विकिस्रोत mrwikisource https://mr.wikisource.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%96%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0 MediaWiki 1.39.0-wmf.26 first-letter मिडिया विशेष चर्चा सदस्य सदस्य चर्चा विकिस्रोत विकिस्रोत चर्चा चित्र चित्र चर्चा मिडियाविकी मिडियाविकी चर्चा साचा साचा चर्चा सहाय्य सहाय्य चर्चा वर्ग वर्ग चर्चा दालन दालन चर्चा साहित्यिक साहित्यिक चर्चा पान पान चर्चा अनुक्रमणिका अनुक्रमणिका चर्चा TimedText TimedText talk विभाग विभाग चर्चा Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 4 1921 155970 155918 2022-08-29T11:32:28Z MediaWiki message delivery 857 /* Invitation to join the Movement Strategy Forum */ नवीन विभाग wikitext text/x-wiki {{सुचालन चावडी}} == Poll regarding Fourth Wikisource Triage meeting == Hello fellow Wikisource enthusiasts! We will be organizing the '''fourth [[:m:Wikisource Triage meetings|Wikisource Triage meeting]]''' in the last week of June and we need your help to decide on a time and date that works best for the most number of people. Kindly '''share your availabilities''' at the wudele link below '''by 20th June 2022''': https://wudele.toolforge.org/wstriage4 Meanwhile, feel free to check out [[:m:Wikisource Triage meetings|the page on Meta-wiki]] and suggest topics for the agenda. Regards [[:m:User:SWilson (WMF)|Sam Wilson (WMF)]] and [[:m:User:SGill (WMF)|Satdeep Gill (WMF)]] <small>Sent via [[सदस्य:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[सदस्य चर्चा:MediaWiki message delivery|चर्चा]]) १८:५२, १४ जून २०२२ (IST)</small> <!-- सदस्य:SGill (WMF)@metawiki ने https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&oldid=23314792 वरील यादी वापरुन संदेश पाठविला. --> == Invitation to join the fourth Wikisource Triage meeting (29th June 2022) == Hello fellow Wikisource enthusiasts! We are the hosting the fourth [[:m:Wikisource Triage meetings|Wikisource Triage meeting]] on '''29th June 2022 at 10:00 AM UTC / 3:30 PM IST''' ([https://zonestamp.toolforge.org/1656496824 check your local time]) according to the [https://wudele.toolforge.org/wstriage4 wudele poll]. There is some exciting news about a few technical projects related to Wikisource that are getting started right now and we will be sharing more information during the meeting. As always, you don't have to be a developer to participate in these meetings but the focus of these meetings is to improve the Wikisource infrastructure. If you are interested in joining the meeting, kindly leave a message on '''sgill@wikimedia.org''' and we will add you to the calendar invite. Meanwhile, feel free to check out [[:m:Wikisource Triage meetings|the page on Meta-wiki]] and suggest any other topics for the agenda. Regards [[:m:User:SWilson (WMF)|Sam Wilson (WMF)]] and [[:m:User:SGill (WMF)|Satdeep Gill (WMF)]] <small> Sent using [[सदस्य:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[सदस्य चर्चा:MediaWiki message delivery|चर्चा]]) १३:०९, २३ जून २०२२ (IST)</small> <!-- सदस्य:SGill (WMF)@metawiki ने https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&oldid=23314792 वरील यादी वापरुन संदेश पाठविला. --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Movement Strategy and Governance News – Issue 7</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="msg-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Movement Strategy and Governance News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 7, July-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the 7th issue of Movement Strategy and Governance News! The newsletter distributes relevant news and events about the implementation of Wikimedia's [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Movement Strategy recommendations]], other relevant topics regarding Movement governance, as well as different projects and activities supported by the Movement Strategy and Governance (MSG) team of the Wikimedia Foundation. The MSG Newsletter is delivered quarterly, while the more frequent [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Movement Strategy Weekly]] will be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Movement sustainability''': Wikimedia Foundation's annual sustainability report has been published. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1|continue reading]]) * '''Improving user experience''': recent improvements on the desktop interface for Wikimedia projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|continue reading]]) * '''Safety and inclusion''': updates on the revision process of the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|continue reading]]) * '''Equity in decisionmaking''': reports from Hubs pilots conversations, recent progress from the Movement Charter Drafting Committee, and a new white paper for futures of participation in the Wikimedia movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|continue reading]]) * '''Stakeholders coordination''': launch of a helpdesk for Affiliates and volunteer communities working on content partnership. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|continue reading]]) * '''Leadership development''': updates on leadership projects by Wikimedia movement organizers in Brazil and Cape Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|continue reading]]) * '''Internal knowledge management''': launch of a new portal for technical documentation and community resources. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|continue reading]]) * '''Innovate in free knowledge''': high-quality audiovisual resources for scientific experiments and a new toolkit to record oral transcripts. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|continue reading]]) * '''Evaluate, iterate, and adapt''': results from the Equity Landscape project pilot ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|continue reading]]) * '''Other news and updates''': a new forum to discuss Movement Strategy implementation, upcoming Wikimedia Foundation Board of Trustees election, a new podcast to discuss Movement Strategy, and change of personnel for the Foundation's Movement Strategy and Governance team. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|continue reading]]) </div><section end="msg-newsletter"/> </div> Thank you for reading! [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] ०७:०८, १८ जुलै २०२२ (IST) <!-- सदस्य:RamzyM (WMF)@metawiki ने https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&oldid=23529147 वरील यादी वापरुन संदेश पाठविला. --> == Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election == <section begin="announcement-content"/> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi everyone, '''The Affiliate voting process has concluded.''' Representatives from each Affiliate organization learned about the candidates by reading candidates’ statements, reviewing candidates’ answers to questions, and considering the candidates’ ratings provided by the Analysis Committee. The selected 2022 Board of Trustees candidates are: * Tobechukwu Precious Friday ([[:m:User:Tochiprecious|Tochiprecious]]) * Farah Jack Mustaklem ([[:m:User:Fjmustak|Fjmustak]]) * Shani Evenstein Sigalov ([[:m:User:Esh77|Esh77]]) * Kunal Mehta ([[:m:User:Legoktm|Legoktm]]) * Michał Buczyński ([[:m:User:Aegis Maelstrom|Aegis Maelstrom]]) * Mike Peel ([[:m:User:Mike Peel|Mike Peel]]) You may see more information about the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Results|Results]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Stats|Statistics]] of this Board election. Please take a moment to appreciate the Affiliate Representatives and Analysis Committee members for taking part in this process and helping to grow the Board of Trustees in capacity and diversity. These hours of volunteer work connect us across understanding and perspective. Thank you for your participation. Thank you to the community members who put themselves forward as candidates for the Board of Trustees. Considering joining the Board of Trustees is no small decision. The time and dedication candidates have shown to this point speaks to their commitment to this movement. Congratulations to those candidates who have been selected. A great amount of appreciation and gratitude for those candidates not selected. Please continue to share your leadership with Wikimedia. Thank you to those who followed the Affiliate process for this Board election. You may review the results of the Affiliate selection process. '''The next part of the Board election process is the community voting period.''' [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022#Timeline|You may view the Board election timeline here]]. To prepare for the community voting period, there are several things community members can engage with in the following ways: * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Read candidates’ statements]] and read the candidates’ answers to the questions posed by the Affiliate Representatives. * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Questions_for_Candidates|Propose and select the 6 questions for candidates to answer during their video Q&A]]. * See the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee’s ratings of candidates on each candidate’s statement]]. * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community Voting/Election Compass|Propose statements for the Election Compass]] voters can use to find which candidates best fit their principles. * Encourage others in your community to take part in the election. Best, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' </div><section end="announcement-content"/> [[User:MNadzikiewicz (WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] १९:३३, २७ जुलै २०२२ (IST) <!-- सदस्य:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki ने https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&oldid=23530132 वरील यादी वापरुन संदेश पाठविला. --> == Vote for Election Compass Statements == <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi all, Volunteers in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] are invited to [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass/Statements|vote for statements to use in the Election Compass]]. You can vote for the statements you would like to see included in the Election Compass on Meta-wiki. An Election Compass is a tool to help voters select the candidates that best align with their beliefs and views. The community members will propose statements for the candidates to answer using a Lickert scale (agree/neutral/disagree). The candidates’ answers to the statements will be loaded into the Election Compass tool. Voters will use the tool by entering in their answer to the statements (agree/disagree/neutral). The results will show the candidates that best align with the voter’s beliefs and views. Here is the timeline for the Election Compass: *<s>July 8 - 20: Volunteers propose statements for the Election Compass</s> *<s>July 21 - 22: Elections Committee reviews statements for clarity and removes off-topic statements</s> *July 23 - August 1: Volunteers vote on the statements *August 2 - 4: Elections Committee selects the top 15 statements *August 5 - 12: candidates align themselves with the statements *August 15: The Election Compass opens for voters to use to help guide their voting decision The Elections Committee will select the top 15 statements at the beginning of August Best, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' </div><section end="announcement-content" /> [[User:MNadzikiewicz (WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] ०२:३१, २८ जुलै २०२२ (IST) <!-- सदस्य:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki ने https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&oldid=23530132 वरील यादी वापरुन संदेश पाठविला. --> == Invitation to join the fifth Wikisource Triage meeting (18th August 2022) == Hello fellow Wikisource enthusiasts! We are the hosting the fifth [[:m:Wikisource Triage meetings|Wikisource Triage meeting]] on '''18th August 2022 at 4 PM UTC / 9:30 PM IST''' ([https://zonestamp.toolforge.org/1660838411 check your local time]) according to the [https://wudele.toolforge.org/wIztQjaxX1l5qy3A wudele poll] and also based on the previous feedback to have a Europe-Americas friendly meeting. As always, you don't have to be a developer to participate in these meetings but the focus of these meetings is to improve the Wikisource infrastructure. If you are interested in joining the meeting, kindly leave a message on '''sgill@wikimedia.org''' and we will add you to the calendar invite. Meanwhile, feel free to check out [[:m:Wikisource Triage meetings|the page on Meta-wiki]] and suggest any other topics for the agenda. Regards [[:m:User:SWilson (WMF)|Sam Wilson (WMF)]] and [[:m:User:SGill (WMF)|Satdeep Gill (WMF)]] <small> Sent using [[सदस्य:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[सदस्य चर्चा:MediaWiki message delivery|चर्चा]]) २०:३५, १५ ऑगस्ट २०२२ (IST)</small> <!-- सदस्य:SGill (WMF)@metawiki ने https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&oldid=23314792 वरील यादी वापरुन संदेश पाठविला. --> == The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open == <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi everyone, The Community Voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is now open. Here are some helpful links to get you the information you need to vote: * Try the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]], showing how candidates stand on 15 different topics. * Read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|candidate statements]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Affiliate_Organization_Participation/Candidate_Questions|answers to Affiliate questions]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Learn more about the skills the Board seeks]] and how the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee found candidates align with those skills]] If you are ready to vote, you may go to [[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2022|SecurePoll voting page]] to vote now. '''You may vote from August 23 at 00:00 UTC to September 6 at 23:59 UTC.''' To see about your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]]. Best, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''<br /><section end="announcement-content" /> [[User:MNadzikiewicz_(WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] <!-- सदस्य:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki ने https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&oldid=23708360 वरील यादी वापरुन संदेश पाठविला. --> == Invitation to join the Movement Strategy Forum == :''{{More languages}}'' <section begin="announcement-content" /> Hello everyone, The [https://forum.movement-strategy.org/ Movement Strategy Forum] (MS Forum) is a multilingual collaborative space for all conversations about Movement Strategy implementation. We are inviting all Movement participants to collaborate on the MS Forum. The goal of the forum is to build community collaboration, using an inclusive multilingual platform. The [[m:Movement Strategy|Movement Strategy]] is a collaborative effort to imagine and build the future of the Wikimedia Movement. Anyone can contribute to the Movement Strategy, from a comment to a full-time project. ;Join this forum with your Wikimedia account, engage in conversations, and ask questions in your language. The Movement Strategy and Governance team (MSG) launched the proposal for the MS Forum in May 2022. There was a 2-month community review period, which ended on 24 July 2022. The community review process included several questions that resulted in interesting conversations. You can read the [https://forum.movement-strategy.org/t/ms-forum-community-review-report/1436 Community Review Report]. We look forward to seeing you at the MS Forum! Best regards, the Movement Strategy and Governance Team [[User:MNadzikiewicz (WMF)]] १७:०२, २९ ऑगस्ट २०२२ (IST) <!-- सदस्य:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki ने https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&oldid=23720620 वरील यादी वापरुन संदेश पाठविला. --> cgiqsoakbs3uqm07cpxlnort01pg8zx 104 63346 155956 108241 2022-08-28T16:07:42Z अरुणा केळकर. 3805 /* मुद्रितशोधन */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="अरुणा केळकर." />४८ {{center|{{x-larger|स्वामी विवेकानंद यांचे समग्र ग्रंथ.}}}}</noinclude> दानतीमुळे प्रसिद्धीस आलेल्या अशा व्यक्तींचा इतिहास पाहिला तर त्यांत सुखापेक्षा दुःखप्रसंगच त्यांस अधिक भोगावे लागल्याचे दिसून येते. लक्ष्मीपेक्षां तिच्या वडील बहिणीच्या राज्यांत ज्ञानी लोक अधिक आढळतात. स्तुतीपेक्षां निंदेच्या तडाक्यानेच लोक अधिक ज्ञानी निर्माण झाल्याचा दाखला आहे. याचसाठी 'निंदकाचे घर असावें शेजारी ' अशी मागणी सत्पुरुष परमेश्वराजवळ मागतात.<br> ज्ञान प्रत्येक मनुष्यांत जन्मतःच वास करित असतें. ज्ञान ही कोठून बाहेरून येणारी चीज नव्हे. तिचा वास प्रत्येकाच्या अंतर्यामी सदोदित असतो. 'अमुक मनुष्याने अमुक जाणले' असे आपण सामान्य भाषेत ह्मणतों. हेच वाक्य तात्विक भाषेत बोलावयाचे झाले तर 'अमुक मनुष्याने अमुक व्यक्त केले, गूढांतून निदर्शनास आणिलें,' असें ह्मणावयास पाहिजे. जीवात्मा हा स्वभावतः ज्ञानपूर्ण व अज्ञानानें केवळ आच्छादिलेला असा आहे. हा अज्ञानाचा पडदा ज्या मानाने दूर होतो, त्या मानाने ज्ञान दृग्गोचर होऊ लागते. 'अज्ञानेनावृतं ज्ञानं तेन मुह्यति जंतवः ' ज्ञान हे अज्ञानाने आवृत्त झाल्यामुळे मनुष्यप्राणी मूर्ख असल्यासारिखा दिसतो. हा सिद्धांत नित्य लक्ष्यांत बाळगिला पाहिजे. न्यूटनने गुरुत्वाकर्षणाचा नियम शोधून काढिला असे आपण ह्मणतों. हा नियम जगाच्या कोणत्या तरी कोपऱ्यांत लपून बसला होता काय? तो न्यूटनच्या अंतर्गत ज्ञानभांडारांतच होता. त्याची बाहेर येण्याची वेळ झाल्याबरोवर एका क्षुल्लक कारणाने त्या भांडाराचे दार उघडून तो नियम बाहेर पडला. जगांत आज दृश्यमान होणारे सर्व ज्ञान मानवी हृदयांतच एके काळी वास करित होते व आतां तें व्यक्त झाले आहे. या सर्व विश्वांत मावणार नाही एवढा मोठा ग्रंथसंग्रह तुमच्या एवढ्याशा हृदयांत सांठविलेला आहे. दृश्य जग हे केवळ मनुष्याच्या अंतरंगाला जागृत करण्याचे एक साधन मात्र आहे. त्यांतून ज्ञानाची निष्पत्ति होत नसून त्यामुळे चैतन्य जागृत होऊन अज्ञानाचा पडदा फाटण्यास सुरवात होते व ज्ञान अव्यक्तांतून व्यक्तांत येते. ह्मणून ज्ञानार्जनासाठी जगाचा अभ्यास करावयाचा नसून जगरूप साधनाने मनाचा अभ्यास करणे हा ज्ञानार्जनाचा मार्ग आहे. झाडावरून एक फळ पडलेलें न्यूटनने पाहिले आणि डोळे मिटून विचार करतां करतां अनेक विचारपरंपरा त्याच्या चित्तांत त्याला दिसून आल्या. या विचारपरंपरेच्या सांखळींतील एका दुव्यास आपण गुरुत्वाकर्षणाचा नियम या नांवानें सांप्रत ओळखितो. या नियमाचे ज्ञान त्या फळांत<noinclude></noinclude> rhpggenkk7cy8ow78miyg5ns2kw3ade 104 63347 155957 108242 2022-08-28T16:13:40Z अरुणा केळकर. 3805 /* मुद्रितशोधन */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="अरुणा केळकर." />{{center|{{x-larger|प्रथम खंड.}}}} {{right|४९}}</noinclude> नव्हते आणि पृथ्वीच्या पोटांतील मध्यबिंदूंतहि नव्हते. सर्व ज्ञानाचे भांडार मनुष्याचें मन हेच आहे; मग तें अध्यात्मज्ञान असो अथवा लौकिकज्ञान असो. आपणांत हे ज्ञान गुप्त असते व त्यावरील पडदा हळूहळू दूर करण्याच्या उद्योगास लागलों ह्मणजे आपण शिकू लागलों असें ह्मणतो; आणि जसजसा हा पडदा अधिक दूर होऊ लागतो तसतसे आपण अधिक ज्ञानी होऊ लागतो. ज्या मनुष्याच्या ज्ञानावरील हा पडदा अधिक दूर झाला आहे तो अधिक ज्ञानी ह्मणवितो; ज्यावर तो पडदा अगदी घट्ट बसला आहे तो मनुष्य अज्ञानी आणि ज्याच्या हृदयावरील हा पडदा निखालस गळून पडला तो परमज्ञानी ह्मणजे सर्वज्ञ ह्मणवितो. आजपर्यंत असे सर्वज्ञ अनेक वेळां येऊन गेले आहेत आणि पुढेहि येतील. पुढेहि युगानुयुगी त्यांचे अवतार होणार आहेत. गारगोटीच्या पोटी अग्नि जसा गुप्तरूपाने राहत असतो तसेच सर्व ज्ञान मानवी हृदयांत वसत असतें. घर्षणानें गारेंतून जशी ठिणगी व्यक्त होते तसेच साधनांच्या घर्षणाने ज्ञान दृश्यस्वरूपास येते. हे दृश्य स्वरूप अनेकप्रकारच्या रूपांनी व्यक्त होते. आपल्या चित्तांत उद्भूत होणाऱ्या सर्व भावना, आपली सर्व -रडणे, हंसणे इत्यादि क्रिया, आनंददुःखादि मनोव्यापार, आपला क्रोध, आपलें प्रेम, स्तुति आणि निंदा इत्यादि प्रत्यही घडणाऱ्या गोष्टींचे सूक्ष्म अवलोकन केले तर कोणत्याना कोणत्या तरी साधनाच्या घर्षणाने हे नानारूप स्फुलिंग आपल्याच चित्तांत जन्म पावल्याचे आपणास आढळून येईल. या सर्वांचा समवायी परिणाम झणजे आमची दानत. या सर्वप्रकारच्या घर्षणास कर्म अथवा क्रिया असें नांव आहे. ज्या क्रियासाधनाने जीवात्म्यास घर्षण मिळून त्याचे सामर्थ्य आणि ज्ञान दृक्प्रत्ययास येतें तें सर्व क्रियासाधन कर्म या एका शब्दाने ओळखिलें जाते. या दृष्टीने विचार केला, ह्मणजे कर्म केल्यावांचून आपल्या आयुष्यातील एक क्षणहि जात नाही असे दिसून येईल. ' नहि कश्चित्क्षणमपि जातु तिष्ठत्यकर्मकृत् । कार्यतेह्यवशः कर्म सर्वः प्रकृतिजैर्गुणैः ॥' असा सिद्धांत भगवान् श्रीकृष्णांनी गीतेत सांगितला आहे. मी बोलतों तें कर्म, आपण ऐकतां तें कर्म, आपण श्वासोच्छास करितों तें कर्म; सारांश आपण मनाने अथवा शरीराने ज्या ज्या क्रिया करितों तें सर्व कर्म असून त्यांतील प्रत्येक क्रियेचा परिणामसंस्कार-जीवात्म्यावर घडल्यावांचून रहात नाही.<br> अत्यंत सूक्ष्म अशा अनेक कर्मपरंपरा एकजीव होऊन एका मोठ्या रूपाने ज्यांत दृश्यमान होतात अशा प्रकारची काही कर्मे असतात. आपण समुद्र<br> स्वा. वि. ४<noinclude></noinclude> c6l1v4hgj738owabfgilupvdk9p3gr4 104 63348 155958 108243 2022-08-28T16:17:37Z अरुणा केळकर. 3805 /* मुद्रितशोधन */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="अरुणा केळकर." />५० {{center|{{x-larger|स्वामी विवेकानंद यांचे समग्र ग्रंथ.}}}}</noinclude>कांठी एखाद्या धक्क्या जवळ उभे असतां एखादी मोठी लाट येऊन त्या धक्क्यावर आदळते. त्या वेळी त्या लाटेनें केवढा मोठा आवाज उत्पन्न केलासें आपणास वाटते. परंतु कोट्यवधि सूक्ष्म तरंगांच्या एकीकरणाने ती लाट उत्पन्न झालेली असते; आणि आपण जो मोठा आवाज ऐकला तो त्या सूक्ष्म तरंगांच्या लहान लहान आवाजांच्या एकीकरणाचेंच फल असतो. ते सूक्ष्म आवाज स्वतंत्रपणे आपल्या प्रत्ययास येत नाहीत. अशाच रीतीने आपलें हृदय उडणे वगैरे सर्व क्रिया कर्मेच होत. कित्येक स्वतंत्रपणे आपल्या प्रत्ययास येतात; परंतु ती सर्व सूक्ष्म कर्माच्या समुच्चयाचा परिणाम असतात. कोणत्याहि मनुष्याची खरी दानत तुह्मांस समजून घ्यावयाची असली तर त्याने केलेल्या एखाद्या मोठ्या कृत्यावरून तिची बरोबर पारख होणार नाही. प्रसंगी एखादा अत्यंत कृपण मनुष्य कर्णालाहि लाजवील. परंतु अशा एखाद्या प्रसंगावरून आपण कोणाच्या दानतीचें अनुमान केले तर ते पुष्कळ वेळां चुकीचे ठरण्याचा संभव आहे. मनुष्य रोजच्या व्यवहारांत कसा वागतो, आणि बारीकसारीक गोष्टी कशा करतो याचे सूक्ष्म अवलोकन करूनच त्याच्या दानतीचे यथार्थ ज्ञान होईल. प्रत्येक मनुष्याच्या आयुष्यात काही प्रसंग असे येतात की त्या वेळी आपले लघुत्व विसरून तो काही महत्कार्य करून जातो. परंतु सर्वदा आणि सर्वकाली ज्याची वागणूक एकसारखीच मोठी असते तोच खरा मोठा मनुष्य होय.<br> कर्माचा मनुष्याच्या दानतीवर होणारा परिणाम पाहिला ह्मणजे कर्म ही एक अचाट शक्तीच आहे असे वाटते. प्रत्येक मानवी प्राणी हा ईश्वरांश असल्यामुळे जगांतील सर्व शक्ती जणूं काय त्याच्या ठिकाणी एकवटलेल्या असतात. व तो या शक्तीस कर्माच्या रूपाने पुन्हां जगांत फिरावयास लावतो. जेथे या सर्व शक्ती एकवटतात आणि जेथून पुन्हां कर्मरूपाने बाहेर पडून जगभर वावरतात तीच मनुष्यांतील जीवनकला होय. या चालककलेंत सर्व सामर्थ्य एकवटलेले आहे. ही कला सर्वशक्तिमति अशा स्वरूपाची असल्यामुळे गुरुत्वाकर्षणाच्या नियमाने विश्वांतील अनेक शक्ती तिच्याकडे ओढल्या जातात, आणि तिच्याभोवती फिरत राहतात. त्यांचा उपयोग करून आपल्या दानतीच्या द्वारें मनुष्य या शक्तींस बरें अथवा वाईट रूप देऊन त्यांस जगांत परत पाठवीत असतो. इतर शक्तींस आकर्षण करण्याचे जसें त्यास सामर्थ्य आहे तसेच त्यांचे रूपांतर करून त्यांस जगभर फिरावयास पाठविण्याचेंहि त्यास सामर्थ्य आहे.<br> जगांत जें जें कार्य आपण पाहतों तें तें सर्व मानवी विचारांचे दृश्यरूप आहे. मनुष्याची इच्छाशक्ति चित्तांत गुप्तरूपाने असते व तीच कार्यरूपाने दृश्य होते.<noinclude></noinclude> 5o2otp3fbedav7xmm2m0r5363ukvh5b 104 63349 155959 108244 2022-08-28T16:22:41Z अरुणा केळकर. 3805 /* मुद्रितशोधन */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="अरुणा केळकर." />{{center|{{x-larger|प्रथम खंड.}}}} {{right|५१}}</noinclude>कार्य हे अव्यक्त इच्छाशक्तीचें व्यक्त रूप होय. या रीतीने आपणांस दिसणारी सर्व यंत्रे, कारखाने, शहरे, आगबोटी वगैरे जिनसा मनुष्याच्या इच्छाशक्तीची दृश्यफले आहेत. मनुष्याच्या दानतीस अनुरूप अशी इच्छा उद्भवते. आणि दानत बनलेली असते. यामुळे जसें कर्म तद्वतच इच्छा हे उघड झाले. आपल्या अचाट इच्छाशक्तीने जगाचे स्वरूप ज्यांनी बदलून टाकिलें असे सामर्थ्यवान् पुरुष जबर व्यासंगी होते. सर्व जग सुलट्याचे उलटें व उलट्याचे सुलटे करावें असें सामर्थ्य युगानुयुगें कर्मे करून त्यांनी आपल्या ठिकाणी आणून ठेविले होते. भगवान् बुद्ध अथवा भगवान् येशुख्रिस्त यांची अलोट इच्छाशक्ति ही एकाच जन्मांतील कर्माचे फल नसून जन्मजन्मांतरीची कर्मफलें जी त्यांनी सांठविली होती त्यांचे एक दृश्यफळ आहे. आपणांतील विशिष्ट मनोवृत्ति आनुवंशिक संस्कारांनी आपणांस प्राप्त झाल्या आहेत असें ह्मणणारांनी बुद्ध अथवा ख्रिस्तचरिताचा विचार करावा. ख्रिस्ताचा बाप जोसेफ हा एक साधारण दर्जाचा सुतार होता. तत्त्वज्ञानाचा एक शब्दहि त्याने उच्चारिला असल्याचे कोणाच्या ऐकिवांत नाही. त्याच्यासारखे रंधापटाशी बहाद्दर आजपर्यंत अनेक होऊन गेले व आजहि अनेक आहेत. अशा साधारण दर्जाच्या सुताराच्या पोटी अर्धे जग प्रकाशमय करून सोडणारा ज्ञानदीप पेटविण्यासारखा पुत्र निर्माण व्हावा हे आनुवंशिक संस्कारांचें फल आहे काय ? बुद्धाचा बाप एक सामान्य राजा होता. स्वतःच्या नोकरांवर तरी त्यास ताबा चालवितां येत होता की नाही कोणास ठाऊक ! परंतु त्याच्या पोटी उत्पन्न झालेल्या पुत्रास ईश्वरावतार मानून अर्ध जग प्रत्यही त्याची पूजा करीत आहे. जोसेफ सुतार आणि त्याचा पुत्र या दोघांत दिसून येणारे जमीनअस्मानाचे अंतर आनुवंशिक संस्कारांच्या उपपत्तीने भरून येईल काय ? बुद्ध आणि ख्रिस्त यांनी ज्या आपल्या इच्छाशक्तीने जगांत क्रांति घडवून आणली ती शक्ति कोठून आली ? अनेक लहान लहान शक्ती युगानुयुगें एकवटत होत्या व शेवटी त्या बुद्ध व ख्रिस्त या रूपाने प्रगट झाल्या असेंच ह्मटले पाहिजे.<br> आपली जी काही दानत आजमितीस आहे, ती आपल्या सर्व पूर्वकर्माचा परिपाक आहे. स्वतः श्रम करून मिळविल्याशिवाय कोणासहि आयतें असें कांहींच प्राप्त व्हावयाचे नाही, असा अनादिसिद्ध नियम आहे. कित्येक वेळां अशा प्रकारचा नियम कांहींच नसावा असे वाटण्यासारख्या गोष्टी घडतात; परंतु आपली दृष्टि जसजशी शुद्ध होत जाते तसतशी या नियमाच्या अस्तित्वाबद्दल आपली<noinclude></noinclude> npcmzevv12mlj7gkrdv6cmwdcfc0vgs 104 63350 155960 108245 2022-08-28T16:32:01Z अरुणा केळकर. 3805 /* मुद्रितशोधन */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="अरुणा केळकर." />५२ {{center|{{x-larger|स्वामी विवेकानंद यांचे समग्र ग्रंथ.}}}}</noinclude>खात्री होत जाते. एखादा मनुष्य पैसा मिळविण्यासाठी एकसारखी धडपड करित असतो. प्रसंगी कोणाची मान मुरगळण्यासहि मागेपुढे पाहत नाही; परंतु इतकें करूनहि त्यास कांहीं प्राप्ति होत नाही. आणि आयुष्य त्याला कंटाळवाणे वाढू लागते. पैसा मिळावा अशी त्या मनुष्याची योग्यताच नसते. स्वतःच्या सुखासाठी हजारों वस्तु आपण जमवून ठेवितों; परंतु त्यांतील जितक्यांचा उपभोग घडण्याची आपली पात्रता असते तितक्याच आपल्या उपयोगी पडतात. एखाद्या मूर्खाने जगांतील सर्व पुस्तकांचा संग्रह केला तरी त्यांतील जितकी वाचण्याची त्याची योग्यता असते तितक्यांचाच त्यास उपयोग होतो. ही योग्यता त्याला स्वतःच्या कर्मानुसार प्राप्त झालेली असते. आपली योग्यता काय आहे व आपणास कोणत्या गोष्टी आपल्याशा करता येतील याचा आपल्या कर्मानुरोधाने निश्चय होतो. आपली जी कांहीं आज स्थिति आहे ती आपण स्वतःच प्राप्त करून घेतली असून आपल्या इच्छेप्रमाणे वाटेल ती स्थिति प्राप्त करून घेण्यास आपणांस मोकळीक आहे. आज आपणांस जी काही स्थिति प्राप्त झाली आहे ती पूर्व कर्माचे फल असल्यामुळे पुढें प्राप्त होणारी स्थिति वर्तमान अथवा चालू कर्मानुरूप होणार हे उघड आहे. असें आहे तर कर्म कसे करावे हे समजून घेणे प्रत्येकाचे कर्तव्य आहे. 'कर्म कसे करावे यांत समजून घेण्यासारखे काय आहे ? आह्मी रोज कसे तरी कर्म करीत असतोच' असे कोणी ह्मणेल. परंतु कर्म करावें कसें; तसेंच कर्म कोणते आणि अकर्म कोणतें याचा बोध झाला नसल्यामुळे आपल्या कर्तव्यशक्तीचा दुरुपयोग होतो, व प्रसंगी तर तिचा फुकट व्यय होतो, ही गोष्ट त्याच्या लक्ष्यांत आलेली नसते. 'योगः कर्मसकौशलम् ' व ज्ञात्वा शास्त्रविधानोक्तं कर्म कर्तुमिहार्हसि' असें भगवंतांनी गीतेत सांगितले आहे. कर्म कसे करावे हे जाणून सशास्त्र मार्गाने कर्म केले तर अत्यंत फलदायी होते. मानसिकशक्ति अव्यक्तपणांतून व्यक्तपणांत आणणे व निद्रित आत्म्यास चेतना देणे हे कर्माचें साध्य आहे, हे आपण नित्य लक्ष्यांत धरिले पाहिजे. प्रत्येक मनुष्यांत एकसारखी चिच्छक्ति निद्रित असून ती कर्मरूप आघातांनी जागृत होते.<br> प्रत्येक मनुष्य कर्म करूं लागला ह्मणजे तें करण्यांत त्याचा काही तरी हेतु असतो. हेतूवांचून कर्मप्रवृत्ति होत नाही. कित्येकांनां कीर्तिमान होण्याची इच्छा असते, ह्मणून कीर्तीसाठी ते कर्म करितात. दुसऱ्या कित्येकांना द्रव्य हवें असते; ते द्रव्यप्राप्तीच्या हेतूस्तव कर्म करीत असतात. कित्येकांना स्वर्गसुखाच्या प्राप्तीचा हव्यास असतो; व ते तशा दृष्टीने कर्मे करितात. कित्येक<noinclude></noinclude> 6iy3loeghth030uctrznsq5f8kedfuu 104 66817 155961 131012 2022-08-29T11:29:35Z JayashreeVI 4058 /* मुद्रितशोधन */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="JayashreeVI" /></noinclude>खंड.]आपणांपुढील कार्य.२४७ {{rule}} तुम्हांस आढळले आहे काय ? नियमाने 'चर्चात' जाऊन ईश्वर प्रार्थना केल्याने ईश्वरप्राप्ति होणार नाही. पवित्र नद्यांची स्नाने करून आणि गंधभस्माचे पट्टे ओढूनहि ईश्वरप्राप्ति होणार नाही. त्याचप्रमाणे काळे, पिवळे अथवा भगवे कपडे घालूनही तो तुम्हांस मिळावयाचा नाही. इंद्रधनुष्याच्या साऱ्या रंगांनी तुम्ही स्वतःस सुशोभित केले तरी ईश्वर तुम्हांस दिसावयाचा नाही. जोपर्यंत अंतःकरणाचे कपाट उघडले नाही आणि जोपर्यंत तें विस्तृत होऊन विश्वा कार झाले नाही, तोपर्यंत हे बाहेरचे सारे देखावे व्यर्थ होत. अन्तःकरण रंगले पाहिजे; मग बाहेरचा रंग असो वा नसो. अंतःकरण रंगणे हाच खरा धर्म; आणि तोच खरा आत्मप्रत्यय. बाह्यरंगांची थोडीबहुत मदत या मार्गात तुम्हांस होत असेल, तर ती तुम्ही खुशाल ध्या; पण या रंगांची गुलामगिरी तुम्ही करूं नका. त्यांतच काही विशेष आहे, असें तुमच्या चित्ताने एकवार घेतले, की तुमच्या मार्गात तुम्हांस मदत करण्याऐवजी तुमच्या पायांत ते श्रृंखलांसारखे होऊन पडतील. मग हे रंग म्हणजे धर्म असें तुम्हांस वाटू लागेल. देवळांत एकदां देहाला नेऊन आणले की, धर्मकार्य संपलें असें तुम्हांस वाटू लागेल. भिक्षुकाला घरी बोलावून आणि त्याची बडबड ऐकून दक्षिणा दिली की, स्वतःस धार्मिक म्हणवून घेण्यास तुम्हांस हरकत दिसे नाशी होईल. याकरितां या बाह्य वस्तूंच्या नांगींत जें विष आहे त्यापासून तुम्हीं सावध राहिले पाहिजे. ज्याच्या अंतःकरणांत अनुराग उत्पन्न झाला, त्याला बाहेरच्या रंगरागाची जरूर नाही. हाच खरा धर्म होय. जो मनुष्य बाह्य उपाधींत धर्म सांठविला आहे असें खरोखर समजत असतो, तो अव नतावस्थेस गेला आहे असे समजावें. बाह्य इंद्रियांच्या द्वारे सृष्टपदार्थांचें ज्ञान करून घेणे हेहि खरें ज्ञान नव्हे आणि ईश्वराप्रत पोहचण्याचाहि तो मार्ग नव्हे. आमच्या शास्त्रांनी हा मुद्दा वारंवार बजावून सांगितला आहे. क्षणोक्षणी बदलणाऱ्या या विश्वाच्या मागे जे नित्य एकरूप आहे, त्याचा अनुभव ज्यायोगें होईल तो धर्म. सर्वांचा खरा धर्म हा एकच. आभासमय विश्वाच्या मागे असलेले सत्यरूप ज्याने ओळखले, आपल्या स्वतःच्या ठिकाणी असलेलें आत्मरूप ज्याच्या अनुभवास आलें, जो परमेश्वराला प्रत्यक्ष समो रासमोर भेटला आणि वस्तुमात्रांत ज्याला परमेश्वर दिसू लागला,तोच एक 'ऋषि' या पदवीला योग्य झाला असे समजावें. हे ऋषित्व प्राप्त होईपर्यंत<noinclude></noinclude> bcgorkfczoocdxzl5rp99gfe5k3imx0 104 66818 155975 131013 2022-08-29T11:38:28Z JayashreeVI 4058 /* मुद्रितशोधन */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="JayashreeVI" /></noinclude>२४८ स्वामी विवेकानंद यांचे समग्र ग्रंथ. [ नवम {{rule}} तुम्ही धर्मज्ञ झाला असे म्हणतां येत नाही. तुम्ही तसे झाला म्हणजेच धर्माच्या खऱ्या मार्गाला तुम्ही लागला असे होईल. आता तुम्ही जे काही करीत असतां ती केवळ पूर्वतयारी आहे. ऋषित्व प्राप्त होईपर्यंत ज्या नाना विध गोष्टी तुम्ही करितां त्यांनी फारतर तुमच्या बुद्धीला तालीम मिळेल; किंवा तुमच्या क्रिया शुद्ध जडदेहापुरत्या असल्या तर त्याला कष्टविण्यापुर ताच त्यांचा उपयोग होईल. या क्रिया सोडून ऋषित्वाच्या मार्गाकडे तुम्ही वळला म्हणजेच धर्ममार्गावर तुम्ही चालू लागला असें होईल.<br> {{gap}}याकरितां, येथें जो एक मुद्दा विशेषेकरून सांगितला आहे, तो आपण सर्वांनीच लक्षांत बाळगण्याजोगा आहे. तो इतकाच की, ज्याला मुक्तीची खरी लालसा असेल, त्याला ऋषित्व प्राप्त करून घेण्यावांचून दुसरा मार्गच नाही. मंत्रवक्ता नव्हे, तर मंत्रद्रष्टा त्याने झाले पाहिजे. परमेश्वराची प्रत्यक्ष भेट त्याने घेतली पाहिजे. आमच्या श्रुतींनी घालून दिलेला हा नियम सना तनस्वरूपाचा आहे. हा मुख्य मुद्दा ध्यानात ठेविला म्हणजे श्रुतींचे रहस्य सम जून घेणे सोपे होते. आपल्या मनश्चक्षुवरील पटल नाहीसे होऊन आपल्याच डोळ्यांनी तेथील अर्थ आपण पाहूं शकतो. आपण कोणत्या अवस्थेत आहों आणि आपणांस जरूर कशाची आहे हे आपण जाणूं शकतों; आणि हेच करणे आपणांस अवश्य आहे. पूर्वी होऊन गेलेल्या टीकाकारांनी केलेल्या टीकांचा अ नादर करण्याचे कारण आपणांस नाही. त्यांच्याबद्दल पूर्ण पूज्य बुद्धि आपण बाळगावी. ते सारेच थोर पुरुष होते; पण आतां आपणांस त्यांच्याहूनहि अधिक थोर व्हावयाचे आहे. एक मोठे कार्य त्यांनी केले पण आपणांस त्यांच्याहून मोठे कार्य करावयाचे आहे. त्यांना नमन करून या अधिक मोठ्या कार्याला आपण लागू या. हिंदुस्थानांत पूर्वी शेंकडों ऋषि होऊन गेले. आता असे लक्षावधि ऋषि आपण निर्माण करूं या, असा मनाचा कृतनिश्चय करून तुम्हांपैकी प्रत्ये कजण जेव्हां कार्याला लागेल, तेव्हां मातृभूमीच्या उन्नतीचा क्षण अगदी जवळ होईल. यांत एकट्या हिंदुस्थानाचेंच नव्हे तर साऱ्या जगाचेहि कल्याण आहे. तुमच्या बुद्धीचा निश्चय मात्र झाला पाहिजे. जो तुमचा निश्चय तसेंच तुमचे स्वरूपहि होईल. आपण धैर्यशाली आहों असा निश्चय तुम्हीं केला, तर तुम्ही धैर्यशाली व्हाल. आपण ऋषि आहों हेच चिंतन तुम्ही सदोदित केले तर तुम्ही उद्यांच ऋषि व्हाल. तुम्हाला कोणीही अडवू शकणार नाही. अनेक<noinclude></noinclude> tvklz3t2jhf8h4cv1nrc34evcwz0bqy 104 66819 155976 131014 2022-08-29T11:44:03Z JayashreeVI 4058 /* मुद्रितशोधन */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="JayashreeVI" /></noinclude>खंड.] आपणांपुढील कार्य. २४९ {{rule}} टीकाकारांच्या अनेक प्रकारच्या मतांत कितीहि विरोध आढळत असले तरी एका सिद्धांताबद्दल सर्वांचे एकमत आहे. आत्मा हा स्वभावतःच पूर्ण पवित्र आणि सच्चिदानंद स्वरूप आहे यावद्दल कोणाचाच वाद नाही. यांत फरक इतकाच की, त्याचे आकुंचन आणि विकसन परिस्थित्यनुरूप होतें असें श्रीरामानुज म्हणतात आणि मायावरणामुळे तसे झाल्याचा भास उत्पन्न होतो असें श्रीशंकराचार्य म्हणतात. या बारीकसारीक मतांतराकडे आपण काना डोळा करावा. व्यक्त अथवा अव्यक्त स्थितीत आत्म्याचे मूलरूप एक आहे याबद्दल कोणाचा वाद नाही. या एका आद्य सिद्धांताला तुह्मी निश्चयाने चिकटून रहा. विश्वांतील सारी शक्ति तुमच्या ठिकाणी एकवटली आहे, तुह्मांला करण्यास अशक्य असे काही नाही. दौर्बल्य येऊ न देतां असा आत्मविश्वास धरा. मी दुबळा आहे, मी अर्धवेडा आहे अथवा मला अमुक गोष्ट समजत नाही असे म्हणण्याची खोड आज आपणांस आहे. ही दुष्ट खोड प्रथम टाकून द्या. कोणाच्याहि मदतीवांचून वाटेल ती गोष्ट मी करीन असें ह्मणत चला. विश्वांतील सर्व शक्ति तुमच्या ठिकाणी गुप्तरूपाने आहे ती व्यक्तदशेला आणणे इतकेंच तुमचे कार्य आहे.{{nop}} {{center|**********}}<noinclude></noinclude> 7jtquf75vpsdgkirx9ngne6o2shlbqx 104 66820 155977 131015 2022-08-29T11:52:57Z JayashreeVI 4058 /* मुद्रितशोधन */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="JayashreeVI" /></noinclude>{{center'''दानधर्म.'''}} {{center'''********'''}} {{gap}}(स्वामीजींचा मुक्काम मद्रास येथे असतांना 'चेन्नापुरी-अन्नदान-समा जम्' नांवाच्या संस्थेच्या वार्षिक सभेच्या प्रसंगी ते हजर होते. श्रोतृग णास स्वामीजींनी चार शब्द सांगावे अशी इच्छा प्रदर्शित केल्यावरून त्यांनी पुढील लहानसें भाषण केलें)<br> {{gap}}ब्राह्मणाला इतर जातींहून अधिक समजून आणि दानावर त्यांचा विशेष हक्क आहे असे समजून त्यांना इतर जातींहून अधिक दान कोणी करूं नये, असें एक विधान माझ्या पूर्वीच्या वक्त्याने केले आहे. अशा रीतीनें ब्राह्म णज्ञातीला विशेष हक्क देण्यात जशी एक वाईट बाजू आहे, त्याचप्रमाणे या गोष्टीची एक चांगली बाजू आहे हेहि लक्षात ठेवले पाहिजे. आज हिंदुस्था नांत जी काही संस्कृति दिसत आहे, तिचे मुख्य अधिष्ठान आजहि ब्राह्मण वर्ग हेच आहे. तत्त्ववेत्तेहि आज याच वर्गात आहेत. ऐहिकापलीकडे उडी मारून अदृश्य प्रदेशांत तत्त्वरत्नें शोधण्याचे काम प्राचीन काळी ज्याप्रमाणे मुख्यतः ब्राह्मणांनी केले, त्याचप्रमाणे तें काम अंशतः ब्राह्मणवर्गच करीत आहे. इतर ज्ञातींनी ब्राह्मणांना पोसले, म्हणूनच बुद्धि वाढीला लावण्यास ब्राह्मणवर्गाला अवकाश मिळाला. त्या वर्गाच्या चरितार्थाची साधने तुम्ही आज सर्वथा नाहींशी केली, तर सा-या राष्ट्राचेच मोठे नुकसान होणार आहे. त्या विशिष्ट वर्गाचे मोठेंसें नुकसान होईल असे नाही. आमच्या देशांत दान धर्माच्या कामी अविचार फार होतो, असा एक आक्षेप आम्हांवर आहे. परक्या देशांतील कायदेशीर दानधर्म पुष्कळांना मोठा पसंत पडतो. पण या दोन प्रकारांची परस्पर तुलना केली, तर त्याचे परिणाम मात्र अगदी अनपेक्षित स्वरूपाचे आढळून येतात. दाता स्वतःच्या खुषीने जे कांहीं देतो, तें घेऊन आमचा हिंदी उडाणटप्पू खूष होतो व निघून जातो. कमी अ धिकाबद्दल तो तंटा करावयाचा नाही. दिले तेवढयांत संतोष मानून आपली जीवितयात्रा अगदी शांततेत तो घालवीत असतो. पण गोऱ्या उडाणटप्पूची गोष्ट याहून वेगळी आहे. कायद्याने निर्माण केलेल्या कंगालखान्यांत जा ण्यास तो खुषी नसतो. कारण, तेथेंहि त्याचे हातपाय कायद्याने बांधलेले.{{nop}}<noinclude></noinclude> tbev55kzqgwq8dj8zrv41kfdrwe7yen 155978 155977 2022-08-29T11:54:14Z JayashreeVI 4058 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="JayashreeVI" /></noinclude>{{center।'''दानधर्म.'''}} {{center।'''********'''}} {{gap}}(स्वामीजींचा मुक्काम मद्रास येथे असतांना 'चेन्नापुरी-अन्नदान-समा जम्' नांवाच्या संस्थेच्या वार्षिक सभेच्या प्रसंगी ते हजर होते. श्रोतृग णास स्वामीजींनी चार शब्द सांगावे अशी इच्छा प्रदर्शित केल्यावरून त्यांनी पुढील लहानसें भाषण केलें)<br> {{gap}}ब्राह्मणाला इतर जातींहून अधिक समजून आणि दानावर त्यांचा विशेष हक्क आहे असे समजून त्यांना इतर जातींहून अधिक दान कोणी करूं नये, असें एक विधान माझ्या पूर्वीच्या वक्त्याने केले आहे. अशा रीतीनें ब्राह्म णज्ञातीला विशेष हक्क देण्यात जशी एक वाईट बाजू आहे, त्याचप्रमाणे या गोष्टीची एक चांगली बाजू आहे हेहि लक्षात ठेवले पाहिजे. आज हिंदुस्था नांत जी काही संस्कृति दिसत आहे, तिचे मुख्य अधिष्ठान आजहि ब्राह्मण वर्ग हेच आहे. तत्त्ववेत्तेहि आज याच वर्गात आहेत. ऐहिकापलीकडे उडी मारून अदृश्य प्रदेशांत तत्त्वरत्नें शोधण्याचे काम प्राचीन काळी ज्याप्रमाणे मुख्यतः ब्राह्मणांनी केले, त्याचप्रमाणे तें काम अंशतः ब्राह्मणवर्गच करीत आहे. इतर ज्ञातींनी ब्राह्मणांना पोसले, म्हणूनच बुद्धि वाढीला लावण्यास ब्राह्मणवर्गाला अवकाश मिळाला. त्या वर्गाच्या चरितार्थाची साधने तुम्ही आज सर्वथा नाहींशी केली, तर सा-या राष्ट्राचेच मोठे नुकसान होणार आहे. त्या विशिष्ट वर्गाचे मोठेंसें नुकसान होईल असे नाही. आमच्या देशांत दान धर्माच्या कामी अविचार फार होतो, असा एक आक्षेप आम्हांवर आहे. परक्या देशांतील कायदेशीर दानधर्म पुष्कळांना मोठा पसंत पडतो. पण या दोन प्रकारांची परस्पर तुलना केली, तर त्याचे परिणाम मात्र अगदी अनपेक्षित स्वरूपाचे आढळून येतात. दाता स्वतःच्या खुषीने जे कांहीं देतो, तें घेऊन आमचा हिंदी उडाणटप्पू खूष होतो व निघून जातो. कमी अ धिकाबद्दल तो तंटा करावयाचा नाही. दिले तेवढयांत संतोष मानून आपली जीवितयात्रा अगदी शांततेत तो घालवीत असतो. पण गोऱ्या उडाणटप्पूची गोष्ट याहून वेगळी आहे. कायद्याने निर्माण केलेल्या कंगालखान्यांत जा ण्यास तो खुषी नसतो. कारण, तेथेंहि त्याचे हातपाय कायद्याने बांधलेले.{{nop}}<noinclude></noinclude> ckrizpev49d5o9ko1o4d892v7074nsh 155979 155978 2022-08-29T11:56:28Z JayashreeVI 4058 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="JayashreeVI" /></noinclude>{{large|'''दानधर्म.'''}} '''********''' {{gap}}(स्वामीजींचा मुक्काम मद्रास येथे असतांना 'चेन्नापुरी-अन्नदान-समा जम्' नांवाच्या संस्थेच्या वार्षिक सभेच्या प्रसंगी ते हजर होते. श्रोतृग णास स्वामीजींनी चार शब्द सांगावे अशी इच्छा प्रदर्शित केल्यावरून त्यांनी पुढील लहानसें भाषण केलें)<br> {{gap}}ब्राह्मणाला इतर जातींहून अधिक समजून आणि दानावर त्यांचा विशेष हक्क आहे असे समजून त्यांना इतर जातींहून अधिक दान कोणी करूं नये, असें एक विधान माझ्या पूर्वीच्या वक्त्याने केले आहे. अशा रीतीनें ब्राह्म णज्ञातीला विशेष हक्क देण्यात जशी एक वाईट बाजू आहे, त्याचप्रमाणे या गोष्टीची एक चांगली बाजू आहे हेहि लक्षात ठेवले पाहिजे. आज हिंदुस्था नांत जी काही संस्कृति दिसत आहे, तिचे मुख्य अधिष्ठान आजहि ब्राह्मण वर्ग हेच आहे. तत्त्ववेत्तेहि आज याच वर्गात आहेत. ऐहिकापलीकडे उडी मारून अदृश्य प्रदेशांत तत्त्वरत्नें शोधण्याचे काम प्राचीन काळी ज्याप्रमाणे मुख्यतः ब्राह्मणांनी केले, त्याचप्रमाणे तें काम अंशतः ब्राह्मणवर्गच करीत आहे. इतर ज्ञातींनी ब्राह्मणांना पोसले, म्हणूनच बुद्धि वाढीला लावण्यास ब्राह्मणवर्गाला अवकाश मिळाला. त्या वर्गाच्या चरितार्थाची साधने तुम्ही आज सर्वथा नाहींशी केली, तर सा-या राष्ट्राचेच मोठे नुकसान होणार आहे. त्या विशिष्ट वर्गाचे मोठेंसें नुकसान होईल असे नाही. आमच्या देशांत दान धर्माच्या कामी अविचार फार होतो, असा एक आक्षेप आम्हांवर आहे. परक्या देशांतील कायदेशीर दानधर्म पुष्कळांना मोठा पसंत पडतो. पण या दोन प्रकारांची परस्पर तुलना केली, तर त्याचे परिणाम मात्र अगदी अनपेक्षित स्वरूपाचे आढळून येतात. दाता स्वतःच्या खुषीने जे कांहीं देतो, तें घेऊन आमचा हिंदी उडाणटप्पू खूष होतो व निघून जातो. कमी अ धिकाबद्दल तो तंटा करावयाचा नाही. दिले तेवढयांत संतोष मानून आपली जीवितयात्रा अगदी शांततेत तो घालवीत असतो. पण गोऱ्या उडाणटप्पूची गोष्ट याहून वेगळी आहे. कायद्याने निर्माण केलेल्या कंगालखान्यांत जा ण्यास तो खुषी नसतो. कारण, तेथेंहि त्याचे हातपाय कायद्याने बांधलेले.{{nop}}<noinclude></noinclude> 0y0acdrwpqgf49xbb5xkweofbt0s7my 155980 155979 2022-08-29T11:57:22Z JayashreeVI 4058 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="JayashreeVI" /></noinclude>{{large|'''दानधर्म.'''}} {{gap}}(स्वामीजींचा मुक्काम मद्रास येथे असतांना 'चेन्नापुरी-अन्नदान-समा जम्' नांवाच्या संस्थेच्या वार्षिक सभेच्या प्रसंगी ते हजर होते. श्रोतृग णास स्वामीजींनी चार शब्द सांगावे अशी इच्छा प्रदर्शित केल्यावरून त्यांनी पुढील लहानसें भाषण केलें)<br> {{gap}}ब्राह्मणाला इतर जातींहून अधिक समजून आणि दानावर त्यांचा विशेष हक्क आहे असे समजून त्यांना इतर जातींहून अधिक दान कोणी करूं नये, असें एक विधान माझ्या पूर्वीच्या वक्त्याने केले आहे. अशा रीतीनें ब्राह्म णज्ञातीला विशेष हक्क देण्यात जशी एक वाईट बाजू आहे, त्याचप्रमाणे या गोष्टीची एक चांगली बाजू आहे हेहि लक्षात ठेवले पाहिजे. आज हिंदुस्था नांत जी काही संस्कृति दिसत आहे, तिचे मुख्य अधिष्ठान आजहि ब्राह्मण वर्ग हेच आहे. तत्त्ववेत्तेहि आज याच वर्गात आहेत. ऐहिकापलीकडे उडी मारून अदृश्य प्रदेशांत तत्त्वरत्नें शोधण्याचे काम प्राचीन काळी ज्याप्रमाणे मुख्यतः ब्राह्मणांनी केले, त्याचप्रमाणे तें काम अंशतः ब्राह्मणवर्गच करीत आहे. इतर ज्ञातींनी ब्राह्मणांना पोसले, म्हणूनच बुद्धि वाढीला लावण्यास ब्राह्मणवर्गाला अवकाश मिळाला. त्या वर्गाच्या चरितार्थाची साधने तुम्ही आज सर्वथा नाहींशी केली, तर सा-या राष्ट्राचेच मोठे नुकसान होणार आहे. त्या विशिष्ट वर्गाचे मोठेंसें नुकसान होईल असे नाही. आमच्या देशांत दान धर्माच्या कामी अविचार फार होतो, असा एक आक्षेप आम्हांवर आहे. परक्या देशांतील कायदेशीर दानधर्म पुष्कळांना मोठा पसंत पडतो. पण या दोन प्रकारांची परस्पर तुलना केली, तर त्याचे परिणाम मात्र अगदी अनपेक्षित स्वरूपाचे आढळून येतात. दाता स्वतःच्या खुषीने जे कांहीं देतो, तें घेऊन आमचा हिंदी उडाणटप्पू खूष होतो व निघून जातो. कमी अ धिकाबद्दल तो तंटा करावयाचा नाही. दिले तेवढयांत संतोष मानून आपली जीवितयात्रा अगदी शांततेत तो घालवीत असतो. पण गोऱ्या उडाणटप्पूची गोष्ट याहून वेगळी आहे. कायद्याने निर्माण केलेल्या कंगालखान्यांत जा ण्यास तो खुषी नसतो. कारण, तेथेंहि त्याचे हातपाय कायद्याने बांधलेले.{{nop}}<noinclude></noinclude> 4hj24e1fr993hc6zut10fq0fwihwni4 0 70812 155964 155530 2022-08-29T11:29:54Z QueerEcofeminist 918 [[वर्ग:कविता गजाआडच्या]] जोडले [[c:Help:Cat-a-lot|कॅट-अ-लॉट]] वापरले wikitext text/x-wiki {{शीर्ष | शीर्षक = कविता गजाआडच्या | साहित्यिक = शैला लोहिया | अनुवादक = | विभाग = | मागील = [[कविता गजाआडच्या/प्रस्तावना|प्रस्तावना]] | पुढील = [[कविता गजाआडच्या/अनुक्रमणिका|अनुक्रमणिका]] | वर्ष = २००२ | टिपण = | वर्ग = | दालन = }} <pages index="कविता गजाआडच्या.pdf" from=7 to=14 /> [[वर्ग:कविता गजाआडच्या]] 4k0w4ugcb44kmtlgv23wmdmtvb7hs9q 0 70813 155963 155531 2022-08-29T11:29:54Z QueerEcofeminist 918 [[वर्ग:कविता गजाआडच्या]] जोडले [[c:Help:Cat-a-lot|कॅट-अ-लॉट]] वापरले wikitext text/x-wiki {{शीर्ष | शीर्षक = कविता गजाआडच्या | साहित्यिक = शैला लोहिया | अनुवादक = | विभाग = | मागील = [[कविता गजाआडच्या/प्रस्तावना|प्रस्तावना]] | पुढील = [[कविता गजाआडच्या/कविता|कविता]] | वर्ष = २००२ | टिपण = | वर्ग = | दालन = }} <pages index="कविता गजाआडच्या.pdf" from=15 to=17 /> [[वर्ग:कविता गजाआडच्या]] ash3ddzbjxttihr7796wfq3ick2shd8 0 70814 155965 155532 2022-08-29T11:29:54Z QueerEcofeminist 918 [[वर्ग:कविता गजाआडच्या]] जोडले [[c:Help:Cat-a-lot|कॅट-अ-लॉट]] वापरले wikitext text/x-wiki {{शीर्ष | शीर्षक = कविता गजाआडच्या | साहित्यिक = शैला लोहिया | अनुवादक = | विभाग = | मागील = [[कविता गजाआडच्या/अनुक्रमणिका|अनुक्रमणिका]] | पुढील = [[कविता गजाआडच्या/मलपृष्ठ|मलपृष्ठ]] | वर्ष = २००२ | टिपण = | वर्ग = | दालन = }} <pages index="कविता गजाआडच्या.pdf" from=18 to=92 /> [[वर्ग:कविता गजाआडच्या]] 276qzodvb6qa73p5i11zb54vwoa8ou1 0 70815 155962 155533 2022-08-29T11:29:54Z QueerEcofeminist 918 [[वर्ग:कविता गजाआडच्या]] जोडले [[c:Help:Cat-a-lot|कॅट-अ-लॉट]] वापरले wikitext text/x-wiki {{शीर्ष | शीर्षक = कविता गजाआडच्या | साहित्यिक = शैला लोहिया | अनुवादक = | विभाग = | मागील = [[कविता गजाआडच्या/कविता|कविता]] | पुढील = | वर्ष = २००२ | टिपण = | वर्ग = | दालन = }} <pages index="कविता गजाआडच्या.pdf" from=93 to=93 /> [[वर्ग:कविता गजाआडच्या]] j4ho3lnkx0ffmxkt10tyqv40fkniuph 104 71135 155966 2022-08-29T11:31:19Z QueerEcofeminist 918 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="QueerEcofeminist" /></noinclude>% सूर्यकिरण पहिले पाऊल टेकते ते अरूणाचल घनदाट हिरव्याकंच झाडांच्या मध्यातून आमच्या चार सुमो आणि एक मिनीबस सुसाट वेगाने धावत होत्या. खरे तर घड्याळाच्या काट्याने नुकतीच साडेचारची रेषा ओलांडलीय. पण भवतालच्या झाडांच्या सावल्या गर्द होत जाणाऱ्या पहाता पहाता झाडं आणि सावल्या अंधारात बुडून गेल्या. मधूनच एखादे गाव... • खेडेच म्हणाना पार होई. पाऊस झेलणाऱ्या उतरत्या झोपड्या. आत एखादाच मिणमिणता दिवा. गोहाटी सोडून दोन तास उलटून गेले होते. काकडवणारी थंडी गाडीच्या काचेला न जुमानता आत येत होती. आता बहुदा डोंगरपहाडातून आमचा प्रवास सुरू झाला असावा. मधूनच धडडम्... खडड्म असा आवाज येई, पत्र्यावरून दणाणा पळत जावे तसा. कर्कश... काटेरी. मग मनात भीती. उल्फा, नागा वगैरेंची. पंधरा दिवसांपूर्वी शारदाचा मुंबईहून फोन आला होता. की नावो-नॅशनल अलायन्स ऑफ विमेन्स ऑर्गनायझेशनची बैठक अरूणाचलला आहे. परवापर्यन्त माझे तिकिट काढण्याबद्दल कळवायचे होते. बैठक इटानगरला होती. फोन ऐकताच भी मनातल्या मनात टुण्कन उडी मारली. हो, पासष्टी पार केली तरी! माझी आजी मला “हिंडणभंवरी” म्हणायची तर, “पायाला चाकं बांधून घे" असे आई म्हणे. प्रवासाची हौस भाझ्या रक्तात भिनलीये! ... सकाळी सातला इमायनातला पट्टा कमरेभोवती आवळला. तो सोडत, पुन्हा बांधत दुपारी दोन वाजता कलकत्ता मार्गे गोहाटीला सुखरूपपणी उतरलो. चेन्नई, रुणझुणत्या पाखरा / ९९<noinclude></noinclude> t07a6xrxdenckhk6gxhk6o1jsndes1c 104 71136 155967 2022-08-29T11:31:43Z QueerEcofeminist 918 /* तपासणी करायचे साहित्य */ नवीन पान "हैद्राबाद, राजस्थान, नागपूर, गुजराथ, अमृतसर इत्यादी प्रान्तातून... शहरातून वीस जणी आल्या होत्याच. त्यात आमची भर. " गोहाटीतून सुमोतून चढता प्रवास. भारताच्या ईशान्येकडे... अति पूर्वोत..." proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="QueerEcofeminist" /></noinclude>हैद्राबाद, राजस्थान, नागपूर, गुजराथ, अमृतसर इत्यादी प्रान्तातून... शहरातून वीस जणी आल्या होत्याच. त्यात आमची भर. " गोहाटीतून सुमोतून चढता प्रवास. भारताच्या ईशान्येकडे... अति पूर्वोत्तरेकडे जिथे उगवत्या अरूणाची पहिली किरणे झेलली जातात त्या हिमालयाच्या पठारावरच्या प्रदेशाकडे...अरूणाचलकडे आम्ही सुसाटलो होतो. गच्चकन् सुमो थांबली. रात्रीचे बारा वाजून गेले होते. आम्ही इटानगरमध्ये होतो. खोलीत हीटर होते. अंगात गरम कपडे. तरीही दुलई, ब्लँकेटमधून बाहेर येण्यास मन धजावत नव्हते. पण साडेनऊला विवेकानंद केन्द्रात बैठक सुरू होणार होती. सकाळी नऊ वाजता रस्त्यावर उतरलो. भवताली निरभ्र प्रकाश रस्त्यावरून येणारी जाणारी चपट्या नाकाची. चिमण्या डोळ्यांची पिवळसर गोऱ्या रंगाची हसरी माणसे वावरत होती. आसाममध्ये स्त्रिया कमरेला लुंगीसारखे वस्त्र गुंडाळतात. त्याला मेखला म्हणतात. येथील महिलांच्या अंगावर मेखलाच होत्या. त्या सुतीच होत्या. परंतु त्यांची वीण अधिक घट्ट, दुहेरी होती. अरूणाचल जंगलांनी विविध प्रकारच्या वनस्पतींनी समृद्ध असलेला, हजारो वर्षांपासून विविध भाषा बोलणाऱ्या सुमारे २९ अदिवासी जमातींचा, ३१ हजार चौरस मैलांचा हिमालयातला डोंगराळ प्रदेश आहे. पूर्वी काही आदिवासी जमाती 'हेड हंटर्स' होत्या असे म्हटले जाते. परंतु अदिवासी नसलेल्या, शिक्षित... अभ्यास करणाऱ्या व त्यांच्याशी मित्रत्व, भारतीयत्वाचे नाते जोडण्यास गेलेल्या लोकांनी त्यांच्याशी प्रेमाचे नाते बांधले. मग कळले की या जमातींवर आक्रमणे सतत होत असत. युद्ध हे नित्याचे बनले. शत्रूला मारणे म्हणजे विजय. स्वतःच्या विजयाची गाथा, मारलेल्यांची मुंडकी, कबट्या ओळीने लावून, जमवून निरक्षर आदिवासींचे पूर्वज लिहित. आज ते इतिहासात जमा झाले आहे. ... तर काय या आदिवासींचे वनस्पतीबद्दलचे अनुभवाधारित ज्ञान विपुल, विशाल आहे. वनस्पतींपासून तयार केलेल्या रंगांनी रंगलेले यांचे कपडे. फाटले तरी रंगांची चमक जिवंत ठेवणारे असतात. .भाकरी हाच भुकेल्यांचा परमेश्वर असतो हे सांगणाऱ्या स्वामी विवेकानंदांच्या 'हिंदू' या शब्दातील विशाल आणि सखोल व माननीय भूमिकेवर नितान्त निष्ठा असणाऱ्यांनी पस्तिस वर्षांपूर्वी या प्रदेशात शिक्षणाच्या माध्यमातून सांस्कृतिक एकात्मतेचा ध्यास... अभ्यासाची भूमिका घेऊन पाय रोवले. एकनाथजी रानडेंनी विवेकानंदांचे कन्याकुमारीतील स्मारक ज्या ठिकाणी त्यांना एकात्म भारतीयत्वाची मनोभूत... अंगभूत जाणीव झाली तेथे उभारले आहे. भारताचे उत्तरेचे टोक, पहिली १०० / रुणझुणत्या पाखरा<noinclude></noinclude> biaojt6b50sor9zpyeyawerw8f3rnzy 104 71137 155968 2022-08-29T11:32:05Z QueerEcofeminist 918 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="QueerEcofeminist" /></noinclude>सूर्यकिरणे ज्या पर्वतराजीवर पावले टेकतात तो अरूणाचल, म्हणून येथे काम सुरू केले. आज संपूर्ण अरूणाचल विवेकानंद केन्द्रे, रामकृष्ण मिशन, माँ शारदा मिशनच्या मुलामुलींच्या शाळांनी व्यापलेला आहे. ... तर त्या मेखलेवर येथील महिला पाठपोट झाकणारे लांब रंगीत पोलके घालतात. त्यावर सुरेख जॅकेट असते. केसांचा अंबाडा आणि त्यावर डोके झाकणारा रेशमी रूमाल बांधलेला. पुरूषांच्या पोषाखात विजार आली. पण भारतातील स्त्रियांच्या पोषाखातील विविधता अजूनही जोपासलेली आहे. तिचे नाते त्या परिसरातल्या निसर्गाशी आहे. या वेशातली जॉर्जुम एत्ते गेल्या १५/२० वर्षांपासून आम्हाला भेटते. स्त्रियांचे 'माणूसपण' समाजाने समजून घेऊन मान्य करावे, यासाठी नम्रपणे संघर्ष करणाऱ्या संघटनांच्या राष्ट्रीय बैठकीत ती असतेच. यावेळी 'नावो' ची बैठक तिने आयोजित केली. म्हणून ही संधी. भारताचे रक्षण करणाऱ्या ईशान्य सीमेवरच्या सप्तभगिनी - सेव्हन सिस्टर्स पैकी एक अरुणाचल. याच्या चार सीमा चीन, भूतान, तिबेट, म्यानमार ऊर्फ ब्रम्हदेशाशी जोडलेल्या. तर दक्षिणेकडे आसाम, नागालँड हे भारतीय प्रदेश. इथे पावसाची सरासरी चाळिस ते दोनशे इंच उंचावरून उड्या घेत थरार धावणाऱ्या नद्या, घनदाट जांभुळ हिरवी अरण्ये. अरुणाचल चे देखणे निसर्ग सौंदर्य डोळ्यांना तहानलेले ठेवणारे. दुसऱ्या दिवशीची बैठक 'झिरो' नावाच्या दक्षिण सुबनसरी जिल्ह्यातील आपातानी पठारावर वसलेल्या अगदी गोंडस, चिमुकल्या गावात होती. तिथे अरुणाचलमधील महिला येणार होत्या. त्यांचे प्रश्न मांडणार होत्या. पहाटे सहाला निघायचे होते. खरा अरुणाचल येत्या दोन दिवसांत डोळे भरून पहायचा होता. दोन दिवस कमीच होते. रुणझुणत्या पाखरा / १०१<noinclude></noinclude> eng5h64jmdv9jjb7fxve5xjgsppfbqq 104 71138 155969 2022-08-29T11:32:28Z QueerEcofeminist 918 /* तपासणी करायचे साहित्य */ नवीन पान "सात बहिणींच्या तनामनापर्यन्त... आता आम्ही 'झीरो' या शहरवजा गावाकडे निघालो होतो. झीरोला जातांनाही आसामला जावेच लागते. नॉर्थ ईस्ट म्हणजे नैऋत्य दिशेच्या भारतीय सीमांचे रक्षण करणाऱ..." proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="QueerEcofeminist" /></noinclude>सात बहिणींच्या तनामनापर्यन्त... आता आम्ही 'झीरो' या शहरवजा गावाकडे निघालो होतो. झीरोला जातांनाही आसामला जावेच लागते. नॉर्थ ईस्ट म्हणजे नैऋत्य दिशेच्या भारतीय सीमांचे रक्षण करणाऱ्या सातबहिणी-सेव्हन सिस्टर्स फार मोलाच्या आहेत. अरुणाचल, मिझोरम, नागालँड, मेघालय, मणीपूर, त्रिपुरा आणि आसाम या त्या बहिणी, आसामला तर 'पाम ऑफ द नॉर्थ ईस्ट' नैऋत्यचा तळवा असे म्हणतात. अरुणाचल हे सर्वात वरचे... नैऋत्येचे टोक. सीमे पल्याड महाकाय चायना... चीन आहे. पश्चिम टोकाकडे तिबेट आहे. कामेंग, तावांग जिल्ह्यांना जोडून भूतान आहे. आणि पश्चिमेकडच्या तिरप, चँगसँग जिल्ह्यांना म्यानमार उर्फ ब्रह्मदेशाची सीमा जुळलेली आहे. म्हणजे अरुणाचलच्या सीमा चार परकीय राष्ट्रांशी लगटून आहेत. सततची आक्रमणे, लढाया हा हजारोवर्षांचा परिपाठ अरुणाचलातील विविध भाषी आदिवासी जमातींनी सोसला आहे. त्यांना 'हेड हंटर्स' म्हणणे हा त्यांनी शौर्याने केलेल्या सीमारक्षणाचा अधिक्षेपच होईल. अरुणाचलचे जिल्हे म्हणजे हाताची बोटे. कोणत्याही एका बोटाकडून दुसऱ्याकडे जायचे तर तळ्यावर उतरावेच लागते. पूर्वी पाच जिल्हे होते. आता ती संख्या तेरावर पोचली आहे. या सात बहिणींच्या जीवनरितीतही खूप सारखेपणा आहे. प्रत्येक घरात वजनाने हलका हातमाग असणारच. प्रत्येकाला वस्त्र विणता येते. त्यातही स्त्रिया विशेष निपुण. पाऊस चाळीस ते अडिचशे इंचापर्यन्त कोसळणारा. त्यामुळे घनदाट जंगलांचा प्रदेश तऱ्हेतऱ्हेच्या वनस्पतींनी आंगोपांगी बहरलेले डोंगर. नजर टाकावी तिथे झरे, पाणी... वेगाने धावत, उड्या घेत उताराकडे झेपावणारे. १०२ / रुणझुणत्या पाखरा<noinclude></noinclude> kxpc93rw432z66zfj14mxf4gxgn1avm 104 71139 155971 2022-08-29T11:32:51Z QueerEcofeminist 918 /* तपासणी करायचे साहित्य */ नवीन पान "आदिवासींच्या जमाती गटागटाने राहणाऱ्या. मग त्यांची भाषा, जमातीचे नांव वेगळे. पण घरे, पोषाख यांत नितान्त सारखेपणा. झीरो हे आपातनी पठारावरचे, लोअर सुबनसरी जिल्ह्याचे महत्त्वाचे गा..." proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="QueerEcofeminist" /></noinclude>आदिवासींच्या जमाती गटागटाने राहणाऱ्या. मग त्यांची भाषा, जमातीचे नांव वेगळे. पण घरे, पोषाख यांत नितान्त सारखेपणा. झीरो हे आपातनी पठारावरचे, लोअर सुबनसरी जिल्ह्याचे महत्त्वाचे गाव. इटानगर ही राजधानी नेहरलॅगून या जिल्ह्यात येते. झीरोला जातांना जंगलांच्या मध्यात, डोंगर माथ्यावर, उतारावर रहाणाऱ्या आदिवासींची घरे दिसली, लाकूड आणि बांबूंचा, झुलती घरे बांधण्यासाठी खूप छान उपयोग करून घेतला आहे. झाडांचे बुंधे, दणकट बांबूंचे पुंजके जमिनीत रोवून, त्यांच्या आधाराने जमिनीपासून आठ दहा फूट उंचावर, उतरत्या छपरांच्या झोपड्या बांधून लोक रहातात. जंगलाच्या मध्यात चिखल, वाहणारे पाणी, सरपटणारे प्राणी या पासून रक्षण करणारी ही चिमुकली घरे. वर जायला शिडी. अर्थात अशी घरे शहरात नाहीत. चढणीचा पहाडी रस्ता, भवताली अगदी... अगदी घनगर्द झाडी. गहूभर पुढे आणि तिळभर मागे असे करीत डोंगर चढायचा. आलो एकदांचे माथ्यावर असे म्हणून निःश्वास टाकावा तर पुढे अधिक उंच डोंगर दत्त म्हणून पुढे उभा ठाकलेला. उंच उंच कडे एकापुढे एक उभे. दुसऱ्या कड्यावर जायचे तर डोंगर उतरून परत चढणे अशक्यच. अनेक ठिकाणी दोन कड्यांमध्ये लोखंडाच्या जाड, रूंद, भक्कम पत्र्यांचे पूल टाकलेले आहेत. सतत पस्तीसं... पंचवीस अंशाच्या कोनातून वळणाऱ्या अरुंद रस्त्यांवरून आणि लोखंडी पत्र्यांच्या पुलावरून मोठ्या बसेस जाणे अशक्यच. अरुणाचलमध्ये सुमो, ट्रॅक्स अशा गाड्या प्रवाशांसाठी असतात. पुलावरून जातांना येणारा कर्कश असा खड्डम आवाज. कालच्या झोपेत ऐकलेल्या आवाजाचे रहस्य झीरोकडे जातांना उलगडले. आणि खोल खोल दरीतून दगड गोट्यांतून फेसाळत वाहणाऱ्या बेधुंद झऱ्यांनाही अनुभवले. ते रस्ते, ते पूल, पर्वतरांगाची डोळे फिरवणारी उंची, हिरवाईच्या लाखो छटा, फुलांचे तऱ्हेतऱ्हेचे रंग, कुठे हिरव्यात जांभुळी नाहीतर उगवतीची लाल रेशमी छटा. तर कुठे पिवळ्यावर हिरवा मुलामा द्यावा अशा रंगाची, दुरूनही जाड आणि घट्ट पोत जाणवावा, अशा पानांची झाडे. उत्तुंग वृक्षांचे गगनभेदी जंगल एका कडेला आणि दुसऱ्याकडे पिवळ्या.. निळ्या.. लालगुलाबी रेशीम फुलांची बेटे. वसती आली की बांबूच्या झोपड्या लागत. पाठीवरचे ओझे सहजपणे वागवीत चढ उतारावरून वावरणाऱ्या स्त्रिया, भाताच्या शेतीचे उतरते तुकडे, दिसू लागले की समजावे गांव आले. सततच्या साडेतीन चार तासांच्या चढणीच्या प्रवासानंतर 'झीरो' आले. थंडी आणखीनच वाढली. अरुणाचलमध्ये प्रत्येक जिल्ह्यात विवेकानंद केन्द्र आहेच. रामकृष्ण मिशनच्या मुलांच्या आणि माँ शारदा मिशनच्या मुलींच्या शाळा, इंग्रजी माध्यमाच्या शाळा आहेत. केन्द्राच्या विशाल हॉलमध्ये बैठक होती. रुणझुणत्या पाखरा / १०३<noinclude></noinclude> 3s8wwzin9iwgqj0r6awnxef0skeklr0 104 71140 155972 2022-08-29T11:33:10Z QueerEcofeminist 918 /* तपासणी करायचे साहित्य */ नवीन पान "आसपासच्या वस्त्यांमधून सुमारे साठसत्तर महिला आल्या होत्या. पंजाबी ड्रेस, साडीत फक्त आम्हीच होतो. या भागात मातृसत्ता अजूनही आहे. अनेक एकाकी महिला मुलांसह आल्या होत्या. नागा बंडख..." proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="QueerEcofeminist" /></noinclude>आसपासच्या वस्त्यांमधून सुमारे साठसत्तर महिला आल्या होत्या. पंजाबी ड्रेस, साडीत फक्त आम्हीच होतो. या भागात मातृसत्ता अजूनही आहे. अनेक एकाकी महिला मुलांसह आल्या होत्या. नागा बंडखोर, उल्फा, बॉर्डर सिक्युरिटीचे जवान यांच्याशी झालेल्या चकमकींमध्ये पुष्कळदा पुरूष मारले जातात. परंतु स्त्रिया कष्ट करून मुलांना वाढवतात. असे चौकशीअंती कळले. परित्यक्तांचा प्रश्न इथे नसावा. कारण वयात आलेली स्त्री घरावर बोझ.. बोजा बनत नाही. शेती, बांबूपासून बनवलेल्या कलात्मक वस्तू, वस्त्र विणणे यांत ती वाकबगार बनते. या प्रदेशात हिंडतांना मला दोन गोष्टींची आठवण आली. अंबाजोगाईचे ग्रामीण वैद्यकीय महाविद्यालय सुरू झाले होते. त्रिपुरा, नागालँड, अंदमान निकोबार वगैरे भारतीय प्रदेशातील विद्यार्थ्यांसाठी काही जागा राखीव असत. माझ्या मुलांबरोबर ही मुले घरी येत. नवरात्रात एक दिवस आमच्या छोट्याशा गावातील परप्रान्तीय मुलांना अल्पोहारासाठी मी बोलावत असे. तो होतकरू डॉक्टर नागालँडचा होता. आपले भारतीयत्व यावर गप्पा सुरू होत्या. या भावी डॉक्टरने, आपल्या पाणीदार चिमुकल्या डोळ्यात गंभीर भाव आणीत सांगितले होते. “माफ करा. मी प्रथम ख्रिश्चन आणि मग भारतीय आहे. माझे पणजोबांचे आजोबा माणसाची शिकार करून, भाजून मांस खात... ख्रिश्चन मिशनरीजनी स्वतःच्या प्राणांची पर्वा न करता, अनेकांनी मरण स्वीकारून आम्हाला माणसांत आणले. हे सारे भलेही धर्मप्रचारासाठी असेल!! पण आज आम्ही त्यांच्यामुळेच माणूस म्हणून जगत आहोत.” ..दुसरी आठवण मणिपूरच्या छोबी देवीची. १९९५ च्या आंतरराष्ट्रीय बीजिंग महिला परिषदेत सादर करावयाच्या संगीतिकेची तालिम दिल्लीत सुरू होती. प्रत्येक प्रांतातल्या एकदोन अशा कार्यकर्त्या त्यासाठी दिल्लीत जमल्या होत्या. त्यात मणिपूरची छोबी देवी होती. ती नुपी समाज महिला पाईपीची अध्यक्षा होती. ती इम्फाळहून आली होती. त्यांची समस्या अशीच. नक्षलवादी, समजून अनेक तरुणांना बॉर्डर सिक्युरिटीचे पोलिस घरात येऊन पकडून नेतात. गोळ्या घालून ठार मारतात. त्या विरूद्ध या महिला पांइपी लढत होत्या. मणिपुरी नृत्याची आगळी परंपरा आहे. महाभारतातील अर्जुनाची पत्नी चित्रांगदा मणिपूरची राजकन्या होती... भारतीयत्वाच्या अतिप्राचीन खूणा आजही नैऋत्येत जाणवतात. भारतीय स्वातंत्र्य साठवर्षाचे होते आहे. त्या सात चिमण्या बहिणींच्या हृदय मनापर्यन्त पोचण्याचे प्रयत्न केवळ शासकीय पातळीवरून करून चालणार आहे? असा प्रश्न मनात येतच राहतो... १०४ / रुणझुणत्या पाखरा<noinclude></noinclude> 4fc4jl0bef9s7putooh27n5n66bzkvi 104 71141 155973 2022-08-29T11:33:28Z QueerEcofeminist 918 /* तपासणी करायचे साहित्य */ नवीन पान "समुद्र आणि समुद्र... सेंट जॉनचा किनारा. दिवसभलेही मे महिन्यातले असले तरी संध्याकाळीही काकडवणारी थंडी होती. न्यू फाऊंडलंड हा उत्तर कॅनडातला चिमुकला प्रांत. अटलांटिक महासागरातील..." proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="QueerEcofeminist" /></noinclude>समुद्र आणि समुद्र... सेंट जॉनचा किनारा. दिवसभलेही मे महिन्यातले असले तरी संध्याकाळीही काकडवणारी थंडी होती. न्यू फाऊंडलंड हा उत्तर कॅनडातला चिमुकला प्रांत. अटलांटिक महासागरातील भरतीच्या लाटांत अंग भिजवून नव्या समुद्राचे वेगळेपण अनुभवीत होते. इतक्यात 'मावशी शार्क..' अशी मधुश्रीने साद घातली. प्रचंड आवाढव्य असे माशाच्या आकारचे धूड वेलांटी उडी घेत क्षणभर पाण्याबाहेर हवेत उडून परत समुद्रात गडप झाले. सात वर्षात मधुश्रीला सेंटजॉनमध्ये राहून शार्कचे दर्शन झाले नव्हते. मला ते अनोखे अभूतपूर्व दर्शन पहिल्या दिवशीच झाले. अटलांटिक महासागराची ओळख पक्की झाली. सेंटजॉन हे मासेमारीचा व्यवसाय करणारे शहर, अटलांटिक महासागरात पाय सोडून निवान्तपणे बसले आहे. इंग्लंडच्या मार्कोनीने पहिला ट्रान्सअॅटलांटिक संदेश इथेच पाठविला होता. या देखण्या शहराच्या किनाऱ्यावर कॉड माशांची भरपूर पैदास होत असे. या शहराजवळच पेटी हर्बर नावाचे चिमुकले खेडे आहे. गेली तीन साडेतीनशे वर्षे हे खेडे याच व्यवसायावर जगते. प्रत्येक घरासमोर रंगीतबोट बांधलेली असते. पुरूष ऊफाळत्या सागरात बोटी फेकून चंदेरी माशांची दौलत घरी आणतात. त्यांची साफसफाई, काटे काढून, त्यावर प्रक्रिया करण्याचे काम त्यांच्या घरधनिणी करतात. उधाणलेल्या सागरातून घरधनी सुखरूपणे परत येण्याची वाट पहाणान्या त्यांच्या राण्यांनी एक उमाठ्याची जागा निवडली होती. तिला 'सी लुक आऊट'... दूरवरचा रुणझुणत्या पाखरा / १०५<noinclude></noinclude> mkid2r9bi9ss91rhizjydp7fll6p8k9 104 71142 155974 2022-08-29T11:33:52Z QueerEcofeminist 918 /* तपासणी करायचे साहित्य */ नवीन पान "समुद्र न्याहाळता येतो असे ठिकाण म्हणतात. आम्ही ते आवर्जुन पाहिले. चढती संध्याकाळी. मला त्या कोळिणींचे आतुर डोळे, कातर मन दिसलेच. अन् लता दिदींचे सूर आठवले - माझ्या सारंगा.. राजा सार..." proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="QueerEcofeminist" /></noinclude>समुद्र न्याहाळता येतो असे ठिकाण म्हणतात. आम्ही ते आवर्जुन पाहिले. चढती संध्याकाळी. मला त्या कोळिणींचे आतुर डोळे, कातर मन दिसलेच. अन् लता दिदींचे सूर आठवले - माझ्या सारंगा.. राजा सारंगा डोलकरा रं.. धाकल्या दिरा रं चल जाऊया घरा... व्यवसायाशी जोडलेल्या वेदना.. भावना कुठेही गेलात तरी सारख्याच ना? ...१९९३ च्या भूकंपात सकाळी नऊलाच मानवलोकचे कार्यकर्ते मूव्ही कॅमेरा घेऊन किल्लारीत पोचले. पहिला फोन डॉ. जगन्नाथ वाणींचा कॅलगरी - कॅनडातून आला. मग फोनच फोन. मानवलोकच्या माध्यमातून जो निधी जमा झाला त्याचा दरमहा अहवाल, हिशेब पाठवला जाई. प्रत्येक दिवस नवे प्रश्न.. नवे आव्हान उभे करणारा. आमची दोन केन्द्रे पारधेवाडी (लातूर) व सालेगाव (उस्मानाबाद ) इथे तंबू ठोकून उभी राहीली. फेब्रुवारी १९९४ मध्ये आम्हा दोघांना कॅनडा व अमेरिकेतील मित्रांनी आम्ही तयार केलेल्या माहितीच्या चित्रफितीसह तिथे येण्याचे निमंत्रण दिले. अर्थातच आम्ही गेलो. उभय देशांतल्या २३ गावांना भेटी दिल्या. तिथल्या भारतीयांशी संवाद केला. आणि अटलांटिक महासागराप्रमाणे पॅसिफिक महासागराचेही प्रत्यक्ष दर्शन घडले. व्हँकुव्हर हे पॅसिफिक महासागराच्या किनाऱ्यावरचे गाव. अशोक कोतवाल त्यांची पत्नी ट्रुस यांच्यासह त्या किनाऱ्यावर गेलो. भरतीची वेळ. समोर भरतीच्या लाटांनी उधाणलेला समुद्र आणि नव्या सागर स्पर्श-दर्शनाच्या ओढीने उफाणलेला आमचा उत्साह. गाडी पार्क करतांना मशिनमध्ये नाणे टाकून नोंदवायला अशोक विसरले. जेमतेम पंचवीस पावले पुढे गेलो असू. लक्षात आले आणि ते गाडीकडे धावले. पण नियमाचे उल्लंघन केल्याबद्दलच्या दंडाची रक्कम नोंद करून उद्या सकाळी १० पर्यंत रक्कम जमा करण्याची सूचना गाडीला चिटकवलेली होती. अशोक दोन मिनिटात येतो सांगून गेले आणि दंड भरून हुश्श करीत आमच्यात सामिल झाले आणि पॅसिफिक सागरही मनात नोंदवला गेला. १९९५ मध्य बीजिंगच्या जागतिक महिला परिषदेला जाण्याचा योग आला. येतांना बँकॉक आणि स्त्री देहाचा बाजार मांडून बसणारी, पटाया नगरी यांनाही भेट दिली. पटायाच्या बीचवरची संध्याकाळ प्रत्यक्ष पाहिली. मेणबत्ती सारखे मिणमिणते दिवे. अंधारलेली कॉफी, दारूची दुकाने. टेबला शेजारी नटूनथटून बसलेल्या. खुणा १०६ / रुणझुणत्या पाखरा<noinclude></noinclude> ptvcpxl3rety7ja83bvs0f798lo90m5