна]]<br/>[[Полуостровска војна]]
* [[Битката на Баилен]]
* [[Битката на Албуера]]
[[Јужноамерикански војни за независност]]
* [[Битката на Сан Лоренцо]]
* [[Битката на Чакабуко]]
* [[Втора битка на Кача Рајада]]
* [[Битката на Маипу]]
| awards =
| military_blank1 =
| military_data1 =
| military_blank2 =
| military_data2 =
| military_blank3 =
| military_data3 =
| military_blank4 =
| military_data4 =
| military_blank5 =
| military_data5 =
}}
'''Хосе Франсиско де Сан Мартин и Маторас''' ([[шпански јазик|шпански]]: ''José Francisco de San Martín y Matorras''; [[25 февруари]] [[1778]] — [[17 август]] [[1850]]) или познат само како '''Хосе де Сан Мартин,''' а титуларно како „''Ослободител на Аргентина, Чиле и Перу''“<ref>John Lynch, ''San Martin: Argentine Soldier, American Hero'' (2009)</ref> — [[Аргентина|аргентински]] генерал и главен предводник на [[Јужмоамерикански војни за независност|Борбата за независност]] од [[Шпанска Империја|Шпанската Империја]] во јужните и централните предели на [[Јужна Америка]]. Сан Мартин бил воедно и еден од [[претседател на Перу|претседателите на Перу]], позиција која во тоа време била именувана како „Заштитник на Перу“.
Хосе де Сан Мартин е роден во [[Јапеју (Кориентес)|Јапеју]], [[Кориентес (покраина)|Кориентес]], во денешна [[Аргентина]], но уште додека бил мал, на 7 годишна возраст, заминал за [[Малага]] во [[Шпанија]] каде го започнал своето образование. Подоцна, во 1808 година, кога избила [[Полуостровска војна|Полуостровската војна]] помеѓу [[Франција]] и [[Шпанија]], Хосе де Сан Мартин зел учество во истата. Следствено на тој ангажман, Сан Мартин стапил во контакт со јужноамерикански поддрржувачи на независноста на Јужна Америка од Шпанија. Во 1812 година тој заминал за [[Буенос Аирес]] и ги понудил своите способности и својата служба на [[Обединети покраини на Рио де ла Плата|Обединетите покраини на Рио де ла Плата]], современа Аргентина. По [[Битката на Сан Лоренцо]], тој организирал план за пораз на шпанската армија, која ја притискала Аргентина од север, користејќи алтернативен пат преку [[Вицекралство Перу|Вицекралството Перу]]. Целите првично биле да се основа нова армија, [[Армија на Андите]], во [[Кујо (покраина)|Кујо]], Аргентина. Оттука, тој го предводел [[преминување на Андите|преминувањето на Андите]] во [[Чиле]] и забележал победа во [[Битката на Чакабуко]] и [[Битката на Маипу]]. Како резултат на тие две победи била обезбедена [[независност на Чиле|независноста на Чиле]]. По тој успех, Сан Мартин кренал кон напад на шпанскиот бастион во [[Лима]], [[Перу]].
На 12 јули 1821, по обезбедена делумна контрола на Лима, Сан Мартин бил назначен за „Заштитник на Перу“, односно претседател на Перу. Со тоа, независноста на Перу била објавена на 28 јули 1821. На 22 јули 1822, по затворена средба со неговиот пријател [[Симон Боливар]] во [[Гвајакил]], [[Еквадор]], Боливар ја презел одговорноста за целосно ослободување на Перу. Наеднаш Сан Мартин ја напуштил командата на армијата и заминал од државата. Сан Мартин се повлекол од политика и заминал за Франција во 1824 година. Средбата со Боливар до денес е тема на разговори помеѓу историчарите.
Сан Мартин се смета за национален херој на Аргентина и Перу и еден од ослободителите (''libertadores'') на Јужна Америка. Денес аргентинската влада својот највисок медал, или одликување, го именува како „[[Орден на ослободителот генерал Сан Мартин]]“.
== Рани години ==
[[Податотека:Casa_san_martin_yapeyu.jpg|thumb|left|200px|Родната куќа на Сан Мартин во Јапеју.]]
Хосе де Сан Мартин бил петти и последен син на Хуан де Сан Мартин, неуспешен шпански војник, и Грегорија Марорас дел Сер. Тој е роден во [[Јапеју (Кориентес)|Јапеју]], [[Кориентес (покраина)|Кориентес]]. {{sfn|Galasso|2000|p=14–15}} Точната година на раѓањето на Сан Мартин е контроверзна, бидејќи немало записи од неговото крштевање. Во подоцнежни документи кои се создале за време на неговиот живот, како што се пасоши, воени белешки или венчаница, имал различни години. Во повеќето од документите се посочуваат 1777 или 1778 како години на раѓање.{{sfn|Galasso|2000|pp=11–12}} Семејството се преселило во [[Буенос Аирес]] во 1781 година, кога Сан Мартин имал 3 или 4 години.
Хуан побарал да биде префрлен во [[Шпанија]], и со тоа ја напуштил Америка во 1783 година. Семејството се доселило во [[Мадрид]], но поради неможноста да се обезбеди унапредување, тие се преселиле во [[Малага]]. Во Малага Сан Мартин го започнал своето образование во 1785 година.{{sfn|Galasso|2000|p=22–24}} Не е веројатно дека го завршил шестгодишното основно образование пред да се запише во Полкот на Мурсија во 1789 година, веднаш штом наполнил 11 години. Тој ја започнал својата воена кариера како кадет во пешадијата.{{sfn|Galasso|2000|p=24}}
== Воена кариера во Европа ==
[[Податотека:La_Rendición_de_Bailén_(Casado_del_Alisal).jpg|thumb|left|200px|Слика на сцена од битката на Баилен. Ова е една од најзначајните битки од Полуостровската војна во која имал учество и Сан Мартин.]]
Своите почетоци во воената кариера Сан Мартин ги остварил во Европа. Сан Мартин учествувал во неколку шпански акции во [[Северна Африка]], меѓу кои и борбите во [[Мелиља]] и [[Оран]] против [[Мури]]те во 1791 година.{{sfn|Galasso|2000|p=24–26}} Неговиот ранг бил издигнат на потпоручник во 1793 година, на само 15 годишна возраст. Тој почнал да гради морнаричка воена кариера за време [[војната на Втората коалиција]], кога [[Шпанија]] била во сојузништво со [[Франција]] во борбите против [[Велика Британија]], за време на [[Француска револуција|Француската револуција]]. Неговиот брод [[ХМС Санта Доротеја (1898)|ХМС Санта Доротеја]] бил заробен од британските сили, кои пак го држеле Сан Мартин како затвореник одредено време. Многу набрзо, тој продолжил да се бори во јужна Шпанија, воглавно во [[Кадис]] и [[Гибралтар]] со ранг ''втор капетан на лесна пешадија''. Исто така Сан Мартин продолжил да се бори и со [[Португалија]] на страната на Шпанија за време на [[Портокалова војна|Портокаловата војна]] во 1801 година. Сан Мартин бил унапреден во чин капетан во 1804 година.{{sfn|Galasso|2000|p=26–27}} За време на негиот престој во Кадис, тој бил под влијание на идеите на [[шпанска преродба|шпанската преродба]].{{sfn|Galasso|2000|p=28}}
Кога избила [[Полуостровска војна|Полуостровската војна]] во 1808 година, Сан Мартин бил именуван како [[аѓутант]] на [[Франсиско Марија Ортиз де Росас]]. За Росас тогаш се посомневало дека е [[франкофил (преродба)|франкофил]] (''афрансесадо'', ''afrancesado'') и бил убиен од страна на општонародните бунтовници и неговото тело било влечено низ улиците. Подоцна, Сан Мартин бил испратен во редовите на војската во [[Андалузија]] и предводел баталјон волонтери. Во јуни 1808 година неговата единица била приклучена во герилските борби предводени до [[Хуан де ла Круз Моурхеон]]. За време на [[битката во Архонилја]] Сан Мартин за многу малку ќе погинел во борбите, но сепак него го спасил наредникот Хуан де Диос. На 19 јули 1808 година шпанските и француските сили влегле во [[битката на Баилен]], каде шпанските сили забележале победа и со тоа се овозможил напад и опсада на [[Мадрид]]. За неговите дејства за време на таа битка, Сан Мартин добил златен медал и неговиот ранг бил унапреден на ниво на командант. На 16 мај 1811 година Сан Мартин учествувал во битката на Албуера под команда на генералот [[Вилијам Кар Бересфорд]]. До тоа време француските сили го имале под контрола поголемиот дел од Пиринејскиот Полуостров, освен Кадис.{{sfn|Galasso|2000|p=26–32}}
Сан Мартин дал отказ од шпанската армија, поради контроверзни причини, и се преселил во Јужна Америка, каде се приклучил на јужноамериканските војни за независност. Историчарите дале неколку предлози за таквата одлука: најчесто поставената теорија е дека му недостасувала неговата татковина, а потоа се предложувала и теоријата дека тој бил британски агент. Според првата теорија се поставува и објаснувањето дека кога увидел дека во Јужна Америка отпочнала војната за независност тој почувствувал должност да служи на татковината. Според втората теорија се предлага објаснувањето дека Британија би имала свои придобивки од независноста на шпанските колонии.{{sfn|Galasso|2000|p=33–50}}
== Јужна Америка ==
=== Аргентина ===
[[Податотека:Sable corvo de San Martín en el Museo Histórico Nacional.jpg|thumb|right|200px|Сабјата на Сан Мартин. Таа била неодвоив елемент од униформата на Сан Мартин.]]
Неколку дена откако Сан Мартин пристигнал во [[Буенос Аирес]] во тогашна [[Обединети Покраини на Рио де ла Плата]] (денес [[Аргентина]]), тој бил на испитување од [[Прв триумвират (Аргентина)|Првиот триумвират]]. Тие го назначиле него за командир на коњаницата и побарале од него коњаничка единица, бидејќи Буенос Аирес немал коњаница. Сан Мартин започнал да го организира [[Полк на коњанички гренадиери|Полкот на коњанички гренадиери]] со Алвеар и Запиола. Бидејќи Буенос Аирес нема професионални воени водачи, на Сан Мартин му ја довериле задачата на заштита на целиот град, но сепак тој се фокусирал на градењето на воената единица.{{sfn|Galasso|2000|pp=65–76}}
Сан Мартин, Алвеар и Запиола основале локален оддел на [[ложа Лаутаро|ложата Лаутаро]], заедно со поранешните поддржувачи на [[Маријано Морено]]. Ложата се стремела да ги промовира либералните идеи. Поради нејзината таинственост, не е познато дали таа била масонска ложа или ложа со политички цели. Истата немала врски со [[Прва голема ложа на Англија|Првата голема ложа на Англија]]. Во септември 1812 година, Сан Мартин се оженил со [[Марија де лос Ремедиос де Ескалада]], 14 годишна девојка од локално богато семејство.{{sfn|Galasso|2000|pp=77–85}}
Ложата ја организирала [[Револуција од 8 октомври 1812|Револуцијата од 8 октомври 1812]] година, кога завршиле мандатите на [[Мануел де Саратеја]] и [[Фелисијано Чиклана]]. [[Хуан Мартин де Пуејредон]] ги претставил антиморенистите [[Мануел Облигадо]] и [[Педро Медрано]]. Воедно, со блокада на гласовите на три членови, тој добил мнозинство. Ова предизвикало незадоволство кај Сан Мартин и Алвеар и тие интервенирале со воена сила и така ''Ратхаусот'' (градското собрание) на Буенос Аирес го распуштил триумвиратот. Тој бил заменет со [[Втор триумвират (Аргентина)|Вториот триумвират]] составен од [[Хуан Хосе Пасо]], [[Николас Родригес Пења]] и [[Антонио Алварез Хонте]].{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|pp=498–500}} Овој нов триумвират го свикал [[Собранието од 13 година]] и го унапредиле Сан Мартин во чин полковник.{{sfn|Galasso|2000|pp=85–89}}
==== Битката во Сан Лоренцо ====
[[Податотека:San Lorenzo.jpg|thumb|right|200px|Сцена од битката во Сан Лоренцо.]]
Додека во [[Буенос Аирес]] се разбранувало движењето против монархијата, на другата страна од [[Рио де ла Плата]], [[Монтевидео]] бил сè уште монархиско упориште. [[Хосе Рондо]] почнал опсада, но монтевидејската морнарица го избегнала тоа со тоа што ги ограбиле околните градови. Во меѓувреме, Сан Мартин бил испратен со новиот полк за да ги набљудува активностите на брегот на [[реката Парана]].{{sfn|Galasso|2000|p=91}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=73}}
Полкот ја следел морнарицата од далеку, избегнувајќи директен контакт. Тие се сокриле во [[Манастир Сан Карлос (Сан Лоренцо)|манастирот Сан Карлос]] во [[Сан Лоренцо (Санта Фе)|Сан Лоренцо]]. За време на ноќите, Сан Мартин ги набљудувал непријателските бродови од кровот на манастирот. Монархистите се истовариле во зорите и биле спремни за грабеж, но полкот се спротивставил со борба. Сан Мартин употребил приклештен напад за да ги зароби монархистите. Еден крај од нападот го предводел тој, а другиот [[Хусто Бермудез]].{{sfn|Galasso|2000|p=91}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=74}}
Коњот на Сан Мартин бил убиен за време на битката, и неговата нога била заробена под телото на коњот. Во тој момент, некој од монархистите, најверојатно самиот Забала{{sfn|Galasso|2000|p=92}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=76}} се обидел да го убие Сан Мартин. Истовремено, покрај тоа што бил заробен под коњот, Сан Мартин имал и повреда од сабјата во неговото стапало, како и рана од куршум на неговата рака. [[Хуан Баутиста Кабрал]] и [[Хуан Баутиста Баигорија]], членови на полкот, интервенирале и го спасиле животот на Сан Мартин. Кабрал бил смртно ранет во тој обид на спасување.{{sfn|Galasso|2000|p=92}}
Битката немала значајно влијание на целокупната војна и не го спречила понатамошниот грабеж. Монтевидео бил конечно заземен од страна на [[Вилијам Браун (адмирал)|Адмирал Вилијам Браун]] за време за [[Втора кампања за Банда Ориентал|Втората кампања за Банда Ориентал]].{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=76}} Антонио Забала, водачот на монтевидејската војска, служел под команда на Сан Мартин во подоцнежното [[преминување на Андите]].{{sfn|Galasso|2000|pp=93–95}}
==== Армијата од Северот ====
[[Податотека:Belgrano y San Martín.jpg|thumb|200п|Средба на Мануел Белграно и Хосе де Сан Мартин во Јатасто.]]
Сан Мартин повторно дошол во Буенос Аирес. Во Буенос Аирес, заедно со неговата сопруга, присуствувал на првата службена изведба на [[Химна на Аргентина|националната аргентинска химна]] на [[28 мај]] [[1813]] во [[театар Колисео|театарот Колисео]]. Според усната традиција оваа изведба се одвила на 14 мај 1813 година во домот на аристократот [[Марикита Санчез]], но сепак за ова нема пишани документи.{{sfn|Galasso|2000|p=102}} Текстот на новата химна вклучувала неколку наводи за сецесионистичката желба во тогашното време.{{sfn|Galasso|2000|pp=101–104}}
Иако сè уште биле сојузници, Сан Мартин почнал да се оддалечува од Алвеар, кој пак го контролирал Собранието и ложата. Алвеар се спротивставил на трговците и уругвајскиот каудилјо [[Хосе Хервасио Артигас]]. За ова Сан Мартин сметал дека е ризичен конфликт особено кога монархистите сè уште биле опасност. [[Армијата од Северот]], или Северната Армија, која оперирала во [[Горно Перу]], била поразена во [[битката на Вилкапухио]] и [[битката на Ајохума]], па така триумвиратот го назначил Сан Мартин како водач, заменувајќи го [[Мануел Белграно]].{{sfn|Galasso|2000|pp=104–110}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|pp=506–507}}
Сан Мартин и Белграно се сретнале во месноста Јатасто. Армијата била во лоша состојба и Сан Мартин првично одбил да го отстрани Белграно од армијата, бидејќи сметал тоа ќе го наруши моралот на војниците. Како и да е, врховниот директор [[Хервасио Посадас]] (кој го заменил триумвиратот во владата) инсистирал, па така Сан Мартин делувал како што му било наредено. Сан Мартин останал само неколку седмици во [[Тукуман]], ја реорганизирал армијата и го проучувал теренот. Тој, исто така, имал позитивно влијание врз герилската војна предводена од [[Мартин Мигел де Гуемес]] која се борела против монархистите.{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|p=537}} Таа била одбранбена војна и Сан Мартин сметал дека тие можеби ќе го спречат напредувањето на монархистите во [[Хухуј (покраина)|Хухуј]].{{sfn|Galasso|2000|pp=111–121}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|p=581}}
Сан Мартин имал здравствени проблеми во април 1814 година, најверојатно предизвикани од [[хематемеза]]. Тој привремено ја предал командата на армијата на [[Франсиско Фернандес де ла Круз]] и побарал одмор за да закрепне. Тој дошол во [[Сантјаго дел Естеро (покраина)|Сантјаго дел Естеро]], а потоа во [[Кордоба (аргентинска покраина)|Кордоба]], каде полека закрепнувал. За тоа време, кралот [[Фернандо VII]] се вратил на престолот, започнал апсолутистичка обнова и започнал со организација на напад на колониите. По едно интервју со [[Томас Гуидо]], Сан Мартин дошол со еден план: организирање армија во [[Мендоса (покраина)|Мендоса]], да ги [[преминување на Андите|преминат]] [[Анди]]те, да дојдат во [[Чиле]], потоа во [[Перу]] преку море, а сето тоа додека Гуемес ги бранел северните краишта. Овој план би го одвел него во Перу без да ги преминува непогодните предели на [[Горно Перу]], каде две кампањи веќе биле поразени. За да се реализира овој план, тој побарал да биде на чело на гувернаријата на [[Кујо (покраина)|покраината Кујо]], што и се случило. Тој станал гувернер на Кујо на 6 септември.{{sfn|Galasso|2000|pp=123–130}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=1–3}}
==== Гувернер на Кујо ====
[[Податотека:Ejercito de los Andes.jpg|thumb|200п|Хосе де Сан Мартин на коњ, покрај својата придружба, ја проверува Армијата на Андите.]]
Апсолутистичката обнова на Шпанија и растечкото влијание на Артигас создале политичка криза во Буенос Аирес и со тоа Посадас бил принуден да даде оставка. Новиот Врховен директор бил Алвеар, но и тој морал да даде отказ после три месеци. Планот на Сан Мартин бил дополнително искомпликуван со ужасот од Ранкагва, монархистичка победа која го вратила апсолутизмот во Чиле и со тоа се ставил крајот на периодот именуван „[[Патрија Вјеха]]“ (''Patria Vieja'') или „Стара татковина“. Првично, Сан Мартин предложил армија со стандардна големина, за да прати засилување во [[Чиле]], но сепак се премислил и направил поголема армија сè со цел да се ослободи државата.{{sfn|Galasso|2000|p=131}} Чилеанците [[Бернардо О'Хигинс]], [[Хосе Мигел Карера]], [[Луис Карера]] и [[Мануел Родригес Ердоиза]], водачите на отпорот, побарале прибежиште во Кујо, заедно со нивните армии. О'Хигинс и Родригес биле примени, но браќата Карера имале намера да дејствуваат како [[влада во егзил]]. Тие ги игнорирале локалните закони на Кујо и нивните војници извршиле дејствија на вандализам. Сан Мартин ги заробил и ги испратил во Буенос Аирес. Тие предложиле план за ослободување на Чиле, различен од тој на Сан Мартин, кој пак го одбил со мислење дека не е практичен. Ова предизвикало соперништво помеѓу браќата Карера и Сан Мартин.{{sfn|Galasso|2000|p=212}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 7}}
Сан Мартин веднаш започнал со организација на [[Армија на Андите|Армијата на Андите]]. Тој ги мобилизирал сите граѓани кои биле способни за носење и ракување на оружје и сите робови на возраст од 16 до 30. Исто така, тој побарал помош од Буенос Аирес и ја реорганизирал економијата во состојба на производство за војна. Четири месеци откако стапил на функција повторно отишол на рехабилитација поради кревкото здравје, а како негова замена бил назначен [[Грегорио Пердриел]]. {{sfn|Galasso|2000|pp=133–136}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|p=526}}
Владата на Сан Мартин ги употребила некои од идеите на [[операционен план на Маријано Морено|операциониот план на Маријано Морено]] на почетокот на војната. Комбинацијата на стимулации, конфискации и планирана економија ѝ овозможила на државата да ја снабдува армијата со артилерија, барут, мулиња и коњи, храна, облека и слично. Истовремено се зајакнало и рударството, со зголемен ископ на [[бакар]], [[сулфур]] и [[боракс]]. Жените биле ангажирани во ткаењето на облека за војниците. [[Хосе Луис Белтран]] управувал со воена фабрика од 700 луѓе, која произведувала пушки и потковици. Сан Мартин бил во добри односи и со владата во Буенос Аирес и со каудилјосите, без да стапи во целосно сојузништво со ниту една страна. Така, тој можел да прима помош од двете страни. Според идеологијата на Сан Мартин, војната за независност била поважна од [[граѓанска војна во Аргентина|граѓанската војна во Аргентина]].{{sfn|Galasso|2000|pp=143–156}}<ref>John Lynch, ''The Spanish American Revolutions 1808–1826'' (2nd ed. 1986)</ref>
[[Податотека:Casa_de_Tucumán.jpg|thumb|right|200px|Зградата каде се одржал Конгресот од Тукуман. Денес оваа зграда е реставрирана и истата е музеј.]]
Армијата не била спремна до летото 1815 година, па така [[преминувањето на Андите|преминувањето]] на Андите било одложено. Имајќи ги предвид лошите услови на планините, преминувањето можело да се реализира само во летниот период, кога имало помалку снег. Откако Алвеар стапил на функција, помош од Буенос Аирес веќе не пристигнала. Сан Мартин предложил да даде отказ на позицијата и да служи под раководство на Балкарке, ако тие ја поддржат кампањата. Сан Мартин и Гуидо напишале извештај во есента 1816 година, со што му ги напишале деталите на операциониот план на врховниот директор [[Антонио Гонзалез де Балкарке]].{{sfn|Galasso|2000|pp=157–163}}
Сан Мартин предложил државата ([[Обединети Покраини на Рио де ла Плата]]) прво и веднаш да прогласи целосна независност, а потоа да се реализира [[преминувањето на Андите]]. На тој начин, тие би дејствувале како независна нација, а не како некој локален бунт.{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|pp=548–549}} Тој имал големо влијание врз [[конгрес во Тукуман|конгресот во Тукуман]], конгрес на кој присуствувале претставници од сите покраини и истиот бил основан во март 1816 година. Тој се противел на назначувањето на [[Хосе Молдес]], војник од [[Салта (покраина)|Салта]] кој бил против политиката на Буенос Аирес, и се плашел дека Молдес ќе го уништи националното единство. Исто така се противел на предлозите да го назначат Сан Мартин како [[Врховен директор]]. Сан Мартин го поддржал неговиот пријател и член на ложата [[Хуан Мартин де Пуејредон]]. Пуејредон продолжил со воената помош на Кујо. Тукуманскиот конгрес ја прогласил аргентинската независност на 9 јули 1816 година, под тогашното име Обединети Покраини на Рио де ла Плата.{{sfn|Galasso|2000|pp=165–178}} Исто така на конгресот се разговарало за политичкиот систем на новата држава. Генералот Мануел Белграно, кој остварил дипломатски односи со Европа, ги информирал делегатите и државниците дека европските држави побрзо ќе ја прифатат независноста на Аргентина ако истата е монархија. За таа цел, Белграно се појавил со [[Планот според Инките|Планот според Инка]], односно да се круниса благородно лице од [[Империјата на Инките]] како крал (кралското семејство на [[Сапа Инка]] владееле до 16 век, односно до моментот кога Империјата на Инките се распаднала).{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. I|pp=549–550}} Сан Мартин го поддржал овој план, како и Гуемес и некои други делегати, но не и тие од Буенос Аирес, кои го поткопале проектот и не овозможиле истиот да заживее.{{sfn|Galasso|2000|p=179–189}}
Во потреба од уште повеќе војници, Сан Мартин ја проширил еманципацијата на робовите на возраст од 14 до 55, и дозволил истите да бидат промовирани во повисоки воени рангови. Слична мерка предложил и за национално ниво, но на тоа се противел Пуејредон. Тој исто така вклучил и Чилеанци кои избегале од Чиле за време на ужасот од Ранкагва и ги организирал во целосни единици, секој составен од пешадија, коњаница, артилерија. Кон крајот на 1816 година, Армијата на Андите имала 5000 мажи, 10000 мулиња и 1500 коњи. Сан Мартин организирал воено разузнавање, пропаганда и дезинформации за да ги збуни монархистичките армии.{{sfn|Galasso|2000|pp=191–202}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=9–10}}
==== Преминување на Андите ====
[[Податотека:Ejercito Libertador cruce de Cordillera de los andes.jpg|thumb|200п|Генералите Хосе де Сан Мартин (лево) и Бернардо О'Хигинс (десно) ги поминуваат Андите.]]
Иако со Конгресот од Тукуман [[знаме на Аргентина|знамето на Аргентина]] веќе се утврдило, сепак [[Армијата на Андите]] не го користела истото. Тие избрале банер со две колони, светлосина и бела, а во средината имало грб кој бил сличен на [[грб на Аргентина|грбот на Аргентина]]. Ова бил намерен потег бидејќи армијата не била само аргентинска, туку регионална.{{sfn|Galasso|2000|pp=203–206}}
Спротивно на општото мнение, преминувањето на [[Анди]]те не била првата воена експедиција што ги преминала планините. За разлика од минатите воени експедиции, оваа експедиција имала значајно поголема армија и овој пат армијата требала да биде спремна за борба само што ќе се спуштеле од планините. Армијата била поделена на шест краци, секој крак одел по одредена рута.
Полковник [[Франсиско Зелада во Ла Риоха]] одел кон [[Копијапо]] преку преминот [[Коме-Кабалјос]]. [[Хуан Мануел Кабот]] одел од [[Сан Хуан (покраина во Аргентина)|Сан Хуан]] до [[Кокимбо]]. [[Рамон Фреире]] и [[Хосе Леон Лемос]] предводеле два крака кон југ. Армиите кренале од [[Мендоса (покраина)|Мендоза]]. Сан Мартин, О'Хигинс и Солер предводеле краци преку преимот [[Лос Патос]], а [[Хуан Грегорио де лас Херас]] преку преминот [[Успалјата]].{{sfn|Galasso|2000|pp=206–208}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=12–13}}
Целата операција се одвивала скоро еден месец. Армијата имала сушена храна за војниците, а за стоката имале фуражни култури, поради непријатните околности. Тие, исто така, конзумирале лук и кромид за да спречат [[висинска болест]].{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 13}} Само 4,300 мулиња и 511 коњи преживеале, нешто помалку од половина од првичната бројка.{{sfn|Galasso|2000|pp=209–210}}
[[Мануел Родригес Ердоиза]] се вратил во Чиле пред да се одвива преминувањето и започнал герилска војна во [[Сантјаго]] против монархистите. Тој го извел тоа како поддршка за армијата што доаѓала. Неговата стратегија била да ги окупира околните села, да го заплени оружјето и спречи бегството на монархистите.{{sfn|Galasso|2000|pp=214–217}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 10}}
=== Чиле ===
==== Битката на Чакабуко ====
[[Податотека:Battle of Chacabuco.jpg|thumb|200px|Сцена од битката на Чакабуко помеѓу Армијата на Андите и Шпанската Армија во 1817.]]
Групите кои ги преминале Андите започнале веднаш со воени дејствија. Северните групи на армијата предводени од Кабот ги поразиле монархистите во Салала, го зазеле [[Кокумбо]] и [[Копијаго]]. На југ, Фреире го зазел Талка, Лас Херас ги поразил монархистите во [[Хункалито]] и [[Потретилјос]].{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=76–79}} О'Хигингс ги поразил непријателските упоришта во [[Лас Коимас]].{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=81–82}} Со таквите успеси, групите на Армијата на Андите се собрале во долината на [[Аконкагва]], на падините на [[Чакабуко]]. Монархистичкиот командир [[Рафаел Марото]] ги пренасочил своите војници кон таа локација кога разбрал за Армијата. Марото имал 2450 војници и 5 парчиња артилерија, додека пак Сан Мартин имал 3600 војници и девет парчиња артилерија. Намерните лажни информации за правецот на движење на Сан Мартин се покажале како предност, така што остатокот од монархистичката армија била расштркана низ регионот.{{sfn|Galasso|2000|pp=219–220}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=84}}
Битката започнала на 12 февруари. Сан Мартин организирал раздвоен напад, каде Солер предводел група војници на западната страна, а О'Хигинс на источната. О'Хигингс, кој бил желен за победа, избрзал со нападот и не се координирал со Солер. Тој потег им дал на монархистите мала предност. Во меѓувреме, Сан Мартин му наредил на Солер да нападне исто така. Комбинираниот напад бил успешен и групата на Сан Мартин забележала победа во битката. Битката завршила со 600 мртви монархисти и 500 заробени лица, а само 12 мртви и 120 повредени на страната на Армијата на Андите.{{sfn|Galasso|2000|pp=220–221}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=85–92}}
Армијата триумфално влегла во [[Сантјаго]] следниот ден.{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=92}} Гувернерот [[Франсиско Марко дел Понт]] се обидел да избега во [[Валпараисо]] и со намера да отплови кон Перу, но тој бил заробен на 22 февруари и вратен бил во Сантјаго.{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=91–92}} Уште неколку други службеници биле исто така заробени и испратени во затвор во Сан Луис во Аргентина.{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 18}} Сан Мартин го пратил Марко дел Понт во затвор во Мендоза.{{sfn|Galasso|2000|p=221–222}}
==== „Патрија Нуева“ ====
[[Податотека:Ohiggins.jpg|thumb|200п|right|Бернардо О'Хигинс, најголем поддржувач и соработник на Сан Мартин во Чиле.]]
Три претсавници од Кокимбо, Сантјаго и Консепсион организирале нова влада и го предложиле Сан Мартин како [[Врховен директор на Чиле]], со што би почнал новиот период на „нова татковина“ или „[[Патриjа Нуева]]“ (''Patria Nueva''). Тој ја одбил оваа понуда и го предложил О'Хигинс како негова замена. Тој сметал дека позицијата Врховен директор треба да ја има некој од Чиле. Наместо да ја извршува таа позиција, Сан Мартин ја организирал морнарицата за да биде спремна за битките во [[Перу]].{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 19}} Тој основал месен оддел на [[Ложа Лаутаро|Ложата Лаутаро]], именувана по мапучеанскиот водач [[Лаутаро]].{{sfn|Galasso|2000|p=224}}
Победата во Чакабуко не го ослободила Чиле целосно. Монархистичките сили сè уште давале отпор во јужно Чиле, кои пак биле во сојузништво со староседелците, Мапучејанците. Лас Херас го окупирал Консепсион за време на битката на Кирапалихуе,{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=92–93}} но не успеал да го заземе Талкахуано.{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=98–101}} Отпорт на монархистите траел неколку месеци,{{sfn|Galasso|2000|pp=224–226}} и Талкахуано бил заземен кога повеќето од континетот веќе бил ослободен од колонијалната власт.{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=101}}
Сан Мартин го оставил О'Хигинс како главен на новата [[Армија на Чиле|чилеанска армија]] и се вратил во Буенос Аирес за да побара ресурси за кампањата во Перу. Во тој период тој не наишол на добар прием. Пејредон сметал дека Чиле треба да изврши компензација на Буенос Аирес за парите кои биле инвестирани во ослободувањето на Чиле, а како причина се навела и опасноста од [[Втора португалско-бразилска инвазија на Источниот Брег|португалско-бразилската инвазија на Источниот Брег]]. Поради неможноста финансиски да поддржува, Буенос Аирес го испратил правникот Мануел Агире во [[Соединети Американски Држави|САД]] за да побара помош и да апелира за признавање на независноста на Обединетите Покраини на Рио де ла Плата (односно, Аргентина). Сепак, оваа мисија била неуспешна бидејќи САД во тој момент решиле да бидат неутрални поради нивните тогашни актуелни преговори со Шпанија за [[Адамс-Онисов договор|купување на Флорида]]. Чилеанецот Хосе Мигел Карера сам нашол бродови по ужасот во Ранкагва, со кои имал намера да го ослободи Чиле, но поради тоа што Сан Мартин веќе го направил истото, тој не се согласил неговата флота да ја стави под команда на [[Армијата на Андите]]. Карера бил непријател на О'Хигинс и барал да управува со Чиле, но Пуејредон го затворил него и му ги конфискувал бродовите.{{sfn|Galasso|2000|pp=227–234}}
Во меѓувреме, Сан Мартин побарал помош од британскиот адмирал [[Вилијам Боуелс (адмирал)|Вилијам Боуелс]]. Тој му испратил писмо од Чиле и очекувал да се сретне со него во Буенос Аирес, но Боуелс слегол во [[Рио де Жанеиро]], наместо во Буенос Аирес. Боуелс сметал дека Сан Мартин бил човек на кого повеќе може да му се верува за разлика од Алвеар и го ценел неговиот монархизам. Сан Мартин не се стекнал со бродовите и комуникацијата со Боуелс била прекината неколку месеци. Тој се вратил во Чиле, а неговата сопруга и ќерка останале во Буенос Аирес поради здравствени проблеми. Поради неможноста да добие помош ниту од Буенос Аирес ниту од странство, се ангажирал за финансирање на морнарицата од Чиле.{{sfn|Galasso|2000|pp=235–246}}
==== Битката на Канча Рајада ====
[[Податотека:JuraIndependencia.jpg|thumb|200п|right|Чилеанците ја објавуваат независноста. 18 февруари 1818 година е денот кога Чиле се оддвоил од Шпанската Империја.]]
Неуспехот при ослободувањето на [[Талкахуано]] бил проследен со морнаричко засилување од север. [[Вицекралство Перу|Вицекралството Перу]] го испратило [[Маријано Осорио]] во обид да го освои Чиле. Монархистите при таквата ситуација би напредувале конпнено кон северно Чиле. Сан Мартин мислем дека не можно да се одбрани [[Консепсион (Чиле)|Консепсион]], па така му наредил на О'Хигинс да го напушти градот. 50.000 Чилеанци тргнале северно заедно со стоката и храната, а сè друго запалиле, сè со цел да не остават ништо за монархистите кога ќе влезат во градот. Како и за време на [[Конгрес во Тукуман|Тукуманскиот Конгрес]], така и сега Сан Мартин побрзал да ја објави независноста на Чиле, да ја легитимизира владата и воените дејствија. [[Чилеанска декларација на независноста|Чилеанската декларација на независноста]] се случила на [[18 февруари]] [[1818]] година, една година по [[битката на Чакабуко]].{{sfn|Galasso|2000|p=247}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=102}}
Сан Мартин, Лас Херас и Балкарке се сретнале во Курико, а монархистите во Талка, на висорамнината наречена „Канча Рајада“. Патриотите имале бројчена предност, односно 7000 наспроти 4600. Поради тоа Осорио се обидел да избегне отворена битка, и наместо тоа сакал да примени притајна операција. Еден шпион го информирал Сан Мартин дека Осорио не направи ненадеен напад ноќе, но иако бил информиран сепак војската не можела веднаш да се припреми. Илјада војници избегале, 120 умреле, меѓу кои и помошникот на Сан Мартин. О'Хигинс се обидел да се спротистави со неговата единица, но се повлекол кога бил погоден во раката. Лас Херас успеал се повлече со неговата единица и со тоа спасил 3500 војници. Патриотите избегале во Сантјаго.{{sfn|Galasso|2000|pp=247–248}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=102–107}}
И покрај поразот, војниците биле пречекани како херои во Сантјаго. Благодарејќи на Лас Херас, потенцијалната катастрофа за патриотите се претворила во мало повлекување.{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|p=107}} Армијата била повторно реорганизирана, но поради умрените и повредените војници бројката се намалила на 5000 војници, што било приближно со бројката на монархистите. Тие се позиционирале во близина на [[Махпо|реката Махпо]], во близина на Сантјаго.{{sfn|Galasso|2000|p=248}}
==== Битката на Маипу ====
[[Податотека:Abrazo de Maipú Pedro Subercaseaux.jpg|thumb|alt=Portrait of the battle of Maipu|Прегратката од Маипу - симбол на победата во Битката за независност.]]
Сан Мартин, според дотогашниот контакт, направил првичен увид на монархистичката армија, и забележал дека истата има неколку пропусти од организациски аспект. Така, тој бил посамоуверен во победа над монархистите и тврдел дека Осорио бил потрапав одошто мислел и дека победата е нивна.{{sfn|Galasso|2000|p=250}} Битката започнала во 11 часот. Патриотската артилерија на десно пукала кон монархистичката пешадија на лево. [[Мануел Ескалада]] предводел коњанички гренадиери за да ги заробат монархистичките артилеријци, со цел да ги пренасочат кон нивните претпосавени. Полкот на Бургос сериозно го нарушил левото крило на патриотите, воглавно составено од поранешни робови, удар во кој умреле околу 400 борци. Сан Мартин наредил коњаничките гренадиери предводени од [[Хиларион де ла Кинтана]] да го нападне полкот. Битката наеднаш прекинала и монархистите започнале да се борат со мечеви извикувајќи „Да живее [[Фернандо VII|кралот]]“ и „Да живее [[Шпанска Империја|татковината]]“. По некое време монархистите се разбегале.{{sfn|Galasso|2000|pp=250–251}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=108–115}}
Кога полкот на Бургос сфатил дека нивната линија е пробиена, тие прекинале со отпор и борците започнале да се разбегуваат. Коњаницата гонела и ги убила повеќето од нив. На крајот на битката, монархистите биле заседнати од единиците на Лас Херас на запад, Алварадо во средина, Кинтана на исток и коњаницата на Запиола и Фреире. Осорио се обидел да се повлече кон хасиендата „Ло Еспохо“, но не можел да ја достигне, па така избегал кон Талкахуано. Ордоњез и неговите луѓе ја имале последната битка кај хасиендата и умреле 500 монархисти.{{sfn|Galasso|2000|p=251}}{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=115–118}}
Битката завршила попладнето. О'Хигинс, кој сè уште бил повреден во раката, пристигнал кон крајот на битката на Маипи. Кога завршила битката тој извикал „Слава му на спасителот на Чиле!“, мислејќи на Сан Мартин. Како знак на триумф тие се прегрнале седејќи на коњите, и таа сцена денес е позната меѓу историчарите како „прегратката од Маипу“.{{sfn|Galasso|2000|p=251}}
Битката на Маипу ја обезбедила чилеанската независност.{{sfn|Camogli|de Privitellio|2005|pp=118–119}} Освен Осорио и неговите 200 луѓе кои побегнале, сите други монархистички воени лица биле уапсени. Успехот бил поздравен од тогашната патриотска елита, меѓу кои и самиот [[Боливар]].{{sfn|Galasso|2000|pp=251–254}}
==== Тихоокеанска флота ====
[[Податотека:San Martín en Buenos Aires.jpg|thumb|200px|right|Сан Мартин за време на конгресот во Буенос Аирес.]]
Сан Мартин испратил повторно барање до Боуелс за испорака на бродови, но не добил одговор. Повторно заминал за Буенос Аирес, за да достави слично барање. Тој пристигнал во Мендоза неколку дена по погубувањето на [[Чилеанци]]те [[Луис Карера]] и [[Хуан Хосе Карера]], браќа на [[Хосе Мигел Карера]].{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 32}} Точната иницијатива за тие погубувања е контроверзна. Чилеанскиот историчар [[Викуња Макена]] го посочува Сан Мартин, додека пак Х. К. Рафо де ла Рета го обвинува О'Хигинс. [[Мануел Родригес]] исто така бил заробен, а подоцна и убиен. За таа смрт можеби дала наредба самата ложа Лаутаро. Сан Мартин нема учество во тоа бидејќи бил на пат за Буенос Аирес.{{sfn|Galasso|2000|pp=265–267}}
Сан Мартин не бил добро пречекан во Буенос Аирес. Пуејредон првично одбил да му даде помош, повикувајќи се на конфликтите со федералните кауилјоси и организацијата на огромната монархистичка армија во [[Кадис]] која би се обидела повторно да ја освои долината [[Рио де ла Плата]]. Тој сметал дека Чиле треба да ја организира морнарицата против Перу, не Буенос Аирес. Сан Мартин разговарал со него и конечно добил 500.000 пезоси. Се вратил во Мендоза со неговата сопруга и ќерка и примил писмо од Пуејредон кој рекол дека Буенос Аирес може да достави само една третина од ветеното. Ова го искмоплицирал проектот, бидејќи ниту Мендоза ниту Сантјаго немале доволно средства. Сан Мартин дал отказ од армијата, но денес не се знае дали отказот е искрен или намерен тактички потег за да се даде притисок врз поддржувачите. Како и да е, Буенос Аирес сè уште го сметал Сан Мартин клучен за националната одбрана, и поради тоа му биле исплатени помош од 500.000 пезоси и го убедувале Сан Мартин да го повлече отказот.{{sfn|Galasso|2000|pp=269–277}}
Сан Мартин предложил да биде медијатор помеѓу Буенос Аирес и „[[Лига федерал]]“ (''Liga Federal'', воглавно [[уругвај]]ски активисти) предводена од Артигас. Тој сметал дека граѓанската војна е контрапродуктивна за националното единство и крајот на насилството ќе овозможи слободни ресурси кои биле потребни за морнарицата. Тој сметал дека Артигас може да го стави мирот под услов, а условот би бил заедничка објава на војна на [[Бразил]] (Уругвај се бореле и против бразилската империјалистичка окупација). Така, Сан Мартин предложил прво да се поразат монархистичките сили во Рио де ла Плата, а потоа да се насочат кон ослободување на [[Банда Ориентал]] (тогашно име на Уругвај) од бразилска контрола. За ова О'Хигинс сметал дека е ризичен потег во кој Сан Мартин можел да биде фатен. Пуејредон го одбил медијаторството бидејќи не го сметал Артегас на рамниште со него.{{sfn|Galasso|2000|pp=279–286}}
==== Ранкагвански акт ====
[[Податотека:Revista de Rancagua Blanes.JPG|thumb|right|200px|Армијата на Андите парадира во Ранкагва.]]
Иако Артигас бил поразен од лузо-бразилската војска, неговите сојузници [[Естанислао Лопез]] и [[Франсиско Рамирез]] продолжиле со насилства против Буенос Аирес поради неговата неактивност во борбата против инвазијата на [[Банда Ориентал]]. Пуејредон ги повикал [[Армијата на Андите]] и [[Армијата од Северот]] (предводена од Белграно) да му помогнат на Буенос Аирес. Гидо му напоменал на Сан Мартин дека ако двете армии го направеле тоа, северна Аргентина и Чиле би биле лесно повторно окупирани од монархијата. Сан Мартин исто така знаел дека повеќето од војниците од Армијата на Андите не сакале да му помогнат на Буенос Аирес во граѓанската војна, бидејќи повеќето биле од други покраини или од Чиле. Сан Мартин имал сомнежи и за претпоставеното пристигнување на голема воена експедиција од Шпанија, бидејќи идејата за апсолутна обнова на Империјата имала противници и во самата Шпанија. Сан Мартин на крај ја зачувал армијата во Чиле, во моментот кога поручникот на Белграно, Вијмонте, склучил примирје со Лопез и со тоа тој мислел дека конфликтот е завршен.{{sfn|Galasso|2000|pp=287–293}}
Како и да е, министерот за војна [[Матијас де Иригојен]] уште еднаш наредил Армијата од Андите да се врати и го назначил [[Франсиско Фернандес де ла Круз]] како водич, заменувајќи го Сан Мартин. Тогаш Сан Мартин пак дал отказ и дал до знаење дека армијата нема да биде во можност да ги премине Андите од Чиле во Буенос Аирес бидејќи патот бил блокиран од снег. Сите водичи на воените единици на Армијата на Андите одбиле да одат во Буенос Аирес. Врховниот директор ја повлекол наредбата поради одбивањето на воените водичи и отказот на Сан Мартин, па така Армијата останала во Чиле. Наскоро на Пуејредон му завршил мандатот како Врховен директор и бил заменет од [[Хосе Рондо]].{{sfn|Galasso|2000|pp=293–299}}
Морнарицата била конечно оформена во Чиле и на челото на морнарицата бил назначен [[Томас Кокрејн]]. Сепак, морнарицата не била испратена веднаш во Перу поради гласините дека можно е да има напад врз Чиле и Аргентина од Шпанија, и во таков случај морнарицата би била испратена во Буенос Аирес. Граѓанската војна продолжила и Сан Мартин уште еднаш се обидел да биде медијатор, но без ефекти. Безуспешно Рондо повтроно побарал да се врати во Буенос Аирес Армијата на Андите.{{sfn|Galasso|2000|pp=301–308}} Сан Мартин се вратил во Чиле и се подготвувал за учество во воените морнарички дејствија против Перу (кое сè уште било упориште на Империјата) и со тоа го игнорирал Буенос Аирес. Истото го направила и Армијата од Северот.{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 52}} Без засилување, Рондо бил поразен од страна на федералистите во битката на Кепеда во 1820 година. [[Конгрес од Тукуман|Конгресот од Тукуман]] и позицијата [[Врховен директор на Обединетите Покраини на Рио де ла Плата]] биле распуштени и Обединетите покраини станале конфедерација од 13 покраини без централна сојузна држава. Овој период е познат како ''[[Анархијата од 20 година]]''.{{sfn|Galasso|2000|pp=309–320}} Буната на шпанскиот генерал [[Рафаел дел Риего]] и појавата на жолтата треска во Кадис ставиле крај на опасноста за шпанското повторно освојување на басенот на [[Рио де ла Плата]].{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 44}} Со Ранкагванскот акт Сан Мартин се стекнал со целосна автономија врз Армијата на Андите бидејќи со новата политичка ситуација во Буенос Аирес немало национален авторитет врз армијата.{{sfn|Galasso|2000|pp=321–327}}
=== Перу ===
Перу, кое било тогаш упориште на Монархијата, имало вооружени сили скоро четири пати поголеми во однос на силите на Сан Мартин. Перу располагал со 6244 војници во [[Лима]], 8000 војници во северните покраини, 1263 војници на перуанскиот брег, 1380 војници во [[Арекипа]] и 6000 војници во [[Горно Перу]], сè вкупно скоро 23000 војници. Армијата на Андите имала 4000 војници, а морнарицата на Кокрејн имала 1600. Со таков сооднос на воените сили, Сан Мартин избегнувал битки. Наместо отворени битки, тој се обидел да ги подели непријателските сили на неколку локации, како што направил за време на поминувањето на Андите, засилен со [[Армијата од Северот]] која би пристигнала од југот и армијата на [[Симон Боливар]] од север. Тој, исто така, се обидел да промовира бунтови и негодувања во рамките на империјалната војска. Тој, исто така, ветил еманципација на робовите кои ќе ги напуштат перуанските господари и ќе им се приклучат на војската на Сан Мартин. Во меѓувреме се случила [[Либерална тригодишница|Либералната тригодишница]] (''Trienio Liberal''), либерален бунт во Шпанија кој дал отпор на [[шпански устав од 1812|шпанскиот устав од 1812]] година и тој настан уште повеќе ги поткопал позициите на Империјата во Јужна Америка, особено лојалноста на монархистичките војници.{{sfn|Galasso|2000|pp=334–336}}
Морнарицата запловила од Чиле на 20 август 1820 година. Таа била составена од осум воени бродови, единаесет топовници, 246 топови и екипаж од 1600 Чилеанци. Исто така, имало 12 фрегати и бригадир од 4000 војници на Армијата на Андите. Сан Мартин бил водич на воената експедиција. Тие се растовариле во [[Паракас (залив)|заливот Паракас]], 200 км јужно од Лима на 7 септември и го окупирале околниот град [[Писко (Перу)|Писко]], кој бил напуштен од монархистите.{{sfn|Galasso|2000|p=337}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 50}}
==== Перуански воени дејствија ====
[[Податотека:El Batallón Numancia recibe la Bandera del Ejército Libertador.jpg|thumb|200px|right|Баталјонот на Нумансија, поранешна монархистичка единица, се приклучува кон армијата на Сан Мартин.]]
Перуанскиот вицекрал [[Хоакин де ла Пезуела]] добил наредби од [[Мадрид]] да преговара со патриотите. Под примирје противниците славеле за време на средбата во [[Мирафлорес (Лима)|Мирафлорес]] во [[Лима]]. Претсавниците на вицекралот предложиле да го усвојат либералниот шпански устав ако Сан Мартин ја напуштел државата, но неговите претставници барале Шпанија да даде целосна независност на Перу. Преговорите немале исход.{{sfn|Galasso|2000|p=338}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=49–53}}
Сан Мартин ја изолирал Лима од околните региони и го испратил [[Хуан Антонио Алварез де Ареналес]] да промовира бунови помеѓу староседелското население. Армијата на Андите се преместила северно од Лима, на крајбрежјето. Сан Мартин и Ареналес го опколиле градот од две страни, а Кокрејн го нападнал пристаништето Ел Калјао. Кокрејн го заробил бродот „Есмералда“ и кралскиот полк Нумансија. Скоро 700 војници на [[Вицекралство Нова Гренада|Вицекралството Нова Гренада]] дезертирале и им се приклучиле на патриотите. Неколку народи во северно Перу го поддржале Сан Мартин, а Ареналес ги поразил монархистите за време на [[битката на Паско]]. Повеќе од 300 монархисти им се приклучиле на патриотите, вклучително и [[Андрес де Санта Крус]].{{sfn|Galasso|2000|pp=339–340}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=53–55}}
Како и да е, плановите не функционирале како што било планирано. Староседелското население кое му се приклучило на Ареналес не можело да се спротивстави на мархистичкиот противнапад,{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 55}} и робовите не се приклучиле на армијата во очекуваната бројка. Аргентинските покраини не можеле да му испратат помош на Сан Мартин и Армијата од Северот повеќе не постоела. Како резултат на тоа, тој му пишал на [[Симон Боливар]], во обид да ги координира дејствата со него.{{sfn|Galasso|2000|p=341}}
Пезуела бил сменет со воено-либерален удар и [[Хосе де ла Серна е Инохоса]] станал нов вицекрал. Де ла Серна го повикал Сан Мартин за да преговара крај на насилството. Резултатот бил ист како и со Пезуела: Де ла Серна предложил да го воведе уставот на империјата од 1812 (каде Перу е дел од Шпанија), а Сан Мартин побарал независност на Перу (како независна држава). Одбивањето на шпанскиот устав било мотивирано од непропорционало претставување на Америка во Уставното собрание кое го составило уставот. Двете армии се согласите на привремено примирје. Сан Мартин предложил да се основа уставна монархија со европски монарх. Овој предлог бил одбиен со образложение дека [[Фернандо VII]] не би го прифатил овој предлог.{{sfn|Galasso|2000|pp=342–347}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=58–59}}
==== Заштитник на Перу ====
[[Податотека:La Independencia del Perú.jpg|thumb|200п|right|Прогласувањето на независноста на Перу. На 28 јули 1821 година во Лима Сан Мартин и останатите челници ја објавиле независноста на Перуанците.]]
Бидејќи немирите се обновиле, Сан Мартин организирал неколку герилски групи во државата, држел опсада на Лима, но не инсистирал да влезе во градот бидејќи не сакал месното население да го смета за освојувач. Сепак, Де ла Серна наеднаш го напуштил градот со неговата армија од непознати причини. Сан Мартин набрзо свикал „[[отворено кабилдо]]“ (отворен совет) за да се разговара за независноста на државата, за што веќе било договорено. Со овој предлог, со авторитетот во [[Лима]], со поддршката од северните покраини и опсадата на пристаништето [[Ел Калјао]], Сан Мартин ја објавил [[Објавување на независност на Перу|независноста на Перу]] на 28 јули 1821 година. Иако независноста била објавена, војната сè уште не завршила.{{sfn|Galasso|2000|pp=349–353}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=59–63}}
За разлика од Чиле, во Перу немало месни политичари од рангот на О'Хигинс, па така Сан Мартин станал шеф на владата, иако не ја сакал таа функција. Тој бил назначен како „[[Заштитник на Перу]]“, денес функција позната како [[претседател на Перу]]. Бидејќи перуанското општество било многу конзервативно, Сан Мартин веднаш не ги реализирал либералните идеи. Провизорните статути содржеле мал број промени и ратификувале неколку веќе постоечки закони.{{sfn|Galasso|2000|pp=353–358}} Сите видови ропства кои ги трпеле староседелците биле укинати и истите се стекнале со државјанство. Сепак тој не го укинал ропството целосно. Во Перу имало 40000 сопственици на робови, и Сан Мартин вовел закон со кој се еманципирале децата на робовите и робовите чии сопственици ја напуштиле Лима. Исто така тој ја укинал инквизацијата и вовел слобода на говор.{{sfn|Galasso|2000|pp=359–368}} За време на неговиот престој во Перу, Сан Мартин имал романса со [[Роза Кампузано]], жена од [[Гвајакил]].{{sfn|Galasso|2000|pp=381–383}}
Кралските армии кои останале на перуанско тло се упатиле кон Лима, предводени од Кантерак. При средбата на непријателските армии ниту една страна не започнала напад. Кантерак тогаш го променил правецот кон Ел Калјао, се снабдил со ресурси и се вратил во неговата база. Повторно немало битка кога се враќале. Без ресурси, Ел Калјао се предал неколку дена подоцна.{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=64–66}} Двете страни презеле чудни мерки: Сан Мартин му дозволил на Кантерак засилување, а Кантерак оставил клучно воено место, неспособно да се одбрани. До денес нема јасни пишани докази за ваквата збунувачка и нерационална ситуација и настани.{{sfn|Galasso|2000|pp=369–371}}
Конкрејн имал неколку спорови со Сан Мартин.{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II, p. 67}} Тој разговорал со него за неколку негови дејства и пробувал да ги компромизира. За време на блокадата на Ел Калјао, тој предложил О'Хигинс да ја преземе контролата на мисијата. Бидејќи Сан Мартин бил назначен за Заштитник на Перу, Кокрејн сметал дека тој не е веќе под чилеанска контрола и ја одзел морнарицата. Во наредните години Кокрејн објавил неколку обвинувања против Сан Мартин во Чиле.{{sfn|Galasso|2000|pp=372–383}}
Боливар ја презел контролата во Каракас со неговата победа во [[битката на Карабобо]]. Конгресор во Кукута усвоил слични закони како тие во Перу. Во меѓувреме и [[Еквадор]] во [[Гвајакил]] објавил независност и Боливар го испратил [[Антонио Хосе де Сукре]] да им помогне. Силите на Сукре не биле доволни и побарал помош од Сан Мартин. Перу испратил трупа од 1300 луѓе во Еквадор. Боливар влегол во градот еден месец подоцна и сметал дека поради историски причини [[Кито]] треба да биде главен град на [[Колумбија]].{{sfn|Galasso|2000|p=383–385}}
Сан Мартин и Боливар барале да се генерира латиноамериканска интеграција, но не се согласиле за видот на владата: Боливар сакал републиканско државно уредување, а Сан Мартин уставна монархија бидејќи сметал дека со монархијата побрзо ќе се признаеле државите на меѓународен план.{{sfn|Galasso|2000|pp=387–395}} [[Перу]] и [[Гран Колумбија|Колумбија]] потпишале договор за интеграција, кој требало да се предложи и на [[Чиле]], [[Обединети Покраини на Рио де ла Плата|Обединетите Покраини на Рио де ла Плата]] и [[Парагвај]], а подоцна и на [[Обединети Покраини на Средна Америка|Обединетите Покраини на Средна Америка]] и [[Империја Бразил|Империјата Бразил]].{{sfn|Galasso|2000|pp=397–406}}
==== Средбата во Гвајакил ====
[[Податотека:Entrevista de Guayaquil.jpg|thumb|right|200p|Средба помеѓу Боливар и Сан Мартин. Средбата била во затворени простории, но на сликата е прикажана надвор.]]
Сан Мартин мислел дека ако ги здружи силите со Боливар ќе биде во можност да ги порази и остатоците од кралските сили во Перу. Двајцата ослободувачи би се сретнале во Кито, па така Сан Мартин го назначил [[Торе Тагле]] да управува со владата во Лима додека бил отсутен. Боливар не бил во можност да се сретне со Сан Мартин на договорениот датум, па така Сан Мартин се вратил во Лима но и покрај тоа го оставил Тагле на чело на владата. Боливар се преместил од Кито во [[Гвајакил]], кога се обезбедила [[Објавување на независноста на Еквадор|независноста]]. Имало разговори за иднината на регионот: некои делови од Еквадор и поширокиот регион сакале да се спојат со Колумбија, други сакале да се спојат со Перу, а трети пак да се создаде нова нација. Боливар ги завршил разговорите со тоа што го анектирал Гвајакил во Колумбија. Слични притисоци постоеле истото да го направи Сан Мартин, со тоа што Гвајакил (и делови од Еквадор) би се припоиле со Перу.{{sfn|Galasso|2000|pp=407–409}}
[[Средбата во Гвајакил]] се одржала на 26 јули 1822 година. Тие имале две приватни средби, тој ден и следниот. Бидејќи немало стенографски белешки и сведоци, содржината на средбите не е позната ниту за темата на разговорите. Сепак, според комуникацијата на учесниците со трети лица преку писма може да се претпоставува дека тие зборувале за заедничко делување, можност за создавање заедничка армија, каде командир би бил Боливар, а заменик Сан Мартин.{{sfn|Galasso|2000|pp=407–421}}{{sfn|Abad de Santillán|1965|loc=Vol. II|pp=73–74}}
Министерот [[Бернардо Монтеагудо]] бил отстранет од функција за време на перуанската побуна, во времето кога Сан Мартин бил отсутен. Сан Мартин дал отказ од позицијата Заштитник на Перу неколку дена подоцна и се вратил во [[Валпараисо]] во Чиле. Неколку причини влијаеле врз таквиот потег. Воената дисциплина на Армијата на Андите била нарушена, но Сан Мартин не сакал да преземе мерки против неговите офицери. Авторитетите на Боливар и Сан Мартин, локалното соперништво на нивните држави (Перу и Колимбија), ги ограничиле операциите за заедничка работа: Колумбијците не сакале Боливар да даде нивни луѓе на Сан Мартин, а Перуанците не сакале нивниот заштитник да биде под Боливар. За разлика од Боливар, кој бил поддржан од колумбиската влада, Сан Мартин немал многу ресурси бидејќи Буенос Аирес одбил да го поддржи, а другите покраински гувернери, иако сакале, сепак немале доволно ресурси, а пак Кокрејн заминал со морнарицата, а О’Хигинс ја губел моќта во Чиле. На крај Сан Мартин сметал дека само еден силен авторитет можел да ја спречи [[балканизација]]та на новите јужноамерикански држави. Така тој престанал да ја врши должноста Заштитник на Перу и се повлекол.{{sfn|Galasso|2000|pp=423–437}}
== Доцнежен живот ==
[[Податотека:Jose de San Martin.jpg|мини|десно|Портрет на Сан Мартин во подоцнежни години.]]
По неговото пензионирање, Сан Мартин имал намера да живее во [[Кујо (Аргентина)|Кујо]], [[Аргентина]]. Иако војната за незавиност завршила во регионот, сепак [[граѓанска војна во Аргентина|граѓанската војна во Аргентина]] продолжила. Унитарците сакале да ја организираат државата како унитарна со центар во Буенос Аирес, додека федералистите сакале да ја организираат државата како федерална составена од покраини. Сан Мартин имал добри односи со федералистите, a несогласување со унитарецот [[Бернардино Ривадавија]], но сепак се обидувал да биде неутрален. Сопругата на Сан Мартин, [[Марија де лос Ремедиос де Ескалада]], умрела во 1823 година, па така тој се вратил во Буенос Аирес. Тој ја зел неговата ќерка Мерседес Томаса, која живеела со семејството на мајка ѝ, и отпловиле за Европа.{{sfn|Galasso|2000|pp=453–465}}
По неуспешен обид да се насели во [[Франција]], тој се преселил во [[Велика Британија|Британија]] и подоцна во [[Брисел]]. Тој имал намера да живее таму сè додека неговата ќерка не го заврши нејзиното образование и потоа да се врати во Аргентина. Додека бил во Брисел, Ривадавија дошол во истиот град и имал намера да го предизвика Сан Мартин на двобој, но во тоа го разубедил Диего Пароасјен.{{sfn|Galasso|2000|pp=467–476}}
Иако имал недоразбирања со Ривадавија, и кој воедно бил избран за претседател на Аргентина, сепак Сан Мартин ги понудил своите воени способности за време на [[Аргентинско-бразилска војна|војната со Бразил]], но тој не добил одговор. Заминал за Аргентина кога претседател на Аргентина бил [[Мануел Дорего]]. Како и да е, додека патувал накај Јужна Америка унитарците пак се обидувале да ја заземат власта во Аргентина, така, додека бил во [[Рио де Жанеиро]] разбрал дека унитарците го заробиле Дорего, а кога пристигнал во [[Монтевидео]] ја примил веста дека Дорего бил погубен и унитарците започнале кампања против сите федералисти. Бродот пристигнал во Буенос Аирес, но Сан Мартин не слегол и се вратил во Моневидео. Подоцна Сан Мартин се вратил во Брисел.{{sfn|Galasso|2000|pp=477–495}}
Федералецот [[Хуан Маниел де Росас]] започнал со обиди да ја смири граѓанската војна во Аргентина која била започната од [[Хуан Лавелје]]. Сан Мартин и Росас поради сличните ставови станале блиски пријатели. Во меѓувреме Сан Мартин го напуштил Брисел поради [[белгиска револуција|белгиската револуција]] и [[епидемија на колера од 1831|епидемијата од колера во 1831]]. Сан Мартин и ќерка му се доселиле во [[Париз]] и двајцата се разболеле. Во Париз биле пречекани од [[Маријано Балкарке]], кој им пружил помош. Балкарке се оженил со Мерседес и имале ќерка - Марија Мерседес.{{sfn|Galasso|2000|pp=497–521}}
Во 1837 година, Франција започнала со блокадата на [[Рио де ла Плата]] како контрамерка на Росас. Сан Мартин ги понудил своите воени вештини на Росас, но бил одбиен поради неговите поодминати години. Како знак на поддрршка, Сан Мартин му ја поклонил сабјата на Росас.{{sfn|Galasso|2000|pp=523–558}}
За време на француската револуција од 1848 година, Сан Мартин го напуштил Париз и заминал за [[Булоњ-сур-Мер]]. Кога се преселил таму бил скоро слеп и имал многу здравствени проблеми. Сепак, тој продолжил да праќа писма во Јужна Америка. Хосе де Сан Мартин умрел во неговиот дом, на 17 август 1850 година, во 17 часот по месно време.{{sfn|Galasso|2000|pp=559–570}}
== Посмртни останки==
[[Податотека:San Martin's Grave.jpg|thumb|180px|right|Мавзолејот на Сан Мартин во катедралата во Буенос Аирес. Гробот го чуваат трите персонификации на Чиле, Аргентина и Перу.]]
Хосе де Сан Мартин умрел на 17 август 1850 година, во неговата куќа во [[Булоњ-сур-Мер]] во [[Франција]]. Тој бил погребан во [[Базилика Нотрдам де Булоњ|Базиликата Нотрдам де Булоњ]] и неговите останки останале таму до 1861 година. Во неговиот тестамент тој изјавил дека по смртта сака да биде одведен до гробиштата без никаков погреб, а подоцна да биде префрлен во [[Буенос Аирес]]. За ова Балкарке го известил Росас и министерот за надворешни работи [[Фелипе Арана]]. Балкарке го следел балсамирањето на Сан Мартин. Исто така, тој ја испратил сабјата на Сан Мартин во Росас.{{sfn|Galasso|2000|pp=569–574}}
Сепак, поради бунтот на [[Хусто Хосе де Уркиза]] против Росас во 1851 година, поразот на Росас во [[битката на Касерос]] и хаосот што проследил, влијаело врз одложувањето на префрлањето на телото на Сан Мартин во Буенос Аирес. Во меѓувреме, Буенос Аирес се одделил од Аргентина (за време на [[Аргентинска граѓанска војна|граѓанската војна]]) на чело со унитарците, кои пак од другата страна го мразеле Сан Мартин. Така, во тоа време, преместувањето на телото на Сан Мартин се одложило за неопределено. Бидејќи бил свесен за сето ова, Балкарке наредил изградба на гроб на гробиштата во Булоњ-сур-Мер за телото на Сан Мартин.{{sfn|Galasso|2000|pp=574–577}}
Останките на Сан Мартин конечно биле донесени во Аргентина на 29 мај 1880 година, за време на претседателскиот мандат на [[Николас Авелјанеда]]. Мавзолејот на Сан Мартин бил сместен во [[Метрополитска катедрала во Буенос Аирес|Метрополитската катедрала во Буенос Аирес]].{{sfn|Galasso|2000|p=584}}
== Наводи ==
{{Reflist}}
== Литература ==
* Lynch, John. ''San Martin: Argentine Soldier, American Hero''
* Lynch, John. ''The Spanish American Revolutions 1808–1826'' (2nd ed. 1986)
* {{Наведена книга
| last = Abad de Santillán
| first = Diego
| year = 1965
| language = es
| title = Historia Argentina
| publisher = TEA (Tipográfica Editora Argentina)
| location = Buenos Aires
}}
* {{Наведена книга
| last1 = Camogli
| first1 = Pablo
| last2 = de Privitellio
| first2 = Luciano
| year = 2005
| language = es
| title = Batallas por la Libertad
| publisher = Aguilar
| location = Buenos Aires
| isbn = 978-987-04-0105-6
}}
* {{Наведена книга
| last = Galasso
| first = Norberto
| year = 2000
| language = es
| title = Seamos libres y lo demás no importa nada
|trans-title=Let us be free and nothing else matters
| publisher = Colihue
| location = Buenos Aires
| isbn = 978-950-581-779-5
}}
* {{Наведена мрежна страница
|last = Mayochi
|first = Enrique Mario
|date =
|language = es
|title = San Martín visto por los artistas
|trans-title = San Martín saw by artists
|work =
|publisher = San Martín National Institute
|url = http://www.sanmartiniano.gov.ar/textos/parte3/texto097.php
|accessdate = 14 July 2012
|ref = {{sfnRef|Mayochi}}
|url-status=dead
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20120601052823/http://www.sanmartiniano.gov.ar/textos/parte3/texto097.php
|archivedate = 1 June 2012
|df = dmy-all
}}
* {{Наведена книга |title=Documentos para la historia del Libertador General San Martín |trans-title=Documents for the history of Liberator General San Martín |year=1953 |publisher=Instituto Nacional Sanmartiniano and Museo Histórico Nacional |location=Buenos Aires |language=es}}
* {{Наведена книга |title=The Epic of Latin America |last=Crow |first=John |date=17 January 1992 |publisher=University of California Press |location=Berkeley, California | isbn = 978-0-520-07723-2 }}
* {{Наведена книга |title=Historia militar del Perú |trans-title=Military history of Peru |last=Dellepiane |first=Carlos |year=1965 |publisher=Círculo Militar |location=Buenos Aires |language=es}}
* {{Наведена книга |title=San Martín en el Ejército Español en la península |trans-title=San Martín in the Spanish Army in the peninsula |last=Espíndola |first=Adolfo |year=1962 |publisher=Comisión Nacional Ejecutiva del 150 Aniversario de la Revolución de Mayo |location=Buenos Aires |language=es}}
* {{Наведена книга |title=Liberators: Latin America's Struggle For Independence |last=Harvey |first=Robert |year=2000 |publisher=The Overlook Press, Peter Mayer Publishers |location=New York | isbn = 978-1-58567-072-7 }}
* Higgins, James (2014). ''The Emancipation of Peru: British Eyewitness Accounts''. Online at https://sites.google.com/site/jhemanperu
* {{Наведена книга |title=Historia de la Nación Argentina |trans-title=History of the Argentine Nation |last=Levene |first=Ricardo |year=1936 |publisher=Editorial El Ateneo |location=Buenos Aires |language=es}}
* {{Наведена книга |title=El agricultor José de San Martín |trans-title=The farmer José de San Martín |last=Montes i Bradley |first=Ricardo Ernesto |year=1952 |publisher=Editorial Perspectivas |location=Mexico |language=es}}
== Надворешни врски ==
* [http://pachami.com/English/ressanmE.htm Кратка биографија на Сан Мартин] {{en}}
* [http://www.monografias.com/trabajos/biosanmartin/biosanmartin.shtml Биографија на Сан Мартин] {{es}}
* [http://www.crucedelosandes.com.ar/historia_sanmartiniana.asp Историја на Сан Мартин] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070608111649/http://www.crucedelosandes.com.ar/historia_sanmartiniana.asp |date=2007-06-08 }} {{es}}
* [http://www.clarin.com/suplementos/especiales/2005/08/15/index.html Статии за Сан Мартин] {{es}}
* [http://www.i-n-sanmartiniano.com.ar/ Санмартинов Национален Институт] {{es}}
{{s-start}}
{{succession box|before=''нема'' |title=[[Претседател на Перу]]|years=1821–1822 |after=[[Франсиско Хавиер де Луна Пизаро]]}}
{{succession box|before=[[Хосе Мигел Карера]] |title=[[Армија на Чиле|Генерал]]|years=1817–1819 |after=[[Бернардо О'Хигинс]]}}
{{succession box|before=[[Маркос Гонзалез де Балкарке]] |title=[[Гувернер на Мендоза|Гувернер]] на [[Кујо (покраина)|Кујо]]|years= 1814–1816|after=[[Торибио Лузуријага]]}}
{{s-end}}
{{Избрана}}
[[Категорија:Хосе де Сан Мартин|*]]
idym5209tx1tqpx588o6d2owwn20uqz
Стадион Хајбери
0
50689
4805297
4794664
2022-08-26T08:53:09Z
Bjankuloski06
332
/* Структура */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox_Stadium |
име = Стадион Арсенал |
прекар = Хајбери, „Домот на фудбалот“ |
слика = [[Податотека:Arsenal Stadium interior North Bank.jpg|290px]] |
локација = [[Хајбери]], [[Лондон]], [[Англија]]|
отворен = [[6 септември]] [[2006]] |
реновиран = 1932-36, 1992-93 |
затворен = [[7 мај]] [[2006]] |
срушен = ''2006; Пренаменет во станбен комплекс'' |
сопственик = [[ФК Арсенал]] |
проширен = |
подлога = Трева, 100×67 метри<ref name="QuestionsAndAnswers">{{Наведена мрежна страница
| url=http://www.arsenal.com/article.asp?thisNav=&article=411451
| title=Прашања и Одговори
| publisher=Arsenal.com
| accessdate=2007-01-23
| archive-date=2007-03-14
| archive-url=https://web.archive.org/web/20070314060449/http://www.arsenal.com/article.asp?thisNav=&article=411451
| url-status=dead
}}</ref> |
инженер = Арчибалд Лич|
оператор = [[ФК Арсенал]]|
главен_изведувач = |
играат = [[ФК Арсенал]] |
сместивост = 38419 (на затворањето), 73000 (најголем) |
}}
'''Стадионот Арсенал''' беше [[фудбал]]ски стадион во [[Хајбери]], северен [[Лондон]], на кој своите натпревари ги играше [[ФК Арсенал]] од [[6 септември]] [[1913]] до [[7 мај]] [[2006]]. Популарното име му беше '''Хајбери''' поради локацијата, а од страна на навивачите и клубот му беше даден прекарот „Домот на фудбалот“.<ref name="nickname">{{Наведена мрежна страница |
url=http://www.flickr.com/photos/wdr/18469507/ |
title=Стариот Хајбери |
work=Flickr |
accessdate=2007-01-23
}}</ref>
Оригиналниот стадион беше изграден во 1913 на местото на спортскиот терен на локалниот Колеџ, и има поминато низ две значителни надградби. Првата во триесеттите, кога беа изградени Источната и Западната трибина во [[Арт Деко]]стил; втората беше во доцните осумдесетти и рани деведесетти, кога Северната и Јужната трибина беа конвертирани од трибини за стоење во седечки. Ова резултираше со драстично намалување на сместивоста и приходите од влезници по што Арсенал го изгради новиот [[Стадион Емирати]] во близината, каде што се пресели во 2006. Хајбери беше претворен во [[станбен комплекс]], поради што поголемиот дел од стадионот беше срушен; со исклучок на Источната и Западната трибина (градби заштитени со закон) кои беа вклопени во новата градба.
Стадионот беше дом и на [[Фудбалска репрезентација на Англија|Англија]] и на полуфинални натпревари од [[ФА Куп]]от, како и [[бокс]] мечеви, натпревари од [[бејзбол]] и [[крикет]]. Неговото присуство беше и инспирација за преименувањето на локалната станица од подземната железница во "[[Арсенал Железничка станица|Арсенал]]" во 1932, единствена станица именувана по фудбалски клуб.
== Историја ==
Оригиналниот стадион беше изграден во 1913, кога Вулвич Арсенал се пресели од Манор Граунд во Пламстед, југоисточен Лондон во Хајбери. Клубот ги изнајми спортските терени на локалниот Колеџ за 20000 фунти. Стадионот беше изграден набрзина летото 1913, според дизајнот на [[Арчибалд Лич]], кој беше архитект на многу стадиони изградени во тој период; изградена беше само Источна трибина, а на другите три страни имаше само скали за стоење. Цената на новиот стадион беше 125000 фунти. Првиот натпревар на Арсенал на Хајбери, иако изградбата не беше завршена, беше одигран на [[6 септември]] [[1913]]. Тоа беше натпревар од Втората Фудбалска Дивизија против [[Лечестер Сити ФК|Лечестер Сити]] кој Арсенал го освои со 2:1; играчот на Лечестер, Томи Бенфилд, го постигна првиот гол на новиот стадион, а [[Џорџ Џоби]] беше првиотиграч на Арсенал.<ref>{{Наведена мрежна страница |
url=http://www.arsenal.com/article.asp?thisNav=&article=384405 |
title=Првиот натпревар на Арсенал на Хајбери |
work=Arsenal.com |
accessdate=2007-01-23 |
archive-date=2008-05-03 |
archive-url=https://web.archive.org/web/20080503192917/http://www.arsenal.com/article.asp?thisNav=&article=384405 |
url-status=dead }}</ref> Првиот натпревар на репрезентацијата на Англија на Хајбери се одигра во 1920. Арсенал целосно ја откупи земајта на која се наоѓа стадионот во 1925, за 64000 фунти.
Голем дел од градбата дизајнирана од Лич беше изгубен по неколкуте големи надградби во триесеттите. Првата надградба беше Западната Трибина, дизајнирана од [[Клод Ферие]] и [[Вилијам Бини]] во Арт Деко стил, која беше отворена во 1932;<ref name="ConservationPlan"/> истата година, на [[5 ноември]], локалната станица од подземната железница беше преименувана од „Гилеспи Роуд“ во „Арсенал“. Главната трибина на Лич беше целосно срушена за да се изгради Источната Трибина, иста по големина со Западната, во 1936. Западната трибина чинеше 45000 фунти, а Источната значително го надмина буџетот, крајната сума изнесуваше 130000 фунти, главно поради трошоците околу фасадата.<ref>{{наведена книга |
author=Soar, Phil & Tyler, Martin |
title=Официјалната Илустрирана историја на Арсенал |
publisher=Hamlyn |
year=2005 |
id=ISBN 0-600-61344-5 |
pages=75-76
}}</ref> Северната трибина (всушност само бетонски скали за стоење) беше опремена со покрив, а на Јужната (исто така само скали) беше поставен [[часовник]].
Следните 50 години, стадионот малку се менуваше, иако за време на [[Втора светска војна]] Северната трибина беше бомбардирана и мораше повторно да биде изградена; покривот не беше обновен сè до 1956. [[Рефлектор]]и беа инсталирани во 1951, а првиот натпревар одигран под рефлектри беше пријателски со [[Хапоел Тел Авив ФК|Хапоел Тел Авив]] на [[17 октомври]] истата година. [[Теренско греење|Греењето]] беше додадено во 1964. За разлика од многу други стадиони, Арсенал одби да постави ограда околу теренот, дури и кога [[Фудбалски хулиганизам|хулиганизмот]] дивееше во Англија во осумдесеттите. Поради оваа одлука стадионот беше отстранет од списокот на локации на кои може да се одигра полуфинале н натпревар од ФА Купот.<ref name="feverpitch">{{наведена книга |
author=[[Nick Hornby|Hornby, Nick]] |
title=Fever Pitch |
publisher=Indigo |
pages=142-3 |
year=1992 |
id=ISBN 1-84018-900-2}}</ref>
Во раните деведесеттит, по катастрофата на Хилзборо, беше објавен [[Тејлоровиот Извештај]]. Во извештајот беше предложено сите стадиони целосно да се опремени со седишта. Северната трибина, која со тек на времето стана домот на најстрасните навивачи, беше срушена во 1992, новата трибина со 12500 седишта во две нивоа. Бидејќи изградбата беше во текот на сезоната, огромен мурал (50 метри ширина и 18 висина) беше поставен позади голот, со што се доби илузијата дека играчите шутираат кон трибина полна со навивачи, а не кон празно градилиште. Муралот на пошетокот се соочи со критики поради фактот што ниеден од „навивачите“ не беше црн, но набрзо тоа беше поправено.<ref>{{Наведена мрежна страница |
author=Gleiber, Steve |
title=ФК Арсенал - Славната историја, 1987 до денес |
url=http://www.fl.net.au/~steve/history3.htm |
accessdate=2007-01-23 |
archive-date=2007-02-05 |
archive-url=https://web.archive.org/web/20070205120249/http://www.fl.net.au/~steve/history3.htm |
url-status=dead }}</ref> Јужната трибина исто така беше дограден, покривот и ложите беа поставени во 1989, а седиштата четири години подоцна.
== Структура ==
Во времето на затворање стадионоот имаше четири одделени трибини; Северната и Јужната трибина се наоѓаа на краевите на теренот. Источната и Западната трибина на Хајбери беа меѓу ретките примери за трибини изградени во Арт Деко стил. Источната трибина беше дом на клупските канцеларии, легендарниот [[мермер]]ен хол кој беше една од најчестите слики во медиумското претставување на клубот,<ref>{{наведени вести |
url=http://observer.guardian.co.uk/cash/story/0,,1879895,00.html |
title=базен, вежбалница, градина, мермерен хол... |
work=The Observer |
author=Garrett, Alexander |
date=2006-09-24 |
accessdate=2007-01-23
}}</ref> и [[фасада]]та, свртена кон улицата Авенел Роуд. Трибината беше оценета како архитектонско дело со историска и уметничка важност, и беше заштитена со закон (една од причините поради која проширувањето на стадионот не беше опција).<ref name="ConservationPlan">{{Наведена мрежна страница |
url=http://www.islington.gov.uk/DownloadableDocuments/Environment/Pdf/highburyconservationplan_2005.pdf |
title=A Conservation Plan for Highbury Stadium, London |
publisher=Islington Council |
accessdate=2007-01-23 |
pages=.7 |
archive-date=2007-06-20 |
archive-url=https://web.archive.org/web/20070620185836/http://www.islington.gov.uk/DownloadableDocuments/Environment/Pdf/highburyconservationplan_2005.pdf |
url-status=dead }}</ref>
Главните влезови во стафионот се наоѓаа Гилеспи Роуд, Авенел Роуд и Хајбери Хил. Кога беше затворен, Хајбери имаше сместивост за 38419 навивачи<ref>{{Наведена мрежна страница |
url=http://www.arsenal.com/article.asp?thisNav=The+Club&article=344883&Title=Highbury |
title=Arsenal Stadium, Highbury |
work=Arsenal.com |
accessdate=2007-01-23 |
archive-date=2008-01-11 |
archive-url=https://web.archive.org/web/20080111223345/http://www.arsenal.com/article.asp?thisNav=The+Club&article=344883&Title=Highbury |
url-status=dead }}</ref> (околу 12500 на Северната, 11000 на Западната, 9000 на Источната и 6000 на Западната трибина), сите со седишта, и со [[Џамботрон]] монитори во југоисточниот и северозападниот агол. Пред Тејлоровиот извештај, Северната и Јужната трибина беа [[Тераса (стадион)|тераси]], и на стадионот често имаше и повеќе од 60000 навивачи; најголемата посетеност беше 73295 на [[9 март]] [[1935]] на натпревар кој заврши 0:0 кога Арсенал играше против [[Сандерленд АФК|Сандерленд]].
Стадионот беше добро познат по малиот но безгрешно одршуван [[Фудбалски терен|терен]], со димензии од 100 метри должина и 67 метри ширина.<ref name="QuestionsAndAnswers"/> Градинарите на Арсенал, Стив Брадок и неговиот наследник Пол Бурџис, ја имаат освоено наградата Градинар на Годината (по неколкупати) која ја доделува [[ФА Премиер Лига]].<ref>{{Наведена мрежна страница |
url=http://www.arsenal.com/article.asp?thisNav=&article=354728 |
title=Leading Light |
work=Arsenal.com |
accessdate=2007-01-23 |
archive-date=2007-09-30 |
archive-url=https://web.archive.org/web/20070930165210/http://www.arsenal.com/article.asp?thisNav=&article=354728 |
url-status=dead }}</ref>
== Затворање и пренамена ==
По Тејлоровиот извештај сместивоста на Хајбери беше ограничена на 38419, а поради успесите на Арсенал од 1990 до денес, сите натпревари на стадионот беа распродадени. Сепак ограничувањата, како статусот на заштитена градба која го имаше Источната трибина, значеа дека проширувањето ќе биде тешка и скапа процедура. Поради тоа клубот реши да се исели од Хајбери, и да изгради нов стадион, Стадионот Емирати кој се наоѓа на само 500 метри оддалеченост беше отворен во јули 2006. Во последната сезона на Хајбери, 2005-06, Арсенал поведе серија на промоции во чест на стадионот. Беше создадено комеморативно лого на кое се наоѓаше и класичниот грб во Арт Деко стил кој клубот го користеше во триесеттите. На теренот, Арсенал привремено ги остави традиционалните црвени дресови со бели ракави, и беа носени целосно црвени дресови, во истата нијанса како оние од првата сезона на Хајбери, 1913-14.
Последниот натпревар на стадионот беше натпреварот од [[ФА Премиер Лига]]та одигран на [[7 мај]] [[2006]] против [[Виган Атлетик ФК|Виган]], кој Арсенал го доби со 4:2. Капитенот, и најдобар клупски стрелец на сите времиња, [[Тјери Анри]], постигна хет-трик на овој натпревар. По затворањето на стадионот, Арсенал одржа [[аукција]] на која беа продавани разни делови од стадионот, како делови од теренот, стативите и бирото на поранешниот менаџер [[Џорџ Греам]];<ref>{{наведени вести |
url=http://uk.news.yahoo.com/060419/379/g9gwg.html |
title=The Highbury Auction - Arsenal under the hammer |
work=Yahoo! UK & Ireland News |
date=[[2006-04-19]] |
accessdate=2007-01-23
}}</ref> продажбата на седиштата беше планирана но откако беше откриено дека содржат микроскопски делови на токсичниот метал [[кадмиум]].<ref>{{наведени вести |
url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/a/arsenal/4757797.stm |
title=Toxic fears hit Highbury auction |
work=BBC Sport |
date=[[2006-05-10]] |
accessdate=2007-01-23
}}</ref>
Стадионот (заклучно со 2008) се пренаменува во [[апартман]]и. Овој проект е познат како „Хајбери Сквер“, и кога ќе биде завршен ќе има 711 одделни ликсузни апартмани. Северната и Јужната трибина веќе се срушени, а познатиот часовник од Јужната трибина веќе епреместен на новиот стадион. Надворешните фасади на заштитените Источна и Западна трибина се конзервирани и ќе бидат вклопени во новите градби, остатокот од структурата на трибините е отстранета. Теренот ќе биде претворен во заедничка [[градина]]. Во октомври 2005 година започна продажбата на апартманите и до мај 2006 беа купени сите места во Северната, Источната и Западната „трибина“. Апартманите треба да бидат завршени до 2010.
== Фото галерија ==
<gallery>
Image:Arsenal Stadium Highbury east facade.jpg|Фасадата на Источната трибина, свртена кон Авенел Роуд , во 2005.
Image:Arsenal Stadium interior Clock End.jpg|Јужната трибина со претседателските ложи и часовникот на врвот, во 2005. Сега срушена.
Image:Arsenal Stadium interior West Stand.jpg|Западната трибина, во 2005 пред затворањето на стадионот.
</gallery>
== Други улоги ==
Покрај коко дом на Арсенал, Хајбери повремено се користеше и како домашен терен на [[Фудбалска репрезентација на Англија|Англија]]; 12 меѓународни натпревари беа одиграни на Хајбери од 1920 до 1961, повеќето пријателски. Во овие е и првиот натпревар на Англија против противник надвор од [[Обединето Кралство|Британија]] и [[Ирска]] ([[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија]] во 1923), и „[[Битка на Хајбери|Битката на Хајбери]]“, познатата победа со 3:2 на Англија против Светскиот Шампион [[Фудбалска репрезентација на Италија|Италија]] во 1932, натпревар во кој седум играчи на Арсенал беа во почетниот состав на домаќинот. Хајбери беше и стадион на кој се одиграа два фудбалски натпревари од [[Летни Олимписки Игри|Летната Олимпијада]] во [[1948]] (натпревар од првата рунда и полуфинален натпревар<ref>{{Наведена мрежна страница |
url=http://www.rsssf.com/tableso/ol1948f-det.html |
title=XIV. Olympiad London 1948 Football Tournament |
work=RSSSF |
accessdate=2007-01-23
}}</ref>). Сепак на Хајбери не се одигра ни еден натпревар од Светското Првенство во [[1966]] или Европското Првенство во [[1996]], во времето на одржувањето на второто, теренот веќе не ги задоволуваше димензиите за меѓународен натпревар.
Хајбери беше домаќин на 12 полуфинални натпревари од ФА Купот како неутрален терен, првиот во 1929 а последниот во 1997. Помеѓу 1984 и 1992 беше отстранет од списокот на домаќини откако Арсенал одби да постави ограда околу теренот, откако навивачи на [[Евертон ФК|Евертон]] влегоа на теренот за време на полуфиналето против [[Саутхемптон ФК|Саутхемптон]].<ref name="feverpitch"/> Беше и домаќин на натпреварот на [[Фудбалска репрезентација на Лондон|Лондон XI]] против [[Лозана Спортс]] во полуфиналето на [[Куп на Саемски градови|Купот на Саемски градови]] во првата сезона која траеше од 1955-58; Лондон победи со 2:0 на тој натпревар и со вкупен резултат 3:2.<ref>{{Наведена мрежна страница |
url=http://www.footballsite.co.uk/Statistics/European/1950s/ICFC1955-58.html |
title=Inter-Cities Fairs Cup 1955-58 Results |
work=FootballSite.co.uk |
accessdate=2007-01-23
}}</ref> [[Лејтон Ориент ФК|Клептон Ориент]] играше еден натпревар на Хајбери во 1930 додека врз нивниот стадион, [[Леа Бриџ Роуд]], се вршеа надградби за да се постигнат стандардите на Лигата.
Арсенал, во 93 години поминати на Хајбери, не ги играше секогаш своите домашни натпревари. За време на [[Втора светска војна|Втората светска војна]] стадионот се користеше како станица за предупредување и снабдување на населението во случај на бомбардирање, и беше погоден од неколку бомби; Арсенал своите домашни натпревари ги играше на [[Вајт Харт Лејн]], домот на најлутиот соперник [[Тотенхем Хотспур ФК|Тотенхем Хотспур]], до повторното отворање на Хајбери во 1946. Во поновата историја, домашните натпревари од [[Лига на Шампиони|Лигата на Шампионите]] во сезоните 1998-99 и 1999-00 Арсенал ги играше на [[Вембли]], нидејќи и така малата сместивост на Хајбери мораше да биде дополнително намлен за поставување на рекламни паноа. Учинокот на Арсенал на Вембли беше релативно слаб (И6 П2 Н1 З3), и по две сезони клубот се врати на Хајбери.
На Хајбери исто така беа играни и неколку натпревари во Крикет и Бејзбол, и беше местото на кое во 1966 [[Хенри Купер (боксер)|Хенри Купер]] загуби од [[Мухамед Али]] во борба за титулата Светски Првак во Тешка Категорија. Стадионот се најде и на филмското платно, како локација за снимање на барем два филмови: ''[[Мистеријата на стадионот на Арсенал]]'', и ''[[Теренска треска]]''.
== Рекорди и резултати ==
=== Арсенал ===
Целосниот натпреварувачки учинок на Арсенал на Хајбери е:<ref>{{Наведена мрежна страница |
url=http://www.arsenal.com/article.asp?article=396680 |
title=Arsenal at Highbury - a complete record |
work=Arsenal.com |
accessdate=2007-01-23 |
archive-date=2007-09-30 |
archive-url=https://web.archive.org/web/20070930154710/http://www.arsenal.com/article.asp?article=396680 |
url-status=dead }}</ref>
{| class="wikitable" style="text-align: center"
|-
!Натпреварување!!И!!П!!Н!!З!!ДГ!!ПГ!!% на победи
|-
|align=left|Лига<ref>
Опфаќа Премиер Лига, [[Прва Дивизија]] и Втора Дивизија.
</ref>
|1689||981||412||296||3372||1692||58%
|-
|align=left|[[ФА Куп]]<ref>Еден од овие натпревари, победа со 5:1 против Фарнборо Таун во 2004, беше натпревар на гости, но по барање на Фарнсборо беше сменет на Хајбери.</ref>
|142||92||32||18||305||123||65%
|-
|align=left|[[Лига Куп]]
|98||69||14||15||195||74||70%
|-
|align=left|Европа<ref>
Опфаќа [[Лига на Шампиони]], [[Куп на победниците на Куповите]], [[Куп на УЕФА]] и [[Европски Супер Куп]].
</ref>
|76||50||17||9||153||60||66%
|-
|align=left|Черити Шилд
|5||4||0||1||13||6||80%
|-
!align=left|Вкупно
!2010!!1196!!475!!339!!4038!!1955!!60%
|}
=== Англија ===
Учинокот на Англија на Хајбери е:<ref>{{Наведена мрежна страница |
url=http://englandfootballonline.com/TeamVen/VenMatchesEngLon.html |
title=England's Matches at London Grounds |
work=England Football Online |
accessdate=2007-01-23 }}</ref>
{| class="wikitable" style="text-align: center"
|-
!Натпреварување!!И!!П!!Н!!З!!ДГ!!ПГ!!% на победи
|-
|align=left|Квалификации за [[Светско Првенство]]
|1||1||0||0||4||1||100%
|-
|align=left|Британско Првенство
|1||0||0||1||1||2||0%
|-
|align=left|Пријателски Натпревари<ref>
Еден од овие натпревари беше победа со 3:0 против „Остатокот на Европа“ во 1938; иако настапите беа заведени, [[ФИФА]] ги отстрани од архивата. [[Фудбалсака Асоцијација|Фудбалската Асоцијација]] сѐ уште го смета за официјален натпревар. Reference: {{Наведена мрежна страница |
url=http://englandfootballonline.com/App/AppOfficialMatches.html |
title=England's Official Internationals: The Disputed Matches |
work=England Football Online |
accessdate=2007-01-23
}}</ref>
|10||8||2||0||42||12||80%
|-
!align=left|Вкупно
!12!!9!!2!!1!!47!!15!!75%
|}
=== Полуфинале на ФА Куп ===
Полуфиналињата од ФА Купот одиграни на Хајбери се наведени подолу. Тимовите означени со задебелени букви го освоија купот таа година.
{| class="wikitable"
!#
!Сезона
!Победник
!Резултат
!Поразен
|-
|1
|1928-29
|[[Портсмут ФК]]
|align=center|1–0
|[[Астон Вила ФК]]
|-
|2
|1936-37
|[[Престон Норт Енд ФК]]
|align=center|4–1
|[[Вест Бромвич Албион ФК]]
|-
|3
|1938-39
|'''Портсмут'''
|align=center|2–1
|[[Хадерсфилд Таун ФК]]
|-
|4
|1948-49
|[[Лестер Сити ФК]]
|align=center|3–1
|Портсмут
|-
|5
|1957-58
|[[Манчестер Јунајтед]]
|align=center|5–3
|[[Фулам ФК]]
|-
|6
|1977-78
|'''[[Ипсвич Таун ФК]]'''
|align=center|3–1
|West Bromwich Albion
|-
|7
|1980-81]
|'''[[Тотенхем Хотспур ФК]]'''
|align=center|3–0
|[[Вулверхемптон Вандерерс ФК]]
|-
|8
|1981-82
|[[Квинс Парк Рејнџерс ФК]]
|align=center|1–0
|ВБА
|-
|9
|1982-83
|[[Брајтон & Хоув Албион ФК]]
|align=center|2–1
|[[Шефилд Венсдеј ФК]]
|-
|10
|1983-84
|'''[[Евертон ФК]]'''
|align=center|1–0 <small>по продолженија</small>
|[[Соутемптон ФК]]
|-
|11
|1991-92
|'''[[Ливерпул ФК]]'''
|align=center|1–1
|Портсмут
|-
|12
|1996-97
|'''[[Челзи ФК]]'''
|align=center|3–0
|[[Вимболдон ФК]]
|}
== Белешки ==
{{наводи|2}}
== Надворешни врски ==
* [http://www.arsenal.com/clubnews.asp?thisNav=The+Club&lid=Farewell+to+Highbury&Title=Farewell+To+Highbury Farewell To Highbury] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20061207220727/http://www.arsenal.com/clubnews.asp?thisNav=The+Club&lid=Farewell+to+Highbury&Title=Farewell+To+Highbury |date=2006-12-07 }} Официјално на Arsenal.com
* [http://www.thestadium-highbury.com/ Highbury Square] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20060427144037/http://www.thestadium-highbury.com/ |date=2006-04-27 }} Официјално мрежно место на проектот за пренамена
* [http://members.lycos.co.uk/keke/arsenalstad1.htm Arsenal Stadium] Историја и слики на Stadium Mania
* [http://www.stadiumguide.com/highbury.htm Highbury] Слики на Водич за стадиони
{{coor title dms|51|33|27.67|N|0|6|10.48|W|type:landmark}}
[[Категорија:ФК Арсенал]]
[[Категорија:Фудбалски стадиони во Англија]]
[[Категорија:Стадиони во Европа]]
pswq45ctrnk1kckqoj85qvfwaa9wvgm
Cryptic Writings
0
54109
4805122
4392843
2022-08-25T15:57:05Z
InternetArchiveBot
92312
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox album| <!-- See Wikipedia:WikiProject_Albums -->
| Name = Cryptic Writings
| Type = studio
| Artist = [[Megadeth]]
| Cover = megadeth_cw.jpg
| Background = orange
| Released = 17 јуни 1997 г.
| Recorded = ''The Tracking Room'', во [[Нешвил]]
| Genre = [[Хеви метал]]
| Length = 49:22<br/>61:13 <small>(ремикс)</small>
| Label = [[Капитол Рекордс|Капитол]]
| Producer = Ден Хаф, [[Дејв Мастејн]]
| Last album = ''[[Youthanasia]]'' <br /> (1994)
| This album = '''''Cryptic Writings''''' <br /> (1997)
| Next album = ''[[Risk]]'' <br /> (1999)
| Misc =
}}
'''''Cryptic Writings''''' е седмиот студиски албум на [[треш метал]] бендот [[Megadeth]]. Бил издаден на [[17 јуни]] [[1997]] год. Овој албум го продолжува комерцијалниот тренд на [[Megadeth|Мегадет]], и содржи песни што се наменети за пошироката публика.
Ова бил последниот студиски албум каде на [[тапани]] настапувал [[Ник Менза]]. Со тоа воедно се растурила „класичната постава“ на [[Megadeth|Мегадет]], во состав Мастејн, Елефсон, Фридмен и Менза. Тие заеднички изработиле четири албуми, почнувајќи од ''[[Rust in Peace]]'' (1990) па сè до овој.
Занимливо, ова е единствениот албум од целокупниот музички каталог на бендот каде [[Вик Ретлхед]] не се појавил ниту на омотот, ниту пак во книшката со текстовите на песните. Преработената верзија е издадена во 2004, заедно со другите постари албуми.
{{Album reviews
| rev1 = Allmusic
| rev1Score = {{Rating|2.5|5}}<ref name=Allmusic>{{Наведена мрежна страница|last=Erlewine|first=Stephen Thomas|title=Megadeth: Cryptic Writings|url=http://www.allmusic.com/album/cryptic-writings-bonus-tracks-mw0000023863|work=Review|publisher=AllMusic|accessdate=July 12, 2013}}</ref>
| rev2 = ''Metal Forces''
| rev2Score = 7/10<ref name="Metal Forces">{{Наведена мрежна страница|last=Arnold|first=Neil|title=Megadeth: Cryptic Writings|url=http://www.metalforcesmagazine.com/site/album-review-megadeth-cryptic-writings/|work=Metal Forces|accessdate=August 8, 2013}}</ref>
| rev3 = ''Rock Hard''
| rev3Score = 8/10<ref name="Rock Hard">{{Наведена мрежна страница|last=Schäfer|first=Wolfgang|title=Megadeth: Cryptic Writings|url=http://www.rockhard.de/megazine/reviewarchiv/review-anzeigen/11224-cryptic-writings.html|work=Rock Hard|accessdate=August 8, 2013}}</ref>
| rev4 = ''[[Rolling Stone]]''
| rev4Score = {{Rating|3.5|5}}<ref name=RSReview>{{Наведена мрежна страница|last=Wiederhorn|first=Jon|title=Megadeth: Cryptic Writings|url=http://www.rollingstone.com/artists/megadeth/albums/album/258853/review/5946247/cryptic_writings|work=Review|publisher=Rolling Stone|accessdate=July 12, 2013|archive-date=2007-11-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20071107093810/http://www.rollingstone.com/artists/megadeth/albums/album/258853/review/5946247/cryptic_writings|url-status=dead}}</ref>
| rev5 = Piero Scaruffi
| rev5Score = 4/10<ref name=Scaruffi>{{Наведена мрежна страница|last=Scaruffi|first=Piero|title=Megadeth|url=http://www.scaruffi.com/vol4/megadeth.html|publisher=pieroscaruffi.com|year=1999|accessdate=August 6, 2013}}</ref>
}}
== Список на песни ==
Сите песни се напишани и компонирани од [[Дејв Мастејн]], освен обележаните каде свој удел имале и останатите членови.
{{tracklist| lyrics_credits = yes| music_credits = yes
| title1 = [[Trust]]| lyrics1 = | music1 = Мастејн, [[Марти Фридмен|Фридмен]]| length1 = 5:12
| title2 = [[Almost Honest]]| lyrics2 = | music2 = Мастејн, Фридмен| length2 = 4:03
| title3 = [[Use the Man]]| note3 = 4:04 на изданието од 2004| lyrics3 = | music3 = Мастејн, Фридмен| length3 = 4:36
| title4 = Mastermind| lyrics4 = | music4 = | length4 = 3:48
| title5 = The Disintegrators| note5 = 3:05 на изданието од 2004| lyrics5 = | music5 = | length5 = 2:50
| title6 = I'll Get Even| lyrics6 = Мастејн, Фридмен, [[Дејвид Елефсон|Елефсон]], [[Брајан Хоу|Хоу]]| music6 = Мастејн, Фридмен, Елефсон, Хоу| length6 = 4:19
| title7 = Sin| lyrics7 = Мастејн, Елефсон, [[Ник Менза|Менза]]| music7 = Мастејн, Елефсон, Менза| length7 = 3:06
| title8 = [[A Secret Place]]| lyrics8 = | music8 = | length8 = 5:25
| title9 = Have Cool, Will Travel| note9 = 3:40 на изданието од 2004| lyrics9 = | music9 = | length9 = 3:29
| title10 = She-Wolf| lyrics10 = | music10 = | length10 = 3:38
| title11 = Vortex| note11 = 3:23 на изданието од 2004| lyrics11 = | music11 = | length11 = 3:38
| title12 = FFF| note12 = 2:47 на изданието од 2004| lyrics12 = | music12 = Мастејн, Фридмен, Елефсон, Менза| length12 = 2:39
|total_length = 46:43
}}
{{tracklist| lyrics_credits = yes| music_credits = yes|headline=Бонус нумера (во јапонските изданија)
| title13 = One Thing| lyrics13 = | music13 = | length13 = 4:38
}}
{{tracklist| lyrics_credits = yes| music_credits = yes|headline=Бонус песни од 2004
| title13 = Trust| note13 = на [[шпански јазик|шпански]]| lyrics13 = | music13 = Мастејн, Фридмен| length13 = 5:12
| title14 = Evil That's Within| note14 = алтернативна верзија на „Sin“| lyrics14 = Мастејн, Елефсон, Менза| music14 = Мастејн, Елефсон, Менза| length14 = 3:22
| title15 = Vortex| note15 = алтернативна верзија| lyrics15 = | music15 = | length15 = 3:30
| title16 = Bullprick| note16 = алтернативна верзија на „FFF“| lyrics16 = | music16 = Мастејн, Фридмен, Менза, Елефсон| length16 = 2:47
}}
== Наводи ==
{{наводи}}
{{метал-албум-никулец}}
{{Megadeth}}
[[Категорија:Албуми на Megadeth]]
[[Категорија:Албуми од 1997]]
ht0yigccchrgn7x4qbv6lf2tlh3j0u0
Deviant art
0
102020
4805125
4587496
2022-08-25T16:09:51Z
InternetArchiveBot
92312
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9
wikitext
text/x-wiki
{{Без извори|датум=октомври 2009}}
{{Внимание}}
{{Infobox website
| author= Девиант Арт
| logo = DeviantArt Logo.svg
| screenshot = DeviantArt screenshot.png
| type = Уметнички приказ/Услуга за друштвено вмрежување
| company_type = [[Помошник]]
| language = [[Англиски јазик|Англиски]]
| founded = {{start date and age|2000|7|18}}
| area_served = Ширум [[свет]]
| founder = {{ubl|Scott Jarkoff|Matthew Stephens|[[Angelo Sotira]]}}
| parent = [[Wix.com|Wix]]
| url = {{URL|https://www.deviantart.com/}}
| alexa = {{Decrease}} 427 ({{as of|2020|06|13|alt=June 2020}})<ref author="alexa">{{Наведена мрежна страница |url=https://www.alexa.com/siteinfo/deviantart.com |title=архивска копија |accessdate=2020-07-20 |archive-date=2020-04-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200414112851/https://www.alexa.com/siteinfo/deviantart.com |url-status=dead }}</ref>
| commercial = Да
| registration = Изборен
| launch_date = {{start date and age|2000|8|7}}
| current_status = Активен
}}
'''ДевиантАрт''' — американска организација за уметници. Најпрвин е промовиранана 7 август 2000 година од страна на [[Енџело Сотира]], [[Скот Џаркоф]] и [[Метју Стефанс]], меѓудругите. Седиштето на ДевијантАрт коорпорацијата се наоѓа во [[Лос Анџелес]], [[Калифорнија]],[[Соединети Американски Држави|САД]]. Од февруари 2009 година оваа страна брои над 10 000 членови, над 75 милиони посетувања и околу 100,000 предлози на ден. Страната девиантарт.цом е посетена од најмалку 36 милиони посетители годишно според Цомплете.цом проучувањето за 2008 година.
ДевиантАрт му пружа можност на секој уметник да се презентира себеси и да дискутира за својата работа. Сето ова е организирано преку сеопфатни категории, вклучувајќи фотографија, дигитална уметност, традиционална уметност, литература, блиц, изработка на филмови, како и поставување обвивки на апликации,.,,Фелла,, мал робот со изглед на мачка е официјаната маскота на ДевиантАрт.
== Потекло ==
ДевиантАрт официјално постои од август 2000 година когае промовиран од страна на Енџело Сотира, Скот Џаркоф и Метју Стефанс како дел од големата музичка страна наречена Дмузик Нетњорк.
ДевиантАрт беше на некој начин инспирација од проекти како [[Winamp facelift]], [[customize.org]], [[deskmod.com]], [[screenphuck.com]], и [[skinz.org]] сите засновани на изработка на обвивка на мрежни места. Сите тројца промотори на овој проект ги соединија своите идеи за апликации за позадини и заедно со администратори-волонтери за галериски услуги на мрежни места како и Message Network Administration го создадоа овој проект.
== Терминологија ==
Најчесто користени термини на страната:
*dA - општо позната кратенка за името на страната (исто така може да се сретне и како "devART" или"dART")
*dArama - израз користен од членовите на ДевианАрт кој се однесува за или против корисници на ДевиантАрт
*Deviant - Член на ДевиантАрт
*Deviation - Дело во изработка со делови за усовршување поставено од корисник.
*Print - Дело готово за нарачка.
*Scrap - Недовршено дело за изложување.
*+fav or fave - Кратенка за "favourite"(омилено)
* +devWATCH - Термин корисистен за оние кои го гледале твојот профил (кои те додаваат во список на пријатели)
*dAmn - The DeviantART Messaging Network- нови пораки на страната на DeviantART
*Notes - Приватни пораки меѓу корисниците
*Pasties - [[HTML]] општ кориснички код додаден на страната на корисникот преку кој се гледаат скорашните промени, фаворитите или нарачките.
*Daily Deviation - Пријавен член од кој е импресионирана организацијата и кој се смета за почестен во заедницата, исто така познат и како DD.
== Галерија ==
Од ноември 2007 година корисниците имаат можност за создавање на папки. Преку овие папки ДевиантАрт корисниците имаат можност за ја уредуваат својата галерија. Овие папки жмозат да содржат девијации од најразлични категории и стилови.
== Фаворити ==
Секој од корисниците може да додаде девијација од друг корисник во своите фаворити.Сите корисници можат да ги разгледуваат и да даваат свое излагање. Папките можат да се креираат во одделот Омилени, внесувајќи име на папката и приложената девијација и организирајќи ги своите фаворити. Поново додадената алатка ("Collection") овозможува кликнување и влечење на девијацита до саканата папка. Со другата нова алатка им се овозможува на корисниците преку врска од главнната линија со алтаки да ги разгледуваат останатите Збирки (Collections).
== ДевиантВач (DeviantWatch) ==
Корисниците можат да го додадат секој корисник на листата за гледање наречена [[DeviantWatch]] (ДевиантВач), освен ако гледачот не е блокиран од корисникот одбран за гледање. Со оваа опција корисникот е информиран секој пат кога некој закачува ново дело, нов настан или скорашни вести во врска со артиклите. Овие нотификации можат да се најдат на списокот на пријатели ('Friends List') каде што девијантите имаат можност да ги групираат или отстрануваат девијантите за гледање како и да ги класифицираа пријателите. Оние кои се селектирани како пријатели се прикажани во мала табела на профилот од корисникот.
== Центар за пораки ==
Постојат три основни врски за девијантот, тие меѓудругите се,,deviation/s," "message/s," или"note/s,, Со кликнување на линкот "deviation,, корисникот влегува на стрната на новопоставените девијации од оние кои тој ги гледал. Ова е еден од трите делови познат как "message centre" (центар за пораки). По читањето на пораките од корисникот тие се обезежани како"read" (веќе прочитани). Исто така, на оваа страна се наоѓаат и опциите "Delete all..."(избриши ги сите) "Select all"(селектирај ги сите).
== Нови артикли ==
Корисниците можат да поставуваат нови артикли преку кои ќе информираат за нови интересни настани, надворешни врски дури и колекции на нови уметнички дела кои сакат да ги постават.ДевиантАрт ги класифицира настаните кои веќе не се нови и тие се внесуваат во личниот журнал на корисникот. Кога се поставува нов артикал секој корисник е информиран преку својот Message Centre (центар за пораки). Постовите ос администраторот се закачени на ѕидот на профилот од секој корисник.
== Форуми ==
ДевијантАрт има цел серијал на форуми. Некои од нив се поопшти како Deviants forum (Форумот на Девијанти) каде се водат општи дискусии кои не се совпаѓаат во останатите форуми. Некои пак, како [[DeviantART Status Forum]] (ДевијантАрт Статус Форум) е ограничен сите други освен за администратор. Постојат исто така, специфилни форуми како [[Beta Tester Feedback Forum]] и [[ThumbShare Forum]] (за делење на кратки описи).
== AdCast ==
[[АdCast]] е програм за рекламирање и презентирање на сличи содржини, страни и продукти во потесна врска со ДевијантАрт.
== Претплата ==
ДевијантАрт нуди зачленување со претплата за екстра алатки и привилегии.
Ова овозможува прилагодувања од страна на корисничкиот профил, вклучувајќи и ставање на [[каскадна стилска страница|каскадни стилски страници]] во својот журнал. Исто така, постои и [[deviantMOBILE]] алатка која овозможува пренесување на мобилен телефон, потоа beta testing алатката која овозможува прватност на форумите за оние кои веќе се членови. Со овие алатки се овозможува и пребарување на 120 страни на различни уметнички дела.
Претпалтничката услуга т.н. портфолио-страна("portfolio page") која сѐ уште е во изработка ќе им овозможи на корисниците усовршена професионална изработка на стандардна галерија на својата портфолио-страна. Која што освен професионалниот изглед ќе нуди и можност за нејзино презентирање од 3 месеци до 1 година во зависнот од претплатата на корисникот.
== ДевијантАрт Продавница ==
Оваа алатка овозможува штампање на оригинали ДевијантАрт дела. Годишната корисничка претплата изнесува $24.95. За корисник кој нема стандардна сметка за штампање добива $0.32, за 4x6s.
Prints II (штампање 2), е најновата услуга на системот која стартуваше од ноември 2006 година. Оваа алтака овозможува основна сметка за штампање за сите членови, вклучува нови продукти како маици и слично, како и годишна членарина.
== ДевијантАрт Мрежа за пораки ==
DeviantART Messaging Network е имплементирачки систем за разговори вметнат во DeviantART 4та верзија, која излезе на 7 август 2004 година. Таа се заснова на протокол услуги и апликација на опслужувач за разговори, како Internet Relay Chat којшто не е компатибилен со останатите системи за разговори. Клиентот треба да поседува една од апликациите Flash или Java или пак, Mozilla додатокот за серверска комуникација во сооднос со JavaScript кој ги зачувува пораките.
Постојат официјални,,соби,, за разговори на ДевијантАрт, интервјуа со уметници, канали со нови настани и слично.
== SitBack ==
Најновата SitBack алатка на ДевијантАрт претставува слајд-шоу апликација која функционира од 5 ноември 2008 година, која им овозможува на корисниците да ги разгледуваат сликите во форма на слајд-шоу. Оваа алтка исто така, овозможува и crossfade промени, изработка на табели, keyboard shortcuts како и размени на URL. Моментално не овозможува приказ на филмови, литература и ДевијантВач вметнувања.
== Напредок ==
Од 14 ноември 2006 година, ДевијантАрт им овозможува на своите корисници да ги стават своите дела под лиценца на Creative Commons licenses каде што ќе им биде овозможено да избираат каде нивните дела ќе бидат поставени и користени.
На 30 септември 2007 година во ДевијантАрт беше поставена и филмска категорија каде што корисниците ќе можат да внесуваат свои видео снимки.
== Верзии ==
ДевијантАрт со своите преправки и дополнувања имаше можност да напредува со повеќе свои верзии. По 2та верзија, идните нови верзии секоја година почнаа да излегуваат на роденденот на ово мрежно место, 7 август сè до сегашната најнова 6та верзија.
Верзија 2, излезена на 5 февруари 2002 година.
{| class="wikitable"
|-
! симбол !! тип на корисник !! опис
|-
| align="center" | '''~''' ||член || регистриран корисник
|-
|align="center" | '''*''' || претплатник ||член кој е претплатен A user who has paid for a subscription
|-
|align="center" | '''=''' || Official Beta Tester || претплатник кој учествува во пробната програма за тестирање
|-
|align="center" | '''`''' || сениор член || препознатлив член по своето позитивно партиципирање на страната на ДевијантАрт и исто така, е Девијант веќе подолго време.
|-
| align="center" | '''°''' || алумни-работник || новоформиран активен член во работата
|-
|align="center" | '''£''' || "Minister" на DeviantART || [http://summitgroup.deviantART.com summitgroup], [http://dAPresents.deviantART.com dAPresents], [http://prints-products.deviantART.com prints-products] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20130727165349/http://prints-products.deviantart.com/ |date=2013-07-27 }}, and [http://deviantwear.deviantART.com deviantWEAR] кои се едниствени моментални Министери.Овој симбол е искористен од 1 Април-денот на шегата, во 2004 година, кога британски членови го поставија симболот за банирање веднаш до нивното име при што како повратно го добија £ симболот <ref name="april_fools">{{Наведена мрежна страница | url=http://news.deviantART.com/article/13743/ | title=April Fools: The British own DeviantART.com | date=2004-04-01 | accessdate=2007-12-26 | archive-date=2007-03-04 | archive-url=https://web.archive.org/web/20070304045805/http://news.deviantart.com/article/13743/ | url-status=dead }}</ref>
|-
|align="center" | '''@''' || Message Network Administrator || администратори на DeviantART Message Network (dAmn), fфоруми, и "shoutbox".
|-
|align="center" | '''¢''' || Creative Staff || одговерен за уметнички творби на мрежната страница, некои од членовите се консултанти [[консултант|consultants]].
|-
|align="center" | '''^''' || Gallery Moderator || членови волонтери за уредување на категоријата Галерија на ДевијантАрт (пр.фотографија, анимација, забавни слики).
|-
|align="center" | '''$''' || Core Administrator || вработените во ДевијантАрт, одговорни за IT развој на страната, членови-волонтери, помагатели на мрежната страница,заштитници на права на копирање, администратори.
|-
|align="center" | '''!''' || Banned or Closed Account (банирана или затворена сметка)|| сметката се банира по еден месец некористење, банираните членови имаат пристап до своите пораки и можат да се логираат, но не можзат да изложуваат дела или да додаваат фаворити.
|-
|align="center" | '''©''' || Copyright & Etiquette Administration Staff || одговорни за банирање корисници, отстранување на уметничките дела и етикетирање.
|-
|align="center" | '''%''' || DeviantART Prints Team || одговорни за штанпање како и контрола на оригиналост и квалитет.
|-
|align="center" | '''+''' || General Staff || корисници од најразлични места кои се нови администратори за програмирање/кодирање општо.
|-
|}
== ДевијантАрт Самит ==
На 17ти и 18ти јуни 2005 година ДевијантАрт ја одржа својата прва конференција, ДевијантАрт Самит во [[Паладиум]], [[Холивуд, Лос Анџелес, Калифорнија|Холивуд]], [[Лос Анџелес]], [[Калифорнија]], [[Соединети Американски Држави|САД]]. Самитот се состоеше од неколу изложби на Девијант Артистите кои поставуваа 50 000 нови слики на ден. Самитот гостуваше и на различни семинари и работилници.
водачите на ДевијантАрт продолжија традиционално со овој самит секоја година, но за самитот во 2006 година немаше претходна организација ова можеби се случи како резултат на недостог од интерес, материјани средста или немање на локација. Но, и покрај овие големи причини сепак мал процент од популацијата на ДевијантАрт зема присуство на овој самит. Идни планови за повторно одржување на овој самит сѐ уште не се објавени.
== Критика ==
[[Проблеми со право на копирање и лиценцирање]]
Не постои прегледност на копирање и Creative Commons и улога на правото за лиценцирање кога делото е доставено до ДевијантАрт и не постојат известувања од страна на администраторот за кршење на правото за копирање.
== Надворешни врски ==
* [http://www.deviantArt.com/ Официјално мрежно место]
* [http://chat.deviantArt.com/ Список на Четсоби на ДевиантАрт]
[[Категорија:Мрежни места за уметност]]
[[Категорија:Мрежни места]]
[[Категорија:Семрежје по земји]]
[[Категорија:Уметност]]
i9t5ljd71klhvhw2jaq0vm6aeux8jn9
Лени Кравиц
0
122277
4805286
4776942
2022-08-26T08:47:24Z
Bjankuloski06
332
/* 2001 -2005 ''Lenny'' и ''Baptism'' */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
{{Без извори|датум=ноември 2009}}
{{Внимание}}
{{Викифицирање}}
{{Infobox Musical artist
|Name = Лени Кравиц<br />''Lenny Kravitz''
|Img = Lenny Kravitz (Brasilia, 2005).jpeg
|Img_capt = Лени Кравиц во [[Бразилија]], [[Бразил]] на [[19 март]], [[2005]]
|Img_size =
|Background = соло пејач
|Birth_name = Леонард Алберт Кравиц
|Alias = Лени Кравиц,<br />The Krav,<br /> Ромео Блу (former)
|birth_date = {{birth date and age|1964|5|26|df=yes}}
|birth_place = <small>[[Њујорк]], [[Њујорк (сојузна држава)|Њујорк]], [[САД]]</small>
|Origin = [[САД]]
|Instrument = [[вокал]], [[гитарист]], [[бас гитара]], [[drumkit|drums]], [[хармоника]], [[musical keyboard|keyboards]], [[percussion instrument|percussion]], [[sitar]], [[piano]]
|Genre = [[рок]], [[хард рок]], [[фан рок]], [[neo-psychedelia]], [[поп рок]], [[соул музика|соул]], [[R&B]], [[албум рок]], [[балада]]
|Occupation = [[пејач-текстописец]], [[мулти-инструменталист]], [[музички композитор|композитор]], [[record producer]], [[arrangement|arranger]], [[actor]], [[interior designer]], [[fashion designer|clothing designer]]
|Years_active = 1989–сега
|Label = [[Virgin Records|Virgin Records America]]
|Associated_acts = [[КАрл Денсон]], [[Ден Дајер]], [[Ванеса Парадис]], [[Мадона]], [[Слеш]], [[Aerosmith]], [[Мик Џегер]], [[Guns N' Roses]], [[Баха Мен]], [[МАјкл Кејмен]], [[Енџи Стоун]], [[Кре Самер]], [[Лајонел Ричи]], [[Zoro (drummer)|Zoro]], [[Велвет Револвер]], [[Крег Рос]], [[Дејвид Боуви]]
|URL = [http://www.lennykravitz.com/ www.lennykravitz.com]
}}
'''Леонард Алберт “ Лени “ Кравиц''' ''([[англиски]]: Leonard Albert Kravitz'', р. {{рн|26|мај|1964}}) е американски пејач, текстописец, мулти-инструменталист, продуцент, аранжер, чиишто „ретро “ стил вклучува елементи од рок, соул, фанк, реге, хард рок, психодилична, фолк музика како и балади. Покрај пеењето и придружните вокали додека снима, Кравиц често свири на сите гитари, басови, тапани, клавијатури, ударни инструменти. Тој е познат по неговата секогаш добро наместена сцена и спотовите. Кравиц имал многубројни хитови на прво место на US Top синглови, и многу други пошироко во светот. Тој ја добиваше Греми наградата за “ Најдобар машки вокален рок изведувач “ четири години по ред, од 1999 до 2002 година, рушејќи го рекордот со најмногу и нај непрекинати победи во таа категорија. Тој бил номиниран многупати, и има добиено многу престижни награди како Американските Музички награди, МТВ Видео музичките награди, Радио Музичките награди, Британските награди, И Блокбастер Ентертејмент наградите. Тој има продадено околу 38 милиони албуми низ светот .
== Животопис ==
Кравиц е роден во Њујорк, на 26 мај 1964 година, син на Рокси Рокер, глумица позната по улогата на Хелен Вилис во хит телевизиската комедија од 1970 година Џеферсонови, и Су Кравиц продуцент на вести во НБЦ .Татко му на Кравиц има потекло од Руски Евреи, а мајка му има Бахамско потекло. Кравиц е крстен по неговиот чичко Леонард Кравиц којшто бил убиен во борба на 6 март 1951 во Кореја на 20 годишна возраст. Тој бестрашно се бранел од нападот на Кинеската Армија што ги изненадил, заштитуваќи поголем дел од неговиот вод ; тој бил посмртно награден од ''Distinguished Service Cross '', вториот по ред највисок воен додаток во Американската Армија .
Кравиц пораснал поминувајќи ги деновите со неговото семејство во повисоката источна страна на Менхетен , а викендите кај неговата баба, куќата на Беси Рокер во Бедворд –Стивесант, маало во Бруклин. На три години, Кравиц удирал по тенџерињата и тавите во кујната, како да се тапани. На петгодишна возраст посакал да биде музичар. Тој почнал да тропа на тапани, а набрзо почнал и со свирење на гитара. Кравиц пораснал слушајќи музика што ја слушале неговите родители, Р&Б, џез, класична, опера, евангелистичка И блуз. „ Моите родители ми беа голема поддршка кога рано започнав да ја сакам музиката, и ме носеа на многу шоуа “ изјавува Кравиц .
На возраст од околу 7 години, тој ги видел Џексон 5 како настапуваат, и тие станале негова омилена група. Неговиот татко, којшто бил и џез промотер, бил пријател со Дјук Елингтон, Сара Воган, Каунт Бејзи ,Ела Фиџералд, Боби шорт, Мајл Дејвис и други џез големци. Една година, кога полнел 5 години, Елингтон дури и му ја пеел ''Happy Birthday'' . Тој бил изложен на соул музиката на Мотовн, Стакс, Џејмс Браун, Арета Френклин, Ал Грин, Стиви Вондер, Куртис Мејфилд, Гледис Најт, Гембле и Хаф, и растејќи оваа музика влијаеала на неговиот музички стил. Кравиц често го посетувал Њујоршкиот театар каде што работела неговата мајка. Неговата мајка го охрабрувала во неговите музички соништа .
Во 1974 год, семејството Кравиц се сели во Лос Анџелес, поради добиената улога на мајка му во Џеферсонови. По ургенции на неговата мајка, Кравиц се приклучува кон Калифорнискиот машки хор , три години каде што изведува класичен репертоар и пее со Метрополитната Опера. Тој има учевствувано во Махлеровата Трета Симфонија во Холивуд Бовл. Во Лос Анџелес, Кравиц се запознава со рок-музиката, слушајќи ги Лед Цепелин, Кис, Аеросмит, Џими Хендрикс, Пинк Флојд, Крим и Ху. „Бев привлечен од еден кул стил, девојки, рокенрол, стил на живеење “ вели Кравиц. Други музички влијанија во ова време имал од Фела Кјути, Бил Вајтерс, Марвин Геј И Мајлс Дејвис ; понатака е потврдено дека влијание на неговата музика имале и Џон Ленон и Боб Марли. Кравиц одел во Средното училиште Беверли Хилс. Професори му биле Мараја Мек Ки и гитаристот Сол Хјудсон. Во 1978 година Кравиц бил примен во добро почитуваната музичка програма. Тој мислел дека добро свири пијано и бас, и се спријателил со Зоро што подоцна станува негов долгогодишен соработник. Кравиц сакал да стане студиски музичар. Во ова време се има појавувано и на телевизиски реклами како глумец .
Кравиц одел во училиште што му било доволно само да поминува, и сè повеќе и повеќе трошел време дружејќи се со другарите. Неговите родители се загрижиле и сакале да има нешто на што ќе се навлече. На 15 години, Кравиц решен да има музичка кариера се сели од дома. Тој седел со другарите, преспивал во колите на другарите, има спиено и во неговото Форд Пинто. Инспириран од Дејвид Боуви, Кравиц го присвојува името „Плавиот Ромео “ и настанува една нова комплетна личност со исправена коса, плави леќи, која почнува со настапи. Благо влијание врз музиката на Кравиц во овој период има стилот на Принц. Во 1982 година Кравиц матурирал и го наговорил татко му да му даде пари за снимање, наместо за факултет. Со своето снимено прво демо Кравиц добива понуди од неколку продуцентски куќи вклучувајќи го И.Р.С Рекордс, но му било кажано дека треба да ја смени својата музика, за да ја направи „доволно црнечка “ за да се вклопи во тогашните Р&Б радио стилови. „Одбив “ изјави Кравиц во 1989 год за Лос Анџелес Тајм .
== Приватен живот ==
Во 1985 год, родителите на Кравиц се разведиле, што оставило длабока трага врз него. Неговата врска со татко му станала екстремно напорна. За да се справи со овој период, Кравиц се фокусирал на музиката. Таа година, на концертот на Њу Едишн, Кравиц ја запознава глумицата Лиза Бонет .Лиза работеше на шоуто Козби, најгледаното телевизиско шоу. Тие беа блиски пријатели околу две години пред да се заљубат еден во друг. Кравиц повторно се преселува во Њујорк, сега со својата девојка Лиза, каде што се продуцира шоуто Козби 1987 год. На 16 ноември 1987 год, на нејзиниот 20 ти роденден, Кравиц и Бонет “ побегнале “, правејќи Лас Вегашка церемонија. Кравиц, сѐ уште познат како Плавиот Ромео, се нашол на насловните на таблоидните весници. Тие имаат ќерка Зое Изабела Кравиц, родена на 1 декември 1988 год. Кравиц и Бонет се разведија во 1993 год .
Кравиц се идентификува и како Христијанин и како Евреин, што двете ги опишува како „ исти за него “. Тој вели дека духовното е битен дел од неговото растење, бидејќи е воспитуван од родители од различни раси. Исто така, духовното е вклучено и во многу од неговите песни, како и текстовите на неговиот албум ''Baptism'', како и во текстот на неговата тетоважа „Јас верувам во Исус Христос “. Во едно интервју на шега има кажано : “ Јас сум половина Евреин, половина црнец, се пронаоѓам измеѓу “ .
Во 2002 год, имаше гласини дела е свршен со Адриана Лима ,коишто Кравиц ги порекна. Во 2003 год, Лени Кравиц почна да излегува со Никол Кидман. Во 2004 год, тие раскинаа. Во септември 2007 год, за '' Vanity Fair'' , Никол Кидман обелодени дека измеѓу разводот со Том Круз и венчавката со Кејт Урбан, таа била тајно свршена со некој. Всушност, многу извори тврдат дека “ мистериозниот маж “ е Лени Кравиц. Ниту претставниците на Кравиц, ниту на Никол ја демантираа или потврдија оваа гласина .
== Кариера ==
=== 1989 -1990 Вирџин Рекордс и почеток на неговата кариера ===
Со продуцентски куќи што сè уште му кажуваат дали неговата музика е доволно црнечка или доволно белечка, Кравиц одлучува сам да си сними албум. Во 1985 год, кога го снимал своето демо во Њу Џерси, тој го запознава клавијатуристот и басист Хенри Хирч. И двајцата имале исти интерес околу Р & Б, џез и рокот, како и користењето на вистински инструменти и стара опрема за снимање. Кравиц, на повеќето од своите албуми, продолжува да соработува со Хирч. Наредната година и пол, Кравиц заедно со Хирч започнува со работа на неговиот прв албум, а неговиот татко му помагал финансиски. Кравиц го запознава саксофонистот Карл Денсон, И го поканува да свири на неговата песна ''„Let Love Rule “''. Кравиц беше толку импресиониран од неговото свирење, што Денсон свири на повеќе негови песни од албумот. Наредните пет години Денсон одел заедно со Кравиц на турнеи. Откако завршува со албумот, Кравиц се среќава со Вирџин Рекордс .Продуцентската куќа беше одушевена од музиката што тој ја правеше, музика инспирирана од врската со неговата сопруга Бонет и нивната ќерка. Кравиц го остава името Плавиот Ромео. За неговото име Плавиот Ромео, тој вели : „ Конечно ме врати сам на себе. И кога се прифатив сам себеси, музиката почна да извира од мене “. Во 1989 год, Кравиц потпиша со Вирџин Рекордс. Кравиц го издаде својот деби албум ''“Let Love Rule”'' на 6 септември 1989 год, комбинација од рок и фанк, и основни вибрации од 60 те години. Музичките критики беа различни : некои мислеа дека Кравиц е новиот талентиран уметник, а некои дека е совладан од неговите музички влијанија. Албумот доживеа умерен успех во САД, но огромен успех надвор од САД, посебно во Европа. Лиза Бонет се појави во неговиот спот за песната ''„Let Love Rule”'' .
=== 1991 -1996 Стекната популарност ===
Во 1990 год, заедно со Ингрид Чавез ја напишаа и продуцираа песната на Мадона ''„Justify My Love “''. Песната што се појави на нејзиниот албум со најголеми хитови ''The Immaculate Colltionec'' , И предизвика дискусии поради експлицитниот спот, се најде на првото место на топ листите. Кравиц се раздели со Лиза во 1991 год, помеѓу гласините дека тој и Мадона имаат афера. Кравиц демантираше секаква неверност. Кравиц и Бонет се разведија во 1993 год .
Во 1991 год, Кравиц го продуцираше истоимениот албум Ванеса Парадиз за француската пејачка Ванеса Парадиз. Тој свиреше на повеќето инструменти, И ги напиша повеќето песни на албумот. Тој го издаде и неговиот втор албум ''Mama Said'' , што е неговиот прв албум што стигнува до Топ 40. Песните на албумот се посветени на Бонет, документирајќи ја неговата депресија за нивното раскинување. Најголемиот сингл дотогаш, ''“ It Ain’t Over Till It’s Over “'', се искачи на 2ро место на Билборд Хот 100. Песната ''“Always On The Run “'', вклучувајќи го И Слеш на гитара е направена со почит за неговата мајка. Следеа : ''“ “ Stand By My Woman “'' И “ ''What Goes Around Comes Around'' “. Шон Ленон ја напиша И ја свиреше на пијано “ ''''All I Ever Wanted'''' “ .
Во 1993 год ја пишува “ ''Line Up'' “ за Стивен Тајлер од Аеросмит, И се појавува во соло албумот на Мик Џегер, како И на обивката на соул класикот на Били Вајтерс Wandering Spirit, “Use Me “ . Таа година Кравиц исто работеше со неговите идоли Ал Грин И Куртис Мејфилд .
Во 1993 год, беше издадена ''Are You Gonna Go My Way'' , стигнувајќи до 2рото место на Билборд 200 И Кравиц доби Британска награда за најдобар меѓународен машки артист за 2004 год .
За време на настапот на МТВ Видео Музичките награди тој ја изведе песната на бас заедно со Џон Пол Џонс од Лед Цепелин. Следуваат повеќе песни од албумот како : ''“Believe", "Is There Any Love In Your Heart", и "Heaven Help/Spinning Around Over Youе''. Во овој албум првпат се истакнува гитаристот Крег Рос, што исто така свири и во наредните албуми. Песната “ Eleutheria “ е инспирирана од островот Елеутерија што се наоѓа на Бахамите, каде што во тоа време Кравиц изгради куќа и студио за снимање .
Во 1994 год, Кравиц сними фанк – рок верзија на песната “Deuce “ за албумот на КИС, ''KISS My Ass'' . Траката го влучува Стиви Вондер на хармоника, како и следечки вокали. Овој сингл беше еден од трите радио песни од албумот, како И негова почетна песна .
Мајката на Кравиц, Рокси Рокер, почина од рак на дојка на 2 декември 1995 год, на возраст од 66 години, во Калифорнија .
Во 1995 год, Кравиц го издаде албумот ''Circus'' што беше 10 место на Билборд листата. Како и да е, албумот имаше само две хит песни : “ ''Rock and Roll Is Dead'' “ И “ Can’t Get You Off My Mind”
=== 1997 – 2000 : Растечки успеси, првите 5 Греми награди ===
Во 1998, за првпат со 5 ( 5от студиски албум ), Кравиц вклучува дигитална технологија. 5 ја претставува неговата музика на поширока публика, благодарение на песната “ ''Fly Away'' “ што е вклучена во рекламите за производи на автомобили и на воздухопловните компании. 5 стигнува до 28то место на Билборд 200, а “'' Fly Away'' “ на 1во место. Тој ја добива првата од четирите последователни Греми награди за Најдобра Машка Вокална Рок Изведба на Греми наградите во 1999 год. Други хитови од овој албум се “ ''If You Can’t Say No'' “, што е исто така ремиксирана од денс продуцентот Брајан Трансо, И “ ''I Belong To You'' “. Во спотот за песната “ ''I Belong To You'' “ Лени може да се види без неговите суканици. Неговиот насловен хит “ ''American Women'' “ му донесе уште една награда на Греми наградите во 2000 год, а песната стекна нова публика. Оригиналната верзија на песната на Кравиц доаѓа од саундтракот на Аустин Поњерс: ''The Spy Who Shagged Me'' , и беше додадена на ''5'' како бонус песна во 1999 год .
Лени работеше на две песни за Мајкл Џексон за албумот ''Invincible,'' издаден во 2001 год, но тие песни уште не се издадени .
Во 2000 год, Кравиц го издава албумот ''Greatest Hits'' . Се покажа дека е негов најуспешен албум, достигнувајќи го 2то место на Билборд 200, И продавајќи се во околу 11 милиони копии насекаде низ светот, и конечно станува еден од најуспешните албуми на декадата. Песната “ “ Again “ му ја носи третата последователна Греми награда за Најдобар Машки Рок Вокал на Греми наградите во 2001 год. Во овој период, Кравиц исто така ја пишува песната “ ''God Gave Me Everything'' “ со Мик Џегер, појавувајќи се на соло албумот на Мик Џегер “ Goddess in the Doorway “ И во филмот ''Да се биде Мик .''
=== 2001 -2005 ''Lenny'' и ''Baptism'' ===
Во октомври 2001 год, Лени го издава својот шести албум Lenny. Албумот е снимен во Мајами. Откако Мајамската полиција го застанала и му удрила шлаканица, додека одел во вежбалница, под сомнение дека неговиот опис се совпаѓа со ограбувач на банки, Лени ја пишува песната “ ''Bank Robber Man'' “. БидејЌи Лени во моментот немал лична иднетификација, полицијата не му верувала дека всушност тој е Лени Кравиц. Банкарскиот благајник, кој бил ограбен бил донесен таму, и изјавил дека Лени не е ограбувачот. Подоцна, Мајамската полиција испратила полицајци во домот на Лени за да му се извинат за задржувањето. Кога го прашале дали мисли дека инцидентот е резултат на расно идентификување, Лени одговорил дека не е сигурен . Првата песна од албумот “'' Dig In'' “ се искачи на 1во место во Аргентина а на топ 10 во Италија и Португалија. Спотот за “'' Dig In'' “ го доби четвртото Греми во 2002 год. "''Stillness of Heart''", "''Believe in Me''", и "''If I Could Fall In Love''" беа следните песни од албумот .
Кравиц беше предмет на фотогравската книга на главниот поранешен фотограф на Ролинг Стоунс, Марк Селџер. Објавена во ноември 2001 год, Селџер го сликал Ленин на турнеи, со семејството, со пријателите и позирани портрети .
Во 2002 год, Џеј Зи му понуди на Кравиц да се појави во песната “ Guns and Roses “. Кравиц исто така им се придружува и на П.Деди, Фарел, Лун за песната на саундтракот Bad Boys II, “Show Me Your Soul “.
Во септември 2002 год, Кравиц покрај уште една рок ѕвезда се појавува во епизодата “''How I Spent My Strummer Vacation'' “ во Симпсонови. Во почетокот на 2003 год, како протест против нападот на Ирак, Кравиц ја издава песната “'' We Want Peace'' “, само за симнување од интернет, тој ја изведува оваа песна заедно со познатиот Ирачки пејач Казем Ал Сахер, на Рок Воут. Песната се качува на прво место симнати песни од интернет во светот, МП3.cом симнати песни. Кравиц, исто така се појавува И на албумот на Олимписките игри во Атина 2004 год, '' Unity'' .
Кон крајот на 2004 год, Кравиц почнува да излегува со супер ѕвездата Никол Кидман и и ја посветува неговата хит песна “''Lady'' “. Тие се разделуваат во 2005 год .
Седмиот албум на Кравиц ''Baptism'' беше издаден во 2004 год. Првиот сингл беше “ Where Are We Runnin “. Песната “California “ излезе дека е најуспешна, но “Storm “ со Џеј Зи се искачи на топ листите. “Calling All Angels “ постигна успех во повеќе земји, и стана огромен хит во Бразил, како И да е “ Lady “ стана изненадувачки хит стигнувајќи до UK 30 и доведувајќи го ''Baptism'' до златен статус. Исто така во 2004 год, се појавува во албумот на Н.Е.Р.Д ,''Fly or Die''. Од март 2005 год, Кравиц започна со светска турнеја која заврши во јули 2005 год во Академијата Брикстон, Англија. Кравиц настапуваше како прв на повлекувачката турнеја на Аеросмит во 2005 год. Турнејата почна на 30 октомври во Мохеган Сан Арената во Конектикат. На 29 октомври 2005 год, ноќта пред да почне турнејата почина ТВ продуцентот, Су Кравиц, татко му на Лени. За време на првиот настап, Лени ја соопшти веста пред скаменетата публика, изјавувајќи дека не е време за плачење, туку за славење затоа што неговиот татко е во рајот. Тогаш Лени ја посвети ''Let Love Rule'' на неговиот татко .Турнејата беше толку успешна, што беше продолжена до 25 февруари 2006 год, И заврши во Анахејм, Калифорнија .
=== 2006-та Претставува :Live Earth и It Is Time For A Love Revolution ===
Во јануари 2006 год, со ''Breathe'' Кравиц се вклучува во проектот спонзориран од Вотка Апсолут. Оваа песна беше ремиксирана од десет различни продуценти, и објавена преку Интернет.
Кравиц се појавува пред публиката на Мадона, на нејзината турнеја ''Confession Tour'' 2006, И тоа на повеќе настапи. Подоцна тој ќе и се придружи во живо на сцената на последниот од четирите концерти во Париз , свирејќи гитара на песната ''I love New York'' .
Подоцна, Кравиц основува дизајнерска фирма, Кравиц Дизајн, велејќи дека ако не бил музичар, би бил дизајнер. Кравиц Дизајн се фокусираат на внатрешен и мебелски дизајн, дизајнираат станбени простори, како и лустер наменет за кристалната компанија Сваровски кој бил наречен Ројал Казино.
На 7 јули 2007 год, Кравиц настапи на Лајв Ерт во Рио де Жанеиро што го направи еден од најголемите меѓународни рок ѕвезди којшто направи два огромни бесплатни концерти на светски познатата Копакабана Плажа заедно со Мејси Греј и Ролинг Стоунс .
Кравиц веќе имаше настапувано таму, на 21 март 2005 год, на негов концерт забавувајќи 300.000 луѓе .
Кравиц доста време потроши снимајќи го неговиот последен албум ''It is Time For A Love Revolution'', издаден на 5 февруари 2008 год. Уште еден албум ''Funk'' е закажан за издавање за 2009 год. Изгледа дека ова е проект на кој Кравиц работи од 1997 год. Некои од оригиналните песни за ''Funk'' се снимани додека бил во Њу Орлеанс, во студиото на Ален Тузен, додека неколку месеци се одмарал од снимањето во Њујорк .
На 25 септември 2007 год ,беше издаден албумот во спомен на Фетс Домино Goin’Home ;A Tribute to Fats Domino . Заедно со Рибрт Брес Бенд, Трој “ Тромбон шорти “ Фред Вејсли, Пи Ви Елис и М.Паркер, Кравиц се најде на песната ''Whole Lotta Lovin'' .
На 25 ноември 2007 год ,Кравиц настапи на полувремето на купот Греј во Роџерс Центарот, Торонто, каде што победија Саскачеван Руграјдер .
Оригиналниот спот за ''I’ll be Waiting'' се снимаше во Централ Парк во Њујорк, режирано од страна на Марк Веб, но подоцна ова видео беше одложено, И беше снимена нова верзија во студиото за снимање на Лени во Њујорк, режирано од Лени и Филип Енделмен. Спотот беше промовиран на Vh1, и котираше на 3то место од топ 20 .
На 17ти јануари 2008 год, Кравиц започна со мини турнеја од 9 градови, за да го промовира неговиот нов албум ''It is Time For A Love Revolution'' . Турнејата започна во Св. Моника, Калифорнија а заврши на 1 февруари во Њујорк. Турнејата беше направена под името ''Get on the Bus '' во соработка со My Space. На секое застанување од турнејата, до нејзиниот крај, тие собираа во нивниот автобус по еден победник од натпреварите. Стивен Тајлер од Аеросмит, близок пријател на Лени, настапи во Орфеум театарот во Бостон. На 11ти февруари 2008 год, Кравиц е однесен во болница, разболувајќи се од бронхитис. Тој од почетокот на јануари имаше повеќе серии на дишни инфекции што се развиле во бронхитис. Поради болеста, Кравиц беше принуден да ги откаже турнеите за промовирање на неговиот албум во Канада и Европа. На 19 март 2008, поради истата болест, тој ги откажа турнеите во Јужниот дел на Америка. Одложувањето влијаееше и на планираните концерти во Колумбија, Мексико, Бразил, Чиле и Аргентина. Во Аргентина, Кравиц настапуваше на најголемиот рок фестивал таму, Килмес Рок Фест .
На 15 јули, Кравиц беше награден со наздравувачка церемонија во Милано, Италија, за неговата работа во Милениумската Кампања на Обединетите Нации за прекинување на светската сиромаштија .
Кравиц првпат глумеше во '' Precious'' , што својата премиера ја доживеа на Санденс Филмскиот Фестивал во јануари 2009 год .
Лени Кравиц ќе пее во првиот соло албум на Слеш којшто треба да излезе ова лето, 2009 год .
== Дискографија ==
=== Албуми ===
Сите албуми се издадени од Вирџинс Рекордс Америка
Година Албум Светска продажба
1989 Let Love Rule 2 милиони
1991 Mama Said 3 милиони
1993 Are You Gonna Go My Way 4 милиони
1995 Circus 1,5 милиони
1998 5 6 милиони
2000 Greatest Hits 11 милиони
2004 Baptism 1, 5 милиони
2008 It Is A Time For A Love Revolution 1, 1 милион
=== Видеографија ===
1991 год Видео ретроспектива
1994 год Лени Кравиц во живо од Планет Ерт
2002 год Лени во живо
2008 год ''It Is Time For A Love Revolution''
=== Филмографија ===
'''Година''' '''Филм''' ''' Улога'''
1998 The Roograts Movie Новороденче
2001 Being Mick Самиот
2001 Zoolander Самиот
2009 Precious Џон
== Турнеи ==
Листата не е комплетна :
* Universal Love Tour
* Circus Tour
* The Freedom Tour
* Lenny Tour
* The Baptism Tour
* Electric Church Tour: One Night Only
* Get On The Bus Mini-Tour
* Love Revolution Tour
* LLR 20(09) Tour
== Награди ==
Листата не е комплетна :
'''МТВ Видео Музичките награди'''
1993 год Најдобро Видео во машка категорија ( Are You Gonna Go My Way )
Британските награди
1994 год Меѓународен машки изведувач
Vh1 /Вог модните награди
1998 год Најмодерен артист /во машка категорија
Греми награди
1998 год Најдобра рок вокална интерпретација Fly Away
1999 год Најдобра рок вокална интерпретација American Woman
2000 год Најдобра рок вокална интерпретација Again
2001 год Најдобра рок вокална интерпретација Dig In
'''Музички радио награди'''
2001 год Артист на годината
'''My VH1 награди'''
2001 год Најдобар ма[ки Артист
'''Blockbuster Entertainment награди'''
2001 год Најдобар машки рок артист
'''Американските музички награди'''
2002 год Најдобар поп/рок машки артист
'''Microsoft Windows Media Innovation награди'''
== Надворешни врски ==
{{Ризница-врска|Lenny Kravitz}}
* [http://www.lennykravitz.com/ Lenny Kravitz official site ]
* {{Myspace|lennykravitz}}
* [http://www.lennykravitzonline.fr/ Lenny in french]
* {{imdb name|0005107}}
{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Американски пејачи]]
[[Категорија:Живи луѓе]]
0cmkmkm83xhtv6d2lt4p29zgk5zpu6v
Илјада и една ноќ (ТВ-серија)
0
168437
4805318
4642922
2022-08-26T11:12:31Z
188.117.212.92
wikitext
text/x-wiki
{{Закосен наслов|Илјада и една ноќ}}{{Без извори|датум=август 2010}}
[[Податотека:Binbir Gece.jpg|thumb|250п|Плакатот на серијата]]
'''„Илјада и една ноќ“''' ({{lang-tr|Binbir Gece}}) е [[Турција|турска]] [[телевизиска серија]] произведена од страна на телевизискиот канал [[Канал Д]] од 2006 до 2009 година. Во главните улоги се [[Халит Ергенч]], [[Бергузар Корел]], [[Тарду Флордун]] и [[Џејда Дувенџи]].
Серијата се емитувана и во [[Србија]], [[Азербејџан]], [[Кувајт]], [[Романија]], [[Бугарија]] и [[Македонија]]. Во [[Македонија]] е прикажана на [[А1 Телевизија]] и е синхронизирана на [[македонски јазик]]. И [[2020]] година на [[Телевизија Алфа]].
== Приказна ==
{{Внимание|Овој пасус}}
Во серијата се зборува за Шехерезад Евлијаоглу која е талентирана архитектка и работи во голема компанија Бинјапи Холдинг за конструкции во сопственост на Онур Аксал и Керем Инџеоглу. Таа е мајка на младо момче кое страда од леукемија и му е потребна итна и многу скапа операција. Онур Аксал е успешен стопанственик. Тој имал лошо искуство со жените и затоа ги мрази. Откако ја запознава Шехерезад тој смета дека таа е поинаква. Благодарение на големата посветеност на работата од страна на Шехерезад, таа освојува престижна награда во архитектурата. Од друга страна, и Керем е вљубен во Шехерезад. Керем претставува најдобар пријател на Онур. Нивните заеднички интереси кон Шехерезад ќе доведат до големи кавги меѓу нив. Поради итната ситуација на нејзиниот син, Шехерезад е приморана што е можно поскоро да најде пари за операцијата. Само нејзиниот шеф, Онур, прифаќа да и позајми пари, но цената е една ноќ со него.
После таа ноќ, Онур станува потполно заљубен во Шехерезад и не може да прекине да мисли на неа. Тој закажува и деловно патување во Дубаи, со цел да биде сам со неа. За време на патувањето, Онур и дава повторно понуда за да спие со него, но овојпат за повеќе пари. Шехерезад ја одбива понудата и многу му се лути за тоа. Таа сфаќа дека нејзиниот шеф, Онур нема да заборави за тоа Што еднаш се случило меѓу нив и решава да побара нова работа далеку од него. Кога ќе сфати што направил, Онур длабоко се кае, и станува поприврзан за неа.
Согледувајќи дека не може да живее без неа, Онур ја бара Шехерезад за своја жена затоа што бил бесконечно заљубен, а таа прифаќа. Работите стануваат покомплицирани кога мајката на Онур не ја поддржува венчавката на Онур со Шехерезад, но потоа ќе се предомисли, гледајќи ја големата љубов меѓу Онур и Шехерезад.
Многу работи ќе се случат подоцна меѓу нив, како на пример бегството на Шехерезад од нејзината венчавка со Онур поради Жале која ја убедила Шехерезад дека Онур не сака навистина да се жени со неа, туку тоа претставува само уште еден "валкан предлог" на Онур како тој за ноќта што ја поминале заедно. Тоа ќе ја принуди Шехерезад да го остави Онур. Шехерезад во меѓувреме ќе дознае дека Онур има ќерка од негоата поранешна девојка што исто така ќе ја искомплицира ситуацијата.
Во третата сезона, Керем ќе ја обелодени вистината дека Шехерезад и Онур спиеле заедно што ќе ги донесе до развод. На крајот од сезоната тие ќе се венчаат и ќе живеат заедно и среќно засекогаш.
== Улоги ==
{| class="wikitable"
|- bgcolor="^#efefef"
! Глумец/глумица !! Улога
|-
| [[Халит Ергенч]] || Онур Аксал
|-
| [[Бергузар Корел]] || Шехрезад Евлијаоглу
|-
| [[Тарду Флордун]] || Керем Инџеоглу
|-
| [[Џејда Дувенџи]]|| Бену Атаман
|-
| [[Томрис Инџер]] || Надиде Евлијаоглу
|-
| [[Мерал Четинкаја]] || Фериде Аксал
|-
| [[Метин Чекмез]] || Бурхан Евлијаоглу
|-
| [[Ергун Демир]] || Али Кемал Евлијаоглу
|-
| [[Јонџа Џевхер Јенел]] || Фусун Евлијаоглу
|-
| [[Јелиз Акаја]] || Мелек Атаман
|-
| [[Ефе Чунар]] || Каан Евлијаоглу
|-
| [[Мерт Фират]] || Бурак Инџеоглу
|-
| [[Бару Кучукчаѓјалан]] || Гани
|-
| [[Мерих Ермакстар]] || Мерт
|-
| [[Џанан Ергудер]] || Еда
|-
| [[Мелaхат Абасова]] || Михрибан
|-
| [[Фејзан Чапа]] || Букет Евлијаоглу/1 и 2 сезона
|-
| [[Гизем Ѓунез]] || Букет Евлијаоглу/3 сезона
|-
| [[Сенур Ногајлар]] || Фирденс
|-
| [[Ебру Ајкач]] || Јасемин
|-
| [[Севда Актолга]] || Нурхајат
|-
| [[Ајтач Јузтуна]] || Севал
|}
[[Категорија:Турски телевизиски серии]]
cpiyac2ffjgiuqbthybcrhg1eyobb8c
Џез
0
172537
4805262
4700001
2022-08-26T08:27:10Z
Bjankuloski06
332
/* Кул-џез */Јазична исправка, replaced: Терет → Товар
wikitext
text/x-wiki
{{внимание}}
{{Без извори|датум=октомври 2009}}
[[Податотека:PharoahSanders.jpg|thumb|310px|[[Контрабас]]истот Реџи Воркмен, тенор [[саксофон]]истот Фароу Сандерс и [[тапан]]арот Идриз Мухамед во изведба на џез тема во 1978 година]]
'''Џезот''' ([[англиски јазик|англ.]] jazz) е музички стил кој се појавил во почетокот на 20 век во афроамериканските заедници во јужниот дел на [[Соединетите американски држави]]. Настанал со мешање на африкански и европски музички традиции. Уште од раните почетоци па сè до денес, џезот црпел инспирација од американската популарна музика на 19 и 20 век. Западноафриканското влијание може да се препознае во упоребата на сини ноти, импровизација, полиритмија, синкопирање, шема на “повик и одговор” и разнишана нота.
Зборот [[“џез”]] (во раните години нарекуван и џес) првично бил термин во сленгот на западниот брег и се користел за означување на музиката во Чикаго околу 1915 г.
Од почетоците на раниот 20 век, џезот развил повеќе поджанрови: [[“диксиленд”]] во Њу Орлеанс, кој датира од раните 1910-ти години, потоа [[“свинг”]] во бигбенд стил од 1930-тите и 1940-тите години, [[“би-бап”]] од средината на 1940-тите години, [[“фри-џез”]] и разновидност на латинскиот [[“џез-фужн”]] како афрокубанската музика во 1950-тите и 1960-тите, [[“џез-фужн”]] во 1970-тите, [[“ејсид-џез”]] во 1980-тите (во кој има комбинација од фанк и хип-хоп елементи) и [[“ну-џез”]] во 1990-тите години. Како што оваа музика се ширела низ светот така се менувала според локалната, државната и регионалната музичка култура, притоа адаптирајќи се на средината која и дала можност за развивање на многу различни стилови.
== Дефиниција ==
Џезот не може лесно да се дефинира бидејќи го свиреле уште од марширањата во [[регтајмот]] па сè до денешен ден. Биле направени обиди за дефинирање на џезот од перспектива на другите музички традиции и жанрови (користејќи ги на пр. европската музичка историја или африканската музика), но џез-критичарот [[Јоаким Берендит]] објаснува дека сите такви обиди се незадоволителни. Еден начин за решавање на овие проблеми со дефинирање на џезот бил поопширно да се дефинира поимот “џез”. Берендит го дефинира џезот како “форма на уметничка музика која потекнува во САД како резултат на спротивставувањето на црнците кон европската музика”. Тој вели дека џезот се разликува со европската музика со својата специјална врска со времето, дефинирана како “свинг”, спонтаноста и виталноста на музичката продукција во која импровизацијата игра главна улога и длабочина и начин на изделување на фразите, кој ја отсликува индивидуалноста на музичарот кој го свири џезот.
Травис Џексон исто дал поширока дефиниција за џезот која ги вклучува сите различни епохи на џезот. Тој вели дека тоа е музика која вклучува квалитети како што се свингот, [[импровизацијата]], групна интеракција, развивање на “внатрешен глас” и отвореност кон различни музички можности. Крин Габард тврди дека “џезот е конструкција” или категорија која иако е површна, сепак се користи за да означат голем број на различни видови музика кои имаат доволно заеднички особини за да можат да бидат поврзани како еден дел од една цела традиција. Во едно интервју од 1988 г., тромбонистот [[Џ.Џ.Џонсон]] изјавил: “Џезот не мирува. Никогаш не мирувал и никогаш нема да се смири.”
Иако џезот не може лесно да се дефинира, јасно е дека импровизацијата е негов клучен елемент. Раниот блуз често се создавал според повторлива шема на “повик и одговор”, чест елемент во афроамериканската усна традиција. Како форма на фолк музика која делумно се употребувала во песните на црнците додека работеле на полињата, раниот блуз исто содржел многу импровизација. Овие се главни делови на природата на џезот. Додека во европската класична музика елементите на интерпретација, декорација и додавање понекогаш ги оставаат на дискрецијата на изведувачот, првичната цел на изведувачот е да ја отсвири композицијата онака како што била напишана.
Додека, во џезот, вештиот изведувач ќе ја отсвири мелодијата на многу поединечни начини и ќе се потруди никогаш да не ја отсвири истата композиција двапати на еден ист начин. Во зависност од расположението и од личното искуство на изведувачот, врската со другите музичари, или дури членовите на публиката, џез-музичарот може да ја промени мелодијата, хармонијата или времето. Џез-солистот е секогаш придружуван од ритам-секција, преку свирење на акорди и ритми кои ја истакнуваат структурата на песната и го надополнуваат солистот. Европската [[класична музика]] се смета дека е медиум на композиторот. Додека џезот се карактеризира како производ на рамноправна креативност, интеракција и соработка, кој им дава еднаква вредност на придонесите на композиторот и изведувачот и умешно ги задоволува соодветните барања и на композиторот и на импровизаторот.
Во Њу Орлеанс и џезот “диксиленд”, изведувачите ја свиреле мелодијата еден по друг, додека другите импровизирале со поделени мелодии. До епохата на свингот, големите бендови кои доаѓале се потпирале на средена музика: аранжманите или ги пишувале или слушајќи ги учеле и меморизирале зошто многу од раните џез-изведувачи не можеле да читаат музика. Поединечните солисти импровизирале во рамките на овие аранжмани. Подоцна, во [[“би-бапот”]] фокусот се навратил кон малите групи и минималните аранжмани, мелодијата (позната како "глава") кратко се појавувала на почетокот и на крајот од секое парче, но суштината на изведбата била серија од импровизации. Подоцна, во неколку стилови на џезот, на пр. [[“модалниот џез”]], ја запоставиле строгата идеја за прогресија на акордите и им дозволиле на поединечните музичари уште послободно да импровизираат со контекстот на дадената скала или начинот. Идиомите [[“авангарда”]] и [[“фри-џез”]] дозволувале дури и напуштање на акордите, скалата и ритмичките метри.
=== Расправии околу дефинирање на џезот ===
Долго време во заедницата на џезот се расправало околу дефиницијата и границите на џезот. Иако менувањето и трансформацијата на џезот од новите влијанија обично се сметало како деградација на џезот, Ендрју Гилберт тврдел дека џезот ја има способноста да ги прима и трансформиrа тие влијанија од различните музички стилови. Додека некои ентузијасти од одредени видови на џез збореле за потесни дефиниции на џезот кои вклучувале многу други типови на музика исто познати како “џез”, џез-музичарите често не сакале да ја дефинираат музиката што ја свират. [[Дјук Елингтон]] тоа го сумирал со зборовите: “Се е музика.” Некои критичари дури изјавиле дека музиката на Елингтон не е џез затоа што е организирана и диригирана. Од друга страна, дваесетте соло трансформирани верзии на композициите на Елингтон од неговиот пријател [[Ерл Хајнс]], џез-критичарот од [[“Њујорк Тајмс”]] ([[New York Times]]), Бен Ратлиф ги опишал како “најдобар пример на еден џез-процес од било кој досега.”
Формите на џез кои биле комерцијално ориентирани или биле под влијание на популарната музика долго време биле критикувани, барем до појавата на “бапот”. Традиционалните џез ентузијасти ги отфрлиле “бапот”, ерата на “џез-фужн” во 1970-тите и многу други периоди и ги нарекле периоди на комерцијално деградирање на музиката. Според Брус Џонсон, џез-музиката отсекогаш содржела тензија помеѓу џезот како комерцијална музика и форма на уметност. Гилберт изјавил дека како што се развивала идејата за нормите на џезот, така достигнувањата од минатото можеле да станат “привилегирани според карактеристичната креативност” и иновативност за сегашните уметници. Џез-критичарот од весникот [[“Вилиџ Војс”]] ([[Village Voice]]), Гери Гидинс тврдел дека како што создавањето и ширењето на џезот започнало значајно да се регулира и управува од големите фирми за забава, џезот се соочил со опасна иднина на почитување и незаинтересирано прифаќање. Давид Оке предупредил дека создавањето на “норми” во џезот и воспоставувањето на “џез-традиција” може да исклучи или запостави други понови, авангардни форми на џез.
Друга дебата за раѓањето на џезот на која и се оддало големо внимание е за тоа како тоа ќе влијае врз појавата на [[Афроамериканци]]те, особено оние кои биле дел од тоа. Тоа е поделба која се протега од зборот па сè до музиката. На џезот се гледало како начин да се покажат придонесите на Афроамериканците врз американското општество, да се потенцира нивната историја и да се потврди нивната култура. Но некои афроамерикански музичари џезот ги потсетувал на едно угнетувачко и расистичко општество, како и на ограничувањата на нивните уметнички визии.
== Потекло ==
До 1808 г. трансатланската трговија со робови во САД довела речиси половина милион [[Африканци]]. Робовите обично биле од Западна Африка и со нив довеле силни племенски музички традиции. Секоја недела во "Плејс Конго" ([[Place Congo]]) или на плоштадот "Конго" ("Congo Square") во [[Њу Орлеанс]] се организирале раскошни фестивали кои вклучувале африкански танци на тапани и тоа сè до 1843 г. Слични собири се одржувале и во Нова Англија и во Њујорк. Африканската музика била многу функционална, за работа или ритуали и вклучувала песни за работа и извици на полињата. Африканската традиција употребувала мелодија во еден ред и начин на свирење на мелодијата кое личело на шема “повик и одговор”, но не вклучувало европски концепт на хармонија. Ритмите се одразиле на африканскиот начин на говор, а африканската употреба на пентатонски скали довела до ниски ноти во блузот и џезот.
Во почетокот на 19 век голем број на црни музичари научиле да свират на европски инструменти, особено на виолина, која ја користеле за да прават пародии на европската денс-музика во нивните танци. За возврат изведувачите на европско-американското т.н. [[“минстрел шоу”]] со шминка кое создавало стереотипна карикатура на црнците, ја популаризирале оваа музика на меѓународно ниво, комбинирајќи синкопирање со додавање на европската хармонија. [[Луис Моро Готшалк]] адаптирал афроамериканска музика, јужноамерикански, карибски и други робовски мелодии како салонска пијано музика. Друго влијание дошло од црните робови кои ја научиле хармонијата на химните и ги вметнале во нивната сопствена музика како верски ритуали. Потеклото на блузот не било документирано, но можело да се забележи како временска копија на верските ритуали. Пол Оливер им обрнал внимание на инструментите, музиката и општествената функција на гриотите од западноафриканската савана.
== 1890-тите и 1910-тите години ==
=== Регтајм ===
{{Главна|Регтајм}}
Укинувањето на ропството довело до нови можности за образование на ослободените Афроамериканци. Иако строгата поделба ги ограничила можностите за вработување на поголемиот дел од црното население, многу од нив можеле да најдат работа како забавувачи. Црните музичари можеле да направат нискокласна забава која вклучувала танци, минстрел шоуа и театарски претстави, со што се формирале многу марширачки бендови. Со развивањето на музичкиот жанр [[“регтајм”]], црнците пијанисти започнале да свират по барови, клубови и бордели.
Регтајмот се појавил како партитура, популаризирана од афроамериканските музичари како што бил забавувачот [[Ернест Хоган]], чиишто хитови се појавиле во 1895 г. Две години потоа [[Вес Осман]] снимил соло на бенџо [[“Rag Time Medley”]] кое претставувало мешавина од овие песни. Исто во 1897 г. белиот композитор [[Вилијам Х. Крел]] ја објавил неговата композиција [[“Mississippi Rag”]] кое било првото запишано инструментално парче за пијано во времето на регтајм. [[Том Трпин]] го издал неговиот [[“Harlem Rag”]] што бил првиот рег издаден од Афроамериканец. Класичниот пијанист [[Скот Џоплин]] и признатиот “цар на регтајмот” ја издаде својата композиција [[“Original Rags”]] во 1898 г. Потоа во 1899 г. неговата композиција [[“Maple Leaf Rag”]] станала хит на меѓународно ниво. Тој напишал голем број популарни рег-композиции, како што е [["The Entertainer"]], комбинирајќи синкопирање, бенџо-оформување и понекогаш шемата “повик и одговор”, по што се оформил идиомот регтајм, кој го позајмиле класичните композитори како [[Клод Дебиси]] и [[Игор Стравински]]. [[Блуз]] музиката била објавена и претставена од [[В.К.Хенди]], чиишто композиции [[“Memphis Blues”]] во 1912 г. и [[“St. Louis Blues”]] во 1914 г. станале стандарди на џезот.
=== Музиката на Њу Орлеанс ===
{{Главна|Диксиленд}}
Музиката на Њу Орлеанс имала огромно влијание врз создавањето на раниот џез. Многу изведувачи на раниот џез свиреле на места низ градот, бордели и барови во области каде била застапена проституцијата, главно околу улицата [[“Бесин”]], наречена [[“Сторивил”]]. Ова област била само една од бројните населби значајни за раните денови на џезот во Њу Орлеанс. Во врска со танц-бендовите, многубројни марширачки бендови свиреле на раскошни погреби организирани од афроамерикански и европскоамерикански заедници. Инсрументите кои ги користеле марширачките бендови и танц-бендовите станале главните инструменти на џезот: месингот и трската биле вклучени во европската дванаесет тонска скала и тапаните. Малите бендови биле составени од самоуки и добро образувани афроамерикански музичари, од кои многумина потекнувале од традицијата во Њу Орлеанс за погребални групи. Тие играле важна улога во развојот и ширењето на раниот џез, патувајќи низ заедниците на црнците во далечниот југ. Од 1914 г. афрокреолските и афроамериканските музичари кои свиреле во театарски шоуа го прошириле џезот до западните и северните градови во САД.
Корнетистот [[Бади Болден]] водел бенд за кој често се спомнувало дека е еден од првите двигатели на стилот подоцна познат како џез. Тој свирел во Њу Орлеанс од околу 1895 г. до 1906 г. Нема никакви снимки од Болден, меѓутоа неколку песни од репертоарот на бендот на Болден, меѓу кои и [[“Buddy Bolden Blues”]], биле преработени од други музичари. (Болден ментално се оболел и последните децении од животот ги поминал во психијатриска институција.)
Афрокреолскиот пијанист [[Џели Рол Мортон]] ја започнал својата кариера во “Сторивил”. Од 1904 г., тој одел по турнеи со театарските шоуа главно околу јужните градови, како и во Чикаго и Њујорк. Неговата композиција [[“Jelly Roll Blues”]] која ја компонирал околу 1905 г. била објавена во 1915 г. како првиот печатен џез аранжман, вклучувајќи многу музичари во стилот на Њу Орлеанс. Во Северозападна Америка се развил “жежок” стил на свирење регтајм, особено симфонискиот оркестар [[“Клеф клаб”]] ([[Clef Club]]) на [[Џејмс Рис Јуроп]] во Њујорк, кој отсвирил хуманитарен концерт во комплексот [[“Карнеги хол”]]([[Carnegie Hall]]) во 1912 г. Балтиморскиот [[“рег”]] стил на [[Џејмс Хуберт Блејк]] влијаел врз развојот на композицијата за пијано [[“Stride”]] на композиторот [[Џејмс П. Џонсон]], во која тој со десната рака ја свири мелодијата додека со левата држи ритам и бас.
Бендот [[“Ориџинал Диксиленд џез бенд”]]([[Original Dixieland Jass Band]]) ги направил првите музички снимки во раната 1917 година и нивната композиција [[“Livery Stable Blues”]] била најрано објавената џез-снимка. Таа година и многу други бендови направиле снимки кое го содржале зборот џез во името на песната или во името на бендот, но повеќе биле новитети или регтајм снимки отколку џез. Во септември 1917 г. оркестарот на [[В.К.Хенди]] од Мемфис снимил преработка на композицијата [[“Livery Stable Blues”]]. Во февруари 1918 г. пешадискиот бенд на [[Џејмс Рис Јуроп]] наречен [[“Хелфајтерс”]] за време на Втората светска војна го однел регтајмот во Европа, а потоа на враќање ги снимил стандардите на диксиленд вклучувајќи ја композицијата [[“Darktown Strutters' Ball”]].
Дувачките бендови во Њу Орлеанс им ги претставиле на луѓето од професионалниот џез, свирачите на труба со различни звуци во градот, а со тоа и им помогнале на црните децата да ја избегнат сиромаштијата. [[Ганиер]], водачот на [[“Камелиа брас бенд”]]([[Camelia Brass Band]]), го научил [[Луис Амстронг]] да свири труба.
== 1920-тите и 1930-тите години ==
=== Ерата на џезот ===
Забраната во САД (од 1920 г. до 1933 г.) ја забранила продажбата на алкохолни пијалаци што довело до местата наречени “спикиси” во кои нелегално се продавало алкохол, да станат живите места на “Добата на џезот”. Тоа бил период кога популарната музика вклучувала песни за танц, нови песни, песни за шоу. Џезот го биела репутација дека е неморален и многу припадници на постарите генерации сметале дека им се заканува на старите културни вредности и промовира нови растечки вредности во бурните 1920-ти години. Професорот Хенри ван Дајк на “Универзитетот Принстон” напишал: “Тоа воопшто не е музика. Тоа е само иритација на нервите на слухот, сензуално надразнување на клетните на физичката страст.”
Дури и медиумите започнале да го негираат џезот. Весникот “Њујорк Тајмс” (New York Times) измислувал приказни и менувал наслови за да го негира џезот. На пример, селаните во Сибир користеле тенџериња и тави за да ги исплашат мечките, а весниците тврделе дека џезот е вистинската причина зошто мечките бегале. Друга приказна тврдела дека џезот е причината за смртта за еден познат диригент. Всушност тој починал од фатален срцев удар (природна смрт). Бендот на Кид Ори “Оригиналниот креолски џез бенд” со потекло од Њу Орлеанс од 1919 г. настапувал во [[Сан Франциско]] и [[Лос Анџелес]], каде во 1922 г. тие станале првиот црнечки џез-бенд од Њу Орлеанс кој направил снимки на композициите. Сепак, главниот центар во кој се развивал т.н. “жежок” џез (исто познат како диксиленд) бил Чикаго, каде [[Кинг Оливер]] му се придружил на [[Бил Џонсон]]. Истата година била објавена и првата снимка на најпознатиот блуз пејач на 1920-тите години, [[Беси Смит]].
Бикс Бејдербек во 1924 г. ги формирал “Д волверинс ” ([[The Wolverines]]). Истата година Луис Армстронг како оформен солист му се приклучил на денс-бендот на Флечер Хендерсон само на една година, а потоа го формирал неговиот виртуозен бенд “Хот фајв ” (Hot Five), кој работел и со скет пеење. Џели Рол Мортон свирел со [[“Њу Орлеанс ритам кингс”]] ([[New Orleans Rhythm Kings]]) во раната мешана соработка, а потоа во 1926 г. го формирал својот бенд [[“Ред хот пеперс”]] ([[Red Hot Peppers]]). Поголема побарувачка на џез-денс музика имале оркестрите составени од белци, како што бил оркестарот на Џин Голдкет и оркестарот на Пол Вајтмен. Во 1924 г. оркестарот на Вајтман ја промовирал композицијата [[“Rhapsody in Blue”]] на Гершвин. Други големи влијателни групи биле: бендот на Флечер Хендерсон, бендот на Дјук Елингтон (започнале да свират во клубот [[“Cotton Club”]] во 1927 г.) во Њујорк, како и бендот на Ерл Хајнс во Чикаго (започнале да свират во [[“The Grand Terrace Cafe”]] во 1928). Сите значајно влијаеле врз развојот на стилот биг-бенд на свингот.
=== Свинг ===
1930-тите години припаѓаат на популарните “биг-бендс” на свингот, каде што некои виртуозни солисти станале исто толку познати како и некои од водачите на бендовите. Клучна улога во развојот на “големите” џез-бендови играле водачите на некои бендови и аранжорите: [[Каунт Бејзи]], [[Каб Каловеј]], [[Џими и Томи Дорси]], [[Дјук Елингтон]], [[Бени Гудмен]], [[Флечер Хендерсон]], [[Ерл Хајнс]], [[Глен Милер]] и [[Арти Шо]].
Свингот исто така бил денс-музика. Хајнс многу долго време емитувал свинг во живо на радијата низ цела Америка обично ноќе, а неговиот оркестар [[“Grand Terrace Cafe”]] свирел во Чикаго, добро поставен за живо во часовните појаси. Иако свингот претставувал колективна музика, често им нудел на поединечните музичари шанса за соло, за импровизирано, мелодично, тематско соло, кое понекогаш знаело да прерасне во комплексна и “важна” музика. Со текот на времето, социјалните структури кои се однесувале на расната сегрегација во Америка започнале да се опуштаат. Белите водачи на бендовите започнале да бараат црни музичари, а црните водачи барале бели музичари. Кон средината на 1930 г. Бени Гудмен ги повикал пијанистот Теди Вилсон, вибрафонистот Лионел Хемптон и гитаристот [[Чарли Кристијан]] да се придружат на малите групи. Во еден ран стил на 1940-тите наречен “рипање на блузот” или jump blues, се користеле мали комбинации, музика во брзо темпо и прогресија на акордите на блузот. [[“Jump blues”]] се навратил на [[“буги-вугито”]] од 1930-тите год. Џезот во Канзас Сити во 1930-тите според тенор саксафонистот Лестер Јанг го обележал преодот на големите бендови до влијанието на би-бапот во 1940-тите год.
=== Почетоци на европскиот џез ===
Надвор од границите на САД започнал да се развива поразличен европски стил на џез, особено во Франција со создавањето на групата [[“Quintette du Hot Club de France”]] во 1934 г. Белгискиот виртуозен гитарист [[Џанго Рајнхард]] го проширил циганскиот џез, мешавина од американски свинг од 1930-тите, француска денс-музика наречена [["musette"]] и источноевропски фолк со млитаво, заведувачко чувство. Главни инструменти биле гитарата со челични жици, виолината и контрабасот. Солото преминувало од еден на друг музичар во зависност од тоа како гитарата и басот учествувале во ритам-секцијата. Некои музички истражувачи тврделе дека всушност [[Еди Ланг]] и [[Џо Венути]] од Филаделфија први го започнале ова партнерство гитара-виолина, типично за овој жанр, што се пренело во Франција откако тие настапиле во живо, или од снимките на [[“Okeh Records”]] во 1920-тите години.
== 1940-тите и 1950-тите ==
=== Преродбата на „Диксиленд“ ===
Во доцните 1940-ти започнала преродба на “Диксиленд” музиката, навраќајќи се на оригиналниот контрапунтуален стил во Њу Орлеанс. Ова во голем дел било овозможено од преработките на класиките на бендовите на Оливер, Мортон и Амстронг од 1930-тите направени од некои издавачки куќи. Имало два вида на музичари вклучени во преродбата. Првата група се состоела од свирачи кои своите кариери ги започнале со свирење во традиционален стил и или се враќале кон него или продолжувале да го свират она што отсекогаш го свиреле. Овде спаѓале [[“Бобкетс”]] на [[Боб Крозби]], [[Макс Камински]], [[Еди Кондон]] и [[Вајлд Бил Дејвисон]]. Поголемиот број припадници на оваа група потекнувале од средниот запад, но имало и мал број на музичари од Њу Орлеанс. Втората група на преродбеници се содржела од млади музичари, како на пр. бендот на Лу Вотерс. До доцните 1940-ти, бендот [[“Олстарс”]]([[Allstars]]) на [[Луис Армстронг]] станал водечки ансамбл. Низ 1950-тите и 1960-тите, диксиленд бил еден од најкомерцијалниот и најпопуларниот џез-стил во САД, Европа и Јапонија, иако критичарите не му посветиле поголемо внимание.
=== Би-бап ===
Во почетокот на 1940-тите години изведувачите на би-бап помогнале џезот да се оддели од игривата популарна музика и да стане “музика на музичарот”. Сосема поразличен од свингот, би-бапот се одделил од денс-музиката, преминувајќи повеќе кон уметничка форма, но намалувајќи ја својата популарна и комерцијална вредност. Би-бапот се одликувал со малку побрзо темпо бидејќи бил наменет за слушање, а не за играње. Би-баперите во џезот вовеле нови форми на хроматизам и дисонанца. Дисонантниот тритонски интервал станал најважниот интервал во би-бапот и музичарите го употребувале во поапстрахирана форма во импровизацијата со акорди, користејќи “изоставени”, заменети и изменети акорди.
Стилот на свирењето со тапани исто така прераснал во понеостварлив и експлозивен стил, каде рајд-чинелата се користела за да го задржи времето, додека барабанот и големиот тапан се користеле за акцентирање. Овие прибегнувања од правиот пат на џезот се сретнале со поделен, а понекогаш и непријателски одговор од обожавателите и музичарите, особено од оние музичари кои свиреле свинг и не ги сакале овие нови хармонични звуци. За непријателските критичари би-бапот претставувал само стил на музика преполн со “трки и нервозни фрази”. Но, од 1950-тите години и покрај првичните негирања би-бапот бил прифатен како дел од лексиката на џезот. За највлијателни би-бап музичари се сметале: саксафонистот [[Чарли Паркер]], пијанистите [[Бад Пауел]] и [[Телониус Монк]], трубачите [[Дизи Гилеспи]] и [[Клифорд Браун]], како и тапанарот [[Макс Роуч]].
=== Кул-џез ===
До крајот на 1940-тите години, нервозната енергија и тензија на би-бапот била заменета со стремежот кон смиреност и пријатност, односно со звукот на кул-џезот кој содржел долги и линеарни мелодиски линии. Кул-џезот се појавил во Њујорк, како резултат на мешање на стиловите од повеќе џез-музичари претежно од белата популација и би-бап на музичари од црната популација. Кул-џезот доминирал до првата половина на 1950-тите години. Појдовна точка претставувале неколку серии на нонети на компанијата Capitol Records во 1949 г. и 1950 г. Предводник бил трубачот [[Мајлс Дејвис]], кој ги собрал и објавил, првично како десет-инчен, а подоцна како дванаесет-инчен албум наречен [[“Раѓањето на кул-џезот”]]([[Birth of the Cool]]). Снимките на [[Чет Бејкер]], [[Дејв Брубек]], [[Бил Еванс]], [[Гил Еванс]], [[Стен Гец]] и [[“Модерниот џез квартет”]] имале “полесен” звук, каде се избегнувале агресивното темпо и хармонската апстракција на би-бапот.
Кул-џезор подоцна почнал да се идентификува со џезот од Западниот брег, но бил доста слушан и во Европа, особено во Скандинавските земји, поради појавата на големи музичари како баритон саксафонистот [[Ларс Галин]] и пијанистот [[Бенгт Холберг]]. Теоретските основи на кул-џезот биле поставени од слепиот пијанист Лени Тристано, кој потекнувал од Чикаго, а неговото влијание придонело и до подоцнежниот развој на [[“Боса нова”]], модалниот џез, па дури и фри-џезот.
=== Хард-бап ===
Хард-бап музиката претставувала продолжување на би-бап музиката и вклучува влијанија од [[“ритам и блуз”]]([[R&B]]) музиката, госпел-музиката и блуз-музиката, посебно во композициите со саксафон и пијано. Хард-бап се развил во средината на 1950-тите години како одговор на кул-џезот од раните 1950-ти години. Стилот на хард-бапот се соединил во 1953г. и 1954г. паралелно со растењето на “ритам и блуз” (R&B) музиката. Изведбата на Мајлс Дејвис на песната [[“Walkin'”]], насловната песна од неговиот албум издаден истата година на првиот [[“Њупорт цез-фестивал”]]([[Newport Jazz Festival]]) во 1954 г., го претставила на светот овој нов стил на џез. водачи на хард-бап движењето биле Дејвис заедно со квартетот [[“Art Blakey and the Jazz Messengers”]] на цело со Блејки, придружуван од пијанистот [[Хорас Силвер]] и трубачот [[Клифорд Браун]].
=== Модален џез ===
Модалниот џез започнал да се развива во почетокот на 1950-тите години што ја прави музичката форма, или музичката скала, основа на музичката структура и импровизација. Претходно целта на солистот била да отсвири соло кое одговарало на дадената прегресија на акордите. Сепак, со модалниот џез солистот креира мелодија со една или помал број на форми. Акцентот во овој пристап преминува од хармонија на мелодија. Модалната теорија произлегла од работата на Џорџ Расел, но потоа [[Мајлс Дејвис]] го покажал овој премин на џезот со остатокот од светот со [[“Kind of Blue,”]] едно патување помеѓу можностите на модалниот џез и најдобро продаваниот џез албум на сите времиња. Други иноватори на овој стил се: [[Џеки Меклин]], [[Џон Колтрејн]] и [[Бил Еванс]], кој исто имал свое учество во [[“Kind of Blue”]], како и помлади музичари како [[Херби Хенкок]].
=== Фри-џез ===
Фри-џезот и форма на авангардниот џез се пробиле во отворен простор на “слободен тоналитет” каде што исчезнале метарот, тактот и формалната симетрија и дел од светската музика од Индија, Африка и Арабија се измешале во интензивна, до некој степен и религиозна музика во воодушевувачки или нескротлив стил. Иако малку инспириран од би-бапот, мелодиите на фри-џезот им овозможувале на музичарите поголема ширина. Лесната хармонија и темпо се сметале за контроверзни кога овој пристап бил развиен за првпат. Басистот Чарлс Мингус e исто така поврзан со аванрагдноста во џезот, иако неговите композиции биле напишани во огромен број на стилови и жанрови. Првите големи “будења” започнале во 1950-тите години со раните дела на [[Орнет Колман]] и [[Сесил Тејлор]].
Најпознати изведувачи на 1960-тите години биле [[Џон Колтрејн]], [[Арчи Шеп]], [[Сан Ра]], [[Алберт Ејлер]], [[Фероу Сандерс]] и други. Фри-џез брзо нашол поддршка во Европа, делумно поради тоа што музичарите Ејлер, Тејлор, Стив Лејси и Ерик Долфи поминале подолги периоди во Европа. Еден различен стил на привремен европски џез (со елементи на фри-џез, но не врзан за него) се појавил поради појавата на музичари (како [[Џон Сурмен]], [[Збигњев Намусловски]], [[Алберт Мангелсдорф]], [[Кени Вилер]] и [[Мајк Вестбрук]]) кои сакале да развијат нови пристапи кои ќе ги одразат нивните државни и регионални музички килтури и контексти. Во 1990-тите и 2000-тите години, Кит Џарет бил тој кој го бранел фри-џезот од критиките на традиционалистите.
== 1960-тите и 1970-тите години ==
=== Латински џез ===
Латинскиот џез бил комбинација на ритми од земјите на Африка и на Латинска Америка, кои често се свиреле на инструменти како што се конга, кубански тапани, гуиро и синкопи, вклучувајчи џез и класични хармонии кои се свиреле на џез инструменти (пијано, контрабас, итн.) Постојат два главни видови на латински џез. Првиот е афрокубански џез, кој се свирел во САД веднаш по периодот на би-бапот, а станал попопуларен во 1960-тите години. Афрокубанскиот џез започнал како движење во средината на 1950-тите откако музичарите на би-бап, како Дизи Гилеспи и Били Тејлор основале афрокубански бендови, кои биле под влијание на кубански и порторикански музичари како [[Хавиер Когат]], [[Тито Пуенте]] и [[Артуро Сандовал]]. Бразилскиот џез што како [[“боса нова”]] настанал од самбата под влијание на џезот и другите стилови класична и популарна музика на 20 век. “Боса” обично се свирела во умерено темпо, а мелодиите биле испеани на португалски или англиски јазик. Стилот бил првично воведен од Бразилците [[Жуан Жилберто]] и [[Антонио Карлос Жобим]]. Терминот џез-самба ја опишува адаптацијата на композициите на “[[босанова]]” со џез-идиомот од страна на американски изведувачи Стен Гец, Чарли Бирд и др.
“Боса нова” се прославила кога Елизит Кардосо ја снимила “Chega de Saudade” од албумот “Canção do Amor Demais” на LP, компонирана од Винисијс де Морејс (текст) и Антонио Карлос Жобим (музика). Првите снимки на Жилберто и филмот “Black Orpheus” во 1959 г. значајно се прославиле во Бразил и на други места во Латинска Америка, а се прошириле и во Северна Америка преку посетите на американските џез-музичари. Снимките на Чарли Бирд и Стен Гец ја потврдиле таа популарност и придонеле да настане светски бум со албумот [[“Getz / Gilberto”]] во 1963 г., каде биле вклучени бројни записи на познати џез изведувачи како [[Ела Фицџералд]] (Ella Abraça Jobim) и [[Френк Синатра]] (Francis Albert Sinatra & Antônio Carlos Jobim) и го утврдиле стилот “боса нова” како трајно влијание во светската музика за неколку децении, па дури и до денес.
=== Пост-бап ===
Пост-бап џез е еден вид на мал комбо-џез добиен од пораните “бап” стилови. Жанрот потекнува во значајната работа на [[Џон Колтрејн]], [[Мајлс Дејвис]], [[Бил Еванс]], [[Чарлс Мингус]], [[Вејн Шортер]] и [[Херби Хенкок]]. Генерално, терминот пост-бап бил измислен да го означи џезот од средината на шеесеттите па наваму. Црпи влијание од хард-бапот, модалниот џез, авангардниот џез и фри-џезот, без да биде веднаш идентификуван како некој од набројаните стилови.
Многу пост-бап мелодии ги снимила компанијата [[“Blue Note Records”]]. Значајни албуми се [[“Speak No Evil”]] на [[Вејн Шортер]], [[“The Real McCoy”]] на [[Макој Тунер]], [[“Maiden Voyage”]] на [[Херби Хенкок]], [[”Miles Smiles”]] на [[Мајлс Дејвис]] и [[“Search for the New Land”]] на [[Ли Морган]] (уметник кој не се поврза со пост-бапот). Повеќето пост-бап музичари свиреле и многу други жанрови, кои многу се поклопувале хард-бапот кој се појавил подоцна.
=== Соул-џез ===
Соул-џезот настанал со додавање на силни влијанија од блуз, госпел и “ритам и блуз”(R&B) на хард-бапот, во музиката за мали групи (често трио со оргули) кои го придружувале музичарот кој свирел на “хемонд” оргула, со тапанар и саксофонист во тенор. За разлика од хард-бапот, соул-џезот содржел нагласени повторувачки елементи и мелодични отскокнувања, а импровизациите често биле помалку сложени отколку во другите стилови на џез. [[Хорас Силвер]] имал големо влијание врз стилот на соул-џезот. Свирел песни во кои често користел модерни и повторливи делови на пијано, со елементи од госпел-музика. Тој често свирел со постојани елементи од фанкот, по што неговите мелидии се разликувале од свинг-ритмите типични за хард-бапот. Значајни соул-џез музичари биле: [[Џими Мекгриф]], [[Џими Смит]] и [[Џони Хемонд Смит]], а влијателни тенор-саксофонисти биле: [[Еди Дејвис]] и [[Стенли Торентин]].
=== Џез-фужн ===
Во доцните 1960-ти и раните 1970-ти, музичари како што е Џими Хендрикс со комбинирање на џез импровизација со рок ритам, електрични инструменти и многу засилен звук на рок развиле хибридна форма на џез “рок-фужн”. Во сите музички водичи се вели дека ".. до околу 1967 г. џезот и рокот биле речиси целосно одвоени." Сепак, "... кога рокот станал покреативен и неговите вештини се подобриле, а џезот станал малку досаден со хард-бапот, а музичарите не сакале да свират строго авангарда музика, па овие два различни идиоми почнале да менуваат идеи и повремено да ги соединуваат истите". [[Мајлс Дејвис]] направил пробив на џез-фужн во 1970 г. со неговиот албум [[“Bitches Brew”]].
Музичарите кои работеле со Дејвис ги формирале четирите највлијателните групи во фужнот: [[“Weather Report”]] и [[“Mahavishnu Orchestra”]] кои се појавиле во 1971 г., а наскоро следувале [[“Return to Forever”]] и [[“The Headhunters”]]. Иако љубителите на “чистиот” џез се противеле на оваа мешавина помеѓу џез и рок, неколку значајни музичари кои биле иноватори на џезот преминале од хард-бап кон џез-фужн. Музикатата на џез-фужн често се состоела со мешани метри, потписи на чудни времиња, синкопирање, комплексни акорди и хармонии. Освен тоа што ги користел електричните инструменти на рокот, како на пр.електричната гитара, електричниот бас, електрично пијано и електрична клавијатура на синтисајзер, џезот-фужн, исто така, користел моќно засилување, “fuzz”педали, “wah” педали и други ефекти кои ги користеле рок-бендовите во 1970-тите години. Значајни изведувачи на џез-фужн биле: [[Мајлс Дејвис]], клавијатуристите [[Џо Завинул]], [[Чик Корија]], [[Херби Хенкок]], вибрафонистот [[Гери Бартон]], тапанарот [[Тони Вилијамс]], виолинист [[Жан-Лук Понти]], гитаристите [[Лари Кориел]], [[Ал ди Меола]], [[Џон Меклафлин]] и [[Френк Запа]], саксофонистот [[Вејн Шортер]] и басисти [[Џако Пасториус]] и [[Стенли Кларк]]. Џез-фужн исто така бил популарен и во Јапонија каде бендот [[“Casiopea”]] издадел повеќе од триесет фужн албуми.
Во XXI век, речиси сите џез-стилови биле под влијание на други народи и стилови на музика, па и џезот-фужн претставува повеќе вообичаена вежна отколку стил. [[Џалма Гарние]], домаќинот на една прогресивна радио програма за џезот, [[“Passport to Modern Jazz“]] на радиото KRVS-FM, бил џез-музичар од Њу Орлеанс и свирел во сите периоди, па и во најновите современи и авангардни стилови, исто како и бугарскиот свадбарски бенд [[“Ivo Papasov”]], кој користејќи кавал успешно мешал бугарски фолк со американскиот фри-џез инструментација и рифови.
=== Фанк-џез ===
Фанк-џезот почнал да се развива кон средината на 1970-тите и се карактеризира со силен такт во позадина, електрифицирани звуци и често присуство на првите електронски аналогни синтисајзери. Соединувањето на [[фанк]], [[соул]] и [[R&B]] (ритам и блуз) музика и стиловите на џезот резултирало во создавањето на жанрот чии спектар е навистина доста широк и се движи од силна џез импровизација до соул, фанк и денс-музика со џез-аранжмани, џез-рифови и соло настапи, а понекогаш и соул вокали.
На крајот на џез-спектарот, карактеристиките на фанк-џезот вклучувале напуштање на тројниот ритам, т.е. свингот и внесување на поигрив и непознат двоен ритам, познат како [["groove"]]. Фанк-џезот, исто црпел инспирација од традиционалната африканска музика, ритмите на Латинска Америка и регето во Јамајка, особено водачот на бендот [[“ Kingston”]], Виктор Бретшо. Втора карактеристика на фанк-џез музиката е употребата на електрични инструменти. Првиот што употребил аналогни електронски инструменти бил [[Херби Хенкок]], кој во овој фанк период на сцената или во студиото бил опкружен со Муг-синтисајзери (синтисајзери дизајнирани од Роберт Муг). Инструментите: [[ARP Odyssey]] (синтисајзер),[[ARP String Ensemble]] (синтисајзер) и [[Hohner D6 Clavinet]] (нешто слично на клавир) тогаш биле многу популарни. Трета карактеристика е промената на односот меѓу композицијата и импровизација. Силно нагласени биле аранжманите, мелодија и целокупното пишување.
=== Други трендови ===
Во текот на периодот на движењата наречени “Black Arts Movement” и “Black nationalist” во раните 1970-ти повторно оживеал интересот за џезот и другите форми на афроамериканското културно изразување. Музичари како Фероу Сандерс, Хуберт Лос и Вејн Шортер почнале да ги користат африканските инструменти калимба (ударен инструмент) клопотарец и други инструменти кои не биле традиционални џез-инструменти. Музичарите почнале да импровизираат во џез-песни со необични инструменти, како што се харфата (Алис Колтрејн), електрично засилување со виолина (Жан-Лук Понти), па дури и гајди (Руф Харли). Џезот под влијание на други видови на музика продолжил да се проширува и менува, исто како што се менувала светската музика, авангардната класична музика и рок и поп-музиката.
Оркестарот [[“ Mahavishnu Orchestra”]] на гитаристот Џон Меклафлин свирел некој вид на мешавина на рок и џез полн со влијанија од Источна Индија. Компанијата [[“ECM”]] започнала да снима во Германија во 1970-тите години со уметници, меѓу кои [[Кит Џарет]], [[Пол Бли]], групата [[“Pat Metheny Group”]], [[Јан Гарбарек]], [[Ралф Таунер]], [[Кени Вилер]], [[Џон Тејлор]], [[Џон Сурмен]] и [[Еберхард Вебер]], со што била воспоставена нова естетска камерна музика, употребувајќи главно акустични инструменти, а понекогаш биле вклучени и елементи од светска и народната музика.
== 1980-тите и 2010-тите години ==
Во 1987 г., американскиот Претставнички дом и Сенатот донеле предлог-закон кој го предложил претставникот на Демократската партија, Џон Кониерс, со цел да го дефинира џезот како единствена форма на американската музика, каде меѓу другото, тој наведува " дека џезот е ретко и вредно американско државно богатство на кое ние треба да му посветиме внимание, поддршка и ресурси за да се осигуриме дека ќе се зачува, разбере и објави."
=== Традиционалистичка и експериментална поделба ===
Во 1980-тите години, џез-заедницата драматично се намалила и разделила. Главно постарата публика го задржала интересот за традиционалните и главните џез-стилови. Винтон Марсалис се стремел да создаде музика за која верувал дека е традиција, создавајќи екстензии на мали и големи форми кои за првпат ги изведувале уметници како Луис Армстронг и Дјук Елингтон. Во 2000-тите години, оригиналниот џез продолжил да се слиша само од основна група на слушатели. Стабилните џез-музичари, како Дејв Брубек, Винтон Марсалис, Сони Ролинс, Вејн Шортер и Џесика Вилијамс продолжиле да ги свират и снимаат овие композиции. Во 1990-тите и 2000-тите години, се појавиле голем број на млади музичари, вклучувајќи ги пијанистите од САД [[Бред Мелдау]], [[Џејсон Моран]] и [[Виџај Ијер]], гитаристот [[Курт Росенвинкел]], вибрафонистот [[Стефон Харис]], трубачите [[Рој Харгроув]] и [[Теренс Бланшар]], саксафонистот [[Крис Потер]] и [[Џошуа Редман]] и басистот [[Кристијан Мекбрајд]].
Во САД, неколку музичари и групи кои барале поекспериментален крај на спектарот биле трубачите [[Роб Мазурек]] и [[Канг Ву]], саксофонистот [[Кен Вандермарк]], гитаристот [[Нелс Клајн]], басистот [[Тод Сикафоуз]], клавијатуристот [[Крег Таборн]], тапанарот [[Џон Холенбек]], гитаристот [[Џон Скофилд]] и групите [[“Медески Мартин и Вуд”]]([[Medeski Martin & Wood]]) и [[“Д бед плус”]]([[The Bad Plus]]). Надвор од САД, на шведската група [[“Е.С.Т.”]]([[E.S.T.]]) и британски групи [[“Акустик лејдиленд”]]([[Acoustic Ladyland]]), [[“Лед бид”]]([[Led Bib]]) и [[“Полар бер”]]([[Polar Bear]]) стекнале популарност со нивното прогресивно работење со џезот. Голем број на нови пејачи како што [[Дијана Крол]], [[Нора Џонс]], [[Касандра Вилсон]], [[Курт Елинг]] и [[Џејми Калум]] постигнале популарност со мешање на традиционалниот џез со поп/рок форми.
=== Смут-џез ===
Во раните 1980-ти години, една комерцијална форма на џез-фужн наречен поп-фужн или "смут-џез" станала успешна и освоила значајно место во радио етерот. Саксафонисти кои свиреле смут-џез биле Грувер Вашингтон, Кени Џи, Кирк Валам, Бони Џејмс и Дејвид Санборн. Смут-џезот често добивал понуда за изведба на оригиналниот џез во програмата [["quiet storm"]] на радио станиците на урбаните пазари во САД, кои помогнале да се воспостават или зајакнат кариерите на вокалисти како [[Ал Жаро]], [[Анита Бејкер]], [[Хан Чака]] и [[Шаде]]. Во истиот временски период Хан Чака го објавил албумот [[“Echoes of an Era”]], во кој учествувале и [[Џо Хендерсон]], [[Фреди Хабард]], [[Чик Кореја]], [[Стенли Кларк]] и [[Лени Вајт]]. Таа, исто така, ја објавила песната [["And the Melody Still Lingers On (Night in Tunisia)"]] со Дизи Гилеспи оживувајќи ја соло-паузата од [["Night in Tunisia"]].
Во принцип, смут-џезот се свирил во бавно темпо, а мелодија се свирела со инструментите саксафон (особено сопран и тенор кои биле најпопуларни) и електрична гитара “легато”. [[Стенли Крауч]] во неговата статија за веснкот “Њусвик” ([[Newsweek]]) наречена [["Проблемот со џез-критиката"]] нагласил дека фужн-музиката што ја свирел [[Мајлс Дејвис]] била пресвртната точка што довела до создавање на смут-џезот.
=== Ејсид-џез, ну-џез и џез-рап ===
[[Ејсид-џезот]] се развил во Велика Британија во текот на 1980-тите и 1990-тите години под влијание на фанк-џез и електронска денс-музика. Музичарите што свиреле фанк-џез, [[Рој Ерс]] и [[Доналд Бирд]] често се признати за претходници на ејсид-џез. Додека ејсид-џезот често содржел различни типови на електронски состав (понекогаш вклучувал пример или ди-џеј во живо), што било исто како да се свири во живо со музичари, кои често џез-интерпретација ја претставувале како дел од нивната изведба. Ну-џезот бил под влијание на хармонијата и мелодиите на џез без импровизациски аспекти. Се движел од комбинирање на инструментите во живо со ритам на хаус-џез по примерот на [[Сан Џерман]], [[Џазанова]] и [[Фила Бразилиа]] и бендовите кои импровизирале со уфрлање на електронски елементи, [[“Д кинематик оркестра”]]([[The Cinematic Orchestra]]), [[“Кобол”]]([[Kobol]]) и [[“Норвеџиан”]] ([[Norwegian]]). “Идниот” џез-стил го претставиле музичарот [[Баг Веселтоф]], групата [[“Џага Џазист”]] ([[Jaga Jazzist]]), [[Нилс Петер Молвар]] и други. [[Ну-џезот]] имал многу експериментална природа која можела да варира во звук и концепт.
Џез-рапот се развил во доцните 1980-ти и раните 1990-ти години под влијание на џезот врз хип-хопот. Во 1988 година, [[“Ганг стар”]] ([[Gang Starr]]) го објавиле деби-сингл [["Words I Manifest"]], по примерот на песната од 1962 г. [[“Night in Tunisia"]] на Дизи Гилеспи. И групата “Стетсасоник” ([[Stetsasonic]]) ја објавиле песната [["Talkin 'All That Jazz"]], по примерот на Лони Листон Смит. “Ганг стар” дебитирале со песната [[“No More Mr. Nice Guy”]] (Wild Pitch, 1989 г.), како и [["Jazz Thing"]] (CBS, 1990) која била саундтрак за [[“Mo' Better Blues”]], по примерот на [[Чарли Паркер]] и [[Ремзи Луис]]. Тие исто соработувале и со [[Бранфорд Марсалис]] и [[Теренс Бланшард]].
=== Панк-џез и џезкор ===
Ортодоксните љубители на музиката во Лондон и Њујорк се релаксиреле со пост-панк музика, а тоа довело до нова побарувачка за џез. Во Лондон, групата “Поп груп” ([[Pop Group]]) почнала да меша фри-џез, со даб-реге, во нивниот панк-рок. Во Њујорк, “Но уејв ” ([[No Wave]]) црпеле директна инспирација од фри-џезот и панкот. Примери за ова се песната [[“Queen of Siam”]] на Лидија Ланч, песните на групата [[“Џејмс ченс енд д конторшнс”]] ([[James Chance and the Contortions]]) кои биле мешавина на соул, фри-џез и панк, како и [[Греј]] и групата “Лоунџ лизардс” ([[Lounge Lizards]]), кои биле првата група која себеси се нарекувала "панк-џез" група.
Џон Зорн започнал да прави забелешки за брзината и дисонанцата која доминирала во панк-рокот и ги вклучил во фри-џез. Ова започнало во 1986 година со албумот [[“Spy vs.Spy”]], колекција на песни од Орнет Колман направени во современ “трешкор” стил. Истата година, Сони Шарок, Питер Бруцмен, Бил Лесвел, и Роналд Шенон Џексон го снимиле првиот албум наречен [[“Last Exit”]], сличен агресивен микс на треш и фри-џез. Овие случувања придонеле за потеклото на џезкор составен од елементи на фужн на фри-џезот со хардкор панк.
Во 1990-тите, панк-џез и џезкор почнале да се одразуваат на зголемувањето на свеста на елементи на екстремен метал (особено треш-метал и метал) во хардкор-панкот. Групата “Ајсбрн” ([[Iceburn]]) од Солт Лејк Сити и бендот “Кандириа” ([[Candiria]]) од Њујорк развиле нов стил на "метал-џезкор". Овој стил исто црпел инспирација од џез-нијансите во технички дет-метал, како песните на бендовите “Циник”([[Cynic]]) и “Атеист”([[Atheist]]).
=== Ем-бејс ===
Движењето [[“ем-бејс”]] започнало во 1980-тите години од колективните млади афроамерикански музичари ([[Стив Колман]], [[Греам Хејнс]], [[Касандра Вилсон]], [[Гери Ален]], [[Грег Осби]] итн), а се појавило во Њујорк со нов звук и специфични идеи за креативно изразување. Со цврста основа саксафонистите Стив Колман, Грег Осби и Гери Томас развиле уникатни и сложени музички јазици. Во 1990-тите години поголемиот дел од учесниците во движењето “ем-бејс” се свртеле кон поконвенционалната музика, но Стив Колман, најактивен учесник, продолжил да ја развива неговата музика според концептот “ем-бејс”.
Во долгиот процес на истражувања тој развил филозофски и духовен концепт поврзан со одредени културни напори кои изразувале основни погледи на природата и човечкиот опстанок. Стив Колман ги нашол овие трудови низ целиот свет и тие се навраќале далеку назад во античките времиња. Па затоа тој и дал на својата музика специфично значење кое било слична на верската музика на европските композитори како [[Ј.С. Бах]] и [[Лудвиг ван Бетовен]], како и на музичарите во традицијата претставена од Џон Колтрејн. Во согласност со оваа духовна перспектива, музиката на Колман станала прилично напредна во неколку аспекти. Неговата публика малку се намалила, но неговата музика и концепти имале големо влијание врз многу музичари. Така, “ем-бејс” од движење на мало друштво на млади музичари прераснала во еден вид на неформална школа на Стив Колман со многу напредeн, но веќе првично разбран концепт.
==Џезот како тема во уметноста и во популарната култура==
* „[[Џез (книга)|Џез]]“ (англиски: ''Jazz'') — [[роман]] на американската писателка [[Тони Морисон]] од 1992 година.<ref>Магор, ''Каталог 2015''. Скопје, 2015, стр. 11.</ref>
* „Џезот (што го имаме)“ (англиски: ''Jazz (We've got)'') — песна на американската [[хип-хоп]] група [[А трајб колд квест]] (''A Tribe Called Quest'') од 1991 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=cxN4nKk2cfk A Tribe Called Quest - Jazz (We've Got) Buggin' Out - YouTube (пристапено на 10.6.2018)]</ref>
* „Сиот тој џез“ ([[англиски]]: ''All That Jazz'') — песна на британската [[Рок-музика|рок]]-група [[Echo And The Bunnymen (рок-група)|Echo And The Bunnymen]] од 1980 година.<ref>[https://www.discogs.com/Echo-And-The-Bunnymen-Crocodiles/master/27552 Discogs, Echo And The Bunnymen* – Crocodiles (пристапено на 21.3.2021)]</ref>
* „Џими џез“ (англиски: ''Jimmy Jazz'') — песна на англиската [[Рок-музика|рок]]-група [[Клеш]] (''The Clash'') од 1979 година.<ref>[https://www.discogs.com/The-Clash-London-Calling/master/19382 DISCOGS, The Clash – London Calling (пристапено на 9.5.2020)]</ref>
* „Поврзување на момците со џезот“ ([[англиски]]: ''Relatin' Dudes To Jazz'') — песна на американската рок-група [[fIREHOSE (рок-група)|fIREHOSE]] од 1986 година.<ref>[https://www.discogs.com/release/3385201-fIREHOSE-Ragin-Full-On Discogs, fIREHOSE – Ragin', Full-On (пристапено на 4.12.2021)]</ref>
* „Џез аголот на светот“ (англиски: ''Jazz Corner Of The Word'') — песна на американскиот музичар и продуцент [[Квинси Џоунс]] (''Quincy Jones'') од 1989 година.<ref>[https://www.discogs.com/Quincy-Jones-Back-On-The-Block/master/154542 Discogs, Quincy Jones – Back On The Block (пристапено на 14.7.2020)]</ref>
* „[[Сиот тој џез]]“ (англиски: ''All That Jazz'') — американски [[филм]] од 1979 година, во [[режија]] на [[Боб Фоси]].<ref>[http://www.imdb.com/title/tt0078754/ IMBd, All That Jazz (1979) (пристапено на 4.1.2017)]</ref>
* „Време за импровизација“ ([[словенечки]]: ''Čas za improvizacijo'') — [[документарен филм]] на [[режисер]]ите [[Карлос Диегес]] и [[Јанез Стуцин]] од 2014 година.<ref>''Пази се! Доаѓа Cinedays 13.'' Скопје: Младински културен центар, 2014, стр. 86.</ref>
== Наводи ==
{{наводи}}
{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Музика по жанр]]
[[Категорија:Музички поими]]
[[Категорија:Џез]]
g40u8ybsyrsga1etkis75whr0g9wxep
Јордан Витанов
0
174909
4805328
4803746
2022-08-26T11:33:10Z
188.117.212.92
/* Филмографија */
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија за личност
| име = Јордан Витанов
| портрет = Јордан Витанов.jpg
| px =
| опис = Јордан Витанов
| родено-име =
| роден-дата ={{роден на|13|јануари|1958}}
| роден-место ={{роден во|Велес}}
| починал-дата =
| починал-место =
| починал-причина =
| националност = [[Македонец]]
| познат = по улогата во: <br>[[Погрешно време (телевизиска серија)|Погрешно време]]<br> [[Јас сум од Титов Велес (филм)|Јас сум од Титов Велес]]<br>[[Проколнати]]<br>[[На Балканот не се пие чај]]<br>[[Македонски народни приказни]]<br>[[Последниот Македонец]]
| занимање = глумец
| сопружник =
| татко =
| мајка =
| родители =
| роднини =
| деца =
}}
'''Јордан Витанов''' ([[Велес]], {{роден на|13|јануари|1958}}) — македонски театарски и филмски глумец и режисер.
== Животопис ==
Витанов е роден на [[13 јануари]] [[1958]] година во [[Велес]]<ref name="Енциклопедија">{{наведена книга|title=Македонска енциклопедија|last=Стефановски|first=Ристо|publisher=МАНУ|year=2009|isbn=978-608-203-023-4|editor=Блаже Ристовски|volume=1|location=Скопје|pages=}}</ref>. Живее и работи во Велес, а по родителите води потекло од велешките села [[Грнчиште]] каде особено ја помогнал обновата на селската црква<ref>Според кажување на мештани. Забележали Марио Шаревски, Тони Ристовски, Ѕвонко Петровски на 8 декември 2015</ref> и [[Горно Чичево]]. Дипломирал на отсекот за глумечка игра на [[Факултет за драмски уметности - Скопје|Факултетот за драмски уметности]] во [[Скопје]] во [[1986]] година. Од [[1987]] год. е член на [[НТ „Јордан Хаџиконстантинов Џинот“|Народниот театар „Јордан Хаџиконстантинов Џинот“]] во [[Велес]]<ref name="Енциклопедија" />, каде во два мандата ([[1999]]-[[2002]] и од [[2006]]-[[2017]]) е и директор на истиот<ref>{{наведени вести|url=http://www.vecer.com.mk/?ItemID=81C8CE54E604A44E970C0BA5E9D0B8A1|title=Јордан Витанов - нов директор|last=|first=|date=20 декември 2006|work=|accessdate=23 ноември 2009|archive-url=|archive-date=|dead-url=|publisher=Вечер}}</ref>. Покрај во театарот, остварил улоги и во повеќе играни филмови и телевизиски серии.
Од многуте забележителни остварувања посебно треба да се истакнат улогите на Содо Арамијата во претставата ,,Крчма на патот за Јевропа,, од Жанина Мирчевска, во режија на Коле Ангеловски. За оваа улога Јордан Витанов ја добива наградата за најдобра машка улога на театарскиот фестивал „Војдан Чернодрински“ во [[Прилеп]]. Добитник е на награда за најдобра машка улога на Меѓународниот театарски фестивал ,,Боспорски Агони,, во Керч, Украина, за улогата на Филоктет во истоимената претстава, во режија на Мето Јовановски.
Јордан Витанов е добитник и на Деветоноемвриска награда на градот Велес. Покрај на матичната сцена, остварува и повеќе ангажмани во други театарски куќи низ државата<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.teatarveles.mk/teatarveles/strani/JordanVitanov.html |title=архивска копија |accessdate=2011-08-12 |archive-date=2011-11-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111104190452/http://teatarveles.mk/teatarveles/strani/JordanVitanov.html |url-status=dead }}</ref>.
== Филмографија ==
{| border=1 cellspacing=0 cellpadding=3
| '''Година'''
| '''Филм'''
| '''Улога'''
|-
| 1986. || [[Среќна нова '49]] ТВ-филм ||
|-
| 1991. || [[Македонија може]] ТВ-филм ||
|-
| 1993. || [[Еурека]] ТВ-серија ||
|-
| 1994. || [[Пред дождот (филм) |Пред дождот]] ТВ-филм || Полицаец
|-
| 1994. || [[Проколнати]] ТВ-филм || Војвода
|-
| 1995. || [[Заборавени]] ТВ-филм || Калуѓерот
|-
| 1998. || [[На Балканот не се пие чај]] ТВ-филм ||
|-
| 2000. || [[Погрешно време (телевизиска серија) |Погрешно време]] ТВ-серија || Блаже
|-
| 2001. || [[Прашина (филм) |Прашина]] ТВ-филм ||
|-
| 2003. || [[Последниот фалцер]] ТВ-филм || Абдула
|-
| 2004. || [[Големата вода (филм) |Големата вода]] ТВ-филм ||
|-
| 2005. || [[Крчма на патот кон Европа]] ТВ-филм ||
|-
| 2006. || [[Мост (филм) |Мост]] ТВ-филм || Огнен
|-
| 2007. || [[Јас сум од Титов Велес]] ТВ-филм ||
|-
| 2007. || [[Елегија за тебе]] ТВ-филм || Бане
|-
| 2010-2013. || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија ||
|-
| 2013-2014. || [[Тврдокорни (телевизиска серија) |Тврдокорни]] ТВ-серија ||
|-
| 2014. || [[До балчак]] ТВ-филм ||
|-
| 2014-2015. || [[Македонски народни приказни]] ТВ-серија ||
|-
| 2015. || [[Последниот Македонец]] ТВ-филм || Вангел
|-
| 2018. || [[Ругање со Христос]] ТВ-филм ||
|-
| 2021-2022 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија ||
|-
| 2022 || [[Бистра вода (серија) |Бистра вода]] ТВ-серија ||
|}
== Награди и признанија ==
* Награда за најдобра машка улога на "Театарскиот фестивал" [[Војдан Чернодрински]] во [[Прилеп]] за улогата на "Содо" арамијата во претставата "Крчма на патот за Европа"
* Добитник на наградата за најдобра машка улога на "Меѓународниот театарски фестивал" "Боспорски Агони" во [[Керч]] [[Украина]]
* Награда "9-ноември" на градот [[Велес]].
== Наводи ==
{{Наводи }}
== Надворешни врски ==
* {{IMDb name|0899947}}
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Витанов, Јордан}}
[[Категорија:Македонски театарски глумци]]
[[Категорија:Македонски филмски глумци]]
[[Категорија:Југословенски глумци]]
[[Категорија:Луѓе од Велес]]
bptqvj5pxvj9hiz9pxu9pfs41nhrnci
Прополис
0
197392
4805250
4792048
2022-08-26T08:22:47Z
Bjankuloski06
332
/* Состав на прополисот */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
[[Податотека:Propolis in beehives.jpg|thumb|Прополис]]
Ако за време на ведар летен ден се открие пчелина кошница, може да се види темнозелена смолеста материја со која се залепени платно-покривачите на горните греди на саќните рамки. Тоа е пчелниот лепак-'''прополис'''.
Инаку зборот ''прополис'' доаѓа од грчките зборови ''про'', што значи ''пред'' и ''полис'', што значи ''град''. Тој назив доаѓа од тоа што пчелите со прополисот го стеснуваат влезот во пчелиниот град за сите несакани гости.
Со прополисот пчелите ги заѕидуваат пукнатините во кошницата, ги прицврстуваат гредите на рамките на жлебовите на својот восочен дворец, ги полираат ќелиите на саќето кои служат како складишта за мед и поленов прав, како и колевка за ларви. Со прополисот пчелите го обложуваат усмртените животинки кои продреле во кошницата (гуштери, змии и глувци) и на тој начин го спречуваат распаѓањето и трулењето на лешевите, па со тоа го спасуваат многубројното пчелино население во кошницата од непријатната реа и бактериската флора.
== Состав на прополисот ==
[[Податотека:Galangin.svg|мини|десно|[[Галангин]]]]
Почнувајќи од Аристотел, истражувачите на животот на пчелините семејства во тек на многу столетија ги занимавало прашањето од што пчелите го изработуваат прополисот. Одамна се мислело дека пчелите го собираат прополисот од пупките на врбите, тополите, брезите, смреките, елите, боровите, дивиот костен итн. Американскиот научник Микола Г. Хајдак тврдел дека пчелите го собираат прополисот од пупките на разните билки и дека ја искористуваат и смолата на четинарите. За да го соберат овој градежно-ремонтен материјал пчелите летаат од 10 до 16 часови. Долетувајќи со овој товар во кошницата, собирачките на прополис го предаваат своето бреме на другите пчели, а тие (собирачките) одново се враќаат во работа на собирање на пчелиниот лепак. Во секое пчелино семејство само е непознат бројот на пчелите кои се зафатени со собирањето на пчелиниот лепак. Се разликува лажен прополис, т.е. оној кој пчелите го донесуваат, и вистинскиот кој пчелите го излачуваат секогаш кога јадат поленов прав. Тенката мембрана на поленовите зрнца содржи извесна количина на смоласта материја-балзам издвоена од поленовите зрнца во процесот на варење на храната (него пчелите го исфрлаат).
Според податоците на низа автори, прополисот просечно содржи 55% смола и балзам, до 30% восок, околу 10% ароматично етерично масло и 5% поленов прав, т.е. содржи комплекс од различни драгоцени материи. Во кошницата восокот и смолата се соединуваат по пат на ситнење во устите на пчелите и на тој начин се добива прополис.
== Примена ==
Прополисот може да се применува:
* При лечење на рани, при што манифестира добри терапевтски дејства.
* Како средство за отстранување на набиени места на кожата (жуљеви).
* Во народната медицина се претпоставува дека има противтуберкулозни својства.
* Прополисовата маст во комбинација со вазелин, сончогледова маст и буникова маст успешно се применува при лечење на животни заболени од некробиоза (изумирање на клетките). Прополисовата маст спаѓа во слаби надразнувачи и придонесува за создавање на нормална исхрана.
* Етеричното масло на прополисот (0,25% раствор) предизвикува потполна анестезија во тек на 12,5 минути.
* Прополисот има својства против чешање на кожата.
* Прополисот дава терапевтски резултати при кожни болести како што се псоријаза и радиодерматит (кај лекарите-радиолози).
* Добри резултати се добиваат при примена на висококвалитетен прополис во вид на инхалација кај заболувања на горните дишни патишта и белите дробови - хронична кивавица, воспаление на душникот, бронхитис, неспецифични пневмонии, бронхијални астми.
* Прополисот има извесно забавувачко дејство на развојот на цревната кока и други микроби, но не делува на стафилокока.
* Во концентрација 1:10 прополисот го задржувал 'ртењето на канабисот.
* Маст од прополис нанесена на кожа кај болни пред озрачување во најголем број на случаи го спречува појавувањето на специфични реакции на покожицата.
* Кај парадентоза и кариес добар ефект дава примената на прополисот во вид на испирање.
* Прополисот се применува при хронични гнојни воспалувања на увото.
* При рани кои тешко зараснуваат.
* При опаѓање на косата.
Прополисот е алерген кај многу луѓе.
Професор Б. П. Токин рекол: "Прополисот е всушност чуден комплекс на биолошки активни супстанции".
== Наводи ==
* Пчелите и медицината (од српски) - Наум Петровиќ Јојриш
==Надворешни врски==
* [https://www.pcela.mk/pcelni-proizvodi/propolis/ Прополис] на семрежното место на Пчела
{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Лекови]]
[[Категорија:Пчеларство]]
[[Категорија:Пчелни производи]]
idbftehnz538826a8t2tzubpovlgodg
Даглас Адамс
0
200777
4805267
4613630
2022-08-26T08:28:42Z
Bjankuloski06
332
/* Смрт */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија за писател
| name = Даглас Адамс
| image = Douglas adams portrait cropped.jpg
| caption =
| birth_date =
| birth_place = [[Кембриџ]], Англија
| height =
| death_date =
| death_place = [[Санта Барбара, Калифорнија]], САД
| resting_place =
| religion = Атеист
| occupation = Писател
| genre = [[Научна фантастика]], комедија, сатира
| movement =
| influences = [[Монти Пајтон]], [[Роберт Шекли]], [[Курт Вонегат]], [[П. Г. Вудхаус]]
| influenced = [[Ричард Докинс]]
| website = http://www.douglasadams.com/
}}
'''Даглас Ноел Адамс''' ({{lang-en|Douglas Noël Adams}}; {{роден на|11|март|1952}} - {{починал на|11|мај|2001}}) — англиски писател, драматург и музичар. Се родил во [[Кембриџ]], а се образовал во училиштето Брентвуд, во [[Есекс]] и на колеџот Сент Џон, во Кембриџ каде што во [[1974]] дипломирал (подоцна и магистрирал) [[англиска книжевност]].
Најпознат е како автор на серијалот „[[Автостоперски водич низ галаксијата]]“, кој почнал како [[Автостоперски водич низ галаксијата (радио серија)|радио комедија]] и потоа израснал во „трилогија“ од пет книги (пенталогија) со продажба од 15 милиони копии за време на неговиот живот, [[Автостоперски водич низ галаксијата (ТВ серија)|телевизиска серија]], неколку театарски претстави, стрип, [[Автостоперски водич низ галаксијата (видеоигра)|видеоигра]] и, во [[2005]], [[Автостоперски водич низ галаксијата (филм)|филм]]. Феноменалниот успех на Автостоперскиот водич ја искачил книгата на првото место на бестселери во [[Обединето Кралство|Обединетото Кралство]] и во 1984 година Даглас Адамс станал најмладиот автор кој ја има добиено наградата Golden Pan. Тој освоил две последователни награди и бил номиниран за наградата Најдобар млад британски новелист.
Автостоперскиот водич низ галаксијата бил бестселер и на [[германски јазик|германски]], [[шведски јазик|шведски]] како и многу други јазици <ref>http://www.douglasadams.com/dna/bio.html - биографија на Даглас Адамс од официјалното мрежно место, проверено на 11.11.2011</ref>
Даглас починал неочекувано од срцев удар во мај [[2001]] на 49 години. Живеел во Санта Барбара, [[Калифорнија]] со неговата сопруга и ќерка и во тој период работел на сценарио за долгометражниот филм за Автосотепрскиот водич.
==Ран живот==
Даглас Адамс е роден на 11 март 1952 година во Кембриџ, [[Велика Британија]] од страна на мајка му, Џенет Адамс (моминско Донован). Таа била медицинска сестра во Аденбрукс, додека неговиот татко Кристофер Даглас Адамс, бил последимпломски студент по теологија на англиканскиот колеџ Рили Хол. Тој потоа станал и наставник и предавач по теологија.
===Фамилија===
Родителите на Даглас се раздвоиле кога тој имал само 5 години, по што тој се преселил во Брентвуд заедно со својата мајка и две години помладата сестра Су. Во [[1962]] година неговиот татко се оженил по вторпат и во [[1965]] добил уште едно дете, полусестра на Даглас. Таа сега предава [[англиски јазик|англиски]] на [[Канарски Острови|Канарските Острови]]. Мајката на Даглас се омажила за Рон Трифт во [[1964]] година, со кого имале две деца, Џејн во [[1966]] и Џејмс во [[1968]] кои исто така му биле полусестра и полубрат. Џејн по професија станала зоолог. Рон Трифт починал во [[1991]] година од рак.
==Образование==
Од 1959та до 1970та Даглас бил дел од Училиштето Брентвуд во Есекс. За време на неговиот престој таму, тој бил многу повеќе заинтересиран за полињата на [[наука]]та отколку за [[уметност]]ите. Моментот кога првпат сериозно размислил да почне да пишува се случил кога тој имал 10 години, кога добил „10 од 10“ за одреден состав што го напишал кај наставникот Френк Халфордс. Наводно, ова е првиот и последен пат овој наставник да оценил некој ученик со „10 од 10“. Овој наставник кажал многу позитивни работи за Даглас и напоменал дека многумина го завршиле тоа училиште но Даглас бил посебен и се двоел од остантите (дури и буквално поради неговата висина). Даглас бил висок 183 cm на 12-годишна возраст. Како возрасен човек тој имал 196 cm.
Со неговиот есеј за повторно оживување на религиозната поезија, Даглас се здобил со стипендија и можност да студира англиски јазик и книжевност во Кембриџ. Тој многу сакал да отиде и да студира во Кембриџ, каде што сакал да им се придружи на Футлајтс, комедиска група позната по своите музички точки, или ревју-а. Но во првиот семестар од студиите тој сфатил дека не се тоа што очекувал, ами според него: „''aloof and rather pleased with themselves''“, односно далечни и премногу само-бендисани, па затоа се зачленил во КУЛС (CULES - Cambridge University Light Entertainment Society).
Пред започнувањето, а и за време на студиите тој решил да автостопира дури до [[Истанбул]], минувајќи ја цела [[Европа]]. Па како би собрал пари за ова негово патешествие тој работел како чистач на кокошарници, градител на штали и портир во болница ( во [[Рентген]] одделението на општата болница Јеовил - тој не бил првпат во ваква позиција, бидејќи работел во ментална болница додека бил во средно училиште).<ref>http://www.douglasadams.se/biography/ {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20051221120252/http://www.douglasadams.se/biography/ |date=2005-12-21 }} - биографија на Даглас Адамс од Douglas Adams Continuum</ref>
==Кариера==
===Футлајтс===
Веќе во вториот семестар тој сепак им се придружил на Футлајтс благодарение на Сајмон Џоунс, за кого рекол дека бил „''пријателски настроен, услужлив, сè она што другите не биле, комплетно фин човек''“. Но, неговите идеји не биле прифаќани од останатите, па тоа резултирало во формирањето на „герила“ ревју групата Адамс-Смит-Адамс, заедно со Вил Адамс и Мартин Смит. Тие изнајмиле [[театар]] за една недела и со нив Даглас го остварил неговиот прв значаен хит. Во летото 1974 година Даглас го напуштил Кембриџ и конечно решил да стане писател и бил самоуверен во тоа.
Ниеден од неговите рани обиди како писател на кометии не му донел голем успех.
===Со Монти Пајтон===
Една претстава на Футлајтс била емитувана на ББЦ2 (BBC2) и слушната од [[Греам Чепмен]], член на [[Монти Пајтон]]. Па за кратко време Даглас работел и со него, како и со [[Џон Лојд]], но повеќето од нивните проекти никогаш не биле објавени, а оние кои биле не доживеале слава. Даглас Адамс учествувал и во пишувањето на неколку дела од Монти Пајтон и тој претставува еден од двајцата луѓе кои не биле членови на Монти Пајтон а чии имиња се нашле на одјавната шпица како писатели на една епизода од [[Летечкиот циркус на Монти Пајтон|Летечкиот Циркус]]. Даглас Адамс имал две кратки улоги во други епизоди од серијалот, а еден негов цртеж бил користен и за [[Монти Пајтон и Светиот Грал|Потрагата по Светиот Грал]].
===Автостоперскиот водич низ галаксијата===
На 4 февруари 1997 година Даглас се сретнал со Сајмон Брет, кој тогаш ја водел емисијата „The Burkiss Way“ на радиото Радио 4. Тие се сложиле да создадат емисија кој ќе претставува научно фантастична комедија и да ја емитираат на радио. Тоа било зачетокот на познатиот Автосоперски водич низ галаксијата.
==Џејн и Поли==
Даглас се оженил со Џејн Белсон на 24 ноември 1991 година (тие биле запознаени во раните 80-ти од страна на заеднички пријател) и со неа имаат ќерка, Поли Џејн Адамс, родена на 22 јуни 1994 година. Тие живееле во Ајслингтон, Лондон, но во 1999 се преселиле во Санта Барбара, Калифорнија, во [[САД]]. Во 1997 Даглас потпишал договор со [[Дизни]] за снимање на долгометражен филм за Автостоперскиот водич, по што тој веднаш почнал да работи на сценарио за филмот. Џеј Роач, познат по филмовите за [[Остин Пауерс]], бил најмен како режисер.
Даглас бил дел од основачите на компанијата „The Digital Village“, која престанала да постои и се поделила на h2g2.com и Phrase3 Studios (која што престанала да постои во 2002). Првобитната компанија TDV, имала за цел да продуцира безмалку сè поврзано со медија, како телевизија, филмови, сметачки игри итн. Даглас бил еден од создавачите на „Starship Titanic“, комбинирана книга (напишана од Тери Џонс од Монти Пајтон) и сметачка игра. Таа ја добила наградата Коди (Codie) и била номинирана за [[БАФТА]] (BAFTA). Даглас Адамс исто така ги напишал „Dirk Gently“ новелите и книгата Last chance to see, која претставува не-фикција за загрозените видови на животни (ја пишувал заедно со зоологот Марк Карвадин).
==Смрт==
„''Тој имал стеснување на артериите во срцето, што е тешко да се открие, и аритмично срцебиење, што е најчесто доброќудно. Ова можеше да се случи во секое време, и драго ми е што не се случи додека возеше.''“ - Џејн, неговата сопруга
Утрото на 11ти мај 2001 година, Даглас отишол во локалната вежбалница во Монтесито, Калифорнија да вежба. Тој таму претежно ја користел лентата за трчање и вежбал аеробик. Питер, неговиот тренер, го прегледал Даглас и забележал дека ратата на срцебиење му е прилично нормална, околу 130. Потоа даглас вежбал аеробик, по што на ред биле стомачните мускули за кои Даглас легнал на клупа. Тренерот Питер отишол да го земе пешкирот на Даглас и кога се вратил да му го даде, Даглас се струполил од клупата, откако доживеал масивен срцев удар. Тој бил одведен до болница каде што само констатирале смрт.
Пред неговата смрт, тој само што завршил нацрт сценарио за филмот за Автостоперскиот водич низ галаксијата.
Даглас бил кремиран во Санта Барбара и е закопан во гробиштата Хајгејт во Лондон, [[Англија]]. Џејн и Поли повторно се преселиле во Ајслингтон во Лондон.
==Наводи==
{{наводи}}
{{Refbegin|2}}
* Adams, Douglas (1998). [http://www.biota.org/people/douglasadams/ Is there an Artificial God?] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20130302151540/http://www.biota.org/people/douglasadams/ |date=2013-03-02 }}, speech at ''Digital Biota 2'', Cambridge, England, September 1998.
* Adams, Douglas (2002). ''The Salmon of Doubt: Hitchhiking the Galaxy One Last Time'', Macmillan. ISBN 0-333-76657-1
* Dawkins, Richard (2001). [http://www.guardian.co.uk/Archive/Article/0,4273,4185990,00.html Lament for Douglas Adams], ''The Guardian'', 14 мај 2001.
* Dawkins, Richard (2003). "Eulogy for Douglas Adams," in ''A devil's chaplain: reflections on hope, lies, science, and love''. Houghton Mifflin Harcourt.
* Felch, Laura (2004). [http://www.bookslut.com/nonfiction/2004_05_002057.php Don't Panic: Douglas Adams and the Hitchhiker's Guide to the Galaxy by Neil Gaiman], May 2004
* Ray, Mohit K (2007). ''Atlantic Companion to Literature in English'', Atlantic Publishers and Distributors. ISBN 81-269-0832-7
* Simpson, M. J. (2003). ''[[Hitchhiker: A Biography of Douglas Adams]]'', Justin, Charles and Co. ISBN 1-932112-17-0
* Webb, Nick (2005a). ''Wish You Were Here: The Official Biography of Douglas Adams''. Ballantine Books. ISBN 0-345-47650-6
* Webb, Nick (2005b). [http://www.oxforddnb.com/view/article/75853 "Adams, Douglas Noël (1952–2001)"], ''Oxford Dictionary of National Biography'', Oxford University Press, January 2005, accessed 25 октомври 2005.
{{Refend}}
== Надворешни врски ==
* {{официјална|http://www.douglasadams.com/}}, почната од него, денес ја одржува ''[[The Digital Village]]''
{{Нормативна контрола}}
{{DEFAULTSORT:Адамс, Даглас}}
[[Категорија:Родени во 1952 година]]
[[Категорија:Починати во 2001 година]]
[[Категорија:Англиски атеисти]]
[[Категорија:Англиски хуманисти]]
[[Категорија:Англиски хумористи]]
[[Категорија:Англиски писатели на комедија]]
[[Категорија:Англиски романописци]]
[[Категорија:Англиски писатели на научна фантастика]]
[[Категорија:Луѓе од Кембриџ]]
[[Категорија:Монти Пајтон]]
2p4qyi3mkxmo1kxsslrmzo0ignzkbem
Grand Theft Auto (видеоигра)
0
208193
4805190
4476888
2022-08-26T00:38:30Z
InternetArchiveBot
92312
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox VG
|title = Grand Theft Auto
|developer = ''[[Rockstar North|DMA Design]]'' (сега ''Rockstar North''), <br /> ''[[Rockstar Lincoln|Tarantula Studios]]'', <br /> ''Visual Sciences'' (ЛС)<ref name="visualsciences">{{Наведена мрежна страница | url=http://www.spicytofu.net/marmalade/marmalade.doc | title=Marmalade, Jute, and Video Games: The story of how Dundee, Scotland became the home of a thriving video game development community | date=1 март 2000 | author=Проф. Томас Хјус | work=spicytofu.net | accessdate=2013-08-09 | archive-date=2004-11-25 | archive-url=https://web.archive.org/web/20041125164125/http://www.spicytofu.net/marmalade/marmalade.doc | url-status=bot: unknown }}</ref>
|publisher = ''[[BMG Interactive]]'', ''[[ASC Games]]'', ''[[Take-Two Interactive Software, Inc.]]''
|released = '''PlayStation'''<br />
{{vgrelease|EU=декември, 1997}}{{vgrelease|NA=јуни 30, 1998}}{{vgrelease|JP=август 27, 1998}}'''MS-DOS и Windows'''<br />{{vgrelease|NA=февруари 28, 1998}}{{vgrelease|JP=април 24, 1999}}'''Game Boy Color'''<br />1999<br />'''Преземање со (Steam)'''<br />4 јануари 2008
|genre = [[Акциона игра|Акција]]
|series = ''[[Grand Theft Auto (серијал)|Grand Theft Auto]]''
|modes = [[Самостојна видеоигра|Самостоен]], [[Групна видеоигра|групен]]
|ratings = <!--{{vgratings|BBFC=18|ELSPA=18+, 11+ ([[Game Boy Color|GBC]])|ESRB=M, T ([[Game Boy Color|GBC]])|OFLCA=MA15+, M15+ ([[Game Boy Color|GBC]])|USK=16}}-->
|platforms = [[PlayStation]], [[DOS|MS-DOS]], [[Microsoft Windows]], [[Game Boy Color]]
|media = [[Компактен диск|ЦД]], касетка, преземање од интернет
|requirements = 486 DX4/100Mhz [[Централна обработувачка единица|ЦПЕ]]<ref name="manual-techdets">{{наведена книга |title=Grand Theft Auto PC Edition Manual | page=4 | year=1997 | publisher=[[Take-Two Interactive]] | author=[[DMA Design]]}}</ref><br />16 MB РАМ<br />1 MB видео РАМ|collapsible=|image=[[Податотека:GTA_Cover.jpg]]}}
'''''Grand Theft Auto''''' (скратено '''''GTA''''') е [[акциско-авантуристичка игра|акциско-авантуристичка]] [[видеоигра]] од [[1997]] година изработена од ''[[DMA Design]]'' (сега ''[[Rockstar North]]''), издадена од ''[[BMG Interactive]]''. Играчот има улога на криминалец кој слободно може да се шета низ еден голем град. Има разни мисии кои можат да се извршуваат, како кражби на банки, убиства и други злочини. Ова е првата игра од серијалот [[Grand Theft Auto (серијал)|''Grand Theft Auto'']], којшто за сега се состои од 10 самостојни игри и три раширување. Играта прво требало да се вика „''Race N Chase''“.<ref>{{Наведена мрежна страница | url=http://www.gamasutra.com/php-bin/news_index.php?story=12190 | title=Playing Catch Up: GTA/Lemmings' Dave Jones | date=21 декември 2006 | author=Волис, Алистер| work=[[Gamasutra]] }}</ref> Како продолжение на ''GTA'' доаѓа ''[[Grand Theft Auto 2]]'', а од 2004 година и двете игри се достапни за преземање од ''[[Rockstar Games]]'' на нивното мрежно место.<ref>{{Наведена мрежна страница | url=http://www.pocket-lint.co.uk/news/news.phtml/735/1759/view.phtml | title=Rockstar give away GTA2 for free | author=Мајлс, Стјуарт| date=2004-12-23 | accessdate=2007-10-29}}</ref> На 4 јануари, 2008 година, играта стана достапна и за преземање со ''Steam''.<ref>http://store.steampowered.com/news/1395/</ref>
== Стил на играње ==
''Grand Theft Auto'' се состои од неколку [[Ниво (видеоигри)|нивоа]], секое во еден од три големи градови. На секое ниво, главната цел на играчот е да достигне одреден број на [[поен]]и, кои се достигнуваат со извршување задачи за месните криминални здруженија. Секое ниво си има свои задачи. Со успешно извршување на задача, играчот добива бодови и можност за добивање потешки задачи за поголеми награди, додека неуспех дава малку бодови и може долготрајно да заклучи некои други задачи.
=== Можности ===
Играчот може да прави сè што сака. Може да добива бодови од убивање луѓе и уништување возила, или крадење и продавање на возила, но за да добие доволно пари за завршување на нивото, тоа многу полесно се прави со извршување задачи, кои ги множат бодовите со секој успех и ги намалува со секој неуспех. The multiplier multiplies the number of points scored for anything. Some criminal acts have an inherent multiplier; for example, using a police car for running over people doubles the number of points received.
=== Слобода ===
Дури и додека се извршуваат задачи, играчот има слобода да го одбира патот по кој ќе оди и што ќе прави по пат, но крајната цел обично е предодредена. Токму ваквите слободи ја издвоија ''Grand Theft Auto'' од другите акциони видеоигри од тоа време.<ref name="manual-techdets"/><ref>{{Наведена мрежна страница | url=http://uk.gamespot.com/ps/adventure/grandtheftauto/review.html | title=Gamespot describes the freedom of the game as its best attribute | date=6 мај 1998}}</ref> Некои места во играта се отклучуваат само со извршување на задачи.
=== Места ===
[[Податотека:GTA1 PC in-game screenshot.png|thumb|left|Екранска снимка од ''Grand Theft Auto'' што го прикажува погледот врз Либерти Сити одозгора надолу]]
''Grand Theft Auto'' се одвива во три големи градови, секој по ликот на некој вистински град: [[Либерти Сити (Grand Theft Auto)|Либерти Сити]] по [[Њујорк (град)|Њујорк]], [[Вајс Сити]] по [[Мајами]] и [[Сан Андреас (Grand Theft Auto)|Сан Андреас]] по [[Сан Франциско]], [[Лос Анџелес]] и [[Лас Вегас]]. Сите три градови се растргнати од криминал и корупција, со постојани војни помеѓу месните криминални здруженија, разни насилства од улични банди, организирани кражби и убиства и корумпирани политичари и полицајци.
Овие три градови подоцна станаа место на одвивање и во други игри од серијалот: ''[[Grand Theft Auto III]]'', ''[[Grand Theft Auto: Vice City]]'', ''[[Grand Theft Auto: San Andreas]]'', ''[[Grand Theft Auto (GBA)|Grand Theft Auto]]'' (верзија за [[GBA]]), ''[[Grand Theft Auto: Liberty City Stories]]'', ''[[Grand Theft Auto: Vice City Stories]]'', ''[[Grand Theft Auto IV]]'' и ''[[Grand Theft Auto: Chinatown Wars]]''.
== Ликови ==
Играчот може да одбере еден од осум ликови со кои може да игра: Тревис, Кет, Ники, Дивајн, Баба, Трој, Кивлов и Алрика (верзијата за PlayStation ги има само четирите машки ликови). Сепак, во играта нема разлика помеѓу ликовите, бидејќи сите ја носат истата жолта блуза. Исто така, можете и да му дадете име на својот лик, што може да служи и како шифра, ако ја напишете точната шифра кај името.
<!-- {{Grand Theft Auto chronology}} -->
== Саундтрак ==
{{Главна|Саундтрак на Grand Theft Auto (видеоигра)|Grand Theft Auto: The Soundtrack}}
''Grand Theft Auto'' содржи седум „радио станици, и една додатна полициска станица, кои можат да бидат преслушувани кога играчот ќе влезе во некој автомобил, меѓутоа секое возило може да прими само ограничен број на овие радио станици.<ref name="Manual-Soundtrack">{{наведена книга | title=Grand Theft Auto PC Edition Manual | page=13 | year=1997 | publisher=[[Take-Two Interactive]] | author=[[DMA Design]]}}</ref> Во верзијата за [[PlayStation]], секој автомобил има само една радио станица.
Играчите на личен сметач ја имаат можноста да го извадат дискот кога играта ќе се вчита, и да стават [[аудио диск]], при што кога играчот ќе влезе во некој автомобил, радиото ќе пушти песна од аудио дискот. Оваа опција постои и кај PlayStation верзијата.
Насловната музика на играта е „Gangster Friday“ од Крег Конер (кој ги свири сите инструменти во оваа песна), која во играта е изведувана од страна на измислениот бенд „''Slumpussy''“, на радио станицата Head Radio.<ref name="Manual-Soundtrack"/> Со исклучок на Head Radio FM, имињата на песните и радио станиците не се споменувани во игрите. Сепак саундтракот е вметнат во брошурата која доаѓа со играта.<ref name="Manual-Soundtrack"/>
Колекторското изданије за личен сметач го содржи саундтракот на посебен диск. Музичката листа ги содржи имињата на песните, радио станиците и на некои песни албумот во кој се наоѓаат.
== Критики ==
''Grand Theft Auto'' има рејтинг од 84% во списанието ''PC Gamer''. Изгласана е како број 50 (заедно со ''[[Caesar III]]'') во анкетата на тоа списание за најдобри 50 игри на сите времиња.
Играта е забранета за продажба во Бразил.
== Белешки ==
{{Reflist}}
== Надворешни врски ==
* [http://www.rockstargames.com/gta/ Официјално мрежно место на ''Grand Theft Auto'']
* [http://www.rockstargames.com/classics Слободно преземање на ''Grand Theft Auto'' и ''Grand Theft Auto 2'' како ''Rockstar Classics'']
{{Grand Theft Auto}}
{{DEFAULTSORT:Grand Theft Auto 01}}
[[Категорија:Видеоигри од 1997 година]]
[[Категорија:Слободни игри]]
[[Категорија:Grand Theft Auto (видеоигра)| ]]
[[Категорија:Видеоигри од Обединетото Кралство]]
[[Категорија:Видеоигри со организиран криминал]]
[[Категорија:Игри за DOS]]
[[Категорија:Игри за Game Boy Color]]
[[Категорија:Игри за PlayStation]]
[[Категорија:Игри за Windows]]
drw6j55gtvf109jgdwrqfd2oxdcdgq5
Ѓорѓи Јанковски
0
706712
4805161
4390539
2022-08-25T19:17:03Z
Nikov2
103856
wikitext
text/x-wiki
{{без извори}}
'''Ѓорѓи Јанковски''' - '''Гога Лордот''' (1922 [[Прилеп]] - 2003 [[Скопје]]) — македонски првоборец и носител на Партизанска Споменица од 1941 година.
== Животопис ==
Роден е во четворо члено сиромашно семејство од мајка Евгенија - Гена и Татко Ристо Јанкуловски. Уште од своето рано детство останува без својот татко. Па неговата мајка морала да се грижи за него и неговиот постар брат Благој. Прилепската чаршија била неговото свртилиште од неговоата седма година па сè до раната младост кога се вклучува во напредното младинско движење и отпорот против окупаторот.
По завршување на II Светска Војна, живее и работи во Скопје, како службеник во Југословенски Железници - кондуктор и возовоѓа, управник во домот во школата за отправници на возови, секретар на дирекција на железницата во Скопје. Во 1949 година паѓа во немилост на тогашниот режим и од 28.08.1949 до 20.01.1952 година поминува на Голи Оток на општествено корисна работа.
После општествено корисната работа на Голи оток, повторно се вработува во Југословенски железнииц, но сега како скретничар на железничката станица Пчиња. На железничката станица Пчиња за кусо време успева многу добро да се снајде во работата и да го организира приватниот семеен живот на неговото трочлено семејство.
== Поврзано ==
* [[НОБ]]
* [[Историја на Македонија]]
{{Македонија-биог-никулец}}
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Јанковски, Ѓорѓи}}
[[Категорија:Македонски партизани]]
[[Категорија:Луѓе од Прилеп]]
[[Категорија:Носители на Партизанска споменица од 1941]]
76jmnu27nyaszo02l044hhceymkd18y
Отон I (Грција)
0
731422
4805252
4752233
2022-08-26T08:22:58Z
Bjankuloski06
332
/* Крал на Грција */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox royalty|monarch
|name = Отон I
|succession = [[Крал на Грција]]
|imgw = 200
|image = Prinz Otto von Bayern Koenig von Griechenland 1833.jpg
|reign = 6 февруари 1833 – 23 октомври 1862
|coronation =
|successor = [[Георги I (Грција)|Георги I]]
|spouse = [[Амалија Олденгург]]
|issue =
|house = [[Вителсбаховци]]
|father = [[Лудвиг I (Баварија)|Лудвиг I]]
|mother = [[Тереза Сакс-Хилдбургхаузен]]
|date of birth = {{Birth date|df=yes|1815|6|1}}
|place of birth = [[Салцбург]], [[Кралство Баварија|Баварија]]
|date of death = {{Death date and age|df=yes|1867|7|26|1815|6|1}}
|place of death = [[Бамберг]], [[Кралство Баварија|Баварија]]
|place of burial = [[Минхен]]}}
'''Отон I''' ([[грчки]]: ''Όθων, Βασιλεύς της Ελλάδος''; {{роден на|1|јуни|1815}} во {{роден во|Салцбург |}} - {{починал на|26|јули|1867}} во {{починал во|Бамберг|}}) бил првиот [[крал на Грција]], кој таа таа позиција дошол по потпишувањето на [[Лондонски договор (1832)|Лондонскиот договор]] од [[7 мај]] ''1832'' година, според кој [[Грција]] била објавена за независно кралство.
Отон е роден како Отон Фридрих Лудвиг, принц на Баварија<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.salzburger-schlosskonzerte.at/en/Schloss_Mirabell.htm |title=Salzburger Schlosskonzerte website |publisher=Salzburger-schlosskonzerte.at |date= |accessdate=2010-07-11 |archive-date=2011-07-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706094138/http://www.salzburger-schlosskonzerte.at/en/Schloss_Mirabell.htm |url-status=dead }}</ref>. Тој бил син на баварскиот крал [[Лудвиг I (Баварија)|Лудвиг I]] и принцезата [[Тереза Сакс-Хилдбургхаузен]].
== Крал на Грција ==
Кога бил избран за [[крал на Грција]], Отон бил на 17 години, поради што според Лондонскиот договор, со земјата требало да управува регентство, назначено од неговиот татко. Како еден од основните услови за избирањето на Отон за крал на Грција пред баварскиот крал било престанување на воените дејствија врз Отоманското Царство. Тоа означувало дека Отон би ја имал титулата ''Крал на Грција'', наместо ''Крал на Грците''.
Отон I пристигнал во [[Грција]] во почетокот на [[февруари]] [[1833]] година заедно со назначено од неговиот татко регентство и со армија од 3.500 баварски војници и офицери, кои според протоколот на силите Грција требала да ги прифати на свој товар. На чело на регентскиот совет на малолетниот Отон застанал грофот [[Јозеф Лудвиг фон Армансберг]]. Регентството го вовел германскиот јазик како службен јазик на администрацијата и скоро сите административни и државни служби ги пополнило со [[Баварци]]. Ова управување во [[Иторија на Грција|историјата на Грција]] е познато како "''ксенократија''" (управување на странците) или уште попрецизно - "''баварократија''" (Βαυαροκρατία, баварско управување).
Во почетната фаза од управувањето си Отон I и неговото [[регентство]] требало да се справат со големата криза која владеела во земјата. На прво место била ситуацијата со илјадниците бегалци од [[Турција]], кои немале сопствена земја и немале со што да се прехрануваат. Грција била задолжена со исплата на огромен заем од 60 милиони франци кој и бил даден од страна на големите сили. Затоа регентството вовело бројни даноци. Грците многу бргу се нашле во ситуација полоша и од онаа кога биле под власта на Отоманите. Истовремено, Грција била зафатена и од внатрешни конфликти. Покрај тоа, Ото, католик по раѓање, одбивал да го прифати православието, што го направило еретик во очите на неговите поданици. Незадоволството од ''Баварократијата'' довело до обид за државен удар на чело со Колокотронис, кој бил уапсен и осуден на смрт, но подоцна пресудата му била заменета со 20-годишен затвор. На Пелопонез избувнало востание, кое било задушено од страна на властите.
Значителни успеси новата власт постигнала во областа на законодатеството, администрацијата и судството. Така биле донесени закони, врз основа на римското право, а освен тоа биле основани и повеќе судови. Во тоа време биле отворени голем број на училишта и болници. Грчката црква се одделила од Цариградската патријаршија и бил формиран петчлен синод, кој управувал со истата.
== Самостојно управување==
[[Податотека:Peter von Hess 005.jpg|thumb|left|Влегувањето на Отон во престолнината [[Нафплио]].]]
Во [[1835]] година Отон I станал полнолетен и ја презел власта од регентите, создавајќи апсолутна кралска власт. Гроф Армансберг бил назначен за претседател на Министерскиот совет со чин [[Канцелар]]. Бил создаден и Државен совет, составен како од [[Баварци]], така и од луѓе на опозицијата, а Колокотронис бил амнестиран. Кралот го преселил главниот град на земјата во [[Атина]]. Во [[1837]] година Армансберг бил отстранет од власта, а кралот започнал да управува со кабинети, во кои влегувале и [[Грци]]. Власта започнала да се фокусира на луѓе кои немале големо влијание во земјата, додека водачите на различните партии биле испраќани на дипломатски мисии во странство.
Во 1837 година кралот се оженил со Амалија Олденбургска. Во 1838 година Баварскиот воен контигент ја напуштил земјата. Но, апсолутното владеење на кралот не ги решило проблемите на земјата, која ја чувствувала големата финансиска криза. Ветените реформи не не биле прифатени, а дел од нив биле ставени во мирување. Опозицијата барала сили и започнала да привлекува голем дел од војската на своја страна. Прозападните партии се ориентирале кон [[уставна монархија]] и зачувување на династијата, а русофилската партија се ориентирала кон замена на Отон со православен крал. Режимот на Отон постепено ја загубил и меѓународната поддршка во лицето на големите сили.
Во надворешната политика Отон бил следбеник на грчката [[Голема Идеја]]. Ова се противело на интересите на англиската политика, која стоела зад [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]]. Така во 40-те години на векот односите меѓу Грција и Англија се влошиле, но од друга страна пак се засилило француското и руското вляиние во земјата. Односите меѓу Атина и Лондон се влошиле главно поради врската со Јонски Острови|Јонските Острови, кои биле во сопственост на Англија. Јонските немири од 1848-1849 и серијата од инциденти над англиски граѓани и англиски трговски бродови во грчките води дополнително ја заострила ситуацијата и во [[1850]] година [[Англија]] направила морска блокада над [[Грција]]. Тврдото однесување на [[Грција]] пред англиските сили сепак му овозможило на Отон да му биде зголемен угледот пред народот.
Во [[1853]] година започнала [[Кримска војна|Кримската војна]], а кралот на Грција застанал на страната на [[Русија]], чија надворешнополитичка линија за уништување на [[Отоманското Царство]] се совпаѓала со амбициите на Грција за доминација на [[Балкан]]от за сметка на [[Турција]]. Владата на Отон наредила преместување на грчките чети во [[Тесалија]] и [[Епир]] и [[Македонија]], области над кои грчката влада имала претензии. Во реонот на Арта избувнало и востание. По отворениот ултиматум од страна на [[Цариград]], [[Виена]], [[Париз]] и [[Лондон]], заедно со воведување на втора блокада на атинското пристаниште, Отон се откажал од понатамошна интервенција.
По завршувањето на [[Кримска војна|Кримската војна]], авторитетот на Отон I започнал прогресивно да се намалува. Многу политичари го обвиниле во неактивност за време на војната, што ја лишило [[Грција]] од евентуални бенефиции на сметка на [[Турција]]. Во [[1861]] година еден млад студент се обидел да изврши атентат над кралицата. Во [[февруари]] [[1862]] година избувнало востание во [[Навплион]], а во [[октомври]] истата година и во Артскиот Залив, Патрас и Месолонгион на кое се приклучиле граѓаните на [[Атина]], вклучувајќи ја и атинската војска. Движењето завршило со победа, кралот и кралицата биле принудени да ја напуштат земјата и да се упатат кон [[Баварија]], а во [[Грција]] се формирало регентство и нова влада.
==Смртта на Ото==
По прогонувањето на Ото, во земјата биле одржувани избори. Во март [[1864]] година бил донесен нов устав, изработен по модел на белгискиот устав. Според него, народот имал висок суверенитет, законодавната власт се состоела од Национално собрание, право на глас имале мажите кои наполниле 21-годишна возраст и имале имот. Извршната власт му припаѓала на кралот, но кралските наредби станувале валидни само по одобрувањето им од ресорниот министер.
Во меѓувреме биле водени преговори за избор на нов крал. Круната била нудена на неколку кнезови, но како услов се барало пристап до Јонските острови на Грција. Така, на грчкиот престол застанал данскиот принц Георг, кој во октомври [[1863]] година пристигнал во [[Атина]] и бил крунисан под името [[Георги I (Грција)|Георги I]].
Отон I починал во прогонство во [[Баварија]] во [[1867]] година во палатата на поранешната епископија на [[Бамберг]], [[Германија]], и погребан во Минхенската црква. Во текот на бунтот во [[Крит]] против Отоманското Царство во [[1866]] година, Отон донирал голем дел од своето богатство за купување на оружје. Сепак, тој не сакал тоа да излезе на виделина до неговата смрт.
Општо е прифатено од страна на историчарите дека, иако Отон не успеал, тој сепак е длабоко почитуван во [[Грција]]. Неговиот неуспех главно бил резултат на континуираните интриги и конкуренција меѓу трите најголеми европски сили. Пред неговата смрт, Отон побарал да биде облечен во грчка традиционална униформа.
== Предци ==
{{Ahnentafel|collapsed=yes|align=center
| boxstyle_1 = background-color: #fcc;
| boxstyle_2 = background-color: #fb9;
| boxstyle_3 = background-color: #ffc;
| boxstyle_4 = background-color: #bfc;
| 1 = 1. '''Отон I од Грција'''
| 2 = 2. [[Лудвиг I од Баварија]]
| 3 = 3. [[Тереза од Саксо-Хилдбургхаузен]]
| 4 = 4. [[Максимилијан I Јосиф од Баварија]]
| 5 = 5. [[Принцеза Аугуста Вилхелмин од Хесен-Дармштат]]
| 6 =
| 7 =
| 8 = 8. [[Фридрих Михаел фон Пфалц-Цвајбрикен]]
| 9 = 9. [[Марија Франциска фон Пфалц-Сулцбах]]
| 10 =
| 11 =
| 12 =
| 13 =
| 14 =
| 15 =
}}
== Наводи ==
{{наводи}}
{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Грчки кралеви]]
[[Категорија:Витези на Златното Руно]]
[[Категорија:Луѓе од Баварија]]
[[Категорија:Вителсбаховци]]
[[Категорија:Европски монарси од 19 век]]
[[Категорија:Родени во 1815 година]]
[[Категорија:Починати во 1897 година]]
[[Категорија:Римокатолички монарси]]
bzsnbenj5jddk2u6enjjgs6975qza8g
Evanescence
0
736714
4805144
4734689
2022-08-25T19:02:01Z
InternetArchiveBot
92312
Rescuing 3 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox musical artist
| Name = Evanescence
| Img =
| Img_capt = Evanescence во 2006. Од лево на десно: [[Џон Лекомпт]], [[Ејми Ли]], [[Тери Балсамо]], [[Роки Греј]], и [[Тим Макорд]]
| Img_size = 250
| Landscape = yes
| Background = group_or_band
| Origin = [[Литл Рок]], [[Арканзас]], [[САД]]
| Years_active = 1995–<ref name="OotS-Evfounding" />
| Genre = ''[[#Музички стил|Подолу]]''
| Label = [[Wind-up Records|Wind-up]]
| URL = [http://www.evanescence.com/ www.evanescence.com]
| Current_members= [[Ејми Ли]]<br />[[Тери Балсамо]]<br />[[Тим Макорд]]<br />Вил "Сајенс" Хант<br />[[Вил Хант]]
| Past_members = [[Бен Муди]]<br />[[Дејвид Хоџес]]<br />[[Роки Греј]]<br />[[Џон Лекомпт]]<br />[[Вил Бојд]]
}}
'''Evanescence''' ([[Транскрипција (лингвистика)|транскрипција]]: ''Еванесенс'') — американска [[рок музика|рок]]-група која ја составиле пеајачката/пијанистката [[Ејми Ли]] и гитаристот [[Бен Муди]] во [[Литл Рок]], [[Арканзас]] во 1995 г.<ref name="OotS-Evfounding" /><ref name="Berelian2005" /> По неколкуте приватни албуми, бендот во 2003 година го издал својот прв [[студиски албум]] наречен ''[[Fallen (албум)|Fallen]]'' во соработка со издавачката куќа [[Wind-up Records]]. Продадени се повеќе од 17 милиони примероци ширум светот,<ref name="www.evanescence.com" /> a групата има освоено две [[награди Греми|греми]] награди за овој албум.<ref name="cbs821" /> Една година подоцна, во 2004 бендот го издаде својот прв албум во живо, ''[[Anywhere but Home]]'', од кој се продадени повеќе од милион примероци ширум светот. Во 2006 тие го објавија нивниот втор албум, ''[[The Open Door]]'' од кој се продадени 5 милиони примероци.<ref name="ev5mil" />
Во меѓувреме дојде до промена на составот на бендот. Бендот го напуштија: [[Дејвид Хоџес]] во 2002 година, гитаристот [[Бен Муди]] во 2003, басистот [[Вил Бојд]] во 2006, а гитаристот [[Џон Лекомпт]] и тапанарот [[Роки Греј]] во 2007. Последните две промени довеле речиси до распаѓање на бендот, со многу мал број членови на настапите во живо. Во [[јуни]] [[2009]] година, Ејми Ли на официјалната страна на групата објавила дека групата работи на нов албум. Магазинот ''[[Билборд (магазин)|Билборд]]'' го ранкирал бендот на #71 место на најдобри артисти на декадната табела.<ref name="www.billboard.com" />
== Историја на бендот ==
=== Формирање на бендот и раните години:1995–2001 ===
[[Податотека:Evanescence Amy1.jpg|мини|лево|Ејми Ли на концерт]]
Групата ја формирале [[пеење|пејачката]], [[пијанист]]ката и [[текстописец]]от Ејми Ли и поранешниот гитарист Бен Муди. Тие двајца се запознале во 1994 година во кампот за млади во [[Литл Рок]] кога Бен ја слушнал Ејми како ја свири на клавир песната „[[I'd Do Anything For Love (But I Won't Do That)]]„.<ref name="MTVsplit" /> Нивните први песни биле „Solitude“ i „Give Unto Me“, кои ги напишала Ејми, и „Understanding“ и „My Immortal“, кои ги напишал Муди. Песните ги уредувале и двајцата музичари па затоа имале еднакви заслуги.
Две од песните на Ли и Муди биле пуштени на локалните радио станици, со што се зголемила популарноста на групата и се појавило барање за концерт. Бендот набргу се појавил во живо и станал еден од најпопуларните во околината. По експериментирањето со имиња како Childish Intentions и Stricken, ти решиле бендот се вика Evanescence што значи „бледеење“ или „снемување“ (според зборот evanesce, што значи „да бледее“ ).<ref name="EOA1" /> На Ејми Ли тоа и се допаднало бидејќи звучело 'мистериозно и таинствено'.
Првиот демо албум ''[[Origin (албум од Evanescence)|Origin]]'' e релативно непознат и од него има 2500 примероци кои се продавале на концертите на бендот. Бендот исто така издал и два други мини-албуми. Првиот е ''Evanescence EP'' издаден во [[1998]] година чии стотина примероци служеле како промотивен материјал за раните години на бендот. Вториот е ''Sound Asleep EP'' издаден во [[1998]] којшто е познат и како ''Whisper EP'' од кој се издадени само 50 примероци. Овие албуми содржат некои демо верзии на некои песни од деби албумот ''Fallen''. Ејми Ли и Бен Муди ги бодреле обожавателите да ги спуштаат и постарите песни од Интернет.<ref name="EvRef-music" /><ref name="EvRef-mp3" />
=== ''Fallen'' и ''Anywhere but Home'': 2002-2005 ===
[[Податотека:Evlogo.png|thumb|Потписот на бендот се развил додека албумот ''[[Fallen (албум)|Fallen]]'' сè уште бил во подготовка. Целта на дизајнерите била насловите на песните да изгледаат уникатно.<ref name="Draftlight" />]]
Во почетокот на [[2003]] на групата ѝ се придружиле, [[Џон Лекомпт]], [[Роки Греј]] и [[Вил Бојд]], кои биле пријатели на Ејми Ли и Бен Муди и помагале во пишувањето на некои од нивните песни. Во меѓувреме групата потпишала договор со издавачката куќа [[Wind-up Records]] и почнала да работи на првиот студиски албум ''[[Fallen (албум)|Fallen]]''. Промоцијата на албумот ја направиле во соработка со [[Нинтендо]], компанија која продава [[видеоигра|видео игри]]. Тие биле промотери на нивната турнеја во 2003.<ref name="FusionTour1" />
''Fallen'' беше 43 недели на врвот на Билборд списокот на најпродавани албуми.<ref name="TODpr1" /> Продадени се преку 15 милиони примероци, ширум светот,<ref name="cbs821" /> од кои 7 милиони се продадени во САД, каде албумот добил 7x Платинска сертификација.<ref name="Fallen7xplat" /> На Билбордот на Топ 200 албуми се задржа 104 недели,<ref name="billboard1" /> а е еден од осумте албуми кои се задржале повеќе од една година во првите 50.{{Citation needed}}
Првиот сингл од албумот ''Fallen'', „[[Bring Me to Life]]“ на кој гостува Паул Maкој од групата [[12 Stones]] беше светски хит кој се најде на 5. место на Американската Билборд Хот 100 листа,<ref name="bbchart" /> како и на прво место во Велика Британија.<ref name="ukcharts" /> Синглот во 2004 освои 2 греми награди за „Најдобра Хард Рок Изведба“ и „Најдобар Нов Изведувач“, а беше номиниран уште во две категории.<ref name="46grammy" /> Еднакво популарната „[[My Immortal]]“ се искачила на #7 во САД и на табелите во Обединетото Кралство,<ref name="bbchart" /> и двете песни се користени во акциониот филм ''[[Daredevil (филм)|Daredevil]]''. Другите два сингла од ''Fallen'' се „[[Going Under]]“ (#5 САД Модерни Рок Песни,<ref name="bbchart" /> #8 Обединетото Кралство) и „[[Everybody's Fool]]“ (#36 САД Модерни Рок Песни,<ref name="bbchart" /> #23 Обединетото Кралство); за кои се снимани и музички видеа.
Во октомври 2003 додека траела европската турнеја на албумот ''Fallen'' Бен Муди го напуштил бендот поради „креативни несогласувања“.<ref name="allmusic1" /> Неколку месеци подоцна Ејми Ли во интервју изјавила дека ако нешто не се променело во групата, тие не би можеле да го снимат нивниот втор студиски албум. Повеќето од луѓето биле збунети од оваа изјава бидејќи уште од почетокот на формирањето на бендот Ејми и Бен биле најдобри пријатели.<ref name="smh" /> Подоцна Ејми изјавила дека откако тој заминал од бендот, полесно се работело и не постоела таа тензија која ја имало кога тој работел со нив.<ref name="smh" /><ref name="youtubequote" /> Бен Муди го заменил [[Тери Балсамо]] од групата [[Cold (бенд)|Cold]].<ref name="VH1newguitarist" />
[[Податотека:Evanescence_lezenith.jpg|мини|десно|225п|Evanescence во 2004 за време на настап во живо во Париз]]
Во [[2004]] групата ја објавиле ДВД/ЦД компилацијата насловена како ''[[Anywhere but Home]]''. На дискот се наоѓаат снимки од концертот во [[Париз]] како и бекстејџ слики. На дискот се наоѓаат и песните „Missing“, која подоцна е издадена како сингл, „Breathe No More“ користена во филмот [[Електра]], „Farther Away“ и песната од [[Korn]], „Thoughtless“ која е препеана од Evanescence.
=== ''The Open Door'': 2006-2009 ===
На 14 јули [[2006]] година, било изјавено дека [[Вил Бојд]] го напуштил бендот бидејќи "не сакал да оди на уште една голема турнеја" и сакал „да биде близок со својата фамилија“. Ејми Ли на неофицијална страница на бендот Evanescence изјавила дека Тим Макорд, формер гитаристот од бендот [[The Revolution Smile|Revolution Smile]], ќе свири бас наместо Бојд.<ref name="VH1inspiration" />
[[Податотека:Amy Lee - Evanescence 07.jpg|мини|лево|225п|Ејми Ли 2007. на концерт]]
Веста за вториот студиски албум ја кажала Ејми Ли на неоофицијалната страна на бендот, EvBoard.com.<ref name="VH1losebass" /> Работењето на вториот студиски албум одело бавно, поради другите проекти на членовите на бендот, поради мозочниот удар на [[Тери Балсамо]], поради желбата на Ејми Ли албумот да биде успешен како претходниот и поради загубата на нивниот менаџер.<ref name="evbio" /> Иако Ли на ''Evboard'' кажала дека албумот ќе биде завршен до [[март]] 2006,<ref name="Evboardlovealbum" /> издавањето било одложено од страна на издавачката куќа за да може да се направат неколку промени на првиот сингл „[[Call Me When You're Sober]]“ кој се појавил на радио дури во [[август]] 2006. Албумот ''[[The Open Door]]'' бил издаден во [[Канада]] и САД на [[3 октомври]] 2006 година;<ref name="TODpr1" /> во Англија на [[2 октомври]] 2006; а во Австралија на [[30 септември]] 2006 година.<ref name="TODAUrelease" /> Само првата недела во САД се продале 447.000 примероци со што албумот достигнал прво место на Билборд Топ 200 листата, со што станал 700-от #1 албум на ''Билборд'' од 1956<ref name="billboard1" /><ref name="jb-sober" /> Спотот за песната „[[Call Me When You're Sober]]“ е заснован на приказната за [[Црвенкапа]], а снимени се спотови и за песните „[[Lithium (Evanescence)|Lithium]]“, „[[Sweet Sacrifice]]“ и „[[Good Enough (Evanescence)|Good Enough]]“.''The Open Door'' можел да се нарача пред време на iTunes Store на [[15 август]] 2006, а исто така и музичкото видео за „Call Me When You're Sober“.
Турнејата за албумот ''The Open Door'' почнала на [[5 октомври]] 2006 во [[Торонто]] и ги вклучувала локациите во Канада, САД, и Европа во текот на таа година. Оваа прва турнеја продолжила на [[5 јануари]] 2006 и ги вклучувала изведбите во Канада (со бендот [[Stone Sour]]), [[Јапонија]] и Австралија (со бендот [[Shihad]]), a потоа се вратиле во САД за да ја започнат втората турнеја за албумот.<ref name="ev-tourtod2" /><ref name="evtod-tourtod2" /> Како дел од нивната турнеја, Evanescence изведувале на [[15 април]] [[2007]] на аргентинскиот фестивал Quilmes Rock 07 со бендовите [[Aerosmith]], [[Velvet Revolver]] и другите локални бендови.<ref name="quilmes" /> Тие учествувале и на [[Family Values Tour 2007]] заедно со [[Korn]] и другите бендови.<ref name="FamVal07" /><ref name="evnews0521" /> Групата ја затворила Европската турнеја со концерт во Амфи во [[Ранана|Раанана]], [[Израел]] на 26 јуни 2007<ref name="Ynet07" /> и ја завршиле турнејата за албумот на [[9 декември]] 2007 година.<ref name="evthreads531972" />
На [[4 мај]] [[2007]] година [[Џон Лекомпт]] изјавил дека бил отпуштен од бендот и кажал дека [[Роки Греј]] исто така одлучил да го напушти бендот.<ref name="ladaily0737" /> Wind-up добиле соопштение дека двата нови членови, тапанарот [[Вил Хант]] и гитаристот [[Трој Меклавхорн]] од бендот [[Dark New Day]] ги замениле Лекомпт и Греј.<ref name="bm72791" /> Веднаш билло изјавено дека новите членови, Вил Хант и Трој Меклавхорн ќе учествуваат во Evanescence за време на Family Values Tour во септември 2007,<ref name="blabbermouth268958" /> но и двајцата продолжиле и за време на турнејата за албумот ''The Open Door''.<ref name="evthreads531972" />
=== ''Evanescence'': 2009-сега ===
[[Податотека:Amy Lee of Evanescence @ Maquinária Festival 03.jpg|мини|десно|200p|Ејми Ли на концерт во Сао Паоло, Бразил, на 8 ноември 2009 година]]
На мрежното место на бендот Ејми Ли објавила дека бендот работи на материјал за третиот албум кој требаше да биде издаден во 2010 година. Исто така таа изјавила дека нивната музика ќе биде „подобра, посилна и поинтересна“.<ref name="ev5mil" /> Бендот одржа тајно шоу во [[Manhattan Center Grand Ballroom]] во Њуjорк на [[4 ноември]] [[2009]]. Картите за шоуто се продале за неколку минути. Подоцна тие исто така имале изведба во [[Сао Паоло]], [[Бразил]] на 8 ноември 2009 година.<ref name="rstone091105" /><ref name="bmouth091105" />
Evanescence влегле во студиото на [[22 февруари]] за да снимаат нов материјал.<ref name="metalu100223" /> Вил „Сајенс“ Хант се придружил на бендот како тапанар и програмер, додека Вил Хант се вратил како втор тапанар.<ref name="spin100305" /> [[Дејвид Кемпбел (композитор)|Дејвид Кемпбел]], кој претходно работел на ''The Open Door'', бил задолжен за жичените инстументи,<ref name="rstone100302" /> а продуцент на албумот ќе биде [[Стив Лилвајт]].<ref name="spinner100224" /> Подоцна Ли рекла дека „Стив не се совпаѓаше добро“ и оттогаш бил заменет за продуцентот [[Ник Раскулинез]].<ref name="SpinComeback" />
Кога бендот тогаш влегол во студиото, албумот требало да излезе во август или септември во 2010 година.<ref name="ad100226" /> На [[21 јуни]], Ејми Ли изјавила на EvThreads.com дека членовите на Evanescence моментално го напуштиле студиото за подоцна со „бистри глави“ да го направат албумот. Исто така таа изјавила дека нивната издавачка куќа Wind-Up поминува низ "тешки времиња", што ќе предизвика албумот да биде издаден подоцна.<ref name="evthreads1388511" /><ref name="bbm100707" />
Според вест од Wind-Up, бендот повторно ќе влезе во студиото во почетокот на април со продуцентот [[Ник Раскулинез]], кој исто така е продуцент на [[Alice in Chains]] и [[Foo Fighters]], за да продолжат да работат на третиот албум.<ref name="d1hy8grd0ezprp.cloudfront.net"/><ref name="www.roadrunnerrecords.com" /> Албумот треба да излезе на есен во 2011 година.<ref name="d1hy8grd0ezprp.cloudfront.net" />[[Трој Меклавхорн]] изјавил дека се вратил повторно во бендот откако го напуштил [[пост-гранџ]] бендот [[Seether]], но менаџментот на Evanescence подоцна го негирал тоа.<ref name="www.roadrunnerrecords.com-2" />
Во интервју со [[Spin]], Ејми Ли рекла дека таа напишала неколку песни на харфа, вклучувајќи ја баладата „Secret Door“ и „My Heart is Broken“. Друга песна, „Oceans“, „почнува со голем, низок синтисајзер, а потоа се вклучува бендот“, рекла Ли. „Многу се забавувавме кога ја свиревме таа песна.“ За темата на албумот Ли рекла, „Јас се инспирирам од природата. Океанот стана тема. Скршеноста стана помалку застапена, без да се нуди решение.“<ref name="SpinComeback" /> На 12 јуни 2011, Ејми Ли изјавиле преку својот профил на Твитер дека Трој Меклавхорн официјално се вратил во бенодт и и дека албумот ќе биде издаден на 4 октомври 2011 г.<ref name="newreleasedate" /> Бендот го снимил албумот во [[Нешвил]].<ref name="billJune" /> За време на интервју со ''[[Kerrang!]]'', Ли открила дека насловот на новиот албум ќе биде ''Evanescence''.<ref name="kerrang20110625" /><ref name="mtvalbum3" />
Evanescence ќе изведуваат на [[Rock on the Range]] во Винипег на 20 август 2011.<ref name="www.mtsrockontherange.ca" /> Тие ќе имаат настапи и на [[Rock in Rio]] на 2 октомври 2011 со [[Guns N' Roses]] и [[System of a Down]] како и бразилските изведувачи [[Pitty]] и [[Detonautas Roque Clube]].<ref name="RockinRio" />
== Други проекти ==
Ејми Ли изјавила дека напишала песна за филмот [[Хрониките на Нарнија: Лавот, вештерката и ормарот]] во [[2005]], ама продуцентите на филмот ја одбиле песната бидејќи била многу „мрачна“. Ли подоцна кажала дека песната била само „уште една од добрите работи [на ''The Open Door'']“.<ref name="Evboardbunchostuff" /> Уште една песна која требало да се појави во истоимениот филм била „[[Lacrymosa (песна)|Lacrymosa]]“, која Ејми ја напишала инспирирана од работата на [[Волфганг Амадеус Моцарт|Моцарт]].<ref name="MetalEdge" /> Меѓутоа продуцентите на филмот кажале дека во дискот со музика од филмот не било испланирано да се појави каква било музика од Evanescence.<ref name="nzh569" />
На 23 јануари 2010 бендот ја издал „Together Again“, песна од албумот ''The Open Door'' која не била вклучена за време на неговото издавање во 2006 година, со цел да се соберат пари за донирање на обновувањето на Хаити после [[земјотрес на Хаити (2010)|земјотресот]].<ref name="unf2010" /> Песната е издадена за дигитално спуштање на 23 февруари 2010 година. Според [[Ејми Ли]], песната била напишана за филмот за Нарнија и инспирацијата дошла од истоимениот филм.
== Музички стил ==
{{Rquote|left|Ние сме дефинитивно рок бенд, но пресвртот е во тоа што музиката на бендот е епска, драматична, дарк рок.|Ејми Ли за жанрот на Evanescence<ref name="IMDB"/>}}
Критичарите се поделени во мислењата за тоа дали Evanescence е рок или метал бенд, но повеќето од нив ги идентификуваат како еден вид на готик бенд: Публикациите како ''[[The New York Times]]'', ''[[Rough Guides]]'', ''[[Ролинг Стоун|Rolling Stone]]'' и ''[[Blender (магазин)|Blender]]'' ги идентификуваат Evanescence како [[готик метал]] акт,<ref name="Berelian2005" /><ref name="nytimes080208" /><ref name="rstone061005" /><ref name="blender030807" /> додека ''[[NME]]'', ''[[MusicMight]]'', ''[[IGN]]'' и ''[[PopMatters|Popmatters]]'' ги идентификуваат како [[готик рок]].<ref name="NME" /><ref name="Musicmight" /><ref name="Thompson, Ed" /><ref name="PopFallen" /> Тие се споредени со повеќе бендови од различни жанрови, [[ну метал]] ансамбли како [[P.O.D.]] и [[Linkin Park]],<ref name="rstone030325" /><ref name="allmusicNuMetal" /> готик метал групи како [[Lacuna Coil]],<ref name="PopLacuna" /> и [[симфониски метал]] групи како [[Nightwish]] и [[Within Temptation]].<ref name="PopNightwish" /> Дејвид Броун од ''Blender'' ја опишал музиката на бендот како „готик Христијански ну-метал.“<ref name="PopFallen" /><ref name="blender2006" /> [[Адријан Џексон]] од [[My Dying Bride]] кажал дека музиката на Evanescence е слична како неговата [[готик метал]] група, но во поголема комерцијална насока.<ref name="decibelmag" /> Други жанрови со кој е спореден бендот се [[алтернативен метал]],<ref name="Musicmight" /><ref name="allmusicAltMet" /> [[алтернативен рок]],<ref name="Musicmight" /><ref name="Thompson, Ed" /> [[хард-рок|хард рок]],<ref name="Musicmight" /> [[електроника]]<ref name="NME" /> и [[чамбер поп]].<ref name="aolmusic" />
Отпрвин албумите на Evanescence се продавале само во христијански продавници. Подоцна бендот им дал на знаење дека не сакаат да бидат сметани како дел од [[христијански рок|христијанскиот рок]] жанр.<ref name="YM" /> Тери Хемингс, извршен директор на христијанската музика, кажал, „Тие точно разбраа дека албумот ќе биде продаван на каналите [на христијанската музика].“<ref name="RollingStone1" /> Претседателот на ''Wind-Up Records'', Алан Мелтзер преку новините во април 2003 објавил дека сака нивната музика да биде преместена од малопродажните продавници.<ref name="BillboardPull" /> Во 2006, Ејми Ли кажала за ''Билборд'' дека таа сакала нејзиниот бенд да биде сметан како „христијански бенд“ од самиот почеток.<ref name="Leeunlocksdoor" />
== Членови на бендот ==
[[Податотека:John lecompt.jpg|мини|десно|225п|Џон Лекомпт, поранешен [[гитара|гитарист]] на Evanescence]]
{{Главна|Список на членови на Evanescence}}
;Сегашни
* [[Ејми Ли]] – главен вокал, клавир, тастатура (1995–сега)
* [[Тери Балсамо]] – гитара (2003–сега)
* [[Тим Макорд]] – бас (2006–до сега)
* [[Вил Хант]] – тапани (2010-сега; живо, 2007 и 2009)
* Вил "Сајенс" Хант – тапани (2010–сега)
;Поранешни
* [[Бен Муди]]– гитара (1995–2003)
* [[Дејвид Хоџес]] – тастатура, клавир, тапани, следечки вокал (1999–2002)
* [[Роки Греј]] – тапани (2002–2007)
* [[Џон Лекомпт]] – гитара, следечки вокал (2002–2007)
* [[Вил Бојд]] – бас (2003–2006)
* [[Трој Меклавхорн]] - ритмички гитари (2007-2008)
== Дискографија ==
{{Главна|Дискографија на Evanescence}}
===== Студиски албуми =====
* ''[[Fallen (албум)|Fallen]]'' (2003)
* ''[[The Open Door]]'' (2006)
* ''[[Evanescence (албум од Evanescence)|Evanescence]]'' (2011)
== Награди и номинации ==
{| class="wikitable sortable"
|-
!Година
!Награда
!Категорија
!Номинирана работа
!Резултат
|-
|2003
|[[Kerrang! Награди]]
|Најдобар Интернационален Новодојденец
|Evanescence
|style="background: #ddffdd"|Победа
|-
|2003
|[[MTV Европски Музички Награди]]
|[[MTV Европски Музички Награди за Најдобра Песна|Најдобра Песна]]
|"Bring Me to Life"
|style="background: #ddffdd"|Победа
|-
|2003
|MTV Европски Музички Награди
|[[MTV Европски Музички Награди за Најдобра Група|Најдобра Група]]
|Evanescence
|style="background: #ffdddd"|Номинација
|-
|2003
|MTV Европски Музички Награди
|[[MTV Европски Музички Награди за Најдобар Нов Акт|Најдобар Нов Акт]]
|Evanescence
|style="background: #ffdddd"|Номинација
|-
|2004
|[[Награди Греми|Греми Награди]]
|[[Греми Награди за Најдобар Нов Артист|Најдобар Нов Артист]]<ref name="46grammy" />
|Evanescence
|style="background: #ddffdd"|Победа
|-
|2004
|Греми Награди
|[[Греми Награди за Најдобра Хард Рок Изведба|Најдобра Хард Рок Изведба]]<ref name="46grammy" />
|"[[Bring Me to Life]]"
|style="background: #ddffdd"|Победа
|-
|2004
|Греми Награди
|[[Греми Награди за Албум на Годината|Албум на Годината]]<ref name="46grammy" />
|''[[Fallen (албум)|Fallen]]''
|style="background: #ffdddd"|Номинација
|-
|2004
|Греми Награди
|[[Греми Награди за Најдобар Рок Албум|Најдобар Рок Албум]]<ref name="46grammy" />
|''Fallen''
|style="background: #ffdddd"|Номинација
|-
|2004
|Греми Награди
|[[Греми Награди за Најдобра Рок Песна|Најдобра Рок Песна]]<ref name="46grammy" />
|"Bring Me to Life"
|style="background: #ffdddd"|Номинација
|-
|2004
|[[Светски музички награди]]
|Најдобар Рок Артист
|Evanescence
|style="background: #ddffdd"|Победа
|-
|2005
|Греми Награди
|[[Греми Награди за Најдобра Поп Изведба од Дуо или Група со вокали|Најдобра Поп Изведба од Дуо или Група]]<ref name="47grammy" />
|"[[My Immortal]]"
|style="background: #ffdddd"|Номинација
|-
|2006
|MTV Европски Музички Награди
|[[MTV Европски Музички Награди за Најдобар Рок|Најдобар Рок]]
|Evanescence
|style="background: #ffdddd"|Номинација
|-
|2007
|Kerrang! Награди
|Најсекси женски изведувач
|[[Ејми Ли]]
|style="background: #ddffdd"|Победа
|-
|2007
|[[MTV Австралија Награди]]
|Албум на Годината
|''[[The Open Door]]''
|style="background: #ddffdd"|Победа
|-
|2007
|MTV Европски Музички Награди
|Rock Out
|Evanescence
|style="background: #ffdddd"|Номинација
|-
|2008
|Греми Награди
|[[Греми Награди за Најдобра Хард Рок Изведба|Најдобра Хард Рок Изведба]]<ref name="50grammy" />
|"[[Sweet Sacrifice]]"
|style="background: #ffdddd"|Номинација
|}
== Наводи ==
{{reflist|colwidth=30em|refs=
<ref name="mtvalbum3">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.mtv.com/news/articles/1666350/evanescence-new-album.jhtml |title=Evanescence Return With 'Dark, Beautiful' Self-Titled Album |first=James |last=Montgomery |date=June 23, 2011 |accessdate=June 23, 2011 |publisher=MTV }}</ref>
<ref name="newreleasedate">{{Наведена мрежна страница |url=http://twitter.com/AmyLeeEV/status/80078426375073792 |title=Twitter / Amy Lee YES!! I'm proud to announc ... |first=Amy |last=Lee |date=June 12, 2011 |accessdate=June 13, 2011 |publisher=Twitter }}</ref>
<ref name="www.evanescence.com">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.evanescence.com/news.asp |title=The Official Site || The Open Door – Available Now |publisher=Evanescence |date= |accessdate=April 14, 2011}}</ref>
<ref name="www.roadrunnerrecords.com">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.roadrunnerrecords.com/blabbermouth.net/news.aspx?mode=Article&newsitemID=156617&utm_source=feedburner&utm_medium=feed&utm_campaign=Feed%3A+blabbermouth+%28Blabbermouth.net%27s+Daily+Headlines%29 |title=BLABBERMOUTH.NET – Updated: EX-SEETHER Guitarist Has NOT Rejoined EVANESCENCE |publisher=Roadrunnerrecords.com |date=December 1, 2007 |accessdate=April 14, 2011 }}{{Мртва_врска|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
<ref name="www.mtsrockontherange.ca">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mtsrockontherange.ca/ |title=MTS Rock On The Range Canada :: Saturday, August 20 2011 :: Winnipeg |publisher=Mtsrockontherange.ca |date=February 15, 2006 |accessdate=April 14, 2011}}</ref>
<ref name="SpinComeback">http://www.spin.com/articles/amy-lee-talks-evanescences-comeback-lp</ref>
<ref name="d1hy8grd0ezprp.cloudfront.net">http://d1hy8grd0ezprp.cloudfront.net/evanescence/newalbum.pdf</ref>
<ref name="www.roadrunnerrecords.com-2">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.roadrunnerrecords.com/blabbermouth.net/news.aspx?mode=Article&newsitemID=154555 |title=Interview: Will Hunt talks new Evanescence album | Rhythm Magazine | BlabberMouth.net |publisher=Roadrunnerrecords.com |date= |accessdate=April 14, 2011 }}{{Мртва_врска|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
<ref name="d1hy8grd0ezprp.cloudfront.net"/>
<ref name="www.billboard.com">[http://www.billboard.com/#/charts-decade-end/artists-of-the-decade?year=2009&begin=71&order=position Best of the 2000s artists of the Decade] Retrieved April 14, 2011</ref>
<ref name="OotS-Evfounding">{{Наведена мрежна страница |url=http://outoftheshadows.com/MainNavAmysStory.cfm |title=Amy's Story |work=OutoftheShadows.com |accessdate=2008-07-04}}</ref>
<ref name="Berelian2005">{{Наведена книга |title=The Rough Guide to Heavy Metal |publisher=[[Rough Guides]] |location=London |first=Essi |last=Berelian |pages=114–115 |year=2005 |isbn=1-84353-415-0}}</ref>
<ref name="cbs821">{{наведени вести |url=http://www.cbsnews.com/stories/2007/11/09/earlyshow/saturday/secondcup/main3481821.shtml |title=Second Cup Cafe: Amy Lee Of Evanescence |work=CBS News |date=November 10, 2007 |accessdate=2008-08-20}}</ref>
<ref name="ev5mil">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.evanescence.com/news.asp |title=News: Will the real Slim Shady please stand up? |work=Evanescence.com |first=Amy |last=Hartzler |date=June 19, 2009 |accessdate=2009-06-19}}</ref>
<ref name="MTVsplit">{{наведени вести |url=http://www.mtv.com/bands/e/evanescence/news_feature_040227/ |title=Evanescence: The Split |publisher=MTV |first=Joe |last=D'Angelo |date=February 27, 2004}}</ref>
<ref name="EOA1">{{Наведена мрежна страница |url=http://encyclopediaofarkansas.net/encyclopedia/entry-detail.aspx?entryID=2631|title=Evanescence |work=Encyclopedia of Arkansas |accessdate=2008-08-20}}</ref>
<ref name="EvRef-music">{{Наведена мрежна страница |url=http://evanescencereference.info/music/ |title=Evanescence EPs and pre-Fallen Material |work=EvanescenceReference.info |accessdate=2008-08-20}}</ref>
<ref name="EvRef-mp3">{{Наведена мрежна страница |url=http://evanescencereference.info/music/Evanescence-DC101%20Interview%202.mp3 |title=Interview with DC101 radio on February 24, 2003 |work=EvanescenceReference.info |format=MP3 audio |date=February 24, 2003 |accessdate=2008-08-20 |archive-date=2007-02-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070226054023/http://evanescencereference.info/music/Evanescence-DC101%20Interview%202.mp3 }}</ref>
<ref name="Draftlight">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.draftlight.net/aeryn/evanescence/font.php |title=Evanescence Font |work=Draftlight.net |accessdate=2008-01-31 |archive-date=2012-01-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120106110419/http://www.draftlight.net/aeryn/evanescence/font.php }}</ref>
<ref name="FusionTour1">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.showandtellonline.com/_evanescence/_review_081203.html |title=Evanescence, Nintendo Fusion Tour |work=ShowandTellOnline.com, [[Семрежен архив]] |first=Brian |last=Serra |date=August 12, 2003 |accessdate=2007-09-28 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070928100627/http://www.showandtellonline.com/_evanescence/_review_081203.html |archivedate=2007-09-28 }}</ref>
<ref name="TODpr1">{{наведена изјава за печат |url=http://www.evanescence.com/pressreleaseopendoor.html |title=Evanescence steps through "The Open Door" |publisher=Evanescence.com |date=April 26, 2006}}</ref>
<ref name="Fallen7xplat">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.riaa.com/newsitem.php?id=B97B76EF-D14F-0389-69F8-E46B3D1F3670 |title=Duffy's Dazzling Debut |work=RIAA |date=July 27, 2008 |accessdate=2009-01-10 |archive-date=2008-09-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080912194707/http://www.riaa.com/newsitem.php?id=B97B76EF-D14F-0389-69F8-E46B3D1F3670 }}</ref>
<ref name="billboard1">{{наведени вести |url=http://www.billboard.com/bbcom/news/article_display.jsp?vnu_content_id=1003251398 |title=Evanescence zooms by Killers to take #1 |work=Billboard |first=Katie |last=Hasty |date=October 11, 2006 |accessdate=2008-08-20}}</ref>
<ref name="allmusic1">{{Наведена мрежна страница |url={{Allmusic|class=artist|id=p554863|pure_url=yes}} |title=Evanescence: Biography |publisher=AllMusic.com |first=Christina |last=Fuoco |accessdate=2010-05-23}}</ref>
<ref name="smh">{{наведени вести |url=http://www.smh.com.au/articles/2004/01/08/1073437399128.html |title=Moody Blues |work=Sydney Morning Herald |first=Tiffany |last=Bakker |date=January 9, 2004 |accessdate=2008-08-20}}</ref>
<ref name="youtubequote">{{Наведена мрежна страница|author=“” |url=http://www.youtube.com/watch?v=Ns6tPv1NTTY |title=Amy lee habla de ben moody |publisher=YouTube |date=September 16, 2008 |accessdate=2011-01-05}}</ref>
<ref name="VH1newguitarist">{{наведени вести |url=http://www.vh1.com/artists/news/1484418/01162004/evanescence.jhtml |title=Evanescence Name New Guitarist |publisher=MTV News ''via'' VH1 |first=Joe |last=D'Angelo |date=January 16, 2004 |accessdate=2008-08-20}}</ref>
<ref name="bbchart">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.billboard.com/#/artist/evanescence/chart-history/510526|title=Evanescence – Artist Chart History |work=Billboard |accessdate=2008-08-20}}</ref>
<ref name="ukcharts">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.theofficialcharts.com/all_the_no1_songs.php?show=6 |title=All The Number 1 Singles |work=TheOfficialCharts.com |accessdate=2008-08-20}}</ref>
<ref name="46grammy">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.rockonthenet.com/archive/2004/grammys.htm |title=46th Grammy Awards – 2004 |work=RockontheNet.com |accessdate=2008-08-20}}</ref>
<ref name="VH1losebass">{{наведени вести |url=http://www.vh1.com/news/articles/1536329/20060714/story.jhtml |title=Evanescence Lose Bassist; Amy Lee Vows To Stay On Schedule |publisher=MTV News ''via'' VH1.com |first=Chris |last=Harris |date=July 14, 2006 |accessdate=2008-08-20}}</ref>
<ref name="VH1inspiration">{{наведени вести |url=http://www.vh1.com/artists/news/1538267/08092006/evanescence.jhtml |title=Evanescence Set For Fall Tour; Amy Lee Reveals Inspiration Behind 'Sober' |publisher=MTV News ''via'' VH1.com |first=Chris |last=Harris |date=August 10, 2006 |accessdate=2008-08-20}}</ref>
<ref name="evbio">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.evanescence.com/bio.asp|title=Evanescence – Bio|work=Evanescence.com|accessdate=2008-08-20|archive-date=2007-02-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20070209235402/http://evanescence.com/bio.asp}}</ref>
<ref name="Evboardlovealbum">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.evboard.com/showpost.php?p=806385&postcount=1 |title=EvBoard – i love my album :) |work=EvBoard.com |first=Amy |last=Lee |date=January 20, 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060216182122/http://evboard.com/showpost.php?p=806385 |archivedate=2006-02-16 |accessdate=2011-02-10 }}</ref>
<ref name="TODAUrelease">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.sonymusic.com.au/news/details.do?newsId=20030829003171 |title=Evanescence steps through 'The Open Door' – Amy Lee in love with new songs |work=Sony BMG Music Entertainment |date=May 3, 2006 |accessdate=2008-08-20 |archive-date=2006-10-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061011183325/http://www.sonymusic.com.au/news/details.do?newsId=20030829003171 }}</ref>
<ref name="jb-sober">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.jbhifimusic.com.au/Evanescence/Call+Me+When+Youre+Sober|title=Call Me When You're Sober|work=[[JB Hi-Fi]]|accessdate=2008-04-02|archive-date=2008-04-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20080402033121/http://www.jbhifimusic.com.au/Evanescence/Call+Me+When+Youre+Sober|url-status=bot: unknown}}</ref>
<ref name="ev-tourtod2">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.evanescence.com/tour.asp |title=Official 2007 tour information |work=Evanescence.com |accessdate=2008-08-20 |archive-date=2011-07-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110719090333/http://www.evanescence.com/tour.asp }}</ref>
<ref name="evtod-tourtod2">{{Наведена мрежна страница |url=http://evanescencetheopendoor.com/tour.htm |title=Complete tour dates |work=EvanescenceTheOpenDoor.com |accessdate=2008-08-20}}</ref>
<ref name="quilmes">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.vuenosairez.com/evento.php?idEvento=24370&fechaEvento=2454203 |title=Quilmes Rock 2007 |work=VuenosAirez.com |language=es |accessdate=2007-04-29 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070304160725/http://www.vuenosairez.com/evento.php?idEvento=24370&fechaEvento=2454203 |archivedate=2007-03-04 }}</ref>
<ref name="FamVal07">{{наведени вести |url=http://www.mtv.com/news/articles/1555661/20070326/index.jhtml |title=Korn, Evanescence, Hellyeah Top Family Values Tour Bill |publisher=MTV News |first=Corey |last=Moss |author2=Chris Harris |date=March 26, 2007 |accessdate=2008-08-20}}</ref>
<ref name="evnews0521">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.evanescence.com/news.asp |title=Family Values Tour Coming To A City Near You! – Evanescence News |work=[[Wind-up Records]] ''via'' Evanescence.com |accessdate=2008-08-20}}</ref>
<ref name="Ynet07">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-3418294,00.html |title=Evanescence rocks the park |work=[[Ynetnews]] |first=Rula |last=Saba |date=June 26, 2007 |accessdate=2008-08-20}}</ref>
<ref name="evthreads531972">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.evthreads.com/showpost.php?p=531972&postcount=1 |title=Closing the Open Door |work=EvThreads.com |first=Amy |last=Lee |date=December 9, 2007 |accessdate=2008-08-20 |archive-date=2012-04-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120403034303/http://www.evthreads.com/showpost.php?p=531972&postcount=1 }}</ref>
<ref name="ladaily0737">{{наведени вести |url=http://www.dailynews.com/entertainment/ci_5820737 |title=Rock act Evanescence on the rocks |work=Los Angeles Daily News |first=Gerry |last=Gittelson |date=May 4, 2007 |accessdate=2008-08-20}}</ref>
<ref name="bm72791">{{наведена изјава за печат |url=http://www.roadrunnerrecords.com/blabbermouth.net/news.aspx?mode=Article&newsitemID=72791 |title=New Lineup Announced |publisher=Wind-up Records ''via'' Blabbermouth.net |date=May 17, 2007 |accessdate=2008-08-20}}</ref>
<ref name="blabbermouth268958">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.roadrunnerrecords.com/blabbermouth.net/news.aspx?mode=Article&newsitemID=72880 |title=Korn, Evanescence Backing Musicians Vow To Carry On With Dark New Day |work=Blabbermouth.net |date=May 19, 2007 |accessdate=2008-08-20 |archive-date=2009-06-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090627113243/http://www.roadrunnerrecords.com/blabbermouth.net/news.aspx?mode=Article&newsitemID=72880 }}</ref>
<ref name="rstone091105">{{наведени вести |url=http://www.rollingstone.com/music/news/evanescence-return-to-the-stage-at-secret-new-york-gig-20091105|title=Evanescence Return to the Stage at "Secret" New York Gig |work=Rolling Stone |first=Chris |last=Harris |date=November 5, 2009 |accessdate=2009-11-21}}</ref>
<ref name="bmouth091105">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.roadrunnerrecords.com/blabbermouth.net/news.aspx?mode=Article&newsitemID=129880 |title=Evanescence Returns To Live Stage, Taps Finger Eleven Guitarist |work=Blabbermouth.net |date=November 5, 2009 |accessdate=2009-11-21 |archive-date=2009-11-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091118015531/http://www.roadrunnerrecords.com/blabbermouth.net/news.aspx?mode=Article&newsitemID=129880 }}</ref>
<ref name="metalu100223">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.metalunderground.com/news/details.cfm?newsid=53310 |title=Black Label Society Reveals New Drummer |work=MetalUnderground.com |first=Ollie |last=H |date=February 23, 2010 |accessdate=February 24, 2010}}</ref>
<ref name="ad100226">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.artistdirect.com/entertainment-news/article/evanescence-is-back/6511485 |title=Evanescence is Back |work=ArtistDirect.com |first=Rick |last=Florino |date=February 26, 2010 |accessdate=March 1, 2010}}</ref>
<ref name="spinner100224">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.spinner.com/2010/02/24/steve-lillywhite-keen-to-replace-cowell-on-american-idol/ |title=Steve Lillywhite Keen To Replace Cowell On 'American Idol' |work=Spinner.com |first=Barnaby |last=Smith |date=February 24, 2010 |accessdate=February 24, 2010 |archiveurl=https://archive.today/20121209003904/http://www.spinner.com/2010/02/24/steve-lillywhite-keen-to-replace-cowell-on-american-idol/ |archivedate=2012-12-09 |url-status=live }}</ref>
<ref name="spin100305">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.spin.com/articles/exclusive-amy-lee-new-evanescence-album |title=Amy Lee on the New Evanescence Album |first=William |last=Goodman |work=[[Spin]] |date=March 5, 2010 |accessdate=March 6, 2010}}</ref>
<ref name="rstone100302">{{наведени вести |url=http://www.rollingstone.com/music/news/evanescence-go-electro-as-lee-has-fun-with-music-on-next-lp-20100302|title=Evanescence Go Electro As Lee Has 'Fun With Music' on Next LP |work=Rolling Stone |first=Christopher R |last=Weingarten |date=March 2, 2010 |accessdate=March 2, 2010}}</ref>
<ref name="Evboardbunchostuff">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.evboard.com/780922-post1.html |title=EvBoard – A Bunch Of Stuff!!! |work=EvBoard.com |first=Amy |last=Lee |date=December 2, 2005}}</ref>
<ref name="MetalEdge">{{Наведено списание |url=http://www.evanescencewebsite.com/Articles.php |title=The Essence of Evanescence |journal=Metal Edge |volume=52 |issue=11 |pages=5–10 |first=Bryan |last=Reesman |year=2006 |id={{ISSN|1068-2872}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080421175735/http://www.evanescencewebsite.com/Articles.php |archivedate=2008-04-21 |access-date=2011-02-10 |url-status=live }}</ref>
<ref name="nzh569">{{наведени вести |url=http://www.nzherald.co.nz/section/6/story.cfm?c_id=6&objectid=7000569 |title=Wardrobe closed to Evanescence singer |work=The New Zealand Herald |date=November 27, 2007 |accessdate=2008-08-20}}</ref>
<ref name="nytimes080208">{{наведени вести |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9A0DEEDD103BF93BA35751C0A9629C8B63 |title=A NIGHT OUT WITH: Amy Lee; The Goth Candidate |work=The New York Times |author=Chaplin, Julia |date=February 8, 2008 |accessdate=2009-02-22}}</ref>
<ref name="rstone061005">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.rollingstone.com/music/albumreviews/the-open-door-20061005 |title=Evanescence: The Open Door |work=Rolling Stone |author=Sheffield, Rob |date=October 5, 2006 |accessdate=2008-08-20}}</ref>
<ref name="blender030807">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.blender.com/guide/reviews.aspx?id=1169 |title=Evanescence (live concert) |publisher=[[Blender (magazine)|Blender]] |author=Catucci, Nick |date=August 7, 2003 |accessdate=2008-08-20 |archive-date=2009-01-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090113092525/http://www.blender.com/guide/reviews.aspx?id=1169 }}</ref>
<ref name="NME">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.nme.com/artists/evanescence |title=Evanescence |work=NME |location=UK | accessdate=2009-02-20}}</ref>
<ref name="Thompson, Ed">{{Наведена мрежна страница |url=http://uk.music.ign.com/articles/737/737281p1.html |title=Evanescence – The Open Door review |publisher=IGN |author=Thompson, Ed |date=October 4, 2006 |accessdate=2009-02-20 |archive-date=2009-06-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090630102204/http://uk.music.ign.com/articles/737/737281p1.html }}</ref>
<ref name="PopFallen">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.popmatters.com/pm/review/evanescence-fallen |title=Evanescence: Fallen |publisher=[[PopMatters]] |author=Begrand, Adrien |date=May 23, 2003 |accessdate=2009-02-20}}</ref>
<ref name="rstone030325">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.rollingstone.com/artists/evanescence/albums/album/319429/review/5947042/fallen |title=Evanescence: Fallen |work=Rolling Stone |author=Miller, Kirk |date=March 25, 2003 |accessdate=2008-08-20 |archive-date=2006-10-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061022202235/http://www.rollingstone.com/artists/evanescence/albums/album/319429/review/5947042/fallen }}</ref>
<ref name="allmusicNuMetal">{{Наведена мрежна страница |url={{Allmusic|class=album|id=r627641|pure_url=yes}} |title=Fallen |publisher=Allmusic.com |author=Loftus, Johnny |accessdate=August 11, 2008}}</ref>
<ref name="PopLacuna">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.popmatters.com/pm/review/lacuna_coil_karmacode/ |title=Lacuna Coil: Karmacode |publisher=PopMatters.com |author=Begrand, Adrien |date=May 12, 2006 |accessdate=2008-04-29}}</ref>
<ref name="PopNightwish">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.popmatters.com/music/reviews/n/nightwish-once.shtml |title=Nightwish: Once / Over the Hills and Far Away |publisher=[[PopMatters]] |author=Begrand, Adrien |date=January 24, 2005 |accessdate=2008-08-20}}</ref>
<ref name="blender2006">{{Наведена мрежна страница |author=Browne, David |url=http://www.blender.com/guide/reviews.aspx?id=4206 |title=Evanescence: The Open Door |publisher=[[Blender (magazine)|Blender]] |year=2006 |accessdate=August 11, 2008 |archive-date=2009-02-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090227030424/http://www.blender.com/guide/reviews.aspx?id=4206 }}</ref>
<ref name="decibelmag">{{Наведено списание |url=http://www.decibelmagazine.com/features_detail.aspx?id=5875 |title=My Dying Bride |journal=[[Decibel (Magazine)|Decibel]] |author=Grow, Kory |issue=28 |year=2007 |accessdate=August 11, 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070115180642/http://www.decibelmagazine.com/features_detail.aspx?id=5875 |archivedate=2007-01-15 |url-status=dead }}</ref>
<ref name="Musicmight">{{Наведена мрежна страница |url=http://musicmight.com/artist/united+states/arkansas/little+rock/evanescence |title=Evanescence biography at Musicmight |publisher=[[MusicMight]] |accessdate=2009-02-20}}</ref>
<ref name="allmusicAltMet">{{Наведена мрежна страница |url={{Allmusic|class=album|id=r718908|pure_url=yes}} |title=Anywhere But Home |publisher=Allmusic.com |author=Loftus, Johnny |year=2004 |accessdate=August 11, 2008}}</ref>
<ref name="YM">{{наведени вести |url=http://music.yahoo.com/read/news/12047846 |title=Evanescence Interview Ignites Christian Music Controversy |publisher=Yahoo! Music |date=April 16, 2003 |accessdate=2008-08-20}}</ref>
<ref name="RollingStone1">{{наведени вести |url=http://www.rollingstone.com/music/news/evanescence-fall-from-grace-20030415|title=Evanescence Fall From Grace |work=Rolling Stone |first=Gil |last=Kaufman |date=April 15, 2003 |accessdate=2008-08-20}}</ref>
<ref name="BillboardPull">{{наведени вести |url=http://www.billboard.com/bbcom/news/article_display.jsp?vnu_content_id=1866383 |title=Evanescence Set Pulled From Christian Distribution |work=Billboard news |first=Deborah Evans |last=Price |date=April 16, 2003 |accessdate=2008-08-20}}</ref>
<ref name="Leeunlocksdoor">{{наведени вести |url=http://www.entertainment-news.org/breaking/54828/evanescence-leader-lee-unlocks-door.html |title=Evanescence leader Lee unlocks 'Door' |agency=Reuters /Billboard ''via'' Entertainment News |first=Tamara |last=Conniff |date=September 12, 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070827083214/http://www.entertainment-news.org/breaking/54828/evanescence-leader-lee-unlocks-door.html |archivedate=2007-08-27 |access-date=2011-03-28 |url-status=live }}</ref>
<ref name="47grammy">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.rockonthenet.com/archive/2005/grammys.htm |title=47th Grammy Awards – 2005 |work=RockontheNet.com |accessdate=2008-08-20}}</ref>
<ref name="50grammy">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.rockonthenet.com/archive/2008/grammys.htm |title=50th Grammy Awards – 2008 |work=RockontheNet.com |accessdate=2008-08-20}}</ref>
<ref name="evthreads1388511">{{Наведена мрежна страница |url=http://evthreads.com/showpost.php?p=1388511&postcount=1 |title=What's Up |work=EvThreads.com |first=Amy |last=Lee |date=June 21, 2010 |accessdate=July 16, 2010 |archive-date=2012-01-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120106183054/http://evthreads.com/showpost.php?p=1388511&postcount=1 }}</ref>
<ref name="bbm100707">{{наведени вести |url=http://www.roadrunnerrecords.com/blabbermouth.net/news.aspx?mode=Article&newsitemID=142654 |title=New Evanescence Album Delayed? |work=Blabbermouth.net |date=July 7, 2010 |accessdate=July 16, 2010}}</ref>
<ref name="aolmusic">{{Наведена мрежна страница |url=http://music.aol.com/album/evanescence/fallen/560488 |title=Fallen – Evanescence |work=AOL Music |accessdate=December 16, 2010 }}{{Мртва_врска|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
<ref name="unf2010">{{наведена изјава за печат |url=http://www.unfoundation.org/press-center/press-releases/2010/evanescence-teams-up-with-united-nations-foundation.html |title=Evanescence Teams Up With the United Nations Foundation to Raise Money for Victims of the Earthquake in Haiti |publisher=United Nations Foundation |date=January 22, 2010 |accessdate=January 22, 2010}}</ref>
<ref name="RockinRio">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.rockinrio.com.br/pt/evanescence-e-a-ultima-banda-confirmada/|title=Rock in Rio – Evanescence é a última banda confirmada {{pt}}|publisher=Rock in Rio|date=May 10, 2011|access-date=7 June 2011}}</ref>
<ref name="IMDB">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.imdb.com/name/nm1341624/bio|title=Amy Lee (II) Biography|work=IMDB||first=Rory |last=G. |access-date=June 7, 2011}}</ref>
<ref name="billJune">{{наведени вести |url=http://www.billboard.com/news/amy-lee-new-evanescence-album-is-much-more-1005230332.story#/news/amy-lee-new-evanescence-album-is-much-more-1005230332.story|title=Amy Lee: New Evanescence Album is 'Much More of a Band Collaboration'|work=Billboard|first= Christa|last=Titus|date= June 20, 2011|accessdate= 2011-06-21}}</ref>
<ref name="kerrang20110625">{{наведени вести |title=We're Breaking All the Rules! |work=[[Kerrang!]] |page=8 |date=June 25, 2011}}</ref>
<!--додавајте наводи над оваа линија-->
}}
== Надворешни врски ==
{{рв|Evanescence}}
* {{official|url=http://www.evanescence.com/}}
{{s-start}}
{{s-ach}}
{{s-bef|before=[[Нора Џонс]]}}
{{s-ttl|title=[[Греми Награди за Најдобар Нов Артист]] |years=2004}}
{{s-aft|after=[[Maroon 5]]}}
{{end}}
{{Evanescence}}
{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Evanescence| ]]
8s7r9nwdtr8dc7pfn78pzpt0cuuci00
Florence and the Machine
0
737906
4805171
4787089
2022-08-25T19:46:00Z
InternetArchiveBot
92312
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox musical artist
| Name = Florence and the Machine
| Img = Florence and the machine 2007 London.jpg
| Img_capt = Florence and the Machine во Лондон 5 август 2007
| Img_size = 100px
| Background = group_or_band
| Origin = Лондон,Англија
| Genre = [[Инди поп]], [[инди рок]], [[барок поп]], [[art rock|арт рок]], [[соул]]
| Instrument = [[Пеење|Вокали]], [[гитара]], [[клавијатурен инструмент|клавијатура]], [[програмирање (музика)|програмирање]]
| Years_active = 2007 до сега
| Label = [[Moshi Moshi Records|Moshi Moshi]], [[IAMSOUND Records|IAMSOUND]], [[Island Records|Island]]
| Associated_acts =
| URL = {{URL|florenceandthemachine.net}}
| Current_members = Флоренс Велч<br />Роберт Акројд<br />Кристофер Лојд Хајден<br />[[Изабела Самерс]]<br />Том Монгер<br />Марк Саундерс
| Past_members = [[Lightspeed Champion|Девонт Хајнес]]
}}
'''Florence and the Machine''' (стилизирано и како '''Florence + the Machine''')<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://florenceandthemachine.net/ |title=Florence + the Machine |publisher=florenceandthemachine.net |accessdate=21 март 2010}}</ref> e името на англиската [[инди рок]] група каде пејачка е [[Флоренс Велч]] во соработка со други музичари. Музиката на бендот е опишана како комбинација од повеќе [[жанр]]ови вклучувајќи [[рок музика|рок]] и [[соул]]<ref>[http://www.allmusic.com/artist/florence-and-the-machine-p1062562 Florence and the Machine]. [[Allmusic]].</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5gPwuQ8PR48a92Z64sDaaXNRTNDvw|title=Florence + The Machine: the voice that bewitched pop|last=Rey|first=Benedicte|date=16 ноември 2009|work=|publisher=[[Agence France-Presse|AFP]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100209064315/http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5gPwuQ8PR48a92Z64sDaaXNRTNDvw|archivedate=2010-02-09|dead-url=|accessdate=21 март 2010|url-status=live}}</ref> . Музиката на Florence and the Machine добила многу награди посебно од [[БиБиСи|BBC]] кои имаат голема улога во напредокот на нивната кариера така што ја промовирале групата како дел од [[BBC Introducing]].<ref name="bbc.co.uk">[http://www.bbc.co.uk/music/introducing/artists/florenceandthemachine/ BBC Introducing Profile: Florence and the Machine]</ref>
Нивниот прв албум [[Lungs]] е издаден на [[6 јули]] [[2009]] година и се задржа на второто место првите пет недели по неговото издавање на [[UK Albums Chart]].<ref>{{Наведена мрежна страница |last=Sexton |first=Paul |url=http://www.billboard.com/#/news/michael-jackson-black-eyed-peas-control-1003999573.story |title=Michael Jackson, Black Eyed Peas Control U.K. Charts |work=[[Билборд (магазин)|Billboard]] |publisher=[[Nielsen Company|Nielsen Business Media, Inc]] |date=3 август 2009}}</ref> На 17 јануари 2010 година албумот ја постигнал топ позицијата задржувајќи се дваесет и осум недели на листата.<ref>[http://www.nme.com/news/florence-and-the-machine/49268 Florence And The Machine's 'Lungs' finally tops UK albums chart]. ''[[NME]]''. Retrieved 7 март 2010.</ref> Албумот се задржал шеесет и пет недели на топ листата во Обединетото Кралство што го направило еден од најдобро продаваните албуми на 2009 и 2010. Florence and the Machine имале изведба на [[2010 MTV Video Music Awards]] и на 2010 [[Nobel Peace Prize Concert]] (Нобелова награда за мир). Изјавено е дека бендот е номиниран за Најдобар Нов Артист (Best New Artist) на [[53 Греми Награди]], но наградата отиде кај [[Есперанца Спалдинг]]
== Членови на бендот ==
=== Флоренс Велч ===
'''Флоренс Леонтин Мери Велч''' (анг. ''Florence Leontine Mary Welch''; родена на 28 август 1986 (24 години) [[Лондон]]) е ќерка на Евелин Велч, професор по ренесансна<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.english.qmul.ac.uk/staff/welche.html|title=Professor Evelyn Welch, Queen Mary, University of London|accessdate=2011-02-04|archive-date=2009-12-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20091228130049/http://www.english.qmul.ac.uk/staff/welche.html|url-status=dead}}</ref> и Ник Велч. Таа е внука на сатиристот [[Крег Браун (сатирист)|Крег Браун]].<ref>[http://www.telegraph.co.uk/culture/music/rockandpopfeatures/5443013/Florence-and-the-Machine-interview-sound-and-vision.html Florence and the Machine interview: sound and vision] ''The Telegraph'' 4 јуни 2009</ref>
Велч се образувала во чулиштето Thomas's London Day School, потоа одела во училиштето [[Alleyn's School]], во источно-јужен Лондон каде што академирала.<ref name=Timesbio/> Велч често имала проблеми во училиштето поради омпровизацијата со пеење.<ref name=Timesbio/> На Велч и се дијагнозирани [[дислексија]], [[дисметрија]],<ref name=runriot/> а таа верува и дека пати од [[инсомнија]].<ref name=Timesbio>{{наведени вести |url=http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/music/article6838997.ece |title=Behind the success of Florence and the Machine |publisher=TimesOnline.co.uk |accessdate=7 март 2010|location=London|first=Sylvia|last=Patterson|date=20 септември 2009}}</ref> Откако завршила со училиштето, Флоренс студирала на [[Camberwell College of Arts]] пред да почне да се фокусира на музиката.<ref name=Timesbio/> Велч била фасцинирана од теророт и смртта кога умреле нејзините баба и дедо. На 10 години Велч била сведок на влошувањето на нејзиниот дедо, и на самоубиството на нејзината баба по мајка, кога Велч имала 14 години.<ref name=Timesbio/>
Кога Велч имала 13 години заедно со мајка ѝ се преселила кај нивните соседи коишто имале три деца. Според Велч: „Сега се согласуваме многу добро, но тогаш беше кошмар. Јас само седев во мојата соба и танцував наоколу“.<ref name=WildAtHeart>{{наведени вести|url=http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/music/article6365267.ece |title=Florence and the Machine: Wild at Heart |publisher=The Times |date=31 мај 2009|location=London|first=Jessica|last=Brinton}}</ref>
=== Останати членови ===
[[Податотека:FlorenceandthemachineNewYorkNovember1st.JPG|thumb|400px|Изведба на бендот во Terminal 5, Њујорк Сити.]]
The Machine е името кое им е дадено на другите музичари кои соработуваат заедно со Флоренс Велч. Ова име дошло од соработката на Велч со Изабела "Machine" Самес додека била тинејџерка. Велч и Самерс изведувале заедно одредено време под името Florence Robot/Isa Machine.. Подоцна ова име било сменето во Florence and the Machine бидејќи било многу досадно.
Моментално бендот заедно со Велч го сочинуваат и: Роберт Акројд ([[гитара]] и [[следечки вокал]]), Крис Хајден ([[тапани]] и [[перкусије]]), [[Изабела Самерс]] ([[клавијатурен инструмент|клавијатура]] и [[следечки вокал]]), Том Монгер ([[харфа]] и [[гитара]]), Марк Саундерс ([[бас гитара]]).<ref name=tomtheharpist>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.tomtheharpist.com/london.html|title=Tom the Harpist in London}}</ref> Велч соработувала токму со тие луѓе бидејќи тие го разбирале нејзиниот креативен процес на создавање на музика тврдејќи: "Јас работев со повеќето од нив долго време и тие го знаат мојот стил, го знаат начинот на кој јас пишувам, тие знаат што сакам јас.”
== Животопис ==
=== Рани години ===
Според Велч, "Името Florence and the Machines почна како приватна шега. Јас правев музика со мојата пријателка, која ја викавме Изабела Машин (Machine), а таа мене ме викаше Флоренс Робот. Кога за еден час трбаше да ја изведувам мојата прва свирка, јас сè уште немав име, па решив да помислив 'OK, ќе бидам Florence Robot/Isa Machine', пред да сватам дека тоа име е толку долго што ме прави нервозна".<ref name=Timesbio/><ref name=Naming>[http://www.heraldscotland.com:80/life-style/real-lives/a-piece-of-my-mind-florence-welch-of-florence-and-the-machine-1.820514 A piece of my mind: Florence Welch of Florence and the Machine] ''HeraldScotland.com'.' Retrieved 6 март 2010.</ref> Во 2006 година, изведбите на Велч со Изабела Самерс, под тогашното име Florence Robot/Isa Machine почнала да привлекува внимание во малите лондонски населби.
Во 2007 година Велч соработувала со бендот Ashok кој издал албум наречен "Plans" со помош на издавачката куќа Filthy Lucre/About Records. Тој албум ја вклучувал пораната верзија на хитот "Kiss With a Fist", кој тогаш бил наречен "Happy Slap".<ref>{{наведени вести|url=http://www.gigwise.com/article.php?contentid=30153|title=Ashok - 'Plans' (Filthy Lucre)|last=Parkin|first=April|date=4 април 2007|work=Gigwise|accessdate=30 јануари 2011}}</ref> Таа потпишала договор со Ashok со менаџер, но чувствувајќи дека е во "погрешен бенд" го напуштила бендот.<ref name=Timesbio/> Менаџер на Florence and the Machine е [[Queens of Noize|Маирид Наш]], кој одлучил да биде нивен менаџер кога Велч го следела Наш во тоалетите на некој клуб и ја пеела песната од [[Ета Џејмс]], "Something's Got A Hold On Me".<ref>{{наведени вести|url=http://www.telegraph.co.uk/culture/music/rockandpopfeatures/5443013/Florence-and-the-Machine-interview-sound-and-vision.html|title=Telegraph's Florence and the Machine interview: Sound and Vision|work=The Daily Telegraph|location=London|first=Francesca|last=Ryan|date=4 јуни 2009|accessdate=2 мај 2010}}</ref>
=== ''Lungs'' (2008–сега) ===
Florence and the Machine го издале нивниот прв албум ''[[Lungs]]'' во Обединетото Кралство на 6 јули 2009 година..<ref name="Radio 1 Chart Show">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.bbc.co.uk/radio1/chart/albums.shtml|title=Radio 1 Chart Show|last=|first=|date=|work=|publisher=BBC|archiveurl=https://archive.today/20120525080816/http://www.bbc.co.uk/radio1/chart/albums|archivedate=2012-05-25|dead-url=|accessdate=12 јули 2009|url-status=live}}</ref> Албумот се искачил на првото место во Обединетото Кралство и на 13 позиција во Европа. Од 6 август 2009 година албумот има продадено повеќе од 100 000 копии во Обединетото Кралство и од 10 август албумот бил на втората позиција пет недели.<ref name=Yorkshire>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.yorkshireeveningpost.co.uk/music-gigs/INTERVIEW-Florence-and-the-Machine.5531322.jp|title=INTERVIEW: Florence and the Machine|work=Yorkshire Evening Post|date=6 август 2009|accessdate=2011-02-07|archive-date=2009-12-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20091205191701/http://www.yorkshireeveningpost.co.uk/music-gigs/INTERVIEW-Florence-and-the-Machine.5531322.jp|url-status=dead}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.billboard.com/news/michael-jackson-extends-u-k-album-chart-1004001887.story#/news/michael-jackson-extends-u-k-album-chart-1004001887.story|title=Michael Jackson Extends UK Album Chart Run, Tinchy Stryder Notches Second Top Single |work=Billboard |date=10 август 2009}}</ref>
=== Трет неименуван албум (2011) ===
Во NME Магазин, на 30 март 2010 година, Велч кажала повеќе детали за издавањето на вториот студиски албум.
== Дискографија ==
{{Главна|Дискографија на Florence and the Machine}}
;Студиски албуми
* 2009: ''[[Lungs (албум)|Lungs]]''
* 2011: ''[[Ceremonials]]''
* 2015: ''How Big, How Blue, How beautiful''
* 2018: ''High as Hope''
* 2022: ''Dance Fever''
;EPs
* 2009: ''[[A Lot of Love. A Lot of Blood]]''
== Надворешни врски ==
{{рвр-авто}}
*{{Official website|http://florenceandthemachine.net/}}
{{Navbox Musical artist
| name = Florence and the Machine
| title = [[Florence and the Machine]]
| background = group_or_band
| group1 = Студиски албуми
| list1 = {{nowrap begin}}''[[Lungs]]''{{nowrap end}}
| group2 = EP албуми
| list2 = {{nowrap begin}}''[[A Lot of Love. A Lot of Blood]]''{{·w}} ''[[iTunes Festival: London 2010 (Florence and the Machine EP)|iTunes Festival: London 2010]]''{{·w}} ''[[iTunes Live from SoHo (Florence and the Machine EP)|iTunes Live from SoHo]]''{{nowrap end}}
| group3 = Синглови
| list3 = {{nowrap begin}}"[[Kiss with a Fist]]"{{·w}} "[[Dog Days Are Over]]"{{·w}} "[[Rabbit Heart (Raise It Up)]]"{{·w}} "[[Drumming Song]]"{{·w}} "[[You Got the Love#Верзија на Florence and the Machine|You've Got the Love]]"{{·w}} "[[You Got the Love#You Got the Dirtee Love|You Got the Dirtee Love]]"{{·w}} "[[Cosmic Love]]"{{·w}} "[[Heavy in Your Arms]]"{{nowrap end}}
| group4 = Концерт Турнеи
| list4 = {{nowrap begin}}[[Lungs Tour]]{{nowrap end}}
| group5 = Поврзани статии
| list5 = {{nowrap begin}}[[Дискографија на Florence and the Machine|Дискографија]]{{·w}} [[Island Records]]{{·w}} [[Moshi Moshi Records]]{{·w}} [[IAMSOUND Records]]{{nowrap end}}
}}<noinclude>
</noinclude>
== Наводи ==
{{наводи}}
{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Прогресивен рок групи]]
[[Категорија:Florence and the Machine]]
0e0b5w2ruvzea77qvecxu80i5djry2c
Cream (бенд)
0
749023
4805121
4662837
2022-08-25T15:55:25Z
InternetArchiveBot
92312
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9
wikitext
text/x-wiki
{{Внимание}}{{Infobox musical artist
| Background = group_or_band
| Name = Cream
| Img = Бејкер_Брус_Клептон.jpg
| Img_capt = лево-десно: [[Џинџер Бејкер]], [[Џек Брус]] и [[Ерик Клептон]]
| Img_size =
| Landscape =
| Years_active = {{Start date|1966}}–1968, 1993, 2005
| Origin = Обединетото Кралство
| Genre = [[Блуз рок]], [[психоделичен рок]], [[хард-рок|хард рок]], [[есид рок]]
| Associated_acts = <!-- see: [[Template:Infobox_musical_artist]] --> „Powerhouse“, Graham Bond, [[John Mayall & the Bluesbreakers]], [[Blind Faith]], „Bruce-Baker-Moore“
| Label = „Reaction Records“, „Polydor Records“, „Atco Records“, „RSO Records“
| Past_members = Џек Брус<br>Ерик Клептон<br>Џинџер Бејкер
}}
'''Cream'' е британска [[Блуз рок|блуз-рок]] [[супер група]] од 1960-те составена од [[Бас гитара|басистот]]/[[пеење|вокалист]] [[Џек Брус]], [[Гитара|гитаристот]]/вокалист [[Ерик Клептон]] и [[Тапани|тапанарот]] [[Џинџер Бејкер]]. Нивниот звук е карактеризиран како хибрид од блуз рок, [[хард-рок|хард рок]] и [[психоделичен рок]]<ref name="Cream: Biography">{{Наведена мрежна страница|url={{Allmusic|class=artist|id=p3983|pure_url=yes}}|title=Cream: Biography|last=Unterberger|first=Richie|publisher=Allmusic|language=en|accessdate=30 June 2008}}</ref> комбинирајќи ја блуз гитарата на Клептон, гласот и блузерската бас гитара на Џек Брус и влијателниот [[џез]] тапанар Џинџер Бејкер. Третиот албум на групата, „[[Wheels of Fire]]“, беше првиот продаван планита-двоен албум во светот.<ref name="Cream - the Band">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.bbc.co.uk/dna/h2g2/A425774|title=Cream - the Band|date=20 September 2000|publisher=BBC|language=en|accessdate=30 June 2008}}</ref><ref name="classic"/> „Cream“ е многу почитувана група бидејќи таа е првата забележлива и успешна супергрупа.<ref>[http://www.musicradar.com/news/guitars/the-worlds-18-biggest-supergroups-203302 Musicradar.com]</ref><ref>[http://www.cnn.com/2005/SHOWBIZ/Music/05/03/cream.reunion.concert/index.html CNN.com]</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.whereseric.com/news/2005/02/virgin-books-cream-the-worlds-first-supergroup.html |title=Whereseric.com |accessdate=2011-02-15 |archive-date=2008-05-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080516233840/http://www.whereseric.com/news/2005/02/virgin-books-cream-the-worlds-first-supergroup.html |url-status=dead }}</ref> Во рок од две години тие продале околу 35 милиони албуми.<ref>[http://www.jackbruce.com/2008/Jack/Jack.htm]</ref>
Музиката на „Cream“ вклучувала песни засновани на традиционалниот блуз како на пример „Crossroads“ и „Spoonful“, модерен блуз како „Born Under a Bad Sign“, како и повеќе ексцентрични песни како „Strange Brew“, „Tales of Brave Ulysses“ и „Toad“. Најголемите хитови на „Cream“ беа „I Feel Free“ ([[OK]], #11),<ref name="classic"/> „Sunshine of Your Love“ ([[Соединети Американски Држави|САД]], #5),<ref name="RS">{{Наведена мрежна страница|title = Cream: Biography: Rolling Stone|work = Rolling Stone|url = http://www.rollingstone.com/artists/cream/biography|accessdate = 8 July 2008|archive-date = 2009-09-14|archive-url = https://web.archive.org/web/20090914090736/http://www.rollingstone.com/artists/cream/biography|url-status = dead}}</ref> „White Room“ (САД, #6),<ref name="RS"/> „Crossroads“ (САД, #28)<ref name="RS"/> и „Badge“ (ОК, #18).<ref name="everyhit">"Badge" search results. http://www.everyhit.com. Retrieved 2 January 2010.</ref>
„Cream“ направија значајно влијание врз популарната музика во тоа време и заедно со [[Џими Хендрикс]] ја популаризираа употребата на [[вах педала]]та. Тие произведоа песни кои станаа пример за многу групи и влијеа врз појавувањето и функционирањето на Британски бендови како „[[Led Zeppelin]]“, „[[Deep Purple]]“ и „The Jeff Beck Group“ во доцните 1960-ти. Нивните изведби во живо влијаеле врз бендови кои свират [[прогресивен рок]] како „Rush“,<ref>{{Наведена мрежна страница | title = allmusic (((Rush > Overview)))| work=Allmusic| url = {{Allmusic|class=artist|id=p5323|pure_url=yes}}| accessdate = 8 November 2008}}</ref> џем бендови како „[[The Allman Brothers Band]]“, „Grateful Dead“, „Phish“ и [[хеви метал музика|хеви метал]] бендови како „Black Sabbath“.<ref>{{Наведена мрежна страница | title = allmusic (((Black Sabbath > Overview)))| work=Allmusic| url = {{Allmusic|class=artist|id=p3693|pure_url=yes}}| accessdate = 8 November 2008}}</ref>
„Cream“ беа рангирани на 16 место на листата „100 Greatest Artists of Hard Rock“ на „VH1“, магазинот магазинот „[[Rolling Stone (магазин)|Rolling Stone]]“ ги именуваше како шеесет и шестите најдобри артисти на сите времиња.<ref name="VH1's 100 Greatest Artists of Hard Rock">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.vh1.com/shows/dyn/the_greatest/62188/episode_wildcard.jhtml?wildcard=/shows/dynamic/includes/wildcards/the_greatest/hardrock_list_full.jhtml&event_id=862769&start=81|title=VH1's 100 Greatest Artists of Hard Rock (20-1)|year=2000|publisher=VH1|language=en|accessdate=26 June 2008}}</ref> Во 2010 „VH1“ ги рангираше на 61 место на нивната листа „100 Greatest Artists of All Time“.
==Формирање==
[[Слика:Eric_"slowhand"_Clapton.jpg|мини|350п|десно|Ерик Клептон настапува во 1974]]
Во јули 1966, кариерата на Ерик Клептон во „[[The Yardbirds]]“ и „[[John Mayall & the Bluesbreakers]]“ му ја додели репутацијата на најдобар блуз гитарист во Британија.<ref name="Cream: Biography"/> Клептоновата виртуозност и голема моќ со гитарата иснпирирала еден обожавател да ја напише со спреј фразата „Клептон е Господ“ на ѕидот во подземната станица во [[Ислингтон]].<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Where's Eric Website: Nickname|accessdate=17 February 2007|url=http://www.whereseric.com/ecfaq/biography-ecs-life-career/clapton-is-god-graffiti-nickname.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070126080239/http://www.whereseric.com/ecfaq/biography-ecs-life-career/clapton-is-god-graffiti-nickname.html|archivedate=2007-01-26|url-status=dead}}</ref> Сепак, Клептон се чувствуваше затворен во бендот на [[Џон Меиал|Меиал]] па се реши да ја прошири својата кариера во нов бенд.
Во 1966 Клептон се сретнал со Бејкер, тогаш водичот на организацијата „Graham Bond“ го планирал Брус како бас гитарист и свирач на [[хармоника]] и на [[пијано]]. Бејкер, исто така, се чувствувал поттиснато во „GBO“ и бил изморен од зависноста од [[дрога]] на [[Грахам Бонд]], а исто така и од менталната нестабилност. „Отсекогаш го сакав Џинџер“, рече Клептон. „Џинџер дојде да ме гледа како свирам со „The Bluesbreakers“. По настапот тој ме врати назад во [[Лондон]] со неговиот „Rover“. Бев многу импресиониран од неговата кола и од неговото возење. Тој ми збореше за тоа дека сакал да започне бенд, а и јас,исто така, размислував за тоа.“<ref name="GW">{{наведени вести|last = McDermott|first = John | author-link =|title = Strange Brew|newspaper=Guitar World magazine|date=November 1997|postscript = <!--None-->}}</ref> И двајцата меѓусебно беа инпресионирани од свирењето, што доведе до тоа Бејкер да го праша Клептон да му се приклучи во неговиот нов, тогаш неименуван, бенд. Клептон без размислување се сложил, а за тоа многу придонело тоа што Бејкер го најмил Брус како басист на бендот.<ref name="classic"/> Според Клептон, Бејкер бил толку изненаден поради што за малку ќе направел сообраќајна несреќа.<ref>{{Наведена книга| last = Clapton| first = Eric | authorlink = Eric Clapton | title = Clapton: The Autobiography| publisher=Broadway Books| year = 2007| location = New York, United States| pages = g. 74| isbn = 978-0-385-51851-2}}</ref>
Клептон се сретнал со Брус кога басистот/вокалист на кратко свирел со „The Bluesbreakers“ во март 1966.<ref name="classic">{{cite video|title = Cream: Classic Artists|medium = DVD|publisher=Image Entertainment|date = 2007}}</ref> Двајцата работеле заедно како дел од краткотрајниот бенд наречен „Powerhouse“ (во кој биле вклучени и [[Стиви Винвуд]] и Пол Џонс). Импресиониран од техничките и вокалните способности на Брус, Клептон посакал да работи со него во новиот бенд. Тоа што Клептон не го знаеше е дека додека Брус бил во бендот на Бонд, тој и Бејкер биле познати по нивните расправии,<ref name="Biography of Cream">{{Наведена мрежна страница|url=http://classicrock.about.com/od/bandsandartists/p/Cream.htm|title=Cream|last=White|first=Dave|publisher=[[about.com]]|language=en|accessdate=27 June 2008}}</ref> но двајцата одлични џез музичари, сепак, си ги почитуваат меѓусебно нивните вештини.
Сепак, Бејкер и Брус ги заоставија нивните разлики на страна поради доброто на новото трио на Бејкер за кое тој имал визија дека ќе биде колегијално со придонес на сите во создавањето на музиката и текстовите. Бендот беше именуван „Cream“, како што Клептон, Брус и Бејкер веќе беа сметани за „крем на културата“ во енормно засиленото напредување на џез и [[блуз]] музичарите на Британската музичка сцена. Пред да се одлучи за името „Cream“ бендот размислувал тие да се нарекуваат „Sweet ‘n’ Sour Rock ‘n’ Roll“. Од триото, Клептон ја имаше најголемата репутација во Англија, но сепак тој беше се, а сè уште непознат во [[Соединети Американски Држави|САД]], со оглед на тоа што ги напушти „The Yardbirds“ пред песната „For Your Love“ да биде рангирана во „American Top Ten“.<ref name="Cream: Biography"/>
Неофицијалното деби, „Cream“ го направи но ноќниот клуб „Twisted Wheel“ на 29 јули 1966.<ref name="classic"/><ref name="claptonauto">{{Наведена книга|last = Clapton|first = Eric|authorlink = Eric Clapton|title = Clapton: The Autobiography|publisher=Broadway Books|year = 2007|location = United States|pages = g. 77| isbn = 978-0-385-51851-2}}</ref> Нивното официјално деби го направија два дена подоцна на шестата година од „Windsor Jazz & Blues Festival“.<ref name="classic"/><ref name="claptonauto"/> Новиот бенд со неколку оригинални песни, направи снимки на спиритуален блуз кој енормно ја зголеми нивната публика која топло ги прими новите снимки. Во октомври, бендот доби шанса да свири со Џими Хендрикс кој само што пристигнал во [[Лондон]]. Хендрикс бил обожавател на музиката на Клептон и сакал да добие шанса да свири со него на сцена.<ref name="classic"/> Хендрикс им бил претставен на „Cream“ од страна на неговиот менаџер Чес Чендлер, односно басистот на „The Animals“.<ref name="classic"/>
При раната организација на бендот беше одлучено да Брус го заземе местото на водечки вокал. Додека Клептон се срамел да пее,<ref>{{cite video|people = Ertegün, Ahmet|title = Classic Albums: Cream - Disraeli Gears|medium = DVD|publisher=Eagle Rock Entertainment|date = 2006}}</ref> тој полека се вклопувал со Брус за потоа да го преземе тоа место на некои од повеќе познатите песни на групата меѓу кои „For Until Late“,<ref>Cream (1966). ''Fresh Cream''</ref> „Strange Brew“,<ref>Cream (1967). ''Disraeli Gears''</ref> „Crossroads“<ref>Cream (1968). ''Wheels of Fire''</ref> и „Badge“.<ref>Cream (1969). ''Goodbye'' (1969)</ref>
==Албумот ''Fresh Cream''==
{{Главна|Fresh Cream (албум)}}
Деби албумот на „Cream“, „[[Fresh Cream (албум)|Fresh Cream]]“, е снимен и издаден во 1966. Албумот го достигна шестото месо на музичките листи во ОК и #39 во САД.<ref name="Fresh Cream">{{Наведена мрежна страница|url=http://twtd.bluemountains.net.au/cream/fresh.htm|title=Fresh Cream|last=Pattingale|first=Graeme|date=17 January 1999|language=en|accessdate=30 June 2008}}</ref> Најголем дел од албумот се блуз преработки како „Four Until Late“, „Rollin’ and Tumblin’“ (стари блуз песни снимени од Хамбони Вили Њуберн во 1926 кои стнаа блуз стандарди благодарение на верзиите снимени од [[Мади Вотерс]] и [[Елмор Џејмс]] и раните 1950-ти), „Spoonfl“ (напишана од [[Вили Диксон]] а снимена од [[Ховлин Вулф]]), „I’m So Glad“ (напишана од [[Скип Џејмс]]) и „Cat’s Squirrel“.<ref name="Album Review: Fresh Cream">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.answers.com/topic/fresh-cream?cat=entertainment|title=Album Review: Fresh Cream|publisher=[[answers.com]]|language=en|accessdate=30 June 2008}}</ref> Остатокот од албумот вклучува песни напишани (сам или во соработка со друг) од Џек Брус, а најзабележителни се „I Feel Free“ (која беше хит сингл во ОК)<ref name="classic"/> и две од Џинџер Бејкер (едната од тие е „Toad“ која содржи едно од најраните примери на соло на тапани во [[рок-музика]]та). Џинџер Бејкер исто така соработувал со тогашната жена на Џек Брус, Џенет Годфри, за да ја напише „Sweet Wine“. Годфри, исто така, го обезбеди текстот на првата оригинална блуз композиција на триото, односно песната „Sleepy Time Time“ на нејзиниот сопруг.
==Албумот ''Disraeli Gears''==
{{Главна|Disraeli Gears}}
Првата посета на „Cream“ во САД беше во март 1967, за да свират во „RKO“ [[драмска уметност|театарот]] во [[Њујорк (град)|Њујорк]]. Тие се вратија во Њујорк помеѓу 11 и 15 мај 1967,<ref>[http://guitarplayer.com/article/gp-flashback-/March-2010/109885 GP Flashback : Cream, June 1967] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20100417040840/http://www.guitarplayer.com/article/gp-flashback-/March-2010/109885 |date=2010-04-17 }} - ''Guitar Player Article - June 1967''</ref> за да го снимат албумот „[[Disraeli Gears]]“. Вториот албум на „Cream“ беше издаден во ноември 1967, и влезе во топ 5 листите во музичките листи на двете страни на атлантикот.<ref name="Disraeli Gears">{{Наведена мрежна страница|url=http://twtd.bluemountains.net.au/cream/disraeli.htm|title=Disraeli Gears|last=Pattingale|first=Graeme|date=19 November 1998|language=en|accessdate=30 June 2008}}</ref> Продуцент на албумот е [[Феликс Папаларди]] и инженер [[Том Дод]], а албумот е снимен во „Atlantic Studios“ во Њујорк. „Disraeli Gears“ се смета за албум кој ги опишува напорите на бендот, успешно вклопен британски психоделичен рок и американски блуз. Овој албум е и правиот на групата кој примарно содржи песни напишани од членовите на бендот со само три од единаесет песни напишани од други, надвор од бендот. Албумот не само што ги вклучува хитовите „Strange Brew“ и „Tales of Brave Ulysses“ туку и песната „Sunshine of Your Love“.
На нивните концерти во 2005 во Лондон при нивното реобединување тие свиреал само три песни од овој албум, и тоа „Outside Woman Blues“, „We’re Going Wrong“ и „Sunshine of Your Love“.
==Албумот ''Wheels of Fire''==
{{Главна|Wheels of Fire}}
Во 1968 се појави третиот албум на „Cream“, „[[Wheels of Fire]]“, кој се искачи на американските топ листи. Снимките во овој албум покажуваа како бендот полеку се оддалечува од блузот и се насочува повеќе кон семи-прогресивен рок стил. Како и да е, бендот ги сними песните на Ховлин Вулф, „Sitting on Top of the World“, и на [[Алберт Кинг]], „Born Under a Bad Sign“. Според интервју на „BBC“ со Клептон, издавачката куќа, предводена од Алберт Кинг, го замолила бендот да направат преработка на „Born Under A Bad Sing“ кој сама по себе станала популарна. Првата песна, „White Room“, стана радио застапник на бендот. Една друга песна, „Politician“, била напишана од бендот додека тие чекале да настапат во живо на BBC.<ref name="GW"/> Вториот [[компактен диск|компакт диск]] на албумот вклучува три изведби во живо од „Winterland Ballroom“ и една од „Fillmore“. Второто соло на Клептон, „Crossroads“, се качи во повеќе топ 20 листи на најдобри сола на гитара.<ref>{{Наведена мрежна страница| title = Greatest Rock Guitar Solos (Live)| work=DigitalDreamDoor.com| url = http://digitaldreamdoor.nutsie.com/pages/best_guitarsolo.html| accessdate = 19 August 2008}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница| title = The 25 Coolest Guitar Solos| work = Rolling Stone| date = 6 August 2007| url = http://www.rollingstone.com/rockdaily/index.php/2007/08/06/the-25-coolest-guitar-solos/| accessdate = 19 August 2008| archive-date = 2009-09-14| archive-url = https://web.archive.org/web/20090914032917/http://www.rollingstone.com/rockdaily/index.php/2007/08/06/the-25-coolest-guitar-solos/| url-status = dead}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница| title = The 100 Greatest Guitar Solos| work=Guitar World Magazine| url = http://guitar.about.com/library/bl100greatest.htm| accessdate = 19 August 2008}}</ref> Песната „Toad“ на Џинџер Бејкер е широко прифатена и се смета како едно од најдобрите сола на тапани во живо во рок-музиката.<ref>{{Наведена мрежна страница| title = Greatest 'Live' Rock Drum Performances| work = DigitalDreamDoor.com| url = http://digitaldreamdoor.nutsie.com/pages/best_drumperf.html| accessdate = 28 October 2008| archive-date = 2010-07-26| archive-url = https://web.archive.org/web/20100726210642/http://digitaldreamdoor.nutsie.com/pages/best_drumperf.html| url-status = dead}}</ref>
На почетокот на нивната проштална турнеја на 4 октомври 1968, во [[Оукленд (Калифорнија)|Оукленд]], скоро цел репертоар беше составен од песни од албумот „Wheels of Fire“: „White Room“, „Politician“, „Crossroads“, „Spoonful“, „Deserted Cities of the Heart“, и „Passing the Time“.
==Албумот ''Goodbye''==
{{Главна|Goodbye (албум на Cream)}}
При крајот, „Cream“ беа убедени дека треба да направат финален албум. Албумот, соодветно именуван како „[[Goodbye]]“, е снимен при крајот на 1968, а е издаден на почетокот на 1969 по распаѓањето на бендот. Вклучува шест песни: три песни во живо од концертот во „The Forum“ во [[Лос Анџелес]], [[Калифорнија]], на 19 октомври и три нови студио снимања (најпознатата „Badge“ е напишана од Клептон и [[Џорџ Харисон]], кој исто така и свирел на [[ритмичка гитара]] како „L’Angelo Misterioso“). „I’m So Glad“ која најпрво се појави како студио снимка на албумот „Fresh Cream“, во овој албум е ставена во живо. Таа единствената песна која се појавува на двата, односно, на првиот и на последниот албум на групата.
Прошталната турнеја на „Cream“ содржела 22 претстави на 19 места во САД помеѓу 3 октомври и 4 ноември 1968, и два финални проштални концерти во „Royal Albert Hall“ на 26 ноември 1968. Првично бил планиран уште еден двоен албум во кој би биле искомбинирани материјали од оваа турнеја и студио снимки, но сепак, албумот „Goodbye“ бил издаден наместо тој каде што се вклучени три снимки во живо и три студио песни, по една од секој член на бендот. Овој албум го докажа професионализмот на членовите, како што снимките во живо од албумот од „I’m So Glad“, „Politician“ и „Sitting on Top of the World“ беа многу успешни што ја докажува нивната посветеност кон музиката.<ref name="A Guide to the Bootlegs">{{Наведена мрежна страница|url=http://twtd.bluemountains.net.au/cream/bootlegguide.htm|title=A Guide to the Bootlegs|last=Pattingale|first=Graeme|year=2002|language=en|accessdate=30 June 2008}}</ref>
==Распадот==
[[Слика:Jack_Bruce-2_1972.jpg|мини|200п|лево|Џек Брус настапува во 1972]]
Уште од создавањето, бендот беше соочен со некои фундаментални проблеми кои подоцна доведоа до големи несогласувања во ноември 1968. Соперништвото помеѓу Брус и Бејкер создаде тензии во бендот. Клептон, исто така, почувствувал дека членовите на бендот не се слушаат доволно помеѓу себе. Опремата со текот на годините се подобрувала, новиот „Marshall“ засилувач можел да поддржи многу посилен звук, па Џек Брус го покачувал нивото ја јачина, што создавало тензии за Бејкер кој имал проблеми при усогласување со громогласноста. Клептон говореше за концерт во чиј тек тој престанал да свири, а тоа не го приметиле ни Бејкер ни Брус.<ref name="Biography of Cream"/> Клептон, исто така, коментирал дека последните настапи на „Cream“ биле само докажувања на членовите на бендот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.spinner.com/2007/10/08/eric-clapton-chronicles-music-addiction-and-romance-in-new-book/|title=Eric Clapton Chronicles Music, Addiction and Romance in New Book|last=Clapton|first=Eric|date=8 October 2007|work=Clapton: The Autobiography|publisher=[[spinner.com]]|language=en|accessdate=8 November 2008|archiveurl=https://archive.is/20120910133531/http://www.spinner.com/2007/10/08/eric-clapton-chronicles-music-addiction-and-romance-in-new-book/|archivedate=2012-09-10|url-status=live}}</ref> Групата одлучила дека треба да се растурат во мај 1968, за време на турнејата во САД.<ref name = "The Farewell"/> Подоцна, во јули, пристигна официјална изјава на кога се известуваше дека бендот ќе се распадне по прошталната турнеја во САД и по двата настапи во Лондон. „Cream“ ја завршија нивната турнеја во САД на 4 ноември со концертот во „Rhode Island“ и свиреал во ОК за последен пат на 25 и 26 ноември.<ref name="The Farewell">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.cream2005.com/theband_farewell.lasso|title=The Farewell|last=Welch|first=Chris|date=4 August 2005|language=en|accessdate=28 June 2008|archive-date=2008-05-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20080516101008/http://www.cream2005.com/theband_farewell.lasso|url-status=dead}}</ref>
==Реобединувања==
===Куќата на славните на рокенролот===
{{Главна|Куќата на Славните на Рокенролот}}
Во 1993, „Cream“ беа примени во куќата на славните на рокенролот и беа реобединети за да настапат заедно на церемонијата.<ref name="Cream Inducted into Rock and Roll Hall of Fame">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.rockhall.com/inductee/cream|title=Cream|publisher=Rock and Roll Hall of Fame|language=en|accessdate=26 June 2008}}</ref> Наводно, триото не било сигурно дали сака да свири повторно заедно сè додека не пристигнале охрабрувачките зборови на Роби Робертсон кои ги инспирирале да се обидат. Репертоарот ги содржел „Sunshine of Your Love“, „Crossroads“ и „Born Under a Bad Sign“, песна која претходно не ја свиреле во живо. За време на приемот Клептон напоменал дека нивната проба, денот пред церемонијата, го обележакла првиот пат кога тие свиреле повторно заедно по 25 години.<ref name="classic"/> Оваа изведба поттикна гласини за турнеја на реобединување. Во неколку интервјуа, Брус и Бејкер рекле дека, навистина, се заинтересирани за да одат на турнеја како „Cream“. Формално обединување не се случи во брзо време бидејќи Клептон, Брус и Бејкер продолжија со нивните соло проекти, иако подоцна двајца работеа заедно повторно во средината на 1990-те како две третини од моќното трио „BBM“ со ирскиот [[Блуз рок|блуз-рок]] гитарист [[Гери Мур]].
===2005, концертите во ''Royal Albert Hall'' и ''Madison Square Garden''===
„Cream“ се реобединија за серија од четири настапи, на 2, 3, 5 и 6 мај во 2005 во „Royal Albert Hall“ во Лондон, местото на нивниот последен концерт во 1968, на барање на Клептон. Иако тројцата музичари се договориле да не зборуваат јавно за настапите, Клептон подоцна ќе наведе дека тој станал подарежлив благодарение на неговото минато и дека физичкото здравје на Брус и Бејкер бил огромен фактор: Брус неодамна претрпе пресадување на црниот дроб поради рак на истиот и за малку ќе ја загубел својата жена, а Бејкер имаше тежок артритис.
Билетите за сите четири настапи биле продадени за помалку од еден саат. Изведбите биле снимени на компакт диск и на ДВД. Присуство земаа и [[Пол Мек Картни]] и [[Ринго Стар]], Стиви Винвуд, [[Роџер Вотерс]], Брајан Меи, [[Џими Пејџ]] од „[[Led Zeppelin]]“, [[Мик Теилор]] и Бил Вајман. Реобединувањето го обележа првиот пат кога бендот во живо ги свиреле песните „Badge“ и „Pressed Rat and Warthog“.
Реобединувањето во „Royal Albert Hall“ го покажа успех и на приватно и на финансиско ниво поради што тие одлучиле да го направат истот и во САД. „Cream“ одбрале да свират на само едно место, „Madison Square Garden“ во Њујорк, од 24 до 26 октомври 2005. Претставите беа проследени со некои контроверзии околу билетите: промотерите на концертите направиле договор со компанијата за кредитни картички „American Express“ да направат достапни билети на муштериите на „American Express“ само една недела пред настапот.
==2006-денес==
Во февруари 2006, „Cream“ доби [[Награди Греми|Греми Награда]] за Животно Дело (анг. „Grammy Lifetime Achievement Award“) како признание за нивниот придонес, како и влијание, врз модерната музика. Истиот месец беше издадено ДВД на кое детално беше објаснета приказната која стоеше позади создавањето и снимањето на „Disraeli Gears“. На еден ден пред одржувањето на Греми церемонијата, Брус даде јавна изјава дека биле планирани повеќе еднократни настапи на „Cream“: на повеќе датуми, во неколку градови, слични на настапите во „Royal Albert Hall“ и „Madison Square Garden“. Како и да е, приказната беше демантирана од Клептон и Бејкер, прво од Клептон во еден артикл на „Times“ од април,2006. Во артиклот е наведено дека кога бил прашан за „Cream“ Клептон рекол: „Не. Не за мене. Го направивме и беше забавно. Но, животот е многу краток. Имам многу други работи кои попрво би ги правел, меѓу кои и престојвување дома со моите деца. Поентата на тој бенд е тоа дека сево ова е производ на лимитираноста.... тоа беше експеримент.“ Во интервју за магазинот „Music Mart“ во ОК, во врска со издавањето на ДВД-то за концертот во „Hyde Park“ на „Blind Faith“ vo 1969, Бејкер коментираше за неговата неволност за реобединување на бендот. Овие коментари беа многу попрецизни и експлозивни за разлика од Клептоновите, како што и беа потенцирани на неговата врска со Џек Брус.
Кога бил прашан да елаборира, Бејкер рекол:{{Цитатник|„Ох, тој врескаше по мене на сцена, тој го пушти неговиот бас толку гласно со што ме пригуши на првиот настап. Тоа што тој го праве е тоа што се извинува и се извинува, но јас се плашам да одам на реобединувачки настап на „Cream“, тоа беше крајот. Тој ја уби магијата и Њујорк беше како во 1968...Тоа беше само колку да се помине настапот, земи ги парите – завршен договор. Јас бев апсолутно изненаден. Мислам, тој ни демонстираше зошто беше исфрлен од Грахам Бонд и зошто „Cream“ не остана подолго на сцена во Њујорк. Јас не сакав да го направам прв тоа, едноставно поради тоа што Џек сакаше. Работев со него неколкупати по „Cream“ и си ветив себеси дека нема повеќе никогаш да работам со него. Кога Ерик првпат произлезе со идејата јас реков не и потоа тој ме телефонираше и ме убеди да го направиме тоа. Јас имав најдобри намери и направив се што можев за работите да се одвиваат нормално, а бев и пријатен кон Џек.“<ref name="[Slowhand] Ginger Baker Interview">{{Наведена мрежна страница|url=http://six.pairlist.net/pipermail/slowhand/2006/009492.html|title=Ginger Baker Interview|publisher=Slowhand|language=en|accessdate=12 August 2009}}</ref>}}
==Дискографија==
* 4 студио албуми
* 4 албуми во живо
* 8 компилациони албуми
* 10 синглови
* 6 видео албуми
===Албуми===
====Студио албуми====
{| class="wikitable" style="text-align:center;"
|-
! rowspan="2"| Година
! rowspan="2"| Детали за албумот
! colspan="5"| Позиција на листите
! rowspan="2"| Сертификати<ref name="RIAA">[http://www.riaa.com/goldandplatinumdata.php?table=SEARCH RIAA Certification Search] Type "Cream under ''Artist'' to see the results.</ref>
|- style="font-size:smaller;"
! width="30"| [[Обединето Кралство|ОК]]<br /><ref name="Chartstats">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.chartstats.com/artistinfo.php?id=620 |title=Cream |work=Chartstats |publisher=The Official Charts Company |location=[[Обединето Кралство|United Kingdom]] |format=PHP |accessdate=December 28, 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120304152655/http://www.chartstats.com/artistinfo.php?id=620 |archivedate=2012-03-04 |url-status=live }}</ref>
! width="30"| [[Соединети Американски Држави|САД]]<br /><ref name="Allmusic">{{Наведена мрежна страница |url={{Allmusic|class=artist|id=p3983/charts-awards/billboard-albums|pure_url=yes}} |title=Cream - Billboard Albums |work=[[Allmusic]] |publisher=[[Rovi Corporation]] |location=[[Соединети Американски Држави|United States]] |accessdate=December 28, 2010}}</ref>
! width="30"| [[САД Р&Б]]<br /><ref name="Allmusic" />
! width="30"| [[Австралија|Авс]]
! width="30"| [[Норвешка|Нор]]
|-
| 1966
| align="left"| '''''[[Fresh Cream (албум)|Fresh Cream]]'''''
<small>
* Издаден: 9 декември 1966
* Про.куќа: ''Reaction Records''</small>
| 6
| 39
| —
| —
| —
| align="left"| <small>
* US: Злато</small>
|-
| 1967
| align="left"| '''''[[Disraeli Gears]]'''''
<small>
* Издаден: 2 ноември 1967
* Про.куќа: ''Reaction Records''</small>
| 5
| 4
| —
| 1
| 16
| align="left"| <small>
* US: Платина</small>
|-
| 1968
| align="left"| '''''[[Wheels of Fire]]'''''
<small>
* Издаден: јули 1968
* Про.куќа: ''Polydor Records''</small>
| 3
| 1
| 11
| 1
| 16
| align="left"| <small>
* US: Злато</small>
|-
| 1969
| align="left"| '''''[[Goodbye (албум на Cream)|Goodbye]]'''''
<small>
* Издаден: март 1969
* Про.куќа: ''Polydor Records''</small>
| 1
| 2
| —
| —
| 7
| align="left"| <small>
* US: Злато</small>
|-
|}
====Албуми во живо====
{| class="wikitable"
|-
!rowspan="2"|Година
!rowspan="2"|Наслов
!colspan="2"|Позиција на листите
!rowspan="2"|Сертификати
|-
![[Обединето Кралство|ОК]]<ref name="Chartstats" />
![[Соединети Американски Држави|САД]]<ref name="Allmusic" />
|-
| 1970
| ''[[Live Cream]]''
|align="center"|4
|align="center"|15
|
|-
| 1972
| ''[[Live Cream Volume II]]''
|align="center"|15
|align="center"|27
|
|-
| 2003
| ''[[BBC Sessions]]''
|align="center"|—
|align="center"|—
|
|-
| 2005
| ''[[Royal Albert Hall London May 2-3-5-6, 2005]]''
|align="center"|61
|align="center"|59
|
|-
|}
====Компилациони албуми====
{| class="wikitable"
|-
!rowspan="2"|Година
!rowspan="2"|Наслов
!colspan="2"|Позиција на листите
!rowspan="2"|Сертификати
|-
![[Обединето Кралство|ОК]]<ref name="Chartstats" />
![[Соединети Американски Држави|САД]]<ref name="Allmusic" />
|-
| 1969
| ''[[Best of Cream]]''
|align="center"|6
|align="center"|3
|„RIAA“: Злато<ref name="RIAA" />
|-
| 1972
| ''[[Heavy Cream]]''
|align="center"|—
|align="center"|135
|
|-
| 1983
| ''[[Strange Brew: The Very Best of Cream]]''
|align="center"|—
|align="center"|—
|„RIAA“: Платина<ref name="RIAA" />
|-
| 1995
| ''[[The Very Best of Cream]]''
|align="center"|—
|align="center"|—
|„RIAA“: Злато<ref name="RIAA" />
|-
| 1997
| ''[[Those Were the Days]]''
|align="center"|—
|align="center"|—
|
|-
| 2000
| ''20th Century Masters: The Millennium Collection: The Best of Cream''
|align="center"|—
|align="center"|—
|
|-
| 2005
| ''[[Gold (Cream album)|I Feel Free - Ultimate Cream]]''
|align="center"|6
|align="center"|—
|„BPI“: Злато
|-
| 2005
| ''[[Cream Gold]]''
|align="center"|—
|align="center"|—
|
|-
|}
===Синглови===
{| class="wikitable"
|-
! rowspan="2"|Година
! rowspan="2"|Наслов
! colspan="3"|Позиции на листите
! rowspan="2"|Албум
|-
!ОК<ref name="Chartstats" />
!САД<ref>{{Allmusic|class=artist|id=p3983/charts-awards/billboard-singles|pure_url=yes}}</ref>
![[Канада|Кан]]
|-
|rowspan="2"|1966
|„Wrapping Paper“<br><small>Б-страна: „Cat's Squirrel“ (од ''Fresh Cream'')
|align=center|34
|align=center|—
|align=center|—
|rowspan="1"| ''ОК сингл''
|-
|„[[I Feel Free]]“<br><small>Б-страна: „N.S.U.“
|align=center|11
|align=center|116
|align=center|—
|rowspan="1"|''Fresh Cream''
|-
|rowspan="2"|1967
|„[[Strange Brew (песна)|Strange Brew]]“<br><small>Б-страна: „Tales of Brave Ulysses“
|align=center|17
|align=center|—
|align=center|—
|rowspan="1"|''Disraeli Gears''
|-
|„Spoonful - Прв дел“<br><small>Б-страна: „Spoonful - Втор дел“
|align=center|—
|align=center|—
|align=center|—
|rowspan="1"|''Fresh Cream (ОК)''<br>''Best of Cream (ОК)''
|-
|rowspan="3"|1968
|„[[Sunshine of Your Love]]“<br><small>Б-страна: „SWLABR“
|align=center|25
|align=center|5
|align=center|3
|rowspan="1"|''Disraeli Gears''
|-
|„Anyone for Tennis“ <br><small>Б-страна: „Pressed Rat and Warthog“ (од ''Wheels of Fire'')
|align=center|40
|align=center|64
|align=center|37
|rowspan="1"|''Песна која не е на плоча''
|-
|„White Room“<br><small>Б-страна: „Those Were the Days“
|align=center|28
|align=center|6
|align=center|2
|rowspan="1"|''Wheels of Fire''
|-
|rowspan="2"|1969
|„Crossroads“<br><small>Б-страна: „Passing the Time“
|align=center|—
|align=center|28
|align=center|13
|rowspan="1"|''Wheels of Fire''
|-
|„Badge“<br><small>Б-страна: „What a Bringdown“
|align=center|18
|align=center|60
|align=center|49
|rowspan="1"|''Goodbye''
|-
|rowspan="1"|1970
|„Lawdy Mama“ <small>(студио верзија од ''Live Cream'')</small><br><small>Б-страна: „Sweet Wine“ (од ''Fresh Cream'')
|align=center|—
|align=center|—
|align=center|—
|rowspan="1"|''Live Cream''
|-
|}
===Видео албуми===
*''Farewell Concert'' - ДВД, снимено во „Royal Albert Hall“ во ноември 1968
*''Strange Brew'' - поголемиот дел е повторна изработка на ''Farewell Concert'' плус некои песни
*''Fresh Live Cream'' - ДВД, документарец кој е снимен набрзо по реобединувањето во куќата на славните на рокенролот во 1993. Вклучени се и интервјуа, а и претходно неиздаден материјал
*''Royal Albert Hall London May 2-3-5-6, 2005'' - ДВД, снимено во „Royal Albert Hall“ во мај 2005
*''Cream: Disraeli Gears'' (2006) - ДВД, опис за изработката на албумот ''[[Disraeli Gears]]'', и целото влијание во 1960-те.
*''Cream: Classic Artists'' - ДВД + компакт диск, снимено пред и по концертите за реобединување ов „Madison Square Garden“. Вклучени се интервјуа со членови на бендот во склоп на аудио компакт диск кој содржи пет претходно неиздадени песни од Шведско радио.
==Наводи==
{{наводи}}
==Надворешни врски==
* [http://www.connollyco.com/discography/cream/ Неофицијална дискографија на „Cream“]
* [http://www.cream2005.com/ „Cream“ 2005, реобединување] официјално мрежно место
* [http://www.ericclapton.com/ Ерик Клептон] официјално мрежно место
* [http://www.jackbruce.com/ Џек Брус] официјално мрежно место
* [http://www.gingerbaker.com/ Џинџер Бејкер] официјално мрежно место
* [http://www.gingerbaker.com/bands/cream.htm „The Cream Story“ - од официјалната архива на Џинџер Бејкер]
{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Cream (бенд)]]
[[Категорија:Музички групи од 1960-тите]]
[[Категорија:Англиски рок групи]]
[[Категорија:Ерик Клептон]]
[[Категорија:Добитници на Греми]]
[[Категорија:Музички групи оформени во 1966]]
[[Категорија:Музички триа]]
[[Категорија:Примени во Куќата на Славните на Рокенролот]]
[[Категорија:Супергрупи]]
[[Категорија:Блуз-рок групи]]
[[Категорија:Англиски музички групи]]
[[Категорија:Музички групи]]
ie6lt4ziuqc9bgoi5kyqglywbt4ipp0
Destiny's Child
0
755312
4805124
4627949
2022-08-25T16:09:14Z
InternetArchiveBot
92312
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9
wikitext
text/x-wiki
{{About|група|истоимениот албум на групата|Destiny's Child (албум)}}
{{Infobox musical artist
| Name = Destiny's Child
| Img = Destiny's Child members.jpg
| Img_capt = Последните членови на Destiny's Child; од лево кон десно: [[Бијонсе Ноулс]], [[Кели Роуланд]], [[Мишел Вилијамс (пејачка)|Мишел Вилијамс]]
| Landscape = yes
| Background = group_or_band
| Origin = [[Хјустон]], [[Тексас]], САД
| Genre = [[Ритам и блуз|R&B]], [[соул музика|соул]], [[хип-хоп музика|хип-хоп]], [[поп-музика|поп]]
| Years_active = 1997–2006
| Label = [[Columbia Records|Columbia]]/[[Sony Music Entertainment|SME Records]]
| Associated_acts = [[Girl's Tyme]], [[Соланж Ноулс]]
| Past_members = [[Бијонсе Ноулс]]<br />[[Кели Роуланд]]<br />[[Мишел Вилијамс (пејачка)|Мишел Вилијамс]]<br />[[ЛеТоја Лукет]]<br />[[ЛеТавиа Роберсон]]<br />[[Фара Френклин]]
| URL = [http://www.destinyschild.com DestinysChild.com]
}}
'''Destiny's Child''' (позната и како '''DC''') била [[америка]]нска [[Ритам и блуз|R&B]] женска група чии последни и најпознати водечки пејачи биле [[Бијонсе Ноулс]] заедно со [[Кели Роуланд]] и [[Мишел Вилијамс (пејачка)|Мишел Вилијамс]]. Групата била формирана во 1997 година во [[Хјустон|Хјустон, Тексас]]. Бендот прво се викал [[Girl's Tyme|Girls' Tyme]] и негови членови биле Ноулс, Роуланд, [[ЛеТавиа Роберсон]] и [[ЛеТоја Лукет]]. После неколку години од подземни изведби, групата потпишала договор со [[Columbia Records]] и го промениле нивното име. Destiny's Child бил препознаван од мејнстрим публиката по издавањето на нееговиот најдобро продаван втор албум, ''[[The Writing's on the Wall]]'', кој ги содржел број-еден сингловите „[[Bills, Bills, Bills]]“ и „[[Say My Name]]“.
И покрај критичкиот и комерцијалниот успех, групата била поразена од внатрешниот конфликт и правните превирања, како кога Робертсон и Лукет се обиделе да го одвојат менаџерот на групата [[Метју Ноулс]]. Тие набрзо биле заменети со Вилијамс и [[Фара Френклин]], но сепак, во 2000 година, Френклин, исто така, се раздели од групата, оставајќи ги како [[трио (музика)|трио]]. Нивниот трет албум, ''[[Survivor (албум на Destiny's Child)|Survivor]]'', кој содржи теми протолкувани од јавноста како канал за искуство на групата, содржи светски хитови „[[Independent Women]]“, „[[Survivor (Destiny's Child song)|Survivor]]“ и „[[Bootylicious]]“ Во 2002, Destiny's Child најавиле пауза, дозволувајќи им на своите членови да постигнат поединечен успех. Тие повторно се обединиле во 2004 година со албумот ''[[Destiny Fulfilled]]'', а една година подоцна во текот на нивната светска турнеја, најавиле дека групата ќе се распушти и нејзините членови ќе продолжат со своите соло кариери.
За време на својата кариера, групата објавила четири [[студиски албуми]] и имала четири број-еден синглови во САД. Има продадено повеќе од 60 милиони албуми ширум светот,<ref>"[http://books.google.com/books?id=DhUEAAAAMBAJ&lpg=PA44&dq=destiny%27s%20child%20billboard%202006&pg=PA30#v=onepage&q&f=false Billboard Books]". ''Billboard''. 14 јануари 2006.</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.destinyschild.com/home.html |title=архивска копија |accessdate=2011-04-26 |archive-date=2011-03-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110318215431/http://www.destinyschild.com/home.html |url-status=dead }}</ref> becoming one of the best-selling recording artists in the U.S.<ref>{{Наведена мрежна страница |title=Top Selling Artists |url=http://riaa.com/goldandplatinumdata.php?resultpage=2&table=tblTopArt&action= |work=Recording Industry Association of America |accessdate=2008-05-24 |archive-date=2012-02-22 |archive-url=https://www.webcitation.org/65dYNn9RW?url=http://riaa.com/goldandplatinumdata.php?resultpage=2 |url-status=dead }}</ref> ''[[Билборд (магазин)|Билборд]]'' магазинот ја ранкирал групата како едно од најдобрите музички триа на сите времиња<ref>{{Наведена мрежна страница |title=Billboard Greatest Trios of All Time |url=http://www.billboard.com/bbcom/greatesttrios/2006/destinys_child.jsp |work=[[Билборд (магазин)|Billboard]] |accessdate=2008-05-13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080430084937/http://www.billboard.com/bbcom/greatesttrios/2006/destinys_child.jsp |archivedate=2008-04-30 |url-status=dead }}</ref> и ја сместил групата на 68-то место на табелата Хот 100 Артисти на Сите времиња.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.billboard.com/bbcom/specials/hot100/charts/top100-artists-80.shtml|title=The Billboard Hot 100 All-Time Top Artists|work=Billboard|publisher=Nielsen Business Media, Inc|accessdate=2008-11-17|archiveurl=https://archive.today/20120525113840/http://www.billboard.com/bbcom/specials/hot100/charts/top100-artists-80.shtml|archivedate=2012-05-25|url-status=live}}</ref> Во 2005, [[Светските Музички Награди]] ја препознавале групата како светски најдобро продавана група на сите времиња. Групата исто така била ранкирана на деветтото место на декадата од 2000 до 2010 од ''[[Билборд (магазин)|Билборд]]''.<ref>[http://www.billboard.com/#/charts-decade-end/artists-of-the-decade?year=2009&begin=1&order=position]</ref>
== Издавачка историја ==
=== 1990–1997: Почетоци и Girl's Tyme ===
Во 1990, [[Бијонсе Ноулс]] ја запознала [[ЛеТавиа Роберсон]] за време на аудициите за женска група.<ref name="Kaufman">{{наведени вести |last=Kaufman |first=Gil |title=Destiny's Child's Long Road To Fame (The Song Isn't Called 'Survivor' For Nothing) |url=http://www.mtv.com/news/articles/1504044/20050613/destinys_child.jhtml |work=MTV News |date=2005-06-13 |accessdate=2008-04-13}}</ref> Тие ѝ се придружиле на група од [[Хјустон]], [[Тексас]] која се занимавала со рап музика и танцување.
== Дискографија ==
{{Главна|Дискографија на Destiny's Child}}
;'''Студиски албуми'''
*1998: ''[[Destiny's Child (албум)|Destiny's Child]]''
*1999: ''[[The Writing's on the Wall]]''
*2001: ''[[Survivor (албум на Destiny's Child)|Survivor]]''
*2001: ''[[8 Days of Christmas]]''
*2004: ''[[Destiny Fulfilled]]''
;'''Other albums'''
*2002: ''[[This Is the Remix (албум на Destiny's Child)|This Is the Remix]]''
*2005: ''[[Number 1's (албум на Destiny's Child)|#1's]]''
== Поврзано ==
{{Portal box|Биографија}}
* [[Женски групи]]
* [[Список на најдобро продавани женски групи]]
* [[Список на најдобро продавани музички артисти]]
{{-}}
== Наводи ==
{{наводи|colwidth=30em}}
== Надворешни врски ==
{{рв|Destiny's Child}}
* [http://www.destinyschild.com Официјална страница]
* [http://www.discogs.com/artist/Destiny's+Child Дискографија на Destiny's Child] на [[Discogs]].
* {{Allmusic|id=p278369}}.
* {{myspace|Destiny's-Child}}.
* {{IMDb name|Destiny's-Child}}.
{{Destiny's Child}}
{{Нормативна контрола}}
{{DEFAULTSORT:Destiny's Child}}
[[Категорија:Destiny's Child| ]]
[[Категорија:Бијонсе Ноулс]]
[[Категорија:Добитници на Греми Награди]]
[[Категорија:Женски музички групи]]
[[Категорија:Американски поп музички групи]]
a63vt5m1v382vtrr6ma09fopoglit5o
I'm Not Dead
0
755554
4805317
4779316
2022-08-26T11:10:58Z
InternetArchiveBot
92312
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox album<!-- See Wikipedia:WikiProject_Albums -->
| Name = I'm Not Dead
| Type = studio
| Artist = [[Пинк (пејачка)|Пинк]]
| Cover = Pinkimnotdead.jpg
| Border = yes
| Released = {{Start date|2006|3|31}}
| Recorded = 2005
| Genre = [[Поп рок]]
| Length = 54:07
| Label = [[LaFace Records|LaFace]]
| Producer = [[Макс Мартин]], [[Били Мен]], МакоПсајхо, [[Кристофер Ројас]], [[Бач Валкер]], [[Лук Готвалд|Лукас Готвалд]], [[Џош Абрахам]], Пинк <small>([[executive producer#Music|exec.]])</small>
| Last album = ''[[Try This]]''<br />(2003)
| This album = '''''I'm Not Dead'''''<br />(2006)
| Next album = ''[[Funhouse (албум на Пинк)|Funhouse]]''<br />(2008)
| Misc =
{{Singles
| Name = I'm Not Dead
| Type = Studio album
| single 1 = [[Stupid Girls]]
| single 1 date = 7 февруари, 2006
| single 2 = [[Who Knew]]
| single 2 date = 8 мај, 2006
| single 3 = [[U + Ur Hand]]
| single 3 date = 28 август, 2006
| single 4 = [[Nobody Knows (песна на Пинк)|Nobody Knows]]
| single 4 date = 20 ноември, 2006
| single 5 = [[Dear Mr. President]]
| single 5 date = 21 декември, 2006
| single 6 = [[Leave Me Alone (I'm Lonely)]]
| single 6 date = 12 март, 2007
| single 7 = [['Cuz I Can]]
| single 7 date = 4 октомври, 2007
}}}}
'''''I'm Not Dead''''' е четвртиот [[студиски албум]] на [[соединети Американски Држави|американската]] [[пеење|пејачка]] [[Пинк (пејачка)|Пинк]]. Албумот е издаден на 4 април, 2006 година во [[Соединети Американски Држави|САД]], со цел да се совпадне со издавањето на деби албумот на Пинк, ''[[Can't Take Me Home]]'', кој бил издаден шест години претходно за да има успех на музичките табели.
Оригинално наречен ''Long Way To Happy'' и закажан за издавање на 20 септември, 2005,<ref>http://tehparadox.com/forum/f117/pink-im-not-dead-%5Bflac%5D-573615/</ref> насловот на албумот бил променет со цел да се означи враќањето на Пинк, а датумот на издавање бил одложен поради непознати причини.
Пред да се издаде ''I'm Not Dead'' се појавил контроверзбиот водечки сингл, „[[Stupid Girls]]“, кој се искачил на 13 место на [[Билборд Хот 100|''Билборд'' Хот 100]], а музичкото видео за песната, режирано од [[Дејв Мејерс]], добило [[Видео Музички Награди|VMA]] за [[MTV Видео Музички Награди за Најдобро Поп Видео|Најдобро Поп Видео]].
Вториот и третиот сингл, „[[Who Knew]]“ и „[[U + Ur Hand]]“, се искачиле на 9 место на Хот 100 Табелата, секој од нив продал преку еден милион копии и добил платинска сертификација од [[Здружение на музичките сниматели на Америка|RIAA]], со што повторно се зацврсти кариерата на Пинк во [[Соединети Американски Држави|САД]] и со тоа албумот повторно се вратил на ''Билборд'' табелите, после неколкумесечните борби на Пинк со слабите продажби на нејзините албуми. Песните како „[[Nobody Knows (песна на Пинк)|Nobody Knows]]“, „[[Leave Me Alone (I'm Lonely)]]“, „[[Dear Mr. President]]“ и „[['Cuz I Can]]“ станале регионални синглови и го повториле успехот на претходните синглови без некое извонредно место на табелите.
Албумот го означува враќањето на Пинк по сиромашниот комерцијален и критички успех на нејзиниот претходен албум, ''[[Try This]]''. ''I'm Not Dead'' добил Платина во неколку региони вклучувајќи ги и [[Соединети Американски Држави|САД]], [[Канада]] и [[Франција]] и постигнал вртоглав успех во [[Австралија]], каде добил 11x Платина и се издвоиле Топ 5 хитови од албумот на [[Табелата за Синглови ARIA]]. Биле продадени 6,500,000 копии до почетокот 2010. Албумот бил повторно издаден под името ''I'm Not Dead - Platinum Edition'', со бонус песни, ремиксови и [[Дигитален видео диск|ДВД]].
== Позадина ==
Пинк рекла дека го нарекла албумот ''I'm Not Dead'' бидејќи „е за тоа да се биде жив и енергичен, а не секогаш да замолчуваш иако луѓето би го сакале тоа од тебе“;<ref>[http://www.cbsnews.com/stories/2006/07/12/earlyshow/main1795778.shtml "Pink: Singing With Dad Was 'Awesome'"]. [[CBS News]]. July 12, 2006. Retrieved March 30, 2007.</ref> таа рекла дека дошло од „будењето“ и „беше добро да чувствуваш повторно ... Јас наполнив дваесет и пет и на еден начин се разбудив и сфатив дека имам многу за учење, а претходно мислев дека знам сè. Тоа дефинитивно е голем дел од насловот.“<ref name="Generation Interview">Kalow, Natalie. [http://www.generationq.net/articles/P!nk-Im-not-dead-Interview-00001.html "P!nk 'I'm not dead' Interview"] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070926234045/http://www.generationq.net/articles/P%21nk-Im-not-dead-Interview-00001.html |date=2007-09-26 }}. GenerationQ. Retrieved May 31, 2007.</ref> Според Пинк, таа не очекувала да биде многу емотивно вклучена во изработка на албумот бидејќи искуството во правењето на нејзиниот последен албум, ''[[Try This]]'' (2003), била „исрпна“, но таа била „принудена да биде емотивно вклучена“ од страна на нејзините соработници, како Били Ман. „Претпоставувам дека бев на место каде почувствував дека можам нешто да му додадам на светот“, рекла таа. „Се чувстувам како да има дупка, а јас знам како да ја пополнам, луѓето веќе не зборуваат лошо. Само се чувствував креативно и навистина емоционално, па на крајот излезе одлично.“<ref name="Generation Interview"/> Според Пинк, таа напишала повеќе од четириесет песни.<ref name=TheIndependent>McLean, Craig. [http://news.independent.co.uk/people/profiles/article353445.ece "Pink: The outspoken pop star on fame and growing up"] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070218234111/http://news.independent.co.uk/people/profiles/article353445.ece |date=2007-02-18 }}. ''The Independent''. March 25, 2006. Retrieved March 30, 2007.</ref> На 4 декември, 2007, било издадено издание на албумот наречено ''I'm Not Dead: Platinum Edition''.<ref>[http://www.amazon.com/dp/B000XB5WHW "I'm Not Dead (Deluxe Edition)"]. [[Amazon.com]]. Retrieved November 7, 2007.</ref>
== Список на песни ==
*Сите песни се напишани од [[Пинк (пејачка)|Пинк]], а дополнителните текстописци се напишани подолу.
{| class="wikitable"
! Песна !! Текстописец !! Должина
|-
| 1. [[Stupid Girls]] || [[Били Мен]], Робин Мортенсен Рич || 3:17
|-
| 2. [[Who Knew]] || [[Макс Мартин]], [[Лукас Готвалд]] || 3:28
|-
| 3. Long Way to Happy || [[Бач Валкер]] || 3:49
|-
| 4. [[Nobody Knows (песна на Пинк)|Nobody Knows]] || Били Мен || 3:59
|-
| 5. [[Dear Mr. President]] (со [[Indigo Girls]]) || Били Мен || 4:33
|-
| 6. I'm Not Dead || Били Мен || 3:46
|-
| 7. [['Cuz I Can]] || Макс Мартин, Лукас Готвалд || 3:43
|-
| 8. [[Leave Me Alone (I'm Lonely)]] || Бач Валкер || 3:18
|-
| 9. [[U + Ur Hand]] || Макс Мартин, Лукас Готвалд, [[Рејми Јакуб]] || 3:34
|-
| 10. Runaway || Били Мен || 4:23
|-
| 11. The One That Got Away || Били Мен || 4:42
|-
| 12. I Got Money Now || [[Мајк Елизондо]] || 3:55
|-
| 13. Conversations With My 13 Year Old Self || Били Мен || 3:50
|-
| 14. Fingers (International bonus track) || Били Мен, Ројас || 3:44
|-
| 15. I Have Seen The Rain || [[Џејмс Т. Мур]] || 3:30
|}
=== Ограничено Издание Бонус ДВД ===
; ОК дупол дикс
# Целиот албум во 5.1 Surround Sound & Enhanced Stereo
# Преглед на ''Live in Europe'' Concert DVD
# Интервју со Пинк
# Пинк Презентира: Глупавите девојки
# „Stupid Girls“ музичко видео
# „Stupid Girls“ извадоци
; Австралиско турнејско издание
# „Stupid Girls“ – Видео
# „Who Knew“ – Видео
# „U + Ur Hand“ – Видео
# „Nobody Knows“ – Видео
# „Dear Mr. President“ – Ѓиво
# „Leave Me Alone (I'm Lonely)“ – Live
# „Stupid Girls“ – Правење
# „U + Ur Hand“ – Правење
; Платинско издание во САД
# „Stupid Girls“ – Правење на Видеото
# „U + Ur Hand“ – Правење на Видеото
# „Stupid Girls“ – Видео
# „U + Ur Hand“ – Видео
# „Who Knew“ – Видео
# „Nobody Knows“ – Видео
# „Dear Mr. President“ – Видео
# „U + Ur Hand“ - Настап во Живо
# „Who Knew“ - Настап во Живо
# „Just Like a Pill“ - Настап во Живо
# „Dear Mr. President (featuring Indigo Girls)“ - Настап во студиото
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
* ''[http://www.metacritic.com/music/artists/pink/imnotdead I'm Not Dead]'' на [[Metacritic]]
{{Пинк}}
{{Закосен наслов}}
[[Категорија:Албуми од 2006]]
[[Категорија:Албуми на Пинк (пејачка)]]
hnzgfl4v7006symmdc9kgi6y6ptmhgg
Discovery Channel
0
756395
4805126
4797849
2022-08-25T16:12:52Z
InternetArchiveBot
92312
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox TV channel
| name = '''Discovery Channel'''
| image = [[Податотека:2019 Discovery logo.svg|200px|]]
| slogan = ''The world is just awesome.'' ''(Светот едноставно е генијален)''
| launch = 17 јуни 1985 г.
| owner = [[Discovery Communications|Discovery Communications, Inc.]]
| CEO = David Zaslav
| headquarters = Silver Spring, Maryland ([[Силвер Спринг, Мериленд]])
| country = Низ цел свет
| language = [[Англиски јазик|Англиски]]
| sister names = [[TLC (TV channel)|TLC]]<br />[[Animal Planet]]<br />[[OWN: Oprah Winfrey Network]]<br />[[Planet Green]]<br />[[Investigation Discovery]]<br />[[Discovery Fit & Health]]<br />[[Military Channel]]<br />[[Science Channel]]
| web = [http://dsc.discovery.com discovery.com]
}}
[[Податотека:2019 Discovery logo.svg|мини|Лого на Discovery 2019 година]]
'''Discovery Channel''' е [[соединети Американски Држави|американски]] [[сателитски]] и [[Кабелска телевизија|кабелски]] [[телевизиски канал]] кој се емитува насекаде низ светот. Го основал [[Џон Хендрикс]], а сигналот низ светот го пренесува [[Discovery Communications]]. Каналот е [[јавна компанија]] (тоа е компанија која ги продава своите [[хартија од вредност|хартии од вредност]], најчесто преку размена на [[берза]], а може да ги купи секој.) управувана од главниот извршен директор Дејвид Заслав. Емитува документарни програми кои најчесто се од областа на науката, технологијата, и историјата. Во САД, програмите на главната мрежа на Discovery главно се насочени кон теми поврзани со реалноста (реални шоуа) како на пример истражување на претпоставки (емисии како ''[[Разоткривачи на митови]] (MythBusters)'', ''[[Неразрешена историја]] (Unsolved History)'' и ''[[Најдобар доказ]] (Best Evidence)''), автомобили, и професии (''[[Валкани професии]] (Dirty Jobs)'' и ''[[Најсмртоносен улов]] (Deadliest Catch)''), а исто така пренесува документарни емисии специјално наменети за семејствата и помладите.
== Историја ==
На 17 јуни 1985 г. Discovery Channel беше пуштен во употреба инвестиран од BBC [[БиБиСи|(БиБиСи)]], американската инвестициска фирма Allen & Company (Ален & Компани), Venture America (Венчр Америка) и други инвеститори, со почетен капитал од 5 милиони долари. На почетокот беше достапна во 156.000 домови и се емитуваше 12 часа дневно, од 15:00 ч. до 03:00 ч. 75% од содржината претставуваше нешто ново за американските гледачи.<ref>{{наведени вести|url=http://www.nytimes.com/1985/06/16/movies/cable-tv-notes-a-channel-with-a-difference.html?&pagewanted=all|title=CABLE TV NOTES; A CHANNEL WITH A DIFFERENCE|date=June 16, 1985|publisher=New York Times | first=Steve | last=Schneider | accessdate=May 1, 2010}}</ref> [[Џон Хендрикс]] се смета за основач на каналот и на неговата матична компанија, тогаш позната како Cable Educational Network Inc. (Кејбл Еџукејшнл Нетворк Инкорпорејтед), а ја основал во 1982 г.<ref>{{наведени вести|url=http://pqasb.pqarchiver.com/washingtonpost/access/73614317.html?dids=73614317:73614317&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Jun+19%2C+1988&author=Martie+Zad&pub=The+Washington+Post+%28pre-1997+Fulltext%29&desc=The+Discovery+Channel%3B+Science%2C+Nature%2C+Adventure+and+Animals+That+Bite&pqatl=google|title=The Discovery Channel; Science, Nature, Adventure and Animals That Bite|date=June 19, 1988|publisher=The Washington Post | first=Martie | last=Zad}}</ref>
На почетокот каналот емитуваше некои [[сојуз на Советските Социјалистички Републики|советски]] програми, вклучувајќи ги и вестите ''Vremya'' (буквален превод Време).<ref>{{наведени вести|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,963577,00.html|title=Television: The Russians Are Coming|date=February 23, 1987|publisher=Time|access-date=2011-05-12|archive-date=2010-06-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20100614041213/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,963577,00.html|url-status=dead}}</ref> Во 1988 г. своја премиера имаше вечерната емисија ''World Monitor [[(Светски набљудувач)]]'' чиј творец беше дневниот интернет весник Christian Science Monitor [[(Христијански научен набљудувач)]]. Истата година за првпат се емитуваше т.н. ''[[Недела на ајкулите]] (Shark Week)''<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://publications.mediapost.com/index.cfm?fuseaction=Articles.showArticleHomePage&art_aid=64477 |title=MediaPost Publications - Discovery Rebrands, Upgrades Marketing Efforts - 07/24/2007<!-- Bot generated title --> |accessdate=2011-05-12 |archive-date=2007-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070214023246/http://publications.mediapost.com/index.cfm?fuseaction=Articles.showArticleHomePage |url-status=dead }}</ref> која оттогаш се емитува секоја година. Во рок од 5 години каналот се распространи и достигна бројка од 50.000.000 домови.
На 4 јануари 2006 г. Discovery Communications (Дискавери Комјуникејшнс) објави дека [[Тед Копел]] (Ted Koppel), долгогодишниот [[извршен продуцент]] Том Бетаг (Tom Bettag) и осум поранешни вработени во емисијата ''Nightline [[Најтлајн|(Најтлајн)]]'' се приклучуваат на Discovery Channel.
По опаѓањето на популарноста што се должеше на преголемото потпирање на неколку хит серии како ''[[Гаража со "чудовишта"]] (Monster Garage)'' и ''[[Амеикански чопер]] (American Chopper)'' гледаноста на мрежата се зголеми во текот на 2006 г.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://corporate.discovery.com/news/press/06q2/083006.html |title=DCI :: Press and News Releases |accessdate=2011-05-12 |archive-date=2007-01-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070124155038/http://corporate.discovery.com/news/press/06q2/083006.html |url-status=dead }}</ref> Некои критичари рекоа дека ваквите серии се оттргнаа од основната причина поради која беше создаден каналот, да им се помогне на гледачите да го спознаат светот околу нив. Почнувајќи од 2005 г. Дискавери (Discovery) ја обнови својата понуда со емисии поблиски до вообичаените теми од науката, историјата и географијата.<ref>[http://www.multichannel.com/article/CA6361880.html Dirty Work – 8/14/2006 – Multichannel News]</ref> Мрежата доби вкупно 7 номинации за [[Еми награди|Еми награда]] во 2006 г. за емисии во ударно време (по 08:00 ч.) како ''Летот кој возврати (The Flight That Fought Back)'' (за летот United Airlines Flight 93 - еден од летовите при терористичкиот напад на САД на 11 септември 2001 г.) и ''[[Најсмртоносен улов]] (Deadliest Catch)''.
Во 2007 г. најгледани емисии на Discover Channel беа ''[[Валкани професии]] (Dirty Jobs)'' со Мајк Роу (Mike Rowe), како и сериите добитнички на Еми награди: ''[[Планетата Земја|Планета Земја]] (Planet Earth)'', ''[[Разоткривачи на митови]] (MythBusters)'' и ''[[Најсмртоносен улов]] (Deadliest Catch)''.
Моментално, Discovery Channel е најраспространетата кабловска мрежа во САД <ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.ncta.com/ContentView.aspx?contentId=74 |title=Top 20 Cable Program Networks – NCTA.com |accessdate=2011-05-12 |archive-date=2007-11-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071105091846/http://www.ncta.com/ContentView.aspx?contentId=74 |url-status=dead }}</ref> со преку 92 милиони домови во кои се гледа, само дел од глобалната гледаност која изнесува преку 431 милион домови во 170 земји и територии.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://corporate.discovery.com/brands/discoverychannel.html |title=DCI :: Businesses & Brands :: Discovery Channel |accessdate=2011-05-12 |archive-date=2008-10-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081012230919/http://corporate.discovery.com/brands/discoverychannel.html |url-status=dead }}</ref> Различни варијанти на каналот се гледаат во Латинска Америка, Обединетото Кралство, Австралија, Канада, Јапонија, Тајван, Индија, Малезија и други земји.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://corporate.discovery.com/news/press/06q1/011806.html |title=DCI :: Press and News Releases |accessdate=2011-05-12 |archive-date=2007-01-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070124154839/http://corporate.discovery.com/news/press/06q1/011806.html |url-status=dead }}</ref>
На 1 септември 2010 г. човек влезе во зградата на телевизијата со пиштол и испука најмалку еден куршум, држеше заложници, за на крај да биде убиен.<ref name="Fox">{{наведени вести|url=http://www.foxnews.com/us/2010/09/01/maryland-police-respond-hostage-situation-man-gun-enters-building/|title=Armed Man With Bomb Takes at Least One Hostage in Discovery Channel Building|date=September 1, 2010|publisher=[[Fox News Channel|Fox]]|accessdate=September 1, 2010}}</ref><ref name="CNN">{{наведени вести|url=http://edition.cnn.com/2010/CRIME/09/01/maryland.discovery.suspect/?hpt=Sbin#fbid=GouODzfd7D_&wom=false|title=Suspect in Maryland hostage situation published angry online manifesto|date=September 1, 2010|publisher=[[CNN]]|accessdate=September 1, 2010}}</ref> Тој на интернет на страницата [http://en.wikipedia.org/wiki/Savetheplanetprotest.com SaveThePlanetProtest.com] има објавено манифест со критики упатени кон мрежата <ref name="CNN"/>
== Програма ==
{{Главна|List of programs broadcast by Discovery Channel}} ([http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_programs_broadcast_by_Discovery_Channel Список на емисии кои се емитуваат на Discovery Channel])
Програмата на каналот содржи изданија како т.н. ''[[Недела на ајкулите]] (Shark Week)'' која се емитува еднаш годишно и е посветена на факти за ајкулите, потоа ''[[Најсмртоносен улов]] (Deadliest Catch)'' - емисија за ловењето морски ракови во [[Берингово Море]], популарните научни емисии ''Разоткривачи на митови (MythBusters)'' и ''[[Како се прави]] (How it's made)'', ''[[Валкани професии]] (Dirty Jobs)'' - емисија за валкани и/или опасни професии на работничката класа, квиз шоуто ''[[Кеш такси]] (Cash Cab)'', ''[[Оружја на иднината]] (FutureWeapons)'' - емисија за најновите оружја со врвна технологија и ''[[Човекот против дивината]] (Man vs. Wild)'' - емисија која покажува што треба човекот да направи за да преживее во дивината. [[Кристофер Лоуел]] (Christopher Lowell) доби Еми награда за најдобра дневна емисија во 2000 г. за The Christopher Lowell Show, кое се емитуваше од 1998 до 2001 г.
== Потфати неповрзани со телевизија ==
=== Професионален велосипедски тим (Pro Cycling Team) ===
{{Главна|Discovery Channel Pro Cycling Team}}
Не долго пред одржувањето на [[Тур де Франс]] (Tour de France) во 2004 г., Discovery Channel објави дека почнувајќи од 2005 г. ќе биде главен спонзор на професионален велосипедски тим чиј член ќе биде 7-кратниот победник на [[Тур де Франс]] [[Ленс Армстронг]] (Lance Armstrong). Но, по победата во 2007 г. на шпанецот [[Алберто Контадор]] (Alberto Contador) кој беше дел од тимот спонзориран од Discovery Channel телевизијата реши да се откаже од велосипедски спонзорства. Спонзорството на овој тим прекина во 2007 г.
=== Радио Дискавери Ченл (Discovery Channel Radio) ===
Радио Дискавери Ченл (Discovery Channel Radio) беше канал на двете големи канадски сателитски радио служби. Програмата се состоеше од [[Звук|аудио]] варијанти на популарните емисии од многубројните телевизиски канали. Претходно Дискавери (Discovery) беше на ЕксЕм Сателајт Радио (XM Satellite Radio), но прекина да се емитува на почетокот на септември 2005 г. Сириус Сателајт Радио (Sirius Satellite Radio) прекина да го емитува Дискавери Радио (Discovery Radio) на 21 февруари 2007 г.
=== Продавници ===
Discovery Channel исто така го позајми својот бренд на продавници на мало во трговски центри и други места ширум Америка, како и на интернет продавница. Поучни подароци беа специјалитет на продавницата. На 17 мај 2007 г. Дискавери Комјуникејшнс (Discovery Communications) објави дека ги затвора сопствената продавница и продавниците во трговските центри. Хадсон Груп (Hudson Group) ќе продолжи да раководи со Discovery Channel Airport Stores (продавнциите на Дискавери Ченл во аеродромите), а ќе продолжи со работа и интернет продавницата.<ref>{{наведени вести| url=http://money.cnn.com/2007/05/17/news/companies/discovery/?postversion=2007051717 | work=CNN | title=Discovery shuttering 103 locations | date=May 17, 2007 | accessdate=May 1, 2010}}</ref>
=== Телескоп ===
{{Главна|Discovery Channel Telescope}} [http://en.wikipedia.org/wiki/Discovery_Channel_Telescope (Дискавери Ченл телескоп)]
Discovery Channel исто така ја финансира изградбата на [http://www.lowell.edu/dct/index.php Discovery Channel Telescope], а партнер му е опсерваторијата Лоуел (Lowell Observatory).
=== Мрежно место ===
[http://dsc.discovery.com/ Discovery.com] содржи неколку игри кои нудат научни и социолошки предизвици.
== Рекламирање и создавање на бренд ==
=== Слогани ===
Претходни слогани на Discovery Channel беа ''„Истражи го светот”'' ("''Explore Your World''") и ''„Нема ништо повозбудливо од откривање”'' ("''There's no thrill like discovery.''") Но, поради тоа што се насочија повеќе кон реални шоуа и емисии и се оттргнаа од строго образовна програма, го променија и мотото во ''„Забавувај го мозокот”'' ("''Entertain Your Brain''"). Новиот слоган за видоизменетиот Discovery Channel гласеше ''„Ајде сите да откриеме...”'' ("''Let's All Discover...''") и завршеток на реченицата поврзан со некоја од емисиите. На пример рекламите за ''Разоткривачи на митови'' (''MythBusters'') завршуваа со ''„Ајде сите да откриеме зошто ниеден мит не е сигурен”'' ("''Let's All Discover, Why No Myth Is Safe''"). Со промената на логото во 2008 г. дојде и до промена на слоганот: ''„Светот едноставно е...генијален”'' ("''The World is Just...Awesome.''") Една од најпопуларните реклами на каналот е ''[http://en.wikipedia.org/wiki/I_Love_the_World Го сакам светот]'' (''I Love the World'') која ја направи агенцијата 72andSunny и содржи изменети стихови и рефренот од познатата кампувачка песна „Ги сакам планините” ("I Love The Mountains").
=== Логоа ===
[[Податотека:Discovery1985.svg|100px|thumb|left|Оригинално лого, се користеше од 1985 до 1995 г.]]
[[Податотека:Discovery Channel 1995.svg|100px|thumb|right|http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/e/ec/Discovery_Channel_1995.svg {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090714164121/http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/e/ec/Discovery_Channel_1995.svg |date=2009-07-14 }}''
* ''[http://www.youtube.com/user/discoverynetworks Discovery Channel's Official YouTube]''
* ''[http://www.discovery.com/ Discovery Communications Inc.]''
=== Останати ===
* ''[http://education.discovery.com/ Discovery Education] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20061125030200/http://education.discovery.com/ |date=2006-11-25 }}''
* ''[http://school.discovery.com/ Discovery Schools] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20111114064634/http://www.school.discovery.com/ |date=2011-11-14 }}''
* ''[http://www.cosmeo.com/ Cosmeo]'' (Discovery Education's online homework help service)
* ''[http://japan.discovery.com/ Discovery Channel Japan]''
* ''[http://www.discovery.de/emea/homepage.htm Discovery Channel Germany] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080602082603/http://www.discovery.de/emea/homepage.htm |date=2008-06-02 }}
* ''[http://www.discovery.fi/ Discovery Channel Finland]''
* ''[http://www.discovery.ro/ Discovery Channel Romania]''
* ''[http://www.discoverychannel.co.in/ Discovery Channel India]''
* ''[http://www.discoveryasia.com.cn/ Discovery Channel China] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080521162225/http://www.discoveryasia.com.cn/ |date=2008-05-21 }}''
* ''[http://www.discoverybrasil.com/ Discovery Channel Brazil]''
* ''[http://www.discoverychannel.ca/ Discovery Channel Canada]''
* ''[http://www.yourdiscovery.com/ Discovery Channel International]''
* ''[http://www.discoverychannel.com.tw/ Discovery Channel Taiwan]''
* ''[http://www.discoverychannel.ru/ Discovery Channel Russia]
* ''[http://www.discoverychannelasia.com/ Discovery Channel Asia]''
* ''[http://www.discoverychannelkorea.com Discovery Channel Korea]''
* ''[http://www.tudiscovery.com/ Discovery Channel Latin America]''
* ''[http://www2.tv-ark.org.uk/otherchannels/discovery.html Discovery Channel at TV Ark] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070227160617/http://www2.tv-ark.org.uk/otherchannels/discovery.html |date=2007-02-27 }}''
[[Категорија:Американски телевизиски мрежи]]
0tje26jlvrlv9oo1n4040d067b8vwml
Eh, Eh (Nothing Else I Can Say)
0
757534
4805142
4634382
2022-08-25T18:53:44Z
InternetArchiveBot
92312
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Сингл
| име = Eh, Eh (Nothing Else I Can Say)
| слика = Eh_Eh_Lady_GaGa.jpg
| слика големина =
| рамка =
| опис =
| изведувач = [[Лејди Гага]]
| албум = [[The Fame]]
| страна А =
| страна Б =
| издаден = 10 јануари 2009
| формат = ЦД сингл, музичко спуштање
| снимен = Черитри Рекординг Студиос, [[Санта Моника, Калифорнија]]<ref>''[[The Fame]]'' liner notes [[Interscope Records]] (2008)</ref>
| жанр = [[Еуропоп]], [[синтисајзерски поп|синтпоп]]
| должина = 2:57
| куќа = Streamline, [[Kon Live Distribution|Kon Live]], [[Cherrytree Records|Cherrytree]], [[Interscope Records|Interscope]]
| текстописец = [[Лејди Гага]], Мартин Киерсзанбаум
| позиции =
| продуцент = Мартин Киерсзанбаум
| сертификации =
| претходен = „[[Poker Face (песна)|Poker Face]]“<br />(2008)
| овој = „'''Eh, Eh (Nothing Else I Can Say)'''“<br />(2011)
| следен = „[[LoveGame]]“<br />(2011)
| друго =
}}
„'''Eh, Eh (Nothing Else I Can Say)'''“ е песна од [[америка]]нската [[поп-музика|поп]] [[пеење|пејачка]] и [[текстописец]], [[Лејди Гага]] од нејзиниот прв студиски албум, ''[[The Fame]]''. Била издадена како трет синггл во [[Австралија]], [[Нов Зеланд]] и неколку одбрани европски држави, а како четврт сингл во [[Франција]]. Песната е калипсо-стилизирана балада со средно темпо и се работи за раскинување со стар партнер и наоѓање некој нов. Песната имала претежно негативни мислења од музичките критичари; била критикувана бидејќи е „сува и безживотна“ и ја доловува „атмосферата на лоша девојка за забави“ од албумот.
Паѓајќи да ја достигне популарноста на претходниот сингл, песната се искачила на петнаесеттото место на австралиската [[ARIA Charts]] и на деветтото место на [[Музичка Индустриска Асоцијација на Нов Зеланд|RIANZ charts]] во Нов Зеланд. За разлика од таму песната се покажала како успешна во Шведска каде се искачила на второто место на табелата [[Sverigetopplistan]]. Музичкото видео со италијанско-американска тема од [[1950-ти]]те ги прикажува Гага и нејзините пријатели како шетаат низ улиците во италијанска населба; Гага вози Веспа и пее додека е дома со нејзиното момче. Ја испеала песната на нејзината прва турнеја [[The Fame Ball Tour]], носејќи црно-бел леотар и на емисиите од 2009 на [[The Monster Ball Tour]] додека стоела во огромен гироскоп.
== Позадина ==
Синглот вил прво издаден во Нов Зеланд на 10 јануари 2009<ref name="apple2"/> а потоа во Австралија на 30 јануари 2009.<ref name="Australian Release">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.bigwentertainment.com.au/product/lady-gaga-eh-eh-nothing-else-i-can-say/3059637-868111.html |title=Eh, Eh (Nothing Else I Can Say) – Lady Gaga |accessdate=2008-12-29 |work=[[Big W]] |publisher=BIGWentertainment.com.au |date=2009-02-02 }}{{Мртва_врска|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> „Eh, Eh“ била втората најставана песна на австралиското радио во почетокот на 15 декември 2008.<ref name=musicnetwork>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.themusicnetwork.com.au/20.0.html|title=Eh Eh goes for add-ons to radio|date=2008-12-15|accessdate=2008-12-31|publisher=MusicNetwork.com|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080307055628/http://www.themusicnetwork.com.au/20.0.html|archivedate=2008-03-07|url-status=dead}}</ref> Прво почнала да добива ерплеј на сите ''[[Today Network]]'' станици. Песната била потврдена дека ќе биде австралиски сингл на официјалната страница на Лејди Гага на 15 јануари 2009. Официјален ремиск бил исто така испратен на нејзината страница истиот ден. Друг официјален ремикс бил издаден на 3 март 2009 со нов омот. На 5 март 2009, ремикс од [[Pet Shop Boys]] можел да се спишти бесплатно на официјалната австралиска страница на Лејди Гага.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ladygaga.com.au/news/detail.aspx?nid=143|title=Eh, Eh remix (Pet Shop Boys)|date=2009-03-07|accessdate=2009-03-10|publisher=Australian official site|work=''LadyGaga.com''}}</ref>
==Кредити и лисчности==<!--Source: album liner notes-->
* [[Текстописец|Пишување]] – [[Лејди Гага]], [[Мартин Киерсзанбаум]]
* [[Снимачки продуцент|Продукција]] – Мартин Киерсзанбаум
* [[Аудио инжинеринг|Инжинеринг]] – Тони Угвал
* [[Аудио миксинг (снимена музика)|Миксинг]] – Роберт Ортон
== Списоци на песни и формати ==
{{col-begin}}
{{col-2}}
* '''Австралиски ЦД Сингл'''<ref name="Australian Release"/>
# „Eh, Eh (Nothing Else I Can Say)“ – 2:57
# „Poker Face (Space Cowboy Ремикс)“ – 4:56
* '''Француски ЦД Сингл'''<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.amazon.com/dp/B002HZCGOO|title=Lady Gaga – Eh, Eh (Nothing Else I Can Say) – Single(Import)|accessdate=2010-03-09|year=2009|work=Amazon.com}}</ref>
# „Eh, Eh (Nothing Else I Can Say)“ – 2:56
# „Eh, Eh (Nothing Else I Can Say) [Pet Shop Boys Radio Edit]“ – 2:49
# „Eh, Eh (Nothing Else I Can Say) [Random Soul Synthetic Club Remix]“ – 5:27
* '''iTunes Ремикс Сингл'''<ref name="Australian Release"/>
# „Eh, Eh (Nothing Else I Can Say) [Random Soul Synthetic Club Remix]“ – 5:29
# „Eh, Eh (Nothing Else I Can Say) [Pet Shop Boys Radio Edit]“ – 2:53
* '''Италијанско iTunes спуштање'''<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/WebObjects/MZStore.woa/wa/browserRedirect?url=http%253A%252F%252Fitunes.apple.com%252FWebObjects%252FMZStore.woa%252Fwa%252FviewAlbum%253Fid%253D308167587%2526s%253D143450|title=Lady Gaga – Eh, Eh (Nothing Else I Can Say)|accessdate=2009-10-11|year=2009|work=[[iTunes]]}}</ref>
# „Eh, Eh (Nothing Else I Can Say) (Electric Piano & Human Beatbox Version)“ – 3:03
{{col-2}}
* '''iTunes Ремикс EP'''<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/fr/album/eh-eh-nothing-else-i-can-say/id319676627|title=Lady Gaga – Eh, Eh Remix EP|accessdate=2009-06-23|date=2009-03-13|work=[[iTunes]]}}</ref>
# „Eh, Eh (Nothing Else I Can Say)" – 2:57
# „Eh, Eh (Nothing Else I Can Say) [Pet Shop Boys Radio Edit]“ – 2:53
# „Eh, Eh (Nothing Else I Can Say) [Bollywood Remix]“ – 3:29
# „Eh, Eh (Nothing Else I Can Say) [FrankMusik 'Cut Snare Edit' Remix]“ – 3:50
# „Eh, Eh (Nothing Else I Can Say) [Electric Piano & Human Beat Box Version]“ – 3:03
# „Eh, Eh (Nothing Else I Can Say) [Mattafix Remix]“ – 3:21
# „Eh, Eh (Nothing Else I Can Say) [Random Soul Synthetic Club Remix]“ – 5:29
# „Eh, Eh (Nothing Else I Can Say) [Pet Shop Boys Club Remix]“ – 6:31
{{col-end}}''
== Табели и сертификации ==
{{col-begin}}
{{col-2}}
=== Табели ===
{|class="wikitable sortable"
|-
!Табела (2009)
!Највисока<br />позиција
|-
|[[ARIA Charts|Австралија]]<ref name=australia/>
|align="center"|15
|-
|[[Ultratop 40|Белгија (Тип)]] (Валонија)<ref name="hung">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ultratop.be/fr/showitem.asp?interpret=Lady+GaGa&titel=Eh%2C+Eh+%28Nothing+Else+I+Can+Say%29&cat=s|title=Eh, Eh (Nothing Else I Can Say) on European charts|work=Ultratop|publisher=Hung Medien|accessdate=2009-09-16}}</ref>
|align="center"|60
|-
|[[Канадски Хот 100]]<ref name=canadian/>
|align="center"|68
|-
|[[International Federation of the Phonographic Industry|Чешка (Ерплеј)]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ifpicr.cz/hitparada/index.php?a=titul&hitparada=2&titul=146828&sec=720e58a8ab9b6bcc7ee83468c9950e84|title=RADIO TOP100 Oficiální|language=cs|publisher=[[International Federation of the Phonographic Industry|IFPI Czech Republic]]|date=2009-04-23|accessdate=2009-05-23}}</ref>
|align="center"|6
|-
|[[Tracklisten|Данска]]<ref name="denmark"/>
|align="center"|14
|-
|[[Холандски Топ 40|Холандија]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.top40.nl/index.aspx?week=44&jaar=2009|title=Nederlandse Top 40 – week 44 – 2009|language=nl|work=Radio 538]]''|publisher=top40.nl|accessdate=2009-12-10}}</ref>
|align="center"|12
|-
|[[Европски Хот 100 Синглови]]<ref>{{Наведено списание|title=Billboard: European Hot 100 Singles|work=[[Билборд (магазин)|Billboard]]|publisher=Nielsen Business Media, Inc.|date=2009-05-16|accessdate=2009-05-22|issn=0006-2510}}</ref>
|align="center"|40
|-
|[[Syndicat National de l'Édition Phonographique|Франција]]<ref name="hung"/>
|align="center"|7
|-
|[[Mahasz|Унгарија (Денс)]]<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.mahasz.hu/?menu=slagerlistak&menu2=archivum&lista=dance&ev=2009&het=34&submit_=Keresés|title=Dance Top 40 lista – 2009. 34. hét|language=hu|publisher=[[Mahasz]]|accessdate=2010-04-01}}</ref>
|align="center"|22
|-
|[[Музичка Индустриска Асоцијација на Нов Зеланд|Нов Зеланд]]<ref name=rianz/>
|align="center"|9
|-
|[[International Federation of the Phonographic Industry|Словачка]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ifpicr.cz/hitparadask/index.php?a=titul&hitparada=18&titul=145553&sec=43c80178d8fb71bba411e79afe4f1c1d|title=RADIO TOP100 Oficiální|language=sk|publisher=[[International Federation of the Phonographic Industry|IFPI Slovakia]]|date=2009-05-01|accessdate=2009-05-23|archive-date=2014-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20140408214041/http://www.ifpicr.cz/hitparadask/index.php?a=titul&hitparada=18&titul=145553&sec=43c80178d8fb71bba411e79afe4f1c1d|url-status=dead}}</ref>
|align="center"|67
|-
|[[Sverigetopplistan|Шведска]]<ref name=sweden/>
|align="center"|2
|}
{{col-2}}
=== Сертификации ===
{| class="wikitable"
|-
! Држава
! Сертификации
|-
| [[Австралиска музичка индустрска асоцијација|Австралија]]
| Злато<ref name="ariacerti">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aria.com.au/pages/httpwww.aria.com.aupageshttpwww.aria.com.aupageshttpwww.aria.com.aupagesARIACharts-Accr.htm|title=2009 Single Accreditatios|accessdate=2009-04-30|date=2009-03-31|publisher=[[Австралиска музичка индустрска асоцијација|Australian Recording Industry Association]]}}</ref>
|-
| [[Музичка Индустриска Асоцијација на Нов Зеланд|Нов Зеланд]]
| Злато<ref name="rianzcerti">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.radioscope.net.nz/index.php?option=com_content&task=view&id=77&Itemid=61|title=New Zealand Gold/Platinum Singles|date=2009-05-24|accessdate=2009-05-26|publisher=[[Музичка Индустриска Асоцијација на Нов Зеланд|Recording Industry Association of New Zealand]]Radioscope.net|archiveurl=https://archive.is/20110824195845/http://www.radioscope.net.nz/index.php?option=com_content&task=view&id=77&Itemid=61|archivedate=2011-08-24|url-status=live}}</ref>
|-
| [[International Federation of the Phonographic Industry|Шведска]]
| Злато<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ifpi.se/wp/wp-content/uploads/Guld-Platina-2009.pdf|title=List of ''Gold'' and ''Platinum'' certifications in Sweden – 2009|year=2009|publisher=[[International Federation of the Phonographic Industry]]|accessdate=2010-03-05|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121104190743/http://www.ifpi.se/wp/wp-content/uploads/Guld-Platina-2009.pdf|archivedate=2012-11-04|url-status=dead}}</ref>
|}
=== Годишни табели ===
{|class="wikitable sortable"
|-
! Табела (2009)
! Позиција
|-
|Австралија<ref name="AUSendofyear">{{Наведена мрежна страница|url=http://aria.com.au/pages/aria-charts-end-of-year-charts-top-100-singles-2009.htm|title=ARIA Charts – End Of Year Charts – Top 100 Singles 2009|publisher=[[Австралиска музичка индустрска асоцијација|Australian Recording Industry Association]]|accessdate=2010-01-09}}</ref>
|align="center"|81
|-
|Франција<ref name="FRAendofyear">{{Наведена мрежна страница|url=http://proxy.siteo.com.s3.amazonaws.com/disqueenfrance.siteo.com/file/dossierdepresseecomidem2010.pdf|title=Bilan Economique 2009|publisher=[[Syndicat National de l'Édition Phonographique]]|accessdate=2010-01-09}}</ref>
|align="center"|66
|-
|Шведска<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.hitlistan.se/netdata/ghl002.mbr/lista?liid=43&dfom=20090001&newi=0&height=420&platform=Win32&browser=MSIE&navi=no&subframe=Mainframe |title=Årslista Singlar – År 2009 |publisher=[[Swedish Recording Industry Association]] |accessdate=2010-10-09 |archive-date=2011-07-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110719010043/http://www.hitlistan.se/netdata/ghl002.mbr/lista?liid=43&dfom=20090001&newi=0&height=420&platform=Win32&browser=MSIE&navi=no&subframe=Mainframe |url-status=dead }}</ref>
|align="center"|34
|}
{{col-end}}
== Историја на издавање ==
{|class="wikitable"
|-
! Регион
! Датум
! Формат
|-
|Австралија<ref name="apple2">{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/nz/album/eh-eh-nothing-else-i-can-say-single/id302661781 |title=Eh, Eh (Nothing Else I Can Say) |publisher=[[iTunes]]|date=2009-01-10 |accessdate=2010-10-10}}</ref>
| rowspan="2" style="text-align:left;"|10 јануари 2009
|align="left" rowspan="7"|Дигитално спуштање
|-
|Нов Зеланд<ref name="apple2"/>
|-
||Данска
| rowspan="2" style="text-align:left;"|3 март 2009<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/dk/album/id306318430 |title=Eh, Eh (Nothing Else I Can Say) [Random Soul Synthetic Mix] |publisher=[[iTunes]] |date=2009-03-03 |accessdate=2009-12-29}}</ref>
|-
||Полска
|-
||Шведска
| rowspan="2" style="text-align:left;"|16 март 2009<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/se/album/id308167587 |title=Eh, Eh (Nothing Else I Can Say) [Electric Piano and Human Beat Box Version]|publisher=[[iTunes]] |date=2009-03-16 |accessdate=2009-12-29}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/it/album/id308167587 |title=Eh, Eh (Nothing Else I Can Say) [Electric Piano and Human Beat Box Version] |publisher=[[iTunes]]|date=2009-03-16 |accessdate=2009-12-31}}</ref>
|-
|Италија
|-
|Обединето Кралство
| style="text-align:left;"|11 јануари 2009<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/gb/album/eh-eh-nothing-else-i-can-say/id308167587|title=Eh, Eh UK download|date=2009-04-20|accessdate=2010-03-08|publisher=[[iTunes]]}}</ref>
|-
||Франција
| style="text-align:left;"|7 септември 2009<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://musique.fnac.com/a2727955/Lady-Gaga-Eh-eh-nothing-else-I-can-say-CD-single?Mn=-1&Ra=-28&To=0&Nu=24&Fr=0 |title=Eh eh nothing else I can say : Lady Gaga en CD single |publisher=Musique.fnac.com |date=2009-06-17 |accessdate=2009-12-29}}</ref>
| style="text-align:left;"|ЦД сингл
|}
== Наводи ==
{{наводи|colwidth=30em|refs=
<ref name=australia>{{Наведена мрежна страница|url=http://australian-charts.com/weekchart.asp?cat=s&year=2009&date=20090301|title=Australian Singles Chart|date=2009-03-01|accessdate=2009-03-04|publisher=Hung Medien|work=[[Австралиска музичка индустрска асоцијација|Australian Recording Industry Association]]}}</ref>
<ref name=canadian>{{Наведена мрежна страница|url=http://acharts.us/canada_singles_top_100/2009/08|title=Canadian Hot 100|date=2009-02-21|accessdate=2009-03-03|publisher=acharts.us|work=[[Билборд (магазин)|Billboard]]}}</ref>
<ref name="denmark">{{Наведена мрежна страница|url=http://acharts.us/denmark_singles_top_40/2009/31|title=Danish Singles Chart|date=2009-07-31|work=[[Tracklisten]]|publisher=acharts.us|accessdate=2009-07-02}}</ref>
<ref name=rianz>{{Наведена мрежна страница|url=http://acharts.us/nz_singles_top_40/2009/10|title=New Zealand Singles Chart|date=2009-03-02|accessdate=2009-03-03|work=[[Музичка Индустриска Асоцијација на Нов Зеланд|Recording Industry Association of New Zealand]]|publisher=acharts.us}}</ref>
<ref name=sweden>{{Наведена мрежна страница|url=http://acharts.us/sweden_singles_top_60/2009/18|title=Swedish Singles Top 100|date=2009-04-16|accessdate=2009-04-21|work=[[Sverigetopplistan]]|publisher=acharts.sus}}</ref>
<!--наводите одат над оваа линија-->
}}
== Надворешни врски ==
* [http://www.interscope.com/artist/lyrics/default.aspx?pid=1620&tid=14446&aid=599 Lady Gaga : Eh, Eh (Nothing Else I Can Say)] [[Interscope Records]]
* [http://www.interscope.com/artist/player/default.aspx?meid=4396&aid=599 Lady Gaga : Video : Eh Eh (Nothing Else I Can Say)] Interscope Records
* [http://www.interscope.com/artist/player/default.aspx?meid=4397&aid=599 Lady Gaga : Video : Eh Eh (Зад сцените)] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120323161204/http://www.interscope.com/artist/player/default.aspx?meid=4397&aid=599 |date=2012-03-23 }} Interscope Records
{{Лејди Гага}}
[[Категорија:Песни од 2008]]
[[Категорија:Синглови од 2009]]
[[Категорија:Песни од Лејди Гага]]
[[Категорија:Музички видеа режирани од Џозеф Кан]]
[[Категорија:Песни напишани од Лејди Гага]]
[[Категорија:Песни напишани од Мартин Киерсзанбаум]]
cfauded1q0ah72rlz9gadxinix6bhue
Diva (песна на Бијонсе Ноулс)
0
757819
4805140
4634377
2022-08-25T18:41:27Z
InternetArchiveBot
92312
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Сингл
| име = Diva
| слика = Divasinglecover.jpg
| слика големина =
| рамка =
| опис =
| изведувач = [[Бијонсе Ноулс|Бијонсе]]
| албум = [[I Am... Sasha Fierce]]
| страна А =
| страна Б =
| издаден = 20 јануари 2009
| формат = [[Музичко симнување|Музичко спуштање]]
| снимен = 2008<br />Bangladesh Studios<br />Patchwerk Studios<br />Silent Sound Studios<br /><small>([[Атланта (Џорџија)|Атланта]], [[Џорџија]])</small>
| жанр = [[Современ Р&Б|Р&Б]], [[Хип-хоп музика|хип-хоп]]
| должина = 3:20
| куќа = [[Columbia Records|Columbia]]
| композитор = [[Бијонсе Ноулс]], [[Бангладеш (продуцент)|Шондрае „Бангладеш“ Крафорд]], [[Син Гарет]]
| позиции =
| продуцент = Бијонсе Ноулс, Бангладеш, Син Гарет
| сертификации =
| претходен = „[[At Last#Верзија на Бијонсе|At Last]]“<br />(2008)
| овој = „'''Diva'''“<br />(2009)
| следен = „[[Halo (песна на Бијонсе Ноулс)|Halo]]“<br/>(2009)<br />
| друго =
}}
„'''Diva'''“ е песна од американската [[Современ Р&Б|Р&Б]] пејачка [[Бијонсе Ноулс]]. Песната е напишана и продуцирана од Ноулс, [[Бангладеш (продуцент)|Шондрае „Бангладеш“ Крафорд]] и [[Син Гарет]] за нејзиниот трет студиски албум ''[[I Am... Sasha Fierce]]'' (2008). Бил издаден како трет сингл од албумот во САД заедно со третиот интернационален сингл „[[Halo (песна на Бијонсе Ноулс)|Halo]]“. „Diva“ е [[Современ Р&Б|Р&Б]] песна, поставена во [[хип-хоп музиката|хип-хоп]] ритам и содржи појачано темпо. Текстот на песната носи порака за независност и женско подобрување. Песната содржи такт и бас линија слични на друга продукција која претходно ја направиле Бангладеш наречена, „[[A Milli]]“ од американскиот хип-хоп артист [[Лил Вејн]]. Критичарите ја нарекле песната „женски придружник“.
Синглот добил позитивни критики од музичкити критичари, а некои ја критикувале поврзаноста на песната со „A Milli“. Песната била успешна во САД, искачувајќи се на деветнаесеттото место на [[Билборд Хот 100|''Билборд'' Хот 100]], на првото место на табелата [[Хот Денс Клуб Песни|Хот Денс Клуб Плеј]] и на третото место на [[Hot R&B/Hip-Hop Songs|Хот Р&Б/Хип-Хоп Песни]]. Песната добила златна сертификација од [[Снимачката Индустриска Асоцијација на Америка]] (RIAA). Иако била само официјално издадена во САД, песната се појавила на табелите во [[Австралија]], [[Ирска]], [[Холандија]], [[Нов Зеланд]] и [[Обединето Кралство|Обединетото Кралство]]. Музичкото видео, режирано од [[Мелина Матсукас]], ја покажува Ноулс и позадински танчери во магазин и има слична кореографија на нејзиниот претходен сингл „[[Single Ladies (Put a Ring on It)]]“. Ноулс исто така се појавува во различни [[Тиери Муглер]] модни парчиња. Иако не ја изведувала на никое телевизиско појавување, песната била дел од сет-списокот на турнејата [[I Am... Tour]].
==Позадина и издавање==
Според интервју кое композиторот на „Diva“, [[Бангладеш (продуцент)|Бангладеш]] го имал со ''[[Rap-Up]]'', песната оригинално требло да биде ставена во неговата микс касета.<ref name="mtv2"/> Тој исто така планирал да избере женски артист кој ќе пее за песната.<ref name="mtv2"/> Сепак, тој одлучил песната да ѝ ја даде на американската Р&Б пејачка [[Кејшија Кол]]. Кол која го сакала само ритамот на „Diva“, но не и целата песна, одбила да ја сними. Подоцна таа се одличила да ја испее песната, но во меѓувреме и Ноулс ја сакала песната за нејзиниот албум.<ref name="rap9">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.rap-up.com/2010/07/12/rap-up-tv-bangladesh-reinvents-kelly-rowland-and-r-kelly/ |title=Rap-Up TV: Bangladesh Reinvents Kelly Rowland And R. Kelly |date=2010-07-12 |accessdate=2010-12-10 |work=[[Rap-Up|Rap Up]] |publisher=Devin Lazerine}}</ref> Бангладеш одлучил да ѝ ја даде песната на Ноулс, а за Кејшија Кол продуцирал друга песна.<ref name="mtv2">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mtv.com/news/articles/1645208/20100805/bangladesh.jhtml |title=From Ludacris To Lil Wayne, Bangladesh Remembers His Best Beats |author=Shaheem Reid |date=2010-08-06 |accessdate=2010-12-10 |work=[[MTV Вести|MTV News]] |publisher=MTV Networks (Viacom)}}</ref> Еден месец по издавањето на ''[[I Am... Sasha Fierce]]'' (2008), било изјавендо дека американската Р&Б пејачка [[Кјара]], која работела на нејзиниот трет студиски албум, ''[[Fantasy Ride]]'', направила ремикс на „Diva“. Ремиксот требалко да се најде на нејзината микс касета ''Fantasy Ride Mixtape''.<ref name="rap6">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.rap-up.com/2008/12/27/new-music-ciara-diva-beyonce-cover/ |title=New Music: Ciara - "Diva" (Bbeyonce Cover) |date=2008-12-27 |accessdate=2010-12-10 |work=[[Rap-Up|Rap Up]] |publisher=Devin Lazerine}}</ref>
„[[Ego (песна на Бијонсе Ноулс)|Ego]]“ требало да биде вториот урбан сингл во [[Соединети Американски Држави|САД]], а како трет целокупен сингл од ''I Am... Sasha Fierce'', заедно со третиот светски сингл „[[Halo (песна на Бијонсе Ноулс)|Halo]]“.<ref name="rap1">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.rap-up.com/2008/10/20/beyonces-i-am-second-singles-revealed/ |title=Beyoncé's ‘I Am…’ Second Singles Revealed |date=2008-10-20 |accessdate=2010-12-09 |work=[[Rap-Up|Rap Up]] |publisher=Devin Lazerine}}</ref> Сепак, издавањето на „Ego“ било одложено и песната „Diva“ била издадена на урбаните радија<ref name="urban">{{Наведена мрежна страница |url=http://gfa.radioandrecords.com/publishGFA/GFANextPage.asp?sDate=01/20/2009&Format=5 |title=R&R :: Going For Adds :: Urban |work=[[Radio & Records]] |date=2009-05-19 |accessdate=2010-07-13 |archive-date=2011-07-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110719062444/http://gfa.radioandrecords.com/publishGFA/GFANextPage.asp?sDate=01%2F20%2F2009&Format=5 |url-status=dead }}</ref> додека „Halo“ била испратена до мејнстрим радијата на 20 јануари 2009.<ref name="gfa1">[http://gfa.radioandrecords.com/publishGFA/GFANextPage.asp?sDate=01/20/2009&Format=1 Top 40 – Week Of: January 20, 2009] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120429192909/http://gfa.radioandrecords.com/publishGFA/GFANextPage.asp?sDate=01%2F20%2F2009&Format=1 |date=2012-04-29 }} Radio and Records. Retrieved 2010-12-09.</ref> Истиот датум, „Diva“ била испратена само до ритмичките радија.<ref name="us_radio">[http://gfa.radioandrecords.com/publishGFA/GFANextPage.asp?sDate=01/20/2009&Format=9 Rhythmic – Week Of: January 20, 2009] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090323074438/http://gfa.radioandrecords.com/publishGFA/GFANextPage.asp?sDate=01%2F20%2F2009&Format=9 |date=2009-03-23 }} Radio and Records. Retrieved 2010-12-09.</ref> „Ego“ подоцна била издадена како трет урбан сингл и целокупен петти сингл во САД на 19 мај 2009.<ref name="rap8">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.rap-up.com/2008/11/09/new-music-beyonce-ego/ |title=New Musice: Beyoncé – 'Ego' |work=[[Rap-Up]] |publisher=Devin Lazerine |date=2008-11-09|accessdate=2010-12-09}}</ref> Дополнително, во [[Германија]], „Diva“ била Б-страна на синглот „Halo“.<ref name="ger">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.amazon.de/Halo-Beyonc%C3%A9/dp/B001UEFH4O/ref=sr_1_4?s=music&ie=UTF8&qid=1285684574&sr=1-4 |title=Halo (Single) |publisher=Amazon Inc. |work=Amazon.com|Amazon Germany|date=2010-08-27|accessdate=2010-08-23}}</ref>
==Композиција==
{{Listen
| filename = Diva.ogg
| title = „Diva“
| description = Синглот содржи пелтечки бит, продуциран од [[Бангладеш (продуцент)|Бангладеш]]. Поради сличноста во звукот, песната била наречена „женско придружување“ на „[[A Milli]]“ од [[Лил Вејн]].“
}}
„Diva“ е Р&Б песна компонирана во забрзано [[хип-хоп музика|хип-хоп]] [[темпо]],<ref name="sheet">{{наведени вести|title=Diva digital sheet music (Digital Download)|work=''MusicNotes.com''|publisher=[[Hal Leonard Corporation]]}}</ref> во тоналитет од [[E-дур]].<ref name="sheet"/>
==Табели и сертификации==
{{col-begin}}
{{col-2}}
{|class="wikitable sortable"
|-
!Табела (2009)
!Највисока<br />позиција
|-
{{singlechart|Australia|40|artist=Beyoncé|song=Diva|refname=Hung Medien}}
|-
|Австралија ([[ARIA Charts|ARIA Urban]])<ref name="pandora">{{Наведено списание|url=http://pandora.nla.gov.au/pan/23790/20090320-0000/issue993.pdf |title=The ARIA Report |format=PDF |publisher=[[Австралиска музичка индустрска асоцијација|Australian Recording Industry Association]]. [[Pandora Archive]] |issue=933 |date=2009-03-09 |accessdate=2010-08-25}}</ref>
| style="text-align:center;"|12
|-
{{singlechart|Ireland|50|year=2009|week=23}}
|-
{{singlechart|Dutch100|73|artist=Beyoncé|song=Diva|refname=Hung Medien}}
|-
{{singlechart|New Zealand|26|artist=Beyoncé|song=Diva|refname=Hung Medien}}
|-
{{singlechart|UKchartstats|72|artist=Beyonce|song=Diva|songid=34363}}
|-
{{singlechart|Billboardhot100|19|artist=Beyonce|song=Diva|artistid=317670}}
|-
{{singlechart|Billboardrandbhiphop|3|artist=Beyonce|song=Diva|artistid=317670}}
|-
{{singlechart|Billboarddanceclubplay|1|artist=Beyonce|song=Ego|artistid=317670}}
|-
{{singlechart|Billboardpopsongs|39|artist=Beyonce|song=Ego|artistid=317670}}
|-
|}
{{col-2}}
===Годишни табели===
{|class="wikitable sortable"
|-
!Табела (2009)
!Позиција
|-
|Австралија<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://pandora.nla.gov.au/pan/23790/20100205-0000/EOY2009.pdf |title=The ARIA Report |format=PDF |accessdate=2010-07-17 |work=[[Австралиска музичка индустрска асоцијација|Australian Recording Industry Association]] |publisher=[[Pandora Archive]]}}</ref>
| style="text-align:center;"|50
|-
|САД ''Билборд'' Хот 100<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.billboard.com/charts-year-end/hot-100-songs?year=2009 |title=Top 100 Music Hits, Top 100 Music Charts, Top 100 Songs & The Hot 100 |work=[[Билборд (магазин)|Billboard]] |publisher=[[Prometheus Global Media]] |date=2009-12-31 |accessdate=2010-07-13 |archiveurl=https://archive.is/20120630023040/http://www.billboard.com/charts-year-end/hot-100-songs?year=2009%23/charts-year-end/hot-100-songs?year=2009 |archivedate=2012-06-30 |url-status=live }}</ref>
| style="text-align:center;"|82
|-
|САД Хот Р&Б/Хип Хоп Песни<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.billboard.com/charts-year-end/hot-r-b-hip-hop-songs?year=2009 |title=Top Hip-Hop and R&B Songs & Singles Charts |work=[[Билборд (магазин)|Billboard]] |publisher=[[Prometheus Global Media]] |date=2009-12-31 |accessdate=2010-07-13|archiveurl=https://archive.is/n0b0|archivedate=2012-07-23}}</ref>
| style="text-align:center;"|22
|-
|САД Радио Песни<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.billboard.com/charts-year-end/hot-radio-songs?year=2009&begin=71&order=position |title=Radio Songs |work=[[Билборд (магазин)|Billboard]] |publisher=[[Prometheus Global Media]] |date=2009-12-31 |accessdate=2010-07-13|archiveurl=https://archive.is/jSk1|archivedate=2012-07-23}}</ref>
| style="text-align:center;"|75
|-
|САД Хот Денс Клуб Плеј Песни<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.billboard.com/charts-year-end/hot-dance-club-play-songs?year=2009&begin=21&order=position |title=Club Music, Hot Dance Songs, Club Songs, Dance Club Music Charts |work=[[Билборд (магазин)|Billboard]] |publisher=[[Prometheus Global Media]] |accessdate=2010-07-13|archiveurl=https://archive.is/KDXr|archivedate=2012-07-20}}</ref>
| style="text-align:center;"|24
|}
===Сертификации===
{| class="wikitable"
|-
! Држави
! Сертификација
|-
| САД <small>([[Здружение на музичките сниматели на Америка|RIAA]])</small>
|Злато<ref name="riaa">{{Наведена мрежна страница |url=http://riaa.com/goldandplatinumdata.php?resultpage=2&table=SEARCH_RESULTS&action=&title=&artist=beyonce&format=SINGLE&debutLP=&category=&sex=&releaseDate=&requestNo=&type=&level=&label=&company=&certificationDate=&awardDescription=&catalogNo=&aSex=&rec_id=&charField=&gold=&platinum=&multiPlat=&level2=&certDate=&album=&id=&after=&before=&startMonth=1&endMonth=1&startYear=1958&endYear=2009&sort=Artist&perPage=25 |title=Beyonce - Diva certifications |publisher=[[Здружение на музичките сниматели на Америка|Recording Industry Association of America]] |accessdate=2010-12-10 |archive-date=2012-07-17 |archive-url=https://archive.today/20120717030752/http://riaa.com/goldandplatinumdata.php?resultpage=2&table=SEARCH_RESULTS&action=&title=&artist=beyonce&format=SINGLE&debutLP=&category=&sex=&releaseDate=&requestNo=&type=&level=&label=&company=&certificationDate=&awardDescription=&catalogNo=&aSex=&rec_id=&charField=&gold=&platinum=&multiPlat=&level2=&certDate=&album=&id=&after=&before=&startMonth=1&endMonth=1&startYear=1958&endYear=2009&sort=Artist&perPage=25 |url-status=dead }}</ref>
|}
{{col-end}}
{{s-start|header={{s-prec|}}}}
{{s-bef| before = „[[Long Distance (песна)|Long Distance]]“ од [[Бренди Норвуд|Бренди]]}}
{{s-ttl| title = Список на број-еден синглови на ''[[Билборд (магазин)|Билборд]]'' [[Хот Денс Клуб Песни]] во САД
| years = 28 март 2009 – 4 април 2009}}
{{s-aft| after = „[[The Fear (песна)|The Fear]]“ од [[Лили Ален]]}}
{{s-end}}
==Наводи==
{{наводи|colwidth=30em}}
== Надворешни врски ==
*[http://www.beyonceonline.com Официјално мрежно место на Бијонсе Ноулс] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090105161136/http://beyonceonline.com/ |date=2009-01-05 }}
{{Синглови на Бијонсе Ноулс}}
{{DEFAULTSORT:Diva (Beyonce Knowles Song)}}
[[Категорија:Песни од 2008]]
[[Категорија:Синглови од 2009]]
[[Категорија:Песни од Бијонсе Ноулс]]
[[Категорија:Американски хип-хоп песни]]
sf1809hs39iq2v71b6ieq67cpl112xb
Heat (парфем)
0
759887
4805194
4587594
2022-08-26T01:14:26Z
InternetArchiveBot
92312
Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9
wikitext
text/x-wiki
{{DISPLAYTITLE:''Heat'' (парфем)}}
{{Infobox fragrance
|Name = Heat
|Image = Beyonce-heat.jpg
|Image size =
|Caption =
|Endorsed by = [[Бијонсе Ноулс]]
|Description = Женски парфем
|Released = 2 февруари 2010 <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.rap-up.com/2010/02/03/beyonce-gets-heated-at-fragrance-launch/ |title=Beyoncé Gets Heated at Fragrance Launch |publisher=Rap-Up.com |date= |accessdate=2010-08-12}}</ref>
|Label = Givaudan’s Claude Dir & Olivier Gillotin
|Tagline = Фати ја треската (Catch the fever)
|Followed by = [[Heat Ultimate Elixir]]
|URL = [http://www.beyonceparfums.com/ http://www.beyonceparfums.com/]
}}
'''''Heat''''' е првиот женски [[парфем]] создаден од [[Бијонсе Ноулс]] со издавачката куќа Givaudan Claude Dir and Olivier Gillotin одобрен од страна на [[Бијонсе Ноулс]]. Слоганот на парфемот е „''Фати ја треската.''“ (''Catch the fever'')
== Информации ==
Парфемот е издаден во САД во февруари 2010.<ref>[http://stylenews.peoplestylewatch.com/2009/12/18/beyonc-launches-her-first-fragrance-beyonc-heat/ Beyoncé Launches Her First Fragrance: Beyoncé Heat]</ref> ''Heat'' е создаден од Бијонсе Ноулс и содржи мириси на црвена ванила, орхидеја, магнолија, нероли и румена праска.<ref name="nymag1">{{Наведена мрежна страница|last=Akhtar |first=Amina |url=http://nymag.com/daily/fashion/2009/12/beyonce.html |title=Beyoncé Unveils Her New Fragrance - The Cut |publisher=Nymag.com |date= |accessdate=2010-08-12}}</ref> „Наречен е Heat, па ние сакавме додатоците да бидат запотени и росни,“ рекла таа. „Моите најсекси моменти се кога излегувам од кадата или тушот и сум чиста, па сакам да го вклучам тоа во моите парфеми.“<ref name="nymag1"/> Ноулс го извлекла парфемот од поминатите турнеи. „Многу од моите настапи вклучуваа оган, па си помисливме ‘Heat.’ Исто така црвената е една од моите омилени бои, како и златната,“ и поради тоа двете бои се наоѓаат на рамката на шишенцето. „Па потоа кога почнавме да го правиме шишенцето изгледаше како да е запалено. Јас сакам стари шишенца — мојата мајка имаше колекција од нив додека јас растев. Сакав нешто со уникатно модерно чувство. Дури и со мојата гардероба, секогаш пробувам да најдам работи кои имаат нешто малку постаромодно, но сè уште класично. Почувствував дека шишето имаше по малку од двете.“<ref name="autogenerated1">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.wwd.com/beauty-industry-news/beyonce-discusses-launch-of-heat-fragrance-2398237//?full=true |title=Beyonce Discusses Launch of 'Heat' Fragrance - Beauty Industry and Products News |publisher=WWD.com |date= |accessdate=2010-08-12}}</ref>
{{cquote|„Сè од дизајнот на шишето за името и идеите за реклами - тоа сум јас. Кога ќе се заложам за нешто, го правам тоа 100 проценти!“ <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.rap-up.com/2009/12/29/beyonce-catches-heat-in-fragrance-ads/ |title=Beyoncé Catches ‘Heat’ in Fragrance Ads |publisher=Rap-Up.com |date=2009-12-29 |accessdate=2010-08-12}}</ref>}}
== Промоција ==
[[Податотека:Beyoncefever.jpg|right|200px|thumb|Испотена Бијонсе излегува од бањата со пареа.]]
ТВ рекламата за ''Heat'' била режирана од [[Џејк Нава]], кој ги снимиле видеата на Ноулс за песните „[[Single Ladies (Put a Ring on It)]]“, „[[If I Were a Boy]]“, „[[Beautiful Liar]]“, „[[Baby Boy (песна на Бијонсе Ноулс)|Baby Boy]]“ и „[[Crazy In Love]]“. Рекламата ја покажува Бијонсе облечена во црвен сатенски фустан која се поти во собата, додека нејзината преработка на „[[Fever (песна од 1956)|Fever]]“ свири во позадината.<ref name="autogenerated1"/> Печатената реклама, снимена од страна на Мајкл Томпсон, ја опишува сензационата Ноулс во истиот фустан носен во ТВ-кампањата.<ref>http://www.cherryconnect.com/wp-content/uploads/2009/12/beyonce-Heat-e1262106807274.jpg</ref>
Во ноември 2010, рекламата била забранета од чувари во Велика Британија поради вулгарноста, топлината, велејќи дека не смее да биде прикажан до 19:30. Огласот, од Стандардното Авторството за Реклами во Обединетото Кралство, откриле дека објавувањето е „сексуално провокативно“ и поднеле жалби против него.<ref>http://www.billboard.com/#/news/beyonce-s-perfume-ad-too-hot-for-u-k-tv-1004127017.story</ref>
Ноулс ја издала втората преработка на песната „Fever“ како сингл во САД и Канада во [[iTunes]] продавниците на 9 февруари 2010 за да го промовира парфемот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/us/album/fever-single/id353361561 |title=Fever - Single by Beyoncé - Download Fever - Single on iTunes |publisher=Itunes.apple.com |date=2010-02-08 |accessdate=2010-08-12}}</ref> Песната била овозможена за [[музичко симнување|дигитално спуштање]] во Обединетото Кралство на 22 февруари 2010.<ref>{{Наведена мрежна страница|author=Praxis Media |url=http://radio1.gr/music/forthcoming_uk_singles.htm |title=Radio1 Rodos Greece ::: UK Forthcoming Singles ::: Charts, DJ Promos, Dance, Lyrics, Free Mp3 Samples Downloads |publisher=Radio1.gr |date= |accessdate=2010-08-12}}</ref>
=== Ограничен EP албум ===
{{Infobox album <!-- See Wikipedia:WikiProject Albums -->
| Name = Heat
| Type = EP
| Artist = [[Бијонсе Ноулс]]
| Cover = Бијонсе - Heat (Limited Edition CD) (Official Single Cover).jpg
| Border = yes
| Released = {{Start date|2011|2|}}
| Recorded = 2010-2011;<br />[[Coty, Inc.]]<br /><small>(75002 [[Париз]], [[Франција]] и [[Њујорк (град)|Њујорк]], [[Њујорк (град)|Њујорк]] 10016)</small><ref name="booklet heatep"/>
| Genre = [[Современ Р&Б|Р&Б]]
| Length = 29:46
| Label = [[Columbia Records]], [[Music World Corporation]], [[Coty, Inc.]]<ref name="booklet heatep"/>
| Producer =
| Last album = ''[[Irreemplazable]]''<br />(2007)
| This album = '''''Heat'''''<br />(2011)
| Next album =
}}
Ограничен [[EP]] албум наречен ''Heat'' бил издаден за промоција на парфемот. Промоцијата на парфемот во [[Соединети Американски Држави|САД]] била заедно со бесплатен торба,<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www1.macys.com/catalog/product/index.ognc?ID=528347&CategoryID=30076 |title=Free gift with $59 Beyonce Heat or Heat Rush purchase! |publisher=[[Macy's]]. [[Macy's, Inc]] |accessdate=April 28, 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110506064503/http://www1.macys.com/catalog/product/index.ognc?ID=528347&CategoryID=30076 |archivedate=2011-05-06 |url-status=dead }}</ref> додека ограничено издание од EP албумот е користено за промоција во сите продавници во [[Обединето Кралство|Обединетото Кралство]].<ref name="cosmopolitan1">{{Наведена мрежна страница |last=March |first=Bridget |url=http://www.cosmopolitan.co.uk/beauty-hair/luxury/free-limited-edition-cd-with-b |title=Free limited edition CD with Beyonce Heat perfume |work=[[Cosmopolitan]] |publisher=[[Hearst Corporation]] |date=February 21, 2011 |accessdate=March 26, 2011 |archiveurl=https://www.webcitation.org/5yH5QDjAH?url=http://www.cosmopolitan.co.uk/beauty-hair/luxury/free-limited-edition-cd-with-b |archivedate=2011-04-28 |url-status=live }}</ref> Издание со [[компактен диск]] од EP-от е вклучен со секо купено шишенце од Heat од 50 ml.<ref name="cosmopolitan1"/> ВО 2003, Ноулс ја преработила песната од [[Литл Вили Џон]], „[[Fever (песна на Литл Вили Џон)|Fever]]“ за саундтракот на ''[[The Fighting Temptations]]''. Ноулс подоцна повторно ја снимила песната за рекламата за парфемот и за албумот ''Heat''. EP-от исто така содржи [[ремикс]]ови ис песните кои Ноулс претходно ги снимила; Karmatronic направил ремикс на „[[At Last]]“ и „Satellites“, Catalyst направил ремикс на „[[Broken-Hearted Girl]]“ и Lost Daze направил ремикс на „Smash Into You“. Ремиксот на Catalyst на „Broken-Hearted Girl“ бил претходно во [[ремикс албум]]от на Ноулс од 2009 наречен ''[[Above and Beyoncé – Video Collection & Dance Mixes]]''.<ref>{{Наведена мрежна страница|last=Kellman |first=Andy |url=http://www.allmusic.com/album/above-and-beyonc-video-collection-dance-mixes-r1619459 |title=Above and Beyoncé: Video Collection & Dance Mixes - Beyoncé |publisher=[[Allmusic]]. [[Rovi Corporation]] |accessdate=March 26, 2011}}</ref> Додека го промовирал ''Heat'', британскаат малопродажна продавница ''[[Debenhams]]'' изјавила дека се состои од пет најдобри хитови на Ноулс.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.debenhams.com/webapp/wcs/stores/servlet/CategoryDisplay?storeId=10001&catalogId=10001&langId=-1&userType=G&categoryId=138132 |title=Fragrance Offers |publisher=[[Debenhams]] |accessdate=March 26, 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110724074733/http://www.debenhams.com/webapp/wcs/stores/servlet/CategoryDisplay?storeId=10001&catalogId=10001&langId=-1&userType=G&categoryId=138132 |archivedate=2011-07-24 |url-status=dead }}</ref> „Fever“ бил издаден како промоционален сингл на 8 февруари 2010 со што бил овозможен за дигитално спуштање.<ref name="apple1">{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/us/album/fever-single/id353361561 |title=Fever - Single |publisher=[[iTunes Store]]. [[Apple Inc]] |accessdate=March 26, 2011}}</ref>
==== Список на песни ====
{{Track listing
| extra_column = Продуцент(и)
| writing_credits = yes
| total_length = 29:46
| title1 = [[Fever (песна на Литл Вили Џон)|Fever]]
| writer1 = Еди Кули, [[Отис Блеквел|Џон Дејвенпорт]]
| length1 = 3:33
| extra1 = [[Бијонсе Ноулс]], Чик Сантана
| title2 = [[At Last]]
| note2 = Ремикс од Karmatronic
| writer2 = [[Мак Гордон]], [[Хари Варен]]
| extra2 = Мое Кохен (дополнителен), Петер Кракцар, Акилис Спарта
| length2 = 7:38
| title3 = [[Broken-Hearted Girl]]
| note3 = Ремикс од Catalyst
| writer3 = [[Babyface (музичар)|Кенет Едмондс]], [[Stargate (продукциски тим)|Микел Сторлер Ериксен]], [[Stargate (продукциски тим)|Тор Ерик Хермансен]], Ноулс
| extra3 = Catalyst
| length3 = 4:55
| title4 = Satellites
| note4 = Ремикс од Karmatronic
| writer4 = [[Ијан Денч]], [[Аманда Гоуст]], Ноулс, Дејв Меккрекен
| extra4 = Мое Кохен (дополнителен), Петер Кракзар, Акилис Спарта
| length4 = 7:19
| title5 = Smash Into You
| note5 = Ремикс од Lost Daze
| writer5 = Ноулс, [[The-Dream|Териус Неш]], [[Трики Стјуарт|Кристофер Стјуарт]]
| extra5 = Пис Бисквит, Франк Демарија, Антони Сапуто
| length5 = 6:21
}}
==== Личности ====
Кредитите преземи од ЦД-то за ''Heat'':<ref name="booklet heatep">{{cite album-notes|year=2011 |artist=[[Бијонсе Ноулс|Beyoncé Knowles]] |title=Heat |publisher=[[Columbia Records]]}}</ref>
* [[Дополнителен продуцент]] - Бијонсе Ноулс, Мое Кохен
* [[Пеење|Вокали]] - Бијонсе Ноулс
* [[Аудио мастеринг|Мастеринг]] - Том Којне
* [[Снимачки продуцент|Продуценти]] - Бијонсе Ноулс, Чик Сантана, Акилис Спарта, Петер Кразкар, Каталист, Френк Демарија, Антони Сапито, Пис Бисквит
* Ремикс Координација - Анџело „Пепе“ Скордос, Бил Колозман
== Прием ==
Неколку дена по издавањето на парфемот, тој станал број-едеn мирис во Америка.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.rap-up.com/2010/02/04/beyonce-on-grammy-acceptance-speech-what-did-i-just-do/ |title=Beyoncé on Grammy Acceptance Speech: ‘What Did I Just Do?’ |publisher=Rap-Up.com |date= |accessdate=2010-08-12}}</ref> Парфемот ја освоил ''Наградата за Животен Стил'' на норвепките козметички награди.<ref>http://www.klf.no/?CatID=1186</ref> Жирито рекли: „Дамата зад него е визионер, трендовски глобална икона, модел кој докажува дека сè е возможно. Нејзиниот стил претставува мешавина од секси и шик елеганција. Сега самата суштина на нејзиниот самоуверен стил е инспириран од една волшебен мирис кој ослободува моќен оган од неговата внатрешност.“
== Продукти ==
Heat изданијата на Ноулс вклучуваат парфеми во различни големини — <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.wwd.com/beauty-industry-news/beyonce-discusses-launch-of-heat-fragrance-2398237/?full=true |title=Beyonce Discusses Launch of 'Heat' Fragrance - Beauty Industry and Products News |publisher=WWD.com |date= |accessdate=2010-08-12}}</ref>
* 1 oz. за $39
* 1.7 oz. за $49
* 3.4 oz. за $59
* 6.8-oz. Златен лосион за тело од $24.
== Heat Ултиматен Еликсир ==
{{Infobox fragrance
|Name = Heat Ultimate Elixir
|Image =
|Image size =
|Caption =
|Endorsed by = [[Бијонсе Ноулс]]
|Description = Женски парфем, ограничено издание
|Released = септември 2010 <ref name="mimifroufrou1"/>
|Label = Givaudan’s Claude Dir & Olivier Gillotin
|Tagline = Завртете го копчето за да се загрее (Turn the heat up)
|Preceded by = Heat
|Followed by = Heat Rush
|URL =
}}
Во август 2010 било изјавено дека Ноулс повторно ќе го издава нејзиниот прв парфем како ултиметен еликсир користејќи мириси кои ќе прикажат поприватна страна на забавувач.<ref name="beyoncefan1">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.beyoncefan.com/2010/08/10/beyonce-new-heat-ultimate-elixir-perfume-coming-soon-news/ |title=Beyonce: New Heat Ultimate Elixir Perfume Coming Soon [News |publisher=BeyonceFan.com |date= |accessdate=2010-08-12 |archive-date=2011-10-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111017035527/http://www.beyoncefan.com/2010/08/10/beyonce-new-heat-ultimate-elixir-perfume-coming-soon-news/ |url-status=dead }}</ref> Парфемот е издаден во септември 2010.<ref name="mimifroufrou1">{{Наведена мрежна страница|author=Posted by Marie-Helene "May" Wagner on July 30, 2010 |url=http://www.mimifroufrou.com/scentedsalamander/2010/07/beyonce_heat_ultimate_elixir_2.html |title=Beyoncé Heat Ultimate Elixir (2010) {New Perfume} {Celebrity Fragrance} | The Scented Salamander: Perfume & Beauty Blog & Webzine |publisher=Mimifroufrou.com |date=2010-07-30 |accessdate=2010-08-12}}</ref> Темата на парфемот е да се понуди поинтензивна и посензуална верзија на оригиналниот Heat.<ref>{{Наведена мрежна страница|author=Loves it! 7-30-2010 @ 7:13PM |url=http://www.stylelist.com/2010/07/29/beyonce-heat-ultimate-elixir/ |title=Beyonce Turns Up the Heat with 'Ultimate Elixir' |publisher=StyleList |date=2010-07-29 |accessdate=2010-08-12}}</ref>
=== Продукти ===
Миристо е издаден во парфем од 50 милилитри ($59).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.nstperfume.com/2010/07/31/beyonce-heat-ultimate-elixir-new-perfume/ |title=Beyonce Heat Ultimate Elixir ~ new perfume :: Now Smell This |publisher=Nstperfume.com |date=2010-07-31 |accessdate=2010-08-12}}</ref>
{{-}}
== Наводи ==
{{наводи|2}}
{{Бијонсе Ноулс}}
{{DEFAULTSORT:Heat (парфем)}}
[[Категорија:Парефми на познати личности]]
5bta5zyegi57d9zvn9i0u9cbplozpa3
Evanescence (албум од Evanescence)
0
761540
4805147
4650197
2022-08-25T19:03:14Z
InternetArchiveBot
92312
Rescuing 3 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9
wikitext
text/x-wiki
{{DISPLAYTITLE:''Evanescence'' (албум од Evanescence)}}
{{about|албум од Evanecsnece|други албуми со исто име|Evanescent (појаснување){{!}}Evanescent}}
{{Infobox album <!-- See Wikipedia:WikiProject_Albums -->
| Name = Evanescence
| Type = studio
| Artist = [[Evanescence]]
| Cover = Evanescence Album
| Released = 11 октомври 2011
| Recorded = Blackbird Studio, [[Нешвил]], 2010–11
| Genre = [[Алтернативен метал]], [[ну метал]], [[хард-рок|хард рок]]
| Length = 47:15
| Label = [[Wind-up Records]]
| Producer = [[Ник Раскулинез]]
| Last album = ''[[The Open Door]]''<br />(2006)
| This album = '''''Evanescence'''''<br />(2011)
| Next album =
| Misc =
{{Singles
| Name = Evanescence
| Type = studio
| Single 1 = [[What You Want (песна од Evanescence)|What You Want]]
| Single 1 date = 9 август 2011
}}
}}
'''''Evanescence''''' е третиот истоимен албум од американскиот [[рок музика|рок]] бенд [[Evanescence]]. Албумот ќе биде издаден на 11 октомври 2011 преку издавачката куќа [[Wind-up Records]].
Бендот започнал со пишувањето на материјал за албумот од јуни 2009 година. Датумот на издавање бил сменет неколкупати. Прво, на 22 февруари 2010 бендот влегол во студиото со продуцентот [[Стив Лилвајт]] но подоцна прекинале со снимањето на албумот бидејќи „не излегувал убаво“. За време на тие сесии албумот бил закажан за издавање во септември или август 2010 година, но потоа Ли изјавила дека бендот го напуштил студиото. Во април 2011 тие повторно почнале со снимањето на албумот со нов продуцент, Ник Раскулинез и албумот бил завршен во јули 2011.
„[[What You Want (песна од Evanescence)|What You Want]]“, првиот сингл од албумот бил издаден на 9 август 2011.
==Позадина и снимање==
{{quote box
| width = 300px
| align = right
| bgcolor = #c6dbf7
| quote = Сфатив дека правам соло албум и ако сакавме да направиме заеднички албум требаше да се собереме заедно и да го направиме како вистински бенд. Тоа беше тешко време за мене. Јас знаев што сакав, но тоа не се случуваше како што јас сакав да го направам... Но морам да кажам дека се чувствувам многу силно за тоа што го имаме направено... Сè уште имаме некои од песните од тие сесии, но ги направивме да бидат за бендот.“
| source = Ејми Ли за првите сесии на бендот.<ref name="billJune" />
}}
Во вестите на официјалната страница на бендот во јуни 2009, [[Ејми Ли]] напишала дека бендот почнал да работи на нов материјал за нов албум кој во тоа време требало да биде издаден во 2010. Таа изјавила дека музиката ќе биде еволуција на претходната работа и дека ќе биде „подобра, посилна и поинтересна.<ref name="ev5mil" /> Evanescence влегле во студиото на [[22 февруари]] за да снимаат нов материјал.<ref name="metalu100223" /> Вил „Сајенс“ Хант се придружил на бендот како тапанар и програмер но веднаш не влегол во бендот,<ref name="hillmanshowYT" /> додека Вил Хант се вратил како втор тапанар.<ref name="spin100305" /> [[Дејвид Кемпбел (композитор)|Дејвид Кемпбел]], кој претходно работел на ''The Open Door'', бил задолжен за жичените инстументи,<ref name="rstone100302" /> а продуцент на албумот ќе биде [[Стив Лилвајт]].<ref name="spinner100224" /> Подоцна Ли рекла дека „Стив не се совпаѓаше добро“ и оттогаш бил заменет за продуцентот [[Ник Раскулинез]].<ref name="SpinComeback" />
Во интервју со магазинот ''[[Билборд (магазин)|Билборд]]'' Ли рекла, „По завршувањето со турнејата [за албумот ''The Open Door''], јас се вратив дома и не знаев што ќе правам потоа, не бев сигурна дали сакам повторно да одам со Evanescence.“ Таа сакала да има пауза од осумнаесет месеци и на крајот заклучила дека повторно сака да работи со бендот и да го направи новиот албум групен проект.<ref name="billJune" /> Таа исто така изјавила дека имала криза на идентитетот бидејќи постојано работела на турнеи и материјали за албумите ''Fallen'' и ''The Open Door''. Откако завршила со турнејата за албумот ''The Open Door'', таа кажала дека мора да се одмори.<ref name="mtv1668689" /> Ли дополнила дека во новиот албум секој имал определен придонес „Обично пишувавме јас и уште некој. [...] Овој пат сите направија по нешто за албумот.“<ref name="billJune" /> Кога бендот тогаш влегол во студиото, албумот требало да излезе во август или септември во 2010 година.<ref name="ad100226" />
[[Податотека:Steve Lillywhite during interview.jpg|200px|thumb|left|Продуцентот на првите сесии за ''Evanescence'' бил [[Стив Лиливајт]]]]
На [[21 јуни]], Ејми Ли изјавила на EvThreads.com дека членовите на Evanescence моментално го напуштиле студиото за подоцна со „бистри глави“ да го направат албумот. Исто така таа изјавила дека нивната издавачка куќа Wind-Up поминува низ „тешки времиња“, што ќе предизвика албумот да биде издаден подоцна.<ref name="evthreads1388511" /><ref name="bbm100707" /> Претседателот на Wind-up Records, Ед Ветри ја поддржал Ли во нејзината одлука да почне со снимањето од почеток. „Едно нешто што е карактеристично за нас во Wind-up е тоа што сме трпеливи. Не е добро, не излегува. Ако треба време од четири години, [ние] ќе го одредиме потребното време кое ќе треба за да се напише албумот.“ Тој дополнил дека неколкупати влегол во студиото забележувајќи, „Мислам дека нејзините обожаватели ќе бидат многу среќни.“<ref name="billJune" />
Подоцна, бендот повторно влегол да снима во студиото со продуцентот [[Ник Раскулинез]], кој исто така е продуцент на [[Alice in Chains]] и [[Foo Fighters]], за да продолжат да работат на третиот албум,<ref name="pressrelease040411" /><ref name="www.roadrunnerrecords.com" /> кој го снимиле во Blackbird Studio, [[Нешвил]].<ref name="billJune" /><ref name="mtvalbum3" /> [[Трој Меклавхорн]] изјавил дека се вратил повторно во бендот откако го напуштил [[пост-гранџ]] бендот [[Seether]], но менаџментот на Evanescence подоцна го негирал тоа.<ref name="www.roadrunnerrecords.com" /> На 12 јуни 2011, Ејми Ли изјавиле преку својот профил на Твитер дека Трој Меклавхорн официјално се вратил во бенот и дека албумот ќе биде издаден на 4 октомври 2011.<ref name="newreleasedate" /> Потоа датумот на издавање на албумот бил одложен за 11 октомври.<ref name="mtv20110711" />
==Концепт==
Ли се појавила на насловната страница на изданието на ''[[Kerrang!]]'' на 22 јуни 2011. За време на интервју со магазинот, таа открила дека насловот на новиот албум ќе биде ''Evanescence''.<ref name="kerrang20110625" /> Таа објаснила дека сфатила колку многу го сака бендот и се вратила „посилна и повистинска“ сфаќајќи дека бендот е „вистински дел од мене“ и „ме прави да бидам навистина, навистина среќна што сум овде.“<ref name="mtv1668689" /> Ли исто така ја открила причината поради која бендот одлучил албумот да го носи истото име:
<blockquote>
„Албумот е за бендот; тоа е повеќе како снимка правена од бенд. Но, почнав да мислам за него и за целиот албум и содржините на текстовите и сфатив дека во многу песни се работи за моето повторно вљубување во бендот и во работите поврзани со него, со Evanescence, со тоа што бев опседната речиси една деценија и подолго од тоа.“<ref name="mtvalbum3" />
</blockquote>
Во интервју со MTV Вестите на 23 јуни, Ли рекла дека 16 песн биле снимени, но сите од нив нема да бидат вклучени на албумот.<ref name="mtvalbum3" /> Подоцна било откриено дека сите 16 песни ќе бидат сместени на делукс издание на албумот, а стандардната верзија ќе содржи 12 песни.<ref name="mtv1668421" />
==Промоција==
Листовите со музика од песните „What You Want“, „The Other Side“ и „Lost in Paradise“ биле прикажани на [[MTV Вести]]те на 11, 13 и 15 јули, последователно.<ref name="mtv20110711" /><ref name="Theotherside" /><ref name="lostinparadise" /> На 8 август, Evanescence се појавиле на MTV за да го изведат во живо нивниот сингл „What You Want“ проследен со настап во живо и потоа издолжено интервју.<ref name="mtv1668689" /><ref name="whatyouwantpremiere" /> Целиот настан бил наречен „MTV First: Evanescence“.<ref name="mtv1668689" /><ref name="whatyouwantpremiere" /> Бендот исто така изјавил дека сакал песната „My Heart Is Broken“ да се појави на саундтракот на вториот дел од [[Самрак (серијал романи)|серијалот на романи, Самрак]] наречен ''[[The Twilight Saga: Breaking Dawn]]''.<ref name="mtv1668798" />
==Композиција==
===Музички стил и инспирација===
{{quote box
| width = 300px
| align = right
| bgcolor = #c6dbf7
| quote =Губитник. Овој албум не е толку светнат или тесен. Повеќе е инстинктивен. Има голем ритам и вистинска музичка соработка на која ние се гордееме. Сите го знаат нашиот звук, но тоа е само фондација и ние танцувавме на тоа! Тој е сè уште многу тежок и мрачен, но ние се забавувавме додека го правевме.“
| source = Ејми Ли за за музиката на албумот.<ref name="billJune" />
}}
За време на сесиите кои бендот ги имал со Стив Лиливајт, било откриено дека албумот бил „виножито од звуци“ со тешки и бавни песни.<ref name="spin2010" /> Ли рекла дека албумот имал [[електро (музика)|електро]] влијанија и музика попратена со тапани.<ref name="electro" /><ref name="electro2" /> Подоцна за време на сесиите со Ник Раскулинез, Ли зборувала за темата на албумот велеќји, „Се инспирирам од природата. [[Океан]]от стана тема. Скршеноста стана помалку застапена без да се нуди непотребно решение.“ Таа дополнила дека бендот користел нови инструменти како, [[синтисајзер]]и класични клавијатури како Moog Taurus Pedal.<ref name="SpinComeback" /> Во интервју со ''[[Kerrang!]]'' Ли рекла дека се инспирирала од животот дополнувајќи, „Музиката е за мене [и] за моите врски. Музиката и текстот е поагресивни отколку кога и да е претходно.“<ref name="kerrang20110625" /> Таа го опишала албумот како епски, мрачен и убав.<ref name="mtvalbum3" />
[[Податотека:Björk - Hurricane Festival.jpg|thumb|left|160px|Ли рекла дека била инспирирана од Бјорк на ''Evanescence''.]]
Во интервју со MTV Вестите, таа рекла дека албумот бил интересен но не на поп начин. Таа дополнила дека бендот се забавувал за време на снимањето на песните. Темите на албумот биле за скршеност, слобода и за љубов.<ref name="mtv31" /> Друга инспирација дошла од нејзината врска со обожавателите на бендот. Таа изјавила дека на албумот можело да се слушне како пее за нејзината врска со обожавателите и дека како и на секој нивни албум темата го вклучувала самиот бенд и врските со неговите обожаватели.<ref name="nme58454" /><ref name="kerrangfans" /> Во интервју со магазинот ''[[Spin]]'', Ејми Ли рекла дека напишала неколку песни на харфа вклучувајќи ги и баладите „Secret Door“ и „My Heart is Broken“.<ref name="SpinComeback" /> Според интервју со ''[[Ролинг Стоун|Rolling Stone]]'', нејзиниот маж ѝ ја донел харфата како подарок.<ref name="thrill" />
Ли кажала за ''[[Билборд (магазин)|Билборд]]'' и ''[[Ролинг Стоун|Rolling Stone]]'' дека влијанијата на новиот албум биле [[Бјорк]], [[Depeche Mode]], [[Масив Атак|Massive Attack]], [[MGMT]]и [[Portishead (бенд)|Portishead]].<ref name="thrill" /><ref name="bill2010" /> Таа дополнила, „Се сеќавам кога за првпат ги слушнав MGMT, нивниот прв албум – го обожував, го обожував. И всушност почнав да се инспирирам од синтисајзерите и другите работи. Секогаш сум ги сакала Portishead, Massive Attack, и тие електро елементи. [...] Нешто од тоа се најде на албумот. Но мислам дека конечно ја најдов интересната работа на спојување на Evanescence сп некои нови елементи.“<ref name="thrill" />
===Песни и текстови===
Песната „What You Want“ била опишана како најразличната и најтешката песна на бендот со мелодии од гитара и тема во која се работи за слобода.<ref name="mtv20110711" /> Започнува со [[тапани]] и Ли ги пее текстовите „Прави што и да сакаш / Ако сонуваш за нешто подобро / Прави што и да сакаш / Сè додека не престанеш да го сакаш“,<ref name="pop crush" /> а потоа се префрла во танцувачка мелодија со гитари,<ref name="billlamb" /> придружена со синтисајзери.<ref name="pop crush" /> Според текстот, песната е пополнета со лутина за врска која не работа и покрај љубовта меѓу парот заедно.<ref name="billlamb" /> „The Other Side“ содржи тапани со дуплиран бас, гитари и вокалите на Ли кои биле опишани како „вечни“ и „широки“. Главната тема на песната е смрт и Ли ја опишала како песна на бендот со рок и [[Современ Р&Б|Р&Б]] елементи.<ref name="Theotherside" /> Баладата „Lost in Paradise“ била споредена со песната „[[Јога|Jóga]]“ (1997) од [[исланд]]ската пејачка [[Бјорк]]. Ли рекла дека песната била инспирирна од нејзината љубов кон Evanescence. Започнувајќи со пијано и вокалите на Ли песната користи жичени инструменти, [[тимпани]] и гитарски акорди.<ref name="lostinparadise" /> Друга песна, „Oceans“, „почнува со голем, низок синтисајзер, а потоа се вклучува бендот“, рекла Ли. „Многу се забавувавме кога ја свиревме таа песна.“<ref name="SpinComeback" /> Уште една балада оригинално наречена „Orange“, но потоа преименувана во „Never Go Back“ зборувала за „загуба од перспективата во која некој губи некого за време на трагедија“.<ref name="mtv31" /> Ли подоцна открила дека песната била инспирирана од цунамито од 2011 во Јапонија.<ref name="mtv1668883" />
==Синглови==
„[[What You Want (песна од Evanescence)|What You Want]]“, првиот сингл од албумот бил [[музичко симнување|дигитално издаден]] на [[iTunes Store]] на 9 август 2011.<ref name="whatyouwantrelease" /> Песната била напишана од Ејми Ли, Тери Балсамо и Тим Маккорд и зборува за слободата што воедно претставува и главната тема на албумот.<ref name="mtv20110711" /> Музичкото видео за „What You Want“ започнало да се снима на 30 јули 2011 во магацин во [[Бруклин]], [[Њујорк (град)|Њујорк]] и било режирано од [[Меиерт Авис]].<ref name="whatyouwantvideo" /> Evanescence премиерно ја прикажале песната со настап во живо на MTV на 8 август за време на шоу наречено „MTV First: Evanescence“, што претставувало и првиот настап на песната во живо.<ref name="mtv1668689" /><ref name="whatyouwantpremiere" />
==Трунеја==
Evanescence ќе ја започнат турнејата во промоција на албумот со концерт во Аудиториумот на Воениот паметник во [[Нешвил]], на 17 август 2011 г.<ref name="tpac" /> Ова ќе биде проследено со настапи на [[Rock on the Range]] во Винипег на 20 август,<ref name="www.mtsrockontherange.ca" /> [[Rock in Rio]] на 2 октомври,<ref name="RockinRio" /> и [[José Miguel Agrelot Coliseum]], [[Порторико]] на 6 октомври.<ref name="porto" /><ref name="mtvtour" /> Бендот ќе одржи и турнеја од три недели во САД и три недели во Европа за промоција на ''Evanescence''.<ref name="billJune" /> Тие исто така најавиле турнеја во Обединетото Кралство која ќе започне во [[Hammersmith Apollo]] во [[Лондон]] на 4 ноември 2011 и ќе трае до 13 ноември, кога бендот ќе ја затвори турнејата на [[O2 Academy Birmingham]].<ref name="uknme" /> Нивните настапи ќе бидат поддржани од [[The Pretty Reckless]]<ref name="uknme" /><ref name="momsen" /><ref name="momsen1" /> и [[Fair to Midland]].<ref name="uknme" /> Бендот ќе настапува и четири дена во Германија.<ref name="german" /> Ли најавила дека сет-списокот на турнејата ќе содржи песни од сите три албуми на бендот.<ref name="mtv1668421" />
==Кредити и личности==
*[[Ејми Ли]] – клавијатура, харфа, вокали
*[[Тери Балсамо]] – гитара
*[[Вил Хант]] – тапани
*[[Тим Макорд|Тим Маккорд]] – бас гитара
*[[Трој Меклавхорн]] – ритмичка гитара
*[[Ник Разкулинез]] – продуцент
*[[Дејвид Кемпбел (композитор)|Дејвид Кемпбел]] – жичени инструменти
==Наводи==
{{наводи|colwidth=30em|refs=
<ref name="billJune">{{наведени вести |url=http://www.billboard.com/news/amy-lee-new-evanescence-album-is-much-more-1005230332.story#/news/amy-lee-new-evanescence-album-is-much-more-1005230332.story|title=Amy Lee: New Evanescence Album is 'Much More of a Band Collaboration'|work=Billboard|first= Christa|last=Titus|date= June 20, 2011|accessdate= 2011-06-21}}</ref>
<ref name="ev5mil">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.evanescence.com/news.asp |title=News: Will the real Slim Shady please stand up? |work=Evanescence.com |first=Amy |last=Hartzler |date=June 19, 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090624230734/http://www.evanescence.com/news.asp |archivedate=2009-06-24 |accessdate=2011-06-24 |url-status=live }}</ref>
<ref name="metalu100223">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.metalunderground.com/news/details.cfm?newsid=53310 |title=Black Label Society Reveals New Drummer |work=MetalUnderground.com |first=Ollie |last=H |date=February 23, 2010 |accessdate=February 24, 2010}}</ref>
<ref name="hillmanshowYT">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.youtube.com/watch?v=u799X7BOhxs |title=A radio interview with Amy Lee (Evanescence) August 5th + new pictures |date=August 5, 2011 |accessdate=August 7, 2011 |publisher=Youtube.com |quote=There was a minute, I worked and wrote with this other guy named, who is also named Will Hunt, not my drummer. So that got a little confusing. He's awesome. But, um, he's not in the band. }}</ref>
<ref name="spin100305">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.spin.com/articles/exclusive-amy-lee-new-evanescence-album |title=Exclusive: Amy Lee on the New Evanescence Album |first=William |last=Goodman |work=[[Spin]] |date=March 5, 2010 |accessdate=March 6, 2010}}</ref>
<ref name="rstone100302">{{наведени вести |url=http://www.rollingstone.com/rockdaily/index.php/2010/03/02/evanescence-go-electro-as-lee-has-fun-with-music-on-next-lp/ |title=Evanescence Go Electro As Lee Has 'Fun With Music' on Next LP |work=Rolling Stone |first=Christopher R |last=Weingarten |date=March 2, 2010 |accessdate=March 2, 2010 |archive-date=2010-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100304043545/http://www.rollingstone.com/rockdaily/index.php/2010/03/02/evanescence-go-electro-as-lee-has-fun-with-music-on-next-lp/ |url-status=dead }}</ref>
<ref name="spinner100224">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.spinner.com/2010/02/24/steve-lillywhite-keen-to-replace-cowell-on-american-idol/ |title=Steve Lillywhite Keen To Replace Cowell On 'American Idol' |work=Spinner.com |first=Barnaby |last=Smith |date=February 24, 2010 |accessdate=February 24, 2010 |archiveurl=https://archive.today/20121209003904/http://www.spinner.com/2010/02/24/steve-lillywhite-keen-to-replace-cowell-on-american-idol/ |archivedate=2012-12-09 |url-status=live }}</ref>
<ref name="SpinComeback">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.spin.com/articles/amy-lee-talks-evanescences-comeback-lp|title=Amy Lee Talks Evanescence's Comeback LP|work= Spin|last=Goodman|first=William|date=April 13, 2011|accessdate=June 21, 2011}}</ref>
<ref name="mtv1668689">{{наведени вести|url=http://www.mtv.com/news/articles/1668689/evanescence-amy-lee-new-album.jhtml|title=Evanescence Say Making New Album 'Felt Like The First Time'|author=Kara Warner; reporting by James Montgomery|work=''MTV News''|publisher=MTV Networks|date=August 9, 2011|accessdate=August 9, 2011}}</ref>
<ref name="ad100226">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.artistdirect.com/entertainment-news/article/evanescence-is-back/6511485 |title=Evanescence is Back |work=''Artistdirect.com''|publisher=[[Artistdirect|Artistdirect, Inc.]]|first=Rick |last=Florino |date=February 26, 2010 |accessdate=March 1, 2010}}</ref>
<ref name="evthreads1388511">{{Наведена мрежна страница |url=http://evthreads.com/showpost.php?p=1388511&postcount=1 |title=What's Up |work=EvThreads.com |first=Amy |last=Lee |date=June 21, 2010 |accessdate=July 16, 2010 |archive-date=2012-01-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120106183054/http://evthreads.com/showpost.php?p=1388511&postcount=1 }}</ref>
<ref name="bbm100707">{{наведени вести |url=http://www.roadrunnerrecords.com/blabbermouth.net/news.aspx?mode=Article&newsitemID=142654 |title=New Evanescence Album Delayed? |work=[[Blabbermouth.net]] |date=July 7, 2010 |accessdate=July 16, 2010}}</ref>
<ref name="pressrelease040411">{{наведена изјава за печат|url=http://d1hy8grd0ezprp.cloudfront.net/evanescence/newalbum.pdf|title= Evanescence Heading Into The Studio For New Album|work=Wund-up Records|date=April 4, 2011|accessdate=June 21, 2011}}</ref>
<ref name="www.roadrunnerrecords.com">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.roadrunnerrecords.com/blabbermouth.net/news.aspx?mode=Article&newsitemID=154555|title=Blabbermouth.Net - Drummer Johny Kelly Performs With Black Label Society For First Time; Video Available|work=''Roadrunnerrecords.com''|publisher=[[Roadrunner Records]]|date=|accessdate=April 14, 2011}}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
<ref name="mtvalbum3">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.mtv.com/news/articles/1666350/evanescence-new-album.jhtml |title=Evanescence Return With 'Dark, Beautiful' Self-Titled Album |first=James |last=Montgomery|work=MTV Вести|MTV News|publisher=[[MTV Networks]]|date=June 23, 2011 |accessdate=June 23, 2011}}</ref>
<ref name="newreleasedate">{{Наведена мрежна страница |url=http://twitter.com/AmyLeeEV/status/80078426375073792 |title=Twitter / Amy Lee YES!! I'm proud to announc ... |first=Amy |last=Lee |date=June 12, 2011 |accessdate=June 13, 2011 |publisher=Twitter}}</ref>
<ref name="mtv20110711">{{наведени вести |url=http://www.mtv.com/news/articles/1667020/evanescence-what-you-want.jhtml |title=Evanescence's 'What You Want': Hear A Preview! |work=''MTV News''| publisher=MTV Networks|first=James |last=Montgomery |date=July 11, 2011 |accessdate=July 11, 2011}}</ref>
<ref name="kerrang20110625">{{наведени вести |title=We're Breaking All the Rules! |work=[[Kerrang!]] |page=8 |date=June 25, 2011|accessdate=June 24, 2011}}</ref>
<ref name="mtv1668421">{{наведени вести|url=http://www.mtv.com/news/articles/1668421/evanescence-amy-lee-tour.jhtml|title=Evanescence Tour Will Be 'Straight Up Rock'|work=MTV|MTV.com|publisher=[[MTV Networks]]|first=James|last=Montgomery|date=August 3, 2011|accessdate=August 4, 2011}}</ref>
<ref name="Theotherside">{{наведени вести |url=http://www.mtv.com/news/articles/1667172/evanescence-the-other-side-album-preview.jhtml|title=Evanescence's 'The Other Side': Hear A Preview! |work=''MTV News''| publisher=MTV Networks|first=James |last=Montgomery |date=July 13, 2011|accessdate= July 20, 2011}}</ref>
<ref name="lostinparadise">{{наведени вести |url=http://www.mtv.com/news/articles/1667299/evanescence-lost-in-paradise.jhtml|title=Evanescence's 'Lost In Paradise': Hear A Preview Now!|work=''MTV News''|publisher=MTV Networks|first=James |last=Montgomery |date=July 15, 2011| accessdate= July 20, 2011}}</ref>
<ref name="whatyouwantpremiere">{{наведени вести|url=http://www.mtv.com/news/articles/1668437/evanescence-what-you-want-live-premiere.jhtml|title=Evanescence To Premiere 'What You Want' Live On MTV|work=''MTV.com''|publisher=MTV Networks|first=James|last=Montgomery|date=August 4, 2011|accessdate=August 4, 2011}}</ref>
<ref name="mtv1668798">{{наведени вести|url=http://www.mtv.com/news/articles/1668798/evanescence-breaking-dawn-soundtrack.jhtml|title=Evanescence 'Screaming' To Get On 'Breaking Dawn' Soundtrack|work=''MTV.com''|publisher=MTV Networks|first=James|last=Montgomery|date=August 10, 2011|accessdate=August 12, 2011}}</ref>
<ref name="spin2010">{{наведени вести|url=http://www.spin.com/articles/exclusive-amy-lee-new-evanescence-album|title=Exclusive: Amy Lee on the New Evanescence Album|work=[[Spin]]|first=William|last=Goodman|date=March 5, 2010|accessdate=July 3, 2011}}</ref>
<ref name="electro">{{наведени вести|url=http://www.rollingstone.com/music/news/evanescence-go-electro-as-lee-has-fun-with-music-on-next-lp-20100302|title=Evanescence Go Electro As Lee Has Fun With Music on Next LP|work=[[Ролинг Стоун|Rolling Stone]]|first=Christopher R.|last=Weingarten|date=March 2, 2010|accessdate=July 3, 2011}}</ref>
<ref name="electro2">{{наведени вести|url=http://www.spin.com/articles/evanescence-reveal-details-risky-new-album?obref=obinsite|title=Evanescence Reveal Details of Risky New Album|work=[[Spin]]|first=Kevin|last=O'Donnel|date=November 2, 2010|accessdate=July 3, 2011}}</ref>
<ref name="mtv31">{{наведени вести|url=http://www.mtv.com/news/articles/1666473/evanescence-new-album.jhtml|title=Evanescence's New Album 'All Over The Place,' Amy Lee Says|work=''MTV News''|publisher=MTV Networks|first=James|last= Montgomery|date=June 27, 2011|accessdate=June 28, 2011}}</ref>
<ref name="nme58454">{{наведени вести|url=http://www.nme.com/news/evanescence/58454|title=Evanescence's Amy Lee: 'Our new album is about our fans'|work=[[NME]]|publisher=[[IPC Media]]|date=August 5, 2011|accessdate=August 6, 2011}}</ref>
<ref name="kerrangfans">{{наведени вести|url=|title=I'm Dying For the Fans to Hear This|work=Kerrang!|page=7|date=August 6, 2011|accessdate=August 6, 2011}}</ref>
<ref name="thrill">{{наведени вести |url=http://www.rollingstone.com/music/news/evanescences-amy-lee-thrilled-to-return-after-five-year-break-20110720|title=Evanescence's Amy Lee Thrilled to Return After Five-Year Break|work=[[Ролинг Стоун|Rolling Stone]]|first=Steve|last= Baltin|date=July 20, 2011| accessdate= July 21, 2011}}</ref>
<ref name="bill2010">{{наведени вести|url=http://www.billboard.com/#/news/evanescence-recording-new-album-plots-summer-1004078783.story|title=Evanescence Recording New Album, Plots Summer Tour|work=[[Билборд (магазин)|Billboard]]|first=Gary|last=Graff|location=Detroit|date= March 26, 2010|accessdate=June 28, 2011}}</ref>
<ref name="mtv1668883">{{наведени вести|url=http://www.mtv.com/news/articles/1668883/evanescence-never-go-back-japan-tragedy.jhtml|title=Evanescence's 'Never Go Back' Inspired By Japan Tragedy|work=''MTV News''|publisher=MTV Networks|first=James|last=Montgomery|date=August 11, 2011|accessdate=August 12, 2011}}</ref>
<ref name="whatyouwantvideo">{{наведени вести|url=http://www.mtv.com/news/articles/1668272/evanescence-what-you-want-video.jhtml|title=Evanescence's 'What You Want' Video: Go Behind The Scenes Now!|work=''MTV News''|publisher=MTV Networks|first=James|last=Montgomery|date=August 1, 2011|accessdate=August 2, 2011}}</ref>
<ref name="tpac">{{Наведена мрежна страница |url=http://patron.tpac.org/main.taf?p=9,5,1&ProductionID=2229 |title=NS2 presents: Evanescence |work=Tennessee Performing Arts Center |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110722025757/http://patron.tpac.org/main.taf?p=9,5,1&ProductionID=2229 |archivedate=2011-07-22 |accessdate=2011-08-17 |url-status=dead }}</ref>
<ref name="www.mtsrockontherange.ca">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mtsrockontherange.ca/ |title=MTS Rock On The Range Canada :: Saturday, August 20, 2011 :: Winnipeg |publisher=Mtsrockontherange.ca |date=February 15, 2006 |accessdate=April 14, 2011}}</ref>
<ref name="RockinRio">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.rockinrio.com.br/pt/evanescence-e-a-ultima-banda-confirmada/|title=Rock in Rio - Evanescence é a última banda confirmada|publisher=Rock in Rio|language=pt|date=May 10, 2011|accessdate=June 7, 2011}}</ref>
<ref name="porto">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.coliseodepuertorico.com/Events/Event_Info.aspx?EventID=3838|title=COLISEO DE PEURTO RICO -- José Miguel Agrelot|work=Coliseo de Puerto Rico|language=pt|accessdate=July 3, 2011|archive-date=2011-07-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110704181044/http://www.coliseodepuertorico.com/Events/Event_Info.aspx?EventID=3838|url-status=dead}}</ref>
<ref name="mtvtour">{{наведени вести|url=http://www.mtv.com/news/articles/1668171/evanescence-tour-us-europe.jhtml|title=Evanescence's Amy Lee Reveals Tour Plans|work=''MTV News''|publisher=MTV Networks|first=James|last=Montgomery|date=August 1, 2011|accessdate=August 2, 2011}}</ref>
<ref name="uknme">{{наведени вести |url=http://www.nme.com/news/evanescence/58254|title=Evanescence announce six-date UK tour - ticket details|work=''NME.com''|publisher=[[NME|New Musical Express]]|date=July 26, 2011|accessdate=July 26, 2011}}</ref>
<ref name="momsen">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.wetpaint.com/gossip-girl/articles/taylor-momsen-announces-pretty-reckless-tour-with-evanescence-|title=Taylor Momsen Announces Pretty Reckless Tour With Evanescence - Gossip Girl|work=[[Wetpaint]]|publisher=IBC Corporation|first=Christopher|last=Rosen|date=July 29, 2011|accessdate=July 29, 2011|archive-date=2011-08-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20110805194731/http://www.wetpaint.com/gossip-girl/articles/taylor-momsen-announces-pretty-reckless-tour-with-evanescence-|url-status=dead}}</ref>
<ref name="momsen1">{{Наведена мрежна страница|url=http://perezhilton.com/2011-07-28-taylor-momsen-announces-her-band-is-touring-with-evanescence|title=Taylor Momsen To Tour With Her Idols|work=''PerezHilton.com''|first=Perez|last=Hilton|date=July 28, 2011|7=|accessdate=July 29, 2011|archive-date=2012-02-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20120201013946/http://perezhilton.com/2011-07-28-taylor-momsen-announces-her-band-is-touring-with-evanescence|url-status=dead}}</ref>
<ref name="german">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.eventim.de/evanescence-tickets.html?affiliate=EVE&doc=artistPages%2Ftickets&fun=artist&action=tickets&kuid=835|title=Evanescence Tickets|work=Eventim|date=|accessdate=July 29, 2011}}</ref>
ref name="mtv1668689">{{наведени вести|url=http://www.mtv.com/news/articles/1668689/evanescence-amy-lee-new-album.jhtml|title=Evanescence Say Making New Album 'Felt Like The First Time'|work=''MTV News''|publisher=MTV Networks|first=James|last=Montgomery|date=August 8, 2011|accessdate=August 13, 2011}}</ref>
<ref name="mtv1668689"/>
<ref name="whatyouwantrelease">{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/us/album/what-you-want-single/id452381076|title=What You Want - Single|work=iTunes Store|publisher=[[Apple|Apple Inc.]]|accessdate=August 9, 2011}}</ref>
<ref name="pop crush">{{наведени вести|url=http://popcrush.com/evanescence-what-you-want/|title=Evanescence, ‘What You Want’ – Song Review|first=Scott|last=Shetler|date=August 9, 2011|work=''Pop Crush''|accessdate=August 9, 2011}}</ref>
<ref name="billlamb">{{Наведена мрежна страница|url=http://top40.about.com/od/evanescence/gr/Evanescence-What-You-Want.htm|title=Review: Evanescence - What You Want|work=About.com|publisher=[[The New York Times Company]]|first=Bill|last=Lamb|accessdate=August 11, 2011|archive-date=2011-11-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20111107111658/http://top40.about.com/od/evanescence/gr/Evanescence-What-You-Want.htm|url-status=dead}}</ref>
<!--додавајте наводи над оваа линија-->
}}
==Надворешни врски==
{{Wiktionary|evanescence}}
* {{official|http://www.evanescence.com/}}
{{Evanescence}}
[[Категорија:Албуми на Evanescence]]
[[Категорија:Албуми од 2011]]
152atur5xk8zbtu717anxi9pp0lq7kq
Депортација на Евреите од Македонија
0
763374
4805200
4803056
2022-08-26T06:29:45Z
Forbidden History
89259
/* Список на депортираните Евреи од страна на Бугарија */ затворен приказ на табелата
wikitext
text/x-wiki
{{multiple image | footer = Во [[Меморијален центар на холокаустот на Евреите од Македонија|Меморијалниот центар на холокаустот]] во [[Скопје]] поставени се три урни со пепел на македонските Евреи. Тие во Македонија се донесени во [[1961]] година и биле изложени во [[Битола]], [[Скопје]] и во [[Штип]]. Од овие три града ноќта меѓу 10 и 11 март 1943 година биле собрани речиси сите [[Евреи]] од Македонија и кон крајот на март од скопскиот Монопол биле депортирани во логорот на смртта во [[Полска]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.kanal5.com.mk/default.aspx?mId=37&eventId=72369|title=Урните со пепел на македонските Евреи жртви на Холокаустот на едно место|last=Јовановска|first=Маја|publisher=Канал 5|language=македонски|accessdate=2011-07-10}}</ref>
| align = right
| image1 =The Holocaust Museum in Skopje 10.JPG
| width1 = 120
| alt1 = Урната од Скопје
| caption1 = <center>Урната од Скопје</center>
| link1 = Mule
| image2 = The Holocaust Museum in Skopje 9.JPG
| width2 = 120
| alt2 = Урната од Битола
| caption2 = <center>Урната од Битола</center>
| link2 =
| image3 = The Holocaust Museum in Skopje 8.JPG
| width3 = 120
| alt3 = Урната од Штип
| caption3 = <center>Урната од Штип<br /> }}
[[Податотека:Bulgaria_deporting_the_Macedonian_Jews.jpg|мини|368x368пкс|Бугарскиот окупатор ги товари македонските евреи во вагоните на бугарската државна железница (БДЖ).]]
'''Депортацијата на Евреите од Македонија''' претставува настан од [[Втора светска војна|Втората светска војна]] организиран од владите на фашистичка Бугарија и нацистичка Германија, со цел систематска елиминација на еврејското население од т.н. „новоослободени територии“ од страна на бугарската власт. Депортацијата на Евреите од Македонија претставува дел од депортација на Евреите од сите „новоослободени територии“ ([[Вардарска Македонија]], [[Егејска Македонија]], [[Поморавје]]то (Србија), и [[Тракија]]).<ref name="ZK1986"/><ref name="verar"/><ref name="SA"/><ref name="HoloEncBulgaria"/>
Сите [[Историја на Евреите во Македонија|Евреи од Македонија]] биле депортирани во логорот [[Треблинка]] во [[Полска]], каде што биле задушени во гасни комори. Од [[Треблинка]] не се вратил никој. Не останал ниту еден сведок да прераскаже за стравотиите на уништувањето на еврејското население од Македонија. Документите се единствените сведоци за докажувањето на судбината на [[Евреи]]те во Македонија.<ref name="ZK1986"/>
Од Вардарска Македонија биле иселени над 7.000 Евреи, додека вклучувајќи ги и оние од Егејска Македонија и Тракија околу 11.400.<ref name="verar"/><ref name="HoloEncBulgaria"/><ref name="szb"/> Според податоци од октомври 1945 година, на територијата на денешна Македонија преостанале само 419 лица, чијашто заедница денес брои околу 200.<ref name="denes"/>
== Антисемитизмот во фашистичка Бугарија ==
[[Image:Daf_rishon.jpg|thumb|250px|Бугарскиот закон за заштита на нацијата]]
[[Image:big17jv8.jpg|thumb|250px|Табли кои се ставале на еврејските куќи (горе) и табли кои го забранувале влезот на Евреите (долу). Експонат од Меморијалниот центар на холокаустот на Евреите од Македонија во Скопје]]
[[Image:Skopsko Kale, stara.jpg|thumb|250px|Поглед кон Еврејското маало под Калето во Скопје. <small>(Стара скопска разгледница)</small>]]
За разлика од [[Романија]] (исто така сојузник била сојузник на нацистичка Германија) земја во која виктимизацијата на Евреите на почетокот на војната изнесувала околу 50%, во [[Бугарија]] виктимизацијата на Евреите изнесувала околу 20%. Во обете земји во периодот од 1899 до 1939 антисемитизмот бил во пораст.<ref name="BWI2004"/> Но, ситуацијата се влошувала со влошување на економската состојба во државата, антисемитизмот растел со оглед на фактот што поголемиот број од Евреите ја сочинувале средната класа во општеството.<ref name="EJH2008"/>
=== Закон за заштита на нацијата ===
Во јули 1940 година [[Бугарија]] започнува со донесување на антисемитски закони.<ref name="HoloEncBulgaria"/> Во јануари 1941 година го донесува „Закон за заштита на нацијата“.<ref name="HoloEncBulgaria"/> Во 1 март 1941 година Бугарија станува сојузник на [[Силите на оската]].<ref name="HoloEncBulgaria"/><ref name="MF"/>
При спроведување на „Законот за заштита на нацијата“ посебно се водело сметка за четвртата глава која се однесувала „За имотот на лица со еврејско потекло“, како и на петтата глава „За професионалната и економската активност на лицата со еврејско потекло“. Во овој закон биле наведени сите можни занимања со кои не смееле да се занимаваат Евреите со што им била намалена можноста да се заработи за пристоен живот. Со одземање на основните граѓански права всушност почнала бездушната и систематска ликвидација на [[Евреи]]те во границата на тогашното трето Бугарско Царство.<ref name="MHK1961"/><ref name="MHK1960"/>
Уште со самиот почеток на окупацијата [[Бугари]]те започнале да го спроведуваат законот. На 9 април 1941 година забележано е дека во Битола биле обележани сите еврејски куќи, трговски и занаетчиски дуќани (види слика).<ref name="MHK1961"/><ref name="MHK1960"/>
Според „Законот за заштита на нацијата“ секој Евреин бил должен да пополни специјална декларација која содржела:
*Недвижен имот
**куќа, станови, магацини, згради, стоваришта, сушилници, фабрики, работилници, вили за летување, земјоделски добра и друго;
**неизградени парцели, ниви, ливади, шуми, пасишта, лозја;
**рудници, руднички концесии и друго;
*Подвижен имот
**пари (бугарски банкноти и чекови);
**пари (странски банкноти и чекови);
**сметки во бугарски банки;
**сметки во странски банки;
**златни монети во сите видови, злато во зрно, секаков вид злато, накит (часовници, табакери, бразлетни, брошеви, прстени, дијадеми);
**златни предмети и сервиси (гравури, украси, статуети, вилушки, ножеви, садови и сл.)
**скапоцени камења (дијаманти, рубини, бисери, брилијанти, опишани по видот и каратите)
**бугарски и странски обврзници;
**акции делови од акции на бугарски и странски претпријатија;
**мебел (спални соби, трпезарии, салони, кабинети, гарнитури, клавир, радио, отомани и друго без кујни;
**скапоцени странски штофови, сите видови на кожа (обработена или не), кожни капути и сл.
**бугарски и странски теписи;
**сите превозни средства;
***(автомобили, мотори, велосипеди, пајтони, запрежни коли и др.)
***(бродови, шлепови, моторни чамци, чамци, лаѓи)
**машини во фабриките и работилниците, како и сите алатки во нив,
**стока во магацините, фабриките, работилниците, складишта и слично;
**разни видови на инсталација, инвентар итн.;
**непредвидени работи;
*Наследства
**наследства на сите членови на семејството;
**на лице место;
**движен имот;
**недвижен имот;
**скапоцености;
**златни монети, злато во секаков облик, скапоцени камења, златни предмети, накит, облигации, акции, мебел;
*Побарувања
**побарувања во земја;
**полиси, долгови;
**пребарувања во странство;
**учество во други претпријатија, тајни влогови, сметки;
*Долгови
**разни долгови во Бугарија;
**разни долгови во странство.
Вредноста за сите конфискувани работи требало да биде внесена во бугарски левови. Комисијата одговорна за пописот на имотот на македонските Евреи работата ја завршила кон крајот на 1941 г. За вршењето на работата на Комисијата која ја вршела конфискацијата и [[Бугари]]те и [[Германци]]те ги уценувале [[Евреи]]те барајќи им пари или други вредности за да не им ја впишат вистинската вредност на предметите. Вака била спроведена целосната евиденција за имотот на [[Евреи]]те.
Во [[1942]] година притисокот врз [[Евреи]]те уште повеќе пораснал кога во Битола допатувале тројца специјални инспектори за „еврејското прашање“. Всушност нивното доаѓање било поврзано со започнување на потполниот геноцид со меѓусебен договор на бугарските и германски фашисти. Започнала економска ликвидација на [[Евреи]]те.<ref name="ZK1978"/>
Со специјални соопштенија биле известени [[Евреи]]те кои биле на печалба надвор од родното место дека мора да платат одредена казна на државата. Биле испратени такви соопштенија на Евреите печалбари во [[Америка]], [[Хрватска]], [[Босна]], [[Палестина]], [[Србија]], [[Грција]], [[Егејска Македонија]] ([[Солун]]). Овие Евреи печалбари платиле вкупно 34.000.000 лева казна. Оние кои не ја платиле паричната казна, биле притворени и им бил конфискуван имотот.<ref name="ZK1986"/>
=== Состојбата на Евреите во Бугарија во текот на Втората светска војна ===
Покрај сето ова [[Бугарија]], како и [[Романија]], успеале да го зачуваат сопственото еврејско население.<ref name="BWI"/> Сепак, некои сметаат дека спасувањето на 50.000 евреи во т.н. Стара Бугарија е „уникатен чин“.<ref name="MBZ"/>
Наспроти фашистичката власт, Бугарската православна црква и голем број бугарски интелектуалци во тоа време застанале во заштита на Евреите и против срамниот чин што јавно го спроведувала владата на [[Богдан Филов]]. Меѓу нив бил и претседателот на тогашниот парламент [[Димитар Пешев]], кој јавно се спротивставил на сервилната политика кон Берлин.<ref name="holofund2000"/><ref name="UV2006"/> За жал, Патријархот Кирил, собранискиот претседател Димитар Пешев заедно со 42 членови на парламентот,<ref name="UnknownRes"/> и бугарските интелектуалци не успеале да го спречат депортирањето на Еврите од окупираните бугарски територии, [[Македонија]] и [[Тракија]].<ref name="holofund2000"/><ref name="UV2006"/><ref name="UnknownRes"/>
Покрај овие напори на дел од бугарската јавност, бугарските Евреи во текот на годините на спроведување на антисемитските закони не биле поштедувани:<ref name="HoloEncBulgaria"/><ref name="AR"/>
* Мажите [[Евреи]] на возраст од 20 до 40 години, во периодот од 1941 до 1943 година биле регрутирани за принудна работа.<ref name="HoloEncBulgaria"/>
* Нивните куќи биле обележувани (види слика).
* Слично како и во нацистичка Германија и бугарските Евреи биле приморувани да носат жолти ленти со Давидовата ѕвезда.<ref name="HoloEncBulgaria"/>
* Бугарската влада ги протерала софиските [[Евреи]] во провинција. (Во 1934 во [[Софија]] живееле околу 26.000 [[Евреи]], што претставувало околу 9% од вкупната популација на градот). Во рок од две недели околу 20.000 Евреи од градот биле протерани.<ref name="HoloEncBulgaria"/>
* Протестите на Еврејското и на нееврејското население против раселувањето биле брутално задушувани.<ref name="HoloEncBulgaria"/>
* Mешаните бракови меѓу Бугари и Евреи биле забранети<ref name="AR"/>
* Постоела забрана за вршење на одредени професии и поседување на акции во претпријатија од страна на Евреите,<ref name="AR"/>
* Наметнати биле вонредни даноци на еврејското население,<ref name="AR"/>
* Воведен бил полициски час за Евреите,<ref name="AR"/>
* Евреите можеле да купуваат леб само од одредени фурни,<ref name="AR"/>
* Во некои улици движењето на Евреите било забрането.<ref name="AR"/>
== Планирање на депортацијата ==
[[Image:big20zu5.jpg|thumb|220px|Македонски Евреи во заробеништво од страна на бугарите во Тутунскиот комбинат - Скопје во 1942 г.]]
Ликвидирањето на Евреите од Македонија било резултат на договор меѓу нацистичка Германија и Царството Бугарија. Од името на двете држави на 2 февруари 1943 година договорот го потпишале [[Адолф Бекерле]], (германски полномошен министер во Бугарија) и [[Петар Габровски]], бугарски министер за внатрешни работи.<ref name="szb"/><ref name="ZK1978"/>
Конкретните планови за депортацијата се документирани во извештај од 12 ноември 1942 година на Министерството за надворешни работи од Германија до Германската легација во Софија во кој се вели дека „Бугарската влада со особено задоволство известува дека конечно ќе се реши еврејското прашање.“<ref name="ZK1986"/> Покрај ова бугарската влада бара од Германија да и ги достави деталните планови за иселување на Евреите од [[Романија]] за и таа да преземе неопходни мерки за иселување на Евреите.
На Комесарството за еврејски прашања бугарската влада му дава налог да направи списоци на целокупното еврејско население во [[Македонија]], со имотите на сите членови на семејството, возраст, пол, професијата и улицата, бројот и местото на живеење. Рокот за доставување на главните списоци бил само неколку дена. Делегатот на скопската еврејска општина бил задолжен покрај списоците на еврејското население од [[Скопје]] да достави списоци за Евреите што живеле во места каде што поради малиот број на Евреи не се формирани еврејски општини. Станува збор за: [[Куманово]], [[Прешево]], [[Удово]], [[Гевгелија]], [[Крива Паланка]] и [[Бујановац]]. Собраните податоци покажувале дека во 1941 година во Скопје имало 1181 семејства со 3795 члена, во Битола имало 810 семејства со 3351 члена, во Штип 140 семејства со 551 члена, во Куманово 7 семејства со 17 члена, во Гевгелија 3 семејства со 11 члена, во Велес имало 2 семејства со 8 члена, во Крива Паланка 1 семејство со 5 члена, а во останатите места 6 семејства со 28 члена. Станува збор за вкупно 2150 семејства со 7762 члена.<ref name="ZK1986"/>
Фашистичките влади на Бугарија и нацистичка Германија во тајност ги водат преговорите за предавање на еврејското население од окупираните бугарските територии на Германците. На 22 февруари 1943 година во Софија се потпишува спогодба за иселување на 20.000 Евреи од териториите окупирани од страна на Бугарија, односно од [[Тракија]] и Македонија. Иселувањето ќе се реализира во источните германски области (односно во [[Полска]]). Спогодбата била потпишана од [[Александар Белев]], комесар на Комесарството за еврејски прашања при Министерството за внатрешни работи и народно здравје во Софија и од германскиот капетан на заштитните одреди (СС-дивизии) [[Теодор Данекер]]. Спогодбата е донесена по одобрување на Министерскиот совет на Бугарија. Во спогодбата се утврдени појдовните железнички станици, и тоа:
*од [[Скопје]] 5000 лица во 5 воза
*од [[Битола]] 3000 лица во 3 воза
* од [[Пирот]] 2000 лица во 2 воза
*од [[Горна Џумаја]] 3000 лица во 3 воза
*од [[Дупница]] 3000 лица во 3 воза
*од [[Радомир]] 4000 лица во 4 воза
Министерот за внатрешни работи и народно здравје [[Петар Габровски]] поднел извештај до Министерскиот совет дека во однос на постигнатата спогодба помеѓу [[Бугарија]] и [[Германија]] претстои иселување од земјата на 20.000 лица со еврејско потекло од „новоослободените земји“ и дека тие ќе бидат сместени во логори во градовите: [[Скопје]], [[Пирот]], [[Горна Џумаја]], [[Дупница]] и [[Радомир]]. Министерскиот совет го овластува комесарот за еврејски прашања да ја реализира спогодбата. Од писмото на Бекерле (германскиот полномошник министер до германското Министерство за надворешни работи во [[Бугарија]]), од 22 јануари 1943 година, за разговорите со министерот за надворешни работи на Бугарија по повод иселувањето на Евреите се потврдува дека покрај активностите преземени против Евреите ќе треба прво да се иселат Евреите од „новоослободените територии“. Во преговорите помеѓу германската нацистичка влада и бугарската фашистичка влада постојано е присутно иселувањето, односно испраќањето во логори на смртта не само на Евреите од „новоослободените територии“, но и од старите предели на Бугарија.
Во телеграмата од 4 април 1943 година од [[Ото фон Рибентроп]], министер за надворешни работи на нацистичка Германија, испратена до Германската легација во [[Софија]] за разговорите во [[Берлин]] со царот [[Борис III|Борис]] за еврејскиот проблем во точка 4 се вели „...Царот изјави дека досега дал согласност за иселување во Источна Европа само за Евреите од [[Македонија]] и [[Тракија]]. За Евреите од самата Бугарија тој сака да се иселат само еден мал број болшевичко-комунистички елементи. Другите 25.000 Евреи ќе ги собере во концентрациони логори во земјата, зашто има потреба за градење на патишта. Не се задржав на изјавата на царот и се задоволив со тоа што му истакнав дека според наше мислење само радикалното решение е единствено вистинско решение на еврејското прашање...“
По потпишувањето на договорот, следи Протоколот бр. 32 на Министерсксиот совет од 2 март 1943 година, со кој се предвидуваат организационите мерки за депортирањето на 20.000 Евреи од „новите“ и „старите“ предели на Бугарија и за одземање на имотите.
== Акцијата за апсењето на Евреите во Македонија ==
[[Image:The Holocaust Museum in Skopje 29.JPG|thumb|270px|Вагонот на смртта. Оригинален експонат во Музејот на Холокаустот во Скопје.]]
Во ноќта помеѓу 10 и 11 март 1943 година градовите [[Битола]], [[Штип]] и [[Скопје]] биле блокирани, а еврејските населби опколени со бугарска војска и полиција. Во раните утрински часови на 11 март започнало собирањето на Евреите.<ref name="ce-review.org"/> Од куќа до куќа оделе по неколку вооружени полицајци, агенти и војници и ги собирале Евреите. Жените, децата и болните ги товареле во камиони или во шпедитерски коли. Полицајците на луѓето им велеле со нив да ги земат сите скапоцености и пари, зашто ќе им требаат, и дека ќе бидат префрлени во Бугарија. Пљачкосувањето на имотот настанало уште на самото место, во куќите, при собирањето на Евреите. Продолжило на железничките станици во [[Битола]] и [[Штип]], но и во Државниот монопол во Скопје.<ref name="ushmm.org"/><ref name="press24mart2011"/> Се проценува дека имотот и средствата на депортираните Евреи изнесувал околу 16 милиони американски долари (проценка направена во 2006 година).<ref name="UV2006"/> Мал дел од одземените предмети кои ги поседувал Архивот на Македонија (меѓу кои детска белегзија, златна турска пара и обетка, осум златни навлаки за заби и др.) од февруари 2011 година се наоѓаат во Меморијалниот центар на холокаустот на Евреите од Македонија.<ref name="holo2011fev"/>
На Главната дирекција на железниците ѝ било наложено, без надомест, со специјални возови, да ги превезува Евреите од Македонија и Беломорието до местата определени од страна на Комесарството за еврејски прашања. На реквизиционите комисии им било наредено во населените места посочени од Комесарството за еврејски прашања да одземат згради потребни за создавање на логори каде што ќе бидат сместени депортираните. Биле мобилизирани граѓански лица коишто по иселувањето на Евреите требало да ги чуваат еврејските имоти сè до нивното ликвидирање. Чуварите биле плаќани од фондот „Еврејски општини“. Сиот неподвижен имоти на иселените Евреи го одзема бугарската држава. Сиот подвижен имот од лицата од еврејско потекло што биле иселени требало да биде продаден од страна на Комесарството за еврејски прашања, по специјална наредба, а средствата требало да се внесат во фондот „Еврејски општини“. На комесарот за еврејски прашања наложено му било да исели 20.000 души Евреи, како што било предвидено со договорот со германските власти.
Комесарот за еврејски прашања издава и „Правилник за организација и функционирање на привремените концентрациони логори“. Правилникот однапред предвидува исклучително нехумани постапки. Некои од членовите на Правилникот се наведени подолу:
* Во член 7 од Правилникот се предвидува дека користењето на клозетите се врши групно во придружба на чуварите.
* Според член 10 се забранува палење печки или внесување мангал - без греење во зимата 1943 година која била исклучително студена.<ref name="ZK1986"/>
* Во член 13 од Правилник се вели дека на притворените им се остава само покривка, облека и храна, сè друго им се одзема.
* Со член 18 се забранува гледање преку прозорците, нивно отворање, пишување писма и читање весници.
* Во член 25 се предвидува храна двапати дневно, а за децата до 10 години трипати дневно, итн.
Издадени се десетина наредби со кои се назначуваат лица за разни технички служби во логорот, почнувајќи од 9 март.
Во [[Скопје]] за логор биле приспособени зградите на скопскиот Државен монопол, кој се наоѓал до железничката станица и бил погоден за натамошниот транспорт. Иако подготовките се спроведувале во најголема тајност преку разни канали, меѓу кои и преку активисти од Народноослободителното дижење, се дознало дека се подготвува нешто против [[Евреи]]те. Не се знаело колкумина и каде ќе бидат интернирани (во Бугарија или на друго место). За логорите на смртта ништо не се знаело. Фашистичкиот печат од тие денови велел дека Евреите ќе бидат одведени на принудна работа.
На 10 март делегација на битолските Евреи била примена од владиката, кој великодушно ветил дека нема да дозволи ништо да им се случи. Делегацијата била пречекана од голем број граѓани Евреи кои радосно ја примија веста.<ref name="ZK1986"/>
Меѓу 7215 души што беа затворени во магацините на Државниот монопол имало:
* деца до 3 години: 539
* деца од 3 до 10 години: 602
* деца од 10 до 16 години: 1172
* старци преку 60 години: 865
* тешки болни врзани за постела: 250
* бремени жени кои се породиле во логорот: 4
* при самото пристигнување во логорот починале: 4
Од овие податоци се гледа дека повеќе од една третина од логорашите биле беспомошни. Од логорот биле пуштени 198 лица Евреи, странски државјани и 67 лица, лекари, аптекари и членови на нивни семејства. Странските државјани биле пуштени по интервенцијата од конзуларните претставништва. Лекарите и аптекарите биле дефицитарен стручен кадар потребен на бугарските власти и затоа беа пуштени од логорот.<ref name="ZK1986"/>
Од страна на германските и бугарските фашистички органи, депортирањето на Евреите од Македонија било организирано во три етапи:
* Првиот транспорт со скопски Евреи започнал на 22 март 1943 година.
* Вториот транспорт започнал на 25 март со дел од скопски, сите штипски и група битолски Евреи.
* Третиот транспорт започнал на 29 март со околу 2.500 души.
== Список на депортираните Евреи од страна на Бугарија ==
[[Податотека:List_No_25_of_the_deported_Macedonian_Jews.jpg|мини|Список на листата број 25, депортирани од Скопје]]
Список на листата број 25, депортирани од Скопје.<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Беа, загинаа, останаа|first=Боро Кралевски и други|publisher=Историски Архив|year=1969|isbn=|location=Скопје|pages=331-383}}</ref>
{| class="wikitable collapsible autocollapse"
! colspan="3" | Список на листата број 25, депортирани од Скопје{{Efn|Имињата со задебелени букви означуваат посебно семејство.|name=б}}
|-
| || Презиме и име (год. на раѓање - год. на починување), професија || усмртен на возраст од
|-
| 1 || '''Абраванел Сениор Алберт, 1873 - 1943'''|| 70
|-
| 2 || Абраванел Сениор Ана, 1894 - 1943 || 49
|-
| 3 || Абраванел Сениор Дудун, 1896 - 1943 || 47
|-
| 4 || '''Абраванел Жак Сол, 1913 - 1943, домаќинка'''|| 30
|-
| 5 || Абраванел Жак Џулика, 1939 - 1943 || 4
|-
| 6 || Абраванел Жак Мони, 1942 - 1943 || 1
|-
| 7 || '''Аврам Јаков Бојана, 1904 - 1943, домаќинка'''|| 39
|-
| 8 || Аврам Јаков Нели, 1929 - 1943 || 14
|-
| 9 || Аврам Јаков Аврам, 1931 - 1943 || 12
|-
| 10 || '''Аврам Бахар Моис, 1894 - 1943, трговец'''|| 49
|-
| 11 || Аврам Моис Флора, 1901 - 1943, домаќинка || 42
|-
| 12 || Аврам Моис Естерина, 1919 - 1943 || 24
|-
| 13 || Аврам Моис Аврам, 1920 - 1943, работник || 23
|-
| 14 || Аврам Моис Азриел, 1923 - 1943, работник || 20
|-
| 15 || Аврам Моис Исак, 1924 - 1943, работник || 19
|-
| 16 || Аврам Моис Елман, 1934 - 1943 || 9
|-
| 17 || '''Аврам Моше Рафаел, 1923 - 1943, трговец'''|| 20
|-
| 18 || Аврам Моше Ребека, 1922 - 1943, домаќинка || 21
|-
| 19 || '''Аврам Исак Хаим, 1905 - 1943'''|| 38
|-
| 20 || '''Адаља Самуел Шемајо, 1899 - 1943, трговец'''|| 44
|-
| 21 || Адаља Шемајо Лили, 1903 - 1943, домаќинка || 40
|-
| 22 || Адаља Шемајо Самуел, 1925 - 1943, ученик || 18
|-
| 23 || Адања Шемајо Златка, 1932 - 1943, ученик || 11
|-
| 24 || '''Адижес Јосиф Давид, 1893 - 1943, трговец'''|| 50
|-
| 25 || Адижес Давид Ципора, 1905 - 1943 || 38
|-
| 26 || Адижес Давид Јосиф, 1923 - 1943, електротехничар || 20
|-
| 27 || '''Адижес Јосиф Јаков, 1882 - 1943, трговец'''|| 61
|-
| 28 || Адижес Јаков Дуна, 1885 - 1943, домаќинка || 58
|-
| 29 || Адижес Јаков Бенцион., 1921 - 1943, трговец || 22
|-
| 30 || Адижес Јаков Рашел, 1923 - 1943, домаќинка || 20
|-
| 31 || '''Адижес Нисим Матилда, 1900 - 1943, домаќинка'''|| 43
|-
| 32 || Адижес Нисим Израел, 1928 - 1943, ученик || 15
|-
| 33 || Адижес Нисим Хаим, 1931 - 1943, ученик || 12
|-
| 34 || Адижес Нисим Ана, 1935 - 1943, ученичка || 8
|-
| 35 || '''Адижес Моис, ? - 1943'''|| /
|-
| 36 || '''Адижес Давид Нисим, 1916 - 1943, бравар'''|| 27
|-
| 37 || Адижес Давид Матилда, 1918 - 1943, кројачка || 25
|-
| 38 || '''Адижес Нисим Ребека, 1919 - 1943, домаќинка'''|| 24
|-
| 39 || Адижес Нисим Естер, 1937 - 1943 || 6
|-
| 40 || Адижес Нисим Дудун, 1940 - 1943 || 3
|-
| 41 || '''Адижес Јосиф Ниста, 1891 - 1943, трговец'''|| 52
|-
| 42 || '''Адижес Јосиф Сабетај, 1887 - 1943, трговец'''|| 56
|-
| 43 || Адижес Сабетај Венезија, 1893 - 1943, домаќинка || 50
|-
| 44 || '''Адижес Бенвенисти Сињора, 1889- 1943, домаќинка'''|| 54
|-
| 45 || Адижес Бенвенисти Eлиа, 1913 - 1943, помошник || 30
|-
| 46 || Адижес Бенвенисти Мата, 1916 - 1943, помошник || 27
|-
| 47 || Адижес Бенвенисти Ребека, 1921 - 1943, работничка || 22
|-
| 48 || '''Адроки Бенсион Аврам, 1912 - 1943, работник'''|| 31
|-
| 49 || Адроки Аврам Мери, 1918 - 1943, домаќинка || 25
|-
| 50 || '''Адроки Аврам Бенцион, 1880 - 1943, кондураџија'''|| 63
|-
| 51 || Адроки Бенцион Малка, 1884 - 1943, домаќинка || 59
|-
| 52 || Адроки Бенцион Јаков, 1919 - 1943, продавач || 24
|-
| 53 || Адроки Бенцион Викторија, 1923 - 1943, кројачка || 20
|-
| 54 || Адроки Бенцион Шак, 1925 - 1943, ученик || 18
|-
| 55 || '''Адроки Мушон Саломон, 1888 - 1943, трговец'''|| 55
|-
| 56 || Адроки Саломон Клара, 1900 - 1943, домаќинка || 43
|-
| 57 || Адроки Саломон Јосиф, 1930 - 1943, ученик || 13
|-
| 58 || Адроки Мушон Естер, 1869 - 1943, домаќинка || 74
|-
| 59 || '''Алалуф Моше Исак, 1894 - 1943, трговец'''|| 49
|-
| 60 || Алалуф Исак Рашел, 1905 - 1943, домаќинка || 38
|-
| 61 || '''Алалуф Моше Јаков, 1905 - 1943, трговец'''|| 38
|-
| 62 || Алалуф Јакоѕ Букица, 1913 - 1943, домаќинка || 30
|-
| 63 || Алалуф Јаков Мориц, 1937 - 1943 || 6
|-
| 64 || '''Алаџем Ј. Давид, 1916 - 1943, машинист'''|| 27
|-
| 65 || '''Алаџем Саломон Барух, 1887 - 1943, трговец'''|| 56
|-
| 66 || Алаџем Барух Луна, 1888 - 1943, домаќинка || 55
|-
| 67 || Алаџем Барух Сннтов, 1920 - 1943, работник || 23
|-
| 68 || Алаџем Барух Дази, 1922 - 1943 || 21
|-
| 69 || '''Алаџем Аврам Елиезер, 1915 - 1943, аптекарски помошник'''|| 28
|-
| 70 || Алаџем Аврам Естреа, 1885 - 1943, домаќинка || 58
|-
| 71 || Алаџем Аврам Хана, 1918 - 1943, кројачка || 25
|-
| 72 || Алаџем Елнезер Ернеста, 1920 - 1943, домаќинка || 23
|-
| 73 || Алаџем Аврам Рашела, 1927 - 1943, кројачка || 16
|-
| 74 || Алаџем Елиезер Лора, 1940 - 1943 || 3
|-
| 75 || Алаџем Елиезер Аврам, 1941 - 1943 || 2
|-
| 76 || '''Алаџем Нисим Елиезер, 1886 - 1943, касап'''|| 57
|-
| 77 || Алаџем Елиезер Мазал, 1886 - 1943, домаќинка || 57
|-
| 78 || Алаџем Елиезер Саломон, 1910 - 1943, работник || 33
|-
| 79 || Алаџем Елиезср Регина, 1921 - 1943 || 22
|-
| 80 || Алаџем Елиезер Аврам, 1923 - 1943, касап || 20
|-
| 81 || '''Алаџем Јуда Исак, 1898 - 1943'''|| 45
|-
| 82 || Алаџем Исак Стреа, 1909 - 1943, домаќинка || 34
|-
| 83 || Алаџем Исак Леон, 1929 - 1943, ученик || 14
|-
| 84 || Алаџем Исак Пепо, 1933 - 1943, ученик || 10
|-
| 85 || Алаџем Исак Давид, 1939 - 1943 || 4
|-
| 86 || '''Алаџем Шенков Исак, 1883 - 1943, механичар'''|| 60
|-
| 87 || Алаџем Исак Матилда, 1891 - 1943 || 52
|-
| 88 || '''Алаџем Јуда Јаков, 1900 - 1943, трговец'''|| 43
|-
| 89 || Алаџем Јаков Сара, 1871 - 1943, домаќинка || 72
|-
| 90 || Алаџем Јаков Мадај, 1902 - 1943, домаќинка || 41
|-
| 91 || Алаџем Јаков Леон, 1933 - 1943, ученик || 10
|-
| 92 || Ала Џем Јаков Сарина, 1935 - 1943, ученичка || 8
|-
| 93 || '''Алаџем Јуда Лезер, 1900 - 1943, работник'''|| 43
|-
| 94 || '''Алаџем Саломон Моис, 1907 - 1943, кројач'''|| 36
|-
| 95 || Алаџем Моис Сунхула, 1907 - 1943, домаќинка || 36
|-
| 96 || Алаџем Моис Саломон, 1931 - 1943, ученик || 12
|-
| 97 || Алаџем Моис Мордохај, 1936 - 1943 || 7
|-
| 98 || Алаџем Моис Дона, 1942 - 1943 || 1
|-
| 99 || '''Алаџем Барух Саломон, 1914 - 1943, работник'''|| 29
|-
| 100 || Алаџем Саломон Сол, 1922- 1943, домаќинка || 21
|-
| 101 || Алаџем Саломон Барух, 1942 - 1943 || 1
|-
| 102 || '''Алаџем Самуел Саломон, 1922 - 1943, работник'''|| 21
|-
| 103 || '''Албала Видош Јосиф, 1901 - 1943, инженер'''|| 42
|-
| 104 || Албала Јосиф Рахел, 1908 - 1943, домаќинка || 35
|-
| 105 || Албала Јосиф Видал, 1934 - 1943, ученик || 9
|-
| 106 || '''Албала Меркадо Бенвенисти, 1878 - 1943, трговец'''|| 65
|-
| 107 || Албала Бенвенисти Рашел, 1882 - 1943, домаќинка || 61
|-
| 108 || Албала Бенвенисти Исак, 1918 - 1943, трговски помошник || 25
|-
| 109 || Албала Бенвенисти Клара, 1922 - 1943 || 21
|-
| 110 || '''Албахари Моше Исак, 1891 - 1943, директор на Банка'''|| 52
|-
| 111 || Албахари Исак Стреа, 1896 - 1943, домаќинка || 47
|-
| 112 || Албахари Исак Матнлда, 1925 - 1943, ученичка || 18
|-
| 113 || Албахари Исак Сафија, 1926 - 1943, ученичка || 17
|-
| 114 || '''Албахари А. Јосиф, 1873 - 1943, градинар'''|| 70
|-
| 115 || Албахари Јосиф Синхула, 1893 - 1943, домаќинка || 50
|-
| 116 || Албахари Јосиф Моис, 1929 - 1943 || 14
|-
| 117 || '''Албахари Арон Леон, 1916 - 1943'''|| 27
|-
| 118 || Албахари Леон Клара, 1920 - 1943, домаќинка || 23
|-
| 119 || Албахари Леон Павила , 1942 - 1943 || 1
|-
| 120 || '''Албахари Арон Навила, 1887 - 1943, трговец'''|| 56
|-
| 121 || Албахари Арон Ана, 1928 - 1943, работничка || 15
|-
| 122 || Албахари Арон Леа, 1931 - 1943, ученичка || 12
|-
| 123 || Албахари Арон Луна, 1935 - 1943 || 8
|-
| 124 || '''Албахари Јосиф Саломон, 1924 - 1943, градинар'''|| 19
|-
| 125 || Албахари Саломон Рајна, 1920 - 1943, домаќинка || 23
|-
| 126 || Албахари Саломон Јосиф, 1942 - 1943 || 1
|-
| 127 || '''Албохер Арон Ребека, 1910 - 1943, домаќинка'''|| 33
|-
| 128 || Албохср Арон Сарика, 1930 - 1943, ученичка || 13
|-
| 129 || Албсхер Арон Саломон, 1933 - 1943 || 10
|-
| 130 || Албохер Арон Матилда, 1935 - 1943 || 8
|-
| 131 || Албохер Арон Исак, 1935 - 1943 || 8
|-
| 132 || '''Албухер Јосиф Аврам, 1905 - 1943'''|| 38
|-
| 133 || Албухер Аврам Луна, 1908 - 1943, домаќинка || 35
|-
| 134 || Албухер Аврам Саломон, 1930 -1943 || 13
|-
| 135 || Албухер Аврам Алегри, 1933 - 1943 || 10
|-
| 136 || Албухер Аврам Јосиф, 1936 - 1943 || 7
|-
| 137 || Албухер Аврам Сарика, 1937 - 1943 || 6
|-
| 138 || Албухер Аврам Давико, 1935 - 1943 || 8
|-
| 139 || '''Албухер Исак Нисим, 1907 - 1943, кројач'''|| 36
|-
| 140 || Албухер Нисим Рикета, 1919 - 1943, кројач || 24
|-
| 141 || Албухер Нисим Давид, 1922 - 1943, кројач || 21
|-
| 142 || Албухер Нисим Исак, 1940 - 1943 || 3
|-
| 143 || Албухер Нисим Луна, 1883 - 1943, домаќинка || 60
|-
| 144 || '''Албухер Саломон Сунхула, 1883 - 1943'''|| 60
|-
| 145 || Албухер Саломон Арон, 1926 - 1943 || 17
|-
| 146 || '''Албухеро Саломон Моис, 1911 - 1943, трговец'''|| 32
|-
| 147 || Албухеро Моис Ана, 1915 - 1943, домаќинка || 28
|-
| 148 || Албухеро Моис Саломон, 1937 - 1943 || 6
|-
| 149 || '''Алишандра Исак Давид, 1889 - 1943'''|| 54
|-
| 150 || Алишандра Давид Рена, 1896 - 1943, домаќинка || 47
|-
| 151 || Алишандра Давид Рахамин, 1920 - 1943 || 23
|-
| 152 || Алишандра Давид Аорам, 1922 - 1943 || 21
|-
| 153 || Алишандра Давид Елвира, 1925 - 1943, кројачка || 18
|-
| 154 || Алишандра Давид Јосиф, 1926 - 1943, ученик || 17
|-
| 155 || Алишандра Исак Матилда, 1922 - 1943, домаќинка || 21
|-
| 156 || Алишандра Исак Давид, 1941 - 1943 || 2
|-
| 157 || '''Алкалај Хаим Алегра, 1905'''|| 38
|-
| 158 || Алкалај Хаим Исак, 1924 - 1943 || 19
|-
| 159 || Алкалај Хаим Бела, 1926 - 1943 || 17
|-
| 160 || '''Алкалај Исак Берта, 1888- 1943, домаќинка'''|| 55
|-
| 161 || '''Алкалај Јаков Исак, 1907 - 1943'''|| 36
|-
| 162 || Алкалај Исак Сарина, 1913 - 1943, домаќинка || 30
|-
| 163 || Алкалај Исак Матилда, 1937 - 1943 || 6
|-
| 164 || '''Алкалај Исак Јаков, 1880 - 1943, трговец'''|| 63
|-
| 165 || Алкалај Јаков Матилда, 1880- 1943, домаќинка || 63
|-
| 166 || Алкалај Јаков Јосиф, 1909 - 1943, трговец || 34
|-
| 167 || Алкалај Јосиф Алегра, 1916 - 1943, домаќинка || 27
|-
| 168 || '''Алкалај Давид Марко, 1897 - 1943'''|| 46
|-
| 169 || Алкалај Марко Луна, 1904- 1943, домаќинка || 39
|-
| 170 || Алкалај Марко Ренита, 1925 - 1943 || 18
|-
| 171 || Алкалај Марко Матилда, 1930 - 1943 || 13
|-
| 172 || '''Алкалај Moшe Менахем, 1921 - 1943, железничар'''|| 22
|-
| 173 || '''Алкалај Бохор Саломон, 1894 - 1943, службеник'''|| 49
|-
| 174 || Алкалај Саломон Клара, 1899 - 1943, домаќинка || 44
|-
| 175 || Алкалај Саломон Симха, 1925 - 1943, ученичка || 18
|-
| 176 || Алкалај Саламон Мешулам, 1927 - 1943, ученик || 16
|-
| 177 || Алкалај Саламон Рашела, 1937 - 1943, ученичка || 6
|-
| 178 || '''Алкусер Ешуа Исак, 1904 - 1943'''|| 39
|-
| 179 || Алкусер Исак Дудун, 1906 - 1943, домаќинка || 37
|-
| 180 || Алкусер Исак Ешуа, 1930 - 1943, ученик || 13
|-
| 181 || Алкусер Исак Стела, 1933 - 1943, ученичка || 10
|-
| 182 || Алкусер Исак Естерина, 1938 - 1943 || 5
|-
| 183 || '''Алкусер Исак Јешуа, 1837 - 1943, трговец'''|| 106
|-
| 184 || Алкусер Јешуа Естреа, 1880 - 1943, домаќинка || 63
|-
| 185 || Алкусер Јешуа Меир, 1905 - 1943, кројач || 38
|-
| 186 || Алкусер Меир Рашела, 1917 - 1943, домаќинка || 26
|-
| 187 || Алкусер Меир Исак, 1942 - 1943 || 1
|-
| 188 || '''Алмозлино Јуда Мушон, 1890- 1943, носач'''|| 53
|-
| 189 || Алмозлино Мушон Дона, 1902 - 1943, домаќинка || 41
|-
| 190 || Алмозлино Мушон Јаков, 1927 - 1943 || 16
|-
| 191 || Алмозлино Мушон Џоја, 1930 - 1943, ученичка || 13
|-
| 192 || '''Алмозлино Анѓел Сабетај, 1912 - 1943, работник'''|| 31
|-
| 193 || Алмозлино Сабетај Бела, 1907 - 1943, кројачка || 36
|-
| 194 || '''Алмозлино Јосиф Сара, 1889 - 1943, кројачка'''|| 54
|-
| 195 || Алмозлино Јосиф Аврам, 1925 - 1943, кондураџија || 18
|-
| 196 || '''Алтарас Саламон Давид, 1914 - 1943, столар'''|| 29
|-
| 197 || Алтарас Давид Фана, 1921 - 1943, домаќинка || 22
|-
| 198 || Алтарас Давид Луна, 1941 - 1943 || 2
|-
| 199 || Алтарас Давид Саламон, 1942 - 1943 || 1
|-
| 200 || '''Алтарас Клара Исак, 1910 - 1943, фризер'''|| 33
|-
| 201 || Алтарас Исак Ребека, 1913 - 1943 || 30
|-
| 202 || Алтарас Исак Клара, 1933 - 1943 || 10
|-
| 203 || Алтарас Исак Тилда, 1938 - 1943 || 5
|-
| 204 || Алтарас Исак Сара, 1942 - 1943 || 1
|-
| 205 || '''Алтарас Аврам Јаков, 1912 - 1943, трговец'''|| 31
|-
| 206 || Алтарас Јаков Саламон, 1891 - 1943, техничар || 52
|-
| 207 || Алтарас Саломон Естер, 1906 - 1943, домаќинка || 37
|-
| 208 || Алтарас Саломон Симха, 1927 - 1943, Кро Јачка || 16
|-
| 209 || Алтарас Саламон Клара, 1928 - 1943, ученичка || 15
|-
| 210 || Алтарас Саламон Леон, 1930 - 1943, ученик || 13
|-
| 211 || Алтарас Саламон Јаков, 1932 - 1943, ученик || 11
|-
| 212 || Алтарас Саламон Буиса, 1934 - 1943, ученичка || 9
|-
| 213 || '''Алтарас Саламон Исак, 1905 - 1943, кондураџија'''|| 38
|-
| 214 || Алтарас Исак Лора, 1915 - 1943, домаќинка || 28
|-
| 215 || Алтарас Исак Леа, 1938 - 4З || 5
|-
| 216 || Алтарас Исак Сарина, 1942 - 1943 || 1
|-
| 217 || '''Алчех Елијо Моис, 1890 - 1943, трговец'''|| 53
|-
| 218 || Алчех Моис Естер, 1904 - 1943, домаќинка || 39
|-
| 219 || Алчех Моис Дези, 1927 - 1943 || 16
|-
| 220 || '''Алчех Елија Пепо, 1892 - 1943, трговец'''|| 51
|-
| 221 || Алчех Пепо Регина, 1904 - 1943, домаќинка || 39
|-
| 222 || Алчех Пепо Ели, 1929 - 1943, ученик || 14
|-
| 223 || Алчех Пепо Мориц, 1934 - 1943, ученик || 9
|-
| 224 || Алчех Елио Раул, 1911 - 1943, трговец || 32
|-
| 225 || '''Алчех Елио Салватор, 1909 - 1943, трговец'''|| 34
|-
| 226 || Алчех Салватор Ребека, 1915 - 1943, кројачка || 28
|-
| 227 || '''Алфандари Садик Султана, 1904 - 1943, кројачка'''|| 39
|-
| 228 || Алфандари Садик Самуел, 1936 - 1943 || 7
|-
| 229 || '''Амар Аврам Моис, 1887 - 1943'''|| 56
|-
| 230 || Амар Моис Мирјам, 1891 - 1943 || 52
|-
| 231 || Амар Моис Caми, 1920 - 1943 || 23
|-
| 232 || Амар Оис Дано, 1926 - 1943 || 17
|-
| 233 || '''Амариљо Саломон Леон, 1907 - 1943, службеник'''|| 36
|-
| 234 || Амариљо Леон Сарина, 1913 - 1943, домаќинка || 30
|-
| 235 || Амариљо Леон Матилда, 1938 - 1943 || 5
|-
| 236 || '''Амариљо Саломон Саул, 1910 - 1943, службеник'''|| 33
|-
| 237 || Амариљо Саул Лота, 1917 - 1943, домаќинка || 26
|-
| 238 || '''Анаф Адолф Јосиф, 1906 - 1943, електричар'''|| 37
|-
| 239 || Анаф Јосиф Симха, 1906 - 1943, домаќинка || 37
|-
| 240 || Анаф Јосиф Рејна, 1932 - 1943, ученичка || 11
|-
| 241 || Анаф Јосиф Дона, 1934 - 1943, ученичка || 9
|-
| 242 || Анаф Јосиф Аврам, 1936 - 1943 || 7
|-
| 243 || '''Анаф Марко Нака, 1883 - 1943, трговски патник'''|| 60
|-
| 244 || Анаф Нака Винтуча, 1887 - 1943, домаќинка || 56
|-
| 245 || Анаф Нака Марко, 1920 - 1943, студент || 23
|-
| 246 || Анаф Нака Буча, 1925 - 1943, ученичка || 18
|-
| 247 || '''Анѓел Хаим Алберт, 1913 - 1943, службеник'''|| 30
|-
| 248 || Анѓел Алберт Ребека, 1911 - 1943, домаќинка || 32
|-
| 249 || Анѓел Алберт Хаим, 1942 - 1943 || 1
|-
| 250 || '''Анѓел Хаим Алфред, 1911 - 1943, адвокат'''|| 32
|-
| 251 || Анѓел Алфред Ерна, 1921 - 1943, домаќинка || 22
|-
| 252 || Анѓел Алфред Ирис, 1942 - 194З || 1
|-
| 253 || '''Анѓел Хаим Салватор, 1917 - 1943, студент'''|| 26
|-
| 254 || Анѓел Салватор Ружа, 1920 - 1943, домаќинка || 23
|-
| 255 || Анѓел Салватор Силва, 1942 - 1943 || 1
|-
| 256 || '''Анѓел Јосиф Хаим, 1880 - 1943, трговец'''|| 63
|-
| 257 || Анѓел Xaим Сара, 1888 - 1943, домаќинка || 55
|-
| 258 || Анѓел Хаим Јосиф, 1910 - 1943 || 33
|-
| 259 || Анѓел Хаим Берта, 1914 - 1943 || 29
|-
| 260 || '''Арама Исак Сунхула, 1885 - 1943'''|| 58
|-
| 261 || Арам Исак Рашел, 1922 - 1943 || 21
|-
| 262 || Арам Исак Флора, 1929 - 1943, ученичка || 14
|-
| 263 || '''Арие Јосиф Викторија, 1884 - 1943, домаќинка'''|| 59
|-
| 264 || Арие Јосиф Витал, 1904 - 1943, работник || 39
|-
| 265 || Арие Јосиф Ернест, 1912 - 1943 || 31
|-
| 266 || Арие Јосиф Саул, ? - 1943, службеник || /
|-
| 267 || Арие Јосиф Шарло, 1913 - 1943, службеник || 30
|-
| 268 || '''Арие Хаим Исак, 1883 - 1943, работник'''|| 60
|-
| 269 || '''Арие Самуел Јосиф, 1896 - 1943'''|| 47
|-
| 270 || Арие Јосиф Буена, 1904 - 1943 || 39
|-
| 271 || Арие Јосиф Самуел, 1924 - 1943, техничар || 19
|-
| 272 || Арие Јосиф Леон, 1929 - 1943 || 14
|-
| 273 || Арие Јосиф Алфред, 1931 - 1943 || 12
|-
| 274 || '''Арие Јосиф Леон, 1904 - 1943, трговец'''|| 39
|-
| 275 || Арие Леон Софија, 1913 - 1943, домаќинка || 30
|-
| 276 || Арис Леон Давид, 1933 - 1943, ученик || 10
|-
| 277 || '''Арие Самуел Лазар, 1912 - 1943'''|| 31
|-
| 278 || Арие Лазар Маргита, 1920 - 1943 || 23
|-
| 279 || Арие Лазар Рифка, 1942 - 1943 || 1
|-
| 280 || Арие Самуел Рифка, 1876 - 194З || 67
|-
| 281 || '''Ароести Мушон Алберт, 1909 - 1943, трговец'''|| 34
|-
| 282 || Ароести Алберт Фрида, 1912 - 1943, домаќинка || 31
|-
| 283 || Ароести Алберт Мушон, 1934 - 1943 || 9
|-
| 284 || '''Ароести Мушон Исак, 1891 - 1943, работник'''|| 52
|-
| 285 || Ароести Исак Грација, 1905 - 1943, домаќинка || 38
|-
| 286 || Ароести Исак Моис, 1921 - 1943 || 22
|-
| 287 || Ароести Исак Сара, 1923 - 1943, кројачка || 20
|-
| 288 || Ароести Исак Лузи, 1925 - 1943, кројачка || 18
|-
| 289 || '''Ароести Аврам Маир, 1900 - 1943, трговец'''|| 43
|-
| 290 || Ароести Маир Естер, 1902 - 1943, домаќинка || 41
|-
| 291 || Ароести Маир Леа, 1921 - 1943, кројачка || 22
|-
| 292 || Ароести Маир Луна, 1923 - 1943, кројачка || 20
|-
| 293 || Ароести Маир Сол, 1925 - 1943, кројачка || 18
|-
| 294 || Ароести Маир Џоја, 1927 - 1943, кројачка || 16
|-
| 295 || Ароести Маир Аврам, 1929 - 1943, помошник || 14
|-
| 296 || Ароести Маир Алеrра, 1931 - 1943, ученичка || 12
|-
| 297 || '''Ароести Мушон Мајо, 1910 - 1943, трговец'''|| 33
|-
| 298 || Ароести Мајо Жули, 1911 - 1943, домаќинка || 32
|-
| 299 || Ароссти Мајо Мошо, 1934 - 1943 || 9
|-
| 300 || '''Ароести Аврам Јосиф, 1908 - 1943, земјоделец'''|| 35
|-
| 301 || Ароести Јосиф Марије, 1913 - 1943 || 30
|-
| 302 || Ароести Јосиф Естер, 1937 - 1943 || 6
|-
| 303 || Ароести Јосиф Аврам, 1941 - 1943 || 2
|-
| 304 || '''Ароести Исак Фрида, 1906 - 1943, домаќинка'''|| 37
|-
| 305 || Ароести Исак Сарина, 1934 - 1943 || 9
|-
| 306 || Ароести Исак Мушон, 1939 - 1943 || 4
|-
| 307 || '''Ароести Бењамин Шак, 1912 - 1943, кројач'''|| 31
|-
| 308 || Ароести Шак Мирјам, 1922 - 1943, домаќинка || 21
|-
| 309 || Ароести Шак Регина, 1941 - 1943 || 2
|-
| 310 || Ароести Венијамин Матилда, 1915 - 1943, домаќинка || 28
|-
| 311 || '''Ароести Давид Шак, 1915 - 1943, службеник'''|| 28
|-
| 312 || Ароести Шак Рашел, 1924 - 1943, студентка || 19
|-
| 313 || Ароести Давид Грација, 1881 - 1943, домаќинка || 62
|-
| 314 || '''Арон Аврам Арон, 1893 - 1943'''|| 50
|-
| 315 || Аврам Арон Ана, 1912 - 1943, домаќинка || 31
|-
| 316 || Аврам Арон Ребека, 1935 - 1943 || 8
|-
| 317 || Аврам Арон Дудун, 1937 - 1943 || 6
|-
| 318 || '''Арон С. Арон, 1883 - 1943'''|| 60
|-
| 319 || Арон Арон Рејна, 1900 - 1943, домаќинка || 43
|-
| 320 || '''Арон Сабетај Давид, 1896 - 1943, работник'''|| 47
|-
| 321 || Арон Давид Вида, 1903 - 1943, домаќинка || 40
|-
| 322 || Арон Давид Сабетај, 1925 - 1943, бравар || 18
|-
| 323 || Арон Давид Јаков, 1927 - 1943, електротехничар || 16
|-
| 324 || '''Арон Аврам Леон, 1897 - 1943'''|| 46
|-
| 325 || Арон Нисим Нисим Матушка, 1921 - 1943, домаќинка || 22
|-
| 326 || Арон Мисим Јаков, 1912 - 1943 || 31
|-
| 327 || '''Арон Сабетај Менахем, 1911 - 1943, градинар'''|| 32
|-
| 328 || Арон Менахем Луна, 1915 - 1943, домаќинка || 28
|-
| 329 || Арон Менахем Естер, 1936 - 1943, ученичка || 7
|-
| 330 || Арон Менахем Бењамин, 1910 - 1943 || 33
|-
| 331 || Арон Бабетај Естер, 1870 - 1943, домаќинка || 73
|-
| 332 || '''Арон Аврам Моис, 1896 - 1943, кожар'''|| 47
|-
| 333 || Арон Моис Винка, 1912 - 1943, домаќинка || 31
|-
| 334 || Арон Моис Аврам, 1941 - 1943 || 2
|-
| 335 || '''Арон Сабетај Саламон, 1885 - 1943'''|| 58
|-
| 336 || Арон Саломон Естер, 1918 - 1943, домаќинка || 25
|-
| 337 || '''Арути Давид Аврам, 1908 - 1943, службеник'''|| 35
|-
| 338 || Арути Аврам Рашела, 1913 - 1943, домаќинка || 30
|-
| 339 || Арути Аврам Матилда, 1936 - 1943 || 7
|-
| 340 || Арути Аврам Давид, 1941 - 1943 || 2
|-
| 341 || '''Арух Јосиф Мордохај, 1893 - 1943'''|| 50
|-
| 342 || Арух Мордохај Сара, 1904 - 1943, домаќинка || 39
|-
| 343 || Арух Мордохај Cимкa, 1923 - 1943, ученичка || 20
|-
| 344 || Арух Мордохај Јосеф, 1926 - 1943, ученик || 17
|-
| 345 || '''Асаел Саломон Барух, 1886 - 1943, трговец'''|| 57
|-
| 346 || Асаел Барух Џулија, 1897 - 1943, домаќинка || 46
|-
| 347 || Асаел Барух Хаим, 1930 - 1943, ученик || 13
|-
| 348 || '''Асаел Емануел Буена, 1904 - 1943'''|| 39
|-
| 349 || Асаел Емануел Оранија, 1924 - 1943, кројачка || 19
|-
| 350 || Асаел Емануел Леон, 1928 - 1943, кондураџија || 15
|-
| 351 || Асаел Емануел Лаломон, 1934 - 1943 || 9
|-
| 352 || Асаел Емануел Леа, 1935 - 1943 || 8
|-
| 353 || '''Асаел Самуел Елиас, 1914 - 1943, трговец'''|| 29
|-
| 354 || Асаел Елиас Денис, 1914 - 1943, домаќинка || 29
|-
| 355 || Асаел Елиас Самуел, 1939 - 1943 || 4
|-
| 356 || '''Асаел Хаим Естерина, 1910 - 1943, домаќинка'''|| 33
|-
| 357 || '''Асаел Бохур Јешуа, 1886 - 1943, трговец'''|| 57
|-
| 358 || Асаел Јешуа Решел, 1890 - 1943, домаќинка || 53
|-
| 359 || '''Асаел Самуел Луна, 1888 - 1943, домаќинка'''|| 55
|-
| 360 || Асаел Самуел Бењамин, 1921 - 1943, ученик || 22
|-
| 361 || Асаел Самуел Јосиф, 1922 - 1943, ученик || 21
|-
| 362 || Ботон Аврам Дудун, 1881 - 1943, домаќинка || 62
|-
| 363 || '''Асаел Бохор Рахамин, 1888 - 1943, трговец'''|| 55
|-
| 364 || Асаел Рахамин Тона, 1895 - 1943, кројачка || 48
|-
| 365 || Асаел Рахамин Клара, 1925 - 1943, кројачка || 18
|-
| 366 || Асаел Рахамин Реа, 1925 - 1943, кројачка || 18
|-
| 367 || '''Асаел Бохор Самуел, 1880 - 1943, трговец'''|| 63
|-
| 368 || Асаел Самуел Сара, 1901 - 1943 || 42
|-
| 369 || Асаел Самуел Хаим, 1917 - 1943 || 26
|-
| 370 || '''Асео Аврам Овадија, 1883 - 1943, трговец'''|| 60
|-
| 371 || Асео Овадија Сол, 1891 - 1943, домаќинка || 52
|-
| 372 || Асео Овадија Алберт, 1918 - 1943, трговец || 25
|-
| 373 || Асео Овадија Дин, 1919 - 1943, трговец || 24
|-
| 374 || Асео Овадија Викторија, 1927 - 1943 || 16
|-
| 375 || '''Асео Абрахам Сабетај, 1869 - 1943, Трrоѕец'''|| 74
|-
| 376 || Асео Сабетај Буен.А, 1878 - 1943, домаќинка || 65
|-
| 377 || '''Астарел Моша Аврам, 1885 - 1943'''|| 58
|-
| 378 || Астарел Аврам Нети, 1892 - 1943, домаќинка || 51
|-
| 379 || '''Аџубел Самуел Исак, 1918 - 1943, кројач'''|| 25
|-
| 380 || Аџубел Шимсон Самуел, 1903 - 1943, келнер || 40
|-
| 381 || '''Aшep Самуел Челеби, 1897 - 1943, авто механичар'''|| 46
|-
| 382 || '''Барух Давид Бењамин, 1866 - 1943, трговец'''|| 77
|-
| 383 || Барух Аврам Давид, 1913 - 1943, работник || 30
|-
| 384 || Барух Давид Роза, 1919 - 1943, домаќинка || 24
|-
| 385 || Барух Давид Ребека, 1938 - 1943 || 5
|-
| 386 || Барух Давид Аврам, 1941 - 1943 || 2
|-
| 387 || '''Барух Бини Давид, 1905 - 1943, работник'''|| 38
|-
| 388 || Барух Давид Рашела, 1905 - 1943, кројачка || 38
|-
| 389 || '''Барух Аврам Естер, 1926 - 1943'''|| 17
|-
| 390 || '''Барух Бењамин Исак, 1875 - 1943, трговец'''|| 68
|-
| 391 || Барух Исак Флора, 1883 - 1943, домаќинка || 60
|-
| 392 || Барух Исак Алегра, 1915 - 1943, кројачка || 28
|-
| 393 || Барух Исак Елвира, 1917 - 1943, кројачка || 26
|-
| 394 || Барух Исак Бењамин, 1922 - 1943, работник || 21
|-
| 395 || Барух Исак Аврам, 1925 - 1943, ученик || 18
|-
| 396 || '''Барух Давид Исак, 1875 - 1943'''|| 68
|-
| 397 || Барух Исак Ребека, 1880 - 1943, домаќинка || 63
|-
| 398 || Барух Исак Нисим, 1909 - 1943 || 34
|-
| 399 || '''Барух Мауер Исидор, 1908 - 1943, инженер'''|| 35
|-
| 400 || Барух Исидора Жана, 1909 - 1943, забен лекар || 34
|-
| 401 || '''Барух Леон Калман, 1918 - 1943, забен техничар'''|| 25
|-
| 402 || '''Барух Бењамин Леон, 1898 - 1943, трговец'''|| 45
|-
| 403 || Барух Леон Сара, 1890 - 1943 || 53
|-
| 404 || Барух Леон Бењамин, 1926 - 1943 || 17
|-
| 405 || '''Барух Аврам Мауер, 1880 - 1943, трговец,'''|| 63
|-
| 406 || Барух Мауер Ципура, 1885 - 1943, домаќинка || 58
|-
| 407 || Барух Мауер Барони, 1910 - 1943, трговец || 33
|-
| 408 || Барух Мауер Рашел, 1927 - 1943, кројачка || 16
|-
| 409 || '''Барух Исак Челебон, 1873 - 1943, кројач'''|| 70
|-
| 410 || Барух Исак Сунхула, 1877 - 1943, домаќинка || 66
|-
| 411 || '''Бахар Самуел Дона, 1870 - 1943'''|| 73
|-
| 412 || Бахар Ефраим Исак, 1912 - 1943, кројач || 31
|-
| 413 || Бахар Исак Алиса, 1911 - 1943 || 32
|-
| 414 || '''Бахар Хаим Исак, 1887 - 1943, трговец'''|| 56
|-
| 415 || Бахар Исак Џоја, 1889 - 1943, домаќинка || 54
|-
| 416 || '''Бахар Аврам Леви, 1874 - 1943, кондураџија'''|| 69
|-
| 417 || Бахар Леви Клара, 1875 - 1943, домаќинка || 68
|-
| 418 || Бахар Леви Леа, 1905 - 1943 || 38
|-
| 419 || Бахар Леви Мирјам, 1922 - 1943 || 21
|-
| 420 || Бахар Леви Естер, 1912 - 1943 || 31
|-
| 421 || '''Бахар Хаим Мазалто, 1895 - 1943, домаќинка'''|| 48
|-
| 422 || Бахар Челебон Винесија, 1924 - 1943 || 19
|-
| 423 || Бахар Челебон Давид, 1925 - 1943 || 18
|-
| 424 || '''Бахар Арон Моша, 1880 - 1943'''|| 63
|-
| 425 || Бахар Моше Сара, 1904 - 1943, домаќинка || 39
|-
| 426 || '''Бахар Хаим Сол, 1901 - 1943, домаќинка'''|| 42
|-
| 427 || Бахар Хаим Рашела, 1922 - 1943, кројачка || 21
|-
| 428 || Бахар Хаим Вида, 1928 - 1943, ученичка || 15
|-
| 429 || '''Бахар Бесалел Шак, 1888 - 1943, железничар'''|| 55
|-
| 430 || Бахар Шак Луча, 1892 - 1943, домаќинка || 51
|-
| 431 || '''Бачкај Билим Дезидер, 1900 - 1943'''|| 43
|-
| 432 || Бачкај Дезидер Милисавет, 1903 - 1943, домаќинка || 40
|-
| 433 || Бачкај Дезидер Леа, 1930 - 1943, ученичка || 13
|-
| 434 || Бачкај Дезмер Мирјам, 1935 - 1943 || 8
|-
| 435 || '''Беакар Мушон Жак, 1912 - 1943, трговец'''|| 31
|-
| 436 || Бејакар Жак Адела, 1911 - 1943, домаќинка || 32
|-
| 437 || Бејакар Жак Моис, 1938 - 1943 || 5
|-
| 438 || Бејакар Мушон Џоја, 1881 - 1943, домаќинка || 62
|-
| 439 || '''Бејакар Моше Мајер, 1914 - 1943'''|| 29
|-
| 440 || Бејакар Мајер Луча, 1914 - 1943 || 29
|-
| 441 || '''Бејакар Сабетај Перил, 1916 - 1943'''|| 27
|-
| 442 || Бејакар Перил Сара, 1921 - 1943, домаќинка || 22
|-
| 443 || Бејакар Перил Сабетај, 1939 - 1943 || 4
|-
| 444 || Бејакар Перил Мордохај, 1942 - 1943 || 1
|-
| 445 || Калдерон Мордохај Поломба, 1934 - 1943 || 9
|-
| 446 || '''Бејакар Саломон Самуел, 1905 - 1943'''|| 38
|-
| 447 || Бејакар Самуел Матилда, 1905 - 1943, домаќинка || 38
|-
| 448 || Бејакар Самуел Лили, 1928 - 1943 || 15
|-
| 449 || Бејакар Самуел Саломон, 1931 - 1943 || 12
|-
| 450 || Бехар Саломон Алегра, 1935 - 1943 || 8
|-
| 451 || Бехар Саломон Луча, 1940 - 1943 || 3
|-
| 452 || '''Бејосиф Јосиф Хаим, 1885 - 1943, трговец'''|| 58
|-
| 453 || Бејосиф Хаим Жанета, 1891 - 1943, домаќинка || 52
|-
| 454 || Бејосиф Хаим Рената, 1927 - 1943, ученичка || 16
|-
| 455 || '''Бенаврам Аврам Алберт, 1891 - 1943'''|| 52
|-
| 456 || Бенаврам Хаим Регина, 1904 - 1943, домаќинка || 39
|-
| 457 || Бенаврам Алберт Сара, 1927 - 1943 || 16
|-
| 458 || Бенаврам Алберт Исак, 1932 - 1943 || 11
|-
| 459 || Бенаврам Алберт Ивона, 1935 - 1943 || 8
|-
| 460 || Бенаврам Алберт Хаим, 1939 - 1943 || 4
|-
| 461 || '''Бенадон Моше Дан, 1868 - 1943, работник'''|| 75
|-
| 462 || Бенадон Дан Мирјам, 1871 - 1943, домаќинка || 72
|-
| 463 || '''Бенвенисти Давид Шемаја, 1902 - 1943, трговец'''|| 41
|-
| 464 || Бенвенисти Шемаја Рејна, 1903 - 1943, кројачка || 40
|-
| 465 || Бенвенисти Шемаја Давид, 1933 - 1943 || 10
|-
| 466 || Бенвенисти Шемаја Рифка, 1935 - 1943 || 8
|-
| 467 || '''Бендавид Ханох Дудун, 1881 - 1943, домаќинка'''|| 62
|-
| 468 || '''Бендавид Хаим Естер, 1873 - 1943'''|| 70
|-
| 469 || Бенруби Аврам Вида, 1907 - 1943 || 36
|-
| 470 || '''Бендавид Хаим Јосиф, 1877 - 1943, службеник'''|| 66
|-
| 471 || Бендавид Јосиф Мари, 1883 - 1943, домаќинка || 60
|-
| 472 || Бендавид Јосиф Сузана, 1922 - 1943, кројачка || 21
|-
| 473 || Бендавид Јосиф Исак, 1925 - 1943, столар || 18
|-
| 474 || '''Бенјкар Аврам Сунхула, 1906 - 1943, домаќинка'''|| 37
|-
| 475 || '''Бераха Хаим Алберт, 1916 - 1943, трговец'''|| 27
|-
| 476 || Бераха Хаим Вентура, 1888 - 1943, домаќинка || 55
|-
| 477 || Бераха Хаим Јаков, 1928 - 1943, ученик || 15
|-
| 478 || '''Бераха Нисим Бембо, 1882 - 1943, домаќинка'''|| 61
|-
| 479 || Бераха Нисим Јосиф, 1905 - 1943, трговец || 38
|-
| 480 || Бераха Нисим Мордохај, 1909 - 1943, трговец || 34
|-
| 481 || Бераха Нисим Сарина, 1920 - 1943, домаќинка || 23
|-
| 482 || '''Бераха Јосиф Давид, 1867 - 1943'''|| 76
|-
| 483 || Бераха Давид Сара, 1870 - 1943, домаќинка || 73
|-
| 484 || Бераха Давид Жак, 1893 - 1943, трговец || 50
|-
| 485 || Бераха Жак Естер, 1900 - 1943, домаќинка || 43
|-
| 486 || Бераха Жак Сара, 1923 - 1943 || 20
|-
| 487 || Бераха Давид Јосиф, 1895 - 1943, трговец со крзно || 48
|-
| 488 || Бераха Јосиф Џилда, 1905 - 1943, домаќинка || 38
|-
| 489 || Бераха Јосиф Сара, 1937 - 1943 || 6
|-
| 490 || '''Бераха Челебон Елијао, 1872 - 1943, трговец'''|| 71
|-
| 491 || Бераха Елијао Букица, 1880 - 1943, домаќинка || 63
|-
| 492 || Бераха Елијао Булиса, 1915 - 1943, кројачка || 28
|-
| 493 || Бераха Елијао Абрахам, 1919 - 1943 || 24
|-
| 494 || Бераха Елијао Шалон, 1917 - 1943, работник || 26
|-
| 495 || '''Бераха Хаские Исак, 1894 - 1943, помошник аптекар'''|| 49
|-
| 496 || Бераха Исак Марика, 1912 - 1943 || 31
|-
| 497 || Бераха Исак Ика, 1935 - 1943, ученик || 8
|-
| 498 || '''Бераха Рабен Јаков, 1894 - 1943, работник'''|| 49
|-
| 499 || Бераха Јаков Рејна, 1897 - 1943, домаќинка || 46
|-
| 500 || Бераха Јаков Деља, 1921 - 1943, кројачка || 22
|-
| 501 || '''Бераха Јаков Јосиф, 1916 - 1943'''|| 27
|-
| 502 || Бераха Јосиф Естер, 1921 - 1943, домаќинка || 22
|-
| 503 || '''Бераха Моис Јосеф, 1909 - 1943, трговец'''|| 34
|-
| 504 || Бераха Јосеф Ирена, 1921 - 1943, домаќинка || 22
|-
| 505 || Бераха Јосеф Моис, 1941 - 1943 || 2
|-
| 506 || '''Бераха Рабено Ментеш, 1897 - 1943, фризер'''|| 46
|-
| 507 || Бераха Ментеш Рашела, 189 6-- 1943, домаќинка || 47
|-
| 508 || Бераха Ментеш Естер, 1924 - 1943, кројачка || 19
|-
| 509 || Бераха Рабено Хескија , 1928 - 1943, домаќинка || 15
|-
| 510 || Бераха Рабено Рашела, 1863 - 1943 || 80
|-
| 511 || '''Бераха Череби Ментеш, 1903 - 1943, службеник'''|| 40
|-
| 512 || Бераха Ментеш Лиза, 1912 - 1943, домаќинка || 31
|-
| 513 || Бераха Ментеш Пинхас, 1941 - 1943 || 2
|-
| 514 || '''Бераха Саломон Меркадо, 1893 - 1943, трговец'''|| 50
|-
| 515 || Бераха Меркадо Берта, 1895 - 1943, домаќинка || 48
|-
| 516 || Бераха Меркадо Саломон, 1921 - 1943, трговец || 22
|-
| 517 || Бераха Меркадо Сарина, 1922 - 1943, домаќинка || 21
|-
| 518 || Бераха Меркадо Моше, 1924 - 1943, ученик || 19
|-
| 519 || Бераха Меркадо Ерна, 1927 - 1943, ученичка || 16
|-
| 520 || '''Бераха Јосеф Моис, 1879 - 1943, трговец'''|| 64
|-
| 521 || Бераха Моис Матилда, 1886 - 1943, домаќинка || 57
|-
| 522 || Бераха Моис Давид, 1912 - 1943, фотограф || 31
|-
| 523 || '''Бераха Маир Моис, 1865 - 1943, трговец'''|| 78
|-
| 524 || Бераха Моис Рашела, 1886 - 1943, домаќинка || 57
|-
| 525 || Бити Нисим Сара, 1924 - 1943, помошничка || 19
|-
| 526 || '''Бераха Јаков Нисим, 1885 - 1943'''|| 58
|-
| 527 || Бераха Нисим Мазал, 1887 - 1943, домаќинка || 56
|-
| 528 || Бераха Нисим Перла, 1924 - 1943, ученичка || 19
|-
| 529 || Бераха Нисим Естер, 1926 - 1943, ученичка || 17
|-
| 530 || Бераха Нисим Аврам, 1929 - 1943, ученик || 14
|-
| 531 || '''Бераха Челебон Рахамин, 1881 - 1943'''|| 62
|-
| 532 || Бераха Рахамин Вида, 1886 - 1943 || 57
|-
| 533 || Бераха Рахамин Роза, 1915 - 1943, кројачка || 28
|-
| 534 || '''Бераха Нисим Саломон, 1922 - 1943, работник'''|| 21
|-
| 535 || Бераха Саломон Леа, 1920 - 1943, домаќинка || 23
|-
| 536 || Бераха Саломон Мазал, 1942 - 1943 || 1
|-
| 537 || '''Береси Самуел Аврам, 1877 - 1943, трговец'''|| 66
|-
| 538 || Береси Аврам Исак, 1915 - 1943, работник || 28
|-
| 539 || Береси Аврам Регина , 1910 - 1943, домаќинка || 33
|-
| 540 || Береси Регина Нина, 1942 - 1943 || 1
|-
| 541 || '''Береси Самуел Јешуа, 1869 - 1943, трговец'''|| 74
|-
| 542 || Береси Јешуеа Сунхула, 1880 - 1943, трговец || 63
|-
| 543 || '''Береси Абрахам Самуел, 1912 - 1943, работник'''|| 31
|-
| 544 || Береси Абрахам Естерина, 1918 - 1943, кројачка || 25
|-
| 545 || '''Бехар Моше Аврам, 1908 - 1943'''|| 35
|-
| 546 || Бехар Аврам Фрида, 1910 - 1943, домаќинка || 33
|-
| 547 || Бехар Аврам Моис, 1938 - 1943 || 5
|-
| 548 || Бехар Моше Арон, 1906 - 1943, електричар || 37
|-
| 549 || Бехар Арон Ребека, 1915 - 1943, домаќинка || 28
|-
| 550 || '''Бехар Р. Бењамин, 1911 - 1943'''|| 32
|-
| 551 || Бехар Бењамни Сарина, 1913 - 1943, домаќинка || 30
|-
| 552 || Бехар Бењамин Рахамин, 1941 - 1943 || 2
|-
| 553 || '''Бехар Рафаел Јаков, 1901 - 1943, трговец'''|| 42
|-
| 554 || Бехар Јаков Рахел, 1904 - 1943, домаќинка || 39
|-
| 555 || Бехар Јаков Џоја, 1923 - 1943, кројачка || 20
|-
| 556 || Бехар Јаков Леа, 1925 - 1943 || 18
|-
| 557 || Бехар Јаков Естер, 1930 - 1943, ученичка || 13
|-
| 558 || Бехар Јаков Сунхула, 1935 - 1943 || 8
|-
| 559 || '''Бераха Челебон Бењамин, 1886 - 1943, работник'''|| 57
|-
| 560 || Бераха Бењамин Жамила, 1894 - 1943, домаќинка || 49
|-
| 561 || Бераха Бењамин Мирјам, 1927 - 1943, кројачка || 16
|-
| 562 || '''Бехар Аврам Рафаел, 1901 - 1943'''|| 42
|-
| 563 || Бехар Рафаел Ребека, 1903 - 1943 || 40
|-
| 564 || Туби Сабетај Масан, 1903 - 1943 || 40
|-
| 565 || Бехар Рафаел Ема, 1936 - 1943 || 7
|-
| 566 || '''Бивас Јосиф Барух, 1907 - 1943'''|| 36
|-
| 567 || Бивас Барух Викторија, 1907 - 1943, домаќинка || 36
|-
| 568 || Бивас Барух Јосиф, 1932 - 1943 || 11
|-
| 569 || Бивас Барух Масаја, 1936 - 1943 || 7
|-
| 570 || '''Бивас Давид Оро, 1878 - 1943, домаќинка'''|| 65
|-
| 571 || Бивас Давид Барух, 1913 - 1943, трговец || 30
|-
| 572 || Бивас Давид Шако, 1914 - 1943, трговец || 29
|-
| 573 || Бивас Барух Алеrра, 1914 - 1943, домаќинка || 29
|-
| 574 || Бивас Барух Давид, 1939 - 1943 || 4
|-
| 575 || Бивас Шако Леа, 1915 - 1943, домаќинка || 28
|-
| 576 || Бивас Шако Давид, 1941 - 1943 || 2
|-
| 577 || '''Бивас Израел Хаим, 1870 - 1943'''|| 73
|-
| 578 || Бивас Хаим Склава, 1871 - 1943 || 72
|-
| 579 || Бивас Хаим Буки, 1891 - 1943 || 52
|-
| 580 || Бивас Хаим Лариета, 1912 - 1943 || 31
|-
| 581 || '''Бинас Барух Лезер, 1893 - 1943, болничар'''|| 50
|-
| 582 || Бинас Лезер Бука, 1903 - 1943, домаќинка || 40
|-
| 583 || Бинас Лезер Естер, 1922 - 1943, домаќинка || 21
|-
| 584 || Бинас Лезер Паломба, 1925 - 1943, домаќинка || 18
|-
| 585 || Бинас Лезер Луна, 1930 - 1943, ученичка || 13
|-
| 586 || Бинас Лезер Барух , 1940 - 1943 || 3
|-
| 587 || Бинас Лезер Лиза, 1940 - 1943 || 3
|-
| 588 || '''Бинас Бахар Моше, 1894 - 1943, работник'''|| 49
|-
| 589 || Бинас Моше Класа, 1900 - 1943, домаќинка || 43
|-
| 590 || Бинас Моше Јуда, 1921 - 1943, работник || 22
|-
| 591 || Бинас Моше Аврам, 1925 - 1943, работник || 18
|-
| 592 || Бинас Моше Самуел, 1928 - 1943, работник || 15
|-
| 593 || Бијiас Моше Рашела, 1931 - 1943 || 12
|-
| 594 || '''Бити Јосиф Ашер, 1917 - 1943'''|| 26
|-
| 595 || Бити Ашер Рашела, 1915 - 1943, домаќинка || 28
|-
| 596 || Бити Ашер Јосиф, 1939 - 1943 || 4
|-
| 597 || '''Бити Ментеш Давид, 1901 - 1943, трговец'''|| 42
|-
| 598 || Бити Давид Оро, 1906 - 1943, домаќинка || 37
|-
| 599 || Бити Давид Берта, 1927 - 1943, ученичка || 16
|-
| 600 || Бити Давид Рахамин, 1931 - 1943 || 12
|-
| 601 || Бити Давид Сара, 1870 - 1943, домаќинка || 73
|-
| 602 || Бити Давид Матилда, 1890 - 1943, домаќинка || 53
|-
| 603 || '''Бити Ашер Јосиф, 1873 - 1943'''|| 70
|-
| 604 || Бити Давид Болиса, 1881 - 1943, домаќинка || 62
|-
| 605 || '''Битран Давид Јосиф, 1885 - 1943, учител'''|| 58
|-
| 606 || Битран Јосиф Сара, 1898 - 1943, домаќинка || 45
|-
| 607 || '''Бити Јосиф Марко, 1913 - 1943, работник'''|| 30
|-
| 608 || Бити Марко Естер, 1912 - 1943, кројачка || 31
|-
| 609 || '''Ити Аврам Нисим, 1913 - 1943, трговец'''|| 30
|-
| 610 || Бити Аврам Мазар, 1867 - 1943, домаќинка || 76
|-
| 611 || Бити Аврам Жули, 1907 - 1943, домаќинка || 36
|-
| 612 || '''Бити Н. Руфел, 1919 - 1943, фирмописац'''|| 24
|-
| 613 || Бити Руфел Рикета, 1883 - 1943, домаќинка || 60
|-
| 614 || Бнти Руфел Викторија, 1917 - 1943, службеничка || 26
|-
| 615 || Бити Руфел Рејна, 1924 - 1943, кројачка || 19
|-
| 616 || '''Бити А. Самуел, 1884 - 1943, службеник'''|| 59
|-
| 617 || Бити Самуел Дудун, 1896 - 1943, домаќинка || 47
|-
| 618 || Бити Самуел Аврам, 1922 - 1943, домаќинка || 21
|-
| 619 || '''Бити Јаков Сара, 1872 - 1943, домаќинка'''|| 71
|-
| 620 || '''Бити Мошон Хаим, 1896 - 1943, трговец'''|| 47
|-
| 621 || Бити Хаим Леа, 1888 - 1943, домаќинка || 55
|-
| 622 || '''Бишорда Јосиф Леон, 1906 - 1943, трговски помошник'''|| 37
|-
| 623 || Бишорда Леон Рашел, 1911 - 1943, домаќинка || 32
|-
| 624 || Бишорда Леон Естер, ? - 1943, ученичка || /
|-
| 625 || Бишорда Леон Јосиф, 1937 - 1943 || 6
|-
| 626 || '''Бишорда Л. Нисим, 1909 - 1943, работник'''|| 34
|-
| 627 || Бишорда Нисим Марије, 1910 - 1943, домаќинка || 33
|-
| 628 || Бишорда Л. Буена, 1870 - 1943 || 73
|-
| 629 || '''Блајер Исидор Золтан, 1918 - 1943, фотограф'''|| 25
|-
| 630 || '''Богано Јосиф Аврам, 1910 - 1943'''|| 33
|-
| 631 || Богано Аврам Рашела , 1911 - 1943, домаќинка || 32
|-
| 632 || Богано Аврам Датилда, 1934 - 1943, ученичка || 9
|-
| 633 || Богано Аврам Јосеф, 1937 - 1943 || 6
|-
| 634 || Боrано Аврам Израел, 1938 - 1943 || 5
|-
| 635 || Касаки Израел Хана, 1890 - 1943 || 53
|-
| 636 || '''Болано Јаков Мордо, 1888 - 1943, мајстор'''|| 55
|-
| 637 || Болано Мордо Ребека, 1907 - 1943, домаќинка || 36
|-
| 638 || Болано Мордо Шак, 1931 - 1943, ученик || 12
|-
| 639 || Болано Мордо Синора, 1934 - 1943, ученичка || 9
|-
| 640 || Болано Мордо Аврам, 1941 - 1943 || 2
|-
| 641 || Болано Јаков Синора, 1877 - 1943 || 66
|-
| 642 || '''Бонана Јосеф Саламон, 1896 - 1943'''|| 47
|-
| 643 || Бонана Саламон Џулија, 1897 - 1943 || 46
|-
| 644 || Бонана Саламон Матилда, 1923 - 1943, кројачка || 20
|-
| 645 || Бонана Саламон Јосиф, 1926 - 1943, фотограф || 17
|-
| 646 || Бонана Саламон Исак, 1933 - 1943, ученичка || 10
|-
| 647 || '''Бонано Мордохај Моис, 1912 - 1943, помошник'''|| 31
|-
| 648 || Бонано Моис Матилда, 1920 - 1943, домаќинка || 23
|-
| 649 || Бонано Моис Катерина, 1912 - 1943 || 31
|-
| 650 || '''Ботон Аврам Давид, 1905 - 1943'''|| 38
|-
| 651 || Ботон Давид Вида, 1914 - 1943, домаќинка || 29
|-
| 652 || Ботон Давид Грација, 1938 - 1943 || 5
|-
| 653 || '''Ботон Јак Регина, 1897 - 1943, домаќинка'''|| 46
|-
| 654 || Ботон Јак Аврам, 1920 - 1943, помошник || 23
|-
| 655 || Ботон Јак Грација, 1924 - 1943 || 19
|-
| 656 || '''Бохор Исак Давид, 1883 - 1943'''|| 60
|-
| 657 || Бохор Давид Бела, 1897 - 1943, домаќинка || 46
|-
| 658 || Бохор Давид Хана, 1924 - 1943, кројачка || 19
|-
| 659 || Бохор Давид Исак, 1921 - 1943, кројачка || 22
|-
| 660 || '''Букиш Аврам Фина, 1902 - 1943, домаќинка'''|| 41
|-
| 661 || Букиш Аврам Саша, 1926 - 1943, помошник || 17
|-
| 662 || Букиш Аврам Јаков, 1927 - 1943 || 16
|-
| 663 || '''Вајс Игнас Абел, 1913 - 1943, заболекар'''|| 30
|-
| 664 || Вајс Абел Сарина, 1916 - 1943, кројачка || 27
|-
| 665 || Вајс Абел Мирјам, 1940 - 1943 || 3
|-
| 666 || '''Вајс Абел Исидор, 1876 - 1943, трговец'''|| 67
|-
| 667 || Вајс Исидор Адела, 1880 - 1943, домаќинка || 63
|-
| 668 || '''Вајнбергер Андриа Ана, 1912 - 1943, кројачка'''|| 31
|-
| 669 || Вајнбергер Андриа Вера, 1934 - 1943, ученичка || 9
|-
| 670 || Вајнберrер Андриа Иво, 1938 - 1943 || 5
|-
| 671 || '''Baјнштajн Анџел Јосиф, 1879 - 1943'''|| 64
|-
| 672 || Вајштајн Иосиф Паломба 1889 - 1943, домаќинка || 54
|-
| 673 || '''Вајнштајн Ансел Леон, 1883 - 1943, кондураџија'''|| 60
|-
| 674 || Вајнштајн Леон Сунхула, 1890 - 1943, домаќинка || 53
|-
| 675 || Вајнштајн Леон Моис, 1917 - 1943, кондураџија || 26
|-
| 676 || Вајнштајн Леон Дудун, 192 2- 1943, кројачка || 21
|-
| 677 || Вајнштајн Леон Марко, 1924 - 1943, бравар || 19
|-
| 678 || '''Вајнштајн Аѓел Лидо, 1884 - 1943'''|| 59
|-
| 679 || Вајнштајн Лидо Сара, 1892 - 1943, домаќинка || 51
|-
| 680 || Вајнштајн Лидо Хаим, 1920 - 1943 || 23
|-
| 681 || Вајнштајн Лидо Вида, 1929 - 1943, ученичка || 14
|-
| 682 || Вајнштајн Лисон Моис, 1919 - 1943, работник || 24
|-
| 683 || Вајнштајн Моис Марика, 1921 - 1943, домаќинка || 22
|-
| 684 || Бејакар Руфел Ернеста, 1921 - 1943, работничка || 22
|-
| 685 || '''Варон Рубен Бити, 1908 - 1943, трговец'''|| 35
|-
| 686 || Барон Рубен Рашел, 1865 - 1943 || 78
|-
| 687 || Барон Бити Соња, 1912 - 1943 || 31
|-
| 688 || Барон Бити Аница, 1931 - 1943 || 12
|-
| 689 || Барон Бити Саломон, 1934 - 1943 || 9
|-
| 690 || Варон Бити Рашела, 1939 - 1943 || 4
|-
| 691 || '''Барон Саломон Исак, 1890 - 1943, кројач'''|| 53
|-
| 692 || Барон Исак Букица, 1898 - 1943, домаќинка || 45
|-
| 693 || Барон Исак Клара, 1922 - 1943, плетачка || 21
|-
| 694 || Барон Исак Јехова, 1925 - 1943, ученичка || 18
|-
| 695 || Барон Исак Бела, 1929 - 1943, ученичка || 14
|-
| 696 || '''Василковски Леви Израел, 1893 - 1943, келнер'''|| 50
|-
| 697 || Василковски Израел Стерина, 1901 - 1943, || 42
|-
| 698 || Василковски Израел Грација, 1925 - 1943, домаќинка || 18
|-
| 699 || Василковски Израел Рашела, 1927 - 1943 || 16
|-
| 700 || Василковски Израел Ида, 1930 - 1943 || 13
|-
| 701 || Василковски Израел Карита, 1939 - 1943 || 4
|-
| 702 || Василковски Израел Лора, 1935 - 1943 || 8
|-
| 703 || '''Виг Аладар Андреја, 1911 - 1943, трговски помошник'''|| 32
|-
| 704 || Виг Андреја Ребека, 1916 - 1943, домаќинка || 27
|-
| 705 || Виг Андреја Ерна, 1936 - 1943 || 7
|-
| 706 || Виг Андреја Аврам, 1938 - 1943 || 5
|-
| 707 || '''Виг Аладар Елена, 1916 - 1943, кројачка'''|| 27
|-
| 708 || Виг Аладар Тера, 1919 - 1943, кројачка || 24
|-
| 709 || '''Гатењо Јаков Аврам, 1894 - 1943, трговец'''|| 49
|-
| 710 || Гатењо Аврам Руша, 1902 - 1943, домаќинка || 41
|-
| 711 || Гатењо Аврам Јаков, 1930 - 1943, ученик || 13
|-
| 712 || Гатењо Аврам Рифка, 1933 - 1943, ученичка || 10
|-
| 713 || Гатењо Аврам Матуша, 1935 - 1943, || 8
|-
| 714 || '''Гатењо Давид Алберт, 1891 - 1943, машински инженер'''|| 52
|-
| 715 || Гатењо Алберт Ернеста, 1904 - 1943, домаќинка || 39
|-
| 716 || Гатењо Алберт Давид, 1928 - 1943 || 15
|-
| 717 || Гатењо Алберт Бењамин, 1932 - 1943 || 11
|-
| 718 || Гатењо Аврам Давид, 1865 - 1943, трговец || 78
|-
| 719 || Гатељо Давм Сол, 1873 - 1943, домаќинка || 70
|-
| 720 || '''Гатењо Јуда Алберт, 1907 - 1943, службеник'''|| 36
|-
| 721 || Гатењо Алберт Алис, 1911 - 1943, домаќинка || 32
|-
| 722 || Гатењо Јуда Џонџа, 1879 - 1943 || 64
|-
| 723 || Гатењо Алберт Жанина, 1940 - 1943 || 3
|-
| 724 || Коен Јаков Алегра, 1906 - 1943, домаќинка || 37
|-
| 725 || '''Гатењо Леон Исак, 1904 - 1943, книжар'''|| 39
|-
| 726 || Гатењо Исак Викторија, 1909 - 1943 || 34
|-
| 727 || Гатењо Исак Леон, 1937 - 1943 || 6
|-
| 728 || Гатењо Исак Естер, 1940 - 1943 || 3
|-
| 729 || '''Гатењо Саул Леон, 1909 - 1943, трговец'''|| 34
|-
| 730 || Гатењо Леон Винка, 1921 - 1943, домаќинка || 22
|-
| 731 || Гатењо Леон Саул, 1940 - 1943 || 3
|-
| 732 || '''Гатењо Леон Моис, 1907 - 1943, трговец'''|| 36
|-
| 733 || Гатењо Моис Ева, 1921 - 1943 || 22
|-
| 734 || '''Гатењо Ј. Моша, 1873 - 1943, работник'''|| 70
|-
| 735 || Гатењо Мошон Сара, 1916 - 1943, забен техничар || 27
|-
| 736 || '''Гатењо Саламон Ребека, 1899 - 1943, домаќинка'''|| 44
|-
| 737 || Гатењо Саламои Алберт. 1913 - 1943, службеник || 30
|-
| 738 || Гатењо Саламон Матилда, 1919 - 1943, кројачка || 24
|-
| 739 || '''Гатењо Јуда Саул, 1880 - 1943, трговец'''|| 63
|-
| 740 || Гатењо Саул Сара, 1886 - 1943, домаќинка || 57
|-
| 741 || Гатењо Саул Алберт, 1916 - 1943, лекар || 27
|-
| 742 || Гатењо Саул Шарбо, 1920 - 1943, ученик || 23
|-
| 743 || '''Гершон Моше Аврам, 1904 - 1943, трговец'''|| 39
|-
| 744 || Гершон Аврам Стела, 1910 - 1943, домаќинка || 33
|-
| 745 || Гершои Аврам Рифка, 1929 - 1943, ученичка || 14
|-
| 746 || Гершои Аврам Матика, 1931 - 1943, ученичка || 12
|-
| 747 || Гершон Аврам Моше, 1938 - 1943 || 5
|-
| 748 || '''Гершон Моше Исак, 1879 - 1943, трговец'''|| 64
|-
| 749 || Гершон Исак Паломба, 1888 - 1943, домаќинка || 55
|-
| 750 || '''Гершон Моша Јосиф, 1887 - 1943, трговец'''|| 56
|-
| 751 || Гершон Јосиф Лиза, 1900 - 1943, домаќинка || 43
|-
| 752 || Гершон Јосиф Арон, 1929 - 1943 || 14
|-
| 753 || '''Гершон Исак Моис, 1909 - 1943, работник'''|| 34
|-
| 754 || Гершон Моис Мирјам, 1912 - 1943, домаќинка || 31
|-
| 755 || Гершон Моис Исак, 1937 - 1943 || 6
|-
| 756 || Гершон Моис Паломба, 1941 - 1943 || 2
|-
| 757 || '''Гершон Исак Пепо, 1912 - 1943, трговец'''|| 31
|-
| 758 || Гершон Пепо Регина, 1919 - 1943, домаќинка || 24
|-
| 759 || Гершон Пепо Паломба, 1942 - 1943 || 1
|-
| 760 || '''Голштајн Бахар Јаков, 1884 - 1943, кројач'''|| 59
|-
| 761 || '''Гринвалд Игнат Ото, 1895 - 1943, Дрогерист'''|| 48
|-
| 762 || Гринвалд Ото Берта , 1900 - 1943, домаќинка || 43
|-
| 763 || Гринвалд Ото Звонимир, 1932 - 1943, ученик || 11
|-
| 764 || '''Давид Давид Буена, 1931 - 1943, ученичка'''|| 12
|-
| 765 || Давид Давид Ребека, 1934 - 1943, ученичка || 9
|-
| 766 || Давид Исак Буена, 1877 - 1943, домаќинка || 66
|-
| 767 || '''Давид Исак Давид, 1900 - 1943, трговец'''|| 43
|-
| 768 || Давид Давид Вида, 1903 - 1943, домаќинка || 40
|-
| 769 || Давид Давид Матика, 1926 - 1943, кројачка || 17
|-
| 770 || Давид Давид Исак, 1928 - 1943, || 15
|-
| 771 || '''Данити Биња Матилда, 1880 - 1943, кројачка'''|| 63
|-
| 772 || '''Данон Шимон Садо, 1891 - 1943, трговец'''|| 52
|-
| 773 || '''Данон Аврам Тончи, 1900 - 1943, кројачка'''|| 43
|-
| 774 || Данон Аврам Аврам, 1934 - 1943, ученик || 9
|-
| 775 || '''Даса Јосиф Арон, 1910 - 1943, трговец'''|| 33
|-
| 776 || Даса Арон Матилда, 1913 - 1943, домаќинка || 30
|-
| 777 || '''Даса Јосиф Јаков, 1909 - 1943, службеник'''|| 34
|-
| 778 || Даса Јаков Матилда, 1913 - 1943, домаќинка || 30
|-
| 779 || Даса Јаков Рејка, 1934 - 1943 || 9
|-
| 780 || Даса Јаков Луна, 1938 - 1943 || 5
|-
| 781 || Даса Јосиф Реика, 1866 - 1943, домаќинка || 77
|-
| 782 || '''Даса Јосеф Моис, 1901 - 1943, трговец'''|| 42
|-
| 783 || Даса Моис Буена, 1907 - 1943, домаќинка || 36
|-
| 784 || Даса Моис Јосеф, 1931 - 1943, ученик || 12
|-
| 785 || Даса Моис Марух, 1934 - 1943, ученик || 9
|-
| 786 || Даса Моис Јаков, 1938 - 1943 || 5
|-
| 787 || '''Даса Јосиф Саламон, 1887 - 1943, трговец'''|| 56
|-
| 788 || Даса Саламон Рашел, 1897 - 1943, домаќинка || 46
|-
| 789 || Даса Саламон Јосиф, 1922 - 1943, трговец || 21
|-
| 790 || '''Демајо Јосиф Алберт, 1916 - 1943, трговски помошник'''|| 27
|-
| 791 || Демајо Алберт Матилда, 1923 - 1943, домаќинка || 20
|-
| 792 || '''Демајо Бењамин Јосиф, 1880 - 1943, кондураџија'''|| 63
|-
| 793 || Демајо Јосиф Регина, 1900 - 1943, домаќинка || 43
|-
| 794 || Демајо Јосиф Бењамин, 1920 - 1943, трговски помошник || 23
|-
| 795 || Демајо Јосиф Исак, 1923 - 1943, трговски помошник || 20
|-
| 796 || '''Демајо М. Лиза, 1917 - 1943, кројачка'''|| 26
|-
| 797 || Демајо М. Јошко, 1937 - 1943 || 6
|-
| 798 || '''Демајо Јосиф Сабетај, 1908 - 1943, трговски помошник'''|| 35
|-
| 799 || Демајо Сабетај Сара, 1916 - 1943, домаќинка || 27
|-
| 800 || Демајо Сабетај Оро, 1936 - 1943, || 7
|-
| 801 || Демајо Сабетај Јосиф, 1937 - 1943 || 6
|-
| 802 || '''Буко Сара Демајо, 1866 - 1943'''|| 77
|-
| 803 || '''Демајо Израел Сара, 1879 - 1943'''|| 64
|-
| 804 || '''Демајо Јосиф Сара, 1927 - 1943'''|| 16
|-
| 805 || Демајо Јосиф Стела, 1930 - 1943 || 13
|-
| 806 || Демајо Јосиф Туника, 1932 - 1943 || 11
|-
| 807 || Демајо Јосиф Рејна, 1938 - 1943 || 5
|-
| 808 || Демајо Јосиф Мирјам, 1940 - 1943 || 3
|-
| 809 || '''Дојч Сигмон Јосиф, 1905 - 1943'''|| 38
|-
| 810 || Дојч Јосиф Жанета, 1909 - 1943, домаќинка || 34
|-
| 811 || Дојч Јосиф Руж, 1938 - 1943 || 5
|-
| 812 || '''Езер Мика Флора, 1907 - 1943, домаќинка'''|| 36
|-
| 813 || Езер Мика Нислим, 1929 - 1943 || 14
|-
| 814 || Езер Мика Нина, 1936 - 1943 || 7
|-
| 815 || '''Елазар Манахе Нисим, 1921 - 1943, кино оператор'''|| 22
|-
| 816 || Елазар Менахе Регина, 1925 - 1943, кројачка || 18
|-
| 817 || '''Елиезер Јосиф Исак, 1896 - 1943, трговец'''|| 47
|-
| 818 || Елиезер Исак Алберт, 1914 - 1943, електричар || 29
|-
| 819 || '''Елиезер Јаков Јосиф, 1897 - 1943, јорганџија'''|| 46
|-
| 820 || Елиезер Јосиф Матилда, 1902 - 1943, домаќинка || 41
|-
| 821 || Елиезер Јосиф Јаков, 1925 - 1943 || 18
|-
| 822 || Елиезер Јосиф Диана, 1927 - 1943, ученичка || 16
|-
| 823 || '''Ергас Мошон Аврам, 1898 - 1943, трговец'''|| 45
|-
| 824 || Eргаc Аврам Рашел, 1905 - 1943, домаќинка || 38
|-
| 825 || Ергас Аврам Рена, 1925 - 1943, кројачка || 18
|-
| 826 || Ергас Аврам Моис, 1929 - 1943, ученик || 14
|-
| 827 || Ергас Аврам Сара, 1931 - 1943, ученичка || 12
|-
| 828 || Ергас Аврам Луна, 1939 - 194З || 4
|-
| 829 || '''Ергас Саламон Аврам, 1894 - 1943, стаклар'''|| 49
|-
| 830 || Ергас Аврам Дудун, 1904 - 1943, домаќинка || 39
|-
| 831 || Ергас Аврам Елвира, 1928 - 1943, ученичка || 15
|-
| 832 || Ергас Аврам Давид, 1931 - 1943, ученик || 12
|-
| 833 || '''Ергас Саламон Исак, 1890 - 1943, трговски помошник'''|| 53
|-
| 834 || Ергас Исак Формоза , 1907 - 1943, домаќинка || 36
|-
| 835 || '''Ергас Аврам Јосиф, 1897 - 1943, кројач'''|| 46
|-
| 836 || Ергас Јосиф Естреа, 1914 - 1943, домаќинка || 29
|-
| 837 || '''Ергас Аврам Мушон, 1860 - 1943, трговец'''|| 83
|-
| 838 || Eprac Мушон Рејна, 1865 - 1943, домаќинка || 78
|-
| 839 || '''Ергас Исак Мушон, 1861 - 1943'''|| 82
|-
| 840 || Ергас Мушон Луна, 1861 - 1943 || 82
|-
| 841 || Eprac Дарио Руча, 1894 - 1943 || 49
|-
| 842 || Ергас Џисто Сара, 1904 - 1943 || 39
|-
| 843 || Ергас Џисто Луна, 1934 - 1943 || 9
|-
| 844 || '''Ергас Исак Мушон, 1871- 1943'''|| 72
|-
| 845 || Ергас Мушон Луна, 1881 - 1943 || 62
|-
| 846 || Ергас Дарио Руша, 1894 - 1943 || 49
|-
| 847 || Ергас Џисто Сара, 1904 - 1943 || 39
|-
| 848 || Ергас Џисто Луна, 1934 - 1943 || 9
|-
| 849 || '''Ергас Мушон Пепо, 1900 - 1943, трговец'''|| 43
|-
| 850 || Ергас Пепо Матилда, 1904 - 1943, домаќинка || 39
|-
| 851 || Ергас Пепо Аврам, 1927 - 1943, ученик || 16
|-
| 852 || Ергас Пепо Моис, 1929 - 1943, ученик || 14
|-
| 853 || Ергас Пепо Луна, 1933 - 1943, ученичка || 10
|-
| 854 || Ашер Здравко Матилда, 1914 - 1943 || 29
|-
| 855 || '''Ергас Аврам Саломон, 1865 - 1943, трговец'''|| 78
|-
| 856 || Ергас Саломон Рахел, 1881 - 1943, домаќинка || 62
|-
| 857 || Ергас Саломон Хаим, 1913 - 1943, трговец || 30
|-
| 858 || Ергас Саломон Јосеф, 1914 - 1943, трговец || 29
|-
| 859 || Ергас Саломон Паломба, 1921 - 1943 || 22
|-
| 860 || Ергас Саломон Елвриа, 1923 - 1943 || 20
|-
| 861 || '''Ергас Саломон Самуел, 1921 - 1943, трговец'''|| 22
|-
| 862 || Ергас Саломон Сол , 1926 - 1943, домаќинка || 17
|-
| 863 || Ергас Саломон Стела, 1929 - 1943, домаќинка || 14
|-
| 864 || Косил Аврам Стреја, 1936 - 1943 || 7
|-
| 865 || '''Ешкенази Јосиф Дудун, 1883 - 1943, домаќинка'''|| 60
|-
| 866 || '''Ешкенази Хаим Естер, 1916 - 1943, домаќинка'''|| 27
|-
| 867 || Ешкенази Хаим Пинхас, 1937 - 1943 || 6
|-
| 868 || '''Ешкенази Моше Мазлијах, 1896 - 1943, трговец'''|| 47
|-
| 869 || Ешкенази Мазлијах Матилда, 1908 - 1943, домаќинка || 35
|-
| 870 || Ешкенази Мазлијах Хаим, 1924 - 1943, трговец || 19
|-
| 871 || Ешкенази Мазлијах Моше, 1926 - 1943 || 17
|-
| 872 || Ешкенази Мазлијах Рејна, 1929 - 1943 || 14
|-
| 873 || Ешкенази Мазлијах Јаков, 1930 - 1943 || 13
|-
| 874 || Ешкенази Мазлијах Естер, 1932 - 1943 || 11
|-
| 875 || Ешкенази Мазлијах Сабетај, 1934 - 1943 || 9
|-
| 876 || '''Ешкенази Менахем Мордохај, 1903 - 1943'''|| 40
|-
| 877 || Ешкенази Мордохај Вида, 1909 - 1943 || 34
|-
| 878 || Ешкенази Мордохај Менахем, 1939 - 1943 || 4
|-
| 879 || Ешкенази Мордохај Сара, 1935 - 1943, ученичка || 8
|-
| 880 || Ешкенази Менахем Нисим , 1895 - 1943 || 48
|-
| 881 || '''Ешкенази Менахем Мушон, 1898 - 1943, трговец'''|| 45
|-
| 882 || Ешкенори Мушон Ирена, 1904 - 1943 || 39
|-
| 883 || Калдерон Моис Бјанка, 1875 - 1943 || 68
|-
| 884 || '''Ешкенази Давид Нафтали, 1900 - 1943, работник'''|| 43
|-
| 885 || Ешкенази Нафтали Сара, 1907 - 1943, домаќинка || 36
|-
| 886 || Ешкенази Нафтали Амбатија , 1930 - 1943 || 13
|-
| 887 || Ешкенази Нафтали Давид, 1934 - 1943 || 9
|-
| 888 || Ешкенази Нафтали Интоф, 1936 - 1943 || 7
|-
| 889 || '''Ешкенази Бехар Рако, 1904 - 1943, службеник'''|| 39
|-
| 890 || Ешкенази Рако Сара, 1906 - 1943, домаќинка || 37
|-
| 891 || Ешкенази Рако Мазал, 1934 - 1943, ученичка || 9
|-
| 892 || Ешкенази Рако Менахем, 1933 - 1943, ученик || 10
|-
| 893 || '''Жакен Алберт Жак, 1871 - 1943, стоматолог'''|| 72
|-
| 894 || '''Закај Хаим Мушон, 1870 - 1943, трговец'''|| 73
|-
| 895 || Закај Мушон Мазел , 1875 - 1943, домаќинка || 68
|-
| 896 || '''Зараја Хаим Израел, 1903 - 1943, трговец'''|| 40
|-
| 897 || Зараја Израел Марие, 1908 - 1943, домаќинка || 35
|-
| 898 || Зараја Израел Паула, 1933 - 1943, ученичка || 10
|-
| 899 || Зараја Израел Емрико, 1937 - 1943 || 6
|-
| 900 || '''Зараја Хаим Исак, 1893 - 1943, работник'''|| 50
|-
| 901 || Зараја Хаим Пасерда, 1866 - 1943, домаќинка || 77
|-
| 902 || '''Зоненшајн Лунас Леопол, 1914 - 1943, службеник'''|| 29
|-
| 903 || Зоненшајн Леопол Матилда, 1917 - 1943, кројачка || 26
|-
| 904 || Зоненшајн Леопол Емилиј А, 1940 - 1943 || 3
|-
| 905 || '''Израел Јаков Јосеф, 1902 - 1943, трговец'''|| 41
|-
| 906 || Израел Јосеф Сара, 1900 - 1943, домаќинка || 43
|-
| 907 || Израел Јосеф Јаков, 1930 - 1943, ученик || 13
|-
| 908 || Израел Јосеф Аврам, 1934 - 1943, ученик || 9
|-
| 909 || Израел Јосеф Руфел, 1937 - 1943 || 6
|-
| 910 || '''Израел Самуел Јошко, 1901 - 1943, работник'''|| 42
|-
| 911 || '''Израел Јосиф Моша, 1914 - 1943, кројач'''|| 29
|-
| 912 || Ишах Исак Аврам, 1897 - 1943, кројач || 46
|-
| 913 || Ишах Аврам Матилда, 1908 - 1943, домаќинка || 35
|-
| 914 || Ишах Аврам Оро, 1932 - 1943 || 11
|-
| 915 || '''Ишах Мати Аврам, 1917 - 1943, работник'''|| 26
|-
| 916 || Ишах Аврам Сол, 1919 - 1943, домаќинка || 24
|-
| 917 || Ишах Аврам Мати, 1942 - 1943 || 1
|-
| 918 || '''Ишах Перес Аврам, 1914 - 1943, работник'''|| 29
|-
| 919 || Ишах Аврам Мери, 1919 - 1943, домаќинка || 24
|-
| 920 || Ишах Аврам Вено, 1937 - 1943 || 6
|-
| 921 || Ишах Аврам Дасја, 1942 - 1943 || 1
|-
| 922 || '''Ишах Исак Елисо, 1876 - 1943, трговец'''|| 67
|-
| 923 || Ишах Елисо Берта, 1897 - 1943, домаќинка || 46
|-
| 924 || Ишах Елисо Рафаел, 1915 - 1943, трговец || 28
|-
| 925 || Ишах Елисо Матилда, 1922 - 1943, домаќинка || 21
|-
| 926 || '''Имах Аврам Исак, 1884 - 1943, работник'''|| 59
|-
| 927 || Имах Исак Рејна, 1893 - 1943, домаќинка || 50
|-
| 928 || Имах Исак Сарина, 1922 - 1943 || 21
|-
| 929 || Имах Исак Мошон, 1926 - 1943 || 17
|-
| 930 || Имах Исак Аврам, 1930 - 1943 || 13
|-
| 931 || '''Имах Б. Исак, 1921 - 1943'''|| 22
|-
| 932 || Ишак Исак Викторија, 1921 - 1943, домаќинка || 22
|-
| 933 || Имах Исак Леон, 1940 - 1943 || 3
|-
| 934 || '''Имах Јаков Исак, 1870 - 1943, кројач'''|| 73
|-
| 935 || Ишах Исак Оро, 1873 - 1943, домаќинка || 70
|-
| 936 || '''Ишах Перес Јаков, 1900 - 1943'''|| 43
|-
| 937 || Ишах Јаков Клара, 1905 - 1943 || 38
|-
| 938 || Ишах Јаков Џоја, 1934 - 1943 || 9
|-
| 939 || Ишах Јаков Јуда, 1942 - 1943 || 1
|-
| 940 || '''Ишах Аврам Мати, 1888 - 1943'''|| 55
|-
| 941 || Ишах Мати Ребека, 1892 - 1943, домаќинка || 51
|-
| 942 || Ишах Мати Јосеф, 1919 - 1943, трговец || 24
|-
| 943 || Ишах Мати Јуда, 1921 - 1943 || 22
|-
| 944 || Ишах Мати Авадија, 1929 - 1943, работник || 14
|-
| 945 || Ишах Мати Моси, 1929 - 1943, трговски помошник || 14
|-
| 946 || Ишах Мати Исак, 1928 - 1943, трговски помошник || 15
|-
| 947 || Ишах Мати Лезер, 1928 - 1943, ученик || 15
|-
| 948 || Ишах Мати Саломон, 1937 - 1943 || 6
|-
| 949 || '''Ишах Исак Мајер, 1893 - 1943, кројач'''|| 50
|-
| 950 || Ишах Мајер Стреја, 1901 - 1943, домаќинка || 42
|-
| 951 || '''Јакар Исак Аврам, 1897 - 1943, предузимач'''|| 46
|-
| 952 || Јакар Аврам Естер, 1900 - 1943, домаќинка || 43
|-
| 953 || Јакар Аврам Исак, 1920 - 1943, работник || 23
|-
| 954 || Јакар Аврам Моше, 1926 - 1943 || 17
|-
| 955 || Јакар Аврам Ора, 1923 - 1943, работник || 20
|-
| 956 || Јакар Аврам Хаим, 1937 - 1943 || 6
|-
| 957 || '''Јакар Јак Аврам, 1907 - 1943, молер'''|| 36
|-
| 958 || Јакар Аврам Бинута, 1908 - 1943, домаќинка || 35
|-
| 959 || Јакар Аврам Стреја, 1935 - 1943 || 8
|-
| 960 || Јакар Аврам Јаков, 1933 - 1943 || 10
|-
| 961 || '''Јакар Аврам Јаков, 1868 - 1943'''|| 75
|-
| 962 || Јакар Јаков Естер, 1878 - 1943 || 65
|-
| 963 || Јакар Јаков Давид, 1922 - 1943, молер || 21
|-
| 964 || Јакар Јаков Матуша, 1922 - 1943 || 21
|-
| 965 || Јакар Јаков Сабетај, 1927 - 1943, бербер || 16
|-
| 966 || '''Јакар Исак Јосиф, 1911 - 1943, кројач'''|| 32
|-
| 967 || Јакар Јосиф Ребека, 1917 - 1943, домаќинка || 26
|-
| 968 || Јакар Јосиф Адела, 1942 - 1943 || 1
|-
| 969 || Јакар Исак Оро, 1877 - 1943, домаќинка || 66
|-
| 970 || '''Јакар Сабити Меркадо, 1899 - 1943, машинобравар'''|| 44
|-
| 971 || Јакар Меркадо Џулија, 1906 - 1943, домаќинка || 37
|-
| 972 || '''Јакар Аврам Саломон, 1880 - 1943, трговец'''|| 63
|-
| 973 || Јакар Саломон Џентил , 1885 - 1943 || 58
|-
| 974 || Јакар Саломон Алберт, 1913 - 1943 || 30
|-
| 975 || Јакар Алберт Стреја, 1915 - 1943, кројачка || 28
|-
| 976 || Јакар Алберт Џентил, 1936 - 1943 || 7
|-
| 977 || '''Јаков Самуел Аврам, 1889 - 1943, трговец'''|| 54
|-
| 978 || '''Јаков Исак Сима, 1914 - 1943, службеник'''|| 29
|-
| 979 || '''Јосиф Елиезер Јосиф, 1900 - 1943, трговец'''|| 43
|-
| 980 || Јосиф Јосиф Алегра, 1912 - 1943, домаќинка || 31
|-
| 981 || Јосиф Јосиф Елезер, 1936 - 1943 || 7
|-
| 982 || '''Јосиф Елезер Рејна, 1879 - 1943, домаќинка'''|| 64
|-
| 983 || Јосиф Елезер Бела, 1919 - 1943, домаќинка || 24
|-
| 984 || '''Јуда С. Алегри, 1920 - 1943, работник'''|| 23
|-
| 985 || Јуда С. Вивнвиница, 1893 - 1943, домаќинка || 50
|-
| 986 || '''Јуда Саломон Бенвенута, 1883 - 1943, домаќинка'''|| 60
|-
| 987 || Јуда Саломон Алегра, 1918 - 1943 || 25
|-
| 988 || '''Јушах Исак Јаков, 1885 - 1943, кројач'''|| 58
|-
| 989 || Јушах Јаков Ана, 1913 - 1943, домаќинка || 30
|-
| 990 || Јушах Јаков Рафаел, 1910 - 1943, кројач || 33
|-
| 991 || '''Кадмон Давид Роберт, 1895 - 1943, трговец'''|| 48
|-
| 992 || Кадмон Роберт Мица, 1895 - 1943, домаќинка || 48
|-
| 993 || Кадмон Роберт Давид. 1924 - 1943 || 19
|-
| 994 || Кадмон Роберт Фани, 1929 - 1943 || 14
|-
| 995 || '''Какон Сасон Јаков, 1895 - 1943, трговец'''|| 48
|-
| 996 || '''Калдерон Мајер Аврам, 1901 - 1943, папучар'''|| 42
|-
| 997 || Калдерон Аврам Ернеста, 1898 - 1943, домаќинка || 45
|-
| 998 || Калдерон Аврам Мајер, 1926 - 1943 || 17
|-
| 999 || Калдерон Аврам Буена, 1929 - 1943, кројачка || 14
|-
| 1000 || Калдерон Аврам Јафа, 1935 - 1943 || 8
|-
| 1001 || '''Калдерон Рахамин Аврам, 1914 - 1943, градинар'''|| 29
|-
| 1002 || Калдерон Аврам Рашела, 1918 - 1943, домаќинка || 25
|-
| 1003 || Калдерон Аврам Сара, 1942 - 1943 || 1
|-
| 1004 || '''Калдерон Исак Алберт, 1921 - 1943, работник'''|| 22
|-
| 1005 || Калдерон Алберт Сара, 1922 - 1943, домаќинка || 21
|-
| 1006 || Калдерон Алберт Грација, 1934 - 1943 || 9
|-
| 1007 || '''Калдерон Моис Арон, 1916 - 1943, кројач'''|| 27
|-
| 1008 || Калдерон Аврам Хасон, 1923 - 1943, домаќинка || 20
|-
| 1009 || '''Калдерон Аврам Бети, 1924 - 1943, кројачка'''|| 19
|-
| 1010 || Калдерон Аврам Матилда, 1930- 1943, ученичка || 13
|-
| 1011 || Коен Рафаел Аврам, - 1943 || /
|-
| 1012 || Коен Аврам Верта, 1904 - 1943 || 39
|-
| 1013 || Коен Аврам Рашел, 1934 - 1943 || 9
|-
| 1014 || Коен Аврам Матилда, 1937 - 1943 || 6
|-
| 1015 || '''Калдерон Исак Грација, 1890 - 1943, домаќинка'''|| 53
|-
| 1016 || Калдерон Исак Естерина, 1925 - 1943, фризерка || 18
|-
| 1017 || Калдсрон Исак Стреја, 1927 - 1943, ученичка || 16
|-
| 1018 || '''Калдерон Аврам Давид, 1925 - 1943, работник'''|| 18
|-
| 1019 || '''Калдерон Мазаинах Давид, 1883 - 1943, работник'''|| 60
|-
| 1020 || Калдерон Давид Сол, 1884 - 1943, домаќинка || 59
|-
| 1021 || Калдерон Давид Моис, 1912 - 1943, работник || 31
|-
| 1022 || Калдерон Давид Клара, 1920 - 1943, кројачка || 23
|-
| 1023 || Калдерон Давид Естерина, 1925 - 1943, кројачка || 18
|-
| 1024 || Калдерон Давид Стреја, 1931 - 1943, ученичка || 12
|-
| 1025 || Калдерон Давид Натан, 1922 - 1943, работник || 21
|-
| 1026 || '''Калдерон Шабен Ели, 1889 - 1943, кројач'''|| 54
|-
| 1027 || Калдерон Ели Жана, 1906 - 1943, домаќинка || 37
|-
| 1028 || Калдерон Ели Моша, 1927 - 1943, столар || 16
|-
| 1029 || Калдерон Ели Сара, 1929 - 1943, кројачка || 14
|-
| 1030 || Калдерон Ели Стела, 1934 - 1943 || 9
|-
| 1031 || '''Калдерон Давид Јаков, 1909 - 1943, кондураџија'''|| 34
|-
| 1032 || Калдерон Јаков Сол, 1915 - 1943, домаќинка || 28
|-
| 1033 || Калдерон Јаков Рејна, 1932 - 1943, ученичка || 11
|-
| 1034 || Калдерон Јаков Муслиш, 1935 - 1943 || 8
|-
| 1035 || '''Калдерон Сабетај Јаков, 1907 - 1943, бравар'''|| 36
|-
| 1036 || Калдерон Јаков Грација , 1912 - 1943, домаќинка || 31
|-
| 1037 || Калдерон Јаков Сабета, 1935 - 1943 || 8
|-
| 1038 || Сапорта Аврам Мирјам, 1924 - 1943, готвачка || 19
|-
| 1039 || Сапорта Аврам Менахем, 1925 - 1943 || 18
|-
| 1040 || Сапорта Аврам Ecтep, 1934 - 1943 || 9
|-
| 1041 || '''Калдерон Хаим Јаков, 1920 - 1943'''|| 23
|-
| 1042 || Калдерон Јаков Рашел, 1922 - 1943 || 21
|-
| 1043 || '''Калдерон Перас Јантоф, 1912 - 1943'''|| 31
|-
| 1044 || Калдерон Перес Лика, 1918 - 1943, домаќинка || 25
|-
| 1045 || Калдерон Перес Рејна, 1942 - 1943 || 1
|-
| 1046 || '''Калдерон Исак Јермија, 1908 - 1943, работник'''|| 35
|-
| 1047 || Калдерон Јермија Бојана, 1908 - 1943, домаќинка || 35
|-
| 1048 || Калдерон Јермија Луна, 1930 - 1943, ученичка || 13
|-
| 1049 || Калдерон Јермија Грација, 1931 - 1943, ученичка || 12
|-
| 1050 || Калдерон Јермија Стела, 1935 - 1943, ученичка || 8
|-
| 1051 || Калдерон Јермија Исак, 1935 - 1943, ученик || 8
|-
| 1052 || '''Калдерон Моше Јосеф, 1886 - 1943, кројач'''|| 57
|-
| 1053 || Калдерон Јосеф Дона, 1890 - 1943, домаќинка || 53
|-
| 1054 || Калдерон Јосеф Израел, 1910 - 1943, трговски помошник || 33
|-
| 1055 || Калдерон Јосеф Мешулам, 1920 - 1943, трговски помошник || 23
|-
| 1056 || Калдерон Јосеф Клара, 1927 - 1943, домаќинка || 16
|-
| 1057 || '''Калдерон Маир Луна, 1880 -1943'''|| 63
|-
| 1058 || Калдерон Маир Исак, 1921 - 1943 || 22
|-
| 1059 || Калдерон Маир Јосиф, 1924 - 1943, кројач || 19
|-
| 1060 || Калдерон Маир Мирјам, 1925 - 1943, работник || 18
|-
| 1061 || '''Калдерон Јаков Ментеш, 1903 - 1943, службеник'''|| 40
|-
| 1062 || Калдерон Ментеш Жана, 1905 -1943, домаќинка || 38
|-
| 1063 || Калдерон Ментеш Викторија , 1925 - 1943, кројачка || 18
|-
| 1064 || Калдерон Ментеш Јаков, 1927 - 1943, ученик || 16
|-
| 1065 || Калдерон Ментеш Луна, 1934 - 1943, ученичка || 9
|-
| 1066 || Калдсрон Ментеш Рако, 1934 - 1943, ученик || 9
|-
| 1067 || '''Калдерон Јосиф Моис, 1916 -1943, кројач'''|| 27
|-
| 1068 || Калдерон Моис Сарина, 1917 - 1943, домаќинка || 26
|-
| 1069 || Калдерон Моис Леа, 1939 - 1943 || 4
|-
| 1070 || '''Калдерон А. Мордохај, 1912 - 1943, работник'''|| 31
|-
| 1071 || Калдерон Мордохај Амада, 1913 - 1943, домаќинка || 30
|-
| 1072 || Калдерон Мордохај Мирјам, 1935 - 1943 || 8
|-
| 1073 || Калдерон Мордохај Моше, 1937 - 1943 || 6
|-
| 1074 || Калдерон Мордохај Аврам, 1883 - 1943 || 60
|-
| 1075 || '''Калдерон Хаим Мушон, 1875 - 1943, трговец'''|| 68
|-
| 1076 || Калдерон Мушон Доминика, 1887 - 1943, домаќинка || 56
|-
| 1077 || Калдерон Мушон Хаим, 1910 - 1943, инженер || 33
|-
| 1078 || Калдерон Мушон Рахамин, 1913 - 1943, трговски помошник || 30
|-
| 1079 || Калдерон Мушон Јешуа, 1920 - 1943, студент || 23
|-
| 1080 || '''Калдерон Јаков Паломба, 1889 - 1943'''|| 54
|-
| 1081 || Калдерон Јаков Жамила, 1923 - 1943, || 20
|-
| 1082 || '''Калдерон Ермија Перес, 1883 - 1943, трговец'''|| 60
|-
| 1083 || Калдерон Перес Стреја, 1903 - 1943, домаќинка || 40
|-
| 1084 || Калдерон Перес Исак, 1925 - 1943 || 18
|-
| 1085 || Калдерон Перес Eстepa, 1926 - 1943, домаќинка || 17
|-
| 1086 || '''Калдерон Сабитај Рахамин, 1887 - 1943, трговец'''|| 56
|-
| 1087 || Калдерон Рахамин Сара, 1887 - 1943, домаќинка || 56
|-
| 1088 || Калдерон Рахамин Милка, 1866 - 1943, домаќинка || 77
|-
| 1089 || '''Калдерон Самуел Рашел, 1881 - 1943, домаќинка'''|| 62
|-
| 1090 || '''Калдерон Јосиф Сабитај, 1906 - 1943,'''|| 37
|-
| 1091 || Калдерон Менахем Хари, 1900 - 1943, домаќинка || 43
|-
| 1092 || Калдерон Менахем Вида, 1930 - 1943, ученичка || 13
|-
| 1093 || Калдерон Менахем Луна, 1933 - 1943, ученичка || 10
|-
| 1094 || Калдерон Менахем Алегра, 1935 - 1943, ученичка || 8
|-
| 1095 || Калдерон Менахем Бела, 1937 - 1943 || 6
|-
| 1096 || Калдерон Менахем Јосиф, 1939 - 1943 || 4
|-
| 1097 || '''Калдерон Рахамин Сабитај, 1912 - 1943, трговец'''|| 31
|-
| 1098 || Калдерон Сабитај Ина, 1921 - 1943, домаќинка || 22
|-
| 1099 || Калдерон Сабитај Сара, 1942 - 1943 || 1
|-
| 1100 || '''Калдерон Хаим Салион, 1873 - 1943, трговец'''|| 70
|-
| 1101 || '''Калдерон Ш. Сара, 1885 - 1943, домаќинка'''|| 58
|-
| 1102 || Калдерон Ш. Моис, 1913 - 1943 || 30
|-
| 1103 || Калдерон Ш. Мари, 1920 - 1943 || 23
|-
| 1104 || '''Калдерон Јаков Хаим, 1900 - 1943'''|| 43
|-
| 1105 || Калдерон Хаим Стреја, 1903 - 1943, домаќинка || 40
|-
| 1106 || Калдерон Хаим Саломон, 1922 - 1943, домаќинка || 21
|-
| 1107 || Калдерон Хаим Лазо, 1927 - 1943 || 16
|-
| 1108 || Калдерон Хаим Моис, 1934 - 1943 || 9
|-
| 1109 || Калдерон Хаим Конориби, 1932 - 1943 || 11
|-
| 1110 || Калдерон Хаим Сара, 1933 - 1943 || 10
|-
| 1111 || Калдерон Хаим Нисим, 1935 - 1943 || 8
|-
| 1112 || Калдерон Хаим Ребека, 1941 - 1943 || 2
|-
| 1113 || Калдерон Хаим Давико, 1942 - 1943 || 1
|-
| 1114 || '''Калдерон Јаков Хаим, 1906 - 1943, кројач'''|| 37
|-
| 1115 || Калдерон Хаим Сapa, 1909 - 1943, домаќинка || 34
|-
| 1116 || Калдерон Хаим Јаков, 1934 - 1943 || 9
|-
| 1117 || Калдерон Хаим Вида, 1937 - 1943 || 6
|-
| 1118 || Калдерон Хаим Саломон, 1940 - 1943 || 3
|-
| 1119 || '''Калми Саломон Елиезер, 1894 - 1943, фризер'''|| 49
|-
| 1120 || Калми Елиезер Хана, 1900 - 1943, домаќинка || 43
|-
| 1121 || Калми Елиезер Бела , 192.2 - 1943, домаќинка || 21
|-
| 1122 || Калми Елиезер Естер, 1931 - 1943, ученичка || 12
|-
| 1123 || Калми Елиезер Исак, 1933 - 1943, ученик || 10
|-
| 1124 || '''Калми Саломон Моша, 1904 - 1943, службеник'''|| 39
|-
| 1125 || Калми Моше Бинута, 1901 - 1943 || 42
|-
| 1126 || Калми Моше Јаков, 1928 - 1943 || 15
|-
| 1127 || Калми Моше Лепка, 1932 - 1943 || 11
|-
| 1128 || Калми Моше Беа, 1941 - 1943 || 2
|-
| 1129 || Калми Моше Леа, 1942 - 1943 || 1
|-
| 1130 || '''Калми Лезер Саломон, 1868 - 1943'''|| 75
|-
| 1131 || Калми Саломон Стреја, 1877 - 1943, домаќинка || 66
|-
| 1132 || Калми Саломон Сак, 1902 - 1943 || 41
|-
| 1133 || Калми Саломон Пизма, 1915 - 1943, кројачка || 28
|-
| 1134 || Калми Саломон Аврам, 1910 - 1943 || 33
|-
| 1135 || Калми Аврам Ана, 1913 - 1943, домаќинка || 30
|-
| 1136 || Калми Аврам Јаков, 1934 - 1943, ученик || 9
|-
| 1137 || '''Камхи Исак Аврам, 1902 - 1943, кројач'''|| 41
|-
| 1138 || Камхи Аврам Естер, 1904 - 1943, домаќинка || 39
|-
| 1139 || Камхи Аврам Исак, 1929 - 1943, ученик || 14
|-
| 1140 || Камхи Аврам Леон, 1933 - 1943, ученик || 10
|-
| 1141 || Камхи Аврам Рејна, 1941 - 1943 || 2
|-
| 1142 || '''Камхи Јуда Аврам, 1865 - 1943'''|| 78
|-
| 1143 || Камхи Аврам Џулија, 1936 - 1943, домаќинка || 7
|-
| 1144 || Ала.Џем Моше Алегрг, 1903 - 1943, домаќинка || 40
|-
| 1145 || '''Камхи Мајер Аврам, 1883 - 1943, трговец'''|| 60
|-
| 1146 || Камхи Аврам Естер, 1885 - 1943 || 58
|-
| 1147 || Камхи Аврам Дука, 1922 - 1943, кројачка || 21
|-
| 1148 || Камхи Аврам Луна, 1925 - 1943 || 18
|-
| 1149 || Камхи Аврам Самуел, 1928 - 1943 || 15
|-
| 1150 || '''Камхи Сабитај Аврам, 1872 - 1943, работник'''|| 71
|-
| 1151 || Камхи Аврам Оро, 1885 - 1943, домаќинка || 58
|-
| 1152 || Сион Јосиф Сарина, 1915 - 1943, домаќинка || 28
|-
| 1153 || Сион Аврам Луиза, 1919 - 1943, работничка || 24
|-
| 1154 || Камхи Аврам Ашер, 1924 - 1943, кондураџија || 19
|-
| 1155 || '''Камхи Јосиф Алберт, 1911 - 1943, трговец'''|| 32
|-
| 1156 || Камхи Алберт Амада, 1924 - 1943, домаќинка || 19
|-
| 1157 || Камхи Алберт Клара , 1941 - 1943 || 2
|-
| 1158 || '''Камхи Хаим Алберт, 1910 - 1943'''|| 33
|-
| 1159 || Камхи Алберт Леа, 1915 - 1943 || 28
|-
| 1160 || Камхи Алберт Стела, 1937 - 1943 || 6
|-
| 1161 || Камхи Хаим Рашел , 1877 - 1943 || 66
|-
| 1162 || '''Камхи Мордохај Барух, 1909 - 1943, кројач'''|| 34
|-
| 1163 || Камхи Барух Рашела, 1913 - 1943, кројачка || 30
|-
| 1164 || Камхи Барух Дуду, 1940 - 1943 || 3
|-
| 1165 || Камхи Барух Мордохај, 1935 - 1943 || 8
|-
| 1166 || Камхи Барух Бордохај, 1875 - 1943 || 68
|-
| 1167 || Камхи Мордохај Дудун, 1872 - 1943, домаќинка || 71
|-
| 1168 || Камхи Мордохај Давид, 1917 - 1943, Крзнар || 26
|-
| 1169 || Камхи Бохор Јаков, 1897 - 1943, трговец || 46
|-
| 1170 || Камхи Јаков Рејна, 1898 - 1943, кројачка || 45
|-
| 1171 || '''Камхи Јаков Бенцион, 1906 - 1943, работник'''|| 37
|-
| 1172 || Камхи Бенцион Рашел, 1913 - 1943, домаќинка || 30
|-
| 1173 || Камхи Бенцион Буника, 1934 - 1943, ученичка || 9
|-
| 1174 || Камхи Бенцион Јаков, 1935 - 1943 || 8
|-
| 1175 || Камхи Бенцион Ребека, 1937 - 1943 || 6
|-
| 1176 || Камхи Бенцион Буена, 1867 - 1943, домаќинка || 76
|-
| 1177 || '''Камхи Хаим Бенцион, 1881 - 1943, трговец'''|| 62
|-
| 1178 || Камхи Бенцион Буена, 1880 - 1943, домаќинка || 63
|-
| 1179 || Камхи Бенцион Мушка, 1925 - 1943 || 18
|-
| 1180 || Камхи Бенцион Хаим, 1927 - 1943, ученик || 16
|-
| 1181 || Камхи Бенцион Алегра, 1927 - 1943, ученичка || 16
|-
| 1182 || '''Камхи Шак Бинута, 1898 - 1943, домаќинка'''|| 45
|-
| 1183 || Камхи Шак Рашел, 1926 - 1943 || 17
|-
| 1184 || Камхи Шак Сарина, 1929 - 1943 || 14
|-
| 1185 || '''Камхи Давид Бохор, 1892 - 1943'''|| 51
|-
| 1186 || Камхи Бохор Алегра, 1894 - 1943, домаќинка || 49
|-
| 1187 || Камхи Бохор Јосиф, 1924 - 1943, работник || 19
|-
| 1188 || Камхи Бохор Давид, 1926 - 1943, работник || 17
|-
| 1189 || Камхи Бохор Рејна, 1928 - 1943, кројачка || 15
|-
| 1190 || '''Камхи Лезер Давид, 1887 - 1943, кројач'''|| 56
|-
| 1191 || Камхи Давид Ребека, 1898 - 1943, домаќинка || 45
|-
| 1192 || Камхи Давид Зумбул, 1926 - 1943, кројачка || 17
|-
| 1193 || Камхи Давид Бела, 1933 - 1943, ученичка || 10
|-
| 1194 || Камхи Давид Рејна, 1935 - 1943, ученичка || 8
|-
| 1195 || Камхи Давид Сара, 1923 - 1943, кројачка || 20
|-
| 1196 || Камхи Хаим Естер, 1873 - 1943, домаќинка || 70
|-
| 1197 || '''Камхи Дарио Израел, 1883 - 1943, агент'''|| 60
|-
| 1198 || Камхи Израел Леа, 1896 - 1943, домаќинка || 47
|-
| 1199 || Камхи Израел Дарио, 1914 - 1943, службеник || 29
|-
| 1200 || '''Камхи Ментеш Исак, 1911 - 1943, угостител'''|| 32
|-
| 1201 || Камхи Исах Викторија , 1916 - 1943, кројачка || 27
|-
| 1202 || Камхи Исак Ментеш, 1937 43 || 6
|-
| 1203 || '''Камхи Хаим Исак, 1888 - 1943, трговец'''|| 55
|-
| 1204 || Камхи Исак Верица, 1895 - 1943 || 48
|-
| 1205 || Камхи Исак Дијаманти, 1923 - 1943, домаќинка || 20
|-
| 1206 || Камхи Исак Хаим, 1924 - 1943, ученик || 19
|-
| 1207 || Камхи Исак Јаков, 1928 - 1943, ученик || 15
|-
| 1208 || '''Камхи Хаим Исак, 1898 - 1943'''|| 45
|-
| 1209 || Камхи Исак Диана, 1901 - 1943 || 42
|-
| 1210 || Камхи Исак Дона, 1935 - 1943 || 8
|-
| 1211 || Камхи Исак Хаим , 1939 - 1943 || 4
|-
| 1212 || '''Камхи Јосиф Јаков, 1905 - 1943'''|| 38
|-
| 1213 || Камхи Јаков Луна, 1909 - 1943, домаќинка || 34
|-
| 1214 || Камхи Јаков Сунхула, 1935 - 1943 || 8
|-
| 1215 || Камхи Јаков Ермија, 1936 - 1943 || 7
|-
| 1216 || Камхи Јаков Рејна, 1939 - 1943 || 4
|-
| 1217 || '''Камхи Маркадо Јосиф, 1880 - 1943, трговец'''|| 63
|-
| 1218 || Камхи Јосиф Ернеста, 1885 - 1943, домаќинка || 58
|-
| 1219 || Камхи Јосиф Арон, 1911 - 1943, службеник || 32
|-
| 1220 || '''Камхи Мишел Јосиф, 1867 - 1943, трговец'''|| 76
|-
| 1221 || Камхи Јосиф Клара, 1880 - 1943, домаќинка || 63
|-
| 1222 || Камхи Јосиф Сабитај, 1913 - 1943 || 30
|-
| 1223 || Камхи Јосиф Хаим, 192.0 - 1943, службеник || 23
|-
| 1224 || '''Камхи Самуел Јосеф, 1892 - 1943, кројач'''|| 51
|-
| 1225 || Камхи Јосеф Лела, 1900 - 1943, кројачка || 43
|-
| 1226 || Камхи Јосеф Самуел, 1930 - 1943, ученик || 13
|-
| 1227 || '''Камхи Менахем Јуда, 1876 - 1943, трговец со жито'''|| 67
|-
| 1228 || Камхи Јуда Дона, 1893 - 1943, домаќинка || 50
|-
| 1229 || Камхи Јуда Вела, 1925 - 1943 || 18
|-
| 1230 || '''Камхи Гавриел Леон, 1916 - 1943, работник'''|| 27
|-
| 1231 || Камхи Гавриле Луна, ? - 1943, кројачка || /
|-
| 1232 || Камхи Гавриле Султана, 1893 - 1943, домаќинка || 50
|-
| 1233 || '''Камхи Аврам Лизо, 1908 - 1943, кројач'''|| 35
|-
| 1234 || Камхи Лизо Ернеста, 1915 - 1943, домаќинка || 28
|-
| 1235 || Камхи Лизо Сол, 1940 - 1943 || 3
|-
| 1236 || '''Камхи Хаим Мануел, 1902 - 1943'''|| 41
|-
| 1237 || Камхи Мануел Клара, 1920 - 1943 || 23
|-
| 1238 || Камхи Мануел Рашел, 1939 - 1943 || 4
|-
| 1239 || '''Камхи Давид Ментеш, 1922 - 1943, работник'''|| 21
|-
| 1240 || Камхи Давид Естер, 1915 - 1943, домаќинка || 28
|-
| 1241 || '''Камхи А. Мишел, 1889 - 1943, претприемач'''|| 54
|-
| 1242 || Камхи Мишел Мирјам, 1900 - 1943, домаќинка || 43
|-
| 1243 || Камхи А. Масалто, 1850 - 1943 || 93
|-
| 1244 || '''Камхи Мајер Мишел, 1885 - 1943'''|| 58
|-
| 1245 || Камхи Мишел Џулија, 1885 - 1943, кројачка || 58
|-
| 1246 || Камхи Мишел Мајер, 1924 - 1943, работник || 19
|-
| 1247 || Камхи Мишел Аврам, работник || /
|-
| 1248 || Камхи Мишел Естер, 1933 - 1943, ученичка || 10
|-
| 1249 || Камхи Мишел Мирјам, 1936 - 1943, ученичка || 7
|-
| 1250 || Камхи Мишел Јосиф, 1930 - 1943, ученик || 13
|-
| 1251 || Камхи Мишел Берта, 1939 - 1943 || 4
|-
| 1252 || '''Камхи Хаим Моис, 1900 - 1943'''|| 43
|-
| 1253 || Камхи Аврам Исак, 1900 - 1943, трговец || 43
|-
| 1254 || Камхи Исак Алегра, 1904 - 1943 || 39
|-
| 1255 || Камхи Исак Дуника, 1926 - 1943 || 17
|-
| 1256 || Камхи Исак Аврам, 1929 - 1943 || 14
|-
| 1257 || Камхи Хаим Мери, 1910 - 1943 || 33
|-
| 1258 || Камхи Хаим Рикула, 1879 - 1943 || 64
|-
| 1259 || '''Камхи Арон Мордохај, 1912 - 1943, аптекар'''|| 31
|-
| 1260 || Камхи Мордохај Матика, 1914 - 1943 || 29
|-
| 1261 || Бераха Челебон Дудун, 1919 - 1943 || 24
|-
| 1262 || Камхи Мордохај Арон, 1942 - 1943 || 1
|-
| 1263 || '''Камхи Меркадо Рахамин, 1889 - 1943,'''|| 54
|-
| 1264 || Кaмxи Рахамин Клара, 1897 - 1943, домаќинка || 46
|-
| 1265 || Камхи Рахамин Арон, 1927 - 1943, ученик || 16
|-
| 1266 || Камхи Рахамин Моис, 1928 - 1943, ученик || 15
|-
| 1267 || '''Камхи Арон Регина, 1905 - 1943, домаќинка'''|| 38
|-
| 1268 || Камхи Арон Алберт, 1929 - 1943, ученик || 14
|-
| 1269 || Камхи Арон Луси, 1932 - 1943, ученичка || 11
|-
| 1270 || '''Камхи Јаков Севи, 1902 - 1943, продавзач'''|| 41
|-
| 1271 || Камхи Севи Естер, 1907 - 1943, домаќинка || 36
|-
| 1272 || Камхи Севи Јаков, 1927 - 1943, ученик || 16
|-
| 1273 || Камхи Севи Ехаскел, 1931 - 1943, ученик || 12
|-
| 1274 || Камхи Јаков Зумбула, 1837 - 1943, домаќинка || 106
|-
| 1275 || Камхи Јаков Саломон, 1917 - 1943, продавач || 26
|-
| 1276 || '''Камхи Мајер Саломон, 1902 - 1943, трговец'''|| 41
|-
| 1277 || Камхи Саломон Рејна, 1906 - 1943 || 37
|-
| 1278 || Камхи Саломон Мајер, 1927 - 1943 || 16
|-
| 1279 || Камхи Саломон Јаков, 1931 - 1943 || 12
|-
| 1280 || '''Камхи Аврам Самуел, 1893 - 1943, кројач'''|| 50
|-
| 1281 || Камхи Самуел Зумбул, 1888 - 1943 || 55
|-
| 1282 || Камхи Самуел Авизај, 1898 - 1943, трговец || 45
|-
| 1283 || Камхи Самуел Сока, 1904 - 1943, домаќинка || 39
|-
| 1284 || Камхи Самуел Мазалто, 1928 - 1943, кројачка || 15
|-
| 1285 || Камхи Самуел Џоја, 1929 - 1943, кројачка || 14
|-
| 1286 || Камхи Самуел Бела, 1930 - 1943, ученичка || 13
|-
| 1287 || Камхи Самуел Самуел, 1933 - 1943, ученик || 10
|-
| 1288 || '''Камхи Бенцион Самуел, 1914 - 1943, инженер - агроном'''|| 29
|-
| 1289 || Камхи Самуел Буена, 1919 - 1943, домаќинка || 24
|-
| 1290 || '''Камхи Меркадо Сара, 1878 - 1943, домаќинка'''|| 65
|-
| 1291 || '''Камхи Давид Хаим, 1902 - 1943, трговец'''|| 41
|-
| 1292 || Камхи Хаим Бела, 1906 - 1943, домаќинка || 37
|-
| 1293 || Камхи Хаим Јаков, 1930 - 1943, ученик || 13
|-
| 1294 || Камхи Хаим Давид, 1931 - 1943, ученик || 12
|-
| 1295 || Камхи Хаим Ида, 1932 - 1943, ученичка || 11
|-
| 1296 || '''Камхи Кутиел Хаим, 1906 - 1943, кројач'''|| 37
|-
| 1297 || Камхи Хаим Естерина, 1916 - 1943, домаќинка || 27
|-
| 1298 || Камхи Хаим Сол, 1938 - 1943 || 5
|-
| 1299 || Камхи Хаим Маир, 1942 - 1943 || 1
|-
| 1300 || '''Капуано Саламон Гедаља, 1907 - 1943, трговец'''|| 36
|-
| 1301 || Капуано Гедаља Оро, 1911 - 1943 || 32
|-
| 1302 || Капуано Гедаља Берта, 1940 - 1943 || 3
|-
| 1303 || '''Капуано Исак Јаков, 1919 - 1943, работник'''|| 24
|-
| 1304 || Капуано Исак Саломон, 1925 - 1943 || 18
|-
| 1305 || '''Карио Хаим Аврам, 1902 - 1943, кожар'''|| 41
|-
| 1306 || Карио Аврам Флора, 1903 - 1943 || 40
|-
| 1307 || Карио Аврам Сињор, 1937 - 1943 || 6
|-
| 1308 || Карио Аврам Хаим, 1939 - 1943 || 4
|-
| 1309 || '''Карио Леон Бенцион, 1908 - 1943, кожар'''|| 35
|-
| 1310 || Карио Бенцион Лујза, 1915 - 1943 || 28
|-
| 1311 || Карио Бенцион Блашuа, 1935 - 1943 || 8
|-
| 1312 || Карио Бенцион Мирет, 1938 - 1943 || 5
|-
| 1313 || '''Карио Јосеф Леон, 1888 - 1943, стаклар'''|| 55
|-
| 1314 || Карио Леон Амада, 1886 - 1943, домаќинка || 57
|-
| 1315 || Карио Леон Јосеф, 1926 - 1943 || 17
|-
| 1316 || Карио Леон Давид, 1930 - 1943 || 13
|-
| 1317 || Карио Леон Јешуа, 1932 - 1943 || 11
|-
| 1318 || Карио Леон Матилда, 1926 - 1943 || 17
|-
| 1319 || '''Карио Нафтали Леон, 1876 - 1943, трговец'''|| 67
|-
| 1320 || Карио Леон Букица, 1892 - 1943 || 51
|-
| 1321 || Карио Леон Хаим, 1918 - 1943 || 25
|-
| 1322 || Карио Леон Нафтали, 1921 - 1943 || 22
|-
| 1323 || Карио Леон Рифка, 1922 - 1943 || 21
|-
| 1324 || Конфино Нисим Естер, 1921 - 1943 || 22
|-
| 1325 || '''Карио Саботај Леон, 1869 - 1943, трговец'''|| 74
|-
| 1326 || Карио Леон Клара, 1873 - 1943, домаќинка || 70
|-
| 1327 || Карио Исак Ребека, 1912 - 1943 || 31
|-
| 1328 || Карио Исак Леон, 1935 - 1943 || 8
|-
| 1329 || '''Карио Јосиф Лијао, 1913 - 1943'''|| 30
|-
| 1330 || Карио Лијао Ребека, 1910 - 1943, домаќинка || 33
|-
| 1331 || Карио Лијао Матилда, 1939 - 1943 || 4
|-
| 1332 || '''Карио Гавриел Мирја, 1900 - 1943, домаќинка'''|| 43
|-
| 1333 || '''Карио Давид Нисим, 1909 - 1943'''|| 34
|-
| 1334 || Карио Нисим Алегра, 1921 - 1943 || 22
|-
| 1335 || Карио Давид Роза, 1881 - 1943 || 62
|-
| 1336 || '''Карио Леон Саломон, 1909 - 1943, квалификуван работник'''|| 34
|-
| 1337 || Карио Саломон Грациј А, 1910 - 1943, кројачка || 33
|-
| 1338 || Карио Саломон Лили, 1940 - 1943 || 3
|-
| 1339 || '''Карио Исак Сарина, 1895 - 1943, домаќинка'''|| 48
|-
| 1340 || Карио Исак Мирјам, 1927 - 1943 || 16
|-
| 1341 || Карио Исак Мориу, 1934 - 1943, ученик || 9
|-
| 1342 || '''Карио Јарухам Стреја, 1918 - 1943'''|| 25
|-
| 1343 || Карио Јерухам Рахамин, 1942 - 1943 || 1
|-
| 1344 || '''Касуто Хаим Аврам, 1868 - 1943'''|| 75
|-
| 1345 || Касуго Аврам Клара, 1881 - 1943 || 62
|-
| 1346 || Касуто Аврам Пепо, 1907 - 1943 || 36
|-
| 1347 || Касуто Аврам Моис, 1911 - 1943 || 32
|-
| 1348 || Касуто Аврам Џилда, 1913 - 1943 || 30
|-
| 1349 || '''Касуто Аврам Виктор, 1891 - 1943, службеник'''|| 52
|-
| 1350 || Касуто Виктор Луна, 1900 - 1943 || 43
|-
| 1351 || Касуто Виктор Шалом, 1924 - 1943 || 19
|-
| 1352 || Касуто Виктор Рубен, 1929 - 1943 || 14
|-
| 1353 || '''Касорла Хаим Леон, 1907 - 1943, кројач'''|| 36
|-
| 1354 || Касорла Леон Сара, 1907 - 1943, кројачка || 36
|-
| 1355 || Касорла Леон Естер, 1929 - 1943, кројачка || 14
|-
| 1356 || Касорла Леон Рашела, 1932 - 1943, ученичка || 11
|-
| 1357 || '''Касорла Мулија Моис, 1910 - 1943, книжар'''|| 33
|-
| 1358 || Касорла Моис Бела, 1920 - 1943, домаќинка || 23
|-
| 1359 || Касорла Моис Рахамин, 1943 - 1943 || помало од година
|-
| 1360 || '''Касорла Јосиф Мулија, 1859 - 1943, трговец'''|| 84
|-
| 1361 || Касорла Мулија Сара, 1870 - 1943, домаќинка || 73
|-
| 1362 || '''Касорла Муља Нисим, 1888 - 1943, аптекарски помошник'''|| 55
|-
| 1363 || Касорла Нисим Шaнa, 1893 - 1943, домаќинка || 50
|-
| 1364 || '''Касорла Рафаел Овадија, 1882 - 1943, кројач'''|| 61
|-
| 1365 || Касорла Овадија Луна, 1895 - 1943, домаќинка || 48
|-
| 1366 || Касорла Овадија Вида, 1920 - 1943, кројачка || 23
|-
| 1367 || Касорла Овадија Буена, 1929 - 1943, ученичка || 14
|-
| 1368 || Касорла Овадија Барух, 1931 - 1943, ученик || 12
|-
| 1369 || Касорла Овадија Рафаел, 1933 - 1943, ученик || 10
|-
| 1370 || Касорла Овадија Паломба, 1939 - 1943 || 4
|-
| 1371 || '''Касорла Овадија Салватор, 1914 - 1943, службеник'''|| 29
|-
| 1372 || Касорла Овадија Естер, 1889 - 1943, домаќинка || 54
|-
| 1373 || Касорла Овадија Гавриел, 1919 - 1943, работник || 24
|-
| 1374 || Касорла Овадија Саломон, кројач || /
|-
| 1375 || Касорла Овадија Сара, 1926 - 1943, кројачка || 17
|-
| 1376 || Касорла Перез Сара, 1864 - 1943 || 79
|-
| 1377 || '''Катахан Хаим Мери, 1912 - 1943, кројачка'''|| 31
|-
| 1378 || Каталан Хаим Јарко, 1934 - 1943 || 9
|-
| 1379 || Каталан Хаим Рејна, 1939 - 1943 || 4
|-
| 1380 || Каталан Хаим Јаков, 1927 - 1943 || 16
|-
| 1381 || '''Каталон Нисим Регина, 1900 - 1943, домаќинка'''|| 43
|-
| 1382 || '''Каталон Исак Сабетај, 1881 - 1943, трговец'''|| 62
|-
| 1383 || Каталон Сабетај Рашела, 1895 - 1943, домаќинка || 48
|-
| 1384 || Каталон Сабетај Исак, 1926 - 1943, службеник || 17
|-
| 1385 || '''Катаривас Јуда Аврам, 1887 - 1943'''|| 56
|-
| 1386 || Катаривас Аврам Сунхула, 1883 - 1943 || 60
|-
| 1387 || Катаривас Аврам Хаим, 1918 - 1943, електричар || 25
|-
| 1388 || Катаривас Аврам Леон, 1920 - 1943 || 23
|-
| 1389 || Катаривас Јуда Рахамин, 1880 - 1943, бифеџија || 63
|-
| 1390 || '''Катаривас Хаскел Аврам, 1907 - 1943, трговец'''|| 36
|-
| 1391 || Катаривас Аврам Регина, 1921 - 1943, домаќинка || 22
|-
| 1392 || Катаривас Аврам Алис, 1942 - 1943 || 1
|-
| 1393 || '''Катаривас Хако Давид, 1899 - 1943'''|| 44
|-
| 1394 || Катаривас Давид Луча, 1909 - 1943 || 34
|-
| 1395 || Катаривас Давид Леон, 1929 - 1943 || 14
|-
| 1396 || Катаривас Давид Давид, 1930 - 1943 || 13
|-
| 1397 || Катаривас Давид Марсел, 1933 - 1943 || 10
|-
| 1398 || Катаривас Давид Шулика, 1938 - 1943 || 5
|-
| 1399 || Катаривас Давид Викторија, ? - 1943 || /
|-
| 1400 || Катаривас Давид Конорте, 1939 - 1943 || 4
|-
| 1401 || '''Катаривас Јаков Здравко, 1901 - 1943, електричар'''|| 42
|-
| 1402 || Катаривас Здравко Гизела, 1907 - 1943, кројачка || 36
|-
| 1403 || '''Катаривас Јаков Исак, 1884 - 1943, трговец'''|| 59
|-
| 1404 || Катаривас Исак Сол, 1900 - 1943, домаќинка || 43
|-
| 1405 || Катаривас Исак Јаков, 1923 - 1943, трговски помошник || 20
|-
| 1406 || Катаривас Исак Сара, 1927 - 1943 || 16
|-
| 1407 || Катаривас Исак Жана, 1929 - 1943 || 14
|-
| 1408 || Катаривас Исак Шалом, 1933 - 1943 || 10
|-
| 1409 || '''Катаривас Јуда Јосиф, 1887 - 1943'''|| 56
|-
| 1410 || Катаривас Јосиф Рејна, 1896 - 1943 || 47
|-
| 1411 || Катаривас Јосиф Леон, 1912 - 1943, трговски помошник || 31
|-
| 1412 || Катаривас Јосиф Гавриел, 1929 - 1943, ученик || 14
|-
| 1413 || '''Катаривас Хаскел Јосеф, 1901 - 1943'''|| 42
|-
| 1414 || Катаривас Јосеф Алегра, 1906 - 1943, домаќинка || 37
|-
| 1415 || Катаривас Јосеф Бела, 1927 - 1943, ученичка || 16
|-
| 1416 || Катаривас Јосеф Хаим, 1933 - 1943, ученик || 10
|-
| 1417 || Катаривас Јосеф Хаскел, 1939 - 1943 || 4
|-
| 1418 || '''Катаривас Хаскел Мушон, 1877 - 1943, трговец'''|| 66
|-
| 1419 || Катаривас Мушон Дона, 1880 - 1943, домаќинка || 63
|-
| 1420 || Катаривас Мушон Леон, 1916 - 1943, студент || 27
|-
| 1421 || '''Катаривас Исак Нисим, 1879 - 1943, кројач'''|| 64
|-
| 1422 || Катаривас Нисим Венеција, 1885 - 1943, кројачка || 58
|-
| 1423 || Катаривас Нисим Мери, 1921 - 1943 || 22
|-
| 1424 || '''Катаривас Хаскел Саломон, 1909 - 1943'''|| 34
|-
| 1425 || Катаривас Саломон Рикета, 1907 - 1943, домаќинка || 36
|-
| 1426 || Катаривас Саломон Алегра, 1929 - 1943, ученичка || 14
|-
| 1427 || Катаривас Саломон Хаскел, 1932 - 1943, ученик || 11
|-
| 1428 || '''Катаривас Јаков Хаим, 1887 - 1943'''|| 56
|-
| 1429 || Катаривас Хаим Сара, 1882 - 1943 || 61
|-
| 1430 || Катаривас Јаков Анита, 1914 - 1943 || 29
|-
| 1431 || Мусафија Јаков Грација, 1915 - 1943 || 28
|-
| 1432 || '''Катаривас Мушон Хаскел, 1909 - 1943, адвокат'''|| 34
|-
| 1433 || Катаривас Хаскел Лими, 1920 - 1943, домаќинка || 23
|-
| 1434 || Катаривас Хаскел Моше, 1941 - 1943 || 2
|-
| 1435 || '''Кафандари Аврам Рејна, ? - 1943'''|| /
|-
| 1436 || '''Кацуано Саломон Исак, 1883 - 1943, работник'''|| 60
|-
| 1437 || Кацуано Исак Естерина, 1901 - 1943, домаќинка || 42
|-
| 1438 || '''Квартлер Саломон Адолф, 1884 - 1943, службеник'''|| 59
|-
| 1439 || Квартлер Адолф Хенриета, 1887 - 1943, домаќинка || 56
|-
| 1440 || Квартлер Адолф Рихард, 1917 - 1943, студент || 26
|-
| 1441 || Квартлер Адолф Амалија, 1920 - 1943, студентка || 23
|-
| 1442 || '''Коен Ј. Аврам, 1895 - 1943, трговец'''|| 48
|-
| 1443 || Коен Аврам Џоја, 1900 - 1943, домаќинка || 43
|-
| 1444 || Коен Аврам Исак, 1926 - 1943, механичар || 17
|-
| 1445 || '''Коен Јаков Аврам, 1922 - 1943'''|| 21
|-
| 1446 || Коен Аврам Викторија, 1922 - 1943, домаќинка || 21
|-
| 1447 || Коен Аврам Алегра, 1942 - 1943 || 1
|-
| 1448 || '''Коен Јаков Аврам, 1869 - 1943, трговец'''|| 74
|-
| 1449 || Коен Аврам Матилда, 1883 - 1943, домаќинка || 60
|-
| 1450 || Коен Аврам Рејна, 1919 - 1943 || 24
|-
| 1451 || '''Коен Јуда Аврам, 1911 - 1943, електричар'''|| 32
|-
| 1452 || Коен Аврам Викторија, 1917 - 1943 || 26
|-
| 1453 || Коен Аврам Јуда, 1938 - 1943 || 5
|-
| 1454 || '''Коен Нахијан Аврам, 1896 - 1943, инженер'''|| 47
|-
| 1455 || Коен Аврам Матилда, 1898 - 194З, домаќинка || 45
|-
| 1456 || Коен Аврам Бојана, 1925 - 1943, ученичка || 18
|-
| 1457 || Коен Аврам Нахијан, 1929 - 1943, ученик || 14
|-
| 1458 || '''Коен Рахамин Аврам, 1906 - 194З, земјоделец'''|| 37
|-
| 1459 || Коен Аврам Дудун, 1907 - 1943, домаќинка || 36
|-
| 1460 || Коен Аврам Рашела, 1920 - 1943, учителка || 23
|-
| 1461 || Коен Аврам Рахамин, 1932 - 1943, ученик || 11
|-
| 1462 || Коен Аврам Естерина, 1937 - 1943 || 6
|-
| 1463 || Коен Аврам Саломон, 1935 - 1943, ученик || 8
|-
| 1464 || Коен Аврам Исак, 1942 - 1943 || 1
|-
| 1465 || '''Коен Јосиф Абрахам, 1875 - 1943, работник'''|| 68
|-
| 1466 || Коен Абрахам Рашел, 1893 - 1943, домаќинка || 50
|-
| 1467 || Коен Абрахам Бењамин, 1923 - 1943 || 20
|-
| 1468 || Коен Абрахам Бела, 1931 - 1943, ученичка || 12
|-
| 1469 || '''Ково Саломон Алберт, 1900 - 1943, службеник'''|| 43
|-
| 1470 || Ково Алберт Фортуна, 1906 - 1943, домаќинка || 37
|-
| 1471 || Ково Самуел Естер, 1867 - 1943, домаќинка || 76
|-
| 1472 || '''Коен Ашер Алисон, 1933 - 1943, ученичка'''|| 10
|-
| 1473 || Коен Јохан Исак, 1877 - 1943, трговец || 66
|-
| 1474 || Коен Исак Мазалто, 1881 - 1943, домаќинка || 62
|-
| 1475 || Пинхас Јуда Пинхас, 1869 - 1943 || 74
|-
| 1476 || '''Коен Рахаман Арон, 1890 - 1943, кројач'''|| 53
|-
| 1477 || Коен Арон Стреја, 1897 - 1943 || 46
|-
| 1478 || '''Коен Самуел Арон, 1901 - 194З'''|| 42
|-
| 1479 || Коен Арон Сара, 1910 - 1943, домаќинка || 33
|-
| 1480 || Коен Арон Самуел , 1933 - 1943, ученик || 10
|-
| 1481 || '''Коен Исак Aшep, 1906 - 1943'''|| 37
|-
| 1482 || Коен Ашер Вида, 1909 - 1943, кројачка || 34
|-
| 1483 || Коен Ашер Исак, 1930 - 1943, ученик || 13
|-
| 1484 || '''Коен Јосиф Барух, 1871 - 194З, кондураџија'''|| 72
|-
| 1485 || Коен Барух Дука, 1887 - 1943, домаќинка || 56
|-
| 1486 || Коен Барух Јосиф, 1908 - 1943, помошник || 35
|-
| 1487 || '''Коен Барух Бенвенисти, 1913 - 1943, помошник'''|| 30
|-
| 1488 || Коен Барух Исак, 1917 - 1943 || 26
|-
| 1489 || Коен Аврам Бенвенисти, 1908 - 1943 || 35
|-
| 1490 || Коен Аврам Естер, 1922 - 1943, домаќинка || 21
|-
| 1491 || '''Коен Јаков Витал, 1908 - 1943, фирмописец'''|| 35
|-
| 1492 || Коен Витал Рашела, 1922 - 1943, домаќинка || 21
|-
| 1493 || Коен Витал Жак, 1942 - 1943 || 1
|-
| 1494 || '''Коен Исак Давид, 1850 - 1943'''|| 93
|-
| 1495 || Коен Давид Венезија, 1865 - 1943, домаќинка || 78
|-
| 1496 || Коен Давид Нисим, 1898 - 194З, фотограф || 45
|-
| 1497 || Коен Давид Јаков, 1901 - 1943, службеник || 42
|-
| 1498 || Коси Јаков Булиса, 1910 - 1943, домаќинка || 33
|-
| 1499 || Коен Јаков Давид, 1936 - 1943 || 7
|-
| 1500 || '''Коен Р. Давид, 1887 - 1943'''|| 56
|-
| 1501 || Коен Давид Хана, 1882 - 1943, домаќинка || 61
|-
| 1502 || Коен Давид Лијао, 192 2- 1943 || 21
|-
| 1503 || Коен Давид Самуел, 1924 - 1943 || 19
|-
| 1504 || Коен Давид Вида, 1925 - 1943, кројачка || 18
|-
| 1505 || '''Коен Аврам Даниел, 1894 - 1943, машински инженер'''|| 49
|-
| 1506 || Коен Даниел Хана, 1910 - 1943, домаќинка || 33
|-
| 1507 || Коен Даниел Рафаел, 1936 - 1943, ученик || 7
|-
| 1508 || Коен Аврам Рафаел, 1937 - 1943, ученик || 6
|-
| 1509 || Коен Рафаел Рашел, 1875 - 1943 || 68
|-
| 1510 || '''Коен Арон Дарио, 1912 - 1943, кондураџија'''|| 31
|-
| 1511 || Коен Дарио Естер, 1915 - 1943, домаќинка || 28
|-
| 1512 || Коен Дарио Арон, 1938 - 1943, ученик || 5
|-
| 1513 || Коен Дарио Сарина, 1941 - 1943 || 2
|-
| 1514 || '''Коен Видал Дарио, 1901 - 1943, трговец'''|| 42
|-
| 1515 || Коен Дарио Стела, 1917 - 1943, домаќинка || 26
|-
| 1516 || Коен Дарио Видал, 1941 - 194З || 2
|-
| 1517 || '''Коен Аврам Елијао, 1888 - 1943, трговец'''|| 55
|-
| 1518 || Коен Елијао Дудуни, 1890 - 1943, домаќинка || 53
|-
| 1519 || Коен Елијао Алберто, 1919 - 1943, ученик || 24
|-
| 1520 || Коен Елијао Алфонзо, 1922 - 1943, ученик || 21
|-
| 1521 || Леви Саба Сара, 1926 - 1943, домаќинка || 17
|-
| 1522 || '''Коен Јоханан Елијачи, 1912 - 1943, инженер по хемија'''|| 31
|-
| 1523 || Коен Елијачи Есnеранса, 1914 - 1943, домаќинка || 29
|-
| 1524 || '''Коен Парие Ида, 1874 - 1943, домаќинка'''|| 69
|-
| 1525 || Коен Парие Исак, 1910 - 1943 || 33
|-
| 1526 || '''Коен Јоханан Азраел, 1903 - 1943, кројач'''|| 40
|-
| 1527 || Коен Изриел Сара, 1912 - 1943, домаќинка || 31
|-
| 1528 || Коен Азриел Јоханан, 1932 - 1943, ученик || 11
|-
| 1529 || Коен Азриел Шемаја, 1936 - 1943 || 7
|-
| 1530 || '''Коен Давид Исак, 1877 - 1943, Слаткар'''|| 66
|-
| 1531 || Коен Исак Рашел, 1883 - 1943, домаќинка || 60
|-
| 1532 || Коен Исак Давид, 1913 - 1943, електричар || 30
|-
| 1533 || '''Коен Моис Исак, 1887 - 1943, приватен службеник'''|| 56
|-
| 1534 || Коен Исак Роза, 1889 - 1943, домаќинка || 54
|-
| 1535 || Коен Исак Јосиф, 1915 - 1943, приватен службеник || 28
|-
| 1536 || Коен Исак Матилда, 1920 - 1943 || 23
|-
| 1537 || Варсаио Јосиф Сунхула, 1861 - 1943, домаќинка || 82
|-
| 1538 || '''Коен Самуел Исак, 1895 - 1943'''|| 48
|-
| 1539 || Коен Исак Викторија, 1922 - 1943, домаќинка || 21
|-
| 1540 || Коен Исак Алберт, 1926 - 1943, работник || 17
|-
| 1541 || Коен Исак Самуил, 1924 - 1943, ученик || 19
|-
| 1542 || '''Коен Арон Јаков, 1874 - 1943, трговец'''|| 69
|-
| 1543 || '''Коен Бити Јаков, 1901 - 1943, Трукер'''|| 42
|-
| 1544 || Коен Јаков Сол, 1903 - 1943, домаќинка || 40
|-
| 1545 || Коен Јаков Бенвенисти, 1928 - 1943, ученик || 15
|-
| 1546 || Коен Јаков Ќтела, 1935 - 1943, ученик || 8
|-
| 1547 || '''Коен Елазар Јаков, 1897 - 1943, трговец'''|| 46
|-
| 1548 || Коен Јаков Сол, 1900 - 1943, домаќинка || 43
|-
| 1549 || Коси Јаков Елазар, 1914 - 1943 || 29
|-
| 1550 || Коен Јаков Флора, 1925 - 1943, ученичка || 18
|-
| 1551 || Коен Јаков Степа, 1927 - 1943, ученичка || 16
|-
| 1552 || '''Коен Коен Јаков, 1871 - 1943, трговец'''|| 72
|-
| 1553 || Коен Јаков Мазалто, 1891 - 1943, домаќинка || 52
|-
| 1554 || '''Коен Р. Јаков, 1908 - 1943, трговец'''|| 35
|-
| 1555 || Коен Јаков Дудун, 1918 - 1943, домаќинка || 25
|-
| 1556 || Коен Јаков Рахамин, 1939 - 1943 || 4
|-
| 1557 || '''Коен Самуел Јаков, 1924 - 1943, Камено-Резец'''|| 19
|-
| 1558 || '''Коен Кутиел Јафа, 1893 - 1943, домаќинка'''|| 50
|-
| 1559 || Коен Кутиеп Јосеф, 1925 - 1943 || 18
|-
| 1560 || Коен Кутиеп Матилда, 1927 - 1943 || 16
|-
| 1561 || Коен Кутиел Пинхас, 1933 - 1943 || 10
|-
| 1562 || '''Коен Хаим Јосеф, 1915 - 1943'''|| 28
|-
| 1563 || Коен Јосиф Ана, 1921 - 1943, домаќинка || 22
|-
| 1564 || '''Коен Аврам Јосиф, 1914 - 1943, работник'''|| 29
|-
| 1565 || Коен Јосиф Роза, 1918 - 1943, домаќинка || 25
|-
| 1566 || '''Коен Гавриел Јосиф, 1883 - 1943'''|| 60
|-
| 1567 || Коен Јосиф Џоја, 1896 - 1943, домаќинка || 47
|-
| 1568 || Коен Јосиф Бланка, 1921 - 1943 || 22
|-
| 1569 || Коен Јосиф Рене, 1924 - 1943 || 19
|-
| 1570 || '''Конфино Елмор Јосиф, 1862 - 1943'''|| 81
|-
| 1571 || Конфино Јосиф Роза, 1887 - 1943 || 56
|-
| 1572 || Конфино Јосиф Јонтоф, 1920 - 1943 || 23
|-
| 1573 || '''Коен Авран Јуда, 1868 - 1943'''|| 75
|-
| 1574 || Коен Јуда Мазал, 1872 - 1943 || 71
|-
| 1575 || Коен Јуда Моси, 1923 - 1943, електричар || 20
|-
| 1576 || Леви Јаков Алегри, 1916 - 1943, домаќинка || 27
|-
| 1577 || '''Коен Ј. Лазар, ? - 1943'''|| /
|-
| 1578 || Коен Лазар Естер, 1907 - 1943, домаќинка || 36
|-
| 1579 || Коен Лазар Рејна, 1924 - 1943, кројачка || 19
|-
| 1580 || Коен Лазар Аврам, 1925 - 1943, Кон,Цураџија || 18
|-
| 1581 || '''Конфино Јонтоф Лазар, 1901 - 1943'''|| 42
|-
| 1582 || Конфино Лазар Сара, 1906 - 1943, кројачка || 37
|-
| 1583 || Конфино Лазар Јантоф, 1932 - 1943 || 11
|-
| 1584 || Конфино Лазар Анбатија, 1936 - 1943 || 7
|-
| 1585 || '''Конфино Јосиф Лазар, 1918 - 1943, механичар'''|| 25
|-
| 1586 || Конфино Лазар Дона, 1915 - 1943 || 28
|-
| 1587 || Конфино Лазар Јосиф, 1942 - 1943 || 1
|-
| 1588 || '''Коен Мушон Лезер, 1915 - 1943, помошник'''|| 28
|-
| 1589 || Коен Лезер Алегри, 1921 - 1943, домаќинка || 22
|-
| 1590 || Коен Лезер Клара, 1942 - 1943 || 1
|-
| 1591 || '''Коен Ј. Мајер, 1907 - 1943'''|| 36
|-
| 1592 || Коен Мајер Сињора, 1906 - 1943, домаќинка || 37
|-
| 1593 || Коен Мајер Рејна, 1929 - 1943 || 14
|-
| 1594 || Коен Мајер Моис, 1941 - 1943 || 2
|-
| 1595 || '''Коен Јаков Мируча, 1893 - 1943, домаќинка'''|| 50
|-
| 1596 || Коен Јаков Самуеп, 1925 - 1943 || 18
|-
| 1597 || '''Коен Бенвенисте Моис, 1915 - 1943, издавач на книги'''|| 28
|-
| 1598 || Коен Моис Џулија. 1918 - 1943, домаќинка || 25
|-
| 1599 || Коен Моис Бенвенисто, 1942 - 1943 || 1
|-
| 1600 || Коен Беивенисто Стреја, 1883 - 1943, домаќинка || 60
|-
| 1601 || '''Коен Видал Моис, 1898 - 1943, трговец'''|| 45
|-
| 1602 || Коен Моис Јулија, 1903 - 1943, домаќинка || 40
|-
| 1603 || Коен Моис Видал, 1926 - 1943, ученик || 17
|-
| 1604 || Коен Моис Саломон, 1929 - 1943, ученик || 14
|-
| 1605 || Хазан Саломон Сол, 1922 - 1943, домаќинка || 21
|-
| 1606 || '''Коен Јаков Моис, 1920 - 1943, бравар'''|| 23
|-
| 1607 || Коен Моис Peгинa, 1922 - 1943, домаќинка || 21
|-
| 1608 || Коен Моис Јаков, 1942 - 1943 || 1
|-
| 1609 || '''Коен Јосиф Моис, 1909 - 1943, службеник'''|| 34
|-
| 1610 || Коен Јосиф Рејна, 1884 - 1943 || 59
|-
| 1611 || '''Коен Маир Моис, 1909 - 1943, кројач'''|| 34
|-
| 1612 || Коен Моис Ребека, 1914 - 1943 || 29
|-
| 1613 || Коен Моис Маир, 1934 - 1943, ученик || 9
|-
| 1614 || Коен Моис Исак, 1939 - 1943 || 4
|-
| 1615 || '''Коен Мајер Моис, 1921 - 1943, кројач'''|| 22
|-
| 1616 || Коен Мајер Вашанија, 1926 - 1943, кројачка || 17
|-
| 1617 || '''Коен Аврам Мушoн, 1866 - 1943'''|| 77
|-
| 1618 || Коен Мушон Аврам, 1910 - 1943, кројач || 33
|-
| 1619 || '''Коен Самуел Мушон, 1914 - 1943, молер'''|| 29
|-
| 1620 || Коен Мушон Јулија, 1916 - 1943, домаќинка || 27
|-
| 1621 || Коен Јосеф Самуел, 1865 - 1943, молер || 78
|-
| 1622 || Коен Самуел Бохора, 1869 - 1943, домаќинка || 74
|-
| 1623 || '''Коен Гавриел Нисим, 1885 - 1943, банкарски службеник'''|| 58
|-
| 1624 || Коен Нисим Дудун, 1897 - 1943, домаќинка || 46
|-
| 1625 || Јосиф Сабетај Давид, 1912 - 1943, Геометар || 31
|-
| 1626 || Коен Давид Бланка, 1921 - 1943, домаќинка || 22
|-
| 1627 || Хаим Јосиф Барух, 1919 - 1943, кројач || 24
|-
| 1628 || Хаим Барух Сара, 1923 - 1943, домаќинка || 20
|-
| 1629 || '''Коен Мајер Нисим, 1911 - 1943, кројач'''|| 32
|-
| 1630 || Коен Нисим Сол, 1916 - 1943, домаќинка || 27
|-
| 1631 || Коен Нисим Мајер, 1936 - 1943 || 7
|-
| 1632 || Коен Нисим Мазалто, 1940 - 1943 || 3
|-
| 1633 || Коен Нисим Буена, 1941 - 1943 || 2
|-
| 1634 || '''Коен Аврам Рахамин, 1874 - 1943, работник'''|| 69
|-
| 1635 || Коен Рахамин Рашела, 1884 - 1943, домаќинка || 59
|-
| 1636 || Коен Рахамин Вида, 1905 - 1943 || 38
|-
| 1637 || '''Коен Д. Рахамин, 1913- 1943'''|| 30
|-
| 1638 || Коен Рахамин Ернеста, 1920 - 1943, домаќинка || 23
|-
| 1639 || Коен Рахамин Давид, 1937 - 1943 || 6
|-
| 1640 || '''Коен Давид Рашела, 1895 - 1943, плетачка'''|| 48
|-
| 1641 || Коен Јосиф Рајна, 1906 - 1943, кројачка || 37
|-
| 1642 || Коен Јосиф Саломон, 1931 - 1943, ученик || 12
|-
| 1643 || '''Коен Видал Салватор, 1913 - 1943, трговец'''|| 30
|-
| 1644 || Коен Салватор Сара, 1918 - 1943, домаќинка || 25
|-
| 1645 || Коен Салватор Дези, 1940 - 1943 || 3
|-
| 1646 || '''Коен Јохан Саломон, 1878 - 1943, трговец'''|| 65
|-
| 1647 || Коен Саломон Дудун, 1884 - 1943, домаќинка || 59
|-
| 1648 || '''Коен Самуел Саломон, 1889 - 1943, градинар'''|| 54
|-
| 1649 || Коен Саломон Сунхула, 1882 - 1943, домаќинка || 61
|-
| 1650 || Коен Саломон Викторија, 1912 - 1943, студент || 31
|-
| 1651 || Коен Саломон Дука, 1917 - 1943, студент || 26
|-
| 1652 || Коен Саломон Самуел, 1922 - 1943, кројач || 21
|-
| 1653 || Коен Саломон Исак, 1925 - 1943, ученик || 18
|-
| 1654 || '''Коен Давид Сара, 1870 - 1943, домаќинка'''|| 73
|-
| 1655 || '''Коен Исак Симантов, 1920 - 1943, електротехничар'''|| 23
|-
| 1656 || Коен Исак Вида, 1895 - 1943, домаќинка || 48
|-
| 1657 || Коен Симантов Сара, 1922 - 1943, кројачка || 21
|-
| 1658 || '''Коси Аврам Хаим, 1871 - 1943'''|| 72
|-
| 1659 || Коси Хаим Рахел, 1879 - 1943 || 64
|-
| 1660 || Коси Хаим Вида, 1905 - 1943 || 38
|-
| 1661 || Коси Хаим Сабат, 1922 - 1943 || 21
|-
| 1662 || '''Коен Б. Хаим, 1886 - 1943, трговец'''|| 57
|-
| 1663 || Коен Хаим Бинута, 1899 - 1943, домаќинка || 44
|-
| 1664 || Коен Б. Сара, 1850 - 1943 || 93
|-
| 1665 || '''Коен Бохор Хаим, 1888 - 1943, кројач'''|| 55
|-
| 1666 || Коен Хаим Естер, 1898 - 1943, кројачка || 45
|-
| 1667 || Коен Хаим Манахе, 1929 - 1943 || 14
|-
| 1668 || Коен Хаим Исак, 1933 - 1943, ученик || 10
|-
| 1669 || '''Коен Видал Хаин, 1892 - 1943'''|| 51
|-
| 1670 || Коен Хаим Рашел, 1901 - 1943, домаќинка || 42
|-
| 1671 || Коен Хаим Видал, 1929 - 1943, ученик || 14
|-
| 1672 || Коен Хаим Самуел, 1931 - 1943 || 12
|-
| 1673 || Коен Хаим Оро, 1934 - 1943 || 9
|-
| 1674 || Коен Хаим Ели, 1935 - 1943 || 8
|-
| 1675 || '''Коен Јаков Хаим, 1881 - 1943, пензионер'''|| 62
|-
| 1676 || Коен Хаим Букица, 1887 - 1943, домаќинка || 56
|-
| 1677 || Коен Хаим Џоја, 1919 - 1943 || 24
|-
| 1678 || Коен Хаим Рашела, 1931 - 1943, ученичка || 12
|-
| 1679 || '''Колономос Ментеш Матилда, 1877 - 1943, домаќинка'''|| 66
|-
| 1680 || Колономос Ментеш Виктор, 1911 - 1943, трговец || 32
|-
| 1681 || Колономос Ментеш Исак, 1913 - 1943, Шофер || 30
|-
| 1682 || Колономос Јусе Лидија, 1880 - 1943, домаќинка || 63
|-
| 1683 || '''Колономос Мајер Стреја, 1904 - 1943'''|| 39
|-
| 1684 || Колономос Мајер Ифтар, 1924 - 1943, работник || 19
|-
| 1685 || Колономос Мајер Клара, 1939 - 1943 || 4
|-
| 1686 || '''Конфино Рафаел Лазар, 1892 - 1943, трговец'''|| 51
|-
| 1687 || '''Конфорти Хаим Алберт, 1910 - 1943, помошник аптекар'''|| 33
|-
| 1688 || Конфорти Алберт Сарица, 1917 - 1943, домаќинка || 26
|-
| 1689 || Конфорти Алберт Нико, 1937 - 1943 || 6
|-
| 1690 || Коифорти Хаим Науми, 1880 - 1943, домаќинка || 63
|-
| 1691 || '''Конфорти Пафтали Бенко, 1886 - 1943, службеник'''|| 57
|-
| 1692 || Конфорти Бенко Оро, 1901 - 1943 || 42
|-
| 1693 || '''Конфорти Самуел Марсел, 1913 - 1943, трговец'''|| 30
|-
| 1694 || Конфорти Марсел Рашел, 1919 - 1943, домаќинка || 24
|-
| 1695 || Конфорти Марсел Самуел, 1940 - 1943 || 3
|-
| 1696 || '''Конфорти Садо Матилда, 1904 - 1943'''|| 39
|-
| 1697 || Конфорти Садо Сами, 1924 - 1943 || 19
|-
| 1698 || Конфорти Садо Елвира, 1928 - 1943 || 15
|-
| 1699 || Конфорти Садо Алегра, 1939 - 1943 || 4
|-
| 1700 || Конфорти Садо Давид, 1937 - 1943 || 6
|-
| 1701 || '''Конфорти Саломон Сабетај, 1877 - 1943, трговец'''|| 66
|-
| 1702 || Конфорти Сабетај Рашела, 1881 - 1943, домаќинка || 62
|-
| 1703 || Конфорти Сабетај Леа, 1924 - 1943, ученичка || 19
|-
| 1704 || Конфорти Сабетај Саломон, 1920 - 1943, трговец || 23
|-
| 1705 || '''Кортас Исак Паломба, 1880 - 1943'''|| 63
|-
| 1706 || Кортас Бохор Исак, 1917 - 1943 || 26
|-
| 1707 || '''Коси Хаим Аврам, 1910 - 1943'''|| 33
|-
| 1708 || Коси Аврам Рашела, 1909 - 1943, домаќинка || 34
|-
| 1709 || Коси Аврам Хаин, 1928 - 1943, ученик || 15
|-
| 1710 || '''Коси Хаим Мушон, 1911 - 1943'''|| 32
|-
| 1711 || Коси Мушон Естер, 1911 - 1943 || 32
|-
| 1712 || Коси Мушон Хаим, 1940 - 1943 || 3
|-
| 1713 || Коси Мушон Аврам, 1941 - 1943 || 2
|-
| 1714 || '''Краус Фердо Етел, 1898 - 1943, домаќинка'''|| 45
|-
| 1715 || Краус Фердо Ото, 1927 - 1943, ученик || 16
|-
| 1716 || '''Куноди Зигфрид Ребека, 1901 - 1943, домаќинка'''|| 42
|-
| 1717 || Куноди Зигфрид Ернестина, 1922 - 1943, службеник || 21
|-
| 1718 || Куноди Зигфрид Марио, 1925 - 1943, ученик || 18
|-
| 1719 || '''Лазар Ефраим Давид, 1915 - 1943, работник'''|| 28
|-
| 1720 || Лазар Давид Сара, 1920 - 1943, кројачка || 23
|-
| 1721 || '''Лазар Давид Елиезер, 1880 - 1943, работник'''|| 63
|-
| 1722 || Лазар Елиезер Рашела, 1894 - 1943 || 49
|-
| 1723 || Лазар Елиезер Хаим, 1914 - 1943, трговски помошник || 29
|-
| 1724 || Лазар Хаим Паломба, 1917 - 1943 || 26
|-
| 1725 || Лазар Хаим Ребека, 1942 - 1943 || 1
|-
| 1726 || Лазар Елиезер Давид, 1917 - 1943, трговски помошник || 26
|-
| 1727 || Лазар Елиезер Мордохај, 1923 - 1943, работник || 20
|-
| 1728 || Лазар Елиезер Грација, 1925 - 1943, кројачка || 18
|-
| 1729 || '''Лазар Мордохај Ефраим, 1897 - 1943, трговец'''|| 46
|-
| 1730 || Лазар Ефраим Флора, 1884 - 1943, домаќинка || 59
|-
| 1731 || Лазар Ефраим Мордохај, 1921 - 1943 || 22
|-
| 1732 || '''Лазар Давид Израел, 1890 - 1943, трговец'''|| 53
|-
| 1733 || Лазар Израел Естер, 1895 - 1943, домаќинка || 48
|-
| 1734 || Лазар Израел Алегри, 1924 - 1943, кројачка || 19
|-
| 1735 || Лазар Израел Бела, 1927 - 1943, ученичка || 16
|-
| 1736 || Лазар Израел Ребека, 1930 - 1943, ученичка || 13
|-
| 1737 || Монтиљас Арон Манто, 1919 - 1943, молер || 24
|-
| 1738 || '''Лазар Давид Исак, 1896 - 1943, трговски помошник'''|| 47
|-
| 1739 || Лазар Исак Елиса, 1900 - 1943, кројачка || 43
|-
| 1740 || Лазар Исак Нисим, 1920 - 1943, трговски помошник || 23
|-
| 1741 || Лазар Исак Давид, 1923 - 1943, стаклар || 20
|-
| 1742 || Лазар Исак Иосиф, 1926 - 1943 || 17
|-
| 1743 || '''Лазар Давид Ишајо, 1861 - 1943, стаклар'''|| 82
|-
| 1744 || Лазар Ишајо Дона, 1871 - 1943, домаќинка || 72
|-
| 1745 || Лазар Ишајо Давид, 1896 - 1943, стаклар || 47
|-
| 1746 || '''Лазар Нисим Јаков, 1876 - 1943, кројач'''|| 67
|-
| 1747 || Лазар Јаков Моис, 1912 - 1943, кројач || 31
|-
| 1748 || Лазар Јаков Сара, 1923 - 1943 || 20
|-
| 1749 || '''Лазар Самуел Јосиф, 1892 - 1943, Парфимер'''|| 51
|-
| 1750 || Лазар Јосиф Кор, 1911 - 1943, домаќинка || 32
|-
| 1751 || Лазар Јосиф Самуел, 1926 - 1943 || 17
|-
| 1752 || Лазар Јосиф Моис, 1932 - 1943 || 11
|-
| 1753 || Лазар Јосиф Фирмија, 1936 - 1943 || 7
|-
| 1754 || Лазар Јосиф Алиса, 1937 - 1943 || 6
|-
| 1755 || '''Лазар Мордохај Менахем, 1879 - 1943, кондураџија'''|| 64
|-
| 1756 || Лазар Менахем Естерина, 1887 - 1943, домаќинка || 56
|-
| 1757 || Лазар Менахем Шалон, 1917 - 1943, книговезец || 26
|-
| 1758 || '''Лазар Мордохај Менахем, 1868 - 1943, работник'''|| 75
|-
| 1759 || Лазар Менахем Реја, 1888 - 1943, домаќинка || 55
|-
| 1760 || '''Лазар Ишајо Мошо, 1907 - 1943, стаклар'''|| 36
|-
| 1761 || Лазар Мошо Стела, 1911 - 1943, домаќинка || 32
|-
| 1762 || Лазар Мошо Дона, 1940 - 1943 || 3
|-
| 1763 || '''Лазар Мордохај Мушон, 1864 - 1943, трговец'''|| 79
|-
| 1764 || Лазар Мошон Сабетај, 1889 - 1943, трговец || 54
|-
| 1765 || Лазар Сабетај Мирјам, 1896 - 1943, домаќинка || 47
|-
| 1766 || Лазар Сабетај Самуел, 1924 - 1943, трговец || 19
|-
| 1767 || Лазар Сабетај Мошон, 1926 - 1943 || 17
|-
| 1768 || '''Лазар Давид Саломон, 1878 - 1943, трговец'''|| 65
|-
| 1769 || Лазар Саломон Рикула , 1880 - 1943, домаќинка || 63
|-
| 1770 || Лазар Саломон Буена, 1920 - 1943 || 23
|-
| 1771 || Лазар Симон Хана, 1922 - 1943 || 21
|-
| 1772 || Лазар Саломон Давид, 1924 - 1943 || 19
|-
| 1773 || Лазар Лаломон Самуел, 1924 - 1943 || 19
|-
| 1774 || '''Лазар Јаков Стела, 1928 - 1943'''|| 15
|-
| 1775 || Лазар Јаков Менахем, 1933 - 1943 || 10
|-
| 1776 || Лазар Јаков Лиезер, 1935 - 1943 || 8
|-
| 1777 || Лазар Јаков Саломон, 1908 - 1943, кројач || 35
|-
| 1778 || Лазар Саломон Сарина, 1907 - 1943 || 36
|-
| 1779 || '''Лазар Јаков Хаим, 1900 - 1943, кројач'''|| 43
|-
| 1780 || Лазар Јаков Винка, 1900 - 1943 || 43
|-
| 1781 || '''Ланде Саломон Јосиф, 1894 - 1943, службеник'''|| 49
|-
| 1782 || Ланде Јосиф Клара, 1901 - 1943, домаќинка || 42
|-
| 1783 || Ланде Јосиф Фина, 1928 - 1943, ученичка || 15
|-
| 1784 || Ланде Саломон Лоте, 1898 - 1943, домаќинка || 45
|-
| 1785 || '''Леон Исак Аврам, 1896 - 1943, службеник'''|| 47
|-
| 1786 || Леон Аврам Мирјам, 1904 - 1943, домаќинка || 39
|-
| 1787 || Леон Аврам Дона, 1925 - 1943, ученичка || 18
|-
| 1788 || Леон Аврам Рејна, 1930 - 1943, ученичка || 13
|-
| 1789 || Леон Аврам Исак, 1938 - 1943 || 5
|-
| 1790 || '''Леви Менахем Аврам, 1921 - 1943, столар'''|| 22
|-
| 1791 || Леви Аврам Грација, 1922 - 1943, кројачка || 21
|-
| 1792 || '''Леви Мушон Аврам, 1889 - 1943, трговец'''|| 54
|-
| 1793 || Леви Аврам Бишу, 1897 - 1943, домаќинка || 46
|-
| 1794 || Леви Аврам Менахем, 1923 - 1943, ученик || 20
|-
| 1795 || Леви Аврам Рикула, 1919 - 1943 || 24
|-
| 1796 || Леви Аврам Бесалеј, 1938 - 1943 || 5
|-
| 1797 || '''Леви Јаков Алберт, 1901 - 1943, книжар'''|| 42
|-
| 1798 || Леви Алберт Дона, 1910 - 1943, домаќинка || 33
|-
| 1799 || Леви Аберт Жана, 1929 - 1943, ученичка || 14
|-
| 1800 || Леви Алберт Јаков, 1931 - 1943, ученик || 12
|-
| 1801 || Леви Алберт Деа, 1939 - 1943, || 4
|-
| 1802 || Леви Јаков Дона, 1866 - 1943, домаќинка || 77
|-
| 1803 || Леви Јаков Шак, 1918 - 1943, работник || 25
|-
| 1804 || '''Леви Хаим Алберт, 1911 - 1943, трговец'''|| 32
|-
| 1805 || Леви Алберт Хенриета, 1915 - 1943, домаќинка || 28
|-
| 1806 || Леви Алберт Џоја, 1942 - 1943 || 1
|-
| 1807 || '''Леви Руфел Бинута, 1913 - 1943, кројачка'''|| 30
|-
| 1808 || '''Леви Руфе Бора, 1902 - 1943, помошник'''|| 41
|-
| 1809 || Леви Бора Стреја, 1910 - 1943 || 33
|-
| 1810 || Леви Бора Моша, 1933 - 1943 || 10
|-
| 1811 || '''Леви Х. Б. Бријан, 1897 - 1943, трговец'''|| 46
|-
| 1812 || Леви Деси, 1907 - 1943, домаќинка || 36
|-
| 1813 || '''Леви Исак Давид, 1880 - 1943, кројач'''|| 63
|-
| 1814 || Леви Давид Рашел, 1893 - 1943, домаќинка || 50
|-
| 1815 || Леви Давид Исак, 1912 - 1943, кројач || 31
|-
| 1816 || Леви Давид Менахем, 1925 - 1943, помошник || 18
|-
| 1817 || Леви Давид Пресиса, 1931 - 1943, ученичка || 12
|-
| 1818 || Ле.Ви Давид Сарина, 1934 - 1943, ученичка || 9
|-
| 1819 || Леви Давид Јаков, 1935 - 1943, ученик || 8
|-
| 1820 || '''Леви Моша Давид, 1911 - 1943, кондураџија'''|| 32
|-
| 1821 || Леви Давид Џоја, 1914 - 1943 || 29
|-
| 1822 || Леви Давид Сара, 1937 - 1943 || 6
|-
| 1823 || Леви Давид Оро, 1942 - 1943 || 1
|-
| 1824 || Леви Моше Дарио, 1915 - 1943, работник || 28
|-
| 1825 || '''Леви Рудолф Ернест, 1904 - 1943, доктор'''|| 39
|-
| 1826 || Леви Ернест Ребека, 1909 - 1943, домаќинка || 34
|-
| 1827 || Леви Ернест Јулијана, 1936 - 1943 || 7
|-
| 1828 || Леви Рудолф Сосија, 1898 - 1943, домаќинка || 45
|-
| 1829 || '''Леви Мушон Жак, 1884 - 1943, трговец'''|| 59
|-
| 1830 || Леви Жак Малвина, 1900 - 1943, домаќинка || 43
|-
| 1831 || Леви Жак Ашер, 1921 - 1943, ученик || 22
|-
| 1832 || Леви Жак Адела, 1924 - 1943, ученичка || 19
|-
| 1833 || '''Леви Хаим Жак, 1911 - 1943, работник'''|| 32
|-
| 1834 || Леви Жак Жули, 1920 - 1943, домаќинка || 23
|-
| 1835 || Леви Жак Хаим, 1942 - 1943 || 1
|-
| 1836 || '''Леви Исак Захарија, 1912 - 1943, столар'''|| 31
|-
| 1837 || Леви Захарија Естер, 1917 - 1943, кројачка || 26
|-
| 1838 || Леви Захарија Исак, 1936 - 1943 || 7
|-
| 1839 || Леви Захарија Ели, 1940 - 1943 || 3
|-
| 1840 || '''Леви Јаков Исак, 1904 - 1943'''|| 39
|-
| 1841 || Леви Исак Рашел , 1915 - 1943, домаќинка || 28
|-
| 1842 || Леви Јаков Рикета, 1885 - 1943 || 58
|-
| 1843 || '''Леви Моше Исак, 1906 - 1943, трговец'''|| 37
|-
| 1844 || Леви Исак Регина, 1908 - 1943, домаќинка || 35
|-
| 1845 || Леви Исак Нина, 1937 - 1943 || 6
|-
| 1846 || '''Леви Исак Јаков, 1870 - 1943, работник'''|| 73
|-
| 1847 || Леви Јаков Регина, 1881 - 1943, домаќинка || 62
|-
| 1848 || Леви Јаков Хилда, 1919 - 1943, Домакин.Ка || 24
|-
| 1849 || Леви Јаков Бењамин, 1906 - 1943 || 37
|-
| 1850 || Леви Јаков Исак, 1900 - 1943, службеник || 43
|-
| 1851 || '''Леви Нахман Јаков, 1898 - 1943'''|| 45
|-
| 1852 || Леви Јаков Хана, 1895 - 1943, домаќинка || 48
|-
| 1853 || Леви Јаков Нахман, 1921 - 1943, столар || 22
|-
| 1854 || Леви Јаков Мирјам, 1923 - 1943, кројачка || 20
|-
| 1855 || Леви Јаков Ивизај, 1925 - 1943, столар || 18
|-
| 1856 || Леви Јаков Естер, 1928 - 1943, ученичка || 15
|-
| 1857 || Леви Јаков Барух, 1933 - 1943 || 10
|-
| 1858 || '''Леви Исак Јосиф, 1903 - 1943, работник'''|| 40
|-
| 1859 || Леви Јосиф Викторија, 1911 - 1943, кројачка || 32
|-
| 1860 || Леви Јосиф Лиза, 1935 - 1943, ученичка || 8
|-
| 1861 || Леви Јосиф Рашела, 1939 - 1943 || 4
|-
| 1862 || '''Леви Хаим Јуда, 1903 - 1943, работник'''|| 40
|-
| 1863 || Леви Јуда Марина, 1911 - 1943, кројачка || 32
|-
| 1864 || Леви Јуда Ребека, 1939 - 1943 || 4
|-
| 1865 || '''Леви Мушон Леон, 1915 - 1943, шивач на кошули'''|| 28
|-
| 1866 || Леви Леон Алегра, 1922 - 1943, домаќинка || 21
|-
| 1867 || '''Леви Аврам Лиачи, 1909 - 1943, молер'''|| 34
|-
| 1868 || Леви Лиачи Рашела, 1909 - 1943, домаќинка || 34
|-
| 1869 || Леви Лиачи Аврам, 1931 - 1943, ученик || 12
|-
| 1870 || Леви Лиачи Рејна, 1936 - 1943, ученичка || 7
|-
| 1871 || '''Леви Самуел Мануел, 1905 - 1943, помошник'''|| 38
|-
| 1872 || Леви Мануел Шана, 1907 - 1943, домаќинка || 36
|-
| 1873 || Леви Мануел Рашел, 1939 - 1943 || 4
|-
| 1874 || '''Леви Давид Менахем, 1869 - 1943, работник'''|| 74
|-
| 1875 || Леви Менахем Сунхула, 1871 - 1943, домаќинка || 72
|-
| 1876 || '''Леви Бенциони Михаило, 1907 - 1943, службеник'''|| 36
|-
| 1877 || Леви Михаило Матилда, 1913 - 1943, службеник || 30
|-
| 1878 || Леви Михаило Бенцион, 1941 - 1943 || 2
|-
| 1879 || Калдерон Јаков Вида, 1873 - 1943 || 70
|-
| 1880 || '''Леви Јосиф Моис, 1922 - 1943, кројач'''|| 21
|-
| 1881 || '''Леви Јосиф Моис, 1916 - 1943, трговски помошник'''|| 27
|-
| 1882 || Леви Моис Естер, 1866 - 1943, домаќинка || 77
|-
| 1883 || '''Леви Јосиф Мориц, 1880 - 1943, трговец'''|| 63
|-
| 1884 || Леви Мориц Сара, 1890 - 1943, Домакинха || 53
|-
| 1885 || Леви Мориц Давид, 1926 - 1943 || 17
|-
| 1886 || '''Леви Давид Мошо, 1871 - 1943'''|| 72
|-
| 1887 || Леви Мошо Оро, 1889 - 1943 || 54
|-
| 1888 || Леви Мошо Јосеф, 1920 - 1943 || 23
|-
| 1889 || '''Леви Аврам Нисим, 1918 - 1943'''|| 25
|-
| 1890 || Леви Аврам Паломба, 1921 - 1943, домаќинка || 22
|-
| 1891 || '''Леви Јосиф Нисим, 1897 - 1943, инженер'''|| 46
|-
| 1892 || '''Леви Хуго Павел, 1908 - 1943, трговец'''|| 35
|-
| 1893 || Леви Павел Деси, 1914 - 1943, домаќинка || 29
|-
| 1894 || Леви Павел Мари, 1937 - 1943 || 6
|-
| 1895 || Леви Xyro Олга, 1882 - 1943 || 61
|-
| 1896 || '''Леви Бохор Пинхас, 1897 - 1943, трговец'''|| 46
|-
| 1897 || Леви Пинхас Рејна, 1895 - 1943 || 48
|-
| 1898 || Леаи Исак Јосиф, 1910 - 1943 || 33
|-
| 1899 || Леви Јосиф Алегра, 1920 - 1943 || 23
|-
| 1900 || Леви Јосиф Исак, 1942 - 1943 || 1
|-
| 1901 || '''Леви Шарло Рака, 1905 - 1943, инженер'''|| 38
|-
| 1902 || Леви Шарло Ана, 1880 - 1943, домаќинка || 63
|-
| 1903 || Леви Шарло Клара, 1909 - 1943, кројачка || 34
|-
| 1904 || '''Леви Јаков Рахамин, 1901 - 1943, трговец'''|| 42
|-
| 1905 || Леви Рахамин Мери, 1905 - 1943, домаќинка || 38
|-
| 1906 || Леви Рахамин Јаков, 1934 - 1943, ученик || 9
|-
| 1907 || Леви Рахамин Видал, 1937 - 1943 || 6
|-
| 1908 || '''Леви Рафаел Ребека. 1910 - 1943, домаќинка'''|| 33
|-
| 1909 || Леви Рафаел Алби, 1937 - 1943 || 6
|-
| 1910 || '''Леви Менахем Руфел, 1902 - 1943, кондураџија'''|| 41
|-
| 1911 || Леви Руфел Естерина, 1930 - 1943 || 13
|-
| 1912 || '''Леви Мушон Руфел, 1911 - 1943, кондураџија'''|| 32
|-
| 1913 || Леви Руфел Алегра, 1917 - 1943 || 26
|-
| 1914 || Леви Руфел Оро, 1938 - 1943 || 5
|-
| 1915 || Леви Руфел Рашела, 1941 - 1943 || 2
|-
| 1916 || '''Леви Хаим Руфел, 1876 - 1943, самостоен службеник'''|| 67
|-
| 1917 || Леви Руфел Софија, 1880 - 1943, домаќинка || 63
|-
| 1918 || Леѕи Руфел Самуел, 1905 - 1943, службеник || 38
|-
| 1919 || Леви Руфел Салватор, 1916 - 1943, квалификуван работник || 27
|-
| 1920 || '''Леви Исак Сабетај, 1910 - 1943, бравар'''|| 33
|-
| 1921 || Леви Сабетај Луна, 1919 - 1943, домаќинка || 24
|-
| 1922 || Леви Сабетај Викторина, 1941 - 1943 || 2
|-
| 1923 || '''Леви Јосиф Сабетај, 1901 - 1943, кондураџија'''|| 42
|-
| 1924 || Леви Сабетај Естер, 1903 - 1943, домаќинка || 40
|-
| 1925 || Леви Сабетај Рашел, 1924 - 1943, кројачка || 19
|-
| 1926 || Леви Сабетај Елвира, 1934 - 1943, ученичка || 9
|-
| 1927 || '''Леви Давид Саломон, 1905 - 1943, трговец'''|| 38
|-
| 1928 || Леви Саломон Естер, 1913 - 1943, домаќинка || 30
|-
| 1929 || Леви Саламон Мирјам, 1940 - 1943 || 3
|-
| 1930 || '''Леви Аврам Самуел, 1900 - 1943, трговец'''|| 43
|-
| 1931 || Леви Самуел Алегра, 1906 - 1943, домаќинка || 37
|-
| 1932 || Леви Аврам Естар, 1879 - 1943, домаќинка || 64
|-
| 1933 || Леви Самуел Аврам, 1926 - 1943 || 17
|-
| 1934 || Леви Самуел Естера, 1928 - 1943 || 15
|-
| 1935 || '''Леви Аврам Самуел, 1905 - 1943, трговец'''|| 38
|-
| 1936 || Леви Самуел Рашела, 1922 - 1943 || 21
|-
| 1937 || Леви Самуел Аврам, 1936 - 1943 || 7
|-
| 1938 || Леви Самуел Арон, 1938 - 1943 || 5
|-
| 1939 || '''Леви Бохор Сара, 1867, домаќинка'''|| 76
|-
| 1940 || '''Леви Јаков Сара, 1924, Куќна помошничка'''|| 19
|-
| 1941 || '''Леви Леон Сара, 1907 - 1943'''|| 36
|-
| 1942 || Леви Леон Сандре, 194.0 - 1943 || 3
|-
| 1943 || '''Леви Јаков Џилда, 1912 - 1943, домаќинка'''|| 31
|-
| 1944 || Леви Јаков Клара, 1939 - 1943 || 4
|-
| 1945 || '''Леви Луда Џоја, 1886 - 1943, домаќинка'''|| 57
|-
| 1946 || Сорфик Јосиф Сара, 1895 - 1943, домаќинка || 48
|-
| 1947 || '''Леви А. Хаим, 1901 - 1943, трговец'''|| 42
|-
| 1948 || Леви Хаим Перла, 1908 - 1943, домаќинка || 35
|-
| 1949 || Леви Хаим Амор, 1930 - 1943 || 13
|-
| 1950 || Леви Хаим Алегра, 1939 - 1943 || 4
|-
| 1951 || '''Леви Бохор Хаим, 1878 - 1943, трговец'''|| 65
|-
| 1952 || Леви Бохор Рикула, 1884 - 1943, домаќинка || 59
|-
| 1953 || Леви Бохор Давид, 1919 - 1943, Трг. помошник || 24
|-
| 1954 || Леви Бохор Матилда, 1922 - 1943, кројачка || 21
|-
| 1955 || Леви Бохор Дора, 1924 - 1943, домаќинка || 19
|-
| 1956 || Леви Бохор Пава, 1927 - 1943, кројачка || 16
|-
| 1957 || '''Леви Давид Xaим, 1855 - 1943'''|| 88
|-
| 1958 || Леви Хаим Јаков, 1899 - 1943 || 44
|-
| 1959 || Леви Јаков Рашел, 1906 - 1943 || 37
|-
| 1960 || Леви Јаков Клара, 1933 - 1943, ученичка || 10
|-
| 1961 || Леви Јаков Маргита, 1938 - 1943 || 5
|-
| 1962 || '''Леви Јаков Хаим, 1894 - 1943, трговец'''|| 49
|-
| 1963 || Леви Хаим Веља, 1902 - 1943, домаќинка || 41
|-
| 1964 || Леви Хаим Морис, 1927 - 1943, ученик || 16
|-
| 1965 || Леви Хаим Мирјам, 1930 - 1943, ученичка || 13
|-
| 1966 || '''Леон Хаим Јаков, 1892 - 1943'''|| 51
|-
| 1967 || Леон Јаков Регина, 1893 - 1943 || 50
|-
| 1968 || Леон Јаков Хаим, 1924 - 1943 || 19
|-
| 1969 || Леон Јаков Ашер, 1925 - 1943, ученик || 18
|-
| 1970 || Леон Јаков Морено, 1932 - 1943, ученик || 11
|-
| 1971 || '''Леон Јаков Леа, 1900 - 1943, домаќинка'''|| 43
|-
| 1972 || Леон Јаков Исак, 1923 - 1943, ученик || 20
|-
| 1973 || Леон Јаков Јосиф, 1925 - 1943, ученик || 18
|-
| 1974 || Леон Јаков Дина, 1928 - 1943, ученичка || 15
|-
| 1975 || '''Леон Исак Лиава, 1894 - 1943, трговец'''|| 49
|-
| 1976 || Леон Лиава Буена, 1897 - 1943, домаќинка || 46
|-
| 1977 || Леон Лиава Исак, 1921 - 1943 || 22
|-
| 1978 || Леон Лиава Дина, 1925 - 1943, ученичка || 18
|-
| 1979 || Леон Диава Дези, 1927 - 1943, ученичка || 16
|-
| 1980 || '''Лоја Мушон Леон, 1892 - 1943'''|| 51
|-
| 1981 || Лоја Леон Рејна, 1905 - 1943 || 38
|-
| 1982 || '''Луф Сина Роза, 1894 - 1943, домаќинка'''|| 49
|-
| 1983 || Руф Сина Вилма, 1929 - 1943 || 14
|-
| 1984 || '''Маза Калман Јосиф, 1909 - 1943, работник'''|| 34
|-
| 1985 || Маза Јосиф Рашела, 1913 - 1943, кројачка || 30
|-
| 1986 || Маза Јосиф Аврам, 1938 - 1943 || 5
|-
| 1987 || Камхи Јосиф Самуел, 1908 - 1943, работник || 35
|-
| 1988 || '''Мајер Бенцион Аврам, 1901 - 1943, кројач'''|| 42
|-
| 1989 || Мајер Аврам Леон, 1904 - 1943, кројачка || 39
|-
| 1990 || Мајер Аврам Бенцион, 1931 - 1943, ученик || 12
|-
| 1991 || Мајер Аврам Сол, 1933 - 1943, ученичка || 10
|-
| 1992 || '''Мајер Бенцион Марко, 1889 - 1943, кројач'''|| 54
|-
| 1993 || Мајер Марко Верга, 1892 - 1943, кројачка || 51
|-
| 1994 || Мајер Марко Сол, 1924 - 1943, кројачка || 19
|-
| 1995 || Леви Моше Флора, 1908 - 1943, домаќинка || 35
|-
| 1996 || Мајер Бегнион Сула, 1868 - 1943, домаќинка || 75
|-
| 1997 || '''Мајо Израел Сима, 1911 - 1943, трговец'''|| 32
|-
| 1998 || Мајо Сима Лора, 1920 - 1943 || 23
|-
| 1999 || Мајо Сима Буена, 1939 - 1943 || 4
|-
| 2000 || Касуто Сава Рашел, 1894 - 1943 || 49
|-
| 2001 || Касуто Сава Ида, 1928 - 1943 || 15
|-
| 2002 || '''Мандил Шeмaja Ана, 1885 - 1943, домаќинка'''|| 58
|-
| 2003 || '''Мандил Бити Берта, 1908 - 1943, домаќинка'''|| 35
|-
| 2004 || Мандил Бити Езра, 1935 - 1943, ученик || 8
|-
| 2005 || Мандил Бити Рајна, 1938 - 1943 || 5
|-
| 2006 || '''Мануел Јешуа Давид, 1909 - 1943'''|| 34
|-
| 2007 || Мануел Давид Сара, 1917 - 1943 || 26
|-
| 2008 || Мануел Давид Матилда, 1939 - 1943 || 4
|-
| 2009 || Мануел Давид Ханика, 1942 - 1943 || 1
|-
| 2010 || Мануел Давид Леон, 1942 - 1943 || 1
|-
| 2011 || '''Мандил Нисим Езра, 1908 - 1943, помошник аптекар'''|| 35
|-
| 2012 || Мандил Езра Лела, 1920 - 1943, домаќинка || 23
|-
| 2013 || '''Мандил Израил Јаков, 1912 - 1943'''|| 31
|-
| 2014 || Израил Јаков Флора, 1915 - 1943, домаќинка || 28
|-
| 2015 || Мандил Јаков Израил, 1936 - 1943 || 7
|-
| 2016 || Мандил Јаков Џинтил , 1937 - 1943 || 6
|-
| 2017 || Мандил Јаков Леон, 1938 - 1943 || 5
|-
| 2018 || '''Мандил Исак Јаков, 1925 - 1943, Бојаџија'''|| 18
|-
| 2019 || Мандил Исак Кемал, 1933 - 1943 || 10
|-
| 2020 || '''Мандил Јосиф Јаков, 1897 - 1943, трговец'''|| 46
|-
| 2021 || Мандил Јосиф Рашел, 1907 - 1943, домаќинка || 36
|-
| 2022 || Мандил Јаков Стреа, 1927 - 1943 || 16
|-
| 2023 || Мандил Јаков Јосиф, 1930 - 1943, ученик || 13
|-
| 2024 || '''Мандил Нисим Јосиф, 1905 - 1943, Козметичар'''|| 38
|-
| 2025 || Мандил Јосиф Пилса, 1914 - 1943, домаќинка || 29
|-
| 2026 || Мандил Јосиф Писим, 1935 - 1943 || 8
|-
| 2027 || Мандил Јосиф Моше, 1939 - 1943 || 4
|-
| 2028 || '''Манасас Јаков Меркадо, 1919 - 1943, работник'''|| 24
|-
| 2029 || Манашас Меркадо Алегра, 1919 - 1943 || 24
|-
| 2030 || '''Мандил Давид Моше, 1884 - 1943, кондураџија'''|| 59
|-
| 2031 || Мандил Моше Матилда, 1893 - 1943, домаќинка || 50
|-
| 2032 || '''Мандил Исак Нетика, 1907 - 1943, домаќинка'''|| 36
|-
| 2033 || Мандил Исак Ирена, 1935 - 1943, ученичка || 8
|-
| 2034 || Мандил Исак Селма, 1936 - 1943, ученичка || 7
|-
| 2035 || '''Мандил Јаков Рафаел, 1915 - 1943, трговец'''|| 28
|-
| 2036 || Мандил Рафаел Регина, 1918 - 1943, домаќинка || 25
|-
| 2037 || Мандил Јосиф Рахамин, 1888 - 1943, трговец || 55
|-
| 2038 || Мандил Paxaмин Луна, 1897 - 1943, домаќинка || 46
|-
| 2039 || '''Мандил Нисим Рахамин, 1904 - 1943, кондураџија'''|| 39
|-
| 2040 || '''Мандил Нисим Сара, 1877 - 1943, домаќинка'''|| 66
|-
| 2041 || '''Мандил Јаков Сима, 1906 - 1943, Музичар'''|| 37
|-
| 2042 || Мандил Сима Ана, 1919 - 1943 || 24
|-
| 2043 || '''Марио Хаим Берта, 1883 - 1943, домаќинка'''|| 60
|-
| 2044 || Марио Хаим Ленка, 1919 - 1943, домаќинка || 24
|-
| 2045 || Марио Хаим Финика, 1922 - 1943, домаќинка || 21
|-
| 2046 || '''Масот Израел Моис, 1918 - 1943'''|| 25
|-
| 2047 || Масот Израел Марија, 1891 - 1943 || 52
|-
| 2048 || Масот Израел Хаим, 1918 - 1943 || 25
|-
| 2049 || Масот Израел Симха, 1924 - 1943 || 19
|-
| 2050 || Масот Израел Исак, 1926 - 1943 || 17
|-
| 2051 || '''Масот Арон Ора, 1899 - 1943'''|| 44
|-
| 2052 || Масот Арон Сарика, 1933 - 1943 || 10
|-
| 2053 || '''Маталон Ј. Давид, 1890 - 1943, кројач'''|| 53
|-
| 2054 || Маталон Давид Рашела, 1900 - 1943, домаќинка || 43
|-
| 2055 || Маталон Бохор Јуда, 1913 - 1943, кројач || 30
|-
| 2056 || Маталон Јешуа Рафаел, 1924 - 1943, ученик || 19
|-
| 2057 || '''Маталон М. Јуда, 1884 - 1943'''|| 59
|-
| 2058 || Маталон Јуфа Флора, 1881 - 1943, домаќинка || 62
|-
| 2059 || Маталон Јуда Естер, 1917 - 1943, домаќинка || 26
|-
| 2060 || '''Мачоро Миша Рафаило, 1942 - 1943'''|| 1
|-
| 2061 || Мачоро Миша Дези, 1921 - 1943, домаќинка || 22
|-
| 2062 || '''Мачоро Израел Рафаел, 1911 - 1943, службеник'''|| 32
|-
| 2063 || Мачоро Рафаел Стреја, 1910 - 1943, службеник || 33
|-
| 2064 || Мачоро Менахем Матилда, 1908 - 1943 || 35
|-
| 2065 || '''Меворах С. Шемаја, 1886 - 1943, Трговrец'''|| 57
|-
| 2066 || Меворах Шемаја Луна, 1901 - 1943, домаќинка || 42
|-
| 2067 || Меворах Шемаја Саломон, 1927 - 1943, ученик || 16
|-
| 2068 || Меворах Шемаја Јосиф, 1937 - 1943 || 6
|-
| 2069 || Меворах Шемаја Сара, 1923 - 1943, кројачка || 20
|-
| 2070 || Меворах Шемаја Рашела, 1925 - 1943, кројачка || 18
|-
| 2071 || Меворах Шемаја Рикула, 1901 - 1943 || 42
|-
| 2072 || '''Меламед Даниел Леон, 1883 - 1943, трговец'''|| 60
|-
| 2073 || Меламед Леон Рашела, 1892 - 1943, домаќинка || 51
|-
| 2074 || Меламен Моис Рашел, 1918 - 1943, домаќинка || 25
|-
| 2075 || Меламед Леон Ана, 1923 - 1943, трговски помошник || 20
|-
| 2076 || Меламед Леон Моис, 1927 - 1943, трговски помошник || 16
|-
| 2077 || '''Менахем Јосиф Аро, 1880 - 1943, домаќинка'''|| 63
|-
| 2078 || '''Менахем Менахем Aшep, 1879 - 1943, работник'''|| 64
|-
| 2079 || Менахем Ашер Алегра, 1903 - 1943, домаќинка || 40
|-
| 2080 || '''Менахем Саломон Јосиф, 1916 - 1943, шофер'''|| 27
|-
| 2081 || '''Менахем Јосиф Мари, 1919 - 1943, домаќинка'''|| 24
|-
| 2082 || Менахем Јосиф Саломон, 1942 - 1943 || 1
|-
| 2083 || '''Менахем Менахем Леон, 1881 - 1943, работник'''|| 62
|-
| 2084 || Менахем Менахем Алегра, 1885 - 1943, домаќинка || 58
|-
| 2085 || Менахем Менахем Шарло, 1918 - 1943 || 25
|-
| 2086 || Менахем Леон Руфо, 1925 - 1943, ученик || 18
|-
| 2087 || '''Менахем Исак Моис, 1910 - 1943, службеник'''|| 33
|-
| 2088 || Менахем Моис Луна, 1912 - 1943, домаќинка || 31
|-
| 2089 || Менахем Моис Берти, 1937 - 1943 || 6
|-
| 2090 || '''Менахем Мордохај Моис, 1884 - 1943, службеник'''|| 59
|-
| 2091 || Менахем Моис Селда , 1910 - 1943, домаќинка || 33
|-
| 2092 || Менахем Моис Рашел, 1921 - 1943 || 22
|-
| 2093 || '''Менахем Исак Рахамин, 1893 - 1943, трговец'''|| 50
|-
| 2094 || Менахем Рахамин Алегра, 1898 - 1943, домаќинка || 45
|-
| 2095 || Менахем Рахамин Исак, 1930 - 1943, ученик || 13
|-
| 2096 || '''Менахем Давид Ребека, 1894 - 1943, домаќинка'''|| 49
|-
| 2097 || Менахем Давид Самуел, 1924 - 1943, ученик || 19
|-
| 2098 || '''Менахем Моис Сабетај, 1932 - 1943, ученик'''|| 11
|-
| 2099 || Менахем Моис Саломон, 1935 - 1943 || 8
|-
| 2100 || Израел Бохор Јонтов, 1873 - 1943 || 70
|-
| 2101 || Конфорти Мордохај Вида, ? - 1943 || /
|-
| 2102 || '''Менахем Саломон Ханула, 1901 - 1943, домаќинка'''|| 42
|-
| 2103 || Менахем Саломон Дијаманти, 1924 - 1943, кројачка || 19
|-
| 2104 || '''Мешулам Овадија Ели, 1917 - 1943, кондураџија'''|| 26
|-
| 2105 || Мешулам Овадија Дудуни, 1896 - 1943, домаќинка || 47
|-
| 2106 || Мешулам Овадија Дарио, 1919 - 1943, кондураџија || 24
|-
| 2107 || Мешулам Овадија Мајер, 1923 - 1943, кондураџија || 20
|-
| 2108 || Мешулам Овадија Естерина, 1926 - 1943, кројачка || 17
|-
| 2109 || Мешулам Овадија Јосиф, 1932 - 1943, ученик || 11
|-
| 2110 || '''Мешулам Сабетај Исак, 1906 - 1943, болничар'''|| 37
|-
| 2111 || Мешулам Исак Буена, 1911 - 1943, домаќинка || 32
|-
| 2112 || '''Мешулај Елијао Јаков, 1910 - 1943, болничар'''|| 33
|-
| 2113 || Мешулај Елијао Дијаманти, 1916 - 1943 || 27
|-
| 2114 || Мешулај Елијао Вида, 1936 - 1943 || 7
|-
| 2115 || '''Мешулам Јаков Леон, 1910 - 1943, работник'''|| 33
|-
| 2116 || Мешулам Леон Луна, 1912 - 1943, домаќинка || 31
|-
| 2117 || Мешулам Леон Сара, 1936 - 1943 || 7
|-
| 2118 || Мешулам Леон Регина, 1938 - 1943 || 5
|-
| 2119 || '''Мешулам Самуел Нисим, 1878 - 1943, кројач'''|| 65
|-
| 2120 || Мешулам Нисим Буена, 1881 - 1943, домаќинка || 62
|-
| 2121 || Мешулам Нисим Дора, 1922 - 1943, кројачка || 21
|-
| 2122 || Мешулам Нисим Рикула, 1932 - 1943, ученичка || 11
|-
| 2123 || Мешулам Нисим Јосиф, 1906 - 1943, кројач || 37
|-
| 2124 || Мешулам Јосиф Ернеста, 1908 - 1943, домаќинка || 35
|-
| 2125 || Мешулам Јосиф Нисим, 1930 - 1943, Учени К || 13
|-
| 2126 || Мешулам Јосиф Мајер, 1925 - 1943, ученик || 18
|-
| 2127 || Мешулам Јосиф Аврам, 1940 - 1943 || 3
|-
| 2128 || '''Мизрахи Рахамин Давид, 1907 - столар'''|| 36
|-
| 2129 || Мизрахи Давид Берта, 1919 - домаќинка || 24
|-
| 2130 || Мизрахи Давид Рејна, 1941 || 2
|-
| 2131 || '''Мизрахи Аврам Исак, 1892 - 1943, службеник'''|| 51
|-
| 2132 || Мизрахи Исак Сулча, 1894 - 1943, домаќинка || 49
|-
| 2133 || Мизрахи Исак Нина, 1923 - 1943, кројачка || 20
|-
| 2134 || '''Мизрахи Давид Исак, 1888 - 1943, келнер'''|| 55
|-
| 2135 || Мизрахи Исак Мазал, 1905 - 1943, домаќинка || 38
|-
| 2136 || Мизрахи Исак Шана, 1925 - 1943 || 18
|-
| 2137 || Мизрахи Исак Хаим, 1924 - 1943, помошник || 19
|-
| 2138 || Мизрахи Исак Мазал 1878 - 1943, домаќинка || 65
|-
| 2139 || '''Мизрахи Лезер Исак, 1912 - 1943, кондураџија'''|| 31
|-
| 2140 || Мизрахи Исак Рашела, 1915 - 1943, домаќинка || 28
|-
| 2141 || Мизрахи Исак Исирода, 1940 - 1943 || 3
|-
| 2142 || '''Мизрахи Хаим Исак, 1871 - 1943, кафеџија'''|| 72
|-
| 2143 || Мизрахи Исак Бинута, 1886 - 1943, домаќинка || 57
|-
| 2144 || '''Мизрахи Хаил Исак, 1889 - 1943, трговец'''|| 54
|-
| 2145 || Мизрахи Исак Клара, 1899 - 1943, домаќинка || 44
|-
| 2146 || Мизрахи Исак Куна, 1920 - 1943, кројачка || 23
|-
| 2147 || Мизрахи Исак Матилда, 1924 - 1943, кројачка || 19
|-
| 2148 || Мизрахи Исак Хаим, 1927 - 1943, ученик || 16
|-
| 2149 || Мизрахи Хаим Сара, 1869 - 1943, домаќинка || 74
|-
| 2150 || '''Мизрахи Е. Јосиф, 1914 - 1943, радиотехничар'''|| 29
|-
| 2151 || Мизрахи Јосиф Вида, 1925 - домаќинка || 18
|-
| 2152 || Мизрахи Јосиф Елиезер, 1942 - 1943 || 1
|-
| 2153 || '''Мизрахи Самуел Јосиф, 1875 - 1943, работник'''|| 68
|-
| 2154 || Мизрахи Јосиф Естер, 1883 - 1943, домаќинка || 60
|-
| 2155 || '''Мизрахи Хаим Јуда, 1880 - 1943, трговски помошник'''|| 63
|-
| 2156 || Мизрахи Јуда Султана, 1890 - 1943, домаќинка || 53
|-
| 2157 || Мизрахи Јуда Хаим, 1921 - 1943, ученик || 22
|-
| 2158 || Мизрахи Јуда Давид, 1932 - 1943, ученик || 11
|-
| 2159 || Мизрахи Хаим Грација, 1838 - 1943 || 105
|-
| 2160 || '''Мизрахи Јосиф Леа, 1870 - 1943, домаќинка'''|| 73
|-
| 2161 || Мизрахи Јосиф Алберт, 1906 - 1943, службеник || 37
|-
| 2162 || '''Мизрахи Моин Моис, 1886 - 1943, прекупувач'''|| 57
|-
| 2163 || Мизрахи Моис Зумбул, 1894 - 1943, домаќинка || 49
|-
| 2164 || Мизрахи Моис Самуел, 1915 - 1943 || 28
|-
| 2165 || Мизрахи Самуел Естер, 1918 - 1943, домаќинка || 25
|-
| 2166 || Мизрахи Моис Хаим, 1922 - 1943 || 21
|-
| 2167 || Мизрахи Самуел Ципора, 1942 - 1943 || 1
|-
| 2168 || '''Мизрахи Јуда Морис, 1894 - 1943, трговец'''|| 49
|-
| 2169 || Мизрахи Морис Рена, 1911 - 1943, домаќинка || 32
|-
| 2170 || Мизрахи Морис Клара, 1931 - 1943 || 12
|-
| 2171 || '''Мизрахи Лезер Моша, 1907 - 1943, кондураџија'''|| 36
|-
| 2172 || Мизрахи Моша Флора, 1912 - 1943, домаќинка || 31
|-
| 2173 || Мизрахи Моша Лезер, 1929 - 1943, ученик || 14
|-
| 2174 || Мизрахи Моша Анушка, 1936 - 1943 || 7
|-
| 2175 || '''Мизрахи Хаим Рахамин, 1897 - 1943, трговец'''|| 46
|-
| 2176 || Мизрахи Рахамин Рејна, 1878 - 1943, домаќинка || 65
|-
| 2177 || '''Мизрахи Јосиф Рејна, 1879 - 1943, домаќинка'''|| 64
|-
| 2178 || Мизрахи Јосиф Рашела, 1904 - 1943 || 39
|-
| 2179 || Мизрахи Јосиф Хаим, 1912 - 1943, трговски службеник || 31
|-
| 2180 || Мизрахи Јосиф Џулика, 1917 - 1943 || 26
|-
| 2181 || '''Мизрахи Хаил Саломон, 1869 - 1943, текстилец'''|| 74
|-
| 2182 || Мизрахи Саломон Рејна, 1887 - 1943, домаќинка || 56
|-
| 2183 || Мизрахи Саломон Џилда, 1912 - 1943, Служ Беник || 31
|-
| 2184 || Мизрахи Саломон Естер, 1925 - 1943, ученичка || 18
|-
| 2185 || '''Мизрахи Саломон Сара, 1899 - 1943, домаќинка'''|| 44
|-
| 2186 || Мизрахи Саломон Сулика, 1922 - 1943, кројачка || 21
|-
| 2187 || Мизрахи Саломон Бехако, 1924 - 1943, кондураџија || 19
|-
| 2188 || Мизрахи Саломон Естерина, 1926 - 1943, кројачка || 17
|-
| 2189 || '''Мизрахи Елиезер Хаим, 1908 - 1943, лаборант'''|| 35
|-
| 2190 || Мизрахи Хаим Плата, 1909 - 1943, домаќинка || 34
|-
| 2191 || Мизрахи Хаим Елиезер, 1937 - 1943 || 6
|-
| 2192 || Леви Хананел Самуел, 1877 - 1943 || 66
|-
| 2193 || Леви Самуел Рашела, 1888 - 1943, домаќинка || 55
|-
| 2194 || Мизрахи Елиезер Хана, 1891 - 1943, домаќинка || 52
|-
| 2195 || '''Мизрахи Елија Хаим, 1896 - 1943'''|| 47
|-
| 2196 || Мизрахи Хаим Хана, 1893 - 1943, домаќинка || 50
|-
| 2197 || Мизрахи Хаим Хендри, 1913 - 1943 || 30
|-
| 2198 || Мизрахи Хаим Исак, 1917 - 1943 || 26
|-
| 2199 || '''Мизрахи Ибрахим Хаим, 1885 - 1943, работник'''|| 58
|-
| 2200 || Мизрахи Хаим Сара, 1900 - 1943, домаќинка || 43
|-
| 2201 || Мизрахи Хаим Абрахим, 1916 - 1943, кондураџија || 27
|-
| 2202 || Мизрахи Хаим Ментеш, 1918 - 1943, работник || 25
|-
| 2203 || Мизрахи Ментеш Ципора, 1922 - 1943, домаќинка || 21
|-
| 2204 || Мизрахи Хаим Јосеф, 1931 - 1943, работник || 12
|-
| 2205 || Мизрахи Ментеш Формоза, 1924 - 1943 || 19
|-
| 2206 || Мизрахи Хаим Јаков, 1927 - 1943, работник || 16
|-
| 2207 || '''Мизрахи Рахамин Хаим, 1901 - 1943, градинар'''|| 42
|-
| 2208 || Мизрахи Хаим Рашел, 1904 - 1943, домаќинка || 39
|-
| 2209 || Мизрахи Хаим Рако, 1925 - 1943, пекар || 18
|-
| 2210 || Мизрахи Хаим Рејна, 1927 - 1943, ученичка || 16
|-
| 2211 || Мизрахи Хаим Грација, 1933 - 1943, ученичка || 10
|-
| 2212 || '''Митуалем Самуел Митуалем, 1886 - 1943'''|| 57
|-
| 2213 || Митуалем Митуалем Клара , 1896 - 1943, домаќинка || 47
|-
| 2214 || '''Моло Саул Иси, 1894 - 1943, забен техничар'''|| 49
|-
| 2215 || Моло Иси Рина, 1912 - 1943, домаќинка || 31
|-
| 2216 || Моло Иси Раул, 1936 - 1943, ученик || 7
|-
| 2217 || '''Молхо Моис Алберт, 1916 - 1943, трговец'''|| 27
|-
| 2218 || Молхо Алберт Алиса, 1917 - 1943, домаќинка || 26
|-
| 2219 || Молхо Алберт Џоја, 1942 - 1943 || 1
|-
| 2220 || '''Молхо Лијаче Моис, 1880 - 1943, трговец'''|| 63
|-
| 2221 || Молхо Моис Џоја, 1880 - 1943, домаќинка || 63
|-
| 2222 || Карасо Јосеф Рејна, 1860 - 1943 || 83
|-
| 2223 || '''Молхо Нахман Хана, 1889 - 1943, домаќинка'''|| 54
|-
| 2224 || Молхо Пахман Марсел, 1911 - 1943, службеник || 32
|-
| 2225 || '''Монтиас Самуел Јаков, 1895 - 1943, трговец'''|| 48
|-
| 2226 || Монтиас Јаков Булиса, 1908 - 1943 || 35
|-
| 2227 || Монтиас Јаков Рашина, 1926 - 1943 || 17
|-
| 2228 || Монтиас Јаков Марика, 1927 - 1943 || 16
|-
| 2229 || Монтиас Јаков Арон., 1933 - 1943 || 10
|-
| 2230 || Бераха Челебон Мирјам, 1881 - 1943 || 62
|-
| 2231 || '''Монтија Менахем Саламон, 1911 - 1943, работник'''|| 32
|-
| 2232 || Монтија Лаломон Паломба, 1914 - 1943, домаќинка || 29
|-
| 2233 || Монтија Саламон Менахем, 1939 - 1943 || 4
|-
| 2234 || '''Мордо С. Мордо, 1883 - 1943, бравар'''|| 60
|-
| 2235 || Мордо Мордо Бела, 1888 - 1943, домаќинка || 55
|-
| 2236 || Мордо Мордо Саламон, 1919 - 1943, помошник || 24
|-
| 2237 || Мордо Мордо Леон, 1921 - 1943 || 22
|-
| 2238 || Мордо Мордо Исак 1930 - 1943, ученик || 13
|-
| 2239 || Мopдo Мордо Марика, 1925 - 1943 || 18
|-
| 2240 || '''Морел Хаим Перла, 1890 - 1943, домаќинка'''|| 53
|-
| 2241 || Морел Хаим Моше, 1924 - 1943, работник || 19
|-
| 2242 || Морено Хаим Алберт, 1906 - 1943, трговец || 37
|-
| 2243 || '''Морено Јосиф Исак, 1893 - 1943, трговец'''|| 50
|-
| 2244 || Морено Исак Роза, 1900 - 1943, домаќинка || 43
|-
| 2245 || Морено Исак Ребека, 1929 - 1943 || 14
|-
| 2246 || Морено Јосиф Бембо, 1875 - 1943, домаќинка || 68
|-
| 2247 || '''Морено Лидо Исак, 1877 - 1943, трговец'''|| 66
|-
| 2248 || Морено Исак Матилда, 1887 - 1943, домаќинка || 56
|-
| 2249 || '''Морено Хаим Јосиф, 1902 - 1943, кројач'''|| 41
|-
| 2250 || Морено Јосиф Сарина, 1916 - 1943, домаќинка || 27
|-
| 2251 || '''Морено Хаим Лијаче, 1897 - 1943, трговец'''|| 46
|-
| 2252 || Морено Лијаче Дона, 1909 - 1943, домаќинка || 34
|-
| 2253 || Морено Лијаче Хаим, 1928 - 1943, ученик || 15
|-
| 2254 || Морено Лијаче Естер, 1934 - 1943, ученик || 9
|-
| 2255 || '''Морено Јосиф Моис, ? - 1943'''|| /
|-
| 2256 || Морено Моис Естер, ? - 1943 || /
|-
| 2257 || '''Моше Саламон Јаков, 1870 - 1943'''|| 73
|-
| 2258 || Моше Јаков Рикула, 1880 - 1943, домаќинка || 63
|-
| 2259 || Моше Јаков Саламон, 1913 - 1943, помошник || 30
|-
| 2260 || Моше Јаков Моис, 1920 - 1943, студент || 23
|-
| 2261 || Моше Јаков Буена, 1922 - 1943, студент || 21
|-
| 2262 || Моше Јаков Матилда, 1925 - 1943, ученичка || 18
|-
| 2263 || Моше Јаков Рашел, 1929 - 1943, ученичка || 14
|-
| 2264 || Мошулам Самуел Јаков, 1888 - 1943, трговец || 55
|-
| 2265 || Мешулам Јаков Матилда, 1888 - 1943, кројачка || 55
|-
| 2266 || Леви Леон Бука, 1884 - 1943, домаќинка || 59
|-
| 2267 || '''Мусафија Јаков Јосиф, 1892- 1943, службеник'''|| 51
|-
| 2268 || Мусафија Јаков Исак, 1880 - 1943 || 63
|-
| 2269 || '''Мусафија Јаков Салватор, 1883 - 1943'''|| 60
|-
| 2270 || Мусафија Салватор Матилда, 1899 - 1943, домаќинка || 44
|-
| 2271 || Мусафија Салватор Јаков, 1924 - 1943, ученик || 19
|-
| 2272 || Мусафија Салватор Естер, 1926 - 1943, ученичка || 17
|-
| 2273 || '''Наваро Елиезер Давид, 1900 - 1943, работник'''|| 43
|-
| 2274 || Наваро Давид Естер, 1910 - 1943, домаќинка || 33
|-
| 2275 || Навон Давид Ефаим, 1916 - 1943, работник || 27
|-
| 2276 || '''Навон Кутиел Моис, 1908 - 1943, трговец'''|| 35
|-
| 2277 || Навон Моис Сол, 1915 - 1943, домаќинка || 28
|-
| 2278 || Навон Моис Алегра, 1941 - 1943 || 2
|-
| 2279 || '''Натан Моше Арон, 1881 - 1943, кожар'''|| 62
|-
| 2280 || Натан Арон Матилда, 1886 - 1943, домаќинка || 57
|-
| 2281 || Натан Арон Моше, 1917 - 1943, кожар || 26
|-
| 2282 || Натан Арон Јорухан, 1919 - 1943, кожар || 24
|-
| 2283 || Натан Арон Самуел, 1922 - 1943, ученик || 21
|-
| 2284 || '''Натан М. Базаел, 1908 - 1943, кројач'''|| 35
|-
| 2285 || Натан Б. Естерина, 1918 - 1943, домаќинка || 25
|-
| 2286 || Натан Б. Ханула, 1882 - 1943, домаќинка || 61
|-
| 2287 || '''Натан М. Давид, 1902 - 1943, кројач'''|| 41
|-
| 2288 || Натан Давид Паломба, 1915 - 1943, домаќинка || 28
|-
| 2289 || Натан Давид Матилда, 1937 - 1943 || 6
|-
| 2290 || '''Натан Давид Јуда, 1907 - 1943, продавач'''|| 36
|-
| 2291 || '''Нахмијас Јермија Аврам, 1903 - 1943, касап'''|| 40
|-
| 2292 || Нахмијас Аврам Дуна, 1906 - 1943, домаќинка || 37
|-
| 2293 || Нахмијас Аврам Сара, 1929 43 || 14
|-
| 2294 || Нахмијас Аврам Јермија, 1931 - 1943 || 12
|-
| 2295 || Нахмијас Аврам Марсел, 1935 - 1943 || 8
|-
| 2296 || '''Нахмијас Елијас Алберт, 1907 - 1943, трговец'''|| 36
|-
| 2297 || Нахмијас Алберт Сол, 1908 - 1943, домаќинка || 35
|-
| 2298 || Нахмијас Алберт Менттеш, 1930 - 1943 || 13
|-
| 2299 || Нахмијас Алберт Елико, 1932 - 1943 || 11
|-
| 2300 || '''Нахмијас Јосеф Давид, 1911 - 1943, трговски помошник'''|| 32
|-
| 2301 || Нахмијас Давид Ана, 1913 - 1943, домаќинка || 30
|-
| 2302 || Нахмијас Давид Јосеф, 1937 - 1943 || 6
|-
| 2303 || '''Нахмијас Аврам Елијао, 1871 - 1943, касап'''|| 72
|-
| 2304 || Нахмијас Елијао Рашел, 1878 - 1943 || 65
|-
| 2305 || '''Нахмијас Јешуа Исак, 1893 - 1943, трговец'''|| 50
|-
| 2306 || Нахмијас Исак Бојана, 1897 - 1943, домаќинка || 46
|-
| 2307 || Нахмијас Исак Јешуа, 1926 - 1943, студент || 17
|-
| 2308 || Нахмијас Исак Леон, 1927 - 1943, ученик || 16
|-
| 2309 || '''Нахмијас А. Јермија , 1878 - 1943, касап'''|| 65
|-
| 2310 || Нахмијас Јермија Сара, 1883 - 1943, домаќинка || 60
|-
| 2311 || '''Нахмијас Давид Јосиф, 1880 - 1943, трговец'''|| 63
|-
| 2312 || Нахмијас Јосиф Естери.На, 1884 - 1943, домаќинка || 59
|-
| 2313 || Нахмијас Јосиф Рашел , 1927 - 1943, кројачка || 16
|-
| 2314 || Нахмијас Јосиф Леон, 1914 - 1943, трговски помошник || 29
|-
| 2315 || Нахмијас Јосиф Алберт, 1925 - 1943, трговски помошник || 18
|-
| 2316 || Нахмијас Јосиф Буена, 1925 - 1943, кројачка || 18
|-
| 2317 || Нахмијас Давид Буена, 1860 - 1943 || 83
|-
| 2318 || '''Нахмијас Витал Paшeл, 1910 - 1943, домаќинка'''|| 33
|-
| 2319 || Нахмијас Витал Јешуа, 1935 - 1943 || 8
|-
| 2320 || '''Нахмијас Aшep Сара, 1876 - 1943, домаќинка'''|| 67
|-
| 2321 || '''Нахмијас Хана Џоја, 1883 - 1943, домаќинка'''|| 60
|-
| 2322 || Нахмијас Хана Изабел А, 1912 - 1943, домаќинка || 31
|-
| 2323 || Нахмијас Хана Ернеста, 1913 - 1943, домаќинка || 30
|-
| 2324 || '''Нафтали Аврам Хети, 1895 - 1943, домаќинка'''|| 48
|-
| 2325 || Нафтали Аврам Рахина , 1921 - 1943 || 22
|-
| 2326 || Нафтали Аврам Рахела, 1922 - 1943 || 21
|-
| 2327 || '''Нахан Јулиус Ернест, 1897 - 1943, стоматолог'''|| 46
|-
| 2328 || Нахан Ернест Адела, 1895 - 1943, кројачка || 48
|-
| 2329 || Нахан Ернест Ида, 1930 - 1943, ученичка || 13
|-
| 2330 || Нахан Ернест Маргот, 1932 - 1943 || 11
|-
| 2331 || '''Нисан Давид Мушон, 1878 - 1943, работник'''|| 65
|-
| 2332 || Нисан Мушон Рикула, 1883 - 1943, домаќинка || 60
|-
| 2333 || Нисан Мушон Леон, 1919 - 1943, кондураџија || 24
|-
| 2334 || Нисан Мушон Регина, 1923 - 1943, кројачка || 20
|-
| 2335 || Нисан Мушон Синто, 1926 - 1943, кондураџија || 17
|-
| 2336 || '''Нисим Исак Давид, 1877 - 1943, трговец'''|| 66
|-
| 2337 || Нисим Давид Булиеда, 1830 - 1943, домаќинка || 113
|-
| 2338 || Швицер Вилхелм Едита, 1937 - 1943 || 6
|-
| 2339 || '''Нисим Мушон Давид, 1910 - 1943, кондураџија'''|| 33
|-
| 2340 || Нисиm Давид Паломба, 1912 - 1943, домаќинка || 31
|-
| 2341 || Нисим Давид Сарика, 1940 - 1943 || 3
|-
| 2342 || Нисим Давид Ребека, 1936 - 1943 || 7
|-
| 2343 || '''Нисим Хаим Естерина, 1900 - 1943, домаќинка'''|| 43
|-
| 2344 || Нисим Хаим Регина, 1919 - 1943, кројачка || 24
|-
| 2345 || Нисим Хаим Исак, 1923 - 1943, ученик || 20
|-
| 2346 || Нисим Хаим Нисим, 1929 - 1943, ученик || 14
|-
| 2347 || Јосеф Нисим Естер, 1880 - 1943, домаќинка || 63
|-
| 2348 || '''Нусбаум Мориц Муња, 1896 - 1943, инженер - агроном'''|| 47
|-
| 2349 || '''Осоел И. Израел, 1885 - 1943, работник'''|| 58
|-
| 2350 || '''Пардо Јуда Аврам, 1910 - 1943, работник'''|| 33
|-
| 2351 || Пардо Аврам Сара, 1914 - 1943, домаќинка || 29
|-
| 2352 || Пардо Аврам Леон , 1935 - 1943 || 8
|-
| 2353 || Пардо Аврам Мордохај, 1936 - 1943 || 7
|-
| 2354 || '''Пардо Мавар Бохор, 1883 - 1943, трговец'''|| 60
|-
| 2355 || Пардо Бохор Џентил, 1879 - 1943, домаќинка || 64
|-
| 2356 || Пардо Вохор Лиза, 1919 - 1943, кројачка || 24
|-
| 2357 || Пардо Јаков Булиса, 1863 - 1943, кројачка || 80
|-
| 2358 || '''Пардо Мајер Давид, 1897 - 1943, трговец'''|| 46
|-
| 2359 || Пардо Давид Лора, 1915 - 1943, домаќинка || 28
|-
| 2360 || Пардо Давид Мила, 1937 - 1943 || 6
|-
| 2361 || Пардо Давид Марсел, 1940 - 1943 || 3
|-
| 2362 || Пардо Давид Виктор, 1911 - 1943, трговец || 32
|-
| 2363 || Пардо Мајер Милка, 1887 - 1943, домаќинка || 56
|-
| 2364 || '''Пардо Хаим Дебора, 1902 - 1943, домаќинка'''|| 41
|-
| 2365 || Пардо Хаим Сабина, 1924 - 1943, домаќинка || 19
|-
| 2366 || Пардо Хаим Ј Аков, 1925 - 1943, кондураџија || 18
|-
| 2367 || '''Пардо Бохер Елијао, 1900 - 1943, кројач'''|| 43
|-
| 2368 || Пардо Елијао Алегра, 1901 - 1943, домаќинка || 42
|-
| 2369 || Пардо Елијао Жак, 1921 - 1943, Фирмописец || 22
|-
| 2370 || Пардо Елијао Шемаја, 1924 - 1943, кројач || 19
|-
| 2371 || Пардо Елијао Орета, 1926 - 1943, кројачка || 17
|-
| 2372 || Пардо Елијао Давид, 1928 - 1943, кројач || 15
|-
| 2373 || '''Пардо Бохор Жак, 1911 - 1943, трговец'''|| 32
|-
| 2374 || Пардо Жак Алегра, 1918 - 1943, домаќинка || 25
|-
| 2375 || Пардо Жак Лили, 1934 - 1943, ученичка || 9
|-
| 2376 || Пардо Жак Аврам, 1938 - 1943 || 5
|-
| 2377 || '''Пардо Јосиф Исак, 1866 - 1943, трговец'''|| 77
|-
| 2378 || '''Пардо Пинхас Исак, 1907 - 1943, трговец'''|| 36
|-
| 2379 || Пардо Пинхас Леонора, 1914 - 1943, домаќинка || 29
|-
| 2380 || Пардо Пинхас Кате, 1939 - 1943 || 4
|-
| 2381 || '''Пардо Рафаел Јаков, 1924 - 1943, ученик'''|| 19
|-
| 2382 || '''Пардо Исак Ментеш, 1910 - 1943, кројач'''|| 33
|-
| 2383 || Пардо Ментеш Стела, 1920 - 1943, домаќинка || 23
|-
| 2384 || Пардо Ментеш Исо, 1924 - 1943 || 19
|-
| 2385 || '''Пардо Мајер Моис, 1885 - 1943'''|| 58
|-
| 2386 || Пардо Моис Сунхула , 1865 - 1943, домаќинка || 78
|-
| 2387 || Пардо Моис Мајер, 1922 - 1943, ученик || 21
|-
| 2388 || Пардо Моис Естер, 1930 - 1943, ученичка || 13
|-
| 2389 || '''Пардо Маир Пинхас, 1907 - 1943, трговец'''|| 36
|-
| 2390 || Пардо Пинхас Дудун, 1918 - 1943, домаќинка || 25
|-
| 2391 || Пардо Пинхас Мила, 1940 - 1943 || 3
|-
| 2392 || '''Пардо Јаков Саломон, 1902 - 1943, трговец'''|| 41
|-
| 2393 || Пардо Саломон Ребека, 1903 - 1943, домаќинка || 40
|-
| 2394 || Пардо Саломон Гита, 1930 - 1943 || 13
|-
| 2395 || Пардо Саломон Бети, 1936 - 1943 || 7
|-
| 2396 || '''Пардо Јаков Хаим, 1900 - 1943, работник'''|| 43
|-
| 2397 || Пардо Хаим Риктета, 1905 - 1943, домаќинка || 38
|-
| 2398 || '''Пардо Јаков Џоја, 1902 - 1943, кројачка'''|| 41
|-
| 2399 || Леви Бора Берта, 1929 - 1943 || 14
|-
| 2400 || Леви Бора Венци, 1932 - 1943, ученик || 11
|-
| 2401 || '''Пепо Moшe Менахем, 1896 - 1943, службеник'''|| 47
|-
| 2402 || Пепо Менахем Сара, 1909 - 1943, домаќинка || 34
|-
| 2403 || '''Песо Давид Бењамин, 1903 - 1943, работник'''|| 40
|-
| 2404 || Песо Бењамин Мирјам , 1913 - 1943, домаќинка || 30
|-
| 2405 || Песо Бењамин Матилда, 1937 - 1943 || 6
|-
| 2406 || '''Песо Јаков Виктор, 1916 - 1943, кројач'''|| 27
|-
| 2407 || Хасон Јаков Шимаја, 1891 - 1943, кондураџија || 52
|-
| 2408 || Хасон Шимаја Бу Ена, 1908 - 1943, домаќинка || 35
|-
| 2409 || Хасон Шимаја Сабетај, 1922 - 1943, кројач || 21
|-
| 2410 || Хасон Шимаја Рашела, 1925 - 1943, кројачка || 18
|-
| 2411 || Хасон Шимаја Сол, 1933 - 1943 || 10
|-
| 2412 || '''Песо Бохор Јосиф, 1915 - 1943, фризер'''|| 28
|-
| 2413 || Песо Јосиф Ребека, 1919 - 1943, домаќинка || 24
|-
| 2414 || Песо Јосиф Хана, 1938 - 1943 || 5
|-
| 2415 || Песо Јосиф Грација, 1940 - 1943 || 3
|-
| 2416 || '''Песо Моше Јосиф, 1907 - 1943, службеник'''|| 36
|-
| 2417 || Песо Јосиф Сол, 1905 - 1943 || 38
|-
| 2418 || Песо Јосиф Моис, 1929 - 1943, ученик || 14
|-
| 2419 || Песо Јосиф Дан, 1931 - 1943, ученик || 12
|-
| 2420 || Песо Јосиф Јаков, 1932 - 1943, ученик || 11
|-
| 2421 || Песо Јосиф Давц 1934 - 1943, ученик || 9
|-
| 2422 || Песо Јосиф Ребека, 1936 - 1943 || 7
|-
| 2423 || Песо Јосиф Саломон, 1937 - 1943 || 6
|-
| 2424 || '''Песо Аврам Леон, 1860 - 1943, бравар'''|| 83
|-
| 2425 || Морено Мордохај Арон, 1887 - 1943, кројач || 56
|-
| 2426 || Морено Арон Мира, 1897 - 1943, домаќинка || 46
|-
| 2427 || Мордохај Арон Морено, 1921 - 1943, работник || 22
|-
| 2428 || Морено Арон Луча, 1919 - 1943, кројачка || 24
|-
| 2429 || Морено Арон Јаков, 1928 - 1943, бравар || 15
|-
| 2430 || Морено Арон Паломба, 1932 - 1943, ученичка || 11
|-
| 2431 || '''Песо Јосиф Менахем, 1888 - 1943, работник'''|| 55
|-
| 2432 || Песо Менахем Рашел, 1900 - 1943, домаќинка || 43
|-
| 2433 || Песо Менахем Ерна, 1920 - 1943 || 23
|-
| 2434 || Песо Менахем Пепо, 1922 - 1943, кондураџија || 21
|-
| 2435 || Песо Менахем Само, 1925 - 1943, кондураџија || 18
|-
| 2436 || Песо Менахем Анрико, 1927 - 1943, кондураџија || 16
|-
| 2437 || Песо Менахем Буна, 1929 - 1943 || 14
|-
| 2438 || Песо Менахем Луна, 1931 - 1943 || 12
|-
| 2439 || Песо Менахем Саул, 1936 - 1943 || 7
|-
| 2440 || '''Песо Самуел Мирјам, 1894 - 1943, домаќинка'''|| 49
|-
| 2441 || Песо Самуел Маир, 1922 - 1943, кондураџија || 21
|-
| 2442 || Песо Самуел Тамара, 1927 - 1943, кројачка || 16
|-
| 2443 || Песо Самуел Саломон, 1930 - 1943, ученик || 13
|-
| 2444 || Песо Самуел Конорти, 1932 - 1943, ученик || 11
|-
| 2445 || '''Песо Сабетај Моис, 1913 - 1943, работник'''|| 30
|-
| 2446 || Песо Моис Матилда, 1918 - 1943, домаќинка || 25
|-
| 2447 || Песо Моис Рејна, 1941 - 1943 || 2
|-
| 2448 || '''Песо Самуел Сабетај, 1869 - 1943'''|| 74
|-
| 2449 || Песо Сабетај Лиа, 1875 - 1943, домаќинка || 68
|-
| 2450 || Песо Сабетај Руфел, 1911 - 1943, кројач || 32
|-
| 2451 || Песо Руфел Матилда, 1912 - 1943, домаќинка || 31
|-
| 2452 || Песо Сабетај Самуел, 1917 - 1943, кројач || 26
|-
| 2453 || Песо Руфел Саломон, 1934 - 1943 || 9
|-
| 2454 || Песо Руфел Сабетај, 1939 - 1943 || 4
|-
| 2455 || '''Пијаде Даниел Јаков, 1890 - 1943, трговец'''|| 53
|-
| 2456 || Пијаде Јаков Џилда, 1898 - 1943, домаќинка || 45
|-
| 2457 || Пијаде Јаков Даниел, 1923 - 1943 || 20
|-
| 2458 || Пијаде Јаков Нисим, 1924 - 1943 || 19
|-
| 2459 || Пијаде Јаков Дона, 1926 - 1943 || 17
|-
| 2460 || '''Пискер Леополд Адолф, 1904 - 1943'''|| 39
|-
| 2461 || Пискер Адолф Фани, 1910- 1943, домаќинка || 33
|-
| 2462 || Пискер Адолф Леа, 1931 - 1943 || 12
|-
| 2463 || Пискер Адолф Жозефина, 1941 - 1943 || 2
|-
| 2464 || '''Полак Ј. Александер, 1903 - 1943, Шофер'''|| 40
|-
| 2465 || Полак Александер Естерина, 1911 - 1943, кројачка || 32
|-
| 2466 || Полак Александер Цецелија, 1930 - 1943, ученичка || 13
|-
| 2467 || Полак Александер Јулиус, 1868 - 1943, машинист || 75
|-
| 2468 || '''Полгар Џонат Максо, 1881 - 1943, Ветеринар'''|| 62
|-
| 2469 || Полгар Максо Елза , 1896 - 1943, домаќинка || 47
|-
| 2470 || '''Рафаел Јаков Буена, 1879 - 1943, домаќинка'''|| 64
|-
| 2471 || Рафаел Јаков Сами, 1913 - 1943, Хемичарка || 30
|-
| 2472 || '''Рафаел Јаков Исак, 1885 - 1943, трговец'''|| 58
|-
| 2473 || Рафаел Исак Инес, 1896 - 1943, домаќинка || 47
|-
| 2474 || Рафаел Исак Леа, 1929 - 1943, ученичка || 14
|-
| 2475 || '''Рафаел Самуел Моис, 1884 - 1943'''|| 59
|-
| 2476 || Рафаел Моис Матилда, 1898 - 1943, домаќинка || 45
|-
| 2477 || Рафаел Моис Саломон, 1930- 1943, ученик || 13
|-
| 2478 || '''Рафаел Јаков Пепо, 1905 - 1943, трговец'''|| 38
|-
| 2479 || Рафаел Пепо Сара, 1910 - 1943, кројачка || 33
|-
| 2480 || Рафаел Пепо Леа, 1935 - 1943, ученичка || 8
|-
| 2481 || Рафаел Пепо Рита, 1936 - 1943 || 7
|-
| 2482 || Рафаел Пепо Јаков, 1940 - 1943 || 3
|-
| 2483 || '''Рафаел Хаим Paшeл, 1873 - 1943, домаќинка'''|| 70
|-
| 2484 || Рафаел Рафаел Буча, 1905 - 1943, домаќинка || 38
|-
| 2485 || Рафаел Рафаел Рашел, 1927 - 1943, ученичка || 16
|-
| 2486 || Рафаел Рафаел Хаим, 1931 - 1943, ученик || 12
|-
| 2487 || Рафаел Рафаел Ребека, 1932 - 1943, ученичка || 11
|-
| 2488 || Рафаел Нахман Рашела, 1922 - 1943, домаќинка || 21
|-
| 2489 || Рафаел Нахман Хаим, 1933 - 1943 || 10
|-
| 2490 || Рафаел Хаман Сарина, 1936 - 1943 || 7
|-
| 2491 || '''Рафаел Саломон Сара, 1914 - 1943, домаќинка'''|| 29
|-
| 2492 || '''Ребах Хаим Даниел, 1865 - 1943, трговец'''|| 78
|-
| 2493 || Ребах Даниел Рашела, 1869 - 1943, домаќинка || 74
|-
| 2494 || '''Реваш Јаков Синтов, 1889 - 1943'''|| 54
|-
| 2495 || Реваш Синтов Вука, 1899 - 1943, кројачка || 44
|-
| 2496 || Реваш Синтов Дудуна 1922 - 1943, кројачка || 21
|-
| 2497 || '''Роберт Карло Егон, 1880 - 1943, директор'''|| 63
|-
| 2498 || '''Роза Давид Хаим, 1889 - 1943, стаклар'''|| 54
|-
| 2499 || Роза Хаим Сара, 1905 - 1943, домаќинка || 38
|-
| 2500 || Роза Хаим Дано, 1923 - 1943, помошник || 20
|-
| 2501 || Роза Хаим Пепи, 1927 - 1943, помошник || 16
|-
| 2502 || Роза Хаим Бино, 1937 - 1943 || 6
|-
| 2503 || '''Рубен Јосиф Аврам, 1879 - 1943'''|| 64
|-
| 2504 || Рубен Аврам Матилда, 1897 - 1943, домаќинка || 46
|-
| 2505 || Рубен Аврам Исак, 1916 - 1943, техничар || 27
|-
| 2506 || Рубен Аврам Јосиф, 1924 - 1943, техничар || 19
|-
| 2507 || Рубен Аврам Хаим, 1926 - 1943, ученик - гравер || 17
|-
| 2508 || Рубен Аврам Сара, 1932 - 1943, ученичка || 11
|-
| 2509 || '''Рубен Моше Аврам, 1868 - 1943, трговец'''|| 75
|-
| 2510 || Рубен Аврам Булиса, 1875 - 1943, домаќинка || 68
|-
| 2511 || '''Рубен Менахем Ана, 1903 - 1943, домаќинка'''|| 40
|-
| 2512 || Рубен Менахем Елвира, 1928 - 1943, ученичка || 15
|-
| 2513 || '''Рубен Менахем Давид, 1909 - 1943, службеник'''|| 34
|-
| 2514 || Рубен Менахем Естер, 1858 - 1943, домаќинка || 85
|-
| 2515 || '''Рубен Исак Јосиф, 1887 - 1943, пензионер'''|| 56
|-
| 2516 || Рубен Јосеф Луна, 1906 - 1943, домаќинка || 37
|-
| 2517 || Анѓело Исак Афр., 1931 - 1943, ученик || 12
|-
| 2518 || Рубен Јосеф Исак, 1939 - 1943 || 4
|-
| 2519 || Рубен Јосеф Хаскел, 1941 - 1943 || 2
|-
| 2520 || '''Рубен Исак Јосиф, 1875 - 1943, трговец'''|| 68
|-
| 2521 || Рубен Јосиф Паломба, 1880 - 1943, домаќинка || 63
|-
| 2522 || Рубен Јосиф Исак, 1906 - 1943, трговец || 37
|-
| 2523 || Рубен Исак Рашела, 1916 - 1943 || 27
|-
| 2524 || Рубен Исак Јосиф, 1935 - 1943, ученик || 8
|-
| 2525 || Рубен Јосиф Аврам, 1918 - 1943, трговец || 25
|-
| 2526 || Рубен Аврам Сузана, 1918 - 1943, домаќинка || 25
|-
| 2527 || '''Рубен Исак Мануел, 1889 - 1943, трговец'''|| 54
|-
| 2528 || Рубен Мануел Реј На, 1894 - 1943, домаќинка || 49
|-
| 2529 || Рубен Мануел Дано, 1918 - 1943, службеник || 25
|-
| 2530 || '''Рубен Моше Нисим, 1881 - 1943'''|| 62
|-
| 2531 || Рубен Нисим Милка, 1884 - 1943, домаќинка || 59
|-
| 2532 || Рубен Нисим Бојана , 1924 - 1943, ученичка || 19
|-
| 2533 || Рубен Нисим Џилда, 1927 - 1943 || 16
|-
| 2534 || '''Рубен Менахем Саломон, 1904 - 1943'''|| 39
|-
| 2535 || Рубен Саломон Алегра, 1911 - 1943, домаќинка || 32
|-
| 2536 || Рубен Саломон Менахем, 1935 - 1943, ученик || 8
|-
| 2537 || Рубен Саломон Жак, 1937 - 1943 || 6
|-
| 2538 || '''Рубен Менахем Синтов, 1887 - 1943'''|| 56
|-
| 2539 || Рубен Синтов Сарина, 1901 - 1943, домаќинка || 42
|-
| 2540 || Рубен Синтсв Менахем, 1923 - 1943, фотограф || 20
|-
| 2541 || Рубен Синтов Елија, 1926 - 1943, кондураџија || 17
|-
| 2542 || Рубен Синтов Тамара, 1929 - 1943 || 14
|-
| 2543 || '''Рубен Аврам Хаим, 1903 - 1943, трговец'''|| 40
|-
| 2544 || Рубен Хаим Сара, 1911 - 1943, домаќинка || 32
|-
| 2545 || Рубен Хаим Менахем, 1935 - 1943 || 8
|-
| 2546 || Рубен Хаим Верга, 1937 - 1943 || 6
|-
| 2547 || Ишах Ф. Естреа, 1927 - 1943 || 16
|-
| 2548 || '''Рубис Меркадо Аврам, 1893 - 1943, угостител'''|| 50
|-
| 2549 || Рубис Аврам Рикула, 1896- 1943, домаќинка || 47
|-
| 2550 || Рубис Аврам Салватор, 1921 - 1943, ученик || 22
|-
| 2551 || Рубис Аврам Бела, 1923 - 1943, кројачка || 20
|-
| 2552 || Рубис Елијао Меркадо, 1865 - 1943, угостител || 78
|-
| 2553 || '''Рубис Израел Алегра, 1920 - 1943, домаќинка'''|| 23
|-
| 2554 || Рубиса Израел Стреја, 1939 - 1943 || 4
|-
| 2555 || Рубиса Израел Естер, 1942 - 1943 || 1
|-
| 2556 || '''Рубиса Исак Израел, 1918 - 1943'''|| 25
|-
| 2557 || '''Рубиса Јаков Исак, 1896 - 1943'''|| 47
|-
| 2558 || Рубиса Исак Сунхула, 1906 - 1943, домаќинка || 37
|-
| 2559 || Рубиса Исак Лиза, 1925 - 1943, кројачка || 18
|-
| 2560 || '''Рубиса Лијао Јуда, 1880 - 1943, носач'''|| 63
|-
| 2561 || Рубиса Јуда Грација, 1894 - 1943, домаќинка || 49
|-
| 2562 || Рубиса Јуда Рејна, 1925 - 1943, кројачка || 18
|-
| 2563 || Рубиса Јуда Марика, 1927 - 1943, кројачка || 16
|-
| 2564 || '''Рубиса Исак Пепо, 1924 - 1943'''|| 19
|-
| 2565 || Рубиса Пепо Роза, 1923 - 1943 || 20
|-
| 2566 || '''Русо А. Исак, 1916 - 1943, трговец'''|| 27
|-
| 2567 || Русо Исак Стреа, 1920 - 1943, домаќинка || 23
|-
| 2568 || Русо Исак Сол, 1930 - 1943 || 13
|-
| 2569 || Русо Исак Рахамин, 1940 - 1943 || 3
|-
| 2570 || '''Русо Барух Исак, 1882 - 1943'''|| 61
|-
| 2571 || Русо Исак Цулија, 1897 - 1943, домаќинка || 46
|-
| 2572 || Русо Исак Овација, 1925 - 1943 || 18
|-
| 2573 || Русо Исак Самуел, 1928 - 1943, ученик || 15
|-
| 2574 || Русо Исак Леон, 1931 - 1943, ученик || 12
|-
| 2575 || Русо Барух Јаков, 1902 - 1943, работник || 41
|-
| 2576 || Русо Јаков Сарина, 1910 - 1943, домаќинка || 33
|-
| 2577 || Русо Јаков Барух, 1929 - 1943, ученик || 14
|-
| 2578 || Русо Јаков Паломба, 1933 - 1943, ученик || 10
|-
| 2579 || Русо Јаков Јосиф, 1941 - 1943 || 2
|-
| 2580 || Русо Барух Султана, 1880 - 1943, домаќинка || 63
|-
| 2581 || '''Русо Барух Лезер, 1896 - 1943, фризер'''|| 47
|-
| 2582 || Русо Лезер Рашел, 1901 - 1943, домаќинка || 42
|-
| 2583 || Русо Лезер По.Лина, 1926 - 1943, кројачка || 17
|-
| 2584 || Русо Лезер Јосиф, 1931 - 1943 || 12
|-
| 2585 || '''Сабани Мошон Рахамин, 1903 - 1943, службеник'''|| 40
|-
| 2586 || Сабани Рахамин Рашела, 1910 - 1943 || 33
|-
| 2587 || '''Садија Емануел Аврам, 1887 - 1943, работник'''|| 56
|-
| 2588 || Садија Аврам Ребека, 1894 - 1943, домаќинка || 49
|-
| 2589 || Садија Аврам Сара, 1926 - 1943 || 17
|-
| 2590 || Садија Аврам Емануел, 1921 - 1943, ученик || 22
|-
| 2591 || Садија Аврам Леон, 1923 - 1943, ученик || 20
|-
| 2592 || Садија Аврам Саламон, 1934 - 1943, ученик || 9
|-
| 2593 || '''Садија Мануел Јаков, 1858 - 1943'''|| 85
|-
| 2594 || Садија Јаков Лиа, 1868 - 1943 || 75
|-
| 2595 || Садија Јаков Мушон, 1897 - 1943 || 46
|-
| 2596 || Садија Мушон Диа, 1894 - 1943, домаќинка || 49
|-
| 2597 || '''Садија Јаков Јосиф, 1891 - 1943'''|| 52
|-
| 2598 || Садија Јосиф Матилда, 1900 - 1943, домаќинка || 43
|-
| 2599 || Садија Јосиф Јаков, 1920 - 1943, столар || 23
|-
| 2600 || Садија Јосиф Лико, 1926 - 1943, ученик || 17
|-
| 2601 || Садија Јосиф Моше, 1930 - 1943, ученик || 13
|-
| 2602 || Садија Јосиф Верга, 1933 - 1943, ученичка || 10
|-
| 2603 || Садија Јосиф Леа, 1937 - 1943 || 6
|-
| 2604 || '''Садија Јаков Мануел, 1895 - 1943'''|| 48
|-
| 2605 || Садија Мануел Рашел, 1900 - 1943, домаќинка || 43
|-
| 2606 || Садија Мануел Рако, 1920 - 1943, кондураџија || 23
|-
| 2607 || '''Садок Симон Ида, 1890 - 1943, домаќинка'''|| 53
|-
| 2608 || Садок Симон Видал , 1923 - 1943, трговски помошник || 20
|-
| 2609 || '''Садок Јоханан Мордохај, 1891 - 1943, службеник'''|| 52
|-
| 2610 || Садок Мордохај Беа, 1897 - 1943, домаќинка || 46
|-
| 2611 || Садок Мордохај Јоханан, 1924 - 1943, ученик || 19
|-
| 2612 || '''Сајферт Хое Филип, 1877 - 1943, учител'''|| 66
|-
| 2613 || Сајферт Филип Ана, 1886 - 1943, домаќинка || 57
|-
| 2614 || Сајферт Филип Розина, 1914 - 1943, Учи Телка || 29
|-
| 2615 || Леви Хаим Регина, 1914 - 1943, учителка || 29
|-
| 2616 || '''Сал Арон Симто, 1888 - 1943, продавач'''|| 55
|-
| 2617 || Сал Симто Дудун, 1902 - 1943, домаќинка || 41
|-
| 2618 || Сал Симто Арон, 1942 - 1943 || 1
|-
| 2619 || Менахем Венцион Перла, 1925 - 1943, продавачка || 18
|-
| 2620 || '''Салтиел Моис Аврам, 1908 - 1943'''|| 35
|-
| 2621 || Салтиел Аврам Рашел, 1912 - 1943, кројачка || 31
|-
| 2622 || Салтиел Аврам Мирјам, 1936 - 1943 || 7
|-
| 2623 || Салтиел Аврам Моис, 1877 - 1943, трговец || 66
|-
| 2624 || Салтиел Моис Луна, 1915 - 1943, кројачка || 28
|-
| 2625 || '''Салтиел Исак, 1870- 1943, трговец'''|| 73
|-
| 2626 || Салтиел Матилда, 1880 - 1943, домаќинка || 63
|-
| 2627 || '''Салтиел Моше Јаков, 1900 - 1943'''|| 43
|-
| 2628 || Салтиел Јаков Оро, 1906 - 1943, домаќинка || 37
|-
| 2629 || Салтиел Јаков Регина, 1962 - 1943, кројачка || /
|-
| 2630 || Салтиел Јаков Амбатија, 1930 - 1943 || 13
|-
| 2631 || Салтиел Јаков Синтов, 1933 - 1943 || 10
|-
| 2632 || '''Салтиел Ј. Мориц, 1910 - 1943, работник'''|| 33
|-
| 2633 || Салтиел Мориц Сара, 1915 - 1943, домаќинка || 28
|-
| 2634 || Салтиел Мориц Матилда, 1939 - 1943 || 4
|-
| 2635 || Салтиел Мориц Дона, 1941 - 1943 || 2
|-
| 2636 || '''Салтиел Салвадор, 1892 - 1943, трговец'''|| 51
|-
| 2637 || Салтиел Дона, 1898 - 1943, домаќинка || 45
|-
| 2638 || Салтино Барух Паломба, 1881 - 1943, домаќинка || 62
|-
| 2639 || Салтино Барух Пепо, 1906 - 1943, трговец || 37
|-
| 2640 || Салтино Барух Хаим, 1909 - 1943 || 34
|-
| 2641 || Салтино Барух Леон, 1913 - 1943 || 30
|-
| 2642 || '''Сапорта Менахем Аврам, 1895 - 1943'''|| 48
|-
| 2643 || Салорта Аврам Дудун, 1897 - 1943, домаќинка || 46
|-
| 2644 || '''Сапорта Менахем Исак, 1892 - 1943, кројач'''|| 51
|-
| 2645 || Салорта Исак Рејна, 1907 - 1943, кројачка || 36
|-
| 2646 || Саnорта Исак Менахем, 1931 - 1943, ученик || 12
|-
| 2647 || Салорта Исак Естер, 1935 - 1943, ученичка || 8
|-
| 2648 || '''Сапорта Меркадо Јаков, 1886 - 1943'''|| 57
|-
| 2649 || Сапорта Јаков Бикторија, 1886 - 1943, домаќинка || 57
|-
| 2650 || Сапорта Јаков Видал, 1917 - 1943, учител || 26
|-
| 2651 || Сапорта Јаков Моис, 1920 - 1943. студент || 23
|-
| 2652 || Сапорта Јаков Мирјам, 1922 - 1943, кројачка || 21
|-
| 2653 || Сапорта Јаков Исак, 1925 - 1943, Електро механичар || 18
|-
| 2654 || '''Сапорта Присјадо Јосеф, 1903 - 1943, трговец'''|| 40
|-
| 2655 || Салорта Јосеф Естер, 1905 - 1943, домаќинка || 38
|-
| 2656 || '''Сапорта Меркадо Менахем, 1878 - 1943, трговец'''|| 65
|-
| 2657 || Саnорта Менахем Рашел, 1895 - 1943, домаќинка || 48
|-
| 2658 || Сапорта Менахем Хаим, 1920 - 1943, електричар || 23
|-
| 2659 || Сапорта Менахем Барух, 1922 - 1943, трговец || 21
|-
| 2660 || Салорта Менахем Мирјам, 1925 - 1943, кројачка || 18
|-
| 2661 || Сапорта Менахем Естер, 1927 - 1943, кројачка || 16
|-
| 2662 || '''Сапорта Присјадо Паломба, 1880 - 1943, домаќинка'''|| 63
|-
| 2663 || '''Сапорта Хаим Хаим, 1922 - 1943, кројач'''|| 21
|-
| 2664 || Салорта Хаим Лора, 1923 - 1943, кројачка || 20
|-
| 2665 || '''Сарфати Јосиф Давид, 1879 - 1943, службеник'''|| 64
|-
| 2666 || Сарфати Давид Рикета , 1894 - 1943, домаќинка || 49
|-
| 2667 || Сарфати Давид Јосиф, 1921 - 1943 || 22
|-
| 2668 || Сарфати Давид Исак, 1924 - 1943 || 19
|-
| 2669 || '''Сарфати Јосиф Исак, 1894 - 1943, трговски помошник'''|| 49
|-
| 2670 || Сарфати Исак Лиза, 1909 - 1943, домаќинка || 34
|-
| 2671 || Сарфати Исак Јосиф, 1942 - 1943 || 1
|-
| 2672 || '''Сарфати Аврам Кутиел, 1882 - 1943, кројач'''|| 61
|-
| 2673 || Сарфати Кутиел Сулха, 1890 - 1943, домаќинка || 53
|-
| 2674 || Сарфати Кутиел Виктор, 1920 - 1943, кројач || 23
|-
| 2675 || Сарфати Кутиел Сол , 1931 - 1943, ученичка || 12
|-
| 2676 || Сарфати Кутиел Моис, 1914 - 1943, кројач || 29
|-
| 2677 || Сарфати Моис Естер, 1917 - 1943, кројач || 26
|-
| 2678 || Сарфати Моис Кутиел, 1942 - 1943 || 1
|-
| 2679 || '''Сарфати Мушон Менахем, 1912 - 1943, службеник'''|| 31
|-
| 2680 || Сарфати Менахем Стела, 1921 - 1943, домаќинка || 22
|-
| 2681 || Сарфати Менахем Моша, 1942 - 1943 || 1
|-
| 2682 || '''Сарфати Менахем Мордохај, 1883 - 1943'''|| 60
|-
| 2683 || Сарфати Мордохај Буен.А, 1890 - 1943, домаќинка || 53
|-
| 2684 || Сарфати Мордохај Менахем, 1930 - 1943, ученик || 13
|-
| 2685 || Сарфати Мордохај Сабетај, 1932 - 1943, ученик || 11
|-
| 2686 || '''Сарфати Менахем Мушон, 1872 - 1943, кројач'''|| 71
|-
| 2687 || Сарфати Мушон Клара, 1878 - 1943, домаќинка || 65
|-
| 2688 || Сарфати Мушон Ана, 1917 - 1943 || 26
|-
| 2689 || Сарфати Мушон Рашела, 1920 - 1943 || 23
|-
| 2690 || Сарфати Мушон Регина, 1924 - 1943 || 19
|-
| 2691 || '''Сарфати Исак Саломон, 1882 - 1943, кафеџија'''|| 61
|-
| 2692 || Сарфати Саломон Сол, 1908 - 1943, домаќинка || 35
|-
| 2693 || Сарфати Саломон Јаков, 1924 - 1943, келнер || 19
|-
| 2694 || Сарфати Саломон Исак, 1931 - 1943 || 12
|-
| 2695 || Сарфати Сал Амон Леон, 1933 - 1943 || 10
|-
| 2696 || '''Сарфати Јосиф Саломон, 1877 - 1943, пензионер'''|| 66
|-
| 2697 || Сарфати Саломон Паулина, 1902 - 1943, домаќинка || 41
|-
| 2698 || Сарфати Саломон Душан, 1927 - 1943, ученик || 16
|-
| 2699 || Сарфати Саломон Мирјам, 1929 - 1943, ученичка || 14
|-
| 2700 || '''Сасиб Моше Натан, 1871 - 1943, трговец'''|| 72
|-
| 2701 || Сасон Натан Леа, 1887 - 1943, домаќинка || 56
|-
| 2702 || Барух Јосиф Ана, 1913 - 1943, домаќинка || 30
|-
| 2703 || '''Сасон Бохор Аврам, 1918 - 1943'''|| 25
|-
| 2704 || Сасон Аврам Луча, 1920 - 1943, домаќинка || 23
|-
| 2705 || Сасон Аврам Саламон, 1912 - 1943 || 31
|-
| 2706 || '''Сасон Моше Аврам, 1880 - 1943'''|| 63
|-
| 2707 || Сасон Аврам Дона, 1887 - 1943, домаќинка || 56
|-
| 2708 || Сасон Аврам Моис, 1918 - 1943, трговец || 25
|-
| 2709 || Сасон Аврам Јосиф, 1922 - 1943, трговец || 21
|-
| 2710 || '''Сасон Јосиф Бахар, 1883 - 1943'''|| 60
|-
| 2711 || Сасон Јосиф Оро, 1898 - 1943, домаќинка || 45
|-
| 2712 || Сасон Јосиф Јосиф, 1926 - 1943 || 17
|-
| 2713 || Сасон Јосиф Мирјам, 1928 - 1943 || 15
|-
| 2714 || '''Сасон Натан Давид, 1911 - 1943, цинкограф'''|| 32
|-
| 2715 || '''Сасон Конорте Дарио, 1908 - 1943, трговец'''|| 35
|-
| 2716 || Коен Аврам Морис, 1905 - 1943, трговец || 38
|-
| 2717 || Коен Морис Рашел, 1918 - 1943, домаќинка || 25
|-
| 2718 || Рубен Менахем Алберт, 1925 - 1943, ученик || 18
|-
| 2719 || '''Сасон Моше Исак, 1869 - 1943, службеник'''|| 74
|-
| 2720 || Сасон Исак Рашела, ? - 1943, домаќинка || /
|-
| 2721 || Сасон Исак Моис, 1921 - 1943 || 22
|-
| 2722 || Сасон Исак Несима, 1923 - 1943 || 20
|-
| 2723 || Сасон Исак Дудуна, ? - 1943 || /
|-
| 2724 || Сасон Исак Вида, 1922 - 1943 || 21
|-
| 2725 || Албахари Аврам Алегри , 1910 - 1943, домаќинка || 33
|-
| 2726 || '''Сасон Моше Јаков, 1880 - 1943'''|| 63
|-
| 2727 || Сасон Јаков Естер, 1885 - 1943, домаќинка || 58
|-
| 2728 || Сасон Јаков Рашел , 1923 - 1943 || 20
|-
| 2729 || '''Сасон Натан Јосиф, 1907 - 1943, трговски помошник'''|| 36
|-
| 2730 || Сасон Јосиф Сара, 1910 - 1943 || 33
|-
| 2731 || Сасон Јосиф Таке, 1938 - 1943 || 5
|-
| 2732 || '''Сасон Конорте Моис, 1906 - 1943, трговец'''|| 37
|-
| 2733 || Сасон Моис Лили, 1912 - 1943, домаќинка || 31
|-
| 2734 || Сасон Конорте Џамила, 1877 - 1943, домаќинка || 66
|-
| 2735 || '''Сасон Натан Моис, 1901 - 1943, трговец'''|| 42
|-
| 2736 || Сасон Моис Џоја, 1905 - 1943, домаќинка || 38
|-
| 2737 || Сасон Моис Натан, 1936 - 1943 || 7
|-
| 2738 || '''Сасон Бењамин Рахамин, 1896 - 1943'''|| 47
|-
| 2739 || Сасон Рахамин Сара, 1896 - 1943, домаќинка || 47
|-
| 2740 || '''Сасон Лијаче Регина, 1897 - 1943, домаќинка'''|| 46
|-
| 2741 || Сасон Лијаче Моис, 1926 - 1943, ученик || 17
|-
| 2742 || Сасон Лијаче Хана, 1928 - 1943, ученичка || 15
|-
| 2743 || Сасон Лијаче Стела, 1930 - 1943, ученичка || 13
|-
| 2744 || Сасон Лијаче Јосиф, 1932 - 1943, ученик || 11
|-
| 2745 || '''Сасон Моше Саламон, 1881 - 1943, трговец'''|| 62
|-
| 2746 || Сасон Саламон Синхула, 1891 - 1943, домаќинка || 52
|-
| 2747 || Сасон Саломон Рашела, 1920 - 1943, домаќинка || 23
|-
| 2748 || Сасон Саломон Ребека, 1924 - 1943, кројачка || 19
|-
| 2749 || '''Сасон Хаим Фермода, 1896 - 1943, домаќинка'''|| 47
|-
| 2750 || Сасон Хаим Бела, 1914 - 1943 || 29
|-
| 2751 || Сасон Хаим Бењамин, 1916 - 1943, службеник || 27
|-
| 2752 || Сасон Хаим Дона, 1920 - 1943, кројачка || 23
|-
| 2753 || Сасон Хаим Оро, 1921 - 1943, кројачка || 22
|-
| 2754 || '''Сасон Натан Џоја, 1919 - 1943, кројачка'''|| 24
|-
| 2755 || '''Сахарија Давид Биши, 1887 - 1943, банковен службеник'''|| 56
|-
| 2756 || Сахарија Виши Винка, 1901 - 1943, кројачка || 42
|-
| 2757 || Сахарија Виши Нора, 1929 - 1943, ученичка || 14
|-
| 2758 || Сахарија Виши Давид, 1934 - 1943, ученик || 9
|-
| 2759 || '''Сероро Јосиф Габриел, 1869 - 1943, трговец'''|| 74
|-
| 2760 || Сероро Габриел Сунхула, 1893 - 1943, домаќинка || 50
|-
| 2761 || Сероро Габриел Грација, 1920 - 1943 || 23
|-
| 2762 || Сероро Габриел Естерина, 1922 - 1943 || 21
|-
| 2763 || Сероро Габриел Дози, 1924 - 1943, ученичка || 19
|-
| 2764 || Сероро Габриел Леа, 1926 - 1943, ученичка || 17
|-
| 2765 || '''Сереро Габриел Јосиф, 1906 - 1943, трговец'''|| 37
|-
| 2766 || Сереро Јосиф Сол, 1911 - 1943, домаќинка || 32
|-
| 2767 || Сереро Јосиф Грација, 1939 - 1943 || 4
|-
| 2768 || '''Сидес Јаков Даниел, 1879 - 1943'''|| 64
|-
| 2769 || Сидес Даниел Сара, 1897 - 1943, домаќинка || 46
|-
| 2770 || Сидес Даниел Јаков , 1920 - 1943, кондураџија || 23
|-
| 2771 || Сидес Даниел Рема, 1923 - 1943, кројачка || 20
|-
| 2772 || Сидес Даниел Моис, 1926 - 1943 || 17
|-
| 2773 || '''Сидес Емануел Менахем, 1891 - 1943, службеник'''|| 52
|-
| 2774 || Сидес Менахем Рашела, 1909 - 1943, домаќинка || 34
|-
| 2775 || Сидес Менахем Емануел, 1934 - 1943 || 9
|-
| 2776 || Сидес Емануел Сунхула, 1940 - 1943 || 3
|-
| 2777 || '''Сидес Мишел Саломон, 1912 - 1943'''|| 31
|-
| 2778 || Сидес Саломон Перла, 1922 - 1943 || 21
|-
| 2779 || '''Симон Ешуа Алегра, 1890 - 1943, домаќинка'''|| 53
|-
| 2780 || Симон Ешуа Викторија, 1921 - 1943 || 22
|-
| 2781 || '''Сион Исак Аврам, 1903 - 1943'''|| 40
|-
| 2782 || Сион Аврам Алегра, 1909 - 1943, домаќинка || 34
|-
| 2783 || Сион Аврам Жак, 1932 - 1943 || 11
|-
| 2784 || Сион Аврам Мордохај, 1938 - 1943 || 5
|-
| 2785 || '''Сион Менахем Аврам, 1901 - 1943, работник'''|| 42
|-
| 2786 || Сион Аврам Луна, 1901 - 1943, работник || 42
|-
| 2787 || Сион Аврам Хаим , 1932 - 1943, ученик || 11
|-
| 2788 || Сион Аврам Матилда, 1934 - 1943, ученичка || 9
|-
| 2789 || Сион Аврам Хана, 1936 - 1943, ученичка || 7
|-
| 2790 || Сион Аврам Мушон, 1938 - 1943 || 5
|-
| 2791 || '''Сидон Саломон Аврам, 1889 - 1943'''|| 54
|-
| 2792 || Сидон Аврам Дона, 1894 - 1943, домаќинка || 49
|-
| 2793 || Сидон Аврам Саломон, 1922 - 1943 || 21
|-
| 2794 || Сидон Аврам Грација, 1923 - 1943, кројачка || 20
|-
| 2795 || Сидон Аврам Алегри, 1925 - 1943, кројачка || 18
|-
| 2796 || '''Сион Јосиф Алберт, 1916 - 1943'''|| 27
|-
| 2797 || Сион Алберт Естер, 1922 - 1943, домаќинка || 21
|-
| 2798 || Сион Алберт Матилда, 1942 - 1943 || 1
|-
| 2799 || '''Сион Јуда Алберт, 1910 - 1943, трговски помошник'''|| 33
|-
| 2800 || Сион Јуда Рашел, 1864 - 1943, домаќинка || 79
|-
| 2801 || '''Сион Шимон Алберт, 1916 - 1943, службеник'''|| 27
|-
| 2802 || Сион Алберт Викторија, 1917 - 1943, домаќинка || 26
|-
| 2803 || Сион Алберт Шимон, 1914 - 1943 || 29
|-
| 2804 || '''Сион Самуел Алегра, 1913 - 1943'''|| 30
|-
| 2805 || Сион Самуел Рашел, 1934 - 1943 || 9
|-
| 2806 || Сион Самуел Бити, 1939 - 1943 || 4
|-
| 2807 || '''Сион Меркадо Барух, 1879 - 1943, работник'''|| 64
|-
| 2808 || Сион Барух Дудун, 1897 - 1943, домаќинка || 46
|-
| 2809 || Сион Барух Џоја, 1919 - 1943, домаќинка || 24
|-
| 2810 || Сион Барух Аврам, 1924 - 1943, кројач || 19
|-
| 2811 || Сион Барух Моушон, 1926 - 1943, работник || 17
|-
| 2812 || '''Сион А. Бенцион, 1913 - 1943, кројач'''|| 30
|-
| 2813 || Сион Бенцион Матилда, 1914 - 1943 || 29
|-
| 2814 || Сион Бенцион Алберт, 1938 - 1943 || 5
|-
| 2815 || '''Сион Јосиф Булиса, 1880 - 1943, домаќинка'''|| 63
|-
| 2816 || Сион Јосиф Барух, 1920 - 1943, готвачка || 23
|-
| 2817 || Сион Барух Алегра, 1925 - 1943, домаќинка || 18
|-
| 2818 || Сион Барух Исак, 1918 - 1943, кондураџија || 25
|-
| 2819 || Сион Исак Саpa, 1924 - 1943, кројачка || 19
|-
| 2820 || '''Сион Аврам Гедаља, 1908 - 1943, трговец'''|| 35
|-
| 2821 || Сион Гедаља Естерина, 1913 - 1943, домаќинка || 30
|-
| 2822 || Сион Гедаља Мирјам, 1930 - 1943, ученичка || 13
|-
| 2823 || Сион Гедаља Естерина, 1934 - 1943, ученичка || 9
|-
| 2824 || Сион Гедаља Матика, 1940 - 1943 || 3
|-
| 2825 || '''Сион Јуда Давид, 1918 - 1943'''|| 25
|-
| 2826 || Сион Давид Ребека, 1918 - 1943 || 25
|-
| 2827 || '''Сион Хаим Давид, 1904 - 1943, работник'''|| 39
|-
| 2828 || Сион Давид Рикула, 1912 - 1943, домаќинка || 31
|-
| 2829 || Сион Давид Естер, 1933 - 1943 || 10
|-
| 2830 || Сион Давид Хаим, 1934 - 1943 || 9
|-
| 2831 || Сион Хаим Дудум, 1861 - 1943 || 82
|-
| 2832 || '''Сион Јосиф Естер, 1852 - 1943'''|| 91
|-
| 2833 || '''Сион Јосиф Исак, 1888 - 1943, лимар'''|| 55
|-
| 2834 || Сион Исак Естер, 1894 - 1943, домаќинка || 49
|-
| 2835 || Сион Исак Аврам, 1921 - 1943, работник || 22
|-
| 2836 || Сион Исак Давид, 1924 - 1943. работник || 19
|-
| 2837 || Сион Исак Леон, 1929 - 1943, ученик || 14
|-
| 2838 || '''Сион Јосиф Исак, 1883 - 1943, трговец со крзна'''|| 60
|-
| 2839 || Сион Исак Буена, 1894 - 1943, домаќинка || 49
|-
| 2840 || Сион Исак Рашела, 1919 - 1943 || 24
|-
| 2841 || Сион Исак Саломон, 1925 - 1943 || 18
|-
| 2842 || Сион Исак Луна, 1928 - 1943 || 15
|-
| 2843 || '''Сион Габриел Јаков, 1887 - 1943, трговец со крзна'''|| 56
|-
| 2844 || Сион Јаков Естерина, 1881 - 1943, кројачка || 62
|-
| 2845 || Сион Јаков Алберт, 1918 - 1943, кројач || 25
|-
| 2846 || Сион Јаков Ерна, 1921 - 1943, кројачка || 22
|-
| 2847 || Сион Јаков Јосиф, 1925 - 1943, ученик || 18
|-
| 2848 || '''Сион Аврам Јосеф, 1912 - 1943, трговец'''|| 31
|-
| 2849 || Сион Јосеф Рашела, 1912 - 1943, домаќинка || 31
|-
| 2850 || Сион Јосеф Лида, 1942 - 1943 || 1
|-
| 2851 || '''Сион Исак Јосиф, - 1943, трговец'''|| /
|-
| 2852 || Сион Исак Ида, 1914 - 1943, домаќинка || 29
|-
| 2853 || Сион Јосиф Грација, ? - 1943 || /
|-
| 2854 || '''Сион Јуда Јосиф, 1919 - 1943, работник'''|| 24
|-
| 2855 || Сион Јосиф Адела, 1921 - 1943, домаќинка || 22
|-
| 2856 || '''Сион Саломон Јосиф, 1909 - 1943, трговец'''|| 34
|-
| 2857 || Сион Јосиф Ребека, 1911 - 1943, домаќинка || 32
|-
| 2858 || Сион Јосиф Сара, 1930 - 1943, ученичка || 13
|-
| 2859 || Сион Јосиф Саломон, 1936 - 1943 || 7
|-
| 2860 || '''Сион Давид Јуда, 1890 - 1943'''|| 53
|-
| 2861 || Сион Јуда Бинута, 1893 - 1943, домаќинка || 50
|-
| 2862 || Сион Јуда Алберт, 1920 - 1943 || 23
|-
| 2863 || '''Сион Гавриел Леон, 1923 - 1943'''|| 20
|-
| 2864 || Сион Леон Ана, 1921 - 1943 || 22
|-
| 2865 || '''Сион Јосиф Матилда, 1894 - 1943, домаќинка'''|| 49
|-
| 2866 || Сион А. Јосиф, 1889 - 1943, трговец || 54
|-
| 2867 || Сион Јосиф Јуда, 1922 - 1943 || 21
|-
| 2868 || Алкалај Јосиф Оро, 1920 - 1943 || 23
|-
| 2869 || '''Сион Моше Менахем, 1905 - 1943, трговски помошник'''|| 38
|-
| 2870 || Сион Менахем Фрида, 1911 - 1943, домаќинка || 32
|-
| 2871 || Сион Менахем Моше, 1941 - 1943 || 2
|-
| 2872 || '''Сион Јуда Моис, 1904 - 1943'''|| 39
|-
| 2873 || Сион Моис Сарика, 1912 - 1943, домаќинка || 31
|-
| 2874 || Сион Моис Султана, 1939 - 1943 || 4
|-
| 2875 || '''Сион Саломон Моис, 1911 - 1943, трговец'''|| 32
|-
| 2876 || Сион Моис Стела, 1919 - 1943, домаќинка || 24
|-
| 2877 || Сион Моис Лаломон, 1937 - 1943, домаќинка || 6
|-
| 2878 || Сион Меркадо Саломон, 1869 - 1943 || 74
|-
| 2879 || Сион Саломон Сара, 1873 - 1943 || 70
|-
| 2880 || Сион Саломон Јосиф, 1909 - 1943, трговец || 34
|-
| 2881 || Сион Јосиф Ребека, 1911 - 1943, домаќинка || 32
|-
| 2882 || Сион Јосиф Сара, 1930 - 1943, ученичка || 13
|-
| 2883 || Сион Јосиф Саломон, 1936 - 1943 || 7
|-
| 2884 || '''Сион Јосиф Саломон, 1882 - 1943'''|| 61
|-
| 2885 || Сион Саломон Мазалто, 1891 - 1943, домаќинка || 52
|-
| 2886 || '''Сион Аврам Пепо, 1915 - 1943, кројач'''|| 28
|-
| 2887 || Сион Соломон Перла, 1926 - 1943, кројачка || 17
|-
| 2888 || Сион Пепо Перла, 1917 - 1943, домаќинка || 26
|-
| 2889 || '''Сион Исак Самуел, 1919 - 1943, службеник'''|| 24
|-
| 2890 || Сион Самуел Вентура, 1922 - 1943, домаќинка || 21
|-
| 2891 || Сион Самуел Исак, 1941 - 1943 || 2
|-
| 2892 || Сион Исак Перла, 1888 - 1943, домаќинка || 55
|-
| 2893 || Сион Исак Ана, 1919 - 1943, кројачка || 24
|-
| 2894 || '''Сион Хаим Самуел, 1890 - 1943, приватен службеник'''|| 53
|-
| 2895 || Сион Самуел Сеја, 1905 - 1943, домаќинка || 38
|-
| 2896 || Сион Самуел Вили, 1933 - 1943, ученик || 10
|-
| 2897 || '''Сион Давид Хаим, 1880 - 1943, работник'''|| 63
|-
| 2898 || Сион Хаим Давид, 1918 - 1943, помошник || 25
|-
| 2899 || Сион Хаим Матилда, 1918 - 1943, кројачка || 25
|-
| 2900 || Сион Хаим Вида, 1925 - 1943, кројачка || 18
|-
| 2901 || Сион Хаим Бела, 1928 - 1943, кројачка || 15
|-
| 2902 || Сион Хаим Алберт, 1930 - 1943, ученик || 13
|-
| 2903 || '''Сион Давид Хаим, 1909 - 1943, работник'''|| 34
|-
| 2904 || Сион Хаим Бела, 1917 - 1943 || 26
|-
| 2905 || Сион Xaим Давид, 1942 - 1943 || 1
|-
| 2906 || '''Сион Јаков Хенри, 1914 - 1943, трговец'''|| 29
|-
| 2907 || Сион Хенри Амбатија, 1923 - 1943, кројачка || 20
|-
| 2908 || Сион Хенри Јаков, 1942 - 1943 || 1
|-
| 2909 || '''Сирес Саломон Мито, 1880 - 1943'''|| 63
|-
| 2910 || Сирес Мито Дудун, 1890 - 1943 || 53
|-
| 2911 || Сирес Мито Леон, 1922 - 1943 || 21
|-
| 2912 || '''Струна Јосиф Алберт, 1900 - 1943, службеник'''|| 43
|-
| 2913 || Струна Алберт Сарина, 1908 - 1943, домаќинка || 35
|-
| 2914 || '''Струна Јосиф Саломон, 1878 - 1943, трговец'''|| 65
|-
| 2915 || Струна Саломон Оро, 1898 - 1943, домаќинка || 45
|-
| 2916 || Струна Саломон Џоја, 1924 - 1943 || 19
|-
| 2917 || Струна Саломон Јосиф, 1928 - 1943, ученик || 15
|-
| 2918 || '''Струна Јосиф Синтов, 1890 - 1943, трговец'''|| 53
|-
| 2919 || Струнса Синтов Леонора, 1898 - 1943, домаќинка || 45
|-
| 2920 || Струнса Синтов Јосиф, 1924 - 1943, ученик || 19
|-
| 2921 || Струнска Синтов Сара, 1930 - 1943, ученичка || 13
|-
| 2922 || '''Суви Емануел Арон, 1914 - 1943, трговец'''|| 29
|-
| 2923 || '''Талви Леон Давид, 1899 - 1943, трговец'''|| 44
|-
| 2924 || Талви Давид Естер, 1900 - 1943, домаќинка || 43
|-
| 2925 || Талви Давид Леон, 1924 - 1943 || 19
|-
| 2926 || Талви Давид Рејна, 1925 - 1943 || 18
|-
| 2927 || Талви Давид Доли, 1928 - 1943 || 15
|-
| 2928 || Албохер Јосиф Израел, 1883 - 1943 || 60
|-
| 2929 || '''Талви Хаим Исак, 1882 - 1943, трговец'''|| 61
|-
| 2930 || Талви Исак Сарина, 1892 - 1943, домаќинка || 51
|-
| 2931 || Талви Хаим Сал, 1907 - 1943 || 36
|-
| 2932 || Талви Сал Мими, 1920 - 1943, домаќинка || 23
|-
| 2933 || Талви Сал Рејна, 1942 - 1943 || 1
|-
| 2934 || '''Талви Давид Јаков, 1884 - 1943, трговец'''|| 59
|-
| 2935 || Талви Јаков Рашел, 1887 - 1943, домаќинка || 56
|-
| 2936 || '''Талви Давид Јасиф, 1896 - 1943, трговец'''|| 47
|-
| 2937 || Талви Јосиф Ленка, 1911 - 1943, домаќинка || 32
|-
| 2938 || Талви Јосиф Давид, 1942 - 1943 || 1
|-
| 2939 || '''Талви Јаков Саламон, 1905 - 1943, кондураџија'''|| 38
|-
| 2940 || Талви Саламон Дудун, 1910 - 1943, кројачка || 33
|-
| 2941 || Талви Саламон Мирјам, 1934 - 1943, ученичка || 9
|-
| 2942 || Талви Саламон Сара, 1938 - 1943 || 5
|-
| 2943 || '''Талви Моше Саламон, 1877 - 1943, трговец'''|| 66
|-
| 2944 || Талви Саламон Паломба , 1877 - 1943, домаќинка || 66
|-
| 2945 || Талви Саламон Матилда, 1921 - 1943 || 22
|-
| 2946 || Талви Саламон Естер, 1922 - 1943 || 21
|-
| 2947 || Талви Саламон Рејна, 1930 - 1943, ученичка || 13
|-
| 2948 || Талви Саламон Давид, 1904 - 1943, трговец || 39
|-
| 2949 || Талви Давид Лора, 1914 - 1943, домаќинка || 29
|-
| 2950 || Талви Давид Моше, 1934 - 1943, ученик || 9
|-
| 2951 || Талви Давид Паломба, 1937 - 1943 || 6
|-
| 2952 || '''Талви Хаим Саламон, 1882 - 1943, набавувач'''|| 61
|-
| 2953 || Талви Саламон Оро, 1895 - 1943, домаќинка || 48
|-
| 2954 || '''Талви Саломон Хави, 1907 - 1943, помошник'''|| 36
|-
| 2955 || Талви Хави Буена, 1912 - 1943, домаќинка || 31
|-
| 2956 || Талви Хави Саломон, 1941 - 1943 || 2
|-
| 2957 || Талви Хави Саломон, 1866 - 1943, трговец || 77
|-
| 2958 || Талви Саломон Самуел, 1915 - 1943, помошник || 28
|-
| 2959 || '''Терни Израел Саломон, 1901 - 1943, Професор'''|| 42
|-
| 2960 || Терни Саломон Фрида, 1904 - 1943, домаќинка || 39
|-
| 2961 || '''Русо Јаков Матилда, 1860 - 1943, домаќинка'''|| 83
|-
| 2962 || Русо Јаков Моси, 1906 - 1943, службеник || 37
|-
| 2963 || '''Теста Мордохај Аврам, 1910 - 1943, трговски помошник'''|| 33
|-
| 2964 || Теста Аврам Хана, 1916 - 1943, домаќинка || 27
|-
| 2965 || Теста Мордохај Клара, 1876 - 1943, домаќинка || 67
|-
| 2966 || '''Теста Сабас Дарио, 1912 - 1943, работник'''|| 31
|-
| 2967 || Доса Јосиф Менахем, 1898 - 1943, трговец со зеленчук || 45
|-
| 2968 || Доса Менахем Вида, 1918 - 1943, домаќинка || 25
|-
| 2969 || Доса Менахем Јосиф, 1930 - 1943 || 13
|-
| 2970 || Доса Менахем Шори, 1936 - 1943 || 7
|-
| 2971 || Доса Менахем Оро, 1939 - 1943 || 4
|-
| 2972 || '''Теста Кухмел Луна, 1921 - 1943, готвачка'''|| 22
|-
| 2973 || '''Теста Мордохај Моис, 1904 - 1943, трговец'''|| 39
|-
| 2974 || Теста Моис Стреја, 1908 - 1943, домаќинка || 35
|-
| 2975 || '''Теста Мордохај Рафаел, 1908 - 1943, трговец'''|| 35
|-
| 2976 || Теста Рафаел Хана, 1912 - 1943, домаќинка || 31
|-
| 2977 || Теста Рафаел Мери, 1937 - 1943 || 6
|-
| 2978 || Теста Рафаел Мордохај, 1942, - 1943 || 1
|-
| 2979 || '''Теста Абисај Тодорос, 1914 - 1943, работник'''|| 29
|-
| 2980 || Теста Тодорос Рашел, 1918 - 1943 || 25
|-
| 2981 || '''Теста Нисим Хаим, 1872 - 1943, трговец'''|| 71
|-
| 2982 || Теста Хаим Лела, 1886 - 1943, домаќинка || 57
|-
| 2983 || Теста Хаим Нисим, 1925 - 1943 || 18
|-
| 2984 || '''Теста Абисај Хана, 1889 - 1943'''|| 54
|-
| 2985 || Теста Ависај Јак, 1920 - 1943, електричар || 23
|-
| 2986 || Теста Ависај Луна, 1926 - 1943 || 17
|-
| 2987 || '''Тиано Менахем Исак, 1896 - 1943'''|| 47
|-
| 2988 || Тиано Исак Сара, 1908 - 1943, домаќинка || 35
|-
| 2989 || Коен Моис Буена, 1907 - 1943 || 36
|-
| 2990 || Коен Моис Бени, 1932 - 1943 || 11
|-
| 2991 || Коен Моис Вида, 1934 - 1943 || 9
|-
| 2992 || Коен Рахамин Вида, 1883 - 1943, домаќинка || 60
|-
| 2993 || '''Тијано Даниел Овадија, 1876 - 1943, трговец'''|| 67
|-
| 2994 || Тијано Овадија Ишуа, 1909 - 1943 || 34
|-
| 2995 || '''Тоби Хаим Езра, 1877 - 1943, работник'''|| 66
|-
| 2996 || Тови Езра Алегра, 1887 - 1943, домаќинка || 56
|-
| 2997 || Тови Езра Хаим, 1911 - 1943, трговец || 32
|-
| 2998 || Тови Езра Рене, 1916 - 1943, кројачка || 27
|-
| 2999 || '''Тоделано Мишел Алберт, 1911 - 1943'''|| 32
|-
| 3000 || Тоделано Алберт Матилда, 1906 - 1943 || 37
|-
| 3001 || Тоделано Алберт Исак, 1936 - 1943 || 7
|-
| 3002 || Тоделано Алберт Леа, 1942 - 1943 || 1
|-
| 3003 || '''Тоделано Исак Давид, 1905 - 1943, кројач'''|| 38
|-
| 3004 || Тоделано Давид Бикторија, 1904 - 1943, кројачка || 39
|-
| 3005 || Тоделано Давид Естер, 1875 - 1943, домаќинка || 68
|-
| 3006 || Тоделано Исак Мајер, 1913 - 1943, кројач || 30
|-
| 3007 || Тоделано Јуда Сол, 1906 - 1943, кројачка || 37
|-
| 3008 || Тоделано Јуда Дсак, 1928 - 1943, ученик || 15
|-
| 3009 || Тоделано Јуда Стела, 1931 - 1943, ученичка || 12
|-
| 3010 || Тоделано Јуда Јаков, 1934 - 1943, ученик || 9
|-
| 3011 || '''Тоделано Мазлих Јахиел, 1911 - 1943'''|| 32
|-
| 3012 || Тоделано Јахјел Бикторија, 1915 - 1943 || 28
|-
| 3013 || Тоделапо Јахиел Матилда, 1936 - 1943 || 7
|-
| 3014 || Тоделано Јахиел Марсел, 1941 - 1943 || 2
|-
| 3015 || '''Тоделано Бохор Мико, 1887 - 1943, работник'''|| 56
|-
| 3016 || Тоделано Мико Дано, 1929 - 1943, ученик || 14
|-
| 3017 || '''Тоделано Јосиф Моис, 1898 - 1943, кројач'''|| 45
|-
| 3018 || Тоделано Моис Дона, 1900 - 1943, домаќинка || 43
|-
| 3019 || Тоделано Моис Буека, 1921 - 1943 || 22
|-
| 3020 || Тоделано Моис Јосиф, 1923 - 1943, кројач || 20
|-
| 3021 || Тоделано Моис Симба, 1931 - 1943 || 12
|-
| 3022 || Тоделано Моис Оро, 1937 - 1943 || 6
|-
| 3023 || '''Тоделано Реџина, 1928 - 1943'''|| 15
|-
| 3024 || '''Туви Аврам Маир, 1907 - 1943, трговец'''|| 36
|-
| 3025 || Туви Маир Ребека, 1909 - 1943, домаќинка || 34
|-
| 3026 || Туви Маир Аврам, 1940 - 1943 || 3
|-
| 3027 || '''Туви Саламон Хаим, 1902 - 1943, службеник'''|| 41
|-
| 3028 || Туви Хаим Мари, 1911 - 1943, домаќинка || 32
|-
| 3029 || Туви Хаим Леа, 1942 - 1943 || 1
|-
| 3030 || '''Фараџи Рахамин Моис, 1881 - 1943, трговец'''|| 62
|-
| 3031 || Фараџи Моис Сунхула, 1888 - 1943, домаќинка || 55
|-
| 3032 || Фараџи Моис Хенри, 1910 - 1943, книговезец || 33
|-
| 3033 || Фараџи Хенри Рашел, 1920 - 1943, кројачка || 23
|-
| 3034 || Фараџи Моис Жак, 1916 - 1943, кројач || 27
|-
| 3035 || Фараџи Жак Рита, 1915 - 1943 || 28
|-
| 3036 || Фараџи Моис Мешулам. 1921 - 1943 || 22
|-
| 3037 || Фараџи Мешулам Рашел, 1919 - 1943 || 24
|-
| 3038 || Фараџи Моис Естер, 1927 - 1943 || 16
|-
| 3039 || Фараџи Моис Ребека, 1929 - 1943 || 14
|-
| 3040 || Фараџи Моис Видал, 1929 - 1943 || 14
|-
| 3041 || '''Финци Давид Јосиф, 1895 - 1943, службеник'''|| 48
|-
| 3042 || Финци Јосиф Мила, 1899 - 1943, домаќинка || 44
|-
| 3043 || Финци Јосиф Давид, 1931 - 1943, ученик || 12
|-
| 3044 || '''Флорентин Јаков Аврам, 1887 - 1943, трговец'''|| 56
|-
| 3045 || Флорентин Аврам Хана, 1900 - 1943, домаќинка || 43
|-
| 3046 || Флорентин Аврам Јаков, 1913 - 1943, ученик || 30
|-
| 3047 || Флорентин Аврам Грација, 1927 - 1943, ученик || 16
|-
| 3048 || '''Франко Moшe Аврам, 1879 - 1943, трговец'''|| 64
|-
| 3049 || Франко Аврам Сол, 1885 - 1943, домаќинка || 58
|-
| 3050 || Франко Аврам Хана, 1908 - 1943 || 35
|-
| 3051 || Франко Аврам Џоја, 1910 - 1943 || 33
|-
| 3052 || Франко Аврам Моше, 1913 - 1943 || 30
|-
| 3053 || Франко Аврам Леа, 1916 - 1943, ученичка || 27
|-
| 3054 || Франко Аврам Јаков, 1918 - 1943, трговец || 25
|-
| 3055 || Франко Аврам Алегра, 1923 - 1943, кројачка || 20
|-
| 3056 || Франко Аврам Соломон, 1929 - 1943, ученик во стопанство || 14
|-
| 3057 || '''Франко Лисо Давид, 1906 - 1943'''|| 37
|-
| 3058 || Франко Лисо Матилда, 1908 - 1943, домаќинка || 35
|-
| 3059 || Франко Давид Лисо, 1908 - 1943 || 35
|-
| 3060 || '''Франко Челебон Јуда, 1870 - 1943, кондураџија'''|| 73
|-
| 3061 || Франко Јуда Хана, 1870 - 1943 || 73
|-
| 3062 || Франко Јуда Виктор, 1918 - 1943, механичар || 25
|-
| 3063 || Франко Јуда Мордохај, 1921 - 1943, механичар || 22
|-
| 3064 || Франко Јуда Рахамин, 1923 - 1943, механичар || 20
|-
| 3065 || Франко Јуда Естер, 1926 - 1943 || 17
|-
| 3066 || Франко Јуда Мазал, 1931 - 1943 || 12
|-
| 3067 || '''Франко Јуда Леон, 1911 - 1943'''|| 32
|-
| 3068 || Франко Леон Рашел, 1914 - 1943, домаќинка || 29
|-
| 3069 || Франко Леон Лијао, 1939 - 1943 || 4
|-
| 3070 || '''Франко Јуда Маир, 1914 - 1943, кондураџија'''|| 29
|-
| 3071 || Франко Маир Елвира, 1919 - 1943 || 24
|-
| 3072 || Франко Маир Овадија, 1940 - 1943 || 3
|-
| 3073 || Франко Маир Хана, 1941 - 1943 || 2
|-
| 3074 || '''Франко Јосиф Моис, 1912 - 1943, помошник'''|| 31
|-
| 3075 || Франко Моис Стела, 1922 - 1943 || 21
|-
| 3076 || Франко Моис Сарина. 1941 - 1943 || 2
|-
| 3077 || '''Франко Челебон Челебон, 1911 - 1943, работник'''|| 32
|-
| 3078 || Франко Челебон Рашела, 1914 - 1943 || 29
|-
| 3079 || Франко Челебон Леон, 1936 - 1943 || 7
|-
| 3080 || Франко Челебон Ана, 1942 - 1943 || 1
|-
| 3081 || '''Франко Лијао Шинон, 1915 - 1943, кондураџија'''|| 28
|-
| 3082 || '''Франсес Моше Самуел, 1863 - 1943'''|| 80
|-
| 3083 || Франсес Самуел Рашел, 1869 - 1943 || 74
|-
| 3084 || '''Фрицканд Макс Олга, 1892 - 1943, домаќинка'''|| 51
|-
| 3085 || Фрицканд Макс Злата, 1931 - 1943, ученичка || 12
|-
| 3086 || '''Фројнденфелд Алфред Сара, 1900 - 1943, домаќинка'''|| 43
|-
| 3087 || Фројнденфелд Алфред Јешуа, 1922 - 1943, ученик || 21
|-
| 3088 || Нахмијас Јешуа Рејна, 1888 - 1943, домаќинка || 55
|-
| 3089 || '''Хазан Хаим Естер, 1915 - 1943, домаќинка'''|| 28
|-
| 3090 || Хазан Хаим Јаков, 1939 - 1943 || 4
|-
| 3091 || Хазан Хаим Ребека, 1940 - 1943 || 3
|-
| 3092 || Хазан Јаков Рахел, 1879 - 1943 || 64
|-
| 3093 || Хазан Јуда Луна, 1922 - 1943, домаќинка || 21
|-
| 3094 || '''Хазан Самуел Саломон, 1862 - 1943, трговец'''|| 81
|-
| 3095 || Хазан Моше Лија, 1876 - 1943, домаќинка || 67
|-
| 3096 || Хазан Саломон Сара, 1925 - 1943, кројачка || 18
|-
| 3097 || '''Хазан Саломон Самуел, 1916 - 1943, трговец'''|| 27
|-
| 3098 || Хазан Самуел Лиа, 1942 - 1943 || 1
|-
| 3099 || '''Хаим Јосиф Масалто, 1880 - 1943, домаќинка'''|| 63
|-
| 3100 || Хаим Јосиф Регина, 1920 - 1943, кројачка || 23
|-
| 3101 || '''Хаим Јосиф Moшe, 1906 - 1943, трговец'''|| 37
|-
| 3102 || Хаим Моис Естер, 1908 - 1943, домаќинка || 35
|-
| 3103 || Хаим Моис Регина, 1932 - 1943 || 11
|-
| 3104 || Хаим Моис Јосиф, 1938 - 1943 || 5
|-
| 3105 || '''Хаим Јосиф Самуел, 1898 - 1943, работник'''|| 45
|-
| 3106 || Хаим Самуел Сара, 1900 - 1943 || 43
|-
| 3107 || Xаим Самуел Рејна, 1927 - 1943 || 16
|-
| 3108 || Хаим Самуел Јосиф, 1928 - 1943, ученик || 15
|-
| 3109 || '''Хајон Мошон Бланка, 1887 - 1943, домаќинка'''|| 56
|-
| 3110 || Хајон Мошон Естера, 1909 - 1943, домаќинка || 34
|-
| 3111 || '''Ханан Јаков Саломон, 1920 - 1943, трговец'''|| 23
|-
| 3112 || Ханан Јаков Сунхула, 1875 - 1943, домаќинка || 68
|-
| 3113 || '''Ханен Јаков Леон, 1923 - 1943, трговец'''|| 20
|-
| 3114 || Ханен Јаков Алегра, 1922 - 1943, домаќинка || 21
|-
| 3115 || '''Ханен Јаков Моис, 1909 - 1943, службеник'''|| 34
|-
| 3116 || Ханен Моис Дијаманrа, 1917 - 1943, домаќинка || 26
|-
| 3117 || '''Хаим Арон Ели, 1899 - 1943, кројач'''|| 44
|-
| 3118 || Хаим Ели Сара, 1895 - 1943 || 48
|-
| 3119 || Хаим Ели Арон, 1920 - 1943, Бојаџија || 23
|-
| 3120 || Хаим Ели Аврам, 1920 - 1943, механичар || 23
|-
| 3121 || Хаим Ели Зумбул, 1922 - 1943, кројачка || 21
|-
| 3122 || Хаим Ели Луна, 192-8 - 1943 || 15
|-
| 3123 || Хаим Самуел Рашел, 1885 - 1943, домаќинка || 58
|-
| 3124 || '''Хара Рудолф Шак, 1905 - 1943'''|| 38
|-
| 3125 || Хара Рудолф Нети, 1901 - 1943, домаќинка || 42
|-
| 3126 || Адут Аврам Роза, 1880 - 1943 || 63
|-
| 3127 || '''Хасон Дан Аврам, 1903 - 1943, трговец'''|| 40
|-
| 3128 || Хасон Аврам Естерина, 1906 - 1943, домаќинка || 37
|-
| 3129 || Хасон Аврам Самуел, 1929 - 1943, ученик || 14
|-
| 3130 || Хасон Аврам Алис, 1931 - 1943, ученичка || 12
|-
| 3131 || Хасон Аврам Сара, 1935 - 1943, ученичка || 8
|-
| 3132 || Хасон Аврам Дан, 1937 - 1943 || 6
|-
| 3133 || Хасон Самуел Дан, 1873 - 1943, трговец || 70
|-
| 3134 || Хасон Дан Стео 1865 - 1943, домаќинка || 78
|-
| 3135 || Мешулај Елија, 1939 - 1943 || 4
|-
| 3136 || '''Хасон Перис Аврам, 1923 - 1943, трговец'''|| 20
|-
| 3137 || Хасон Перис Рашел, 1914 - 1943 || 29
|-
| 3138 || Хасон Перис Ребека, 1939 - 1943 || 4
|-
| 3139 || Хасон Перис Мирјам, 1941 - 1943 || 2
|-
| 3140 || '''Хасон Израел Бела, 1885 - 1943, домаќинка'''|| 58
|-
| 3141 || Хасон Израел Луизијана, 1911 - 1943, домаќинка || 32
|-
| 3142 || Хасон Израел Моис, 1913 - 1943, студент || 30
|-
| 3143 || Хасон Израел Аврам, 1920 - 1943, студент || 23
|-
| 3144 || '''Хасон Саломон Грација, 1883 - 1943, домаќинка'''|| 60
|-
| 3145 || Хасон Саломон Мерси, 1918 - 1943, кондураџија || 25
|-
| 3146 || Хасон Јешуа, Давид, 1929 - 1943, ученик || 14
|-
| 3147 || '''Хасон Давид Жак, 1919 - 1943'''|| 24
|-
| 3148 || Хасон Шимаја Ида, 1886 - 1943, домаќинка || 57
|-
| 3149 || '''Хасон Хаим Моис, 1881 - 1943'''|| 62
|-
| 3150 || Хасон Моис Клара, 1890 - 1943, домаќинка || 53
|-
| 3151 || Хасон Моис Витал, 1912 - 1943, работодател || 31
|-
| 3152 || Хасан Моис Берта, 1923 - 1943 || 20
|-
| 3153 || '''Хасон Мазлиах Овадија, 1906 - 1943'''|| 37
|-
| 3154 || Хасон Овадија Сол, 1913 - 1943 || 30
|-
| 3155 || '''Хасон Давид Паломба, 1888 - 1943, готвачка'''|| 55
|-
| 3156 || Хасон Давид Дука, 1923 - 1943, кројачка || 20
|-
| 3157 || '''Хасон Јаков Перис, 1876 - 1943'''|| 67
|-
| 3158 || Хасон Перис Рикула, 1880 - 1943 || 63
|-
| 3159 || '''Хасон Бохор Сунхула, 1868 - 1943, домаќинка'''|| 75
|-
| 3160 || '''Хасон Дан Хаим, 1909 - 1943, техничар'''|| 34
|-
| 3161 || Хасон Хаим Регина, 1916 - 1943, домаќинка || 27
|-
| 3162 || '''Хасон Јаков Хаим, 1912 - 1943, трговец'''|| 31
|-
| 3163 || '''Хиршел Александер Шалон, 1905 - 1943, железничар'''|| 38
|-
| 3164 || Хиршел Шалон Вида, 1905 - 1943 || 38
|-
| 3165 || Хирwел Шалон Регина, 1927 - 1943 || 16
|-
| 3166 || Хиршел Шaлoн Естер, 1931 - 1943 || 12
|-
| 3167 || '''Хиршлер Хајнрих Рихард, 1886 - 1943'''|| 57
|-
| 3168 || Хишлер Рихард Ида, 1886 - 1943 || 57
|-
| 3169 || Хишлер Рикард Олга, 1921 - 1943 || 22
|-
| 3170 || '''Хули Лезер Аврам, 1907 - 1943, кафеџија'''|| 36
|-
| 3171 || Хули Аврам Дудун, 1913 - 1943 || 30
|-
| 3172 || Хули Аврам Лезер, 1937 - 1943 || 6
|-
| 3173 || Хули Аврам Бинута, 1940 - 1943 || 3
|-
| 3174 || Хули Лезер Бинута, 1885 - 1943 || 58
|-
| 3175 || Хули Лезер Леон, 1914 - 1943, кафеџија || 29
|-
| 3176 || Хули Лезер Јохан, 1920 - 1943 || 23
|-
| 3177 || Хули Лезер Исак, 1923 - 1943 || 20
|-
| 3178 || '''Хули Самуел Аврам, 1907 - 1943, трговец'''|| 36
|-
| 3179 || Хули Аврам Тамара, 1910 - 1943, домаќинка || 33
|-
| 3180 || Хули Аврам Самуел, 1936 - 1943 || 7
|-
| 3181 || '''Хули Аврам Барух, 1896 - 1943'''|| 47
|-
| 3182 || Хули Барух Савина, 1906 - 1943, домаќинка || 37
|-
| 3183 || Хули Барух Елиезер, 1931 - 1943, ученик || 12
|-
| 3184 || Хули Барух Алберт, 1937 - 1943 || 6
|-
| 3185 || Хули Нисим Алегра, 1908 - 1943, домаќинка || 35
|-
| 3186 || Хули Нисим Моше, 1934 - 1943 || 9
|-
| 3187 || Хули Нисим Султана, 1934 - 1943 || 9
|-
| 3188 || '''Хули Самуел Бинута, 1902 - 1943, домаќинка'''|| 41
|-
| 3189 || Хули Самуел Дарио, 1922 - 1943, работник || 21
|-
| 3190 || Хули Самуел Моис, 1928 - 1943, работник || 15
|-
| 3191 || '''Хули Мушон Дудун, 1886 - 1943, домаќинка'''|| 57
|-
| 3192 || Хули Мушон Мушон, 1926 - 1943 || 17
|-
| 3193 || Хули Самуел Нисим, 1906 - 1943, трговец || 37
|-
| 3194 || '''Хули А. Сабетај, 1872 - 1943, трговец'''|| 71
|-
| 3195 || Хули Сабетај Рејна, 1889 - 1943, домаќинка || 54
|-
| 3196 || Хули Сабетај Џоја, 1925 - 1943 || 18
|-
| 3197 || Хули Сабетај Исак, 1914 - 1943, молер || 29
|-
| 3198 || Хули Сабетај Јосиф, 1918 - 1943, Фирмописец || 25
|-
| 3199 || '''Хули Аврам Самуел, 1869 - 1943, трговец'''|| 74
|-
| 3200 || Хули Самуел Дурун, 1883 - 1943, домаќинка || 60
|-
| 3201 || Хули Самуел Јак, 1912 - 1943, трговец || 31
|-
| 3202 || '''Џераси Исак Јосиф, 1893 - 1943, механичар'''|| 50
|-
| 3203 || Џераси Јосиф Ребека, 1902 - 1943, домаќинка || 41
|-
| 3204 || Џераси Јосиф Викторија, 1926 - 1943 || 17
|-
| 3205 || Џераси Јосиф Исак, ? - 1943 || /
|-
| 3206 || '''Џераси Исак Саул, 1896 - 1943'''|| 47
|-
| 3207 || Џераси Саул Мери, 1902 - 1943, домаќинка || 41
|-
| 3208 || Џераси Саул Исак, 1933 - 1943, ученик || 10
|-
| 3209 || Џераси Исак Вентура, 1870 - 1943, домаќинка || 73
|-
| 3210 || Џераси Исак Мануел, 1911 - 1943, службеник || 32
|-
| 3211 || Џераси Исак Сунхула, 1904 - 1943, домаќинка || 39
|-
| 3212 || Саломон Јаков Бела, 1896 - 1943, домаќинка || 47
|-
| 3213 || Саломон Јаков Лили, 1925 - 1943, кројачка || 18
|-
| 3214 || Саломон Јаков Саломон, 1928 - 1943 || 15
|-
| 3215 || '''Шаги Бела Андреа, 1917 - 1943, Ветеринар'''|| 26
|-
| 3216 || Шаги Андреа Бела, 1918 - 1943, домаќинка || 25
|-
| 3217 || '''Шаги Маурус Бела, 1879 - 1943, Ветеринар'''|| 64
|-
| 3218 || Шаги Бела Елена, 1890 - 1943, домаќинка || 53
|-
| 3219 || Шаги Бела Ѓорѓи, 1913 - 1943, студент || 30
|-
| 3220 || '''Шајбер Мавро Хаим, 1905 - 1943, забен техничар'''|| 38
|-
| 3221 || Шајбер Хаим Ела, 1911 - 1943, домаќинка || 32
|-
| 3222 || Шајбер Хаим Јосиф, 1927 - 1943, ученик || 16
|-
| 3223 || '''Шам Мајер Јаков, 1904 - 1943, трговец'''|| 39
|-
| 3224 || Шам Јаков Рејна, 1906 - 1943, домаќинка || 37
|-
| 3225 || Шам Јаков Мајер, 1924 - 1943 || 19
|-
| 3226 || '''Шам Менахем Маир, 1872 - 1943, работник'''|| 71
|-
| 3227 || Шам Маир Хама, 1882 - 1943 || 61
|-
| 3228 || Шам Маир Мишел, 1912 - 1943 || 31
|-
| 3229 || Шам Маир Сулома, 1917 - 1943 || 26
|-
| 3230 || Шам Маир Рикула, 1921 - 1943, кројачка || 22
|-
| 3231 || Шам Маир Алегра, 1923 - 1943, кројачка || 20
|-
| 3232 || '''Шам Менахем Хаим, 1882 - 1943, работник'''|| 61
|-
| 3233 || Шам Хаим Дона, 1894 - 1943, домаќинка || 49
|-
| 3234 || Шам Хаим Алберт, 1921 - 1943, помошник || 22
|-
| 3235 || Шам Хаим Мери, 1923 - 1943, ученичка || 20
|-
| 3236 || Шам Хаим Самуел, 1925 - 1943, работник || 18
|-
| 3237 || Шам Хаим Јаков, 1934 - 1943, ученик || 9
|-
| 3238 || '''Шетови Исак Моше, 1892 - 1943, кафеџија'''|| 51
|-
| 3239 || Шетови Моше Вида, 1900 - 1943, домаќинка || 43
|-
| 3240 || Шетови Моше Исак, 1922 - 1943, трговски помошник || 21
|-
| 3241 || Шетови Моше Менч, 1924 - 1943, трговски помошник || 19
|-
| 3242 || Шетови Моше Рахел, 1927 - 1943 || 16
|-
| 3243 || Медина Мордохај Грација, 1885 - 1943, домаќинка || 58
|-
| 3244 || '''Шимон Јаков Алегра, 1891 - 1943, домаќинка'''|| 52
|-
| 3245 || Шимон Јаков Естер, 1925 - 1943, ученичка || 18
|-
| 3246 || '''Шимoн Исак Матилда, 1909 - 1943, домаќинка'''|| 34
|-
| 3247 || Шимон Исак Давид, 1931 - 1943, ученик || 12
|-
| 3248 || Шимон Исак Силва, 1936 - 1943, ученичка || 7
|-
| 3249 || Мандил Бењамин Зумбула, 1877 - 1943, домаќинка || 66
|-
| 3250 || '''Шимон Барух Мирјам, 1878 - 1943, домаќинка'''|| 65
|-
| 3251 || '''Шоан Исак Едина, 1913 - 1943, кројачка'''|| 30
|-
| 3252 || Шоан Исак Јаков, 1936 - 1943 || 7
|-
| 3253 || '''Штерн Елијас Бела, 1901 - 1943'''|| 42
|-
| 3254 || Штерн Бела Хермина, 1909 - 1943, домаќинка || 34
|-
| 3255 || Штерн Бела Ида, 1931 - 1943 || 12
|-
| 3256 || Штерн Бела Јудит, 1935 - 1943 || 8
|-
| 3257 || Штерн Бела Иван, 1939 - 1943 || 4
|}
== Бројот на депортирани Евреи од Македонија ==
За бројот на депортираните Евреи постојат различни податоци во бугарските официјални списоци. Постојат две групи оригинални списоци за македонските Евреи направени во самиот логор непосредно пред депортацијата; бугарски, според кој во логорот во Скопје се наоѓале 1702 семејства со 7056 членови, и германски, според кои во логорот се наоѓале 1828 семејства со 7162 членови – со основни податоци. Во тајното писмо од 18 март 1943 година од А. Вите, германски конзул во Скопје, испратено до Министерството за надворешни работи во Берлин, се наведува дека се иселени 7240 Евреи.<ref name="ZK1986"/>
Во извештајот на Германската легација во Софија до Главната царска управа за безбедност и работи за иселувањето на Евреите од Бугарија се наведува дека се иселени 7122 лица македонски Евреи.
=== Евреите од Егејска Македонија и од Тракија ===
Заедно со Евреите од Вардарскиот дел на Македонија бугарските власти депортирале и Евреи од Тракија и од Егејска Македонија. Со ова вкупниот број на депортирани Евреи во логорите на смртта од бугарските власти во текот на Втората светска војна изнесува околу 11.400.<ref name="verar"/><ref name="HoloEncBulgaria"/><ref name="szb"/>
== Треблинка ==
[[Image:Treblinka Concentration Camp sign by David Shankbone.jpg|thumb|220px|Концентрациониот логор Треблинка, местото каде се погубени сите македонски Евреи]]
Сите Евреи од Македонија биле депортирани во логорот [[Треблинка]] во [[Полска]], каде што биле задушени во гасни комори. Од [[Треблинка]] не се вратил никој. Не останал ниту еден сведок да прераскаже за стравотиите на уништувањето на еврејското население од Македонија. Документите се единствените сведоци за докажувањето на судбината на [[Евреи]]те во Македонија.<ref name="ZK1986"/>
Според проценките, во [[Треблинка]] се убиени околу 900.000 луѓе, од кои над 750.000 Евреи. Жртвите на холокаустот во тој логор, сместен 100 километри североисточно од Варшава, биле убивани во периодот од јули 1942 до октомври 1943 година.<ref name="press24mart2011"/>
== Последици ==
Според ''Јеврејски алманах'' издаван од Сојузот на еврјските општини во Југославија веднаш по Втората светска војна во Македонија преостанале само 419 Евреи (во октомври 1945 година).<ref name="JevrejskiAlman"/> Нивниот број, до април 1947 година се зголемил на 534. Потоа, како резултат на иселување на голем дел од преостанатите Евреи од Македонија [[Израел]] во 1952 година регистрирани се само 82 припадници на еврејската заедница во Македонија.<ref name="JevrejskiAlman"/> Денес во Македонија живеат околу 200 [[Евреи]]. Скоро сите живеат во Скопје, но има едно семејство во Штип и еден Евреин во Битола.<ref name="denes"/>
==Современи ставови во Бугарија==
Во [[Бугарија]] се смета дека статусот на [[Тракија]] и [[Македонија]] одиграл главна улога за судбината на Евреите таму. Иако Тракија и Македонија се дел од [[Санстефанска Бугарија]] денес се смета дека овие провинции биле освоени од германските трупи, а потоа цивилната и воената власт ѝ била предадена на Бугарија. На овој начин, Бугарија се чувствувала зависна од Германија и се однесувала многу построго кон Евреите од овие области. Од друга страна, како резултат на влијанието на бугарската црква еврејското население во границите на Стара Бугарија не било депортирано.
На Стокхолскиот меѓународен форум за холокалустот (англиски: ''The Stockholm International Forum on the Holocaust'') кој се одржал во Стокхолм во периодот од 26 - 28 јануари 2000 година, во извештајот презентиран од <nobr>Г. Адамсон</nobr> се вели дека во погледите на холокаустот биле „евидентни националистички тенденции посебно од делегатите од [[Бугарија]], [[Латвија]], [[Унгарија]] и [[Турција]].“<ref name="AG2000"/> Во извештајот потоа се продолжува со анализира и критика на говорите на делегатите од овие земји. Критиките во однос на бугарската делегација се однесуваат на саможртвата на Бугарија во отпорот против нацистите. Овие гледишта во голема мерка биле пренагласувни во говорите смета Адамсон, па дури и се претерувало во истакнувањрто на добротворниот карактер на бугарскиот народ во целина.<ref name="AG2000"/> На оваа конференција бугарските делегати, исто така, лажно сведочеле дека депортацијата на Евреите во одредени области надвор од границите на предвоена [[Бугарија]] не биле извршени од страна на ''Бугари''. Во истиот говор, спротивно на доказите, било истакнувано дека бугарскиот парламент едногласно се спротивставувал на антисемитизмот.<ref name="AG2000"/>
Покрај сето ова, на истата конференција [[Петар Стојанов]] побарал признание за хуманоста на Бугарија.<ref name="holofund2000"/> Истата година, еврејската заедница во Македонија упатила апел за утврдување на вината на царот [[Борис III|Борис]] во геноцидот над [[Евреи]]те.<ref name="holofund2000"/>
Поранешниот претседател [[Петар Стојанов]] рекол дека прогон на Евреите, во последните 700 години, се вршел кога Бугарија била под странска власт (турската или византиската власт).<ref name="UnknownRes"/>
Поранешниот бугарски претседател [[Жељу Желев]] ги рехабилитирал воените злосторници меѓу кои и [[Богдан Филов]], премиерот на бугарската влада од годините на фашистичкиа Бугарија и другите околу него како на пример делегатот на Комесаријатот за еврејски прашања надлежен за Скопје, Иван Захариев кој раководел со собирањето на Евреите во Монополот во Скопје и нивната депортацијата кон [[Треблинка]].<ref name="holofund2000"/><ref name="HAAR"/>
Во 1996 година бугарските Евреи кои живеат во [[САД]], во чест на [[Борис III]] и спасувањето на 50.000 бугарски Евреи, подигнале шума во [[Израел]] која е наречена ''Бугарска шума''. Како дел од истата иницијатива биле подигнати и споменици на царот, на царицата Јоана, на Димитар Пешев, на достојниците на Бугарската црква и на други заслужни личности од тоа време.<ref name="isurvived"/>
Како резултат на реакциите на Израелците со македонско потекло<ref name="HAAR"/>, откако биле преиспитани сознанијата за депортацијата на Евреите од Македонија, Тракија и Поморавјето со наредба на претседателот на Израел, [[Шимон Перез]], сите споменици биле отстранети.<ref name="holofund2000"/><ref name="HAAR"/><ref name="isurvived"/>
На 13 февруари 2003 година со одлука на владата на Бугарија 10 март е прогласен за ''Ден на холокаустот и на жртвите на кривичните дела против човештвото''.<ref name="newsbg3"/><ref name="novinite"/> Во Бугарија овој датум истовремено се слави и како ''Ден на спасување на 50.000 бугарски Евреи''.<ref name="newsBg2"/>
Како реакција на отворањето на ''Меморијалниот центар на холокаустот на Евреите од Македонија'' во Скопје бугарскиот историчар Георги Марков го нарекол настанот „антибугарска кампања“.<ref name="newsBg1"/>
=== Признавање на вината од страна на претседател на Бугарија ===
[[Податотека:Georgi Purvanov-2.jpg|мини|Георги Прванов]]
Во 2008 година [[Георги Прванов]], претседател на Бугарија од 2002 година, при посетата на [[Израел]] ја признал вината за депортацијата на Евреите од Македонија, Тракија и Поморавјето во логорите на смртта. Прванов е прв бугарски државен функционер кој јавно ја признал вината на неговата земја за учество во систематското уништување на Евреите во Втората светска војна.<ref name="HAAR"/><ref name="prvanov2008"/><ref name="prvanovSega"/> Во врска со ова во Ерусалим тој рекол:
{{quote|''„Додека оправдано се гордееме со направеното за да ги спасиме Евреите, не треба да заборавиме дека во исто време во Бугарија имало антисемитски режим и не треба да бегаме од одговорноста за судбината на повеќе од 11.000 Евреи кои биле депортирани од Тракија и Македонија во логорите на смртта.“''<ref name="prvanovSega"/>}}
и
{{quote|''„Ние преземаме историската одговорност за смртта на Евреите од Тракија и Македонија.“''<ref name="prvanovSega"/>}}
Оваа изјава д-р Нисим Јоша, водач на македонските Евреи во [[Израел]], ја оценува како „голем успех и чекор напред“, но додава дека неговата организација би сакала Бугарија и официјално да се извини, како што тоа го направил претседателот [[Жак Ширак]] за депортација на 75.000 француски Евреи за време на војната.<ref name="HAAR"/><ref name="prvanovSega"/>
Еден израелски весник во врска со признанието во текст под наслов „Бугарија ја прифати вината за 11.000 жртви на холокаустот“ пишува дека нацистичка Германија му ги подарила овие територии на Бугарското Царство како знак на благодарност за неговата соработка.“ и дека „Бугарската полиција, која дејствувала под нацистички наредби, ги уапсила Евреите во анектираните територии и ги депортирала во [[Треблинка]] во 1943 година. Во исто време, Бугарската црква и политичките водачи спасиле 48.000 Евреи што живееле во Бугарија, иако нацистите побарале и тие да бидат депортирани.“<ref name="prvanov2008"/>
Еврејската заедница од Македонија побарува од [[Бугарија]] околу 16,5 милиони долари отштета за имотот што бугарските фашисти го заплениле од Евреите.<ref name="UV2006"/> Еврејската заедница од Македонија смета дека сево ова ќе помогне во постапката за обесштетување.<ref name="prvanov2008"/>
По повод овој чекор на добра волја од бугарскиот претседател, Еврејската заедница во Македонија се надева дека на жртвите ќе им биде оддадена почит и пред скопскиот Монопол, каде што бил собирниот центар од кој биле транспортирани Евреите и дека ќе биде повлечена одлуката на бугарскиот Врховен суд од 1996 година за рехабилитација на директните виновници за холокаустот - тогашниот бугарски премиер [[Богдан Филов]], министерот за внатрешни работи Габровски и уште 40 други злосторници осудени во 1945 година.<ref name="prvanov2008"/>
== Македонија во спомен на Евреите - жртви на холокаустот ==
[[Image:The Holocaust Museum in Skopje 5.JPG|thumb|left|260px|Меморијалниот центар на холокаустот на Евреите од Македонија во Скопје, кој по Израел, Вашингтон и Берлин е четврт таков од овој тип во светот]]
[[Image:Monument of deported Jews in Štip 03.JPG|thumb|170px|[[Споменик на депортираните Евреи (Штип)|Споменикот на депортираните Евреи]] во [[Штип]]]]
Во 1985 година во Штип е подигнат [[Споменик на депортираните Евреи (Штип)|Споменик на депортираните Евреи]] од тој град.
[[Image:Скопје-gulapska trojka.jpg|thumb|170px|[[Симфонија на мирот (Скопје)|„Симфонија на мирот“]], дело на [[Томе Серафимовски]], посветена на депортираните Скопски Евреи]]
На 22 март 2005 година бил поставен камен-темелник на Меморијалниот центар на холокаустот во Скопје на местото каде некогаш се наоѓало скопското [[Еврејско маало (Скопје)|Еврејско маало]]. Меморијалниот центар претставува претставителен објект кој свечено бил пуштен во употреба на [[10 март]] [[2011]] година. Меморијалниот центар е подигнат во спомен на жртвите кои своите животи ги завршиле во[[Треблинка]]. Центарот се простира на површина од 2700 метри квадратни и е изграден со средства од имотите на семејствата на убиените македонски Евреи кои немаат наследници. Средствата биле собрани во Фондот на холокаустот на Евреите од Македонија, кој претходно работел на имотно-правните прашања поврзани со денационализацијата на земјиштето каде што е изграден Центарот.<ref name="press24mart2011"/>
Во Скопје, освен спомен плочата во монополот, на плоштадот Слобода, во [[2005]] била откриена склулптурата [[Симфонија на мирот (Скопје)|„Симфонија на мирот“]] по повод 62 годишнината од депотацијата на Скопските Евери.<ref>{{наведени вести|url=http://star.dnevnik.com.mk/default.aspx?pbroj=2705&stID=50695|title="Симфонија на мирот" на плоштадот Слобода|date=2005|publisher=Дневник|language=македонски|accessdate=2011-08-14}}</ref>
Меморијалниот центар на холокаустот во Скопје претставува четврти ваков центар/музеј во светот. Освен во [[Скопје]], музеи во спомен на жртвите на холокаустот постојат и во [[Ерусалим]], [[Вашингтон]] и [[Берлин]].<ref name="voa10mart2011"/>
Во спомен на депортираните македонски Евреи, македонска државна делегација во септември 2008 година во логорот Треблинка постави камен-обележје со натпис „Македонија“.<ref name="press24mart2011"/><ref name="treblinka2008vecer"/><ref name="treblinka2008dnevnik"/>
Инаку секоја година Македонија оддава почит кон загинатите Евреи. Најчесто манифестацијата започнува со положување на цвеќе на споменикот на Евреите пред Тутунскиот комбинат во Скопје и со посета на гробиштата во [[Бутел]], каде што се отпејува еврејската молитва за мртвите - [[кадиш]]. Во [[Драмски театар - Скопје|Драмскиот театар]] се одржува комеморативна седница, каде потоа се одржува некоја драмска претстава.
Во [[Штип]] се посетуваат Еврејските гробишта и споменикот на убиените евреи, а додека во [[Битола]] се посетува детската градинка „Естреја Овадија - Мара“.
{{среди}}
== Белешки ==
{{notelist}}
==Поврзано==
* [[Историја на Евреите во Македонија]];
* [[Меморијален центар на Холокаустот на Евреите од Македонија]].
== Литература ==
{{Reflist|refs=
<ref name="isurvived">TRIBUTE, Tsar Boris III of Bulgaria, the Tsar Unifier and Savior of the Bulgarian Jews THE NATIONAL HERO, ''Holocaust Survivors and Remembrance Project''</ref>
<ref name="UnknownRes">[http://www.thejewishweek.com/features/unknown_rescue Steve Lipman , The Unknown Rescue, ''The Jewish Week'', April 28, 2000]</ref>
<ref name="novinite">Bulgaria Honors Holocaust Vicitms, 1943 Rescue of Jews, Novinite.com (10 март 2011) [http://www.novinite.com/view_news.php?id=126059]</ref>
<ref name="newsbg3">Честваме 66 години от спасяването на българските евреи, News.bg (10.03.2009) [http://news.ibox.bg/news/id_22664818]</ref>
<ref name="AR">Аврамов, Румен. Комуналният капитализъм: Т.III. София, Фондация Българска наука и култура / Център за либерални стратегии, 2007. ISBN 978-954-90758-9-2.</ref>
<ref name="newsBg1">[http://news.ibox.bg/news/id_99671648 Ива Иванова, ''Скопие ни "захапа" и за евреите'', News.bg 10.03.2011]</ref>
<ref name="newsBg2">[http://news.ibox.bg/material/id_689722484 Отбелязваме спасението на евреите в България, News.bg, 10.03.2011]</ref>
<ref name="MF">Милкова Ф., История на българската буржоазна държава и право през периода 1918-1944 г., С., 1976, с.192.</ref>
<ref name="prvanovSega">Първанов поел в Израел вината за избиването на 11.000 евреи, ''Сега'' (29.3.2008) [http://www.segabg.com/online/article.asp?issueid=2932§ionid=2&id=0000405]</ref>
<ref name="HAAR">Yossi Melman and Haaretz Correspondent, Bulgaria accepts blame for deaths of 11,000 Jews in Shoah, HAARETZ (20.03.2008) [http://www.haaretz.com/news/bulgaria-accepts-blame-for-deaths-of-11-000-jews-in-shoah-1.242931]</ref>
<ref name="JevrejskiAlman">Давид Пипера, Јеврејски алманах 1968-1970, Савез јеврејских општина Југославије.</ref>
<ref name="treblinka2008vecer">Марјан Николовски, Во Треблинка ''осамна'' Македонија, Вечер, 24 септември 2008. [http://www.vecer.com.mk/default.asp?ItemID=4BA805F7D779664FB317EC6C4D04DC0C].</ref>
<ref name="treblinka2008dnevnik">Татјана Поповска Наш, Камен од Македонија поставен во Треблинка, ТАЖНА ЦЕРЕМОНИЈА ВО ПОЛСКИОТ ЛОГОР НА СМРТТА, Дневник, 24 септември 2008. [http://www.dnevnik.mk/default.asp?ItemID=2B6EAE76A7A8374D9BFF5A8A58E0BEE1].</ref>
<ref name="prvanov2008">Бранко Горгевски, ИСТОРИСКО ПРИЗНАНИЕ ОД БУГАРСКИОТ ПРЕТСЕДАТЕЛ - Бугарија призна вина за македонските Евреи, Дневник, 17 април 2008 [http://www.dnevnik.mk/default.asp?ItemID=3B3C8D83FF4B8247AECF8AA8989FD870]</ref>
<ref name="UV2006">Димитар Чулев, Треба да добиеме морална сатисфакција од Бугарија - ИНТЕРВЈУ - Виктор Мизрахи, претседател на Еврејската заедница на Македонија за холокаусто, Утрински Весник, број 1115, 16 октомври 2006.</ref>
<ref name="denes">Only 200 strong, Macedonia's Jews celebrate unity and new synagogue", Ruth E Gruber, Jewish World Review [http://www.jewishworldreview.com/0300/macedonia1.asp ]</ref>
<ref name="HoloEncBulgaria">Bulgaria, Holocaust Encyclopedia http://www.ushmm.org/wlc/en/article.php?ModuleId=10005355</ref>
<ref name="SA">Shlomo Alboher, The Jews of Monastir Macedonia - The Life and Times of the
Departed Jewish Community of Bitola [http://www.holocaustfund.org/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=118&Itemid=593&lang=mk]</ref>
<ref name="holo2011fev">Архивот му подари вредни артефакти на музејот на холокаустот, 24 февруари 2011 [http://www.holocaustfund.org/index.php?option=com_content&view=article&id=587%3A2011-02-25-11-15-41&catid=111%3Anovosti&Itemid=577&lang=mk]</ref>
<ref name="voa10mart2011">Соња Трајковска, Отворен Меморијален центар на холокаустот во Скопје, VOANews, 10 март 2011. [http://www.voanews.com/macedonian/news/Macedonian-Sonja-Holocaust-117753059.html]</ref>
<ref name="press24mart2011">[http://www.press24.mk/story/makedonija/otvoranje-na-memorijalniot-centar-na-holokaustot Отворање на Меморијалниот центар на холокаустот, Press24, 10 март 2011]</ref>
<ref name="verar">Vera Rich, Bulgaria: Shadows of the holocaust, The Lancet, Vol. 337, Issue 8750, Page 1152, 11 May 1991.</ref>
<ref name="AG2000">G. Adamson, Selective perceptions: The Stockholm International Forum on the Holocaust, Patterns of Prejudice, Volume 34, 2000, 65-71.</ref>
<ref name="holofund2000">Димитар Чулев, [http://www.holocaustfund.org/index.php?option=com_content&view=article&id=468%3Aizraelskiot-nacionalen-fond-otkriva-novi-momenti-za-ulogata-na-bugarskiot-suveren-kako-bozhemen-evreski-spasitel&catid=111%3Anovosti&Itemid=577&lang=mk Израелскиот национален фонд открива нови моменти за улогата на бугарскиот суверен како божемен еврејски спасител - Депортација на Евреите за 300 марки по човек] Среда, 19 јули 2000 г.</ref>
<ref name="BWI2004">Brustein, W.I., King, R.D. Balkan anti-Semitism: The cases of Bulgaria and Romania before the Holocaust, East European Politics and Societies
Volume 18, Issue 3, June 2004, Pages 430-454</ref>
<ref name="ce-review.org">[http://www.ce-review.org/00/4/daskalovski4.html Remembering the Past - Jewish culture battling for survival in Macedonia, Zhidas Daskalovski]</ref>
<ref name="ZK1986">Жамила Колономос, Вера Весковиќ-Вангели, ''Евреите во Македонија во Втората светска војна (1941-1945)'', Зборник на документи, том 1, и том 2, Скопје, 1986.</ref>
<ref name="szb">Битолските народноослободителни партизански одреди, СЗБ-НОВ, Битола, 1982.</ref>
<ref name="ZK1978">Жамила И. Колономос, Битолската еврејска заедница и нејзиното учество во НОВ 1941-1942 год, Зборник – Битола и Битолско во НОВ 1941 И 1942 г. (материјали од Симпозиумот одржан на 11, 12 и 13 април 1977) кн. 2, 1978 г. стр. 542,</ref>
<ref name="MHK1961">М.X. Константинов, Занаети и еснафи во Битола и околијата, Битола, 1961 г. стр. 25-79.</ref>
<ref name="MHK1960">М.X. Константинов, Битолски Евреи, Прилози, бр. 1, Битола, 1960.</ref>
<ref name="ushmm.org">[http://www.ushmm.org/wlc/article.php?lang=en&ModuleId=10006804 The Holocaust in Macedonia: Deportation of Monastir Jewry, Mark Cohen, United States Holocaust Memorial Museum]</ref>
<ref name="EJH2008">E.J.Hollander, ''The final solution in Bulgaria and Romania: A comparative perspective'', East European Politics and Societies, 22, May 2008, Pages 203-248.</ref>
<ref name="BWI">Brustein, W.I., King, R.D., Anti-semitism as a response to perceived jewish power: The cases of Bulgaria and Romania before the holocaust, Social Forces 83, December 2004, Pages 691-708</ref>
<ref name="MBZ">[http://books.google.com/books?id=pR0BAAAACAAJ&dq=Beyond+Hitler's+Grasp:+The+Heroic+Rescue+of+Bulgaria's+Jews&hl=bg&ei=FVkZTqLqE4r6sgbipaDSDw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCkQ6AEwAA Beyond Hitler's Grasp: The Heroic Rescue of Bulgaria's Jews, Michael Bar-Zohar, Adams Media Corporation, 2001, ISBN 158062541X, 298 pages.]</ref>
}}
== Надворешни врски ==
* [http://www.holocaustfund.org/ Фонд на холокаустот на Евреите од Македонија]
* [http://www.ezrm.org.mk/index.php/mk Еврејска заедница во Република Македонија]
* [http://www.holocaustfund.org/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=113&Itemid=587&lang=mk Видео документи во врска со македонските Евреи, нивниот живот, во врска со Меморијалниот центар, Треблинка и др.]
* [http://www.ushmm.org/ United States Holocaust Memorial Museum]
* [http://www.ushmm.org/wlc/en/article.php?ModuleId=10006804 The Holocaust in Macedonia: Deportation of Monastir Jewry]
* [http://www.ushmm.org/wlc/en/article.php?ModuleId=10006079 Sephardi Jews during the Holocaust]
* [http://www.ushmm.org/wlc/en/article.php?ModuleId=10005355 Holocaust Encyclopedia - Bulgaria]
*'''Евреите од Битола''' - [http://www.youtube.com/watch?v=bbT82Y-KI08&feature=related 1 дел], [http://www.youtube.com/watch?v=_gwgl2C6fvc&feature=related 2 дел] и [http://www.youtube.com/watch?v=SlRDwY95GjU&feature=related 3 дел] - документарен филм изработен од страна на Македонска телевизија
;Документи
*[[s:Македонските Евреи во концентрациони логори!|Леток на Месниот комитет на КПЈ во Битола по повод депортирањето на Евреите од градот и Македонија]]
*[[s:Тероро и плачката над Еврејте|Напис во „Народен глас", весник на партиската организација во Штип, по повод депортација на Евреите од Македонија]]
*[[s:Извештај на НДХ за политичката состојба во Македонија под бугарска окупација|Извештај од воениот пратеник на Независна Држава Хрватска во Софија до Министерството на хрватското домобранство за политичката состојба во Македонија под бугарска окупација]]
*[[s:Дневник на Богдан Филов (11 март 1943)|Дел од дневникот на Богдан Филов,
министер-претседател на Бугарија, кој се однесува на интервенцијата на Шарл Редар, амбасадор на Швајцарија во Бугарија, во врска со нрогонувањата на Евреите]]
{{Македонија во Втората светска војна}}
{{Избрана}}
[[Категорија:Холокауст]]
[[Категорија:Историја на Евреите во Македонија]]
[[Категорија:Антисемитизам]]
[[Категорија:Македонија во Втората светска војна]]
[[Категорија:Историја на Бугарија]]
mnypl182xeyy4usr2ne3vmsnvcmyp79
Разговор:Депортација на Евреите од Македонија
1
763386
4805201
4799961
2022-08-26T06:30:59Z
Forbidden History
89259
/* Белешка */ Одговор
wikitext
text/x-wiki
{{Сзр}}
{{ВПМ}}
{{Избрана разговор}}
== Статијата од Утрински ==
* Денес излезе еден фељтон во Утрински во врска со оваа тема. Има интересни податоци и бројки колку Евреи од кој крај биле депортирани итн. Инаку, ова е само прв дел од текстовите посветени на темава. Еве врска: [http://www.utrinski.com.mk/?ItemID=70B77F36E8CB3E45B9E22EAA19D9E819 Како беа ликвидирани македонските Евреи (1)]--[[User:Вик Ретлхед|Вик Ретлхед]] <small>([[User talk:Вик Ретлхед|разговор]])</small> 20:55, 8 јануари 2013 (CET)
* Вториот дел од фељтонот: [http://www.utrinski.com.mk/?ItemID=BECE78299A41AC4A818D336F36C29598 Како беа ликвидирани македонските Евреи (2)]--[[User:Вик Ретлхед|Вик Ретлхед]] <small>([[User talk:Вик Ретлхед|разговор]])</small> 20:08, 9 јануари 2013 (CET)
* [http://www.utrinski.com.mk/?ItemID=0541B11565264B47A4E553FB03225AC4 Како беа ликвидирани македонските Евреи (3)]
* [http://www.utrinski.com.mk/?ItemID=88A597DDED616741B5F0D100EA4DF74C Како беа ликвидирани македонските Евреи (4)]
== Бугарски ставови ==
Молам да не се бришат. Нема причина. [[User:Jingiby|Jingiby]] <small>([[User talk:Jingiby|разговор]])</small> 11:12, 25 август 2016 (CEST)
== Белешка ==
@[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]], поставив Белешка но очигледно некаде грешам. Дали би можел да ја направиш да се прикажува правилно. Се извинувам и ти благодарам. [[User:Forbidden History|Forbidden History]] <small>([[User talk:Forbidden History|разговор]])</small> 14:28, 6 август 2022 (CEST)
:{{готово}} Уште некако да ја направам табелата да биде стандардно затворена, за да не зафаќа толку простор, ова го решив. --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 17:51, 6 август 2022 (CEST)
::Ти благодарам! Еве ја средив да биде затворена. [[User:Forbidden History|Forbidden History]] <small>([[User talk:Forbidden History|разговор]])</small> 08:30, 26 август 2022 (CEST)
0t1kdxm7jukwwyyvbz7k500ej7ebvsj
Hold It Against Me
0
766600
4805312
4779447
2022-08-26T11:02:04Z
InternetArchiveBot
92312
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9
wikitext
text/x-wiki
{{about|песна на Бритни Спирс|песната на Доти Вест|Would You Hold It Against Me}}
{{Инфокутија Сингл
| име = Hold It Against Me
| слика = HoldItAgainstMe.jpg
| изведувач = [[Бритни Спирс]]
| албум = [[Femme Fatale (албум на Бритни Спирс)|Femme Fatale]]
| издаден = 11 јануари 2011
| формат = [[Компактен Диск сингл|ЦД сингл]], [[музичко симнување|спуштање]]
| снимен = [[Conway Recording Studios|Conway Studios]], Dr. Luke's, Лос Анџелес
| жанр = [[Денс-поп]]
| должина = 3:49
| куќа = [[Jive Records|Jive]]
| текстописец = [[Макс Мартин]], [[Dr. Luke|Луказ Готвалд]], [[Бони Мекки]], [[Билборд (продуцент)|Метју Џомф]]<ref>[http://www.ascap.com/ace/search.cfm?requesttimeout=300&mode=results&searchstr=882430743&search_in=i&search_type=exact&search_det=t,s,w,p,b,v&results_pp=25&start=1 ASCAP entry for song] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120309131703/http://www.ascap.com/ace/search.cfm?requesttimeout=300&mode=results&searchstr=882430743&search_in=i&search_type=exact&search_det=t,s,w,p,b,v&results_pp=25&start=1 |date=2012-03-09 }} ASCAP, accessed 27 May 2011</ref>
| продуцент = Луказ Готвалд, Макс Мартин, Билборд
| претходен = „[[3 (песна)|3]]“ <br/> (2009)
| овој = „'''Hold It Against Me'''“<br/>(2011)
| следен = „[[Till the World Ends]]“ <br/> (2011)
| друго =
}}
'''Hold It Against Me''' — песна од американската пејачка [[Бритни Спирс]]. Издадена е како првиот сингл од нејзиниот седми студиски албум, [[Femme Fatale (албум на Бритни Спирс)|''Femme Fatale'']]. „Hold It Against Me“ е напишана од [[Макс Мартин]], [[Dr. Luke|Луказ Готвалд]], [[Бони Мекки]] и [[Билборд (продуцент)|Метју Џомф]], а продуцкијата ја завршиле Готвалд, Мартин и Билборд. Песната прво требало да ѝ биде понудена на [[Кети Пери]], но Готвалд и Мартин почувствувале дека не ѝ одговара. Готвалд објаснил дека сакал „Hold It Against Me“ да не звучи како никоја продукција која тој претходно ја направил. Откако демо верзија на песната изведена од Мекки протекла на интернет, завршената верзија премиерно била прикажана на 10 јануари 2011. Синглот бил издаден следниот ден.
Музички, „Hold It Against Me“ меша елементи од [[индустријал]]ната и [[Транс музика|транс]] музиката и [[Грајм (музика)|грајм]]. Рефренот содржи [[синтисајзер]]и кои ги креваат нејзините вокали и прават контраст на силните удари од другите инструменти. Песната исто така користи и [[дабстеп]] дел, во кој Спирс испраќа бакнежи и завршува со завршен [[рефрен]] со елементи од [[рејв музика]]та. Текстот прикажува како пејачката заведува некого на танцувачкиот под, додека рефренот зборува за поврзување. [[The Bellamy Brothers]] ја критикувале песната, велејќи дека е слична со нивниот хит од 1979, „[[If I Said You Had a Beautiful Body Would You Hold It Against Me]]“. Подоцна биле тужени од Мартин, Готвалд Мекки и Билборд за клевета и навреда.
Повеќето критичари ја пофалиле „Hold It Against Me“, иако некои од нив го критикувале текстот. Песната станала голем комерцијален успех, дебитирајќи на првото место во Валонија, Канада, Данска, Финска и Нов Зеланд како и на табелата [[Билборд Хот 100|''Билборд'' Хот 100]], каде што станал четвртиот сингл на Спирс кој го постигнал тоа. Во САД, „Hold It Against Me“ ја направил Спирс вториот артист во историјата на ''Билборд'' да дебитира на првото место неколкупати, зад [[Мараја Кери]]. Оваа цел исто така ја направила третиот артист кој постигнал број еден сингл во три последователни децении и седмиот артист во целост. Дополнително, синглот се искачил на првите пет места во држави како Австралија, Ирска, Италија, Шкотска, Финска и Норвешка.
Музичкото видео за песната било режирано од [[Џонас Акерлунд]]. Премиерно било прикажано на 17 февруари 2011, а пред неговата премиера биле прикажани неколку исечоци. Видеото ја прикажува Спирс како поп ѕвезда која паднала од вселената за да најде слава на земјата. Таму, таа станува пренатрупана од притисокот на нејзината познатост и се срушува. Видеото добило мешани до позитивни критики, а критичарите ја пофалиле концепцијата, но го критикувале рекламирањето на продукти. Спирс ја извела песната во [[Rain Nightclub]], ''[[Good Morning America]]'' и ''[[Jimmy Kimmel Live!]]''. Таа исто така ја додала на нејзината [[Femme Fatale Tour]] (2011) како првата песна.
==Позадина==
„Hold It Against Me“ е напишана од [[Макс Мартин]], [[Луказ Готвалд]], [[Бони Мекки]] и [[Билборд (продуцент)|Билборд]], а продукцијата ја завршиле Готвалд, Мартин и Билборд.<ref name=Aswad>{{Наведена мрежна страница|last=Aswad|first=Jem|title=Single Review: Britney Spears, "Hold It Against Me"|url=http://www.billboard.com/column/chartbeat/news/single-review-britney-spears-hold-it-against-1004138513.story#/column/chartbeat/news/single-review-britney-spears-hold-it-against-1004138513.story|work=[[Билборд (магазин)|Billboard]]|publisher=[[Prometheus Global Media]]|accessdate=January 12, 2011|date=January 11, 2011}}</ref><ref name=jive>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.jiverecords.com/news/britney-spears-set-to-release-new-single-%E2%80%9Chold-it-against-me%E2%80%9D-on-tuesday-january-11th|title=Britney Spears Set To Release New Single "Hold It Against Me" On Tuesday, January 11th|date=January 7, 2011|accessdate=January 7, 2011|publisher=[[Jive Records]]|archive-date=2011-01-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20110110032800/http://www.jiverecords.com/news/britney-spears-set-to-release-new-single-%E2%80%9Chold-it-against-me%E2%80%9D-on-tuesday-january-11th|url-status=dead}}</ref> Откако била напишана, Лук и Мартин сакале да ѝ ја дадат песната на [[Кети Пери]], но одлучиле дека „дефинитивно не е песна за Кети Пери.“ Продолжиле да работат на песната со Билборд и Лук Готвалд коментирал, „Сакав да бидам сигурен дека нема да звучи како нешто што го имам направено досега. [...] Може да се слушне во стиховите и крајниот дел е супер, но рефренот е супер-поп.“<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.rollingstone.com/music/news/exclusive-britney-spears-producer-dr-luke-reveals-details-about-her-new-album-20110202|title=Exclusive: Britney Spears' Producer Dr. Luke Reveals 'Femme Fatale' Details|last=Knopper|first=Steve|date=February 2, 2011|accessdate=February 2, 2011|work=[[Ролинг Стоун|Rolling Stone]]|publisher=[[Jann Wenner]]}}</ref> Откако озборуваниот текст на песната бил прикажан на интернет, Готвалд коментирал на неговиот профил на [[Twitter|Твитер]] на 9 декември 2010, „Јас / ние никогаш не напишавме песна наречена 'don't hold it against me'.... ПазеТе се од НеточносТа инфо деца ;-) Ја напишавме 'hold it against me' но текстот не е тој ....“<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mtv.com/news/articles/1653912/20101209/spears_britney.jhtml|title=Britney Spears' 'Hold It Against Me' Could Be Next Single|last=Dinh|first=James|date=December 9, 2010|accessdate=December 30, 2010|publisher=MTV. MTV Networks}}</ref> Потоа било изјавено во неколку вести дека „Hold It Against Me“ ќе биде прикажана на 7 јануари 2011.епак, ова било одречено од менаџерот на Спирс, Адам Лебер.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.billboard.com/news/britney-spears-new-album-is-amazing-pauly-1004138205.story#/news/britney-spears-new-album-is-amazing-pauly-1004138205.story|title=Britney Spears' New Album Is 'Amazing,' Pauly D Promises|last=Herrera|first=Monica|date=December 6, 2011|accessdate=January 6, 2011|work=Billboard|publisher=Prometheus Global Media}}</ref> Демо на песната изведено од Мекки протекло на интернет на 6 јануари 2011.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://nymag.com/daily/entertainment/2011/01/britney_spears_new_single_is_h.html|title=Britney Spears’s New Single Is Here! Sort Of!|last=Barshad|first=Amos|date=January 6, 2011|accessdate=January 6, 2011|work=[[New York (magazine)|New York]]|publisher=New York Media Holdings}}</ref> Истиот ден, Спирс го прикажала омотот и коментирала на Твитер, „Слушнав дека демото на мојот нов сингл протекло. Ако мислите дека тоа е добро тогаш чекајте да ја слушнете вистинската верзија еден четврток.“<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.celebuzz.com/britney-spears-confirms-new-single-s293471/|title=Britney Spears Confirms New Single Out Next Tuesday|author=Celebuzz|date=January 6, 2011|accessdate=January 6, 2011|publisher=[[Celebuzz]]|archive-date=2011-10-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20111004061535/http://www.celebuzz.com/britney-spears-confirms-new-single-s293471/|url-status=dead}}</ref>
На 10 јануари 2011, синглот бил овозможен за стримигн на мрежната страница на Рајан Сикрет, кој премиерно ја прикажал на радио шоу подоцна.<ref name=ryan1>{{Наведена мрежна страница|url=http://ryanseacrest.com/2011/01/10/listen-to-britney-spears-new-single-hold-it-against-me-audio/|title=Listen to Britney Spears’ New Single "Hold It Against Me" [Audio]|last=Turner|first=Sadao|date=January 10, 2011|accessdate=January 10, 2011|publisher=[[Ryan Seacrest|RyanSeacrest.com]]}}</ref> Спирс напишала на Твитер, „Не #HOLDITAGAINSTME [го држите за мене] за раното излегување, Не можев да чекам подолго. Се надевам дека не ви смета.....“<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.usmagazine.com/moviestvmusic/news/hear-britney-spears-new-single-dont-hold-it-against-me-2011101|title=Hear Britney Spears' New Single, "Don't Hold It Against Me"|date=January 10, 2011|accessdate=January 10, 2011|work=[[Us Weekly]]|publisher=Jann Wenner}}</ref> Радио премиерата предизвикала неколку страници да добијат многу посетители.<ref name=slate>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.slate.com/blogs/blogs/trending/archive/2011/01/10/new-britney-spears-song-hold-it-against-me-is-leaked-video.aspx|title=New Britney Spears Song, "Hold it Against Me," Is Leaked (Video)|date=January 10, 2011|accessdate=January 10, 2011|work=[[Slate (magazine)|Slate]]}}</ref> „Hold It Against Me“ била дигитално издадена во САД и Канада во [[iTunes Store]] во 00:00 според [[Источен часовен појас|Источна часовен појас]] (05:00 [[Координирано универзално време]]), каде била ексклузивно овозможена до 18 јануари 2011.<ref name=jive/> Синглот требало да биде издаден во Обединетото Кралство на 20 февруари 2011, но датумот бил сменет на 17 јануари 2011, поради преголеми барања.<ref name=Copsey>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.digitalspy.co.uk/music/news/a298077/britney-changes-uk-single-release-date.html |title=Britney changes UK single release date |publisher=Digital Spy. [[Hachette Filipacchi Médias|Hachette Filipacchi UK]] |last=Copsey |first=Robert |date=January 14, 2011 |accessdate=January 14, 2011}}</ref>
==Композиција==
{{Listen
| filename = Britney_AgainstMe.ogg
| title = „Hold It Against Me“
| description = Примерок од 22 секунди од „Hold It Against Me“ од Бритни Спирс, кој содржи ритми кои се контраст на вокалите на Спирс
| format = [[Ogg]]
}}
„Hold It Against Me“ е песна долга три минути и четириесет и девет секунди.<ref name=ituneslength/> Претставува [[денс-поп]] песна која содржи [[индустијал]] и [[транс]] ритми со елементи од [[грајм]].<ref name=daily>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.dailymail.co.uk/tvshowbiz/article-1345853/Britney-Spears-looking-frightful-releases-new-single-Hold-It-Against-Me.html|title=Dowdy Britney Spears is looking frightful again as she releases new single Hold It Against Me|last=Reporter|first=Daily Mail|date=January 10, 2011|accessdate=January 10, 2011|work=Daily Mail|publisher=[[Associated Newspapers]]}}</ref><ref name=latimes>{{Наведена мрежна страница|url=http://latimesblogs.latimes.com/music_blog/2011/01/snap-judgment-hold-it-against-me-by-britney-spears.html|title=Snap Judgment: "Hold It Against Me" by Britney Spears|date=January 10, 2011|accessdate=January 10, 2011|last=Powers|first=Ann|work=Los Angeles Times|publisher=[[Tribune Company]]}}</ref> Вокалите на Спирс биле опишани како малку средени, но не премногу.<ref name=popjustice>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.popjustice.com/index.php?option=com_content&task=view&id=5210&Itemid=206|title=So, the new Britney single... |date=January 10, 2011|accessdate=January 10, 2011|publisher=[[Popjustice]]|last=Robinson|first=Peter|authorlink= Peter Robinson (journalist)}}</ref> Рефренот кој содржи поп елементи во стил на Макс Мартин содржи синтисајзери кои ги придружуваат нејзините вокали но се различни од силните удари.<ref name=ad/><ref name=guardian/> После вториот рефрен, ритамот прекинува и Спирс зборува за текстот кон крајот.<ref name=popjustice/> Ова е проследено со дабстеп прекин, кој трае триесет секунди и Спирс се слуша како испраќа бакнежи пеејќи го тексто „Дај ми нешто добро, не сакам да чекам го сакам сега.“<ref name=popjustice/> „Hold It Against Me“ продолжува со втор прекин, кој е сличен со звукот на песната. Последниот рефрен содржи рејв акорди и песната има брз крај.<ref name=popjustice/><ref name=guardian/>
Роб Шефил од ''[[Ролинг Стоун|Роулинг Стоун]]'' коментирал дека песната „го повикува синтисајзерскиот амбиент од гемот на Бритнси Спирс од 2007, ''[[Blackout (албум на Бритни Спирс)|Blackout]]''.“ Тој исто така го споредил рифот со песната на [[AC/DC]], „[[Dirty Deeds Done Dirt Cheap (песна)|Dirty Deeds Done Dirt Cheap]]“ (1976).<ref name=rs/> Ен Пауерс од ''Los Angeles Times'' споредила дел од песната со „[[(I Just) Died in Your Arms]]“ (1986) од [[Cutting Crew]].<ref name=latimes/> Ник Левин од Digital Spy почувствувал дека песната имала чувство за клуб споредувајќи со „[[Only Girl (In the World)]]“ (2010) на [[Ријана]].<ref name=digitalspy/> Според листот со музика објавен на Musicnotes.com од Kobalt Music Publishing Inc., „Hold It Against Me“ е поставена во брзо темпо со модерен денс ритам во метроном од 133 удари во минута.<ref name="sheet">{{Наведена мрежна страница|title=Digital Sheet Music – Britney Spears – Hold It Against Me|last=Gottwald|first=Lukasz|last2=Jomphe-Lepine|first2=Mathieu|last3=McKee|first3=Bonnie|last4=Martin|first4=Max|publisher=Musicnotes.com. [[Kobalt (tools)|Kobalt Music Publishing Inc.]]|year=2011}}</ref> Компонирана е во [[Це-мол]], а вокалите на спитс се движат од ниската G<sub>3</sub> до високата нота G<sub>5</sub>.<ref name="sheet"/> Песната ја содржи акордната прогресија Cm–Fm–Cm–Fm.<ref name="sheet"/> Според текстот „Hold It Against Me“ зборува за заведување на некого на танцувачкиот под.<ref name=chicago/> Рефренот содржи текст, „Кога би рекла дека го сакам твоето тела сега би го држел против мене?“ и „Бидејќи ти си како рај, а мене ми треба одмор вечерва.“ Џејмс Монтгомери од [[MTV]] го споредил текстот со „[[If U Seek Amy]]“ (2009).<ref name=pickup>{{Наведена мрежна страница|url=http://newsroom.mtv.com/2011/01/10/britney-spears-hold-it-against-me-pickup-lines/|title=Britney Spears' 'Hold It Against Me' Inspires Our Inner Pickup Artist|last=Montgomery|first=James|date=January 10, 2011|accessdate=January 10, 2011|publisher=MTV Newsroom. MTV Networks|archive-date=2011-01-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20110112205713/http://newsroom.mtv.com/2011/01/10/britney-spears-hold-it-against-me-pickup-lines}}</ref>
Откако „Hold It Against Me“ била издадена, [[The Bellamy Brothers]] ја критикувале нејзината сличност со нивната песна од 1979, „[[If I Said You Had a Beautiful Body Would You Hold It Against Me]]“. Дејвид Белами во изјава рекол, „професионално е добро, но искрено се чувствуваме украдени. Каде е оригиналноста?“<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sltrib.com/csp/cms/sites/sltrib/pages/printerfriendly.csp?id=51029210|title=Is Britney Spears ripping off the Bellamy Brothers with new single?|last=Staff|first=The Salt Lake Tribune|date=January 11, 2011|accessdate=July 9, 2011|work=[[The Salt Lake Tribune]]|publisher=[[MediaNews Group]]|archive-date=2011-01-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20110120231342/http://www.sltrib.com/csp/cms/sites/sltrib/pages/printerfriendly.csp?id=51029210|url-status=dead}}</ref> Адвокатот на браќата, Кристофер Е. Шмид рекол дека „станува чудно ако го дуплирате битот на песната на Белами Брадерс и го поврзете со верзијата на Бритни“ и кажал дека тоа не било првиот пат Мартин и Готвалд да бидат обвинети за [[кршене на авторски права]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sltrib.com/csp/cms/sites/sltrib/pages/printerfriendly.csp?id=51289869|title=Bellamy Brothers still considering legal action against Britney Spears|last=Staff|first=The Salt Lake Tribune|date=February 22, 2011|accessdate=July 9, 2011|work=The Salt Lake Tribune|publisher=MediaNews Group|archive-date=2012-10-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20121010193009/http://www.sltrib.com/csp/cms/sites/sltrib/pages/printerfriendly.csp?id=51289869|url-status=dead}}</ref> На 2 март 2011, Мартин, Готвалд, Мекки и Билборд пополниле тужба против браќата за клевета и навреда.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.billboard.com/news/britney-spears-hiam-do-bellamy-brothers-1005059092.story#/news/britney-spears-hiam-do-bellamy-brothers-1005059092.story|title=Britney Spears' 'HIAM': Do Bellamy Brothers Have an Infringement Case?|date=March 4, 2011|first=Ed|last=Christman|work=Billboard|publisher=Prometheus Global Media|accessdate=July 9, 2011}}</ref>
==Критички прием==
[[Податотека:Femme fatale tacoma17.jpg|200px|thumb|right|Спирс ја изведува „Hold It Against Me“ на [[Femme Fatale Tour]] (2011).]]
„Hold It Against Me“ добила позитивни прегледи од повеќето критичари.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aolnews.com/2011/01/10/britney-spears-critics-not-holding-comeback-song-against-her/|title=Britney Spears' Critics Not Holding Comeback Song Against Her|date=January 10, 2011|accessdate=January 10, 2011|last=Reporter|first=AOL|publisher=[[AOL]]}}</ref> Рик Флорино од [[Artistdirect]] ѝ дал на песната четири ѕвезди и уште половина, нарекувајќи ја „една од најпривлечните песни за во клуб на Бритни“ и рекол „Гордо стои со другите класици на Бритни како '[[Womanizer (песна)|Womanizer]],' '[[Gimme More]],' и '[[Toxic (песна)|Toxic]],' но има елеганција во која Бритни влегува во нова територија и ги турка границите на поп-музиката уште еднаш.“<ref name=ad>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.artistdirect.com/entertainment-news/article/britney-spears-hold-it-against-me-single-review-4-5-out-of-5-stars/8442169|title=Britney Spears "Hold It Against Me" Single Review — 4.5 out of 5 Stars|date=January 10, 2011|accessdate=January 10, 2011|last=Florino|first=Rick|publisher=[[Artistdirect]]}}</ref> Ник Левин од Digital Spy рекол дека иако „Hold It Against Me“ била продуцирана од Готвалд и Мартин, целосниот продукт не бил сличен со неговите вообичаени соработници како [[Кеша|Кеша Себерт]] и Кети Пери, но „звучи како песна на Бритни за 2011.“<ref name=digitalspy>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.digitalspy.co.uk/music/thesound/a297005/why-were-in-love-with-the-new-britney-single.html|title=Why we're in love with the new Britney single|date=January 10, 2011|accessdate=January 10, 2011|last=Levine|first=Nick|publisher=Digital Spy. Hachette Filipacchi (UK) Ltd}}</ref> Бред Вет од ''[[Entertainment Weekly]]'' рекол дека „'Against Me' е класична Бритни - тоа е вокална изведба која е далеку од ѕвездена. но служи како добар придонес за нивните Еуро и [[техно музика|техно]] ритми [на Готвалд и Мартин].“ Тој исто така додал дека Спирс не влегла во некоја нова територија според текстот и дека немало голема разлика во споредувањето на сингловите како „[[...Baby One More Time (песна)|...Baby One More Time]]“ (1998) или „[[I'm a Slave 4 U]]“ (2001).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://music-mix.ew.com/2011/01/10/britney-spears-hold-it-against-me-leaks/|title=Britney Spears' 'Hold It Against Me' leaks early: What do you think?|last=Wete|first=Brad|date=January 10, 2011|accessdate=January 10, 2011|work=[[Entertainment Weekly]]|publisher=[[Time Warner]]}}</ref>
[[Грег Кот]] од ''[[Chicago Tribune]]'' коментирал, „Тоа е една од потешките песни на Спирс и треба да заврши работа како танцувачки филтер за слушачите кои ги слуштаат последните синглови на Кети Пери и [[The Black Eyed Peas]]“. Сепак, нему не му се допаднал текстот и рекол дека Спирс звучи како да ѝ е „досадно [...] а така е и со нејзините други моментални снимки.“<ref name=chicago>{{Наведена мрежна страница|url=http://leisureblogs.chicagotribune.com/turn_it_up/2011/01/britney-spears-debuts-new-single-hold-it-against-me.html|title=Britney Spears debuts new single, 'Hold it Against Me' |last=Kot|first=Greg|date=January 10, 2011|accessdate=January 10, 2011|work=[[Chicago Tribune]]|publisher=Tribune Company}}</ref> Мајкл Крег од ''[[The Guardian]]'' ја нарекол „доволно пристојна.“<ref name=guardian>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.guardian.co.uk/music/musicblog/2011/jan/10/britney-spears-hold-it-against-me|title=New music: Britney Spears - Hold It Against Me|last=Cragg|first=Michael|date=January 10, 2011|accessdate=January 10, 2011|work=[[The Guardian]]|publisher=[[Guardian Media Group]]}}</ref> Роб Шефилд од ''Rolling Stone'' сметал дека песната е како првите песни на Спирс и изјавил дека „ветува добри песни за нејзиниот албум.“<ref name=rs>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.rollingstone.com/music/songreviews/hold-it-against-me-20110110|title=Hold it Against Me by Britney Spears|last=Sheffield|first=Rob|date=January 10, 2011|accessdate=January 10, 2011|work=Rolling Stone|publisher=Jann Wenner|archive-date=2011-01-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20110112203707/http://www.rollingstone.com/music/songreviews/hold-it-against-me-20110110|url-status=dead}}</ref> Џим Кантиело од MTV почувствувал дека делот во кој Спирс праќа бакнежи е смешен, но ги пофалил ритамот и вокалите додека го нарекол крајниот дел „одличен.“<ref name=jim>{{Наведена мрежна страница|url=http://newsroom.mtv.com/2011/01/10/britney-spears-hold-it-against-me/|title=Britney Spears Defies Pop Music Rule Book: Don't Hold It Against Her|last=Cantiello|first=Jim|date=January 10, 2011|accessdate=January 10, 2011|publisher=MTV Newsroom. MTV Networks|archive-date=2011-01-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20110113234637/http://newsroom.mtv.com/2011/01/10/britney-spears-hold-it-against-me}}</ref> Џим Фарбер од ''[[Daily News (Њујорк)|Daily News]]'' ја нарекол „песна спремна за клуб“ и додал, „Со сето тоа зад неа, '[[Oops!... I Did It Again|Упс]]' девојката може повторно да го направи тоа.“<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.nydailynews.com/entertainment/music/2011/01/10/2011-01-10_britney_spears_hold_it_against_me_review_first_single_off_seventh_album_suggests.html|title=Hold It Against Me|last=Farber|first=Jim|date=January 10, 2011|accessdate=January 10, 2011|work=[[Daily News (New York)|Daily News]]|publisher=[[Mortimer Zuckerman]]|archive-date=2011-01-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20110113130042/http://www.nydailynews.com/entertainment/music/2011/01/10/2011-01-10_britney_spears_hold_it_against_me_review_first_single_off_seventh_album_suggests.html}}</ref>
Една Гундерсен од ''[[USA Today]]'' го критикувала делот во кој Спирс праќа бакнежи, но рекла дека синглот „пренесува доволно денс-поп-музика за да стане уште еден превоз до врвот на табелите.“<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.usatoday.com/life/music/reviews/2011-01-10-britney-spears-single_N.htm|title=Britney Spears' 'Hold It Against Me' is an easy pickup|last=Gundersen|first=Edna|date=January 10, 2011|accessdate=January 10, 2011|work=[[USA Today]]|publisher=[[Gannett Company]]}}</ref> Бил Лемб од [[About.com]] ја нарекол една од најзрелите денс поп песни во кариерата на Спирс, фалејќи ја структурата на рефренот и [[синтисајзерски поп|електропоп]] музиката во завршниот дел. Лемб изјавил, „Поп-музиката од 2011 има ран удар во раката овде. ['Hold It Against Me'] брзо ќе заземе место заедно со другите најдобри синглови на Спирс.“<ref name=about>{{Наведена мрежна страница|url=http://top40.about.com/b/2011/01/10/britney-spears-hold-it-against-me-is-out-early.htm|title=Britney Spears' "Hold It Against Me" Is Out...Early|last=Lamb|first=Bill|date=January 10, 2011|accessdate=January 10, 2011|publisher=[[About.com]]. [[The New York Times Company]]}}</ref> [[Popjustice]] позитивно ја споредил песната со протеченото демо, велејќи дека додека текстот и мелодијата не биле различни, завршената верзија „е најверојатно 1000 пати подобра од демото. Потешка е поитна, екстремно епска песна која звучи како работа на ѕвезда.“<ref name=popjustice/> Глен Гамбоа од ''[[Newsday]]'' изјавил дека „Hold It Against Me“ била „малку побезбедна [...] како нејзината ниска не-таблоидна личност.„<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.newsday.com/columnists/other-columnists/britney-plays-it-safe-with-new-single-1.2599922|title=Britney plays it safe with new single|last=Gamboa|first=Glenn|date=January 10, 2011|accessdate=January 10, 2011|work=[[Newsday]]|publisher=[[Cablevision]]|archiveurl=https://archive.is/xZDZ|archivedate=September 7, 2012}}</ref> Џ. Д. Консидин од ''[[The Globe and Mail]]'' го нарекол преработувањето на песната од Белами Брадер „досадно“, но заклучил дека песната лесно ги привлекувала слушачите.<ref>{{наведени вести|url=http://www.theglobeandmail.com/news/arts/music/essential-tracks-four-songs-you-need-to-hear/article1864522/|title=Essential tracks: Four songs you need to hear|date=January 11, 2011|first=J.D.|last=Considine|work=[[The Globe and Mail]]|publisher=Phillip Crawley|accessdate=January 12, 2011}}</ref>
==Настап на табелите==
После првиот дел од издавањето во САД, „Hold It Against Me“ поставила рекорд на повеќето радио станици за време на првиот ден со 619 регистрирани пуштања на [[Mediabase]] и 595 на [[Nielsen Broadcast Data Systems]] (BDS).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mtv.com/news/articles/1655734/britney-spears.jhtml|title=Britney Spears Breaks Radio Records, Rumored To Perform At Grammys|last=Vena|first=Jocelyn|date=January 11, 2011|accessdate=January 22, 2011|publisher=MTV. MTV Networks}}</ref> Дополнително, песната го срушила рекордот на Mediabase за најголем број на пуштања во една недела со 3,866 одбројувања.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.allaccess.com/net-news/archive/story/85941/britney-spears-breaks-mediabase-records-with-hold-?ref=search|title=Britney Spears Breaks Mediabase Records With 'Hold It Against Me'|date=January 17, 2011|accessdate=January 17, 2011|publisher=All Access Music Group}}</ref> ''[[Билборд (магазин)|Билборд]]'' изјавил дека „Hold It Against Me“ ќе дебитира на првото место на [[Билборд Хот 100|''Билборд'' Хот 100]], поради големиот број пуштања и големите продажби кои постигнале дури 400,000 продадени копии.<ref name=soarsonto/><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.billboard.biz/bbbiz/industry/retail/chart-moves-edward-sharpe-usher-gwyneth-1004139021.story|title=Chart Moves: Edward Sharpe, Usher, Gwyneth Paltrow, Britney Spears |date=January 13, 2011|first=Keith|last=Caulfield| first2=Silvio|last2=Pietroluongo|work=Billboard|publisher=Prometheus Global Media|accessdate=January 14, 2011}}</ref> На табелата на 29 јануари 2011, „Hold It Against Me“ дебитирала на првото место на Хот 100, со што Спирс станала вториот артист во историјата кој имал неколку песни на врвот на табелата веднаш зад [[Мараја Кери]]. Синглот е исто така единаесеттата песна која дебитирала на првото место во историјата на табелата, а четвртата песна која го постигнала тоа во кариерата на Спирс.<ref name="hot100"/> „Hold It Against Me“ ја направила Спирс третиот женски артист зад [[Мадона]] и [[Џенет Џексон]], кој постигнал број-еден хит во три декади и седмиот артист кој го постигнал тоа во својата кариера.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.billboard.com/column/chartbeat/ask-billboard-britney-spears-3-decades-of-1005032752.story#/column/chartbeat/ask-billboard-britney-spears-3-decades-of-1005032752.story|title=Ask Billboard: Britney Spears' '3' Decades of No. 1s |date=February 11, 2011|first=Trust|last=Gary|work=Billboard|publisher=Prometheus Global Media|accessdate=February 14, 2011}}</ref>
„Hold It Against Me“ исто така дебитирала на првото место на табелата за [[Хот Дигитални Песни]] со 411,000 продадени копии. Тоа претставувало најголемиот број на спуштања во првата недела за женски артист победувајчи го претходниот рекорд на „[[Today Was a Fairytale]]“ (2010) од [[Тејлор Свиф]].<ref name="hot100"/> Рекордот на Спирс подоцна го соборила [[Born This Way (песна)|"Born This Way"]] од [[Лејди Гага]] следниот месец.<ref name="popsongsdebut">{{Наведена мрежна страница|author=Gary Trust and Keith Caulfield|url=http://www.billboard.com/news/lady-gaga-s-born-blasts-off-with-huge-sales-1005035102.story#/news/lady-gaga-s-born-blasts-off-with-huge-sales-1005035102.story|title=Lady Gaga's 'Born' Blasts Off With Huge Sales & Radio Start|date=January 17, 2011|first=Gary|last=Trust|work=Billboard|publisher=Prometheus Global Media|accessdate=14 February 2011|date=14 February 2011}}</ref> Песната исто така продала најмногу копии во една недела и станала петтата песна која има најмногу продажби само во првата недела во историјата на табелата.<ref name=yahoo>{{Наведена мрежна страница|url=http://new.music.yahoo.com/blogs/chart_watch/73797/week-ending-jan-16-2011-songs-britney-tops-taylor/|title=Week Ending Jan. 16, 2011: Songs: Britney Tops Taylor|date=January 19, 2011|first=Grein|last=Paul|publisher=Yahoo! Music. Yahoo!|accessdate=January 19, 2011}}</ref> За седум недели, „Hold It Against Me“ продала милион копии станувајќи осмата песна на Спирс која продала повеќе од милион копии.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://new.music.yahoo.com/blogs/chart_watch/74337/week-ending-feb-27-2011-songs-judge-jlo/|title=Week Ending Feb. 27, 2011: Songs: Judge J.Lo
|date=March 2, 2011|first=Paul|last=Grein|publisher=Yahoo! Music|accessdate=March 21, 2011}}</ref> „Hold It Against Me“ дебитирала на шеснаесеттото место на табелата за [[Поп Песни]] со 4,071 пуштања, највисокиот број за нова песна во историјата на табелата. Исто така се израмнила со песната на Мадона, „[[Frozen (песна)|Frozen]]“ (1998) за вториот најголем број на пуштања зад песната на Кери, „[[Dreamlover (песна)|Dreamlover]]“ (1993).<ref name=soarsonto>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.billboard.com/#/column/chartbeat/britney-spears-hold-it-against-me-soars-1004139232.story|title=Britney Spears' 'Hold It Against Me' Soars Onto Pop Songs Chart|date=January 17, 2011|first=Gary|last=Trust|work=Billboard|publisher=Prometheus Global Media|accessdate=January 17, 2011}}</ref> Следната недела со поместила на десеттото место, станувајќи седмата песна во историјата која влегла во првите десет места за две медели како и првата која го постигнала тоа за седум години.<ref name=popsongs>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.billboard.com/column/chartbeat/britney-spears-speeds-into-pop-songs-top-1005009982.story#/column/chartbeat/britney-spears-speeds-into-pop-songs-top-1005009982.story|title=Britney Spears Speeds Into Pop Songs Top 10 |date=January 24, 2011|first=Gary|last=Trust|work=Billboard|publisher=Prometheus Global Media|accessdate=January 24, 2011}}</ref> На табелата за [[Хот 100 Ерплеј (Радио Песни)|Радио Песни]], „Hold It Against Me“ дебитирала на дваесет и третото место со импресии од 45 милиони гледачи во првата недела кои според Nielsen BDS, се највисоката деби положба по песната на Кери, „[[Touch My Body]]“ (2008).<ref name="hot100">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.billboard.com/#/news/britney-spears-hold-it-against-me-debuts-1004139415.story |title=Britney Spears' 'Hold It Against Me' Debuts Atop Hot 100 |publisher=Prometheus Global Media |work=Billboard |last=Trust |first=Gary |date=January 19, 2011|accessdate=January 19, 2011}}</ref>
Интернационално, песната дебитирала на [[ARIA Charts|Таблите]] во Австралија на десеттото место, а највисоката позиција на песната била четвртото место кое го постигнала следната недела.<ref name="sc_Australia_Britney Spears"/> Оттогаш добила платинска сертивикација од [[Австралиска музичка индустрска асоцијација|Австралиската музичка индустрска асоцијација]] (ARIA) за 70,000 продадени копии.<ref name="ARIA Cert"/> На 17 јануари 2011, „Hold It Against Me“ дебитирала на првото место на новозеландските [[Музичка Индустриска Асоцијација на Нов Зеланд|RIANZ]] табели.<ref name="sc_New_Zealand_Britney Spears"/> На 13 јануари 2011, песната дебитирала на шестото место на [[Irish Singles Chart]] и се поместила на петтото место во следната недела.<ref name="sc_Ireland_Britney Spears"/> Синглот исто така дебитирал на првото место на [[Канадски Хот 100|Canadian Hot 100]], станувајќи четвртиот број-еден сингл на Спирс на таа табела како и четвртата песна во историјата на табелата која дебитирала на првото место. Дополнително, со дигитални продажби од 37,000 копии, „Hold It Against Me“ исто така дебитирала на првото место на дигиталните песни во Канада, највисоките деби продажби во целост и вториот најголем броја продажби на табелата зад песната од The Black Eyed Peas, „[[The Time (Dirty Bit)]]“ (2010). Дебитирала на единаесеттото место на Хот 100 Ерплеј табелата, најголемата прва положба од „[[Haven't Met You Yet]]“ (2009) од [[Мајкл Бубле]], а исто така влегла и во [[Contemporary hit radio|Top 40/CHR]] ерплеј табелата на дванаесеттото место, втората најголема прва положба зад песната на Мадона, „[[4 Minutes (Madonna song)|4 Minutes]]“ (2008).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://en-ca.nielsen.com/content/dam/nielsen/en_ca/documents/pdf/newsletters/billboard_canadian-update/Nielsen%20Music%20Canadian%20Update.pdf|archiveurl=https://www.webcitation.org/5vrOFWU4u?url=http://en-ca.nielsen.com/content/dam/nielsen/en_ca/documents/pdf/newsletters/billboard_canadian-update/Nielsen%20Music%20Canadian%20Update.pdf|archivedate=2011-01-19|title=Britney Spears Scores Rare N°1 Debut|publisher=[[Nielsen Company]]|work=Billboard|date=January 19, 2011|accessdate=January 19, 2011|url-status=live}}</ref> После издавањето во Британија, „Hold It Against Me“ дебитирала на шестото место на [[UK Singles Chart]], станувајчи нејзиниот дваесет и прв топ-десет сингл.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.theofficialcharts.com/archive-chart/_/1/2011-01-29|title=Archive Chart|publisher=The Official Charts Company|accessdate=January 23, 2011}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.theofficialcharts.com/chart-news/bruno-mars-makes-it-a-rare-double/|title=Bruno Mars makes it a rare double|publisher=The Official Charts Company|accessdate=January 23, 2011}}</ref> Низ Европа, песната го достигнала првото место во Данска и Финска; се искачила и на табелите во Белгија (Фландрија и Валонија), Франција, Италија, Норвешка, Шкотска, Шпанија, Шведска и Холандија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ultratop.be/nl/showitem.asp?interpret=Britney+Spears&titel=Hold+It+Against+Me&cat=s|title=ultratop.be - Britney Spears - Hold It Against Me|publisher=Ultratop. Hung Medien|accessdate=January 23, 2011}}</ref>
==Музичко видео==
===Позадина и издавање===
{{quote box
| width = 300px
| align = right
| bgcolor = #c6dbf7
| quote =„Ние го снимавме на сигурно, не пробуваме да се убиеме, но како што видеото станува поблиско и поблиско, дефинитивно ќе си ги повредиме грбовите. Имаше момент во кој пробувавме, ѝ покажав на Бритни секција и беше нешто што навистина сакав да го направи и таа полуди. [...] Лудо е кога прво ќе видите некого толку претрупан со работа како неа, посебно кога не сте влезени во студиото со години. [...] Мислам дека може да го очекувате неочекуваното од Бритни, Зема ризици кога станува збор за модата, за кореографијата, за музиката - толку порасна што наполни 30 години и е силна независна жена и мислам дека сака да го покаже тоа.“
| source = Брајан Фридмен зборува со MTV за музичкото видео.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mtv.com/news/articles/1655929/britney-spears-taking-risks-hold-it-against-me-video.jhtml|title=Britney Spears Taking Risks For 'Hold It Against Me' Video|last=Dinh|first=James|date=January 14, 2011|accessdate=January 15, 2011|publisher=MTV. MTV Networks}}</ref>
}}
[[Музичко видео|Музичкото видео]] за „Hold It Against Me“ било снимено на 22 и 23 јануари 2011.<ref name=firstlook>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mtv.com/news/articles/1656493/britney-spears-tweets-first-look-at-hold-it-against-me-video.jhtml|title=Britney Spears Tweets First Look At 'Hold It Against Me' Video|last=Vena|first=Jocelyn|date=January 24, 2011|publisher=MTV. MTV Networks|accessdate=January 24, 2011}}</ref> Било режирано од [[Џонас Акерлунд]], додека [[Брајан Фридмен]] служел како кореографер.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mtv.com/news/articles/1656156/britney-spears-hold-it-against-me-video-be-directed-by-jonas-akerlund.jhtml|title=Britney Spears' 'Hold It Against Me' Video To Be Directed By Jonas Akerlund|last=Vena|first=Jocelyn|date=January 18, 2011|publisher=MTV. MTV Networks|accessdate=January 18, 2011}}</ref><ref name=ryan2>{{Наведена мрежна страница|url=http://ryanseacrest.com/2011/01/06/ryan-gets-first-listen-to-new-britney-spears-single-hold-it-against-me/|title=Ryan Gets First Listen To New Britney Spears Single "Hold It Against Me"|last=Turner|first=Sadao|date=January 6, 2011|accessdate=January 6, 2011|publisher=RyanSeacrest.com}}</ref> Според менаџерот на Спирс, Лари Рудолф, таа станала обожавател од работата на Акерлунд откако го видела видеото за, „[[Ray of Light (песна)|Ray of Light]]“ (1998) од Мадона, но тие не работеле заедно во минатото поради неговиот „недостаток на време“. Спирс и Акерлунд брзо се сретнале за да го смислат концептот со презентирање на идеи сè додека според Рудолф, „почна да изгледа живо“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mtv.com/news/articles/1658301/britney-spears-femme-fatale.jhtml|title=Britney Spears' Femme Fatale Is Her Ray Of Light, Manager Says|last=Vena|first=Jocelyn|last2=Cantiello|first2=Jim|date=February 18, 2011|publisher=MTV. MTV Networks|accessdate=February 18, 2011}}</ref> Отворените аудиции биле одржани на 22 декември 2010 и танчерите морале да ја научат рутината за песната на [[Робин]], „Criminal Intent“ (2010).<ref name=hiamr>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mtv.com/news/articles/1655087/20101229/spears_britney.jhtml|title=Britney Spears To Premiere 'Hold It Against Me' On January 7|last=Dinh|first=James|date=December 29, 2010|accessdate=December 30, 2010|publisher=MTV. MTV Networks}}</ref>
На 22 јануари 2011, Спирс испратила дел од снимањето на Твитер, велејќи дека било „неверојатно искуство“ и дека ќе биде „едно од најдобрите видеа кои ги имам направено.“<ref name=firstlook/> На 2 февруари 2011, дошле обвиненија од TMZ.com дека Акерлунд одлучил да користи двојник на Спирс кога изгледало дека таа ги нема научено танцовите доволно. Двајцата нејзини репрезентативци и режисерот ги негирале озборувањата и Џонас искоментирал, „[Спирс] беше добра за време на целиот процес. [...] Бев долго со луѓе за да знам кога еден артист дава сè од себе и според мене не може да биде подобро од ова. Видеото ќе биде прекрасно! Сè во него е Бритни.“<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mtv.com/news/articles/1657102/britney-spears-was-great-on-video-set-jonas-akerlund.jhtml|title=Britney Spears Was 'Great' On Video Set, Jonas Akerlund Says|last=Vena|first=Jocelyn|date=February 2, 2011|publisher=MTV. MTV Networks|accessdate=February 2, 2011}}</ref> Нејзиниот менаџер, Лери Рудолф подоцна потврдил дека двојник бил користен, но само за сцените во кои таа се бори самата со себе.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mtv.com/news/articles/1658287/larry-rudolph-britney-spears-hold-it-against-me.jhtml|title=Britney Spears' Manager Breaks Down 'Hold It Against Me' Fight Scene|last=Dinh|first=James|last2=Cantiello|first2=Jim|date=February 18, 2011|publisher=MTV. MTV Networks|accessdate=February 18, 2011}}</ref> Сцената со борбата била кореографирана од [[Стивен Хо]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mtv.com/news/articles/1658426/britney-spears-hold-it-against-me-fight.jhtml|title=Britney Spears Added Her 'Flavor' To 'Hold It Against Me' Fight Scene|date=February 22, 2011|publisher=MTV. MTV networks|accessdate=February 25, 2011}}</ref> Тој коментирал дека Спирс ги научила танцовите од нејзините проби, но и додала нешто „по нејзин вкус“, со додавање на неколку чекори со нејзините потпетици. Должината на фустаните исто така била голем проблем и имале дискусии за нивно кратење поради безбедносни причини. Подоцна биле додадени како 'оружја' и Хо објаснил, „како да беа остри мечеви кои ѝ даваа на Бритни причина да скока и да ги избегнува.“<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mtv.com/news/articles/1658426/britney-spears-hold-it-against-me-fight.jhtml|title=Britney Spears Added Her 'Flavor' To 'Hold It Against Me' Fight Scene|date=February 22, 2011|publisher=MTV. MTV Networks|accessdate=February 25, 2011}}</ref>
Фридмен открил дека жената на Џонас, Б. Акерлунд, била стилистот во видеото. Б. е позната по нејзината работа со Мадона и Лејди Гага, но Фридмен рекол дека „Бритни не пробува да биде Гага.“<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mtv.com/news/articles/1656995/britney-spears-hold-it-against-me-video.jhtml|title=Britney Spears Doesn't Channel Lady Gaga In 'Hold It Against Me' Video|last=Vena|first=Jocelyn|date=February 1, 2011|publisher=MTV. MTV Networks|accessdate=February 1, 2011}}</ref> Б. подоцна коментирала за модата во видеото велејќи, „Ние одевме во панк-рок моден изглед во видеото, со неколку гламурозни додатоци.“<ref name="fashion" /> За сцената во која Спирс носи венчален фустан, Б. работела со Том Том за да направи таков фустан. Кристалите [[Сваровски]] биле користени како творби на раката и ѓердан од Данијо и ракавици од Ла Красија биле додадени како додатоци.<ref name="fashion" /> За борбената сцена, двете Спирс верзии имале фустани од Б. која соработувала со Фалгуни и Шен Пикок и спортски потпетици од XTC.<ref name="fashion" /> За време на танцот во видеото, Спирс носи облека направена од Б. и Skin Graft Designs, со накит од Том Бинс. Чевлите биле сопственост на Спирс и биле покриени со Сваровски кристали. За делот во кој е употребен микрофонот, Спирс има црвен фустан дизајниран од Јасмен Хусеин за Сваровски - Runway Rocks.<ref name="fashion" /> Таа го надополнува изгледот со обетки и ѓердан од Том Бинс и прстени од Лори Родкин. За крајната сцена, Спирс носи тесен црн фустан од Бордел. Таа го дополнува изгледот со ѓердан од Нуар и обувки украсени со Сваровски кристали.<ref name="fashion">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mtv.com/news/articles/1658281/britney-spears-hold-it-against-me-fashion.jhtml|title=Britney Spears 'Hold It Against Me' Fashion: Stylist Tells All!|last=Vena|first=Jocelyn|date=February 18, 2011|publisher=MTV. MTV Networks|accessdate=February 18, 2011}}</ref> После издавањето, музичкото видео ѝ донело на Спирс 500,000 долари за рекламирање на продукти од [[Sony]], Make Up Forever и [[PlentyofFish]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.nydailynews.com/entertainment/music/2011/02/22/2011-02-22_britney_spears_hold_it_against_me_video_earns_her_500000_katy_perry_slams_produc.html|title=Britney Spears 'Hold It Against Me' video earns her $500,000; Katy Perry slams product placement|date=2011-02-22|last=Roberts|first=Soraya|publisher=New York Daily News|accessdate=2011-02-28}}</ref>
===Синопсис===
[[Податотека:Kanye West at the 2009 Tribeca Film Festival.jpg|thumb|left|170px|Видеото за песната било споредено со филмот ''Runaway'' од Кање Вест.]]
Главната идеја зад видеото е паѓањето на Спирс на Земјата како метеор, пробувајќи да најде слава на планетата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://newsroom.mtv.com/2011/02/18/britney-spears-hold-it-against-me-video-2/|title=Britney Spears' 'Hold It Against Me' Video: The Key Scene|last=Vena|first=Jocelyn|date=February 18, 2011|publisher=MTV Newsroom. MTV Networks|accessdate=February 18, 2011|archive-date=2011-02-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20110220021410/http://newsroom.mtv.com/2011/02/18/britney-spears-hold-it-against-me-video-2/|url-status=dead}}</ref> Видеото започнува со метеор кој паѓа низ вселената до земјата во 2011 и осветлува град кога конечно ќе падне. После тоа, црно-бели сцени ја прикажуваат Спирс како се спрема да снима музика, додека зборовите „Бритни Спирс“ и „Hold It Against Me“ се појавуваат во [[Def Leppard]]-инспирирани различно обоени букви. Спирс е потоа прикажана како носи здолништа и ја покажува нејзината дијафрагма, додека нејзините танчерки се облекуваат покрај неа. Тие се опкружени со камери и светла. Кога првиот рефрен започнува, Спирс се појавува носејќи голем венчален фустан во метална соба во облик на цилиндар. Таму, таа е опкружена со телевизиски монитори на кои се прикажуваат нејзините поранешни музички видеа. Сцените во ки е прикажана иднината и венчалниот фустан се слични со музичкото видео за „[[Bedtime Story (песна на Мадона)|Bedtime Story]]“ (1995) од Мадона.<ref name=popsheet>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mtv.com/news/articles/1658284/britney-spears-hold-it-against-me-references.jhtml|title=Britney Spears' 'Hold It Against Me' Video: A Pop-Culture Cheat Sheet|last=Montgomery|first=James|date=February 18, 2011|publisher=MTV Newsroom. MTV Networks|accessdate=June 22, 2011}}</ref> Кога вториот стих започнува, Спирс пее носејќи светлечки и црвени алишта со неколку микрофони околу неа.<ref name=arizona/>
Следните сцени ја прикажуваат Спирс во снимачката соба, како таа пее на микрофони во сцена со само црвени усни што наведува на филмот од 1975, ''[[The Rocky Horror Picture Show]]''.<ref name=newyorkmv/> Потоа, Спирс седи во металната соба додека танчерки со четири очи во бело се појавуваат од нејзината наметка. Кога започнува следниот дел, таа почнува да изфрла бои преку интравенските цевки во нејзините прсти во собата со монитори.<ref name=salon/> Потоа, две верзии на Спирс, облечени во сини и црвени фустани се тепаат во истата соба. Потоа, двете верзии на Спирс како и нејзиниот венчален фустан паѓаат на земјата. Додека преплетканите сцени од Спирс се прикажани во металната соба, другите две верзии почнуваат да се будат. Последните сцени ја прикажуваат Спирс во краток и тесен црн фустан со танчери облечени исто како неа, а зад нив се појавуваат конфети и пиротехнички оружја.<ref name=arizona/> Видеото завршува со прашалнил (?) прикажан во различни бои.
===Издавање и прием===
[[Податотека:Fuseli perseus.jpg|thumb|Танчерите во металната соба се споредени со [[Граје]], три сестри кои делеле едно око во [[старогрчка митологија|старогрчката митологија]].<ref name=popsheet/>]]
На 4 февруари 2011 Спирс објавила преку нејзиниот профил на Твитер дека еден краток дел ќе биде објавуван секој ден во наредните четири дена. Првиот краток дел испратен од Спирс ја прикажувал во бел фустан опкружена со светла и камери насочени во нејзиното лице.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mtv.com/news/articles/1657286/britney-spears-hold-it-against-me.jhtml|title=Britney Spears Drops 'Hold It Against Me' Video Preview |last=Vena|first=Jocelyn|date=February 4, 2011|publisher=MTV. MTV Networks|accessdate=February 6, 2011}}</ref> Другите делови ја прикажувале Спирс во кратки црвени алишта, со машки танчери и ТВ екрани кои ги прикажувале нејзините поранешни музиччки видеа.<ref name=newcut>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mtv.com/news/articles/1657459/britney-spears-hold-it-against-me-teaser-4.jhtml|title=Britney Spears' Latest 'Hold It Against Me' Clip Teases Dance Scene|last=Warner|first=Kara|date=February 7, 2011|publisher=MTV. MTV Networks|accessdate=February 13, 2011}}</ref> Џејмс Монтгамери од MTV ги нарекол деловите „брилијантни“ и коментирал дека тие ѝ „донеле точка во промоционалната историја“, споредувајќи ја Спирс и нејзиниот тим со претходните кампањи на [[Кање Вест]], [[Radiohead]] и [[iamamiwhoami]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mtv.com/news/articles/1657621/britney-spears-hold-it-against-me-teaser.jhtml|title=Britney Spears' 'Hold It Against Me' Clips Earn Her A Spot In Promotional History|last=Montgomery|first=James|date=February 9, 2011|publisher=MTV. MTV Networks|accessdate=February 13, 2011}}</ref> На 6 девруари, 2011, таа ја испратила пораката на Твитер, „Само што видеов нова снимка од #HIAM. МНОГУ сум возбудена да ја споделам!“<ref name=newcut/> Музичкото видео било премиерно прикажано на MTV на 17 февруари 2011, во 21:55 Источна часовен појас (2:55 Универзално време).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mtv.com/news/articles/1657476/britney-spears-hold-it-against-me-video-premiere.jhtml|title=Britney Spears To Premiere 'Hold It Against Me' Video February 17 On MTV|last=Vena|first=Jocelyn|date=February 8, 2011|publisher=MTV. MTV Networks|accessdate=February 13, 2011}}</ref> Било проследено со дискусија во живо и специјални гости на MTV во 23:00 Источна часовен појас (04:00 Универзално време).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mtv.com/news/articles/1657987/britney-spears-hold-it-against-me-video-premiere.jhtml|title=Britney Spears Video Premiere To Be Followed By Live MTV.com Chat!|last=Vena|first=Jocelyn|date=February 14, 2011|publisher=MTV. MTV Networks|accessdate=February 16, 2011}}</ref>
Џејмс Монтгамери од MTV рекол дека додека видеото ги претставувало нејзините најиконски видео во некој спектакл, сè уште содржело воздржаност во неговите теми. Тој рекол дека видеото е едно од нејзините најдобри видеа на сите времиња додавајќи дека има „Има оригинална ''уметност'' во него, што го прави да изгледа убаво и моќно.“<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mtv.com/news/articles/1658275/britney-spears-hold-it-against-me-video.jhtml|title=Britney Spears' 'Hold It Against Me' Video Premieres|last=Montgomery|first=James|date=February 18, 2011|publisher=MTV. MTV Networks|accessdate=February 18, 2011}}</ref> Монтгамери открил дека видеото било инспирирано од [[Граје]], iamamiwhoami, ''[[Runaway (филм од 2010)|Runaway]]'' на Кање Вест, „Bedtime Story“ на Мадона и „[[Die Another Day (песна)|Die Another Day]]“, ''[[The Matrix (франшиза)|The Matrix]]'', ''[[Mortal Kombat]]'', „[[Indestructible (песна на Робин)|Indestructible]]“ од Робин, ''The Rocky Horror Picture Show'' и омотот на албумот од [[Tool (бенд)|Tool]], ''[[Ænema]]''.<ref name=popsheet/> Метју Перпетуа од ''Rolling Stone'' го нарекол „целосен визуелен напад“ и дополнил дека е „микс од сè што можеме да очекуваме од Бритни“, а рекол дека тоа се секси костуми и убава кореографија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.rollingstone.com/culture/blogs/rolling-stone-video-blog/britney-spears-goes-over-the-top-in-video-for-hold-it-against-me-20110216|title=Britney Spears' Goes Over the Top in Video For 'Hold It Against Me'|last=Perpetua|first=Matthew|date=February 18, 2011|work=Rolling Stone|publisher=Jann Wenner|accessdate=February 18, 2011}}</ref> Ерон Персли од ''[[People (магазин)|People]]'' рекол дека боречката сцена е најубава во видеото, но не му се допаднало рекламирањето на продукти.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.people.com/people/article/0,,20467428,00.html|title=Britney Spears Debuts Video for 'Hold It Against Me'|last=Parsley|first=Aaron|date=February 18, 2011|work=People (magazine)|publisher=Time Warner|accessdate=February 18, 2011|archive-date=2011-02-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20110220204541/http://www.people.com/people/article/0,,20467428,00.html|url-status=dead}}</ref> Бил Лемб од About.com рекол дека видеото било визуелна ѕвезда, иако деодал дека било „тешко да се дознае“ дали ќе го постигне истиот успех како видеата за „Baby One More Time“ и „Toxic“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://top40.about.com/b/2011/02/17/britney-spears-debuts-stunning-hold-it-against-me-video.htm|title=Britney Spears Debuts Stunning 'Hold It Against Me' Video|last=Lamb|first=Bill|date=February 17, 2011|publisher=About.com. The New York Times Company|accessdate=February 18, 2011}}</ref> Вила Паскин од ''[[New York (магазин)|New York]]'' го сметала како it as „високо енергетско, професионално танчерско видео“, но изјавила дека but stated that „[Сликите] кажуваат факт дека таа не е во танцувачка дорма или настапувачка форма како што беше порано.“<ref name=newyorkmv>{{Наведена мрежна страница|url=http://nymag.com/daily/entertainment/2011/02/britney_spears_hold_it_against_1.html|title=Britney Spears Fights Herself in The ‘Hold It Against Me’ Video|last=Paskin|first=Willa|date= February 17, 2011|work=New York|publisher=New York Media Holdings|accessdate=February 18, 2011}}</ref>
Леа Гренбалт од ''Entertainment Weekly'' ја пофалила насоката на Акерлунд, но ја критикувала Спирс за недостаток на застапеност, коментирајќи, „Тешко е да не се запрашате: Дали Бритни се забавува?“<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://music-mix.ew.com/2011/02/17/britney-spears-hold-it-against-me-video-premiere/|title=Britney Spears' 'Hold It Against Me' video: Watch it here | The Music Mix | EW.com|last=Greenblatt|first=Leah|date=February 17, 2011|work=Entertainment Weekly|publisher=Time Warner|accessdate=February 18, 2011}}</ref> Ед Масли од ''[[The Arizona Republic]]'' изјавил дека видеото живеело од кратките телови и било едно од нејзините најуметнички досега.<ref name=arizona>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.azcentral.com/thingstodo/music/articles/2011/02/18/20110218britney-spears-hold-it-against-me-video.html|title=Britney goes arty for 'Hold it Against Me' video|last=Masley|first=Ed|date=February 18, 2011|work=[[The Arizona Republic]]|publisher=Gannett Company|accessdate=February 18, 2011}}</ref> Дру рант од [[Salon.com]] рекол дека покрај рекламирањето на производи, видеото „е визуелно запрепастувачко, со Матрица се запознава со '[[The Cell]]' вибрација која ќе ја натера Лејди Гага да се помисли за интравенските цевки.“<ref name=salon>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.salon.com/entertainment/tv/feature/2011/02/18/britney_spears_hold_it_against_me_femme_fatale/|title=Dissecting Britney Spears' "Hold It Against Me"|last=Grant|first=Drew|date=February 18, 2011|publisher=[[Salon.com]]. Salon Media Group|accessdate=February 18, 2011}}</ref> Алекс Катаринел од ''[[The Huffington Post]]'' рекла дека видеото е нејзината најдобта и најзрела работа, велејќи дека има лесен концепт и додала, „Поп ѕвездата со совршената слика се врати и им нуди на обожавателите нова и посилна Бритни отколку таа од вчера.“<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.huffingtonpost.com/alex-catarinella/britneys-beautiful-jonas_b_825438.html|title=Britney's Beautiful Jonas Akerlund-directed Breakdown|last=Catarinella|first=Alex|date=February 18, 2011|work=[[The Huffington Post]]|publisher=[[Arianna Huffington]]|accessdate=February 18, 2011}}</ref> Користењето на продукти во видеото добило неколку критики од медиумите. Меган Гибсон од ''[[Time (магазин)|Time]]'' рекол дека видеото е „навредувачко“ и коментирал, „разбираме дека има тепки еконоски времиња, но не можеле да бидат малку посубтилни со тоа?“. Лиз Кели од ''The Washington Post'' го нарекла клипот „телевизиска реклама“ и рекла, „Ќе напишев повеќе, но мислам дека треба да ставам Make Up Forever и да купам Sony телевизор.“<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.hollywoodreporter.com/news/britney-spears-hold-me-video-101547|title=Britney Spears' 'Hold It Against Me' Video Criticized for Too Many Product Tie-Ins|last=Amter|first=Charlie|date=February 18, 2011|work=The Hollywood Reporter|publisher=Prometheus Global Media|accessdate=February 18, 2011}}</ref>
==Настапи во живо и преработки==
[[Податотека:Selena_Gomez_Live_on_Good_Morning_America_01_(cropped).jpg|thumb|right|150px|Selena Gomez & the Scene ја преработиле песната во живо за време на нивната турнеја, We Own the Night Tour]]
Спирс ја извела „Hold It Against Me“ во [[Rain Nightclub]] во [[Palms Casino Resort]] на 25 март 2011. По монтажата на нејзините музички видеа, Спирс се појавила на сцената носејќи корсет и попратена со машки танчери. Според Џоклин Вена од MTV, настапот вклучувал „секси галење на коса.“ Таа исто така ги извела и „[[Big Fat Bass]]“ и „[[Till the World Ends]]“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mtv.com/news/articles/1660729/britney-spears-las-vegas-performance.jhtml|title=Britney Spears Electrifies Las Vegas With Nightclub Performance|last=Vena|first=Jocelyn|date=February 25, 2011|publisher=MTV. MTV Networks|accessdate=February 26, 2011}}</ref> Спирс исто така ги извела песните во [[Bill Graham Civic Auditorium]] на 27 март 2011 и било прикажано на ''[[Good Morning America]]'' на 29 март 2011.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mtv.com/news/articles/1660743/britney-spears-good-morning-america-performance.jhtml|title=Britney Spears Steals Hearts At San Francisco Show|last=Vena|first=Jocelyn|date=February 27, 2011|publisher=MTV. MTV Networks|accessdate=February 28, 2011}}</ref> Истиот ден, Спирс ги извела „Hold It Against Me“, „Big Fat Bass“ и „Till the World Ends“ на ''[[Jimmy Kimmel Live!]]''.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.nydailynews.com/entertainment/tv/2011/03/30/2011-03-30_britney_spears_on_jimmy_kimmel_live_does_jackass_portapotty_bungee_stunt_for_joh.html|title=Britney Spears on 'Jimmy Kimmel Live!': Does 'Jackass' Porta-Potty bungee stunt for Johnny Knoxville|last=Roberts|first=Soraya|date=March 30, 2011|accessdate=March 30, 2011|work=Daily News|publisher=Mortimer Zuckerman|archive-date=2011-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20110403041055/http://www.nydailynews.com/entertainment/tv/2011/03/30/2011-03-30_britney_spears_on_jimmy_kimmel_live_does_jackass_portapotty_bungee_stunt_for_joh.html|url-status=dead}}</ref> Песната исто така била изведена на турнејата од 2011, [[Femme Fatale Tour]]. Откако неонски знак на кој пишувало „Femme Fatale“ бил спуштен на сцената, шоуто започнувало со интродукција во која Спирс била апсена од полицијата. Откако ќе речела „[[Oops!... I Did It Again (песна)|Не сум толку невина]]“, видеото го снемувало и таа се појавувала на сцената во сребрен костум за да ја изведе „Hold It Against Me“. Била попратени со позадински танџери облечени во сребрени костуми.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.artistdirect.com/entertainment-news/article/live-review-britney-spears-nicki-minaj-jessie-and-the-toy-boys-the-femme-fatale-tour-anaheim-ca/9008119|title=Live Review: Britney Spears, Nicki Minaj, Jessie and the Toy Boys 'The Femme Fatale Tour' — Anaheim, CA|date=June 25, 2011|accessdate=July 8, 2011|last=Florino|first=Rick|publisher=[[Artistdirect]]. Rogue Digital, LLC}}</ref> Ендру Метсон од ''[[The Seattle Times]]'' рекол дека настапот „го поставил темпото: топло и тешко.“<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://seattletimes.nwsource.com/html/matsononmusic/2015471412_concert_review_britney_spears.html?prmid=head_main?cmpid=2628|title=Concert review: Britney Spears and Nicki Minaj at the Tacoma Dome 06/29/11|date=June 29, 2011|accessdate=July 8, 2011|last=Matson|first=Andrew|work=[[The Seattle Times]]|publisher=[[The Seattle Times Company]]}}</ref>
„Hold It Against Me“ била преработена од американскиот артист Мигел за ''Билборд''.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.billboard.com/#/news/miguel-goes-against-britney-spears-1005096762.story|title=Miguel Goes "Against" Britney Spears|date=March 28, 2011|first=Jessica|last=Letkemann|work=Billboard|publisher=Prometheus Global Media|accessdate=April 22, 2011}}</ref> [[United States Marine Corps|Marine Corps]] од Rein 266 и HMLA 169 испратиле видео во кое тие ја пеат песната на [[YouTube|Јутуб]] во базата во [[Авганистан]]. Спирс го испратила видеото на нејзиниот профил на Твитер и рекла, „Заљубена сум во ова... Знаев дека војниците се жестоки! Ви благодарам за сè што правите.“<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.dailymail.co.uk/news/article-1379557/U-S-Marines-mock-Britney-Spears-latest-song-middle-Afghanistan.html|title=U.S. Marines mock up Britney Spears' latest song… from the middle of Afghanistan|date=April 22, 2011|first=Matt|last=Blake|work=Daily Mail|publisher=Associated Newspapers|accessdate=April 22, 2011}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://content.usatoday.com/communities/entertainment/post/2011/04/marines-make-britney-spears-video-/1|title=Marines make Britney Spears video|date=April 22, 2011|first=Ann|last=Oldenburg|work=USA Today|publisher=Gannett Company|accessdate=April 22, 2011}}</ref> Американскиот поп бенд [[Selena Gomez & the Scene]] ја извел песната како знак на почитк кон Спирс за време на нивната турнеја од 2011, [[We Own the Night Tour]]. Тие исто така ги извеле и „...Baby One More Time“, „[[(You Drive Me) Crazy]]“, „Oops!... I Did It Again“, „I'm a Slave 4 U“ и „Toxic“. За време на настапот тие ја преработиле и „Hold It Against Me“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.allheadlinenews.com/articles/90055735?Selena%20Gomez%20performs%20Britney%20Spears%20tribute%20on%20new%20tour|title=Selena Gomez performs Britney Spears tribute on new tour|first=Jones|last=Anthony|publisher=[[All Headline News]]|date=July 29, 2011|accessdate=July 30, 2011|archive-date=2011-10-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20111017085614/http://www.allheadlinenews.com/articles/90055735?Selena%20Gomez%20performs%20Britney%20Spears%20tribute%20on%20new%20tour|url-status=dead}}</ref>
== Список на песни ==
*;Дигитално спуштање<ref name=ituneslength />
# „Hold It Against Me“ – 3:49
*;Британо Дигитално Спуштање / ЦД Сингл / ''Femme Fatale'' (Премиум Фан Издание) 7" Винил <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/gb/preorder/hold-it-against-me-single/id414714730|title=Hold It Against Me - Single by Britney Spears - Download Hold It Against Me - Single on iTunes|date=February 18, 2011|publisher=Apple Inc.|language=en|accessdate=January 17, 2011}}</ref><ref name="UK CD"/>
# „Hold It Against Me“ – 3:49
# „Hold It Against Me“ (Инструментална) – 3:49
*;Дигитално Ремиксови EP<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/album/hold-it-against-me-the-remixes/id420468354|title=Hold It Against Me - The Remixes|publisher=Apple Inc|accessdate=February 18, 2011}}</ref>
# „Hold It Against Me“ (Адријан Лук & Наусе Радио) – 3:05
# „Hold It Against Me“ (ЏампСмоукерс Клуб) – 6:02
# „Hold It Against Me“ (Окелот Клуб) – 6:14
# „Hold It Against Me“ (Смоук ен Мирорс Клуб) – 7:41
# „Hold It Against Me“ (Фанк Џенерејшн Радио) – 3:48
# „Hold It Against Me“ (Трејси Јанг Ферош Антем Микс) – 8:38
# „Hold It Against Me“ (Абе Клементс Радио) – 4:02
==Кредити и личности==
{{col-begin}}
{{col-2}}
Кредитите за песната се земени од ЦД Синглот на „Hold It Against Me“.<ref name="liner">{{cite album-notes|artist=[[Бритни Спирс|Britney Spears]] |title=Hold It Against Me|year=2011|format= Liner Notes [CD, Single] |publisher=Jive Records|publisherid=88697 85390 2, 88697 85390 2}}</ref>
* [[Бритни Спирс]] – вокали
* [[Dr. Luke]] – [[музички продуцент|продуцент]], текстописец, инструменти и програмирање
* [[Макс Мартин]] – продуцент, текстописец, инструменти и програмирање
* [[Бони Мекки]] – текстописец, позадински вокали
* [[Билборд (продуцент)|Билборд]] – ко-продуцент, текстописец, инструменти и програмирање
* Маја Мари – позадински вокали
{{col-2}}
* Емили Врајт – [[аудио инжинеринг|инжинеринг]]
* Сем Холанд – инжинеринг
* Тим Робертс – инжинеринг
* Везна Готвалд – инжинеринг
* Џон Хејнс – инжинеринг
* [[Сербан Генеа]] – [[аудио миксинг (снимена музика)|аудио миксинг]]
{{col-end}}
==Табели и сертификации==
{{col-begin}}
{{col-2}}
===Табели===
{| class="wikitable sortable"
|-
! Табела (2011)
! Највисока<br />позиција
|-
{{singlechart|Australia|4|artist=Britney Spears|song=Hold It Against Me|accessdate=January 17, 2011}}
|-
{{singlechart|Austria|16|artist=Britney Spears|song=Hold It Against Me|accessdate=February 23, 2011}}
|-
{{singlechart|Belgium (Flanders)|2|artist=Britney Spears|song=Hold It Against Me}}
|-
{{singlechart|Belgium (Wallonia)|1|artist=Britney Spears|song=Hold It Against Me}}
|-
| Бразил (''[[Билборд Бразил|Билборд]]'' [[Бразил Хот 100 Ерплеј|Хот 100]])<ref>"Brasil Hot 100 Airplay". Billboard Brasil (Brasil: bpp) (2): 96. March, 2011. ISSN 977-217605400-2</ref>
| style="text-align:center;"|1
|-
| Бразил ([[Билборд Бразил|''Билборд'' Хот Поп Песни]])<ref>"Brasil Hot Pop & Popular Songs". Billboard Brasil (Brasil: bpp) (2): 97. March, 2011. ISSN 977-217605400-2</ref>
| style="text-align:center;"|10
|-
{{singlechart|Canada|1|artistid=Britney Spears|artist=Britney Spears|song=Hold It Against Me|accessdate=January 19, 2011}}
|-
{{singlechart|Czech Republic|17|artist=Britney Spears|year=2011|week=06|accessdate=2011-02-09}}
|-
{{singlechart|Denmark|1|artist=Britney Spears|song=Hold It Against Me|accessdate=January 20, 2011}}
|-
{{singlechart|Finland|1|artist=Britney Spears|song=Hold It Against Me|accessdate=January 20, 2011}}
|-
{{singlechart|France|31|artist=Britney Spears|song=Hold It Against Me|accessdate=unknown}}
|-
{{singlechart|Germany|23|artist=Britney Spears|song=Hold It Against Me|accessdate=February 28, 2011}}
|-
{{singlechart|Hungary|33|year=2011|week=5|artist=Britney Spears|song=Hold It Against Me|accessdate=February 13, 2011}}
|-
{{singlechart|Ireland|5|year=2011|week=3|artist=Britney Spears|song=Hold It Against Me|accessdate=January 16, 2011}}
|-
|Италија ([[Федерација на италијанската музичка индустрија|FIMI]])<ref>{{Наведена мрежна страница|url =http://www.fimi.it/classifiche_digital.php|title =Federazione Industria Musicale Italiana – Classifiche|language =it|publisher =[[Федерација на италијанската музичка индустрија|FIMI]]|accessdate =2011-01-21}}</ref>
| style="text-align:center;"|2
|-
|Јапонија ([[Japan Hot 100]])<ref>[http://www.billboard.com/charts/japan-hot-100#/charts/japan-hot-100 Japan Hot 100 | Billboard.com<!-- Bot generated title -->]</ref>
| style="text-align:center;"|8
|-
{{singlechart|Dutch100|20|artist=Britney Spears|song=Hold It Against Me|accessdate=January 16, 2011}}
|-
{{singlechart|New Zealand|1|artist=Britney Spears|song=Hold It Against Me|accessdate=January 17, 2011}}
|-
{{singlechart|Norway|2|artist=Britney Spears|song=Hold It Against Me|accessdate=January 18, 2011}}
|-
|Русија ([[Russian Music Charts|Tophit Hot 100]])<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.tophit.ru/cgi-bin/artinfo.cgi?id=31664 |title=архивска копија |accessdate=2011-08-16 |archive-date=2012-02-19 |archive-url=https://www.webcitation.org/65ZMU8cQD?url=http://www.tophit.ru/cgi-bin/artinfo.cgi?id=31664 }}</ref>
| style="text-align:center;"|21
|-
{{singlechart|Scotland|4|artist=Britney Spears|song=Hold It Against Me|date=2011-01-29}}
|-
{{singlechart|Slovakia|3|artist=Britney Spears|year=2011|week=04|accessdate=2011-02-02}}
|-
|Јужна Кореја ([[Gaon Chart|GAON]]) (International Chart)<ref name="korea">{{Наведена мрежна страница|url =http://gaonchart.co.kr/main/section/search/list.gaon?Search_str=hold+it+against+me&x=0&y=0|title =가온차트와 함께하세요|publisher =[[Gaon Chart|GAON]]|language =ko|accessdate =2011-01-21}}</ref>
| style="text-align:center;"|1
|-
{{singlechart|Spain|6|artist=Britney Spears|song=Hold It Against Me}}
|-
{{singlechart|Swiss|7|artist=Britney Spears|song=Hold It Against Me}}
|-
{{singlechart|Sweden|9|artist=Britney Spears|song=Hold It Against Me}}
|-
{{singlechart|UK|6|artist=Britney Spears|song=Hold It Against Me|date=unknown}}
|-
|САД [[Билборд Хот 100|''Билборд'' Хот 100]]<ref name="hot100"/>
| style="text-align:center;"|1
|-
{{singlechart|Billboarddanceclubplay|1|artist=Britney Spears|artistid=290150}}
|-
|САД [[Поп Песни]] (''[[Билборд (магазине)|Билборд]]'')<ref name=popsongs/>
| style="text-align:center;"|3
|}
{{col-2}}
===Сертификации===
{| class="wikitable"
|-
! Држава
! Сертификации
|-
| [[Австралиска музичка индустрска асоцијација|Австралија]]
| Platinum<ref name="ARIA Cert">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aria.com.au/pages/httpwww.aria.com.aupageshttpwww.aria.com.auSINGLEaccreds2011.htm |title=ARIA certification - Australian Record Industry Assocation |publisher=Ariacharts.com.au |date=2011-02-28 |accessdate=2011-03-05}}</ref>
|-
| [[Музичка Индустриска Асоцијација на Нов Зеланд|Нов Зеланд]]
| Gold<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.radioscope.net.nz/index.php?option=com_content&task=view&id=77&Itemid=63 |title=Latest Gold / Platinum Singles - RadioScope New Zealand<!-- Bot generated title --> |accessdate=2008-10-14 |archive-date=2008-10-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081014104613/http://www.radioscope.net.nz/index.php?option=com_content&task=view&id=77&Itemid=63 |url-status=live }}</ref>
|-
| [[International Federation of the Phonographic Industry|Шведска]]
| Gold<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.hitlistan.se/|title=Sveriges Officiella Toplista (Certifikat)|accessdate=2011-04-15|publisher=Sverigetopplistan}}</ref>
|}
{{col-end}}
==Историја на издавање==
{| class="wikitable"
|-
! Регион
! Датум
! Формат
! Куќа
|-
|САД<ref name="rushrelease">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mtv.com/news/articles/1655667/britney-spears-thanks-fans-hold-it-against-me-support.jhtml|title=Britney Spears Thanks Fans For 'Hold It Against Me' Support|last=Vena|first=Jocelyn|date=January 11, 2011|publisher=MTV. MTV Networks|accessdate=January 11, 2011}}</ref>
|10 јануари 2011
|Радио премиера
|rowspan="20"| [[Jive Records]]
|-
|Австралија<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/au/album/hold-it-against-me-single/id413582651|title=Hold It Against Me - Single by Britney Spears |date=January 11, 2011|publisher=[[Apple|Apple Inc.]]|accessdate=January 12, 2011}}</ref>
|rowspan="17"|11 јануари 2011
|rowspan="20"|[[Музичко симнување|Дигитално спуштање]]
|-
|Канада<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/ca/album/hold-it-against-me-single/id413582651|title=Hold It Against Me - Single by Britney Spears |date=January 11, 2011|publisher=Apple Inc.|accessdate=January 12, 2011}}</ref>
|-
|Данска<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/dk/album/hold-it-against-me/id413582651?i=413582652|title=Hold It Against Me - Single by Britney Spears |date=January 11, 2011|publisher=Apple Inc.|accessdate=January 12, 2011}}</ref>
|-
|Финска<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/fi/album/hold-it-against-me-single/id413582651|title=Hold It Against Me - Single by Britney Spears |date=January 11, 2011|publisher=Apple Inc.|accessdate=January 12, 2011}}</ref>
|-
|Франција<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/fr/album/hold-it-against-me-single/id413582651|title=Hold It Against Me - Single de Britney Spears |date=January 11, 2011|publisher=Apple Inc.|language=fr|accessdate=January 12, 2011}}</ref>
|-
|Грција<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/gr/album/hold-it-against-me-single/id413582651|title=Hold It Against Me - Single by Britney Spears |date=January 11, 2011|publisher=Apple Inc.|accessdate=January 12, 2011}}</ref>
|-
|Италија<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/it/album/hold-it-against-me-single/id413582651|title=Hold It Against Me - Single di Britney Spears |date=January 11, 2011|publisher=Apple Inc.|language=it|accessdate=January 12, 2011}}</ref>
|-
|Ирска<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/ie/album/hold-it-against-me/id413582651?i=413582652&ign-mpt=uo%3D2|title=Hold It Against Me |date=January 11, 2011|publisher=Apple Inc.|accessdate=January 12, 2011}}</ref>
|-
|Мексико<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/mx/album/hold-it-against-me-single/id413582651|title=Hold It Against Me - Single de Britney Spears |date=January 11, 2011|publisher=Apple Inc.|language=es|accessdate=January 12, 2011}}</ref>
|-
|Нов Зеланд<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/nz/album/hold-it-against-me-single/id413582651|title=Hold It Against Me - Single by Britney Spears |date=January 11, 2011|publisher=Apple Inc.|accessdate=January 12, 2011}}</ref>
|-
|Норвешка<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/nl/album/hold-it-against-me/id413582651?i=413582652&ign-mpt=uo%3D2|title=Hold It Against Me - Single van Britney Spears |date=January 11, 2011|publisher=Apple Inc.|language=no|accessdate=January 12, 2011}}</ref>
|-
|Португалија<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/pt/album/hold-it-against-me/id413582651?i=413582652&ign-mpt=uo%3D4|title=Hold It Against Me - Single by Britney Spears |date=January 11, 2011|publisher=Apple Inc.|accessdate=January 12, 2011}}</ref>
|-
|Шпанија<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/es/album/hold-it-against-me-single/id413582651|title=Hold It Against Me - Single de Britney Spears |date=January 11, 2011|publisher=Apple Inc.|language=es|accessdate=January 12, 2011}}</ref>
|-
|Шведска<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/se/album/hold-it-against-me-single/id413582651|title=Hold It Against Me - Single by Britney Spears |date=January 11, 2011|publisher=Apple Inc.|accessdate=January 12, 2011}}</ref>
|-
|Швајцарија<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/ch/album/hold-it-against-me/id413582651?i=413582652&ign-mpt=uo%3D2|title=Hold It Against Me - Single von Britney Spears |date=January 11, 2011|publisher=Apple Inc.|language=de|accessdate=January 11, 2011}}</ref>
|-
|Холандија<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/nl/album/hold-it-against-me-single/id413582651?v0=WWW-EUNL-HTNWS-FEATURED-PROMO|title=Hold It Against Me - Single van Britney Spears |date=January 10, 2011|publisher=Apple Inc.|language=nl|accessdate=January 12, 2011}}</ref>
|-
|САД<ref name=ituneslength>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/us/album/hold-it-against-me-single/id413582651|title=Hold It Against Me - Single by Britney Spears |date=January 11, 2011|publisher=[[Apple|Apple Inc.]]|accessdate=January 12, 2011}}</ref>
|-
|Полска<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://music.ovi.com/pl/pl/pc/Product/Britney-Spears/Hold-It-Against-Me/14847944|title=Britney Spears/Hold It Against Me |accessdate=January 17, 2011|work=[[:pt:inoruox]]}}</ref>
|rowspan="2"|12 јануари 2011
|-
|Бразил<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://sonora.terra.com.br/#/cd/188769/hold_it_against_me|title=Britney Spears/Hold It Against Me - Músicas |accessdate=January 15, 2011|work=[[:pt:Terra Sonora]]}}</ref>
|-
|Обединето Кралство<ref name=Copsey/>
|17 јануари 2011
|[[RCA Records]]
|-
|САД<ref name=fmqb>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.fmqb.com/article.asp?id=16691|title=Available for Airplay|accessdate=January 10, 2011|work=[[FMQB]]}}</ref>
|18 јануари 2011
|[[Мејнстрим ерплеј]]
|rowspan="3"| Jive Records
|-
|rowspan="2"|Германија<ref>{{Наведена мрежна страница|title=HOLT EUCH "HOLD IT AGAINST ME"|url=http://www.britney.com/de/news/holt-euch-hold-it-against-me-exklusiv-bei-itunes|publisher=Britney.com|accessdate=February 24, 2011|language=de|archive-date=2011-07-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20110708094558/http://www.britney.com/de/news/holt-euch-hold-it-against-me-exklusiv-bei-itunes|url-status=dead}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|title=Hold It Against Me: Britney Spears: Amazon.de: Musik|url=http://www.amazon.de/Hold-Against-Me-Britney-Spears/dp/B004J80CQG/r|publisher=Amazon.de|accessdate=January 22, 2011|language=de}}</ref>
|11 февруари 2011
|Дигитално спуштање
|-
|18 февруари 2011
|rowspan="3"| [[Компактен Диск сингл|ЦД сингл]]
|-
|Обединето Кралство<ref name="UK CD">{{Наведена мрежна страница|title=Hold It Against Me: Britney Spears: Amazon.co.uk: Music|url=http://www.amazon.co.uk/Hold-Against-Me-Britney-Spears/dp/B004J80CQG/|publisher=Amazon.co.uk|accessdate=February 7, 2011}}</ref>
|| 1 март 2011
| RCA Records
|-
|Хонгконг<ref>{{Наведена мрежна страница|url =http://www.hmv.com.hk/product/singles.asp?sku=399464|title =Britney Spears / Hold It Against Me|work =HMV Hong Kong|publisher =[[HMV Group]]|accessdate =April 9, 2011|archive-date =2015-09-24|archive-url =https://web.archive.org/web/20150924031215/http://www.hmv.com.hk/product/singles.asp?sku=399464|url-status =dead}}</ref>
|25 март 2011
|[[Columbia Records]]
|}
== Наводи ==
{{наводи|2}}
== Надворешни врски ==
* {{YouTube|-Edv8Onsrgg|Официјално музичко видео на „Вево“}}
{{Синглови на Бритни Спирс}}
{{Избрана}}
[[Категорија:Синглови од 2011]]
[[Категорија:Песни на Бритни Спирс]]
[[Категорија:Денс-поп песни]]
6j0nlsy70fiqtgsgyerzx017lnd3ok2
Јонава Арена
0
769730
4805261
4588432
2022-08-26T08:26:49Z
Bjankuloski06
332
/* top */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија стадион
| име = Јонава Арена
| прекар =
| слика = [[Image:JKKC2.jpg|200px]]
| целоиме =
| локација = [[Јонава]], [[Литванија]]
| координати =
| темели =
| изграден =
| отворен =
| реновиран =
| проширен =
| затворен =
| срушен =
| сопственик =
| оператор =
| подлога =
| цена =
| архитект =
| структурен_инженер =
| сервис_инженер =
| главен_изведувач =
| менаџер =
| главни_изведувачи =
| поранешни_имиња =
| играат = [[КК Малста]]
| сместивост =
| димензии =
| табла =
}}
'''Арена Јонава''' е спортски центар во [[Јонава]], [[Литванија]]. Содржи бокс ринг, билијард и пинг-понг маси како и вежбалница<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.jonavakksc.lt/category/sporto-bazes/ |title=www.jonavakksc.lt |accessdate=2011-09-13 |archive-date=2011-07-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110722151803/http://www.jonavakksc.lt/category/sporto-bazes/ |url-status=dead }}</ref>. Во арената Јонава исто така може да се играат [[кошарка]]рски и [[одбојка]]рски натпревари.
[[File:JKKC1.jpg|thumb]]
== Наводи ==
{{reflist}}
==Надворешни врски==
*[http://www.jonavakksc.lt/category/naujienos/ Официјален портал] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20100927185432/http://www.jonavakksc.lt/category/naujienos/ |date=2010-09-27 }}
{{coord missing|Литванија}}
{{DEFAULTSORT:Jonava indoor Arena}}
[[Категорија:Спортски зданија во Јонава]]
[[Категорија:Јонава]]
5jsa6ytwd1oh9m8kbsgrtgu2udrpcjv
Fever (албум)
0
774163
4805170
4634391
2022-08-25T19:40:30Z
InternetArchiveBot
92312
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox album <!-- See Wikipedia:WikiProject_Albums -->
| Name = Fever
| Type = studio album
| Artist = [[Кајли Миног]]
| Cover = Kylie Minogue Fever.jpg
| Alt =
| Released = [[1 октомври]] [[2001]] (Европа)<br />[[26 февруари]] [[2002]] (САД)
| Recorded = 2001
| Genre = [[Поп-музика|Поп]], [[синтисајзерски поп|синтпоп]], денс-поп, електро поп, диско
| Length = 45:40
| Label = Парлофон<br/>Капитол Рекордс
| Producer = Стив Андерсон<br />Кети Денис<br />Роб Дејвис<br />Паскал Габриел<br />Џулијан Галагер<br />Том Николс<br />Марк Пичиоти<br />Пол Стејтам
| Last album = ''[[Light Years]]''<br />(2000)
| This album = '''''Fever'''''<br />(2001)
| Next album = ''[[Body Language]]''<br />(2003)
}}
'''''Fever''''' е осмиот студиски албум на [[Австралија|австралиската]] [[пеење|пејачка]] [[Кајли Миног]], издаден на 1 октомври 2001 во [[Европа]] и [[Австралија]] од Парлофон, а на 26 февруари 2002 во [[Соединети Американски Држави|САД]] од Капитол Рекордс.
== Историја ==
По неговото ослободување, албумот стигна до прво место во Австралија, [[Австрија]], [[Германија]], [[Ирска]] и [[Обединето Кралство|Велика Британија]], додека постигнување на врвот во другите земји. Првиот сингл од албумот „[[Can't Get You Out of My Head]]“ достигна првото место во петнаесет земји, вклучувајќи го бројот седум на [[Билборд Хот 100]]. Миног ја промовира албум во серија на настапи во живо, вклучувајќи ги и нејзините најскапиот турнеја до сега.
Албумот достигна прво место во Велика Британија за две недели, и остана во топ листите за седумдесет недели во вкупно. Тоа беше потврдија платина во земјата и продадени повеќе од 1,9 милиони примероци само во Велика Британија. Албумот достигна број три на [[Билборд 200]]. Таа стана најуспешен албум Миног во САД и се сертифицирани платина. Албумот се продаде во осум милиони копии низ целиот свет, што го прави најдобро продаваниот албум на Миног до денес.
== Корицата на албумот ==
Постојат три различни верзии на албумот. Оригиналната верзија имаше Миног носи бели и држи [[микрофон]]. Оваа верзија беше во Австралија, [[Азија]], [[Европа]], [[Латинска Америка]] и [[Канада]]. Кога албумот подоцна беше ослободен во САД и некои земји од Азија, на насловната страница на албумот беше сличен на сингл „[[In Your Eyes]]“. На насловната за бонус диск издание е слично на оригиналот, но со Миног облечена во сини костуми наместо.
== Синглови ==
„[[Can't Get You Out of My Head]]“ беше издаден во септември 2001 во Европа и Австралија. Тоа достигна прво место во Австралија, Ирска и Велика Британија и остана таму четири недели. Песната сто така стигна до првото место во некои листи во над 40 земји. Песната е објавена во САД во 2002 година и стана нејзиниот втор некогаш Топ 10 хит, достигнувајќи број седум на [[Билборд Хот 100]].
„[[In Your Eyes]]“ е вториот сингл од албумот. Тоа беше издаден во февруари 2002. Го достигна врвот позиција во Австралија, [[Унгарија]] и [[Романија]], а постигнување на бројот три во Велика Британија, број шест во [[Ирска]] и бројот единаесет во Канада. Синглот не листа во САД поради тоа што не беше објавен во таа земја.
„[[Love at First Sight]]“ бил издаден како трет сингл од албумот, што беше издаден во јуни 2002. Тоа достигна број два во Велика Британија и број три во Австралија. Тоа достигна број дваесет и три на Билборд Хот 100, а бројот седум на ирскиот листи.
Последниот сингл „[[Come into My World]]“ беше издаден во ноември 2002 година. Тоа достигна број четири во Австралија, број осум во Велика Британија, број единаесет во Ирска, бројот дваесет во [[Нов Зеланд]] и број 91 на Билборд Хот 100. Песната освои [[Награди Греми]] за најдобар денс снимање во 2004 година.
== Песни во албумот ==
{{Track listing
| headline =
| extra_column =
| writing_credits = yes
| title1 = More More More
| writer1 = Томи Ди, Лиз Винстенли
| extra1 =
| length1 = 4:40
| title2 = [[Love at First Sight]]
| writer2 = Кајли Миног, Ричард Стенард, Џулијан Галагер, Аш Хауз, Мартин Харингтон
| extra2 =
| length2 = 3:57
| title3 = [[Can't Get You Out of My Head]]
| writer3 = Кети Денис, Роб Дејвис
| extra3 =
| length3 = 3:49
| title4 = Fever
| writer4 = Грег Фицџералд, Том Николс
| extra4 =
| length4 = 3:30
| title5 = Give It to Me
| writer5 = Кајли Миног, Марк Пичиоти, Стив Андерсон
| extra5 =
| length5 = 2:48
| title6 = Fragile
| writer6 = Роб Дејвис
| extra6 =
| length6 = 3:44
| title7 = [[Come into My World]]
| writer7 = Кети Денис, Роб Дејвис
| extra7 =
| length7 = 4:30
| title8 = [[In Your Eyes]]
| writer8 = Кајли Миног, Ричард Стенард, Џулијан Галагер, Аш Хауз
| extra8 =
| length8 = 3:18
| title9 = Dancefloor
| writer9 = Стив Андерсон, Кети Денис
| extra9 =
| length9 = 3:24
| title10 = Love Affair
| writer10 = Кајли Миног, Ричард Стенард, Џулијан Галагер
| extra10 =
| length10 = 3:47
| title11 = Your Love
| writer11 = Кајли Миног, Паскал Габриел, Пол Стејтам
| extra11 =
| length11 = 3:47
| title12 = Burning Up
| writer12 = Грег Фицџералд, Том Николс
| extra12 =
| length12 = 3:59
}}
== Личности ==
*[[Кајли Миног]] – [[пеење|вокали]], придружен вокал
*Роб Дејвис – [[гитара]], [[тастатура]], програмирање на тапаните, продуцент, мешање
*Грег Фицџералд – гитара, тастатура, продуцент, програмирање
*Мартин Харингтон – гитара, тастатура, програмирање, инженер
*Ричард Станард – гитара, придружен вокал, продуцент
*Стив Андерсон – тастатура, продуцент, програмирање
*Кети Денис – тастатура, придружен вокал, продуцент, мешање
*Џулијан Галагер – тастатура, продуцент
*Аш Хауз – тастатура, програмирање, мешање, инженер
*Стив Луинсон – [[бас гитара]]
*Џон Тиркел – [[флејта]], [[труба]]
*Гевин Рајт – стрингови
*Били Годфри – придружен вокал
*Том Николс – продуцент
*Марк Пичиоти – продуцент, мешање
*Пол Стејтам – продуцент
== Табели и сертификации ==
{{col-begin}}
{{col-3}}
=== Неделен табели ===
{| class="wikitable"
|-
!Држава
!Позиција
|-
|[[Австралија]] ([[ARIA Charts]])<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://australian-charts.com/showitem.asp?interpret=Kylie+Minogue&titel=Fever&cat=a |title=Kylie Minogue – Fever |publisher=[[Австралиска музичка индустрска асоцијација|Australian Recording Industry Association]]. Hung Medien |accessdate=18 февруари 2011}}</ref>
|align="center"|1
|-
|[[Австрија]] (IFPI)<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://austriancharts.at/showitem.asp?interpret=Kylie+Minogue&titel=Fever&cat=a |title=Kylie Minogue – Fever |publisher=IFPI Austria. Hung Medien |accessdate=18 февруари 2011}}</ref>
|align="center"|1
|-
|[[Белгија]] ([[Ultratop 50]] [[Фландрија]])<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.ultratop.be/nl/showitem.asp?interpret=Kylie+Minogue&titel=Fever&cat=a |title=Kylie Minogue – Fever |publisher=[[Ultratop 50]]. Hung Medien |accessdate=18 февруари 2011}}</ref>
|align="center"|14
|-
|Белгија (Ultratop 50 [[Валонија]])<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.ultratop.be/fr/showitem.asp?interpret=Kylie+Minogue&titel=Fever&cat=a |title=Kylie Minogue – Fever |publisher=[[Ultratop 50]]. Hung Medien |accessdate=18 февруари 2011}}</ref>
|align="center"|12
|-
|[[Канада]] (Canadian Albums Chart)<ref name="bb">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.billboard.com/#/album/kylie-minogue/fever/502942 |title=Fever <nowiki>[US Bonus Tracks]</nowiki> – Kylie Minogue |work=[[Билборд (магазин)|Billboard]] |publisher=Nielsen Business Media, Inc |accessdate=18 февруари 2011}}</ref>
|align="center"|10
|-
|[[Данска]] (IFPI)<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://danishcharts.com/showitem.asp?interpret=Kylie+Minogue&titel=Fever&cat=a |title=Kylie Minogue – Fever |publisher=IFPI Denmark. Hung Medien |accessdate=18 февруари 2011 |archive-date=2012-10-25 |archive-url=https://www.webcitation.org/6BgngzPZx?url=http://danishcharts.com/showitem.asp?interpret=Kylie+Minogue |url-status=dead }}</ref>
|align="center"|4
|-
|[[Холандија]] ([[MegaCharts]])<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://dutchcharts.nl/showitem.asp?interpret=Kylie+Minogue&titel=Fever&cat=a |title=Kylie Minogue – Fever |publisher=[[MegaCharts]]. Hung Medien |accessdate=18 февруари 2011}}</ref>
|align="center"|7
|-
|[[Европа]] (European Top 100 Albums)
|align="center"|1
|-
|[[Финска]] (Suomen virallinen lista)<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://finnishcharts.com/showitem.asp?interpret=Kylie+Minogue&titel=Fever&cat=a |title=Kylie Minogue – Fever |publisher=YLE. Hung Medien |accessdate=18 февруари 2011}}</ref>
|align="center"|20
|-
|[[Франција]] ([[Syndicat National de l'Édition Phonographique|SNEP]])<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://lescharts.com/showitem.asp?interpret=Kylie+Minogue&titel=Fever&cat=a |title=Kylie Minogue – Fever |publisher=[[Syndicat National de l'Édition Phonographique|SNEP]]. Hung Medien |accessdate=18 февруари 2011}}</ref>
|align="center"|21
|-
|[[Германија]] ([[Media Control Charts]])<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.musicline.de/de/chartverfolgung_summary/title/Minogue%2CKylie/Fever/longplay |title=Minogue, Kylie: Fever |publisher=[[Media Control Charts]]. PhonoNet GmbH |accessdate=18 февруари 2011}}</ref>
|align="center"|1
|-
|[[Грција]] (IFPI)
|align="center"|2
|-
|[[Унгарија]] ([[Mahasz]])<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://mahasz.hu/?menu=slagerlistak&menu2=archivum&lista=top40&ev=2002&het=4&submit_=Keres%E9s |title=Top 40 album- és válogatáslemez-lista – 2002. 4. hét |publisher=[[Mahasz]] |accessdate=3 декември 2009}}</ref>
|align="center"|8
|-
|[[Ирска]] (Irish Albums Chart)<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.chart-track.co.uk/index.jsp?c=p%2Fmusicvideo%2Fmusic%2Farchive%2Findex_test.jsp&ct=240002&arch=t&lyr=2001&year=2001&week=41 |title=Top 75 Artist Album, Week Ending 11 October 2001 |publisher=Irish Recorded Music Association. Chart-Track |accessdate=18 февруари 2011 |archive-date=2012-10-26 |archive-url=https://www.webcitation.org/6BgnnI1hP?url=http://www.chart-track.co.uk/index.jsp?c=p%2Fmusicvideo%2Fmusic%2Farchive%2Findex_test.jsp |url-status=dead }}</ref>
|align="center"|1
|-
|[[Италија]] ([[Федерација на италијанската музичка индустрија|FIMI]])<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://italiancharts.com/showitem.asp?interpret=Kylie+Minogue&titel=Fever&cat=a |title=Kylie Minogue – Fever |publisher=[[Федерација на италијанската музичка индустрија]]. Hung Medien |accessdate=18 февруари 2011}}</ref>
|align="center"|6
|-
|[[Јапонија]] (Oricon)<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.oricon.co.jp/music/release/d/474580/1/ |title=フィーヴァー~スペシャル・エディション/カイリー・ミノーグ |title=Fever – Special Edition / Kylie Minogue |publisher=Oricon |accessdate=18 февруари 2011}}</ref>
|align="center"|17
|-
|[[Нов Зеланд]] ([[Музичка Индустриска Асоцијација на Нов Зеланд|RIANZ]])<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://charts.org.nz/showitem.asp?interpret=Kylie+Minogue&titel=Fever&cat=a |title=Kylie Minogue – Fever |publisher=[[Музичка Индустриска Асоцијација на Нов Зеланд|Recording Industry Association of New Zealand]]. Hung Medien |accessdate=18 февруари 2011 |archive-date=2012-10-26 |archive-url=https://www.webcitation.org/6BgnrHtZk?url=http://charts.org.nz/showitem.asp?interpret=Kylie+Minogue |url-status=dead }}</ref>
|align="center"|3
|-
|[[Норвешка]] ([[VG-lista]])<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://norwegiancharts.com/showitem.asp?interpret=Kylie+Minogue&titel=Fever&cat=a |title=Kylie Minogue – Fever |work=Verdens Gang |publisher=Hung Medien |accessdate=18 февруари 2011}}</ref>
|align="center"|4
|-
|[[Полска]] (Polish Music Charts)<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://olis.onyx.pl/listy/index.asp?idlisty=62&lang=en |title=Oficjalna lista sprzedaży |publisher=OLiS |date=24 декември 2001 |accessdate=18 февруари 2011}}</ref>
|align="center"|12
|-
|[[Шведска]] ([[Sverigetopplistan]])<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://swedishcharts.com/showitem.asp?interpret=Kylie+Minogue&titel=Fever&cat=a |title=Kylie Minogue – Fever |publisher=[[Sverigetopplistan]]. Hung Medien |accessdate=18 февруари 2011}}</ref>
|align="center"|10
|-
|[[Швајцарија]] (Schweizer Hitparade)<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://swisscharts.com/showitem.asp?interpret=Kylie+Minogue&titel=Fever&cat=a |title=Kylie Minogue – Fever |publisher=[[Media Control Charts]]. Hung Medien |accessdate=18 февруари 2011}}</ref>
|align="center"|3
|-
|[[Обединето Кралство|Велика Британија]] (UK Albums Chart)<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.chartstats.com/release.php?release=35598 |title=Chart Stats – Kylie Minogue – Fever |publisher=The Official Charts Company. Chart Stats |accessdate=18 февруари 2011 |archiveurl=https://archive.today/20120721204812/http://www.chartstats.com/release.php?release=35598 |archivedate=2012-07-21 |url-status=live }}</ref>
|align="center"|1
|-
|[[Соединети Американски Држави|САД]] ([[Билборд 200]])<ref name="bb"/>
|align="center"|3
|}
{{col-3}}
=== Крајот на годината табели ===
{|class="wikitable"
|-
!Табели (2001)
!Позиција
|-
|[[Австралија]] ([[ARIA Charts]])<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.aria.com.au/pages/aria-charts-end-of-year-charts-top-100-albums-2001.htm |title=ARIA Charts – End Of Year Charts – Top 100 Albums 2001 |publisher=[[Австралиска музичка индустрска асоцијација|Australian Recording Industry Association]] |accessdate=11 јануари 2011}}</ref>
|align="center"|5
|-
|[[Австрија]] (IFPI)<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.austriancharts.at/2001_album.asp |title=Jahreshitparade 2001 |publisher=IFPI Austria. Hung Medien |accessdate=19 февруари 2011}}</ref>
|align="center"|24
|-
|[[Шведска]] ([[Sverigetopplistan]])<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.hitlistan.se/netdata/ghl002.mbr/lista?liid=83&dfom=20010001&newi=0&height=420&platform=Win32&browser=MSIE&navi=no&subframe=Mainframe |title=Årslista Album – År 2001 |publisher=[[Sverigetopplistan]] |accessdate=19 февруари 2011 |archive-date=2011-07-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110719010330/http://www.hitlistan.se/netdata/ghl002.mbr/lista?liid=83&dfom=20010001&newi=0&height=420&platform=Win32&browser=MSIE&navi=no&subframe=Mainframe |url-status=dead }}</ref>
|align="center"|92
|-
|[[Швајцарија]] (Schweizer Hitparade)<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://swisscharts.com/year.asp?key=2001 |title=Swiss Year-End Charts 2001 |publisher=[[Media Control Charts]]. Hung Medien |accessdate=19 февруари 2011}}</ref>
|align="center"|18
|-
|[[Обединето Кралство|Велика Британија]] (UK Albums Chart)<ref name="British Phonographic Industry">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.bpi.co.uk/assets/files/Yearly%20best%20sellers%20-%20albums.pdf |title=UK Yearly Best Selling Albums (1999-2009) |publisher=British Phonographic Industry |accessdate=26 август 2011}}</ref>
|align="center"|10
|-
!Табели (2002)
!Позиција
|-
|[[Австралија]] (ARIA Charts)<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.aria.com.au/pages/aria-charts-end-of-year-charts-top-100-albums-2002.htm |title=ARIA Charts – End Of Year Charts – Top 100 Albums 2002 |publisher=[[Австралиска музичка индустрска асоцијација|Australian Recording Industry Association]] |accessdate=11 јануари 2011}}</ref>
|align="center"|4
|-
|[[Белгија]] ([[Ultratop 50]] [[Фландрија]])<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.ultratop.be/nl/annual.asp?year=2002&cat=a |title=Jaaroverzichten 2002 |publisher=[[Ultratop]]. Hung Medien |accessdate=19 февруари 2011}}</ref>
|align="center"|67
|-
|Белгија (Ultratop 50 [[Валонија]])<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.ultratop.be/fr/annual.asp?year=2002&cat=a |title=Rapports Annuels 2002 |publisher=[[Ultratop]]. Hung Medien |accessdate=19 февруари 2011}}</ref>
|align="center"|64
|-
|[[Франција]] ([[Syndicat National de l'Édition Phonographique|SNEP]])<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.disqueenfrance.com/fr/monopage.xml?id=259376&year=2002&type=2 |title=Classement Albums – année 2002 |publisher=[[Syndicat National de l'Édition Phonographique|SNEP]] |accessdate=19 февруари 2011 |archive-date=2011-07-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110710134601/http://www.disqueenfrance.com/fr/monopage.xml?id=259376&year=2002&type=2 |url-status=dead }}</ref>
|align="center"|55
|-
|[[Нов Зеланд]] ([[Музичка Индустриска Асоцијација на Нов Зеланд|RIANZ]])<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.rianz.org.nz/rianz/chart_annual.asp?chartYear=2002&chartKind=A |title=Annual Top 50 Albums Chart 2002 |publisher=[[Музичка Индустриска Асоцијација на Нов Зеланд|Recording Industry Association of New Zealand]] |accessdate=19 февруари 2011 |archive-date=2012-10-26 |archive-url=https://www.webcitation.org/6BgoBPyFd?url=http://www.rianz.org.nz/rianz/chart_annual.asp?chartYear=2002 |url-status=dead }}</ref>
|align="center"|30
|-
|[[Обединето Кралство|Велика Британија]] (UK Albums Chart)<ref name="British Phonographic Industry"/>
|align="center"|15
|-
|[[Соединети Американски Држави|САД]] ([[Билборд 200]])<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.billboard.biz/bbbiz/charts/yearendcharts/2002/tlptitl.jsp |title=2002 Year End Charts – Top Billboard 200 Albums |work=[[Билборд (магазин)|Billboard]] |publisher=Nielsen Business Media, Inc |date=28 декември 2002 |accessdate=14 јули 2011}}</ref>
|align="center"|82
|-
!Табели (2003)
!Позиција
|-
|Австралија (ARIA Charts)<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.aria.com.au/pages/aria-charts-end-of-year-charts-top-100-albums-2003.htm |title=ARIA Charts – End Of Year Charts – Top 100 Albums 2003 |publisher=[[Австралиска музичка индустрска асоцијација|Australian Recording Industry Association]] |accessdate=11 јануари 2011}}</ref>
|align="center"|57
|}
{{col-3}}
=== Сертификации ===
{| class="wikitable"
|-
!Држава
!Сертификација
|-
|align="left"|[[Аргентина]]
|align="left"|Злато
|-
|align="left"|[[Австралија]]
|align="left"|7× Платина
|-
|align="left"|[[Австрија]]
|align="left"|Платина
|-
|align="left"|[[Белгија]]
|align="left"|Злато
|-
|align="left"|[[Канада]]
|align="left"|2× Платина
|-
|align="left"|[[Данска]]
|align="left"|Злато
|-
|align="left"|[[Франција]]
|align="left"|Платина
|-
|align="left"|[[Германија]]
|align="left"|Платина
|-
|align="left"|[[Грција]]
|align="left"|Злато
|-
|align="left"|[[Унгарија]]
|align="left"|Платина
|-
|align="left"|[[Холандија]]
|align="left"|Злато
|-
|align="left"|[[Нов Зеланд]]
|align="left"|2× Платина
|-
|align="left"|[[Полска]]
|align="left"|Злато
|-
|align="left"|[[Русија]]
|align="left"|Дијамант
|-
|align="left"|[[Шведска]]
|align="left"|Платина
|-
|align="left"|[[Швајцарија]]
|align="left"|2× Платина
|-
|align="left"|[[Обединето Кралство|Велика Британија]]
|align="left"|5× Платина
|-
|align="left"|[[Соединети Американски Држави|САД]]
|align="left"|Платина
|-
|}
{{col-end}}
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
* [http://kylie.com Официјална страница на Кајли Миног] {{en}}
{{Кајли Миног}}
[[Категорија:Албуми на Кајли Миног]]
[[Категорија:Албуми од 2001]]
5h0vs5kfextp29darzg2jnwcf40acvh
Припор (Скопје)
0
774803
4805310
4357935
2022-08-26T10:43:02Z
TheWizardof2013
88976
Нови промени во статијата за скопската населба Припор
wikitext
text/x-wiki
'''Припор''' — населба во состав на [[Општина Кисела Вода]] во [[Скопје]].
== Цркви ==
*[[Црква „Св. Јован“ - Припор|Црква „Св. Јован“]]<ref>{{наведени вести|url=http://www.utrinski.com.mk/?ItemID=0C9A772D76ED4A48B999D9A2CC6373B4|title=Жителите на Припор ќе добијат црква „Свети Јован“|first=03.02.2008, 14:50|publisher=Утрински Весник|language=македонски|accessdate=2011-10-10}}</ref>
== Наводи ==
{{наводи}}
== Поврзано ==
* [[Припор]] (појаснителна страница)
* [[Општини во Македонија]]
* [[Општина Кисела Вода]]
* [[Град Скопје]]
* [[Населби и маала во Скопје]]
{{населби во Скопје}}
{{Општина Кисела Вода}}
[[Категорија:Општина Кисела Вода]]
[[Категорија:Населби и маала во Скопје]]
e79fjqiyzvsk4nb71v0urs63hwqv4l3
Национална и универзитетска библиотека „Св. Климент Охридски“
0
778229
4805279
4804583
2022-08-26T08:32:52Z
194.149.132.193
Раметула Куќи
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox library
| library_name = Национална и универзитетска библиотека „Св. Климент Охридски“
| library_logo = [[Податотека:НУБСК-Лого.svg|120п]]
| image = НУБСК-Поглед.jpg
| caption = Зградата на НУБСК во Скопје
| country = [[Македонија]]
| type = национална, академска
| scope =
| established = {{start date and age|df=yes|1944|11|23}}
| ref_legal_mandate = Закон за библиотеките <ref>[http://nubsk.edu.mk/images/stories/docs/zakon_za_bibliotekite.pdf Закон за библиотеките (Службен весник на РМ, бр. 66/04)]</ref>
| location = [[Скопје]]
| coordinates = {{Coord|41|59|52.6|N|21|26|22.4|E|display=inline,title}}
| branch_of =
| num_branches =
| items_collected = книги, ракописи, периодика, карти, партитури, снимки, ликовни дела, разгледници, микрофилм и др.
| collection_size = 3 милиони
| criteria =
| legal_deposit = да<ref>{{наведено списание|url= http://nubsk.edu.mk/images/stories/docs/zakon_za_zadolzitelen_primerok.pdf|date=8 март 1994|title=Закон за задолжителниот примерок|journal=Службен весник на РМ|issue=11/94|format=PDF}}</ref>
| req_to_access = жители на Скопје на возраст од барем 16 г.<ref>[http://nubsk.edu.mk/uslugi/za-korisnici/zaclenuvanje НУБСК - Корисници: Зачленување]</ref>
| annual_circulation =
| pop_served =
| members =
| budget =
| director = Рахметула Куќи
| num_employees =
| website = [http://nubsk.edu.mk nubsk.edu.mk]
| phone_num =
| references =
}}
'''Национална и универзитетска библиотека „Св. Климент Охридски“''' (порано: „Народна и универзитетска библиотека „Св. Климент Охридски“), скрат. '''НУБ „Св. Климент Охридски“''' или '''НУБСК''' — [[национална библиотека]] на [[Република Македонија]] и универзитетска библиотека на [[Универзитет „Св. Кирил и Методиј“|универзитетот „Св. Кирил и Методиј“]] во [[Скопје]]. Покрај ова, од [[1960]] наваму, таа е водечки извор на материјали во истражната дејност, [[задолжителен примерок|депозитна библиотека]] и еден од предводниците во дигитализацијата на книжното богатство на Македонија.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.dlib.mk:8080/jspui/ |title=Дигитална библиотека при НУБСК |accessdate=2011-10-17 |archive-date=2015-07-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150710190430/http://www.dlib.mk:8080/jspui/ |url-status=dead }}</ref>. Фондот со кој располага НУБСК брои над 3 милиони единици.<ref name="макенц">{{наведена книга|last=Македонска енциклопедија|title=Национална установа НУБ „Св. Климент Охридски“ |editor=Блаже Ристовски|publisher=[[МАНУ]]|location=Скопје|date=2009|volume=II|isbn=978-608-203-024-1}}</ref>
Библиотеката го носи името на големиот [[Словенска писменост|сесловенски просветител]] [[Свети Климент Охридски]] (840-916). Меѓу нејзините дејности се вбројува комплетирање и обработка на библиотечен материјал, [[библиографија|библиографска]] дејност, информациска дејност, чување, заштита и [[конзервација]] на библиотечен материјал, [[образование|образовна]] дејност и меѓународна соработка<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://nubsk.edu.mk/za-nas/funkcii-zadaci|title=НУБСК - Дејност|accessdate=16 октомври 2011}}</ref>.
== Историја ==
Библиотеката е формирана на [[23 ноември]] [[1944]] г. со одлука на [[АСНОМ]] како „Народна библиотека“ и сместена во просториите на Централната библиотека на предвоениот [[Филозофски факултет - Скопје|Филозофски факултет во Скопје]], основана во [[1920]] г. како прва универзитетска библиотека во Македонија. Првичниот наследен фонд изнесувал околу 150 000 единици, а библиотеката имала 50 читателски места и дванаесет вработени<ref>[http://nubsk.edu.mk/za-nas/istorija НУБСК - За нас - Историја]</ref>.
[[Податотека:Стар Филозофски факултет-Скопје.jpg|мини|лево|Стариот Филозофски факултет во Скопје (1920-ти)]]
Во [[1945]] било решено за доставување на задолжителен примерок од македонската издаваштво, со што библиотеката станала национална депозитна библиотека на тогашната [[Народна Република Македонија]]. Покрај основната функција на национална библиотека, НУБ била дефинирана како општонаучната и универзитетска библиотека за Универзитетот “Кирил и Методиј” од Скопје, што било формално санкционирано со Законот за библиотеките во НР Македонија од [[1960]] година.
Во [[1952]] година, библиотеката ја добила целата зграда на дотогашниот филозофски факултет, со што нејзините капацитети се прошириле и се отвориле нови служби: подготовка на македонската национална библиографија ([[1949]]), книговрзница за заштита на фондот ([[1953]]) и библиотечен центар/матична служба ([[1954]]). Во [[1958]] година, таа го добила името „Народна и универзитетска библиотека“<ref name="макенц" />, а со републичкиот Закон за библиотеките од 1960 година, таа ја добила функцијата на централна и матична библиотека на [[Социјалистичка Република Македонија|СРМ]].
Во [[Скопски земјотрес 1963|земјотресот од 1963]] зградата на НУБСК била целосно урната, со што тешко настрадал и нејзиниот фонд (500 000 единици). По спасувањето на фондот, библиотечните единици биле привремено преселени во [[Даут-пашин амам|Даут-пашиниот амам]], а во [[1964]] година во наменски монтажни објекти сè до преселувањето во новата зграда која била свечено отворена на [[27 декември]] [[1971]] година.<ref>"Времеплов", ''Дневник'', година XVII, број 5351, петок, 27 декември 2013, стр. 31.</ref>
Во наредниот период биле созадени посебните фондови (збирки) како микрофилмската лабораторија ([[1966]]) и лабораторијата за конзервација и реставрација ([[1970]]). Во 1966 година се формирала и посебна служба за библиографски информации која подоцна, во [[1976]] година, прераснала во Реферален центар, каде што отпочнале првите активности за автоматизација на библиотечното работење.
== Збирки ==
Посебните збирки на библиотеката се одделени по тематика.<ref>[http://nubsk.edu.mk/zbirki НУБСК - Збирки]</ref> Тука се вбројуваат следниве збирки: [[Археографија]], [[Музичка уметност]], Ориентални [[ракопис]]и и ретки публикации, [[Ликовни уметности|Ликовна]] збирка, [[Картографија]], Дробен печат, [[Разгледница|Разгледници]], Ретка [[периодично списание|периодика]], [[Микорофилм]]ска збирка, [[Архив]]ски примерок, [[докторат|Докторски]] дисертации и [[магистер]]ски тези, Извештаи од научно-истражувачки проекти и [[германски јазик|Германската]] читалница.
== Служби ==
[[Податотека:Работилница во новиот дел.jpg|алт=|мини|250x250пкс|Новиот дел од Библиотеката]]
Во [[библиотека]]та работат голем број служби, секоја задолжена за извесен аспект од работењето на институцијата:<ref>[http://nubsk.edu.mk/za-nas/organizacija НУБСК - Служби]</ref>
* Прием на [[задолжителен примерок]] и експедиција
* Комплетирање на задолжителен примерок и техничка обработка
* Меѓународна размена, купување и подарок
* Стручна обработка на [[монографија|монографски публикации]]
* Kаталогизација на монографски публикации и ЦИП
* Обработка на сериски публикации
* [[Информации]] - општи информации за библиотеката, услуги и услови за нивно користење; содржина и организација на фондовите и условите според кои тие се користат
* Упатување и обука за самостојно користење на каталозите, секундарни и терцијарни извори на информации (индекси, библиографии, централни каталози и сл.);
* [[Библиографија|Библиографски]] пребарувања за определени теми од различни области преку печатени и електронски извори на информации (на пр. [[COBISS]])
* Заштита на библиотечни материјали. Услуги од областа на заштитата на библиотечни материјали:
* [[Конзервација]] и [[реставрација]]: [[Микрофилм]]ско и дигитално [[Фотографија|фотографирање]]; Подврзија
* Зачленување
* Археографска збирка, ретки и старопечатени книги
[[Податотека:НУБСК-споменик.jpg|мини|десно|Споменик на [[Св. Климент Охридски]] во дворот на НУБСК]]
* Збирка на [[периодична публикација|периодични публикации]], современи ракописи и фотодокументи
* Збирка на ориентални [[ракопис]]и и ретки публикации
* Збирка на [[ликовни уметности]]
* Збирка [[картографија]]
* Збирка за [[музичка уметност]]
* Збирка на [[дробен печат]]
* [[Архив]]ски примерок
* Збирка на [[микрофилм]]ови, докторски [[дисертација|дисертации]], магистерски трудови и извештаи од научно-истражувачки проекти
* Семрежни и вонмрежни библиографски, биографски, фактографски, бројчени податоци и мултимедијални информации од странски бази и банки на податоци
* База на био-библиографски податоци за истражувачи, научна публицистика и [[научно истражување|научно-истражувачки]] организации и оддели – E-CRIS.MK
* Меѓубиблиотечно позајмување библиотечни материјали
* Центар за меѓународни [[коден индентификатор|кодни идентификатори]] на документи ([[ISSN]], [[ISBN]])
* [[INIS]] (Меѓународен нуклеарен [[информационен систем]]) центар за [[Република Македонија]]
* Македонска тековна библиографија (три оддели)
* Македоника
[[Податотека:НУБСК-пребарување.jpg|мини|десно|Простор за пребарување на каталозите на НУБСК]]
* Стручен секретар и [[односи со јавноста]]
* Стручна помош на библиотеките во Македонија и организирање Основен курс за библиотечно работење
* Меѓународна соработка
* Културни манифестации
* Специјални библиографии
* [[Издаваштво|Издавачка дејност]]
* [[Маркетинг]]
== Млад Светиклиментов универзитет ==
„''Младиот Светиклиментов универзитет''“ е семинарска иницијатива на библиотеката која има за цел да го зачува духот на просветната дејност на [[Свети Климент Охридски]] во [[IX век|IX]] и [[X век]]. Во склоп на курсевите се одржува работилница за рачно производство на еколошка [[хартија]], работилница на примена на рачно изработена хартија во печатарски, конзерваторски и сликарски цели и работилница за запознавање со основните елементи на [[глаголица]]та.<ref>[http://nubsk.edu.mk/uslugi/ostanati/mlad-svetiklimentov-univerzitet НУБСК - Млад Светиклиментов универзитет]</ref>
== Директори ==
[[Податотека:Антологија на болката.jpg|алт=|мини|250x250пкс|„Антологија на болката“ - Кочо Рацин]]
Ова се досегашните директори на библиотеката со нивните години на служба:<ref>[http://nubsk.edu.mk/za-nas/istorija НУБСК - Историја]</ref>
* [[Ѓеорѓи Шоптрајанов]] (1944-1946)
* [[Емануел Чучков]] (1946-1947)
* [[Епаминонда Попандонов]] (1948-1951)
* [[Митко Зафировски]] (1951-1972)
* [[Иван Катарџиев]] (1972-1978)
* [[Димитар Солев]] (1978-1987)
* [[Васе Манчев]] (1987-1993)
* [[Вера Калајлиевска]] (1994-1999)
* [[Младен Србиновски]] (1999-1999)
* [[Паскал Гилевски]] (1999-2002)
* [[Борко Зафировски]] (2002-2006)
* [[Миле Бошески]] (2006-2014)
* [[Иван К. Заров]] (2014-2017)
* [[Сенка Наумовска]] (2017-2018)
* Фримзим Даути (2018-2021)
* Јелисавета Костадинова (2021-2022)
* Раметула Куќи (2022-)
== Библиотекарски изданија ==
* „Библиотекарска искра“
* „<span class="plainlinks">[http://nubsk.edu.mk/katalozi-bazi/bibliografii Македонска библиографија]</span>“
== Други установи во склоп на библиотеката ==
* [[Институт Конфучиј|Институт „Конфуциј“]] — Кинески културен дом
* [[Британски совет]]<ref>[http://www.britishcouncil.org/mk/macedonia Британски совет Македонија]</ref>
* <span class="plainlinks">[http://www.goethe.de/ins/mk/sko/mkindex.htm Германска читалница]</span> ([[Гетеов институт]])
* Центар за конференции и видеоконференции<ref>[http://nubsk.edu.mk/uslugi/ostanati/centar-za-konferencii-i-studii НУБСК - Центар за конференции]</ref>
== Признанија ==
За придонесот во научниот, културниот и вкупниот општествен развој на Македонија, библиотеката има добиено разни општествени награди и признанија.<ref name="макенц" /> Најзначајни од нив се:
* Орден „Заслуги за народот“ со сребрени зраци (1972)
* [[Награда „11 Октомври“]] - највисоко општествено признание за оснобено значајни остварувања во областа на науката од интерес за [[Социјалистичка Република Македонија|СРМ]] (1975)
* „[[Повелбата на културата]]“ (1984)
* [[Награда „Климент Охридски“]] (1984 и 1994)
== Поврзано ==
* [[Библиотекарско друштво на Македонија]]
* [[Список на библиотеки во Македонија]]
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
{{рв|National and University Library "St. Kliment of Ohrid"|НУБ „Св. Климент Охридски“}}
* [http://nubsk.edu.mk НУБ „Св. Климент Охридски“] (COBISS.MK)
* [http://www.mk.cobiss.net/ Главен каталог на НУБСК]
* [http://www.dlib.mk:8080/jspui/ Дигитална библиотека на НУБСК] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20150710190430/http://www.dlib.mk:8080/jspui/ |date=2015-07-10 }}
* [http://staroslovenski.nubsk.edu.mk/ Дигитална библиотека на старословенски ракописи] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20150118061520/http://staroslovenski.nubsk.edu.mk/ |date=2015-01-18 }}
* [http://w3.nubsk.edu.mk/ Македонски е-Библиотеки] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160305064228/http://w3.nubsk.edu.mk/ |date=2016-03-05 }}
{{Европа по тема|prefix=Национална библиотека на|title=[[Национална библиотека|Национални библиотеки]] на Европа}}
{{Факултети на УКИМ}}
[[Категорија:Национални библиотеки|Македонија]]
[[Категорија:Академски библиотеки]]
[[Категорија:Библиотеки во Македонија]]
[[Категорија:Институции во Република Македонија]]
[[Категорија:Добитници на наградата „11 Октомври“]]
rsy6ptk0oy842zwvhk46jsva07mtysk
Урук
0
779437
4805341
4639487
2022-08-26T11:57:19Z
Ѓорги Новаковски
103656
wikitext
text/x-wiki
[[Податотека:UrukPlate3000BCE.jpg|mini|thumb|Керамика од Урук]]
'''Урук''' бил древен град во [[Сумер]], подоцна [[Вавилон]], сместен источно од денешниот тек на реката Еуфрат, на линија на древниот канал Нил, во област со мочуришта, околу 230 [[километри]] југозападно од Багдад. Сè уште постои непотврдена теорема дека Ирак го добил своето име од Урук. Овој град имал околу 80.000 жители кои живееле во 6 [[километри квадратни]], опкружени со [[ѕид]]. Во тоа време, ова го правело најголем град во светот. Бил еден од најстарите и најважните градови во [[Сумер]]. Представувал претстолнина на [[Гилгамеш]], главниот јунак на истоимениот еп. За ѕидовите се тврди дека се изградени по наредба на [[Гилгамеш]], или поверојатно, неговиот претходник Енмеркар, на кого му се препишува и изградбата на храмот Eanna, посветен на богинката Inanna ([[Иштар]]). Овој град одиграл важна политичка улога од најраните времиња. Неговата важност е до 2004. година пред нова ера, кога тешко страда во борбрата на Вавилонците против Еламитите. Овие судири се прикажани во [[епот за Гилгамеш]], при што истиот претставува извор на податоци од тоа време.
{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Сумерски градови]]
[[Категорија:Древни градови]]
[[Категорија:Археолошки наоѓалишта во Ирак]]
4bnegt82p87q9ytpt7gw194i8lcxfke
Корисник:Nicu Farcaș
2
839974
4805129
2255555
2022-08-25T16:15:07Z
MdsShakil
93564
MdsShakil ја премести страницата [[Корисник:Nicu farcas]] на [[Корисник:Nicu Farcaș]]: Автоматски преместена страницата при преименување на корисникот „[[Special:CentralAuth/Nicu farcas|Nicu farcas]]“ во „[[Special:CentralAuth/Nicu Farcaș|Nicu Farcaș]]“
wikitext
text/x-wiki
{{ombox|text='''Ова е Вашата корисничка страница.''' <span class="plainlinks">[{{FULLURLE:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} Овде]</span> можете да впишете нешто за Вас и Вашата работа на Википедија. Исто така можете да ставите [[Википедија:Вавилон|вавилон-табела]] и [[Википедија:Кориснички кутии|кориснички кутии]] со цел другите корисници да знаат кои јазици ги познавате/зборувате, кои се Вашите интереси, со што се занимавате и слично.<br/>
'''This is your userpage.''' <span class="plainlinks">[{{FULLURLE:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} Here]</span> </span>you can write something about you, about [[Википедија:Вавилон|the languages you speak]] and about your work on Wikipedia.
<p><small>Ова е само совет, можете слободно да ја избришете оваа порака.</small></p>
<p><small>This is just an advice, you can delete this message any time you like.</small></p>}}
<!-- Шаблон:Нов корисник -->
9gjapc8j4pyngy0d91nro36cp9tn90l
Разговор со корисник:Nicu Farcaș
3
839976
4805130
4197613
2022-08-25T16:15:07Z
MdsShakil
93564
MdsShakil ја премести страницата [[Разговор со корисник:Nicu farcas]] на [[Разговор со корисник:Nicu Farcaș]]: Автоматски преместена страницата при преименување на корисникот „[[Special:CentralAuth/Nicu farcas|Nicu farcas]]“ во „[[Special:CentralAuth/Nicu Farcaș|Nicu Farcaș]]“
wikitext
text/x-wiki
'''Добре дојдовте!'''
Здраво, Nicu farcas, и [[Википедија:Вовед|добре дојдовте]] на Википедија! Благодарам за [[Special:Contributions/Nicu farcas|Вашите придонеси]]. Се надевам дека Ви се допадна проектов и дека одлучивте да останете. Еве неколку страници кои можеби ќе Ви се најдат како корисни:
*[[Википедија:Пет столба|Петте столба на Википедија]]
*[[Википедија:Почетен курс|Почетен курс]]
*[[Википедија:Како да уредам страница|Како да уредувате страници]]
*[[Википедија:Вашата прва статија|Како да создадете статија]]
Се надевам дека ќе уживате во уредувањето овде и во тоа што сте [[Википедија:Википедијанци|Википедијанец]]! Ве молам [[Википедија:Потпис|потпишувајте]] ги Вашите пораки на [[Помош:Разговорна страница|разговорните страници]] со внесување на четири [[тилда|тилди]] (<nowiki>~~~~</nowiki>); ова автоматски ќе го внесе Вашето корисничко име и датумот. Ако Ви треба помош, погледајте ја страницата [[Википедија:Прашања]], прашајте ме мене [[Разговор со корисник:brest|на мојата разговорна страница]], или поставете го прашањето на оваа страница, а потоа ставете <code><nowiki>{{помош}}</nowiki></code> пред прашањето. Уште еднаш, добре дојдовте! --[[User:Brest-bot|Brest-bot]] <small>([[User talk:Brest-bot|разговор]])</small> 23:49, 28 декември 2011 (CET) <!-- Шаблон:Добредојде -->
rrxaxp94sg9n1rub0amyltgqhgwqk43
Endgame
0
997986
4805143
4587524
2022-08-25T18:56:31Z
InternetArchiveBot
92312
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox album <!-- See Wikipedia:WikiProject_Albums -->
| Cover = Endgamemegadethcover.jpg
| Name = Endgame
| Type = studio
| Artist = [[Megadeth]]
| Cover = Endgame album art.jpg
| Released = 9 септември 2009
| Genre = [[Хеви метал музика|Хеви метал]], [[треш метал]]
| Length = 44:42
| Recorded = 7 јануари 2009 – 19 мај, 2009 во студиото ''Vic's Garage'' во [[Сан Маркос (Калифорнија)]]
| Label = [[Роудранер Рекордс|Роудранер]]
| Producer = [[Дејв Мастејн]], Енди Снип
| Last album = ''[[United Abominations]]''<br />(2007)
| This album = '''''Endgame'''''<br />(2009)
| Next album = ''[[Thirteen]]''<br />(2011)
| Misc =
}}
{{Album ratings
| rev1 = [[About.com]]
| rev1Score = {{Rating|4.5|5}}
| rev2 = Allmusic
| rev2Score = {{rating|3.5|5}}
| rev3 = BBC Music
| rev3Score = задоволително
| rev4 = Blabbermouth.net
| rev4Score = 8.5/10<ref name=BlabberReview>{{Наведена мрежна страница|last=Ogle|first=Ryan|title=Megadeth – Endgame (Roadrunner)|url=http://www.blabbermouth.net/showreview.aspx?reviewID=1779|work=Blabbermouth.net|accessdate=October 30, 2011|archive-date=2012-11-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20121103233935/http://blabbermouth.net/showreview.aspx?reviewID=1779|url-status=dead}}</ref>
| rev5 = ''Brave Words & Bloody Knuckles''
| rev5Score = 10/10<ref name=BraveReview>{{Наведена мрежна страница|last=Lawson|first=Dom|title=Hardwares: Megadeth – Endgame (Roadrunner)|url=http://www.bravewords.com/hardwares/1001513|work=Brave Words & Bloody Knuckles|accessdate=October 30, 2011|archive-date=2013-12-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20131227211132/http://www.bravewords.com/hardwares/1001513|url-status=dead}}</ref>
| rev6 = Consequence of Sound
| rev6Score = {{rating|3.5|5}}<ref name="CoS">{{Наведена мрежна страница|url=http://consequenceofsound.net/2009/10/album-review-megadeth-endgame/|title=Album Review: Megadeth – Endgame|publisher=Consequence of Sound|first=David|last=Buchanan|date=2009-10-01|accessdate=2012-04-04}}</ref>
| rev7 = ''Metal Hammer''
| rev7Score = 9/10<ref name=MetalHammerReview>{{Наведена мрежна страница|title=Megadeth 'Endgame' Review|url=http://www.metalhammer.co.uk/news/megadeth-endgame-review/|author=terrybezer|work=Metal Hammer|date=September 23, 2009|accessdate=November 12, 2012}}</ref>
| rev8 = [[PopMatters]]
| rev8Score = 8/10
| rev9 = ''The Quietus''
| rev9Score = задоволително
| rev10 = Sputnikmusic
| rev10Score = 4.5/5<ref name=SputnikReview>{{Наведена мрежна страница|last=Spencer|first=Trey|title=Megadeth – Endgame|url=http://www.sputnikmusic.com/review/32332/Megadeth-Endgame/|work=Sputnikmusic|date=September 10, 2009|accessdate=October 30, 2011}}</ref>
}}
'''''Endgame''''' е дванаесеттиот студиски албум на [[треш метал]] бендот [[Megadeth]]. Бил издаден на 9 септември 2009, во дистрибуција на [[Роудранер Рекордс]]. Метал заедницата го смета за еден од ретките вистински треш остварувања на 21. век.
На овој албум дебитирал гитаристот [[Крис Бродерик]], а бил последен за басистот [[Џејмс Ломензо]]. Продуцент бил [[Енди Снип]], а албумот бил тематски насочен на прашања како [[злосторство|криминалот]], [[насилство]]то и психичката нестабилност. Сингловите „[[Head Crusher]]“ и „[[The Right to Go Insane]]“ биле номинирани за [[Награди Греми|Греми]], но не го добиле признанието. Албумот бил комерцијално успешен, искачувајки се на 9. место на [[Билборд 200]] табелата, и успевајќи да продаде 150.000 примероци за 6 месеци од неговото издавање во [[Соединети Американски Држави|САД]].
== Список на песни ==
Сите песни се напишани и компонирани од [[Дејв Мастејн]], освен нумера 8 во соработка со [[Крис Бродерик]] и нумера 9 во соработка со [[Шон Дровер]].
{{tracklist
| writing_credits = yes
| title1 = [[Dialectic Chaos]]
| note1 = инструментална
| length1 = 2:26
| title2 = [[This Day We Fight!]]
| length2 = 3:27
| title3 = [[44 Minutes]]
| length3 = 4:37
| title4 = 1,320'
| length4 = 3:50
| title5 = Bite the Hand
| length5 = 4:01
| title6 = Bodies
| length6 = 3:34
| title7 = Endgame
| length7 = 5:57
| title8 = [[The Hardest Part of Letting Go... Sealed With a Kiss]]
| writer8 = Мастејн, [[Крис Бродерик]]
| length8 = 4:42
| title9 = [[Head Crusher]]
| writer9 = Мастејн, [[Шон Дровер]]
| length9 = 3:26
| title10 = How the Story Ends
| length10 = 4:29
| title11 = [[The Right to Go Insane]]
| length11 = 4:18
|total_length = 44:42
}}
== Наводи ==
{{наводи}}
{{метал-албум-никулец}}
{{Megadeth}}
[[Категорија:Албуми на Megadeth]]
[[Категорија:Албуми од 2009]]
4t4hhqj55buw8ljezczluq5po034rw3
Данило I Петровиќ Његош
0
999496
4805268
4757464
2022-08-26T08:29:07Z
Bjankuloski06
332
/* Пожаревачки мир */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија за монарх
| name = Данило I Петровиќ Његош
| title = владика на Црна Гора
| image = Danilo Ščepćević, The Mountain Wreath.jpg
| caption = <small>Данило I претставен во првото издание на ''Горски венец'' (всушност тоа е ликот на самиот Петар II Петровиќ Његош)</small>
| reign = [[1697]]-[[1735]]
| coronation =
| othertitles =
| full name = Данило Шќепчевиќ Његош
| predecessor =
| successor = [[Сава Петровиќ Његош]]
| suc-type =
| heir =
| queen =
| consort =
| spouse 1 =
| spouse 2 =
| spouse 3 =
| spouse 4 =
| spouse 5 =
| spouse 6 =
| issue =
| royal house =
| dynasty = [[Династија Петровиќ-Његош|Петровиќ-Његош]]
| royal anthem =
| father = Шќепан Калуѓеров Петровиќ-Његош
| mother = Сава
| date of birth = [[1670]]
| place of birth = [[Црна Гора]]
| date of death = [[1735]]
| place of death = [[Манастир Подмаин]], [[Венецијанска Република]]
| date of burial =
| place of burial =
|}}
'''Данило I Петровиќ Његош''' ([[1670]], [[Црна Гора]], [[Османска империја]] — [[1735]], [[Манастир Подмаин]], [[Венецијанска република]]) бил цетински и црногорски [[владика]], зачетник на борбата за ослободување на [[Црна Гора]] од османлиската власт, основач на црногорската династија [[Династија Петровиќ-Његош|Петровиќ-Његош]] и човекот кој поставил темелот на [[Русија|рускиот]] култ во [[Црна Гора]]. Тој е првиот Црногорец кој воспоставил политички врски со [[Руското царство]], а воспоставувањето на врските со рускиот двор биле најважното надворешнополитичко случување за [[Црна Гора]] во овој период, случување кое имало одучувачка улога за понатамошниот политички и општествен живот на [[Црногорци]]те.
Владиката Данило се појавил на црногорската историска сцена во еден особено значаен момент. Период во кој биле удрени основите за развој на политичкиот и друштвениот живот на Црна Гора во текот на целиот [[XVIII век]]. Данило бил инспиратор и организатор на т.н ''Истрага против потурчените'' ([[ислам]]изирани [[Црногорци]]). Владиката Данило користејќи се со неограничената власт во [[Црна Гора]], успеал да ги смири меѓуплеменските судири и да го одржи мирот со [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]] по склучувањето на [[Пожаревачки мир|Пожаревачкиот мир]] од [[1718]] година.
За време на владеењето на владиката Данило, борбата на [[Црногорци]]те против [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]], започната уште во [[17 век]], влегла во одлучувачка фаза за еманципација од османлиската власт.
==Потекло==
[[Податотека:Old Montenegro and Tribes Map-sr.svg|мини|лево|150п|Црногорските племиња]]
Во периодот, помеѓу пропаѓањето на старите средновековни држави и воспоставувањето на [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]], во [[Црна Гора]] и [[Балкански Полуостров|Балканскиот Полуостров]] се појавил вакуум кој создал услови за развој на сточарството од номадски и полуномадски тип. Сточарите со своите стада почнале да се населуваат од еден крај во друг.
Токму во овој период на миграција, според едно предание, ''Петровиќите'' се населиле во [[Црна Гора]] од местото Зеница, [[Босна]]. Има претпоставки дека тие се населиле за време на владеењето на [[Иван Црнојевиќ]] (1471-1490). По пристигнувањето во [[Црна Гора]], Петровиќите за постојано се населиле во [[Катунска нахија|Катунската нахија]], каде подоцна се создало [[Племе Његоши|племето Његоши]].
За потеклото и животот на ''Петровиќите'' пред нивното доселување во [[Црна Гора]], има многу малку оскудни информации. Освен преданието кое пренесува дека тие кратко време претојувале во [[Требиње]], а потоа на планина Његош, кај местото Мужевиц.
Кое било нивното име пред населувањето во [[Црна Гора]] не е позната и најверојатно поминале три или четири генерации, сè додека не се родил Радул (кој кога станал калуѓер и го зел името Петар) по кое семејната куќа или братството го добило своето име ''Петровиќи''. Во [[XVIII век]], започнале да се формираат црногорските племиња. Внукот на овој Петар, Шќепан Калуѓеровиќ - татко на владиката Данило бил кнез на Његошите. Шќепан Калуѓеровиќ често заминувал во странство кај патријархот во [[Пеќ]] и поради својата правичност стекнал големо почитување меѓу народот.
== Рани години ==
[[Податотека:Arsenije III.jpg|мини|лево|150п|Арсеније III Црнојевиќ]][[Податотека:AtlBalk1700.jpg|мини|десно|250п|Балканскиот полустров во 1700 година]]
Во 1683 година, кога Данило Шќепчевиќ имал 13 години, започнал последниот голем освојувачки поход на [[Османлии]]те. Тешките времиња низ кој минувал младиот Данило, оставиле траен печат во неговово искуство, овозможувајќи му на идниот владика објективно да ја согледа и проучи судбината на својот црногорски народ, што било пресудно за неговото изднигнување на рангот на црногорски владика и [[митрополит]], како и за неговите успеси против [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]] и нејзиното влијани во [[Црна Гора]].
Еден од најважните настани на кој петнаесетгодишниот Данило бил сведок, била Битката кај Вртијељци од 1685 година. Дваесет и две години подоцна, Данило во едно писмо, до ''црногорските кнезови и старешини'', потсетил на овој настан:
{{Цитатник|''... Како што ви е познато, колку само храбри Срби, Грци, Бугари, Унгарци, Германци загинале во Виенската војна... Претпоставувам дека многумина ќе ве прекоруваат, меѓутоа не грижете се за тоа и немојте на никому да да одговарате, како племените и познати ајдуци кој загинаа... на Вртијељци... На Митров-ден, 25 - ти во месецот 1714''}}
Данило Шќепчевиќ во 1689 година за првпат во [[Цетиње]] го запознал пеќскиот патријарх [[Арсеније III Црнојевиќ]], кога патријарх држел жестоки говори и го подигал моралот на црногорскиот народ, потикнувајќи ги самите [[Црногорци]], во името на [[Исус Христос|Христос]] да го прифатат оружјето, сите обединиети и со негов благослов да тргнат во војната против [[Османлии]]те, заканувајќи се со строга казна на [[Eкскомуникација|екскомуникација]], ако не го послушаат.
Данило бил сведок на уште еден политички настан, измамата на Венецијанците од 1692 година. [[Црногорци]]те ја прифатиле власта на [[Венецијанска Република|Венецијанската Република]] во име на заедничката борба против [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]]. Меѓутоа, [[Црногорци]]те биле поразнеи од османлиските сили, а Венецијанците и нивниот водач Џовани Антониј Болица се повлекле, пртеходно тие тајно го минирале и срамниле со земја најголемото црногорско светилиште - [[Цетински манастир|Цетинскиот манастир]]. Манстирот бил најстариот објект во [[Цетиње]], кој бил изграден од страна на [[Иван Црнојевиќ]] во 1484 година. Манстирот бил свето место за Црногорците и брдските племиња. Оваа политика на [[Венецијанска Република|Венецијанската Република]], придонела кај идниот владика Данило да се создаде една недоверба кон Венецијанците.
== Владика ==
[[Податотека:Montenegro venezia.PNG|мини|десно|240п|Венецијанска Албанија]][[Податотека:Cetinje monastery.jpg|мини|лево|240п|Цетињскиот манастир]]
Данило многу млад ја напуштил својата куќа и се замонашил. Во 1692 година, пред протерувањето на гувернадурот Болиц и неговата војска, починал владиката Висарион Бориловиќ Бајица, сојузник на Венецијанците. По неговата смрт се поставило прашањето за пополнување на владичкото место.
[[Венецијанска Република|Венецијанската Република]] имала повеќе кандидати, сите од нејзината територија, од [[Бока Которска]] т.н [[Венецијанска Албанија]]. Меѓутоа никој од венецијанските кандидадти немал голем углед и влијание меѓу [[Црногорци]]те. Во еден момент била разгледувана опцијата за не пополнување на влаадичката функција, за да можат Венецијанците послесно да ја контролираат [[Црна Гора]], а во игра била и можноста владичкото место да му биде доделено на некој од приврзаниците на [[Ватикан]], но тоа било тешко прифатливо за патријахалните [[Црногорци]]. Последен и најсериозен венецијански кандидат бил поранешниот белградски митрополит Хаџи-Симеон, но и тој не поминал.
Од османлиска страна, преку пеќскиот патријарх Калиник, [[Фанариоти|фанариот]], бил предложен кандидат кој не бил прифатен. Во 1694 година, црногорското општо собрание за црногорски владика го избрало Саватије-Сава Калуѓеровиќ, кандидат на протераниот патријарх [[Арсениј III Црнојевиќ]]. Меѓутоа, Саватије-Сава Калуѓеровиќ владикувал само три години и со неговата смрт повторно се отворило прашањето за цетинскиот владика.
Данило Шчепчевиќ на свој двесетиседум години, бил новиот кандидат на Арсениј III. Во 1697 година, црногорското општо собрание го избрал Данило за нов верски поглавар на Цетинската митрополија. Данило бил првиот владика од куќата [[Династија Петровиќ-Његош|Петровиќ Његош]] кој бил избран од црногорското собрание, а воедно и последен владика кој бил избран од претставниците на [[Црногорци]]те. По неговата смрт, станало традиција цетинските владици да бидат поставувани од куќата ''Петровиќ Његош''. Во 1700 година, Данило заминал за [[Унгарија]], каде бил хиротонисан од страна на Арсениј III Црнојевиќ. Данило со протераниот патријарх имал пријателски односи.
==Бадникарска ноќ==
Данило бил организатор и инспиратор на борбата против потурчените и исламизирани [[Црногорци]], кој претставувале реална закана за самостојноста на [[Црна Гора]]. Според традицијата, истрагата се именува како ''Бадникарска ноќ'' (''Бадњим вечером'') и била спроведена меѓу цетињаните и чеклиќите, а во неа учествувале осум лица. Самата истрага е спорна и не може точно да се датира. Борбата против исламизираното население во [[Црна Гора]], била долготраен и контитнуиран процес во текот на [[XVIII век]].
Борби помеѓу христијанското и муслиманското население во [[Црна Гора]] се воделе уште во времето пред владиката Данило, најчесто врз племенска основа, меѓутоа, Данило успеал на борбата да ѝ даде ''општцрногорски карактер''. [[Петар Петровиќ - Његош]] во својот [[Горски венец]] пишува:
{{quote|''Види ѓаол со седум биниши, со два меча а со двене круни, Турковиот премнук со коранот! а по него тиќе неброено, да заоусти земја до краина, како поле скакулци што пустат... Малу му е Азија, кај кукна, да закопа и Грци и Срби... На престол седиш со кривина земен, се гордееш со скиптер скрвавен, улиш Бога од светиот олтар, над крстот здробен минаре се виши!... Црна Гора не се покорува, баш никако, да е сосем моја: со нив вака треба да се чини, та зафати врашкиот месија слач на лажна вера да им дава. Бог ве убил, погани изроди, турска вера муѓу нас зошто е?... Штом го смислив денешниот зговор, ме згоруваат од ужас пламења: брат со брат ќе се исколиме, а крвникот силен и песосан ќе ни сотре семе од порода...''|'''Владика Данило'''|'''Горски Венец'''<ref>П.П. Његош „Горски венец“, Мисла, Култура, Македонска книга, 1988</ref>}}
== Надворешна политика ==
Во 1707 година, Данило имал средба со венецијанскиот провидер за [[Далмација]] и [[Венецијанска Албанија]] - Густав де Рив. Тој имал намера во Бока да ги собере [[Грбљани]]те, [[Мајини]]те, [[Побори]]те, [[Белопавлиќи]]те, [[Никшиќи]]те, [[Кучи]]те, [[Озриниќи]]те, Цетињаните и сите преостанати народи ([[Племе (биологија)|племиња]]) од Горните Брда, со цел да го зацврсти своето влијание. Меѓутоа, Данило имал недоверба кон [[Венецијанска Република|Венецијанската Република]]. Венецијанците се стремел да го зацврстат своето влијание во [[Црна Гора]] на сметка на [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]], отпутајќи плати и пензии за црногорските старешини, меѓутоа Венецијанците не се грижеле за интересите на Црногорците и нивната борба за самостојност.
Данило се стремел, и успеал, да воспостави контакти и добри односи со [[Руската Империја]], единствената слободна православна држава и со нејзина помош да го намали влијаниети на Венецијанците и Османлиите во [[Црна Гора]]. Владиката Данило е првиот Црногорец кој воспоставил политички врски со Русија, а воспоставувањето на врските со рускиот двор бил еден од најважните надворешни случувања, кој влијаел врз развојот на целокупниот општествен и политички живот на црногорскиот народ сè до првите децении на [[XX век]].
== Борби со Османлиите ==
[[Податотека:Miloradovich.jpg|мини|лево|150п|Михајло Милорадовиќ]][[Податотека:Херцеговина историјски.gif|мини|десно|240п|Херцеговина]]
Борбата против Османлиите била сведена на непалаќање на [[харач]]от, што значело негирање на османлиската власт. [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]] ја третирала Црна Гора за своја провинција. Општата борба на црногорските, брдските и херцеговските племиња ја разнишале османлиската власт на една поголема територија. Османлиите презеле разни мерки за смирување на бунтовничките племиња. Била утврдена линијата [[Скадар]]-[[Гацко]]. Тогаш биле подигнати три дврдини од каде Османлиите можеле од три прваци да навлезат во [[Црна Гора]]. Меѓутоа, Османлиите неуспешно се обидувале да го наплатат харачот, а [[Ајдутство|ајдучките]] напади на [[Црногорци]]те достигнале големи размери што османските власти морале да преземат воени акции и посебни мерки.
Кај [[Висока Порта|Високата порта]], под притисок на постојаните обвиненија од сите страни, созреала идејата за раселување на [[Црногорци]]те. Оваа задача му била доверена на скадарскиот паша. Во 1706 година, Османлиите со значајни сили уапднале во [[Црна Гора]], меѓутоа благодарени на посреднишвото на некои од [[албански]]те првенци, [[Црногорци]]те биле поштедени од раселувањето. Но, [[Црногорци]]те биле прунудени да прифатат плаќање на харачот и давање на заложници, како и ветување дека нема да ги напаѓаат османлиските поданици. Меѓутоа, црногорските племиња не ги исполниле своите обврски, а нивните ајдучки напади продолжиле.
Во 1710 година, [[Руската Империја]] влегла во војна со [[Османлии]]те, а [[Петар Велики]] ги повикал балканските христијани да се кренат против османлиската власт. Во 1711 година, во црна Гора пристигнале двајца руски емисари полковникот [[Михајло Милорадовиќ]] и капетанот [[Иван Лукачевиќ]]. Тие донеле ''царска грамота'', малку пари и ветување за руска помош. Владиката Данило, заедно со Милорадовиќ бргу ја организирале борбата против [[Османлии]]те. Борбата на црногорските, бртските и херцеговските племиња достигнеле невидени размери. Востаниците ги нападнале [[Никшиќ]], [[Гацко]] и [[Спуж]], меѓутоа не успале да ги освојат. [[Венецијанска Република|Венецијанската]] и [[Дубровничка Република|Дубровничката Република]] плашеќи се за своите интереси ги блокирале [[Црна Гора]] и [[Херцеговина]]. [[Османлии]]те со ангажирање на поголеми сили, успеале да се одржат во Херцеговина, но Црна Гора останала слободна.
[[Султан]]от издал ферман за казнување на црногорските и бртските племиња, како и фаќање на организаторите на отпорот - владиката Данило и Милорадовиќ. Во 1712 година, 20 000 османлиски војници под команда на Ахмед Паша навлегле во Црна Гора. Владиката Данило и Милорадовиќ со 500 души, преку венецијанската територија се префрлиле во Херцеговина. Ахмед Паша успеал да се пробие до [[Цетиње]], каде што го разрушил манастирот, а некој од околните племиња ја признале неговата власт. Меѓутоа, Ахмед Паша не можел долго да се задржи и се повлекол. Походот бил неуспешен, а следната година [[Црногорци]]те ја возобновиле својата ајдучка дејност.
[[Висока Порта|Високата порта]] подготвила нов поход. Во 1714 година, босанскиот везир [[Нуман Паша Ќуприли]] со 30 000 луѓе ја нападнал Црна Гора. Во текот на походот на Нуман Паша, Венецијанците повторно ја блокирале Црна Гора. Црногорците се обиделе да дадат отпор, но поради бројноста на османлиските сили биле потиснати кон венецијанската граница. Походот на Нуман Паша се карактеризирал со жестокост. Црна Гора била опустошена и ограбена, а најмногу [[Катунска нахија]]. Меѓутоа, [[Османлии]]те повторно не успеале да го заробат владиката Данило и војводата Вукот Вукашиновиќ кој со своите приврзаници сè уште се борел. Владиката Данило на време успеал да се засолни и заминал за Русија за да побара помош. На венецијанска територија се засолниле 2 300 души, [[Османлии]]те побарале тие да им бидат предадени од страна на венецијанската власт, но барањето не било исполнето. Венецијснкото одбивање и псолужило како повод на [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]] да им објави војна на Венецијанците на [[10 декември (настани)|10 декември]] 1714 година.
Во текот на 1715 година, претставниците на црногорските племиња воделе преговори со Венецијанците за зедничка борба против [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]] но не бил постигнат никаков договор. Во почетокот на април 1716 година, владиката Данило севратил во Црна Гора. Од рускиот двор добил 2 700 дукати и 13 400 рубљи. Неговото враќање од Русија се поклопило со вклучувањето на [[Хабсбуршка монархија|Хабсбуршката монархија]] во војната против [[Османлии]]те. Данило воспоставил политички врски во виенскиот двор, сметајќи дека од [[Виена]] ќе добие поголема помош отколку од Венецијанците, кој пак од своја страна се стремеле да ги вовлечат [[Црногорци]]те во војната против [[Османлии]]те. Меѓутоа, Данило спроведувал политика на исчекување и кординација со виенскиот двор. Владиката Данило од страна на Венецијанците бил осуден на смрт со труење, поради неговите политички врски со Хабсбурговците. Меѓутоа, најголемиот дел од црногорските старешни се залагале за соработка со [[Венецијанска Република|Венецијанската Република]], која ветувала голема и брза помош.
Во 1717 година во [[Венеција]] пристигнале црногорски претставници кој започнале преговори со Венецијанците. Бил постигнат договор според кој Црна Гора требало да биде [[протекторат]] на [[Венецијанска Република|Венецијанската Република]] во замена за самоуправа и црковна самостојност. По постигнувањето на договорот, владиката Данило се обидел да го попречи неговото спроведување, но неуспеал во тоа и им се придружил на Венецијанците. Во септември 1717 година бил утврден воениот план за заедничо дејствување. Во октомври 1 200 Црногорци во соработка со Венецијанците го нападнале [[Бар]], но не го освоиле. Во летото 1718 година, Црногорците го нападнале [[Улцин]], меѓутоа повторно не постигнале успех.
== Пожаревачки мир ==
На [[21 јули (настани)|21 јули]] 1718 година бил потпишан [[Пожаревачки мир|Пожаревачкиот мир]] <ref>[http://www.britannica.com/eb/article-9058654/Treaty-of-Passarowitz Encyclopædia Britannica - Treaty of Passarowitz]</ref><ref>[http://www.archive.org/stream/generalcollectio00lond#page/400/mode/2up/ Текста на договорот]</ref>. Со овој договор Црна Гора повеќе не бил протекторат на [[Венецијанска Република|Венецијанската Република]]. Владиката Данило неуспешно се обидел да ги придобие Венецијанците да застанат зад интересите на Црна Гора.
Со овој мир, четири црногорски општини: Грбаљ, Маини, Побор и Браиќ им припаднале на Венецијанците. Владиката Данило и понатаму, сепак со одредени ограничувања, бил третиран како црковен поглавар на овие општини, како и на неколку населби во Бока Которска. Со Пожаревачкиот мир, меѓународната положба на Црна Гора не се изменила. [[Османлии]]те и понатаму ја третирале за своја провинција, но харачот не можеле да го наплатат.
== Наследство ==
На Црногорците им било потребно подолго време да се опорават од походот на Нума Паша Ќуприли. Владиката Данило користејќи ја неограничената власт, успеал да ги смири судирите помеѓу племињата и да го одржува мирот со [[Османлии]]те. Неговата активност во тој правец престанала по 1725 година. Ајдучкото дејствување на [[Црногорци]]те не било прекратено, меѓутоа го изгубило свото поранешно значање. Таа состојба останала сè до смрта на Данило во 1735 година.
Дејствувањето на Данило се одвивало во еден преоден период во историјата на Црна Гора. Ослободителната борба на [[Црногорци]]те која започнала во [[17 век]] со потпора на [[Венецијанска Република|Венецијанската Република]], влегла во една одлучувачка фаза во почетокот на [[XVIII век]].
Владиката Данило бил основач на [[династија Петровиќ-Његош]], која со Црна Гора управувала повеќе од два века. Неговиот подоцнежен неследник, [[Петар Петровиќ - Његош|Петар II Петровиќ - Његош]] го опеал во своето дело [[Горски венец]].
== Извори ==
{{наводи}}
== Литература ==
* Владалачка кућа Петровић-Његош, Цетиње, 1910. године (део садржаја је преузет са [http://www.njegos.org/album/indexs.htm Njegos.org: Династија Петровић-Његош])
* Александар Младеновић, „''Владика Данило и владика Сава - Писма''“, Књижевност Црне Горе од XII до XIX вијека, „Обод“, [[Цетиње]], [[1996.]]
* Растислав В. Петровић, „''Владика Данило и владика Сава (1697-1781)''“, „Стручна књига“ [[Београд]] [[1997.]]
{{Династија Петровиќ-Његош}}
[[Категорија:Црногорски монарси]]
[[Категорија:Православни монарси]]
[[Категорија:Династија Петровиќ-Његош]]
[[Категорија:Црногорски Срби]]
98g6lj4qy0g9yqt5j0eoemyq4id87ks
Трудова економија
0
1046818
4805258
4609646
2022-08-26T08:23:39Z
Bjankuloski06
332
/* Критики */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
{{Економија (страничник)}}
'''Трудовa економија''' — дисциплина која обидува да го разбере функционирањето и динамиката на [[пазар]]ите на труд. '''Пазарите на труд''' функционираат преку интеракција помеѓу работодавците и работниците. Трудовата економија се насочува кон добавувачите на трудови услуги (работниците), побарувачите на трудови услуги (работодавците) и се обидува да ги разбере резултатите од промените во платата, вработеноста и приходот.
Во [[економија]]та, '''трудот''' е мерка за завршената работа од страна на луѓето. Тој е во контраст со другите [[Фактор на производство|фактори на производство]] како на пример [[Земја (економија)|земјата]] и [[капитал]]от. Постојат теории кои развиле концепт наречен [[човечки капитал]] (се однесува на вештините кои работниците ги поседуваат, без разлика на нивната моментална работа), како и теории од макроекономските системи кои се спротиствуваат на овој начин на размислување.
== Компензација и мерење ==
[[Плата]]та е основна компензација за платениот труд, а компензацијата за вложениот труд во одреден временски период се нарекува '''стапка на плата'''.
Помеѓу останатите често употребувани изрази се:
* плата = исплата за единица време (најчесто еден саат)
* заработка = собрана испалата за одреден временски период (најчесто недела, месец или година)
* целосна компензација = заработка + други надоместоци за вложениот труд
* приход = целосна компензација + [[непристигнат приход]]
* [[економска рента]] = целосна компензација + [[опортунитетен трошок]]
Економистите го мерат трудот преку сработени саати, вкупни плати или ефикасност.
* вкупен трошок = фиксни трошоци + варијабилни трошоци
== Побарувачка за работна сила и одредување на плата ==
Трудовата побарувачка е извлечена побарувачка: така е поради тоа што ангажирањето на работна сила не се случува по нечива сопствена волја, туку се случува поради неговото влијание врз производниот аутпут, што, пак, придонесува до обостран профит. Побарувачката за додатна работна сила зависи од [[Теорија на плати за маргинален приход од продуктивност|маргиналниот приход од продуктивност]] (МПП) и од [[Маргинален трошок|маргиналниот трошок]] (МТ) за работникот. МПП-то се пресметува со множење на цената на крајниот производ или услуга со маргиналниот физички продукт на работникот. Доколку МПП-то е поголемо од маргиналниот трошок на претпријатието, тогаш истото ќе го вработи работникот со оглед на тоа што оваа постапка ќе го зголеми приходот. Во економската теорија се вели дека фирмата вработува работници сè до точката каде се израмнуваат МПП-то и МТ, односно МПП=МТ.
Платната разлика постои, особено во мешаните и целосно/делумно флексибилните пазари на труд. На пример, платата на доктор и медицинска сестра, двајцата вработени во иста институција, има голема разлика. Зошто? Има многу фактори кои се поврзани со овој проблем. Тука е вклучен и МПП-то (види погоре) на работникот. МПП-то на докторот е далеку поголем од тоа на медицинската сестра. Додатно на тоа, пречките во постанување на доктор се далеку поголеми од оние за постанување медицинска сестра. Имено, да се стане доктор е потребно многу повисоко образование и пракса, што само по себе чини многу повеќе пари и само оние со социјална и интелектуална предност можат да успеат во оваа професија. Во споредба со тоа, образованието и тренингот за медицинска сестра бара далеку помало вложување на труд и парични средства. Со оглед на претходно изнесените фактори, понудата на доктори ќе биде понееластична за разлика од понудата на медицински сестри. Побарувачката, исто така, ќе биде нееластична со оглед на тоа што докторите се основна потреба на институцијата. Следствено на тоа, истата ќе понуди многу повеќе пари за вработување на доктори, отколку за вработување на медицински сестри.
МПП-то од работникот е под влијание на други инпути на производството со кои работникот би можел да ја извржува својата должност (на пример: машинерија), често сумирани под поимот „капитал“. Типично за економските модели е тоа што поголемата достапност до капиталот на претпријатието го зголемува МПП-то на работникот. Образованието и тренингот на работникот се вбројуваат во „човечки капитал“. Со оглед на тоа што количината на физички капитал влијае врз МПП-то и приливот на финансиски капитал се одразува врз количината на достапниот физички капитал, МПП-то и платите можат да бидат под влијание на приливот на финансиски капитал во една и помеѓу повеќе држави, како и степенот на капитална мобилизација во една и помеѓу повеќе држави.<ref>{{Наведено списание |last=Хакер |first=Р. Скот |year=2000 |title= Влијанието на интернационалната капитална мобилизација врз нестабилноста на трудовиот приход. |journal=„Annals of Regional Science“ |volume=34 |issue=2 |pages=157–172 |doi=10.1007/s001689900005 }}</ref>
== Макро и микро анализи на пазарите на труд ==
Постојат две страни на трудовата економија. Трудовата економија може генерално да биде сметана како примена на [[Микроекономија|микроекономските]] или [[Макроекономија|макроекономските]] техники во пазарот на трудот. Микроекономските техники на изучуваат улогата на поединците и поединечни претпријатија во пазарот на труд. Макроекономските техники ја изучуваат интерактивноста помеѓу пазарот на труд, пазарот на добра, финансискиот пазар и странските пазари. Поточно, изучуваат како овие интеракции влијаат врз макро варијабилите како ниво на вработеност, стапка на учество, вкупен приход и [[БДП]].
== Макроекономија на пазарите на труд ==
'''Работната сила''' е дефинирана како број на поединци од 18 или повеќе години, со исклучок на оние во војската, кои се или вработени или активно бараат работа. '''Стапката на учество''' е бројот на луѓе во работната сила поделен со големината на возрасната цивилна неинституционализирана популација (со популацијата која е на [[Легална работна возраст|дозволена возраст]] за да стапи во работен однос, а не е [[Институционализација|институционализирана]]). '''Неработната сила''' ги вклучува оние кои не бараат работа, оние кои се институционализирани во места како затвор или психијатриска болница, сопруги кои работат само дома, деца и оние кои служат во војска. '''Нивото на [[невработеност]]''' е дефинирано како разлика помеѓу работната сила и бројот на моментално вработени луѓе. '''Стапката на невработеност''' е дефинирана како количник помеѓу нивото на невработеност и работанта сила. '''Стапката на вработеност''' е дефинирана како количник помеѓу моментално вработените луѓе и бројот на луѓе кои се доволно возрасни за да стапат во работен однос. Во овие [[Статистика|статистички]] податоци, самовработените луѓе се сметаат за вработени.
Варијабилите како ниво на вработеност, ниво на невработеност, работна сила и неисполнети места се нарекуваат '''стоковни варијабили''' бидејќи се квантитативно мерени во одредени временски периоди. Тие можат да бидат во контаст со '''тековните варијабили''' кои ја мерат количината за одреден период. Промените во работната сила се должат на тековните варијабили како природен популационен пораст, нето имиграција, нови исполнувања на возрасната граница и пензионирања. Промените во невработеноста зависат од: приливи составени од невработени луѓе кои започнале да бараат работа и вработени луѓе кои го загубиле своето работно место и се во потрага по ново; одливи на луѓе кои нашле работа и луѓе кои престанале активно да бараат работа. Гледајќи во целокупноста на макроекономијата се идентификувани неколку видови на невработеност, меѓу кои:
* '''Неусогласена невработеност'''. Се одразува на фактот што на луѓето им е потребно време да најдат и да се приспособат на новите работни места. Доколку 12 поединци, секој посебно, земе одмор од еден месец пред да започне на новото работно место, статистиката за вкупна невработеност ќе го означи ова како еден невработен работник. Технолошките напредоци често ја намалуваат неусогласената невработеност, како на пример: интернет пребарувачите ги намалија трошоците и времето за пронаоѓање на работодавач.
* '''Структурална невработеност'''. Се одразува на несогласувањето помеѓу вештините и другите атрибути на работната сила и оние кои ги бара работодавачот. Доколку 4 работници, секој посебно, земе шест месеци пауза од работа за дополнителен тренинг пред да почне да работи на новото работно место, статистиката за вкупна невработеност ќе го регистрира ова како двајца невработени работници. Брзите индустријални промени на техничката и/или економската природа обично го зголемуваат нивото на структурална невработеност, на пример: широко распространетата имплементација на нова машинераја или софтвер бараат од работникот да ги изучува овие новости пред да бара работа. Процесот на [[глобализација]] има придонес во структуралните промни во работната сила, некои домашни индустрии како текстилното производство се прошириле и имаат глобална побарувачка, додека дргуите индустрии како земјоделството се намалуваат поради големата конкуренција од интернационалните производители.
* '''Природна стапка на невработеност'''. Ова е збир на неусогласената и структуралната невработеност каде не се вклучени цикличните придонеси на невработеност, како на пример рецесијата. Таа е најниската стапка на невработеност која една стабилна економија може да очекува да ја постигне.
* '''Побарана дефицитарна невработеност'''. Во [[Кејнсијанска економија|кејнсијанската економија]], секое ниво на невработеност над природната стапка е најчесто причинето поради недостаток на побарувачка во целокупната економија. За време на рецесија, агрегатната потрошувачка е дефицитарна предизвикувајќи недоволно користење на инпутите (меѓу кои и работната сила). Агрегатната потрошувачка (АП) може да биде зголемена, според Кејнс, со зголемувањето на потрошувачката (C), зголемување на трошоците на конзументите (I), зголемени инвестиции (G) или со зголемување на разликата помеѓу извозот и увозот (X−M).<br /> ''AП = C + I + G + (X-M)''
== Неокласична микроекономија на пазарите на труд ==
Неокласичните економисти гледаат на пазарот на трудот слично како и на останатите пазари во поглед на тоа што силите на [[Понуда и побарувачка|понудата и побарувачката]] заедно ја детерминираат цената (во овој случај платежната стапка) и количината (во овој случај бројот на вработени луѓе.)
Сепак, пазарот на трудот се разликува од останатите пазари (како пазарите на добра и финансиските пазари) во неколку погледи. Можеби најважната од сите разлики е функцијата на понудата и побарувачката во одредувањето на цената и квантитетот. Во пазарите на добра, доколку цената е висока, постои долгорочна тенденција за прозиводство на повеќе добра сè додека не се задоволи побарувачката. Кај работната сила, прекумерната понуда не може ефективно да биде произведена поради тоа што дневните часови на луѓето се ограничени, а луѓе не се произведуваат.
Пазарот на трудот, исто така, игра улога на пазар кој не се чисти. Додека повеќето пазари имаат рамнотежна точка без вишок на понуда или побарувачка, за пазарот на трудот се очекува секогаш да има одредено ниво на невработеност. Во споредба со другите пазари, пазарот на трудот секогаш има и [[Компензационен диференцијал|компензациони диференцијали]] помеѓу сличните работници. Конкурентната претпоставка води кон јасни заклучоци - работниците ја заработуваат [[Маргинален производ|маргиналниот прозивод]] на трудот.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Микроекономија на вишокот труд|url=http://www.econ.yale.edu/growth_pdf/cdp772.pdf|publisher=„Yale University“|author=Ранис Густав|year=1997}}</ref>
=== Неокласичен микроекономски модел - Понуда ===
{{Поврзано|Понуда на труд}}
[[Податотека:Sabah Sarawak labour advert Kuala Lumpur.JPG|мини|десно|Реклама за работна сила од Саба и Саравак, видена во [[Куала Лампур]].]]
Домаќинствата се понудувачи на работна сила. Во микроекономската теорија, се претпоставува дека луѓето се рационални во обидот да ја максимизираат нивната [[корисност]]. Во овој модел на пазар на труд, нивната функција на корисност е одредена од изборот помеѓу приход и слободно време. Сепак, тие се ограничени од определените работни часови.
Нека ''w'' ја означува платата за еден час,
''k'' ги означува вкупно изработените часови,
''L'' да ги означува работните часови.
''π'' да ги означува другите приходи и придобивки и
''A'' да ги означува слободните часови.
Функцијата на корисноста и [[Буџетско ограничување|буџетските ограничувања]] можат да бидат изразени на следниов начин:
:макс U(w L + π, A) кога L + A ≤ k.
Ова може да биде прикажано во графа која го илустрира балансот помеѓу распределбата на времето помеѓу слободните активности и активностите кои генерираат приход. Линијата на линеарните ограничувања укажува на тоа дека постојат само 24 часа во денот и поединците мораат да изберат колку од ова време да го распределат за слободно активности, а колку за работа. (Доколку повеќе дена се земат како максимален број на часови кои можат да бидат распределени во работење и слободни активности, исите би биле околу 16 поради потребата за спиење) Оваа одлука за распределба е одредена од искривената индиферентна крива означена со ''IC''. Кривата укажува на тоа дека комбинацијата на слободните активности и работата ќе му даде на поединецот одредено ниво на корисност. Точката каде највисоката индиферентна крива е само тангента на линијата за ограничување (точка А) ја илустрира краткорочната рамнотежа за овој нудител на работни услуги.
<div style="float:center;text-align:center">[[Image:Labour economics-shortrun supply smaller.png|Income/Leisure trade-off in the short run]]<br />''Краткорочен баланс помеѓу приходите и одморот''</div>
Доколку склоноста на потрошувачот е измерена од вредноста на стекнатиот приход, наместо работното време, овој дијаграм може да биде употребен да би се покажале различни ефекти на интересот. Тоа е поради тоа што искривувањето на буџетските ограничувања постанува платежна стапка. Точката на оптимизација (точка А) ја изразува еквивалентноста помеѓу платежната стапка и маргиналната стапка на супституција, одмор за приход (искривувањето на индиферентната крива). Бидејќи [[Маргинална стапка на супституција|маргиналната стапка на супституцијата]], одмор за приход, е, исто така, односот на маргиналната корисност на одморот (MU<sup>L</sup>) до маригиналната корисност на приходот (MU<sup>Y</sup>) може да заклучиме::<math>{{MU^L}\over{MU^Y}} = {{dY}\over{dL}}</math>
<div style="float:center;text-align:center">
[[Податотека:Labour wage increase small.png|Effects of a wage increase]]<br />''Ефекти од зголемување на платата''</div>
Доколку платата порасне, линијата за поединечните ограничувања се поместува нагоре од X,Y<sub>1</sub> до X,Y<sub>2</sub>. Тој/таа може сега да купи повеќе добра и услуги. Неговата/ нејзината корисност ќе порасне од точката А на IC<sub>1</sub> до точката B на IC<sub>2</sub>. За да разбереме кои ефекти може ова да ги има врз одлуката на тоа колку часови да се работат, мораме да ги погледнеме и ефектите на приходот и [[Супституционо добро|супституцијата]].
Порастот на платата искажан во претходниот дијаграм може да биде поделен во два различни ефекта. Ефектот на чист приход е прикажат како движење од точка А кон точка C во следниот дијаграм. Зголемената конзумација од Y<sub>A</sub> кон Y<sub>C</sub> и — под претпставка дека одморот е [[нормално добро]] - времето за одмор се зголемува од X<sub>A</sub> до X<sub>C</sub> (времето за вработување опаѓа за иста мера; X<sub>A</sub> кон X<sub>C</sub>)
<div style="float:center;text-align:center">[[Податотека:Labour supply income and substitution effects small.png|The Income and Substitution effects of a wage increase]]<br />''Ефектите на приходот и супституцијата при зголемување на платата.''</div>
Но, тоа е само еден дел од сликата. Како што платежната стапка се зголемува, работникот ќе супституира работни часови за часови за одмор, што значи дека ќе работи повеќе часови за да ја искористи повисоката платежна стапка или, кажано со други зборови, заменува дел од слободното време поради неговите поголеми опортунитетни трошоци. Овој супститиционен ефект е претставен со промената од точка C во точка B. Вкупното влијание на овие два ефекти е прикажано со промената од точка А во точка В. Релативната големина на двата ефекти зависи од условите. Во некои случаи, супститициониот ефект е поголем од приходниот ефект (во кој случај, повеќе време е распределено за работа), но во други случаи приходниот ефект е поголем од ефектот на супституција (во кој случај, помалку време е распределено за работни активности). Интуицијата позади вториот случај е тоа што работникот ја достигнал точката каде неговата маргинална корист на одморот ја надминува неговата [[маргинална корисност]] на приходот. Кажано на поедноставен начин (и помалку точен), истот би звучело: нема зошто да се заработуваат повеќе пари кога немаш време истите тие да ги потрошиш.
<div style="float:left;text-align:center">[[Податотека:Labour supply small.png|The Labour Supply curve]]<br />''Крива на понудата на труд''</div>
Доколку ефектот на супституција е поголем од ефектот на приход, кривата на понудата на труд (дијаграмот од лево) ќе се искриви нагоре на десно, како што прави од точката Е. Овој поединец ќе продолжи да ја зголемува неговата понуда на работна сила и услуги како што се зголемува платежната стапка до точката F каде тој/таа работи H<sub>F</sub> часа. Над оваа точка тој/таа ќе почне да ја намалува понудата на работни часови (на пример: во точката G ги намалил неговите работни саати до H<sub>G</sub>). Каде што кривата на понудата се искривува нагоре на десно (позитивна платежна еластичност на понудата на труд), ефектот на супституција е поголем од приходниот ефект. Каде што се искривува нагоре на лево (негативна еластичност), пеиходниот ефект е поголем од супституциониот ефект. Правецот на искривување може да се промени повеќе од еднаш кај некои поединци и кривата на понудата на труд најчесто се разликува кај различни поединци.
Други варијабили кои влијаат врз оваа одлука се и оданочувањето, благосостојбата, работното окружување и приходот како [[Сигнализирање (економија)|сигнал]] за способностите и социјалните придонеси.
=== Неокласичен микроекономски модел - Побарувачка ===
{{Поврзано|Побарувачка на труд}}
Во претходниот дел беше опишана кривата на понудата на труд која ја прикажува секоја платежна стапка за максимум часови кои работникот е волен да ги понуди во економијата за определен временски период. Економистите, исто така, треба да го знаат и максимумот часови кои работодавачот ќе ги побара за секоја платежна стапка. За да се разбере количината на побараните часови за одреден временски период, неопходно е да се истражи производството на доброто. Побарувачката на труд е извлечена побарувачка, односно извлечена е од нивото на аутпут на пазарот на добра.{{citation needed|date=септември 2012}}
Побарувачката за труд на едно претпријатие се заснова на неговиот маргинален физички производ на трудот (MPP<sub>L</sub>). Ова е дефинирано како додатен аутпут (или физички производ) кој резултира од пораст на единица труд (или од многу мал пораст на труд). Доколку не сте запознаени со овие концепти, би било добро најпрво да прочитате за [[теорија на производство]] пред да продолжите со читање на оваа статија.
<div style="float:right;text-align:center">[[Податотека:Marginal physical product of labour small.png|The Marginal Physical Product of Labour]]<br />''Маргинален физички производ на труд''</div>
Во повеќето индустрии, маргиналниот физички производ на труд опаѓа. Тоа е поради причината што како повеќе и повеќе единици на труд се вработуваат, така нивниот дополнителен аутпут започнува да опаѓа. Тоа е прикажано со искривувањето на кривата MPP<sub>L</sub> во дијаграмот од десно. Доколку маргиналниот физички производ на труд се помножи со вредноста на аутпутот која ја произведува, се добива вредноста на маргиналниот физички производ на труд:
:<math> MPP_L.P_Q = VMPP_L </math>
Вредноста на маргиналниот физички производ на работна сила (<math>VMPP_L</math>) е вредност на дополнителниот аутпут произведен од дополнителна единица на труд. Ова е илустрирано во дијаграмот со кривата VMPP<sub>L</sub> која е над MPP<sub>L</sub>.
Во конкурентните индустрии, VMPP<sub>L</sub>-то е идентично со Маргиналниот приход од продуктивноста на работната сила (MRP<sub>L</sub>). Ова е поради причината што во конкурентните пазари цената е еднаква со маргиналниот приход и маргиналниот приходен производ е дефиниран како маргинален физички производ помножен со маргиналниот приход од аутпитот (MRP = MPP * MR).
<div style="float:right;text-align:center">[[Податотека:Labour demand in the short run small.png|A Firm's Labour Demand in the Short Run]]<br />''Побарувачка на труд на едно претпријатие на краток рок''</div>
Маргиналниот приход од продуктивноста на работната сила може да биде употребен како крива за побарувачка на труд на кратко рок за ова претпријатие. Во конкурентните пазари, претпријатиесо се соочува со совршено еластична понуда на труд која кореспондира со платежната стапка и мартиналниот ресурсен трошок за труд (W = S<sub>L</sub> = MFC<sub>L</sub>). Во несовршените пазари, дијаграмот би морал да биде прилагоден бидејќи MFC<sub>L</sub> тогаш би било еднакво со платежната стапка поделена со маргиналниот трошок. Бидејќи оптималната алокација на ресурси бара факторот на маргиналниот трошок да биде еднаков со маргиналниот приходен прозивод, ова претпријатие би побарало L единици на труд како што е прикажано во дијаграмот.
=== Неокласичен микроекономски модел - Рамнотежа ===
Побарувачката за труд на ова претпријатие може да биде сумирана со побарувачката на труд на сите останати претпријатија во економијата да би се добила вкупната побарувачка на труд. На тој начин, кривите на понудата на сите поединечни рабоници (спомнати погоре) можат да бидат сумирани да би се добила понудата на труд. Овие криви на понудата и побарувачката можат да бидат анализирани на ист начин како и било која друга индустриска крива на [[понуда и побарувачка]] со што би се одредила рамнотежната плата и нивото на вработеност.
== Економија на кадрите: вработување и стимулација ==
На микро ниво, една под-дисциплина која го зголемува вниманието во последните неколку декади е анализата на [[Внатрешен пазар на труд|внатрешните пазари на труд]], пазари на труд ''во'' претпријатие (или организација), изучувани во [[Економија на кадри|личната економија]] од перспектива на [[Менаџмент на човечки ресурси|личен менаџмент]]. Во контраст, надворешните пазари на труд „наведуваат на тоа дека работниците на некој начин течно се движат помеѓу претпријатијата и платите се одредени од некој целосен процес каде претпријатијата немаат значајна дискреција во одредувањето на платите“.<ref>• Едвард П. Лазир и Пол Оиер, 2004. „Внатрешни и надворешни пазари на труд: Личен економски пристап“, ''Labour Economics'', 11(5), стр. 527 и 528. [стр. [http://faculty-gsb.stanford.edu/oyer/wp/ports.pdf 527–554] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140201235733/http://faculty-gsb.stanford.edu/oyer/wp/ports.pdf |date=2014-02-01 }}.]<br/> • [http://www.aeaweb.org/jel/guide/jel.php?class=M JEL водич на класификациони шифри] за JEL:M5].</ref> Фокусот е насочен кон тоа „како претпријатијата воспоставуваат, одржуваат и прекинуваат работни односи и на тоа како претпријатијата ги стимулираат работниците“, вклучувајќи модели и емпиријална работа на стимулациони системи, ограничени од [[Економска ефикасност|економската ефикасност]] и ризични/стимулирани размени поврзани со лична компензација.<ref>Пол Оиер и Скот Шафер, 2011. „Лична економија: Вработување и стимулации“, поглавје 20, ''Handbook of Labor Economics'', в. 4B, стр. 1769-1823. [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S016972181102418X Апстракт] и пред-издание [http://www.utah-wbec.org/~schaefer/Research/schaefer_hiring01.pdf PDF]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}.</ref>
== Пристап до информации ==
Во многу реални ситуации ова е далеку од вистинскиот случај. Претрпријатието не секогаш знае колку напорно работникот работи или колку е истиот продуктивен. Ова им овозможува на работниците да не вложуваат целосен напор во работата. Со оглед на тоа што работодавачот не може да идентификува кои работници работат напорно а кои се [[Мрзеливост|мрзеливи]], не постои причина работниците да работат напорно со што производството опаѓа, а тоа води кон вработување на повеќе работници и пониска стапка на невработеност.
== Критики ==
Многу социолози, политички економисти и економисти на [[Австриска школа|австриската школа]] тврдат дека трудовата економија има тенденција на губење на значајноста поради комплексноста на поединечните одлуки за вработување.{{Citation needed|date=септември 2009}} Овие одлуки, особено на страната на понудата, се често натоварени со [[Емоционален товар|емотивен товар]] и чисто бројчените анализи можат да пропуштат значајни димензии на процесот, како социјални придобивки на високиот приход или платежната стапка без оглед на маргиналната корисност од зголемената конзумација или одредените економски цели.
Од многуте анализи на пазарот на труд, исто така, недостасува и улогата на [[Феминистичка економија|неплатениот труд]]. Иако овој труд не е платен, може да игра важна улога во општеството. Најдраматичен пример е израснувањето на деца. Во последните 25 години, зголемениот број на книжевни дела, обично насочени кон [[Семејна економија|семејната економија]], се обидуваат да го изучат процесот на донесување одлуки во домаќинствата, вклучувајќи ги и здружените понуди на труд, плодноста, израснувањето на деца, како и други области од тоа што генерално се смета за домашно производство.<ref>(Сандијага С. Уно, Аниндија Н. Бакри, Росан Перкаса, Моренди Октора: Младата стратешка ренесанса во Азија)
</ref>
== Наводи ==
{{наводи}}
== Литература ==
== Надворешни врски ==
* [http://osha.europa.eu/priority_groups/ageingworkers/ Возрасни работници] „EU-OSHA“
*[http://labour.ceps.lu/ Портал на трудовата економија] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080217040912/http://labour.ceps.lu/ |date=2008-02-17 }} - Збир на мрежни места со содржина за трудова економија
*[http://www.law.harvard.edu/programs/lwp/LWPclmp.html Labour & Worklife Program at Harvard Law School, Changing Labour Markets Project]
*[http://www.ilo.org/public/english/employment/strat/kilm/ ILO: ''Клучни индикатори на пазарот на труд.'' 5. издание септември 2007]
* [http://labourfair.com/resources.php LabourFair Resources] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20170630140325/http://labourfair.com/resources.php |date=2017-06-30 }}
* [http://www.labour-research.net/index.php?id=21&L=5 Мрежа на истражување на трудот] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20130805114559/http://www.labour-research.net/index.php?id=21&L=5 |date=2013-08-05 }}
{{Економија|state=expanded}}
{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Трудова економија| ]]
[[Категорија:Труд|Економија]]
rzgfpizxiqa9lmo433lez4s3czwzr9y
Кочница
0
1047222
4805281
3358889
2022-08-26T08:43:27Z
Bjankuloski06
332
Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
[[Податотека:Brake shoes.jpg|thumb|300п|[[Облошки на кочниците]] на своите носачи (за кочници со барабани).]]
[[Податотека:Disk brake dsc03682.jpg|thumbnail|right|300п|Автомобилска диск-кочница. Кочничката плоча е црниот дел вметнат во црвената кочничка клешта. Облошката на кочницата се наоѓа од внатрешната страна на кочничката плоча и не се гледа. Најмногу се гледа сивиот диск на кочницата.]]
'''Кочниците''' претставуваат направа за забавување или целосно сопирање на [[Моторно возило|моторното возило]] или некое друго подвижно тело, односно за намалување или потполно спречување на [[забрзување]]то на телото. Кочниците произведуваат сила спротивна на правецот на движење, па со тоа [[Кинетичка енергија|кинетичката енергија]] на телото во движење ја претвораат во некој друг облик на енергија.
== Градба и механизам ==
Најчесто кочниците се изработуваат така што со [[триење]] да произведат сила на кочење, па таквите кочници кинетичката енергија на телото во движење ја претвораат во [[топлина]]. Кочниците кои работат на принцип на триење се состојат од два елемента: ''подвижен елемент со мазна површина'' (за ротациски движења таков елемент е дискот или барабанот), и од ''облошки (гуртни) на кочницата'' кои се прикрепуваат и притискаат на подвижниот елемент. Кај моторните возила обично дискот се притиска од двете страни симетрично, односно барабанот се притиска со облошките кои се сместени одвнатре, во празнината на барабаните. Бидејќи кај кочниците со триење е значајно тие да бидат изладени пред температурата да се зголеми дотаму што може да ја оштети кочницата (или значително да ја намали нејзината ефикасност), од особено значење е да се обезбеди ладење на кочниците. Во однос на овој проблем, дискот е далеку попогоден облик на изведба на кочниците со триење, бидејќи многу полесно се лади. Но, притисокот што го вршат кочничките облошки на дискот мора да биде значително посилен отколку притисокот на врвот на облошката (кај изведбата на кочниците со барабани), поради што типичните дискови кочници се опремуваат со појачувачки ([[серво]]) систем.
== Пренос на силата ==
За пренос на силата од командниот елемент (педалата за кочење) до подвижниот дел на кочницата се користат три начини:
* Крута врска - денес ретко се користи кај работната кочница, со исклучок на [[велосипед]]ите и [[мотоцикл]]ите, а во [[автомобил]]ите главно се користи за паркирната кочница. Потребна е голема сила на командата за кочење за да доволно се активираат кочниците;
* Хидраулично - се користи кај автомобилите и лесните товарни автомобили. Командата на кочницата го потиснува маслото кое со цевки се носи до хидрауличните цилиндри кои ги притискаат облошките на кочниците;
* Воздушно - овие воздушни кочници секогаш се поврзани со вграден едноставен серво уред, каде со командата на кочницата се управува со вентил кој го отвора патот на компресираниот воздух, а овој компресиран воздух потоа ги притиска облошките на кочниците. При оваа конструкција доволно е приложување на мала сила на командата (педалата) на кочницата, без оглед на големината на кочниците. Вакви кочници имаат [[автобус]]ите.
== Електромагнетни кочници ==
Распространети се и електромагнетни кочници кои кинетичката енергија на движењето ја претвораат во електрична енергија и со тоа го забавуваат движењето. Можат да се сретнат во тешките моторни возила како мерка за забавување, но не и за сопирање. Ги има во електричните [[Трамвај|трамваи]]. Бидејќи немаат делови кои се абат, како и благодарение на тоа што подвижните делови на овие кочници многу малку се загреваат, тие се многу погодни за подолг период на употреба, на пример, за забавување на тешките моторни возила на долги надолнини. Електричната енергија која ја произведуваат ваквите кочници може да се претовори или во топлина која се испушта во околината, или може да се складира или употреби во некоја друга корисна цел (регенеративно кочење). Во хибридните возила, кои комбинираат [[Мотор со внатрешно согорување|мотори со внатрешно согорување]] и [[електричен погон]], често наидуваме на регенеративни електромагнетни кочници кои при кочењето произведената електрична енергија ја насочуваат назад во [[Автомобилски акумулатор|акумулаторот на возилото]], со што овозможуваат кинетичката енергија на возилото одново да се употреби за забрзување на возилото (кога тоа ќе биде потребно).
{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Автоделови]]
6cf0yqies23xd3zmtzk494gu7hfqjrl
NGC 5967
0
1048443
4805133
4517720
2022-08-25T18:03:40Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика =NGC_5967_DSS.jpg
|опис = Галаксијата NGC 5967
|соѕвездие=[[Рајска Птица (соѕвездие)|Рајска Птица]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=15 ч 48 м 16 с
|деклинација=-75° 40' 23""
|положбен агол=90
|вид на објект= [[спирална галаксија]]
|морфолошки вид=SBc
|привиден сјај В=12
|привиден сјај Ч=12,7
|површински сјај=13,6
|привидни димензии=2,7' x 1,7'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Џон Хершел]]
|датум на откривање=[[7 јуни]] [[1836]]
|алтернативни ознаки=ESO 42-10, AM 1542-753, IRAS 15421-7531
}}
'''NGC 5967''' — [[спирална галаксија]] во соѕвездието [[Рајска Птица (соѕвездие)|Рајска Птица]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 5967 се споменува и како ESO 42-10, AM 1542-753, IRAS 15421-7531.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[7 јуни]] [[1836]] година од страна на [[Џон Хершел]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 18,7 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 5967 е од видот SBc.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 12 ''m'', а оној во рамките на интервалот од минималната до максималната честота 12,7 ''m'', додека [[Површински сјај|површинскиот сјај]] изнесува 13,6 ''m''/лм<sup>2</sup>.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 5967 има привидни димензии од 2,7' х 1,7'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 15 ч 48 м 16 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, -75° 40' 23"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref> [[Положбен агол|Положбениот агол]] на објектот е во износ од 90°.<ref name="SEDS"/>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 5967 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката 56078. Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 468; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 9429. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број N/A.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (5501-6000)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Рајска Птица (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Hirshfeld, Alan, and Roger W. Sinnott, eds., Sky Catalogue 2000.0, Vol.2, Cambridge, Massachusetts: Sky Publishing Corp. and Cambridge University Press, 1985. (3098,238)
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC5967 Прегледувач на длабокото небо — NGC 5967]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC5967 Поправени информации за NGC 5967]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%205967 NGC 5967] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%205967 NGC 5967] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Рајска Птица (соѕвездие)]]
sybmzoieqvxb4wq1xiok6irrjymyfq9
NGC 5968
0
1048445
4805134
4517722
2022-08-25T18:05:59Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика = NGC_5968_DSS.jpg
|опис = NGC 5968
|соѕвездие=[[Волк (соѕвездие)|Волк]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=15 ч 39 м 57 с
|деклинација=-30° 33' 11""
|положбен агол=
|вид на објект= [[спирална галаксија]]
|морфолошки вид=SBab
|привиден сјај В=12,2
|привиден сјај Ч=13,1
|површински сјај=13,6
|привидни димензии=2,1' x 1,9'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Џон Хершел]]
|датум на откривање=[[3 јуни]] [[1834]]
|алтернативни ознаки=ESO 450-5, MCG -5-37-1, IRAS 15368-3023
}}
'''NGC 5968''' — [[спирална галаксија]] во соѕвездието [[Волк (соѕвездие)|Волк]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 5968 се споменува и како ESO 450-5, MCG -5-37-1, IRAS 15368-3023.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[3 јуни]] [[1834]] година од страна на [[Џон Хершел]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 18,7 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 5968 е од видот SBab.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 12,2 ''m'', а оној во рамките на интервалот од минималната до максималната честота 13,1 ''m'', додека [[Површински сјај|површинскиот сјај]] изнесува 13,6 ''m''/лм<sup>2</sup>.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 5968 има привидни димензии од 2,1' х 1,9'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 15 ч 39 м 57 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, -30° 33' 11"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 5968 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката 55738. Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 373; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 7327. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број 70.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (5501-6000)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Волк (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Hirshfeld, Alan, and Roger W. Sinnott, eds., Sky Catalogue 2000.0, Vol.2, Cambridge, Massachusetts: Sky Publishing Corp. and Cambridge University Press, 1985. (3098,238)
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC5968 Прегледувач на длабокото небо — NGC 5968]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC5968 Поправени информации за NGC 5968]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%205968 NGC 5968] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%205968 NGC 5968] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Волк (соѕвездие)]]
qup6ybb4f82xazjv38ddp4z4qknm0gq
4805135
4805134
2022-08-25T18:06:35Z
Doni12345
77134
ситна поправка
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика = NGC_5968_DSS.jpg
|опис = Галаксијата NGC 5968
|соѕвездие=[[Волк (соѕвездие)|Волк]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=15 ч 39 м 57 с
|деклинација=-30° 33' 11""
|положбен агол=
|вид на објект= [[спирална галаксија]]
|морфолошки вид=SBab
|привиден сјај В=12,2
|привиден сјај Ч=13,1
|површински сјај=13,6
|привидни димензии=2,1' x 1,9'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Џон Хершел]]
|датум на откривање=[[3 јуни]] [[1834]]
|алтернативни ознаки=ESO 450-5, MCG -5-37-1, IRAS 15368-3023
}}
'''NGC 5968''' — [[спирална галаксија]] во соѕвездието [[Волк (соѕвездие)|Волк]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 5968 се споменува и како ESO 450-5, MCG -5-37-1, IRAS 15368-3023.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[3 јуни]] [[1834]] година од страна на [[Џон Хершел]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 18,7 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 5968 е од видот SBab.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 12,2 ''m'', а оној во рамките на интервалот од минималната до максималната честота 13,1 ''m'', додека [[Површински сјај|површинскиот сјај]] изнесува 13,6 ''m''/лм<sup>2</sup>.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 5968 има привидни димензии од 2,1' х 1,9'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 15 ч 39 м 57 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, -30° 33' 11"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 5968 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката 55738. Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 373; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 7327. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број 70.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (5501-6000)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Волк (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Hirshfeld, Alan, and Roger W. Sinnott, eds., Sky Catalogue 2000.0, Vol.2, Cambridge, Massachusetts: Sky Publishing Corp. and Cambridge University Press, 1985. (3098,238)
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC5968 Прегледувач на длабокото небо — NGC 5968]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC5968 Поправени информации за NGC 5968]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%205968 NGC 5968] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%205968 NGC 5968] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Волк (соѕвездие)]]
rbd06ktezgyxc4j4039z6k71n2phts1
NGC 5973
0
1048450
4805137
4513230
2022-08-25T18:08:01Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика = NGC_5973_PanS.jpg
|опис = Галаксијата NGC 5973
|соѕвездие=[[Вага (соѕвездие)|Вага]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=15 ч 40 м 15,6 с
|деклинација=-8° 36' 3""
|положбен агол=140
|вид на објект= [[леќеста галаксија]]
|морфолошки вид=S0-a
|привиден сјај В=14,4
|привиден сјај Ч=15,3
|површински сјај=12,9
|привидни димензии=0,9' x 0,3'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Алберт Март]]
|датум на откривање=[[26 мај]] [[1864]]
|алтернативни ознаки=
}}
'''NGC 5973''' — [[леќеста галаксија]] во соѕвездието [[Вага (соѕвездие)|Вага]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[26 мај]] [[1864]] година од страна на [[Алберт Март]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 48 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 5973 е од видот S0-a.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 14,4 ''m'', а оној во рамките на интервалот од минималната до максималната честота 15,3 ''m'', додека [[Површински сјај|површинскиот сјај]] изнесува 12,9 ''m''/лм<sup>2</sup>.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 5973 има привидни димензии од 0,9' х 0,3'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 15 ч 40 м 15,6 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, -8° 36' 3"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref> [[Положбен агол|Положбениот агол]] на објектот е во износ од 140°.<ref name="SEDS"/>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 5973 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката 55757. Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 289; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 5596. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број 1078.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (5501-6000)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Вага (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Sulentic, Jack W., and William G. Tifft, "The Revised New General Catalogue of Nonstellar Astronomical Objects (RNGC)", Tucson, Arizona: University of Arizona Press, 1973. (4016,0).
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC5973 Прегледувач на длабокото небо — NGC 5973]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC5973 Поправени информации за NGC 5973]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%205973 NGC 5973] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%205973 NGC 5973] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Вага (соѕвездие)]]
obenm2nvop3xxtww81bf4m0s2p2izct
NGC 5978
0
1048456
4805146
4517727
2022-08-25T19:02:33Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика = NGC_5978_PanS.jpg
|опис = Галаксијата NGC 5978
|соѕвездие=[[Вага (соѕвездие)|Вага]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=15 ч 42 м 27,1 с
|деклинација=-13° 14' 2""
|положбен агол=
|вид на објект= [[спирална галаксија]]
|морфолошки вид=Sa
|привиден сјај В=14
|привиден сјај Ч=14,9
|површински сјај=13,2
|привидни димензии=0,8' x 0,7'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Френсис Ливенворт]]
|датум на откривање= [[1886]]
|алтернативни ознаки=MCG -2-40-2, NPM1G -13.0488
}}
'''NGC 5978''' — [[спирална галаксија]] во соѕвездието [[Вага (соѕвездие)|Вага]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 5978 се споменува и како MCG -2-40-2, NPM1G -13.0488.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[1886]] година од страна на [[Френсис Ливенворт]], со помош на [[рефрактор]], чијашто леќа имала пречник од 26 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 5978 е од видот Sa.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 14 ''m'', а оној во рамките на интервалот од минималната до максималната честота 14,9 ''m'', додека [[Површински сјај|површинскиот сјај]] изнесува 13,2 ''m''/лм<sup>2</sup>.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 5978 има привидни димензии од 0,8' х 0,7'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 15 ч 42 м 27,1 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, -13° 14' 2"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 5978 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката 55838. Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 289; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 5609. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број 1071.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (5501-6000)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Вага (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Sulentic, Jack W., and William G. Tifft, "The Revised New General Catalogue of Nonstellar Astronomical Objects (RNGC)", Tucson, Arizona: University of Arizona Press, 1973. (4016,0).
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC5978 Прегледувач на длабокото небо — NGC 5978]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC5978 Поправени информации за NGC 5978]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%205978 NGC 5978] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%205978 NGC 5978] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Вага (соѕвездие)]]
6ovncsc2zl0jrsp6jfmrnttp48zlgsb
NGC 5998
0
1048476
4805149
4512685
2022-08-25T19:06:11Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика = NGC_5998_PanS.jpg
|опис = NGC 5998
|соѕвездие=[[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=15 ч 49 м 30 с
|деклинација=-28° 36' 0""
|положбен агол=
|вид на објект= [[астеризам (астрономија)|астеризам]]
|морфолошки вид=*Grp
|привиден сјај В=
|привиден сјај Ч=
|површински сјај=
|привидни димензии=2' x 1'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Вилијам Хершел]]
|датум на откривање=[[30 април]] [[1786]]
|алтернативни ознаки=
}}
'''NGC 5998''' — [[астеризам (астрономија)|астеризам]] во соѕвездието [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]], заведен во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[30 април]] [[1786]] година од страна на [[Вилијам Хершел]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 18,7 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 5998 е од видот *Grp.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> NGC 5998 има привидни димензии од 2' х 1'.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 15 ч 49 м 30 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, -28° 36' 0"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 5998 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката . Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 374; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 6790. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број 87.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (5501-6000)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Скорпија (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Sulentic, Jack W., and William G. Tifft, "The Revised New General Catalogue of Nonstellar Astronomical Objects (RNGC)", Tucson, Arizona: University of Arizona Press, 1973. (4016,0).
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC5998 Прегледувач на длабокото небо — NGC 5998]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC5998 Поправени информации за NGC 5998]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%205998 NGC 5998] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%205998 NGC 5998] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Скорпија (соѕвездие)]]
er9yznflity5s1e9uxq841e7raqrlwk
NGC 6005
0
1049375
4805153
4527076
2022-08-25T19:09:19Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика = NGC_6005_2MASS.jpg
|опис = NGC 6005
|соѕвездие=[[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=15 ч 55 м 47,4 с
|деклинација=-57° 26' 37""
|положбен агол=
|вид на објект= [[расеано ѕвездено јато]]
|морфолошки вид=I2p
|привиден сјај В=10,7
|привиден сјај Ч=
|површински сјај=
|привидни димензии=5' x ?'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Џејмс Данлоп]]
|датум на откривање=[[8 мај]] [[1826]]
|алтернативни ознаки=OCL 945, ESO 178-SC3
}}
'''NGC 6005''' — [[расеано ѕвездено јато]] во соѕвездието [[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]], заведено во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6005 се споменува и како OCL 945, ESO 178-SC3.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[8 мај]] [[1826]] година од страна на [[Џејмс Данлоп]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 9 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6005 е од видот I2p.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 10,7 ''m''.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6005 има само една позната привидна димензија, која изнесува 5'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 15 ч 55 м 47,4 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, -57° 26' 37"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6005 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката . Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 432; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 8705. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број N/A.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Рамнило (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Hirshfeld, Alan, and Roger W. Sinnott, eds., Sky Catalogue 2000.0, Vol.2, Cambridge, Massachusetts: Sky Publishing Corp. and Cambridge University Press, 1985. (3098,238)
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6005 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6005]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6005 Поправени информации за NGC 6005]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206005 NGC 6005] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206005 NGC 6005] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Рамнило (соѕвездие)]]
[[Категорија:ESO-објекти]]
[[Категорија:Расеани ѕвездени јата]]
cyhupls2reqn3b5hjujlag5dvwkrisf
NGC 6019
0
1049390
4805155
4517746
2022-08-25T19:12:11Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика = NGC_6019_PanS.jpg
|опис = Галаксијата NGC 6019
|соѕвездие=[[Змеј (соѕвездие)|Змеј]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=15 ч 52 м 9,1 с
|деклинација=+64° 50' 27""
|положбен агол=
|вид на објект= [[елиптична галаксија]]
|морфолошки вид=E0
|привиден сјај В=14,7
|привиден сјај Ч=15,7
|површински сјај=12,8
|привидни димензии=0,4' x 0,4'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Луис Свифт]]
|датум на откривање=[[28 јуни]] [[1886]]
|алтернативни ознаки=CGCG 319-31
}}
'''NGC 6019''' — [[елиптична галаксија]] во соѕвездието [[Змеј (соѕвездие)|Змеј]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6019 се споменува и како CGCG 319-31.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[28 јуни]] [[1886]] година од страна на [[Луис Свифт]], со помош на [[рефрактор]], чијашто леќа имала пречник од 16 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6019 е од видот E0.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 14,7 ''m'', а оној во рамките на интервалот од минималната до максималната честота 15,7 ''m'', додека [[Површински сјај|површинскиот сјај]] изнесува 12,8 ''m''/лм<sup>2</sup>.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6019 има привидни димензии од 0,4' х 0,4'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 15 ч 52 м 9,1 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, +64° 50' 27"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6019 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката 56265. Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 28; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 4185. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број 1426.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Змеј (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Sulentic, Jack W., and William G. Tifft, "The Revised New General Catalogue of Nonstellar Astronomical Objects (RNGC)", Tucson, Arizona: University of Arizona Press, 1973. (4016,0).
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6019 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6019]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6019 Поправени информации за NGC 6019]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206019 NGC 6019] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206019 NGC 6019] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Змеј (соѕвездие)]]
mnyrw3wp9445b0gef0nttor5za1jc8g
NGC 6024
0
1049395
4805158
4517747
2022-08-25T19:13:20Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика = NGC_6024_PanS.jpg
|опис = Галаксијата NGC 6024
|соѕвездие=[[Змеј (соѕвездие)|Змеј]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=15 ч 53 м 7,8 с
|деклинација=+64° 55' 6""
|положбен агол=117
|вид на објект= [[спирална галаксија]]
|морфолошки вид=S
|привиден сјај В=14,2
|привиден сјај Ч=15
|површински сјај=13,1
|привидни димензии=0,7' x 0,6'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Луис Свифт]]
|датум на откривање=[[28 јуни]] [[1886]]
|алтернативни ознаки=MCG 11-19-26, CGCG 319-32
}}
'''NGC 6024''' — [[спирална галаксија]] во соѕвездието [[Змеј (соѕвездие)|Змеј]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6024 се споменува и како MCG 11-19-26, CGCG 319-32.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[28 јуни]] [[1886]] година од страна на [[Луис Свифт]], со помош на [[рефрактор]], чијашто леќа имала пречник од 16 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6024 е од видот S.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 14,2 ''m'', а оној во рамките на интервалот од минималната до максималната честота 15 ''m'', додека [[Површински сјај|површинскиот сјај]] изнесува 13,1 ''m''/лм<sup>2</sup>.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6024 има привидни димензии од 0,7' х 0,6'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 15 ч 53 м 7,8 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, +64° 55' 6"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref> [[Положбен агол|Положбениот агол]] на објектот е во износ од 117°.<ref name="SEDS"/>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6024 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката 56294. Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 28; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 4185. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број 1410.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Змеј (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Sulentic, Jack W., and William G. Tifft, "The Revised New General Catalogue of Nonstellar Astronomical Objects (RNGC)", Tucson, Arizona: University of Arizona Press, 1973. (4016,0).
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6024 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6024]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6024 Поправени информации за NGC 6024]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206024 NGC 6024] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206024 NGC 6024] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Змеј (соѕвездие)]]
o6c8sithmlkrnxdbcvl77lb1sbshnok
NGC 6031
0
1049408
4805160
4527078
2022-08-25T19:16:08Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика = NGC_6031_DSS.jpg
|опис = NGC 6031
|соѕвездие=[[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 7 м 34,4 с
|деклинација=-54° 1' 0""
|положбен агол=
|вид на објект= [[расеано ѕвездено јато]]
|морфолошки вид=I2p
|привиден сјај В=8,5
|привиден сјај Ч=
|површински сјај=
|привидни димензии=3' x ?'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Џејмс Данлоп]]
|датум на откривање=[[28 јули]] [[1826]]
|алтернативни ознаки=OCL 951, ESO 178-SC9
}}
'''NGC 6031''' — [[расеано ѕвездено јато]] во соѕвездието [[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]], заведено во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6031 се споменува и како OCL 951, ESO 178-SC9.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[28 јули]] [[1826]] година од страна на [[Џејмс Данлоп]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 9 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6031 е од видот I2p.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 8,5 ''m''.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6031 има само една позната привидна димензија, која изнесува 3'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 7 м 34,4 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, -54° 1' 0"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6031 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката . Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 432; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 8710. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број N/A.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Рамнило (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Hirshfeld, Alan, and Roger W. Sinnott, eds., Sky Catalogue 2000.0, Vol.2, Cambridge, Massachusetts: Sky Publishing Corp. and Cambridge University Press, 1985. (3098,238)
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6031 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6031]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6031 Поправени информации за NGC 6031]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206031 NGC 6031] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206031 NGC 6031] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Рамнило (соѕвездие)]]
[[Категорија:ESO-објекти]]
[[Категорија:Расеани ѕвездени јата]]
bjijesgmxtem4vg3l2nyc5287nwqv0x
NGC 6040B
0
1049417
4805163
4517757
2022-08-25T19:18:23Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика = NGC6040 - SDSS DR14.jpg
|опис = NGC 6040B (под [[NGC 6040A]])
|соѕвездие=[[Херкул (соѕвездие)|Херкул]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 4 м 26,5 с
|деклинација=+17° 44' 31""
|положбен агол=
|вид на објект= [[леќеста галаксија]]
|морфолошки вид=S0
|привиден сјај В=14
|привиден сјај Ч=14,9
|површински сјај=13,4
|привидни димензии=0,8' x 0,8'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Едуар Жан Мари Стефан]]
|датум на откривање=[[27 јуни]] [[1870]]
|алтернативни ознаки=UGC 10165, MCG 3-41-73, CGCG 108-96, Arp 122, VV 212, DRCG 34-68
}}
'''NGC 6040B''' — [[леќеста галаксија]] во соѕвездието [[Херкул (соѕвездие)|Херкул]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо. Објектот не претставува [[Дрееров објект]].
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6040B се споменува и како UGC 10165, MCG 3-41-73, CGCG 108-96, Arp 122, VV 212, DRCG 34-68.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[27 јуни]] [[1870]] година од страна на [[Едуар Жан Мари Стефан]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 31,5 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6040B е од видот S0.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 14 ''m'', а оној во рамките на интервалот од минималната до максималната честота 14,9 ''m'', додека [[Површински сјај|површинскиот сјај]] изнесува 13,4 ''m''/лм<sup>2</sup>.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6040B има привидни димензии од 0,8' х 0,8'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 4 м 26,5 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, +17° 44' 31"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6040B е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката 56942. Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 155; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 1507. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број 83.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Херкул (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Hirshfeld, Alan, and Roger W. Sinnott, eds., Sky Catalogue 2000.0, Vol.2, Cambridge, Massachusetts: Sky Publishing Corp. and Cambridge University Press, 1985. (3098,238)
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6040B Прегледувач на длабокото небо — NGC 6040B]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6040B Поправени информации за NGC 6040B]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206040B NGC 6040B] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206040B NGC 6040B] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Херкул (соѕвездие)]]
dlx8pq3fvp0xzrxzt9ckzyp0kth2ove
NGC 6052/2
0
1049435
4805165
4519186
2022-08-25T19:21:24Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика = NGC6052 - HST - Potw1909a.jpg
|опис = Галаксијата NGC 6052/2 сликана со [[вселенскиот телескоп Хабл]]
|соѕвездие=[[Херкул (соѕвездие)|Херкул]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 5 м 12,6 с
|деклинација=+20° 32' 31"
|положбен агол=171
|вид на објект= [[спирална галаксија]]
|морфолошки вид=Sc/P
|привиден сјај В=14,1
|привиден сјај Ч=14,5
|површински сјај=13,4
|привидни димензии=0,9' x 0,7'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Алберт Март]]
|датум на откривање=[[2 јули]] [[1864]]
|алтернативни ознаки=NGC 6064-1, UGC 10182, MCG 4-38-22, IRAS 16030+2040, KUG 1603+206, CGCG 137-32, Arp 209, VV 86, MK 297
}}
'''NGC 6052/2''' — [[спирална галаксија]] во соѕвездието [[Херкул (соѕвездие)|Херкул]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо. Објектот не претставува [[Дрееров објект]].
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6052/2 се споменува и како NGC 6064-1, UGC 10182, MCG 4-38-22, IRAS 16030+2040, KUG 1603+206, CGCG 137-32, Arp 209, VV 86, MK 297.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[2 јули]] [[1864]] година од страна на [[Алберт Март]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 48 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6052/2 е од видот Sc/P.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 14,1 ''m'', а оној во рамките на интервалот од минималната до максималната честота 14,5 ''m'', додека [[Површински сјај|површинскиот сјај]] изнесува 13,4 ''m''/лм<sup>2</sup>.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6052/2 има привидни димензии од 0,9' х 0,7'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 5 м 12,6 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, +20° 32' 31".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref> [[Положбен агол|Положбениот агол]] на објектот е во износ од 171°.<ref name="SEDS"/>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6052/2 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката 57039. Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 155; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 1511. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број 83.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Херкул (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6052/2 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6052/2]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6052/2 Поправени информации за NGC 6052/2]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206052/2 NGC 6052/2] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206052/2 NGC 6052/2] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Херкул (соѕвездие)]]
od4xxcwuv1cqbvgh58go7sofwa8uuar
NGC 6067
0
1049452
4805303
4527079
2022-08-26T09:34:37Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика = NGC 6067.png
|опис = NGC 6067
|соѕвездие=[[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 13 м 10,9 с
|деклинација=-54° 13' 8""
|положбен агол=
|вид на објект= [[расеано ѕвездено јато]]
|морфолошки вид=I2r
|привиден сјај В=5,6
|привиден сјај Ч=
|површински сјај=
|привидни димензии=15' x ?'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Џејмс Данлоп]]
|датум на откривање=[[8 мај]] [[1826]]
|алтернативни ознаки=OCL 953, ESO 178-SC12
}}
'''NGC 6067''' — [[расеано ѕвездено јато]] во соѕвездието [[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]], заведено во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6067 се споменува и како OCL 953, ESO 178-SC12.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[8 мај]] [[1826]] година од страна на [[Џејмс Данлоп]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 9 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6067 е од видот I2r.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 5,6 ''m''.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6067 има само една позната привидна димензија, која изнесува 15'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 13 м 10,9 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, -54° 13' 8"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6067 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката . Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 432; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 8710. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број N/A.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Рамнило (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Hirshfeld, Alan, and Roger W. Sinnott, eds., Sky Catalogue 2000.0, Vol.2, Cambridge, Massachusetts: Sky Publishing Corp. and Cambridge University Press, 1985. (3098,238)
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6067 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6067]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6067 Поправени информации за NGC 6067]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206067 NGC 6067] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206067 NGC 6067] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Рамнило (соѕвездие)]]
[[Категорија:Астрономски тела откриени во 1826 година]]
[[Категорија:Расеани ѕвездени јата]]
haqmmyi0arp1wpvpkq74j5w2wuv5uj0
NGC 6072
0
1049460
4805304
4524179
2022-08-26T09:43:59Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика = NGC 6072.jpg
|опис = NGC 6072 сликана со [[вселенскиот телескоп Спицер]]
|соѕвездие=[[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 12 м 58,2 с
|деклинација=-36° 13' 46""
|положбен агол=
|вид на објект= [[планетарна маглина]]
|морфолошки вид=PN
|привиден сјај В=11,7
|привиден сјај Ч=14,1
|површински сјај=
|привидни димензии=1,63' x ?'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Џон Хершел]]
|датум на откривање=[[7 јуни]] [[1837]]
|алтернативни ознаки=PK 342+10.1, ESO 389-PN15, AM 1609-360, CS=17.5
}}
'''NGC 6072''' — [[планетарна маглина]] во соѕвездието [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6072 се споменува и како PK 342+10.1, ESO 389-PN15, AM 1609-360, CS=17.5.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[7 јуни]] [[1837]] година од страна на [[Џон Хершел]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 18,7 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6072 е од видот PN.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 11,7 ''m'', а оној во рамките на интервалот од минималната до максималната честота 14,1 ''m''.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6072 има само една позната привидна димензија, која изнесува 1,63'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 12 м 58,2 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, -36° 13' 46"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6072 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката . Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 374; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 7355. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број N/A.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Скорпија (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Hirshfeld, Alan, and Roger W. Sinnott, eds., Sky Catalogue 2000.0, Vol.2, Cambridge, Massachusetts: Sky Publishing Corp. and Cambridge University Press, 1985. (3098,238)
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6072 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6072]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6072 Поправени информации за NGC 6072]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206072 NGC 6072] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206072 NGC 6072] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Скорпија (соѕвездие)]]
[[Категорија:Планетарни маглини]]
hmdxypz3fgi7qd0h0s5ei6ffqlfeffi
NGC 6080
0
1049470
4805305
4512431
2022-08-26T09:49:45Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика = NGC_6080_PanS.jpg
|опис = Галаксијата NGC 6080
|соѕвездие=[[Змија (соѕвездие)|Змија]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 12 м 58,5 с
|деклинација=+2° 10' 40""
|положбен агол=48
|вид на објект= [[спирална галаксија]]
|морфолошки вид=Sab
|привиден сјај В=13,6
|привиден сјај Ч=14,4
|површински сјај=13,5
|привидни димензии=1,2' x 1'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Луис Свифт]]
|датум на откривање=[[30 март]] [[1887]]
|алтернативни ознаки=UGC 10268, MCG 0-41-7, CGCG 23-23, IRAS 16104+0218, NPM1G +02.0441, KCPG 487A
}}
'''NGC 6080''' — [[спирална галаксија]] во соѕвездието [[Змија (соѕвездие)|Змија]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6080 се споменува и како UGC 10268, MCG 0-41-7, CGCG 23-23, IRAS 16104+0218, NPM1G +02.0441, KCPG 487A.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[30 март]] [[1887]] година од страна на [[Луис Свифт]], со помош на [[рефрактор]], чијашто леќа имала пречник од 16 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6080 е од видот Sab.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 13,6 ''m'', а оној во рамките на интервалот од минималната до максималната честота 14,4 ''m'', додека [[Површински сјај|површинскиот сјај]] изнесува 13,5 ''m''/лм<sup>2</sup>.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6080 има привидни димензии од 1,2' х 1'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 12 м 58,5 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, +2° 10' 40"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref> [[Положбен агол|Положбениот агол]] на објектот е во износ од 48°.<ref name="SEDS"/>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6080 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката 57509. Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 245; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 371. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број 761.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Змија (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Sulentic, Jack W., and William G. Tifft, "The Revised New General Catalogue of Nonstellar Astronomical Objects (RNGC)", Tucson, Arizona: University of Arizona Press, 1973. (4016,0).
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6080 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6080]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6080 Поправени информации за NGC 6080]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206080 NGC 6080] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206080 NGC 6080] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Змија (соѕвездие)]]
h7353jhh4as79agi10v7oyz283ypoqd
NGC 6087
0
1049477
4805306
4527080
2022-08-26T09:52:31Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика = NGC 6087 full.png
|опис = NGC 6087
|соѕвездие=[[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 18 м 51,8 с
|деклинација=-57° 53' 59""
|положбен агол=
|вид на објект= [[расеано ѕвездено јато]]
|морфолошки вид=I2p
|привиден сјај В=5,4
|привиден сјај Ч=
|површински сјај=
|привидни димензии=15' x ?'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Џејмс Данлоп]]
|датум на откривање=[[8 мај]] [[1826]]
|алтернативни ознаки=OCL 948, ESO 137-SC15
}}
'''NGC 6087''' — [[расеано ѕвездено јато]] во соѕвездието [[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]], заведено во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Телото било предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6087 се споменува и како OCL 948, ESO 137-SC15.
== Откривање ==
Телото е откриено на [[8 мај]] [[1826]] година од страна на [[Џејмс Данлоп]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 9 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6087 е од видот I2p.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 5,4 ''m''.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6087 има само една позната привидна димензија, која изнесува 15'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Телото е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 18 м 51,8 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, -57° 53' 59"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6087 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката . Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 432; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 8719. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број N/A.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Рамнило (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Hirshfeld, Alan, and Roger W. Sinnott, eds., Sky Catalogue 2000.0, Vol.2, Cambridge, Massachusetts: Sky Publishing Corp. and Cambridge University Press, 1985. (3098,238)
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6087 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6087]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6087 Поправени информации за NGC 6087]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206087 NGC 6087] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206087 NGC 6087] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Рамнило (соѕвездие)]]
[[Категорија:Колдвелови објекти]]
[[Категорија:Расеани ѕвездени јата]]
gwfj15ihxgtlvdscpyifoh9mzhkwcqn
NGC 6088A
0
1049479
4805307
4517789
2022-08-26T09:55:04Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика = NGC6088 - SDSS DR14.jpg
|опис = NGC 6088A (погоре)
|соѕвездие=[[Змеј (соѕвездие)|Змеј]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 10 м 42,4 с
|деклинација=+57° 27' 58"
|положбен агол=138
|вид на објект= [[спирална галаксија]]
|морфолошки вид=Sbc
|привиден сјај В=15,2
|привиден сјај Ч=16
|површински сјај=13,4
|привидни димензии=0,7' x 0,3'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Вилијам Хершел]]
|датум на откривање=[[24 април]] [[1789]]
|алтернативни ознаки=MCG 10-23-29, CGCG 298-13, KCPG 485B
}}
'''NGC 6088A''' — [[спирална галаксија]] во соѕвездието [[Змеј (соѕвездие)|Змеј]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо. Објектот не претставува [[Дрееров објект]].
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6088A се споменува и како MCG 10-23-29, CGCG 298-13, KCPG 485B.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[24 април]] [[1789]] година од страна на [[Вилијам Хершел]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 18,7 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6088A е од видот Sbc.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 15,2 ''m'', а оној во рамките на интервалот од минималната до максималната честота 16 ''m'', додека [[Површински сјај|површинскиот сјај]] изнесува 13,4 ''m''/лм<sup>2</sup>.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6088A има привидни димензии од 0,7' х 0,3'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 10 м 42,4 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, +57° 27' 58".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref> [[Положбен агол|Положбениот агол]] на објектот е во износ од 138°.<ref name="SEDS"/>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6088A е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката 57383. Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 51; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 3880. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број 1101.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Змеј (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6088A Прегледувач на длабокото небо — NGC 6088A]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6088A Поправени информации за NGC 6088A]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206088A NGC 6088A] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206088A NGC 6088A] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Змеј (соѕвездие)]]
d0xg2i9xxb8j7jzj4t432ytbjxtfzrd
NGC 6089/2
0
1049481
4805308
4517791
2022-08-26T09:56:54Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика = NGC6089 - SDSS DR14.jpg
|опис = NGC 6089-2 (горе лево)
|соѕвездие=[[Северна Круна (соѕвездие)|Северна Круна]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 12 м 40,3 с
|деклинација=+33° 2' 7"
|положбен агол=42
|вид на објект= [[леќеста галаксија]]
|морфолошки вид=S0-a
|привиден сјај В=13,8
|привиден сјај Ч=14,7
|површински сјај=13
|привидни димензии=0,9' x 0,6'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Вилијам Хершел]]
|датум на откривање=[[28 мај]] [[1791]]
|алтернативни ознаки=MCG 6-36-1, CGCG 196-4, CGCG 196-91, KUG 1610+331A
}}
'''NGC 6089/2''' — [[леќеста галаксија]] во соѕвездието [[Северна Круна (соѕвездие)|Северна Круна]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6089/2 се споменува и како MCG 6-36-1, CGCG 196-4, CGCG 196-91, KUG 1610+331A.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[28 мај]] [[1791]] година од страна на [[Вилијам Хершел]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 18,7 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6089/2 е од видот S0-a.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 13,8 ''m'', а оној во рамките на интервалот од минималната до максималната честота 14,7 ''m'', додека [[Површински сјај|површинскиот сјај]] изнесува 13 ''m''/лм<sup>2</sup>.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6089/2 има привидни димензии од 0,9' х 0,6'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 12 м 40,3 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, +33° 2' 7".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref> [[Положбен агол|Положбениот агол]] на објектот е во износ од 42°.<ref name="SEDS"/>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6089/2 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката 57491. Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 113; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 2583. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број 1093.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Северна Круна (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6089/2 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6089/2]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6089/2 Поправени информации за NGC 6089/2]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206089/2 NGC 6089/2] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206089/2 NGC 6089/2] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Северна Круна (соѕвездие)]]
59pjlz4xmzg9082rf82wlk90gk9osv8
NGC 6101
0
1049493
4805311
4523866
2022-08-26T10:56:15Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика = NGC 6101.jpg
|опис = NGC 6101
|соѕвездие=[[Рајска Птица (соѕвездие)|Рајска Птица]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 25 м 48,6 с
|деклинација=-72° 12' 4""
|положбен агол=
|вид на објект= [[збиено ѕвездено јато]]
|морфолошки вид=X
|привиден сјај В=9,2
|привиден сјај Ч=
|површински сјај=
|привидни димензии=5' x ?'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Џејмс Данлоп]]
|датум на откривање=[[1 јуни]] [[1826]]
|алтернативни ознаки=GCL 40, ESO 69-SC4
}}
'''NGC 6101''' — [[збиено ѕвездено јато]] во соѕвездието [[Рајска Птица (соѕвездие)|Рајска Птица]], заведено во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6101 се споменува и како GCL 40, ESO 69-SC4.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[1 јуни]] [[1826]] година од страна на [[Џејмс Данлоп]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 9 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6101 е од видот X.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 9,2 ''m''.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6101 има само една позната привидна димензија, која изнесува 5'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 25 м 48,6 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, -72° 12' 4"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6101 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката . Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 454; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 9282. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број N/A.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Рајска Птица (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Hirshfeld, Alan, and Roger W. Sinnott, eds., Sky Catalogue 2000.0, Vol.2, Cambridge, Massachusetts: Sky Publishing Corp. and Cambridge University Press, 1985. (3098,238)
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6101 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6101]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6101 Поправени информации за NGC 6101]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206101 NGC 6101] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206101 NGC 6101] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
{{Ѕвезди во Рајска Птица}}
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Рајска Птица (соѕвездие)]]
[[Категорија:Колдвелови објекти]]
[[Категорија:ESO-објекти]]
[[Категорија:Збиени ѕвездени јата]]
8rtzh0cs270c89d4a66w5hkmkn66728
NGC 6115
0
1049507
4805313
4527081
2022-08-26T11:05:23Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика= NGC 6115 2MASS.jpg
|опис= NGC 6115
|соѕвездие=[[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 24 м 26,8 с
|деклинација=-51° 57' 12""
|положбен агол=
|вид на објект= [[расеано ѕвездено јато]]
|морфолошки вид=I2p
|привиден сјај В=9,8
|привиден сјај Ч=
|површински сјај=
|привидни димензии=3,4' x ?'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Џон Хершел]]
|датум на откривање=[[8 јули]] [[1834]]
|алтернативни ознаки=OCL 960, ESO 226-SC7
}}
'''NGC 6115''' — [[расеано ѕвездено јато]] во соѕвездието [[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]], заведено во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6115 се споменува и како OCL 960, ESO 226-SC7.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[8 јули]] [[1834]] година од страна на [[Џон Хершел]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 18,7 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6115 е од видот I2p.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 9,8 ''m''.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6115 има само една позната привидна димензија, која изнесува 3,4'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 24 м 26,8 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, -51° 57' 12"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6115 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката . Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 432; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 8324. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број N/A.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Рамнило (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Alter, G., B. Balazs, and J. Ruprecht, Catalogue of Star Clusters and Associations,
2nd edition. Budapest: Akademiai Kiado, 1970. (5,0)
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6115 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6115]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6115 Поправени информации за NGC 6115]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206115 NGC 6115] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206115 NGC 6115] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Рамнило (соѕвездие)]]
[[Категорија:Расеани ѕвездени јата]]
k13c2wfyunyihupym499c141es9tzi2
NGC 6124
0
1049517
4805314
4523929
2022-08-26T11:07:35Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика = NGC 6124 large.png
|опис = NGC 6124
|соѕвездие=[[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 25 м 17,2 с
|деклинација=-40° 40' 1""
|положбен агол=
|вид на објект= [[расеано ѕвездено јато]]
|морфолошки вид=II3m
|привиден сјај В=5,8
|привиден сјај Ч=
|површински сјај=
|привидни димензии=40' x ?'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Никола Луј де Лакај]]
|датум на откривање= [[1751]]
|алтернативни ознаки=OCL 990, ESO 331-SC3
}}
'''NGC 6124''' — [[расеано ѕвездено јато]] во соѕвездието [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]], заведено во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Телото било предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6124 се споменува и како OCL 990, ESO 331-SC3.
== Откривање ==
Телото е откриено во [[1751]] година од страна на [[Никола Луј де Лакај]], со помош на [[рефрактор]], чијашто леќа имала пречник од 0,5 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6124 е од видот II3m.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 5,8 ''m''.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6124 има само една позната привидна димензија, која изнесува 40'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Телото е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 25 м 17,2 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, -40° 40' 1"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6124 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката . Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 407; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 7857. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број N/A.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Скорпија (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Hirshfeld, Alan, and Roger W. Sinnott, eds., Sky Catalogue 2000.0, Vol.2, Cambridge, Massachusetts: Sky Publishing Corp. and Cambridge University Press, 1985. (3098,238)
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6124 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6124]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6124 Поправени информации за NGC 6124]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206124 NGC 6124] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206124 NGC 6124] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Скорпија (соѕвездие)]]
[[Категорија:Колдвелови објекти]]
[[Категорија:ESO-објекти]]
[[Категорија:Астрономски тела откриени во 1751 година]]
[[Категорија:Расеани ѕвездени јата]]
2kkyzmazvnvtiowa5imi2zybe7yaclq
NGC 6128
0
1049521
4805319
4513713
2022-08-26T11:14:25Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика= NGC6125 - SDSS DR14.jpg
|соѕвездие=[[Змеј (соѕвездие)|Змеј]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 19 м 11,2 с
|деклинација=+57° 59' 5""
|положбен агол=
|вид на објект= [[елиптична галаксија]]
|морфолошки вид=E0
|привиден сјај В=12
|привиден сјај Ч=13
|површински сјај=12,7
|привидни димензии=1,4' x 1,4'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Луис Свифт]]
|датум на откривање=[[28 јули]] [[1886]]
|алтернативни ознаки=NGC 6125, NGC 6127, UGC 10345, CGCG 298-29, 1ZW 142, MCG 10-23-65
}}
'''NGC 6128''' — [[елиптична галаксија]] во соѕвездието [[Змеј (соѕвездие)|Змеј]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6128 се споменува и како NGC 6125, NGC 6127, UGC 10345, CGCG 298-29, 1ZW 142, MCG 10-23-65.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[28 јули]] [[1886]] година од страна на [[Луис Свифт]], со помош на [[рефрактор]], чијашто леќа имала пречник од 16 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6128 е од видот E0.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 12 ''m'', а оној во рамките на интервалот од минималната до максималната честота 13 ''m'', додека [[Површински сјај|површинскиот сјај]] изнесува 12,7 ''m''/лм<sup>2</sup>.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6128 има привидни димензии од 1,4' х 1,4'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 19 м 11,2 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, +57° 59' 5"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6128 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката 57812. Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 51; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 3884. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број 1101.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Змеј (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Nilson P.N., Uppsala Ceneral Catalogue of Galaxies. Uppsala:
Uppsala Astronomical Observatory, 1973. (15,543)
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6128 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6128]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6128 Поправени информации за NGC 6128]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206128 NGC 6128] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206128 NGC 6128] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Змеј (соѕвездие)]]
r76l4vwwpqob9n84yp8oe1pj7im2uo9
NGC 6133
0
1049527
4805320
4512701
2022-08-26T11:17:38Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика= NGC 6133 PanS.jpg
|соѕвездие=[[Змеј (соѕвездие)|Змеј]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 20 м 17 с
|деклинација=+56° 39' 12""
|положбен агол=
|вид на објект= [[тројна ѕвезда]]
|морфолошки вид=*3
|привиден сјај В=
|привиден сјај Ч=
|површински сјај=
|привидни димензии=
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Луис Свифт]]
|датум на откривање=[[23 октомври]] [[1886]]
|алтернативни ознаки=
}}
'''NGC 6133''' — [[тројна ѕвезда]] во соѕвездието [[Змеј (соѕвездие)|Змеј]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[23 октомври]] [[1886]] година од страна на [[Луис Свифт]], со помош на [[рефрактор]], чијашто леќа имала пречник од 16 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6133 е од видот *3.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 20 м 17 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, +56° 39' 12"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6133 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката . Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 51; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 3881. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број 1101.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Змеј (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Sulentic, Jack W., and William G. Tifft, "The Revised New General Catalogue of Nonstellar Astronomical Objects (RNGC)", Tucson, Arizona: University of Arizona Press, 1973. (4016,0).
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6133 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6133]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6133 Поправени информации за NGC 6133]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206133 NGC 6133] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206133 NGC 6133] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Змеј (соѕвездие)]]
izqlyr60vmo986omto1iq0yc961nw8l
NGC 6134
0
1049528
4805321
4527082
2022-08-26T11:19:10Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика= View of the sky around SDC 335.579-0.292.jpg
|соѕвездие=[[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 27 м 43,6 с
|деклинација=-49° 9' 51""
|положбен агол=
|вид на објект= [[расеано ѕвездено јато]]
|морфолошки вид=II3m
|привиден сјај В=7,2
|привиден сјај Ч=
|површински сјај=
|привидни димензии=6' x ?'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Џејмс Данлоп]]
|датум на откривање=[[10 мај]] [[1826]]
|алтернативни ознаки=OCL 968, ESO 226-SC9
}}
'''NGC 6134''' — [[расеано ѕвездено јато]] во соѕвездието [[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]], заведено во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6134 се споменува и како OCL 968, ESO 226-SC9.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[10 мај]] [[1826]] година од страна на [[Џејмс Данлоп]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 9 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6134 е од видот II3m.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 7,2 ''m''.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6134 има само една позната привидна димензија, која изнесува 6'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 27 м 43,6 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, -49° 9' 51"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6134 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката . Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 407; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 8320. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број N/A.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Рамнило (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Hirshfeld, Alan, and Roger W. Sinnott, eds., Sky Catalogue 2000.0, Vol.2, Cambridge, Massachusetts: Sky Publishing Corp. and Cambridge University Press, 1985. (3098,238)
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6134 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6134]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6134 Поправени информации за NGC 6134]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206134 NGC 6134] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206134 NGC 6134] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Рамнило (соѕвездие)]]
[[Категорија:ESO-објекти]]
[[Категорија:Расеани ѕвездени јата]]
21sc0v5ba741ftgectf5m3180oiy9eg
NGC 6135
0
1049529
4805322
4517809
2022-08-26T11:20:39Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика= NGC 6135 PanS.jpg
|соѕвездие=[[Змеј (соѕвездие)|Змеј]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 14 м 24,9 с
|деклинација=+64° 59' 0""
|положбен агол=45
|вид на објект= [[спирална галаксија]]
|морфолошки вид=S
|привиден сјај В=14,2
|привиден сјај Ч=15
|површински сјај=12,6
|привидни димензии=0,9' x 0,3'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Луис Свифт]]
|датум на откривање=[[9 јули]] [[1886]]
|алтернативни ознаки=MCG 11-20-8, CGCG 320-15
}}
'''NGC 6135''' — [[спирална галаксија]] во соѕвездието [[Змеј (соѕвездие)|Змеј]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6135 се споменува и како MCG 11-20-8, CGCG 320-15.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[9 јули]] [[1886]] година од страна на [[Луис Свифт]], со помош на [[рефрактор]], чијашто леќа имала пречник од 16 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6135 е од видот S.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 14,2 ''m'', а оној во рамките на интервалот од минималната до максималната честота 15 ''m'', додека [[Површински сјај|површинскиот сјај]] изнесува 12,6 ''m''/лм<sup>2</sup>.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6135 има привидни димензии од 0,9' х 0,3'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 14 м 24,9 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, +64° 59' 0"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref> [[Положбен агол|Положбениот агол]] на објектот е во износ од 45°.<ref name="SEDS"/>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6135 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката 57580. Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 29; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 4192. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број 1410.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Змеј (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Sulentic, Jack W., and William G. Tifft, "The Revised New General Catalogue of Nonstellar Astronomical Objects (RNGC)", Tucson, Arizona: University of Arizona Press, 1973. (4016,0).
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6135 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6135]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6135 Поправени информации за NGC 6135]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206135 NGC 6135] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206135 NGC 6135] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Змеј (соѕвездие)]]
e2ubrk6qwvssk4blir0opcub7xuywnv
NGC 6137B
0
1049532
4805323
4517811
2022-08-26T11:26:26Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика= NGC6137 - SDSS DR14.jpg
|соѕвездие=[[Северна Круна (соѕвездие)|Северна Круна]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 22 м 59,6 с
|деклинација=+37° 56' 57"
|положбен агол=
|вид на објект= [[леќеста галаксија]]
|морфолошки вид=S0-a
|привиден сјај В=14,7
|привиден сјај Ч=15,6
|површински сјај=13,1
|привидни димензии=0,5' x 0,5'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Вилијам Хершел]]
|датум на откривање=[[17 март]] [[1787]]
|алтернативни ознаки=MCG 6-36-38, CGCG 196-52
}}
'''NGC 6137B''' — [[леќеста галаксија]] во соѕвездието [[Северна Круна (соѕвездие)|Северна Круна]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо. Објектот не претставува [[Дрееров објект]].
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6137B се споменува и како MCG 6-36-38, CGCG 196-52.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[17 март]] [[1787]] година од страна на [[Вилијам Хершел]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 18,7 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6137B е од видот S0-a.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 14,7 ''m'', а оној во рамките на интервалот од минималната до максималната честота 15,6 ''m'', додека [[Површински сјај|површинскиот сјај]] изнесува 13,1 ''m''/лм<sup>2</sup>.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6137B има привидни димензии од 0,5' х 0,5'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 22 м 59,6 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, +37° 56' 57".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6137B е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката 57964. Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 114; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 3062. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број 1093.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Северна Круна (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6137B Прегледувач на длабокото небо — NGC 6137B]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6137B Поправени информации за NGC 6137B]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206137B NGC 6137B] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206137B NGC 6137B] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Северна Круна (соѕвездие)]]
fnk4mnnsbfgf9y6tf1rnsb3cgiw0ife
NGC 6138
0
1049533
4805324
4517813
2022-08-26T11:27:58Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика= NGC6138 - SDSS DR14.jpg
|соѕвездие=[[Херкул (соѕвездие)|Херкул]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=17 ч 22 м 39,9 с
|деклинација=+41° 6' 8"
|положбен агол=14
|вид на објект= [[елиптична галаксија]]
|морфолошки вид=E2
|привиден сјај В=13,3
|привиден сјај Ч=14,3
|површински сјај=13,2
|привидни димензии=1,1' x 0,9'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Едуар Жан Мари Стефан]]
|датум на откривање= [[1872]]
|алтернативни ознаки=NGC 6363, UGC 10827, MCG 7-36-5, CGCG 226-8, NPM1G +41.0459
}}
'''NGC 6138''' — [[елиптична галаксија]] во соѕвездието [[Херкул (соѕвездие)|Херкул]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6138 се споменува и како NGC 6363, UGC 10827, MCG 7-36-5, CGCG 226-8, NPM1G +41.0459.
== Откривање ==
Објектот е откриен во [[1872]] година од страна на [[Едуар Жан Мари Стефан]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 31,5 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6138 е од видот E2.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 13,3 ''m'', а оној во рамките на интервалот од минималната до максималната честота 14,3 ''m'', додека [[Површински сјај|површинскиот сјај]] изнесува 13,2 ''m''/лм<sup>2</sup>.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6138 има привидни димензии од 1,1' х 0,9'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 17 ч 22 м 39,9 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, +41° 6' 8".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref> [[Положбен агол|Положбениот агол]] на објектот е во износ од 14°.<ref name="SEDS"/>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6138 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката 60164. Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 80; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 3090. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број 753.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Херкул (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Archinal, Brent A. Version 4.0 of an unpublished list of errata to the RNGC, dated March 19, 1987. (110,0)
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6138 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6138]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6138 Поправени информации за NGC 6138]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206138 NGC 6138] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206138 NGC 6138] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Херкул (соѕвездие)]]
byzch5zeykajyhvgck8fcdu6cacom34
NGC 6140
0
1049535
4805325
4517815
2022-08-26T11:29:43Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика= NGC 6140 PanS.jpg
|соѕвездие=[[Змеј (соѕвездие)|Змеј]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 20 м 57 с
|деклинација=+65° 23' 24""
|положбен агол=95
|вид на објект= [[спирална галаксија]]
|морфолошки вид=SBc/P
|привиден сјај В=11,3
|привиден сјај Ч=11,8
|површински сјај=14,8
|привидни димензии=6,3' x 4,6'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Вилијам Хершел]]
|датум на откривање=[[3 јуни]] [[1788]]
|алтернативни ознаки=UGC 10359, MCG 11-20-12, CGCG 320-25, IRAS 16206+6530
}}
'''NGC 6140''' — [[спирална галаксија]] во соѕвездието [[Змеј (соѕвездие)|Змеј]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6140 се споменува и како UGC 10359, MCG 11-20-12, CGCG 320-25, IRAS 16206+6530.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[3 јуни]] [[1788]] година од страна на [[Вилијам Хершел]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 18,7 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6140 е од видот SBc/P.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 11,3 ''m'', а оној во рамките на интервалот од минималната до максималната честота 11,8 ''m'', додека [[Површински сјај|површинскиот сјај]] изнесува 14,8 ''m''/лм<sup>2</sup>.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6140 има привидни димензии од 6,3' х 4,6'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 20 м 57 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, +65° 23' 24"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref> [[Положбен агол|Положбениот агол]] на објектот е во износ од 95°.<ref name="SEDS"/>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6140 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката 57886. Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 29; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 4195. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број 1410.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Змеј (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Hirshfeld, Alan, and Roger W. Sinnott, eds., Sky Catalogue 2000.0, Vol.2, Cambridge, Massachusetts: Sky Publishing Corp. and Cambridge University Press, 1985. (3098,238)
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6140 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6140]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6140 Поправени информации за NGC 6140]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206140 NGC 6140] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206140 NGC 6140] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Змеј (соѕвездие)]]
98pjs0lc5vba5e2dyh9hjwhepg7xk2b
NGC 6144
0
1049539
4805327
4523798
2022-08-26T11:32:13Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика= NGC 6144 hlsp acsggc HST 10775 R814 B 606.png
|соѕвездие=[[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 27 м 14,1 с
|деклинација=-26° 1' 27""
|положбен агол=
|вид на објект= [[збиено ѕвездено јато]]
|морфолошки вид=XI
|привиден сјај В=9
|привиден сјај Ч=
|површински сјај=
|привидни димензии=7,4' x ?'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Вилијам Хершел]]
|датум на откривање=[[22 мај]] [[1784]]
|алтернативни ознаки=IC 4606, GCL 42, ESO 517-SC6
}}
'''NGC 6144''' — [[збиено ѕвездено јато]] во соѕвездието [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]], заведено во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6144 се споменува и како IC 4606, GCL 42, ESO 517-SC6.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[22 мај]] [[1784]] година од страна на [[Вилијам Хершел]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 18,7 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6144 е од видот XI.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 9 ''m''.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6144 има само една позната привидна димензија, која изнесува 7,4'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 27 м 14,1 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, -26° 1' 27"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6144 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката . Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 336; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 6798. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број 1105.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Скорпија (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Hirshfeld, Alan, and Roger W. Sinnott, eds., Sky Catalogue 2000.0, Vol.2, Cambridge, Massachusetts: Sky Publishing Corp. and Cambridge University Press, 1985. (3098,238)
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6144 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6144]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6144 Поправени информации за NGC 6144]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206144 NGC 6144] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206144 NGC 6144] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Скорпија (соѕвездие)]]
[[Категорија:IC-објекти]]
[[Категорија:Збиени ѕвездени јата]]
h0ib9i7r3oiuywoazlekgramkundyu5
NGC 6146
0
1049541
4805329
4517820
2022-08-26T11:35:30Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика= NGC6146 - SDSS DR14.jpg
|соѕвездие=[[Херкул (соѕвездие)|Херкул]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 25 м 10,2 с
|деклинација=+40° 53' 33""
|положбен агол=75
|вид на објект= [[елиптична галаксија]]
|морфолошки вид=E2
|привиден сјај В=12,5
|привиден сјај Ч=13,5
|површински сјај=12,8
|привидни димензии=1,3' x 1'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Вилијам Хершел]]
|датум на откривање=[[18 март]] [[1787]]
|алтернативни ознаки=UGC 10379, MCG 7-34-24, CGCG 224-18
}}
'''NGC 6146''' — [[елиптична галаксија]] во соѕвездието [[Херкул (соѕвездие)|Херкул]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6146 се споменува и како UGC 10379, MCG 7-34-24, CGCG 224-18.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[18 март]] [[1787]] година од страна на [[Вилијам Хершел]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 18,7 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6146 е од видот E2.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 12,5 ''m'', а оној во рамките на интервалот од минималната до максималната честота 13,5 ''m'', додека [[Површински сјај|површинскиот сјај]] изнесува 12,8 ''m''/лм<sup>2</sup>.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6146 има привидни димензии од 1,3' х 1'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 25 м 10,2 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, +40° 53' 33"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref> [[Положбен агол|Положбениот агол]] на објектот е во износ од 75°.<ref name="SEDS"/>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6146 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката 58080. Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 80; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 3065. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број 743.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Херкул (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Sulentic, Jack W., and William G. Tifft, "The Revised New General Catalogue of Nonstellar Astronomical Objects (RNGC)", Tucson, Arizona: University of Arizona Press, 1973. (4016,0).
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6146 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6146]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6146 Поправени информации за NGC 6146]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206146 NGC 6146] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206146 NGC 6146] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Херкул (соѕвездие)]]
jp3ytgib2tra3bastuonbekyxx94y4k
NGC 6150
0
1049545
4805331
4517822
2022-08-26T11:37:31Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика= NGC6150 - SDSS DR14.jpg
|соѕвездие=[[Херкул (соѕвездие)|Херкул]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 25 м 49,9 с
|деклинација=+40° 29' 20""
|положбен агол=61
|вид на објект= [[елиптична галаксија]]
|морфолошки вид=E?
|привиден сјај В=14
|привиден сјај Ч=15
|површински сјај=13,6
|привидни димензии=1,3' x 0,5'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Вилијам Хершел]]
|датум на откривање=[[18 март]] [[1787]]
|алтернативни ознаки=NGC 6150A, MCG 7-34-29, CGCG 224-22
}}
'''NGC 6150''' — [[елиптична галаксија]] во соѕвездието [[Херкул (соѕвездие)|Херкул]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6150 се споменува и како NGC 6150A, MCG 7-34-29, CGCG 224-22.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[18 март]] [[1787]] година од страна на [[Вилијам Хершел]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 18,7 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6150 е од видот E?.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 14 ''m'', а оној во рамките на интервалот од минималната до максималната честота 15 ''m'', додека [[Површински сјај|површинскиот сјај]] изнесува 13,6 ''m''/лм<sup>2</sup>.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6150 има привидни димензии од 1,3' х 0,5'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 25 м 49,9 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, +40° 29' 20"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref> [[Положбен агол|Положбениот агол]] на објектот е во износ од 61°.<ref name="SEDS"/>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6150 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката 58105. Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 80; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 3065. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број 743.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Херкул (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Sulentic, Jack W., and William G. Tifft, "The Revised New General Catalogue of Nonstellar Astronomical Objects (RNGC)", Tucson, Arizona: University of Arizona Press, 1973. (4016,0).
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6150 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6150]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6150 Поправени информации за NGC 6150]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206150 NGC 6150] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206150 NGC 6150] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Херкул (соѕвездие)]]
kptyq4gb58487q49n1qyyk3rkf33dsj
NGC 6151
0
1049547
4805334
4512686
2022-08-26T11:39:21Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика= NGC 6151 2MASS.jpg
|соѕвездие=[[Рајска Птица (соѕвездие)|Рајска Птица]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 38 м 24,1 с
|деклинација=-73° 15' 7"
|положбен агол=
|вид на објект= [[астеризам (астрономија)|астеризам]]
|морфолошки вид=*Grp
|привиден сјај В=
|привиден сјај Ч=
|површински сјај=
|привидни димензии=0,5' x ?'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Џон Хершел]]
|датум на откривање=[[29 јуни]] [[1835]]
|алтернативни ознаки=
}}
'''NGC 6151''' — [[астеризам (астрономија)|астеризам]] во соѕвездието [[Рајска Птица (соѕвездие)|Рајска Птица]], заведен во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[29 јуни]] [[1835]] година од страна на [[Џон Хершел]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 18,7 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6151 е од видот *Grp.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> NGC 6151 има само една позната привидна димензија, која изнесува 0,5'.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 38 м 24,1 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, -73° 15' 7".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6151 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката . Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 468; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 9286. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број N/A.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Рајска Птица (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6151 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6151]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6151 Поправени информации за NGC 6151]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206151 NGC 6151] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206151 NGC 6151] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Рајска Птица (соѕвездие)]]
illxy1fnfbjbsdp8ewu4cgl17uox8lz
NGC 6153
0
1049549
4805335
4524187
2022-08-26T11:41:35Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика= NGC 6153 hst 08594 R656GB502.png
|соѕвездие=[[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 31 м 30,6 с
|деклинација=-40° 15' 11""
|положбен агол=
|вид на објект= [[планетарна маглина]]
|морфолошки вид=PN
|привиден сјај В=10,9
|привиден сјај Ч=11,5
|површински сјај=
|привидни димензии=0,4' x ?'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Ралф Копланд]]
|датум на откривање=[[27 мај]] [[1883]]
|алтернативни ознаки=PK 341+5.1, ESO 331-PN6, AM 1628-400
}}
'''NGC 6153''' — [[планетарна маглина]] во соѕвездието [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6153 се споменува и како PK 341+5.1, ESO 331-PN6, AM 1628-400.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[27 мај]] [[1883]] година од страна на [[Ралф Копланд]], со помош на [[рефрактор]], чијашто леќа имала пречник од cm.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6153 е од видот PN.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 10,9 ''m'', а оној во рамките на интервалот од минималната до максималната честота 11,5 ''m''.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6153 има само една позната привидна димензија, која изнесува 0,4'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 31 м 30,6 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, -40° 15' 11"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6153 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката . Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 407; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 7858. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број N/A.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Скорпија (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Hirshfeld, Alan, and Roger W. Sinnott, eds., Sky Catalogue 2000.0, Vol.2, Cambridge, Massachusetts: Sky Publishing Corp. and Cambridge University Press, 1985. (3098,238)
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6153 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6153]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6153 Поправени информации за NGC 6153]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206153 NGC 6153] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206153 NGC 6153] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Скорпија (соѕвездие)]]
[[Категорија:Планетарни маглини]]
nvt7yhc5u2gfm5lnwu24yvv2h6hq4ci
NGC 6155
0
1049551
4805336
4517825
2022-08-26T11:42:59Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика= NGC6155 - SDSS DR14.jpg
|соѕвездие=[[Херкул (соѕвездие)|Херкул]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 26 м 8,3 с
|деклинација=+48° 22' 3""
|положбен агол=145
|вид на објект= [[спирална галаксија]]
|морфолошки вид=Sc
|привиден сјај В=12,3
|привиден сјај Ч=13
|површински сјај=12,3
|привидни димензии=1,3' x 0,9'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Вилијам Хершел]]
|датум на откривање=[[12 мај]] [[1787]]
|алтернативни ознаки=UGC 10385, MCG 8-30-13, CGCG 251-18, IRAS 16247+4828
}}
'''NGC 6155''' — [[спирална галаксија]] во соѕвездието [[Херкул (соѕвездие)|Херкул]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6155 се споменува и како UGC 10385, MCG 8-30-13, CGCG 251-18, IRAS 16247+4828.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[12 мај]] [[1787]] година од страна на [[Вилијам Хершел]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 18,7 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6155 е од видот Sc.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 12,3 ''m'', а оној во рамките на интервалот од минималната до максималната честота 13 ''m'', додека [[Површински сјај|површинскиот сјај]] изнесува 12,3 ''m''/лм<sup>2</sup>.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6155 има привидни димензии од 1,3' х 0,9'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 26 м 8,3 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, +48° 22' 3"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref> [[Положбен агол|Положбениот агол]] на објектот е во износ од 145°.<ref name="SEDS"/>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6155 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката 58115. Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 80; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 3495. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број 1375.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Херкул (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Hirshfeld, Alan, and Roger W. Sinnott, eds., Sky Catalogue 2000.0, Vol.2, Cambridge, Massachusetts: Sky Publishing Corp. and Cambridge University Press, 1985. (3098,238)
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6155 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6155]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6155 Поправени информации за NGC 6155]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206155 NGC 6155] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206155 NGC 6155] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Херкул (соѕвездие)]]
sd25r2hl96h81o9t85acq7iq9be6ubr
NGC 6156
0
1049552
4805337
4517826
2022-08-26T11:44:44Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика= NGC 6156 DSS.jpg
|соѕвездие=[[Јужен Триаголник (соѕвездие)|Јужен Триаголник]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 34 м 52,6 с
|деклинација=-60° 37' 9""
|положбен агол=0
|вид на објект= [[спирална галаксија]]
|морфолошки вид=SBc
|привиден сјај В=11,5
|привиден сјај Ч=12,2
|површински сјај=12,2
|привидни димензии=1,6' x 1,4'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Џон Хершел]]
|датум на откривање=[[24 април]] [[1835]]
|алтернативни ознаки=ESO 137-33, FAIR 329, IRAS 16304-6030
}}
'''NGC 6156''' — [[спирална галаксија]] во соѕвездието [[Јужен Триаголник (соѕвездие)|Јужен Триаголник]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6156 се споменува и како ESO 137-33, FAIR 329, IRAS 16304-6030.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[24 април]] [[1835]] година од страна на [[Џон Хершел]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 18,7 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6156 е од видот SBc.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 11,5 ''m'', а оној во рамките на интервалот од минималната до максималната честота 12,2 ''m'', додека [[Површински сјај|површинскиот сјај]] изнесува 12,2 ''m''/лм<sup>2</sup>.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6156 има привидни димензии од 1,6' х 1,4'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 34 м 52,6 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, -60° 37' 9"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref> [[Положбен агол|Положбениот агол]] на објектот е во износ од 0°.<ref name="SEDS"/>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6156 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката 58536. Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 433; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 9038. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број N/A.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Јужен Триаголник (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Sulentic, Jack W., and William G. Tifft, "The Revised New General Catalogue of Nonstellar Astronomical Objects (RNGC)", Tucson, Arizona: University of Arizona Press, 1973. (4016,0).
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6156 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6156]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6156 Поправени информации за NGC 6156]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206156 NGC 6156] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206156 NGC 6156] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Јужен Триаголник (соѕвездие)]]
svlyynoa3mh4kayw7nuy7mgjmembvm6
NGC 6164
0
1049560
4805338
4513818
2022-08-26T11:46:19Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика=NGC 6164 DSS.jpg
|соѕвездие=[[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 33 м 41 с
|деклинација=-48° 4' 46""
|положбен агол=
|вид на објект= [[оддавна маглина]]
|морфолошки вид=EN
|привиден сјај В=
|привиден сјај Ч=
|површински сјај=
|привидни димензии=1' x 0,3'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Џон Хершел]]
|датум на откривање=[[1 јули]] [[1834]]
|алтернативни ознаки=ESO 226-PN13, PK 336-0.1, ESO 226-EN12, AM 1630-475, np cond of WR neb
}}
'''NGC 6164''' — [[оддавна маглина]] во соѕвездието [[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6164 се споменува и како ESO 226-PN13, PK 336-0.1, ESO 226-EN12, AM 1630-475, np cond of WR neb.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[1 јули]] [[1834]] година од страна на [[Џон Хершел]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 18,7 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6164 е од видот EN.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> NGC 6164 има привидни димензии од 1' х 0,3'.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 33 м 41 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, -48° 4' 46"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6164 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката . Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 407; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 8329. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број N/A.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Рамнило (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Sulentic, Jack W., and William G. Tifft, "The Revised New General Catalogue of Nonstellar Astronomical Objects (RNGC)", Tucson, Arizona: University of Arizona Press, 1973. (4016,0).
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6164 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6164]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6164 Поправени информации за NGC 6164]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206164 NGC 6164] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206164 NGC 6164] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Рамнило (соѕвездие)]]
92nkq77umc4gufua9tcw0dcbrh8hzu9
NGC 6165
0
1049561
4805339
4513114
2022-08-26T11:48:13Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика=The Rim Nebula.jpg
|соѕвездие=[[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 34 м 2 с
|деклинација=-48° 9' 4""
|положбен агол=
|вид на објект= [[оддавна маглина]]
|морфолошки вид=EN
|привиден сјај В=
|привиден сјај Ч=
|површински сјај=
|привидни димензии=2,5' x 0,5'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Џон Хершел]]
|датум на откривање=[[1 јули]] [[1834]]
|алтернативни ознаки=ESO 226-PN13, PK 336-0.1, ESO 226-EN14, sf cond of WR neb
}}
'''NGC 6165''' — [[оддавна маглина]] во соѕвездието [[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо.
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6165 се споменува и како ESO 226-PN13, PK 336-0.1, ESO 226-EN14, sf cond of WR neb.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[1 јули]] [[1834]] година од страна на [[Џон Хершел]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 18,7 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6165 е од видот EN.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> NGC 6165 има привидни димензии од 2,5' х 0,5'.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 34 м 2 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, -48° 9' 4"".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6165 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката . Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 407; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 8329. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број N/A.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Рамнило (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Користена литература ==
* Sulentic, Jack W., and William G. Tifft, "The Revised New General Catalogue of Nonstellar Astronomical Objects (RNGC)", Tucson, Arizona: University of Arizona Press, 1973. (4016,0).
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6165 Прегледувач на длабокото небо — NGC 6165]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6165 Поправени информации за NGC 6165]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206165 NGC 6165] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206165 NGC 6165] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Рамнило (соѕвездие)]]
10inqz1v157424duxsdksrxpnxvh0uq
NGC 6166A
0
1049564
4805340
4517835
2022-08-26T11:51:58Z
Doni12345
77134
#WPWPMK
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Галаксија
|слика=NGC6166 - SDSS DR14.jpg
|соѕвездие=[[Херкул (соѕвездие)|Херкул]]
|епоха=Ј2000.0
|ректасцензија=16 ч 28 м 31 с
|деклинација=+39° 31' 16"
|положбен агол=120
|вид на објект= [[леќеста галаксија]]
|морфолошки вид=S0
|привиден сјај В=15
|привиден сјај Ч=16
|површински сјај=11,8
|привидни димензии=0,3' x 0,2'
|црвено поместување=
|оддалеченост=
|откривач=[[Вилијам Хершел]]
|датум на откривање=[[30 мај]] [[1791]]
|алтернативни ознаки=MCG 7-34-50
}}
'''NGC 6166A''' — [[леќеста галаксија]] во соѕвездието [[Херкул (соѕвездие)|Херкул]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо. Објектот не претставува [[Дрееров објект]].
Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 6166A се споменува и како MCG 7-34-50.
== Откривање ==
Објектот е откриен на [[30 мај]] [[1791]] година од страна на [[Вилијам Хершел]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 18,7 см.
== Податоци ==
=== Податоци од набљудување ===
Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 6166A е од видот S0.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 15 ''m'', а оној во рамките на интервалот од минималната до максималната честота 16 ''m'', додека [[Површински сјај|површинскиот сјај]] изнесува 11,8 ''m''/лм<sup>2</sup>.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 6166A има привидни димензии од 0,3' х 0,2'.<ref name="SEDS"/>
=== Астрономски податоци ===
Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 16 ч 28 м 31 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, +39° 31' 16".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref> [[Положбен агол|Положбениот агол]] на објектот е во износ од 120°.<ref name="SEDS"/>
== Други поделби ==
Проучување на NGC 6166A е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката 58254. Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 80; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 3063. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број 743.
== Поврзано ==
{{portalpar|Астрономија}}
* [[Список на NGC објекти (6001-6500)]];
* [[Нов општ каталог]];
* [[Херкул (соѕвездие)]].
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
* [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC6166A Прегледувач на длабокото небо — NGC 6166A]
* [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC6166A Поправени информации за NGC 6166A]
* [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%206166A NGC 6166A] — VizieR.
* [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%206166A NGC 6166A] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]]
[[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]]
[[Категорија:Херкул (соѕвездие)]]
spg1wqu8g9hiwu3xqaamppinpwi13dy
Разговор со корисник:Roxy
3
1059600
4805127
2819258
2022-08-25T16:13:53Z
Vincent Vega
69356
Vincent Vega ја премести страницата [[Разговор со корисник:Roxyy]] на [[Разговор со корисник:Roxy]]: Автоматски преместена страницата при преименување на корисникот „[[Special:CentralAuth/Roxyy|Roxyy]]“ во „[[Special:CentralAuth/Roxy|Roxy]]“
wikitext
text/x-wiki
{{Добредојде}} --[[User:Kolega2357-Bot|Kolega2357-Bot]] <small>([[User talk:Kolega2357-Bot|разговор]])</small> 03:04, 11 декември 2012 (CET)
go5a87qcni6lmmdye4ycfd09hz41jza
Houses of the Holy
0
1061861
4805316
4713628
2022-08-26T11:09:50Z
InternetArchiveBot
92312
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox album
| Name = Houses of the Holy
| Type = studio
| Artist = [[Led Zeppelin]]
| Cover = ХаусесофдХоули.jpg
| Released = {{Start date|1973|3|28|df=yes}}
| Recorded = јануари-август 1972, [[Stargroves]] и [[Headley Grange]] со [[Rolling Stones Mobile Studio]], и [[Island Studios]], Лондон; [[Audio mixing (recorded music)|Mixed]] at [[Olympic Studios]], London and [[Electric Lady Studios]], New York
| Genre = [[хард-рок|хард рок]], [[хеви метал музика|хеви метал]]
| Length = {{Duration|m=40|s=58}}
| Language = англиски
| Label = [[Атлантик Рекордс|Атлантик]]
| Producer = [[Џими Пејџ]]
| Last album = [[Led Zeppelin IV]]<br />(1971)
| This album = '''''Houses of the Holy'''''<br />(1973)
| Next album = ''[[Physical Graffiti]]''<br />(1975)
| Misc = {{Singles
| Name = Houses of the Holy
| Type = studio
| Single 1 = [[Over the Hills and Far Away (Led Zeppelin song)|Over the Hills and Far Away]]"/"[[Dancing Days]]
| Single 1 date = {{Start date|1973|5|24|df=yes}}
| Single 2 = [[D'yer Mak'er]]"/"[[The Crunge]]
| Single 2 date = {{Start date|1973|9|17|df=yes}}
}}
}}
'''''Houses of the Holy''''' e петтиот студиски албум на англиската рок група Лед Зепелин, издаден преку издавачката куќа Атлантик Рекордс на 28 март 1973 година. Насловот на албумот е посвета за верните обожаватели кои се појавуваат на нивните концерти чии локации ги нарекуваат Houses of the Holy (Домови на Светите). Втор албум на групата кој не е именуван по нив и прв албум кој содржи целосно оригинален материјал. Претставува музички пресврт за Лед Зепелин бидејќи почнуваат да користат многу повеќе слоеви и методи на продуцирање во нивните песни.
РИАА го сертифицира 11 пати платинест и песната со исто име е снимена во овие сесии, но се појавува на следниот албум. Во 2012 година списанието Ролинг Стоун го става на 148 позиција на листата од 500те Најдобри албуми на сите времиња.
==Снимање==
Поголемиот дел од албумот се снима во пролетта 1972 година во Старгроувс, селскиот имот во Беркшир на Мик Џегер и повторно со користење на подвижното студио на групата Ролинг Стоунс. Некои од песните на албумот се и пред тоа снимани, како на пример песната No Quarter, чиј прв обид е во текот на сесиите во Хедли Гранџ.
Неколку од песните се продуцираат како демоа (пробни снимки) во личните студиа на Џими Пејџ и Џон Пол Џонс. Овие двајца ги монтираат студиата во нивните домови и тоа им овозможува да ги довршат почнатите аранжмани. Како на пример, недовршените The Rain Song и Over The Hills and Far Away се довршуваат во студиото на Џими, додека ЏПЏ ја довршува No Quarter.
Уште еден дел од снимањето е спроведен во Олимпик Студиос во мај 1972 година и во текот на турнејата низ Северна Америка истата година во студиото Електрик Лејди Студиос во Њујорк.
Некои од песните како Black Country Woman, Walter’s Walk, The Rover и Houses of The Holy снимени во овие сесии не се наоѓаат на овој албум, туку на некои од следните.
==Компонирање==
Стилистички, овој албум е еден голем пресврт во кариерата на Лед Зепелин. Гитарските рифови имаат повеќе слоеви во споредба со оние од претходните албуми и продуцентските методи на Џими Пејџ еволуираат и се оддалечуваат од раните влијанија на блуз музиката кои се застапени во првите четири албуми.
Освен кај Џими, голем напредок се чувствува и кај Роберт Плент, чии текстови на песните The Song Remains The Same и нејзиниот комплициран сопатник The Rain Song се многу позрели изданија на неговите мистични тематики.
Други песни како D’yer Mak’er, No Quarter, The Crunge се нешто нечуено во нивниот досегашен репертоар. D’yer Mak’er е реге песна и насловот се римува со британскиот изговор на зборот Јамајка. Исто така тоа е една од ретките песни каде сите 4 членови на Лед Зепелин ги делат композиторските заслуги.
No Quarter содржи елементи на атмосферски синтисајзер и соло на акустично пиjано на ЏПЏ. Dancing Days е инспирирана од некоја индиска музика која Џими Пејџ ја чул во Бомбај и содржи уште едно иако малку чудно сепак неверојатно соло од вториот најдобар гитарист на сите времиња.
The Crunge e фанк песна во чест на кумот на соул музиката Џејмс Браун, а The Rain Song е разубавена со звуците на новиот мелотрон на ЏПЏ. Последната песна од албумот, The Ocean содржи еден акапела дел и неверојатна кода (завршен дел)под влијание на старата ду-оп музика, и е посветена на океанот од обожаватели кои се појавуваат на концертите на Лед Зепелин во тоа време.
Според експертот за групата Дејв Луис:
{{cquote|Кога ќе се присетам Houses of the Holy одлично се носи со другите албуми од овој период. Конечно се најде баланс помеѓу оние селски акустични песни и тежината од првите два албуми. Иако отсуствува оној електрицитет од Лед Зепелин 1 и 2 и разновидноста од Лед Зепелин 3, како и класичниот статус на Лед Зепелин 4, петтиот албум ја отсликува положбата во која се наоѓа групата и служи како почеток за ширење на нивните музички стремежи.}}
==Опаковка==
Опаковката на Houses of the Holy е инспирирана од крајот на книгата на Артур Кларк, Крај на детството. Крајот на книгата содржи неколку стотици милиони разголеми деца, што само малку и физички наликува на основната форма на човечката раса. Тоа е колаж од неколку фотографии од Преминот на џиновите во Северна Ирска, кои ги слика Обри Пауел од фирмата специјализирана за опаковки на албуми Hipgnosis. Конкуренција на оваа локација и била уште една од Перу, но на крајот оваа е одбрана.
Двете деца кои позираат за сликите се Стефан и Саманта Гејтс и фотосесијата траела фрустрирачки 10 дена поради барање на вистинскиот дел од денот за да се фати правото осветлување. Фотосесиите се правени наутро и на зајдисонце за да се фати светлото од замракот и зората но никогаш не се постигнува посакуваниот ефект. Затоа децата се сликани во црно и бело и потоа се додадени на колажот како 11те лица кои се гледаат на опаковката. Иако незадоволителни, крајните слики оставаат впечаток поради некои случајно додадени засенчувања при постпродукцијата. Сликата од внатрешноста на опаковката е од замокот Данлус кој се наоѓа близу до Преминот на џиновите.
Во февруари 2010 година британската програма ББЦ Радио 4 му посвети получасовен документарен филм насловен Stefan Gates’s Cover Story на едно од децата од сликата за неговото учество во правењето на опаковката на албумот. Во филмот и покрај тоа што неговата сестра не се согласува, Стефан тврди дека има нешто злобно во врска со сликата. Тој исто така тврди дека никогаш не го чул албумот. Филмот завршува со неговото повторно посетување на Преминот на џиновите, слушајќи го Houses of the Holy и признава дека му паднал камен од срце по слушањето.
Исто како и на претходниот албум никакво име не е испринтано на опаковката, но менаџерот на групата Питер Грант им дозволува на Атлантик Рекордс да го покријат со хартија која ги содржи имињата на албумот и групата. Иако хартијата ги покрива задниците на децата од сликата, сепак албумот е забранет или недостапен во некои делови во југот на САД неколку години. ЦД изданието од 1980 година содржи дополнителни информации на опаковката.
Во 1974 година албумот е номиниран за Греми во категоријата за најдобра опаковка за албум и ВиЕјџ 1 ја става на шестата позиција на списокот на 50 најдобри опаковки за албуми на сите времиња во 2003 година.
Џими Пејџ изјавува дека сликата од опаковката е втора верзија која им била пратена од ангажираната фирма. На првата верзија уметникот Сторм Торгерсон нацртал зелен електричен терен за тенис со тениски рекет на него. Членовите на групата помислуваат дека со тоа тој имплицира дека нивната музика е само врева (англиските racket и racquet се изговараат исто но значат врева и рекет)и го отпуштаат, по што Пауел го заменува. Сепак подоцна Торгерсон е повторно вработен од групата за опаковките на албумите Presence и In Through the Out Door.
==Критики==
{{Album reviews
| rev1 = [[Allmusic]]
|rev1Score = {{Rating|5|5}}<ref>[{{Allmusic|class=album|id=r11464|pure_url=yes}} Allmusic Review]</ref>
| rev2 = ''[[Билборд (магазин)|Billboard]]''
|rev2Score = Favourable<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.superseventies.com/spledzeppelin5.html |title=Billboard Review |publisher=Superseventies.com |accessdate=9 August 2011}}</ref>
| rev4 = ''[[Entertainment Weekly]]''
|rev4Score = A<ref>{{Наведена мрежна страница|author=Reviewed by Tom Sinclair |url=http://www.ew.com/ew/article/0,,458337,00.html |title=Entertainment Weekly Review |publisher=Ew.com |date=20 June 2003 |accessdate=9 August 2011}}</ref>
| rev3 = [[Robert Christgau]]
|rev3Score = A−<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.robertchristgau.com/get_artist.php?id=780&name=Led+Zeppelin |title=Robert Christgau Review |publisher=Robertchristgau.com |accessdate=9 August 2011}}</ref>
| rev5 = ''[[Ролинг Стоун|Rolling Stone]]'' (1973)
|rev5Score = Unfavourable<ref>[http://www.rollingstone.com/music/albumreviews/houses-of-the-holy-19730607 1973 Rolling Stone Review]</ref>
| rev6 = ''Rolling Stone'' (2003)
|rev6Score = {{Rating|5|5}}<ref>[http://www.rollingstone.com/music/albumreviews/houses-of-the-holy-20030730 2003 Rolling Stone Review]</ref>
| rev8 = [[Yahoo! Music]]
|rev8Score = Favourable<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://music.yahoo.com/read/review/12057686 |title=Yahoo! Music Review |publisher=Music.yahoo.com |date=5 August 2011 |accessdate=9 August 2011 |archive-date=2007-06-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070616201116/http://music.yahoo.com/read/review/12057686 |url-status=dead }}</ref>
| rev7 = ''[[The Rolling Stone Album Guide]]''
|rev7score = {{Rating|4.5|5}}<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.rollingstone.com/music/artists/led-zeppelin/albumguide |title=архивска копија |accessdate=2011-01-14 |archive-date=2011-01-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110114031043/http://www.rollingstone.com/music/artists/led-zeppelin/albumguide |url-status=live }}</ref>
}}<!--List Automatically Moved by DASHBot-->
Ова е последниот албум на Лед Зепелин издаден преку Атлантик Рекордс по што тие формираат своја издавачка куќа Суан Сонг Рекордс во 1974 година. Houses of the Holy е првиот албум кој во опаковката ги содржи текстовите за сите песните.
{{pquote|Епитетот огромно е како создаден за групата: Собираа најголема публика, ги имаа најгласните рок песни, имаа најмногу групиа, ги имаа најголемите лавовски коси. Со тек на време тоа излегува од мода, но на ''Houses'' сè уште е инспиративно.|Гевин Едвардс, ''[[Ролинг Стоун]]''.<ref name=rsreview>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.rollingstone.com/artists/ledzeppelin/albums/album/120527/review/5940338/houses_of_the_holy |title=''Houses of the Holy''" review |accessdate=4 September 2008 |author="Edwards, Gavin |date=30 July 2003 |work=Rolling Stone |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070114030756/http://www.rollingstone.com/artists/ledzeppelin/albums/album/120527/review/5940338/houses_of_the_holy |archivedate=2007-01-14 |url-status=live }}</ref>}}
Иако е во план да се издаде во јануари 1973, поради разни одложувања при правењето на опаковката, издаден е дури во март додека групата ја одржува нивната Европска турнеја од 1973 година. Houses of the Holy многу се рекламира пред почетокот на нивната турнеја во Северна Америка и кога веќе почнува турнејата, албумот е веќе на првата позиција на топ листите. Голем број од песните веќе се изведувани пред публика на претходната турнеја бидејќи тогаш и се снимени повеќето од нив.
При издавањето албумот добива измешани критики, а негативните најмногу се однесуваат на реге и фанк изданијата на групата со песните D’yer Mak’er и The Crunge. Од друга страна пак, комерцијално албумот поминува одлично со цели 39 недели на американските топ листи (две недели на првата позиција) и влегувајќи на првата позиција на топ листата во Британија.
Во 2012 година списанието Ролинг Стоун го рангира Houses of the Holy на 148ото место на списокот на 500те најдобри албуми на сите времиња.
===Признанија и награди===
{|class="wikitable sortable"
|-
! Магазин
! Земја
! Признание
! Година
! style="text-align:center;"|Ранг
|-
| ''The Book of Rock Lists''
| САД
| "The Top 40 Albums (1973)"<ref>{{Наведена мрежна страница| url=http://www.rocklistmusic.co.uk/dmarshal.html#70| title=The Top 40 Albums 1973| accessdate=10 February 2009| publisher=rocklistmusic.co.uk| archive-date=2009-01-06| archive-url=https://web.archive.org/web/20090106064504/http://www.rocklistmusic.co.uk/dmarshal.html#70| url-status=dead}}</ref>
| 1981
| 13
|-
| [[Награди Греми|Греми]]
| САД
| "[[Grammy Award for Best Recording Package]]"<ref>{{Наведена мрежна страница | url=http://www.super70s.com/Super70s/Music/1973/Grammys.asp | title=Grammy Award for Best Album Package (Hipgnosis) – 2 March 1974| accessdate=10 February 2009 | publisher=Grammy}}</ref>
| 1974
| Номиниран
|-
| ''[[Classic Rock (magazine)|Classic Rock]]''
| Велика Британија
| "100 Greatest British Rock Album Ever"<ref>{{Наведена мрежна страница | url=http://www.rocklistmusic.co.uk/steveparker/classicrock2.htm | title=Classic Rock – 100 Greatest British Rock Album Ever – April 2006| accessdate=10 February 2009 |work=Classic Rock}}</ref>
| 2006
| 90
|-
| [[Куќата на Славните на Рокенролот|Rock and Roll Hall of Fame]]
| САД
| "The Definitive 200: Top 200 Albums of All-Time"<ref>{{Наведена мрежна страница | url=http://www.rockhall.com/pressroom/definitive-200|title= The Definitive 200: Top 200 Albums of All-Time|accessdate=10 February 2009|work=Rock and Roll Hall of Fame (United States)}}</ref>
| 2007
| 51
|-
| ''[[Ролинг Стоун|Rolling Stone]]''
| САД
| "[[The 500 Greatest Albums of All Time]]"<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.rollingstone.com/music/lists/500-greatest-albums-of-all-time-19691231 |title=500 Greatest Albums | Rolling Stone Music | Lists |work=Rolling Stone |accessdate=9 August 2011}}</ref>
| 2012
| 148
|-
| [[Pitchfork Media]]
|САД
|"Top 100 Albums of the 1970s"<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://pitchfork.com/features/staff-lists/5932-top-100-albums-of-the-1970s/3/ |title=Staff Lists: Top 100 Albums of the 1970s |publisher=Pitchfork |date=23 June 2004 |accessdate=9 August 2011}}</ref>
|2004
|75
|}
<small>(*) обележува неподреден список.</small>
==Список на песни==
{{Track listing
| headline = Прв дел
| writing_credits = yes
| title1 = [[The Song Remains the Same (песна)|The Song Remains the Same]]
| writer1 = [[Џими Пејџ]] и [[Роберт Плант]]
| length1 = 5:32
| title2 = [[The Rain Song]]
| writer2 = Пејџ и Плант
| length2 = 7:39
| title3 = [[Over the Hills and Far Away (песна на Лед Зепелин)|Over the Hills and Far Away]]
| writer3 = Пејџ и Плант
| length3 = 4:50
| title4 = [[The Crunge]]
| writer4 = [[Џон Бонам]], [[Џон Пол Џонс (музичар)|Џон Пол Џонс]], Пејџ и Плант
| length4 = 3:17
}}
{{Track listing
| headline = Втор дел
| writing_credits = yes
| title1 = [[Dancing Days]]
| writer1 = Пејџ и Плант
| length1 = 3:43
| title2 = [[D'yer Mak'er]]
| writer2 = Бонам, Џонс, Пејџ и Плант
| length2 = 4:23
| title3 = [[No Quarter (песна)|No Quarter]]
| writer3 = Џонс, Пејџ и Плант
| length3 = 7:00
| title4 = [[The Ocean (песна на Лед Зепелин)|The Ocean]]
| writer4 = Бонам, Џонс, Пејџ и Плант
| length4 = 4:31
}}
==Положба на топ листите==
{| class="wikitable sortable"
|-
!Табела (1973)
! style="text-align:center;"|Највисок пласман
|-
| Japanese Albums Chart<ref name="Japanese albums chart">{{Наведена мрежна страница | url = http://www.oricon.co.jp/ | title = Top 100 Albums – 10 April 1973 | publisher=Oricon | accessdate =19 January 2009}}</ref>
| style="text-align:center;"|3
|-
| UK Albums Chart<ref name="UK albums chart">{{Наведена мрежна страница | url = http://www.chartstats.com/albuminfo.php?id=3225 | title = Top 100 Albums – 14 April 1973 | publisher = chartstats.com | accessdate = 19 January 2009 | archiveurl = https://archive.today/20121208123748/http://www.chartstats.com/albuminfo.php?id=3225 | archivedate = 2012-12-08 | url-status = live }}</ref>
| style="text-align:center;"|1
|-
| Norwegian Albums Chart<ref name="Norwegian albums chart">{{Наведена мрежна страница | url = http://norwegiancharts.com/showitem.asp?interpret=Led+Zeppelin&titel=Houses+Of+The+Holy&cat=a | title = Top 20 Albums – 29 April 1973 | publisher=norwegiancharts.com | accessdate =19 January 2009}}</ref>
| style="text-align:center;"|4
|-
| US ''Billboard'' The 200 Albums Chart<ref name="US billboard 200 chart">{{Наведена мрежна страница | url = http://www.billboard.com/bbcom/esearch/chart_display.jsp?cfi=305&cfgn=Albums&cfn=The+Billboard+200&ci=3069088&cdi=8739973&cid=05%2F12%2F1973 | title = The Billboard 200 – 12 May 1973 |work=Billboard | accessdate =19 January 2009}} {{Dead link|date=September 2010|bot=H3llBot}}</ref>
| style="text-align:center;"|1
|-
| US ''Cash Box'' Top 100 Albums Chart<ref name="US cash box chart">{{Наведена мрежна страница | url = http://msdb.hp.infoseek.co.jp/cb&bb/album%20no1/1973.htm | title = Top 100 Albums – 12 May 1973 | work = Cash Box | accessdate = 19 January 2009 | archive-date = 2012-02-20 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120220114828/http://msdb.hp.infoseek.co.jp/cb%26bb/album%20no1/1973.htm | url-status = dead }}</ref>
| style="text-align:center;"|1
|-
| US ''Record World'' Top Pop Albums Chart<ref name="US record world chart">{{Наведена мрежна страница | url = [http://www.geocities.com/muggy59/RWPOPLPS1970THRU1974.html http://www.geocities.com/muggy59/RWPOPLPS1970THRU1974.html]{{dead link|date=October 2011|bot=AnomieBOT}} | title = Top Pop Albums – 12 May 1973 |work=Record World | accessdate =19 January 2009}}{{dead link|date=November 2010|bot=AnomieBOT}}</ref>
| style="text-align:center;"|1
|-
| Austrian Albums Chart<ref name="Austrian albums chart">{{Наведена мрежна страница | url = http://austriancharts.at/showitem.asp?interpret=Led+Zeppelin&titel=Houses+Of+The+Holy&cat=a | title = Top 75 Albums – 15 May 1973 | publisher=austriancharts.at | accessdate =19 January 2009}}</ref>
| style="text-align:center;"|3
|-
| Canadian ''RPM'' Top 100 Albums Chart<ref name="Canadian rpm chart">{{Наведена мрежна страница | url = http://www.collectionscanada.gc.ca/rpm/028020-119.01-e.php?brws_s=1&file_num=nlc008388.4811&volume=19&issue=14&issue_dt=May%2019%201973&type=1&interval=24&PHPSESSID=hrg50o22lgammqcogv27ve6d95 | title = RPM Albums Chart – 19 May 1973 | work = RPM | accessdate = 19 January 2009 | archive-date = 2012-10-06 | archive-url = https://web.archive.org/web/20121006022226/http://www.collectionscanada.gc.ca/rpm/028020-119.01-e.php?brws_s=1&file_num=nlc008388.4811&volume=19&issue=14&issue_dt=May%2019%201973&type=1&interval=24&PHPSESSID=hrg50o22lgammqcogv27ve6d95 | url-status = dead }}</ref>
| style="text-align:center;"|1
|-
| Spanish Albums Chart<ref name="Spanish albums chart">{{Наведена мрежна страница | url = http://www.promusicae.es/english.html | title = Top 100 Albums – 9 June 1973 | publisher=PROMUSICAE | accessdate =19 January 2009}}</ref>
| style="text-align:center;"|9
|-
| Australian ''Go-Set'' Top 20 Albums Chart<ref name="Australian album chart">{{Наведена мрежна страница | url = http://www.poparchives.com.au/gosetcharts/1973/19730630.html#albums | title = Top 20 Albums – 30 June 1973 | work = Go Set | accessdate = 19 January 2009 | archive-date = 2011-08-28 | archive-url = https://www.webcitation.org/61HMa7ylq?url=http://www.poparchives.com.au/gosetcharts/1973/19730630.html#albums | url-status = dead }}</ref>
| style="text-align:center;"|1
|-
| Australian [[Kent Music Report]] Albums Chart
| style="text-align:center;"|1
|-
| German Albums Chart<ref name="German albums chart">{{Наведена мрежна страница | url = http://www.charts-surfer.de/musiksearch.php | title = Top 100 Albums – June 1973 | publisher = charts-surfer.de | accessdate = 19 January 2009 | archive-date = 2010-01-08 | archive-url = https://web.archive.org/web/20100108054945/http://www.charts-surfer.de/musiksearch.php | url-status = dead }}</ref>
| style="text-align:center;"|8
|-
| French Albums Chart<ref name="French albums chart">{{Наведена мрежна страница | url = http://www.infodisc.fr/B-CD_1973.php | title = Top 100 Albums – 1973 | publisher = infodisc.fr | accessdate = 19 January 2009 | archive-date = 2012-10-27 | archive-url = https://web.archive.org/web/20121027132903/http://www.infodisc.fr/B-CD_1973.php | url-status = dead }}</ref>
| style="text-align:center;"|3
|}
;Синглови
{| class="wikitable"
|-
! Година
! Сингл
! Табела
! Позиција
|-
| 1973
| "D'yer Mak'er"
| Билборд Поп Синглови (Билборд Топ 100)
| 20
|-
| 1973
| "Over The Hills And Far Away"
| Билборд Поп Синглови (Билборд Топ 100)
| 51
|}
==Сертификации за продажба==
{{Certification Table Top}}
{{Certification Table Entry|region=Argentina|title=Recintos de lo Sagrado|artist=Led Zeppelin|type=album|award=Gold|relyear=1993|autocat=yes}}
{{Certification Table Entry|region=France|title=Houses of the Holy|artist=Led Zeppelin|type=album|award=Gold|number=2|certyear=2001|relyear=1973|autocat=yes}}
{{Certification Table Entry|region=Germany|title=House of Holy|artist=Led Zeppelin|type=album|award=Gold|relyear=1973|autocat=yes}}
{{Certification Table Entry|region=United Kingdom|title=Houses of the Holy|artist=Led Zeppelin|type=album|award=Platinum|autocat=yes}}
{{Certification Table Entry|region=United States|title=Houses of the Holy|artist=Led Zeppelin|type=album|award=Platinum|number=11|autocat=yes}}
{{Certification Table Bottom}}
==Екипа==
;Led Zeppelin
*[[John Bonham]] – [[Drum kit|drums]]
*[[John Paul Jones (musician)|John Paul Jones]] – [[бас гитара|bass guitar]], [[клавијатурен инструмент|keyboards]], [[mellotron]], [[synthesiser]], [[Organ (music)|organ]], [[пијано|piano]], [[grand piano]], [[чембало|harpsichord]], [[synthesiser|synthesiser bass]]
*[[Џими Пејџ|Jimmy Page]] – [[acoustic guitar|acoustic]], [[електрична гитара|electric]], and [[pedal steel guitar|pedal steel]] [[guitar]], [[theremin]] on "No Quarter", [[музички продуцент|production]]
*[[Роберт Плант|Robert Plant]] – [[Lead vocalist|lead]] [[Singing|vocals]]
;Продукција
*Barry Diament – [[Audio mastering|mastering]] (original Compact Disc release)
*[[Keith Harwood]] – [[Audio mixing (recorded music)|mixing]]
*[[Hipgnosis]] – [[Album sleeve|sleeve]] [[art direction]]
*[[Andy Johns]] – [[Audio engineering|engineering]], mixing (on "No Quarter")
*[[Eddie Kramer]] – engineering, mixing
*[[Bob Ludwig]] – mastering engineering
*[[Aubrey Powell (designer)|Aubrey Powell]] – cover photography
*George Marino – mastering ([[Audio mastering|remastered]] Compact Disc)
==Исто така==
*[[Список на најпродавани албуми во САД]]
==Наводи==
{{Reflist|2}}
==Надворешни врски==
*{{MusicBrainz release|id=3ccb4cb2-940a-4e2e-b1fd-4c0b7483280f|name=Houses of the Holy}}
*[http://home.att.net/~chuckayoub/led_zeppelin_houses_of_the_holy.html Lyrics]
*[https://web.archive.org/web/20071011220722/http://dangerousage.com/householy.html Cover art]
*[http://www.superseventies.com/ac28housesoftheholy.html Cover art – Aubrey Powell]
*[http://www.music-nerds.com/music.php?id=31 Review On Music-Nerds] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20121124235326/http://music-nerds.com/music.php?id=31 |date=2012-11-24 }}
* [http://www.bbc.co.uk/programmes/b00w227m Stefan Gates' Cover Story] (BBC programme about the album cover)
{{S-start}}
{{Succession box
| before = ''20 Flashback Greats of the Sixties'' by [[Various Artists]]
| title = ''[[UK Albums Chart]]'' [[List of number-one albums from the 1970s (UK)|number-one album]]
| years = 14–21 April 1973
| after = ''[[Ooh La La (Faces album)|Ooh La La]]'' by [[Faces (band)|The Faces]]}}
{{Succession box
| before = ''[[Aloha from Hawaii: Via Satellite]]'' by [[Елвис Пресли|Elvis Presley]]
| title = [[билборд 200|''Billboard'' 200]] [[Number-one albums of 1973 (USA)|number-one album]]
| years = 12–25 May 1973
| after = ''[[1967–1970]]'' by [[Битлси|The Beatles]]}}
{{Succession box
| before = ''[[Hot August Night]]'' by [[Neil Diamond]]
| title = [[Kent Music Report|Australian Kent Music Report]] [[Number-one albums of 1973 (Australia)|number-one album]]
| years = 4–24 June 1973
| after = ''[[Red Rose Speedway]]'' by [[Paul McCartney & Wings]]
}}
{{end}}
{{Houses of the Holy}}
{{Led Zeppelin}}
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Houses of the Holy}}
[[Категорија:Албуми на Led Zeppelin]]
[[Категорија:Албуми од 1973]]
8f9tl052d973l62d10f9f92vmnf7w21
Албанска преродба
0
1075767
4805257
4628833
2022-08-26T08:23:32Z
Bjankuloski06
332
/* Призренска лига */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
'''Албанското национално будење''' го опфаќа периодот од започнувањето на востание за ослободување на земјата во [[19 век]] до [[29 јули]] [[1913]] година кога била формирана [[Албанија]] како независна држава.
Во [[мај]] [[1877]] година бил формиран [[Албански комитет во Јанина]] а следната година бил формиран [[Централен комитет за заштита на правата на албанскиот народ]].
Истата година во градот [[Призрен]] била формирана [[Призренска лига]], а по нејзиното распуштање во 1899 година била формирана [[Пеќска лига]].
== Позадина (1830-1878) ==
== Подем на албанскиот национализам==
Главно поради верските врски на Албанците со Османлиите, национализмот кај Албанците се развил многу подоцна за разлика од останатите балкански народи. Периодот на подемот на албанскиот национализам започнал во 1870-тите посебно по Руско-турската војна (1877-1878). Албанците започнале да стравуваат дека нивните земји ќе бидат поделени меѓу Црна Гора, Србија и Бугарија. Овој страв посебно се видел по Санстефанскиот мировен договор по кое дел од албанската интелигенција во пролетта на 1878 година го формирале комитетот за одбрана на албанските права.
Во 1878 година била основана [[Призренска лига|Призренската лига]] чија цел била автономија на Албанија и поништување на договорот од Сан Стефано.
=== Призренска лига===
{{главна|Призренска лига}}
Самата лига се засновала на идејата за Голема Албанија. Во историјата постојат спротиставености околу главната улога за основањето на оваа лига. Од една страна Албанија смета дека била основана како општ национален покрет, а од друга страна се смета дека била основана како облика на манипулација со албанскиот народ бидејќи била инструмент на османлиската политика на Балканот.
На основачкото собрание било побарано автономија на Албанија и соединување на Албанците во еден вилает на империјата. Призренската лига се борела против Санстефанскиот и Берлинскиот договор па поради ова се смета дека нејзиното основање имала друга намена. Освен тоа се смета дека османлиските власти ги платиле сите трошоци на албанските делегати за конгресот во Призрен како и оружје и муниција. Албанското население било населено во четири османлиски вилаети: Косовски, Скадарски, Јанински и Манастирски вилает. На Берлинскиот конгрес лигата учествувала во име на албанскиот народ, а централна фигура имал Али Паша Гусински кој стекнал голем углед во битките против Црногорците во 1855, 1879 и 1880 година.
На Берлинскиот конгрес биле испратени три меморандуми:
* Првиот од Призренската лига која барала признавање на националниот идентитет на Албанците и автономија во составот на Османлиското Царство.
* Скадарски меморандум кој барал основање на независна албанска држава под протекторат на Велика Британија
* Меморандум Мирдита кој бил поднесен до конзулатите на Франција, Австроунгарија и Италија во јули 1878 година во Скадар со кој се барало признавање на католичкото население во овие места до степен на автономија.
Во исто време Призренската лига испратила свои делегати во Виена, Берлин, Париз, Лондон и Рим чија цел била објаснување на целта на меморандумите. Но Берлинскиот конгрес ги игнорирал овие барања на Призренската лига а самиот Ото фон Бизмарк изјавил дека албанска нација дури и не постои. На албанските делегати не им било дозволено да учествуваат на Берлинскиот конгрес.
Призренската лига со оружје се спротиставила на овие одлуки од Берлин кој конгрес доделил територии на Грција и Црна Гора. Борбите биле поддржани од страна на османлиските власти. Проосманлискиот карактер на лигата бил присутен од нивните основачи бидејќи нивните членови биле со муслиманска вероисповед. По крајот на борбите, лигата станала товар на самите османлиски власти.
=== Пеќска лига===
{{главна|Пеќска лига}}
Пеќската лига била политичка организација која била основана во градот Пеќ, тогаш територија на [[Косовски вилает|Косовскиот вилает]] во [[Османлиското Царство]]. Лигата била основана на [[29 јануари]] [[1899]] година<ref>[http://books.google.com/books?id=wPOtzk-unJgC&pg=PA127&lpg=PA127&dq=besa-bese+zeka&source=bl&ots=AEXEUKaFeZ&sig=RnTpVVF1oz19ZDIiGjRCYa3ZBqc&hl=sr&ei=Esv6S_blC9mJOMy8oJUM&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CBgQ6AEwAQ#v=onepage&q=besa-bese%20zeka&f=false] -{The crescent and the eagle: Ottoman rule, Islam and the Albanians, 1874-1913}-, страна 125, Аутор: -{George Walter Gawrych}-</ref>. и како главен водач бил [[Хаџи Зека]], еден од припадниците на [[Призренска лига|Призренската лига]].
Призренската лига која била основана со помош на османлиските власти престанала да постои во април 1881 година. Дел од членовите на лигата незадоволни од Берлинскиот конгрес започнале востание во 1879 година. Хаџи Зека во 1886 година заминал во Цариград за да добие поддршка од властите во земјата. Таму тој добил поддршка од Портата да организира нова лига за обединување на Албанците во рамките на империјата. Во рамките на Косовскиот вилает биле организирани неколку акции против христијанското население. Во 1899 година заедно со своите истомисленици ја основал Пеќската лига. По формирањето на лигата водачите испратиле договор на султанот Абдул Хамид II за заштита на верата, нацијата и земјата. Овој допис бил потпишан од страна на 40 делегати. Од потписниците по 8 имало од Пеќ и Роговиште, 7 од Тетово, 6 од Ѓаковица, 4 од Призрен итн.
Пеќската лига имала слични амбиции како Призренската лига односно обединување на сите вилаети каде живее албанско население во еден поголем вилает со поголема автономија. Освен Косовскиот, Скадарскиот, Битолскиот и Јанинскиот вилает, Пеќската лига се залагала за вклучување во својот состав и на Солунскиот вилает.
Во својот допис до Абдул Хамид II делегатите додале дека:
* се спремни да ја бранаат својата земја до последен дух
* се загрижени што во Македонија разни банди го загрозуваат јавниот ред и безбедност
* 15.000 се спремни да војуваат против напаѓачите на албанските домови
* во секоја каза постои централен комитет кои заедно со исламските комитети се спремни за мобилизација на силите
* комитетите се спремни да соработуваат со османлиските власти
* нема да се мешаат во државните работи на империјата
* конфликтот може да се прошири во останатите вилаети каде живее албанско население.
Лигата својата дејност ја завршила во 1900 година по вооружениот судир со османлиските сили. Зека бил убиен од страна на српски агент во 1902 година<ref>Bep Jubani et al., ''Historia e popullit shqiptar: për shkollat e mesme'' (Libri Shkollor: Pristina, 2002) 182-185.</ref>.
== Конфликти во 20 век ==
Во првите години од 20 век започнале побуните на албанското население за добивање на автономија. Помеѓу македонските и албанските востаници дошло до соработка бидејќи и двата народи се стремиле кон автономија.
Во јули 1908 година во Урошевац се собрале околу 20.000 луѓе барајќи автономија, но во исто време започнала Младотурската револуција. Оваа револуција добила значајна поддршка од албанското население во Косовскиот и Битолскиот вилает. Младотурците им обеќале на албанското население намалување на даноците, демократизација и подобрување на животниот стандард. Но кога ја зазеле власта Младотурците не ги исполниле желбите на Албанците за автономија, туку воспоставиле строга централизирана власт кој се засновал не на исламот туку на припадноста на османлиската земја, воведувајќи го турскиот како единствен јазик во администрациите.
Овие настани довеле до дополнително зголемување на незадоволството во Косовскиот и Скадарскиот вилаетво јуни 1909 година кога започнале првите конфликти во околината на Ѓаковица. За да го ублажат незадоволството, османлиските власти основале конгрес во Дебар на 23 јули 1909 година кој требало да ги насочи незадоволните Албанци против соседните земји. Но конгресот уште повеќе го истакнал барањето за автономија. Во август 1909 во Елбасан бил одржан собор каде било решено да се започне со соработка со ВМРО. До востание дошло во Косово во 1910 година кое било поддржано од албанската емиграција и бугарската влада која сметала дека со албанската автономија ќе се добие автономија и на Македонија. Согледувајќи дека востанието се шири, Младотурците организирале казнена експедиција од Скопје на чело со Шефкет Тургут Паша по кое следувала победа на Османлиите и голема одмазда врз населението. Но во есента дошло до други бунтови поради регрутација на албанското население во армијата.
Кон почетокот на 1911 година сите албански комитети започнале подготовка за востание со поголем карактер. На островот Крф бил основан Централен албански комитет. Востанието избувнало со Скадар, а голема помош пристигнувала од Црна Гора каде црногорскиот крал Никола сметал дека на овој начин ќе се искористи за слабеење на балканските позиции на империјата. Во Подгорица била формиран меморандум наречен Црвена книга каде во дванаесет точки биле изложени целите на востаниците. И ова востание завршило со неуспех.
== Албанско востание (1912) ==
{{главна|Албанско востание (1912)}}
Востанието избувнало во јануари 1912 година и истото било поддржано од Србија и Црна Гора. Италија од друга страна исто така го поддржала востанието бидејќи во исто време војувала со Османлиите. Нивната помош се должела на дополнителна дестабилизација на Османлиското Царство. Претходно албанските претставници се состаниле со османлиските власти но не добиле позитивен одговор во нивните барања. Исмаил Кемал бил одговорен за испорака на 15.000 пушки во Косово преку Црна Гора. Претходно бил низ европските земји каде добил оружје и средства и меѓународна поддршка за востанието. Во исто време тој кординирал со раководството на востаниците преку Британската амбасада во Скопје. Хасан Приштина направил обид да ја привлече Бугарија како сојузник, нудејќи создавање на независна албанско-македонска држава во Македонија, поддржан од британскиот конзул во Скопје. Биртанският конзул ветувал силна поддршка на востанатото на Албанците.
Востанието започнало во западниот дел на Косовскиот вилает, на чело на кое застанале Хасан Приштина, Некџиб Драга, Бајрам Цури, Риза Беј и други. Есад Паша Топтан се обврзал да организира востание во централна Албанија и во округот Мирдита. Албанските војници и офицери се повлекле од отоманската армија и се вклучиле во востанието. До август 1912 година востаниците ја зазеле целата територија на Косовскиот вилает (Нови Пазар, Приштина, Скопје и Сиеница), делови од Скадарскиот и Јанинскиот вилает (Елбасан, Лесковик и Коница) и Дебар, дел од Битолскиот вилает.
За успехот на востанието помагнала и турско-италијанската војна. Отомански сили се противеле на заповедите да се борат со албанските муслимани револуционери, бидејќи ги сметале за браќа по вера. Албанските востаници упатиле со голем број на барања до Младотурската влада. Тие биле објавени во албанските емигрантски весници во Царството Бугарија во март 1912 година. Дел од барањата се именувањата на албански офицери во владината администрација, интегрирање на албанскиот јазик во локалните училишта и ограничување на регрутацијата на Албанци во Османлиската армија за Косовскиот вилает. Самите Албанци биле поделени, некои од нив биле наклонети кон Младотурскиот Комитет за единство и напредок, други на либералната партија, а трети биле за обновување на автократија на Абдул Хамид II. На 9 август 1912 година албанските востаници поднеле нов список на барања за реформи и создавање на автономен албански вилает. Меѓу барањата биле економски развој на албанските територии, целосна амнестија на бунтовниците и судски процеси за османлиските офицери кои учествувале во задушувањето на востанието.
На 4 септември 1912 година Високата порта го прекратила албанското востание, откако се согласила со сите барањата на револуционерите. Успехот на албанското востание дало сигнал на балканските држави дека Отоманското Царство слабее. Создавањето на автономен албански вилает, опфаќајќи територии населени со христијанско население се третирале како закана за националните интереси на останатите христијански земји од Балканот. Хасан Приштина започнал подготовка на ново востание за по три до четири месеци, но неговите планови пропаднале по почетокот на Балканската војна.
== Балкански војни ==
{{главна|Српската окупација на Албанија}}
Во [[Прва балканска војна|Првата балканска војна]], [[Србија]], [[Црна Гора]] и [[Грција]] заеднички го нападнале [[Османлиско Царство|Османлиското царство]] и во следните неколку месеци ги поделиле сите територии од царството, кои биле населени со [[Албанци]].<ref name="Report">[http://www.archive.org/details/reportofinternat00inteuoft Report of the International Commission to Inquire into the Causes and Conduct of the Balkan War]</ref> [[Кралство Србија|Кралството Србија]] го окупирало поголемиот дел од територијата на Албанија, заземајќи поголем дел од јадранскиот брег на Албанија.
За време на [[окупација]]та биле извршени многу злосторства против албанското население со цел целосно да се промени етничкиот карактер на населението коешто живеело на тие простори.<ref name="Report"/> Според [[Коста Новаковиќ]], вкупниот број на жртви за време на окупацијата во сите албански области под српска окупација е проценет на околу 120.000 Албанци од двата пола и на сите возрасти.<ref name="Novaković">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.kosova.com/arkivi1997/expuls/dok5.htm |title=Kosta Novaković, Srbizacija i kolonizacija Kosova |accessdate=2013-04-09 |archive-date=2013-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131225040933/http://www.kosova.com/arkivi1997/expuls/dok5.htm |url-status=dead }}</ref> Српската влада, официјално ги негирала поголемиот дел од извештаите за воени злосторства.<ref name="Golgota">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.albanianhistory.net/texts20_1/AH1913_1.html |title=Leo Freundlich: Albania's Golgotha |accessdate=2013-04-09 |archive-date=2012-05-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120531131757/http://www.albanianhistory.net/texts20_1/AH1913_1.html |url-status=dead }}</ref>
Под силен меѓународен притисок, балкански соседи, во средината на 1913 биле принудени да се повлечат од територијата на меѓународно признатата држава Албанија.
== Декларација за независност ==
{{главна|Декларација за независност на Албанија}}
Декларацијата за независност на Албанија претставува изјава која била издадена на 28 ноември 1912 година според која била прогласена независноста на Албанија од Османлиското Царство. Независноста се прогласила од Големото народно собрание во Валона, а била потврдена со Лондонскиот договор со којшто била завршена Првата балканска војна во 1913 година.
== Наводи ==
{{наводи}}
[[Категорија:Албанска преродба| ]]
[[Категорија:Албански национализам]]
[[Категорија:Историја на Косово]]
[[Категорија:Национална преродба]]
7e7wcnrjo4ju2h061pnhhx6fra457w8
Дискус хернија
0
1080507
4805251
4370334
2022-08-26T08:22:52Z
Bjankuloski06
332
/* Лекување */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
{{Викифицирање}}
{{Infobox disease
| Name = Дискус хернија
| Image = Lagehernia.png
| Caption = Спинална дискус хернија
| Width =
| ICD10 = {{ICD10|M|51|2|m|50}}
| ICD9 = {{ICD9|722.0}}-{{ICD9|722.2}}
| ICDO =
| OMIM = 603932
| DiseasesDB = 6861
| MedlinePlus = 000442
| eMedicineSubj = orthoped
| eMedicineTopic = 138
| eMedicine_mult = {{eMedicine2|radio|219}}
| MeshID = D007405
}}
{{медицинско предупредување}}
Меѓу пршленските тела на `рбетот постојат меки и еластични, дисковидни тела кои имаат улога на амортизери, перничиња кои понекогаш знаат да попуштат под дејство на различни фактори. Кај младите луѓе овие меѓупршленски тела (односно дискуси) се меки и еластични, но како и кај многу структури во телото, со возраста тие ја губат својата еластичност и стануваат подложни на повреди. Најновите иследувања покажуваат дека кај 30% од луѓето на триесетгодишна возраст веќе се јавуваат промени на меѓупршленските дискуси.
Со намалување на еластичноста на дискусот се зголемува веројатноста тој да попушти, односно да прсне, при што тој се изместува од својата природна ложа и врши притисок врз околните структури, а тоа се `рбетниот мозок и корените на нервите кои излегуваат од `рбетниот мозок во близина на пршленски тела и меѓупршленските дискови.
Дискус хернијата е чест здравствен проблем и најчесто настанува поради неправилни и неприродни движења на `рбетниот столб, најчесто во пределот на кичмата, односно крстот. Едно невнимателно наведнување кон напред и подигнување на тежина која и немора да биде кој знае колку голема, може да доведе до изместување на дискусот од неговото лежиште. Таа може да се појави во кој било дел од `рбетот, но најчесто во крстниот дел околу 90%, помалку во вратниот дел околу 8%.
==Симптоми==
Во анамнезата има повеќе настапи на болки во лумбалниот дел на ‘рбетниот столб (лумбаго), обично после напрегање. Актуелна е болката која е сместена во истиот предел и се шири кон зглобовите во колкот, низ потколеницата и листот на ногата сè до прстите. Парестезиите (променетата сензација, чувство на трнење), понекгаш и хипестезија (намалено чувство за допир) во палецот на ногата зборува дека е во прашање лезија на коренот L5, односно оштетување на дискусот помеѓу четвртиот и петтиот лумбален прешлен. Кога овие пореметувања ќе се појават на надворешната страна на стапалото и малиот прст, станува збор за оштетувања на коренот S1. Ахиловиот рефлекс е намален или угасен и тоа е најсоодветен знак. Болките се зголемуваат со движењето и напрегнувањето (кашлица, кивање, смеење). Истегнувањето на ишијадичниот нерв (со подигнување на испружената нога) доведува до зголемување на болката (позитивен знак на Лазаревиќ). Може да се најдат и разновидни моторни знаци – најчестиот наод е рефлексниот спазам на паравертебралната мускулатура која претставува одбранбена реакција од болни движења. Движењето на овој дел од ‘рбетниот столб е ограничено, особено кон назад. Може да се појави и хипотонија на мускулите, на пример глутеалните а понекогаш и мускулите на целата нога. Неможноста за стоење на прсти и петите е поседица на слабост на флексорите и екстензорите на палецот и флексорот на стапалото. Пролапсот помеѓу вториот и третиот и третиот и четвртиот лумбален прешлен ја дава симптоматологијата од страна на нервус феморалис – намалување, т.е. гасење на пателарниот рефлекс, намалување на силата, хипотонија и хипотрофија на мускулус квадрицепс.
[[Податотека:Diskus hernija 1.jpg|рамка|десно|Дискус хернија]]
==Дијагноза==
Освен клиничката слика за дијагностика се значајни ЕМГ – која може да ги идентификува ледираните кроени и да го одреди степенот на нвното оштетување; нативна снимка на лумбосакралниот ‘рбет обично покажува стеснување на интервертебралниот простор, но и други дегенеративни промени на ‘рбетниот столб. Современа метода која го покажува нивото и големината на пролапсот е нуклеарната магнетна резонанца –МРИ. Одличен приказ за пролапсот во оваа регија обезбедува и лумбалната радикулографија.
==Лекување==
Акутната болна фаза побарува итна терапија поради тежината на болките кои во голем број од случаите се неподносливи. Најефикасна мерка е инфилтрацијата на паравертебралната мускулатура во близина на болните точки со анелгетици и кортикостероиди. После инфилтрацијата треба да се загрева лумбалниот предел со помош на топол термофор. Корисна е примената и на миорелаксантни средства со седативно дејство. Често се даваат и инјекции на витамин Б1, Б6 и Б12. Во акутната фаза најкорисно е поставување во положба на грб со натколениците во вертикална и потколениците во хоризонтална положба – положба на Williams.
По смирувањето на болките се применува физикална терапија со цел јакнење на паравертебралната мускулатура. Болниот треба да се советува да спие на рамна постела, да избегнува подигнување на товар при исправање, да не прави ненадејни движења и сам да спроведува соодветни вежби.
Ако постои пореметување на функцијата на сфинктерите и потенцијата, значителна слабост на мускулите и атрофија, знаци за компресија на ‘рбетниот мозок и долготрајни болки потребна е хируршка интервенција.
==Користена литература==
*Издавачка куќа: '''Mладинска куќа-Скопје'''
*За издавачот: '''Златко Макаровски'''
*Уредник: '''Лавинија Шувака'''
[[Податотека:Дискус хернија.jpg|рамка|лево|Дискус хернија]]
{{Спинални болести}}
[[Категорија:Болести на коските]]
8fzetj7tbub0lrl4mxmmf5paaw4x4dt
HAARP
0
1085974
4805191
4247870
2022-08-26T00:42:31Z
InternetArchiveBot
92312
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9
wikitext
text/x-wiki
[[Податотека:HAARP20l.jpg|мини|350п|Дел од опремата на проектот HAARP]]
'''HAARP''' (скратено за {{lang-en|High Frequency Active Auroral Research Program}}, {{lang-mk|Програм на активно високофреквентно истражување поларната светлина}}) — истражувачки проект којшто сака да „разбере, стимулира и да ги контролира процесите во јоносферата кои можат да ја изменат работата на комуникациските и системите за надгледување“. Започнат е во [[1993]] година и е предложено да трае 20 години.
Проектот се одвива близу местото [[Гекона]] на [[Алјаска]].<ref>{{Наведена мрежна страница|date=15 јуни 2007|url=http://www.haarp.alaska.edu/haarp/factSheet.html|title=HAARP Fact Sheet|publisher=HAARP|accessdate=27 септември 2009|archiveurl=https://archive.is/20120530173944/http://www.haarp.alaska.edu/haarp/factSheet.html|archivedate=2012-05-30|url-status=live}}</ref> Опремата за проектот HAARP се состои од огромен број радиотрансмитери со огромна сила и соодветни инструменти за детекција, односно 180 антени со голема сила, 6 генератори на сила 3,6 илјади коњски сили секојдневно емитуваат преку 3.000.000 вати.
== Критика ==
HAARP е предмет на разни [[теорија на заговор|теории на заговор]] во кои се означува како „таен проект“ и се поврзува со настани на природни катастрофи како потреси, поплави и вулкански ерупции.
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
{{рв|High Frequency Active Auroral Research Program}}
* [http://www.haarp.alaska.edu/ Официјално мрежно место]
{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Физички институти]]
[[Категорија:Истражувачки институти]]
[[Категорија:Науката и технологијата во САД]]
[[Категорија:Теории на заговор]]
ez3i3emt9bs1l68jsz7y2g8dg4gi6yn
DuckDuckGo
0
1087808
4805141
4755748
2022-08-25T18:47:03Z
InternetArchiveBot
92312
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Website
|name = DuckDuckGo
|logo =
|screenshot =
|url = {{URL|https://duckduckgo.com}}
|commercial = да
|location = Валеј Форџ, ПА, САД
|type = [[пребарувач]]
|language =
|registration = нема
|owner = DuckDuckGo, Inc.
|author = Габриел Вејнберг
|launch date = 25 септември, 2008
|current status = активно
|revenue =
|alexa = {{increase}} 2,854 ({{as of|2013|7|10|alt=јули 2013}})<ref name="alexa">{{Наведена мрежна страница |url= http://www.alexa.com/siteinfo/duckduckgo.com |title= Duckduckgo.com Site Info |publisher= [[Alexa Internet]] |accessdate= 2013-07-10 |archive-date= 2014-07-23 |archive-url= https://web.archive.org/web/20140723093737/http://www.alexa.com/siteinfo/duckduckgo.com |url-status= dead }}</ref>
}}
'''DuckDuckGo''' [[Транскрипција (лингвистика)|(транскрипција]]: ''Дакдакго'')— [[пребарувач]] што користи информации од повеќе извори. Во политиката на пребарувачот се вели дека ја штити [[семрежна приватност|приватноста]] и дека не зачувува кориснички податоци.<ref name="Buys">{{Наведена мрежна страница|url = http://ostatic.com/blog/duckduckgo-a-new-search-engine-built-from-open-source|title = DuckDuckGo: A New Search Engine Built from Open Source|last = Buys|first = Jon |date=July 10, 2010|publisher=GigaOM OStatic blog |accessdate = March 19, 2013}}</ref> Името потекнува од играта за деца „duck, duck, goose“ (патка, патка, гуска).<ref name=Arthur>Arthur, Charles. "[http://www.guardian.co.uk/world/2013/jul/10/nsa-duckduckgo-gabriel-weinberg-prism NSA scandal delivers record numbers of internet users to DuckDuckGo]." ''[[The Guardian]]''. July 10, 2013. Посетено на July 10, 2013.</ref>
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
*[https://www.duckduckgo.com/ Официјално мрежно место]
[[Категорија:Пребарувачи]]
[[Категорија:Семрежна приватност]]
86w7iff7h6cfu4a4kapa16s7p2l3f40
20000 милји под морето
0
1087848
4805156
4804883
2022-08-25T19:12:35Z
ГП
23995
/* Содржина */ ситна поправка, дополнување
wikitext
text/x-wiki
{{About|романот}}
{{Infobox book| <!-- See Wikipedia:WikiProject_Novels or Wikipedia:WikiProject_Books -->
| name = Дваесет илјади милји под морето
| title_orig = Vingt mille lieues sous les mers
| translator = [[Lewis Page Mercier|Mercier Lewis]]
| image = [[Image:20000 title 0a.jpg|200px]]
| caption = Front page of ''Vingt mille lieues sous les mers''
| author = [[Жил Верн]]
| illustrator = [[Alphonse-Marie-Adolphe de Neuville|Alphonse de Neuville]] <br/>and [[Édouard Riou]]{{Citation needed|date=April 2009}}
| cover_artist =
| country = Франција
| language = Француски
| series = [[Необични патувањна|Необичните патувања]] #6
| genre = [[Научна Фантастика]], [[авантуристички роман]]
| publisher = [[Пјер Џулс Хертзел]]
| pub_date = 1870
| english_publication_date = 1873
| media_type = Печатено ([[Тврда корица]])
| pages =
| preceded_by = [[Потрага по одметниците]]
| followed_by = [[Околу месечината]]
}}
'''Дваесет илјади мијли под морето''' ({{lang-fr|Vingt mille lieues sous les mers}}) е [[Научна фантастика|научно-фантастичен]] [[роман]] на францускиот писател [[Жил Верн]] од [[1870 во литература|1870]]. Во романот се раскажува за [[Капетан Немо]] и неговата [[подморница]] [[Наутилус(Верн)|''Наутилус'']].
==Наслов==
Насловот на [[книга]]та се однесува на должината на патувањето на [[подморница]]та во [[океан]]от, а не на длабочината, затоа што 20 000 [[Милја|милји]] претставуваат растојание кое е четири пати поголемо од пречникот на [[Земја]]та, т.е. не постои океан со длабочина од 20 000 милји. Во книгата, една милја претставува четири километри.<ref>Part 2, Chapter 7 "Accordingly, our speed was 25 miles (that is, twelve four–kilometer leagues) per hour. Needless to say, Ned Land had to give up his escape plans, much to his distress. Swept along would have been like jumping off a train racing at this speed, a rash move if there ever was one."</ref> Иако во насловот на книгата се зборува за море, сепак се мисли на океан.
==Структура==
Романот ги содржи следниве поглавја:<ref name="ReferenceA">Жил Верн, ''20.000 милји под морето'', Македонска книга и Наша книга, Скопје, 1975.</ref>
* Подвижна карпа
* Во потрага по морското чудовиште
* Загатката се објаснува
* Таинствениот заповедник на чудниот брод
* Царството на електриката
* Патување низ морските длабочини
* Прошетка по морското дно
* Поминуваат денови, недели
* Дивјаците доаѓаат
* Нов предлог на капетанот Немо
* Лов на бисерни [[школки]]
* Подземната провлака
* На „Наутилус“ е убаво, но...
* Исчезнатиот [[континент]]
* [[Атлантида]]
* Под ледените карпи
* Во заледен оклоп
* Борба со [[октопод]]и
* Одмазда
* Бегство
==Содржина==
[[Image:Title page of Vingt mille lieues sous les mers.jpg|thumb|left|''Насловна страница'' (1871)]]
Главни ликови романа су професор Пјер Аронакс, капетан Немо, професоров асистент Консеј, морнар Нед Ленд,
Приказната започнува во 1866 година, кога се шират вестите за непознато морско [[Чудовиште|чудовиште]] кое го забележуваат [[Брод (пловило)|бродови]] од различни земји, но набрзо престанува да се зборува за тоа. Тогаш, на 5 март 1867 година, бродот „Моравија“ удира во непозната карпа, но успева да се спаси, а на 13 април, бродот „Скотија“, исто така, удира во непознат остар предмет, а при проверката на штетата се утврдува голема дубка на трупот на бродот во форма на триаголник. Во тоа време, под притисокот на јавноста, владата на [[Соединети Американски Држави|САД]] испраќа експедиција на бродот „[[Абрахам Линколн]]“ со задача да го пронајде чудовиштето. Министерот на морнарицата го кани францускиот [[Зоологија|зоолог]], [[Ботаника|ботаничар]] и [[Минералогија|минералог]], проф. Аноракс (кој е раскажувачот во книгата), да се приклучи на експедицијата, а тој ја прифаќа понудата. Со бродот раководи капетанот Фарагат, а еден од членовите на екипажот е морнарот Нед Ленд, искусен ловец на [[Китови|китови]]. По долга пловидба, Ленд го здогледува чудовиштето кое испливало на површината и се упатило кон бродот. Капетанот дава наредба за борба и бродот го напаѓа чудовиштето, но топовските ѓулиња само се лизгаат по неговата површина, а тоа испушта два водени млаза и го потопува бродот. Професорот Аноракс, неговиот помошник Консеј и Ленд стапуваат на грбот на чудовиштето и откриваат дека тоа е [[метал]]но. Тогаш, од него излегуваат луѓе кои ги внесуваат тројцата внатре, а професорот сфаќа дека се работи за [[Подморница|подморница]]. Набргу, тие се запознаваат со капетанот Немо, кој им понудил да му се придружат по цена да се откажат од претходниот живот, од роднините и од пријателите за да не ја откријат неговата тајна. . По долго двоумење, тројцата гости ја прифаќаат понудата. Капетанот Немо им кажува дека живее на подморницата ''[[Наутилис(Верн)|Наутилус]]'', целосно изолиран од светот, а потоа им ја покажува нејзината внатрешност: таа има голема [[библиотека]], [[музеј]] со богата збирка, современ систем на електрика итн.
Потоа се раскажува за патувањето со [[подморницата]] на различни места низ океаните, некои реални, а некои измислени: од [[Црвено Море|Црвеното Море]] преку [[Антарктик]]от до потонатата [[Атлантида]], а професорот Аноракс е воодушевен од многубројните откритија за морскиот свет. Во една прилика, кога Ленд ќе посака да јаде месо, тие заминуваат со чун на еден остров, каде ги напаѓаат дивјаци. Една ноќ, капетанот Немо и тројцата гости ловат [[Школки|школки]] на морското дно при што ги истражуваат морските пештери и среќаваат непознати суштества. Сепак, наспроти убавите доживувања, Аноракс и Ленд се договараат како да избегаат од подморницата. При една пловидба, „Наутилус“ доживува незгода, кога заглавува под дебелиот морски мраз и дури следното утро успева да се ослободи. Тогаш, тие откриваат дека се наоѓаат на [[Јужен Пол|Јужниот пол]]. Вечерта, врз подморницата се превртува цела ледена планина и таа останува заробена под мразот, но повторно успева да излезе на површината. По неколку дена, капетанот Немо соопштува дека се заглавени од дебелиот слој мраз, а професорот Аноракс е исплашен од опасноста засекогаш да останат во морските длабочини. Сепак, по долга борба, подморницата се извлекува, но набргу пак налетува на неволја, кога ја напаѓа непознат брод од земјата од која бил прогонет капетанот Немо. Наспроти противењето на Аноракс, Немо наредува напад на бродот, кој е уништен и потонува со екипажот. Потоа, Немо паѓа во [[депресија]] и ја остава подморницата да скита низ океанот, така што таа доаѓа до брегот на [[Норвешка]], каде останува заглавена во опасен вртлог. Аноракс, Консеј и Ленд решаваат да побегнат на еден чун, но Аноракс се онесвестува, а подоцна се буди во колиба, заедно со своите двајца пријатели. Притоа, Аноракс верува дека подморницата „Наутилус“ испеала да се извлече од вртлогот, но судбината на Капетанот Немо и на „Наутилус“ останува непозната.<ref name="ReferenceA"/>
==Теми и поттекст==
[[File:20000 map 1.jpg|thumb|Патувањето на Наутилус низ [[Тихи Океан|Пацификот]] ]]
[[File:20000 map 2.jpg|thumb|Патувањето на Наутилус низ [[Атлантски Океан|Атлантикот]] ]]
Името на капетанот Немо алудира на [[Хомер]]овата „[[Одисеја]]“. Во „Одисејата“, [[Одисеј]] се среќава со чудовиштето [[киклоп]], кое што се вика [[Полимефис]]. Киклопот го прашува Одисеј за неговото име, а тој одговара дека се вика Утис, кое се преведува како „Никој“ или „Ништо“. На [[латински јазик]], ''Одисеј'' е [[псевдоним]] за ''Немо'', што, исто така, на латински се преведува и како „Никој“ или „Ништо“. Слично како Немо, и Одисеј е прогонат да патува по морињата. Исто така, има и други упатувања на некои од француските научници, како: Метју Фонтејн Маури, Жан Франсоа де Галуп, [[Жил Димон Дирвил]] и [[Фердинанд Лесепс]], кои биле истражувачи и научници.
Во неколку делови од книгата, капетанот Немо е прикажан како добар човек, кој им помага на некои [[Грци]] да ја отфрлат [[Отоманско Царство|Отоманската]] власт, со што му докажува на Арно дека не ги загубил сите човечки особини. Исто така, тој се сожалува на еден [[Индијанец]], кој нурка без никаква опрема, па затоа, Немо му дава опрема и цела торба полна со [[бисери]], и тоа многу повеќе отколку тој што имал.
Некои од идеите на Верн, како што била [[идеја]]та за тогаш непостоечките подморници биле предвидувања на откритијата кои ги направило човештвото дури подоцна, како на пример, големата [[брзина]] и тајниот начин на напад на денешните нуклеарни подморници и потребата да излегуваат на површина за свеж [[воздух]]. Но сепак, Верн ја опишал „Наутилус“ како подморница која може да оди во најголемите длабочини на океанот, нешто што денес сè уште не е можно, поради огромниот [[притисок]] на [[вода]]та.
[[Image:LePlongeurModel(Side).jpg|thumb|Модел на подморница од Француската морнарица Плонгер од 1863 во морнаричкиот музеј, Париз.]]
[[File:Nautilus Neuville.JPG|thumb|''[[Наутилус (Верн)|Наутилус]]'' замислена од [[Жил Верн]].]]
Верн го одбрал името „Наутилус“ според една од најраните успешни подморници, изработени во [[1800]] година од [[Роберт Фултон]], кој подоцна го измислил првиот [[пароброд]]. Три години пред пишувањето на романот, Жил Верн јго проучувал моделот на новопроизведената Француска подморница ''[[Француската подморница Плонгер|Плонгер]]'' и таа била инспирација за „Наутилиус“. Во чест на измислената подморница од Верн, првата подморница на нуклеарен погон на американската морнарица била наречена „Наутилус (ССН-571)“.
Верн е, исто така, заслужен за прикажувањето на воените способности на [[подморница]]та, посебно со заканата која ја претставува за кралската флота, составена од воени бродови. Замисленото потонување на брод од страна на ''Наутилус'' било направено и во реалниот свет, во истите води како што тоа го замислил Верн, од страна на германските подморници за време на двете светски војни.
Апаратите за дишење користени од нуркачите на ''Наутилус'' се прикажани како напредна верзија на апартите за дишење направени од Беноа Рокарол и Аугуст Денароуз во [[1865]] година.<!-- image of the Rouquayrol and Denayrouze breathing apparatus: http://en.wikipedia.org/wiki/File:Dykeri,_fig_6,_Nordisk_familjebok.png --> Тие дизајнирале апарат за нуркање, составен од [[боца за нуркање|боца за воздух]] која доставувала воздух преку првиот познат [[регулатор за нуркање]].<ref name=davis1955>{{Наведена книга |author=Davis, RH |title=Deep Diving and Submarine Operations |year=1955 |edition=6th |publisher=[[Siebe Gorman|Siebe Gorman & Company Ltd]] |location=Tolworth, Surbiton, Surrey |page=693 |authorlink=Robert Davis (inventor) }}</ref><ref name=davis1955/><ref name=dive_hx>{{Наведено списание |last=Acott |first=C. |title=A brief history of diving and decompression illness. |journal=South Pacific Underwater Medicine Society Journal |volume=29 |issue=2 |year=1999 |issn=0813-1988 |oclc=16986801 |url=http://archive.rubicon-foundation.org/6004 |accessdate=2009-03-17 |archive-date=2009-02-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090201173320/http://archive.rubicon-foundation.org/6004 |url-status=dead }}</ref> Оваа направа била наречена ''аéрохоре'' (што во превод од грчки значи „воздушен носач“).<ref name=davis1955/>
Во следната книга на Верн ''[[Мистериозниот Остров]]'' се кажува дека Немо е потомок на [[Султан]]от Типу, [[Муслимани|муслимански]] водач од Кралство Мисори, кој успеал да го одбрани кралството од нападот на [[Британска источноиндиска компанија|Британската источноиндиска компанија]]. Немо почнал со животот под морето по задушувањето на [[Индискиот бунт]] во [[1863]] година, во кој неговите блиски риднини биле убиени од [[Британци]]те. Поради тоа што [[Франција]] во тоа време била сојузник на [[Русија]], гневот на Немо бил префрлен на францускиот стар непријател [[Англија]].
Националното потекло на капетанот Немо било сменето неколкупати во [[филм]]овите и речиси во сите од нив Немо бил претставен како Европеец. Тој бил претставен како [[Индиец]] од страна [[Омар Шариф]] во мини-серијата ''[[Мистериозниот Остров]]'' од [[1973]] година. Исто така, Немо бил прикажан како Индиец и во книгата и немиот филм ''[[Лигата на посебни господини]]'' од [[1916]] година. Во филмот на [[Волт Дизни]] ''[[20,000 милји под морето (1954 филм)|20000 милји под морето]]'' од [[1954]] година, Немо е претставен како Европеец, гневен поради мачењето до [[смрт]] на неговата жена и неговиот син во еден [[затвор]] на [[Рура Пенте]] и тоа е причината поради која Немо ги потонува другите воени бродови. Во ова верзија на филмот, тој е претставен од англискиот глумец [[Џејмс Мејсон]], со англиски акцент и без никакво спомнување на какви било индиски врски.
==Слични теми во подоцнешните книги==
Верн напишал продолжение на „20.000 милји под морето“, а тоа е „Мистериозниот остров“ од [[1874]] година и со тоа ја завршил приказната започната во „20.000 милји под морето“. Верн се вратил на темата за одметник-капетан на подморница во книгата ''[[Соочување со знамето]]'', во која главниот негативен лик Кер Карај е потполно безмилосен [[пират]] и делува само за сопствените интереси, целосно лишен од секакви добри намери. Како Немо, и Кер е домаќин на непосакани Француски гости, но за разлика од Немо, кој успева да ги избегне сите прогонувачи, Кер е фатен од една меѓународна воена едниицна. Иако оваа книга е преведена на бројни јазици, таа никогаш не остварила толкава популарност колку '„20.000 милји под морето“'.
==Англиски преводи==
Новелата првпат била преведена на [[англиски јазик]] во [[1873]] година од свештеникот [[Луис Пејџ Мерсиер]]. Притоа, Мерсиер изоставил речиси четвртина од оригиналниот текст на Верн и направил многу грешки во преведувањето, понекогаш драматично менувајќи го значењто на оригиналната замисла на Верн. Некои од овие отстапувања можеби биле направени поради политички причини, како што биле идентитетот и потеклото на двата брода што ги потопил Немо, или портретите на борците за слобода на ѕидот од неговата кабина, меѓу кои бил и [[Даниел О'Конел]].<ref>[http://www.ibiblio.org/pub/docs/books/sherwood/How_Lewis_Mercier.htm How Lewis Mercier and Eleanor King brought you Jules Verne]</ref> Без разлика, овој превод останал стандарден англиски превод во текот на повеќе од 100 години и другите преведувања продолжувале да ги прават истите грешки.
Во [[1998]] година, Вилиам Бучер издал нов, дополнителен превод од оригиналниот Француски, објавен од Универзитетот Оксфорд (''Oxford University Press''), со наслов ''20.000 милји под морињата''. Тој дава детални податоци, продолжена библиографија, додатоци и широк вовед за романот, од литературна перспектива.
==Изданија на македонски јазик==
Романот „20.000 милји под морето“ е повеќепати објавуван и на [[македонски јазик]]:
* Издание на „[[Наша книга]]“ од [[1970]] година. Книгата била задолжителна лектира за шесто одделение во основното образование. Книгата има 106 страници и не е каталогизирана, ниту ја има меѓународната ознака ISBN. Таа била отпечатена во [[печатница]]та на „Наша книга“, во тираж од 10.000 примероци. Во книгата не е наведен преведувачот, корицата на книгата е дело на Младен Туниќ, а коректурата ја направил Киро Петров. По главниот текст се наоѓа непотпишана белешка за авторот.<ref>Жил Верн, ''20.000 миљи под морето'', Наша книга, Скопје, 1970.</ref>
* Издание на „[[Македонска книга]]“ и „[[Наша книга]]“ од [[1975]] година, во превод на Димитар Каранфиловски. Книгата била задолжителна лектира за шесто одделение во основното образование. Книгата има 109 страници и не е каталогизирана, ниту ја има меѓународната ознака ISBN. Таа била отпечатена во „[[БИГЗ]]“ од [[Белград]], во тираж од 10.000 примероци. Корицата на книгата е дело на Ацо Каевски, коректурата ја направила Вера Арсовска, а технички уредник бил [[Коста Бојаџиевски]]. По главниот текст се наоѓа поговор, напишан од Михаил Јанушев.<ref name="ReferenceA"/>
==Адаптации и варијации==
*''"Двадесет илјади милји под морињата"''(1873) – книга – од Џејмс Р. Осгод и компанија, објавена од Џорџ М. Смит и компанија, Бостон Масачусес, вклучувајќи 110 илустрации.
*''20.000 милји под морето'' (1874) – музика – либрето [[Joseph Bradford (American playwright)|Џозеф Бредфорд]] – музика Г.Опрети.
*''[[20.000 милји под морето (20,000 lieues sous les mers)]]'' (1907) – краток[[нем филм]] од францускиот продуцент [[Џорџ Меилес]].
*''[[20.000 милји под морето]]'' (1916) – првиот филм заснован врз книгата. Глумецот и режисерот [[Алан Холубар]] го играл [[Kапетанот Немо]].
*''20.000 милји под морето'' (1952) – адаптација за научно-фантастичната телевизиска антологија „Приказни од утре“.
*''[[20.000 милји под морето]]'' (1954) – најверојатно, најпознатата адаптација на книгата, режирана од [[Ричард Флајшер]], продуцирана од [[Волт Дизни]], во кој играат [[Кирк Даглас]] како Нед Ленд и [[Џејмс Мејсон]] како капетан Немо.
*''[[Капетан Немо и подводниот град]]'' (1969) – британски филм според ликовите од книгата, во кој глуми [[Роберт Рајан]] како капетанот Немо.
*''20.000 милји под морето'' (1972) – анимиран филм од Ранкин-Бас (САД).
*''20.000 милји под морето'' (1973) – австралиски цртан филм од групата Познати класични приказни.
*''Капетан Немо'' (1975) – [[Советски Сојуз|советска]] филмска адаптација.
*''[[Подводните авантури на Капетанот Немо]]'' (1975) – футиристичка верзија на [[Капетан Немо]] и [[Наутилус]] во канадска анимирана телевизиска серија.
*''20.000 милји под морето'' (1976) – адаптација од „[[Марвел]]“.
*''[[Враќањето на Капетан Немо]]'' (1978) – познат и како ''Невереојатниот Капетан Немо'', филм во кој глуми [[Хозе Ферер]].
*''[[Црната Дупка]]'' (1979) – научно-фантастична варијација на книгата.
*''[[20,000 милји под морето(1985)|20.000 милји под морето]]'' (1985) – анимиран филм направен од Бурбанк филмс Австралија, во кој глуми Том Бурнлинсон како Нед Ленд.
*''[[20.000 милји под морето]]'' (1997, Village Roadshow) – телевизиски филм во кој глуми [[Мајкл Кејн]] како [[Капетан Немо]]
*''[[20.000 милји под морето]]'' (1997, Hallmark) – телевизиски филм во кој глуми [[Бен Крос]] како [[Капетан Немо]].
* Вториот дел од втората сезона на [[Околу светот со Вили Фог]] (1983) од шпанското студио [[БРБ Интернационал]] била [[20.000 милји под морето]].
*''[[Надја Тајната од плавата вода]]'' (1990-1991) и [[Надја Тајната на Фази]](1992) - јапонска научно-фантастична цртана серија, режирана од [[Хиедаки Ано]], инспирирана од книгата и [[Капетанот Немо]].
*''[[Лигата на специјални господини]]'' (2003) - иако не е верзија од книгата (таа е заснована на стрипот со истото име од [[Алан Мур]] и [[Кевин Онил]]), во неа ги има [[Капетанот Немо]] и неговата подморница [[Наутилус]] како член на [[Лигата од суперхерои]] во [[19 век]].
*''[[30.000 милји под морето]]'' (2007) - модерна верзија од класичната книга, во која глумат [[Лоренцо Ламас]] како полковник Арно и [[Шон Лавлор]] како капетан Немо.
==Стрипови и графички адаптации==
*Во 1948, [[Гилбертон (издавач)|Гилбертон публишинг]] објавија адаптација на стрип .,<ref>[http://www.comics.org/issue/515159/cover/4/ GCD :: Cover :: Classics Illustrated #47 [O]<!-- Bot generated title -->]</ref> што беше повторно објавено во 1955 ,<ref>[http://www.comics.org/issue/704617/cover/4/ GCD :: Cover :: Classics Illustrated #47 [HRN128]<!-- Bot generated title -->]</ref> и повторно во 1968.<ref>[http://www.comics.org/issue/705491/cover/4/ GCD :: Cover :: Classics Illustrated #47 [HRN166]<!-- Bot generated title -->]</ref>
*Во 1955, [[Дел Комикс]] објавија стрип заснован на на филмот од 1954 година од Класичните филмови засновани на ''20.000 милји под морето''.<ref>http://www.comicbookdb.com/graphics/comic_graphics/1/384/193573_20100305100800_large.jpg{{Мртва_врска|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
*Во 1963, заедно со првото повторно издавање на филмот, Голд Кеј објави стрип заснован на филмот од 1954 година. [[20,000 Leagues Under the Sea (1954 film)|1954 film]] .<ref>[http://www.comics.org/issue/18053/cover/4/ GCD :: Cover :: Walt Disney 20,000 Leagues Under The Sea [Movie Comics] #[nn]<!-- Bot generated title -->]</ref>
*Во 1973, [[Пендулум Прес]] објави хардковер илустрирана книга.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.comicbookdb.com/graphics/comic_graphics/1/184/92146_20070501085647_large.jpg |title=архивска копија |accessdate=2013-07-31 |archive-date=2015-09-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150923205818/http://www.comicbookdb.com/graphics/comic_graphics/1/184/92146_20070501085647_large.jpg |url-status=dead }}</ref>
*Во 1974, [[Пауер Рекордс]] објави стрип.<ref>http://www.comicbookdb.com/graphics/comic_graphics/1/444/221727_20110316150602_large.jpg{{Мртва_врска|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
*Во 1976, [[Марвел Комикс]] објавија адаптација на стрип.<ref>[http://www.comics.org/issue/66440/cover/4/ GCD :: Cover :: Marvel Classics Comics #4<!-- Bot generated title -->]</ref>
*Во 1990, [[Пендулум Прес]] објавија уштее ден стрип заснован на романот.<ref>http://www.comicbookdb.com/graphics/comic_graphics/1/260/128942_20080516121657_large.jpg</ref>
*Во 1992, [[Дарк Хорс Комикс]] објавија стрип наречен Дарк Хорс Класикс: 20.000 милји под морето #1.<ref>[http://www.comics.org/issue/52248/cover/4/ GCD :: Cover :: Dark Horse Classics: 20,000 Leagues Under The Sea #1<!-- Bot generated title -->]</ref>
*Во 1997, [[Валијант комикс|,Аклаим/Валијант]] го објавија: Класикс Илустрејтед: 20.000 милји под морето.<ref>https://archive.is/20120710034026/image2.milehighcomics.com/istore/images/fullsize/17317237244.1.GIF</ref>
*Во 2008, Стерлинг Графикс објавија поп-ап графичка книга.<ref>https://archive.is/20120714162151/image2.milehighcomics.com/istore/images/fullsize/00297350299.1.GIF</ref>
*Во 2009, Флеск Публикешејнс објавија графички роман наречен: 20.000 милји под морето.<ref>https://archive.is/20120718234011/image2.milehighcomics.com/istore/images/fullsize/44737322883.1.GIF</ref>
*Во 2011, Кемпфајер Класикс објавија трговски мат..<ref>https://archive.is/20120712105733/image2.milehighcomics.com/istore/images/fullsize/44737383240.1.GIF</ref>
==Наводи==
{{наводи}}
{{Ризница-врска|Twenty Thousand Leagues Under the Sea}}
{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Дела на Жил Верн]]
[[Категорија:Научнофантастични романи]]
[[Категорија:Изданија на Македонска книга]]
[[Категорија:Изданија на Наша книга]]
[[Категорија:Романи на Жил Верн]]
fw0nzhk5wr5ir0a12xgcaeyif1igzbp
4805157
4805156
2022-08-25T19:13:11Z
ГП
23995
/* Содржина */ ситна поправка
wikitext
text/x-wiki
{{About|романот}}
{{Infobox book| <!-- See Wikipedia:WikiProject_Novels or Wikipedia:WikiProject_Books -->
| name = Дваесет илјади милји под морето
| title_orig = Vingt mille lieues sous les mers
| translator = [[Lewis Page Mercier|Mercier Lewis]]
| image = [[Image:20000 title 0a.jpg|200px]]
| caption = Front page of ''Vingt mille lieues sous les mers''
| author = [[Жил Верн]]
| illustrator = [[Alphonse-Marie-Adolphe de Neuville|Alphonse de Neuville]] <br/>and [[Édouard Riou]]{{Citation needed|date=April 2009}}
| cover_artist =
| country = Франција
| language = Француски
| series = [[Необични патувањна|Необичните патувања]] #6
| genre = [[Научна Фантастика]], [[авантуристички роман]]
| publisher = [[Пјер Џулс Хертзел]]
| pub_date = 1870
| english_publication_date = 1873
| media_type = Печатено ([[Тврда корица]])
| pages =
| preceded_by = [[Потрага по одметниците]]
| followed_by = [[Околу месечината]]
}}
'''Дваесет илјади мијли под морето''' ({{lang-fr|Vingt mille lieues sous les mers}}) е [[Научна фантастика|научно-фантастичен]] [[роман]] на францускиот писател [[Жил Верн]] од [[1870 во литература|1870]]. Во романот се раскажува за [[Капетан Немо]] и неговата [[подморница]] [[Наутилус(Верн)|''Наутилус'']].
==Наслов==
Насловот на [[книга]]та се однесува на должината на патувањето на [[подморница]]та во [[океан]]от, а не на длабочината, затоа што 20 000 [[Милја|милји]] претставуваат растојание кое е четири пати поголемо од пречникот на [[Земја]]та, т.е. не постои океан со длабочина од 20 000 милји. Во книгата, една милја претставува четири километри.<ref>Part 2, Chapter 7 "Accordingly, our speed was 25 miles (that is, twelve four–kilometer leagues) per hour. Needless to say, Ned Land had to give up his escape plans, much to his distress. Swept along would have been like jumping off a train racing at this speed, a rash move if there ever was one."</ref> Иако во насловот на книгата се зборува за море, сепак се мисли на океан.
==Структура==
Романот ги содржи следниве поглавја:<ref name="ReferenceA">Жил Верн, ''20.000 милји под морето'', Македонска книга и Наша книга, Скопје, 1975.</ref>
* Подвижна карпа
* Во потрага по морското чудовиште
* Загатката се објаснува
* Таинствениот заповедник на чудниот брод
* Царството на електриката
* Патување низ морските длабочини
* Прошетка по морското дно
* Поминуваат денови, недели
* Дивјаците доаѓаат
* Нов предлог на капетанот Немо
* Лов на бисерни [[школки]]
* Подземната провлака
* На „Наутилус“ е убаво, но...
* Исчезнатиот [[континент]]
* [[Атлантида]]
* Под ледените карпи
* Во заледен оклоп
* Борба со [[октопод]]и
* Одмазда
* Бегство
==Содржина==
[[Image:Title page of Vingt mille lieues sous les mers.jpg|thumb|left|Насловната страница на изданието од 1871 година]]
Приказната започнува во 1866 година, кога се шират вестите за непознато морско [[Чудовиште|чудовиште]] кое го забележуваат [[Брод (пловило)|бродови]] од различни земји, но набрзо престанува да се зборува за тоа. Тогаш, на 5 март 1867 година, бродот „Моравија“ удира во непозната карпа, но успева да се спаси, а на 13 април, бродот „Скотија“, исто така, удира во непознат остар предмет, а при проверката на штетата се утврдува голема дубка на трупот на бродот во форма на триаголник. Во тоа време, под притисокот на јавноста, владата на [[Соединети Американски Држави|САД]] испраќа експедиција на бродот „[[Абрахам Линколн]]“ со задача да го пронајде чудовиштето. Министерот на морнарицата го кани францускиот [[Зоологија|зоолог]], [[Ботаника|ботаничар]] и [[Минералогија|минералог]], проф. Аноракс (кој е раскажувачот во книгата), да се приклучи на експедицијата, а тој ја прифаќа понудата. Со бродот раководи капетанот Фарагат, а еден од членовите на екипажот е морнарот Нед Ленд, искусен ловец на [[Китови|китови]]. По долга пловидба, Ленд го здогледува чудовиштето кое испливало на површината и се упатило кон бродот. Капетанот дава наредба за борба и бродот го напаѓа чудовиштето, но топовските ѓулиња само се лизгаат по неговата површина, а тоа испушта два водени млаза и го потопува бродот. Професорот Аноракс, неговиот помошник Консеј и Ленд стапуваат на грбот на чудовиштето и откриваат дека тоа е [[метал]]но. Тогаш, од него излегуваат луѓе кои ги внесуваат тројцата внатре, а професорот сфаќа дека се работи за [[Подморница|подморница]]. Набргу, тие се запознаваат со капетанот Немо, кој им понудил да му се придружат по цена да се откажат од претходниот живот, од роднините и од пријателите за да не ја откријат неговата тајна. . По долго двоумење, тројцата гости ја прифаќаат понудата. Капетанот Немо им кажува дека живее на подморницата ''[[Наутилис(Верн)|Наутилус]]'', целосно изолиран од светот, а потоа им ја покажува нејзината внатрешност: таа има голема [[библиотека]], [[музеј]] со богата збирка, современ систем на електрика итн.
Потоа се раскажува за патувањето со [[подморницата]] на различни места низ океаните, некои реални, а некои измислени: од [[Црвено Море|Црвеното Море]] преку [[Антарктик]]от до потонатата [[Атлантида]], а професорот Аноракс е воодушевен од многубројните откритија за морскиот свет. Во една прилика, кога Ленд ќе посака да јаде месо, тие заминуваат со чун на еден остров, каде ги напаѓаат дивјаци. Една ноќ, капетанот Немо и тројцата гости ловат [[Школки|школки]] на морското дно при што ги истражуваат морските пештери и среќаваат непознати суштества. Сепак, наспроти убавите доживувања, Аноракс и Ленд се договараат како да избегаат од подморницата. При една пловидба, „Наутилус“ доживува незгода, кога заглавува под дебелиот морски мраз и дури следното утро успева да се ослободи. Тогаш, тие откриваат дека се наоѓаат на [[Јужен Пол|Јужниот пол]]. Вечерта, врз подморницата се превртува цела ледена планина и таа останува заробена под мразот, но повторно успева да излезе на површината. По неколку дена, капетанот Немо соопштува дека се заглавени од дебелиот слој мраз, а професорот Аноракс е исплашен од опасноста засекогаш да останат во морските длабочини. Сепак, по долга борба, подморницата се извлекува, но набргу пак налетува на неволја, кога ја напаѓа непознат брод од земјата од која бил прогонет капетанот Немо. Наспроти противењето на Аноракс, Немо наредува напад на бродот, кој е уништен и потонува со екипажот. Потоа, Немо паѓа во [[депресија]] и ја остава подморницата да скита низ океанот, така што таа доаѓа до брегот на [[Норвешка]], каде останува заглавена во опасен вртлог. Аноракс, Консеј и Ленд решаваат да побегнат на еден чун, но Аноракс се онесвестува, а подоцна се буди во колиба, заедно со своите двајца пријатели. Притоа, Аноракс верува дека подморницата „Наутилус“ испеала да се извлече од вртлогот, но судбината на Капетанот Немо и на „Наутилус“ останува непозната.<ref name="ReferenceA"/>
==Теми и поттекст==
[[File:20000 map 1.jpg|thumb|Патувањето на Наутилус низ [[Тихи Океан|Пацификот]] ]]
[[File:20000 map 2.jpg|thumb|Патувањето на Наутилус низ [[Атлантски Океан|Атлантикот]] ]]
Името на капетанот Немо алудира на [[Хомер]]овата „[[Одисеја]]“. Во „Одисејата“, [[Одисеј]] се среќава со чудовиштето [[киклоп]], кое што се вика [[Полимефис]]. Киклопот го прашува Одисеј за неговото име, а тој одговара дека се вика Утис, кое се преведува како „Никој“ или „Ништо“. На [[латински јазик]], ''Одисеј'' е [[псевдоним]] за ''Немо'', што, исто така, на латински се преведува и како „Никој“ или „Ништо“. Слично како Немо, и Одисеј е прогонат да патува по морињата. Исто така, има и други упатувања на некои од француските научници, како: Метју Фонтејн Маури, Жан Франсоа де Галуп, [[Жил Димон Дирвил]] и [[Фердинанд Лесепс]], кои биле истражувачи и научници.
Во неколку делови од книгата, капетанот Немо е прикажан како добар човек, кој им помага на некои [[Грци]] да ја отфрлат [[Отоманско Царство|Отоманската]] власт, со што му докажува на Арно дека не ги загубил сите човечки особини. Исто така, тој се сожалува на еден [[Индијанец]], кој нурка без никаква опрема, па затоа, Немо му дава опрема и цела торба полна со [[бисери]], и тоа многу повеќе отколку тој што имал.
Некои од идеите на Верн, како што била [[идеја]]та за тогаш непостоечките подморници биле предвидувања на откритијата кои ги направило човештвото дури подоцна, како на пример, големата [[брзина]] и тајниот начин на напад на денешните нуклеарни подморници и потребата да излегуваат на површина за свеж [[воздух]]. Но сепак, Верн ја опишал „Наутилус“ како подморница која може да оди во најголемите длабочини на океанот, нешто што денес сè уште не е можно, поради огромниот [[притисок]] на [[вода]]та.
[[Image:LePlongeurModel(Side).jpg|thumb|Модел на подморница од Француската морнарица Плонгер од 1863 во морнаричкиот музеј, Париз.]]
[[File:Nautilus Neuville.JPG|thumb|''[[Наутилус (Верн)|Наутилус]]'' замислена од [[Жил Верн]].]]
Верн го одбрал името „Наутилус“ според една од најраните успешни подморници, изработени во [[1800]] година од [[Роберт Фултон]], кој подоцна го измислил првиот [[пароброд]]. Три години пред пишувањето на романот, Жил Верн јго проучувал моделот на новопроизведената Француска подморница ''[[Француската подморница Плонгер|Плонгер]]'' и таа била инспирација за „Наутилиус“. Во чест на измислената подморница од Верн, првата подморница на нуклеарен погон на американската морнарица била наречена „Наутилус (ССН-571)“.
Верн е, исто така, заслужен за прикажувањето на воените способности на [[подморница]]та, посебно со заканата која ја претставува за кралската флота, составена од воени бродови. Замисленото потонување на брод од страна на ''Наутилус'' било направено и во реалниот свет, во истите води како што тоа го замислил Верн, од страна на германските подморници за време на двете светски војни.
Апаратите за дишење користени од нуркачите на ''Наутилус'' се прикажани како напредна верзија на апартите за дишење направени од Беноа Рокарол и Аугуст Денароуз во [[1865]] година.<!-- image of the Rouquayrol and Denayrouze breathing apparatus: http://en.wikipedia.org/wiki/File:Dykeri,_fig_6,_Nordisk_familjebok.png --> Тие дизајнирале апарат за нуркање, составен од [[боца за нуркање|боца за воздух]] која доставувала воздух преку првиот познат [[регулатор за нуркање]].<ref name=davis1955>{{Наведена книга |author=Davis, RH |title=Deep Diving and Submarine Operations |year=1955 |edition=6th |publisher=[[Siebe Gorman|Siebe Gorman & Company Ltd]] |location=Tolworth, Surbiton, Surrey |page=693 |authorlink=Robert Davis (inventor) }}</ref><ref name=davis1955/><ref name=dive_hx>{{Наведено списание |last=Acott |first=C. |title=A brief history of diving and decompression illness. |journal=South Pacific Underwater Medicine Society Journal |volume=29 |issue=2 |year=1999 |issn=0813-1988 |oclc=16986801 |url=http://archive.rubicon-foundation.org/6004 |accessdate=2009-03-17 |archive-date=2009-02-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090201173320/http://archive.rubicon-foundation.org/6004 |url-status=dead }}</ref> Оваа направа била наречена ''аéрохоре'' (што во превод од грчки значи „воздушен носач“).<ref name=davis1955/>
Во следната книга на Верн ''[[Мистериозниот Остров]]'' се кажува дека Немо е потомок на [[Султан]]от Типу, [[Муслимани|муслимански]] водач од Кралство Мисори, кој успеал да го одбрани кралството од нападот на [[Британска источноиндиска компанија|Британската источноиндиска компанија]]. Немо почнал со животот под морето по задушувањето на [[Индискиот бунт]] во [[1863]] година, во кој неговите блиски риднини биле убиени од [[Британци]]те. Поради тоа што [[Франција]] во тоа време била сојузник на [[Русија]], гневот на Немо бил префрлен на францускиот стар непријател [[Англија]].
Националното потекло на капетанот Немо било сменето неколкупати во [[филм]]овите и речиси во сите од нив Немо бил претставен како Европеец. Тој бил претставен како [[Индиец]] од страна [[Омар Шариф]] во мини-серијата ''[[Мистериозниот Остров]]'' од [[1973]] година. Исто така, Немо бил прикажан како Индиец и во книгата и немиот филм ''[[Лигата на посебни господини]]'' од [[1916]] година. Во филмот на [[Волт Дизни]] ''[[20,000 милји под морето (1954 филм)|20000 милји под морето]]'' од [[1954]] година, Немо е претставен како Европеец, гневен поради мачењето до [[смрт]] на неговата жена и неговиот син во еден [[затвор]] на [[Рура Пенте]] и тоа е причината поради која Немо ги потонува другите воени бродови. Во ова верзија на филмот, тој е претставен од англискиот глумец [[Џејмс Мејсон]], со англиски акцент и без никакво спомнување на какви било индиски врски.
==Слични теми во подоцнешните книги==
Верн напишал продолжение на „20.000 милји под морето“, а тоа е „Мистериозниот остров“ од [[1874]] година и со тоа ја завршил приказната започната во „20.000 милји под морето“. Верн се вратил на темата за одметник-капетан на подморница во книгата ''[[Соочување со знамето]]'', во која главниот негативен лик Кер Карај е потполно безмилосен [[пират]] и делува само за сопствените интереси, целосно лишен од секакви добри намери. Како Немо, и Кер е домаќин на непосакани Француски гости, но за разлика од Немо, кој успева да ги избегне сите прогонувачи, Кер е фатен од една меѓународна воена едниицна. Иако оваа книга е преведена на бројни јазици, таа никогаш не остварила толкава популарност колку '„20.000 милји под морето“'.
==Англиски преводи==
Новелата првпат била преведена на [[англиски јазик]] во [[1873]] година од свештеникот [[Луис Пејџ Мерсиер]]. Притоа, Мерсиер изоставил речиси четвртина од оригиналниот текст на Верн и направил многу грешки во преведувањето, понекогаш драматично менувајќи го значењто на оригиналната замисла на Верн. Некои од овие отстапувања можеби биле направени поради политички причини, како што биле идентитетот и потеклото на двата брода што ги потопил Немо, или портретите на борците за слобода на ѕидот од неговата кабина, меѓу кои бил и [[Даниел О'Конел]].<ref>[http://www.ibiblio.org/pub/docs/books/sherwood/How_Lewis_Mercier.htm How Lewis Mercier and Eleanor King brought you Jules Verne]</ref> Без разлика, овој превод останал стандарден англиски превод во текот на повеќе од 100 години и другите преведувања продолжувале да ги прават истите грешки.
Во [[1998]] година, Вилиам Бучер издал нов, дополнителен превод од оригиналниот Француски, објавен од Универзитетот Оксфорд (''Oxford University Press''), со наслов ''20.000 милји под морињата''. Тој дава детални податоци, продолжена библиографија, додатоци и широк вовед за романот, од литературна перспектива.
==Изданија на македонски јазик==
Романот „20.000 милји под морето“ е повеќепати објавуван и на [[македонски јазик]]:
* Издание на „[[Наша книга]]“ од [[1970]] година. Книгата била задолжителна лектира за шесто одделение во основното образование. Книгата има 106 страници и не е каталогизирана, ниту ја има меѓународната ознака ISBN. Таа била отпечатена во [[печатница]]та на „Наша книга“, во тираж од 10.000 примероци. Во книгата не е наведен преведувачот, корицата на книгата е дело на Младен Туниќ, а коректурата ја направил Киро Петров. По главниот текст се наоѓа непотпишана белешка за авторот.<ref>Жил Верн, ''20.000 миљи под морето'', Наша книга, Скопје, 1970.</ref>
* Издание на „[[Македонска книга]]“ и „[[Наша книга]]“ од [[1975]] година, во превод на Димитар Каранфиловски. Книгата била задолжителна лектира за шесто одделение во основното образование. Книгата има 109 страници и не е каталогизирана, ниту ја има меѓународната ознака ISBN. Таа била отпечатена во „[[БИГЗ]]“ од [[Белград]], во тираж од 10.000 примероци. Корицата на книгата е дело на Ацо Каевски, коректурата ја направила Вера Арсовска, а технички уредник бил [[Коста Бојаџиевски]]. По главниот текст се наоѓа поговор, напишан од Михаил Јанушев.<ref name="ReferenceA"/>
==Адаптации и варијации==
*''"Двадесет илјади милји под морињата"''(1873) – книга – од Џејмс Р. Осгод и компанија, објавена од Џорџ М. Смит и компанија, Бостон Масачусес, вклучувајќи 110 илустрации.
*''20.000 милји под морето'' (1874) – музика – либрето [[Joseph Bradford (American playwright)|Џозеф Бредфорд]] – музика Г.Опрети.
*''[[20.000 милји под морето (20,000 lieues sous les mers)]]'' (1907) – краток[[нем филм]] од францускиот продуцент [[Џорџ Меилес]].
*''[[20.000 милји под морето]]'' (1916) – првиот филм заснован врз книгата. Глумецот и режисерот [[Алан Холубар]] го играл [[Kапетанот Немо]].
*''20.000 милји под морето'' (1952) – адаптација за научно-фантастичната телевизиска антологија „Приказни од утре“.
*''[[20.000 милји под морето]]'' (1954) – најверојатно, најпознатата адаптација на книгата, режирана од [[Ричард Флајшер]], продуцирана од [[Волт Дизни]], во кој играат [[Кирк Даглас]] како Нед Ленд и [[Џејмс Мејсон]] како капетан Немо.
*''[[Капетан Немо и подводниот град]]'' (1969) – британски филм според ликовите од книгата, во кој глуми [[Роберт Рајан]] како капетанот Немо.
*''20.000 милји под морето'' (1972) – анимиран филм од Ранкин-Бас (САД).
*''20.000 милји под морето'' (1973) – австралиски цртан филм од групата Познати класични приказни.
*''Капетан Немо'' (1975) – [[Советски Сојуз|советска]] филмска адаптација.
*''[[Подводните авантури на Капетанот Немо]]'' (1975) – футиристичка верзија на [[Капетан Немо]] и [[Наутилус]] во канадска анимирана телевизиска серија.
*''20.000 милји под морето'' (1976) – адаптација од „[[Марвел]]“.
*''[[Враќањето на Капетан Немо]]'' (1978) – познат и како ''Невереојатниот Капетан Немо'', филм во кој глуми [[Хозе Ферер]].
*''[[Црната Дупка]]'' (1979) – научно-фантастична варијација на книгата.
*''[[20,000 милји под морето(1985)|20.000 милји под морето]]'' (1985) – анимиран филм направен од Бурбанк филмс Австралија, во кој глуми Том Бурнлинсон како Нед Ленд.
*''[[20.000 милји под морето]]'' (1997, Village Roadshow) – телевизиски филм во кој глуми [[Мајкл Кејн]] како [[Капетан Немо]]
*''[[20.000 милји под морето]]'' (1997, Hallmark) – телевизиски филм во кој глуми [[Бен Крос]] како [[Капетан Немо]].
* Вториот дел од втората сезона на [[Околу светот со Вили Фог]] (1983) од шпанското студио [[БРБ Интернационал]] била [[20.000 милји под морето]].
*''[[Надја Тајната од плавата вода]]'' (1990-1991) и [[Надја Тајната на Фази]](1992) - јапонска научно-фантастична цртана серија, режирана од [[Хиедаки Ано]], инспирирана од книгата и [[Капетанот Немо]].
*''[[Лигата на специјални господини]]'' (2003) - иако не е верзија од книгата (таа е заснована на стрипот со истото име од [[Алан Мур]] и [[Кевин Онил]]), во неа ги има [[Капетанот Немо]] и неговата подморница [[Наутилус]] како член на [[Лигата од суперхерои]] во [[19 век]].
*''[[30.000 милји под морето]]'' (2007) - модерна верзија од класичната книга, во која глумат [[Лоренцо Ламас]] како полковник Арно и [[Шон Лавлор]] како капетан Немо.
==Стрипови и графички адаптации==
*Во 1948, [[Гилбертон (издавач)|Гилбертон публишинг]] објавија адаптација на стрип .,<ref>[http://www.comics.org/issue/515159/cover/4/ GCD :: Cover :: Classics Illustrated #47 [O]<!-- Bot generated title -->]</ref> што беше повторно објавено во 1955 ,<ref>[http://www.comics.org/issue/704617/cover/4/ GCD :: Cover :: Classics Illustrated #47 [HRN128]<!-- Bot generated title -->]</ref> и повторно во 1968.<ref>[http://www.comics.org/issue/705491/cover/4/ GCD :: Cover :: Classics Illustrated #47 [HRN166]<!-- Bot generated title -->]</ref>
*Во 1955, [[Дел Комикс]] објавија стрип заснован на на филмот од 1954 година од Класичните филмови засновани на ''20.000 милји под морето''.<ref>http://www.comicbookdb.com/graphics/comic_graphics/1/384/193573_20100305100800_large.jpg{{Мртва_врска|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
*Во 1963, заедно со првото повторно издавање на филмот, Голд Кеј објави стрип заснован на филмот од 1954 година. [[20,000 Leagues Under the Sea (1954 film)|1954 film]] .<ref>[http://www.comics.org/issue/18053/cover/4/ GCD :: Cover :: Walt Disney 20,000 Leagues Under The Sea [Movie Comics] #[nn]<!-- Bot generated title -->]</ref>
*Во 1973, [[Пендулум Прес]] објави хардковер илустрирана книга.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.comicbookdb.com/graphics/comic_graphics/1/184/92146_20070501085647_large.jpg |title=архивска копија |accessdate=2013-07-31 |archive-date=2015-09-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150923205818/http://www.comicbookdb.com/graphics/comic_graphics/1/184/92146_20070501085647_large.jpg |url-status=dead }}</ref>
*Во 1974, [[Пауер Рекордс]] објави стрип.<ref>http://www.comicbookdb.com/graphics/comic_graphics/1/444/221727_20110316150602_large.jpg{{Мртва_врска|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
*Во 1976, [[Марвел Комикс]] објавија адаптација на стрип.<ref>[http://www.comics.org/issue/66440/cover/4/ GCD :: Cover :: Marvel Classics Comics #4<!-- Bot generated title -->]</ref>
*Во 1990, [[Пендулум Прес]] објавија уштее ден стрип заснован на романот.<ref>http://www.comicbookdb.com/graphics/comic_graphics/1/260/128942_20080516121657_large.jpg</ref>
*Во 1992, [[Дарк Хорс Комикс]] објавија стрип наречен Дарк Хорс Класикс: 20.000 милји под морето #1.<ref>[http://www.comics.org/issue/52248/cover/4/ GCD :: Cover :: Dark Horse Classics: 20,000 Leagues Under The Sea #1<!-- Bot generated title -->]</ref>
*Во 1997, [[Валијант комикс|,Аклаим/Валијант]] го објавија: Класикс Илустрејтед: 20.000 милји под морето.<ref>https://archive.is/20120710034026/image2.milehighcomics.com/istore/images/fullsize/17317237244.1.GIF</ref>
*Во 2008, Стерлинг Графикс објавија поп-ап графичка книга.<ref>https://archive.is/20120714162151/image2.milehighcomics.com/istore/images/fullsize/00297350299.1.GIF</ref>
*Во 2009, Флеск Публикешејнс објавија графички роман наречен: 20.000 милји под морето.<ref>https://archive.is/20120718234011/image2.milehighcomics.com/istore/images/fullsize/44737322883.1.GIF</ref>
*Во 2011, Кемпфајер Класикс објавија трговски мат..<ref>https://archive.is/20120712105733/image2.milehighcomics.com/istore/images/fullsize/44737383240.1.GIF</ref>
==Наводи==
{{наводи}}
{{Ризница-врска|Twenty Thousand Leagues Under the Sea}}
{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Дела на Жил Верн]]
[[Категорија:Научнофантастични романи]]
[[Категорија:Изданија на Македонска книга]]
[[Категорија:Изданија на Наша книга]]
[[Категорија:Романи на Жил Верн]]
h65g81xe1wru9e9nrmekbpidzhqx94s
Решеткава мрежа
0
1093432
4805255
4651574
2022-08-26T08:23:26Z
Bjankuloski06
332
/* Предности */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
{{внимание}}
[[Image:NetworkTopology-FullyConnected.png|thumb|Илустрација на решеткаста мрежа.]]
'''Решеткастата мрежна (топологија)''' е тип на [[мрежна топологија]] каде што секој [[mesh node|јазол]] мора не само да ги снима и да ги дистрибуира своите податоци што исто така мора да служи и за пренасочување на дрги јазли при што мора да соработува за да ги шири податоцоте во мрежата.
Решеткастата мрежа е дизајнирана со помош на ''преплавување'' техника или техника на ''насочување''. Кога се користи насочувачка техника пораката се пропагира по една патека ''скокајки'' од јазол до јазол за да стигне до одредиштето. За да се обезбедат сите нејзини патеки на достапност, мражата на насочување мора да им овозможи континуирани врски и и реструктурирање околу скршени или блокирани патишта со користење на алгоритми за ''само заздравување''. Решеткастата мрежа чии јазли се сите поврзани едни со други е [[целосно пооврзана мрежа]]. Решеткастата мрежа може да се види како еден вид ад-хок мрежа. [[Мобилна ад-хок мрежа]] (MANET) и спрема тоа решеткастите мрежи се тесно поврзани, но MANET исто така мора да се справи со проблемите поврзани со подвижноста на јазли.
Само заздравувањето е способност што овозможува насочувањето засновано на мрежата да работи и кога еден јазол се рапаѓа или поврзувањето оди лошо. Како резултат на тоа мрежата е обично прилично сигурна бидејќи има повеќе од еден пат помеѓу изворот и одредиштето на мрежата. Иако најчесто се употребува во безжични ситуации, овај концеп важи и за жичени мрежи и за софтверска интеракција.
==Предности==
*Point-to-point линиска конфигурација лесно први идентификација и изолација на грешки.
*Патување на пораките преку одредена линија, директно до примачот; приватноста и безбедноста на тој начин се подобрени.
*Грешка треба да се случи во одреден линк, само онаа комуникација помеѓу специфичниот пар на уреди за споделување на линкот ќе биде погодна.
*Одредени линкови се сигурни дека секоја врска носи свој товар со податоци, со што се спречува одреден вид на сообраќајни проблеми кои може да произлезат во заедничките линк архитектури.
==Недостатоци==
*По сеопфатна мрежа во однос на обемот или физичкиот простор е голема инвестиција која е потребно да се изгради поради многуте фактори меѓу кои износот на каблите и бројот на хардверски порти кои ќе бидат потребни. Од оваа причина таквите мрежи се невообичаени.
* Бидејќи секој уред мора да биде поврзан со секој друг уред инсталацијата и реврската се тешки.
* Честопати огромниот дел од жици може да биде поголем од расположливиот простор каде што се сместуваат на таванот или под подовите.
{{Dubious|reason=It's not clear that a mesh network requires more resources than other reliable networks.|date=July 2013}}
==Безжична решеткаста мрежа==
[[Безжичните решеткасти мрежи]] првично биле развиени за воени употреби. Решеткастите мрежи се обично безжични мрежи. Во текот на изминатата деценија, големината, цената, и моќноста одлучиле повеќе радија да бидат содржани во рамките на еден уред т.е. [[мрежен јазол]], со што се овозможува поголема модуларност, секој може да се справи со повеќе фрекфенциски опсези и поддршка на различни функции колку што е потребно како на пример клиентски пристап, backhaul услуга и скенирање (задолжтелно за висока брзина на преземање на мобилни апликации)па дури и поединечни сетови од нив.
Работата на ова поле е потпомогната од страна на употребата на [[теоријата на игра]] методи со кои се анализираат стратегии за алокација на ресурсите и рутурање на пакетите.<ref>{{Наведено списание |first=J. |last=Huang |first2=D. P. |last2=Palomar |first3=N. |last3=Mandayam |first4=J. |last4=Walrand |first5=S. B. |last5=Wicker |first6=T. |last6=Basar |title=Game Theory in Communication Systems |journal=IEEE Journal on Selected Areas in Communications |volume=26 |issue=7 |year=2008 |url=http://www.jsac.ucsd.edu/TOC/2008/September08cover.pdf |access-date=2013-10-01 |archive-date=2011-07-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110720075634/http://www.jsac.ucsd.edu/TOC/2008/September08cover.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://ieeexplore.ieee.org/xpls/abs_all.jsp?arnumber=1498536|title=On selfish behavior in CSMA/CA networks|last1=Cagalj|first1=M.|last2=Ganeriwal|first2=S.|last3=Aad|first3=I.|last1=Hubaux|first1=J.-P.|year=2005}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://dl.acm.org/citation.cfm?id=2069084|title=Competition, cooperation, and optimization in Multi-Hop CSMA networks|last1=Shi|first1=Zhefu|last2=Beard|first2=Cory|last3=Mitchell|first3=Ken|year=2011}}</ref>
===Примери===
[[Zigbee]] дигиталните радија се вклучени во некои од потрошувачките апарати, вклучувајќи батерија-придружен апарат. [[Zigbee]] радијата спонтано прават решеткаста мрежа со користење на [[AODV]] насочување; преносот и приемот се синхронизирани. Ова значи дека радијата можат да бидат надвор поголемиот дел од времето и на тој начин штедат енергија.
[[File:Building a Rural Wireless Mesh Network - A DIY Guide v0.8.pdf|thumb|Градење на рурална безжична решеткаста мрежа: A DIY Guide (PDF)]]
In early 2007, the US-based firm [[Meraki]] launched a mini wireless mesh router.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Meraki Mesh|url=http://meraki.com/oursolution/mesh/|publisher=meraki.com|accessdate=2008-02-23|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080219155800/http://meraki.com/oursolution/mesh/|archivedate=2008-02-19|url-status=live}}</ref> Ова е пример за безжична решеткаста мрежа (со брзина од 50 мегабајти во секунда). 802.11 радио во рамките на Meraki Mini е оптимизирано за комуникација на долго растојание, обезбедувајки покриеност на повеќе од 250 метри.
Ова е пример на една радио решеткаста мрежа која се користи во рамките на една заедница што е спротивно на мулти радио со голем дострел на решеткасти мрежи <ref>{{Наведена мрежна страница|title=Muni WiFi Mesh Networks|url=http://www.belairnetworks.com|publisher=belairnetworks.com|accessdate=2008-02-23}}</ref> or MeshDynamics<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Meshdynamics : Highest performance Voice, Video and Data Outdoors|url=http://www.meshdynamics.com|publisher=meshdynamics.com|accessdate=2008-02-23}}</ref> кои обезбедуваат мултифункционална инфраструктура, обично со помош на дрво топологија и нивните предности во O(n) насочување.
[[Naval Postgraduate School]], Monterey CA, се покажа како безжична решеткаста мрежа за гранична безбедност.<ref>{{citepaper|title=OPTIMUM ANTENNA CONFIGURATION FOR MAXIMIZING ACCESS POINT RANGE OF AN IEEE 802.11 WIRELESS MESH NETWORK IN SUPPORT OF MULTIMISSION OPERATIONS RELATIVE TO HASTILY FORMED SCALABLE DEPLOYMENTS|url=http://www.meshdynamics.com/documents/NPS_MD_FieldTest_1.pdf|format=PDF|author=Robert Lee Lounsbury, Jr.|accessdate=2008-02-23}} {{Dead link|date=September 2010|bot=H3llBot}}</ref> Во пилот систем, антенските камења чуваат полиња од балони пренесени во реално време со висока резолуција.
[[MIT Media Lab]] проектот разви [[XO-1 (laptop)|XO-1]] лаптоп или "OLPC"([[еден лаптоп за секое дете]]) кој е наменет за хендикепирани учулишта во земјите во развој и користи решеткаста мрежа (заснована на [[IEEE 802.11s]] стандардот) за да создаде стабилна и евтина инфраструктура.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=XO-1 Mesh Network Details|url=http://wiki.laptop.org/go/Mesh_Network_Details|publisher=laptop.org|accessdate=2008-02-23}}</ref> Моменталните врски направени од страна на лаптоп компјутерите се побарани од страна на проектот за намалување на потребата за надворешна инфраструктура како што се интернет пребарувањата за сите области, бидејќи поврзаниот јазол може да ја сподели врската во јазлите во близина. Сличен концепт исто така е имплементиран од страна на Greenpacket со својата апликација наречена SONbuddy.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=SONbuddy : Network without Network|url=http://www.sonbuddy.com|publisher=sonbuddy.com|accessdate=2008-02-23}}</ref>
Во Кембриџ, Велика Британија на 3 јуни 2006 година, решеткаста мрежа беше искористена во “[[Strawberry Fair]]” мобилна телевизија во живо, радио и интернет услуги на околу 80,000 луѓе.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Cambridge Strawberry Fair|url=http://www.cambridgeshiretouristguide.com/Articles/Article_55.asp|publisher=cambridgeshiretouristguide.com|accessdate=2008-02-23|archive-date=2008-02-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20080223200736/http://www.cambridgeshiretouristguide.com/Articles/Article_55.asp|url-status=dead}}</ref>
[[Champaign-Urbana Community Wireless Network]] (CUWiN) проектот е развивање на решеткаст мрежен софтвер заснован на софтвер со отворен код со имплементации на [[Hazy-Sighted Link State Routing Protocol]] и [[Expected Transmission Count]] метрички. Дополнително безжично мрежно групирање <ref>{{Наведена мрежна страница|title=Wireless Networking Group|url=http://www.crhc.illinois.edu/wireless/netx.html|accessdate=2013-10-01|archive-date=2009-03-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20090328115241/http://www.crhc.illinois.edu/wireless/netx.html|url-status=dead}}</ref> во [[University of Illinois at Urbana-Champaign]] се развива, повеќе канална, мултирадио безжична мрежа наречена Net-X како доказ на концептот на спроведување на некои од повеќеканалните протоколи кои се развиваат во таа група. Имплементациите се засновани на архитектура која им овозможува на некои од радијата да префрлаат канали за да се одржи мрежната врска и вклучи протоколи за распределба на канали и насочување.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Wireless Networking Group|url=http://www.crhc.illinois.edu/wireless/papers/kyasanur2006Tech.pdf|accessdate=2013-10-01|archive-date=2011-07-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20110719211457/http://www.crhc.illinois.edu/wireless/papers/kyasanur2006Tech.pdf|url-status=dead}}</ref>
SMesh е [[802.11]] мулти хоп безжична мрежа развиена од страна на Distributed System and Networks Lab at [[Johns Hopkins University]].<ref>{{Наведена мрежна страница|title=SMesh|url=http://smesh.org|publisher=smesh.org|accessdate=2008-02-23}}</ref> Брзата шема на [[преземање]] дозволува мобилните клиенти да шетаат во мрежата без прекин на врската, карактеристика погодна за апликации во реално време како што се [[VOIP|VoIP]].
Многу решеткасти мрежи се користат во повеќето радио врски. На пример [[Firetide]] и Wave Relay решетксти мрежи имаат можност да комуницираат јазол со јазол на 5.2 GHz or 5.8 GHz, но комуникацискиот јазол за клиент на 2.4 GHz (802.11). Ова е постигнато со користење на SDR ([[Software-defined radio|Software-Defined radio]].)
Проектот SolarMESH го испитува потенцијалот на напојување 802.11-заснован на решеткаста мрежа со користење на сончева енергија и акомулатори.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=SolarMesh |url=http://owl.mcmaster.ca/~todd/SolarMESH|publisher=mcmaster.ca|accessdate=2008-04-15}}</ref> записот 802.11 беше пронајден за да биде несоодветно барањето за континуирано напојување.<ref>Terence D. Todd, Amir A. Sayegh, Mohammed N. Smadi, and Dongmei Zhao. [http://ieeexplore.ieee.org/search/freesrchabstract.jsp?arnumber=4519963&isnumber=4519956&punumber=65&k2dockey=4519963@ieeejrns The Need for Access Point Power Saving in Solar Powered WLAN Mesh Networks]. In IEEE Network, May/June 2008.</ref> [[802.11s|IEEE 802.11s]] напорите за стандардизација се земаат предвид, но сончевата енергија може да вклучи еден радио јазол каде линкот за заштеда на енергија ќе биде неприменлив.
Проектот WING <ref>http://www.wing-project.org WING</ref> (спонзориран од Italian Ministry of University и Research и led by CREATE-NET и Technion) развија новела од алгоритми и протоколи за овозможување на безжичниа решеткаста мрежа како стандарден пристап на архитектура за следната генерација на интернет.
WiBACK Wireless Backhaul Technology е развиена од страна на Fraunhofer Institute за Open Communication Systems (FOKUS) во Берлин. Моќните безжични ќелии со цел да ги поддржат сите постоечки безжични технологии, должината на мрежата се пренесува во неколку земји под Сахара, Африка од летото 2012.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Broadband internet for everyone|url=http://www.eurekalert.org/pub_releases/2012-02/f-bif021612.php|publisher=eurekalert.org|accessdate=2012-02-16}}</ref>
Последните стандарди на жичена комуникација исто така го овозможуваат концепт на решеткасто вмрежување. На пример [[ITU-T]] [[G.hn]], стандардот кој одредува со брзина (поголема од 1 Gbit/s) [[Локална мрежа|локалната мрежа]] користи постоечки домашни жици ([[Power line communication|далноводи]], телефонски линии и [[Ethernet over coax|коаксијални кабли]]). Во бучни средини како што се далоновите (каде сигналите во голема мера можат да бидат намалени или оштетени од страна на бучавата) тоа е заедничко бидејќи меѓусебната видливост помеѓу уредите во мрежата не е целосна. Во тие ситуации, еден од јазлите мора да прима и да праќа пораки помеѓу оние јазли кои не можат да комуницираат директно, успешно создавајки решеткаста мрежа. Во G.hn, пренесувањето се врши во [[Податочно ниво|Слојот за податочна врска]].
== Наводи ==
{{наводи|33em}}
== Надворешни врски ==
* [http://www.slideshare.net/DaCostaFrancis/battelle-aoa-evaluation-report-on-military-mesh-network-products Battelle Institute AoA] Comparative Ratings for popular mesh network providers, specific to mission critical military programs.
* [http://www.pdos.lcs.mit.edu/roofnet/ MIT Roofnet] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080706135856/http://pdos.lcs.mit.edu/roofnet/ |date=2008-07-06 }} A research project at MIT that forms the basis of roofnet / [[Meraki]] mesh networks
* [http://www.wing-project.org WING Project] Wireless Mesh Network distribution based on the roofnet source code
* [http://www.meshdynamics.com/documents/MDThirdGenerationMesh.pdf First, Second and Third Generation Mesh Architectures] History and evolution of Mesh Networking Architectures
* [http://www.mit.edu/~medard/itmanet DARPA's ITMANET program and the FLoWS Project] Investigating Fundamental Performance Limits of MANETS
* [http://www.ted.com/talks/view/id/212 Robin Chase discusses Zipcar and Mesh networking] Robin Chase talks at the Ted conference about the future of mesh networking and eco-technology
* [http://www.slideshare.net/DaCostaFrancis/military-defense-and-public-safety-mesh-networks Dynamic And Persistent Mesh Networks] Hybrid mesh networks for military, homeland security and public safety
* [http://www.mesh-networks.org/ Mesh Networks Research Group] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20150316140922/http://www.mesh-networks.org/ |date=2015-03-16 }} Projects and tutorials' compilation related to the Wireless Mesh Networks
* [http://code.google.com/p/phantom/ Phantom] anonymous, decentralized network, isolated from the Internet
* [http://www.qaul.net/ Qaul Project] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140112131452/http://qaul.net/ |date=2014-01-12 }} Text messaging, file sharing and voice calls independent of internet and cellular networks.
[[Категорија:Телекомуникации]]
jl7lw745azkgex4ctk2o7xixmyr94bi
Фацелија
0
1098228
4805299
4440959
2022-08-26T08:53:35Z
Bjankuloski06
332
/* Агротехника */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
{{Taxobox
| color = lightgreen
| name = Фацелија
| image = Фацелија МК 01.jpg
| image_width =
| image_caption = Фацелија на нива во [[Сирково]], [[Македонија]]
| regnum =
| divisio =
| ordo =
| familia =
| genus = Phacelia
| species =
| binomial =
| binomial_authority = [[Карл Линеј|L.]]
}}
'''Фацелијата''' е билка која е многу медоносна. Може во текот на мај-септември да се користи како пасиште за пчели. Тоа се постигнува во текот на 15-20 дена, постепено.
==Фацелија==
'''Фацелијата''' е билка која е многу медоносна. Може во текот на мај-септември да се користи како пасиште за пчели. Тоа се постигнува во текот на 15-20 дена, постепено. Приносот на мед и изнесува дури до 1000кг на хектар. Познати се неколку видови на фацелија. Најзастапена е '''Phacelia tanacetifolija''' која достигнува висина од 70-100цм. Таа е едногодишна зељеста билка. Целата билка е густо покриена со кратки гранчиња. Листовите се кратко засечени. Цветовите се виолетови и се наоѓаат на врвот од стеблото или напречните гранчиња.
''Phacelia campanularij'' е ниска билка со висина од 15-20цм. Листовите се во облик на срце, а цветот му е во облик на ѕвончиња, значително поголеми од претходните.
Фацелијата припаѓа на семејството на''' hydrophyllaceae'''и како таква е добродојдена за сите варијанти на плодоредот.
===Употреба===
''''Phacelia tanacetifolija '''' се користи како медоносна билка а се користи и кај мешаните цеќиња. Може да се користи и за зелено ѓубрење.
''''Phacelia campanularija''''е исто така медонсона билка, но поради убавиот цвет се користи како цвет во градина. Двете врсти имаат предност да цвеетаат пред сите билки. Истовремено тие цветаат кон крајот на мај. Бидејќи ова е медоносна билка потребено е да се собери семето за потребите од пчеларите.
Цвета после 45-50 дена по сеењето. Цветањето трае 30-40 дена. Ако сеењето се поднеси во временски периоди, на поединечни парцели, може периодот на пасиштето да се продолжи во текот на целото лето, односно од мај до септември. Цветовите даваат обемен нектар и цветен прав. Приносите од мед од 1 хектар се од 150-300кг. Под поволни услови може да се постигне и до 1000кг мед по 1 хектар. Бојата на медот е светложолта или бела со пријатен мирис и вкус и со оддличен квалитет. Покрај за пасиште се користи и за примес на сено за стока.
==Агротехника==
'''Земјиште''': Најдобро успева на квалитетно земјиште како што се карбонатни црни,ливадски црни и алувијални, но успева и на други видови земјишта. Предсеењето припремата треба да е поквалитетна,да се обезбедат услови за сеење. Важно е да се пред дрљањето не се нправи кора на земјата туку нежно да се помини.
<br/>'''Ѓубрење''': Ако фацелијата се произведува во големи количини минералните ѓубрива зависат од повеќе услови и тоа најважно плодноста на земјиштето итн. Просечна количина NPK која се внесува под основни обработливи услови изнесуваат околу 300 килограми на хектар ѓубриво. Во прихранувањето се додаваат и 50-100кг азот. На плодно земјиште ѓубрењето може целосно да се изостави посебно ако е наменето како пасиште за пчели.
<br/>'''Сеењето''' се обавува во втората половина на март. Сеидбата може да се изведе и со сеаалка за жито на растојаније меѓу редови од 25цм или 12,5 см. Длабочината на сеењето треба да биде2-3цм. Количината на семе е 5-10килограми на хектар. Една од специфичните особини на фацелијата е што инхибира на светлина што не смее да остане на површина.
<br/>Употребата на хербициди е можна но треба да биде опрезен на времето на примена особено во растот на петтиот лист. Кај производството фацелија за пасење на пчели пестицидите е пожелно да се изостават, а сеидбата да се обави на 12,5 см растојание меѓу редовите со употреба на семе 10-12кг. Во вакви услови корењата тешко би дошле до израз. Сеидбата на фацелија за пасење пчели е 15-20 дена. На овој начин се обезбедува континиутет на пасиштето во целиот вегетационен период пасиштето да се продолжи во текот на целото лето односно од мај до септембер. Ако посејот се гои за производсто на крма пожелно е да се почни со жнеење пред почетокот на цутење на светот. Кога во доењето делат врстите на некои семки посевот може да се третира со десикантим. После неколку дена кога посевот е сув се жнее со комбањ за жито. Ако не изводливо да се користи десикантин може директно да се жнее но придобивката е значително помала. Посевот се суши 5-7 дена па се врши. Ако е потербно може да се досуши.
==Галерија==
<gallery mode=packed heights=120px>
File:Фацелија МК 02.jpg|Фацелија на нива во [[Сирково]], [[Македонија]]
File:Фацелија МК 03.jpg|Фацелија на нива во [[Сирково]], [[Македонија]]
File:Фацелија МК 04.jpg|Фацелија на нива во [[Сирково]], [[Македонија]]
File:Фацелија МК 05.jpg|Фацелија на нива во [[Сирково]], [[Македонија]]
File:Фацелија МК 06.jpg|Фацелија на нива во [[Сирково]], [[Македонија]]
</gallery>
{{никулец}}
bnfwxf08j39rpctf5kr7m2kwusjbghw
Ласбек
0
1114313
4805214
4224592
2022-08-26T07:04:02Z
Тиверополник
1815
#WPWPMK #WPWP
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Место во Германија
|image_photo = Herrenhaus Krummbek.jpg
|imagesize =
|image_caption =Замок во Ласбек
|Wappen = Lasbek Wappen.png
|lat_deg = 53 |lat_min = 44 |lat_sec = 2
|lon_deg = 10 |lon_min = 21 |lon_sec = 48
|Lageplan = Lasbek in OD.svg
|Bundesland = Schleswig-Holstein
|Kreis = Штормарн
|Amt = Бад Олдесло-Ланд
|Höhe = 45
|Fläche = 12.4
|Einwohner = 1197
|Stand = 2006-12-31
|PLZ = 23847
|Vorwahl = 04534
|Kfz = OD
|Gemeindeschlüssel = 01 0 62 089
|Adresse-Verband = Mewesstraße 22-24<br />23843 Бад Олдесло
|Website = [http://www.amt-bad-oldesloe-land.de/ www.amt-bad-<br />oldesloe-land.de]
|Bürgermeister = Харалд Лодерс
|Partei = SPD
}}
'''Ласбек''' ({{lang-de|Lasbek}}) — општина во округот [[Штормарн]], во [[Шлезвиг-Холштајн]], [[Германија]].
== Наводи ==
{{наводи}}
{{Нормативна контрола}}
{{Градови во Штормарн (округ)}}
{{ШлезвигХолштајн-гео-никулец}}
[[Категорија:Штормарн]]
4g1zez9swos1ktpm62hpk0y5bihjqir
Делингсдорф
0
1114563
4805211
4224603
2022-08-26T07:00:36Z
Тиверополник
1815
#WPWPMK #WPWP
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Место во Германија
|image_photo = Deinsdoerp - Hamburger Straat.jpg
|imagesize =
|image_caption =Улица во Делингсдорф
|Wappen = Delingsdorf Wappen.png
|lat_deg = 53 |lat_min = 42 |lat_sec = 25
|lon_deg = 10 |lon_min = 15 |lon_sec = 9
|Lageplan = Delingsdorf in OD.svg
|Bundesland = Schleswig-Holstein
|Kreis = Штормарн
|Amt = Баргтехајде-Ланд
|Höhe = 46
|Fläche = 8.09
|Einwohner = 2183
|Stand = 2006-12-31
|PLZ = 22941
|Vorwahl = 04532
|Kfz = OD
|Gemeindeschlüssel = 01 0 62 014
|NUTS = DEF0F
|Adresse-Verband = Eckhorst 34<br />22941 Баргтехајде
|Website = [http://www.bargteheide-land.de/ www.bargteheide-<br />land.de]
|Bürgermeister = Рандолф Кнудсен
|Partei =
}}
'''Делингсдорф''' ({{lang-de|Delingsdorf}}) — општина во округот [[Штормарн]], во [[Шлезвиг-Холштајн]], [[Германија]].
== Наводи ==
{{наводи}}
{{Нормативна контрола}}
{{Градови во Штормарн (округ)}}
{{ШлезвигХолштајн-гео-никулец}}
[[Категорија:Штормарн]]
s2qojtw64ce54pxf5sxa2la1c4zphas
Елменхорст (Штормарн)
0
1114567
4805212
4224604
2022-08-26T07:02:00Z
Тиверополник
1815
#WPWPMK #WPWP
wikitext
text/x-wiki
{{другиместа3|Елменхорст}}
{{Инфокутија Место во Германија
|Name = Елменхорст
|image_photo = Freiwillige Feuerwehr Elmenhorst (Stormarn).ajb.jpg
|imagesize =
|image_caption =Противпожарна служба во Елменхорст
|Wappen = Elmenhorst (OD) Wappen.png
|lat_deg = 53 |lat_min = 46 |lat_sec = 0
|lon_deg = 10 |lon_min = 16 |lon_sec = 0
|Lageplan = Elmenhorst in OD.svg
|Bundesland = Schleswig-Holstein
|Kreis = Штормарн
|Amt = Баргтехајде-Ланд
|Höhe = 30
|Fläche = 14.92
|Einwohner = 2336
|Stand = 2006-12-31
|PLZ = 23869
|Vorwahl = 04532
|Kfz = OD
|Gemeindeschlüssel = 01 0 62 016
|Adresse = Eckhorst 34<br />22941 Баргтехајде
|Website = [http://www.bargteheide-land.de/ www.bargteheide-<br />land.de]
|Bürgermeister = Уве Прешер
|Partei =
}}
'''Елменхорст''' ({{lang-de|Elmenhorst}}) — општина во округот [[Штормарн]], во [[Шлезвиг-Холштајн]], [[Германија]].
== Наводи ==
{{наводи}}
{{Нормативна контрола}}
{{Градови во Штормарн (округ)}}
{{ШлезвигХолштајн-гео-никулец}}
[[Категорија:Штормарн]]
njsnocqvpb57g1aizlbv265w4230hy0
Јерсбек
0
1114571
4805213
4224606
2022-08-26T07:02:34Z
Тиверополник
1815
#WPWPMK #WPWP
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Место во Германија
|image_photo = Herrenhaus Jersbek.JPG
|imagesize =
|image_caption =Замок во Јерсбек
|Wappen = Jersbek Wappen.png
|lat_deg = 53 |lat_min = 44 |lat_sec = 27
|lon_deg = 10 |lon_min = 13 |lon_sec = 21
|Lageplan = Jersbek in OD.svg
|Bundesland = Schleswig-Holstein
|Kreis = Штормарн
|Amt = Баргтехајде-Ланд
|Höhe = 20-55
|Fläche = 17.92
|Einwohner = 1793
|Stand = 2006-12-31
|PLZ = 22941
|Vorwahl = 04532
|Kfz = OD
|Gemeindeschlüssel = 01 0 62 036
|Adresse-Verband = Eckhorst 34<br />22941 Баргтехајде
|Website = [http://www.bargteheide-land.de/ www.bargteheide-<br />land.de]
|Bürgermeister = Херберт Шчех
|Partei =
}}
'''Јерсбек''' ({{lang-de|Jersbek}}) — општина во округот [[Штормарн]], во [[Шлезвиг-Холштајн]], [[Германија]].
== Наводи ==
{{наводи}}
{{Нормативна контрола}}
{{Градови во Штормарн (округ)}}
{{ШлезвигХолштајн-гео-никулец}}
[[Категорија:Штормарн]]
bfcyqu8t36zzwd80wtjyqlb78eu05sk
Остштајнбек
0
1114649
4805216
4224612
2022-08-26T07:07:47Z
Тиверополник
1815
#WPWPMK #WPWP
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Место во Германија
|image_photo = Ooststeenbeek - Watermoehlen.jpg
|imagesize =
|image_caption =Воденица во Остштајнбек
|Wappen = Oststeinbek Wappen.png
|lat_deg = 53 |lat_min = 32 |lat_sec = 39
|lon_deg = 10 |lon_min = 9 |lon_sec = 59
|Lageplan = Oststeinbek in OD.svg
|Bundesland = Schleswig-Holstein
|Kreis = Штормарн
|Höhe = 25
|Fläche = 11.37
|Einwohner = 7878
|Stand = 2006-12-31
|PLZ = 22113
|Vorwahl = 040
|Kfz = OD
|Gemeindeschlüssel = 01 0 62 053
|NUTS = DEF0F
|Gliederung = 2
|Straße = Möllner Landstraße 20
|Website = [http://www.oststeinbek.de/ www.oststeinbek.de]
|Bürgermeister = Карл Хајнц Менцел
|Partei =
}}
'''Остштајнбек''' ({{lang-de|Oststeinbek}}) — општина во округот [[Штормарн]], во [[Шлезвиг-Холштајн]], [[Германија]]. Се наоѓа околу 13 километри источно од [[Хамбург]], на самата граница помеѓу двете покраини, Хамбург и Шлезвиг-Холштајн.
Селото било првпат споменато во 1254 година, а неговата 750-годишнина ја прославило во 2004 година.
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
{{Ризница-ред|Oststeinbek}}
* [http://www.oststeinbek.de/ Официјална страница]
{{Нормативна контрола}}
{{Градови во Штормарн (округ)}}
{{ШлезвигХолштајн-гео-никулец}}
[[Категорија:Штормарн]]
8rl1yonuo5ibn6twdru6em1wklx8ypo
Глинде
0
1114653
4805207
4620807
2022-08-26T06:57:38Z
Тиверополник
1815
#WPWPMK #WPWP
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Место во Германија
|Art = Stadt
|image_photo = Glinde Kupfermühle.JPG
|Wappen = Glinde Wappen.png
|lat_deg = 53 |lat_min = 32 |lat_sec = 26
|lon_deg = 10 |lon_min = 12 |lon_sec = 40
|Lageplan = Glinde in OD.svg
|Bundesland = Schleswig-Holstein
|Kreis = Штормарн
|Höhe = 25
|Fläche = 11.22
|Einwohner = 16093
|Stand = 2004-12-31
|PLZ = 21509
|Vorwahl = 040
|Kfz = OD
|Gemeindeschlüssel = 01 0 62 018
|Straße = Markt 1
|Website = [http://www.glinde.de/ www.glinde.de]
|Bürgermeister = Рајнхард Цуг
}}
'''Глинде''' ({{lang-de|Glinde}}) — [[град]] во округот [[Штормарн]], во сојузната покраина [[Шлезвиг-Холштајн]], во северна [[Германија]]. Градот се наоѓа околу 20 километри источно од [[Хамбург]].
== Историја ==
Името Глинде било првпат споменато во документ од 25 март 1229 година. Во документот, грофот Адолф IV на Шауенбург и Холштајн го доделил селото на цистерцијанскиот манастир (манастирот подоцна бил преместен во денешниот град [[Рајнбек]]). Кралот на [[Данска]] и војвода на Шлезвиг, Фредерик I го одзел поседот од манастирот во текот на [[Протестантска реформација|реформацијата]]. Во 1544 година, неговиот син Кристијан III го поделил со неговите браќа.
Во 1948 година, Глинде, [[Остштајнбек]], Хафигхорст и Шенингштет биле здружени во општинската заедница Глинде. Откако Шенингштет, а подоцна и Хафигхорст (1949) ја напуштиле општинската заедница, Глинде и Остштајнбек станале слободни општини во 1978 година.
На 24 јуни 1979 година (750-годишнината на селото), Глинде добило градски права.
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
* [http://www.glinde.de/ Официјална страница] {{de}}
{{Нормативна контрола}}
{{Градови во Штормарн (округ)}}
[[Категорија:Штормарн]]
kpa27jvjjkqv0xityb4ppfqjwrop3aq
Барниц
0
1114680
4805202
4224617
2022-08-26T06:51:28Z
Тиверополник
1815
#WPWPMK #WPWP
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Место во Германија
|image_photo = Jt germany grenzstein westerau barnitz L85 1.jpg
|imagesize =
|image_caption =Спомен-плоча во Барниц
|Wappen = Barnitz Wappen.png
|lat_deg = 53 |lat_min = 48 |lat_sec = 43
|lon_deg = 10 |lon_min = 28 |lon_sec = 57
|Lageplan = Barnitz in OD.svg
|Bundesland = Schleswig-Holstein
|Kreis = Штормарн
|Amt = Северен Штормарн
|Höhe = 29
|Fläche = 11.80
|Einwohner = 826
|Stand = 2006-12-31
|PLZ = 23858
|Vorwahl = 04533
|Kfz = OD
|Gemeindeschlüssel = 01 0 62 008
|NUTS = DEF0F
|Gliederung = 4
|Adresse-Verband = Am Schiefen Kamp 10<br />23858 Рајнфелд
|Website = [http://www.amt-nordstormarn.de/ www.amt-nordstormarn.de]
|Bürgermeister = Ханс-Јоахим Шит
}}
'''Барниц''' ({{lang-de|Barnitz}}) — општина во округот [[Штормарн]], во [[Шлезвиг-Холштајн]], [[Германија]].
== Наводи ==
{{наводи}}
{{Нормативна контрола}}
{{Градови во Штормарн (округ)}}
{{ШлезвигХолштајн-гео-никулец}}
[[Категорија:Штормарн]]
as33f7uts9n52afz3owf80v1aky1rz5
Вестерау
0
1114696
4805206
4224625
2022-08-26T06:55:06Z
Тиверополник
1815
#WPWPMK #WPWP
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Место во Германија
|image_photo = Trenthorst04.JPG
|imagesize =
|image_caption =Институт за органско земјоделство Јохан Хајнрих фон Тунен во Вестерау
|Wappen = Westerau Wappen.png
|lat_deg = 53 |lat_min = 47 |lat_sec = 0
|lon_deg = 10 |lon_min = 29 |lon_sec = 0
|Lageplan = Westerau in OD.svg
|Bundesland = Schleswig-Holstein
|Kreis = Штормарн
|Amt = Северен Штормарн
|Höhe = 13
|Fläche = 15.38
|Einwohner = 808
|Stand = 2006-12-31
|PLZ = 23847
|Vorwahl = 04539
|Kfz = OD
|Gemeindeschlüssel = 01 0 62 083
|NUTS = DEF0F
|Adresse-Verband = Am Schiefen Kamp 10<br />23858 Рајнфелд
|Website = [http://www.amt-nordstormarn.de/ www.amt-nordstormarn.de]
|Bürgermeister = Хајнрих Блунк
|Partei =
}}
'''Вестерау''' ({{lang-de|Westerau}}) — општина во округот [[Штормарн]], во [[Шлезвиг-Холштајн]], [[Германија]].
== Наводи ==
{{наводи}}
{{Нормативна контрола}}
{{Градови во Штормарн (округ)}}
{{ШлезвигХолштајн-гео-никулец}}
[[Категорија:Штормарн]]
2ek1j1isxp5d6olx8sgg3d6tyv2p4da
Везенберг (Холштајн)
0
1114698
4805205
4224626
2022-08-26T06:54:03Z
Тиверополник
1815
#WPWPMK #WPWP
wikitext
text/x-wiki
{{другиместа3|Везенберг}}
{{Инфокутија Место во Германија
|Name = Везенберг
|image_photo = Wesenberg, Klein Wesenberg, Trave aerial photograph.jpg
|imagesize =
|image_caption =Авионски поглед во Везенберг
|Wappen = Wesenberg Wappen.png
|lat_deg = 53 |lat_min = 50 | lat_sec = 2
|lon_deg = 10 |lon_min = 32 | lon_sec = 41
|Lageplan = Wesenberg in OD.svg
|Bundesland = Schleswig-Holstein
|Kreis = Штормарн
|Amt = Северен Штормарн
|Höhe = 14
|Fläche = 11.94
|Einwohner = 1152
|Stand = 2006-12-31
|PLZ = 23858
|Vorwahl = 04533
|Kfz = OD
|Gemeindeschlüssel = 01 0 62 094
|NUTS = DEF0F
|Gliederung = 4
|Adresse-Verband = Am Schiefen Kamp 10<br />23858 Рајнфелд
|Website = [http://www.amt-nordstormarn.de/ www.amt-<br />nordstormarn.de]
|Bürgermeister = Карин Детке
|Partei = CDU
}}
'''Везенберг''' ({{lang-de|Wesenberg}}) — општина во округот [[Штормарн]], во [[Шлезвиг-Холштајн]], [[Германија]].
== Наводи ==
{{наводи}}
{{Градови во Штормарн (округ)}}
{{ШлезвигХолштајн-гео-никулец}}
[[Категорија:Штормарн]]
alxhlejzf7i99gtgc2sz876vf3x564v
Брак (Германија)
0
1114717
4805203
4224628
2022-08-26T06:52:07Z
Тиверополник
1815
#WPWPMK #WPWP
wikitext
text/x-wiki
{{другизначења4|општина во Германија|дефиниција за бракот|Брак}}
{{Инфокутија Место во Германија
|Name = Брак
|image_photo = Braaker Muehle01.jpg
|imagesize =
|image_caption =Ветерница во Брак
|Wappen = Braak Wappen.png
|lat_deg = 53 |lat_min = 36 |lat_sec = 39
|lon_deg = 10 |lon_min = 14 |lon_sec = 48
|Lageplan = Braak in OD.svg
|Bundesland = Schleswig-Holstein
|Kreis = Штормарн
|Amt = Зик
|Höhe = 58
|Fläche = 7.51
|Einwohner = 784
|Stand = 2006-12-31
|PLZ = 22145
|PLZ-alt = 2000 HH 73
|Vorwahl = 040
|Kfz = OD
|Gemeindeschlüssel = 01 0 62 011
|NUTS = DEF0F
|Adresse-Verband = Hauptstraße 49<br />22962 Зик
|Website = [http://www.amtsiek.de/ www.amtsiek.de]
|Bürgermeister = Ортвин Јанке
|Partei = CDU
}}
'''Брак''' ({{lang-de|Braak}}) — општина во округот [[Штормарн]], во [[Шлезвиг-Холштајн]], [[Германија]].
== Наводи ==
{{наводи}}
{{Градови во Штормарн (округ)}}
{{ШлезвигХолштајн-гео-никулец}}
[[Категорија:Штормарн]]
i834dwj06otegjrj9hkgw8nt0vgkwl8
Брунсбек
0
1114719
4805204
4224629
2022-08-26T06:53:12Z
Тиверополник
1815
#WPWPMK #WPWP
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Место во Германија
|image_photo = Brunsbek Langeloher Weg 1.jpg
|imagesize =
|image_caption =Поранешна гостилница во Брунсбек
|Wappen = Brunsbek Wappen.png
|lat_deg = 53 |lat_min = 35 |lat_sec = 40
|lon_deg = 10 |lon_min = 16 |lon_sec = 6
|Lageplan = Brunsbek in OD.svg
|Bundesland = Schleswig-Holstein
|Kreis = Штормарн
|Amt = Зик
|Höhe = 62
|Fläche = 16.06
|Einwohner = 1619
|Stand = 2006-12-31
|PLZ = 22946
|Vorwahl = 04107
|Kfz = OD
|Gemeindeschlüssel = 01 0 62 088
|Gliederung = 3
|Adresse-Verband = Hauptstr. 49<br />22962 Зик
|Website = [http://www.amtsiek.de/ www.amtsiek.de]
|Bürgermeister = Олаф Бебер
|Partei =
}}
'''Брунсбек''' ({{lang-de|Brunsbek}}) — општина во округот [[Штормарн]], во [[Шлезвиг-Холштајн]], [[Германија]].
== Наводи ==
{{наводи}}
{{Нормативна контрола}}
{{Градови во Штормарн (округ)}}
{{ШлезвигХолштајн-гео-никулец}}
[[Категорија:Штормарн]]
dpfbx3r0pbwc9gryy8m8f02z5ny5c6k
Гранде
0
1114799
4805208
4216859
2022-08-26T06:58:15Z
Тиверополник
1815
#WPWPMK #WPWP
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Место во Германија
|image_photo = Kriegerdenkmal Grande.jpg
|imagesize =
|image_caption =Споменик во Гранде
|Wappen = Grande Wappen.png
|lat_deg = 53 |lat_min = 34 |lat_sec = 53
|lon_deg = 10 |lon_min = 23 |lon_sec = 21
|Lageplan = Grande in OD.svg
|Bundesland = Schleswig-Holstein
|Kreis = Штормарн
|Amt = Тритау
|Höhe = 31
|Fläche = 7.87
|Einwohner = 670
|Stand = 2005-09-30
|PLZ = 22946
|PLZ-alt = 2077
|Vorwahl = 04154
|Kfz = OD
|Gemeindeschlüssel = 01 0 62 020
|Adresse-Verband = Europaplatz 5<br /> 22946 Тритау
|Website = [http://www.amt-trittau.de/ www.amt-trittau.de]
|Bürgermeister = Андреас Хардер
}}
'''Гранде''' ({{lang-de|Grande}}) — општина во округот [[Штормарн]], во [[Шлезвиг-Холштајн]], [[Германија]].
== Наводи ==
{{наводи}}
{{Нормативна контрола}}
{{Градови во Штормарн (округ)}}
{{ШлезвигХолштајн-гео-никулец}}
[[Категорија:Штормарн]]
41p6vrxjwzsqagrxvl2wz5h3euvaub2
Гренволд
0
1114801
4805209
4224632
2022-08-26T06:59:09Z
Тиверополник
1815
#WPWPMK #WPWP
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Место во Германија
|image_photo = Gasthof unter den Linden.jpg
|imagesize =
|image_caption =
|Wappen = Grönwohld Wappen.png
|lat_deg = 53 |lat_min = 38 |lat_sec = 30
|lon_deg = 10 |lon_min = 24 |lon_sec = 30
|Lageplan = Grönwohld in OD.svg
|Bundesland = Schleswig-Holstein
|Kreis = Штормарн
|Amt = Тритау
|Höhe = 41
|Fläche = 9.79
|Einwohner = 1354
|Stand = 2006-12-31
|PLZ = 22956
|PLZ-alt = 2071
|Vorwahl = 04154, 04534
|Kfz = OD
|Gemeindeschlüssel = 01 0 62 021
|NUTS = DEF0F
|LOCODE = DE GRW
|Adresse-Verband = Europaplatz 5<br />22946 Тритау
|Website = [http://www.amt-trittau.de/ www.amt-trittau.de]
|Bürgermeister = Ралф Брајзахер
|Partei = CDU
}}
'''Гренволд''' ({{lang-de|Grönwohld}}) — општина во округот [[Штормарн]], во [[Шлезвиг-Холштајн]], [[Германија]].
== Наводи ==
{{наводи}}
{{Нормативна контрола}}
{{Градови во Штормарн (округ)}}
{{ШлезвигХолштајн-гео-никулец}}
[[Категорија:Штормарн]]
r8oh95clbr5q2x7zzeqyvp8gipgz09u
Гросензе (Холштајн)
0
1114803
4805210
4224634
2022-08-26T07:00:02Z
Тиверополник
1815
#WPWPMK #WPWP
wikitext
text/x-wiki
{{другиместа3|Гросензе}}
{{Инфокутија Место во Германија
|Name = Гросензе
|image_photo = Großensee.JPG
|imagesize =
|image_caption =Поглед кон езерото Гросензе
|Wappen = Grossensee Wappen.png
|lat_deg = 53 |lat_min = 36 |lat_sec = 58
|lon_deg = 10 |lon_min = 20 |lon_sec = 31
|Lageplan = Großensee in OD.svg
|Bundesland = Schleswig-Holstein
|Kreis = Штормарн
|Amt = Тритау
|Höhe = 46
|Fläche = 12.1
|Einwohner = 1724
|Stand = 2006-12-31
|PLZ = 22946
|PLZ-alt = 2077
|Vorwahl = 04154
|Kfz = OD
|Gemeindeschlüssel = 01 0 62 022
|Adresse = Europaplatz 5<br /> 22946 Тритау
|Website = [http://www.grossensee.eu/ www.grossensee.eu]
|Bürgermeister = Карстен Линдеман-Егерс
|Partei = BfG
}}
'''Гросензе''' ({{lang-de|Großensee}}) — општина во округот [[Штормарн]], во [[Шлезвиг-Холштајн]], [[Германија]].
== Наводи ==
{{наводи}}
{{Нормативна контрола}}
{{Градови во Штормарн (округ)}}
{{ШлезвигХолштајн-гео-никулец}}
[[Категорија:Штормарн]]
a54wbimyehv95iygju0dxzncfw2r6zn
Литјензе
0
1114814
4805215
4224638
2022-08-26T07:05:32Z
Тиверополник
1815
#WPWPMK #WPWP
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Место во Германија
|image_photo = Gstein lütjensee P8120064.JPG
|imagesize =
|image_caption =Спомен-плоча во Литјензе
|Wappen = Luetjensee-Wappen.png
|lat_deg = 53 |lat_min = 38 |lat_sec = 0
|lon_deg = 10 |lon_min = 22 |lon_sec = 0
|Lageplan = Lütjensee in OD.svg
|Bundesland = Schleswig-Holstein
|Kreis = Штормарн
|Amt = Тритау
|Höhe = 53
|Fläche = 14.05
|Einwohner = 3217
|Stand = 2006-12-31
|PLZ = 22952
|Vorwahl = 04154, 04534
|Kfz = OD
|Gemeindeschlüssel = 01 0 62 045
|NUTS = DEF0F
|LOCODE = DE LJE
|Gliederung = 3
|Adresse-Verband = Europaplatz 5<br />22946 Тритау
|Website = [http://www.amt-trittau.de/ www.amt-trittau.de]
|Bürgermeister = Андреас Кербер
|Partei = CDU
}}
'''Литјензе''' ({{lang-de|Lütjensee}}) — општина во округот [[Штормарн]], во [[Шлезвиг-Холштајн]], [[Германија]].
== Наводи ==
{{наводи}}
{{Нормативна контрола}}
{{Градови во Штормарн (округ)}}
{{ШлезвигХолштајн-гео-никулец}}
[[Категорија:Штормарн]]
0kbh1k0z58mdx2brmt79vshcl26o8zt
Благојче Крстаноски
0
1122391
4805249
4775323
2022-08-26T08:22:41Z
Bjankuloski06
332
/* Првата жртва на вооружените сили во независна Македонија */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Воено лице
| име = '''Благојче Крстаноски'''
| слика = [[Податотека:Благојче Крстаноски.PNG|240п]]
| живеел = 29.03.1972 – {{font|text=[[Загинал во бој|†]]|font=times|size=120%}} 07.04.1999
| опис =
| прекар =
| роден-место = {{роден во|Ливоишта}}, [[Охрид]], {{знамеикона|SR Macedonia}} [[СР Македонија]]
| починал-место = [[Блаце (Чучер-Сандево)|Горно Блаце]]
| држава = {{МКД}}
| гранка =
| служба-време =
| чин = Професионален <br />војник во [[Податотека:MacedonianArmyLogo.svg|25п]] [[АРМ]]
| единици =
| командувал =
| битки =
| одличја = {{Медал за храброст-мк}} [[Медал за храброст (Македонија)|'''Медал за храброст''']]
}}
'''Благојче Крстаноски''' ([[Ливоишта]], {{роден во|Охрид}}, {{роден на|29|март|1974}} — [[Блаце (Чучер-Сандево)|Горно Блаце]], {{починат во|Скопска Црна Гора}}, {{починат на|7|април|1999}}) — [[Список на загинати бранители на Македонија|македонски бранител]] и професионален војник во [[АРМ]]. Загинал на 7 април 1999 на самата граница од снајперски оган од [[Косово|косовска]] страна. Се претпоставува дека е убиен од [[Велика Британија|британските]] [[Специјална воздушна служба|САС]], бидејќи за време на [[Косовска војна|косовската војна]] извршуваа тајни акции и соработувања со терористичката [[Ослободителна војска на Косово|ОВК]]. Сторителите професионално го извршиле убиството. Благојче беше првата жртва на вооружените сили во независна Македонија, чесно и пожртвувано извршувајќи ја својата должност во одбрана на својата татковина.<ref>{{Наведена мрежна страница|date=17 мај 2003|url=http://star.vest.com.mk/default.asp?id=61098&idg=3&idb=856&rubrika=Revija|title=Споменикот за бранителите се фрла од мене до тебе|publisher=Вест|accessdate=2015-08-30|archive-date=2014-08-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20140808040311/http://star.vest.com.mk/default.asp?id=61098&idg=3&idb=856&rubrika=Revija|url-status=dead}}</ref>
== Смрт ==
[[Податотека:Споменик во Ливоишта.jpg|thumb|лево|220п|Спомен чешма во чест на Благојче Крстаноски во родното село [[Ливоишта]], подигнат 2017 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|date=7 април 2017|url=http://tvm.mk/vesti/ohrid/25337-otkrieno-spomen-obelezhje-na-herojot-od-livoishta-blagojche-krstanoski|title=Откриено спомен обележје на херојот од Ливоишта Благојче Крстаноски|publisher=tvm.mk}}</ref>]]
=== Првата жртва на вооружените сили во независна Македонија ===
Ден денес за смртта на Благојче, професионален војник во [[АРМ]] и граничар, не се знае вистинската случка кој го убил. Претпоставка е дека е убиен од британските [[Специјална воздушна служба|САС]], бидејќи наводно во тој период за време на [[Косовска војна|косовската војна]] САС соработувале со Косоварите. Никогаш државата не даде образложение како се случило тоа, а неговото семејство дојде до образложение од негов колега од [[Свети Николе]] кој со него бил на стражарење истиот ден кога погинал Благојче.
Според колегата, пред завршувањето на смената заминал да се бања, а во тоа време Благојче го поправал неговиот часовник на балконот бидејќи знаел да поправа некој проблеми на часовниците за кои се интересирал уште од детството. Кога колегата излегол од бањата се слушнале неколку кратки рафали од автоматско оружје, тогаш Благојче ја зел пушката, и тоа без снајпер, и трчал кон местото, а колегата бил едно 200м зад него. Колегата неколкупати свикал кон Благојче да се врати бидејќи можно е да биде стапица. Благојче одби и рекол:
{{Цитатник|'''''Нема што да чекаме, должни сме да ја браниме нашата татковина!'''''|}}
Крстаноски застанал на една карпа во лежачка положба и го барал напаѓачот. Напаѓачот бил под карпата и го пукал со скорпион со придушувач во градите. Дури и кога неговиот колега пристигнал со трчање не го видел сторителот воопшто. После неколку дена односно кога му направија обдукција на телото на Благојче, неговиот колега рашетувајќи го теренот околу карпата наоѓал чаури под карпата, идентични на тие што кога се пукало во Благојче. Тогаш бараа отпечатоци но никако не можат да најдат, што претпоставката повеќе води кон британските [[Специјална воздушна служба|САС]] бидејќи ова дело е сторено професионално. Ден денес колегата му го чува часовникот облеан со крв и се колни дека никогаш нема да ја избриши кртвтата. Сторителот на ова дело никогаш не е фатен.
При одбележувањето на годишнината од неговиот прерано згаснат живот, кумот на Благојче кој истовремено му бил мајор, изјавил дека тој, денови пред да се случи убиството бил дојден на боледување. Беше болен и се лечеше во касарната. Кога Благојче се поздравил со кумот му рече: ''„Господине мајоре, куме јас утре заминувам на караула“''. Мајорот му наредил да остане, за да не биде товар на старешините и на другарите. Благојче го одбил со зборовите: ''„Јас не можам да ги оставам другарите“'', при што заминал.
Благојче Крстаноски е посмртно одликуван со [[Медал за храброст (Македонија)|медалот за храброста]] од претседателите [[Борис Трајковски]] и [[Ѓорге Иванов]].<ref>{{Наведена мрежна страница|date=17 септември 2013|url=http://volino.mk/sidnej-peking-istanbul-volino/|title=Сиднеј, Пекинг, Истанбул, Волино|publisher=Вест|accessdate=2015-08-30|archive-date=2016-02-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20160222164021/http://volino.mk/sidnej-peking-istanbul-volino/|url-status=dead}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|date=17 август 2012|url=http://www.mkd.mk/52147/makedonija/medal-za-hrabrost-za-vojnici-na-arm|title=Медал за храброст за сите загинати припадници на вооружените сили на Република Македонија|publisher=MKD.mk}}</ref>
== Наводи ==
{{наводи}}
{{Македонски бранители}}
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Крстаноски, Благојче}}
[[Категорија:Луѓе од Охрид]]
[[Категорија:Македонски бранители]]
kz2vcztu02c9usozlgjob8y3kde6saa
Еремија II Цариградски
0
1151129
4805271
4642011
2022-08-26T08:29:58Z
Bjankuloski06
332
/* Живот */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија патријарх
|name = Еремија II Цариградски
|image =Ieremias II Tranos.JPG
|church = [[Цариградска патријаршија]]
|archbishop_of = [[Список на цариградски патријарси|Цариградски патријарх]]
|consecration =о. 1568
|term=5 мај 1572 – 23 ноември 1579<br/>август 1580 – 22 февруари 1584<br/>април 1587 – септември 1595
|predecessor = [[Митрофан III Цариградски|Митрофан III]]<br />[[Митрофан III Цариградски|Митрофан III]]<br />[[Теолепт II Цариградски|Теолепт II]]
|successor= [[Митрофан III Цариградски|Митрофан III]]<br />[[Пахомиј II Цариградски|Пахомиј II]]<br />[[Матеј II Цариградски|Матеј II]]
|birth_date =c. 1530
|birth_place =[[Поморие]]
|death_date =1595
|death_place =[[Цариград]]
|previous_post=епископ на [[Лариса]]
}}
'''Еремија II Цариградски''' — [[Вселенски патријарх]] во три наврати во периодот од 1572 до 1595 година.
==Живот==
Еремија е роден во [[Поморие]], во влијателно [[грци|грчко]] семејство. Точниот датум на неговото раѓање е непознат, најверојатно околу 1530 година, но некои научници мислат дека е 1536 година.{{r|DHGE}} Учел кај најдобрите учители во тој период, и во младоста станал [[монах]]. Поддржуван од богатиот [[Михаил Кантакузен]], тој бил назначен за епископ на [[Лариса]] во 1568 година.{{r|DHGE}}
Кога Кантакузен успеал да го прибави местото на патријархот [[Митрофан III Цариградски|Митрофан III]], Еремија, поддржан од страна на Кантакузен, првпат бил избран за патријарх на 5 мај 1572 година.{{r|DHGE}} Прва обврдка на Еремија била реформата на црквата, па тој свикал синод со цел да ја искорени [[симонија]]та. Тој исто така ја возобновил шатријахалната црква, [[Богородица Себлагословена]]. За време на своето прво владеење Еремија исто така воспоставил контакти и со [[Лутеранци]]те со што завршило замрзнатото несоласување. На 3 март 1578 година неговиот заштитник, Кантакузен бил погубен, со што позицијата на еремија ослабнала.{{r|DHGE}} На 23 (или 29) ноември 1579 година Еремија бил расчинет и екскомунициран,{{r|Janin}} и неговиот соперник Митрофан III rсе вратил на престолот.
Митрофан III починал во 1580 година,{{r|Janin}} и Еремија седнал на престолот по вторпат, најверојатно околу 13 август.{{r|DTC}} Од 1580 до 1583 година имало контакти меѓу Еремија и пратеници на [[папа]]та во однос на воведувањето [[грегоријански календар|грегоријанскиот календар]] на територијата на поранешното царство Византија, [[Света столица|Рим]] бил сигурен дека ќе биде постигнато позитивно решение, но напротив конечното решение на Еремија било негативно.{{r|DTC}} Во 1584 годинаЕремија му понудил подарок на папата [[Папа Григориј XIII|Грегориј XIII]] две парчиња од реликвии од телата на [[Свети Јован Златоуст]] и [[Андреј Критски]].{{r|EP}}
Во зимата меѓу 1583 и 1584 година Еремија бил цел на заговор од неколку епископи, предводени од [[Пахомиј II Цариградски|Пахомиј]] [[Кајсери|Кајсерски]] и [[Теолепт II Цариградски|Теолепт]] [[Пловдив|Пловдиски]], кој го обвиниле дека е поддржувач на побуните против [[Османлиско Царство|Османлиското царство]], дека покрстил [[муслиман]] и дека се допишувал со [[папство]]то.{{r|Gudziak}}Еремија бил уапсен и претпан, по што следеле три судења: првото обвинување се покажало како неточно, но третото довело тој да биде расчинет на 22 февруари 1584 година и бил прогонет на [[Родос]].
Благодарение на интервенција на францускиот амбасадор, во 1586 Еремија бил ослободен од прогонот на Родос и започнал да патува низ [[Полско-литванска Државна Заедница|Полско-литванската Државна Заедница]] ( [[Украина]]) и [[Царство Русија|Царството Русија]] за да собере финансиски средства. За време на неговите патувања, тој пристигнал во [[Москва]] на 11 јули 1588 година, и по преговорите со [[Борис Годунов]] ([[регент]]от на царот [[Фјодор I (Русија)|Фјодор I]]) на 26 јануари 1589 година [[Јов Московски]] бил прогласен за прв Московски патријарх и патријарх на цела Русија. Враќајќи се кон Цариград, Еремија го расчинил митрополитот Киевски Онисифор Девочка, и на негово место го назначил благословениот [[Михаил Рогоза]].
Во меѓувреме, по 1584 година по расчинувањето на Еремија на негово место застанале други двајца патријарси, [[Пахомиј II Цариградски|Пахомиј II]] и [[Теолепт II Цариградски|Теолепт II]], кој бил расчинет во мај 1586 година.{{r|Kiminas}} Црквата била управувана од поддржувач на Еремија, [[ѓакон]]от Никифор (1596†), и десет дена од страна на ѓаконот [[Дионисиј Философ]] (подоцна митрополит на Лариса).{{r|Kiminas}} Во април 1587 година бил формално избран за Патријарх но поради неговото отсуство црквата била управувана од месточуварот, ѓаконот Никифор. На 4 јули 1589 година султанот го назначил Еремија за патријарх по третпат.{{r|DTC}} Еремија бил информиран дека повторно бил избран за патријарх во 1589 година додека бил во [[Молдавија]] и се упатил назад кон Цариград каде пристигнал во 1590 година.{{r|Gudziak}}
На 12 февруари 1593 година [[синод]]от во Цариград ја поништил [[автокефалност]]а на Московската патријаршија.{{r|EP}} Тониот датум на смртта на Еремија е непознат, но најверојатно е во периодот меѓу септември и декември 1595 година во Цариград.
==Аугсбуршка исповед==
Од 1576 до 1581 тој ја спровел првата важна теолошка размена меѓу православната црква и протестантите. На 24 мај 1575 година, протестантите [[Јакоб Андрее]] и Марко Крусиј од [[Тибинген]] на патријархот му дале преведена копија на [[Аугсбуршка исповед|Аугсбуршката исповед]]. Еремија II напишал три написи познати како 'одговори' во кои напишал дека [[православие]]то нема потреба од [[Протестантска реформација|реформација]].{{r|Ware}} Лутеранците одговориле на првите две писма но третото писмо било причина за несогласување меѓу двете страни. Значењето на овие размени е што тие претставувале јасен приказ какви биле односите на овие две цркви.
==Постигнувања==
Познате по својата улога во воспоставувањето на [[Московска патријаршија|Московската патријаршија]] за време на неговата посета на Русија во 1589 година. Еремија првично се понудил самиот да биде првиот [[Московски патријарх]], но Борис Годунов посочил дека негово место за начелствување може да биде [[Владимир (град)|Владимир]], голем сиромашен град во тој период. Еремија го поставил за патријарх Годуновиот соработник митрополитот, Јов.
Патријархот Еремија исто така обезбедил одредени привилегии за христијаните под османлиско управување, од кои едно било воспоставување на училишта. Пред Еремија постоело само едно училиште низ Османлиското царство, „[[Големо училиште на нацијата|Големото училиште на нацијата]]“. Поради влијанието на патријархот Еремија се отвориле седум училишта при крајот на {{римски|16}} век, во [[Атина]], [[Ливадија]], [[Хиос]], [[Измир]], [[Ванско]], [[Патмос]] и [[Јанина]]. Последователно, се отвориле уште четриесет други училишта низ царството: во [[Скопје]], [[Пловдив]], [[Одрин]], [[Созопол]], [[Поморие]], [[Цариград]], Енос, [[Сер]], [[Пазар (град)|Пазар]], [[Горица (Албанија)|Горица]], [[Клисура (Костурско)|Клисура]], [[Бер]], [[Солун]], [[Галиполе]], [[Кожани]], Јеромерио, [[Трново (Тесалија)|Трново]], [[Трикала]], Парамита, [[Аграда]], [[Арта]], [[Крпеница]], Варнаково, Етолико, [[Теба]], [[Халкида]], [[Аргос]], [[Навплио]], [[Корони]], [[Монемвазија]], Метони, [[Китира]], [[Крф]], [[Закинтос]], Хандакс ([[Ираклион]] на Крит), [[Родос]], [[Кос (остров)|Кос]], [[Патмос]], Ј. Лемонија и Миртинисиотисес (Лезбос), [[Миконос]], [[Наксос]].
== Наводи ==
{{наводи|2|refs=
<ref name="Ware">{{Наведена книга | last =Ware | first =Timothy | title = The Orthodox Church | publisher = Penguin Books | location = London, England New York, N.Y | year = 1993 | isbn = 0-14-014656-3 |page=94 }}</ref>
<ref name="DHGE">{{наведена енциклопедија |author=R. Aubert|title=Jérémie II|encyclopedia=Dictionnaire d'histoire et de géographie ecclésiastiques| volume=28| at=995-1001| publisher =Letouzey et Ané|location=Paris|year=2003|isbn = 2-7063-0210-0}}</ref>
<ref name="DTC">{{наведена енциклопедија |author=L. Petit|title=Jérémie II Tranos|encyclopedia=Dictionnaire de Théologie Catholique| volume=8| at=886-894| publisher =Letouzey et Ané|location=Paris|year=1924}}</ref>
<ref name="Janin">{{наведена енциклопедија |author=R. Janin|title=Costantinople, Patriarcat grec|encyclopedia=Dictionnaire d'histoire et de géographie ecclésiastiques| volume=13| at=632,677| publisher =Letouzey et Ané|location=Paris|year=1956}}</ref>
<ref name="Kiminas">{{Наведена книга |title=The Ecumenical Patriarchate |last=Kiminas |first=Demetrius |year=2009 |publisher=Wildside Press|isbn=978-1-4344-5876-6 |page=38,46}}</ref>
<ref name="EP">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.ec-patr.org/list/index.php?lang=en&id=187 |title=Jeremias II |author=Athanasios Paliouras |publisher=Ecumenical Patriarchate |accessdate=28 May 2011 |archive-date=2016-03-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160323060313/http://ec-patr.org/list/index.php?lang=en&id=187 |url-status=dead }}</ref>
<ref name="Gudziak">{{Наведена книга | last =Gudziak | first =Borys A. | title = Crisis and reform : the Kyivan Metropolitanate, the Patriarchate of Constantinople, and the genesis of the Union of Brest | publisher = Ukrainian Research Institute, Harvard University | location = Cambridge, Mass | year = 2001 | isbn = 0-916458-92-X |pages=30–40}}</ref>
}}
{{Start}}
{{s-bef | before = [[Митрофан III Цариградски|Митрофан III]]}}
{{s-ttl | title = [[Список на цариградски патријарси|Цариградски патријарх]] | years = 1572-1579 '' (прво начелствување) ''}}
{{s-aft | after = [[Митрофан III Цариградски|Митрофан III]]}}
{{s-bef | before = [[Митрофан III Цариградски|Митрофан III]]}}
{{s-ttl | title = [[Список на цариградски патријарси|Цариградски патријарх]] | years = 1580-1584 '' (второ начелствување) ''}}
{{s-aft | after = [[Пахомиј II Цариградски|Пахомиј II]]}}
{{s-bef | before = [[Теолепт II Цариградски|Теолепт II]]}}
{{s-ttl | title = [[Список на цариградски патријарси|Цариградски патријарх]] | years = 1587-1595 '' (трето начелствување) ''}}
{{s-aft | after = [[Матеј II Цариградски|Матеј II]]}}
{{S-end}}
== Надворешни врски ==
*[http://www.stpaulsirvine.org/html/lutheran.htm Tibbs - Patriarch Jeremias II, the Tübingen Lutherans, and the Greek Version of the Augsburg Confession] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110529043916/http://www.stpaulsirvine.org/html/lutheran.htm |date=2011-05-29 }}
*[http://www.ccel.org/ccel/schaff/creeds1.v.iii.html Schaff - The Answers of Patriarch Jeremiah to the Lutherans, A.D. 1576]
{{Цариградски патријарси}}
{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Родени во 1530-тите]]
[[Категорија:Починати во 1595 година]]
[[Категорија:Вселенски патријарси]]
[[Категорија:Епископи на Лариса]]
[[Категорија:Луѓе од Поморие]]
iuj4knq87h0x45ubhmbmwv458og3h2o
Стадион Фриули
0
1152254
4805296
4493637
2022-08-26T08:52:38Z
Bjankuloski06
332
/* Структура */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox_Stadium |
| име = Стадион Фриули
| слика = [[Image:DaciArena.jpg|290px]]
| локација = [[Податотека:Udine-Stemma.png|20px]] [[Удине]], {{знамеикона|Италија}} [[Италија]]
| изграден = [[1971]]
| отворен = [[1976]]
| затворен =
| срушен =
| реновиран = 1990, 2012–2015
| сместивост = 25,144<ref>[http://www.udinese.it/portal/IT/handle/?hil&page=biglietteria_stadio Sito ufficiale Udinese Calcio]</ref>
| потрошени пари =
| играат = {{Fb team Udinese}}
| сопственик = {{Fb team Udinese}}
}}
'''Стадион Фриули''' (познат поради спонзорски причини и како '''Дачија Арена''') е повеќенаменски [[стадион]] во [[Удине]], [[Италија]]. На него својте домашни натпревари ги игра фудбалската екипа [[Удинезе Калчо]].
Откако бил комплетно реновиран во [[2013]] и [[2015]], Фриули станал трет фудбалски стадион во Италија кој е во целосна сопственост на некој клуб, по [[Стадион Мапеи|Мапеи]] во [[Реџо Емилија]] (поранешен ''Стадион Џилјо'', сопственост на [[ФК Реџана 1919|Реџана]] и подоцна стекнат од страна на спонзорот [[Мапеи]]) и [[Стадион Јувентус|Алијанц стадион]] во [[Торино]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url = http://www.corriere.it/sport/16_gennaio_15/udinese-apre-dacia-arena-nuovo-stadio-calcio-39b17aa8-bbcc-11e5-91f5-76c124c4cdf2.shtml|title = C’è la Juventus per la prima di ritorno L’Udinese inaugura il Dacia Arena il nuovo stadio senza barriere|accessdate = 2016-01-16|language = it|website = Corriere della Sera}}</ref>
== Структура ==
Фриули се наоѓа во Рици, четири километри од центарот на Удине.
Отворен е во [[1976]] како замена за стариот [[Стадион Морети]]. Кога бил изграден стадионот можел да прими и до 52 илјади гледачи заради поголемиот број на стоечки места. Денес максималната сместивост на стадион е 41.652 места, но сместивоста моментално е ограничена на 25,144 гледачи. Во 2015 станал трет фудбалски стадион во Италија кој е во целосна сопственост на некој од клубовите (на Удинезе), за разлика од повеќето други стадиони во Италија кој се во сопственост на локалните општини.
На стадионот се наоѓаат и хали за [[мечување]], [[гимнастика]], [[боречки вештини]] и [[атлетика]], како и вежбалница во рамките на главната трибина.
== Настани ==
Фриули бил домаќин на три натпревари од групата Е на [[Светско првенство во фудбал 1990|Светското првенство 1990]]: [[Фудбалска репрезентација на Уругвај|Уругвај]]-[[Фудбалска репрезентација на Шпанија|Шпанија]] (0-0), [[Фудбалска репрезентација на Јужна Кореја|Јужна Кореја]]-Шпанија (1-3) и Јужна Кореја-Уругвај (0-1).
[[Фудбалска репрезентација на Италија|Италијанската репрезентација]] на него досега одиграла шест натпревари, три пријателски, по една во квалификациите за [[Европско првенство во фудбал|Европските првенства]] [[Европско првенство во фудбал 1996|1996]] и [[Европско првенство во фудбал 2000|2000]] и една во квалификациите за [[Светско првенство во фудбал 2010|Светското првенство 2010]]. Во нив забележала пет победи и едан нерешен резултат.
Во [[2005]], [[УЕФА]] одобрила на овој стадион да се играат натпревари од [[УЕФА Лига на шампиони|Лигата на шампионите]], каде Удинезе учествувал во сезоната [[УЕФА Лига на шампиони 2005/06|2005/06]].
Многу големи светски музички ѕвезди одржале концерт на овој стадион, а некој од нив се [[Бон Џови]], [[AC/DC|Ејси диси]], [[Колдплеј]], [[Мадона (пејачка)|Мадона]], [[Бритни Спирс]], [[Пинк Флојд]], [[Стинг]] итн.
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
{{Ризница-врска|Stadio Friuli}}
* [http://www.udinese.it/stadio.php Информации за стадионот - udinese.it]
[[Категорија:ФК Удинезе]]
[[Категорија:Фудбалски стадиони во Италија|Фриули]]
[[Категорија:Згради и градби во Удине]]
n54mo8eyevucpdg67ic6ntwb48egcdp
Разговор со корисник:Полупрофесионален Шофер
3
1152365
4805309
3466456
2022-08-26T10:40:46Z
Kiril Simeonovski
3243
wikitext
text/x-wiki
{{добредојде}}--[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 17:47, 2 февруари 2016 (CET)
== Wikimedia CEE Meeting 2022 submission ==
[[File:Logo of Wikimedia CEE Meeting 2022.svg|right|200px]]
Dear Nino,
On behalf of the Wikimedia CEE Meeting 2022 programme committee, I am pleased to inform you that your submission "[[meta:Wikimedia CEE Meeting 2022/Programme/Submissions/Capacity development for underrepresented communities|Capacity development for underrepresented communities]]" has been accepted as a lecture. Considering that the conference will have language interpretation from English into Russian and vice versa, you have the choice between English and Russian as a language that you will use in your session. In case you have any additional requests or questions, do not hesitate to contact me or any other committee member.
Best regards.--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 12:40, 26 август 2022 (CEST)
o7hwn4p1sc140t7h8pxxknme9mwuq0k
Валтер Боте
0
1154713
4805263
4797191
2022-08-26T08:27:26Z
Bjankuloski06
332
/* Хајделберг */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
{{внимание}}
{{Infobox scientist
|name = Валтер Боте
|image = Walther Bothe 1950s.jpg
|caption = Боте во 1950-тите
|birth_date = {{birth date|1891|1|8|df=yes}}
|birth_place = [[Ораниенбург]], [[Германско Царство]]
|death_date = {{death date and age|1957|2|8|1891|1|8|df=yes}}
|death_place = [[Хајделберг]], [[Западна Германија]]
|nationality = [[Германија]]
|fields = [[физика]], [[математика]], [[хемија]]
|workplaces = [[Берлински универзитет]]<br>[[Гисенски универзитет]]<br>[[Хајделбершки универзитет]]<br> [[Макс Планков инситут за медицински истражувања]]
|alma_mater = [[Берлински универзитет]]
|doctoral_advisor = [[Макс Планк]]
|academic_advisor =
|doctoral_students = [[Ханс Ритер фон Бајер]]
|notable_students =
|known_for = [[Случајно коло]]
|awards = {{nowrap|[[Нобелова награда за физика]] (1954)}}<br> [[Медал Макс Планк]] (1953)
}}
'''Валтер Вилхелм Георг Боте''' ({{lang-de|Walther Wilhelm Georg Bothe}}; {{роден на|8|јануари|1891}} — {{починат на|8|февруари|1957}}) — [[Германија|германски]] нуклеарен физичар, кој добил [[Нобелова награда за физика]] во 1954 година, заедно со [[Макс Борн]].
Во 1913 година, се приклучил на новосоздадената лабораторија за радиоактивност во Царскиот институт за физика и техника, каде што останал до 1930 година, а подоцна и неколку години како директор на лабораторијата. Тој служел војска за време на [[Прва светска војна|Првата светска војна]] од 1914 година и бил затвореник од страна на [[Руси]]те и се вратил во Германија во 1920 година. После неговото враќање во лабораторијата ги развил и ги применил методите за совпаѓање во студијата за нуклеарни реакции, Комптон ефект, космички зраци и бран-честичка двојност на радиација и поради тоа ја добил Нобеловата награда за физика во 1954 година.
Во 1930 година станал редовен професор и директор на одделот за физика на [[Гисенски универзитет|Гисенскиот универзитет]]. Во 1932 година, тој станува директор на институтот за физика и радиологија на [[Хајделбершки универзитет|Хајделбершкиот универзитет]]. Тој бил симнат од оваа позиција од членовите на движењето „германска физика“. За да ја спречи својата емиграција од Германија, тој бил поставен за директор на одделот за физика на Институтот „Цар Вилхелм“ во [[Хајделберг]]. Таму тој го создал првиот оперативен циклотрон во Германија. Понатаму, тој станува водител на германскиот нуклеарен енергетски проект кој бил познат како Ураниум Клуб, кој започнал со работа во 1939 година под супервизија на војската.
Во 1946 година, од институтот за физика, тој бил преименуван како професор на Хајделбершкиот универзитет. Од 1956 до 1957, тој бил член на работната група за нуклеарна физика во Германија.
Една година по смртта на Боте, неговиот институт за физика бил издигнат во Макс Планков институт за нуклеарна физика. Понатаму тој наречен „Лабораторија Боте“.
== Образование ==
Боте бил син на Фридрих Боте и Шарлот Хартунг. Од 1908 до 1913, Бот студирал ''Friedrich-Wilhelms-Универзитет''(денешен, ''[[Humboldt University of Berlin|Humboldt-Universität zu Berlin]]''). Во 1913, тој бил асистент на [[Макс Планк]].
Тој доктирирал во 1914.<ref name="Hentschel 1996">[[#Hentschel|Hentschel]], Appendix F; see the entry for Bothe.</ref><ref name="Rechenberg, Volume 1 2001, pp. 608">[[Jagdish Mehra|Mehra, Jagdish]], and Helmut Rechenberg (2001) ''The Historical Development of Quantum Theory. Volume 1 Part 2 The Quantum Theory of Planck, Einstein, Bohr and Sommerfeld 1900–1925: Its Foundation and the Rise of Its Difficulties.'' Springer, ISBN 0-387-95175-X. p. 608</ref>
==Кариера==
===Рани години===
Во 1913,Боте се приклучува кон Physikalisch-Technische Reichsanstalt (PTR,Reich Physical and Technical Institute; денешен ''[[Physikalisch-Technische Bundesanstalt]]''), каде што останува до 1930.[[Ханс Гејгер]] бил поставен како дирктор на новата лабораторија за радиоактивност во 1912. На PTR, Боте бил асистент на Гејгер од 1913 до 1920, научен член на Генгеровиот тим од 1920 до 1927, и од 1927 до 1930 тој успеал Гејгер да го направи диркетор на лабораториајта за радиоактивност..<ref name="Hentschel 1996" /><ref name="Rechenberg, Volume 1 2001, pp. 608" /><ref name="Walther Bothe">''[http://nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/articles/states/walther-bothe.html Walther Bothe] and the Physics Institute: the Early Years of Nuclear Physics'', Nobelprize.org.</ref><ref name="The Coincidence Method">Bothe, Walther (1954) ''[http://nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1954/bothe-lecture.html The Coincidence Method]'', ''The Nobel Prize in Physics 1954'', Nobelprize.org.</ref>
Во мај 1914, Боте волонтерски служел на германската коњарица. Тој бил затоворен од русите и депортиран во Русија за 5 години. Таму тој го учел рускиот јазик и работел на теоретски физички проблеми поврзани со неговите докторски студии. Тој се вратил во Германија во 1920,со руска невеста.<ref name="Walther Bothe" />
После неговото враќање од Русија, Боте продолжува со неговата работа во PTR под раководство на [[Ханс Гејгер]] во лабораторија за радиоактвност.Во 1924, Боте го објавува неговиот метод на совпаќање. Потоа во наредните години, тој го применува овој метод во експерименталните сутидии за нуклеарните рекации,[[Комптони ефекти]] и [[двојна бран-честичка]] на светлината. Бетеовиот метод на совпаѓање и неговата апликација му ја денесе ногвата [[Нобелова награда за физика]] во 1954.<ref name="The Coincidence Method" /><ref>[[#Hentschel|Hentschel]], Appendix F; see the entry for Geiger.</ref><ref>Fick, Dieter and Kant, Horst ''[http://web.science.uu.nl/HQ2/abstracts/Kant_Fick.pdf Walther Bothe’s contributions to the particle-wave dualism of light'']. science.uu.nl</ref><ref name="Walther Bothe Biography">''[http://nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1954/bothe-bio.html Walther Bothe Biography]'', ''The Nobel Prize in Physics 1954'', Nobelprize.org.</ref>
Во 1925, додека бил сè уште во PTR, Боте станува ''[[приватен доцент ]]'' на универзитетот во Берлин, што значи дека тој ја има комплетирано неговата [[хабилитација]] и во 1929, тој станал ''ausserordentlicher Professor'' таму.<ref name="Hentschel 1996" /><ref name="Rechenberg, Volume 1 2001, pp. 608" />
Во 1927,Боте ја започнал студијата за транс мутација на светлосни елементи со [[алфа честички]]. Од заединчкото истажување со Х. Франц и [[Хаинц Посе]] во 1928, Боте и Франц ги поврзале реакционите продукути од нуклеарните интеракции со нуклеарните енегетски нивоа.<ref name="Walther Bothe" /><ref name="The Coincidence Method" /><ref name="Walther Bothe Biography" />
Во 1929, во соработка со [[Вернер Колхостер]] и [[Бруно Роси]] кои биле гости во Ботеловата лабораторија на PTR, Боте ја започнал студијата за [[космички зраци]]. Студијата за космичка радиација била спроведувана од страна Бота до крајот на негиовиот живот.<ref name="The Coincidence Method" /><ref name="Walther Bothe Biography" />
Во 1930, тој станува ''ordentlicher Professor'' (редовен професор) и директор на оделот за физика во ''[[University of Giessen|Justus Liebig-Universität Gießen]]''. Таа година, работејќи со [[Херберт Бекер (физичар)|Херберт Бекер]], Боте бомбардирал [[берилиум ]],[[бор]], и [[литиум]] со алфа четички од [[полониум]] и добил нова форма на пенетрирачка радиација. Во 1932,[[Џејмс Кадвик]] ова зрачење ја идентификувал како [[неутрон]].<ref name="Hentschel 1996" /><ref name="Rechenberg, Volume 1 2001, pp. 608" /><ref name="Walther Bothe" />
===Хајделберг===
[[File:Bothe.jpg|thumb|Walther Bothe]]
Во 1932, Боте го назначил [[Филип Ленард]] за директор на ''Physikalische und Radiologische Institut'' (институот за физика и радиологија) на универзитетот во Хајделберг. Потоа [[Рудолф Флешман]] станал асистент на Боте. Кога [[Адолф Хитлер]] станал канцелар на Германија на 30 јануари 1933, концептот на ''[[Deutsche Physik]]'' станува главен фаворит; тој бил [[анти семитски]] и против теоретска физика,особено против модерната физика, вклучувајќи ја [[квантанта механика]] и атомската и нуклеарна физика.Како применета универзитетска наука, политичките фактори му дале приоритет на историски применет концепт во научните способности,<ref>[[#Beyerchen|Beyerchen]], pp. 141–167.</ref> иако неговите најглавни поддржувачи биле [[Нобелова награда за физика|Нобелови добитници за физика]] [[Филип Ленард ]]<ref>[[#Beyerchen|Beyerchen]], pp. 79–102.</ref> и [[Јоханес Старк]].<ref>[[#Beyerchen|Beyerchen]], pp. 103–140.</ref> Поддржувачите на ''Deutsche Physik'' го промовирале неправилниот напад против водечките теориски физичари. Иако Ленард бил пензиониран од универзитетот во Хајделберг, тој сè уште имал значајно влијание таму. Во 1934, Ленард успеал да му олесни на Боте за неговара позиција на директор во интституот за физика и радиологија на универзитетот во Хајделберг, после што Боте можел да стане директор во ''Institut für Physik'' (институот за физика) во ''Kaiser-Wilhelm Institut für medizinische Forschung'' (KWImF, Kaiser Wilhelm Institute for Medical Research; денешен, t [[Max Planck Institute for Medical Research|Max-Planck Institut für medizinische Forschung]]) во Хајделберг.[[Лудолф Вон Керхл]], директор на KWImF и [[Макс Планк]],прецедател на [[Kaiser-Wilhelm Gesellschaft]] (KWG, Kaiser Wilhelm Society, денешен [[Max Planck Society]]),му понудил на Боте директорска функција за да може емигрира. Боте ја прифатил директорската функција во инстиутот за физика во KWImF сè до неговата смрт 1957. Додека во KWImF, Боте бил хонорарен професор во универзитетот во Хајделберг до 1946.[[Рудолф Флешмен|Флешмен]] отишол кај Боте и работел со него до 1941. Како негов вработен, Боте ангажирал науичници вклучувајќи ги [[Волфганг Гентнер]] (1936–1945), [[Хајнц Маиер- Лејбниц]] (1936-?) кој го имаат направено неговиот докторат со Нобеловиот лауреат [[Џејмс Френк]] кој бил препорачан од [[Роберт Пол]] и [[Џорџ Џос]], и [[Арнолд Фрамелсфилд]] (1939–1941).Исто така биле во неговиот тим биле вклучени Питер Јенсен и Ервин Фунфер.<ref name="Hentschel 1996" /><ref name="Rechenberg, Volume 1 2001, pp. 608" /><ref name="Walther Bothe" /><ref>[[#Hentschel|Hentschel]], Appendix F; see the entry of Fleischmann.</ref><ref>''Das Physikalische und Radiologische Institut der Universität Heidelberg'', ''Heidelberger Neueste Nachrichten'' Volume 56 (7 March 1913).</ref><ref>States, David M. (28 June 2001) [http://nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/articles/states/index.html ''A History of the Kaiser Wilhelm Institute for Medical Research: 1929–1939: Walther Bothe and the Physics Institute: The Early Years of Nuclear Physics''], ''Nobelprize.org''.</ref><ref>Landwehr, Gottfried (2002) [http://www.badw.de/publikationen/sonstige/nachrufe/2002/Fleischmann.pdf ''Rudolf Fleischmann 1.5.1903 – 3.2.2002''] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120419065819/http://www.badw.de/publikationen/sonstige/nachrufe/2002/Fleischmann.pdf |date=2012-04-19 }}, ''Nachrufe – Auszug aus Jahrbuch'' pp. 326–328.</ref>
Во 1938, Боте и Гентнер го издале трудот за зависнот на енергија на нуклеарниот фото ефект. Ова било провота јасна евиденција дека нуклеарната апсорпција е кумулативна и конитунирарна, којшто ефект е познат како биполарен нуклеарен одговор. Ова било теоретски објаснето во наредната деценија од физирчарите [[J. Ханс D. Јенсен]], Helmut Steinwedel, Peter Jensen, Michael Goldhaber, and [[Edward Teller]].<ref name="Walther Bothe" />
===Првиот гремански циклотрон===
На крајот од 1937,забразниот успех на Боте и Гентер резултира со гредење и истражување на [[Ван де Графивиот генератор]] што ги одведе да го разгледаат изградувањето на [[циклотрон]]. Во ноември, извештајот бил испратен на прецедателот на ''[[Kaiser-Wilhelm Gesellschaft]]'' (KWG, Kaiser Wilhelm Society; денешен [[Mакс Планк здруженија]]), и Боте почнал да ги обезбедува средствата од ''Helmholtz-Gesellschaft'' (Helmholtz Society; денешен ''[[Helmholtz Association of German Research Centres]]''),'Badischen Kultusministerium'' (Министерството за култура- Баден), ''[[IG Farben|I.G. Farben]]'', KWG, и други истражувачко ореинтирани агенции. Почетните ветувања доведоа до нарачка на магнет од ''[[Сименс AG|Сименс]]'' од септември 1938, меѓутоа понатамошното финасирање станало проблематично. Во тоа време, Гентенр продолжил со неговите истражувања на нукеларниот фото ефект, со помош на Ван де Графиовиот генератор,со чие надградување призвел енергии само 1 MeV. Кога неговто истражување било комплетирано со <sup>7</sup>Li (p, gamma) и <sup>11</sup>B (p, gamma) реакции, и на нукеларниот изомер <sup>80</sup>Br, Гентер го посветил целиот негов напор на градење на планираниот циклотрон.<ref name="Universität Heidelberg">Ulrich Schmidt-Rohr ''Wolfgang Gentner: 1906–1980'' ([http://www.physik.uni-frankfurt.de/paf/paf181.html Universität Heidelberg] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20071104051549/http://www.physik.uni-frankfurt.de/paf/paf181.html |date=2007-11-04 }}).</ref>
За да ја подпомогне конструкцијата на цилотронот, кон крајот на 1938 и почетокот на 1939, со помош на ''Helmholtz-Gesellschaft'', Гентер го пратил во лабораторијата за радиација на универзитот во Калифорнија ( денешен [[Лорес Беркли национална лабораторија]]) во Беркли Калифорнија. Како резултат на посетата, Гентнер формилирал коопералтивна соработка со [[Емилио Серџе]] и [[Доналт Кукси]].<ref name="Universität Heidelberg" />
После примријето на Франција и Германија во летото 1940, Боте и Гентнер ги примиле нарачките за го испитаат циклотронот на
[[Frédéric Joliot-Curie]] кои го изградил во Париз. Додека тој бил граден, тој не бил оперативен. Во семептври 1940, Гентнер ги примил нарачките од група за да го стави циклотронот во функција. Херман Данзер од универзитетот во Франгфурт им помогнал во нивните вложувања. Додека во Париз, Гентнер можел да ги ослободи Frédéric Joliot-Curie и [[Paul Langevin]], кои биле затворени и осудени. Кон крајот во зимата од 1941/1942, циклотронот бил оперативен со 7-MeV од [[деутерони]]. [[Ураниум]] и [[ториум]]
биле озрачени со снопови и нуспрозвод коишто биле пратени на [[Otto Hahn]] на ''Kaiser-Wilhelm Institut für Chemie''(KWIC,Kaiser Wilhelm Institute for Chemistry, денешен [[Max Planck Institute for Chemistry]])во Берлин. Во средината на 1942, Гентнеровиот успех во Париз, бил на Wolfgang Riezler од [[Бон ]].<ref name="Universität Heidelberg" /><ref>Jörg Kummer ''[http://www.physik.uni-frankfurt.de/paf/paf194.html Hermann Dänzer: 1904–1987] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/19980111202307/http://www.physik.uni-frankfurt.de/paf/paf194.html |date=1998-01-11 }}'' (University of Frankfurt).</ref><ref>Powers, Thomas (1993) ''Heisenberg's War: The Secret History of the German Bomb''. Knopf. ISBN 0306810115. p. 357.</ref>
За време на 1941 кога Боте обезбедил се што е потребно за да ја комплтира констукцијата на циклотронот. Магнетот бил испратен во март 1943, и првиот сноп на деутрон бил емитиран во декември.Почесната церемнија за циклотрон била оджзана на 2 јуни 1944. Додека други циклотрони биле уште во констукција, Ботеовиот бил првиот оперативен циклотрон во Германија.<ref name="Rechenberg, Volume 1 2001, pp. 608" /><ref name="Universität Heidelberg" />
===Ураниум клуб===
[[Германсиот проект за нуклеарна енергија]], почнал во пролет во 1939 под раководство на ''[[Reichsforschungsrat]]''(RFR, Рич конзулат за истражување) од '[[Reichserziehungsministerium]]'' (REM, Рич министерство за едукација). Од 1 септември ''[[Heereswaffenamt]]'' (HWA, Канцеларијата за борбена техника) го исклучил RFR и ја преземал одговорноста. Под конторла на HWA, ''Uranverein'' го имал својот прв состанок на 16 септември. Состанокот бил организиран од [[Kurt Diebner]], советник на
HWA и бил одржан во Берлин. Поканети биле Валтер Боте, [[Siegfried Flügge]], [[Hans Geiger]], [[Otto Hahn]], [[Paul Harteck]], [[Gerhard Hoffmann]], [[Josef Mattauch]], and [[Georg Stetter]]. Вторниот состанок бил одржан наскоро на кое што биле поканети[[Klaus Clusius]], [[Robert Döpel]], [[Werner Heisenberg]], and [[Carl Friedrich von Weizsäcker]]. Кога Боте станал еден од водителите, [[Wolfgang Gentner]], [[Arnold Flammersfeld]], [[Rudolf Fleischmann]], Erwin Fünfer, и Peter Jensen станале члениво во ''Uranverein''. Нивното истражување било објавено во ''[[Kernphysikalische Forschungsberichte]]'' (''Истражувачки извештаи во нукларната физика''). За ''Uranverein'', Боте и уште 6 члена од неговиот тим во 1942, работеле на експериментално одредување на атомски константи, енергетско распредлување на разградени честички, и нуклеарни вкрстени делови. Ботеовите експериментални резулатати од апсорпцијата на неутроните во графит биле главни во германската одлука за фаворизирање на [[тешка вода]] како [[неутронски модератор]].<ref>[[#Hentschel|Hentschel]], pp. 363–364 and Appendix F; see the entries for Diebner and Döpel. See also the entry for the KWIP in Appendix A and the entry for the HWA in Appendix B.</ref><ref name=Macrakis>{{Наведена книга|author=Macrakis, Kristie |title=Surviving the Swastika: Scientific Research in Nazi Germany|isbn=0195070100|place=Oxford|year= 1993|pages=164–169}}</ref><ref>Mehra, Jagdish and Rechenberg, Helmut (2001) ''The Historical Development of Quantum Theory. Volume 6. The Completion of Quantum Mechanics 1926–1941. Part 2. The Conceptual Completion and Extension of Quantum Mechanics 1932–1941. Epilogue: Aspects of the Further Development of Quantum Theory 1942–1999.'' Springer. ISBN 978-0-387-95086-0. pp. 1010–1011.</ref>
Кон крајот на 1941 било очигледно дека проектот за нуклеарна енергија не можел да го даде одлучувачкиот приднес до крајот на војната. HWA конторлата од ''Uranverein'' бил откажан од RFR во јули 1942. Проектот за нуклеарна енергија бил продожен како важен за војната од страна на војската.Проектот за германската нуклеарна сила бил поделен на следниве делови: производство на [[ураниум]] и [[тешка вода]], оделување на изотопи на ураниум, и 'Uranmaschine'' (нукларни реактори). Овој проект бил во основа поделен во 9 институти каде што доминирале директори коишто ги имале своите сопствени планови. Ботеовиот ''Институт за физика'' бил еден од деветте инстиути. Другите 8 инстиути кои помагале биле: Институт за физичка хемија во [[Ludwig Maximilian University of Munich]], HWA ''Versuchsstelle'' (станица за тестирање) во Готоу, ''Kaiser-Wilhelm-Institut für Chemie'', Физичко хемиски одел во [[Универзитетот во Хамбург]].<ref name=Macrakis/><ref>[[#Hentschel|Hentschel]], see the entry for the KWIP in Appendix A and the entries for the HWA and the RFR in Appendix B. Also see p. 372 and footnote #50 on p. 372.</ref><ref>[[#Walker|Walker]], pp. 49–53.</ref><ref name=kant/>
==Лично==
Како резултат на оденувањето во Русија за време на Прва светска војна, како воен затвреник, тој ја запознал Барбара Билоу, со која што се оженил во 1920. Тој имал 2 деца. Таа умрела пред него истата година.<ref name="Walther Bothe Biography" />
Боте се занимавал со сликање и музика и свирел пијано.<ref name="Walther Bothe Biography" />
==Награди==
На Боте му биле доделени повеќе награди:<ref name="Walther Bothe Biography" />
*Член на [[Göttingen Academy of Sciences and Humanities|Академија на научници во Göttingen]]
*Член на [[Heidelberg Academy for Sciences and Humanities|Академија на научници во Хајделберг]]
*Член на [[Saxonian Academy of Sciences and Humanities|Саксонска академија на научници]], Leipzig
*[[Bundesverdienstkreuz|Grand Cross of the Order for Federal Services]]
1952-Витез на Ордер за заслуги на науките и уметностите
1953-''[[Max Planck Medal|Макс-Планк-Медал]] '' на ''[[Deutsche Physikalische Gesellschaft]]''
1954- [[Нобелова награда за физика]] "за метод на совпаѓање и неговите откритија поврзани со тоа". Боте ја примил пола награда; а пола награда му ја препуштил на [[Макс Борн]].
== Наводи ==
{{наводи|2}}
== Надворешни врски ==
{{Ризница-врска|Walther Bothe}}
* [http://nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1954/bothe-bio.html Биографија Валтер Боте] на Nobelprize.org
{{Нобелова награда за физика}}
{{Нормативна контрола}}
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Боте, Валтер}}
[[Категорија:Родени во 1891 година]]
[[Категорија:Починати во 1957 година]]
[[Категорија:Физичари од 20 век]]
[[Категорија:Добитници на Нобеловата награда за физика]]
[[Категорија:Носители на прускиот Орден за заслуги (граѓански)]]
[[Категорија:Носители на медалот „Макс Планк“]]
[[Категорија:Членови на Пруската академија на науките]]
[[Категорија:Апсолвенти на Хумболтовиот универзитет]]
[[Категорија:Германски нобеловци]]
[[Категорија:Германски пронаоѓачи]]
[[Категорија:Германски физичари]]
[[Категорија:Носители на Заповедничкиот крст на Орденот за заслуги за СР Германија]]
9bdoawmlrhzthx3iztsyks6qvpzzlqj
Исидор Ајзек Раби
0
1156401
4805276
4671156
2022-08-26T08:31:43Z
Bjankuloski06
332
/* Европа */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox scientist
|name = Исидор Ајзек Раби
|image = II Rabi.jpg
|caption = Раби на фотографија од 1944 година
|alt =
|image_size =
|birth_name = Израел Исак Раби
|birth_date = {{birth date|1898|7|29|df=y}}
|birth_place = [[Риманув]], [[Галиција]], [[Австроунгарија]] (денес Полска)
|citizenship = американско
|death_date = {{death date and age|1988|1|11|1898|7|29|df=y}}
|death_place = [[Њујорк]], {{САД}}
|field = [[физика]]
|workplaces = [[Универзитет „Колумбија“]]<br/>[[Масачусетски институт за технологија|МИТ]]
|alma_mater = [[Универзитет „Корнел“]]<br/>[[Универзитет „Колумбија“]]
|doctoral_advisor = [[Алберт Потер Вилс]]
|doctoral_students= [[Џулијан Швингер]]<br/>[[Норман Ремзи]]<br/>[[Мартин Перл]]
|known_for = [[Нуклеарна магнетна резонанса]]<br/>[[Рабиев циклус]]<br/>[[Рабиев проблем]]
|prizes = {{no wrap|[[Награда „Њукомбов Кливлендов“]] (1939)<br/>[[Медал „Елиот Кресон“]] (1942)<br/>[[Нобелова награда за физика]] (1944)<br/>[[Медал за храброст]] (1948)<br/>{{no wrap|[[Бернардов медал]] {{small|(1960)}}}}<br/>[[Награда „Атоми за мир“]] (1967)<br/>[[Ерстедов медал]] (1982)<br/>[[Медал за јавни придонеси]] (1985)<br/>[[Награда „Ванавер Буш“]] (1986)}}
|signature = I._I._Rabi_signature.jpg
}}
'''Исидор Ајзек Раби''' ({{lang-en|Israel Isaac Rabi}}), роден: Израел Исак Раби (''Isidor Isaac Rabi'', {{рн|29|јули|1898}} – {{пн|11|јануари|1988}}) — американски [[физичар]] и нобеловец, за неговото откритие на [[нуклеарна магнетна резонанца|нуклеарната магнетна резонанца]] во 1944 година, што се користи кај [[Снимање со магнетна резонанца|снимањето со магнетна резонанца]]. Исто така тој бил еден од првите научници во САД кој работел на [[Шуплив магнетрон|шупливиот магнетрон]], кој се користи кај [[Радар|микробрановите радари]] и [[Микробранова печка|микробрановите печки]].
Роден е во традиционално еврејско семејство во [[Риманов]], тогаш дел од [[Австроунгарија]]. Раби доаѓа во САД како бебе и пораснал во [[Њујорк (град)|Њујорк]] во [[Ловер Ист Сајд]]. Тој се запишал на [[Корнел Универзитетот|универзитетот „Корнел“]] да студира [[електроинжинерство]] во 1916 година, но набргу се преместил на хемија. Подоцна, се заинтересирал за физиката. Тој го продолжил своето школување на [[Универзитет „Колумбија“|универзитетот „Колумбија“]], каде што го добил својот докторат со тема „За [[магнетна осетливост|магнетната сусцептибилност]] на одредени кристали“. Во 1927 година, се упатил кон Европа, каде што се запознал и работел со многу од најдобрите физичари во тој период.
Во 1929 година Раби се вратил во САД, каде од универзитетот „Колумбија“ му понудиле работно место на факултетот. Во соработка со [[Грегори Брејт]], тој ја развил [[Брејт-Рабиева равенка|Брејт-Рабиевата равенка]] и предвидел дека [[Стерн-Герлахов експеримент|Штерн-Герлаховиот експеримент]] може да биде изменет за да ги потврди својствата на [[атомско јадро]]. Неговите техники на користење на нуклеарна магнетна резонанца за да се распознае [[Магнетен момент|магнетниот момент]] и [[Спин (физика)|нуклеарниот спин]] на атомите му донеле [[Нобелова награда за физика]] во 1944 година. Последователниот развој на снимањето со магнетна резонанца е од големо значење за медицината.
За време на [[Втора светска војна|Втората светска војна]] тој работел на радарот во Зрачната лабораторија на [[Масачусетски институт за технологија|Масачусетскиот институт за технологија]] и [[Проект „Менхетн“|Проектот „Менхетн“]]. По војната тој служел во советодавниот комитет на Комисијата за атомска енергија, и бил претседател на истата од 1952 до 1956 година.Тој исто така работел и во Научносоветодавниот комитет при Канцеларијата за мобилизација на одбраната, и бил научен советник на преседателот [[Двајт Д. Ајзенхауер|Двајт Ајзенхауер]]. Тој бил вклучен во основањето на [[Брукхејвенска национална лабораторија|Брукхејвенската национална лабораторија]] во 1946 година, а подоцна, како американски делегат на [[УНЕСКО]], со создавањето на [[CERN|ЦЕРН]] во 1952 година. Кога универзитетот „Колумбија“ го вовела занимањето на универзитетски професор, Раби бил првиот назначен со таа титула . Специјалена титула била именувана во негова чест во 1985 година. Тој се пензионирал како предавач во 1967 година но останал активен во одделот и ја имал титулата на почесен универзитетски професор и специјален предавач сè до неговата смрт.
== Младост ==
Израел Исак Раби е роден на 29 јули 1898 во полско еврејско православно семејство во Руманов, Галиција, што тогаш била дел од [[Австроунгарија]], денешна[[Полска]]. Скоро по неговото раѓање, неговиот татко, Давид Раби, емигрирал во Америка. Младиот Раби и неговата мајка, Шајндел, по неколку месеци му се придружиле на Давид. Семејството се сместило во двособен стан во [[Ловер Ист Сајд]] во [[Менхетн|Менхетен]]. Во домот на семејството се зборувало [[јидиш]]. Кога Раби се запишувал во месното училиште, Шајндел рекла дека неговото име е Изи, но школскиот претставник помислил дека тоа е кратко од Исидор, и го запишал како негово име. На тој начин го добил неговото официјално име. Подоцна , како одговор на [[антисемитизам|антисемитизмот]], тој почнува да се потпишува како Исидор Исак Раби, и бил професионално познат како И.И.Раби. На повеќето од неговите пријатели и семејство, вклучувајќи ја и неговата сестра Гертруда, која е родена во 1903 година,бил познат како „Раби“, кое се изговарало „Роби“. Во 1907 година, семејството се преселило во [[Браунсвил, Бруклин]], каде што раководеле со самопослуга.<ref>Rigden 1987, pp. 17–21.</ref>
Уште како млад, Раби бил заинтересиран за науката. Тој читал научни книги позајмени од градската библиотека и си изработил соствено радио. Неговиот прв научен труд, за изгледот на [[микрофон]]от, објавен во ''[[Модерн Електрикс]]'' додека тој сè уште бил во основното образование.<ref>Rigden 1987, p. 27.</ref><ref>Ramsey 1993, p. 312.</ref> Откако прочитал за [[Коперников хелиоцентризам|Коперниковиот хелиоцентризам]], тој станал атеист. „Многу е едноставно. На кого му е потребен господ?“<ref>Rigden 1987, p. 23.</ref> им изјавил на своите родители. Тој се договорил со своите родители, за време на неговата [[Бар и бат мицва|Бар мицва]], која се одвивала во неговиот дом, да одржи говор на јидиш за тоа како работи електричното светло. Тојс воето средно образование го завршил во 1916 година<ref>Rigden 1987, pp. 27–28.</ref> во месното средно училиште во Бруклин. Подоцна истата година, тој се запишал на универзитетот „Корнел“ за да студира електроинженерство, но набрзо се префрлил на [[хемија]]. По [[влезот на Америка во Првата светска војна]] во 1917 година, тој се приклучил на [[Вод за воена обука на студенти|Водот за воена обука на студенти]] во Корнел. За својата дипломска теза, тој ги истражувал [[Оксидационен број|оксидационите состојби]] на [[манган]]от. Му била доделена [[диплома за наука]] во јуни 1919 година, но бидејќи на евреите им било забрането да работат во хемиската индустрија и академија, па не добил никакви понуди за работа. Тој работел кратко во [[Американ цијанамид|Ледерлевите лаборатории]] како [[Сметководство|сметководител]].<ref>Rigden 1987, pp. 33–34.</ref>
== Образование ==
Во 1922 година Раби се вратил на Корнел како дипломиран хемичар и почнал да учи физика. Во 1923 година тој се запознал со Хелен Њумарк на која и се додворувал, која била студентка на колеџот Хантер. Со цел да биде поблиску до нејзе кога таа ќе се врати дома, Раби ги продолжува неговите студии на [[Универзитет „Колумбија“|универзитетот „Колумбија“]], каде негов ментор бил [[Алберт Вилс]]. Во јуни 1924 година Раби се вработил како привремен учител во [[Њујоршки градски колеџ|Њујоршкиот градски колеџ]]. Вилс, чија специјалност била магнетизамот, му предложил на Раби за неговата докторска теза да пишува за [[Магнетна сусцептибилност|магнетната сусцептибилност]] на [[Натриум|натриумовата пареа]]. Темата не му изгледала привлечна на Раби, но откако [[Вилијам Лоренс Брег]] одржал предавање на Колумбија за [[електричната осетливост|електричната сусцептибилност]] на одредени кристали наречени [[Тутонови соли]], Раби решил да ја истражува магнетната сусцептиблиност, а Вилс се согласил да биде негов ментор.<ref>Rigden 1987, pp. 35–40.</ref>
За да се измери магнетната резонанца на кристалите, првично требало да се создадат кристалите, едноставна процедура честопати изведена во основните училишта. Подоцна кристалите требало да се подготват со вешто сечење на делови со засеци кои имале поинаква насока од внатрешната структура на кристалот, и одговорот на магнетното поле требало макотрпно да се измери. Додека неговите кристали растеле, Раби ја прочитал „[[Расправа за електрицитет и магнетизам|Расправа за електрицитетот и магнетизамот]]“ (1873) од [[Џејмс Кларк Максвел]], која го инспирирала да најде полесен метод. Тој спуштил кристал на стаклено влакно поврзано со [[торзиона пружина]] во раствор чија магнетна сусцептибилност можела да се смени помеѓу два магнетни пола. Кога ќе се совпаднела со кристалот, магнетот можел да се исклучува и вклучува без да се вознемири кристалот. Новиот метод не само што бил подобар, давал и поточни резултати. На 16 јули 1926 година Раби ја испратил својата теза со наслов „''За начелата на магнетна сусцептибилност на кристалите“'', во ''[[Physical Review]]'' . Тој се оженил со Хелена следниот ден. Неговиот труд не привлекол големо внимание во академските кругови, иако бил прочитан од [[Каријаманичкам Шриниваса Кришнан]], кој го искористил методот во своите истражувања на кристалите. Раби заклучил дека треба да ја промовира својата работа како и почесто да ја објавува.<ref>Rigden 1987, pp. 41–45.</ref><ref>Rabi 1927, pp. 174–185.</ref>
Како многу други млади физичари, Раби ги следел монументалните откритија во Европа. Тој бил восхитен од [[Штерн Герлахов експеримент|Штерн Герлаховиот експеримент]], кој го убедил за важноста на [[Квантна механика|квантната механика]]. Со [[Ралф Крониг]], [[Франсис Битер]], [[Марк Земански]] и други, тој поставил за цел да се употреби [[Шредингерова равенка|Шредингеровата равенка]] кај [[Вибрационо-ротациона спектроскопија|симетричните горни молекули]] и да се определат електричните состојби на таковиот механички систем. Проблемот бил тоа што никој не можел да ја реши произлезената равенка, второстепена [[парцијална диференцијална равенка]]. Раби го нашол одговорот во книга од [[Карл Густав Јакоб Јакоби]], математичар од 19 век. Равенката имала облик на [[Хипергеометриска функција|хипергеометриска равенка]] за која Јакоби нашол решение. Крониг и Раби го запишале нивниот резултат и го пратиле до ''[[Physical Review]],'' кој го објавиле во 1927 година.<ref>Rigden 1987, pp. 50–53.</ref><ref>Kronig & Rabi 1928, pp. 262–269.</ref>
== Европа ==
Во мај 1927 година, Раби бил назначен за Бернардов член. Му следувала стипендија од $1500 ($20,434 во 2016<ref>[https://www.minneapolisfed.org/community/teaching-aids/cpi-calculator-information/consumer-price-index-1800 "Consumer Price Index (estimate) 1800–"] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160201231624/https://www.minneapolisfed.org/community/teaching-aids/cpi-calculator-information/consumer-price-index-1800 |date=2016-02-01 }}. Federal Reserve Bank of Minneapolis. Retrieved November 10, 2015.</ref>) за периодот од септември 1927 година до јуни 1928 година. Тој веднаш се пријавил за годишно отсутво на Њујоршкиот градски колеџ за да може да учи во Европа. Кога тоа било одбиено, тој поднел оставка. Кога пристигнал во [[Цирих]], каде што се надевал да работи со [[Ервин Шредингер]], се запознал со двајца сограѓани, [[Јулиус Адамс Стратон|Џулиус Стратон]] и [[Лајнус Полинг]]. Тие дознале дека Шредингер си заминува бидејќи тој бил назначен за шеф на теорискиот иститут во [[Универзитет „Фридрих Вилхем“|универзитетот „Фридрих Вилхем“]] во Берлин. Раби затоа решил да побара да работи со [[Арнолд Зомерфелд]] на [[Минхенски универзитет|Минхенскиот универзитет]]. Во Минхен тој сретнал уште двајца американци, [[Ховард Перси Робертсон|Хауард Робертсон]] и [[Едвард Кондон]]. Зомерфелд го примил Раби како подокторски студент. Германските физичари [[Рудолф Пајерлс]] и [[Ханс Бете]] исто така работеле со Зомерфелд во тој период , но тројцата американци станале особено блиски.<ref>Rigden 1987, pp. 55–57</ref>
Следејќи го советот од Вилис, Раби отпатувал во [[Лидс]] на 97-от годишен совет на [[Британско здружение за напредок на науката|Британското здружение за напредок на науката]], каде го слушнал [[Вернер Хајзенберг]] како го презентира неговиот труд за квантната механика. Подоцна, Раби се преселува во Копенхаген, каде волентирал да работи со [[Нилс Бор]]. Бор бил на одмор, но Раби веднаш почнал да работи на пресметување на магнетната сусцептибилност на молекуларениот водород. Во октомври Бор се вратил од одмор, па организирал Раби и [[Јошио Нишина]] да продолжат да работат со [[Волфганг Паули]] на [[Хамбуршки универзитет|Хамбуршкиот универзитет]].<ref>Rigden 1987, pp. 57–59.</ref>
Иако тој дошол во Хамбург да работи со Паули, Раби се сретнал со [[Ото Штерн]] кој работел со двајца подокторски студенти кои говореле англиски, Роналд Фрејзер и Џон Бредшо Тејлор. Раби наскоро се спријателил со нив и се заинтересирал за [[молекуларен зрак|молекуларено зрачните]] експерименти<ref>Rigden 1987, pp. 60–62.</ref>, за кои Штерн добил [[Нобелова награда за физика]] во 1943 година.<ref>Toennies et al. 2011, p. 1066.</ref> Нивното истражување вклучувало променливи магнетни полиња, кои биле тешки за работа и било тешко да се измерат прецизно. На Раби му дошла идејата да се користат постојани полиња, при што молекуларниот зрак упаѓал под мал агол, така што атомите би се одбивале како светлината низ призма. Овој метод бил полесен за употреба, и би се добивале поточни резултати. Охрабрен од Штерн и потпомогнат од Тејлор, Раби успеал да ја реализира својата идеја. По совет на Штерн, Раби напишал труд кој го испратил за објавување до ''[[Nature (списание)|Nature]]'', кое го објавил во февруари 1929 година<ref>Rabi 1929a, pp. 163–164.</ref>, по што следел труд „Zur Methode der Ablenkung von Molekularstrahlen“ („За методот на одбивање на молекуларните зраци“) објавен во април во ''Zeitschrift für Physik''.<ref>Rabi 1929b, pp. 190–197.</ref>
По истекувањето на неговата стипендија Раби и Хелен живееле со $182 месечна стипендија од фондацијата „Рокефелер“. Тие го напуштиле Хамбург и заминале во Лајпциг, каде се надевал дека ќе работи со Хајзенберг. Во Лајпциг, тој се сретнал со [[Роберт Опенхајмер]],негов колега од Њујорк. Тоа бил почетокот на долгото пријателство. Меѓутоа, Хајзенберг заминал на посета на САД во март 1929 година, па Раби и Опенхајмер решиле заминат во [[ЕТХ Цирих]], каде Паули веќе бил професор по физика. Образованието на Раби за физиката било збогатено од врвните физичари со кои се запознал таму, меѓу кои биле [[Пол Дирак]], [[Валтер Хајтлер|Валтер Хеитлер]], [[Фриц Лондон]], [[Франсис Вилер Лумис]], [[Џон фон Нојман]], [[Џон Слејтер]], [[Лео Силард]] и [[Јуџин Вигнер]].<ref>Rigden 1987, pp. 65–67.</ref>
== Лабораторија за молекуларни зраци ==
На 26 март 1929 година, Раби добил понуда за професор на универзитетот „Колумбија“, со годишна плата од $3,000. Деканот на оддел за физика, [[Џорџ Пеграм]], барал теоретски физичари да предаваат [[статистичка механика]] и напредени педавања за новит предмет квантна механика, при што Хајзенберг го предложил Раби. Хелен сега била бремена и на Раби му била потребна редовна работа, а оваа работа била во Њујорк. Тој прифатил и се вратил во САД во август<ref>Rigden 1987, pp. 66–69.</ref>. Раби бил единствениот еврејски член на факултетот во тој период.<ref>Rigden 1987, p. 104.</ref>
Како професор Раби, бил неисполнителен. [[Леон Ледерман|Леон Ледермен]] спомнува дека по неговите предавања, студентите се упатувале кон библиотеката за да се обидат да одгатнат за што предавал Раби. [[Ирвинг Каплан]] ги сметал Раби и [[Херолд Уреј]] за „најлоши предавачи што некогаш живееле.<ref>Rigden 1987, p. 71.</ref>“ [[Норман Фостер Ремзи|Норман Ремзи]] ги сметал предавањата на Раби за „многу ужасни“, додека [[Вилијам Ниренберг]] сметал дека тој е „едноставно лош предавач“.<ref>Rigden 1987, p. 72.</ref> И покрај своите недостатоци како предавач, неговото влијание било големо. Тој инспирирал многу од неговите студенти да се посветат на физиката, а некои од нив станале и познати физичари.<ref>Rigden 1987, pp. 71–72.</ref>
[[Податотека:Atomic physicists Ernest O. Lawrence, Enrico Fermi, and Isidor Rabi - NARA - 558595.tif|лево|мини|Раби со нобеловците [[Ернест Лоренс]] (лево) и [[Енрико Ферми]] (центар)]]
Првата ќерка на Раби, Хелен Елизабет, е родена во септември 1929 година.<ref>Rigden 1987, p. 70.</ref> Второто девојче, Маргрет Џоела, се родила во 1934 година.<ref>Rigden 1987, p. 83.</ref> Со обврските поврзани со семејството и предавањата, тој немал време за истражувања, но сепак бил унапреден за помошник професор. Во 1937 година тој станува професор.<ref name="Nobel">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1944/rabi-bio.html |title=Isidor Isaac Rabi - Biographical |accessdate=17 August 2012 |publisher=Nobel Media }}</ref>
Во 1931 година Раби повторно започнал да изведува експерименти со честични зраци. Во соработка со [[Грегори Бреит|Грегори Брејт]], тој ја развил [[Брејт-Рабиева равенка|Брејт-Рабиевата равенка]], и предвидел дека Штерн-Герлаховиот експеримент може да се измени за да ги потврди својствата на [[атомско јадро]].<ref>Rigden 1987, p. 80.</ref> Слениот чекор било и тоа да се направи. Со помош на Виктор Коен,<ref>[http://www.physicstoday.org/resource/1/phtoad/v28/i1/p111_s2?bypassSSO=1 "Obituary: Victor William Cohen"] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20130927191536/http://www.physicstoday.org/resource/1/phtoad/v28/i1/p111_s2?bypassSSO=1 |date=2013-09-27 }}. ''Physics Today'' '''28'''(1): 111–112. January 1975. [[Bibcode]]:[http://adsabs.harvard.edu/abs/1975PhT....28a.111. 1975PhT....28a.111]</ref> Раби направил уред за молекуларни зраци на универзитетот „Колумбија“. Ниванта идеја била да се корсти слабо наместо силно магнетно поле, со што се надевале дека ќе го откријат [[нуклеарниот спин]] на натриумот. Кога го извеле експериметот, тие заклучиле дека нуклеарниот спин изнесува <sup>3</sup>⁄<sub>2</sub>.<ref>Rigden 1987, pp. 84–88.</ref>
Молекуларната зрачна лабораторија на Раби започнала да привлекува и други, вклучувајќи го и [[Сидни Милман]], дипломец кој го проучувал [[литиум]]от за неговиот докторски труд.<ref>Millman 1977, p. 87.</ref><ref>Rigden 1987, pp. 88–89.</ref> Друг истражувач бил [[Џеролд Захаријас]], кој, верувал дека јадрото на натриумот сложено за истражување па предложил да се проучува наједноставниот елемент, [[водород]]<nowiki/>от. Во 1931 одина бил откриен изотопот на водородот [[девтериум]] од страна на Уреј, кој добил [[Нобелова награда за хемија|Нобелова награда за Хемија]] во 1934 година за ова негово откритие. Уреј ги снабдил со [[тешка вода]] и девтериумски гас за нивните експерименти. И покрај едноставноста, Штерновата група во Хамбург забележале дека водородот не се однесува според предвиденото.<ref>Goldstein 1992, pp. 21–22.</ref> Уреј исто тако помогнал и на друг начин, тој донирал половина од паричната награда на Раби за да ја финансира Лабораторијата за молекуларни зраци.<ref>Rigden 1987, p. 90.</ref> Други научници чии кариери започнале во Лабораторијата се: [[Норман Фостер Ремзи|Норман Ремзи]], [[Џулијан Швингер]], [[Џером Келог]] и [[Поликарп Куш]].<ref>Goldstein 1992, p. 23.</ref> Сите биле мажи, Раби не верувал дека жените можат да бидат физичари. Тој никогаш немал докторски или подокторски студент од понежниот пол, и главно се противел жените да работат на факултетот.<ref>Rigden 1987, p. 116.</ref>
По предлог од [[Корнелис Гортер]], екипата се обидела да користи осцилирачко поле.<ref>Goldstein 1992, pp. 33–34.</ref> Ова станало основа за методот на [[нуклеарна магнетна ресонзанца]]. Во 1937 година, Раби, Куш, Милман и Захаријас го користеле за мерење на [[Магнетен момент|магнетниот момент]] на неколку раствори на литиумот со молекуларни зраци, вклучувајќи ги [[Литиум хлорид|LiCl]], [[Литиум флуорид|LiF]] и [[дилитиум]].<ref>Rabi et al. 1939, pp. 526–535.</ref> Користејќи го методот на водородот, тие откриле дека моментот на протонот е 2,785±0,02 [[Нуклеарен магнетон|нуклеарни магнетони]],<ref>Kellogg et al. 1939, p. 728.</ref> кој не изнесувал 1 како што се предвидувало со дотогашната теорија,<ref>Rigden 1987, p. 115.</ref><ref>Breit & Rabi 1934.</ref> додека на деутронот е 0,855±0,006 нуклеарни магнетони. Ова овозможило попрецизни мерења на откритијата на Штерновата екипа, а потврдени од екипата на Раби во 1934 година.<ref>Rabi, Kellogg & Zacharias 1934a, pp. 157–163.</ref><ref>Rabi, Kellogg & Zacharias 1934b, pp. 163–165.</ref> Бидејќи девтериумот е составен од протон и неутрон со подредени спинови, [[Неутронски магнетен момент|неутронскиот магнетен момент]] може да се пресмета каком разлика на магнетните моменти на девтериумот и протонот. Резултатот не бил нула и имал спротивен знак од оној на протонот. Засновајќи се на овие прецизни мерења, Раби предложил дека деутронот имал [[Квадрипол|електричен квадриполен момент]].<ref>Rigden 1987, pp. 112–113.</ref> Откритието значело дека физичкиот облик на деутронот не е симтричен, што обезбедило важен увид во природата на [[Јадрена сила|јадрената сила]] која ги сврзувала нуклеоните. За создавање на методот на молекуларено зрачна магнетна резонанца, Раби бил награден со [[Нобелова награда за физика]] во 1944 година.<ref>Goldstein 1992, p. 36.</ref>
== Втора светска војна ==
[[Податотека:Original cavity magnetron, 1940 (9663811280).jpg|мини|347x347пкс|Оригиналниот шуплив магнетрон развиен од [[Џон Рандал]] и [[Хари Бут]] од Бирмингемскиот универзитет]]
Во септември 1940 година Раби станал член на Научниот советодавен комитет при американската воена [[Балистичка истражувачка лабораторија]]. Истиот месец британската [[мисија „Тизард“]] донела повеќе нови технологии во САД, меѓу кои бил и [[Шуплив магнетрон|шупливиот магнетрон]], високоенргетски уред кој создавал[[микробранови]] користејќи го заемодејството на потокот на [[електрон]]и и [[магнетно поле|магнетното поле]]. Овој уред го револуционизира [[радар]]от, ги уништил замислите на америкаците за нивното технолошко водство. [[Алфред Ли Лумис]] од [[Национален комитет за одбранбено истражување|Националниот комитет за одбранбено истражување]] решил да основа нова лабораторија на [[Масачусетски институт за технологија|Масачусетскиот институт за технологија]] за развој на оваа радарска технологија. Името Зрачната лабораторија била избрано како незначително и искажува почит кон [[Лоренс-Берклиева национална лабораторија|Лоренс-Берклиевата национална лабораторија]]. Лумис го избрал [[Ли ДуБриџ|Ли Дубриџ]] за раководител на истата.<ref>Conant 2002, pp. 209–213.</ref>
Лумис и Дубриџ барале физичари за новата лабораторија на конференција за примена на нуклеарната физика на МИТ во октомври 1940 година. Меѓу волентирите се пријавил и Раби. Неговата задача била да го проучува магнетронот, кој бил толку голема тајна што морало да се чува во сеф.<ref>Rigden 1987, pp. 131–134.</ref> Научниците во Зрачната лабораторија се фокусирале на изработка на микробранов радар до 6 јануари 1941 година, и требале да инсталираат прототип во [[Даглас А-20 Хавок]] до март истата година. Ова било постигнато, а технолошките пречки полека се надминувале, и се произвеле збир на микробранови радари. Магнетронот бил развиен со цел да се овозможи намалување на брановата должина од 150 cm до 10 cm, а подоцна 3 cm. Лабраторијата подоцна развила радар воздух-земја за откривање на подморници, како и [[СЦР-584 радар]]от за [[Систем за управување на стрелба|контрола на стрелбата]], и [[ЛОРАН]], далечински радионаведувачки систем.<ref>Rigden 1987, pp. 135–135.</ref> По настојувањето на Раби, дел од Зрачната лабораторија бил сместен на универзитетот „Колумбија“, при што Раби бил поставен за раководител.<ref>Rigden 1987, p. 143.</ref>
Во 1942 година Опенхајмер се обидел да ги цклучи Раби и [[Роберт Бахер]] да работат за [[Лабораторија во Лоса Аламос|Лабораторијата во Лос Аламанос]] на нов таен проект. Тие го убедиле Опенхајмер дека неговиот план за воена лабораторија не би функционирал бидејќи научениот труд треба да биде граѓански. Планот бил изменет, и новата лабораторија би била цивилна, водена од [[Калифорниски универзитет|Калифорнискиот универзитет]] под договор склучен со [[Министерство за војна на САД|министерството за војна на САД]]. На крај, Раби сепак не заминална запад, но се согласил да биде консултант на [[Проект „Менхетн“|Проектот „Менхетн]]“.<ref>Hewlett & Anderson 1962, pp. 230–232.</ref> Раби бил присутен и на нуклеарната проба [[Тринити (проба)|Тринити]] во јули 1945 година. Научниците кои работеле на Тринити направиле [[облог]] за исходот на тестот, со предвидувања од ништо до 45 килотони изразени преку [[ТНТ еквивалент|ТНТ]]. Раби задоцнил и единствениот слободен облог бил 18 килотони, и се обложил на таа вредност.<ref>Rhodes 1986, p. 656.</ref> Носејќи очила за заварување, го чекал резултатот заедно со Ремзи и [[Енрико Ферми]].<ref>Rigden 1987, pp. 155–156.</ref> Експлозијата бил оценета дека имала јачина од 18,6 килотони, и Раби го добил облогот.
==Подоцнежен живот==
Во 1945 година, Раби го одржал говорот во спомен на [[Флојд К Рихтмаер|Флојд Рихтмаер]] во [[Американско друштво на професори по физика|Американското друштво на професори по физика]], каде предложил дека магнетната резонанца на атомите може да се користи како основа за часовник. [[Вилијам Лоренс]] напишал за [[Њујорк Тајмс]], под наслов „Планирано космичко клатно за часовник“<ref>Isidor I. Rabi, "Radiofrequency spectroscopy" (Richtmyer Memorial Lecture, delivered at Columbia University in New York, on 20 January 1945). See also: "Meeting at New York, January 19 and 20, 1945" ''Physical Review'', vol. 67, pp. 199–204 (1945). See also: {{наведени вести|last=Laurence|first=William|title='Cosmic pendulum' for clock planned|newspaper=[[New York Times]]|date=21 January 1945|page=34|url=http://tf.nist.gov/general/pdf/2039.pdf|accessdate=15 June 2012}}</ref> Долго пред Закаријас и Ремзи да го направат [[атомски часовник|атомскиот часовник]],{{sfn|Rigden|1987|pp=170–171}} Раби ја истражувал магнетната резонанција до 1960 година, но и подоцна се појавувал на семинари и собири, сè до неговата смрт.{{sfn|Ramsey|1993|p=319}}{{sfn|Rigden|1987|p=15}}
[[File:Bardeen, Rabi, Heisenberg 1962.jpg|thumb|left|Раби со другите добитници на Нобелова награда [[Џон Бардин]] (лево) и [[Вернер Хајзенберг]] (десно) во 1962 година]]
Раби бил претседател на одделот за физика на универзитетот „Колумбија“ од 1945 година до 1949 година. Кој во тој период бил дом на двајца нобеловци (Раби и Енрико Ферми), а подоцна и на уште единаесет добитници, вклучувајќи ги [[Поликарп Куш]], [[Вилис Лем]], [[Марија Геперт-Мајер]], [[Џејмс Рејнвотер]], [[Норман Фостер Ремзи|Норман Рамзи]], [[Чарлс Хард Таунс|Чарлс Таунс]], [[Хидеки Јукава]], [[Оге Бор]], [[Ханс Бете]], [[Леон Ледерман]], [[Леон Купер]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.columbia.edu/cu/physics/about/main/one/columbianobels.html|title=Columbia Nobels|publisher=Columbia University|accessdate=16 June 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121029054230/http://www.columbia.edu/cu/physics/about/main/one/columbianobels.html |archivedate=29 October 2012 }}</ref> и [[Мартин Луис Перл|Мартин Л. Перл]], студент на Раби кој ја добил Нобеловата награда во 1995 одина.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1995/perl-bio.html |title=Martin L. Perl - Biographical |publisher=Nobel Media |accessdate=19 March 2016}}</ref> Кога на Колумбија била воведена титулата професор во 1964 година, Раби бил првиот кој гсе стекнал со таа титула. Ова значело дека имал слобода да истражува или предава што сака.{{sfn|Rigden|1987|p=68}} Престанал со предавањата во 1967 година, но останал активен во полето како почесен универзитетски професор сè до неговата смрт.<ref name="ACAP">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aip.org/history/acap/biographies/bio.jsp?rabii|accessdate=16 June 2012|title=Isidor Isaac "I. I." Rabi|publisher=Array of Contemporary American Physicists|archive-date=2012-10-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20121017092906/http://www.aip.org/history/acap/biographies/bio.jsp?rabii|url-status=dead}}</ref> Специјално работно место били именувано во негова чест во 1985 година.<ref name="Obit"/>
Наследството од проектот „Менхетен“ била мрежата на национални лаборатории на САД, но ниту една од нив не се наоѓала на источниот брег. Раби и Ремзи убедиле група на универзитети од областа на Њујорк да се залагаат за сопствена лабораторија. Кога Закаријас, тогаш на МИТ, слушнал за ова, основал противничка група на МИТ и Харвард. Раби иразговорал со бригадниот генерал [[Лесли Гроувс]], кој го раковедел проектот, кој се согласил да има нова лабораторија, но само една. Додека сè уште бил финансиран проектот „Менхетен“, се очекувало дека ќе се замени воениот персонал со појавата на нов раководител. По многу дискусии и залагање од страна на Раби и останатите, двете групи се здружиле во јануари 1946 година. Конечно биле споени деветте универзитети (Колумбија, Корнел, [[Харвард]], Џонс Хопкинс, МИТ, [[Принстон]], [[Пенсилваниски универзитет|Пенсилванија]], [[Рочестер]] и [[Јеил]]) и на 31 јануари 1947 година, бил потпишан договор со Комисијата за атомска енергија, која го заменила проектот „Менхетен“, и ја основале [[Брукхејвенска национална лабораторија|Брукхејвенската национална лабораторија]].{{sfn|Rigden|1987|pp=182–185}}
[[File:HD.3F.010 (11086446676).jpg|thumb|Раби со другите добитници на Нобеловата награда (од лево кон десно) [[Вал Логсдон Фич|Вал Фич]], [[Џејмс Кронин]], [[Самуел Чао Чунг Тинг|Семјуел Тинг]] и [[Џенинг Јанг]] ]]
Раби му предложил на [[Едоардо Амалди]] дека Брукхејвен може да биде модел кој може да го следат и Европејците. Раби ја гледал науката како пат кој може да ја инспирира и обедини Европа, која сè уште закрепнувала од војната. Можност се јавила во 1950 година кога бил именуван за американски делегат на УНЕСКО. На собирот на УНЕСКО во [[Фиренца]] во јуни 1950 година, побарал да се изградат регионални лаборатории. Овие напори не биле залудни, и во 1952 година, претставници од единаесет држави се здружиле за да го создадат ''Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire'' ([[ЦЕРН]]). Подоцна Раби добил писма од Бор, Хајзенберг, Амалди и другите, кои му ги честитале успесите.{{sfn|Rigden|1987|pp=235–237}}
Според актот за атомска енергија од 1946 година, со кој била создадена Комисијата за атомска енергија , требало да има комитет од девет луѓе кои ќе ја советуваат комисијата за научни и технички работи. Раби бил назначен за член на овој комитет во декември 1946 година. {{sfn|Hewlett|Anderson|1962|p=648}} Овој комитет бил многу значаен при крајот на 1940-тите, но во 1950 година, едногласно се противеле на развојот на [[Водородна бомба|водородната бомба]]. Раби, заедно со Ферми, се противел на водородната бомба и од морални и од технички причини. {{sfn|Hewlett|Duncan|1969|pp=380–385}} Но, претседателот [[Хари Труман]], го надгласал мислењето на комитетот, и наредил да се продолжи со развојот на бомбата. {{sfn|Hewlett|Duncan|1969|pp=403–408}} Раби подоцна изјавил: {{quote|Никогаш не му простив на Труман што попушти под притисокот. Тој не разбираше за што се работи. Всушност, откога тој престана да биде претседател, сè уште не веруваше дека русите имаат бомба во 1949-та.Самиот го кажа тоа. Кажувајќи му на светот дека ќе направиме водородна бомба во период кога сè уште не знаевме како, беше едно од најлошите нешта што можеше да ги направи. Ова ги покажува опасностите на ваквите работи.{{sfn|Rigden|1987|p=246}} }}
Опенхајмер не бил повторно избран во комитетот по истекот на мандатот во 1952 година, и Раби го наследил како претседател, сè до 1956-та.{{sfn|Hewlett|Duncan|1969|p=665}} Раби подоцна сведочел на страна на Опенхајмер пред Комисијата за атомска енергија во 1954 година, но сепак му биле одземени овластувањата на Опенхајмер. Многу сведоци го поддржувале Опенхајмер, вклучувајќи го и Раби, кој рекол: {{quote|Не ми изгледа на мене дека има потреба од вакви судски постапки против човек кој постигнал толку многу, како Д-р Опенхајмер. Постојат позитивни докази кои потврдуваат дека имаме атомска бомба и тоа низа од нив, имаме и низа на супербомби, и што сакате повеќе, морски сирени?{{sfn|Rigden|1987|p=227}}<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://blog.nuclearsecrecy.com/2015/01/16/oppenheimer-unredacted-part-ii/ |title=Oppenheimer, Unredacted: Part II |last=Wellerstein |first=Alex |date=16 January 2015 |publisher=Restricted Data: the Nuclear Secrecy Blog |accessdate=1 February 2015 }}</ref> }}
Раби бил назначен за член на Комитетот за научно советување (КНС) при канцеларијата за одбранбена мобилизација во 1952 година, и служел како негов претседател од 1956 до 1957 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aip.org/history/acap/institutions/psac.jsp|accessdate=16 June 2012|title=White House Science Advisers|publisher=Array of Contemporary American Physicists|archive-date=2013-07-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20130722150238/http://www.aip.org/history/acap/institutions/psac.jsp|url-status=dead}}</ref> Ова се совпаднало со кризата поврзана со [[Спутник]]. Претседателот [[Двајт Ајзенхауер]] се сретнал со КНС на 15 октомври 1957 година, за да се посоветува за можните мерки кои би ги презеле САД во врска со рускиот успех со сателитот. Раби, кој го познавал Ајзенхауер кога бил претседател на универзитетот „Колумбија“, бил првиот кој проговорил, и дал неколку предлози, еден од кои бил да се зајакне комитетот за да може да биде советуван претседателот што е можно најбрзо. Ова било и сторено, и КНС станал Комитетот за научно советување на претседателот по само неколку недели. Исто така, Раби станал научен советник на Ајзенхауер.{{sfn|Rigden|1987|pp=248–251}} Во 1956 Раби учествувал во [[Проект „Нобска“|Проектот „Нобска“]], конференција за [[против-подморнични воени техники|противподморнички воени техники]], каде се дискутирало за се од [[океанографија]]та до нуклеарните оружја.{{sfn|Friedman|1994|pp = 109–114}} Тој бил и американски претставник на научниот комитет на НАТО во времето кога првпат се појавило [[софтверско инженерство|софтверското инженерство]]. Кога бил претставник, се жалел зошто голем број од софтверските проекти биле одложувани. Поради ова имало повеќе дискусии кои довеле до создавањето на група која ја организирала првата конференција за софтверско инженерство.{{sfn|MacKenzie|2001|p=34}}
За време на својот живот, Раби добил многу почести покрај Нобеловата награда. Меѓу најважните се [[Медал „Елиот Кресон“|Медалот „Елиот Кресон“]] од [[Френклинов Институт|Френклиновиот институт]] во 1942 година,<ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://www.fi.edu/laureates/isidor-isaac-rabi |title=Isidor Isaac Rabi |publisher=The Franklin Institute |accessdate=19 March 2016 }}</ref> [[Медал за заслуги|Медалот за заслуги]] и [[Кралев медал за служба во име на слободата|Кралевиот медал за служба во име на слободата]] од [[Велика Британија]] во 1948 година, станал офицер во француската [[Легија на честа]] во 1956 година,{{sfn|Ramsey|1993|P=320}} [[Бернардов медал за заслуги во науката|Бернардовиот медал за заслуги во науката]] од универзитетот „Колумбија“ во 1960 година,<ref>{{Наведено списание |journal=Physics Today |issn=0031-9228 |title=Rabi Awarded Barnard Medal |date=August 1960 |volume=13 |issue=8 |page=52 |doi=10.1063/1.3057088 |bibcode = 1960PhT....13h..52. }}</ref> [[Меѓународен златен медал „Нилс Бор“|Меѓународниот златен медал „Нилс Бор“]] и [[Награда „Атоми за мир“|наградата „Атоми за мир“]] во 1967 година, [[Ерстедов медал]] од американското друштво на професори по физика во 1982 година, [[Награда „Четири слободи“|наградата „Четири слободи“]], од [[Институт „Френклин и Еленор Рузвелт“|институтот „Френклин и Еленор Рузвелт“]], Медал за јавна благосостојба од [[Национална академија на наулите|Националната академија на науките]] во 1985 година и [[Награда „Ваневар Буш“|наградата „Ваневар Буш“]] од [[Национална научна фондација|Националната научна фондација]] во 1986 година.{{sfn|Ramsey|1993|P=320}}<ref name=PublicWelfare>{{Наведена мрежна страница|title=Public Welfare Award|url=http://www.nasonline.org/programs/awards/public-welfare-medal.html|publisher=National Academy of Sciences|accessdate=18 February 2011}}</ref> Бил член на [[Американско друштво на физичари|Американското друштво на физичари]], и негов претседател во 1950 година, и член на Националната академија на науките, [[Американско филозофско друштво|Американското филозофско друштво]], и [[Американска академија на уметностите и науките|Американската академија на уметностите и науките]]. Бил почестен и меѓународно со членства во [[Јапонска академија|Јапонската академија]] и [[Бразилска академија на науките|Бразилската академија на науките]], а во 1959 година бил назначен за член на одборот на гувернери на [[Вајцманов научен институт|Вајцмановиот научен институт]] во Израел.<ref name="Nobel"/>
Раби починал во својот дом во [[Риверсајд Драјв, Менхетен]], од рак на 11 јануари 1988 година.<ref name="Obit">{{наведени вести|newspaper=The New York Times|date=12 January 1988|title=Isidor Isaac Rabi, a Pioneer in Atomic Physics, Dies at 89|last=Berger|first=Marilyn|pages=A1, A24}}</ref>{{sfn|Ramsey|1993|p=319}} Бил надживеан од својата сопруга Хелен, која починала на возраст од 102 години на 18 јуни 2005.<ref>{{наведени вести|title = Paid Notice: Deaths Rabi, Helen Newmark |url = http://www.nytimes.com/2005/06/21/classified/paid-notice-deaths-rabi-helen-newmark.html|newspaper = [[The New York Times]] |date = June 21, 2005|access-date = January 23, 2016 |issn = 0362-4331}}</ref> Во последните моменти од животот бил потсетен на неговото најголемо постигнување на трогателен начин, во моментот кога докторите го снимиле со [[магнетна резонанца]], технологија развиена од неговите истражувања во полето на нуклеарната резонанција. На машината можел да го види својот одраз, и изјавил: „Се видов себеси во таа машина... Никогаш не помислив дека мојата работа ќе придонесе толку многу.“ {{sfn|Rigden|1987|pp=xxi–xxii}}
== Книги ==
<ul><li>{{Наведена книга|last=Rabi|first=Isidor Isaac|title=My Life and Times as a Physicist|date=1960|location=Claremont, California|publisher=Claremont College|oclc=1071412}}</li><li href="англиски јазик">{{Наведена книга|last=Rabi|first=Isidor Isaac|title=Science: The Center of Culture|location=New York|date=1970|publisher=World Publishing Co.|oclc=74630}}</li><li>{{Наведена книга|last=Rabi|first=Isidor Isaac|last2=Serber|first2=Robert|authorlink2=|last3=Weisskopf|first3=Victor F.|authorlink3=|last4=Pais|first4=Abraham|authorlink4=|last5=Seaborg|first5=Glenn T.|authorlink5=|title=Oppenheimer: The Story of One of the Most Remarkable Personalities of the 20th Century|date=1969|publisher=Scribner's|oclc=223176672}}</li></ul>
==Наводи==
{{refbegin}}
*{{Наведено списание |last1=Breit |first1=G. |last2=Rabi |first2=I.I.|year=1934 |title=On the interpretation of present values of nuclear moments|doi=10.1103/PhysRev.46.230|journal= Physical Review |volume=46 |pages= 230–231|bibcode = 1934PhRv...46..230B }}
*{{Наведена книга|last=Conant|first=Jennet|title=Tuxedo Park: A Wall Street Tycoon and the Secret Palace of Science That Changed the Course of World War II|date=2002|location=New York|publisher=Simon & Schuster|isbn=0-684-87287-0|oclc=48966735}}
*{{Наведена книга| last = Friedman| first = Norman| title = US Submarines Since 1945: An Illustrated Design History| publisher = United States Naval Institute| date = 1994| location = Annapolis, Maryland |isbn = 1-55750-260-9 |oclc=29477981 }}
*{{Наведена книга|last=Goldstein|first=Jack S.|title=A Different Sort of Time: The Life of Jerrold R. Zacharias|location=Cambridge, Massachusetts |publisher=MIT Press|date=1992|isbn=0-262-07138-X|oclc=24628294}}
*{{Наведена книга|last=Hewlett|first=Richard G.|last2=Anderson|first2=Oscar E.|title=The New World, 1939–1946|location=University Park|publisher=Pennsylvania State University Press|date=1962|isbn=0-520-07186-7|oclc=637004643}}
*{{Наведена книга|last=Hewlett|first=Richard G.|last2=Duncan|first2=Francis|title=Atomic Shield, 1947–1952|series=A History of the United States Atomic Energy Commission|publisher=Pennsylvania State University Press|location=University Park|date=1969|isbn=0-520-07187-5|oclc=3717478}}
*{{Наведено списание|last=Kellogg|first=J. M. B.|last2=Rabi|first2=I. I.|last3=Ramsey|first3=N. F. Jr.|last4=Zacharias|first4=J. R.|title=The Magnetic Moment of the Proton and the Deuteron. The Radiofrequency Spectrum of 2H in Various Magnetic Fields|journal=Physical Review|volume=56|pages=728–743|date=October 1939|doi=10.1103/PhysRev.56.728|bibcode=1939PhRv...56..728K }}
*{{Наведено списание|last=Kronig|first=R. de L.|last2=Rabi|first2=I. I.|title=The Symmetrical Top in the Undulatory Mechanics|journal=Physical Review|volume=29|pages=262–269|date=February 1928|doi=10.1103/PhysRev.29.262|bibcode = 1927PhRv...29..262K }}
*{{Наведена книга|last=MacKenzie|first=Donald|title=Mechanizing Proof: Computing, Risk, and Trust|location=Cambridge, Massachusetts |publisher=MIT Press|date=2001|oclc=45835532|isbn=0-262-13393-8}}
*{{Наведено списание|last=Millman|first=S.|date=1977|title=Recollections Of A Rabi Student of the Early Years in the Molecular Beam Laboratory|journal=Transactions of the New York Academy of Sciences|volume=38|pages=87–105|doi=10.1111/j.2164-0947.1977.tb02951.x}}
*{{Наведено списание|last=Rabi|first=I. I.|date=January 1927|title=On the Principal Magnetic Susceptibilities of Crystals|journal=Physical Review|volume=29|pages=174–185|doi=10.1103/PhysRev.29.174|bibcode = 1927PhRv...29..174R }}
*{{Наведено списание|last=Rabi|first=I. I.|date=2 February 1929a|title=Refraction of Beams of Molecules|journal=Nature|volume=123|pages=163–164|doi=10.1038/123163b0|bibcode = 1929Natur.123..163R }}
*{{Наведено списание|last=Rabi|first=I. I.|date=March 1929b|issue=3–4|title=''Zur Methode der Ablenkung von Molekularstrahlen''|language=de|journal=Zeitschrift für Physik|volume=54|pages=190–197|doi=10.1007/BF01339837|bibcode = 1929ZPhy...54..190R }}
*{{Наведено списание |last1=Rabi |first1=I.I. |last2=Kellogg|first2=J.M.|last3=Zacharias|first3=J.R.|year=1934a |title=The magnetic moment of the proton|doi=10.1103/PhysRev.46.157|journal=Physical Review |volume=46 |pages=157–163 |bibcode = 1934PhRv...46..157R }}
*{{Наведено списание |last1=Rabi |first1=I.I. |last2=Kellogg|first2=J.M.|last3=Zacharias|first3=J.R.|year=1934b |title=The magnetic moment of the deuton|journal=Physical Review|doi=10.1103/PhysRev.46.163 |volume=46 |pages=163–165 |bibcode = 1934PhRv...46..163R }}
*{{Наведено списание|title=The Molecular Beam Resonance Method for Measuring Nuclear Magnetic Moments. The Magnetic Moments of 3Li6, 3Li7 and 9F19|last=Rabi|first=I. I.|last2=Millman|first2=S.|last3=Kusch|first3=P.|last4=Zacharias|first4=J. R.|journal=Physical Review|volume=55|pages=526–535|date=1939|doi=10.1103/PhysRev.55.526|bibcode=1939PhRv...55..526R}}
*{{Наведено списание|last=Rabi|first=I. I.|last2=Zacharias|first2=J. R.|last3=Millman|first3=S.|last4=Kusch|first4=P.|date=1992|title=Milestones in Magnetic Resonance: 'A new method of measuring nuclear magnetic moment'. 1938|volume=2|issue=2|journal=Journal of Magnetic Resonance Imaging|pages=131–133|pmid=1562763|doi=10.1002/jmri.1880020203}}
*{{Наведена книга|last=Ramsey|first=Norman|title=I. I. Rabi 1898–1988|date=1993|series=Biographical memoirs|volume=Volume 62|location=Washington, D.C.|publisher=National Academy Press|isbn=0-585-14673-X|oclc=45729831}}
*{{Наведена книга|last=Rhodes|first=Richard|title=The Making of the Atomic Bomb|location=New York|publisher=Simon & Schuster|date=1986|isbn=0-671-44133-7|oclc=13793436}}
*{{Наведена книга|last=Rigden|first=John S.|date=1987|title=Rabi, Scientist and Citizen|location=New York|series=Sloan Foundation Series|publisher=Basic Books|isbn=0-465-06792-1|oclc=14931559}}
*{{Наведено списание|last=Toennies|first=J.P.|last2=Schmidt-Böcking|first2=H.|last3=Friedrich|first3=B.|last4=Lower|first4=J.C.A.|date=2011|title=Otto Stern (1888–1969): The Founding Father of Experimental Atomic Physics|journal=Annalen der Physik|volume=523|pages=1045–1070|doi=10.1002/andp.201100228|bibcode=2011AnP...523.1045T|arxiv=1109.4864}}
{{refend}}
==Белешки==
{{reflist|30em}}
==Надворешни врски==
*{{Наведена мрежна страница |url=http://www.osti.gov/accomplishments/rabi.html |title=Biography and Bibliographic Resources|accessdate=15 August 2012 |publisher=Office of Scientific and Technical Information, United States Department of Energy }}
*{{Наведена мрежна страница |url=http://openvault.wgbh.org/catalog/V_7E62DED261394CEDBB3A79E9260DB791 |series=War and Peace in the Nuclear Age |title=Interview with Isidor Isaac Rabi |year=1986 |accessdate=22 March 2016 }}
*{{MathGenealogy|id=84659}}
{{Нобелова награда за физика}}
{{Нормативна контрола}}
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Раби, Исидор Ајзек}}
[[Категорија:Полски Евреи]]
[[Категорија:Добитници на Нобеловата награда за физика]]
[[Категорија:Американски физичари]]
[[Категорија:Американски нуклеарни физичари]]
[[Категорија:Апсолвенти на универзитетот „Колумбија“]]
[[Категорија:Универзитет „Колумбија“]]
[[Категорија:Апсолвенти на универзитетот „Корнел“]]
[[Категорија:Универзитет „Корнел“]]
[[Категорија:Еврејски физичари]]
[[Категорија:Американски нобеловци]]
[[Категорија:Австроунгарски нобеловци]]
[[Категорија:Еврејски пронаоѓачи]]
[[Категорија:Наградени од Националната академија на науките на САД]]
[[Категорија:Теориски физичари]]
[[Категорија:Носители на Легијата на честа]]
[[Категорија:Спектроскопичари]]
[[Категорија:ЦЕРН]]
[[Категорија:Учесници во проектот „Менхетн“]]
[[Категорија:Еврејски нобеловци]]
er99az8gm2isqo3cf44d8cbztnymjhf
Јазол (филм)
0
1179438
4805110
4739488
2022-08-25T13:18:52Z
188.117.212.92
/* Улоги */
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија за филм
| name = Јазол
| image =
| image_size = 220п
| caption =
| director = [[Кирил Ценевски]]
| producer =
| writer = [[Славко Јаневски]]
| narrator =
| starring = [[Лазар Ристовски]]<br />[[Костадинка Велковска]]<br />[[Петар Арсовски]]<br />[[Ацо Јовановски]]<br />[[Кирил Ристевски]]<br>[[Александар Шехтански]]<br>[[Павле Вуисиќ]]
| genre = драма, воен
| music =
| cinematography =
| editing =
| distributor = [[Вардар филм]]
| released = [[1985]]
| runtime = 110 мин
| country = {{МКД}}
| language = [[Македонски јазик|македонски]]
| budget =
| gross =
| preceded_by =
| followed_by =
| website =
| amg_id =
| imdb_id = 179910
| MIFC =
}}
'''Јазол''' - македонски [[филм]] од [[1985]] година, во [[режија]] на [[Кирил Ценевски]], а според [[сценарио]]то на [[Славко Јаневски]].
Дејството на филмот се одвива во март 1943 година, за време на интернацијата на [[Евреи]]те од [[Скопје]]. Никола е [[хирург]] кому му е одземена дозволата и тој ги менува вечерите во кафеана каде германски [[офицер]]и со бугарскиот офицер Симеонов играат [[руски рулет]] со [[пиштол]] насочен во [[глава]]та на затвореник. По самоубиството на еден германски [[мајор]], Никола и затвореникот бегаат.
== Улоги ==
{| class="wikitable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2"
| '''Глумец'''
| '''Улога'''
|-
|[[Лазар Ристовски (глумец)|Лазар Ристовски]] || Никола
|-
|[[Костадинка Велковска]] || Марија
|-
|[[Петре Арсовски]] || Симеон
|-
|[[Ацо Јовановски]] || Август Рицман
|-
|[[Кирил Ристоски]] || Јанко Подгорник
|-
|[[Мустафа Јашар]] ||
|-
|[[Павле Вуисиќ]] || Машиновозач
|-
|[[Александар Шехтански]] ||
|-
|[[Марјан Сриенц]] || Штаjн
|-
|[[Ханс Георг Ненинг]] || Офицер на Гестапо
|-
|[[Вукан Димевски]] ||Бугарски полковник
|-
|[[Петер Шустер]] ||
|-
|[[Александар Чамински]] || Венов
|-
|[[Марија Вртева]] || Нора
|-
|[[Љупчо Тодоровски-Упа]] || Јован
|-
|[[Георги Дампе Бисерков]] ||
|-
|[[Моника Риха]] ||
|-
|[[Јусуф Гулевски]] ||
|-
|[[Страшо Милошевски]] ||
|-
|[[Светлана Василевска]] ||
|}
<span class="mw-customtoggle-myDivision">Останати улоги ▼</span>
<div class="mw-collapsible mw-collapsed" id="mw-customcollapsible-myDivision">
{| border=1 cellspacing=0 cellpadding=2
| '''Глумец'''
| '''Улога'''
|-
|[[Младен Крстевски]] ||
|-
|[[Марин Бабиќ]] ||
|-
|[[Џемаил Максут]] ||
|-
|[[Илија Милчин]] || Стариот рабин
|-
|[[Душко Ѓорѓиоски]] ||
|-
|[[Симеон Мони Дамевски]] ||
|-
|[[Рамиз Секиќ]] ||
|-
|[[Кица Ивковска-Велјановска]] ||
|-
|[[Благоја Спиркоски Џумерко]] ||
|-
|[[Слаѓана Нешиќ]] ||
|-
|[[Емил Рубен]] ||
|-
|[[Кирил Андоновски]] ||
|-
|[[Сабина Ајрула]] ||
|-
|[[Еуген Вербер]] ||
|-
|[[Ѓокица Лукаревски]] ||
|}
</div>
== Надворешни врски ==
* {{IMDb title|id=179910|title=Јазол}}
{{Нормативна контрола}}
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
[[Категорија:Македонски филмови]]
[[Категорија:Филмови на Кирил Ценевски]]
[[Категорија:Филмови со Лазар Ристовски]]
[[Категорија:Филмови со Вукан Димевски]]
[[Категорија:Филмови со Петар Арсовски]]
[[Категорија:Филмови со Марија Вртева]]
[[Категорија:Филмови со Ацо Јовановски]]
[[Категорија:Филмови со Кирил Ристоски]]
[[Категорија:Филмови со Павле Вуисиќ]]
[[Категорија:Филмови со Младен Крстевски]]
[[Категорија:Филмови со Марин Бабиќ]]
[[Категорија:Филмови со Џемаил Максут]]
[[Категорија:Филмови со Илија Милчин]]
[[Категорија:Филмови со Благоја Спиркоски Џумерко]]
[[Категорија:Филмови со Емил Рубен]]
[[Категорија:Филмови со Кирил Андоновски]]
[[Категорија:Филмови со Сабина Ајрула]]
[[Категорија:Филмови со Ѓокица Лукаревски]]
[[Категорија:Филмови на македонски јазик]]
[[Категорија:Филмови од 1985 година]]
[[Категорија:Југословенски филмови]]
[[Категорија:Македонски филмови за периодот од Втората светска војна]]
9bq47oagpu25tjdl64zuv4pydoos487
4805136
4805110
2022-08-25T18:07:53Z
188.117.212.92
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија за филм
| name = Јазол
| image =
| image_size = 220п
| caption =
| director = [[Кирил Ценевски]]
| producer =
| writer = [[Славко Јаневски]]
| narrator =
| starring = [[Лазар Ристовски]]<br />[[Костадинка Велковска]]<br />[[Петар Арсовски]]<br />[[Ацо Јовановски]]<br />[[Кирил Ристевски]]<br>[[Александар Шехтански]]<br>[[Павле Вуисиќ]]<br>[[Кирил Ристоски]]<br>[[Марин Бабиќ]]<br>[[Мустафа Јашар]]
| genre = драма, воен
| music =
| cinematography =
| editing =
| distributor = [[Вардар филм]]
| released = [[1985]]
| runtime = 110 мин
| country = {{МКД}}
| language = [[Македонски јазик|македонски]]
| budget =
| gross =
| preceded_by =
| followed_by =
| website =
| amg_id =
| imdb_id = 179910
| MIFC =
}}
'''Јазол''' - македонски [[филм]] од [[1985]] година, во [[режија]] на [[Кирил Ценевски]], а според [[сценарио]]то на [[Славко Јаневски]].
Дејството на филмот се одвива во март 1943 година, за време на интернацијата на [[Евреи]]те од [[Скопје]]. Никола е [[хирург]] кому му е одземена дозволата и тој ги менува вечерите во кафеана каде германски [[офицер]]и со бугарскиот офицер Симеонов играат [[руски рулет]] со [[пиштол]] насочен во [[глава]]та на затвореник. По самоубиството на еден германски [[мајор]], Никола и затвореникот бегаат.
== Улоги ==
{| class="wikitable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2"
| '''Глумец'''
| '''Улога'''
|-
|[[Лазар Ристовски (глумец)|Лазар Ристовски]] || Никола
|-
|[[Костадинка Велковска]] || Марија
|-
|[[Петре Арсовски]] || Симеон
|-
|[[Ацо Јовановски]] || Август Рицман
|-
|[[Кирил Ристоски]] || Јанко Подгорник
|-
|[[Мустафа Јашар]] ||
|-
|[[Павле Вуисиќ]] || Машиновозач
|-
|[[Александар Шехтански]] ||
|-
|[[Марјан Сриенц]] || Штаjн
|-
|[[Ханс Георг Ненинг]] || Офицер на Гестапо
|-
|[[Вукан Димевски]] ||Бугарски полковник
|-
|[[Петер Шустер]] ||
|-
|[[Александар Чамински]] || Венов
|-
|[[Марија Вртева]] || Нора
|-
|[[Љупчо Тодоровски-Упа]] || Јован
|-
|[[Георги Дампе Бисерков]] ||
|-
|[[Моника Риха]] ||
|-
|[[Јусуф Гулевски]] ||
|-
|[[Страшо Милошевски]] ||
|-
|[[Светлана Василевска]] ||
|}
<span class="mw-customtoggle-myDivision">Останати улоги ▼</span>
<div class="mw-collapsible mw-collapsed" id="mw-customcollapsible-myDivision">
{| border=1 cellspacing=0 cellpadding=2
| '''Глумец'''
| '''Улога'''
|-
|[[Младен Крстевски]] ||
|-
|[[Марин Бабиќ]] ||
|-
|[[Џемаил Максут]] ||
|-
|[[Илија Милчин]] || Стариот рабин
|-
|[[Душко Ѓорѓиоски]] ||
|-
|[[Симеон Мони Дамевски]] ||
|-
|[[Рамиз Секиќ]] ||
|-
|[[Кица Ивковска-Велјановска]] ||
|-
|[[Благоја Спиркоски Џумерко]] ||
|-
|[[Слаѓана Нешиќ]] ||
|-
|[[Емил Рубен]] ||
|-
|[[Кирил Андоновски]] ||
|-
|[[Сабина Ајрула]] ||
|-
|[[Еуген Вербер]] ||
|-
|[[Ѓокица Лукаревски]] ||
|}
</div>
== Надворешни врски ==
* {{IMDb title|id=179910|title=Јазол}}
{{Нормативна контрола}}
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
[[Категорија:Македонски филмови]]
[[Категорија:Филмови на Кирил Ценевски]]
[[Категорија:Филмови со Лазар Ристовски]]
[[Категорија:Филмови со Вукан Димевски]]
[[Категорија:Филмови со Петар Арсовски]]
[[Категорија:Филмови со Марија Вртева]]
[[Категорија:Филмови со Ацо Јовановски]]
[[Категорија:Филмови со Кирил Ристоски]]
[[Категорија:Филмови со Павле Вуисиќ]]
[[Категорија:Филмови со Младен Крстевски]]
[[Категорија:Филмови со Марин Бабиќ]]
[[Категорија:Филмови со Џемаил Максут]]
[[Категорија:Филмови со Илија Милчин]]
[[Категорија:Филмови со Благоја Спиркоски Џумерко]]
[[Категорија:Филмови со Емил Рубен]]
[[Категорија:Филмови со Кирил Андоновски]]
[[Категорија:Филмови со Сабина Ајрула]]
[[Категорија:Филмови со Ѓокица Лукаревски]]
[[Категорија:Филмови на македонски јазик]]
[[Категорија:Филмови од 1985 година]]
[[Категорија:Југословенски филмови]]
[[Категорија:Македонски филмови за периодот од Втората светска војна]]
giu3a8rbzqbv35bltp3m13coew27r3w
4805138
4805136
2022-08-25T18:08:30Z
188.117.212.92
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија за филм
| name = Јазол
| image =
| image_size = 220п
| caption =
| director = [[Кирил Ценевски]]
| producer =
| writer = [[Славко Јаневски]]
| narrator =
| starring = [[Лазар Ристовски]]<br />[[Костадинка Велковска]]<br />[[Петар Арсовски]]<br />[[Ацо Јовановски]]<br />[[Кирил Ристевски]]<br>[[Александар Шехтански]]<br>[[Павле Вуисиќ]]<br>[[Кирил Ристоски]]<br>[[Марин Бабиќ]]<br>[[Мустафа Јашар]]<br>[[Благоја Спиркоски-Џумерко]]
| genre = драма, воен
| music =
| cinematography =
| editing =
| distributor = [[Вардар филм]]
| released = [[1985]]
| runtime = 110 мин
| country = {{МКД}}
| language = [[Македонски јазик|македонски]]
| budget =
| gross =
| preceded_by =
| followed_by =
| website =
| amg_id =
| imdb_id = 179910
| MIFC =
}}
'''Јазол''' - македонски [[филм]] од [[1985]] година, во [[режија]] на [[Кирил Ценевски]], а според [[сценарио]]то на [[Славко Јаневски]].
Дејството на филмот се одвива во март 1943 година, за време на интернацијата на [[Евреи]]те од [[Скопје]]. Никола е [[хирург]] кому му е одземена дозволата и тој ги менува вечерите во кафеана каде германски [[офицер]]и со бугарскиот офицер Симеонов играат [[руски рулет]] со [[пиштол]] насочен во [[глава]]та на затвореник. По самоубиството на еден германски [[мајор]], Никола и затвореникот бегаат.
== Улоги ==
{| class="wikitable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2"
| '''Глумец'''
| '''Улога'''
|-
|[[Лазар Ристовски (глумец)|Лазар Ристовски]] || Никола
|-
|[[Костадинка Велковска]] || Марија
|-
|[[Петре Арсовски]] || Симеон
|-
|[[Ацо Јовановски]] || Август Рицман
|-
|[[Кирил Ристоски]] || Јанко Подгорник
|-
|[[Мустафа Јашар]] ||
|-
|[[Павле Вуисиќ]] || Машиновозач
|-
|[[Александар Шехтански]] ||
|-
|[[Марјан Сриенц]] || Штаjн
|-
|[[Ханс Георг Ненинг]] || Офицер на Гестапо
|-
|[[Вукан Димевски]] ||Бугарски полковник
|-
|[[Петер Шустер]] ||
|-
|[[Александар Чамински]] || Венов
|-
|[[Марија Вртева]] || Нора
|-
|[[Љупчо Тодоровски-Упа]] || Јован
|-
|[[Георги Дампе Бисерков]] ||
|-
|[[Моника Риха]] ||
|-
|[[Јусуф Гулевски]] ||
|-
|[[Страшо Милошевски]] ||
|-
|[[Светлана Василевска]] ||
|}
<span class="mw-customtoggle-myDivision">Останати улоги ▼</span>
<div class="mw-collapsible mw-collapsed" id="mw-customcollapsible-myDivision">
{| border=1 cellspacing=0 cellpadding=2
| '''Глумец'''
| '''Улога'''
|-
|[[Младен Крстевски]] ||
|-
|[[Марин Бабиќ]] ||
|-
|[[Џемаил Максут]] ||
|-
|[[Илија Милчин]] || Стариот рабин
|-
|[[Душко Ѓорѓиоски]] ||
|-
|[[Симеон Мони Дамевски]] ||
|-
|[[Рамиз Секиќ]] ||
|-
|[[Кица Ивковска-Велјановска]] ||
|-
|[[Благоја Спиркоски Џумерко]] ||
|-
|[[Слаѓана Нешиќ]] ||
|-
|[[Емил Рубен]] ||
|-
|[[Кирил Андоновски]] ||
|-
|[[Сабина Ајрула]] ||
|-
|[[Еуген Вербер]] ||
|-
|[[Ѓокица Лукаревски]] ||
|}
</div>
== Надворешни врски ==
* {{IMDb title|id=179910|title=Јазол}}
{{Нормативна контрола}}
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
[[Категорија:Македонски филмови]]
[[Категорија:Филмови на Кирил Ценевски]]
[[Категорија:Филмови со Лазар Ристовски]]
[[Категорија:Филмови со Вукан Димевски]]
[[Категорија:Филмови со Петар Арсовски]]
[[Категорија:Филмови со Марија Вртева]]
[[Категорија:Филмови со Ацо Јовановски]]
[[Категорија:Филмови со Кирил Ристоски]]
[[Категорија:Филмови со Павле Вуисиќ]]
[[Категорија:Филмови со Младен Крстевски]]
[[Категорија:Филмови со Марин Бабиќ]]
[[Категорија:Филмови со Џемаил Максут]]
[[Категорија:Филмови со Илија Милчин]]
[[Категорија:Филмови со Благоја Спиркоски Џумерко]]
[[Категорија:Филмови со Емил Рубен]]
[[Категорија:Филмови со Кирил Андоновски]]
[[Категорија:Филмови со Сабина Ајрула]]
[[Категорија:Филмови со Ѓокица Лукаревски]]
[[Категорија:Филмови на македонски јазик]]
[[Категорија:Филмови од 1985 година]]
[[Категорија:Југословенски филмови]]
[[Категорија:Македонски филмови за периодот од Втората светска војна]]
2hg3dxgs9o968xgqp9355etk4mdiwqa
Мерцедес-Бенц
0
1182627
4805288
4789536
2022-08-26T08:48:17Z
Bjankuloski06
332
/* Модели на товарни возила */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox company
| name = Мерцедес-Бенц
| logo = Mercedes-Benz Logo 2010.svg
| type = [[Подружница]] ([[Aktiengesellschaft|AG]])<ref name="Daimler structure"/>
| predecessors = {{plainlist|
* [[Benz & Cie.]]<br />(1883–1926)
* [[Daimler-Motoren-Gesellschaft]]<br />(1890–1926)
* [[Mercedes (marque)]]<br />(1901–1926)}}
| founders = {{plainlist|
* [[Карл Бенц]]
* [[Готлиб Вилхелм Дајмлер]]}}
| area_served = Worldwide
| key_people = [[Ола Калениус]], Претседател на Управен Одбор<ref name="corporate governance">{{cite web |url=https://www.mercedes-benz.com/en/company/corporate-governance/ |title=Corporate governance |work=Mercedes-Benz AG |access-date=29 June 2020 |archive-date=2 July 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200702034521/https://www.mercedes-benz.com/en/company/corporate-governance/ |url-status=live }}</ref>
| industry = [[Автомобилска индустрија]]
| products = {{plainlist|
* [[Автомобил]]и
* [[комерцијално возило|комерцијални возила]]}}
| production = {{increase}} 2.3 милиони автомобили (+0.9%) (2018)
<ref>{{Cite web |url=https://www.daimler.com/investors/reports-news/financial-news/mercedes-benz-sales-2018.html |title=Archived copy |access-date=18 July 2019 |archive-date=22 July 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190722105627/https://www.daimler.com/investors/reports-news/financial-news/mercedes-benz-sales-2018.html |url-status=live }}</ref>
| services = {{plainlist|
* [[Финансиски услуги]]
* [[Автомеханичар|Поправка на автомобили]]}}
| divisions =
{{plainlist|
* Mercedes-Benz Cars<ref name="Mercedes-Benz AG">{{cite web |url=https://www.mercedes-benz.com/en/company/ |title=About us |work=Mercedes-Benz AG |access-date=29 June 2020 |archive-date=10 June 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200610171005/https://www.mercedes-benz.com/en/company/ |url-status=live }}</ref>
* Mercedes-Benz Vans}}
| brands =
{{plainlist|
* [[Mercedes-Benz EQ]]
* [[Mercedes-Maybach]]}}
| subsid = [[Mercedes-AMG]]<ref name="AMG Company">{{cite web |url=https://www.mercedes-amg.com/en/driving-performance/company.html |title=AMG – The Company |work=Mercedes-AMG GmbH |access-date=29 June 2020 |archive-date=1 June 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200601134536/https://www.mercedes-amg.com/en/driving-performance/company.html |url-status=live }}</ref>
| homepage = {{URL|https://www.mercedes-benz.com/en/|www.mercedes-benz.com}}
| footnotes =
| foundation = {{start date and age|df=yes|1926|6|28}}<ref group="note">Establishment date of the Mercedes-Benz marque by Daimler-Benz (a predecessor of Daimler AG). The Mercedes-Benz company was established in November 2019.</ref>
| location_city = [[Штутгарт]]
| location_country = [[Германија]]
| parent = [[Daimler AG]]<ref name="Daimler structure"/>
}}
[[File:Concesionario de Mercedes-Benz, Múnich, Alemania, 2013-03-30, DD 21.JPG|thumb|Салон за Мерцедес-Бенц во Минхен, Германија]]
'''Мерцедес-Бенц''' ([[германски]]: ''Mercedes-Benz'') — германски производител на главни луксузни автомобили. Пвобитен назив бил Дајмлер-Бенз, денес вообичаено се вика Мерцедес или [[Daimler AG]]<ref name="Daimler structure">{{cite web |url=https://www.daimler.com/investors/reports-news/financial-news/20191104-new-structure.html |title=Daimler launches new corporate structure |work=www.daimler.com |access-date=29 June 2020 |archive-date=30 June 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200630104702/https://www.daimler.com/investors/reports-news/financial-news/20191104-new-structure.html |url-status=live }}</ref>. Освен автомобили Мерцедес-Бенз произведува и [[автобус]]и, [[камион]]и, и доставени возила.
==Историја==
Почетоците на компанијата започнуваат одосумдесете години во 19 век, кога Готлиб Дајмлер и Карл Бенц независно правеле автомобили управувано од мотори со внатрешно согорување.Дајмлер работел заедно со Вилхем Мајбах, којшто изумил четворотактни мотор, во Канштат во близина на Штутгарт, додека Бенз имал работилница во Манхајм, а не постои запис дека овие изумители биле запознаени.
Називот Мерцедес потекнува од 1900 година кога австрискиот-унгарскиот дипломат и трговец на автомобили Емил Јеленек од компанијата на Дајмлер нарачале 36 автомобили по цена од 550.000 марки,тој побарал да се викаат како нејзината ќерка „Мерцедес Јелинек“. Во 1902 година името Мерцедес е заштитен како бренд со три ѕвезди, што ја симболизира идејата на Дајмлер за производство на возила за собраќај за земјата, воздухот и водата, како заштитена марка воведена во 1909 година, а од 1910 година сите биле означени производи што излегувале.
Во 1926 година Дајмлер и Бенз се обединети во едно претпријатие наречено Дајмлер-Бенц АГ, од кое произлегува сегашното име на Мерцедес-Бенц.
Додека се фокусирала на производството на копнени возила, компанијата исто така произведуваше мотори за моторни чамци, воени и цивилни авиони, па дури и калење.
Иако најдобро е позната по луксузните лимузини, компанијата исто така развивала повеќе спортски автомобили, како што е компресорот со ССК погон од 1929 година, развиен од Фердинанд Порше, пред да формира сопствена компанија и 300 СЛ, која во 1954 година лансираше серија СЛ-класа.
== Модели на автомобили ==
* [[Мерцедес-Бенц А-класа|А-класа]]
* [[Мерцедес-Бенц Б-класа|Б-класа]]
* [[Мерцедес-Бенц Ц-класа|Ц-класа]]
* [[Мерцедес-Бенц ЦЛ-класа|ЦЛ-класа]]
* [[Мерцедес-Бенц ЦЛК-класа|ЦЛК-класа]]
* [[Мерцедес-Бенц ЦЛС-класа|ЦЛС-класа]]
* [[Мерцедес-Бенц Е-класа|Е-класа]]
* [[Мерцедес-Бенц Г-класа|Г-класа]] настанал од легендарниот Пуха ([[PUCH]]), мерцедесов Џип који е склопен во [[Австрија]]
* [[Мерцедес-Бенц ГЛ-класа|ГЛ-класа]]
* [[Мерцедес-Бенц ГЛА-класа|ГЛА-класа]]
* [[Мерцедес-Бенц ГЛК-класа|ГЛК-класа]]
* [[Мерцедес-Бенц ГЛЦ-класа|ГЛЦ-класа]]
* [[Мерцедес-Бенц М-класа|М-класа]]
* [[Мерцедес-Бенц Р-клаца|Р-класа]]
* [[Мерцедес-Бенц С-класа|С-класа]]
* [[Мерцедес-Бенц серија 107|СЛ-класа]]
* [[Мерцедес-Бенц серија 107|СЛЦ-класа]]
* [[Мерцедес-Бенц СЛК-класа|СЛК-класа]]
* [[Mercedes-Benc SLR Maklaren|СЛР МекЛарен]]
==Модели на автобуси==
* [[О 2600]]
* [[ОП 3750]]
* [[О 4500 / О 5000]]
* [[O 3500 / O 6600]]
* [[O 321]]
* [[O 317]]
* [[O 302]]
* [[O 309]]
* [[O 305 / O 307]]
* [[O 303]]
* [[O 405]]
* [[Мерцедес вијано]]
==Модели на товарни возила==
* [[Мерцедес актрос]]
* [[Мерцедес акрос]]
* [[Мерцедес аксор]]
* [[Мерцедес атего]]
==Модели на доставни возила==
* [[Мерцедес вито]]
* [[Мерцедес спринтер]]
==Поврзано==
* [[Музеј Мерцедес-Бенц]]
==Белешки==
{{Reflist|group="note"}}
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
{{Ризница-врска|Mercedes-Benz}}
* [https://www.mercedes-benz.com Официјално мрежно место]
[[Категорија:Мерцедес-Бенц| ]]
[[Категорија:Германски марки]]
[[Категорија:Германски автопроизводители]]
[[Категорија:Производители на автобуси]]
[[Категорија:Производители на камиони од Германија]]
[[Категорија:Дајмлер АГ]]
ra5j8e8dvcwlyc7mxipyoxh8ych7zp9
Ал Ахли Спортинг Клуб
0
1187255
4805184
4731185
2022-08-25T22:25:06Z
Makenzis
67668
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football club 2
| color1 = #FFFFFF
| color2 = #EB0000
| nickname = ''Црвени ѓаволи'',<br>''Кралеви на Африка''
| ground = [[Интернационален стадион во Каиро]]
| capacity = 75,000
| season = 2021/22
| current = Ал Ахли Спортинг Клуб сезона 2019–2020
| pattern_la1 = _alahly2122h
| pattern_b1 = _alahly2122h
| pattern_ra1 = _alahly2122h
| pattern_sh1 = _alahly2122h
| pattern_so1 = _whitestripe
| leftarm1 = F20000
| body1 = F20000
| rightarm1 = F20000
| shorts1 = FFFFFF
| socks1 = F20000
| pattern_la2 = _alahly2122a
| pattern_b2 = _alahly2122a
| pattern_ra2 = _alahly2122a
| pattern_sh2 = _alahly2122a
| pattern_so2 = _alahly2122a
| leftarm2 = 000000
| body2 = 000000
| rightarm2 = 000000
| shorts2 = 000000
| socks2 = 000000
| clubname = Ал Ахли
| image = [[Податотека:ASC.ALAHLYSC.png|150px]]
| fullname = Ал Ахли Спортинг Клуб<ref name="Al Ahly official site">{{Наведена мрежна страница|title=Naming and colors of Al-Ahly|url=http://ahlyegypt.com/ahly/node/55|accessdate=2018-01-08|archive-date=2013-05-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20130515042225/http://www.ahlyegypt.com/ahly/node/55}}</ref>
| founded = {{Start date and age|df=yes|1907|4|24}}
| chrtitle = Претседател
| website = http://alahlyegypt.com/
| chairman = {{знамеикона|Египет}} [[Махмуд Ел Катиб]]
| coach = {{знамеикона|Египет}} [[Хосам Ел Бадри]]
| league = {{Лига-Премиер лига на Египет}}
| position = 3.
}}
'''Ал Ахли Спортинг Клуб''',<ref name="Al Ahly official site"/> познат како '''Ал Ахли''' е [[египет]]ски фудбалски клуб со седиште во [[Каиро]], [[Египет]]. Моментално се натпреварува во [[Премиер лига на Египет|Премиер лигата на Египет]], највисокот ниво на египетскиот фудбал, и тоа е најпознатиот фудбалски клуб во земјата.
Клубот е основан во април 1907 година од страна на водачите на Студентската унија во Каиро. Досега Ал Ахли има освоени рекордни 39 национални првенства, 36 национални купа и 9 национални суперкупа со што се истакнува како најтрофеен клуб во Египет. Исто така, тие никогаш не испаднале во втора лига. Во интернационалните натпреварувања, клубот има освоено рекордни 8 титули во [[КАФ Лига на шампиони|КАФ Лигата на шампионите]], 1 во [[КАФ Куп на Конфедерации|КАФ Купот на Конфедерации]], рекордни 6 [[КАФ Суперкуп]]а, 4 [[Африкански Куп на победниците на куповите|Африкански Купа на победниците на куповите]] и едно [[Афро-Азиско клупско првенство]]. Исто така тие имаат освоено и бронзен медал на [[Светско клупско првенство во фудбал|Светското клупско првенство]] во [[Светско клупско првенство во фудбал|2006]]. Клубот исто така е 2-ри најтрофеен клуб кога се во прашање меѓународните титули, со досега освоени 20, единствено зад [[ФК Реал Мадрид|Реал Мадрид]].
Својте домашни натпревари Ал Ахли ги игра на [[Интернационален стадион во Каиро|Интернационалниот стадион во Каиро]] кој има капацитет од 75.000 седечки места. Тоа е далеку најпопуларниот клуб во Африка, неофицијално, со околу 50 милиони поддржувачи широм континентот, меѓутоа за неговите навивачи се врзува и една трагедија. По завршувањето на натпреварот со [[ФК Ел Масри|Ел Масри]] во [[Порт Саид]] на 1 февруари 2012 година, домашните навивачи ги нападнале гостите, а во нередите животот го загубиле 74 лица.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.reuters.com/article/2012/02/02/us-egypt-soccer-violence-idUSTRE81022D20120202|title=Egypt soccer violence kills 74, fans turn on army|last=|first=|date=2 февруари 2012|work=Reuters|archive-url=https://web.archive.org/web/20120202040954/http://www.reuters.com/article/2012/02/02/us-egypt-soccer-violence-idUSTRE81022D20120202|archive-date=2012-02-02|dead-url=|accessdate=2 февруари 2012|url-status=dead}}</ref> Најчесто играат во црвени дресови и бели шорцеви па оттаму доаѓаат и некој од прекарите на клубот како ''Црвените ѓаволи'' или ''Црвениот гигант''.
==Историја==
Ал Ахли e основан во 1907 година од страна на водачите на Студентската унија во главниот град на Египет, на кои им било потребно место на кое ќе се собирале за време на борбите против колонизацијата.<ref name="historyfifa">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.fifa.com/classicfootball/news/newsid=1031856.html|title=El Ahly: Spirit of success|last=|first=|date=25 февруари 2009|work=|publisher=[[ФИФА|FIFA]]|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=2 март 2009}}</ref>
На 25 февруари 1907 год, Амин Сами го одбрал името ''Ахли'' (превод н макеоднски: Национален) за новооснованиот клуб затоа што одговарало на нивната цел.<ref name="Britannica">{{Наведена мрежна страница |url=https://www.britannica.com/topic/Al-Ahly |title=Al-Ahly |last=Gifford |first=Clive |website=Encyclopædia Britannica |publisher=Encyclopædia Britannica |archive-date=21 June 2017 |access-date=5 September 2017 |ref=EncyclopædiaBritannica}}</ref> Основан е како друштво со ограничена одговорност со почетен капитал од 5000 [[Египетска фунта|ЕГП]]. Прв претседател на клубот бил англичанецот Мичел Инс, кој помагал во основањето на клубот.<ref name="Britannica"/> Во 1911 година создаден е фудбалски клуб во склоп на спортското друштво.
Во 1922 година, одлучено е дека членови на клубот можат да бидат само Египќани, со што Ал Ахли добил епитет на народен клуб, каков егзистира и денес. Првиот почесен водач бил [[Саад Заглул]]. Во отсуство на национална лига, Ал Ахли првично учествувал на регионални натпревари, вклучувајќи го и [[Куп на Султан Хусеин|Купот на Султан Хусеин]], кој го освоил седум пати во периодот меѓу 1923 и 1938 година.
Египетското фудбалско првенство започнало во сезоната 1948-1949. Ал Ахли го освоил инаугуративното натпреварување, како прва од деветте последователни титули во националното првенство.<ref name="Britannica" /> По паѓањето на [[Фарук I Египетски|Кралот Фарук]] во [[Египетската револуција (1952)|револуцијата од 1952]], Ал Ахли го назначил [[Гамал Абдел Насер]] за претседател на клубот.<ref>{{Наведена мрежна страница|last1=Parkinson|first1=Gary|title=Into the top 10 and the cauldron of fervour that is the biggest derby in Egypt...|url=https://www.fourfourtwo.com/features/fourfourtwos-50-biggest-derbies-world-no10-al-ahly-vs-zamalek|website=Four Four Two|accessdate=5 September 2017|date=29 April 2016}}</ref>
Ал Ахли не успеал да ја освои лигата 12 години во периодот 1962-1974. По неколку лоши години, Ал Ахли ги презеле првите чекори за опоравување кога менаџментот одлучил да го потпише златниот играч на Унгарија во педесеттите години, [[Нандор Хидегкути]] за тренер на клубот, во септември 1973 година со плата од нешто помалку од 600 долари. Титулата се вратила во витрините на Ал Ахли во сезоната 1974-1975, со тоа што тимот постигнал 70 гола во 34 натпревари. Ал Ахли го освоил првенството и во следната сезона 1976-1977. Во текот на оваа сезона исто така клубот го забележил своето второ учество во Африканското меѓународно натпреварување, каде што тимот поминал подобро од првиот пат, паѓајќи сепак во четвртфиналето од ганската екипа [[Хартс оф Оук Спортинг Клуб|Хартс оф Оук]].
Својата прва титула Шампион на Африка Ал Ахли ја освоил во сезоната 1981-1982, победувајќи го [[Асанте Котоко Спортинг Клуб|Асанте Котоко]] од Гана во финалето, најмногу благодарение на победата од 3-0 во првиот натпревар остварена со двата гола на [[Махмуд Ел Катиб]] и еден на [[Алаа Мајхуб]]. Во реваншот во [[Кумаси]], Махмуд Катиб повторно постигнал подгодок во натпреварот кој завршил 1-1, и така Ал-Ахли го освоил своето прво континентално првенство. Ал-Ахли успеал да стигне до финалето на КАФ Лигата на шампионите втора година по ред во 1983 каде одново се сретнале со Асанте Котоко, но овој пат екипата од Гана успеала да се одмазди за поразот од пред една година славејќи победа во вториот натпревар пред домашната публика со 1-0 по ремито без голови во Каиро претходно. Следната сезона Ал Ахли игра ново континентално финале овојпат во [[Африкански Куп на победниците на куповите|Африканскиот Куп на победниците на куповите]]. Тие дошле до победата дури по изведувањето на пенали против камерунскиот [[Канон Јаунде]], откако по двата натпревари резултатот бил нерешен 1-1. Откако во 1985 година тие ја одбраниле титулата совладувајќи го во финалето нигерискиот [[Левентис Јунајтед]], Ал Ахли го освоил Африканскиот Куп на победниците на куповите по третпат едноподруго во 1986 година и тоа набрзо по освојувањето на домашното првенство. Во финалето таа 1986, Ал Ахли ја поразиле габонската екипа [[АС Согара]] со вкупен резултат 3-2, со головите на [[Тахер Абузеид]] (два) и [[Магди Абдел Гани]].
По освојувањето на [[Фудбалски куп на Египет|Купот на Египет]] по третпат по ред, Ал Ахли се вратил во африканските меѓународни натпреварувања со освојување на [[Африкански Куп на победниците на куповите|Африканскиот куп на победниците на куповите]] по четврти пат во својата историја во 1993 година, кое воедно било и нивното последно учество на овој турнир. Ал Ахли го има освоено Купот на победниците на куповите четири пати, повеќе од кој било друг тим. Ал Ахли го победил [[Африка Спортс д'Абиџан]] во финалето со голот од пенал на [[Адел Абделрахман]] на [[Интернационален стадион во Каиро|Стадионот во Каиро]] по ремито 1-1 во првиот натпревар. Во истата сезона, Ал Ахли го освоил Купот на Египет со победата над [[Газл Ел Махала Спортинг Клуб|Газл Ел Махала]] со 3-2 во финалето.
==Стадион==
[[File:Cairo_Stadium2017.jpg|thumbnail|Интернационалниот стадион во Каиро во 2017]]
Ал Ахли своите домашни натпревари претходно ги играле на [[Стадион Мохтар Ел-Тетш|Стадионот Мохтар Ел-Тетш]], но неговиот капацитет бил премал да ги собере големиот број поддржувачи на клубот па тие одлучиле Мохтар Ел-Тетш да го претворат во нивнен тренинг-центар. Како последица на тоа, Ал-Ахли се преселил на [[Интернационален стадион во Каиро|Интернационалниот стадион во Каиро]], на кој ги играле своите домашни натпревари од 1993 година. Во 2014 година Ал Ахли престанал да ги игра своите домашни натпревари на Интернационален стадион во Каиро на неопределено време поради безбедносни причини. Во сезоната 2016-2017, Ал Ахли ги играле најголемот дел од нивните домашни натпревари на стадионот Ал-Салам додека натпреварите во африканските натпреварувања ги играле на Стадионот Борг Ел Араб.
==Соперништва==
*{{Fb team Zamalek}}
Најголемо соперништво Ал Ахли има со градскиот соперник [[Замалек Спортинг Клуб|Замалек]] со кои го играат '''Дербито на Каиро'''. Тоа воедно е натпревар помеѓу двата најтрофејни клуба во Египет но и во целата Африка. Вообичаено дербито се игра најмалку двапати во сезоната бидејќи овие два клуба се натпреваруваат во [[Премиер лига на Египет|Египетската Премиер лига]], но не ретко двата клуба знаат да се сретнат еден против друг и во [[Фудбалски куп на Египет|Купот на Египет]], особено во финалето, како и во најпрестижното натпреварување во Африка, [[КАФ Лига на шампиони|КАФ Лигата на шампионите]].
== Грб ==
Ал Ахли променил три грба во својата историја. Првиот е создаден во 1907 година, и бил важечки до 1952 година кога избила Египетската револуција. Вториот грб траел од 1952 до 2007 година, кога е направен нов дизајн на грба за стогодишницата од постоењето на клубот. Грбот се состои од две црвени и една бела пруга, со црн орел во лет на срединиата од грбот. Над грбот се наоѓаат 3 ѕвездички кои претставуваат 30+ титули во националното првенство, а испод грбот се наоѓаат 8 ѕвездички кои претставуваат 8 титули во КАФ Лигата на шампионите.
<center>
<gallery>
File:Al Ahli stari grb.jpeg| 1907–1952
File:Al Ahli 1952.jpeg| 1952–2007
File:Al-Ahly 2007.png|, 2007–
</gallery>
</center>
==Титули==
=== Национални ===
* '''[[Премиер лига на Египет|Египетско првенство]] : 41''' ''(рекорд)''
: 1948-1949, 1949-1950, 1950-1951, 1952-1953, 1953-1954, 1955-1956, 1956-1957, 1957-1958, 1958-1959, 1960-1961, 1961-1962, 1974-1975, 1975-1976, 1976-1977, 1978-1979, 1979-1980, 1980-1981, 1981-1982, 1984-1985, 1985-1986, 1986-1987, 1988-1989, 1993-1994, 1994-1995, 1995-1996, 1996-1997, 1997-1998, 1998-1999, 1999-2000, 2004-2005, 2005-2006, 2006-2007, 2007-2008, 2008-2009, 2009-2010, 2010-2011, 2013-2014, 2015-2016, 2016-2017, 2017-18, 2018-19
* '''[[Фудбалски куп на Египет]] : 36''' ''(рекорд)''
: 1923-1924, 1924-1925, 1926-1927, 1927-1928, 1929-1930, 1930-1931, 1936-1937, 1939-1940, 1941-1942, 1942-1943, 1944-1945, 1945-1946, 1946-1947, 1948-1949, 1949-1950, 1950-1951, 1952-1953, 1955-1956, 1957-1958, 1960-1961, 1965-1966, 1977-1978, 1980-1981, 1982-1983, 1983-1984, 1984-1985, 1988-1989, 1990-1991, 1991-1992, 1992-1993, 1995-1996, 2000-2001, 2002-2003, 2005-2006, 2006-2007, 2016-2017
* '''[[Суперкуп на Египет]] : 10''' ''(рекорд)''
: 2003, 2005, 2006, 2007, 2008, 2010, 2011, 2014, 2015, [[Суперкуп на Египет 2017|2017]]
=== Регионални ===
* '''[[Лига на Каиро]] : 15''' ''(рекорд)''
: 1924–1925, 1926–1927, 1927–1928, 1930–1931, 1934–1935, 1935–1936, 1936–1937, 1937–1938, 1938–1939, 1941–1942, 1942–1943, 1945–1946, 1947–1948, 1949–1950, 1957–1958.
=== Меѓународни ===
[[Податотека:AFC ULtras.jpg|right|300px|thumb|Славје на навивачите на Ал Ахли по освајувањето на Африканската Лига на шампиони 2005.]]
*'''[[КАФ Лига на шампиони]] : 8''' ''(рекорд)''
: 1982, 1987, 2001, 2005, 2006, 2008, 2012, 2013
*'''[[КАФ Куп на Конфедерации]] : 1'''
: 2014
*'''[[КАФ Суперкуп]] : 6''' ''(рекорд)''
: 2002, 2006, 2007, 2009, 2013, 2014
*'''[[Африкански Куп на победниците на куповите]] : 4''' ''(рекорд)''
: 1984, 1985, 1986, 1993.
===Останати пласмани===
*[[Светско клупско првенство во фудбал|Светското клупско првенство]]
: '''Трето место''' : 2006
: '''Четврто место''' : 2012
==Играчи==
===Моментален состав===
{{Fs start}}
{{Fs player|no=1|nat=EGY|name=[[Шериф Екрами]]|pos=GK}}
{{Fs player|no=3|nat=EGY|name=[[Рами Рабија]]|pos=DF}}
{{Fs player|no=4|nat=EGY|name=[[Хешам Мохамед]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=5|nat=EGY|name=[[Ислам Мохареб]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=6|nat=EGY|name=[[Сабри Рахил]]|pos=DF}}
{{Fs player|no=7|nat=EGY|name=[[Хусеин Сајед]]|pos=DF}}
{{Fs player|no=9|nat=MAR|name=[[Валид Азару]]|pos=FW}}
{{Fs player|no=11|nat=EGY|name=[[Валид Солман (фудбалер)|Валид Солман]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=12|nat=EGY|name=[[Ајман Ашраф]]|pos=DF}}
{{Fs player|no=13|nat=EGY|name=[[Ахмед Адел Абд Ел-Монеам|Ахмед Адел]]|pos=GK}}
{{Fs player|no=14|nat=EGY|name=[[Амр Елсолиа]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=15|nat=EGY|name=[[Амр Баракат]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=16|nat=EGY|name=[[Мохамед Ел-Шенави]]|pos=GK}}
{{Fs player|no=17|nat=EGY|name=[[Ахмед Хамуди]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=18|nat=EGY|name=[[Марван Мохсен]]|pos=FW}}
{{Fs player|no=19|nat=EGY|name=[[Абдала Саид]]|pos=MF}}
{{Fs mid}}
{{Fs player|no=20|nat=EGY|name=[[Саад Самир]]|pos=DF}}
{{Fs player|no=21|nat=TUN|name=[[Али Малул]]|pos=DF}}
{{Fs player|no=22|nat=EGY|name=[[Салех Гомаа]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=23|nat=EGY|name=[[Мохамед Нагиеб]]|pos=DF}}
{{Fs player|no=24|nat=EGY|name=[[Ахмед Фатхи]]|pos=DF}}
{{Fs player|no=25|nat=EGY|name=[[Хосам Ашур]] {{Капитен}}|pos=MF}}
{{Fs player|no=26|nat=EGY|name=[[Басем Али]]|pos=DF}}
{{Fs player|no=27|nat=EGY|name=[[Мохамед Габер]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=28|nat=NGR|name=[[Џуниор Аџаји]]|pos=FW}}
{{Fs player|no=30|nat=EGY|name=[[Мохамед Хани]]|pos=DF}}
{{Fs player|no=32|nat=RSA|name=[[Факамани Махламби]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=34|nat=EGY|name=[[Ахмед Хамди (фудбалер)|Ахмед Хамди]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=35|nat=EGY|name=[[Карим Недвед]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=36|nat=EGY|name=[[Ахмед Рамадан (фудбалер)|Ахмед Рамадан]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=38|nat=EGY|name=[[Акрам Тафвик]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=39|nat=EGY|name=[[Ахмед Јасер Рајан|Ахмед Рајан]]|pos=FW}}
{{Fs end}}
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
*[http://www.ahlyegypt.com/ Официјална страна на клубот] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20190930072745/http://www.ahlyegypt.com/ |date=2019-09-30 }}
{{Премиер лига на Египет}}
[[Категорија:Фудбалски клубови од Египет|Ал Ахли]]
[[Категорија:ФК Ал Ахли| ]]
[[Категорија:Каиро]]
nsbor1putjiffw5nkyxtbmqccisqwfj
Замалек Спортинг Клуб
0
1188096
4805177
4550880
2022-08-25T20:37:43Z
Makenzis
67668
/* Национални */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football club
| nickname = ''Белите витези''<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://books.google.com.eg/books?id=N6qSAwAAQBAJ&pg=PA71&lpg=PA71&dq=zamalek%20sc%20nicknames&source=bl&ots=5luiDUbizG&sig=stBRZSK1vtyHU6beuFXhYlqd4Vs&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj8tt7YvI3TAhXFOhoKHZJkCHg4ChDoAQgmMAU#v=onepage&q=zamalek%20sc%20nicknames&f=false|title=Soccer around the World: A Cultural Guide to the World's Favorite Sport|first1=Charles|last1=Parrish|first2=John|last2=Nauright|date=21 April 2014|publisher=ABC-CLIO|via=Google Books}}</ref>,<br>''Кралска екипа''<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://twitter.com/caf_online/status/734355285070995457|title=CAF on Twitter|publisher=}}</ref>
| ground = [[Интернационален стадион во Каиро]], [[Каиро]], [[Египет]]
| capacity = 75,000
| season = [[Премиер лига на Египет 2018–2019|2018–19]]
| current = Замалек Спортинг Клуб сезона 2018–2019
| pattern_b1 = _zamalek1920h
| pattern_ra1 = _zamalek1920h
| pattern_la1 = _zamalek1920h
| pattern_sh1 =
| pattern_so1 =
| leftarm1 = FFFFFF
| body1 = FFFFFF
| rightarm1 = FFFFFF
| shorts1 = FFFFFF
| socks1 = FFFFFF
| pattern_la2 =
| pattern_b2 = _zamalek2021a
| pattern_ra2 =
| pattern_sh2 =
| pattern_so2 =
| leftarm2 = 0028F6
| body2 = 0028F6
| rightarm2 = 0028F6
| shorts2 = 0028F6
| socks2 = 0028F6
| pattern_la3 =
| pattern_b3 = _zamalek2021t
| pattern_ra3 =
| pattern_sh3 =
| pattern_so3 =
| leftarm3 = 000000
| body3 = 000000
| rightarm3 = 000000
| shorts3 = 000000
| socks3 = 000000
| clubname = {{знамеикона|Египет}} Замалек
| image = [[Податотека:Zamalek logo.png|150px]]
| fullname = Замалек Спортинг Клуб
| founded = {{Start date and age|df=yes|1911|1|5}}
| chrtitle = Претседател
| website = http://www.el-zamalek.com/
| chairman = {{знамеикона|Египет}} [[Мортада Мансур]]
| coach = {{знамеикона|Египет}} [[Ехаб Галал]]
| league = {{Лига-Премиер лига на Египет}}
| position = Премиер лига на Египет, 2-ти
}}
'''Замалек Спортинг Клуб''' е [[египет]]ски фудбалски клуб со седиште во [[Гиза]], [[Египет]]. Моментално се натпреварува во [[Премиер лига на Египет|Премиер лигата на Египет]], највисокот ниво на египетскиот фудбал.
Клубот е основан на 5 јануари 1911 година како '''Каср Ел Нел''', и првично бил предводен од белгискиот адвокат [[Жорж Марзбах]]. Подоцна клубот уште неколкупати го променил своето име во '''Ел Мохталат''' во 1913 година, па во '''Клуб на Кралот Фарук''' во 1941 година, за конечно да го добие денешно име '''Замалек СК''' во 1952 година.
Замалек никогаш не испаднале во втората лига на Египет. Досега клубот има освоено 12 [[Премиер лига на Египет|национални првенства]], 25 [[Фудбалски куп на Египет|национални купови]] како и 3 [[Суперкуп на Египет|суперкупа]]. Гледано на континантално ниво, Замалек има освоено повеќе трофеи под покровителство на КАФ од било кој друг африкански клуб во дваесеттиот век. Клубот има 5 титули во [[КАФ Лига на шампиони|Лигата на шампионите]], 3 титули во [[КАФ Суперкуп|Суперкупот на КАФ]] и 1 титула во [[Африкански Куп на победниците на куповите|Африканскиот Куп на победниците на куповите]]. Исто така, Замалек има освоено 2 титули во Афроазискиот куп.
Замалек е моментално без стадион, па својте домашни натпревари моментално ги игра на [[Интернационален стадион во Каиро|Интернационалниот стадион во Каиро]]. Боите на клубот се белата и црвената. Домашниот дрес се состои од бела маичка со две хоризонтални црвени ленти и бели шорцеви.
==Дресови==
{| style="width:50%;align:left;"
|-
|{{Football kit box
| pattern_so =
| pattern_b = _zamalek_classich
| pattern_ra =
| pattern_la =
| pattern_sh =
| socks =
| title = <div style="text-align: center;">Classic</div>
}}
|{{Football kit box
| pattern_so =
| pattern_b = _puma_zamalek_8384h
| pattern_ra = _redborder
| pattern_la = _redborder
| pattern_sh = _red_stripes
| socks =
| title = <div style="text-align: center;">1984</div>
}}
|{{Football kit box
| pattern_so = _3_stripes_red
| pattern_b = _venicia_zamalek_9293h
| pattern_ra = _venicia_zamalek_9293h
| pattern_la = _venicia_zamalek_9293h
| pattern_sh = _zamalek9495h
| socks =
| title = <div style="text-align: center;">1992–1993</div>
}}
|{{Football kit box
| pattern_so =
| pattern_b = _venicia_zamalek_9495h
| pattern_ra = _venicia_zamalek_9495h
| pattern_la = _venicia_zamalek_9495h
| pattern_sh = _zamalek9495h
| socks =
| title = <div style="text-align: center;">1994–1995</div>
}}
|{{Football kit box
| pattern_so =
| pattern_b = _venicia_zamalek_199697h
| pattern_ra = _venicia_zamalek_199697h
| pattern_la = _venicia_zamalek_199697h
| pattern_sh = _zamalek199697h
| socks =
| title = <div style="text-align: center;">1996–1997</div>
}}
|{{Football kit box
| pattern_so =
| pattern_b = _venicia_zamalek_philips_199798h
| pattern_ra =
| pattern_la =
| pattern_sh =_zamalek199798h
| socks =
| title = <div style="text-align: center;">1997–1998</div>
}}
|{{Football kit box
| pattern_so =_3_stripes_adidas_zamalek_1213h
| pattern_b = _diadora_zamalek_200001h
| pattern_ra =_adidas_zamalek_0001h
| pattern_la =_adidas_zamalek_0001h
| pattern_sh =_zamalek200001h
| socks =
| title = <div style="text-align: center;">2000–2001</div>
}}
|}
{|
|{{Football kit box
|pattern_la = _redlines
|pattern_b = _zamalek2002Chipsy_home
|pattern_ra = _redlines
|leftarm = FFFFFF
|body = FFFFFF
|rightarm = FFFFFF
|shorts = FFFFFF
|socks = FFFFFF
|title = <div style="text-align: center;">2002–2003</div>
}}
|{{Football kit box
| pattern_la = _adidas_zamalek_200708h
| pattern_b = _adidas_zamalek_200708h
| pattern_ra = _adidas_zamalek_200708h
| pattern_sh = _zamalek200708h
| pattern_so = _hoops_red
| leftarm = FFFFFF
| body = FFFFFF
| rightarm = FFFFFF
| shorts = FFFFFF
| socks = FFFFFF
| title = <div style="text-align: center;">2005–2007</div>
}}
|{{Football kit box
| pattern_la = _redlines
| pattern_b = _adidas_zamalek_white
| pattern_ra = _redlines
| pattern_sh = zamalek_shorts_season08
| pattern_so = _3_stripes_red
| leftarm = FFFFFF
| body = FFFFFF
| rightarm = FFFFFF
| shorts = FFFFFF
| socks = FFFFFF
| title = <div style="text-align: center;">2008–2010</div>
}}
|{{Football kit box
| pattern_b =_adidas_zamalek_1112h
| pattern_ra = _adidas_zamalek_1112h
| pattern_la = _adidas_zamalek_1112h
| pattern_sh = _zamalek1112h
| pattern_so = _3_stripes_red
| leftarm = FFFFFF
| body = FFFFFF
| rightarm = FFFFFF
| shorts = FFFFFF
| socks = FFFFFF
| title = <div style="text-align: center;">2011–2012</div>
}}
|{{Football kit box
| pattern_b =_adidas_zamalek_1213h
| pattern_ra = _adidas_zamalek_1213h
| pattern_la = _adidas_zamalek_1213h
| pattern_sh = _zamalek1213h
| pattern_so = _adidas_zamalek_1213h
| leftarm = FFFFFF
| body = FFFFFF
| rightarm = FFFFFF
| shorts = FFFFFF
| socks = FFFFFF
| title = <div style="text-align: center;">2012–2015</div>
}}
|{{Football kit box
| pattern_b =_macron_zamalek_1516h
| pattern_ra = _macron_zamalek_1516h
| pattern_la = _macron_zamalek_1516h
| pattern_sh = _zamalek201516h
| pattern_so =
| leftarm = FFFFFF
| body = FFFFFF
| rightarm = FFFFFF
| shorts = FFFFFF
| socks = FFFFFF
| title = <div style="text-align: center;">2015–2016</div>
}}
|{{Football kit box
| pattern_la = _joma_zamalek_1617h
| pattern_b = _joma_zamalek_1617h
| pattern_ra = _joma_zamalek_1617h
| pattern_sh =
| leftarm = FFFFFF
| body = FFFFFF
| rightarm = FFFFFF
| shorts = FFFFFF
| socks = FFFFFF
| title = <div style="text-align: center;">2016–2017</div>
}}
|}
==Титули==
=== Национални ===
* '''[[Премиер лига на Египет|Египетско првенство]] : 14'''
: 1959–1960, 1963–1964, 1964–1965, 1977–1978, 1983–1984, 1987–1988, 1991–1992, 1992–1993, 2000–2001, 2002–2003, 2003–2004, 2014–2015, 2020/21, 2021/22
* '''[[Фудбалски куп на Египет]] : 25'''
: 1922, 1932, 1935, 1938, 1941, 1943, 1944, 1952, 1955, 1957, 1958, 1959, 1960, 1962, 1975, 1977, 1979, 1988, 1999, 2002, 2008, 2013, 2014, 2015, 2016
* '''[[Суперкуп на Египет]] : 3'''
: 2001, 2002, 2016
=== Регионални ===
* '''[[Лига на Каиро]] : 13'''
: 1922–1923, 1929–1930, 1931–1932, 1939–1940, 1940–1941, 1943–1944, 1944–1945, 1945-1946, 1946–1947, 1948–1949, 1950–1951, 1951–1952, 1952–1953
=== Африкански ===
*'''[[КАФ Лига на шампиони]] : 5'''
: 1984, 1986, 1993, 1996, 2002
*'''[[КАФ Суперкуп]] : 3'''
: 1994, 1997, 2003
*'''[[Африкански Куп на победниците на куповите]] : 1'''
: 2000
=== Светски ===
*'''[[Афроазиски куп]] : 2'''
: 1987, 1997
==Играчи==
===Моментален состав===
{{Fs start}}
{{Fs player|no=1|nat=Egypt|name=[[Ахмед Ел Шенави]]|pos=GK}}
{{Fs player|no=2|nat=Egypt|name=[[Мохамед Магди]]|pos=DF}}
{{Fs player|no=3|nat=Egypt|name=[[Тарек Хамед]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=4|nat=Egypt|name=[[Ахмед Тавфик]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=5|nat=Egypt|name=[[Али Габр]]|pos=DF}}
{{Fs player|no=6|nat=Egypt|name=[[Махмуд Абдел-Ати]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=7|nat=Egypt|name=[[Хазем Емам (фудбалер роден 1988)|Хазем Емам]]|pos=DF}}<sup>{{Капитен}}</sup>
{{Fs player|no=8|nat=Egypt|name=[[Мохамед Ашраф]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=9|nat=Egypt|name=[[Калед Камар]]|pos=FW }}
{{Fs player|no=10|nat=Egypt|name=[[Јусеф Обама]]|pos=FW}}
{{Fs player|no=11|nat=Egypt|name=[[Мохамед Ал Шами]]|pos=FW}}
{{fs player|no=14|nat=Egypt|name=[[Ајман Хефни]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=15|nat=Nigeria|name=[[Маруф Јусеф]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=16|nat=Egypt|name=[[Махмуд Абдел Рахим|Махмуд Гениш]]|pos=GK}}
{{Fs player|no=17|nat=Egypt|name=[[Басем Морси]]|pos=FW}}
{{Fs mid}}
{{Fs player|no=18|nat=Egypt|name=[[Ахмед Рефат]]|pos=FW}}
{{Fs player|no=19|nat=Egypt|name=[[Емад Фати]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=20|nat=Egypt|name=[[Мохамед Ибрахим (фудбалер)|Мохамед Ибрахим]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=21|nat=Egypt|name=[[Ахмед Мадбули]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=22|nat=Egypt|name=[[Абдала Гомаа]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=23|nat=DR Congo |name=[[Кабонго Касонго]]|pos=FW}}
{{Fs player|no=24|nat=Egypt|name=[[Махмуд Ала Ел-Дин|Махмуд Ала]]|pos=DF}}
{{Fs player|no=25|nat=Egypt|name=[[Ахмед Давуда]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=27|nat=Ghana|name=[[Бенџамин Ачеампонг]]|pos=FW}}
{{Fs player|no=28|nat=Egypt|name=[[Махмуд Хамди]]|pos=DF}}
{{Fs player|no=29|nat=Syria|name=[[Моајад Аџан]]|pos=DF}}
{{Fs player|no=30|nat=Ghana|name=[[Нана Поку]]|pos=FW}}
{{Fs player|no=31|nat=Egypt|name=[[Омар Салах]]|pos=GK}}
{{Fs player|no=32|nat=Egypt|name=[[Махмуд Абдел Монсеф]]|pos=GK}}
{{Fs player|no=33|nat=Egypt|name=[[Ахмед Фотух]]|pos=DF}}
{{Fs end}}
===Познати поранешни играчи===
*{{знамеикона|EGY}} [[Гамал Абделхамид]]
*{{знамеикона|EGY}} [[Хасан Шехата]]
*{{знамеикона|EGY}} [[Таха Басри]]
*{{знамеикона|EGY}} [[Хазем Емам]]
*{{знамеикона|EGY}} [[Гамал Хамза]]
*{{знамеикона|EGY}} [[Ибрахим Саид]]
*{{знамеикона|EGY}} [[Ахмед Хосам Мидо]]
*{{знамеикона|EGY}} [[Шикабала]]
*{{знамеикона|EGY}} [[Амр Заки]]
*{{знамеикона|GHA}} [[Џуниор Агого]]
*{{знамеикона|ITA}} [[Алдо Стела]]
*{{знамеикона|SWE}} [[Рами Шабан]]
*{{знамеикона|NGA}} [[Емануел Амунеке]]
*{{знамеикона|BEN}} [[Разак Омотојоси]]
*{{знамеикона|MLI}} [[Сумаила Кулибали]]
*{{знамеикона|TUN}} [[Јамен Бен Зекри]]
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
*[http://el-zamalek.com/ Официјална страна на клубот]
{{Премиер лига на Египет}}
[[Категорија:Фудбалски клубови од Египет|Замалек]]
[[Категорија:ФК Замалек| ]]
[[Категорија:Гиза]]
7m3cvgrnyztquyx2op4uf33dls4ynio
4805178
4805177
2022-08-25T20:38:50Z
Makenzis
67668
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football club
| nickname = ''Белите витези''<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://books.google.com.eg/books?id=N6qSAwAAQBAJ&pg=PA71&lpg=PA71&dq=zamalek%20sc%20nicknames&source=bl&ots=5luiDUbizG&sig=stBRZSK1vtyHU6beuFXhYlqd4Vs&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj8tt7YvI3TAhXFOhoKHZJkCHg4ChDoAQgmMAU#v=onepage&q=zamalek%20sc%20nicknames&f=false|title=Soccer around the World: A Cultural Guide to the World's Favorite Sport|first1=Charles|last1=Parrish|first2=John|last2=Nauright|date=21 April 2014|publisher=ABC-CLIO|via=Google Books}}</ref>,<br>''Кралска екипа''<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://twitter.com/caf_online/status/734355285070995457|title=CAF on Twitter|publisher=}}</ref>
| ground = [[Интернационален стадион во Каиро]], [[Каиро]], [[Египет]]
| capacity = 75,000
| season = 2021/22
| current = Замалек Спортинг Клуб сезона 2018–2019
| pattern_b1 = _zamalek1920h
| pattern_ra1 = _zamalek1920h
| pattern_la1 = _zamalek1920h
| pattern_sh1 =
| pattern_so1 =
| leftarm1 = FFFFFF
| body1 = FFFFFF
| rightarm1 = FFFFFF
| shorts1 = FFFFFF
| socks1 = FFFFFF
| pattern_la2 =
| pattern_b2 = _zamalek2021a
| pattern_ra2 =
| pattern_sh2 =
| pattern_so2 =
| leftarm2 = 0028F6
| body2 = 0028F6
| rightarm2 = 0028F6
| shorts2 = 0028F6
| socks2 = 0028F6
| pattern_la3 =
| pattern_b3 = _zamalek2021t
| pattern_ra3 =
| pattern_sh3 =
| pattern_so3 =
| leftarm3 = 000000
| body3 = 000000
| rightarm3 = 000000
| shorts3 = 000000
| socks3 = 000000
| clubname = {{знамеикона|Египет}} Замалек
| image = [[Податотека:Zamalek logo.png|150px]]
| fullname = Замалек Спортинг Клуб
| founded = {{Start date and age|df=yes|1911|1|5}}
| chrtitle = Претседател
| website = http://www.el-zamalek.com/
| chairman = {{знамеикона|Египет}} [[Мортада Мансур]]
| coach = {{знамеикона|Египет}} [[Ехаб Галал]]
| league = {{Лига-Премиер лига на Египет}}
| position = '''1.'''
}}
'''Замалек Спортинг Клуб''' е [[египет]]ски фудбалски клуб со седиште во [[Гиза]], [[Египет]]. Моментално се натпреварува во [[Премиер лига на Египет|Премиер лигата на Египет]], највисокот ниво на египетскиот фудбал.
Клубот е основан на 5 јануари 1911 година како '''Каср Ел Нел''', и првично бил предводен од белгискиот адвокат [[Жорж Марзбах]]. Подоцна клубот уште неколкупати го променил своето име во '''Ел Мохталат''' во 1913 година, па во '''Клуб на Кралот Фарук''' во 1941 година, за конечно да го добие денешно име '''Замалек СК''' во 1952 година.
Замалек никогаш не испаднале во втората лига на Египет. Досега клубот има освоено 12 [[Премиер лига на Египет|национални првенства]], 25 [[Фудбалски куп на Египет|национални купови]] како и 3 [[Суперкуп на Египет|суперкупа]]. Гледано на континантално ниво, Замалек има освоено повеќе трофеи под покровителство на КАФ од било кој друг африкански клуб во дваесеттиот век. Клубот има 5 титули во [[КАФ Лига на шампиони|Лигата на шампионите]], 3 титули во [[КАФ Суперкуп|Суперкупот на КАФ]] и 1 титула во [[Африкански Куп на победниците на куповите|Африканскиот Куп на победниците на куповите]]. Исто така, Замалек има освоено 2 титули во Афроазискиот куп.
Замалек е моментално без стадион, па својте домашни натпревари моментално ги игра на [[Интернационален стадион во Каиро|Интернационалниот стадион во Каиро]]. Боите на клубот се белата и црвената. Домашниот дрес се состои од бела маичка со две хоризонтални црвени ленти и бели шорцеви.
==Дресови==
{| style="width:50%;align:left;"
|-
|{{Football kit box
| pattern_so =
| pattern_b = _zamalek_classich
| pattern_ra =
| pattern_la =
| pattern_sh =
| socks =
| title = <div style="text-align: center;">Classic</div>
}}
|{{Football kit box
| pattern_so =
| pattern_b = _puma_zamalek_8384h
| pattern_ra = _redborder
| pattern_la = _redborder
| pattern_sh = _red_stripes
| socks =
| title = <div style="text-align: center;">1984</div>
}}
|{{Football kit box
| pattern_so = _3_stripes_red
| pattern_b = _venicia_zamalek_9293h
| pattern_ra = _venicia_zamalek_9293h
| pattern_la = _venicia_zamalek_9293h
| pattern_sh = _zamalek9495h
| socks =
| title = <div style="text-align: center;">1992–1993</div>
}}
|{{Football kit box
| pattern_so =
| pattern_b = _venicia_zamalek_9495h
| pattern_ra = _venicia_zamalek_9495h
| pattern_la = _venicia_zamalek_9495h
| pattern_sh = _zamalek9495h
| socks =
| title = <div style="text-align: center;">1994–1995</div>
}}
|{{Football kit box
| pattern_so =
| pattern_b = _venicia_zamalek_199697h
| pattern_ra = _venicia_zamalek_199697h
| pattern_la = _venicia_zamalek_199697h
| pattern_sh = _zamalek199697h
| socks =
| title = <div style="text-align: center;">1996–1997</div>
}}
|{{Football kit box
| pattern_so =
| pattern_b = _venicia_zamalek_philips_199798h
| pattern_ra =
| pattern_la =
| pattern_sh =_zamalek199798h
| socks =
| title = <div style="text-align: center;">1997–1998</div>
}}
|{{Football kit box
| pattern_so =_3_stripes_adidas_zamalek_1213h
| pattern_b = _diadora_zamalek_200001h
| pattern_ra =_adidas_zamalek_0001h
| pattern_la =_adidas_zamalek_0001h
| pattern_sh =_zamalek200001h
| socks =
| title = <div style="text-align: center;">2000–2001</div>
}}
|}
{|
|{{Football kit box
|pattern_la = _redlines
|pattern_b = _zamalek2002Chipsy_home
|pattern_ra = _redlines
|leftarm = FFFFFF
|body = FFFFFF
|rightarm = FFFFFF
|shorts = FFFFFF
|socks = FFFFFF
|title = <div style="text-align: center;">2002–2003</div>
}}
|{{Football kit box
| pattern_la = _adidas_zamalek_200708h
| pattern_b = _adidas_zamalek_200708h
| pattern_ra = _adidas_zamalek_200708h
| pattern_sh = _zamalek200708h
| pattern_so = _hoops_red
| leftarm = FFFFFF
| body = FFFFFF
| rightarm = FFFFFF
| shorts = FFFFFF
| socks = FFFFFF
| title = <div style="text-align: center;">2005–2007</div>
}}
|{{Football kit box
| pattern_la = _redlines
| pattern_b = _adidas_zamalek_white
| pattern_ra = _redlines
| pattern_sh = zamalek_shorts_season08
| pattern_so = _3_stripes_red
| leftarm = FFFFFF
| body = FFFFFF
| rightarm = FFFFFF
| shorts = FFFFFF
| socks = FFFFFF
| title = <div style="text-align: center;">2008–2010</div>
}}
|{{Football kit box
| pattern_b =_adidas_zamalek_1112h
| pattern_ra = _adidas_zamalek_1112h
| pattern_la = _adidas_zamalek_1112h
| pattern_sh = _zamalek1112h
| pattern_so = _3_stripes_red
| leftarm = FFFFFF
| body = FFFFFF
| rightarm = FFFFFF
| shorts = FFFFFF
| socks = FFFFFF
| title = <div style="text-align: center;">2011–2012</div>
}}
|{{Football kit box
| pattern_b =_adidas_zamalek_1213h
| pattern_ra = _adidas_zamalek_1213h
| pattern_la = _adidas_zamalek_1213h
| pattern_sh = _zamalek1213h
| pattern_so = _adidas_zamalek_1213h
| leftarm = FFFFFF
| body = FFFFFF
| rightarm = FFFFFF
| shorts = FFFFFF
| socks = FFFFFF
| title = <div style="text-align: center;">2012–2015</div>
}}
|{{Football kit box
| pattern_b =_macron_zamalek_1516h
| pattern_ra = _macron_zamalek_1516h
| pattern_la = _macron_zamalek_1516h
| pattern_sh = _zamalek201516h
| pattern_so =
| leftarm = FFFFFF
| body = FFFFFF
| rightarm = FFFFFF
| shorts = FFFFFF
| socks = FFFFFF
| title = <div style="text-align: center;">2015–2016</div>
}}
|{{Football kit box
| pattern_la = _joma_zamalek_1617h
| pattern_b = _joma_zamalek_1617h
| pattern_ra = _joma_zamalek_1617h
| pattern_sh =
| leftarm = FFFFFF
| body = FFFFFF
| rightarm = FFFFFF
| shorts = FFFFFF
| socks = FFFFFF
| title = <div style="text-align: center;">2016–2017</div>
}}
|}
==Титули==
=== Национални ===
* '''[[Премиер лига на Египет|Египетско првенство]] : 14'''
: 1959–1960, 1963–1964, 1964–1965, 1977–1978, 1983–1984, 1987–1988, 1991–1992, 1992–1993, 2000–2001, 2002–2003, 2003–2004, 2014–2015, 2020/21, 2021/22
* '''[[Фудбалски куп на Египет]] : 25'''
: 1922, 1932, 1935, 1938, 1941, 1943, 1944, 1952, 1955, 1957, 1958, 1959, 1960, 1962, 1975, 1977, 1979, 1988, 1999, 2002, 2008, 2013, 2014, 2015, 2016
* '''[[Суперкуп на Египет]] : 3'''
: 2001, 2002, 2016
=== Регионални ===
* '''[[Лига на Каиро]] : 13'''
: 1922–1923, 1929–1930, 1931–1932, 1939–1940, 1940–1941, 1943–1944, 1944–1945, 1945-1946, 1946–1947, 1948–1949, 1950–1951, 1951–1952, 1952–1953
=== Африкански ===
*'''[[КАФ Лига на шампиони]] : 5'''
: 1984, 1986, 1993, 1996, 2002
*'''[[КАФ Суперкуп]] : 3'''
: 1994, 1997, 2003
*'''[[Африкански Куп на победниците на куповите]] : 1'''
: 2000
=== Светски ===
*'''[[Афроазиски куп]] : 2'''
: 1987, 1997
==Играчи==
===Моментален состав===
{{Fs start}}
{{Fs player|no=1|nat=Egypt|name=[[Ахмед Ел Шенави]]|pos=GK}}
{{Fs player|no=2|nat=Egypt|name=[[Мохамед Магди]]|pos=DF}}
{{Fs player|no=3|nat=Egypt|name=[[Тарек Хамед]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=4|nat=Egypt|name=[[Ахмед Тавфик]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=5|nat=Egypt|name=[[Али Габр]]|pos=DF}}
{{Fs player|no=6|nat=Egypt|name=[[Махмуд Абдел-Ати]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=7|nat=Egypt|name=[[Хазем Емам (фудбалер роден 1988)|Хазем Емам]]|pos=DF}}<sup>{{Капитен}}</sup>
{{Fs player|no=8|nat=Egypt|name=[[Мохамед Ашраф]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=9|nat=Egypt|name=[[Калед Камар]]|pos=FW }}
{{Fs player|no=10|nat=Egypt|name=[[Јусеф Обама]]|pos=FW}}
{{Fs player|no=11|nat=Egypt|name=[[Мохамед Ал Шами]]|pos=FW}}
{{fs player|no=14|nat=Egypt|name=[[Ајман Хефни]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=15|nat=Nigeria|name=[[Маруф Јусеф]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=16|nat=Egypt|name=[[Махмуд Абдел Рахим|Махмуд Гениш]]|pos=GK}}
{{Fs player|no=17|nat=Egypt|name=[[Басем Морси]]|pos=FW}}
{{Fs mid}}
{{Fs player|no=18|nat=Egypt|name=[[Ахмед Рефат]]|pos=FW}}
{{Fs player|no=19|nat=Egypt|name=[[Емад Фати]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=20|nat=Egypt|name=[[Мохамед Ибрахим (фудбалер)|Мохамед Ибрахим]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=21|nat=Egypt|name=[[Ахмед Мадбули]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=22|nat=Egypt|name=[[Абдала Гомаа]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=23|nat=DR Congo |name=[[Кабонго Касонго]]|pos=FW}}
{{Fs player|no=24|nat=Egypt|name=[[Махмуд Ала Ел-Дин|Махмуд Ала]]|pos=DF}}
{{Fs player|no=25|nat=Egypt|name=[[Ахмед Давуда]]|pos=MF}}
{{Fs player|no=27|nat=Ghana|name=[[Бенџамин Ачеампонг]]|pos=FW}}
{{Fs player|no=28|nat=Egypt|name=[[Махмуд Хамди]]|pos=DF}}
{{Fs player|no=29|nat=Syria|name=[[Моајад Аџан]]|pos=DF}}
{{Fs player|no=30|nat=Ghana|name=[[Нана Поку]]|pos=FW}}
{{Fs player|no=31|nat=Egypt|name=[[Омар Салах]]|pos=GK}}
{{Fs player|no=32|nat=Egypt|name=[[Махмуд Абдел Монсеф]]|pos=GK}}
{{Fs player|no=33|nat=Egypt|name=[[Ахмед Фотух]]|pos=DF}}
{{Fs end}}
===Познати поранешни играчи===
*{{знамеикона|EGY}} [[Гамал Абделхамид]]
*{{знамеикона|EGY}} [[Хасан Шехата]]
*{{знамеикона|EGY}} [[Таха Басри]]
*{{знамеикона|EGY}} [[Хазем Емам]]
*{{знамеикона|EGY}} [[Гамал Хамза]]
*{{знамеикона|EGY}} [[Ибрахим Саид]]
*{{знамеикона|EGY}} [[Ахмед Хосам Мидо]]
*{{знамеикона|EGY}} [[Шикабала]]
*{{знамеикона|EGY}} [[Амр Заки]]
*{{знамеикона|GHA}} [[Џуниор Агого]]
*{{знамеикона|ITA}} [[Алдо Стела]]
*{{знамеикона|SWE}} [[Рами Шабан]]
*{{знамеикона|NGA}} [[Емануел Амунеке]]
*{{знамеикона|BEN}} [[Разак Омотојоси]]
*{{знамеикона|MLI}} [[Сумаила Кулибали]]
*{{знамеикона|TUN}} [[Јамен Бен Зекри]]
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
*[http://el-zamalek.com/ Официјална страна на клубот]
{{Премиер лига на Египет}}
[[Категорија:Фудбалски клубови од Египет|Замалек]]
[[Категорија:ФК Замалек| ]]
[[Категорија:Гиза]]
ggsab1jwvisdju2ojp86fef5t4qc20r
Cutibacterium acnes
0
1207650
4805123
4587481
2022-08-25T15:57:49Z
InternetArchiveBot
92312
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9
wikitext
text/x-wiki
{{Italic title}}
{{Taxobox
| name = ''Cutibacterium acnes''
| image = Propionibacterium acnes.jpg
| regnum = [[Bacterium|Bacteria]]
| phylum = [[Actinobacteria]]
| ordo = [[Actinomycetales]]
| familia = [[Propionibacteriaceae]]
| genus = ''[[Cutibacterium]]''<ref name="Scholz"/>{{rp|4429}}
| species = '''''Cutibacterium acnes''''', '''''C. acnes'''''
| subspecies = ''[[C. acnes subsp. acnes]]''<br>
''[[C. acnes subsp. defendens]]''<br>
''[[C. acnes subsp. elongatum]]''<ref name="Dréno"/>
| binomial = ''Cutibacterium acnes''
| binomial_authority = Scholz and Kilian, 2016<ref name="Scholz"/><ref name="DSMZ"/>
}}
'''''Cutibacterium acnes''''' (порано позната како '''''Propionibacterium acnes''''')<ref name="Scholz">{{Наведено списание |last1=Scholz |first1=Christian F. P. |last2=Kilian |first2=Mogens |title=The natural history of cutaneous propionibacteria, and reclassification of selected species within the genus Propionibacterium to the proposed novel genera Acidipropionibacterium gen. nov., Cutibacterium gen. nov. and Pseudopropionibacterium gen. nov |journal=International Journal of Systematic and Evolutionary Microbiology |date=1 November 2016 |volume=66 |issue=11 |pages=4422–4432 |doi=10.1099/ijsem.0.001367 |pmid=27488827 |url=http://www.microbiologyresearch.org/docserver/fulltext/ijsem/66/11/4422_ijsem001367.pdf?expires=1534521507&id=id&accname=guest&checksum=B23A8B3A726C1F800627847E3280A9A2 |accessdate=17 August 2018}}</ref><ref name="Dréno">{{Наведено списание |last1=Dréno |first1=B. |last2=Pécastaings |first2=S. |last3=Corvec |first3=S. |last4=Veraldi |first4=S. |last5=Khammari |first5=A. |last6=Roques |first6=C. |title=Cutibacterium acnes (Propionibacterium acnes) and acne vulgaris: a brief look at the latest updates |journal=Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology |date=June 2018 |volume=32 |pages=5–14 |doi=10.1111/jdv.15043 |pmid=29894579 }}</ref><ref name="DSMZ">{{Наведена мрежна страница |title=Genus: Cutibacterium |url=https://www.dsmz.de/microorganisms/pnu/bacterial_nomenclature_info_mm.php?genus=Cutibacterium&show_all_details=1 |website=Prokaryotic Nomenclature Up-to-Date |publisher=DSMZ |accessdate=17 August 2018 |archive-date=2018-08-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180817193425/https://www.dsmz.de/microorganisms/pnu/bacterial_nomenclature_info_mm.php?genus=Cutibacterium&show_all_details=1 |url-status=dead }}</ref><ref name="LPSN">{{Наведена мрежна страница |title=Genus Cutibacterium |url=http://www.bacterio.net/cutibacterium.html |website=LPSN |accessdate=17 August 2018}}</ref> е релативно спорорастечка, типично [[аеротолерантен анаероб|аеротолерантна]] [[анаеробен организам|анаеробна]], [[Грам-позитивни бактерии|Грам-позитивна]] [[bacterium|бактерија]] поврзана со појава на кожни болести како [[акни]];<ref>{{Наведена книга|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK83685/|title=PROPIONIBACTERIUM ACNES AND CHRONIC DISEASES|last=Bhatia|first=Ajay|last2=Maisonneuve|first2=Jean-Francoise|last3=Persing|first3=David H.|date=2004-01-01|publisher=National Academies Press (US)|language=en}}</ref> но исто така може да предизвика хроничен [[блефаритис]] и [[ендофталмитис]],<ref name="autogenerated1">{{Наведено списание |doi=10.1128/AAC.45.10.2969-2970.2001 |title=Susceptibilities of Propionibacterium acnes Ophthalmic Isolates to Moxifloxacin |year=2001 |last1=Dali |first1=P. |last2=Giugliano |first2=E. R. |last3=Vellozzi |first3=E. M. |last4=Smith |first4=M. A. |journal=[[Antimicrobial Agents and Chemotherapy]] |volume=45 |issue=10 |pages=2969–70 |pmid=11583007 |pmc=90767}}</ref> особено после интраокуларна хируршка интервенција. Геномот на бактеријата е секвенциониран.
Првично била идентификувана како ''Bacillus acnes'',<ref name="Gilchrist">{{Наведено списание |last1=Gilchrist |first1=T. C. |title=A bacteriological and microscopical study of over 300 vesicular and pustular lesions of the skin, with a research upon the etiology of acne vulgaris |journal=Johns Hopkins Hospital Report |date=1900 |volume=9 |pages=409–430 }}</ref> подоцна преименувана како ''Propionibacterium acnes'' поради способноста да создава [[пропионска киселина]].<ref name="Douglas">{{Наведено списание |last1=Douglas |first1=HC |last2=Gunter |first2=SE |title=The Taxonomic Position of Corynebacterium acnes. |journal=Journal of Bacteriology |date=July 1946 |volume=52 |issue=1 |pages=15–23 |pmid=16561149 |url=https://jb.asm.org/content/jb/52/1/15.full.pdf |accessdate=17 August 2018 |archive-date=2018-08-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180817225505/https://jb.asm.org/content/jb/52/1/15.full.pdf |url-status=dead }}</ref>
Во 2016, ''P. acnes'' била таксономски рекласифицирана како резултат на биохемиски и геномски студии.
== Наводи ==
{{наводи}}
[[Категорија:Бактерии]]
49zssb6yzch565sa1ov8e1cubvkgkm4
Покемон
0
1219944
4805193
4801238
2022-08-26T01:13:01Z
Stephan1000000
82108
|num_episodes
wikitext
text/x-wiki
{{Без извори|датум=ноември 2009}}
{{викификација}}
{{Инфокутија за телевизија
|show_name = Покемон
|image = International Pokémon logo.svg
|caption =
|genre = [[фантазија]], [[аниме]]
|creator = [[Сатоши Тајири]]
|starring = -
|opentheme = „Gotta Catch 'Em All“, [[Џејсон Пејџ]]
|country = [[Јапонија]]
|language = [[Јапонски јазик|јапонски]], [[Англиски јазик|англиски]]
|num_episodes = 1209
|executive_producer =
|location = -
|runtime = [[24 минути]]
|network = -
|first_aired = [[1 април]] [[1997]]
|website = {{Official website|URL=http://www.pokemon.co.jp/|name=Japan}}
}}
'''Покемон''' — аниме-серија која ја создал [[Сатоши Тајири]] во [[1996]] година и која е во сопственост на јапонската компанија [[Нинтендо]]. „Покемони“ започнале од неколку игри за Нинтендо, а подоцна е направена и [[аниме]] серијата [[Покемон (аниме)|со исто име]].
=== Покемон Филмови ===
{| class="wikitable"
|-
! Филм !! Година !! Режисер
|-
| ''Pokémon: The First Movie'' || 1998 || Kunihiko Yuyama
|-
| ''Pokémon The Movie 2000'' || 1999 || Kunihiko Yuyama
|-
|'' Pokémon 3: The Movie || 2000 || Kunihiko Yuyama
|-
| ''Pokémon 4Ever'' || 2001 || Kunihiko Yuyama
|-
|'' Pokémon Heroes'' || 2002 || Kunihiko Yuyama
|-
| ''Pokémon: Jirachi—Wish Maker'' || 2003 || Kunihiko Yuyama
|-
| ''Pokémon: Destiny Deoxys'' || 2004 || Kunihiko Yuyama
|-
| ''Pokémon: Lucario and the Mystery of Mew ''|| 2005 || Kunihiko Yuyama
|-
| ''Pokémon Ranger and the Temple of the Sea'' || 2006 || Kunihiko Yuyama, Armen Mazlumian
|-
|''Pokémon: The Rise of Darkrai'' || 2007 || Kunihiko Yuyama
|-
|'' Pokémon: Giratina and the Sky Warrior''|| 2008 || Kunihiko Yuyama
|-
|'' Pokémon: Arceus and the Jewel of Life'' || 2009 || Kunihiko Yuyama
|-
|'' Pokémon: Zoroark: Master of Illusions ''|| 2010 || Kunihiko Yuyama
|-
| ''Pokémon the Movie: White—Victini and Zekrom'' || 2011 || Kunihiko Yuyama
|-
| ''Pokémon the Movie: Black—Victini and Reshiram ''|| 2011 || Kunihiko Yuyama
|-
|'' Pokémon the Movie: Kyurem vs. the Sword of Justice'' || 2012 || Kunihiko Yuyama
|-
|'' Genesect and the Legend Awakened'' || 2013 || Kunihiko Yuyama
|-
| ''Pokémon the Movie: Diancie and the Cocoon of Destruction ''|| 2014 || Kunihiko Yuyama
|-
| ''Pokémon the Movie: Hoopa and the Clash of Ages'' || 2015 || Kunihiko Yuyama
|-
| ''Pokémon the Movie: Volcanion and the Mechanical Marvel'' || 2016 || Kunihiko Yuyama
|-
| ''Pokémon the Movie: I Choose You!'' || 2017|| Kunihiko Yuyama
|-
| ''Pokémon the Movie: The Power of Us'' || 2018 || Tetsuo Yajima
|-
| ''Pokémon the Movie: Mewtwo Strikes Back Evolution '' || 2019 || Motonori Sakakibara, Tetsuo Yajima
|-
| ''Pocket Monsters the Movie: Coco'' || 2020 || Tetsuo Yajima
|}
[[Категорија:Аниме]]
[[Категорија:Покемон]]
pxrhm0ublplwag5vgejgsa6bggvm7yd
Антон Донкор
0
1222532
4805180
4252049
2022-08-25T21:36:59Z
Krstevska123
63848
#WPWPMK #WPWP
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography 3
| name = Антон Донкор<br/>Anton Donkor
| full_name = Антон-Леандер Донкор
| image =
| caption =
| height = 1,85 m
| birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1997|11|11}}
| birth_place = [[Гетинген]], Германија
| position = [[Среден ред (фудбал)|крило]]
| currentclub = [[ФК Ханза Росток|Ханза Росток]]<br>(на позајмица од [[ВФЛ Волфсбург II]])
| clubnumber = 15
| youthyears1 = 2002–2009
| youthclubs1 = Гетинген 05
| youthyears2 = 2009–2012
| youthclubs2 = ФК Ленглерн
| youthyears3 = 2012–2016
| youthclubs3 = Волфсбург
| youthyears4 = 2017
| youthclubs4 = → [[ФК Евертон|Евертон]] (позајмица)
| years1 = 2016–
| clubs1 = Волфсбург II
| caps1 = 18
| goals1 = 1
| years2 = 2018–
| clubs2 = → [[ФК Ханза Росток|Ханза Росток]] (позајмица)
| caps2 = 6
| goals2 = 1
| nationalyears1 = 2014–2015
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Германија под 18 години|Германија П18]]
| nationalcaps1 = 3
| nationalgoals1 = 0
| nationalyears2 = 2016
| nationalteam2 = [[Фудбалска репрезентација на Германија под 20 години|Германија П20]]
| nationalcaps2 = 4
| nationalgoals2 = 0
| pcupdate = 08:11, 14 декември 2018 (UTC)
| ntupdate = 16:25, 29 јули 2018 (UTC)
}}
'''Антон-Леандер Донкор''' (роден на {{роден на|11|ноември|1997}} во {{роден во|Гетинген}}) — германски [[фудбал]]ер кој игра како [[Среден ред (фудбал)|крило]] за [[ФК Ханза Росток|Ханза Росток]], на позајмица од ВФЛ Волфбург II.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.worldfootball.net/player_summary/anton-donkor/ |title=Anton Donkor |website=worldfootball.net |publisher=HEIM:SPIEL |access-date=29 July 2018}}</ref>
[[Податотека:AntonDonkor.jpg|мини|Антон Донкор во Валдхоф Манхајм 2022]]
== Наводи ==
{{Наводи}}
== Надворешни врски ==
* [http://www.kicker.de/news/fussball/3liga/vereine/3-liga/2013-14/hansa-rostock-3/80551/spieler_donkor-anton-leander.html Профил] на kicker.de
* [https://www.dfb.de/datencenter/personen/anton-donkor/spieler Профил] на DFB.de
* {{Soccerway|anton-leander-donkor/318017}}
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Донкор, Антон}}
[[Категорија:Фудбалери на ФК Евертон]]
[[Категорија:Германски фудбалери]]
tf1aflfkyavqi3pycf0hgqgs1pnkg51
Хорхе Мере
0
1222745
4805181
4586426
2022-08-25T21:50:27Z
Krstevska123
63848
#WPWPMK #WPWP
wikitext
text/x-wiki
'''Хорхе Мере Перез''' ([[шпански јазик|шпански]]: ''Jorge Meré Pérez'', 17 април 1997) — шпански професионален [[фудбал]]ер кој игра за германски клуб [[ФК Келн]] како [[Одбранбен играч (фудбал)|централен дефанзивец]] .
[[Податотека:2021-08-08 FC Carl Zeiss Jena gegen 1. FC Köln (DFB-Pokal) by Sandro Halank–120.jpg|мини|Хорхе Мере (2021)]]
== Клупска кариера ==
=== Спортинг Хихон ===
Роден е во Овиедо, [[Астурија]], Шпанија. Мере се приклучил на младинската постава на Спортинг де Хихон во 2010 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.golaverage.com/index.php/id/49/objeto/1969|title=Julio y Meré, dos joyas en la zaga ante el Oviedo|date=9 December 2013|publisher=Gol Average|language=es|trans-title=Julio and Meré, two pearls in the defence against Oviedo|accessdate=11 April 2015|archive-date=2019-05-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20190504082008/http://www.golaverage.com/index.php/id/49/objeto/1969|url-status=dead}}</ref> Тој го имал своето деби за резервите во сезоната 2013-14 (на возраст од само 16 години) Сегунда Дивизија Б. На 24 јули 2014 година, тој потпишал нов петгодишен договор со клубот во висина од 25 милиони евра клаузула за ослободување.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://asturias.eldesmarque.com/sporting/noticias/4155-el-sporting-ata-a-jorge-mere-la-nueva-perla-de-mareo|title=El Sporting 'ata' a Jorge Meré: la nueva perla de Mareo|date=24 July 2014|publisher=El Desmarque|language=es|trans-title=Sporting 'tie up' Jorge Meré: the new pearl of Mareo|accessdate=11 April 2015}}</ref>
Во јануари 2015 година, Мере бил поврзан со [[ФК Њукасл Јунајтед|Њукасл Јунајтед]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://hereisthecity.com/en-gb/2015/01/27/report-newcastle-targeting-move-for-spanish-centre-back-jorge-me/|title=Report: Newcastle target move for Jorge Mere before window closes|date=27 January 2015|publisher=Here Is The City|accessdate=11 April 2015|archive-date=2015-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20150411222752/http://hereisthecity.com/en-gb/2015/01/27/report-newcastle-targeting-move-for-spanish-centre-back-jorge-me/|url-status=dead}}</ref> На 11 април, тој ја одиграл својата прва игра како професионалец, ппротив Реал Сарагоса во Сегунда Дивизион .<ref>{{Наведени вести|url=http://www.marca.com/2015/04/11/futbol/2adivision/1428782218.html|title=Ni Zaragoza ni Sporting abandonan sus malas rachas|date=11 April 2015|work=[[Marca (newspaper)|Marca]]|access-date=11 April 2015|language=es|trans-title=Neither Zaragoza nor Sporting leave their poor runs}}</ref>
Мере се појавил во пет натпревари за првиот тим за време на кампањата, откако се вратил во [[Примера Дивисион (Шпанија)|Ла Лига]] по тригодишно отсуство. Тој го имал своето деби во натпреварот на 23 септември 2015 година.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.marca.com/eventos/marcador/futbol/2015_16/la-liga/jornada_5/ray_spo/|title=El Rayo sabe contemporizar ante un valiente Sporting|date=23 September 2015|work=Marca|access-date=27 September 2015|language=es|trans-title=Rayo know how to use time against a valiant Sporting}}</ref>
Мере придонел со 25 настапи во текот на 2015-16, надминувајќи го Бернардо Еспиноса (кој бил отстранет поради повредата).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.vavel.com/es/futbol/seleccion-espanola/651626-jorge-mere-estar-aqui-ya-es-un-tremendo-orgullo-debute-o-no.html|title=Jorge Meré: "Estar aquí ya es un tremendo orgullo, debute o no"|date=26 May 2016|publisher=[[Vavel]]|language=es|trans-title=Jorge Meré: "Being here is a tremendous pride already, debuting or not"|accessdate=28 May 2016}}</ref> Тој бил прогласен за играч на Спортинг во сезоната, а татко му ја прифатил наградата во негово име.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.lne.es/sporting/2017/07/30/mere-llevara-sporting-corazon-dice/2142598.html|title="Meré llevará siempre al Sporting en su corazón", dice su padre al recoger el "Molinón de plata"|date=30 July 2017|publisher=[[La Nueva España]]|language=es|trans-title="Meré will always carry Sporting in his heart", says his father when he picks up the "Molinón de plata"|accessdate=9 December 2018}}</ref>
=== 1. ФК Келн ===
На 20 јули 2017 година, Мере се приклучил на 1. ФК Кёлн на петгодишен договор, за кој се смета дека е помеѓу 8,5 и 9 милиони евра,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://m.sport1.de/fussball/bundesliga/2017/07/1-fc-koeln-verpflichtet-jorge-mere-von-sporting-gijon|title=Köln schnappt sich Abwehr-Talent|date=20 July 2017|publisher=[[Sport1 (Germany)|Sport1]]|language=de|trans-title=Köln acquire defensive talent|accessdate=21 July 2017}}</ref> станува највисокиот трансфер кој некогаш го добил Спортинг.<ref>{{Наведени вести|url=http://sporting.elcomercio.es/mere-colonia-millones-20170721001527-ntvo.html|title=Meré, al Colonia por 9 millones|date=20 July 2017|work=[[El Comercio (Spain)|El Comercio]]|access-date=21 July 2017|language=es|trans-title=Meré, to Cologne for 9 million}}</ref> Неговиот прв натпревар во [[Прва Бундеслига (фудбал)|Бундеслигата]] се одржал на 9 септември, кога ја играл втората половина против ФК Аугсбург.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.rp-online.de/sport/fussball/bundesliga/1-fc-koeln-holt-sich-beim-fc-augsburg-naechste-schlappe-ab-aid-1.7068334|title=Köln holt sich die nächste Schlappe ab und ist Letzter|date=9 September 2017|work=[[Rheinische Post]]|access-date=9 September 2017|language=de|trans-title=Köln get another defeat and are last}}</ref>
Мере го постигнал својот прв гол како професионалец на 2 февруари 2018 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bundesliga.com/en/news/Bundesliga/cologne-borussia-dortmund-line-ups-stats-aubameyang-reus-pulisic-batshuayi-471894.jsp|title=Borussia Dortmund victorious in Cologne thanks debut brace from Michy Batshuayi|date=3 February 2018|publisher=[[Bundesliga]]|accessdate=4 March 2018}}</ref>
== Меѓународна кариера ==
Мере ја претставувал [[Фудбалска репрезентација на Шпанија|Шпанија]] на сите возрасни групи, од под-15 и до 21 година .
Во мај 2016 година, 19-годишниот Мере бил првпат повикан за меѓународниот состав, за [[пријателски натпревар]] против Босна и Херцеговина .<ref>{{Наведени вести|url=http://www.lne.es/sporting/2016/05/24/jorge-mere-vive-primer-gran/1931359.html|title=Jorge Meré vive su primer gran día con la selección|date=24 May 2016|work=[[La Nueva España]]|access-date=25 May 2016|language=es|trans-title=Jorge Meré lives his great first day with the national team}}</ref>
== Статистика за кариера ==
: ''Од 18 април 2019 година'' <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://int.soccerway.com/players/jorge-mere-perez/309843/|title=Jorge Meré|publisher=Soccerway|accessdate=20 May 2017}}</ref>
{| class="wikitable" style="text-align: center"
! rowspan="2" | Клуб
! rowspan="2" | Сезона
! colspan="3" | Лига
! colspan="2" | Куп
! colspan="2" | Континентално
! colspan="2" | Друго
! colspan="2" | Вкупно
|-
! Дивизија
! Настапи
! Голови
! Настапи
! Голови
! Настапи
! Голови
! Настапи
! Голови
! Настапи
! Голови
|-
| rowspan="3" | Спортинг Б
| 2013-14
| rowspan="2" | Сегунда Дивизија Б
| 19
| 0
| colspan="6" | -
| 19
| 0
|-
| 2014-15
| 28
| 3
| colspan="6" | -
| 28
| 3
|-
! colspan="2" | Вкупно
! 47
! 3
! colspan="6" | -
! 47
! 3
|-
| rowspan="4" | Спортинг Хихон
| 2014-15
| Сегунда дивизион
| 5
| 0
| 0
| 0
| colspan="4" | -
| 5
| 0
|-
| 2015-16
| [[Примера Дивисион (Шпанија)|Ла Лига]]
| 25
| 0
| 1
| 0
| colspan="4" | -
| 26
| 0
|-
| 2016-17
| Ла Лига
| 31
| 0
| 1
| 0
| colspan="4" | -
| 32
| 0
|-
! colspan="2" | Вкупно
! 61
! 0
! 2
! 0
! 0
! 0
! 0
! 0
! 63
! 0
|-
| rowspan="3" | 1. ФК Кёлн
| 2017-18
| Бундеслига
| 21
| 1
| 1
| 0
| 3
| 0
| colspan="2" | -
| 25
| 1
|-
| 2018-19
| 2. Бундеслига
| 22
| 0
| 2
| 0
| colspan="4" | -
| 24
| 0
|-
! colspan="2" | Вкупно
! 43
! 1
! 3
! 0
! 3
! 0
! 0
! 0
! 49
! 1
|-
! colspan="3" | Вкупно во кариерата
! 151
! 4
! 5
! 0
! 3
! 0
! 0
! 0
! 159
! 4
|}
== Наводи ==
{{Наводи}}
== Надворешни врски ==
* [http://www.realsporting.com/webrsg/index.php/2015-01-31-19-58-46/plantilla/92-primer-equipo/4552-jorge-mere Профил на Мере] {{Es}}
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Мере, Хорхе}}
[[Категорија:Фудбалери на ФК Келн]]
[[Категорија:Фудбалери од Бундеслигата]]
[[Категорија:Фудбалери од Ла Лига]]
[[Категорија:Фудбалски дефанзивци]]
[[Категорија:Шпански фудбалери]]
[[Категорија:Живи луѓе]]
[[Категорија:Родени во 1997 година]]
4r0o6oyfncdk6uoryo1fq96qfsn7xw3
Сомбреро
0
1232216
4805294
4664370
2022-08-26T08:51:24Z
Bjankuloski06
332
/* Влијанија на различити култури */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
[[Податотека:Mariachi singer, Chicago, Illinois, USA - 20060814.jpg|300px|мини|десно|Мексикански музичар [[маријачи]] со сомбреро, кој претставува нивен заштитен знак.]]
[[Податотека:Caricatura de Zapata 11.jpg|300px|мини|десно|Карикатура на [[Емилијано Запата]], водачот на [[Мексичка револуција|Мексички револуции]] [[1910]] година]]
'''Сомбреро''' ({{lang-es|sombrero}} што значи шешир) на [[македонски јазик]] подразбира препознатлив шешир со потекло и од [[Мексико]] и од [[Филипини]]. Зборот е изведен од зборот ''sombra'', што значи ''сенка''. Иако ги подразбирал сите видови на шешир, се смета дека [[каубој]]ците значењето на зборот го пренеле само на овој посебен вид на шешири.<ref name="slatta">{{harvnb|Slatta|1996|pp=192}}</ref>
Денас сомбреро е заштитен знак на [[мексико|мексиканските музичари]] попознати како [[Маријачи]], а вообичаено, освен во [[Мексико]], се носи и по целата [[Јужна Америка]] и [[Шпанија]]<ref>[http://proleksis.lzmk.hr/46417/ sombrero | Proleksis enciklopedija]</ref>. Во [[Мексико]] шеширите за посиромашните слоеви прават од мах од [[слама]] или [[палма|палмини влакна]], додека сомбрерата за побогатите слоеви и господата се прави од најфиниот [[филц]], со додаток на украси, како што се траките на обод. Дизајнот на сомбреро е многу разноличен, па овие шешири се наоѓаат во мноштво бои, шари и со различити украсими.
== Настанок ==
Не се знае точно кога настанал овој препознатлив [[шешир]] со многу широк [[обод]], понекогаш широк и до 60 cm со округлест облик во делот кој се става на глава. Во некои извори се спомува дека ваквата врста на шешири ги носеле [[Монголско Царство|монголските коњаници]] уште во [[13 век]]. Меѓутоа, не е исклучено дека овој шешир настанал многу порано, со оглед на големите вруќини кои осекогаш владееле во краевите каде тој со векови се носи.<ref>[http://politikin-zabavnik.rs/pz/ptt/2011-26 Писали сте | Politikin Zabavnik]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{мртва врска|date=10. 2018 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
== Влијанија на различити култури ==
[[Податотека:Sombreros en Atyra.jpg|160px|мини|лево|Сомбреро со илустрации на [[гитара]], [[харфа]] и [[гуампа]].]]
[[Каубој]]и од [[Тексас]] го прифатиле сомбреро од [[Шпанија]] кој имал рамен обод и широк оруб. Таквите шешири ги нарекувале и ''Поблано (Poblano) шешири''.
[[Мексико|Мексичката варијанта]] на сомбреро од [[Шпанија|шпанското]] сомбреро се разликувало по тоа што имало уште поширок обод и бил додаден конични дел на средината на шеширот, како би се шеширот подобро вчврстил на главата. Ваквите шешири ги носеле [[Мексико|мексиканските]] музичари [[Маријачи]]и и коњаниците [[Чари]]и. Иако најчесто имале повез испод брадата, шеширите биле големи, тешки и незграпни за носење при работа на [[ранч]].<ref name="slatta" />
На американскиот [[Див Запад]], сомбреро имал висок коничен или цилиндричен врв со украси изработени од [[плиш]].{{sfn|Carlson|2006|pp=102}}
Заради [[Мексико|мексичкото влијание]] на становниците на [[Филипини]] преку [[Шпанија|шпанските]] товарни бродови кои преку [[Тихи океан|Тихиот Океан]] сообраќувале помеѓу [[Мексико]] и [[Филипини]], сомбреро стигнал и до Филипљаните. Терминот се асимилувал во облик ''сумбреро'', под кој денеска се подразбираат сите врсти на капи, од мексичкиот сомбреро до качкетите за бејзбол.<ref>{{Наведена мрежна страница | title = Hat is Sumbrero in Tagalog | url = http://www.yeepe.com/dictionary/details.asp?id=603 | accessdate = 22 мај 2009 | archive-date = 2011-07-18 | archive-url = https://web.archive.org/web/20110718145758/http://www.yeepe.com/dictionary/details.asp?id=603 | url-status = dead }}</ref>
== Занимливости ==
[[Податотека:M104 ngc4594 sombrero galaxy hi-res.jpg|300px|мини|десно|Сомбреро галаксија]]
* [[Спирална галаксија]] [[Месје 104|М104]] во [[девица (созвездие)|сазвездието Девица]] позната е под името ''Сомбреро галаксија'' заради својот облик кој подсетува на овој шешир.
* Најсеверното острово на [[Мали Антили|Малите Антили]] кое припаѓа на групата на острови [[Ангвила]], се нарекува ''Острво капа'' или ''Сомбреро''.
* Големиот спортски стадион ''Tampa Stadium'' на [[Флорида]] заради својот облик е познат под името ''Голем сомбреро''.
* Најпрочуениот [[пљачкаш]] од [[Див Запад|Дивиот запад]], легендарниот [[Били Кид]], постојано го носел својот сомбреро шешир украсен со зелена трака.<ref>[http://www.pressonline.rs/zabava/life-style/146578/nema-milosti-za-bilija-kida.html Press Online, Life style]</ref>
* Стриповите во [[Југославија]] во некои пустоловини биле нарекувани по сомбреро, како што е стрипот на јунаци на [[Мак Корд]] во епиозодата ''Црвен сомбреро''<ref>[http://www.stripovi.com/enciklopedija/strip/mak-kord-crmn-332-crveni-sombrero/26629/0/ Crveni sombrero - Mak Kord - www.stripovi.com - Prozor u svijet stripa]</ref>, [[Голем Блек]] во стрипот ''Црн сомбреро''<ref>[http://www.stripovi.com/enciklopedija/strip/veliki-blek-vb-lms-892-crni-sombrero/10523/0/ Crni sombrero - Veliki Blek - www.stripovi.com - Prozor u svijet stripa]</ref> и [[Панчо Гонзалез]] во ''Златно сомбреро''<ref>[http://www.stripovi.com/enciklopedija/strip/panco-gonzales-vlale-20-zlatni-sombrero/28348/0/ Zlatni sombrero - Pančo Gonzales - www.stripovi.com - Prozor u svijet stripa]</ref>.
* [[Папа Бенедикт XVI]] во текот на посетата на [[Мексико]] во март во [[2012]] година, го носел на главата црно-белиот сомбреро.<ref>[http://www.blic.rs/Vesti/Svet/313979/Papa-Benedikt-XVI-nosio-sombrero-tokom-posete-Meksiku Blic Online | Papa Benedikt XVI nosio sombrero tokom posete Meksiku]</ref>
==Поврзано==
* [[Маријачи]]
* [[Месје 104|Галаксија Сомбреро]]
== Наводи ==
{{наводи}}
== Литература ==
* {{Наведена книга |last=Carlson|first=Paul H.|title=The Cowboy Way: An Exploration of History and Culture|url=http://books.google.com/books?id=2adTPgAACAAJ|year=2006|publisher=Texas Tech University Press|isbn=978-0-89672-583-6|pages=102}}
* {{Наведена книга |last=Slatta|first=Richard W.|title=The Cowboy Encyclopedia|url=http://books.google.com/books?id=_08YPVPGE_MC|year=1996|publisher=W.W. Norton|isbn=978-0-393-31473-1|pages=192}}
{{Ризница-врска|Sombreros}}
[[Категорија:Мексиканска култура]]
[[Категорија:Капи]]
ia20z7397sc3twhnyosfx2umvqa1zuk
Параолимписки игри
0
1243064
4805248
4651388
2022-08-26T08:22:25Z
Bjankuloski06
332
/* Летни спортови */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
[[Податотека:IPC logo (2019).svg|десно|мини|150x150пкс| Амблем на Параолимписките игри]]
'''Параолимписките игри''' се Олимписки игри за спортисти со телесни нарушувања, параплегија, [[церебрална парализа]], [[ампутација]], како и оштетувања во видот. Тие произлегле од игрите на параплегичарите (Stoke Mandeville Games), чиј основач е Лудвиг Гутман, шеф на болницата во Ајлесбери во [[Англија]], еден од најистакнатите светски експерти за оштетување на ’рбетниот столб.
Истиот ден, [[29 јули]] [[1948|1948 година]], кога биле отворени [[Летни олимписки игри 1948|Олимписките игри во Лондон]], на спортските терени на споменатата болница се отвориле параплегиските игри во кои учествувале само 16 припадници на британските вооружени сили (14 мажи и 2 жени).
Тоа била јавна демонстрација со која се сакало да се укаже дека лицата со тешки телесни пречки може да се занимаваат со спорт.
Во [[1952|1952 година]], на овие игри учествувале и параплегичарите од [[Холандија]], а од тогаш тие се одржувале на меѓународно ниво на крајот на август секоја година на теренот на Стоук Мандевил Бројот на земји учеснички се зголемувал секоја година, а со тоа и бројот на помлади конкуренти.
Почнувајќи од [[1960|1960 година]], игрите се одржуваат секоја година во друга земја под името Параолимписки игри. Направени се напори за нивно одржување во онаа земјата каде се одржуваат и [[Олимписки игри|Летните олимписки игри]].
[[Податотека:Wimbledon_2005,_Wheelchair.jpg|десно|мини|200x200пкс| Тениски меч]]
Првите параолимписки игри се одржале во [[1960|1960 година]] во [[Рим]]. Се собрале околу 400 натпреварувачи од 22 земји. Вторите се одржале во [[Токио]] во [[ноември]] [[1964|1964 година]], со 370 натпреварувачи од 22 земји, третите во [[Израел]] и четвртите во [[Хајделберг]], [[Западна Германија]], од [[1 август|1]] до [[11 август]], со учество на околу 1.000 натпреварувачи од 43 држави.
Со одлука на генералното собрание на Меѓународната спортска организација на инвалиди ИСОД, Параолимписките игри веќе не се одржувале како посебни настани, туку како дел од Олимписките игри за мултиинвалиди. Првите вакви Олимписки игри се одржале од [[3 август|3]] до [[11 август]] [[1976|1976 година]] во [[Торонто]]. Поради учеството на натпреварувачи од [[Јужноафриканска Република|Јужноафриканската Република]], на овие игри учествувале само околу 1000 натпреварувачи од 38 земји.
Натпреварите на параплегичарите се планираат и адаптираат врз основа на правилата на одреден спорт. Ова се тимски спортски игри или поединечни натпревари во дисциплини на некои спортови како што се: стрелаштво, мечување, фрлање копје, фрлање дискови, куглање, кошарка, одбојка, пинг-понг, пливање и др. Бројот на дисциплини постојано се дополнува.
На игрите во Стоук Мандевил од Југославија учествувал само Радомир Стаменковиќ од [[Белград]]. На натпреварите во [[1954]], [[1955]] и [[1956|1956 година]], тој ги освоил првите места и златните медали во пливање трипати по ред.
За првпат, тим од 21 параплегичар од Југославија учествувал на четвртите Параолимписки игри во [[1976|1976 година]] во Хајделберг. Освоиле четири медали: Петар Ситар 60м спринт во инвалидска количка, златен медал, Милка Милинковиќ 60м спринт во инвалидска количка, сребрен медал и бронзен медал во фрлање копје и Јожа Окорен во фрлање дискови, бронзен медал.
Првите зимски параолимписки игри се одржале во [[1976|1976 година]] во [[Шведска]].
== Летни игри ==
{| class="wikitable"
!
! colspan="3" | ''Летни параолимписки игри''
|-
| ''Година''
| ''Игри''
| ''Град домаќин''
| ''Земја''
|-
| Летни параолимписки игри во 1960 година
|
| [[Рим]]
|{{Знаме|Италија}}
|-
| Летни параолимписки игри во 1964 година
|
| [[Токио]]
|{{Знаме|Јапонија}}
|-
| Летни параолимписки игри во 1968 година
|
| [[Тел Авив]]
|{{Знаме|Израел}}
|-
| Летни параолимписки игри во 1972 година
|
| [[Хајделберг]]
|{{Знаме|Западна Германија}}
|-
| Летни параолимписки игри во 1976 година
|
| [[Торонто]]
|{{Знаме|Канада}}
|-
| Летни параолимписки игри во 1980 година
|
| [[Арнем]]
|{{ХОЛ}}
|-
| Летни параолимписки игри во 1984 година
|
| [[Стоук Мендевил]]<br />[[Њујорк (град)|Њујорк]]
|<br /><br /><br />{{Знаме|Обединетото Кралство}}
{{Знаме|САД}}
|-
| Летни параолимписки игри во 1988 година
|
| [[Сеул]]
|{{Знаме|Јужна Кореја}}
|-
| Летни параолимписки игри во 1992 година
|
| [[Барселона]]
|{{Знаме|Шпанија}}
|-
| Летни параолимписки игри во 1996 година
|
| [[Атланта]]
|{{Знаме|САД}}
|-
| Летни параолимписки игри во 2000 година
|
| [[Сиднеј]]
|{{Знаме|Австралија}}
|-
| Летни параолимписки игри 2004 година
|
| [[Атина]]
|{{Знаме|Грција}}
|-
| Летни параолимписки игри во 2008 година
|
| [[Пекинг]]
|{{Знаме|Кина}}
|-
| Летни параолимписки игри 2012 година
|
| [[Лондон]]
|{{Знаме|Обединетото Кралство}}
|-
| Летни параолимписки игри во 2016 година
|
| [[Рио де Жанеиро]]
|{{Знаме|Бразил}}
|-
|}
=== Летни спортови ===
[[Податотека:Goalball_vid_Paralympics_i_Aten.jpg|десно|мини|250x250пкс| Голман на Параолимписките игри 2004 година во Атина.]]
* Стреличарство
* Параолимписка атлетика
* Куглање
* Велосипедизам
* Јавање коњ
* Фудбал со 5 играчи на секоја страна
* Фудбал со 7 играчи на секоја страна
* Голбал
* Џудо
* Кревање товар
* Веслање
* Едрење
* Стрелаштво
* Пливање
* Пинг Понг
* Одбојка
* Кошарка во инвалидски колички
* Мечување во инвалидска количка
* Рагби во инвалидска количка
* Тенис во инвалидска количка
== Зимски игри ==
{| class="wikitable"
!
! colspan="3" | ''Зимски параолимписки игри''
|-
| ''Година''
| ''Игри''
| ''Град домаќин''
| ''Земја''
|-
| Зимски параолимписки игри во 1976 година
|
| Ерншелдсвик
|{{Знаме|Шведска}}
|-
| Зимски параолимписки игри во 1980 година
|
| Гило
|{{Знаме|Норвешка}}
|-
| Зимски параолимписки игри во 1984 година
|
| [[Инсбрук]]
|{{АВТ}}
|-
| Зимски параолимписки игри во 1988 година
|
| [[Инсбрук]]
|{{АВТ}}
|-
| Зимски параолимписки игри во 1992 година
|
| Албервил
|{{ФРА}}
|-
| Зимски параолимписки игри во 1994 година
|
| [[Лилехамер]]
|{{Знаме|Норвешка}}
|-
| Зимски параолимписки игри во 1998 година
|
| Нагано
|{{Знаме|Јапонија}}
|-
| Зимски параолимписки игри во 2002 година
|
| [[Солт Лејк Сити]]
|{{Знаме|САД}}
|-
| Зимски параолимписки игри во 2006 година
|
| [[Торино]]
|{{Знаме|Италија}}
|-
| Зимска параолимпијада 2010 година
|
| [[Ванкувер]]
|{{Знаме|Канада}}
|-
| Зимски параолимписки игри во 2014 година
|
| [[Сочи]]
|{{Знаме|Русија}}
|-
|}
=== Зимски спортови ===
[[Податотека:Sledge_hockey_player.jpg|десно|мини|250x250пкс| Хокеј на санка]]
* Алпско скијање
* Хокеј на санка
* Нордиско скијање
** Биатлон
** Скијање во крос-кантри
* [[Карлинг]] во инвалидска количка
== Литература ==
* В. Божиновиќ: Спортски игри на параплегичари во Стоук Мандевил, Белград 1954 година.
* М. Стевановиќ и М. Нечиќ: Спорт и рекреација во рехабилитација на инвалида, Београд 1969 година.
[[Категорија:Параолимписки игри]]
[[Категорија:Спортски натпреварувања]]
ooo9w5pthzv984jc6h74iu6oy70u6nd
Кросфит
0
1246000
4805282
4651532
2022-08-26T08:44:11Z
Bjankuloski06
332
Јазична исправка, replaced: терет → товар (2)
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Претпријатие|name=CrossFit, Inc.|products=|subsid=|divisions=|parent=|num_employees=|net_income=|operating_income=|revenue=|services=|area_served=Worldwide|logo=|location_country=|location_city=Santa Cruz, California|key_people=Dave Castro (CEO)|foundation=[[Santa Cruz, California]], United States ({{Start date|2000}})<!-- City, Country ({{Start date|YYYY|MM|DD}}) -->|successor=|predecessor=|genre=<!-- Only used with media and publishing companies -->|industry=Fitness, sports|homepage={{url|crossfit.com}}}}
[[Податотека:Woman_in_orange_doing_CrossFit_pull-up_(February_26_2010).jpg|десно|мини| Жена што прави повлекување на шипка]]
'''CrossFit''' е брендиран фитнес режим создаден од Greg Glassman. Тоа е регистриран заштитен знак на CrossFit, Inc., кој е основан од Glassman и Лорен enенаи во 2000 година.
Кросфит — одредени физички вежби,филозофија и конкурентен фитнес спорт, инкорпорирање на елементи на интервал на обука со висок интензитет, олимписки тегови, plyometrics, powerlifting, [[гимнастика]], girevoy спорт, пластика, водач, како и други вежби.<ref>{{Наведени вести|url=https://factdr.com/fitness-and-exercise/fitness/crossfit/|title=CrossFit: Workout, for women, exercises, & training for beginners|last=David Corianna|date=19 September 2019|work=FactDr|access-date=30 November 2019}}</ref> Тоа го практикуваат членови на илјадници придружни спортски сали,<ref name="Friedman">{{Наведена мрежна страница|url=http://journal.crossfit.com/2014/03/success-and-the-bulls-eye-1.tpl|title=Success and the Bull's Eye|last=Friedman|first=Jon|publisher=The CrossFit Journal|accessdate=March 16, 2014}}</ref> околу половина се наоѓаат во Соединетите држави,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://map.crossfit.com/|title=Official CrossFit Affiliate Gym Locator|accessdate=February 1, 2015}}</ref> и од лица кои завршуваат дневни вежби.
CrossFit е критикуван затоа што наводно предизвикувал луѓе да страдаат од непотребни повреди [11] и напорна рабдомиолиза, можна опасност по животот на мускулите од екстремен напор. [12] [13] [14]
== Историја ==
Грег Стакман и Лорен enенаи го основаа CrossFit, Inc. во 2000 година. Компанијата беше замислена неколку години порано, во 1996 година, како Крос-фит. Првичната вежбалница CrossFit е во Санта Круз, Калифорнија, а првата поврзана салата беше CrossFit North во Сиетл, Вашингтон; имало 13 до 2005 година, а во 2016 година имало повеќе од 13.000. Тренери поврзани со CrossFit вклучуваат Луи Симонс, Johnон Велбурн и Боб Харпер.
Glassman доби целосна контрола врз компанијата по разводот со enенаи, кој се обиде да го продаде својот удел во компанијата на странска забава по решението за развод, но Glassman го купи со заем од 16 милиони долари од Самит партнери.
== Преглед ==
[[Податотека:Maurice_Kettle_Bell_Swings.jpg|десно|мини|124x124пкс| Американски замавник на kettlebell]]
CrossFit е јачина, климатизација и целокупната фитнес програма која се состои главно од мешавина на аеробни вежби, калистенија (вежби за телесна тежина) и Олимписко кревање тегови. CrossFit, Inc. ја опишува својата програма за јачина и климатизација како „постојано разновидни функционални движења извршени со голем интензитет низ широко време и модални домени“, CrossFit има за цел да развие фитнес во она што компанијата смета дека е десет компоненти на физичката кондиција: кардиоваскуларни / респираторни издржливост, издржливост, сила, флексибилност, моќ, брзина, координација, агилност, рамнотежа, точност.
Часови часови во придружни спортски сали, или „кутии“, обично вклучуваат загревање, сегмент за развој на вештина, „тренинг на денот“ со висок интензитет (или WOD) и период на поединечно или групно истегнување. Некои спортски сали, исто така, често имаат движење фокусирано на силата пред WOD. Перформансите на секоја WOD често се оценуваат и / или рангираат за да се поттикне конкуренцијата и да се следи поединечниот напредок. Некои филијали нудат дополнителни часови, како олимписко кревање тегови, кои не се во центарот на WOD.
Спортски сали CrossFit користат опрема од повеќе дисциплини, вклучително и мрена, глувци, гимнастички прстени, искачувања со јажиња, шипки за влечење, скокови јажиња, котлигли, топки за лекови, пуло кутии,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://library.crossfit.com/free/pdf/49_06_plyo_boxes.pdf|title=Crossfit journal: Plyo Boxes|last=Brigham, Lincoln|year=2006|publisher=Crossfit|page=4|accessdate=February 17, 2014}}</ref> ленти за отпор, машини за веслање и разни душеци. CrossFit е фокусиран на „постојано разновидно, високо-интензивно, функционално движење “,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://journal.crossfit.com/2007/04/understanding-crossfit-by-greg.tpl|title=Understanding Crossfit|last=Glassman, Greg|publisher=Crossfit|accessdate=April 16, 2014}}</ref> цртање на категории и вежби, како што се калишни,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gravityfitness.co.uk/about/|title=Calisthenics|date=29 October 2015|publisher=www.gravityfitness.co.uk|archive-url=https://web.archive.org/web/20161008231044/http://www.gravityfitness.co.uk/about/|archive-date=8 October 2016}}</ref> кревање тегови во олимписки стил, вежбање во електрична енергија, настани од типот на строгмен, плиометрија, вежби за телесна тежина, затворен простор веслање, аеробни вежби, трчање и [[Пливање (спорт)|пливање]] .<ref name="LAT May">{{Наведени вести|url=https://www.magzter.com/AU/Latin-Australian/Latin-Australian/Politics/|title=Crossfit|last=Diaz|first=Raquel|date=23 May 2017|work=magzter.com|access-date=24 May 2017|publisher=Latin Australian|issue=Online|ref=LAT May}}</ref>
Програмирањето CrossFit е децентрализирано, но нејзината општа методологија ја користат илјадници приватни придружни спортски сали, противпожарни оддели, агенции за спроведување на законот и воени организации, вклучувајќи ги и животните стражари на Кралската данска,<ref>{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/runforlifeantiag0000wall/page/65|title=Run For Life: The Anti-Aging, Anti-Injury, Super Fitness Plan|last=Wallack|first=Roy M.|publisher=Skyhorse Publishing|year=2009|isbn=978-1-60239-344-8|page=[https://archive.org/details/runforlifeantiag0000wall/page/65 65]|url-access=registration}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.military.com/military-fitness/air-force-fitness/crossfit-workouts-are-rarely-routine|title=CrossFit Workouts are Rarely Routine|last=Svan|first=Jennifer H.|date=January 13, 2009|publisher=Military Advantage}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://forsvaret.dk/lg/om%20livgarden/livgardens%20idrÆtsforening/pages/default.aspx|title=Welcome to The Royal Life Guards Sports Association|publisher=Royal Danish Life Guards Sports Association|archive-url=https://web.archive.org/web/20130115171330/http://forsvaret.dk/LG/OM%20LIVGARDEN/LIVGARDENS%20IDR%C3%86TSFORENING/Pages/default.aspx|archive-date=2013-01-15}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=http://www.marinecorpstimes.com/news/2008/06/marine_crossfit_062208w/|title=CrossFit workout craze sweeps the Corps|last=Mitchell|first=Bryan|date=June 25, 2008|work=Marine Corps Times|archive-url=https://web.archive.org/web/20100420070519/http://www.marinecorpstimes.com/news/2008/06/marine_crossfit_062208w/|archive-date=April 20, 2010}}</ref> како како и од некои американски и канадски наставници за физичко образование во средно училиште, средни училишта и колеџ спортски тимови и Мајами Марлинс .<ref name="dcpaleo.org">{{Наведени вести|url=http://www.dcpaleo.org/Leisure/CrossFit.html|title=Commando-style workout has cult following|last=Sanderlin|first=Rebekah|archive-url=https://web.archive.org/web/20110720155937/http://www.dcpaleo.org/Leisure/CrossFit.html|archive-date=2011-07-20|publisher=Fayetteville Observer}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=http://blogs.sun-sentinel.com/sports_baseball_marlins/2010/03/florida-marlins-cameron-maybins-improved-swingmiss-numbers-encouraging.html|title=Florida Marlins: Cameron Maybin's improved swing/miss numbers encouraging|last=Rodriguez|first=Juan C.|date=March 2, 2010|work=South Florida Sun Sentinel|archive-url=https://web.archive.org/web/20100304063916/http://blogs.sun-sentinel.com/sports_baseball_marlins/2010/03/florida-marlins-cameron-maybins-improved-swingmiss-numbers-encouraging.html|archive-date=March 4, 2010}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=http://www.santacruzsentinel.com/story.php?storySection=Sports&sid=51274|title=UCSC Notebook: Men's rugby getting fit for the season|last=Stewart|first=I.A.|date=December 14, 2007|work=Santa Cruz Sentinel|archive-url=http://www.scsextra.com/story.php?sid=51274|archive-date=December 23, 2007}}</ref>
А статистичката анализа од 2014 година покажа дека 50% од учесниците во CrossFit биле машки и 50% жени.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://rallyfitness.com/blogs/news/16063884-latest-crossfit-market-research-data|title=Latest CrossFit Market Research Data.|date=28 November 2014|publisher=Rally Fitness. N.p.|accessdate=8 July 2015}}</ref> Растечкиот интерес на КросФит на меѓународен план, создаде широк во олимпискиот интерес за кревање тегови во Соединетите држави.<ref>{{Наведени вести|url=http://archive.sltrib.com/article.php?id=3863845&itype=CMSID|title=Olympics: USA Weightlifting wants to capitalize on boom in sports's popularity for next Olympic cycle|work=The Salt Lake Tribune|access-date=2017-09-30|language=en-US}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=http://www.nbcolympics.com/news/crossfit-hoists-olympic-weightlifting-public-eye|title=CrossFit hoists Olympic weightlifting into the public eye|work=NBC Olympics|access-date=2017-09-30|language=en|archive-date=2017-10-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20171001075704/http://www.nbcolympics.com/news/crossfit-hoists-olympic-weightlifting-public-eye|url-status=dead}}</ref>
== Бизнис модел ==
CrossFit, Inc. го лиценцира името CrossFit на спортски сали за годишна претплата и ги овластува обучувачите.<ref name="Certification Programs">{{Наведено списание|last=Spandorf|first=Rochelle B.|last2=Brockett|first2=Jennifer L.|last3=Buono|first3=Anna R.|date=Spring 2014|title=Certification Programs: Franchises or Not?|url=https://www.bluemaumau.org/sites/default/files/FitnessCenters,%20franchisors%20or%20not.pdf20franchisors%2520or%2520not.pdf|journal=Franchise Law Journal|volume=33|issue=4|pages=505–524|postscript=Accessed via the Academic Search Complete Database at LSU|ref=27|via=}}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Покрај стандардните дводневни <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.crossfit.com/cf-info/certs.shtml|title=Certification Courses|publisher=CrossFit|archive-url=https://web.archive.org/web/20130906125738/http://www.crossfit.com/cf-info/certs.shtml|archive-date=2013-09-06}}</ref> „Курсеви за обучувачи на ниво 1“,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.crossfit.com/cf-info/certs.shtml|title=CrossFit Courses|publisher=CrossFit.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20130906125738/http://www.crossfit.com/cf-info/certs.shtml|archive-date=September 6, 2013|accessdate=September 5, 2013}}</ref> специјализирани семинари вклучуваат гимнастика, олимписко кревање тегови, вежбање на електрична енергија, силен човек, трчање и издржливост, веслање, котлети, подвижност и закрепнување, CrossFit Kids, CrossFit Football и самоодбрана и впечатлива.
Други специјализирани адаптации вклучуваат програми за бремени жени, постари лица и кандидати за воени специјални операции.<ref name="bestlife">{{Наведени вести|url=http://www.ihpra.org/best%20life.pdf|title=A no-nonsense look at the often nonsensical world of fitness clubs|last=Scott|first=Paul|date=October 23, 2007|work=Best Life}}</ref> Филијали развиваат свои сопствени програмирање, цени и наставни методи. Многу спортисти и тренери се гледаат себеси како дел од контрастрантското, бунтовно движење кое ја доведува во прашање конвенционалната фитнес мудрост.<ref>{{Наведени вести|url=http://finance.boston.com/boston/news/read?GUID=19173590|title=Albany CrossFit Expands to Clifton Park on August 21, 2011: How Tough Workouts and Eating Like Cavemen Paid Off|date=August 8, 2011|work=Boston Globe|archive-url=https://web.archive.org/web/20111004225942/http://finance.boston.com/boston/news/read?GUID=19173590|archive-date=October 4, 2011}}</ref> Покрај изведување на пропишани вежби, тие ги следат препораките за исхрана на CrossFit, усвојувајќи палео и / или зона диета.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.crossfit.com/cf-info/start-diet.html|title=How to Start - CrossFit: Forging Elite Fitness|archive-url=https://web.archive.org/web/20130115092005/http://www.crossfit.com/cf-info/start-diet.html|archive-date=2013-01-15|accessdate=2013-01-10}}</ref>
CrossFit го користи Интернет-моделот со [[виртуелна заедница]] .<ref>{{Наведена книга|title=How People Blogging Are Changing The World and How You Can Join Them|last=Walsh|first=Bob|publisher=Apress|year=2007|isbn=978-1-59059-691-3}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=Tribes|last=Godin|first=Seth|publisher=Piatkus Books|year=2009|isbn=978-0-7499-3975-5|page=160}}</ref> Компанијата вели дека овој децентрализиран пристап споделува некои вообичаени карактеристики со софтверски проекти со отворен извор и им овозможува на најдобрите практики да произлезат од најразлични пристапи, спор што го оспоруваат некои конкуренти и поранешни здруженија.
{{На|2019}}, there are over 15,000 CrossFit affiliates in over 150 countries.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://map.crossfit.com/|title=Official CrossFit Affiliate Map|work=map.crossfit.com|accessdate=2019-12-06}}</ref>
== CrossFit игри ==
„CrossFit Games“, во режија на Дејв Кастро, се одржуваат секое лето од 2007 година. Спортистите на Игрите се натпреваруваат на вежбање за кое учат само неколку часа претходно, понекогаш вклучително и елементи за изненадување кои не се дел од типичниот режим CrossFit. Минатото примери се груба вода плива а, [[софтбол]] фрли, и pegboard искачување.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mensfitness.com/training/pro-tips/why-pegboard-challenge-crossfit-games-was-such-beast|title=Why the Pegboard Challenge at the CrossFit Games Was Such a Beast|work=Men's Fitness|accessdate=2016-01-12}}</ref>
Игрите се стилизирани како место за одредување на „Фитнесот на Земјата“, каде конкурентите треба да бидат „подготвени за ништо“.<ref name="Fittest on Earth">{{Наведени вести|url=http://www.independent.ie/lifestyle/health/meet-the-fittest-woman-on-earth-29589823.html|title=Meet The Fittest Woman On Earth|last=Murphy|first=Celina|date=September 19, 2013|work=Ireland Independent|access-date=February 16, 2015|ref=37|postscript=Accessed via the Academic Search Complete Database at LSU}}</ref>
Во 2011 година, Игрите усвоија формат на квалификации преку Интернет, олеснувајќи го учеството на спортистите ширум светот. За време на петнеделниот „CrossFit Open“ секоја недела се објавува една нова тренинг. Спортистите имаат неколку дена да го завршат тренингот и да ги достават своите резултати на Интернет, со видео или валидација од филијалата на CrossFit. Бидејќи Отворениот е достапен на кое било ниво на спортист, многу филијали го охрабруваат учеството на членовите и бројот на учесници во светот може да биде во стотици илјади.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://games.crossfit.com/article/209585-rise-open|title=209,585: Rise of the Open|date=March 26, 2014|publisher=CrossFit Games}}</ref>
Од 2011–18 2011 година, врвните изведувачи на CrossFit Open за поединци и тимови од секој регион напредуваат кон регионалните настани, што се одржуваат во текот на следните два месеци низ целиот свет. Секој регионален настан квалификува одреден број на врвни финалисти што ќе ги испрати на Игрите. Игрите вклучуваат поделби за поединци од секој пол, ко-редактирани тимови и голем број на мајстори и тинејџерски групи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://fitworkshop.com/what-is-crossfit/|title=What is CrossFit?|archive-url=https://web.archive.org/web/20150213131830/http://fitworkshop.com/what-is-crossfit/|archive-date=2015-02-13|accessdate=February 1, 2015}}</ref>
Од 2019 година, регионалните играчи се прекинати и поединечните спортисти се квалификуваат со тоа што или да бидат национален шампион на Опен, завршувајќи во првите 20 низ целиот свет на Опен, освојувајќи настан санкциониран со CrossFit, или со покана.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://games.crossfit.com/article/welcome-2019-crossfit-games-season/open|title=Welcome to the 2019 CrossFit Games Season|date=February 14, 2019|work=CrossFit Games}}</ref>
== Сертификати ==
Постојат четири нивоа на сертификација на тренери CrossFit. За да отворите салата поврзана со CrossFit, потребно е само тренер да биде овластен за едно ниво.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.crossfit.com/affiliate/how-to|title=How to Affiliate|work=www.crossfit.com|accessdate=2019-06-12}}</ref>
Ниво еден (CF-L1) е ниво на воведување, каде што учесниците посетуваат групна класа за викенди, разговараат за основната методологија и основите на CrossFit и учат како да одржуваат свои часови. Тие ги надминуваат техниките и како да ги прилагодат за оние што не можат да ги изведат. По завршувањето на курсот за обука на ниво 1, треба да се биде уверен во спроведување на час, тренингот за размери соодветно за спортистите и држење на CrossFit според неговите стандарди.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://training.crossfit.com/level-one|title=CrossFit Level 1 Certificate Course|work=training.crossfit.com|accessdate=2018-04-16}}</ref>
На второ ниво, обуката е подлабоко во механиката на движењата и како да се биде водач и да комуницира со другите студенти. Во курсот Ниво два, учесниците учат за атлетскиот капацитет и се оценуваат како тренер во групи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.livestrong.com/article/288187-how-to-become-a-crossfit-trainer/|title=how to become a CrossFit trainer|last=Booe|first=Martin|date=|work=|accessdate=}}</ref>
За да се заработи сертификат од Ниво Три, тренерот мора да заврши 1.500 часа активно тренирање за фитнес и да стане сертифициран за CPR. За да заработи сертификат Ниво на четврто ниво, највисоко ниво што го признава CrossFit, Inc., тренерот мора да запише неколку години како Ниво на три и да положи тест.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://certifications.crossfit.com|title=CROSSFIT|work=cross fit.com|accessdate=May 28, 2020}}</ref>
== Критика ==
=== Повреда ===
Ризикот од повреда поврзана со обука на CrossFit е контроверзно прашање, бидејќи популарноста на програмата започна да се искачува во раните 2000-ти.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/2005/12/22/fashion/thursdaystyles/getting-fit-even-if-it-kills-you.html|title=Getting Fit, Even if It Kills You|last=Cooperman|first=Stephanie|date=December 22, 2005|work=The New York Times|access-date=December 28, 2015|issn=0362-4331}}</ref> Критичарите го обвинија CrossFit, Inc. за користење опасни движења и несоодветни нивоа на интензитет и дозволуваат недоквалификувани поединци да станат обучувачи CrossFit.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bloomberg.com/bw/articles/2014-09-04/crossfit-fights-injury-reputation-as-community-aspect-fuels-growth|title=Is CrossFit Dangerous?|work=BloombergView|accessdate=December 28, 2015}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.forbes.com/sites/dandiamond/2015/05/11/is-crossfit-good-for-you-what-60-minutes-didnt-say/|title=Is CrossFit Safe? What '60 Minutes' Didn't Tell You|work=Forbes|accessdate=December 28, 2015}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://espn.go.com/espn/otl/story/_/id/11262964/crossf-explosive-growth-fuels-safety-concerns|title=CrossFit: Extreme growth, concerns|work=ESPN.com|accessdate=December 28, 2015}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.outsideonline.com/1928481/crossfit-killing-us|title=Is CrossFit Killing Us?|work=Outside Online|accessdate=December 28, 2015}}</ref>
Како одговор на овие критики, CrossFit, Inc. тврди, „CrossFit е релативно безбеден дури и кога се изведува со лоша техника, но е побезбеден и поефикасен кога се изведува со добра техника“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://therussells.crossfit.com/2015/06/15/the-truth-hurts-part-1/|title=The Truth Hurts: Part 1|work=THE RUSSELLS|accessdate=December 28, 2015}}</ref> CrossFit, Inc. исто така тврди дека ризикот од повреда може да се намали со соодветно скалирање и менување на тренингот, концепт што се изучува на своето мрежно место и на курсот за обучувачи CrossFit Ниво 1.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://journal.crossfit.com/2015/10/scaling-crossfit-workouts.tpl|title=Scaling CrossFit Workouts by Jeremy Gordon, CF-L4|work=CrossFit Journal|accessdate=December 28, 2015}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://library.crossfit.com/free/pdf/CFJ_Seminars_TrainingGuide_012013-SDy.pdf|title=CrossFit L-1 Trainer Guide|date=May 15, 2010|work=CrossFit Journal|publisher=CrossFit, Inc.|accessdate=December 28, 2015}}</ref>
CrossFit ја поддржува оваа позиција повикувајќи се на три академски истражувања на учесниците во CrossFit. Овие истражувања пресметале стапки на повреди помеѓу 2,4 и 3,1 повреди на 1000 часови обука, за кои CrossFit тврдат дека се во согласност со или под стапките на повреди што се наоѓаат во „генералниот тренинг за фитнес“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://therussells.crossfit.com/2015/06/15/the-truth-hurts-part-1/|title=The Truth Hurts: Part 1|work=THE RUSSELLS|accessdate=January 13, 2016}}</ref>
Студијата објавена во ''theурналот за истражување на јачина и кондиционирање'' под наслов „Обука за моќ со висок интензитет заснована на кросфит ја подобрува максималната аеробна кондиција и составот на телото“, следеше 54 учесници за 10 недели обука на CrossFit. Студијата рече дека „... забележителен процент од нашите субјекти (16%) не ја завршија програмата за обука и се вратија за последователно тестирање“. Авторите рекоа „Ова може да го доведе во прашање односот ризик-корист за вакви екстремни програми за обука. . . ” <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://journals.lww.com/nsca-jscr/Abstract/2013/11000/Crossfit_Based_High_Intensity_Power_Training.30.aspx|title=Crossfit-Based High-Intensity Power Training Improves Maxima... : The Journal of Strength & Conditioning Research|work=LWW|accessdate=December 28, 2015}}</ref>
=== Судска постапка од Крос Фит, АД против НСАА ===
Во 2014 година, CrossFit, Inc. поднесе тужба против Националното здружение за јакост и кондиционирање (NSCA) за објавување на оваа студија, тврдејќи дека податоците се лажни и „наменети да ги исплашат учесниците подалеку од CrossFit“.<ref name="Mathis-Lilley">{{Наведени вести|url=http://www.slate.com/blogs/the_slatest/2014/07/11/crossfit_lawsuit_injury_component_of_study_draws_org_s_ire.html|title=CrossFit Sues Publisher of Study Described by Study Author as "Very Positive" Toward CrossFit|last=Mathis-Lilley|first=Ben|date=July 11, 2014|work=Slate|access-date=December 28, 2015|language=en-US|issn=1091-2339|author-link=Ben Mathis-Lilley}}</ref>
NSCA ги негира наводите на CrossFit, Inc.<ref name="Mathis-Lilley"/> но издаде ератум потврдувајќи дека податоците за повредата не биле точни.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://retractionwatch.com/2015/09/21/journal-corrects-crossfit-injury-data-in-paper-at-center-of-lawsuit/|title=Journal corrects CrossFit injury data in paper at center of lawsuit|work=Retraction Watch|accessdate=December 28, 2015}}</ref>
Во септември 2016 година, Окружниот суд донесе пресуда во корист на тврдењата на CrossFit Inc. дека податоците за повредата се утврдени дека се лажни, но не дека NSCA била комерцијална мотивирана или дека објавувањето на студијата било клевета, бидејќи NSCA веќе не стоела зад студијата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.leagle.com/decision/In%20FDCO%2020160922A07/Crossfit,%20Inc.%20v.%20National%20Strength%20and%20Conditioning%20Association|title=CROSSFIT, INC. v. NATIONAL STRENGTH AND CONDITIONING ASSOCIATION|publisher=Leagle|accessdate=May 16, 2017}}</ref>
Во февруари 2017 година, CrossFit поднесе санкции против NSCA, откако еден од сведоците на NSCA призна дека фалсификувал изјави за време на депонирањето.<ref name="3:2014cv01191">{{Наведени вести|url=https://law.justia.com/cases/federal/district-courts/california/casdce/3:2014cv01191/442865/176/|title=Crossfit, Inc. v. National Strength and Conditioning Association, No. 3:2014cv01191 - Document 176 (S.D. Cal. 2017)|work=Justia Law|access-date=January 25, 2018|language=en}}</ref> Во мај 2017 година, Судот издаде 17 санкции против НСАА, во кое пишуваше дека организацијата имала трговски мотив да ги фалсификува податоците, ги објавила лажните податоци свесно да го наруши CrossFit и дека ја завела јавноста со својот неред. На CrossFit му беа доделени 74.000 американски долари легални такси и беше дозволено да продолжи со истрагата за NSCA. Ако анализата на неутралните страни на NSCA опслужувачите се појави натамошно лошо однесување, CrossFit може да поднесе изменета тужба за понатамошно санкционирање и надомест за изгубените приходи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.litigationdaily.com/id=1202788874684/CrossFit-Clobbers-Competitor-with-Sanctions-in-False-Advertising-Case?mcode=1202615798744&curindex=0&curpage=ALL&slreturn=20170507165955|title=CrossFit Clobbers Competitor with Sanctions in False Advertising Case|date=June 7, 2017|publisher=The Litigation Daily}}</ref>
Во мај 2019 година, CrossFit, Inc. го контактираше ''Ортопедското списание за спортска медицина'' со барање за повлекување на друг труд, објавен во списанието претходно тој месец.<ref name="elkin">{{Наведено списание|last=Elkin|first=J. L.|last2=Kammerman|first2=J. S.|last3=Kunselman|first3=A. R.|last4=Gallo|first4=R. A.|year=2019|title=Likelihood of Injury and Medical Care Between CrossFit and Traditional Weightlifting Participants|journal=Orthopaedic Journal of Sports Medicine|volume=7|issue=5|page=2325967119843348|doi=10.1177/2325967119843348|pmc=6505252|pmid=31106222}}</ref> Весникот наведува дека учесниците во CrossFit „имаат поголема веројатност да бидат повредени и да побараат лекување во споредба со учесниците во традиционалното кревање тегови“, сознание дека CrossFit, Inc. тврди дека се заснова на научни грешки и материјал од повлечени или погрешно застапени студии.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://retractionwatch.com/2019/05/28/crossfit-demands-retraction-of-paper-claiming-their-participants-are-more-likely-to-be-injured/#more-96601|title=CrossFit demands retraction of paper claiming their participants are more likely to be injured|work=[[Retraction Watch]]|accessdate=28 May 2019}}</ref>
=== Вежби за рабдомиолиза ===
Односот помеѓу CrossFit и exertional рабдомиолиза е предмет на контроверзии за компанијата. Некои медицински професионалци тврдат дека и методологијата CrossFit и околината што ја создаваат обучувачите на CrossFit ги ставаат спортистите со голем ризик за развој на рабдомиолиза.<ref name="Rhabdo1">{{Наведена мрежна страница|url=https://medium.com/@ericrobertson/crossfits-dirty-little-secret-97bcce70356d#.5i2jos3im|title=CrossFit's Dirty Little Secret|last=Robertson|first=Eric|date=2013-09-20|work=Medium|archive-url=|archive-date=|accessdate=2020-06-18}}</ref><ref name="Rhabdo2">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.stuff.co.nz/life-style/well-good/teach-me/75659814/rhabdomyolysis-the-disease-attacking-super-fit-athletes|title=The disease attacking super fit athletes|work=Stuff|accessdate=2016-01-18}}</ref><ref name="ABCNews">{{Наведена мрежна страница|url=http://abcnews.go.com/blogs/health/2013/09/26/crossfit-can-the-popular-extreme-workout-be-dangerous/|title=CrossFit: Can the Popular Extreme Workout Be Dangerous?|work=ABC News|accessdate=2016-01-18}}</ref>
Еден човек успешно ги тужеше своите несертифицирани обучувачи на CrossFit и му беа доделени отштети [[Американски долар|од]] 300.000 [[Американски долар|УСД]],<ref name="MCT_CrossFit">{{Наведени вести|url=http://www.marinecorpstimes.com/news/2008/08/marine_crossfit_081608w/|title=Lawsuit alleges CrossFit workout damaging|last=Mitchell|first=Bryan|date=August 16, 2006|work=[[Marine Corps Times]]|access-date=August 16, 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080824070918/http://www.marinecorpstimes.com/news/2008/08/marine_crossfit_081608w/|archive-date=August 24, 2008}}</ref> откако тој страдаше од рабдомиолиза откако изврши вежба со CrossFit на 11 декември 2005 година, во Светскиот салата „ Манасас“ во Манасас, Вирџинија, под наведените тренери. надзор.<ref name="Jonathan Mummolo">{{Наведени вести|url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/10/06/AR2008100603032.html|title=Gym's High-Intensity Workout Left Me Disabled, Man Testifies|date=October 7, 2008|work=The Washington Post}}</ref> CrossFit, Inc. не беше наведена како обвинет во тужбата.
CrossFit, Inc. не се оспорува дека нејзината методологија има потенцијал да предизвика рабдомиолиза.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.stuff.co.nz/life-style/well-good/9992703/The-extremes-of-CrossFit|title=The extremes of CrossFit|last=Aschwanden|first=Christie|date=2014-04-30|work=Stuff.co.nz|access-date=2016-01-18}}</ref> Компанијата наведува дека иксрективната рабдомиолиза може да се најде во широк спектар на популации на спорт и тренинг и тврди дека нејзините критичари ја нарушиле високата свест на CrossFit за рабдомиолиза со висок ризик.<ref name="ABCNews"/><ref name=":0">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.crossfit.com/mt-archive2/009331.html#/comments|title=Comment #1|last=Greene|first=Russ|date=September 7, 2014|work=CrossFit.com|publisher=CrossFit|accessdate=18 January 2016}}</ref> Еден портпарол на КросФит изјави дека „извештајот на ЕСПН за 53 смртни случаи во американски триатлон од 2007 до 2013 година требаше да го одмори прашањето“.
Од мај 2005 година, CrossFit, Inc. објави неколку написи за рабдомиолиза во ''CrossFit Journal'' .<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://journal.crossfit.com/2010/01/rhabdo-pdf.tpl|title=The Truth About Rhabdo by Dr. Michael Ray - CrossFit Journal|last=Savage|first=Phil|date=|publisher=Journal.crossfit.com|accessdate=June 30, 2011}}</ref><ref name="GlassmanRhabdo">{{Наведена мрежна страница|url=http://journal.crossfit.com/2005/10/crossfit-induced-rhabdo-by-gre.tpl|title=CrossFit Induced Rhabdo by Greg Glassman - CrossFit Journal|last=Glassman|first=Greg|date=|publisher=Journal.crossfit.com|accessdate=June 30, 2011}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://journal.crossfit.com/2005/05/killer-workouts-by-eugene-alle.tpl|title=Killer Workouts by Eugene Allen - CrossFit Journal|last=Glassman|first=Greg|date=|publisher=Journal.crossfit.com|accessdate=June 30, 2011}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://journal.crossfit.com/2011/06/rhabdomyolysis-revisited.tpl|title=Rhabdomyolysis Revisited by Dr. Will Wright - CrossFit Journal|last=Starrett|first=Kelly|authorlink=Kelly Starrett|date=|publisher=Journal.crossfit.com|accessdate=June 30, 2011}}</ref> Три од написите се вклучени во ''Прирачникот CrossFit,'' обезбеден за сите потенцијални обучувачи.<ref name="CFManual">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.slideshare.net/leeshouse/crossfit-instructor-manual-v4|title=Crossfit Instructor Manual v4|last=leeshouse|accessdate=February 1, 2015}}</ref>
CrossFit, Inc. е исто така критикуван дека имал „кавалиер“ <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.stack.com/a/an-orthopedic-surgeons-perspective-on-crossfit?icn=navigation&ici=Navigation_Content|title=An Orthopedic Surgeon's Perspective on CrossFit|work=STACK|accessdate=2016-01-18}}</ref> став кон рабдомиолиза со промовирање на лик познат како „Чичко Рабдо“ (цртан филм кловн кој умира во драматичен начин - зависник од машина за дијализа, со своите бубрези и цревата што паѓаат на подот).<ref name="GlassmanRhabdo"/> Како одговор на оваа критика, Грег Гласман изјави „Ние го воведовме (чичко) Рабдо затоа што сме искрени и веруваме дека целосното откривање на ризикот е единствената етичка работа што треба да се направи“.<ref name=":0"/>
=== Контроверзии на друштвените медиуми ===
CrossFit, Inc е различно критикуван и пофален за нејзиниот неправилен пристап кон друштвените медиуми.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.bodyforwife.com/coke-crossfit-and-created-outrage/|title=Coke, CrossFit, and Created Outrage|work=Body for Wife|accessdate=2016-01-06}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.inc.com/magazine/201307/burt-helm/crossfit-empire.html|title=Do Not Cross CrossFit|date=2013-07-02|work=Inc.com|accessdate=2016-01-06}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.outsideonline.com/1923956/crossfits-sour-sense-humor|title=CrossFit's Sour Sense of Humor|work=Outside Online|accessdate=2016-01-06}}</ref> Овој пристап вклучува објавување статии и твитови за теми кои не се фитнес (вклучително и политика, филозофија и поезија) <ref>{{Наведени вести|url=http://nation.time.com/2014/01/10/five-things-you-need-to-know-about-crossfit/|title=Five Things You Need To Know About CrossFit|last=Gregory|first=Sean|work=Time|access-date=2016-01-06|issn=0040-781X}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.crossfit.com/mt-archive2/009563.html#/comments|title=Rest Day|last=|first=|date=April 23, 2015|work=CrossFit.com|publisher=CrossFit, Inc.|accessdate=6 January 2016}}</ref> како и директно интеракција со други корисници на друштвени медиуми и критичари на програмата на компанијата.<ref name="GlassmanWarpath">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.maxim.com/maxim-man/crossfit-greg-glassman-exclusive-2015-9|title=Exclusive: On the Warpath with CrossFit's Greg Glassman|last=Bowles|first=Nellie|date=September 8, 2015|work=|publisher=Maxim.com|accessdate=6 January 2016}}</ref>
На 4 јуни 2014 година, CrossFit постави „пародично видео на нивната Фејсбук страница“ на Исус, во кое се претставени концепти како „Света Троица на вежбање“.<ref name="Martin">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.christiantoday.com/article/the.crossfit.by.jesus.parody.that.takes.the.concept.literally.watch/37944.htm|title=The CrossFit by Jesus parody that takes the concept literally|last=Martin|first=Cath|date=7 June 2014|work=Christian Today|language=En|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=9 June 2014}}</ref> Јасмин Хафиз напиша во ''„Хафингтон пост“'' дека некои „гледачи се налутени од непочитувањето на употребата на христијански симбол“, при што еден корисник го прашува „на која планета е комична или охрабрена да се потсмева со нечија вера?“ <ref name="Hafiz">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.huffingtonpost.com/2014/06/05/crossfit-jesus-video_n_5453170.html|title=CrossFit Posts Jesus Parody On Facebook Page And The Comments Explode|last=Hafiz|first=Yasmine|date=5 June 2014|work=The Huffington Post|language=En|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=9 June 2014}}</ref>
Во јуни 2018 година, CrossFit го отпушти својот главен службеник за знаење, Расел Бергер, откако Бергер ја обезличи ЛГБТ заедницата на [[Твитер]] . Твитот на Бергер уследи по затворањето на локацијата CrossFit во [[Индијанаполис (Индијана)|Индијанаполис, како]] резултат на реакцијата со која се соочи, откако се откажа од специјалниот тренинг на ЛГБТ гордост месец . Бергер напиша на Твитер „Бидејќи некој што лично верува дека славењето„ гордост “е грев, би сакал лично да го охрабрувам #CrossFitInfiltrate што стоеше покрај нивните убедувања и одбиваше да биде домаќин на тренингот @indypride . Нетрпеливоста на ЛГБТК идеологијата кон какви било алтернативни погледи е ужасна “. Твитот предизвика гневни одговори со кои го осуди Бергер како [[Предрасуда|пропаганда]] и изврши притисок врз извршниот директор Гилсман за него да биде отпуштен од работа; Бергер прво беше ставен на неплатено отсуство, но подоцна беше отпуштен од Гиксман, кој јавно го осуди Бергер.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.buzzfeednews.com/article/stephaniemlee/crossfit-russell-berger-lgbtq-pride-sin|title=CrossFit Just Fired Its Spokesperson Who Said LGBT Pride Is A "Sin"|last=Stephanie M. Lee|date=6 June 2018|publisher=BuzzFeed News}}</ref>
Во мај 2019 година, CrossFit ги затвори своите сметки на Facebook и Instagram, кои имаа 3,1 милиони и 2,8 милиони следбеници, соодветно.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://morningchalkup.com/2019/05/23/crossfit-shutters-facebook-instagram-accounts-amid-data-privacy-concerns/|title=CrossFit Shutters Facebook, Instagram Accounts Amid Data Privacy Concerns|last=LoFranco|first=Justin|work=Morning Chalk Up|accessdate=24 May 2019}}</ref><ref name="auto">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.crossfit.com/battles/crossfit-suspends-facebook-instagram|title=CrossFit, Inc. Suspends Use of Facebook and Associated Properties|work=CrossFit|publisher=CrossFit|accessdate=24 May 2019}}</ref> На почетната страница на компанијата, во соопштението се наведува дека CrossFit бил загрижен за приватноста и безбедноста на корисниците во пресрет на „добро познатите јавни поплаки за компанијата за друштвени медиуми што можат негативно да влијаат врз безбедноста и приватноста на нашата глобална заедница CrossFit“. Компанијата, исто така, ја наведе кражбата на интелектуална сопственост и дослухот на Фејсбук со „интересите на индустријата за храна и пијалаци“ како причини за деактивирање на сметките на друштвените медиуми.
На 6 јуни 2020 година, основачот на КросФит Грег Гласман, твитна, „Тоа е: ФЛООД-19“, како одговор на твитот од Институтот за здравствени метрика и евалуација на Универзитетот во Вашингтон, во кој се вели дека „расизмот и дискриминацијата се критични јавни здравствени проблеми кои бараат итен одговор “. Твитот на стакленички беше широко испаничен; многу спортски сали поврзани со CrossFit низ целиот свет реагираа со прекинување на нивната припадност, а Рибок исто така најави дека ќе го прекинат своето здружение.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.washingtonpost.com/sports/2020/06/08/crossfit-founder-jokes-about-george-floyd-reebok-gyms-drop-brand/|title=Reebok, gyms cut ties with CrossFit amid consumer demands for corporate action against racism|date=|access-date=2020-06-09|publisher=The Washington Post}}</ref> Гилсман исто така беше домаќин на критикуван повик на Зум со сопствениците на вежбалници во Crossfit, каде што ги цитираше теориите на заговор за СОВИД-19 и тврди дека Џорџ Флојд бил убиен како дел од сложено прикривање на фалсификување, неповрзано со расизмот.<ref>[https://www.nytimes.com/2020/06/09/style/crossfit-gyms-founder-protests.html CrossFit Gym C.E.O. Greg Glassman Steps Down in Chaos]</ref> На 9 јуни 2020 година, Грег Гласман поднесе оставка како извршен директор.<ref name=":1">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.npr.org/sections/live-updates-protests-for-racial-justice/2020/06/09/873150038/crossfit-company-is-ostracized-after-its-ceos-racial-remarks|title=CrossFit CEO Steps Down After His Racial Remarks Led Reebok, Others To Cut Ties|work=NPR.org|language=en|accessdate=2020-06-11}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.cnn.com/2020/06/09/business/greg-glassman-crossfit-resignation/index.html|title=Greg Glassman resigns as CrossFit CEO after controversial tweets about George Floyd|last=Business|first=Rob McLean and Clare Duffy, CNN|work=CNN|accessdate=2020-06-10}}</ref>
== Наводи ==
{{наводи}}
[[Категорија:Вежбање]]
4wr9po3csnu5m3fevkpu6id8h4pzwj0
Алексис Салемакерс
0
1250506
4805242
4805056
2022-08-26T08:08:18Z
Тиверополник
1815
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography 3
| name = Алексис Салемакерс
| image =
| fullname = Алексис Салемакерс<ref>{{cite web |title=Transfer Market – Milan |url=http://www.legaseriea.it/en/serie-a/transfer-market?squadra=milan |website=[[Lega Serie A]] |accessdate=31 January 2020}}</ref>
| birth_date = {{birth date and age|1999|6|27|df=y}}
| birth_place = [[Синт Агата - Берхем]], Белгија
| height = 1.80 m
| currentclub = [[ФК Милан|Милан]]
| clubnumber = 56
| position = среден ред
| youthyears1 = {{0|0000}}–2018
| youthclubs1 = {{Fb team Anderlecht}}
| years1 = 2018–2020 |clubs1 = {{Fb team Anderlecht}} |caps1 = 40 |goals1 = 2
| years2 = 2020 |clubs2 = → {{Fb team Milan}} (п) |caps2 = 4 |goals2 = 0
| years3 = 2020– |clubs3 = {{Fb team Milan}} | caps3 = 39| goals3 = 2
| nationalyears1 = 2017–2018
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 19 години|Белгија 19]]
| nationalcaps1 = 4
| nationalgoals1 = 0
| nationalyears2 = 2018–
| nationalteam2 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 21 години|Белгија 21]]
| nationalcaps2 = 12
| nationalgoals2 = 0
| nationalteam3 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија]]
| nationalcaps3 = 4
| nationalgoals3 = 1
| pcupdate = 21:36, 3 октомври 2021 (UTC)
| nationalteam-update = 23:48, 8 септември 2021 (UTC)
}}
'''Алексис Салемакерс''' (роден на {{роден на|27|јуни|1999}} година во [[Синт Агата - Берхем]], [[Белгија]]) — [[Белгија|белгиски]] фудбалер кој настапува за екипата на [[ФК Милан]] на позиција [[среден ред (фудбал)|среден ред]] а може да игра и во [[Одбрана (фудбал)|одбрана]].
== Клупска кариера ==
Во октомври [[2017]] година, Салемакерс потпишал договор во [[ФК Андерлехт|РСЦ Андерлехт]] до [[2019]] година. На [[16 февруари]] [[2018]] година, тој го направил своето официјално деби против Синт-Трујден , играјќи од 77 минута од натпреварот.
На [[8 јуни]] [[2018]] година, тој го обновил договорот до [[2022]] година.
На [[31 јануари]] [[2020]] година, [[ФК Милан|Милан го]] ангажирал на позајмица, со опција за купување.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2020-01-31/saelemaekers-is-a-new-ac-milan-player|title=Saelemaekers is a new AC Milan player|date=31 January 2020|work=AC Milan|accessdate=4 July 2020}}</ref> Милан, наводно, договорил хонорар од 3,5 милиони евра плус 1 милион евра бонуси во случај на трајно потпишување на договор.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.football-italia.net/149456/milan-make-saelemaekers-signing|title=Milan make Saelemaekers signing|date=1 February 2020|work=Football Italia|accessdate=4 July 2020}}</ref> Тој дебитирал како замена за [[Давиде Калабрија]] во ремито против [[ФК Хелас Верона|Верона]] на 2 февруари 2020 година кое завршило со резултат од 1:1.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.corriere.it/sport/20_febbraio_02/milan-verona-1-1-senza-ibrahimovic-rossoneri-frenano-l-esordio-daniel-maldini-b19bd574-45cd-11ea-89f5-524fb04840d5.shtml?refresh_ce-cp|title=Milan-Verona 1-1: senza Ibrahimovic i rossoneri frenano. L’esordio di Daniel Maldini|last=Colombo|first=Monica|date=3 February 2020|work=Corriere Della Sera|access-date=3 February 2020}}</ref>
На [[1 јули]] [[2020]] година, Салемакерс потпишал договор со [[ФК Милан|Милан]] кој ќе го задржи во клубот до [[30 јуни]] [[2024]] година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.acmilan.com/it/news/articoli/media/2020-07-01/comunicato-ufficiale-alexis-saelemaekers|title=COMUNICATO UFFICIALE: ALEXIS SAELEMAEKERS|accessdate=1 July 2020}}</ref> На 18 јули, тој го постигнал својот прв гол за клубот во победата од 5-1 на домашен терен над [[ФК Болоња|Болоња]] во Серија А.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.acmilan.com/en/news/articles/serie-a/2020-07-18/bologna-put-to-the-sword-at-san-siro|title=Match report AC Milan 5-1 Bologna, Serie A 2019/2020|date=18 July 2020|publisher=AC Milan|accessdate=19 July 2020}}</ref>
== Статистика ==
{{Updated|21 август 2022}}
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Настапи и голови по клуб, сезона и натпреварување
! rowspan="2" | Клуб
! rowspan="2" | Сезона
! colspan="3" | Лига
! colspan="2" | Национален Куп
! colspan="2" | Европа
! colspan="2" | Останато
! colspan="2" | Вкупно
|-
!Лига!!Нат.!!Гол.!!Нат.!!Гол.!!Нат.!!Гол.!!Нат.!!Гол.
|-
| rowspan="4" | [[ФК Андерлехт|Андерлехт]]
| 2017–18 <ref name="wf">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.worldfootball.net/player_summary/alexis-saelemaekers/2/|title=Alexis Saelemaekers » Club matches|work=worldfootball.net|accessdate=20 February 2020}}</ref>
| Белгиска прва дивизија А.
| 1
| 0
| 0
| 0
| 0
| 0
| 10
| 0
| 11
| 0
|-
| 2018–19
| Белгиска прва дивизија А.
| 23
| 0
| 1
| 0
| 3 {{Efn|Appearances in the [[UEFA Europa League]]}}
| 0
| 7
| 0
| 34
| 0
|-
| 2019-2020
| Белгиска прва дивизија А.
| 16
| 2
| 3
| 0
| colspan="2" | -
| colspan="2" | -
| 19
| 2
|-
! colspan="2" | Вкупно
! 40
! 2
! 4
! 0
! 3
! 0
! 17
! 0
! 64
! 2
|-
| rowspan="3" | [[ФК Милан|Милан]]
| [[ФК Милан сезона 2019-2020|2019-2020]] <ref name="Soccerway">{{Наведена мрежна страница|url=https://uk.soccerway.com/players/alexis-saelemaekers/462566/|title=A. Saelemaekers: Summary|work=Soccerway|publisher=Perform Group|accessdate=17 December 2019}}</ref>
| [[Серија А]]
| 13
| 1
| 2
| 0
| colspan="2" | -
| colspan="2" | -
| 15
| 1
|-
| [[ФК Милан сезона 2020-2021|2020-2021]]
| Серија А
| 32
| 2
| 1
| 0
| 7
| 0
| colspan="2" | 1
| 40
| 3
|-
| [[ФК Милан сезона 2021-2022|2021-2022]]
| Серија А
| 36
| 1
| 4
| 1
| 6
| 0
| colspan="2" | -
| 46
| 2
|-
| [[ФК Милан сезона 2022-2023|2022-2023]]
| Серија А
| 2
| 0
| 0
| 0
| 0
| 0
| colspan="2" | -
| 2
| 0
|-
! colspan="2" | Вкупно
!83!!4!!7!!1!!13!!1!!colspan="2"|—!!103!!6
|-
! colspan="3" | Вкупно кариера
!140!!6!!11!!1!!16!!1!!0!!0!!167!!8
|}
{{Белешки}}
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
* [http://static.belgianfootball.be/project/publiek/jrinteren/speler_PH_6828.htm#itop Белгија Статистика] во белгиска ФА
{{A.C. Milan squad}}
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Салемакерс, Алексис}}
[[Категорија:Фудбалери во Серија А]]
[[Категорија:Фудбалери на Милан]]
[[Категорија:Фудбалери на ФК Андерлехт]]
[[Категорија:Белгиски фудбалери]]
[[Категорија:Живи луѓе]]
[[Категорија:Родени во 1999 година]]
otptgqvh01adoakbqkffug8xj59dcd9
Honor (бренд)
0
1253601
4805315
4628045
2022-08-26T11:07:59Z
InternetArchiveBot
92312
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox company|name=HONOR|products=Паметни телефони, лаптопи, носиви уреди, додатоци|divisions=|parent=[[Huawei]]|num_employees_year=|num_employees=|income_year=|operating_income=|revenue_year=2018|revenue={{US$|50+ милијарди|link=yes}} (вклучувајќи го Huawei)|production=|key_people=|logo=Huawei Honor Logo.svg|area_served=Цел свет|hq_location=[[Женџен]], Кина|founder=[[Рен Женгфеи]]|founded={{Start date and age|2013}}|industry=Потрошувачка електроника, мобилен интернет|type=|native_name=荣耀|image=|logo_caption=|website={{URL|https://www.hihonor.com}}}}'''Honor''' (стилизиран и рекламиран како '''HONOR''') е бренд за [[Паметен телефон|паметни телефони]] во сопственост на [[Huawei]] Technologies. Како дел од стратегијата на два бренда на Huawei Consumer Business Group, Honor обезбедува паметни телефони насочени кон млади потрошувачи, но исто така има издадено и [[таблет компјутер]]и и [[носива технологија]].
Од 2016 година, Џорџ Џао служи како глобален претседател на Honor,<ref name="Twice">{{Наведено списание|last=Palenchar|first=Joseph|date=15 June 2016|title=Huawei's Honor Brand Adds Brick-and-Mortar Sales|url=http://www.twice.com/news/smartphones/huawei-s-honor-brand-adds-brick-and-mortar-sales/61874|journal=[[Twice (magazine)|Twice]]|publisher=[[NewBay Media]]|issn=0892-7278|access-date=9 August 2016}}</ref> и Ева Вимерс служи како претседател на брендот во Европа и е глобален потпретседател.<ref name=":0">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.pcr-online.biz/news/read/huawei-appoints-eva-wimmers-as-president-of-honor-brand-in-europe/038581|title=Huawei appoints Eva Wimmers as president of Honor brand in Europe|last=Sacco|first=Dominic|date=4 August 2016|work=PCR|accessdate=7 September 2016}}</ref>
== Историја и деловен модел ==
Основана во 2013 година,<ref name="Lai">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.engadget.com/2013/12/16/huawei-honor-3x-3c/|title=Huawei's Honor brand challenges Xiaomi with 3X and 3C low-cost phones|last=Lai|first=Richard|date=16 December 2013|work=[[Engadget]]|accessdate=8 August 2016}}</ref><ref name="Aiming">{{Наведени вести|url=http://telecom.economictimes.indiatimes.com/news/devices/aiming-to-double-profit-huaweis-honor-brand-eyes-india/49259749|title=Aiming to double profit, Huawei's Honor brand eyes India|date=7 October 2015|work=[[The Economic Times]]|access-date=9 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20190404130041/https://telecom.economictimes.indiatimes.com/news/devices/aiming-to-double-profit-huaweis-honor-brand-eyes-india/49259749|archive-date=4 April 2019|publisher=[[The Times Group]]}}</ref> Honor линијата со исплатливи паметни телефони му овозможила на Huawei да се натпреварува со онлајн брендови на паметни телефони од средна класа во Кина и на глобално ниво.<ref name="Stinson">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.techradar.com/reviews/phones/mobile-phones/huawei-honor-3c-1279888/review|title=Huawei Honor 3C review|last=Stinson|first=Ben|date=22 January 2015|work=[[TechRadar]]|publisher=[[Future plc]]|accessdate=8 August 2016}}</ref><ref name="Kan">{{Наведени вести|url=http://www.cio.com/article/2942513/huaweis-honor-brand-strives-to-become-global.html|title=Huawei's Honor brand strives to become global|last=Kan|first=Michael|date=30 June 2015|work=[[CIO magazine]]|access-date=9 August 2016|publisher=[[International Data Group]]|archive-date=2017-06-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20170601104106/http://www.cio.com/article/2942513/huaweis-honor-brand-strives-to-become-global.html|url-status=dead}}</ref>
Од 2016 година, Honor ги продава своите производи главно преку Интернет преку сопствени страници, како и преку онлајн трговци. Некои производи на Honor биле достапни за купување во продавници на одбрани пазари. Honor нудел паметни телефони по пониски цени, бидејќи компанијата заштедувала пари работејќи онлајн.<ref name="Honor7">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.digitaltrends.com/cell-phone-reviews/huawei-honor-7-review/|title=Huawei Honor 7 Review|last=Boxall|first=Andy|date=13 January 2016|work=Digital Trends|accessdate=8 August 2016}}</ref><ref name="Ellis">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.techradar.com/reviews/phones/mobile-phones/honor-4x-1287220/review|title=Honor 4X review|last=Ellis|first=Tomos|date=4 June 2015|work=TechRadar|accessdate=8 August 2016}}</ref> Потрошувачите кои ќе се приклучат на „HONOR Club добивале дополнителни попусти на производи.<ref name="Hanson">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.techradar.com/us/reviews/phones/mobile-phones/honor-7-1302807/review|title=Honor 7 review|last=Hanson|first=Matt|date=July 2016|work=TechRadar|archive-url=https://web.archive.org/web/20160813183136/http://www.techradar.com/us/reviews/phones/mobile-phones/honor-7-1302807/review|archive-date=13 August 2016|accessdate=8 August 2016}}</ref>
== Дизајнерски дух ==
Според phoneArena, Honor паметните телефони се визуелно препознатливи поради „нијансираните стаклени капаци“, нудејќи им на корисниците „прекрасни градиенти со секој агол на гледање“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.phonearena.com/news/Honor-20-Pro-design-specs-camera-price-release-date-aperture_id116165|title=Honor 20 Pro lands with record lens aperture and 'holographic' design|last=Petrov|first=Daniel|work=Phone Arena|language=en-US|accessdate=2019-07-19}}</ref>
Динамичкиот холографски дизајн на серијата HONOR 20 го подобрува овој концепт, за кој претседателот на Honor Џорџ Џао изјави за Ксинхуа новинската агенција во мај 2019 година: „Во HONOR, ја следиме [дизајнерската] филозофијата „Секогаш подобро“ во сè што правиме“. Пример може да биде позадината испорачана за носивите уреди Honor Band, кои во верзијата на англиски јазик се достапни со избор на дизајни за бирање, вклучувајќи привлечна серија од дванаесет, што ги прикажува главните ѕвезди и симболична претстава за дванаесетте знаци на зодијакот, со идентификувачки акроними со три букви (сепак, Aquarius (Водолија) е погрешна, покажувајќи „Arg“ наместо „Aqu“).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.xinhuanet.com/english/2019-05/22/c_138077921.htm|title=Huawei's sub-brand HONOR launches new smartphone products in Britain - Xinhua {{!}} English.news.cn|work=www.xinhuanet.com|accessdate=2019-07-19|archive-date=2021-05-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20210512203854/http://www.xinhuanet.com/english/2019-05/22/c_138077921.htm|url-status=dead}}</ref>
== Меѓународно проширување ==
Honor го започнал своето меѓународно проширување во април 2014 година, со лансирање на Honor 3C во Малезија, проследено со објавување на Honor 6 во Европа во октомври.<ref name="Tries">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.digitaltrends.com/mobile/huawei-honor-6-news-europe/|title=Huawei tries something new, relaunches the Honor 6 smartphone without the Huawei name|last=Boxall|first=Andy|date=29 October 2014|work=[[Digital Trends]]|oclc=810203593|accessdate=9 August 2016}}</ref> До јуни 2015 година, брендот се проширил во 74 земји, вклучително и во Европа, Индија и Јапонија.<ref name="Kan"/>
Honor го објавил Honor 7 во јули 2015 година,<ref name="Honor7"/> и во октомври истата година, ја објавил својата цел да ги зголеми приходите на 5 милијарди долари (двојно повеќе од претходната година) со планови да се фокусира на Индија.<ref name="Aiming"/><ref name="Khan">{{Наведени вести|url=http://economictimes.indiatimes.com/tech/hardware/huawei-planning-to-make-smartphones-in-india/articleshow/49294947.cms|title=Huawei planning to make smartphones in India|last=Khan|first=Danish|date=10 October 2015|work=The Economic Times|access-date=9 August 2016}}</ref>
Во 2015 година, онлајн продавницата Vmall на Honor, претходно достапна само во Кина, станала достапна во Европа и Велика Британија, овозможувајќи директни набавки од производителот.<ref name="Hanson"/><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.phonearena.com/news/Huawei-P8-sells-out-on-launch-day-in-China_id68622|title=Huawei P8 Sells Out in One Day|date=24 April 2015|work=PhoneArena|archive-url=|archive-date=|accessdate=Apr 23, 2015}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gsmarena.com/huawei_honor_7_to_launch_in_the_uk_for_less_than__pound200-news-13683.php|title=Huawei Honor 7 to launch in the UK for less than £200|work=GSM Arena|accessdate=31 October 2016}}</ref>
Кон крајот на 2015 година, Honor ги потврдил плановите да ја однесе својата понуда на паметни телефони и носива технологија во САД.<ref name="Kan"/><ref name="Brown">{{Наведени вести|url=http://www.ibtimes.com/huawei-america-budget-honor-smartphone-brand-expected-launch-us-2224178|title=Huawei In America: Budget 'Honor' Smartphone Brand Expected To Launch In US|last=Brown|first=Mike|date=14 December 2015|work=[[International Business Times]]|access-date=9 August 2016|publisher=[[IBT Media]]}}</ref>
Honor дебитирал во САД со објавувањето на Huawei Honor 5X на Саемот за потрошувачка електроника (CES) во јануари 2016 година.<ref name="Twice"/><ref name="Honor7"/><ref name="Nofuente">{{Наведени вести|url=http://www.techtimes.com/articles/117290/20151218/huawei-mate-8-and-honor-5x-debuting-in-us-at-ces-2016-report.htm|title=Huawei Mate 8 and Honor 5X Debuting in US at CES 2016: Report|last=Nofuente|first=Kyle|date=18 December 2015|work=Tech Times|access-date=8 September 2016}}</ref> Првично достапен само за купување преку Интернет, Huawei Honor 5X подоцна бил достапен во одбрани продавници за технологија.
Во август 2016 година, ''Recode'' објавил дека Honor продал над 60 милиони производи, генерирајќи приход од над 8,4 милијарди долари.<ref name="Fried">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.recode.net/2016/8/16/12492310/huawei-smartphone-brand-honor-us|title=Despite its tiny U.S. market share, China's Huawei is launching a second brand here|last=Fried|first=Ina|date=16 August 2016|work=[[Recode]]|publisher=[[Vox Media]]|accessdate=30 August 2016}}</ref>
И Honor 8 бил издаден во 2016 година.<ref name="Rehm">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.dpreview.com/news/9311406847/huawei-s-honor-8-comes-with-dual-cam-but-no-leica-branding|title=Huawei's Honor 8 comes with dual cam, no Leica branding|last=Rehm|first=Lars|date=12 July 2016|work=[[Digital Photography Review]]|accessdate=9 August 2016}}</ref>
Во декември 2016 година, Honor го претставил Honor Magic, кој бил лансиран вечерта во пресрет на третата годишнина од брендот и вклучувал софтвер за вештачка интелигенција дизајниран да обезбеди „интелигентни интерактивни карактеристики“ засновани на кориснички податоци.<ref name="Wiggers">{{Наведени вести|url=https://www.digitaltrends.com/mobile/huawei-honor-magic/|title=With the wave of a magic wand, Huawei unveils the AI-powered Honor Magic|last=Wiggers|first=Kyle|date=16 December 2016|work=Digital Trends|access-date=10 May 2017}}</ref><ref name="Magic">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gsmarena.com/huawei_honor_magic-8482.php|title=Huawei Honor Magic|work=GSM Arena|accessdate=10 May 2017}}</ref>
Во јануари 2017 година на CES, Honor објавил дека Honor 6X - претходно достапен само во Кина - ќе биде достапен на тринаесет нови пазари, вклучувајќи ги и САД.<ref>{{Наведени вести|url=http://tech.firstpost.com/news-analysis/ces-2017-huawei-announces-global-launch-of-honor-6x-priced-at-249-356233.html|title=CES 2017: Huawei announces global launch of Honor 6x, priced at $249|date=5 January 2017|access-date=10 May 2017|publisher=[[Firstpost]]}}</ref><ref name="Woollaston">{{Наведено списание|last=Woollaston|first=Victoria|date=3 January 2017|title=CES 2017: Honor unveils a £225 handset with a two-day battery life|url=https://www.wired.co.uk/article/honor-6x-handset-ces-2017|journal=Wired|access-date=10 May 2017}}</ref> Телефонот се здобил со признанија „најдоброто од CES 2017“ од неколку технолошки публикации, вклучувајќи Android Authority,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.androidauthority.com/best-of-ces-2017-741647/|title=Best of CES 2017: the most impressive products from the show|last=Grush|first=Andrew|date=10 January 2017|work=Android Authority|accessdate=10 May 2017}}</ref><ref name="Banerjee">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.androidauthority.com/interview-honor-vp-zack-zhang-ces-2017-742320/|title=Interview with Honor VP Zack Zhang at CES 2017|last=Banerjee|first=Ankit|work=Android Authority|accessdate=10 May 2017}}</ref> ''Digital Trends'',<ref>{{Наведени вести|url=https://www.digitaltrends.com/top-tech-of-ces-2017-awards/|title=Digital Trends Top Tech of CES 2017 Award Winners|work=Digital Trends|access-date=10 May 2017}}</ref> Slash Gear,<ref name="Davies">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.slashgear.com/the-best-of-ces-2017-08470808/|title=The Best of CES 2017|last=Davies|first=Chris|date=8 January 2017|work=Slash Gear|accessdate=10 May 2017}}</ref> и Talk Android.<ref name="Herrick">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.talkandroid.com/307941-talk-android-best-of-ces-2017-awards/|title=Talk Android Best of CES 2017 Awards|last=Herrick|first=Justin|date=9 January 2017|work=Talk Android|accessdate=10 May 2017}}</ref>
Honor 8 Pro, познат како Honor V9 во Кина,<ref name="Warren">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.theverge.com/circuitbreaker/2017/4/5/15188462/honor-8-pro-specifications-release-date-features|title=The Honor 8 Pro is a Huawei P10 with stronger specs and a smaller price|last=Warren|first=Tom|date=5 April 2017|work=[[The Verge]]|publisher=[[Vox Media]]|accessdate=10 May 2017}}</ref> бил објавен во април 2017 година.<ref name="GSM">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gsmarena.com/huawei_honor_8_pro-8568.php|title=Huawei Honor 8 Pro|work=GSM Arena|accessdate=10 May 2017}}</ref>
Honor 9 бил издаден во јуни 2017 година,<ref>{{Наведени вести|url=https://www.theverge.com/circuitbreaker/2017/6/27/15879952/honor-9-now-available-europe%7C|title=The Honor 9 is now available in Europe|last=Singleton|first=Micah|date=27 June 2017|work=[[The Verge]]|access-date=27 July 2017|publisher=[[Vox Media]]}}</ref> и еден милион единици биле испорачани во текот на првиот месец.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.androidauthority.com/many-honor-9-units-sold-787153/|title=This is how many Honor 9 units have been sold so far|last=Rutnik|first=Mitja|work=Android Authority|accessdate=27 July 2017}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.androidheadlines.com/2017/07/1-million-honor-9-units-sold-within-first-month.html|title=Over 1 Million Honor 9 Units Sold Within First Month|last=Swingle|first=Joshua|date=10 July 2017|work=Android Headlines|accessdate=27 July 2017}}</ref>
Honor 10 бил именуван како EISA Паметен телефон за животен стил 2018–2019 во август 2018 година и бил опишан како „совршено прилагодување дури и за најпредизвикувачкиот помлад корисник“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.prnewswire.com/news-releases/honor-10-named-eisa-lifestyle-smartphone-2018---2019-300696609.html|title=Honor 10 named 'EISA Lifestyle Smartphone 2018 - 2019'|last=Honor|work=www.prnewswire.com|language=en|accessdate=2019-06-13}}</ref>
XDA развивачите презентирале инфо-графикон со кој се докажало дека Honor 10 имал најдобра стапка на полнење преку технологијата за супер полнење на Huawei.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.forbes.com/sites/kevinmurnane/2018/07/10/which-smartphone-has-the-fastest-charging-technology/#74e2c6912961|title=Which Smartphone Has The Fastest Charging Technology?|last=Murnane|first=Kevin|work=Forbes|access-date=2018-07-11|language=en}}</ref>
Honor 8X и Honor 8X Max биле објавени во септември 2018 година во Кина.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.techjuice.pk/honor-8x-wins-discipline-product-award-at-if-awards-2019/|title=Honor 8X wins 'Discipline Product' award at iF Awards 2019|date=2019-03-11|work=TechJuice|language=en-US|accessdate=2019-06-13}}</ref> Истиот месец, Honor Play бил прогласен за „Најдоброто од IFA 2018“ од Top Tier Global Media, пофалувајќи го уредот за GPU Turbo и функциите за паметно играње игри.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.prnewswire.com/news-releases/honor-play-named-best-of-ifa-2018-by-global-top-tier-media-300707198.html|title=Honor Play Named "Best of IFA 2018" by Global Top-Tier Media|last=Honor|work=www.prnewswire.com|language=en|accessdate=2019-06-13}}</ref>
Во декември 2018 година бил објавен Honor View 20 со три „први во светот“ технологии - задна камера од 48 мегапиксели, All-View екран на HONOR и Link Turbo.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.dqindia.com/honor-view20-three-world-first-technologies-announced/|title=HONOR View20 with Three World-First Technologies Announced|date=2018-12-10|work=DATAQUEST|language=en-US|accessdate=2019-06-13}}</ref>
Во јануари 2019 година, Honor 10 Lite бил лансиран со предна камера со вештачка интелигенција од 24MP, што им нудило на корисниците совршен самослик.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.businesstoday.in/technology/launch/honor-10-lite-launched-in-india-check-out-price-specifications/story/310217.html|title=Honor 10 Lite launched in India; check out price, specifications|work=www.businesstoday.in|accessdate=2019-06-13}}</ref> HONOR View 20 бил лансиран истиот месец заедно со новата кампања за брендот дизајнирана да ја подобри свеста и перцепцијата за брендот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.businesstoday.in/technology/launch/honor-view-20-global-launch-today-price-specifications/story/312341.html|title=Honor View 20 global launch today; check out price, specifications|work=www.businesstoday.in|accessdate=2019-06-13}}</ref>
Во мај 2019 година, била објавена серијата Honor 20, која освоила три награди од Android Authority, Android Police и Android Headline, со Verge опишувајќи го Honor 20 Pro како „предводник на спецификациите од прва класа по цена на средна класа“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.theverge.com/2019/5/21/18633027/honor-20-pro-series-release-date-news-feature-specs-camera-battery-life|title=The Honor 20 Pro has flagship specs with a midrange price|last=Porter|first=Jon|date=2019-05-21|work=The Verge|accessdate=2019-06-13}}</ref>
Во октомври 2019 година била објавена серијата Honor 9X, која располагала со систем на задна камера со тројна леќа - дополнет со примарен сензор од 48MP - како и лизгачка селфи камера што ја елиминирала потребата за изрез на екранот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.androidauthority.com/honor-9x-europe-1045932/|title=Honor 9X officially launches in Europe, complete with Google apps|date=2019-10-25|work=Android Authority|language=en-US|accessdate=2020-01-16}}</ref>
Во декември 2019 година, била објавена серијата Honor V30, која била последниот предводник на Honor за 2019 година, и таа имала многу што да покаже, вклучувајќи поддршка за 5G, висока моќност и задни камери со тројни леќи.<ref name="techradar.com">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.techradar.com/news/honor-view-30|title=Honor View 30 release date, news and features|last=Rogerson 2019-12-17T15:40:36Z|first=James|work=TechRadar|language=en|accessdate=2020-01-16}}</ref>
На 24 февруари 2020 година, Honor ги лансирал View 30 Pro и 9X Pro на глобално ниво. HONOR View 30 Pro бил меѓународно брендирање на Honor V30 Pro што бил лансиран во Кина минатата година. Уредот располагал со 6,57 инчен FHD+LCD екран со два изрези за предните камери 32MP и 8MP.
HONOR 9X Pro располагал со 6,59 инчен екран, процесор Kirin 810, 6 GB RAM, 256 GB за складирање и батерија од 4,000mAh. Уредот располагал со три задни камери: 48MP, широкоаголна 8MP и 2MP сензор за длабочина. Предната камера од 16MP била сместена во лизгачки механизам, создавајќи многу тенки рамки на предниот дел од телефонот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.xda-developers.com/honor-launches-view-30-pro-9x-pro-globally/|title=Honor launches the View 30 Pro and 9X Pro globally|date=2020-02-24|work=xda-developers|language=en-US|accessdate=2020-02-25}}</ref>
На 15 април 2020 година, Honor го завршил кинеското лансирање на новата серија паметни телефони HONOR 30, додавајќи три нови уреди на предводниците од прва класа. Сите нови телефони биле способни за 5G и ги наследиле водечките прилагодени RYYB сензори за камери. HONOR 30 се напојувал со новиот чипсет Kirin 985, што било прво јавно прикажување на новиот чипсет. HONOR 30 Pro и Pro+ се напојувале со добро познатиот чипсет Kirin 990 5G. HONOR 30 Pro и Pro+ имале сличен хардверски дизајн со HONOR 30, но се разликувале во однос на индустрискиот дизајн, особено поради употребата на закривен екран.<ref name="anandtech.com">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.anandtech.com/show/15722/honor-launches-honor-30-series-in-china-three-new-premium-devices|title=Honor Launches Honor 30 Series in China: Three New Premium Devices|last=Frumusanu|first=Andrei|work=www.anandtech.com|accessdate=2020-04-16}}</ref>
== Производи ==
=== Паметни телефони ===
[[Податотека:Huawei_Honor_8_Pro.jpg|мини|Honor 8 Pro]]
{{пст}}
* Honor серија
** Honor (Huawei U8860) (2011)
** Honor 2 (Huawei U9508) (2012)
** Honor 3 (Honor 3 Outdoor) (2013)
** Honor 6 (2014) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gsmarena.com/huawei_honor_6-6461.php|title=Huawei Honor 6 – Full phone specifications|work=GSM Area|accessdate=8 August 2016}}</ref><ref name="Hoyle">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.cnet.com/products/huawei-honor-6/|title=Huawei Honor 6 review: A budget phone, stuffed with top-end tech|last=Hoyle|first=Andrew|date=31 October 2014|work=CNET|accessdate=8 August 2016}}</ref>
** Honor 6 Plus (2014) <ref name="6Plus">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.cnet.com/products/huawei-honor-6-plus/|title=Huawei Honor 6 Plus review: A great, affordable phone, muddied by outdated software|last=Hoyle|first=Andrew|date=20 May 2015|work=[[CNET]]|accessdate=8 August 2016}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gsmarena.com/huawei_honor_6_plus-6777.php|title=Huawei Honor 6 Plus – Full phone specifications|work=GSM Arena|accessdate=8 August 2016}}</ref>
** Honor 7 (2015) <ref name="Honor7"/><ref name="Hanson"/><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gsmarena.com/huawei_honor_7-7269.php|title=Huawei Honor 7 – Full phone specifications|work=GSM Arena|accessdate=8 August 2016}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://gadgets.ndtv.com/huawei-honor-7-2747|title=Huawei Honor 7|publisher=NDTV|accessdate=8 August 2016}}</ref>
** Honor 8 (2016) <ref name="Rehm"/>
** Honor 8 Pro (2017)
** Honor 9 (2017)
** Honor 9N (2018)
** Honor 10 (2018)
** Honor 10 GT (2018) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.insightportal.io/news/all-news/huawei-honor-10-gt-release-date-and-specifications|title=Huawei Honor 10 GT Release Date and Specifications|last=Leigh|first=Jayme|work=www.insightportal.io|accessdate=2018-07-13}}</ref>
** Honor 20 (2019) <ref>{{Наведени вести|url=https://www.theguardian.com/technology/2019/may/21/honor-20-launch-huawei-quad-camera-phone|title=Honor 20: Huawei Android phone launch defies Donald Trump|last=Gibbs|first=Samuel|date=2019-05-21|work=The Guardian|access-date=2019-06-03|language=en-GB|issn=0261-3077}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.stuff.tv/honor/20/review|title=Honor 20|work=Stuff|language=en|accessdate=2019-07-02}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.xda-developers.com/honor-20-review/|title=Honor 20 Review - A Decent Budget Flagship Behind A Flashy Exterior|date=2019-06-26|work=xda-developers|language=en-US|accessdate=2019-07-02}}</ref>
** Honor 20 Pro (2019) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.anandtech.com/show/14336/honor-20-hands-on|title=The Honor 20 Pro: A Quad-camera Hands-On Review|last=Frumusanu|first=Andrei|work=www.anandtech.com|accessdate=2019-06-03}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.androidpit.com/honor-20-pro-review|title=Hands on with the Honor 20 Pro: top smartphone with an uncertain future|work=AndroidPIT|language=en|accessdate=2019-06-03}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.xda-developers.com/honor-20-pro-dxomark-scorecard/|title=DXO Scorecard for Honor 20 Pro suggests phone will still be on sale soon|last=in 2003|first=Team XDA 2 posts see posts > XDA-Developers was established|last2=Assistant|first2=back in the days of the Personal Digital|date=2019-06-21|work=xda-developers|language=en-US|accessdate=2019-07-02|last3=or "PDA"|archive-date=2019-07-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20190702081621/https://www.xda-developers.com/honor-20-pro-dxomark-scorecard/|url-status=dead}}</ref>
** HONOR 30 (2020) <ref name="anandtech.com"/><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.techradar.com/news/honor-30-and-honor-30-pro-specs-have-appeared-on-an-official-database|title=Honor 30 and Honor 30 Pro specs have appeared on an official database|last=April 2020|first=James Rogerson 07|work=TechRadar|language=en|accessdate=2020-04-16}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.techradar.com/news/honor-30|title=Honor 30 release date, news and features|last=April 2020|first=James Rogerson 15|work=TechRadar|language=en|accessdate=2020-04-16}}</ref>
** HONOR 30 Pro (2020) <ref name="anandtech.com"/><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.techradar.com/news/honor-30-pro-shown-off-with-quad-lens-camera-in-seemingly-official-renders|title=Honor 30 Pro shown off with quad-lens camera in seemingly official renders|last=April 2020|first=James Rogerson 09|work=TechRadar|language=en|accessdate=2020-04-16}}</ref>
** HONOR 30 Pro+ (2020) <ref name="anandtech.com"/>
** Honor 30S (2020)
**
* Magic серија
** Honor Magic (2016)
** Honor Magic 2 (2018)
* C серија
** Honor 3C (2013) <ref name="Lai"/><ref name="Stinson"/><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gsmarena.com/huawei_honor_3c-5903.php|title=Huawei Honor 3C – Full Phone Specifications|work=GSM Arena|accessdate=8 August 2016}}</ref>
** Honor 4C (2015) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gsmarena.com/huawei_honor_4c-7203.php|title=Huawei Honor 4C – Full phone specifications|work=GSM Arena|accessdate=8 August 2016}}</ref><ref name="Dhapola">{{Наведени вести|url=http://indianexpress.com/article/technology/tech-reviews/huawei-honor-4c-review-camera-makes-this-rs-8999-device-stand-out/|title=Huawei Honor 4C review: Stunning rear camera, but lack of space is a disappointment|last=Dhapola|first=Shruti|date=2 June 2015|work=[[The Indian Express]]|access-date=8 August 2016|publisher=[[Indian Express Limited]]|oclc=70274541}}</ref>
** Honor 5C (2016)
** Honor 6C (2017) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://gadgets.ndtv.com/huawei-honor-6c-4095|title=Huawei Honor 6C|work=Gadgets360|publisher=NDTV|accessdate=26 July 2017}}</ref>
** Honor 6C Pro (2017)
** Honor 7C (2018)
** Honor 8C (2018)
** HONOR 9C (2020)
* V серија
** Honor View 8 (2016) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gsmarena.com/huawei_honor_v8-8061.php|title=Huawei Honor V8 – Full phone specifications|work=GSM Arena|accessdate=30 August 2016}}</ref>
** Honor View 9 (2017)
** Honor View 10 (2018) <ref>https://www.hihonor.com/de/item/870989042/index</ref>
** Honor View 20 (2019) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.gsmarena.com/honor_view_20_will_pack_the_flagship_kirin_980_chipset_antutu_shows-news-34674.php|title=Honor View 20 will pack the flagship Kirin 980 chipset, AnTuTu shows|work=GSMArena.com|language=en-US|accessdate=2018-12-13}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.gsmarena.com/honor_view_20_live_photos-news-34686.php|title=Honor View 20 in a retail box appears in the wild|work=GSMArena.com|language=en-US|accessdate=2018-12-13}}</ref>
** Honor View 30 (декември 2019) <ref name="techradar.com"/>
** Honor View 30 Pro (декември 2019) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.forbes.com/sites/bensin/2020/01/09/honor-v30-pro-review-all-the-pros-and-cons-of-the-huawei-mate-30-pro---for-half-the-price/|title=Honor V30 Pro Review: All The Pros And Cons Of The Huawei Mate 30 Pro — For Half The Price|last=Sin|first=Ben|work=Forbes|language=en|accessdate=2020-01-13}}</ref>
**
**
* Јас серија
** Honor 7i (2015)
** Honor 9i (2017)
** Honor 10i (2019)
** Honor 20i (2019)
* Х серија
** Honor X1,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://gadgets.ndtv.com/huawei-honor-x1-2057|title=Huawei Honor X1|publisher=[[NDTV]]|accessdate=8 August 2016}}</ref> исто така познат како MediaPad X1 (2014) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gsmarena.com/huawei_mediapad_x1-6129.php|title=Huawei MediaPad X1 – Full tablet specifications|work=GSM Arena|accessdate=8 August 2016}}</ref>
** Honor X2,<ref name="Sivanadan">{{Наведени вести|url=http://www.ibtimes.com/huawei-honor-x2-tablet-available-352-gear-best-free-shipping-2070953|title=Huawei Honor X2 Tablet Available for $352 on Gear Best with Free Shipping|last=Sivanadan|first=Anvinraj|date=27 August 2015|work=International Business Times|access-date=8 August 2016|publisher=IBT Media}}</ref> исто така познат како MediaPad X2 (2015) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gsmarena.com/huawei_mediapad_x2-7075.php|title=Huawei MediaPad X2 – Full tablet specifications|work=GSM Arena|accessdate=8 August 2016}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.phonearena.com/reviews/Huawei-MediaPad-X2-Review_id4027|title=Huawei MediaPad X2|work=Phone Arena|accessdate=8 August 2016}}</ref>
** Honor 3X (2013) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gsmarena.com/huawei_honor_3x_g750-5902.php|title=Huawei Honor 3X G750 – Full phone specifications|work=GSM Arena|accessdate=8 August 2016}}</ref><ref name="Low">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.cnet.com/products/huawei-honor-3x/|title=Huawei Honor 3X review review: Meet Huawei's 'true' eight-core smartphone|last=Low|first=Aloysius|date=13 February 2014|work=[[CNET]]|publisher=[[CBS Interactive]]|accessdate=8 August 2016}}</ref>
** Honor 4X (2015) <ref name="Ellis"/><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gsmarena.com/huawei_honor_4x-6754.php|title=Huawei Honor 4X – Full phone specifications|work=GSM Arena|accessdate=8 August 2016}}</ref><ref name="Mohan">{{Наведени вести|url=http://timesofindia.indiatimes.com/tech/reviews/Huawei-Honor-4X-review/articleshow/46754060.cms|title=Huawei Honor 4X review|last=Mohan|first=Komal|date=31 March 2015|work=[[The Times of India]]|access-date=8 August 2016|publisher=[[The Times Group]]|oclc=23379369}}</ref>
** Honor 5X (2015) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gsmarena.com/huawei_honor_5x-7590.php|title=Huawei Honor 5X – Full phone specifications|work=GSM Arena|accessdate=8 August 2016}}</ref><ref name="Boxall">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.digitaltrends.com/mobile/huawei-honor-5x-hands-on/|title=Hands On: Huawei Honor 5X|last=Boxall|first=Andy|date=21 June 2016|work=Digital Trends|accessdate=8 August 2016}}</ref><ref name="Pesce">{{Наведено списание|last=Pesce|first=Maurizo|date=11 July 2016|title=Review: Huawei Honor 5X: The Price Is Righteous|url=https://www.wired.com/2016/07/review-huawei-honor-5x/|journal=[[Wired (magazine)|Wired]]|publisher=[[Condé Nast]]|issn=1059-1028|oclc=24479723|access-date=8 August 2016}}</ref>
** Honor 6X (2017)
** Honor 7X (2017)
** Honor 8X (2018)
** Honor 9X (2019) <ref name=":1">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.geeky-gadgets.com/honor-9x-and-9x-pro-smartphones-announced-23-07-2019/|title=Honor 9X and 9X Pro smartphones announced|date=2019-07-23|work=Geeky Gadgets|language=en-US|accessdate=2019-07-24}}</ref><ref name=":2">{{Наведена мрежна страница|url=https://in.pcmag.com/mobile/131571/honor-9x-honor-9x-pro-launched-with-kirin-810-48mp-rear-camera-and-more|title=Honor 9X, Honor 9X Pro launched with Kirin 810, 48MP rear camera and more|last=July 23|first=Rounak Jain|last2=2019|date=2019-07-23|work=PCMag India|language=en|accessdate=2019-07-24|last3=P.m|first3=5:49}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.techradar.com/in/news/honor-9x-and-9x-pro-with-kirin-810-processor-launches-in-china|title=Honor 9X and 9X Pro with Kirin 810 processor launches in China|last=phones|first=Siddharth Chauhan 2019-07-23T13:16:48Z Mobile|work=TechRadar India|language=en|accessdate=2019-07-24}}</ref>
** Honor 9X Pro (2019) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.phonearena.com/news/Honor-9X-Pro-official-pop-up-selfie-camera_id117667|title=Honor 9X and 9X Pro go official with pop-up cameras, huge displays|last=Vasile|first=Cosmin|work=Phone Arena|language=en-US|accessdate=2019-07-24}}</ref>
** Honor X10 (2020) <ref>https://www.honor.cn/products/mobile-phones/honorx10/</ref>
** Honor X10
** Honor X10 Max
* A серија
** Honor 4A (2015)
** Honor 5A (2016)
** Honor 6A (2017)
** Honor 7A (2018)
** Honor 8A (2019)
** HONOR 9А (2020)
* S серија
** Honor 7S (2018)
** Honor 8S (2019)
** Honor 9S (2020)
** Honor 20S (2019)
* Lite серија
** Honor 8 Lite (2017) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://phoneradar.com/honor-launches-stunning-honor-8-lite-india-offline-channels/|title=Honor launches the stunning Honor 8 Lite in India through offline channels » PhoneRadar|date=11 May 2017|publisher=|accessdate=28 July 2017}}</ref>
** Honor 9 Lite (2018 во Индија)
** Honor 10 Lite (2019)
** Honor 20 Lite (2019) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.zdnet.com/product/huawei-honor-20-lite/|title=Honor 20 Lite review: Budget smartphone with good cameras, but competition is fierce Review|last=S|last2=May 21|first2=ra Vogel {{!}}|work=ZDNet|language=en|accessdate=2019-06-03|last3=Smartphones|first3=2019-- 14:18 GMT{{!}} Topic}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.androidpit.com/honor-20-lite-official-star-mid-range|title=The Honor 20 Lite is official: the future mid-range star?|work=AndroidPIT|language=en|accessdate=2019-06-03}}</ref>
** Honor 10X Lite (2020) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://themobilehunt.com/news/honor-10x-lite-price-specifications-availability/|title=Honor 10X Lite launches with 48MP quad cameras, Kirin 710 SoC and 5,000mAh battery|date=31 October 2020}}</ref>
* Play серија
** Honor 4 Play (2014)
** Honor Play (2018) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gsmarena.com/huawei_honor_4_play-6692.php|title=Huawei Honor 4 Play – Full phone specifications|work=GSM Arena|accessdate=8 August 2016}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://gadgets.ndtv.com/huawei-honor-4-play-2000|title=Huawei Honor 4 Play|publisher=NDTV|accessdate=8 August 2016}}</ref>
** Honor Play 8A (2018)
** Honor Play 3 (2019)
** Honor Play 3e (2019)
** Honor PlayPad 2
** Honor Play 4T (2020)
** Honor Play 4T Pro (2020)
** Honor Play 9A (2020)
** Honor Play 4 (2020)
** Honor Play 4 Pro (2020)
* Note серија
** Honor Note 8 (2016) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gsmarena.com/huawei_honor_note_8-8231.php|title=Huawei Honor Note 8 – Full phone specifications|work=GSM Arena|accessdate=30 August 2016}}</ref>
** Honor Note 10 (2018)
* Holly серија
** Honor Holly (2014)
** Honor Holly 2 (2015)
** Honor Holly 2 Pro (2015)
** Honor Holly 3 (2016)
=== Компјутери ===
* Серија за лаптопи
** Honor MagicBook (2018)
** Honor MagicBook Pro (2019)
** Honor MagicBook 14 (2020)
** Honor MagicBook 15 (2020)
=== Носиви уреди ===
* Honor Band A2 (2018)
* Honor Band Z1 (првпат објавен како Honor Band Zero во Кина), тракер за активности и водоотпорен активност и здравствена лента во форма на часовник (2015)<ref name="Aiming"/><ref name="Kan"/><ref name="BandZ1">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.techradar.com/us/reviews/wearables/honor-band-z1-1314234/review|title=Honor Band Z1 review|last=Peckham|first=James|date=11 February 2016|work=[[TechRadar]]|accessdate=9 August 2016|archive-date=2016-06-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20160624000558/http://www.techradar.com/us/reviews/wearables/honor-band-z1-1314234/review|url-status=dead}}</ref><ref>{{Наведено списание|date=22 January 2016|title=Huawei Honor Band Z1|url=https://www.pcmag.com/article2/0,2817,2496896,00.asp|journal=[[PC Magazine]]|issn=0888-8507|access-date=9 August 2016}}</ref>
* Honor Band 3 (2017) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.geekysplash.com/huawei-honor-band-3-review-winner|title=Huawei Honor Band 3 Review|work=GeekySplash|accessdate=11 August 2017}}</ref>
* Honor Band 4 (2018) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.geekysplash.com/honor-band-4-in-depth-review-faq/|title=Honor Band 4 Review, Specifications - Thrashes its competition!|work=GeekySplash|accessdate=13 January 2019}}</ref>
* Honor Band 4 Running Edition (2018) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://indianexpress.com/article/technology/gadgets/honor-band-4-band-4-running-edition-launched-in-china-price-specifications-5342389|title=Honor Band 4 Running Edition launched in China: Price, specifications|work=Indian Express|accessdate=22 September 2018}}</ref>
* Honor Watch Magic (2018)
* Honor Band 5 (2019)
* Honor Watch Magic 2 (2019)
=== Телевизија ===
* Honor Vision (2019)
* Honor Vision Pro (2019)
=== Слушалки ===
* Honor FlyPods
* Honor FlyPods lite (2019)
* Honor FlyPods 2 (2019)
* Honor FlyPods 2 Pro (2019)
* Honor FlyPods 3 познат и како Honor Magic Earbuds (2020)
=== Мрежна опрема ===
* Honor Router WS831
* Honor Pro WS851
* Honor Pro 2
* Honor Router 3 <ref>https://www.gsmarena.com/honor_router_3_arrives_with_wifi_6_support_and_up_to_3000_mbps_speeds-news-44371.php</ref>
=== Софтвер ===
* Huawei EMUI, користен на телефони од брендот на Honor и Huawei
* Honor MagicUI, користен на телефоните на брендот Honor од рангот на средна класа.
{{пстк}}
== Користена литература ==
{{Наводи|30em}}
[[Категорија:Науката и технологијата во Кина]]
[[Категорија:Производители на мобилни телефони]]
a4235ncoteiiq9can3malisnh16jn0n
Проституција во Тајланд
0
1254216
4805292
4781513
2022-08-26T08:49:27Z
Bjankuloski06
332
/* Организации за поддршка на сексуални работници */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
[[Податотека:Women standing in the street in Pattaya.jpg|десно|мини|300п|Сексуални работнички во туристичкиот град [[Патаја]]. .]]
[[Проституција]]та е вообичаена во [[Тајланд]] со векови. За време на Кралството Ајутаја (1351–1767), проституцијата била легална и оданочувана,<ref name="Boonchalaksi-1994">{{Наведена книга|url=http://www.ipsr.mahidol.ac.th/ipsrbeta/FileUpload/PDF/Report-File-171.pdf|title=Prostitution in Thailand|last=Boonchalaksi|first=Wathinee|last2=Guest|first2=Philip|date=1994|publisher=Institute for Population and Social Research, Mahidol University|isbn=978-9745876569|access-date=13 January 2018}}</ref>{{Rp|2}} а државата управувала со бордели.<ref name="BP-20170226">{{Наведени вести|url=https://www.pressreader.com/thailand/bangkok-post/20170226/282815011019300|title=No Sex Please, We're Thai|last=Yongcharoenchai|first=Chaiyot|date=2017-02-26|work=Bangkok Post|access-date=13 January 2018}}</ref> Проституцијата не е незаконска во Тајланд, иако многу активности поврзани со тоа се (бордели, макроа, предизвикувајќи јавни непријатности итн.) Како и да е, се проценува дека има приход од 6,4$ милијарди годишно (2015 година), што претставува значителен дел од националниот БДП (бруто домашен производ).<ref name="AC-20150703">{{Наведени вести|url=https://asiancorrespondent.com/2015/07/prostitution-thailands-worst-kept-secret/|title=Prostitution: Thailand's worst kept secret|last=Siam Voices|date=3 July 2015|work=Asian Correspondent|access-date=10 January 2018|archive-date=2019-11-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20191115080349/https://asiancorrespondent.com/2015/07/prostitution-thailands-worst-kept-secret/|url-status=dead}}</ref>
== Правни основи ==
Законската рамка со која се регулира проституцијата во [[Тајланд]], се заснова на три акти:
=== Закон за превенција и сузбивање на проституцијата ===
''Закон за Спречување и Сузбивање на Проституцијата, БЕ 2539 (1996)''<ref name="B.E. 2539">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ilo.org/dyn/natlex/docs/WEBTEXT/46403/65063/E96THA01.htm|title=Thailand: Prevention and Suppression of Prostitution Act, B.E. 2539 (1996)|date=14 October 1996|work=NATLEX|publisher=UN International Labor Organization (ILO)|format=Unofficial translation|accessdate=10 January 2018}}</ref> е статутот кој најдиректно се занимава со проституција. Според овој акт, дефиницијата за „проституција“ е: „''Сексуален однос, или кое било друго дело, или извршување на каков чин со цел да се задоволи сексуалната желба на друго лице на промискуитетен начин, за пари или каква било друга корист, без оглед на тоа дали лицето кое го прифаќа делото и лицето кое го сторило тоа дело се од ист пол или не''“. Јасна дефиниција на фразата „''на промискуитетен начин''“ не е дадена.<ref name="Legal">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.impowr.org/content/current-legal-framework-prostitution-thailand|title=Current Legal Framework: Prostitution in Thailand|last=aHennessy [sic]|last2=kilikina [sic]|date=27 Jun 2012|work=IMPOWR.org|publisher=ABA|archive-url=https://web.archive.org/web/20131213082253/http://www.impowr.org/content/current-legal-framework-prostitution-thailand|archive-date=2013-12-13|accessdate=9 Dec 2013}}</ref>
Според овој акт, се предмет на лица кои бараат секс „...''на отворен и бесрамен начин''...“ (фраза што не е јасно дефинирана) или кои „...''предизвикуваат непријатност во јавноста''...“ до парична казна. Лицата кои се здружуваат во „установа за проституција“ со друго лице заради проституција се соочуваат со затворска казна или парична казна или обете. Терминот „установа за проституција“ не е јасно дефиниран, иако може да биде широко толкуван да го вклучува секое место каде што се одвива проституција, особено во врска со случаите со детска проституција кои носат потешки казни (до шест години ако проститутката е помлада од 15 години години) - во спротивно, законот обично не се спроведува против проституција на приватни места. Со овој акт се воведуваат и потешки казни против сопствениците на бизниси со проституција и установи.<ref name="Legal">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.impowr.org/content/current-legal-framework-prostitution-thailand|title=Current Legal Framework: Prostitution in Thailand|last=aHennessy [sic]|last2=kilikina [sic]|date=27 Jun 2012|work=IMPOWR.org|publisher=ABA|archive-url=https://web.archive.org/web/20131213082253/http://www.impowr.org/content/current-legal-framework-prostitution-thailand|archive-date=2013-12-13|accessdate=9 Dec 2013}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=http://www.chavalitfinchlaw.com/publications/AR_164.pdf|title=Criminal Law in Thailand Part LX: Sex crimes—the prostitute|last=Finch|first=James|date=24 April 2011|work=Bangkok Post|archive-url=https://web.archive.org/web/20131002184018/http://www.chavalitfinchlaw.com/publications/AR_164.pdf|archive-date=October 2, 2013|last2=Tangprasit|first2=Nilobon}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=http://www.chavalitfinchlaw.com/publications/AR_165.pdf|title=Criminal Law in Thailand Part LXI: Sex crimes—prostitutes and their customers|last=Finch|first=James|date=1 May 2011|work=Bangkok Post|archive-url=https://web.archive.org/web/20131002184025/http://www.chavalitfinchlaw.com/publications/AR_165.pdf|archive-date=October 2, 2013|last2=Tangprasit|first2=Nilobon}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=http://www.chavalitfinchlaw.com/publications/AR_166.pdf|title=Criminal Law in Thailand Part LXII: Sex crimes—underage prostitutes|last=Finch|first=James|date=8 May 2011|work=Bangkok Post|archive-url=https://web.archive.org/web/20131002184001/http://www.chavalitfinchlaw.com/publications/AR_166.pdf|archive-date=October 2, 2013|last2=Tangprasit|first2=Nilobon}}</ref> Кривичниот законик предвидува и казни за набавка или употреба на пари заработени од проституција.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.chavalitfinchlaw.com/publications/AR_167.pdf|title=Criminal Law in Thailand Part LXIII: Sex crimes—the pimp|last=Finch|first=James|date=15 May 2011|work=Bangkok Post|archive-url=https://web.archive.org/web/20131002184014/http://www.chavalitfinchlaw.com/publications/AR_167.pdf|archive-date=October 2, 2013|last2=Tangprasit|first2=Nilobon}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=http://www.chavalitfinchlaw.com/publications/AR_168.pdf|title=Criminal Law in Thailand Part LXIV: Sex crimes—wrong place, wrong time|last=Finch|first=James|date=22 May 2011|work=Bangkok Post|archive-url=https://web.archive.org/web/20131002184008/http://www.chavalitfinchlaw.com/publications/AR_168.pdf|archive-date=October 2, 2013|last2=Tangprasit|first2=Nilobon}}</ref>
Законот за спречување и сузбивање на проституцијата е напишан со посебен фокус на детска проституција и трговија со луѓе. Дел 8 ги казнува клиентите кои вршат сексуални односи со сексуални работници на возраст под 15 години, со затворска казна од 2-6 години и парична казна до 120,000 бахти (3,362€). За сексуалните работници на возраст од 15 до 18 години, затворската казна е од 1-3 години, а казната е до 60,000 бахти (1,680€).<ref name="Legal">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.impowr.org/content/current-legal-framework-prostitution-thailand|title=Current Legal Framework: Prostitution in Thailand|last=aHennessy [sic]|last2=kilikina [sic]|date=27 Jun 2012|work=IMPOWR.org|publisher=ABA|archive-url=https://web.archive.org/web/20131213082253/http://www.impowr.org/content/current-legal-framework-prostitution-thailand|archive-date=2013-12-13|accessdate=9 Dec 2013}}</ref>
Во врска со трговијата со луѓе, Дел 9 од актот вели дека, „''Секое лице кое набавува, заведува или одзема некое лице за проституција, дури и со негова/нејзина согласност или без оглед на тоа дали различните дела, што претставуваат криминал, се сторени во рамките или надвор од Кралството, ќе се казни со затвор од 1-10 години и со парична казна од 20,000-200,000 бахти''“ (560-5,602€).<ref name="Legal">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.impowr.org/content/current-legal-framework-prostitution-thailand|title=Current Legal Framework: Prostitution in Thailand|last=aHennessy [sic]|last2=kilikina [sic]|date=27 Jun 2012|work=IMPOWR.org|publisher=ABA|archive-url=https://web.archive.org/web/20131213082253/http://www.impowr.org/content/current-legal-framework-prostitution-thailand|archive-date=2013-12-13|accessdate=9 Dec 2013}}</ref>
Дополнително, секое дело според Дел 9 што е сторено „''со измама, измама, закана, насилство, [или] вршење непотребно влијание или принуда''“, резултира со казна која е „''една третина потешка''“.<ref name="Legal">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.impowr.org/content/current-legal-framework-prostitution-thailand|title=Current Legal Framework: Prostitution in Thailand|last=aHennessy [sic]|last2=kilikina [sic]|date=27 Jun 2012|work=IMPOWR.org|publisher=ABA|archive-url=https://web.archive.org/web/20131213082253/http://www.impowr.org/content/current-legal-framework-prostitution-thailand|archive-date=2013-12-13|accessdate=9 Dec 2013}}</ref>
Добивање сексуални услуги без никакви отежнувачки околности (малолетни сексуални работници, трговија со измама, закана, насилство или вршење на непотребно влијание или принуда) останува легално и е неказнето според тајландските закони.
=== Закон за изменување и дополнување на Кривичниот законик ===
''Законот за Изменување и Дополнување на Кривичниот Законик (бр. 14), БЕ 2540'' (1997) не наведува јасно дека проституцијата во [[Тајланд]] е нелегална, но во ''Насловот IX, Дел 286 од Кривичниот законик'' се вели: „''Секое лице, над 16 годишна возраст, се издржува на заработка од проститутка, дури и ако тоа е некој дел од нејзините приходи, ќе се казни со затвор од 7-20 години и парична казна од 14,000-40,000 бахти (392-1,120€) или доживотен затвор''“. Додека не се наведени казните, истиот дел од актот го казнува секое лице кое (1) се наоѓа дека живее или вообичаено се дружи со проститутка, (2) добива интернат, пари или други бенефиции договорени од проститутка или (3) помага на која било проститутка во кавга со клиент.<ref name="Legal">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.impowr.org/content/current-legal-framework-prostitution-thailand|title=Current Legal Framework: Prostitution in Thailand|last=aHennessy [sic]|last2=kilikina [sic]|date=27 Jun 2012|work=IMPOWR.org|publisher=ABA|archive-url=https://web.archive.org/web/20131213082253/http://www.impowr.org/content/current-legal-framework-prostitution-thailand|archive-date=2013-12-13|accessdate=9 Dec 2013}}</ref>
Актот е напишан и за решавање на детската проституција, но нема целосна јасност, бидејќи не дефинира што е тоа „непристоен чин“. ''Насловот IX, Дел 279 од Кривичниот законик'' вели: „''Кој и да изврши непристојно дело на дете кое не е над 15 години, без оглед дали тоа дете ќе одобри или не, ќе се казни со затвор не подолг од 10 години или со парична казна не поголема од 20,000 бахти (560€), или обете''“.<ref name="Legal">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.impowr.org/content/current-legal-framework-prostitution-thailand|title=Current Legal Framework: Prostitution in Thailand|last=aHennessy [sic]|last2=kilikina [sic]|date=27 Jun 2012|work=IMPOWR.org|publisher=ABA|archive-url=https://web.archive.org/web/20131213082253/http://www.impowr.org/content/current-legal-framework-prostitution-thailand|archive-date=2013-12-13|accessdate=9 Dec 2013}}</ref>
=== Закон за забавни места ===
Законот за забавни места од 1966 година<ref name="B.E.2509">{{Наведена мрежна страница|url=http://web.krisdika.go.th/data/outsitedata/outsite21/file/Entertainment_Place_Act.pdf|title=ENTERTAINMENT PLACE ACT, B.E. 2509 (1966)|work=Office of the Council of State (Thailand)|format=Unofficial translation|accessdate=10 January 2018}}</ref> го става товарот врз сопственикот на одредени видови забавни установи ако се случи проституција во просториите, со што ги прави кривично одговорни. Според овој акт, сексуалните работници, исто така, мораат да се рехабилитираат една година во реформската куќа по завршувањето на казната за вршење проституција.<ref name="Legal">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.impowr.org/content/current-legal-framework-prostitution-thailand|title=Current Legal Framework: Prostitution in Thailand|last=aHennessy [sic]|last2=kilikina [sic]|date=27 Jun 2012|work=IMPOWR.org|publisher=ABA|archive-url=https://web.archive.org/web/20131213082253/http://www.impowr.org/content/current-legal-framework-prostitution-thailand|archive-date=2013-12-13|accessdate=9 Dec 2013}}</ref>
Поврзани активности како што се држење [[бордел]], барање и профитирање од проституција на други лица се нелегални.<ref name="Legal">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.impowr.org/content/current-legal-framework-prostitution-thailand|title=Current Legal Framework: Prostitution in Thailand|last=aHennessy [sic]|last2=kilikina [sic]|date=27 Jun 2012|work=IMPOWR.org|publisher=ABA|archive-url=https://web.archive.org/web/20131213082253/http://www.impowr.org/content/current-legal-framework-prostitution-thailand|archive-date=2013-12-13|accessdate=9 Dec 2013}}</ref> Законите за јавни непријатности се користат и против проституцијата. Во пракса, тоа се толерира, понекогаш затоа што локалните службеници имаат финансиски интереси за локална проституција.<ref name="chartsbin">{{Наведена мрежна страница|url=http://chartsbin.com/view/snb|title=The Legal Status of Prostitution by Country|last=|first=|date=|work=Chartsbin|accessdate=19 December 2017|quote=}}</ref> Проституцијата работи тајно во многу делови на земјата.<ref name="IES">{{Наведена книга|url=http://www.sexarchive.info/IES/thailand.html|title=The International Encyclopedia of Sexuality: Thailand|date=1997|publisher=The Continuum Publishing Company|editor-last=Francoeur|editor-first=Robert T.|location=New York|access-date=24 Feb 2015|archive-date=2016-03-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303183338/http://www.sexarchive.info/IES/thailand.html|url-status=dead}}</ref>
== Степен на распространетост==
[[Податотека:Soicowboy.JPG|лево|мини|350п|Го-го бар, Сои Каубој, [[Бангкок]].]]
Најголемиот сектор за проституција во [[Тајланд]] е оној што служи исклучиво за тајландски клиенти. Тој е многу пати поголем од секторот достапен за западните туристи и останува речиси целосно скриен од очите наа обичните странски посетители.<ref>Personal study and talks with Dr Chonlakorn Choomklang of Bansaeng University.</ref>
Од [[Виетнамска војна|војната во Виетнам]], Тајланд се здобил со меѓународна репутација меѓу патниците од многу земји како одредиште за [[секс туризам]].<ref name="culturetrip">{{Наведена мрежна страница|url=https://theculturetrip.com/asia/thailand/articles/a-guide-to-bangkoks-red-light-districts/|title=A Guide to Bangkok's Red Light Districts|last=Iverson|first=Kelly|date=9 February 2017|work=Culture Trip|accessdate=18 December 2017}}</ref> Точниот број на проститутки во Тајланд е тешко да се процени. Проценките се разликуваат многу и се предмет на национална и меѓународна [[полемика]].<ref name="HRR-20082">{{cite web|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/hrrpt/2008/eap/119058.htm|title=2008 Human Rights Report: Thailand; Women|accessdate=24 Feb 2015|website=US Department of State}}</ref> Ниту една тајландска влада досега не спровелае официјално истражување.<ref name="PE-20171213">{{Наведени вести|url=https://prachatai.com/english/node/7510|title=Sex in grey areas (1): sting operations horrify Thai sex workers|last=Somjittranukit|first=Kornkritch|date=2017-12-13|work=Prachatai English|access-date=14 December 2017}}</ref> Проценката од д-р Нитте Тинакул од Универзитетот во Чулалонгкорн од 2004 година дал вкупно 2,8 милиони сексуални работници, вклучувајќи два милиони жени, 20,000 возрасни мажи и 800,000 малолетни лица на возраст под 18 години, но бројките за жени и малолетни лица се сметале за грубо надуени од повеќето набљудувачи<ref name="womensj">{{Наведено списание|last=Lines|first=Lisa|author-link=Lisa Lines|date=July 2015|title=Prostitution in Thailand: Representations in fiction and narrative non-fiction|url=https://www.capstoneediting.com.au/uploads/files/Prostitution%20in%20Thailand.pdf|journal=Journal of International Women's Studies|volume=16|issue=3|pages=86–100|access-date=21 March 2018}}</ref> и биле резултат на лоши истражувачки методи. Според извештајот на [[Светска здравствена организација|Светската здравствена организација]] од 2001 година: „''Најсигурен предлог е дека има помеѓу 15[[Светска здравствена организација|,]]000 и 200,000 сексуални работници''“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.wpro.who.int/internet/resources.ashx/HSI/docs/Sex_Work_in_Asia_July2001.pdf|title=World Health Organization: STI/HIV: Sex Work in Asia|date=July 2001|work=WHO|archive-url=https://web.archive.org/web/20111111205451/http://www.wpro.who.int/internet/resources.ashx/HSI/docs/Sex_Work_in_Asia_July2001.pdf|archive-date=11 November 2011|accessdate=24 Feb 2015}}</ref><ref>{{citation|title=Prostitution: More Thais selling sex, study finds|journal=The Nation|date=3 Jan 2004|url=http://www.nationmultimedia.com/search/read.php?newsid=91309|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20131109003308/http://www.nationmultimedia.com/search/read.php?newsid=91309|archive-date=November 9, 2013}}{{DL|date=January 2018}}</ref> Во својот годишен извештај за човекови права за 2008 година, американскиот Стејт департмент истакнал дека, „''Владино истражување во текот на годината покажа дека имало од 76,000 до 77,000 возрасни проститутки во регистрирани забавни установи.'' ''Сепак, невладините организации веруваа дека имало од 200,000 до 300,000 проститутки''“.<ref name="HRR-2008">{{Наведена мрежна страница|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/hrrpt/2008/eap/119058.htm|title=2008 Human Rights Report: Thailand; Women|work=US Department of State|accessdate=24 Feb 2015}}</ref> Во ''Извештајот'' за ''човекови права'' на Државниот оддел за Тајланд во ''2013 година'' не се проценил степенот на проституција<ref name="HHR-2013">{{Наведена мрежна страница|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/hrrpt/2013/eap/220234.htm|title=Country Reports on Human Rights Practices for 2013: Thailand|work=US Department of State|accessdate=25 Feb 2015}}</ref> но во 2015 година, ''Хавоскоп'', база на податоци што обезбедува информации за глобалниот црн пазар, дала приближна бројка од околу 250,000 за бројот на проститутки кои работат во Тајланд.<ref name="Boccagno">{{Наведени вести|url=http://asiancorrespondent.com/2015/11/thailands-transsexual-workers-seek-empowerment-not-pity/|title=Thailand's trans sex workers seek empowerment, not pity|last=Julia Boccagno|date=11 November 2015|work=Asia Correspondent|access-date=16 November 2015|location=}}</ref><ref name="Havocscope">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.havocscope.com/prostitution-statistics/|title=Prostitution Statistics|last=<!--Staff writer(s); no by-line.-->|date=|work=www.havocscope.com|publisher=Havocscope|accessdate=16 November 2015}}</ref> УНАИДС во 2015 година проценувала дека вкупното население на сексуални работници во Тајланд е 147,000.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aidsinfoonline.org/gam/stock/shared/dv/PivotData_2018_7_22_636678151733621264.htm|title=Sex workers: Population size estimate - Number, 2016|work=www.aidsinfoonline.org|publisher=UNAIDS|archive-url=https://web.archive.org/web/20190604174922/http://www.aidsinfoonline.org/gam/stock/shared/dv/PivotData_2018_7_22_636678151733621264.htm|archive-date=4 June 2019|accessdate=21 July 2018}}</ref>
{{Цитат|''Ние [[Гамбија]] не сме одредиште за секс. Ако сакате одредиште за секс, одете во [[Тајланд]].|Хамат Бах, гамбиски министер за туризам коментирајќи во 2018 година за локалните трендови на [[секс туризам]], предизвикувајќи укор од Тајланд.|<ref>{{cite news|url=https://www.bangkokpost.com/business/tourism-and-transport/1418803/thailand-protests-gambian-slander-of-tourism|title=Thailand protests Gambian 'slander' of tourism|work=Bangkok Post|date=26 February 2018}}</ref>}}
Предложено е на пример дека само на [[Ко Самуи]] може да има дури 10,000 проститутки, одредиште на островско одморалиште што обично не се забележува за проституција и дека најмалку 10% од туристичките долари може да се потрошат за трговија со секс.<ref name="Martin">{{Наведени вести|url=http://www.taipeitimes.com/News/feat/archives/2006/01/25/2003290710|title=Paradise Revealed|last=Lorna Martin|date=25 Jan 2006|work=The Taipei Times|access-date=10 Nov 2013}}</ref> Проценката објавена во 2003 година ја ставила трговијата на 4,3$ милијарди годишно, или околу 3% од [[Економија на Тајланд|тајландската економија]].<ref name="legal">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.theage.com.au/articles/2003/11/26/1069825832486.html?oneclick=true|title=Thailand mulls legal prostitution|date=2003-11-26|publisher=Theage.com.au|accessdate=2015-02-24}}</ref> Во 2015 година, ''Хавоскоп'' рекол дека околу 6,4$ милијарди годишни приходи се генерирале од трговијата, бројка што претставува 10% од БДП на Тајланд. Хавоскоп рекол дека сексуалните работници во Тајланд испраќаат годишно просечно 300$ милиони до членовите на семејството кои живеат во повеќе руралните области на Тајланд.<ref name="Boccagno">{{Наведени вести|url=http://asiancorrespondent.com/2015/11/thailands-transsexual-workers-seek-empowerment-not-pity/|title=Thailand's trans sex workers seek empowerment, not pity|last=Julia Boccagno|date=11 November 2015|work=Asia Correspondent|access-date=16 November 2015|location=}}</ref><ref name="Havocscope">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.havocscope.com/prostitution-statistics/|title=Prostitution Statistics|last=<!--Staff writer(s); no by-line.-->|date=|work=www.havocscope.com|publisher=Havocscope|accessdate=16 November 2015}}</ref>
Во 1996 година, полицијата во [[Бангкок]] проценила дека во Тајланд работеле најмалку 5,000 руски проститутки, од кои многумина пристигнале преку мрежи контролирани од руски банди.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.asiapacificms.com/articles/russian_mafia/|title=The Russian Mafia in Asia - Asia Pacific Media Service|last=Bertil Lintner|date=3 February 1996|publisher=Asiapacificms.com|accessdate=2 December 2013}}</ref>
Во јули 2016 година било објавено дека тајландската влада имала намера да ја укине сексуалната индустрија. Кобкарн Ватанаврангкул, министер за туризам, рекол „''Туристите не доаѓаат во Тајланд за секс.'' ''Тие доаѓаат тука за нашата убава култура“ и дека „Ние сакаме Тајланд да се занимава со квалитетен туризам. Ние сакаме сексуалната индустрија да исчезне''“.<ref name="Reuters-20160716">{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/article/us-thailand-vice-idUSKCN0ZW16A|title=Thai sex industry under fire from tourism minister, police|last=Tanakasempipat|first=Patpicha|date=16 July 2016|work=Reuters|access-date=17 July 2016}}</ref> Кобкарн бил заменет како министер за туризам во ноември 2017 година.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.ttgasia.com/2017/11/28/a-familiar-face-helms-thai-tourism-but-kobkarn-will-be-missed/|title=A familiar face helms Thai tourism but Kobkarn will be missed|last=Hamdi|first=Raini|date=28 November 2017|work=TTG Asia|access-date=10 January 2018}}</ref>
Затворањето на границите на земјата во 2020 година како реакција на пандемијата КОВИД-19 во Тајланд резултирало со намалување на бројот на странски клиенти за сексуалните работници во земјата. 35% од нив немале пристап до јавни парични средства; на некои им била одбиена финансиска помош од владата откако се идентификувале како сексуални работнички, додека други морале да лажат за својата професија за да добијат исплата. Многумина се префрлиле на работни места надвор од сексуалната индустрија. Одделот за прашања на жените и развојот на семејството соопштил дека обезбедувал сексуални работници со материјали за помош и обука за работа. Исто така, рекол дека се планира измена на законот за проституција во земјата за да им се овозможи пристап до социјална помош, бидејќи само 5% биле дел од системот за социјално осигурување на Тајланд.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.independent.co.uk/news/world/asia/thailand-migrant-sex-workers-coronavirus-a9595356.html|title=Thailand's migrant sex workers fear for the future post-coronavirus: 'We have been made invisible'|date=1 July 2020|work=The Independent|via=Thomson Reuters Foundation}}</ref>
== Локација ==
[[Податотека:Soi_Cowboy_(15351434931).jpg|десно|мини|[[Сои Каубој]], [[Бангкок]].]]
Примарните туристички „зони на проституција“ на Тајланд често се идентификуваат како [[зона на црвени фенери]] (''red-light district'') во [[Бангкок]]<ref name="culturetrip">{{Наведена мрежна страница|url=https://theculturetrip.com/asia/thailand/articles/a-guide-to-bangkoks-red-light-districts/|title=A Guide to Bangkok's Red Light Districts|last=Iverson|first=Kelly|date=9 February 2017|work=Culture Trip|accessdate=18 December 2017}}</ref> и [[Патаја]]<ref name="AC-20180111">{{Наведени вести|url=http://asiancorrespondent.com/2018/01/sex-tourism-pattaya-party/|title=Sex tourism in Pattaya: Is the party over?|last=Bragg|first=Taylor|date=11 January 2018|work=Asian Correspondent|access-date=12 January 2018}}</ref><ref name="Age2008">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.theage.com.au/technology/technology-news/roving-candid-camera-snaps-thailands-sin-city-20090618-clbg.html|title=Roving candid camera snaps Thailand's Sin City|year=2008|work=[[The Age]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20110523064137/http://www.theage.com.au/technology/technology-news/roving-candid-camera-snaps-thailands-sin-city-20090618-clbg.html|archive-date=2011-05-23|accessdate=2010-11-27}}</ref> како и одморалиштето на плажата Патонг на [[Пукет (остров)|островот Пукет]].<ref>{{Наведена книга|title=Thailand's beaches and islands|last=Dorai|first=Francis|date=2009|publisher=APA Pub.|isbn=978-9812820365|edition=Updated|location=Singapore}}</ref> Покрај тоа, Хат Јаи и другите гранични градови со [[Малезија]] се грижат за [[Малезијци]]те.<ref name="kochang">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.kochangvr.com/thailandsprostitution/sextourismthailand.htm|title=Prostitution, Sex-Tourism & AIDS in Thailand - Thailand Information|work=KoChangVR|accessdate=18 December 2017}}</ref> Во Бангкок, областите кои најчесто се поврзани со проституција ги вклучуваат областите за забава во Патпонг како и локациите во западната област на патот Сухумвит, како што е улицата наречена „[[Сои Каубој]]“ и зградата „Нана Плаза“. Областа позната како област за забава „Ратчадафишек“, која се протега по патот „Ратчадафишек“ во близина на раскрсницата „Хуаи Куанг“, е локација на неколку големи места за забава кои вклучуваат сексуална масажа.<ref name="cultureshock">{{Наведена книга|title=Culture shock! a survival guide to customs and etiquette|last=Waites|first=Dan|date=2014|isbn=978-9814408592}}</ref> Паркот „Лумфини“ во центарот на Бангкок е добро познат како место за проституција по самрак.<ref name="AC">{{Наведени вести|url=http://asiancorrespondent.com/131167/opinion-sexual-hypocrisy-is-alive-and-well-in-thailand/|title=Opinion: Sexual hypocrisy is alive and well in Thailand|last=Panyalimpanun|first=Thitipol|date=6 March 2015|work=Asian Correspondent|access-date=27 August 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150308160021/http://asiancorrespondent.com/131167/opinion-sexual-hypocrisy-is-alive-and-well-in-thailand/|archive-date=8 March 2015}}</ref> Во Патаја примарните области поврзани со проституција се „Бојтаунз“, „Суни Плаза“ и „Вокинг стрит“.
[[Податотека:Bangla_Road_Patong_Thajsko_2018_5.jpg|мини|Барови во плажата Патонг, [[Провинција Пукет|Пукет]].]]
Наместо да се соочуваат со ризиците од независна работа, многу сексуални работници ја менуваат својата слобода за релативна безбедност што доаѓа со фиксно вработување во деловни активности како што се барови „караоке“, салони за „масажа“ или бордели.<ref name="PE-20171213">{{Наведени вести|url=https://prachatai.com/english/node/7510|title=Sex in grey areas (1): sting operations horrify Thai sex workers|last=Somjittranukit|first=Kornkritch|date=2017-12-13|work=Prachatai English|access-date=14 December 2017}}</ref> Проституцијата може да се одвива во голем број на различни видови на места, вклучувајќи бордели, хотели, салони за масажа, ресторани, сауни, барови на хостеси, [[го-го бар]]ови и „барови за пиво“.<ref>{{Наведено списание|last=Hanenberg|first=R|last2=Rojanapithayakorn|first2=W|date=1998|title=Changes in prostitution and the AIDS epidemic in Thailand|url=http://www.hawaii.edu/hivandaids/Changes_in_Prostitution_and_the_AIDS_Epidemic_in_Thailand.pdf|journal=AIDS Care|volume=10|issue=1|pages=69–79|doi=10.1080/713612352|pmid=9536203|archive-url=https://web.archive.org/web/20131005004134/http://www.hawaii.edu/hivandaids/Changes_in_Prostitution_and_the_AIDS_Epidemic_in_Thailand.pdf|archive-date=October 5, 2013|access-date=6 Jan 2015}}</ref> Многу други работници во услужниот сектор нудат сексуални услуги како споредна работа. Тајландската проституција е поделена на различни сектори кои служат на различни пазари (главните критериуми се социоекономскиот статус на клиенти и националноста и на клиентите и на проститутките).<ref name="womensj">{{Наведено списание|last=Lines|first=Lisa|author-link=Lisa Lines|date=July 2015|title=Prostitution in Thailand: Representations in fiction and narrative non-fiction|url=https://www.capstoneediting.com.au/uploads/files/Prostitution%20in%20Thailand.pdf|journal=Journal of International Women's Studies|volume=16|issue=3|pages=86–100|access-date=21 March 2018}}</ref> Борделите кои не нудат услуги освен сексот, го претставуваат долниот крај на пазарот. Овие се најчести надвор од Бангкок, служат тајландски мажи со ниски примања.
Проституцијата е наводно забранета според тајландските закони, но, караоке-баровите и салоните за масажа можат да бидат регистрирани како нормални, легални деловни активности. Кога апсења на сексуални работници се случуваат во такви простории, полицијата обично го третира чинот на проституција како размена помеѓу сексуалната работничка и клиентот - размена во која сопственикот на бизнисот не бил странка. Случаите со клиенти кои биле обвинети се малку, што го предизвикува популарниот потсмев дека „''вработувањето сексуални работници е легално, да се биде сексуален работник е нелегално, клиентите проаѓаат без последици''“. Сопствениците на ваквите установи се обвинети само при кршење на други закони, како што се вработување на малолетни работници или илегални мигранти.<ref name="PE-20171213">{{Наведени вести|url=https://prachatai.com/english/node/7510|title=Sex in grey areas (1): sting operations horrify Thai sex workers|last=Somjittranukit|first=Kornkritch|date=2017-12-13|work=Prachatai English|access-date=14 December 2017}}</ref>
[[Податотека:Katherine_Escort_&_Massage,_Phuket_Town_(26713388347).jpg|десно|мини|Основање на пенеста масажа во [[Пукет (град)|Пукет]].]]
=== Пенеста масажа ===
Установи за пенеста масажа ({{Lang-th|สถานอาบอบนวด}}; RTGS: sathan ap op nuat, „места за капење и масажа“), слично на јапонскитe [[Видови проституција во модерна Јапонија|соупнленд]] (ソープランド, ''sōpurando, соопурандо''), обично обезбедуваат масажа со масло, масажа на голо тело или третман на бања, кој вклучува сексуални услуги.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.soapy-massage.com/thai-soapy-massage-turkish-bath-house.html|title=The Turkish Bath House & Soapy Massage Explained|publisher=Soapy-massage.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20111007204817/http://soapy-massage.com/thai-soapy-massage-turkish-bath-house.html|archive-date=7 October 2011|accessdate=24 Feb 2015}}</ref> Во овој тип на установа, машките клиенти можат да се занимаваат со сексуална активност со женски проститутки.<ref name="AC">{{Наведени вести|url=http://asiancorrespondent.com/131167/opinion-sexual-hypocrisy-is-alive-and-well-in-thailand/|title=Opinion: Sexual hypocrisy is alive and well in Thailand|last=Panyalimpanun|first=Thitipol|date=6 March 2015|work=Asian Correspondent|access-date=27 August 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150308160021/http://asiancorrespondent.com/131167/opinion-sexual-hypocrisy-is-alive-and-well-in-thailand/|archive-date=8 March 2015}}</ref> Објектите за проституција насочени кон месното население се обично салони за „капење-сауна-масажа“ од овој тип.<ref name="PE-20150824">{{Наведени вести|url=http://www.prachatai.com/english/node/5412|title=Investigation into professionalism of Thai sex workers|last=Phijitsiri|first=Pimkamol|date=2015-08-24|work=Prachatai English|access-date=28 August 2015}}</ref> Има толку многу бизниси со пенеста масажа во некои делови од Бангкок, кои користат огромни количини на вода илегално испумпана од подземните води, што биле обвинети од властите за придонесување на слегнувањето на Бангкок за еден сантиметар годишно.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.khaosodenglish.com/life/nightlife/2017/10/05/bangkok-literally-sinking-sex-brothels-steal-groundwater/|title=Bangkok Literally Sinking in Sex as Brothels Steal Groundwater|last=Charuvastra|first=Teeranai|date=5 October 2017|work=Khaosod English|access-date=16 January 2018}}</ref>
=== Караоке барови ===
[[Податотека:Thai_Karaoke-Bar_DSC05082.jpg|десно|мини| Караоке бар во [[Тајланд]].]]
Еден набљудувач вели дека „''таканаречените „караоке барови“ најчесто имаат машини за караоке како декор, иако малку или воопшто немаат клиенти да посетуваат такви места за да пеат, туку за да купат сексуални услуги.''“<ref name="PE-20171213">{{Наведени вести|url=https://prachatai.com/english/node/7510|title=Sex in grey areas (1): sting operations horrify Thai sex workers|last=Somjittranukit|first=Kornkritch|date=2017-12-13|work=Prachatai English|access-date=14 December 2017}}</ref> Во една студија од 2015 година од страна на провинцискиот здравствен сервис Убон Ратчатани, имало 2,410 жени кои работеле во ресторани и караоке барови во провинцијата Убон Ратчатани. Од нив, 1,230 биле потврдени сексуални работнички. Нешто повеќе од половина од нив - 692 жени - биле од [[Лаос]] илегално работеле на Тајланд.<ref>{{Наведени вести|url=https://isaanrecord.com/2019/04/04/lao-women-in-isaans-karaoke-bars/|title=Lao women in Isaan's karaoke bars: 'Men certainly don't pretend we're waitresses'|date=2019-04-04|work=The Isaan Record|access-date=1 May 2019|archive-date=2020-08-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20200812233651/https://isaanrecord.com/2019/04/04/lao-women-in-isaans-karaoke-bars/|url-status=dead}}</ref>
[[Податотека:BKK48_Massage,_Soi_22_Sukhumvit,_Bangkok_(45442079111).jpg|десно|мини|Салон за масажа во [[Бангкок]].]]
=== Салони за масажа ===
Иако [[Тајланд]] е познат по [[тајландска масажа]], неговата несексуална, традиционална масажа, познат како ''nuat phaen boran'', некои салони за масажа им овозможуваат на клиентите [[еротска масажа]] на дополнителни трошоци, вклучувајќи [[рачна стимулација на пенис]], [[орален секс]] и [[Полов однос|сексуални односи]]. Федерацијата на тајландски здруженија на бањи (''FTSPA'') во 2016 година ги повикала властите да ги намалат сексуалните услуги што се нуделе на некои салони за масажа. ''FTSPA'' тврдeла дека влијателните фигури користеле законски дупки за да отворат „убави бањи“ или салони за масажа каде што туристите можеле да купуваат сексуални услуги.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.bangkokpost.com/business/news/987137/spas-cry-foul-over-sale-of-sex-services|title=Spas cry foul over sale of sex services|last=Chinmaneevong|first=Chadamas|date=2016-05-25|work=Bangkok Post|access-date=25 May 2016}}</ref> Разликата помеѓу овој вид на масажа и ''ab ob nuat'' е што не сите салони за масажа нудат сексуални услуги.
[[Податотека:Pattaya-Nightclub.jpg|десно|мини|Ноќни барови во [[Патаја]].]]
=== Барови кои угостуваат странци ===
Жените („[[Бар девојка|бар девојки]]“) или мажите, во случај на геј барови, или [[Транссексуалност|транссексуалци]] („''катои''“) се вработени во баровите или како танчерки (во случај на [[го-го бар]]ови) или едноставно како хостеси кои ќе охрабрат клиенти да им купуваат пијалоци. Освен овие видови барови, постојат и низа други места за трговија со секс. Во повеќето од овие установи, проститутките се директно вработени, но во хотелите на некои барови и дискотеки, на хонорарните проститутки им е дозволено да бараат клиенти.<ref name="CSIS">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.walnet.org/csis/papers/redefining.html#3e|title=Redefining Prostitution as Sex Work on the International Agenda|last=Jo Bindman|last2=Jo Doezema|date=1997|work=www.walnet.org|publisher=Commercial Sex Information Service|accessdate=8 September 2015|quote=}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=http://www.pacificdiscovery.org/credit/SEAreadings/Askew.%20Sex%20workers%20in%20Bangkok.pdf|title=Bangkok: Place, practice and representation. Chapter 9: Sex workers in Bangkok - Refashioning female identities in the global pleasure space|last=Askew|first=Marc|date=|publisher=Pacificdiscovery.org|isbn=|location=|page=|access-date=6 Jan 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303195011/http://www.pacificdiscovery.org/credit/SEAreadings/Askew.%20Sex%20workers%20in%20Bangkok.pdf|archive-date=3 March 2016|df=dmy-all}}</ref> Проститутките обично добиваат провизија кога клиент купува пијалоци и сексуалните услуги може да се договорат и одвиваат во тамошните простории или на друго место (со тоа што вториот ќе бара од клиентот да плати „казна за бар“ за да ја ослободи проститутката од барот).<ref name="womensj">{{Наведено списание|last=Lines|first=Lisa|author-link=Lisa Lines|date=July 2015|title=Prostitution in Thailand: Representations in fiction and narrative non-fiction|url=https://www.capstoneediting.com.au/uploads/files/Prostitution%20in%20Thailand.pdf|journal=Journal of International Women's Studies|volume=16|issue=3|pages=86–100|access-date=21 March 2018}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Villar|first=Leo Bernardo|date=2019-04-02|title=Unacceptable Forms of Work in the Thai Sex and Entertainment Industry|journal=Anti-Trafficking Review|volume=0|issue=12|pages=108–126|doi=10.14197/atr.201219127|issn=2287-0113|doi-access=free}}</ref>
== Историја ==
[[Податотека:8.0995_Pattaya.jpg|лево|мини|300п|''Бар девојки'' чекаат клиенти, Патаја]]
Документираната историја на проституција во [[Тајланд]] се враќа најмалку шест века, со отворени и експлицитни препораки од кинескиот патник [[Ма Хуан]] (1433) и последователно од европски посетители (Ван Нек, 1604; Гисберт Хек, 1655 и други). Тоа сигурно не бил нов феномен, иако ситуацијата се влошила од јапонската окупација за време на [[Втората светска војна]] и од широката употреба на Тајланд како објект „Одмор и рекреација“ од страна на американските сили за време на Втората војна во Индокина (околу 1963 година - 1973 година).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.hartford-hwp.com/archives/54/072.html|title=Donald Wilson and David Henley, Prostitution in Thailand: Facing Hard Facts|date=1994-12-25|publisher=www.hartford-hwp.com|accessdate=2015-02-24}}</ref><ref name="Latstetter">{{Наведено списание|last=Latstetter|first=Jennifer|date=2000|title=American Military-Base Prostitution|url=http://web.wm.edu/so/monitor/issues/06-2/6-latstetter.htm|journal=The Monitor: Journal of International Studies|volume=6|issue=2|archive-url=https://web.archive.org/web/20151221063531/http://web.wm.edu/so/monitor/issues/06-2/6-latstetter.htm|archive-date=21 December 2015|access-date=18 December 2015}}</ref>
Кога Рама V го укинал ропството во 1905 година, жените станале сиромашни, па започнале да нудат сексуални работи за опстанок. Во тоа време милиони [[Кинези]] дошле да работат градежни работи, барајќи секс. Во 1908 година, кралот донел закони за легализирање на [[проституција]]та и за помош на сексуалните работници да добијат [[медицинска нега]].<ref>{{Наведено списание|last=Sorajjakool|first=Siroj|last2=Benitez|first2=Arelis|date=2015-10-23|title=The Role of Religion among Sex Workers in Thailand|journal=Religions|language=en|volume=6|issue=4|pages=1263–1276|doi=10.3390/rel6041263|doi-access=free}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.buddhanet.net/e-learning/history/wbq27.htm|title=Buddhist Studies: 27. Q & A on Women in Buddhism|work=www.buddhanet.net|accessdate=2018-02-14}}</ref>
Тајланд има древна, континуирана традиција на законски текстови, општо опишани под насловот на литературата [[Даммасатта]] (тајландски изговор, ''там-ма-сат''), каде проституцијата е различно дефинирана и универзално забранета. Ерата на традиционални правни текстови завршила во раниот XX век, но овие претходни текстови биле значајни во однос на пишувањето и на духот на современото законодавство.<ref>{{Наведена книга|title=Thai Law, Buddhist Law; Essays on the Legal History of Thailand, Laos and Burma|last=Huxley|first=Andrew|date=1996|publisher=White Orchid|location=Bangkok}}</ref>
Во XX век биле донесени различни закони во врска со сексуалната индустрија, вклучително и ''Законот за спречување на заразни болести'' од 1908 година и ''Законот за забавни места'' од 1966 година.<ref name="CSIS">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.walnet.org/csis/papers/redefining.html#3e|title=Redefining Prostitution as Sex Work on the International Agenda|last=Jo Bindman|last2=Jo Doezema|date=1997|work=www.walnet.org|publisher=Commercial Sex Information Service|accessdate=8 September 2015|quote=}}</ref> Во 50<sup>те</sup> години од минатиот век, тајландскиот премиер [[Сарит Танарат|Фелдамаршал Сарит Танарат]] иницирал кампања за морал која вклучувала криминализирање на проституцијата преку изрекување парични казни и затвор. Воведен бил систем на медицински прегледи и „морална рехабилитација“ и фокусот на јавната вина бил префрлен од трговците со луѓе и набавувачите во самите проститутки.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=yeTCcpFkeb8C|title=Prostitution and Pornography: Philosophical Debate about the Sex Industry|last=Spector|first=Jessica|publisher=Stanford University Press|year=2006|isbn=9780804749381|page=192}}</ref> Самата проституција била направена нелегална во [[Тајланд]].<ref name="HRR-2008">{{Наведена мрежна страница|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/hrrpt/2008/eap/119058.htm|title=2008 Human Rights Report: Thailand; Women|work=US Department of State|accessdate=24 Feb 2015}}</ref> во 1960 година, кога бил донесен закон под притисок на [[Обединетите нации]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.impowr.org/content/summary-prostitution-thailand|title=Summary: Prostitution in Thailand|last=A. Hennessy|date=16 September 2011|publisher=International Models Project on Women's Rights|archive-url=https://web.archive.org/web/20160420081044/http://www.impowr.org/content/summary-prostitution-thailand|archive-date=2016-04-20|accessdate=5 April 2016|quote=Prostitution in Thailand has been illegal since 1960 when The Prostitution Suppression Act B.E. 2503 (1960) (the “1960 Prostitution Act”) was passed under pressure from the United Nations.}}</ref> Владата воспоставила систем за следење на сексуалните работници со цел да се спречи нивното малтретирање и да се контролира ширењето на сексуално преносливи болести.<ref name="IES">{{Наведена книга|url=http://www.sexarchive.info/IES/thailand.html|title=The International Encyclopedia of Sexuality: Thailand|date=1997|publisher=The Continuum Publishing Company|editor-last=Francoeur|editor-first=Robert T.|location=New York|access-date=24 Feb 2015}}</ref> Законот од 1960 година бил укинат со ''Законот за спречување и сузбивање на проституцијата, БЕ 2539'' (1996). Според овој закон, проституцијата како таква не била незаконска, но борделите, макроата и предизвикувањето јавна непријатност (меѓу другото) биле нелегални.
== Обид за легализација ==
Во 2003 година, Министерството за правда ја разгледало легализацијата на [[проституција]]та како службено занимање со здравствени придобивки и приход што се оданочувал и одржал јавна дискусија на оваа тема. Легализацијата и регулацијата биле предложени како средство за зголемување на даночните приходи, намалување на [[корупција]]та и подобрување на состојбата на работниците.<ref name="legal">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.theage.com.au/articles/2003/11/26/1069825832486.html?oneclick=true|title=Thailand mulls legal prostitution|date=2003-11-26|publisher=Theage.com.au|accessdate=2015-02-24}}</ref> Сепак, не било сторено ништо понатаму.
== ХИВ/СИДА ==
[[Податотека:Red Ribbon.svg|мини|десно|170п|Црвената лента е симбол за солидарност со [[ХИВ]]-позитивните лица и оние кои живеат со [[СИДА]].]]
Во 2008 година, 532,522 [[Тајланѓани]] страдале од [[ХИВ]]/[[СИДА]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://nationmultimedia.com/2008/11/25/national/national_30089295.php|title=More teenaged girls getting HIV infection|date=2009-03-21|work=The Nation|archive-url=https://web.archive.org/web/20141126122625/http://nationmultimedia.com/2008/11/25/national/national_30089295.php|archive-date=2014-11-26|accessdate=2015-02-24}}</ref> [[Заедничка програма на Обединетите нации за ХИВ/СИДА|УНАИДС]] проценила во 2013 година дека од 380,000 до 520,000 Тајланѓани живееле со ХИВ.<ref name="UNAIDS-2013">{{Наведена книга|url=http://www.unaids.org/sites/default/files/media_asset/2013_HIV-Asia-Pacific_en_0.pdf|title=HIV in Asia and the Pacific; UNAIDS report 2013|date=2013|publisher=Joint United Nations Programme on HIV/AIDS (UNAIDS)|isbn=978-92-9253-049-5|page=108|access-date=25 Feb 2015|archive-date=2017-09-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20170918114041/http://www.unaids.org/sites/default/files/media_asset/2013_HIV-Asia-Pacific_en_0.pdf|url-status=dead}}</ref> Во 2017 година, бројот на Тајланѓани кои живееле со ХИВ бил 440,000.<ref name="Nation-20181201">{{Наведени вести|url=http://www.nationmultimedia.com/detail/national/30359629|title=Sharpened focus in Aids battle|last=Saengpassa|first=Chularat|date=2018-12-01|work=The Nation|access-date=2018-12-01|archive-date=2019-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20190404224513/http://www.nationmultimedia.com/detail/national/30359629|url-status=dead}}</ref> Преваленцата на ХИВ/СИДА кај тајланѓани на возраст од 15–49 се проценувала на 1,1% (2016 година).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2155rank.html|title=Country Comparison :: HIV/AIDS - Adult Prevalence Rate|work=Central Intelligence Agency|accessdate=2018-12-01}}</ref> Меѓу хонорарни жени сексуални работнички, преваленцата на ХИВ била 2,8% во 2017 година. Меѓу женските сексуални работнички во [[бордел]]ите, тоа биле 0,6%(2017).
[[Мечаи Вираваидја|Мечаи Вираваидија]], познат како „Г-дин Кондом“<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.abc.net.au/worldtoday/content/2005/s1455219.htm|title=The World Today - Thailand's 'Mr Condom' makes comeback|date=|publisher=Abc.net.au|accessdate=2015-02-24}}</ref>, неуморно водел кампања за зголемување на свеста за безбедни сексуални практики и употреба на [[Презерватив|кондоми]] во Тајланд. Тој служел како министер за [[туризам]] и превенција од СИДА од 1991 до 1992 година, а исто така го основал ланецот ресторани „Зелки и кондоми“, кој им давал бесплатни [[Презерватив|кондоми]] на клиентите.
По усвојувањето на првиот петгодишен план на тајландската влада за борба против епидемијата на ХИВ/СИДА во земјата, вклучувајќи ја и „''100% програма за кондоми''“ на Мечаи, заклучно со 1994 година употребата на кондоми за време на комерцијален секс веројатно значително се зголемила. Нема достапни тековни податоци за употребата на кондоми. Програмата им наложувала на сексуалните работници да одбијат однос без кондом и ги следела статистичките податоци на здравствените клиники со цел да се лоцираат борделите кои дозволуваат секс без кондоми.<ref name="IES">{{Наведена книга|url=http://www.sexarchive.info/IES/thailand.html|title=The International Encyclopedia of Sexuality: Thailand|date=1997|publisher=The Continuum Publishing Company|editor-last=Francoeur|editor-first=Robert T.|location=New York|access-date=24 Feb 2015}}</ref>
=== Катои ===
[[Податотека:Kathoy1649.jpg|мини|лево|300п|Катои]]
Студија направена од ''AIDS Care'' ја истражувала употребата на супстанции со ризикот од [[ХИВ]] кај ''[[катои]]'' сексуалните работници (трансџендер) во [[Бангкок]], [[Тајланд]].<ref name=":0">Nemoto, Tooru, Mariko Iwamoto, Usaneya Perngparn, Chitlada Areesantichai, Emiko Kamitani, and Maria Sakata. "HIV-related risk behaviors among kathoey (male-to-female transgender) sex workers in Bangkok, Thailand." ''AIDS Care''(2011): 1-10. Web.</ref> Само половина од учесниците изјавиле дека биле тестирани за ХИВ и еден од нив имал посетено медицинско лице во изминатите 12 месеци. Откриено било дека ''катои'' кои доживеале злоупотреба од татко или брат имале помали шанси да користат кондоми за време на [[Анален секс|аналениот секс]] со клиентите. Сексуалната работа ''катео'' има тенденција да биде во големите градови и туристичките области, вклучувајќи ги Бангкок, [[Чијанг Мај|Чианг Маи]], [[Градот Пукет|Пукет Сити]] и [[Патаја]]. Многу ''катои'' работат со скратено работно време како хонорарни проститутки и одржуваат работно време.<ref name=":1">Jackson, Peter A. ''Male homosexuality in Thailand: an interpretation of contemporary Thai sources''. Elmhurst, NY: Global Academic Publishers, 1989. Print.</ref> ''Катои'' обично се поевтина алтернатива на жени проститутки и се смета дека е помалку веројатно да биде ризик од болест. Притисокот од често специјализираните „лејдибојс“ ги става ''катои'' во опасност од зараза со [[сексуално преносливи болести]] со оглед на тоа што многу клиенти не се подготвени да користат [[Презерватив|кондоми]].<ref>Sam Winter. ''Queer Bangkok: twenty-first-century markets, media, and rights''. Aberdeen, Hong Kong: Hong Kong U Press, 2011. Print.</ref>
== Причини за распространетост и толеранција ==
=== Социјални ставови ===
Тајландското општество има свој уникатен сет на често контрадикторни сексуални манири. Посета на проститутка или платена љубовница не е невообичаено, иако не е прифатливо однесување за мажите. Многу тајландски жени, на пример, веруваат дека постоењето на проституција активно ја намалува инциденцата на силување.<ref name="IES">{{Наведена книга|url=http://www.sexarchive.info/IES/thailand.html|title=The International Encyclopedia of Sexuality: Thailand|date=1997|publisher=The Continuum Publishing Company|editor-last=Francoeur|editor-first=Robert T.|location=New York|access-date=24 Feb 2015}}</ref> Меѓу многумина Тајланѓани, постои општ став дека проституцијата отсекогаш била и ќе биде дел од социјалното ткиво на [[Тајланд]]. Од друга страна, „''...идејата за легализирање на сексуалната работа е неприфатлива за многу Тајланѓани, кои оценуваат дека професијата е основа на пороците.'' ''Не е важно колку сексуални работници се изоставени од формалниот економски сектор и стануваат склони кон изнуда, експлоатација и злоупотреба - многу Тајланѓани едноставно нема да ја толерираат сексуалната работа како легална''“.<ref name="KSE-20180609">{{Наведени вести|url=http://www.khaosodenglish.com/opinion/2018/06/09/reality-and-the-denial-of-sex-work-in-thailand/|title=The Reality and Denial of Sex Work in Thailand|last=Rojanaphruk|first=Pravit|date=9 June 2018|work=Khaosod English|access-date=12 June 2018}}</ref>
Според студија од 1996 година, спроведена на мажите и жените од Тајланд, се сметало дека сексуалниот нагон кај мажите бил многу посилен од сексуалниот нагон на жените. За жените се мислело дека можеле да вршат контрола над своите желби и нагони, додека сексуалниот нагон кај мажите бил „''основна физиолошка потреба или инстинкт''“. Исто така, и од мажите и жените од Тајланд сметале дека на мажите им требала „''повремена варијација во партнерите''“. Бидејќи женското неверство било силно неприфливо во тајландското општество и, според истражување од 1993 година, сексуалните врски на самохраните жени исто така се среќавале со неодобрување од страна на мнозинството од тајландската популација, секс пред брак, повремен секс и вонбрачен секс со проститутки бил широко прифатен, очекуван и понекогаш дури и охрабрен за тајландските мажи, а се сметало дека вториот бил помалку заканувачки за бракот, заради трајни врски со т.н. „минорна жена“.<ref name="Knodel">{{Наведено списание|last=Knodel|first=John|last2=VanLandingham|first2=Mark|last3=Saengtienchai|first3=Chanpen|last4=Pramualratana|first4=Anthony|date=1996|title=Thai views of sexuality and sexual behaviour|url=http://htc.anu.edu.au/pdfs/Knodel1.pdf|journal=Health Transition Review|volume=6|pages=179–201|access-date=25 Feb 2015}}</ref>
Друга причина што придонесува за ова прашање е тоа што обичните Тајланѓани сметаат дека се толерантни кон другите луѓе, особено кон оние што ги сметаат за поразени. Ова прифаќање овозможило проституцијата да процвета без многу екстремна социјална стигма пронајдена во други земји. Според студија од 1996 година, луѓето во Тајланд генерално не ја одобрувале проституцијата, но стигмата за проститутките не била трајна или тешка, особено затоа што многу проститутки ги помагале своите родители преку нивната работа. Некои мажи немаат ништо против да стапат во брак со поранешни проститутки.<ref>{{Наведување|title=Can Prostitutes Marry? Thai Attitude Toward Female Sex Workers|journal=Social Science and Medicine|date=16 July 1998|volume=47|number=2|pages=255–267|last=Sara Peracca|last2=John Knodel|last3=Chanpen Saengtienchai|pmid=9720644|doi=10.1016/s0277-9536(98)00089-6}}</ref> Студија за субјективна благосостојба на проститутки од 2009 година покажала дека меѓу анкетираните сексуални работници, сексуалната работа е нормализирана.<ref>{{Наведување|title=Subjective Well-being Among Those Who Exchange Sex and Money, Yunnan, China and Thailand|date=December 23, 2009|page=13|volume=99|journal=Social Indicators Research|doi=10.1007/s11205-009-9568-9|last=Elizabeth Monk-Turner|last2=Charlie Turner}}</ref>
=== Политичари ===
[[Податотека:Chuwit Kamolvisit 2010-5-20.jpg|десно|мини|350п|[[Чувит Камолвисит]] пред Светскиот трговски центар ден по пригушувањето на протестите од 2010 година, од страна на војската на [[Тајланд]].]]
[[Чувит Камолвисит]] бил сопственик на неколку салони за масажа во [[Бангкок]] и многумина го сметалеа за ''„кум на проституцијат''а“ во [[Тајланд]]. Во 2005 година бил избран за четиригодишен мандат во Претставничкиот дом на Тајланд, но во 2006 година Уставниот суд го отстраниl од функцијата. Во октомври 2008 година тој повторно се кандидирл за гувернер на Бангкок, но не бил избран. Тој открил во 2003 година дека некои од неговите најдобри клиенти биле високи политичари и полицајци, за кои, за кои исто така, тврел дека плаќале, над една деценија, повеќе од 1,5£ милиони (1,672.314€) [[мито]] за да можел да успее неговиот бизнис, продавајќи секс.<ref name="Levy">{{Наведени вести|url=https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2004/feb/21/weekend.adrianlevy|title=The brothel king's revenge|last=Scott-Clark|first=Cathy|date=21 Feb 2004|work=The Guardian|access-date=25 Feb 2015|last2=Levy|first2=Adrian}}</ref>
Иако трговијата со секс во Тајланд била насочена кон странци може да кажеме дека е очигледна, индустријата што се грижи исклучиво за тајландски мажи никогаш порано не била под лупа на јавноста, а камоли за сексуалните подвизи на неприкосновените тајландски службеници.<ref name="Levy">{{Наведени вести|url=https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2004/feb/21/weekend.adrianlevy|title=The brothel king's revenge|last=Scott-Clark|first=Cathy|date=21 Feb 2004|work=The Guardian|access-date=25 Feb 2015|last2=Levy|first2=Adrian}}</ref>
Поддршката за проституција е раширена во политичките кругови, како што објавиле [[BBC News]] во 2003 година. „''Пратениците од владејачката тајландска партија Таи Рак Таи се препотуваат на плановите на раководството на партијата да им забрани да имаат љубовница или да одат во бордели...''" Еден пратеник изјавил ''за'' весникот ''„Нација''“ дека „''ако се применуваат правилата, партијата ќе може да понуди околу 30 кандидати, во споредба со нејзините повеќе од 200 членови на пратениците.''”<ref name="bbc">{{Наведени вести|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/3255350.stm|title=Thai MPs protest mistress ban|date=2003-12-02|work=BBC News|access-date=2015-02-24}}</ref>
Ставовите кон жените биле искажани од пратеникот Тирачаи Сирихан, цитиран во ''„Нацијата“'', „''Да се има миа нои [љубовница] е право на еден поединец.'' ''Не треба да има проблем сè додека политичарот не му прави проблеми на неговото семејство или општество''“.<ref name="bbc">{{Наведени вести|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/3255350.stm|title=Thai MPs protest mistress ban|date=2003-12-02|work=BBC News|access-date=2015-02-24}}</ref>
По полициската рација на некои салони во Бангкок каде полицајци имале сексуални односи со проститутки, “''вршителот на должноста, шеф на полицијата Сутисан, полковник Варанвас Каруњајат, ја бранеше полициската акција, велејќи дека вклучените полицајци требало да имаат сексуални односи со масерикте за да добијат докази за апсењето.''" <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://2bangkok.com/chuwit.shtml|title=Chuwit Kamolvisit News|date=2008-01-28|publisher=2Bangkok.com|accessdate=2015-02-24}}</ref> Очигледно, ова е вообичаена практика бидејќи одделни полициски сили го сториле истото во Патаја во мај 2007 година.<ref name="Pattaya">{{Наведени вести|url=http://www.pattayadailynews.com/shownews.php?IDNEWS=0000002956|title=Pattaya Volunteer Police Indulge in Uzbek Sting Operation|date=22 May 2007|work=Pattaya Daily News|archive-url=https://web.archive.org/web/20091030234556/http://www.pattayadailynews.com/shownews.php?IDNEWS=0000002956|archive-date=30 October 2009}}</ref>
=== Интервју со тајландски активист за човекови права ===
Критаја Архаванитукул, активист за човекови права од [[Тајланд]], интервјуиран од Институтот за меѓународни студии на Беркли, рекол:<blockquote>''Тажно е да се каже дека социјалната структура на Тајланд има тенденција да прифати ваква злоупотреба, и не само да прифати - имаме закони, имаме сметки кои витално го поддржуваат постоењето на овие сексуални установи. Тоа е една работа. И, исто така, имаме мафија која е инволвирана и во политичките партии, така што ова ја продолжува злоупотребата. Втората причина е културен фактор. Не знам за други земји, но во Тајланд општо прифатено е тајландските мажи да одат кај проститутки. Секоја класа тајландски мажи го прифаќа тоа, иако не го практикуваат сите. Така што тие не го гледаат тоа како проблем. Значи, кога станува збор за творците на политиката, кои се главно мажи, се разбира, тие не го гледаат ова како проблем. Тие знаат дека има многу жени кои се навлекуваат на проституција во Тајланд. Тие знаат дека некои се брутално третирани. Но, тие не мислат дека е страшна слика. Тие мислат дека тоа се само несреќни случаеви. И, заради профитот, мислам дека има многу луѓе со интерес, па тие се обидуваат да замижат пред овој проблем.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://globetrotter.berkeley.edu/conversations/Kritaya/krit-con3.html|title=Conversation with Kritaya Archanvanitkul - p. 3 of 5|date=2005-08-23|publisher=Globetrotter.berkeley.edu|accessdate=2015-02-24}}</ref>''</blockquote>
=== Организиран криминал ===
Според студијата на [[Конгресна библиотека|Библиотеката на Конгресот]] објавена во 2003 г. „''[[Зона на црвени фенери|Зоните на црвени фенери]] во тајландските градови се дом на... бордели, казина и забавни објекти кои функционираат и како извор на приход и како оперативни центри за трговија со луѓе ....''“<ref name="LOC-2003">{{Наведена книга|url=https://www.loc.gov/rr/frd/pdf-files/ChineseOrgCrime.pdf|title=Transnational Activities of Chinese Crime Organizations|last=Berry|first=LaVerle B.|date=April 2003|publisher=Library of Congress|location=Washington DC|access-date=26 February 2015}}</ref>{{Rp|44}} Проценето е дека организирани криминални групи донеле над милион жени во [[Тајланд]] од [[Народна Република Кина|Кина]], [[Лаос]] и [[Виетнам]].<ref>{{Наведена книга|title=Encyclopedia of transnational crime & justice|last=editor|first=Margaret E. Beare|date=2012|publisher=SAGE Publications|isbn=978-1412990776|location=Thousand Oaks, Calif.}}</ref> Организацијата ''14K Triad'' доминира во трговијата со жени од Кина до Бангкок за проституција.<ref>{{Наведена книга|title=Traditional organized crime in the modern world: responses to socioeconomic Change (Studies of Organized Crime)|date=2014|publisher=Springer|isbn=9781489987532|location=}}</ref>
Во ноември 2015 година, премиерот [[Прајут Чан-о-ча]] започнал кампања „исчисти го Тајланд“ за елиминирање на организираниот криминал во сите области, вклучително и пороците.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.voanews.com/a/thai-junta-launches-carckdown-on-influencial-figures-stoking-crime/3038059.html|title=Thai Junta Launches Crackdown on Organized Crime|date=5 November 2015|work=VOA News.|accessdate=18 December 2017}}</ref>
=== Религија ===
[[Податотека:Sermon in the Deer Park depicted at Wat Chedi Liem-KayEss-1.jpeg|мини|лево|300п|Слика од првата беседа на [[Буда]] од Ват Чеди Лием во [[Тајланд]].]]
[[Будизмот]] во [[Тајланд]] е во најголем дел од училиштето [[Теравада]], кое го следат 95% од населението. „''Додека будизмот го смета за целибатскиот монашки живот како повисок идеал, тој исто така ја препознава важноста на бракот како социјална институција''.“<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=KE56vyhOHGsC|title=A Dictionary of Buddhism|last=Damien Keown|last2=Stephen Hodge|last3=Paola Tinti|publisher=Oxford University Press US|year=2003|isbn=978-0-19-860560-7|page=174}}</ref> Тајландскиот будизам поттикнува на придржување кон основниот кодекс на будистичката етика за лаиците. Петте прописи содржат предупредување против сексуалното однесување, иако она што претставува лошо однесување од аспект на одредена школа на будизмот, варира во голема мера во зависност од локалната [[култура]]. Во традиционалниот „''Pāli Canon“'', „''Sigālovāda Sutta“'' содржи голем дел кој ги советува мажите да ги почитуваат своите жени со тоа што ќе останат верни.
Во книгата „''Луѓе за еднократна употреба: Ново ропство во глобалната економија“'', [[Кевин Бејлс]] тврди дека во тајландскиот будизам, жените се сметаат за природно инфериорни во однос на мажите и дека [[Гаутама Буда|Буда]] им рекол на своите ученици дека жените биле „''нечисти, телесни и расипани''“.<ref name="Bales-2004">{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/disposablepeople0000bale|title=Disposable People: New Slavery in the Global Economy|last=Bales|first=Kevin|publisher=University of California Press|year=2004|isbn=9780520931701|location=Los Angeles|access-date=2018-12-30|url-access=registration}}</ref> Ова е поткрепено и со верувањето дека жените не можат да постигнат просветлување, иако ова гледиште го оспоруваат други будистички списи како [[Винаја Питака]] во [[Пали Канон]].<ref name="Murcott-1991">{{Наведување|last=Murcott|first=Susan|title=The First Buddhist Women: Translations and Commentary on the Therigatha|publisher=Parallax Press|year=1991|isbn=9780938077428|url=https://archive.org/details/firstbuddhistwom00murc}}</ref>{{Rp|16}} Сегашниот [[Далај-лама|Далај Лама]] тврди дека жените можат да достигнат просветлување и да функционираат еднакво на мажите во духовните работи, но неговата гранка на будизмот не е онаа што се практикува во Тајланд, која има свој посебен канон на верувања. Бејлс исто така укажува на фактот дека во Винаја се наведени десет видови жени, или правила за монасите. Според правилата, првите три категории се жени на кои може да им се плати за нивните услуги. Во денешен Тајланд, ова се изразува како толеранција на проституција од мажени жени. Сексот со проститутки жените го сметаат за „празен секс“, а со тоа жените може да им дозволат на нивните сопрузи да имаат бесмислен секс со проститутки отколку да најдат нов сопружник.
Будизмот исто така пропишува „''прифаќање и оставка пред животната болка и страдање''“,<ref name="Bales-2004">{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/disposablepeople0000bale|title=Disposable People: New Slavery in the Global Economy|last=Bales|first=Kevin|publisher=University of California Press|year=2004|isbn=9780520931701|location=Los Angeles|access-date=2018-12-30|url-access=registration}}</ref> во согласност со верувањето во [[карма]]та и пропаѓањето на гревовите од претходните животи. Жените може да изберат да веруваат дека служењето како проститутки е неизбежен резултат на кармата.
=== Експлоатација од страна на полицијата и службена должност ===
Тешката позиција на [[проституција]]та во тајландското општество ја прави зрела за експлоатација од [[полиција]]та и владините службеници. Сексуалните бизниси плаќаат значителни суми на властите за да им биде дозволено да продолжат со деловните активности. Сексуалната работа всушност станала огромен бизнис за оние кои се во можност да извадат мито.<ref name="PE-20180107">{{Наведени вести|url=https://prachatai.com/english/node/7540|title=Sex in grey areas (2): how the junta threatens the lives of sex workers|date=7 January 2018|work=Pratchatai English|access-date=7 January 2018}}</ref> Оние во позиција да имаат корист, имаат финансиски интерес да видат како продолжува статусот кво. Сопствениците на деловните активности и поединечните сексуални работници се жалат дека откако ''хунтата'' (воена влада) дошла на власт во 2014 година, малтретирањето се зголемило, како и бараните суми. Ова имало ефект да ги истера бизнисите од деловните активности и сексуалните работници на улица или на интернет како фриленсери.
== Криминал ==
=== Детска проституција ===
Точниот број на деца-проститутки во [[Тајланд]] не е познат. Според институтот за истражување „Проект за заштита“ со седиште во [[САД]], проценките за бројот на деца вклучени во проституција што живеат во Тајланд се движат од 12,000 до стотици илјади (''ECPAT International''). Владата, универзитетски истражувачи и невладини организации процениле дека има дури 30,000 до 40,000 проститутки под 18 години, без странски мигранти (Стејт департмент на САД, 2005б). Институтот за истражување на здравствениот систем на Тајланд проценил дека децата во проституција сочинуваат 40% од проститутките во Тајланд.
Причините зошто и како децата се комерцијално експлоатирани вклучуваат:<ref name="ECPAT">{{Наведена мрежна страница|url=https://prostitutki-pitera-gid.org/Sex-Tourism-in-Thailand.pdf|title=Child Sex Tourism in Thailand|publisher=End Child Prostitution Pornography and Trafficking (ECPAT UK)|accessdate=26 Feb 2015}}</ref>
* Сиромаштија: голем дел од населението живее во сиромаштија.
* Деца од етнички племиња од ридови: овие деца живеат во пограничниот регион на северен Тајланд. Тие страдаат од непропорционално ниво на сиромаштија во однос на општата популација, а повеќето од нив немаат картички за државјанство. Ова значи дека тие немаат пристап до здравствена заштита или основно училиште, што ги ограничува нивното понатамошно образование или можности за вработување.
* Трговија со деца: Многу деца се шверцуваат внатре во или од друга земја преку криминални мрежи, познаници, поранешни жртви на трговија со луѓе и гранични полицајци и имиграциони службеници кои ги превезуваат во борделите низ Тајланд.
* Чувство на должност: Според традиционалните обичаи, првата должност на девојчето е да го издржува своето семејство на кој било начин. Поради ваквото чувство на должност и да ги отплаќаат семејните долгови, многу девојки биле и се принудени на проституција.
Децата се експлоатираат во сексуални установи, а исто така директно на улица им се обраќаат [[Педофилија|педофили]] кои бараат сексуален контакт.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ecpat.net/A4A_2005/PDF/EAP/Global_Monitoring_Report-THAILAND.pdf|title=Global Monitoring Report: Thailand|publisher=ECPAT|archive-url=https://web.archive.org/web/20120425194829/http://www.ecpat.net/A4A_2005/PDF/EAP/Global_Monitoring_Report-THAILAND.pdf|archive-date=25 April 2012}}</ref> [[Детски сексуален туризам|Детскиот сексуален туризам]] е сериозен проблем во земјата. [[Тајланд]], заедно со [[Камбоџа]], [[Индија]], [[Бразил]] и [[Мексико]], е идентификувана како водечко жариште на сексуална експлоатација кај децата.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.ipsnews.net/news.asp?idnews=38872|title=Rights-Mexico: 16,000 Victims of Child Sexual Exploitation|date=13 Aug 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20120326111520/http://www.ipsnews.net/news.asp?idnews=38872|archive-date=2012-03-26|publisher=Inter Press Service News Agency}}</ref> Особено педофилите ги искористуваат лажните закони во земјата и се обидуваат да најдат покритие за да избегнат гонење.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.nbcnews.com/id/14397137|title=Pedophiles find cover in parts of Asia - World news - Asia-Pacific | NBC News|date=2006-08-17|publisher=NBC News|accessdate=2013-06-24}}</ref>
За да се обесхрабри детскиот сексуален туризам, владата објавила дека не дозволила влез на 74 познати странски сексуални престапници во 2017 година. Владата развила и започнала видео запис што требало да ги прикажува летовите што влегуваат во Тајланд, со што се обесхрабрувал сексуалниот туризам. Министерството за туризам дистрибуирал повеќе од 315,000 брошури со кои се обесхрабрувал сексуалниот туризам на деловните субјекти и туристичките професионалци и организирале обуки за 800 претставници на локалната самоуправа, работници во туристичкиот сектор, студенти, млади и граѓански организации за спречување на сексуална експлоатација на деца во туристичката индустрија.<ref name="state18">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.state.gov/j/tip/rls/tiprpt/countries/2017/271297.htm|title=Thailand 2018 Trafficking in Persons Report|date=2018|work=OFFICE TO MONITOR AND COMBAT TRAFFICKING IN PERSONS|publisher=United States Department of State|archive-url=https://web.archive.org/web/20170703181531/https://www.state.gov/j/tip/rls/tiprpt/countries/2017/271297.htm|archive-date=2017-07-03|accessdate=4 November 2018}}{{PD-notice}}</ref>
=== Трговија со секс ===
[[Тајланд]] е извор, одредиште и транзитна земја за мажи, жени и деца подложени на [[трговија со секс]]. Тајландската комерцијалната сексуална индустрија останува огромна, зголемувајќи ги ранливите страни на трговијата со секс. Жените, мажите, момчињата и девојчињата од Тајланд, други земји од: [[Југоисточна Азија]], [[Шри Ланка]], [[Русија]], [[Узбекистан]] и некои африкански земји, се предмет на трговија со секс во Тајланд. Тајланд е исто така транзитна земја за жртви од [[Кина]], [[Северна Кореја]], [[Виетнам]], [[Бангладеш]], [[Индија]] и [[Бурма]] подложени на трговија со секс во земји како: [[Малезија]], [[Индонезија]], [[Сингапур]], [[Русија]], [[Јужна Кореја]], [[САД]] и земјите од [[Западна Европа]]. Тајландските државјани се предмет на трговија со секс во Тајланд и во земји во: [[Северна Америка]], [[Европа]], [[Африка]], [[Азија]] и [[Среден Исток|Средниот Исток]].<ref name="state18">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.state.gov/j/tip/rls/tiprpt/countries/2017/271297.htm|title=Thailand 2018 Trafficking in Persons Report|date=2018|work=OFFICE TO MONITOR AND COMBAT TRAFFICKING IN PERSONS|publisher=United States Department of State|archive-url=https://web.archive.org/web/20170703181531/https://www.state.gov/j/tip/rls/tiprpt/countries/2017/271297.htm|archive-date=2017-07-03|accessdate=4 November 2018}}{{PD-notice}}</ref>
Жените од Тајланд и други националности се примамувани во [[Јапонија]] и продадени во контролирани бордели од [[Јакуза|jакуза]], каде што се принудени да работат на финансиските долгови. Лесно е да се намамат овие жени од соседните земји бидејќи Тајланд има 56 неофицијални точки на вкрстување и 300 контролни пунктови, каде што луѓето можат да ја преминат границата без документи.<ref name="IES">{{Наведена книга|url=http://www.sexarchive.info/IES/thailand.html|title=The International Encyclopedia of Sexuality: Thailand|date=1997|publisher=The Continuum Publishing Company|editor-last=Francoeur|editor-first=Robert T.|location=New York|access-date=24 Feb 2015}}</ref> Во историски случај во 2006 година, една таква жена, Ураират Соимеи, поднела граѓанска тужба во Тајланд против тајландските сторители, кои претходно биле осудувани во кривичен суд. Жената успеала да избега од синџирот на проституција контролиран од Јакуза убивајќи ја жената Тајланѓанка мама-сан (еквивалент на борделската ''мадам'') и поминала пет години во јапонски затвор.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.nationmultimedia.com/2006/01/23/national/data/national_19721754.html|title=WOMAN'S DYING: wish to punish traffickers who ruined her life|last=Chatrarat Kaewmorakot|date=23 January 2006|work=The Nation|access-date=13 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141021093403/http://www.nationmultimedia.com/2006/01/23/national/data/national_19721754.html|archive-date=21 October 2014}}</ref>
[[Стејт департмент|Стеј департментот]] на Соединетите држави за следење и борба против трговијата со луѓе во својот извештај за трговија со луѓе во САД во 2018 година го сметал Тајланд за земја од ниво 2, што значи дека во извештајот се наведува дека иако Владата на Тајланд не ги исполнувала целосно минималните стандарди за елиминирање на трговијата со луѓе, правела значителни напори да го стори тоа.<ref name="state18">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.state.gov/j/tip/rls/tiprpt/countries/2017/271297.htm|title=Thailand 2018 Trafficking in Persons Report|date=2018|work=OFFICE TO MONITOR AND COMBAT TRAFFICKING IN PERSONS|publisher=United States Department of State|archive-url=https://web.archive.org/web/20170703181531/https://www.state.gov/j/tip/rls/tiprpt/countries/2017/271297.htm|archive-date=2017-07-03|accessdate=4 November 2018}}{{PD-notice}}</ref>
Тајланд донел неколку закони против трговијата со луѓе. Овие вклучуваат: Закон за борба против трговија со луѓе од 2008 година<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.refworld.org/docid/4a546ab42.html|title=Thailand: Anti-Trafficking in Persons Act B.E 2551 (2008)|date=January 30, 2018|work=Refworld|language=English|accessdate=4 November 2018}}</ref>; Закон за борба против трговија со луѓе од 1997 година,<ref>{{Наведено списание|last=Son Ninsri|date=2008|title=Thailand's Anti-Trafficking in Persons Act B.E. 2551 (2008): A New Development in Human Rights Protection and Justice|url=http://www.infactispax.org/Volume_special_IIPE/Ninsri.pdf|journal=In Factis Pax|language=English|volume=2|issue=2|access-date=4 November 2018}}</ref>. Тајланд исто така склучиl регионални договори против трговијата со луѓе, вклучувајќи ја и Министерската меконг иницијатива за координирање против трговија со луѓе.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://evaw-global-database.unwomen.org/en/countries/asia/lao-peoples-democratic-republic/2004/the-coordinated-mekong-ministerial-initiative-against-trafficking|title=The Coordinated Mekong Ministerial Initiative against Trafficking|work=evaw-global-database.unwomen.org}}</ref> Тајландската организација за сексуални работници ''EMPOWER'' изразила неколку загрижености во врска со законот од 2008 година. Овие грижи вклучувале дека законот ја овластувал полицијата да влегува во наводни сексуални установи без налог, недостаток на социјална помош што им се давала на жртвите, привремени репатријации и како резултат на поделбата меѓу невладините организации кои тврделе дека се противеле на трговијата со секс и оние кои ги поддржувале самите сексуални работници.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.empowerfoundation.org/sexy_en.php?id=5#|title=The Prevention and Suppression of Human Trafficking Act 2008 : Impact on Sex Workers A Report by Empower Foundation|authorlink=https://en.wikipedia.org/wiki/EMPOWER|date=February 21, 2012|publisher=EMPOWER Foundation|pages=1–5|language=English|accessdate=4 November 2018}}</ref> Организациите за сексуални работници во Тајланд остро се спротивставувале на операциите за „спасување“ што резултирало во апсење на возрасни лица кои слободно влегле во сексуалната индустрија, негирање на егзистенција или предмет на депортација.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.empowerfoundation.org/sexy_en.php?id=5#|title=Last Rescue in Siam|authorlink=https://en.wikipedia.org/wiki/EMPOWER|date=February 21, 2012|publisher=EMPOWER Foundation|language=English|accessdate=4 November 2018}}</ref>
Банда за трговија со секс била пресретната во јужниот град [[Патаја]] во октомври 2014 година.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.pattayadailynews.com/pattaya-news/atcc-police-cracked-human-trafficking-gang/|title=ATCC And Police Cracked Down Human Trafficking Gang|date=12 October 2014|work=Pattaya Daily News|access-date=13 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141014200144/http://www.pattayadailynews.com/pattaya-news/atcc-police-cracked-human-trafficking-gang/|archive-date=2014-10-14}}</ref>
Во 2017 година, Министерството за внатрешни работи и Министерството за правда извршиле преглед на 11,268 места со „висок ризик“ за забава за возрасни и на 268 им наредиле да престанат со деловните активности 5 години; овие инспекции довеле до гонење на осум случаеви на трговија со луѓе. [[Корупција]]та продолжува да ги поткопува напорите за борба против трговија со луѓе. Некои владини службеници се директно соучесници во злосторствата за трговија со луѓе, вклучително и преку примање [[мито]] или заеми од сопственици на деловни активности и бордели каде што се експлоатираат жртвите. Веродостојни извештаи покажуваат дека некои корумпирани службеници ги штитат борделите и другите трговски места за секс од рации и инспекции и соработуваат со трговци со луѓе.<ref name="state18">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.state.gov/j/tip/rls/tiprpt/countries/2017/271297.htm|title=Thailand 2018 Trafficking in Persons Report|date=2018|work=OFFICE TO MONITOR AND COMBAT TRAFFICKING IN PERSONS|publisher=United States Department of State|archive-url=https://web.archive.org/web/20170703181531/https://www.state.gov/j/tip/rls/tiprpt/countries/2017/271297.htm|archive-date=2017-07-03|accessdate=4 November 2018}}{{PD-notice}}</ref>
== Организации за поддршка на сексуални работници ==
Постојат неколку организации за поддршка на сексуални работници постојат во [[Тајланд]]:
* ''EMPOWER'' е тајландска невладина организација која нуди здравствени, образовни и советодавни услуги на жени сексуални работнички. Организацијата се обидува да ги поттикне сексуалните работници и работи од 1985 година, со канцеларии во Патпонг ([[Бангкок]]), [[Чианг Маи]], [[Округ Мее Саи|Меи Саи]] и плажата Патонг (Пукет).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.empowerfoundation.org/education_en.html|title=Empower's Education ... Learning By Doing|work=Empower Foundation|accessdate=25 Feb 2015}}</ref> Организацијата, исто така, управува со музеј за сексуална работа во Бангкок и кооперативна сопственост во барот во Чианг Маи.
* ''SWING'' (Сервисни работници во група) е подружница на ''EMPOWER'', која им нуди поддршка на машките и женските сексуални работнички во [[Патпонг]] и [[Патаја]]. Тој нуди часови по англиски јазик, предава безбедно сексуално образование, дистрибуира [[Презерватив|кондоми]] и промовира здравје и безбедност со внатрешна вежбалница и намалени медицински прегледи. Новоформираната организација ''SISTERS'' работи со трансродови сексуални работнички во Бангкок и Патаја.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.unescobkk.org/fileadmin/user_upload/hiv_aids/Documents/Workshop_doc/MSM_Lao/Day2/Presentation_from_Participants/Thailand_SWING.pdf|title=HIV Prevention among MSWs in Pattaya|publisher=UNESCO Bangkok|archive-url=https://web.archive.org/web/20150705160842/http://www.unescobkk.org/fileadmin/user_upload/hiv_aids/Documents/Workshop_doc/MSM_Lao/Day2/Presentation_from_Participants/Thailand_SWING.pdf|archive-date=5 July 2015|accessdate=6 Jan 2015}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.unaids.org/en/KnowledgeCentre/Resources/FeatureStories/archive/2009/20090319_SexWork.asp|title=Swing and Sisters: HIV outreach to sex workers in Thailand|publisher=Unaids.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20090330111422/http://www.unaids.org/en/KnowledgeCentre/Resources/FeatureStories/archive/2009/20090319_SexWork.asp|archive-date=2009-03-30|accessdate=2013-06-24}}</ref>
* ''М Plus'' е организација за машки сексуални работници во Чианг Маи, вклучително и мажи кои се идентификуваат како геј, стрејт или трансродови. Работи здравствена клиника за сексуални работници и спроведува едукација за превенција на [[ХИВ]] и профилакса.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://en.mplusthailand.com/|title=M Plus Thailand|accessdate=2018-12-30}}</ref>
* Азиско-тихоокеанската мрежа на сексуални работници (''APNSW'') е регионална организација, со седиште во Тајланд, организации предводени од сексуални работници.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://apnsw.info/|title=Welcome to APNSW|work=Asia Pacific Network of Sex Workers|accessdate=2018-12-30}}</ref> Постои за промовирање и заштита на здравјето и човековите права на сексуалните работници во [[Азија]]. Поддржува целосна декриминализација на сексуалната работа и признавање на сексуалната работа како работа.
== Исто така види ==
* [[Економија на Тајланд]]
* [[Пинг понг шоу]]
* [[Ураират Соимеи]]
* [[Туризам во Тајланд]]
* [[Проституција во Камбоџа]]
* [[Проституција во Индија]]
* [[Проституција во Индонезија]]
* [[Проституција во Филипини]]
== Наводи ==
{{Наводи|colwidth=30em}}
== Понатамошно читање ==
* {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=cvmgT4Odr5YC&pg=PR1|title=Night Market; Sexual Cultures and the Thai Economic Miracle|last=Bishop|first=Ryan|last2=Robinson|first2=Lillian S|date=1998|publisher=Routledge|isbn=978-0-415-91429-1|edition=Paper|location=New York|access-date=17 July 2016}}<bdi>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=cvmgT4Odr5YC&pg=PR1|title=Night Market; Sexual Cultures and the Thai Economic Miracle|last=Bishop|first=Ryan|last2=Robinson|first2=Lillian S|date=1998|publisher=Routledge|isbn=978-0-415-91429-1|edition=Paper|location=New York|access-date=17 July 2016}}</bdi> {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=cvmgT4Odr5YC&pg=PR1|title=Night Market; Sexual Cultures and the Thai Economic Miracle|last=Bishop|first=Ryan|last2=Robinson|first2=Lillian S|date=1998|publisher=Routledge|isbn=978-0-415-91429-1|edition=Paper|location=New York|access-date=17 July 2016}}
* ''Патувања во трговијата со кожа: Туризам и сексуална индустрија'' (1996,{{ISBN|0-7453-1115-6}} ) од Џереми Сибрук ја опишува тајландската сексуална индустрија и вклучува интервјуа со проститутки и клиенти.
* Клио Одер докторирала антропологија со теза за проституција во Тајланд; нејзините искуства за време на нејзиното тригодишно истражување на теренот резултираа во книгата ''„Patpong Sisters: An American Woman's View of the Bangkok Sex World“'' во 1994 година{{ISBN|1-55970-281-8}}). Во книгата таа ги опишува тајландските проститутки кои ги запознала како брзоумни претприемачи отколку како експлоатирани жртви.
* ''Здраво, мој голем голем мед!: Љубовни писма до девојките од бар во Бангкок и нивни откривачки интервјуа'' од Дејв Вокер и Ричард С. Ерлих (2000,{{ISBN|0-86719-473-1}}) е компилација од писма од западњаци до тајландски проститутки и интервјуа со вторите.
* За информативна карикатура на современите сексуални норми и мерила на Тајланд (и неговата сексуална индустрија) наспроти Западот, видете ги романите на он Бурдет, вклучително и ''Бангкок 8,'' за компаративната антропологија на неговиот полутајландски-западен (син на „Бар-девојка“) протагонист детектив, Сончај Читпличип.
* Документарниот патепис ''на'' Денис Џон од 2005 година, ''Стапицата „Пеперутка“,'' дава реално и неосудувано гледиште на прво лице за сексуалниот туризам во Тајланд.
* Документарецот на ''Џордан'' Кларк од 2005 година, ''Фаланг: Зад насмевката на Бангкок,'' има прилично критички став за сексуалниот туризам во Тајланд.
* Документарецот на Дејвид А. Феинголд во ''трговија со жени'' во 2003 година го истражува феноменот на трговија со жени од околните земји во Тајланд.
* {{Наведено списание|last=Lines|first=Lisa|date=July 2015|title=Prostitution in Thailand: Representations in Fiction and Narrative Non-Fiction|url=https://www.capstoneediting.com.au/uploads/files/Prostitution%20in%20Thailand.pdf|journal=Journal of International Women's Studies|volume=16|issue=3|pages=86–100|access-date=2018-12-01}}
* За дискусија што се осврнува на историјата на проституцијата, видете Скот Бамбер, Кевин Хјуисон и Питер Андервуд (1997) „Опасни врски: Историја на сексуално преносливи болести во Тајланд“, во М. Луис, С. Бамбер и М.Вог (изд. ), ''Секс, болести и општество: компаративна историја на сексуално преносливи болести и ХИВ/СИДА во Азија и Пацифик'' ({{ISBN|978-0313294426}} ), Westport: Greenwood Press, Прилози во медицинските студии бр. 43, стр. 37–65.
== Надворешни врски ==
* [https://www.hrw.org/reports/1993/thailand/ Современ облик на ропство: трговија со бурмански жени и девојчиња во бордели во Тајланд], извештај за 1993 година.
* [http://www.links.net/vita/swat/course/prosthai.html Проституција во Тајланд и Југоисточна Азија], од астин Хол, 2004 година.
* [http://www.prospectmagazine.co.uk/2005/05/learningthethaisextrade/ Учење на тајландската трговија со секс] - Проспект (списание)
[[Категорија:Ропство]]
[[Категорија:Проституција]]
[[Категорија:Економија на Тајланд]]
[[Категорија:Тајланд]]
[[Категорија:Педофилија]]
[[Категорија:Корупција]]
[[Категорија:Тајландско општество]]
[[Категорија:Тајландски министри]]
[[Категорија:Тајландски политичари]]
[[Категорија:Тајланд во 2010-тите]]
[[Категорија:Трговија со луѓе]]
8v2erk6v8azr2qx7g19wo1exiee0usl
Птицата Тари (цртан филм)
0
1260845
4805302
4583930
2022-08-26T09:32:14Z
178.176.72.101
Юрий дюборох
wikitext
text/x-wiki
'''„Птицата Тари“''' е цртан анимиран филм создаден во 1976 година. Тоа е романтична комедија во режија на Генадиј Соколски, создадена од бајката на Борис Заходер.
== Заплет ==
Во џунглите во Африка, живееја животните и си играа весело. А во близина крокодилот Спајк спиеше а другите животни се плашеа од него, бидејќи тој имаше лош карактер и расположение. Покрај тоа, тој имаше остри заби, но за разлика од другите животни, никогаш не ги чистеше, бидејќи не можеше тоа да го прави со кратки шепи. Еден ден тој добил силна забоболка. Но, ниту едно од животните не сакало да му помогне, напротив сите почнале да му се смеат, но една мала птица по име Тари, застанала на неговите раце и му помогнала на крокодилот, му ги миела забите со нејзиниот клун. Крокодилот имал многу остатоци од храна на забите, кои птицата ги фрлила. После тоа, тој и се заблагодарил на птицата и се расположил. Птицата Тари му рекла дека почесто ќе му ги мие забите на крокодилот а тој среќно се согласил. Од тој ден птицата Тари била многу добар пријател со крокодилот и сфатиле дека карактерот на крокодилот и не бил толку лош.
Сите среќно испеале песна:<blockquote><poem>
„Чур, не допирај никого денес“
„Ниту еден ноќ да не гребе некого“,
„Забот не гризе, рогот не е задник“,
''И зошто? Кој ќе погоди? "
Да, затоа што самиот крокодил
Тој и се заблагодари на љубезната птица.
</poem></blockquote>
== Съёмочная группа ==
{| class="wikitable sortable mw-collapsible mw-collapsed standard"
|+
|Автор сценария
| Борис Заходер
|-
| Режиссёр
| Геннадий Сокольский
|-
| Оператор
| Михаил Друян
|-
| Художники-постановщики
| Владимир Зуйков, Ада Никольская
|-
| Композитор
| Шандор Каллош
|-
| Звукооператор
| Владимир Кутузов
|-
| Монтажёр
| Любовь Георгиева
|-
| Ассистенты:
| Зинаида Плеханова, Татьяна Сокольская, Ирина Петерсон
|-
| Улогите беа искажани
| Лидия Катаева - ''птица'' тари<br />Агарь Власова - ''крокодил''<br />Зинаида Нарышкина - ''жаба / глувци / мајмун''<br />Мария Виноградова - ''марабу / слонче''
Леонид Броневой - ''од авторот / папагалот''
|-
| Аниматори
| Виолетта Колесникова, Юрий Бутырин, Юрий Кузюрин, Алексей Букин, Виктор Лихачёв, Сергей Дёжкин
|-
|Комбинированные съёмки:
|оператор - Ю. Дюборох
художник - Г. Зуйкова
|-
| Редактор
| Татьяна Папорова
|-
| Директор картины
| Любовь Бутырина
|}
[[Категорија:Руски цртани филмови]]
sv8dfjx76s7vtfctyb21q02aufulolj
Последнотo венче лист (цртан филм)
0
1260976
4805301
4712327
2022-08-26T09:21:15Z
178.176.72.101
Юрий дюборох
wikitext
text/x-wiki
'''Последний лепесток -''' рисованный мультфильм режиссёра [[Роман Качанов|Романа Качанова]], выпущенный [[Сојузмултфилм|студией Союзмультфильм]] в 1977 году.
Цртаниот филм е заснован на бајката на писателката Валентина Катаев [[Цветот со седум бои (приказна)|„Цвет со седум бои“]].
Филмот мајсторски го прикажува светот како што го гледа 5-6-годишно дете. Детската психологија е суптилно пренесена и моментот кога мало лице се соочува со сериозни проблеми со „возрасните“.
== Создатели ==
* Режиссёр: [[Роман Качанов]]
* Художники-постановщики: Елена Пророкова, Алексей Танасенкус
* Художники:: Инна Заруба, Дмитрий Анпилов, Пётр Коробаев, Игорь Литванский, Владимир Максимович, Настасия Назарова, Тимофей Цыганкин
* Аниматоры: Виктор Лихачёв, Рената Миренкова, Владимир Арбеков, Александр Панов, Олег Сафронов, Марина Рогова, Виктор Шевков, Леонид Каюков
* Оператор: Борис Котов
* Оператор комбинированных съёмок: Юрий Дюборох
* Директор: Федор Иванов
* Монажёр: Любовь Георгиева
* Композитор: Геннадий Гладков
* Звукооператор: Борис Фильчиков
* Редактор: Наталья Абрамова
* Роли озвучивали:
** Ольга Громова - ''Женя''
** Мария Виноградова - ''Витя''
** Владимир Гуляаев - ''полицейский''
** Людмила Овчинникова - ''мама Жени''
*** Нина Зорская - ''старая жена''
== Заплет ==
Девојчето Жане случајно запознава љубезна волшебничка и од неа добива волшебно цвеќе со седум повеќебојни ливчиња. Секое ливче, откинато, може да исполни која било од нејзините желби. Жане потрошила шест ливчиња на детски непромислени, па дури и екстравагантни желби - сакала да стигне до Северниот пол за да им покаже на момчињата, потоа сакала да ги поседува сите играчки, потоа требало да ја залепи омилената вазна на нејзината мајка, која девојчето случајно ја скршила. На крајот, таа останала со едно неискористено ливче. Жане размислува за што да го потроши - сладолед или сода вода со сируп - кога одеднаш дознала дека момчето Витија, кого го запознала ден претходно, постојано седи на клупата, не затоа што не сака да оди и да игра, затоа што оди на патерици. Тогаш Жане го откинала последното ливче и побарала чудо - Витија да се опорави.<ref>Журнал «Огонёк», Изд. «Правда», 1977 г., с. 16</ref> Оваа желба ѝ носи на девојчето искрена радост, бидејќи таа не само што прави добро дело, туку си наоѓа и пријател.
== Литература ==
{{Наводи}}
== Поврзано ==
[[Цветот со седум бои (цртан филм)]]
== Надворешни врски ==
* [http://www.animator.ru/db/?p=show_film&fid=2765 На сайте Аниматор.ру]
[[Категорија:Советски цртани филмови]]
870l9j109lyehfbvpldugcexs9nhwrh
Halo: Combat Evolved
0
1267225
4805192
4804708
2022-08-26T01:10:11Z
InternetArchiveBot
92312
Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox video game|image=Halo Combat Evolved DVD cover.jpg|caption=|alt=|developer=[[Bungie]]<br />[[Gearbox Software]] (PC)<br />Westlake Interactive (Mac)|publisher={{unbulleted list|[[Xbox Game Studios|Microsoft Game Studios]]|[[MacSoft]] (Mac OS X)}}|director=Џејсон Џонс|producer={{Unbulleted list|Хамилтон Чу|Рик Рајан}}|artist=Маркус Лехто <br /> Ши Каи Ванг|designer=Џон Хауард|composer={{Unbulleted list|Мартин О'Донел|Мајкл Салватор}}|series=''[[Halo (франшиза)]]''|platforms={{unbulleted list|[[Xbox (console)|Xbox]]|[[Microsoft Windows]]|[[macOS|Mac OS X]]|[[Xbox 360]]|[[Xbox One]]|[[Xbox Series X/S]]}}|released=[[15 ноември]] [[2001]]|genre=[[Пукачка игра од прво лице]]|modes={{unbulleted list|[[Single-player video game|Single-player]]|[[Multiplayer video game|Multiplayer]]}}}}
{{Закосен наслов|Halo: Combat Evolved}}<!-- Предлошката не дозволува да се стави слика иако ја подигнав сликата. Треба ажурирање. -->'''Halo: Combat Evolved''' ([[Македонски јазик|македонски]]: ''Ореол: Еволуирана борба)'', попозната како '''Halo''' ([[Транскрипција (лингвистика)|транскрипција]]: ''Хејло'') или '''Halo''' '''1''' — [[Пукачка игра|пукачка видеоигра]] од [[Пукачка игра од прво лице|прво лице]], направена од ''Bungie Studios (''транскр. ''Банџи студиос)'' и објавена од ''Microsoft Game Studios'' (сега ''[[Xbox Game Studios]]'') на [[15 ноември]] [[2001]] година, како деби (прво излегување) за видеоигри-конзолата [[Xbox]]. Таа е прва игра во франшизата Halo.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.fiercepc.co.uk/blog/games/halo-games-in-order|title=Halo Games in Order - Fierce PC Blog|date=2020-11-30|work=Gaming PC Store|language=en|accessdate=2021-04-25}}</ref>
Во 2003 година, „[[Microsoft|Мајкрософт]]“ ги пуштил во продажба соодветните адаптации за „[[Microsoft Windows|Мајкрософт виндоус]]“ — верзија дизајнирана од „Гирбокс софтвер“ и [[MacOS|macOS x]] — додека заплетот доведол до производство на низа [[роман]]и и [[стрип]]ови сместени во измислениот [[Вселена|универзум]] на виртуелната игра. Подоцна, во 2007 година, оригиналниот Xbox бил ставен на располагање за симнување на хард-дискот од која било конзола [[Xbox 360]]. На ''Electronic Entertainment Expo'' во 2011 година, „Мајкрософт“ објавил верзија наречена ''Halo: Combat Evolved Anniversary'', која била објавена на [[15 ноември]] [[2011]] година за одбележување на десетгодишнината од дебито на играта на пазарот. Меѓу новите карактеристики што ги вклучила оваа верзија биле режим за соработка (''multiplayer'') и подобрена графика што се користела и во ''[[Halo: Reach]]''.<ref>{{Наведување|title=E3 2011: Microsoft Announces Halo: Combat Evolved Anniversary - IGN|url=https://www.ign.com/articles/2011/06/06/e3-2011-microsoft-announces-halo-combat-evolved-anniversary|accessdate=2021-04-25|language=en}}</ref>
Заплетот на ''Halo'' се случува во XXVI век, период кога играчот ја презема улогата на Мастер Чиф (''Master Chief'', Главниот Началник), генетски подобрен војник, кој е придружуван од Кортана, [[вештачка интелигенција]]. Во текот на приказната, корисникот се соочува со разни вонземјани — и во директни конфронтации рака на рака и во возила — во нивниот обид да ги откријат тајните на ''Halo'', вештачки [[свет]] обликуван како [[прстен]]. Критичарите ја нарекле играта „лесна за учење“, фалејќи ја главно за нејзината „привлечна приказна“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.dreamstation.cc/reviews/reviews/halo-combat-evolved-review|title=Halo: Combat Evolved Review|language=en-us|accessdate=2021-04-25}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://xbox.gamespy.com/xbox/halo-combat-evolved/558851p1.html|title=GameSpy: Halo - Page 1|date=2012-06-15|work=web.archive.org|language=en|accessdate=2021-04-25|archive-date=2012-06-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20120615135958/http://xbox.gamespy.com/xbox/halo-combat-evolved/558851p1.html|url-status=bot: unknown}}</ref> Слично на тоа, многу списанија кои се занимаваат со содржина на видеоигри го опишале ''Halo'' како „една од најдобрите и најважните видеоигри на сите времиња“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.halowaypoint.com/en-us/forums/f9237adeaf1742c09de144d7bf3f7507/topics/why-halo-is-the-best-game-ever-of-all-time/b6826ce3-3900-453f-a057-9896e319a9dc/posts|title=Why Halo is the best game ever, of all time. {{!}} General Discussion {{!}} Forums {{!}} Halo - Official Site|work=www.halowaypoint.com|language=en|accessdate=2021-04-25}}</ref> Заклучно со [[9 ноември]] [[2005]] година, повеќе од пет милиони примероци на играта биле продадени ширум светот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.telegraph.co.uk/technology/video-games/11223730/Halo-in-numbers.html|title=Halo Xbox video game franchise: in numbers|work=www.telegraph.co.uk|language=en|accessdate=2021-04-25}}</ref> Дополнително, играта служела како инспирација и се користела во ''Red vs. Blue'', создадена од обожавателите на ''Halo'', за која се смета дека е „првиот голем успех“ на [[machinima]]-техниката на користење игри со [[3Д моделирање|3Д]]-[[графика]] во реално време, што обично се наоѓаат во некои видеоигри, за создавање [[Анимиран филм|анимирани филмови]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://summit.sfu.ca/|title=Summit {{!}} SFU's Institutional Repository|work=summit.sfu.ca|language=en|accessdate=2021-04-25}}</ref>
== За ''Halo'' ==
=== Заднина ===
[[Податотека:Ringworld-sketch.jpg|мини|Главната приказна за ''Halo'' се фокусира на откривање на масивен прстен (наречен ''Halo)'', кој протагонистите го истражуваат и ја откриваат неговата функција]]
Настаните за ''Halo'' ([[Транскрипција (лингвистика)|транскр]]. ''Хејло'') се раскажуваат во универзум на [[научна фантастика]] создаден од ''Bungie Studios (''транскр. ''Банџи студиос)'', специјално за играта. Според заговорот, по пренаселеноста на [[Земја (планета)|Земјата]] и реализацијата на меѓуѕвезденото патување со поголема [[брзина]] од [[светлина]]та, човечката [[Население|популација]] се вклучува во колонизација на други [[Планета|планети]]. За да го олесни ова, агенцијата ''UNSC'' (ВКОН — Вселенска команда на Обединетите нации) воспоставува човечка колонија на планетата ''Reach'' (транскр. ''Рич)'' како бродоградилиште и научен и воен истражувачки центар.Таму, кратко време се воспоставува таен воен експеримент, познат како Проект СПАРТАН, чија цел е да се создаде [[Војска|армија]] на генетски подобрени кибернетички супервојници. Дваесет и седум години пред да се случат настаните во играта, група технолошки напредни вонземјански [[Раса|раси]], познати како ''Covenant'' („Заветот“ на [[Македонски јазик|македонски]], транскр. ''Ковенант'') започнуваат да ја напаѓаат колонијата затоа што, за нив, човечките суштества се напаѓале со нивните богови и тие биле еретички (бунтовни) суштества. Тогаш ВКОН претрпува низа огромни порази и иако супервојниците СПАРТАН-II успеваат ефикасно да ги содржат силите на Заветот, тие не се во можност да спречат војна.<ref name="manual">[[Bungie Studios]].Упатство за употреба на Halo: Combat Evolved</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.imdb.com/title/tt0309654/plotsummary|title=Halo: Combat Evolved (Video Game 2001)|work=IMDb|language=en|accessdate=2021-04-25}}</ref>
За да се подготват за мисија да ја пронајдат местоположбата на матичната планета на Заветот, војниците на СПАРТАН-II се состануваат на Рич за да добијат дополнителни индикации за деликатниот проект. Два дена пред да започне мисијата, силите на Заветот го напаѓаат Рич и ја уништуваат целата колонија. Вселенското летало „Столбот на есента“ ([[Англиски јазик|англ]]''. The Pillar of Autumn'') е единствено кое ја преживува инвазијата, а во него е командантот СПАРТАНС-II, Мастер Чиф (англ. ''Master Chief)''. Сепак, тој преземува бесцелно меѓуѕвездено патување — слично на концептот на хиперпростор — со надеж дека ќе ја избрка непријателската трка од Земјата. [[Видеоигра|Играта]] започнува кога „Столбот на есента“ пристигнува во ''Halo''.
Името на играта потекнува од Хејло'','' колосална структура во форма на прстен, способна да поддржува живот во вселената, а чиј пречник — според Банџи студиос — е десет илјади километри.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.bungie.org/matt.interview.html|title=Interview with Matt Soell|work=www.bungie.org|language=en|accessdate=2021-04-25}}</ref> Ова место е во [[Лагранжова точка|Лагранжовата точка]], сместена помеѓу планета и нејзината соодветна месечина. [[Центрифугална сила|Центрифугалната сила]] генерирана од [[Вртење|ротацијата]] на конструкцијата за возврат ја обезбедува [[гравитација]]та на прстенот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://ps2.ign.com/articles/134/134552p1.html|title=Halo - PlayStation 2 Preview at IGN|date=2012-03-09|work=web.archive.org|language=en|accessdate=2021-04-25|archive-date=2012-03-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20120309023352/http://ps2.ign.com/articles/134/134552p1.html|url-status=bot: unknown}}</ref>
=== Нивоа ===
За возврат, играта се состои од вкупно десет нивоа во режимот на кампањата:<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://sacredicon.blog/2018/01/15/ranking-the-levels-halo-combat-evolved/|title=Ranking the Levels – Halo: Combat Evolved|last=Walker|first=Author Cameron|date=2018-01-15|work=Sacred Icon|language=en|accessdate=2021-04-25}}</ref>
# „Столбот на есента“ — Тој има три цели и последната е да се излезе од бродот „Столбот на есента“.
# „Хејло“ — Има две цели, а битките и судирите со Заветот изобилуваат бидејќи се бараат повеќе преживеани.
# „Вистина и помирување“ — Мастер Чиф влегува во воениот брод на Заветот за да го спаси капетанот Киз.
# „Тивкиот картограф“ — Целта е да се најде [[Картографија|картографот]], со цел да се лоцира просторијата за контрола на ''Halo'' (Ореол).
# „Напад врз контролната соба“ — Најдолгото ниво во играта и целта на играчот е да стигне до контролната соба пред Заветот.
# „343 Гилти Спарк“ — Вашата главна цел е повторно да го пронајдете Киз и да избегате откако ќе го откриете Потопот (''The Flood).''
# „Библиотеката“ — Единствената цел на нивото е да го вратите индексот.
# „Две предавства“ — Целта е да се уништат три „фазни-пулсни генератори“, уреди создадени од Форанер (''Forerunner)'' за активирање на објектите во прстенестите светови.
# „Киз“ — Повторно, Киз мора да биде пронајден со цел да се вратат неговите нервни импланти и со тоа да се програмира самоуништувањето на „Столбот на есента“.
# „Устата“ — Се состои од три дела и завршува со бегство од внатрешноста на бродот непосредно пред да експлодира.
=== Содржина ===
{{spoiler}}Содржината на играта е поврзана во упатството за употреба, и во дијалозите и нарациите на ликовите, како и во некои сцени. ''Halo'' започнува кога „Столбот на есента“ излегува од хиперпросторот и пристигнува во мистериозната вселенска станица во облик на [[прстен]] наречен „Ореол“ (''Halo'' на [[Англиски јазик|англ]].''),'' според Заветот. Флота на Заветот одеднаш го напаѓа бродот, сериозно оштетувајќи го. Капетанот Џејкоб Киз тогаш го иницира „Протоколот Кол“, постапка замислена да спречи Заветот да добие информации за локацијата на Земјата. Додека Киз го маневрира бродот за да слета на прстенестата [[планета]], Мастер Чиф и Кортана, заедно со група војници, бегаат низ „вселенска капсула“, која се удира на површината на прстенот; Кортана и Чиф се единствените кои го преживуваат влијанието на капсулата.
Киз го преживува слетувањето на „Столбот на есента“, но Заветот го заробува. Во второто и третото ниво на играта, Мастер Чиф и Кортана се состануваат со некои преживеани [[Човек|луѓе]] и го спасуваат Киз, кого го држат затворен во Пактовиот брод „Вистина и помирување“. Откако ќе биде спасен, Киз го замолува Чиф да го победи Заветот и да замине во Командниот центар на ''Halo'', со цел да ја научат целта на оваа структура. Потоа, Чиф (''Chief'') и Кортана (''Cortana)'' пристигнуваат во „просторијата за мапи“ — тоа е, каде што холограмот ја покажува структурата во целост — познат како „Тивок картограф“ — иако е исто така познат и како „Библиотека“, што ги води во контролната соба. Таму, Кортана пристапува до системите и открива нешто важно, па му наложува на Чиф да го пронајде Киз, додека таа останува таму. Додека трага по неговиот адмирал, Чиф открива дека Заветот случајно го ослободил Потопот (англ. ''The Flood,'' транскр''. Флад''), [[Вонземски живот|вонземјанска]] раса на паразити, способна да зарази други чувствителни форми на [[живот]]. Киз станува жртва на Потопот додека барал некое оружје. Ослободувањето на паразитите предизвикува вештачката интелигенција на Хејло, ''343 Guilty Spark'' ([[Македонски јазик|макед]]. 343 Виновна Искра, [[Транскрипција (лингвистика)|транскр]]. 343 Гилти Спарк), да го регрутира Мастер Чиф за враќање на индексот, уред што ќе го активира Хејло, спречувајќи го Потопот да се шири надвор од структурата.
Откако Мастер Чиф ќе го добие индексот и ќе почне да го користи, Кортана повторно се појавува на сцената за да го предупреди за активирањето на Хејло — одбранбениот систем на Хејло е [[оружје]] дизајнирано да ја убие секоја жива форма во [[галаксија]]та. Активирањето на Хејло не само што ќе ги уништи сите форми на живот во структурата на прстенот, вклучително и нив, и Потопот што треба да зарази други живи [[Организам|организми]] за да преживее, но исто така ќе активира и други секундарни објекти како што е Хејло, што би значело истребување на целиот живот во галаксијата.
Мастер Чиф и Кортана заклучуваат дека мораат да го уништат Хејло пред 343 Гилти Спарк, кој поседува некои воини наречени Сентинел (''Sentinel''), да го активира споменатиот механизам. Во исто време, тие ја продолжуваат својата конфронтација против Потопот и Заветот. Кортана открива кратко потоа дека единствениот начин да се уништи планетата е со самоуништување на „Столбот на есента“. Сепак, на бродот му треба гласовна команда од капетанот Киз за да изврши таква акција. Откако го лоцирааат, сфаќаат дека е заразен и претворен во Потоп. Откако се соочува и го поразува, Чиф ги отстранува нервните импланти на Киз од неговиот [[мозок]], така што Кортана може да ги искористи за да ја активира низата на „Столбот на есента“ за самоуништување. Неколку моменти пред да се случи второто, 343 Гилти Спарк повторно се појавува и го деактивира одбројувањето на бродот. Во тој момент тој го открива историскиот запис за човештвото што Киз го криел со „Протоколот Кол“ на почетокот. И покрај тоа, Мастер Чиф рачно ја активира низата уште еднаш преку реакторите на фузија на „Столбот на есента“. Пред уништувањето на Хејло, тој бега со Кортана со возилото „лонсворд“.(''Lonsword'') По завршувањето на заслугите на [[Видеоигра|играта]], 343 Гилти Спарк се гледа како лебди во [[вселена]]та. Содржината продолжува во ''[[Halo 2]]''.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.reddit.com/r/halo/comments/15ygic/can_anyone_explain_the_overall_halo_story_in_a/|title=Can anyone explain the overall Halo story in a short synopsis or five?|last=rube|date=2013-01-04|work=r/halo|language=en|accessdate=2021-04-26}}</ref>
== Ликови ==
=== Протагонисти ===
* Мастер Чиф (''Master Chief —'' Главниот Началник'')'': Ликот на играчот е еден од ретките преживеани супервојници на проектот СПАРТАН-II Како младо момче, Џон — вистинското име на војникот — бил избран да учествува во СПАРТАН-II и бил однесен во Рич, каде што поминал низ строга физичка и психолошка обука, како и серија на генетски подобрувања од различни локации во просторот под контрола на ВКОН (''UNSC''). Војниците на агенцијата ВКОН го сметаат за „херој“, а како пандан ова генерира терор меѓу Заветот, кој го класифицира како „демон“.
* Кортана (Cortana): е вештачка интелигенција произведена од ВКОН и избрана да управува со системите на „Столбот на есента“ за време на мисијата на бродот по пристигнувањето во Хејло (''Halo,'' [[Македонски јазик|макед]]''. Ореол''). Пред тоа, Кортана служела како специјализиран агент за електронска шпионажа во службата на ВКОН. Престојува на интегрирано коло во форма на холограм и може да комуницира директно со специјалното одело што го носи Мастер Чиф, обезбедувајќи на тој начин стратешки совети и борбени вештини за време на ангажманите на војникот. Таа е создадена од невронски клетки од директорот на проектот СПАРТАН, д-р Кетрин Холзи.
* Џејкоб Киз (Jacob Keyes): Тој е капетан на „Столбот на есента“ и ветеран на меѓуѕвездено патување.
* Ејвори Џонсон (Avery Johnson): е војник кој ги предводел човечките сили против Потопот и Заветот.
=== Непријатели ===
* Заветот (''Covenant — Ковенант''): тоа е сојуз на разновидни групи [[Вонземски живот|вонземјански]] суштества обединети под религиозниот култ на ''Forerunner (''транскр''. Форанер)'', творци на ринг-световите (прстенести светови) — Хејло меѓу нив — што го одржуваат Потопот затворен. Откако Пророците, водачи на Заветот-расата, ќе го прогласат човештвото за навреда на своите богови, вонземјаните започнуваат кампања на истребување против човечката раса. Тие случајно го ослободуваат Потопот со активирање на прстенестите светови.
* Потопот (''The Flood — Флад)'': тие се паразити чија цел е да заразат каква било форма на живот што ќе ја најдат на нивниот пат. Тие се ослободени од Заветот.
* Сентинел (''Sentinel)'': тие се роботи воини контролирани од 343 Гилти Спарк и изградени од Форанер. Нивната мисија е да го бранат прстенот од каква било закана и да ги контролираат инвазиите од Потопот, за што имаат специјално оружје засновано на ласери. На почетокот на играта, тие се појавуваат како сојузници на Мастер Чиф.
* 343 Гилти Спарк (''343 Guilty Spark —'' 343 Виновна Искра): е главниот антагонист во ''Halo'' и се состои од вештачка интелигенција создадена од расата Форанер чија цел е да ги следи и одржува електронските системи на Хејло. Заветот го нарекува „Оракл“ (''Oracle)''.
== Наводи ==
__ИНДЕКС__
<references />
== Надворешни врски ==
{{wikiquote|Halo: Combat Evolved|''Halo: Combat Evolved''}}
* {{official website|http://halo.bungie.net/projects/Halo/|''Halo: Combat Evolved'' at Bungie}}
* {{official website|https://www.halowaypoint.com/en-us/games/halo-combat-evolved/xbox|''Halo: Combat Evolved'' at Halo Waypoint}}
* [https://www.halopedia.org/Halo:_Combat_Evolved ''Halo: Combat Evolved'' at Halopedia]
[[Категорија:Видеоигри од 2001 година]]
[[Категорија:Xbox]]
[[Категорија:Xbox 360]]
11mfk5gs0g09e324nhj27y4aa9ynlea
Окрузи и населби во Берлин
0
1274025
4805107
4802517
2022-08-25T13:00:11Z
Doc Taxon
49659
([[c:GR|GR]]) [[File:Coat of arms de-be koepenick 1992.png]] → [[File:DEU Köpenick (district) COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
[[Податотека:Berlin Subdivisions mk.svg|мини|400п|Карта на окрузите и населбите во Берлин]]
'''[[Берлин]]''' има статус на [[град]] и на [[сојузни покраини во Германија|сојузна покраина]]. Со административната реформа во 2001 г. тој е поделен на 12 окрузи ({{lang-de|Bezirke}}) со свои месни управи.
Секој округ има окружен совет (''Bezirksamt'') со пет советници (''Bezirksstadträte'') и окружен градоначалник (''Bezirksbürgermeister''). Советот го бира окружно собрание (''Bezirksverordnetenversammlung''). Окружната управа има ограничена надлежност и е подредена на повисоката градска управа на Берлин. Окружните градоначалници членуваат во Градоначалнички совет (''Rat der Bürgermeister'') возглавен од градскиот градоначалник и го советува [[Сенат на Берлин|Сенатот на Берлин]].
==Историја==
[[Податотека:Berliner Bezirke vor 2001.png|мини|десно|Поранешните 23 окрузи на Берлин (1990–2000)]]
Секој округ има по неколку официјално признаени населби (''Ortsteile''). Тие некогаш биле одделни градови или села, кои во 1920 г. се обединиле согласно Законот за Голем Берлин, и со тоа му на дале основа денешниот град како покраина. Населбите немаат никакви овластувања, туку се признаени од градот и окрузите за плански или статистички цели. Жителите се препознаваат во населбата во која живеат многу повеќе отколку во округот. Населбите имаат свои маала кои немаат службен статус, но сепак се земаат предвид при планирање и статистика.
Со создавањето на Голем Берлин во 1920 г. градот бил поделен на 20 окрузи, претжено наречени според најголемата населба во секој од нив, и кој претходно бил свој град или општина; други, како [[Кројцберг]] и [[Пренцлауер Берг]], се наречени по природни топоними.
Во 2000 г. градот имал 23 окрузи поради трите нови окрузи создадени во [[Источен Берлин]]. Во 2001 г. е направена реформа со која бројот на окрузи е сведен на 12.
==Окрузи==
На табелава се прикажани дванаесетте окрузи на Берлин:<ref>[http://www.statistik-berlin.de/berl/regional/bez_ort_stg2005.pdf Окрузи, населби и статистички излагања од Статистичката служба на Берлин] {{de}} {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20060127000653/http://www.statistik-berlin.de/berl/regional/bez_ort_stg2005.pdf |date=27 јануари 2006 }}</ref>
{| class="sortable wikitable" style="float:left;"
|-
! rowspan"1" style="border-bottom:1px solid gray; vertical-align:top;" class="sortable"|Округ
! rowspan"1" style="border-bottom:1px solid gray; vertical-align:top;" class="sortable"|Население <br /><small>(2010)</small>
! rowspan"1" style="border-bottom:1px solid gray; vertical-align:top;" class="sortable"|Површина <br /><small>(км<sup>2</sup>)</small>
! rowspan"1" style="border-bottom:1px solid gray; vertical-align:top;" class="sortable"|Густина <br /><small>(жит/км<sup>2</sup>)</small>
! rowspan"3" style="border-bottom:1px solid gray; vertical-align:top;" class="unsortable"|Карта
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Шарлотенбург-Вилмерсдорф]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|319.628
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|64,72
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|4.878
| rowspan="12"|[[Податотека:Berlin, administrative divisions (+districts -boroughs -pop) - mk - colored.svg|400п|Карта на окрузите во Берлин]]
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Фридрихсхајн-Кројцберг]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|268.225
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|20,16
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|13.187
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Лихтенберг]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|259.881
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|52,29
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|4.952
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Марцан-Хелерсдорф]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|248.264
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|61,74
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|4.046
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Мите]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|332.919
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|39,47
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|8.272
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Нојкелн]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|310.283
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|44,93
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|6.804
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Панков]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|366.441
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|103,01
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|3.476
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Рајникендорф]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|240.454
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|89,46
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|2.712
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Шпандау]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|223.962
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|91,91
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|2.441
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Штеглиц-Целендорф]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|293.989
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|102,50
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|2.818
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Темпелхоф-Шенеберг]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|335.060
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|53,09
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|6.256
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Трептов-Кепеник]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|241.335
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|168,42
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|1.406
|}
{{-}}
==Грбови==
Сите грбови на берлинските окрузи имаат [[штит (хералдика)|штит]] од шпански облик со градобранска круна: црвен градобран со 3 кули на кој во средината е претставен грбот на Берлин.
{|style="width: 90%; align:top; valign=top; font-size:75%"
| style="text-align:center; width:120px; vertical-align:top;"|[[Податотека:Coat of arms of Charlottenburg-Wilmersdorf.svg|60п]] <br /> [[Шарлотенбург-Вилмерсдорф]]
| style="text-align:center; width:120px; vertical-align:top;"|[[Податотека:Coat of arms of borough Friedrichshain-Kreuzberg.svg|60п]] <br /> [[Фридрихсхајн-Кројцберг]]
| style="text-align:center; width:120px; vertical-align:top;"|[[Податотека:Coat of arms of borough Lichtenberg.svg|60п]] <br /> [[Лихтенберг]]
| style="text-align:center; width:120px; vertical-align:top;"|[[Податотека:Coat of arms of borough Marzahn-Hellersdorf.svg|60п]] <br /> [[Марцан-Хелерсдорф]]
| style="text-align:center; width:120px; vertical-align:top;"|[[Податотека:Coat of arms of borough Mitte.svg|60п]] <br /> [[Мите]]
| style="text-align:center; width:120px; vertical-align:top;"|[[Податотека:Coat of arms of borough Neukoelln.svg|60п]] <br /> [[Нојкелн]]
| style="text-align:center; width:120px; vertical-align:top;"|[[Податотека:Coat of arms of borough Pankow.svg|60п]] <br /> [[Панков]]
| style="text-align:center; width:120px; vertical-align:top;"|[[Податотека:Coat of arms of borough Reinickendorf.svg|60п]] <br /> [[Рајникендорф]]
| style="text-align:center; width:120px; vertical-align:top;"|[[Податотека:Coat of arms of borough Spandau.svg|60п]] <br /> [[Шпандау]]
| style="text-align:center; width:120px; vertical-align:top;"|[[Податотека:Coat of arms of borough Steglitz-Zehlendorf.svg|60п]] <br /> [[Штеглиц-Целендорф]]
| style="text-align:center; width:120px; vertical-align:top;"|[[Податотека:Coat of arms of borough Tempelhof-Schoeneberg.svg|60п]] <br /> [[Темпелхоф-Шенеберг]]
| style="text-align:center; width:120px; vertical-align:top;"|[[Податотека:Coat of arms of borough Treptow-Koepenick.svg|60п]] <br /> [[Трептов-Кепеник]]
|}
== Населби ==
Во 2012 г. дванаесетте окрузи имале вкупно 96 официјално признаени населби (''Ortsteile''). Речиси сите тие се поделени на маала (''Ortslagen, Teile, Stadtviertel, Orte'' итн.). Најголема населба е [[Кепеник]] ({{км2|34,9}}), а најмала е [[Ханзафиртел]] ({{км2|0,53}}). Најнаселена е [[Нојкелн (населба)|Нојкелн]] (154.127 жит. во 2009 г.), а најслабо населена е [[Малхов (Брлин)|Малхов]] (450 жит. во 2008 г.).<ref>[http://www.statistik-berlin-brandenburg.de/publikationen/Stat_Berichte/2008/SB_A1-5_h2-07_BEneu.pdf Статистика за берлинските окрузи] {{de}}</ref>
; (01) [[Мите]]
{| class="sortable wikitable" style="float:left;"
|-
!style="background:gold;"|Населба
! style="background:#efefef;"|Површина <br /><small>(км<sup>2</sup>)</small>
! style="background:#efefef;"|Население<br /><small>(2008)</small>
! style="background:#efefef;"|Густина<br /><small>(жит/км<sup>2</sup>)</small>
! rowspan"7" style="border-bottom:1px solid gray; vertical-align:top;" class="unsortable"|Карта
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms Berlin-Mitte borough (1994).png|15п]] (0101) [[Мите (населба)|Мите]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|10,70
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|79.582
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|7.445
| rowspan="6"|[[Податотека:Berlin Mitte.png|200п|Окружна карта на Мите]]
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.svg|15п]] (0102) [[Моабит]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|7,72
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|69.425
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|8.993
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.svg|15п]] (0103) [[Ханзафиртел]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|0,53
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|5.889
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|11.111
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be tiergarten 1955.png|15п]] (0104) [[Тиргартен]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|5,17
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|12.486
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|2.415
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be wedding 1955.png|15п]] (0105) [[Вединг]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|9,23
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|76.363
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|8.273
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.svg|15п]] (0106) [[Гезундбрунен (Берлин)|Гезундбрунен]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|6,13
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|82.729
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|13.496
|}
{{-}}
;(02) [[Фридрихсхајн-Кројцберг]]
{| class="sortable wikitable" style="float:left;"
|-
!style="background:gold;"|Населба
! style="background:#efefef;"|Површина <br /><small>(км<sup>2</sup>)</small>
! style="background:#efefef;"|Население<br /><small>(2008)</small>
! style="background:#efefef;"|Густина<br /><small>(жит/км<sup>2</sup>)</small>
! rowspan"3" style="border-bottom:1px solid gray; vertical-align:top;" class="unsortable"|Карта
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be friedrichshain 1991.png|15п]] (0201) [[Фридрихсјан]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|9,78
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|114.050
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|11.662
| rowspan="2"|[[Податотека:Berlin Friedrichshain-Kreuzberg.png|200п|Окружна карта на Фридрихсхајн-Кројцберг]]
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be kreuzberg 1956.png|15п]] (0202) [[Кројцберг]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|10,40
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|147.227
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|14.184
|}
{{-}}
;(03) [[Панков]]
{| class="sortable wikitable" style="float:left;"
|-
!style="background:gold;"|Населба
! style="background:#efefef;"|Површина <br /><small>(км<sup>2</sup>)</small>
! style="background:#efefef;"|Население<br /><small>(2008)</small>
! style="background:#efefef;"|Густина<br /><small>(жит/км<sup>2</sup>)</small>
! rowspan"14" style="border-bottom:1px solid gray; vertical-align:top;" class="unsortable"|Карта
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be prenzlauer berg 1992.png|15п]] (0301) [[Пренцлауер Берг]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|11,00
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|142.319
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|12.991
| rowspan="13"|[[Податотека:Berlin Pankow.png|200п|Окружна карта на Панков]]
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be weissensee 1992.png|15п]] (0302) [[Вајсензе (Берлин)|Вајсензе]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|7,93
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|45.485
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|5.736
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.svg|15п]] (0303) [[Бланкенбург (Берлин)|Бланкенбург]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|6,03
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|6.550
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|1.086
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.svg|15п]] (0304) [[Хајнерсдорф]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|3,95
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|6.580
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|1.666
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.svg|15п]] (0305) [[Каров (Берлин)|Каров]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|6,65
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|18.258
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|2.746
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.svg|15п]] (0306) [[Приградска населба Малхов]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|5,68
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|1.166
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|205
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be pankow 1987.png|15п]] (0307) [[Панков (населба)|Панков]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|5,66
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|55.854
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|9.868
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.svg|15п]] (0308) [[Бланкенфелде]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|13,40
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|1.917
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|144
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be buch 1987.png|15п]] (0309) [[Бух (Берлин)|Бух]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|18,20
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|13.188
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|727
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be buchholz 1987.png|15п]] (0310) [[Френцезиш Буххолц]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|12,00
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|18.766
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|1.560
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be niederschoenhausen 1987.png|15п]] (0311) [[Нидершенхаузен]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|6,49
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|26.903
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|4.145
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be rosenthal 1987.png|15п]] (0312) [[Розентал (Берлин)|Розентал]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|4,90
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|8.933
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|1.823
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.svg|15п]] (0313) [[Вилхелмсру]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|1,37
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|7.216
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|5.267
|}
{{-}}
;(04) [[Шарлотенбург-Вилмерсдорф]]
{| class="sortable wikitable" style="float:left;"
|-
!style="background:gold;"|Населба
! style="background:#efefef;"|Површина <br /><small>(км<sup>2</sup>)</small>
! style="background:#efefef;"|Население<br /><small>(2008)</small>
! style="background:#efefef;"|Густина<br /><small>(жит/км<sup>2</sup>)</small>
! rowspan"8" style="border-bottom:1px solid gray; vertical-align:top;" class="unsortable"|Карта
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:DEU Charlottenburg (district) COA.svg|15п]] (0401) [[Шарлотенбург]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|10,60
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|118.704
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|11.198
| rowspan="7"|[[Податотека:Berlin Charlottenburg-Wilmersdorf.png|200п|Окружна карта на Шарлотенбург-Вилмерсдорф]]
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be wilmersdorf 1955.png|15п]] (0402) [[Вилмерсдорф]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|7,16
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|92.815
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|12.963
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0403) [[Шмаргендорф]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|3,59
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|19.750
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|5.501
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0404) [[Груневалд]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|22,30
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|10.014
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|448
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0405) [[Вестенд (Берлин)|Вестенд]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|13,50
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|37.883
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|2.800
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0406) [[Шарлотенбург-Север]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|6,20
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|17.327
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|2.795
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0407) [[Халензе]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|1,27
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|13.966
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|10.997
|}
{{-}}
;(05) [[Шпандау]]
{| class="sortable wikitable" style="float:left;"
|-
!style="background:gold;"|Населба
! style="background:#efefef;"|Површина <br /><small>(км<sup>2</sup>)</small>
! style="background:#efefef;"|Население<br /><small>(2008)</small>
! style="background:#efefef;"|Густина<br /><small>(жит/км<sup>2</sup>)</small>
! rowspan"10" style="border-bottom:1px solid gray; vertical-align:top;" class="unsortable"|Карта
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0501) [[Шпандау (населба)|Шпандау]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|8,03
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|33.433
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|4.164
| rowspan="9"|[[Податотека:Berlin Spandau.png|200п|Окружна карта на Шпандау]]
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0502) [[Хазелхорст]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|4,73
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|13.668
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|2.891
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0503) [[Зименсштат]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|5,66
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|11.388
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|2.012
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0504) [[Штакен]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|10,90
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|41.470
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|3.810
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0505) [[Гатов]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|10,10
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|3.908
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|386
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0506) [[Кладов]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|14,80
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|13.628
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|922
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0507) [[Хакенфелде]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|20,40
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|26.337
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|1.292
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0508) [[Фалкенхагенер Фелд]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|6,88
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|34.778
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|5.056
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0509) [[Вилхелмсштат]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|10,40
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|37.080
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|3.558
|}
{{-}}
;(06) [[Штеглиц-Целендорф]]
{| class="sortable wikitable" style="float:left;"
|-
!style="background:gold;"|Населба
! style="background:#efefef;"|Површина <br /><small>(км<sup>2</sup>)</small>
! style="background:#efefef;"|Население<br /><small>(2008)</small>
! style="background:#efefef;"|Густина<br /><small>(жит/км<sup>2</sup>)</small>
! rowspan"8" style="border-bottom:1px solid gray; vertical-align:top;" class="unsortable"|Карта
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:DEU District Steglitz COA.svg|15п]] (0601) [[Штеглиц]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|6,79
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|70.555
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|10.391
| rowspan="7"|[[Податотека:Berlin Steglitz-Zehlendorf.png|200п|Окружна карта на Штеглиц-Целендорф]]
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0602) [[Лихтерфелде (Берлин)|Лихтерфелде]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|18,20
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|78.338
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|4.300
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0603) [[Ланквиц]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|6,99
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|40.385
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|5.778
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be zehlendorf 1956.png|15п]] (0604) [[Целендорф (Берлин)|Целендорф]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|18,80
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|57.902
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|3.075
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0605) [[Далем (Берлин)|Далем]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|8,39
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|14.966
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|1.784
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0606) [[Николасзе]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|19,60
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|15.899
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|811
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0607) [[Ванзе]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|23,70
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|9.044
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|382
|}
{{-}}
;(07) [[Темпелхоф-Шенеберг]]
{| class="sortable wikitable" style="float:left;"
|-
!style="background:gold;"|Населба
! style="background:#efefef;"|Површина <br /><small>(км<sup>2</sup>)</small>
! style="background:#efefef;"|Население<br /><small>(2008)</small>
! style="background:#efefef;"|Густина<br /><small>(жит/км<sup>2</sup>)</small>
! rowspan"7" style="border-bottom:1px solid gray; vertical-align:top;" class="unsortable"|Карта
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be schoeneberg 1956.png|15п]] (0701) [[Шенеберг]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|10,60
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|116.743
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|11.003
| rowspan="6"|[[Податотека:Berlin Tempelhof-Schoeneberg.png|200п|Окружна карта на Темпелхоф-Шенеберг]]
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0702) [[Фриденау]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|1,65
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|26.736
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|16.204
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be tempelhof 1957.png|15п]] (0703) [[Темпелхоф]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|12,20
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|54.382
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|4.458
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0704) [[Мариендорф]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|9,38
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|48.882
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|5.211
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0705) [[Мариенфелде]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|9,15
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|30.151
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|3.295
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0706) [[Лихтенраде]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|10,10
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|49.451
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|4.896
|}
{{-}}
;(08) [[Нојкелн]]
{| class="sortable wikitable" style="float:left;"
|-
!style="background:gold;"|Населба
! style="background:#efefef;"|Површина <br /><small>(км<sup>2</sup>)</small>
! style="background:#efefef;"|Население<br /><small>(2008)</small>
! style="background:#efefef;"|Густина<br /><small>(жит/км<sup>2</sup>)</small>
! rowspan"6" style="border-bottom:1px solid gray; vertical-align:top;" class="unsortable"|Карта
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0801) [[Нојкелн (населба)|Нојкелн]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|11,70
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|154.127
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|13.173
| rowspan="5"|[[Податотека:Berlin Neukoelln.png|200п|Окружна карта на Нојкелн]]
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0802) [[Бриц]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|12,40
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|38.334
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|3.091
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0803) [[Буков (Берлин)|Буков]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|6,35
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|38.018
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|5.987
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0804) [[Рудов]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|11,80
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|41.040
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|3.478
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0805) [[Гропиусштат]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|2,66
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|35.844
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|13.475
|}
{{-}}
;(09) [[Трептов-Кепеник]]
{| class="sortable wikitable" style="float:left;"
|-
!style="background:gold;"|Населба
! style="background:#efefef;"|Површина <br /><small>(км<sup>2</sup>)</small>
! style="background:#efefef;"|Население<br /><small>(2008)</small>
! style="background:#efefef;"|Густина<br /><small>(жит/км<sup>2</sup>)</small>
! rowspan"16" style="border-bottom:1px solid gray; vertical-align:top;" class="unsortable"|Карта
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be treptow 1992.png|15п]] (0901) [[Алт-Трептов]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|2,31
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|10.426
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|4.513
| rowspan="15"|[[Податотека:Map de-be districts trep-koep.png|200п|Окружна карта на Трептов-Кепеник]]
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0902) [[Плентервалд]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|3,01
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|10.618
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|3.528
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0903) [[Баумшуленвег]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|4,82
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|16.780
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|3.481
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be johannisthal 1987.png|15п]] (0904) [[Јоханистал (Берлин)|Јоханистал]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|6,54
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|17.650
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|2.699
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0905) [[Нидершеневајде]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|3,49
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|10.043
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|2.878
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0906) [[Алтглинике]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|7,89
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|26.101
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|3.308
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0907) [[Адлерсхоф]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|6,11
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|15.112
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|2.473
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0908) [[Бонсдорф]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|6,52
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|10.751
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|1.649
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be oberschoeneweide 1987.png|15п]] (0909) [[Обершеневајде]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|6,18
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|17.094
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|2.766
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:DEU Köpenick (district) COA.svg|15п]] (0910) [[Кепеник]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|34,90
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|59.201
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|1.695
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be friedrichshagen 1987.png|15п]] (0911) [[Фридрихсхаген]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|14,00
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|17.285
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|1.233
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be rahnsdorf 1987.png|15п]] (0912) [[Рансдорф]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|21,50
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|8.891
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|414
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (0913) [[Гринау (Берлин)|Гринау]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|9,13
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|5.482
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|600
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Wappen Müggelheim (Berlin).png|15п]] (0914) [[Мигелхајм]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|22,20
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|6.350
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|286
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be schmoeckwitz 1987.png|15п]] (0915) [[Шмеквиц]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|17,10
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|4.117
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|240
|}
{{-}}
;(10) [[Марцан-Хелерсдорф]]
{| class="sortable wikitable" style="float:left;"
|-
!style="background:gold;"|Населба
! style="background:#efefef;"|Површина <br /><small>(км<sup>2</sup>)</small>
! style="background:#efefef;"|Население<br /><small>(2008)</small>
! style="background:#efefef;"|Густина<br /><small>(жит/км<sup>2</sup>)</small>
! rowspan"6" style="border-bottom:1px solid gray; vertical-align:top;" class="unsortable"|Карта
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be marzahn 1992.png|15п]] (1001) [[Марцан]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|19,50
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|102.398
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|5.240
| rowspan="5"|[[Податотека:Berlin Marzahn-Hellersdorf.png|200п|Окружна карта на Марцан-Хелерсдорф]]
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (1002) [[Бисдорф (Берлин)|Бисдорф]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|12,40
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|24.543
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|1.973
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (1003) [[Каулсдорф (Берлин)|Каулсдорф]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|8,81
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|18.732
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|2.126
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be mahlsdorf 1987.png|15п]] (1004) [[Малсдорф]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|12,90
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|26.852
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|2.075
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be hellersdorf 1992.png|15п]] (1005) [[Хелерсдорф]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|8,10
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|72.602
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|8.963
|}
{{-}}
;(11) [[Лихтенберг]]
{| class="sortable wikitable" style="float:left;"
|-
!style="background:gold;"|Населба
! style="background:#efefef;"|Површина <br /><small>(км<sup>2</sup>)</small>
! style="background:#efefef;"|Население<br /><small>(2008)</small>
! style="background:#efefef;"|Густина<br /><small>(жит/км<sup>2</sup>)</small>
! rowspan"11" style="border-bottom:1px solid gray; vertical-align:top;" class="unsortable"|Карта
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be friedrichsfelde 1987.png|15п]] (1101) [[Фридрихсфелде]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|5,55
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|50.010
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|9.011
| rowspan="10"|[[Податотека:Berlin Lichtenberg.png|200п|Окружна карта на Лихтенберг]]
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (1102) [[Карлсхорст]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|6,60
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|21.329
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|3.232
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be lichtenberg 1987.png|15п]] (1103) [[Лихтенберг (населба)|Лихтенберг]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|7,22
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|32.295
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|4.473
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (1104) [[Фалкенберг (Берлин)|Фалкенберг]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|3,06
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|1.164
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|380
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (1106) [[Малхов (Берлин)|Малхов]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|1,54
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|450
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|292
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (1107) [[Вартенберг (Берлин)|Вартенберг]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|6,92
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|2.433
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|352
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (1109) [[Ној-Хоеншенхаузен]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|5,16
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|53.698
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|10.407
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be hohenschoenhausen.png|15п]] (1110) [[Алт-Хоеншенхаузен]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|9,33
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|41.780
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|4.478
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (1111) [[Фенпфул]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|2,12
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|30.932
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|14.591
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (1112) [[Румелсбург]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|4,52
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|17.567
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|3.887
|}
{{-}}
* Броевите 1105 и 1108 (овој за поранешната населба [[Хоеншенхаузен]]) не се доделени
;(12) [[Рајникендорф]]
{| class="sortable wikitable" style="float:left;"
|-
!style="background:gold;"|Населба
! style="background:#efefef;"|Површина <br /><small>(км<sup>2</sup>)</small>
! style="background:#efefef;"|Население<br /><small>(2008)</small>
! style="background:#efefef;"|Густина<br /><small>(жит/км<sup>2</sup>)</small>
! rowspan"11" style="border-bottom:1px solid gray; vertical-align:top;" class="unsortable"|Карта
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (1201) [[Рајникендорф (населба)|Рајникендорф]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|10,50
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|72.859
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|6.939
| rowspan="11"|[[Податотека:Berlin Reinickendorf.png|200п|Окружна карта на Рајникендорф]]
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (1202) [[Тегел]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|33,70
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|33.417
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|992
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (1203) [[Конрадсхее]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|2,20
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|5.997
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|2.726
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (1204) [[Хајлигензе]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|10,70
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|17.641
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|1.649
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Wappen-frohnau.jpg|15п]] (1205) [[Фронау]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|7,80
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|17.025
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|2.183
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:WappenvoHermsdorf.jpg|15п]] (1206) [[Хермсдорф (Берлин)|Хермсдорф]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|6,10
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|16.503
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|2.705
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (1207) [[Вајдманслуст]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|2,30
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|10.022
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|4.357
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (1208) [[Либарс]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|5,00
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|4.915
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|983
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be wittenau 1905.svg|15п]] (1209) [[Витенау]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|5,87
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|22.696
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|3.866
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:sin escudo.png|15п]] (1210) [[Меркишес Фиртел]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|3,20
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|35.206
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|11.002
|-
| style="border-bottom:1px solid gray;"|[[Податотека:Coat of arms de-be Borsigwalde.jpg|15п]] (1211) [[Борзигвалде]]
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|2,03
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|6.432
| style="border-bottom:1px solid gray; text-align:right;"|3.168
|}
{{-}}
== Поврзано ==
* [[Географија на Берлин]]
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
{{рвр|Districts of Berlin|Окрузи во Берлин}}
{{рвр|Localities of Berlin|Населби во Берлин}}
* [https://www.berlin.de/special/immobilien-und-wohnen/stadtteile/uebersicht-nach-bezirken/ Впечатоци за окрузите во Берлин и нивните особености] {{de}}
* [https://www.berlin.de/berlin-im-ueberblick/politik/bezirke.de.html Службено за берлинките окрузи] на порталот на Берлин {{de}}
* [http://gesetze.berlin.de/default.aspx?vpath=bibdata%2Fges%2FBlnBzVwG%2Fcont%2FBlnBzVwG.inh.htm Закон за управата на берлинските окрузи] {{de}}
* [https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/ Статистичка служба на Берлин-Бранденбург] {{de}}
{{Окрузи во Берлин}}
{{Списоци на градови во Германија по население}}
[[Категорија:Окрузи во Берлин| ]]
[[Категорија:Населби во Берлин| ]]
[[Категорија:Географија на Берлин]]
j9jhkz8i59mftebp0s6ilzqsd5wff5a
Трето па машко (телевизиска серија)
0
1277659
4805148
4715480
2022-08-25T19:05:08Z
188.117.212.92
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox film
| name = Трето па машко
| producer = Марјан Огненовски
| starring = [[Дејан Лилиќ]]<br>[[Зоран Љутков]]<br>[[Зорица Панчиќ]]<br>[[Ѓорѓи Тодоровски]]<br>[[Тања Кочовска]]<br>[[Предраг Павловски]].
| music = Ѓорѓи Крстевски
| country = [[Македонија]]
| released = [[2011]]
}}
'''Трето па машко''' — [[Македонија|македонска]] серија од 2011 година во [[режија]] на [[Душан Наумовски]] и [[сценарио]] на [[Велко Неделковски]]. Главните улоги ги играат: [[Дејан Лилиќ]], [[Тања Кочовска]], [[Зоран Љутков]], [[Предраг Павловски]] и [[Ѓорѓи Тодоровски]].
==Улоги==
{| class="wikitable sortable"
|-
! Глумец
! Улога
|-
| [[Дејан Лилиќ]]
| Тони Возрасниот
|-
| [[Зоран Љутков]]
| Гроздан
|-
| [[Зорица Панчиќ]]
| Маја
|-
| [[Ѓорѓи Тодоровски]]
| Трупче - Анастас
|-
| [[Андријана Наумовска]]
| Ина
|-
| [[Ина Кроневска]]
| Бони
|-
| [[Петар Ефтимов]]
| Тони
|-
| [[Предраг Павловски]]
| Бојче
|-
| [[Мила Петровска]]
| Мила
|-
| [[Горан Илиќ]]
| Илија Бојлија
|-
| [[Снежана Конеска Руси]]
| Рајнето
|-
| [[Борис Чоревски]]
| Тихомир Цветко
|-
| [[Рубенс Муратовски]]
| Цеко
|-
| [[Едмонг Сотир]]
| Кирил
|-
| [[Маја Љутков]]
| Живкица
|-
| [[Владимир Лазовски]]
| Живко
|}
[[Категорија:Македонски телевизиски серии]]
e5lb3tu5u9h8chv04bfllysfzxvei6v
Крампус
0
1278614
4805189
4779463
2022-08-25T23:34:45Z
Andrew012p
85224
wikitext
text/x-wiki
[[Податотека:Krampus-Postkarte um 1900.jpg|мини|Честитка со Крампус од почетокот на [[20 век|XX век]]]]
'''Крампус''' ([[Германски јазик|германски]]: ''Krampus'', [[Словенечки јазик|слов]]. ''Parkelj'') — легендарно суштество во [[Фолклор|фолклорот]] на Алпскиот Регион; наречен „божиќен ѓавол“, придружник и во исто време антипод на [[Свети Никола]]. Се сметало дека Крампус бил дел од паганските ритуали за [[Краткодневица|краткодневицата]]. Според легендата, тој е син на [[Хел (нордиска митологија)|Хел]], нордискиот бог на подземјето. Со ширењето на [[Христијанство|христијанството]], Крампус се поврзал со [[Божиќ]] — и покрај напорите на [[Римокатоличка црква|Римокатоличката црква]] да го забрани. Се вели дека суштеството и Свети Никола пристигнале вечерта на [[5 декември]] ([[Германски јазик|германски]]: ''Krampusnacht'' = „Ноќта на Крампус“). Додека Свети Никола ги наградува убавите деца и им остава подароци, Крампус ги тепа оние кои се непослушни со гранки и стапови. Во некои случаи, се вели дека ги јаде или ги носи во [[Пекол|адот]]. На [[6 декември]] (католицизам), Денот на Свети Никола, децата се будат за да ги најдат своите подароци или да ги залечат своите повреди.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.britannica.com/topic/Krampus|title=Krampus {{!}} Definition, History, & Facts|work=Encyclopedia Britannica|language=en|accessdate=2021-10-22}}</ref>
== Историја ==
Крампус се споменува и во претхристијанскиот германски [[фолклор]] и бил поврзан со доаѓањето на [[Зима|зимата]] и намалувањето на дневните часови. Така, тој го олицетворил злиот дух на зимата. Самиот збор „Krampus“ доаѓа од старогерманскиот збор „krampen“, што значи „канџи“, или според друга верзија, од баварскиот „Krampn“ — нешто мртво, исушено.<ref name=":0" /> Според некои карактеристики, тој покажува сличности со [[Сатира|сатирите]] од [[Старогрчка митологија|старогрчката митологија]].<ref name=":0">{{Наведена книга|url=https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/0015587X.1958.9717121|title=The Krampus in Styria|last=Bruce|first=Maurice|year=1958|pages=44–47}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/upsidedownchrist0000scot|title=The upside-down Christmas tree and other bizarre yuletide tales|year=2010|isbn=1599214199|pages=126–127}}</ref> Во претходниот период, особено за време на [[Инквизиција|инквизицијата]], [[Римокатоличка црква|Римокатоличката црква]] забранила прослави со пантомимичари на кои се прикажани роговидни суштества. Како и да е, традицијата на прикажување на Крампус била зачувана, и до [[17 век|XVII век]], тој бил воспоставен во божиќните прослави како придружник на [[Свети Никола]].<ref name="Der Spiegel">{{cite web|url=http://www.spiegel.de/international/europe/0,1518,594050,00.html|title=Run, Kris Kringle, Krampus Is Coming!|publisher=Der Spiegel|archiveurl=https://www.webcitation.org/6AUtqvw2C?url=http://www.spiegel.de/international/europe/goat-headed-christmas-cheer-run-kris-kringle-krampus-is-coming-a-594050.html|archivedate=2012-09-07|accessdate=2011-12-17}}</ref>
Во [[20 век|XX век]], австриската влада го обесхрабрила прикажувањето на Крампус. По Граѓанската војна во 1934 година, режимот на [[Енгелберт Долфус|Долфус]], по иницијатива на христијанските социјалисти и [[Татковински фронт (Австрија)|Татковинскиот фронт]], вовел забрана за оваа традиција.<ref name="nytimes-19341223">{{cite news|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F1091FF63B5A107A93C1AB1789D95F408385F9|title=Krampus disliked in Fascist Austria; Genial Black and Red Devil, Symbol of Christmas Fun, Is Frowned Upon.|date=1934-12-23|journal=New York Times}}</ref> Во 1950-тите, владата циркулирала памфлети на тема: „Крампус е производ на злото“.<ref>{{cite news|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,890728,00.html|title=Throw Out Krampus|date=1953-12-07|work=Time Magazine|accessdate=2011-12-18|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111213211612/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,890728,00.html|archivedate=2011-12-13|pages=41}}</ref> Меѓутоа, до крајот на векот, имало реставрација на прославите со учество на Крампус, и сега оваа традиција останува популарна.<ref name="NGS">{{cite web|url=http://blogs.ngm.com/blog_central/2009/11/merry-krampus.html|title=Merry Krampus?|last=Silver|first=Marc|date=2009-11-30|work=NGM Blog Central|publisher=National Geographic Society|archiveurl=https://www.webcitation.org/6AUtshTgy?url=http://blogs.ngm.com/blog_central/2009/11/merry-krampus.html|archivedate=2012-09-07|accessdate=2011-12-17}}</ref> Во исто време, во [[Австрија]] се одржало јавна дискусија за допуштеноста на користење на сликата на Крампус за мали деца.<ref>{{cite news|url=https://www.reuters.com/article/2006/12/06/us-austria-christmas-devil-idUSL0438534320061206|title=Santa's evil sidekick? Who knew?|last=Alexandra|first=Zawadil|date=2006-12-06|work=Reuters|accessdate=2017-09-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151120232337/http://www.reuters.com/article/2006/12/06/us-austria-christmas-devil-idUSL0438534320061206|archivedate=2015-11-20}}</ref>
== Ритуал ==
Ноќта меѓу 5 и 6 декември, Крампус го придружува [[Свети Никола]], казнувајќи ги и заплашувајќи ги непослушните деца — со тоа делува како противтежа на Свети Никола — кој им дава подароци на добрите деца. Се верува дека кога Крампус ќе најде нерасположено дете, става [[јаглен]] под [[Перница|перницата]] или го става во чантата и го носи исплашеното дете во пештера, веројатно за да го јаде за божиќна вечера. Во постарите верзии на легендите, Крампус киднапира [[Дете|деца]] и ги носи во својот морничав [[замок]], а потоа ги фрла во [[Море|морето]].
Вообичаено е да се прикаже Крампус во [[Австрија]], Јужна Баварија, [[Унгарија]], [[Словенија]], [[Чешка]], некои северни региони на Италија ([[Јужен Тирол]]) и [[Хрватска]]. Видот на ова суштество и неговото име варираат во зависност од областа. Како по правило, во Алпскиот Регион, Крампус е прикажан како роговидно и бушаво чудовиште слично на ѕвер со [[Демон|демонски]] изглед. Традиционално, мажите се облекуваат во облека за Крампус во првата недела од декември, а особено во ноќта од 5 ([[Германски јазик|германски]]: ''Krampusnacht'' = „Ноќта на Крампус“) до [[6 декември]] (герм. ''Nikolotag'' = „Денот на Свети Никола“) и шетаат по улиците. плашејќи ги децата со [[Ланец|ланци]] и ѕвонци. Крампус често се прикажува на специјални божиќни честитки (герм. ''Krampuskarten'').
== Крампус како тема во уметноста и во популарната култура ==
=== Филм ===
* „[[Крампус (филм)|Крампус]]“ — американски филм од 2015 година.<ref>{{Наведување|title=Krampus|url=https://www.imdb.com/title/tt3850590/|publisher=Legendary Entertainment, Universal Pictures, Syon Media|date=2015-12-04|accessdate=2021-10-22|first=Michael|last=Dougherty}}</ref>
* „[[Крампус: Божиќниот ѓавол]]“ — американски филм од 2013 година.<ref>{{Наведување|title=Krampus: The Christmas Devil|url=https://www.imdb.com/title/tt2578608/|publisher=Snowdog Studio|date=2017-08-21|accessdate=2021-10-22|first=Jason|last=Hull}}</ref>
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
{{Commons category|Krampus}}
* {{cite journal|last=Bruce|first=Maurice|year=1958|title=The Krampus in Styria|journal=Folklore|volume=69|page=45|doi=10.1080/0015587X.1958.9717121}}
* {{cite journal|last=Honigmann|first=John J.|year=1977|title=The Masked Face|journal=Ethos|volume=5|issue=3|page=263|doi=10.1525/eth.1977.5.3.02a00020|doi-access=free}}
[[Категорија:Крампус]]
[[Категорија:Легенди]]
[[Категорија:Германски фолклор]]
[[Категорија:Алпски фолклор]]
[[Категорија:Австриски фолклор]]
[[Категорија:Ѓаволи]]
__СОСОДРЖИНА__
__ИНДЕКС__
n9w36ecy7j4wkufar63bxsq8pw075le
Инјеборг Магнусдотер од Шведска
0
1282189
4805169
4701784
2022-08-25T19:36:49Z
Lili Arsova
86688
#WPWPMK #WPWP
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Кралска личност}}
[[Податотека:Ingiburga of Denmark (1296) effigy 2009 (2).jpg|мини|'''Ингеборг''' од Данска (1296) ликот 2009 година]]
'''Ингеборг Магнусдотер од Шведска''' (родена 1277 година, Шведска – д. 5 април или 15 август 1319 година) била кралица на Данска по брак со кралот Ерик VI . Таа била ќерка [[Магнус III од Шведска|на шведскиот]] крал Магнус III и Хелвиг од Холштајн .
== Живот ==
Ингеборг е родена како ќерка на шведскиот крал Магнус III и Хелвиг од Холштајн .
Во 1288 година, таа била свршена да се омажи за данскиот крал Ерик Менвед, брак што се одржал во [[Хелсингборг]] во 1296 година. Бракот бил дел од династичката политика: во 1298 година, нејзиниот брат, кралот Биргер од Шведска се оженил со сестрата на нејзиниот сопруг, принцезата Марта од Данска . Неопходната отстапка за бракот била добиена дури во 1297 година поради конфликтот помеѓу нејзиниот брачен другар и надбискупот Јенс Гранд .
=== Кралицата ===
Кралицата Ингеборг била опишана како убава и нежна; песните опишуваат како таа побарала затворска амнестија на нејзината свадба, а современите песни и во Данска и во Шведска ја фалат за нејзиното сочувство и чувство за правда. <ref name="Jorgensen, Ellen & Skovgaard, Johanne">Jorgensen, Ellen & Skovgaard, Johanne, ''[https://archive.org/stream/danskedronnigerf00jorg/danskedronnigerf00jorg_djvu.txt Danske dronniger; fortaellinger og karakteristikker af Ellen Jorgensen og Johanne Skovgaard]'', Kobenhavn H. Hagerup, 1910</ref> Таа била популарна кралица во Данска, каде што ја нарекувале „богот Фру“ или „Добрата дама“. <ref name="Jorgensen, Ellen & Skovgaard, Johanne" />
Нема информации дека таа некогаш имала некаква политичка улога. Нејзиниот сопруг бил сојузник на нејзиниот најстар брат, кралот Биргер, и сестрата на нејзиниот сопруг, кралицата Марта од Шведска за време на конфликтите за шведскиот престол: тие го примиле својот син во 1306 година по игрите во Хатуна, а подоцна и самите Биргер и Марта како бегалци по банкетот во Никопинг. во 1318 година.
Имала осум синови кои починале како деца, како и шест спонтани абортуси, иако изворите се разликуваат меѓу осум и четиринаесет деца: како и да е, нејзините многубројни бремености довеле до спонтани абортуси или раѓање на деца кои умреле набргу потоа.
Во 1318 година, кралицата Ингеборг родила жив син, што било причина за големи прослави по толку многу спонтани абортуси. Меѓутоа, кога кралицата ѝ го покажала на јавноста новороденчето од нејзината кочија, кочијата наеднаш се скршила и паднала, при што доенчето паднало од нејзината рачка, му го скршило вратот и починало.
=== Подоцнежниот живот ===
По смртта на нејзиниот син, таа влегла во приоритот Света Катерина, Роскилде . Причината за ова е контрадикторна. Една верзија тврди дека таа го направила тоа доброволно; или поради тага за смртта на нејзиниот син, или алтернативно, поради нејзината тага предизвикана од смртта на нејзините браќа, Ерик Магнусон и Валдемар Магнусон .
Според друга легенда, таа била насилно затворена во манастирот од нејзиниот сопруг, кој ја обвинил за смртта на нивниот син. Според друга верзија, тој ја ставил во затвор затоа што била премногу вклучена во политичките каузи на нејзините браќа. <ref name="Jorgensen, Ellen & Skovgaard, Johanne">Jorgensen, Ellen & Skovgaard, Johanne, ''[https://archive.org/stream/danskedronnigerf00jorg/danskedronnigerf00jorg_djvu.txt Danske dronniger; fortaellinger og karakteristikker af Ellen Jorgensen og Johanne Skovgaard]'', Kobenhavn H. Hagerup, 1910</ref>
Без разлика дали била гостин или затвореник во манастирот, познато е дека таа била добродетел на овој конкретен манастир пред да влезе во него. <ref name="Jorgensen, Ellen & Skovgaard, Johanne">Jorgensen, Ellen & Skovgaard, Johanne, ''[https://archive.org/stream/danskedronnigerf00jorg/danskedronnigerf00jorg_djvu.txt Danske dronniger; fortaellinger og karakteristikker af Ellen Jorgensen og Johanne Skovgaard]'', Kobenhavn H. Hagerup, 1910</ref>
Во 1319 година, таа наводно ја претскажала смртта на себе, нејзиниот брачен другар и архиепископот. Набргу потоа починала, а потоа и нејзиниот сопруг.
Таа била погребана во Рингстед Кирке со натпис:
: „Јас, Ингеборг од Шведска, некогашна кралица на Данска, барам прошка од секој на кој сум му предизвикал тага, да те молам да ми прости и да се сети на мојата душа. Јас умрев во годината на нашиот Господ 1319 година.“ <ref name="Jorgensen, Ellen & Skovgaard, Johanne">Jorgensen, Ellen & Skovgaard, Johanne, ''[https://archive.org/stream/danskedronnigerf00jorg/danskedronnigerf00jorg_djvu.txt Danske dronniger; fortaellinger og karakteristikker af Ellen Jorgensen og Johanne Skovgaard]'', Kobenhavn H. Hagerup, 1910</ref>
== Наводи ==
<references />
* Ден-Хенинг Нилсен: Кралеви и кралици и Данска, Копенхаген 2007 година,{{ISBN|978-87-89542-71-3}}
* Кеј Нилсен, Ib Askholm: Danmarks kongelige familier во 1000 години, 2007 година,{{ISBN|978-87-91679-09-4}} Кеј Нилсен, Ib Askholm: Danmarks Kongelige familier i 1000 години, 2007 година,{{ISBN|978-87-91679-09-4}}
* Рике Агнете Олсен: Kongerækken, København 2005 година,{{ISBN|87-595-2525-8}} Рике Агнете Олсен: Kongerækken, København 2005,{{ISBN|87-595-2525-8}}
* [http://runeberg.org/salmonsen/2/12/0387.html Салмонсенс конверзации на лексикон / Анден Удгаве / Бинд XII: Хвен-Јернбанер]
* [http://runeberg.org/dbl/8/0280.html Дански биографски лексикон / VIII.] [http://runeberg.org/dbl/8/0280.html Врзи.] [http://runeberg.org/dbl/8/0280.html Холст - Јул]
{{Почетна кутија}}
{{S-hou|[[House of Bjelbo]]||1277||1319}}
{{S-roy|dk}}
{{Succession box|before=[[Agnes of Brandenburg]]|title=[[Queen consort of Denmark]]|years=1296–1319|after=[[Euphemia of Pomerania]]}}
{{S-end}}
[[Категорија:Починати во 1319 година]]
[[Категорија:Родени во 1277 година]]
[[Категорија:Шведски принцези]]
[[Категорија:Страници со непрегледан превод]]
12tpnm2eyqoasn5ir3fv3zspr3nry45
Википедија:Уредувачки денови 2022
4
1286164
4805113
4804942
2022-08-25T13:37:38Z
Dandarmkd
31127
/* Културно наследство на Македонија во Општина Штип */
wikitext
text/x-wiki
{| style="float:right; width:200px; border:solid #ccc 1px; margin:5px;"
|- style="text-align:center;"
|[[Податотека:Shared Knowledge Logo.svg|150п]]
|- style="text-align:center;"
|[[Податотека:Уредувачки денови.svg|150п]]
|}
{{Кратенка|ВП:УД}}
Во текот на 2022 година е планирано да се одржуваат '''[[Википедија:Уредувачки денови|уредувачки денови]]'''. Уредувачките денови ќе се изведуваат во текот на еден ден од 24 часа, со почеток во 00:00 ч. и крај во 23:59 ч. истиот ден. Предвид ќе бидат земени сите создадени или подобрени статии и предлошки на зададената тема од корисници на Википедија на македонски јазик кои ги пријавиле во уредувачкиот ден.
'''Напомена:''' Заради избегнување на спротивставени уредувања и пишување на иста статија од двајца или повеќе корисници на Википедија на македонски јазик, секој заинтересиран учесник е пожелно да го пријави своето учество и да избере кои статии ќе ги уредува!
== Одржани денови ==
=== Дела од Петар Илич Чајковски ===
[[Податотека:Porträt des Komponisten Pjotr I. Tschaikowski (1840-1893).jpg|десно|180п|Уредувачки ден „Дела од Петар Илич Чајковски“]]
На 4 јануари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Дела од Петар Илич Чајковски“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за делата од Петар Илич Чајковски можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на руски јазик:
** [[:ru:Шаблон:Пётр Чайковский]]
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Pyotr Ilyich Tchaikovsky]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Петар Илич Чајковски]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Петар Илич Чајковски]] (Н)|[[Заспаната убавица (балет)]] (Н)|[[Евгениј Онегин (опера)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Симфонија бр. 6 (Чајковски)]] (Н)|[[Симфонија бр. 5 (Чајковски)]] (Н)|[[Симфонија Манфред]] (Н)|[[Симфонија бр. 4 (Чајковски)]] (Н)|[[Симфонија Манфред]] (Н)|[[Симфонија бр. 3 (Чајковски)]] (Н)|[[Симфонија бр. 2 (Чајковски)]] (Н)|[[Симфонија бр. 1 (Чајковски)]] (Н)|[[Симфонија во Е-дур (Чајковски)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Луња (Чајковски)]] (Н)|[[Војвода (симфониска балада)]] (Н)|[[Словенски марш]] (Н)|[[Свечена увертира на данската национална химна]] (Н)|[[Марш за свеченото крунисување]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Археолошки наоѓалишта во Прилепско ===
[[Податотека:Macedonian archaeology stub icon.svg|десно|120п|Уредувачки ден „Археолошки наоѓалишта во Прилепско“]]
На 6 јануари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Археолошки наоѓалишта во Прилепско“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за археолошките наоѓалишта во Прилепско било препорачано да се користи извадок од следната книга којашто е достапна на Википедија на македонски јазик:
* Коцо, Димче (1996). [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/mk/e/ef/Материјал.pdf Археолошка карта на Република Македонија]. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069.
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Список на археолошки наоѓалишта во Прилепско]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Вирои (Вепрчани)]] (Н)|[[Градиште (Вепрчани)]] (Н)|[[Завир (Вепрчани)]] (Н)|[[Селска Црква (Вепрчани)]] (Н)|[[Солишта (Вепрчани)]] (Н)|[[Св. Димитрија (Вепрчани)]] (Н)|[[Баево Трло (Дуње)]] (Н)|[[Грамаѓе (Дуње)]] (Н)|[[Дејчин Гроб (Дуње)]] (Н)|[[Малево Село (Дуње)]] (Н)|[[Прчинога (Дуње)]] (Н)|[[Во Селото (Полчиште)]] (Н)|[[Јолева Ограда (Полчиште)]] (Н)|[[Тамбурџиева Нива (Полчиште)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Chnitke|Chnnitke]]
| {{подреден список|[[Грамаѓе (Кален)]] (Н)|[[Катун (Кален)]] (Н)|[[Маркови Кули (Кален)]] (Н)|[[Темник (Кален)]] (Н)|[[Трпчева Црква (Кален)]] (Н)|[[Св. Спас (Кален)]] (Н)|[[Црквиште (Кален)]] (Н)|[[Али Чаир (Прилеп)]] (Н)|[[Баба (Прилеп)]] (Н)|[[Бакалица (Прилеп)]] (Н)|[[Болница (Прилеп)]] (Н)|[[Бончеица (Прилеп)]] (Н)|[[Долно Садово (Прилеп)]] (Н)|[[Каменица (Прилеп)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Слики од Рембрант ===
[[Податотека:The Nightwatch by Rembrandt - Rijksmuseum.jpg|десно|230п|Уредувачки ден „Слики од Рембрант“]]
На 11 јануари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Слики од Рембрант“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за сликите од Рембрант можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на холандски јазик:
** [[:nl:Sjabloon:Navigatie schilderijen Rembrandt]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Рембрант]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Портрет на маж (Рембрант, Њујорк)]] (Н)|[[Еврејска невеста]] (Н)|[[Минерва (слика)]] (Н)|[[Свети Вартоломеј (Рембрант)]] (Н)|[[Предел со замок]] (Н)|[[Богородица и Младенецот со мачка]] (Н)|[[Хомер ги диктира своите стихови]] (Н)|[[Титус како монах]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Рембрант]] (Н)|[[Претставници на еснафот на трговци со ткаенини]] (Н)|[[Млада жена со куче в скут]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Смртта на Богородица (Рембрант)]] (Н)|[[Доктор Фауст (Рембрант)]] (Н)|[[Рембрант се смее]] (Н)|[[Автопортрет со горжет]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Астрономски инструменти ===
[[Податотека:Circumferentor, Table of Surveying, Cyclopaedia, Volume 2.jpg|десно|220п|Уредувачки ден „Астрономски инструменти“]]
На 13 јануари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Астрономски инструменти“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за астрономските инструменти можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:List of astronomical instruments]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Астрариум]] (Н)|[[Трепкачки споредувач]] (Н)|[[Кантерберски астролапски квадрант]] (Н)|[[Челатоне]] (Н)|[[Список на астрономски инструменти]] (Н)|[[Космолаб]] (Н)|[[Екваторски прстен]] (Н)|[[Диоптра]] (Н)|[[Трикветрум (астрономија)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:JanaBog|JanaBog]]
| {{подреден список|[[Фотометар]] (Н)|[[Астролаб]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Светско наследство во Африка ===
[[Податотека:World Heritage Logo.png|десно|180п|Уредувачки ден „Светско наследство во Африка“]]
На 18 јануари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Светско наследство во Африка“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за светското наследство во Африка можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:List of World Heritage Sites in Africa]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Национален парк Ивиндо]] (Н)|[[Типаза]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Дела од Оноре де Балзак ===
[[Податотека:Honoré de Balzac (1842) Detail.jpg|десно|200п|Уредувачки ден „Дела од Оноре де Балзак“]]
На 20 јануари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Дела од Оноре де Балзак“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за делата од Оноре де Балзак можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на француски јазик:
** [[:fr:Modèle:Palette Honoré de Balzac]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Оноре де Балзак]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Оноре де Балзак]] (Н)|[[Епизода од времето на Јакобинската диктатура]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Гобсек]] (Н)|[[Порака (Балзак)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Селски лекар ]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Народи во Русија ===
[[Податотека:Two largest ethnic minority by federal subject 2010.jpg|десно|260п|Уредувачки ден „Народи во Русија“]]
На 25 јануари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Народи во Русија“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за народите во Русија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на руски јазик:
** [[:ru:Шаблон:Народы России]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Народи во Русија]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Рутулци]] (Н)|[[Телеути]] (Н)|[[Челканци]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Дрварска опрема ===
[[Податотека:Chainsaw symbol 2010-02-16.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Дрварска опрема“]]
На 27 јануари 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Дрварска опрема“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за дрварската опрема може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Forestry tools]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Реласкоп]] (Н)|[[Камион за сеча]] (Н)|[[Обележувачка секира]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Римски провинции ===
[[Податотека:Provinciaromana-Acaia-pt.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Римски провинции“]]
На 1 февруари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Римски провинции“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за римските провинции можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на латински јазик:
** [[:la:Formula:Provinciae Romanae]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Римски провинции (117 година)]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Епир (римска провинција)]] (Н)|[[Асирија (римска провинција)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Талисмани ===
[[Податотека:Evil Eye.svg|десно|160п|Уредувачки ден „Талисмани“]]
На 3 февруари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Талисмани“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за талисманите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Amulets and talismans]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Попет]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Дела од Волфганг Амадеус Моцарт ===
[[Податотека:Wolfgang-amadeus-mozart 1.jpg|десно|180п|Уредувачки ден „Дела од Волфганг Амадеус Моцарт“]]
На 8 февруари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Дела од Волфганг Амадеус Моцарт“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за делата од Волфганг Амадеус Моцарт можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на германски јазик:
** [[:de:Liste der Werke Wolfgang Amadeus Mozarts]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Опери од Моцарт]] (Н)|[[Таму ќе си дадеме рака]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Тамос, крал на Египет]] (Н)|[[О, колку сакам да победам]] (Н)|[[Моето богатство]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
|{{подреден список|[[Список на концерти за пијано на Моцарт]] (Н)|[[Список на симфониите на Волфганг Амадеус Моцарт]] (Н)}}
|-
| 4
| [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]]
| {{подреден список|[[Грабнување од сарајот]] (Н)|}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Археолошки наоѓалишта во Кавадаречко ===
[[Податотека:Macedonian archaeology stub icon.svg|десно|120п|Уредувачки ден „Археолошки наоѓалишта во Кавадаречко“]]
На 10 февруари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Археолошки наоѓалишта во Кавадаречко“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за археолошките наоѓалишта во Кавадаречко било препорачува да се користи извадок од следната книга којашто е достапна на Википедија на македонски јазик:
* Коцо, Димче (1996). [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/mk/e/ef/Материјал.pdf Археолошка карта на Република Македонија]. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069.
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Список на археолошки наоѓалишта во Кавадаречко]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Падарница (Страгово)]] (Н)|[[Долевица (Рожден)]] (Н)|[[Дупкарови Колиби (Рожден)]] (Н)|[[Ѓоновица (Рожден)]] (Н)|[[Извор (Рожден)]] (Н)|[[Крушите (Рожден)]] (Н)|[[Манастир (Рожден)]] (Н)|[[Пештерна Црква (Рожден)]] (Н)|[[Плочите (Рожден)]] (Н)|[[Рамниште (Рожден)]] (Н)|[[Рачеви Плевни (Рожден)]] (Н)|[[Рулевец (Рожден)]] (Н)|[[Сиви Кладенец (Рожден)]] (Н)|[[Чакови Колиби (Рожден)]] (Н)|[[Арничко (Рожден)]] (П)|[[Градиште (Рожден)]] (П)|[[Св. Петар (Рожден)]] (П)|[[Дабица (Фариш)]] (Н)|[[Св. Богородица (Фариш)]] (Н)|[[Селиште (Фариш)]] (Н)|[[Стража (Фариш)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]]
| {{подреден список|[[Бела Тумба (Бегниште)]] (Н)|[[Грамаѓе (Бегниште)]] (Н)|[[Кула (Бегниште)]] (П)|[[Марково Кале (Бегниште)]] (Н)|[[Мартиница (Бегниште)]] (Н)|[[Писан Камен (Бегниште)]] (Н)|[[Почивало (Бегниште)]] (Н)|[[Рамниште (Бегниште)]] (Н)|[[Сува Гора (Бегниште)]] (Н)|[[Црвено Брдо (Бегниште)]] (П)|[[Чермец (Бегниште)]] (П)|[[Градиште (Бојанчиште)]] (Н)|[[Лозата (Бојанчиште)]] (Н)|[[Св. Атанас (Бојанчиште)]] (Н)|[[Ограѓе (Бохула)]] (Н)|[[Петрошница (Бохула)]] (Н)|[[Страната (Бохула)]] (Н)|[[Градиште (Брушани)]] (Н)|[[Овчаров Гроб (Брушани)]] (Н)|[[Старо Село (Брушани)]] (Н)|[[Тиквеш (Брушани)]] (Н)|[[Амидеја (Ваташа)]] (Н)|[[Грнеица (Ваташа)]] (Н)|[[Калница (Ваташа)]] (Н)|[[Паракелова Глава (Ваташа)]] (П)|[[Сува Чешма (Ваташа)]] (Н)|[[Чоралица (Ваташа)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Поточе (Сирково)]] (Н)|[[Сирките (Сирково)]] (Н)|[[Струплива Чешма (Сирково)]] (Н)|[[Табаница (Сирково)]] (Н)|[[Чернец (Сирково)]] (Н)|[[Големи Лозја (Ресава)]] (Н)|[[Градевица (Ресава)]] (Н)|[[Диво Бачило (Ресава)]] (Н)|[[Ежовите Падини (Ресава)]] (Н)|[[Лака (Ресава)]] (Н)|[[Манастир Тиквеш (Ресава)]] (Н)|[[Подрид (Ресава)]] (Н)|[[Разбиеница (Ресава)]] (Н)|[[Стари Лозја (Ресава)]] (Н)|[[Ушите (Ресава)]] (Н)|[[Црвениково Брдо (Ресава)]] (Н)|[[Шакалица (Ресава)]] (Н)}}
|-
| 4
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Арамиска Пештера (Гарниково)]] (Н)|[[Грамади (Гарниково)]] (Н)|[[Граѓа Нива (Гарниково) ]] (Н)|[[Дабјето (Гарниково) ]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Драми од Едвард Олби ===
[[Податотека:EdwardAlbee.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Драми од Едвард Олби“]]
На 15 февруари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Драми од Едвард Олби“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за делата од Едвард Олби можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Edward Albee]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Лолита (драма)]] (Н)|[[Мене, себеси и јас (драма)]] (Н)|[[Смртта на Беси Смит]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Кој се плаши од Вирџинија Вулф?]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Слики од Алфред Сисли ===
[[Податотека:Alfred Sisley - Rest along the Stream. Edge of the Wood - Google Art Project.jpg|десно|220п|Уредувачки ден „Слики од Алфред Сисли“]]
На 17 февруари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Слики од Алфред Сисли“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за сликите од Алфред Сисли можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Alfred Sisley]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Селото Воазен]] (Н)|[[Сена кај Буживал]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Ливада (Алфред Сисли)]] (Н)|[[Патот на машината, Лувесјен (Алфред Сисли)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Алфред Сисли]] (Н)|[[Улица во Марли]] (Н)|[[Поплава во Пор-Марли]] (Н)|[[Каналот Лоан во зима]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Видови круни ===
[[Податотека:Crown of Saint Edward Heraldry.svg|десно|170п|Уредувачки ден „Видови круни“]]
На 22 февруари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Видови круни“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за видовите круни можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Types of crowns]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Видови круни]] (Н)|[[Античка круна]] (Н)|[[Астрална круна]] (Н)|[[Дијадема]] (Н)|[[Круна]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]]
| {{подреден список|[[Лачна круна]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Крст (круна)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Вулкани во Средна Америка ===
[[Податотека:Emoji u1f30b.svg|десно|200п|Уредувачки ден „Вулкани во Средна Америка“]]
На 24 февруари 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Вулкани во Средна Америка“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за вулканите во Средна Америка можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Central American volcanoes]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Вулкани во Средна Америка]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Filip Kliment|Filip Kliment]]
| {{подреден список|[[Чинго]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Petar Kliment|Petar Kliment]]
| {{подреден список|[[Тахумулко (вулкан)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Сан Педро (вулкан)]] (Н)|[[Мојута (вулкан)]] (Н)|[[Хумај]] (Н)|[[Куилапа-Барбарена]] (Н)|[[Список на вулкани во Гватемала]] (Н)}}
|-
| 4
| [[Корисник:ZlatkoPyotr|ZlatkoPyotr]]
| {{подреден список|[[Усулутан (вулкан)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Римски патишта ===
[[Податотека:Roman Empire 125 general map (Red roads).svg|десно|240п|Уредувачки ден „Римски патишта“]]
На 1 март 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Римски патишта“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за римските патишта можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на латински јазик:
** [[:la:Formula:Antiquae viae Romanae]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Римски патишта]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Вија Апија]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Римски патишта]] (П)|[[Вија Марис]] (П)|[[Вија Адријана]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]]
| {{подреден список|[[Вија Агрипа]] (Н)}}
|-
| 4
| [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]]
| {{подреден список|[[Вија Корнелија]] (Н)|[[Вија Анија]] (Н)}}
|-
| 5
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Вија Гемина]] (Н)|[[Вија Трајана]] (Н)|[[Римски патишта]] (Н)}}
|-
| 6
| [[Корисник:Stojanovski04|Stojanovski04]]
| {{подреден список|[[Вија Јулија Августа]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Опери од Џузепе Верди ===
[[Податотека:Giuseppe Verdi by Giovanni Boldini.jpg|десно|170п|Уредувачки ден „Опери од Џузепе Верди“]]
На 3 март 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Опери од Џузепе Верди“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за оперите од Џузепе Верди можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Giuseppe Verdi]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Џузепе Верди]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Џузепе Верди]] (Н)|[[Отело (опера)]] (Н)|[[Јованка Орлеанка (опера)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]]
| {{подреден список|[[Ернани (опера)]] (Н)|[[Гусар (опера)]] (Н}}
|-
| 3
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Небесна Аида]] (Н)|[[Прекрасна ќерка на љубовта]] (Н)|[[Хорот на Циганите]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Жени ===
[[Податотека:FemalePink.svg|десно|150п|Уредувачки ден „Жени“]]
На 8 март 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Жени“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за жени можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Category:Women]]
Дополнително било препорачано да се користи Македонската енциклопедија, односно:
* „[http://promacedonia.org/mak_enc/encyclopaedia_macedonica_1.pdf Македонска енциклопедија (том 1, А-Љ)]“. Македонска академија на науките и уметностите. Скопје. 2009. ISBN 978-608-203-023-4; 978-608-203-024-1.
* „[http://promacedonia.org/mak_enc/encyclopaedia_macedonica_2.pdf Македонска енциклопедија (том 2, М-Ш)]“. Македонска академија на науките и уметностите. Скопје. 2009. ISBN 978-608-203-023-4; 978-608-203-024-1.
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Елизабета Бахтовска]] (Н)|[[Соња Лапатанов]] (Н)|[[Магдалена Хаџи-Коста Јосифовска]] (Н)|[[Олга Наумовска]] (П)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]]
| {{подреден список|[[Сања Шојлевска]] (Н)|[[Марија Шољакова]] (Н)|[[Милица Шперовиќ-Рибарски]] (Н)|[[Анета Шукарова]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Стојна Вангеловска]] (П)|[[Штефанија Жипа]] (Н)|[[Дорина Емилија Карбуне]] (Н)|[[Викторина Бора]] (Н)|[[Јулија Куреа]] (Н)|[[Екатерина Џукева]] (Н)|[[Јана Динева]] (Н)|[[Надежда Цветковска]] (Н)|[[Бедрија Беговска]] (П)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Валути во оптек ===
[[Податотека:2002 currency exchange AIGA euro money.png|десно|190п|Уредувачки ден „Валути во оптек“]]
На 10 март 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Валути во оптек“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за валути во оптек можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, како и дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Category:Circulating currencies]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Justaphoto.ap|Justaphoto.ap]]
| {{подреден список|[[Јеменски ријал]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Македонски дени]] (Н)|[[Виетнамски донг]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Dentedeleone|dentedeleone]]
| {{подреден список|[[Катарски ријал]] (Н) |[[Нов израелски шекел]] (Н)}}
|-
| 4
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Суринамски долар]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Слики од Леонардо да Винчи ===
[[Податотека:Leonardo da Vinci, Salvator Mundi, c.1500, oil on walnut, 45.4 × 65.6 cm.jpg|десно|160п|Уредувачки ден „Слики од Леонардо да Винчи“]]
На 15 март 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Слики од Леонардо да Винчи“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за сликите од Леонардо да Винчи можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, како и дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на италијански јазик:
** [[:it:Dipinti di Leonardo da Vinci]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Леонардо да Винчи]] (Н)|[[Мадона со каранфил]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Лице на девојка]] (Н)|[[Христова глава (Леонардо)]] (Н)|[[Студии за фетусот во утробата]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]]
| {{подреден список|[[Исусовото крштевање (слика)|Исусовото крштевање]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Археолошки наоѓалишта во Велешко ===
[[Податотека:Macedonian archaeology stub icon.svg|десно|120п|Уредувачки ден „Археолошки наоѓалишта во Велешко“]]
На 17 март 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Археолошки наоѓалишта во Велешко“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за археолошките наоѓалишта во Велешко било препорачано да се користи извадок од следната книга којашто е достапна на Википедија на македонски јазик:
* Коцо, Димче (1996). [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/mk/e/ef/Материјал.pdf Археолошка карта на Република Македонија]. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069.
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Список на археолошки наоѓалишта во Велешко]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Горна Црква (Ногаевци)]] (Н)|[[Грамади (Ногаевци)]] (Н)|[[Задружен Блок (Ногаевци)]] (Н)|[[Лисички Дупки (Ногаевци)]] (Н)|[[Ограѓе (Ногаевци)]] (Н)|[[Црвеници (Ногаевци)]] (Н)|[[Врчва (Скачинци)]] (Н)|[[Долни Дабје (Скачинци)]] (Н)|[[Кале (Скачинци)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Долно Селиште (Убого)]] (Н)|[[Ногаевски Пат (Убого)]] (Н)|[[Чукар (Убого)]] (Н)|[[Дабје (Еловец)]] (Н)|[[Мери (Еловец)]] (Н)|[[Скривница (Еловец)]] (Н)|[[Грамаѓе (Извор)]] (Н)|[[Ѕунивер (Извор)]] (Н)|[[Оџовица (Извор)]] (Н)|[[Стара Црква (Извор)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]]
| {{подреден список|[[Селиште (Подлес)]] (Н)|[[Ридот (Подлес)]] (Н)|[[Прдловец (Подлес)]] (Н)|[[Лозје (Подлес)]] (Н)|[[Грамаѓе (Долно Чичево)]] (Н)|[[Кале (Долно Чичево)]] (Н)|[[Мало Кале (Долно Чичево)]] (Н)|[[Озор (Долно Чичево)]] (Н)|}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Дела од Николај Гогољ ===
[[Податотека:N.Gogol by F.Moller (1840, Tretyakov gallery).jpg|десно|180п|Уредувачки ден „Дела од Николај Гогољ“]]
На 22 март 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Дела од Николај Гогољ“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за делата од Николај Гогољ можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, како и дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на руски јазик:
** [[:ru:Шаблон:Николай Васильевич Гоголь]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Николај Гогољ]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Мајска ноќ, или задавената свршеница]] (Н)|[[Изгубеното писмо]] (Н)|[[Бадник (Гогољ)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Сорочински панаѓур (повест)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Коцкари (драма)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Скапоцени камења ===
[[Податотека:Gem.pebbles.800pix.jpg|десно|200п|Уредувачки ден „Скапоцени камења“]]
На 24 март 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Скапоцени камења“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за римските патишта можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Gemstones]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Скапоцени камења]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Gdimovska13|Gdimovska13]]
|{{подреден список|[[Родолит]] (Н)|[[Малахит]] (Н)|[[Родонит]] (Н)|[[Амазонит]] (Н)|[[Танзанит]] (Н)|[[Елбаит]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Чароит]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Лазурит]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Покраини во Индонезија ===
[[Податотека:National emblem of Indonesia Garuda Pancasila.svg|десно|170п|Уредувачки ден „Покраини во Индонезија“]]
На 29 март 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Покраини во Индонезија“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за покраините во Индонезија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на индонезиски јазик:
** [[:id:Templat:Provinsi di Indonesia]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Покраини во Индонезија]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Западен Сулавеси]] (Н)|[[Џамби (покраина)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Источна Јава]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Историски валути ===
[[Податотека:Corinth stater, 555-515 BC.jpg|десно|230п|Уредувачки ден „Историски валути“]]
На 31 март 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Историски валути“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за историските валути можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:List of historical currencies]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Тирски шекел]] (Н)|[[Флорин]] (Н)|[[Југословенска круна]] (Н)|[[Замбиска фунта]] (Н)|[[Мексикански реал]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Дукат]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Археолошки наоѓалишта во Кумановско ===
[[Податотека:Macedonian archaeology stub icon.svg|десно|120п|Уредувачки ден „Археолошки наоѓалишта во Кумановско“]]
На 5 април 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Археолошки наоѓалишта во Кумановско“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за археолошките наоѓалишта во Кумановско било препорачува да се користи извадок од следната книга којашто е достапна на Википедија на македонски јазик:
* Коцо, Димче (1996). [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/mk/e/ef/Материјал.pdf Археолошка карта на Република Македонија]. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069.
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Список на археолошки наоѓалишта во Кумановско]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Еленец (Бељаковце)]] (Н)|[[Мало Градиште (Бељаковце)]] (Н)|[[Св. Петка (Бељаковце)]] (Н)|[[Аниште (Доброшане)]] (Н)|[[Дервен (Доброшане)]] (Н)|[[Момина Бавча (Доброшане)]] (Н)|[[Орловац (Доброшане)]] (Н)|[[Грамади (Мургаш)]] (Н)|[[Кула (Мургаш)]] (Н)|[[Лиска (Градиште)]] (Н)|[[Св. Ѓорѓи (Градиште)]] (Н)|[[Трнци (Градиште)]] (Н)|[[Ќерамидница (Градиште)]] (Н)|[[Чукаре (Градиште)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Селиште (Коинце)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]]
| {{подреден список|[[Резина (Виштица)]] (Н)|[[Црква (Виштица)]] (Н)|[[Гури Крис (Лојане)]] (Н)|[[Лојане (археолошко наоѓалиште)]] (Н)|[[Василево Градиште (Матејче)]] (Н)|[[Селиште (Матејче)]] (Н)|[[Мало Опае (Опае)]] (Н)|[[Папушина (Опае)]] (Н)|[[Боцеви Бресја (Вак’в)]] (Н)|[[Дренче (Винце)]] (Н)|[[Јазбина (Винце)]] (Н)|[[Кале (Винце)]] (Н)|[[Леска (Винце)]] (Н)|[[Црквиште (Винце)]] (Н)|[[Островица (Живиње)]] (Н)|[[Св. Петка (Живиње)]] (Н)}}
|-
| 4
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Османов Дол (Студена Бара)]] (Н)|[[Св. Богородица (Студена Бара)]] (Н)|[[Смрковец (Стрновац)]] (Н)|[[Чуки (Стрновац)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Роми ===
[[Податотека:Emil Volkers Zigeunerlager vor Düsseldorf.jpg|десно|230п|Уредувачки ден „Роми“]]
На 7 април 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Роми“. Потфатот бил дел од иницијативата за одбележување на Меѓународниот ден на Ромите во 2022 година во повеќе земји во светот, поттикната од страна на Викимедија Србија, којашто имала за цел создавање содржини за поголема покриеност на темите поврзани со Ромите и ромската култура на Википедија.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за и во врска со Ромите било препорачано да се користи [[meta:International Roma Day Edit-a-thon 2021/Article lists#People|потсписокот на предложени личности]] во рамки на глобалната иницијатива „Меѓународен ден на Ромите 2022“.
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Сточлен ромски оркестар]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Срѓан Шајн]] (Н)|[[Рудолф Саркози]] (Н)|[[Антонија Ла Негра]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Дела од Антонио Вивалди ===
[[Податотека:Vivaldi.jpg|десно|180п|Уредувачки ден „Дела од Антонио Вивалди“]]
На 12 април 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Дела од Антонио Вивалди“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за делата од Антонио Вивалди можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, како и дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Antonio Vivaldi]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Скендербег (опера)]] (Н)|[[Предлошка:Infobox opera]] (Н)|[[Големиот Могулец]] (Н)|[[Тјетеберга]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Стабат Матер (Вивалди)]] (Н)|[[Магнификат (Вивалди)]] (Н)|[[Господе (Вивалди)]] (Н)|[[Верувам (Вивалди)]] (Н)|[[Глорија (Вивалди)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Семирамида (Вивалди)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Сообраќајни знаци за опасност ===
[[Податотека:Serbia road sign I-10.svg|десно|180п|Уредувачки ден „Сообраќајни знаци за опасност“]]
На 14 април 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Сообраќајни знаци за опасност“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за сообраќајните знаци за опасност било препорачува да се користи поглавјето 2.1. Знаци за опасност од [https://dejure.mk/zakon/pravilnik-za-soobrakjajnite-znaci-oprema-i-signalizacija-na-patot-2 Правилникот за сообраќајните знаци, опрема и сигнализација на патот].
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Знак за работи на патот]] (Н)|[[Знак за опасност на патот]] (Н)|[[Знак за крстосување на патишта со иста важност]] (Н)|[[Знак за опасна надолнина]] (Н)|[[Знак за опасна нагорнина]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Слики од Питер Бројгел Постариот ===
[[Податотека:Pieter Brueghel the Elder - The Dutch Proverbs - Google Art Project.jpg|десно|230п|Уредувачки ден „Слики од Питер Бројгел Постариот“]]
На 19 април 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Слики од Питер Бројгел Постариот“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за сликите од Питер Бројгел Постариот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на холандски јазик:
** [[:nl:Sjabloon:Navigatie oeuvre Pieter Bruegel de Oude]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Питер Бројгел Постариот]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Питер Бројгел Постариот]] (Н)|[[Страчка на бесилка]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Човекомразец (Бројгел)]] (Н)|[[Селанец и гнездокрадец]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Ловци во снег]] (Н)|[[Парабола за слепите]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Еколошки активисти ===
{{главна|Википедија:Вики за човековите права 2022}}
[[Податотека:People's Climate Solidarity March Minnesota (34308696716).jpg|десно|230п|Уредувачки ден „Еколошки активисти“]]
На 21 април 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Еколошки активисти“. Потфатот бил дел од меѓународната иницијатива „Вики за човековите права 2022“ којашто се одржува под крилатицата „Право на здрава животна средина“ и има за цел создавање содржини за поголема покриеност на темите поврзани со човековите права и здравата животна средина на Википедија.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за еколошки активисти можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Category:Environmentalists]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Олга Цепилова]] (Н)|[[Јозеф Велек]] (Н)|[[Јоргос Кацадоракис]] (П)|[[Кори Џонсон]] (Н)|[[Дејвид Фиг]] (Н)|[[Марк Она]] (Н)|[[Хуан Пабло Орего]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Дела од Јохан Волфганг фон Гете ===
[[Податотека:Goethe (Stieler 1828).jpg|десно|180п|Уредувачки ден „Дела од Јохан Волфганг фон Гете“]]
На 26 април 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Дела од Јохан Волфганг фон Гете“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за делата од Јохан Волфганг фон Гете можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Johann Wolfgang von Goethe]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:RamadanEdze|RamadanEdze]]
| [[Клавиго (драма)|Клавиго]] (Н)
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Дела од Дмитриј Шостакович ===
[[Податотека:Dmitri Shostakovich credit Deutsche Fotothek adjusted.jpg|десно|170п|Уредувачки ден „Дела од Дмитриј Шостакович“]]
На 3 мај 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Дела од Дмитриј Шостакович“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за делата од Дмитриј Шостакович можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Dmitri Shostakovich]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Дмитриј Шостакович]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Дмитриј Шостакович]] (Н)|[[Леди Макбет од Мценскиот Округ (опера)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Симфонија бр. 7 (Шостакович)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Голема молња]] (Н)|[[Пет фрагменти (Шостакович)]] (Н)|[[Свита за џез-оркестар бр. 1 (Шостакович)]] (Н)|[[Свита за џез-оркестар бр. 2 (Шостакович)]] (Н)|[[Новоросијски ѕвончиња]] (Н)|[[Интервизија (Шостакович)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Африкански фудбалски репрезентации ===
[[Податотека:Caf llogo.png|десно|220п|Уредувачки ден „Африкански фудбалски репрезентации“]]
На 5 мај 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Африкански фудбалски репрезентации“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за африканските фудбалски репрезентации можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:CAF teams]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:CAF teams]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Фудбалска репрезентација на Лесото]] (Н)|[[Предлошка:Африкански фудбалски репрезентации]] (П)|[[Фудбалска репрезентација на Сомалија]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]]
| {{подреден список|[[Фудбалска репрезентација на Мароко]] (П)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Професор 18+|Професор 18+]]
| {{подреден список|[[Фудбалска репрезентација на Мали]] (Н)}}
|-
| 4
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Фудбалска репрезентација на Египет]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Слики од Винсент ван Гог ===
[[Податотека:VanGogh-starry night ballance1.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Слики од Винсент ван Гог“]]
На 10 мај 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Слики од Винсент ван Гог“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за сликите од Винсент ван Гог можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на холандски јазик:
** [[:nl:Sjabloon:Navigatie oeuvre Vincent van Gogh]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Винсент ван Гог]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Винсент ван Гог]] (Н)|[[Сламеници во Овер]] (Н)|[[Сиеста (Ван Гог)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Портрети на Винсент ван Гог]] (Н)|[[Ноќно кафе]] (Н)|[[Житно поле со гаврани]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Водомар (Ван Гог)]] (Н)|[[Селанка откопува компири]] (Н)|[[Мртва природа со сламена шапка]] (Н)|[[Патека во есен]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Зелени политички партии ===
{{главна|Википедија:Вики за човековите права 2022}}
[[Податотека:Sunflower (Green symbol).svg|десно|190п|Уредувачки ден „Зелени политички партии“]]
На 12 мај 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Зелени политички партии“. Потфатот бил дел од меѓународната иницијатива „Вики за човековите права 2022“ којашто се одржала под крилатицата „Право на здрава животна средина“ и имала за цел создавање содржини за поголема покриеност на темите поврзани со човековите права и здравата животна средина на Википедија.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за зелени политички партии можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Category:Green political parties]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Зелени на Црна Гора]] (Н)|[[Зелени на Босна и Херцеговина]] (Н)|[[Еколози на Грција]] (Н)|[[Зелена партија на Малезија]] (Н)|[[Либерали за шуми]] (Н)|[[Зелена партија на Иран]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Сообраќајни знаци за изречни наредби ===
[[Податотека:MK road sign 205.svg|десно|170п|Уредувачки ден „Сообраќајни знаци за изречни наредби“]]
На 17 мај 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Сообраќајни знаци за изречни наредби“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за сообраќајните знаци за опасност било препорачува да се користи поглавјето 2.2. Знаци за изречни наредби од [https://dejure.mk/zakon/pravilnik-za-soobrakjajnite-znaci-oprema-i-signalizacija-na-patot-2 Правилникот за сообраќајните знаци, опрема и сигнализација на патот].
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Знак за крстосување со пат со првенство на минување]] (Н)|[[Знак за првенство на минување за возила од спротивна насока]] (Н)|[[Знак за забрана за сообраќај во двете насоки]] (Н)|[[Знак за забрана за сообраќај во една насока]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Морски струи и вртлози ===
[[Податотека:Corrientes-oceanicas.png|десно|250п|Уредувачки ден „Морски струи и вртлози“]]
На 19 мај 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Морски струи и вртлози“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за морските струи и вртлози можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Ocean]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Мадагаскарска струја]] (Н)|[[Дејвидсонова струја]] (Н)|[[Лабрадорска струја]] (Н)|[[Карипска струја]] (Н)|[[Анголска струја]] (Н)|[[Гвинејска струја]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Драми од Горан Стефановски ===
[[Податотека:Горан Стефановски.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Драми од Горан Стефановски“]]
На 24 мај 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Драми од Горан Стефановски“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите поврзани со македонската книжевност можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Дела на Горан Стефановски]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Јане Задрогаз]] (Н)|[[Лет во место]] (Н)|[[Хај-фај]] (Н)|[[Дупло дно]] (Н)|[[Тетовирани души]] (Н)|[[Црна дупка (драма)]] (Н)|[[Лонг плеј]] (Н)|[[Кула вавилонска (драма)]] (Н)|[[Чернодрински се враќа дома]] (Н)|[[Сараево (драма)]] (Н)|[[Сега му е мајката]] (Н)|[[Казабалкан]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Национални паркови во Шведска ===
[[Податотека:Naturvårdsverket vapen.svg|десно|150п|Уредувачки ден „Национални паркови во Шведска“]]
На 26 мај 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Национални паркови во Шведска“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за националните паркови во Шведска можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на шведска јазик:
** [[:sv:Mall:Sveriges nationalparker]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Национални паркови во Шведска]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Трестиклан (национален парк)]] (Н)|[[Тефсингдален (национален парк)]] (Н)|[[Пиелјекајсе (национален парк)]] (Н)|[[Нора Квил (национален парк)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]]
| {{подреден список|[[Јуре (национален парк)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Сообраќајни знаци за известување ===
[[Податотека:HR road sign C02.svg|десно|160п|Уредувачки ден „Сообраќајни знаци за известување“]]
На 31 мај 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Сообраќајни знаци за известување“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за сообраќајните знаци за опасност било препорачано да се користи поглавјето 2.3. Знаци за известување од [https://dejure.mk/zakon/pravilnik-za-soobrakjajnite-znaci-oprema-i-signalizacija-na-patot-2 Правилникот за сообраќајните знаци, опрема и сигнализација на патот].
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Знак за деца на патот]] (Н)|[[Знак за подземен пешачки премин]] (Н)|[[Знак за надземен пешачки премин]] (Н)|[[Знак за обележан пешачки премин]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Северноамерикански фудбалски репрезентации ===
[[Податотека:Concacaf logo.svg|десно|200п|Уредувачки ден „Северноамерикански фудбалски репрезентации“]]
На 2 јуни 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Северноамерикански фудбалски репрезентации“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за северноамериканските фудбалски репрезентации можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:CONCACAF teams]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Северноамерикански фудбалски репрезентации]] (Н)|[[Фудбалска репрезентација на Туркс и Кајкос]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Опери од Кристоф Вилибалд Глук ===
[[Податотека:Joseph Siffred Duplessis - Christoph Willibald Gluck - Google Art Project.jpg|десно|180п|Уредувачки ден „Опери од Кристоф Вилибалд Глук“]]
На 7 јуни 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Опери од Кристоф Вилибалд Глук“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за оперите од Кристоф Вилибалд Глук можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Christoph Willibald Gluck]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Ехо и Нарцис (опера)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Македонски генерали ===
[[Податотека:Logo of the Army of the Republic of North Macedonia.svg|десно|180п|Уредувачки ден „Македонски генерали“]]
На 9 јуни 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Македонски генерали“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за воените генерали од Македонија било препорачува да се користи следната монографија:
* Стојановски, Мирослав и Стојаноски, Борис (2017). „[https://www.arm.mil.mk/wp-content/uploads/2019/01/monografija-generali.pdf?fbclid=IwAR16iG9xJpPAYNgo3w4V2cbKasWdcKfTlps2S7FxdtJGoUBFewu1aLtGmT0 Воени генерали во Македонија (1943 - 2017)]“, второ издание. Скопје. Клуб на генерали на Република Македонија. ISBN 978-608-65955-2-4.
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Миле Арнаутовски]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Дане Петковски]] (Н)|[[Александар Спирковски]] (Н)|[[Миле Апостолски]] (Н)|[[Боце Перески]] (Н)|[[Јосиф Бошевски]] (Н)|[[Методија Ваневски]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Културно наследство на Македонија во Општина Битола ===
[[Податотека:Macedonian church stub icon.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Културно наследство на Македонија во Општина Битола“]]
На 14 јуни 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Културно наследство на Македонија во Општина Битола“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за културното наследство на Македонија во Општина Битола било препорачано да се користи [https://web.archive.org/web/20160320044614/http://niskn.gov.mk/Search.aspx регистарот на културно наследство на Управата за заштита на културното наследство на Македонија].
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Културно наследство на Македонија во Општина Битола]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Куќа на ул. „Широк сокак“ бр. 85 (Битола)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Широк сокак“ бр. 58 (Битола)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Широк сокак“ бр. 41 (Битола)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Широк сокак“ бр. 49 (Битола)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Караорман“ бр. 9 (Битола)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Охридска“ бр. 100 (Битола)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Слики од Ежен Делакроа ===
[[Податотека:Eugène Delacroix - La liberté guidant le peuple.jpg|десно|220п|Уредувачки ден „Слики од Ежен Делакроа“]]
На 16 јуни 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Слики од Ежен Делакроа“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за сликите од Ежен Делакроа можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на француски јазик:
** [[:fr:Modèle:Palette Eugène Delacroix]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Ежен Делакроа]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Ежен Делакроа]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Битка кај Тајбур, 21 јули 1242 година]] (Н)|[[Султанот на Мароко]] (Н)|[[Арапски коњи борејќи се во штала]] (Н)|[[Тигар со желка]] (Н)|[[Жена гали папагал]] (Н)|[[Грција на урнатините на Мисолонги]] (Н)|[[Влегување на крстоносците во Константинопол]] (Н)|[[Зајдисонце (Делакроа)]] (Н)|[[Лав ждере зајак]] (Н)|[[Невестата од Абидос (Делакроа)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Портрет на Фредерик Шопен и Жорж Санд]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Дела на Ернест Хемингвеј ===
[[Податотека:ErnestHemingway.jpg|десно|180п|Уредувачки ден „Дела на Ернест Хемингвеј“]]
На 21 јуни 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Дела на Ернест Хемингвеј“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за делата од Ернест Хемингвеј можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Ernest Hemingway]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Ернест Хемингвеј]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Ернест Хемингвеј]] (Н)|[[Пролетни буици]] (Н)|[[Смрт попладне]] (Н)|[[Библиографија на Ернест Хемингвеј]] (Н)|[[Еденска градина (Хемингвеј)]] (П)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Културно наследство на Македонија во Општина Прилеп ===
[[Податотека:Macedonian church stub icon.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Културно наследство на Македонија во Општина Прилеп“]]
На 23 јуни 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Културно наследство на Македонија во Општина Прилеп“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за културното наследство на Македонија во Општина Прилеп било препорачано да се користи [https://web.archive.org/web/20160320044614/http://niskn.gov.mk/Search.aspx регистарот на културно наследство на Управата за заштита на културното наследство на Македонија].
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Културно наследство на Македонија во Општина Прилеп]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]]
| {{подреден список|[[Дуќан на ул. „Блаже Крсточанец“ бр. 1 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Блаже Крсточанец“ бр. 2 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Блаже Крсточанец“ бр. 3 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Блаже Крсточанец“ бр. 5 (Прилеп)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Дуќан на ул. „Цветан Димов“ бр. 2 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Цветан Димов“ бр. 6 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Цветан Димов“ бр. 6а (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 31 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 33 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 35 (Прилеп)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]]
| {{подреден список|[[Дуќан на ул. „29 Ноември“ бр. 3 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „29 Ноември“ бр. 4 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „29 Ноември“ бр. 5 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „29 Ноември“ бр. 10 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „29 Ноември“ бр. 11 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „29 Ноември“ бр. 12 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „29 Ноември“ бр. 14 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Рампе Стојаноски“ бр. 23 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Рампе Стојаноски“ бр. 25 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 5 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 7 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 9 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 11 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 13 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 15 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 17 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 19 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 21 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 23 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 23а (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 25 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 25а (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 27 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 33 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 35 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 37 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Херој Карпош“ бр. 1 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Херој Карпош“ бр. 3 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Херој Карпош“ бр. 7 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Херој Карпош“ бр. 13 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Херој Карпош“ бр. 15 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Херој Карпош“ бр. 17 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Херој Карпош“ бр. 19 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Херој Карпош“ бр. 21 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Херој Карпош“ бр. 23 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Херој Карпош“ бр. 27 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 9 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 12 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 13 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 14 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 15 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 16 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 17 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 19 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 20 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 21 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 22 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 23 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 24 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 25 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 26 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 27 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 28 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 29 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 30 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 2 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 5 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 6 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 7 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 8 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 9 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 11 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 12 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 12а (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 14 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 15 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 18 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 19 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 21 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 25 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 37 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 39 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 43 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 45 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 47 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 48 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 49 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 50 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 52 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 54 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 56 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 58 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 60 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 62 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 64 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 66 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 68 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 70 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 72 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 74 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 76 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 78 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Орце Николов“ бр. 1 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Орце Николов“ бр. 9 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Лазо Попоски“ бр. 1 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Лазо Попоски“ бр. 3 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Лазо Попоски“ бр. 4 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Лазо Попоски“ бр. 5 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Лазо Попоски“ бр. 7 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Лазо Попоски“ бр. 12 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Караорман“ бр. 32 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Караорман“ бр. 36 (Прилеп)]] (Н)|}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Химни на африкански држави ===
[[Податотека:National anthem of South Africa, p. 1.gif|десно|160п|Уредувачки ден „Химни на африкански држави“]]
На 28 јуни 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Химни на африкански држави“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за химните на африканските држaви можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:List of national anthems]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Химна на Тунис]] (Н)|[[Предлошка:Африкански химни]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Химна на Нигер]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Симфонии од Јозеф Хајдн ===
[[Податотека:Joseph Haydn.jpg|десно|180п|Уредувачки ден „Симфонии од Јозеф Хајдн“]]
На 30 јуни 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Симфонии од Јозеф Хајдн“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за симфониите од Јозеф Хајдн можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на германски јазик:
** [[:de:Liste der Sinfonien Joseph Haydns]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Список на симфонии од Јозеф Хајдн]] (Н)|[[Симфонија бр. 81 (Хајдн)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Симфонија бр. 88 (Хајдн)]] (Н)|[[Симфонија бр. 89 (Хајдн)]] (Н)|[[Симфонија бр. 90 (Хајдн)]] (Н)|[[Симфонија бр. 91 (Хајдн)]] (Н)|[[Симфонија бр. 95 (Хајдн)]] (Н)|[[Симфонија бр. 97 (Хајдн)]] (Н)|[[Симфонија бр. 102 (Хајдн)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Културно наследство на Македонија во Општина Струга ===
[[Податотека:Macedonian church stub icon.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Културно наследство на Македонија во Општина Струга“]]
На 5 јули 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Културно наследство на Македонија во Општина Струга“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за културното наследство на Македонија во Општина Струга било препорачува да се користи [https://web.archive.org/web/20160320044614/http://niskn.gov.mk/Search.aspx регистарот на културно наследство на Управата за заштита на културното наследство на Македонија].
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Културно наследство на Македонија во Општина Струга]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Куќа на ул. „Гоце Делчев“ бр. 13 (Струга)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Гоце Делчев“ бр. 33 (Струга)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Гоце Делчев“ бр. 60 (Струга)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Гоце Делчев“ бр. 62 (Струга)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Гоце Делчев“ бр. 64 (Струга)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Гоце Делчев“ бр. 66 (Струга)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Гоце Делчев“ бр. 82 (Струга)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Гоце Делчев“ бр. 84 (Струга)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Димче Кошарко“ бр. 42 (Струга)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Азиски фудбалски репрезентации ===
[[Податотека:AFC text logo.png|десно|200п|Уредувачки ден „Азиски фудбалски репрезентации“]]
На 7 јули 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Азиски фудбалски репрезентации“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за азиските фудбалски репрезентации можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:AFC teams]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Фудбалска репрезентација на Јужен Виетнам]] (Н)|[[Предлошка:Азиски фудбалски репрезентации]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Carshalton|Carshalton]]
| {{подреден список|[[Фудбалска репрезентација на Иран]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Слики од Филипо Липи ===
[[Податотека:Filippo Lippi - Incoronazione della Vergine - Google Art Project.jpg|десно|230п|Уредувачки ден „Слики од Филипо Липи“]]
На 12 јули 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Слики од Филипо Липи“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за сликите од Филипо Липи можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Filippo Lippi]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Сцени од животот на Дева Марија]] (Н)|[[Седум светци (Филипо Липи)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Културно наследство на Македонија во Општина Дебар ===
[[Податотека:Macedonian church stub icon.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Културно наследство на Македонија во Општина Дебар“]]
На 14 јули 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Културно наследство на Македонија во Општина Дебар“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за културното наследство на Македонија во Општина Дебар било препорачува да се користи [https://web.archive.org/web/20160320044614/http://niskn.gov.mk/Search.aspx регистарот на културно наследство на Управата за заштита на културното наследство на Македонија].
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Културно наследство на Македонија во Општина Дебар]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Куќа на ул. „ЈНА“ бр. 33 (Дебар)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Петре Поповски“ бр. 9 (Дебар)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Лиман Каба“ бр. 22 (Дебар)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Кинески соѕвездија ===
[[Податотека:Suzhou star cartography.jpg|десно|180п|Уредувачки ден „Кинески соѕвездија“]]
На 19 јули 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Кинески соѕвездија“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за кинеските соѕвездија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на кинески јазик:
** [[:zh:模板:中国古代星官]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Кинески соѕвездија]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Срце (кинеско соѕвездие)]] (Н)|[[Опашка (кинеско соѕвездие)]] (Н)|[[Сито (кинеско соѕвездие)]] (Н)|[[Одаја (кинеско соѕвездие)]] (Н)|[[Жолт Змеј]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Дела од Владимир Набоков ===
[[Податотека:Vladimir Nabokov 1973.jpg|десно|160п|Уредувачки ден „Дела од Владимир Набоков“]]
На 21 јули 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Дела од Владимир Набоков“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за делата од Владимир Набоков можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Vladimir Nabokov]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Пролет во Фијалта]] (Н)|[[Музика (расказ)]] (Н)|[[Патник (расказ)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Културно наследство на Македонија во Општина Кратово ===
[[Податотека:Macedonian church stub icon.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Културно наследство на Македонија во Општина Кратово“]]
На 26 јули 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Културно наследство на Македонија во Општина Кратово“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за културното наследство на Македонија во Општина Кратово било препорачано да се користи [https://web.archive.org/web/20160320044614/http://niskn.gov.mk/Search.aspx регистарот на културно наследство на Управата за заштита на културното наследство на Македонија].
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Културно наследство на Македонија во Општина Кратово]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Куќа на ул. „Цветко Танев“ (Кратово)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Гоце Делчев“ бр. 4 (Кратово)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Глигор Пазавански“ бр. 22 (Кратово)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Глигор Пазавански“ бр. 17 (Кратово)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Планинска“ бр. 17 (Кратово)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Коце Харалампиев“ бр. 1, ул. „Јосиф Даскалов“ бр. 58 (Кратово)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Христијан Тодоровски – Карпош“ бр. 1 (Кратово)]] (Н)|[[Соколова куќа (Кратово)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Политички идеологии ===
[[Податотека:Blue flag waving.svg|десно|150п|Уредувачки ден „Политички идеологии“]]
На 28 јули 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Политички идеологии“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за политичките идеологии можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Political ideologies]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Политички идеологии]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Луната1999|Луната1999]]
| {{подреден список|[[Нихилизам]] (П)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Културно наследство на Македонија во Општина Охрид ===
[[Податотека:Macedonian church stub icon.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Културно наследство на Македонија во Општина Охрид“]]
На 4 август 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Културно наследство на Македонија во Општина Охрид“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за културното наследство на Македонија во Општина Охрид било препорачано да се користи [https://web.archive.org/web/20160320044614/http://niskn.gov.mk/Search.aspx регистарот на културно наследство на Управата за заштита на културното наследство на Македонија].
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Културно наследство на Македонија во Општина Охрид]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Куќа на Чаулеви]] (П)|[[Куќа на ул. „Цар Самоил“ бр. 55 (Охрид)]] (Н)|[[Куќа на Ламбески]] (П)|[[Куќа на Ајри Доко]] (П)|[[Куќа на Патчеви]] (П)|[[Куќа на Коле Котуше]] (П)}}
|-
| 2
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Куќа на Иван Каневче]] (Н)|[[Куќа на ул. „Стив Наумов“ бр. 14 (Охрид)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Композиции за пијано од Ерик Сати ===
[[Податотека:Satie Cropped.jpg|десно|170п|Уредувачки ден „Композиции за пијано од Ерик Сати“]]
На 9 август 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Композиции за пијано од Ерик Сати“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за композициите за пијано од Ерик Сати можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на француски јазик:
** [[:fr:Modèle:Palette Œuvres d'Erik Satie]]
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Erik Satie]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Je te veux]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Гносиени (Ерик Сати)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Прв менует]] (Н)|[[Танц (Сати)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Канцелариски материјал ===
[[Податотека:Faber-Castell Lead pencil 0.7.jpg|десно|220п|Уредувачки ден „Канцелариски материјал“]]
На 11 август 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Канцелариски материјал“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за канцеларискиот материјал можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Category:Stationery]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Шило (канцелариски материјал)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Писалка]] (Н)|[[Папка]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Културно наследство на Македонија во Општина Струмица ===
[[Податотека:Macedonian church stub icon.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Културно наследство на Македонија во Општина Струмица“]]
На 16 август 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Културно наследство на Македонија во Општина Струмица“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за културното наследство на Македонија во Општина Струмица било препорачува да се користи [https://web.archive.org/web/20160320044614/http://niskn.gov.mk/Search.aspx регистарот на културно наследство на Управата за заштита на културното наследство на Македонија].
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Културно наследство на Македонија во Општина Струмица]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Куќа на ул. „Тодор Чучков“ бр. 8 (Струмица)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Тодор Чучков“ бр. 10 (Струмица)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Тодор Чучков“ бр. 14 (Струмица)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Тодор Чучков“ бр. 16 (Струмица)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]]
| {{подреден список|[[Куќа на ул. „Ванчо Прке“ бр. 2 (Струмица)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Први мај“ бр. 1 (Струмица)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Страшо Пинџур“ бр. 1 (Струмица)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Кирил и Методиј“ бр. 65 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 40 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 38 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 36 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 34 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 32 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 30 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 28б (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 28 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 27 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 26 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 25б (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 24 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 23а (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 23 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 22 (Струмица)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]]
| {{подреден список|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 1 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 3 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 5 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 6 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 7 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 9 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 10 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 11 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 12 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 13 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 14 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 15 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 16 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 17 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 18 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 20 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 21 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 25в (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 31 (Струмица)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Слики од Каспар Давид Фридрих ===
[[Податотека:Caspar David Friedrich - Wanderer above the sea of fog.jpg|десно|170п|Уредувачки ден „Слики од Каспар Давид Фридрих“]]
На 18 август 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Слики од Каспар Давид Фридрих“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за сликите од Каспар Давид Фридрих можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Caspar David Friedrich]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Колиба во снег]] (Н)|[[Нојбранденбург (уметничка слика)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Морето на мразот (Каспар Давид Фридрих)]] (Н)|[[Големиот залив (Каспар Давид Фридрих)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Планински предел со виножито]] (Н)|[[Зајдисонце (слика)]] (Н)|[[Жена со пајажина]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
== Планирани денови ==
=== Дела од Жан Батист Поклен Молиер ===
[[Податотека:Pierre Mignard - Portrait de Jean-Baptiste Poquelin dit Molière (1622-1673) - Google Art Project (cropped).jpg|десно|180п|Уредувачки ден „Дела од Жан Батист Поклен Молиер“]]
На 23 август 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Дела од Жан Батист Поклен Молиер“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за делата од Жан Батист Поклен Молиер може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на француски јазик:
** [[:fr:Modèle:Palette Molière]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Скржавец (Молиер)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Летечки лекар]] (Н)|[[Училиште за сопрузи]] (Н)|[[Амфитрион (Молиер)]] (Н)}}
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Културно наследство на Македонија во Општина Штип ===
[[Податотека:Macedonian church stub icon.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Културно наследство на Македонија во Општина Штип“]]
На 25 август 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Културно наследство на Македонија во Општина Штип“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за културното наследство на Македонија во Општина Штип се препорачува да се користи [https://web.archive.org/web/20160320044614/http://niskn.gov.mk/Search.aspx регистарот на културно наследство на Управата за заштита на културното наследство на Македонија].
'''Забелешка:''' Се препорачува изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Културно наследство на Македонија во Општина Штип]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Куќа на ул. „Тошо Арсов“ бр. 2 (Штип)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Тошо Арсов“ бр. 4 (Штип)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Тошо Арсов“ бр. 8 (Штип)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 57 (Штип)]] (Н)|[[Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 55 (Штип)]] (Н)|[[Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 45 (Штип)]] (Н)|[[Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 41 (Штип)]] (Н)|[[Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 33 (Штип)]] (Н)|[[Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 31 (Штип)]] (Н)}}
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Апарати за домаќинство ===
[[Податотека:Breville.jpg|десно|220п|Уредувачки ден „Апарати за домаќинство“]]
На 30 август 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Апарати за домаќинство“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за апарати за домаќинство може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:List of home appliances]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Опери и арии од Џакомо Пучини ===
[[Податотека:GiacomoPuccini.jpg|десно|160п|Уредувачки ден „Опери и арии од Џакомо Пучини“]]
На 1 септември 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Опери и арии од Џакомо Пучини“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за оперите и ариите од Џакомо Пучини може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Giacomo Puccini]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Културно наследство на Македонија во Општина Маврово и Ростуше ===
[[Податотека:Macedonian church stub icon.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Културно наследство на Македонија во Општина Маврово и Ростуше“]]
На 6 септември 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Културно наследство на Македонија во Општина Маврово и Ростуше“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за културното наследство на Македонија во Општина Маврово и Ростуше се препорачува да се користи [https://web.archive.org/web/20160320044614/http://niskn.gov.mk/Search.aspx регистарот на културно наследство на Управата за заштита на културното наследство на Македонија].
'''Забелешка:''' Се препорачува изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Културно наследство на Македонија во Општина Маврово и Ростуше]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Македонски народни песни ===
[[Податотека:Macedonian folk songs logo.svg|десно|180п|Уредувачки ден „Македонски народни песни“]]
На 8 септември 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Македонски народни песни“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за македонските народни песни се препорачува да се користат следните материјали:
* [https://pesna.org/list.php?ob=t Македонски народни песни]. ''Pesna.org''.
* [http://www.pelister.org/folklore/songs/index.php Македонски народни песни со ноти]. ''Pelister.org''. (За ставање на надворешна врска до нотите користете [[Предлошка:НародниНоти]])
'''Забелешка:''' Се препорачува изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Список на македонски народни и староградски песни]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Слики од Жак Луј Давид ===
[[Податотека:David - Napoleon crossing the Alps - Malmaison2.jpg|десно|180п|Уредувачки ден „Слики од Жак Луј Давид“]]
На 13 септември 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Слики од Жак Луј Давид“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за сликите од Жак Луј Давид може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на француски јазик:
** [[:fr:Modèle:Palette Jacques-Louis David]]
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Jacques-Louis David]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Дела од Вилијам Фокнер ===
[[Податотека:Carl Van Vechten - William Faulkner (greyscale and cropped).jpg|десно|180п|Уредувачки ден „Дела од Вилијам Фокнер“]]
На 15 септември 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Дела од Вилијам Фокнер“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за делата од Вилијам Фокнер може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:William Faulkner]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Културно наследство на Македонија во Општина Центар ===
[[Податотека:Macedonian church stub icon.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Културно наследство на Македонија во Општина Центар“]]
На 20 септември 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Културно наследство на Македонија во Општина Центар“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за културното наследство на Македонија во Општина Центар се препорачува да се користи [https://web.archive.org/web/20160320044614/http://niskn.gov.mk/Search.aspx регистарот на културно наследство на Управата за заштита на културното наследство на Македонија].
'''Забелешка:''' Се препорачува изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Културно наследство на Македонија во Општина Центар]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Интерпункциски знаци ===
[[Податотека:Exclamation mark.png|десно|200п|Уредувачки ден „Интерпункциски знаци“]]
На 22 септември 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Интерпункциски знаци“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за интерпункциските знаци може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Navbox punctuation]]
* од други страни на интернет:
** „[http://makedonskijazik.mk/2018/10/%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8-%D0%B8-%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B8-%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%86%D0%B8.html Правописни и интерпункциски знаци ]“. ''Македонски јазик и литература''.
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Европски санџаци ===
[[Податотека:Osmanli-nisani.svg|десно|180п|Уредувачки ден „Санџаци во Европа“]]
На 27 септември 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Санџаци во Европа“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за европските санџаци може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Sanjaks of the Ottoman Empire in Europe]]
'''Забелешка:''' Се препорачува изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Санџаци во Европа]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Кујнски прибор ===
[[Податотека:Kitchen utensils-01.jpg|десно|220п|Уредувачки ден „Кујнски прибор“]]
На 29 септември 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Кујнски прибор“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за кујнски прибор може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:List of food preparation utensils]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Дела од Јохан Штраус Помладиот ===
[[Податотека:Johann Strauss II by Fritz Luckhardt (cropped).jpg|десно|160п|Уредувачки ден „Дела од Јохан Штраус Помладиот“]]
На 4 октомври 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Дела од Јохан Штраус Помладиот“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за делата од Јохан Штраус Помладиот може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Johann Strauss II]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Трговски патишта ===
[[Податотека:Trade Routes.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Трговски патишта“]]
На 6 октомври 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Трговски патишта“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за трговските патишта може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Trade route]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Единици на НОВЈ ===
[[Податотека:Flag of Yugoslavia (1943–1946).svg|десно|220п|Уредувачки ден „Единици на НОВЈ“]]
На 11 октомври 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Единици на НОВЈ“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за единиците на НОВЈ може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на српски јазик:
** [[:sr:Шаблон:Јединице НОВЈ]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Слики од Клод Моне ===
[[Податотека:Claude Monet, Impression, soleil levant.jpg|десно|180п|Уредувачки ден „Слики од Клод Моне“]]
На 13 октомври 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Слики од Клод Моне“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за сликите од Клод Моне може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на француски јазик:
** [[:fr:Modèle:Palette Claude Monet]]
'''Забелешка:''' Се препорачува изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Клод Моне]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
== Поврзано ==
* [[Википедија:Уредувачки денови 2022/Известувања]]
* [[Википедија:Уредувачки денови 2022/Статистика]]
[[Категорија:Википедија:Уредувачки денови 2022| ]]
l0l0ayg4p173b57ypb7izbjzu0z6bud
4805118
4805113
2022-08-25T14:58:06Z
Dandarmkd
31127
/* Културно наследство на Македонија во Општина Штип */
wikitext
text/x-wiki
{| style="float:right; width:200px; border:solid #ccc 1px; margin:5px;"
|- style="text-align:center;"
|[[Податотека:Shared Knowledge Logo.svg|150п]]
|- style="text-align:center;"
|[[Податотека:Уредувачки денови.svg|150п]]
|}
{{Кратенка|ВП:УД}}
Во текот на 2022 година е планирано да се одржуваат '''[[Википедија:Уредувачки денови|уредувачки денови]]'''. Уредувачките денови ќе се изведуваат во текот на еден ден од 24 часа, со почеток во 00:00 ч. и крај во 23:59 ч. истиот ден. Предвид ќе бидат земени сите создадени или подобрени статии и предлошки на зададената тема од корисници на Википедија на македонски јазик кои ги пријавиле во уредувачкиот ден.
'''Напомена:''' Заради избегнување на спротивставени уредувања и пишување на иста статија од двајца или повеќе корисници на Википедија на македонски јазик, секој заинтересиран учесник е пожелно да го пријави своето учество и да избере кои статии ќе ги уредува!
== Одржани денови ==
=== Дела од Петар Илич Чајковски ===
[[Податотека:Porträt des Komponisten Pjotr I. Tschaikowski (1840-1893).jpg|десно|180п|Уредувачки ден „Дела од Петар Илич Чајковски“]]
На 4 јануари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Дела од Петар Илич Чајковски“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за делата од Петар Илич Чајковски можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на руски јазик:
** [[:ru:Шаблон:Пётр Чайковский]]
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Pyotr Ilyich Tchaikovsky]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Петар Илич Чајковски]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Петар Илич Чајковски]] (Н)|[[Заспаната убавица (балет)]] (Н)|[[Евгениј Онегин (опера)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Симфонија бр. 6 (Чајковски)]] (Н)|[[Симфонија бр. 5 (Чајковски)]] (Н)|[[Симфонија Манфред]] (Н)|[[Симфонија бр. 4 (Чајковски)]] (Н)|[[Симфонија Манфред]] (Н)|[[Симфонија бр. 3 (Чајковски)]] (Н)|[[Симфонија бр. 2 (Чајковски)]] (Н)|[[Симфонија бр. 1 (Чајковски)]] (Н)|[[Симфонија во Е-дур (Чајковски)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Луња (Чајковски)]] (Н)|[[Војвода (симфониска балада)]] (Н)|[[Словенски марш]] (Н)|[[Свечена увертира на данската национална химна]] (Н)|[[Марш за свеченото крунисување]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Археолошки наоѓалишта во Прилепско ===
[[Податотека:Macedonian archaeology stub icon.svg|десно|120п|Уредувачки ден „Археолошки наоѓалишта во Прилепско“]]
На 6 јануари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Археолошки наоѓалишта во Прилепско“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за археолошките наоѓалишта во Прилепско било препорачано да се користи извадок од следната книга којашто е достапна на Википедија на македонски јазик:
* Коцо, Димче (1996). [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/mk/e/ef/Материјал.pdf Археолошка карта на Република Македонија]. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069.
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Список на археолошки наоѓалишта во Прилепско]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Вирои (Вепрчани)]] (Н)|[[Градиште (Вепрчани)]] (Н)|[[Завир (Вепрчани)]] (Н)|[[Селска Црква (Вепрчани)]] (Н)|[[Солишта (Вепрчани)]] (Н)|[[Св. Димитрија (Вепрчани)]] (Н)|[[Баево Трло (Дуње)]] (Н)|[[Грамаѓе (Дуње)]] (Н)|[[Дејчин Гроб (Дуње)]] (Н)|[[Малево Село (Дуње)]] (Н)|[[Прчинога (Дуње)]] (Н)|[[Во Селото (Полчиште)]] (Н)|[[Јолева Ограда (Полчиште)]] (Н)|[[Тамбурџиева Нива (Полчиште)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Chnitke|Chnnitke]]
| {{подреден список|[[Грамаѓе (Кален)]] (Н)|[[Катун (Кален)]] (Н)|[[Маркови Кули (Кален)]] (Н)|[[Темник (Кален)]] (Н)|[[Трпчева Црква (Кален)]] (Н)|[[Св. Спас (Кален)]] (Н)|[[Црквиште (Кален)]] (Н)|[[Али Чаир (Прилеп)]] (Н)|[[Баба (Прилеп)]] (Н)|[[Бакалица (Прилеп)]] (Н)|[[Болница (Прилеп)]] (Н)|[[Бончеица (Прилеп)]] (Н)|[[Долно Садово (Прилеп)]] (Н)|[[Каменица (Прилеп)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Слики од Рембрант ===
[[Податотека:The Nightwatch by Rembrandt - Rijksmuseum.jpg|десно|230п|Уредувачки ден „Слики од Рембрант“]]
На 11 јануари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Слики од Рембрант“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за сликите од Рембрант можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на холандски јазик:
** [[:nl:Sjabloon:Navigatie schilderijen Rembrandt]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Рембрант]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Портрет на маж (Рембрант, Њујорк)]] (Н)|[[Еврејска невеста]] (Н)|[[Минерва (слика)]] (Н)|[[Свети Вартоломеј (Рембрант)]] (Н)|[[Предел со замок]] (Н)|[[Богородица и Младенецот со мачка]] (Н)|[[Хомер ги диктира своите стихови]] (Н)|[[Титус како монах]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Рембрант]] (Н)|[[Претставници на еснафот на трговци со ткаенини]] (Н)|[[Млада жена со куче в скут]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Смртта на Богородица (Рембрант)]] (Н)|[[Доктор Фауст (Рембрант)]] (Н)|[[Рембрант се смее]] (Н)|[[Автопортрет со горжет]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Астрономски инструменти ===
[[Податотека:Circumferentor, Table of Surveying, Cyclopaedia, Volume 2.jpg|десно|220п|Уредувачки ден „Астрономски инструменти“]]
На 13 јануари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Астрономски инструменти“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за астрономските инструменти можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:List of astronomical instruments]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Астрариум]] (Н)|[[Трепкачки споредувач]] (Н)|[[Кантерберски астролапски квадрант]] (Н)|[[Челатоне]] (Н)|[[Список на астрономски инструменти]] (Н)|[[Космолаб]] (Н)|[[Екваторски прстен]] (Н)|[[Диоптра]] (Н)|[[Трикветрум (астрономија)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:JanaBog|JanaBog]]
| {{подреден список|[[Фотометар]] (Н)|[[Астролаб]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Светско наследство во Африка ===
[[Податотека:World Heritage Logo.png|десно|180п|Уредувачки ден „Светско наследство во Африка“]]
На 18 јануари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Светско наследство во Африка“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за светското наследство во Африка можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:List of World Heritage Sites in Africa]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Национален парк Ивиндо]] (Н)|[[Типаза]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Дела од Оноре де Балзак ===
[[Податотека:Honoré de Balzac (1842) Detail.jpg|десно|200п|Уредувачки ден „Дела од Оноре де Балзак“]]
На 20 јануари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Дела од Оноре де Балзак“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за делата од Оноре де Балзак можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на француски јазик:
** [[:fr:Modèle:Palette Honoré de Balzac]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Оноре де Балзак]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Оноре де Балзак]] (Н)|[[Епизода од времето на Јакобинската диктатура]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Гобсек]] (Н)|[[Порака (Балзак)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Селски лекар ]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Народи во Русија ===
[[Податотека:Two largest ethnic minority by federal subject 2010.jpg|десно|260п|Уредувачки ден „Народи во Русија“]]
На 25 јануари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Народи во Русија“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за народите во Русија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на руски јазик:
** [[:ru:Шаблон:Народы России]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Народи во Русија]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Рутулци]] (Н)|[[Телеути]] (Н)|[[Челканци]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Дрварска опрема ===
[[Податотека:Chainsaw symbol 2010-02-16.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Дрварска опрема“]]
На 27 јануари 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Дрварска опрема“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за дрварската опрема може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Forestry tools]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Реласкоп]] (Н)|[[Камион за сеча]] (Н)|[[Обележувачка секира]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Римски провинции ===
[[Податотека:Provinciaromana-Acaia-pt.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Римски провинции“]]
На 1 февруари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Римски провинции“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за римските провинции можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на латински јазик:
** [[:la:Formula:Provinciae Romanae]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Римски провинции (117 година)]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Епир (римска провинција)]] (Н)|[[Асирија (римска провинција)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Талисмани ===
[[Податотека:Evil Eye.svg|десно|160п|Уредувачки ден „Талисмани“]]
На 3 февруари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Талисмани“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за талисманите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Amulets and talismans]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Попет]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Дела од Волфганг Амадеус Моцарт ===
[[Податотека:Wolfgang-amadeus-mozart 1.jpg|десно|180п|Уредувачки ден „Дела од Волфганг Амадеус Моцарт“]]
На 8 февруари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Дела од Волфганг Амадеус Моцарт“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за делата од Волфганг Амадеус Моцарт можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на германски јазик:
** [[:de:Liste der Werke Wolfgang Amadeus Mozarts]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Опери од Моцарт]] (Н)|[[Таму ќе си дадеме рака]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Тамос, крал на Египет]] (Н)|[[О, колку сакам да победам]] (Н)|[[Моето богатство]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
|{{подреден список|[[Список на концерти за пијано на Моцарт]] (Н)|[[Список на симфониите на Волфганг Амадеус Моцарт]] (Н)}}
|-
| 4
| [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]]
| {{подреден список|[[Грабнување од сарајот]] (Н)|}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Археолошки наоѓалишта во Кавадаречко ===
[[Податотека:Macedonian archaeology stub icon.svg|десно|120п|Уредувачки ден „Археолошки наоѓалишта во Кавадаречко“]]
На 10 февруари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Археолошки наоѓалишта во Кавадаречко“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за археолошките наоѓалишта во Кавадаречко било препорачува да се користи извадок од следната книга којашто е достапна на Википедија на македонски јазик:
* Коцо, Димче (1996). [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/mk/e/ef/Материјал.pdf Археолошка карта на Република Македонија]. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069.
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Список на археолошки наоѓалишта во Кавадаречко]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Падарница (Страгово)]] (Н)|[[Долевица (Рожден)]] (Н)|[[Дупкарови Колиби (Рожден)]] (Н)|[[Ѓоновица (Рожден)]] (Н)|[[Извор (Рожден)]] (Н)|[[Крушите (Рожден)]] (Н)|[[Манастир (Рожден)]] (Н)|[[Пештерна Црква (Рожден)]] (Н)|[[Плочите (Рожден)]] (Н)|[[Рамниште (Рожден)]] (Н)|[[Рачеви Плевни (Рожден)]] (Н)|[[Рулевец (Рожден)]] (Н)|[[Сиви Кладенец (Рожден)]] (Н)|[[Чакови Колиби (Рожден)]] (Н)|[[Арничко (Рожден)]] (П)|[[Градиште (Рожден)]] (П)|[[Св. Петар (Рожден)]] (П)|[[Дабица (Фариш)]] (Н)|[[Св. Богородица (Фариш)]] (Н)|[[Селиште (Фариш)]] (Н)|[[Стража (Фариш)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]]
| {{подреден список|[[Бела Тумба (Бегниште)]] (Н)|[[Грамаѓе (Бегниште)]] (Н)|[[Кула (Бегниште)]] (П)|[[Марково Кале (Бегниште)]] (Н)|[[Мартиница (Бегниште)]] (Н)|[[Писан Камен (Бегниште)]] (Н)|[[Почивало (Бегниште)]] (Н)|[[Рамниште (Бегниште)]] (Н)|[[Сува Гора (Бегниште)]] (Н)|[[Црвено Брдо (Бегниште)]] (П)|[[Чермец (Бегниште)]] (П)|[[Градиште (Бојанчиште)]] (Н)|[[Лозата (Бојанчиште)]] (Н)|[[Св. Атанас (Бојанчиште)]] (Н)|[[Ограѓе (Бохула)]] (Н)|[[Петрошница (Бохула)]] (Н)|[[Страната (Бохула)]] (Н)|[[Градиште (Брушани)]] (Н)|[[Овчаров Гроб (Брушани)]] (Н)|[[Старо Село (Брушани)]] (Н)|[[Тиквеш (Брушани)]] (Н)|[[Амидеја (Ваташа)]] (Н)|[[Грнеица (Ваташа)]] (Н)|[[Калница (Ваташа)]] (Н)|[[Паракелова Глава (Ваташа)]] (П)|[[Сува Чешма (Ваташа)]] (Н)|[[Чоралица (Ваташа)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Поточе (Сирково)]] (Н)|[[Сирките (Сирково)]] (Н)|[[Струплива Чешма (Сирково)]] (Н)|[[Табаница (Сирково)]] (Н)|[[Чернец (Сирково)]] (Н)|[[Големи Лозја (Ресава)]] (Н)|[[Градевица (Ресава)]] (Н)|[[Диво Бачило (Ресава)]] (Н)|[[Ежовите Падини (Ресава)]] (Н)|[[Лака (Ресава)]] (Н)|[[Манастир Тиквеш (Ресава)]] (Н)|[[Подрид (Ресава)]] (Н)|[[Разбиеница (Ресава)]] (Н)|[[Стари Лозја (Ресава)]] (Н)|[[Ушите (Ресава)]] (Н)|[[Црвениково Брдо (Ресава)]] (Н)|[[Шакалица (Ресава)]] (Н)}}
|-
| 4
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Арамиска Пештера (Гарниково)]] (Н)|[[Грамади (Гарниково)]] (Н)|[[Граѓа Нива (Гарниково) ]] (Н)|[[Дабјето (Гарниково) ]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Драми од Едвард Олби ===
[[Податотека:EdwardAlbee.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Драми од Едвард Олби“]]
На 15 февруари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Драми од Едвард Олби“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за делата од Едвард Олби можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Edward Albee]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Лолита (драма)]] (Н)|[[Мене, себеси и јас (драма)]] (Н)|[[Смртта на Беси Смит]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Кој се плаши од Вирџинија Вулф?]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Слики од Алфред Сисли ===
[[Податотека:Alfred Sisley - Rest along the Stream. Edge of the Wood - Google Art Project.jpg|десно|220п|Уредувачки ден „Слики од Алфред Сисли“]]
На 17 февруари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Слики од Алфред Сисли“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за сликите од Алфред Сисли можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Alfred Sisley]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Селото Воазен]] (Н)|[[Сена кај Буживал]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Ливада (Алфред Сисли)]] (Н)|[[Патот на машината, Лувесјен (Алфред Сисли)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Алфред Сисли]] (Н)|[[Улица во Марли]] (Н)|[[Поплава во Пор-Марли]] (Н)|[[Каналот Лоан во зима]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Видови круни ===
[[Податотека:Crown of Saint Edward Heraldry.svg|десно|170п|Уредувачки ден „Видови круни“]]
На 22 февруари 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Видови круни“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за видовите круни можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Types of crowns]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Видови круни]] (Н)|[[Античка круна]] (Н)|[[Астрална круна]] (Н)|[[Дијадема]] (Н)|[[Круна]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]]
| {{подреден список|[[Лачна круна]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Крст (круна)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Вулкани во Средна Америка ===
[[Податотека:Emoji u1f30b.svg|десно|200п|Уредувачки ден „Вулкани во Средна Америка“]]
На 24 февруари 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Вулкани во Средна Америка“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за вулканите во Средна Америка можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Central American volcanoes]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Вулкани во Средна Америка]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Filip Kliment|Filip Kliment]]
| {{подреден список|[[Чинго]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Petar Kliment|Petar Kliment]]
| {{подреден список|[[Тахумулко (вулкан)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Сан Педро (вулкан)]] (Н)|[[Мојута (вулкан)]] (Н)|[[Хумај]] (Н)|[[Куилапа-Барбарена]] (Н)|[[Список на вулкани во Гватемала]] (Н)}}
|-
| 4
| [[Корисник:ZlatkoPyotr|ZlatkoPyotr]]
| {{подреден список|[[Усулутан (вулкан)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Римски патишта ===
[[Податотека:Roman Empire 125 general map (Red roads).svg|десно|240п|Уредувачки ден „Римски патишта“]]
На 1 март 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Римски патишта“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за римските патишта можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на латински јазик:
** [[:la:Formula:Antiquae viae Romanae]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Римски патишта]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Вија Апија]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Римски патишта]] (П)|[[Вија Марис]] (П)|[[Вија Адријана]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]]
| {{подреден список|[[Вија Агрипа]] (Н)}}
|-
| 4
| [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]]
| {{подреден список|[[Вија Корнелија]] (Н)|[[Вија Анија]] (Н)}}
|-
| 5
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Вија Гемина]] (Н)|[[Вија Трајана]] (Н)|[[Римски патишта]] (Н)}}
|-
| 6
| [[Корисник:Stojanovski04|Stojanovski04]]
| {{подреден список|[[Вија Јулија Августа]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Опери од Џузепе Верди ===
[[Податотека:Giuseppe Verdi by Giovanni Boldini.jpg|десно|170п|Уредувачки ден „Опери од Џузепе Верди“]]
На 3 март 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Опери од Џузепе Верди“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за оперите од Џузепе Верди можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Giuseppe Verdi]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Џузепе Верди]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Џузепе Верди]] (Н)|[[Отело (опера)]] (Н)|[[Јованка Орлеанка (опера)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]]
| {{подреден список|[[Ернани (опера)]] (Н)|[[Гусар (опера)]] (Н}}
|-
| 3
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Небесна Аида]] (Н)|[[Прекрасна ќерка на љубовта]] (Н)|[[Хорот на Циганите]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Жени ===
[[Податотека:FemalePink.svg|десно|150п|Уредувачки ден „Жени“]]
На 8 март 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Жени“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за жени можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Category:Women]]
Дополнително било препорачано да се користи Македонската енциклопедија, односно:
* „[http://promacedonia.org/mak_enc/encyclopaedia_macedonica_1.pdf Македонска енциклопедија (том 1, А-Љ)]“. Македонска академија на науките и уметностите. Скопје. 2009. ISBN 978-608-203-023-4; 978-608-203-024-1.
* „[http://promacedonia.org/mak_enc/encyclopaedia_macedonica_2.pdf Македонска енциклопедија (том 2, М-Ш)]“. Македонска академија на науките и уметностите. Скопје. 2009. ISBN 978-608-203-023-4; 978-608-203-024-1.
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Елизабета Бахтовска]] (Н)|[[Соња Лапатанов]] (Н)|[[Магдалена Хаџи-Коста Јосифовска]] (Н)|[[Олга Наумовска]] (П)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]]
| {{подреден список|[[Сања Шојлевска]] (Н)|[[Марија Шољакова]] (Н)|[[Милица Шперовиќ-Рибарски]] (Н)|[[Анета Шукарова]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Стојна Вангеловска]] (П)|[[Штефанија Жипа]] (Н)|[[Дорина Емилија Карбуне]] (Н)|[[Викторина Бора]] (Н)|[[Јулија Куреа]] (Н)|[[Екатерина Џукева]] (Н)|[[Јана Динева]] (Н)|[[Надежда Цветковска]] (Н)|[[Бедрија Беговска]] (П)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Валути во оптек ===
[[Податотека:2002 currency exchange AIGA euro money.png|десно|190п|Уредувачки ден „Валути во оптек“]]
На 10 март 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Валути во оптек“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за валути во оптек можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, како и дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Category:Circulating currencies]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Justaphoto.ap|Justaphoto.ap]]
| {{подреден список|[[Јеменски ријал]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Македонски дени]] (Н)|[[Виетнамски донг]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Dentedeleone|dentedeleone]]
| {{подреден список|[[Катарски ријал]] (Н) |[[Нов израелски шекел]] (Н)}}
|-
| 4
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Суринамски долар]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Слики од Леонардо да Винчи ===
[[Податотека:Leonardo da Vinci, Salvator Mundi, c.1500, oil on walnut, 45.4 × 65.6 cm.jpg|десно|160п|Уредувачки ден „Слики од Леонардо да Винчи“]]
На 15 март 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Слики од Леонардо да Винчи“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за сликите од Леонардо да Винчи можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, како и дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на италијански јазик:
** [[:it:Dipinti di Leonardo da Vinci]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Леонардо да Винчи]] (Н)|[[Мадона со каранфил]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Лице на девојка]] (Н)|[[Христова глава (Леонардо)]] (Н)|[[Студии за фетусот во утробата]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]]
| {{подреден список|[[Исусовото крштевање (слика)|Исусовото крштевање]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Археолошки наоѓалишта во Велешко ===
[[Податотека:Macedonian archaeology stub icon.svg|десно|120п|Уредувачки ден „Археолошки наоѓалишта во Велешко“]]
На 17 март 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Археолошки наоѓалишта во Велешко“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за археолошките наоѓалишта во Велешко било препорачано да се користи извадок од следната книга којашто е достапна на Википедија на македонски јазик:
* Коцо, Димче (1996). [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/mk/e/ef/Материјал.pdf Археолошка карта на Република Македонија]. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069.
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Список на археолошки наоѓалишта во Велешко]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Горна Црква (Ногаевци)]] (Н)|[[Грамади (Ногаевци)]] (Н)|[[Задружен Блок (Ногаевци)]] (Н)|[[Лисички Дупки (Ногаевци)]] (Н)|[[Ограѓе (Ногаевци)]] (Н)|[[Црвеници (Ногаевци)]] (Н)|[[Врчва (Скачинци)]] (Н)|[[Долни Дабје (Скачинци)]] (Н)|[[Кале (Скачинци)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Долно Селиште (Убого)]] (Н)|[[Ногаевски Пат (Убого)]] (Н)|[[Чукар (Убого)]] (Н)|[[Дабје (Еловец)]] (Н)|[[Мери (Еловец)]] (Н)|[[Скривница (Еловец)]] (Н)|[[Грамаѓе (Извор)]] (Н)|[[Ѕунивер (Извор)]] (Н)|[[Оџовица (Извор)]] (Н)|[[Стара Црква (Извор)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]]
| {{подреден список|[[Селиште (Подлес)]] (Н)|[[Ридот (Подлес)]] (Н)|[[Прдловец (Подлес)]] (Н)|[[Лозје (Подлес)]] (Н)|[[Грамаѓе (Долно Чичево)]] (Н)|[[Кале (Долно Чичево)]] (Н)|[[Мало Кале (Долно Чичево)]] (Н)|[[Озор (Долно Чичево)]] (Н)|}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Дела од Николај Гогољ ===
[[Податотека:N.Gogol by F.Moller (1840, Tretyakov gallery).jpg|десно|180п|Уредувачки ден „Дела од Николај Гогољ“]]
На 22 март 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Дела од Николај Гогољ“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за делата од Николај Гогољ можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, како и дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на руски јазик:
** [[:ru:Шаблон:Николай Васильевич Гоголь]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Николај Гогољ]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Мајска ноќ, или задавената свршеница]] (Н)|[[Изгубеното писмо]] (Н)|[[Бадник (Гогољ)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Сорочински панаѓур (повест)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Коцкари (драма)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Скапоцени камења ===
[[Податотека:Gem.pebbles.800pix.jpg|десно|200п|Уредувачки ден „Скапоцени камења“]]
На 24 март 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Скапоцени камења“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за римските патишта можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Gemstones]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Скапоцени камења]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Gdimovska13|Gdimovska13]]
|{{подреден список|[[Родолит]] (Н)|[[Малахит]] (Н)|[[Родонит]] (Н)|[[Амазонит]] (Н)|[[Танзанит]] (Н)|[[Елбаит]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Чароит]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Лазурит]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Покраини во Индонезија ===
[[Податотека:National emblem of Indonesia Garuda Pancasila.svg|десно|170п|Уредувачки ден „Покраини во Индонезија“]]
На 29 март 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Покраини во Индонезија“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за покраините во Индонезија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на индонезиски јазик:
** [[:id:Templat:Provinsi di Indonesia]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Покраини во Индонезија]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Западен Сулавеси]] (Н)|[[Џамби (покраина)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Источна Јава]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Историски валути ===
[[Податотека:Corinth stater, 555-515 BC.jpg|десно|230п|Уредувачки ден „Историски валути“]]
На 31 март 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Историски валути“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за историските валути можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:List of historical currencies]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Тирски шекел]] (Н)|[[Флорин]] (Н)|[[Југословенска круна]] (Н)|[[Замбиска фунта]] (Н)|[[Мексикански реал]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Дукат]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Археолошки наоѓалишта во Кумановско ===
[[Податотека:Macedonian archaeology stub icon.svg|десно|120п|Уредувачки ден „Археолошки наоѓалишта во Кумановско“]]
На 5 април 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Археолошки наоѓалишта во Кумановско“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за археолошките наоѓалишта во Кумановско било препорачува да се користи извадок од следната книга којашто е достапна на Википедија на македонски јазик:
* Коцо, Димче (1996). [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/mk/e/ef/Материјал.pdf Археолошка карта на Република Македонија]. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069.
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Список на археолошки наоѓалишта во Кумановско]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Еленец (Бељаковце)]] (Н)|[[Мало Градиште (Бељаковце)]] (Н)|[[Св. Петка (Бељаковце)]] (Н)|[[Аниште (Доброшане)]] (Н)|[[Дервен (Доброшане)]] (Н)|[[Момина Бавча (Доброшане)]] (Н)|[[Орловац (Доброшане)]] (Н)|[[Грамади (Мургаш)]] (Н)|[[Кула (Мургаш)]] (Н)|[[Лиска (Градиште)]] (Н)|[[Св. Ѓорѓи (Градиште)]] (Н)|[[Трнци (Градиште)]] (Н)|[[Ќерамидница (Градиште)]] (Н)|[[Чукаре (Градиште)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Селиште (Коинце)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]]
| {{подреден список|[[Резина (Виштица)]] (Н)|[[Црква (Виштица)]] (Н)|[[Гури Крис (Лојане)]] (Н)|[[Лојане (археолошко наоѓалиште)]] (Н)|[[Василево Градиште (Матејче)]] (Н)|[[Селиште (Матејче)]] (Н)|[[Мало Опае (Опае)]] (Н)|[[Папушина (Опае)]] (Н)|[[Боцеви Бресја (Вак’в)]] (Н)|[[Дренче (Винце)]] (Н)|[[Јазбина (Винце)]] (Н)|[[Кале (Винце)]] (Н)|[[Леска (Винце)]] (Н)|[[Црквиште (Винце)]] (Н)|[[Островица (Живиње)]] (Н)|[[Св. Петка (Живиње)]] (Н)}}
|-
| 4
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Османов Дол (Студена Бара)]] (Н)|[[Св. Богородица (Студена Бара)]] (Н)|[[Смрковец (Стрновац)]] (Н)|[[Чуки (Стрновац)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Роми ===
[[Податотека:Emil Volkers Zigeunerlager vor Düsseldorf.jpg|десно|230п|Уредувачки ден „Роми“]]
На 7 април 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Роми“. Потфатот бил дел од иницијативата за одбележување на Меѓународниот ден на Ромите во 2022 година во повеќе земји во светот, поттикната од страна на Викимедија Србија, којашто имала за цел создавање содржини за поголема покриеност на темите поврзани со Ромите и ромската култура на Википедија.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за и во врска со Ромите било препорачано да се користи [[meta:International Roma Day Edit-a-thon 2021/Article lists#People|потсписокот на предложени личности]] во рамки на глобалната иницијатива „Меѓународен ден на Ромите 2022“.
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Сточлен ромски оркестар]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Срѓан Шајн]] (Н)|[[Рудолф Саркози]] (Н)|[[Антонија Ла Негра]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Дела од Антонио Вивалди ===
[[Податотека:Vivaldi.jpg|десно|180п|Уредувачки ден „Дела од Антонио Вивалди“]]
На 12 април 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Дела од Антонио Вивалди“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за делата од Антонио Вивалди можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, како и дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Antonio Vivaldi]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Скендербег (опера)]] (Н)|[[Предлошка:Infobox opera]] (Н)|[[Големиот Могулец]] (Н)|[[Тјетеберга]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Стабат Матер (Вивалди)]] (Н)|[[Магнификат (Вивалди)]] (Н)|[[Господе (Вивалди)]] (Н)|[[Верувам (Вивалди)]] (Н)|[[Глорија (Вивалди)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Семирамида (Вивалди)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Сообраќајни знаци за опасност ===
[[Податотека:Serbia road sign I-10.svg|десно|180п|Уредувачки ден „Сообраќајни знаци за опасност“]]
На 14 април 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Сообраќајни знаци за опасност“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за сообраќајните знаци за опасност било препорачува да се користи поглавјето 2.1. Знаци за опасност од [https://dejure.mk/zakon/pravilnik-za-soobrakjajnite-znaci-oprema-i-signalizacija-na-patot-2 Правилникот за сообраќајните знаци, опрема и сигнализација на патот].
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Знак за работи на патот]] (Н)|[[Знак за опасност на патот]] (Н)|[[Знак за крстосување на патишта со иста важност]] (Н)|[[Знак за опасна надолнина]] (Н)|[[Знак за опасна нагорнина]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Слики од Питер Бројгел Постариот ===
[[Податотека:Pieter Brueghel the Elder - The Dutch Proverbs - Google Art Project.jpg|десно|230п|Уредувачки ден „Слики од Питер Бројгел Постариот“]]
На 19 април 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Слики од Питер Бројгел Постариот“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за сликите од Питер Бројгел Постариот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на холандски јазик:
** [[:nl:Sjabloon:Navigatie oeuvre Pieter Bruegel de Oude]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Питер Бројгел Постариот]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Питер Бројгел Постариот]] (Н)|[[Страчка на бесилка]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Човекомразец (Бројгел)]] (Н)|[[Селанец и гнездокрадец]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Ловци во снег]] (Н)|[[Парабола за слепите]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Еколошки активисти ===
{{главна|Википедија:Вики за човековите права 2022}}
[[Податотека:People's Climate Solidarity March Minnesota (34308696716).jpg|десно|230п|Уредувачки ден „Еколошки активисти“]]
На 21 април 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Еколошки активисти“. Потфатот бил дел од меѓународната иницијатива „Вики за човековите права 2022“ којашто се одржува под крилатицата „Право на здрава животна средина“ и има за цел создавање содржини за поголема покриеност на темите поврзани со човековите права и здравата животна средина на Википедија.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за еколошки активисти можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Category:Environmentalists]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Олга Цепилова]] (Н)|[[Јозеф Велек]] (Н)|[[Јоргос Кацадоракис]] (П)|[[Кори Џонсон]] (Н)|[[Дејвид Фиг]] (Н)|[[Марк Она]] (Н)|[[Хуан Пабло Орего]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Дела од Јохан Волфганг фон Гете ===
[[Податотека:Goethe (Stieler 1828).jpg|десно|180п|Уредувачки ден „Дела од Јохан Волфганг фон Гете“]]
На 26 април 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Дела од Јохан Волфганг фон Гете“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за делата од Јохан Волфганг фон Гете можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Johann Wolfgang von Goethe]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:RamadanEdze|RamadanEdze]]
| [[Клавиго (драма)|Клавиго]] (Н)
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Дела од Дмитриј Шостакович ===
[[Податотека:Dmitri Shostakovich credit Deutsche Fotothek adjusted.jpg|десно|170п|Уредувачки ден „Дела од Дмитриј Шостакович“]]
На 3 мај 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Дела од Дмитриј Шостакович“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за делата од Дмитриј Шостакович можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Dmitri Shostakovich]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Дмитриј Шостакович]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Дмитриј Шостакович]] (Н)|[[Леди Макбет од Мценскиот Округ (опера)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Симфонија бр. 7 (Шостакович)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Голема молња]] (Н)|[[Пет фрагменти (Шостакович)]] (Н)|[[Свита за џез-оркестар бр. 1 (Шостакович)]] (Н)|[[Свита за џез-оркестар бр. 2 (Шостакович)]] (Н)|[[Новоросијски ѕвончиња]] (Н)|[[Интервизија (Шостакович)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Африкански фудбалски репрезентации ===
[[Податотека:Caf llogo.png|десно|220п|Уредувачки ден „Африкански фудбалски репрезентации“]]
На 5 мај 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Африкански фудбалски репрезентации“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за африканските фудбалски репрезентации можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:CAF teams]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:CAF teams]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Фудбалска репрезентација на Лесото]] (Н)|[[Предлошка:Африкански фудбалски репрезентации]] (П)|[[Фудбалска репрезентација на Сомалија]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]]
| {{подреден список|[[Фудбалска репрезентација на Мароко]] (П)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Професор 18+|Професор 18+]]
| {{подреден список|[[Фудбалска репрезентација на Мали]] (Н)}}
|-
| 4
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Фудбалска репрезентација на Египет]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Слики од Винсент ван Гог ===
[[Податотека:VanGogh-starry night ballance1.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Слики од Винсент ван Гог“]]
На 10 мај 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Слики од Винсент ван Гог“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за сликите од Винсент ван Гог можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на холандски јазик:
** [[:nl:Sjabloon:Navigatie oeuvre Vincent van Gogh]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Винсент ван Гог]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Винсент ван Гог]] (Н)|[[Сламеници во Овер]] (Н)|[[Сиеста (Ван Гог)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Портрети на Винсент ван Гог]] (Н)|[[Ноќно кафе]] (Н)|[[Житно поле со гаврани]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Водомар (Ван Гог)]] (Н)|[[Селанка откопува компири]] (Н)|[[Мртва природа со сламена шапка]] (Н)|[[Патека во есен]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Зелени политички партии ===
{{главна|Википедија:Вики за човековите права 2022}}
[[Податотека:Sunflower (Green symbol).svg|десно|190п|Уредувачки ден „Зелени политички партии“]]
На 12 мај 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Зелени политички партии“. Потфатот бил дел од меѓународната иницијатива „Вики за човековите права 2022“ којашто се одржала под крилатицата „Право на здрава животна средина“ и имала за цел создавање содржини за поголема покриеност на темите поврзани со човековите права и здравата животна средина на Википедија.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за зелени политички партии можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Category:Green political parties]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Зелени на Црна Гора]] (Н)|[[Зелени на Босна и Херцеговина]] (Н)|[[Еколози на Грција]] (Н)|[[Зелена партија на Малезија]] (Н)|[[Либерали за шуми]] (Н)|[[Зелена партија на Иран]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Сообраќајни знаци за изречни наредби ===
[[Податотека:MK road sign 205.svg|десно|170п|Уредувачки ден „Сообраќајни знаци за изречни наредби“]]
На 17 мај 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Сообраќајни знаци за изречни наредби“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за сообраќајните знаци за опасност било препорачува да се користи поглавјето 2.2. Знаци за изречни наредби од [https://dejure.mk/zakon/pravilnik-za-soobrakjajnite-znaci-oprema-i-signalizacija-na-patot-2 Правилникот за сообраќајните знаци, опрема и сигнализација на патот].
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Знак за крстосување со пат со првенство на минување]] (Н)|[[Знак за првенство на минување за возила од спротивна насока]] (Н)|[[Знак за забрана за сообраќај во двете насоки]] (Н)|[[Знак за забрана за сообраќај во една насока]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Морски струи и вртлози ===
[[Податотека:Corrientes-oceanicas.png|десно|250п|Уредувачки ден „Морски струи и вртлози“]]
На 19 мај 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Морски струи и вртлози“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за морските струи и вртлози можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Ocean]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Мадагаскарска струја]] (Н)|[[Дејвидсонова струја]] (Н)|[[Лабрадорска струја]] (Н)|[[Карипска струја]] (Н)|[[Анголска струја]] (Н)|[[Гвинејска струја]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Драми од Горан Стефановски ===
[[Податотека:Горан Стефановски.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Драми од Горан Стефановски“]]
На 24 мај 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Драми од Горан Стефановски“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите поврзани со македонската книжевност можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Дела на Горан Стефановски]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Јане Задрогаз]] (Н)|[[Лет во место]] (Н)|[[Хај-фај]] (Н)|[[Дупло дно]] (Н)|[[Тетовирани души]] (Н)|[[Црна дупка (драма)]] (Н)|[[Лонг плеј]] (Н)|[[Кула вавилонска (драма)]] (Н)|[[Чернодрински се враќа дома]] (Н)|[[Сараево (драма)]] (Н)|[[Сега му е мајката]] (Н)|[[Казабалкан]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Национални паркови во Шведска ===
[[Податотека:Naturvårdsverket vapen.svg|десно|150п|Уредувачки ден „Национални паркови во Шведска“]]
На 26 мај 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Национални паркови во Шведска“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за националните паркови во Шведска можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на шведска јазик:
** [[:sv:Mall:Sveriges nationalparker]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Национални паркови во Шведска]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Трестиклан (национален парк)]] (Н)|[[Тефсингдален (национален парк)]] (Н)|[[Пиелјекајсе (национален парк)]] (Н)|[[Нора Квил (национален парк)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]]
| {{подреден список|[[Јуре (национален парк)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Сообраќајни знаци за известување ===
[[Податотека:HR road sign C02.svg|десно|160п|Уредувачки ден „Сообраќајни знаци за известување“]]
На 31 мај 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Сообраќајни знаци за известување“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за сообраќајните знаци за опасност било препорачано да се користи поглавјето 2.3. Знаци за известување од [https://dejure.mk/zakon/pravilnik-za-soobrakjajnite-znaci-oprema-i-signalizacija-na-patot-2 Правилникот за сообраќајните знаци, опрема и сигнализација на патот].
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Знак за деца на патот]] (Н)|[[Знак за подземен пешачки премин]] (Н)|[[Знак за надземен пешачки премин]] (Н)|[[Знак за обележан пешачки премин]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Северноамерикански фудбалски репрезентации ===
[[Податотека:Concacaf logo.svg|десно|200п|Уредувачки ден „Северноамерикански фудбалски репрезентации“]]
На 2 јуни 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Северноамерикански фудбалски репрезентации“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за северноамериканските фудбалски репрезентации можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:CONCACAF teams]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Северноамерикански фудбалски репрезентации]] (Н)|[[Фудбалска репрезентација на Туркс и Кајкос]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Опери од Кристоф Вилибалд Глук ===
[[Податотека:Joseph Siffred Duplessis - Christoph Willibald Gluck - Google Art Project.jpg|десно|180п|Уредувачки ден „Опери од Кристоф Вилибалд Глук“]]
На 7 јуни 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Опери од Кристоф Вилибалд Глук“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за оперите од Кристоф Вилибалд Глук можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Christoph Willibald Gluck]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Ехо и Нарцис (опера)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Македонски генерали ===
[[Податотека:Logo of the Army of the Republic of North Macedonia.svg|десно|180п|Уредувачки ден „Македонски генерали“]]
На 9 јуни 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Македонски генерали“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за воените генерали од Македонија било препорачува да се користи следната монографија:
* Стојановски, Мирослав и Стојаноски, Борис (2017). „[https://www.arm.mil.mk/wp-content/uploads/2019/01/monografija-generali.pdf?fbclid=IwAR16iG9xJpPAYNgo3w4V2cbKasWdcKfTlps2S7FxdtJGoUBFewu1aLtGmT0 Воени генерали во Македонија (1943 - 2017)]“, второ издание. Скопје. Клуб на генерали на Република Македонија. ISBN 978-608-65955-2-4.
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Миле Арнаутовски]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Дане Петковски]] (Н)|[[Александар Спирковски]] (Н)|[[Миле Апостолски]] (Н)|[[Боце Перески]] (Н)|[[Јосиф Бошевски]] (Н)|[[Методија Ваневски]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Културно наследство на Македонија во Општина Битола ===
[[Податотека:Macedonian church stub icon.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Културно наследство на Македонија во Општина Битола“]]
На 14 јуни 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Културно наследство на Македонија во Општина Битола“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за културното наследство на Македонија во Општина Битола било препорачано да се користи [https://web.archive.org/web/20160320044614/http://niskn.gov.mk/Search.aspx регистарот на културно наследство на Управата за заштита на културното наследство на Македонија].
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Културно наследство на Македонија во Општина Битола]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Куќа на ул. „Широк сокак“ бр. 85 (Битола)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Широк сокак“ бр. 58 (Битола)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Широк сокак“ бр. 41 (Битола)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Широк сокак“ бр. 49 (Битола)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Караорман“ бр. 9 (Битола)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Охридска“ бр. 100 (Битола)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Слики од Ежен Делакроа ===
[[Податотека:Eugène Delacroix - La liberté guidant le peuple.jpg|десно|220п|Уредувачки ден „Слики од Ежен Делакроа“]]
На 16 јуни 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Слики од Ежен Делакроа“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за сликите од Ежен Делакроа можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на француски јазик:
** [[:fr:Modèle:Palette Eugène Delacroix]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Ежен Делакроа]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Ежен Делакроа]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Битка кај Тајбур, 21 јули 1242 година]] (Н)|[[Султанот на Мароко]] (Н)|[[Арапски коњи борејќи се во штала]] (Н)|[[Тигар со желка]] (Н)|[[Жена гали папагал]] (Н)|[[Грција на урнатините на Мисолонги]] (Н)|[[Влегување на крстоносците во Константинопол]] (Н)|[[Зајдисонце (Делакроа)]] (Н)|[[Лав ждере зајак]] (Н)|[[Невестата од Абидос (Делакроа)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Портрет на Фредерик Шопен и Жорж Санд]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Дела на Ернест Хемингвеј ===
[[Податотека:ErnestHemingway.jpg|десно|180п|Уредувачки ден „Дела на Ернест Хемингвеј“]]
На 21 јуни 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Дела на Ернест Хемингвеј“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за делата од Ернест Хемингвеј можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Ernest Hemingway]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Ернест Хемингвеј]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Предлошка:Ернест Хемингвеј]] (Н)|[[Пролетни буици]] (Н)|[[Смрт попладне]] (Н)|[[Библиографија на Ернест Хемингвеј]] (Н)|[[Еденска градина (Хемингвеј)]] (П)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Културно наследство на Македонија во Општина Прилеп ===
[[Податотека:Macedonian church stub icon.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Културно наследство на Македонија во Општина Прилеп“]]
На 23 јуни 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Културно наследство на Македонија во Општина Прилеп“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за културното наследство на Македонија во Општина Прилеп било препорачано да се користи [https://web.archive.org/web/20160320044614/http://niskn.gov.mk/Search.aspx регистарот на културно наследство на Управата за заштита на културното наследство на Македонија].
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Културно наследство на Македонија во Општина Прилеп]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]]
| {{подреден список|[[Дуќан на ул. „Блаже Крсточанец“ бр. 1 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Блаже Крсточанец“ бр. 2 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Блаже Крсточанец“ бр. 3 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Блаже Крсточанец“ бр. 5 (Прилеп)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Дуќан на ул. „Цветан Димов“ бр. 2 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Цветан Димов“ бр. 6 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Цветан Димов“ бр. 6а (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 31 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 33 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 35 (Прилеп)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]]
| {{подреден список|[[Дуќан на ул. „29 Ноември“ бр. 3 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „29 Ноември“ бр. 4 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „29 Ноември“ бр. 5 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „29 Ноември“ бр. 10 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „29 Ноември“ бр. 11 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „29 Ноември“ бр. 12 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „29 Ноември“ бр. 14 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Рампе Стојаноски“ бр. 23 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Рампе Стојаноски“ бр. 25 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 5 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 7 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 9 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 11 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 13 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 15 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 17 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 19 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 21 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 23 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 23а (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 25 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 25а (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 27 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 33 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 35 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Борка Талески“ бр. 37 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Херој Карпош“ бр. 1 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Херој Карпош“ бр. 3 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Херој Карпош“ бр. 7 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Херој Карпош“ бр. 13 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Херој Карпош“ бр. 15 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Херој Карпош“ бр. 17 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Херој Карпош“ бр. 19 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Херој Карпош“ бр. 21 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Херој Карпош“ бр. 23 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Херој Карпош“ бр. 27 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 9 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 12 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 13 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 14 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 15 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 16 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 17 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 19 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 20 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 21 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 22 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 23 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 24 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 25 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 26 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 27 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 28 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 29 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Јане Сандански“ бр. 30 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 2 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 5 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 6 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 7 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 8 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 9 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 11 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 12 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 12а (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 14 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 15 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 18 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 19 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 21 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Стив Наумов“ бр. 25 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 37 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 39 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 43 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 45 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 47 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 48 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 49 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 50 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 52 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 54 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 56 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 58 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 60 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 62 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 64 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 66 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 68 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 70 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 72 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 74 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 76 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Илинденска“ бр. 78 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Орце Николов“ бр. 1 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Орце Николов“ бр. 9 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Лазо Попоски“ бр. 1 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Лазо Попоски“ бр. 3 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Лазо Попоски“ бр. 4 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Лазо Попоски“ бр. 5 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Лазо Попоски“ бр. 7 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Лазо Попоски“ бр. 12 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Караорман“ бр. 32 (Прилеп)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Караорман“ бр. 36 (Прилеп)]] (Н)|}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Химни на африкански држави ===
[[Податотека:National anthem of South Africa, p. 1.gif|десно|160п|Уредувачки ден „Химни на африкански држави“]]
На 28 јуни 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Химни на африкански држави“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за химните на африканските држaви можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:List of national anthems]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Химна на Тунис]] (Н)|[[Предлошка:Африкански химни]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Химна на Нигер]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Симфонии од Јозеф Хајдн ===
[[Податотека:Joseph Haydn.jpg|десно|180п|Уредувачки ден „Симфонии од Јозеф Хајдн“]]
На 30 јуни 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Симфонии од Јозеф Хајдн“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за симфониите од Јозеф Хајдн можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на германски јазик:
** [[:de:Liste der Sinfonien Joseph Haydns]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Список на симфонии од Јозеф Хајдн]] (Н)|[[Симфонија бр. 81 (Хајдн)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Симфонија бр. 88 (Хајдн)]] (Н)|[[Симфонија бр. 89 (Хајдн)]] (Н)|[[Симфонија бр. 90 (Хајдн)]] (Н)|[[Симфонија бр. 91 (Хајдн)]] (Н)|[[Симфонија бр. 95 (Хајдн)]] (Н)|[[Симфонија бр. 97 (Хајдн)]] (Н)|[[Симфонија бр. 102 (Хајдн)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Културно наследство на Македонија во Општина Струга ===
[[Податотека:Macedonian church stub icon.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Културно наследство на Македонија во Општина Струга“]]
На 5 јули 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Културно наследство на Македонија во Општина Струга“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за културното наследство на Македонија во Општина Струга било препорачува да се користи [https://web.archive.org/web/20160320044614/http://niskn.gov.mk/Search.aspx регистарот на културно наследство на Управата за заштита на културното наследство на Македонија].
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Културно наследство на Македонија во Општина Струга]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Куќа на ул. „Гоце Делчев“ бр. 13 (Струга)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Гоце Делчев“ бр. 33 (Струга)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Гоце Делчев“ бр. 60 (Струга)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Гоце Делчев“ бр. 62 (Струга)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Гоце Делчев“ бр. 64 (Струга)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Гоце Делчев“ бр. 66 (Струга)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Гоце Делчев“ бр. 82 (Струга)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Гоце Делчев“ бр. 84 (Струга)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Димче Кошарко“ бр. 42 (Струга)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Азиски фудбалски репрезентации ===
[[Податотека:AFC text logo.png|десно|200п|Уредувачки ден „Азиски фудбалски репрезентации“]]
На 7 јули 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Азиски фудбалски репрезентации“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за азиските фудбалски репрезентации можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:AFC teams]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Фудбалска репрезентација на Јужен Виетнам]] (Н)|[[Предлошка:Азиски фудбалски репрезентации]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Carshalton|Carshalton]]
| {{подреден список|[[Фудбалска репрезентација на Иран]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Слики од Филипо Липи ===
[[Податотека:Filippo Lippi - Incoronazione della Vergine - Google Art Project.jpg|десно|230п|Уредувачки ден „Слики од Филипо Липи“]]
На 12 јули 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Слики од Филипо Липи“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за сликите од Филипо Липи можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Filippo Lippi]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Сцени од животот на Дева Марија]] (Н)|[[Седум светци (Филипо Липи)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Културно наследство на Македонија во Општина Дебар ===
[[Податотека:Macedonian church stub icon.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Културно наследство на Македонија во Општина Дебар“]]
На 14 јули 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Културно наследство на Македонија во Општина Дебар“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за културното наследство на Македонија во Општина Дебар било препорачува да се користи [https://web.archive.org/web/20160320044614/http://niskn.gov.mk/Search.aspx регистарот на културно наследство на Управата за заштита на културното наследство на Македонија].
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Културно наследство на Македонија во Општина Дебар]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Куќа на ул. „ЈНА“ бр. 33 (Дебар)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Петре Поповски“ бр. 9 (Дебар)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Лиман Каба“ бр. 22 (Дебар)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Кинески соѕвездија ===
[[Податотека:Suzhou star cartography.jpg|десно|180п|Уредувачки ден „Кинески соѕвездија“]]
На 19 јули 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Кинески соѕвездија“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за кинеските соѕвездија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на кинески јазик:
** [[:zh:模板:中国古代星官]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Кинески соѕвездија]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Срце (кинеско соѕвездие)]] (Н)|[[Опашка (кинеско соѕвездие)]] (Н)|[[Сито (кинеско соѕвездие)]] (Н)|[[Одаја (кинеско соѕвездие)]] (Н)|[[Жолт Змеј]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Дела од Владимир Набоков ===
[[Податотека:Vladimir Nabokov 1973.jpg|десно|160п|Уредувачки ден „Дела од Владимир Набоков“]]
На 21 јули 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Дела од Владимир Набоков“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за делата од Владимир Набоков можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Vladimir Nabokov]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Пролет во Фијалта]] (Н)|[[Музика (расказ)]] (Н)|[[Патник (расказ)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Културно наследство на Македонија во Општина Кратово ===
[[Податотека:Macedonian church stub icon.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Културно наследство на Македонија во Општина Кратово“]]
На 26 јули 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Културно наследство на Македонија во Општина Кратово“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за културното наследство на Македонија во Општина Кратово било препорачано да се користи [https://web.archive.org/web/20160320044614/http://niskn.gov.mk/Search.aspx регистарот на културно наследство на Управата за заштита на културното наследство на Македонија].
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Културно наследство на Македонија во Општина Кратово]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Куќа на ул. „Цветко Танев“ (Кратово)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Гоце Делчев“ бр. 4 (Кратово)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Глигор Пазавански“ бр. 22 (Кратово)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Глигор Пазавански“ бр. 17 (Кратово)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Планинска“ бр. 17 (Кратово)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Коце Харалампиев“ бр. 1, ул. „Јосиф Даскалов“ бр. 58 (Кратово)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Христијан Тодоровски – Карпош“ бр. 1 (Кратово)]] (Н)|[[Соколова куќа (Кратово)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Политички идеологии ===
[[Податотека:Blue flag waving.svg|десно|150п|Уредувачки ден „Политички идеологии“]]
На 28 јули 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Политички идеологии“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за политичките идеологии можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Political ideologies]]
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Политички идеологии]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Луната1999|Луната1999]]
| {{подреден список|[[Нихилизам]] (П)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Културно наследство на Македонија во Општина Охрид ===
[[Податотека:Macedonian church stub icon.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Културно наследство на Македонија во Општина Охрид“]]
На 4 август 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Културно наследство на Македонија во Општина Охрид“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за културното наследство на Македонија во Општина Охрид било препорачано да се користи [https://web.archive.org/web/20160320044614/http://niskn.gov.mk/Search.aspx регистарот на културно наследство на Управата за заштита на културното наследство на Македонија].
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Културно наследство на Македонија во Општина Охрид]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Куќа на Чаулеви]] (П)|[[Куќа на ул. „Цар Самоил“ бр. 55 (Охрид)]] (Н)|[[Куќа на Ламбески]] (П)|[[Куќа на Ајри Доко]] (П)|[[Куќа на Патчеви]] (П)|[[Куќа на Коле Котуше]] (П)}}
|-
| 2
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Куќа на Иван Каневче]] (Н)|[[Куќа на ул. „Стив Наумов“ бр. 14 (Охрид)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Композиции за пијано од Ерик Сати ===
[[Податотека:Satie Cropped.jpg|десно|170п|Уредувачки ден „Композиции за пијано од Ерик Сати“]]
На 9 август 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Композиции за пијано од Ерик Сати“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за композициите за пијано од Ерик Сати можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на француски јазик:
** [[:fr:Modèle:Palette Œuvres d'Erik Satie]]
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Erik Satie]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Je te veux]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Гносиени (Ерик Сати)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Прв менует]] (Н)|[[Танц (Сати)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Канцелариски материјал ===
[[Податотека:Faber-Castell Lead pencil 0.7.jpg|десно|220п|Уредувачки ден „Канцелариски материјал“]]
На 11 август 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Канцелариски материјал“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за канцеларискиот материјал можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Category:Stationery]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Шило (канцелариски материјал)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Писалка]] (Н)|[[Папка]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Културно наследство на Македонија во Општина Струмица ===
[[Податотека:Macedonian church stub icon.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Културно наследство на Македонија во Општина Струмица“]]
На 16 август 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Културно наследство на Македонија во Општина Струмица“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за културното наследство на Македонија во Општина Струмица било препорачува да се користи [https://web.archive.org/web/20160320044614/http://niskn.gov.mk/Search.aspx регистарот на културно наследство на Управата за заштита на културното наследство на Македонија].
'''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Културно наследство на Македонија во Општина Струмица]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Куќа на ул. „Тодор Чучков“ бр. 8 (Струмица)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Тодор Чучков“ бр. 10 (Струмица)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Тодор Чучков“ бр. 14 (Струмица)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Тодор Чучков“ бр. 16 (Струмица)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]]
| {{подреден список|[[Куќа на ул. „Ванчо Прке“ бр. 2 (Струмица)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Први мај“ бр. 1 (Струмица)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Страшо Пинџур“ бр. 1 (Струмица)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Кирил и Методиј“ бр. 65 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 40 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 38 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 36 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 34 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 32 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 30 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 28б (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 28 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 27 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 26 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 25б (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 24 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 23а (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 23 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 22 (Струмица)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]]
| {{подреден список|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 1 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 3 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 5 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 6 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 7 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 9 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 10 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 11 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 12 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 13 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 14 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 15 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 16 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 17 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 18 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 20 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 21 (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 25в (Струмица)]] (Н)|[[Дуќан на ул. „Маршал Тито“ бр. 31 (Струмица)]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Слики од Каспар Давид Фридрих ===
[[Податотека:Caspar David Friedrich - Wanderer above the sea of fog.jpg|десно|170п|Уредувачки ден „Слики од Каспар Давид Фридрих“]]
На 18 август 2022 година е одржан уредувачки ден на тема „Слики од Каспар Давид Фридрих“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за сликите од Каспар Давид Фридрих можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Caspar David Friedrich]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Колиба во снег]] (Н)|[[Нојбранденбург (уметничка слика)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Chnitke|Chnitke]]
| {{подреден список|[[Морето на мразот (Каспар Давид Фридрих)]] (Н)|[[Големиот залив (Каспар Давид Фридрих)]] (Н)}}
|-
| 3
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Планински предел со виножито]] (Н)|[[Зајдисонце (слика)]] (Н)|[[Жена со пајажина]] (Н)}}
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
== Планирани денови ==
=== Дела од Жан Батист Поклен Молиер ===
[[Податотека:Pierre Mignard - Portrait de Jean-Baptiste Poquelin dit Molière (1622-1673) - Google Art Project (cropped).jpg|десно|180п|Уредувачки ден „Дела од Жан Батист Поклен Молиер“]]
На 23 август 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Дела од Жан Батист Поклен Молиер“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за делата од Жан Батист Поклен Молиер може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на француски јазик:
** [[:fr:Modèle:Palette Molière]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Скржавец (Молиер)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Летечки лекар]] (Н)|[[Училиште за сопрузи]] (Н)|[[Амфитрион (Молиер)]] (Н)}}
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Културно наследство на Македонија во Општина Штип ===
[[Податотека:Macedonian church stub icon.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Културно наследство на Македонија во Општина Штип“]]
На 25 август 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Културно наследство на Македонија во Општина Штип“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за културното наследство на Македонија во Општина Штип се препорачува да се користи [https://web.archive.org/web/20160320044614/http://niskn.gov.mk/Search.aspx регистарот на културно наследство на Управата за заштита на културното наследство на Македонија].
'''Забелешка:''' Се препорачува изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Културно наследство на Македонија во Општина Штип]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
| [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]]
| {{подреден список|[[Куќа на ул. „Тошо Арсов“ бр. 2 (Штип)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Тошо Арсов“ бр. 4 (Штип)]] (Н)|[[Куќа на ул. „Тошо Арсов“ бр. 8 (Штип)]] (Н)}}
|-
| 2
| [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]]
| {{подреден список|[[Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 57 (Штип)]] (Н)|[[Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 55 (Штип)]] (Н)|[[Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 45 (Штип)]] (Н)|[[Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 41 (Штип)]] (Н)|[[Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 33 (Штип)]] (Н)|[[Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 31 (Штип)]] (Н)|[[Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 7 (Штип)]] (Н)|[[Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 3 (Штип)]] (Н)}}
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Апарати за домаќинство ===
[[Податотека:Breville.jpg|десно|220п|Уредувачки ден „Апарати за домаќинство“]]
На 30 август 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Апарати за домаќинство“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за апарати за домаќинство може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:List of home appliances]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Опери и арии од Џакомо Пучини ===
[[Податотека:GiacomoPuccini.jpg|десно|160п|Уредувачки ден „Опери и арии од Џакомо Пучини“]]
На 1 септември 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Опери и арии од Џакомо Пучини“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за оперите и ариите од Џакомо Пучини може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Giacomo Puccini]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Културно наследство на Македонија во Општина Маврово и Ростуше ===
[[Податотека:Macedonian church stub icon.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Културно наследство на Македонија во Општина Маврово и Ростуше“]]
На 6 септември 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Културно наследство на Македонија во Општина Маврово и Ростуше“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за културното наследство на Македонија во Општина Маврово и Ростуше се препорачува да се користи [https://web.archive.org/web/20160320044614/http://niskn.gov.mk/Search.aspx регистарот на културно наследство на Управата за заштита на културното наследство на Македонија].
'''Забелешка:''' Се препорачува изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Културно наследство на Македонија во Општина Маврово и Ростуше]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Македонски народни песни ===
[[Податотека:Macedonian folk songs logo.svg|десно|180п|Уредувачки ден „Македонски народни песни“]]
На 8 септември 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Македонски народни песни“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за македонските народни песни се препорачува да се користат следните материјали:
* [https://pesna.org/list.php?ob=t Македонски народни песни]. ''Pesna.org''.
* [http://www.pelister.org/folklore/songs/index.php Македонски народни песни со ноти]. ''Pelister.org''. (За ставање на надворешна врска до нотите користете [[Предлошка:НародниНоти]])
'''Забелешка:''' Се препорачува изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Список на македонски народни и староградски песни]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Слики од Жак Луј Давид ===
[[Податотека:David - Napoleon crossing the Alps - Malmaison2.jpg|десно|180п|Уредувачки ден „Слики од Жак Луј Давид“]]
На 13 септември 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Слики од Жак Луј Давид“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за сликите од Жак Луј Давид може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на француски јазик:
** [[:fr:Modèle:Palette Jacques-Louis David]]
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Jacques-Louis David]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Дела од Вилијам Фокнер ===
[[Податотека:Carl Van Vechten - William Faulkner (greyscale and cropped).jpg|десно|180п|Уредувачки ден „Дела од Вилијам Фокнер“]]
На 15 септември 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Дела од Вилијам Фокнер“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за делата од Вилијам Фокнер може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:William Faulkner]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Културно наследство на Македонија во Општина Центар ===
[[Податотека:Macedonian church stub icon.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Културно наследство на Македонија во Општина Центар“]]
На 20 септември 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Културно наследство на Македонија во Општина Центар“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за културното наследство на Македонија во Општина Центар се препорачува да се користи [https://web.archive.org/web/20160320044614/http://niskn.gov.mk/Search.aspx регистарот на културно наследство на Управата за заштита на културното наследство на Македонија].
'''Забелешка:''' Се препорачува изборот на статии да се врши од следниот список на Википедија на македонски јазик:
* [[Културно наследство на Македонија во Општина Центар]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Интерпункциски знаци ===
[[Податотека:Exclamation mark.png|десно|200п|Уредувачки ден „Интерпункциски знаци“]]
На 22 септември 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Интерпункциски знаци“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за интерпункциските знаци може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Navbox punctuation]]
* од други страни на интернет:
** „[http://makedonskijazik.mk/2018/10/%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8-%D0%B8-%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B8-%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%86%D0%B8.html Правописни и интерпункциски знаци ]“. ''Македонски јазик и литература''.
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Европски санџаци ===
[[Податотека:Osmanli-nisani.svg|десно|180п|Уредувачки ден „Санџаци во Европа“]]
На 27 септември 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Санџаци во Европа“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за европските санџаци може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Sanjaks of the Ottoman Empire in Europe]]
'''Забелешка:''' Се препорачува изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Санџаци во Европа]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Кујнски прибор ===
[[Податотека:Kitchen utensils-01.jpg|десно|220п|Уредувачки ден „Кујнски прибор“]]
На 29 септември 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Кујнски прибор“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за кујнски прибор може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:List of food preparation utensils]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Дела од Јохан Штраус Помладиот ===
[[Податотека:Johann Strauss II by Fritz Luckhardt (cropped).jpg|десно|160п|Уредувачки ден „Дела од Јохан Штраус Помладиот“]]
На 4 октомври 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Дела од Јохан Штраус Помладиот“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за делата од Јохан Штраус Помладиот може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Johann Strauss II]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Трговски патишта ===
[[Податотека:Trade Routes.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Трговски патишта“]]
На 6 октомври 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Трговски патишта“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за трговските патишта може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на англиски јазик:
** [[:en:Template:Trade route]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Единици на НОВЈ ===
[[Податотека:Flag of Yugoslavia (1943–1946).svg|десно|220п|Уредувачки ден „Единици на НОВЈ“]]
На 11 октомври 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Единици на НОВЈ“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за единиците на НОВЈ може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на српски јазик:
** [[:sr:Шаблон:Јединице НОВЈ]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
=== Слики од Клод Моне ===
[[Податотека:Claude Monet, Impression, soleil levant.jpg|десно|180п|Уредувачки ден „Слики од Клод Моне“]]
На 13 октомври 2022 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Слики од Клод Моне“.
==== Материјали ====
За создавање или подобрување на статиите за сликите од Клод Моне може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали.
* од Википедија на француски јазик:
** [[:fr:Modèle:Palette Claude Monet]]
'''Забелешка:''' Се препорачува изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик:
* [[Предлошка:Клод Моне]]
==== Список на учесници ====
{| class="wikitable"
|-
! Бр. !! Корисник !! Придонеси
|-
| 1
|
|
|-
| 2
|
|
|-
| 3
|
|
|-
| 4
|
|
|-
| 5
|
|
|-
| 6
|
|
|-
| 7
|
|
|-
| 8
|
|
|-
| 9
|
|
|-
| 10
|
|
|}
* (Н) — новосоздадена статија
* (П) — подобрена статија
== Поврзано ==
* [[Википедија:Уредувачки денови 2022/Известувања]]
* [[Википедија:Уредувачки денови 2022/Статистика]]
[[Категорија:Википедија:Уредувачки денови 2022| ]]
ijgdc0wmevl33ss29aqpaoif51ob0ji
Жељко Бркиќ
0
1288667
4805272
4734486
2022-08-26T08:30:28Z
Bjankuloski06
332
Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
[[Податотека:Željko Brkić.png|мини|Бркиќ со Каљари во 2015 година]]
'''Жељко Бркиќ''' (роден на 9 јули 1986 година) бил поранешен професионален српски [[фудбал]]ски [[Голман (фудбал)|голман]].
== Клупска кариера ==
=== Почетна кариера во Србија ===
Бркиќ, играјќи на голманската позиција, кариерата ја започнал како професионалец во клубот Индекс од Нови Сад, а подоцна и во клубот на [[ФК Војводина|Војводина]]. Пред да заигра професионално во Војводина, клубот го испратил на позајмица во екипата на Пролетер од Нови Сад. Таму останал да игра околу две години и одиграл 31 натпревар. По неговото враќање во клубот на Војводина Бркиќ својот прв натпревар го имал на 2 септември 2007 година против тимот на Напредак Крушевац. Војводина победила со резултат од 1:0. Оттогаш Бркиќ станал прв голман на клубот и набрзо бил и капитен. Во екипата на Војводина тој одиграл вкупно 117 натпревари.
=== Сиена ===
Во летото 2011 година, Бркиќ ја напуштил Србија за да се приклучи на италијанскиот клуб [[Удинезе Калчо|Удинезе]].<ref>{{Наведени вести|url=http://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/udinese-nuove-conferme-su-brkic-272401|title=Udinese, new confirmations of Brkic|date=6 June 2011|access-date=11 April 2013|publisher=Tutto Mercato Web|language=Italian|trans-title=Udinese, nuove conferme su Brkic}}</ref> Бидејќи Удинезе во тој момент ја имал пополнето квотата за регистрација на играчи надвор од [[Европска Унија|ЕУ]] и било пополнето местото на голман, а тоа бил словенечкиот интернационалец [[Самир Хандановиќ]]. Бркиќ бил приморан повторно да потпишува со Војводина. Сиена<ref>{{Наведени вести|url=http://www.acsiena.it/2011/07/15/brkic-in-prestito-dalludinese/|title=Brkic in prestito dall'Udinese|date=15 July 2011|access-date=16 March 2014|publisher=AC Siena|language=Italian}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=http://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/esclusiva-tmw-siena-quasi-fatta-per-brkic-279958|title=Udinese, nuove conferme su Brkic|date=8 July 2011|access-date=11 April 2013|publisher=Tutto Mercato Web|language=Italian|trans-title=ESCLUSIVA TMW – Siena, quasi fatta per Brkic}}</ref> сето ова допонително ја чинело околу 20 000 евра. Подоцна кога се расчистиле правните ситуации тој конечно станал член на италијанскиот клуб, но по кратко заминал да игра за клубот на Сиена.
На 11 септември 2011 година, Бркиќ го одиграл својот прв натпревар за новиот клуб во нерешениот резултат на екипата од 0:0 против клубот на [[Калчо Катанија|Катанија]].<ref>{{Наведени вести|url=http://www.gazzetta.it/Magic_Cup/SerieA/13-09-2011/brkic-handanovic-guidano-sopravvissuti-pali-802860529063.shtml|title=Brkic and Handanovic drive the "survivors" between the poles|date=13 September 2011|access-date=11 April 2013|publisher=Gazzetta|language=Italian|trans-title=Brkic e Handanovic guidano i "sopravvissuti" fra i pali}}</ref> Во октомври, по импресивните настапи за својата Сиена, Бркиќ бил поврзуван со преселба во англискиот клуб [[ФК Тотенхем Хотспар|Тотенхем Хотспур]]. Како одговор на шпекулациите за трансфер, сепак, Бркиќ за српскиот весник „ ''Спорт“'' изјавил дека е свесен за гласините за трансфер, но инсистирал дека се фокусира на игрите во клубот на Сиена.<ref>{{Наведени вести|url=http://www1.skysports.com/football/news/11095/7229150/|title=Brkic flattered by Spurs link|date=7 October 2011|access-date=11 April 2013|publisher=Sky Sports}}</ref> Бркиќ, исто така, рекол дека не брза да го напушта клубот и додал дека сето тоа може да влијае на неговата моментална форма.<ref>{{Наведени вести|url=http://www1.skysports.com/football/news/11095/7387255/|title=Brkic reveals Spurs interest|date=19 December 2011|access-date=11 April 2013|publisher=Sky Sports}}</ref> По поразот со 2:0 од тимот на [[ФК Милан|Милан]] на 17 декември 2011 година, Бркиќ добил жолт картон што било резултат на подоцнежна казна.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.football-italia.net/node/13910|title=Siena slam Milan penalty|date=18 December 2011|access-date=11 April 2013|publisher=Football Italia}}</ref> Тој набрзо имал операција, кршејќи ја левата фибула која го оддалечила од фудбалските терени.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.tuttomercatoweb.com/altre-notizie/siena-brkic-verso-il-rientro-338010|title=Siena, Brkic to return|date=13 March 2012|access-date=11 April 2013|publisher=Tutto Mercato Web|language=Italian|trans-title=Siena, Brkic verso il rientro}}</ref> И по една година од повредата, Бркиќ тешко се опоравувал.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.tuttomercatoweb.com/altre-notizie/udinese-brkic-ho-fatto-fatica-a-tornare-406366|title=Udinese, Brkic: "I found it hard to go back"|date=11 December 2012|access-date=11 April 2013|publisher=Tutto Mercato Web|language=Italian|trans-title=Udinese, Brkic: "Ho fatto fatica a tornare"}}</ref> Во јануари 2012 година, тој ја напуштил Сиена и се вратил во клубот на Удинезе и тоа бесплатно. Многу брзо бил повторно вратен во екипата на Сиена. За време на неговата повреда, клубот на Сиена го користела Џанлука Пеголо како прв избор на голманската позиција. Бркиќ го одиграл својот прв натпревар по повредата дури на 22 април. Во нерешениот резултат од 1:1 против тимот на [[ФК Болоња|Болоња]], на 25 април 2012 година, Бркиќ постигнал автогол откако бил изведен слободен удар на [[Алесандро Дијаманти]]. Со овој автогол Бркиќ ѝ наштетил на Сиена за да не може да ги освои сите три бода.
=== Удинезе ===
==== 2012–13 ====
[[Податотека:Желько_Бркич.jpg|мини|303x303пкс| Бркиќ со Удинезе во 2012 година]]
По една сезона со Сиена, Бркиќ станал прв голман на клубот на Удинезе по заминувањето на словенецот Самир Хандановиќ во клубот на [[ФК Интер|Интер]].<ref>{{Наведени вести|url=http://www.football-italia.net/23687/all-change-again-udinese|title=All change again at Udinese|date=22 August 2012|access-date=11 April 2013|publisher=Football Italia}}</ref> Откако се наметнал во првиот тим, Бркиќ својот прв натпревар за клубот го имал во квалификациското коло за [[Лига на шампиони во фудбал|Лигата на шампионите на УЕФА]] против португалската Брага. За жал, клубот на Удинезе бил елиминиран од Лигата на шампионите и преместен во [[УЕФА Лига Европа|Лигата на Европа]] на УЕФА. Претходно клубот на Удинезе загубил од тимот на [[ФК Фјорентина|Фиорентина]] со 2:1 во домашното првенство. Следниот натпревар бил уште полош за Бркиќ кога добил црвен картон во поразот од 4:1 против двократниот шампион на Италија тимот на [[ФК Јувентус|Јувентус]]. По натпреварот, поранешниот судија Даниеле Томболини рекол дека исклучувањето на голманот Бркиќ било грешка бидејќи [[Себастијан Џовинко]] од Јувентус немал посед врз топката. Но, сепак трвдел до крај дека фаулот е за најстрога казна, односно за пенал.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.goal.com/en/news/10/italy/2012/09/04/3354015/brkic-red-card-was-a-mistake-says-ex-referee-tombolini|title='Brkic red card was a mistake,' says ex referee Tombolini|date=4 September 2012|access-date=11 April 2013|publisher=Goal.com}}</ref> Подоцна Бркиќ пропуштил еден натпревар и тоа против клубот на Сиена.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.football-italia.net/24663/five-serie-suspensions|title=Five Serie A suspensions|date=3 September 2012|access-date=11 April 2013|publisher=Football Italia}}</ref> Се вратил помеѓу стативите кога Удинезе победил со 2:1 против Милан на следниот натпревар. На 4 октомври 2012 година, Бркиќ бил на голот кога Удинезе го победил [[ФК Ливерпул|Ливерпул]] со резултат од 3:2, изведувајќи добри одбрани на ударите на [[Луис Суарес|Луис Суарез]] и на ударот со глава на [[Џонџо Шелви|Шелви]].<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/19739649|title=Liverpool 2–3 Udinese|date=4 October 2012|access-date=11 April 2013|publisher=BBC Sport}}</ref> За жал, подоцна Удинезе бил елиминиран од Лигата на Европа, по низа порази. Во средината на јануари Бркиќ се здобил со повреда откако го скршил вториот прст од десната рака и заминал на операција поради која бил надвор од терените најмалку еден месец.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.football-italia.net/29485/udinese-lose-injured-brkic|title=Udinese lose injured Brkic|date=15 January 2013|access-date=11 April 2013|publisher=Football Italia}}</ref> Еден месец подоцна, на 26 февруари 2013 година, Бркиќ се вратил, играјќи на пријателскиот натпревар против тимот на Гемонезе. По натпреварот, Бркиќ рекол дека бил подготвен за играње по минатата повреда.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.tuttomercatoweb.com/altre-notizie/udinese-brkic-sono-pronto-al-rientro-428033|title=Udinese, Brkic: "I'm ready to return"|date=27 February 2013|access-date=11 April 2013|publisher=Tutto Mercato Web|language=Italian|trans-title=Udinese, Brkic: "Sono pronto al rientro"}}</ref> Тој се вратил на 3 март 2013 година против екипата на [[Делфино Пескара 1936|Пескара]], кога клубот победил со 1:0.<ref>{{Наведени вести|url=http://forzaitalianfootball.com/2013/03/pescara-0-1-udinese-di-natale-milestone-secures-zebrette-victory/|title=Pescara 0-1 Udinese: Di Natale Milestone Secures Zebrette Victory|date=3 March 2013|access-date=27 December 2013|publisher=Forza Italian Football}}</ref> По овој натпревар Бркиќ се вратил како стандарден голман сѐ до крајот на сезоната 2012-13.
==== 2013–14 ====
Во сезоната 2013-14, Бркиќ бил надвор од клубот откако го повредил рамото додека вежбал во вежбалница. Оваа повреда го оддалечила вкупно 4 месеци од првиот тим.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.football-italia.net/36073/brkic-ruled-out-four-months|title=Brkic ruled out for four months|date=4 July 2013|access-date=27 December 2013|publisher=Football Italia}}</ref> За време на неговото отсуство, бил заменет со голманот Симоне Скуфет.<ref name="wonderkid">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.goal.com/en/news/1717/editorial/2014/04/06/4730259/the-new-buffon-introducing-italys-17-year-old-goalkeeping|title='The new Buffon' - introducing Italy's 17-year-old goalkeeping wonderkid Simone Scuffet|last=Claudio D'Amato|date=6 April 2014|publisher=Goal.com|accessdate=6 October 2018}}</ref> По паузата, Бркиќ се вратил на теренот во победата од 2:1 над тимот на [[УС Сасуоло Калчо|Сасуоло]]. Настапот на Бркиќ со Удинезе бил пофален во медиумите. Тие истакнале дека тој „одбранил најмалку три удари и блокирал неколку силни обиди на противникот“. Оваа победа на тимот му ја донела 10та позиција во Серија А.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.football-italia.net/41245/serie-team-week-10|title=Serie A Team of Week 10|date=1 November 2013|access-date=27 December 2013|publisher=Football Italia}}</ref> Во натпреварот помеѓу Јувентус и Удинезе клубот на [[ФК Јувентус|Јувентус]] ги поканил своите млади фудбалери да го гледаат натпреварот против Удинезе, бидејќи нивната навивачка група Ултраси биле казнети. Младите гледачи извикувале навреди кон голманот Бркиќ по секој гол, а Јувентус бил казнет со сума од 5.000 евра.<ref>{{Наведени вести|url=http://ca.reuters.com/article/sportsNews/idCABRE9B20RA20131203|title=Juventus fined after rowdy children insult keeper|last=Homewood|first=Brian|date=3 December 2013|work=Reuters|archive-url=https://web.archive.org/web/20140522224529/http://ca.reuters.com/article/sportsNews/idCABRE9B20RA20131203|archive-date=22 May 2014}}</ref>
=== ПАОК ===
На 7 јули 2016 година, Бркиќ потпишал тригодишен договор со грчкиот Суперлигашки клуб ПАОК. Бркиќ, кој веќе ги договорил условите со претседателот/техничкиот директор на ПАОК, Џубош Мичел, ги поминал медицинските прегледи во клубот од [[Солун]], а потоа го потпишал својот нов договор. Така тој заминал од Италија по пет последователни сезони. Бркиќ, заедно со искусните грчки интернационалци Панајотис Гликос и Маркос Велидис, се очекувало да бидат дел од многу силната тројка на голманската позиција на клубот на ПАОК во пресрет на сезоната 2016-17.<ref>[http://www.paokfc.gr/nea/20160707-brkic-i-ekti-metagrafi/ Μπρκιτς η έκτη μεταγραφή];Retrieved 7 July 2016</ref><ref>[http://www.sport24.gr/football/omades/Paok/oristika-ston-paok-o-mprkits.4159502.html Οριστικά στον ΠΑΟΚ ο Μπρκιτς];Retrieved 7 July 2016</ref>
== Репрезентација ==
Жељко Бркиќ својат репрезентативна кариера ја започнал во националниот тим, играјќи за Србија У-21. Тој бил во тимот на Европското првенство за фудбал до 21 година на УЕФА 2009 година и покрај тоа што имал наполнето дваесет и две години. На Европското првенство за фудбалери до 21 година, Бркиќ одиграл три натпревари, сите во групната фаза. Тој успеал да биде несовладан на два натпревари од турнирот.
На 3 март 2010 година, Жељко Бркиќ го одиграл својот прв натпревар за сениорската репрезентација на Србија влегувајќи во игра во 81 минута по повредата на [[Владимир Стојковиќ]] на натпревар со репрезентацијата на [[Фудбалска репрезентација на Алжир|Алжир]]. Овој натпревар завршил со победа на Србија од 3:0.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.sportske.net/vest/domaci-fudbal/disljenkovic-otkazao-anticu-15644.html|title=Disljenkovic canceled Antic!?|date=21 February 2010|access-date=11 April 2013|publisher=Sportske.net|language=Serbian|trans-title=Dišljenković otkazao Antiću!?}}</ref> На [[Светско првенство во фудбал 2010|Светското првенство на ФИФА 2010 година]] во Јужна Африка, Бркиќ бил именуван во националниот тим непосредно пред почетокот на истото.<ref>{{Наведени вести|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/world_cup_2010/8676508.stm|title=World Cup 2010: Serbia cut Chelsea pair from squad|date=21 May 2010|access-date=11 April 2013|publisher=BBC Sport}}</ref> За жал, тој бил исфрлен од тимот откако менаџерот [[Радомир Антиќ|Радомир Антиќ го]] скратил списокот на играчи од 24 на 23.<ref>{{Наведени вести|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/world_cup_2010/8716143.stm|title=World Cup 2010: Serbia drop fourth keeper to trim squad|date=1 June 2010|access-date=11 April 2013|publisher=BBC Sport}}</ref> Неколку години подоцна, за наредните квалификации за Светското првенство Бркиќ бил прв избор за тимот за местото репрезентативен голман, победувајќи ја конкуренцијата на Владимир Стојковиќ.
== Статистика во кариерата ==
=== Клуб статистика ===
{| class="wikitable" style="text-align:center"
! colspan="2" |Сезона и клубови
! colspan="2" |Лигашки натпревари
! colspan="2" |Куп натпревари
! colspan="2" |Континентални натпревари
! colspan="2" |Вкупно
|-
!Сезона
!Клуб
!Натпревари
!Голови
!Натпревари
!Голови
!Натпревари
!Голови
!Натпревари
!Голови
|-
! colspan="2" |Србија
! colspan="2" |[[Српска Суперлига|Суперлига]]
! colspan="2" |Српски куп
! colspan="2" |[[УЕФА|Европски]]
! colspan="2" |Вкупно
|-
|2006–07
| rowspan="5" |[[ФК Војводина|Војводина]]
|4
|0
|0
|0
|0
|0
|4
|0
|-
|2007–08
|14
|0
|0
|0
|1
|0
|15
|0
|-
|2008–09
|27
|0
|2
|0
|3
|0
|32
|0
|-
|2009–10
|23
|0
|4
|0
|2
|0
|29
|0
|-
|2010–11
|28
|0
|6
|0
|0
|0
|34
|0
|-
! colspan="2" |Италија
! colspan="2" |[[Серија А]]
! colspan="2" |[[Фудбалски куп на Италија|Куп на Италија]]
! colspan="2" |[[УЕФА|Европски]]
! colspan="2" |Вкупно
|-
|[[Серија А 2011-2012|2011–12]]
|Сиена (како позајмен играч)
|18
|0
|2
|0
|0
|0
|20
|0
|-
|[[Серија А 2012-2013|2012–13]]
| rowspan="2" |[[Удинезе Калчо|Удинезе]]
|31
|0
|0
|0
|6
|0
|37
|0
|-
|[[Серија А 2013-2014|2013–14]]
|12
|0
|1
|0
|0
|0
|13
|0
|-
|[[Серија А 2014-2015|2014–15]]
| rowspan="1" |[[ФК Каљари Калчо|Каљари]]
|21
|0
|0
|0
|0
|0
|21
|0
|-
|[[Серија А 2015-2016|2015–16]]
| rowspan="1" |[[ФК Карпи 1909|Капри]]
|4
|0
|3
|0
|0
|0
|7
|0
|-
! colspan="2" |Грција
! colspan="2" |Супер Лига
! colspan="2" |Грчки куп
! colspan="2" |[[УЕФА|Eвропски]]
! colspan="2" |Вкупно
|-
|2016–17
| rowspan="1" |ПАОК
|7
|0
|3
|0
|1
|0
|11
|0
|-
! colspan="2" |Србија
! colspan="2" |[[Српска Суперлига|Суперлига]]
! colspan="2" |Српски куп
! colspan="2" |[[УЕФА|Европски]]
! colspan="2" |Вкупно
|-
|2020–21
| rowspan="1" |[[ФК Војводина|Војводина]]
|0
|0
|0
|0
|0
|0
|0
|0
|-
! colspan="2" |
! colspan="2" |Лигашки натпревари
! colspan="2" |Куп натпревари
! colspan="2" |Континентални натпревари
! colspan="2" |Вкупно
|-
! rowspan="3" |Вкупно
! colspan="1" |Србија
!96
!0
!12
!0
!6
!0
!114
!0
|-
! colspan="1" |Италија
!86
!0
!6
!0
!6
!0
!98
!0
|-
! colspan="1" |Грција
!7
!0
!3
!0
!1
!0
!11
!0
|-
! colspan="2" |Вкупно во кариерата
!189
!0
!21
!0
!13
!0
!223
!0
|}
=== Меѓународни натпревари ===
{| class="wikitable" style="text-align:center"
! colspan="3" |[[Фудбалска репрезентација на Србија|Србија]]
|-
! Година
! Натпревари
! Голови
|-
| 2010 година
| 3
| 0
|-
| 2011 година
| 2
| 0
|-
| 2012 година
| 4
| 0
|-
| 2013 година
| 1
| 0
|-
| 2014 година
| 0
| 0
|-
| 2015 година
| 1
| 0
|-
! Вкупно
! 11
! 0
|}
== Признанија ==
; Војводина<ref name="SW">{{Наведена мрежна страница|url=https://int.soccerway.com/players/zeljko-brkic/40714/|title=Ž. Brkić|publisher=Soccerway|accessdate=6 October 2018}}</ref>
* Освоено е второто место или [[Српска Суперлига|Вицешампион на српската Суперлига]]: 2008–09
* Финалист или Вицешампион во Купот на Србија (3): 2006–07, 2009–10, 2010–11
; ПАОК<ref name="SW" />
* Второпласиран во Супер лига Грција: 2016–17
* Освоен е Грчкиот фудбалски куп: 2016–17
== Наводи ==
{{наводи|2}}
== Надворешни врски ==
* [http://www.utakmica.rs/fudbaler/101-brkic-zeljko Жељко Бркиќ] на Utakmica.rs
* {{Soccerway|zeljko-brkic/40714}}
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Б}}
[[Категорија:Фудбалери во Серија А]]
[[Категорија:Фудбалери на ФК ПАОК]]
[[Категорија:Фудбалери на Каљари Калчо]]
[[Категорија:Фудбалери на ФК Удинезе]]
[[Категорија:Фудбалски голмани]]
[[Категорија:Српски фудбалери]]
[[Категорија:Живи луѓе]]
[[Категорија:Родени во 1986 година]]
mkuu1tbs6ulqykaxd75nu73h6yxoq1y
Гимназија „Урош Предиќ“ - Панчево
0
1288731
4805265
4795060
2022-08-26T08:27:39Z
Bjankuloski06
332
/* XIX век */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
'''Гимназијата „Урош Предиќ“''' во [[Панчево]] е една од најстарите образовни институции во [[Србија]]. Постои од [[1863]] година. Училиштето неколку пати го менувало своето името, а од [[1958]] година до денес го носи името на големиот српски сликар [[Урош Предиќ]]. Зградата на Гимназијата „Урош Предиќ“ е и споменик на културата.
[[Податотека:Pančevo_Gimnazija3.JPG|мини|200x200пкс| Гимназија Панчево]]
== Историјата ==
=== XIX век ===
Идејата за формирање српска гимназија во [[Панчево]] иницирана од српското државјанство во триесеттите години на [[19 век]]. Двајца од Панчево оставиле во аманет дел од својот имот за културни цели. Со дарежливиот гест на берберот и трговецот со жито Томо Сандуловиќ во [[1835]] година започнало создавањето на фонд за основање на гимназија во Една година подоцна, трговецот со жито Игњат Барајевац оставил во аманет имот што се состоел од голема зграда, гостилницата „Кај ѕвездата“, за основање интернат. Но, и покрај овие наследства, средствата не биле доволни, а надлежните не биле расположени финансиски да помогнат, па формирањето на гимназијата било одложено.<ref>{{Наведено списание|last=Коцић|first=Ката|last2=Недељковић|first2=Урош|date=2019-03-20|title=КРИТИЧКИ ОСВРТ НА ЛИТЕРАТУРУ О ЧИТКОСТИ ТЕКСТА НА ЕКРАНУ|url=http://dx.doi.org/10.24867/02ef01kocic|journal=Zbornik radova Fakulteta tehničkih nauka u Novom Sadu|volume=34|issue=04|pages=677–680|doi=10.24867/02ef01kocic|issn=2560-5925}}</ref>
По наредба на Судскиот воен совет во [[Виена|Виена во]] [[1851]] година била отворена царско-кралската Долна Реалка. [[1863|Во 1863 година]] години се претворила во Царско-кралска гимназија. Оваа година ја земаме како година на основање на гимназијата. Во тоа време, ученик во оваа германска гимназија во две учебни години бил [[Лаза Костиќ]], најголемиот поет на српскиот романтизам.
Локацијата на училиштето се менувало неколку пати. Прво се наоѓала во куќата на Карл Вајферт (агол на улиците Ѓуре Јакшица и Никола Ѓурковиќа), потоа во денешната улица Његошева бр.8, а потоа и на местото на воен магацин. Изградбата на нова, т.е. денешната зграда била завршена во [[1888]] година. Зградата е еднокатна во класицистички стил, има главна фасада и две испакнати странични крила. Во дворот има вежбалница. Церемонијата на отворање започнало со миса во соседната римокатоличка црква на малцинскиот манастир.
Од левата страна на скалите била поставена гранитна плоча со натпис „Завршен камен-темелник на 19 ноември 1888 година“, зад која во шуплината се наоѓа споменик. Во тоа време, тоа било едно од најдобро опремените училишта во [[Војводина]] и најпрестижното во [[Австроунгарија]], бидејќи таму предавале виенски професори. На Париската изложба во [[1867]] година, нејзините студенти и професори добиле пофалби и награда за нивната работа.
Главната задача на гимназијата била да обезбеди општо образование и добро познавање на класичните јазици и историјата на литературата, со цел да ги подготви студентите за студии на универзитетот. До распадот на [[Австроунгарија]], тоа било училиште за побогатите слоеви на општеството.
[[Михајло Пупин|Михаило Пупин]] (1870-1872) бил ученик во Панчевската гимназија. Тој морал да го напушти училиштето, за да не биде избркан, поради учеството во поворката со факели како дел од пристигнувањето на [[Светозар Милетиќ]] во [[Панчево]].
[[Податотека:Gimnazija_Uroš_Predić_u_Pančevu.jpg|мини|Гимназијата Урош Предиќ на разгледница]]
Големиот сликар [[Урош Предиќ]] ги завршил сите седум одделенија гимназија, од каде во [[1876]] година заминал во Виена на Академијата за уметности.
=== XX век ===
[[Податотека:Pančevo_Gimnazija1.JPG|мини|200x200пкс| Гимназија Панчево]]
За време на [[Прва светска војна|Првата светска војна,]] гимназијата била привремено затворена и претворена во воена болница. По завршувањето на војната, средношколците се соочиле со тешкотии: недостиг од наставници, учебници, греење...
Училиштето продолжило да се развива и модернизира. Големо внимание било посветено на образованието и дисциплината: забрана децата да одат во кино со три лоши оценки; престилки најмалку 10 см под коленото; затвор како казна за одредени дела.
Гимназијата отсекогаш имала посебна културна улога во [[Панчево]]. Биле одржани бројни предавања за студенти и граѓани од различни научни области. Училиштето имало одличен хор кој освојувал награди, за време на диригентот Јован Бандур (1927-1931). Успешен бил и гудачкиот оркестар, но и фолклорната група. Не изостанале ниту спортските успеси.
Нашиот познат писател [[Милош Црњански]] бил гимназиски професор во [[1921]] година и [[1922]] година. Предавал [[гимнастика]] и часови по [[српски јазик]], [[историја]] [[Географија|и географија.]]
За време на [[Втора светска војна|Втората светска војна]] окупаторските власти ја преселиле гимназијата од оваа зграда. Наставата се одвивала во различни простории во градот. Дури работеле во четири смени. Училишниот имот бил ограбен, училиштата биле уништени, а библиотеката била делумно уништена. Некои професори заминале во пензија, отпуштени, а некои професори и студенти ги загубиле животите.
По завршувањето на војната се менувале плановите и програмите, се воведувале нови предмети, се подобрувал наставата со отворање кабинети, лаборатории, збогатување на книжниот фонд, организирање екскурзии, стручно усовршување на професорите, основање секции и научни група...
Од [[1958]] година училиштето го добило името Гимназија „Урош Предиќ“, кое во 1977 година било променето во „Центар за едукација на стручни работници во општествените дејности“. Училиште [[1990]]-[[1991]] годинa името на Гимназијата „Урош Предиќ“ било обновено во два правци, општествено-јазичен и природно-математички.
Многу поранешни студенти биле или се денес угледни и познати академски граѓани, уметници, доктори, професори, спортисти. Меѓу познатите имиња веќе се споменуваат електроинженерот, физичарот и пронаоѓач [[Михајло Пупин|Михаило Пупин]], сликарот [[Урош Предиќ]], писателот [[Милош Црњански]], прота Васа Живковиќ, композиторот Димитрија Мита Топаловиќ. Учениците биле, исто така, сликарот Стојан Трумич, академик Димитрије Стефановиќ, поетот Душан Вукајловиќ, архитектот Небојша Мароевиќ, математичарот Стево Тодорчевиќ, одбојкарот Зоран Гајиќ, ракометарот Жикица Милосављевиќ, актерот [[Небојша Глоговац]], пливачката [[Наѓа Хигл]]...
=== XXI век ===
[[Податотека:Pančevo_Gimnazija2.JPG|мини|200x200пкс| Гимназија Панчево]]
Гимназијата и денес е препознатлива по својот дух. Сè уште има многу секции и клубови што ги сакаат студентите. Средношколците редовно освојуваат награди на сите нивоа на натпревари. Драмскиот дел прераснал во драмски клуб. Студентите се членови на лингвистичката, литературната, ликовната секција и бројни спортски секции. Средношколски бенд од студенти и професори, како и одличен хор и маскенбал, се гаранција за нивно добро расположение. Студентите имаат свои списанија „Хаос“ и „Декадент“. Училиштето има одлична соработка со Регионалниот центар за таленти „Михајло Пупин“ и Истражувачката станица во Петница. Студентите се многу општествено ангажирани и вклучени во бројни активности на локалната заедница.
== Наводи ==
{{Наводи}}
== Надворешни врски ==
* [http://www.gimnazijaurospredic.edu.rs/ Гимназија „Урош Предиќ“]
[[Категорија:Панчево]]
[[Категорија:Страници со непрегледан превод]]
54jeqwof1020jhh96t4cw5sfg1x10ux
Иван Глишиќ
0
1288833
4805274
4743432
2022-08-26T08:31:12Z
Bjankuloski06
332
Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
[[Податотека:Ivag Glisic.jpeg|мини|Иван Глишиќ]]
'''Иван Глишиќ''' (14.06.1942 година - [[Пирот]], [[Србија]]) е шабачки андерграунд [[Книжевност|писател]], интелектуалец, сликар, [[новинар]], [[Панк рок|панк]]<nowiki/>ер, [[Анархизам|анархист]]. Својата мултимедијална работа Иван ја започнал во средината на шеесеттите години, како соработник на младинските весници Шабац: <nowiki>„</nowiki>Чекор<nowiki>“</nowiki>, <nowiki>„</nowiki>Колоквиум<nowiki>“</nowiki>, <nowiki>„</nowiki>Средби<nowiki>“</nowiki>, <nowiki>„</nowiki>Пламен<nowiki>“</nowiki>. . . Познат најпрвин како текстописец на хитовите на популарната музика од седумдесеттите (Дарко Домијан, [[Јосипа Лисац]], Бети Ѓорѓевиќ), Иван е една од најважните икони на тоа движење во поранешна Југославија од појавувањето на [[Панк рок|панк]] сцената во средината на [[Панк рок|70-]]<nowiki/>тите[[Панк рок|.]]
== Биографија ==
=== Почетоци ===
Иван Глишиќ е роден за време на Втората светска војна ([[Југославија]]) во Пирот, но 10 години подоцна се преселил со семејството во градот [[Шабац]] ([[Социјалистичка Република Србија|Социјалистичка Република Србија)]]. Дедото на Иван (по татко му), Живојин, бил капетан во Балканските војни и во Првата светска војна, па по службена должност бил префрлен од Мачванското село Шеварице во Пирот. Таму загинал бранејќи ја црквата во Пирот од Бугарите. Оттаму, бабата на Иван, неговиот татко, браќата и сестрите останале во Пирот, но таткото на Иван се вратил во Мачва по Втората светска војна, во 1948 година, и во Шабац ги довел Иван, неговит новородени брат и мајка му. Како тинејџер во доцните 1950-ти, тој станал љубител на [[Рок-музика|рокенрол]] музиката откако ги слушал уметниците на Радио Луксембург како што се Томи Стил, Клиф Ричард и Дрифтери, заеднички извор на информации за југословенската младинска музичка сцена на времето. Најмногу ги сакал анархо рок бендовите како The Who, The Kinks, The Pretty Things, The Animals. Во раните 1960-ти, тој станал обожавател на [[Битлси]] и [[Ролинг стоунс|Ролинг Стоунс]] и страстен колекционер на рокенрол плочи, иако сè уште немал грамофон бидејќи, како што вели во едно интервју, еден Сингл го чинел платата на татко му и лонг плеј плоча две плати. Првиот грамофон го купил во 1964 година заедно со група пријатели од Шабац кои заедно со него биле следбеници на рок субкултурата, во отпад продавале стара хартија и железа, а од тој профит купувале плочи. Ги купувале во Славија и преку огласи во списанието „Ритам“. На почетокот имале несогласувања со локалните власти ( ''Тогаш рнр бил забранет кај нас, а се што е забрането им е слатко на младите''), така што младите рокери добиле Дом за млади. Основан е Клубот на млади творци (прв претседател бил Глишиќ), студентскиот клуб „Татковина“, сликарско-поетската група „Бои и зборови“, биле отворени четири младински списанија, основани рок бендовите „Чивије“, „Слатки лимони“, „Баш челик“. Првите концерти ги одржале Јуниорите и Силуети на Зоран Мишчевиќ. Организирано отишле на првиот фестивал на гитара во [[Белград]]. Добиле рок емисија на Радио Подриње кога никој во ЈУ не свирел рок. Родителите ги бркале од дома, учителите во училиштата ги стрижеле на нула, но на почетокот на 70-тите властите на Шабац го претвориле градот во Ју Нешвил, рај за луѓето.
(„''Рокенролот, како и религијата, беше непожелен.'' ''Училиштата во Шабац строго се придржуваа до тоа.'' ''Не ни дозволија да носиме фармерки, ниту „битлси“ и „камени“ фризури, па ни ја шишаа косата, ни дадоа единици за поведение, а најмладите меѓу нас, браќата Владимир и Александар Константиновиќ, иако одлични студенти, беа избркани. од гимназијата Шабац за рокенролот.'' ''Тие исто така мораа да се иселат.'' ''Меѓутоа, по часовите, можевме слободно да слушаме рокенрол на првите грамофони од работните организации: во Дом за млади, во кината пред почетокот на филмот и, замислете, во Домот на ЈНА. Основавме дури и рнр бендови: „Чивије“, „Црни сенки“, „Свит Лимонс“, „Џаст Стил“.'' ''„Лидерите“ Раша Жуниќ, Влада Пинца, Џоле Кекиќ, Љубиша Лолиќ Лолија, Миња Ѓорѓевиќ, па во тоа предничеше Шабац, а не Белград.'' ''Само, ние, рокерите на Шабац, бевме претерано 'локал патриоти', не мрднавме од Шабац.'' ''Но, рокерите со задоволство ги прифативме од страна.'' ''Така, македонскиот бенд „Јуниорс“ и белградските „Силуети“ ги имаа првите концерти во Шабац.'' ''За жал, сè уште немаше медиум, немавме магнетофони, касетофони, камери, за сето ова трајно да го снимаме.'' ''Останува само приказната.''")
Во тие рани години, првото книжевно дело на Глишиќ „Затоа што мајка ми знаеше дека ќе ми се намалат левите елементи“ е напишано во 1968 година, но никој не смеел да го објави затоа што Иван ги опишал настаните во рокенрол во тоа време. Пеца Поповиќ сакал да го објави во изданието на Џубокс од 1975 година. Надлежните реагирале, и го прекинале печатењето и само половина од едно поглавје се појавило во Џубокс. Книгата конечно е објавена во 1987 година од Слободан Машиќ. Режисерот Желимир Жилник имал намера да го сними филмот „Рокенрол воини“ според таа книга, но војната го попречила тоа.
=== Текстописец ===
Во мај 1967 година ја добил првата награда на Југословенскиот филмски институт за сценарио за документарниот филм Млади Југословени 47/67. Иван Глишиќ ја фокусирал својата работа на [[Загреб]] и на соработката со бендот Roboti i Weels of fire, басистот Рајмонд Руиќ. Руиќ како композитор, Глишиќ како текстописец ја потресле тогашната Ју рок сцена со нивните хитови во интерпретација на Јосипа Лисац, Дарко Домијан, Далибор Бруно, бендот Тајм. Глишиќ се приклучил и на тимот на Никола Караклајиќ, водител на култната емисија „Вечер со радио“ на Првата програма на Радио Белград. Заедно со Мишо Алексиќ, басист во [[Рибља чорба|Рибља Чорба]] и органистот Лазар Ристовски, тој е автор на химната на ова шоу, а снимил синглови и со младите рок бендови од Белград и Шабац. Бил уредник за рок поезија во Џубокс.
Загрепскиот рок-магазин Поп експрес му доделил Златна лира за песната ''Момент на среќата''. По препорака на Маја Перфиљева, песната е компонирана од Рајмонд Руиќ. Ја отпеал Далибор Брун / [[Суботица]] 69. Истата година, на натпреварот на музичката младина на Европа во Бургас, тие го освоиле Златниот Орфеј со песната ''Замок од лисја'', испеана од [[Јосипа Лисац]]. За жал, таа никогаш не ја снимила оваа песна, ја снимил Дарко Домијан. Глишиќ и Руиќ го снимиле со Јосип Лисац синглот Вечер во луна парк, и добиле награда од публиката, 1972 година, на фестивалот на списанието Викенд. А со Дарко Домијан, триесетина синглови, меѓу нив и култната балада Улица на јоргованите и л.п. Овчар крај огнот . Овој албум му ја донел на Глишиќ титулата најдобар текстописец во Ју 1974/5.
Глишиќ пишувал и за други бендови и пејачи: Рондо, Мудра Сова, Тетрапак, Стари фијакер, Стари Звучи, Дражен Жанко, СОС, Богаљи... го напишал текстот за извонредната „Жубор вода жуборила“, која прва ја испеала Мира. Васиљевиќ со групата „ Ѓердан “, а напишал и текст за Кемал ''Маловчиќ. Сакав да му напишам текст и тој да ни плати за пивото и вечерата.'' ''И така беше.'' ''Тоа беше Кемал Маловчиќ, а текстот што тогаш му го дадов беше еден од неговите најголеми хитови - Моите очи се две големи солзи.'' ''Подоцна, музиката ја компонираше Радослав Граиќ, а снимањето се одвиваше во Дискос, во малиот град Александровац.'' ''Така, покажав дека р'н'р и панк воините можат да направат сè, но другите не можат како р'н'р и панк воини''".
Во 1970-тите [[Југотон|Југотон му]] плаќа на Иван Глишиќ од Шабац неделен авионски билет од [[Белград]] до [[Загреб]] и назад, отворена сметка во кој било од најлуксузните хотели во Загреб и најдобрите датуми за снимање. Секој понеделник до пладне Иван пристигнувал во [[Загреб]], секој петок навечер Иван се враќаше во [[Шабац]]. Напишал песна за [[Лепа Брена]] и ансамблот Сладок грев „''Без љубов нема среќа“'' .
Класична музика е компонирана на стиховите на Глишиќ: Мирјана Божидар Живковиќ / од книгата Лорка умре од љубов, Слободан Атанацковиќ / од книгата Аз буки вједи, Душан Радиќ / од книгата Свадбарење; стар град Радослав Граиќ / Жубор вода жуборила, и Милутин Поповиќ Захар / Мачвани; рокенрол Михаило Миња Ѓорѓевиќ. . .
=== Литература ===
Иван Глишиќ е автор на бројни литературни дела од проза, поезија и есеи. . . Добитник е на разни награди и признанија, Глишиќ ги има книгите: Кој е кој во Србија - 7.6.1995; Лексикон на југословенските писатели, Милисав Савиќ; Ју рок, Петра Јањатовиќ, Речник на графити, м-р Радомир Ѓорѓевиќ. . .
Дејвид Стоун, американски филозоф и мултимедијален уметник, ги превел книгите на Глишиќ на англиски: Клубот на бели стаорци, Приказните за руина, Мајка Земја, Жолто куче, Лорка умре од љубов / Алхемија на љубовта. . .
Некои од најпознатите дела се:
„Бидејќи мама знаеше, левите елементи ќе ме смалат“, „Здраво Колумбо, ова е Америка“, „Пластично лице“, „Рокенрол воини“, „Догфејкер“, „Ура, Ура, дипломирање“, „Лоши момчиња, „„Полноќен очај“, „Чизми на слободата“, „Марс, панк борба за живот“, „Ла џунгла или долната трка“, „Дилер - Живот во светлината“. . . Тука се и монографиите на Глишиќ „Бурите и осаменоста на Милош Црњански“ „прва награда на шифриран конкурс“ Вечерњи новости „1986 година, меѓу триста пристигнати дела: „Микеланџело - авантурите на телото и духот“, „Клучот за себе или Исидора Секулиќ“. “. Тој го заврши и подготви за печатот „Заб шест“, постхумен автобиографски роман на Душан Савковиќ, а во подготовка е и романот на Глишиќ „Железниот јавач или горила IV“, кој е продолжение на романите на Савковиќ за нашите жестоки момчиња во Париз „Горила I., II, III“ и „Во прегратката на Париз“. . . Андерграунд романите на Глишиќ се вистинска ризница на графити, пошта и уметност на телото, па д-р Радомир Ѓорѓевиќ ги земал за своите социолошки студии за нашата субкултура. Иван Глишиќ е првиот панк писател во поранешна Југославија, од 1976 година.
Со доаѓањето на панкот, Глишиќ полека станува камен-темелник на српскиот андерграунд, не само со неговите фанзини, туку пред се, со самообјавуваните и непрофитни, култни романи.
== Панк ==
Иван Глишиќ најпрвин бил љубител на [[Рок-музика|рокенролот за]] време на неговото златно доба, па преку него влегува во [[Хипи-движење|движењето Хипи]], а потоа конечно се нашол во средината на 70-тите во новиот див стил на рок наречен [[Панк рок|Панк]]. Ја имал честа да се сретне со [[Панк рок|Панк]] каде што дал најголемо значење во [[Лондон]], како учител со ученици на екскурзија.
„ ''Тоа беше до раните 1960-ти.'' ''Прво влетав во рнр, па низ него во [[Хипи-движење|хипи движењето]].'' ''Тогаш тоа беше [[Поткултура|субкултура]].'' ''И кога отидов во [[Лондон]] во 1975 година, го открив [[Панк рок|панкот]] и оттогаш сум во него.'' ''Според мене, панкот е најважното, и недоволно проучено движење во уметноста на дваесеттиот век: музика, литература, сликарство, филм, перформанс.'' ''Сите се познававме во екс Ју. Не бевме поделени на верска, јазична и национална основа, панкот ни беше религија, јазик и нација.'' ''Имавме Панк интимно семејство.'' ''Каде и да одевме, групно или поединечно, низ поранешната федерација, имавме каде и кога. Не чекаа тамошните панкери, браќа и сестри во панк.'' ''Не ни беше грижа што естаблишментот не не прими.'' ''Имавме и свој весник, односно - фанзини.'' ''Сами ги финансиравме лентите и книгите.''"
Во тие години го добил прекарот ''Марсовец'' од своите школски другари, што го објаснил во неговиот роман „ ''Чизмите на слободата'' “. Иван има над 20 панк книги кои сам ги финансирал бидејќи властите и културните институции очигледно се глуви - слепи за овој вид уметност и човечки израз. Првиот роман на Иван „ ''Рокенрол воини'' “ од 1986 година го отпечатил од неговиот џеб тогашните панкери на Шабац, предводени од Драган Радановиќ Радан. Иван во своите дела ја опишува суровата реалност на денешното општество, полно со незадоволство и бојкот на сите облици на ѓубриња со кои се соочува еден нормален човек. Некои од панкерските дела се: ''Чизмите на слободата,'' роман што Иван му го посвети на својот покоен пријател Сатан Панонски во 1996 година, а Шабац магистер по литература и дипломиран драматург Иван Велисављевиќ дизајнираше радио драма. Беше изведена во 2009 година на Втората програма на Радио Белград и доби одлични критики, ''роман Деца на улицата'' од 2012 година за вистински панкери во тоа време, а не за панкерските обвинители, за оние кои се деца на властодршците и околу неа или за оние кои се поддржани. од страна на владетелите.свирки или промоции на книги, „Догфејкер“ хц панк роман со поетски бонус ex ју Панкери / ПАНК ПРИЗНА ПОРОДИЦА, „Ура ура матура“, панк роман од 1993 година. Во Белград на промоцијата во книжарницата на Српската академија на науките присуствувале над 7.000 млади луѓе. За жал, полицијата ги растерала во Шабац. Во 1993 година, книгата ја добила втората награда на забавувачот на Политика за младинскиот роман, „Жолта кучка - жолто куче“ панк трагикомедија за човечката природа, пародија на научни експерименти, клонирање... и е отпечатена во 1986 година, на негов трошок Шабац. панкери: Радана, Бојан, Зозон, Аќим, Влада и многу други... дваесет години подоцна во Америка е преведена како ЖОЛТО КУЧЕ, „Пластично лице“, панк роман за потрагата на младите по идентитетот, прво издание, од 1990 г. за што Иван добил диплома од Политикин Забавник, за младински роман 5. ДЕКЕМВРИ, во 18.32 часот, премиерно била прикажана како радио драма на ВТОРАТА ПРОГРАМА НА РАДИО БЕЛГРАД . во адаптацијата на ИВАН ВЕЛИСАВЉЕВИЌ, „О ова е Србија“ е уште една панк книга полна со графити. . . О! Ова е Србија! во поднаслов: принципот на руската баба ... цртежи и стрипови: Милан Кадијевиќ Сурла, Слободан Јовановиќ Чарли ... книгата е во електронска форма на Интернет, „Шљамхаус“ тешки хорор приказни, премиерно изведена како радиодрама во 2011 година на Втората програма на Радио Белград, адаптирана од Иван Велисављевиќ, „Децата на стариот Бакунин“, прва и единствена [[Екс ју антологија|ex ју антологија на]] вистинска, оригинална, панк поезија и кратка проза, насловна уметност и цртежи во книгата: Сатана Панонски, со неговите писма испратени до Глишиќ, а некои негови стихови ... издание од 1990 г. . . Сите книги на Иван се самообјавени и непрофитни и до нив може лесно да се пристапи.
Иван Глишиќ е првиот андерграунд писател во поранешна Југославија и најстариот панк во поранешна Југославија. Првиот панк бенд во неговиот град е формиран во 1978 година и се вика Нови Талас, а тука е и неговиот психоделичен панк бенд Богаљи, формиран во раните 90-ти. Тој често изразувал разочарување кај денешните панкери што повеќето од нив се фалсификати, и што има огромна разлика во тогашното „Панковско интимно семејство“ на овие генерации денес, а тој талент е заменет со дебел паричник.
„''Талентот повеќе не е важен.'' ''Дај пари, имаш ЦД, имаш настап на ТВ, ударен термин, имаш видеа, книга... На насловна си.'' ''Пожелно е да бидете што е можно поедноставни, повулгарни, толку е поголема вашата слава.'' ''Ужас… Син сум на столар и шивачка, немаше кој да ме турка.'' ''Но, имаше натпревари под шифра.'' ''Ја добив првата награда, а еве мои стихови на фестивали, плочи, еве ги моите романи.'' ''Под шифрата, меѓу триста автори, ја добив првата награда за фељтонот за Црњански во „Вечерњи новости“, осумдесет и шести, а се натпреваруваа и членови на нашата Академија на науките.'' ''А освоив и награди за синопси, беа снимени документарни филмови на мои теми.'' ''Сега за конкурсот треба да го испратите вашето целосно име и презиме, број на тековната и банкарска сметка.'' ''Мојот млад сосед вели: „Јави се во банка и провери, па ако имаш пари да купиш награда и потоа да разговараш, ќе ја добиеш“.'' ''Евровизија нема конкуренција - доаѓаат познати личности.'' ''Не е фер.'' ''Можеби меѓу младите има подобри композитори и текстописци од Брега, Ковач, Жељко... Гледам, медиумите почнаа да бараат таленти, но, со чесни исклучоци, жирито се шегува со натпреварувачите, како намерно да прифаќаат некои кутри да се смеат. кај нив, фол-партија.''"
Иван бил добар пријател и со легендарниот панк Сатан Панонски, а во 1996 година му посветил едно од најпрепознатливите панк дела во екс Ју областа „Чизми на слободата“.
=== Чизми на слободата ===
„''Панкери убиени, осакатени, уапсени, заробени, избезумени, убиени или бегалци за време на братоубиствената војна, а особено Ивица Чуљак Кечер II''“
Паметно глув на непотврдените изјави на сомнителни сведоци, авторот од Шабац, Иван Глишиќ, од прва рака го создал овој меморијален истражувачки роман, наместо наметливи политички, уметнички и субкултурни фрагменти од животот и делото на култната контроверзна личност - Сатан Панонијан. Така, Чизмите на слободата секако не припаѓаат на приказна која би сакала да ги засени домашните бестселери со интересот на читателот. Или српски или хрватски. Напротив, самото појавување на омаж во доменот на писателите со упорноста на Глишиќ, еден од најголемите андерграунд автори во поранешна Југославија, ова второ, проширено и дополнето издание, само ќе ги изедначи одамна откриените сегашни и потенцијални потрошувачи. попривилегирани.Вие придружете се! ). Во Чизмите на слободата, фантазмагоријата на Сатан Панонски се користи како наративен медиум за проектирање на алтернативната генерација од 1990-тите разурната од војната, како увертира за предвоената кулминација на домашната панк-сцена и нејзиниот опстанок под разорни школки. Станува следбено лого на бескомпромисно посветените на: духовното пред материјалното, вистината пред лагата, сопственото мислење пред наметнато, пријателството пред интересот; проткаен со харизматичниот акроним KOZO - Одредот на одмаздата на Кечер. Врз основа на романот Чизми на слободата, создадена е истоимената радио драма. Ја адаптираше драматургот Иван Велисављевиќ во изведбата на Втората програма на Радио Белград .2010 година. Улоги: Драган Вујиќ, Бранислав Платиша, Синиша Убовиќ, Дејан Цицмиловиќ, Билјана Ѓуровиќ и Јанош Тот. Музички соработник е Марија Ќириќ. делото е прогласено за најдобро достигнување на автори до триесет години. Во соработка со покојниот Сатан од Панонија, 1990 г. Иван Глишиќ објавил и антологија на панк поезија „Децата на стариот Бакунин“. За овој проект, Сатан го направил дизајнот на корицата и ја збогатил книгата со неговите уникатни цртежи. А во чизмите на слободата се неговите, досега необјавени, цртежи, како и литературен додаток со главно необјавени дела, проза и поезија.
=== Пластично лице ===
Роман за потрагата по идентитет, напишан во 1989 година и објавен во 1990 година. Како водилка, животот на младите музичари и [[Класична музика|класичната музика]] бил за Глишиќ. Читал дека мора да вежбаат со часови, дека родителите не им дозволуваат да се дружат, дека не ги болат прстите или дека детските игри не ги одвлекуваат од музиката. Значи, живот под стаклено ѕвоно. А познавал и неколку млади музичари од музичкото училиште Шабац, но и од Музичката академија во Белград, кои му раскажувале за себе и сакале да бидат малку како обични млади луѓе, во обична кожа. И така, Иван ја напишал „Пластично лице“, за малиот Томица, кој првпат патувал со автобус до Метрополис, за да ги купи плочите на Рахманинов. Доаѓа до судир, сите умираат, само Томица останал жив, а со пластична операција неговото изгорено лице се реконструира на ликот и приликата на починатото момче. По закрепнувањето, Томица оди во родното место, со туѓ лик и туѓи документи, со намера да им каже се на родителите. Но, случајно поминува покрај гробиштата, гледа дека неговите родители од неговата смрт направиле голем бизнис, продавајќи маици со неговиот лик, плочи, касети. . . Неговото враќање ќе им го уништи бизнисот. И Томица решил да го продолжи животот како повредено момче, кое било млад шанкер во кафуле. Во 1990 година, романот добил диплома од Политикин Забавник, за дело за млади. Иван се напишал во стилот на протокот на свеста, со примеси на фикција, земајќи го стилот на Џејмс Џојс и Томас Ман како модел. . . Кога се појавил романот, многу матуранти и студенти му пишале, известувајќи го дека овој роман го земаат на матура или на семинарска работа. Второто ажурирано издание се појавило во 2010 година и исто така било исклучително добро прифатено од новите генерации. На Радио Белград била изведена радио драма во адаптација на Иван Велисављевиќ, а во режија на Милош Јагодиќ, а главните улоги ги толкувале Синиша Убовиќ, Урош Јовчиќ, Милица Зариќ, Лепомир Ивковиќ, Добрила Илиќ, Дејан Чавиќ, Драгомир Чумиќ, Миодраг Милованов и Бранислав Платиша. Музиката за драмата ја избрал Драган Митриќ.
=== Политички ставови ===
Иван Глишиќ е човек со слободарски ум кој ги руши сите граници на паганскиот авторитет и во своите книги најдобро го опишува тоа.
„ ''Сакаш да бидам просјак, сакаш да бидам крал, тргни ми ја стоката и ПУШМАЈКАР!'' Дај ми сад, палата за себе, тргни ми го добитокот и ПУШМАЈКАР! За тебе јас сум топовско месо, ти си вредна работа, тргни ми го добитокот и ПУШМАЈКАР! Нема да умрам за тебе и да ти го бранам ноќниот бар, тргни го добитокот од мене и ПУШМАЈКАР“
„ ''Секоја влада, дури и најдемократската, бара субјекти.'' ''Затоа, младите не треба да очекуваат ништо од политичарите.'' ''Потоа има кланови во новинарството, издаваштвото.'' ''Затоа е најдобро кога ќе се соберат млади алтернативи и ќе соберат пари за фанзин, демо, ЦД, книга.'' ''Тоа е вистинската работа, вистинското андерграунд, а не гламурозното.'' "
„ ''Дали во Шабац добив некое признание за толку труд и ширење на славата на градот?'' ''Никогаш еден.'' ''Затоа што никогаш не сум бил на власт, како некои мои колеги писатели и сликари, кои добија ателјеа, станови, општинска пензија, средба со градоначалникот и медиумите.'' ''Од 50 книги промовирав само две во Шабац и двете беа забранети, една во 1974 година.'' ''Свадба, втора 1993 година'' ''/ Ура ура матура.'' ''И денеска сум на списокот на неподобни, затоа што сум аполитичен.'' ''Ако сакам промоција денес, ми бараат да платам вежбалница, техничар, музичар, затоа што е бесплатно само ако ме поканат Библиотека, Културен Центар, Музеј или Театар, а не ми се јават затоа што биле политички партии под коалициски договор, и само нивните подобни уметници и добро ги плаќаат, тоа е јавна тајна.'' ''Срамота!'' "
За време на војната во поранешна Југославија, тој бил [[Опозиција (политика)|опозиција]] и го поддржувал Движењето на народниот отпор во соборувањето на владата на [[Слободан Милошевиќ]].
== Книги ==
{| class="wikitable"
!Проза
! Панк
! Поезија
|-
| Сморвил
| Догфејкер
| Овчар покрај огнот
|-
| Догфејкер
| Чизми на слободата
| Есен
|-
| Чизми на слободата
| Лоши момци
| Лорка умре од љубов
|-
| Бурињата и осаменоста на Милош Црњански
| Цел живот
| Каменоломот на љубовта
|-
| Микеланџело - Авантурите на телото и умот
| Nuda veritas - Гола вистина
| Помош! Битлси
|-
| Купидон во Борин Врање
| Жолта Кер
| Сè што знам за Џанки или каде Мајаковски погрешил
|-
| Мојата поврзаност со Лоренс
| Ла џунгла, пониска раса
| Арѓа брод
|-
| Жолта Кер
| Ура! Ура! Дипломирање!
| Љубов преку реклами
|-
| Полноќен очај
| Дилер - Живот во светлината
| Орфеј
|-
| Ла џунгла, пониска раса
| Шабац графити
| Воен албум
|-
| Лоши момци
| Scamhouse
| Српска цветна градина
|-
| Ура! Ура! Дипломирање!
| Рокенрол воини
| Свадба
|-
| Рокенрол воини
| Деца од улица
| Љубовта на пандата и еден пингвин
|-
| Позитивно лудило
| Мозок во тегла
| Моите песни се мои соништа
|-
| Деца од улица
| Scamhouse
| Нуда Веритас - гол живот
|-
| Брод Арго
| Орелни канџи
| Песни за поетот
|-
| Мозок во тегла
| Белиот глушец Бункербастер клуб
| Ледени коњаници
|-
| Кучешка недела
| Пластично лице
|
|-
| Кабаре Чивија
| Сликарска песна
|
|-
| Iron Rider - Горила IV
| О! Ова е Србија!
|
|-
| Екскурзии до светлината
| Деца на стариот Бакунин
|
|-
| Водич низ Крлежа
| Света девалвација
|
|-
| Шабац на мојата младост
| Орелни канџи
|
|-
| Слики од изложба или теорија на вртења
| Женска војна
|
|-
| Затоа што мајка ми знаеше дека левите елементи ќе ме смалат
| Тој спонтан мирис на слобода
|
|-
| Здраво Колумбо, ова е Америка
| Гол син
|
|-
| Црвено проѕевање
| Ледени коњаници
|
|-
| Дилер - Живот во светлината
|
|
|-
|Селе или Збогум мајко, и поздрави ми ја слободата
|
|
|-
|Орелни канџи
|
|
|-
|Женска војна
|
|
|-
|Моето пријателство со Милован Глишиќ
|
|
|-
|Тој спонтан мирис на слобода
|
|
|-
|Крикет
|
|
|-
|Моето пријателство со Душан Савковиќ
|
|
|-
|Моите книги се моите соништа
|
|
|-
|Гол син
|
|
|-
|Пазолини - варијации на еден живот и една смрт
|
|
|-
|Хана те сакам или за се е крив Крлежа
|
|
|}
== Надворешни врски ==
* [http://www.ivanglisic.blogspot.com Официјален сајт на Иван Глишиќ]{{Животен век|1942||Glišić, Ivan}}
== Извори ==
* ''Панк во Југославија'', автори: Драган Павлов и Дејан Шуњка, издавач: ИГП Дедалус,
* [http://arhiva.glas-javnosti.rs/arhiva/2000/06/11/srpski/I00061003.shtm] - ''Време е поезија певала'' - ''Глас јавности'', 10. VI 2000,
* ''Čizme slobode- 20 godina punka'' ( ''Чизмите на слободата - 20 години панкот'' ), автобиографски роман, издавач: Заслон, [[Шабац]], 1995
* [http://www.rockexpress.org Рок експрес], бр.34/35, Белград, 15. VII
* [http://www.glas-javnosti.rs/clanak/glas-javnosti-16-09-2007/fovizam-je-preteca-panka] - ''[[Фовизам|Фавизмот]] е претходник на [[Панк рок|панкот]]'' - ''Глас Јавности'', 16. IX 2007
[[Категорија:Луѓе од Пирот]]
[[Категорија:Српски текстописци]]
[[Категорија:Српски писатели]]
[[Категорија:Југословенски писатели]]
[[Категорија:Српски новинари]]
[[Категорија:Страници со непрегледан превод]]
oe63ivpnhd4btdorm4xfla7tyxou7ug
Милан Гашиќ
0
1288933
4805290
4756520
2022-08-26T08:48:47Z
Bjankuloski06
332
/* Приватен живот */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
'''Милан Гашиќ''' (роден во [[Крушевац]], на [[13 ноември]] [[1993]]) е [[Србија|српски]] [[фудбал]]ер кој моментално настапува за екипата на Трајал. Во исто време ги извршувал функциите капитен на тимот и спортски директор. Тој е среден син на директорот на Безбедносно информативната агенција и поранешен министер за одбрана на Република Србија, Братислав Гашиќ.
Гашиќ бил член на помладите категории на локалните клубови Трајал и Напредак. Подоцна до својата 20-та година, аматерски играл во пониско рангираниот фудбал. На јавноста ѝ станал познат на почетокот на [[2014]] година, кога тренирал два дена со тимот на [[ФК Црвена ѕвезда|Црвена ѕвезда]], што веднаш било поврзано со политичкиот ангажман и позиции на неговиот татко.
Гашиќ професионалната кариера ја започнал во екипата на Младост од Лучани со кој го освоил трофејот од Првата лига на Србија во сезоната 2013/14. Подоцна променил неколку клубови, а во периодот од [[2015]] до [[2017]] година бил член на екипите на Напредак од Крушевац и на Борац од [[Чачак]], а во меѓувреме бил отстапен како позајмен играч во екипите на Темниќ и Колубара.
Во 2017 година, Гашиќ му се придружил на својот постар брат Владан во водењето на фудбалскиот клуб Трајал, прифаќајќи ја позицијта на спортски директор. Во тој период клубот се натпреварувал во Западната зона, 4-та лига по квалитет во српскиот фудбал, додека во следните две сезони се пласирал во Првата лига на Србија. Гашиќ за времето на натпреварувачката сезона 2017/18 година одиграл 28 натпревари и постигнал 10 голови во сите натпреварувања.
== Кариера ==
=== Почетоци ===
„Јас во тој клуб ги поминав најубавите години од својата кариера. Кога нѐ исфрлија од клубот заедно од целата генерација некои мои соиграчи го напуштија фудбалот. Еден мој другар ме повика да играме во младинската лига. Потоа јас играв во тој клуб. Бев најдобар стрелец, иако не бев на напаѓачка позиција. Бев повикан во првиот тим, иако тоа беше 5та општинска лига. Имаше прекрасно дружење кое го нема во професионалните лиги. Таму останав две до три години и ми беше многу убаво“
:::::- Милан Гашиќ за периодот поминат во екипата на Јединство од Мудраковац, 2019 година.
Бидејќи бил роден во [[Крушевац]], Гашиќ играл за помладите категории на играчи во локалните клубови Трајал и Напредак, а рекреативно се занимавал и со мал фудбал.<ref name="mozzart1" /><ref name="alo" /><ref name="novosti1" /><ref name="rtv1" /><ref name="sportske1" /> Подоцна се преселил во нисколигашкиот клуб на Јединство 1936, со седиште во градската населба Мудраковац, за кој ги одиграл своите први сениорски натпревари.<ref name="info24">{{Наведена мрежна страница|url=https://info24.rs/2018/04/15/da-nije-vladana-ne-bi-bilo-kluba-da-nije-milana-ne-bi-bilo-igraca/|title=Da nije Vladana ne bi bilo kluba, da nije Milana ne bi bilo igrača FK Trayala|date=15. 4. 2018|work=info24.rs|archive-url=https://archive.vn/7x7cq|archive-date=28. 3. 2019|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Подоцна, откако заминал да студира во [[Белград]], се приклучил на екипата на Земун, чиј генерален директор во тоа време бил Горан Буњевчевиќ,<ref name="alo">{{Наведена мрежна страница|url=http://arhiva.alo.rs/sport/fudbal/zvezdin-anonimus-gasic-je-sin-jednog-od-lidera-sns/43112|title=Zvezdin anonimus Gašić je sin jednog od lidera SNS!|last=Milenković|first=S.|last2=Ostojić|first2=D.|date=12. 1. 2014|work=[[Ало!]]|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> каде како играч до 20 години имал право да игра како бонус играч и во Српската Лига на Белград . {{Efn|Клубови који се такмиче у некој од група [[Српска лига|српске лиге]] у обавези су да утакмицу започну са два фудбалера млађа од 20 година на терену. Ти играчи називају се бонусима.{{sfn|Пропозиције|2018|p=216}}}} Во средината на [[2013]] година Гашиќ заработил повреда, поради што го пропуштил остатокот од календарската година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.kurir.rs/bratislav-gasic-ne-guram-milana-u-zvezdu-clanak-1174343|title=Bratislav Gašić: Ne guram Milana u Zvezdu|last=Radonić|first=Aleksandar|date=11. 1. 2014|work=[[Курир (новине)|Курир]]|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> На почетокот на [[2014]] година Гашиќ одговорил на првиот повик на тогашниот тренер на [[ФК Црвена ѕвезда|Црвена ѕвезда]], Славиша Стојановиќ, пред продолжението на сезоната во [[Српска Суперлига|Српската Суперлига]].<ref name="mozzart1">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mozzartsport.com/vesti/ko-je-milan-gasic-fudbaler-ili-momak-kojem-je-otac-ispunio-decacki-san/68611|title=Ko je Milan Gašić? Fudbaler ili momak kojem je otac ispunio dečački san?|date=11. 1. 2014|work=mozzartsport.com|accessdate=24. 9. 2018}}</ref><ref name="novosti1">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.novosti.rs/%D0%B2%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B8/%D1%81%D0%BF%D0%BE%D1%80%D1%82.434.html:472738-Cudan-potez-na-Marakani-Gasic-moze-a-Jovic-ne|title=Чудан потез на “Маракани”: Гашић може, а Јовић не?!|last=Цветојевић|first=Б.|date=11. 1. 2014|work=[[Вечерње новости]]|accessdate=24. 9. 2018}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sportal.rs/news.php?news=117292|title=Sin potpredsednika SNS na probi u Zvezdi?!|date=11. 1. 2014|work=sportal.rs|archive-url=https://web.archive.org/web/20140114140445/http://www.sportal.rs/news.php?news=117292|archive-date=14. 1. 2014|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Тој останал во клубот на Црвена ѕвезда на дводневна проба, по што си заминал од политички причини.<ref name="rtv1">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.rtv.rs/sr_ci/sport/fudbal/milan-gasic-napustio-svlacionicu-zvezde_452588.html|title=Милан Гашић напустио свлачионицу Звезде|date=12. 1. 2014|work=[[Радио-телевизија Војводине]]|accessdate=24. 9. 2018}}</ref><ref name="sportske1">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.sportske.net/vest/domaci-fudbal/saga-zavrsena-gasic-napustio-zvezdu-162028.html|title=Saga završena – Gašić napustio Zvezdu!|last=Marković|first=Miloš|date=12. 1. 2014|work=sportske.net|archive-url=https://web.archive.org/web/20170927013712/http://www.sportske.net/vest/domaci-fudbal/saga-zavrsena-gasic-napustio-zvezdu-162028.html|archive-date=27. 09. 2017|accessdate=24. 9. 2018}}</ref><ref name="mozzart2">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mozzartsport.com/vesti/milan-gasic-u-suzama-napustio-marakanu-nismo-trazili-ni-dinara-od-zvezde-vucic-sa-ovim-nema-veze/68654|title=Milan Gašić u suzama napustio Marakanu! Nismo tražili ni dinara od Zvezde, Vučić sa ovim nema veze|date=12. 1. 2014|work=mozzartsport.com|accessdate=24. 9. 2018}}</ref>
=== Младост Лучани ===
По полемиката околу останувањето на Милан Гашиќ во Црвена ѕвезда, некои медиуми објавиле дека тој ќе ја продолжи кариерата во тимот на БСК од Борча.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.sportske.net/vest/domaci-fudbal/gasic-zavrsio-u-borci-162173.html|title=Gašić završio u Borči!|last=Marković|first=Miloš|date=13. 1. 2014|work=sportske.net|archive-url=https://web.archive.org/web/20140826231213/http://www.sportske.net/vest/domaci-fudbal/gasic-zavrsio-u-borci-162173.html|archive-date=26. 08. 2014|accessdate=24. 9. 2018}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mondo.rs/a651510/Sport/Fudbal/Okoncan-Slucaj-Gasic-Milan-ce-u-BSK-Borcu.html|title=Okončan "Slučaj Gašić" - Milan će u BSK Borču!|date=13. 1. 2014|work=mondo.rs|accessdate=25. 9. 2018}}</ref> На крајот на јануари 2014 година Братислав Гашиќ објавил ангажман на својот син во тогашниот член на Првата лига на Србија, екипата на Младост од Лучани.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://sport.blic.rs/Fudbal/Domaci-fudbal/246867/Gradonacelnik-Krusevca-otisao-iz-Napretka-Milan-Gasic-u-Mladosti-iz-Lucana|title=Gradonačelnik Kruševca otišao iz Napretka, Milan Gašić u Mladosti iz Lučana|last=Vinulović|first=B.|date=25. 1. 2014|work=[[Блиц (новине)|Блиц]]|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Гашиќ својот прв натпревар за екипата на Младост го одиграл во 27то коло од натпреварувањето во сезоната 2013/14, кога се нашол во стартниот состав против тимот на Слога од [[Краљево]]. Го започнал и натпреварот од следното коло против [[Нови Сад|новосадски Пролетер]], додека во претпоследниот натпревар на неговиот клуб во натпреварувачката сезона, против екипата на Јединство путеви од [[Ужице]], во игра влегол на местото на соиграчот Предраг Живадиновиќ во 82 минута.<ref name="SW">{{Soccerway|miroslav-gai/339459}}</ref> Младост го добил натпреварот со резултат 4:1, со што и математички го обезбедил првото место на табелата и директен влез во [[Српска Суперлига|Српската Суперлига]].<ref name="MLUelita">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.zurnal.rs/2014/05/25/mladost-iz-lucana-u-eliti/index.html|title=Младост из Лучана у елити!|date=25. 5. 2014|work=[[Спортски журнал]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20140526101512/http://www.zurnal.rs/2014/05/25/mladost-iz-lucana-u-eliti/index.html|archive-date=26. 5. 2014|accessdate=24. 9. 2018}}</ref>
Гашиќ најголемиот дел од сезоната 2014/15 во највисокото фудбалско натпреварување во Србија, го поминал како резервен играч, а првиот настап го имал во шеснаесетфиналето на Купот на Србија, против екипата на Чукарички на стадионот во Баново брдо.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.soskanal.net/fudbal-kup-srbije/izve%C5%A1taj-%C4%8Dukari%C4%8Dki-mladost-32-video|title=Izveštaj Čukarički-Mladost 3:2 (VIDEO)|last=Pavlović|first=Bojan|date=24. 9. 2014|work=СОС канал|archive-url=https://web.archive.org/web/20180617165320/http://www.soskanal.net/fudbal-kup-srbije/izve%C5%A1taj-%C4%8Dukari%C4%8Dki-mladost-32-video|archive-date=17. 06. 2018|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> За време на зимската пауза и подготовките за продолжување на сезоната, Гашиќ претрпел повреда 'рскавицата на скочниот зглоб поради што извесно време не тренирал со клубот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.fkmladostlucani.com/index.php/component/k2/item/99-milovanovic-zadovoljan-prelaznim-rokom.html|title=Milovanović zadovoljan prelaznim rokom|date=26. 1. 2015|work=ФК Младост Лучани, званична презентација|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Гашиќ својот прв натпревар во српската Суперлига го имал на [[13 мај]] [[2015]] година, влегувајќи во игра во второто полувреме од натпреварот на местото на соиграчот Небојша Гавриќ. Тоа се случило на натпревар против тимот на [[ОФК Белград]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ofkbeograd.co.rs/?tip=news&page=1864|title=FK Mladost - OFK Beograd 4-2 (3—1)|date=13. 5. 2015|work=ОФК Београд, званична презентација|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Неколку минути по влегувањето во игра, во 77 минута, тој направил прекршок над Ивица Јовановиќ, што резултирало со [[Пенал (фудбал)|пенал]] во корист на гостинската екипа и воедно жолт картон за Гашиќ.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://fkmladostlucani.com/index.php/component/k2/item/133-mladost-ofk-beograd-4-2-3-1.html|title=Mladost - OFK Beograd 4:2 (3:1)|date=14. 5. 2015|work=ФК Младост Лучани, званична презентација|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Подоцна Гашиќ за прв пат се нашол во стартниот состав на својот тим во истото натпреварување. Тоа бил натпреварот од претпоследното коло, против екипата на Раднички од [[Ниш]]. Неговиот тим победил со резултат од 1:0. И на овој натпревар Гашиќ заработил картон за опомена.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://fkmladostlucani.com/index.php/component/k2/item/134-mladost-radnicki-nis-1-0-0-0.html|title=Mladost - Radnički Niš 1:0 (0:0)|date=16. 5. 2015|work=ФК Младост Лучани, званична презентација|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Конечно, Гашиќ сите 90 минути ги одиграл на крајот од сезоната, кога екипата на Младост му гостувал на тимот на Црвена ѕвезда.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.crvenazvezdafk.com/scc/vest/4184/crvena-zvezda-mladost-3-1-2-1|title=Црвена звезда - Младост 3:1 (2:1)|date=24. 5. 2015|work=ФК Црвена звезда, званична презентација|accessdate=24. 9. 2018}}</ref>
=== Напредак Крушевац ===
Гашиќ во летото 2015 година, по завршувањето на соработката со поранешниот клуб на Младост од Лучани, во медиумите бил најавен како нов играч на екипата на [[ОФК Белград]], со кој, според тврдењата, требало да потпише четиригодишен договор.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.zurnal.rs/fudbal/jelen-super-liga/20147/gasic-potpisao-za-romanticare-gajic-i-antonov-odlaze|title=Гашић потписао за Романтичаре, Гајић и Антонов одлазе|date=16. 6. 2015|work=[[Спортски журнал]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20150618232507/http://www.zurnal.rs/fudbal/jelen-super-liga/20147/gasic-potpisao-za-romanticare-gajic-i-antonov-odlaze|archive-date=18. 6. 2015|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Тој го одработил својот прв тренинг со клубот пред почетокот на сезоната 2015/16.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.soskanal.net/fudbal-super-liga/ofk-beograd-po%C4%8Deo-sa-pripremama|title=OFK Beograd počeo sa pripremama|last=Pavlović|first=Bojan|date=15. 6. 2015|work=СОС канал|archive-url=https://archive.vn/ljF0P|archive-date=16. 4. 2019|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Подоцна, ја поминал првата фаза од подготовката во [[Кањижа]],<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://ofkbeograd.co.rs/?tip=news&page=1892|title=OFK Beograd u Kanjiži|date=16. 7. 2015|work=ОФК Београд, званична презентација|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> во рамките на кои подготовки одиграл два пријателски натпревари против екипите на Слога од Остојиќ улицата и Омладинац од Степановиќ улицата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://ofkbeograd.co.rs/?tip=news&page=1897|title=Sloga (O) - OFK Beograd 0-4 (0—1)|date=23. 6. 2015|work=ОФК Београд, званична презентација|accessdate=24. 9. 2018}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://ofkbeograd.co.rs/?tip=news&page=1900|title=Omladinac (Stepanovićevo) – OFK Beograd 1:5 (1:4)|date=28. 6. 2015|work=ОФК Београд, званична презентација|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Потоа бил вклучен во списокот на играчи за вториот циклус на подготовки кои се спроведувале на [[Златибор]],<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://ofkbeograd.co.rs/?tip=news&page=1902|title=Romantičari na Zlatiboru|date=29. 6. 2015|work=ОФК Београд, званична презентација|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> но во меѓувреме го напуштил клубот и не бил пријавен за да се натпреварува во српската Суперлига.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://ofkbeograd.co.rs/?tip=news&page=1915|title=Spisak licenciranih igrača za sezonu 2015/2016|date=16. 7. 2015|work=ОФК Београд, званична презентација|accessdate=24. 9. 2018}}</ref>
Во средината на јули 2015 година, Гашиќ се вратил во родниот Крушевац и му се приклучил на тимот на Напредак за прв пат во неговата сениорска кариера.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.zurnal.rs/fudbal/prva-liga/21396/gasic-napustio-ofk-beograd-i-vratio-se-u-maticni-napredak|title=Гашић напустио ОФК Београд и вратио се у матични Напредак|date=10. 7. 2015|work=[[Спортски журнал]]|language=Serbian|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Тој потпишал едногодишен професионален договор со клубот. {{Sfn|Фудбал 32|2015}} Гашиќ за време на првиот дел од сезоната 2015/16 во Првата лига на Србија, под водство на тренерот Богиќ Богиќевиќ, еднаш се нашол во официјалниот протокол и тоа во второто коло, {{Efn|У случају непотпуних података, на званичној интернет презентацији Прве лиге Србије се у неким ситуацијама за датум рођења узима први унос у базу фудбалера.<ref name="gasicpls">{{cite web|url=http://www.prvaligasrbije.com/index.php?nav=igraci&sub=igrac&klubid=-1&igracid=2902| title = Gašić, Milan| website = Прва лига Србије у фудбалу, званична презентација|date=22. 8. 2015| accessdate=24. 9. 2018}}</ref>}} на гостувањето кај екипата на Пролетер во [[Нови Сад]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.dnevnik.rs/sport/prva-liga-srbije-proleter-napredak-00|title=Прва лига Србије: Пролетер - Напредак 0:0|last=Поповић|first=М.|date=22. 8. 2015|work=[[Дневник холдинг]]|accessdate=25. 9. 2018}}</ref> По подготвителниот период со тимот на Напредак во [[Анталија]],<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.srbijasport.net/n/30107/krusevljani-stigli-u-antaliju-odradjen-i-prvi-trening/f|title=Kruševljani stigli u Antaliju odrađen i prvi trening|last=Blagojević|first=Slavoljub|date=7. 2. 2016|work=srbijasport.net|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Гашиќ на својот личен [[Фејсбук]] профил објавил дека го напушта клубот поради незадоволство од тогашниот статус кој го имал кај стручниот штаб.<ref name="alo2">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.alo.rs/gasic-odlazi-iz-napretka-zbog-oca/33771|title=SIN BIVŠEG MINISTRA NAPUŠTA KLUB Gašić odlazi iz Napretka zbog oca!?|last=Ј|first=Ј.|date=9. 2. 2016|work=[[Ало!]]|accessdate=10. 2. 2016}}</ref> Набргу потоа се преселил во екипата на Темниќ од Варварин, каде настапувал како играч до крајот на сезоната.<ref name="srbijafudbal">{{Наведена мрежна страница|url=http://srbijafudbal.com/trajal/gasic_m.htm|title=Гашић, Милан|publisher=srbijafudbal.com|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Покрај петте натпревари кој ги одиграл во Српската лига Исток, Гашиќ одиграл и во финалето на купот на Расинскиот регион, каде што тимот на Темниќ победил со резултат од 2:0 над составот на Трајал од Крушевац.<ref name="rokup">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.srbijasport.net/vest/31674|title=Spektakl u Kruševcu Temnić pobednik kupa|last=Blagojević|first=Slavoljub|date=13. 5. 2016|work=srbijasport.net|accessdate=24. 9. 2018}}</ref>
=== Борац Чачак ===
Во средината на [[2016]] година Гашиќ пред почетокот на на новата сезона во Српската Суперлига се приклучил на тренинзите на екипата на Борац од [[Чачак]]. Тој одиграл неколку прелиминарни натпревари со тимот,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://boracfk.com/?q=node/1564|title=Poraz iz kornera|date=15. 7. 2016|work=ФК Борац Чачак, званична презентација|archive-url=https://web.archive.org/web/20161213102201/http://boracfk.com/?q=node%2F1564|archive-date=13. 12. 2016|accessdate=24. 9. 2018}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://boracfk.com/?q=node/1565|title=Bez golova u generalnoj probi|date=16. 7. 2016|work=ФК Борац Чачак, званична презентација|archive-url=https://web.archive.org/web/20161213142308/http://boracfk.com/?q=node%2F1565|archive-date=13. 12. 2016|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> пред да склучи едногодишен договор со клубот. {{Sfn|Фудбал 36|2016}} Поради кадровски проблеми во тимот на Борац, предизвикани од повреди и суспензии на неколку одбранбени играчи,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://moravainfo.rs/2016/08/borac-na-vozdovcu-igra-za-prvi-bod-u-prvenstvu/|title=Borac na Voždovcu igra za prvi bod u prvenstvu|date=6. 8. 2016|work=moravainfo.rs|archive-url=https://web.archive.org/web/20181004185633/https://moravainfo.rs/2016/08/borac-na-vozdovcu-igra-za-prvi-bod-u-prvenstvu/|archive-date=04. 10. 2018|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Гашиќ својот прв настап за клубот со тренерот Љубиша Дмитровиќ го имал во 3то коло од шампионатот во сезоната 2016/17. Бил во стартниот состав против екипата на Вождовац одигран на покривот на Трговскиот центар.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://fkvozdovac.rs/wp-content/uploads/2016/08/superliga.rs-3Kolo-Vo%C5%BEdovac-Borac.pdf|title=3.Kolo: Voždovac - Borac|date=6. 8. 2018|work=ФК Вождовац, званична презентација|format=PDF|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Гашиќ поголемиот дел од месец август 2016 година го поминал како резервен играч, по што во последните денови од преодниот рок, бил прекомандуван во екипата на Колубара до крајот на календарската година, односно првиот дел од првата полусезона. {{Efn|Приликом књижења споразума о уступању са [[ФК Колубара|Колубаром]], у „Фудбалу“ број 35 из 2016. године, Гашић је грешком потписан као Гајић
Б. Милан,{{sfn|Фудбал 35|2016|p=2756}} што је у следећем броју документа исправљено.{{sfn|Фудбал 36|2016|p=2988}}}}
Во периодот поминат во Колубара Гашиќ не настапил во Првата лига на Србија, додека на некои натпревари од тоа натпреварување бил и на клупата за резервни играчи. Прв пат официјално настапил за клубот во шеснаесетфиналето на Купот на Србија, против неговиот поранешен клуб екипата на Младост од Лучани. Гашиќ го одиграл првиот дел од натпреварот, при што бил јавно опоменет со жолт картон, по што наместо него на теренот влегол неговиот соиграч Богдан Милојевиќ. Колубара го загубила тој натпревар со резултат од 4:0.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.fkmladostlucani.com/index.php/component/k2/item/281-sesnaestina-finala-kup-a-kolubara-mladost-0-4-0-3.html|title=Šesnaestina finala Kup-a: Kolubara – Mladost 0:4(0:3)|last=Joković|first=Goran|date=21. 9. 2016|work=ФК Младост Лучани, званична презентација|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> По враќањето во екипата на Борац, Гашиќ и формално останал член на клубот до истекот на неговата договорена обврска, до летото [[2017|2017 година]]. Во вториот дел од сезоната немал ниту еден настап за тимот.
=== Трајал ===
==== Сезона 2017/18: Српска лига Исток ====
На почетокот на 2017 година, Гашиќ се вратил во фудбалскиот клуб Трајал, каде му се придружил на неговиот постар брат Владан во водењето на клубот. Со клубот тренирал во вториот дел од сезоната 2016/17 во Западната зона,<ref name="TRAJAL">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.srbijasport.net/klub/316|title=TRAJAL|work=srbijasport.net|archive-url=https://web.archive.org/web/20170521225039/http://www.srbijasport.net/klub/316|archive-date=22. 5. 2017|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> но немал настапи до крајот на сезоната. {{Efn|Према правилнику [[ФИФА|Међународне федерације фудбалских асоцијација]], играч у току једне сезоне може бити регистрован за највише три клуба, од чега на званичним утакмицама не сме наступати за више од два, сем у посебним случајевима, када сезоне нису календарски усклађене.{{sfn|FIFA pravilnik|2005|p=8}}}} Подоцна ја презел функцијата спортски директор во клубот,<ref name="director">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sportskevesti.rs/trajal-pumpa-fudbal-za-novu-trku-lider-srpske-lige-istok-dobro-pojacan-u-zimskoj-pauzi-vec-poceo-pripreme-za-nastavak-prvenstva|title=TRAJAL PUMPA FUDBAL ZA NOVU TRKU Lider Srpske lige Istok dobro pojačan u zimskoj pauzi već počeo pripreme za nastavak prvenstva|last=M|first=D.|date=24. 1. 2018|work=sportskevesti.rs|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> кој претходно ја извршувал Иван Драгичевиќ.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.blic.rs/vesti/drustvo/gasici-ruse-miskovica-sin-bivseg-ministra-preuzeo-fk-trajal/40hs7le|title=GAŠIĆI RUŠE MIŠKOVIĆA Sin bivšeg ministra preuzeo FK "Trajal"|last=Milenković|first=Slaviša|date=17. 8. 2016|work=[[Блиц (новине)|Блиц]]|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> По повлекувањето на капитенот Горан Ракиќ, односно неговото прекинување со играње на активен фудбал,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.rtk.rs/?p=86174|title=FK Trajal novi srpskoligaš|date=5. 6. 2017|work=[[Радио-телевизија Крушевац]]|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Гашиќ, откако претходно ја префрлил документацијата за регистрација, {{Sfn|Фудбал, ванредни 8|2017}} ја презел улогата на носител на капитенската лента.<ref name="sinovi">{{Наведена мрежна страница|url=https://sport.blic.rs/fudbal/domaci-fudbal/klub-gasicevih-sinova-nastavlja-fudbalsku-bajku-fk-trajal-juri-trecu-promociju-u-tri/02g7679|title=Klub Gašićevih sinova nastavlja fudbalsku bajku: FK Trajal juri treću promociju u tri sezone|last=Milenković|first=S.|date=27. 11. 2017|work=[[Блиц (новине)|Блиц]]|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Прв пат за клубот настапил во 1то коло од Српската лига Исток во сезоната 2017/18, против составот на Ртањ од Бољевац.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://sr-rs.facebook.com/1750324621909101/videos/1959837874291107|title=Trayal - Rtanj|date=21. 8. 2017|work=ФК Трајал Крушевац, фејсбук страница|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Пред крајот на натпреварот од 10то коло од истото натпреварување, против екипата на Јединство од [[Параќин]],<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.srpskelige.com/najnovije/zestok-remi-u-derbiju-sl-istok-video/|title=Žestok remi u derbiju SL Istok (video)|date=22. 10. 2017|work=srpskelige.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20171114093050/http://www.srpskelige.com/najnovije/zestok-remi-u-derbiju-sl-istok-video/|archive-date=14. 11. 2017|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Гашиќ бил исклучен, за прв пат во својата сениорска кариера и го пропуштил наредниот натпревар. {{Sfn|Билтен 10|2017}} По враќањето на теренот, тој го постигнал својот прв гол на официјалниот натпревар, кога бил прецизен од слободен удар во 70та минута од натпреварот на гостински терен кај екипата на Првата петтолетка во Трстеник.<ref name="pptfreekick">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.trstenicani.rs/video/ts_video17c/ts_fktst_trajal_0-1_sez1718_SD.mp4|title=ДЕРБИ 13. КОЛА: Трстеник ППТ – Трајал (Крушевац) 0:1 (0:0)|date=11. 11. 2017|work=trstenicani.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20180925025926/http://www.trstenicani.rs/video/ts_video17c/ts_fktst_trajal_0-1_sez1718_SD.mp4|archive-date=25. 09. 2018|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Гашиќ бил прогласен за најдобар играч на теренот и тоа вторпат по ред,<ref name="srbijafudbal">{{Наведена мрежна страница|url=http://srbijafudbal.com/trajal/gasic_m.htm|title=Гашић, Милан|publisher=srbijafudbal.com|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> постигнувајќи два гола во победата од 2:1 над екипата на Синѓелиќ од [[Ниш]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.facebook.com/1750324621909101/videos/vb.1750324621909101/1999937880281106/?type=3&theater|title=FK Trayal - OFK Sinđelić|date=20. 11. 2017|work=ФК Трајал Крушевац, фејсбук страница|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Тој бил избран за најдобар играч во 14то коло според списанието Спорт Журнал. Со победата над екипата на Јастебац од Велики Шиљеговац во финалето на Купот на градот Крушевац, на [[19 април]] [[2018|2018 година]], Гашиќ го освоил својот прв трофеј како капитен на екипата наТрајал.<ref name="jastrebac">{{Наведена мрежна страница|url=https://sr-rs.facebook.com/1750324621909101/videos/2077247422550151|title=FK Trayal - FK Jastrebac|date=19. 4. 2018|work=ФК Трајал Крушевац, фејсбук страница|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Една седмица подоцна, на 26 април, Гашиќ постигнал 4 гола за време на полуфиналниот натпревар од Купот на Расинскиот округ, два од нив од [[Пенал (фудбал)|пенал]] во победата од 11ː0 над тимот на Јухор од Обрез.<ref name="juhor">{{Наведена мрежна страница|url=https://sr-rs.facebook.com/1750324621909101/videos/2080435288898031|title=FK Trayal - FK Juhor|date=26. 4. 2018|work=ФК Трајал Крушевац, фејсбук страница|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Набргу потоа на 9 мај, Гашиќ го освоил тоа натпреварување со екипата на Триал, со победа од 3:1 против составот на Жупа од Александровац. По тој повод, пехарот му го врачил претседателот на Фудбалскиот сојуз на Расинскиот округ Драгиша Биниќ.<ref name="zupa">{{Наведена мрежна страница|url=https://sr-rs.facebook.com/1750324621909101/videos/2088258474782379|title=FK Trayal - FK Župa|date=9. 5. 2018|work=ФК Трајал Крушевац, фејсбук страница|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Во натпреварот од втората сезона против Јединство во 25-то коло, Гашиќ го постигнал израмнувачкиот гол во нерешениот резултат од 1:1 на гостувањето во градот Параќин.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://sr-rs.facebook.com/1750324621909101/videos/2090450504563176|title=25. kolo Jedinstvo P. - Trayal 1:1|date=14. 5. 2018|work=ФК Трајал Крушевац, фејсбук страница|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Тој постигнал уште два гола до крајот на сезоната, против екипата на Озрен од Сокобања и составот на Цар Константин. Двата гола ги постигнал со удар од белата точка.<ref name="ozren">{{Наведена мрежна страница|url=https://sr-rs.facebook.com/1750324621909101/videos/2094032524204974|title=27.kolo Srpske lige istok Fk Ozren - Fk Trayal 2:2|date=21. 5. 2018|work=ФК Трајал Крушевац, фејсбук страница|accessdate=24. 9. 2018}}</ref><ref name="car">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.facebook.com/1750324621909101/videos/vb.1750324621909101/2105872729687620/?type=3&theater|title=Fk Trayal- Fk Car Konstantin 30.kolo Srpske lige istok|date=11. 6. 2018|work=ФК Трајал Крушевац, фејсбук страница|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Откако го освоил првото место на табелата во Српската лига Исток, Гашиќ се пласирал со екипата на Трајал во Првата лига на Србија.<ref name="sletitle">{{Наведена мрежна страница|url=https://sr-rs.facebook.com/1750324621909101/videos/2105705426371017|title=Dodela pehara i medalja povodom osvajanja prvog mesta u Srpskoj ligi istok.|date=11. 6. 2018|work=ФК Трајал Крушевац, фејсбук страница|accessdate=24. 9. 2018}}</ref>
==== Сезона 2018/19: Прва лига на Србија ====
Гашиќ на отворањето на сезоната 2018/19 го одиграл својот прв натпревар против екипата на Заплањац од Гаџин Хан, во полуфиналниот натпревар од купот на регионот на [[Јужна и Источна Србија]]. На тој натпревар дал гол од местото за казнени удари.<ref name="zaplanjac">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.fudbal.info/prva-liga/trajal-pobedom-u-novu-sezonu/|title=Trajal pobedom u novu sezonu|date=5. 8. 2018|work=fudbal.info|archive-url=https://web.archive.org/web/20180810173713/https://www.fudbal.info/prva-liga/trajal-pobedom-u-novu-sezonu/|archive-date=10. 8. 2018|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Екипата на Трајал подоцна го освоила тој вид на натпреварување, по подоброто изведување пенали против составот на Моравац од Мрштане.<ref name="moravac">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sportskastranajuga.com/fudbal-jug-srbije/vesti-fudbal/item/6013-finale-kupa-fsris-moravac-orion-trajal-11-penalima-56|title=Finale Kupa FSRIS: Moravac ORION - Trajal 1:1, penalima 5:6|date=15. 8. 2018|work=sportskastranajuga.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20180816194444/http://www.sportskastranajuga.com/fudbal-jug-srbije/vesti-fudbal/item/6013-finale-kupa-fsris-moravac-orion-trajal-11-penalima-56|archive-date=16. 08. 2018|accessdate=24. 9. 2018}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.rtk.rs/?p=96433|title=FK Trajal osvojio Kup Regiona istočne Srbije|date=16. 8. 2018|work=[[Радио-телевизија Крушевац]]|accessdate=24. 9. 2018}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.facebook.com/fktrayal/videos/finale-kupa-fsris-u-surdulici-fc-moravac-orion-fc-trajal-highlights/2130644400529083/|title=Finale kupa FSRIS u Surdulici : MORAVAC ORION – TRAJAL|date=16. 8. 2018|work=ФК Трајал Крушевац, фејсбук страница|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Под водство на тогашниот тренер, Миљојко Гошиќ, Гашиќ започнал да настапува и во Првата лига на Србија и тоа како капитен на екипата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.facebook.com/fcbezanija/photos/pcb.1004945556334162/1004945483000836|title=Бежанија – Трајал|date=12. 8. 2018|work=ФК Бежанија, фејсбук страница|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> На [[12 септември]] 2018 година, Гашиќ бил во составот на својот тим во квалификациското коло од натпреварот од Купот на Србија, против составот на Раднички од [[Пирот]]. Екипата на Трајал го загубила натпреварот со резултат од 1:0, со што биле елиминирани од понатамошното натпреварување.<ref name="pretkolo">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.plusonline.rs/tigar-bolji-od-trajala-pirocanci-pobedili-krusevljane-golom-novajlije-milosevica/|title=“Tigar bolji od Trajala”! Piroćanci pobedili Kruševljane golom novajlije Miloševića!|date=12. 9. 2018|work=plusonline.rs|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> На натпреварот од 20то коло на Првата лига на Србија, против екипата на Јавор од Ивањица, Гашиќ не реализирал пенал по прекршокот на Немања Миловановиќ врз Милорад Савиќ во шеснаесетникот на гостинската екипа. Екипата на Јавор победила со резултат од 3:1.<ref name="javorni">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.facebook.com/fktrayal/videos/435025270366118|title=FK Trayal - FK Javor Matis|date=3. 12. 2018|work=ФК Трајал Крушевац, фејсбук страница|accessdate=7. 12. 2018}}</ref><ref name="javorpp">{{Наведена мрежна страница|url=https://fkjavor.com/blog/2018/12/03/povratak-na-pravi-kolosek-video/|title=Povratak na pravi kolosek (VIDEO)|date=3. 12. 2018|work=ФК Јавор Ивањица, званична презентација|accessdate=7. 12. 2018}}</ref> На натпреварот од следното коло, против составот на Металац во Горњи Милановац, Гашиќ постигнал гол во 75 минута за екипата на Трајал, кој бил поништен поради прекршокот над играчот Иван Костиќ, голманот на домашната екипа.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.facebook.com/fktrayal/videos/vb.1750324621909101/263906517620555|title=FK Metalac Gornji Milanovac - FK Trayal|date=6. 12. 2018|work=ФК Трајал Крушевац, фејсбук страница|accessdate=7. 12. 2018}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://fkmetalac.rs/2018/12/05/vazna-pobeda-metalca-2/|title=Važna pobeda Metalca|date=5. 12. 2018|work=ФК Металац Горњи Милановац, званична презентација|accessdate=7. 12. 2018}}</ref> Во последната минута од натпреварот од 25то коло од Првата лига на Србија, против екипата на Инѓија, во која Трајал како домаќин забележал победа со резултат 3ː0, на Гашиќ му бил покажан 4от жолт картон во сезоната, по што бил суспендиран од наредниот натпревар.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.fkindjija.com/Jedna_vest.php?id=2314|title=Trajal - Inđija 3: 0 (2: 0)|last=Belić|first=Anđelko|date=6. 3. 2019|work=Sportin.biz|publisher=ФК Инђија, званична презентација|accessdate=13. 3. 2019}}</ref> Во натпреварот од наредното коло, против составот на Телеоптик во [[Земун]], во составот на Трајал, Гашиќ бил заменет со соиграчот Милорад Савиќ, кој ја имал улогата на капитен на тој натпревар.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.facebook.com/fktrayal/photos/a.1943556175919277/2302220930052798|title=FK Teleoptik - FK Trayal|date=11. 3. 2019|work=ФК Трајал Крушевац, фејсбук страница|accessdate=12. 3. 2019}}</ref> По завршувањето на регуларниот дел од сезоната, Гашиќ и составот на Трајал паднале на дното од табелата, со што потоа екипата продолжила да се натпреварува во плејофот за опстанок во лигата.<ref name="playout">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.facebook.com/fktrayal/photos/a.1756368597971370/2315415162066708/?type=3&theater|title=Судије наклоњене Пазарцима|last=Милутиновић|first=Сања|date=2. 4. 2019|work=[[Спортски журнал]]|publisher=ФК Трајал Крушевац, фејсбук страница|accessdate=3. 4. 2019}}</ref> Во натпреварот од 33 коло од прволигашката конкуренција, против екипата на Телеоптик, Гашиќ направил пенал при резултат 1:0 за својот тим, но противничкиот играч Јован Кокир не успеал да го реализира.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mozzartsport.com/fudbal/vesti/jovanovic-i-marong-guraju-teleoptik-u-srpsku-ligu-u-krusevcu-presudio-penal-u-91-minutu/324711|title=Jovanović i Marong guraju Teleoptik u Srpsku ligu: U Kruševcu presudio penal u 91. minutu|last=Stanković|first=Dejan|date=15. 4. 2019|work=mozzartsport.com|accessdate=16. 4. 2019}}</ref> На истиот натпревар, Гашиќ си постигнал автогол по ударот на Јован Влалукин, на кого и официјално му бил запишан.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://fudbal.hotsport.rs/2019/04/15/prva-liga-srbije-trajal-ne-brine-za-opstanak-muke-teleoptika-se-nastavljaju-sa-lazeticem|title=PRVA LIGA SRBIJE: Trajal ne brine za opstanak, muke Teleoptika se nastavljaju i sa Lazetićem|last=Lazić|first=Petar|date=15. 4. 2019|work=hotsport.rs|archive-url=http://archive.fo/vwsrc|archive-date=16. 4. 2019|accessdate=16. 4. 2019}}</ref> Во текот на сезоната, Гашиќ одиграл вкупно 39 натпревари. Во сите натпреварувања во кои настапувал, постигнал еден гол. Со клубот по завршувањето на натпреварувањето во Првата лига на Србија остварил пласман на 9то место на табелата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.rtk.rs/102756/fudbal-trajal-becej-10/|title=U završnici plej-auta Prve lige: Trajal – Bečej 1:0|date=5. 5. 2019|work=[[Радио-телевизија Крушевац]]|accessdate=6. 5. 2019}}</ref>
==== Сезона 2019/20: повреда на 'рбетот ====
На почетокот на јули 2019 година, Гашиќ ги започнал подготовките за новата сезона во Првата лига на Србија,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.zurnal.rs/fudbal/prva-liga/81912/krusevljani-uhvatili-zalet-novajlije-samo-radic-iz-cukarickog-i-radosavljevic|title=Крушевљани ухватили залет, новајлије само Радић из Чукаричког и Радосављевић|date=2. 7. 2019|work=[[Спортски журнал]]|accessdate=29. 7. 2019}}</ref> под водство на тренерот Горан Лазаревиќ.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.rtk.rs/104447/u-fk-trajal-teku-pripreme-za-sledecu-sezonu-u-prvoj-ligi-srbije/|title=U FK Trajal teku pripreme za sledeću sezonu u Prvoj ligi Srbije|date=12. 7. 2019|work=[[Радио телевизија Крушевац]]|accessdate=29. 7. 2019}}</ref> Тој ги пропуштил првите два пријателски натпревари против екипите на [[Пирот|Раднички од Пирот]] и Колубара поради болки во грбот предизвикани од [[дискус хернија]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.plusonline.rs/marka-vidojevica-do-pocetka-prvenstva-ceka-tezak-posao/|title=Marka Vidojevića do početka prvenstva čeka težak posao|last=Milutinović|first=Sanja|date=11. 7. 2019|work=[[Sportski žurnal]]|publisher=plusonline.rs|accessdate=29. 7. 2019}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://i.pics.rs/ME4sB.png|title=Лишчевић циља плеј-оф|last=Милутиновић|first=Сања|date=16. 7. 2019|publisher=[[Спортски журнал]]|accessdate=29. 7. 2019}}</ref> Нешто подоцна му била констатирана посериозна форма на повреда, поради што не тренирал со тимот, иако отпатувал на завршната фаза од подготовките во [[Охрид]]. {{Efn|Трајал је током припремног периода одиграо три, од заказане четири утакмице,<ref>{{Cite web|url=https://www.tvplus.rs/post/fk-trajal-u-makedoniji-na-pripremama|title=Trajal u Makedoniji na pripremama|date=19. 7. 2019|accessdate=29. 7. 2019|website=[[ТВ Плус]]|archive-date=29. 07. 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190729053635/https://www.tvplus.rs/post/fk-trajal-u-makedoniji-na-pripremama|url-status=dead}}</ref> против [[ФК Ренова|Ренове]],<ref>{{Cite web|url=https://www.facebook.com/fktrayal/photos/a.1756368597971370/2389093018032255/?type=3|title=Одлука за три минута|date=18. 7. 2019|accessdate=29. 7. 2019|last=Милутиновић|first=Сања|work=[[Спортски журнал]]|publisher=ФК Трајал, фејсбук страница}}</ref> [[ФК Лабуништа|Лабуниште]],<ref>{{Cite web|url=https://www.facebook.com/fktrayal/photos/a.1756368597971370/2392177527723804/?type=3|title=Све готово за 25 минута|date=22. 7. 2019|accessdate=29. 7. 2019|last=Милутиновић|first=Сања|work=[[Спортски журнал]]|publisher=ФК Трајал, фејсбук страница}}</ref> односно [[Врање|врањског]] [[ФК Динамо Врање|Динама]].<ref>{{Instagram|p/B0SxL9EIj6W|Trayal - Dinamo}}</ref> По повратку у Србију,<ref>{{Cite web|url=http://www.sportskevesti.rs/trajal-zavrsio-pripreme-u-ohridu-gumari-zadovoljni-desetodnevnim-boravkom-u-makedoniji-i-formom-koju-su-pokazali-na-tri-kotrolna-meca/|title=TRAJAL ZAVRŠIO PRIPREME U OHRIDU „Gumari“ zadovoljni boravkom u Makedoniji i formom koju su pokazali na tri kotrolna meča|date=25. 7. 2019|accessdate=29. 7. 2019|website=sportskevesti.rs}}</ref> на генералној проби побеђена је екипа [[ФК СФС Борац Параћин|СФС Борца]] из [[Параћин]]а.<ref>{{Instagram|p/B0dxNMeopgP|Trayal - SFS Borac}}</ref>}} Бидејќи претходно имал слични проблеми, Гашиќ останал надвор од конкуренција на почетокот на сезоната.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.facebook.com/fktrayal/photos/a.1756368597971370/2391604644447759|title=Ekipa Trayala je trenutno ostala bez svog vodje i kapitena Milana Gašića.|date=21. 7. 2019|publisher=ФК Трајал, фејсбук страница|accessdate=29. 7. 2019}}</ref> Процесот на [[Физијатрија|рехабилитација]] започнал во Рибарска Бања,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.facebook.com/fktrayal/photos/a.1756368597971370/2401660413442182|title=Милошевић за прву радост|last=Милутиновић|first=Сања|date=5. 8. 2019|work=[[Спортски журнал]]|publisher=ФК Трајал, фејсбук страница|accessdate=5. 8. 2019}}</ref> а првиот тренинг со тимот го одржал кон крајот на месец август истата година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://sr-rs.facebook.com/fktrayal/posts/2418491451759078|title=Povratak kapitena u trenažni proces!|date=29. 8. 2019|publisher=ФК Трајал, фејсбук страница|accessdate=4. 9. 2019}}</ref> Гашиќ за прв пат бил пријавен во протоколите официјални на средбата од шеснаесетфиналето на Купот на Србија, против составот на [[Сурдулица|Раднички од Сурдулица]], но не влегол во игра. По пауза од неколку месеци поради опоравување од повредата, Гашиќ го одиграл својот прв официјален натпревар во сезоната 2019/20 во 15 коло од Првата лига на Србија, против составот на Смедерево.<ref name="autoritet">{{Наведени вести|url=http://www.zurnal.rs/fudbal/prva-liga/87010/kapiten-trajala-gasic-stvari-su-se-otele-kontroli|title=Капитен Трајала Гашић: Ствари су се отеле контроли!|date=16. 10. 2019|access-date=19. 10. 2019}}</ref> По тој повод, тој влегол на теренот во 64та минута, кога го заменил Филип Гогиќ.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.zurnal.rs/fudbal/prva-liga/87131/oklopnici-odoleli-pod-bagdalom|title=Оклопници одолели под Багдалом|date=18. 10. 2019|access-date=19. 10. 2019}}</ref> Гагиќ бил вклучен во почетниот состав за натпреварот од 16то коло, кога екипата на Трајал гостувала кај екипата на Колубара во Лазаревац. Подоцна, играл против екипата на Будуќност од Добановци и составот на Графичар.<ref name="SW">{{Soccerway|miroslav-gai/339459}}</ref> Поради операција на [[слепо црево]], ги пропуштил зимските подготовки и почетокот на пролетниот дел од сезоната.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://sr-rs.facebook.com/fktrayal/photos/a.1756368597971370/2606593539615534|title=Опстанак сада у другом плану|last=Милутиновић|first=Сања|date=28. 3. 2020|work=[[Спортски журнал]]|publisher=ФК Трајал, фејсбук страница|accessdate=29. 3. 2020}}</ref> По три одиграни кола во 2020 година, [[Претседател на Србија|претседателот на Република Србија]], [[Александар Вучиќ]], на [[15 март|15ти]] [[15 март|март]] соопштил дека е донесена одлука за прогласување вонредна состојба на територијата на целата држава, поради [[Пандемија на КОВИД-19 во Србија|пандемијата на корона вирусот]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.srbija.gov.rs/vest/451323/proglaseno-vanredno-stanje-na-teritoriji-citave-srbije.php|title=Проглашено ванредно стање на територији читаве Србије|date=15. 3. 2020|publisher=[[Влада Републике Србије]]|accessdate=29. 3. 2020}}</ref> Согласно тоа, [[Фудбалски сојуз на Србија|Фудбалскиот сојуз на Србија]] ја известил јавноста дека од тој момент се откажани сите натпревари под покровителство на таа организација и дека клубовите треба да се придржуваат до дополнителните инструкции од надлежните институции.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://fss.rs/obavestenje-za-sve-clanove-fss/|title=Важно обавештење|date=16. 3. 2020|accessdate=29. 3. 2020}}</ref> Фудбалскиот клуб Трајал дополнително ги суспендирал сите активности на играчкиот кадар. Гашиќ до крајот на сезоната тренирал по посебна програма и не играл на натпреварувачки натпревари.<ref>{{Наведени вести|url=http://zurnal.rs/fudbal/prva-liga/96795/krusevljani-odlucili-do-kraja-lige-igraju-samo-sa-igracima-iz-svog-grada|title=КРУШЕВЉАНИ ОДЛУЧИЛИ - До краја лиге играју само са играчима из свог града|date=11. 5. 2020|access-date=23. 6. 2020|publisher=[[Спортски журнал]]}}</ref>
==== Сезона 2020/21: враќање во тимот ====
Во својство на спортски директор, во текот на летото 2020 година, Гашиќ го претставил тренерот Горан Лазаревиќ, кој се вратил на клупата на составот на Трајал, а потоа го водел преодниот рок.<ref>{{Наведени вести|url=https://jefimija.tv/novi-stari-sef-struke-predstavljen-danas/|title=Novi-stari šef struke predstavljen danas|last=Nikolić|first=Goran|date=15. 7. 2020|access-date=16. 8. 2020|publisher=[[ТВ Јефимија]]}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://krusevacgrad.rs/lazarevic-na-klupi-pavlovic-u-timu-trajala/|title=Lazarević na klupi, Pavlović u timu Trajala|date=15. 7. 2020|access-date=16. 8. 2020|publisher=krusevacgrad.rs}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=http://zurnal.rs/fudbal/prva-liga/100593/trajal-na-pojacanja-stavlja-tacku-sa-liscevicem|title=Tрајал на појачања ставља тачку са Лишчевићем|date=6. 8. 2020|access-date=16. 8. 2020|publisher=[[Спортски журнал]]}}</ref> Поради рестриктивните мерки предизвикани од пандемијата на корона вирусот, екипата на Трајал не отпатувала на подготовките надвор од Крушевац, додека два пријателски натпревари биле прекинати поради неповолните временски услови.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.srbijasport.net/n/63145/-gumari-teze-spostvenom-stilu-igre/f|title=''Гумари'' теже споственом стилу игре|last=Ашковић|date=14. 8. 2020|access-date=16. 8. 2020|publisher=srbijasport.net}}</ref> По пауза од неколку месеци, која ја направил во претходниот шампионат, Гашиќ го одиграл својот прв официјален натпревар на отворањето на сезоната 2020/21 во Првата лига на Србија. Подоцна неговиот тим бил поразен од тимот на Земун на стадионот во Горен Варош. На тој натпревар Гашиќ реализирал пенал за единствениот гол на својот тим во поразот со резултат од 3:1.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://fss.rs/izvestaj-sa-utakmice/2397501/|title=Земун (Земун) 3 : 1 Трајал (Крушевац)|date=15. 8. 2020|work=[[Фудбалски савез Србије]]|accessdate=16. 8. 2020}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://krusevacgrad.rs/poraz-napretka-trajala-i-trstenika-ppt/|title=Poraz Napretka, Trajala i Trstenika PPT|last=M|first=S.|date=16. 8. 2020|access-date=16. 8. 2020|publisher=krusevacgrad.rs}}</ref> Иако настапот на Гашиќ бил неизвесен пред следното коло поради проблеми со грбот,<ref>{{Наведени вести|url=https://www.mozzartsport.com/fudbal/vesti/krusevljani-sa-pavlovicem-napadaju-loznicu/364518|title=Kruševljani sa Pavlovićem napadaju Loznicu|date=24. 8. 2020|access-date=24. 8. 2020|publisher=mozzartsport.com}}</ref> тој сепак ги одиграл сите 90 минути во минималната победа над составот на Лозница.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://fss.rs/izvestaj-sa-utakmice/2397504/|title=Трајал (Крушевац) 1 : 0 Лозница (Лозница)|date=24. 8. 2020|work=[[Фудбалски савез Србије]]|accessdate=24. 8. 2020}}</ref> На крајот од натпреварот против екипата на Колубара во Лазаревац, Гашиќ бил исклучен,<ref>{{Наведени вести|url=https://www.geminfo.rs/rudari-iskopali-nova-tri-boda/|title=“Rudari” iskopali nova tri boda|date=31. 8. 2020|access-date=4. 9. 2020|publisher=geminfo.rs}}</ref> и поради тоа бил суспендиран за натпреварот од 4то коло со клубот на Динамо во Врање.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.maxbetsport.rs/pojacanja-za-trajal-stigao-golman-i-ofanzivni-vezni-231857/|title=POJAČANJA ZA TRAJAL Stigao golman i ofanzivni vezni|last=Tomašević|first=Dalibor|date=2. 9. 2020|access-date=4. 9. 2020|publisher=maxbetsport.rs}}</ref> По истекот на казната се вратил во тимот и тоа против екипата на Будуќност од Добановац,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.facebook.com/fktrayal/videos/424021691892725|title=FK Trayal - FK Buducnost|date=15. 9. 2020|work=ФК Трајал Крушевац, фејсбук страница|accessdate=20. 10. 2020}}</ref> а во следното коло на гостувањето кај составот на ГФК Јагодина воопшто не играл.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.fkjagodina.org.rs/podela-bodova-sa-trajalom/|title=Подела бодова са Трајалом|date=19. 9. 2020|access-date=20. 10. 2020}}</ref> Кон крајот на натпреварот со [[Панчево|панчевски]] Железничар, во кој Трајал победил со резултат од 2:1, Гашиќ го напуштил теренот за да го замени неговиот соиграч Душан Пуношевац.<ref>{{Наведени вести|url=https://sr-rs.facebook.com/fktrayal/photos/a.2142586986016194/2757952064479680/?type=3&theater|title=Голубовић крунисао офанзиву|last=М|first=С.|date=24. 9. 2020|work=[[Спортски журнал]]|access-date=20. 10. 2020|publisher=ФК Трајал, фејсбук страница}}</ref> Потоа ги одиграл сите 90 минути против составот на Дубочица во [[Лесковац]], каде Трајал бил поразен со минимален резултат.<ref>{{Наведени вести|url=https://sportskastranajuga.com/2020/09/28/slavlje-u-leskovcu-golom-kapitena-savica-dubocica-pobedila-trajal/|title=SLAVLJE U LESKOVCU: Golom kapitena Savića Dubočica pobedila Trajal|last=Stamenković|first=Srdjan|date=28. 9. 2020|access-date=20. 10. 2020|publisher=sportskastranajuga.com}}</ref> По тој натпревар, екипата на Трајал со истиот резултат бил поразен од составот на [[Краљево|Слога од Краљево]] на домашен терен во Крушевац. Подоцна, тимот остварил две врзани победи, против Раднички во [[Сремска Митровица]], односно белградски Графичар. На сите три натпревари одиграни во октомври Гашиќ добил по еден жолт картон.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://fss.rs/izvestaj-sa-utakmice/2397572/|title=Трајал (Крушевац) 0 : 1 Слога (Краљево)|date=5. 10. 2020|work=[[Фудбалски савез Србије]]|accessdate=20. 10. 2020}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://sr-rs.facebook.com/fktrayal/photos/a.2142586986016194/2774070516201168/?type=3&theater|title=Слом за два минута|last=Брежанац|first=С.|date=12. 10. 2020|work=[[Спортски журнал]]|access-date=20. 10. 2020|publisher=ФК Трајал, фејсбук страница}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=http://zurnal.rs/fudbal/prva-liga/103926/nemile-scene-u-krusevcu-obezbedjenje-sprecilo-incident|title=Немиле сцене у Крушевцу, обезбеђење спречило инцидент|date=19. 10. 2020|access-date=20. 10. 2020|publisher=[[Спортски журнал]]}}</ref> Бидејќи собрал парен број жолти картони со претходно јавно предупредување, бил суспендиран за натпреварот од следното коло, кога противник на Трајал бил составот на ИМТ.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.youtube.com/watch?v=iqE_107lcJw|title=FK IMT - FK TRAYAL, najava utakmice|date=23. 10. 2020|work=[[ТВ Јефимија]]|publisher=[[Јутјуб]]|accessdate=26. 10. 2020}}</ref> Во меѓувреме играл во шеснаесеттофиналето на Купот на Србија, по што биле совладани од составот на ТСЦ од [[Бачка Топола]].<ref>{{Наведени вести|url=https://sr-rs.facebook.com/fktrayal/photos/a.2142586986016194/2783565398585013/|title=Лукић пробио бедем|last=Милутиновић|first=Сања|date=22. 10. 2020|work=[[Спортски журнал]]|access-date=26. 10. 2020|publisher=ФК Трајал, фејсбук страница}}</ref> Гашиќ се вратил во составот на тимот за натпреварот против Раднички од Пирот, но потоа го пропуштил остатокот од првиот дел од сезоната.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.sportdc.net/n/125708/pls-derbi-se-igra-u-lazarevcu-lider-na-lagatoru/f|title=PLS: Derbi se igra u Lazarevcu, lider na Lagatoru|date=29. 10. 2020|work=srbijasport.net|publisher=sportdc.net|accessdate=15. 11. 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.rtk.rs/117045/fudbaleri-trajala-u-nedelju-igraju-sa-radnickim-iz-kragujevca/|title=Fudbaleri Trajala u nedelju igraju sa Radničkim iz Kragujevca|date=13. 11. 2020|work=[[Радио-телевизија Крушевац]]|accessdate=15. 11. 2020}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.mozzartsport.com/fudbal/vesti/radnicki-bez-sedmorice-stize-u-krusevac-po-jesenju-titulu/370851|title=Radnički bez sedmorice stiže u Kruševac po jesenju titulu|date=15. 11. 2020|access-date=15. 11. 2020|publisher=mozzartsport.com}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://krusevacgrad.rs/trajal-od-gostovanja-zarkovu-ocekuje-sva-tri-boda/|title=Trajal od gostovanja Žarkovu očekuje sva tri boda!|last=M|first=S.|date=21. 11. 2020|access-date=22. 11. 2020|publisher=krusevacgrad.rs}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=|title=Борац плаћа за све киксеве|last=М|first=С.|date=28. 11. 2020|publisher=[[Спортски журнал]], број 10926|page=6|id=}}</ref> На тимот повторно му се приклучил за време на зимските подготовки.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.srbijasport.net/n/66965/-gumari-doveli-adekvatna-pojacanja|title=''Gumari'' doveli adekvatna pojačanja|last=Ašković|date=6. 2. 2021|access-date=6. 2. 2021|publisher=srbijasport.net}}</ref> Во втората половина од сезоната, својот прв натпревар го одиграл во 21то коло од Првата лига,<ref name="3pozadi">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.facebook.com/photo.php?fbid=127793842679831&set=pb.100063476471102.-2207520000|title=21. kolo FK Trayal Keuševac — FK Dinamo Vranje|date=12. 3. 2021|publisher=ФК Трајал, фејсбук страница|accessdate=14. 3. 2021}}</ref> со екипата на Динамо од Врање, кој завршил со резултат од 0:0.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.mozzartsport.com/fudbal/vesti/corci-pod-bagdalom/381283|title=Ćorci pod Bagdalom|date=12. 3. 2021|access-date=14. 3. 2021|publisher=mozzartsport.com}}</ref> Екипата на Трајал испаднала од лигата по завршувањето на натпреварувањето во таа сезона.<ref>{{Наведени вести|url=https://krusevacpress.com/zavrsena-sezone-u-fudbalskim-ligama-napredak-opstao-trajal-ispao/|title=Završena sezone u fudbalskim ligama: Napredak opstao, Trajal ispao!|date=20. 5. 2021|access-date=1. 6. 2021|publisher=krusevacpress.com}}</ref>
==== Сезона 2021/22 ====
На отворањето на сезоната 2021/22 во Српската лига Исток, Гашиќ успеал да постигне гол од пенал за резултат од 2:0 против составот на Мешево.<ref>{{Наведени вести|url=https://sr-rs.facebook.com/photo/?fbid=236038818521999&set=ecnf.100063476471102|title=Први мат у 13. секунди!|last=М|first=С.|date=14. 8. 2021|work=Спортски журнал|access-date=15. 8. 2021|publisher=ФК Трајал, фејсбук страница}}</ref> Тој играл со тимот во прелиминарното коло од Купот на Србија, кога Трајал го победил составот на Графичар со минимален резултат и се квалификувал во следната фаза од натпреварувањето.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.youtube.com/watch?v=5YBYvOF4ur8|title=Kup Srbije: Trajal - Grafičar 1:0, ceo meč|date=8. 9. 2021|work=[[Звезда ТВ]]|publisher=[[Јутјуб]]|accessdate=5. 10. 2021}}</ref> Повторно успешно реализирал гол од пенал во победата над составот на Тимочанин во 8 коло од лигашкиот натпревар.<ref>{{Наведени вести|url=https://sr-rs.facebook.com/photo/?fbid=271749824950898|title=Тројка за врх|last=М|first=С.|date=3. 10. 2021|work=Спортски журнал|access-date=5. 10. 2021|publisher=ФК Трајал, фејсбук страница}}</ref> Го водел составот против екипата на [[ФК Партизан|Партизан]], на [[Партизан (стадион)|стадионот на улицата Хумска]] во Белград, кога Трајал бил елиминиран од понатамошното натпреварување во Купот на Србија.<ref name="Partizan_kup">{{Наведена мрежна страница|url=https://partizan.rs/partizan-trajal/|title=Куп Србије: Партизан – Трајал 3:0 (1:0)|date=13. 10. 2021|work=ФК Партизан, званична презентација|accessdate=16. 10. 2021}}</ref>
== Начин на игра ==
Фудбалерот Гашиќ е висок 191 [[сантиметар]],<ref name="bkh">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.youtube.com/watch?v=xS5hWKaQHFs|title=Milan Gasic 2018/2019|date=31. 5. 2019|work=BK Highlights|publisher=[[Јутјуб]]|accessdate=5. 6. 2019}}</ref> кој подобро ја користи десната нога и најчесто игра како [[Одбрана (фудбал)|централен дефанзивец]].<ref name="yt">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.youtube.com/watch?v=Yb0NsTWqLOA|title=Milan Gasic|date=14. 1. 2017|publisher=[[Јутјуб]]|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Во периодот поминат во екипата на Темниќ, тој бил искористен и како [[Среден ред (фудбал)|последен играч од средниот ред]], во одредени тактички варијанти.<ref name="rokup">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.srbijasport.net/vest/31674|title=Spektakl u Kruševcu Temnić pobednik kupa|last=Blagojević|first=Slavoljub|date=13. 5. 2016|work=srbijasport.net|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> По неговото враќање во составот на Трајал, Гашиќ ја презел улогата на капитен на тимот. Гашиќ во сезоната 2017/18 во Српската лига Исток играл со просечен резултат 6,84, додека два пати бил прогласен за играч на натпреварот.<ref name="srbijafudbal">{{Наведена мрежна страница|url=http://srbijafudbal.com/trajal/gasic_m.htm|title=Гашић, Милан|publisher=srbijafudbal.com|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Еднаш бил избран и за играч на колото. Често изведувал [[Пенал (фудбал)|пенали]] и слободни удари,<ref name="pptfreekick">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.trstenicani.rs/video/ts_video17c/ts_fktst_trajal_0-1_sez1718_SD.mp4|title=ДЕРБИ 13. КОЛА: Трстеник ППТ – Трајал (Крушевац) 0:1 (0:0)|date=11. 11. 2017|work=trstenicani.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20180925025926/http://www.trstenicani.rs/video/ts_video17c/ts_fktst_trajal_0-1_sez1718_SD.mp4|archive-date=25. 09. 2018|accessdate=24. 9. 2018}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://sr-rs.facebook.com/1750324621909101/videos/2042447992696761|title=FK Trayal - FK Železničar Lajkovac|date=13. 2. 2018|work=ФК Трајал Крушевац, фејсбук страница|accessdate=25. 9. 2018}}</ref> и на тој начин постигнувал повеќе голови.<ref name="ozren">{{Наведена мрежна страница|url=https://sr-rs.facebook.com/1750324621909101/videos/2094032524204974|title=27.kolo Srpske lige istok Fk Ozren - Fk Trayal 2:2|date=21. 5. 2018|work=ФК Трајал Крушевац, фејсбук страница|accessdate=24. 9. 2018}}</ref><ref name="car">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.facebook.com/1750324621909101/videos/vb.1750324621909101/2105872729687620/?type=3&theater|title=Fk Trayal- Fk Car Konstantin 30.kolo Srpske lige istok|date=11. 6. 2018|work=ФК Трајал Крушевац, фејсбук страница|accessdate=24. 9. 2018}}</ref><ref name="instagram" /><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://sr-rs.facebook.com/1750324621909101/videos/2047298668878360|title=FK Kolubara - FK Trayal|date=22. 2. 2018|work=ФК Трајал Крушевац, фејсбук страница|accessdate=25. 9. 2018}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://sr-rs.facebook.com/1750324621909101/videos/2049718068636420|title=FK Trayal - FK Sloga Požega|date=26. 2. 2018|work=ФК Трајал Крушевац, фејсбук страница|accessdate=25. 9. 2018}}</ref> Успехот од 10 гола во сите натпреварувања, вклучувајќи ги лигата и подлигашките купови, го рангирал на второто место на листата на најдобри стрелци на клубот таа сезона веднаш зад Алекса Андрејиќ.<ref name="SLI78">{{Наведена мрежна страница|url=https://fudbalpsiho.files.wordpress.com/2018/06/trayal1718.pdf|title=Трајал Крушевац - статистички приказ сезоне|date=12. 6. 2018|work=fudbalpsiho@wordpress.com|accessdate=25. 9. 2018}}</ref> Тогашниот тренер Миљојко Гошиќ во некои ситуации Гашиќ во текот на играта го префрлал во офанзивниот дел од теренот, каде што го користел како [[Напад (фудбал)|најистурен напаѓач]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.zurnal.rs/fudbal/prva-liga/68549/indjija-i-sindjelic-minimalcima-zaposeli-drugo-mesto-video|title=Инђија и Синђелић минималцима запосели друго место (ВИДЕО)|date=25. 8. 2018|work=[[Спортски журнал]]|accessdate=25. 9. 2018}}</ref> Со доаѓањето на Горан Лазаревиќ на чело на стручниот штаб на екипата Трајал, концептот на играта бил променет, а Гашиќ добил задача да го брани вториот дирек при прекини на одбраната. Во натпреварот од 11то коло од Првата лига на Србија за сезоната 2018/19, Гашиќ погрешно ја проценил траекторијата на топката при ударот на Филип Антонијевиќ, што довело до гол за минимална победа на гостинсккиот тим на Телеоптик.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://jefimija.tv/milan-gasic-nisam-namestio-pobedu-teleoptiku/|title=Milan Gašić: Nisam namestio pobedu Teleoptiku|last=Nikolić|first=Goran|date=20. 10. 2018|work=[[ТВ Јефимија]]|accessdate=13. 11. 2018}}</ref> Во следното коло, на гостински терен кај Слобода во [[Ужице]], Гашиќ ја исфрлил топката од гол линијата по корнер на домашната екипа, со што екипата на Трајал го сочувала водството од 1ː0 до крајот на натпреварот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.zurnal.rs/fudbal/prva-liga/71324/trajal-golom-milisavljevica-pobedio-fenjerasa-slobodu-i-pobegao-iz-opasne-zone-video|title=Трајал голом Милисављевића победио фењераша Слободу и побегао из опасне зоне (ВИДЕО)|date=22. 10. 2018|work=[[Спортски журнал]]|accessdate=23. 10. 2018}}</ref> По промашениот пенал на Гашиќ во 20 коло од натпреварувањето, на дуелот против составот на Јавор од Ивањица,<ref name="javorni">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.facebook.com/fktrayal/videos/435025270366118|title=FK Trayal - FK Javor Matis|date=3. 12. 2018|work=ФК Трајал Крушевац, фејсбук страница|accessdate=7. 12. 2018}}</ref><ref name="javorpp">{{Наведена мрежна страница|url=https://fkjavor.com/blog/2018/12/03/povratak-na-pravi-kolosek-video/|title=Povratak na pravi kolosek (VIDEO)|date=3. 12. 2018|work=ФК Јавор Ивањица, званична презентација|accessdate=7. 12. 2018}}</ref> следниот пенал за екипата на Трајал бил досуден две кола подоцна, кога го шутирал и погодил соиграчот Немања Милисављевиќ за минимална победа над составот на Жарково.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://krusevacpress.com/sportski-pregled-trajal-minimalcem-prekinuo-seriju-losih-rezultata/|title=SPORTSKI PREGLED: Trajal minimalcem prekinuo seriju loših rezultata|last=Marković|first=J.|date=10. 12. 2018|work=krusevacpress.com|accessdate=14. 12. 2018}}</ref> Тренерот Лазаревиќ на некои натпревари ја користел формацијата 3-5-2.<ref name="3pozadi">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.facebook.com/photo.php?fbid=127793842679831&set=pb.100063476471102.-2207520000|title=21. kolo FK Trayal Keuševac — FK Dinamo Vranje|date=12. 3. 2021|publisher=ФК Трајал, фејсбук страница|accessdate=14. 3. 2021}}</ref>
== Статистика ==
==== Клупска статистика ====
{{Updated|16. октомври 2021.}}<ref>{{cite web|url=https://www.macsonuclarim.com/futbolcu/m-gašić/339459|title=Milan Gašić|website=macsonuclarim.com|accessdate=10. 5. 2021|language=tr}}</ref>
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+<small>Натпревари и голови во различни клубови и во различни сезони</small>
! rowspan="2" |Клуб
! rowspan="2" |Сезона
! colspan="3" |Лигашки натпревари
! colspan="2" |Национален куп
! colspan="2" |Европски натпревари
! colspan="2" |Останати натпревари
! colspan="2" |Вкупно
|-
!Лига
!Натпревари
!Голови
!Натпревари
!Голови
!Натпревари
!Голови
!Натпревари
!Голови
!Натпревари
!Голови
|- bgcolor="#F0F8FF"
| colspan="15" |
|-
| rowspan="3" |Младост од Лучани
|2013/14.<ref name="MLoff">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.fkmladostlucani.com/index.php/prvi-tim/igraci-u-sezoni-2013-2014.html|title=Igrači u sezoni 2013/2014|work=ФК Младост Лучани, званична презентација|archive-url=https://web.archive.org/web/20140716011646/http://www.fkmladostlucani.com/index.php/prvi-tim/igraci-u-sezoni-2013-2014.html|archive-date=16. 6. 2014|accessdate=25. 9. 2018}}</ref>
|Прва лига на Србија
|3
|0
| colspan="2" |—
| colspan="2" |—
| colspan="2" |—
|'''3'''
|'''0'''
|-
|2014/15.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.superliga.rs/index.php/klubovi/mladost/igracki-kadar|title=FK Mladost Lučani - Igrački kadar|work=Суперлига Србије у фудбалу, званична презентација|archive-url=https://web.archive.org/web/20140826045653/http://www.superliga.rs/index.php/klubovi/mladost/igracki-kadar|archive-date=26. 8. 2014|accessdate=25. 9. 2018}}</ref>
|[[Српска Суперлига]]
|3
|0
|1
|0
| colspan="2" |—
| colspan="2" |—
|'''4'''
|'''0'''
|-
! colspan="2" |Вкупно
!6
!0
!1
!0
! colspan="2" |—
! colspan="2" |—
!7
!0
|- bgcolor="#F0F8FF"
| colspan="15" |
|-
|Напредак од Крушевац
|2015/16.
|Прва лига на Србија
!0
!0
!0
!0
! colspan="2" |—
! colspan="2" |—
!0
!0
|- bgcolor="#F0F8FF"
| colspan="15" |
|-
|Темниќ (како позајмен играч)
|2015/16.<ref name="srbijafudbal">{{Наведена мрежна страница|url=http://srbijafudbal.com/trajal/gasic_m.htm|title=Гашић, Милан|publisher=srbijafudbal.com|accessdate=24. 9. 2018}}</ref>
|Српска лига Исток
!5
!0
! colspan="2" |—
! colspan="2" |—
!1{{Efn|Односи се на утакмицу финала купа [[Расински управни округ|Расинског округа]], против [[ФК Трајал|Трајала]].<ref name="rokup"/>}}
!0
!6
!0
|- bgcolor="#F0F8FF"
| colspan="15" |
|-
|Борац од Чачак
|2016/17.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.superliga.rs/klubovi/borac/igracki-kadar|title=FK Borac - Igrački kadar|work=Суперлига Србије у фудбалу, званична презентација|archive-url=https://web.archive.org/web/20160815135020/http://www.superliga.rs/klubovi/borac/igracki-kadar|archive-date=15. 8. 2016|accessdate=25. 9. 2018}}</ref>
|Српска Суперлига
!1
!0
!0
!0
! colspan="2" |—
! colspan="2" |—
!1
!0
|- bgcolor="#F0F8FF"
| colspan="15" |
|-
|Колубара (како позајмен играч)
|2016/17.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.resultados-futbol.com/jugador/2017/Milan-Gasic-392437|title=M. Gašić|work=resultados-futbol.com|language=es|accessdate=10. 5. 2021}}</ref>
|Прва лига на Србија
!0
!0
!1
!0
! colspan="2" |—
! colspan="2" |—
!1
!0
|- bgcolor="#F0F8FF"
| colspan="15" |
|-
| rowspan="7" |Трајал
|2016/17.<ref name="TRAJAL">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.srbijasport.net/klub/316|title=TRAJAL|work=srbijasport.net|archive-url=https://web.archive.org/web/20170521225039/http://www.srbijasport.net/klub/316|archive-date=22. 5. 2017|accessdate=24. 9. 2018}}</ref>
|Зона Запад
|0{{Efn}}
|0
| colspan="2" |—
| colspan="2" |—
|0{{Efn}}
|0
|'''0'''
|'''0'''
|-
|2017/18.<ref name="SLI78">{{Наведена мрежна страница|url=https://fudbalpsiho.files.wordpress.com/2018/06/trayal1718.pdf|title=Трајал Крушевац - статистички приказ сезоне|date=12. 6. 2018|work=fudbalpsiho@wordpress.com|accessdate=25. 9. 2018}}</ref>
|Српска лига Исток
|25
|6
| colspan="2" |—
| colspan="2" |—
|3{{Efn|Укључује финалну утакмицу купа [[Град Крушевац|Града Крушевца]], против [[ФК Јастребац Велики Шиљеговац|Јастепца]] из [[Велики Шиљеговац|Великог Шиљеговца]],<ref name="jastrebac"/> полуфинале купа [[Расински управни округ|Расинског округа]], против [[ФК Јухор|Јухора]] из [[Обреж (Варварин)|Обрежа]]<ref name="juhor"/> и финале истог такмичења, против [[ФК Жупа|Жупе]] из [[Александровац|Александровца]].<ref name="zupa"/>}}
|4
|'''28'''
|'''10'''
|-
|2018/19.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://prvaliga.rs/sezone/2018-19/player/3-prva-liga-srbije-2018-19/1521-04-gasic-milan|title=Gašić, Milan — sezona 2018/19.|work=Прва лига Србије у фудбалу, званична презентација|accessdate=25. 9. 2018}}</ref>
| rowspan="3" |Прва лига на Србија
|36
|0
|1{{Efn|Односи се на утакмицу [[Куп Србије у фудбалу 2018/19.#Претколо|преткола]] [[Куп Србије у фудбалу|Купа Србије]], против [[ФК Раднички Пирот|Радничког]] из [[Пирот]]а.<ref name="pretkolo"/>}}
|0
| colspan="2" |—
|2{{Efn|Укључује полуфинале купа региона [[Јужна и источна Србија|Јужне и источне Србије]], против [[ФК Заплањац|Заплањца]] из [[Гаџин Хан|Гаџиног Хана]]<ref name="zaplanjac"/> и финале истог такмичења против [[ФК Моравац Мрштане|Моравца]] из [[Мрштане|Мрштана]].<ref name="moravac"/>}}
|1
|'''39'''
|'''1'''
|-
|2019/20.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://prvaliga.rs/sezone/2019-20/player/4-prva-liga-srbije-2019-20/2041-04-gasic-milan|title=Gašić, Milan — sezona 2019/20.|work=Прва лига Србије у фудбалу, званична презентација|accessdate=30. 7. 2019}}</ref>
|4
|0
|0
|0
| colspan="2" |—
| colspan="2" |—
|'''4'''
|'''0'''
|-
|2020/21.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://prvaliga.rs/sezone/2020-21/player/5-prva-liga-srbije-2020-21/2735-04-gasic-milan|title=Gašić, Milan — sezona 2020/21.|work=Прва лига Србије у фудбалу, званична презентација|accessdate=16. 8. 2020}}</ref>
|23
|1
|1
|0
| colspan="2" |—
| colspan="2" |—
|'''24'''
|'''1'''
|-
|2021/22.
|Српска лига Исток
|9
|2
|2{{Efn|Укључује сусрет [[Куп Србије у фудбалу 2021/22.#Претколо|преткола]], са екипом [[РФК Графичар|Графичара]],<ref>{{Cite web|url=https://fss.rs/izvestaj-sa-utakmice/12722100/|title=Трајал (Крушевац) 1 : 0 Графичар (Београд)|date=8. 9. 2021|accessdate=5. 10. 2021|website=Фудбалски савез Србије}}</ref> те шеснаестину финала против [[ФК Партизан|Партизана]].<ref name="Partizan_kup"/>}}
|0
| colspan="2" |—
|0
|0
|'''11'''
|'''2'''
|-
! colspan="2" |Вкупно
!97
!9
!4
!0
! colspan="2" |—
!5
!5
!106
!14
|- bgcolor="#F0F8FF"
| colspan="15" |
|-
! colspan="3" |Вкупно во кариерата
!109
!9
!6
!0
! colspan="2" |—
!6
!5
!121
!14
|- bgcolor="#F0F8FF"
| colspan="15" |
|}
== Трофеи и награди ==
; Младост Лучани
* Освоена е Првата лига на Србија: 2013/14 <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://sportal.rs/news.php?news=126431|title=PLS: Mladost i Borac u Superligi, Metalac vreba šansu u baražu|date=28. 5. 2014|work=sportal.rs|archive-url=https://web.archive.org/web/20150518104421/http://sportal.rs/news.php?news=126431|archive-date=18. 5. 2015|accessdate=25. 9. 2018}}</ref>
; Напредак од Крушевац
* Освоена е Првата лига на Србија: 2015/16 <ref name="SW">{{Soccerway|miroslav-gai/339459}}</ref>
; Трајал
* Освоена е Српската лига Исток: 2017/18 <ref name="sletitle">{{Наведена мрежна страница|url=https://sr-rs.facebook.com/1750324621909101/videos/2105705426371017|title=Dodela pehara i medalja povodom osvajanja prvog mesta u Srpskoj ligi istok.|date=11. 6. 2018|work=ФК Трајал Крушевац, фејсбук страница|accessdate=24. 9. 2018}}</ref>
== Приватен живот ==
Милан Гашиќ бил роден во [[Крушевац]] како среден од трите сина на Ирена и Братислав Гашиќ.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.vaseljenska.com/vesti-dana/zena-bate-gasica-dobila-25-miliona-na-namestenim-konkursima/|title=Жена Бате Гашића добила 2,5 милиона на намештеним конкурсима|date=3. 8. 2018|publisher=vaseljenska.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20180925025954/https://www.vaseljenska.com/vesti-dana/zena-bate-gasica-dobila-25-miliona-na-namestenim-konkursima/|archive-date=25. 9. 2018|accessdate=24. 9. 2018}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://vesti-online.com/Vesti/Srbija/441348/Bratislav-Gasic-Ministar-van-konteksta|title=Bratislav Gašić: Ministar van konteksta|last=Tomić|first=S. M.|date=16. 10. 2014|publisher=[[Вести (новине)|Вести онлајн]]|accessdate=24. 9. 2018}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.noviplamen.net/glavna/bata-gasic-vucicev-lokalni-serif/|title=Bata Gašić – Vučićev lokalni šerif|last=Ćupas|first=Nikola|date=29. 4. 2017|work=noviplamen.net|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Браќата на Милан, Владан и Никола, исто така играат фудбал,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.nspm.rs/hronika/krusevac-na-svadbi-sina-bratislava-gasica-vladika-5-svestenika-i-500-zvanica.html|title=Крушевац: На свадби сина Братислава Гашића владика, 5 свештеника и 500 званица|date=19. 9. 2016|publisher=[[Нова српска политичка мисао]]|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> додека неговиот вујко, Бобан, е стопанственик и функционер.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.danas.rs/ljudi/boban-gasic-mladji-brat/|title=Boban Gašić – Mlađi brat|date=26. 12. 2017|publisher=[[Данас (новине)|Данас]]|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Милан Гашиќ го стекнал своето средно образование во Гимназијата во Крушевац,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rs.linkedin.com/in/milan-ga%C5%A1i%C4%87-7b7456108|title=Milan Gašić|publisher=[[LinkedIn]]|accessdate=24. 9. 2018}}{{Мртва врска}}</ref> по што се запишал на Универзитетот Мегатренд во [[Белград]].<ref name="alo">{{Наведена мрежна страница|url=http://arhiva.alo.rs/sport/fudbal/zvezdin-anonimus-gasic-je-sin-jednog-od-lidera-sns/43112|title=Zvezdin anonimus Gašić je sin jednog od lidera SNS!|last=Milenković|first=S.|last2=Ostojić|first2=D.|date=12. 1. 2014|work=[[Ало!]]|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Тој поседувал вежбалница во неговиот роден град.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.pulsonline.rs/aktuelno/oglasio-se-najmladji-sin-bratislava-gasica-briga-me-sta-pricate-sve-sam-stvorio-sam/twcyhtb|title=OGLASIO SE NAJMLAĐI SIN BRATISLAVA GAŠIĆA: Briga me šta pričate, sve sam stvorio sam|date=2. 10. 2016|work=pulsonline.rs|accessdate=24. 9. 2018}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.blic.rs/zabava/ko-je-zgodni-sin-politicara-bratislava-gasica-igra-fudbal-voli-teretanu-slusa-mc/5cqlb4y|title=KO JE ZGODNI SIN POLITIČARA BRATISLAVA GAŠIĆA? Igra fudbal, voli teretanu, sluša MC Stojana|date=9. 6. 2018|work=[[Блиц (новине)|Блиц]]|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Својот татко го доживувал како идол и како поткрепа во животот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.vaseljenska.com/politika/gasic-junior-oce-ti-si-moja-snaga|title=Гашић јуниор: Оче, ти си моја снага!|date=18. 8. 2015|work=vaseljenska.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20181019062027/https://www.vaseljenska.com/politika/gasic-junior-oce-ti-si-moja-snaga/|archive-date=19. 10. 2018|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Во февруари 2021 година, Милан и неговата сопруга го добиле синот Матија.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.espreso.co.rs/vesti/drustvo/736667/bata-gasic-dobio-drugo-unuce-porodila-se-supruga-sina-milana|title=BATA GAŠIĆ DOBIO DRUGO UNUČE: Porodila se supruga sina Milana|date=27. 2. 2021|access-date=27. 2. 2021}}</ref>
== Контроверзни моменти ==
„Тогаш имав 20 години. Кога влегов во соблекувалната, тоа беа играчи кои порано ги гледав на телевизија. Пред тоа немав никакво искуство со Суперлигата. Секој играч од првиот до последниот беше коректен со мене. Кога излегов по првиот тренинг имав вкупно 100 пораки. Веднаш разбрав за што се работи и дека сите тие новости веќе се објавени насекаде. Наредниот ден изутрина ги купив сите весници од трафиките. Во нив пишуваше само убави работи за мене. Наредниот ден пак исти ,следниот исто така. Четвртиот ден одам на тренинг и економот во клубот ми вели ,,Денес нема да се соблекуваш." Го прашав зошто, така наредиле од горе во клубот.
Којзнае ако останев и понатаму во клубот што се ќе се случуваше. И реков дека тогаш сум влегол на „Маракана“ и никогаш повеќе во животот.
И еве сега е 2019 година и никогаш не стапнав таму. Се извинувам влегов еднаш кога настапував. Потоа ме повика брат ми да ги гледаме екипите на ЦСКА и Арсенал и сега екипите на ПСЖ и Наполи, но одговорив никако. И навистина од тогаш немам отидено ниту еднаш.
Навивам за Ѕвезда, нормално, ама ... Одам по некогаш во салата Пионир за да гледам кошарка, но на стадионот никако.“
Милан Гашиќ за претстојот во клубот на Црвена ѕвезда
Интервју:
2019 година
Гашиќ ѝ станал познат на пошироката јавност на почетокот на [[2014]] година, кога се појавил на тренингот на тимот на [[ФК Црвена ѕвезда|Црвена ѕвезда]]. По краткотрајните непознати во врска со случајот, било откриено дека тој е син на тогашниот градоначалник на [[Крушевац]] и висок функционер на Српската напредна странка, Братислав Гашиќ.<ref name="mozzart1">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mozzartsport.com/vesti/ko-je-milan-gasic-fudbaler-ili-momak-kojem-je-otac-ispunio-decacki-san/68611|title=Ko je Milan Gašić? Fudbaler ili momak kojem je otac ispunio dečački san?|date=11. 1. 2014|work=mozzartsport.com|accessdate=24. 9. 2018}}</ref><ref name="novosti1">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.novosti.rs/%D0%B2%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B8/%D1%81%D0%BF%D0%BE%D1%80%D1%82.434.html:472738-Cudan-potez-na-Marakani-Gasic-moze-a-Jovic-ne|title=Чудан потез на “Маракани”: Гашић може, а Јовић не?!|last=Цветојевић|first=Б.|date=11. 1. 2014|work=[[Вечерње новости]]|accessdate=24. 9. 2018}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.zurnal.rs/2014/01/10/anonimni-milan-gasic-na-probi-u-crvenoj-zvezdi|title=Анонимни Милан Гашић на проби у Црвеној звезди|date=10. 1. 2014|work=[[Спортски журнал]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20140114142919/http://www.zurnal.rs/2014/01/10/anonimni-milan-gasic-na-probi-u-crvenoj-zvezdi|archive-date=14. 1. 2014|accessdate=16. 4. 2019}}</ref> Ваквиот потег челниците на клубот го објасниле со фразата дека ''секој што сака може да дојде на пробата во Цевена ѕвезда.'' <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.novimagazin.rs/sport/covic-svako-ko-zeli-moe-da-dodje-na-probu-u-zvezdu|title=Čović: Svako ko želi može da dođe na probu u Zvezdu|last=M|first=V.|date=12. 1. 2014|work=novimagazin.rs|accessdate=24. 9. 2018}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.juznasrbija.info/lat/blog/uloga-stopera-u-savremenom-fudbalu.html|title=Uloga štopera u savremenom fudbalu|last=Nedić|first=Rajko|date=17. 1. 2014|work=juznasrbija.info|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> [6] [7] Дел од фановите и поддржувачите на клубот настанот го окарактетризирале како непотизам и злоупотреба на [[Политика|политичката]] ситуација која практично се манифестира со печатење [[графит]]на текстуална порака: Д''ецата на функционерите на политичките партии ќе бидат отстранети од западниот службен влез на'' [[Стадион Рајко Митиќ|стадионот на Црвена ѕвезда]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.pressonline.rs/sport/fudbal/296806/-gasicev-sin-odustao-od-zvezde.html|title=Gašićev sin odustao od Zvezde|date=12. 1. 2014|work=[[Прес (новине)|Прес]]|accessdate=24. 9. 2018}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.butasport.rs/fudbal/navijaci-zvezde-stranacka-deca-letece-na-keca-foto|title=Navijači Zvezde: Stranačka deca leteće na keca! (FOTO)|date=12. 1. 2014|work=butasport.rs|archive-url=https://web.archive.org/web/20180828211307/http://www.butasport.rs/fudbal/navijaci-zvezde-stranacka-deca-letece-na-keca-foto/|archive-date=28. 8. 2018|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Поради негативните реакции во врска со можното учество на неговиот син во клубот, Братислав Гашиќ одржал импровизирана прес-конференција на [[Стадион Рајко Митиќ|стадионот.]] Тој ја демантирал политичката позадина на целиот случај, и потенцирал дека Милан во клубот пристигнал со помош на тренерот. На крајот, според Братислав Гашиќ, доаѓањето на неговиот син во клубот било реализирано како резултат на договор со Небојша Човиќ, тогашен член на бордот на директори на екипата на Црвена ѕвезда. Милан веднаш потоа го напуштил клубот.<ref name="rtv1">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.rtv.rs/sr_ci/sport/fudbal/milan-gasic-napustio-svlacionicu-zvezde_452588.html|title=Милан Гашић напустио свлачионицу Звезде|date=12. 1. 2014|work=[[Радио-телевизија Војводине]]|accessdate=24. 9. 2018}}</ref><ref name="sportske1">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.sportske.net/vest/domaci-fudbal/saga-zavrsena-gasic-napustio-zvezdu-162028.html|title=Saga završena – Gašić napustio Zvezdu!|last=Marković|first=Miloš|date=12. 1. 2014|work=sportske.net|archive-url=https://web.archive.org/web/20170927013712/http://www.sportske.net/vest/domaci-fudbal/saga-zavrsena-gasic-napustio-zvezdu-162028.html|archive-date=27. 09. 2017|accessdate=24. 9. 2018}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.politika.rs/scc/clanak/281217/%D0%91%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2-%D0%93%D0%B0%D1%88%D0%B8%D1%9B-%D0%A1%D0%B8%D0%BD-%D0%B4%D0%BE%D1%88%D0%B0%D0%BE-%D1%83-%D0%97%D0%B2%D0%B5%D0%B7%D0%B4%D1%83-%D1%81%D0%B0%D0%BC%D0%BE-%D0%BD%D0%B0-%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B1%D1%83|title=Братислав Гашић: Син дошао у Звезду само на пробу|date=12. 1. 2014|work=[[Политика (новине)|Политика]]|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Подоцна, за време на ангажманот на Милан во екипата на Младост од Лучани, некои медиуми пишувале за можен конфликт на интереси. Било истакнато дека Радош Миловановиќ, таткото на тренерот на екипата на Младост, Ненад Миловановиќ, е директор на компанијата „ Милан Благојевиќ - Наменска “, чија производствена програма најмногу е наменета за Министерството за одбрана на Република Србија, а на чело на министерството за одбрана бил токму Братислав Гашиќ, таткото на Милан Гашиќ.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://ozonpress.net/politika/bahacenje-vojska-placa-sinu-ministra-da-igra-fudbal/|title=Bahaćenje: Vojska plaća sinu ministra da igra fudbal!|last=Velinović|first=Jelena|date=19. 2. 2015|publisher=ozonpress.net|accessdate=24. 9. 2018}}</ref> Набрзо по неговото враќање на фудбалскиот клубот на Трајал, Милан се приклучил на неговиот постар брат, Владан во водење на клубот и по официјалното регистрирање за клубот ја презел капитенската лента на почетокот на сезоната 2017/18. Во истата сезона ја прифатил улогата на спортски директор, што претставувало двојна позиција во клубот.<ref name="director">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sportskevesti.rs/trajal-pumpa-fudbal-za-novu-trku-lider-srpske-lige-istok-dobro-pojacan-u-zimskoj-pauzi-vec-poceo-pripreme-za-nastavak-prvenstva|title=TRAJAL PUMPA FUDBAL ZA NOVU TRKU Lider Srpske lige Istok dobro pojačan u zimskoj pauzi već počeo pripreme za nastavak prvenstva|last=M|first=D.|date=24. 1. 2018|work=sportskevesti.rs|accessdate=24. 9. 2018}}</ref><ref name="sinovi">{{Наведена мрежна страница|url=https://sport.blic.rs/fudbal/domaci-fudbal/klub-gasicevih-sinova-nastavlja-fudbalsku-bajku-fk-trajal-juri-trecu-promociju-u-tri/02g7679|title=Klub Gašićevih sinova nastavlja fudbalsku bajku: FK Trajal juri treću promociju u tri sezone|last=Milenković|first=S.|date=27. 11. 2017|work=[[Блиц (новине)|Блиц]]|accessdate=24. 9. 2018}}</ref><ref name="revolt">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.zurnal.rs/fudbal/prva-liga/77416/kapiten-i-sportski-direktor-trajala-revolitran-ima-li-liga-smisla|title=Капитен и спортски директор Трајала револитран: Има ли лига смисла?|date=21. 3. 2019|work=[[Спортски журнал]]|accessdate=26. 3. 2019}}</ref> Така, играчкиот фонд на клубот бил во најголем број од фудбалери кои Милан Гашиќ ги знаел од порано.<ref name="info24">{{Наведена мрежна страница|url=https://info24.rs/2018/04/15/da-nije-vladana-ne-bi-bilo-kluba-da-nije-milana-ne-bi-bilo-igraca/|title=Da nije Vladana ne bi bilo kluba, da nije Milana ne bi bilo igrača FK Trayala|date=15. 4. 2018|work=info24.rs|archive-url=https://archive.vn/7x7cq|archive-date=28. 3. 2019|accessdate=24. 9. 2018}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.facebook.com/fktrayal/photos/a.1756368597971370/2202821496659409|title=Гашић верује у тим|last=Милутиновић|first=Сања|date=29. 9. 2018|work=[[Спортски журнал]]|publisher=ФК Трајал, фејсбук страница|accessdate=5. 8. 2019}}</ref> По поразот на Трајал од тимот Телеоптик во 11то коло од Српската прва лига за сезоната 2018/19, предизвикан од директна грешка на Гашиќ, се појавиле шпекулации за можно местење на натпреварот. Гашиќ на прес-конференцијата пред натпреварот од следното коло ја демантирал таквата можност, а ситуацијата ја опишал како ненадејна грешка.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sportskevesti.rs/nema-govora-o-namestanju-rezultata-kapiten-trajala-milan-gasic-demantovao-glasine-o-primljenom-golu-na-utakmici-sa-teleoptikom/|title=NEMA GOVORA O NAMEŠTANJU REZULTATA Kapiten Trajala Milan Gašić demantovao glasine o golu primljenom na meču sa Teleoptikom|last=Mitrović|first=D.|date=19. 10. 2018|work=sportskevesti.rs|accessdate=23. 10. 2018}}</ref>
На натпреварот од 16то коло од Првата лига, против составот на Бежанија, Гашиќ со отворена нога стартувал врз противничкиот фудбалер Крсто Бојиќ, по што судијата Ѓорѓе Максимовиќ му доделил жолт картон. Натпреварот продолжил по неколкуминутна пауза, додека Гашиќ на крајот од натпреварот физички се пресметал со играчот на клубот на Бежанија, Стефан Филиповиќ. {{Efn|У другом минуту утакмице 16. кола Прве лиге, против [[ФК Бежанија|Бежаније]], Гашић је отвореним ђоном стартовао на противничког играча, [[Крста Бојић|Крсту Бојића]]. Тај играч је до краја првог полувремена постигао оба поготка за гостујућу екипу, у поразу [[ФК Трајал|Трајала]] резултатом 1ː2 на [[Стадион Младост|стадиону Младости]] у [[Крушевац|Крушевцу]], наког чега је замењен.<ref>{{cite web|url=http://www.zurnal.rs/fudbal/prva-liga/72272/dva-gola-krste-bojica-za-slavlje-bezanije-u-krusevcu|title=Два гола Крсте Бојића за славље Бежаније у Крушевцу|website=[[Спортски журнал]]|date=12. 11. 2018|accessdate=13. 11. 2018}}</ref> Главни судија на тој утакмици, Ђорђе Максимовић, Гашића је санкционисао жутим картоном, на шта је играч приговорио. Арбитар је играчу Бежаније [[Марко Јеремић (фудбалер)|Марку Јеремићу]] у 7. минуту најпре показао директан црвени картон, али је одлуку преиначио и играчу доделио жути картон. Пред крај утакмице, други жути картон због приговора добио је [[Марко Деспотовић]], који је у игру ушао уместо Крсте Бојића. Гашић је по завршетку утакмице ушао у физички обрачун са [[Стефан Филиповић (фудбалер)|Стефаном Филиповићем]], капитеном Бежаније на том сусрету.<ref>{{cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=KpMmyOpUEVY|title=Prva liga Srbije 2018/19: 16.Kolo: TRAYAL – BEŽANIJA 1:2 (1:2)|website=[[Јутјуб]]|date=13. 11. 2018|accessdate=13. 11. 2018}}</ref> Утакмица је уживо преношена на [[Арена спорт|Арени спорт]].<ref>{{cite web|url=https://prvaliga.rs/vesti/941-direktni-prenosi-meceva-16-kola-prve-lige-srbije|title=Direktni prenosi mečeva 16.kola Prve lige Srbije|website=Прва лига Србије у фудбалу, званична презентација|date=8. 11. 2018|accessdate=13. 11. 2018}}</ref>}} По натпреварот од 28 коло од Првата лига на Србија во истата сезона, помеѓу екипите на Златибор и [[белград]]ски Синѓелиќ, во кој домаќинот победил со резултат од 2:0, Милан Гашиќ изразил сомнеж за регуларноста на натпреварувањето. Тој нагласил дека постојат клубови кои си разменуваат бодови, а резултатот на одредени натпревари е однапред договорен.<ref name="revolt">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.zurnal.rs/fudbal/prva-liga/77416/kapiten-i-sportski-direktor-trajala-revolitran-ima-li-liga-smisla|title=Капитен и спортски директор Трајала револитран: Има ли лига смисла?|date=21. 3. 2019|work=[[Спортски журнал]]|accessdate=26. 3. 2019}}</ref> Настанот бил уредно регистриран во Фудбалскиот сојуз на Србија, додека претседателот на Кајетина, (Златибор) Вељко Радуловиќ, го негирал постоењето на каква било контроверзност во врска со натпреварот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.zurnal.rs/fudbal/prva-liga/77497/pobeda-zlatibora-ipak-pod-lupom-na-potezu-organi-fss-video|title=Победа Златибора ипак под лупом, на потезу органи ФСС (ВИДЕО)|date=23. 3. 2019|work=[[Спортски журнал]]|accessdate=26. 3. 2019}}</ref> Екипата на Златибор на тој начин ја постигнала својата прва победа по пет последователни порази во прволигашката конкуренција и со тоа изборила место во првата половина од табелата пред почетокот на плејоф натпреварите.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.telegraf.rs/sport/fudbal/3044035-zasto-se-ljudima-gadi-srpski-fudbal-pogledajte-utakmicu-zlatibor-sindjelic-i-sve-ce-vam-biti-je-jasno-video|title=Zašto se ljudima gadi srpski fudbal? Pogledajte utakmicu Zlatibor - Sinđelić i sve će vam biti jasno (VIDEO)|date=22. 3. 2019|work=[[Telegraf.rs|Телеграф]]|accessdate=26. 3. 2019}}</ref> За време на натпреварот од последното коло од регуларниот дел од сезоната 2018/19, на гостувањето на составот на Трајал кај екипата на Нови Пазар, имало инциденти,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://sport.blic.rs/fudbal/domaci-fudbal/novi-incident-u-prvoj-ligi-srbije-tuca-obelezila-mec-novog-pazara-i-trajala-video/vscj3gn|title=NOVI INCIDENT U PRVOJ LIGI SRBIJE Tuča obeležila meč Novog Pazara i Trajala /VIDEO/|date=1. 4. 2019|work=[[Блиц (новине)|Блиц]]|accessdate=5. 4. 2019}}</ref> поради што двата клуба доставиле соопштенија. Претседателот на Трајал, Владан Гашиќ оценил дека судиите биле попустливи кон домашните и дека не санкционирале груби прекршоци на домашните играчи врз неговиот тим. Тој укажал на непријателскиот однос на публиката, навредите на национална и верска основа, истрелите од трибините, како и нетрпеливоста кон гестот на неговиот помлад брат Милан кога отпоздравил со три подигнати прста.<ref name="playout">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.facebook.com/fktrayal/photos/a.1756368597971370/2315415162066708/?type=3&theater|title=Судије наклоњене Пазарцима|last=Милутиновић|first=Сања|date=2. 4. 2019|work=[[Спортски журнал]]|publisher=ФК Трајал Крушевац, фејсбук страница|accessdate=3. 4. 2019}}</ref> Управниот одбор на тимот на Нови Пазар ги демантирал тврдењата на Гашиќ, а причина за ескалацијата на инцидентот биле непристојните гестови на капитенот на гостинската екипа насочени кон публиката, вклучително и покажување лактите и држење во пределот на препоните. Било потенцирано дека постои снимка од целиот настан, со сите детали и спорни моменти.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.facebook.com/fknovipazar.zvanicna/photos/a.621523944539397/2970856982939403/?type=3&theater|title=Неверица крај Јошанице|date=3. 4. 2019|work=[[Спортски журнал]]|publisher=ФК Нови Пазар, фејсбук страница|archive-url=https://archive.today/20190404063613/https://www.facebook.com/fknovipazar.zvanicna/photos/a.621523944539397/2970856982939403/?type=3&theater|archive-date=4. 4. 2019|accessdate=3. 4. 2019}}</ref>
По повредата на 'рбетот и неколкумесечното закрепнување, во месец октомври 2019 година, Милан Гашиќ се вратил на терените. Потпишал изјава дека ќе игра на сопствен ризик и покрај препораките на докторот. Воедно, тој ги критикувал игрите и неангажираноста на помладите соиграчи и за единаесетте последователни натпревари без победа. Изјавил дека тимот нема лидер на теренот, односно авторитет како што го имал тој како капитен.<ref name="autoritet">{{Наведени вести|url=http://www.zurnal.rs/fudbal/prva-liga/87010/kapiten-trajala-gasic-stvari-su-se-otele-kontroli|title=Капитен Трајала Гашић: Ствари су се отеле контроли!|date=16. 10. 2019|access-date=19. 10. 2019}}</ref>
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
* {{Матична|milangasic.com}}
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Г}}
[[Категорија:Фудбалски дефанзивци]]
[[Категорија:Српски фудбалери]]
[[Категорија:Родени во 1993 година]]
1y0t7bmqv54ak9fmhp76hef1yxz5xxz
Иван Голац
0
1288938
4805275
4734683
2022-08-26T08:31:28Z
Bjankuloski06
332
Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
'''Иван Голац''' (роден на 15 јуни 1950 година) е поранешен југословенски<ref name="lič">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.vecernji.hr/sport/htio-sam-doci-iz-beograda-u-zagreb-cak-sam-i-strajkao-ali-nisam-upio-ispuniti-zelju-moje-majke-1457181|title=Htio sam doći iz Beograda u Zagreb, čak sam i štrajkao, ali nisam uspio ispuniti želju moje majke|last=Dasović|first=Tomislav|date=29 December 2020|work=Večernji list|language=hr|accessdate=7 January 2021}}</ref> професионален [[фудбал]]ер и тренер.
Иван бил [[Фудбалска репрезентација на Југославија|Југословенски репрезентативен]] десен бек. Бил најпознат додека бил играч на екипата на [[ФК Партизан]], од [[Белград]]. Во лигата на [[Обединето Кралство|Обединетото Кралство]] тој бил запаметен како еден од првите странски играчи во тимот на [[ФК Саутхемптон|Саутемптон]]. Како тренер го освоил Купот на Шкотска со екипата на [[ФК Данди Јунајтед|Данди Јунајтед]].
== Играчка кариера ==
=== Партизан ===
Голац бил роден во [[Копривница]] во [[Социјалистичка Република Хрватска|СР Хрватска]], тогаш дел од [[Социјалистичка Федеративна Република Југославија|СФР Југославија]], од родители [[Хрвати]]. Татко му Иван, кој бил војник во гардата на претседателот [[Јосип Броз-Тито|Јосип Броз Тито]], и мајка му Марија. Родителите му потекнувале од местото [[:hr:Lič|Лич]] во [[Горски Котар]].<ref name="lič"/><ref name="ITN518">{{Наведена книга|title=In That Number – A post-war chronicle of Southampton FC|last=Holley|first=Duncan|last2=Chalk, Gary|publisher=Hagiology Publishing|year=2003|isbn=0-9534474-3-X|page=518}}</ref> Иван Голац се преселил во [[Белград]] каде што на 12 годишна возраст се приклучил на младинскиот тим на составот на [[ФК Партизан]]. Подоцна, тој станал член на првиот тим. За екипата на Партизан одиграл повеќе од 350 натпревари кога и станал шампион во лигата во 1976 и 1978 година. Во тоа време во 1976 година тој исто така за прв пат настапил за националниот тим, и тоа против селекцијта на [[Фудбалска репрезентација на Алжир|Алжир]] во 1976. Тоа му бил единствен негов настап на репрезентативно ниво.<ref name="fl">[http://www.neilbrown.newcastlefans.com/player3/ivangolac.html Football League Career Stats at Neil Brown]</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.rsssf.com/tablesj/joeg-intres70.html|title=Algeria - Yugoslavia 1-2|date=24 February 1976|work=Yugoslavia National Team List of Results 1970-1979|publisher=RSSF|accessdate=18 August 2010}}</ref><blockquote>„Југословенската лига беше една од најдобрите во светот, секој натпревар беше доста тежок. Тоа беше еден вид на војна бидејќи имаше доста играчи со многу талент и амбиции. Имавме многу добра публика на сите натпревари и повеќе или помалку сите клубови, особено Партизан од Белград, Црвена ѕвезда од Белград и Динамо од Загреб. Тие натпревари би можеле да бидат помеѓу десетте најголеми дербија во целиот свет... игравме пред публика од 90–100.000 гледачи.“<ref>Golac talking in 2006, quoted in {{Наведена книга|title=Southampton's Cult Heroes|last=Wilson|first=Jeremy|publisher=Know The Score Books|year=2006|isbn=1-905449-01-1|page=134}}</ref></blockquote>
=== Саутемптон ===
1978 година ќе се покаже како пресвртница во кариерата на Иван Голац. Тој наполнил 28 години, кога [[Комунизам|комунистичките]] власти на Југославија им дозволувале на играчите да се преселат во странство.<ref name="lond">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.londonsaints.com/moxie/featuresslug/lssc-legends-ivan-golac.shtml|title=LSSC legends - Ivan Golac|date=2 November 2008|publisher=Waterloo Sunset - London Southampton supporters|archive-url=https://web.archive.org/web/20110713232019/http://www.londonsaints.com/moxie/featuresslug/lssc-legends-ivan-golac.shtml|archive-date=13 July 2011|accessdate=22 August 2010}}</ref> Тоа била и годината во која биле укинати ограничувањата на англискиот фудбал за учество на странски фудбалери.
Иван Голац заминал во клубот на [[ФК Саутхемптон|Саутемптон]] во август 1978 година за хонорар од 50.000 фунти. На почетокот бил без договор додека сѐ додека не се решеле проблемите со добивањето на работна дозвола. Во месец септември тој потпишал постојан договор со клубот.<ref name="ITN518"/> Својот прв натпревар во [[Фудбалска лига на Англија|фудбалската лига]] го одиграл на 22 август 1978 година против тимот на [[ФК Болтон Вондерерс|Болтон Вондерерс]]. Во наредните години тој продолжил да игра на вкупно 144 натпревари во Лигата.<ref name="fh">[http://www.sporting-heroes.net/football-heroes/displayhero_club.asp?HeroID=40272 Ivan Golac statistics at Football-Heroes.net]</ref>
Голац веднаш станал етаблиран десен бек во клубот ретко пропуштајќи натпревар во следните четири сезони. Гледачите на стадионот Дел (Саутемптон) набрзо се загреале на неговиот „напнат стил на игра.“ Во наредниот период, до крајот на натпреварувачката 1981 година бил избран за играч на годината кај популарните „Светци“, иако според менаџерот Лори Мекменеми, тој имал тенденција да биде„непостојан“ особено на гостинските натпревари.<ref name="ITN518"/>
Врската со екипата се влошила во 1982 година кога спорот за договорот помеѓу играчот и клубот довело до тоа Голац да замине во ноември 1982 година како позајмен играч во [[АФК Борнмут|АФЦ Борнмут]] во ноември и во екипата на [[ФК Манчестер Сити|Манчестер Сити]] во март 1983 година, пред да биде раскинат неговиот договор со Саутемптон.<ref name="ITN518"/> По краткиот период назад во Југославија со малиот клуб [[ФК Беласица]], тој се вратил во март 1984 година во Саутемптон помагајќи им на „светците“ да завршат како второпласирана екипа веднаш зад составот на [[ФК Ливерпул|Ливерпул]] во [[Фудбалска лига на Англија|фудбалската лига]].<ref>{{Наведена книга|title=In That Number – A post-war chronicle of Southampton FC|page=179}}</ref> Следната сезона, тој го загубил местото од соиграчот Марк Денис. Поради тоа, тој повторно заминал како позајмен играч, овој пат во составот на Портсмут.<ref name="fl"/> Голац се пензионирал во 1986 година, откако одиграл вкупно 197 натпревари за екипата на Саутемптон притоа постигнувајќи четири гола.<ref name="ITN518" />
Пишувајќи за списанието ''Southern Daily Echo'' во април 2003 година, тренерот Мекменеми изјавил:<blockquote>„Тој беше извонреден професионалец кој тренираше одлично и напорно. Често е присутен во малата вежбалница на стадионот Дел каде што беше дел од најдобрите играчи одвојувајќи време да се аклиматизира на брзината во акциите“.<ref name="ITN518"/></blockquote>За поминатото време во екипата на Саутемптон, Голац изјавил:<blockquote>„Прекрасен фудбал, прекрасни навивачи и убави денови. Од првиот ден, од првиот удар, можев да почувствувам поврзаност со гледачите. Тие беа прекрасни.“<ref name="Wilson131">{{Наведена книга|title=Southampton's Cult Heroes|last=Wilson|first=Jeremy|publisher=Know The Score Books|year=2006|isbn=1-905449-01-1|page=131}}</ref></blockquote><blockquote>„Имаше пожар во паркот – „Дел“ (мисли на стадионот) секогаш беше во пламен и многу противници од Лондон, Манчестер и Ливерпул едноставно не можеа да ја издржат жештината“.<ref name="Wilson131"/></blockquote>
== Тренерска кариера ==
По завршувањето на неговите играчка кариера, Голац се свртел кон тренерската работа, каде што неговиот опуштен и позитивен стил довел до дополнителни успеси. Враќајќи се во екипата на Партизан, во 1989 година тој станал помошник на тренерот Момчило Вукотиќ, и му помогнал на клубот да го постигне успехот со освојување на Купот на Југославија таа година
Следниот септември, Голац имал одличен прв натпревар откако му се слошило на Вукотиќ во пресрет на натпреварот од првото коло на првото коло на [[УЕФА Куп на победниците на куповите|Купот на победниците на куповите]] против екипата на [[ФК Селтик|Селтик]] во [[Глазгов]]. На тој натпревар екипата на Партизан победила со резултат од 2:1. Неверојатен натпревар се одиграл на возвратниот дуел во Глазгов кога тимот на Селтик победил со 5:4.<ref name="lond"/> Голац останал на чело на екипата на Партизан сѐ до крајот на сезоната пред да се раздели со клубот.
Голац сѐуште имал дом во Хемпшир кога се вратил во Британија во потрага по работа. Откако се нашол во потесниот избор за тренерската позиција во клубот на Селтик, сепак не бил избран. Краток период во 1992 година минал во екипата на Торки Јунајтед. Подоцна, во месец јули 1993 година, тој бил објавен како тренер на екипата на [[ФК Данди Јунајтед|Данди Јунајтед]], како наследник за легендарниот тренер Џим Меклин.<ref name="lond"/>
[[Шкотска|Шкотските]] спортски медиуми набрзо започнале да известуваат за Голац, и за неговиот [[Хипи-движење|хиписки]] јавен имиџ. Голац ги водел играчите на Данди Јунајтед на стадионот Кемпердаун Парк за време на тренинзите,<ref name="scot">{{Наведена мрежна страница|url=http://sport.scotsman.com/sport/Dundee-United39s-fans-sang-Love.6296993.jp|title=Dundee United's fans sang Love Is In The Air but I sensed something else else, says Golac|last=Stephen Halliday|date=15 May 2010|publisher=Scotsman.com|accessdate=22 August 2010}}</ref> и притоа тврдел дека научил [[Англиски јазик|англиски]] од слушањето на плочите на легендарните [[Ролинг стоунс|Ролинг Стоунс]]. Бил сосема поразличен од својот претходник, Меклин. Наспроти малите можности, самоуверениот пристап на Голац го довел аутсајдерот Данди Јунајтед до успех во Шкотскиот куп.<ref name="bbc">{{Наведена мрежна страница|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/c/celtic/8683260.stm|title=Former Dundee Utd manager Ivan Golac covets Celtic job|date=14 May 2010|publisher=BBC|accessdate=15 August 2010}}</ref> Тоа се случило на крајот од неговата прва сезона, победувајќи го жестокиот противник и фаворит [[ФК Ренџерс|Ренџерс]] со резултат од 1:0 во финалето. Тоа било првпат Данди Јунајтед да го освои трофејот, откако шест пати губел во финалињата под водство на тренерот Меклин.<ref name="scot" />
И покрај триумфот во Купот, лошата форма во Шкотската лига и затегнатите односи меѓу Голац и Меклин (кој останал претседател на клубот) довеле до негово заминување од клубот во подоцнежниот период. Оттогаш, тој имал неколку тренерски позиции низ цела [[Европа]] без да забележи никакви значајни достигнувања. Бил тренер во 1997 година во екипата на Акранес,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ia.is/vefiradildarfelog/knattspyrna-ia/heim/nr/66011/|title=Þjálfarar ÍA 1951 - 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20120415001719/http://www.ia.is/vefiradildarfelog/knattspyrna-ia/heim/nr/66011/|archive-date=2012-04-15|accessdate=2011-12-08}}</ref> потоа во Србија во клубот на Сартид од Смедерево и составот на Карпати од Лавов во [[Украина]].<ref name="scot"/> Во јануари 1994 година, тој бил поврзуван со составот на Саутемптон за можно враќање како тренер по заминувањето на шефот на стручниот штаб, Иан Бранфут. Но, до тој ангажман не дошло на теренот на Алан Бол.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.independent.co.uk/sport/football-ardiles-looking-to-angell-or-allen-1406880.html|title=Ardiles looking to Angell or Allen|last=Winter|first=Henry|date=14 January 1994|work=[[The Independent]]|accessdate=13 October 2009}}</ref>
== Приватен живот ==
Надвор од професионалниот фудбал, Голац имал време и да раководи со фабрика за чоколади во Белград.<ref name="bbc"/> Оженет бил со Братислава, и со неа ги имале ќерките Андријана и Ивана. Голац имал дом во Виена и во Белград.<ref name="Wilson131"/>
== Признанија ==
=== Како играч ===
'''Партизан'''
* Освоена е Првата југословенска лига: 1975–76, 1977–78
'''Саутемптон'''
* [[Прва дивизија на фудбалската лига на Англија|Фудбалска лига Дивизија 1]] второпласирани: 1983–84
* [[Фудбалски Лига куп на Англија|Лига куп на Англија]] финалист: 1979 година
=== Како тренер ===
'''Данди Јунајтед'''
* Победник во шкотскиот куп: 1994 година
== Наводи ==
{{наводи}}
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Г}}
[[Категорија:Српски фудбалски тренери]]
[[Категорија:Фудбалери на ФК Манчестер Сити]]
[[Категорија:Фудбалери на ФК Партизан]]
[[Категорија:Фудбалски дефанзивци]]
[[Категорија:Српски фудбалери]]
[[Категорија:Хрвати во Србија]]
[[Категорија:Југословенски фудбалери]]
[[Категорија:Живи луѓе]]
[[Категорија:Родени во 1950 година]]
91da6yngcdi02x4r1em0xr89oeyts87
Никола Јакшиќ
0
1290416
4805195
4733338
2022-08-26T01:29:44Z
Dostojewskij
50463
Категорија:Луѓе од Белград
wikitext
text/x-wiki
'''Никола Јакшиќ''' ( [[Белград]], [[17 јануари]] [[1997]] ) е [[Србија|српски]] [[Ватерполо|ватерполист]] кој моментално настапува за ВК Нов Белград, а пред тоа настапувал за Партизан и Ференцварош.<ref>[http://www.novosti.rs/vesti/sport.297.html:431617-Partizanov-biser-Nikola-Jaksic Partizanov biser Nikola Jakšić]</ref>
Со српската репрезентација освоил златен медал на Светското првенство 2015 година во [[Казањ|Казан]], победувајќи во финалето против Хрватска со 11:4. Тој бил и најмладиот репрезентативец на Србија, кој истата година ја освоила Светската лига во [[Бергамо]].<ref>[http://mondo.rs/a807730/Sport/Ostali-sportovi/Svetska-liga-u-vaterpolu-2015-finale-Srbija-Hrvatska.html MTS Mondo:Recite sport - osvajamo! SRBIJA POTOPILA HRVATSKU!]</ref> Тој освоил златен медал со српската репрезентација [[Летни олимписки игри 2016|на Олимписките игри во Рио 2016 година]]. Тој победил на Олимпијадата во [[Летни олимписки игри 2020|Токио 2020]] година и тоа бил втор златен медал со репрезентацијата на Србија која во финалето ја победи Грција со 13:10.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.b92.net/sport/tokyo2020/vaterpolo/vesti.php?nav_id=1904128|title=Vaterpolisti Srbije su olimpijski šampioni!|date=8. 8. 2021|publisher=b92.net|language=}}</ref>
== Клупски трофеи ==
* ЛЕН Лига на шампиони 2018/19. -[[Датотека:Coppa dei campioni pallanuoto.svg|25x25пкс]]</img> '''Шампион''' со Ференцварош
* ЛЕН Европски куп 2017/18. -[[Датотека:Coppa LEN.svg|20x20пкс]]</img> '''Шампион''' со Ференцварош
* Суперкуп на Европа 2017/18, 2018/19. -[[Датотека:Supercoppa europea pallanuoto.svg|25x25пкс]]'''Шампион''' со Ференцварош
* Српско првенство 2014/15, 2015/16, 2016/17 -[[Датотека:Simple cup icon.svg|16x16пкс]]'''Шампион''' со Партизан .
* Куп на Србија 2015/16, 2016/17 - '''Шампион''' со Партизан .
* Унгарско првенство 2017/18, 2018/19. -[[Датотека:Simple cup icon.svg|16x16пкс]] '''Шампион''' со Ференцварош
* Куп на Унгарија 2017/18, 2018/19, 2019/20, 2020/21. - '''Шампион''' со Ференцварош
== Индивидуални награди ==
* Најдобар спортист на ЈСД Партизан - 2015, 2016, 2017 година.
* Избрани најдобри млади спортисти од [[Олимписки комитет на Србија|Олимпискиот комитет на Србија]] - 2016 година.
== Наводи ==
{{Наводи}}
== Надворешни врски ==
{{Портал|Биографија}}
* [http://www.politika.rs/rubrike/Sport/vaterpolo/Rimsko-pravo-vaznije-od-Lige-sampiona.sr.html Римското право поважно од Лигата на шампионите (Политика, 11 ноември 2015)]
* [http://www.politika.rs/rubrike/Sport/vaterpolo/Portret-bez-rama-Nikola-Jaksic.sr.html Портрет без рамка: Никола Јакшиќ („Политика“, 15.11.2015)]
[[Категорија:Родени во 1997 година]]
[[Категорија:Српски ватерполисти]]
[[Категорија:Луѓе од Белград]]
13lcu3vwcr7kuz6eu2aoeb3gw2h0pg8
Кумане (Нови Бечеј)
0
1291198
4805283
4740257
2022-08-26T08:44:31Z
Bjankuloski06
332
Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
[[Податотека:Centar Kumana.jpg|мини|Центарот на Кумане]]
[[Податотека:Grb Kumana iz 1851.png|мини|Грб на Кумане од 1851 година]]
'''Кумане''' е село во [[Србија]] во општина [[Нови Бечеј]] во Централниот банатски округ. Според пописот од 2011 година, имало 3284 жители (според пописот од 2002 година, 3814, а според пописот од 1991 година, имало 4068 жители).
== Историја ==
Кумане го добил името по [[Номади|номадскиот]] [[Азија|азиски]] народ со [[Татари|татарско]] потекло, [[Кумани]], кој продреле дури до [[Унгарија]] во [[11 век]]. Под денешното име селото за првпат се споменува во Пеќскиот катастар, список на прилози од [[Пеќска патријаршија|Пеќската патријаршија]] од [[1660]] година и [[1661]] година.
== Црквата Свети Архангел ==
Врз основа на археолошките наоди, утврдено било дека просторот на селото бил населен во [[Младо камено време|неолитот]], а некои наоди укажуваат дека се во 6 и 7 век. Тука со векови живееле [[Авари]]те и [[Словени]]те.
Кумане не бил секогаш на денешната локација (Црн песок). До [[1801]] година селото се наоѓало на 4 километри [[запад]]но, покрај поранешниот лев брег на [[Тиса]] (тој дел од областа сега се нарекува Старо село).
Најстариот пишан споменик што се чува во куманската црква е протоколот на родените во [[1757]] година. Во него селото се води како Шанац Кумани. Во 1774 година, австрискиот царски ревизор Ерлер изјавил дека местото „Куман“ припаѓа на областа и округот Бекерец. Населението било српско.<ref>Ј.Ј. Ерлер: "Банат", Панчево 2003.</ref> Во 1797 година, Кумане имал двајца православни свештеници. Тоа биле парохијаните, свештеникот Стефан Секулиќ (р.1756) и свештеникот Стефан Веселинов (1791).<ref>"Темишварски зборник", Нови Сад 9/2017.</ref>
Во Кумани во април 1858 година избувнал пожар во куќа направена од рогозина. Една домаќинка по печењето леб околу три часот попладне фрлила ќумур, кој силниот ветер го однел. За кратко време изгореле 146 куќи. Загинале четири лица, меѓу кои и , кој тргнал да спасува други.<ref>"Србски дневник", Нови Сад 1858. године</ref>
Селото е населено (во [[1936|1936 година]] во селото имало 6.537 жители, а во [[2002|2002 година]]-3.806).
Низ Кумане минува патот [[Зрењанин]]-Меленци-Кумане - [[Нови Бечеј]]-Ново Милошево-[[Кикинда]], а пред Нови Бечеј еден крак од патот се дели преку реката Тиса за [[Бечеј]]. Крај Кумане минува пругата Кикинда-Зрењанин.
== Интересни факти ==
* Во центарот на селото има '''споменик''' подигнат на 1 јуни 1952 година на паднатите борци од [[Втора светска војна|Втората светска војна]]. Тој ден секоја година се слави како слава на селото.
* Селото е познато по киното наречено '''„Куманац кинемаскоп“''', со најширок кино екран во [[Банат]].
* Во месноста Куманац, во дворот на пумпната станица на Банатскиот брег на Тиса, се наоѓа '''педункуларен даб''' стар над 300 години. Според студијата на Војводинскиот завод за заштита на природата, дабот е најубавиот примерок од овој вид во Војводина.
* Недалеку од Кумане се наоѓа '''бањата Русанда''', позната по своите лековити својства на минералниот пелоид (кал) од езерото.
== Познати жители ==
* '''Лаза Телечки''' (1841-1873) — голем српски актер и истакнат член на [[Српски народен театар|Српскиот народен театар]] во Нови Сад. Денеска во Куман од негова страна се одржува манифестацијата „Денови на Лаза Телечки“.
* '''Јаков Немешев''' (1796-1849) - познат виолинист и фолк пејач (Куманчан, живеел во Нови Сад), роден слеп, познат како '''Из Кумана Јаша'''.<ref>"Гласник Историјског друштва у Новом Саду", Нови Сад 1939.</ref>
* '''Љубица Одаџиќ''' (1913-1942) - Народен херој на Југославија и учесник во Народноослободителната борба. Една од главните улици на Куман го носи нејзиното име.
* '''Јован Веселинов''' „Жарко“ (1906-1982) - Народен херој на Југославија и поранешен претседател на Народното собрание на [[Социјалистичка Република Србија]].
* '''д-р Милош Ѓорѓевиќ''' (1842-1918) - познат правник од 19 век. Тој бил еден од главните соработници на Михаило Полит-Десанчиќ и лидер на Либералната партија во Зрењанин. Имал титула кралски советник. Последните 10 години од животот бил директор на „Штедилницата Голема Бекерец“.
* '''Милан Р. Варадинац''' (1939-2020) - историчар и писател на документарни филмови за културата на Куман. Негови најпознати дела се „Куманите во спортот и културата“, „Раѓање на близнаци во Кумано“, „Хроника на ловот во Куманово“. . .
* '''д-р Душко Летиќ''' (* 1959) - професор на Факултетот за технички науки на Универзитетот во Нови Сад. Автор е на бројни книги, меѓу кои и „Оперативно истражување“.
* '''Гордана Цветиќ-Достаниќ''' (* 1954) - ценет економист и директор на [[Белградска берза|Белградската берза]]. Добитник е на наградата „Менаџер на годината во областа на банкарството и финансиите“.
== Центар за култура ==
Селската црква била изградена во периодот од 1820 до 1830 година. Посветен била на светите архангели Михаил и Гаврил. Станува збор за еднокорабна градба со камбанарија на западната фасада, која се издига од предната страна на фасадата. Иконостасот и ѕидното сликарство се дело на сликарот Никола Алексиќ од 1854 година.
== Училиште ==
Школувањето во Куман почнало да се развива на почетокот на 20 век. Бидејќи немало соодветен простор, наставата се одвивала во зградите на месната заедница и Домот на културата. Изградбата на новата училишна зграда започнала на почетокот на 1960-тите, а отворањето се одржало на 29 ноември 1965 година. Отворено било ново основно училиште наречено „Станчиќ Милан-Уча“, во чест на наставникот загинат во војната. Новоизграденото училиште, со опремени училници и кабинети, било активно на меѓуучилишни натпревари и имало бројни секции: фотосекција, аероклуб, училишен хор, училишен оркестар и литературна секција.
Денес, основното училиште е едно од најдобро опремените. Има опремени кабинети за: музичка култура (со музички инструменти), информатика (со компјутери), биологија (со биолошки инструменти и препарати), физика и хемија (со соодветна опрема за работа); како и вежбалница со придружна опрема. Училиштето секоја година организира ученички спортски турнири, ученички крос-кантри, училишен хор, училишен оркестар, литературна, рецитаторска, новинарска секција, а во рамките на „Детската недела“ маскенбал, изложба на кучиња, игра без граници, часови на отворено, волонтирање на село, менување на улогите на учениците и наставниците, како и на студентската забава. Во рамките на училишниот простор има две игралишта за кошарка и две фудбалски игралишта, за голем и мал фудбал. Училиштето располага со современи методи на осигурување и обезбедување на учениците.
=== Настани во рамките на училиштето ===
Секоја година во ноември, Денот на училиштето се одбележува со положување цвеќе на гробот на Милан Станчиќ-Уче, кој се наоѓа во училишниот двор. Наставниците и наставниците заедно со своите ученици организираат манифестација за жителите на Куман во форма на претстава, која вообичаено се одржува во селскиот Дом на културата.
Адаптацијата на Домот на културата во Куман се вршело во текот на зимата до јуни 1986 година, за што биле потрошени над 50 милиони динари. Отворена била кино сала (со најголем екран во Банат), бина, гардеробер, влезен простор и простор за качување горе. Кино-театар салата со околу 300 седишта била модерно уредена, а подот со пад од 15 степени, нови седишта, простор за кино проектор, ново осветлување.
== КУД „Јован Ачимац“ ==
Културно-уметничкото друштво „Јован Аќимац“ е едно од најстарите културно-уметнички друштва во областа, основано во средината на 1920-тите 20 век во Кумане.
== Селска библиотека ==
Селската библиотека во Кумане е огранок на Народната библиотека во Нови Бечеј. Основана била пред повеќе од 100 години и содржи десетици илјади книги.
== Индустрија ==
* Населението во Кумане главно се занимава со земјоделство. Мештаните обработуваат свои и туѓи површини во Атар Куман, а се занимаваат и со сточарство.
* Неземјоделци во Куман се вработени во хемиската индустрија „Бисер АД“. Оваа компанија е основана во 1978 година. година, а основна дејност е производство на хемикалии за домаќинство, козметика, како и производство на индустриски хемикалии.
== Демографија ==
Во населеното место Кумане живеат 2958 полнолетни жители, а просечната возраст на населението е 39,3 години (37,8 за мажи и 40,8 за жени). Во населбата има 1366 домаќинства, а просечниот број на членови по домаќинство е 2,79.
Оваа населба е претежно населена со [[Срби]] (според пописот од 2002 година), а во последните три пописи е забележан пад на населението.
== Наводи ==
{{Наводи}}
== Надворешни врски ==
{{Портал|Србија}}
* [http://www.srbijaplus.net/kumane-novi-becej.htm Списание за национална географија, култура и традиција - Србија плус]
* [http://www.politika.rs/rubrike/Srbija/Selo-stocara-i-fakultetlija.sr.html Село на сточари и факултет („Политика“, 27.04.2015)]
[[Категорија:Села во Србија]]
fu6gnfigz8pjraegl3xg9h04panhwcy
Шишање (филм)
0
1291350
4805300
4744683
2022-08-26T08:53:51Z
Bjankuloski06
332
/* Производство */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
'''''Шишање''''' е српски филм од 2010 година во режија на Стеван Филиповиќ. Премиерата била на 6 октомври 2010 година во [[Сава центар]] во Белград.<ref name="IMDb1">[https://www.imdb.com/title/tt1129437/releaseinfo#akas Release dates for ''Skinning''] at the [[Internet Movie Database]]</ref><ref name="Novosti">''[[Novosti AD|Novosti]]'': [http://www.novosti.rs/vesti/kultura.71.html:303151-Kad-zivot-imitira-film Kad život imitira film] (9 October 2010)</ref>
== Заплет ==
Филмот започнува со вистински вести од протестите пред американската амбасада во Белград по протестниот митинг Косово е Србија што се одржа како одговор на [[Декларација за независност на Косово|едностраното прогласување независност на 17 февруари 2008 година од]] страна на етничките Албанци кои живеат во јужната српска покраина [[Република Косово|Косово]]. Оваа снимка е поврзана со снимки од главниот протагонист на филмот, скинхед Новица, кој протестира со водечки скандирања и палење ракети пред амбасадата додека тој исто така обезбедува нарација.
Приказната потоа е претставена како Новица ([[Никола Ракочевиќ]]), плашлив и откачен [[Средно образование|средношколец]] со набиена облека и разбушавена густа коса. Тој живее во Белград каде неговиот живот се врти околу посетување на напредни часови по математика за надарени деца и учество на натпревари по математика. Поради неговата незгодност околу луѓето, неговиот социјален живот не е ништо за зборување - негови единствени пријатели се неговиот братучед Мирко (Милош Танасковиќ) како и уште поглупавиот колега по математика Станислав (Владимир Тешовиќ).
На натпревар по математика додека учениците се трудат да решаваат проблеми, Новица е под притисок да мами Реља, самоуверен скинхед полн со храброст, кој исто така е надарен за математика, но не ги поседува баш математичките вештини на Новица за решавање проблеми. Реља седи релативно блиску до Новица на натпреварот и е заглавен на прашање што не може да го реши. Очигледно поласкан од вниманието на едно дете поставено многу повисоко на средношколската социјална скала, Новица му поминува на Реља решението напишано на лист хартија. Надзорникот на натпреварот забележува дека се случило нешто непријатно и му вели на Новица да си го пријави лицето на кое без казна му помогнал. Сакајќи да го покрие Реља, Новица намерно погрешно го посочува гадниот Станислав како примател на неговата помош, што доведе до тоа надзорникот да ги исфрли Новица и Станислав надвор, со што го прекрши ветувањето дека ќе ја поштеди Новица.
Надвор, Реља е среќен и импресиониран од однесувањето на Новица под притисок, давајќи му копија од Хитлеровиот ''[[Мојата борба]]'', како и покана за предавање на професорот Хаџи-Танкосиќ ([[Предраг Ејдус]]) на Филозофскиот факултет на [[Белградски универзитет]]. Новица го носи својот братучед Мирко кој, незадоволен од десничарските, антисемитски призвук на предавањето на професорот, заминува рано. Новица, од друга страна, останува и е многу приемчив за она што го слуша.
Следниот ден Реља го носи Новица на фудбалски натпревар бидејќи неговите скинхедси се активни како навивачи на ФК Радник - корумпиран нисколигашки клуб финансиран од локалниот гангстер со прекар Пуфта (Срѓан Милетиќ). Иако навидум се верни поддржувачи на клубот, тие не се грижат многу за фудбалот, најчесто ги користат натпреварите како јавна платформа за да го подигнат профилот на групата и да ја унапредат нивната десничарска политичка агенда преку расистички скандирања, насилство и хулиганство. Дополнително, скинхедсите имаат крајно антагонистички односи со финансиерот на клубот Пуфта, редовно влегувајќи во тепачки со „ дизел момчињата на Пуфта“ - мала група навивачи на неговиот платен список. Бидејќи тој не е сопственик на клубот, мотивацијата на Пуфта да се вклучи во фудбалот е искористување на неговата нејасно дефинирана „финансиерска улога“ со цел да ги троши средствата од трансферите на играчи во странство. Додека тој го води својот бизнис на безмилосен начин, неговите најголеми ривали се на сличен начин управуван ФК Косанчиќ, клубот кој има и финансиер - мафијашка вдовица. На овој конкретен натпревар ФК Радник игра ФК Нови Пазар и нема недостиг од скандирања со омраза и насилство бидејќи Новица и Реља, меѓу другите, се одведени во полициска станица каде што ги испрашува корумпираниот инспектор Милутин ([[Никола Којо]]) и младиот идеалист. полицајката Лидија (Наташа Шолак) која неодамна се приклучи на силите. Таа веднаш забележува дека Новица навистина не одговара на вообичаениот скинхед профил и го охрабрува да излезе, па дури и да му дава личен контакт во случај некогаш да му биде потребна помош.
Неколку дена подоцна, Реља формално го запознава Новица со различните поединци кои го сочинуваат неговиот скинхед, бела супрематистичка група, вклучително и неговата секси девојка Мина (Бојана Новаковиќ) и компјутерџијата Сварог, сите кои се дружат во подземна пештера украсена со [[свастика]], каде што тие најчесто пијат пиво и слушаат хард кор бендови како [[Директори]]. Како што се испостави, Новица веќе ја познава Мина од соседството (еднаш ги прескокна група дизел момчиња, едвај успевајќи да избегаат) и веќе има некои емоции кон неа. Мина го заведува Новица, симболизирајќи го неговото заведување во светот на расистичките скинхедси.
Дружејќи се една вечер, под дејство на алкохол, групата се шета по кејот на реката, кога налетува на едно од момчињата од дизел моторот кој е сам. Покрај тоа што припаѓа на нивната омразена ривалска група, тој е и Ром, што го прави уште повеќе мета во нивните очи. Сепак, Реља им наредува да не се замараат, но Новица кој е за пресметка со другите поддржувајќи го со зборови, го обвинува и го тепа момчето со тупаници. Реља и другите го извлекуваат Новица да го убие циганот, но тој ги изненадува сите со тоа што зема дел од градежен блок и го убива циганот. Шокирани од грозоморното злосторство што штотуку го изврши Новица, другите скинхедси малку ги фаќа паника пред да се прегрупираат и да одлучат да го фрлат телото во реката и да го потонат со камења.
== Улоги ==
* [[Никола Ракочевиќ]] како Новица
* Виктор Савиќ како Реља
* Бојана Новаковиќ како Мина
* [[Никола Којо]] како Милутин
* Наташа Тапушковиќ како офицер Лидија
* [[Предраг Ејдус]] како нацистичкиот професор Хаџи-Танкосиќ
* Милан Михаиловиќ како татко на Новица
Во филмот се појавил актерот Драган Миќановиќ.<ref name="IMDb3">[[imdbname:0584020|Dragan Mićanović]] at the [[Internet Movie Database]]</ref> Во филмот како новинар се појавил и популарниот српски новинар и телевизиски водител Ивон Џафали.<ref name="IMDb4">[https://www.imdb.com/title/tt1129437/fullcredits#cast Full credits for ''Skinning''] at the [[Internet Movie Database]]</ref>
== Производство ==
Претпродукцијата започнала во 2007 година.<ref name="Novosti"/> Режисерот Стеван Филиповиќ добил одредени средства од SEE Cinema Network во [[Солун]].<ref name="BKM">''Beogradska kulturna mreža'': [http://www.beogradskakulturnamreza.com/active/sr-latin/home/najvazniji_projekti/film_shishanje/zanimljivosti.html Film "Šišanje" — Zanimljivosti] (29 September 2010)</ref> Филмот се снимал во фази, бидејќи барал големи трансформации на актерите, што вклучувало обука во вежбалница и менување на фризури.<ref name="BKM" />
== Мотивите ==
Иако повремено применува тенка маска кога станува збор за вистинските имиња, филмот реферира и алудира на различни поединци, организации и настани од српскиот јавен живот во текот на 2000-тите.
Фиктивниот ФК Радник од Белград очигледно е ФК Рад, клубот кој има мало, но насилно јадро на десничарски навивачи познати по судирите со навивачите на ФК Нови Пазар. Фиктивниот меѓуградски ривал на Радник, Ф.К. Косанчиќ, управуван од неименувана атрактивна мафијашка вдовица, очигледно се однесува на Ф.К. додека неговиот сопственик/финансиер има неверојатна физичка сличност со некогашната претседателка на Обилиќ [[Светлана Ражнатовиќ-Цеца]], вдовицата на убиениот гангстер [[Жељко Ражнатовиќ|Аркан]].
Всушност, многу детали од подзаплетот на фудбалот во филмот се извлечени директно од истражувачката програма на телевизијата Б92 на ''Инсајдер од'' 2008 година „Правила игре“<ref>[http://www.b92.net/video/video.php?nav_category=906&nav_id=333500 Pravila igre];B92, February 2008</ref> и онаа од 2009 година наречена „(Не)моќ државе“<ref>[http://www.b92.net/video/video.php?nav_category=906&nav_id=396270 (Ne)moć države];B92, 3 December 2009</ref> и двете. откриени и наводни високи нивоа на организиран криминал и системска корупција во фудбалската лига на Србија.
== Прием ==
Филмот заработил 30.193 евра за време на премиерниот викенд во Србија.<ref name="IMDb2">[https://www.imdb.com/title/tt1129437/business Box office for ''Skinning''] at the [[Internet Movie Database]]</ref> На 29 ноември 2010 година, тој заработил 171.052 евра.<ref name="IMDb2" /> Ја завршил својата театарска серија во Србија кон крајот на февруари 2011 година, со вкупна заработка од 288.512 [[Американски долар|УСД]].<ref>[http://www.boxofficemojo.com/movies/intl/?id=_fSISANJESKINNING01&country=S2&wk=2010W53&id=_fSISANJESKINNING01&p=.htm BoxOfficeMojo]</ref>
Еден рецензент напишал: „''Шишање'' е задолжително, кое мора да го гледаат речиси сите родители кои воспитуваат тинејџер во својот дом.
Особено оние чии таленти се незамисливи. А особено родителите кои се сомневале дека имаат гениј, бидејќи границата помеѓу генијалноста и лудилото е тенка. ''Шишање'' го дели [[Национализам|национализмот]] и лажниот [[Родољубивост|патриотизам]] од насилство и [[анархија]].<ref name="Press">Jovanović, Aleksandar, ''Press'': [http://www.pressonline.rs/sr/vesti/tvPressing/story/139065/%C5%A0i%C5%A1anje.html Šišanje] (2 November 2010)</ref>
== Наводи ==
{{Наводи}}
[[Категорија:Филмови чие дејствие се одвива во Белград]]
[[Категорија:Филмови поврзани со расизам]]
[[Категорија:Српски филмови]]
[[Категорија:Филмови од 2010 година]]
d6u4zw2sb72ucdoctd2bl0dt64brvj0
Концентрационен логор Сајмиште
0
1291534
4805278
4777458
2022-08-26T08:32:05Z
Bjankuloski06
332
/* Контроверзи */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
'''Концентрациониот логор Сајмиште''' бил [[Трет Рајх|нацистички германски]] концентрационен и логор за истребување за време на [[Втора светска војна|Втората светска војна]]. Се наоѓал на некогашното [[белград]]ско саемско место во близина на градот [[Земун]], во [[Независна Држава Хрватска|Независната држава Хрватска]] (НДХ). Кампот бил организиран и управуван од единиците на СС Еинсатгрупен, стационирани во окупирана Србија. Било во функција во септември 1941 година и бил официјално отворен на 28 октомври истата година. Германците го нарекле '''еврејски логор во Земун'''. На крајот на 1941 година и почетокот на 1942 година, илјадници [[Евреи|еврејски]] жени, деца и старци биле донесени во логорот, заедно со 500 мажи Евреи и 292 жени и деца [[Роми]], од кои повеќето биле од [[Ниш]], [[Смедерево]] и [[Шабац]]. Жените и децата биле сместени во импровизирани бараки и страдаа за време на бројни епидемии на грип. Чувани во лоши услови, им беа обезбедени несоодветни количини храна и многумина измрзнаа до смрт во текот на зимата 1941-1942 година. Помеѓу март и мај 1942 година, Германците користеле комбе со гас испратено од [[Берлин]] за да убијат илјадници еврејски затвореници.
По завршувањето на фрлањето гасови, тој бил преименуван во '''концентрационен логор Земун''' и служел за задржување на последната група Евреи кои биле уапсени по предавањето на Италија во септември 1943 година. За тоа време, исто така, држеше заробени [[југословенски партизани]], [[четници]], симпатизери на движењето на отпорот на Грција и Албанците и српски селани од селата во другите делови на НДХ. Се проценува дека во овој период низ логорот поминале околу 32.000 затвореници, главно Срби, од кои 10.600 биле убиени или умреле поради глад и болести. Условите во Сајмиште беа толку лоши што некои почнаа да го споредуваат со [[Јасеновац (логор)|Јасеновац]] и други големи концентрациони логори низ Европа. Во 1943 и 1944 година, доказите за злосторствата извршени во логорот беа уништени од единиците на ''СС-Стандартенфирерот'' Пол Блобел, а илјадници тела беа ексхумирани од масовните гробници и изгорени. Во мај 1944 година, Германците ја префрлиле контролата врз логорот на НДХ, а истиот јули бил затворен. Проценките за бројот на смртни случаи во Сајмиште се движат од 20.000 до 23.000, а бројот на смртни случаи на Евреи се проценува на 7.000 до 10.000. Се смета дека половина од сите српски Евреи загинале во логорот.
Повеќето од Германците одговорни за работата на логорот беа заробени и изведени пред суд. Неколку беа екстрадирани во [[Социјалистичка Федеративна Република Југославија|Југославија]] и погубени. Командантот на кампот Херберт Андорфер и неговиот заменик Едгар Енге беа уапсени во 1960-тите по многу години криење. И двајцата беа осудени на кратки затворски казни во [[Западна Германија]] и [[Австрија]], соодветно, иако Енге никогаш не отслужи никакво време со оглед на неговата старост и лошата здравствена состојба.
== Позадина ==
[[Податотека:Staro_sajmište_1.jpg|лево|мини| Белградскиот саем пред Втората светска војна]]
Местото кое станало концентрационен логор Сајмиште за време на [[Втора светска војна|Втората светска војна]] првично било изложбен центар изграден од општина [[Белград]] во 1937 година{{Sfn|Norris|2009}} во обид да привлече меѓународна трговија во градот.{{Sfn|Shelach|1989}} Модернистичките павилјони на центарот прикажуваа елаборирани прикази на индустриски напредок и дизајн од европските земји, вклучително и [[Трет Рајх|Германија]]. Нејзиното архитектонско централно парче беше голема кула што ја користеше [[Philips|Филипс]] за пренос на најраните телевизиски преноси во Европа.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://tmagazine.blogs.nytimes.com/2010/04/07/graphic-content-the-designer-as-activist/?_r=0|title=Graphic Content: The Designer as Activist|last=Steven Heller|date=7 April 2010|work=The New York Times|accessdate=8 December 2013}}</ref> Голем [[Република Косово|дел]] од центарот стоел празен и неискористен до [[Централна Србија|инвазијата]] [[Априлска војна|на Југославија]] на [[Сили на Оската|оската]] во април [[Косовска Митровица|1941.]]{{Sfn|Shelach|1989}} Банат, кој бил окупиран од Германците и ставен под управа на германската воена влада. {{Sfn|Kroener|Müller|Umbreit|2000}} [[Милан Недиќ]], предвоен политичар за кој се знаеше дека има наклонетост кон Оската, тогаш Германците го избраа да ја предводи колаборационистичката [[Влада за национален спас]] на територијата на воениот командант во Србија.{{Sfn|Singleton|1985}} Цивилната администрација во земјата била предводена од Харалд Тарнер, кој командувал, била првично предводена од ''СС-Стандартенфирерот'' Вилхелм Фукс, а подоцна од ''СС-'' Группенфирерот Август Мејзнер со ''СС-'' стандартенфирерот Емануел Шафер како негов заменик, групата била одговорна за обезбедување внатрешна безбедност, борба против противниците на окупацијата и справување со [[Евреи]]те.{{Sfn|Shelach|1989}}
[[Податотека:Axis_occupation_of_Yugoslavia_1941-43.png|алт=map showing the partition of Yugoslavia, 1941–43|мини| Карта на која е прикажана окупацијата на Југославија на оската од 1941–43 година.]]
Во меѓувреме, екстремниот [[Хрвати|хрватски]] националист и фашист [[Анте Павелиќ]], кој бил во егзил во [[Кралство Италија|Италија]] на [[Бенито Мусолини]], беше назначен за ''Поглавник'' („водач“) на хрватската држава предводена од [[усташи]]те – [[Независна Држава Хрватска]] (често наречена НДХ, од {{Lang-hr|Nezavisna Država Hrvatska}}).{{Sfn|Goldstein|1999}} НДХ ја обедини речиси цела денешна [[Хрватска]], цела денешна [[Босна и Херцеговина]] и делови од денешна [[Србија]] во „италијанско-германски квази-протекторат“.{{Sfn|Tomasevich|2001}} {{Sfn|Tomasevich|2001}} Властите на НДХ, предводени од усташката милиција,{{Sfn|Tomasevich|2001}} потоа спроведоа геноцидни политики против [[Срби|српското]], еврејското и [[Роми|ромското]] население кое живееше во границите на новата држава.{{Sfn|Hoare|2007}} [[Земун]], градот каде што се наоѓало панаѓурот Сајмиште, бил отстапен на НДХ.{{Sfn|Crowe|2000}} Окупацијата на Земун – за време на која не-Хрватите како Србите, Евреите и Ромите беа немилосрдно прогонувани од усташите – ќе трае до крајот на 1944 година. До овој момент, повеќе од 25 отсто од предвоеното население на Земун од 65.000 загинало.{{Sfn|Norris|2009}}
Големо востание избувна во Србија по [[Операција Барбароса|инвазијата на Оската на Советскиот Сојуз]] во јуни 1941 година. Иако не учествувале во бунтот, Евреите биле цел на одмазднички погубувања од Германците. Германците набрзо спроведоа голем број антиеврејски закони, а до крајот на август 1941 година, сите српски еврејски мажи беа интернирани во концентрациони логори, пред се во Топовске Шупе во Белград.{{Sfn|Shelach|1989}}
== Историја ==
=== Основање ===
[[Податотека:Bundesarchiv_Bild_101I-185-0112-08,_Belgrad,_Erfassung_von_Juden.jpg|десно|мини| [[Евреи]]те беа собрани од Германците по инвазијата на [[Сили на Оската|Оската]] [[Априлска војна|на Југославија]].]]
Во есента 1941 година, Тарнер наредил сите еврејски жени и деца во Србија да бидат концентрирани во логор. На почетокот Германците размислувале да создадат [[гето]] за Евреите во циганскиот кварт во Белград, но оваа идеја брзо била отфрлена поради тоа што областа се сметала за „премногу гнасна и нехигенска“. Кога неколку други планови за интернирање на еврејското и ромското население во Белград пропаднаа, бил основан концентрационен логор на [[полуостров]] опкружен од три страни со реката [[Сава]],{{Sfn|Shelach|1989}} и сместен пред целосниот поглед на белградскиот централен плоштад [[Теразије (Белград)|Теразије]].{{Sfn|Matthäus|2013}} Кампот бил поставен на начин што го направил бегството речиси невозможно. Се наоѓал во близина на административните и полициските центри, како и на централната железничка станица во Белград, што овозможи ефикасен транспорт на Евреите до логорот од многуте градови во регионот. Неговата цел беше да ги приведе еврејските жени и деца за кои Германците тврдеа дека ја „загрозуваат“ јавната безбедност и [[Вермахт]]от.{{Sfn|Shelach|1989}}
Германците го нарекоа Сајмиште „еврејски логор во Земун“.{{Sfn|Israeli|2013}} Кампот требало да собере околу 500.000 луѓе заробени од бунтовничките области низ окупирана Југославија.{{Sfn|Pavlowitch|2002}} Името „Семлин“ е изведено од германскиот збор за поранешниот австроунгарски пограничен град Земун, каде што се наоѓал логорот.{{Sfn|Matthäus|2013}} И покрај тоа што се наоѓал на територијата на НДХ, бил контролиран од апаратот на германската воена полиција во окупирана Србија.{{Sfn|Pavlowitch|2002}} {{Sfn|Pavlowitch|2007}} Властите на НДХ не се противеле на нејзиното формирање и им рекле на Германците дека може да се наоѓа на територијата на НДХ сè додека нејзините чувари се Германци наместо Срби.{{Sfn|Crowe|2000}} Набргу по формирањето на логорот, негов командант станал ''СС-Шарфирерот'' Едгар Енге од белградскиот [[Гестапо]].{{Sfn|Shelach|1989}} Првично, камповите имаа околу 500 машки еврејски затвореници{{Sfn|Manoschek|2000}} на кои им беше дадена задача да ја водат таканаречената „самоуправа“ на логорот и беа одговорни за дистрибуција на храна, поделба на трудот и организирање еврејски чувар сила која патролирала по кампот. Надворешноста на логорот, сепак, беше чувана на основа на ротација од дваесет и пет членови на резервниот полициски баталјон 64.{{Sfn|Manoschek|2000}} До октомври, сите затвореници машки Евреи и повеќето машки затвореници Роми беа убиени. Повеќето беа погубени во четири големи бранови, со чести убиства кои се случија во средината на септември и помеѓу 9 и 11 октомври. Во секоја прилика, на затворениците им беше кажано дека ги превезувале во логор во Австрија со подобри работни услови, но наместо тоа, биле однесени во [[Јабука]] во [[Банат]] или на полигон на периферијата на Белград, каде што биле убиени.{{Sfn|Mojzes|2011}} Сајмиште официјално било отворено во пошироки размери на 28 октомври 1941 година.{{Sfn|Ramet|2006}} Последните од почетните машки еврејски затвореници беа убиени на 11 ноември.{{Sfn|Mojzes|2011}}
=== ''Јуденлагер Семлин'' ===
[[Податотека:Destroyed_Magirus-Deutz_furniture_transport_van_Kolno_Poland_1945.jpg|лево|мини| Плинско комбе слично на она што се користи во Сајмиште.]]
На крајот на 1941 година и почетокот на 1942 година, приближно 7.000 еврејски жени, деца и старци беа донесени во логорот, заедно со уште 500 мажи Евреи и 292 жени и деца Роми. {{Sfn|Manoschek|2000}} Повеќето од овие луѓе биле од оддалечените српски градови, првенствено [[Ниш]], [[Смедерево]] и [[Шабац]].{{Sfn|Shelach|1989}} Жените и децата биле сместени во импровизирани бараки кои едвај биле загреани,{{Sfn|Manoschek|2000}} {{Sfn|Browning|2007}} и чии прозорци биле скршени поради германските бомбардирања извршени за време на инвазијата на Југославија. Првично изградени како павилјони на саеми, најголемата од овие бараки држеше до 5.000 затвореници. Затворениците страдале за време на бројни епидемии на [[грип]], спиеле на влажна слама или голи подни даски и им биле обезбедени несоодветни количини храна.{{Sfn|Mojzes|2011}} Гладувањето било широко распространето, а еврејските затвореници неуспешно апелирале до српските власти за да се обезбеди повеќе храна во логорот.{{Sfn|Cohen|1996}} Следствено, голем број на затвореници, особено деца, умреле кон крајот на 1941 и почетокот на 1942 година,{{Sfn|Manoschek|2000}} при што многу затвореници се смрзнале до смрт во една од најстудените зими досега.{{Sfn|Mojzes|2011}} Затворениците Роми биле чувани во многу помизерни услови од нивните еврејски колеги.{{Sfn|Mojzes|2011}} Тие, исто така, спиеле на слама во незагреана сала, но биле чувани одвоени од затворениците кои не биле Роми.{{Sfn|Kenrick|Puxon|2009}} Мнозинството ромски затвореници беа ослободени по шест недели притвор. Повеќето еврејски затвореници останаа притворени, со исклучок на десет Еврејки кои беа во брак со мажи христијани.{{Sfn|Mojzes|2011}}
Во јануари 1942 година, ''SS-Untersturmführer'' Херберт Андорфер бил назначен да го замени неискусниот Енге како командант на логорот. Енге потоа беше заменик на Андорфер.{{Sfn|Shelach|1989}} Тој месец, германските воени власти побарале логорот да се исчисти од Евреите со цел да се смести зголемениот број заробеници земени во битките со [[Југословенски партизани|партизаните]].{{Sfn|Glenny|2011}} До февруари во логорот имало околу 6.500 затвореници, од кои десет проценти биле Роми.{{Sfn|Cohen|1996}} На почетокот на март, Андорфер бил информиран дека во логорот било испратено комбе со гас од [[Берлин]]. Комбето Зауер било испорачано на барање на началникот на германската воена администрација во Србија, Харалд Тарнер.{{Sfn|Manoschek|2000}} Погоден од вина поради тоа што морал да игра централна улога во убиството на еврејските затвореници, со некои од кои развил добри односи, Андорфер побарал трансфер; ова беше одбиено.{{Sfn|Glenny|2011}} Со цел да се осигури брзината и ефикасноста на фрлањето гасови, тој дал најави со цел да ги убеди затворениците дека ќе бидат префрлени во друг, подобро опремен логор. Тој отиде дотаму што објави фиктивни прописи за логорот и најавил дека на затворениците ќе им биде дозволено да ги земат торбите со себе. Многу затвореници се пријавиле за наводниот трансфер, надевајќи се дека ќе избегаат од ужасните услови за живеење во кампот.{{Sfn|Manoschek|2000}} Затворениците кои доброволно се пријавиле да заминат претходната вечер, следниот ден се качувале во комбето во групи од 50 до 80 лица. Возачите на комбето, ''SS-Scharführer'' s Meier и Götz, им поделија бонбони на децата за да ја придобијат нивната наклонетост. Потоа, вратите на комбето биле затворени. Комбето потоа следеше мал автомобил управуван од Андорфер и Енге, пред да ја премине границата во Србија, окупирана од Германија.{{Sfn|Shelach|1989}} Токму тука еден од возачите излегол од комбето и се вовлекол под него, пренасочувајќи ги неговите издувни гасови во внатрешноста на возилото{{Sfn|Glenny|2011}} и убивајќи ги затворениците со гас [[Јаглероден моноксид|јаглерод моноксид]].{{Sfn|Mojzes|2011}} Комбето потоа било однесено на полигонот [[Авала]], каде што телата биле фрлени во масовни гробници штотуку ископани од српски{{Sfn|Shelach|1989}} и ромски затвореници.{{Sfn|Mojzes|2011}} Ваквите гасови станале рутина, а бензинското комбе пристигнувало секој ден освен недела. Брзо се проширија гласини за фрлањето гас, а вестите стигнаа до германските војници стационирани во Белград, па дури и до некои Срби.{{Sfn|Shelach|1989}} Следствено, бензинското комбе го добило прекарот „убиец на душата“ од српското население изложено на овие гласини.{{Sfn|Mojzes|2011}} Се смета дека фрлањето гас ги одзело животите на околу 8.000 затвореници, главно жени и деца. {{Sfn|Shelach|1989}} Седумте српски затвореници кои учествувале во растоварувањето на убиените затвореници од комбето биле застрелани откако пукањето со гас престанало, но гробарот, Србинот Владимир Милутиновиќ, преживеал. Беа подготвени осумдесет и еден или осумдесет и два ровови и јас помогнав да се ископаат сите“, се сеќава тој. „Најмалку 100 луѓе [се вклопуваат] во секој ров. Овие биле само за оние што се задушија во камионот. Ископавме поинаков сет за оние што биле застрелани.“{{Sfn|Glenny|2011}}
Малку затвореници останаа во логорот по прекинот на фрлањето гас, главно нееврејски жени кои биле во брак со Евреи. Тие беа ослободени неколку дена подоцна, откако положија заклетва на тајност. Освен затворениците во Сајмиште, во комбето со гас беа убиени и 500 пациенти и персонал на белградската еврејска болница, како и еврејски затвореници од блискиот концентрационен логор Бањица. Последниот еврејски затвореник во Сајмиште бил убиен на 8 мај 1942 година, а комбето со гас што се користело во логорот било вратено во Берлин на {{Sfn|Shelach|1989}} јуни 1942 година. да ги гасне Евреите во [[Минск]].{{Sfn|Manoschek|2000}} Набргу откако го воделе истребувањето на еврејските затвореници во Сајмиште, на Андорфер и Енге им биле доделени различни улоги на безбедносната полиција. Андорфер подоцна доби Железен крст 2-ра класа за водење на кампот и освои унапредување.{{Sfn|Shelach|1989}}
=== ''Анхалтелагер Семлин'' ===
Со завршувањето на истребувањето на првобитните еврејски затвореници, логорот бил преименуван во концентрационен логор Земун и служел за задржување на последната група Евреи кои биле уапсени по предавањето на Италија во септември 1943 година. Таа, исто така, држела заробени југословенски партизани, [[четници]], симпатизери на движењето на грчкиот и албанскиот отпор и српските селани од селата во хрватските усташки области [[Срем]] и Козара, каде што беа затворени во [[Јасеновац (логор)|концентрациониот логор Јасеновац]].{{Sfn|Israeli|2013}} Условите се влошија до тој степен што некои почнаа да го споредуваат со Јасеновац и други големи концентрациони логори низ Европа.{{Sfn|Mojzes|2011}} Логорот стана главна транзитна точка за југословенските затвореници и затвореници на нивниот пат до работните локации и концентрационите логори во Германија.{{Sfn|Pavlowitch|2002}} Се проценува дека во овој период низ Сајмиште поминале околу 32.000 претежно српски затвореници, од кои 10.600 биле убиени или умреле поради глад и болест.<ref name="B9223 January 2009">{{Наведени вести|url=http://www.b92.net/tv/press.php?nav_category=924&nav_id=340856|title=Sajmište, istorija jednog logora|date=23 January 2009|work=B92|archive-url=https://web.archive.org/web/20131203030415/http://www.b92.net/tv/press.php?nav_category=924&nav_id=340856|archive-date=3 December 2013|language=sr|trans-title=Sajmište, History of a Camp}}</ref> {{Sfn|Byford|2011}}
Вознемирен од фактот дека камповите лесно може да се видат од другата страна на Сава, кон крајот на 1943 година, новиот германски амбасадор во Србија предложил кампот да се премести подлабоко во територијата на НДХ, бидејќи неговото „[продолжување на постоење] пред очите на жителите на Белград беше политички неподносливо од причини на јавното чувство“. Неговите барања беа игнорирани од германските власти.{{Sfn|Browning|2007}} До крајот на 1943 година, Германците направиле напори да ги избришат сите траги од злосторствата извршени во логорот со палење записи, согорување трупови и уништување на други докази.{{Sfn|Ramet|2006}} Оваа задача ја презел ''СС-стандартенфирерот'' Пол Блобел, кој пристигнал во Белград во ноември 1943 година. По пристигнувањето, тој му наредил на шефот на локалниот Гестапо, ''СС-Штурмбанфирерот'' Бруно Сатлер, да формира посебен одред кој требало да биде одговорен за ексхумација и палење на телата. Одредот бил предводен од поручникот Ерих Грунвалд, а составен од десет полицајци од обезбедувањето и 48 воени полицајци. Баталјоните за копање беа составени од 100 српски и еврејски затвореници. Ексхумации се случија од декември 1943 година до април 1944 година, а илјадници тела беа изгорени. Сите затвореници кои биле присутни за време на ексхумациите биле застрелани, освен тројца Срби кои успеале да побегнат.{{Sfn|Shelach|1989}} [[Сојузници во Втората светска војна|Сојузничките]] авиони го бомбардираа Сајмиште на 17 април 1944 година, убивајќи околу 100 затвореници и нанесувајќи голема штета на самиот логор.<ref name="B9223 January 2009"/> На 17 мај 1944 година, Германците ја префрлиле контролата на кампот на НДХ.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.semlin.info/|title=Semlin Anhaltelager (May 1942–July 1944)|publisher=Semlin Judenlager|accessdate=23 November 2015}}</ref> Тој беше затворен во јули.{{Sfn|Ramet|2006}}
== Последици и наследство ==
[[Податотека:Старо_сајмиште_2012-09-09_15-07-54.jpg|десно|мини| Споменик во чест на жртвите од кампот]]
По војната, новата комунистичка влада на Југославија објавила дека меѓу 1941 и 1944 година низ Сајмиште поминале 100.000 луѓе, од кои половината биле убиени.<ref name="Helsinki" /> Југословенската државна комисија за воени злосторства подоцна процени дека во логорот можеби биле убиени околу 40.000, вклучително и 7.000 Евреи.{{Sfn|Ramet|2006}} Според Хелсиншкиот комитет за човекови права во Србија, бројот на жртвите бил преувеличен од комунистите за политички цели, а реалниот број на затвореници бил околу 50.000, со 20.000 убиени.<ref name="Helsinki">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.helsinki.org.rs/hcharter_t39a03.html|title=Patriotic Tears and Calculations|last=Slobodanka Ast|date=November 2011|publisher=Helsinki Committee for Human Rights in Serbia}}</ref> Се проценува дека половина од сите српски Евреи загинале во логорот.{{Sfn|Cohen|1996}} Меморијалот Старо Сајмиште наведува 23.000 жртви, од кои 10.000 биле Евреи.{{Sfn|Pavlowitch|2007}}
Повеќето одговорни за операцијата на кампот беа заробени и изведени пред суд. По војната, многу истакнати германски функционери, вклучувајќи ги Тарнер, Фукс и Мејзнер, беа екстрадирани во [[Социјалистичка Федеративна Република Југославија|Југославија]] од страна на сојузниците, а потоа и погубени. Андорфер побегнал во Венецуела со помош на [[Римокатоличка црква|Римокатоличката црква]]. Тој се вратил во Австрија во 1960-тите, а потоа бил уапсен и суден под малолетно обвинение дека е помошник во убиството, за што бил осуден на 2 и пол години затвор. Заменикот на Андорфер Енге беше уапсен во 1960-тите и осуден на 1 и пол година затвор. Поради староста и лошата здравствена состојба избегнал да ја одлежи казната. Чуварите осомничени за погубување на затвореници никогаш не биле судени, иако тие служеле како очевидци на неколку судења во [[Западна Германија]].{{Sfn|Shelach|1989}}
Сајмиште остана напуштено до 1948 година, кога беше претворено во младински работнички штаб за време на изградбата на [[Нов Белград]].{{Sfn|Jakovljević|2016}}
=== Спомен ===
Белградските Евреи убиени за време на холокаустот, вклучително и оние во Сајмиште, повоената комунистичка влада на Југославија не ги одбележа дури 30 години по завршувањето на војната.{{Sfn|Norris|2009}} Стариот саем на Сајмиште е обележан со мали плакети и споменик во знак на сеќавање на приведените или убиените во логорот.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.b92.net/info/vesti/index.php?yyyy=2008&mm=05&dd=11&nav_category=12&nav_id=297955|title=Diskusija o Starom sajmištu|date=11 May 2008|work=B92|language=sr|trans-title=Discussion About Staro Sajmište}}</ref> Плакетите беа посветени во 1974 и 1984 година, соодветно. Во 1987 година, саемот Сајмиште добил статус на културно обележје од владата на Југославија. Споменик, {{Convert|10|m|ft}} високо и создадена од уметникот [[Миќа Поповиќ]], е подигната на брегот на Сава на 22 април 1995 година, одбележувајќи 50 години од победата над нацизмот и Денот на сеќавањето на српскиот холокауст.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.memorialmuseums.org/eng/staettens/view/1257/Memorial-to-the-Victims-of-the-Sajmi%C5%A1te-Concentration-Camp|title=Memorial to the Victims of the Sajmište Concentration Camp|publisher=Memorial Museums}}</ref> {{Sfn|Solomun, 20 November 2019}} На поранешните кампови никогаш не биле изградени меморијални центри или музеи. Местата за кампување сега се користат за сместување на жители со ниски приходи.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.setimes.com/cocoon/setimes/xhtml/en_GB/features/setimes/features/2013/02/08/feature-03|title=Staro Sajmište: Belgrade's forgotten concentration camp|last=Salem|first=Harriet|date=8 February 2013|work=Southeast European Times}}</ref>
Во февруари 1992 година, како што било предвидено со деталниот урбанистички план, населбата требаше целосно да се реконструира во предвоениот изглед, идеја на која се спротивставија некои архитекти, со додадени споменици и комеморативни предмети. Целиот комплекс требаше да се трансформира во еден голем споменик, но сето тоа остана на хартија. Идејата беше постојано присутна, добивајќи медиумски и политички замав во 2010-тите, но од 2018 година ништо не е направено.{{Sfn|Kulturni dodatak, 22 September 2018}} Во ноември 2018 година беше објавено дека покрај кејот, покрај веќе постоечкиот спомен-обележје, ќе биде поставен споменик на хуманитарката [[Дијана Будисављевиќ]]. Будисављевиќ спасил 15.000 деца (од кои 12.000 преживеале) од смрт во концентрационите логори во Независната држава Хрватска, управувани од [[Усташи|усташкиот]] режим за време на Втората светска војна. Сити одлучи да подигне споменик во нејзин спомен веќе во октомври 2015 година, но дури сега ја одреди локацијата. Споменикот требало да биде завршен и посветен во втората половина на 2019 година.{{Sfn|Politika, 11 April 2018}} Не се работи на овој проект и во ноември 2019 година градот објави дека споменикот на Будисављевиќ ќе биде подигнат преку Сава, во стариот дел од градот.{{Sfn|Politika, 27 November 2019}}
На делот свртен кон пристапот до Бранковиот мост имаше срушени остатоци од два масивни бетонски столбови со нивните темели. Тие беа дел од портата на кампот. Во 2014 година, вајарот и професор Томислав Тодорович, со минимална интервенција, ги обликувал во две глави, со железни шипки кои го формираат лицето (очите, устата) и шилеста коса. Готовата работа била опишана како артефакт, споменик и уметничко дело, сите во едно.{{Sfn|Politika, 16 June 2020}}
На 24 февруари 2020 година, [[Народно собрание на Србија|Народното собрание на Србија]] го усвоило Законот за Меморијалниот центар „Старо Сајмиште“. Организиран е како државен културен институт за, меѓу другите должности, да го чува споменот на жртвите од нацистичките концентрациони логори Јуденлагер Семлин и Анхалтелагер Семлин. За прв пат, еден закон во Србија го призна [[Геноцид над Србите во Независна Држава Хрватска|геноцидот во Независната држава Хрватска]], [[Холокауст]]от и [[Геноцид на Ромите|Самударипен]], како геноциди од Втората светска војна врз Србите, Евреите и Ромите, соодветно. Центарот, исто така, ќе ги прилагоди посмртните останки во соодветниот споменик. Законот ќе се применува од јануари 2021 година.{{Sfn|Politika, 25 February 2020}}
Во јуни 2021 година, градоначалникот на Белград Зоран Радојичиќ најавил реконструкција на комплексот, која треба да опфати целосна реставрација на сите структури, почнувајќи од централната кула во 2022 година.{{Sfn|Politika, 29 June 2021}}
Во летото 2021 година, група од четиринаесет средношколци од различни српски градови започнаа проект наречен „Светлина на светулките“. Придружени од историчарите и уметниците од Србија и Германија, студентите до декември 2021 година создадоа [[Извршен програм|апликација]], виртуелна обиколка на поранешниот камп. Како основа послужија архивски снимки и досиеја, оригинални сведоштва, писма и фотографии, кои потоа беа надградени со актери, сценски рекреации и светлосни инсталации. „Светлината на светулките“ е опишан како „виртуелен споменик“ и за жртвите и за самиот локалитет, одбележувајќи 80 години од формирањето на кампот.{{Sfn|Kurteš, 13 December 2021}} <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://slobodnazona.rs/app-download/?lang=en|title=Slobodna zona - Svetlost svitaca|date=2021|work=slobodnazona.rs|trans-title=Free zone - Light of the fireflies}}</ref>
=== Контроверзи ===
Хрватскиот автор Анто Кнежевиќ предизвика значителни контроверзии во мај 1993 година, кога посочил дека Србите, а не Германците, биле одговорни за управувањето со кампот. Ова тврдење било жестоко демантирано од еврејските историчари и од белградската еврејска заедница. {{Sfn|Israeli|2013}}
Запуштениот и пуст комплекс во кој навреме биле сместени некои истакнати уметници (сликари и вајари) како поранешни саемски згради, им биле доделени како нивни [[wiktionary:atelier|ателјеа]].{{Sfn|Politika, 13 June 2010}} Исто така, некои други објекти се вселиле со текот на времето, како кафаните и спортските сали, но големата јавна полемика настана во април 2019 година кога било објавено дека во една од зградите ќе биде отворена детска градинка во приватна сопственост. Инвеститорот, Милорад Крсмановиќ, ја купи зградата (павилјонот Симиќ) во 1998 година, но судот подоцна го поништи договорот, што не го спречи да го користи местото како диско клуб, галерија, ресторан и вежбалница оттогаш. Следеше жестока јавна дебата, вклучително и градската администрација која побара од државната влада „да размисли повторно за дозволата“, владата тврдејќи дека нема правна причина да го спречи тоа, еврејските и родителските организации кои се против тоа и инвеститорот кој го обвинува состојба на обид да го ограби. Дебатата повторно укажа на 75-годишната неспособност на државата да го уреди комплексот правилно.{{Sfn|Politika, 13 April 2019}}
Според Јован Бајфорд, Сајмиште од самиот почеток бил еден од главните мотиви на борбата на српските и хрватските квазиисторичари. Авторите во Србија на крајот на осумдесеттите се повеќе тврдеа дека Сајмиште се наоѓа на територијата на Независна Држава Хрватска. Најчесто, намерата не била да се „пренесат“ жртвите од овој камп во Хрватска, туку да се укаже дека колаборационистичката влада во Србија немала никакво влијание врз настаните во овој камп бидејќи Сајмиште бил под германска управа и на територијата на друга држава. . Според некои автори во Србија, владата на [[Милан Недиќ|Недиќ]] во Белград не може да сноси одговорност за холокаустот. Овој аргумент соработниците го користеле и во повоените судења. Меѓутоа, оние што го увиделе фактот дека Сајмиште формално се наоѓа на територијата на Независна Држава Хрватска, видоа потврда дека се работи за усташки логор. Во написот на [[Политика (весник)|Политика]] од 1990 година, Сајмиште се споменува заедно со Јасеновац и Јадовно, како место на усташкото злосторство против Евреите, Србите и Ромите. Авторите од Хрватска на ваквите тврдења одговорија со контранапад. Освен што го оспоруваа тврдењето дека Сајмиште бил усташки логор (особено не во времето кога таму биле затворени Евреите), тие се обиделе да докажат дека Србите се најголемите џелати во него.<ref>Byford, Jovan; (2011) S''taro sajmište: mesto sećanja, zaborava i sporenja. Beogradski centar za ljudska prava'' p. 147-150, {{ISBN|978-86-7202-131-8}}.
</ref>
=== Филозофска проценка ===
Љиљана Благојевиќ, професор и архитект, рече дека „Старо Сајмиште е град на колективот со исто така сонувано конечно решение“. Јована Крстиќ, исто така и архитект, рече дека Старо Сајмиште е единствениот феномен во светот бидејќи ниту еден друг локалитет не ги споил симболите на просперитетот и падот на таков уникатен и трагичен начин. Таа го поистоветуваше локалитетот со терминот „''lieux de memoire'' “ на Пјер Нора, место каде што сеќавањето опстојува иако локалитетот го промени својот изглед и престана да биде средина на ''мемоарите'', вистинска средина на сеќавањето. Писателот [[Давид Албахари|Дејвид Албахари]] напиша: „Тоа е место кое едноставно не понижува со својата нечовечност, туку и со целосното изложување на Белград, кој немо го гледаше од другата страна на реката“.{{Sfn|Kulturni dodatak, 22 September 2018}}
== Белешки ==
{{Наводи}}
== Библиографија ==
{{Refbegin}}
* {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=jHQdRHNdK44C|title=The Origins of the Final Solution: The Evolution of Nazi Jewish Policy, September 1939 – March 1942|last=Browning|first=Christopher|publisher=University of Nebraska Press|year=2007|isbn=978-0-80320-392-1|edition=2nd|location=Lincoln, Nebraska}}
* {{Наведување|last=Byford|first=Jovan|editor1-last=Ramet|editor1-first=Sabrina P.|editor2-last=Listhaug|editor2-first=Ola|year=2011|title=Serbia and the Serbs in World War Two|chapter=The Collaborationist Administration and the Treatment of the Jews in Nazi-occupied Serbia|publisher=Palgrave Macmillan|place=London, England|isbn=978-0-230-27830-1|url=https://books.google.com/books?id=gkiEDAAAQBAJ|pages=109–127}}
* {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/serbiassecretwar0000cohe|title=Serbia's Secret War: Propaganda and the Deceit of History|last=Cohen|first=Philip J.|publisher=Texas A&M University Press|year=1996|isbn=978-0-89096-760-7|location=College Station, Texas|author-link=Philip J. Cohen|url-access=registration}}
* {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=lLnBSq7YP0gC|title=The Holocaust's Ghost: Writings on Art, Politics, Law and Education|last=Crowe|first=David M.|publisher=University of Alberta Press|year=2000|isbn=978-0-88864-337-7|editor-last=DeCoste|editor-first=Frederick C.|location=Edmonton, Alberta|chapter=The Roma Holocaust|editor-last2=Schwartz|editor-first2=Bernard}}
* {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=LJqYbknmxjYC|title=The Balkans: Nationalism, War, and the Great Powers, 1804–2011|last=Glenny|first=Misha|publisher=Penguin Books|year=2011|isbn=978-1-77089-274-3|location=London|author-link=Misha Glenny}}
* {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/croatia00ivog|title=Croatia: A History|last=Goldstein|first=Ivo|publisher=McGill-Queen's Press|year=1999|isbn=978-0-7735-2017-2|location=Montreal|author-link=Ivo Goldstein|url-access=registration}}
* {{Наведена книга|title=The History of Bosnia: From the Middle Ages to the Present Day|last=Hoare|first=Marko Attila|publisher=Saqi|year=2007|isbn=978-0-86356-953-1|location=London|author-link=Marko Attila Hoare}}
* {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=M66fG2bhi1AC|title=The Death Camps of Croatia: Visions and Revisions, 1941–1945|last=Israeli|first=Raphael|publisher=Transaction Publishers|year=2013|isbn=978-1-4128-4975-3|location=New Brunswick, New Jersey|author-link=Raphael Israeli}}
* {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=-NzFDAAAQBAJ|title=Alienation Effects: Performance and Self-Management in Yugoslavia, 1945–91|last=Jakovljević|first=Branislav|publisher=University of Michigan Press|year=2016|isbn=978-0-4720-5314-8|location=Ann Arbor, Michigan}}
* {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=9yfpTX1w3KcC|title=Gypsies Under the Swastika|last=Kenrick|first=Donald|last2=Puxon|first2=Grattan|publisher=University of Hertfordshire Press|year=2009|isbn=978-1-902806-80-8|location=Hatfield, Hertfordshire}}
* {{Наведена книга|title=Germany and the Second World War, Volume 5: Organization and Mobilization of the German Sphere of Power. Part I. Wartime Administration, Economy, and Manpower Resources 1939-1941|publisher=Oxford University Press|year=2000|isbn=978-0-19-822887-5|editor-last=Kroener|editor-first=Bernard R.|volume=5|location=New York, New York|editor-last2=Müller|editor-first2=Rolf-Dieter|editor-last3=Umbreit|editor-first3=Hans}}
* {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=cDP1d8RMND8C|title=National Socialist Extermination Policies: Contemporary German Perspectives and Controversies|last=Manoschek|first=Walter|publisher=Berghahn Books|year=2000|isbn=978-1-57181-751-8|editor-last=Herbert|editor-first=Ulrich|location=New York|pages=163–186|chapter=The Extermination of the Jews in Serbia}}
* {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=x9PTQR93dNsC|title=Jewish Responses to Persecution: 1941–1942|last=Matthäus|first=Jürgen|publisher=AltaMira Press|year=2013|isbn=978-0-7591-2259-8|location=Lanham, Maryland}}
* {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=KwW2O7v7CUcC|title=Balkan Genocides: Holocaust and Ethnic Cleansing in the 20th Century|last=Mojzes|first=Paul|publisher=Rowman & Littlefield|year=2011|isbn=978-1-4422-0665-6|location=Lanham, Maryland}}
* {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=b7RWayXdH0UC|title=Belgrade: A Cultural History|last=Norris|first=David A.|publisher=Oxford University Press|year=2009|isbn=978-0-19-970452-1|location=Oxford}}
* {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=u46G_l3Cz20C|title=Serbia: The History of an Idea|last=Pavlowitch|first=Stevan K.|publisher=New York University Press|year=2002|isbn=978-0-8147-6708-5|location=New York|author-link=Stevan K. Pavlowitch}}
* {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=R8d2409V9tEC|title=Hitler's New Disorder: The Second World War in Yugoslavia|last=Pavlowitch|first=Stevan K.|publisher=Columbia University Press|year=2007|isbn=978-1-85065-895-5|location=New York}}
* {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=FTw3lEqi2-oC|title=The Three Yugoslavias: State-Building and Legitimation, 1918–2005|last=Ramet|first=Sabrina P.|publisher=Indiana University Press|year=2006|isbn=978-0-253-34656-8|location=Bloomington, Indiana|author-link=Sabrina P. Ramet}}
* {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/shorthistoryofyu0000sing|title=A Short History of the Yugoslav Peoples|last=Singleton|first=Frederick Bernard|publisher=Cambridge University Press|year=1985|isbn=978-0-521-27485-2|location=Cambridge|url-access=registration}}
* {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=8xhE8AfJ03QC|title=The Victims of the Holocaust|last=Shelach|first=Menachem|publisher=Walter de Gruyter|year=1989|isbn=978-3-11-096872-9|editor-last=Marrus|editor-first=Michael Robert|series=The Nazi Holocaust|volume=2|location=Berlin|pages=1168–1186|chapter=Sajmište: An Extermination Camp in Serbia}}
* {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=fqUSGevFe5MC|title=War and Revolution in Yugoslavia, 1941–1945: Occupation and Collaboration|last=Tomasevich|first=Jozo|publisher=Stanford University Press|year=2001|isbn=978-0-8047-3615-2|location=Stanford, California|author-link=Jozo Tomasevich}}
{{Refend}}
=== Списанија ===
== Дополнително читање ==
* {{Наведено списание|last=Janjetović|first=Zoran|year=2012|title=Borders of the German occupation zone in Serbia 1941–1944|url=http://doiserbia.nb.rs/img/doi/0350-7599/2012/0350-75991202093J.pdf|journal=Journal of the Geographical Institute Jovan Cvijic|publisher=Serbian Academy of Sciences and Arts|volume=62|issue=2|pages=93–115|doi=10.2298/IJGI1202093J|doi-access=free}}
== Надворешни врски ==
* [http://www.semlin.info Семлин Јуденлагер во српската јавна меморија]
{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Србија во Втората светска војна]]
[[Категорија:Историја на Евреите во Србија]]
[[Категорија:Хрватска во Втората светска војна]]
[[Категорија:Концентрациони логори во Независна Држава Хрватска]]
[[Категорија:Србија во 20 век]]
[[Категорија:Статии со извори на српски (sr)]]
[[Категорија:Координати на Википодатоците]]
[[Категорија:Страници со непрегледан превод]]
d35l9jmdq6m7j6qv2d6p8xoj88hs5km
Нагорнокарабашка војна (2020)
0
1297998
4805145
4796195
2022-08-25T19:02:09Z
Идеологист
62535
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox military conflict
| conflict = Нагорнокарабашка војна (2020)
| partof = [[Нагорнокарабашки судир]]
| image = [[Податотека:Nagorno-Karabakh war map (2020).svg|300px]]
| image_size = 300px
| caption = {{legend|#3ac4c6|Области заземени од [[Азербејџан]] за време на војната}}
{{legend|#7db47c|Области отстапени на Азербејџан според [[Договор за примирје на Нагорно-Карабах|договорот за прекин на огнот 2020 година]]}}
{{legend|#fdae7b|Областите во [[Нагорно-Карабах]] соодветно остануваат под контрола на [[Република Арцах|Арцах]]}}
{{legend|#7ba2dd|[[Коридор Лачин]] и [[Дадиванк|Манастирот Дадиванк]], патролирани од руски мировници}}
| date = {{nowrap|{{Start date|2020|9|27|df=y}} – {{End date|2020|11|10|df=y}}<br />({{Age in years, months, weeks and days|month1=09|day1=27|year1=2020|month2=11|day2=10|year2=2020}})<ref name="peace">{{cite web|url=https://www.themoscowtimes.com/2020/11/09/armenian-pm-announces-end-to-nagorno-karabakh-hostilities-a71997|title=Постигнат договор за крај на војната во Нагорно-Карабах|publisher=The Moscow Times|access-date=10 ноември 2020|date=10 ноември 2020}}</ref>}}
| place = [[Нагорно-Карабах]] и [[Ерменски окупирани територии околу Нагорно-Карабах|околни територии окупирани од Ерменија]], [[Граница Ерменија-Азербејџан]]
| width = 300px
<!-- RESULT -->| result = Азербејџанска победа<!-- Do not use terms such as "decisive", per [[Template:Infobox military conflict]] --><ref>{{cite web|url=https://www.france24.com/en/asia-pacific/20201210-one-nation-two-states-on-display-as-erdogan-visits-azerbaijan-for-karabakh-victory-parade|title=„Една нација, две држави“ изложена додека Ердоган го посети Азербејџан на парадата на победата во Карабах|date=10 dekemvri 2020|publisher=France24|quote=Историската победа на Азербејџан беше важен геополитички удар за Ердоган, кој ја зацементира водечката улога на Турција како моќен посредник во регионот на екс-советскиот Кавказ.}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-54882564|title=Ерменија, Азербејџан и Русија потпишаа мировен договор за Нагорно Карабах|date=10 ноември 2020|publisher=[[BBC]]|quote=Дописникот на Би-Би-Си Орла Герин во Баку вели дека, генерално, договорот треба да се чита како победа за Азербејџан и пораз за Ерменија.}}</ref>
* [[Договор за примирје од Нагорно-Карабах 2020|Договор за прекин на огнот]] потпишан на 10 ноември 2020 година<ref name="peace"/>
* Руски мировни сили се распоредени во регионот<ref name="TurkeyRussiajointcenter">{{cite web|url=https://www.hurriyetdailynews.com/turkey-russia-to-set-up-joint-center-to-watch-nagorno-karabakh-peace-159920|title=Турција и Русија ќе формираат заеднички центар за следење на мирот во Нагорно Карабах|date=11 ноември 2020|publisher=Hurriyet Daily News}}</ref>
<!-- TERRITORIAL CHANGES -->| territory = За време на судир от:
* Азербејџан ја вратил контролата врз 5 градови и 286 села,<ref>{{Cite web|url=https://azertag.az/xeber/Isgaldan_azad_edilmis_seher_ve_kendlerimiz-1622227|title=İşğaldan azad edilmiş şəhər və kəndlərimiz|work=Azerbaijan State News Agency|date=1 декември 2020|access-date=1 декември 2020|archive-url=https://archive.today/20201201185921/https://azertag.az/xeber/Isgaldan_azad_edilmis_seher_ve_kendlerimiz-1622227|archive-date=1 декември 2020|language=az}}</ref> и [[граница Азербејџан-Иран]]
Пост-[[Договор за примирје во Нагорно-Карабах 2020|прекин на огнот]]:
* Азербејџан ја задржал контролата врз териториите заземени за време на војната
* Сите територии окупирани од Ерменците околу Нагорно-Карабах се враќаат на Азербејџан до 1 декември 2020 година<ref>{{cite news|last=Крамер|first=Ендрју|date=10 ноември 2020|title=Соочена со воен дебакл, Ерменија прифаќа договор во војната во Нагорно-Карабах|newspaper=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2020/11/09/world/middleeast/armenia-settlement-nagorno-karabakh-azerbaijan.html|url-status=live|access-date=11 ноември 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201111011541/https://www.nytimes.com/2020/11/09/world/middleeast/armenia-settlement-nagorno-karabakh-azerbaijan.html|archive-date=11 ноември 2020|issn=0362-4331}}</ref>
* Сите економски и транспортни врски во регионот ќе бидат деблокирани, вклучително и транспортните врски помеѓу [[Автономна Република Нахчиван|Нахчиван]] и остатокот од Азербејџан
<!-- COMBATANTS -->| combatant1 = '''{{flag|Azerbaijan}}'''
* [[Сириска национална армија|Сириски платеници]]{{efn|Демантирано од Азербејџан<ref>{{cite web|url=https://www.aljazeera.com/news/2020/9/28/azerbaijan-denies-turkey-sent-it-fighters-from-syria|date=28 септември 2020|title=Azerbaijan denies Turkey sent it fighters from Syria|access-date=11 октомври 2020|archive-date=7 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201007050935/https://www.aljazeera.com/news/2020/9/28/azerbaijan-denies-turkey-sent-it-fighters-from-syria|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2020/oct/04/nagorno-karabakh-azerbaijan-accuses-armenia-of-rocket-attack|date=5 октомври 2020|title=Нагорно Карабах: Азербејџан ја обвини Ерменија за ракетен напад|newspaper=The Guardian|access-date=11 октомври 2020}}</ref> and Turkey.<ref>{{cite news|title=Türkiye'nin Dağlık Karabağ'a paralı asker gönderdiği iddiası|date=29 септември 2020|url=https://www.dw.com/tr/türkiyenin-dağlık-karabağa-paralı-asker-gönderdiği-iddiası/a-55088342|publisher=Deutsche Welle|language=tr|access-date=11 октомври 2020|archive-date=2 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201002022949/https://www.dw.com/tr/t%C3%BCrkiyenin-da%C4%9Fl%C4%B1k-karaba%C4%9Fa-paral%C4%B1-asker-g%C3%B6nderdi%C4%9Fi-iddias%C4%B1/a-55088342|url-status=live}}</ref>}}<ref name="bbckofman">{{cite web|last=Бутлер|first=Ед|title=Сириските платеници се користеа како „топовско месо“ во Нагорно-Карабах|url=https://www.bbc.com/news/stories-55238803|date=10 декември 2020|website=[[BBC]]}}</ref><ref name="Macron">{{cite web|date=1 октомври 2020|title=Франција ја обвинува Турција дека испраќа сириски џихадисти во Нагорно Карабах|url=https://www.reuters.com/article/us-armenia-azerbaijan-putin-macron/france-accuses-turkey-of-sending-syrian-mercenaries-to-nagorno-karabakh-idUSKBN26L3SB|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201004084924/https://www.reuters.com/article/us-armenia-azerbaijan-putin-macron/france-accuses-turkey-of-sending-syrian-mercenaries-to-nagorno-karabakh-idUSKBN26L3SB|archive-date=4 октомври 2020|access-date=1 октомври 2020|work=Reuters|quote="Сега имаме информации кои укажуваат дека сириските борци од џихадистичките групи (транзитирале) низ Газијантеп (југоисточна Турција) за да стигнат до оперативниот театар Нагорно-Карабах"}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.reuters.com/article/us-armenia-azerbaijan-turkey-syria-idUSKBN26J25A|title=Турција распоредува сириски борци за да му помогне на сојузникот Азербејџан, велат двајца борци|work=Reuters|date=28 септември 2020|access-date=11 октомври 2020|archive-date=8 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201008220322/https://www.reuters.com/article/us-armenia-azerbaijan-turkey-syria-idUSKBN26J25A|url-status=live}}<br />{{cite web|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-54356334|title=Конфликт Ерменија-Азербејџан: Претседателот на Азербејџан вети дека ќе продолжи да се бори|date=30 септември 2020|website=bbc.com|access-date=11 октомври 2020|archive-date=1 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201001213255/https://www.bbc.com/news/world-europe-54356334|url-status=live}}</ref><ref name="guard">{{cite web|last=Карли|first=Патриција|title=Турција регрутира Сиријци да ги чуваат трупите и објектите во Азербејџан|url=https://www.middleeasteye.net/news/azerbaijan-armenia-turkey-syrians-recruiting-guard-facilities|publisher=Middle East Eye|date=29 септември 2020|access-date=11 октомври 2020|archive-date=2 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201002075651/https://www.middleeasteye.net/news/azerbaijan-armenia-turkey-syrians-recruiting-guard-facilities|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2020/sep/30/nagorno-karabakh-at-least-three-syrian-fighters-killed|title=Нагорно-Карабах: убиени најмалку тројца сириски борци|first1=Бетан|last1=МекКеран|first2=Мајкал|last2=Сафи|date=30 септември 2020|newspaper=The Guardian|access-date=11 октомври 2020|archive-date=8 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201008211028/https://www.theguardian.com/world/2020/sep/30/nagorno-karabakh-at-least-three-syrian-fighters-killed|url-status=live}}</ref>
{{flag|Turkey}} (наводно од Ерменија)<ref name="Kommersant conflict">{{cite news |title=Принуждение к судир у |trans-title=Coercion to conflict |url=https://www.kommersant.ru/doc/4537733 |work=Kommersant |language=Russian |date=16 октомври 2020 |access-date=21 April 2021}}</ref><ref name="NY_Times_Explainer">{{cite news |last1=Крамер|first1=Ендрју E. |title=Ерменија и Азербејџан: Што предизвика војна и ќе надвладее ли мирот? |url=https://www.nytimes.com/article/armenian-azerbaijan-conflict.html |access-date=4 март 2021 |work=[[The New York Times]]|quote=Ерменија соопшти дека Турција била директно вклучена во борбите во и околу Нагорно Карабах и дека турски ловец Ф-16 соборил ерменски авион. Турција ги негираше тие обвинувања.}}</ref><ref>{{cite news |last1=Цветкова|first1=Марија|last2=Ајезов|first2=Олзхас|date=9 Ноември 2020 |title=Анализа: Русија и Турција го чуваат сувиот во конфликтот во Нагорно-Карабах|url=https://www.reuters.com/article/us-armenia-azerbaijan-allies-analysis/analysis-russia-and-turkey-keep-powder-dry-in-nagorno-karabakh-conflict-idUSKBN27P0MN |work=[[Reuters]] |access-date=4 март 2021 |quote=Поддршката на Турција за Азербејџан е од витално значење, а супериорното вооружување и напредокот на бојното поле на Азербејџан го намалија нејзиниот поттик за постигнување траен мировен договор. Анкара негира дека нејзините војници се вмешани во борбите, но Алиев призна дека некои турски борбени авиони Ф-16 останале во Азербејџан по воената вежба летово, и има извештаи за руски и турски беспилотни летала користени од двете страни.}}</ref>
----
{{Plainlist|
* '''Поддржано од:'''
* {{flag|Turkey}}<ref>{{cite web |url=https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-9-2021-0012_EN.html |title=Усвоени текстови – Имплементација на Заедничката надворешна и безбедносна политика – годишен извештај 2020 година|date=20 јануари 2021 |website=[[Европски парламент]] |access-date=20 јануари 2021 |quote=Остро ја осудува дестабилизирачката улога на Турција која дополнително ја поткопува кревката стабилност во целиот регион на Јужен Кавказ; ја повикува Турција да се воздржи од какво било мешање во конфликтот во Нагорно-Карабах, вклучително и нудење воена поддршка за Азербејџан, и да се откаже од нејзините дестабилизирачки дејства и активно да промовира мир; го осудува, дополнително, трансферот на странски терористички борци од страна на Турција од Сирија и на други места во Нагорно-Карабах, како што е потврдено од меѓународните актери, вклучително и земјите копретседавачи од Минската група на ОБСЕ; жали за својата подготвеност да ја дестабилизира Минската групата на ОБСЕ бидејќи таа ги следи амбициите да игра порешителна улога во конфликтот;}}</ref><ref>{{cite web|title=F-16s Reveal Turkey's Drive to Expand Its Role in the Southern Caucasus|url=https://worldview.stratfor.com/article/f-16s-reveal-turkeys-drive-expand-its-role-southern-caucasus|publisher=Stratfor|archive-url=https://archive.today/20201010133045/https://worldview.stratfor.com/article/f-16s-reveal-turkeys-drive-expand-its-role-southern-caucasus|archive-date=10 октомври 2020|date=8 октомври 2020|quote=Присуството на турски борбени авиони... демонстрира директна воена вклученост на Турција што ја надминува веќе воспоставената поддршка, како што е нејзиното обезбедување на сириски борци и воена опрема за азербејџанските сили.|access-date=11 октомври 2020|url-status=live}}</ref>{{efn|Турција и Азербејџан негираат директна вмешаност на Турција.<ref>{{cite news|last=Чаусовски|first=Евгениј|title=Турција го оспорува рускиот монопол во Јужен Кавказ|url=https://cgpolicy.org/articles/turkey-challenging-russias-monopoly-in-the-south-caucasus/|agency=Center for Global Policy|date=7 октомври 2020|archive-url=https://archive.today/20201007174629/https://cgpolicy.org/articles/turkey-challenging-russias-monopoly-in-the-south-caucasus/|archive-date=7 октомври 2020|quote=... беше објавено (иако турските и азербејџанските официјални лица го негираа) дека турските војници и авиони биле директно вклучени во борбите.}}</ref><ref name="Everything We Know">{{cite web|url=https://www.thedrive.com/the-war-zone/36777/everything-we-know-about-the-fighting-that-has-erupted-between-armenia-and-azerbaijan|title=Сè што знаеме за борбите што избувнаа меѓу Ерменија и Азербејџан|publisher=The Drive|access-date=1 Ноември 2020}}</ref><ref>{{cite news|title=Турција му доставува на Азербејџан ракетниот систем Т-300 Касирга|url=https://www.azernews.az/nation/102564.html|publisher=AzerNews|date=21 септември 2016}}</ref>}}
}}
----
'''Добавувачи на оружје:'''
* {{flag|Israel}}<ref name="haaretz_israel_weapons">{{cite news |last1=Мелман|first1=Јоси|title=Како што се проширува конфликтот во Нагорно Карабах, трговијата со оружје меѓу Израел и Азербејџан напредува|url=https://www.haaretz.com/israel-news/nagorno-karabakh-conflict-israel-azerbaijan-arms-trade-armenia-iran-1.9212986 |access-date=4 март 2021 |work=Haaretz |date=7 октомври 2020}}</ref><ref>{{cite news |last1=Георгијан|first1=Армен|title=Конфликт во Нагорно-Карабах: Израел под дипломатски оган поради оружјето за Азербејџан|url=https://www.france24.com/en/video/20201006-nagorno-karabakh-conflict-israel-under-diplomatic-fire-over-arms-to-azerbaijan |access-date=4 март 2021 |agency=France 24 |date=6 октомври 2020}}</ref>
| combatant2 = '''{{flag|Artsakh}}'''<br />'''{{flag|Armenia}}'''
* Волонтери од [[Ерменска дијаспора]] <ref>{{cite news|last2=Francis|first2=Ellen|last1=Семерџијан|first1=Марија|title=И покрај неволјите на Либан, Ерменците почнаа да дејствуваат за Нагорно-Карабах|url=https://www.reuters.com/article/idUSKBN27H157|access-date=1 Ноември 2020|work=Reuters|date=1 Ноември 2020}}</ref><ref>{{cite news|last=Заргарјан|first=Роберт|title=Ուղիղ չվերթով Երևան՝ առաջնագիծ գնալու պարտաստակամությամբ|trans-title=Со директен лет за Ереван, подготвен да оди на линијата на фронтот|url=https://www.azatutyun.am/a/30872246.html|website=azatutyun.am|agency=RFE/RL|date=3 октомври 2020|archive-url=https://archive.today/20201006142749/https://www.azatutyun.am/a/30872246.html|archive-date=6 октомври 2020|language=hy}}</ref><ref>{{cite news|last=Краг|first=Гуливер|title=Ерменски волонтер се враќа од Франција да се бори за Нагорно-Карабах|url=https://www.france24.com/en/20201007-armenian-volunteer-returns-from-france-to-fight-for-nagorno-karabakh|agency=France24|date=7 октомври 2020|archive-url=https://archive.today/20201007092714/https://www.france24.com/en/20201007-armenian-volunteer-returns-from-france-to-fight-for-nagorno-karabakh|archive-date=7 октомври 2020}}</ref><ref>{{cite news|last=Хароунјан|first=Стефани|title=Од Марсеј до Ереван, активист со ознака на челото|url=https://www.liberation.fr/france/2020/10/11/de-marseille-a-erevan-un-militant-marque-au-front_1802057|newspaper=Libération|date=11 октомври 2020|language=fr}}</ref>
----
'''Добавувачи на оружје:'''
* {{flag|Russia}}{{efn|Пријавени од Азербејџан,<ref>{{cite news|url=https://apa.az/az/dagliq_qarabag/Prezident-Ermnistanin-thluksizliyi-pulsuz-silahlanmasi-Rusiya-trfindn-tmin-edilir-609813|title=Prezident: "Ermənistanın təhlükəsizliyi, pulsuz silahlanması Rusiya tərəfindən təmin edilir"|website=apa.az|date=11 октомври 2020|access-date=11 октомври 2020|language=az|archive-date=11 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201011141759/https://apa.az/az/dagliq_qarabag/Prezident-Ermnistanin-thluksizliyi-pulsuz-silahlanmasi-Rusiya-trfindn-tmin-edilir-609813|url-status=live}}</ref> и некои ерменски воени службеници,<ref name="khojoyan">{{Cite web|first=Сара|last=Коџојан|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-11-19/armenia-fired-iskander-missiles-in-azeri-war-ex-army-chief-says|title=Ерменија истрелала проектили Искандер во војната во Азербејџан, вели поранешниот началник на армијата|date=19 Ноември 2020|access-date=2 јануари 2021|archive-url=https://archive.today/20201119202211/https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-11-19/armenia-fired-iskander-missiles-in-azeri-war-ex-army-chief-says|archive-date=19 Ноември 2020|work=Bloomberg News}}</ref> исто така известува дека Русија испорачувала оружје на Ерменија преку Иран.<ref name="bneIranArmeniaarmsshipment">{{cite news|url=https://www.intellinews.com/iran-denies-allowing-passage-of-weapons-into-armenia-after-video-emerges-on-social-media-192945/|title=Иран негира дека дозволил премин на оружје во Ерменија откако видеото се појави на социјалните мрежи|website=intellinews.com|date=29 септември 2020|access-date=29 септември 2020}}</ref><ref name="AzerbaijanclaimsIRARMarmstrade1">{{cite news|url=https://apa.az/en/nagorno_garabagh/Video-footages-spread-regarding-weapons-and-military-equipment-transport-from-Iran-to-Armenia-colorredNEW-FACTScolor-colorredVIDEOcolor-331624|title=Се проширија видео снимки за транспорт на оружје и воена опрема од Иран во Ерменија|website=apa.az|date=30 септември 2020|access-date=30 септември 2020|archive-date=30 септември 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200930142803/https://apa.az/en/nagorno_garabagh/Video-footages-spread-regarding-weapons-and-military-equipment-transport-from-Iran-to-Armenia-colorredNEW-FACTScolor-colorredVIDEOcolor-331624|url-status=live}}</ref><ref name="AzerbaijanclaimsIRARMarmstrade2">{{cite news|url=https://www.azernews.az/karabakh/169670.html|title=Воените резерви за Ерменија се испорачуваат преку Иран|website=azernews.az|publisher=AzerNews|date=30 септември 2020|access-date=30 септември 2020|archive-date=30 септември 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200930142908/https://www.azernews.az/karabakh/169670.html|url-status=dead}}</ref> Тоа било демантирано од Иран.<ref name="Irandeniesarmstrade1">{{cite web|url=https://en.mfa.gov.ir/portal/NewsView/612094|title=Портпаролот ги негира тврдењата дека оружјето е пренесено преку Иран во Ерменија|website=mfa.gov.ir|publisher=Министерство за надворешни работи на Исламската Република Иран|date=29 септември 2020|access-date=29 септември 2020|archive-date=30 септември 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200930142643/https://en.mfa.gov.ir/portal/NewsView/612094|url-status=live}}</ref><ref name="Irandeniesarmstrade2">{{cite news|url=https://www.iribnews.ir/fa/news/2841669/شایعات-مبنی-بر-کمک-ایران-به-ارمنستان-کاملا-بی-اساس-است|title=شایعات مبنی بر کمک ایران به ارمنستان کاملا بی اساس است|website=iribnews.ir|publisher=Радиодифузија на Исламската Република Иран|date=30 септември 2020|access-date=30 септември 2020|language=fa|archive-date=30 септември 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200930143337/https://www.iribnews.ir/fa/news/2841669/%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%B9%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%A8%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%DA%A9%D9%85%DA%A9-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84%D8%A7-%D8%A8%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3-%D8%A7%D8%B3%D8%AA|url-status=live}}</ref>}}
<!-- COMMANDERS -->| commander1 = {{plainlist|
* {{flagdeco|Azerbaijan}} [[Илхам Алијев]]
* {{flagdeco|Azerbaijan}} [[Закир Хасанов]]
* {{flagdeco|Azerbaijan}} [[Карим Валијев]]
* {{flagdeco|Azerbaijan}} [[Хикмат Мирзајев]]<ref>{{cite web|url=https://en.president.az/articles/41714|title=Соопштение на прес-службата на претседателот|website=president.az|publisher=Официјална веб-страница на претседателот на Азербејџан|date=4 октомври 2020|access-date=7 октомври 2020|archive-date=9 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201009090742/https://en.president.az/articles/41714|url-status=live}}</ref>
* {{flagdeco|Azerbaijan}} [[Рамиз Тахиров]]
* {{flagdeco|Azerbaijan}} [[Елчин Гулијев]]<ref name="azesbs">{{cite web|url=https://azertag.az/en/xeber/1617731|title=Соопштение на прес-службата на претседателот|agency=Azerbaijan State News Agency|date=19 октомври 2020|access-date=20 октомври 2020|quote=Врховниот командант на вооружените сили на Република Азербејџан, претседателот Илхам Алијев му честиташе на началникот на Државната гранична служба (СБС), генерал полковник Елчин Гулиев за подигнувањето на азербејџанското знаме над мостот Кудафарин, ослободувајќи неколку станбени населби со учество на СБС, и наложи да ја пренесе својата честитка до целиот персонал. Генерал полковник Елчин Гулиев извести дека персоналот на државната гранична служба ќе продолжи пристојно да ги исполнува сите задачи поставени од Врховниот командант.}}</ref>
* {{flagdeco|Azerbaijan}} [[Мајис Баркударов]]<ref>{{cite web|url=https://mod.gov.az/en/news/major-general-mayis-barkhudarov-we-will-fight-to-destroy-the-enemy-completely-32376.html|title=Генерал-мајор Мајис Бархударов: „Ќе се бориме целосно да го уништиме непријателот|archive-url=https://web.archive.org/web/20201008052224/https://mod.gov.az/en/news/major-general-mayis-barkhudarov-we-will-fight-to-destroy-the-enemy-completely-32376.html|archive-date=8 октомври 2020|date=28 септември 2020|publisher=Азербејџанско Министерство за одбрана}}</ref>
* {{flagdeco|Azerbaijan}} [[Хикмат Хасанов]]<ref>{{cite web|url=https://apa.az/en/domestic-news/President-Ilham-Aliyev-congratulates-1st-Army-Corps-Commander-Hikmet-Hasanov-on-liberation-of-Madagiz-from-occupation-331987|title=Претседателот Илхам Алиев му честиташе на командантот на првиот армиски корпус Хикмет Хасанов за ослободувањето на Мадагиз од окупацијата|website=apa.az|date=3 октомври 2020|access-date=3 октомври 2020|quote=Претседателот Илхам Алиев му честиташе на командантот на првиот армиски корпус Хикмет Хасанов за ослободувањето на Мадагиз, јавува АПА.}}</ref>
* {{flagdeco|Azerbaijan}} [[Илхам Мехдијев]]
* {{flagdeco|Azerbaijan}} [[Заур Јаваншир]]
* {{flagdeco|Azerbaijan}} [[Канан Сејидов]]
* {{flagdeco|Azerbaijan}} [[Намиг Исламзадех]]
}}
| commander2 = {{plainlist|
* {{flagdeco|Artsakh}} [[Арајик Харутјунјан]]
* {{flagdeco|Artsakh}} [[Џалал Харутјунјан]]{{WIA}}<ref name=jalal>{{cite web|url=https://en.armradio.am/2020/10/27/jalal-harutyunyan-wounded-mikael-arzumanyan-appointed-artsakh-defense-minister|title=Џалал Харутјуњан ранет, Микаел Арзумањан назначен за министер за одбрана на Арцах|date=27 октомври 2020}}</ref>
* {{flagdeco|Artsakh}} [[Микаел Арзуманјан]]<ref name=jalal/>
* {{flagdeco|Artsakh}} Артур Саргсјан {{KIA}}<ref>{{cite web|url=https://news.am/eng/news/611128.html|title=Убиен заменик-командантот на Армиската одбрана на Арцах|date=2 ноември 2020}}</ref>
* {{flagdeco|Artsakh}} Хован Авагјан {{KIA}}<ref>{{Cite web |url=https://lurer.com/?p=395096&l=am |title=Արցախում զոհվել է ՊԲ փոխհրամանատար, գնդապետ Հովհաննես Սարգսյանը |trans-title=Заменик-командантот на Армијата на одбраната, полковник Хован Саркисјан е убиен во Арцах|date=18 ноември 2020 |archive-url=https://archive.today/20210204100239/https://lurer.com/?p=395096&l=am |archive-date=4 февруари 2021 |access-date=4 февруари 2021 |work=Lurer.com |language=hy |url-status=live }}</ref>
* {{flagdeco|Armenia}} [[Никол Пашијан]]
* {{flagdeco|Armenia}} [[Армен Саркисијан]]
* {{flagdeco|Armenia}} [[Ваган Асатрјан]] {{KIA}}<ref>{{cite web |url=https://www.1lurer.am/hy/2021/01/01/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB-%D4%B1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6-%D5%B0%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BD-%D5%8E-%D4%B1%D5%BD%D5%A1%D5%BF%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6%D5%B6-%D5%95%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%AB-%D5%A2%D5%A1%D6%80%D5%B1%D5%B8%D6%82%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%B6-%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BC%D5%AB%D5%AF-%D5%BA%D5%A1%D5%B0%D5%A5%D6%81-%D5%A2%D5%A1%D5%B5%D6%81-%D5%A8%D5%B6%D5%AF%D5%A1%D5%BE-%D5%80%D5%A1%D5%A4%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%A8-%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%BF%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%AC%D5%AB%D5%BD/389315 |title=Հայաստանի Ազգային հերոս Վահագն Ասատրյանն Օմարի բարձունքներն անառիկ պահեց, բայց ընկավ Հադրութը պաշտպանելիս |trans-title=Ерменскиот национален херој Вахагн Асатријан ги држеше висините на Омар непобедливи, но падна додека го бранеше Хадрут|language=hy |author=<!--Not stated--> |date=1 јануари 2021 |website=1lurer.am |publisher= |access-date=25 март 2021 |quote=}}</ref>
* {{flagdeco|Armenia}} [[Давид Тонојан]]
* {{flagdeco|Armenia}} [[Оник Гаспарјан]]
* {{flagdeco|Armenia}} [[иран Качатрјан]]<ref>{{cite web|url=https://en.armradio.am/2020/10/22/tiran-khachatryan-national-hero-of-the-republic-of-armenia/|title=Тиран Хачатријан - народен херој на Република Ерменија|date=22 октомври 2020|website=armradio.am|publisher=Public Radio of Armenia}}</ref>
}}
<!-- UNITS -->| units1 = {{Collapsible list|title=Азербејџан
| {{flagicon image|Azerbaijani Armed Forces logo.svg|size=15px}} '''[[Азербејџански вооружени сили]]'''
| {{flagicon image|Azerbaijani Land Forces badge.svg|size=15px}} [[Азербејџански копнени сили]]
| {{flagicon image|Azerbaijan 1st Army.svg|size=15px}} [[1-ви армиски корпус (Азербејџан)|1-ви корпус]]<ref>{{Cite web|url=https://en.trend.az/azerbaijan/politics/3310257.html|title=Претседателот Илхам Алиев му честиташе на командантот на 1-от армиски корпус Хикмат Хасанов за ослободувањето на Мадагиз|date=3 октомври 2020|access-date=24 Ноември 2020|work=[[Trend News Agency]]}}</ref>
| {{flagicon image|Azerbaijan 2nd Army.svg|size=15px}} [[2-ри армиски корпус (Азербејџан)|2-ри корпус]]<ref name=warontherocks>{{cite web|date=14 октомври 2020|title=Втората војна во Нагорно-Карабах, две недели подоцна|url=http://warontherocks.com/2020/10/the-second-nagorno-karabakh-war-two-weeks-in/|access-date=16 октомври 2020|publisher=War on the Rocks}}</ref>
| {{flagicon image|Azerbaijan 3rd Army.svg|size=15px}} [[3-ти армиски корпус (Азербејџан)|3-ти корпус]]<ref name="mk">{{cite web|url=https://www.mk.ru/politics/2020/11/07/ekspert-ocenil-poteri-armenii-i-azerbaydzhana-v-nagornom-karabakhe.html|title=Эксперт оценил потери Армении и Азербайджана в Нагорном Карабахе|language=ru|publisher=Moskovsky Komsomolets|date=7 Ноември 2020|access-date=10 Ноември 2020}}</ref>
| {{flagicon image|Azerbaijan 4th Army.svg|size=15px}} [[4-ти армиски корпус (Азербејџан)|4-ти корпус]]<ref name="mk"/>
| {{flagicon image|Azerbaijan 5th Army.svg|size=15px}} [[Нахчиванска армија]]<ref name="mk"/>
| {{flagicon image|Azerbaijani Special Forces badge.svg|size=15px}} [[Специјални сили на Азербејџан|Специјални сили]]<ref>{{cite web|url=https://www.bizimyol.info/az/news/301032.html|title=Qarabağın qəlbi necə azad olundu: 300 spartalının əfsanəsi gerçək oldu Şuşada|work=Bizim Yol|language=az|date=9 Ноември 2020|access-date=10 Ноември 2020}}</ref>
| {{flagicon image|Azerbaijani Navy badge.svg|size=15px}} [[Азербејџанска морнарица]]
| [[Поморска пешадија на Азербејџан|Морски пешадиски баталјон]]<ref>{{Cite web|first=Ilham|last=Aliyev|author-link=Ilham Aliyev|url=https://en.president.az/articles/44474|title=Соопштение на прес-службата на претседателот|work=[[President of Azerbaijan|President.az]]|publisher=[[Претседателската администрација на Азербејџан]]|date=26 октомври 2020|access-date=1 јануари 2021}}</ref>
| {{flagicon image|Azerbaijani Air Forces badge.svg|size=15px}} [[Азербејџански воздухопловни сили]]<ref>{{Cite web|url=https://news.milli.az/society/903183.html|title=Bu gün general olan 4 hərbçi kimdir?|trans-title=Кои се 4-те војници кои денес станаа генерали?|date=7 декември 2020|access-date=8 декември 2020|archive-url=https://archive.today/20201207144717/https://news.milli.az/society/903183.html|archive-date=7 декември 2020|work=[[Day.az|Milli.az]]|language=az}}</ref>
|{{flagicon image|Azerbaijan Border Guards seal.svg|size=15px}} [[Државна гранична служба (Азербејџан)|Државна гранична служба]]<ref name="azesbs"/>
|{{flagicon image|Символ МВД АР.jpg}} [[Министерство за внатрешни работи (Азербејџан)|Министерство за внатрешни работи]]
| {{flagicon image|Azerbaijani Internal Troops emblem.svg|size=15px}} [[Внатрешни трупи на Азербејџан|Внатрешни трупи]]<ref>{{Cite web|first=Мурад|last=Ахмад|url=https://qafqazinfo.az/news/detail/susaya-ermenilerin-icinden-kecib-getdik-xeberleri-olmadi-xtd-zabitivideo-307243|title="Şuşaya ermənilərin içindən keçib getdik, xəbərləri olmadı" – XTD üzvü +Video|trans-title="Отидовме во Шуша преку Ерменците, тие не знаеја“ – член на СОФ + Видео|date=3 декември 2020|access-date=5 декември 2020|archive-url=https://archive.today/20201205123110/https://qafqazinfo.az/news/detail/susaya-ermenilerin-icinden-kecib-getdik-xeberleri-olmadi-xtd-zabitivideo-307243|archive-date=5 декември 2020|work=Qafqazinfo|language=az}}</ref>
|{{flagicon image|Emblem of the Foreign Intelligence Service of Azerbaijan.jpg|size=15px}} [[Странска разузнавачка служба (Азербејџан)|Странска разузнавачка служба]]
| {{flagicon image|YARASA Emblem.svg|size=15px}} Специјални сили ЈАРАСА<ref>{{Cite web|first=Mirmahmud|last=Kazimoglu|url=https://report.az/herbi-xeberler/xarici-kesfiyyat-xidmetinin-yarasa-xususi-bolmesi-ilk-defe-numayis-etdirildi/|title=Xarici Kəşfiyyat Xidmətinin YARASA xüsusi bölməsi ilk dəfə nümayiş etdirildi|date=10 декември 2020|access-date=10 декември 2020|work=Report Information Agency|language=az}}</ref>}}
{{Collapsible list|title=Сириски платеници<ref name="Everything We Know"/>
| {{flagicon image|Logo of the Hamza Division.jpg}} [[Дивизија Хамза (Алеп)|Дивизија Хамза]]<ref name="SOHR1">{{cite news|url=https://www.syriahr.com/en/186036/|title=Сириските бунтовнички борци се подготвуваат да се распоредат во Азербејџан како знак на амбициите на Турција|publisher=Сириска опсерваторија за човекови права|date=28 септември 2020|access-date=4 октомври 2020|archive-date=2 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201002050822/https://www.syriahr.com/en/186036/|url-status=live}}</ref>
| {{flagicon image|Sultan Murat Tümeni Flag.svg}} [[Дивизија Султан Мурад]]<ref name="SOHR1" />}}
| units2 = {{Collapsible list|title=Арцах
|{{flagicon image|Army Artsakh.jpg}} '''[[Армијата на одбраната на Арцах]]'''}}
{{Collapsible list|title=Ерменија
| {{flagicon image|Emblem of the Armed Forces of Armenia.svg}} '''[[Вооружени сили на Ерменија]]'''
| [[Одред „Ерато“]]<ref>{{Cite web|url=https://www.wearethemighty.com/mighty-trending/armenias-all-women-military-unit/|title=Војната во Арцах ја донесе првата воена единица во Ерменија, составена од жени|date=16 Ноември 2020}}</ref>
| [[Татковинска чета|Татковински одред]]<ref>{{Cite web |first=Самвел|last=Хованисјан|url=https://armenianreport.com/ru/pubs/270487/ |title=Дуэль Ванецяна и Кярамяна – стреляют друг в друга, попадают в Армению |trans-title=Дуел на Ванецјан и Кјарамјан – пукајте меѓу себе, завршите во Ерменија|date=16 јануари 2021 |archive-url=https://archive.today/20210120050002/https://armenianreport.com/ru/pubs/270487/ |archive-date=20 јануари 2021 |work=ArmenianReport |access-date=21 јануари 2021 |language=ru }}</ref>
| {{flagicon image|National Security Service of the Republic of Armenia.png|size=15px}} [[Служба за национална безбедност (Ерменија)|Национална служба за безбедност]]<ref>{{Cite web|url=https://armenpress.am/eng/news/1034989/|title=За време на војната во НК загинаа 46 војници на граничните трупи на НСС на Ерменија|website=armenpress.am}}</ref>
| {{flagicon image|Armenian police logo.png|size=14px}} [[Полиција на Ерменија]]<ref>{{Cite web|url=https://news.am/eng/news/621028.html|title=Спроведување на законот: 65 полицајци во Ерменија загинаа во војната во Арцах|website=news.am}}</ref>}}
<!-- STRENGTH -->| strength1 = * 14,272+ воени лица<ref>{{cite news |title=Üç minə yaxın qazi təklif olunan işdən imtina edib |url=https://report.az/sosial-mudafie/uc-mine-yaxin-qazi-teklif-olunan-isden-imtina-edib/ |access-date=12 септември 2021 |work=Report İnformasiya Agentliyi |language=az}}</ref><ref name="azMoDlist"/>
* 2,580+ сириски борци<ref name="syriandead">{{cite web|date=3 декември 2020|title=Бројот на загинати платеници во Азербејџан е поголем од оној во Либија, додека сириските борци добиваат различни плаќања|url=https://www.syriahr.com/en/194516/|access-date=3 декември 2020|publisher=Сириска опсерваторија за човекови права}}</ref>
----
{{Collapsible list|title=Опрема:|Различни видови тенкови и оклопни возила вклучувајќи: [[T-90]], [[T-72]], [[BMP-1]], [[BMP-2]], [[BMP-3]] and [[BTR-80|BTR-82]]<ref name="Everything We Know"/><ref name="WhatOpenSourceTellsUs">{{cite web|url=https://www.forbes.com/sites/sebastienroblin/2020/10/23/what-open-source-evidence-tells-us-about-the-nagorno-karabakh-war/|title=Што ни кажуваат доказите со отворен код за војната во Нагорно-Карабах|work=Forbes|access-date=12 Ноември 2020}}</ref>
|Непознат број на [[Бајрактар TB2]] [[Беспилотно борбено летало|борбен дрон]]<ref name="WhatOpenSourceTellsUs"/><ref>{{cite web|url=https://www.trtworld.com/magazine/a-military-breakdown-of-the-azerbaijan-armenia-conflict-40175|first=Адам|last=Бенсаид|publisher=TRTWorld|title=Воен распад на конфликтот Азербејџан-Ерменија|date=29 септември 2020|access-date=11 октомври 2020|archive-date=7 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201007172235/https://www.trtworld.com/magazine/a-military-breakdown-of-the-azerbaijan-armenia-conflict-40175|url-status=live}}</ref>
|Непознат број на [[IAI Harop]], [[Orbiter 1K]] и [[STM Kargu]] [[самоубиствени дронови]]<ref>{{cite web|url=https://www.jpost.com/middle-east/israeli-drones-in-azerbaijan-raise-questions-on-use-in-the-battlefied-644161|title=Израелските беспилотни летала во Азербејџан покренуваат прашања за употребата на бојното поле|first=Seth J.|last=Frantzman|newspaper=Jerusalem Post|date=1 октомври 2020|access-date=11 октомври 2020|archive-date=9 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201009015409/https://www.jpost.com/middle-east/israeli-drones-in-azerbaijan-raise-questions-on-use-in-the-battlefied-644161|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.milliyet.com.tr/galeri/son-dakika-goruntu-dunyayi-calkaladi-siha-vurdu-bir-baska-drone-6319256|title=Son dakika... Görüntü dünyayı çalkaladı! SİHA vurdu, bir başka drone...|publisher=Milliyet|language=tr|date=1 октомври 2020|access-date=11 октомври 2020|archive-date=11 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201011141818/https://www.milliyet.com.tr/galeri/son-dakika-haberleri-ermeni-komutanlarla-masada-oturana-bak-6319256|url-status=live}}</ref><ref name=cnnturk>{{cite web|url=https://www.cnnturk.com/dunya/ilk-kez-libyada-kullanilmisti-bu-kez-azerbaycanda-goruntulendi|title=İlk kez Libya'da kullanılmıştı! Bu kez Azerbaycan'da görüntülendi|date=28 септември 2020|language=tr|publisher=CNN Türk}}</ref>
|Непознат број на конвертирани [[Антонов Ан-2]] користени како беспилотни дронови за различни цели<ref>{{cite web|url=https://hetq.am/en/article/123071|title=Азербејџанската војска ги релаксира старите насочува како нападни беспилотни летала|date=14 октомври 2020|publisher=Hetq Online}}</ref>
| Различни [[Повеќеракетни фрлачи]] вклучувајќи [[TRG-300]] и [[BM-30 Smerch]]<ref name="WhatOpenSourceTellsUs"/><ref>{{cite web|title=Ракети и беспилотни летала го дефинираат Конфликтот Азербејџан-Ерменија
|url=https://www.jpost.com/middle-east/missiles-rockets-and-drones-define-azerbaijan-armenia-conflict-644365|publisher=The Jerusalem Post|access-date=18 октомври 2020}}</ref>
| Various [[Ракета земја-воздух]] со системот [[S-300]]<ref name="Azerbaijan shoots down jet">{{cite web|url=https://www.trtworld.com/asia/azerbaijan-shoots-down-armenian-su-25-fighter-jet-40674|title=Азербејџан го собори ерменскиот борбен авион Су-25|publisher=TRT World|access-date=12 Ноември 2020}}</ref>
| Разновидна артилерија<ref name="Cities under fire">{{cite web|url=https://today.rtl.lu/news/world/a/1590159.html|title=Градовите под оган додека се интензивираат борбите меѓу Ерменија и Азербејџан|publisher=RTL Today|access-date=12 Ноември 2020}}</ref>
}}
| strength2 = * Непозната редовна војска
----
{{Collapsible list|title=Опрема:| [[Т-72]] тенкови и разни видови оклопни возила вклучувајќи [[BMP-1]], [[BMP-2]] и [[MT-LB]]<ref name="Everything We Know"/><ref name="WhatOpenSourceTellsUs"/>
| [[Scud|Scud-B]] и [[OTR-21]] [[тактичка балистичка ракета]]<ref name="WhatOpenSourceTellsUs"/><ref>{{cite web|title=Ерменија и Азербејџан најавија нов обид за прекин на огнот|url=https://apnews.com/article/international-news-ilham-aliyev-azerbaijan-armenia-51d168ecbfe86cfd9a9ba08767f6e1d7|publisher=AP News|access-date=19 октомври 2020}}</ref>
| Различни [[повеќеракетни фрлачи]] вклучувајќи [[BM-30 Smerch]], [[WM-80 MRL|WM-80]] и [[BM-21 Grad]] <ref name="WhatOpenSourceTellsUs"/><ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/russian/live/news-54317944?ns_mchannel=social&pinned_post_locator=urn:asset:fe950852-c7ae-417d-a14b-229013c4b98b|title=Село Тапкаракоюнлу, примерно в 60 километрах от города Гянджа. Военный показывает журналистам ракету "Смерч" перед разминированием.|date=24 октомври 2020|access-date=24 октомври 2020|language=ru|publisher=BBC Russian Service}}</ref>
| Различни [[Ракета земја-воздух|противвоздушни ракети]] вклучувајќи систем [[S-300]], [[9K33 Оса]] и [[9K35 Стрела-10|Стрела-10]]<ref name="Everything We Know"/><ref>{{cite web|title=Азербејџан употреби беспилотно летало ТБ2 за да го уништи вториот С-300 систем на Ерменија|date=11 октомври 2020|url=https://www.globaldefensecorp.com/2020/10/11/azerbaijani-used-tb2-drone-to-destroy-second-s-300-sam-of-armenia/|publisher=Global Defense Corp|access-date=1 Ноември 2020}}</ref>
| Различни типови противтенковски ракети<ref name="Everything We Know"/>
| Разна артилерија<ref name="Cities under fire"/>
| [[Су-25]]<ref name="Azerbaijan shoots down jet"/>
}}
<!-- CASUALTIES -->| casualties1 = '''Per Azerbaijan:'''
* 2,906 загинати војници{{efn|На 21 октомври 2021 година, [[Министерство за одбрана (Азербејџан)|Министерство за одбрана на Република Азербејџан]] објавило список на загинати војници. Се наведува дека за време на војната биле убиени 2.908 луѓе,<ref name="azMoDlist">{{Cite web|url=https://mod.gov.az/en/news/list-of-the-servicemen-fallen-shehids-in-the-patriotic-war-38076.html |title=Список на војници кои загинале како шехиди во патриотската војна|website= Министерство за одбрана на Република Азербејџан|archive-date=22 октомври 2021 |archive-url= https://web.archive.org/web/20211022160404/https://mod.gov.az/az/news/veten-muharibesinde-sehid-olmus-herbi-qulluqcularin-siyahisi-38067.html |url-status=live}}</ref> иако најмалку двајца од именуваните војници биле убиени по завршувањето на судирот,<ref>{{Cite web|url=https://www.azernews.az/karabakh/173267.html|title=Четворица Азербејџанци загинаа во експлозија на мина во регионот Фузули|date=28 Ноември 2020 |website=AzerNews.az}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://sozcu.az/azerbaycan-esgeri-susa-yolunda-minaya-duserek-sehid-oldu/|title=Azərbaycan əsgəri Şuşa yolunda minaya düşərək şəhid oldu|first=Јазар|last=Јазар|date=28 Ноември 2020|website=Sozcu.az}}</ref> оставајќи вкупно 2.906 војници потврдени убиени во војната.}}
* 6 исчезнати војници<ref name="azMoDlist"/>
* 14 заробени војници<ref>[https://www.azatutyun.am/a/31095715.html Ерменија и Азербејџан разменуваат повеќе затвореници]<br />[https://www.news.az/news/span-classred-highlightazerbaijani-hostages-released-from-armenian-captivity-arrive-in-baku-span Азербејџанските заробеници, меѓу кои и Шахбаз Гулиев и Дилгам Асгаров, кои беа држени како заложници од Ерменците, вратени дома]</ref>
'''Според [[Сириска опсерваторија за човекови права|СОЧП]]:'''
* 541 убиени сириски платеници<ref name="syriandead"/>
* 3+ заробени сириски платеници<ref>[https://www.syriahr.com/en/191389/ Битки во Нагорно-Карабах {{!}} Жртвите меѓу сириските платеници поддржани од Турција се искачија на 250, а повеќе тела пристигнаа во Сирија]</ref>
----
| casualties2 = '''Според Ерменија/Арцах:'''
* 4,088 војници убиени<ref>До 15 април 2021 година, 3.922 тела на војници беа прегледани или сè уште се испитуваат. Од нив, идентификувани се 3.721.[https://tass.com/world/1277921] 1.542 од загинатите, вклучително и 27 цивили, претходно беа исчезнати пред да бидат пронајдени нивните тела по прекинот на огнот.[https://news.am/eng/news/638881.html] [https://news.am/eng/news/637170.html] До 25 јануари 2022 година, бројот на исчезнатите чии тела беа пронајдени беше ажуриран на 1.708,[https://news.am/eng/news/683796.html] вклучувајќи 27 цивили,[https://news.am/eng/news/640593.html] со што вкупниот број обработени тела на војници се искачи на 4.088.</ref>
* 193 војници исчезнати<ref>До 27 септември 2021 година, 231 војнци сè уште се водат како исчезнати од конфликтот,[https://www.panarmenian.net/eng/news/295734/] со посмртните останки на 1.670 од оние кои претходно се водат како исчезнати, се пронајдени до овој момент.[https://news.am/eng/news/664994.html] До 25 јануари 2022 година, бројот на исчезнатите чии тела беа пронајдени беше ажуриран на 1.708,[https://news.am/eng/news/683796.html] со што вкупниот број на војници кои се уште се водат за исчезнати се искачи на 193.</ref>
* ~11,000 војници повредени<ref>{{cite news |title=Околу 11.000 ерменски војници се ранети и се разболеле во неодамнешната војна во Арцах, изјави воен претставник|url=https://www.panorama.am/en/news/2021/03/29/soldiers-Artsakh-war/2477195 |access-date=3 април 2021 |publisher=Panorama |date=29 март 2021}}</ref>
* 60+ војници заробени<ref name="ARMPOW1">{{Cite web|url=https://armenianreport.com/ru/pubs/266832/|title=МИД Армении и Красный Крест объединят усилия для решения вопроса пленных|date=2 декември 2020|access-date=2 декември 2020|work=Armenian Report|language=ru}}</ref>
----
| casualties3 = {{plainlist|
* 100 азербејџански<ref name="AzerCivs">{{Cite web|url=https://www.azernews.az/aggression/173628.html|title=Бројот на цивилни жртви во ерменските напади достигна 100|date=8 декември 2020|access-date=8 декември 2020|work=AzerNews}}</ref> и 88 ерменски цивили убиени<ref name="ArmenianKIA2">До 29 јануари 2021 година, потврдено е дека 76 цивили загинале во конфликтот, од кои 72 загинале во Република Арцах и 4 биле убиени во Ерменија.[https://armenpress.am/eng/news/1041825.html] [https://armenpress.am/eng/news/1031392.html] Телата на 15 од загинатите беа извлечени по прекинот на огнот.[https://armenpress.am/eng/news/1041776.html] Последователно, бројот на извлечени цивилни тела беше ажуриран на 27 до 3 април 2021 година,[https://news.am/eng/news/637170.html] со што вкупниот број на потврдени цивилни жртви се искачи на 88.</ref>
* 21 исчезнати ерменски цивили<ref>{{cite web |url=https://www.armenpress.am/eng/news/1078446/ |title=187 ерменски војници и 21 цивили исчезнати во војната во Нагорно Карабах во 2020 година|author=<!--Not stated--> |date=21 март 2022 |website=armenpress.m |publisher=Armenpress |access-date=21 март 2022 |quote=}}</ref>
* 416 азербејџански<ref name="AzerCivs"/> и 165 ерменски повредени цивили<ref>[https://armenpress.am/eng/news/1041825.html Канцеларијата на Народниот правобранител на Арцах го ажурира привремениот извештај за убиствата на цивили од азербејџанските сили]</ref><ref>{{cite web|title=Кавказ: 4 новинари повредени во борби во Нагорно-Карабах|url=https://www.voanews.com/press-freedom/caucasus-4-journalists-injured-nagorno-karabakh-fighting|publisher=Voice of America|date=1 октомври 2020|access-date=21 октомври 2020}}</ref>
* 3 азербејџански <ref>{{cite web|url=https://axar.az/news/toplum/523865.html|title=3 vətəndaşımız Ermənistanda əsir-girovluqda saxlanılır|date=17 декември 2020|website=axar.az|access-date=26 декември 2020}}</ref> ерменски цивилни заробеници<ref name="Armmissing">{{Cite web|url=https://oc-media.org/armenia-awaits-complete-numbers-of-killed-soldiers-and-pows/|title=Ерменија чека целосен број на убиени војници и заробеници|date=10 декември 2020|access-date=16 декември 2020|work=OC-Media}}</ref>
* 1 руски [[Mi-24]] соборен, 2 членови на екипажот загинале, 1 повреден<ref>{{cite web|url=https://www.dw.com/en/nagorno-karabakh-russian-helicopter-shot-down-over-armenia/a-55547913|title=Нагорно-Карабах: Руски хеликоптер соборен над Ерменија|first=Deutsche|last=Welle (dw.com)|publisher=DW}}</ref>
* 1 убиен руски цивил<ref name="russianboy">{{cite news|title=Руски тинејџер загина во ракетен напад врз Ганџа|url=https://news.ru/en/cis-countries/russian-citizen-dies-in-missile-attack-on-ganja/|access-date=17 Ноември 2020|work=[[NEWSru]]|date=24 октомври 2020}}</ref>
* 2 француски<ref>{{cite web|title=Двајца француски новинари тешко ранети по гранатирање во Нагорно Карабах|url=https://www.reuters.com/article/us-armenia-azerbaijan-journalists-condit-idUSKBN26M5U7|work=Reuters|date=1 октомври 2020|access-date=11 октомври 2020|archive-date=1 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201001144332/https://www.reuters.com/article/us-armenia-azerbaijan-journalists-condit-idUSKBN26M5U7|url-status=live}}</ref> и 3 руски повредени новинари<ref>{{cite news|url=https://rg.ru/2020/10/08/mid-rf-rossijskie-zhurnalisty-v-karabahe-poluchili-srednie-i-tiazhelye-raneniia.html|title=МИД РФ: Российские журналисты в Карабахе получили средние и тяжелые ранения|date=8 октомври 2020|publisher=Rossiyskaya Gazeta|access-date=8 октомври 2020|language=ru|archive-date=11 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201011141852/https://rg.ru/2020/10/08/mid-rf-rossijskie-zhurnalisty-v-karabahe-poluchili-srednie-i-tiazhelye-raneniia.html|url-status=live}}</ref>
* 1 ирански цивил повреден од залутан оган<ref>{{cite news|url=https://www.almasdarnews.com/article/iran-comes-under-attack-as-fighting-between-armenia-azerbaijan-spreads-across-border/|title=Иран е нападнат додека борбите меѓу Ерменија и Азербејџан се шират преку границата|work=Almasdar News|date=3 октомври 2020|access-date=11 октомври 2020|archive-date=9 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201009042858/https://www.almasdarnews.com/article/iran-comes-under-attack-as-fighting-between-armenia-azerbaijan-spreads-across-border/|url-status=live}}</ref>
* 40,000 азербејџански<ref name="azerbaijandisplaced">{{cite web|url=https://www.ohchr.org/SP/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=26464&LangID=E|title=Nagorno-Karabakh conflict: Bachelet warns of possible war crimes as attacks continue in populated areas|publisher=Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights|date=2 Ноември 2020|access-date=2 Ноември 2020}}</ref> и раселени 100.000 ерменски луѓе<ref>{{Cite web|url=https://www.pbs.org/newshour/show/uneasy-peace-takes-hold-in-contested-region-of-azerbaijan|title=Uneasy peace takes hold in contested region of Azerbaijan|date=30 Ноември 2020|website=PBS NewsHour}}</ref><ref name="riadisplaced">{{cite web|url=https://ria.ru/20201024/karabakh-1581290908.html|title=Глава МИД Армении назвал число беженцев из-за ситуации в Карабахе|agency=RIA Novosti|date=23 октомври 2020|access-date=23 октомври 2020|language=ru}}</ref><ref>{{cite web|url=https://armenpress.am/eng/news/1032601.html|title=Nearly 90,000 people displaced, lost homes and property in Nagorno Karabakh|publisher=ArmenPress|date=24 октомври 2020|access-date=24 октомври 2020}}</ref>}}<!-- <ref>{{cite web|url=https://www.reuters.com/article/us-armenia-azerbaijan/un-says-nagorno-karabakh-attacks-could-be-war-crimes-idUSKBN27I1RK|title=U.N. says Nagorno-Karabakh attacks could be war crimes|date=2 Ноември 2020|website=reuters.com|agency=Reuters}}</ref> -->
| notes =
| campaignbox =
}}
'''Војната во Нагорно-Карабах во 2020 година''' — вооружен судир во спорниот регион [[Нагорно-Карабах]] и околните територии. Главните завојувани страни биле [[Азербејџан]], со поддршка од [[Турција]] и странски платенички групи од една страна; и самопрогласената [[Нагорно-Карабах|Република Арцах]] и [[Ерменија]], од друга. Судирот е последна ескалација на нерешениот [[Нагорнокарабашка војна|судир околу регионот]], кој бил припоен кон Азербејџан за време на советскиот период и меѓународно признаен како дел од Азербејџан, но делумно управуван од Арцах, [[Список на непризнаени држави|отцепена држава]] со ерменско етничко мнозинство. {{Efn|На крајот на советскиот период, [[Автономната област Нагорно-Карабах]] била населена со 76,9% Ерменци, 21,5% Азербејџанци и 1,5% други групи, со вкупно 188.685 лица, на пописот во 1989 година. Во околните окрузи, окупирани од Република Арцах од примирјето во 1994 година, во 1979 година со население од 97,7% [[Азербејџанци]], 1,3% [[Курди]], 0,7% [[Руси]], 0,1% [[Ерменци]] и 0,1% [[Лезгини]], со вкупно 186.874 лица. Ова не ги вклучува населението во [[Физули (округ)|oкругot Фузули]] и [[Агдам (округ)|oкругот Агдам]], кои биле само делумно под ерменска контрола пред војната во 2020 година.}}
Борбите започнале утрото на [[27 септември]] [[2020]] година со азербејџанска офанзива <ref name="russiamatters01" /><ref name="eurasianet_290920">{{Наведена мрежна страница|url=https://eurasianet.org/as-fighting-rages-what-is-azerbaijans-goal|title=As fighting rages, what is Azerbaijan's goal?|last=Kucera|first=Joshua|date=29 септември 2020|work=eurasianet.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20201004115811/https://eurasianet.org/as-fighting-rages-what-is-azerbaijans-goal|archive-date=4 октомври 2020|accessdate=29 септември 2020|quote=The Azerbaijani offensive against Armenian forces is its most ambitious since the war between the two sides formally ended in 1994.}}</ref> долж линијата на контакт на Нагорно-Карабах воспоставена како последица на [[Прва Нагорнокарабашка војна|Првата Нагорно-Карабах војна]] (1988–1994), со примарна цел враќање на помалку планинските области на јужниот дел на [[Нагорно-Карабах]], кои биле полесни за преземање отколку добро утврдената внатрешност на регионот.<ref name="eadaily_021020">{{Наведена мрежна страница|url=https://eadaily.com/ru/news/2020/10/02/zabuksovala-zaglohla-ekspert-o-voennoy-operacii-azerbaydzhana-v-karabahe|title='Забуксовала, заглохла': эксперт о военной операции Азербайджана в Карабахе|date=2 октомври 2020|publisher=EurAsia Daily|language=ru|quote=Азербайджанская армия не выполнила за 5 дней ни одной задачи первого дня. Михаил Ходарёнок}}</ref> Како одговор, Ерменија и Арцах вовеле воена состојба и целосна мобилизација,<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-54314341|title=Armenia and Azerbaijan erupt into fighting over disputed Nagorno-Karabakh|date=27 септември 2020|work=BBC News|access-date=27 септември 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200928055530/https://www.bbc.com/news/world-europe-54314341|archive-date=28 септември 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.reuters.com/article/armenia-azerbaijan-martial-law/nagorno-karabakh-announces-martial-law-and-total-mobilization-idINKBN26I086|title=Nagorno-Karabakh announces martial law and total mobilization|date=27 септември 2020|work=Reuters|archive-url=https://web.archive.org/web/20201011141606/https://in.reuters.com/article/armenia-azerbaijan-martial-law/nagorno-karabakh-announces-martial-law-and-total-mobilization-idINKBN26I086?il=0|archive-date=11 октомври 2020|accessdate=27 септември 2020}}</ref> додека Азербејџан вовел воена состојба,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.reuters.com/article/armenia-azerbaijan-curfew/azerbaijans-parliament-approves-martial-law-curfews-presidents-aide-idINKBN26I0OU|title=Azerbaijan's parliament approves martial law, curfews – president's aide|date=27 септември 2020|work=Reuters|archive-url=https://web.archive.org/web/20200928062034/https://www.reuters.com/article/armenia-azerbaijan-curfew/azerbaijans-parliament-approves-martial-law-curfews-presidents-aide-idINKBN26I0OU|archive-date=28 септември 2020|accessdate=27 септември 2020}}</ref> [[полициски час]] и делумна мобилизација.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://tass.com/world/1205799|title=Azerbaijan's president orders partial military mobilization|work=tass.com|accessdate=26 октомври 2020}}</ref> Турција му обезбедил воена поддршка на Азербејџан, иако степенот на оваа поддршка бил оспорен.<ref name="russiamatters01">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.russiamatters.org/analysis/armenia-azerbaijan-war-military-dimensions-conflict|title=Armenia–Azerbaijan War: Military Dimensions of the Conflict|last=Kofman|first=Michael|date=2 октомври 2020|work=russiamatters.org|publisher=Belfer Center for Science and International Affairs|archive-url=https://archive.today/20201003115234/https://www.russiamatters.org/analysis/armenia-azerbaijan-war-military-dimensions-conflict|archive-date=3 октомври 2020|quote=On 27 септември 2020, Azerbaijan launched a military offensive, resulting in fighting that spans much of the line of contact in the breakaway region of Nagorno-Karabakh...}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.voanews.com/south-central-asia/turkey-vows-support-azerbaijan-escalating-nagorno-karabakh-conflict|title=Turkey Vows Support for Azerbaijan in Escalating Nagorno-Karabakh Conflict|last=Jones|first=Dorian|date=28 септември 2020|archive-url=https://archive.today/20200930203704/https://www.voanews.com/south-central-asia/turkey-vows-support-azerbaijan-escalating-nagorno-karabakh-conflict|archive-date=30 септември 2020|publisher=Voice of America|quote={{-'}}Turkey is already supporting Azerbaijan militarily, technical assistance and arms sales, providing critical military support, especially in terms of armed drones and technical expertise', said Turkish analyst Ilhan Uzgel.}}</ref> Се смета дека вмешаноста на Турција е обид да се прошири нејзината сфера на влијание, и со тоа што на Азербејџан ќе му даде предност во судир от и маргинализирање на влијанието на [[Русија]] врз регионот.<ref name="russiamatters01" /><ref name="nyt_011020">{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/2020/10/01/world/middleeast/turkey-azerbaijan-armenia-war.html|title=Turkey Jumps Into Another Foreign Conflict, This Time in the Caucasus|last=Gall|first=Carlotta|date=1 октомври 2020|work=The New York Times|access-date=4 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201002183006/https://www.nytimes.com/2020/10/01/world/middleeast/turkey-azerbaijan-armenia-war.html|archive-date=2 октомври 2020|issn=0362-4331}}</ref>
Војната била обележана со распоредување на [[Беспилотно летало|беспилотни летала]], сензори, тешка артилерија со долг дострел <ref name=":0">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.aljazeera.com/features/2020/10/11/nagorno-karabakh-conflict-ushering-in-new-age-of-warfare|title=The Nagorno-Karabakh conflict is ushering in a new age of warfare|last=Gatopoulos|first=Alex|work=aljazeera.com|accessdate=15 октомври 2020}}</ref> и ракетни напади, како и со државна пропаганда и употреба на официјални сметки на друштвените медиуми во онлајн информативната војна.<ref name=":1">{{Наведени вести|url=https://www.aljazeera.com/features/2020/10/15/karabakh-info-war|title=Armenia, Azerbaijan battle an online war over Nagorno-Karabakh|last=Mirovalev|first=Mansur|date=15 октомври 2020|agency=Al Jazeera}}</ref> Особено, широката употреба на беспилотни летала од Азербејџан се сметало за клучна во одредувањето на исходот на судир от.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.theguardian.com/world/2020/dec/29/uk-defence-secretary-hails-azerbaijans-use-of-drones-in-conflict|title=UK wants new drones in wake of Azerbaijan military success|last=Sabbagh|first=Dan|date=29 декември 2020|work=The Guardian|access-date=21 септември 2021|language=en}}</ref> Бројни земји и [[Обединети нации|Обединетите Нации]] остро ги осудиле борбите и ги повикале двете страни да ги деескалираат тензиите и да продолжат со значајни преговори без одлагање.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.france24.com/en/20200930-un-security-council-calls-for-immediate-end-to-fighting-in-nagorno-karabakh|title=UN Security Council calls for immediate end to fighting in Nagorno-Karabakh|date=30 септември 2020|work=france24.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20201009133111/https://www.france24.com/en/20200930-un-security-council-calls-for-immediate-end-to-fighting-in-nagorno-karabakh|archive-date=9 октомври 2020|accessdate=30 септември 2020}}</ref> Трите прекини на огнот со посредство на Русија, Франција и САД не успеале да го запрат судир от.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.canberratimes.com.au/story/6991293/nagorno-karabakh-conflict-unacceptable-eu/|title=Nagorno-Karabakh conflict unacceptable: EU|last=Hovhannisyan|first=Nvard|date=13 октомври 2020|access-date=17 Ноември 2020|agency=The Canberra Times|last2=Bagirova|first2=Nailia}}</ref>
По [[Битката кај Шуша (2020)|заземањето]] на [[Шуша]], вториот по големина град во [[Нагорно-Карабах]], бил потпишан договор за прекин на огнот меѓу претседателот на Азербејџан [[Илхам Алијев]], премиерот на Ерменија [[Никол Пашињан|Никол Пашинјан]] и претседателот на Русија [[Владимир Путин]], со што се ставило крај на сите непријателства во областа од [[10 ноември]] [[2020]] година <ref name="RIANovosti">{{Наведена мрежна страница|url=https://ria.ru/20201110/karabakh-1583847112.html|title=Путин выступил с заявлением о прекращении огня в Карабахе|date=9 Ноември 2020|language=ru|accessdate=9 Ноември 2020}}</ref><ref name="RIA Novosti">{{Наведена мрежна страница|url=https://ria.ru/20201110/karabakh-1583845291.html|title=Пашинян заявил о прекращении боевых действий в Карабахе|date=9 Ноември 2020|language=ru|accessdate=9 Ноември 2020}}</ref><ref name=":3">{{Наведени вести|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-54885906|title=Nagorno-Karabakh: Russia deploys peacekeeping troops to region|date=10 Ноември 2020|work=BBC News|access-date=11 Ноември 2020}}</ref> Претседателот на Арцах, [[Арајик Харутјуњан]], исто така, се согласил да ги прекине непријателствата.<ref name=":9">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.theguardian.com/world/2020/nov/10/nagorno-karabakh-armenia-pm-signs-deal-to-end-war-with-azerbaijan-and-russia|title=Nagorno-Karabakh peace deal brokered by Moscow prompts anger in Armenia|last=Losh|first=Jack|last2=Roth|first2=Andrew|date=10 Ноември 2020|work=[[The Guardian]]|accessdate=11 октомври 2021}}</ref> Според договорот, завојуваните страни ја задржале контролата врз областите што ги држеле во рамките на Нагорно-Карабах во времето на прекинот на огнот, додека Ерменија му ги вратила на Азербејџан околните територии што ги окупирала во 1994 година. Азербејџан, исто така, добил сообраќајна комуникација до својата ексклава [[Автономна Република Нахчиван|Нахчиван]], која се граничи со [[Турција]] и [[Иран]].<ref>{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/2020/11/09/world/middleeast/armenia-settlement-nagorno-karabakh-azerbaijan.html|title=Facing Military Debacle, Armenia Accepts a Deal in Nagorno-Karabakh War|last=Kramer|first=Andrew E.|date=10 Ноември 2020|work=The New York Times}}</ref> Приближно 2.000 руски војници се распоредени како мировни сили долж коридорот Лачин што ги поврзува Ерменија и Нагорно-Карабах, со мандат од најмалку пет години. По завршувањето на војната, непотврден број ерменски воени затвореници биле заробени во Азербејџан, со извештаи за малтретирање.<ref name="CEPS">{{Наведено списание|last=de Waal|first=Thomas|date=27 септември 2021|title=The Nagorny Karabakh Conflict in its Fourth Decade|url=https://www.ceps.eu/ceps-publications/the-nagorny-karabakh-conflict-in-its-fourth-decade/|journal=Centre for European Policy Studies|access-date=28 септември 2021}}</ref><ref name="ArmenianPOWsAbused">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.hrw.org/news/2021/03/19/azerbaijan-armenian-pows-abused-custody|title=Azerbaijan: Armenian POWs Abused in Custody|date=19 март 2021}}</ref><ref name="ArmenianPOWs">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.hrw.org/news/2020/12/02/azerbaijan-armenian-prisoners-war-badly-mistreated|title=Azerbaijan: Armenian Prisoners of War Badly Mistreated|date=2 декември 2020|work=Human Rights Watch|accessdate=2 декември 2020}}</ref> И покрај повиците за нивно итно ослободување од страна на [[ЕУ]] и меѓународните организации,<ref>{{Наведени вести|url=https://www.europarl.europa.eu/news/en/press-room/20210517IPR04125/human-rights-chad-haiti-and-armenian-prisoners-of-war-in-azerbaijan|title=Human rights: Chad, Haiti and Armenian prisoners of war in Azerbaijan|date=20 May 2021|work=[[European Parliament]]|access-date=11 August 2021}}</ref> Азербејџан поднел кривична пријава против нив.<ref>{{Наведени вести|url=https://eurasianet.org/armenian-soldiers-on-trial-in-azerbaijan|title=Armenian soldiers on trial in Azerbaijan|date=1 July 2021|work=Eurasianet|access-date=11 August 2021}}</ref> Ерменија поднела [[Република Ерменија против Република Азербејџан|случај против Азербејџан]] пред [[Меѓународен суд на правдата|Меѓународниот суд на правдата]] во септември 2021 година, а сослушувањата се одржале во октомври 2021 година во [[Хаг]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://media.un.org/en/asset/k1z/k1zrr42ylv|title=THE HAGUE – the International Court of Justice (ICJ) holds public hearings in the case Armenia v. Azerbaijan}}</ref>
== Именување ==
Војната била наречена „''Втора војна во Нагорно-Карабах''“,<ref>{{Наведени вести|title=The End of the Second Karabakh War: New realities in the South Caucasus|last=Hedenskog|first=Jakob|work=[[Swedish Defence Research Agency]]|last2=Lund|first2=Aron|location=Stockholm|last3=Norberg|first3=Johan}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.geopoliticalmonitor.com/geopolitical-outcomes-of-the-second-nagorno-karabakh-war/|title=Geopolitical Outcomes of the Second Nagorno-Karabakh War|last=Chupryna|first=Oleg|date=14 декември 2020|work=Geopolitical Monitor|archive-url=https://archive.today/20210109155739/https://www.geopoliticalmonitor.com/geopolitical-outcomes-of-the-second-nagorno-karabakh-war/|archive-date=9 јануари 2021|accessdate=9 јануари 2021}}</ref> или '''„'''''Четириесетичетиридневна војна'''''“''' и во Ерменија и во Азербејџан.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.primeminister.am/hy/interviews-and-press-conferences/item/2021/01/04/Nikol-Pashinyan-04-01/#photos[pp_gal_1]/0/|title=44-օրյա պատերազմի ծագումը. վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հոդվածը|last=Pashinyan|first=Nikol|authorlink=Nikol Pashinyan|date=4 јануари 2021|work=[[Prime Minister of Armenia]]|language=hy|archive-url=https://archive.today/20210105110437/https://www.primeminister.am/hy/interviews-and-press-conferences/item/2021/01/04/Nikol-Pashinyan-04-01/%23photos%5Bpp_gal_1%5D/0/|archive-date=5 јануари 2021|accessdate=5 јануари 2021}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://xalqqazeti.com/az/news/63147|title=Azərbaycan Ordusu 44 günlük müharibədə tarixi Qələbə əldə etdi|date=11 Ноември 2020|work=Khalg Gazeti|access-date=5 јануари 2021|archive-url=https://archive.today/20210105130556/https://xalqqazeti.com/az/news/63147|archive-date=5 јануари 2021|language=az}}</ref>
Во Ерменија и Арцах, таа е наречена „''Втора Арцахска војна''“ ({{Lang-hy|Արցախյան երկրորդ պատերազմ}}),<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://geopolitics.am/archives/15697|title=Արցախյան երկրորդ պատերազմի արդյունքները. ստորագրված փաստաթուղթն ու հետևությունները|work=GeoPolitics.am|language=hy|archive-url=https://archive.today/20210107224422/http://geopolitics.am/archives/15697|archive-date=7 јануари 2021}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.1lurer.am/hy/2020/12/15/Արցախյան-երկրորդ-պատերազմը՝-արաբ-լրագրողի-աչքերով-ցուցահանդես-Մոսկվայում/378801|title=Արցախյան երկրորդ պատերազմը՝ արաբ լրագրողի աչքերով. ցուցահանդես Մոսկվայում|date=15 декември 2020|work=1lurer.am|language=hy|archive-url=https://archive.today/20210107224551/https://www.1lurer.am/hy/2020/12/15/%D4%B1%D6%80%D6%81%D5%A1%D5%AD%D5%B5%D5%A1%D5%B6-%D5%A5%D6%80%D5%AF%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4-%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4%D5%A8%D5%9D-%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A2-%D5%AC%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%B8%D5%B2%D5%AB-%D5%A1%D5%B9%D6%84%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BE-%D6%81%D5%B8%D6%82%D6%81%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A5%D5%BD-%D5%84%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%BE%D5%A1%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B4/378801|archive-date=7 јануари 2021}}</ref> „''Патриотска војна''“ <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.1lurer.am/hy/2020/10/04/ՀԱՂԹԵԼՈՒԵՆՔ-Սա-հայրենական-սուրբ-պատերազմ-է-Արայիկ-Հարությունյան/326510|title=#ՀԱՂԹԵԼՈՒԵՆՔ. Սա հայրենական սուրբ պատերազմ է. Արայիկ Հարությունյան|date=4 октомври 2020|work=www.1lurer.am}}</ref> и „''Борба за опстанок''“ ({{Lang-hy|Գոյամարտ|Goyamart}}).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.nationalreview.com/2020/10/its-time-to-get-real-about-u-s-interests-in-the-south-caucasus/|title=It's Time to Get Real About U.S. Interests in the South Caucasus|date=13 Ноември 2020|work=National Review|accessdate=27 јануари 2021}}</ref>
Во Азербејџан, таа е наречена „''Втора карабашка војна''“ ({{Lang-az|İkinci Qarabağ müharibəsi}}) <ref>{{Наведени вести|url=https://www.azernews.az/karabakh/174198.html|title=President Aliyev's brilliant leadership, wisdom ensured Azerbaijan's victory in Second Karabakh War – Sobhani|date=22 декември 2020|work=AzerNews|access-date=15 јануари 2021|archive-url=https://archive.today/20210115042145/https://www.azernews.az/karabakh/174198.html|archive-date=15 јануари 2021|language=az}}</ref> и „''Патриотска војна''“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.science.gov.az/news/open/14376|title=Vətən Müharibəsində dövlətimizin və ordumuzun yanındayıq|date=30 септември 2020|publisher=[[Azerbaijan National Academy of Sciences]]|language=az|archive-url=https://archive.today/20210115042528/http://www.science.gov.az/news/open/14376|archive-date=15 јануари 2021|accessdate=15 јануари 2021}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://azeridefence.com/azərbaycanda-yeni-hərbi-orden-medallar-və-fəxri-ad-təsis-edilib/|title=Azərbaycanda yeni hərbi orden, medallar və fəxri ad təsis edilib|date=20 Ноември 2020|work=AzeriDefence|language=az|archive-url=https://archive.today/20210115042307/https://azeridefence.com/az%C9%99rbaycanda-yeni-h%C9%99rbi-orden-medallar-v%C9%99-f%C9%99xri-ad-t%C9%99sis-edilib/|archive-date=15 јануари 2021|accessdate=15 јануари 2021}}</ref> Азербејџанската влада ја нарекла „''операција за спроведување на мирот''“ <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://apa.az/en/nagorno_garabagh/Assistant-to-President-of-Azerbaijan:-%22First-phase-of-operation-for-peaceenforcement-of-Armenia-was-successfully-completed%22-332582|title=Assistant to President of Azerbaijan: "First phase of operation for peacemenforcement of Armenia was successfully completed"|date=11 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201010125828/https://apa.az/en/nagorno_garabagh/Assistant-to-President-of-Azerbaijan:-%22First-phase-of-operation-for-peaceenforcement-of-Armenia-was-successfully-completed%22-332582|archive-date=10 октомври 2020|accessdate=11 октомври 2020}}</ref> и „''контраофанзивна операција''“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://menafn.com/1100863723/Defense-Ministry-Azerbaijan-Armys-Troops-launches-counter-offensive-operation-along-entire-front|title=Defense Ministry: Azerbaijan Army's Troops launches counter-offensive operation along entire front|date=29 септември 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201019132400/https://menafn.com/1100863723/Defense-Ministry-Azerbaijan-Armys-Troops-launches-counter-offensive-operation-along-entire-front|archive-date=19 октомври 2020|accessdate=15 јануари 2021}}</ref> Подоцна објавила дека започнала воени операции под кодното име „''Операција Железна тупаница''“ ({{Lang-az|Dəmir Yumruq əməliyyatı}}).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://report.az/qarabag/azerbaycan-ordusu-dusmene-qarsi-emeliyyatlari-demir-yumruq-adi-altinda-kecirib/|title=Azərbaycan Ordusu düşmənə qarşı əməliyyatları "Dəmir yumruq" adı altında keçirib|date=10 декември 2020|work=Report Information Agency|language=az|archive-url=https://archive.today/20210115042429/https://report.az/qarabag/azerbaycan-ordusu-dusmene-qarsi-emeliyyatlari-demir-yumruq-adi-altinda-kecirib/|archive-date=15 јануари 2021|accessdate=15 јануари 2021}}</ref>
== Позадина ==
Територијалната сопственост на Нагорно-Карабах е жестоко оспорена меѓу Ерменците и Азербејџанците. [[Нагорнокарабашка војна|Тековниот судир]] има свои корени во настаните по [[Прва светска војна|Првата светска војна]] и денес регионот е ''[[де јуре]]'' дел од Азербејџан, иако големи делови ''[[де факто]]'' се под контрола на меѓународно непризнатата Република Арцах, која е поддржана од Ерменија.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-18270325|title=Nagorno-Karabakh profile|date=6 April 2016|work=BBC News|access-date=6 октомври 2020}}</ref>
=== Советски период ===
За време на [[Советски Сојуз|советск]]<nowiki/>иот период, регионот населен претежно со Ерменци бил управуван како автономна област во рамките на [[Азербејџанска Советска Социјалистичка Република|Азербејџанската ССР]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.unhcr.org/publications/refugeemag/3b5583fd4/unhcr-publication-cis-conference-displacement-cis-conflicts-caucasus.html|title=UNHCR publication for CIS Conference (Displacement in the CIS) – Conflicts in the Caucasus|date=1 May 1996|work=UNHCR|publisher=United Nations High Commissioner for Refugees|accessdate=18 Ноември 2020|quote=This mountain enclave, mostly inhabited by people of Armenian language and origin, had been placed under Azerbaijan's jurisdiction in the 1920s, and was entirely surrounded by villages populated by Azeris.}}</ref> Како што [[Распад на Советскиот Сојуз|Советскиот Сојуз започнал да се распаѓа]] во доцните 1980-ти, прашањето за статусот на Нагорно-Карабах повторно се појавило, а на [[20 февруари]] [[1988]] година парламентот на автономната област Нагорно-Карабах донел резолуција со која се бара пренесување на областа од Азербејџанската ССР на [[Ерменска Советска Социјалистичка Република|Ерменска ССР]]. Азербејџан го отфрлил барањето неколку пати,<ref name=":4">{{Наведена книга|url=https://catalogue.solent.ac.uk/openurl/44SSU_INST/44SSU_INST:VU1?u.ignore_date_coverage=true&rft.mms_id=9997123365104796|title=Black Garden Armenia and Azerbaijan Through Peace and War, 10th Year Anniversary Edition, Revised and Updated|last=De Waal|first=Thomas|date=2013|isbn=978-0-8147-7082-5|oclc=1154881834}}</ref> и етничкото насилство започнало кратко потоа со серија погроми помеѓу 1988 и 1990 година против Ерменците во [[Сумгајит]], [[Ганџа (град)|Ганџа]] и [[Баку]],<ref name="economist_context">{{Наведени вести|url=https://www.economist.com/europe/2020/10/29/the-fighting-in-nagorno-karabakh-reflects-decades-of-conflict|title=The fighting in Nagorno-Karabakh reflects decades of conflict|date=29 октомври 2020|work=The Economist|access-date=2 April 2021}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=Black Garden: Armenia and Azerbaijan Through Peace and War|title-link=Black Garden: Armenia and Azerbaijan Through Peace and War|last=de Waal|first=Thomas|publisher=New York University Press|year=2003|isbn=978-0-8147-1945-9|location=New York|page=[https://archive.org/details/blackgardenarmen00waal/page/n104 90]|quote=Around ninety Armenians died in the Baku pogroms.|author-link=Thomas de Waal}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1988-11-27-mn-1060-story.html|title=Soviet Tells of Blocking Slaughter of Armenians: General Reports His Soldiers Have Suppressed Dozens of Massacre Attempts by Azerbaijanis|date=27 Ноември 1988|work=Los Angeles Times}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=Armenia and Azerbaijan: Anatomy of Rivalry|last=Broers|first=Laurence|publisher=Edinburgh University Press|year=2019|isbn=978-1-4744-5055-3|location=Edinburgh|page=18|quote=Armenians see the campaign that emerged in 1987 to unify Karabakh and Armenia as peaceful, yet met with organized pogroms killing dozens of Armenians in the Azerbaijani cities of Sumgait, Kirovabad (today's Ganja) and Baku in 1988–1990.}}</ref> и против Азербејџанците во Гугарк и Степанакерт.<ref name="nytgugark">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.nytimes.com/1988/12/07/world/3-more-killed-in-soviet-ethnic-protest.html|title=3 More Killed in Soviet Ethnic Protest|last=Barringer|first=Felicity|date=7 декември 1988|accessdate=5 Ноември 2020}}</ref><ref name="bbcpogrom">{{Наведена мрежна страница|url=http://news.bbc.co.uk/hi/russian/news/newsid_3681000/3681079.stm|title=Карабах: хронология судир |date=29 August 2005|work=BBC Russian Service|publisher=BBC|language=ru|trans-title=Karabakh: Chronology of the conflict|archive-url=https://archive.today/20120711104919/http://news.bbc.co.uk/hi/russian/news/newsid_3681000/3681079.stm|archive-date=11 July 2012|accessdate=5 Ноември 2020}}</ref><ref name="trud">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.trud.ru/article/01-02-2001/18874_10_ballov_po_shkale_politbjuro.html|title=10 БАЛЛОВ ПО ШКАЛЕ ПОЛИТБЮРО|last=Khlystun|first=Victor|date=1 февруари 2001|language=ru|trans-title=10 POINTS ON THE POLITBURO SCALE|accessdate=5 Ноември 2020}}</ref><ref name="kavkazpogrom">{{Наведено списание|last=Papyan|first=Mane|date=22 April 2015|title=Gugark after Sumgait|url=https://caucasusedition.net/gugark-after-sumgait/|journal=Caucasus Edition|language=ru|archive-url=https://archive.today/20201105154355/https://caucasusedition.net/gugark-after-sumgait/|archive-date=5 Ноември 2020|access-date=5 Ноември 2020}}</ref> По отповикувањето на автономниот статус на Нагорно-Карабах, на [[10 декември]] [[1991]] година бил одржан [[Референдумот за независност на Нагорно Карабах во 1991 година|референдум за независност]] во регионот. Референдумот бил бојкотиран од азербејџанското население, кое тогаш сочинувало околу 22,8% од населението во регионот; 99,8% од учесниците гласале „за“. Во почетокот на 1992 година, по распадот на Советскиот Сојуз, регионот западнал во целосна војна.<ref name=":4" />
=== Прва војна во Нагорно-Карабах ===
[[Податотека:Karabakh_ethnic_map.png|десно|мини| Етничките групи од регионот во 1995 година, по крајот на Првата војна во Нагорно-Карабах и раселувањето на азербејџанското и етничкото ерменско население во регионот. <small>([http://www.lib.utexas.edu/maps/commonwealth/ethnocaucasus.jpg Види ја целата карта])</small>]]
Првата војна во Нагорно-Карабах резултирала со раселување на приближно 725.000 Азербејџанци и 300.000–500.000 Ерменци и од Азербејџан и од Ерменија.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.wienerzeitung.at/nachrichten/welt-europa/weltpolitik/513109_Gefaehrliche-Toene-im-Frozen-War.html|title=Gefährliche Töne im "Frozen War"|last=Haider|first=Hans|date=2 јануари 2013|work=Wiener Zeitung|access-date=18 Ноември 2020|language=de}}</ref> Протоколот од Бишкек од 1994 година ги прекинал борбите и резултирал со значителни ерменски територијални придобивки: покрај контролата на поголемиот дел од Нагорно-Карабах, Република Арцах ги окупирала и околните области населени со [[Азери]], како [[Агдам (округ)|Агдам]], [[Џебраил (округ)|Џабраил]], [[Физули (округ)|Фузули]], [[Келбеџер (округ)|Калбаџар]], [[Кубадли (округ)|Кубадли]], [[Лачин (округ)|Лачин]] и [[Зенгилан (округ)|Зангилан]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.rulac.org/browse/conflicts/military-occupation-of-azerbaijan-by-armenia|title=Military occupation of Azerbaijan by Armenia|publisher=Rule of Law in Armed Conflicts Project|accessdate=27 септември 2020}}</ref> Условите на договорот од Бишкек произвеле [[замрзнат судир]] <ref>{{Наведени вести|url=https://www.abc.net.au/news/2020-09-30/armenia-azerbaijan-conflict-represents-a-war-of-identity/12713140|title=A hundred-year 'frozen conflict' has restarted — and it's a pattern we've seen before|last=Grant|first=Stan|date=29 септември 2020|work=ABC News (Australia)|access-date=18 Ноември 2020}}</ref> и долгогодишните обиди за меѓународно посредување за создавање мировен процес биле иницирани од страна на Минската групата на ОБСЕ во [[1994]] година, при што прекинатите [[Мадридски принципи]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://foreignpolicy.com/2020/09/28/why-are-armenia-azerbaijan-heading-to-war-nagorno-karabakh/|title=Why Are Armenia and Azerbaijan Heading to War?|last=Palmer|first=James|publisher=Foreign Policy|accessdate=8 октомври 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.osce.org/minsk-group/465711|title=Statement by the Co-Chairs of the OSCE Minsk Group|last=OSCE Minsk Group|date=2 октомври 2020|publisher=Organization for Security and Co-operation in Europe|archive-url=https://web.archive.org/web/20201019120749/https://www.osce.org/minsk-group/465711|archive-date=19 октомври 2020|accessdate=9 октомври 2020}}</ref> [[Совет за безбедност на ООН|Советот за безбедност на Обединетите нации]] усвоил [[Список на резолуции на Советот за безбедност на Обединетите нации за судир от во Нагорно Карабах|четири резолуции]] во 1993 година со кои се повикува на повлекување на „''окупаторските сили''“ од териториите околу Нагорно-Карабах,<ref>Resolutions 822, 853, 874 and 884:
</ref> а во 2008 година [[Генерално собрание на ООН|Генералното собрание]] усвоило резолуција со која се бара итно повлекување на ерменските окупаторски сили,<ref name="un.org">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.un.org/press/en/2008/ga10693.doc.htm|title=General Assembly adopts resolution reaffirming territorial integrity of Azerbaijan, demanding withdrawal of all Armenian forces|date=14 март 2008|publisher=United Nations}}</ref><ref name="un.org"/> иако копретседавачите на Минската група на ОБСЕ, Русија, Франција и САД гласале против.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://undocs.org/en/A/62/PV.86|title=United Nations A/62/PV.86 General Assembly Sixty-second session|date=14 март 2008|work=undocs.org|publisher=United Nations}}</ref>
=== Замрзнат судир ===
Во текот на три децении се случиле повеќекратни прекршувања на примирјето, а најсериозен бил четиридневниот судир во Нагорно-Карабах во 2016 година.<ref name="diplomatie_150720">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.diplomatie.gouv.fr/en/country-files/armenia/news/article/armenia-azerbaijan-border-clashes-between-the-two-countries-15-jul-2020|title=Armenia/Azerbaijan – Border clashes between the two countries (15 July 2020)|publisher=Ministry of Europe and Foreign Affairs (France)|accessdate=27 септември 2020}}</ref> Истражувањата покажале дека жителите на Нагорно-Карабах не сакале да бидат дел од Азербејџан <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://theconversation.com/nagorno-karabakh-what-do-residents-of-the-contested-territory-want-for-their-future-147690|title=Nagorno-Karabakh: what do residents of the contested territory want for their future?|last=Toal|first=Gerard|last2=O’Loughlin|first2=John|publisher=The Conversation|accessdate=15 октомври 2020|last3=Bakke|first3=Kristin M.}}</ref> и во 2020 година ерменскиот премиер [[Никол Пашинјан]] ги објавил плановите да ја направи Шуша, град со историско и културно значење и за Ерменците и за Азербејџанците <ref name="economist_context">{{Наведени вести|url=https://www.economist.com/europe/2020/10/29/the-fighting-in-nagorno-karabakh-reflects-decades-of-conflict|title=The fighting in Nagorno-Karabakh reflects decades of conflict|date=29 октомври 2020|work=The Economist|access-date=2 April 2021}}</ref> и нов главен град на Арцах. Во август истата година, владата на Арцах го преместила парламентот на земјата во Шуша, што ги ескалирало тензиите меѓу Ерменија и Азербејџан.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.nytimes.com/2020/10/27/world/europe/armenia-azerbaijan-nagorno-karabakh.html|title=Roots of War: When Armenia Talked Tough, Azerbaijan Took Action|last=Gall|first=Carlotta|date=27 октомври 2020|work=[[The New York Times]]|archive-url=https://archive.today/20201211200620/https://www.nytimes.com/2020/10/27/world/europe/armenia-azerbaijan-nagorno-karabakh.html|archive-date=11 декември 2020|accessdate=2 јануари 2021}}</ref> Дополнителни престрелки се случиле на границата меѓу двете земји во јули 2020 година <ref name="diplomatie_150720" /> Илјадници Азербејџанци се собрале за војна против Ерменија како одговор, а Турција ја изразила својата цврста поддршка за Азербејџан.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.politico.eu/article/the-nagorno-karabakh-conflict-explained-armenia-azerbaijan/|title=The Armenia–Azerbaijan conflict explained|last=Weise|first=Zia|date=28 септември 2020|access-date=29 септември 2020|publisher=Politico|last2=Cienski|first2=Jan|last3=Herszenhorn|first3=David M.}}</ref> На [[29 јули]] [[2020]] година, Азербејџан спровел серија воени вежби што трале од 29 јули до [[10 август]] [[2020]] година,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.gazeta.ru/politics/2020/07/28_a_13168861.shtml|title=Игра мускулами: зачем Азербайджан проводит учения с Турцией|work=gazeta.Ru|language=ru|accessdate=27 септември 2020}}</ref> проследени со дополнителни вежби на почетокот на септември со учество на [[Турција]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.dailysabah.com/politics/diplomacy/turkey-azerbaijan-military-drills-intimidate-armenia-president-aliyev-says|title=Turkey-Azerbaijan military drills intimidate Armenia, President Aliyev says|date=20 септември 2020|publisher=Daily Sabah|accessdate=27 септември 2020}}</ref> Пред продолжувањето на непријателствата, се појавиле тврдења дека Турција го олеснила трансферот на стотици припадници на Сириската национална армија од дивизијата Хамза во Азербејџан.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.rferl.org/a/are-syrian-mercenaries-helping-azerbaijan-fight-for-nagorno-karabakh-/30895331.html|title=Are Syrian Mercenaries Helping Azerbaijan Fight For Nagorno-Karabakh?|last=Synovitz|first=Ron|date=15 октомври 2020|publisher=Radio Free Europe/Radio Liberty|archive-url=https://archive.today/20201022152057/https://www.rferl.org/a/are-syrian-mercenaries-helping-azerbaijan-fight-for-nagorno-karabakh-/30895331.html|archive-date=22 октомври 2020|accessdate=22 октомври 2020}}</ref> Баку негирал вмешаност на странски борци.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://apa.az/en/nagorno_garabagh/Azerbaijani-President:-There-is-not-a-single-evidence-of-any-foreign-presence-in-Azerbaijan-331951|title=Azerbaijani President: There is not a single evidence of any foreign presence in Azerbaijan|date=3 октомври 2020|work=apa.az|accessdate=3 октомври 2020|quote=There is not a single evidence of any foreign presence in Azerbaijan. We have capable army. We have enough people in our army, we have enough people in our reserves. I announced a partial mobilization, which will allow us to involve tens of thousands of reservists. If necessary, so we don't need it. Armenia needs it, because Armenian population is declining. And it is only two million people.}}</ref>
== Тек ==
=== Преглед ===
[[Податотека:септември _2020_Nagorno-Karabakh_clashes.png|десно|мини| Приближните линии на фронтот во времето на прекинот на огнот, со територијалните придобивки на Азербејџан за време на војната во црвено, коридорот Лачин под руските мировници во сина боја и областите што Ерменија му ги отстапила на Азербејџан.]]
Конфликтот се карактеризира со широко распространета употреба на [[беспилотно борбено летало|борбени беспилотни летала]], особено од Азербејџан,<ref name=":5">{{Наведени вести|url=https://www.economist.com/europe/2020/10/10/the-azerbaijan-armenia-conflict-hints-at-the-future-of-war|title=The Azerbaijan-Armenia conflict hints at the future of war|work=The Economist : United Kingdom|access-date=9 октомври 2020|issn=0013-0613}}</ref> како и [[Артилерија|тешки артилериски]] баражи, [[Ракета|ракетни]] напади и [[Рововска војна|рововски војни]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.theguardian.com/artanddesign/2020/oct/13/trench-warfare-drones-and-cowering-civilians-on-the-ground-in-nagorno-karabakh|title=Trench warfare, drones and cowering civilians: on the ground in Nagorno-Karabakh|last=МекКернан|first=Бетан|date=13 октомври 2020|work=[[The Guardian]]|archive-url=https://archive.today/20210109174915/https://www.theguardian.com/artanddesign/2020/oct/13/trench-warfare-drones-and-cowering-civilians-on-the-ground-in-nagorno-karabakh|archive-date=9 јануари 2021|accessdate=9 јануари 2021}}</ref> Во текот на кампањата, Азербејџан во голема мера се потпирал на напади со [[Удар со дрон|беспилотни летала]] против ерменските/арцахските сили, нанесувајќи големи загуби на ерменските тенкови, артилерија, системи за противвоздушна одбрана и воен персонал, иако некои азербејџански беспилотни летала биле соборени.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.latimes.com/world-nation/story/2020-10-15/drones-complicates-war-armenia-azerbaijan-nagorno-karabakh|title=A new weapon complicates an old war in Nagorno-Karabakh|last=Bulos|first=Nabih|date=15 октомври 2020|accessdate=28 октомври 2020}}</ref><ref name=":6">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.aljazeera.com/features/2020/10/13/nagorno-karabakh-new-weapons-for-an-old-conflict-spell-danger|title=Nagorno-Karabakh: New weapons for an old conflict spell danger|last=Forestier-Walker|first=Robin|work=aljazeera.com|accessdate=15 октомври 2020}}</ref> Исто така, било прикажано распоредување на [[касетна бомба|касетна муниција]], која е забранета од мнозинството од меѓународната заедница, но не и од Ерменија или Азербејџан.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://treaties.un.org/Pages/ViewDetails.aspx|title=United Nations Treaty Collection|work=treaties.un.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20200618150323/https://treaties.un.org/Pages/ViewDetails.aspxurl-status=live|archive-date=18 June 2020|accessdate=5 октомври 2020}}</ref> И Ерменија <ref name="hrw">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.hrw.org/news/2020/10/30/armenia-cluster-munitions-kill-civilians-azerbaijan|title=Armenia: Cluster Munitions Kill Civilians in Azerbaijan|date=30 октомври 2020|work=Human Rights Watch|accessdate=21 Ноември 2020}}</ref> и Азербејџан <ref>{{Наведени вести|url=https://www.telegraph.co.uk/news/2020/10/05/azerbaijan-dropping-cluster-bombs-civilian-areas-war-armenia/|title=Azerbaijan dropping cluster bombs on civilian areas in war with Armenia|last=Freeman|first=Colin|date=5 октомври 2020|work=Daily Telegraph|access-date=25 октомври 2020|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220111/https://www.telegraph.co.uk/news/2020/10/05/azerbaijan-dropping-cluster-bombs-civilian-areas-war-armenia/|archive-date=11 јануари 2022|publisher=The Telegraph|issn=0307-1235}}</ref> користеле [[касетна муниција]] против цивилни области надвор од зоната на судир от.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.amnesty.org/en/latest/news/2020/10/armenia-azerbaijan-civilians-must-be-protected-from-use-of-banned-cluster-bombs/|title=Armenia/Azerbaijan: Civilians must be protected from use of banned cluster bombs|date=5 октомври 2020|work=amnesty.org|accessdate=25 октомври 2020}}</ref> Серија ракетни напади врз [[Ганџа (град)|Ганџа]], Азербејџан нанеле масовни цивилни жртви, како и артилериски напади врз [[Степанакерт]], главниот град на Арцах.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.hrw.org/news/2020/12/11/azerbaijan-unlawful-strikes-nagorno-karabakh|title=Azerbaijan: Unlawful Strikes in Nagorno-Karabakh|date=11 декември 2020|work=Human Rights Watch|format=Report|accessdate=3 April 2021}}</ref> Голем дел од населението на Степанакерт побегнало за време на борбите.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.aljazeera.com/news/2020/10/16/nagorno-karabakh-sirens-shelling-and-shelters-in-stepanakert|title=Nagorno-Karabakh: Sirens, shelling and shelters in Stepanakert|last=Hauer|first=Neil|work=aljazeera.com|accessdate=19 октомври 2020}}</ref> Конфликтот бил проследен со координирани обиди за ширење на погрешни содржини и дезинформации преку [[Друштвени медиуми|друштвените медиуми]] и интернетот.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-54614392|title=Nagorno-Karabakh: The Armenian-Azeri 'information wars'|date=26 октомври 2020|work=BBC News|access-date=26 октомври 2020}}</ref>
Конфликтот започнал со копнена офанзива на [[Азербејџан]], која вклучувала оклопни формации, поддржани од артилерија и беспилотни летала. Ерменските и Арцахските трупи биле принудени да се вратат од својата прва линија на одбрана во југоисточните и северните региони на Арцах, но нанеле значителни загуби на азербејџанските оклопни формации со противтенковски наведувани проектили и артилерија, уништувајќи десетици возила. Азербејџан во голема мера употребил беспилотни летала во нападите против ерменската воздушна одбрана, отстранувајќи 13 ракетни системи земја-воздух со краток дострел. Азербејџанските сили користеле беспилотни летала за систематско изолирање и уништување на позициите на Ерменија/Арцах. Извидувачките беспилотни летала би лоцирале воена позиција на линиите на фронтот и поставување на резервни сили, по што позицијата би била гранатирана заедно со патишта и мостови кои потенцијално би можеле да ги користат резервистите за да стигнат до позицијата. Откако ерменската/арцахската позиција била опширно гранатирана и отсечена од засилување, Азербејџанците станале супериорни. Оваа тактика постојано се користела за постепено надминување на позициите на Ерменија и Арцах.<ref name="ecfr">{{Наведена мрежна страница|url=https://ecfr.eu/article/military-lessons-from-nagorno-karabakh-reason-for-europe-to-worry/|title=Military lessons from Nagorno-Karabakh: Reason for Europe to worry|date=24 Ноември 2020|work=ECFR}}</ref> Азербејџанските трупи успеале да постигнат ограничени придобивки на југот во првите три дена од судир от. Во следните три дена двете страни во голема мера размениле оган од фиксни позиции. На север, ерменските/арцахските сили извршиле контранапад, успевајќи повторно да заземат одредено место. Нивниот најголем контранапад се случил четвртиот ден, но претрпеле големи загуби кога нивните оклопни и артилериски единици биле изложени на азербејџански нападни беспилотни летала, муниција и извидувачки беспилотни летала кои забележале за азербејџанската артилерија додека тие маневрирале на отворено.
[[File:2020_Nagorno-Karabakh_war_every_day_(Liveuamap).webm|лево|мини|Анимација на војната од ден на ден. Црвено: Арцах; сино: освоена од азербејџанската армија; сино со точки: региони во кои биле активни азербејџанските специјални сили.]]
Азербејџан ја таргетирал инфраструктурата низ Арцах почнувајќи од првиот ден од војната, вклучително и употреба на ракетна артилерија и касетна муниција против Степанакерт, главниот град на Арцах, и ракетен напад врз мостот во коридорот Лачин што ја поврзува Ерменија со Арцах. На 6-тиот ден од војната, Ерменија/Арцах ја нападнала [[Ганџа (град)|Ганџа]] за прв од четирите пати со балистички проектили, номинално таргетирајќи го воениот дел на меѓународниот аеродром [[Ганџа (град)|Ганџа]], но наместо тоа погодувајќи станбени области. Утрото на седмиот ден, Азербејџан започнал голема офанзива. Првиот, вториот и третиот армиски корпус на азербејџанската армија, засилен со резервисти од Четвртиот армиски корпус, започнал со напредување на север, правејќи одредени територијални придобивки, но напредувањето на Азербејџан запрело.
Поголемиот дел од борбите последователно се префрлиле на југ, на терен кој е релативно рамен и недоволно населен во споредба со планинскиот север. Азербејџанските сили започнале офанзива кон Џабраил и Фузули, успевајќи да ги пробијат повеќеслојните одбранбени линии на Ерменија/Арцах и повторно да заземат дел од територијата што ја држат ерменските трупи како тампон зона, но борбите потоа запреле.
[[Податотека:2020_Nagorno-Karabakh_War.svg|мини|243x243пкс| Карта на војната што го прикажува секојдневниот напредок на Азербејџан]]
По гранатирањето на [[Мартуни, Нагорно-Карабах|Мартуни]],<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bloomberg.com/news/videos/2020-10-15/taking-up-arms-in-nagorno-karabackh-video|title=Taking Up Arms in Nagorno-Karabackh|date=15 октомври 2020|publisher=Bloomberg}}</ref> Арцахските власти почнале да мобилизираат цивили.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://apnews.com/article/azerbaijan-armenia-c016829766e7f8a84708be53b6fcef21|title=Nagorno-Karabakh volunteers get weapons as clashes intensify|date=15 октомври 2020|work=[[Associated Press]]|accessdate=15 октомври 2020}}</ref> Непосредно пред 04:00 часот (00:00 [[Координирано универзално време|UTC]]) на [[10 октомври]] [[2020]] година, [[Русија]] објавила дека и Ерменија и Азербејџан се договориле за хуманитарен прекин на огнот по десет часа разговори во Москва (изјава од Москва) и најавиле дека и двете ќе влезат во „суштински“ разговори. По ова, претседателот на Арцах признал дека Азербејџан успеал да постигне одреден успех, преместувајќи го фронтот длабоко во територијата на Арцах;<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/russian/live/news-54317944?ns_mchannel=social&pinned_post_locator=urn:asset:189add94-ce6d-4bcb-898a-6fb236258776|title=Конфликт в Карабахе: Азербайджан ударил по территории Армении|date=14 октомври 2020|access-date=14 октомври 2020|publisher=BBC Russian Service|language=ru}}</ref> ерменскиот премиер објавил дека ерменските сили извршиле „''делумно повлекување''“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://ria.ru/20201014/karabakh-1579764261.html|title=Пашинян заявил о частичном отступлении в Карабахе|date=14 октомври 2020|publisher=RIA Novosti|language=ru|accessdate=15 октомври 2020}}</ref>
Примирјето брзо се прекинало и азербејџанското напредување продолжило. За неколку дена Азербејџан најавил заземање на десетици села на јужниот фронт.<ref>Chiragov, Fuad: [https://jamestown.org/program/azerbaijan-makes-strategic-advances-along-karabakhs-northern-southern-flanks/ Azerbaijan Makes Strategic Advances Along Karabakh's Northern, Southern Flanks] – ''[[The Jamestown Foundation]]''</ref> Вториот обид за прекин на огнот на полноќ на [[17 октомври]] [[2020]] година исто така бил игнориран.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/russian/live/news-54686682?ns_mchannel=social&pinned_post_locator=urn:asset:99078f11-17be-44e3-9acc-d586b733b3fe|title=Минобороны Азербайджана опубликовало еще одно видео из взятого села|date=26 октомври 2020|publisher=BBC Russian Service|language=ru|accessdate=26 октомври 2020}}</ref> Азербејџан го објавил заземањето на Џабраил на [[9 октомври]] [[2020]] година и Фузули на [[17 октомври]] [[2020]] година. Азербејџанските трупи ги освоиле и браната Хода Афарин и мостовите Ходаафарин. Азербејџан објавил дека граничната област со [[Иран]] е целосно обезбедена со заземањето на Агбенд на [[22 октомври]] [[2020]] година <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.timesnownews.com/international/article/azerbaijan-claims-full-control-of-border-with-iran/671484|title=Azerbaijan claims "full control" of border with Iran|work=timesnownews.com|accessdate=28 октомври 2020}}</ref> Азербејџанските сили потоа свртеле северозападно, напредувајќи кон коридорот Лачин, единствениот автопат меѓу Ерменија и Нагорно-Карабах, ставајќи го во артилериски дострел. Според Арцах, контранападот ги одбил напредните елементи на азербејџанските сили и ги оттурнал. Ерменскиот/арцашкиот отпор успеал да го запре напредувањето на Азербејџан до 25 километри од коридорот Лачин до [[26 октомври]] [[2020]] година. Арцахските трупи кои се повлекле во планините и шумите почнале да изведуваат напади со мали единици против изложената азербејџанска пешадија и оклоп, а ерменските сили започнале контраофанзива во близина на крајната југозападна граница меѓу Ерменија и Азербејџан.<ref>[https://asiatimes.com/2020/10/azerbaijans-next-move-will-make-or-break-karabakh-war/ Azerbaijan's next move will make or break Karabakh war] – Asia Times</ref> На [[26 октомври]] [[2020]] година, стапил на сила прекинот на огнот со посредство на [[САД]], но борбите продолжиле за неколку минути.<ref>[https://www.bbc.com/news/world-europe-54686284 Nagorno-Karabakh conflict: US-brokered ceasefire frays soon after starting] – BBC News</ref><ref>[https://www.forbes.com/sites/sebastienroblin/2020/10/26/despite-ceasefire-fate-of-the-nagorno-karabakh-may-turn-on-the-lachin-corridor/ Despite Ceasefire, Fate Of The Nagorno-Karabakh May Turn On The Lachin Corridor] – Roblin, Sebastien: Forbes</ref> Три дена подоцна, властите во Арцах изјавиле дека азербејџанските сили се 5 км (3,1 ми) од Шуша.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/russian/live/news-54686682?ns_mchannel=social&pinned_post_locator=urn:asset:083b4e4a-bb84-48ca-8f7b-15c5cd831799|title=Глава НКР заявил, что азербайджанская армия – в пяти километрах от Шуши|date=29 октомври 2020|publisher=BBC Russian Service|language=ru|accessdate=29 октомври 2020}}</ref> На [[8 ноември]] [[2020]] година, азербејџанските сили ја зазеле Шуша,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.ft.com/content/c9dab829-3b4a-4464-a0c3-4d5c51aa1b0e|title=Azerbaijan captures strategic city in Nagorno-Karabakh|date=9 Ноември 2020|publisher=Financial Times}}</ref> вториот по големина град во Арцах пред војната, кој се наоѓа на 15 километри од [[Степанакерт]], главниот град на републиката.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/article/us-armenia-azerbaijan/fighting-rages-around-strategic-city-in-nagorno-karabakh-armenia-says-idUSKBN27P1FL|title=Fierce fighting in Nagorno-Karabakh after Azeris say they advance|last=Hovhannisyan|first=Nvard|date=9 Ноември 2020|work=Reuters|access-date=9 Ноември 2020|last2=Bagirova|first2=Nailia}}</ref>
Иако количината на спорната територија била релативно ограничена, судир от влијаел на поширокиот регион, делумно поради видот на распоредената муниција. Гранати и ракети паднале во [[Источен Азербејџан|провинцијата Источен Азербејџан]], [[Иран]], иако не била пријавена штета,<ref>{{Наведени вести|url=https://www.isna.ir/news/99070604539/|title=اصابت راکت به روستای خلف بیگلو خسارت مالی و جانی نداشت|last=Hashemzadeh|first=Mehri|date=27 септември 2020|access-date=28 септември 2020|publisher=Iranian Students News Agency|editor-last=Teymouri|editor-first=Robab|language=fa}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://english.iswnews.com/15568/rocket-attack-on-northwest-of-iran-border/|title=Rocket attack on northwest of Iran border|publisher=Islamic World News|archive-url=https://web.archive.org/web/20201002122159/https://english.iswnews.com/15568/rocket-attack-on-northwest-of-iran-border/|archive-date=2 октомври 2020|accessdate=1 октомври 2020}}</ref> и Иран објавил дека неколку беспилотни летала (UAVs) биле соборени или паднале на неговата територија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.jewishpress.com/news/middle-east/iran-news/iran-reports-crash-of-israeli-made-azeri-drone-in-clashes-with-armenia/2020/10/13/|title=Iran Reports Crash of Israeli-Made Azeri Drone in Clashes with Armenia|date=13 октомври 2020|publisher=Jewish Press}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://geopolitics.news/euroasia/iran-shoots-down-suspected-azerbaijani-drone/|title=Iran shoots down suspected Azerbaijani drone|last=Geopolitics.news|date=30 септември 2020|publisher=Geopolitics News|archive-url=https://web.archive.org/web/20201010123414/https://geopolitics.news/euroasia/iran-shoots-down-suspected-azerbaijani-drone/|archive-date=10 октомври 2020|accessdate=5 октомври 2020}}</ref><ref name=":7">{{Наведена мрежна страница|url=https://avia.pro/news/my-preduprezhdali-alieva-iran-sbil-azerbaydzhanskiy-voennyy-samolyot|title='Мы предупреждали Алијева!': Иран сбил азербайджанский военный самолёт|work=avia.pro|archive-url=https://web.archive.org/web/20201002115459/https://avia.pro/news/my-preduprezhdali-alieva-iran-sbil-azerbaydzhanskiy-voennyy-samolyot|archive-date=2 октомври 2020|accessdate=5 октомври 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.almasdarnews.com/article/iran-confirms-its-air-defenses-shot-down-foreign-drone-in-east-azerbaijan/|title=Iran confirms its air defenses shot down foreign drone in East Azerbaijan|last=Desk|date=29 септември 2020|publisher=Al-Masdar News|archive-url=https://web.archive.org/web/20201003072747/https://www.almasdarnews.com/article/iran-confirms-its-air-defenses-shot-down-foreign-drone-in-east-azerbaijan/|archive-date=3 октомври 2020|accessdate=30 септември 2020}}</ref> Грузија изјавила дека две летала се урнале во нејзината [[Кахетија|провинција Кахетија]].<ref>{{Наведени вести|url=https://police.ge/en/shinagan-saqmeta-saministros-gantskhadeba/14025|title=Statement of the Ministry of Internal Affairs|date=7 октомври 2020|access-date=7 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201010123414/https://police.ge/en/shinagan-saqmeta-saministros-gantskhadeba/14025|archive-date=10 октомври 2020|publisher=Ministry of Internal Affairs of Georgia}}</ref>
=== Договор за прекин на огнот ===
[[Податотека:2020_Nagorno-Karabakh_ceasefire_map.svg|мини|Карта на договорот за прекин на огнот{{Легенда|#B0EBA1|Азербејџан надвор од зоната на судир от}}<div class="legend"><span class="legend-color" style="background-color:#B0EBA1; color:black;"> </span> Азербејџан надвор од зоната на судир от</div>]]
На [[9 ноември]] [[2020]] година, по заземањето на Шуша, бил потпишан договор за прекин на огнот од претседателот на Азербејџан, Илхам Алијев, премиерот на Ерменија, [[Никол Пашинјан]] и претседателот на Русија, Владимир Путин, со што се ставил крај на сите непријателства во зоната на судир от Нагорно-Карабах од [[10 ноември]] [[2020]] година, 00:00 часот по московско време.<ref name="RIANovosti">{{Наведена мрежна страница|url=https://ria.ru/20201110/karabakh-1583847112.html|title=Путин выступил с заявлением о прекращении огня в Карабахе|date=9 Ноември 2020|language=ru|accessdate=9 Ноември 2020}}</ref><ref name="RIA Novosti">{{Наведена мрежна страница|url=https://ria.ru/20201110/karabakh-1583845291.html|title=Пашинян заявил о прекращении боевых действий в Карабахе|date=9 Ноември 2020|language=ru|accessdate=9 Ноември 2020}}</ref><ref name=":3">{{Наведени вести|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-54885906|title=Nagorno-Karabakh: Russia deploys peacekeeping troops to region|date=10 Ноември 2020|work=BBC News|access-date=11 Ноември 2020}}</ref> За прекин на непријателствата се согласил и претседателот на Арцах, [[Арајик Харутјуњан]].<ref name=":9">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.theguardian.com/world/2020/nov/10/nagorno-karabakh-armenia-pm-signs-deal-to-end-war-with-azerbaijan-and-russia|title=Nagorno-Karabakh peace deal brokered by Moscow prompts anger in Armenia|last=Losh|first=Jack|last2=Roth|first2=Andrew|date=10 Ноември 2020|work=[[The Guardian]]|accessdate=11 октомври 2021}}</ref>
Според условите на договорот, двете воинствени страни требало да ги разменат воените заробеници и телата на загинатите. Понатаму, ерменските сили требало да се повлечат од ерменските окупирани територии околу Нагорно-Карабах до [[1 декември]] [[2020]] година, додека мировните сили, обезбедени од руските копнени сили и предводени од генерал-полковник [[Рустам Мурадов]],<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.turan.az/ext/news/2020/11/free/politics%20news/en/129784.htm|title=General Rustam Muradov is appointed Commander of Russian peacekeepers in Karabakh|date=11 Ноември 2020|publisher=Turan Information Agency|accessdate=11 Ноември 2020}}</ref> од нешто помалку од 2.000 војници ќе бидат распоредени најмалку пет години долж линијата на контакт и коридорот Лачин што ги поврзува Ерменија и регионот Нагорно-Карабах. Дополнително, Ерменија се обврзала да ја „''гарантира безбедноста''“ на транспортната комуникација меѓу азербејџанската ексклава [[Автономна Република Нахчиван|Нахчиван]] и копното на Азербејџан во двете насоки, додека руските гранични трупи (под Федералната служба за безбедност) требало да „''вршат контрола над транспортната комуникација''“.<ref>{{Наведени вести|url=http://kremlin.ru/events/president/news/64384|title=Заявление Президента Азербайджанской Республики, Премьер-министра Республики Армения и Президента Российской Федерации|date=10 Ноември 2020|access-date=15 Ноември 2020|publisher=[[Kremlin.ru]]|language=ru}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/russian/live/news-54686682?ns_mchannel=social&pinned_post_locator=urn:asset:cff55216-dfba-4dc6-9a6a-bdf38d9793c7|title=Пашинян заявляет о подписании мирного соглашения|date=10 Ноември 2020|publisher=BBC Russian Service|language=ru|accessdate=10 Ноември 2020}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-54882564|title=Armenia, Azerbaijan and Russia sign Nagorno-Karabakh peace deal|date=10 Ноември 2020|work=BBC News|access-date=10 Ноември 2020}}</ref>
На [[15 декември]] [[2020]] година, по неколкунеделен прекин на огнот, страните конечно размениле воени заробеници. Биле разменети 44 ерменски и 12 азербејџански затвореници.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.yahoo.com/armenia-azerbaijan-exchange-first-prisoners-143236612.html|title=Armenia, Azerbaijan exchange first prisoners after war|work=Yahoo News|accessdate=15 декември 2020}}</ref> Не е јасно дали повеќе затвореници остануваат во заробеништво од двете страни.
=== Невоени акции преземени од Ерменија и Азербејџан ===
Од почетокот на судир от, и Ерменија и Азербејџан прогласиле воена состојба, ограничувајќи ја [[Слобода на говорот|слободата на говорот]]. Во меѓувреме, нов закон стапил на сила од октомври 2020 година во Ерменија, со кој се забранува негативно покривање на ситуацијата на фронтот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://jam-news.net/karabakh-conflict-news-information-war-journalists-armenia-azerbaijan/|title=The (dis)information war around Karabakh|last=Avaliani|first=Dimitri|date=28 октомври 2020|publisher=JAM News|accessdate=29 октомври 2020}}</ref> Пријавени се ограничувања на работата на меѓународните новинари во Азербејџан, без соодветни ограничувања пријавени во Нагорно-Карабах.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.france24.com/en/20201008-france-is-no-longer-an-honest-broker-say-azeri-officials-ahead-of-nagorno-karabakh-talks|title='France is no longer an honest broker', say Azeri officials ahead of Nagorno-Karabakh talks|date=8 октомври 2020|publisher=France 24|accessdate=21 октомври 2020}}</ref>
==== Ерменија ====
[[Податотека:Broadcasting_events_of_the_frontline._Republic_Square,_Yerevan,_Armenia.jpg|десно|мини| Про-воен билборд на [[Плоштад „Република“ (Ереван)|Плоштадот на Републиката]], [[Ереван]], на 7 октомври 2020 година.]]
На [[28 септември]] [[2020]] година, Ерменија им забранила на мажите на возраст над 18 години, наведени во мобилизацискиот резерват да ја напуштат земјата.<ref>{{Наведени вести|url=https://tass.com/armeniaazerbaij-conflict/1206133|title=Armenian cabinet bans all men from mobilization reserve aged over 18 from leaving state|date=28 септември 2020|work=tass.com|access-date=28 септември 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200929044004/https://tass.com/armeniaazerbaij-conflict/1206133|archive-date=29 септември 2020|agency=TASS}}</ref> Следниот ден, го одложила судењето на поранешниот претседател [[Роберт Кочарјан]] и други поранешни функционери обвинети во случајот со постизборните немири во 2008 година, поради тоа што еден од обвинетите, поранешниот министер за одбрана на Ерменија, [[Сејран Охањан|Сејран Оханјан]], заминал во [[Арцах]] за време на судир от.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://armenpress.am/eng/news/1029400.html|title=Kocharyan trial delayed as indicted ex-defense minister Seyran Ohanyan heads to Artsakh amid attack|date=29 септември 2020|work=armenpress.am|publisher=Armenpress|archive-url=https://web.archive.org/web/20200930163710/https://armenpress.am/eng/news/1029400.html|archive-date=30 септември 2020|accessdate=29 септември 2020}}</ref>
На [[1 октомври]] [[2020]] година, [[Ерменска служба за национална безбедност|НСС]] изјавила дека уапсила и обвинила поранешен висок ерменски воен функционер за предавство под сомнение дека шпионирал за Азербејџан.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://armenpress.am/eng/news/1029750.html|title=Armenia ex-military official charged with high treason on suspicion of spying for Azeri intelligence|date=1 октомври 2020|work=armenpress.am|publisher=Armenpress|archive-url=https://web.archive.org/web/20201003145424/https://armenpress.am/eng/news/1029750.html|archive-date=3 октомври 2020|accessdate=1 октомври 2020}}</ref> Три дена подоцна, [[Ерменска служба за национална безбедност|НСС]] соопштила дека уапсила неколку странски државјани под сомнение дека шпионирале.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://armenpress.am/eng/news/1030334.html|title=NSS Armenia arrests foreign citizens on intelligence suspicions|date=4 октомври 2020|work=armenpress.am|publisher=Armenpress|archive-url=https://web.archive.org/web/20201004220058/https://armenpress.am/eng/news/1030334.html|archive-date=4 октомври 2020|accessdate=4 октомври 2020}}</ref> Ерменија протестирајќи поради продажбата на оружје од [[Израел]] на Азербејџан, го отповикала својот амбасадор во Израел.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/article/us-armenia-azerbaijan-israel/armenia-recalls-ambassador-to-israel-over-arms-sales-to-azerbaijan-idUSKBN26M76L|title=Armenia recalls ambassador to Israel over arms sales to Azerbaijan|date=1 октомври 2020|work=Reuters|access-date=11 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201009224731/https://www.reuters.com/article/us-armenia-azerbaijan-israel/armenia-recalls-ambassador-to-israel-over-arms-sales-to-azerbaijan-idUSKBN26M76L|archive-date=9 октомври 2020}}</ref>
На [[8 октомври]] [[2020]] година, ерменскиот претседател [[Армен Саркисјан|Армен Саркисијан]] го разрешил директорот на [[Ерменска служба за национална безбедност|НСС]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://armenpress.am/eng/news/1030826.html|title=Director of Armenia's National Security Service dismissed|date=8 октомври 2020|work=armenpress.am|publisher=Armenpress|archive-url=https://web.archive.org/web/20201011140742/https://armenpress.am/eng/news/1030826.html|archive-date=11 октомври 2020|accessdate=8 октомври 2020}}</ref> Потоа, ерменската влада ја заострила воената состојба и забранила критикување на државните органи и „''пропаганда насочена кон нарушување на одбранбениот капацитет на земјата''“.<ref name="armenianmartiallaw">{{Наведена мрежна страница|url=https://jam-news.net/armenia-spy-caught-martial-law-toughened/|title=Stepanakert man detained after convincing soldiers to forfeit positions to Azerbaijani army|date=9 октомври 2020|publisher=Jam News|archive-url=https://web.archive.org/web/20201011140742/https://jam-news.net/armenia-spy-caught-martial-law-toughened/|archive-date=11 октомври 2020|accessdate=11 октомври 2020}}</ref> Истиот ден, ерменското Министерство за одбрана ја откажала новинарската акредитација на дописникот на ''Новаја Газета'', официјално за влез во Нагорно-Карабах без акредитација.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://meduza.io/amp/news/2020/10/08/mid-armenii-lishil-akkreditatsii-zhurnalista-novoy-gazety-ilyu-azara-posle-reportazha-iz-nagornogo-karabaha|title=МИД Армении лишил аккредитации журналиста "Новой газеты" Илью Азара после репортажа из Нагорного Карабаха|date=8 октомври 2020|work=meduza.io|language=ru|archive-url=https://web.archive.org/web/20201008203958/https://meduza.io/amp/news/2020/10/08/mid-armenii-lishil-akkreditatsii-zhurnalista-novoy-gazety-ilyu-azara-posle-reportazha-iz-nagornogo-karabaha|archive-date=8 октомври 2020|accessdate=8 октомври 2020}}</ref> На [[9 октомври]] [[2020]] година, Ерменија го заострила своето безбедносно законодавство.<ref name="armenianmartiallaw" /> На [[21 октомври]] [[2020]] година, ерменскиот кабинет на министри привремено го забранил увозот на [[Економија на Турција|турска стока]], одлуката стапила на сила на [[31 декември]] [[2020]] година <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://ria.ru/20201021/armeniya-1580851789.html|title=Правительство Армении запретило импорт турецких товаров|date=21 октомври 2020|publisher=RIA Novosti|language=ru|accessdate=21 октомври 2020}}</ref> Следниот ден, [[Ерменски парламент|Ерменскиот парламент]] донел закон за отпис на долговите на ерменските војници ранети за време на судирите и долговите на семејствата на загинатите.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://jam-news.net/debts-have-been-written-off-for-the-families-of-servicemen-they-have-also-received-compensation/|title=Debt write-offs for soldiers' families and tax breaks for military service in Armenia|date=22 октомври 2020|publisher=JAM News|accessdate=23 октомври 2020}}</ref>
На [[27 октомври]] [[2020]] година, ерменскиот претседател [[Армен Саркисијан]] го разрешил шефот на одделот за контраразузнавање на Националната служба за безбедност, генерал-мајор Ховханес Карумјан и началникот на штабот на граничните трупи на Националната служба за безбедност Гагик Тевосјан.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/russian/live/news-54686682?ns_mchannel=social&pinned_post_locator=urn:asset:6b5f42eb-3695-495e-8f64-5b11e65e4b10|title=В Армении уволены начальник контрразведки и начштаба погранохраны|date=27 октомври 2020|publisher=BBC Russian Service|language=ru|accessdate=27 октомври 2020}}</ref> На [[8 ноември]] [[2020]] година, Саркисијан повторно го разрешил привремениот шеф на Националната служба за безбедност.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/russian/live/news-54686682?ns_mchannel=social&pinned_post_locator=urn:asset:ad1d9282-5442-4b27-821e-159945577a65|title=В Армении снова уволен глава контрразведки|date=8 Ноември 2020|publisher=BBC Russian Service|language=ru|accessdate=8 Ноември 2020}}</ref>
Од [[8 ноември]] [[2020]] година, еден ерменски активист бил казнет од полицијата за неговата антивоена функција.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://oc-media.org/armenian-police-fine-peace-activist-over-anti-war-post/|title=Armenian police fine peace activist over anti-war post|date=8 Ноември 2020|publisher=OC Media|accessdate=8 Ноември 2020}}</ref>
==== Азербејџан ====
[[Податотека:Azerbaijani_flag_in_Baku_during_the_conflict_in_Karabakh_30_(edited).jpg|десно|мини| [[Знаме на Азербејџан|Азербејџанско знаме]] на плоштадот Џафар Џабарли во близина на станицата 28 мај во [[Баку]] на 10 октомври 2020 година.]]
На [[27 септември]] [[2020]] година, азербејџанските власти го ограничиле пристапот до интернет кратко време по почетокот на судирите,<ref>{{Наведени вести|url=https://tvrain.ru/news/vlasti_azerbajdzhana_ogranichili_dostup_k_internetu_posle_obstrelov_v_karabahe-516731/|title=Власти Азербайджана ограничили доступ к интернету после обстрелов в Карабахе|date=27 септември 2020|work=tvrain.ru|access-date=28 септември 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201004151626/https://tvrain.ru/news/vlasti_azerbajdzhana_ogranichili_dostup_k_internetu_posle_obstrelov_v_karabahe-516731/|archive-date=4 октомври 2020|publisher=Dozhd|language=ru}}</ref> наведувајќи дека тоа е „''со цел да се спречат големи ерменски провокации''“. Владата направила забележлив притисок да го користи [[Твитер]], кој бил единствената деблокирана платформа во земјата. И покрај ограничувањата, некои Азербејџанци сè уште користеа [[Виртуелна приватна мрежа|VPN]] за да ги заобиколат.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.washingtonpost.com/politics/2020/12/04/while-armenia-azerbaijan-fought-over-nagorno-karabakh-their-citizens-battled-social-media/|title=While Armenia and Azerbaijan fought over Nagorno-Karabakh, their citizens battled on social media|date=4 декември 2020|work=[[The Washington Post]]|access-date=6 декември 2020}}</ref> [[Национално собрание (Азербејџан)|Националното собрание на Азербејџан]] прогласило полициски час во [[Баку]], [[Ганџа (град)|Ганџа]], [[Ѓојѓол (округ)|Гојгол]], [[Јевлах (округ)|Јевлах]] и голем број области од полноќ на [[28 септември]] [[2020]] година,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.azerbaycan24.com/azerbaycanda-komendant-saati-elan-olundu/|title=Azərbaycanda komendant saatı elan olundu|date=27 септември 2020|work=azerbaycan24.com|language=az|archive-url=https://web.archive.org/web/20200927135515/https://www.azerbaycan24.com/azerbaycanda-komendant-saati-elan-olundu/|archive-date=27 септември 2020|accessdate=27 септември 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://aqreqator.az/az/siyaset/1029826|title=Bu gecədən komendant saatı elan olunur|date=27 септември 2020|work=aqreqator.az|language=az|archive-url=https://web.archive.org/web/20200927135427/https://aqreqator.az/az/siyaset/1029826|archive-date=27 септември 2020|accessdate=27 септември 2020}}</ref> под раководство на министерот за внатрешни работи, Вилает Ејвазов.<ref>{{Наведени вести|url=https://apa.az/en/azerbaijan-army-azerbaijani-armed-forces/Vilayat-Eyvazov-appointed-commandant-of-areas-where-curfew-is-applied-colorred-ORDERcolor-331394|title=Vilayat Eyvazov appointed commandant of areas where curfew is applied|date=28 септември 2020|work=apa.az|access-date=28 септември 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201012130603/https://apa.az/en/azerbaijan-army-azerbaijani-armed-forces/Vilayat-Eyvazov-appointed-commandant-of-areas-where-curfew-is-applied-colorred-ORDERcolor-331394|archive-date=12 октомври 2020}}</ref> [[Азербејџан ерлајнс]] објавил дека сите аеродроми во Азербејџан ќе бидат затворени за редовни патнички летови до [[30 септември]] 2020 година <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.azal.az/az/offer/549|title=Mətbuat xidmətinin məlumatı|date=28 септември 2020|work=azal.az|publisher=Azerbaijan Airlines|language=az|archive-url=https://web.archive.org/web/20200706180846/https://www.azal.az/az/offer/549|archive-date=6 July 2020|accessdate=28 септември 2020}}</ref> Воените обвинителства на Фузули, Татар, Карабах и Ганџа започнале кривични истраги за воени и други злосторства.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://genprosecutor.gov.az/az/post/2785|title=Mətbuat xidmətinin MƏLUMATI – cəbhədəki son vəziyyət|date=27 септември 2020|work=genprosecutor.gov.az|publisher=Prosecutor General's Office of Azerbaijan|language=az|archive-url=https://web.archive.org/web/20200928071020/https://genprosecutor.gov.az/az/post/2785|archive-date=28 септември 2020|accessdate=28 септември 2020}}</ref>
Исто така, на [[28 септември]] 2020 година, претседателот на Азербејџан, Илхам Алијев, издал декрет со кој се овластува делумна мобилизација во Азербејџан.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://mincom.gov.az/en/view/news/992/order-of-the-president-of-the-republic-of-azerbaijan-on-the-announcement-of-partial-mobilization-in-the-republic-of-azerbaijan|title=Order of the President of the Republic of Azerbaijan on the announcement of partial mobilization in the Republic of Azerbaijan|date=28 септември 2020|publisher=Ministry of Transport, Communications and High Technologies (Azerbaijan)|accessdate=12 октомври 2020}}</ref> На [[8 октомври]] 2020 година, Азербејџан го отповикал својот амбасадор во [[Грција]] на консултации, по наводите дека Ерменците од Грција пристигнале во Нагорно-Карабах за да се борат против Азербејџан.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.ekathimerini.com/257836/article/ekathimerini/news/azerbaijan-recalls-its-ambassador-to-greece-for-consultations|title=Azerbaijan recalls its ambassador to Greece for consultations|date=8 октомври 2020|work=ekathimerini.com|accessdate=8 октомври 2020}}</ref> Три дена подоцна, [[Служба за државна безбедност (Азербејџан)|Азербејџанската служба за државна безбедност (ССС)]] предупредила за потенцијален терористички напад поддржан од Ерменија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.azernews.az/aggression/170802.html|title=State Security Service issues warning over Armenian terror threat|date=16 октомври 2020|publisher=AzerNews|accessdate=29 октомври 2020}}</ref>
На [[17 октомври]] 2020 година, азербејџанското МНР изјавило дека членот на [[Државна дума|руската Државна дума]] од владејачката [[Единствена Русија]], Виталиј Милонов, е прогласен за ''[[персона нон грата]]'' во Азербејџан поради посета на [[Нагорно-Карабах]] без дозвола од азербејџанската влада.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://report.az/ru/nagorno-karabakhskiy-konflikt/deputatu-gosdumy-zapretili-vezd-v-azerbajdzhan/|title=Депутату Госдумы запретили въезд в Азербайджан|date=16 октомври 2020|language=ru|accessdate=16 октомври 2020}}</ref> На [[24 октомври]] 2020 година, по препорака на [[Централна банка на Азербејџан|Централната банка на Азербејџан]], банките членки на Асоцијацијата на банки на Азербејџан едногласно усвоиле одлука за отпис на долговите на воените војници и цивилите кои загинале за време на судир от.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://apa.az/en/azerbaijan-army-azerbaijani-armed-forces/Consumer-credits-of-our-martyred-military-servicemen-and-civilian-citizens-who-sustained-damage-as-result-of-enemy-provocation-to-be-completely-written-off-333780|title=Consumer credits of our martyred military servicemen and civilian citizens who sustained damage as result of enemy provocation to be completely written off|date=16 октомври 2020|work=apa.az|accessdate=16 октомври 2020}}</ref>
На [[29 октомври]] 2020 година, претседателот на Азербејџан, Илхам Алијев, издал декрет за формирање на привремени командантски канцеларии во областите кои азербејџанските сили ја презеле контролата за време на судир от. Според уредбата, командантите ќе ги именува Министерството за внатрешни работи, но тие ќе треба да се координираат со другите извршни тела на владата, вклучително и Министерството за одбрана, Државната гранична служба, Службата за државна безбедност и [[Агенција за чистење мини на Република Азербејџан|АНАМА]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://president.az/articles/44886|title=Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad olunmuş ərazilərində müvəqqəti xüsusi idarəetmənin təşkili haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı|last=Aliyev|first=Ilham|authorlink=Ilham Aliyev|date=29 октомври 2020|work=president.az|publisher=Претседателската администрација на Азербејџан|language=az|accessdate=29 октомври 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/russian/live/news-54686682?ns_mchannel=social&pinned_post_locator=urn:asset:5370b84f-3e8a-43ec-9afd-c8cfee40a0b3|title=Азербайджан создает комендатуры отвоеванных районов|date=29 октомври 2020|publisher=BBC Russian Service|language=ru|accessdate=29 октомври 2020}}</ref>
До [[31 октомври]] 2020 година, по стекнувањето контрола на териториите на границата со [[Иран]], Азербејџан воспоставил контрола врз уште четири гранични пунктови.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://mil.in.ua/uk/news/azerbajdzhan-vidnovyv-shhe-chotyry-prykordonni-zastavy/|title=Azerbaijan has restored four more border posts|date=31 октомври 2020|work=mil.in.ua|publisher=Ukrainian military portal|accessdate=31 октомври 2020}}</ref>
До [[4 ноември]] 2020 година, шестмина мировни активисти од Азербејџан биле повикани на сослушување од Службата за државна безбедност, поради нивниот антивоен активизам во Азербејџан.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.csmonitor.com/World/Europe/2020/1029/In-Azerbaijan-and-Armenia-a-brave-few-call-for-end-to-fighting|title=In Azerbaijan and Armenia, a brave few call for end to fighting|date=31 октомври 2020|publisher=The Christian Science Monitor|accessdate=5 Ноември 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://oc-media.org/azerbaijani-peace-activists-called-for-questioning/|title=Azerbaijani peace activists called for questioning|date=13 октомври 2020|publisher=OC Media|accessdate=2 Ноември 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://oc-media.org/anti-war-activist-detained-by-azerbaijani-security-service/|title=Anti-war activist detained by Azerbaijani security service|date=28 септември 2020|publisher=C Media|accessdate=2 Ноември 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://oc-media.org/live-updates-day-37-of-war-in-nagorno-karabakh/|title=Live updates: Day 37 of war in Nagorno-Karabakh|date=2 Ноември 2020|publisher=OC Media|accessdate=2 Ноември 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://oc-media.org/live-updates-day-39-of-war-in-nagorno-karabakh/|title=Live updates: Day 39 of war in Nagorno-Karabakh|date=4 Ноември 2020|publisher=OC Media|accessdate=5 Ноември 2020}}</ref>
На [[12 декември]], со декрет на претседателот Алиев бил укинат полицискиот час што претходно бил воведен во септември.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.trend.az/azerbaijan/society/3348700.html|title=С сегодняшнего дня в Азербайджане отменен комендантский час|publisher=[[Trend News Agency|Trend]]|language=ru|accessdate=11 декември 2020}}</ref>
== Последици ==
=== Ерменија ===
[[Податотека:Protests_in_Yerevan_against_the_2020_ceasefire_agreement_in_Nagorno-Karabakh.jpg|мини| Протести во [[Ереван]] против условите на договорот за прекин на огнот на 18 ноември 2020 година <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://apnews.com/article/international-news-moscow-baku-azerbaijan-armenia-410dadd6d55cd10540e881524e359b59|title=Armenians protest Nagorno-Karabakh truce terms for a 3rd day|date=12 Ноември 2020|work=apnews.com|publisher=[[Associated Press]]}}</ref>]]
Набргу по објавувањето на веста за потпишувањето на договорот за прекин на огнот во раните утрински часови на 10 ноември во [[Ерменија]] избиле насилни протести против [[Никол Пашинјан]], тврдејќи дека тој е „''предавник''“ затоа што го прифатил мировниот договор.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/2020/11/09/world/middleeast/armenia-settlement-nagorno-karabakh-azerbaijan.html|title=Facing Military Debacle, Armenia Accepts a Deal in Nagorno-Karabakh War|last=Kramer|first=Andrew E.|date=10 Ноември 2020|work=The New York Times|access-date=10 Ноември 2020|issn=0362-4331}}</ref> Демонстрантите ја зазеле и зградата на парламентот кршејќи метална врата, а од автомобил го извлекле и претседателот на Народното собрание на Ерменија [[Арарат Мирзојан]] и го претепале.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://ria.ru/20201110/armeniya-1583852881.html|title=Протестующие в Ереване избили спикера парламента Армении|date=10 Ноември 2020|work=РИА Новости|language=ru|accessdate=11 Ноември 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.interfax.ru/world/736343|title=Demonstrators seized the building of the Armenian parliament|work=interfax.ru|language=ru|accessdate=11 Ноември 2020}}</ref> Во текот на ноември, бројни ерменски функционери поднеле оставки од своите функции, вклучително и ерменскиот министер за надворешни работи, Зохраб Мнацакањан,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://english.alarabiya.net/en/News/world/2020/11/16/Armenia-s-foreign-minister-resigns-week-after-ceasefire-deal-with-Azerbaijan|title=Armenia's foreign minister resigns week after ceasefire deal with Azerbaijan|date=16 Ноември 2020|work=[[Al-Arabiya]]|accessdate=16 декември 2020}}</ref> министерот за одбрана, Давид Тонојан,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.aljazeera.com/news/2020/11/20/armenian-defence-minister-tenders-resignation-says-aravot-daily|title=Armenian defence minister tenders resignation: Report|date=20 Ноември 2020|work=[[Al Jazeera]]|accessdate=16 декември 2020}}</ref> шеф на воената контролна служба на истото министерство, Мовсес Хакобјан,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://armenpress.am/eng/news/1035242/|title=Head of Armenian defense ministry's military control service resigns|date=18 Ноември 2020|work=[[Armenpress]]|accessdate=16 декември 2020}}</ref> и портпаролот на Министерството за одбрана на Ерменија, Арцрун Ховханисјан.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.news.az/news/official-representative-of-armenias-defense-ministry-resigns|title=Official representative of Armenia's Defense Ministry resigns|date=12 Ноември 2020}}</ref>
По потпишувањето на договорот за прекин на огнот, претседателот Армен Саркисјан одржал средба со [[Карекин II]], каде што двајцата упатиле повик да се прогласи 22 ноември за Ден на сеќавање на хероите кои паднале за одбрана на татковината во Ослободителната војна во Арцах.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.armradio.am/2020/11/13/president-catholicos-call-to-declare-ноември -22-as-day-of-remembrance-of-fallen-soldiers/|title=Ноември 22 declared a Day of Remembrance of fallen soldiers|work=Public Radio of Armenia|accessdate=13 Ноември 2020}}</ref> На [[16 ноември]], тој изјавил дека предвремените парламентарни избори и оставката на Пашинјан се неизбежни, предлагајќи процесот да биде надгледуван и управуван од привремена „''Влада на национален договор''“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://asbarez.com/198526/governments-resignation-and-snap-elections-are-inevitable-says-president/|title=Government's Resignation and Snap Elections are Inevitable, Says President|date=16 Ноември 2020|work=Asbarez|accessdate=22 декември 2020}}</ref>
На 10 декември, ерменските медиуми објавиле дека државјанин на Азербејџан бил приведен ноќе во близина на Бердаван во [[Тавуш|провинцијата Тавуш]]. Пријавено е дека азербејџански цивил бил забележан во Бердаван од 4 до 5 часот наутро. Извршниот шеф на Бердаван, Смбат Мугдесјан изјавил дека [[Ерменска служба за национална безбедност|НСС]] го одвела и дека не знае други детали. Според ерменските медиуми, против приведениот државјанин е отворена кривична постапка поради сомнение за илегално преминување на ерменската државна граница. Името на приведениот Азербејџанец не е соопштено. Според ''Азербејџанскиот сервис на Би-Би-Си'', министерствата за внатрешни работи, надворешни работи и одбрана на Азербејџан соопштиле дека немаат информации за инцидентот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-55270879|title=Bu günün xəbərləri: Ermənistanda "Azərbaycan vətəndaşı saxlanılıb", hərbi vəziyyət ləğv edilir, Azərbaycan Türkiyədən avtobus alır|date=11 декември 2020|work=BBC Azerbaijani Service|language=az|accessdate=11 декември 2020}}</ref>
На 12 декември, азербејџански камиони, придружувани од [[Меѓународен комитет на Црвениот крст|Меѓународниот комитет на Црвениот крст]] и руските мировници, влегле во Давид Бек во [[Сјуник|провинцијата Сјуник,]] Ерменија за да ги земат телата на паднатите војници. Ерменските власти ги отфрлиле медиумските извештаи за азербејџански возила што влегле во Горис.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://armenianreport.com/ru/pubs/267701/|title=Власти Гориса заверили, что по городу не разъезжают машины с азербайджанскими номерами|date=12 декември 2020|work=Armenian Report|language=ru|accessdate=12 декември 2020}}</ref>
На 16 декември, членовите на семејството на исчезнатите ерменски војници се собрале пред зградата на ерменското Министерство за одбрана, барајќи информации за нивните најблиски. Не им било дозволено да влезат во зградата, а ерменските воени претставници не дале одговор. Следела тепачка, при што членовите на семејството на исчезнатите ерменски војници пробиле до зградата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://armenianreport.com/ru/pubs/268038/|title=Родители без вести пропавших солдат прорвались к зданию МО, минуя КПП|date=16 декември 2020|work=Armenian Report|language=ru|accessdate=16 декември 2020}}</ref>
=== Азербејџан ===
[[Податотека:Azerbaijani_people_celebrating_victory_in_Karabakh._Sheikh_Shamil_street.jpg|мини| Прослави во [[Баку]], Азербејџан по мировниот договор.]]
Мировниот договор и крајот на војната се сметаат за победа и нашироко се славело во Азербејџан.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.dailysabah.com/politics/euphoric-azerbaijanis-celebrate-victorious-nagorno-karabakh-peace-deal/news|title=Euphoric Azerbaijanis celebrate "victorious" Nagorno-Karabakh peace deal|last=Agency|first=Anadolu|date=10 Ноември 2020|work=Daily Sabah|accessdate=10 Ноември 2020}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.washingtonpost.com/world/europe/nagorno-karabakh-ceasefire-armenia-russia-azerbaijan/2020/11/10/b1b9bcc0-231b-11eb-9c4a-0dc6242c4814_story.html|title=Cease-fire in Nagorno-Karabakh provokes protests in Armenia, celebrations in Azerbaijan|last=Dixon|first=Robyn|date=10 Ноември 2020|work=The Washington Post|access-date=10 Ноември 2020}}</ref> На [[10 ноември]] 2020 година, толпи вееле знамиња во [[Баку]] по објавувањето на мировниот договор.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-54882564|title=Armenia, Azerbaijan and Russia sign Nagorno-Karabakh peace deal|date=10 Ноември 2020|work=BBC News|access-date=11 Ноември 2020}}</ref> На 11 ноември, претседателот на Азербејџан, Илхам Алијев, на состанокот со ранетите азербејџански војници кои учествувале во војната, изјавил дека во Азербејџан ќе бидат воспоставени нови наредби и медали и дека дал соодветни упатства за доделување на цивили и војници кои покажале „''херојство на бојното поле и во задниот дел и се истакнаа во оваа војна''“. Тој ги предложил и имињата на овие ордени и медали.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.president.az/articles/46142|title=Ilham Aliyev and First Lady Mehriban Aliyeva met with servicemen undergoing treatment at Clinical Medical Center 1|date=11 Ноември 2020|work=[[President of Azerbaijan|President.az]]|publisher=[[Претседателската администрација на Азербејџан]]|accessdate=22 Ноември 2020}}</ref> Околу една недела подоцна, на пленарна седница на [[Национално собрание (Азербејџан)|Националното собрание на Азербејџан]], на дискусија бил поднесен предлог-закон за измени на законот „''За воспоставување ордени и медали на Република Азербејџан''“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.president.az/articles/46142|title=Vətən Müharibəsində qələbə münasibətilə Azərbaycan Respublikasının orden və medallarının təsis edilməsi ilə əlaqədar "Azərbaycan Respublikasının orden və medallarının təsis edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişiklik edilməsi barədə Azərbaycan Respublıkasinin Qanunu|date=20 Ноември 2020|publisher=[[National Assembly (Azerbaijan)|National Assembly of Azerbaijan]]|language=az|trans-title=Закон на Република Азербејџан за измени и дополнувања на Законот на Република Азербејџан "За воспоставување на ордени и медали на Република Азербејџан“ во врска со воспоставувањето на ордени и медали на Република Азербејџан по повод победата во Големата патриотска војна|accessdate=22 Ноември 2020}}</ref> Седумнаесет нови ордени и медали биле воспоставени истиот ден во прво читање во согласност со предлог-законот „''За воспоставување на ордени и медали на Република Азербејџан''“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://armiya.az/ru/news/166994|title=Парламент Азербайджана утвердил в первом чтении законопроект об учреждении новых орденов и медалей Отечественной войны|date=20 Ноември 2020|work=Armiya.az|language=ru|trans-title=Парламентот на Азербејџан го одобри во прво читање предлог-законот за воспоставување нови ордени и медали од патриотската војна|archive-url=https://web.archive.org/web/20201129231951/http://armiya.az/ru/news/166994|archive-date=29 Ноември 2020|accessdate=22 Ноември 2020}}</ref> На [[12 ноември]], азербејџанското Министерство за внатрешни работи изјавило дека го преместило полицискиот оддел Шуша, кој претходно се наоѓал во [[Тертер (округ)|округот Тартар]], во Шуша,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://apa.az/az/hadise/Susa-Polis-Sobsi-Susa-shrin-kocurulub-komendant-tyin-olunub-614886|title=Şuşa Polis Şöbəsi Şuşa şəhərinə köçürülüb, komendant təyin olunub|date=12 Ноември 2020|work=[[Azeri Press Agency]]|language=az|accessdate=24 Ноември 2020}}</ref> додека на 14 ноември, контролата на Суговушан била префрлена на азербејџанското Министерство за вонредни ситуации од војската.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.news.az/news/mes-takes-sughovushan-reservoir-under-protection|title=MES takes Sugovushan Reservoir under protection|date=14 Ноември 2020|work=News.az|accessdate=24 Ноември 2020}}</ref> На [[15 ноември]], [[Ерменска апостолска црква|Ерменската апостолска црква]] тврдела дека катедралата [[Соборен храм Христос Спасител (Шуша)|Христос Спасител]] била обезличена откако азербејџанските сили ја презеле контролата врз Шуша, што предизвикало изјава од ерменското Министерство за надворешни работи со која се осудува чинот; Азербејџанскиот претседател Алиев излегол со изјава во која се вели дека христијанските цркви ќе бидат заштитени.<ref>{{Наведени вести|url=https://apnews.com/article/peacekeeping-forces-azerbaijan-russia-vladimir-putin-armenia-07679eadaeb535be478331e6113463c9|title=Azerbaijan delays takeover, denounces fleeing Armenians|last=Heintz|first=Jim|date=15 Ноември 2020|work=AP News|access-date=15 Ноември 2020|agency=AP}}</ref> Исто така, на 1 декември, првиот заменик министер за култура на Азербејџан, вршител на должноста министер Анар Каримов, изјавиле за ''France24'' дека христијанското културно наследство на Карабах ќе биде заштитено од владата. Истакнувајќи ја ерменската [[Црква Свети Григориј (Баку)|црква Свети Григориј Просветител во Баку]], Каримов истакнал дека христијанските верски споменици во Карабах се „''наследени од нашите предци''“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.france24.com/en/tv-shows/the-interview/20201201-nagorno-karabakh-christian-sites-not-in-danger-of-destruction-says-azerbaijani-minister|title=Nagorno-Karabakh: Christian sites 'not in danger of destruction,' says Azerbaijan minister|last=Perelman|first=Marc|date=1 декември 2020|work=France24|accessdate=4 декември 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/azeri/live/azerbaijan-54577122?ns_mchannel=social&pinned_post_locator=urn:asset:bf4bd763-1319-4c3e-90db-ae4b4a8dd423|title=Anar Kərimov: "Qarabağdakı xristian mədəni və dini abidələr bizə əcdadlarımızdan qalıb və onları qoruyuruq"|date=2 декември 2020|work=BBC Azerbaijani Service|language=az|accessdate=4 декември 2020}}</ref> На [[14 јануари]] [[2021]] година, во интервју за ''Азербејџанската прес агенција'', Каримов изјавил дека христијанските споменици, вклучително и катедралата [[Соборен храм Христос Спасител (Шуша)|Христос Спасител]], ќе бидат обновени од владата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://apa.az/en/nagorno_karabakh/Culture-Minister-Gazanchi-church-in-Shusha-will-also-be-restored-340204|title=Culture Minister: "Gazanchi church in Shusha will also be restored"|date=14 јануари 2021|work=[[Azeri Press Agency]]|language=az|archive-url=https://archive.today/20210120045104/https://apa.az/en/nagorno_karabakh/Culture-Minister-Gazanchi-church-in-Shusha-will-also-be-restored-340204|archive-date=20 јануари 2021|accessdate=21 јануари 2021}}</ref>
[[Податотека:Ilham_Aliyev_in_Fuzuli_city_in_16_Ноември _2020_(2).jpg|десно|мини| Претседателот Илхам Алијев во посета на Фузули на 16 ноември.]]
Во средината на ноември, Алиев и првиот потпретседател на Азербејџан, Мехрибан Алијева, ги посетија окрузите [[Физули (округ)|Фузули]] и [[Џебраил (округ)|Џабраил]], кои беа градови на духови во урнатини откако ерменските сили го окупираа во 1993 година.<ref name="afpoccupation">{{Наведена мрежна страница|url=https://news.yahoo.com/azerbaijans-fizuli-ghost-town-karabakh-144520120.html|title=Azerbaijan's Fuzuli a ghost town after Karabakh battles|last=Babayev|first=Tofik|date=19 Ноември 2020|work=[[Agence France-Presse]]|accessdate=24 Ноември 2020}}</ref> Алиев и нареди на Државната агенција за автомобилски патишта на Азербејџан да изгради нов автопат, почнувајќи од Алксанли, кој ќе ги поврзува Фузули со Шуша.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://caspiannews.com/news-detail/azerbaijani-president-visits-liberated-districts-vows-to-rebuild-damaged-villages-and-cities-2020-11-18-49/|title=Azerbaijani President Visits Liberated Districts, Vows to Rebuild Damaged Villages and Cities|last=Mehdiyev|first=Mushvig|date=19 Ноември 2020|work=Caspian News|accessdate=24 Ноември 2020}}</ref> Во Џабраил, Алиев изјави дека ќе биде изготвен „нов мастер план“ за обнова на градот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.trend.az/azerbaijan/politics/3336059.html|title=Victory monuments will be erected in all cities and life will return here – President of Azerbaijan|date=17 Ноември 2020|work=[[Trend News Agency]]|accessdate=24 Ноември 2020}}</ref> Тој, исто така, ги посети мостовите Ходаафарин, на границата со Иран.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.president.az/articles/46840|title=Ilham Aliyev and First Lady Mehriban Aliyeva visited liberated from occupation Fuzuli and Jabrayil districts, as well as Fuzuli and Jabrayil cities|date=16 Ноември 2020|work=[[President of Azerbaijan|President.az]]|publisher=[[Претседателската администрација на Азербејџан]]|accessdate=24 Ноември 2020}}</ref> Според азербејџанскиот економист Тогрул Валиев, целосната реконструкција на Џабраил, Фузули, Зангилан и Губадли, на сите кои во основа немаат инфраструктура, најверојатно ќе потрае 10 години и ќе чини околу 15 милијарди долари.<ref name="reconstruct">{{Наведена мрежна страница|url=https://eurasianet.org/azerbaijan-starts-rebuilding-in-newly-won-territories|title=Azerbaijan starts rebuilding in newly won territories|last=Natiqqizi|first=Ulkar|date=19 Ноември 2020|work=[[Eurasianet]]|accessdate=24 Ноември 2020}}</ref> Според шефот на невладината организација за хуманитарни истражувања, Аваз Хасанов, Азербејџан, исто така, најверојатно ќе се обиде да привлече приватно финансирање за реконструкцијата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.kavkaz-uzel.eu/articles/356403/|title=Аналитики в Баку оценили затраты на послевоенное восстановление территорий|date=12 Ноември 2020|work=[[Caucasian Knot]]|language=ru|trans-title=Analysts in Baku estimate the costs of post-war restoration of territories|accessdate=24 Ноември 2020}}</ref> Во меѓувреме, Азербејџанската железница, исто така, ги објави своите планови за обнова на железничката линија што го поврзува [[Степанакерт]] со Јевлах.<ref name="reconstruct" /> На 18 ноември, азербејџанскиот пратеник Тахир Миркишили изјави дека е формиран конзорциум помеѓу државната Азерголд и странска компанија за ископување злато во Зангилан, Вејнали и Калбаџар.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://apa.az/en/azerbaijan_energy_and_industry/Azerbaijan-signs-contracts-for-drilling-operations-at-gold-deposits-in-Zangelan-and-Kalbajar-335753|title=Azerbaijan signs contracts for drilling operations at gold deposits in Zangelan and Kalbajar|last=Veliyev|first=Huseyn|date=18 Ноември 2020|work=[[Azeri Press Agency]]|accessdate=24 Ноември 2020}}</ref> Исто така, ПАША банка и Капитал банка најавија дека планираат да отворат нови експозитури низ регионот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.azernews.az/business/172798.html|title=More banks to open branches on Azerbaijan's liberated territories|last=Lmahamad|first=Ayya|date=17 Ноември 2020|work=AzerNews|accessdate=24 Ноември 2020}}</ref> Во меѓувреме, организаторите на натпреварот за песна на Турквизија изјавија дека ја истражуваат можноста за одржување на верзијата на натпреварот за 2021 година во Шуша.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://report.az/en/cultural-policy/shusha-may-host-turkvision-song-contest/|title=Shusha may host Turkvision Song Contest|last=Nazimgizi|first=Shafiga|date=18 Ноември 2020|work=[[Report Information Agency]]|accessdate=24 Ноември 2020}}</ref>
На 23 ноември, единиците на Државната служба за контрола на пожари на азербејџанското Министерство за вонредни ситуации започнале со работа во неколку области во Карабах под контрола на Азербејџан.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/azeri/live/azerbaijan-54577122?ns_mchannel=social&pinned_post_locator=urn:asset:827cc73b-9b78-4010-bbf3-f6522c391a97|title=FHN: "Dövlət Yanğın Nəzarəti Xidmətinin yerli strukturları işğaldan azad olunmuş ərazilərdə fəaliyyətə başlayıb"|date=23 Ноември 2020|work=BBC Azerbaijani Service|language=az|accessdate=27 Ноември 2020}}</ref> Следниот ден, археолошките наоди во пештерата Азих биле донесени во Баку од претставници на [[Служба за државна безбедност (Азербејџан)|Азербејџанската служба за државна безбедност]] и сместени во Археолошкиот фонд на Институтот за археологија и етнографија на [[Азербејџанска академија на науките и уметностите|АНАС]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/azeri/live/azerbaijan-54577122?ns_mchannel=social&pinned_post_locator=urn:asset:8a98e423-0a0f-4958-bf81-90af6797ecf3|title=Azıx mağarasına aid arxeoloji tapıntıların Bakıya gətirildiyi bildirilib|date=24 Ноември 2020|work=BBC Azerbaijani Service|language=az|accessdate=27 Ноември 2020}}</ref> На 25 ноември, [[Меѓународна организација за цивилно воздухопловство|Меѓународната организација за цивилно воздухопловство]] (ICAO) одобрила вклучување на уште шест азербејџански аеродроми во каталогот на меѓународниот просторен индекс, вклучувајќи ги аеродромите Агдам, Фузули и Степанакерт. Шифрите на овие аеродроми ќе бидат додадени во ажурираното издание на регистарот на ICAO, кое требало да биде објавено во декември.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/azeri/live/azerbaijan-54577122?ns_mchannel=social&pinned_post_locator=urn:asset:8c04e316-6488-4704-990a-40f592087b77|title=Ağdam, Fuzuli və Xankəndi aeroportları beynəlxalq məkan indeksləri kataloquna daxil ediləcək|date=25 Ноември 2020|work=BBC Azerbaijani Service|language=az|accessdate=27 Ноември 2020}}</ref> На 28 ноември, цивилен автомобил удрил во мина во Ашаги Сејидедхмедли, во областа Фузули, при што загинале четири лица,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/azeri/live/azerbaijan-54577122?ns_mchannel=social&pinned_post_locator=urn:asset:8fcd5f99-5271-4281-91c9-fff52ec64c26|title=Füzulidə minaya düşən 4 nəfər ölüb|date=28 Ноември 2020|work=BBC Azerbaijani Service|language=az|accessdate=28 Ноември 2020}}</ref> вклучувајќи го и главниот уредник на весникот ''Гаидиш'', медиум на извршната власт на округот Фузули.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://report.az/qarabag/fuzulide-helak-olanlardan-biri-bas-redaktordur/|title=Füzulidə həlak olanlardan biri baş redaktordur|date=28 Ноември 2020|work=[[Report Information Agency]]|language=az|accessdate=28 Ноември 2020}}</ref> После тоа, Азербејџанското обвинителство и Министерството за внатрешни работи апелирале до граѓаните да не ги посетуваат новостекнатите територии без потребната дозвола додека не бидат целосно исчистени од мини и други експлозивни направи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/azeri/live/azerbaijan-54577122?ns_mchannel=social&pinned_post_locator=urn:asset:633715b3-8e09-4a2d-9792-8c1468471301|title=Baş Prokurorluq və Daxili İşlər Nazirliyi vətəndaşlara müraciət edib|date=28 Ноември 2020|work=BBC Azerbaijani Service|language=az|accessdate=28 Ноември 2020}}</ref>
[[Податотека:Azerbaijani_jets_during_the_2020_victory_parade_2.jpg|десно|мини| Азербејџански [[Сухој Су-25|борбени авиони Сухој Су-25]] за време на победничката парада во Баку на 10 декември.]]
27 септември и 10 ноември биле прогласени за Меморијален ден и Ден на победата соодветно,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/azeri/live/azerbaijan-54577122?ns_mchannel=social&pinned_post_locator=urn:asset:27045536-6d7a-476e-bb34-b438c5d4e1da|title=Hər il sentyabrın 27-si Azərbaycanda Anım Günü kimi qeyd olunacaq|date=2 декември 2020|work=BBC Azerbaijani Service|language=az|accessdate=4 декември 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/azeri/live/azerbaijan-54577122?ns_mchannel=social&pinned_post_locator=urn:asset:80291d10-807c-43c6-aed7-5e2e8be46797|title=10 noyabr – Azərbaycanda Zəfər Günü kimi təsis olunub|date=2 декември 2020|work=BBC Azerbaijani Service|language=az|accessdate=4 декември 2020}}</ref> иако датумот на вториот бил променет на 8 ноември бидејќи се преклопувал со Меморијалниот ден на [[Мустафа Кемал Ататурк]] во Турција.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/azeri/live/azerbaijan-54577122?ns_mchannel=social&pinned_post_locator=urn:asset:191f4415-82ba-4cff-af24-e815dcef7472|title=Azərbaycanda Zəfər Gününün vaxtı dəyişdirilib|date=3 декември 2020|work=BBC Azerbaijani Service|language=az|accessdate=4 декември 2020}}</ref> Исто така, било најавено дека новата станица во метрото во Баку ќе биде именувана на 8 ноември на предлог на Алиев.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-55226952|title=İlham Əliyevin təklifi ilə yeni metrostansiya "8 noyabr" adlanacaq, Baş infeksionist Təyyar Eyvazov: "Epidemioloji vəziyyət pisləşməkdə davam edir"|date=8 декември 2020|work=BBC Azerbaijani Service|language=az|accessdate=8 декември 2020}}</ref> Истиот ден, претседателот Алиев потпишал указ за основање на Фондацијата ЈАШАТ за поддршка на семејствата на ранетите и убиените за време на војната, а општата контрола над управувањето со фондацијата била префрлена на службата АСАН.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-55226953|title=İlham Əliyev yaralıların və həlak olanların ailələrinə dəstək üçün YAŞAT Fondu yaradıb|date=8 декември 2020|work=BBC Azerbaijani Service|language=az|accessdate=8 декември 2020}}</ref> На 2 декември, со указ на азербејџанскиот претседател Илхам Алијев, некои војници биле отпуштени од воена служба.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/azeri/live/azerbaijan-54577122?ns_mchannel=social&pinned_post_locator=urn:asset:90d59a9f-005e-4b89-b4b5-b83c9e00355b|title=Sabahdan bəzi hərbi qulluqçular tərxis ediləcəklər|date=1 декември 2020|work=BBC Azerbaijani Service|language=az|accessdate=4 декември 2020}}</ref> Истиот ден Здружението на банки на Азербејџан објавило дека банкарските долгови на војниците и цивилите загинати за време на војната во Азербејџан ќе бидат целосно отпишани.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/azeri/live/azerbaijan-54577122?ns_mchannel=social&pinned_post_locator=urn:asset:fd97ac50-800f-4796-aae6-10774e1997fd|title=Azərbaycanda həlak olmuş hərbçilərin və mülki şəxslərin bank borcları tam silinəcək|date=1 декември 2020|work=BBC Azerbaijani Service|language=az|accessdate=4 декември 2020}}</ref> Следниот ден [[Агенција за чистење мини на Република Азербејџан|АНАМА]] објавила дека е завршена операцијата за деминирање на патот кон Мадагиз.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/azeri/live/azerbaijan-54577122?ns_mchannel=social&pinned_post_locator=urn:asset:1678f16b-14c8-4392-ace9-cbbce08c94d7|title=ANAMA: "Suqovuşana çəkiləcək avtomobil yolunu minalardan təmizləmə əməliyyatı başa çatıb"|date=3 декември 2020|work=BBC Azerbaijani Service|language=az|accessdate=4 декември 2020}}</ref> Истиот ден, со декрет на Алиев наредил да се основа Меморијалниот комплекс на патриотската војна и музеј на победата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://mod.gov.az/en/news/patriotic-war-memorial-complex-and-victory-museum-to-be-established-in-baku-33997.html|title=Patriotic War Memorial Complex and Victory Museum to be established in Baku|work=Ministry of Defence of the Republic of Azerbaijan|accessdate=5 декември 2020}}</ref> На 4 декември, во 12:00 часот ([[UTC+04:00|GMT+4]]) по месно време, во Азербејџан бил одржан момент на молчење во знак на сеќавање на загинатите војници во војната.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.trend.az/azerbaijan/politics/3344857.html|title=Azerbaijan commemorates bright memory of martyrs with minute of silence (VIDEO)|date=4 декември 2020|work=[[Trend News Agency]]|accessdate=4 декември 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://apa.az/en/domestic-news/Azerbaijan-observes-minute-of-silence-to-honor-Martyrs-of-Patriotic-War|title=Azerbaijan observes minute of silence to honor Martyrs of Patriotic War|date=4 декември 2020|work=[[Azeri Press Agency]]|accessdate=4 декември 2020}}</ref> Во тој поглед, [[Знаме на Азербејџан|знамињата]] биле спуштени низ целата земја, а сообраќајот бил запрен, додека бродовите вкотвени во заливот Баку, како и автомобилите.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/azeri/live/azerbaijan-54577122?ns_mchannel=social&pinned_post_locator=urn:asset:509620c7-dc35-4d5f-a439-18839d871a17|title=İkinci Qarabağ Müharibəsində həlak olanların xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla anılıb|date=4 декември 2020|work=BBC Azerbaijani Service|language=az|accessdate=4 декември 2020}}</ref> Во џамијата Хејдар во Баку се одржала молитва за единство во спомен на загинатите во војната, а ''Шејх ул-Исламот'' Алахшукур Пашазадех, претседател на Верскиот совет на Кавказот, изјавил дека „''сунитите и шиитите се молеа за душите на нашите маченици заедно''“. Покрај главниот град, комеморативни церемонии се одржале и во џамиите во Сумгајит, Губа, [[Ганџа (град)|Ганџа]], Шамаки, Ланкаран, Шаки, во црквите во Баку и [[Ганџа (град)|Ганџа]] и во синагогата на Евреите Ашкенази во Баку. Покрај тоа, луѓето ја посетиле патеката на мачениците во Баку.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/azeri/live/azerbaijan-54577122?ns_mchannel=social&pinned_post_locator=urn:asset:39cc9ad0-65bd-4ebd-97d1-34e57a8444b0|title=Azərbaycandə məscid, sinaqoq və kilsələrdə anım mərasimləri keçirilib|date=4 декември 2020|work=BBC Azerbaijani Service|language=az|accessdate=4 декември 2020}}</ref> Патеката на мачениците ја посетиле и претседателот на Азербејџан Илхам Алијев и потпретседателот Мехрибан Алијева.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/azeri/live/azerbaijan-54577122?ns_mchannel=social&pinned_post_locator=urn:asset:34e96249-2e0a-4b81-9b66-d07b6810895c|title=İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva Şəhidlər xiyabanını ziyarət ediblər|date=4 декември 2020|work=BBC Azerbaijani Service|language=az|accessdate=4 декември 2020}}</ref> Следниот ден, азербејџанското Министерство за труд и социјална заштита на населението изјавило дека Државниот фонд за социјална заштита под министерството им дал статус на ''[[шахид]]'' на 94 азербејџански цивили кои загинале за време на војната, докажувајќи ги истите права што им се обезбедуваат на членовите на семејствата на загинатите војници.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-55044797|title=Ağdamda zərər dəymiş 1260 obyektə baxış keçirilib, 94 mülkiyə şəhid statusu verilib, Alban-udi dini icması Kəlbəcərdəki Xudavəng monastırını ziyarət edib|date=5 декември 2020|work=BBC Azerbaijani Service|language=az|accessdate=6 декември 2020}}</ref> На 9 декември, претседателот Алиев на 83 војници им доделил титула Херој на патриотската војна,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://axar.az/news/toplum/521963.html|title=Bu hərbçilərə Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı adı verildi|date=9 декември 2020|work=Axar.az|language=az|archive-url=https://archive.today/20201209154312/https://axar.az/news/toplum/521963.html|archive-date=9 декември 2020|accessdate=9 декември 2020}}</ref> 204 војници со орден Карабах,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://apa.az/az/azerbaycan-ordusu/Silahli-Quvvlrin-hrbi-qulluqculari-tltif-edilib-colorredSIYAHIcolor-618932ar|title=Silahlı Qüvvələrin hərbi qulluqçuları təltif edilib – SİYAHI|date=9 декември 2020|work=[[Azeri Press Agency]]|language=az|archive-url=https://archive.today/20201209162200/https://apa.az/az/azerbaycan-ordusu/Silahli-Quvvlrin-hrbi-qulluqculari-tltif-edilib-colorredSIYAHIcolor-618932ar|archive-date=9 декември 2020|accessdate=9 декември 2020}}</ref> и 33 војници со орден Зафар.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://az.trend.az/azerbaijan/politics/3347531.html|title=Silahlı Qüvvələrin bir sıra hərbi qulluqçuları təltif olunub|date=9 декември 2020|work=[[Trend News Agency]]|language=az|accessdate=9 декември 2020}}</ref> На 12 декември, воената состојба била укината со указ на претседателот Илхам Алијев.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/azeri/region-55212136|title=Azərbaycanda hərbi vəziyyət ləğv edilir, İlham Əliyev azad edilmiş ərazilərdə bərpa işləri ilə bağlı: "Artıq bəzi ölkələrin şirkətlərinə dəvət göndərilib"|date=7 декември 2020|work=BBC Azerbaijani Service|language=az|accessdate=8 декември 2020}}</ref>
На 10 декември, се одржала победничка парада во чест на победата на Азербејџан на плоштадот Азадлик,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.azerbaycan24.com/en/baku-preparing-for-grandiose-victory-parade-ndash-video/|title=Baku preparing for grandiose Victory Parade – VIDEO|date=3 декември 2020|work=www.azerbaycan24.com|accessdate=4 декември 2020}}</ref> со 3.000 воени војници кои се истакнале за време на војната, марширале заедно со воена опрема, беспилотни летала и авиони,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-55260110|title=Zəfər paradında əsgərlərin marşı, yeni silah və hərbi texnika – şəkillərdə|date=10 декември 2020|work=BBC Azerbaijani Service|language=az|accessdate=10 декември 2020}}</ref> како и со ерменски воени трофеи,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://360tv.ru/news/mir/pobedy-v-azerbajdzhane/|title=Эрдоган приедет на парад победы в Баку: мнение политолога date|last=Makarenko|first=Alena|date=2 декември 2020|work=360 TV|language=ru|accessdate=10 декември 2020}}</ref> и турски војници и офицери.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.amerikaninsesi.org/a/bakıda-zəfər-paradı-keçirildi/5694375.html|title=Bakıda "Zəfər Paradı" keçirildi|date=10 декември 2020|work=Amerikanın Səsi|publisher=[[Voice of America]]|language=az|accessdate=10 декември 2020}}</ref> Турскиот претседател Ердоган присуствувал на воената парада во рамките на државната посета на Баку.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.amerikaninsesi.org/a/türkiyə-prezidenti-azərbaycana-səfərə-gəlib/5692916.html|title=Türkiyə Prezidenti Azərbaycana səfərə gəlib|date=9 декември 2020|work=Amerikanın Səsi|publisher=[[Voice of America]]|language=az|accessdate=10 декември 2020}}</ref>
Во април 2021 година, Азербејџан отворил Парк за воени трофеи со предмети од судир от.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-56885719|title=In pictures: Azerbaijan's controversial war park|date=26 April 2021|work=BBC News|access-date=27 April 2021|language=en-GB}}</ref>
Според рецензираното списание ''Caucasus Survey'' :<ref>{{Наведено списание|last=Gamaghelyan|first=Philip|last2=Rumyantsev|first2=Sergey|date=2021|title=The road to the Second Karabakh War: the role of ethno-centric narratives in the Nagorno-Karabakh conflict|journal=Caucasus Survey|volume=9|issue=3|pages=330–331|doi=10.1080/23761199.2021.1932068}}</ref>
''Во меѓувреме, за прв пат во постсоветската ера, азербејџанското раководство постигна висок степен на социјална солидарност. Сите опозициски партии и организации, вклучително и [[Партија на Азербејџанскиот народен фронт|Народен фронт]], [[Мусават]], [[Републиканска алтернативна партија (Азербејџан)|РеАл]] и Националниот совет, ја изразија својата целосна поддршка за војната. Граѓаните се здобија со заедничко емотивно искуство за „правење историја“. (...) Владата доби печат на одобрување од нејзините најзлобни критичари. Авторитарната власт и граѓанското општество кое долго го прогонуваше беа обединети во името на татковината. Дефиницијата за татковина, следствено, е сведена на воена победа за почвата, а не на [[Човековите права во Азербејџан|вредностите или правата или животите на неговиот народ]]. Поддржувајќи ја војната што ја водеше владата, и опозицијата и граѓанското општество придонесоа за создавање на нов извор и резерва на легитимитет за [[авторитаризмот]]. Понатаму, додека опозицијата и граѓанското општество го критикуваа режимот во Русија за неговиот авторитаризам и империјалистички национализам, мнозинството од нив не изразија сомневање за не помалку авторитарната и империјалистичка политика на Турција и ентузијастички го прифатија ултрадесничарот [[Пан-туркизмот|пан-турцизам]]''.
=== Трансфер на територии и бегство на ерменското население ===
[[Податотека:Russian_peacekeepers_and_Azerbaijani_military_personnel_near_Vank_village.png|десно|мини| Руски мировници и азербејџански воен персонал во близина на Дадиванк во областа [[Келбеџер (округ)|Калбаџар]].]]
{| class="infobox" style="float: right; clear: right; margin:0 0 1.5em 1.5em"
! colspan="2" class="infobox-above" style="font-size:115%" |Надворешно видео
|-
| colspan="2" class="infobox-full-data" style="text-align: left" |[[File:Nuvola_apps_kaboodle.svg|врска=|алт=video icon|16x16пкс]][https://www.youtube.com/watch?v=d9oIi0WXuvM <span class="plainlinks">Нагорно-Карабах: Семејствата ги палат своите домови</span>] на [[YouTube]]
|}
Ерменското население на териториите отстапени на Азербејџан како резултат на војната било принудено да побегне во Ерменија, понекогаш палејќи ги своите куќи и колејќи го добитокот за да не падне во рацете на Азербејџан.<ref>{{Наведени вести|url=https://foreignpolicy.com/2020/11/20/armenians-fleeing-nagorno-karabakh-bitter-peace/|title=For Armenians Fleeing Nagorno-Karabakh, 'Losing It Is Everything'|last=Cookman|first=Liz|access-date=14 April 2021|publisher=Foreign Policy}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://carnegieendowment.org/2020/11/20/armenians-flee-nagorno-karabakh-after-six-week-war-with-azerbaijan/kalm|title=Armenians Flee Nagorno-Karabakh After Six-Week War With Azerbaijan|work=Carnegie Endowment for International Peace|accessdate=14 April 2021}}</ref>
=== Турско-руски мировни сили ===
=== Судири по прекинот на огнот ===
=== Жртви ===
Жртвите биле големи <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.aljazeera.com/news/2020/10/12/the-human-cost-of-the-nagorno-karabakh-conflict|title=The human cost of the Nagorno-Karabakh conflict|work=[[Al Jazeera]]|accessdate=15 октомври 2020}}</ref>. Според официјалните податоци објавени од воинствените земји, Ерменија изгубила 3.360 војници,<ref>{{Наведени вести|url=https://armenpress.am/eng/news/1037547.html|title=Artsakh military death toll reaches 2996 as retrieval and identification of bodies continues|date=11 декември 2020|work=Armenpress|access-date=11 декември 2020}}</ref> додека Азербејџан изгубил 2.853 војници со 50 исчезнати во акција. Сепак, било забележано дека страните го минимизирале бројот на сопствените жртви и го преувеличувале бројот на непријателски жртви и повредени.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://jam-news.net/karabakh-casualties-experts-opinion/|title=Military experts from Armenia and Azerbaijan question official casualty figures|date=3 октомври 2020|publisher=JAMnews|accessdate=18 октомври 2020}}</ref>
==== Цивили ====
[[Податотека:Wall_with_images_of_fallen_Armenian_soldiers_during_the_2020_Nagorno-Karabakh_war.jpg|мини| Ѕидот со слики на паднати ерменски војници. Според претседателот на Арцах главно војници на возраст од 18 до 20 години се бореле во непријателствата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rus.azatutyun.am/a/30942821.html|title=Главные предатели – мы все, мы оставили солдат одних» – подчеркнул лидер Карабаха|date=11 Ноември 2020|work=rus.azatutyun.am|publisher=[[Radio Free Europe/Radio Liberty]]|language=ru|quote=«Мы предали всей нацией, помощь оказывали, я доволен, но мы предали, потому что невозможно было бороться 18-20-летним ребятам против 6-7-8 государств. Да, в основном воевали 18-20-летние», – подчеркнул лидер Карабаха.}}</ref>]]
Ерменските власти изјавиле дека 88 ерменски цивили биле убиени за време на војната, додека уште 40 исчезнале. Според азербејџански извори, ерменската војска гаѓала густо населени области во кои има цивилни структури.<ref>{{Наведени вести|url=https://apa.az/en/nagorno_garabagh/One-more-civil-person-killed-as-a-result-of-shelling-of-residential-settlements-by-Armenia-331411|title=One more civil person killed as a result of shelling of residential settlements by Armenia|date=28 септември 2020|work=apa.az|access-date=28 септември 2020}}</ref> Од [[9 ноември]] 2020 година, Канцеларијата на јавниот обвинител на Република Азербејџан изјавил дека за време на војната, како резултат на пријавеното гранатирање од ерменската артилерија и ракетирање, биле убиени 100 лица, додека 416 луѓе биле ранети. Исто така, за време на повоените судири, азербејџанските власти изјавиле дека вработен во Азерцел бил сериозно повреден при инсталирање на комуникациски објекти и опрема за пренос во близина на Хадрут.<ref name="bbchadrut">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-55285924|title=Azərbaycan MN: "4 hərbi qulluqçumuz öldürülüb"|date=12 декември 2020|work=BBC Azerbaijani Service|language=az|accessdate=12 декември 2020}}</ref>
Од [[23 октомври]] 2020 година, ерменските власти изјавиле дека во судир от се раселени повеќе од половина од населението на Нагорно-Карабах или приближно 90.000 луѓе. Меѓународниот комитет за спас, исто така, тврдел дека повеќе од половина од населението на Нагорно-Карабах е раселено поради судир от.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.rescue.org/article/crisis-watch-breaking-news-international-rescue-committee|title=Crisis Watch: Breaking news from the International Rescue Committee|date=7 Ноември 2020|work=rescue.org|publisher=International Rescue Committee}}</ref> Почнувајќи од 2 ноември 2020 година, азербејџанските власти изјавиле дека во судир от се раселени околу 40.000 луѓе во Азербејџан.
Седум новинари биле повредени. На 1 октомври 2020 година, двајца француски новинари од ''[[Ле Монд]]'' кои известувале за судирите во Хојавенд биле повредени од азербејџанско гранатирање. Една недела подоцна, тројца руски новинари кои известувале во Шуша биле сериозно повредени од азербејџански напад.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.am/eng/news/606904.html|title=Russia MFA: Russian reporters wounded in Nagorno-Karabakh conflict zone to be transported to Yerevan|date=10 октомври 2020|publisher=Armenia News|archive-url=https://web.archive.org/web/20201011141035/https://news.am/eng/news/606904.html|archive-date=11 октомври 2020|accessdate=11 октомври 2020}}</ref> На 19 октомври 2020 година, според азербејџански извори, новинар од AzTV добил рани од шрапнели од ерменски гранати во округот Агдам.<ref name="anarshushali">{{cite news|url=https://ria.ru/20201019/karabakh-1580506732.html|title=Азербайджан заявил о четырех пострадавших при обстреле Агдамского района|date=19 октомври 2020|access-date=19 октомври 2020|publisher=RIA Novosti|language=ru}}</ref>
==== Воени ====
Ерменските власти пријавиле смрт на 4.028 војници за време на војната, додека азербејџанските власти изјавиле дека повеќе од 5.000 ерменски војници биле убиени, а неколку пати повеќе биле ранети до 28 октомври 2020 година <ref name="armenianlossesperazerbaijan">{{Наведени вести|url=http://interfax.az/view/817779|title=ВС Армении потеряли убитыми порядка 5 тыс. человек в ходе боевых действий в Карабахе – президент Азербайджана|date=28 октомври 2020|work=Interfax|access-date=3 декември 2020|language=ru}}</ref> По војната, поранешниот директор на ерменската служба за национална безбедност, Артур Ванецјан, исто така изјавил дека за време на војната биле убиени околу 5.000 Ерменци.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.armenianreport.com/ru/pubs/265642/|title=Артур Ванецян: "Поражение Армении в войне – результат некомпетентного управления"|date=20 Ноември 2020|work=Armenian Report|language=ru|accessdate=25 септември 2020}}</ref> Исто така, ерменските власти изјавиле дека околу 60 ерменски војници биле заробени од Азербејџан како воени заробеници. Поранешниот началник на Воената контролна служба на ерменското Министерство за одбрана, Мовсес Хакобјан, изјавил дека веќе на петтиот ден од војната имало 1.500 дезертери од ерменските вооружени сили, кои биле задржани во Карабах и не им било дозволено да се вратат во Ерменија за да се спречат паника. Прес-секретарот на ерменскиот премиер ги нарекол обвинувањата апсурдни и побарал од агенциите за спроведување на законот да се справат со нив.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/russian/features-55005875|title=Армения: генерал обвинил премьера Пашиняна в грубых ошибках в войне в Карабахе|date=19 Ноември 2020|access-date=3 јануари 2021|agency=BBC News Русская служба}}</ref> Поранешниот воен комесар на Ерменија, генерал-мајор Левон Степанјан изјавил дека бројот на дезертери во ерменската армија е над 10.000 и не е можно кривично да се гони толку голем број воени лица.<ref>{{Наведени вести|url=https://rossaprimavera.ru/news/20e5f7a6|title=Генерал призвал наказать дезертиров, бежавших с поля боя в Карабахе|date=13 Ноември 2020|access-date=9 јануари 2021|agency=Красная Весна}}</ref> За време на повоените судири, ерменската влада изјавила дека исчезнале 60 војници,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://armenianreport.com/ru/pubs/268059/|title=Омбудсмен Арцаха: "В направлении села Хцаберд без вести пропало подразделение в составе 60 военнослужащих"|date=16 декември 2020|work=Armenian Report|language=ru|accessdate=16 декември 2020}}</ref> вклучувајќи неколку десетици кои биле заробени.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://armenianreport.com/ru/pubs/268050/|title=Президент Арцаха заявил о пленении Азербайджаном нескольких десятков армянских военнослужащих|date=16 декември 2020|work=Armenian Report|language=ru|accessdate=16 декември 2020}}</ref> и на 27 октомври 2020 година, властите во Арцах изјавиле дека нивниот министер за одбрана Џалал Харутјуњан бил ранет во акција.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.armradio.am/2020/10/27/jalal-harutyunyan-wounded-mikael-arzumanyan-appointed-artsakh-defense-minister/|title=Jalal Harutyunyan wounded, Mikael Arzumanyan appointed Artsakh Defense Minister|date=27 октомври 2020|accessdate=27 октомври 2020}}</ref> Сепак, неофицијални воени извори на Азербејџан тврделе дека тој е убиен и објавиле снимки на кои очигледно е прикажан атентатот од камера на дрон.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://teleqraf.com/news/ermenistan/266523.html|title=Arutunyan belə məhv edilib – Video|date=27 октомври 2020|work=Teleqraf.com|language=az|accessdate=27 октомври 2020}}</ref>
За време на судир от, владата на Азербејџан не го открила бројот на своите воени жртви.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-54338454|title=Armenia–Azerbaijan conflict: Casualties mount in Nagorno-Karabakh battle|date=29 септември 2020|publisher=British Broadcasting Corporation|archive-url=https://web.archive.org/web/20201005135938/https://www.bbc.com/news/world-europe-54338454|archive-date=5 октомври 2020|accessdate=11 октомври 2020}}</ref> На 11 јануари, Азербејџан изјавил дека 2.853 нејзини војници биле убиени за време на војната, додека уште 50 исчезнале. Исто така, азербејџанските власти изјавиле дека уште 11 азербејџански војници биле убиени за време на повоените судири или експлозии на нагазни мини.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.azvision.az/news/137035/azerbaijan-discloses-number-of-people-killed-in-mine-explosions.html|title=Azerbaijan discloses number of people killed in mine explosions|work=azvision.az}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-55285924|title=Azərbaycan MN: "4 hərbi qulluqçumuz öldürülüb"|work=BBC News Azərbaycanca}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/article/armenia-azerbaijan-int-idUSKBN2920GE|title=Azerbaijan says one serviceman killed in attack in Karabakh|last=Reuters Staff|date=28 декември 2020|work=Reuters}}</ref> На 23 октомври 2020 година, претседателот на Азербејџан, Илхам Алијев, потврдил дека Шукур Хамидов, кој бил прогласен за национален херој на Азербејџан во 2016 година, бил убиен за време на операциите во [[Кубадли (округ)|округот Кубадли]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.turan.az/ext/news/2020/10/free/politics%20news/en/129051.htm|title=Hero of Azerbaijan Shukur Hamidov Died|date=23 октомври 2020|accessdate=26 октомври 2020}}</ref> Ова била прва воена жртва официјално потврдена од владата. Сепак, ерменските и арцахските власти тврдат дека биле убиени 7.630 азербејџански војници и сириски платеници.<ref>{{Наведени вести|url=https://en.armradio.am/2020/11/08/azerbaijans-military-death-toll-reaches-7630/|title=Azerbaijan's military death toll reaches 7,630|date=8 Ноември 2020|work=armenpress.am|access-date=8 Ноември 2020}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://armenpress.am/eng/news/1031389.html|title=Artsakh's Defense Army publishes another list of casualties|date=12 октомври 2020|work=Armenpress|access-date=12 октомври 2020}}</ref>
[[Сириска опсерваторија за човекови права|Сириската опсерваторија за човекови права]] ја документирала смртта на најмалку 541 сириски борци или платеници кои се бореле за Азербејџан. На [[14 ноември]] 2020 година, Опсерваторијата ја објавила смртта на командантот на дивизијата Хамза на [[Сириска национална армија|Сириската национална армија]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.syriahr.com/en/192201/|title=Turkish-backed mercenaries {{!}} Nearly 800 Syrian fighters killed in Libya and Nagorno-Karabakh|date=14 Ноември 2020|publisher=The Сириска опсерваторија за човекови права|accessdate=14 Ноември 2020}}</ref>
=== Оштетување на инфраструктурата ===
[[Податотека:Damaged_Ghazanchetsots_Cathedral_in_Shushi.png|десно|мини| [[Ерменска апостолска црква|Ерменската апостолска]] катедрала [[Соборен храм Христос Спасител (Шуша)|Христос Спасител]] во Шуша била гранатирана двапати за време на судир от.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-54465172|title=Nagorno-Karabakh: Armenia accuses Azerbaijan of shelling Shusha cathedral|date=8 октомври 2020|archive-url=https://archive.today/20201008144651/https://www.bbc.com/news/world-europe-54465172|archive-date=8 октомври 2020|agency=BBC News}}</ref><ref name="bbc.com">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-54488386|title=Armenia Azerbaijan: Reports of fresh shelling dent ceasefire hopes|date=11 октомври 2020|work=BBC News|accessdate=11 октомври 2020}}</ref><ref name="m.bild.de">{{Наведени вести|url=https://m.bild.de/politik/international/bild-international/bild-reporter-at-armenian-frontline-church-bombed-to-ruins-73330690,view=amp.bildMobile.html|title=Church bombed to ruins|last=Ronzheimer|first=Paul|date=9 октомври 2020|archive-url=https://archive.today/20201010083850/https://m.bild.de/politik/international/bild-international/bild-reporter-at-armenian-frontline-church-bombed-to-ruins-73330690,view=amp.bildMobile.html|archive-date=10 октомври 2020|publisher=Bild|last2=Moutafis|first2=Giorgos|language=de}}</ref>]]
[[Податотека:Damage_to_an_apartment_in_Shikharkh,_a_town_for_IDPs_2.png|десно|мини| Азербејџанските власти изјавиле дека околу четири илјади цивилни објекти биле оштетени на територијата на [[Тертер (округ)|округот Татар]] како резултат на бомбардирањето на областа.<ref name="mammadov2">{{Наведена мрежна страница|url=https://en.trend.az/azerbaijan/politics/3326082.html|title=Azerbaijan reveals details of casualties, injuries in Tartar inflicted by Armenian troops|date=29 октомври 2020|work=[[Trend News Agency]]|accessdate=11 декември 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://vestnikkavkaza.net/news/Azerbaijan-discloses-number-of-facilities-destroyed-in-Terter-by-Armenian-army.html|title=Azerbaijan discloses number of facilities destroyed in Terter by Armenian army|date=14 јануари 2021|work=Vestnik Kavkaza|archive-url=https://archive.today/20210115033511/https://vestnikkavkaza.net/news/Azerbaijan-discloses-number-of-facilities-destroyed-in-Terter-by%C2%A0Armenian-army.html|archive-date=15 јануари 2021|accessdate=15 јануари 2021}}</ref>]]
Биле погодени цивилни области, вклучувајќи ги и големите градови, вклучувајќи го и вториот по големина град во Азербејџан, Ганџа, и главниот град на регионот, [[Степанакерт]], со уништени многу згради и домови.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-54418901|title=In pictures: Fighting rages in Nagorno-Karabakh conflict|date=5 октомври 2020|work=BBC News|access-date=5 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201005180202/https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-54418901|archive-date=5 октомври 2020}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-54407436|title=Nagorno-Karabakh conflict: Major cities hit as heavy fighting continues|date=4 октомври 2020|work=BBC News|access-date=5 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201004100202/https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-54407436|archive-date=4 октомври 2020}}</ref> Оштетена била и катедралата [[Соборен храм Христос Спасител (Шуша)|Христос Спасител]].<ref name="m.bild.de"/> Неколку продажни места објавиле зголемени случаи на [[КОВИД-19|СОВИД-19]] во Нагорно-Карабах, особено во градот Степанакерт, каде населението било принудено да живее во преполни бункери, поради судир от со артилерија од Азербејџан и напади со беспилотни летала.<ref name=":8">{{Наведена мрежна страница|url=https://apnews.com/article/virus-outbreak-pandemics-azerbaijan-armenia-europe-14f519a45ce899c2c7a52cba7c876850|title=Coronavirus spreads in Nagorno-Karabakh amid heavy fighting|date=21 октомври 2020|work=apnews.com}}</ref><ref name=":2">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.ctvnews.ca/health/coronavirus/coronavirus-thrives-in-karabakh-s-bomb-shelters-1.5159270|title=Coronavirus thrives in Karabakh's bomb shelters|date=24 октомври 2020|work=ctvnews.ca|publisher=CTV News}}</ref> Пријавени биле и потешкотии при тестирањето и следењето на контактите за време на судир от.<ref name=":8" /><ref name=":2" />
Катедралата [[Соборен храм Христос Спасител (Шуша)|Христос Спасител]] во Шуша била оштетена како резултат на гранатирање. На 19 октомври 2020 година, како резултат на артилериското гранатирање на Ерменија, избувнал силен пожар во фабрика за памук во Азад Каракојунлу, [[Тертер (округ)|округ Татар]], при што неколку големи хангари на фабриката целосно изгореле.<ref>{{Наведени вести|url=https://ria.ru/20201019/pozhar-1580535542.html|title=В азербайджанском Тертере загорелся хлопковый завод после обстрелов|date=19 октомври 2020|access-date=19 октомври 2020|publisher=RIA Novosti|language=ru}}</ref> Во извештајот на [[Народен правобранител|омбудсманот]] за човекови права на Нагорно Карабах, поддржан од Ерменија, биле забележани уништени 5.800 приватни имоти и 520 приватни возила, 960 предмети од цивилната инфраструктура, индустриски и јавни и објекти.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://yerkirmedia.am/hy/article/2020/10/11/23899/|title=Արցախում լրջորեն վնասվել է ավելի քան 5800 անշարժ գույք|date=11 октомври 2020|work=[[Yerkir Media]]|accessdate=3 декември 2020}}</ref> На 16 ноември 2020 година, Канцеларијата на јавниот обвинител на Република Азербејџан пријавил 3.410 приватни куќи, 512 цивилни објекти и 120 катни станбени згради кои биле оштетени во текот на војната.
=== Загуби на опрема ===
До 7 октомври 2020 година, Азербејџан објавил дека уништил околу 250 тенкови и други оклопни возила; 150 други воени возила; 11 командни и командно-набљудувачки пунктови; 270 артилериски единици и MLRS, вклучително и БМ-27 Ураган ; 60 ерменски противвоздушни системи, вклучувајќи 4 S-300 и 25 9K33 Osas; 18 UAV и 8 складишта за оружје.<ref name="armenianlossesperazerbaijan">{{Наведени вести|url=http://interfax.az/view/817779|title=ВС Армении потеряли убитыми порядка 5 тыс. человек в ходе боевых действий в Карабахе – президент Азербайджана|date=28 октомври 2020|work=Interfax|access-date=3 декември 2020|language=ru}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://apa.az/en/azerbaijan-army-azerbaijani-armed-forces/Azerbaijan's-MoD:-Up-to-200-tanks-228-artillery-cannons-300-units-of-air-defense-systems-of-Armenia-destroyed-331801|title=Azerbaijan's MoD: Up to 200 tanks, 228 artillery cannons, 300 units of air defense systems of Armenia destroyed|date=29 септември 2020|work=apa.az|access-date=29 септември 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201001213252/https://apa.az/en/azerbaijan-army-azerbaijani-armed-forces/Azerbaijan%27s-MoD%3A-Up-to-200-tanks-228-artillery-cannons-300-units-of-air-defense-systems-of-Armenia-destroyed-331801|archive-date=1 октомври 2020}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://apa.az/en/frontline-news/Azerbaijani-MoD:-List-of-the-enemy's-destroyed-military-equipment-colorredLISTcolor-332284|title=Azerbaijani MoD: List of the enemy's destroyed military equipment|date=7 октомври 2020|work=apa.az|access-date=7 октомври 2020}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://apa.az/en/nagorno_garabagh/Azerbaijani-President-announces-list-of-destroyed-and-looted-military-equipment-of-Armenia-332516|title=Azerbaijani President announces list of destroyed and looted military equipment of Armenia|date=9 октомври 2020|work=apa.az|access-date=9 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201011141826/https://apa.az/en/nagorno_garabagh/Azerbaijani-President-announces-list-of-destroyed-and-looted-military-equipment-of-Armenia-332516|archive-date=11 октомври 2020}}</ref>. Од 16 октомври 2020 година, азербејџанскиот претседател изјавил дека загубите на Ерменија изнесуваат 2 милијарди американски долари.<ref>{{Наведени вести|url=https://report.az/en/nagorno-karabakh-conflict/ilham-aliyev-armenian-army-suffers-damage-of-2-billion/|title=Ilham Aliyev: Armenian army suffers damage of US$2 billion|date=16 октомври 2020|access-date=20 октомври 2020|agency=Report Information Agency}}</ref> За возврат било наведено дека е оштетен азербејџански хеликоптер, но неговиот екипаж очигледно го вратил на територијата под контрола на Азербејџан без жртви.<ref>{{Наведени вести|url=https://report.az/herbi-xeberler/terterde-zedelenen-doyus-helikopteri-pesekarliqla-oz-erazimize-endirilib/|title=Tərtərdə zədələnən döyüş helikopteri peşəkarlıqla öz ərazimizə endirilib|date=27 септември 2020|work=report.az|access-date=29 септември 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201001213053/https://report.az/herbi-xeberler/terterde-zedelenen-doyus-helikopteri-pesekarliqla-oz-erazimize-endirilib/|archive-date=1 октомври 2020|publisher=Report Information Agency|language=az}}</ref> Подоцна било објавено дека на 12 октомври 2020 година, Азербејџан уништил еден ракетен фрлач Точка-У. На 14 октомври 2020 година, Азербејџан изјавил дека дополнително уништил пет тенкови [[Т-72]], три ракетни фрлачи [[БМ-21 Град]], еден ракетен систем 9К33 Оса, едно возило [[БМП-2]], еден пиштол за воздушна одбрана [[Пиштол за воздушна одбрана од 100 мм КС-19|КС-19]], две хаубици [[Хаубица од 122 мм 2А18 (Д-30)|Д-30]] и неколку автомобили на ерменската армија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.trend.az/azerbaijan/politics/3316263.html|title=Военная техника ВС Армении, уничтоженная сегодня ночью – СПИСОК|date=14 октомври 2020|publisher=Trend News Agency|language=ru|accessdate=14 октомври 2020}}</ref> Истиот ден, Азербејџан објавил уништување на три [[Тактичка балистичка ракета|тактички балистички ракети]] [[Р-17 Елбрус]], кои биле насочени кон [[Ганџа (град)|Ганџа]] и Мингачевир.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://mod.gov.az/az/news/yasayis-menteqelerimizi-hedefe-alan-dusmen-raketleri-bolmelerimizin-qabaqlayici-zerbesi-ile-siradan-cixarilib-32975.html|title=Yaşayış məntəqələrimizi hədəfə alan düşmən raketləri bölmələrimizin qabaqlayıcı zərbəsi ilə sıradan çıxarılıb|date=14 октомври 2020|publisher=Ministry of Defense of Azerbaijan|language=az|accessdate=14 октомври 2020}}</ref> Новинарите на Би-Би-Си го потврдиле уништувањето на најмалку еден тактички фрлач на балистички проектили во околината на Варденис, блиску до границата со Азербејџан, и објавиле фото-доказ за поддршка на оваа информација.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/russian/news-54550977|title=Где были ракетные комплексы Армении, которые разбомбил Азербайджан? Репортаж Би-би-си|date=15 октомври 2020|access-date=21 Ноември 2020|agency=BBC}}</ref> Подоцна американскиот новинар Џош Фридман објавил висококвалитетно видео од уништениот ерменски фрлач на балистички ракети.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.youtube.com/watch?v=6Fb_I9UPW4U|title=Scud Missile Taken Out In Armenia Near Nagorno-Karabakh|last=Friedman|first=Josh|work=YouTube|archive-url=https://ghostarchive.org/varchive/youtube/20211028/6Fb_I9UPW4U|archive-date=28 октомври 2021|accessdate=21 Ноември 2020}}</ref>
Ерменските и Арцахските власти првично известиле за соборување на четири азербејџански хеликоптери и уништување на десет тенкови и [[IFV]], како и 15 беспилотни летала.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.azatutyun.am/a/30860621.html|title=Ոչնչացվել են հակառակորդի 4 ուղղաթիռ, շուրջ 15 ԱԹՍ, 10 տանկ և հետևակի մարտական մեքենա. ԼՂ ՊՆ|work=«Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայան|archive-url=https://web.archive.org/web/20200929175806/https://www.azatutyun.am/a/30860621.html|archive-date=29 септември 2020|accessdate=11 октомври 2020}}</ref> Подоцна бројките биле ревидирани на 36 уништени тенкови и оклопни возила, уништени две оклопни борбени инженерски возила и четири хеликоптери и 27 беспилотни летала соборени сите во првиот ден од непријателствата.<ref>{{Наведени вести|url=https://armenpress.am/eng/news/1029179.html|title=Armenia military top brass hold tactical consultation|date=28 септември 2020|access-date=28 септември 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201002201953/https://armenpress.am/eng/news/1029179.html|archive-date=2 октомври 2020}}</ref> Тие објавиле снимка на која се гледа уништување или оштетување на пет азербејџански тенкови.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.forbes.com/sites/sebastienroblin/2020/09/27/tanks-ablaze-as-azerbaijani-forces-attack-armenian-troops-in-disputed-nagorno-karabakh/|title=Tanks Ablaze As Azerbaijani Forces Attack Armenian Troops In Disputed Nagorno-Karabakh|date=27 септември 2020|work=Forbes|archive-url=https://web.archive.org/web/20201009181317/https://www.forbes.com/sites/sebastienroblin/2020/09/27/tanks-ablaze-as-azerbaijani-forces-attack-armenian-troops-in-disputed-nagorno-karabakh/|archive-date=9 октомври 2020|accessdate=11 октомври 2020}}</ref> Во текот на 2 октомври, Армијата за одбрана на Арцах соопштила дека уништила 39 азербејџански воени возила, вклучително и тенк [[Т-90]]; четири ловци-бомбардери [[Сухој Су-25|СУ-25]] ; три нападни хеликоптери [[Ми-24]]; и 17 беспилотни летала.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://razm.info/146648|title=Իրավիճակի ամփոփում ժ. 18։00 դրությամբ. 02.10.2020թ.|date=2 октомври 2020|work=razm.info|language=hy|trans-title=Situation summary h. As of 18:00. 02.10.2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201007231427/https://razm.info/146648|archive-date=7 октомври 2020|accessdate=11 октомври 2020}}</ref>
Според холандската воена истражувачка група Орикс, која ги документира визуелно потврдените загуби на двете страни, Ерменија изгубила 222 тенкови (уништени: 134, оштетени: 5, заробени: 83), 58 оклопни борбени возила (уништени: 25, заробени: 33) и 540 камиони, возила и џипови (уништени: 261, оштетени: 8, заробени: 271), додека Азербејџан загубил 36 тенкови (уништени: 22, оштетени: 11, напуштени: 1, заробени: 2, заробени, но подоцна изгубени: 1), 14 оклопни борбени возила (уништени: 2, оштетени: 1, напуштени: 4, заробени: 9), 31 камиони, возила и џипови (уништени: 16, оштетени: 9, напуштени: 5, заробени: 2), како и 11 стари Авион Ан-2, користен како беспилотна мамка со цел Ерменија да ја открие локацијата на системите за противвоздушна одбрана. Орикс брои само уништени возила и опрема за кои има достапни фото или видео докази, и затоа, реалниот број на уништена опрема е поголем.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.oryxspioenkop.com/2020/09/the-fight-for-nagorno-karabakh.html|title=The Fight For Nagorno-Karabakh: Documenting Losses on The Sides Of Armenia and Azerbaijan|work=Oryx|accessdate=21 Ноември 2020}}</ref>
=== Канадски извозен бојкот ===
Во 2020 година, [[Канада]] го суспендирала извозот на оружје во Турција бидејќи започнала истраги за употреба на канадска технологија во судир от. Турција ја критикувала канадската одлука.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://apnews.com/article/technology-turkey-global-trade-azerbaijan-ottawa-6698a73cb11010ffb14e104d31bda42e|title=Turkey hits out at Canada for suspending arms exports|work=Associated Press|accessdate=6 октомври 2020}}</ref>
Во 2021 година, Канада одлучила да го блокира извозот на оружје во Турција, откако било откриено дека канадската технологија што била извезена во Турција била користела во судир от. Турција ја прекршила канадската надворешна политика и гаранциите за крајна употреба дадени од неа на Канада.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.hurriyetdailynews.com/turkey-urges-canada-to-review-defense-embargo-163895|title=Canada blocks arms exports to Turkey|work=hurriyetdailynews|accessdate=12 April 2021}}</ref> Турција изјавила дека овој потег ќе влијае на билатералните односи и ќе ја поткопа солидарноста на алијансата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.reuters.com/article/us-turkey-canada/turkey-calls-on-canada-to-review-defence-industry-restrictions-idUSKBN2BZ1XB|title=Canada scraps export permits for drone technology to Turkey, complains to Ankara|date=12 April 2021|work=reuters|accessdate=12 April 2021}}</ref>
== Анализа ==
=== Националистичко чувство ===
Додека Ерменците и Азербејџанците живеелерамо до рамо под советско владеење, распадот на Советскиот Сојуз придонел за расизација и жесток [[национализам]], предизвикувајќи и Ерменците и Азербејџанците да се [[стереотип]]изираат едни со други, обликувајќи ги соодветните социополитички дискурси.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://eurasianet.org/perspectives-stereotypes-and-hatred-drive-the-nagorno-karabakh-conflict|title=Perspectives {{!}} Stereotypes and hatred drive the Nagorno-Karabakh conflict {{!}} Eurasianet|last=Oskanian|first=Kevork|work=eurasianet.org|accessdate=11 октомври 2020}}</ref> Пред, за време и по Првата војна во Нагорно-Карабах, растот на антиерменските и антиазербејџанските чувства резултирале со етничко насилство, вклучително и погроми против [[Ерменци во Азербејџан|Ерменците во Азербејџан]], како во [[Сумгајит]] и [[Баку]],<ref>{{Наведена книга|title=Azerbaijan Since Independence|last=Cornell|first=Svante|publisher=M.E. Sharpe|year=2010|isbn=978-0765630032|page=48}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.rferl.org/content/article/1065626.html|title=Rferl.org: Nagorno-Karabakh: Timeline Of The Long Road To Peace|archive-url=https://web.archive.org/web/20140329025222/http://www.rferl.org/content/article/1065626.html|archive-date=29 март 2014|accessdate=2 јануари 2020}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=http://www.rferl.org/content/article/1142847.html|title=Newsline|date=3 февруари 2003|work=Radio Free Europe/Radio Liberty|access-date=31 јануари 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20141006122039/http://www.rferl.org/content/article/1142847.html|archive-date=6 октомври 2014}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.css.ethz.ch/publications/pdfs/CAD-51-52.pdf|title=The South Caucasus Between The EU and the Eurasian Union|date=17 June 2013|work=Caucasus Analytical Digest #51–52|publisher=Forschungsstelle Osteuropa, Bremen and Center for Security Studies, Zürich|page=21|issn=1867-9323|archive-url=https://web.archive.org/web/20131029210003/http://www.css.ethz.ch/publications/pdfs/CAD-51-52.pdf|archive-date=29 октомври 2013|accessdate=3 July 2013}}</ref> и против Азербејџанците во Ерменија и Нагорно-Карабах, како во Гугарк и Степанакерт.<ref name="nytgugark">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.nytimes.com/1988/12/07/world/3-more-killed-in-soviet-ethnic-protest.html|title=3 More Killed in Soviet Ethnic Protest|last=Barringer|first=Felicity|date=7 декември 1988|accessdate=5 Ноември 2020}}</ref><ref name="bbcpogrom">{{Наведена мрежна страница|url=http://news.bbc.co.uk/hi/russian/news/newsid_3681000/3681079.stm|title=Карабах: хронология судир |date=29 August 2005|work=BBC Russian Service|publisher=BBC|language=ru|trans-title=Karabakh: Chronology of the conflict|archive-url=https://archive.today/20120711104919/http://news.bbc.co.uk/hi/russian/news/newsid_3681000/3681079.stm|archive-date=11 July 2012|accessdate=5 Ноември 2020}}</ref><ref name="trud">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.trud.ru/article/01-02-2001/18874_10_ballov_po_shkale_politbjuro.html|title=10 БАЛЛОВ ПО ШКАЛЕ ПОЛИТБЮРО|last=Khlystun|first=Victor|date=1 февруари 2001|language=ru|trans-title=10 POINTS ON THE POLITBURO SCALE|accessdate=5 Ноември 2020}}</ref><ref name="kavkazpogrom">{{Наведено списание|last=Papyan|first=Mane|date=22 April 2015|title=Gugark after Sumgait|url=https://caucasusedition.net/gugark-after-sumgait/|journal=Caucasus Edition|language=ru|archive-url=https://archive.today/20201105154355/https://caucasusedition.net/gugark-after-sumgait/|archive-date=5 Ноември 2020|access-date=5 Ноември 2020}}</ref> Поттикнувањето омраза и промовирањето на говорот на омраза е една од главните пречки за создавање на неопходните услови за мировен процес.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.ohchr.org/en/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=21550&LangID=E|title=Committee on the Elimination of Racial Discrimination examines the report of Armenia|date=28 April 2017|work=ohchr.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20171007070421/http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=21550&LangID=E|archive-date=7 октомври 2017}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-54522278|title=Karabakh war leaves civilians shell-shocked and bitter|date=14 октомври 2020|work=BBC News|access-date=14 октомври 2020}}</ref>
=== Азербејџански цели ===
[[Податотека:Nj-38-4-stepanakert-ussr-iran-croppedv1.png|десно|мини| Повеќето од почетните успешни напредувања на Азербејџан биле концентрирани во областите сместени покрај реката [[Аракс|Арас]], која има помалку планински терен во споредба со северните и централните територии на регионот.]]
Во интервју од 27 септември 2020 година, регионалниот експерт Томас де Вал изјавил дека е многу малку веројатно дека непријателствата биле иницирани од ерменската страна, бидејќи тие веќе ја поседувале спорната територија и биле поттикнати да го нормализираат [[статус кво]]то, додека „''за различни причини, Азербејџан пресметува дека од воената акција ќе добие нешто''“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://ahvalnews.com/azerbaijan-armenia/armenia-lacks-incentives-launch-military-action-now-azerbaijan-moved-first|title=Armenia lacks incentives to launch military action now, Azerbaijan moved in first|last=de Waal|first=Thomas|date=27 септември 2020|publisher=Ahval News|archive-url=https://web.archive.org/web/20201004000353/https://ahvalnews.com/azerbaijan-armenia/armenia-lacks-incentives-launch-military-action-now-azerbaijan-moved-first|archive-date=4 октомври 2020|accessdate=28 септември 2020}}</ref> Наводната непосредна цел на азербејџанската офанзива била да се заземат областите [[Физули (округ)|Фузули]] и [[Џебраил (округ)|Џабраил]] во јужниот дел на Нагорно-Карабах, каде што теренот е помалку планински и поповолен за офанзивни операции.<ref name="eurasianet_290920">{{Наведена мрежна страница|url=https://eurasianet.org/as-fighting-rages-what-is-azerbaijans-goal|title=As fighting rages, what is Azerbaijan's goal?|last=Kucera|first=Joshua|date=29 септември 2020|work=eurasianet.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20201004115811/https://eurasianet.org/as-fighting-rages-what-is-azerbaijans-goal|archive-date=4 октомври 2020|accessdate=29 септември 2020|quote=The Azerbaijani offensive against Armenian forces is its most ambitious since the war between the two sides formally ended in 1994.}}</ref> Според рускиот воен експерт Михаил Ходаренок, Азербејџан внимателно ја испланирал и подготвил офанзивната операција; сепак, тој додал дека се чини дека азербејџанската армија не ги завршила своите првични цели во текот на првите пет дена од судирите, заземајќи ги ниту Фузули ниту Мардакерт.<ref name="eadaily_021020">{{Наведена мрежна страница|url=https://eadaily.com/ru/news/2020/10/02/zabuksovala-zaglohla-ekspert-o-voennoy-operacii-azerbaydzhana-v-karabahe|title='Забуксовала, заглохла': эксперт о военной операции Азербайджана в Карабахе|date=2 октомври 2020|publisher=EurAsia Daily|language=ru|quote=Азербайджанская армия не выполнила за 5 дней ни одной задачи первого дня. Михаил Ходарёнок}}</ref> Слично на тоа, политикологот Аркадиј Дубнов од Московскиот центар Карнеги <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://carnegie.ru/commentary/experts/1113|title=Аркадий Дубнов|publisher=Carnegie Moscow Center|language=ru|accessdate=8 октомври 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://globalaffairs.ru/authors/arkadij-dubnov/|title=Аркадий Дубнов|work=Россия в глобальной политике|language=ru|accessdate=8 октомври 2020}}</ref> верувал дека Азербејџан ја започнал офанзивата за да ја подобри позицијата на Азербејџан во соодветна сезона за непријателства на теренот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://echo.msk.ru/programs/sorokina/2716421-echo/|title=Карабах: вулкан проснулся — Аркадий Дубнов — В круге СВЕТА — Эхо Москвы, 29.09.2020|last=Аркадий|first=Дубнов|work=Эхо Москвы|language=ru|accessdate=8 октомври 2020}}</ref>
=== Турција и Русија ===
За време на војната нашироко се коментирале геостратешките интереси на Русија и Турција во регионот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.evnreport.com/politics/the-2020-artsakh-war-what-the-world-lacks-now-is-leadership|title=The 2020 Artsakh War: What the World Lacks Now Is Leadership|last=Tahmazyan|first=Daniel|date=30 Ноември 2020|work=evnreport.com|accessdate=3 декември 2020}}</ref> И двете биле опишани дека имаат корист од договорот за прекин на огнот, при што ''The Economist'' наведува дека за Русија, Кина и Турција „''сите страни имаат економска корист''“.<ref name="economist-bloody">{{Наведени вести|url=https://www.economist.com/europe/2020/11/14/a-peace-deal-ends-a-bloody-war-over-nagorno-karabakh|title=A peace deal ends a bloody war over Nagorno-Karabakh|date=14 Ноември 2020|work=The Economist|access-date=18 Ноември 2020}}</ref> Кон крајот на октомври, масовните руски воздушни напади биле насочени кон камп за обука на [[Шамна Легија|Фаилак ел-Шам]], една од најголемите сунитски исламистички бунтовнички групи поддржани од Турција во сириската провинција Идлиб, при што биле убиени 78 милитанти во чин што широко се толкува како предупредувачки истрел кон [[Анкара]] поради учество во борбите во Нагорно-Карабах.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.msn.com/en-us/news/world/turkish-backed-syrian-rebels-killed-in-russian-airstrike/ar-BB1arD6d|title=Turkish-backed Syrian rebels killed in Russian airstrike|date=27 октомври 2020|work=MSN News|access-date=22 Ноември 2020}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.aljazeera.com/news/2020/10/26/airstrike-in-northwestern-syria-kills-over-50-rebel-fighters|title=Air raids in northwest Syria camp kill dozens of rebel fighters|date=26 октомври 2020|work=Al Jazeera|access-date=22 Ноември 2020}}</ref>
==== Турција ====
Азербејџан и Турција се врзани со етнички, културни и историски врски, а двете земји го нарекуваат нивниот однос како „''две држави, една нација''“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://apnews.com/article/turkey-territorial-disputes-azerbaijan-ankara-armenia-9a95d9690569623adedffe8c16f3588d|title=AP Explains: What lies behind Turkish support for Azerbaijan|last=Fraser|first=Suzan|date=20 октомври 2020|work=Associated Press|accessdate=20 октомври 2020}}</ref> Турција (тогаш [[Отоманско Царство]] ) му помогнал на Азербејџан, кој претходно бил дел од [[Руска Империја|Руското Царство]] да ја добие [[Азербејџанска Демократска Република|својата независност]] во 1918 година, и станала првата земја што ја признала независноста на Азербејџан од [[Советски Сојуз|Советскиот Сојуз]] во 1991 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://tasam.org/Files/Icerik/File/history_of_azerbaijan_-_turkey_relations_e78c28df-19cc-4d90-b290-b5bb571bc6d8.pdf|title=History of Azerbaijan – Turkey Relations|last=Musayeva|first=Chinara|publisher=Turkish Asian Center for Strategic Studies}}</ref> Турција, исто така, е гарант на [[Автономна Република Нахчиван|Автономната Република Нахчиван]], ексклава на Азербејџан, од [[1921]] година <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://eurasianet.org/azerbaijan-building-up-forces-in-nakhchivan|title=Azerbaijan Building Up Forces in Nakhchivan|last=Shiriyev|first=Zaur|date=10 August 2017|publisher=Eurasianet|accessdate=20 октомври 2020}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Öztığ|first=Laçin İdil|date=26 јануари 2018|title=TÜRKİYE VE ERMENİSTAN İLİŞKİLERİNDE NAHÇIVAN SORUNU|url=https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/559558|journal=Journal of Modern Turkish History Studies|language=tr|volume=36|pages=413–430|access-date=20 октомври 2020|via=DergiPark}}</ref> Други коментатори ја гледаат поддршката на Турција за Азербејџан како дел од активистичката надворешна политика, поврзувајќи ја со [[Неоотоманизмот|нео-османлиската]] политика во Сирија, Ирак и Источниот Медитеран.<ref>{{Наведени вести|url=https://foreignpolicy.com/2020/10/06/a-weak-economy-wont-stop-turkeys-activist-foreign-policy/|title=A Weak Economy Won't Stop Turkey's Activist Foreign Policy|last=Ulgen|first=Sinan|date=6 октомври 2020|work=Foreign Policy|access-date=15 Ноември 2020}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Wastnidge|first=Edward|year=2019|title=Imperial Grandeur and Selective Memory: Re-assessing Neo-Ottomanism in Turkish Foreign and Domestic Politics|url=https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/19436149.2018.1549232|journal=Middle East Critique|volume=28|pages=7–28|doi=10.1080/19436149.2018.1549232}}</ref> Видливата улога на Турција во судир от Ерменците ја опишале како продолжение на [[Ерменски геноцид|Ерменскиот геноцид]], масовното убиство и протерувањето на 1,5 милиони Ерменци од страна на отоманската влада, особено со оглед на континуираното негирање на геноцидот од страна на Турција.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.reuters.com/article/us-armenia-azerbaijan-pashinyan-idUSKBN26S0OS|title=Armenia says Turkey seeks to continue genocide in Nagorno-Karabakh|date=7 октомври 2020|work=Reuters|accessdate=22 октомври 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://english.alarabiya.net/en/News/world/2020/10/07/Turkey-actions-amount-to-terroristic-attack-continuation-of-genocide-Armenian-PM|title=Turkey actions amount to "terroristic attack", continuation of genocide: Armenian PM|date=7 октомври 2020|publisher=Al Arabiya|accessdate=22 октомври 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.theguardian.com/world/2020/oct/03/armenian-diaspora-feels-pull-of-another-war-kardashian-azerbaijan|title="Defend our nation": Armenian diaspora feels pull of another war|date=3 октомври 2020|work=The Guardian|accessdate=23 октомври 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://time.com/5896422/armenia-azerbaijan-conflict-2020/|title=Armenia's Prime Minister Accuses Turkey of 'Reinstating the Ottoman Empire' in Sending Mercenaries to Nagorno Karabakh|work=time.com|accessdate=16 октомври 2020}}</ref> Турција дала воена поддршка на Азербејџан, вклучувајќи воени експерти и сириски платеници. Транспортните комуникации пропишани со договорот за прекин на огнот, кои ги поврзуваат Нахчиван и главниот дел од Азербејџан преку Ерменија, ќе и обезбедат на Турција трговски пристап до [[Средна Азија]] и Кинеската иницијатива „Појас и пат“.<ref name="economist-bloody" />
==== Русија ====
Русија се обидела да одржува добри односи со Азербејџан и продавала оружје на двете страни. Дури и пред војната, Русија поседувала воена база во Ерменија како дел од воениот сојуз со Ерменија, и затоа била обврзана со договор да ја брани Ерменија во случај на војна. Како и во [[Сирија]] и во тековната граѓанска војна во [[Либија]], [[Русија]] и [[Турција]], членката на [[НАТО]], имале спротивставени интереси.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://time.com/5894934/armenia-azerbaijan-fighting-regional-conflict/|title=Зошто борбите Ерменија-Азербејџан може да прераснат во поголем регионален конфликт|work=time.com|accessdate=15 октомври 2020}}</ref> Се сметало дека Турција го користи судир от за да се обиде да го искористи своето влијание во [[Јужен Кавказ]] долж нејзината источна граница, користејќи воени и дипломатски ресурси за да ја прошири својата сфера на влијание на [[Блискиот Исток]] и да го маргинализира влијанието на Русија, друга регионална сила.<ref name="nyt_011020">{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/2020/10/01/world/middleeast/turkey-azerbaijan-armenia-war.html|title=Turkey Jumps Into Another Foreign Conflict, This Time in the Caucasus|last=Gall|first=Carlotta|date=1 октомври 2020|work=The New York Times|access-date=4 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201002183006/https://www.nytimes.com/2020/10/01/world/middleeast/turkey-azerbaijan-armenia-war.html|archive-date=2 октомври 2020|issn=0362-4331}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.france24.com/en/20200929-is-turkey-a-brother-in-arms-or-just-extending-its-footprint-into-nagorno-karabakh|title=Is Turkey a brother in arms or just extending its footprint into Nagorno-Karabakh?|date=29 септември 2020|publisher=France 24|accessdate=4 октомври 2020}}</ref> Русија историски водела политика на одржување неутралност во судир от, а Ерменија никогаш официјално не побарала помош.<ref name="russiamatters01">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.russiamatters.org/analysis/armenia-azerbaijan-war-military-dimensions-conflict|title=Armenia–Azerbaijan War: Military Dimensions of the Conflict|last=Kofman|first=Michael|date=2 октомври 2020|work=russiamatters.org|publisher=Belfer Center for Science and International Affairs|archive-url=https://archive.today/20201003115234/https://www.russiamatters.org/analysis/armenia-azerbaijan-war-military-dimensions-conflict|archive-date=3 октомври 2020|quote=On 27 септември 2020, Azerbaijan launched a military offensive, resulting in fighting that spans much of the line of contact in the breakaway region of Nagorno-Karabakh...}}</ref> Според директорот на програмата за студии за Русија на CNA, на почетокот на војната се сметало дека Русија немала воена интервенција доколку Ерменија не претрпи драстични загуби.<ref name="russiamatters01" /> Руското МНР, исто така, објавило соопштение, во кое се вели дека Русија ќе и ја обезбеди на Ерменија „''целата потребна помош''“ доколку војната продолжи на териториите на Ерменија, бидејќи и двете земји се дел од [[Организација на Договорот за колективна безбедност|Организацијата на Договорот за колективна безбедност]].<ref>[https://www.mid.ru/ru/foreign_policy/news/-/asset_publisher/cKNonkJE02Bw/content/id/4411939 Foreign Ministry statement in connection with Prime Minister of Armenia Nikol Pashinyan's address to President of Russia Vladimir Putin (in Russian)]</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.ft.com/content/9ca3163a-d267-4ac2-bfc3-77f86995dc75|title=Armenia calls for Russian help as fight with Azerbaijan intensifies|last=Foy|first=Henry|date=Ноември 2020|work=Financial Times|last2=Seddon|first2=Max}}</ref> Сепак, кога азербејџанските сили наводно ги погодиле ерменските територии на 14 октомври 2020 година, Русија директно не се мешала во судир от.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-10-14/azerbaijan-attack-on-armenia-raises-stakes-in-karabakh-conflict|title=Azerbaijan Attack on Armenia Raises Stakes in Karabakh Conflict|date=14 октомври 2020|access-date=15 октомври 2020|publisher=Bloomberg.com}}</ref> Во текстот објавен од рускиот широк лист ''Ведомости'' на 10 ноември, Константин Макиенко, член на Комитетот за одбрана на [[Државна дума|Државната дума]], напишал дека геополитичките последици од војната се „''катастрофални''“ не само за Ерменија, туку и за Русија, бидејќи влијанието на [[Москва]] во Јужен Кавказ се намалило, додека „''престижот на успешна и жестока Турција, напротив, неизмерно се зголеми''“.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.vedomosti.ru/opinion/articles/2020/11/10/846462-rossiya-proigrala|title=Как Россия проиграла во второй карабахской войне|last=Konstantin Makienko|date=10 Ноември 2020|work=Vedomosti|language=ru}}</ref> Александар Габуев од Московскиот центар Карнеги имал спротивен став, опишувајќи го мировниот договор како „''победа за Русија''“, бидејќи тој „''го спречи конечниот пораз на Нагорно-Карабах и, ставајќи ја Русија на чело на стратешкиот коридор Лачин, ја зголеми моќта на земјата во регионот''“.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-54903869|title=Viewpoint: Russia and Turkey – unlikely victors of Karabakh conflict|last=Gabuev|first=Alexander|date=12 Ноември 2020|work=BBC News|access-date=18 Ноември 2020|agency=Carnegie Moscow Center}}</ref>
=== Воена тактика ===
[[Податотека:Bayraktar_TB2_at_2020_Victory_Parade_in_Baku.jpg|десно|мини| [[Бајрактар ТБ2]] на Парадата на победата во Баку 2020 година. Беспилотните летала биле интензивно користени од азербејџанските сили за време на војната.]]
Нафтеното богатство на Азербејџан дозволувало постојано поголем [[воен буџет]] од Ерменија, која купила напредни системи за оружје од [[Израел]], Русија и Турција. И покрај сличната големина на двете војски, Азербејџан поседувал супериорни тенкови, оклопни транспортери и пешадиски борбени возила,<ref name=":6" /> и исто така собрал флота од турски и израелски беспилотни летала. Ерменија изградила свои дронови, но тие биле многу инфериорни во однос на турските и израелските дронови во сопственост на Азербејџан.<ref name=":6" /> Азербејџан имал квантитативна предност во артилериските системи, особено самоодните пушки и повеќекратните ракетни фрлачи со долг дострел, додека Ерменија имала мала предност во тактичките балистички ракети. Поради системите за воздушна одбрана на двете страни, за време на судир от имало мала употреба на авијација со екипаж.<ref name=":6" /> Според мислењето на воениот аналитичар Мајкл Кофман, директор на програмата за студии за Русија во CNA и соработник во Институтот Кенан, Азербејџан распоредил платеници од [[Сирија]] за да ги минимизираат жртвите на азербејџанските војници: „''Тие зедоа неколку жртви рано, особено во југоисток, и овие платеници во суштина беа користени како потрошни јуришни трупи за да одат во првиот бран.'' ''Тие пресметаа сосема цинично дека ако се испостави дека овие офанзиви не биле успешни рано, тогаш најдобро е овие жртви да бидат меѓу платениците, а не меѓу азербејџанските сили''.“
Според Густав Гресел, виш политички соработник во Европскиот совет за надворешни односи, ерменската армија била супериорна во однос на азербејџанската армија на тактичко ниво, со подобри офицери, поагилно лидерство и повисока мотивација кај војниците, но тие биле надминати од страна на Азербејџанската армија. иновативна употреба на беспилотни летала за откривање на ерменските напредни и резервни позиции проследени со конвенционална артилерија и балистички ракети за изолирање и уништување на ерменските сили.<ref name="ecfr">{{Наведена мрежна страница|url=https://ecfr.eu/article/military-lessons-from-nagorno-karabakh-reason-for-europe-to-worry/|title=Military lessons from Nagorno-Karabakh: Reason for Europe to worry|date=24 Ноември 2020|work=ECFR}}</ref> Гресел тврди дека европските војски не се подобро подготвени за војување против беспилотни летала од Ерменија (само [[Франција]] и [[Германија]] имаат одредени ограничени можности) и предупредувал дека недостатокот на самоодни системи за воздушна одбрана базирани на оружје и радарски системи способни за следење беспилотни летала (со користење на „заплет-фузија“ на неколку радарски ехо) ги прави европските сили крајно ранливи на мали беспилотни летала.<ref name="ecfr" />
Според мислењето на соработник на списанието Форбс, Азербејџан успеал да нанесе разурнувачки и решавачки пораз преку вешта употреба на софистициран воен хардвер кој избегнал да се заглави во скапа војна за трошење. Според Форбс, Азербејџан се подготвил за утрешната војна, а не за повторување на вчерашната војна.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.forbes.com/sites/pauliddon/2021/03/25/the-last-azerbaijan-armenia-war-redefined-how-small-nations-fight-modern-battles/|title=The Last Azerbaijan-Armenia War Changed How Small Nations Fight Modern Battles|last=Iddon|first=Paul|date=28 март 2021|access-date=28 март 2021|agency=Forbes}}</ref>
Меѓународниот институт за стратешки студии презентирал резиме на анализи на руски воени експерти, кои заклучиле дека победата на Азербејџан не е само резултат на војната со беспилотни летала и турската помош, туку всушност може да се припише на голем број други фактори, како што е повеќе професионална армија со неодамнешно искуство на бојното поле, вработување од страна на Ерменија на тактики од советската ера против модерното војување што го води Азербејџан, силна национална волја за борба кај дел од Азербејџан во споредба со нерешителното ерменско раководство и Ерменија верувајќи во сопствената пропаганда и потценување на непријателот.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.iiss.org/blogs/analysis/2021/03/lessons-of-nagorno-karabakh|title=Learning the lessons of Nagorno-Karabakh the Russian way|last=Stronell|first=Alexander|date=10 март 2021|access-date=28 март 2021|agency=IISS}}</ref>
Според мислењето на рускиот воен експерт Владимир Евсеев по војната, од нејасни причини се чини дека Ерменија не ја извршила мобилизацијата што ја најавила и ретко кој мобилизиран персонал бил распореден во областа на судир от.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.svoboda.org/a/30956980.html|title=РФ могла оказывать поддержку только с территории Ирана|date=18 Ноември 2020|language=ru}}</ref>
==== Војна со дронови ====
[[Податотека:Baku_pipelines.svg|мини|Гасоводот Баку-Тбилиси-Џејхан (зелено) е еден од неколкуте гасоводи што минуваат од Баку.]]
Азербејџан разорно користел беспилотни летала и сензори, демонстрирајќи го она што ''The Economist'' го опишал како „''нов, попристапен тип на воздушна моќ''“. Азербејџанските беспилотни летала, особено турското производство Бајрактар TB2, извршиле прецизни напади, како и извидување, пренесувајќи ги координатите на целите на азербејџанската артилерија.<ref name=":0">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.aljazeera.com/features/2020/10/11/nagorno-karabakh-conflict-ushering-in-new-age-of-warfare|title=The Nagorno-Karabakh conflict is ushering in a new age of warfare|last=Gatopoulos|first=Alex|work=aljazeera.com|accessdate=15 октомври 2020}}</ref> Коментаторите забележале како беспилотните летала им овозможуваат на малите земји да спроведуваат ефективни воздушни кампањи, што потенцијално ги прави судир ите на ниско ниво многу посмртоносни.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.nbcnews.com/think/opinion/cheap-drones-china-turkey-israel-are-fueling-conflicts-armenia-azerbaijan-ncna1243246|title=How an explosion of cheap armed drones is changing the nature of warfare|last=Roblin|first=Sébastien|work=NBC News}}</ref> Поддршка од воздух била обезбедена од специјализирани самоубиствени беспилотни летала, како што е израелското беспилотно летало IAI Harop, што ги прави тенкови ранливи и сугерира потреба од промени во доктрината за оклопно војување.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://thediplomat.com/2020/10/tanks-vs-drones-isnt-rock-paper-scissors/|title=Tanks versus Drones Isn't Rock, Paper, Scissors|last=Parakilas|first=Jacob|work=thediplomat.com|accessdate=15 октомври 2020}}</ref> Друг самоубиствен дрон, турско производство STM Kargu, наводно бил користен и од Азербејџан.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.defenceturk.net/stmnin-yerli-kamikaze-ihasi-kargu-azerbaycanda-goruldu|title=STM'nin yerli kamikaze İHA'sı KARGU Azerbaycan'da görüldü|date=29 октомври 2020|language=tr}}</ref>
==== Таргетирање на цевководи ====
Била изразена загриженост за безбедноста на [[Нафтена индустрија во Азербејџан|нафтената индустрија во Азербејџан]].<ref>{{Наведени вести|url=https://eurasianet.org/azerbaijan-armenia-conflict-poses-threat-to-regional-energy-corridor|title=Azerbaijan-Armenia conflict poses threat to regional energy corridor|date=9 октомври 2020|publisher=Eurasianet}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.spglobal.com/platts/en/market-insights/latest-news/natural-gas/100720-bp-deeply-concerned-as-pipeline-attack-raises-stakes-in-azerbaijan-conflict|title=BP "deeply concerned" as pipeline attack raises stakes in Azerbaijan conflict|date=7 октомври 2020|publisher=S&P Global}}</ref> Азербејџан тврдел дека Ерменија го таргетирала, или се обидела да го гаѓа гасоводот Баку-Тбилиси-Џејхан, кој сочинувал околу 80% од извозот на нафта на земјата, и нафтоводот Баку-Новоросијск.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://vestnikkavkaza.net/news/Armenia-tries-to-target-Baku-Novorossiysk-pipeline-leading-to-Russia.html|title=Armenia tries to target Baku-Novorossiysk pipeline leading to Russia|date=19 октомври 2020|work=vestnikkavkaza.net}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.aa.com.tr/en/azerbaijan-front-line/armenia-reportedly-attacks-baku-tbilisi-ceyhan-pipeline/1998053|title=Armenia reportedly attacks Baku-Tbilisi-Ceyhan pipeline|date=6 октомври 2020|publisher=Anadolu Agency}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.euractiv.com/section/azerbaijan/news/azerbaijan-warns-over-pipelines-as-nagorno-karabakh-tensions-rise/|title=Azerbaijan warns over pipelines as Nagorno-Karabakh tensions rise|date=15 октомври 2020|publisher=EURACTIV}}</ref> Ерменија ги отфрлила обвинувањата.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.rferl.org/a/azerbaijan-says-pipeline-targeted-in-fighting-armenia-rejects-accusation/30879737.html|title=Azerbaijan Says Pipeline Targeted In Fighting; Armenia Rejects Accusation|date=7 октомври 2020|publisher=Radio Free Europe/Radio Liberty}}</ref>
==== Употреба на пропаганда ====
[[Податотека:Photo_of_the_Armenian_soldier_from_the_frontline_(Yerevan,_Armenia).jpg|десно|мини| Билбордите во [[Ереван]] почнале да прикажуваат снимки објавени од ерменското Министерство за одбрана на почетокот на судир от.]]
Двете страни се вклучиле во обемни [[Пропаганда|пропагандни]] кампањи преку официјалните мејнстрим и сметки на друштвените медиуми зголемени на интернет,<ref name=":1">{{Наведени вести|url=https://www.aljazeera.com/features/2020/10/15/karabakh-info-war|title=Armenia, Azerbaijan battle an online war over Nagorno-Karabakh|last=Mirovalev|first=Mansur|date=15 октомври 2020|agency=Al Jazeera}}</ref> вклучително и во руските медиуми. Видеото од беспилотните летала кои ги снимаат убиствата биле искористени во многу ефикасна азербејџанска пропаганда. Во Баку, дигиталните билборди емитувале снимки со висока резолуција од проектили кои ги погодуваат ерменските војници, тенкови и материјал. Претседателот на Азербејџан Илхам Алијев изјавил за турската телевизија дека беспилотните летала управувани од Азербејџан го намалиле бројот на жртви во Азербејџан, велејќи: „''Овие беспилотни летала ја покажуваат силата на Турција''“ и ги „''зајакнуваат''“ Азербејџанците.<ref name=":6" />
==== Сајбер-војна ====
Хакери од Ерменија и Азербејџан, како и нивните сојузнички земји воделе [[Кибервојна|сајбер-војна]], при што азербејџанските хакери ги таргетирале ерменските веб-страници и ги објавувале изјавите на Алиев,<ref>{{Наведени вести|url=https://www.azerbaycan24.com/en/azerbaijani-hackers-broke-into-over-90-armenian-websites-video/|title=Azerbaijani hackers broke into over 90 armenian websites – VIDEO|date=27 септември 2020|work=azerbaycan24.com|access-date=23 октомври 2020}}</ref> и грчките хакери насочени кон азербејџанските владини веб-страници.<ref>{{Наведени вести|url=https://artsakh.news/en/news/190391|title=Greek hackers from Anonymous Greece hacked 159 state websites of Azerbaijan|date=23 октомври 2020|work=artsakhnews|access-date=23 октомври 2020}}</ref> Од двете страни биле објавени координирани пораки. Дезинформации и видеа од постари настани и други судир и биле споделени како нови. Новите сметки на социјалните мрежи што објавуваат за Ерменија и Азербејџан се зголемиле, со многумина од автентични корисници, но и многу неавтентични.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-54614392|title=Nagorno-Karabakh: The Armenian-Azeri "information wars"|last=Giles|first=Christopher|date=26 октомври 2020|publisher=BBC|accessdate=27 октомври 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://gandhara.rferl.org/a/nagorno-karabakh-figiting-spike-twitter-hashtag-narratives-armenia-azerbaijan/30894315.html|title=Fighting Over Nagorno-Karabakh Spells Spike For Twitter And Its Hashtag Narratives|date=15 октомври 2020|publisher=Gandhara|accessdate=27 октомври 2020}}</ref>
== Осомничени воени злосторства ==
[[Генерален секретар на Обединетите нации|Генералниот секретар на ОН,]] [[Антонио Гутерес|Антонио Гутереш]] изјавил дека „''недискриминирачките напади врз населени области насекаде, вклучително и во [[Степанакерт]], [[Ганџа (град)|Ганџа]] и други локалитети во и околу непосредната зона на судир Нагорно-Карабах, се целосно неприфатливи''“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.un.org/en/story/2020/10/1075672|title=Both sides obliged to 'spare and protect civilians' over Nagorno-Karabakh fighting declares UN's Guterres|date=18 октомври 2020|publisher=United Nations|accessdate=19 октомври 2020}}</ref> ''[[Амнести интернешенал]]'' изјавил дека и азербејџанските и ерменските сили извршиле воени злосторства за време на неодамнешните борби во Нагорно-Карабах и ги повикал азербејџанските и ерменските власти веднаш да спроведат независни, непристрасни истраги, да ги идентификуваат сите одговорни и да ги изведат пред лицето на правдата.<ref name="amnestybehead">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.amnesty.org/en/latest/news/2020/12/armenia-azerbaijan-decapitation-and-war-crimes-in-gruesome-videos-must-be-urgently-investigated/|title=Armenia/Azerbaijan: Decapitation and war crimes in gruesome videos must be urgently investigated|date=10 декември 2020|work=amnesty.org|publisher=[[Amnesty International]]}}</ref><ref name="guardianwarcrimes">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.theguardian.com/world/2020/dec/10/human-rights-groups-detail-war-crimes-in-nagorno-karabakh|title=Human rights groups detail 'war crimes' in Nagorno-Karabakh|last=Andrew Roth|date=10 декември 2020|work=[[The Guardian]]|accessdate=11 декември 2020}}</ref>
Азербејџан започнал истрага за воени злосторства од азербејџански војници во ноември <ref name="azeinvestigate">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-55044791|title=Erməni əsirlərin cəsədlərilə qəddar rəftarı göstərən videolarla bağlı Azərbaycanda cinayət işi açılıb|date=23 Ноември 2020|work=BBC Azerbaijani Service|language=az|accessdate=27 Ноември 2020}}</ref> и од 14 декември, уапсила четворица свои војници.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.aljazeera.com/news/2020/12/14/azerbaijan-arrests-soldiers-suspected-of-war-crimes|title=Azerbaijan arrests soldiers suspected of war crimes|date=14 декември 2020|publisher=[[Al Jazeera]]|accessdate=14 декември 2020}}</ref>
=== Ерменски злосторства ===
[[Податотека:Destroyed_apartment_located_in_Shikharkh.png|мини| Ерменските сили го гранатирале градот Шихарх, при што биле оштетени станови и училишта.<ref name="hrwarmeniancrimes">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.hrw.org/news/2020/12/11/armenia-unlawful-rocket-missile-strikes-azerbaijan|title=Armenia: Unlawful Rocket, Missile Strikes on Azerbaijan|date=11 декември 2020|work=hrw.org|publisher=[[Human Rights Watch]]}}</ref> Градот е изграден за азербејџанските бегалци од Првата војна во Нагорно-Карабах.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://reliefweb.int/report/azerbaijan/azerbaijan-life-frontlines|title=Azerbaijan: Life on the Frontlines|last=Ismayilov|first=Rovshan|date=5 July 2007|work=[[Eurasianet]]|accessdate=11 декември 2020}}</ref>]]
Ерменија погодила неколку азербејџански градови надвор од зоната на судир от, најчесто Татар, Бејлаган и Барда.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.france24.com/en/video/20201006-nagorno-karabakh-conflict-azerbaijan-accuses-armenian-forces-of-shelling-the-towns-of-tartar-barda-and-beylagan|title=Nagorno-Karabakh conflict: Azerbaijan accuses Armenian forces of shelling the towns of Tartar, Barda and Beylagan|date=6 октомври 2020|work=france24.com|publisher=France 24}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.dw.com/en/civilians-suffer-amid-nagorno-karabakh-conflict/a-55403694|title=Civilians suffer amid Nagorno-Karabakh conflict|last=Julia Hahn|date=26 октомври 2020|work=dw.com|publisher=DW News}}</ref> Нападите пријавени од азербејџанските власти вклучувале напад врз Бејлаган на 4 октомври, при што биле убиени двајца цивили и повредени 2 други,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://tass.com/world/1208343|title=Two civilians killed in Armenian forces' shelling, Azerbaijan says|work=TASS|accessdate=19 Ноември 2020}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.theguardian.com/world/2020/oct/05/azerbaijan-and-armenia-accuse-each-other-of-shelling-cities|title=Azerbaijan and Armenia accuse each other of shelling cities|last=Safi|first=Michael|date=5 октомври 2020|work=The Guardian|access-date=19 Ноември 2020|issn=0261-3077}}</ref> Горанбој на 8 октомври убил цивил,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.aljazeera.com/news/2020/10/8/azeris-and-armenians-fight-new-clashes-before-geneva-talks-live|title=Diplomatic efforts fail to calm Nagorno-Karabakh clash: Live news|last=Qazi|first=Anealla Safdar,Ramy Allahoum,Shereena|work=[[Al Jazeera]]|accessdate=21 Ноември 2020}}</ref> Хадрут на 10 октомври, сериозно повредувајќи медицински работник,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.trend.az/azerbaijan/karabakh/3314663.html|title=Shelling of civilians by Armenian armed forces after humanitarian ceasefire agreement – another clear example of barbarism, Azerbaijani MFA says|date=11 октомври 2020|work=trend.az|accessdate=12 Ноември 2020}}</ref> Фузули на 20 октомври, што резултирало со една цивилна смрт и шест повреди,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.trend.az/azerbaijan/karabakh/3308468.html|title=Armenian side continues to shell Fuzuli, Tartar districts|date=30 септември 2020|accessdate=23 октомври 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://azertag.az/en/xeber/Prosecutor_General_039s_Office_Three_civilians_injured_as_a_result_of_enemys_shelling_of_Garabagh_village_Fuzuli_district-1608539|title=Prosecutor General's Office: Three civilians injured as a result of enemy's shelling of Garabagh village, Fuzuli district|date=9 октомври 2020|accessdate=23 октомври 2020}}</ref> Татар на 20 октомври, што резултирало со две цивилни смртни случаи и една цивилна повреда <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.azernews.az/aggression/171097.html|title=Two Azerbaijani civilians killed, one injured in Armenia's shelling of Tartar|date=20 октомври 2020|work=AzerNews.az|accessdate=12 декември 2020}}</ref> и Татар на 10 ноември, што резултирало со една цивилна повреда.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://menafn.com/1101100632/Azerbaijani-civilian-injured-in-Armenian-shelling-of-Tartar|title=Azerbaijani civilian injured in Armenian shelling of Tartar|last=MENAFN|work=menafn.com|accessdate=12 декември 2020}}</ref> До 9 ноември, имало повеќе од 93 цивилни жртви и 416 цивилни повредени во областите на Азербејџан надвор од воената зона.<ref name=":7">{{Наведена мрежна страница|url=https://avia.pro/news/my-preduprezhdali-alieva-iran-sbil-azerbaydzhanskiy-voennyy-samolyot|title='Мы предупреждали Алијева!': Иран сбил азербайджанский военный самолёт|work=avia.pro|archive-url=https://web.archive.org/web/20201002115459/https://avia.pro/news/my-preduprezhdali-alieva-iran-sbil-azerbaydzhanskiy-voennyy-samolyot|archive-date=2 октомври 2020|accessdate=5 октомври 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.azernews.az/aggression/173628.html|title=Бројот на цивилни жртви во ерменските напади достигна 100|date=8 декември 2020|work=AzerNews.az|accessdate=10 декември 2020}}</ref>
''„[[Хјуман рајтс воч]]“'' објавил дека на 27 септември, ерменските сили извршиле артилериски напад врз Кашалти во [[Горанбој (округ)|округот Горанбој]], при што биле убиени пет членови на семејството Гурбанов и оштетени неколку домови. ''„[[Хјуман рајтс воч]]“'' ја испитал сериозно оштетената куќа и пронашло неколку остатоци од муниција во дворот, кои биле во согласност со фрагменти од артилерија од голем калибар. Исто така, објавил дека ерменските сили го нападнале Хаџимемедли од [[Агдам (округ)|областа Агдам]] на 1 октомври, во земјоделска област, околу 11:00 часот, при што загинале двајца цивили. ''„[[Хјуман рајтс воч]]“'' изјавил дека не нашле очигледни воени цели за време на нивната посета на селото. ''„[[Хјуман рајтс воч]]“'', исто така, објавил дека ерменските сили извршиле артилериски напад на 4 октомври во Тап Каракојунлу во [[Горанбој (округ)|округот Горанбој]] околу 16:30 часот, при што раниле еден цивил. Потоа, на 5 октомври, ''„[[Хјуман рајтс воч]]“'' објавил дека ерменските сили испукале муниција што слетала во поле на околу 500 метри од Баби во [[Физули (округ)|округот Фузули]]. Азербејџанските власти изјавиле дека ја идентификувале муницијата како балистичка ракета [[Р-17 Елбрус|Скад-Б]] и го измериле кратерот со пречник од 15 метри.
Ерменските сили силно ја гранатирале областа Тартар за време на војната, почнувајќи од 28 септември. Бомбардирањето предизвикало големо уништување и многу цивилни жртви.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.euronews.com/2020/10/05/nagorno-karabakh-exclusive-footage-shows-bomb-damage-in-border-towns-as-violence-continues|title=Nagorno-Karabakh: Exclusive footage shows bomb damage in border towns as violence continues|date=5 Ноември 2020|work=[[Euronews]]|accessdate=11 декември 2020}}</ref> Илјадници луѓе станале бегалци, правејќи го градот Тартар град на духови,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-54449401|title=Nagorno-Karabakh: Iran warns of 'regional war' as fighting rages|date=7 октомври 2020|work=[[BBC]]|accessdate=11 декември 2020}}</ref> и побегнале во соседните градови како што е Барда.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://iwpr.net/global-voices/azerbaijan-war-leaves-many-homeless|title=Azerbaijan: War Leaves Many Homeless|last=Natiqqizi|first=Ulkar|date=11 декември 2020|work=[[Institute for War and Peace Reporting]]|accessdate=11 декември 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.amnesty.org/en/latest/news/2020/10/armenia-azerbaijan-first-confirmed-use-of-cluster-munitions-by-armenia-cruel-and-reckless/|title=Armenia/Azerbaijan: First confirmed use of cluster munitions by Armenia 'cruel and reckless'|date=29 октомври 2020|publisher=[[Amnesty International]]|accessdate=29 октомври 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.hrw.org/news/2020/10/30/armenia-cluster-munitions-kill-civilians-azerbaijan|title=Armenia: Cluster Munitions Kill Civilians in Azerbaijan|date=30 октомври 2020|publisher=[[Human Rights Watch]]|accessdate=30 октомври 2020}}</ref> Азербејџанските власти изјавиле дека ерменските сили истрелале 15.500 гранати на територијата на округот Тартар до 29 октомври, при што во неколку денови биле истрелани над 2.000 гранати врз Татар. Официјалните азербејџански бројки покажуваат дека над илјада цивилни објекти, вклучувајќи училишта, болници и владини згради биле или оштетени или уништени за време на бомбардирањето.<ref name="mammadov2" /> ''„[[Хјуман рајтс воч]]“'' потврдил многу од целните напади врз цивили и цивилни објекти, како што се градинките и болниците, од страна на ерменските сили. Исто така, се наведува дека ерменските воени сили извршиле незаконски недискриминирачки [[Ракета|ракетни]] напади на азербејџанските територии и дека таквите неселективни напади се [[Воено злосторство|воени злосторства]].<ref name="hrwtartar">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.hrw.org/news/2020/12/11/armenia-unlawful-rocket-missile-strikes-azerbaijan|title=Armenia: Unlawful Rocket, Missile Strikes on Azerbaijan|date=11 декември 2020|work=[[Human Rights Watch]]|accessdate=11 декември 2020}}</ref> Постојаното бомбардирање на градот ги натерало Азербејџанците да го означат Татар како ''[[Сталинградска битка|Сталинград]] од Азербејџан'' <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.trend.az/azerbaijan/karabakh/3316390.html|title=Assistant to Azerbaijani president calls Tartar 'Stalingrad' of Azerbaijan|date=14 октомври 2020|work=[[Trend News Agency]]|accessdate=11 декември 2020}}</ref> и претседателот на Азербејџан, Илхам Алијев, ја обвинил Ерменија дека се обидува Тартар да го направи Агдам, познат и како ''[[Атомски бомбардирања на Хирошима и Нагасаки|Хирошима]] на [[Кавказ]]'' од страна на месното население.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/european/fk-qarabag-champions-league-chelsea-preview-how-born-from-war-to-champions-league-debut-a8069506.html|title=The story of FK Qarabag: How a team born from war now prepares to host Chelsea in the Champions League|date=22 Ноември 2017|work=Independent.co.uk}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://iwpr.net/global-voices/life-among-ruins-caucasus-hiroshima|title=Life Among Ruins of Caucasus' Hiroshima|last=Musayelyan|first=Lusine|work=[[Institute for War and Peace Reporting]]}}</ref> Турција, исто така, го осудила ерменското гранатирање на гробишта во Татар за време на погребна церемонија,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.hurriyetdailynews.com/ankara-condemns-armenian-attack-on-azerbaijans-terter-city-159184|title=Ankara condemns Armenian attack on Azerbaijan's Terter city|date=15 октомври 2020|work=[[Hürriyet Daily News]]|accessdate=11 декември 2020}}</ref> што го потврдиле странските новинари на местото на настанот и ''„[[Хјуман рајтс воч]]“''.<ref name="hrwtartar" /><ref name="dozhd">{{Наведена мрежна страница|url=https://novayagazeta.ru/news/2020/10/15/164949-kladbische-v-azerbaydzhanskom-tertere-popalo-pod-obstrel-tri-cheloveka-pogibli|title=Кладбище в азербайджанском Тертере попало под обстрел. Три человека погибли|date=15 октомври 2020|work=[[Novaya Gazeta]]|language=ru|accessdate=11 декември 2020}}</ref> На 29 октомври, шефот на извршната власт на Тартар, Мустагим Мамадов, изјавил дека за време на војната, 17 цивили загинале, а 61 лица биле повредени во [[Тертер (округ)|округот Тартар]] како резултат на бомбардирањето во Татар. Според податоците, вкупно од бомбардирањето настрадале околу 1.200 луѓе.<ref name="mammadov2" /> Азербејџанските власти подоцна објавиле уште две повредени цивили.
{{External media|float=left|video1={{YouTube|ETwvBpXv0Pc|Azerbaijan: footage shows shelling in city of Ganja}}}}
Помеѓу 4 и 17 октомври, во четири одделни ракетни напади врз градот Ганџа загинале 32 цивили, вклучително и 13-годишен руски државјанин и биле повредени 125 <ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-54407436|title=Nagorno-Karabakh conflict: Major cities hit as heavy fighting continues|date=4 октомври 2020|work=BBC News}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.independent.co.uk/news/azerbaijans-no-2-city-targeted-fighting-armenia-azerbaijan-armenia-nagornokarabakh-territory-city-b778901.html|title=Azerbaijan's No. 2 city targeted in fighting with Armenia|date=4 октомври 2020|work=The Independent}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.voanews.com/south-central-asia/why-azerbaijan-fighting|title=Зошто се бори Азербејџан?|last=Детмер|first=џејми|date=12 октомври 2020|publisher=Глас на Америка|accessdate=25 октомври 2020}}</ref><ref name=":11" /> меѓу жртвите имало жени и деца.<ref name=":11">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.aljazeera.com/news/2020/10/11/seven-dead-by-overnight-armenian-shelling-baku-says-live|title=Примирјето во Нагорно-Карабах се прекинува бидејќи двете страни обвинуваат за напади: Во живо|last=Мелимопулос|first=Елизабет|last2=Алсафин|first2=Лина|date=11 октомври 2020|publisher=[[Ал Џезеира]]|accessdate=25 октомври 2020}}</ref> Нападите биле осудени од страна на [[Европска Унија|Европската Унија]],<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://eeas.europa.eu/headquarters/headquarters-homepage_en/87141|title=Azerbaijan: Statement by the Spokesperson on the strikes on the city of Ganja|date=17 октомври 2020|publisher=European External Action Service|accessdate=20 октомври 2020}}</ref> и азербејџанските власти ги обвиниле ерменските вооружени сили за „''вршење воени злосторства преку истрелување балистички ракети врз цивилни населби''“, нарекувајќи го третиот напад „[[Геноцид|чин на геноцид]]“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.trend.az/azerbaijan/karabakh/3314618.html|title=Armenian policy of vandalism against Azerbaijani civilian population continues – assistant to Azerbaijani president|date=11 октомври 2020|accessdate=25 октомври 2020}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://apa.az/en/nagorno_garabagh/Prosecutor-General's-Office-and-MFA-issue-statement-on-crimes-committed-against-civilians-by-Armenians-331515|title=Prosecutor General's Office and MFA issue statement on crimes committed against civilians, by Armenians|date=29 септември 2020|work=apa.az|access-date=29 септември 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://apa.az/en/nagorno_garabagh/Azerbaijani-President:-Armenia-losing-the-battle-commits-war-crimes-against-civilians-in-order-to-stop-us-332429|title=Azerbaijani President: Armenia losing the battle commits war crimes against civilians in order to stop us|date=8 октомври 2020|work=apa.az|accessdate=8 октомври 2020|quote=... violence against civilians, the shelling of settlements and the destruction of peaceful cities with ballistic missiles is considered a war crime.}}</ref> Ерменија негирала одговорност за нападите.<ref name=":11" /><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://edition.cnn.com/2020/10/10/europe/azerbaijan-armenia-ceasefire-intl/index.html|title=Azerbaijan and Armenia accuse each other of breaking ceasefire|last=Sullivan|first=Rory|last2=Isaac|first2=Lindsay|date=11 октомври 2020|work=[[CNN]]|accessdate=25 октомври 2020}}</ref> Одбранбената армија на Арцах ја потврдила одговорноста за првиот напад, но негирала дека целела кон станбени области, тврдејќи дека пукала кон воени цели, особено кон меѓународниот аеродром [[Ганџа (град)|Ганџа]].<ref>{{Наведени вести|url=https://www.theguardian.com/world/2020/oct/04/nagorno-karabakh-azerbaijan-accuses-armenia-of-rocket-attack|title=Нагорно Карабах: Азербејџан ја обвини Ерменија за ракетен напад|last=МекКернан|first=Бетан|date=5 октомври 2020|work=[[The Washington Post]]|access-date=25 октомври 2020}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.theguardian.com/world/2020/oct/04/nagorno-karabakh-azerbaijan-accuses-armenia-of-rocket-attack|title=Нагорно Карабах: Азербејџан ја обвини Ерменија за ракетен напад|last=МекКернан|first=Бетан|date=5 октомври 2020|work=The Washington Post|access-date=25 октомври 2020}}</ref> Потоа, и дописникот кој известувал од местото на рускиот медиум и директорот на аеродромот негирале дека аеродромот бил погоден,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/russian/live/news-54317944|title=Война в Карабахе. Обстрел Степанакерта и удар по Гяндже – Новости на русском языке|work=BBC News Русская служба|language=ru-RU|archive-url=https://web.archive.org/web/20201006141402/https://www.bbc.com/russian/live/news-54317944|archive-date=6 октомври 2020|accessdate=4 октомври 2020}}</ref> додека новинарот на ''[[BBC News|Би-Би-Си]]'', Орла Герин, го посетил местото на настанот и не пронашол докази за воена цел таму.<ref name="bbc.com"/>
На 15 октомври, ерменските сили гранатирале гробишта на 400 километри северно од градот Тартар за време на погребна церемонија, при што загинале 4 цивили и биле повредени уште 4.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.trend.az/azerbaijan/politics/3317590.html|title=Death toll as result of deliberate shelling of cemetery in Azerbaijan's Tartar by Armenia increases (PHOTO)|date=15 октомври 2020|work=[[Trend News Agency]]|accessdate=11 декември 2020}}</ref> Ова било потврдено од локалните новинари,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.trend.az/azerbaijan/politics/3317374.html|title=Azerbaijan discloses names of those killed, wounded at Tartar cemetery during Armenian armed forces' shelling|date=14 октомври 2020|work=[[Trend News Agency]]|accessdate=11 декември 2020}}</ref> ''Дожд'', и Хјуман рајт воч. Претседателската администрација на Азербејџан исто така потврдила дека гробиштата биле гранатирани во утринските часови.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.aljazeera.com/news/2020/10/15/nagorno-karabakh-three-dead-in-attack-at-azerbaijan-cemetery|title=Nagorno-Karabakh: 'Three dead' in attack at Azerbaijan cemetery|date=15 октомври 2020|work=[[Al Jazeera]]|accessdate=11 декември 2020}}</ref>
На 25 октомври, на интернет се појавило видео на ерменски тинејџер во цивилна облека како им помага на војниците да гаѓаат артилерија врз позициите на Азербејџан. Азербејџан потоа ја обвинил Ерменија дека користи [[Искористување на децата за воени цели|деца војници]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.dailysabah.com/politics/diplomacy/armenia-uses-child-soldiers-in-occupied-nagorno-karabakh-commits-war-crimes-azerbaijan|title=Armenia uses child soldiers in occupied Nagorno-Karabakh, commits war crimes: Azerbaijan|date=25 октомври 2020|work=dailysabah.com|publisher=Daily Sabah}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://apa.az/en/nagorno_karabakh/Azerbaijani-MFA-releases-statement-on-Armenias-using-children-as-soldiers-in-the-occupied-territories-334007|title=Azerbaijani MFA releases statement on Armenia's using children as soldiers in the occupied territories|date=27 октомври 2020|work=apa.az}}</ref> Еден ден подоцна, народниот правобранител на Арцах објавил соопштение во кое тврди дека момчето од видеото има 16 години, не било директно вклучено во воени акции и дека работело со својот татко.
''„[[Хјуман рајтс воч]]“'' објавил дека на 28 октомври, околу 17:00 часот, ерменските сили пукале со муниција врз Тап Каракојунлу од [[Горанбој (округ)|округот Горанбој,]] што предизвикало фрагментација и убило цивил.
Одбранбената армија на Арцах го погодила азербејџанскиот град Барда со проектили двапати на 27 и 28 октомври 2020 година, што резултирало со смрт на 26 цивили, а повредени над 83, што го прави најсмртоносниот напад во судир от.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.nytimes.com/2020/10/28/world/europe/azerbaijan-barda-armenia-rockets-karabakh.html|title=In Azerbaijan, a String of Explosions, Screams and Then Blood|last=Carlotta Gall|date=28 октомври 2020|work=[[The New York Times]]|quote=Севкупно, 21 лице загина во центарот на Барда во ракетниот напад, а 70 луѓе беа ранети, соопшти вечерта владата, додавајќи дека ракетите биле истрелани од руско производство со повеќеракетен систем Смерч и пуштени касетни бомби. Дизајнирани да се користат против армии на отворени простори, касетните бомби се забранети во поголемиот дел од светот поради нивната опасност за цивилите во станбените области.}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/defence/azerbaijan-says-19-killed-60-wounded-in-armenia-missile-attack-on-its-barda-district/articleshow/78912279.cms|title=Azerbaijan says 19 killed, 60 wounded in Armenia missile attack on its Barda district|date=28 октомври 2020|work=The Economic Times|accessdate=29 октомври 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.azernews.az/aggression/171582.html|title=Civilian death toll in Armenian attacks reaches 91|date=28 октомври 2020|work=azernews.az|accessdate=29 октомври 2020}}</ref> Меѓу жртвите имало и 39-годишен волонтер од [[Црвен крст и Црвена полумесечина|Црвената полумесечина]], додека други двајца доброволци биле повредени.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.rferl.org/a/armenia-azerbaijan-urged-to-seek-lasting-cease-fire-as-diplomatic-efforts-continue/30916763.html|title=Civilians Reported Killed As Conflict Between Armenia, Azerbaijan Spills Into Urban Areas|date=28 октомври 2020|publisher=Radio Free Europe/Radio Liberty|archive-url=https://archive.today/20201029034843/https://www.rferl.org/a/armenia-azerbaijan-urged-to-seek-lasting-cease-fire-as-diplomatic-efforts-continue/30916763.html|archive-date=29 октомври 2020|accessdate=29 октомври 2020}}</ref> Цивилната инфраструктура и возилата биле сериозно оштетени.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://jam-news.net/barda-28-october-21-dead-azerbaijan-nagorno-karabakh-armenia-news-photo-video/|title=Missile attack on Azerbaijani city of Barda: 21 dead, dozens wounded|date=28 октомври 2020|work=JAM News|accessdate=29 октомври 2020}}</ref> Ерменија ја отфрлила одговорноста,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://uk.reuters.com/article/us-armenia-azerbaijan-karabakh/azerbaijan-says-14-people-killed-by-shelling-in-barda-ria-idUSKBN27D1IR|title=Azerbaijan says 14 people killed by shelling in Barda: RIA|date=28 октомври 2020|work=Reuters|accessdate=29 октомври 2020}}</ref> но ''[[Амнести интернешенал]]'' и ''„[[Хјуман рајтс воч]]“'' изјавиле дека Ерменија пукала или намерно го снабдувала Арцах со касетната муниција и ракетите Смерч користени во нападот.<ref name="amnesty.org">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.amnesty.org/en/latest/news/2020/10/armenia-azerbaijan-first-confirmed-use-of-cluster-munitions-by-armenia-cruel-and-reckless/|title=Armenia/Azerbaijan: First confirmed use of cluster munitions by Armenia "cruel and reckless"|date=29 октомври 2020|publisher=Amnesty International|accessdate=29 октомври 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.hrw.org/news/2020/10/30/armenia-cluster-munitions-kill-civilians-azerbaijan|title=Armenia: Cluster Munitions Kill Civilians in Azerbaijan|date=30 октомври 2020}}</ref> Арцах ја признал одговорноста, но изјавил дека пукала на воени објекти.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/russian/live/news-54686682?ns_mchannel=social&pinned_post_locator=urn:asset:33b55dff-0d65-4d37-8141-94e37dd45df1|title=Пресс-секретарь лидера НКР призывает мирных азербайджанцев бежать от военных объектов|date=28 октомври 2020|publisher=BBC Russian Service|language=ru|accessdate=29 октомври 2020}}</ref> Мари Струтерс, регионален директор на ''[[Амнести интернешенал]]'' за [[Источна Европа]] и [[Средна Азија]], изјавила дека „''пукањето со касетна муниција во цивилни области е сурово и несовесно и предизвикува нераскажана смрт, повреди и беда''“.<ref name="amnesty.org"/> Азербејџанскиот омбудсман нападот го нарекол „''терористички чин врз цивили''“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://apa.az/en/frontline-news/General-Prosecutors-Office-Death-toll-from-Armenias-missile-attack-on-Azerbaijans-Barda-rises-to-19-nearly-60-people-injured-colorredUPDATED-1color-334119|title=General Prosecutor's Office: Death toll from Armenia's missile attack on Azerbaijan's Barda rises to 21, about 70 people wounded – Updated – 2|date=28 октомври 2020|publisher=Azeri Press Agency|accessdate=28 октомври 2020}}</ref> Употребата на касетна муниција била објавена и од ''[[Њујорк Тајмс]]''.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.nytimes.com/2020/10/28/world/europe/azerbaijan-barda-armenia-rockets-karabakh.html|title=Во Азербејџан, низа експлозии, крици, а потоа и крв|last=Шарлота Гал |date=28 октомври 2020|work=[[The New York Times]]|quote=Утрото го посетивме Гарајусифли, заспано земјоделско село непосредно пред Барда, каде што луѓето ги погребуваа жртвите на уште еден ракетен напад. Четири лица загинаа, меѓу кои и едно 7-годишно девојче, а повеќе од десетина беа ранети. Децата си играа на своите велосипеди, а нивните родители седеа во сенката на нивните градини, кога проектилот експлодираше, расфрлајќи касетни бомби над куќите на неколку соседи.}}</ref> На 7 ноември, според ''„[[Хјуман рајтс воч]]“'', ерменските сили испукале ракета што погодила земјоделско поле во близина на селото Лирика и убило 16-годишно момче додека си играло со други деца. Азербејџанските власти изјавиле дека ја идентификувале муницијата како ракета 9M528 Smerch, која носи боева глава што произведува ефект на експлозија и фрагментација. ''„[[Хјуман рајтс воч]]“'' објавил дека истражувачите не забележале никакви воени цели во областа.
На 30 октомври 2020 година, ''„[[Хјуман рајтс воч]]“'' известил дека силите на Ерменија или Арцах користеле касетна муниција и изјавиле дека Ерменија треба веднаш да престане да користи касетна муниција или да ги снабдува силите на Нагорно-Карабах.<ref name="hrw">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.hrw.org/news/2020/10/30/armenia-cluster-munitions-kill-civilians-azerbaijan|title=Armenia: Cluster Munitions Kill Civilians in Azerbaijan|date=30 октомври 2020|work=Human Rights Watch|accessdate=21 Ноември 2020}}</ref>
[[Податотека:Results_of_Ganja_Attacks_(октомври,_2020)_06.jpg|десно|мини| Уништување во Ганџа по ерменските ракетни напади врз градот.]]
Во средината на ноември, на социјалните мрежи било раширено видео од ранетиот азербејџански војник Амин Мусаев како добива прва помош од украинскиот новинар Александар Харченко и од ерменските војници по стапувањето на сила на примирјето. По ова, објавено е видео на кое се гледа како Мусаев е малтретиран во возило. Се известува дека тој лежел на земја во автомобилот и прашал: „''Каде одиме''? Како одговор, наводниот ерменски војник рекол: „''Ако се однесуваш добро, ќе си одиш дома''“, и пцуел, по што станало јасно дека азербејџанскиот војник бил клоцан. На 18 ноември, претставник на [[Меѓународен комитет на Црвениот крст|Меѓународниот комитет на Црвениот крст]] (МКЦК) во Ереван изјавил дека информациите за ова лице „''се истражуваат''“. Претставникот на МКЦК во Ереван, Зара Аматуни, одбил да каже дали има информации за Мусаев. Народниот правобранител на Арцах изјавил дека нема информации за азербејџанскиот војник, но дека доколку е повреден, тој „''најверојатно е во болница во Ерменија''“. Во соопштението на азербејџанското Министерство за надворешни работи се наведува дека прашањето се истражува и ќе биде известено до соодветните меѓународни организации. Според Министерството, „''информациите за тортура на затвореници најпрво се проверуваат за точност и се доставуваат до релевантните меѓународни организации''“.<ref name="musayevkarimov">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-54870281|title=Amin Musayev və Bayram Kərimovdan ailələrinə xəbər çatdırılıb|date=18 Ноември 2020|work=BBC Azerbaijani Work|language=az|archive-url=https://archive.today/20201206195113/https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-54870281|archive-date=6 декември 2020|accessdate=6 декември 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://menafn.com/1101168659/Red-Cross-to-undertake-needed-steps-towards-captured-Azerbaijani-soldiers|title=Red Cross to undertake needed steps towards captured Azerbaijani soldiers|last=MENAFN|work=menafn.com|accessdate=9 декември 2020}}</ref> На 25 ноември, претставниците на [[МКЦК]] ги посетиле Мусаев и Каримов во Ереван.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://vestikavkaza.ru/news/stalo-izvestno-o-sudbe-dvuh-zahvacennyh-v-plen-azerbajdzanskih-voennosluzasih.html|title=Стало известно о судьбе двух захваченных в плен азербайджанских военнослужащих|date=25 Ноември 2020|work=VestiK Kavkaza|language=ru|accessdate=27 Ноември 2020}}</ref> На 5 декември, семејството на Мусаев било информирано за неговата состојба преку [[МКЦК]]. Според пријавената копија од писмото испратено од Мусаев, тој изјавил дека неговата состојба е добра.<ref name="musayevkarimov" /> Мусаев бил вратен во Азербејџан на 15 декември како дел од договорот за размена на заробеници.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://report.az/ru/karabakh/amina-musaeva-i-drugih-plennyh-priveli-v-baku/|title=Амина Мусаева и других пленных вернули в Баку|last=Garib|first=Said|date=10 декември 2020|work=[[Report Information Agency]]|language=ru|accessdate=10 декември 2020}}</ref> Азербејџан официјално ја обвинил ерменската страна за лошо постапување со азербејџанските заробеници.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.amerikaninsesi.org/a/amnesty-international-başkəsmə-videolarını-araşdırmağa-çağırır/5694510.html|title=Amnesty International başkəsmə videolarını araşdırmağa çağırır|date=10 декември 2020|work=Amerikanın Səsi|publisher=[[Voice of America]]|language=az|accessdate=10 декември 2020}}</ref> Неколку азербејџански заробеници, во интервјуа за азербејџанските медиуми, изјавиле дека биле мачени од нивните ерменски киднапери додека не биле префрлени назад во Азербејџан.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://1news.az/az/news/yarali-olsam-da-dehsetli-isgence-verirdiler---esirlikde-olan-bayram-kerimov|title=Döyüş başlayanda Şuşada yaralandım. 2 gün yaralı qaldım, əsir düşdüm.|date=5 јануари 2021|work=1News.az|language=az|archive-url=https://archive.today/20210106071501/https://1news.az/az/news/yarali-olsam-da-dehsetli-isgence-verirdiler---esirlikde-olan-bayram-kerimov|archive-date=6 јануари 2021|accessdate=6 јануари 2021}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://ikisahil.az/post/bayram-kerimov-yarali-olsam-da-dehshetli-ishgence-verirdiler|title=Bayram Kərimov: Yaralı olsam da, dəhşətli işgəncə verirdilər|date=5 јануари 2021|work=Iki Sahil|access-date=6 јануари 2021|archive-url=https://archive.today/20210106071504/https://ikisahil.az/post/bayram-kerimov-yarali-olsam-da-dehshetli-ishgence-verirdiler|archive-date=6 јануари 2021|language=az}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://azertag.az/xeber/Asirlikde_olan_herbchi_Ermeni_hekimlerin_bize_verdiyi_isgenceleri_hech_vaxt_unutmayacagam-1681289|title=Əsirlikdə olan hərbçi: Erməni həkimlərin bizə verdiyi işgəncələri heç vaxt unutmayacağam VİDEO|date=5 јануари 2021|work=[[Azerbaijan State News Agency]]|language=az|archive-url=https://archive.today/20210106072151/https://azertag.az/xeber/Asirlikde_olan_herbchi_Ermeni_hekimlerin_bize_verdiyi_isgenceleri_hech_vaxt_unutmayacagam-1681289|archive-date=6 јануари 2021|accessdate=6 јануари 2021}}</ref> Дилгам Асгаров, руски државјанин со азербејџанско потекло, кој бил уапсен од страна на сојузничките сили на Ерменија заедно со Шахбаз Гулиев, азербејџански државјанин, во 2014 година, за време на инцидент во [[Келбеџер (округ)|Калбаџар]],<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-55253514|title=Şahbaz Quliyev və Dilqəm Əsgərov Bakıdadırlar|date=14 декември 2020|work=BBC Azerbaijani Service|language=az|archive-url=https://archive.today/20210101173841/https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-55253514|archive-date=1 јануари 2021|accessdate=1 јануари 2021}}</ref> во интервју за весникот ''Виртуелен Азербејџан'' што го дал откако бил ослободен, исто така изјавил дека ерменските киднапери ги мачеле азербејџанските заробеници.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://virtualaz.org/uzbeuz/175407|title=Yerevan erməniləri tərəfindən mənə işgəncə verildi. Qarabağdan olanlar toxunmadı|work=Virtual.az|language=az|archive-url=https://archive.today/20210101172845/https://virtualaz.org/uzbeuz/175407|archive-date=1 јануари 2021}}</ref>
На 10 декември, ''[[Амнести интернешенал]]'' објавил извештај за видеа кои прикажуваат воени злосторства. На едно од видеата се гледаат ерменските војници како го сечат грлото на заробеник од Азербејџан. Изгледа дека заробеникот лежи на земја, додека е затворен и врзан кога му приоѓа ерменски војник и му задава нож во грлото. Независната патолошка анализа потврдила дека раната довела до негова смрт за неколку минути. На виделина се појавиле уште 11 видеа кои покажуваат нехумано постапување и навреда на личното достоинство на азербејџанските заробеници од страна на ерменската армија. На неколку видео снимки се гледаат ерменски војници како го отсекуваат увото на загинат азербејџански војник, влечат мртов азербејџански војник по земја со јаже врзано околу неговите нозе и стојат на трупот на загинатиот азербејџански војник.
На 11 декември, Хјуман рајт воч објавил обемен извештај за незаконските ракетни напади на Ерменија врз азербејџанските цивилни области. Извештајот истражува 18 одделни напади, во кои загинале 40 цивили, а биле ранети уште десетици. За време на теренските истраги во Азербејџан во ноември, ''„[[Хјуман рајтс воч]]“'' документирал 11 инциденти во кои ерменските сили користеле балистички ракети, ненаведувани артилериски ракети, артилериски проектили од голем калибар и касетна муниција кои ги погодиле населените области во очигледно неселективни напади. Во најмалку четири други случаи, муницијата погодила цивили или цивилни објекти во области каде што немало очигледни воени цели. Покрај тоа што предизвикале цивилни жртви, ерменските напади оштетиле домови, бизниси, училишта и [[Клиника|здравствена клиника]] и придонеле за масовно раселување. Таа го признала присуството на воени сили во два града и две села нападнати од ерменските сили, тврдејќи дека Азербејџан непотребно ги изложувал цивилите на ризик, но исто така, навел дека присуството на воени цели не ја оправдува употребата на инхерентно неточно оружје со голем разурнувачки полупречник во населените места од страна на ерменските сили. ''„[[Хјуман рајтс воч]]“'' ја повикал ерменската влада да спроведе транспарентни истраги за нападите на ерменските сили кои го прекршуваат меѓународното хуманитарно право или законите за војна. На 15 декември, ''„[[Хјуман рајтс воч]]“'' објавил уште еден извештај за употребата на касетна муниција од страна на Ерменија во повеќекратни напади врз азербејџанските цивилни области. Нејзините истражувачи документирале четири напади со касетна муниција во три области во земјата, Барда, Горанбој и Тартар, во кои загинале најмалку седум цивили, меѓу кои две деца, а биле ранети околу 20, меѓу кои и две деца. ''„[[Хјуман рајтс воч]]“'' исто така изјавил дека со оглед на тоа што силите на Нагорно-Карабах не поседуваат касетна муниција, веројатно е дека ерменските сили ги извршиле нападите или ја снабдувале муницијата на силите на [[Нагорно-Карабах]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.hrw.org/news/2020/12/15/armenia-cluster-munitions-used-multiple-attacks-azerbaijan|title=Armenia: Cluster Munitions Used in Multiple Attacks on Azerbaijan|date=15 декември 2020|work=hrw.org|publisher=[[Human Rights Watch]]|accessdate=15 декември 2020}}</ref>
=== Азербејџански злосторства ===
На 4 октомври 2020 година, ерменската влада изјавила дека Азербејџан распоредил касетна муниција против станбени цели во [[Степанакерт]]; истражител на ''[[Амнести интернешенал]]'' го осудил тоа.<ref>"[https://news.yahoo.com/armenia-says-azerbaijan-targeting-residential-113011026.html Armenia Says Azerbaijan Targeting Residential Areas With Missiles and Cluster Bombs]" Yahoo News 5 октомври 2020</ref> Во извештајот на ''[[Амнести интернешенал]]'', касетните бомби се идентификувани како „''касетна муниција М095 DPICM од израелско производство, која се чини дека била истрелана од азербејџанските сили''“.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.amnesty.org/en/latest/news/2020/10/armenia-azerbaijan-civilians-must-be-protected-from-use-of-banned-cluster-bombs/|title=Armenia/Azerbaijan: Civilians must be protected from use of banned cluster bombs|date=5 октомври 2020|agency=Amnesty International}}</ref> Следниот ден, ерменскиот министер за надворешни работи Зохраб Мнацаканијан изјавил за [[Фокс њуз]] дека таргетирањето на цивилното население во Нагорно-Карабах од страна на азербејџанските сили е еднакво на [[Воено злосторство|воени злосторства]] и повикал на прекин на „''агресијата''“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.foxnews.com/world/armenia-azerbaijan-war-crimes-claims-foreign-minister|title=Azerbaijan committing "war crimes" in disputed region, top Armenian diplomat tells Fox News|last=Yingst|first=Trey|date=5 октомври 2020|work=Fox News|accessdate=6 октомври 2020}}</ref> Во ноември 2020 година, Алиев негирал дека користел [[касетна муниција]] против цивилни области во Степанакерт на 1, 2 и 3 октомври 2020 година во интервју со новинарката на ''Би-Би-Си'', Орла Герин, опишувајќи ги како „''лажни вести''“ изјавите на другите новинари на Би-би-си кои биле сведоци на нападите и ги опишал како „''недискриминирачко гранатирање на град без јасни воени цели''“.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.co.uk/news/av/world-europe-54865589|title=Nagorno-Karabakh: President Ilham Aliyev speaks to the BBC|date=9 Ноември 2020|work=BBC News|access-date=10 Ноември 2020}}</ref>
За време на истрагата на лице место во Нагорно-Карабах во октомври 2020 година, ''„[[Хјуман рајтс воч]]“'' документирал четири инциденти во кои Азербејџан користел [[касетна муниција]] испорачана од Израел против цивилни области на Нагорно-Карабах. Истражниот тим на ''„[[Хјуман рајтс воч]]“'' изјавил дека не пронашле никаков вид воени локации во станбените населби каде што се користела [[касетна муниција]] и ја осудиле нејзината употреба против области населени со цивили. Стивен Гус, директор на одделот за оружје во ''„[[Хјуман рајтс воч]]“'' и претседател на Коалицијата за касетна муниција, изјавил дека „''континуираната употреба на касетна муниција – особено во населените области – покажува флагрантно непочитување на безбедноста на цивилите''“. Тој потоа додал дека „''повторената употреба на касетна муниција од страна на Азербејџан треба веднаш да престане, бидејќи нивната континуирана употреба служи за зголемување на опасноста за цивилите во наредните години''“. Истражниот тим на ''„[[Хјуман рајтс воч]]“'', исто така, забележал дека голем број цивилни згради и инфраструктура биле тешко оштетени поради гранатирање.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.hrw.org/news/2020/10/23/azerbaijan-cluster-munitions-used-nagorno-karabakh|title=Azerbaijan: Cluster Munitions Used in Nagorno-Karabakh|date=23 октомври 2020|publisher=Human Rights Watch|accessdate=23 октомври 2020}}</ref>
На 16 декември, ''„[[Хјуман рајтс воч]]“'' објавил извештај за два одвоени напади, во разлика од неколку часа, на катедралата [[Соборен храм Христос Спасител (Шуша)|Христос Спасител]] на 8 октомври во градот Шуша, познат кај Ерменците како Шуши, сугерирајќи дека црквата, цивилен објект со културно значење, била намерна цел и покрај отсуството на докази дека била користена за воени цели. Остатоците од оружјето што ги собра ''„[[Хјуман рајтс воч]]“'' на локацијата ја потврдуваат употребата на наведувана муниција. „''Двата удари врз црквата, вториот додека новинарите и другите цивили се собраа на локацијата, се чини дека се намерни''“, изјавил Хју Вилијамсон, директор за Европа и Средна Азија во ''„[[Хјуман рајтс воч]]“''. „''Овие напади треба да бидат непристрасно истражени и одговорните треба да одговараат''.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.hrw.org/news/2020/12/16/azerbaijan-attack-church-possible-war-crime|title=Azerbaijan: Attack on Church Possible War Crime|date=16 декември 2020|publisher=Human Rights Watch|accessdate=16 декември 2020}}</ref>
[[Податотека:Destroyed_housing_compex_in_the_Republic_of_Artsakh_due_to_bombardment_from_Azerbaijan_in_септември -октомври_2020.jpg|мини|Уништен станбен комплекс по азербејџанското бомбардирање на Степанакерт]]
На 15 октомври 2020 година, се појавило видео од двајца заробени Ерменци кои се погубени од азербејџански војници;<ref name="bellingcat">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bellingcat.com/news/rest-of-world/2020/10/15/an-execution-in-hadrut-karabakh/|title=An Execution in Hadrut|date=15 октомври 2020|work=Bellingcat|accessdate=16 октомври 2020}}</ref> Арцахските власти идентификувале еден како цивил.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.panarmenian.net/eng/news/286591/|title=Azeri troops shoot Armenian war prisoners dead|publisher=Panarmenian|accessdate=15 октомври 2020}}</ref> ''Bellingcat'' ги анализирал видеата и заклучил дека снимката е вистинска и дека двајцата погубени се ерменски борци заробени од азербејџанските сили помеѓу 9 и 15 октомври 2020 година и подоцна погубени.<ref name="bellingcat" /> [[Би-би-си|Би-Би-Си]], исто така, ги истражувал видеата и потврдил дека видеата се од Хадрут и се снимени одредено време помеѓу 9 и 15 октомври 2020 година. Покрената е истрага од бранителот на човековите права на Ерменија, Арман Татојан, кој ги споделил видеата со [[Европски суд за човекови права|Европскиот суд за човекови права]] и кој исто така ќе ги покаже видеата на [[Совет за човекови права на Обединетите нации|комесарот за човекови права на ОН]], [[Совет на Европа|Советот на Европа]] и други меѓународни организации.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-54645254|title=Nagorno-Karabakh conflict: 'Execution' video prompts war crime probe|date=24 октомври 2020|work=BBC News}}</ref> Шефицата на ОН за човекови права, Мишел Бачелет, изјавила дека „''длабинските истраги на медиумските организации за видео снимките кои се чини дека покажуваат како азербејџанските трупи егзекутираат двајца заробени Ерменци во воени униформи, открија привлечни и длабоко вознемирувачки информации''“.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/article/us-armenia-azerbaijan-un-rights-idUSKBN27I238|title=Possible war crimes committed in Nagorno-Karabakh, U.N. rights boss says|date=2 Ноември 2020|work=Reuters}}</ref>
На 10 декември, ''[[Амнести интернешенал]]'' објавил извештај за видеа кои прикажуваат воени злосторства од двете страни. На некои од овие видеа, азербејџански војници се гледаат како ја обезглавуваат главата на ерменски војник додека тој бил жив. Во друга снимка, жртвата е постар човек во цивилна облека на кој му се сече грлото пред видеото да заврши.
[[Гардијан|„Гардијан“]] ги идентификува обезглавувањата на двајца постари етнички ерменски цивили од страна на азербејџанските вооружени сили. На видеата објавени на интернет на 22 ноември и 3 декември, мажи во азербејџански воени униформи држат и обезглавуваат маж со нож. Еден потоа ја остава отсечената глава на мртво животно. „''Вака се одмаздуваме – со сечење глави''“, вели глас надвор од камерата. Жртвата била идентификувана како Генади Петросјан (69), кој се преселил во Матадашен кон крајот на 1980-тите од [[Сумгајит]]. Друго видео објавено на 7 декември прикажува двајца војници во азербејџански воени униформи како закачуваат постар човек во близина на дрво. Друг војник му дава нож на еден од напаѓачите, кој почнува да го сече вратот на жртвата. Жртвата била идентификувана како Јури Асрјан, повлечен 82-годишник кој одбил да го напушти своето село, Азох.<ref name=":02">{{Наведени вести|url=https://www.theguardian.com/world/2020/dec/15/two-men-beheaded-in-videos-from-nagorno-karabakh-war-identified|title=Two men beheaded in videos from Nagorno-Karabakh war identified|date=15 декември 2020|work=The Guardian}}</ref>
Во друга снимка, селанец по име Камо Манасјан е клоцан и тепан додека неговата крв тече од десното око, а потоа го удираат со дршка од пушка.
На 16 октомври, според извештајот на Народниот правобранител на Ерменија, азербејџански војник му се јавил на братот на ерменскиот војник од телефонскиот број на вториот, велејќи дека неговиот брат е со нив и дека тие го обезглавиле и дека ќе ги објават неговите фотографии на Интернет. Според ерменски извори, тие навистина ја објавиле сликата на интернет.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.ombuds.am/en_us/site/ViewNews/1337|title=The Azeris beheaded the Armenian soldier, called and informed his brother and posted the picture on the Internet. The Human Rights Defender recorded the fact|date=19 октомври 2020|work=The Human Rights Defender of Republic of Armenia|accessdate=19 октомври 2020}}</ref> Фондот за хуманитарна помош вклучил обезглавување на ерменски војник во нивното известување.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.hart-uk.org/news/update-on-the-conflict-in-nagorno-karabakh-artsakh|title=Update on the Conflict in Nagorno Karabakh (Artsakh)|date=2 Ноември 2020|work=Humanitarian Aid Relief Trust|accessdate=2 Ноември 2020}}</ref>
[[Податотека:01_Protesters_in_Geneva_demand_the_release_of_Armenian_POWs,_15_April_2021.jpg|лево|мини| Демонстрантите во [[Женева]] бараат ослободување на ерменските заробеници, 15 април 2021 година]]
На почетокот на ноември, Ерменија поднела барање до [[Европска конвенција за човекови права|Европската конвенција за човекови права]] поради видеата од бруталниот третман на телата на ерменските заробеници, кои биле раширени на социјалната мрежа.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.am/eng/news/611104.html|title=Armenia applies to ECHR over mutilated corpses of Armenian soldiers in Azerbaijan territory|date=2 Ноември 2020|work=News.am|accessdate=28 Ноември 2020}}</ref> На 23 ноември, ЕСЧП објавила дека применува итни мерки во случај на ерменски заробеници и цивили држени во Азербејџан.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://armenpress.am/eng/news/1035659.html|title=ECHR applies urgent measures in case of Armenian POWs in Azeri custody|date=23 Ноември 2020|work=Armenpress|accessdate=28 Ноември 2020}}</ref> Мајкл Рубин од ''Washington Examiner'', осврнувајќи се на обезглавувањата, тортурата и осакатувањето на заробениците, изјавил дека, за разлика од уверувањето на Алиев на етничките Ерменци дека ќе останат како жители на Азербејџан, постапките на азербејџанските војници „''кажуваат поинаква приказна''“.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.washingtonexaminer.com/opinion/azerbaijan-should-guarantee-armenians-access-to-nagorno-karabakhs-churches|title=Azerbaijan should guarantee Armenians access to Nagorno-Karabakh's churches|last=Rubin|first=Michael|date=23 Ноември 2020|work=Washington Examiner}}</ref> ''„[[Хјуман рајтс воч]]“'' известил за видео снимките кои прикажуваат физичко малтретирање и понижување на ерменските заробеници од страна на нивните киднапери од Азербејџан, додавајќи дека повеќето од киднаперите не се плашат да бидат повикани на одговорност, бидејќи нивните лица се видливи на видеата.<ref name="ArmenianPOWs">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.hrw.org/news/2020/12/02/azerbaijan-armenian-prisoners-war-badly-mistreated|title=Azerbaijan: Armenian Prisoners of War Badly Mistreated|date=2 декември 2020|work=Human Rights Watch|accessdate=2 декември 2020}}</ref> ''„[[Хјуман рајтс воч]]“'' разговарал со семејствата на некои од заробениците на видеата, кои обезбедиле фотографии и други документи со кои се утврдува нивниот идентитет, и потврдиле дека овие роднини служат или во Армијата на одбраната Арцах или во ерменските вооружени сили.<ref name="ArmenianPOWs" />
[[Податотека:Armenian_people_try_to_remove_car_tires_from_a_burning_car_shop_after_shelling_by_Azerbaijan's_artillery.jpg|мини|250x250пкс| Жителите на Арцах се обидуваат да ги отстранат автомобилските гуми од запалената продавница за автомобили по гранатирањето од азербејџанската артилерија]]
Во Азербејџан била отворена кривична постапка поради видео снимките на ерменските заробеници со Јавното обвинителство на земјата во кое се наведува дека нечовечкото постапување може да резултира со кривично гонење на некои војници кои служат во азербејџанските вооружени сили. Наведено е и дека многу од овие видеа биле лажни.<ref name="azeinvestigate">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-55044791|title=Erməni əsirlərin cəsədlərilə qəddar rəftarı göstərən videolarla bağlı Azərbaycanda cinayət işi açılıb|date=23 Ноември 2020|work=BBC Azerbaijani Service|language=az|accessdate=27 Ноември 2020}}</ref> На 14 декември, азербејџанските безбедносни сили уапсиле двајца азербејџански приватници и двајца други потерници обвинети за навреда на телата на ерменските војници и надгробните споменици на Ерменците.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://qafqazinfo.az/news/detail/ermeni-meyitlerini-tehqir-eden-4-herbcimiz-hebs-edilib-resmi-308348|title=Erməni meyitlərini təhqir edən 4 hərbçimiz həbs edilib – Rəsmi|date=14 декември 2020|work=Qafqazinfo.az|language=az|accessdate=14 декември 2020}}</ref> Азербејџанските активисти за човекови права сметале дека реакцијата на владата на осомничените воени злосторства е адекватна, иако некои азербејџански корисници на социјалните мрежи расправале за тоа дали нивното прогонство е оправдано, критикувајќи ја и Ерменија дека не ги истражува нејзините сомнителни воени злосторства.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.kavkaz-uzel.eu/articles/357853/|title=Правозащитники в Баку сочли адекватной реакцию властей на преступления военных|last=Majid|first=Faik|date=22 декември 2020|work=[[Caucasian Knot]]|language=ru|accessdate=23 декември 2020}}</ref>
На 19 март 2021 година, ''„[[Хјуман рајтс воч]]“'' објавил извештај во врска со ерменските воени затвореници злоупотребувани од азербејџанските сили, подложувајќи ги на сурово и понижувачко постапување и тортура или кога биле заробени, за време на нивното префрлање или додека биле во притвор во различни притворски установи. Хју Вилијамсон, директор за Европа и Средна Азија во ''„[[Хјуман рајтс воч]]“'', ги нарекол овие акции на азербејџанските сили „''одвратни и воено злосторство''“.<ref name="ArmenianPOWsAbused">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.hrw.org/news/2021/03/19/azerbaijan-armenian-pows-abused-custody|title=Azerbaijan: Armenian POWs Abused in Custody|date=19 март 2021}}</ref>
На 3 мај 2021 година, Артак Зејналјан известил дека азербејџанските војници мачеле и убиле 19 ерменски заробеници, што е воено злосторство. На списокот со 19 загинати има 12 цивили и седум војници.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://armenpress.am/eng/news/1051109.html|title=Azerbaijani servicemen tortured and killed 19 Armenian POWs|date=3 May 2021|work=armenpress.com}}</ref> Според бранителот на човекови права на Ерменија, Арман Татојан, проучувањето на собраните видеа и фотографии покажува дека мачењата, суровоста и нечовечкото постапување од страна на азербејџанските вооружени сили кон ерменските заробеници биле извршени со мотиви на етничка омраза.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.am/eng/news/642123.html|title=Azerbaijanis torture and kill 19 Armenian POWs|date=4 May 2021|work=news.am}}</ref>
=== Наводи за употреба на бел фосфор ===
Кон крајот на октомври и почетокот на ноември, Азербејџан ги обвинил ерменските сили дека користат [[Алотропи на фосфор|бел фосфор]] на цивилните области.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://oc-media.org/live-updates-day-35-of-nagorno-karabakh-fighting/|title=Live updates: Day 35 of Nagorno-Karabakh fighting|date=31 октомври 2020|work=OC Media|accessdate=28 Ноември 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.azernews.az/karabakh/172007.html|title=Armenia actively using phosphorus shells against civilian objects|last=Ismayilova|first=Vafa|date=3 Ноември 2020|work=AzerNews|accessdate=28 Ноември 2020}}</ref> Потоа, на 4 ноември, Агенцијата за чистење мини на Република Азербејџан|АНАМА]] (АНАМА) објавила дека пронашла неексплодирана муниција од бел фосфор во Сехлабад, во близина на Татар, кои, според Азербејџан, биле испукани од ерменските сили.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://caspiannews.com/news-detail/armenias-army-drops-white-phosphorus-bombs-on-civilians-in-azerbaijan-2020-11-3-4|title=Armenia's Army Drops White Phosphorus Bombs On Civilians In Azerbaijan|last=Mammadli|first=Nargiz|date=6 Ноември 2020|work=Caspian News|accessdate=28 Ноември 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://azertag.az/en/xeber/Armenia_uses_banned_white_phosphorous_shells_against_civilian_population____PHOTO_FACT_VIDEO-1633513|title=Armenia uses banned white phosphorous shells against civilian population – Photo Fact Video|date=4 Ноември 2020|work=[[Azerbaijan State News Agency]]|accessdate=28 Ноември 2020}}</ref> Азербејџанските власти тврделе дека ерменските сили транспортирале бел фосфор во регионот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.aljazeera.com/news/2020/10/31/armenia-azerbaijan-trade-fresh-accusations-of-karabakh-attacks|title=Armenia, Azerbaijan trade accusations again after new attacks|date=31 октомври 2020|work=[[Al Jazeera]]|accessdate=28 Ноември 2020}}</ref> На 20 ноември, Јавното обвинителство на Азербејџан поднело тужба, обвинувајќи ги ерменските вооружени сили за употреба на фосфорна муниција во Нагорно-Карабах, како и во [[Тертер (округ)|округот Татар]], и хемиска муниција за да „''нанесат голема и долгорочна штета на животна средина''“ во окрузите [[Физули (округ)|Фузули]] и Татар, како и околу Шуша.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.turan.az/ext/news/2020/11/free/politics%20news/en/130104.htm|title=Lawsuit on the fact of the use of white phosphorus by Armenians in Karabakh|date=20 Ноември 2020|work=[[Turan Information Agency]]|accessdate=28 Ноември 2020}}</ref>
На 30 октомври, властите на Ерменија и Арцах ги обвиниле азербејџанските сили дека користат фосфор за палење шуми во близина на Шуша.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://massispost.com/2020/11/azerbaijan-uses-white-phosphorus-munitions-in-karabakh/|title=Azerbaijan Uses White Phosphorus Munitions in Karabakh|date=1 Ноември 2020|work=Massis Post|accessdate=1 декември 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.ombuds.am/en_us/site/ViewNews/1355|title=Azerbaijan is using, as the current data confirms, Phosphorus munitions։ The Human Rights Defender|date=31 октомври 2020|work=Human Rights Defender of Republic of Armenia|accessdate=31 октомври 2020}}</ref> Ова било поддржано од „''Ecocide alert''“ од 51 невладина организација под покровителство на Транспаренси Интернешнл.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://transparency.am/en/news/view/3179|title=Ecocide Alert in Nagorno–Karabakh region amidst war between Armenia and Azerbaijan|date=2 Ноември 2020|work=Transparency International Anticorruption Center|accessdate=3 декември 2020}}</ref> ''Франс 24'' објавил дека Азербејџан можел да користи бел фосфор за време на војната, нагласувајќи дека неговата употреба е строго регулирана со меѓународен договор што ниту Азербејџан ниту Ерменија го немаат потпишано.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.france24.com/en/europe/20201119-nagorno-karabakh-ceasefire-armenia-accuses-azerbaijan-of-using-phosphorus-bombs|title=Nagorno-Karabakh: Armenia accuses Azerbaijan of using phosphorus bombs|date=19 Ноември 2020|work=france24.com|publisher=[[France 24]]}}</ref> Репортерот на ''The Independent'', кој го посетил Националниот центар за изгореници во [[Ереван]], ги видел изгорениците на војниците, кои, според заменик-директорот на центарот, во 80% од случаите се во согласност со оштетувањето од бел фосфор.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.independent.co.uk/news/world/europe/armenia-azerbaijan-vicrims-nagorno-karabakh-b1774313.html|title=I want the world to ban these weapons: Treating the white phosphorus victims of the Nagorno-Karabakh war|date=16 декември 2020|work=[[The Independent]]|accessdate=17 декември 2020}}</ref> Патрик Книпер, ортопедски хирург и специјалист за тешки изгореници, кој бил во Ереван како дел од француската мисија за помош за да помогне во лекувањето на повредените кои пристигнуваат од напред, ја дал првата независна потврда изгорениците се резултат на употреба на муниција од бел фосфор во списанието ''Le Point'', истакнувајќи ги карактеристичните длабоки изгореници, хипокалцемијата и ненадејните смртни случаи во неговиот заклучок <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.lepoint.fr/monde/exclusif-haut-karabakh-la-video-qui-prouve-l-utilisation-d-armes-au-phosphore-09-11-2020-2400171_24.php|title=EXCLUSIF. Haut-Karabakh : la vidéo qui prouve l'utilisation d'armes au phosphore|date=11 Ноември 2020|work=[[Le Point]] (French)|accessdate=18 декември 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.worldstockmarket.net/exclusive-nagorno-karabakh-the-video-that-proves-the-use-of-phosphorus-weapons|title=EXCLUSIVE. Nagorno-Karabakh: the video that proves the use of phosphorus weapons|date=9 Ноември 2020|work=worldstockmarket.net|accessdate=18 декември 2020}}</ref> Азербејџан негирал дека користел бел фосфор.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://tass.com/world/1218653|title=Baku denies reports on use of white phosphorus munitions in Nagorno-Karabakh|date=31 октомври 2020|work=[[TASS]]|accessdate=28 Ноември 2020}}</ref> Двајца интервјуирани руски воени експерти не пронашле дека доказите обезбедени од ерменската страна се убедливи и изразиле сомневање дека бел фосфор бил користен од која било страна од судир от.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.mk.ru/politics/2020/10/31/ekspert-prokommentiroval-mify-o-fosfornykh-boepripasakh-v-nagornom-karabakhe.html|title=Эксперт прокомментировал мифы о "фосфорных боеприпасах" в Нагорном Карабахе|access-date=13 декември 2020|agency=Московский Комсомолец}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.kavkaz-uzel.eu/articles/356094/|title=Военные эксперты сочли недоказанным применение фосфорных снарядов в Карабахе|date=4 Ноември 2020|access-date=20 декември 2020|agency=Кавказский Узел}}</ref> Сепак, на 22 септември 2021 година, [[Претставнички дом на САД|Претставничкиот дом на САД]] го усвоил амандманот, повикувајќи на извештај за воените злосторства во Азербејџан, вклучително и употреба на нелегална муниција и бел фосфор против ерменските цивили.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://amendments-rules.house.gov/amendments/CARDCA_036_xml210920102639182.pdf|title=AMENDMENT TO RULES COMM. PRINT 117 13 OFFERED BY MR. CARDENAS OF CALIFORNIA|date=20 септември 2021|work=amendments-rules.house.gov|accessdate=23 септември 2021}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.am/eng/news/664117.html|title=US Congress demands release of all Armenian POWs in Azerbaijan|date=23 септември 2021|work=news.am|accessdate=23 септември 2021}}</ref>
== Официјални изјави ==
=== Ерменија и Арцах ===
На 27 септември 2020 година, премиерот на Ерменија, [[Никол Пашинјан]], ги обвинил азербејџанските власти за провокација од големи размери. Премиерот изјавил дека „''неодамнешните агресивни изјави на азербејџанското раководство, големите заеднички воени вежби со Турција, како и отфрлањето на предлозите на ОБСЕ за мониторинг''“ укажуваат дека агресијата била однапред планирана и претставува големо нарушување на регионалните мир и безбедност.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://armenpress.am/rus/news/1028969.html|title=Агрессия со стороны Азербайджана была спланирована заранее: Пашинян|date=27 септември 2020|work=armenpress.am|publisher=Armenpress|language=ru|accessdate=28 септември 2020}}</ref> Следниот ден, Министерството за надворешни работи на Ерменија (МНР) издало соопштение, во кое истакнал дека „''народот на Арцах е во војна со турско-азербејџанскиот сојуз''“.<ref>{{Наведени вести|url=https://armenpress.am/rus/news/1029219.html|title=Народ Арцаха воюет с турецко-азербайджанским альянсом: МИД Республики Армения|date=28 септември 2020|work=armenpress.am|access-date=28 септември 2020|publisher=Armenpress|language=ru}}</ref>
Истиот ден, ерменскиот амбасадор во Русија, Вардан Тогањан, не исклучил дека Ерменија може да се обрати до Русија за нови резерви на оружје.<ref>{{Наведени вести|url=https://armenpress.am/rus/news/1029218.html|title=Вардан Тоганян не исключил, что Армения может обратиться к РФ для новых поставок оружия|date=28 септември 2020|work=armenpress.am|access-date=28 септември 2020|publisher=Armenpress|language=ru}}</ref> На 29 септември 2020 година, премиерот Пашинјан изјавил дека Азербејџан, со воена поддршка од Турција, го проширува театарот на ерменска територија.<ref>{{Наведени вести|url=https://armenpress.am/eng/news/1029486.html|title=Azerbaijan expanding geography of hostilities with active support of Turkey – PM Pashinyan|date=29 септември 2020|work=armenpress.am|access-date=29 септември 2020|publisher=Armenpress}}</ref> На 30 септември 2020 година, Пашинјан изјавил дека Ерменија размислува официјално да ја признае Република Арцах како независна територија.<ref>{{Наведени вести|url=https://armenpress.am/eng/news/1029566.html|title=Armenia considers officially recognizing independence of Nagorno Karabakh, Pashinyan says|date=30 септември 2020|work=armenpress.am|access-date=30 септември 2020|publisher=Armenpress}}</ref> Истиот ден, ерменското МНР изјавило дека турските воздухопловни сили извршиле провокативни летови долж фронтот меѓу силите на Република Арцах и Азербејџан, вклучително и обезбедување воздушна поддршка за азербејџанската армија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.mfa.am/hy/interviews-articles-and-comments/2020/09/30/MFA_Turkey_Statement/10476|title=ՀՀ ԱԳՆ հայտարարությունը Թուրքիայի ԶՈՒ ներգրավվածության վերաբերյալ|date=30 септември 2020|publisher=MFA|language=hy}}</ref>
На 1 октомври 2020 година, претседателот на Арцах, [[Арајик Харутјуњан]], изјавил дека Ерменците треба да се подготват за долготрајна војна.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.aljazeera.com/news/2020/10/1/putin-macron-call-for-nagorno-karabakh-ceasefire-as-deaths-mount|title=Putin, Macron call for Nagorno-Karabakh ceasefire as deaths mount|work=[[Al Jazeera]]|publisher=Al Jazeera|accessdate=1 октомври 2020}}</ref> Два дена подоцна, Министерството за надворешни работи на Нагорно-Карабах (Арцах) ја повикала меѓународната заедница да ја признае независноста на Република Арцах со цел да се обнови регионалниот мир и безбедност.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.panarmenian.net/eng/news/285974/|title=Karabakh urges international community to recognize its independence|publisher=PanArmenian|quote=Nagorno-Karabakh (Artsakh) Foreign Ministry on Saturday, октомври 3 called on the international community to recognize the independence of Artsakh.}}</ref>
На 6 октомври 2020 година, ерменскиот премиер [[Никол Пашинјан]] изјавил дека ерменската страна е подготвена да направи отстапки, доколку Азербејџан е подготвен да возврати.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/9645263|title=Пашинян: Ереван готов к уступкам в карабахском судир е, если к этому же готовы в Баку|accessdate=29 октомври 2020}}</ref>
На 9 октомври 2020 година, [[Армен Сарксјан|Армен Саркисјан]] побарал меѓународните сили, особено [[Соединетите Американски Држави]], [[Русија]] и [[НАТО]], да направат повеќе за да ја запрат вмешаноста на Турција во војната и предупредил дека [[Анкара]] создава „''уште една Сирија на Кавказ''“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://hetq.am/en/article/122861|title="Turkey creating "another Syria in Caucasus", Armenian President Tells Financial Times|date=9 октомври 2020|work=hetq.am|publisher=Hetq}}</ref>
На 21 октомври 2020 година, [[Никол Пашинјан]] изјавил дека „''невозможно е да се зборува за дипломатско решение во оваа фаза, барем во оваа фаза''“, бидејќи компромисната опција не е прифатлива за Азербејџан, додека ерменската страна многупати изјавила дека е подготвена да го реши проблемот со компромиси. Пашинјан изјавил дека „''да се бориме за правата на нашиот народ значи, пред сè, да земеме оружје и да се заложиме за заштита на правата на татковината''“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.armradio.am/2020/10/21/pm-there-is-no-diplomatic-solution-to-karabakh-issue-at-least-not-in-this-stage/|title=There is no diplomatic solution to Karabakh issue, at least not in this stage|date=21 октомври 2020|work=armradio.am|publisher=Public Radio of Armenia}}</ref>
На 12 ноември 2020 година, Пашинјан ѝ се обратил на својата нација, велејќи дека „''Ерменија и ерменскиот народ живеат исклучително тешки денови.'' ''Има тага во срцата на сите нас, солзи во очите на сите нас, болка во душите на сите нас''“. Премиерот истакнал дека Генералштабот на вооружените сили на Ерменија известил дека војната „''мора веднаш да се прекине''“. И претседателот на Арцах предупредил дека ако непријателствата не престанат, Степанакерт може да се изгуби за неколку дена. Пашинјан изјавил и дека прашањето на Карабах не е решено и дека меѓународното признавање на Република Арцах станува апсолутен приоритет.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://hetq.am/en/article/124228|title=Pashinyan to Nation: "Karabakh Issue Has Not Been Resolved"|date=12 Ноември 2020|work=hetq.am|publisher=[[Hetq]]}}</ref>
=== Азербејџан ===
[[Податотека:Ilham_Aliyev_chaired_a_Security_Council_meeting_(cropped).png|десно|мини| Средба на азербејџанскиот претседател Илхам Алијев со Советот за безбедност на земјата на 27 септември 2020 година]]
Според азербејџанското Министерство за одбрана, ерменската војска го прекршила примирјето 48 пати долж линијата за контакт на 26 септември 2020 година, ден пред судир от. Азербејџан изјавил дека ерменската страна нападнала прва, што предизвикало азербејџанска контраофанзива.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://mod.gov.az/en/frontline-news-557/|title=26 септември 2020 09:40|date=26 септември 2020|publisher=Defence Ministry of Azerbaijan|accessdate=28 септември 2020}}</ref>
На 27 септември 2020 година, Азербејџан ги обвинил ерменските сили за „''намерен''“ напад на линијата на фронтот <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.gulf-times.com/story/673912/Heavy-fighting-erupts-in-Nagorny-Karabakh|title=Heavy fighting erupts in Nagorny Karabak|date=27 септември 2020|publisher=Gulf Times|accessdate=28 септември 2020}}</ref> и за мета на цивилни области, тврдејќи дека имало „''грубо кршење на меѓународното хуманитарно право'' “.<ref>{{Наведени вести|url=https://azertag.az/en/xeber/Hikmat_Hajiyev_Armenia_039s_deliberate_targeting_of_residential_areas_and_the_civilians_is_a_gross_violation_of_international_humanitarian_law-1596165|title=Hikmat Hajiyev: Armenia's deliberate targeting of residential areas and the civilians is a gross violation of international humanitarian law|date=27 септември 2020|work=azertag.az|access-date=28 септември 2020|publisher=Azerbaijan State News Agency}}</ref> На 28 септември 2020 година, било наведено дека дејствијата на Ерменија ги уништиле мировните преговори преку акт на агресија,<ref>{{Наведени вести|url=https://report.az/dagliq-qarabag-munaqishesi/hikmet-haciyev-ordumuz-azerbaycan-erazisinin-tehlukesizliyini-temin-edir/|title=Hikmət Hacıyev: "Ordumuz Azərbaycan ərazisinin təhlükəsizliyini təmin edir"|date=28 септември 2020|work=report.az|access-date=28 септември 2020|publisher=Report Information Agency|language=az}}</ref> наводно дека била започната војна против Азербејџан, го мобилизирале народот на Азербејџан и објавиле Голема патриотска војна.<ref>{{Наведени вести|url=https://report.az/dagliq-qarabag-munaqishesi/prezidentin-komekcisi-azerbaycana-qarsi-muharibe-baslayib/|title=Prezidentin köməkçisi: "Bu, Azərbaycan xalqının Böyük Vətən Müharibəsidir"|date=28 септември 2020|work=report.az|access-date=28 септември 2020|publisher=Report Information Agency|language=az}}</ref> Потоа било наведено дека распоредувањето на ерменската војска во Нагорно-Карабах претставува закана за регионалниот мир и ја обвинил Ерменија за пропаганда, додавајќи дека азербејџанската војска работи според меѓународното право.<ref>{{Наведени вести|url=https://apa.az/en/nagorno_garabagh/Hikmat-Hajiyev:-%22Armenia-prepares-very-false-and-needless-information%22-331408|title=Hikmat Hajiyev: "Armenia prepares very false and needless information"|date=28 септември 2020|work=apa.az|access-date=28 септември 2020}}</ref> Азербејџанските власти објавиле соопштение во кое ја обвиниле ерменската војска дека намерно гаѓа цивили, вклучувајќи жени и деца.<ref>{{Наведени вести|url=https://apa.az/az/sosial_xeberler/Dovlt-Komitsi-Ermnistan-silahli-quvvlrinin-qadin-v-usaqlari-qtl-yetirmsin-dair-byanat-yayib-607424|title=Dövlət Komitəsi Ermənistan silahlı qüvvələrinin qadın və uşaqları qətlə yetirməsinə dair bəyanat yayıb|date=28 септември 2020|work=apa.az|access-date=28 септември 2020|language=az}}</ref> Азербејџанскиот министер за надворешни работи (МНР) негирал какви било информации за турска вмешаност, притоа признавајќи ја воено-техничката соработка со Турција и други земји.<ref>{{Наведени вести|url=https://regnum.ru/news/polit/3075510.html|title=Азербайджан ответил на обвинения Армении в привлечении наёмников|date=28 септември 2020|work=regnum.ru|access-date=28 септември 2020|publisher=REGNUM News Agency|language=ru}}</ref>
На 29 септември 2020 година, претседателот на Азербејџан, Илхам Алијев, изјавил дека ерменската контрола на областа и агресијата довеле до уништување на инфраструктурата и џамиите, го предизвикал масакрот во Хоџали и резултирало со [[Културоцид|културен геноцид]] и дека тоа е еднакво на [[исламофобија]]та поддржана од државата и антиазербејџанските чувства.<ref>{{Наведени вести|url=https://azertag.az/xeber/Prezident_Ilham_Aliyev_Islamofobiya_ve_Azerbaycanofobiya_siyaseti_artiq_Ermenistanin_resmi_ideologiyasina_chevrilib-1598429|title=Prezident İlham Əliyev: İslamofobiya və Azərbaycanofobiya siyasəti artıq Ermənistanın rəsmi ideologiyasına çevrilib|date=29 септември 2020|work=azertag.az|access-date=29 септември 2020|publisher=Azerbaijan State News Agency|language=az}}</ref> Азербејџанското МНР побарало Ерменија да престане да гранатира цивили и ги повикало меѓународните организации да обезбедат дека Ерменија го следи меѓународното право.<ref>{{Наведени вести|url=https://apa.az/en/nagorno_garabagh/MFA:-We-demand-from-Armenia-to-stop-shelling-civilians-331517|title=MFA: We demand from Armenia to stop shelling civilians|date=29 септември 2020|work=apa.az|access-date=29 септември 2020}}</ref> Азербејџан ги негирал извештаите за платеници донесени од Турција од страна на Азербејџан,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.azernews.az/karabakh/169738.html|title=Ambassador: If Armenia recognizes "independence" of Karabakh, it would mean burning all bridges|date=1 октомври 2020|work=AzerNews.az|language=en|accessdate=13 октомври 2021}}</ref><ref name=":12">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.aljazeera.com/news/2020/9/28/azerbaijan-denies-turkey-sent-it-fighters-from-syria|title=Azerbaijan denies Turkey sent it fighters from Syria|date=28 септември 2020|work=[[Al Jazeera]]|accessdate=12 октомври 2021}}</ref> и првиот потпретседател на Република Азербејџан, Мехрибан Алијева, изјавила дека Азербејџан никогаш не полагал право на туѓа територија ниту пак извршил злосторства против човештвото.<ref>{{Наведени вести|url=https://apa.az/en/nagorno_garabagh/Mehriban-Aliyeva:-%22May-the-Almighty-grant-every-Azerbaijani-the-chance-to-kiss-the-sacred-Karabakh-soil!%22-331594|title=Mehriban Aliyeva: "May the Almighty grant every Azerbaijani the chance to kiss the sacred Karabakh soil!"|date=29 септември 2020|work=apa.az|access-date=29 септември 2020}}</ref>
На 3 октомври 2020 година, Алијев изјавил дека [[Ерменија]] треба да ја напушти територијата на [[Азербејџан]] (во Нагорно-Карабах) за да престане војната.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.cnn.com/2020/10/03/asia/azerbaijan-armenia-president-intl/index.html|title=President of Azerbaijan tells Armenia to 'leave our territory, and then, the war will stop'|last=Istanbul|first=Aren Melikyan in Yerevan and Arzu Geybullaeva in|publisher=CNN|accessdate=4 октомври 2020}}</ref> Следниот ден, Алиев издал официјална изјава дека Азербејџан „''пишува нова историја''“, опишувајќи го Карабах како древна азербејџанска територија и долгогодишен дом на Азербејџанците, и тврдејќи дека Ерменците ја окупирале територијата на Азербејџан, уништувајќи го неговото верско и културно наследство, три децении. Тој додал дека Азербејџан ќе ги обнови своите градови и ќе ги уништи џамиите и ја обвинил Ерменија за искривување на историјата.<ref>{{Наведени вести|url=https://apa.az/en/nagorno_garabagh/President-Ilham-Aliyev:-Today-we-are-writing-a-new-history-of-our-people-and-state-a-glorious-history-332072|title=Претседателот Илхам Алиев: Денеска пишуваме нова историја на нашиот народ и држава, славна историја|date=4 октомври 2020|work=apa.az|access-date=4 октомври 2020|quote=Како што знаете, Азербејџан веќе една недела се бори да го врати својот територијален интегритет. На бојното поле, нашите војници и старешини покажуваат херојство, му нанесуваат големи удари на непријателот, го ставаат непријателот на негово место, го бркаат непријателот од нашите земји по цена на нивните животи... Ние денес ја враќаме историската правда затоа што земјата Карабах е нашата античка историска земја. Народот на Азербејџан со векови живеел, создавал и градел во овие земји. Но, многу години, речиси 30 години, ерменските џелати ги окупираа нашите земји, ги уништуваа сите наши историски, верски и културни места. Ќе ги обновиме сите наши градови. Ќе ги обновиме сите наши џамии уништени од Ерменците. Животот ќе се врати на овие места. Ставивме крај на обидите на Ерменците да ги сменат нашите историски имиња и да ја фалсификуваат историјата, да го избришат историското и културното наследство на азербејџанскиот народ. Се обновуваат историските имиња на нашите населби и ќе се обновуваат.}}</ref>
Два дена подоцна, помошникот на Алиев, Хикмат Хаџиев, изјавил дека Ерменија распоредила [[касетна муниција]] против градовите,<ref>{{Наведени вести|url=https://www.dunyabulteni.net/ortadogu/ermenistan-cepheden-kaciyor-sivilleri-vuruyor-h479865.html|title=Ermenistan cepheden kaçıyor sivilleri vuruyor|work=Dünya Bülteni|language=tr}}</ref> но тоа не било потврдено од други извори. На 7 октомври 2020 година, Азербејџан официјално ги известил членките на Светската конференција за уставна правда, Конференцијата на европските уставни судови, Асоцијацијата на азиските уставни судови и слични организации дека ја започнал операцијата во согласност со меѓународното право за повторно воспоставување на меѓународно признат територијален интегритет и за безбедноста на својот народ.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.aa.com.tr/en/azerbaijan-front-line/azerbaijan-sends-notice-to-world-courts-on-military-ops/1998840|title=Azerbaijan sends notice to world courts on military ops|date=7 октомври 2020|publisher=Anadolu Agency|accessdate=18 октомври 2020}}</ref> Тој, исто така, ја обвинил Ерменија за [[Дискриминација|етничка дискриминација]] поради историското протерување или самопрогонство на етничките малцински заедници, истакнувајќи го нејзиното моноетничко население.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://apa.az/en/nagorno_garabagh/President-Ilham-Aliyev:-%22Armenia-is-a-racist-country-representatives-of-no-other-nationality-can-live-there%22-332434|title=President Ilham Aliyev: "Armenia is a racist country, representatives of no other nationality can live there"|date=8 октомври 2020|work=apa.az|accessdate=8 октомври 2020|quote=Во Азербејџан живеат претставници на многу националности. Тие живеат како едно семејство. Азербејџан е познат како мултикултурна земја во светот. Ова го признаваат Обединетите нации, како и други меѓународни организации кои работат на хуманитарната област. Азербејџан е земја на толеранција, етничка и верска толеранција. Илјадници Ерменци денес живеат во нашата земја и тие се наши граѓани. И тие живеат нормално, како и сите други националности. Секако, сигурен сум дека по завршувањето на оваа војна и конфликт, Ерменците кои денес живеат во Нагорно-Карабах ќе живеат со нас. Азербејџан е мултинационална земја. Така било низ историјата. Мислам дека ова е наша голема предност.}}</ref>
На 10 октомври 2020 година, азербејџанскиот министер за надворешни работи Џејхун Бајрамов изјавил дека примирјето потпишано истиот ден е привремено.<ref>{{Наведени вести|url=https://uk.reuters.com/article/uk-armenia-azerbaijan-foreignminister-idUKKBN26V0JK|title=Azeri foreign minister says Nagorno-Karabakh truce is temporary|last=Reuters Staff|date=10 октомври 2020|work=Reuters|access-date=10 октомври 2020}}</ref> И покрај тоа, Алиев изјавил дека двете страни сега се обидуваат да утврдат политичко решение за судир от.<ref>{{Наведени вести|url=https://uk.reuters.com/article/uk-armenia-azerbaijan-diplomacy-idUKKBN26V007|title=Armenia and Azerbaijan accuse each other of violating Nagorno-Karabakh ceasefire|last=Hovhannisyan|first=Nailia Bagirova, Nvard|date=10 октомври 2020|work=Reuters|access-date=10 октомври 2020}}</ref>
На 21 октомври 2020 година, Алиев изјавил дека Азербејџан не исклучува воведување меѓународни набљудувачи и мировници во Нагорно-Карабах, но ќе постави некои услови кога ќе дојде време.<ref name="aljazeerapeacekeeper">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.aljazeera.com/news/2020/10/22/azeri-president-says-armenians-can-have-cultural-autonomy|title=Azeri president says Armenians can have "cultural autonomy"|date=22 октомври 2020|accessdate=22 октомври 2020}}</ref> Тој потоа додал дека Азербејџан не се согласува за [[референдум]] во Нагорно-Карабах,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://ria.ru/20201022/karabakh-1580992201.html|title=Алиев исключил возможность проведения референдума в Карабахе|date=22 октомври 2020|publisher=RIA Novosti|language=ru|accessdate=22 октомври 2020}}</ref> но не ја исклучува културната автономија на Ерменците во Нагорно-Карабах,<ref name="aljazeerapeacekeeper" /> и потврдил дека Азербејџан ги смета Ерменците кои живеат во Нагорно-Карабах како нивните граѓани, ветувајќи безбедност и права.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://ria.ru/20201022/armyane-1581006912.html|title=Права армян в Карабахе будут полностью соблюдены, заявил Алиев|date=22 октомври 2020|publisher=RIA Novosti|language=ru|accessdate=22 октомври 2020}}</ref>
На 26 октомври 2020 година, Алиев изјавил дека азербејџанската влада ќе изврши увид и ќе го евидентира уништувањето од страна на ерменските сили на териториите окупирани од Ерменија околу Нагорно-Карабах за време на судир от во [[Нагорнокарабашка војна|Нагорно-Карабах]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/russian/live/news-54686682?ns_mchannel=social&pinned_post_locator=urn:asset:685e43b5-6cb6-46d3-b1e3-d06cb7246c89|title=Алиев грозит Армении счетом за разоренные земли|date=26 октомври 2020|publisher=BBC Russian Service|language=ru|accessdate=26 октомври 2020}}</ref>
== Наводи за вмешаност на трета страна ==
Поради географијата, историјата и чувствителноста на судир от во Нагорно-Карабах, биле упатени обвинувања, наводи и изјави за вмешаност на трети страни и меѓународни актери, вклучително и во медиумски извештаи. Азербејџан е обвинет за вработување сириски платеници за време на војната, вклучувајќи ги и извештаите на Сириската опсерваторија за човекови права (SOHR).<ref name="bbc_061020">{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/russian/live/news-54317944|title=Война в Карабахе: сотни раненых и погибшие по обе стороны фронта|access-date=6 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201006141402/https://www.bbc.com/russian/live/news-54317944|archive-date=6 октомври 2020|publisher=BBC|language=ru|trans-title=Karabakh war: Hundreds wounded and killed on both sides of the front|quote=Some results of Saturday}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.syriahr.com/en/185821/|title=Turkish-backed mercenaries – First batch of Syrian fighters arrives in Azerbaijan|access-date=27 септември 2020|publisher=Сириска опсерваторија за човекови права|language=en}}</ref> Постоеле, исто така, тврдења за курдска милиција од Сирија и Ирак кои се бореле на ерменска страна, и иако некои извори од трета страна го потврдиле тоа,<ref name="almonitorkurd">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.al-monitor.com/pulse/originals/2020/10/russia-recuit-syria-kurds-fighting-armenia-azerbaijan.html|title=Will Russia recruit Syrian Kurds to fight in Armenia-Azerbaijan conflict?|last=Semenov|first=Kirill|date=14 октомври 2020|publisher=Al-Monitor|accessdate=22 октомври 2020|quote=Во овој контекст, за руската страна беше корисно да се нагласи присуството на „курдските екстремистички групи“, кои, според разузнавачката служба, дошле да учествуваат во конфликтот на страната на Ерменија. Иако сè уште нема директни докази за тоа, потенцијалното распоредување на единици на Курдистанската работничка партија или поврзани организации во зоната на ерменско-азербејџанскиот конфликт би било исклучително чувствително за Турција. Доколку се потврди, наместо Анкара да ја елиминира „курдската закана“ на јужните граници на земјата, може да се создаде „терористичко жариште“ на северните граници на Турција. Ова може да биде една цена од поддршката на Турција за Азербејџан.}}</ref><ref name="KPSyria">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.kp.ru/daily/217190.5/4297301/|title=Разбор мифа: так чьи же всё-таки наёмники сражаются в Карабахе?|last=Ivanov|first=Mikhail|date=2 октомври 2020|work=[[Komsomolskaya Pravda]]|language=ru|accessdate=8 декември 2020}}</ref><ref name="KPSyriaen">{{Наведена мрежна страница|url=https://news.ru/en/world/media-armenia-attracts-syrian-and-lebanese-war-veterans-to-karabakh/|title=Media: Armenia attracts Syrian and Lebanese war veterans to Karabakh|last=Nikiforov|first=Igor|date=2 октомври 2020|work=News.ru|archive-url=https://web.archive.org/web/20201205201952/https://news.ru/en/world/media-armenia-attracts-syrian-and-lebanese-war-veterans-to-karabakh/|archive-date=5 декември 2020|accessdate=27 Ноември 2020}}</ref> некои публикации ги сметале овие тврдења за „''сомнителни''“.<ref name="jpostPKK">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.jpost.com/middle-east/turkey-iran-russia-benefit-from-azerbaijan-armenia-conflict-analysis-646951|title=Turkey, Iran, Russia benefit from Azerbaijan, Armenia conflict – analysis|last=Seth J. Frantzman|date=26 октомври 2020|work=jpost.com|publisher=The Jerusalem Post}}</ref><ref name="eurasianetkurd">{{Наведена мрежна страница|url=https://eurasianet.org/question-of-syrian-mercenaries-takes-over-armenia-azerbaijan-information-war|title=Question of Syrian mercenaries takes over Armenia-Azerbaijan information war|date=1 октомври 2020|work=eurasianet.org|publisher=[[Eurasianet]]}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.washingtonpost.com/world/2020/09/30/armenians-azerbaijan-turkey-russia-clashes/|title=Turkey and Russia preside over a new age of mercenary wars|last=Tharoor|first=Ishaan|date=30 септември 2020|publisher=The Wasgington Post|accessdate=6 јануари 2021}}</ref> За време на војната, етнички Ерменци волонтери од [[Блискиот Исток]], [[Европа]] и [[Латинска Америка]] се бореле на ерменската страна.<ref name="novayalebanon">{{Наведена мрежна страница|url=https://novayagazeta.ru/articles/2020/10/02/87340-v-boy-vstupayut-naemniki|title=В бой вступают наемники|last=el-Hayek|first=Wadih|date=2 октомври 2020|work=novayagazeta.ru|language=ru|archive-url=https://archive.today/20201004131108/https://novayagazeta.ru/articles/2020/10/02/87340-v-boy-vstupayut-naemniki|archive-date=4 октомври 2020|accessdate=13 октомври 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.rfi.fr/fr/europe/20201003-le-haut-karabakh-les-volontaires-arméniens-découvrent-la-guerre|title=Dans le Haut-Karabakh, les volontaires arméniens découvrent la guerre|date=3 октомври 2020|work=rfi.fr|language=fr|accessdate=6 јануари 2021}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.liberation.fr/france/2020/10/11/de-marseille-a-erevan-un-militant-marque-au-front_1802057|title=De Marseille à Erevan, un militant marqué au front|last=Хароунјан|first=Стефани|date=11 октомври 2020|work=liberation.fr|language=fr|accessdate=6 јануари 2021}}</ref><ref name="france24volunteer">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.france24.com/en/asia-pacific/20201027-armenian-diaspora-pitches-in-as-nagorno-karabakh-truce-crumbles|title=Ерменската дијаспора влегува додека примирјето во Нагорно-Карабах се распаѓа|date=27 октомври 2020|work=france24.com}}</ref> Двете страни негирале дека вработувале платеници во војната,<ref name="sarkissianpkk">{{Наведени вести|url=https://english.alarabiya.net/en/features/2020/09/30/Turkish-claims-of-PKK-fighters-in-Armenia-absolute-nonsense-Armen-Sarkissian|title=Turkish claims of PKK fighters in Armenia absolute nonsense: Armen Sarkissian|date=29 септември 2020|work=alarabia.net|access-date=30 септември 2020}}</ref><ref name="syriadenygov">{{Наведена мрежна страница|url=https://en.president.az/articles/43037|title=Ilham Aliyev was interviewed by France 24 TV channel|work=Official website of President of Azerbaijan Republic|accessdate=5 декември 2020}}</ref> но [[Канцеларија на Високиот комесар за човекови права на Обединетите нации|ОХЦХР]] изјавила дека има извештаи за сириски борци мотивирани првенствено од приватна корист кои се бореле на страната на Азербејџан регрутирана со помош на Турција и странски државјани кои се борат на ерменската страна со мотивација, повикувајќи на повлекување на сите платеници и поврзани актери од Нагорно-Карабах.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=26494&LangID=E|title=OHCHR {{!}} Mercenaries in and around the Nagorno-Karabakh conflict zone must be withdrawn – UN experts|work=OHCHR|access-date=13 Ноември 2020}}</ref>
=== Авганистански милитанти ===
На 7 октомври 2020 година, портпаролот на претседателот на Арцах, Вахрам Погосјан изјавил дека според разузнавачките податоци, турскиот претседател [[Реџеп Таип Ердоган]] постигнал договор со лидерот на Исламската партија на Авганистан (Хезб-е-Ислам) Гулбудин Хекматјар за вклучување „''нови терористички групи во војната против Арцах''“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://hetq.am/en/article/123302|title=Azerbaijan Opens New "Vein" Via Afghanistan, In Addition to Turkey and Israel Routes|work=hetq.am|publisher=Hetq}}</ref> На 17 октомври 2020 година, [[Ерменска служба за национална безбедност|НСС]] изјавила дека азербејџанската страна е ангажирана во транспортот на голема количина муниција и платеници на нејзината територија, наведувајќи ги летовите на авионите Боинг 747 и Ил-76 на Силк Веј од Баку до воздушните бази во различни земји како доказ. Според ерменската [[Ерменска служба за национална безбедност|НСС]], летот Баку-Баграм бил регистриран на 16 октомври, а летот Баграм- Лашкар Гах -Баку на 17 октомври. Ерменската [[Ерменска служба за национална безбедност|НСС]] објавила дека истата рута била закажана за 18 октомври и летови од Баку до [[Кандахар]]. Исто така, се забележува дека информациите за некои од овие летови отсуствуваат во системот на меѓународни возни редови, а голем број аеродроми немаат меѓународна класификација.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://ria.ru/20201017/afganistan-1580258262.html|title=Ереван заподозрил Баку в привлечении наемников из Афганистана|date=17 октомври 2020|work=ria.ru|publisher=[[RIA Novosti]]|language=ru|trans-title=Yerevan suspects Baku of involving mercenaries from Afghanistan}}</ref> На 2 октомври 2020 година, декларираната дипломатска поддршка на [[Авганистан]] за Азербејџан ја поттикнало Ерменија да се заложи за ставање крај на статусот на набљудувач на [[Кабул]] во Организацијата на Договорот за колективна безбедност (CSTO), регионален сојуз предводен од [[Русија]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.rferl.org/a/as-kabul-backs-azerbaijan-in-conflict-with-armenia-afghans-recall-fighting-in-previous-war/30880802.html|title=As Kabul Backs Azerbaijan In Conflict With Armenia, Afghans Recall Fighting In Previous War|date=7 октомври 2020|work=rfelr.org|publisher=[[Radio Free Europe/Radio Liberty]]}}</ref>
=== Волонтери од ерменската дијаспора ===
[[Податотека:Arayik_Harutyunyan_awarding_a_volunteer_on_Ноември _2_2020.jpg|мини| Претседателот на Арцах, [[Арајик Харутјуњан]], наградува ерменски волонтер за фаќање сириски платеник на 2 ноември 2020 година <ref name="ArmenianPOWs">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.hrw.org/news/2020/12/02/azerbaijan-armenian-prisoners-war-badly-mistreated|title=Azerbaijan: Armenian Prisoners of War Badly Mistreated|date=2 декември 2020|work=Human Rights Watch|accessdate=2 декември 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.panorama.am/en/news/2020/11/02/Artsakh-President/2392969|title=Artsakh President awarded members of the volunteer unit who captured a Syrian mercenary in the Karabakh conflict zone|date=2 Ноември 2020|publisher=Panorama|accessdate=3 Ноември 2020}}</ref>]]
На 28 септември 2020 година, Министерството за одбрана на Азербејџан тврдело дека меѓу ерменските жртви имало „''платеници''“ со ерменско потекло од Сирија и различни земји од Блискиот Исток.<ref>{{Наведени вести|url=https://apa.az/en/azerbaijan-army-azerbaijani-armed-forces/Vagif-Dargahli:-%22There-are-mercenaries-of-Armenian-origin-from-Syria-and-different-countries-of-the-Middle-East-among-the-losses-of-the-enemy%22-331402|title=Vagif Dargahli: 'There are mercenaries of Armenian origin from Syria and different countries of the Middle East among the losses of the enemy'|date=28 септември 2020|work=apa.az|access-date=28 септември 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200929174638/https://apa.az/en/azerbaijan-army-azerbaijani-armed-forces/Vagif-Dargahli:-%22There-are-mercenaries-of-Armenian-origin-from-Syria-and-different-countries-of-the-Middle-East-among-the-losses-of-the-enemy%22-331402|archive-date=29 септември 2020}}</ref> Истиот ден турскиот министер за одбрана изјавил дека Ерменија мора „''да ги врати назад платениците и терористите што ги донесе од странство''“.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.hurriyetdailynews.com/erdogan-urges-armenia-to-end-occupation-in-upper-karabakh-158669|title=Erdoğan urges Armenia to 'end occupation in Upper Karabakh'|date=28 септември 2020|work=Hurriyet Daily News|access-date=10 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201008022039/https://www.hurriyetdailynews.com/erdogan-urges-armenia-to-end-occupation-in-upper-karabakh-158669|archive-date=8 октомври 2020}}</ref> Два дена подоцна, азербејџанските власти побарале од меѓународната заедница „''адекватно да одговори на употребата на терористичките сили од страна на Ерменија''“.<ref>{{Наведени вести|url=https://apa.az/en/domestic-news/Hikmet-Hajiyev:-%22International-community-should-adequately-respond-to-the-use-of-terrorist-forces-by-Armenian-against-Azerbaijan%22-331711|title=Hikmet Hajiyev: "International community should adequately respond to the use of terrorist forces by Armenian against Azerbaijan"|date=30 септември 2020|work=apa.az|access-date=30 септември 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201001061433/https://apa.az/en/domestic-news/Hikmet-Hajiyev:-%22International-community-should-adequately-respond-to-the-use-of-terrorist-forces-by-Armenian-against-Azerbaijan%22-331711|archive-date=1 октомври 2020}}</ref> На 30 септември 2020 година, SOHR, исто така, изјавил дека сириски борци со ерменско потекло биле транспортирани во Ерменија за да се борат против Азербејџан.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.syriahr.com/en/186288/|title=Armenia–Azerbaijan conflict {{!}} First Syrian fighter of Ankara-backed factions killed in Azerbaijan|date=30 септември 2020|access-date=1 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201005180045/https://www.syriahr.com/en/186288/|archive-date=5 октомври 2020|publisher=Сириска опсерваторија за човекови права}}</ref> Следниот ден, азербејџанските власти изјавиле дека Ерменија широко употребила странски „''терористички сили''“ и „''платеници''“ против неа, со докази за луѓе со ерменско потекло од [[Среден Исток|Блискиот Исток]], особено [[Сирија]] и [[Либан]], а потоа и Русија, [[Грузија]], Грција., [[Обединети Арапски Емирати|Обединетите Арапски Емирати]] и други земји.<ref>{{Наведени вести|url=https://apa.az/en/frontline-news/Azerbaijani-MFA:-Foreign-terrorist-and-mercenaries-being-used-by-Armenia-against-Azerbaijan-332119|title=Azerbaijani MFA: Foreign terrorist and mercenaries being used by Armenia against Azerbaijan|date=5 октомври 2020|work=apa.az|access-date=5 октомври 2020}}</ref> Во извештајот на ''[[Новаја Газета]]'', цитиран од разузнавањето на либанското Министерство за внатрешни работи, се наведува дека околу 500 етнички Ерменски Либанци отпатувале да се борат во Нагорно-Карабах.<ref name="novayalebanon">{{Наведена мрежна страница|url=https://novayagazeta.ru/articles/2020/10/02/87340-v-boy-vstupayut-naemniki|title=В бой вступают наемники|last=el-Hayek|first=Wadih|date=2 октомври 2020|work=novayagazeta.ru|language=ru|archive-url=https://archive.today/20201004131108/https://novayagazeta.ru/articles/2020/10/02/87340-v-boy-vstupayut-naemniki|archive-date=4 октомври 2020|accessdate=13 октомври 2020}}</ref> На почетокот на октомври, ''Комсомолскаја Правда'' објавила дека Ерменците од Либан, кои биле членови на [[Ерменската тајна армија за ослободување на Ерменија]], милитантна група наведена како терористичка организација од страна на САД, ја поддржале Ерменија во војната.<ref name="KPSyria">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.kp.ru/daily/217190.5/4297301/|title=Разбор мифа: так чьи же всё-таки наёмники сражаются в Карабахе?|last=Ivanov|first=Mikhail|date=2 октомври 2020|work=[[Komsomolskaya Pravda]]|language=ru|accessdate=8 декември 2020}}</ref> Грчкиот ''Сити Тајмс'' објавил дека околу 500-800 Ерменци од Грција, како и некои [[Грци]] доброволно се пријавиле во војната на страната на Ерменија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://greekcitytimes.com/2020/10/03/former-non-commissioned-officer-im-going-to-artsakh-with-500-800-greeks-to-crush-the-turks/|title=Former non-commissioned officer: "I'm going to Artsakh with 500–800 Greeks to crush the Turks"|date=3 октомври 2020|work=Greek City Times|accessdate=27 Ноември 2020}}</ref> Официјален претставник на ерменското Министерство за одбрана рекол дека многумина од дијаспората се пријавиле да волонтираат без да наведе прецизен број. Стотици од далечни места како [[Аргентина]] и САД се вратиле во Ерменија на борбена обука. Карапет Агаџанјан, борбен инструктор во [[Ереван]], кој обучува локални и странски волонтери, изјавил за [[Ројтерс]] дека околу 10 либански Ерменци добиле обука во неговиот камп.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.reuters.com/article/uk-armenia-azerbaijan-lebanon-idUKKBN27H157|title=Despite Lebanon's woes, Armenians spring to action for Nagorno-Karabakh|last=Francis|first=Марија Семерџијан, Елен|date=1 Ноември 2020|work=reuters.com}}</ref> Франс 24 разговарал со војници, вклучително и ерменска дијаспора од Франција, кои се борат во Нагорно-Карабах.<ref name="france24volunteer">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.france24.com/en/asia-pacific/20201027-armenian-diaspora-pitches-in-as-nagorno-karabakh-truce-crumbles|title=Ерменската дијаспора влегува додека примирјето во Нагорно-Карабах се распаѓа|date=27 октомври 2020|work=france24.com}}</ref>
=== Израел ===
На 24 април 2021 година, началникот на силите за воздушна одбрана на ерменската армија Армен Варданјан изјавил дека [[Израел]] не само што доставувал воена опрема за Азербејџан за време на војната, туку и управувал со неа. Според генерал-мајорот, Израел обезбедувал директна помош преку нивните оператори и персонал за време на воените дејствија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.panarmenian.net/eng/news/292378/|title=Military: Israeli crew supported Azerbaijan during Karabakh war|date=24 April 2021|work=PanARMENIAN.Net}}</ref>
=== Курди ===
На 30 септември 2020 година, турски извори тврделе дека околу 300 милитанти на [[Курдска работничка партија|Курдистанската работничка партија]] (ПКК) биле транспортирани во Нагорно-Карабах преку Иран. Сепак, според ''Eurasianet'' и ''The Jerusalem Post'', овие тврдења не биле потврдени со докази.<ref name="jpostPKK">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.jpost.com/middle-east/turkey-iran-russia-benefit-from-azerbaijan-armenia-conflict-analysis-646951|title=Turkey, Iran, Russia benefit from Azerbaijan, Armenia conflict – analysis|last=Seth J. Frantzman|date=26 октомври 2020|work=jpost.com|publisher=The Jerusalem Post}}</ref><ref name="eurasianetkurd">{{Наведена мрежна страница|url=https://eurasianet.org/question-of-syrian-mercenaries-takes-over-armenia-azerbaijan-information-war|title=Question of Syrian mercenaries takes over Armenia-Azerbaijan information war|date=1 октомври 2020|work=eurasianet.org|publisher=[[Eurasianet]]}}</ref> На 6 октомври 2020 година, [[Служба за државна безбедност (Азербејџан)|ССС]] тврдела, цитирајќи ги пресретнувањата, кои ги објавила како доказ, дека Ерменија вработила странски платеници, вклучително и членови на курдски милитантни групи кои Ерменија ги донела од [[Ирак]] и Сирија, за да се борат против Азербејџан.<ref>{{Наведени вести|url=https://apa.az/en/accidents-incidents-news/SSS-announces-facts-approving-fighting-of-PKK-terrorists-on-the-Armenian-side-against-Azerbaijan-332242|title=SSS announces facts, approving fighting of PKK terrorists on the Armenian side against Azerbaijan|date=5 октомври 2020|work=apa.az|access-date=5 октомври 2020|quote=Република Ерменија користи странски платеници, вклучително и членови на курдските терористички групи кои Ерменија ги донесе од Ирак и Сирија, во својата агресија против Азербејџан, изјави за АПА Одделот за односи со јавноста на Службата за државна безбедност (ССС). Службата за државна безбедност на Република Азербејџан пресретнала разговори на терористи поврзани со ПКК кои учествуваат во борбени активности против Азербејџан. Според прислушуваните разговори, терористите разговараат за несигурната ситуација на страната на Ерменија и бројните загуби. Тие зборуваат и за тоа како азербејџанската страна ефикасно користи беспилотни летала и жалат што дошле во воената зона измамени од Ерменците. Еве ги горенаведените материјали.}}</ref> Истиот ден, руската служба за надворешно разузнавање обвинила дека има курдски екстремистички групи, кои, според ''Ал-Монитор'', се борат на ерменската страна, а за тоа нема директни докази.<ref name="almonitorkurd">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.al-monitor.com/pulse/originals/2020/10/russia-recuit-syria-kurds-fighting-armenia-azerbaijan.html|title=Will Russia recruit Syrian Kurds to fight in Armenia-Azerbaijan conflict?|last=Semenov|first=Kirill|date=14 октомври 2020|publisher=Al-Monitor|accessdate=22 октомври 2020|quote=In this context, it was beneficial for the Russian side to stress the presence of "Kurdish extremist groups", which, according to the intelligence service, came to participate in the conflict on the side of Armenia. While there is no direct evidence of this yet, the potential deployment of Kurdistan Workers Party units or affiliated organizations in the zone of the Armenian-Azerbaijani conflict would be extremely sensitive for Turkey. If confirmed, instead of Ankara having eliminated the "Kurdish threat" at the southern borders of the country, a "terrorist hotbed" could be being created at Turkey's northern borders. This could be one price of Turkey's support for Azerbaijan.}}</ref> На почетокот на октомври, ''Комсомолскаја Правда'' објавила дека има докази за поддршка на Ерменија од милитантите на бригадата „Нубар Озањан“, дел од Сириските демократски сили и поврзана со ПКК.<ref name="KPSyria">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.kp.ru/daily/217190.5/4297301/|title=Разбор мифа: так чьи же всё-таки наёмники сражаются в Карабахе?|last=Ivanov|first=Mikhail|date=2 октомври 2020|work=[[Komsomolskaya Pravda]]|language=ru|accessdate=8 декември 2020}}</ref><ref name="KPSyriaen">{{Наведена мрежна страница|url=https://news.ru/en/world/media-armenia-attracts-syrian-and-lebanese-war-veterans-to-karabakh/|title=Media: Armenia attracts Syrian and Lebanese war veterans to Karabakh|last=Nikiforov|first=Igor|date=2 октомври 2020|work=News.ru|archive-url=https://web.archive.org/web/20201205201952/https://news.ru/en/world/media-armenia-attracts-syrian-and-lebanese-war-veterans-to-karabakh/|archive-date=5 декември 2020|accessdate=27 Ноември 2020}}</ref> Сепак, бригадата Нубар Озањан остро ги негирала тврдењата дека тие патувале во Ерменија.<ref name="auto1">{{Наведена мрежна страница|url=https://anfturkce.com/rojava-surIye/ermeni-taburu-tuerk-devleti-suriye-den-karabag-a-sevkiyat-yapiyor-146589|title=Ermeni Taburu: Türk devleti Suriye'den Karabağ'a sevkiyat yapıyor|work=ANF News}}</ref> Командантот на групата го исмеал турското обвинување, велејќи „''Знаеме дека оваа перцепција е целосно лажна.'' ''Освен тоа, сите знаат дека членовите на ПКК не се во Ерменија. Затоа што тоа не е Курдистан''.“ <ref name="auto1" /> Лук Кофи, американски политички советник и директор на Центарот за студии за надворешна политика при Фондацијата Херитиџ, цитирајќи свои извори, тврдел дека до 100 борци на ПКК биле во [[Степанакерт]] за да се борат против Азербејџан, но не обезбедил никакви докази.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.ru/en/world/100-kurdish-fighters-spotted-in-nagorno-karabakh/|title=100 Kurdish fighters spotted in Nagorno Karabakh|date=3 октомври 2020|work=News.ru|language=en|archive-url=https://archive.today/20210131044141/https://news.ru/en/world/100-kurdish-fighters-spotted-in-nagorno-karabakh/|archive-date=31 јануари 2021|accessdate=1 февруари 2021}}</ref> Ова било демантирано од Ерменија.<ref name="sarkissianpkk">{{Наведени вести|url=https://english.alarabiya.net/en/features/2020/09/30/Turkish-claims-of-PKK-fighters-in-Armenia-absolute-nonsense-Armen-Sarkissian|title=Turkish claims of PKK fighters in Armenia absolute nonsense: Armen Sarkissian|date=29 септември 2020|work=alarabia.net|access-date=30 септември 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.am/eng/news/608647.html|title=Armenian President: We must negotiate with Turkey as a party to the conflict, not as a mediator|date=18 октомври 2020|work=news.am|publisher=News.am}}</ref>
=== Пакистан ===
На 17 октомври 2020 година, ерменската служба за национална безбедност изјавила дека Азербејџан шверцувал значително количество муниција, платеници и „''терористи''“ од [[Авганистан]] и [[Пакистан]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.panarmenian.net/eng/news/286679/|title=Azerbaijan smuggling in more terrorists, arms – Armenia NSS|date=17 октомври 2020|work=panarmenian.net|publisher=PanARMENIAN.net|accessdate=17 октомври 2020}}</ref> Пакистан го отфрлил ова тврдење како „''неодговорна пропаганда''“ и изјавил дека тврдењата на ерменската влада немаат суштина.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.dawn.com/news/1585565/fo-rejects-baseless-claim-by-armenian-pm-about-pakistani-forces-involvement-in-karabakh-conflict|title=FO rejects 'baseless' claim by Armenian PM about Pakistani forces' involvement in Karabakh conflict|last=Siddiqui|first=Naveed|date=17 октомври 2020|work=Dawn|access-date=1 декември 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://tass.com/pressreview/1217255|title=Press review: Has Pakistan entered the Karabakh conflict and why Pompeo is touring S. Asia|date=28 октомври 2020|work=tass.com|publisher=[[TASS]]}}</ref> Ерменскиот премиер [[Никол Пашинјан]] во интервју за индискиот медиум ''WION'' изјавил дека има „''информации дека милитанти од Пакистан се вклучени во војната против Карабах''“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.wionews.com/world/pakistan-is-sending-armed-terrorists-to-azerbaijan-armenian-pm-tells-wion-337721|title=Pakistan is sending armed terrorists to Azerbaijan, Armenian PM tells WION|date=24 октомври 2020|work=wionnews.com|publisher=[[WION (TV channel)|WION]]}}</ref> Тој им кажал на руските новинари за активната улога на Пакистан во судир от. Претседателот на Азербејџан, Илхам Алијев, изјавил дека Пакистан дипломатски го поддржал Баку „''но за воена помош не доаѓа предвид''“. На 28 октомври 2020 година, врз основа на информирани извори, ''Комерсант'' објавил дека најмалку една група милитанти со оружје и муниција била формирана и испратена од пакистански Пешавар во Карабах.<ref>{{Наведено списание|date=28 октомври 2020|title=В Карабах из-за Гиндукуша|trans-title=To Karabakh due to Hindu Kush|url=https://www.kommersant.ru/doc/4549481|journal=Коммерсантъ|language=ru|publisher=[[Kommersant]]}}</ref> Подоцна постоеле нови извештаи за пружена поддршка од Пакистан за Азербејџан за време на војната.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.arabnews.com/node/1928836/middle-east|title=Turkey, Azerbaijan, Pakistan launch 'Three Brothers' joint military exercises|date=14 септември 2021|work=arabnews.com|publisher=[[Arab News]]|accessdate=20 септември 2021}}</ref> Во февруари 2021 година, Ерменскиот национален комитет на Америка (ANCA) ја повикал министерката за финансии на САД [[Џанет Јелен|Џенет Јелен]] да го вклучи Пакистан на црната листа на [[ФАТФ]] за „''финансирање платеници кои се бореле во војната во Карабах''“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://eadaily.com/ru/news/2021/03/01/pakistan-posle-karabahskoy-voyny-ostorozhnyy-poisk-novyh-soyuznikov|title=Пакистан после карабахской войны: осторожный поиск новых союзников|date=1 март 2021|work=eadaily.com|language=ru|accessdate=20 септември 2021}}</ref> Во септември 2021 година, Министерството за одбрана на Азербејџан изразило благодарност до Пакистан за неговата поддршка за време на војната.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.azernews.az/nation/183506.html|title=Military officials from Azerbaijan, Turkey, Pakistan observe "Three Brothers – 2021" exercises [PHOTO]|date=20 септември 2021|work=azernews.az|accessdate=20 септември 2021}}</ref>
=== Русија ===
На 9 ноември, денот кога бил потпишан договорот за прекин на огнот, азербејџанските сили во автономната република Нахчиван случајно <ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/russian/news-54879360|title=Азербайджанские военные сбили российский вертолет над Арменией|work=[[BBC Russian Service]]|access-date=2 јануари 2021|archive-url=https://archive.today/20210102225445/https://www.bbc.com/russian/news-54879360|archive-date=2 јануари 2021|language=ru|trans-title=Azerbaijani military shot down Russian helicopter over Armenia}}</ref> собориле руски јуришен хеликоптер [[Мил Ми-24]] во близина на Јерасх, во [[Ерменија]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-54874162|title=Two killed as Russian military helicopter downed in Armenia|date=9 Ноември 2020|work=[[BBC News]]|archive-url=https://archive.today/20210102225059/https://www.bbc.com/news/world-europe-54874162|archive-date=2 јануари 2021|accessdate=2 јануари 2021}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.euronews.com/2020/11/09/two-soldiers-die-after-russian-helicopter-shot-down-in-armenia|title=Two soldiers die after Russian helicopter shot down in Armenia|date=9 Ноември 2020|work=[[Euronews]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20201109171627/https://www.euronews.com/2020/11/09/two-soldiers-die-after-russian-helicopter-shot-down-in-armenia|archive-date=9 Ноември 2020|accessdate=2 јануари 2021}}</ref> Според Антон Тројановски и Карлота Гал од ''[[The New York Times|Њујорк Тајмс]]'', ова потенцијално и дало на Русија причина да се вмеша во војната, а рускиот претседател [[Владимир Путин]] му поставил ултиматум на азербејџанскиот претседател Илхам Алијев. Според Тројановски и Гал, Русија во овој ултиматум изјавила дека доколку Азербејџан не ги прекине операциите по преземањето на контролата над Шуша, ќе интервенира. Истата ноќ, непознат проектил погодил отворен простор во Хирдалан, во близина на Баку, без да предизвика повредени, велат азербејџански извори.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.nytimes.com/2020/12/01/world/europe/nagorno-karabakh-putin-armenia-azerbaijan.html|title=In Nagorno-Karabakh Peace Deal, Putin Applied a Deft New Touch|date=1 декември 2020|work=[[The New York Times]]|archive-url=https://archive.today/20201201125206/https://www.nytimes.com/2020/12/01/world/europe/nagorno-karabakh-putin-armenia-azerbaijan.html|archive-date=1 декември 2020|accessdate=2 јануари 2021}}</ref> Исто така, повторно истиот ден, на социјалните мрежи се појавило видео на кое очигледно се гледа како ерменските сили лансираат ракета Искандер од руско производство во Азербејџан.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.thedrive.com/the-war-zone/37518/video-indicates-armenia-has-fired-its-russian-made-iskander-ballistic-missiles-at-azerbaijan|title=Video Indicates Armenia Has Fired Its Russian-Made Iskander Ballistic Missiles At Azerbaijan|last=Trevithick|first=Joseph|date=9 Ноември 2020|work=The War Zone|publisher=The Drive|archive-url=https://archive.today/20210102224831/https://www.thedrive.com/the-war-zone/37518/video-indicates-armenia-has-fired-its-russian-made-iskander-ballistic-missiles-at-azerbaijan|archive-date=2 јануари 2021|accessdate=2 јануари 2021}}</ref> Поранешниот началник на Воената контролна служба на ерменското Министерство за одбрана Мовсес Хакобјан, откако поднел оставка од функцијата на 19 ноември 2020 година, изјавил дека Ерменија користела ракета Искандер врз Азербејџан, иако не кажал каде погодила проектилот. Канцеларијата на ерменскиот јавен обвинител преку објава на [[Фејсбук]] соопштила дека ќе ги испита наводите на Хакобјан. Портпаролката на Министерството за одбрана не одговорила на телефонските повици кои барале коментар. Според Џан Касапоглу, директор на програмата за безбедносни и одбранбени студии во Центарот за економски и надворешни политички студии, независен тинк-тенк со седиште во [[Истанбул]], Ерменија можела да користи ракети Искандер само со руска согласност.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://edam.org.tr/en/military-alert-the-armenian-military-could-escalate-the-conflict-by-using-iskander-ballistic-missiles/|title=Military Alert: The Armenian Military Could Escalate The Conflict by Using Iskander Ballistic Missiles|date=29 септември 2020|work=Centre for Economics and Foreign Policy Studies|archive-url=https://web.archive.org/web/20201120075040/https://edam.org.tr/en/military-alert-the-armenian-military-could-escalate-the-conflict-by-using-iskander-ballistic-missiles/|archive-date=20 Ноември 2020|accessdate=11 февруари 2021}}</ref> Азербејџан и Русија негирале дека Ерменија истрелала Искандер за време на војната,<ref>[https://ria.ru/20210226/aliev-1599059461.html Алиев заявил, что в Карабахе не применяли "Искандеры"]</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.interfax.ru/russia/753518|title=В Минобороны РФ опровергли использование Арменией "Искандеров"|work=www.interfax.ru}}</ref> сепак, според ''Middle East Eye'', Ерменија истрелала најмалку една балистичка ракета Искандер од руско производство кон главниот град на Азербејџан, [[Баку]] во ноември 2020 година и тие биле соборени од противракетен одбранбен систем управуван од азербејџанската војска.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.middleeasteye.net/news/azerbaijan-armenia-israel-russia-missile-fired-shot-down|title=Azerbaijan-Armenia conflict: Israeli defence system shot down Russian missile Yerevan fired at Baku|last=<!--Not stated-->|date=1 март 2021|work=middleeasteye.net|publisher=[[Middle East Eye]]|accessdate=1 март 2021|quote=}}</ref> Во март 2021 година, [[Агенција за чистење мини на Република Азербејџан|АНАМА]] изјавила дека Ерменија користела ракети Искандер за време на битката, додавајќи дека пронашле остатоци од два експлодирани проектили Искандер за време на деминирањето на областа во Шуша;<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-56587134|title=Bu günün xəbərləri: ANAMA: "Ermənistan Şuşaya "İsgəndər" atıb". Armen Sarkisyan: "Azərbaycan bütün hərbi əsirləri qaytarsaydı..."|date=31 март 2021|work=BBC Azerbaijani Service|accessdate=31 март 2021}}</ref> ова било демантирано од Русија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.rbc.ru/rbcfreenews/6066edb59a7947559f9dd694|title=Кремль ответил на сообщение об осколках ракет "Искандеров" в Карабахе|date=2 April 2021|work=www.rbc.ru|language=ru}}</ref>
==== Групација Вагнер ====
На 28 септември, руските медиуми објавиле дека руските приватни воени компании се подготвени да се борат против Азербејџан во Нагорно-Карабах.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://ura.news/news/1052451658|title=Российские наемники готовы отправиться в Карабах|last=Anfalov|first=Maxim|date=28 септември 2020|work=ura.news|language=ru|trans-title=Russian mercenaries ready to go to Karabakh|archive-url=https://web.archive.org/web/20201120161345/https://ura.news/news/1052451658|archive-date=20 Ноември 2020|accessdate=27 јануари 2021}}</ref> На 1 октомври, [[Радио Слободна Европа]], цитирајќи извор од Вагнер групација, тврдела дека тие веќе се во Нагорно-Карабах и учествуваат во непријателствата.<ref name="WagnerGroupRFE">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.svoboda.org/a/30868597.html|title='Россия ослабела из-за авантюр Путина'. Поможет ли Москва Еревану?|date=1 октомври 2020|work=Radio Svoboda|publisher=[[Radio Free Europe/Radio Liberty]]|language=ru|trans-title="Russia has weakened because of Putin's adventures." Will Moscow help Yerevan?|archive-url=https://web.archive.org/web/20201010091251/https://www.svoboda.org/a/30868597.html|archive-date=10 октомври 2020|accessdate=27 јануари 2021}}</ref> Рускиот воен аналитичар Павел Фелгенхауер исто така изјавил дека изведувачите на Вагнер биле испратени да ги поддржат ерменските сили како оператори на АТГМ.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://bnr.bg/post/101350649/pavel-felgengauer-v-armenia-sa-bili-prehvarleni-chasti-ot-ruskata-chvk-vagner|title=Павел Фелгенгауер: В Армения са били прехвърлени части от руската ЧВК "Вагнер"|date=3 октомври 2020|work=[[Bulgarian National Radio]]|language=ru|trans-title=Pavel Felgenhauer: Parts of Russian PMC Wagner were transferred to Armenia|archive-url=https://web.archive.org/web/20201008165717/https://bnr.bg/post/101350649/pavel-felgengauer-v-armenia-sa-bili-prehvarleni-chasti-ot-ruskata-chvk-vagner|archive-date=8 октомври 2020|accessdate=27 јануари 2021}}</ref> По војната, во декември 2020 година, на интернет се појавила фотографија од платеник, очигледно направена пред црква во Шуша за време на војната. Исто така, во руските медиуми протекла порака, во која очигледно опишуваат како ерменската влада одбила да им плати на руските платеници за нивната работа и како, поради тоа, некои од платениците на Вагнер имале намера да се вратат во Русија или да пребегаат на азербејџанската страна. Руските медиуми објавиле дека, во ноември, имало околу 500 руски платеници кои се бореле на ерменската страна,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rusplt.ru/policy/chvk-vagnera-zamechena-v-5fc76.html|title=ЧВК "Вагнера" замечена в подконтрольном Азербайджану Шуши|last=Golubev|first=Kirill|date=2 декември 2020|work=Russkaya Planeta|language=ru|trans-title=PMC "Wagner" spotted in Azerbaijan-controlled Shushi|archive-url=https://archive.today/20210127133720/https://rusplt.ru/policy/chvk-vagnera-zamechena-v-5fc76.html|archive-date=27 јануари 2021|accessdate=27 јануари 2021}}</ref> и околу 300 руски платеници учествувале во битката кај Шуша, со Виктор Злобов, пензиониран капетан на руските вооружени сили, наведувајќи дека Шуша била „''одбранета главно благодарение на руските доброволци''“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://regnum.ru/news/polit/3115204.html|title=ЧВК "Вагнер" сыграла немалую роль – эксперт о ситуации в Нагорном Карабахе|date=13 Ноември 2020|work=[[REGNUM News Agency|REGNUM]]|language=ru|trans-title=PMC "Wagner" played a significant role – expert on the situation in Nagorno-Karabakh|archive-url=https://archive.today/20210127133251/https://regnum.ru/news/polit/3115204.html|archive-date=27 јануари 2021|accessdate=27 јануари 2021}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.osnmedia.ru/world/prisutstvie-chvk-vagner-v-karabahe-oslabit-pyl-boevikov-zlobov/|title=Эксперт: ЧВК "Вагнер" в корне изменила ситуацию в Нагорном Карабахе|last=Ryzhov|first=Vitaly|date=13 Ноември 2020|work=Общественная служба новостей|language=ru|trans-title=Expert: PMC "Wagner" radically changed the situation in Nagorno-Karabakh|archive-url=https://archive.today/20210127133432/https://www.osnmedia.ru/world/vybory-v-rossii-blizki-k-idealu-v-otlichie-ot-ssha-ili-moldovy-muhin/|archive-date=27 јануари 2021|accessdate=27 јануари 2021}}</ref>
Рускиот бизнисмен Евгениј Пригожин, кој е поврзан со групата Вагнер, негирал каква било вмешаност на руските ПВК во војната.<ref name="WagnerGroupRFE">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.svoboda.org/a/30868597.html|title='Россия ослабела из-за авантюр Путина'. Поможет ли Москва Еревану?|date=1 октомври 2020|work=Radio Svoboda|publisher=[[Radio Free Europe/Radio Liberty]]|language=ru|trans-title="Russia has weakened because of Putin's adventures." Will Moscow help Yerevan?|archive-url=https://web.archive.org/web/20201010091251/https://www.svoboda.org/a/30868597.html|archive-date=10 октомври 2020|accessdate=27 јануари 2021}}</ref> Според ерменската новинарка Карине Газарјан, пишувајќи за ''Bellingcat'', немало „''никаков цврст доказ што го покажува нивното доаѓање или вмешаност во војната''“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bellingcat.com/news/uk-and-europe/2020/10/07/wagner-affiliated-channel-trolls-nagorno-karabakh-conflict-analysts/|title=Wagner-Affiliated Telegram Channel Trolls Nagorno-Karabakh Conflict Analysts|last=Ghazaryan|first=Karine|date=7 октомври 2020|work=[[Bellingcat]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20201124153659/https://www.bellingcat.com/news/uk-and-europe/2020/10/07/wagner-affiliated-channel-trolls-nagorno-karabakh-conflict-analysts/|archive-date=24 Ноември 2020|accessdate=27 јануари 2021}}</ref>
=== Турција и СНА ===
[[Податотека:Recep_Tayyip_Erdogan_2020_visit_to_Baku_with_Ilham_Aliyev_25.jpg|мини| [[Реџеп Таип Ердоган]] со Илхам Алијев во посета на Баку во 2020 година.]]
Пред почетокот на судир от, зголемената реторика на Турција против Ерменија, како и нејзиното регрутирање на неколку стотици сириски бегалци, било објавено претходната недела од сириски коментатори, активисти и други на социјалните мрежи, циркулирани меѓу сириските бегалци и дисиденти.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.jpost.com/middle-east/is-turkey-planning-to-recruit-syrians-to-fight-armenia-643628|title=Is Turkey planning to recruit Syrians to fight Armenia? – The Jerusalem Post|last=FRANTZMAN|first=SETH J.|date=26 септември 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201018234150/https://www.jpost.com/middle-east/is-turkey-planning-to-recruit-syrians-to-fight-armenia-643628|archive-date=18 октомври 2020|accessdate=18 октомври 2020|quote=Турција во последните денови ја зголеми својата реторика против Ерменија, заканувајќи и се на земјата и тврдејќи дека Ерменија „игра со оган“ и тврдејќи дека Ерменија регрутирала „терористи“. [...] Неколку стотици сириски бегалци се регрутирани од Турција за да се борат против Ерменија во спорниот регион Карабаг, според тврдењата на сириските коментатори, активисти и други извештаи. Тврдењата беа објавени на социјалните мрежи оваа недела и циркулираа меѓу сириските бегалци, дисидентите и другите кои ја следат Сирија.}}</ref> Постои детално известување за доказите за сириските борци во Азербејџан, како и за очигледната турска воена вклученост, што предизвикува меѓународна загриженост. Два дена по судир от, неколку членови на [[Сириска национална армија|Сириската национална армија]] (СНА) и SOHR објавиле дека приватна турска безбедносна компанија регрутирала [[Сиријци]] да се борат во Арцах;<ref>{{Наведени вести|url=https://www.theguardian.com/world/2020/sep/28/syrian-rebel-fighters-prepare-to-deploy-to-azerbaijan-in-sign-of-turkeys-ambition|title=Сириските бунтовнички борци се подготвуваат да се распоредат во Азербејџан како знак на амбициите на Турција|last=МекКернан|first=Бетан|date=28 септември 2020|work=The Guardian|access-date=29 септември 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200928212602/https://www.theguardian.com/world/2020/sep/28/syrian-rebel-fighters-prepare-to-deploy-to-azerbaijan-in-sign-of-turkeys-ambition|archive-date=28 септември 2020}}</ref> Азербејџан <ref>{{Наведени вести|url=https://www.middleeastmonitor.com/20200929-azerbaijan-denies-turkey-sent-syria-fighters-to-support-it/|title=Азербејџан негира дека Турција испратила сириски борци да ја поддржат|date=29 септември 2020|work=middleeastmonitor.com|access-date=29 септември 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200929123407/https://www.middleeastmonitor.com/20200929-azerbaijan-denies-turkey-sent-syria-fighters-to-support-it/|archive-date=29 септември 2020|publisher=Middle East Monitor}}</ref> но Турција го демантирала тоа. ''France24'', ''The Independent'' и ''[[Гардијан|The Guardian]]'' објавиле докази за сириски платеници регрутирани во Сирија од Турција за да се борат заедно со азербејџанските војници во Нагорно-Карабах.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://observers.france24.com/fr/20201020-videos-document-presence-mercenaires-syriens-conflit-haut-karabakh|title=Des vidéos documentent la présence de mercenaires syriens dans le conflit du Haut-Karabakh|date=20 октомври 2020|publisher=France24|language=fr}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/armenia-azerbaijan-syria-war-fighting-mercenary-russia-b912446.html|title=We don't even know where Azerbaijan is: The Syrian mercenaries driven by poverty to die in a distant war|date=9 октомври 2020|work=The Independent}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.theguardian.com/world/2020/sep/28/syrian-rebel-fighters-prepare-to-deploy-to-azerbaijan-in-sign-of-turkeys-ambition|title=Сириските бунтовнички борци се подготвуваат да се распоредат во Азербејџан како знак на амбициите на Турција|last=МекКернан|first=Бетан|date=28 септември 2020|work=The Guardian|access-date=26 октомври 2020|issn=0261-3077}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.theguardian.com/world/2020/oct/02/syrian-recruit-describes-role-of-foreign-fighters-in-nagorno-karabakh|title=Syrian recruit describes role of foreign fighters in Nagorno-Karabakh|last=МекКернан|first=Бетан|date=2 октомври 2020|work=The Guardian|access-date=26 октомври 2020|issn=0261-3077}}</ref> Извештајот во ''[[Тајмс|The Times]]'' делумно ја потврдил турската вмешаност во испраќањето 200 сириски борци за поддршка на азербејџанските сили;<ref>{{Наведени вести|url=https://www.thetimes.co.uk/article/nagorno-karabakh-clashes-turkey-sends-syrian-mercenaries-into-combat-against-armenians-wz6cqjc57|title=Nagorno-Karabakh clashes: Turkey sends Syrian mercenaries into combat against Armenians|last=Smith|first=Hannah Lucinda|date=29 септември 2020|work=The Times|access-date=30 септември 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200930002607/https://www.thetimes.co.uk/article/nagorno-karabakh-clashes-turkey-sends-syrian-mercenaries-into-combat-against-armenians-wz6cqjc57|archive-date=30 септември 2020|last2=Bennetts|first2=Marc|issn=0140-0460|last3=Spencer|first3=Richard}}</ref> турски извор објавил дека тие дејствувале независно од СНА.
Турскиот министер за одбрана Хулуси Акар упатил закани до Ерменија по ерменско-азербејџанските судири во јули 2020 година и изјавил: „''Азербејџан не е сам.'' ''Нека знаат сите дека ние сме еден народ''.“ <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://armenian.usc.edu/turkey-weighs-in-for-azerbaijan-and-against-armenia/|title=Turkey Weighs In for Azerbaijan And Against Armenia|date=14 August 2020|work=[[USC Institute of Armenian Studies]]|accessdate=2 April 2021}}</ref> Рускиот весник ''Комерсант'' тврдел дека има извори кои потврдуваат дека Акар пристигнал во Баку помеѓу 28 и 30 септември и ги надгледувал сите операции за време на војната. Генерал-полковник Шереф Онгај бил во Азербејџан во текот на септември за да спроведе заеднички азербејџанско-турски тактички вежби.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.turan.az/ext/news/2020/9/free/politics%20news/en/127320.htm|title=Azerbaijani-Turkish military exercises in Nakhchivan|date=4 септември 2020|work=[[Turan Information Agency]]|accessdate=2 April 2021}}</ref> Аднан Танриверди, поранешен турски генерал, бил одговорен за регрутирање, опремување и транспорт на сириските платеници.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://atalayar.com/en/content/how-does-turkey-transfer-mercenaries-azerbaijan|title=How does Turkey transfer mercenaries to Azerbaijan?|date=20 октомври 2020|work=Atalayar|accessdate=2 April 2021}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://jiss.org.il/en/yanarocak-spyer-turkish-militias-and-proxies/|title=Turkish Militias and Proxies|last=Cohen Yanarocak|first=Hay Eytan|last2=Spyer|first2=Jonathan|authorlink2=Jonathan Spyer|date=27 јануари 2021|work=[[JISS]]|accessdate=2 April 2021}}</ref> На 4 март 2021 година, генерал-полковник Осман Ербаш загинал во пад на воен хеликоптер. Информативната агенција Туран изјавила дека Ербаш бил главниот мозок на стратегијата за беспилотни летала што ја користел Азербејџан во втората војна.<ref name="erbash">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.turan.az/ext/news/2021/3/free/Worldwide/en/1932.htm|title=Famous general killed in helicopter crash in Turkey|date=4 март 2021|work=[[Turan Information Agency]]|accessdate=2 April 2021|quote=Како резултат на авионска несреќа со воен хеликоптер, што се случи во четвртокот, на 4 март, во источна Турција, загина турскиот генерал Осман Ербаш, кој беше во потеклото на создавањето на борбените беспилотни летала Бајрактар...Покрај тоа, генералот Ербаш во Турција се нарекува еден од авторите на стратегијата што ја користи Азербејџан за да успее во Втората карабашка војна.}}</ref>
[[Емануел Макрон]] ја обвинил Турција дека испраќа сириски џихадисти во Нагорно-Карабах преку [[Газијантеп]] додека Русија изразила загриженост поради присуството на „''нелегални вооружени единици''“ од Сирија и [[Либија]] во зоната на судир от.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.mid.ru/foreign_policy/news/-/asset_publisher/cKNonkJE02Bw/content/id/4363834|title=Comment by the Information and Press Department on the movement of foreign mercenaries to the Nagorno-Karabakh conflict zone|work=mid.ru|accessdate=4 октомври 2020}}</ref> [[Претседател на Сирија|Сирискиот претседател]] [[Башар ал Асад]] ја повторил загриженоста на Макрон.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.jpost.com/breaking-news/syrias-assad-says-turkeys-erdogan-main-instigator-in-nagorno-karabakh-644704|title=Syria's Assad blames Turkey for fighting between Azeris and Armenians|date=6 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201009013802/https://www.jpost.com/breaking-news/syrias-assad-says-turkeys-erdogan-main-instigator-in-nagorno-karabakh-644704|archive-date=9 октомври 2020|accessdate=10 октомври 2020}}</ref> На 3 октомври 2020 година, ерменскиот премиер [[Никол Пашинјан]] изјавил дека сириски борци, заедно со специјалисти на турската армија, биле вклучени, заедно со околу 150 високи турски воени офицери, кои наводно раководеле со воените операции.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://armenpress.am/eng/news/1030164/|title=150 Turkish high ranking military officers in Azerbaijani command centers – PM Pashinyan|date=3 октомври 2020|work=armenpress.am|publisher=Armenpress|archive-url=https://web.archive.org/web/20201009093117/https://armenpress.am/eng/news/1030164/|archive-date=9 октомври 2020|accessdate=10 октомври 2020|quote=Премиерот на Ерменија Никол Пашинјан објави дека анализата на случувањата од претходниот ден покажува дека 150-200 војници на непријателот напаѓаат 1 воена позиција на одбранбената армија на Арцах.}}</ref> Националната служба за безбедност на Ерменија презентирала пресретнувања, наводно меѓу турската и азербејџанската војска и меѓу азербејџанската војска и платеници.<ref>[https://news.am/eng/news/605835.html Armenia NSS presents facts about Turkey participation in ongoing hostilities at Karabakh conflict zone]</ref> Американскиот државен секретар [[Мајк Помпео]] изјавил дека вмешаноста на Турција во судир от меѓу Азербејџан и Ерменија го зголемил ризикот во регионот, разгорувајќи ја ситуацијата со вооружување на Азербејџанците.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.neweurope.eu/article/pompeo-criticizes-turkeys-involvement-in-nagorno-karabakh-conflict/|title=Pompeo criticizes Turkey's involvement in Nagorno-Karabakh conflict|last=Pavlovska|first=Elena|date=16 октомври 2020|work=neweurope.eu|publisher=New Europe|accessdate=16 октомври 2020}}</ref>
На 2 октомври 2020 година, рускиот истражувачки весник ''[[Новаја Газета]]'' објавил дека 700-1.000 милитанти очигледно биле испратени во Азербејџан и го детализирал нивниот транспорт и маршрутата за регрутирање, повикувајќи се на дивизијата Хамза и бригадите Самарканд и Нуредин Зинки.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://novayagazeta.ru/articles/2020/10/02/87340-v-boy-vstupayut-naemniki|title=В бой вступают наемники|work=novayagazeta.ru|publisher=Novaya Gazeta|language=ru|archive-url=https://web.archive.org/web/20201008030747/https://novayagazeta.ru/articles/2020/10/02/87340-v-boy-vstupayut-naemniki|archive-date=8 октомври 2020|accessdate=10 октомври 2020}}</ref> Грузиската служба за државна безбедност изјавила дека веста за преминувањето на сириските борци од Турција преку Грузија во Азербејџан е дезинформација.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/9619351|title=В Тбилиси заявили, что боевики из Сирии не перебрасываются в Азербайджан через Грузию|work=tass.ru|language=ru|archive-url=https://web.archive.org/web/20201008225014/https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/9619351|archive-date=8 октомври 2020|accessdate=10 октомври 2020}}</ref> На 3 октомври 2020 година, Елизабет Цурков, американска експертка за Сирија, известила за видео снимки од странци кои зборуваат арапски, кои таа ги идентификувала како веројатни сириски платеници во Хорадиз, повикувајќи ги сонародниците да им се придружат.<ref name="bbc_061020">{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/russian/live/news-54317944|title=Война в Карабахе: сотни раненых и погибшие по обе стороны фронта|access-date=6 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201006141402/https://www.bbc.com/russian/live/news-54317944|archive-date=6 октомври 2020|publisher=BBC|language=ru|trans-title=Karabakh war: Hundreds wounded and killed on both sides of the front|quote=Some results of Saturday}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/russian/live/news-54317944|title=Syrians in the Karabakh conflict zone, geolocated|date=3 октомври 2020|access-date=10 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201008201843/https://www.bbc.com/russian/live/news-54317944|archive-date=8 октомври 2020|publisher=BBC}}</ref> Потоа, Цурков го детализирал регрутирањето, од страна на дивизијата Хамза и бригадите Султан Мурад и Султан Сулејман Шах, на најмалку илјада платеници во Азербејџан, вклучително и цивили без борбено искуство кои биле информирани дека ќе ги чуваат [[Нафтена индустрија во Азербејџан|нафтените постројки,]] но потоа биле испратени во предниот дел.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.nybooks.com/daily/2020/10/16/the-syrian-mercenaries-fighting-foreign-wars-for-russia-and-turkey/|title=The Syrian Mercenaries Fighting Foreign Wars for Russia and Turkey|date=16 октомври 2020|work=nybooks.com|publisher=The New York Review of Books|accessdate=16 октомври 2020}}</ref> На 5 октомври 2020 година, руската новинска агенција ''РИА Новости'' објавила дека 322 сириски платеници се во зоната на судир от и дека 93 биле убиени, додека 430 од Сирија веќе пристигнале.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://ria.ru/20201005/karabakh-1578209189.html|title=Источник рассказал о гибели в Карабахе 93 сирийских наемников|date=5 октомври 2020|work=ria.ru|publisher=RIA Novosti|language=ru|archive-url=https://web.archive.org/web/20201006221356/https://ria.ru/20201005/karabakh-1578209189.html|archive-date=6 октомври 2020|accessdate=10 октомври 2020}}</ref> На 6 октомври 2020 година, Руската служба за надворешно разузнавање обвинила дека неколку илјади борци од терористичките организации на [[Блискиот Исток]] пристигнале во Нагорно-Карабах да се борат за Азербејџан, особено од Џабхат ал-Нусра (огранок [[Ал-Каеда|на Ал Каеда]]), Фиркат Хамза и Султан Мурад. Одделот, наведувајќи дека сите биле поврзани со [[Исламска Држава|Исламската држава]] (ИСИЛ).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.gazeta.ru/army/2020/10/06/13283173.shtml|title=Разведка доложила: в Карабах прибыли террористы из Сирии и Ливии|date=6 октомври 2020|work=gazeta.ru|language=ru|archive-url=https://web.archive.org/web/20201010122605/https://www.gazeta.ru/army/2020/10/06/13283173.shtml|archive-date=10 октомври 2020|accessdate=6 октомври 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.rbc.ru/politics/06/10/2020/5f7c5b249a79477685a1fab8|title=Нарышкин назвал "принципиально новое" в судир е в Карабахе|date=6 октомври 2020|work=rbc.ru|publisher=RBK Group|language=ru|archive-url=https://web.archive.org/web/20201007013945/https://www.rbc.ru/politics/06/10/2020/5f7c5b249a79477685a1fab8|archive-date=7 октомври 2020|accessdate=6 октомври 2020}}</ref> На 7 октомври 2020 година, ''Asia Times'' објавил дека платеници наводно се пријавиле да одат во Азербејџан за 1.500 американски долари месечно.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://asiatimes.com/2020/10/turkey-deploys-syrian-mercenaries-to-karabakh-war/|title=Turkey deploys Syrian mercenaries to Karabakh war|last=Zaza|first=Ahmad|date=7 октомври 2020|work=asiatimes.com|publisher=Asia Times}}</ref> ''Комерсант'' наведува дека во текот на првата недела од октомври до 1.300 сириски милитанти и 150 либиски платеници биле распоредени во Азербејџан.<ref name=":10">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.kommersant.ru/doc/4537733|title=Принуждение к судир у|last=Cherenko|first=Elena|date=16 октомври 2020|work=kommersant.ru|publisher=Kommersant|trans-title=Forcing conflict|accessdate=16 октомври 2020}}</ref>
На 16 октомври 2020 година, ''Комерсант'' дал детали за турската воена вклученост. Турските војници очигледно останале во Азербејџан по заедничките воени вежби во текот на летото, за да го координираат и насочуваат планирањето и спроведувањето на операциите. Останале 600 војници, вклучително и тактички баталјон од 200 луѓе, 50 инструктори во Нахчиван, 90 воени советници во Баку, 120 летачки персонал во воздухопловната база во Кабала; 20 оператори со беспилотни летала во воздухопловната база Долјар, 50 инструктори во авијацијата во Јевлах, 50 инструктори во 4-от армиски корпус во Перекешкул и 20 други во поморската база и Азербејџанската Виша воена академија во Баку. Според изворот, силите вклучувале 18 турски борбени возила на пешадија, еден ракетен систем со повеќекратно лансирање, 10 возила и до 34 авиони, вклучувајќи 6 воени авиони, 8 хеликоптери и до 20 воено разузнавачки беспилотни летала.<ref name=":10">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.kommersant.ru/doc/4537733|title=Принуждение к судир у|last=Cherenko|first=Elena|date=16 октомври 2020|work=kommersant.ru|publisher=Kommersant|trans-title=Forcing conflict|accessdate=16 октомври 2020}}</ref>
Канада го суспендирала извозот на својата технологија за беспилотни летала во Турција поради загриженоста дека ја користи технологијата во судир от.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://globalnews.ca/news/7379529/canada-arms-exports-turkey/|title=Canada to suspend arms exports to Turkey over Armenia, Azerbaijan conflict allegations|date=5 октомври 2020|work=globalnews.ca|publisher=Global News}}</ref> На 11 јануари 2021 година, откако Амбасадата на Ерменија му пристапила, [[Обединето Кралство|британскиот]] производител на компоненти за авиони со седиште во Хемпшир, објавил дека го стопира снабдувањето со турскиот производител на беспилотни летала ''Baykar Makina'' – подружница на турската одбранбена компанија Бајкар, бидејќи користеле компоненти за вооружени беспилотни летала. Британскиот производител станал најновата компанија која престанала да и продава опрема на Турција, откако нејзините компоненти биле пронајдени во дронови соборени за време на судир от во Нагорно-Карабах.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.thenationalnews.com/world/mena/uk-supplier-stops-sales-of-parts-to-turkey-s-drone-programme-1.1146306|title=UK supplier stops sales of parts to Turkey's drone programme|date=14 јануари 2021|work=The National News|access-date=16 јануари 2021|archive-url=https://archive.today/20210116162447/https://www.thenationalnews.com/world/mena/uk-supplier-stops-sales-of-parts-to-turkey-s-drone-programme-1.1146306|archive-date=16 јануари 2021|publisher=[[The National (Abu Dhabi)]]|quote=Parts found in aerial weapons shot down during Nagorno-Karabakh conflict}}</ref>
На почетокот на судир от, вкупно 320 сириски борци биле во Азербејџан, главно од сириско-туркменско потекло од дивизијата Султан Мурад, и првично не учествувале во борбите.Сириските бунтовнички групи со мнозинско арапско население всушност одбиле да испратат свои борци во Азербејџан.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.syriahr.com/en/186142/|title=SOHR {{!}} Reports of 4,000 Turkish-backed Syrian fighters in Azerbaijan untrue|date=29 септември 2020|work=Сириска опсерваторија за човекови права|archive-url=https://web.archive.org/web/20201004073720/https://www.syriahr.com/en/186142/|archive-date=4 октомври 2020|accessdate=1 октомври 2020}}</ref> Сепак, Сириската опсерваторија за човекови права (СОЧП) ја потврдила смртта на 28 борци неколку дена по почетокот на судир от.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.syriahr.com/en/186420/|title=Nagorno-Karabakh battles – Nearly 30 Turkish-backed Syrian mercenaries killed in 48 hours, over 60 others missing|date=1 октомври 2020|work=syriahr.com|access-date=1 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201004151400/https://www.syriahr.com/en/186420/|archive-date=4 октомври 2020|publisher=SOHR}}</ref> На 3 декември 2020 година, СОЧП изјавила дека најмалку 541 про-турски сириски бунтовнички борец, кои биле меѓу повеќе од 2.580 борци, биле убиени во војната. ''[[Гардијан]]'' и ''[[Вашингтон пост]]'' ја потврдиле смртта на десетици сириски борци, повеќето од нив најмени од Турција.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.middleeasteye.net/news/azerbaijan-armenia-turkey-syrians-recruiting-guard-facilities|title=Turkey recruiting Syrians to guard troops and facilities in Azerbaijan|last=Carley|first=Patricia|date=29 септември 2020|publisher=Middle East Eye|archive-url=https://web.archive.org/web/20201002075651/https://www.middleeasteye.net/news/azerbaijan-armenia-turkey-syrians-recruiting-guard-facilities|archive-date=2 октомври 2020|accessdate=10 октомври 2020|quote="Овие ситуации се опасни и ова не е наша битка, шиитите се наш непријател број еден што го поддржува сирискиот режим веќе 10 години“, рече тој, додавајќи дека тие нема да се користат само како чувари и дека 30 Сиријци веќе се убиени во борбите на предната страна.}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.theguardian.com/world/2020/oct/02/syrian-recruit-describes-role-of-foreign-fighters-in-nagorno-karabakh|title=Syrian recruit describes role of foreign fighters in Nagorno-Karabakh|last=МекКернан|first=Бетан|date=2 октомври 2020|work=The Guardian|access-date=10 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201009090919/https://www.theguardian.com/world/2020/oct/02/syrian-recruit-describes-role-of-foreign-fighters-in-nagorno-karabakh|archive-date=9 октомври 2020}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.washingtonpost.com/world/middle_east/azerbaijan-armenia-turkey-nagorno-karabakh/2020/10/13/2cdca1e6-08bf-11eb-8719-0df159d14794_story.html|title=Deaths of Syrian mercenaries show how Turkey, Russia could get sucked into Nagorno-Karabakh conflict|last=Fahim|first=Kareem|work=Washington Post|access-date=16 октомври 2020|last2=Khurshudyan|first2=Isabelle|issn=0190-8286|last3=Zakaria|first3=Zakaria}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.washingtonpost.com/world/middle_east/azerbaijan-armenia-turkey-nagorno-karabakh/2020/10/13/2cdca1e6-08bf-11eb-8719-0df159d14794_story.html|title=Deaths of Syrian mercenaries show how Turkey, Russia could get sucked into Nagorno-Karabakh conflict|date=14 октомври 2020|work=The Washington Post|access-date=14 октомври 2020}}</ref> Премиерот Пашинјан во интервју дадено за францускиот весник ''„Фигаро'' “ напишал дека 30 отсто од азербејџанските сили убиени во воените дејствија се странски платеници.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://video.lefigaro.fr/figaro/video/haut-karabakh-la-guerre-naurait-pas-commence-sans-lengagement-actif-de-la-turquie-affirme-le-premier-ministre-armenien/|title=Haut-Karabakh: la guerre n'aurait pas commencé "sans l'engagement actif de la Turquie", affirme le Premier ministre arménien|date=6 октомври 2020|work=lefigaro.fr|publisher=Le Figaro|accessdate=6 октомври 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.primeminister.am/en/interviews-and-press-conferences/item/2020/10/02/Nikol-Pashinyan-interview-Le-Figaro/|title="The international community must intervene as swiftly as possible to prevent the spread of violence" – PM Pashinyan's interview with Le Figaro|date=6 октомври 2020|work=primeminister.am|publisher=Government of Armenia|accessdate=6 октомври 2020}}</ref>
На 27 јануари 2021 година, [[Европски парламент|Европскиот парламент]] усвоил резолуција во која остро ја осудил „''дестабилизирачката улога''“ на Турција во судир от во Нагорно-Карабах, обвинувајќи ја [[Анкара]] дека испраќа странски терористички борци од [[Сирија]] и од други места во зоната на судир от, како што е потврдено од меѓународните актери, вклучително и земјите копретседавачи од Минската групата на ОБСЕ и повикале на прекин на турската воена помош за Азербејџан.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-9-2021-0013_EN.html#def_1_1|title=Implementation of the Common Security and Defence Policy – annual report 2020|date=20 јануари 2021}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-9-2021-0012_EN.html|title=Implementation of the Common Foreign and Security Policy – annual report 2020|date=20 јануари 2021}}</ref> На 11 март 2021 година, Европскиот парламент усвоил уште една резолуција во која остро ја осудува употребата на сириски платеници во судир ите во [[Либија]] и [[Нагорно-Карабах]], што е кршење на меѓународното право.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-9-2021-0088_EN.html|title=The Syrian conflict – 10 years after the uprising|date=11 март 2021}}</ref>
Азербејџанските власти, вклучително и претседателот Алиев и [[Хикмет Хаџиев]], го негирале трансферот на сириски платеници, при што Хаџиев изјавил дека „''Гласините за наводно прераспоредување на милитанти од Сирија во Азербејџан се уште една провокација од ерменската страна''“. Во декември 2020 година, ''[[Независимаја газета]]'' и [[:ru:Росбалт|Росбалт]] ги преиспитале „''изворите на информации''“ во врска со учеството на сириските платеници во војната, укажувајќи на студијата на Фондацијата за анализа на Каспиското и Црното Море (CCBS), аналитички центар со седиште во [[Бугарија]], во која се споменува дека обвинувањата се засновани на пораки од корисниците на [[Друштвени медиуми|социјалните мрежи]], а исто така сугерирала дека првото објавување за ова прашање се случило на 21 септември од Кеворк Алмасјан, чија изјава потоа била искористена со додавање случајни фотографии од сириски борци како доказ. CCBS понатаму споменала дека дури и фотографијата на починатиот војник (Сердар Темели), кој загинал за време на турската операција „Тигарска канџа“ во северен Ирак, била искористена за илустрација на платениците во Карабах.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.ng.ru/cis/2020-10-17/100_2010162230.html|title=Сирийских наемников "отправляют" в Карабах виртуально / СНГ / Независимая газета|work=www.ng.ru|accessdate=5 декември 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.rosbalt.ru/world/2020/10/17/1868555.html|title=Сирийские наемники в Карабахе: рожденные соцсетями|work=Росбалт|language=ru|accessdate=5 декември 2020}}</ref> Дописникот на ''[[Абхазиска мрежна новинска агенција|вестите на АННА]]'', Александар Харченко, кој известувал од ерменските позиции за време на војната, во интервјуто што му го дал на Владимир Соловјов на [[14 ноември]] [[2020]] година, изјавил дека ги гледал и разговарал само со азербејџански заробеници, додавајќи дека не видел ниту еден сириски милитант или турски специјални сили на бојното поле и дека Ерменците не му покажале никаква документација за вмешаност на трета страна на азербејџанската страна.<ref>{{Наведено видео|date=14 Ноември 2020|title=Военкор из Anna News рассказывает про войну в Карабахе|language=ru|url=https://youtube.com/watch?v=kvtBfvFpMWY|access-date=14 јануари 2021}}</ref>
Според истражувачот и турколог Виктор Надеин-Раевски, азербејџанската армија била командувана од турски генерали, а за време на војната со беспилотни летала командувале и турски генерали.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.gazeta.ru/army/2021/09/15/13987826.shtml|title="Если Россия уйдет, Азербайджан добьет Карабах"|date=15 септември 2021|work=gazeta.ru|publisher=[[Gazeta.Ru]]|language=ru|accessdate=19 септември 2021}}</ref>
Во својот годишен извештај за државните институции кои работат во рамките на Претседателството на парламентарната Комисија за планирање и буџет на 26 ноември 2021 година, турскиот потпретседател [[Фуат Октај]] изјавил дека турската [[Националната разузнавачка организација|Национална разузнавачка организација]] (МИТ) одиграла активна улога во Нагорно-Карабах во 2020 година, помагајќи да се обликуваат рамнотежата на теренот. Оваа прва официјална потврда дошла да ја поддржи претходната изјава на шефот на руската служба за надворешно разузнавање Сергеј Наришкин, кој на [[6 ноември]] [[2020]] година изјавил дека турската разузнавачка агенција била вклучена во војната во Нагорно-Карабах во 2020 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://nordicmonitor.com/2021/12/vice-president-confirms-turkish-intelligence-involved-in-nagorno-karabakh-war-refuting-long-denied-claim/|title=VP confirms Turkish intelligence was involved in Nagorno-Karabakh war, refuting long-denied claim – Nordic Monitor|date=3 декември 2021|work=nordicmonitor.com|language=en-US|accessdate=7 декември 2021}}</ref>
=== Залихи со оружје ===
==== Израел ====
[[Податотека:Azerbaijani,_Turkish_and_Israeli_flags_in_Baku_during_the_conflict_in_Karabakh_20.jpg|мини|Азербејџански, турски и израелски знамиња во Баку во октомври 2020 година]]
Според Стокхолмскиот меѓународен институт за мировни истражувања (STIPI), [[Израел]] обезбедил речиси две третини од вкупниот увоз на оружје за Азербејџан во текот на 2020 година, кое имало значително влијание врз тоа како се водела војната во Нагорно-Карабах во 2020 година. Институтот изјавил дека Израел обезбедил [[касетна бомба|касетна муниција]] IAI Harop, како и M095 DPICM, кои биле прогласени за нелегални со Конвенцијата за касетна муниција во 2008 година.<ref name="auto">{{Наведени вести|url=https://asiatimes.com/2020/10/israel-to-maintain-azeri-edge-in-karabakh-war/|title=Israel to maintain Azeri edge in Karabakh war|last=Ben-Eprahim|first=Shaiel|date=14 октомври 2020|work=[[Asia Times]]|access-date=9 јануари 2021|quote=Azerbaijan would not be able to continue its operation at this intensity without our support," a senior source in the Israeli Ministry of Defense said}}</ref>
Израел бил пријавен од страна на ''ел-Арабија'' дека продолжил со испорака на оружје, особено беспилотни летала, за време на војната.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://english.alarabiya.net/en/News/world/2020/10/01/Israel-sending-weapons-to-Azerbaijan-as-fight-with-Armenia-rages-on-Sources|title=Israel sending weapons to Azerbaijan as fight with Armenia rages on: Sources|date=30 септември 2020|publisher=Al Arabiya English|archive-url=https://archive.today/20201003120240/https://english.alarabiya.net/en/News/world/2020/10/01/Israel-sending-weapons-to-Azerbaijan-as-fight-with-Armenia-rages-on-Sources|archive-date=3 октомври 2020|accessdate=7 октомври 2020}}</ref> „''Азербејџан не би можел да ја продолжи својата операција со ваков интензитет без наша поддршка''“, изјавил неименуван „''висок извор''“ во израелското Министерство за одбрана во интервју за ''Asia Times''. „''Азербејџан е важна земја за нас; ние секогаш се трудиме да бидеме добар снабдувач дури и за време на тензии, мораме да се погрижиме да ги почитуваме договорите што ги склучуваме со Азербејџан''“, изјавил Ефраим Инбар, претседател на Институтот за стратегија во Ерусалим и безбедност за ''Times of Israel''.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.timesofisrael.com/experts-believe-israel-unlikely-to-drop-lucrative-arms-sales-to-azerbaijan/|title=Експертите веруваат дека Израел веројатно нема да се откаже од профитабилната продажба на оружје на Азербејџан|last=Lavallée|first=Guillaume|date=5 октомври 2020|work=[[Times of Israel]]|access-date=10 јануари 2021|quote=Секогаш се трудиме да бидеме добар добавувач дури и за време на тензии... мораме да бидеме сигурни дека ќе ги почитуваме договорите што ги склучуваме со Азербејџан, рече Ефраим Инбар}}</ref> Израелскиот весник ''Хаарец'' објавил дека за време на судир от забележал значаен воздушен транспорт на оружје и залихи од Израел во Азербејџан.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.haaretz.com/israel-news/nagorno-karabakh-conflict-israel-azerbaijan-arms-trade-armenia-iran-1.9212986|title=Како што се проширува конфликтот во Нагорно Карабах, трговијата со оружје меѓу Израел и Азербејџан напредува|last=Мелман|first=Јоси|date=7 октомври 2020|work=[[Haaretz]]|access-date=31 декември 2020|quote=A proliferation of flights between the two countries is linked to the renewal of the fighting between Armenia and Azerbaijan in the disputed Nagorno-Karabakh region}}</ref>
Во интервју со Дејвид Барсамјан од ''Алтернативно радио'', американскиот научник и политички активист [[Ноам Чомски]] рекол дека „''непосредната криза дојде кога Азербејџан, сигурно со турска поддршка [и] израелско оружје што се влева во [нападната Ерменија]''“ и дека оваа помош дошла од „ ''[[Бен Гурион (аеродром)|Аеродромот Бен Гурион]] во Израел, [со] авиони Иљушин кои влегуваат и излегуваат, додека други авиони не летаат во Баку''“ и дека тие „''испраќаат израелско оружје во Азербејџан за да можат да убиваат луѓе, Ерменци во Нагорно-Карабах''“.<ref>{{Наведени вести|url=https://chomsky.info/20201010-2/|title=Noam Chomsky Discusses Azeri Aggression on Artsakh|last=Barsamian|first=David|date=10 октомври 2020|work=Chomsky.info|access-date=10 јануари 2021|quote=Непосредна криза дојде кога Азербејџан, сигурно со турска поддршка, израелско оружје се влева. луѓе, Ерменци во Нагорно Карабах|author-link=David Barsamian}}</ref> Во отворено писмо на 5 октомври, група израелски научници за кавкаски и поврзани студии од различни институции ја повикале израелската влада „''веднаш да ја прекине продажбата на оружје за Азербејџан''“,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.ihgjlm.com/2020/10/05/an-open-letter-regarding-the-fighting-in-nagorno-karabakh-artsakh/|title=An open letter regarding the fighting in Nagorno Karabakh (Artsakh)|date=5 октомври 2020|publisher=[[Institute on the Holocaust and Genocide]]|accessdate=10 јануари 2021|quote=Certainly, one needs to question Israel's role in an armament effort aimed mainly against a people that like the Jewish people suffered genocidal attacks in the twentieth century.}}</ref> по што следела изјава на Светската унија на еврејски студенти од 15 октомври во која се повикува израелската влада „''да го прекине извозот на оружје во Азербејџан додека трае судир от, и наместо тоа да игра улога како посредник во потрагата по мир''“.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.israelnationalnews.com/News/News.aspx/289284|title=Israeli academics ask Israel: Stop arms sales to Azerbaijan|last=Bulut|first=Uzay|date=18 октомври 2020|work=[[Israel National News]]|access-date=10 јануари 2021|quote=Should Israel be selling arms to the Azeris?}}</ref>
==== Русија, Иран и Грузија ====
За време на судир от, на социјалните мрежи биле објавени непроверени видео снимки на кои, наводно, се гледа дека руското вооружување и воена опрема се транспортираат во Ерменија преку [[Иран]]. На 29 септември 2020 година, иранското Министерство за надворешни работи ги негирало овие извештаи. Следниот ден, медиумите поврзани со владата на Азербејџан споделиле снимка, наводно, на која се гледа како материјалот се транспортира.<ref>{{Наведени вести|url=https://en.trend.az/azerbaijan/politics/3307948.html|title=Воените резерви за Ерменија се испорачуваат преку Иран|date=30 септември 2020|work=trend.az|access-date=30 септември 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200930143038/https://en.trend.az/azerbaijan/politics/3307948.html|archive-date=30 септември 2020|publisher=Trend News Agency}}</ref> Азербејџанскиот пратеник Сабир Рустамханли изјавил дека Иран се занимава со транспорт на оружје од различни земји во Ерменија.<ref>{{Наведени вести|url=https://report.az/milli-meclis/mm-kubada-sefirlik-tesis-olunmasi-layihesini-qebul-etdi/|title=Deputat: "İran müxtəlif ölkələrdən gələn silah-sursatı Ermənistana daşımaqla məşğuldur"|date=30 септември 2020|work=report.az|access-date=30 септември 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200930143135/https://report.az/milli-meclis/mm-kubada-sefirlik-tesis-olunmasi-layihesini-qebul-etdi/|archive-date=30 септември 2020|publisher=Report Information Agency|language=az}}</ref> Потоа, во [[Азербејџански парламент|Азербејџанскиот парламент]], Рустамханли предложил да се отвори азербејџанска амбасада во Израел.<ref>{{Наведени вести|url=https://apa.az/en/foreign-news/Opening-Azerbaijani-Embassy-to-Israel-suggested-in-Azerbaijani-Parliament-331631|title=Opening Azerbaijani Embassy to Israel suggested in Azerbaijani Parliament|date=30 септември 2020|work=apa.az|access-date=30 септември 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200930121234/https://apa.az/en/foreign-news/Opening-Azerbaijani-Embassy-to-Israel-suggested-in-Azerbaijani-Parliament-331631|archive-date=30 септември 2020}}</ref> Шефот на кабинетот на претседателот на Иран во телефонски разговор со вицепремиерот на Азербејџан ги демантирал информациите и изјавил дека тие имаат за цел да ги нарушат односите на двете земји. Медиумите поврзани со иранската држава објавиле дека камионите прикажани на снимката се состојат од пратки на камиони од [[КАМАЗ|Камаз]] кои ерменската влада претходно ги купила од Русија.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.iribnews.ir/fa/news/2841827/انتقال-کامیونهای-روسی-از-خاک-ایران|title=انتقال کامیونهای روسی از خاک ایران!|date=29 септември 2020|work=iribnews.ir|access-date=30 септември 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200930143710/https://www.iribnews.ir/fa/news/2841827/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84-%DA%A9%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%86%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%AE%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86|archive-date=30 септември 2020|publisher=Islamic Republic of Iran Broadcasting|language=fa}}</ref>
Претседателот на Азербејџан првично изјавил дека [[Грузија]] не дозволила транспорт на оружје преку нејзина територија и се заблагодарила на Грузија, како партнер и пријател.<ref>{{Наведени вести|url=https://agenda.ge/en/news/2020/2914|title=Azerbaijani president Aliyev: Georgia has prevented transit for arms supply for Armenia|date=21 септември 2020|publisher=agenda.ge}}</ref> Меѓутоа, во следното интервју, тој изјавил дека Ерменија злоупотребувала еден од нејзините товарни авиони Ил-76 за цивилни летови, за тајно да транспортира ловци и противтенковски ракети Корнет од Русија преку грузискиот воздушен простор во Ерменија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://report.az/ru/nagorno-karabakhskiy-konflikt/aliev-iran-i-gruziya-zakryli-vozdushnoe-prostranstvo-i-nazemnye-dorogi-dlya-dostavki-oruzhiya-v-armeniyu/|title=Алиев: Иран и Грузия закрыли воздушное пространство и наземные дороги для доставки оружия в Армению|work=Информационное Агентство Репорт|language=ru|accessdate=28 октомври 2020}}</ref> Грузија одговорила дека нејзиниот воздушен простор е затворен за сите воени и товарни летови, но не и за цивилни и хуманитарни.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://civil.ge/archives/375897|title=Karabakh: Georgia Says Not Responsible for Civilian Flights|date=17 октомври 2020|work=civil.ge|accessdate=28 октомври 2020}}</ref>
Високиот ерменски воен функционер, генерал-полковник Мовсес Хакобјан, кој поднел оставка по војната, изјавил дека Русија испорачувала воени резерви на Ерменија за време на војната.
==== Србија ====
Азербејџан изјавил дека Ерменија користела српско оружје, наводно, транспортирано преку Грузија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://balkaninsight.com/2020/10/02/serbia-is-playing-with-fire-delivering-arms-to-armenia/|title=Serbia is Playing With Fire, Delivering Arms to Armenia {{!}} Balkan Insight|date=2 октомври 2020|work=balkaninsight.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20201006182614/https://balkaninsight.com/2020/10/02/serbia-is-playing-with-fire-delivering-arms-to-armenia/|archive-date=6 октомври 2020|accessdate=7 октомври 2020}}</ref> Како одговор, [[Претседател на Србија|претседателот на Србија]], [[Александар Вучиќ]], изјавил дека Србија ги смета и Ерменија и Азербејџан за пријатели и „''братски народи''“, инсистирајќи дека српското оружје не се користи во Нагорно-Карабах.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://globalvoices.org/2020/10/08/serbian-government-first-flaunts-then-denies-having-sold-weapons-to-both-armenia-and-azerbaijan/|title=Serbian government first flaunts, then denies having sold weapons to both Armenia and Azerbaijan|date=8 октомври 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201009221751/https://globalvoices.org/2020/10/08/serbian-government-first-flaunts-then-denies-having-sold-weapons-to-both-armenia-and-azerbaijan/|archive-date=9 октомври 2020|accessdate=10 октомври 2020}}</ref>
== Белешки ==
{{Белешки}}
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
* {{Commons category-inline}}
* [https://www.euronews.com/2020/10/07/watch-live-azerbaijan-and-armenia-leaders-speak-exclusively-to-euronews Интервју со лидерите на Азербејџан и Ерменија]
* {{cite journal|url=https://freedomhouse.org/sites/default/files/2021-06/Disinformation-in-Armenia_En-v3.pdf|journal=Дезинформации во Ерменија. Соочување со моќта на лажните наративи|date=јуни 2021|publisher=Freedom House|title=Втората нагорнокарабашка војна|pages=17–23}}
[[Категорија:Војни на Азербејџан]]
[[Категорија:Војни на Ерменија]]
[[Категорија:Судири во 2020 година]]
[[Категорија:Статии со извори на руски (ru)]]
[[Категорија:Статии со извори на турски (tr)]]
[[Категорија:Статии со извори на азербејџански (az)]]
[[Категорија:Статии со извори на ерменски (hy)]]
[[Категорија:Статии со извори на персиски (fa)]]
[[Категорија:Статии со извори на француски (fr)]]
a0bn9hqae8x7s1wjiz1bcopa26q749s
Спортска облека
0
1299738
4805295
4764697
2022-08-26T08:52:07Z
Bjankuloski06
332
Јазична исправка, replaced: терет → товар (3)
wikitext
text/x-wiki
[[Податотека:Athleisure-wear.jpg|мини|336x336пкс| Спортска облека: шушкавно палто и хеланки]]
'''Спортската облека''', еден вид хибридна облека, е фабрикуван стил на облека што обично се носи за време на спортски активности и во други услови, како на работното место, на училиште или во други секојдневни или социјални прилики.<ref name="twsWSJ1">Elizabeth Holmes, May 5, 2015, ''[[The Wall Street Journal]]'', [https://www.wsj.com/video/athleisure-a-workout-look-for-every-occasion/D0174829-3288-40F1-9E12-0F420E38AA9A.html "Athleisure: A Workout Look for Every Occasion"]. Video. Retrieved May 6, 2015, "...athletic-inspired, casual look..."</ref><ref name="twsTMag">WOMEN'S FASHION BY NATALIE RIGG, SEPTEMBER 25, 2014, T Magazine, [http://tmagazine.blogs.nytimes.com/2014/09/25/paris-fashion-week-spring-summer-2015-backstage-beauty-paco-rabanne-hair/?_r=0 Athleisure-Appropriate Hair at Paco Rabanne], Retrieved May 6, 2015, "...clothes have a cool, sporty vibe, so..."</ref> Облеката за спортска забава може да вклучуваат јога панталони, хулахопки, [[патики]], хеланки <ref name="twsNPR" /> и шорцеви,<ref>[https://www.glamour.com/story/how-to-wear-athleisure-shorts "I Hated Shorts Until Athleisure Became a Thing" - by www.glamour.com]</ref><ref>[https://brandequity.economictimes.indiatimes.com/news/advertising/play-or-relax-jockeys-new-ad-campaign-for-its-athleisure-line-promotes-both-styles/63410495 Play or relax: Jockey's new ad campaign for its Athleisure line promotes both styles]</ref> кои „изгледаат како спортска облека“, окарактеризирана како „модерна, облека за потење и вежбање“.<ref name="twsUSAToday">Natalie DiBlasio, December 29, 2014, ''[[USA Today]]'', [https://www.usatoday.com/story/money/2014/12/23/athleisure-activewear-shopping-holiday/19616825/ "Retailers rush to tap Millennial 'athleisure' market"], Retrieved May 6, 2015, "...Sales for 'athleisure,' a new clothing category ... comfy-casual-athletic action....Millennial women are flocking to athleisure clothing — fashionable, dressed up sweats and exercise clothing—for their casual go-to clothing for both leisure and work. For many of the Millennials, jeans have dropped to a distant second for weekend wear..."</ref><ref name="twsUSAToday2">Devin Loring, March 25, 2015, ''[[USA Today]]'', [https://www.usatoday.com/story/money/business/main-street/2015/03/25/barefoot-athleisure/70431190/ What's 'athleisure'? Find out in Spring Lake], Retrieved May 6, 2015, "... worn during non-athletic, leisurely activities...."</ref> Идејата е дека облеката за вежбање наводно излегува од вежбалница и станува сè поголем дел од секојдневните гардероби на луѓето.<ref name="twsNPR">Sam Sanders, APRIL 08, 2015, NPR, [https://www.npr.org/2015/04/08/397138654/for-the-modern-man-the-sweatpant-moves-out-of-the-gym For The Modern Man, The Sweatpant Moves Out Of The Gym], Retrieved May 6, 2015, "...growing trend called "athleisure."... sales of athleisure apparel were more than $35 billion last year..."</ref>
Спортската облека може да се смета како движење на [[Мода|модната индустрија]], овозможено со подобрени текстилни материјали, кои овозможуваат спортската облека да биде поразновидна, удобна и помодерна.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.entrepreneur.com/article/239685|title=Active or Idle, Everyone Is Wearing Gym Clothes Now|last=Aktar|first=Alev|date=2014-11-30|work=Entrepreneur|accessdate=2017-12-04}}</ref>
== Позадина ==
Според некои сметки, трендот на спортска забава произлегол од жени кои носат панталони за јога .<ref name="twsLATimes">ADAM TSCHORN, February 11, 2015, Los Angeles Times, [http://www.latimes.com/fashion/alltherage/la-ar-mens-new-york-fashion-week-20150211-story.html New York Fashion Week: For men, athleisure gains ground on workwear], Retrieved May 6, 2015, "....athleisure is on its way in, with the trend that started with luxe sweatpants a year ago..."</ref> Друга сметка сугерира дека овој тренд се појавил затоа што луѓето можеле да ги носат во повеќе прилики без да мораат да ги менуваат, што значело поголема удобност бидејќи луѓето не морале да носат дополнителна облека во вежбалница на пат до канцеларијата, на пример.<ref name="twsNPR">Sam Sanders, APRIL 08, 2015, NPR, [https://www.npr.org/2015/04/08/397138654/for-the-modern-man-the-sweatpant-moves-out-of-the-gym For The Modern Man, The Sweatpant Moves Out Of The Gym], Retrieved May 6, 2015, "...growing trend called "athleisure."... sales of athleisure apparel were more than $35 billion last year..."</ref> Пред една деценија, тексас униформите за работна облека беа попопуларни, но денес спортската забава е сè попопуларна на места како што се јавните улици и модни продавници и модните писти.<ref name=":0">{{Наведени вести|url=https://sourcingjournalonline.com/workout-workwear-athleisure-works-new-angle/|title=From Workout to Workwear, Athleisure Works a New Angle - Sourcing Journal|date=2017-02-02|work=Sourcing Journal|access-date=2017-05-22|language=en-US}}</ref> Спортската облека што се носеше исклучиво во вежбалници, сега се носи на други места од млади возрасни и потрошувачи кои се свесни за фитнес и е придружена со релаксација во кодовите за облекување. Неговата популарност можеби произлезе од нејзината способност да ја пополни празнината на пазарот, кога спортската облека некогаш беше само функционална, а не стилска.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.forbes.com/sites/greatspeculations/2016/10/06/the-athleisure-trend-is-here-to-stay/#598ae34028bd|title=The Athleisure Trend Is Here To Stay|last=Speculations|first=Great|work=Forbes|access-date=2017-05-22}}</ref> Поради иновациите во текстилот и технологијата, направени се подобрувања во функционалноста, така што облеката и обувките станаа повеќе лесни и водоотпорни. Новите облеки ги подобруваат перформансите, во смисла што им овозможуваат на носителите лесно да ги извршуваат секојдневните активности.<ref>{{Наведено списание|last=Goodrum|first=Alison|date=2016-04-02|title=The dress issue: introduction|journal=Annals of Leisure Research|volume=19|issue=2|pages=145–161|doi=10.1080/11745398.2016.1169581|issn=1174-5398|doi-access=free}}</ref>
== Нов хибриден спортски тренд ==
Купувачите на спортска забава го посакуваат активниот начин на живот што доаѓа со секое купување.<ref name=":1">{{Наведена мрежна страница|url=https://fungglobalretailtech.com/research/gym-clothes-making-way-gym-primer-athleisure/|title=A Primer on Athleisure - Fung Global Retail & Technology|work=fungglobalretailtech.com|language=en-US|accessdate=2017-05-22}}</ref> Стиловите, боите и ткаенините на спортската забава сугерираат поширок акцент на модата наспроти функционалноста.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.businessoffashion.com/articles/intelligence/athleisures-winners-and-losers|title=Athleisure's Winners and Losers|date=2016-11-16|work=The Business of Fashion|access-date=2017-05-22|language=en-GB}}</ref> До 2020 година, се појавила таканаречена категорија „спортска забава од следната генерација“ поради зголеменото прифаќање на работното место и напредокот во технологијата за ткаенина и производство; на пример „јога панталони кои, кога и да се вратиме во канцеларија, ќе се удвојат како сосема прифатливи канцелариски панталони“.
[[Податотека:Wunder_Groove_Crop.jpg|мини|Облеката за спортски активности често користи акценти на ткаенина со светла боја на темна позадина, како што е прикажано овде со темни панталони за јога .]]
== Големина на пазарот и трендови ==
Извештаите во ''[[USA Today]]'' и ''The Wall Street Journal'' во 2015 година го опишаа пазарот на спортско време како расте,<ref name="twsWSJ1">Elizabeth Holmes, May 5, 2015, ''[[The Wall Street Journal]]'', [https://www.wsj.com/video/athleisure-a-workout-look-for-every-occasion/D0174829-3288-40F1-9E12-0F420E38AA9A.html "Athleisure: A Workout Look for Every Occasion"]. Video. Retrieved May 6, 2015, "...athletic-inspired, casual look..."</ref> заменувајќи ги типичните стилови на работна облека и намалувајќи ја продажбата на фармерки,<ref name="twsUSAToday3">Anne D'Innocenzio, Associated Press, September 6, 2014, ''[[USA Today]]'', [https://www.usatoday.com/story/money/business/2014/09/06/jeans-face-an-uncertain-future-amid-yoga-wear-rage/15146265/ Jeans face uncertain future amid yoga wear rage], Retrieved May 6, 2015, "...Levi Strauss, which invented the first pair of blue jeans 141 years ago, is among jean makers that acknowledge their women's business has been hurt ..."</ref> со пазарна големина во 2014 година како 35 милијарди американски долари, што претставува пораст од 8% во однос на претходната година.<ref name="twsUSAToday">Natalie DiBlasio, December 29, 2014, ''[[USA Today]]'', [https://www.usatoday.com/story/money/2014/12/23/athleisure-activewear-shopping-holiday/19616825/ "Retailers rush to tap Millennial 'athleisure' market"], Retrieved May 6, 2015, "...Sales for 'athleisure,' a new clothing category ... comfy-casual-athletic action....Millennial women are flocking to athleisure clothing — fashionable, dressed up sweats and exercise clothing—for their casual go-to clothing for both leisure and work. For many of the Millennials, jeans have dropped to a distant second for weekend wear..."</ref> Според една проценка, спортскиот пазар, вклучително и обувките, изнесуваше 270 милијарди американски долари во 2016 година и се проценува дека ќе порасне за 30% во САД и Азија до 2020 година <ref name="Digiday1">Milnes, H., March 22, 2016, ''[[Digiday]]'', [http://digiday.com/brands/designer-sneakers-200-leggings-luxury-stepped-rise-athleisure/ Designer sneakers and $200 leggings: How luxury stepped into the rise of athleisure], Retrieved May 30, 2016</ref><ref name="blog.trendstop.com" /> Понатаму, аналитичарите во Морган Стенли, веруваа дека глобалната продажба може да се зголеми на над 350 милијарди американски долари до 2020 година <ref>{{Наведени вести|url=https://www.forbes.com/sites/greatspeculations/2016/10/06/the-athleisure-trend-is-here-to-stay/#565def428bd4.|title=The Athleisure Trend Is Here To Stay|last=Speculations|first=Great|work=Forbes|access-date=2017-05-22}}</ref> Поскромна проценка од 2016 година го вреднуваше глобалниот спортски сектор на над 83 милијарди американски долари,<ref name="blog.trendstop.com">{{Наведена мрежна страница|url=http://blog.trendstop.com/2016/03/the-rise-of-athleisure/|title=Trendstop {{!}} The Rise of Athleisure|work=blog.trendstop.com|language=en-US|accessdate=2017-05-22}}</ref> додека американскиот пазар објави пораст од 16% до 44 милијарди американски долари. Глобалниот пазар од 2018 година, оценет од Сојузничко истражување на пазарот, беше забележан како 155 милијарди американски долари.
И покрај тоа, се појавува прашање во врска со заситеноста на пазарот, поради континуираниот влез на традиционалните луксузни и масовни трговски марки, кои се прислушуваат на овој тренд.<ref name=":0">{{Наведени вести|url=https://sourcingjournalonline.com/workout-workwear-athleisure-works-new-angle/|title=From Workout to Workwear, Athleisure Works a New Angle - Sourcing Journal|date=2017-02-02|work=Sourcing Journal|access-date=2017-05-22|language=en-US}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true">[https://sourcingjournalonline.com/workout-workwear-athleisure-works-new-angle/ "From Workout to Workwear, Athleisure Works a New Angle - Sourcing Journal"]. ''Sourcing Journal''. 2017-02-02<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2017-05-22</span></span>.</cite></ref> Пазарот за спортска забава за секојдневна атлетска облека, кој започна пред неколку години, исто така станува сè попреполн со трговци со големи кутии како што се Вол Март и Таргет, како и брзи модни брендови кои се приклучуваат на кавгата - често по поевтини цени.<ref name="twsUSAToday3">Anne D'Innocenzio, Associated Press, September 6, 2014, ''[[USA Today]]'', [https://www.usatoday.com/story/money/business/2014/09/06/jeans-face-an-uncertain-future-amid-yoga-wear-rage/15146265/ Jeans face uncertain future amid yoga wear rage], Retrieved May 6, 2015, "...Levi Strauss, which invented the first pair of blue jeans 141 years ago, is among jean makers that acknowledge their women's business has been hurt ..."</ref> Еден аналитичар процени дека пазарот за спортска забава не забавува, со голема конкуренција и притисок врз различни малопродажни места, вклучително и продавници за спортска опрема.<ref name="twsUSAToday3" /> Затоа, брендовите со најдобри перформанси ја докажаа својата способност да ја издржат конкуренцијата што се појавува, бидејќи тие продаваат облека и начин на живот како пакет.<ref name=":1">{{Наведена мрежна страница|url=https://fungglobalretailtech.com/research/gym-clothes-making-way-gym-primer-athleisure/|title=A Primer on Athleisure - Fung Global Retail & Technology|work=fungglobalretailtech.com|language=en-US|accessdate=2017-05-22}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://fungglobalretailtech.com/research/gym-clothes-making-way-gym-primer-athleisure/ "A Primer on Athleisure - Fung Global Retail & Technology"]. ''fungglobalretailtech.com''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2017-05-22</span></span>.</cite></ref>
== Влијанија ==
=== Социјални ===
[[Податотека:Keeping_Fit_and_Connected_(6635665267)_(cropped).jpg|мини|Жена облечена во спортски градник и шорцеви, кои беа конвенционално женска спортска облека, но сега жените на Запад ги носат и како секојдневни или спортски.]]
Глобалните поместувања кон пораст на трендовите за здравје и фитнес доведоа до зголемен интерес и учество во спортот кај јавноста. Многумина активно се приклучија на клубови и натпревари со цел целосно да ги прифатат карактеристиките на овој начин на живот. Следствено, брендовите за спортска облека можат да ја искористат оваа можност за подобрување и воведување на поквалитетна облека, обувки и опрема.
Спортската облека беше промовирана од познати личности како [[Бијонсе Ноулс|Бијонсе]] и [[Ријана]] .<ref name="Maxim1">Chayka, K., Maxim, July 14, 2015, [http://www.maxim.com/style/technical-wear-better-athleisure Technical Wear: The Better Athleisure], Retrieved May 30, 2016</ref> Пазарот за спортска забава се карактеризира со постојани иновации и диференцијација на брендот.<ref name=":3">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.whichplm.com/athleisure-emerging-fashion-statement-becoming-new-normal/|title=Athleisure: the emerging fashion statement that is becoming the new normal - WhichPLM|work=www.whichplm.com|language=en-GB|accessdate=2017-05-22}}</ref>
=== Материјали и технологија ===
Новите влакна овозможуваат поголемо намалување на мирисот, исфрлање на потта, растегливост за да се прилагоди на обликот на телото, можност за дишење за да се дозволи воздухот да влегува и излегува и заштита од нечистотија.<ref name="Maxim1">Chayka, K., Maxim, July 14, 2015, [http://www.maxim.com/style/technical-wear-better-athleisure Technical Wear: The Better Athleisure], Retrieved May 30, 2016</ref><ref name="WSJ15">Kapner, S. (May 7, 2015, May 7). The Wall Street Journal, [https://www.wsj.com/articles/luxe-meets-athleisure-in-techie-cashmere-1431044171 Luxe Meets ‘Athleisure’ in Techie Cashmere], Retrieved May 30, 2016</ref> Некои дизајни на облека дозволуваат одредени делови од облеката да овозможат поголема дише, додека другите делови може да имаат поголема напнатост, можеби како начин да го помогнат држењето на телото.<ref name="KnittingIndustry1">Mann, L., August 3, 2015, Knitting Industry, [http://www.knittingindustry.com/athleisure-and-the-future-of-fashion/ Athleisure and the Future of Fashion], Retrieved May 30, 2016</ref> Еден вид спортска облека понекогаш се нарекува „техничко носење“ што ја опишува облеката што е посоодветна за носење во канцеларија додека е удобно.<ref name="Maxim1" />
=== Еколошки ===
Имаше загриженост дека материјалите што се користат во спортската забава може да имаат негативни последици за животната средина; овие хемикалии вклучуваат бои и растворувачи и полифлуорирани хемикалии и [[нафта]] кои се користат за да се направи спортот отпорен на вода и маснотии и дамки.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2015/jun/02/toxics-apparel-nike-adidas-reach|title=Sweat it out: could your sportswear be toxic?|last=Westervelt|first=Amy|date=2015-06-02|work=The Guardian|access-date=2017-05-22|language=en-GB|issn=0261-3077}}</ref>
== Поврзано ==
* [[Патики|Спортски чевли]]
== Наводи ==
<references />
[[Категорија:Американска мода]]
[[Категорија:Мода]]
mu1cvfouv33p2599t186ncwyrdekmu6
Диво грозје
0
1300369
4805270
4796088
2022-08-26T08:29:35Z
Bjankuloski06
332
/* Опис */Јазична исправка, replaced: терет → товар
wikitext
text/x-wiki
{{Speciesbox|image=Rowan tree 20081002b.jpg|genus=Sorbus|species=aucuparia}}
{| class="infobox biota" style="text-align: left; width: 200px; font-size: 100%"
! colspan="2" style="text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)" |''Sorbus aucuparia''
|-
| colspan="2" style="text-align: center" |
|-
| colspan="2" style="text-align: center; font-size: 88%" |A roadside tree with berries in Ireland
|- style="text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)"
! colspan="2" |<div style="text-align: center">Зачуван статус</div>
|-
| colspan="2" |<div style="text-align: center">[[File:Status_iucn3.1_LC.svg|врска=|алт=|безрамка]]<br /><br />[[Least Concern]] <small> ([[IUCN Red List|IUCN 3.1]])<ref name="iucn status 19 November 2021"><cite class="citation journal cs1" id="CITEREFRivers,_M.C.Beech,_E.2017"><span class="cx-segment" data-segmentid="472">Rivers, M.C.; Beech, E. (2017). </span><span class="cx-segment" data-segmentid="473">[https://www.iucnredlist.org/species/61957558/112304840 "''Sorbus aucuparia''"]. </span><span class="cx-segment" data-segmentid="474">''[[IUCN Red List|IUCN Red List of Threatened Species]]''. '''2017''': e.</span><span class="cx-segment" data-segmentid="476">T61957558A112304840. [[Doi (identifier)|doi]]:<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible">[[doi:10.2305/IUCN.UK.2017-3.RLTS.T61957558A112304840.en|10.2305/IUCN.]]</span></span><span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible">[[doi:10.2305/IUCN.UK.2017-3.RLTS.T61957558A112304840.en|<span class="cx-segment" data-segmentid="478">UK.2017-3.</span><span class="cx-segment" data-segmentid="479">RLTS.</span>]]</span><span class="cx-segment" data-segmentid="480"><span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible">[[doi:10.2305/IUCN.UK.2017-3.RLTS.T61957558A112304840.en|T61957558A112304840.en]]</span><span class="reference-accessdate">. </span></span><span class="cx-segment" data-segmentid="481"><span class="reference-accessdate">Retrieved <span class="nowrap">19 November</span> 2021</span>.</span></cite></ref></small></div>
|-
! colspan="2" style="min-width:15em; text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)" |Научна класификација <span class="plainlinks" style="font-size:smaller; float:right; padding-right:0.4em; margin-left:-3em;">[[File:Red_Pencil_Icon.png|врска=Template:Taxonomy/Sorbus subg. Sorbus|edit]]</span>
|-
|Царство:
|[[Plant]]ae
|-
|Нерангирано:
|[[Vascular plant|Tracheophytes]]
|-
|Нерангирано:
|[[Flowering plant|Angiosperms]]
|-
|Нерангирано:
|[[Eudicots]]
|-
|Нерангирано:
|[[Rosids]]
|-
|Ред:
|[[Rosales]]
|-
|Фамилија:
|[[Rosaceae]]
|-
|Род:
|''[[Sorbus]]''
|-
|Подрод:
|[[Rowan|''Sorbus <span style="font-style:normal;">subg.</span> Sorbus'']]
|-
|Вид:
|<div class="species" style="display:inline">'''''S. aucuparia'''''</div>
|-
! colspan="2" style="text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)" |Биномен назив
|-
| colspan="2" style="text-align: center" |'''<span class="binomial">''Sorbus aucuparia''</span>'''<br /><br /><div style="font-size: 85%;">[[Carl Linnaeus|L.]]</div>
|- style="text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)"
|-
| colspan="2" style="text-align: center" |
|-
| colspan="2" style="text-align: center; font-size: 88%" |Distribution map
|-
! colspan="2" style="text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)" |Синоними<ref><templatestyles src="Module:Citation/CS1/styles.css"></templatestyles><cite class="citation web cs1">[http://www.plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:741641-1#synonyms "''Sorbus aucuparia'' L."] ''Plants of the World Online''. </cite></ref>
|-
| colspan="2" style="text-align: left" |
<div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="text-align: center; font-size: 95%;">
<div style="line-height: 1.6em; font-weight: bold; font-size: 100%; text-align: left;"><div>List</div></div>
** ''Aucuparia pinnata'' <small>Fourr.</small>
** ''Aucuparia silvestris'' <small>Medik.</small>
** ''Crataegus aucuparia'' <small>(L.) Salisb.</small>
** ''Mespilus aucuparia'' <small>(L.) Scop.</small>
** ''Pyrenia aucuparia'' <small>(L.) Clairv.</small>
** ''Pyrus altaica'' <small>(Koehne) M.F.Fay & Christenh.</small>
** ''Pyrus anadyrensis'' <small>(Kom.) M.F.Fay & Christenh.</small>
** ''Pyrus aucuparia'' <small>(L.) Gaertn.</small>
** ''Pyrus boissieri'' <small>(C.K.Schneid.) M.F.Fay & Christenh.</small>
** ''Pyrus camschatcensis'' <small>(Kom.) M.F.Fay & Christenh.</small>
** ''Pyrus lanuginosa'' <small>(Kit.) DC.</small>
** ''Sorbus altaica'' <small>Koehne</small>
** ''Sorbus anadyrensis'' <small>Kom.</small>
** ''Sorbus aucuparia'' f. ''flavescentimarginata'' <small>Jalas</small>
** ''Sorbus aucuparia'' var. ''hortorum'' <small>P.D.Sell</small>
** ''Sorbus bachmarensis'' <small>Gatsch.</small>
** ''Sorbus boissieri'' <small>C.K.Schneid.</small>
** ''Sorbus boissieri'' f. ''apicidenticulata'' <small>Gatsch.</small>
** ''Sorbus caucasigena'' <small>Kom. ex Gatsch.</small>
** ''Sorbus caucasigena'' f. ''longifoliolata'' <small>Gatsch.</small>
** ''Sorbus caucasigena'' f. ''subintegerrima'' <small>Gatsch.</small>
** ''Sorbus caucasigena'' f. ''terminalidenticulata'' <small>Gatsch.</small>
** ''Sorbus caucasigena'' f. ''versicolor'' <small>Gatsch.</small>
** ''Sorbus cordata'' <small>Gand.</small>
** ''Sorbus lanuginosa'' <small>Kit.</small>
** ''Sorbus monticola'' <small>Gand.</small>
** ''Sorbus subserrata'' <small>Opiz</small>
</div>
|}
'''Диво грозје''', вообичаено наречено '''Роуан''' (Велика Британија: /ˈrəʊən/, САД: /ˈroʊən/) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/rowan|title=rowan noun - Definition, pictures, pronunciation and usage notes | Oxford Advanced Learner's Dictionary at|date=|publisher=Oxfordlearnersdictionaries.com|accessdate=2022-05-06}}</ref> и '''планински пепел''', е вид листопадно дрво или грмушка од [[Рози|семејството рози]] . Тоа е многу променлив вид, а [[Ботаника|ботаничарите]] користеле различни дефиниции за видот за да ги вклучат или исклучат дрвјата кои потекнуваат од одредени области; неодамнешната дефиниција <ref name="McAllister">{{Наведена книга|title=The genus ''Sorbus'': Mountain Ash and other Rowans|last=McAllister, H.A.|publisher=Kew Publishing|year=2005|isbn=9781842460887}}</ref> вклучува дрвја родени во поголемиот дел од Европа и делови од Азија, како и северна Африка. Опсегот се протега од [[Мадеира]], Британските острови и [[Исланд]] до [[Русија]] и северна [[Народна Република Кина|Кина]] . За разлика од многу растенија со слична дистрибуција, не е роден во Јапонија.<ref name="McAllister" />
Дивото грозје има тенко стебло со мазна кора, лабава и заоблена круна, а неговите листови се шипки во парови ливчиња на централна вена со крајнo ливче. Цвета од мај до јуни во густи коримби од мали жолтеникаво-бели цветови и развива мали црвени мевчиња како плод што зрее од август до октомври и ги јадат многу видови птици. Растението е непотребно и отпорно на мраз и ги колонизира нарушените и недостапни места како краткотраен пионерски вид .
Овошјето и зеленилото на Дивото грозје, луѓето ги користеле во создавање на јадења и пијалоци, како народен лек и како сточна храна за добитокот. Неговото цврсто и флексибилно дрво традиционално се користи за обработка на дрво. Се сади за зајакнување на почвата во планинските предели или како украсно дрво и има неколку сорти .
== Имиња ==
[[Биномна номенклатура|Биномното име]] ''Диво грозје'' е составено од латинските зборови ''sorbus-'' сервисно дрво и ''aucuparia'', што потекнува од зборовите ''avis-''„птица“ и ''capere-''„фаќање“ и ја опишува употребата на плодот на Дивото грозје како мамка за птици .<ref name="Kosmos">Erlbeck, Haseder, Stinglwagner 1998, p. 166</ref> Растението е попознато како '''роуан''' и '''планински пепел''',<ref name="Godet94">Godet 1994, p. 52</ref> и исто така е наречено '''Амур планински пепел''', '''Европски планински пепел''', '''брз зрак''', брз зрак или '''роуан''' '''.''' Имињата Роуан и планински пепел може да се применат на други видови во подродот ''Sorbus'', а планинскиот пепел може да се користи за неколку други далечно поврзани дрвја . Видот не е тесно поврзан ниту со вистинските јасен дрвја (родот ''[[Јасен|Fraxinus]]'' ), кои исто така носат лисја со шипки, ниту со видот ''Eucalyptus regnans'', наречен и планински пепел, роден во Тасманија и Викторија во југоисточна Австралија.<ref name="Breckwoldt152">Breckwoldt 2011, p. 152</ref> Дивото грозје претходно беше категоризирана како ''Pyrus aucuparia'' .<ref name="Hora184">Hora 1993, p. 184</ref> Цитирањето на авторот ''Sorbus aucuparia'' L. му припаѓа на [[Карл Линеј|Карл Линеус]] .
== Опис ==
Дивото грозје се јавува како дрво или грмушка што расте меѓу 5 и 15 м во висина.<ref name="Schauer">Schauer 2001, p. 342</ref> [[Крошна|Круната]] е лабава и заоблена или со неправилна форма, но широка и растението често расте во повеќе стебла.<ref name="Zauner">Zauner 2000, p. 52</ref><ref name="Harz">Harz 2009, p. 72</ref> Стеблото е тенко и цилиндрично и достигнува до 40 см во пречник, а гранките се испакнати и се закосени нагоре.<ref name="Kosmos"/> Кората на младото диво грозје е жолтеникаво-сива и блескава и станува сиво-црна со подолжни пукнатини во напредната возраст; се отстранува бигорот во мали снегулки.<ref name="Godet94">Godet 1994, p. 52</ref><ref name="Harz" /> Леќите во кората се издолжени и обоени во светол окер.<ref name="Godet081">Godet 2008, p. 110</ref> Растението не е често постаро од 80 години и е едно од најкратковечните дрвја во умерената клима.<ref name="Harz" /><ref name="Laudert57">Laudert 1999, p. 57</ref> Дрвото од Дивото грозје има широк црвеникаво бело сапун и светло-кафеава до црвеникаво кафена срцевина . Тоа е дифузно-порозна, флексибилна, еластична и цврста, но не и издржлива, со густина од 600 дп 700 кг/м во сушена состојба.<ref name="Godet94" /> Корените на Дивото грозје растат широко и длабоко, а растението е способно да никне и може да се регенерира по преклопувањето .<ref name="Kosmos" />
Сложените листови се шилести со 4 до 9 пара ливчиња од двете страни на централна вена и со крајно ливче.<ref name="Godet94">Godet 1994, p. 52</ref> Во основата на ливчето има спарени штипки кои личат на лист.<ref name="BSBIcrib">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.bsbi.org.uk/Sorbus_Crib.pdf|title=The Plant Crib, ''Sorbus''|last=Rich|first=T. C. G.|publisher=Botanical Society of Britain and Ireland}}</ref> Листовите се до 20 см долго, 8 до 12 см широки и распоредени во алтернативна шема на листови на гранка,<ref name="Kosmos"/> разликувајќи ги од оние од пепел, ''Fraxinus excelsior'', кои се спротивни и без штипки. Листовите се со издолжено-ланцетна форма, 2 до 6 см долги, и 1 to 2.5 см широки со остро назабени рабови и имаат кратки стебла или седат блиску до централната вена освен најоддалечениот ливче.<ref name="Godet943">Godet 1994, p. 138</ref> Летоците се покриени со сиво-сребрена коса по никнувањето, но главно стануваат голи откако ќе се расплетат.<ref name="Mosaik">Reichholf, Steinbach 1992, p. 103</ref> Нивната горна страна е темно зелена, а долната страна е сивозелена и филц. Младите ливчиња мирисаат на марципан кога се пржени.<ref name="Mosaik" /><ref name="Hecker">Hecker 1995, p. 130</ref> Летоците се асиметрични на дното.<ref name="Harz">Harz 2009, p. 72</ref> ''Зелението на Дивото грозје'' расте во мај и пожолтува на есен или темно-црвени на суви места.<ref name="Kosmos" /><ref name="Smolik">Smolik 1996, p. 63</ref>
Пупките на Дивото грозје често се подолги од 1см и имаат влакна до филцирани влакна.<ref name="Harz">Harz 2009, p. 72</ref> Овие влакна, кои исчезнуваат со текот на времето, покриваат темно кафеави до црни пупки.<ref name="Godet08">Godet 2008, p. 378</ref> Крајните пупки се овални и зашилени и поголеми од аксиларните пупки, кои се тесни, овални и зашилени, блиску до гранчето и често се закривени кон него.<ref name="Godet081">Godet 2008, p. 110</ref><ref name="Godet08" />
[[Податотека:Sorbus_aucuparia_inflorescence_kz.jpg|алт=Many small open cream colored flowers in a bulging corymb.|мини| Цветање]]
Дивото грозје е еднодомно .<ref name="Hecker">Hecker 1995, p. 130</ref> Достигнува зрелост на 10-годишна возраст и носи многу плодови речиси секоја година.<ref name="Kosmos"/> Растението цвета од мај до јуни (по повод повторно во септември) во многу жолтеникаво бели коримби кои содржат околу 250 цветови.<ref name="Zauner">Zauner 2000, p. 52</ref><ref name="Kremer42">Kremer 2010, p. 42</ref><ref name="Raspe910">Raspé, Findlay, Jacquemart 2000, p. 910</ref> Коримбите се големи, исправени и испакнати.<ref name="Godet98">Godet 1998, p. 68</ref> Цветовите се помеѓу 8 и 10 мм во пречник и имаат пет мали, жолтеникаво-зелени и триаголни [[Чашкино ливче|сепали]] кои се покриени со влакна или голи.<ref name="Godet94">Godet 1994, p. 52</ref><ref name="Raspe910" /> Петте кружни или овални ливчиња се жолтеникаво-бели и цветот има до 25 [[Прашник|стомаци]] споени со королата за да формираат хипантиум и јајник со два до пет стила; стилот е споен со [[Цветна дршка|садот]] .<ref name="Godet94" /><ref name="Godet98" /> Цветовите на Дивото грозје имаат непријатен мирис на [[триметиламин]] .<ref name="Hecker" /> Нивниот нектар е богат со фруктоза и гликоза.<ref name="Raspe910" />
Нејзините бобинки се тркалезни шипки помеѓу 8 и 10 мм во пречник кои зреат од август до октомври.<ref name="Hecker">Hecker 1995, p. 130</ref> Овошјето е зелено пред да созрее, а потоа обично се претвора во портокалова или црвена боја. Сепалите опстојуваат како црна, петкрака ѕвезда на зрелиот плод.<ref name="Kosmos"/><ref name="Kosmos2">Erlbeck, Haseder, Stinglwagner 1998, p. 167</ref> Коримб носи од 80 до 100 поми.<ref name="Garcke722">Garcke 1972, p. 722</ref> Помето содржи јајник во облик на ѕвезда со две до пет локули кои содржат едно или две рамни, тесни и зашилени црвеникави семиња.<ref name="Godet94">Godet 1994, p. 52</ref><ref name="Raspe910"/> Месото на плодот содржи каротеноиди, [[лимонска киселина]], [[јаболкова киселина]], парасорбинска киселина, пектин, провитамин А, [[сорбитол]], танин и витамин Ц.<ref name="Breckwoldt153">Breckwoldt 2011, p. 153</ref> Семето содржи гликозид.<ref name="Hensel">Hensel 2007, p. 112</ref>
[[Податотека:Sorbus_aucuparia_in_the_fall.jpg|алт=Mountain-ashes hold their fruit during late fall.|мини| Планинскиот пепел, на пр. оваа во [[Веркор|веригата Веркор]], го чува својот плод доцна наесен]]
[[Податотека:Young_trees_of_Sorbus_aucuparia.jpg|мини|Млади дрвја, со видлива типична форма на лист]]
Дивото грозје има [[Плоидност|хромозомски број]] 2 ''n'' =34.<ref name="Raspe916">Raspé, Findlay, Jacquemart 2000, p. 916</ref>
== Дистрибуција и живеалиште ==
[[Податотека:Sorbus-aucuparia.JPG|мини| Диво грозје расте со [[Кривул|планински бор]] во италијанските Алпи]]
Дивото грозје се наоѓа во пет подвидови:<ref name="Raspe910"/><ref name="Raspe911">Raspé, Findlay, Jacquemart 2000, p. 911</ref>
* Дивото грозје, подвид: ''aucuparia'' : се наоѓа во поголемиот дел од опсегот на видовите, помалку на југ
* Диво грозје, подвид: ''fenenkiana'' (Георгиев и Стој. ): има тенки, ретко влакнести летоци и депресивно-глобозно овошје, ограничено во Бугарија
* Диво грозје, подвид: ''глабрата'' ( Вим. & Граб.): помалку влакнести, пронајдени во северна Европа и централноевропските планини
* Диво горзје, подвид; ''praemorsa'' ( Guss. ): има влакнести летоци и јајцевидни плодови, пронајдени во Јужна Италија, Сицилија и Корзика
* Диво грозје, подвид: ''сибирица'' (Хедл.): речиси без влакна, пронајдена во североисточна Русија
Може да се најде во речиси цела Европа и [[Кавказ]] до Северна Русија и [[Сибир]], но не е роден во Јужна Шпанија, Јужна Грција, Сардинија, [[Балеарски Острови|Балеарските Острови]], [[Азорски Острови|Азорските Острови]] и [[Фарски Острови|Фарските Острови]] .<ref name="Raspe911"/><ref name="Vetvicka">Větvička 1995, p. 200</ref> Видот беше претставен како украсен вид во [[Северна Америка]] .<ref name="Raspe911" /> Распространета е од рамнини до планини до линијата на дрвото каде што расте како единствен листопаден вид меѓу Крумхолц .<ref name="Kosmos"/> На Алпите расте на надморска височина до 2,000 м.<ref name="Zauner">Zauner 2000, p. 52</ref> Дивото грозје се појавува северно од [[Тајга|бореалната шума]] кај арктичката линија на дрвјата; во Норвешка, се наоѓа до 71-та паралела на север .<ref name="Godet94">Godet 1994, p. 52</ref><ref name="Raspe911" /> Многу успешно се натурализираше во Америка од Вашингтон до Алјаска и на исток во Канада и североисточниот дел на САД.
Дивото грозје е непобарлив вид и може да издржи сенка.<ref name="Godet94">Godet 1994, p. 52</ref> Тој е отпорен на мраз и може да толерира зимска сувост и кратка сезона на растење .<ref name="Raspe915">Raspé, Findlay, Jacquemart 2000, p. 915</ref> Фабриката е исто така отпорна на загадување на воздухот, ветер и притисок од снег.<ref name="Laudert80">Laudert 1999, p. 80</ref><ref name="Laudert83">Laudert 1999, p. 83</ref> Дивото грозје претежно расте на умерено сува до умерено влажна почва, кисела, со малку хранливи материи, песоклива и лабава.<ref name="Godet08">Godet 2008, p. 378</ref> Често расте во камена почва или глинена почва, но и песочна почва или влажен тресет.<ref name="Kosmos"/> Растението најдобро расте на свежа, лабава и плодна почва, претпочита просечна влажност и не толерира солена почва или наводнување.<ref name="Godet94" /><ref name="Godet08" /><ref name="Aichele">Aichele, Golte-Bechtle 1997, p. 78</ref> Може да се најде во лесни шуми од секаков вид и како пионерски вид над паднатите мртви дрвја или во чисти сечи, и на работ на шумите или на страните на патиштата.<ref name="Kosmos" /> Семето на Дивото грозје лесно 'ртат, па растението може да се појави на недостапни карпи, урнатини, вилушки од гранки или на шупливи дрвја.<ref name="Kosmos" />
Највисокото дрво на Дивото грозје во Обединетото Кралство се наоѓа во Хилтерн Хилс во Југоисточна Англија . Овој исклучителен примерок е 28 м висок и има пречник на багажникот од 56 см.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.chilternsaonb.org/ccbmaps/524/137/record-rowan.html|title=Record Rowan|publisher=Chilterns Conservation Board|archive-url=https://web.archive.org/web/20151019014841/http://www.chilternsaonb.org/ccbmaps/524/137/record-rowan.html|archive-date=19 October 2015|accessdate=7 April 2013}}</ref> Во Германија, невообичаено голем примерок се наоѓа во близина на [[Вендиш Варен]], село во [[Мекленбург-Западна Померанија]] . Ова дрво има повеќе од 15 м висок, стар е околу 100 години и има пречник од 70 см .<ref name="Ullrich">Ullrich, Kühn, Kühn 2009, p. 29</ref> Највисокото познато дрво на Дивото грозје во Ирска е 18 м висок примерок во опатија Гленстал, [[Лимерик (грофовија)|округот Лимерик]] .<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.agriculture.gov.ie/media/migration/forestry/publications/Rowan_low.pdf|title=Rowan (Sorbus aucuparia L.)|year=2001|publisher=[[Department of Agriculture, Food and the Marine]]}}</ref>
== Екологија ==
[[Податотека:WldschdVogelb.JPG|мини| Штета предизвикана од [[дивеч]]]]
Дивото грозје се опрашува со пчели и муви.<ref name="Hecker">Hecker 1995, p. 130</ref> Нејзините семиња се размножуваат така што се пренесуваат недопрени во нивниот измет.<ref name="Lohmann1">Lohmann 2005, p. 60</ref> Овошјето го јадат околу 60 видови птици и неколку цицачи.<ref name="Laudert81">Laudert 1999, p. 81</ref> Особено им се допаѓаат дроздовите и другите птици-пејачки, а ги јадат и дивечот со копита, црвената лисица, европскиот јазовец, спанковецот и верверицата.<ref name="Kremer42">Kremer 2010, p. 42</ref><ref name="Kosmos2"/> Дивото грозје се користи како извор на храна за птиците преселници во зима, вклучително и [[Свиларка|боемски восок]], [[Лешникарка|забележан оревокршач]] и [[Лисест дрозд|црвенило]].<ref name="Smolik">Smolik 1996, p. 63</ref> Дивечот со копита, исто така, претерано прелистува зеленило и кора.<ref name="Kosmos"/> Корените на растението може да се најдат во симбиоза со арбускуларна микориза и поретко со ектомикоризални габи.<ref name="Raspe916"/><ref name="Raspe915"/>
Обично подоцна се заменува со поголеми шумски дрвја.<ref name="Lohmann2">Lohmann 2005, p. 61</ref> Во Средна Европа често расте во асоцијација со црвен бозел, козја врба, [[Јасика|евроазиска трепетлика]] и [[Бела бреза|сребрена бреза]].<ref name="Lohmann2" /> Растението е многу запаливо и има тенденција да не акумулира растителен отпад.<ref name="Raspe915"/><ref name="Raspe913">Raspé, Findlay, Jacquemart 2000, p. 913</ref>
Други видови од родот ''Sorbus'' лесно се хибридираат со Дивото грозје и може да резултира со хибридна специјација ; хибридите вклучуваат ''Sorbus × hybrida'', мало дрво со овални назабени лисја и 2 до 3 пара летоци, што е хибрид со ''Sorbus × intermedia'', и ''Sorbus thuringiaca'', дрво со средна големина со издолжени лисја и 1 до 3 пара летоци кои понекогаш се споени во централната вена, која е хибрид со ''Sorbus aria.''<ref name="Hora185">Hora 1993, p. 185–186</ref>
Главните штетници за Дивото грозје се јаболковиот молец ''Argyresthia conjugella'' и пилата од планински пепел ''Hoplocampa alpina.''<ref name="Friedrich43">Friedrich, Schuricht 1989, p. 43</ref><ref name="Friedrich44">Friedrich, Schuricht 1989, p. 44</ref> Рѓата габа ''Gymnosporangium cornutum'' произведува жолчки од лисја.<ref name="tfl">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.treesforlife.org.uk/tfl.rowan.html|title=Trees for Life - Rowan Species Profile|last=Alan Watson Featherstone|date=8 November 2010|publisher=[[Trees for Life (Scotland)|Trees for Life]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20020227134510/http://www.treesforlife.org.uk/tfl.rowan.html|archive-date=27 February 2002|accessdate=26 April 2013}}</ref> Листовите не се вкусни за инсектите, но се користат од ларви од инсекти, вклучително и од молецот ''Venusia cambrica'', молецот ''Coleophora anatipennella'' -носител и од рударите на лисја од родот <nowiki><i id="mwAao">Stigmella</i></nowiki> . Полжавот ''Cornu aspersum'' се храни со листовите.<ref name="tfl" /> Растението може да страда од огнена болест.<ref name="Flint">Flint 1997, p. 641</ref>
== Фосилни записи ==
Фосилите на Диво грозје се опишани од фосилната флора на областа Кизилџахамам во [[Турција]], која е од рана [[плиоцен]]ска возраст.<ref>{{Наведено списание|last=Kasaplıgil|first=Baki|date=1977|title=Ankara, Kızılcahamam yakınındaki Güvem köyü civarında bulunan son tersiyer kozalaklı-yeşil yapraklı ormanı|trans-title=A Late-Tertiary Conifer-Hardwood Forest From the Vicinity of Güvem Village, Near Kızılcahamam, Ankara|url=https://dergipark.org.tr/en/pub/bulletinofmre/issue/3914/52153|format=PDF|journal=Bulletin of the Mineral Research and Exploration|language=tr, en|location=Ankara|publisher=[[General Directorate of Mineral Research and Exploration (Turkey)|General Directorate of Mineral Research and Exploration]]|volume=88|pages=94–102}}</ref>
== Употреба ==
=== Кулинарство ===
Плодот на Дивото грозје во минатото се користел за намамување и фаќање птици. За луѓето, плодот е горчлив, адстрингентно, лаксативно, диуретик и холагог . Имаат витамин Ц, па спречуваат [[скорбут]], но парасорбинската киселина ја иритира гастричната слузница.<ref name="Kosmos2"/><ref name="Aichele"/> Фармацевтот Манфрид Палоу напишал дека се сомнева во токсичноста на овошјето, но советувал да не се консумираат големи количини.<ref name="Pahlow2">Pahlow 1993, p. 106</ref> Овошјето содржи [[сорбитол]], кој може да се користи како замена за шеќер кај дијабетичарите, но неговото производство повеќе не е релевантно.<ref name="Laudert84">Laudert 1999, p. 84</ref> Овошјето на Дивото грозје се користи во традиционалната австриска медицина внатрешно (како чај, сируп, желе или ликер) за третман на нарушувања на респираторниот тракт, треска, инфекции, настинки, грип, ревматизам и гихт.<ref>{{Наведено списание|date=Oct 2013|title=Ethnopharmacological ''in vitro'' studies on Austria's folk medicine - An unexplored lore ''in vitro'' anti-inflammatory activities of 71 Austrian traditional herbal drugs.|journal=Journal of Ethnopharmacology|volume=149|issue=3|pages=750–71|doi=10.1016/j.jep.2013.06.007|pmc=3791396|pmid=23770053}}</ref>
Свежото овошје обично не е вкусно, но може да се огорчи и да се направи компот, желе, џем, лут сируп, курва или сок, како и вино и ликер, или да се користи за чај или за правење брашно.<ref name="Kosmos2"/><ref name="Henschel">Henschel 2002, p. 220</ref><ref name="Dreyer">Dreyer 2009, p. 108</ref> Овошјето се служи како прилог за јагнешко или дивеч.<ref name="Laudert83">Laudert 1999, p. 83</ref> Отстранувањето може да се постигне со замрзнување, готвење или сушење, што ја разградува парасорбинската киселина .<ref name="Pahlow2">Pahlow 1993, p. 106</ref><ref name="Dreyer" /> Овошјето е црвено во август, но обично се бере само во октомври по првиот мраз со сечење на коримбите.<ref name="Breckwoldt153">Breckwoldt 2011, p. 153</ref><ref name="Pahlow1">Pahlow 1993, p. 105</ref> Цврстите квалитети на грозјето го прават извор за овошје во суровата планинска клима и [[Марија Терезија|Марија Тереза]], владетел на [[Хабсбуршка Монархија|Хабсбуршката монархија]], препорачала засадување на овој вид во 1779 година <ref name="Laudert83" />
[[Податотека:Sorbus_aucuparia_fruit_comparison.jpg|мини|Споредба на овошјето ''Диво грозје'' од јадење сорта (лево) и дрво покрај патот (десно)]]
Повкусна сорта, наречена ''Sorbus aucuparia'' var. ''dulcis'' Kraetzl, или var. ''edulis'' Dieck, или var. ''moravica Dippel'', првпат беше откриен во 1810 година во близина на Остружна во планинскиот венец Хруби Јесеник во Северна [[Моравија]] и стана широко распространет во Германија и Австрија на почетокот на 20 век.<ref name="Friedrich37">Friedrich, Schuricht 1989, p. 37</ref><ref name="Friedrich38">Friedrich, Schuricht 1989, p. 38</ref> Листовите му се поголеми и зашилени, само предниот дел од ливчињата е назабен, а имаат потемна кора, поголеми пупки и поголем плод.<ref name="Friedrich40">Friedrich, Schuricht 1989, p. 40</ref> Слични не-горчливи сорти пронајдени во јужна Русија за прв пат беа претставени во Средна Европа во 1900 година како „Росика“ и „Росика мајор“, која има големо овошје до 1.5 cm (0,59 во) во пречник.<ref name="Friedrich41">Friedrich, Schuricht 1989, p. 41</ref>
Две широко распространети сорти на Моравската сорта се „Конзентра“ и „Розина“, кои беа избрани почнувајќи од 1946 година од страна на Институт за хортикултура Дрезден-Пилниц, институт за земјоделски истражувања во [[Саксонија]], од 75 примероци пронајдени главно во [[Рудни Планини|Рудните Планини]] и направени достапен во 1954 година.<ref name="Friedrich41"/> Овошјето од пошироко употребуваната „Конзентра“ се мали до средни, слабо ароматични, полесно се транспортираат поради нивната подебела кора и се користат за цедење, додека плодовите на „Розина“ се поголеми, слатки и ароматични., и захаросани или употребени во компот.<ref name="Friedrich1">Friedrich, Schuricht 1989, p. 276</ref><ref name="Friedrich2">Friedrich, Schuricht 1989, p. 277</ref> Двете сорти се самоопрашливи, рано даваат плод, а содржината на шеќер се зголемува додека содржината на киселина се намалува како што плодот созрева.<ref name="Fischer">Fischer 1995, p. 213</ref> „Beissneri“ е сорта со црвеникаво зеленило и кора и назабени лисја.<ref name="Friedrich38"/> Другите јастиви сорти потекнуваат од и се именувани по Клостернејбург, [[Долна Австрија]] .<ref>Neuweiler, Röthlisberger, Rusterholz, Terrettaz 2000, p. 214</ref>
Рускиот ботаничар [[Иван Мичурин|Иван Владимирович Мичурин]] започнал во 1905 година да го вкрстува обичниот ''S. aucuparia'' со други видови за да создаде овошни дрвја. Неговите експерименти резултираа со сортите „Бурка“, „Лиќорнаја“, „Дессертнаја“, „Гранатнаја“, „Рубиноваја“ и „Титан“.<ref name="Friedrich41"/> Други хибриди наДивото грозје засадени во Западна Европа почнувајќи од 1980-тите вклучуваат „Кралица од кајсија“, „Брилијантна жолта“, „Дивокока сјај“, „розова кралица“ и „кралица на лосос“.<ref name="Friedrich42">Friedrich, Schuricht 1989, p. 42</ref>
Листовите беа ферментирани со лисја од слатка жешка и дабова кора за да се создаде тревно пиво.<ref name="Laudert84">Laudert 1999, p. 84</ref> Овошјето се јаде како каша во мали количини против недостаток на апетит или вознемирен стомак и го стимулира производството на желудечна киселина.<ref name="Pahlow2">Pahlow 1993, p. 106</ref> Во народната медицина се користат како лаксатив, против реума и бубрежни заболувања и како гаргаран сок против засипнатост.<ref name="Hensel">Hensel 2007, p. 112</ref>
=== Дрвена граѓа ===
[[Податотека:Freshly_cross_cut_Sorbus_aucuparia_with_heart-wood.jpg|мини|Свежо вкрстено исечено сорбус аукупариа со видливо срцево дрво]]
[[Податотека:Freshly_rip_cut_Sorbus_aucuparia_from_the_island_of_Engeloeya_in_Norway.jpg|мини|Свежо исечена сорбус аукупариа со видливо срцево дрво]]
Дрвото од ''дивото грозје'' се користи за работа на количка, за вртење и за резба.<ref name="Kosmos"/> Дрвото може да се користи од дрвја на возраст од 20 години.<ref name="Lohmann2">Lohmann 2005, p. 61</ref> Сапот е златно и бело, додека срцевината е кафеава. Во речиси бездрвени региони се користи како огревно дрво.<ref name="Hora184">Hora 1993, p. 184</ref> Листовите понекогаш се користат како сточна храна за добиток, додека плодот се користи против еризипелоидни инфекции кај домашните свињи и кози.<ref name="Godet94">Godet 1994, p. 52</ref> Кората на растението се користела за боење на волната кафеава или црвена.<ref name="Laudert84">Laudert 1999, p. 84</ref> Медот од цветовите на Дивото грозје е силно ароматичен и има црвеникава боја.<ref name="Friedrich45">Friedrich, Schuricht 1989, p. 45</ref>
Дивото грозје е засадена во планинските венци за да се зајакнат свлечиштата и зоните на лавините.<ref name="Lohmann2">Lohmann 2005, p. 61</ref>
=== Декоративни ===
Се користи и како украсно растение во паркови, градини или како авенија дрво.<ref name="Kremer42">Kremer 2010, p. 42</ref> Декоративните сорти вклучуваат 'Asplenifolia', која има поделени и остро назабени ливчиња, 'Blackhawk', која има големо овошје и темно зелено зеленило, 'Fastigiata', која има исправена колонозна форма, 'Fructu Luteo', која има портокалово жолто овошје, „Михред“, кој има брилијантно црвено овошје, „Пендула“, кое е дрво што плаче и „Ксантокарпа“, кое има портокалово жолто овошје.<ref name="Flint">Flint 1997, p. 641</ref><ref name="Orbis">''Enzyklopädie der Garten- und Zimmerpflanzen'' 1994, p. 572</ref><ref name="Paul141">Paul, Rees 1990, p. 141</ref>
„Seerwater Seedling“,<ref name="RHSPF">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.rhs.org.uk/Plants/89018/i-Sorbus-aucuparia-i-Sheerwater-Seedling/Details|title=RHS Plantfinder - ''Sorbus aucuparia'' 'Sheerwater Seedling'|accessdate=15 November 2018}}</ref> исправена и витка сорта и „Wisley Gold“ <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.rhs.org.uk/Plants/150218/Sorbus-Wisley-Gold/Details|title=''Sorbus'' 'Wisley Gold'|publisher=RHS|accessdate=5 March 2021}}</ref> со жолти плодови, ја добија наградата за заслуги на градината на Кралското хортикултурно друштво.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.rhs.org.uk/plants/pdfs/agm-lists/agm-ornamentals.pdf|title=AGM Plants - Ornamental|date=July 2017|publisher=Royal Horticultural Society|page=98|accessdate=15 November 2018}}</ref>
Култирите вегетативно се размножуваат преку сечи, калемење или пупки на штитот.<ref name="Orbis"/>
== Митологија и обичаи ==
Во ''[[Прозна еда|прозата Еда]]'', нордискиот бог [[Тор (митологија)|Тор]] се спасува од брзата река што ја создала џинката Гјалп фаќајќи роуан, кој стана познат како „заштита на Тор“.<ref>[[Rory McTurk|McTurk]] 1997, p. 205.</ref>
Во [[Англиски фолклор|англискиот фолклор]], се верувало дека гранчињата на Дивото грозје ги штитат злите духови <ref name="Kosmos2"/> и вештерките.<ref name="Simpson">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=iTcdvd1iRXsC|title=Dictionary of English folklore|last=Simpson, J.|last2=Roud, S.|publisher=Oxford University Press, Incorporated|year=2000|isbn=9780192100191}}</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=bmpMAAAAMAAJ&pg=PA337#v=onepage&q&f=false "Witchcraft: The Mountain Ash"], in ''The Table Book'', ed.</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=Ha7dHO3W6L8C&pg=PA72&vq=mountain+ash&source=gbs_search_r&cad=1_1&sig=ACfU3U26q4esJQMAaKSPvaAgE-hlDPt6rA#PPA72,M1 "The Mountain Ash, or Wicken or Wiggen Tree"], in ''Lancashire Folk-lore: Illustrative of the Superstitious Beliefs and Practices, Local Customs and Usages of the People of the County Palatine'', edited by [[John Harland]] and T. T. Wilkinson (London, 1867), pp. 72–74.</ref> Фабриката била наречена „вештерка“ во Англија, а од неговото дрво биле направени шипки за пронаоѓање руди.<ref name="Laudert84">Laudert 1999, p. 84</ref> Гранчиња од Дивото грозје биле користени за да се одвезат добитокот на пасиштето за прв пат во пролет за да се обезбеди нивното здравје и плодност.<ref name="Scherf">Scherf 2006, p. 58.</ref> Дрвените рачки на вилушките и другите земјоделски алатки биле изградени од дрвото на Дивото грозје , за да се заштитат животните на фармата и производството од магии на вештерки.<ref name="Simpson" /> Според временските прилики, годината со изобилство на роунов плод би имала добра жетва на жито, но ќе биде проследена со тешка зима.<ref name="Kosmos2" />
Во шкотскиот фолклор, гранките од роуан традиционално се земале во говеда во мај за да се заштити добитокот од злото, а дрвјата роуан биле засадени на пасишта за слични цели.<ref>{{Наведена книга|url=|title=Western Scottish Folklore & Superstitions|last=Napier|first=James|date=2008|publisher=Lethe Press|isbn=978-1590210543|location=Maple Shade NJ|page=92}}</ref>
Дивото грозје се користи во грбовите на германските општини Ебернхан, [[Ешенроде]] и [[Хермсдорф (Саксонија)|Хермсдорф]] и на регионот [[Височински крај|Височина]] во [[Чешка|Чешката Република]] . Роуан е дел од грбот на Метрополитен округот Виган и логото на [[ФК Виган Атлетик|Виган Атлетик]] и Виган Вориорс .
== Наводи ==
{{Наводи|2}}
== Надворешни врски ==
* {{Наведена книга|title=Enzyklopädie der Garten- und Zimmerpflanzen|publisher=Orbis|year=1994|isbn=3-572-00685-6|location=Munich|language=de}}
* {{Наведена книга|title=Das neue Was blüht denn da?|last=Aichele|first=Dietmar|last2=Golte-Bechtle|first2=Marianne|publisher=Kosmos|year=1997|isbn=3-440-07244-4|edition=56th|location=Stuttgart|language=de}}
* {{Наведена книга|title=Bäume der Welt|publisher=DRW-Verlag|others=Translated by Wolfgang Steuer|year=1993|isbn=3-87181-205-6|editor-last=Hora|editor-first=Bayard|edition=2nd|location=Stuttgart|language=de}}
* {{Наведена книга|title=Essen aus der Natur|last=Breckwoldt|first=Michael|publisher=Stiftung Warentest|year=2011|isbn=978-3-86851-021-8|location=Berlin|language=de}}
* {{Наведена книга|title=Welche Wildkräuter und Beeren sind das?|last=Dreyer|first=Eva-Maria|publisher=Kosmos|year=2009|isbn=978-3-440-11808-5|location=Stuttgart|language=de}}
* {{Наведена книга|title=Das Kosmos Wald- und Forstlexikon|last=Erlbeck|first=Reinhold|last2=Haseder|first2=Ilse E.|last3=Stinglwagner|first3=Gerhard K. F.|publisher=Kosmos|year=1998|isbn=3-440-07511-7|location=Stuttgart|language=de}}
* {{Наведена книга|title=Farbatlas Obstsorten|last=Fischer|first=Manfred|publisher=Ulmer|year=1995|isbn=3-8001-5542-7|location=Stuttgart|language=de}}
* {{Наведена книга|title=Landscape Plants for Eastern North America|last=Flint|first=Harrison L.|publisher=Wiley|year=1997|isbn=0-471-59919-0}}
* {{Наведена книга|title=Seltenes Kern-, Stein- und Beerenobst|last=Friedrich|first=Gerhard|last2=Schuricht|first2=Werner|publisher=Neumann-Neudamm|year=1989|isbn=3-7888-0562-5|edition=1st|location=Melsungen|language=de}}
* {{Наведена книга|title=Illustrierte Flora|last=Garcke|first=August|publisher=Parey|year=1972|isbn=3-489-68034-0|editor-last=von Weihe|editor-first=Konrad|edition=23rd|location=Berlin, Hamburg|language=de|author-link=Christian August Friedrich Garcke}}
* {{Наведена книга|title=Bäume und Sträucher|last=Godet|first=Jean-Denis|publisher=Naturbuch-Verlag|year=1994|isbn=3-89440-154-0|location=Augsburg|language=de}}
* {{Наведена книга|title=Einheimische Bäume und Sträucher|last=Godet|first=Jean-Denis|publisher=Naturbuch-Verlag|year=1998|isbn=3-89440-296-2|location=Augsburg|language=de}}
* {{Наведена книга|title=Knospen und Zweige|last=Godet|first=Jean-Denis|publisher=Ulmer|year=2008|isbn=978-3-8001-5778-5|location=Stuttgart|language=de}}
* {{Наведена книга|title=Bäume und Sträucher|last=Harz|first=Kurt|publisher=BLV|year=2009|isbn=978-3-8354-0479-3|edition=14th|location=Munich|language=de}}
* {{Наведена книга|title=Bäume und Sträucher|last=Hecker|first=Ulrich|publisher=BLV|year=1995|isbn=3-405-13737-3|edition=3rd|series=Früchte, Knospen, Rinden|location=Munich|language=de}}
* {{Наведена книга|title=Essbare Wildbeeren und Wildpflanzen|last=Henschel|first=Detlev|publisher=Kosmos|year=2002|isbn=3-440-09154-6|edition=1st|location=Stuttgart|language=de}}
* {{Наведена книга|title=Welche Heilpflanze ist das?|last=Hensel|first=Wolfgang|publisher=Kosmos|year=2007|isbn=978-3-440-10798-0|location=Stuttgart|language=de}}
* {{Наведена книга|title=Essbare & giftige Wildpflanzen|last=Kremer|first=Bruno P.|publisher=Ulmer|year=2010|isbn=978-3-8001-5344-2|location=Stuttgart|language=de}}
* {{Наведена книга|title=Mythos Baum|last=Laudert|first=Doris|publisher=BLV|year=1999|isbn=3-405-15350-6|edition=2nd|location=Munich|language=de}}
* {{Наведена книга|title=Bäume & Sträucher|last=Lohmann|first=Michael|publisher=BLV|year=2005|isbn=3-405-16875-9|location=Munich|language=de}}
* {{Наведена книга|title=Hugur|last=McTurk|first=Rory|publisher=Presses de l'Université de Paris-Sorbonne|year=1997|isbn=2-84050-089-2|editor-last=Lecouteux|editor-first=Claude|editor-link=Claude Lecouteux|location=Paris|chapter=Marie de France, Geirmundar þáttr heljarskinns, and reader-response criticism|author-link=Rory McTurk}}
* {{Наведена книга|title=Beeren und besondere Obstarten|last=Neuweiler|first=Reto|last2=Röthlisberger|first2=Kurt|last3=Rusterholz|first3=Peter|last4=Terrettaz|first4=Roland|publisher=LmZ|year=2000|isbn=3-906679-75-6|edition=1st|location=Zollikofen|language=de}}
* {{Наведена книга|title=Das große Buch der Heilpflanzen|last=Pahlow|first=Mannfried|publisher=Gräfe und Unzer|year=1993|isbn=3-7742-1472-7|edition=Revised|location=Munich|language=de}}
* {{Наведена книга|title=Bäume im Garten|last=Paul|first=Anthony|last2=Rees|first2=Yvonne|publisher=O. Maier|others=Translated by Erhard Held|year=1990|isbn=3-473-46173-3|location=Ravensburg|language=de}}
* {{Наведено списание|last=Raspé|first=Olivier|last2=Findlay|first2=Catherine|last3=Jacquemart|first3=Anne-Laure|year=2000|title=Sorbus aucuparia L|journal=[[Journal of Ecology]]|volume=88|issue=5|pages=910–930|doi=10.1046/j.1365-2745.2000.00502.x|doi-access=free}}
* {{Наведена книга|title=Naturenzyklopädie Europas|publisher=Mosaik|year=1992|isbn=3-576-10107-1|editor-last=Reichholf|editor-first=Josef H.|volume=7|location=Munich|language=de|editor-last2=Steinbach|editor-first2=Gunter}}
* {{Наведена книга|title=Der große BLV-Pflanzenführer|last=Schauer|first=Thomas|publisher=BLV|year=2001|isbn=3-405-16014-6|edition=8th|location=Munich|language=de}}
* {{Наведена книга|title=Wildpflanzen neu entdecken|last=Scherf|first=Gertrud|publisher=BLV|year=2006|isbn=978-3-8354-0062-7|edition=1st|location=Munich|language=de}}
* {{Наведена книга|title=Naturführer Deutschland|last=Smolik|first=H. W.|publisher=Tigris|year=1996|isbn=3-632-98919-2|location=Cologne|language=de}}
* {{Наведена книга|title=Unsere 500 ältesten Bäume|last=Ullrich|first=Bernd|last2=Kühn|first2=Uwe|last3=Kühn|first3=Stefan|publisher=BLV|year=2009|isbn=978-3-8354-0376-5|location=Munich|language=de}}
* {{Наведена книга|title=Dausien's grosses Buch der Bäume und Sträucher|last=Větvička|first=Václav|publisher=Dausien|others=Translated by Jürgen Ostmeyer|year=1995|isbn=3-7684-2509-6|edition=3rd|location=Hanau|language=de}}
* {{Наведена книга|title=GU-Kompass Laubbäume|last=Zauner|first=Georg|publisher=Gräfe und Unzer|year=2000|isbn=3-7742-6205-5|edition=10th|location=Munich|language=de}}
* [http://www.euforgen.org/species/sorbus-aucuparia/ ''Sorbus aucuparia''] - информации, единици за генетска конзервација и сродни ресурси. Европска програма за генетски ресурси на шумите (EUFORGEN)
{{Таксонска лента}}{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Статии со микроформати за вид]]
[[Категорија:Таксони опишани од Карл Линеј]]
[[Категорија:Оскоруша]]
[[Категорија:Флора на Алпите]]
[[Категорија:Флора на Европа]]
[[Категорија:Флора на Азија]]
[[Категорија:Незагрозени видови според МСЗП]]
[[Категорија:Список на лековити растенија во Македонија]]
[[Категорија:Страници со непрегледан превод]]
mxbffrk2fu691b3c1efa4arn47dirxx
Бистра вода (серија)
0
1302247
4805150
4804686
2022-08-25T19:06:57Z
188.117.212.92
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox film
| name = Бистра вода
| director = [[Јани Бојаџи]]
| producer = [[Јани Бојаџи]]
| starring = [[Дејан Лилиќ]]<br>[[Јелена Жугиќ]]<br>[[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]]<br>[[Роберт Вељановски]]<br>[[Александар Микиќ]]<br>[[Владо Јовановски]]<br>[[Зоран Љутков]]<br>[[Благоја Чоревски]]<br>[[Снежана Конеска Руси]]<br>[[Младен Крстевски]]<br>[[Горан Стојановски (глумец) |Горан Стојановски]]<br>[[Кети Дончевска Илиќ]]
|network = [[Телевизија Алфа]]
| music =
| released = [[2022]]
| country = [[Македонија]]
}}
'''Бистра вода''' — [[Македонија|македонска]] телевизиска серија во [[режија]] на [[Јани Бојаџи]], снимена во [[2022]] година. Во продукција на [[Телевизија Алфа]].
== Улоги ==
{| class="wikitable sortable"
|-
!Глумец
!Улога
|-
| [[Дејан Лилиќ]]
| Дамјан
|-
| [[Јелена Жугиќ]]
| Ника
|-
| [[Симеон Мони Дамевски]]
| Александар
|-
| [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]]
|
|-
| [[Роберт Вељановски]]
| Арсен
|-
| [[Александар Микиќ]]
| Стамен
|-
| [[Владо Јовановски]]
| Исо
|-
| [[Зоран Љутков]]
|
|-
| [[Васил Зафирчев]]
| Жанко
|-
| [[Младен Крстевски]]
|
|-
| [[Снежана Конеска Руси]]
|
|-
| [[Горан Стојановски (глумец) |Горан Стојановски]]
| Тодор
|-
| [[Кети Дончевска Илиќ]]
| Вера
|-
| [[Нино Леви]]
|
|-
| [[Маја Љутков]]
| Лина
|-
| [[Горан Илиќ]]
|
|-
| [[Марија Новак]]
|
|-
| [[Ирена Илиевска]]
| Јана
|-
| [[Рубенс Муратовски]]
| Стефан
|-
| [[Благоја Чоревски]]
|
|-
| [[Шенка Колозова]]
|
|-
| [[Катерина Шехтанска]]
|
|-
| [[Александар Шехтански]]
|
|-
| [[Кирил Андоновски]]
|
|-
| [[Крсте Јовановски]]
|
|-
| [[Борче Начев]]
|
|-
| [[Лазе Манасковски]]
|
|-
| [[Катина Иванова]]
|
|-
| [[Фирдаус Неби]]
|
|-
| [[Гоце Тодоровски]]
|
|-
| [[Ефтим Трајчов Ѓаурски]]
|
|-
| [[Бранко Бенинов]]
|
|-
| [[Владо Дојчиновски]]
|
|-
| [[Томе Витанов]]
|
|-
| [[Димче Мешковски]]
|
|-
| [[Јовица Михајловски]]
|
|-
| [[Владо Денчов]]
|
|-
| [[Григор Јовановски]]
| Константин
|-
| [[Владимир Тулиев]]
|
|-
| [[Андон Јовановски]]
|
|-
| [[Душица Стојановска]]
|
|-
| [[Илија Илиоски]]
|
|-
| [[Анастас Тановски]]
|
|-
| [[Марина Поп Панкова]]
|
|-
| [[Ѓорѓи Тодоровски]]
|
|-
| [[Кире Печијаревски]]
|
|-
| [[Марјан Чакмакоски]]
|
|-
| [[Александар Ѓорѓиев]]
|
|-
| [[Кирил Гравчев]]
|
|-
| [[Јордан Витанов]]
|
|-
| [[Сашо Тасевски]]
|
|-
| [[Кирил Трајковски]]
|
|-
| [[Роберт Ристов]]
|
|-
| [[Мирјана Ристов]]
|
|-
| [[Васил Михаил]]
|
|-
| [[Димитрина Мицкоска]]
|
|-
| [[Жарко Димоски]]
|
|-
| [[Најдо Тодески]]
|
|-
| [[Миле Вратеовски]]
|
|}
[[Категорија:Македонски телевизиски серии]]
himxn40bea5hp21yeis4qqrdyqyhdd9
4805151
4805150
2022-08-25T19:07:43Z
188.117.212.92
/* Улоги */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox film
| name = Бистра вода
| director = [[Јани Бојаџи]]
| producer = [[Јани Бојаџи]]
| starring = [[Дејан Лилиќ]]<br>[[Јелена Жугиќ]]<br>[[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]]<br>[[Роберт Вељановски]]<br>[[Александар Микиќ]]<br>[[Владо Јовановски]]<br>[[Зоран Љутков]]<br>[[Благоја Чоревски]]<br>[[Снежана Конеска Руси]]<br>[[Младен Крстевски]]<br>[[Горан Стојановски (глумец) |Горан Стојановски]]<br>[[Кети Дончевска Илиќ]]
|network = [[Телевизија Алфа]]
| music =
| released = [[2022]]
| country = [[Македонија]]
}}
'''Бистра вода''' — [[Македонија|македонска]] телевизиска серија во [[режија]] на [[Јани Бојаџи]], снимена во [[2022]] година. Во продукција на [[Телевизија Алфа]].
== Улоги ==
{| class="wikitable sortable"
|-
!Глумец
!Улога
|-
| [[Дејан Лилиќ]]
| Дамјан
|-
| [[Јелена Жугиќ]]
| Ника
|-
| [[Симеон Мони Дамевски]]
| Александар
|-
| [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]]
|
|-
| [[Роберт Вељановски]]
| Арсен
|-
| [[Александар Микиќ]]
| Стамен
|-
| [[Владо Јовановски]]
| Исо
|-
| [[Зоран Љутков]]
|
|-
| [[Васил Зафирчев]]
| Жанко
|-
| [[Младен Крстевски]]
|
|-
| [[Снежана Конеска Руси]]
|
|-
| [[Горан Стојановски (глумец) |Горан Стојановски]]
| Тодор
|-
| [[Кети Дончевска Илиќ]]
| Вера
|-
| [[Нино Леви]]
|
|-
| [[Маја Љутков]]
| Лина
|-
| [[Горан Илиќ]]
|
|-
| [[Марија Новак]]
|
|-
| [[Ирена Илиевска]]
| Јана
|-
| [[Рубенс Муратовски]]
| Стефан
|-
| [[Благоја Чоревски]]
|
|-
| [[Шенка Колозова]]
|
|-
| [[Катерина Шехтанска]]
|
|-
| [[Александар Шехтански]]
|
|-
| [[Кирил Андоновски]]
|
|-
| [[Крсте Јовановски]]
|
|-
| [[Борче Начев]]
|
|-
| [[Лазе Манасковски]]
|
|-
| [[Катина Иванова]]
|
|-
| [[Фирдаус Неби]]
|
|-
| [[Гоце Тодоровски]]
|
|-
| [[Ефтим Трајчов Ѓаурски]]
|
|-
| [[Бранко Бенинов]]
|
|-
| [[Владо Дојчиновски]]
|
|-
| [[Томе Витанов]]
|
|-
| [[Димче Мешковски]]
|
|-
| [[Јовица Михајловски]]
|
|-
| [[Владо Денчов]]
|
|-
| [[Григор Јовановски]]
| Константин
|-
| [[Владимир Тулиев]]
|
|-
| [[Андон Јовановски]]
|
|-
| [[Душица Стојановска]]
|
|-
| [[Илија Илиоски]]
|
|-
| [[Анастас Тановски]]
|
|-
| [[Марина Поп Панкова]]
|
|-
| [[Ѓорѓи Тодоровски]]
|
|-
| [[Кире Печијаревски]]
|
|-
| [[Марјан Чакмакоски]]
|
|-
| [[Александар Ѓорѓиев]]
|
|-
| [[Кирил Гравчев]]
|
|-
| [[Јордан Витанов]]
|
|-
| [[Сашо Тасевски]]
|
|-
| [[Кирил Трајковски]]
|
|-
| [[Роберт Ристов]]
|
|-
| [[Мирјана Ристов]]
|
|-
| [[Васил Михаил]]
|
|-
| [[Димитрина Мицкоска]]
|
|-
| [[Жарко Димоски]]
|
|-
| [[Најдо Тодески]]
|
|-
| [[Миле Вратеовски]]
|
|-
| [[Петар Маниќ]]
| Ѓорѓи
|}
[[Категорија:Македонски телевизиски серии]]
8ld5hkvbo5k9a0tvf7xsxtkibx6b0z0
Пабло Витар
0
1302262
4805183
4804974
2022-08-25T22:24:29Z
NadyBarbieGirl
63459
/* Спотови */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox musical artist
|name =Пабло
|background = solo_singer
|birth_name =Пабуло Родригес да Силва
|alias =
|birth_date = {{роден на|1|ноември|1993}}
|birth_place ={{роден во|Сао Луис,Бразил}}
|origin = [[Бразил]]
|occupation = [[пејач]]
|genre = [[Поп музика ]] [[регетон]]|[[фанк кариока]]
|years_active = 2015 –сѐ уште
|instrument = вокал
|First_album =
|Latest_album =
|Notable_albums =
|Notable_songs =
|label =
|associated_acts = [[Аретуза Лови]], [[Gloria Groove]]
|website =
}}
[[Податотека:Pabllo Vittar in 2021 01.png|мини]]
'''Пабуло Родригес да Силва''' ({{роден во|Сао Луис,Бразил}}, {{роден на|1|ноември|1994}}) — бразилски поп пејач и драг квин.
== Дискографија ==
=== Албуми ===
* Vai Passar Mal (2017)
* Não Para Não(2018)
* [[111]] (2020)
* Batidão Tropical (2021)
* TBA (2023)
=== Спотови ===
{| class="wikitable"
|-
! Спот !! Година !! Режисер
|-
| '' Open Bar '' || 2015 || Leocádio Rezende
|-
| '' Minaj '' || 2016 || Leocádio Rezende
|-
|'' Amante '' || 2016 || Leocádio Rezende
|-
| '' Nêga '' || 2016 || Sandrow Almeidan,Пабло Витар,Leocádio Rezende
|-
|'' Todo Dia '' || 2017 || Guilherme Batista,Fabrício Sassioto
|-
| '' K.O. '' || 2017 || João Monteiro
|-
| '' Corpo Sensual '' || 2017 || João Monteiro,Fernando Moraes
|-
| '' Joga Bunda ''|| 2018 ||
|-
| '' Paraíso ''|| 2018 || João Monteiro,Fernando Moraes
|-
| '' Eu Te Avisei '' || 2018|| Os Primos
|-
| '' Então Vai '' || 2018|| Hick Duarte
|-
|'' Indestrutível '' || 2018 || Bruno Ilogti
|-
|'' Não Esqueço ''|| 2018 || Pedro Alvarenga
|-
|'' Problema Seu '' || 2018 || Os Primos
|-
|'' Energia (Parte 2) ''|| 2018 ||James Rothman,Pete Quandt
|-
| '' Disk Me '' || 2018 || Os Primos
|-
| '' Caliente '' || 2018 || Os Primos
|-
| '' Highlight ''|| 2018 || Bruno Ilogti
|-
|'' Seu Crime '' || 2019 || Guilherme Nabhan,Louise W. Freshel
|-
|'' Buzina '' || 2019 || Os Primos
|-
| '' Garupa ''|| 2019 || Os Primos
|-
| '' Flash Pose '' || 2019 || Tragik
|-
| '' Sente a Conexão '' || 2019 || Kaique Alves
|-
| '' Parabéns '' || 2019 || Пабло Витар,Flávio Verne
|-
| '' Amor de Que '' || 2019|| João Monteiro
|-
| '' Clima Quente '' || 2020|| Jacques Dequeker
|-
| '' Tímida ''|| 2020 || Gus
|-
| '' Rajadão ''|| 2020 || Leocádio Rezende
|-
| ''- Frequente Mente ''|| 2020 || Federico Devito
|-
| '' Bandida ''|| 2020 || Флавио Верне,Пабло Витар
|-
| '' Modo Turbo ''|| 2020 || Alaska
|-
| '' Ama Sofre Chora ''|| 2021 ||Флавио Верне,Пабло Витар
|-
| '' Triste com T ''|| 2021 ||Флавио Верне,Пабло Витар
|-
| '' Bang Bang ''|| 2021 || Vinícius Cardoso
|-
| '' Number One ''|| 2021 ||João Monteiro
|-
| '' Follow Me ''|| 2022 ||Амбер Парк
|-
| '' Volta pra Ficar ''|| 2022 ||Rafa Costakent
|-
| '' Cavalgada ''|| 2022 ||
|-
| '' La Bomba ''|| 2022 ||TBA
|-
| '' S de Saudade(Remix) ''|| 2022 ||TBA
|-
| '' TBA ''|| 2022 ||
|}
== Наводи ==
{{наводи}}
==Надворешни врски ==
*
[[Категорија:Бразилски пејачи]]
8i2wm16g1m31s6bmllungy6k7qllx7v
ФК Милан сезона 2022-2023
0
1305218
4805277
4804772
2022-08-26T08:31:52Z
Тиверополник
1815
/* Играчи */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Football club season
| клуб = [[ФК Милан|Милан]]
| сезона =[[Серија А 2022-2023|2022-2023]]
| тренер = [[Стефано Пиоли]]
| mgrtitle = Тренер
| претседател = [[Паоло Скарони]]
| стадион = [[Сан Сиро]]
| првенство = [[Серија А]]
| првенство резултат = [[Серија А 2022-2023|''1-во'']]
| куп1 = [[Куп на Италија во фудбал|Куп на Италија]]
| куп1 резултат = [[Куп на Италија во фудбал 2022-2023|16-финале]]
| куп2 = [[Лига на шампиони во фудбал|Лига на шампиони]]
| куп2 резултат = [[Лига на шампиони во фудбал 2022-2023|''групна фаза'']]
| најдобар стрелец во лигата = <br> [[Анте Ребиќ]] (2)
| најдобар стрелец за сезоната = <br> Анте Ребиќ (2)
| highest attendance =
| lowest attendance =
| average attendance =
|pattern_la1 = _milan2223h
|pattern_b1 = _milan2223h
|pattern_ra1 = _milan2223h
|pattern_sh1 = _milan2223h
|pattern_so1 = _milan2223h
|leftarm1 = 000000
|body1 = 000000
|rightarm1 = 000000
|shorts1 = 000000
|socks1 = 000000
|pattern_la2 = _milan2223a
|pattern_b2 = _milan2223a
|pattern_ra2 = _milan2223a
|pattern_sh2 = _milan2223a
|pattern_so2 = _milan2223a
|leftarm2 = FFFFFF
|body2 = FFFFFF
|rightarm2 = FFFFFF
|shorts2 = FFFFFF
|socks2 = FFFFFF
| претходна сезона = [[ФК Милан сезона 2021-2022|2021-22]]
| следна сезона = [[ФК Милан сезона 2023-2024|2023-24]]
}}
'''Сезоната 2022-2023 година''' — 124-ра сезона во историјата на [[ФК Милан]] и нивната 89-та во најсилното италијанско фудбалско првенство. Милан се натпреварува во [[Серија А]] и во [[Фудбалски куп на Италија|Купот на Италија]]. Милан исто така се квалификувал во [[Лига на шампиони во фудбал|Лигата на шампиони]].
===Играчи===
{|class="wikitable sortable"
|-
!style="background:#c90c0f; color:white; text-align:center"|{{abbr|Број|Број}}
!style="background:#c90c0f; color:white; text-align:center"|Име
!style="background:#c90c0f; color:white; text-align:center"|{{abbr|Нац.|Националност}}
!style="background:#c90c0f; color:white; text-align:center"|Позиција
!style="background:#c90c0f; color:white; text-align:center"|Дата на раѓање (години)
!style="background:#c90c0f; color:white; text-align:center;"| Потпишал<br>во
!style="background:#c90c0f; color:white; text-align:center;"| Крај на<br>договор
!style="background:#c90c0f; color:white; text-align:center;"| Потпишал од
!style="background:#c90c0f; color:white; text-align:center;"| Цена на трансфер
!style="background:#c90c0f; color:white; text-align:center;"| Забелешка
!style="background:#c90c0f; color:white; text-align:center;"| Натпревари
!style="background:#c90c0f; color:white; text-align:center;"| Голови
|-
! colspan="12" style="background:#000; color:white; text-align:center;"| Голмани
|-
|style="text-align:right"|'''1'''
|[[Чиприан Татарушану]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|ROM}}
|[[Голман (фудбал)|GK]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1986|2|9}}
|style="text-align:center"|2020
|style="text-align:center"|2023
|style="text-align:left"|{{fbaicon|FRA}} [[ФК Лион|Лион]]
|style="text-align:right"|€500,000
|
|14
|0
|-
|style="text-align:right"|'''16'''
|[[Мајк Мењан]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|FRA}}
|[[Голман (фудбал)|GK]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1995|7|3}}
|style="text-align:center"|2021
|style="text-align:center"|2026
|style="text-align:left"|{{fbaicon|FRA}} [[ФК Лил|Лил]]
|style="text-align:right"|€13,000,000
|
|40
|0
|-
|style="text-align:right"|'''83'''
|[[Антонио Миранте]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|ITA}}
|[[Голман (фудбал)|GK]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1983|07|8}}
|style="text-align:center"|2021
|style="text-align:center"|2023
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Рома|Рома]]
|style="text-align:right"|слободно
|
|0
|-
! colspan="12" style="background:#000; color:white; text-align:center;"| Одбрана
|-
|style="text-align:right"|'''2'''
|[[Давиде Калабрија]] (C.)
|style="text-align:center"|{{flagicon|ITA}}
|[[одбрана (фудбал)|RB]] / [[одбрана (фудбал)(фудбал)|LB]] / [[среден ред (фудбал)|CM]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1996|12|6}}
|style="text-align:center"|2015
|style="text-align:center"|2025
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Милан Примавера|Милан Примавера]]
|style="text-align:right"|слободно
|Од [[ФК Милан Примавера|Примавера]]
|185
|7
|-
|style="text-align:right"|'''5'''
|[[Фоде Бало-Туре]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|SEN}}
|[[одбрана (фудбал)(фудбал)|LB]] / [[среден ред (фудбал)|LM]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1997|1|3}}
|style="text-align:center"|2021
|style="text-align:center"|2025
|style="text-align:left"|{{fbaicon|FRA}} [[ФК Монако|Монако]]
|style="text-align:right"|€4,200,000
|
|11
|0
|-
|style="text-align:right"|'''19'''
|[[Тео Ернандес]] (V.C.)
|style="text-align:center"|{{flagicon|FRA}}
|[[одбрана (фудбал)(фудбал)|LB]] / [[среден ред (фудбал)|LM]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1997|10|6}}
|style="text-align:center"|2019
|style="text-align:center"|2026
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ESP}} [[ФК Реал Мадрид|Реал Мадрид]]
|style="text-align:right"|€20,000,000
|
|122
|20
|-
|style="text-align:right"|'''20'''
|[[Пјер Калулу]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|FRA}}
|[[одбрана (фудбал)|RB]] / [[одбрана (фудбал)|CB]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|2000|06|05}}
|style="text-align:center"|2020
|style="text-align:center"|2025
|style="text-align:left"|{{fbaicon|FRA}} [[ФК Лион|Лион II]]
|style="text-align:right"|€480,000
|
|55
|3
|-
|style="text-align:right"|'''23'''
|[[Фикајо Томори]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|ENG}}
|[[одбрана (фудбал)|CB]] / [[одбрана (фудбал)|RB]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1997|12|19}}
|style="text-align:center"|2021
|style="text-align:center"|2027
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ENG}} [[ФК Челси|Челси]]
|style="text-align:right"|€28,500,000
|
|62
|2
|-
|style="text-align:right"|'''24'''
|[[Симон Кјер]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|DEN}}
|[[одбрана (фудбал)|CB]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1989|3|26}}
|style="text-align:center"|2020
|style="text-align:center"|2024
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ESP}} [[ФК Севиља|Севиља]]
|style="text-align:right"|€2,500,000
|
|72
|1
|-
|style="text-align:right"|'''25'''
|[[Алесандро Флоренци]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|ITA}}
|[[одбрана (фудбал)|RB]] / [[среден ред (фудбал)|RM]] / [[одбрана (фудбал)|RW]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1991|3|11}}
|style="text-align:center"|2021
|style="text-align:center"|2025
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Рома|Рома]]
|style="text-align:right"|€3,700,000
|
|29
|2
|-
|style="text-align:right"|'''46'''
|[[Матео Габија]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|ITA}}
|[[одбрана (фудбал)|CB]] / [[одбрана (фудбал)|RB]] / [[среден ред (фудбал)|DM]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1999|10|21}}
|style="text-align:center"|2017
|style="text-align:center"|2026
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Милан Примавера|Милан Примавера]]
|style="text-align:right"|слободно
|Од [[ФК Милан Примавера|Примавера]]
|33
|0
|-
! colspan="12" style="background:#000; color:white; text-align:center;"| Среден ред
|-
|style="text-align:right"|''' 4 '''
|[[Исмаел Бенасер]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|ALG}}
|[[среден ред (фудбал)|DM]] / [[среден ред (фудбал)|CM]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1997|12|1}}
|style="text-align:center"|2019
|style="text-align:center"|2024
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Емполи|Емполи]]
|style="text-align:right"|€16,000,000
|
|105
|3
|-
|style="text-align:right"|'''7'''
|[[Јасин Адли]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|FRA}}
|[[среден ред (фудбал)|AM]] / [[среден ред (фудбал)|CM]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|2000|07|29}}
|style="text-align:center"|2022
|style="text-align:center"|2026
|style="text-align:left"|{{fbaicon|FRA}} [[ФК Бордо|Бордо]]
|style="text-align:right"|€8,000,000
|
|0
|0
|-
|style="text-align:right"|'''8'''
|[[Сандро Тонали]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|ITA}}
|[[среден ред (фудбал)|CM]] / [[среден ред (фудбал)|DM]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|2000|5|8}}
|style="text-align:center"|2020
|style="text-align:center"|2026
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Бреша|Бреша]]
|style="text-align:right"|€20,000,000
|
|82
|5
|-
|style="text-align:right"|'''10'''
|[[Брахим Дијаз]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|ESP}}
|[[среден ред (фудбал)|AM]] / [[одбрана (фудбал)|RW]] / [[одбрана (фудбал)|LW]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1999|08|03}}
|style="text-align:center"|2020
|style="text-align:center"|2023
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ESP}} [[ФК Реал Мадрид|Реал Мадрид]]
|style="text-align:right"|€3,000,000
|Loan
|67
|8
|-
|style="text-align:right"|'''14'''
|[[Тимуе Бакајоко]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|FRA}}
|[[среден ред (фудбал)|DM]] / [[среден ред (фудбал)|CM]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1994|08|17}}
|style="text-align:center"|2021
|style="text-align:center"|2023
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ENG}} [[ФК Челси|Челси]]
|style="text-align:right"|слободно
|Loan
|49
|1
|-
|style="text-align:right"|'''32'''
|[[Томасо Побега]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|ITA}}
|[[среден ред (фудбал)|CM]] / [[среден ред (фудбал)|DM]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1999|07|15}}
|style="text-align:center"|2022
|style="text-align:center"|2027
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Милан Примавера|Милан Примавера]]
|style="text-align:right"|слободно
|Од [[ФК Милан Примавера|Примавера]]
|1
|0
|-
|style="text-align:right"|'''33'''
|[[Раде Круниќ]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|BIH}}
|[[среден ред (фудбал)|AM]] / [[среден ред (фудбал)|CM]] / [[среден ред (фудбал)|LM]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1993|10|07}}
|style="text-align:center"|2019
|style="text-align:center"|2024
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Емполи|Емполи]]
|style="text-align:right"|€8,000,000
|
|91
|2
|-
|style="text-align:right"|'''90'''
|[[Шарл де Кателаре]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|BEL}}
|[[среден ред (фудбал)|AM]] / [[напад (фудбал)|ST]] / [[одбрана (фудбал)|RW]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|2001|03|10}}
|style="text-align:center"|2022
|style="text-align:center"|2027
|style="text-align:left"|{{fbaicon|BEL}} [[ФК Клуб Бриж|Клуб Бриж]]
|style="text-align:right"|€32,000,000
|
|1
|0
|-
! colspan="12" style="background:#000; color:white; text-align:center;"| Напад
|-
|style="text-align:right"|'''9'''
|[[Оливје Жиру]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|FRA}}
|[[напад (фудбал)|ST]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1986|9|30}}
|style="text-align:center"|2021
|style="text-align:center"|2023
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ENG}} [[ФК Челси|Челси]]
|style="text-align:right"|€1,000,000
|
|38
|14
|-
|style="text-align:right"|'''11'''
|[[Златан Ибрахимовиќ]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|SWE}}
|[[напад (фудбал)|ST]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1981|10|3}}
|style="text-align:center"|2020
|style="text-align:center"|2023
|style="text-align:left"|{{fbaicon|USA}} [[Ла Галакси]]
|style="text-align:right"|слободно
|
|159
|92
|-
|style="text-align:right"|'''12'''
|[[Анте Ребиќ]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|CRO}}
|[[одбрана (фудбал)|LW]] / [[напад (фудбал)|ST]] / [[напад (фудбал)|SS]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1993|09|21}}
|style="text-align:center"|2019
|style="text-align:center"|2025
|style="text-align:left"|{{fbaicon|GER}} [[ФК Ајнтрахт Франкфурт|Ајнтрахт]]
|style="text-align:right"|неоткриено
|
|93
|28
|-
|style="text-align:right"|'''17'''
|[[Рафаел Леао]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|POR}}
|[[одбрана (фудбал)|LW]] / [[напад (фудбал)|ST]] / [[одбрана (фудбал)|RW]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1999|06|10}}
|style="text-align:center"|2019
|style="text-align:center"|2024
|style="text-align:left"|{{fbaicon|FRA}} [[ФК Лил|Лил]]
|style="text-align:right"|€28,000,000
|
|116
|28
|-
|style="text-align:right"|'''22'''
|[[Марко Лазетиќ]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|SRB}}
|[[напад (фудбал)|ST]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|2004|01|22}}
|style="text-align:center"|2022
|style="text-align:center"|2026
|style="text-align:left"|{{fbaicon|SRB}} [[ФК Црвена Ѕвезда|Црвена Ѕвезда]]
|style="text-align:right"|€4,000,000
|
|1
|0
|-
|style="text-align:right"|'''27'''
|[[Дивок Ориги]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|BEL}}
|[[напад (фудбал)|ST]] / [[одбрана (фудбал)|LW]] / [[одбрана (фудбал)|RW]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1995|04|18}}
|style="text-align:center"|2022
|style="text-align:center"|2026
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ENG}} [[ФК Ливерпул|Ливерпул]]
|style="text-align:right"|слободно
|
|1
|0
|-
|style="text-align:right"|'''30'''
|[[Жуниор Месијас]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|BRA}}
||[[среден ред (фудбал)|AM]] / [[одбрана (фудбал)|RW]] / [[напад (фудбал)|SS]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1991|05|13}}
|style="text-align:center"|2021
|style="text-align:center"|2024
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Кротоне|Кротоне]]
|style="text-align:right"|€7,100,000
|
|34
|6
|-
|style="text-align:right"|'''56'''
|[[Алексис Салемакерс ]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|BEL}}
|[[одбрана (фудбал)|RW]] / [[одбрана (фудбал)|LW]] / [[одбрана (фудбал)|RB]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1999|6|27}}
|style="text-align:center"|2020
|style="text-align:center"|2026
|style="text-align:left"|{{fbaicon|BEL}} [[ФК Андерлехт|Андерлехт]]
|style="text-align:right"|€7,200,000
|
|101
|6
|}
==Трансфери==
===Летен прозорец===
====In====
{|class="wikitable sortable"
|-
!style="width:110px"|Дата
!style="width:30px"|{{abbr|Поз.|Позиција}}
!style="width:220px"|Играч
!style="width:20px"|{{abbr|Воз.|Возраст}}
!style="width:180px"|Трансфер од
!style="width:160px"|Износ
!style="width:320px" class="unsortable"|Забелешка
!style="width:35px"|Извор
|-
| {{dts|format=dmy|2022|7|1}}
| align=center| {{sortname||DF|Одбрана (фудбал)|c}}
| {{flagicon|ITA}} [[Алесандро Флоренци]]
| align=center| {{Age|1991|3|11|2022|6|30}}
| {{fbaicon|ITA}} [[ФК Рома|Рома]]
| align=center|€2.7M
| align=center|Од позајмица до дефинитивно купување
|<ref>{{cite web|url=https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-07-01/official-statement-alessandro-florenzi|title=OFFICIAL STATEMENT: ALESSANDRO FLORENZI|website=acmilan.com}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|5}}
|style="text-align:center"|[[Напад (фудбал)|FW]]
|{{flagicon|BEL}} [[Дивок Ориги]]
|style="text-align:center"|{{age|1995|4|18|2022|7|5}}
|{{fbaicon|ENG}} [[ФК Ливерпул|Ливерпул]]
|style="text-align:center"| слободно
|style="text-align:center"|
|<ref>{{cite web|url=https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-07-05/official-statement-divock-origi|title=OFFICIAL STATEMENT: DIVOCK ORIGI|website=acmilan.com}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|7}}
|style="text-align:center"|[[Напад (фудбал)|FW]]
|{{flagicon|BRA}} [[Жуниор Месијас]]
|style="text-align:center"|{{age|1991|5|13|2022|7|7}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Кротоне|Кротоне]]
|style="text-align:center"|€4.5M
|style="text-align:center"|Од позајмица до дефинитивно купување
|<ref>{{cite web|url=https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-07-07/official-statement-messias-junior|title=OFFICIAL STATEMENT: MESSIAS JUNIOR|website=acmilan.com}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|8|2}}
|style="text-align:center"|[[среден ред (фудбал)|MF]]
|{{flagicon|BEL}} [[Шарл де Кателаре]]
|style="text-align:center"|{{age|2001|3|10|2022|8|2}}
|{{fbaicon|BEL}} [[ФК Клуб Бриж| Клуб Бриж]]
|style="text-align:center"|€32M
|style="text-align:center"|+ 3M бонуси
|<ref>{{cite web|url=https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-08-02/official-statement-charles-de-ketelaere|title=OFFICIAL STATEMENT: CHARLES DE KETELAERE|website=acmilan.com}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/de-ketelaere-al-milan-in-tarda-serata-al-bruges-32-milioni-3-record-per-maldini-massara-1712362|title=де Кателаре al Милан in tarda serata. Al Bruges 32 milioni + 3: record per Малдини-Massara|website=tuttomercatoweb.com}}</ref>
|}
====Позајмени====
{|class="wikitable sortable"
|-
!style="width:110px"|Дата
!style="width:30px"|{{abbr|Поз.|Позиција}}
!style="width:220px"|Играч
!style="width:20px"|{{abbr|Воз.|Возраст}}
!style="width:180px"|Трансфер од
!style="width:160px"|Износ
!style="width:320px" class="unsortable"|Забелешка
!style="width:35px"|Извор
|-
<!--
|{{dts|format=dmy|2021|7|19}}
|style="text-align:center"|[[Среден ред (фудбал)|MF]]
|{{flagicon|ESP}} [[Брахим Дијаз]]
|style="text-align:center"|{{age|1999|8|3|2021|7|19}}
|{{fbaicon|ESP}} [[ФК Реал Мадрид|Реал Мадрид]]
|style="text-align:center"| €3.0M
|style="text-align:center"| обнова на договорот + опција за купување
|<ref>{{cite news|url=https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2021-07-19/official-statement-brahim-diaz|title=Official Statement: Брахим Дијаз|publisher=A.C. Милан|date=19 јули 2021}}</ref>
|-
-->
|}
====Вратени од позајмица====
<!--In this section should appear ONLY players that will re-join squad. Wherever a player will be sent on loan again or sold definitively, update the "Out" section and remove from this table-->
{|class="wikitable sortable"
|-
!style="width:110px"|Дата
!style="width:30px"|{{abbr|Поз.|Позиција}}
!style="width:220px"|Играч
!style="width:20px"|{{abbr|Воз.|Возраст}}
!style="width:180px"|Трансфер во
!style="width:160px"|Износ
!style="width:320px" class="unsortable"|Забелешка
!style="width:35px"|Извор
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|1}}
|style="text-align:center"|[[среден ред (фудбал)|MF]]
|{{flagicon|FRA}} [[Јасин Адли]]
|style="text-align:center"|{{age|2000|7|29|2022|7|1}}
|{{fbaicon|FRA}} [[ФК Бордо|Бордо]]
|style="text-align:center"|
|style="text-align:center"|
|
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|1}}
|style="text-align:center"|[[Среден ред (фудбал)|MF]]
|{{flagicon|CRO}} [[Антонио Миониќ]]
|style="text-align:center"|{{age|2001|5|31|2022|7|1}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Монтеварчи |Монтеварчи]]
|style="text-align:center"|
|style="text-align:center"|
|
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|1}}
|style="text-align:center"|[[Среден ред (фудбал)|MF]]
|{{flagicon|ITA}} [[Томасо Побега]]
|style="text-align:center"|{{age|1999|7|15|2022|7|1}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Торино|Торино]]
|style="text-align:center"|
|style="text-align:center"|
|
|}
:Вкупен трошок: {{loss}} 39.2M
====Напуштиле====
{|class="wikitable sortable"
|-
!style="width:110px"|Дата
!style="width:30px"|{{abbr|Поз.|Позиција}}
!style="width:220px"|Играч
!style="width:20px"|{{abbr|Воз.|Возраст}}
!style="width:180px"|Трансфер во
!style="width:160px"|Износ
!style="width:320px" class="unsortable"|Забелешка
!style="width:35px"|Извор
|-
|{{dts|format=dmy|2022|3|29}}
|style="text-align:center"|[[среден ред (фудбал)|MF]]
|{{flagicon|CIV}} [[Франк Кесие]]
|style="text-align:center"|{{age|1996|12|19|2022|3|29}}
|{{flagicon|SPA}} [[ФК Барселона|Барселона]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|крај на договор
|<ref>{{cite web|url=https://www.milannews24.com/kessie-ufficiale-barcellona-laporta-annuncio-calciomercato/|title=Kessie "ufficializzato" dal Barcellona: l'Annuncio di Laporta|website=МиланNews24|date=29 март 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/ufficiale-barcellona-ecco-franck-kessie-dopo-l-addio-al-milan-contratto-fino-al-2026-1701770 |title=UFFICIALE: Barcellona, ecco Franck Kessie dopo l'addio al Милан. Contratto fino al 2026 |publisher=TUTTOmercatoWEB.com |date=2022-07-04 |accessdate=2022-07-10}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|5|28}}
|style="text-align:center"|[[Напад (фудбал)|FW]]
|{{flagicon|NOR}} [[Јенс Петер Хауге]]
|style="text-align:center"|{{age|1999|10|12|2022|5|28}}
|{{fbaicon|GER}} [[ФК Ајнтрахт Франкфурт]]
|style="text-align:center"|€10.0M
|style="text-align:center"|Од позајмица до дефинитивно купување
|<ref>{{cite news|url=https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-05-28/official-statement-jens-petter-hauge|title=Official Statement: Jens Petter Hauge|publisher=A.C. Милан|date=28 мај 2022}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|6|30}}
|style="text-align:center"|[[Одбрана (фудбал)|DF]]
|{{flagicon|ITA}} [[Габриеле Галарди]]
|style="text-align:center"|{{age|2002|2|5|2022|6|30}}
|Unattached
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|
|-
|{{dts|format=dmy|2022|6|30}}
|style="text-align:center"|[[Одбрана (фудбал)|DF]]
|{{flagicon|ITA}} [[Алесио Ромањоли]]
|style="text-align:center"|{{age|1995|1|12|2022|6|30}}
|{{flagicon|ITA}} [[ФК Лацио|Лацио]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|крај на договор
|<ref>{{cite web|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/ufficiale-lazio-arriva-romagnoli-ha-firmato-un-contratto-di-cinque-anni-1705101 |title=UFFICIALE: Lazio, arriva Romagnoli. Ha firmato un contratto di cinque anni |publisher=TUTTOmercatoWEB.com |date=2022-07-12 |accessdate=2022-07-19}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|6|30}}
|style="text-align:center"|[[среден ред (фудбал)|MF]]
|{{flagicon|CRO}} {{flagicon|ITA}} [[Емир Мурати]]
|style="text-align:center"|{{age|2000|3|7|2022|6|30}}
|Unattached
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|крај на договор
|
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|2}}
|style="text-align:center"|[[Одбрана (фудбал)|DF]]
|{{flagicon|ITA}} [[Марко Босисио]]
|style="text-align:center"|{{age|2002|4|18|2022|7|2}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Бари|Бари]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|Од [[ФК Милан Примавера|Примавера]]
|<ref>{{cite web|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-b/ufficiale-bari-dal-milan-ecco-bosisio-arriva-a-titolo-definitivo-e-firma-fino-al-2025-1701111 |title=UFFICIALE: Bari, dal Милан ecco Bosisio: arriva a titolo definitivo e firma fino al 2025 |publisher=TUTTOmercatoWEB.com |date= |accessdate=2022-07-10}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|8}}
|style="text-align:center"|[[Одбрана (фудбал)|DF]]
|{{flagicon|BRA}} [[Лео Дуарте]]
|style="text-align:center"|{{age|1996|7|17|2022|7|8}}
|{{flagicon|TUR}} [[ФК Истанбул Башакшехир|Истанбул Башакшехир]]
|style="text-align:center"|€2.0M
|style="text-align:center"|Од позајмица до дефинитивно купување
|<ref>{{cite web|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/ufficiale-milan-ceduto-leo-duarte-al-basaksehir-a-titolo-definitivo-il-comunicato-1703412 |title=UFFICIALE: Милан, ceduto Leo Duarte al Basaksehir a titolo definitivo. Il comunicato |publisher=TUTTOmercatoWEB.com |date= |accessdate=2022-07-10}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|12}}
|style="text-align:center"|[[Напад (фудбал)|FW]]
|{{flagicon|SPA}} [[Саму Кастилјехо]]
|style="text-align:center"|{{age|1995|1|18|2022|7|1}}
|{{flagicon|SPA}} [[ФК Валенсија|Валенсија]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|
|<ref>{{cite news|url=https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-07-12/official-statement-samuel-castillejo|title=OFFICIAL STATEMENT: SAMUEL CASTILLEJO|publisher=A.C. Милан|date=12 јули 2022}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|15}}
|style="text-align:center"|[[Напад (фудбал)|FW]]
|{{flagicon|ITA}} {{flagicon|CMR}} [[Франк Цаџут ]]
|style="text-align:center"|{{age|1999|7|28|2022|7|1}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Кремонезе|Кремонезе]]
|style="text-align:center"|€0.85M
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|<ref>{{cite web|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/ufficiale-cremonese-dal-milan-arriva-tsadjout-a-titolo-definitivo-1706108 |title=UFFICIALE: Cremonese, dal Милан arriva Tsadjout a titolo definitivo |publisher=TUTTOmercatoWEB.com |date= |accessdate=2022-07-19}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|17}}
|style="text-align:center"|[[Одбрана (фудбал)|DF]]
|{{flagicon|ITA}} [[Рикардо Оди]]
|style="text-align:center"|{{age|2002|2|20|2022|7|17}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Фјоренцола|Фјоренцола]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|<ref>{{cite web | url=https://www.sportpiacenza.it/calcio/serie-c/calciomercato-fiorenzuola-ufficiale-gli-arrivi-di-oddi-e-sorzi-domenica-test-contro-la-cremonese.html | title=Calciomercato - Fiorenzuola: Ufficiale gli arrivi di Oddi e Sorzi. Domenica test contro la Cremonese }}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|19}}
|style="text-align:center"|[[Напад (фудбал)|FW]]
|{{flagicon|ITA}} [[Рикардо Тонин]]
|style="text-align:center"|{{age|2001|1|30|2022|7|19}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Фоџа 1920|Фоџа]]
|style="text-align:center"|неоткриено
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|<ref>{{cite web | url=https://www.foggiatoday.it/sport/calcio/calciomercato-foggia-ingaggio-riccardo-tonin-milan.html | title=Dal rossonero del Милан a quello del Foggia, ecco Tonin: Arriva a titolo definitivo }}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|22}}
|style="text-align:center"|[[Среден ред (фудбал)|MF]]
|{{flagicon|ITA}} [[Марко Фрегерио ]]
|style="text-align:center"|{{age|2001|7|16|2022|7|22}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Фоџа 1920|Фоџа]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|<ref>{{cite web | url=https://www.calciofoggia1920.net/marco-frigerio-e-del-foggia/ | title=Marco Frigerio È del Foggia | date=22 јули 2022 }}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|25}}
|style="text-align:center"|[[Напад (фудбал)|FW]]
|{{flagicon|ITA}} [[Сабино Сигнориле]]
|style="text-align:center"|{{age|2002|2|23|2021|7|25}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Аудаче Керигнола |Аудаче Керигнола]]
|style="text-align:center"|неоткриено
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|<ref>{{cite web | url=https://www.milannews24.com/mercato-milan-ceduto-signorile-al-cerignola-e-ufficiale/ | title=Mercato Милан, ceduto Signorile al Cerignola: è ufficiale | date=22 јули 2022 }}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|26}}
|style="text-align:center"|[[Голман (фудбал)|GK]]
|{{flagicon|ITA}} [[Алесандро Плицари]]
|style="text-align:center"|{{age|2000|3|12|2022|7|26}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Пескара 1936|Пескара]]
|style="text-align:center"|€0.2M
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|<ref>{{cite web|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-c/ufficiale-pescara-colpo-fra-i-pali-dal-milan-arriva-plizzari-a-titolo-definitivo-1710045 |title=UFFICIALE: Pescara, colpo fra i pali: dal Милан arriva Plizzari a titolo definitivo |publisher=TUTTOmercatoWEB.com |date=2022-07-26 |accessdate=2022-08-02}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|26}}
|style="text-align:center"|[[Напад (фудбал)|FW]]
|{{flagicon|ITA}} [[Габриеле Капани]]
|style="text-align:center"|{{age|2000|12|2|2022|7|26}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Тернана |Тернана]]
|style="text-align:center"|неоткриено
|style="text-align:center"|Од позајмица до дефинитивно купување
|<ref>{{cite web | url=https://www.ternananews.it/in-primo-piano/mercato-ternana-sorpresa-all-alleИмеnto-c-e-capanni-64707 | title=MERCATO - Ternana, sorpresa all'alleИмеnto: C'è Capanni }}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|28}}
|style="text-align:center"|[[Одбрана (фудбал)|DF]]
|{{flagicon|FRA}} {{flagicon|CMR}} [[Лерој Абанда]]
|style="text-align:center"|{{age|2000|6|7|2022|7|28}}
|{{fbaicon|BEL}} [[ФК Сераинг (1922)|Сераинг]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|<ref>{{cite web | url=https://www.pianetamilan.it/news-milan/ultime-notizie/milan-leroy-abanda-rescinde-seraing-22-07-2022/ | title=Милан, Leroy Abanda rescinde il contratto: Giocherà per il Seraing }}</ref>
|-
|30 јули 2022
|style="text-align:center"|[[Одбрана (фудбал)|DF]]
|{{flagicon|GRE}} [[Никос Микелис]]
|style="text-align:center"|{{age|2001|3|27|2022|7|30}}
|{{fbaicon|SPA}} [[ФК Мирандес |Мирандес]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|<ref>{{cite web|author=Redazione DDD |url=https://www.derbyderbyderby.it/calcio-estero/michelis-liberato-dal-milan-il-difensore-greco-al-mirandes-fino-al-2025/ |title=Michelis liberato dal Милан: il difensore greco al Mirandes fino al 2025 - DerbyDerbyDerby |publisher=Derbyderbyderby.it |date=2020-01-05 |accessdate=2022-08-02}}</ref>
|-
|1 август 2022
|style="text-align:center"|[[Одбрана (фудбал)|DF]]
|{{flagicon|ITA}} [[Лука Станга]]
|style="text-align:center"|{{age|2002|1|23|2022|8|1}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Леко 1912|Леко]]
|style="text-align:center"|неоткриено
|style="text-align:center"|Од [[ФК Милан Примавера|Примавера]]
|<ref>{{cite web|url=http://www.calciolecco1912.com/ufficiale-luca-stanga-e-un-nuovo-giocatore-bluceleste// |title=Calcio Lecco 1912 Ufficiale: Luca Stanga è un nuovo giocatore bluceleste |publisher=Calciolecco1912.com |date= |accessdate=2022-08-02}}</ref>
|-
|9 август 2022
|style="text-align:center"|[[Одбрана (фудбал)|DF]]
|{{flagicon|GER}} [[Лени Боргес|Боргес]]
|style="text-align:center"|{{age|2001|4|30|2022|8|9}}
|Unattached
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|Од [[ФК Милан Примавера|Примавера]]
|
|}
====Крај на позајмица====
{|class="wikitable sortable"
|-
!style="width:110px"|Дата
!style="width:30px"|{{abbr|Поз.|Позиција}}
!style="width:220px"|Играч
!style="width:20px"|Години
!style="width:180px"|Трансфер во
!style="width:160px"|Износ
!style="width:320px" class="unsortable"|Забелешка
!style="width:35px"|Извор
|}
====Позајмени====
{|class="wikitable sortable"
|-
!style="width:110px"|Дата
!style="width:30px"|{{abbr|Поз.|Позиција}}
!style="width:220px"|Играч
!style="width:20px"|Години
!style="width:180px"|Трансфер во
!style="width:160px"|Износ
!style="width:320px" class="unsortable"|Забелешка
!style="width:35px"|Извор
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|7}}
|style="text-align:center"|[[Напад (фудбал)|FW]]
|{{flagicon|ITA}} [[Лоренцо Коломбо]]
|style="text-align:center"|{{age|2002|3|8|2022|7|7}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Лече|Лече]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|<ref>{{cite web|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/ufficiale-milan-colombo-al-lecce-in-prestito-con-diritto-presente-opzione-di-controriscatto-1703141|title=Ufficiale: Милан, Colombo al lecce in prestito|website=tuttomercatoweb.com}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|16}}
|style="text-align:center"|[[Напад (фудбал)|FW]]
|{{flagicon|ITA}} [[Марко Насти]]
|style="text-align:center"|{{age|2003|9|17|2022|7|16}}
|{{flagicon|ITA}} [[ФК Косенца |Козенца]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|Од [[ФК Милан Примавера|Примавера]] squad
|<ref>{{cite web|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-b/ufficiale-cosenza-arriva-marco-nasti-in-prestito-annuale-dal-milan-1706497 |title=UFFICIALE: Cosenza, arriva Marco Nasti in prestito annuale dal Милан |publisher=TUTTOmercatoWEB.com |date= |accessdate=2022-07-19}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|17}}
|style="text-align:center"|[[Одбрана (фудбал)|DF]]
|{{flagicon|ITA}} [[Габриела Белоди]]
|style="text-align:center"|{{age|2000|9|2|2022|7|17}}
|{{flagicon|ITA}} [[ФК Олбија|Олбија]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|<ref>{{cite web | url=http://www.olbiacalcio.com/news/comunicati/2537/bentornato-gabriele | title=Bentornato Gabriele | date=16 јули 2022 }}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|17}}
|style="text-align:center"|[[Одбрана (фудбал)|DF]]
|{{flagicon|ITA}} [[Матија Калдара]]
|style="text-align:center"|{{age|1994|5|5|2022|7|17}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Специја|Специја]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|<ref>{{cite web|url=https://www.acspezia.com/it/news/ufficiale-mattia-caldara-un-nuovo-giocatore-dello-spezia.23774.html |title=Ufficiale | Матија Калдара è un nuovo giocatore dello Spezia | Spezia Calcio - Sito ufficiale |publisher=Acspezia.com |date= |accessdate=2022-07-19}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|20}}
|style="text-align:center"|[[Напад (фудбал)|FW]]
|{{flagicon|BRA}} [[Луан Капани]]
|style="text-align:center"|{{age|2000|5|20|2022|7|20}}
|{{fbaicon|POR}} [[ФК Естрела да Амадора|Амадора]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|<ref>{{cite web | url=https://www.record.pt/futebol/futebol-nacional/2--liga/e--amadora/detalhe/estrela-da-amadora-anuncia-luan-capanni-como-13-reforco-para-202223 | title=Estrela da Amadora anuncia Luan Capanni como 13.º reforço para 2022/23 }}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|29}}
|style="text-align:center"|[[среден ред (фудбал)|MF]]
|{{flagicon|ITA}} [[Даниел Малдини]]
|style="text-align:center"|{{age|2001|10|11|2022|7|29}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Специја|Специја]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|
|<ref>{{cite web|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/ufficiale-spezia-ecco-daniel-maldini-arriva-dal-milan-in-prestito-per-una-stagione-1711395 |title=UFFICIALE: Spezia, ecco Даниел Малдини. Arriva dal Милан in prestito per una stagione |publisher=TUTTOmercatoWEB.com |date= |accessdate=2022-08-02}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|8|7}}
|style="text-align:center"|[[Среден ред (фудбал)|MF]]
|{{flagicon|ITA}} [[Марко Брешанини]]
|style="text-align:center"|{{age|2000|1|20|2022|8|7}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Косенца|Косенца]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|<ref>{{cite web |url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-b/ufficiale-cosenza-depositato-il-contratto-di-brescianini-arriva-in-prestito-dal-milan-1714608 |title= Ufficiale Cosenza: depositato il contratto di Brescianini, arriva in prestito |date= 7 август 2022 |website= tuttomercatoweb.com |language= Italian |trans-title= Official Cosenza: Brescianini's contract stored, he arrives on loan}}</ref>
|}
:Вкупно income:{{gain}} €13.05M
===Зимски прозорец===
==Пријателски натпревари==
{{legend2|#CCFFCC|Победа|border=1px solid #AAAAAA}}
{{legend2|#FFFFCC|Нерешено|border=1px solid #AAAAAA}}
{{legend2|#FFCCCC|Пораз|border=1px solid #AAAAAA}}
{{legend2|#FFFFFF|Fixtures|border=1px solid #AAAAAA}}
{{Football box collapsible
|round = [[Пријателски натпревар]]
|date = 13 јули 2022
|time = 17:00 [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан {{fbaicon|ITA}}
|score = 3–0
|report = https://www.acmilan.com/en/news/articles/training/2022-07-13/three-goals-against-lemine-almenno-in-the-first-run-out-of-the-season
|team2 = {{fbaicon|ITA}} [[ФК Лемине Алмено|Лемине Алмено]]
|goals1 =[[Жуниор Месијас|Месијас]] {{goal|8}}<br>[[Анте Ребиќ|Ребиќ]] {{goal|10}}<br>[[Матео Габија|Габија]] {{goal|21}}
|goals2 =
|stadium = [[Миланело]]
|location = [[Карнаго]], Италија
|attendance =
|referee =
|result = W
|note = Натпреварот се одиграл во три периоди од по дваесет минути.
}}
{{Football box collapsible
|round = [[Телеком Куп]]
|date = 16 јули 2022
|time = 19:00 [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Келн|Келн]] {{fbaicon|GER}}
|score = 1–2
|report = https://www.acmilan.com/en/news/articles/friendly/2022-07-16/giroud-steers-ac-milan-over-the-line-2-1-in-koln
|team2 = {{fbaicon|ITA}} Милан
|goals1 = [[Флоријан Диец|Диец]] {{goal|86}}
|goals2 = [[Оливје Жиру|Жиру]] {{goal|16||36}}<br>[[Даниел Малдини|Малдини]] {{yel|90}}
|stadium = [[Стадион РајнЕнерџи]]
|location = [[Келн]], Германија
|attendance = 48,200
|referee =
|result = W
}}
{{Football box collapsible
|round = [[Пријателски натпревар]]
|date = 23 јули 2022
|time = 18:00 [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Залаегерсег|Залаегерсег]] {{fbaicon|HUN}}
|score = 3–2
|report = https://www.acmilan.com/en/news/articles/friendly/2022-07-23/ac-milan-lose-3-2-in-hungary
|team2 = {{fbaicon|ITA}} Милан
|goals1 =
|goals2 =[[Оливје Жиру|Жиру]] {{goal|30|пен.}}<br>[[Раде Круниќ|Круниќ]] {{goal|86}}
|stadium = [[Арена ЗТЕ]]
|location = [[Залаегерсег]], Унгарија
|attendance =
|referee =
|result = L
}}
{{Football box collapsible
|round = [[Пријателски натпревар]]
|date = 27 јули 2022
|time = 19:00 [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Волфсбергер|Волфсбергер]] {{fbaicon|AUT}}
|score = 0–5
|report = https://www.acmilan.com/en/news/articles/friendly/2022-07-27/ac-milan-beat-wolfsberger-in-convincing-fashion
|team2 = {{fbaicon|ITA}} Милан
|goals1 =
|goals2 =[[Рафаел Леао|Леао]] {{goal|39}}
<br>[[Анте Ребиќ|Ребиќ]] {{goal|41}}
<br>[[Жуниор Месијас|Месијас]] {{goal|57}}
<br>[[Јасин Адли|Адли]] {{goal|60}}
<br>[[Матео Габија|Габија]] {{goal|65}}
|stadium = [[Стадион Вертерзе]]
|location = [[Клагенфурт]], Австрија
|attendance =
|referee =
|result = W
}}
{{Football box collapsible
|round = [[Пријателски натпревар]]
|date = 31 јули 2022
|time = 18:00 [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Олимпик Марсеј|Марсеј]] {{fbaicon|FRA}}
|score = 0–2
|report = https://www.acmilan.com/en/news/articles/friendly/2022-07-31/ac-milan-looking-in-good-form-2-0-in-marseille
|team2 = {{fbaicon|ITA}} Милан
|goals1 =[[Матео Гендузи|Гендузи]] {{yel|40}}
*[[Исак Туре|Туре]] {{sent off|2|77|78}}
|goals2 =[[Жуниор Месијас|Месијас]] {{goal|11}}
<br>[[Оливје Жиру|Жиру]] {{goal|28}}
<br>[[Анте Ребиќ|Ребиќ]] {{yel|40}}
<br>[[Сандро Тонали|Тонали]] {{yel|53}}
|stadium = [[Стадион Велодром]]
|location = [[Марсеј]], Франција
|attendance =
|referee =
|result = W
}}
{{Football box collapsible
|round = [[Пријателски натпревар]]
|date = 6 август 2022
|time = 19:00 [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Виченца|Виченца]] {{fbaicon|ITA}}
|score = 1–6
|report = https://www.acmilan.com/en/news/articles/friendly/2022-08-06/ac-milan-victorious-in-veneto
|team2 = {{fbaicon|ITA}} Милан
|goals1 =[[Алекс Ролфини|Ролфини]] {{goal|1}}
*[[Рикардо Каталди|Каталди]] {{yel|17}}
*[[Калеб Химинез |Химинез]] {{yel|71}}
*[[Марик Џибрил|Џибрил]] {{yel|90}}
|goals2 =[[Рафаел Леао|Леао]] {{goal|11}}
<br>[[Жуниор Месијас|Месијас]] {{goal|21}}
<br>[[Анте Ребиќ|Ребиќ]] {{goal|30||64}}
<br>[[Никола Далмонте|Далмонте]] {{goal|31|с.г.}}
<br>[[Фикајо Томори|Томори]] {{goal|50}}
|stadium = [[Стадион Римо Менти]]
|location = [[Виченца]], Италија
|attendance =
|referee = Марко Моналди
|result = W
}}
{{Football box collapsible
|round = [[Пријателски натпревар]]
|date = 7 август 2022
|time = 10:00 [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан {{fbaicon|ITA}}
|score = 7–1
|report = https://www.acmilan.com/en/news/articles/training/2022-08-07/the-rossoneri-beat-pergolettese-at-milanello
|team2 = {{fbaicon|ITA}} [[ФК Перголетезе]]
|goals1 =[[Шарл де Кателаре|де Кателаре]] {{goal|4|пен.|19||25}}
<br>[[Марко Лазетиќ|Лазетиќ]] {{goal|27||55}}
<br>[[Томасо Побега|Побега]] {{goal|45}}
<br>[[Јасин Адли|Адли]] {{goal|73}}
|goals2 =[[Федерико Бевилаква|Бевилаква]] {{goal|84}}
|stadium = [[Миланело]]
|location = [[Карнаџо]], Италија
|attendance =
|referee = Енрико Маџо
|result = W
}}
==Натпреварувања==
{{Fb overview2
|c=2
|c1=[[Серија А 2022-2023|Серија А]] |fm1=13 август 2022 |lm1=4 јуни 2023 |sr1= 1 |fp1= |w1=1 |d1=0 |l1=0 |f1=4 |a1=2
|c2=[[Фудбалски куп на Италија 2022-2023|Куп на Италија]] |fm2=10–12 јануари 2023 |lm2=TBD |sr2=8-финале |fp2= |w2=0 |d2=0 |l2=0 |f2=0 |a2=0
|c3=[[Суперкуп на Италија 2022|Суперкуп на Италија]] |dm3=18 јануари 2023 |sr3=
Финале|fp3= |w3=0 |d3=0 |l3=0 |f3=0 |a3=0
|c4=[[УЕФА Лига на шампиони 2022/23|Лига на шампиони]] |fm4=6–7 септември 2022 |lm4=TBD |sr4=Групна фаза |fp4= |w4=0 |d4=0 |l4=0 |f4=0 |a4=0
|u=13 август 2022
|s=[https://int.soccerway.com/teams/italy/ac-milan/1240/ Soccerway]
}}
===Серија А===
{{main|Серија А 2022-2023}}
==== Табела====
{{Табела Серија А 2022-2023|showteam=MIL}}
====Натпревари====
{{Football box collapsible
|round = 1
|date = 13 август 2022
|time = 18:30 [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан
|score = 4–2
|report = https://www.legaseriea.it/en/serie-a/match-report/2022-23/UNICO/UNI/1/MILUDI
|team2 = [[ФК Удинезe|Удинезe]]
|goals1 =[[Тео Ернандес|Ернандес]] {{goal|12|пен.}}<br>[[Анте Ребиќ|Ребиќ]] {{goal|15||68}}<br>[[Брахим Дијаз|Брахим]] {{goal|46}}
|goals2 =
*[[Родриго Бекао|Бекао]] {{goal|2}}
*[[Адам Масина|Масина]] {{goal|45+4}}
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance = 70,197
|referee = Ливио Маринели
|result = W
}}
{{Football box collapsible
|round = 2
|date = 21 август 2022
|time = 20:45 [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Аталанта|Аталанта]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Атлети Аѕури д'Италија|Атлети Аѕури д'Италија]]
|location = [[Бергамо]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 3
|date = 27 август 2022
|time = 20:45 [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Болоња|Болоња]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 4
|date = 30 август 2022
|time = 18:30 [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[УС Сасуоло Калчо|Сасуоло]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Мапеи]]
|location = [[Реџо Емилија]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 5
|date = 3 септември 2022
|time = 18:00 [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Интер|Интер]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 6
|date = 11 септември 2022
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Сампдорија|Сампдорија]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Лујџи Ферари (стадион)|Лујџи Ферари]]
|location = [[Џенова]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 7
|date = 18 септември 2022
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Наполи|Наполи]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 8
|date = 2 октомври 2022
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Емполи|Емполи]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Карло Кастелани|Карло Кастелани]]
|location = [[Емполи]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 9
|date = 9 октомври 2022
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Јувентус|Јувентус]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 10
|date = 16 октомври 2022
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Хелас Верона|Верона]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Маркантонио Бентегоди]]
|location = [[Верона]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 11
|date = 23 октомври 2022
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Монца|Монца]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 12
|date = 30 октомври 2022
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = [[ФК Торино|Торино]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Олимписки стадион (Рим)|Стадион Олимпико Grande Торино]]
|location = [[Торино]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 13
|date = 6 ноември 2022
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Специја|Специја]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 14
|date = 9 ноември 2022
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = [[ФК Кремонезе|Кремонезе]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Џовани Зини]]
|location = [[Кремона]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 15
|date = 13 ноември 2022
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Фјорентина|Фјорентина]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 16
|date = 4 јануари 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = [[ФК Салернитана|Салернитана]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Аречи]]
|location = [[Салерно]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 17
|date = 8 јануари 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Рома|Рома]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 18
|date = 15 јануари 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = [[ФК Лече|Лече]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Виа дел маре]]
|location = [[Лече]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 19
|date = 22 јануари 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = [[ФК Лацио|Лацио]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Олимписки стадион (Рим)|Стадион Олимпико]]
|location = [[Рим]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 20
|date = 29 јануари 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[УС Сасуоло Калчо|Сасуоло]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 21
|date = 5 февруари 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = [[ФК Интер|Интер]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 22
|date = 12 февруари 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Торино|Торино]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 23
|date = 19 февруари 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = [[ФК Монца|Монца]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Бријантео]]
|location = [[Монца]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 24
|date = 26 февруари 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Аталанта|Аталанта]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 25
|date = 5 март 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = [[ФК Фјорентина|Фјорентина]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Артемио Франки|Артемио Франки]]
|location = [[Фиренца]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 26
|date = 12 март 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Салернитана|Салернитана]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 27
|date = 19 март 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = [[ФК Удинезe|Удинезe]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Арена Дачија]]
|location = [[Удине]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 28
|date = 2 април 2023
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Наполи|Наполи]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Сан Паоло|Стадион Диего Марадона]]
|location = [[Неапол]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 29
|date = 8 април 2023
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Емполи|Емполи]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 30
|date = 16 април 2023
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Болоња|Болоња]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Ренато Дал’Ара]]
|location = [[Болоња]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 31
|date = 23 април 2023
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Лече|Лече]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 32
|date = 30 април 2023
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Рома|Рома]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Олимписки стадион (Рим)|Стадион Олимпико]]
|location = [[Рим]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 33
|date = 3 мај 2023
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Кремонезе|Кремонезе]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 34
|date = 7 мај 2023
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Лацио|Лацио]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 35
|date = 14 мај 2023
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Специја|Специја]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Алберто Пико]]
|location = [[Ла Специја]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 36
|date = 21 мај 2023
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Сампдорија|Сампдорија]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 37
|date = 28 мај 2023
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Јувентус|Јувентус]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Јувентус]]
|location = [[Торино ]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 38
|date = 4 јуни 2023
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Хелас Верона|Верона]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
===Куп на Италија===
{{main|Фудбалски куп на Италија 2022-2023}}
{{Football box collapsible
|round = [[Фудбалски куп на Италија 2022-2023|8-финале]]
|date = 10–12 јануари 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Цитадела|Цитадела]] или [[ФК Торино|Торино]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
===Суперкуп на Италија===
{{main|Суперкуп на Италија}}
{{football box collapsible
|round = Финале
|date = 18 јануари 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Интер|Интер]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium =
|location = [[Ријад]], [[Саудиска Арабија]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
===УЕФА Лига на шампиони===
{{main|УЕФА Лига на шампиони 2022/23}}
==== Групна фаза ====
{{main|УЕФА Лига на шампиони 2022/23 групна фаза}}
{{Football box collapsible
|round = 1
|date = 6–7 септември 2022
|time =
|team1 =
|score =
|team2 =
|goals1 =
|goals2 =
|stadium =
|location =
|attendance =
|referee =
|report =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 2
|date = 13–14 септември 2022
|time =
|team1 =
|score =
|team2 =
|goals1 =
|goals2 =
|stadium =
|location =
|attendance =
|referee =
|report =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 3
|date = 4–5 октомври 2022
|time =
|team1 =
|score =
|team2 =
|goals1 =
|goals2 =
|stadium =
|location =
|attendance =
|referee =
|report =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 4
|date = 11–12 октомври 2022
|time =
|team1 =
|score =
|team2 =
|goals1 =
|goals2 =
|stadium =
|location =
|attendance =
|referee =
|report =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 5
|date = 25–26 октомври 2022
|time =
|team1 =
|score =
|team2 =
|goals1 =
|goals2 =
|stadium =
|location =
|attendance =
|referee =
|report =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 6
|date = 1–2 ноември 2022
|time =
|team1 =
|score =
|team2 =
|goals1 =
|goals2 =
|stadium =
|location =
|attendance =
|referee =
|report =
|result =
}}
==Статистика==
===Најдобри стрелци===
<!-- to be sorted per 1) overall goals 2)number of shirt-->
{{updated|13 август 2022}}
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|-
!width=15|{{Tooltip|Место|Место}}
!width=15|{{Tooltip|Број|Број}}
!width=15|{{Tooltip|Поз|Позиција}}
!width=15|{{Tooltip|Нац|Националност}}
!width=145|Име
!width=80|[[Серија А 2022-2023|Серија А]]
!width=80|[[Фудбалски куп на Италија 2022-2023|Куп на Италија]]
!width=80|[[УЕФА Лига на шампиони 2022/23|Лига на шампиони]]
!width=80|Вкупно
|-
|rowspan=3|'''1'''
|12
|[[Напад (фудбал)|FW]]
|{{flagicon|CRO}}
|align=left|[[Анте Ребиќ]]
|2
|0
|0
|'''2'''
|-
|10
|[[Среден ред (фудбал)|MF]]
|{{flagicon|ESP}}
|align=left|[[Брахим Дијаз]]
|1
|0
|0
|'''1'''
|-
|19
|[[Одбрана (фудбал)|DF]]
|{{flagicon|FRA}}
|align=left|[[Тео Ернандес]]
|1
|0
|0
|'''1'''
|-
|colspan=5|'''Сопствени голови'''
|0
|0
|0
|'''0'''
|-
|colspan=5|'''Вкупно'''
|'''4'''
|'''0'''
|'''0'''
|'''4'''
|}
===Асистенции===
{{updated|13 август 2022}}
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|-
!width=15|{{Tooltip|Место|Место}}
!width=15|{{Tooltip|Број|Број}}
!width=15|{{Tooltip|Поз|Позиција}}
!width=15|{{Tooltip|Нац|Националност}}
!width=145|Име
!width=80|[[Серија А 2022-2023|Серија А]]
!width=80|[[Фудбалски куп на Италија 2022-2023|Куп на Италија]]
!width=80|[[2022–23Лига на шампиони|Лига на шампиони]]
!width=80|Вкупно
|-
|rowspan=2|'''1'''
|2
|[[Одбрана (фудбал)|DF]]
|{{flagicon|ITA}}
|align=left|[[Давиде Калабрија]]
|1
|0
|0
|'''1'''
|-
|10
|[[Среден ред (фудбал)|MF]]
|{{flagicon|ESP}}
|align=left|[[Брахим Дијаз]]
|1
|0
|0
|'''1'''
|-
|colspan=5|'''Вкупно'''
|'''2'''
|'''0'''
|'''0'''
|'''2'''
|}
===„Чиста мрежа“===
{{updated|13 август 2022}}
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|-
!width=15|{{Tooltip|Место|Место}}
!width=15|{{Tooltip|Број|Број}}
!width=15|{{Tooltip|Поз|Позиција}}
!width=15|{{Tooltip|Нац|Националност}}
!width=145|Име
!width=80|[[Серија А 2022-2023|Серија А]]
!width=80|[[Фудбалски куп на Италија 2022-2023|Куп на Италија]]
!width=80|[[УЕФА Лига на шампиони 2022/23|Лига на шампиони]]
!width=80|Вкупно
|-
|'''1'''
|16
|[[Голман (фудбал)|GK]]
|{{flagicon|FRA}}
|align=left|[[Мајк Мењан]]
|0
|0
|0
|'''0'''
|-
|colspan=5|'''Вкупно'''
|'''0'''
|'''0'''
|'''0'''
|'''0'''
|}
== Наводи ==
{{наводи}}
{{Сезони на ФК Милан}}
{{Состав на ФК Милан}}
[[Категорија:Сезони на ФК Милан|2022-2023]]
[[Категорија:Сезони на италијанските фудбалски клубови 2022-2023|Милан]]
sgiytxx40bmf8xw1lfz9dah2miv5kkw
4805280
4805277
2022-08-26T08:35:14Z
Тиверополник
1815
/* Натпревари */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Football club season
| клуб = [[ФК Милан|Милан]]
| сезона =[[Серија А 2022-2023|2022-2023]]
| тренер = [[Стефано Пиоли]]
| mgrtitle = Тренер
| претседател = [[Паоло Скарони]]
| стадион = [[Сан Сиро]]
| првенство = [[Серија А]]
| првенство резултат = [[Серија А 2022-2023|''1-во'']]
| куп1 = [[Куп на Италија во фудбал|Куп на Италија]]
| куп1 резултат = [[Куп на Италија во фудбал 2022-2023|16-финале]]
| куп2 = [[Лига на шампиони во фудбал|Лига на шампиони]]
| куп2 резултат = [[Лига на шампиони во фудбал 2022-2023|''групна фаза'']]
| најдобар стрелец во лигата = <br> [[Анте Ребиќ]] (2)
| најдобар стрелец за сезоната = <br> Анте Ребиќ (2)
| highest attendance =
| lowest attendance =
| average attendance =
|pattern_la1 = _milan2223h
|pattern_b1 = _milan2223h
|pattern_ra1 = _milan2223h
|pattern_sh1 = _milan2223h
|pattern_so1 = _milan2223h
|leftarm1 = 000000
|body1 = 000000
|rightarm1 = 000000
|shorts1 = 000000
|socks1 = 000000
|pattern_la2 = _milan2223a
|pattern_b2 = _milan2223a
|pattern_ra2 = _milan2223a
|pattern_sh2 = _milan2223a
|pattern_so2 = _milan2223a
|leftarm2 = FFFFFF
|body2 = FFFFFF
|rightarm2 = FFFFFF
|shorts2 = FFFFFF
|socks2 = FFFFFF
| претходна сезона = [[ФК Милан сезона 2021-2022|2021-22]]
| следна сезона = [[ФК Милан сезона 2023-2024|2023-24]]
}}
'''Сезоната 2022-2023 година''' — 124-ра сезона во историјата на [[ФК Милан]] и нивната 89-та во најсилното италијанско фудбалско првенство. Милан се натпреварува во [[Серија А]] и во [[Фудбалски куп на Италија|Купот на Италија]]. Милан исто така се квалификувал во [[Лига на шампиони во фудбал|Лигата на шампиони]].
===Играчи===
{|class="wikitable sortable"
|-
!style="background:#c90c0f; color:white; text-align:center"|{{abbr|Број|Број}}
!style="background:#c90c0f; color:white; text-align:center"|Име
!style="background:#c90c0f; color:white; text-align:center"|{{abbr|Нац.|Националност}}
!style="background:#c90c0f; color:white; text-align:center"|Позиција
!style="background:#c90c0f; color:white; text-align:center"|Дата на раѓање (години)
!style="background:#c90c0f; color:white; text-align:center;"| Потпишал<br>во
!style="background:#c90c0f; color:white; text-align:center;"| Крај на<br>договор
!style="background:#c90c0f; color:white; text-align:center;"| Потпишал од
!style="background:#c90c0f; color:white; text-align:center;"| Цена на трансфер
!style="background:#c90c0f; color:white; text-align:center;"| Забелешка
!style="background:#c90c0f; color:white; text-align:center;"| Натпревари
!style="background:#c90c0f; color:white; text-align:center;"| Голови
|-
! colspan="12" style="background:#000; color:white; text-align:center;"| Голмани
|-
|style="text-align:right"|'''1'''
|[[Чиприан Татарушану]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|ROM}}
|[[Голман (фудбал)|GK]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1986|2|9}}
|style="text-align:center"|2020
|style="text-align:center"|2023
|style="text-align:left"|{{fbaicon|FRA}} [[ФК Лион|Лион]]
|style="text-align:right"|€500,000
|
|14
|0
|-
|style="text-align:right"|'''16'''
|[[Мајк Мењан]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|FRA}}
|[[Голман (фудбал)|GK]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1995|7|3}}
|style="text-align:center"|2021
|style="text-align:center"|2026
|style="text-align:left"|{{fbaicon|FRA}} [[ФК Лил|Лил]]
|style="text-align:right"|€13,000,000
|
|40
|0
|-
|style="text-align:right"|'''83'''
|[[Антонио Миранте]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|ITA}}
|[[Голман (фудбал)|GK]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1983|07|8}}
|style="text-align:center"|2021
|style="text-align:center"|2023
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Рома|Рома]]
|style="text-align:right"|слободно
|
|0
|-
! colspan="12" style="background:#000; color:white; text-align:center;"| Одбрана
|-
|style="text-align:right"|'''2'''
|[[Давиде Калабрија]] (C.)
|style="text-align:center"|{{flagicon|ITA}}
|[[одбрана (фудбал)|RB]] / [[одбрана (фудбал)(фудбал)|LB]] / [[среден ред (фудбал)|CM]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1996|12|6}}
|style="text-align:center"|2015
|style="text-align:center"|2025
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Милан Примавера|Милан Примавера]]
|style="text-align:right"|слободно
|Од [[ФК Милан Примавера|Примавера]]
|185
|7
|-
|style="text-align:right"|'''5'''
|[[Фоде Бало-Туре]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|SEN}}
|[[одбрана (фудбал)(фудбал)|LB]] / [[среден ред (фудбал)|LM]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1997|1|3}}
|style="text-align:center"|2021
|style="text-align:center"|2025
|style="text-align:left"|{{fbaicon|FRA}} [[ФК Монако|Монако]]
|style="text-align:right"|€4,200,000
|
|11
|0
|-
|style="text-align:right"|'''19'''
|[[Тео Ернандес]] (V.C.)
|style="text-align:center"|{{flagicon|FRA}}
|[[одбрана (фудбал)(фудбал)|LB]] / [[среден ред (фудбал)|LM]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1997|10|6}}
|style="text-align:center"|2019
|style="text-align:center"|2026
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ESP}} [[ФК Реал Мадрид|Реал Мадрид]]
|style="text-align:right"|€20,000,000
|
|122
|20
|-
|style="text-align:right"|'''20'''
|[[Пјер Калулу]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|FRA}}
|[[одбрана (фудбал)|RB]] / [[одбрана (фудбал)|CB]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|2000|06|05}}
|style="text-align:center"|2020
|style="text-align:center"|2025
|style="text-align:left"|{{fbaicon|FRA}} [[ФК Лион|Лион II]]
|style="text-align:right"|€480,000
|
|55
|3
|-
|style="text-align:right"|'''23'''
|[[Фикајо Томори]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|ENG}}
|[[одбрана (фудбал)|CB]] / [[одбрана (фудбал)|RB]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1997|12|19}}
|style="text-align:center"|2021
|style="text-align:center"|2027
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ENG}} [[ФК Челси|Челси]]
|style="text-align:right"|€28,500,000
|
|62
|2
|-
|style="text-align:right"|'''24'''
|[[Симон Кјер]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|DEN}}
|[[одбрана (фудбал)|CB]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1989|3|26}}
|style="text-align:center"|2020
|style="text-align:center"|2024
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ESP}} [[ФК Севиља|Севиља]]
|style="text-align:right"|€2,500,000
|
|72
|1
|-
|style="text-align:right"|'''25'''
|[[Алесандро Флоренци]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|ITA}}
|[[одбрана (фудбал)|RB]] / [[среден ред (фудбал)|RM]] / [[одбрана (фудбал)|RW]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1991|3|11}}
|style="text-align:center"|2021
|style="text-align:center"|2025
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Рома|Рома]]
|style="text-align:right"|€3,700,000
|
|29
|2
|-
|style="text-align:right"|'''46'''
|[[Матео Габија]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|ITA}}
|[[одбрана (фудбал)|CB]] / [[одбрана (фудбал)|RB]] / [[среден ред (фудбал)|DM]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1999|10|21}}
|style="text-align:center"|2017
|style="text-align:center"|2026
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Милан Примавера|Милан Примавера]]
|style="text-align:right"|слободно
|Од [[ФК Милан Примавера|Примавера]]
|33
|0
|-
! colspan="12" style="background:#000; color:white; text-align:center;"| Среден ред
|-
|style="text-align:right"|''' 4 '''
|[[Исмаел Бенасер]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|ALG}}
|[[среден ред (фудбал)|DM]] / [[среден ред (фудбал)|CM]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1997|12|1}}
|style="text-align:center"|2019
|style="text-align:center"|2024
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Емполи|Емполи]]
|style="text-align:right"|€16,000,000
|
|105
|3
|-
|style="text-align:right"|'''7'''
|[[Јасин Адли]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|FRA}}
|[[среден ред (фудбал)|AM]] / [[среден ред (фудбал)|CM]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|2000|07|29}}
|style="text-align:center"|2022
|style="text-align:center"|2026
|style="text-align:left"|{{fbaicon|FRA}} [[ФК Бордо|Бордо]]
|style="text-align:right"|€8,000,000
|
|0
|0
|-
|style="text-align:right"|'''8'''
|[[Сандро Тонали]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|ITA}}
|[[среден ред (фудбал)|CM]] / [[среден ред (фудбал)|DM]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|2000|5|8}}
|style="text-align:center"|2020
|style="text-align:center"|2026
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Бреша|Бреша]]
|style="text-align:right"|€20,000,000
|
|82
|5
|-
|style="text-align:right"|'''10'''
|[[Брахим Дијаз]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|ESP}}
|[[среден ред (фудбал)|AM]] / [[одбрана (фудбал)|RW]] / [[одбрана (фудбал)|LW]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1999|08|03}}
|style="text-align:center"|2020
|style="text-align:center"|2023
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ESP}} [[ФК Реал Мадрид|Реал Мадрид]]
|style="text-align:right"|€3,000,000
|Loan
|67
|8
|-
|style="text-align:right"|'''14'''
|[[Тимуе Бакајоко]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|FRA}}
|[[среден ред (фудбал)|DM]] / [[среден ред (фудбал)|CM]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1994|08|17}}
|style="text-align:center"|2021
|style="text-align:center"|2023
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ENG}} [[ФК Челси|Челси]]
|style="text-align:right"|слободно
|Loan
|49
|1
|-
|style="text-align:right"|'''32'''
|[[Томасо Побега]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|ITA}}
|[[среден ред (фудбал)|CM]] / [[среден ред (фудбал)|DM]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1999|07|15}}
|style="text-align:center"|2022
|style="text-align:center"|2027
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Милан Примавера|Милан Примавера]]
|style="text-align:right"|слободно
|Од [[ФК Милан Примавера|Примавера]]
|1
|0
|-
|style="text-align:right"|'''33'''
|[[Раде Круниќ]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|BIH}}
|[[среден ред (фудбал)|AM]] / [[среден ред (фудбал)|CM]] / [[среден ред (фудбал)|LM]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1993|10|07}}
|style="text-align:center"|2019
|style="text-align:center"|2024
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Емполи|Емполи]]
|style="text-align:right"|€8,000,000
|
|91
|2
|-
|style="text-align:right"|'''90'''
|[[Шарл де Кателаре]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|BEL}}
|[[среден ред (фудбал)|AM]] / [[напад (фудбал)|ST]] / [[одбрана (фудбал)|RW]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|2001|03|10}}
|style="text-align:center"|2022
|style="text-align:center"|2027
|style="text-align:left"|{{fbaicon|BEL}} [[ФК Клуб Бриж|Клуб Бриж]]
|style="text-align:right"|€32,000,000
|
|1
|0
|-
! colspan="12" style="background:#000; color:white; text-align:center;"| Напад
|-
|style="text-align:right"|'''9'''
|[[Оливје Жиру]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|FRA}}
|[[напад (фудбал)|ST]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1986|9|30}}
|style="text-align:center"|2021
|style="text-align:center"|2023
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ENG}} [[ФК Челси|Челси]]
|style="text-align:right"|€1,000,000
|
|38
|14
|-
|style="text-align:right"|'''11'''
|[[Златан Ибрахимовиќ]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|SWE}}
|[[напад (фудбал)|ST]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1981|10|3}}
|style="text-align:center"|2020
|style="text-align:center"|2023
|style="text-align:left"|{{fbaicon|USA}} [[Ла Галакси]]
|style="text-align:right"|слободно
|
|159
|92
|-
|style="text-align:right"|'''12'''
|[[Анте Ребиќ]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|CRO}}
|[[одбрана (фудбал)|LW]] / [[напад (фудбал)|ST]] / [[напад (фудбал)|SS]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1993|09|21}}
|style="text-align:center"|2019
|style="text-align:center"|2025
|style="text-align:left"|{{fbaicon|GER}} [[ФК Ајнтрахт Франкфурт|Ајнтрахт]]
|style="text-align:right"|неоткриено
|
|93
|28
|-
|style="text-align:right"|'''17'''
|[[Рафаел Леао]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|POR}}
|[[одбрана (фудбал)|LW]] / [[напад (фудбал)|ST]] / [[одбрана (фудбал)|RW]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1999|06|10}}
|style="text-align:center"|2019
|style="text-align:center"|2024
|style="text-align:left"|{{fbaicon|FRA}} [[ФК Лил|Лил]]
|style="text-align:right"|€28,000,000
|
|116
|28
|-
|style="text-align:right"|'''22'''
|[[Марко Лазетиќ]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|SRB}}
|[[напад (фудбал)|ST]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|2004|01|22}}
|style="text-align:center"|2022
|style="text-align:center"|2026
|style="text-align:left"|{{fbaicon|SRB}} [[ФК Црвена Ѕвезда|Црвена Ѕвезда]]
|style="text-align:right"|€4,000,000
|
|1
|0
|-
|style="text-align:right"|'''27'''
|[[Дивок Ориги]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|BEL}}
|[[напад (фудбал)|ST]] / [[одбрана (фудбал)|LW]] / [[одбрана (фудбал)|RW]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1995|04|18}}
|style="text-align:center"|2022
|style="text-align:center"|2026
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ENG}} [[ФК Ливерпул|Ливерпул]]
|style="text-align:right"|слободно
|
|1
|0
|-
|style="text-align:right"|'''30'''
|[[Жуниор Месијас]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|BRA}}
||[[среден ред (фудбал)|AM]] / [[одбрана (фудбал)|RW]] / [[напад (фудбал)|SS]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1991|05|13}}
|style="text-align:center"|2021
|style="text-align:center"|2024
|style="text-align:left"|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Кротоне|Кротоне]]
|style="text-align:right"|€7,100,000
|
|34
|6
|-
|style="text-align:right"|'''56'''
|[[Алексис Салемакерс ]]
|style="text-align:center"|{{flagicon|BEL}}
|[[одбрана (фудбал)|RW]] / [[одбрана (фудбал)|LW]] / [[одбрана (фудбал)|RB]]
|style="text-align:right"|{{birth date and age|df=yes|1999|6|27}}
|style="text-align:center"|2020
|style="text-align:center"|2026
|style="text-align:left"|{{fbaicon|BEL}} [[ФК Андерлехт|Андерлехт]]
|style="text-align:right"|€7,200,000
|
|101
|6
|}
==Трансфери==
===Летен прозорец===
====In====
{|class="wikitable sortable"
|-
!style="width:110px"|Дата
!style="width:30px"|{{abbr|Поз.|Позиција}}
!style="width:220px"|Играч
!style="width:20px"|{{abbr|Воз.|Возраст}}
!style="width:180px"|Трансфер од
!style="width:160px"|Износ
!style="width:320px" class="unsortable"|Забелешка
!style="width:35px"|Извор
|-
| {{dts|format=dmy|2022|7|1}}
| align=center| {{sortname||DF|Одбрана (фудбал)|c}}
| {{flagicon|ITA}} [[Алесандро Флоренци]]
| align=center| {{Age|1991|3|11|2022|6|30}}
| {{fbaicon|ITA}} [[ФК Рома|Рома]]
| align=center|€2.7M
| align=center|Од позајмица до дефинитивно купување
|<ref>{{cite web|url=https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-07-01/official-statement-alessandro-florenzi|title=OFFICIAL STATEMENT: ALESSANDRO FLORENZI|website=acmilan.com}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|5}}
|style="text-align:center"|[[Напад (фудбал)|FW]]
|{{flagicon|BEL}} [[Дивок Ориги]]
|style="text-align:center"|{{age|1995|4|18|2022|7|5}}
|{{fbaicon|ENG}} [[ФК Ливерпул|Ливерпул]]
|style="text-align:center"| слободно
|style="text-align:center"|
|<ref>{{cite web|url=https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-07-05/official-statement-divock-origi|title=OFFICIAL STATEMENT: DIVOCK ORIGI|website=acmilan.com}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|7}}
|style="text-align:center"|[[Напад (фудбал)|FW]]
|{{flagicon|BRA}} [[Жуниор Месијас]]
|style="text-align:center"|{{age|1991|5|13|2022|7|7}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Кротоне|Кротоне]]
|style="text-align:center"|€4.5M
|style="text-align:center"|Од позајмица до дефинитивно купување
|<ref>{{cite web|url=https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-07-07/official-statement-messias-junior|title=OFFICIAL STATEMENT: MESSIAS JUNIOR|website=acmilan.com}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|8|2}}
|style="text-align:center"|[[среден ред (фудбал)|MF]]
|{{flagicon|BEL}} [[Шарл де Кателаре]]
|style="text-align:center"|{{age|2001|3|10|2022|8|2}}
|{{fbaicon|BEL}} [[ФК Клуб Бриж| Клуб Бриж]]
|style="text-align:center"|€32M
|style="text-align:center"|+ 3M бонуси
|<ref>{{cite web|url=https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-08-02/official-statement-charles-de-ketelaere|title=OFFICIAL STATEMENT: CHARLES DE KETELAERE|website=acmilan.com}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/de-ketelaere-al-milan-in-tarda-serata-al-bruges-32-milioni-3-record-per-maldini-massara-1712362|title=де Кателаре al Милан in tarda serata. Al Bruges 32 milioni + 3: record per Малдини-Massara|website=tuttomercatoweb.com}}</ref>
|}
====Позајмени====
{|class="wikitable sortable"
|-
!style="width:110px"|Дата
!style="width:30px"|{{abbr|Поз.|Позиција}}
!style="width:220px"|Играч
!style="width:20px"|{{abbr|Воз.|Возраст}}
!style="width:180px"|Трансфер од
!style="width:160px"|Износ
!style="width:320px" class="unsortable"|Забелешка
!style="width:35px"|Извор
|-
<!--
|{{dts|format=dmy|2021|7|19}}
|style="text-align:center"|[[Среден ред (фудбал)|MF]]
|{{flagicon|ESP}} [[Брахим Дијаз]]
|style="text-align:center"|{{age|1999|8|3|2021|7|19}}
|{{fbaicon|ESP}} [[ФК Реал Мадрид|Реал Мадрид]]
|style="text-align:center"| €3.0M
|style="text-align:center"| обнова на договорот + опција за купување
|<ref>{{cite news|url=https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2021-07-19/official-statement-brahim-diaz|title=Official Statement: Брахим Дијаз|publisher=A.C. Милан|date=19 јули 2021}}</ref>
|-
-->
|}
====Вратени од позајмица====
<!--In this section should appear ONLY players that will re-join squad. Wherever a player will be sent on loan again or sold definitively, update the "Out" section and remove from this table-->
{|class="wikitable sortable"
|-
!style="width:110px"|Дата
!style="width:30px"|{{abbr|Поз.|Позиција}}
!style="width:220px"|Играч
!style="width:20px"|{{abbr|Воз.|Возраст}}
!style="width:180px"|Трансфер во
!style="width:160px"|Износ
!style="width:320px" class="unsortable"|Забелешка
!style="width:35px"|Извор
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|1}}
|style="text-align:center"|[[среден ред (фудбал)|MF]]
|{{flagicon|FRA}} [[Јасин Адли]]
|style="text-align:center"|{{age|2000|7|29|2022|7|1}}
|{{fbaicon|FRA}} [[ФК Бордо|Бордо]]
|style="text-align:center"|
|style="text-align:center"|
|
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|1}}
|style="text-align:center"|[[Среден ред (фудбал)|MF]]
|{{flagicon|CRO}} [[Антонио Миониќ]]
|style="text-align:center"|{{age|2001|5|31|2022|7|1}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Монтеварчи |Монтеварчи]]
|style="text-align:center"|
|style="text-align:center"|
|
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|1}}
|style="text-align:center"|[[Среден ред (фудбал)|MF]]
|{{flagicon|ITA}} [[Томасо Побега]]
|style="text-align:center"|{{age|1999|7|15|2022|7|1}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Торино|Торино]]
|style="text-align:center"|
|style="text-align:center"|
|
|}
:Вкупен трошок: {{loss}} 39.2M
====Напуштиле====
{|class="wikitable sortable"
|-
!style="width:110px"|Дата
!style="width:30px"|{{abbr|Поз.|Позиција}}
!style="width:220px"|Играч
!style="width:20px"|{{abbr|Воз.|Возраст}}
!style="width:180px"|Трансфер во
!style="width:160px"|Износ
!style="width:320px" class="unsortable"|Забелешка
!style="width:35px"|Извор
|-
|{{dts|format=dmy|2022|3|29}}
|style="text-align:center"|[[среден ред (фудбал)|MF]]
|{{flagicon|CIV}} [[Франк Кесие]]
|style="text-align:center"|{{age|1996|12|19|2022|3|29}}
|{{flagicon|SPA}} [[ФК Барселона|Барселона]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|крај на договор
|<ref>{{cite web|url=https://www.milannews24.com/kessie-ufficiale-barcellona-laporta-annuncio-calciomercato/|title=Kessie "ufficializzato" dal Barcellona: l'Annuncio di Laporta|website=МиланNews24|date=29 март 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/ufficiale-barcellona-ecco-franck-kessie-dopo-l-addio-al-milan-contratto-fino-al-2026-1701770 |title=UFFICIALE: Barcellona, ecco Franck Kessie dopo l'addio al Милан. Contratto fino al 2026 |publisher=TUTTOmercatoWEB.com |date=2022-07-04 |accessdate=2022-07-10}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|5|28}}
|style="text-align:center"|[[Напад (фудбал)|FW]]
|{{flagicon|NOR}} [[Јенс Петер Хауге]]
|style="text-align:center"|{{age|1999|10|12|2022|5|28}}
|{{fbaicon|GER}} [[ФК Ајнтрахт Франкфурт]]
|style="text-align:center"|€10.0M
|style="text-align:center"|Од позајмица до дефинитивно купување
|<ref>{{cite news|url=https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-05-28/official-statement-jens-petter-hauge|title=Official Statement: Jens Petter Hauge|publisher=A.C. Милан|date=28 мај 2022}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|6|30}}
|style="text-align:center"|[[Одбрана (фудбал)|DF]]
|{{flagicon|ITA}} [[Габриеле Галарди]]
|style="text-align:center"|{{age|2002|2|5|2022|6|30}}
|Unattached
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|
|-
|{{dts|format=dmy|2022|6|30}}
|style="text-align:center"|[[Одбрана (фудбал)|DF]]
|{{flagicon|ITA}} [[Алесио Ромањоли]]
|style="text-align:center"|{{age|1995|1|12|2022|6|30}}
|{{flagicon|ITA}} [[ФК Лацио|Лацио]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|крај на договор
|<ref>{{cite web|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/ufficiale-lazio-arriva-romagnoli-ha-firmato-un-contratto-di-cinque-anni-1705101 |title=UFFICIALE: Lazio, arriva Romagnoli. Ha firmato un contratto di cinque anni |publisher=TUTTOmercatoWEB.com |date=2022-07-12 |accessdate=2022-07-19}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|6|30}}
|style="text-align:center"|[[среден ред (фудбал)|MF]]
|{{flagicon|CRO}} {{flagicon|ITA}} [[Емир Мурати]]
|style="text-align:center"|{{age|2000|3|7|2022|6|30}}
|Unattached
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|крај на договор
|
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|2}}
|style="text-align:center"|[[Одбрана (фудбал)|DF]]
|{{flagicon|ITA}} [[Марко Босисио]]
|style="text-align:center"|{{age|2002|4|18|2022|7|2}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Бари|Бари]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|Од [[ФК Милан Примавера|Примавера]]
|<ref>{{cite web|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-b/ufficiale-bari-dal-milan-ecco-bosisio-arriva-a-titolo-definitivo-e-firma-fino-al-2025-1701111 |title=UFFICIALE: Bari, dal Милан ecco Bosisio: arriva a titolo definitivo e firma fino al 2025 |publisher=TUTTOmercatoWEB.com |date= |accessdate=2022-07-10}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|8}}
|style="text-align:center"|[[Одбрана (фудбал)|DF]]
|{{flagicon|BRA}} [[Лео Дуарте]]
|style="text-align:center"|{{age|1996|7|17|2022|7|8}}
|{{flagicon|TUR}} [[ФК Истанбул Башакшехир|Истанбул Башакшехир]]
|style="text-align:center"|€2.0M
|style="text-align:center"|Од позајмица до дефинитивно купување
|<ref>{{cite web|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/ufficiale-milan-ceduto-leo-duarte-al-basaksehir-a-titolo-definitivo-il-comunicato-1703412 |title=UFFICIALE: Милан, ceduto Leo Duarte al Basaksehir a titolo definitivo. Il comunicato |publisher=TUTTOmercatoWEB.com |date= |accessdate=2022-07-10}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|12}}
|style="text-align:center"|[[Напад (фудбал)|FW]]
|{{flagicon|SPA}} [[Саму Кастилјехо]]
|style="text-align:center"|{{age|1995|1|18|2022|7|1}}
|{{flagicon|SPA}} [[ФК Валенсија|Валенсија]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|
|<ref>{{cite news|url=https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-07-12/official-statement-samuel-castillejo|title=OFFICIAL STATEMENT: SAMUEL CASTILLEJO|publisher=A.C. Милан|date=12 јули 2022}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|15}}
|style="text-align:center"|[[Напад (фудбал)|FW]]
|{{flagicon|ITA}} {{flagicon|CMR}} [[Франк Цаџут ]]
|style="text-align:center"|{{age|1999|7|28|2022|7|1}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Кремонезе|Кремонезе]]
|style="text-align:center"|€0.85M
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|<ref>{{cite web|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/ufficiale-cremonese-dal-milan-arriva-tsadjout-a-titolo-definitivo-1706108 |title=UFFICIALE: Cremonese, dal Милан arriva Tsadjout a titolo definitivo |publisher=TUTTOmercatoWEB.com |date= |accessdate=2022-07-19}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|17}}
|style="text-align:center"|[[Одбрана (фудбал)|DF]]
|{{flagicon|ITA}} [[Рикардо Оди]]
|style="text-align:center"|{{age|2002|2|20|2022|7|17}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Фјоренцола|Фјоренцола]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|<ref>{{cite web | url=https://www.sportpiacenza.it/calcio/serie-c/calciomercato-fiorenzuola-ufficiale-gli-arrivi-di-oddi-e-sorzi-domenica-test-contro-la-cremonese.html | title=Calciomercato - Fiorenzuola: Ufficiale gli arrivi di Oddi e Sorzi. Domenica test contro la Cremonese }}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|19}}
|style="text-align:center"|[[Напад (фудбал)|FW]]
|{{flagicon|ITA}} [[Рикардо Тонин]]
|style="text-align:center"|{{age|2001|1|30|2022|7|19}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Фоџа 1920|Фоџа]]
|style="text-align:center"|неоткриено
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|<ref>{{cite web | url=https://www.foggiatoday.it/sport/calcio/calciomercato-foggia-ingaggio-riccardo-tonin-milan.html | title=Dal rossonero del Милан a quello del Foggia, ecco Tonin: Arriva a titolo definitivo }}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|22}}
|style="text-align:center"|[[Среден ред (фудбал)|MF]]
|{{flagicon|ITA}} [[Марко Фрегерио ]]
|style="text-align:center"|{{age|2001|7|16|2022|7|22}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Фоџа 1920|Фоџа]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|<ref>{{cite web | url=https://www.calciofoggia1920.net/marco-frigerio-e-del-foggia/ | title=Marco Frigerio È del Foggia | date=22 јули 2022 }}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|25}}
|style="text-align:center"|[[Напад (фудбал)|FW]]
|{{flagicon|ITA}} [[Сабино Сигнориле]]
|style="text-align:center"|{{age|2002|2|23|2021|7|25}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Аудаче Керигнола |Аудаче Керигнола]]
|style="text-align:center"|неоткриено
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|<ref>{{cite web | url=https://www.milannews24.com/mercato-milan-ceduto-signorile-al-cerignola-e-ufficiale/ | title=Mercato Милан, ceduto Signorile al Cerignola: è ufficiale | date=22 јули 2022 }}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|26}}
|style="text-align:center"|[[Голман (фудбал)|GK]]
|{{flagicon|ITA}} [[Алесандро Плицари]]
|style="text-align:center"|{{age|2000|3|12|2022|7|26}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Пескара 1936|Пескара]]
|style="text-align:center"|€0.2M
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|<ref>{{cite web|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-c/ufficiale-pescara-colpo-fra-i-pali-dal-milan-arriva-plizzari-a-titolo-definitivo-1710045 |title=UFFICIALE: Pescara, colpo fra i pali: dal Милан arriva Plizzari a titolo definitivo |publisher=TUTTOmercatoWEB.com |date=2022-07-26 |accessdate=2022-08-02}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|26}}
|style="text-align:center"|[[Напад (фудбал)|FW]]
|{{flagicon|ITA}} [[Габриеле Капани]]
|style="text-align:center"|{{age|2000|12|2|2022|7|26}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Тернана |Тернана]]
|style="text-align:center"|неоткриено
|style="text-align:center"|Од позајмица до дефинитивно купување
|<ref>{{cite web | url=https://www.ternananews.it/in-primo-piano/mercato-ternana-sorpresa-all-alleИмеnto-c-e-capanni-64707 | title=MERCATO - Ternana, sorpresa all'alleИмеnto: C'è Capanni }}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|28}}
|style="text-align:center"|[[Одбрана (фудбал)|DF]]
|{{flagicon|FRA}} {{flagicon|CMR}} [[Лерој Абанда]]
|style="text-align:center"|{{age|2000|6|7|2022|7|28}}
|{{fbaicon|BEL}} [[ФК Сераинг (1922)|Сераинг]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|<ref>{{cite web | url=https://www.pianetamilan.it/news-milan/ultime-notizie/milan-leroy-abanda-rescinde-seraing-22-07-2022/ | title=Милан, Leroy Abanda rescinde il contratto: Giocherà per il Seraing }}</ref>
|-
|30 јули 2022
|style="text-align:center"|[[Одбрана (фудбал)|DF]]
|{{flagicon|GRE}} [[Никос Микелис]]
|style="text-align:center"|{{age|2001|3|27|2022|7|30}}
|{{fbaicon|SPA}} [[ФК Мирандес |Мирандес]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|<ref>{{cite web|author=Redazione DDD |url=https://www.derbyderbyderby.it/calcio-estero/michelis-liberato-dal-milan-il-difensore-greco-al-mirandes-fino-al-2025/ |title=Michelis liberato dal Милан: il difensore greco al Mirandes fino al 2025 - DerbyDerbyDerby |publisher=Derbyderbyderby.it |date=2020-01-05 |accessdate=2022-08-02}}</ref>
|-
|1 август 2022
|style="text-align:center"|[[Одбрана (фудбал)|DF]]
|{{flagicon|ITA}} [[Лука Станга]]
|style="text-align:center"|{{age|2002|1|23|2022|8|1}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Леко 1912|Леко]]
|style="text-align:center"|неоткриено
|style="text-align:center"|Од [[ФК Милан Примавера|Примавера]]
|<ref>{{cite web|url=http://www.calciolecco1912.com/ufficiale-luca-stanga-e-un-nuovo-giocatore-bluceleste// |title=Calcio Lecco 1912 Ufficiale: Luca Stanga è un nuovo giocatore bluceleste |publisher=Calciolecco1912.com |date= |accessdate=2022-08-02}}</ref>
|-
|9 август 2022
|style="text-align:center"|[[Одбрана (фудбал)|DF]]
|{{flagicon|GER}} [[Лени Боргес|Боргес]]
|style="text-align:center"|{{age|2001|4|30|2022|8|9}}
|Unattached
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|Од [[ФК Милан Примавера|Примавера]]
|
|}
====Крај на позајмица====
{|class="wikitable sortable"
|-
!style="width:110px"|Дата
!style="width:30px"|{{abbr|Поз.|Позиција}}
!style="width:220px"|Играч
!style="width:20px"|Години
!style="width:180px"|Трансфер во
!style="width:160px"|Износ
!style="width:320px" class="unsortable"|Забелешка
!style="width:35px"|Извор
|}
====Позајмени====
{|class="wikitable sortable"
|-
!style="width:110px"|Дата
!style="width:30px"|{{abbr|Поз.|Позиција}}
!style="width:220px"|Играч
!style="width:20px"|Години
!style="width:180px"|Трансфер во
!style="width:160px"|Износ
!style="width:320px" class="unsortable"|Забелешка
!style="width:35px"|Извор
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|7}}
|style="text-align:center"|[[Напад (фудбал)|FW]]
|{{flagicon|ITA}} [[Лоренцо Коломбо]]
|style="text-align:center"|{{age|2002|3|8|2022|7|7}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Лече|Лече]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|<ref>{{cite web|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/ufficiale-milan-colombo-al-lecce-in-prestito-con-diritto-presente-opzione-di-controriscatto-1703141|title=Ufficiale: Милан, Colombo al lecce in prestito|website=tuttomercatoweb.com}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|16}}
|style="text-align:center"|[[Напад (фудбал)|FW]]
|{{flagicon|ITA}} [[Марко Насти]]
|style="text-align:center"|{{age|2003|9|17|2022|7|16}}
|{{flagicon|ITA}} [[ФК Косенца |Козенца]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|Од [[ФК Милан Примавера|Примавера]] squad
|<ref>{{cite web|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-b/ufficiale-cosenza-arriva-marco-nasti-in-prestito-annuale-dal-milan-1706497 |title=UFFICIALE: Cosenza, arriva Marco Nasti in prestito annuale dal Милан |publisher=TUTTOmercatoWEB.com |date= |accessdate=2022-07-19}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|17}}
|style="text-align:center"|[[Одбрана (фудбал)|DF]]
|{{flagicon|ITA}} [[Габриела Белоди]]
|style="text-align:center"|{{age|2000|9|2|2022|7|17}}
|{{flagicon|ITA}} [[ФК Олбија|Олбија]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|<ref>{{cite web | url=http://www.olbiacalcio.com/news/comunicati/2537/bentornato-gabriele | title=Bentornato Gabriele | date=16 јули 2022 }}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|17}}
|style="text-align:center"|[[Одбрана (фудбал)|DF]]
|{{flagicon|ITA}} [[Матија Калдара]]
|style="text-align:center"|{{age|1994|5|5|2022|7|17}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Специја|Специја]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|<ref>{{cite web|url=https://www.acspezia.com/it/news/ufficiale-mattia-caldara-un-nuovo-giocatore-dello-spezia.23774.html |title=Ufficiale | Матија Калдара è un nuovo giocatore dello Spezia | Spezia Calcio - Sito ufficiale |publisher=Acspezia.com |date= |accessdate=2022-07-19}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|20}}
|style="text-align:center"|[[Напад (фудбал)|FW]]
|{{flagicon|BRA}} [[Луан Капани]]
|style="text-align:center"|{{age|2000|5|20|2022|7|20}}
|{{fbaicon|POR}} [[ФК Естрела да Амадора|Амадора]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|<ref>{{cite web | url=https://www.record.pt/futebol/futebol-nacional/2--liga/e--amadora/detalhe/estrela-da-amadora-anuncia-luan-capanni-como-13-reforco-para-202223 | title=Estrela da Amadora anuncia Luan Capanni como 13.º reforço para 2022/23 }}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|7|29}}
|style="text-align:center"|[[среден ред (фудбал)|MF]]
|{{flagicon|ITA}} [[Даниел Малдини]]
|style="text-align:center"|{{age|2001|10|11|2022|7|29}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Специја|Специја]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|
|<ref>{{cite web|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/ufficiale-spezia-ecco-daniel-maldini-arriva-dal-milan-in-prestito-per-una-stagione-1711395 |title=UFFICIALE: Spezia, ecco Даниел Малдини. Arriva dal Милан in prestito per una stagione |publisher=TUTTOmercatoWEB.com |date= |accessdate=2022-08-02}}</ref>
|-
|{{dts|format=dmy|2022|8|7}}
|style="text-align:center"|[[Среден ред (фудбал)|MF]]
|{{flagicon|ITA}} [[Марко Брешанини]]
|style="text-align:center"|{{age|2000|1|20|2022|8|7}}
|{{fbaicon|ITA}} [[ФК Косенца|Косенца]]
|style="text-align:center"|слободно
|style="text-align:center"|по враќање од позајмица
|<ref>{{cite web |url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-b/ufficiale-cosenza-depositato-il-contratto-di-brescianini-arriva-in-prestito-dal-milan-1714608 |title= Ufficiale Cosenza: depositato il contratto di Brescianini, arriva in prestito |date= 7 август 2022 |website= tuttomercatoweb.com |language= Italian |trans-title= Official Cosenza: Brescianini's contract stored, he arrives on loan}}</ref>
|}
:Вкупно income:{{gain}} €13.05M
===Зимски прозорец===
==Пријателски натпревари==
{{legend2|#CCFFCC|Победа|border=1px solid #AAAAAA}}
{{legend2|#FFFFCC|Нерешено|border=1px solid #AAAAAA}}
{{legend2|#FFCCCC|Пораз|border=1px solid #AAAAAA}}
{{legend2|#FFFFFF|Fixtures|border=1px solid #AAAAAA}}
{{Football box collapsible
|round = [[Пријателски натпревар]]
|date = 13 јули 2022
|time = 17:00 [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан {{fbaicon|ITA}}
|score = 3–0
|report = https://www.acmilan.com/en/news/articles/training/2022-07-13/three-goals-against-lemine-almenno-in-the-first-run-out-of-the-season
|team2 = {{fbaicon|ITA}} [[ФК Лемине Алмено|Лемине Алмено]]
|goals1 =[[Жуниор Месијас|Месијас]] {{goal|8}}<br>[[Анте Ребиќ|Ребиќ]] {{goal|10}}<br>[[Матео Габија|Габија]] {{goal|21}}
|goals2 =
|stadium = [[Миланело]]
|location = [[Карнаго]], Италија
|attendance =
|referee =
|result = W
|note = Натпреварот се одиграл во три периоди од по дваесет минути.
}}
{{Football box collapsible
|round = [[Телеком Куп]]
|date = 16 јули 2022
|time = 19:00 [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Келн|Келн]] {{fbaicon|GER}}
|score = 1–2
|report = https://www.acmilan.com/en/news/articles/friendly/2022-07-16/giroud-steers-ac-milan-over-the-line-2-1-in-koln
|team2 = {{fbaicon|ITA}} Милан
|goals1 = [[Флоријан Диец|Диец]] {{goal|86}}
|goals2 = [[Оливје Жиру|Жиру]] {{goal|16||36}}<br>[[Даниел Малдини|Малдини]] {{yel|90}}
|stadium = [[Стадион РајнЕнерџи]]
|location = [[Келн]], Германија
|attendance = 48,200
|referee =
|result = W
}}
{{Football box collapsible
|round = [[Пријателски натпревар]]
|date = 23 јули 2022
|time = 18:00 [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Залаегерсег|Залаегерсег]] {{fbaicon|HUN}}
|score = 3–2
|report = https://www.acmilan.com/en/news/articles/friendly/2022-07-23/ac-milan-lose-3-2-in-hungary
|team2 = {{fbaicon|ITA}} Милан
|goals1 =
|goals2 =[[Оливје Жиру|Жиру]] {{goal|30|пен.}}<br>[[Раде Круниќ|Круниќ]] {{goal|86}}
|stadium = [[Арена ЗТЕ]]
|location = [[Залаегерсег]], Унгарија
|attendance =
|referee =
|result = L
}}
{{Football box collapsible
|round = [[Пријателски натпревар]]
|date = 27 јули 2022
|time = 19:00 [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Волфсбергер|Волфсбергер]] {{fbaicon|AUT}}
|score = 0–5
|report = https://www.acmilan.com/en/news/articles/friendly/2022-07-27/ac-milan-beat-wolfsberger-in-convincing-fashion
|team2 = {{fbaicon|ITA}} Милан
|goals1 =
|goals2 =[[Рафаел Леао|Леао]] {{goal|39}}
<br>[[Анте Ребиќ|Ребиќ]] {{goal|41}}
<br>[[Жуниор Месијас|Месијас]] {{goal|57}}
<br>[[Јасин Адли|Адли]] {{goal|60}}
<br>[[Матео Габија|Габија]] {{goal|65}}
|stadium = [[Стадион Вертерзе]]
|location = [[Клагенфурт]], Австрија
|attendance =
|referee =
|result = W
}}
{{Football box collapsible
|round = [[Пријателски натпревар]]
|date = 31 јули 2022
|time = 18:00 [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Олимпик Марсеј|Марсеј]] {{fbaicon|FRA}}
|score = 0–2
|report = https://www.acmilan.com/en/news/articles/friendly/2022-07-31/ac-milan-looking-in-good-form-2-0-in-marseille
|team2 = {{fbaicon|ITA}} Милан
|goals1 =[[Матео Гендузи|Гендузи]] {{yel|40}}
*[[Исак Туре|Туре]] {{sent off|2|77|78}}
|goals2 =[[Жуниор Месијас|Месијас]] {{goal|11}}
<br>[[Оливје Жиру|Жиру]] {{goal|28}}
<br>[[Анте Ребиќ|Ребиќ]] {{yel|40}}
<br>[[Сандро Тонали|Тонали]] {{yel|53}}
|stadium = [[Стадион Велодром]]
|location = [[Марсеј]], Франција
|attendance =
|referee =
|result = W
}}
{{Football box collapsible
|round = [[Пријателски натпревар]]
|date = 6 август 2022
|time = 19:00 [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Виченца|Виченца]] {{fbaicon|ITA}}
|score = 1–6
|report = https://www.acmilan.com/en/news/articles/friendly/2022-08-06/ac-milan-victorious-in-veneto
|team2 = {{fbaicon|ITA}} Милан
|goals1 =[[Алекс Ролфини|Ролфини]] {{goal|1}}
*[[Рикардо Каталди|Каталди]] {{yel|17}}
*[[Калеб Химинез |Химинез]] {{yel|71}}
*[[Марик Џибрил|Џибрил]] {{yel|90}}
|goals2 =[[Рафаел Леао|Леао]] {{goal|11}}
<br>[[Жуниор Месијас|Месијас]] {{goal|21}}
<br>[[Анте Ребиќ|Ребиќ]] {{goal|30||64}}
<br>[[Никола Далмонте|Далмонте]] {{goal|31|с.г.}}
<br>[[Фикајо Томори|Томори]] {{goal|50}}
|stadium = [[Стадион Римо Менти]]
|location = [[Виченца]], Италија
|attendance =
|referee = Марко Моналди
|result = W
}}
{{Football box collapsible
|round = [[Пријателски натпревар]]
|date = 7 август 2022
|time = 10:00 [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан {{fbaicon|ITA}}
|score = 7–1
|report = https://www.acmilan.com/en/news/articles/training/2022-08-07/the-rossoneri-beat-pergolettese-at-milanello
|team2 = {{fbaicon|ITA}} [[ФК Перголетезе]]
|goals1 =[[Шарл де Кателаре|де Кателаре]] {{goal|4|пен.|19||25}}
<br>[[Марко Лазетиќ|Лазетиќ]] {{goal|27||55}}
<br>[[Томасо Побега|Побега]] {{goal|45}}
<br>[[Јасин Адли|Адли]] {{goal|73}}
|goals2 =[[Федерико Бевилаква|Бевилаква]] {{goal|84}}
|stadium = [[Миланело]]
|location = [[Карнаџо]], Италија
|attendance =
|referee = Енрико Маџо
|result = W
}}
==Натпреварувања==
{{Fb overview2
|c=2
|c1=[[Серија А 2022-2023|Серија А]] |fm1=13 август 2022 |lm1=4 јуни 2023 |sr1= 1 |fp1= |w1=1 |d1=0 |l1=0 |f1=4 |a1=2
|c2=[[Фудбалски куп на Италија 2022-2023|Куп на Италија]] |fm2=10–12 јануари 2023 |lm2=TBD |sr2=8-финале |fp2= |w2=0 |d2=0 |l2=0 |f2=0 |a2=0
|c3=[[Суперкуп на Италија 2022|Суперкуп на Италија]] |dm3=18 јануари 2023 |sr3=
Финале|fp3= |w3=0 |d3=0 |l3=0 |f3=0 |a3=0
|c4=[[УЕФА Лига на шампиони 2022/23|Лига на шампиони]] |fm4=6–7 септември 2022 |lm4=TBD |sr4=Групна фаза |fp4= |w4=0 |d4=0 |l4=0 |f4=0 |a4=0
|u=13 август 2022
|s=[https://int.soccerway.com/teams/italy/ac-milan/1240/ Soccerway]
}}
===Серија А===
{{main|Серија А 2022-2023}}
==== Табела====
{{Табела Серија А 2022-2023|showteam=MIL}}
====Натпревари====
{{Football box collapsible
|round = 1
|date = 13 август 2022
|time = 18:30 [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан
|score = 4–2
|report = https://www.legaseriea.it/en/serie-a/match-report/2022-23/UNICO/UNI/1/MILUDI
|team2 = [[ФК Удинезe|Удинезe]]
|goals1 =[[Тео Ернандес|Ернандес]] {{goal|12|пен.}}<br>[[Анте Ребиќ|Ребиќ]] {{goal|15||68}}<br>[[Брахим Дијаз|Брахим]] {{goal|46}}
|goals2 =
*[[Родриго Бекао|Бекао]] {{goal|2}}
*[[Адам Масина|Масина]] {{goal|45+4}}
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance = 70,197
|referee = Ливио Маринели
|result = W
}}
{{Football box collapsible
|round = 2
|date = 21 август 2022
|time = 20:45 [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Аталанта|Аталанта]]
|score = 1-1
|report = https://www.legaseriea.it/en/serie-a/match-report/2022-23/UNICO/UNI/2/ATAMIL
|team2 = Милан
|goals1 =[[Руслан Малиновски|Малиновски]] {{goal|29}}
|goals2 =[[Исмаел Бенасер|Бенасер]] {{goal|68}}
|stadium = [[Стадион Атлети Аѕури д'Италија|Атлети Аѕури д'Италија]]
|location = [[Бергамо]]
|attendance = 19,216
|referee = Фабио Мареска
|result = D
}}
{{Football box collapsible
|round = 3
|date = 27 август 2022
|time = 20:45 [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Болоња|Болоња]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 4
|date = 30 август 2022
|time = 18:30 [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[УС Сасуоло Калчо|Сасуоло]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Мапеи]]
|location = [[Реџо Емилија]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 5
|date = 3 септември 2022
|time = 18:00 [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Интер|Интер]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 6
|date = 11 септември 2022
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Сампдорија|Сампдорија]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Лујџи Ферари (стадион)|Лујџи Ферари]]
|location = [[Џенова]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 7
|date = 18 септември 2022
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Наполи|Наполи]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 8
|date = 2 октомври 2022
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Емполи|Емполи]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Карло Кастелани|Карло Кастелани]]
|location = [[Емполи]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 9
|date = 9 октомври 2022
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Јувентус|Јувентус]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 10
|date = 16 октомври 2022
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Хелас Верона|Верона]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Маркантонио Бентегоди]]
|location = [[Верона]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 11
|date = 23 октомври 2022
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Монца|Монца]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 12
|date = 30 октомври 2022
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = [[ФК Торино|Торино]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Олимписки стадион (Рим)|Стадион Олимпико Grande Торино]]
|location = [[Торино]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 13
|date = 6 ноември 2022
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Специја|Специја]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 14
|date = 9 ноември 2022
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = [[ФК Кремонезе|Кремонезе]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Џовани Зини]]
|location = [[Кремона]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 15
|date = 13 ноември 2022
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Фјорентина|Фјорентина]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 16
|date = 4 јануари 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = [[ФК Салернитана|Салернитана]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Аречи]]
|location = [[Салерно]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 17
|date = 8 јануари 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Рома|Рома]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 18
|date = 15 јануари 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = [[ФК Лече|Лече]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Виа дел маре]]
|location = [[Лече]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 19
|date = 22 јануари 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = [[ФК Лацио|Лацио]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Олимписки стадион (Рим)|Стадион Олимпико]]
|location = [[Рим]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 20
|date = 29 јануари 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[УС Сасуоло Калчо|Сасуоло]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 21
|date = 5 февруари 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = [[ФК Интер|Интер]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 22
|date = 12 февруари 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Торино|Торино]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 23
|date = 19 февруари 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = [[ФК Монца|Монца]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Бријантео]]
|location = [[Монца]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 24
|date = 26 февруари 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Аталанта|Аталанта]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 25
|date = 5 март 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = [[ФК Фјорентина|Фјорентина]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Артемио Франки|Артемио Франки]]
|location = [[Фиренца]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 26
|date = 12 март 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Салернитана|Салернитана]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 27
|date = 19 март 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = [[ФК Удинезe|Удинезe]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Арена Дачија]]
|location = [[Удине]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 28
|date = 2 април 2023
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Наполи|Наполи]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Сан Паоло|Стадион Диего Марадона]]
|location = [[Неапол]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 29
|date = 8 април 2023
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Емполи|Емполи]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 30
|date = 16 април 2023
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Болоња|Болоња]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Ренато Дал’Ара]]
|location = [[Болоња]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 31
|date = 23 април 2023
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Лече|Лече]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 32
|date = 30 април 2023
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Рома|Рома]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Олимписки стадион (Рим)|Стадион Олимпико]]
|location = [[Рим]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 33
|date = 3 мај 2023
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Кремонезе|Кремонезе]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 34
|date = 7 мај 2023
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Лацио|Лацио]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 35
|date = 14 мај 2023
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Специја|Специја]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Алберто Пико]]
|location = [[Ла Специја]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 36
|date = 21 мај 2023
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Сампдорија|Сампдорија]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 37
|date = 28 мај 2023
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = [[ФК Јувентус|Јувентус]]
|score =
|report =
|team2 = Милан
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Јувентус]]
|location = [[Торино ]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 38
|date = 4 јуни 2023
|time = --:-- [[Средноевропско летно време|CEST]] ([[UTC+02:00|UTC+2]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Хелас Верона|Верона]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
===Куп на Италија===
{{main|Фудбалски куп на Италија 2022-2023}}
{{Football box collapsible
|round = [[Фудбалски куп на Италија 2022-2023|8-финале]]
|date = 10–12 јануари 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Цитадела|Цитадела]] или [[ФК Торино|Торино]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милан]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
===Суперкуп на Италија===
{{main|Суперкуп на Италија}}
{{football box collapsible
|round = Финале
|date = 18 јануари 2023
|time = --:-- [[Средноевропско време|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]])
|team1 = Милан
|score =
|report =
|team2 = [[ФК Интер|Интер]]
|goals1 =
|goals2 =
|stadium =
|location = [[Ријад]], [[Саудиска Арабија]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
===УЕФА Лига на шампиони===
{{main|УЕФА Лига на шампиони 2022/23}}
==== Групна фаза ====
{{main|УЕФА Лига на шампиони 2022/23 групна фаза}}
{{Football box collapsible
|round = 1
|date = 6–7 септември 2022
|time =
|team1 =
|score =
|team2 =
|goals1 =
|goals2 =
|stadium =
|location =
|attendance =
|referee =
|report =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 2
|date = 13–14 септември 2022
|time =
|team1 =
|score =
|team2 =
|goals1 =
|goals2 =
|stadium =
|location =
|attendance =
|referee =
|report =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 3
|date = 4–5 октомври 2022
|time =
|team1 =
|score =
|team2 =
|goals1 =
|goals2 =
|stadium =
|location =
|attendance =
|referee =
|report =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 4
|date = 11–12 октомври 2022
|time =
|team1 =
|score =
|team2 =
|goals1 =
|goals2 =
|stadium =
|location =
|attendance =
|referee =
|report =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 5
|date = 25–26 октомври 2022
|time =
|team1 =
|score =
|team2 =
|goals1 =
|goals2 =
|stadium =
|location =
|attendance =
|referee =
|report =
|result =
}}
{{Football box collapsible
|round = 6
|date = 1–2 ноември 2022
|time =
|team1 =
|score =
|team2 =
|goals1 =
|goals2 =
|stadium =
|location =
|attendance =
|referee =
|report =
|result =
}}
==Статистика==
===Најдобри стрелци===
<!-- to be sorted per 1) overall goals 2)number of shirt-->
{{updated|13 август 2022}}
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|-
!width=15|{{Tooltip|Место|Место}}
!width=15|{{Tooltip|Број|Број}}
!width=15|{{Tooltip|Поз|Позиција}}
!width=15|{{Tooltip|Нац|Националност}}
!width=145|Име
!width=80|[[Серија А 2022-2023|Серија А]]
!width=80|[[Фудбалски куп на Италија 2022-2023|Куп на Италија]]
!width=80|[[УЕФА Лига на шампиони 2022/23|Лига на шампиони]]
!width=80|Вкупно
|-
|rowspan=3|'''1'''
|12
|[[Напад (фудбал)|FW]]
|{{flagicon|CRO}}
|align=left|[[Анте Ребиќ]]
|2
|0
|0
|'''2'''
|-
|10
|[[Среден ред (фудбал)|MF]]
|{{flagicon|ESP}}
|align=left|[[Брахим Дијаз]]
|1
|0
|0
|'''1'''
|-
|19
|[[Одбрана (фудбал)|DF]]
|{{flagicon|FRA}}
|align=left|[[Тео Ернандес]]
|1
|0
|0
|'''1'''
|-
|colspan=5|'''Сопствени голови'''
|0
|0
|0
|'''0'''
|-
|colspan=5|'''Вкупно'''
|'''4'''
|'''0'''
|'''0'''
|'''4'''
|}
===Асистенции===
{{updated|13 август 2022}}
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|-
!width=15|{{Tooltip|Место|Место}}
!width=15|{{Tooltip|Број|Број}}
!width=15|{{Tooltip|Поз|Позиција}}
!width=15|{{Tooltip|Нац|Националност}}
!width=145|Име
!width=80|[[Серија А 2022-2023|Серија А]]
!width=80|[[Фудбалски куп на Италија 2022-2023|Куп на Италија]]
!width=80|[[2022–23Лига на шампиони|Лига на шампиони]]
!width=80|Вкупно
|-
|rowspan=2|'''1'''
|2
|[[Одбрана (фудбал)|DF]]
|{{flagicon|ITA}}
|align=left|[[Давиде Калабрија]]
|1
|0
|0
|'''1'''
|-
|10
|[[Среден ред (фудбал)|MF]]
|{{flagicon|ESP}}
|align=left|[[Брахим Дијаз]]
|1
|0
|0
|'''1'''
|-
|colspan=5|'''Вкупно'''
|'''2'''
|'''0'''
|'''0'''
|'''2'''
|}
===„Чиста мрежа“===
{{updated|13 август 2022}}
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|-
!width=15|{{Tooltip|Место|Место}}
!width=15|{{Tooltip|Број|Број}}
!width=15|{{Tooltip|Поз|Позиција}}
!width=15|{{Tooltip|Нац|Националност}}
!width=145|Име
!width=80|[[Серија А 2022-2023|Серија А]]
!width=80|[[Фудбалски куп на Италија 2022-2023|Куп на Италија]]
!width=80|[[УЕФА Лига на шампиони 2022/23|Лига на шампиони]]
!width=80|Вкупно
|-
|'''1'''
|16
|[[Голман (фудбал)|GK]]
|{{flagicon|FRA}}
|align=left|[[Мајк Мењан]]
|0
|0
|0
|'''0'''
|-
|colspan=5|'''Вкупно'''
|'''0'''
|'''0'''
|'''0'''
|'''0'''
|}
== Наводи ==
{{наводи}}
{{Сезони на ФК Милан}}
{{Состав на ФК Милан}}
[[Категорија:Сезони на ФК Милан|2022-2023]]
[[Категорија:Сезони на италијанските фудбалски клубови 2022-2023|Милан]]
mayrn2xn70sc5p8g6flrsc02z9sbq5r
Предлошка:Табела Серија А 2022-2023
10
1305221
4805284
4802648
2022-08-26T08:44:47Z
Тиверополник
1815
wikitext
text/x-wiki
<noinclude>'''READ THIS BEFORE UPDATING:''' Please do not forget to update the date ({{para|update}}).<br />'''AFTER UPDATING:''' Pages with the template might not be updated immediately so the page can be updated with a [[WP:NULL]] on the article in question.
</noinclude>{{#invoke:Sports table|main|style=WDL
|template_name=2021–22 Serie A table
|update=future |start_date=4 октомври 2021
|source=[http://www.legaseriea.it/en/serie-a/league-table Serie A]
<!--Update team positions here-->
|team_order=NAP, INT, ROM, JUV, MIL, ATA, FIO, LAZ, TOR, SAS, SPE, BOL, EMP, SAL, UDI, SAM, VER, CRE, LEC, MON
|team1=NAP|team2=INT|team3=ROM|team4=JUV|team5=MIL|team6=ATA|team7=FIO|team8=LAZ|team9=TOR|team10=SAS|team11=SPE|team12=BOL|team13=EMP|team14=SAL|team15=UDI|team16=SAM|team17=VER|team18=CRE|team19=LEC|team20=MON
<!--Update team qualifications here (defined below)-->
|result1=CLGS |result2=CLGS |result3=CLGS |result4=CLGS |result5=ELGS |result6=ECLPO |result18=REL |result19=REL |result20=REL
<!--Update team results here and then (if needed) positions above. Don't forget to update the date (update parameter).-->
|win_ATA=1 |draw_ATA=1 |loss_ATA=0 |gf_ATA=3 |ga_ATA=1 <!--Atalanta-->
|win_BOL=0 |draw_BOL=1 |loss_BOL=1 |gf_BOL=2 |ga_BOL=3 <!--Bologna-->
|win_CRE=0 |draw_CRE=0 |loss_CRE=2 |gf_CRE=2 |ga_CRE=4 <!--Cremonese-->
|win_EMP=0 |draw_EMP=1 |loss_EMP=1 |gf_EMP=0 |ga_EMP=1 <!--Empoli-->
|win_FIO=1 |draw_FIO=1 |loss_FIO=0 |gf_FIO=3 |ga_FIO=2 <!--Fiorentina-->
|win_LEC=0 |draw_LEC=0 |loss_LEC=2 |gf_LEC=1 |ga_LEC=3 <!--Lecce-->
|win_VER=0 |draw_VER=1 |loss_VER=1 |gf_VER=3 |ga_VER=6 <!--Hellas Verona-->
|win_INT=2 |draw_INT=0 |loss_INT=0 |gf_INT=5 |ga_INT=1 <!--Inter Milan-->
|win_JUV=1 |draw_JUV=1 |loss_JUV=0 |gf_JUV=3 |ga_JUV=0 <!--Juventus-->
|win_LAZ=1 |draw_LAZ=1 |loss_LAZ=0 |gf_LAZ=2 |ga_LAZ=1 <!--Lazio-->
|win_MON=0 |draw_MON=0 |loss_MON=2 |gf_MON=1 |ga_MON=6 <!--Monza-->
|win_MIL=1 |draw_MIL=1 |loss_MIL=0 |gf_MIL=5 |ga_MIL=3 <!--AC Milan-->
|win_NAP=2 |draw_NAP=0 |loss_NAP=0 |gf_NAP=9 |ga_NAP=2 <!--Napoli-->
|win_ROM=2 |draw_ROM=0 |loss_ROM=0 |gf_ROM=2 |ga_ROM=0 <!--Roma-->
|win_SAL=0 |draw_SAL=1 |loss_SAL=1 |gf_SAL=0 |ga_SAL=1 <!--Salernitana-->
|win_SAM=0 |draw_SAM=1 |loss_SAM=1 |gf_SAM=0 |ga_SAM=2 <!--Sampdoria-->
|win_SPE=1 |draw_SPE=0 |loss_SPE=1 |gf_SPE=1 |ga_SPE=3 <!--Spezia-->
|win_SAS=1 |draw_SAS=0 |loss_SAS=1 |gf_SAS=1 |ga_SAS=3 <!--Sassuolo-->
|win_TOR=1 |draw_TOR=1 |loss_TOR=0 |gf_TOR=2 |ga_TOR=1 <!--Torino-->
|win_UDI=0 |draw_UDI=1 |loss_UDI=1 |gf_UDI=2 |ga_UDI=4 <!--Udinese-->
<!--Team definitions (wikilinks in table)-->
|name_ATA={{Fb team (N) Atalanta}}
|name_BOL={{Fb team (N) Bologna}}
|name_CRE={{Fb team (N) Cremonese}}
|name_EMP={{Fb team (N) Empoli}}
|name_FIO={{Fb team (N) Fiorentina}}
|name_INT={{Fb team (N) Inter}}
|name_JUV={{Fb team (N) Juventus}}
|name_LAZ={{Fb team (N) Lazio}}
|name_LEC={{Fb team (N) Lecce}}
|name_MON={{Fb team (N) Monza}}
|name_MIL={{Fb team (N) Milan}}
|name_NAP={{Fb team (N) Napoli}}
|name_ROM={{Fb team (N) Roma}}
|name_SAL={{Fb team (N) Salernitana}}
|name_SAM={{Fb team (N) Sampdoria}}
|name_SAS={{Fb team (N) Sassuolo}}
|name_SPE={{Fb team (N) Spezia}}
|name_TOR={{Fb team (N) Torino}}
|name_UDI={{Fb team (N) Udinese}}
|name_VER={{Fb team (N) Verona}}
<!--Table settings and rules-->
|show_limit=5
|class_rules=1) Points; 2) Head-to-head points; 3) Head-to-head goal difference; 4) Goal difference; 5) Goals scored; 6) Draw.
<!--Qualification and relegation column definitions-->
|res_col_header=QR
|col_CLGS=green1 |text_CLGS=Се квалификува во [[УЕФА Лига на шампиони 2022-2023|УЕФА Лига на шампиони 2022-2023]]
|col_ELGS=blue1 |text_ELGS=Се квалификува во [[Лига Европа 2022-2023|Лига Европа 2022-2023]]
|col_ECLPO=yellow1 |text_ECLPO=Се квалификува за [[Лига Европа 2022-2023|квалификации за Лига Европа 2022-2023]].
|col_REL=red1 |text_REL=Испаѓа во [[Серија Б ]]
}}<noinclude>
{{Template reference list}}
[[Category:2020–21 association football standings in Europe templates|Italy]]
[[Category:Italy football standings templates]]
[[Category:2020–21 in Italian football|Template]]
</noinclude>
foj4m2o0gpz8cpa33vh648sgoirvy30
4805289
4805284
2022-08-26T08:48:47Z
Тиверополник
1815
wikitext
text/x-wiki
<noinclude>'''READ THIS BEFORE UPDATING:''' Please do not forget to update the date ({{para|update}}).<br />'''AFTER UPDATING:''' Pages with the template might not be updated immediately so the page can be updated with a [[WP:NULL]] on the article in question.
</noinclude>{{#invoke:Sports table|main|style=WDL
|template_name=2021–22 Serie A table
|update=future |start_date=26 август 2022
|source=[http://www.legaseriea.it/en/serie-a/league-table Serie A]
<!--Update team positions here-->
|team_order=NAP, INT, ROM, JUV, MIL, ATA, FIO, LAZ, TOR, SAS, SPE, BOL, EMP, SAL, UDI, SAM, VER, CRE, LEC, MON
|team1=NAP|team2=INT|team3=ROM|team4=JUV|team5=MIL|team6=ATA|team7=FIO|team8=LAZ|team9=TOR|team10=SAS|team11=SPE|team12=BOL|team13=EMP|team14=SAL|team15=UDI|team16=SAM|team17=VER|team18=CRE|team19=LEC|team20=MON
<!--Update team qualifications here (defined below)-->
|result1=CLGS |result2=CLGS |result3=CLGS |result4=CLGS |result5=ELGS |result6=ECLPO |result18=REL |result19=REL |result20=REL
<!--Update team results here and then (if needed) positions above. Don't forget to update the date (update parameter).-->
|win_ATA=1 |draw_ATA=1 |loss_ATA=0 |gf_ATA=3 |ga_ATA=1 <!--Atalanta-->
|win_BOL=0 |draw_BOL=1 |loss_BOL=1 |gf_BOL=2 |ga_BOL=3 <!--Bologna-->
|win_CRE=0 |draw_CRE=0 |loss_CRE=2 |gf_CRE=2 |ga_CRE=4 <!--Cremonese-->
|win_EMP=0 |draw_EMP=1 |loss_EMP=1 |gf_EMP=0 |ga_EMP=1 <!--Empoli-->
|win_FIO=1 |draw_FIO=1 |loss_FIO=0 |gf_FIO=3 |ga_FIO=2 <!--Fiorentina-->
|win_LEC=0 |draw_LEC=0 |loss_LEC=2 |gf_LEC=1 |ga_LEC=3 <!--Lecce-->
|win_VER=0 |draw_VER=1 |loss_VER=1 |gf_VER=3 |ga_VER=6 <!--Hellas Verona-->
|win_INT=2 |draw_INT=0 |loss_INT=0 |gf_INT=5 |ga_INT=1 <!--Inter Milan-->
|win_JUV=1 |draw_JUV=1 |loss_JUV=0 |gf_JUV=3 |ga_JUV=0 <!--Juventus-->
|win_LAZ=1 |draw_LAZ=1 |loss_LAZ=0 |gf_LAZ=2 |ga_LAZ=1 <!--Lazio-->
|win_MON=0 |draw_MON=0 |loss_MON=2 |gf_MON=1 |ga_MON=6 <!--Monza-->
|win_MIL=1 |draw_MIL=1 |loss_MIL=0 |gf_MIL=5 |ga_MIL=3 <!--AC Milan-->
|win_NAP=2 |draw_NAP=0 |loss_NAP=0 |gf_NAP=9 |ga_NAP=2 <!--Napoli-->
|win_ROM=2 |draw_ROM=0 |loss_ROM=0 |gf_ROM=2 |ga_ROM=0 <!--Roma-->
|win_SAL=0 |draw_SAL=1 |loss_SAL=1 |gf_SAL=0 |ga_SAL=1 <!--Salernitana-->
|win_SAM=0 |draw_SAM=1 |loss_SAM=1 |gf_SAM=0 |ga_SAM=2 <!--Sampdoria-->
|win_SPE=1 |draw_SPE=0 |loss_SPE=1 |gf_SPE=1 |ga_SPE=3 <!--Spezia-->
|win_SAS=1 |draw_SAS=0 |loss_SAS=1 |gf_SAS=1 |ga_SAS=3 <!--Sassuolo-->
|win_TOR=1 |draw_TOR=1 |loss_TOR=0 |gf_TOR=2 |ga_TOR=1 <!--Torino-->
|win_UDI=0 |draw_UDI=1 |loss_UDI=1 |gf_UDI=2 |ga_UDI=4 <!--Udinese-->
<!--Team definitions (wikilinks in table)-->
|name_ATA={{Fb team (N) Atalanta}}
|name_BOL={{Fb team (N) Bologna}}
|name_CRE={{Fb team (N) Cremonese}}
|name_EMP={{Fb team (N) Empoli}}
|name_FIO={{Fb team (N) Fiorentina}}
|name_INT={{Fb team (N) Inter}}
|name_JUV={{Fb team (N) Juventus}}
|name_LAZ={{Fb team (N) Lazio}}
|name_LEC={{Fb team (N) Lecce}}
|name_MON={{Fb team (N) Monza}}
|name_MIL={{Fb team (N) Milan}}
|name_NAP={{Fb team (N) Napoli}}
|name_ROM={{Fb team (N) Roma}}
|name_SAL={{Fb team (N) Salernitana}}
|name_SAM={{Fb team (N) Sampdoria}}
|name_SAS={{Fb team (N) Sassuolo}}
|name_SPE={{Fb team (N) Spezia}}
|name_TOR={{Fb team (N) Torino}}
|name_UDI={{Fb team (N) Udinese}}
|name_VER={{Fb team (N) Verona}}
<!--Table settings and rules-->
|show_limit=5
|class_rules=1) Points; 2) Head-to-head points; 3) Head-to-head goal difference; 4) Goal difference; 5) Goals scored; 6) Draw.
<!--Qualification and relegation column definitions-->
|res_col_header=QR
|col_CLGS=green1 |text_CLGS=Се квалификува во [[УЕФА Лига на шампиони 2022-2023|УЕФА Лига на шампиони 2022-2023]]
|col_ELGS=blue1 |text_ELGS=Се квалификува во [[Лига Европа 2022-2023|Лига Европа 2022-2023]]
|col_ECLPO=yellow1 |text_ECLPO=Се квалификува за [[Лига Европа 2022-2023|квалификации за Лига Европа 2022-2023]].
|col_REL=red1 |text_REL=Испаѓа во [[Серија Б ]]
}}<noinclude>
{{Template reference list}}
[[Category:2020–21 association football standings in Europe templates|Italy]]
[[Category:Italy football standings templates]]
[[Category:2020–21 in Italian football|Template]]
</noinclude>
n6rnx0wsvee1ic38h1l4lqe7lbxklo6
Царево
0
1305407
4805114
4804613
2022-08-25T14:08:05Z
Пакко
4588
ситна поправка
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Населено место
| name = Царево
| native_name = Царево
| native_name_lang = bg
| settlement_type = град
| image_skyline = Tsarevo - panoramio - SpaceControl (5).jpg
| image_caption = Изглед кон градот
| image_flag =
| image_shield =
| pushpin_map = Бугарија
| pushpin_map_caption = Местоположба на Царево во Бугарија
| latd =42 |latm =10 |lats =12.62 |latNS =N
| longd =27 |longm =50 |longs =54.03 |longEW =E
| coordinates_display = inline,title
| subdivision_type = Земја
| subdivision_name = [[Бугарија]]
| subdivision_type1 = Област
| subdivision_name1 = [[Бургас (област)|Бургас]]
| subdivision_type2 = Општина
| subdivision_name2 = [[Царево (општина)|Царево]]
| leader_party = [[ГЕРБ]]
| leader_title = Градоначалник
| leader_name = Георги Лапчев
| unit_pref = Metric
| area_total_km2 = 35,179
| elevation_m = 1
| population_total = 6.040
| population_as_of = 2022
| population_density_km2 = auto
| timezone1 = [[EET]]
| utc_offset1 = +2
| timezone1_DST = [[EEST]]
| utc_offset1_DST = +3
| postal_code_type = поштенски код
| postal_code = 8260
| area_code = +359 0590
| website = {{URL|www.tzarevo.net}}
}}
'''Царево''' ({{lang-bg|Царево}}) — град во Југоисточна [[Бугарија]], административен центар на општината [[Царево (општина)|Царево]] во [[Бургас (област)|Бургаската Област]]. Има население од околу 17.692 жители (2022).<ref>[https://www.grao.bg/tna/t41nm-15-06-2022_2.txt Таблица на адресно регистрираните по постоянен и по настоящ адрес лица] oт дата 15.06.2022 г.</ref>
== Географија и местоположба ==
Градот се наоѓа на три мали полуострови во [[Црното Море]] во подножјето на планината [[Странџа]] и 64 километри југоисточно од областниот центар [[Бургас]].
== Историја ==
Градот првпат бил спомнат под името '''Василико''' од арапскиот географ од [[12 век]] Мухамед ал-Идриси. Во 15 и 16 век, '''Василикоз''' бил отоманско пристаниште. Според патникот од 17 век, [[Евлија Челебија]], во [[1662]] година градот '''Василикоз Бургас''' се состоел од квадратна тврдина на сртот со поглед на Црното Море, опкружен со многу лозја.
Во [[1882]] година, пожар го уништил речиси целиот град, принудувајќи ги локалните жители да го обноват градот на нова локација, на полуостровот на северниот залив наречен Лимнос. Во [[1903]] година новото Василико имало 150 куќи, но друга статистика наведува 460 куќи во [[1898]] година (160 бугарски и 300 грчки) и 240 само грчки куќи во [[1900]] година.
По задушувањето на [[Илинденско востание|Преображенското востание]] во 1903 година, Василико повторно паднал во границите на [[Отоманската империја]]. При избувнувањето на Балканската војна во 1912 година, еден василичанец доброволно се пријавил во Македонско-одринското ополчение.<ref>Македоно-одринското опълчение 1912-1913 г. : Личен състав по документи на Дирекция „Централен военен архив“. София, Главно управление на архивите, Дирекция „Централен военен архив“ В. Търново, Архивни справочници № 9, 2006. ISBN 954-9800-52-0. с. 833.</ref> Василико конечно бил ослободен по Балканската војна и во [[1913]] година во него се населиле бегалци од [[Источна Тракија]]. На почетокот на 20 век со финансиска помош на цар [[Борис III]] било изградено пристаништето, а градот во негова чест бил преименуван во '''Царево''' во 1934 година. <ref>{{cite book | title = Крайбрежна Странджа. Топоними и хидроними | last = Райчевски | first = Стоян | year = 2001 | publisher = УИ „Св. Климент Охридски“ | location = София | isbn = | pages = 59 – 66 }}</ref>
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
* [https://www.tzarevo.net/ Мрежно место на оштина Царево]
{{Населено место-Бугарија-никулец}}
[[Категорија:Градови во Бугарија]]
bgxnybprr9q5l09344sit8fig6nj38a
ФК Јувентус сезона 2022-2023
0
1305408
4805285
4804864
2022-08-26T08:46:28Z
Тиверополник
1815
/* Табела */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Football club season
| боја1 = white
| боја2 = black
| клуб = [[ФК Јувентус|<span style="color: white">Јувентус</span>]]
| сезона = 2022–2023
| тренер = {{flagsport|ITA}} [[Масимилијано Алегри]]
| mgrtitle = Тренер
| претседател = {{flagsport|ITA}} [[Семејство Ањели|Андреа Ањели]]
| chrtitle = Претседател
| првенство = [[Серија А]]
| првенство резултат = [[Серија А 2022-2023|4-ти]] ''(во тек)''
| куп1 = [[Фудбалски куп на Италија|Куп на Италија]]
| куп1 резултат = [[Фудбалски куп на Италија 2022-2023|?]]
| куп2 = [[УЕФА Лига на шампиони|Лига на шампиони]]
| куп2 резултат = [[УЕФА Лига на шампиони 2022/23|?]]
| најдобар стрелец во лигата = {{flagsport|SRB}} [[Душан Влаховиќ]] (2)
| најдобар стрелец за сезоната = {{flagsport|SRB}} [[Душан Влаховиќ]] (2)
| pattern_la1 = _juventus2223h
| pattern_b1 = _juventus2223h
| pattern_ra1 = _juventus2223h
| pattern_sh1 = _juventus2223h
| pattern_so1 = _juventus2223hl
| leftarm1 = FFFFFF
| body1 = FFFFFF
| rightarm1 = FFFFFF
| shorts1 = FFFFFF
| socks1 = FFFFFF
|pattern_la2 = _juventus2223a
|pattern_b2 = _juventus2223a
|pattern_ra2 = _juventus2223a
|pattern_sh2 = _arg22h
|pattern_so2 = _3_stripes_white
|leftarm2 = 000000
|body2 = 000000
|rightarm2 = 000000
|shorts2 = 000000
|socks2 = 000000
|body3 = f
|pattern_la3 =
|leftarm3 =
|pattern_b3 = _unknown
|body =
|pattern_ra3 =
|rightarm3 =
|shorts3 =
|pattern_so3 =
|pattern_sh3 =
|socks3 =
| претходна сезона = [[ФК Јувентус сезона 2021-2022|2021–22]]
| следна сезона = [[ФК Јувентус сезона 2023-2024|2023–24]]
}}
'''Сезоната 2022-2023''' за фудбалскиот клуб '''[[ФК Јувентус|Јувентус]]''' била 125-тата од неговото основање и шеснаесетта последователна сезона во највисоката лига на [[Фудбал во Италија|италијанскиот фудбал]].
Во оваа сезона Јувентус ќе се натпреварува во три натпреварувања: [[Серија А 2022-2023|Серија А]], [[Фудбалски куп на Италија 2022-2023|Купот на Италија]] и [[УЕФА Лига на шампиони 2022/23|Лига на шампиони]].
==Преглед на сезоната==
==Дресови==
'''Спортска опрема: [[Адидас]]'''
<br/> '''Главен спонзор: [[Jeep]]'''
<br/> '''Спонзор одзади на дресот: [[Cygames]]'''
{|
|
{{Football kit
|pattern_la = _juventus2223h
|leftarm = FFFFFF
|pattern_b = _juventus2223h
|body = FFFFFF
|pattern_ra = _juventus2223h
|rightarm = FFFFFF
|shorts = FFFFFF
|pattern_so = _juventus2223h
|pattern_sh = _juventus2223h
|socks = FFFFFF
|title = Домашен
}}
|
{{Football kit
|pattern_la = _juventus2223a
|pattern_b = _juventus2223a
|pattern_ra = _juventus2223a
|pattern_sh = _adidaswhite2002
|pattern_so = _3_stripes_white
|leftarm = 121212
|body = 121212
|rightarm = 121212
|shorts = 121212
|socks = 121212
|title = Гостински
}}
|}
==Моментален состав==
{{Fs start/Juventus}}
{{Fs player|no=1|pos=GK|nat=POL|name=[[Војќех Шченсни]]}}
{{Fs player|no=2|pos=DF|nat=ITA|name=[[Матија Де Шиљо]]}}
{{Fs player|no=3|pos=DF|nat=BRA|name=[[Глеисон Бремер]]}}
{{Fs player|no=5|pos=MF|nat=ITA|name=[[Мануел Локатели]]}}
{{Fs player|no=6|pos=DF|nat=BRA|name=[[Данило Луис да Силва|Данило]]}}
{{Fs player|no=7|pos=MF|nat=ITA|name=[[Федерико Кјеза]]}}
{{Fs player|no=8|pos=MF|nat=USA|name=[[Вестон Мекени]]}}
{{Fs player|no=9|pos=FW|nat=SRB|name=[[Душан Влаховиќ]]}}
{{Fs player|no=10|pos=MF|nat=FRA|name=[[Пол Погба]]}}
{{Fs player|no=11|pos=FW|nat=COL|name=[[Хуан Квадрадо]]}}
{{Fs player|no=12|pos=DF|nat=BRA|name=[[Алекс Сандро]]}}
{{Fs player|no=13|pos=MF|nat=ITA|name=[[Николо Ровела]]}}
{{Fs player|no=15|pos=DF|nat=ITA|name=[[Федерико Гати]]}}
{{Fs player|no=17|pos=MF|nat=SRB|name=[[Филип Костиќ]]}}
{{Fs mid/Juventus}}
{{Fs player|no=18|pos=FW|nat=ITA|name=[[Моизе Кен]]}}
{{Fs player|no=19|pos=DF|nat=ITA|name=[[Леонардо Бонучи]] {{Капитен}}}}
{{Fs player|no=20|pos=MF|nat=ITA|name=[[Фабио Мирети]]}}
{{Fs player|no=21|pos=FW|nat=BRA|name=[[Кајо Жорж]]}}
{{Fs player|no=22|pos=MF|nat=ARG|name=[[Анхел Ди Марија]]}}
{{Fs player|no=23|pos=GK|nat=ITA|name=[[Карло Пинсољо]]}}
{{Fs player|no=24|pos=DF|nat=ITA|name=[[Даниеле Ругани]]}}
{{Fs player|no=25|pos=MF|nat=FRA|name=[[Адријан Рабио]]}}
{{Fs player|no=28|pos=MF|nat=SUI|name=[[Денис Закарија]]}}
{{Fs player|no=29|pos=MF|nat=BRA|name=[[Артур Мело|Артур]]}}
{{Fs player|no=30|pos=MF|nat=ARG|name=[[Матијас Соуле]]}}
{{Fs player|no=33|pos=MF|nat=FRA|name=[[Марли Аке]]}}
{{Fs player|no=36|pos=GK|nat=ITA|name=[[Матија Перин]]}}
{{Fs player|no=44|pos=MF|nat=ITA|name=[[Николо Фаџоли]]}}
{{Fs end}}
==Трансфери==
''Прикажани се само побитните операции''
===Дошле===
{| class="wikitable sortable" style="font-size:85%;" width=80%
|-
! style="width:90px;"| Дата
! style="width:20px;"| {{tooltip|Поз.|Позиција}}
! style="width:120px;"| Играч
! style="width:20px;"| {{tooltip|Години|Години на денот на трансферот}}
! style="width:120px;"| Од
! style="width:80px;" class="unsortable"| Сума
! style="width:250px;" class="unsortable"| Начин
! style="width:10px;"| Извор
|-
| {{dts|format=dmy|2022|7|1}}
| align="center" | {{sortname||ОД|Одбрана (фудбал)}}
| {{flagsport|ITA}} [[Федерико Гати]]
| align="center" | {{Age|1998|6|24|2022|7|01}}
| {{flagsport|ITA}} {{Fb team Frosinone}}
| align="center" |N/A
| align="center" |вратен од заем
| <ref>{{cite news|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/federico-gatti-e-un-giocatore-della-juventus|title=Federico Gatti è un giocatore della Juventus!|language=it|publisher=Juventus F.C.|date=31 January 2022|access-date=31 January 2022}}</ref>
|-
| {{dts|format=dmy|2022|7|1}}
| align="center" | {{sortname||СР|Среден ред (фудбал)}}
| {{flagsport|ITA}} [[Николо Ровела]]
| align=center| {{Age|2001|12|4|2022|7|01}}
| {{flagsport|ITA}} {{Fb team Genoa}}
| align="center" |N/A
| align="center" |вратен од заем
| <ref name="Portanova-Petrelli-Rovella">{{Cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/ufficiale-portanova-petrelli-rovella-gli-accordi-con-il-genoa|title=Ufficiale {{!}} Portanova, Petrelli, Rovella: gli accordi con il Genoa|date=29 January 2021|website=Juventus F.C.|language=it|access-date=29 January 2021}}</ref>
|-
| {{dts|format=dmy|2022|7|1}}
| align="center" | {{sortname||СР|Среден ред (фудбал)}}
| {{flagsport|ITA}} [[Николо Фаџоли]]
| align="center" | {{Age|2001|2|12|2022|7|01}}
| {{flagsport|ITA}} {{Fb team Cremonese}}
| align=center| N/A
| align=center| вратен од заем
| <ref>{{cite news|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/ufficiale-fagioli-rinnova-fino-al-2026|title=UFFICIALE {{!}} FAGIOLI RINNOVA FINO AL 2026|language=it|publisher=Juventus F.C.|date=10 August 2022|access-date=10 August 2022}}</ref>
|-
| {{dts|format=dmy|2022|7|8}}
| align=center| {{sortname||СР|Среден ред (фудбал)}}
| {{flagsport|ARG}} [[Анхел Ди Марија]]
| align=center| {{Age|1988|2|14|2022|7|08}}
| {{flagsport|FRA}} {{Fb team Paris Saint-Germain}}
| align=center| бесплатно
| align=center| слободен трансфер
| <ref>{{cite news |title=OFFICIAL {{!}} ANGEL DI MARIA SIGNS FOR JUVENTUS |url=https://www.juventus.com/en/news/articles/official-angel-di-maria-signs-for-juventus |date=8 July 2022 |access-date=8 July 2022 |publisher=Juventus F.C. }}</ref>
|-
| {{dts|format=dmy|2022|7|11}}
| align=center| {{sortname||СР|Среден ред (фудбал)}}
| {{flagsport|FRA}} [[Пол Погба]]
| align=center| {{Age|1993|3|15|2022|7|11}}
| {{flagsport|ENG}} {{Fb team Manchester United}}
| align=center| бесплатно
| align=center| слободен трансфер
| <ref>{{cite news |title=Official {{!}} Paul Pogba is back! |url=https://www.juventus.com/en/news/articles/official-paul-pogba-is-back |date=11 July 2022 |access-date=11 July 2022 |publisher=Juventus F.C.}}</ref>
|-
| {{dts|format=dmy|2022|7|14}}
| align="center" | {{sortname||ОД|Одбрана (фудбал)}}
| {{flagsport|ITA}} [[Андреја Камбијасо]]
| align=center| {{Age|2000|2|20|2022|7|14}}
| {{flagsport|ITA}} {{Fb team Genoa}}
| align=center| €8.5M
| align=center| конечно
| <ref>{{cite news|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/cambiaso-e-un-nuovo-giocatore-della-juventus|date=14 July 2022|title=Cambiaso è un nuovo giocatore della Juventus|publisher=Juventus F.C.|language=it|access-date=14 July 2022}}</ref>
|-
| {{dts|format=dmy|2022|7|20}}
| align="center" | {{sortname||ОД|Одбрана (фудбал)}}
| {{flagsport|BRA}} [[Глеисон Бремер]]
| align=center| {{Age|1997|3|18|2022|7|20}}
| {{flagsport|ITA}} {{Fb team Torino}}
| align=center| €41M+€8M бонуси
| align=center| конечно
| <ref>{{cite news|url=https://www.juventus.com/en/news/articles/bremer-is-now-a-juventus-player|title=Bremer is now a Juventus player!|publisher=Juventus F.C.|date=20 July 2022|access-date=28 July 2022}}</ref>
|-
| {{dts|format=dmy|2022|8|12}}
| align="center" | {{sortname||СР|Среден ред (фудбал)}}
| {{flagsport|SRB}} [[Филип Костиќ]]
| align=center| {{Age|1992|11|1|2022|8|12}}
| {{flagsport|GER}} {{Fb team Eintracht Frankfurt}}
| align=center| €12M
| align=center| конечно
| <ref>{{cite news|url=https://www.juventus.com/en/news/articles/official-filip-kostic-signs-for-juventus|title=Official {{!}} Filip Kostić signs for Juventus!|publisher=Juventus F.C.|date=12 August 2022|access-date=12 August 2022}}</ref>
|}
===Заминале===
{| class="wikitable sortable" style="font-size:85%;" width=80%
|-
! style="width:90px;"| Дата
! style="width:20px;"| {{tooltip|Поз.|Позиција}}
! style="width:120px;"| Играч
! style="width:20px;"| {{tooltip|Години|Години на денот на трансферот}}
! style="width:120px;"| Од
! style="width:80px;" class="unsortable"| Сума
! style="width:250px;" class="unsortable"| Начин
! style="width:10px;"| Извор
|-
| {{dts|format=dmy|2022|6|13}}
| align="center" | {{sortname||ОД|Одбрана (фудбал)}}
| {{flagsport|ITA}} [[Џорџо Кјелини]]
| align="center" | {{Age|1981|5|8|2019|7|1}}
| {{flagsport|USA}} {{Fb team Los Angeles FC}}
| align=center| бесплатно
| align=center| истечен договор
| <ref>{{cite news|url=https://www.lafc.com/news/lafc-signs-defender-giorgio-chiellini|title=LAFC signs defender giorgio Chiellini|publisher=Los Angeles FC|date=13 June 2022|access-date=15 June 2022}}</ref>
|-
| {{dts|format=dmy|2022|7|1}}
| align="center" | {{sortname||НП|Напад (фудбал)}}
| {{flagsport|ESP}} [[Алваро Мората]]
| align="center" | {{Age|1992|10|23|2022|7|01}}
| {{flagsport|ESP}} {{Fb team Atletico Madrid}}
| align="center" |N/A
| align="center" |крај на заем
| <ref>{{cite news | url=https://en.atleticodemadrid.com/noticias/morata-i-m-very-motivated-i-can-t-wait-to-start-training| title=Morata: "I'm very motivated, I can't wait to start training" |publisher=Atlético Madrid}}</ref>
|-
| {{dts|format=dmy|2019|7|1}}
| align="center" | {{sortname||ОД|Одбрана (фудбал)}}
| {{flagsport|BEL}} [[Кони Де Винтер]]
| align="center" |{{Age|2002|6|12|2022|7|10}}
| {{flagsport|ITA}} {{Fb team Empoli}}
| align="center" | N/A
| align="center" | на заем до крајот на сезоната
| <ref>{{cite news |date=10 July 2022 |title=Koni De Winter è un nuovo calciatore azzurro|url=https://empolifc.com/koni-de-winter-e-un-nuovo-calciatore-azzurro/|access-date=10 July 2022 |publisher=Empoli F.C.|language=it}}</ref>
|-
| {{dts|format=dmy|2022|7|15}}
| align="center" | {{sortname||СР|Среден ред (фудбал)}}
| {{flagsport|ITA}} [[Федерико Бернардески]]
| align="center" |{{Age|1994|2|16|2022|7|15}}
| {{flagsport|CAN}} {{Fb team Toronto}}
| align="center" | бесплатно
| align="center" | истечен договор
| <ref>{{cite news|url=https://www.torontofc.ca/news/toronto-fc-sign-italian-international-federico-bernardeschi|title=Toronto FC sign Italian International Federico Bernardeschi|publisher=Toronto FC|date=15 July 2022|access-date=18 July 2022}}</ref>
|-
| {{dts|format=dmy|2022|7|19}}
| align="center" | {{sortname||ОД|Одбрана (фудбал)}}
| {{flagsport|NED}} [[Матајс де Лихт]]
| align=center| {{Age|1994|5|27|2018|8|7}}
| {{flagsport|GER}} {{Fb team Bayern Munchen}}
| align=center| €67M+€10M бонуси
| align=center| конечно
| <ref>{{cite news|url=https://fcbayern.com/en/news/2022/07/fc-bayern-complete-transfer-of-matthijs-de-ligt|title=FC Bayern complete transfer of Matthijs de Ligt|publisher=FC Bayern Munich|date=19 July 2022|access-date=19 July 2022}}</ref>
|-
| {{dts|format=dmy|2022|7|20}}
| align=center| {{sortname||НП|Напад (фудбал)}}
| {{flagsport|ARG}} [[Пауло Дибала]]
| align=center| {{Age|1993|11|22|2022|7|20}}
| {{flagsport|ITA}} {{Fb team Roma}}
| align=center| бесплатно
| align=center| истечен договор
| <ref>{{cite news|url=https://www.asroma.com/en/news/2022/7/paulo-dybala-signs-for-roma|title=Paulo Dybala signs for Roma!|publisher=A.S. Roma|date=20 July 2022|access-date=20 July 2022}}</ref>
|-
| {{dts|format=dmy|2022|8|15}}
| align=center| {{sortname||ОД|Одбрана (фудбал)}}
| {{flagsport|ITA}} [[Лука Пелегрини (фудбалер 1999)|Лука Пелегрини]]
| align=center| {{Age|1999|3|7|2022|8|19}}
| {{flagsport|GER}} {{Fb team Eintracht Frankfurt}}
| align=center| N/A
| align=center| на заем до крајот на сезоната
| <ref>{{cite news|url=https://profis.eintracht.de/news/luca-pellegrini-junger-roemer-143711|title=Luca Pellegrini: Junger Römer|publisher=Eintracht Frankfurt|date=15 August 2022|access-date=15 August 2022}}</ref>
|-
|}
==Натпреварувања во сезоната==
===Вкупно===
{{Fb overview2
|c=3
|c1=[[Серија А 2022-2023|Серија А]] |fm1=15 август 2022 |lm1=јуни 2023 |sr1=Прво коло |fp1= |w1=1 |d1=1 |l1=0 |f1=3 |a1=0
|c2=[[Фудбалски куп на Италија 2022–2023|Куп на Италија]] |fm2=11–18 јануари 2023 |lm2=TBD |sr2=Осминафинале |fp2= |w2=0 |d2=0 |l2=0 |f2=0 |a2=0
|c3=[[УЕФА Лига на шампиони 2022–2023|Лига на шампиони]] |fm3=6–7 септември 2022 |lm3=TBD |sr3= Групна фаза |fp3= |w3=0 |d3=0 |l3=0 |f3=0 |a3=0
|u=22 август 2022
}}
===Серија А===
{{Главна|Серија А 2022-2023}}
====Табела====
{{Табела Серија А 2022-2023|showteam=JUV}}
====Натпревари====
{{football box collapsible
|round = 1
|date = 15 август 2022
|time = 20:45 [[Средноевропско време|СРЕ]] ([[UTC+02:00]])
|team1 = {{Fb-rt team Juventus}}
|score = 3–0
|report = [https://www.legaseriea.it/it/serie-a/match-report/2022-23/UNICO/UNI/1/JUVSAS Извештај]
|team2 = {{Fb team Sassuolo}}
|goals1 = [[Анхел Ди Марија|Ди Марија]] {{goal|26}}<br>[[Душан Влаховиќ|Влаховиќ]] {{goal|43|пен.}}, {{goal|51}}
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Јувентус|Алијанц стадион]]
|location = [[Торино]]
|attendance = 38.725
|referee = [[Антонио Рапуано]]
|result = W
}}
----
{{football box collapsible
|round = 2
|date = 22 август 2022
|time = 20:45 [[Средноевропско време|СРЕ]] ([[UTC+02:00]])
|team1 = {{Fb-rt team Sampdoria}}
|score = 0–0
|report = [https://www.legaseriea.it/it/serie-a/match-report/2022-23/UNICO/UNI/2/SAMJUV Извештај]
|team2 = {{Fb team Juventus}}
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Лујџи Ферарис|Лујџи Ферарис]]
|location = [[Џенова]]
|attendance = 27.573
|referee = [[Росарио Абисо]]
|result = D
}}
----
{{football box collapsible
|round = 3
|date = 27 август 2022
|time = 18:30 [[Средноевропско време|СРЕ]] ([[UTC+02:00]])
|team1 = {{Fb-rt team Juventus}}
|score = –
|report = [https://www.legaseriea.it/it/serie-a/match-report/2022-23/UNICO/UNI/3/JUVROM Извештај]
|team2 = {{Fb team Roma}}
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Јувентус|Алијанц стадион]]
|location = [[Торино]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
----
{{football box collapsible
|round = 4
|date = 31 август 2022
|time = 20:45 [[Средноевропско време|СРЕ]] ([[UTC+02:00]])
|team1 = {{Fb-rt team Juventus}}
|score = –
|report = [https://www.legaseriea.it/it/serie-a/match-report/2022-23/UNICO/UNI/4/JUVSPE Извештај]
|team2 = {{Fb team Spezia}}
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Јувентус|Алијанц стадион]]
|location = [[Торино]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
----
{{football box collapsible
|round = 5
|date = 3 септември 2022
|time = 20:45 [[Средноевропско време|СРЕ]] ([[UTC+02:00]])
|team1 = {{Fb-rt team Fiorentina}}
|score = –
|report = [https://www.legaseriea.it/it/serie-a/match-report/2022-23/UNICO/UNI/5/FIOJUV Извештај]
|team2 = {{Fb team Juventus}}
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Артемио Франки|Артемио Франки]]
|location = [[Фиренца]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
----
{{football box collapsible
|round = 6
|date = 11 септември 2022
|time = : [[Средноевропско време|СРЕ]] ([[UTC+02:00]])
|team1 = {{Fb-rt team Juventus}}
|score = –
|report = [https://www.legaseriea.it/it/serie-a/match-report/2022-23/UNICO/UNI/6/JUVSAL Извештај]
|team2 = {{Fb team Salernitana}}
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Јувентус|Алијанц стадион]]
|location = [[Торино]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
----
{{football box collapsible
|round = 7
|date = 18 септември 2022
|time = : [[Средноевропско време|СРЕ]] ([[UTC+02:00]])
|team1 = {{Fb-rt team Monza}}
|score = –
|report = [https://www.legaseriea.it/it/serie-a/match-report/2022-23/UNICO/UNI/7/MONJUV Извештај]
|team2 = {{Fb team Juventus}}
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Бриантео (стадион)|Бриантео]]
|location = [[Монца]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
----
{{football box collapsible
|round = 8
|date = 2 октомври 2022
|time = : [[Средноевропско време|СРЕ]] ([[UTC+02:00]])
|team1 = {{Fb-rt team Juventus}}
|score = –
|report = [https://www.legaseriea.it/it/serie-a/match-report/2022-23/UNICO/UNI/8/JUVBOL Извештај]
|team2 = {{Fb team Bologna}}
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Јувентус|Алијанц стадион]]
|location = [[Торино]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
----
{{football box collapsible
|round = 9
|date = 18 септември 2022
|time = : [[Средноевропско време|СРЕ]] ([[UTC+02:00]])
|team1 = {{Fb-rt team Milan}}
|score = –
|report = [https://www.legaseriea.it/it/serie-a/match-report/2022-23/UNICO/UNI/9/MILJUV Извештај]
|team2 = {{Fb team Juventus}}
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Сан Сиро]]
|location = [[Милано]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
----
{{football box collapsible
|round = 10
|date = 16 октомври 2022
|time = : [[Средноевропско време|СРЕ]] ([[UTC+02:00]])
|team1 = {{Fb-rt team Torino}}
|score = –
|report = [https://www.legaseriea.it/it/serie-a/match-report/2022-23/UNICO/UNI/10/TORJUV Извештај]
|team2 = {{Fb team Juventus}}
|goals1 =
|goals2 =
|stadium = [[Стадион Олимпико Гранде Торино]]
|location = [[Торино]]
|attendance =
|referee =
|result =
}}
===Куп на Италија===
{{Главна|Куп на Италија 2022-2023}}
===Лига на шампиони===
{{Главна|УЕФА Лига на шампиони 2022-2023}}
==Статистика==
== Наводи ==
{{наводи}}
{{Сезони на ФК Јувентус}}
[[Категорија:Сезони на ФК Јувентус]]
[[Категорија:Сезони на италијанските фудбалски клубови 2022-2023|Јувентус]]
d5s531fxudfypl6bia7gba6o6xux9k0
Федерико Гати
0
1305436
4805179
4804938
2022-08-25T20:41:54Z
Carshalton
30527
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography 3
| playername = Федерико Гати
| image = [[File:Frosinone Calcio - Federico Gatti - MS 1 cut.jpg|200px]]
| height = {{height|m=1.90}}
| dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|1998|6|24}}
| cityofbirth = {{роден во|Риволи|}}
| countryofbirth = [[Италија]]
| nationality = {{flagsport|ITA}} [[Италија]]
| currentclub = {{Fb team Juventus}}
| clubnumber = 15
| position = [[Одбрана (фудбал)|одбрана]]
| youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team Chieri}}
| youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Torino}}
| youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Alessandria 1912}}
| youthyears4 = | youthclubs4 = →{{симбол2|Bisection vertical White HEX-FF0000.svg}} Павароло
| years1 = 2014-2018 | caps1 = 0 | goals1 = 0 | clubs1 = {{Fb team Alessandria 1912}}
| years2 = 2015-2016 | caps2 = 31 | goals2 = 3 | clubs2 = →{{симбол2|Bisection vertical White HEX-FF0000.svg}} Павароло
| years3 = 2016-2017 | caps3 = 4 | goals3 = 0 | clubs3 = →{{Fb team Saluzzo}}
| years4 = 2017-2018 | caps4 = 27 | goals4 = 7 | clubs4 = →{{симбол2|Bisection vertical White HEX-FF0000.svg}} Павароло
| years5 = 2018-2020 | caps5 = 51 | goals5 = 6 | clubs5 = {{Fb team Verbania}}
| years6 = 2020-2021 | caps6 = 34 | goals6 = 1 | clubs6 = {{Fb team Pro Patria}}
| years7 = 2021-2022 | caps7 = 25 | goals7 = 3 | clubs7 = {{Fb team Frosinone}}
| years8 = 2022- | caps8 = 0 | goals8 = 0 | clubs8 = {{Fb team Juventus}}
| nationalyears1 = 2022- | nationalcaps1 = 1 | nationalgoals1 = 0 | nationalteam1 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија|Италија]]
| pcupdate = 13 мај 2012
| ntupdate = 1 јули 2012
}}
'''Федерико Гати''' (роден во [[Риволи]], [[24 јуни]] [[1998]]) — [[Италијанци|италијански]] [[фудбал]]ер, [[Одбрана (фудбал)|играч од одбраната]] на [[ФК Јувентус|Јувентус]] и на [[Фудбалска репрезентација на Италија|италијанската репрезентација]].
==Биографија==
Гати е син единец на своите родители;<ref name=":16">{{Cite web |last=Binda |first=Nicola |date=22 December 2021 |title=Gatti: "Ho sofferto in cantiere. E sarò l'ultimo a mollare. Ora punto Chiellini" |trans-title=Gatti: "I suffered at the construction site. And I'll be the last to give up. Now I'm aiming for Chiellini |url=https://www.gazzetta.it/Calciomercato/22-12-2021/gatti-ora-punto-chiellini-juve-ma-ho-sofferto-cantiere-430585146341.shtml |access-date=10 April 2022 |website=[[La Gazzetta dello Sport]] |language=it-IT}}</ref> неговиот татко Лудовико бил спортски директор во Павароло, додека Федерико играл за таа екипа.
На 17-годишна возраст, Федерико го напуштил училиштето и почнал да работи, откако татко му останал невработен. Така, тој три години додека играл во ниските италијански фудбалски лиги [[Промоционе (фудбал)|Промоционе]] и [[Екеленција]], Гати работел како ѕидар, поправал прозорци и покриви, додека тренирал навечер.<ref>{{cite web|url=https://off.net.mk/offside/fudbal/dzidarot-shto-dojde-vo-juventus-kako-naslednik-na-kjelini|title=Ѕидарот што дојде во Јувентус како наследник на Кјелини|publisher=off.net.mk|date=27 јуни 2022|access-date=25 август 2022}}</ref><ref name=torricelli>{{Cite web|url=https://www.corriere.it/sport/calcio/cards/federico-gatti-juventus-chi-difensore-ex-muratore-bocciature-chiellini-bonucci-l-esempio-torricelli/colpo-il-futuro_principale.shtml|title=Ex muratore, le bocciature, la serie C e (finalmente) la Juventus: chi è Gatti, il nuovo Torricelli|author=Salvatore Riggio|urlarchivio=https://archive.today/20220203150233/https://www.corriere.it/sport/calcio/cards/federico-gatti-juventus-chi-difensore-ex-muratore-bocciature-chiellini-bonucci-l-esempio-torricelli/chiellini-piedi-bonucci.shtml|archivedate=3 февруари 2022|access-date=2 февруари 2022}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calciomercato/22-12-2021/gatti-ora-punto-chiellini-juve-ma-ho-sofferto-cantiere-430585146341.shtml|title=Gatti: "Ho sofferto in cantiere. E sarò l’ultimo a mollare. Ora punto Chiellini"|author=Nicola Binda|date=22 декември 2021|access-date=11 јуни 2022}}</ref><ref name=fanpage>{{Cite web|urlarchivio=https://archive.is/wip/mOw2x|url=https://www.fanpage.it/sport/calcio/chi-e-gatti-il-nuovo-difensore-della-juve-che-faceva-il-muratore-giocavo-per-arrotondare/|title=Chi è Gatti, il nuovo difensore della Juve che faceva il muratore: “Giocavo per arrotondare”|archivedate=30 јануари 2022}}</ref>
== Наводи ==
{{наводи}}
{{Состав на ФК Јувентус}}
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Гати, Федерико}}
[[Категорија:Живи луѓе]]
[[Категорија:Фудбалери во Серија А]]
[[Категорија:Фудбалери на ФК Јувентус]]
[[Категорија:Италијански фудбалери]]
1vc0fws2ktel335izytujh9olcszzrj
Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 45 (Штип)
0
1305446
4805106
2022-08-25T12:45:40Z
Dandarmkd
31127
Создадена страница со: {{Infobox Historic building |name = Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 45 |image = Објект на ул. Гоце Делчев бр. 45, Штип, Македонија.jpg |caption = Куќата во 2020 година |map_type = |latitude = |longitude = |location_town = [[Штип]] |location_country = ...
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Historic building
|name = Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 45
|image = Објект на ул. Гоце Делчев бр. 45, Штип, Македонија.jpg
|caption = Куќата во 2020 година
|map_type =
|latitude =
|longitude =
|location_town = [[Штип]]
|location_country = [[Македонија]]
|address = ул. „Гоце Делчев“ бр. 45
|architect =
|client =
|engineer =
|construction_start_date =
|completion_date =
|date_demolished = декември 2021
|cost =
|structural_system =
|owner =
|style = [[Македонска староградска архитектура|Староградски]]
|size =
| floor_count = 2
}}
'''Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 45''' ― поранешна [[Македонска староградска архитектура|староградска]] [[куќа]] во [[Штип]], [[Македонија]]. Куќата била заведена како [[Список на културно наследство на Македонија|Културно наследство на Македонија]].<ref name=":1">{{наведена мрежна страница |last1= |first1= |editor1-first= |editor1-last= |editor1-link= |others= |title=Национален регистар на објекти кои се заштитно културно наследство |url=http://mkopen.org/entry/b4lneRwy7EHOIGvCtgc7Vg |format= |accessdate=25 август 2022 |date=2012 |publisher=Министерство за култура |language= |archive-date=9 август 2021 |archive-url=http://web.archive.org/web/20210809121456/http://mkopen.org/entry/b4lneRwy7EHOIGvCtgc7Vg}} </ref><ref>{{наведена мрежна страница |last1= |first1= |editor1-first= |editor1-last= |editor1-link= |others= |title=Стамбени објекти на ул. Гоце Делчев бр.31,бр.33,бр.41 и бр.45 |url=https://www.zkn.mk/stip-g-delcev31-45/ |format= |accessdate=25 август 2022 |date= |publisher=zkn.mk |language= |archive-date=27 јануари 2022 |archive-url=http://web.archive.org/web/20220127112034/https://www.zkn.mk/stip-g-delcev31-45/}} </ref> Куќата била урната во декември 2021 година.<ref>{{наведена мрежна страница |last1=Каровски |first1=Мартин |editor1-first= |editor1-last= |editor1-link= |others= |title=Објава на Facebook |url=https://www.facebook.com/photo/?fbid=10226846093836522&set=basw.Abp-cXYEAJreiOiTvz3TC4foLguOr_tmvs8fjDsMU1IXnTyNIlNu5UY3BglS3rOBnNywSdC6VBylL9_IxsTV0yhycOI7d2A0O-RssaO60EgmbNTgLdMGMFImnwnfh5Yjqxihob5RpMKlVT-VqbHzK9451ogavjJxOz1CHhZbFeWT-EtSLQUwx0TVpZYhYkpcHaGOieFNQgv9e7192Y2nXBfJGryeTYT8KrTV9thAkFcqpPxKaIlHKMJ95CJv2UJAoyM&opaqueCursor=AbpxhTTohJ29MqylVRdVCzMcuSpY_N-v1jYKIms9rUA0EtRN0F3NSLZDMHl5xhvPyU3odOnYtZlvpO3787iVQY5fvd2vY6XAd42bIeFSx6n-2Pi9ITLADdT7WlznfCj8S2_cUK6ZjfkRHHlwXtJr6PqXSAWlEU4C-gIrCGSHA3wbza0Y181AEfjquoV7SG-FycCWHKiSMY4rrmmlzkzAcxNa95fasfULePY23l3jlGW3KscLjhXSTg3pvd7c1LgVbuPqcw_Le-ZmQkFGfLbOZvvZVvmseSxul2kJVKtabqQvdZNQHAtpnZEmZEcQskGFu3nFfyuHJkfR2VLFStlf8iOns6suITt3CICF7N2N_bSz3fgeZsUX1MFqD77PVtEKG7G-hTmEhumxs_cj330tb9t5a7XIt8DZizFSZigMS4l8YvorqjNBwxjzzKKISOXI1El-_n3Tep01pykhgqATMDEFpPJZ89itt8med2Q6tp2KO2fpRopg-U4Wt8eomF5-3ECCRQw0240vszR4Xult1tN8ZSuRL0FSUE6FuXoLLhrpvO3mkesIX2N9z5rYhKyVWHWvSFuifDZAUk39PyJ8eAd2_aj0UoXdsiXZR55z-_cPQxF63ocdYFVUUCyJHoDCUaEbJwN1BxqR1_qcxR9plN7PXw0svjHJk_bX-RG9AehOhsSa56e0pOUThkTswjVvRaC_SbslkHNT9jVpFkLk4hv2yLdityVC0_hXuj_H6AEB9Oz_lRFEWo8lhoE4BlPzjM7RJJO2pdMxAc2KgDc1Fvt5H016lyUQKDRav0InIm0Ay5O2v6uSgMXlgzYcJdWMSxCSad3bNdhd9Q-DxoDkCkBvESE5hE4pKe4a1vXiV_UaNkPWUk8KSNYqizVIaJvp6EhX33tWCKCaY4Q4CZbC8PXK50yH3l8PloJU24S5GGXzrDio3luyicGz8MKqODmJnBW6iHfs7X3wTYjfTMuICn4E |format= |accessdate=25 август 2022 |date=19 декември 2021 |publisher=[[Facebook]] |language= |archive-date=25 август 2022 |archive-url=http://web.archive.org/web/20220825124159/https://www.facebook.com/photo/?fbid=10226846093836522&set=basw.Abp-cXYEAJreiOiTvz3TC4foLguOr_tmvs8fjDsMU1IXnTyNIlNu5UY3BglS3rOBnNywSdC6VBylL9_IxsTV0yhycOI7d2A0O-RssaO60EgmbNTgLdMGMFImnwnfh5Yjqxihob5RpMKlVT-VqbHzK9451ogavjJxOz1CHhZbFeWT-EtSLQUwx0TVpZYhYkpcHaGOieFNQgv9e7192Y2nXBfJGryeTYT8KrTV9thAkFcqpPxKaIlHKMJ95CJv2UJAoyM&opaqueCursor=AbpxhTTohJ29MqylVRdVCzMcuSpY_N-v1jYKIms9rUA0EtRN0F3NSLZDMHl5xhvPyU3odOnYtZlvpO3787iVQY5fvd2vY6XAd42bIeFSx6n-2Pi9ITLADdT7WlznfCj8S2_cUK6ZjfkRHHlwXtJr6PqXSAWlEU4C-gIrCGSHA3wbza0Y181AEfjquoV7SG-FycCWHKiSMY4rrmmlzkzAcxNa95fasfULePY23l3jlGW3KscLjhXSTg3pvd7c1LgVbuPqcw_Le-ZmQkFGfLbOZvvZVvmseSxul2kJVKtabqQvdZNQHAtpnZEmZEcQskGFu3nFfyuHJkfR2VLFStlf8iOns6suITt3CICF7N2N_bSz3fgeZsUX1MFqD77PVtEKG7G-hTmEhumxs_cj330tb9t5a7XIt8DZizFSZigMS4l8YvorqjNBwxjzzKKISOXI1El-_n3Tep01pykhgqATMDEFpPJZ89itt8med2Q6tp2KO2fpRopg-U4Wt8eomF5-3ECCRQw0240vszR4Xult1tN8ZSuRL0FSUE6FuXoLLhrpvO3mkesIX2N9z5rYhKyVWHWvSFuifDZAUk39PyJ8eAd2_aj0UoXdsiXZR55z-_cPQxF63ocdYFVUUCyJHoDCUaEbJwN1BxqR1_qcxR9plN7PXw0svjHJk_bX-RG9AehOhsSa56e0pOUThkTswjVvRaC_SbslkHNT9jVpFkLk4hv2yLdityVC0_hXuj_H6AEB9Oz_lRFEWo8lhoE4BlPzjM7RJJO2pdMxAc2KgDc1Fvt5H016lyUQKDRav0InIm0Ay5O2v6uSgMXlgzYcJdWMSxCSad3bNdhd9Q-DxoDkCkBvESE5hE4pKe4a1vXiV_UaNkPWUk8KSNYqizVIaJvp6EhX33tWCKCaY4Q4CZbC8PXK50yH3l8PloJU24S5GGXzrDio3luyicGz8MKqODmJnBW6iHfs7X3wTYjfTMuICn4E}} </ref>
== Галерија ==
<gallery mode="packed" heights="160px">
Куќа на улица Гоце Делчев бр.45 - Штип (2).jpg|Куќата во 2017 година
Куќа на улица Гоце Делчев бр. 45 - Штип (3).jpg|Куќата во јануари 2021 година
Куќа на улица Гоце Делчев бр. 45 - Штип.jpg|Куќата во февруари 2021 година
Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 45 (1).jpg|Куќата во август 2021 година
Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 45 (2).jpg|Куќата во август 2021 година
Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 45 (3).jpg|Куќата во август 2021 година
</gallery>
== Поврзано ==
* [[Културно наследство на Македонија во Општина Штип]]
== Надворешни врски ==
* [http://uzkn.gov.mk/ Управа за заштита на културното наследство]
* [https://web.archive.org/web/20160320165311/http://niskn.gov.mk/Default.aspx Управа за заштита на културното наследство] (архивирана страница)
== Наводи ==
{{наводи}}
{{КНМ-Штип}}
[[Категорија:Згради и градби во Штип|Куќа]]
jdshy44hfihp9anxsjuhwgzn6itn4z4
Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 41 (Штип)
0
1305447
4805108
2022-08-25T13:08:45Z
Dandarmkd
31127
Создадена страница со: {{Infobox Historic building |name = Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 41 |image = Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 41 (1).jpg |caption = Куќата во 2021 година |map_type = |latitude = |longitude = |location_town = [[Штип]] |location_country = [[Македонија]]...
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Historic building
|name = Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 41
|image = Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 41 (1).jpg
|caption = Куќата во 2021 година
|map_type =
|latitude =
|longitude =
|location_town = [[Штип]]
|location_country = [[Македонија]]
|address = ул. „Гоце Делчев“ бр. 41
|architect =
|client =
|engineer =
|construction_start_date =
|completion_date =
|date_demolished =
|cost =
|structural_system =
|owner =
|style = [[Македонска староградска архитектура|Староградски]]
|size =
| floor_count = 2
}}
'''Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 41''' ― [[Македонска староградска архитектура|староградска]] [[куќа]] во [[Штип]], [[Македонија]]. Куќата е заведена како [[Список на културно наследство на Македонија|Културно наследство на Македонија]].<ref name=":1">{{наведена мрежна страница |last1= |first1= |editor1-first= |editor1-last= |editor1-link= |others= |title=Национален регистар на објекти кои се заштитно културно наследство |url=http://mkopen.org/entry/b4lneRwy7EHOIGvCtgc7Vg |format= |accessdate=25 август 2022 |date=2012 |publisher=Министерство за култура |language= |archive-date=9 август 2021 |archive-url=http://web.archive.org/web/20210809121456/http://mkopen.org/entry/b4lneRwy7EHOIGvCtgc7Vg}} </ref><ref>{{наведена мрежна страница |last1= |first1= |editor1-first= |editor1-last= |editor1-link= |others= |title=Стамбени објекти на ул. Гоце Делчев бр.31,бр.33,бр.41 и бр.45 |url=https://www.zkn.mk/stip-g-delcev31-45/ |format= |accessdate=25 август 2022 |date= |publisher=zkn.mk |language= |archive-date=27 јануари 2022 |archive-url=http://web.archive.org/web/20220127112034/https://www.zkn.mk/stip-g-delcev31-45/}} </ref>
== Галерија ==
<gallery mode="packed" heights="160px">
Куќа на улица Гоце Делчев бр. 41 - Штип.jpg|Куќата во јануари 2017 година, заедно со соседната [[Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 45 (Штип)|куќа бр. 45]]
Објект на ул. Гоце Делчев бр. 41, Штип, Македонија.jpg|Куќата во ноември 2020 година
Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 41 (3).jpg|Куќата во август 2021 година
Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 41 (2).jpg|Влезната врата на куќата во август 2021 година
</gallery>
== Поврзано ==
* [[Културно наследство на Македонија во Општина Штип]]
== Надворешни врски ==
* [http://uzkn.gov.mk/ Управа за заштита на културното наследство]
* [https://web.archive.org/web/20160320165311/http://niskn.gov.mk/Default.aspx Управа за заштита на културното наследство] (архивирана страница)
== Наводи ==
{{наводи}}
{{КНМ-Штип}}
[[Категорија:Згради и градби во Штип|Куќа]]
ctrev2hlw9gradtbx05n2wndid75xwb
Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 33 (Штип)
0
1305448
4805111
2022-08-25T13:23:34Z
Dandarmkd
31127
Создадена страница со: {{Infobox Historic building |name = Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 33 |image = Објект на ул. Гоце Делчев бр. 33, Штип, Македонија.jpg |caption = Куќата во 2020 година |map_type = |latitude = |longitude = |location_town = [[Штип]] |location_country = ...
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Historic building
|name = Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 33
|image = Објект на ул. Гоце Делчев бр. 33, Штип, Македонија.jpg
|caption = Куќата во 2020 година
|map_type =
|latitude =
|longitude =
|location_town = [[Штип]]
|location_country = [[Македонија]]
|address = ул. „Гоце Делчев“ бр. 33
|architect =
|client =
|engineer =
|construction_start_date =
|completion_date =
|date_demolished =
|cost =
|structural_system =
|owner =
|style = [[Македонска староградска архитектура|Староградски]]
|size =
| floor_count = 2
}}
'''Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 33''' ― [[Македонска староградска архитектура|староградска]] [[куќа]] во [[Штип]], [[Македонија]]. Куќата е заведена како [[Список на културно наследство на Македонија|Културно наследство на Македонија]].<ref name=":1">{{наведена мрежна страница |last1= |first1= |editor1-first= |editor1-last= |editor1-link= |others= |title=Национален регистар на објекти кои се заштитно културно наследство |url=http://mkopen.org/entry/b4lneRwy7EHOIGvCtgc7Vg |format= |accessdate=25 август 2022 |date=2012 |publisher=Министерство за култура |language= |archive-date=9 август 2021 |archive-url=http://web.archive.org/web/20210809121456/http://mkopen.org/entry/b4lneRwy7EHOIGvCtgc7Vg}} </ref><ref>{{наведена мрежна страница |last1= |first1= |editor1-first= |editor1-last= |editor1-link= |others= |title=Стамбени објекти на ул. Гоце Делчев бр.31,бр.33,бр.41 и бр.45 |url=https://www.zkn.mk/stip-g-delcev31-45/ |format= |accessdate=25 август 2022 |date= |publisher=zkn.mk |language= |archive-date=27 јануари 2022 |archive-url=http://web.archive.org/web/20220127112034/https://www.zkn.mk/stip-g-delcev31-45/}} </ref>
== Галерија ==
<gallery mode="packed" heights="160px">
Куќарка.png|Куќата во 2009 година
Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 33 (1).jpg|Куќата во 2021 година
Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 33 (2).jpg|Куќата во 2021 година
Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 33 (3).jpg|Куќата во 2021 година
Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 33 - Штип (4).jpg|Куќата во 2021 година
</gallery>
== Поврзано ==
* [[Културно наследство на Македонија во Општина Штип]]
== Надворешни врски ==
* [http://uzkn.gov.mk/ Управа за заштита на културното наследство]
* [https://web.archive.org/web/20160320165311/http://niskn.gov.mk/Default.aspx Управа за заштита на културното наследство] (архивирана страница)
== Наводи ==
{{наводи}}
{{КНМ-Штип}}
[[Категорија:Згради и градби во Штип|Куќа]]
0l2hm1pxvw9sbtixg926pmlp7427wxd
Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 31 (Штип)
0
1305449
4805112
2022-08-25T13:32:00Z
Dandarmkd
31127
Создадена страница со: {{Infobox Historic building |name = Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 31 |image = Објект на ул. Гоце Делчев бр. 31, Штип, Македонија.jpg |caption = Куќата во 2020 година |map_type = |latitude = |longitude = |location_town = [[Штип]] |location_country = ...
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Historic building
|name = Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 31
|image = Објект на ул. Гоце Делчев бр. 31, Штип, Македонија.jpg
|caption = Куќата во 2020 година
|map_type =
|latitude =
|longitude =
|location_town = [[Штип]]
|location_country = [[Македонија]]
|address = ул. „Гоце Делчев“ бр. 31
|architect =
|client =
|engineer =
|construction_start_date =
|completion_date =
|date_demolished =
|cost =
|structural_system =
|owner =
|style = [[Македонска староградска архитектура|Староградски]]
|size =
| floor_count = 2
}}
'''Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 31''' ― поранешна [[Македонска староградска архитектура|староградска]] [[куќа]] во [[Штип]], [[Македонија]]. Куќата е заведена како [[Список на културно наследство на Македонија|Културно наследство на Македонија]].<ref name=":1">{{наведена мрежна страница |last1= |first1= |editor1-first= |editor1-last= |editor1-link= |others= |title=Национален регистар на објекти кои се заштитно културно наследство |url=http://mkopen.org/entry/b4lneRwy7EHOIGvCtgc7Vg |format= |accessdate=25 август 2022 |date=2012 |publisher=Министерство за култура |language= |archive-date=9 август 2021 |archive-url=http://web.archive.org/web/20210809121456/http://mkopen.org/entry/b4lneRwy7EHOIGvCtgc7Vg}} </ref><ref>{{наведена мрежна страница |last1= |first1= |editor1-first= |editor1-last= |editor1-link= |others= |title=Стамбени објекти на ул. Гоце Делчев бр.31,бр.33,бр.41 и бр.45 |url=https://www.zkn.mk/stip-g-delcev31-45/ |format= |accessdate=25 август 2022 |date= |publisher=zkn.mk |language= |archive-date=27 јануари 2022 |archive-url=http://web.archive.org/web/20220127112034/https://www.zkn.mk/stip-g-delcev31-45/}} </ref>
== Галерија ==
<gallery mode="packed" heights="160px">
Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 31 - Штип (1).jpg|Куќата во 2021 година
Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 33 - Штип (4).jpg|Влезната порта на куќата во 2021 година, заедно со соседната [[Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 33 (Штип)|куќа бр. 33]]
</gallery>
== Поврзано ==
* [[Културно наследство на Македонија во Општина Штип]]
== Надворешни врски ==
* [http://uzkn.gov.mk/ Управа за заштита на културното наследство]
* [https://web.archive.org/web/20160320165311/http://niskn.gov.mk/Default.aspx Управа за заштита на културното наследство] (архивирана страница)
== Наводи ==
{{наводи}}
{{КНМ-Штип}}
[[Категорија:Згради и градби во Штип|Куќа]]
p1lejp9pignk9b2gnf102oio91l1luu
Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 7 (Штип)
0
1305450
4805115
2022-08-25T14:20:01Z
Dandarmkd
31127
Создадена страница со: {{Infobox Historic building |name = Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 7 |image = Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 7 - Штип (2).jpg |caption = Куќата во 2021 година |map_type = |latitude = |longitude = |location_town = [[Штип]] |location_country = Македон...
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Historic building
|name = Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 7
|image = Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 7 - Штип (2).jpg
|caption = Куќата во 2021 година
|map_type =
|latitude =
|longitude =
|location_town = [[Штип]]
|location_country = [[Македонија]]
|address = ул. „Гоце Делчев“ бр. 7
|architect =
|client =
|engineer =
|construction_start_date =
|completion_date =
|date_demolished =
|cost =
|structural_system =
|owner =
|style =
|size =
| floor_count = 2
}}
'''Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 7''' ― [[куќа]] во [[Штип]], [[Македонија]]. Куќата е заведена како [[Список на културно наследство на Македонија|Културно наследство на Македонија]].<ref name=":1">{{наведена мрежна страница |last1= |first1= |editor1-first= |editor1-last= |editor1-link= |others= |title=Национален регистар на објекти кои се заштитно културно наследство |url=http://mkopen.org/entry/b4lneRwy7EHOIGvCtgc7Vg |format= |accessdate=25 август 2022 |date=2012 |publisher=Министерство за култура |language= |archive-date=9 август 2021 |archive-url=http://web.archive.org/web/20210809121456/http://mkopen.org/entry/b4lneRwy7EHOIGvCtgc7Vg}} </ref><ref>{{наведена мрежна страница |last1= |first1= |editor1-first= |editor1-last= |editor1-link= |others= |title=Објект на ул. Гоце Делчев бр.7 |url=https://www.zkn.mk/stip-g-delcev7/ |format= |accessdate=25 август 2022 |date= |publisher=zkn.mk |language= |archive-date=14 јануари 2021 |archive-url=http://web.archive.org/web/20210114103130/https://www.zkn.mk/stip-g-delcev7/}} </ref>
== Галерија ==
<gallery mode="packed" heights="160px">
Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 7 - Штип (1).jpg|Куќата во 2021 година
</gallery>
== Поврзано ==
* [[Културно наследство на Македонија во Општина Штип]]
== Надворешни врски ==
* [http://uzkn.gov.mk/ Управа за заштита на културното наследство]
* [https://web.archive.org/web/20160320165311/http://niskn.gov.mk/Default.aspx Управа за заштита на културното наследство] (архивирана страница)
== Наводи ==
{{наводи}}
{{КНМ-Штип}}
[[Категорија:Згради и градби во Штип|Куќа]]
j61ttmwnkkqo3fd3jjhs6wuowi0du9x
Ахтопол
0
1305451
4805116
2022-08-25T14:28:34Z
Пакко
4588
Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Ахтопол | native_name = Ахтопол | native_name_lang = bg | settlement_type = град | image_skyline = Ahtopol-beach-Joyradost.jpg | image_caption = Плажата во близина на градот | image_flag = | image_shield = | pushpin_map = Бугарија | pushpi...
wikitext
text/x-wiki
{{Инфокутија Населено место
| name = Ахтопол
| native_name = Ахтопол
| native_name_lang = bg
| settlement_type = град
| image_skyline = Ahtopol-beach-Joyradost.jpg
| image_caption = Плажата во близина на градот
| image_flag =
| image_shield =
| pushpin_map = Бугарија
| pushpin_map_caption = Местоположба на Царево во Бугарија
| latd =42 |latm =5 |lats =58.77 |latNS =N
| longd =27 |longm =56 |longs =29.78 |longEW =E
| coordinates_display = inline,title
| subdivision_type = Земја
| subdivision_name = [[Бугарија]]
| subdivision_type1 = Област
| subdivision_name1 = [[Бургас (област)|Бургас]]
| subdivision_type2 = Општина
| subdivision_name2 = [[Царево (општина)|Царево]]
| leader_party = [[ГЕРБ]]
| leader_title = Градоначалник
| leader_name = Станислав Димитров
| unit_pref = Metric
| area_total_km2 = 28,704
| elevation_m = 1
| population_total = 1.277
| population_as_of = 2022
| population_density_km2 = auto
| timezone1 = [[EET]]
| utc_offset1 = +2
| timezone1_DST = [[EEST]]
| utc_offset1_DST = +3
| postal_code_type = поштенски код
| postal_code = 8280
| area_code = +359 0590
| website =
}}
'''Ахтопол''' ({{lang-bg|Ахтопол}}) — град во Југоисточна [[Бугарија]], дел од општината [[Царево (општина)|Царево]] во [[Бургас (област)|Бургаската Област]]. Има население од околу 1.277 жители (2022).<ref>[https://www.grao.bg/tna/t41nm-15-06-2022_2.txt Таблица на адресно регистрираните по постоянен и по настоящ адрес лица] oт дата 15.06.2022 г.</ref>
== Географија и местоположба ==
Градот се наоѓа на карпест полуостров на брегот на [[Црното Море]] и во подножјето на планината [[Странџа]]. Се наоѓа на 14 километри јужно од општинскиот центар [[Царево]], 76 километри од регионалниот центар [[Бургас]] и 5 километри северно од устието на реката [[Велека]]. Градот е дел од територијата на паркот на природата Странџа.
== Историја ==
На местото на денешниот град Ахтопол имало населби уште од неолитот, а за време на железното време областа била населена од тракиското племе Тини. Како град, Ахтопол бил основан околу 430 година п.н.е. од грчките колонисти од Атина, сугерирајќи дека нејзиното основање има врска со дејствијата на Перикле во црноморските региони. Градот станува трговски центар, со монети ковани таму. По варварските инвазии од 5-7 век, градот бил обновен од византискиот генерал Агатон, кој го нарекол '''Агатопол'''.<ref name="spps">{{cite book | title = Селища в Природен парк „Странджа“ | publisher = Дирекция на Природен парк „Странджа“ | location = Малко Търново}}</ref>
Во текот на средниот век, Агатопол неколку пати бил вклучен на територијата на [[Бугарија]]. Натписот на Хан [[Крум]] од [[812]] година известува за неговото освојување, подоцна бил заземен од царот Тодор Светослав во [[1304]] година. Околу [[1389]] година, дваесет години по заземањето на Едрене од страна на Османлиите, Одринската митрополија го преселила своето седиште во Агатопол. За прв пат Ахтопол паднал под ударите на османлиските освојувачи во [[1396]] година, кога бил освоен заедно со [[Созопол]] и Мидија. Во [[1403]] година, султанот Сулејман Челеби и го вратил на Византија, заедно со градовите од Босфор до Варна. Конечниот пад на градот под османлиска власт се случил во пролетта [[1453]] година, заедно со главниот град Константинопол и „речиси сите прекрасни градови на Црното Море“. Набргу потоа, султанот [[Мехмед II Освојувачот]] издал наредба да се преселат жителите од различни освоени градови на Балканскиот Полуостров во населената римска престолнина. Тука спаѓа и Ахтопол, како резултат на што бил депопулиран. Не долго потоа, градот бил обновен и ги населиле малоазиските доселеници. Во [[17 век]] се споменува како седиште на епископ.<ref name="spps"/>
На почетокот на [[20 век]], граѓаните на '''Ахтопол''' поседувале 45 бродови, од кои три имале поместување од 1000 до 3000 тони. При избувнувањето на Балканската војна во [[1912]] година, двајца од Ахтопол доброволно се пријавиле во [[Македонско-одрински доброволни чети|Македонско-одринското ополчение]].<ref>Македоно-одринското опълчение 1912-1913 г. : Личен състав по документи на Дирекция „Централен военен архив“. София, Главно управление на архивите, Дирекция „Централен военен архив“ В. Търново, Архивни справочници № 9, 2006. ISBN 954-9800-52-0. с. 827.</ref> По [[Балканските војни]] ([[1912]]-[[1913]]), градот бил припоен кон [[Бугарија]]. Неговото грчко население било иселено, а на негово место се населиле бугарски бегалци од [[Источна Тракија]]. Во [[1918]] година, Ахтопол бил речиси целосно уништен од пожар, при што изгорела и старата катедрала „Успение Богородично“. Современиот град бил целосно обновен по пожарот. Во [[1926]] година, градот имал 1.095 жители.<ref name="spps"/>
== Наводи ==
{{наводи}}
{{Населено место-Бугарија-никулец}}
[[Категорија:Градови во Бугарија]]
53n9dvnid4o4hwt2guq4hua84zzkbvr
Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 3 (Штип)
0
1305452
4805117
2022-08-25T14:36:50Z
Dandarmkd
31127
Создадена страница со: {{Infobox Historic building |name = Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 3 |image = Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 3 - Штип (2).jpg |caption = Куќата во 2021 година |map_type = |latitude = |longitude = |location_town = [[Штип]] |location_country = Македон...
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Historic building
|name = Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 3
|image = Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 3 - Штип (2).jpg
|caption = Куќата во 2021 година
|map_type =
|latitude =
|longitude =
|location_town = [[Штип]]
|location_country = [[Македонија]]
|address = ул. „Гоце Делчев“ бр. 3
|architect =
|client =
|engineer =
|construction_start_date =
|completion_date =
|date_demolished =
|cost =
|structural_system =
|owner =
|style =
|size =
| floor_count = 2
}}
'''Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 3''' ― [[куќа]] во [[Штип]], [[Македонија]]. Куќата е заведена како [[Список на културно наследство на Македонија|Културно наследство на Македонија]].<ref name=":1">{{наведена мрежна страница |last1= |first1= |editor1-first= |editor1-last= |editor1-link= |others= |title=Национален регистар на објекти кои се заштитно културно наследство |url=http://mkopen.org/entry/b4lneRwy7EHOIGvCtgc7Vg |format= |accessdate=25 август 2022 |date=2012 |publisher=Министерство за култура |language= |archive-date=9 август 2021 |archive-url=http://web.archive.org/web/20210809121456/http://mkopen.org/entry/b4lneRwy7EHOIGvCtgc7Vg}} </ref><ref>{{наведена мрежна страница |last1= |first1= |editor1-first= |editor1-last= |editor1-link= |others= |title=Објект на ул. Гоце Делчев бр.3 |url=https://www.zkn.mk/stip-g-delcev3/ |format= |accessdate=25 август 2022 |date= |publisher=zkn.mk |language= |archive-date=20 април 2022 |archive-url=http://web.archive.org/web/20220420073428/https://www.zkn.mk/stip-g-delcev3/}} </ref>
== Галерија ==
<gallery mode="packed" heights="160px">
Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 3 - Штип (1).jpg|Куќата во 2021 година
Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 3 - Штип (3).jpg|Куќата во 2021 година
Објект на ул. „Гоце Делчев“ бр. 3 - Штип (4).jpg|Куќата во 2021 година
</gallery>
== Поврзано ==
* [[Културно наследство на Македонија во Општина Штип]]
== Надворешни врски ==
* [http://uzkn.gov.mk/ Управа за заштита на културното наследство]
* [https://web.archive.org/web/20160320165311/http://niskn.gov.mk/Default.aspx Управа за заштита на културното наследство] (архивирана страница)
== Наводи ==
{{наводи}}
{{КНМ-Штип}}
[[Категорија:Згради и градби во Штип|Куќа]]
7xz354svtcxm6db6nvvhrb4vhtotzkb
Елена Загорскаја
0
1305453
4805119
2022-08-25T15:45:55Z
Berezini1
103852
Создадена страница со: {{Музичар|Name=Елена Загорскаја|Background=соло пејачка|Genre=[[Поп музика|поп]]|Occupation=Пејачка|Years_active=1962–денес}} '''Елена Јосифовна Загорскаја''' (руски: Елена Иосифовна Загорская; 10 јуни 1943 година) е [[Советски Сојуз|советска]] и [[Русија|руска]] пејачка. Почесен у...
wikitext
text/x-wiki
{{Музичар|Name=Елена Загорскаја|Background=соло пејачка|Genre=[[Поп музика|поп]]|Occupation=Пејачка|Years_active=1962–денес}}
'''Елена Јосифовна Загорскаја''' (руски: Елена Иосифовна Загорская; 10 јуни 1943 година) е [[Советски Сојуз|советска]] и [[Русија|руска]] пејачка. Почесен уметник на РСФСР (1973).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://ru.citaty.net/avtory/elena-iosifovna-zagorskaia/|title=Елена Иосифовна Загорская цитаты {{!}} Цитаты известных личностей|last=Svoboda|first=Martin|work=Ru.citaty.net|language=ru|accessdate=2022-08-25}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://zen.yandex.ru/media/id/61cba386214ce1699e184417/putin-pozdravil-elenu-zagorskuiu-s-dnem-rojdeniia-62a4e631607c093511e1bf43|title=Путин поздравил Елену Загорскую с днём рождения|work=ФСН|language=ru|accessdate=2022-08-25}}</ref>
== Наводи ==
<references />
== Надворешни врски ==
* [https://cyclowiki.org/wiki/%D0%95%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B0_%D0%98%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%97%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F Елена Загорскаја] на Cyclowiki
46m1kk52rotbldnjpo814o5n7idkghv
4805120
4805119
2022-08-25T15:46:32Z
Berezini1
103852
wikitext
text/x-wiki
{{Музичар|Name=Елена Загорскаја|Background=соло пејачка|Genre=[[Поп музика|поп]]|Occupation=Пејачка|Years_active=1962–денес}}
'''Елена Јосифовна Загорскаја''' (руски: Елена Иосифовна Загорская; 10 јуни 1943 година) е [[Советски Сојуз|советска]] и [[Русија|руска]] пејачка. Почесен уметник на РСФСР (1973).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://ru.citaty.net/avtory/elena-iosifovna-zagorskaia/|title=Елена Иосифовна Загорская цитаты {{!}} Цитаты известных личностей|last=Svoboda|first=Martin|work=Ru.citaty.net|language=ru|accessdate=2022-08-25}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://zen.yandex.ru/media/id/61cba386214ce1699e184417/putin-pozdravil-elenu-zagorskuiu-s-dnem-rojdeniia-62a4e631607c093511e1bf43|title=Путин поздравил Елену Загорскую с днём рождения|work=ФСН|language=ru|accessdate=2022-08-25}}</ref>
== Наводи ==
<references />
== Надворешни врски ==
* [https://cyclowiki.org/wiki/%D0%95%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B0_%D0%98%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%97%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F Елена Загорскаја] на Cyclowiki
[[Категорија:Руски поп-пејачи]]
2unv5j8cvn7hh98kuyprs8tspo8b8o8
4805139
4805120
2022-08-25T18:21:35Z
Berezini1
103852
wikitext
text/x-wiki
{{Музичар|Name=Елена Загорскаја|Background=соло пејачка|Genre=[[Поп музика|поп]]|Occupation=Пејачка|Years_active=1962–денес|image=Elena Zagorskaya.jpg|image_size=300}}
'''Елена Јосифовна Загорскаја''' (руски: Елена Иосифовна Загорская; 10 јуни 1943 година) е [[Советски Сојуз|советска]] и [[Русија|руска]] пејачка. Почесен уметник на РСФСР (1973).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://ru.citaty.net/avtory/elena-iosifovna-zagorskaia/|title=Елена Иосифовна Загорская цитаты {{!}} Цитаты известных личностей|last=Svoboda|first=Martin|work=Ru.citaty.net|language=ru|accessdate=2022-08-25}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://zen.yandex.ru/media/id/61cba386214ce1699e184417/putin-pozdravil-elenu-zagorskuiu-s-dnem-rojdeniia-62a4e631607c093511e1bf43|title=Путин поздравил Елену Загорскую с днём рождения|work=ФСН|language=ru|accessdate=2022-08-25}}</ref>
== Наводи ==
<references />
== Надворешни врски ==
* [https://cyclowiki.org/wiki/%D0%95%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B0_%D0%98%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%97%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F Елена Загорскаја] на Cyclowiki
[[Категорија:Руски поп-пејачи]]
4b3wwoothqrbic9ertxnzrdxna94p7c
Разговор со корисник:Roxyy
3
1305454
4805128
2022-08-25T16:13:54Z
Vincent Vega
69356
Vincent Vega ја премести страницата [[Разговор со корисник:Roxyy]] на [[Разговор со корисник:Roxy]]: Автоматски преместена страницата при преименување на корисникот „[[Special:CentralAuth/Roxyy|Roxyy]]“ во „[[Special:CentralAuth/Roxy|Roxy]]“
wikitext
text/x-wiki
#пренасочување [[Разговор со корисник:Roxy]]
po5s6ln4ab3v0e0zd2x536ellk1qwsm
Корисник:Nicu farcas
2
1305455
4805131
2022-08-25T16:15:07Z
MdsShakil
93564
MdsShakil ја премести страницата [[Корисник:Nicu farcas]] на [[Корисник:Nicu Farcaș]]: Автоматски преместена страницата при преименување на корисникот „[[Special:CentralAuth/Nicu farcas|Nicu farcas]]“ во „[[Special:CentralAuth/Nicu Farcaș|Nicu Farcaș]]“
wikitext
text/x-wiki
#пренасочување [[Корисник:Nicu Farcaș]]
4119cb9bxf8ougjj7haqy0f8gp5zon1
Разговор со корисник:Nicu farcas
3
1305456
4805132
2022-08-25T16:15:07Z
MdsShakil
93564
MdsShakil ја премести страницата [[Разговор со корисник:Nicu farcas]] на [[Разговор со корисник:Nicu Farcaș]]: Автоматски преместена страницата при преименување на корисникот „[[Special:CentralAuth/Nicu farcas|Nicu farcas]]“ во „[[Special:CentralAuth/Nicu Farcaș|Nicu Farcaș]]“
wikitext
text/x-wiki
#пренасочување [[Разговор со корисник:Nicu Farcaș]]
46xlblb4y1bjz08muwa01ams4fof1gp
Мртво (езеро)
0
1305457
4805152
2022-08-25T19:09:16Z
Lili Arsova
86688
Создадено преведувајќи ја страницата „[[:ru:Special:Redirect/revision/114750317|Мёртвое (озеро)]]“
wikitext
text/x-wiki
'''Мртво''' е езеро во областа Мјадел во регионот [[Минска област|Минск]] во [[Белорусија]], дел од групата Сини езера.
Уникатноста на Мртвото Езеро е што и покрај тоа што неговата длабочина е 24 метри, под езерото има шуплина од 300 метри, во која е концентриран водород сулфид.
Мртвото Езеро е типичен меромиктички тип на езера, маси на вода во кои не се мешале во длабочина со векови.
== Флора и фауна на Мртвото Езеро ==
И покрај фактот дека Мртвото езеро е богато со водород сулфид, живот во него, спротивно на заблудите, постои. Вистината е во горните слоеви на водите. Малите риби живеат на длабочина до еден и пол метар, а во крајбрежниот појас има многу водени лилјани.
== Туризам ==
Мртвото езеро се наоѓа на еколошката патека Сини езера на Националниот парк Нарочански. За езерото особено се интересираат вработените во туристичките и научните оддели на Националниот парк, како и водичите од туристичките агенции кои организираат разгледи на овие места.
== Надорешни врски ==
[[Категорија:Езера]]
[[Категорија:Езера во Белорусија]]
e3g9tcaluuyq63b1egal87ytsywcmad
4805154
4805152
2022-08-25T19:12:06Z
Lili Arsova
86688
#WPWPMK #WPWP
wikitext
text/x-wiki
[[Податотека:Возера Мёртвае.jpg|мини|Мртво езеро 2012 год.]]
'''Мртво''' е езеро во областа Мјадел во регионот [[Минска област|Минск]] во [[Белорусија]], дел од групата Сини езера.
Уникатноста на Мртвото Езеро е што и покрај тоа што неговата длабочина е 24 метри, под езерото има шуплина од 300 метри, во која е концентриран водород сулфид.
Мртвото Езеро е типичен меромиктички тип на езера, маси на вода во кои не се мешале во длабочина со векови.
== Флора и фауна на Мртвото Езеро ==
И покрај фактот дека Мртвото езеро е богато со водород сулфид, живот во него, спротивно на заблудите, постои. Вистината е во горните слоеви на водите. Малите риби живеат на длабочина до еден и пол метар, а во крајбрежниот појас има многу водени лилјани.
== Туризам ==
[[Податотека:Мёртвае возера.jpg|мини|Мртво езеро]]
[[Податотека:Блакітныя вазёры - Мёртвае возера.jpg|мини|Сина лагуна - мртво езеро]]
Мртвото езеро се наоѓа на еколошката патека Сини езера на Националниот парк Нарочански. За езерото особено се интересираат вработените во туристичките и научните оддели на Националниот парк, како и водичите од туристичките агенции кои организираат разгледи на овие места.
== Надорешни врски ==
[[Категорија:Езера]]
[[Категорија:Езера во Белорусија]]
tkjpgjtzqoqrxpxk1b7lh3j2ikv44rs
Вилејско езеро
0
1305458
4805159
2022-08-25T19:15:42Z
Lili Arsova
86688
Создадено преведувајќи ја страницата „[[:sr:Special:Redirect/revision/21824438|Вилејско језеро]]“
wikitext
text/x-wiki
'''Вилејско езеро''' (ру {{Lang-ru|Вилейское водохранилище}}; {{Lang-be|Вілейскае вадасховішча}}) е вештачко езеро во северозападниот дел на регионот [[Минска област|Минск]] во [[Белорусија]]. Езерото е изградено од [[1968]] година. до [[1973]] година со цел да се овозможи поефикасно водоснабдување на градот [[Минск]]. Езерото е составен и најважен дел од хидросистемот Вилејско- Мина, кој ја дистрибуира водата од реката [[Вилија|Вилеја]], која настанала со нејзино преградување, до течението на реката Свислач и градот Минск. Изградбата на овој хидросистем ги поврзал и сливните подрачја на реките Немен и [[Днепар]], односно [[Балтичко Море|Балтичкото]] и [[Црно Море|Црното море]].
За да се распредели водата од езерото кое лежи на надморска височина од 157 метри, што е за околу 75 метри пониско од висината на градот Минск, изграден е канал од околу 62 километри, на кој има систем од 5 пумпи. Со површина од 73,6 км², Вилејското Езеро е најголемата вештачка акумулација во земјата. Максималната должина на езерото е 27, ширина до 3 километри, а длабочина до 13 метри (во просек околу 3,7 метри).
На браната што го блокирала протокот на Вилија биле изградени две помали [[Хидроелектрана|хидроцентрали]] (првата почнала да работи во април [[1998]] година, втората во април [[2002]] година ) со вкупен капацитет од 1.000 киловат часови електрична енергија.
== Поврзано ==
* [[Белорусија]]
* [[Вилија]]
* Свислач (река)
* Хидросистем Вилејско-Мина
== Наводи ==
== Надворешни врски ==
* [https://web.archive.org/web/20150603151112/http://poseidon.by/content/vileiskoe]
*
*
[[Категорија:Вештачки езера]]
[[Категорија:Минска област]]
[[Категорија:Езера во Белорусија]]
73u4lonqqn4fb6jwh6hmdn6ffkbygwn
4805162
4805159
2022-08-25T19:18:23Z
Lili Arsova
86688
#WPWPMK #WPWP
wikitext
text/x-wiki
[[Податотека:Vialejskaje vadaschovišča-1.jpg|мини|Вилејско езеро]]
'''Вилејско езеро''' (ру {{Lang-ru|Вилейское водохранилище}}; {{Lang-be|Вілейскае вадасховішча}}) е вештачко езеро во северозападниот дел на регионот [[Минска област|Минск]] во [[Белорусија]]. Езерото е изградено од [[1968]] година. до [[1973]] година со цел да се овозможи поефикасно водоснабдување на градот [[Минск]]. Езерото е составен и најважен дел од хидросистемот Вилејско- Мина, кој ја дистрибуира водата од реката [[Вилија|Вилеја]], која настанала со нејзино преградување, до течението на реката Свислач и градот Минск. Изградбата на овој хидросистем ги поврзал и сливните подрачја на реките Немен и [[Днепар]], односно [[Балтичко Море|Балтичкото]] и [[Црно Море|Црното море]].
За да се распредели водата од езерото кое лежи на надморска височина од 157 метри, што е за околу 75 метри пониско од висината на градот Минск, изграден е канал од околу 62 километри, на кој има систем од 5 пумпи. Со површина од 73,6 км², Вилејското Езеро е најголемата вештачка акумулација во земјата. Максималната должина на езерото е 27, ширина до 3 километри, а длабочина до 13 метри (во просек околу 3,7 метри).
[[Податотека:Vialejskaje vadaschovišča-3.jpg|мини|Вилејско езеро провинција Минск, Белорусија]]
На браната што го блокирала протокот на Вилија биле изградени две помали [[Хидроелектрана|хидроцентрали]] (првата почнала да работи во април [[1998]] година, втората во април [[2002]] година ) со вкупен капацитет од 1.000 киловат часови електрична енергија.
== Поврзано ==
* [[Белорусија]]
* [[Вилија]]
* Свислач (река)
* Хидросистем Вилејско-Мина
== Наводи ==
== Надворешни врски ==
* [https://web.archive.org/web/20150603151112/http://poseidon.by/content/vileiskoe]
*
*
[[Категорија:Вештачки езера]]
[[Категорија:Минска област]]
[[Категорија:Езера во Белорусија]]
bk2typcl3yzcr4buz5rbi2rtloz3c4q
Вишнево езеро
0
1305459
4805164
2022-08-25T19:20:32Z
Lili Arsova
86688
Создадено преведувајќи ја страницата „[[:sr:Special:Redirect/revision/21938040|Вишневско језеро]]“
wikitext
text/x-wiki
'''Вишнево езеро''' ( {{Lang-be|Ві́шнеўскае возера}}; {{Lang-ru|Вишневское озеро}}) е езеро во северозападниот дел на [[Белорусија]], во сливот на реката Страча (притока на [[Вилија]] ). Се наоѓа во областа Вилејско во [[Минска област|регионот Минск]], на околу 32 километри северозападно од градот Вилејка. Дел од неа е границата меѓу регионот Мјаџел во регионот Минск и регионот Смаргон во регионот Гродно .
Езерото е дел од Националниот парк Нарачан.
== Физички карактеристики ==
Површината на езерото е 9,97 км², максималната должина е до 4,38 км, а ширината до 3,52 км. Просечната длабочина е околу 2 метри (најголемата длабочина е 6,3 метри). Вака ограничениот слив има волумен од 19,79 км³ вода. Должината на крајбрежјето е 13,6 км, а површината на сливот е 56,2 км².
== Поврзано ==
* [[Географија на Белорусија]]
* [[Минска област|Регионот Минск]]
== Надворешни врски ==
*
* Вишневское // Природа Белоруссии: Популярная енциклопедия / Едкол.: И. П. Шамјакин (Ch. ed.) и други. — Mn.: BelSÉ, — —. 1989. 978-5-85700-001-4 .
[[Категорија:Минска област]]
[[Категорија:Езера во Белорусија]]
r35v5q70bnch56szcm737v12eq4s626
4805166
4805164
2022-08-25T19:21:24Z
Lili Arsova
86688
#WPWPMK #WPWP
wikitext
text/x-wiki
[[Податотека:Вішнеўскае возера (01).jpg|мини|Вишнево езеро]]
'''Вишнево езеро''' ( {{Lang-be|Ві́шнеўскае возера}}; {{Lang-ru|Вишневское озеро}}) е езеро во северозападниот дел на [[Белорусија]], во сливот на реката Страча (притока на [[Вилија]] ). Се наоѓа во областа Вилејско во [[Минска област|регионот Минск]], на околу 32 километри северозападно од градот Вилејка. Дел од неа е границата меѓу регионот Мјаџел во регионот Минск и регионот Смаргон во регионот Гродно .
Езерото е дел од Националниот парк Нарачан.
== Физички карактеристики ==
Површината на езерото е 9,97 км², максималната должина е до 4,38 км, а ширината до 3,52 км. Просечната длабочина е околу 2 метри (најголемата длабочина е 6,3 метри). Вака ограничениот слив има волумен од 19,79 км³ вода. Должината на крајбрежјето е 13,6 км, а површината на сливот е 56,2 км².
== Поврзано ==
* [[Географија на Белорусија]]
* [[Минска област|Регионот Минск]]
== Надворешни врски ==
*
* Вишневское // Природа Белоруссии: Популярная енциклопедия / Едкол.: И. П. Шамјакин (Ch. ed.) и други. — Mn.: BelSÉ, — —. 1989. 978-5-85700-001-4 .
[[Категорија:Минска област]]
[[Категорија:Езера во Белорусија]]
7rd0mpoye9oevw3bljqf4nuixssl5cs
Черемисовски водопади
0
1305460
4805167
2022-08-25T19:29:54Z
Lili Arsova
86688
Создадено преведувајќи ја страницата „[[:ru:Special:Redirect/revision/117438825|Черемисовские водопады]]“
wikitext
text/x-wiki
'''Черемисовски водопади''' е серија на водопади лоцирани во клисурата Кок-Асан, регионот Белогорск на [[Крим (полуостров)|Крим]]. Водопадите се формирани од малата планинска река Кучук-Карасу. Како и повеќето планински реки на Крим, таа се суши во лето, но обилните врнежи можат брзо да го наполнат и да ја претворат во бурен поток.
Поголемиот дел од патот до клисурата не е за екскурзија, но генерално, клисурата Кок-Асан е прилично живописна туристичка рута. Во горниот дел на клисурата има голем број на каскади и бањи со вода во боја на смарагд. Тие завршуваат со голема и многу убава каскада. Понатаму, туристичката патека често преминува од еден до друг брег и води до водопадот „Љубов“. Овде, два млазови вода кои паѓаат од мала висина ја формираат бањата „Љубов“. Во близина се наоѓа ефемерниот водопад Косичка, кој паѓа во тенки потоци од висока полица. Овој водопад е највисок, но еден од првите што пресушува. По нив следат водопадите „Младост“ и „Здравје“.
Понатаму, реката тече низ клисурата, формирајќи уште неколку каскади и бањи и ги носи своите води до селото Поворотноје (Ајланма). Затоа, веројатно би било поправилно водопадите да се наречат „Поворотненски“, но заради похармонично име тие се нарекуваат со името на блиското село Черемисовка (Копирлика).
== Навводи ==
== Надворешни врски ==
* {{Наведена мрежна страница|url=http://belogorskiy.rk.gov.ru/rus/info.php?id=618506|title=Черемисовские водопады|publisher=Совет министров Республики Крым|language=ru|accessdate=2016-03-08}}
[[Категорија:Водопади]]
i3cttb8smnec3hetcyxo80ic22ul7za
4805168
4805167
2022-08-25T19:30:56Z
Lili Arsova
86688
#WPWPMK #WPWP
wikitext
text/x-wiki
[[Податотека:Cherem vodop.jpg|мини|Черемисовски водопади. Водопад „Љубов“ и бања „Љубов“. Клисура Кок-Асан Белогорска, Украина, Крим.]]
'''Черемисовски водопади''' е серија на водопади лоцирани во клисурата Кок-Асан, регионот Белогорск на [[Крим (полуостров)|Крим]]. Водопадите се формирани од малата планинска река Кучук-Карасу. Како и повеќето планински реки на Крим, таа се суши во лето, но обилните врнежи можат брзо да го наполнат и да ја претворат во бурен поток.
Поголемиот дел од патот до клисурата не е за екскурзија, но генерално, клисурата Кок-Асан е прилично живописна туристичка рута. Во горниот дел на клисурата има голем број на каскади и бањи со вода во боја на смарагд. Тие завршуваат со голема и многу убава каскада. Понатаму, туристичката патека често преминува од еден до друг брег и води до водопадот „Љубов“. Овде, два млазови вода кои паѓаат од мала висина ја формираат бањата „Љубов“. Во близина се наоѓа ефемерниот водопад Косичка, кој паѓа во тенки потоци од висока полица. Овој водопад е највисок, но еден од првите што пресушува. По нив следат водопадите „Младост“ и „Здравје“.
Понатаму, реката тече низ клисурата, формирајќи уште неколку каскади и бањи и ги носи своите води до селото Поворотноје (Ајланма). Затоа, веројатно би било поправилно водопадите да се наречат „Поворотненски“, но заради похармонично име тие се нарекуваат со името на блиското село Черемисовка (Копирлика).
== Навводи ==
== Надворешни врски ==
* {{Наведена мрежна страница|url=http://belogorskiy.rk.gov.ru/rus/info.php?id=618506|title=Черемисовские водопады|publisher=Совет министров Республики Крым|language=ru|accessdate=2016-03-08}}
[[Категорија:Водопади]]
jokhgpws8qemiffyhok8d5tzrkncg4z
Копкол
0
1305461
4805172
2022-08-25T19:56:02Z
Lili Arsova
86688
Создадено преведувајќи ја страницата „[[:ru:Special:Redirect/revision/121467068|Копкол]]“
wikitext
text/x-wiki
[[Податотека:Pond Kopkol 1.jpg|мини|Езерце на реката Копкол, Крим]]
'''Копкол''' е нисководна река ( балка ) [[Крим (полуостров)|на Крим]], на територијата на областа Белогорски, десната притока на реката Тонас. Должината на водотекот е 6,2 километри, сливното подрачје е 11,5 км².
== Географија ==
Изворот на реката се наоѓа источно од селото Алексеевка, според книгата на Николај Рухлов во близина на планината ''Куба-Бурун'' <ref name="Горный">{{Наведена мрежна страница|url=http://etomesto.com/map-krym_gornyi/?x=34.690012&y=44.949561|title=Горный Крым.|date=2010|publisher=ЭтоМесто.ru|accessdate=2018-01-11}}</ref>. Во горниот тек, деловите на реката се нарекуваат ''Хабурка-дере'' (на картите ''на Кбурка-дере'' <ref name="Горный" /> ) и ''Коп-Кал''. Изворите што ја хранат реката се плитки, во средишниот дел долината станува доста рамна, обрасната со грмушки, со стрмна десна падина, составена од конгломерат, на чиј врв е лапоресна црна почва<ref name="Рухлов" />.
Во близина на реката, според прирачникот „Површински водни тела на Крим“, има 1 неименувана притока , која Рухлов ја нарекол ''Енишкал'' <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://irsl.narod.ru/books/Ruhlov/N_V_Ruhlov_Obzor_rechnyh_dolin_gornoi_chasti_Kryma.html|title=Карта. Караби-яйла и бассейн Карасу.|last=Н.В. Рухлов|publisher=Обзор речных долин горной части Крыма|language=|archive-url=https://web.archive.org/web/20180113202948/http://irsl.narod.ru/books/Ruhlov/N_V_Ruhlov_Obzor_rechnyh_dolin_gornoi_chasti_Kryma.html|archive-date=2018-01-13|dead-url=no|accessdate=2018-01-16}}</ref>, а на современите карти е потпишан како ''Јар'' <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://etomesto.com/map-krym_topo500center/?x=34.648195&y=44.972966|title=Подробная топографическая карта Крыма|date=1987|publisher=ЭтоМесто.ru|accessdate=2018-01-11}}</ref> . Има моќен извор во долината, неименуван на картата од 1890 година <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://etomesto.com/map-krym_verstovka_vostok/?x=34.660068&y=44.974849|title=Верстовка Крыма от Военно-топографического Депо.|date=1890|publisher=ЭтоМесто.ru|accessdate=2018-01-11}}</ref>, Рухлов има „ Џаничка “ (задолжително на почетокот на 20 век 48.600 кофи дневно) <ref name="Рухлов" />, сега позната како „Сартанскаја Криница“ <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://etomesto.com/map-krym_topo/?x=34.660068&y=44.974849|title=Топографическая карта Крыма|date=1989|publisher=ЭтоМесто.ru|accessdate=2018-01-11}}</ref> 5] <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://etomesto.com/map-krym_topo/?x=34.660068&y=44.974849|title=Топографическая карта Крыма|date=1989|publisher=ЭтоМесто.ru|accessdate=2018-01-11}}</ref>. Водозаштитната зона Копкола е поставена на 50 m <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://oopt.aari.ru/ref/921|title=Предложения по охране окружающей природной среды и улучшению санитарно-гигиенических условий, по охране воздушного и водного бассейнов, почвенного покрова, организации системы охраняемых природных территорий|publisher=ОАО «Гипрогор»|language=|archive-url=https://web.archive.org/web/20180120005957/http://oopt.aari.ru/ref/921|archive-date=2018-01-20|dead-url=no|accessdate=2018-01-11}}</ref>. Реката се влева во Тонас на 9 километри од устието <ref name="Поверхностные" />, северно од селото Головановка<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://etomesto.com/map-krym_topogory/?x=34.625815&y=44.985332|title=Туристическая карта Крыма. ЮБК.|date=2007|publisher=ЭтоМесто.ru|accessdate=2098-01-11}}</ref>.
== Наводи ==
{{Наводи}}
[[Категорија:Реки]]
jiftnhjlh1u1hpsvhsx1i31t17e4eqb
4805173
4805172
2022-08-25T19:56:35Z
Lili Arsova
86688
#WPWPMK #WPWP
wikitext
text/x-wiki
[[Податотека:Pond Kopkol 1.jpg|мини|Езерце на реката Копкол, Крим]]
'''Копкол''' е нисководна река ( балка ) [[Крим (полуостров)|на Крим]], на територијата на областа Белогорски, десната притока на реката Тонас. Должината на водотекот е 6,2 километри, сливното подрачје на реката е 11,5 км².
== Географија ==
Изворот на реката се наоѓа источно од селото Алексеевка, според книгата на Николај Рухлов во близина на планината ''Куба-Бурун'' <ref name="Горный">{{Наведена мрежна страница|url=http://etomesto.com/map-krym_gornyi/?x=34.690012&y=44.949561|title=Горный Крым.|date=2010|publisher=ЭтоМесто.ru|accessdate=2018-01-11}}</ref>. Во горниот тек, деловите на реката се нарекуваат ''Хабурка-дере'' (на картите ''на Кбурка-дере'' <ref name="Горный" /> ) и ''Коп-Кал''. Изворите што ја хранат реката се плитки, во средишниот дел долината станува доста рамна, обрасната со грмушки, со стрмна десна падина, составена од конгломерат, на чиј врв е лапоресна црна почва<ref name="Рухлов" />.
Во близина на реката, според прирачникот „Површински водни тела на Крим“, има 1 неименувана притока , која Рухлов ја нарекол ''Енишкал'' <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://irsl.narod.ru/books/Ruhlov/N_V_Ruhlov_Obzor_rechnyh_dolin_gornoi_chasti_Kryma.html|title=Карта. Караби-яйла и бассейн Карасу.|last=Н.В. Рухлов|publisher=Обзор речных долин горной части Крыма|language=|archive-url=https://web.archive.org/web/20180113202948/http://irsl.narod.ru/books/Ruhlov/N_V_Ruhlov_Obzor_rechnyh_dolin_gornoi_chasti_Kryma.html|archive-date=2018-01-13|dead-url=no|accessdate=2018-01-16}}</ref>, а на современите карти е потпишан како ''Јар'' <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://etomesto.com/map-krym_topo500center/?x=34.648195&y=44.972966|title=Подробная топографическая карта Крыма|date=1987|publisher=ЭтоМесто.ru|accessdate=2018-01-11}}</ref> . Има моќен извор во долината, неименуван на картата од 1890 година <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://etomesto.com/map-krym_verstovka_vostok/?x=34.660068&y=44.974849|title=Верстовка Крыма от Военно-топографического Депо.|date=1890|publisher=ЭтоМесто.ru|accessdate=2018-01-11}}</ref>, Рухлов има „ Џаничка “ (задолжително на почетокот на 20 век 48.600 кофи дневно) <ref name="Рухлов" />, сега позната како „Сартанскаја Криница“ <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://etomesto.com/map-krym_topo/?x=34.660068&y=44.974849|title=Топографическая карта Крыма|date=1989|publisher=ЭтоМесто.ru|accessdate=2018-01-11}}</ref> 5] <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://etomesto.com/map-krym_topo/?x=34.660068&y=44.974849|title=Топографическая карта Крыма|date=1989|publisher=ЭтоМесто.ru|accessdate=2018-01-11}}</ref>. Водозаштитната зона Копкола е поставена на 50 m <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://oopt.aari.ru/ref/921|title=Предложения по охране окружающей природной среды и улучшению санитарно-гигиенических условий, по охране воздушного и водного бассейнов, почвенного покрова, организации системы охраняемых природных территорий|publisher=ОАО «Гипрогор»|language=|archive-url=https://web.archive.org/web/20180120005957/http://oopt.aari.ru/ref/921|archive-date=2018-01-20|dead-url=no|accessdate=2018-01-11}}</ref>. Реката се влева во Тонас на 9 километри од устието <ref name="Поверхностные" />, северно од селото Головановка<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://etomesto.com/map-krym_topogory/?x=34.625815&y=44.985332|title=Туристическая карта Крыма. ЮБК.|date=2007|publisher=ЭтоМесто.ru|accessdate=2098-01-11}}</ref>.
== Наводи ==
{{Наводи}}
[[Категорија:Реки]]
6tg8ctpl9l451615ififdpy5pgzfhrc
Кружен исечок
0
1305462
4805174
2022-08-25T20:02:28Z
P.Nedelkovski
47736
Создадено преведувајќи ја страницата „[[:en:Special:Redirect/revision/1099861798|Circular sector]]“
wikitext
text/x-wiki
'''Кружен исечок''' (симбол: '''⌔''' ) - дел од [[круг]] (затворено множество ограничено со кружница) затворен со два [[Полупречник|полупречници]] и [[Крива|лак]], каде што помалата [[плоштина]] е позната како ''мал исечок, а'' поголемата е ''главен исечок''.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=WT0_DAAAQBAJ&pg=PA234|title=Saraswati Mathematics|last=Dewan|first=Rajesh K.|date=2016|publisher=New Saraswati House India Pvt Ltd|isbn=978-8173358371|location=New Delhi|page=234}}</ref> На дијаграмот, {{Мпром|θ}} е [[Централен агол|централниот агол]], <math>r</math> полупречникот на кругот и <math>L</math> е должината на лакот на малиот исечок.
Аголот образуван со поврзување на крајните точки на лакот со која било точка на обемот што не е во исечокот е еднаков на половина од централниот агол.<ref>{{Наведена книга|url=https://www.worldcat.org/oclc/56559272|title=Technical shop mathematics|last=Achatz|first=Thomas|last2=Anderson|first2=John G.|date=2005|publisher=Industrial Press|others=Kathleen McKenzie|isbn=978-0831130862|edition=3rd|location=New York|page=376|oclc=56559272|author-link2=John G. Anderson}}</ref>
== Видови ==
Исечокот со централен агол од 180° се нарекува ''[[Круг|полукруг]]'' и е ограничен со [[Пречник|пречникот]] и [[полукружницата]]. Исечоците со други централни агли понекогаш добиваат посебни имиња, како што се '''квадранти''' (90°), '''секстанти''' (60°) и '''октанти''' (45°), кои доаѓаат од исечокот кој е 4-ти, 6-ти или 8-ми дел од целосниот круг соодветно.
=== Компас ===
Традиционално, [[Насоки на ветерот|насоките на ветрот]] на [[Роза на компас|розата на компасот]] се дадени како еден од 8-те октанти (С, СИ, И, ЈИ, Ј, ЈЗ, З, СЗ) бидејќи тоа е попрецизно отколку само да се даде еден од 4-те квадранти и [[Ветроказ|ветроказот]] обично нема доволно прецизност за да овозможи попрецизно укажување.
Името на инструментот „[[Октант (инструмент)|октант]]“ доаѓа од фактот што се заснова на 1/8 од кругот. Најчесто, октанти се гледаат на [[Роза на компас|розата на компасот]]<nowiki/>розата на компасот.
== Плоштина ==
Вкупната плоштина на кругот е . Плоштината на исечокот може да се добие со множење на плоштината на кругот со односот на аголот θ (изразен во радијани) и {{Мат|2''π''}} (бидејќи плоштината на исечокот е директно пропорционална со неговиот агол, а {{Мат|2''π''}} е аголот за цел круг, во радијани):<math display="block">A = \pi r^2\, \frac{\theta}{2 \pi} = \frac{r^2 \theta}{2}</math>Плоштината на исечокот во однос на ''L'' може да се добие со множење на вкупната површина π ''r'' 2 со односот ''L'' на вкупниот периметар 2π''r'' .<math display="block">A = \pi r^2\, \frac{L}{2\pi r} = \frac{rL}{2}</math>Друг пристап е да се смета оваа плоштина како резултат на следниот интеграл:<math display="block">A = \int_0^\theta\int_0^r dS = \int_0^\theta\int_0^r \tilde{r}\, d\tilde{r}\, d\tilde{\theta} = \int_0^\theta \frac 1 2 r^2\, d\tilde{\theta} = \frac{r^2 \theta}{2}</math>Со претворање на централниот агол во [[Степен (агол)|степени]] се добива <ref name=":0">{{Наведена книга|title=Mathematics: Textbook for class X|last=Uppal|first=Shveta|date=2019|publisher=[[National Council of Educational Research and Training]]|isbn=978-81-7450-634-4|location=[[New Delhi]]|pages=[http://www.ncert.nic.in/ncerts/l/jemh112.pdf#page=4 226], [http://www.ncert.nic.in/ncerts/l/jemh112.pdf#page=5 227]|oclc=1145113954}}</ref><math display="block">A = \pi r^2 \frac{\theta^\circ}{360^\circ}</math>
== Периметар ==
Должината на [[Периметар|периметарот]] на еден исечок е збирот на должината на лакот и двата полупречници:<math display="block">P = L + 2r = \theta r + 2r = r (\theta + 2)</math>каде {{Мпром|θ}} е во радијани.
== Должина на лакот ==
Формулата за должината на лакот е:<ref>{{Наведена книга|url=https://www.worldcat.org/oclc/706621772|title=Calculus I with Precalculus|last=Larson|first=Ron|last2=Edwards|first2=Bruce H.|date=2002|publisher=[[Cengage|Brooks/Cole]]|isbn=978-0-8400-6833-0|edition=3rd|location=Boston, MA.|page=570|oclc=706621772|author-link=Ron Larson}}</ref><math display="block"> L = r \theta </math>каде што {{Мпром|L}} ја претставува должината на лакот, r го претставува полупречникот на кругот и θ го претставува аголот во радијани направен од лакот во центарот на кругот.<ref>{{Наведена книга|url=https://www.worldcat.org/oclc/58869667|title=Mathematics Standard Level for the International Baccalaureate : a text for the new syllabus|last=Wicks|first=Alan|date=2004|publisher=Infinity Publishing.com|isbn=0-7414-2141-0|location=[[West Conshohocken, Pennsylvania|West Conshohocken, PA]]|page=79|oclc=58869667}}</ref>
Ако вредноста на аголот е дадена во степени, тогаш можеме да ја користиме и следната формула со: <ref name=":0">{{Наведена книга|title=Mathematics: Textbook for class X|last=Uppal|first=Shveta|date=2019|publisher=[[National Council of Educational Research and Training]]|isbn=978-81-7450-634-4|location=[[New Delhi]]|pages=[http://www.ncert.nic.in/ncerts/l/jemh112.pdf#page=4 226], [http://www.ncert.nic.in/ncerts/l/jemh112.pdf#page=5 227]|oclc=1145113954}}</ref><math display="block">L = 2 \pi r \frac{\theta}{360}</math>
== Должина на тетива ==
Должината на [[тетива]] образувана со крајните точки на лакот е дадена со<math display="block">C = 2R\sin\frac{\theta}{2}</math>каде што {{Мпром|C}} ја претставува должината на тетивата, {{Мпром|R}} го претставува полупречникот на кругот, а {{Мпром|θ}} ја претставува аголната ширина на исечокот во радијани.
== Поврзано ==
* [[Кружен отсечок]] - дел од исечокот што останува по отстранувањето на триаголникот образуван од центарот на кругот и двете крајни точки на кружниот лак на границата.
* [[Конусен пресек]]
* Земен квадрант
== Наводи ==
== Литература ==
* Gerard, L. J. V., ''The Elements of Geometry, in Eight Books; or, First Step in Applied Logic'' (London, Longmans, Green, Reader and Dyer, 1874), [[iarchive:elementsgeometr00geragoog/page/n309|p. 285]].
* Legendre, A. M., ''Elements of Geometry and Trigonometry'', Charles Davies, ed. (New York: A. S. Barnes &amp; Co., 1858), [https://books.google.com/books?id=pFYliSRwxEgC&pg=RA1-PA119 p. 119].
[[Категорија:Кружници]]
34prg3us2sevv05co7s4xeo9b5z310o
4805175
4805174
2022-08-25T20:08:57Z
P.Nedelkovski
47736
#WPWPMK, #WPWP
wikitext
text/x-wiki
[[Слика: Circle arc.svg|мини|300px|Малиот исечок е обоен во зелено додека големиот исечок е бел.]]
'''Кружен исечок''' (симбол: '''⌔''' ) — дел од [[круг]] (затворено множество ограничено со кружница) затворен со два [[Полупречник|полупречници]] и [[Крива|лак]], каде што помалата [[плоштина]] е позната како ''мал исечок, а'' поголемата е ''главен исечок''.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=WT0_DAAAQBAJ&pg=PA234|title=Saraswati Mathematics|last=Dewan|first=Rajesh K.|date=2016|publisher=New Saraswati House India Pvt Ltd|isbn=978-8173358371|location=New Delhi|page=234}}</ref> На дијаграмот, {{Мпром|θ}} е [[Централен агол|централниот агол]], <math>r</math> полупречникот на кругот и <math>L</math> е должината на лакот на малиот исечок.
Аголот образуван со поврзување на крајните точки на лакот со која било точка на обемот што не е во исечокот е еднаков на половина од централниот агол.<ref>{{Наведена книга|url=https://www.worldcat.org/oclc/56559272|title=Technical shop mathematics|last=Achatz|first=Thomas|last2=Anderson|first2=John G.|date=2005|publisher=Industrial Press|others=Kathleen McKenzie|isbn=978-0831130862|edition=3rd|location=New York|page=376|oclc=56559272|author-link2=John G. Anderson}}</ref>
== Видови ==
Исечокот со централен агол од 180° се нарекува ''[[Круг|полукруг]]'' и е ограничен со [[Пречник|пречникот]] и [[полукружницата]]. Исечоците со други централни агли понекогаш добиваат посебни имиња, како што се '''квадранти''' (90°), '''секстанти''' (60°) и '''октанти''' (45°), кои доаѓаат од исечокот кој е 4-ти, 6-ти или 8-ми дел од целосниот круг соодветно.
=== Компас ===
[[Податотека:Windrose.svg|мини|десно|150px|Ружа на географските правци со осум точки на [[компас]]]]
Традиционално, [[Насоки на ветерот|насоките на ветрот]] на [[Роза на компас|розата на компасот]] се дадени како еден од 8-те октанти (С, СИ, И, ЈИ, Ј, ЈЗ, З, СЗ) бидејќи тоа е попрецизно отколку само да се даде еден од 4-те квадранти и [[Ветроказ|ветроказот]] обично нема доволно прецизност за да овозможи попрецизно укажување.
Името на инструментот „[[Октант (инструмент)|октант]]“ доаѓа од фактот што се заснова на 1/8 од кругот. Најчесто, октанти се гледаат на [[Роза на компас|розата на компасот]]<nowiki/>розата на компасот.
== Плоштина ==
Вкупната плоштина на кругот е . Плоштината на исечокот може да се добие со множење на плоштината на кругот со односот на аголот θ (изразен во радијани) и {{Мат|2''π''}} (бидејќи плоштината на исечокот е директно пропорционална со неговиот агол, а {{Мат|2''π''}} е аголот за цел круг, во радијани):<math display="block">A = \pi r^2\, \frac{\theta}{2 \pi} = \frac{r^2 \theta}{2}</math>Плоштината на исечокот во однос на ''L'' може да се добие со множење на вкупната површина π ''r'' 2 со односот ''L'' на вкупниот периметар 2π''r'' .<math display="block">A = \pi r^2\, \frac{L}{2\pi r} = \frac{rL}{2}</math>Друг пристап е да се смета оваа плоштина како резултат на следниот интеграл:<math display="block">A = \int_0^\theta\int_0^r dS = \int_0^\theta\int_0^r \tilde{r}\, d\tilde{r}\, d\tilde{\theta} = \int_0^\theta \frac 1 2 r^2\, d\tilde{\theta} = \frac{r^2 \theta}{2}</math>Со претворање на централниот агол во [[Степен (агол)|степени]] се добива <ref name=":0">{{Наведена книга|title=Mathematics: Textbook for class X|last=Uppal|first=Shveta|date=2019|publisher=[[National Council of Educational Research and Training]]|isbn=978-81-7450-634-4|location=[[New Delhi]]|pages=[http://www.ncert.nic.in/ncerts/l/jemh112.pdf#page=4 226], [http://www.ncert.nic.in/ncerts/l/jemh112.pdf#page=5 227]|oclc=1145113954}}</ref><math display="block">A = \pi r^2 \frac{\theta^\circ}{360^\circ}</math>
== Периметар ==
Должината на [[Периметар|периметарот]] на еден исечок е збирот на должината на лакот и двата полупречници:<math display="block">P = L + 2r = \theta r + 2r = r (\theta + 2)</math>каде {{Мпром|θ}} е во радијани.
== Должина на лакот ==
Формулата за должината на лакот е:<ref>{{Наведена книга|url=https://www.worldcat.org/oclc/706621772|title=Calculus I with Precalculus|last=Larson|first=Ron|last2=Edwards|first2=Bruce H.|date=2002|publisher=[[Cengage|Brooks/Cole]]|isbn=978-0-8400-6833-0|edition=3rd|location=Boston, MA.|page=570|oclc=706621772|author-link=Ron Larson}}</ref><math display="block"> L = r \theta </math>каде што {{Мпром|L}} ја претставува должината на лакот, r го претставува полупречникот на кругот и θ го претставува аголот во радијани направен од лакот во центарот на кругот.<ref>{{Наведена книга|url=https://www.worldcat.org/oclc/58869667|title=Mathematics Standard Level for the International Baccalaureate : a text for the new syllabus|last=Wicks|first=Alan|date=2004|publisher=Infinity Publishing.com|isbn=0-7414-2141-0|location=[[West Conshohocken, Pennsylvania|West Conshohocken, PA]]|page=79|oclc=58869667}}</ref>
Ако вредноста на аголот е дадена во степени, тогаш можеме да ја користиме и следната формула со: <ref name=":0">{{Наведена книга|title=Mathematics: Textbook for class X|last=Uppal|first=Shveta|date=2019|publisher=[[National Council of Educational Research and Training]]|isbn=978-81-7450-634-4|location=[[New Delhi]]|pages=[http://www.ncert.nic.in/ncerts/l/jemh112.pdf#page=4 226], [http://www.ncert.nic.in/ncerts/l/jemh112.pdf#page=5 227]|oclc=1145113954}}</ref><math display="block">L = 2 \pi r \frac{\theta}{360}</math>
== Должина на тетива ==
Должината на [[тетива]] образувана со крајните точки на лакот е дадена со<math display="block">C = 2R\sin\frac{\theta}{2}</math>каде што {{Мпром|C}} ја претставува должината на тетивата, {{Мпром|R}} го претставува полупречникот на кругот, а {{Мпром|θ}} ја претставува аголната ширина на исечокот во радијани.
== Поврзано ==
* [[Кружен отсечок]] - дел од исечокот што останува по отстранувањето на триаголникот образуван од центарот на кругот и двете крајни точки на кружниот лак на границата.
* [[Конусен пресек]]
* [[Земен квадрант]]
== Наводи ==
{{наводи}}
== Литература ==
* Gerard, L. J. V., ''The Elements of Geometry, in Eight Books; or, First Step in Applied Logic'' (London, Longmans, Green, Reader and Dyer, 1874), [[iarchive:elementsgeometr00geragoog/page/n309|p. 285]].
* Legendre, A. M., ''Elements of Geometry and Trigonometry'', Charles Davies, ed. (New York: A. S. Barnes &amp; Co., 1858), [https://books.google.com/books?id=pFYliSRwxEgC&pg=RA1-PA119 p. 119].
[[Категорија:Кружници]]
b1vo78prpgo93xocf3b5fp1d5d610yl
Господа Глембаеви
0
1305464
4805219
2022-08-26T07:16:04Z
EmiliaITČA
99441
Создадено преведувајќи ја страницата „[[:sr:Special:Redirect/revision/23118624|Господа Глембајеви]]“
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox vcard" style="width:22em"
! colspan="2" style="text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold" |Господа Глембаеви
|-
| colspan="2" style="text-align:center" |[[Датотека:Gospoda_Glembajevi.jpg|безрамка]]<div style="font-size:90%;">''Корице књиге''</div>
|-
! scope="row" |Автор
|[[Мирослав Крлежа]]
|-
! scope="row" |Земја
|<span class="flagicon">[[Датотека:Flag_of_Yugoslavia_(1918–1941).svg|врска=|алт=|граничник|23x23пкс]] </span>[[Краљевина Југославија]]
|-
! scope="row" |Јазик
|[[Хрватски језик|хрватски]]
|-
! colspan="2" style="text-align:center" |Содржината
|-
! scope="row" |Локализација
|[[Загреб]]; [[1914]].
|-
! colspan="2" style="text-align:center" |Објавување
|-
! scope="row" |Датум
|[[1929]].
|-
! scope="row" |Број на страници
|142
|}
[[Категорија:Странице које користе шаблон Инфокутија Књига са застарелим параметрима|вд Господа Глембајеви]]
[[Категорија:Странице које користе шаблон Инфокутија Књига са застарелим параметрима|глик Господа Глембајеви]]
[[Категорија:Странице које користе шаблон Инфокутија Књига са застарелим параметрима|вр Господа Глембајеви]]
'''''Господа Глембаеви''''' е драма на [[Мирослав Крлежа]] од [[1929|1929 година]] . години. Драмата е поделена во три чина и се занимава со настаните и расколот во семејството Глембеј. Ова е прва драма, од три драми од циклусот ''Глембаев'', во кој се вклучени и драмите ''Во агонија'' и ''Леда'' .
Според драмата е 1988 година. Во 2010 година е снимен филмот ''Глембаеви'' во режија на Антун Врдољак, а во главните улоги се Мустафа Надаревиќ како Леоне и Ена Беговиќ како бароницата Кастели.
== Акција ==
=== Акт прв ===
Црвен салон. На ѕидовите има околу петнаесет портрети на семејството Глембеј. Сè е полно со гости. Ангелика, вдовицата на Иван Глембеј, (најстариот син на Игњат Глембеј) стои на сцената и ги набљудува портретите. Таа е витка и елегантна, криејќи ги рацете во наборите на ракавите. Леоне Глембеј стои до неа. Има седа коса, тенка брада, без мустаќи. Има луле во устата. Леоне почнува да зборува за Кант и Ојлер, потоа за логика и математика. Најпрво се открива дека Леоне е заљубен во Анџелика кога и кажува дека таа е единственото нешто во што верува во куќата во Глембеј. Тој и кажува дека ја гледа цела вечер. На Ангелика станува непријатно. Доаѓаат до портретот на Ангелика и почнуваат да зборуваат за тоа. Пристигнуваат Фабричи и Силбербрант. Сите зборуваат за портретот. Додека Фабрици и Силбербрант го фалат, Леоне постојано му наоѓа мана. Ангелика станува непријатно и оди на други портрети. Сите доаѓаат по неа. Таа почнува да го испрашува Фабрицио за луѓето од портретот. Додека Фабрици зборува за нивните добротворни цели, Леоне вели дека вистината е дека сите Глембејови се измамници и убијци. Фабрици беше зачуден од неговиот став. Пристигнува Пуба барајќи ја бароницата. Целиот е раздразлив бидејќи никој освен него не е загрижен за неодамнешниот настан. Зборува за написи во весниците, кои зборуваат неповолно за семејството Глембеј и особено за бароницата. Смета дека тоа треба да се демантира во весникот. Потоа доаѓа Глембеј и вели дека не е потребно. По концертот на пијано, бароницата влегува во просторијата. Вели дека ја ослободиле и дека повеќе не зборуваат за тоа бидејќи тоа ја вознемирува. Пуба го прашува Глембеј што да прави. Вториот одговара дека е против, а бароницата вели дека ја боли главата. Пуба почнува да чита статија која објаснува се: Синоќа околу девет часот кројачката Фаника Цањегова се фрлила од третиот кат од куќата на банкарот заедно со своето седуммесечно дете, откако била исфрлена од куќата на Глембеј. . Пред тоа, нејзината свекрва била прегазена од бароница со нејзината кочија, но била ослободена. Написот ја обвинува бароницата дека ја убила својата свекрва и шивачка. Глембеј повеќе не може да слуша и бара од Паби да престане да чита. Пуба почнува да кажува дека треба да ги демантираат ваквите написи во весниците. Глембеј повторно се крева против тоа. Леоне, слушајќи цело време, им кажува дека ниту еден збор не може да оживее мртва жена. Бароницата се буни, не мисли дека е таа виновна. Тој оди на тоа прашање. Тој вели дека разговарал со жената и дека побарала само една машина за шиење. Тој и рекол да не се понижува и да си оди. Кога таа замина, тој отиде и купи машина за шиење и ја испрати на нејзината адреса. Пуба го гледа ова како можност да го демантира весникот, а Леоне не може да верува во тоа. На бароницата и е доста и ја напушта собата со својата придружба до терасата, а потоа во градината. Во далечината се слуша гром. Следува расправија меѓу Леоне и Силбербрант. Силбербрант вели дека слушнал разговор помеѓу Леоне и шивачката и дека го слушнал Леоне како најдоброто нешто да направи е да се фрли низ прозорецот. Леоне одговара со обвинување на бароницата и нејзината лажна добротворна организација. Силбербрант почнува да ја брани, а Леоне го обвинува дека е љубовник на бароницата. Сето ова Глембеј го слуша на тераса. Гостите заминуваат. Некои зборуваат за врската помеѓу Леоне и Анџелика.
=== Втор чин ===
Тоа се случува триесет минути подоцна. Сè се одвива во собата на Леоне Глембеј. Ги пакува куферите. Таму се наоѓа и Силбербрант. Го обвинува Леоне дека не го обвинувал пред сите. Да му го кажеше тоа приватно, сепак можеше да му прости, но вака не знае. Леоне едвај обрнува внимание на Силбербрант. Некој чука. Влезете во Глембеј. Леоне му вели да седне. Глембеј останува да стои. Силбербрант се извинува и ја напушта собата. Дијалогот меѓу татко и син продолжува. Почнуваат да зборуваат за сликањето на Леон, за громот, за некои глупости, постојано избегнувајќи ја темата. Конечно Леоне го прашува зошто дошол. Глембеј му кажува дека го слушнал секој збор што го кажува и го прашува дали е вистина. Леоне вели дека е непотребно да разговараат. Глембеј сака тие да имаат пријателски разговор, но Леоне одбива. Глембеј бара докази, а Леоне вели дека нема. Леоне почнува да зборува за семејството. Тој вели дека за се е виновна бароницата. Неговата сестра Алис се удави, бидејќи дознала дека младиот човек во кој се заљубила е љубовник на бароницата. Тој ја обвинува бароницата и за смртта на нејзината мајка, која била отруена. Вели дека се сеќава дека веќе следниот ден кај нив дошла бароницата, со букет темјанушки и куче, и дека не се ни молила „Оче наш“, туку се прекрстила и отишла во салонот. Глембеј му кажува дека припаѓа во лудница и дека тоа е крвта на Даниел, а не на Глембеј. Леоне го обвинува татко му дека купувал подароци и вили за бароницата додека мајка му била жива и дека сè уште земал пари од него што би можеле да ја нахранат целата земја. Глембеј одговара дека бароницата го научила како да живее и дека нема право да ја обвинува. Потоа почнуваат да се расправаат за пари и имот, кој на семејството му го донела мајката на Леоне. Тие се навраќаат на тоа како Леоне ја обвини бароницата дека има љубовница. Леоне му дава писма на својот татко, пронајдени кај еден Скромак кој се самоубил поради бароницата, напишани со ракопис на бароницата и потпишани од Мињон. Глембеј не препознава букви. Тогаш Леоне почнува да ја навредува бароницата, што резултира со напад на бес од Глембеј, кој на крајот го удира Леоне двапати, раскрварувајќи му го лицето. После тоа, Леоне признава дека бароницата и него го завела и затоа не дошол единаесет години. Глембеја почнува да го пробива срцето. Повикува слуга да ја земе бароницата. Не можам да ја најдам во собата. Глембеј станува сомнителен. Пристигнува бароницата, а Глембеј ја прашува каде била. Таа се согласува дека била во градината бидејќи има мигрена. Глембеј повторува: „М-м-м-и-гре-на? Во тоа мрморење, тој падна. Бароницата избезумено бара некој да донесе мраз.
=== Третиот чин ===
Спалната соба на Глембеј. Глембеј лежи на креветот. Ангелика клечи пред неговите нозе. Сликата на таткото на Леоне. Фабрици, Силбербрант и д-р Алтман се уште седат во собата. Се раздени. Пуба Фабричи разговара на телефон, договара состаноци на одборот. Фабрици, Алтман и Силбербрант разговараат за смртта. Д-р Алтман дискутира за смртта од медицинска перспектива, а Силбербрант од религиозна перспектива. Леоне не се задоволува со скицата и ја крши, а Пуба ги зема парчињата и ги реди на масата во целина. Леоне зборува за нејзиниот сон за мртва риба, велејќи дека тоа не е добро. Пуба зборува на телефон и дознава дека во банката има повеќе од пет милиони обврски. Пристигнува бароницата и ја замолува Анџелика да оди да земе вратоврска за Глембеј. Останува сама со Леоне. Таа го прашува зошто ја мрази, што криела од него. Тој молчи. Тој му кажува на Леоне дека тој бил единствениот зрак светлина во куќата во Глембеј. Таа вели дека нејзиниот син веќе ги добил карактеристиките на Глембеј, дека во него веќе се развива криминал. Ангелика се враќа. Тој носи вратоврска. Леоне оди кон телефонот. Се враќа и и кажува на бароницата дека директорот на Трговачка банка ја бара. Анџелика и Леоне остануваат сами. Леоне се разболува. Ангелика го води до каучот. Тој лежи. Тој и кажува како го претепал Глембеј. Тој вели дека има само едно решение, а тоа е да се убие. Пристигнува бароницата, целосно лута. Вели дека Глембеј е ѓубре, ѓубре, дека ја украл. Тој и кажува на Ангелика дека глуми, дека е курва, дека е љубовница на кардиналот. Леоне ѝ вели: „Излези“. Таа му вели дека куќата е нејзина сопственост, дека никој не може да ја избрка. Повторно го обвинува Глембеј. Леоне и кажува дека си го земал само она што таа му го украла сите тие години. Тој и вели да замолчи. Бароницата ги обвинува сите Глембејци дека се убијци и измамници. Леоне ги зема ножиците и ѝ вели: „Ниту друг збор!“ Бароницата почнува да вика што сака од неа. Леоне сака да ја убие, но таа бега. Тој трчаше по неа. Се слуша како вратата тресне, стаклото се крши. Бароницата вика: „Помош!“ Влегува слуга и ги зема инструментите на доктор Алтман. Тој вели дека бароницата е заклана. Ангелика стои како статуа. Птици чврчореат во градината.
== Ликови ==
* '''Наци (Игњат Жак) Глембеј''' — банкар, раководител на фирмата „Глембеј“ (69 год.).
* '''Леоне Глембеј''' — син на Игнатиус и неговата прва сопруга Басилда Даниели (38 години).
* '''Бароницата Кастели-Глембеј''' — втората сопруга на Глембеј (45 години).
* '''Ангелика Глембеј''' — вдовица на постариот син на Глембеј, Иван (29 години).
* '''Титус Фабрици Глембеј''' — братучед на Глембеј (69 години).
* '''Пуба Фабрици Глембеј''' — адвокат, правен советник на фирмата „Глембеј“, син на Титус (28 години).
* '''Доктор Алтман''' — доктор (51 година).
* '''Алојзије Силбербрант''' — доушник на синот на бароницата и нејзин исповедник (39 години).
* '''Оливер Глембеј''' — син на бароницата Кастели и Глембеј (17 години).
[[Категорија:Книжевност на 20 век]]
[[Категорија:Книги од 1929 година]]
b8jo8yroff6u37shc86x5xj5072ebw8
4805221
4805219
2022-08-26T07:17:25Z
EmiliaITČA
99441
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox vcard" style="width:22em"
! colspan="2" style="text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold" |Господа Глембаеви
|-
! scope="row" |Автор
|[[Мирослав Крлежа]]
|-
! scope="row" |Земја
|[[Југославија]]
|-
! scope="row" |Јазик
|[[Хрватски јазик|хрватски]]
|-
! colspan="2" style="text-align:center" |Содржината
|-
! scope="row" |Локализација
|[[Загреб]]; [[1914]].
|-
! colspan="2" style="text-align:center" |Објавување
|-
! scope="row" |Датум
|[[1929]].
|-
! scope="row" |Број на страници
|142
|}
[[Категорија:Странице које користе шаблон Инфокутија Књига са застарелим параметрима|вд Господа Глембајеви]]
[[Категорија:Странице које користе шаблон Инфокутија Књига са застарелим параметрима|глик Господа Глембајеви]]
[[Категорија:Странице које користе шаблон Инфокутија Књига са застарелим параметрима|вр Господа Глембајеви]]
'''''Господа Глембаеви''''' е драма на [[Мирослав Крлежа]] од [[1929|1929 година]] . години. Драмата е поделена во три чина и се занимава со настаните и расколот во семејството Глембеј. Ова е прва драма, од три драми од циклусот ''Глембаев'', во кој се вклучени и драмите ''Во агонија'' и ''Леда'' .
Според драмата е 1988 година. Во 2010 година е снимен филмот ''Глембаеви'' во режија на Антун Врдољак, а во главните улоги се Мустафа Надаревиќ како Леоне и Ена Беговиќ како бароницата Кастели.
== Акција ==
=== Акт прв ===
Црвен салон. На ѕидовите има околу петнаесет портрети на семејството Глембеј. Сè е полно со гости. Ангелика, вдовицата на Иван Глембеј, (најстариот син на Игњат Глембеј) стои на сцената и ги набљудува портретите. Таа е витка и елегантна, криејќи ги рацете во наборите на ракавите. Леоне Глембеј стои до неа. Има седа коса, тенка брада, без мустаќи. Има луле во устата. Леоне почнува да зборува за Кант и Ојлер, потоа за логика и математика. Најпрво се открива дека Леоне е заљубен во Анџелика кога и кажува дека таа е единственото нешто во што верува во куќата во Глембеј. Тој и кажува дека ја гледа цела вечер. На Ангелика станува непријатно. Доаѓаат до портретот на Ангелика и почнуваат да зборуваат за тоа. Пристигнуваат Фабричи и Силбербрант. Сите зборуваат за портретот. Додека Фабрици и Силбербрант го фалат, Леоне постојано му наоѓа мана. Ангелика станува непријатно и оди на други портрети. Сите доаѓаат по неа. Таа почнува да го испрашува Фабрицио за луѓето од портретот. Додека Фабрици зборува за нивните добротворни цели, Леоне вели дека вистината е дека сите Глембејови се измамници и убијци. Фабрици беше зачуден од неговиот став. Пристигнува Пуба барајќи ја бароницата. Целиот е раздразлив бидејќи никој освен него не е загрижен за неодамнешниот настан. Зборува за написи во весниците, кои зборуваат неповолно за семејството Глембеј и особено за бароницата. Смета дека тоа треба да се демантира во весникот. Потоа доаѓа Глембеј и вели дека не е потребно. По концертот на пијано, бароницата влегува во просторијата. Вели дека ја ослободиле и дека повеќе не зборуваат за тоа бидејќи тоа ја вознемирува. Пуба го прашува Глембеј што да прави. Вториот одговара дека е против, а бароницата вели дека ја боли главата. Пуба почнува да чита статија која објаснува се: Синоќа околу девет часот кројачката Фаника Цањегова се фрлила од третиот кат од куќата на банкарот заедно со своето седуммесечно дете, откако била исфрлена од куќата на Глембеј. . Пред тоа, нејзината свекрва била прегазена од бароница со нејзината кочија, но била ослободена. Написот ја обвинува бароницата дека ја убила својата свекрва и шивачка. Глембеј повеќе не може да слуша и бара од Паби да престане да чита. Пуба почнува да кажува дека треба да ги демантираат ваквите написи во весниците. Глембеј повторно се крева против тоа. Леоне, слушајќи цело време, им кажува дека ниту еден збор не може да оживее мртва жена. Бароницата се буни, не мисли дека е таа виновна. Тој оди на тоа прашање. Тој вели дека разговарал со жената и дека побарала само една машина за шиење. Тој и рекол да не се понижува и да си оди. Кога таа замина, тој отиде и купи машина за шиење и ја испрати на нејзината адреса. Пуба го гледа ова како можност да го демантира весникот, а Леоне не може да верува во тоа. На бароницата и е доста и ја напушта собата со својата придружба до терасата, а потоа во градината. Во далечината се слуша гром. Следува расправија меѓу Леоне и Силбербрант. Силбербрант вели дека слушнал разговор помеѓу Леоне и шивачката и дека го слушнал Леоне како најдоброто нешто да направи е да се фрли низ прозорецот. Леоне одговара со обвинување на бароницата и нејзината лажна добротворна организација. Силбербрант почнува да ја брани, а Леоне го обвинува дека е љубовник на бароницата. Сето ова Глембеј го слуша на тераса. Гостите заминуваат. Некои зборуваат за врската помеѓу Леоне и Анџелика.
=== Втор чин ===
Тоа се случува триесет минути подоцна. Сè се одвива во собата на Леоне Глембеј. Ги пакува куферите. Таму се наоѓа и Силбербрант. Го обвинува Леоне дека не го обвинувал пред сите. Да му го кажеше тоа приватно, сепак можеше да му прости, но вака не знае. Леоне едвај обрнува внимание на Силбербрант. Некој чука. Влезете во Глембеј. Леоне му вели да седне. Глембеј останува да стои. Силбербрант се извинува и ја напушта собата. Дијалогот меѓу татко и син продолжува. Почнуваат да зборуваат за сликањето на Леон, за громот, за некои глупости, постојано избегнувајќи ја темата. Конечно Леоне го прашува зошто дошол. Глембеј му кажува дека го слушнал секој збор што го кажува и го прашува дали е вистина. Леоне вели дека е непотребно да разговараат. Глембеј сака тие да имаат пријателски разговор, но Леоне одбива. Глембеј бара докази, а Леоне вели дека нема. Леоне почнува да зборува за семејството. Тој вели дека за се е виновна бароницата. Неговата сестра Алис се удави, бидејќи дознала дека младиот човек во кој се заљубила е љубовник на бароницата. Тој ја обвинува бароницата и за смртта на нејзината мајка, која била отруена. Вели дека се сеќава дека веќе следниот ден кај нив дошла бароницата, со букет темјанушки и куче, и дека не се ни молила „Оче наш“, туку се прекрстила и отишла во салонот. Глембеј му кажува дека припаѓа во лудница и дека тоа е крвта на Даниел, а не на Глембеј. Леоне го обвинува татко му дека купувал подароци и вили за бароницата додека мајка му била жива и дека сè уште земал пари од него што би можеле да ја нахранат целата земја. Глембеј одговара дека бароницата го научила како да живее и дека нема право да ја обвинува. Потоа почнуваат да се расправаат за пари и имот, кој на семејството му го донела мајката на Леоне. Тие се навраќаат на тоа како Леоне ја обвини бароницата дека има љубовница. Леоне му дава писма на својот татко, пронајдени кај еден Скромак кој се самоубил поради бароницата, напишани со ракопис на бароницата и потпишани од Мињон. Глембеј не препознава букви. Тогаш Леоне почнува да ја навредува бароницата, што резултира со напад на бес од Глембеј, кој на крајот го удира Леоне двапати, раскрварувајќи му го лицето. После тоа, Леоне признава дека бароницата и него го завела и затоа не дошол единаесет години. Глембеја почнува да го пробива срцето. Повикува слуга да ја земе бароницата. Не можам да ја најдам во собата. Глембеј станува сомнителен. Пристигнува бароницата, а Глембеј ја прашува каде била. Таа се согласува дека била во градината бидејќи има мигрена. Глембеј повторува: „М-м-м-и-гре-на? Во тоа мрморење, тој падна. Бароницата избезумено бара некој да донесе мраз.
=== Третиот чин ===
Спалната соба на Глембеј. Глембеј лежи на креветот. Ангелика клечи пред неговите нозе. Сликата на таткото на Леоне. Фабрици, Силбербрант и д-р Алтман се уште седат во собата. Се раздени. Пуба Фабричи разговара на телефон, договара состаноци на одборот. Фабрици, Алтман и Силбербрант разговараат за смртта. Д-р Алтман дискутира за смртта од медицинска перспектива, а Силбербрант од религиозна перспектива. Леоне не се задоволува со скицата и ја крши, а Пуба ги зема парчињата и ги реди на масата во целина. Леоне зборува за нејзиниот сон за мртва риба, велејќи дека тоа не е добро. Пуба зборува на телефон и дознава дека во банката има повеќе од пет милиони обврски. Пристигнува бароницата и ја замолува Анџелика да оди да земе вратоврска за Глембеј. Останува сама со Леоне. Таа го прашува зошто ја мрази, што криела од него. Тој молчи. Тој му кажува на Леоне дека тој бил единствениот зрак светлина во куќата во Глембеј. Таа вели дека нејзиниот син веќе ги добил карактеристиките на Глембеј, дека во него веќе се развива криминал. Ангелика се враќа. Тој носи вратоврска. Леоне оди кон телефонот. Се враќа и и кажува на бароницата дека директорот на Трговачка банка ја бара. Анџелика и Леоне остануваат сами. Леоне се разболува. Ангелика го води до каучот. Тој лежи. Тој и кажува како го претепал Глембеј. Тој вели дека има само едно решение, а тоа е да се убие. Пристигнува бароницата, целосно лута. Вели дека Глембеј е ѓубре, ѓубре, дека ја украл. Тој и кажува на Ангелика дека глуми, дека е курва, дека е љубовница на кардиналот. Леоне ѝ вели: „Излези“. Таа му вели дека куќата е нејзина сопственост, дека никој не може да ја избрка. Повторно го обвинува Глембеј. Леоне и кажува дека си го земал само она што таа му го украла сите тие години. Тој и вели да замолчи. Бароницата ги обвинува сите Глембејци дека се убијци и измамници. Леоне ги зема ножиците и ѝ вели: „Ниту друг збор!“ Бароницата почнува да вика што сака од неа. Леоне сака да ја убие, но таа бега. Тој трчаше по неа. Се слуша како вратата тресне, стаклото се крши. Бароницата вика: „Помош!“ Влегува слуга и ги зема инструментите на доктор Алтман. Тој вели дека бароницата е заклана. Ангелика стои како статуа. Птици чврчореат во градината.
== Ликови ==
* '''Наци (Игњат Жак) Глембеј''' — банкар, раководител на фирмата „Глембеј“ (69 год.).
* '''Леоне Глембеј''' — син на Игнатиус и неговата прва сопруга Басилда Даниели (38 години).
* '''Бароницата Кастели-Глембеј''' — втората сопруга на Глембеј (45 години).
* '''Ангелика Глембеј''' — вдовица на постариот син на Глембеј, Иван (29 години).
* '''Титус Фабрици Глембеј''' — братучед на Глембеј (69 години).
* '''Пуба Фабрици Глембеј''' — адвокат, правен советник на фирмата „Глембеј“, син на Титус (28 години).
* '''Доктор Алтман''' — доктор (51 година).
* '''Алојзије Силбербрант''' — доушник на синот на бароницата и нејзин исповедник (39 години).
* '''Оливер Глембеј''' — син на бароницата Кастели и Глембеј (17 години).
[[Категорија:Книжевност на 20 век]]
[[Категорија:Книги од 1929 година]]
35vj4ku71637cvgo6im588pqj9r29ae
4805223
4805221
2022-08-26T07:18:47Z
EmiliaITČA
99441
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox vcard" style="width:22em"
! colspan="2" style="text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold" |Господа Глембаеви
|-
! scope="row" |Автор
|[[Мирослав Крлежа]]
|-
! scope="row" |Земја
|[[Југославија]]
|-
! scope="row" |Јазик
|[[Хрватски јазик|хрватски]]
|-
! colspan="2" style="text-align:center" |Содржината
|-
! scope="row" |Локализација
|[[Загреб]]; [[1914]].
|-
! colspan="2" style="text-align:center" |Објавување
|-
! scope="row" |Датум
|[[1929]].
|-
! scope="row" |Број на страници
|142
|}
[[Категорија:Странице које користе шаблон Инфокутија Књига са застарелим параметрима|вд Господа Глембајеви]]
[[Категорија:Странице које користе шаблон Инфокутија Књига са застарелим параметрима|глик Господа Глембајеви]]
'''''Господа Глембаеви''''' е драма на [[Мирослав Крлежа]] од [[1929|1929 година]] . години. Драмата е поделена во три чина и се занимава со настаните и расколот во семејството Глембеј. Ова е прва драма, од три драми од циклусот ''Глембаев'', во кој се вклучени и драмите ''Во агонија'' и ''Леда'' .
Според драмата е 1988 година. Во 2010 година е снимен филмот ''Глембаеви'' во режија на Антун Врдољак, а во главните улоги се Мустафа Надаревиќ како Леоне и Ена Беговиќ како бароницата Кастели.
== Акција ==
=== Акт прв ===
Црвен салон. На ѕидовите има околу петнаесет портрети на семејството Глембеј. Сè е полно со гости. Ангелика, вдовицата на Иван Глембеј, (најстариот син на Игњат Глембеј) стои на сцената и ги набљудува портретите. Таа е витка и елегантна, криејќи ги рацете во наборите на ракавите. Леоне Глембеј стои до неа. Има седа коса, тенка брада, без мустаќи. Има луле во устата. Леоне почнува да зборува за Кант и Ојлер, потоа за логика и математика. Најпрво се открива дека Леоне е заљубен во Анџелика кога и кажува дека таа е единственото нешто во што верува во куќата во Глембеј. Тој и кажува дека ја гледа цела вечер. На Ангелика станува непријатно. Доаѓаат до портретот на Ангелика и почнуваат да зборуваат за тоа. Пристигнуваат Фабричи и Силбербрант. Сите зборуваат за портретот. Додека Фабрици и Силбербрант го фалат, Леоне постојано му наоѓа мана. Ангелика станува непријатно и оди на други портрети. Сите доаѓаат по неа. Таа почнува да го испрашува Фабрицио за луѓето од портретот. Додека Фабрици зборува за нивните добротворни цели, Леоне вели дека вистината е дека сите Глембејови се измамници и убијци. Фабрици беше зачуден од неговиот став. Пристигнува Пуба барајќи ја бароницата. Целиот е раздразлив бидејќи никој освен него не е загрижен за неодамнешниот настан. Зборува за написи во весниците, кои зборуваат неповолно за семејството Глембеј и особено за бароницата. Смета дека тоа треба да се демантира во весникот. Потоа доаѓа Глембеј и вели дека не е потребно. По концертот на пијано, бароницата влегува во просторијата. Вели дека ја ослободиле и дека повеќе не зборуваат за тоа бидејќи тоа ја вознемирува. Пуба го прашува Глембеј што да прави. Вториот одговара дека е против, а бароницата вели дека ја боли главата. Пуба почнува да чита статија која објаснува се: Синоќа околу девет часот кројачката Фаника Цањегова се фрлила од третиот кат од куќата на банкарот заедно со своето седуммесечно дете, откако била исфрлена од куќата на Глембеј. . Пред тоа, нејзината свекрва била прегазена од бароница со нејзината кочија, но била ослободена. Написот ја обвинува бароницата дека ја убила својата свекрва и шивачка. Глембеј повеќе не може да слуша и бара од Паби да престане да чита. Пуба почнува да кажува дека треба да ги демантираат ваквите написи во весниците. Глембеј повторно се крева против тоа. Леоне, слушајќи цело време, им кажува дека ниту еден збор не може да оживее мртва жена. Бароницата се буни, не мисли дека е таа виновна. Тој оди на тоа прашање. Тој вели дека разговарал со жената и дека побарала само една машина за шиење. Тој и рекол да не се понижува и да си оди. Кога таа замина, тој отиде и купи машина за шиење и ја испрати на нејзината адреса. Пуба го гледа ова како можност да го демантира весникот, а Леоне не може да верува во тоа. На бароницата и е доста и ја напушта собата со својата придружба до терасата, а потоа во градината. Во далечината се слуша гром. Следува расправија меѓу Леоне и Силбербрант. Силбербрант вели дека слушнал разговор помеѓу Леоне и шивачката и дека го слушнал Леоне како најдоброто нешто да направи е да се фрли низ прозорецот. Леоне одговара со обвинување на бароницата и нејзината лажна добротворна организација. Силбербрант почнува да ја брани, а Леоне го обвинува дека е љубовник на бароницата. Сето ова Глембеј го слуша на тераса. Гостите заминуваат. Некои зборуваат за врската помеѓу Леоне и Анџелика.
=== Втор чин ===
Тоа се случува триесет минути подоцна. Сè се одвива во собата на Леоне Глембеј. Ги пакува куферите. Таму се наоѓа и Силбербрант. Го обвинува Леоне дека не го обвинувал пред сите. Да му го кажеше тоа приватно, сепак можеше да му прости, но вака не знае. Леоне едвај обрнува внимание на Силбербрант. Некој чука. Влезете во Глембеј. Леоне му вели да седне. Глембеј останува да стои. Силбербрант се извинува и ја напушта собата. Дијалогот меѓу татко и син продолжува. Почнуваат да зборуваат за сликањето на Леон, за громот, за некои глупости, постојано избегнувајќи ја темата. Конечно Леоне го прашува зошто дошол. Глембеј му кажува дека го слушнал секој збор што го кажува и го прашува дали е вистина. Леоне вели дека е непотребно да разговараат. Глембеј сака тие да имаат пријателски разговор, но Леоне одбива. Глембеј бара докази, а Леоне вели дека нема. Леоне почнува да зборува за семејството. Тој вели дека за се е виновна бароницата. Неговата сестра Алис се удави, бидејќи дознала дека младиот човек во кој се заљубила е љубовник на бароницата. Тој ја обвинува бароницата и за смртта на нејзината мајка, која била отруена. Вели дека се сеќава дека веќе следниот ден кај нив дошла бароницата, со букет темјанушки и куче, и дека не се ни молила „Оче наш“, туку се прекрстила и отишла во салонот. Глембеј му кажува дека припаѓа во лудница и дека тоа е крвта на Даниел, а не на Глембеј. Леоне го обвинува татко му дека купувал подароци и вили за бароницата додека мајка му била жива и дека сè уште земал пари од него што би можеле да ја нахранат целата земја. Глембеј одговара дека бароницата го научила како да живее и дека нема право да ја обвинува. Потоа почнуваат да се расправаат за пари и имот, кој на семејството му го донела мајката на Леоне. Тие се навраќаат на тоа како Леоне ја обвини бароницата дека има љубовница. Леоне му дава писма на својот татко, пронајдени кај еден Скромак кој се самоубил поради бароницата, напишани со ракопис на бароницата и потпишани од Мињон. Глембеј не препознава букви. Тогаш Леоне почнува да ја навредува бароницата, што резултира со напад на бес од Глембеј, кој на крајот го удира Леоне двапати, раскрварувајќи му го лицето. После тоа, Леоне признава дека бароницата и него го завела и затоа не дошол единаесет години. Глембеја почнува да го пробива срцето. Повикува слуга да ја земе бароницата. Не можам да ја најдам во собата. Глембеј станува сомнителен. Пристигнува бароницата, а Глембеј ја прашува каде била. Таа се согласува дека била во градината бидејќи има мигрена. Глембеј повторува: „М-м-м-и-гре-на? Во тоа мрморење, тој падна. Бароницата избезумено бара некој да донесе мраз.
=== Третиот чин ===
Спалната соба на Глембеј. Глембеј лежи на креветот. Ангелика клечи пред неговите нозе. Сликата на таткото на Леоне. Фабрици, Силбербрант и д-р Алтман се уште седат во собата. Се раздени. Пуба Фабричи разговара на телефон, договара состаноци на одборот. Фабрици, Алтман и Силбербрант разговараат за смртта. Д-р Алтман дискутира за смртта од медицинска перспектива, а Силбербрант од религиозна перспектива. Леоне не се задоволува со скицата и ја крши, а Пуба ги зема парчињата и ги реди на масата во целина. Леоне зборува за нејзиниот сон за мртва риба, велејќи дека тоа не е добро. Пуба зборува на телефон и дознава дека во банката има повеќе од пет милиони обврски. Пристигнува бароницата и ја замолува Анџелика да оди да земе вратоврска за Глембеј. Останува сама со Леоне. Таа го прашува зошто ја мрази, што криела од него. Тој молчи. Тој му кажува на Леоне дека тој бил единствениот зрак светлина во куќата во Глембеј. Таа вели дека нејзиниот син веќе ги добил карактеристиките на Глембеј, дека во него веќе се развива криминал. Ангелика се враќа. Тој носи вратоврска. Леоне оди кон телефонот. Се враќа и и кажува на бароницата дека директорот на Трговачка банка ја бара. Анџелика и Леоне остануваат сами. Леоне се разболува. Ангелика го води до каучот. Тој лежи. Тој и кажува како го претепал Глембеј. Тој вели дека има само едно решение, а тоа е да се убие. Пристигнува бароницата, целосно лута. Вели дека Глембеј е ѓубре, ѓубре, дека ја украл. Тој и кажува на Ангелика дека глуми, дека е курва, дека е љубовница на кардиналот. Леоне ѝ вели: „Излези“. Таа му вели дека куќата е нејзина сопственост, дека никој не може да ја избрка. Повторно го обвинува Глембеј. Леоне и кажува дека си го земал само она што таа му го украла сите тие години. Тој и вели да замолчи. Бароницата ги обвинува сите Глембејци дека се убијци и измамници. Леоне ги зема ножиците и ѝ вели: „Ниту друг збор!“ Бароницата почнува да вика што сака од неа. Леоне сака да ја убие, но таа бега. Тој трчаше по неа. Се слуша како вратата тресне, стаклото се крши. Бароницата вика: „Помош!“ Влегува слуга и ги зема инструментите на доктор Алтман. Тој вели дека бароницата е заклана. Ангелика стои како статуа. Птици чврчореат во градината.
== Ликови ==
* '''Наци (Игњат Жак) Глембеј''' — банкар, раководител на фирмата „Глембеј“ (69 год.).
* '''Леоне Глембеј''' — син на Игнатиус и неговата прва сопруга Басилда Даниели (38 години).
* '''Бароницата Кастели-Глембеј''' — втората сопруга на Глембеј (45 години).
* '''Ангелика Глембеј''' — вдовица на постариот син на Глембеј, Иван (29 години).
* '''Титус Фабрици Глембеј''' — братучед на Глембеј (69 години).
* '''Пуба Фабрици Глембеј''' — адвокат, правен советник на фирмата „Глембеј“, син на Титус (28 години).
* '''Доктор Алтман''' — доктор (51 година).
* '''Алојзије Силбербрант''' — доушник на синот на бароницата и нејзин исповедник (39 години).
* '''Оливер Глембеј''' — син на бароницата Кастели и Глембеј (17 години).
[[Категорија:Книжевност на 20 век]]
[[Категорија:Книги од 1929 година]]
4tl84voz7g9q9ne7ucrf0wa2iadxmv5
Јасин Адли
0
1305465
4805220
2022-08-26T07:16:52Z
Тиверополник
1815
нс
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography 3
| name = Јасин Адли
| image = Lens - Girondins de Bordeaux (19-09-2020) 30.jpg
| caption = Адли во 2020 година
| fullname = Јасин Адли<ref>{{cite web |url=https://www.fifadata.com/document/FWYC/2019/pdf/FWYC_2019_SquadLists.pdf |title=FIFA U-20 World Cup Poland 2019: List of Players: France |publisher=FIFA |page=4 |date=13 June 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200206013743/https://www.fifadata.com/document/FWYC/2019/pdf/FWYC_2019_SquadLists.pdf |archive-date=6 February 2020}}</ref>
| birth_date = {{birth date and age|2000|7|29|df=y}}
| birth_place = [[Витри сир Сен]], Франција
| height = 1.86 m
| position = [[Офанзивен играч за врска|среден ред]]<ref>{{WorldFootball.net|yacine-adli}}</ref>
| currentclub = [[ФК Милан|Милан]]
| clubnumber = 7
| youthyears1 = 2006–2013
| youthclubs1 = ФК Вилжиф
| youthyears2 = 2013–2018
| youthclubs2 = [[ФК Париз Сен Жермен Б|ПСЖ Б]]
| years1 = 2017–2019
| clubs1 = [[ФК Париз Сен Жермен Б|ПСЖ Б]]
| caps1 = 20
| goals1 = 4
| years2 = 2018–2019
| clubs2 ={{Fb team Paris Saint-Germain}}
| caps2 = 1
| goals2 = 0
| years3 = 2019–2021
| clubs3 ={{Fb team Bordeaux}}
| caps3 = 67
| goals3 = 5
| years4 = 2021–
| clubs4 = {{Fb team Milan}}
| caps4 = 0
| goals4 = 0
| years5 = 2021–2022
| clubs5 = → {{Fb team Bordeaux}} (п)
| caps5 = 32
| goals5 = 1
| nationalyears1 = 2015–2016
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 16 години|Франција 16]]
| nationalcaps1 = 10
| nationalgoals1 = 4
| nationalyears2 = 2016–2017
| nationalteam2 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 17 години|Франција 17]]
| nationalcaps2 = 16
| nationalgoals2 = 6
| nationalyears3 = 2017–2018
| nationalteam3 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 18 години|Франција 18]]
| nationalcaps3 = 7
| nationalgoals3 = 3
| nationalyears4 = 2018–2019
| nationalteam4 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 19 години|Франција 19]]
| nationalcaps4 = 11
| nationalgoals4 = 2
| nationalyears5 = 2018–2019
| nationalteam5 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 20 години|Франција 20]]
| nationalcaps5 = 5
| nationalgoals5 = 1
| club-update = 16:26, 29 јуни 2022 (UTC)
}}
'''Јасин Адли''' (роден на {{роден на|29|јули|2000}} година во [[Витри сир Сен]]) — [[Французи|француски]] [[фудбалер]] кој настапува за екипата на [[ФК Милан]] на позиција [[среден ред (фудбал)|играч за врска]].
l8lao447453d43bxduyc2mapj8ty6on
4805222
4805220
2022-08-26T07:17:46Z
Тиверополник
1815
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography 3
| name = Јасин Адли
| image =
[[Податотека:Lens - Girondins de Bordeaux (19-09-2020) 30.jpg|250п]]
| caption =
| fullname = Јасин Адли<ref>{{cite web |url=https://www.fifadata.com/document/FWYC/2019/pdf/FWYC_2019_SquadLists.pdf |title=FIFA U-20 World Cup Poland 2019: List of Players: France |publisher=FIFA |page=4 |date=13 June 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200206013743/https://www.fifadata.com/document/FWYC/2019/pdf/FWYC_2019_SquadLists.pdf |archive-date=6 February 2020}}</ref>
| birth_date = {{birth date and age|2000|7|29|df=y}}
| birth_place = [[Витри сир Сен]], Франција
| height = 1.86 m
| position = [[Офанзивен играч за врска|среден ред]]<ref>{{WorldFootball.net|yacine-adli}}</ref>
| currentclub = [[ФК Милан|Милан]]
| clubnumber = 7
| youthyears1 = 2006–2013
| youthclubs1 = ФК Вилжиф
| youthyears2 = 2013–2018
| youthclubs2 = [[ФК Париз Сен Жермен Б|ПСЖ Б]]
| years1 = 2017–2019
| clubs1 = [[ФК Париз Сен Жермен Б|ПСЖ Б]]
| caps1 = 20
| goals1 = 4
| years2 = 2018–2019
| clubs2 ={{Fb team Paris Saint-Germain}}
| caps2 = 1
| goals2 = 0
| years3 = 2019–2021
| clubs3 ={{Fb team Bordeaux}}
| caps3 = 67
| goals3 = 5
| years4 = 2021–
| clubs4 = {{Fb team Milan}}
| caps4 = 0
| goals4 = 0
| years5 = 2021–2022
| clubs5 = → {{Fb team Bordeaux}} (п)
| caps5 = 32
| goals5 = 1
| nationalyears1 = 2015–2016
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 16 години|Франција 16]]
| nationalcaps1 = 10
| nationalgoals1 = 4
| nationalyears2 = 2016–2017
| nationalteam2 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 17 години|Франција 17]]
| nationalcaps2 = 16
| nationalgoals2 = 6
| nationalyears3 = 2017–2018
| nationalteam3 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 18 години|Франција 18]]
| nationalcaps3 = 7
| nationalgoals3 = 3
| nationalyears4 = 2018–2019
| nationalteam4 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 19 години|Франција 19]]
| nationalcaps4 = 11
| nationalgoals4 = 2
| nationalyears5 = 2018–2019
| nationalteam5 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 20 години|Франција 20]]
| nationalcaps5 = 5
| nationalgoals5 = 1
| club-update = 16:26, 29 јуни 2022 (UTC)
}}
'''Јасин Адли''' (роден на {{роден на|29|јули|2000}} година во [[Витри сир Сен]]) — [[Французи|француски]] [[фудбалер]] кој настапува за екипата на [[ФК Милан]] на позиција [[среден ред (фудбал)|играч за врска]].
lwtlkzm1nnq5mmo6i8w22dsepx5svhj
4805224
4805222
2022-08-26T07:23:52Z
Тиверополник
1815
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography 3
| name = Јасин Адли
| image =
[[Податотека:Lens - Girondins de Bordeaux (19-09-2020) 30.jpg|250п]]
| caption =
| fullname = Јасин Адли<ref>{{cite web |url=https://www.fifadata.com/document/FWYC/2019/pdf/FWYC_2019_SquadLists.pdf |title=FIFA U-20 World Cup Poland 2019: List of Players: France |publisher=FIFA |page=4 |date=13 June 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200206013743/https://www.fifadata.com/document/FWYC/2019/pdf/FWYC_2019_SquadLists.pdf |archive-date=6 February 2020}}</ref>
| birth_date = {{birth date and age|2000|7|29|df=y}}
| birth_place = [[Витри сир Сен]], Франција
| height = 1.86 m
| position = [[Офанзивен играч за врска|среден ред]]<ref>{{WorldFootball.net|yacine-adli}}</ref>
| currentclub = [[ФК Милан|Милан]]
| clubnumber = 7
| youthyears1 = 2006–2013
| youthclubs1 = ФК Вилжиф
| youthyears2 = 2013–2018
| youthclubs2 = [[ФК Париз Сен Жермен Б|ПСЖ Б]]
| years1 = 2017–2019
| clubs1 = [[ФК Париз Сен Жермен Б|ПСЖ Б]]
| caps1 = 20
| goals1 = 4
| years2 = 2018–2019
| clubs2 ={{Fb team Paris Saint-Germain}}
| caps2 = 1
| goals2 = 0
| years3 = 2019–2021
| clubs3 ={{Fb team Bordeaux}}
| caps3 = 67
| goals3 = 5
| years4 = 2021–
| clubs4 = {{Fb team Milan}}
| caps4 = 0
| goals4 = 0
| years5 = 2021–2022
| clubs5 = → {{Fb team Bordeaux}} (п)
| caps5 = 32
| goals5 = 1
| nationalyears1 = 2015–2016
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 16 години|Франција 16]]
| nationalcaps1 = 10
| nationalgoals1 = 4
| nationalyears2 = 2016–2017
| nationalteam2 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 17 години|Франција 17]]
| nationalcaps2 = 16
| nationalgoals2 = 6
| nationalyears3 = 2017–2018
| nationalteam3 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 18 години|Франција 18]]
| nationalcaps3 = 7
| nationalgoals3 = 3
| nationalyears4 = 2018–2019
| nationalteam4 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 19 години|Франција 19]]
| nationalcaps4 = 11
| nationalgoals4 = 2
| nationalyears5 = 2018–2019
| nationalteam5 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 20 години|Франција 20]]
| nationalcaps5 = 5
| nationalgoals5 = 1
| club-update = 16:26, 29 јуни 2022 (UTC)
}}
'''Јасин Адли''' (роден на {{роден на|29|јули|2000}} година во [[Витри сир Сен]]) — [[Французи|француски]] [[фудбалер]] кој настапува за екипата на [[ФК Милан]] на позиција [[среден ред (фудбал)|играч за врска]].
==Клупска кариера==
===Париз Сен Жермен===
Адли го направил своето професионално деби за [[ФК Париз Сен Жермен|Париз Сен Жермен]] (ПСЖ) на [[19 мај]] [[2018]] година во последниот натпревар во Лига 1 од сезоната против Каен. Тој го заменил [[Кристофер Нкунку]] во 83 минута во ремито 0–0 на гости<ref name="soccerway2">{{cite web|url=https://int.soccerway.com/matches/2018/05/19/france/ligue-1/stade-malherbe-caen-calvados-basse-norma/paris-saint-germain-fc/2465275/|title=Caen vs. PSG - 19 May 2018 - Soccerway|publisher=soccerway.com|access-date=19 May 2018}}</ref>. На [[2 јули]] [[2018]] година, Адли го потпишал својот прв професионален договор со ПСЖ<ref>{{Cite web |date=2 July 2018 |title=Yacine Adli signe son premier contrat professionnel |trans-title=Yacine Adli signs his first professional contract |url=https://www.psg.fr/equipes/equipe-premiere/content/yacine-adli-signe-son-premier-contrat-professionnel#:~:text=Le%20Paris%20Saint%2DGermain%20est,le%20club%20de%20la%20capitale. |access-date=11 June 2022 |publisher=[[Paris Saint-Germain F.C.]] |language=fr}}</ref>.
===Бордо===
На [[31 јануари]] [[2019]] година, последниот ден од зимскиот преоден рок 2018–19, Адли му се придружил на лигашкиот ривал [[ФК Бордо|Бордо]] со договор од 4+1⁄2 години. Трансферот, наводно, вклучувал надомест од 5,5 милиони евра и клаузула за продажба од 40%.<ref>{{cite web |last1=Margueritte |first1=Matthieu |title=Officiel : Yacine Adli file à Bordeaux |url=http://www.footmercato.net/ligue-1/transferts/officiel-yacine-adli-file-a-bordeaux_246639 |website=Footmercato |access-date=1 February 2019 |language=fr |date=31 January 2019}}</ref><ref>{{cite web |title=PSG youngster Adli joins Bordeaux |url=https://www.foxsportsasia.com/football/transfer-news/1034726/psg-youngster-adli-joins-bordeaux/ |website=FOX Sports Asia |access-date=1 February 2019 |date=31 January 2019}}</ref>
Адли постигнал гол против неговиот поранешен тим Париз Сен Жермен во ремито 2–2 на [[Парк на принцовите|Паркот на принцовите]] на [[28 ноември]] [[2020]] година<ref>{{Cite web|date=28 November 2020|title=Paris Saint-Germain vs. Bordeaux|url=https://www.espn.com/soccer/match?gameId=573154|website=ESPN}}</ref>.
===Милан===
На [[31 август]] [[2021]] година, било објавено дека Адли потпишал за гигантот од [[Серија А,|Серија А]], [[ФК Милан|Милан]] на петгодишен договор<ref name=":0">{{Cite web |date=31 August 2021 |title=Official Statement: Yacine Adli |url=https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2021-08-31/official-statement-yacine-adli |access-date=11 June 2022 |publisher=[[A.C. Milan]]}}</ref>. Надоместокот платен на Бордо изнесувал 8 милиони евра<ref>{{Cite web |last=Möller |first=Isak |date=31 August 2021 |title=Official: AC Milan announce signing of Yacine Adli from Bordeaux plus subsequent loan |url=https://sempremilan.com/official-ac-milan-announce-signing-of-yacine-adli-from-bordeaux-will-loan-him-back |access-date=11 June 2022 |website=SempreMilan}}</ref>. Тој бил позајмен назад во клубот до крајот на сезоната 2021–22.
==Меѓународна кариера==
Адли е роден во [[Франција]]<ref>{{cite web|url=https://www.africatopsports.com/2018/02/28/yacine-adli-pepite-franco-algerienne-affole-leurope/|title=Yacine Adli : La pépite franco-algérienne affole l'Europe|date=28 February 2018}}</ref> Тој е младински интернационалец за Франција и ја претставувал Франција до 17 години на Европското првенство за играчи до 17 години во 2017 година<ref>{{Cite web|url=https://www.uefa.com/under17/news/0252-0cda41f910d9-58c34a2eab80-1000--ten-to-watch-from-u17-euro-in-croatia/|title=Ten to watch from U17 EURO in Croatia|date=May 22, 2017|website=UEFA.com}}</ref> и на Светското првенство за играчи до 17 години во 2017 година<ref>{{Cite web|url=https://www.firstpost.com/sports/fifa-u-17-world-cup-2017-heavyweights-france-take-on-debutants-new-caledonia-in-group-e-opener-4120929.html|title=FIFA U-17 World Cup 2017: Heavyweights France take on debutants New Caledonia in Group E opener - Sports News , Firstpost|date=October 8, 2017|website=Firstpost}}</ref>.
==Статистика==
easmt58eyswsicgifoxr7fxjs5bpa6t
4805225
4805224
2022-08-26T07:31:25Z
Тиверополник
1815
/* Статистика */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography 3
| name = Јасин Адли
| image =
[[Податотека:Lens - Girondins de Bordeaux (19-09-2020) 30.jpg|250п]]
| caption =
| fullname = Јасин Адли<ref>{{cite web |url=https://www.fifadata.com/document/FWYC/2019/pdf/FWYC_2019_SquadLists.pdf |title=FIFA U-20 World Cup Poland 2019: List of Players: France |publisher=FIFA |page=4 |date=13 June 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200206013743/https://www.fifadata.com/document/FWYC/2019/pdf/FWYC_2019_SquadLists.pdf |archive-date=6 February 2020}}</ref>
| birth_date = {{birth date and age|2000|7|29|df=y}}
| birth_place = [[Витри сир Сен]], Франција
| height = 1.86 m
| position = [[Офанзивен играч за врска|среден ред]]<ref>{{WorldFootball.net|yacine-adli}}</ref>
| currentclub = [[ФК Милан|Милан]]
| clubnumber = 7
| youthyears1 = 2006–2013
| youthclubs1 = ФК Вилжиф
| youthyears2 = 2013–2018
| youthclubs2 = [[ФК Париз Сен Жермен Б|ПСЖ Б]]
| years1 = 2017–2019
| clubs1 = [[ФК Париз Сен Жермен Б|ПСЖ Б]]
| caps1 = 20
| goals1 = 4
| years2 = 2018–2019
| clubs2 ={{Fb team Paris Saint-Germain}}
| caps2 = 1
| goals2 = 0
| years3 = 2019–2021
| clubs3 ={{Fb team Bordeaux}}
| caps3 = 67
| goals3 = 5
| years4 = 2021–
| clubs4 = {{Fb team Milan}}
| caps4 = 0
| goals4 = 0
| years5 = 2021–2022
| clubs5 = → {{Fb team Bordeaux}} (п)
| caps5 = 32
| goals5 = 1
| nationalyears1 = 2015–2016
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 16 години|Франција 16]]
| nationalcaps1 = 10
| nationalgoals1 = 4
| nationalyears2 = 2016–2017
| nationalteam2 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 17 години|Франција 17]]
| nationalcaps2 = 16
| nationalgoals2 = 6
| nationalyears3 = 2017–2018
| nationalteam3 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 18 години|Франција 18]]
| nationalcaps3 = 7
| nationalgoals3 = 3
| nationalyears4 = 2018–2019
| nationalteam4 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 19 години|Франција 19]]
| nationalcaps4 = 11
| nationalgoals4 = 2
| nationalyears5 = 2018–2019
| nationalteam5 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 20 години|Франција 20]]
| nationalcaps5 = 5
| nationalgoals5 = 1
| club-update = 16:26, 29 јуни 2022 (UTC)
}}
'''Јасин Адли''' (роден на {{роден на|29|јули|2000}} година во [[Витри сир Сен]]) — [[Французи|француски]] [[фудбалер]] кој настапува за екипата на [[ФК Милан]] на позиција [[среден ред (фудбал)|играч за врска]].
==Клупска кариера==
===Париз Сен Жермен===
Адли го направил своето професионално деби за [[ФК Париз Сен Жермен|Париз Сен Жермен]] (ПСЖ) на [[19 мај]] [[2018]] година во последниот натпревар во Лига 1 од сезоната против Каен. Тој го заменил [[Кристофер Нкунку]] во 83 минута во ремито 0–0 на гости<ref name="soccerway2">{{cite web|url=https://int.soccerway.com/matches/2018/05/19/france/ligue-1/stade-malherbe-caen-calvados-basse-norma/paris-saint-germain-fc/2465275/|title=Caen vs. PSG - 19 May 2018 - Soccerway|publisher=soccerway.com|access-date=19 May 2018}}</ref>. На [[2 јули]] [[2018]] година, Адли го потпишал својот прв професионален договор со ПСЖ<ref>{{Cite web |date=2 July 2018 |title=Yacine Adli signe son premier contrat professionnel |trans-title=Yacine Adli signs his first professional contract |url=https://www.psg.fr/equipes/equipe-premiere/content/yacine-adli-signe-son-premier-contrat-professionnel#:~:text=Le%20Paris%20Saint%2DGermain%20est,le%20club%20de%20la%20capitale. |access-date=11 June 2022 |publisher=[[Paris Saint-Germain F.C.]] |language=fr}}</ref>.
===Бордо===
На [[31 јануари]] [[2019]] година, последниот ден од зимскиот преоден рок 2018–19, Адли му се придружил на лигашкиот ривал [[ФК Бордо|Бордо]] со договор од 4+1⁄2 години. Трансферот, наводно, вклучувал надомест од 5,5 милиони евра и клаузула за продажба од 40%.<ref>{{cite web |last1=Margueritte |first1=Matthieu |title=Officiel : Yacine Adli file à Bordeaux |url=http://www.footmercato.net/ligue-1/transferts/officiel-yacine-adli-file-a-bordeaux_246639 |website=Footmercato |access-date=1 February 2019 |language=fr |date=31 January 2019}}</ref><ref>{{cite web |title=PSG youngster Adli joins Bordeaux |url=https://www.foxsportsasia.com/football/transfer-news/1034726/psg-youngster-adli-joins-bordeaux/ |website=FOX Sports Asia |access-date=1 February 2019 |date=31 January 2019}}</ref>
Адли постигнал гол против неговиот поранешен тим Париз Сен Жермен во ремито 2–2 на [[Парк на принцовите|Паркот на принцовите]] на [[28 ноември]] [[2020]] година<ref>{{Cite web|date=28 November 2020|title=Paris Saint-Germain vs. Bordeaux|url=https://www.espn.com/soccer/match?gameId=573154|website=ESPN}}</ref>.
===Милан===
На [[31 август]] [[2021]] година, било објавено дека Адли потпишал за гигантот од [[Серија А,|Серија А]], [[ФК Милан|Милан]] на петгодишен договор<ref name=":0">{{Cite web |date=31 August 2021 |title=Official Statement: Yacine Adli |url=https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2021-08-31/official-statement-yacine-adli |access-date=11 June 2022 |publisher=[[A.C. Milan]]}}</ref>. Надоместокот платен на Бордо изнесувал 8 милиони евра<ref>{{Cite web |last=Möller |first=Isak |date=31 August 2021 |title=Official: AC Milan announce signing of Yacine Adli from Bordeaux plus subsequent loan |url=https://sempremilan.com/official-ac-milan-announce-signing-of-yacine-adli-from-bordeaux-will-loan-him-back |access-date=11 June 2022 |website=SempreMilan}}</ref>. Тој бил позајмен назад во клубот до крајот на сезоната 2021–22.
==Меѓународна кариера==
Адли е роден во [[Франција]]<ref>{{cite web|url=https://www.africatopsports.com/2018/02/28/yacine-adli-pepite-franco-algerienne-affole-leurope/|title=Yacine Adli : La pépite franco-algérienne affole l'Europe|date=28 February 2018}}</ref> Тој е младински интернационалец за Франција и ја претставувал Франција до 17 години на Европското првенство за играчи до 17 години во 2017 година<ref>{{Cite web|url=https://www.uefa.com/under17/news/0252-0cda41f910d9-58c34a2eab80-1000--ten-to-watch-from-u17-euro-in-croatia/|title=Ten to watch from U17 EURO in Croatia|date=May 22, 2017|website=UEFA.com}}</ref> и на Светското првенство за играчи до 17 години во 2017 година<ref>{{Cite web|url=https://www.firstpost.com/sports/fifa-u-17-world-cup-2017-heavyweights-france-take-on-debutants-new-caledonia-in-group-e-opener-4120929.html|title=FIFA U-17 World Cup 2017: Heavyweights France take on debutants New Caledonia in Group E opener - Sports News , Firstpost|date=October 8, 2017|website=Firstpost}}</ref>.
==Статистика==
{{updated|1 јули 2022}}<ref name="soccerway">{{Soccerway|460280|access-date=19 May 2018}}</ref>
{| class="wikitable" style="text-align: center"
|+ Настапи и голови по клуб, сезона и натпреварување
|-
!rowspan="2"|Клуб
!rowspan="2"|Сезона
!colspan="3"|Лига
!colspan="2"|Национален куп
!colspan="2"|Лига куп
!colspan="2"|Европа
!colspan="2"|Останато
!colspan="2"|Вкупно
|-
!Лига!!Нзтпревари!!Голови!!Нзтпревари!!Голови!!Нзтпревари!!Голови!!Нзтпревари!!Голови!!Нзтпревари!!Голови!!Нзтпревари!!Голови
|-
| rowspan="3" |[[ФК Париз Сен Жермен Б|ПСЖ Б]]
|2017–18
|[[Национален шампионат 2]]
|9||3|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—||9||3
|-
|2018–19
|[[Национален шампионат 2]]
|11||1|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—||11||1
|-
! colspan="2" |Вкупно
!20!!4!! colspan="2" |—!! colspan="2" |—!! colspan="2" |—!! colspan="2" |—!!20!!4
|-
| rowspan="3" |[[ФК Париз Сен Жермен|Париз Сен Жермен]]
|[[ФК Париз Сен Жермен сезона 2017–2018|2017–18]]
|[[Лига 1]]
|1||0||0||0||0||0||0||0||0||0||1||0
|-
|[[ФК Париз Сен Жермен сезона 2018–2019|2018–19]]
|[[Лига 1]]
|0||0||0||0||0||0||0||0||0||0||0||0
|-
!colspan="2"|Вкупно
!1!!0!!0!!0!!0!!0!!0!!0!!0!!0!!1!!0
|-
| rowspan="5" |[[ФК Бордо|Бордо]]
|[[ФК Бордо сезона 2018–2019|2018–19]]
|[[Лига 1]]
|7||0||0||0||0||0||colspan="2"|—||colspan="2"|—||7||0
|-
|[[ФК Бордо сезона 2019–2020|2019–20]]
|[[Лига 1]]
|21||3||2||0||2||0||colspan="2"|—||colspan="2"|—||25||3
|-
|[[ФК Бордо сезона 2020-2021|2020-21]]
|[[Лига 1]]
|35||2||1||0|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—||36||2
|-
|[[ФК Бордо сезона 2021-2022|2021-22]]
|[[Лига 1]]
|36||1||0||0|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—||36||1
|-
! colspan="2" |Вкупно
!99!!6!!3!!0!!2!!0!! colspan="2" |—!! colspan="2" |—!!104!!6
|-
|[[ФК Милан|Милан]]
|[[ФК Милан сезона 2022-2023|2022-2023]]
|[[Серија А]]
|0||0||0||0|| colspan="2" |—||0||0||0||0||0||0
|-
! colspan="3" |Вкупно
!120!!10!!3!!0!!2!!0!!0!!0!!0!!0!!125!!10
|}
m1lihmnqz2veo694wm3wuogt4mioop8
4805226
4805225
2022-08-26T07:34:04Z
Тиверополник
1815
/* Статистика */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography 3
| name = Јасин Адли
| image =
[[Податотека:Lens - Girondins de Bordeaux (19-09-2020) 30.jpg|250п]]
| caption =
| fullname = Јасин Адли<ref>{{cite web |url=https://www.fifadata.com/document/FWYC/2019/pdf/FWYC_2019_SquadLists.pdf |title=FIFA U-20 World Cup Poland 2019: List of Players: France |publisher=FIFA |page=4 |date=13 June 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200206013743/https://www.fifadata.com/document/FWYC/2019/pdf/FWYC_2019_SquadLists.pdf |archive-date=6 February 2020}}</ref>
| birth_date = {{birth date and age|2000|7|29|df=y}}
| birth_place = [[Витри сир Сен]], Франција
| height = 1.86 m
| position = [[Офанзивен играч за врска|среден ред]]<ref>{{WorldFootball.net|yacine-adli}}</ref>
| currentclub = [[ФК Милан|Милан]]
| clubnumber = 7
| youthyears1 = 2006–2013
| youthclubs1 = ФК Вилжиф
| youthyears2 = 2013–2018
| youthclubs2 = [[ФК Париз Сен Жермен Б|ПСЖ Б]]
| years1 = 2017–2019
| clubs1 = [[ФК Париз Сен Жермен Б|ПСЖ Б]]
| caps1 = 20
| goals1 = 4
| years2 = 2018–2019
| clubs2 ={{Fb team Paris Saint-Germain}}
| caps2 = 1
| goals2 = 0
| years3 = 2019–2021
| clubs3 ={{Fb team Bordeaux}}
| caps3 = 67
| goals3 = 5
| years4 = 2021–
| clubs4 = {{Fb team Milan}}
| caps4 = 0
| goals4 = 0
| years5 = 2021–2022
| clubs5 = → {{Fb team Bordeaux}} (п)
| caps5 = 32
| goals5 = 1
| nationalyears1 = 2015–2016
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 16 години|Франција 16]]
| nationalcaps1 = 10
| nationalgoals1 = 4
| nationalyears2 = 2016–2017
| nationalteam2 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 17 години|Франција 17]]
| nationalcaps2 = 16
| nationalgoals2 = 6
| nationalyears3 = 2017–2018
| nationalteam3 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 18 години|Франција 18]]
| nationalcaps3 = 7
| nationalgoals3 = 3
| nationalyears4 = 2018–2019
| nationalteam4 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 19 години|Франција 19]]
| nationalcaps4 = 11
| nationalgoals4 = 2
| nationalyears5 = 2018–2019
| nationalteam5 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 20 години|Франција 20]]
| nationalcaps5 = 5
| nationalgoals5 = 1
| club-update = 16:26, 29 јуни 2022 (UTC)
}}
'''Јасин Адли''' (роден на {{роден на|29|јули|2000}} година во [[Витри сир Сен]]) — [[Французи|француски]] [[фудбалер]] кој настапува за екипата на [[ФК Милан]] на позиција [[среден ред (фудбал)|играч за врска]].
==Клупска кариера==
===Париз Сен Жермен===
Адли го направил своето професионално деби за [[ФК Париз Сен Жермен|Париз Сен Жермен]] (ПСЖ) на [[19 мај]] [[2018]] година во последниот натпревар во Лига 1 од сезоната против Каен. Тој го заменил [[Кристофер Нкунку]] во 83 минута во ремито 0–0 на гости<ref name="soccerway2">{{cite web|url=https://int.soccerway.com/matches/2018/05/19/france/ligue-1/stade-malherbe-caen-calvados-basse-norma/paris-saint-germain-fc/2465275/|title=Caen vs. PSG - 19 May 2018 - Soccerway|publisher=soccerway.com|access-date=19 May 2018}}</ref>. На [[2 јули]] [[2018]] година, Адли го потпишал својот прв професионален договор со ПСЖ<ref>{{Cite web |date=2 July 2018 |title=Yacine Adli signe son premier contrat professionnel |trans-title=Yacine Adli signs his first professional contract |url=https://www.psg.fr/equipes/equipe-premiere/content/yacine-adli-signe-son-premier-contrat-professionnel#:~:text=Le%20Paris%20Saint%2DGermain%20est,le%20club%20de%20la%20capitale. |access-date=11 June 2022 |publisher=[[Paris Saint-Germain F.C.]] |language=fr}}</ref>.
===Бордо===
На [[31 јануари]] [[2019]] година, последниот ден од зимскиот преоден рок 2018–19, Адли му се придружил на лигашкиот ривал [[ФК Бордо|Бордо]] со договор од 4+1⁄2 години. Трансферот, наводно, вклучувал надомест од 5,5 милиони евра и клаузула за продажба од 40%.<ref>{{cite web |last1=Margueritte |first1=Matthieu |title=Officiel : Yacine Adli file à Bordeaux |url=http://www.footmercato.net/ligue-1/transferts/officiel-yacine-adli-file-a-bordeaux_246639 |website=Footmercato |access-date=1 February 2019 |language=fr |date=31 January 2019}}</ref><ref>{{cite web |title=PSG youngster Adli joins Bordeaux |url=https://www.foxsportsasia.com/football/transfer-news/1034726/psg-youngster-adli-joins-bordeaux/ |website=FOX Sports Asia |access-date=1 February 2019 |date=31 January 2019}}</ref>
Адли постигнал гол против неговиот поранешен тим Париз Сен Жермен во ремито 2–2 на [[Парк на принцовите|Паркот на принцовите]] на [[28 ноември]] [[2020]] година<ref>{{Cite web|date=28 November 2020|title=Paris Saint-Germain vs. Bordeaux|url=https://www.espn.com/soccer/match?gameId=573154|website=ESPN}}</ref>.
===Милан===
На [[31 август]] [[2021]] година, било објавено дека Адли потпишал за гигантот од [[Серија А,|Серија А]], [[ФК Милан|Милан]] на петгодишен договор<ref name=":0">{{Cite web |date=31 August 2021 |title=Official Statement: Yacine Adli |url=https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2021-08-31/official-statement-yacine-adli |access-date=11 June 2022 |publisher=[[A.C. Milan]]}}</ref>. Надоместокот платен на Бордо изнесувал 8 милиони евра<ref>{{Cite web |last=Möller |first=Isak |date=31 August 2021 |title=Official: AC Milan announce signing of Yacine Adli from Bordeaux plus subsequent loan |url=https://sempremilan.com/official-ac-milan-announce-signing-of-yacine-adli-from-bordeaux-will-loan-him-back |access-date=11 June 2022 |website=SempreMilan}}</ref>. Тој бил позајмен назад во клубот до крајот на сезоната 2021–22.
==Меѓународна кариера==
Адли е роден во [[Франција]]<ref>{{cite web|url=https://www.africatopsports.com/2018/02/28/yacine-adli-pepite-franco-algerienne-affole-leurope/|title=Yacine Adli : La pépite franco-algérienne affole l'Europe|date=28 February 2018}}</ref> Тој е младински интернационалец за Франција и ја претставувал Франција до 17 години на Европското првенство за играчи до 17 години во 2017 година<ref>{{Cite web|url=https://www.uefa.com/under17/news/0252-0cda41f910d9-58c34a2eab80-1000--ten-to-watch-from-u17-euro-in-croatia/|title=Ten to watch from U17 EURO in Croatia|date=May 22, 2017|website=UEFA.com}}</ref> и на Светското првенство за играчи до 17 години во 2017 година<ref>{{Cite web|url=https://www.firstpost.com/sports/fifa-u-17-world-cup-2017-heavyweights-france-take-on-debutants-new-caledonia-in-group-e-opener-4120929.html|title=FIFA U-17 World Cup 2017: Heavyweights France take on debutants New Caledonia in Group E opener - Sports News , Firstpost|date=October 8, 2017|website=Firstpost}}</ref>.
==Статистика==
{{updated|1 јули 2022}}<ref name="soccerway">{{Soccerway|460280|access-date=19 May 2018}}</ref>
{| class="wikitable" style="text-align: center"
|+ Настапи и голови по клуб, сезона и натпреварување
|-
!rowspan="2"|Клуб
!rowspan="2"|Сезона
!colspan="3"|Лига
!colspan="2"|Национален куп
!colspan="2"|Лига куп
!colspan="2"|Европа
!colspan="2"|Останато
!colspan="2"|Вкупно
|-
!Лига!!Нзтпр.!!Голови!!Нзтпр.!!Голови!!Нзтпр.!!Голови!!Нзтпр.!!Голови!!Нзтпр.!!Голови!!Нзтпр.!!Голови
|-
| rowspan="3" |[[ФК Париз Сен Жермен Б|ПСЖ Б]]
|2017–18
|[[Национален шампионат 2]]
|9||3|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—||9||3
|-
|2018–19
|[[Национален шампионат 2]]
|11||1|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—||11||1
|-
! colspan="2" |Вкупно
!20!!4!! colspan="2" |—!! colspan="2" |—!! colspan="2" |—!! colspan="2" |—!!20!!4
|-
| rowspan="3" |[[ФК Париз Сен Жермен|Париз Сен Жермен]]
|[[ФК Париз Сен Жермен сезона 2017–2018|2017–18]]
|[[Лига 1]]
|1||0||0||0||0||0||0||0||0||0||1||0
|-
|[[ФК Париз Сен Жермен сезона 2018–2019|2018–19]]
|[[Лига 1]]
|0||0||0||0||0||0||0||0||0||0||0||0
|-
!colspan="2"|Вкупно
!1!!0!!0!!0!!0!!0!!0!!0!!0!!0!!1!!0
|-
| rowspan="5" |[[ФК Бордо|Бордо]]
|[[ФК Бордо сезона 2018–2019|2018–19]]
|[[Лига 1]]
|7||0||0||0||0||0||colspan="2"|—||colspan="2"|—||7||0
|-
|[[ФК Бордо сезона 2019–2020|2019–20]]
|[[Лига 1]]
|21||3||2||0||2||0||colspan="2"|—||colspan="2"|—||25||3
|-
|[[ФК Бордо сезона 2020-2021|2020-21]]
|[[Лига 1]]
|35||2||1||0|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—||36||2
|-
|[[ФК Бордо сезона 2021-2022|2021-22]]
|[[Лига 1]]
|36||1||0||0|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—||36||1
|-
! colspan="2" |Вкупно
!99!!6!!3!!0!!2!!0!! colspan="2" |—!! colspan="2" |—!!104!!6
|-
|[[ФК Милан|Милан]]
|[[ФК Милан сезона 2022-2023|2022-2023]]
|[[Серија А]]
|0||0||0||0|| colspan="2" |—||0||0||0||0||0||0
|-
! colspan="3" |Вкупно
!120!!10!!3!!0!!2!!0!!0!!0!!0!!0!!125!!10
|}
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
* {{Soccerway|yacine-adli/460280}}
{{A.C. Milan squad}}
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Адли, Јасин }}
[[Категорија:Фудбалери на ФК Париз Сен Жермен]]
[[Категорија:Фудбалери на ФК Бордо]]
[[Категорија:Фудбалери на Милан]]
[[Категорија:Фудбалери во Серија А]]
[[Категорија:Француски фудбалери]]
[[Категорија:Живи луѓе]]
3uz570h77n2wjjy62wkjj6p51e7gog2
4805228
4805226
2022-08-26T07:34:58Z
Тиверополник
1815
/* Милан */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography 3
| name = Јасин Адли
| image =
[[Податотека:Lens - Girondins de Bordeaux (19-09-2020) 30.jpg|250п]]
| caption =
| fullname = Јасин Адли<ref>{{cite web |url=https://www.fifadata.com/document/FWYC/2019/pdf/FWYC_2019_SquadLists.pdf |title=FIFA U-20 World Cup Poland 2019: List of Players: France |publisher=FIFA |page=4 |date=13 June 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200206013743/https://www.fifadata.com/document/FWYC/2019/pdf/FWYC_2019_SquadLists.pdf |archive-date=6 February 2020}}</ref>
| birth_date = {{birth date and age|2000|7|29|df=y}}
| birth_place = [[Витри сир Сен]], Франција
| height = 1.86 m
| position = [[Офанзивен играч за врска|среден ред]]<ref>{{WorldFootball.net|yacine-adli}}</ref>
| currentclub = [[ФК Милан|Милан]]
| clubnumber = 7
| youthyears1 = 2006–2013
| youthclubs1 = ФК Вилжиф
| youthyears2 = 2013–2018
| youthclubs2 = [[ФК Париз Сен Жермен Б|ПСЖ Б]]
| years1 = 2017–2019
| clubs1 = [[ФК Париз Сен Жермен Б|ПСЖ Б]]
| caps1 = 20
| goals1 = 4
| years2 = 2018–2019
| clubs2 ={{Fb team Paris Saint-Germain}}
| caps2 = 1
| goals2 = 0
| years3 = 2019–2021
| clubs3 ={{Fb team Bordeaux}}
| caps3 = 67
| goals3 = 5
| years4 = 2021–
| clubs4 = {{Fb team Milan}}
| caps4 = 0
| goals4 = 0
| years5 = 2021–2022
| clubs5 = → {{Fb team Bordeaux}} (п)
| caps5 = 32
| goals5 = 1
| nationalyears1 = 2015–2016
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 16 години|Франција 16]]
| nationalcaps1 = 10
| nationalgoals1 = 4
| nationalyears2 = 2016–2017
| nationalteam2 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 17 години|Франција 17]]
| nationalcaps2 = 16
| nationalgoals2 = 6
| nationalyears3 = 2017–2018
| nationalteam3 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 18 години|Франција 18]]
| nationalcaps3 = 7
| nationalgoals3 = 3
| nationalyears4 = 2018–2019
| nationalteam4 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 19 години|Франција 19]]
| nationalcaps4 = 11
| nationalgoals4 = 2
| nationalyears5 = 2018–2019
| nationalteam5 = [[Фудбалска репрезентација на Франција под 20 години|Франција 20]]
| nationalcaps5 = 5
| nationalgoals5 = 1
| club-update = 16:26, 29 јуни 2022 (UTC)
}}
'''Јасин Адли''' (роден на {{роден на|29|јули|2000}} година во [[Витри сир Сен]]) — [[Французи|француски]] [[фудбалер]] кој настапува за екипата на [[ФК Милан]] на позиција [[среден ред (фудбал)|играч за врска]].
==Клупска кариера==
===Париз Сен Жермен===
Адли го направил своето професионално деби за [[ФК Париз Сен Жермен|Париз Сен Жермен]] (ПСЖ) на [[19 мај]] [[2018]] година во последниот натпревар во Лига 1 од сезоната против Каен. Тој го заменил [[Кристофер Нкунку]] во 83 минута во ремито 0–0 на гости<ref name="soccerway2">{{cite web|url=https://int.soccerway.com/matches/2018/05/19/france/ligue-1/stade-malherbe-caen-calvados-basse-norma/paris-saint-germain-fc/2465275/|title=Caen vs. PSG - 19 May 2018 - Soccerway|publisher=soccerway.com|access-date=19 May 2018}}</ref>. На [[2 јули]] [[2018]] година, Адли го потпишал својот прв професионален договор со ПСЖ<ref>{{Cite web |date=2 July 2018 |title=Yacine Adli signe son premier contrat professionnel |trans-title=Yacine Adli signs his first professional contract |url=https://www.psg.fr/equipes/equipe-premiere/content/yacine-adli-signe-son-premier-contrat-professionnel#:~:text=Le%20Paris%20Saint%2DGermain%20est,le%20club%20de%20la%20capitale. |access-date=11 June 2022 |publisher=[[Paris Saint-Germain F.C.]] |language=fr}}</ref>.
===Бордо===
На [[31 јануари]] [[2019]] година, последниот ден од зимскиот преоден рок 2018–19, Адли му се придружил на лигашкиот ривал [[ФК Бордо|Бордо]] со договор од 4+1⁄2 години. Трансферот, наводно, вклучувал надомест од 5,5 милиони евра и клаузула за продажба од 40%.<ref>{{cite web |last1=Margueritte |first1=Matthieu |title=Officiel : Yacine Adli file à Bordeaux |url=http://www.footmercato.net/ligue-1/transferts/officiel-yacine-adli-file-a-bordeaux_246639 |website=Footmercato |access-date=1 February 2019 |language=fr |date=31 January 2019}}</ref><ref>{{cite web |title=PSG youngster Adli joins Bordeaux |url=https://www.foxsportsasia.com/football/transfer-news/1034726/psg-youngster-adli-joins-bordeaux/ |website=FOX Sports Asia |access-date=1 February 2019 |date=31 January 2019}}</ref>
Адли постигнал гол против неговиот поранешен тим Париз Сен Жермен во ремито 2–2 на [[Парк на принцовите|Паркот на принцовите]] на [[28 ноември]] [[2020]] година<ref>{{Cite web|date=28 November 2020|title=Paris Saint-Germain vs. Bordeaux|url=https://www.espn.com/soccer/match?gameId=573154|website=ESPN}}</ref>.
===Милан===
На [[31 август]] [[2021]] година, било објавено дека Адли потпишал за гигантот од [[Серија А]], [[ФК Милан|Милан]] на петгодишен договор<ref name=":0">{{Cite web |date=31 August 2021 |title=Official Statement: Yacine Adli |url=https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2021-08-31/official-statement-yacine-adli |access-date=11 June 2022 |publisher=[[A.C. Milan]]}}</ref>. Надоместокот платен на Бордо изнесувал 8 милиони евра<ref>{{Cite web |last=Möller |first=Isak |date=31 August 2021 |title=Official: AC Milan announce signing of Yacine Adli from Bordeaux plus subsequent loan |url=https://sempremilan.com/official-ac-milan-announce-signing-of-yacine-adli-from-bordeaux-will-loan-him-back |access-date=11 June 2022 |website=SempreMilan}}</ref>. Тој бил позајмен назад во клубот до крајот на сезоната 2021–22.
==Меѓународна кариера==
Адли е роден во [[Франција]]<ref>{{cite web|url=https://www.africatopsports.com/2018/02/28/yacine-adli-pepite-franco-algerienne-affole-leurope/|title=Yacine Adli : La pépite franco-algérienne affole l'Europe|date=28 February 2018}}</ref> Тој е младински интернационалец за Франција и ја претставувал Франција до 17 години на Европското првенство за играчи до 17 години во 2017 година<ref>{{Cite web|url=https://www.uefa.com/under17/news/0252-0cda41f910d9-58c34a2eab80-1000--ten-to-watch-from-u17-euro-in-croatia/|title=Ten to watch from U17 EURO in Croatia|date=May 22, 2017|website=UEFA.com}}</ref> и на Светското првенство за играчи до 17 години во 2017 година<ref>{{Cite web|url=https://www.firstpost.com/sports/fifa-u-17-world-cup-2017-heavyweights-france-take-on-debutants-new-caledonia-in-group-e-opener-4120929.html|title=FIFA U-17 World Cup 2017: Heavyweights France take on debutants New Caledonia in Group E opener - Sports News , Firstpost|date=October 8, 2017|website=Firstpost}}</ref>.
==Статистика==
{{updated|1 јули 2022}}<ref name="soccerway">{{Soccerway|460280|access-date=19 May 2018}}</ref>
{| class="wikitable" style="text-align: center"
|+ Настапи и голови по клуб, сезона и натпреварување
|-
!rowspan="2"|Клуб
!rowspan="2"|Сезона
!colspan="3"|Лига
!colspan="2"|Национален куп
!colspan="2"|Лига куп
!colspan="2"|Европа
!colspan="2"|Останато
!colspan="2"|Вкупно
|-
!Лига!!Нзтпр.!!Голови!!Нзтпр.!!Голови!!Нзтпр.!!Голови!!Нзтпр.!!Голови!!Нзтпр.!!Голови!!Нзтпр.!!Голови
|-
| rowspan="3" |[[ФК Париз Сен Жермен Б|ПСЖ Б]]
|2017–18
|[[Национален шампионат 2]]
|9||3|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—||9||3
|-
|2018–19
|[[Национален шампионат 2]]
|11||1|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—||11||1
|-
! colspan="2" |Вкупно
!20!!4!! colspan="2" |—!! colspan="2" |—!! colspan="2" |—!! colspan="2" |—!!20!!4
|-
| rowspan="3" |[[ФК Париз Сен Жермен|Париз Сен Жермен]]
|[[ФК Париз Сен Жермен сезона 2017–2018|2017–18]]
|[[Лига 1]]
|1||0||0||0||0||0||0||0||0||0||1||0
|-
|[[ФК Париз Сен Жермен сезона 2018–2019|2018–19]]
|[[Лига 1]]
|0||0||0||0||0||0||0||0||0||0||0||0
|-
!colspan="2"|Вкупно
!1!!0!!0!!0!!0!!0!!0!!0!!0!!0!!1!!0
|-
| rowspan="5" |[[ФК Бордо|Бордо]]
|[[ФК Бордо сезона 2018–2019|2018–19]]
|[[Лига 1]]
|7||0||0||0||0||0||colspan="2"|—||colspan="2"|—||7||0
|-
|[[ФК Бордо сезона 2019–2020|2019–20]]
|[[Лига 1]]
|21||3||2||0||2||0||colspan="2"|—||colspan="2"|—||25||3
|-
|[[ФК Бордо сезона 2020-2021|2020-21]]
|[[Лига 1]]
|35||2||1||0|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—||36||2
|-
|[[ФК Бордо сезона 2021-2022|2021-22]]
|[[Лига 1]]
|36||1||0||0|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—|| colspan="2" |—||36||1
|-
! colspan="2" |Вкупно
!99!!6!!3!!0!!2!!0!! colspan="2" |—!! colspan="2" |—!!104!!6
|-
|[[ФК Милан|Милан]]
|[[ФК Милан сезона 2022-2023|2022-2023]]
|[[Серија А]]
|0||0||0||0|| colspan="2" |—||0||0||0||0||0||0
|-
! colspan="3" |Вкупно
!120!!10!!3!!0!!2!!0!!0!!0!!0!!0!!125!!10
|}
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
* {{Soccerway|yacine-adli/460280}}
{{A.C. Milan squad}}
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Адли, Јасин }}
[[Категорија:Фудбалери на ФК Париз Сен Жермен]]
[[Категорија:Фудбалери на ФК Бордо]]
[[Категорија:Фудбалери на Милан]]
[[Категорија:Фудбалери во Серија А]]
[[Категорија:Француски фудбалери]]
[[Категорија:Живи луѓе]]
7vab2c6a3jm57omkv8kbmnt7oqnod6q
Разговор:Јасин Адли
1
1305466
4805227
2022-08-26T07:34:34Z
Тиверополник
1815
Создадена страница со: {{СЗР}}
wikitext
text/x-wiki
{{СЗР}}
111pu1atb524tq4kzd5jua5n9t24clx
Марко Лазетиќ
0
1305467
4805229
2022-08-26T07:39:43Z
Тиверополник
1815
нс
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography 3
| name = Марко Лазетиќ
| image =
| birth_date = {{Birth date and age|2004|1|22|df=y}}
| birth_place = [[Белград]], [[Србија и Црна Гора]]
| height = 1.92 м
| position = напад
| currentclub = [[ФК Милан|Милан]]
| clubnumber = 22
| youthyears1 =
| youthclubs1 = {{Fb team Crvena Zvezda}}
| years1 = 2020–2022
| clubs1 = {{Fb team Crvena Zvezda}}
| caps1 = 15
| goals1 = 1
| years3 = 2022–
| clubs3 = {{Fb team Milan}}
| caps3 = 0
| goals3 = 0
| nationalyears1 = 2019
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Србија под 16 години|Србија 16]]
| nationalcaps1 = 4
| nationalgoals1 = 1
| nationalyears2 = 2021–
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Србија под 19 години|Србија 19]]
| nationalcaps2 = 9
| nationalgoals2 = 3
| club-update = 13 декември 2021
| nationalteam-update = 19 јуни 2022
}}
'''Марко Лазетиќ''' (роден на {{роден на|22|јануари|2004}} година во {{роден во|Белград}}, [[Србија]]) — [[српски]] фудбалер кој настапува за екипата на [[ФК Милан]] а позиција напад.
tuhyz9utd8paatsn4nc4kwo9nknram9
4805231
4805229
2022-08-26T07:44:17Z
Тиверополник
1815
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography 3
| name = Марко Лазетиќ
| image =
| birth_date = {{Birth date and age|2004|1|22|df=y}}
| birth_place = [[Белград]], [[Србија и Црна Гора]]
| height = 1.92 м
| position = напад
| currentclub = [[ФК Милан|Милан]]
| clubnumber = 22
| youthyears1 =
| youthclubs1 = {{Fb team Crvena Zvezda}}
| years1 = 2020–2022
| clubs1 = {{Fb team Crvena Zvezda}}
| caps1 = 15
| goals1 = 1
| years3 = 2022–
| clubs3 = {{Fb team Milan}}
| caps3 = 0
| goals3 = 0
| nationalyears1 = 2019
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Србија под 16 години|Србија 16]]
| nationalcaps1 = 4
| nationalgoals1 = 1
| nationalyears2 = 2021–
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Србија под 19 години|Србија 19]]
| nationalcaps2 = 9
| nationalgoals2 = 3
| club-update = 13 декември 2021
| nationalteam-update = 19 јуни 2022
}}
'''Марко Лазетиќ''' (роден на {{роден на|22|јануари|2004}} година во {{роден во|Белград}}, [[Србија]]) — [[српски]] фудбалер кој настапува за екипата на [[ФК Милан]] а позиција напад.
==Клупска кариера==
На [[29 ноември]] [[2020]] година, на возраст од 16 години и 10 месеци, Лазетиќ го направил своето деби за [[ФК Црвена ѕвезда|Црвена Звезда]] од [[Белград]] откако влегол во игра во 76 минута, заменувајќи го Ричмонд Боаки против ФК Рад<ref>{{cite news |url=http://www.crvenazvezdafk.com/scc/vest/10740/Lazetic-Za-ovo-treniram-od-kada-znam-za-sebe |title=Лазетић: За ово тренирам од када знам за себе |work=crvenazvezdafk.com |date=29 November 2020 |access-date=30 November 2020 |language=sr}}</ref>. Натпреварот завршил со победа од 3–0 за Црвена Звезда<ref>{{cite news |url=https://www.superliga.rs/sezone/2020-21/match/2312 |title=Crvena zvezda 3–0 Rad|work=superliga.rs|date=29 November 2020 |access-date=30 November 2020 |language=sr}}</ref>.
На 27 јануари 2022 година, пет дена по неговиот 18-ти роденден, Лазетиќ му се приклучил на клубот од [[Серија А]], [[ФК Милан|Милан]] за сума за која се верува дека изнесува околу 4 милиони евра, потпишувајќи договор до јуни 2026 година<ref> {{cite web|url=https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-01-27/official-statement-marko-lazetic|title=OFFICIAL STATEMENT: Marko Lazetić|website=www.acmilan.com/en|date=27 January 2022}}</ref>. Му бил доделен дресот со број 22 и се пријавил како играч на првиот тим<ref>{{Cite web | url=https://www.acmilan.com/it/squadre/prima-squadra-maschile/giocatori/marko-lazetic/biografia | title=Marko Lazetić }}</ref>. Тој дебитирал за првиот тим на 19 април, во натпревар против меѓуградскиот ривал [[ФК Интер|Интер]], влегувајќи како замена во 86 минута<ref>{{Cite web |title=Inter-Milan, esordio in prima squadra per Marko Lazetic {{!}} News |url=https://www.pianetamilan.it/news-milan/ultime-notizie/inter-milan-esordio-lazetic-19-04-2022/ |access-date=19 April 2022 |website=Pianeta Milan |language=it-IT}}</ref>. На [[22 мај]] [[2022]] година, кога Милан го освоил скудетото на последниот натпревар од сезоната во Серија А, на Лазетиќ му бил доделен победнички медал и покрај тоа што немал настапи во лигата.
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Лазетиќ, Марко}}
[[Категорија:Живи луѓе]]
[[Категорија:Фудбалери на ФК Црвена Ѕвезда]]
[[Категорија:Фудбалери на Милан]]
[[Категорија:Српски фудбалери]]
bz12dmj9d2tm6pdmgroqy17j51b277s
4805232
4805231
2022-08-26T07:52:58Z
Тиверополник
1815
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography 3
| name = Марко Лазетиќ
| image =
| birth_date = {{Birth date and age|2004|1|22|df=y}}
| birth_place = [[Белград]], [[Србија и Црна Гора]]
| height = 1.92 м
| position = напад
| currentclub = [[ФК Милан|Милан]]
| clubnumber = 22
| youthyears1 =
| youthclubs1 = {{Fb team Crvena Zvezda}}
| years1 = 2020–2022
| clubs1 = {{Fb team Crvena Zvezda}}
| caps1 = 15
| goals1 = 1
| years3 = 2022–
| clubs3 = {{Fb team Milan}}
| caps3 = 0
| goals3 = 0
| nationalyears1 = 2019
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Србија под 16 години|Србија 16]]
| nationalcaps1 = 4
| nationalgoals1 = 1
| nationalyears2 = 2021–
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Србија под 19 години|Србија 19]]
| nationalcaps2 = 9
| nationalgoals2 = 3
| club-update = 13 декември 2021
| nationalteam-update = 19 јуни 2022
}}
'''Марко Лазетиќ''' (роден на {{роден на|22|јануари|2004}} година во {{роден во|Белград}}, [[Србија]]) — [[српски]] фудбалер кој настапува за екипата на [[ФК Милан]] а позиција напад.
==Клупска кариера==
===Црвена Ѕвезда==
На [[29 ноември]] [[2020]] година, на возраст од 16 години и 10 месеци, Лазетиќ го направил своето деби за [[ФК Црвена ѕвезда|Црвена Звезда]] од [[Белград]] откако влегол во игра во 76 минута, заменувајќи го Ричмонд Боаки против ФК Рад<ref>{{cite news |url=http://www.crvenazvezdafk.com/scc/vest/10740/Lazetic-Za-ovo-treniram-od-kada-znam-za-sebe |title=Лазетић: За ово тренирам од када знам за себе |work=crvenazvezdafk.com |date=29 November 2020 |access-date=30 November 2020 |language=sr}}</ref>. Натпреварот завршил со победа од 3–0 за Црвена Звезда<ref>{{cite news |url=https://www.superliga.rs/sezone/2020-21/match/2312 |title=Crvena zvezda 3–0 Rad|work=superliga.rs|date=29 November 2020 |access-date=30 November 2020 |language=sr}}</ref>.
===Милан==
На 27 јануари 2022 година, пет дена по неговиот 18-ти роденден, Лазетиќ му се приклучил на клубот од [[Серија А]], [[ФК Милан|Милан]] за сума за која се верува дека изнесува околу 4 милиони евра, потпишувајќи договор до јуни 2026 година<ref> {{cite web|url=https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-01-27/official-statement-marko-lazetic|title=OFFICIAL STATEMENT: Marko Lazetić|website=www.acmilan.com/en|date=27 January 2022}}</ref>. Му бил доделен дресот со број 22 и се пријавил како играч на првиот тим<ref>{{Cite web | url=https://www.acmilan.com/it/squadre/prima-squadra-maschile/giocatori/marko-lazetic/biografia | title=Marko Lazetić }}</ref>. Тој дебитирал за првиот тим на 19 април, во натпревар против меѓуградскиот ривал [[ФК Интер|Интер]], влегувајќи како замена во 86 минута<ref>{{Cite web |title=Inter-Milan, esordio in prima squadra per Marko Lazetic {{!}} News |url=https://www.pianetamilan.it/news-milan/ultime-notizie/inter-milan-esordio-lazetic-19-04-2022/ |access-date=19 April 2022 |website=Pianeta Milan |language=it-IT}}</ref>. На [[22 мај]] [[2022]] година, кога Милан го освоил скудетото на последниот натпревар од сезоната во Серија А, на Лазетиќ му бил доделен победнички медал и покрај тоа што немал настапи во лигата.
==Статистика==
{{updated|match played 19 April 2022}}<ref>{{Soccerway|633063}}</ref>
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Appearances and goals by club, season and competition
|-
!rowspan="2"|Клуб
!rowspan="2"|Сезона
!colspan="3"|Лига
!colspan="2"|Национален куп{{efn|Includes [[Serbian Cup]], [[Coppa Italia]]}}
!colspan="2"|Континентален куп
!colspan="2"|Останато
!colspan="2"|Вкупно
|-
!Лига!!Нат.!!Голови!!Нат.!!Голови!!Нат.!!Голови!!Нат.!!Голови!!Нат.!!Голови
|-
|rowspan="3"|[[ФК Црвена ѕвезда]]
|[[ФК Црвена ѕвезда сезона 2020–2021|2020–21]]
|[[Суперлига на Србија|Суперлига]]
|1||0||0||0||0||0||0||0||1||0
|-
|[[ФК Црвена ѕвезда сезона 2021–2022|2021–22]]
|[[Суперлига на Србија|Суперлига]]
|14||1||0||0||2||0||0||0||16||1
|-
!colspan="2"|Вкупно
!15!!1!!0!!0!!2!!0!!0!!0!!17!!1
|-
|[[ФК Графичар Белград|Графичар]] (п)
|2020–21
|[[Прва српска лига во фудбал|Прва лига]]
|14||4||0||0||colspan="2"|—||0||0||14||4
|-
|[[ФК Милан|Милан]]
|[[ФК Милан сезона 2021-2022|2021–22]]
|[[Серија А]]
|0||0||1||0||0||0||0||0||1||0
|-
!colspan="3"|Вкупно
!29!!5!!1!!0!!2!!0!!0!!0!!32!!5
|}
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Лазетиќ, Марко}}
[[Категорија:Живи луѓе]]
[[Категорија:Фудбалери на ФК Црвена Ѕвезда]]
[[Категорија:Фудбалери на Милан]]
[[Категорија:Српски фудбалери]]
qtmomxy5dl7u9kyz6gie60olzryy8x5
4805233
4805232
2022-08-26T07:53:34Z
Тиверополник
1815
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography 3
| name = Марко Лазетиќ
| image =
| birth_date = {{Birth date and age|2004|1|22|df=y}}
| birth_place = [[Белград]], [[Србија и Црна Гора]]
| height = 1.92 м
| position = напад
| currentclub = [[ФК Милан|Милан]]
| clubnumber = 22
| youthyears1 =
| youthclubs1 = {{Fb team Crvena Zvezda}}
| years1 = 2020–2022
| clubs1 = {{Fb team Crvena Zvezda}}
| caps1 = 15
| goals1 = 1
| years3 = 2022–
| clubs3 = {{Fb team Milan}}
| caps3 = 0
| goals3 = 0
| nationalyears1 = 2019
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Србија под 16 години|Србија 16]]
| nationalcaps1 = 4
| nationalgoals1 = 1
| nationalyears2 = 2021–
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Србија под 19 години|Србија 19]]
| nationalcaps2 = 9
| nationalgoals2 = 3
| club-update = 13 декември 2021
| nationalteam-update = 19 јуни 2022
}}
'''Марко Лазетиќ''' (роден на {{роден на|22|јануари|2004}} година во {{роден во|Белград}}, [[Србија]]) — [[српски]] фудбалер кој настапува за екипата на [[ФК Милан]] а позиција напад.
==Клупска кариера==
===Црвена Ѕвезда===
На [[29 ноември]] [[2020]] година, на возраст од 16 години и 10 месеци, Лазетиќ го направил своето деби за [[ФК Црвена ѕвезда|Црвена Звезда]] од [[Белград]] откако влегол во игра во 76 минута, заменувајќи го Ричмонд Боаки против ФК Рад<ref>{{cite news |url=http://www.crvenazvezdafk.com/scc/vest/10740/Lazetic-Za-ovo-treniram-od-kada-znam-za-sebe |title=Лазетић: За ово тренирам од када знам за себе |work=crvenazvezdafk.com |date=29 November 2020 |access-date=30 November 2020 |language=sr}}</ref>. Натпреварот завршил со победа од 3–0 за Црвена Звезда<ref>{{cite news |url=https://www.superliga.rs/sezone/2020-21/match/2312 |title=Crvena zvezda 3–0 Rad|work=superliga.rs|date=29 November 2020 |access-date=30 November 2020 |language=sr}}</ref>.
===Милан===
На 27 јануари 2022 година, пет дена по неговиот 18-ти роденден, Лазетиќ му се приклучил на клубот од [[Серија А]], [[ФК Милан|Милан]] за сума за која се верува дека изнесува околу 4 милиони евра, потпишувајќи договор до јуни 2026 година<ref> {{cite web|url=https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-01-27/official-statement-marko-lazetic|title=OFFICIAL STATEMENT: Marko Lazetić|website=www.acmilan.com/en|date=27 January 2022}}</ref>. Му бил доделен дресот со број 22 и се пријавил како играч на првиот тим<ref>{{Cite web | url=https://www.acmilan.com/it/squadre/prima-squadra-maschile/giocatori/marko-lazetic/biografia | title=Marko Lazetić }}</ref>. Тој дебитирал за првиот тим на 19 април, во натпревар против меѓуградскиот ривал [[ФК Интер|Интер]], влегувајќи како замена во 86 минута<ref>{{Cite web |title=Inter-Milan, esordio in prima squadra per Marko Lazetic {{!}} News |url=https://www.pianetamilan.it/news-milan/ultime-notizie/inter-milan-esordio-lazetic-19-04-2022/ |access-date=19 April 2022 |website=Pianeta Milan |language=it-IT}}</ref>. На [[22 мај]] [[2022]] година, кога Милан го освоил скудетото на последниот натпревар од сезоната во Серија А, на Лазетиќ му бил доделен победнички медал и покрај тоа што немал настапи во лигата.
==Статистика==
{{updated|match played 19 April 2022}}<ref>{{Soccerway|633063}}</ref>
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Appearances and goals by club, season and competition
|-
!rowspan="2"|Клуб
!rowspan="2"|Сезона
!colspan="3"|Лига
!colspan="2"|Национален куп{{efn|Includes [[Serbian Cup]], [[Coppa Italia]]}}
!colspan="2"|Континентален куп
!colspan="2"|Останато
!colspan="2"|Вкупно
|-
!Лига!!Нат.!!Голови!!Нат.!!Голови!!Нат.!!Голови!!Нат.!!Голови!!Нат.!!Голови
|-
|rowspan="3"|[[ФК Црвена ѕвезда]]
|[[ФК Црвена ѕвезда сезона 2020–2021|2020–21]]
|[[Суперлига на Србија|Суперлига]]
|1||0||0||0||0||0||0||0||1||0
|-
|[[ФК Црвена ѕвезда сезона 2021–2022|2021–22]]
|[[Суперлига на Србија|Суперлига]]
|14||1||0||0||2||0||0||0||16||1
|-
!colspan="2"|Вкупно
!15!!1!!0!!0!!2!!0!!0!!0!!17!!1
|-
|[[ФК Графичар Белград|Графичар]] (п)
|2020–21
|[[Прва српска лига во фудбал|Прва лига]]
|14||4||0||0||colspan="2"|—||0||0||14||4
|-
|[[ФК Милан|Милан]]
|[[ФК Милан сезона 2021-2022|2021–22]]
|[[Серија А]]
|0||0||1||0||0||0||0||0||1||0
|-
!colspan="3"|Вкупно
!29!!5!!1!!0!!2!!0!!0!!0!!32!!5
|}
== Наводи ==
{{наводи}}
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Лазетиќ, Марко}}
[[Категорија:Живи луѓе]]
[[Категорија:Фудбалери на ФК Црвена Ѕвезда]]
[[Категорија:Фудбалери на Милан]]
[[Категорија:Српски фудбалери]]
kdpuytfacbvq8qk75rxistahwhz4pj7
4805234
4805233
2022-08-26T07:54:03Z
Тиверополник
1815
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography 3
| name = Марко Лазетиќ
| image =
| birth_date = {{Birth date and age|2004|1|22|df=y}}
| birth_place = [[Белград]], [[Србија и Црна Гора]]
| height = 1.92 м
| position = напад
| currentclub = [[ФК Милан|Милан]]
| clubnumber = 22
| youthyears1 =
| youthclubs1 = {{Fb team Crvena Zvezda}}
| years1 = 2020–2022
| clubs1 = {{Fb team Crvena Zvezda}}
| caps1 = 15
| goals1 = 1
| years3 = 2022–
| clubs3 = {{Fb team Milan}}
| caps3 = 0
| goals3 = 0
| nationalyears1 = 2019
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Србија под 16 години|Србија 16]]
| nationalcaps1 = 4
| nationalgoals1 = 1
| nationalyears2 = 2021–
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Србија под 19 години|Србија 19]]
| nationalcaps2 = 9
| nationalgoals2 = 3
| club-update = 13 декември 2021
| nationalteam-update = 19 јуни 2022
}}
'''Марко Лазетиќ''' (роден на {{роден на|22|јануари|2004}} година во {{роден во|Белград}}, [[Србија]]) — [[српски]] фудбалер кој настапува за екипата на [[ФК Милан]] а позиција напад.
==Клупска кариера==
===Црвена Ѕвезда===
На [[29 ноември]] [[2020]] година, на возраст од 16 години и 10 месеци, Лазетиќ го направил своето деби за [[ФК Црвена ѕвезда|Црвена Звезда]] од [[Белград]] откако влегол во игра во 76 минута, заменувајќи го Ричмонд Боаки против ФК Рад<ref>{{cite news |url=http://www.crvenazvezdafk.com/scc/vest/10740/Lazetic-Za-ovo-treniram-od-kada-znam-za-sebe |title=Лазетић: За ово тренирам од када знам за себе |work=crvenazvezdafk.com |date=29 November 2020 |access-date=30 November 2020 |language=sr}}</ref>. Натпреварот завршил со победа од 3–0 за Црвена Звезда<ref>{{cite news |url=https://www.superliga.rs/sezone/2020-21/match/2312 |title=Crvena zvezda 3–0 Rad|work=superliga.rs|date=29 November 2020 |access-date=30 November 2020 |language=sr}}</ref>.
===Милан===
На 27 јануари 2022 година, пет дена по неговиот 18-ти роденден, Лазетиќ му се приклучил на клубот од [[Серија А]], [[ФК Милан|Милан]] за сума за која се верува дека изнесува околу 4 милиони евра, потпишувајќи договор до јуни 2026 година<ref> {{cite web|url=https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-01-27/official-statement-marko-lazetic|title=OFFICIAL STATEMENT: Marko Lazetić|website=www.acmilan.com/en|date=27 January 2022}}</ref>. Му бил доделен дресот со број 22 и се пријавил како играч на првиот тим<ref>{{Cite web | url=https://www.acmilan.com/it/squadre/prima-squadra-maschile/giocatori/marko-lazetic/biografia | title=Marko Lazetić }}</ref>. Тој дебитирал за првиот тим на 19 април, во натпревар против меѓуградскиот ривал [[ФК Интер|Интер]], влегувајќи како замена во 86 минута<ref>{{Cite web |title=Inter-Milan, esordio in prima squadra per Marko Lazetic {{!}} News |url=https://www.pianetamilan.it/news-milan/ultime-notizie/inter-milan-esordio-lazetic-19-04-2022/ |access-date=19 April 2022 |website=Pianeta Milan |language=it-IT}}</ref>. На [[22 мај]] [[2022]] година, кога Милан го освоил скудетото на последниот натпревар од сезоната во Серија А, на Лазетиќ му бил доделен победнички медал и покрај тоа што немал настапи во лигата.
==Статистика==
{{updated|match played 19 April 2022}}<ref>{{Soccerway|633063}}</ref>
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Appearances and goals by club, season and competition
|-
!rowspan="2"|Клуб
!rowspan="2"|Сезона
!colspan="3"|Лига
!colspan="2"|Национален куп{{efn|Includes [[Serbian Cup]], [[Coppa Italia]]}}
!colspan="2"|Континентален куп
!colspan="2"|Останато
!colspan="2"|Вкупно
|-
!Лига!!Нат.!!Голови!!Нат.!!Голови!!Нат.!!Голови!!Нат.!!Голови!!Нат.!!Голови
|-
|rowspan="3"|[[ФК Црвена ѕвезда]]
|[[ФК Црвена ѕвезда сезона 2020–2021|2020–21]]
|[[Суперлига на Србија|Суперлига]]
|1||0||0||0||0||0||0||0||1||0
|-
|[[ФК Црвена ѕвезда сезона 2021–2022|2021–22]]
|[[Суперлига на Србија|Суперлига]]
|14||1||0||0||2||0||0||0||16||1
|-
!colspan="2"|Вкупно
!15!!1!!0!!0!!2!!0!!0!!0!!17!!1
|-
|[[ФК Графичар Белград|Графичар]] (п)
|2020–21
|[[Прва српска лига во фудбал|Прва лига]]
|14||4||0||0||colspan="2"|—||0||0||14||4
|-
|[[ФК Милан|Милан]]
|[[ФК Милан сезона 2021-2022|2021–22]]
|[[Серија А]]
|0||0||1||0||0||0||0||0||1||0
|-
!colspan="3"|Вкупно
!29!!5!!1!!0!!2!!0!!0!!0!!32!!5
|}
== Наводи ==
{{наводи}}
{{A.C. Milan squad}}
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Лазетиќ, Марко}}
[[Категорија:Живи луѓе]]
[[Категорија:Фудбалери на ФК Црвена Ѕвезда]]
[[Категорија:Фудбалери на Милан]]
[[Категорија:Српски фудбалери]]
8pjbzezvoiwv7nqjja8s0c6pejh57e0
4805235
4805234
2022-08-26T07:57:09Z
Тиверополник
1815
/* Статистика */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography 3
| name = Марко Лазетиќ
| image =
| birth_date = {{Birth date and age|2004|1|22|df=y}}
| birth_place = [[Белград]], [[Србија и Црна Гора]]
| height = 1.92 м
| position = напад
| currentclub = [[ФК Милан|Милан]]
| clubnumber = 22
| youthyears1 =
| youthclubs1 = {{Fb team Crvena Zvezda}}
| years1 = 2020–2022
| clubs1 = {{Fb team Crvena Zvezda}}
| caps1 = 15
| goals1 = 1
| years3 = 2022–
| clubs3 = {{Fb team Milan}}
| caps3 = 0
| goals3 = 0
| nationalyears1 = 2019
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Србија под 16 години|Србија 16]]
| nationalcaps1 = 4
| nationalgoals1 = 1
| nationalyears2 = 2021–
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Србија под 19 години|Србија 19]]
| nationalcaps2 = 9
| nationalgoals2 = 3
| club-update = 13 декември 2021
| nationalteam-update = 19 јуни 2022
}}
'''Марко Лазетиќ''' (роден на {{роден на|22|јануари|2004}} година во {{роден во|Белград}}, [[Србија]]) — [[српски]] фудбалер кој настапува за екипата на [[ФК Милан]] а позиција напад.
==Клупска кариера==
===Црвена Ѕвезда===
На [[29 ноември]] [[2020]] година, на возраст од 16 години и 10 месеци, Лазетиќ го направил своето деби за [[ФК Црвена ѕвезда|Црвена Звезда]] од [[Белград]] откако влегол во игра во 76 минута, заменувајќи го Ричмонд Боаки против ФК Рад<ref>{{cite news |url=http://www.crvenazvezdafk.com/scc/vest/10740/Lazetic-Za-ovo-treniram-od-kada-znam-za-sebe |title=Лазетић: За ово тренирам од када знам за себе |work=crvenazvezdafk.com |date=29 November 2020 |access-date=30 November 2020 |language=sr}}</ref>. Натпреварот завршил со победа од 3–0 за Црвена Звезда<ref>{{cite news |url=https://www.superliga.rs/sezone/2020-21/match/2312 |title=Crvena zvezda 3–0 Rad|work=superliga.rs|date=29 November 2020 |access-date=30 November 2020 |language=sr}}</ref>.
===Милан===
На 27 јануари 2022 година, пет дена по неговиот 18-ти роденден, Лазетиќ му се приклучил на клубот од [[Серија А]], [[ФК Милан|Милан]] за сума за која се верува дека изнесува околу 4 милиони евра, потпишувајќи договор до јуни 2026 година<ref> {{cite web|url=https://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-01-27/official-statement-marko-lazetic|title=OFFICIAL STATEMENT: Marko Lazetić|website=www.acmilan.com/en|date=27 January 2022}}</ref>. Му бил доделен дресот со број 22 и се пријавил како играч на првиот тим<ref>{{Cite web | url=https://www.acmilan.com/it/squadre/prima-squadra-maschile/giocatori/marko-lazetic/biografia | title=Marko Lazetić }}</ref>. Тој дебитирал за првиот тим на 19 април, во натпревар против меѓуградскиот ривал [[ФК Интер|Интер]], влегувајќи како замена во 86 минута<ref>{{Cite web |title=Inter-Milan, esordio in prima squadra per Marko Lazetic {{!}} News |url=https://www.pianetamilan.it/news-milan/ultime-notizie/inter-milan-esordio-lazetic-19-04-2022/ |access-date=19 April 2022 |website=Pianeta Milan |language=it-IT}}</ref>. На [[22 мај]] [[2022]] година, кога Милан го освоил скудетото на последниот натпревар од сезоната во Серија А, на Лазетиќ му бил доделен победнички медал и покрај тоа што немал настапи во лигата.
==Статистика==
{{updated|19 април 2022}}<ref>{{Soccerway|633063}}</ref>
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Настапи и голови по клуб, сезона и натпреварување
|-
!rowspan="2"|Клуб
!rowspan="2"|Сезона
!colspan="3"|Лига
!colspan="2"|Национален куп{{efn|Includes [[Serbian Cup]], [[Coppa Italia]]}}
!colspan="2"|Континентален куп
!colspan="2"|Останато
!colspan="2"|Вкупно
|-
!Лига!!Нат.!!Голови!!Нат.!!Голови!!Нат.!!Голови!!Нат.!!Голови!!Нат.!!Голови
|-
|rowspan="3"|[[ФК Црвена ѕвезда]]
|[[ФК Црвена ѕвезда сезона 2020–2021|2020–21]]
|[[Суперлига на Србија|Суперлига]]
|1||0||0||0||0||0||0||0||1||0
|-
|[[ФК Црвена ѕвезда сезона 2021–2022|2021–22]]
|[[Суперлига на Србија|Суперлига]]
|14||1||0||0||2||0||0||0||16||1
|-
!colspan="2"|Вкупно
!15!!1!!0!!0!!2!!0!!0!!0!!17!!1
|-
|[[ФК Графичар Белград|Графичар]] (п)
|2020–21
|[[Прва српска лига во фудбал|Прва лига]]
|14||4||0||0||colspan="2"|—||0||0||14||4
|-
|[[ФК Милан|Милан]]
|[[ФК Милан сезона 2021-2022|2021–22]]
|[[Серија А]]
|0||0||1||0||0||0||0||0||1||0
|-
!colspan="3"|Вкупно
!29!!5!!1!!0!!2!!0!!0!!0!!32!!5
|}
{{белешки}}
== Наводи ==
{{наводи}}
{{A.C. Milan squad}}
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Лазетиќ, Марко}}
[[Категорија:Живи луѓе]]
[[Категорија:Фудбалери на ФК Црвена Ѕвезда]]
[[Категорија:Фудбалери на Милан]]
[[Категорија:Српски фудбалери]]
a2z8x2f80z6dwhcqv7wtloe4ei8h3re
Разговор:Марко Лазетиќ
1
1305468
4805230
2022-08-26T07:39:58Z
Тиверополник
1815
Создадена страница со: {{СЗР}}
wikitext
text/x-wiki
{{СЗР}}
111pu1atb524tq4kzd5jua5n9t24clx
Дивок Ориги
0
1305469
4805237
2022-08-26T08:05:11Z
Тиверополник
1815
нс
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography 3
| name = Дивок Ориги
| image =
[[Податотека:Divock Origi Liverpool vs Mainz (cropped).jpg|250п]]
| caption =
| full_name = Дивок Окот Ориги<ref>{{cite web |url=https://www.premierleague.com/news/1697050 |title=Premier League clubs publish 2019/20 retained lists |publisher=Premier League |date=26 June 2020 |access-date=25 August 2020}}</ref>
| birth_date = {{birth date and age|1995|4|18|df=y}}<ref>{{cite web |url=https://www.espn.co.uk/football/player/_/id/182033/divock-origi |title=Divock Origi: Overview |publisher=ESPN |access-date=26 August 2020}}</ref>
| birth_place = [[Остенде]], Белгија
| height = 1.89 м<ref>{{cite web | url=https://www.acmilan.com/it/squadre/prima-squadra-maschile/giocatori/divock-origi/biografia | title=Divock Origi: Statistiche e Biografia }}</ref>
| position = [[Напад (фудбал)|напад]] <ref>{{cite web |last1=Williams |first1=Sam |title=Origi on shining his light, wide role and being 'fuelled' for Everton |url=https://www.liverpoolfc.com/news/first-team/340067-divock-origi-liverpool-everton-derby-interview |date=2 March 2019 |publisher=Liverpool F.C. |access-date=3 March 2019}}</ref><ref>{{cite news |last1=Carroll |first1=Sam |title=Divock Origi opens up on new left-wing role and why Liverpool should remain patient at Everton |url=https://www.liverpoolecho.co.uk/sport/football/football-news/divock-origi-opens-up-new-15911089 |date=2 March 2019 |newspaper=Liverpool Echo |access-date=3 March 2019}}</ref><ref>{{cite web |last1=Spedding |first1=Jack |title=Divock Origi Happy to Play Out Wide as Belgian Looks to Stake Claim for Regular Liverpool Place |url=https://www.90min.com/posts/6309471-divock-origi-happy-to-play-out-wide-as-belgian-looks-to-stake-claim-for-regular-liverpool-place |website=90Min |date=2 March 2019 |access-date=15 April 2021}}</ref><ref>{{cite web |title=Divock Origi: "I like the soul of the Bundesliga, football's a way of life here" |url=https://www.bundesliga.com/en/news/Bundesliga/liverpool-s-divock-origi-on-wolfsburg-jurgen-klopp-mario-gomez-and-bundesliga-football-465097.jsp |website=Bundesliga |access-date=15 April 2021}}</ref>
| currentclub = [[ФК Милан|Милан]]
| clubnumber = 27
| youthyears1 = 2001–2010
| youthclubs1 = {{Fb team Genk}}
| youthyears2 = 2010–2012
| youthclubs2 = {{Fb team Lille}}
| years1 = 2012–2013
| clubs1 = Лил Б
| caps1 = 11
| goals1 = 2
| years2 = 2012–2014
| clubs2 = {{Fb team Lille}}
| caps2 = 40
| goals2 = 6
| years3 = 2014–2022
| clubs3 = {{Fb team Liverpool}}
| caps3 = 107
| goals3 = 22 <!-- NOTE: Domestic league only, per Wikipedia policy -->
| years4 = 2014–2015
| clubs4 = → {{Fb team Lille}} (п)
| caps4 = 33
| goals4 = 8
| years5 = 2017–2018
| clubs5 = → {{Fb team Wolfsburg}} (п)
| caps5 = 31
| goals5 = 6
| years6 = 2022–
| clubs6 = {{Fb team Milan}}
| caps6 = 2
| goals6 = 0
| nationalyears1 = 2010
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 15 години|Белгија 15]]
| nationalcaps1 = 2
| nationalgoals1 = 0
| nationalyears2 = 2010–2011
| nationalteam2 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 16 години|Белгија 16]]
| nationalcaps2 = 9
| nationalgoals2 = 1
| nationalyears3 = 2011
| nationalteam3 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 17 години|Белгија 17]]
| nationalcaps3 = 1
| nationalgoals3 = 0
| nationalyears4 = 2012–2013
| nationalteam4 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 19 години|Белгија 19]]
| nationalcaps4 = 19
| nationalgoals4 = 10
| nationalyears5 = 2014–2015
| nationalteam5 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 21 години|Белгија 21]]
| nationalcaps5 = 2
| nationalgoals5 = 0
| nationalyears6 = 2014–
| nationalteam6 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија ]]
| nationalcaps6 = 32
| nationalgoals6 = 3
| club-update = 23:40, 21 август 2022 (UTC)
| nationalteam-update = 29 март 2022
}}
'''Дивок Окот Ориги''' (роден на {{роден на|18|април|1995}} година во {{роден во|Остенде}}, [[Белгија]]) — [[белгиски]] фудбалер кој настапува за екипата на [[ФК Милан]] на позиција [[Напад (фудбал)|напад]] и [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Фудбалската репрезентација на Белгија]].
ftalv7cwyosmf63htwsiwd8ksem41q2
4805239
4805237
2022-08-26T08:07:24Z
Тиверополник
1815
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography 3
| name = Дивок Ориги
| image =
[[Податотека:Divock Origi Liverpool vs Mainz (cropped).jpg|250п]]
| caption =
| full_name = Дивок Окот Ориги<ref>{{cite web |url=https://www.premierleague.com/news/1697050 |title=Premier League clubs publish 2019/20 retained lists |publisher=Premier League |date=26 June 2020 |access-date=25 August 2020}}</ref>
| birth_date = {{birth date and age|1995|4|18|df=y}}<ref>{{cite web |url=https://www.espn.co.uk/football/player/_/id/182033/divock-origi |title=Divock Origi: Overview |publisher=ESPN |access-date=26 August 2020}}</ref>
| birth_place = [[Остенде]], Белгија
| height = 1.89 м<ref>{{cite web | url=https://www.acmilan.com/it/squadre/prima-squadra-maschile/giocatori/divock-origi/biografia | title=Divock Origi: Statistiche e Biografia }}</ref>
| position = [[Напад (фудбал)|напад]] <ref>{{cite web |last1=Williams |first1=Sam |title=Origi on shining his light, wide role and being 'fuelled' for Everton |url=https://www.liverpoolfc.com/news/first-team/340067-divock-origi-liverpool-everton-derby-interview |date=2 March 2019 |publisher=Liverpool F.C. |access-date=3 March 2019}}</ref><ref>{{cite news |last1=Carroll |first1=Sam |title=Divock Origi opens up on new left-wing role and why Liverpool should remain patient at Everton |url=https://www.liverpoolecho.co.uk/sport/football/football-news/divock-origi-opens-up-new-15911089 |date=2 March 2019 |newspaper=Liverpool Echo |access-date=3 March 2019}}</ref><ref>{{cite web |last1=Spedding |first1=Jack |title=Divock Origi Happy to Play Out Wide as Belgian Looks to Stake Claim for Regular Liverpool Place |url=https://www.90min.com/posts/6309471-divock-origi-happy-to-play-out-wide-as-belgian-looks-to-stake-claim-for-regular-liverpool-place |website=90Min |date=2 March 2019 |access-date=15 April 2021}}</ref><ref>{{cite web |title=Divock Origi: "I like the soul of the Bundesliga, football's a way of life here" |url=https://www.bundesliga.com/en/news/Bundesliga/liverpool-s-divock-origi-on-wolfsburg-jurgen-klopp-mario-gomez-and-bundesliga-football-465097.jsp |website=Bundesliga |access-date=15 April 2021}}</ref>
| currentclub = [[ФК Милан|Милан]]
| clubnumber = 27
| youthyears1 = 2001–2010
| youthclubs1 = {{Fb team Genk}}
| youthyears2 = 2010–2012
| youthclubs2 = {{Fb team Lille}}
| years1 = 2012–2013
| clubs1 = Лил Б
| caps1 = 11
| goals1 = 2
| years2 = 2012–2014
| clubs2 = {{Fb team Lille}}
| caps2 = 40
| goals2 = 6
| years3 = 2014–2022
| clubs3 = {{Fb team Liverpool}}
| caps3 = 107
| goals3 = 22 <!-- NOTE: Domestic league only, per Wikipedia policy -->
| years4 = 2014–2015
| clubs4 = → {{Fb team Lille}} (п)
| caps4 = 33
| goals4 = 8
| years5 = 2017–2018
| clubs5 = → {{Fb team Wolfsburg}} (п)
| caps5 = 31
| goals5 = 6
| years6 = 2022–
| clubs6 = {{Fb team Milan}}
| caps6 = 2
| goals6 = 0
| nationalyears1 = 2010
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 15 години|Белгија 15]]
| nationalcaps1 = 2
| nationalgoals1 = 0
| nationalyears2 = 2010–2011
| nationalteam2 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 16 години|Белгија 16]]
| nationalcaps2 = 9
| nationalgoals2 = 1
| nationalyears3 = 2011
| nationalteam3 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 17 години|Белгија 17]]
| nationalcaps3 = 1
| nationalgoals3 = 0
| nationalyears4 = 2012–2013
| nationalteam4 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 19 години|Белгија 19]]
| nationalcaps4 = 19
| nationalgoals4 = 10
| nationalyears5 = 2014–2015
| nationalteam5 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 21 години|Белгија 21]]
| nationalcaps5 = 2
| nationalgoals5 = 0
| nationalyears6 = 2014–
| nationalteam6 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија ]]
| nationalcaps6 = 32
| nationalgoals6 = 3
| club-update = 23:40, 21 август 2022 (UTC)
| nationalteam-update = 29 март 2022
}}
'''Дивок Окот Ориги''' (роден на {{роден на|18|април|1995}} година во {{роден во|Остенде}}, [[Белгија]]) — [[белгиски]] фудбалер кој настапува за екипата на [[ФК Милан]] на позиција [[Напад (фудбал)|напад]] и [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Фудбалската репрезентација на Белгија]].
== Наводи ==
{{наводи}}
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Ориги, Дивок}}
[[Категорија:Фудбалери во Серија А]]
[[Категорија:Фудбалери на ФК Генк]]
[[Категорија:Фудбалери на ФК Лил]]
[[Категорија:Фудбалери на ФК Волфсбург]]
[[Категорија:Фудбалери на ФК Ливерпул]]
[[Категорија:Фудбалери на Милан]]
[[Категорија:Белгиски фудбалери]]
[[Категорија:Живи луѓе]]
5mze5r1c9cwiqvrrcathge4ktr3g248
4805240
4805239
2022-08-26T08:07:45Z
Тиверополник
1815
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography 3
| name = Дивок Ориги
| image =
[[Податотека:Divock Origi Liverpool vs Mainz (cropped).jpg|250п]]
| caption =
| full_name = Дивок Окот Ориги<ref>{{cite web |url=https://www.premierleague.com/news/1697050 |title=Premier League clubs publish 2019/20 retained lists |publisher=Premier League |date=26 June 2020 |access-date=25 August 2020}}</ref>
| birth_date = {{birth date and age|1995|4|18|df=y}}<ref>{{cite web |url=https://www.espn.co.uk/football/player/_/id/182033/divock-origi |title=Divock Origi: Overview |publisher=ESPN |access-date=26 August 2020}}</ref>
| birth_place = [[Остенде]], Белгија
| height = 1.89 м<ref>{{cite web | url=https://www.acmilan.com/it/squadre/prima-squadra-maschile/giocatori/divock-origi/biografia | title=Divock Origi: Statistiche e Biografia }}</ref>
| position = [[Напад (фудбал)|напад]] <ref>{{cite web |last1=Williams |first1=Sam |title=Origi on shining his light, wide role and being 'fuelled' for Everton |url=https://www.liverpoolfc.com/news/first-team/340067-divock-origi-liverpool-everton-derby-interview |date=2 March 2019 |publisher=Liverpool F.C. |access-date=3 March 2019}}</ref><ref>{{cite news |last1=Carroll |first1=Sam |title=Divock Origi opens up on new left-wing role and why Liverpool should remain patient at Everton |url=https://www.liverpoolecho.co.uk/sport/football/football-news/divock-origi-opens-up-new-15911089 |date=2 March 2019 |newspaper=Liverpool Echo |access-date=3 March 2019}}</ref><ref>{{cite web |last1=Spedding |first1=Jack |title=Divock Origi Happy to Play Out Wide as Belgian Looks to Stake Claim for Regular Liverpool Place |url=https://www.90min.com/posts/6309471-divock-origi-happy-to-play-out-wide-as-belgian-looks-to-stake-claim-for-regular-liverpool-place |website=90Min |date=2 March 2019 |access-date=15 April 2021}}</ref><ref>{{cite web |title=Divock Origi: "I like the soul of the Bundesliga, football's a way of life here" |url=https://www.bundesliga.com/en/news/Bundesliga/liverpool-s-divock-origi-on-wolfsburg-jurgen-klopp-mario-gomez-and-bundesliga-football-465097.jsp |website=Bundesliga |access-date=15 April 2021}}</ref>
| currentclub = [[ФК Милан|Милан]]
| clubnumber = 27
| youthyears1 = 2001–2010
| youthclubs1 = {{Fb team Genk}}
| youthyears2 = 2010–2012
| youthclubs2 = {{Fb team Lille}}
| years1 = 2012–2013
| clubs1 = Лил Б
| caps1 = 11
| goals1 = 2
| years2 = 2012–2014
| clubs2 = {{Fb team Lille}}
| caps2 = 40
| goals2 = 6
| years3 = 2014–2022
| clubs3 = {{Fb team Liverpool}}
| caps3 = 107
| goals3 = 22 <!-- NOTE: Domestic league only, per Wikipedia policy -->
| years4 = 2014–2015
| clubs4 = → {{Fb team Lille}} (п)
| caps4 = 33
| goals4 = 8
| years5 = 2017–2018
| clubs5 = → {{Fb team Wolfsburg}} (п)
| caps5 = 31
| goals5 = 6
| years6 = 2022–
| clubs6 = {{Fb team Milan}}
| caps6 = 2
| goals6 = 0
| nationalyears1 = 2010
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 15 години|Белгија 15]]
| nationalcaps1 = 2
| nationalgoals1 = 0
| nationalyears2 = 2010–2011
| nationalteam2 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 16 години|Белгија 16]]
| nationalcaps2 = 9
| nationalgoals2 = 1
| nationalyears3 = 2011
| nationalteam3 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 17 години|Белгија 17]]
| nationalcaps3 = 1
| nationalgoals3 = 0
| nationalyears4 = 2012–2013
| nationalteam4 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 19 години|Белгија 19]]
| nationalcaps4 = 19
| nationalgoals4 = 10
| nationalyears5 = 2014–2015
| nationalteam5 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 21 години|Белгија 21]]
| nationalcaps5 = 2
| nationalgoals5 = 0
| nationalyears6 = 2014–
| nationalteam6 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија ]]
| nationalcaps6 = 32
| nationalgoals6 = 3
| club-update = 23:40, 21 август 2022 (UTC)
| nationalteam-update = 29 март 2022
}}
'''Дивок Окот Ориги''' (роден на {{роден на|18|април|1995}} година во {{роден во|Остенде}}, [[Белгија]]) — [[белгиски]] фудбалер кој настапува за екипата на [[ФК Милан]] на позиција [[Напад (фудбал)|напад]] и [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Фудбалската репрезентација на Белгија]].
== Наводи ==
{{наводи}}
{{A.C. Milan squad}}
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Ориги, Дивок}}
[[Категорија:Фудбалери во Серија А]]
[[Категорија:Фудбалери на ФК Генк]]
[[Категорија:Фудбалери на ФК Лил]]
[[Категорија:Фудбалери на ФК Волфсбург]]
[[Категорија:Фудбалери на ФК Ливерпул]]
[[Категорија:Фудбалери на Милан]]
[[Категорија:Белгиски фудбалери]]
[[Категорија:Живи луѓе]]
d5piyh54687wyqkce9xlyo3uyd8ib3i
4805241
4805240
2022-08-26T08:08:02Z
Тиверополник
1815
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography 3
| name = Дивок Ориги
| image =
[[Податотека:Divock Origi Liverpool vs Mainz (cropped).jpg|250п]]
| caption =
| full_name = Дивок Окот Ориги<ref>{{cite web |url=https://www.premierleague.com/news/1697050 |title=Premier League clubs publish 2019/20 retained lists |publisher=Premier League |date=26 June 2020 |access-date=25 August 2020}}</ref>
| birth_date = {{birth date and age|1995|4|18|df=y}}<ref>{{cite web |url=https://www.espn.co.uk/football/player/_/id/182033/divock-origi |title=Divock Origi: Overview |publisher=ESPN |access-date=26 August 2020}}</ref>
| birth_place = [[Остенде]], Белгија
| height = 1.89 м<ref>{{cite web | url=https://www.acmilan.com/it/squadre/prima-squadra-maschile/giocatori/divock-origi/biografia | title=Divock Origi: Statistiche e Biografia }}</ref>
| position = [[Напад (фудбал)|напад]] <ref>{{cite web |last1=Williams |first1=Sam |title=Origi on shining his light, wide role and being 'fuelled' for Everton |url=https://www.liverpoolfc.com/news/first-team/340067-divock-origi-liverpool-everton-derby-interview |date=2 March 2019 |publisher=Liverpool F.C. |access-date=3 March 2019}}</ref><ref>{{cite news |last1=Carroll |first1=Sam |title=Divock Origi opens up on new left-wing role and why Liverpool should remain patient at Everton |url=https://www.liverpoolecho.co.uk/sport/football/football-news/divock-origi-opens-up-new-15911089 |date=2 March 2019 |newspaper=Liverpool Echo |access-date=3 March 2019}}</ref><ref>{{cite web |last1=Spedding |first1=Jack |title=Divock Origi Happy to Play Out Wide as Belgian Looks to Stake Claim for Regular Liverpool Place |url=https://www.90min.com/posts/6309471-divock-origi-happy-to-play-out-wide-as-belgian-looks-to-stake-claim-for-regular-liverpool-place |website=90Min |date=2 March 2019 |access-date=15 April 2021}}</ref><ref>{{cite web |title=Divock Origi: "I like the soul of the Bundesliga, football's a way of life here" |url=https://www.bundesliga.com/en/news/Bundesliga/liverpool-s-divock-origi-on-wolfsburg-jurgen-klopp-mario-gomez-and-bundesliga-football-465097.jsp |website=Bundesliga |access-date=15 April 2021}}</ref>
| currentclub = [[ФК Милан|Милан]]
| clubnumber = 27
| youthyears1 = 2001–2010
| youthclubs1 = {{Fb team Genk}}
| youthyears2 = 2010–2012
| youthclubs2 = {{Fb team Lille}}
| years1 = 2012–2013
| clubs1 = Лил Б
| caps1 = 11
| goals1 = 2
| years2 = 2012–2014
| clubs2 = {{Fb team Lille}}
| caps2 = 40
| goals2 = 6
| years3 = 2014–2022
| clubs3 = {{Fb team Liverpool}}
| caps3 = 107
| goals3 = 22 <!-- NOTE: Domestic league only, per Wikipedia policy -->
| years4 = 2014–2015
| clubs4 = → {{Fb team Lille}} (п)
| caps4 = 33
| goals4 = 8
| years5 = 2017–2018
| clubs5 = → {{Fb team Wolfsburg}} (п)
| caps5 = 31
| goals5 = 6
| years6 = 2022–
| clubs6 = {{Fb team Milan}}
| caps6 = 2
| goals6 = 0
| nationalyears1 = 2010
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 15 години|Белгија 15]]
| nationalcaps1 = 2
| nationalgoals1 = 0
| nationalyears2 = 2010–2011
| nationalteam2 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 16 години|Белгија 16]]
| nationalcaps2 = 9
| nationalgoals2 = 1
| nationalyears3 = 2011
| nationalteam3 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 17 години|Белгија 17]]
| nationalcaps3 = 1
| nationalgoals3 = 0
| nationalyears4 = 2012–2013
| nationalteam4 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 19 години|Белгија 19]]
| nationalcaps4 = 19
| nationalgoals4 = 10
| nationalyears5 = 2014–2015
| nationalteam5 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 21 години|Белгија 21]]
| nationalcaps5 = 2
| nationalgoals5 = 0
| nationalyears6 = 2014–
| nationalteam6 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија ]]
| nationalcaps6 = 32
| nationalgoals6 = 3
| club-update = 23:40, 21 август 2022 (UTC)
| nationalteam-update = 29 март 2022
}}
'''Дивок Окот Ориги''' (роден на {{роден на|18|април|1995}} година во {{роден во|Остенде}}, [[Белгија]]) — [[Белгија|белгиски]] фудбалер кој настапува за екипата на [[ФК Милан]] на позиција [[Напад (фудбал)|напад]] и [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Фудбалската репрезентација на Белгија]].
== Наводи ==
{{наводи}}
{{A.C. Milan squad}}
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Ориги, Дивок}}
[[Категорија:Фудбалери во Серија А]]
[[Категорија:Фудбалери на ФК Генк]]
[[Категорија:Фудбалери на ФК Лил]]
[[Категорија:Фудбалери на ФК Волфсбург]]
[[Категорија:Фудбалери на ФК Ливерпул]]
[[Категорија:Фудбалери на Милан]]
[[Категорија:Белгиски фудбалери]]
[[Категорија:Живи луѓе]]
gg0kvo2h8d7l7y1avdv1w9z5lo26vt4
Разговор:Дивок Ориги
1
1305470
4805238
2022-08-26T08:05:46Z
Тиверополник
1815
Создадена страница со: {{СЗР}}
wikitext
text/x-wiki
{{СЗР}}
111pu1atb524tq4kzd5jua5n9t24clx
Шарл де Кателаре
0
1305471
4805243
2022-08-26T08:11:16Z
Тиверополник
1815
нс
wikitext
text/x-wiki
'''Шарл де Кателаре''' (роден на {{роден на|10|март|2001}} година во {{роден во|Бриж}}, [[Белгија]]) — [[Белгија|белгиски]] фудбалер кој настапува за екипата на [[ФК Милан]] на позиција [[Напад (фудбал)|играч за врска]] и [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Фудбалската репрезентација на Белгија]].
pusdjbmfkxt3l0jtq9dl74e934lwej5
4805245
4805243
2022-08-26T08:14:30Z
Тиверополник
1815
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography 3
| name = Шарл де Кателаре
| image =
[[Податотека:Charles De Ketelaere Nations League 2021 Italy.jpg|250п]]
| caption =
| fullname = Шарл де Кателаре
| birth_date = {{birth date and age|2001|3|10|df=yes}}
| birth_place = [[Бриж]], Белгија
| height = 1.92 м<ref>{{cite web |title=Charles De Ketelaere |url=https://www.clubbrugge.be/fr/charles-de-ketelaere |website=Club Brugge |access-date=6 December 2021 |language=fr |archive-date=4 November 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211104152105/https://www.clubbrugge.be/fr/charles-de-ketelaere |url-status=live }}</ref>
| position = [[Напад (фудбал)|Играч за врска]]
| currentclub = [[ФК Милан|Милан]]
| clubnumber = 90
| youthyears1 = 2008–2019
| youthclubs1 = {{Fb team Club Brugge}}
| years1 = 2019–2022
| clubs1 = {{Fb team Club Brugge}}
| caps1 = 90
| goals1 = 19
| years2 = 2022–
| clubs2 = {{Fb team Milan}}
| caps2 = 2
| goals2 = 0
| nationalyears1 = 2017
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 16 години|Белгија 16]]
| nationalcaps1 = 4
| nationalgoals1 = 1
| nationalyears2 = 2018
| nationalteam2 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 17 години|Белгија 17]]
| nationalcaps2 = 1
| nationalgoals2 = 0
| nationalyears3 = 2019
| nationalteam3 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 19 години|Белгија 19]]
| nationalcaps3 = 6
| nationalgoals3 = 3
| nationalyears4 = 2020–
| nationalteam4 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 21 години|Белгија 21]]
| nationalcaps4 = 6
| nationalgoals4 = 1
| nationalyears5 = 2020–
| nationalteam5 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија]]
| nationalcaps5 = 8
| nationalgoals5 = 1
| club-update = 23:50, 21 август 2022 (UTC)
| nationalteam-update = 14 јуни 2022 (UTC)
}}
'''Шарл де Кателаре''' (роден на {{роден на|10|март|2001}} година во {{роден во|Бриж}}, [[Белгија]]) — [[Белгија|белгиски]] фудбалер кој настапува за екипата на [[ФК Милан]] на позиција [[Напад (фудбал)|играч за врска]] и [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Фудбалската репрезентација на Белгија]].
4xqzkj6cj6uh8l33axmk72kc0dkh6os
4805246
4805245
2022-08-26T08:21:01Z
Тиверополник
1815
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography 3
| name = Шарл де Кателаре
| image =
[[Податотека:Charles De Ketelaere Nations League 2021 Italy.jpg|250п]]
| caption =
| fullname = Шарл де Кателаре
| birth_date = {{birth date and age|2001|3|10|df=yes}}
| birth_place = [[Бриж]], Белгија
| height = 1.92 м<ref>{{cite web |title=Charles De Ketelaere |url=https://www.clubbrugge.be/fr/charles-de-ketelaere |website=Club Brugge |access-date=6 December 2021 |language=fr |archive-date=4 November 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211104152105/https://www.clubbrugge.be/fr/charles-de-ketelaere |url-status=live }}</ref>
| position = [[Напад (фудбал)|Играч за врска]]
| currentclub = [[ФК Милан|Милан]]
| clubnumber = 90
| youthyears1 = 2008–2019
| youthclubs1 = {{Fb team Club Brugge}}
| years1 = 2019–2022
| clubs1 = {{Fb team Club Brugge}}
| caps1 = 90
| goals1 = 19
| years2 = 2022–
| clubs2 = {{Fb team Milan}}
| caps2 = 2
| goals2 = 0
| nationalyears1 = 2017
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 16 години|Белгија 16]]
| nationalcaps1 = 4
| nationalgoals1 = 1
| nationalyears2 = 2018
| nationalteam2 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 17 години|Белгија 17]]
| nationalcaps2 = 1
| nationalgoals2 = 0
| nationalyears3 = 2019
| nationalteam3 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 19 години|Белгија 19]]
| nationalcaps3 = 6
| nationalgoals3 = 3
| nationalyears4 = 2020–
| nationalteam4 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 21 години|Белгија 21]]
| nationalcaps4 = 6
| nationalgoals4 = 1
| nationalyears5 = 2020–
| nationalteam5 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија]]
| nationalcaps5 = 8
| nationalgoals5 = 1
| club-update = 23:50, 21 август 2022 (UTC)
| nationalteam-update = 14 јуни 2022 (UTC)
}}
'''Шарл де Кателаре''' (роден на {{роден на|10|март|2001}} година во {{роден во|Бриж}}, [[Белгија]]) — [[Белгија|белгиски]] фудбалер кој настапува за екипата на [[ФК Милан]] на позиција [[Напад (фудбал)|играч за врска]] и [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Фудбалската репрезентација на Белгија]].
==Клупска кариера==
===Клуб Бриж===
Шарл де Кателаре се приклучил на [[ФК Клуб Бриж|Клуб Бриж]] на 7-годишна возраст. Тој исто така играл тенис како млад, но избрал да се занимава со фудбал<ref name="auto">{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/58916176|title=Is De Ketelaere Belgium's new De Bruyne?|via=www.bbc.co.uk|access-date=19 October 2021|archive-date=19 October 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211019113518/https://www.bbc.co.uk/sport/football/58916176|url-status=live}}</ref>.
Тој своето деби го направил на [[25 септември]] [[2019]] година, кога го одиграл целиот натпревар од Купот на Белгија 2019-2020 против Франс Бораинс<ref>{{cite web|publisher=Soccerway|url=https://int.soccerway.com/matches/2019/09/25/belgium/beker-van-belgie/boussu-dour-borinage/club-brugge-kv/3155220/|title=Francs Borains v Club Brugge game report|date=25 September 2019|access-date=30 October 2019|archive-date=30 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201030032427/https://int.soccerway.com/matches/2019/09/25/belgium/beker-van-belgie/boussu-dour-borinage/club-brugge-kv/3155220/|url-status=live}}</ref>.
На [[22 октомври]] [[2010|2019]] година, тој го направил своето деби во Лигата на шампионите на УЕФА против [[ФК Париз Сен Жермен|Париз Сен Жермен]]. Тој го започнал натпреварот и бил заменет во 57 минута во резултатот од 1–0 за Париз Сен Жермен, натпревар кој на крајот завршил со пораз од 5–0<ref>{{cite web|publisher=Soccerway|url=https://int.soccerway.com/matches/2019/10/22/europe/uefa-champions-league/club-brugge-kv/paris-saint-germain-fc/3160563/|title=Club Brugge v PSG game report|date=22 October 2019|access-date=30 October 2019|archive-date=29 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210429163742/https://int.soccerway.com/matches/2019/10/22/europe/uefa-champions-league/club-brugge-kv/paris-saint-germain-fc/3160563/|url-status=live}}</ref>. На [[5 февруари]] [[2020]] година, тој постигнал гол во победата од 2–1 против Варегем<ref>{{cite web |url=https://sporza.be/nl/matches/voetbal/croky-cup/2019-2020/halve-finale/02/club-staat-in-de-bekerfinale-met-dank-aan-gouden-invaller-de-ketelaere~1566819483069/ |title=Club staat in de bekerfinale met dank aan gouden invaller De Ketelaere |website=sporza.be |language=Dutch |date=5 February 2020 |access-date=20 October 2020 |archive-date=22 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201022160540/https://sporza.be/nl/matches/voetbal/croky-cup/2019-2020/halve-finale/02/club-staat-in-de-bekerfinale-met-dank-aan-gouden-invaller-de-ketelaere~1566819483069/ |url-status=live }}</ref>.
На [[20 октомври]] [[2020]] година, Де Кателаре го постигнал победничкиот гол на натпреварот во 93 минута против Зенит Санкт Петербург со 2–1 во групната фаза од Лигата на шампионите на УЕФА 2020–21<ref>{{cite web |url=https://www.espn.com/soccer/report?gameId=585853 |title=Club Brugge stun wasteful Zenit with late winner. |website=ESPN |date=20 October 2020 |access-date=20 October 2020 |archive-date=16 September 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210916024442/https://www.espn.com/soccer/report?gameId=585853 |url-status=live }}</ref>.
===Милан===
На 2 август 2022 година, Шарл де Кателаре му се приклучил на клубот од Серија А, [[ФК Милан|Милан]] со договор до [[30 јуни]] [[2027]] година<ref>{{Cite web |title=Charles De Ketelaere joins AC Milan: official statement |url=http://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-08-02/official-statement-charles-de-ketelaere |access-date=2022-08-02 |website=AC Milan |language=en}}</ref>.
bfgnyhccju0bhu480zgl3je1vqu94pc
4805264
4805246
2022-08-26T08:27:34Z
Тиверополник
1815
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography 3
| name = Шарл де Кателаре
| image =
[[Податотека:Charles De Ketelaere Nations League 2021 Italy.jpg|250п]]
| caption =
| fullname = Шарл де Кателаре
| birth_date = {{birth date and age|2001|3|10|df=yes}}
| birth_place = [[Бриж]], Белгија
| height = 1.92 м<ref>{{cite web |title=Charles De Ketelaere |url=https://www.clubbrugge.be/fr/charles-de-ketelaere |website=Club Brugge |access-date=6 December 2021 |language=fr |archive-date=4 November 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211104152105/https://www.clubbrugge.be/fr/charles-de-ketelaere |url-status=live }}</ref>
| position = [[Напад (фудбал)|Играч за врска]]
| currentclub = [[ФК Милан|Милан]]
| clubnumber = 90
| youthyears1 = 2008–2019
| youthclubs1 = {{Fb team Club Brugge}}
| years1 = 2019–2022
| clubs1 = {{Fb team Club Brugge}}
| caps1 = 90
| goals1 = 19
| years2 = 2022–
| clubs2 = {{Fb team Milan}}
| caps2 = 2
| goals2 = 0
| nationalyears1 = 2017
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 16 години|Белгија 16]]
| nationalcaps1 = 4
| nationalgoals1 = 1
| nationalyears2 = 2018
| nationalteam2 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 17 години|Белгија 17]]
| nationalcaps2 = 1
| nationalgoals2 = 0
| nationalyears3 = 2019
| nationalteam3 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 19 години|Белгија 19]]
| nationalcaps3 = 6
| nationalgoals3 = 3
| nationalyears4 = 2020–
| nationalteam4 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 21 години|Белгија 21]]
| nationalcaps4 = 6
| nationalgoals4 = 1
| nationalyears5 = 2020–
| nationalteam5 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија]]
| nationalcaps5 = 8
| nationalgoals5 = 1
| club-update = 23:50, 21 август 2022 (UTC)
| nationalteam-update = 14 јуни 2022 (UTC)
}}
'''Шарл де Кателаре''' (роден на {{роден на|10|март|2001}} година во {{роден во|Бриж}}, [[Белгија]]) — [[Белгија|белгиски]] фудбалер кој настапува за екипата на [[ФК Милан]] на позиција [[Напад (фудбал)|играч за врска]] и [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Фудбалската репрезентација на Белгија]].
==Клупска кариера==
===Клуб Бриж===
Шарл де Кателаре се приклучил на [[ФК Клуб Бриж|Клуб Бриж]] на 7-годишна возраст. Тој исто така играл тенис како млад, но избрал да се занимава со фудбал<ref name="auto">{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/58916176|title=Is De Ketelaere Belgium's new De Bruyne?|via=www.bbc.co.uk|access-date=19 October 2021|archive-date=19 October 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211019113518/https://www.bbc.co.uk/sport/football/58916176|url-status=live}}</ref>.
Тој своето деби го направил на [[25 септември]] [[2019]] година, кога го одиграл целиот натпревар од Купот на Белгија 2019-2020 против Франс Бораинс<ref>{{cite web|publisher=Soccerway|url=https://int.soccerway.com/matches/2019/09/25/belgium/beker-van-belgie/boussu-dour-borinage/club-brugge-kv/3155220/|title=Francs Borains v Club Brugge game report|date=25 September 2019|access-date=30 October 2019|archive-date=30 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201030032427/https://int.soccerway.com/matches/2019/09/25/belgium/beker-van-belgie/boussu-dour-borinage/club-brugge-kv/3155220/|url-status=live}}</ref>.
На [[22 октомври]] [[2010|2019]] година, тој го направил своето деби во Лигата на шампионите на УЕФА против [[ФК Париз Сен Жермен|Париз Сен Жермен]]. Тој го започнал натпреварот и бил заменет во 57 минута во резултатот од 1–0 за Париз Сен Жермен, натпревар кој на крајот завршил со пораз од 5–0<ref>{{cite web|publisher=Soccerway|url=https://int.soccerway.com/matches/2019/10/22/europe/uefa-champions-league/club-brugge-kv/paris-saint-germain-fc/3160563/|title=Club Brugge v PSG game report|date=22 October 2019|access-date=30 October 2019|archive-date=29 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210429163742/https://int.soccerway.com/matches/2019/10/22/europe/uefa-champions-league/club-brugge-kv/paris-saint-germain-fc/3160563/|url-status=live}}</ref>. На [[5 февруари]] [[2020]] година, тој постигнал гол во победата од 2–1 против Варегем<ref>{{cite web |url=https://sporza.be/nl/matches/voetbal/croky-cup/2019-2020/halve-finale/02/club-staat-in-de-bekerfinale-met-dank-aan-gouden-invaller-de-ketelaere~1566819483069/ |title=Club staat in de bekerfinale met dank aan gouden invaller De Ketelaere |website=sporza.be |language=Dutch |date=5 February 2020 |access-date=20 October 2020 |archive-date=22 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201022160540/https://sporza.be/nl/matches/voetbal/croky-cup/2019-2020/halve-finale/02/club-staat-in-de-bekerfinale-met-dank-aan-gouden-invaller-de-ketelaere~1566819483069/ |url-status=live }}</ref>.
На [[20 октомври]] [[2020]] година, Де Кателаре го постигнал победничкиот гол на натпреварот во 93 минута против Зенит Санкт Петербург со 2–1 во групната фаза од Лигата на шампионите на УЕФА 2020–21<ref>{{cite web |url=https://www.espn.com/soccer/report?gameId=585853 |title=Club Brugge stun wasteful Zenit with late winner. |website=ESPN |date=20 October 2020 |access-date=20 October 2020 |archive-date=16 September 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210916024442/https://www.espn.com/soccer/report?gameId=585853 |url-status=live }}</ref>.
===Милан===
На 2 август 2022 година, Шарл де Кателаре му се приклучил на клубот од Серија А, [[ФК Милан|Милан]] со договор до [[30 јуни]] [[2027]] година<ref>{{Cite web |title=Charles De Ketelaere joins AC Milan: official statement |url=http://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-08-02/official-statement-charles-de-ketelaere |access-date=2022-08-02 |website=AC Milan |language=en}}</ref>.
==Репрезентативна кариера==
Шарл де Кателаре своето деби за репрезентацијата на [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија]] го направил во ноември 2020 година, во поразот од [[Фудбалска репрезентација на Швајцарија|Швајцарија]]<ref>{{cite news|title=Belgium 2-1 Switzerland|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/54892033|publisher=BBC|accessdate=11 November 2020|archive-date=25 January 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210125032243/https://www.bbc.co.uk/sport/football/54892033|url-status=live}}</ref>. На 10 октомври 2021 година, тој го постигнал својот деби репрезентативен гол во поразот за третото место на Белгија од [[Фудбалска репрезентација на Италија|Италија]] за Лигата на нации со резултат од 2–1.
==Статистика==
{{updated|21 август 2022}}<ref>{{cite web|title=C. De Ketelaere|url=https://int.soccerway.com/players/charles-de-ketelaere/571897/|website=Soccerway|access-date=18 February 2021|archive-date=30 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210430192640/https://int.soccerway.com/players/charles-de-ketelaere/571897/|url-status=live}}</ref>
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Настапи и голови по клуб, сезона и натпреварување
|-
! rowspan="2" | Клуб
! rowspan="2" | Сезона
! colspan="3" | Лига
! colspan="2" | Национален Куп
! colspan="2" | Европа
! colspan="2" | Останато
! colspan="2" | Вкупно
|-
!Лига!!Нат.!!Гол.!!Нат.!!Гол.!!Нат.!!Гол.!!Нат.!!Гол.
|-
|rowspan="4"|[[ФК Клуб Бриж|Клуб Бриж]]
|[[ФК Клуб Бриж сезона 2019–2020|2019–20]]
|[[Прва фудбалска лига на Белгија|Про лига]]
|13||1||6||1||6{{efn|Four appearances in [[UEFA Champions League]], two appearances in [[UEFA Europa League]]}}||0||colspan="2"|–||25||2
|-
|[[ФК Клуб Бриж сезона 2020–2021|2020-21]]
|[[Прва фудбалска лига на Белгија|Про лига]]
|38||4||1||0||7{{efn|Six appearances and two goals in UEFA Champions League, one appearance in UEFA Europa League}}||2||colspan="2"|–||46||6
|-
|[[ФК Клуб Бриж сезона 2021–2022|2021-22]]
|[[Прва фудбалска лига на Белгија|Про лига]]
|39||14||3||4||6{{efn|name=UCL|Appearance(s) in UEFA Champions League}}|||0||1{{efn|Appearance in [[Belgian Super Cup]]}}||0||49||18
|-
!colspan="2"|Вкупно
!90!!19!!10!!5!!19!!2!!1!!0!!120!!26
|-
|[[ФК Милан|Милан]]
| [[ФК Милан сезона 2022-2023|2022-2023]]
|[[Серија А]]
|2||0||0||0||0||0||0||0||2||0
|-
!colspan="3"|Вкупно
!92!!19!!10!!5!!19!!2!!1!!0!!122!!26
|}
{{notelist}}
hauqf0rwst97j393a6il6qc76214r4h
4805266
4805264
2022-08-26T08:27:55Z
Тиверополник
1815
/* Статистика */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography 3
| name = Шарл де Кателаре
| image =
[[Податотека:Charles De Ketelaere Nations League 2021 Italy.jpg|250п]]
| caption =
| fullname = Шарл де Кателаре
| birth_date = {{birth date and age|2001|3|10|df=yes}}
| birth_place = [[Бриж]], Белгија
| height = 1.92 м<ref>{{cite web |title=Charles De Ketelaere |url=https://www.clubbrugge.be/fr/charles-de-ketelaere |website=Club Brugge |access-date=6 December 2021 |language=fr |archive-date=4 November 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211104152105/https://www.clubbrugge.be/fr/charles-de-ketelaere |url-status=live }}</ref>
| position = [[Напад (фудбал)|Играч за врска]]
| currentclub = [[ФК Милан|Милан]]
| clubnumber = 90
| youthyears1 = 2008–2019
| youthclubs1 = {{Fb team Club Brugge}}
| years1 = 2019–2022
| clubs1 = {{Fb team Club Brugge}}
| caps1 = 90
| goals1 = 19
| years2 = 2022–
| clubs2 = {{Fb team Milan}}
| caps2 = 2
| goals2 = 0
| nationalyears1 = 2017
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 16 години|Белгија 16]]
| nationalcaps1 = 4
| nationalgoals1 = 1
| nationalyears2 = 2018
| nationalteam2 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 17 години|Белгија 17]]
| nationalcaps2 = 1
| nationalgoals2 = 0
| nationalyears3 = 2019
| nationalteam3 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 19 години|Белгија 19]]
| nationalcaps3 = 6
| nationalgoals3 = 3
| nationalyears4 = 2020–
| nationalteam4 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 21 години|Белгија 21]]
| nationalcaps4 = 6
| nationalgoals4 = 1
| nationalyears5 = 2020–
| nationalteam5 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија]]
| nationalcaps5 = 8
| nationalgoals5 = 1
| club-update = 23:50, 21 август 2022 (UTC)
| nationalteam-update = 14 јуни 2022 (UTC)
}}
'''Шарл де Кателаре''' (роден на {{роден на|10|март|2001}} година во {{роден во|Бриж}}, [[Белгија]]) — [[Белгија|белгиски]] фудбалер кој настапува за екипата на [[ФК Милан]] на позиција [[Напад (фудбал)|играч за врска]] и [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Фудбалската репрезентација на Белгија]].
==Клупска кариера==
===Клуб Бриж===
Шарл де Кателаре се приклучил на [[ФК Клуб Бриж|Клуб Бриж]] на 7-годишна возраст. Тој исто така играл тенис како млад, но избрал да се занимава со фудбал<ref name="auto">{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/58916176|title=Is De Ketelaere Belgium's new De Bruyne?|via=www.bbc.co.uk|access-date=19 October 2021|archive-date=19 October 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211019113518/https://www.bbc.co.uk/sport/football/58916176|url-status=live}}</ref>.
Тој своето деби го направил на [[25 септември]] [[2019]] година, кога го одиграл целиот натпревар од Купот на Белгија 2019-2020 против Франс Бораинс<ref>{{cite web|publisher=Soccerway|url=https://int.soccerway.com/matches/2019/09/25/belgium/beker-van-belgie/boussu-dour-borinage/club-brugge-kv/3155220/|title=Francs Borains v Club Brugge game report|date=25 September 2019|access-date=30 October 2019|archive-date=30 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201030032427/https://int.soccerway.com/matches/2019/09/25/belgium/beker-van-belgie/boussu-dour-borinage/club-brugge-kv/3155220/|url-status=live}}</ref>.
На [[22 октомври]] [[2010|2019]] година, тој го направил своето деби во Лигата на шампионите на УЕФА против [[ФК Париз Сен Жермен|Париз Сен Жермен]]. Тој го започнал натпреварот и бил заменет во 57 минута во резултатот од 1–0 за Париз Сен Жермен, натпревар кој на крајот завршил со пораз од 5–0<ref>{{cite web|publisher=Soccerway|url=https://int.soccerway.com/matches/2019/10/22/europe/uefa-champions-league/club-brugge-kv/paris-saint-germain-fc/3160563/|title=Club Brugge v PSG game report|date=22 October 2019|access-date=30 October 2019|archive-date=29 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210429163742/https://int.soccerway.com/matches/2019/10/22/europe/uefa-champions-league/club-brugge-kv/paris-saint-germain-fc/3160563/|url-status=live}}</ref>. На [[5 февруари]] [[2020]] година, тој постигнал гол во победата од 2–1 против Варегем<ref>{{cite web |url=https://sporza.be/nl/matches/voetbal/croky-cup/2019-2020/halve-finale/02/club-staat-in-de-bekerfinale-met-dank-aan-gouden-invaller-de-ketelaere~1566819483069/ |title=Club staat in de bekerfinale met dank aan gouden invaller De Ketelaere |website=sporza.be |language=Dutch |date=5 February 2020 |access-date=20 October 2020 |archive-date=22 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201022160540/https://sporza.be/nl/matches/voetbal/croky-cup/2019-2020/halve-finale/02/club-staat-in-de-bekerfinale-met-dank-aan-gouden-invaller-de-ketelaere~1566819483069/ |url-status=live }}</ref>.
На [[20 октомври]] [[2020]] година, Де Кателаре го постигнал победничкиот гол на натпреварот во 93 минута против Зенит Санкт Петербург со 2–1 во групната фаза од Лигата на шампионите на УЕФА 2020–21<ref>{{cite web |url=https://www.espn.com/soccer/report?gameId=585853 |title=Club Brugge stun wasteful Zenit with late winner. |website=ESPN |date=20 October 2020 |access-date=20 October 2020 |archive-date=16 September 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210916024442/https://www.espn.com/soccer/report?gameId=585853 |url-status=live }}</ref>.
===Милан===
На 2 август 2022 година, Шарл де Кателаре му се приклучил на клубот од Серија А, [[ФК Милан|Милан]] со договор до [[30 јуни]] [[2027]] година<ref>{{Cite web |title=Charles De Ketelaere joins AC Milan: official statement |url=http://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-08-02/official-statement-charles-de-ketelaere |access-date=2022-08-02 |website=AC Milan |language=en}}</ref>.
==Репрезентативна кариера==
Шарл де Кателаре своето деби за репрезентацијата на [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија]] го направил во ноември 2020 година, во поразот од [[Фудбалска репрезентација на Швајцарија|Швајцарија]]<ref>{{cite news|title=Belgium 2-1 Switzerland|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/54892033|publisher=BBC|accessdate=11 November 2020|archive-date=25 January 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210125032243/https://www.bbc.co.uk/sport/football/54892033|url-status=live}}</ref>. На 10 октомври 2021 година, тој го постигнал својот деби репрезентативен гол во поразот за третото место на Белгија од [[Фудбалска репрезентација на Италија|Италија]] за Лигата на нации со резултат од 2–1.
==Статистика==
{{updated|21 август 2022}}<ref>{{cite web|title=C. De Ketelaere|url=https://int.soccerway.com/players/charles-de-ketelaere/571897/|website=Soccerway|access-date=18 February 2021|archive-date=30 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210430192640/https://int.soccerway.com/players/charles-de-ketelaere/571897/|url-status=live}}</ref>
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Настапи и голови по клуб, сезона и натпреварување
|-
! rowspan="2" | Клуб
! rowspan="2" | Сезона
! colspan="3" | Лига
! colspan="2" | Национален Куп
! colspan="2" | Европа
! colspan="2" | Останато
! colspan="2" | Вкупно
|-
!Лига!!Нат.!!Гол.!!Нат.!!Гол.!!Нат.!!Гол.!!Нат.!!Гол.
|-
|rowspan="4"|[[ФК Клуб Бриж|Клуб Бриж]]
|[[ФК Клуб Бриж сезона 2019–2020|2019–20]]
|[[Прва фудбалска лига на Белгија|Про лига]]
|13||1||6||1||6{{efn|Four appearances in [[UEFA Champions League]], two appearances in [[UEFA Europa League]]}}||0||colspan="2"|–||25||2
|-
|[[ФК Клуб Бриж сезона 2020–2021|2020-21]]
|[[Прва фудбалска лига на Белгија|Про лига]]
|38||4||1||0||7{{efn|Six appearances and two goals in UEFA Champions League, one appearance in UEFA Europa League}}||2||colspan="2"|–||46||6
|-
|[[ФК Клуб Бриж сезона 2021–2022|2021-22]]
|[[Прва фудбалска лига на Белгија|Про лига]]
|39||14||3||4||6{{efn|name=UCL|Appearance(s) in UEFA Champions League}}|||0||1{{efn|Appearance in [[Belgian Super Cup]]}}||0||49||18
|-
!colspan="2"|Вкупно
!90!!19!!10!!5!!19!!2!!1!!0!!120!!26
|-
|[[ФК Милан|Милан]]
| [[ФК Милан сезона 2022-2023|2022-2023]]
|[[Серија А]]
|2||0||0||0||0||0||0||0||2||0
|-
!colspan="3"|Вкупно
!92!!19!!10!!5!!19!!2!!1!!0!!122!!26
|}
{{Белешки}}
rvipqkkwge5sgyy2ywidjqp9ol8pcg7
4805269
4805266
2022-08-26T08:29:08Z
Тиверополник
1815
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography 3
| name = Шарл де Кателаре
| image =
[[Податотека:Charles De Ketelaere Nations League 2021 Italy.jpg|250п]]
| caption =
| fullname = Шарл де Кателаре
| birth_date = {{birth date and age|2001|3|10|df=yes}}
| birth_place = [[Бриж]], Белгија
| height = 1.92 м<ref>{{cite web |title=Charles De Ketelaere |url=https://www.clubbrugge.be/fr/charles-de-ketelaere |website=Club Brugge |access-date=6 December 2021 |language=fr |archive-date=4 November 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211104152105/https://www.clubbrugge.be/fr/charles-de-ketelaere |url-status=live }}</ref>
| position = [[Напад (фудбал)|Играч за врска]]
| currentclub = [[ФК Милан|Милан]]
| clubnumber = 90
| youthyears1 = 2008–2019
| youthclubs1 = {{Fb team Club Brugge}}
| years1 = 2019–2022
| clubs1 = {{Fb team Club Brugge}}
| caps1 = 90
| goals1 = 19
| years2 = 2022–
| clubs2 = {{Fb team Milan}}
| caps2 = 2
| goals2 = 0
| nationalyears1 = 2017
| nationalteam1 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 16 години|Белгија 16]]
| nationalcaps1 = 4
| nationalgoals1 = 1
| nationalyears2 = 2018
| nationalteam2 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 17 години|Белгија 17]]
| nationalcaps2 = 1
| nationalgoals2 = 0
| nationalyears3 = 2019
| nationalteam3 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 19 години|Белгија 19]]
| nationalcaps3 = 6
| nationalgoals3 = 3
| nationalyears4 = 2020–
| nationalteam4 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 21 години|Белгија 21]]
| nationalcaps4 = 6
| nationalgoals4 = 1
| nationalyears5 = 2020–
| nationalteam5 = [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија]]
| nationalcaps5 = 8
| nationalgoals5 = 1
| club-update = 23:50, 21 август 2022 (UTC)
| nationalteam-update = 14 јуни 2022 (UTC)
}}
'''Шарл де Кателаре''' (роден на {{роден на|10|март|2001}} година во {{роден во|Бриж}}, [[Белгија]]) — [[Белгија|белгиски]] фудбалер кој настапува за екипата на [[ФК Милан]] на позиција [[Напад (фудбал)|играч за врска]] и [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Фудбалската репрезентација на Белгија]].
==Клупска кариера==
===Клуб Бриж===
Шарл де Кателаре се приклучил на [[ФК Клуб Бриж|Клуб Бриж]] на 7-годишна возраст. Тој исто така играл тенис како млад, но избрал да се занимава со фудбал<ref name="auto">{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/58916176|title=Is De Ketelaere Belgium's new De Bruyne?|via=www.bbc.co.uk|access-date=19 October 2021|archive-date=19 October 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211019113518/https://www.bbc.co.uk/sport/football/58916176|url-status=live}}</ref>.
Тој своето деби го направил на [[25 септември]] [[2019]] година, кога го одиграл целиот натпревар од Купот на Белгија 2019-2020 против Франс Бораинс<ref>{{cite web|publisher=Soccerway|url=https://int.soccerway.com/matches/2019/09/25/belgium/beker-van-belgie/boussu-dour-borinage/club-brugge-kv/3155220/|title=Francs Borains v Club Brugge game report|date=25 September 2019|access-date=30 October 2019|archive-date=30 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201030032427/https://int.soccerway.com/matches/2019/09/25/belgium/beker-van-belgie/boussu-dour-borinage/club-brugge-kv/3155220/|url-status=live}}</ref>.
На [[22 октомври]] [[2010|2019]] година, тој го направил своето деби во Лигата на шампионите на УЕФА против [[ФК Париз Сен Жермен|Париз Сен Жермен]]. Тој го започнал натпреварот и бил заменет во 57 минута во резултатот од 1–0 за Париз Сен Жермен, натпревар кој на крајот завршил со пораз од 5–0<ref>{{cite web|publisher=Soccerway|url=https://int.soccerway.com/matches/2019/10/22/europe/uefa-champions-league/club-brugge-kv/paris-saint-germain-fc/3160563/|title=Club Brugge v PSG game report|date=22 October 2019|access-date=30 October 2019|archive-date=29 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210429163742/https://int.soccerway.com/matches/2019/10/22/europe/uefa-champions-league/club-brugge-kv/paris-saint-germain-fc/3160563/|url-status=live}}</ref>. На [[5 февруари]] [[2020]] година, тој постигнал гол во победата од 2–1 против Варегем<ref>{{cite web |url=https://sporza.be/nl/matches/voetbal/croky-cup/2019-2020/halve-finale/02/club-staat-in-de-bekerfinale-met-dank-aan-gouden-invaller-de-ketelaere~1566819483069/ |title=Club staat in de bekerfinale met dank aan gouden invaller De Ketelaere |website=sporza.be |language=Dutch |date=5 February 2020 |access-date=20 October 2020 |archive-date=22 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201022160540/https://sporza.be/nl/matches/voetbal/croky-cup/2019-2020/halve-finale/02/club-staat-in-de-bekerfinale-met-dank-aan-gouden-invaller-de-ketelaere~1566819483069/ |url-status=live }}</ref>.
На [[20 октомври]] [[2020]] година, Де Кателаре го постигнал победничкиот гол на натпреварот во 93 минута против Зенит Санкт Петербург со 2–1 во групната фаза од Лигата на шампионите на УЕФА 2020–21<ref>{{cite web |url=https://www.espn.com/soccer/report?gameId=585853 |title=Club Brugge stun wasteful Zenit with late winner. |website=ESPN |date=20 October 2020 |access-date=20 October 2020 |archive-date=16 September 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210916024442/https://www.espn.com/soccer/report?gameId=585853 |url-status=live }}</ref>.
===Милан===
На 2 август 2022 година, Шарл де Кателаре му се приклучил на клубот од Серија А, [[ФК Милан|Милан]] со договор до [[30 јуни]] [[2027]] година<ref>{{Cite web |title=Charles De Ketelaere joins AC Milan: official statement |url=http://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-08-02/official-statement-charles-de-ketelaere |access-date=2022-08-02 |website=AC Milan |language=en}}</ref>.
==Репрезентативна кариера==
Шарл де Кателаре своето деби за репрезентацијата на [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија]] го направил во ноември 2020 година, во поразот од [[Фудбалска репрезентација на Швајцарија|Швајцарија]]<ref>{{cite news|title=Belgium 2-1 Switzerland|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/54892033|publisher=BBC|accessdate=11 November 2020|archive-date=25 January 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210125032243/https://www.bbc.co.uk/sport/football/54892033|url-status=live}}</ref>. На 10 октомври 2021 година, тој го постигнал својот деби репрезентативен гол во поразот за третото место на Белгија од [[Фудбалска репрезентација на Италија|Италија]] за Лигата на нации со резултат од 2–1.
==Статистика==
{{updated|21 август 2022}}<ref>{{cite web|title=C. De Ketelaere|url=https://int.soccerway.com/players/charles-de-ketelaere/571897/|website=Soccerway|access-date=18 February 2021|archive-date=30 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210430192640/https://int.soccerway.com/players/charles-de-ketelaere/571897/|url-status=live}}</ref>
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Настапи и голови по клуб, сезона и натпреварување
|-
! rowspan="2" | Клуб
! rowspan="2" | Сезона
! colspan="3" | Лига
! colspan="2" | Национален Куп
! colspan="2" | Европа
! colspan="2" | Останато
! colspan="2" | Вкупно
|-
!Лига!!Нат.!!Гол.!!Нат.!!Гол.!!Нат.!!Гол.!!Нат.!!Гол.
|-
|rowspan="4"|[[ФК Клуб Бриж|Клуб Бриж]]
|[[ФК Клуб Бриж сезона 2019–2020|2019–20]]
|[[Прва фудбалска лига на Белгија|Про лига]]
|13||1||6||1||6{{efn|Four appearances in [[UEFA Champions League]], two appearances in [[UEFA Europa League]]}}||0||colspan="2"|–||25||2
|-
|[[ФК Клуб Бриж сезона 2020–2021|2020-21]]
|[[Прва фудбалска лига на Белгија|Про лига]]
|38||4||1||0||7{{efn|Six appearances and two goals in UEFA Champions League, one appearance in UEFA Europa League}}||2||colspan="2"|–||46||6
|-
|[[ФК Клуб Бриж сезона 2021–2022|2021-22]]
|[[Прва фудбалска лига на Белгија|Про лига]]
|39||14||3||4||6{{efn|name=UCL|Appearance(s) in UEFA Champions League}}|||0||1{{efn|Appearance in [[Belgian Super Cup]]}}||0||49||18
|-
!colspan="2"|Вкупно
!90!!19!!10!!5!!19!!2!!1!!0!!120!!26
|-
|[[ФК Милан|Милан]]
| [[ФК Милан сезона 2022-2023|2022-2023]]
|[[Серија А]]
|2||0||0||0||0||0||0||0||2||0
|-
!colspan="3"|Вкупно
!92!!19!!10!!5!!19!!2!!1!!0!!122!!26
|}
{{Белешки}}
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
* {{Soccerway|charles-de-ketelaere/571897}}
{{A.C. Milan squad}}
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Кателаре, Шарл де}}
[[Категорија:Фудбалери во Серија А]]
[[Категорија:Фудбалери на Милан]]
[[Категорија:Фудбалери на ФК Клуб Бриж]]
[[Категорија:Белгиски фудбалери]]
[[Категорија:Живи луѓе]]
eg163ewg5l882y0gck0ohs2z8f76ovu
Разговор:Шарл де Кателаре
1
1305472
4805244
2022-08-26T08:11:27Z
Тиверополник
1815
Создадена страница со: {{СЗР}}
wikitext
text/x-wiki
{{СЗР}}
111pu1atb524tq4kzd5jua5n9t24clx