Wikipedia niawiki https://nia.wikipedia.org/wiki/Olayama MediaWiki 1.39.0-wmf.21 first-letter Media Si tohude Huhuo Sangoguna Huhuo zangoguna Wikipedia Huhuo Wikipedia Berkas Huhuo berkas MediaWiki Huhuo MediaWiki Templat Huhuo templat Fanolo Huhuo wanolo Kategori Huhuo kategori Portal Huhuo portal TimedText TimedText talk Modul Pembicaraan Modul Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk Kawelu 0 3771 17413 17412 2022-07-24T13:08:57Z Yasanto Lase 30 wikitext text/x-wiki {{Taxobox | name = KAWELU ''(Kelinci)'' | image = Oryctolagus_cuniculus_Tasmania_2.jpg | image_width = 250px | image_caption = | regnum = [[Animalia]] | superphylum = [[Chordate|Chordata]] | phylum = [[Vertebrata]] | classis = [[Mammalia]] | ordo = [[Lagomorpha]] | familia = [[Leporidae]]<br /><small>sebagian</small> | subdivision_ranks = Genera | subdivision = {{multicol}} ''[[Pentalagus]]''<br /> ''[[Bunolagus]]''<br /> ''[[Nesolagus]]''<br /> ''[[Romerolagus]]''<br /> {{multicol-break}} ''[[Brachylagus]]''<br /> ''[[Sylvilagus]]''<br /> ''[[European Rabbit|Oryctolagus]]''<br /> ''[[Poelagus]]'' {{multicol-end}} }} '''Kawelu''' ma ba li Indonesia latötöi ia; '''Kelinci''' ya'ia da'ö sambua gurifö sasese lafaliaro niha, ba urifö andre fao ba gangolifa gurifö so'ono tenga sangadulo, ma ba wehede wamahaö ba zekola lamane ''hewan mamalia'' moroi ba ngafu ''famili Leporidae'', si no mozawili ba zi sagörö ulidanö. Hiza, kawelu andre, ba [[Tanö Niha|Danö Niha]], lö oya sibai zanguri ya'ia, irege ambö la'ila niha hadia ia wamaedo ''kelinci'' andre ba Li Niha. Hiza ba wanura sinura andre, tehalö moroi ba mbuku ni'amoni'ö, wa no tefo'eluaha ia ya'ia da'ö nitötöi '''Kawelu'''. Meföna kawelu andre, sambua gurifö si tenga nifaliaro, auri misa ba ndru'u. Si no la'ila niha wa oya sibai ba gatua [[Afrika]] ofeta ba danö [[Eropa]]. Ba wa'atedou ginötö, hiza me döfi si 1912, kawelu andre lafaogö ia ba gangolifa gurifö ''ordo Lagomorpha''. ''Ordo'' da'a lafaehuni ia ba zidombua wa'afabö'ö ya'ia da'ö ''Ochtonidae jenis pika'' sonekhe fawikho-wikho faoma ''Leporidae''. Börö li moroi ba '''kelinci''' tefa'aso moroi ba li [[Belanda]], ya'ia da'ö; ''konijntje'' nifo'eluaha; "anak kelinci'' ma na la'ali ba Li Niha ya'ia da'ö; ''ono gawelu". Eluahania, niha ba Indonesia, la'ila gawelu andre, me inötö so ndra niha Belanda ba danö Indonesia, hewa'ae so göi gawelu zi so ba danö [[Sumatera]] sasese latötöi ''kelinci sumatera'' ma ''Nesolagus netscheri'' si no la'ila niha ba ndröfi si 1972. Ba ginötö iada'a, kawelu no tobali urifö nifaliaro, si tola lahalö nagolenia. Ngawalö gawelu sebua ba zisagörö ulidanö ya'ia da'ö ''Continental Giant'' nifaliaro nihalö nagolenia. Fa'alaŵania irugi 132 seti, fa'abua so ba zi 22,2 kilo.<ref>{{cite web |url=http://www.dailymail.co.uk/news/article-3026731/The-beaster-bunnies-Darius-world-s-biggest-rabbit-weighs-four-stone-faces-competition-giant-rival-son-Jeff.html |title=Bigs bunny! Darius the world's biggest rabbit who weighs almost four stone faces competition from another giant rival... his son Jeff |author=Jack Crone |date=6 April 2015}}</ref> == Ngawalö Gawelu == Na molo'ö si no la'ila niha fefu, wa kawelu andre so ba zidombua ngawalö. Si'oföna kawelu si tenga nifaliaro, ba ngawalö si dua ya'ia da'ö kawelu nifaliaro. Si tenga nifaliaro fao ba gangolifa ''terwelu'' ma ''Lepus curpaeums'' faoma ''kelinci Eropa'' ma ''Oryctolagus cuniculus''. Na lafaigi molo'ö ngawalö mbu gawelu, tesöndra gawelu sadogo-dogo bu faoma so bu sanau sola'a-la'a aruzö-ruzö. Na inötö so wa'okafu-kafu, bu gawelu andre tefagati la'a-la'ania ya'ia da'ö ohawu-hawu. Molo'ö döi-döi si no la'ila niha wa kawelu andre ngawalönia so nifotöi ''Angora, Lyon, American Chinchilla, Dutch, English Spot, Himalayan'' ba tanöbö'önia. Kawelu ''Lyon'' sitefa'aso moroi wa'afaruka moroi ba gawelu ''Angora'' faoma kawelu tanöbö'ö. Hiza ba niha samaliaro kawelu andre asese latötöi ia ''Lyon'' ma zui ''Angora jadi-jadian.'' Ba Indonesia tesöndra ha sambalö gawelu, ya'ia da'ö; ''Kelinci Sumatera'' ma ''Nesolagus netseherischlgel'', si no la'ila niha wa ha kawelu da'a zindruhu-ndruhu moroi ba Indonesia. Kawelu da'a tesöndra ba hili ba hulo Sumatera. Fa'anau mbotonia so ba zi 40&nbsp;seti. la'a-la'a mbunia aruzö-ruzö. So göi kawelu Jawa ma ''kelinci jawa'' mazui ''Lepus negricollis'' sindruhunia fao ba gangolifa ''terwelu''. ''Terwelu Jawa'' tesöndra ba gatua [[Jawa Barat]]. Bu gawelu da'a araidö-raidö. I'onia aitö, fa'abuania so ba zi 4&nbsp;kilo. == Waö-waö wa'auri Gawelu ma ''Data biologis'' == [[Berkas:Nid de lapins.jpg|ka|jmpl|Ono Gawelu ba gandra.]] * Auri ba zi : 5 - 10 fakhe * Inötö tola mo'ono: 1 - 3 fakhe * Fa'ara wanabina: 28-35 Ngaluo (so göi ba zi 29 - 31 ngaluo) * Döfi zi no atua ''(dewasa)'': 4-10 waŵa * Döfi to la faruka zimatua faoma si'alawe (dikawinkan): 6-12 waŵa * Inötö wa'afaruka na no aefo mo'ono ma ''calving interval'': samigu aefa lafabali nono moroi ba zusu. * Inötö wo'ono ''(Siklus kelamin)'' : ''Poliestrus'' ba zi döfi tola irugi 5 kali manabina * Inötö wa'elowu ma ''(Siklus berahi)'': so ba zi dombua migu * ''Periode estrus'': 11 - 15 ngaluo * ''Ovulasi'': alua ba ngaluo wa'afaruka zi'alawe zimatua (''9 - 13 za'' aefa da'ö) * ''Fertilitas'': ''1 - 2 za'' aefa faruka ira zi'alawe zimatua * Fa'oya nono gawelu: 4- 10 rozi (sito'ölönia ba 6 - 8 rozi) * Fa'oya ndro: 40 ml/kg wa'abua mbotonia Kawelu ba Indonesia, simane ba danö Jawa, no oya lafaliaro si tobali fangalui ba danö Lembang, Kawelu ''hias'' soya lafaliaro niha. Nagole gawelu andre, labali'ö famalala gö simane ''sate kelinci''. Sate gawelu andre tesöndra ba [[Sumedang]] faoma ba [[Bogor]]. == Umbu == <references/> [[Kategori:Nias]] [[Kategori:Urifö]] [[Kategori:Bohou tesura]] 8e2ky8ukcjly5wyinlz21t8jvlw4sj6