Wikipedia nnwiki https://nn.wikipedia.org/wiki/Hovudside MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter Filpeikar Spesial Diskusjon Brukar Brukardiskusjon Wikipedia Wikipedia-diskusjon Fil Fildiskusjon MediaWiki MediaWiki-diskusjon Mal Maldiskusjon Hjelp Hjelpdiskusjon Kategori Kategoridiskusjon Tema Temadiskusjon TimedText TimedText talk Modul Moduldiskusjon Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 2588 3399140 3246753 2022-08-17T12:24:48Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki :''Sjå òg [[romanen Beatles]]'' {{Infoboks musikkartist| |namn=The Beatles |bilete=The Fabs.JPG |bakgrunn = gruppe |land=[[Liverpool]] i [[England]] |aktive år=1960-1970 |sjanger=[[Pop musikk|Pop]], [[Rock and roll]], [[Psykedelisk rock]] |siste medlemmer=[[John Lennon]] (1960-1970) <br /> [[Paul McCartney]] (1960-1970) <br /> [[George Harrison]] (1960-1970) <br /> [[Ringo Starr]] (1962-1970) |selskap=[[Parlophone Records|Parlophone]]<br />[[Capitol Records|Capitol]]<br />[[Apple Records|Apple]]<br />[[Vee-Jay Records|Vee-Jay]]<br />[[Polydor Records|Polydor]] |tidlegare medlemmer=[[Pete Best]] (1960-1962) <br /> [[Stuart Sutcliffe]] (1960-1961) |internettside=[http://www.beatles.com/ www.beatles.com] }} '''The Beatles''' var ei [[pop]]- og [[rock]]gruppe frå [[Liverpool]] i [[England]] som vart danna i [[1960]]. Medlemmane var [[John Lennon]] (rytmegitar og vokal), [[Paul McCartney]] ([[bassgitar]] og vokal), [[George Harrison]] (sologitar og vokal) og [[Ringo Starr]] (trommer og vokal). Desse fire utgjorde ei gruppe som er av dei mest kommersielt vellukka og kritikarroste gruppene i historia og var leiande i «[[den britiske bølgja]]» i [[USA]] på midten av 60-talet. Sjølv om den opphavlege musikkstilen deira hadde røter i [[rock and roll]] og [[skiffle]] frå [[1950-talet]], utforska gruppa etter kvart eit vidt spekter av sjangrar; alt frå [[Tin Pan Alley]]-musikk til [[psykedelisk rock]], og «[[Helter Skelter]]» har mellom anna vorte omtalt som den første [[heavy metal]]-songen nokon gong.<ref>Blake, Andrew (1997). ''The Land Without Music: Music, Culture and Society in Twentieth-century Britain''. Manchester University Press. ISBN 0-7190-4299-2 , s. 143</ref> Kleda deira, hårfrisyrane deira og meiningane dei gav uttrykk for gjorde dei til moteskaparar, samstundes som det veksande sosiale medvitet deira sørgde for at påverknadskrafta deira strekkjer seg inn i dei sosiale og kulturelle revolusjonane som hende på 1960-talet. Etter at bandet gjekk frå kvarandre i 1970, la alle medlemmane ut på solokarrierar. The Beatles var ein av dei mestseljande musikkartistane på 1900-talet og selde totalt over ein milliard plater internasjonalt.<ref name="uktvrecording">{{kjelde www|url=http://uktv.co.uk/history/gallery/aid/601378/multipageid/5823 |tittel=In This Month: June |utgjevar=uktv |vitja=27. september 2008}}</ref> I [[Storbritannia]] sleppte dei meir enn 40 ulike singlar, album og EP-ar som alle nådde fyrsteplass. Denne kommersielle suksessen vart gjenteken i mange andre land: plateselskapet deira, [[EMI]], estimerte i 1985 at dei hadde selt over ein milliard plater eller teipar over heile verda.<ref name="Worldwide sales">{{kjelde www|url=http://www.emigroup.com/NR/exeres/60E71CC3-405A-42F4-A013-1B20496FAE04.htm|tittel=1960-1969|utgjevar=EMI Group Ltd.|vitja=27. september 2008}}</ref> [[Recording Industry Association of America]], ein amerikansk organisasjon for platebransjen, stadfeste at The Beatles er den mestseljande gruppa gjennom alle tider rekna ut på grunnlag av sal av singlar og album i [[USA]].<ref name="riaa">{{kjelde www|url=http://www.riaa.com/newsitem.php?news_year_filter=1999&resultpage=2&id=3ABF3EC8-EF5B-58F9-E949-3B57F5E313DF |tittel=The American Recording Industry Announces its Artists of the Century |utgjevar=Recording Industry Association of America (RIAA) |dato=10. november 1999|vitja=27. september 2008}}</ref> I 2004 sette musikkmagasinet ''[[Rolling Stone]]'' The Beatles på førsteplass på lista si over dei 100 største artistane gjennom tidene.<ref>{{kjelde www| tittel= The Immortals: The First Fifty| utgjevar = Rolling Stone| url=http://www.rollingstone.com/news/story/5939214/the_immortals_the_first_fifty | vitja = 27. september 2008}}</ref> I 2008 sette magasinet [[Billboard]] dei øvst på tilsvarande liste.<ref>{{kjelde www| url = http://www.billboard.com/bbcom/specials/hot100/charts/top100-artists-20.shtml | tittel = The Billboard Hot 100 All-Time Top Artists (20-01) | dato= 11. september 2008 | vitja= 27. september 2008}}</ref> == Historie == === 1957-1960: The Beatles vert til === I mars [[1957]] skipa John Lennon [[skiffle]]-gruppa [[The Quarrymen]] medan han gjekk ved [[Quarry Bank Grammar School]] i Liverpool.<ref name="AMG bio">{{kjelde www|forfattar=Richard Unterberger|url=http://www.allmusic.com/artist/the-beatles-p3644|tittel=The Beatles Overview|forlag=Macrovision Corp|vitja=27. september 2008}}</ref> Lennon møtte gitaristen Paul McCartney ved [[Woolton]] Garden Fête ved St. Peter’s Church den 6. juli 1957, og Lennon tok han med i gruppa eit par dagar seinare.<ref name="SpitzPage93">Spitz (2005), s.93</ref> Den 6. februar 1958 vart den 14 år gamle gitaristen George Harrison innbydd til å sjå gruppa, som spela under mange ulike namn, i Wilson Hall i Garston i Liverpool.<ref name="Vol 1 p12">O’Brien (2001), s.12</ref> John Lennon var motvillig til at Harrison skulle få verte med i bandet, sidan han var så ung, men etter press frå McCartney fekk han likevel vere med i the Quarrymen som sologitarist etter ei øving i mars 1958.<ref name="MilesPage47">Miles (1998), s.47</ref><ref name="SpitzPage126-127">Spitz (2005), s.126–127</ref> Lennon og McCartney spelte begge [[rytmegitar]] i denne perioden og etter den opphavlege trommeslagaren [[Colin Hanton]] forlét bandet i 1959 etter ein krangel med andre bandmedlemmer, var mange forskjellige trommisar innom bandet. Lennon sin skuleven, [[Stuart Sutcliffe]], vart med i bandet på bass i januar 1960.<ref name="Coleman p212">Coleman (1984), s.212</ref><ref name="CynthiaJohnp66">Lennon (2006), s.66</ref> The Quarrymen gjennomgjekk ei rekkje namn – «Johnny and the Moondogs», «Long John and the Beatles», «The Silver Beetles» (som stamma frå Larry Parnes sitt forslag «Long John and the Silver Beetles») – og enda til slutt opp med «The Beatles» etter Sutcliffe føreslo namnet «The Beetles» ('[[bille]]ne'), som ei hyllest til [[Buddy Holly]] and [[The Crickets]] ('[[siriss]]ane'). Etter ein turné med [[Larry Parnes|Johnny Gentle]] i [[Skottland]] endra dei namnet til «The Beatles». Cynthia Lennon, den første kona til Lennon, føreslo at Lennon kom på namnet Beatles «ein kveld over eit øltilsølt bord i baren Renshaw Hall…». Lennon sa òg at «[dersom du] snur det rundt, vert det ’les beat’, som kling fransk og stilig». Lennon – som var velkjend for å fortelja ulike utgåver av same historia – skreiv i 1961 i ein spøkefull artikkel i Mersey Beat at «[det] kom i eit syn – ein mann dukka opp på ein brennande pai og sa til dei: ’Frå no av er de Beatles med ein A’.»<ref name="Davies p42">Davies (1985), s.42</ref> I mai 1960 var The Beatles på turné i nordaustlege område av [[Skottland]] som støtteband for songaren Johnny Gentle. Dei møtte Gentle ein time før den fyrste konserten deira,<ref name="Coleman p212" /> og McCartney refererte til turnéen som ei stor røynsla for gruppa.<ref name="SpitzPage188-193">Spitz (2005), s.188–193</ref> Til turnéen hadde det ofte trommeslagarlause bandet med seg Tommy Moore på trommer, som var vesentleg eldre enn dei andre.<ref name="Lewisohn92">Lewisohn (1992), s.92</ref> Etter turnéen gjekk Moore attende til arbeidet sitt på eit tapperi, der han arbeidde som gaffeltrøkk-sjåfør.<ref name="Coleman213">Ray (1984), p.213</ref> Norman Chapman var den neste trommeslagaren i gruppa, men vart innkalla til verneplikt etter eit par veker. Avreisa hans førte til ein viss grad til problem for gruppa i og med at den uoffisielle forretningsføraren deira, Allan Williams, hadde avtala at dei skulle halda konsertar i klubbane i [[Reeperbahn]] i [[Hamburg]] i [[Vest-Tyskland]].<ref name="Lewisohn215">Lewisohn (1992), s.215</ref> === 1960–62: Hamburg, Cavern Club og Brian Epstein === [[Fil:Indra-Club-Hamburg.png|mini|Klubben Indra der The Beatles spelte første gong dei var i Hamburg.]] Utan trommeslager før dei komande konsertane i Hamburg, inviterte gruppa den 16. august 1960 [[Pete Best]] til å verta fast trommeslagar i The Beatles etter å ha sett Best spela med The Blackjacks i The Casbah Club i Liverpool.<ref name="Blackjacks">{{kjelde www|url=http://abbeyrd.best.vwh.net/namec.htm|tittel=From Blackjacks to Beatles: How the Fab Four Evolved|vitja=27. september 2008}}</ref> Dette var ein kjellarklubb styrt av Mona Best, mor til Pete, i West Derby der The Beatles ofte hadde spela. Fire dagar seinare reiste gruppa til Hamburg. The Beatles byrja i Hamburg med å spela i barane Indra og [[Kaiserkeller]] i oktober 1960. Det vart kravd av dei at dei skulle spela seks eller sju timar kvar kveld, sju kveldar i veka. Kort etterpå byrja dei spela ein ny stad, «Top Ten Club». 21. november 1960 vart Harrison sendt ut av landet fordi han hadde loge til dei tyske styremaktene om alderen sin.<ref name="CynthiaLennonJohnPage93">Lennon (2006), s.93</ref> Snøgt etter dette vart McCartney og Best arresterte, sikta for brannstifting, etter at dei hadde laga eit lite bål inne på rommet i bustaden dei heldt seg i.<ref name=Lewisohn24>Lewisohn (1992), s.24</ref> Dei vart så sende ut av landet. Lennon reiste tilbake til Liverpool i midten av desember, medan Sutcliffe vart verande att i Hamburg med Astrid Kirchherr, som han var trulova med. Gruppa vart samla igjen 17. desember 1960 på the Casbah Club med [[Chas Newby]] på trommer for Sutcliffe.<ref name="SpitzPage4-5">Spitz (2005), s.4–5</ref> The Beatles reiste tilbake til Hamburg i april [[1961]]. Medan dei spela på [[Top Ten Club]] vart dei backingband for [[Tony Sheridan]] i ei rekkje innspelingar for det tyske plateselskapet [[Polydor Records]],<ref name="CynthiaLennonJohnp97">Lennon (2006), s.97</ref> produsert av den kjende bandleiaren [[Bert Kämpfert]].<ref name="LewisohnChronicle42">Lewisohn (1996), s.42</ref> Kämpfert skreiv plateavtale med dei den fyrste studiodagen, 22. juni 1961. Den 31. oktober sleppte Polydor singelen «My Bonnie (Mein Herz ist bei dir nur)», som dukka opp på dei tyske salslistene under namnet «Tony Sheridan and the Beat Brothers». Dette var eit namn som vart nytta uansett kven som spelte på platene til Sheridan.<ref name="SpitzPage250">Spitz (2005), s.250</ref> Eit par eksemplar av plata vart distribuert til amerikanske radiokanalar.<ref name="PalowskiPage64">Palowski (1989), s.64</ref> Då gruppa reiste tilbake til Liverpool vart Sutcliffe verande att i Hamburg.<ref name="Lewisohn25">Lewisohn (1992), s.25</ref> McCartney tok over på [[bassgitar|bass]].<ref name="MilesPage74">Miles (1998), s.74</ref> [[Fil:Cavern Club.jpg|mini|upright|[[The Cavern Club]] i Liverpool er vorten uløyseleg knytt til Beatles. {{foto|George Groutas}}]] Tilbake i Liverpool spelte dei første gong på [[The Cavern Club]] den 21. februar 1961. Sceneshowet deira hadde endra seg mykje og enkelte i publikum trudde dei var eit tysk band. Frå 1961 til 1962 heldt The Beatles 292 konsertar på The Cavern, siste gong 3. august 1963.<ref>'Lennon - The Definitive Biography' av Ray Coleman s. 720</ref> 9. november 1961 såg [[Brian Epstein]], eigar av musikkforretninga North End Music Store (NEMS), The Beatles første gong på klubben. Epstein hadde vorte klar over gruppa etter at han kom over Sheridan/Beatles-innspelinga av «My Bonnie». I eit møte på NEMS den 10. desember 1961 føreslo Epstein at han kunne vere manager for dei.<ref name="MilesPage85">Miles (1998), s.85</ref>. 24. januar 1962 gjekk Beatles inn i ein femårskontrakt med Epstein.<ref name="MilesPage88">Miles (1998), s.88</ref> Han fekk løyst dei frå Polydor-kontrakten ettersom Kämpfert berre var interessert i The Beatles som Sheridan sitt backingband. Epstein skipa så selskapet NEMS Enterprises og starta jakta på ein platekontrakt for bandet. Han nytta statusen til NEMS som ein stor plateforhandlar til å nå produsentar og sjefar i plateselskap. I ei no vidgjeten brevvelsking med [[Dick Rowe]], direktør i [[Decca Records]], vart søknaden kontant avslått med orda «Gitargrupper er på veg ut, herr Epstein.»<ref name="Anthology p68">The Beatles (2000), s.68</ref> Medan Epstein var i forhandlingar med Decca, møtte han Ron White, som var marknadsansvarleg i [[EMI]].<ref name="Colemanpp88-89">Coleman (1989), s.88–89</ref> White, som ikkje sjølv var plateprodusent, tok så kontakt med EMI-produsentane [[Norrie Paramor]], Walter Ridley og Norman Newell, som alle nekta å gjera opptak med The Beatles. White tok ikkje kontakt med den fjerde produsenten EMI hadde tilsett, [[George Martin]], som var på ferie på dette tidspunktet.<ref name="Colemanpp93-94">Coleman (1989), s.93–94</ref> Det tredje Hamburg-opphaldet til The Beatles var frå 13. april til 31. mai 1962, då dei opna The Star Club.<ref name="LewisohnChronicle69">Lewisohn (1996), s.69</ref> Då dei kom dit, fekk dei vita at Sutcliffe hadde døydd av [[hjernebløding]].<ref name="CynthiaLennonJohnp109">Lennon (2006), s.109</ref> === 1962: Platekontrakt === Etter å ha mislukkast i å overtyda Decca Records med eit tidleg demoopptak, gjekk Epstein til forretninga [[HMV]] i [[Oxford Street]] i [[London]] for å overføre [[demoteip]]ane til plater. Der møtte han lydteknikaren Jim Foy som viste han vidare til Sid Coleman, leiaren av publikasjonsavdelinga til EMI. Då Coleman høyrde demoopptaka, føreslo han å ta dei med til George Martin, som, ifølgje Coleman, «produserer humoristiske innspelingar» og leidde selskapet [[Parlophone]]. Epstein møtte etter kvart Martin, som ønskte å høyre gruppa i studio og signerte ein eittårskontrakt på EMI, med opsjon på fleire år.<ref name="Milesp90">Miles (1997), s.90</ref> Han innbydde firemannsgruppa til [[Abbey Road Studios]] i Nord-London for prøvespeling den 6. juni.<ref name="Daviesp178">Davies (1985), s.178</ref> Martin var ikkje stort imponert over demo-opptaka til gruppa, men han likte dei som personar straks han møtte dei.<ref name = "Spitzp318"/> Han konkluderte at dei hadde «naturleg musikalsk talent», men sa i seinare intervju at det som utgjorde skilnaden for han var humoren og viddet dei synte i studioet.<ref name="Spitzp318-319">Spitz (2005), pp.318–319</ref> Martin hadde likevel eit problem med Pete Best,<ref name="Spitzp318">Spitz (2005), s.318</ref> som han kritiserte for ikkje å klare å halde takten. Han føreslo løynleg for Epstein at gruppa skulle skaffe ein annan trommeslagar i studio. Best var til dels populær og vart sedd på som kjekk og pen av mange tilhengjarar,<ref name="Spitzp322">Spitz (2005), s.322</ref> men dei tre opphavlege medlemene vart stendig meir og meir misnøgde med populariteten og personlegdomen hans, og Epstein var vorten skikkeleg irritert over korleis Best nekta å tileigna seg den særskilde hårstilen som del av den sameinte utsjånaden deira. Best gjekk òg glipp av ein del avtalar på grunn av sjukdom. Best vart sparka av Epstein den 16. august 1962.<ref name="Spitzp330">Spitz (2005), s.330</ref> Tidlegare hadde dei spurt [[Ringo Starr|Richard Starkey]], kjend som Ringo Starr, om å verte med i bandet. Han hadde spelt med bandet tidlegare dei gongane Best hadde hatt forfall, og i Hamburg. Starr hadde vore trommeslagar i éi av dei leiande Merseybeat-gruppone, [[Rory Storm and the Hurricanes]].<ref name="Spitzp328">Spitz (2005), s.328</ref> Dei fyrste opptaka av Lennon, McCartney, Harrison og Starr i lag vart gjorde så tidleg som 15. oktober 1960, i ei rekkje demoopptak som vart tekne opp privat medan dei var backingband for Lu Walters.<ref>[http://www.beatlesource.com/bs/ao-smrtime.html Lu Walters si innspeling] Vitja 27. september 2008</ref> Starr spela den andre gongen The Beatles var i studio hjå EMI den 4. september 1962, men Martin hadde leigt inn studiomusikaren [[Andy White]] til den neste stuidoavtalen deira 11. september.<ref name="Spitzp353">Spitz (2005), s.353</ref> Dei einaste innspelingane med White som kom ut var «[[Love Me Do]]» og «[[P.S. I Love You]]», som er på det første albumet deira ''[[Please Please Me]]''. Platekontrakten deira gav dei ein [[penny]] for kvar singel som vart seld, som så vart delt mellom dei fire medlemmene.<ref name="History62">[http://plzdontshoot.us/beatles-discography-1962.html Beatles History: 1962] på ''Beatles Discography''. Vitja 27. september 2008</ref> Dette vart redusert til ein halv penny for singlar seld utanfor Storbritannia. Martin har seinare sagt at det var ein «særs dårleg kontrakt».<ref name="History62" /> Den første innspelinga for EMI den 6. juni 1962 gav ikkje innspelingar som var gode nok til å gjevast ut, men i innspelingane i september eit par månader seinare gav ein liten hit i Storbritannia, «[[Love Me Do]]», som gjekk til 17. plass på singellista.<ref>[http://oldies.about.com/od/britishinvasion/a/lovemedo.htm Love Me Do] Vitja 27. september 2008</ref> «Love Me Do» gjekk inn på den amerikanske singellista 18 månader seinare i mai 1964. === 1962–63: Til topps i heimlandet === 26. november 1962 spelte bandet inn den andre singelen sin, «[[songen Please Please Me|Please Please Me]]», som nådde andre plass på den offisielle britiske singellista og første plass på [[NME]]-lista. Tre månader seinare spelte dei inn det første albumet sitt, ''[[Please Please Me]]''. Den første TV-framføringa deira var på ''People and Places'' frå [[Manchester]] på [[Granada Television]] den 17. oktober 1962.<ref name="Harryp516">Harry (2000), s.516</ref> Etter kvart som Beatles vart stadig meir kjend vart den ville dyrkinga av gruppa, hovudsakleg kvinnelege tenåringar, kalla «[[Beatlemania]]». Seriøse musikkritikarar byrja òg å legge merke til bandet. 23. desember 1963 skreiv musikkmeldaren William Mann ein artikkel i ''[[The Times]]'' som rosa songane til The Beatles.<ref>[http://jolomo.net/music/william_mann.html William Mann essay]</ref> === 1963–64: Suksess i Amerika === Sjølv om bandet opplevde stor suksess i den britiske platemarknaden tidleg i 1963 nekta EMI sitt selskap i Amerika, [[Capitol Records]], å gje ut singlane «Please Please Me» og «[[From Me to You]]», den første offisielle førsteplassen deira på den britiske singellista.<ref>[http://www.jpgr.co.uk/r5015.html JPGR] Vitja 27. september 2008</ref> [[Vee-Jay Records]], eit lite selskap frå [[Chicago]], gav ut singelen. Art Roberts i radiostasjonen [[WLS (AM)|WLS]] i Chicago, plasserte «Please Please Me» på spelelista til stasjonen i februar 1963 og han vart den første Beatles-songen som vart spelt på amerikansk radio. Vee-Jay sine rettar til The Beatles vart seinare oppheva fordi dei ikkje betalte honorar.<ref>{{kjelde www|url = http://www.dermon.com/Beatles/Veejay.htm | tittel= The Beatles on Vee Jay Records | vitja =27. september 2008}}</ref> I august 1963 gav [[Swan Records]] ut «[[She Loves You]]», men han vart ikkje spelt særleg på radio. Songen vart testa på fjernsynsprogrammet ''[[American Bandstand]]'', men dei amerikanske tenåringane byrja å le då dei såg frisyren til bandet.<ref name="Spitzp461">Spitz (2005), s.461</ref> Tidleg i november 1963 overtalte Brian Epstein [[Ed Sullivan]] til å presentere The Beatles på tre utgåver av showet hans i februar, og nytta dette til å få platekontrakt med Capitol Records. Capitol gav i midten av januar ut «[[I Want to Hold Your Hand]]».<ref>[http://www.jpgr.co.uk/r5084.html JPGR I Want to Hold Your Hand] Vitja 28. januar 2008</ref> 10. desember 1963 vart ein fem minuttar lang reportasje frå England om Beatlemania-fenoment vist på nyhendene på [[CBS]]. Reportasjen hadde første vorte vist morgonen 22. november, med planar om å ha han med i kveldssendinga, men sidan [[John F. Kennedy]] vart drepen denne dagen var alle nyhendesendingar fokuserte på dette. Ei tenåringsjente hadde likevel fått med seg morgonsendinga og skriv til radioprogramleiaren Carroll James i Washington DC og bad om å få høyre The Beatles. Carroll James hadde sjølv sett same reportasjen og fekk den nye singelen «I Want to Hold Your Hand» sendt til seg i [[Washington DC]]. 17. desember spelte stasjonen songen første gong og fekk særs positiv respons frå lyttarane, slik at dei spelte han meir og meir. Capitol Records fekk med seg denne responsen og fekk singelen gjeven ut 26. desember 1963.<ref>[http://oldies.about.com/od/britishinvasion/a/holdyourhand.htm I Want to Hold Your Hand] Vitja 27. september 2008.</ref> Fleire radiostasjonar i New York starta å spele «I Want to Hold Your Hand» dagen då singelen kom ut. Singelen spreidde seg raskt og selde ein million eksemplar på berre ti dagar. 16. januar 1964 låg singelen på topp på lista til magasinet ''[[Cashbox]]''. === 1964–66: Beatlemania === [[Fil:The Beatles in America.JPG|mini|The Beatles vinker til fans på Kennedy-flyplassen i 1964.]] 7. februar 1964 la The Beatles ut på si første reise til USA.<ref name="Spitzp457">Spitz (2005), s.457</ref> På [[John F. Kennedy International Airport|John F. Kennedy Airport]] vart dei møtt av ein stor folkemasse.<ref name="Spitzp459">Spitz (2005), s.459</ref> Ved Plaza Hotel i [[New York City]] vart dei omleira av tilhengjar og journalistar. Harrison hadde [[feber]] dagen etter og måtte halde senga, så [[Neil Aspinall]] erstatta han på den første øvinga deira for ''The Ed Sullivan Show''.<ref name="Spitzp464">Spitz (2005), s.464</ref> The Beatles gjorde sin første opptreden på amerikansk fjernsyn på ''The Ed Sullivan Show'' den 9. februar 1964. Om lag 74 millionar sjåarar — om lag halvparten av folkesetnaden i USA — såg gruppa spele på programmet.<ref>Kozinn, Alan. "[http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9F00E1D6123BF935A35751C0A9629C8B63&scp=3&sq=Beatles+Ed+Sullivan+show&st=nyt Critic's Notebook; They Came, They Sang, They Conquered]". ''[[The New York Times]]''. 6. februar 2004. Vitja 27. september 2008.</ref> Morgonen etter skriv mange aviser at The Beatles berre var ei «døgnfloge» og at dei aldri kom til å klare å få ein hit i landet.<ref name="Spitzp473">Spitz (2005), s.473</ref> Den første konserten i landet var på [[Washington Coliseum]] i Washington, D.C. den 11. februar 1964.<ref name="harryp1134">{{kjelde bok|forfattar=Bill Harry |tittel=The Beatles Encyclopedia: Revised and Updated |år=2000 |}}</ref> Etter The Beatles sin suksess i 1964 utnytta [[Vee-Jay Records]] og [[Swan Records]] situasjonen og nytta seg av dei tidlegare rettane sine til å gje ut dei første innspelingane til bandet, og denne gongen gjekk songane inn på Topp 10. I tillegg til ''[[Introducing... The Beatles]]'' (1964), som i hovudsak var det britiske debutalbumet til The Beatles med små endringar, gav Vee-Jay òg ut den uvanlege plata ''The Beatles Vs The Four Seasons''. Denne dobbelplata bestod av ''Introducing... The Beatles'' og ''The Golden Hits Of The Four Seasons'', eit anna populært band som Vee-Jay hadde kontrakt med. Ei anna uvanleg utgjeving var ''Hear The Beatles Tell All'' som bestod av to lange intervju med radiovertar i Los Angeles. Vee-Jay/Swan-platene enda til slutt hos Capitol, som gav ut det meste av innhaldet på Vee-Jay-platene på albumet ''The Early Beatles''. I dag er dei første Beatles-platene på Vee-Jay og Swan Beatles ettertrakta hos platesamlarar.<ref>[http://www.rarebeatles.com/photospg/vj581.htm Rare Beatles] Vitja 27. september 2008</ref> I midten av 1964 la The Beatles ut på turne i [[Australia]], men [[Ringo Starr]] hadde [[halsbetennelse]] og vart erstatta av [[Jimmy Nicol]]. I [[Adelaide]] vart The Beatles møtt av over 300&nbsp;000 menneske ved rådhuset i Adelaide.<ref name=vintage>{{kjelde bok| forfattar=Ficher, P. og Seamark, K. H.| tittel=Vintage Adelaide| forlag=East Street Publications| dato=2005| side=70–71| id =ISBN 1-921037-06-7}}</ref> Ringo var frisk og attende då bandet kom til [[New Zealand]] 21. juni 1964.<ref>[http://www.nzhistory.net.nz/culture/beatles Beatles på New Zealand] Vitja 27. januar 2008</ref> 6. juni 1964 vart ''[[filmen A Hard Day’s Night|A Hard Day’s Night]]'', den første filmen med The Beatles, gjeven ut i Storbritannia. Han var regissert av [[Richard Lester]]. Filmen vart gjeven ut på høgda av Beatlemania og fekk god kritikk.<ref name="Sarris">{{kjelde bok|forfattar=Andrew Sarris|tittel=The Lennon Companion|redaktør=Elizabeth Thomson, David Gutman|forlag=Da Capo Press|stad=New York|dato=2004|kapittel=A Hard Day's Night|isbn=0306812703}}</ref><ref name="All-time 100 Movies">{{kjelde www |forfattar=Corliss, Richard og Schickel, Richard |url=http://www.time.com/time/2005/100movies/0,23220,a_hard_days_night,00.html |tittel=ALL-TIME 100 MOVIES |forlag=[[TIME]] |dato=19. februar 2007|vitja=27. september 2008}}</ref> Desember dette året gav gruppa ut det fjerde albumet sitt, ''[[Beatles for Sale]]''. I juni 1965 gav [[Elizabeth II av Storbritannia|dronning Elizabeth II]] dei fire Beatles-medlemmene tittelen Members of the Order of the British Empire, [[Member of the Order of the British Empire|MBE]]. Denne utnemninga, som til då berre hadde vorte gjeven til krigsveteranar og borgarlege leiarar, førte til at konservative MBE-haldarar sa frå seg tittelen i protest.<ref name="Spitzp557">Spitz (2005), s.557</ref> I juli 1965 kom den andre filmen med The Beatles, ''[[filmen Help!|Help!]]''. Filmen kom i lag med den femte britiske studioalbumet deira, ''[[albumet Help!|Help!]]'', som òg fungerte som filmmusikk til filmen. 15. august 1965 heldt The Beatles den første [[stadionkonsert]]en i rockehistoria på [[Shea Stadium]] i New York for eit publikum på 55&nbsp;600.<ref>''The Beatles Off The Record''. London: Omnibus Press, s.193. ISBN 0-7119-7985-5</ref> 27. august 1965 kom gruppa til [[Bel Air i Los Angeles|Bel Air]] for å møte [[Elvis Presley]].<ref name=Guralnick-1999-211>Guralnick 1999, s.211</ref> Besøket varte fire timar. I følgje biografen Peter Guralnick var Presley i beste fall lunken til møtet med desse personane han berre så vidt visste kven var, og det tok ei stund før alle følte seg komfortable.<ref name=Guralnick-1999-211/> Det sjette albumet, ''[[Rubber Soul]]'', vart gjeve ut tidleg i desember 1965. Det vart hylla som eit stort sprang framover med modnare og meir kompleks musikk.<ref>{{kjelde www| url=http://www.allmusic.com/cg/amg.dll?p=amg&sql=Ajex1z82ajyv8 | tittel=Allmusic om Rubber Soul | vitja=27. september 2008}}</ref> === 1966: Tilbakeslag og kontrovers === I juli 1966 turnerte Beatles [[Filippinane]] og utan å vite det møtte dei ikkje opp til frokost hos førstedama i landet [[Imelda Marcos]].<ref name="Spitzp619">Spitz (2005), s.619</ref> Då dei vart invitert avslo [[Brian Epstein]] høfleg på vegner av gruppa, sidan gruppa ikkje brukte å akseptere slike «offisielle» invitasjonar.<ref name="Spitzp620">Spitz (2005), s.620</ref> Gruppa fann raskt ut at Marcos-regimeet ikkje var vand til å få slike avslag, og etter at hendinga vart sendt på filippinsk fjernsyn og radio forsvann brått all politivernet rundt Beatles. Gruppa og følgjet deira måtte kome seg på eiga hand til flyplassen i [[Manila]]. På flyplassen vart turneleiaren [[Mal Evans]] slått og sparka og bandmedlemmene vart skubba rundt av fiendtlege folkemassar.<ref name="Spitzp623">Spitz (2005), s.623</ref> Då dei kom om bord på flyet vart Epstein og Evans beordra av flyet og Evans sa, «Sei til kona mi eg er glad i ho»<ref name="Spitzp624">Spitz (2005), s.624</ref> Epstein vart tvungen til å gje frå seg alle pengane bandet hadde tent før dei fekk gå om bord i flyet att.<ref name="Spitzp625">Spitz (2005), s.625</ref> Så snart dei kom tilbake frå Filippinane vart ein tidlegare kommentar frå Lennon slått stort opp i det religiøse og konservative USA. I eit intervju med britiske Maureen Cleave<ref>[http://www.telegraph.co.uk/arts/main.jhtml?xml=/arts/2005/10/05/bmlennon05.xml «The John Lennon I Knew»] frå ''The Telegraph'', 5. oktober 2006. Vitja 27. september 2008</ref> sa Lennon at han meinte at [[kristendom]]en var døyande og at The Beatles no var «meir populær enn [[Jesus]]»<ref>Cleave, Maureen (1966). «How Does a Beatle Live? John Lennon Lives Like This». London ''[[Evening Standard]]'' 4. mars 1966.</ref> Etterpå hadde ein radiostasjon i [[Birmingham i Alabama]] ein reportasje om saka der dei på spøk føreslo å brenne Beatles-plater i protest. Mange tok forslaget seriøst og i byar i både USA og [[Sør-Afrika]] samla folk seg og gjorde nettopp dette. I eit forsøk på å lysne hendinga sa Harrison «Dei må kjøpe platene før dei kan brenne dei».<ref>{{kjelde bok|tittel= Taboo Tunes: A History of Banned Bands & Censored Songs|forfattar= Peter Blecha|år= 2004|forlag= Backbeat|isbn=0879307927|side= 181}}</ref> Etter enormt press frå amerikansk media sa Lennon årsak for ytringane sine under ein pressekonferanse i [[Chicago]] 11. august 1966, kvelden før den første konserten på det som vart den siste turneen deira.<ref name="MilesPage293-295">Miles (1998), s.293-295</ref> Samleplatene som Capitol gav ut annakvart år med songar av The Beatles, men omslaget på ''Yesterday and Today'' og ein plakat som reklamerte for den britiske utgjevinga av «Paperback Writer» skapte spetakkel sidan biletet viste bandet kledd som slaktarar med kjøtt og plastdokker omkring.<ref>[http://www.beatlesstory.com/ The Beatles Story], Liverpool</ref> Tusenvis av eksemplar av albumet fekk nye omslag limt oppå. I dag går usensurerte kopiar av ''Yesterday and Today'' for ein høg pris, og på ein auksjon i desember 2005 gjekk eit eksemplar for like over 50&nbsp;000 kroner.<ref>{{kjelde www|forfattar=Dennis Gaffney |tittel=The Beatles' "Butcher" Cover |url=http://www.pbs.org/wgbh/pages/roadshow/series/highlights/2004/chicago/follow1_2.html |vitja =27. september 2008}}</ref> [[Elvis Presley]] likte tydelegvis ikkje antikrigssynet til The Beatles og den opne bruken av narkotika, og bad seinare [[Richard Nixon|president Richard Nixon]] om å forby dei fire medlemmene innreiseløyve til USA. Trass i Presley sine utsegner hadde Lennon framleis høge tankar om han og sa «Før Elvis var det ingenting».<ref>[http://edition.cnn.com/2002/SHOWBIZ/Music/08/08/ep.overview/ CNN.com ''Elvis is still everywhere'' 16. august 2002]</ref> [[Bob Dylan]] respekterte derimot The Beatles og sa at Amerika burde reise statuar av The Beatles og at dei hjelpte med å bringe den amerikanske æreskjensla tilbake.<ref>Sounes, Howard, ''Down the Highway: The Life of Bob Dylan'' (Doubleday 2001; ISBN 0-552-99929-6) p203</ref> === 1966–1969: Studioåra === [[Fil:Meditation chambers at the old Maharishi Mahesh Yogi Ashram, now in ruins, Muni Ki Reti.jpg|mini|Meditasjonsholer ved ashramet til Maharishi Mahesh Yogi.]] [[Fil:Abbey Road Crossing.jpg|mini|Vegen og fotgjengarfeltet i Abbey Road utanfor musikkstudioet vart avbilda på framsida til plata ''Abbey Road''.]] Under innspelinga av ''[[Revolver av The Beatles|Revolver]]'' vart teip-sløyfer og tidleg [[sampling]] innført i ei komplisert blanding av [[ballade|balladar]], [[rhythm and blues]], [[soul]] og [[verdsmusikk]]. The Beatles spelte sin siste konsert for betalande tilhengjarar ved [[Candlestick Park]] i [[San Francisco]] den 29. august 1966.<ref name="MilesPage293-295"/><ref name="TheBeatlesAnthologyDVD">”The Beatles Anthology” DVD 2003 (Episode 6 - 0:21:34) McCartney snakkar om Candlestick Park.</ref> Framover konsentrerte Beatles seg om å lage plater. Mindre enn sju månader etter innspelinga av ''Revolver'' drog The Beatles tilbake til [[Abbey Road Studios]] den 24. november 1966 og starta ein 129-dagar lang innspelingsprosess for det åttande albumet deira, ''[[Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band]]'', som kom ut 1. juni 1967. Bandet dukka opp i eit segment i det som var den første verdsomspennande fjernsynssendinga via [[satellitt]], kalla ''[[Our World]]''. The Beatles vart sendt direkte frå Abbey Road og den nye songen deira «[[All You Need Is Love]]» vart spelt inn på direkten under programmet, men dei hadde laga eit backingspor i løpet av dei fem dagane fram til sendinga.<ref name="Milesp354">Miles (1998), s.54</ref> 24. august 1967 møtte The Beatles [[Maharishi Mahesh Yogi]] ved [[Hilton Hotel|Hilton]] i London. Eit par dagar seinare reiste dei til [[Bangor i Wales|Bangor]] i [[Wales]] for å verte 'innvigde', og fekk kvart sitt [[mantra]].<ref>[http://www.bbc.co.uk/wales/walesonair/database/beatles.shtml Beatles i Bangor] bbc.co.uk 16. november 2006. Vitja 27. september 2008</ref><ref name="MilesPage396">Miles (1998), s.396</ref><ref name="TheBeatlesAnthologyDVD2">''The Beatles Anthology'' DVD (2003) (Episode 7 - 0:10:33) Harrison snakkar om eit mantra.</ref> Medan dei var i Bangor fekk The Beatles meldinga om at Brian Epstein hadde døydd av ein [[overdose]], berre 32 år gammal. Mot slutten av 1967 opplevde dei den første større negative presseomtalen i Storbritannia for den surrealistiske fjernsynsfilmen ''[[filmen Magical Mystery Tour|Magical Mystery Tour]]''.<ref>[http://web.archive.org/web/20070702052257/http://www.marmalade-skies.co.uk/beatles-magical.htm Magical Mystery Tour] Vitja 28. september 2008</ref> Ein del av kritikken gjekk på at ein viktig del av filmen var fargar, men at filmen vart vist på TV i svartkvitt. Filmmusikken til ''[[Magical Mystery Tour]]'' vart gjeven ut i Storbritannia som ein dobbel-EP, medan han i USA kom som ein full LP, som i dag er den offisielle utgåva. I byrjinga av 1968 var gruppa i [[Rishikesh]] i [[Uttar Pradesh]] i [[India]] og studerte [[transcendental meditasjon]] med Maharishi Mahesh Yogi.<ref name = "MilesPage397"/> Denne tida i India vart musikalsk produktiv og mange songane som hamna på albuma ''[[albumet The Beatles|The Beatles]]'' (White Album) og ''[[Abbey Road av The Beatles|Abbey Road]]'' vart skrive der av Lennon, McCartney og Harrison.<ref name="MilesPage397">Miles (1998), s.397</ref> Då dei kom tilbake reiste Lennon og McCartney til New York og annonserte danninga av [[Apple Corps]].<ref name="IntentMedia">{{kjelde www|forfattar=Dave Roberts |url=http://www.licensing.biz/brand-profiles/16/The-Beatles |tittel=The Beatles |utgjevar=Intent Media |vitja=28. september 2008}}</ref> I midten av 1968 var bandet travelt opptekne med innspelinga av dobbelalbumet ''[[albumet The Beatles|The Beatles]]'', som populært vart kalla ''The White Album'' på grunn av det heilt kvite plateomslaget. Innspelinga var markert av ei djup splitting i bandet og Starr forlet ei lita stund bandet. Bandet heldt fram med McCartney på trommer på «[[Martha My Dear]]», «[[Wild Honey Pie]]», «[[Dear Prudence]]» og «[[Back in the USSR]]». Ein av årsakene til usemja var at den nye kjærasten til Lennon, [[Yoko Ono]], sat ved sida hans nesten heile innspelingsperioden og dei andre følte at McCartney vart for dominerande.<ref name="Spitzpp777-779">Spitz (2005), s.777–779</ref> Indre strid hadde vorte eit lite, men veksande problem i bandet, men dette viste seg hovudsakleg ved at Harrison fekk få av sine songar inn på Beatles-albuma. På føretakssida ønskte Lennon, Harrison og Starr [[Allen Klein]] frå New York som manager, medan McCartney ønskte forretningsmannen [[Lee Eastman]], som var far til McCartney sin dåverande kjæraste [[Linda McCartney|Linda]]. Tidlegare hadde Beatles vore einige om det meste, men denne gongen kom dei ikkje til semje. Dei tre andre medlemmene følte at Eastman kom til å setje McCartney sine interesser føre dei andre i gruppa. I 1971 vart det oppdaga at Klein, som vart manager for gruppa, hadde stole 5 millionar pund frå The Beatles. === 1969–1970: ''Let It Be'' og oppløysinga === [[Fil:The End.jpg|mini|Plakett med ord frå «[[The End av The Beatles|The End]]», siste songen på ''Abbey Road'' og siste songen The Beatles spelte inn saman.]] I januar 1969 starta The Beatles eit filmprosjekt for å dokumentere det neste albumet deira, som opphavleg hadde tittelen ''Get Back''. I løpet av innspelinga gjorde bandet ein siste konsert på taket av Apple-bygningen ved 3 [[Savile Row]] i London den 30. januar 1969. Det meste av konserten vart filma og seinare med i filmen ''[[filmen Let It Be|Let It Be]]''. Prosjektet vart ein kort periode lagt på hylla og The Beatles spelte inn det siste albumet sitt, ''[[Abbey Road av The Beatles|Abbey Road]]'', sommaren 1969. Ferdiggjeringa av songen «[[I Want You (She’s So Heavy)]]» for albumet den 20. august 1969 var den siste gongen alle fire Beatles-medlemmane var i studio samstundes. Lennon fortalde at han kom til å forlate bandet den 20. september 1969, men det vart semje om at det ikkje skulle annonserast offentleg før dei hadde løyst dei juridiske tilhøva. Den siste nye songen deira vart Harrison sin «[[I Me Mine]]», spelt inn 3. januar 1970 og gjeven ut på ''[[albumet Let It Be|Let It Be]]''. Han vart spelt inn utan Lennon, som var i [[Danmark]] på denne tida.<ref>Mark Lewisohn. Heftet i The Beatles-boksen</ref> I mars 1970 vart innspelingsteipane til ''Get Back'' gjevne til den amerikanske produsenten [[Phil Spector]], som hadde produserte Lennon sin solosingel «[[Instant Karma!]]». Spector sin ''[[Wall of Sound]]''-teknikk gjekk imot den opphavlege hensikten Beatles hadde for plata, som hadde vore å ha ei enkel liveframføring. McCartney var djupt skuffa over måten Spector hadde handsama «[[The Long and Winding Road]]» og eit forsøk på å stoppe utgjevinga av Spector sin versjon gjekk ikkje. McCartney annonserte offentleg at bandet var oppløyst den 10. april 1970, ei veke før han gav ut sitt første soloalbum, ''[[McCartney]]''. I mai 1970 kom den Spector-produserte utgåva av ''Get Back'', gjeven ut som ''Let It Be'', etterfølgd av dokumentarfilmen med same namn. Partnerskapet til The Beatles vart ikkje løyst opp før i 1975,<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/4496861.stm «Beatles 'split letter' auctioned»] bbc.co.uk Vitja 28. september 2008</ref> men McCartney hadde bede om å løyse partnerskapet opp 31. desember 1970 og enda med det karrieren til bandet i lag.<ref>[http://www.straightdope.com/mailbag/mbeatlesbreakup.html Straight Dope Staff Report: Why did the Beatles break up?] The Straight Dope, Vitja 28. september 2008</ref> === Tida etter 1970 === [[Fil:3 Savile Row.jpg|mini|Apple-bygningen på 3 Savile Row der Beatles heldt sin vidkjende tak-konsert.]] Kort tid før og etter bandet offisielt var løyst opp gav alle dei fire Beatles-medlemmane ut soloalbum. Enkelte av desse albuma inneheld songar av dei andre tidlegare Beatles-medlemmane. Starr sitt album ''Ringo'' (1973) var det einaste som inneheld songar av alle fire medlemmar, men då på forskjellige songar. Harrison synte samfunnspolitisk medvit og fekk respekt då han var med å arrangere [[Concert For Bangladesh]] i [[New York City]] i august 1971 i lag med sitar-spelaren [[Ravi Shankar]]. Bortsett frå eit lite musikalsk møte i 1974, spelte aldri [[Lennon og McCartney]] inn noko igjen. Like før The Beatles sin kontrakt med EMI-Capitol gjekk ut i 1975 gav den amerikanske Capitol-avdelinga ut fem plater, eit konsert album og fire samleplater. John Lennon vart skoten og drepen av [[Mark David Chapman]] den 8. desember 1980 i New York City. I mai 1981 gav George Harrison ut «All Those Years Ago»; ein singel skrive om tida hans med The Beatles. Han vart spelt inn ein månad før Lennon døydde med Starr på trommer, og vart seinare omgjort med ny tekst som ei hyllest til Lennon. Paul og [[Linda McCartney]] medverka seinare med korvokal på songen.<ref>{{kjelde bok| forfattar= Keith Badman| tittel=The Beatles After the Breakup 1970-2000: A day-by-day diary | side=284 | år=1999 | forlag=Omnibus Press | stad=London | isbn=0-7119-7520-5 }}</ref> I 1988 vart The Beatles innlemma i [[Rock and Roll Hall of Fame]] etter at dei hadde oppnådd kravet om innlemming gjennom at det var 25 år sidan den første innspelinga deira.<ref>[http://www.rockhall.com/hof/allinductees.asp Hall of Fame] Vitja 28. september 2008</ref> I februar 1994 kom dei tre attverande Beatles-medlemmane saman for å produsere og spele inn musikk til eit par av Lennon sine heimeinnspelingar. «[[Free as a Bird]]» vart ein del av dokumentarserien ''[[The Beatles Anthology]]'' og vart gjeven ut som singel i desember 1995 og «Real Love» i mars 1996. I 2000 vart samlealbumet ''1'' gjeve ut med nesten alle førsteplassane til bandet frå 1962 til 1970. Samlinga selde 3,6 millionar eksemplar den første veka og meir enn 12 millionar på verdsbasis i løpet av tre veker. Samlinga gjekk til topps i 34 land og selde totalt 25 millionar i heile 2005 og var då om lag det niande mest selde albumet nokon gong. Seint i 1990-åra fekk George Harrison diagnosen [[lungekreft]] og han døydde 29. november 2001.<ref>{{kjelde www|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/1492446.stm|tittel=George Harrison Dies| dato=30. november 2001|forlag=British Broadcasting Company|vitja =28. september 2008}}</ref> == Diskografi == === Studioalbum === * ''[[Please Please Me]]'' (Parlophone, 1963) * ''[[With The Beatles]]'' (Parlophone, 1963) * ''[[albumet A Hard Day’s Night|A Hard Day’s Night]]'' (Parlophone, 1964) * ''[[Beatles for Sale]]'' (Parlophone, 1964) * ''[[Albumet Help!|Help!]]'' (Parlophone, 1965) * ''[[Rubber Soul]]'' (Parlophone, 1965) * ''[[Revolver av The Beatles|Revolver]]'' (Parlophone, 1966) * ''[[Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band]]'' (Parlophone, 1967) * ''[[Magical Mystery Tour]]'' (Berre i USA. Gjeve ut som dobbel-EP i Storbritannia) (Capitol, 1967) * ''[[The Beatles av The Beatles|The Beatles]]'' («The White Album») (Apple, 1968) * ''[[albumet Yellow Submarine|Yellow Submarine]]'' (Apple, 1969) * ''[[Abbey Road av The Beatles|Abbey Road]]'' (Apple, 1969) * ''[[albumet Let It Be|Let It Be]]'' (Apple, 1970) === Filmar === * A Hard Day’s Night (1964) * Help! (1965) * Magical Mystery Tour (1967) (TV) * Yellow Submarine (1968) (Teiknefilm) * Let It Be (1970) (Innspelt tidleg 1969) === [[Noreg|Norske]] singlar === * «[[Please Please Me]]» / «Ask Me Why» (1963) * «[[From Me to You]]» / «Thank You Girl» (1963) * «[[Twist and Shout]]» / «Boys» (1963) * «[[She Loves You]]» / «I’ll Get You» (1963) * «[[I Want To Hold Your Hand]]» / «This Boy» (1963) * «[[Can’t Buy Me Love]]» / «You Can’t Do That» (1964) * «[[All My Loving]]» / «[[I Saw Her Standing There]]» (1964) * «[[Roll Over Beethoven]]» / «Please Mister Postman» (1964) * «[[Long Tall Sally]]» / «I Call Your Name» (1964) * «[[A Hard Day’s Night]]» / «Things We Said Today» (1964) * «[[Love Me Do]]» / «[[P.S. I Love You]]» (1964) * «[[I Should Have Known Better]]» / «And I Love Her» (1964) * «[[If I Fell]]» / «Tell Me Why» (1964) * «[[I Feel Fine]]» / «[[She’s A Woman]]» (1964) * «[[Rock and Roll Music]]» / «[[Eight Days A Week]]» (1965) * «[[Ticket To Ride]]» / «Yes It Is» (1965) * «[[Help!]]» / «I’m Down» (1965) * «[[I’ll Follow the Sun]]» / «I Don’t Want to Spoil the Party» (1965) * «[[Yesterday]]» / «Act Naturally» (1965) * «[[Day Tripper]]» / «We Can Work It Out» (1965) * «[[Girl]]» / «[[Michelle av The Beatles|Michelle]]» (1966) * «[[Paperback Writer]]» / «Rain» (1966) * «[[Yellow Submarine]]» / «[[Eleanor Rigby]]» (1966) * «[[Penny Lane]]» / «[[Strawberry Fields Forever]]» (1967) * «[[All You Need is Love]]» / «Baby You’re A Rich Man» (1967) * «[[Hello Goodbye]]» / «[[I Am The Walrus]]» (1967) * «[[Lady Madonna]]» / «The Inner Light» (1968) * «[[Hey Jude]]» / «[[Revolution]]» (1968) * «[[Back in the USSR]]» / «Don’t Pass Me By» (1969) * «[[Get Back]]» / «Don’t Let Me Down» (1969) * «[[The Ballad of John and Yoko]]» / «Old Brown Shoe» (1969) * «[[Something]]» / «[[Come Together]]» (1969) * «[[Let It Be]]» / «You Know My Name (Look Up The Number)» (1970) * «[[The Long and Winding Road]]» / «For You Blue» (1970) == Kjelder == {{refopning}} * ''Denne artikkelen bygger på «[[:en:The Beatles|The Beatles]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 27. september 2008.'' ** ''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' {{fotnoteliste|3}} {{refslutt}} === Referansar === * {{kjelde bok |forfattar=Coleman, Ray |tittel=Brian Epstein: The Man Who Made The Beatles |forlag=Viking |år=1989 |isbn=0-670-81474-1 }} * {{kjelde bok |forfattar=Coleman, Ray|tittel=Lennon: The Definitive Biography|forlag=Pan boks|stad=New York|år=1984|isbn=0-060-98608-5}} * {{kjelde bok |forfattar=Davies, Hunter |tittel=The Beatles |forlag=McGraw-Hill |år=1985 |isbn=0-070-15463-5}} * {{kjelde bok |forfattar=Harry, Bill |tittel=The Ultimate Beatles Encyclopedia|forlag=MJF boks|år=2000|isbn=1-567-31403-1}} * {{kjelde bok |forfattar=Lennon, Cynthia |tittel=John |forlag=Hodder & Stoughton |år=2006 |isbn=0-340-89828-3}} * {{kjelde bok |forfattar=Lewisohn, Mark |tittel=The Complete Beatles Recording Sessions: The Official Story of the Abbey Road års |forlag=Hamlyn |år=1992 |isbn=0-681-03189-1}} * {{kjelde bok|forfattar=Mark Lewisohn|tittel=The Complete Beatles Chronicle|forlag=Chronicle Press|år=1996|isbn=1-85152-975-6}} * {{kjelde bok |forfattar=Miles, Barry|tittel=Many Years from Now |forlag=Vintage-Random House |år=1998 |isbn=0-749-38658-4}} * {{kjelde bok |forfattar=O’Brien, Ray|tittel=There are Places I'll Remember|forlag=Ray O’Brien|stad=London|år=2001|volum=1|isbn=0-954-44730-1}} * {{kjelde bok |forfattar=Pedler, Dominic|tittel=The Songwriting Secrets of The Beatles|år=2003|forlag=Omnibus Press|isbn=0-7119-8167-1}} * {{kjelde bok |forfattar=Spitz, Bob |tittel=The Beatles: The Biography |forlag=Little Brown |år=2005 |isbn=0-316-80352-9}} == Bakgrunnsstoff == {{commons|The Beatles}} * [http://www.beatles.com/ Offisiell nettside] * [http://www.rockhall.com/inductee/the-beatles/ Rock and Roll Hall of Fame - The Beatles] * [http://web.archive.org/20000915144400/www.geocities.com/~beatleboy1/ The Beatles-intervju] * [http://tsort.info/music/6hsv00.htm The Beatles-songar på listene] * [http://www.icce.rug.nl/~soundscapes/VOLUME03/Words_and_chords.shtml/ Words and Chords: The semantic shifts of Beatles chords] * [http://wiki.creativecommons.org/THE_BEATLES_DATABASE THE BEATLES DATABASE]. Public domain. {{The Beatles}} {{Beatles-singlar}} {{God artikkel|Tema=Kultur}} {{tidlegare utvald|år=2009}} {{Autoritetsdata}} {{DEFAULTSORT:Beatles, The}} [[Kategori:The Beatles| ]] [[Kategori:Engelske popgrupper]] [[Kategori:Engelske rockegrupper]] [[Kategori:Psykedeliske popgrupper]] [[Kategori:Britiske psykedeliske rockegrupper]] [[Kategori:Artistar i den britiske bølgja]] [[Kategori:Beat-grupper]] [[Kategori:Musikkgrupper skipa i 1960]] [[Kategori:Musikkgrupper oppløyste i 1970]] [[Kategori:Rock and Roll Hall of Fame]] [[Kategori:Grammy Lifetime Achievement Award]] [[Kategori:Grammy-vinnarar]] [[Kategori:Oscarvinnarar]] [[Kategori:Brit Award-vinnarar]] [[Kategori:World Music Awards-vinnarar]] [[Kategori:Musikkgrupper frå Liverpool]] 14a42cmxhmrlrpcbmdwmbjwnix9whl1 0 6145 3399187 3398536 2022-08-17T17:22:37Z Ranveig 39 wikitext text/x-wiki {{Infoboks musikkartist | tittel = Led Zeppelin | bilete = LedZeppelinChicago75 2.jpg | bilettekst = Led Zeppelin på [[Chicago Stadium]], januar 1975 | bakgrunn = gruppe | alias = The New Yardbirds, The Nobs | opphav = London i England | sjanger = [[Hardrock]], [[heavy metal]], [[bluesrock]], [[folkrock]] | aktive år = 1968–1980, 1985, 1988, 1995, 2007 | selskap = [[Atlantic Records|Atlantic]], [[Swan Song Records|Swan Song]] | tilknytta artistar = [[Page and Plant]], [[The Honeydrippers]], [[The Yardbirds]] | nettstad = www.ledzeppelin.com | tidlegare medlemmer = [[Jimmy Page]]<br />[[John Paul Jones]]<br />[[Robert Plant]]<br />[[John Bonham]] }} '''Led Zeppelin''' var eit engelsk [[rock]]eband starta i 1968 som bestod av gitarist [[Jimmy Page]], songar [[Robert Plant]], trommeslagar [[John Bonham]] og bassist [[John Paul Jones]]. Med den tunge, gitardrivne [[bluesrock]]-stilen sin, vert Led Zeppelin ofte rekna som ein av stamfedrane for [[heavy metal]]<ref name="RSbio">{{cite web|url= http://www.rollingstone.com/music/artists/led-zeppelin/biography |title= Led Zeppelin Biography |accessdate=20. mars 2011|work=[[Rolling Stone]]| publisher=Wenner Media}}</ref><ref name="erlewine"/> og [[hard rock]],<ref name="Britannica.com">{{cite web |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/334473/Led-Zeppelin |title=Led Zeppelin (British Rock Group)|author=Susan Fast|date= |work= |publisher=''[[Encyclopædia Britannica]]''|accessdate=6 February 2011}}</ref><ref name="Rock Music History">{{cite web |url=http://rock.about.com/od/rockmusic101/a/RockHistory.htm|title |title=What Is Rock Music? A Brief History of Rock Music |author=Tim Grierson |publisher=''[[About.com]]''|accessdate=20. mars 2011}}</ref> sjølv om dei individuelle stilane tilb andet kom frå mange kjelder og dekkjer mange sjangrar.<ref>{{Cite journal|title =Examining rhythmic and metric practices in Led Zeppelin’s musical style|author= John Brackett|journal=Popular Music|volume= 27(1)|pages=53–76|year=2008}}</ref><ref name="guide">{{cite book|url=http://books.google.com/books?id=7ctjc6UWCm4C|title=The Rough Guide to Rock|publisher=[[Penguin Books]]|edition=3|isbn=1-85828-457-0|page=585|quote=|author=Peter Buckley|year=2003}}</ref> Led Zeppelin gav ikkje ut songar frå albuma sine som singlar i Storbritannia, og føretrekte å utvikle konseptet «[[album-orientert rock]]».<ref name="erlewine">{{cite web|url={{Allmusic|class=artist|id=p4739|pure_url=yes}}|title= Led Zeppelin Biography |accessdate=11 November 2008 |author= Stephen Thomas Erlewine|publisher=Rovi Corporation|work=Allmusic}}</ref> Meir enn 30 år etter dei vart oppløyste då Bonham døydde i 1980, er Led Zeppelin framleis høgt verdsett på grunn av det dei oppnådde kunstnarisk, dei høge salstala og den store påverknaden dei hadde. Bandet har seld over 200&nbsp;millionar album på verdsbasis i følgje somme kjelder,<ref name=LZ-1>{{cite news|url=http://www.guardian.co.uk/uk/2007/jul/29/musicnews.music|title=Led Zeppelin join the net generation|last=Thorpe|first=Vanessa|date=2007-7-29|publisher=Guardian|accessdate=20. mars 2011}}</ref>, medan andre kjelder hevdar meir enn 300 millionar album,<ref name=led_zeppelin_record>{{cite news|url=http://edition.cnn.com/2007/SHOWBIZ/Music/12/09/led.zep/index.html|title=Can Led Zeppelin still rock?|last=Sorel-Cameron|first=Peter|date=2007-12-09|publisher=CNN|accessdate=20. mars 2011}}</ref> inkludert 111,5&nbsp;millionar plater berre i USA,<ref name=RIAA_total/> noko som gjer dei til eit av dei mestseljande gruppene gjennom tidene, og det neste mestseljande i USA.<ref name=RIAA_total>{{cite web|url=http://riaa.com/goldandplatinumdata.php?resultpage=1&table=tblTopArt&action=|title=Top Selling Artists|publisher=''RIAA''|accessdate=20. mars 2011}}</ref> Alle dei originale studioalbuma deira har nådd Topp 10 på ''[[Billboard 200|Billboard]]''-lista i USA, og seks av dei har nådd førsteplassen.<ref>{{cite web|url=http://www.allmusic.com/artist/led-zeppelin-p4739/charts-awards |title=Led Zeppelin Billboard Albums |work=Allmusic|publisher=Rovi Corporation |date= |accessdate=20. mars 2011}}</ref> ''[[Rolling Stone]]'' har skildra Led Zeppelin som «det tyngste bandet gjennom tidene»,<ref>[http://www.led-zeppelin.org/images/news/RS2006-07-28-slarge.jpg Led Zeppelin: The Heaviest Band of All Time - Metal, Black Magick and Sex]. ''[[Rolling Stone]]''. 28. juli 2006.</ref> det største bandet i 1970-åra<ref>[[Mikal Gilmore]]. The Long Shadow of Led Zeppelin. ''[[Rolling Stone]] (1006- August 2006)''. Henta 20. mars 2011. "Savaged by critics, adored by fans, the biggest band of the Seventies took sex, drugs and rock & roll to epic heights before collapsing under the weight of its own heaviness."</ref> og utan tvil eit av dei mest varige banda i rockehistoria.<ref name="RSbio"/> På liknande vis har [[Rock and Roll Hall of Fame]] skildra bandet i 1970-åra som «like påverkande i dette tiåret som [[The Beatles]] var i tiåret før.».<ref name="rockhall">{{cite web|url=http://rockhall.com/inductees/led-zeppelin/bio/ |title=Led Zeppelin Biography |publisher=''[[Rock and Roll Hall of Fame]]'' |date= |accessdate=20. mars 2011}}</ref> I 2007 vart dei gjenverande medlemmane i Led Zeppelin samla att (i lag med sonen til John Bonham, [[Jason Bonham|Jason]]) for [[Ahmet Ertegün Tribute Concert]] i [[The O2 Arena i London|The O₂ Arena]] i London. Bandet fekk prisen som beste konsertband for denne eine konserten under [[MOJO Awards|MOJO Awards 2008]],<ref name="MOJO-Award">{{cite news|accessdate=20. mars 2011|url=http://www.bbc.co.uk/6music/news/20080616_mojo.shtml|title=MOJO Award Winners|author=Georgie Rogers|newspaper=BBC|date=16. juni 2008}}</ref> der dei vart omtalte som «det største [[rock and roll]]-bandet nokon gong».<ref>{{cite web|url=http://www.youtube.com/watch?v=xM3xxurMOZo&feature=related|title=Led Zeppelin Acceptance Speech – MOJO Honours List 2008|format=video}}</ref> == Historie == === Starten === I 1966 vart Jimmy Page med i det blues-påverka rockebandet [[The Yardbirds]] for å erstatta bassisten [[Paul Samwell-Smith]]. Kort tid etter, byta Page frå bass til sologitar, og bandet hadde då to sologitaristar, han og [[Jeff Beck]]. Etter at Beck forlet bandet i oktober 1966, byrja The Yardbirds, som var trøytte etter konstant turnering og innspeling, å trappe ned. Page ønskte å danna ei [[supergruppe]] med seg sjølv og Beck på gitar, rytmeseksjonen i [[The Who]], trommeslagar [[Keith Moon]] og bassist [[John Entwistle]], medan vokalistane [[Steve Winwood]] og [[Steve Marriott]] vart vurderte som ein del av prosjektet.<ref name="Wall">[[Mick Wall]] (2008), ''[[When Giants Walked the Earth: A Biography of Led Zeppelin]]'', London: Orion, s. 13–15, 52.</ref><ref name="Snow1990">Mat Snow, "Apocalypse Then", ''[[musikkmagasinet Q|Q]]'' Desember 1990, s. 74–82.</ref> Gruppa vart aldri til, sjølv om Page, Beck og Moon spelte inn ein song i lag i 1966, «[[Beck's Bolero]]», som finst på albumet til Beck frå 1968, ''[[Truth av Jeff Beck|Truth]]''. Med seg på innspelinga hadde dei òg bassist og klaverspelar John Paul Jones, som fortalte Page at han var interessert i å samarbeide med Page på eit framtidig prosjekt.<ref name = "Hammer of the Gods"/> The Yardbirds spela den siste konserten sin i juli 1968 på [[Luton College of Technology]] i Bedfordshire i England.<ref>{{cite book|first=Peter|last=Buckley|year=2003|title=''The Rough Guide to Rock''|page=1198|isbn=1843531054}}</ref> Dei var framleis forplikta til å spele fleire konsertar i Skandinavia, så trommeslagar [[Jim McCarty]] og vokalist [[Keith Relf]] gav Page og bassist [[Chris Dreja]] løyve til å nytte Yardbirds-namnet for å oppfylle forpliktingane. Page og Dreja sette i saman eit nytt band. Førstevalet til Page som vokalist var [[Terry Reid]], men han avslo tilbodet og foreslo i staden Robert Plant, ein songar frå [[Stourbridge]] i [[Band of Joy]].<ref name = "erlewine" /><ref name=Schulps>{{cite web|url=http://www.iem.ac.ru/zeppelin/docs/interviews/page_77.trp|title=Interview with Jimmy Page|publisher=''[[Trouser Press]]''|date=October 1977|accessdate=20. mars 2011|author=Dave Schulps}}</ref> Plant godtok etter kvart stillinga og anbefalte trommeslagar John Bonham frå det nærliggande [[Redditch]].<ref name = "erlewine" /> Då Dreja gav seg med prosjektet for å verte fotograf (han tok seinare fleire bilete som kom på baksida av debutalbumet til Led Zeppelin), så tok John Paul Jones, etter forslag frå kona hans, kontakt med Page om den ledige stillinga.<ref name=Miserandino>{{cite web|url=http://thecelebritycafe.com/interviews/john_paul_jones.html|date=29 November 2000|accessdate=20. mars 2011|title=Led Zeppelin|work=TheCelebrityCafe.com.|author=Dominick A. Miserandino}}</ref> Page kjende til Jones og gjekk med på Jones som det siste medlemmet. Gruppa spelte i lag første gongen i eit rom under ein plateforretning i Gerrard Street i London.<ref name=Liner>Liner notes by [[Cameron Crowe]] for ''The Complete Studio Recordings''.</ref><ref name="Welch">{{cite book|author=Chris Welch|year=1994|title=''Led Zeppelin''|location=London|publisher=Orion Books|isbn=1-85797-930-3|pages=21, 28, 31, 37, 47, 49, 63, 68, 85, 92, 94–95}}</ref> Page forslo at dei skulle prøve å spele «[[Train Kept A-Rollin']]», ein [[rockabilly]]-song gjort populær av [[Johnny Burnette]] som hadde fått nytt liv av the Yardbirds. «Så snart eg høyrte John Bonham spele», hugsar Jones, «visste eg at dette kom til å bli stort... Vi var låste saman som eit lag med ein gong.»<ref>{{cite book|publisher=''Backbeat Books''|date=4 October 2001|isbn=978-0879306588|title=John Bonham: A Thunder of Trommer|author1=Chris Welch|author2=Geoff Nicholls}}</ref> Kort tid etter spelte gruppa i lag på den siste innspelingsdagen for [[P.J. Proby]]-albumet ''[[Three Week Hero]]''. Songen «Jim's Blues» på albumet var den første studioinnspelinga der alle fire medlemmar av det framtidige Led Zeppelin spelte i lag.<ref name = "Wall" /> Proby hugsar, «På den siste studiodagen, så såg me at me hadde noko tid til overs, så eg berre bad bandet om å spele, medan eg kom på teksten... Dei var ikkje Led Zeppelin enno, dei var the New Yardbirds og dei skulle bli bandet mitt.»<ref name="Mojo">{{cite journal| tittel=Led Zep were my backing band| year=2005| author=Fred Dollar| page= 83}}</ref> Bandet gjorde ferdig den skandinaviske turneen som The New Yardbirds, og spelte i lag for første gong føre eit publikum i Gladsaxe Teen Clubs i [[Gladsaxe komune|Gladsaxe]] i Danmark, den 7. september 1968.<ref>{{cite web|url=http://www.teenclubs.dk/Led_Zeppelins_first_gig_UK_version.html |title=Gladsaxe Teen Clubs website: Led Zeppelin's first gig |publisher=Teenclubs.dk |accessdate=20. mars 2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://ledzeppelin.com/timeline/1968 |title=Led Zeppelin official website: 1968 timeline |publisher=Ledzeppelin.com |accessdate=20. mars 2011}}</ref> Seinare denne månaden, byrja bandet å spele inn det første albumet sitt, som var basert på det dei spelte på konsertane på denne tida. Albumet vart spelt inn og miksa på ni dagar, og alle kostnadene var dekte av Page sjølv.<ref>Wall, s. 51-52</ref> Etter at albumet var ferdig, vart bandet tvungen til å endre namn etter at Chris Dreja gav ut eit forbodsbrev som sa at Page berre fekk lov å nytte namnet New Yardbirds for den skandinaviske turneen.<ref>Wall, s. 72-73</ref> Ei historie om korleis bandet fekk namnet sitt var då [[Keith Moon]] og [[John Entwistle]], trommeslagar og bassist i The Who, meinte at den mogelege supergruppa med dei sjølv, Jimmy Page og Jeff Beck ville falle som ein «blyballong» («lead balloon»), ein vanleg spøk for å skildre noko som ville ende katastrofalt.<ref name="Led Zeppelin A Story of a Band and their Music 1968-1980">{{cite book| tittel=Led Zeppelin The Story of a Band and their Music 1968–1980| year=2005| author=Keith Shadwick| page= 36|isbn=0879308710}}</ref> Gruppa fjerna med vilje 'a'-en i ''lead'' etter forslag frå manageren deira, [[manageren Peter Grant|Peter Grant]], for å hindre «dumme amerikanarar»<ref name="Hammer of the Gods">{{cite book| title=Hammer of the Gods: The Led Zeppelin Saga (LPC)| year=1995| first=Stephen|last=Davis| pages=32, 44, 64, 190, 225, 277| isbn= 978-0425182130|oclc=0330438591| publisher=Berkley Boulevard Books| location=New York}}</ref> frå å uttale det som «leed».<ref name="Jimmy Page Online">{{cite web|url=http://www.jimmypageonline.com/11318/42826.html |title=Led Zeppelin Biography |publisher=Jimmy Page Online|accessdate=5 September 2010}}</ref> Ordet «balloon» vart endra til «zeppelin», og for Page var namnet ein perfekt kombinasjon av lett og tung, brennbarheit og ynde.<ref name="Led Zeppelin A Story of a Band and their Music 1968-1980"/> Grant sikra òg bandet eit forskot på 200&nbsp;000 dollar frå [[Atlantic Records]] i november 1968, den største avtalen av sitt slag eit nytt band hadde fått til då.<ref name = "Mojo"/> Atlantic var eit selskap kjend for katalogen sin med blues-, soul- og jazzartistar, men seint i 1960-åra byrja dei å fatte interesse for progressive britiske rockeband, og signerte Led Zeppelin utan å ha sett dei første, hovudsakleg baert på anbefalingar frå songaren [[Dusty Springfield]].<ref name = "Welch" /><ref name=d&c>{{cite book|author=Ian Fortnam|title=Dazed & confused|publisher=''[[Classic Rock (magazine)]]: Classic Rock Presents Led Zeppelin''|year=2008|page=43}}</ref> I følgje kontrakten Grant sikra dei, kunne bandet sjølv velje når dei ville gje ut album og turnere, og dei hadde siste ord med i laget om innhald og design på kvart album. Dei skulle òg få avgjere korleis dei skulle marknadsføre albuma og kva singlar som skulle gjevast ut, om dei skulle gjevast ut i det heile. Dei danna så sitt eige selskap, Superhype, får å handsame forlagsrettane.<ref name=Complete>{{cite book|author=Dave Lewis|year=1994|title=''The Complete Guide to the Music of Led Zeppelin''|publisher=Omnibus Press|page=3|asin=B0033780TA|edition=Kindle Edition}}</ref> === Tidlege år (1968–70) === Bandet endra offisielt namn til Led Zeppelin den 14. oktober 1968, og den første konserten med det nye namnet vart gjort på [[University of Surrey]] i [[Guildford]] den 25. oktober.<ref>Wall, s. 73-74</ref> Dette vart etterfølgd av den første konserten deira i USA, den 26. desember 1968, før dei flytta til vestkysten for ei rekkje konsertar i byar der, inkludert Los Angeles og San Francisco.<ref>Thomas MacCluskey, «[http://www.led-zeppelin.org/reference/index.php?m=int1 Rock Concert Is Real Groovy]». Kopi ved www.led-zeppelin.org.</ref> ''[[Led Zeppelin av Led Zeppelin|Led Zeppelin]]'' kom ut i USA den 12. januar 1969, under turneen. Det kom først ut i Storbritannia den 31. mars 1969. Blandinga av blues, folkemusikk og påverknad frå austleg musikk med forvrengd og forsterka lyd gjorde det til eit av dei viktigaste albuma i skapinga av [[heavy metal]].<ref name = "erlewine" /> Plant har kommentert at det er urettferdig at folk kalla dei eit heavy metal-band, sidan om lag ein tredjedel av musikken deira var akustisk..<ref>''The History of Rock 'n' Roll: The 70s: Have a Nice Decade'' (1995), film regissert av Bill Richmond.</ref> På det første albumet vart ikkje Plant tilskriven som låtskrivar på nokre av songane han var med å skreiv, som følgje av den tidlegare kontrakten hans med [[CBS Records]].<ref>Dave Lewis (1994), ''The Complete Guide to the Music of Led Zeppelin'', Omnibus Press, ISBN 0-7119-3528-9, s. 14.</ref> I løpet av det første året klarte Led Zeppelin å fullføre fire turnear i USA og Storbritannia kvar, og gje ut det andre albumet sitt, ''[[Led Zeppelin II]]''.<ref name="Mojo"/> Det vart nesten utelukkande spelt inn under turneen i forskjellige byar i Nord-Amerika, og vart ein enno større suksess enn debutplata og gjekk til topps i både heimlandet og i USA.<ref name="connollyco">{{cite web|url=http://www.connollyco.com/discography/led_zeppelin/led2.html |title=Review of Led Zeppelin II at Connolly & Company.com |publisher=Connollyco.com |date= |accessdate=20. mars 2011}}</ref> Bandet utvikla vidare idear dei skapte på debutalbumet, og skapte eit verk som vart enno meir hylla og utan tvil enno meir påverkande.<ref name="allrevi">{{cite web|last=Thomas |first=Stephen |url={{Allmusic|class=album|id=r11460|pure_url=yes}} |title=Review of Led Zeppelin II at Allmusic |publisher=Allmusic|date=22. oktober 1969 |accessdate=20. mars 2011}}</ref> Det har vorte indikert at ''Led Zeppelin II'' i stor grad danna grunnlaget for heavy metal-band som følgde sidan.<ref name="allrevi"/><ref>{{cite book|last=Erlewine|first=Stephen Thomas|year=2007|title=All Music Guide Required Listening: Classic Rock|edition=1st|location=San Francisco|publisher=Backbeat Books|page=98|isbn=0-87930-917-2}}</ref> Etter at albumet kom ut, gjorde Led Zeppelin fleire turnear i USA. Dei spelte i starten på klubbar og i [[danselokale]], så i større [[auditorium]] ettersom populariteten deira voks.<ref name = "erlewine" /> Somme av dei tidlege konsertane deira varte meir enn fire timar, med lange improviserte konsertversjonar av songane deira. Mange av desse er bevarte som [[piratkopialbum]]. Det var i denne perioden at bandet fekk rykte på seg for å leve eit usvevande liv.<ref name = "Truth" /> Eit påstått døme på slik ekstravaganse var den såkalla «hai-episoden», der turnemanager [[Richard Cole]] skal ha putta nasen på [[raud snappar]] (ein fisk) inn i vagina på ei jente. Rykta eskalerte derimot raskt til at jenta hadde vorte valdteken med ein hai som ein del av utstyret.{{sfn|Davis|1985| page= 103}}<ref name="Truth">[[Mick Wall]]. [http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/music/article5037614.ece «The truth behind the Led Zeppelin legend»], ''Times Online'', 1 November 2008</ref> For det tredje albumet sitt, ''[[Led Zeppelin III]]'', reiste Page og Plant til [[Bron-Yr-Aur]], ei fjerntliggande hytte i Wales, i 1970.<ref>{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/wales/music/sites/history/pages/led-zeppelin-bron-yr-aur.shtml|title=BBC Wales Music - Bron-Yr-Aur}}</ref> Resultatet vart eit meir akustisk lydbilete, som var sterkt påverka av [[folkemusikk|folk]] og [[keltisk musikk]], og som synte kor allsidig bandet var.<ref name=Complete/> Den rike akustiske lyden på albumet fekk først blanda kritikk og mange kritikarar og tilhengjarar var overraska at dei hadde vendt seg bort frå dei elektriske songane frå dei to første albuma. Over tid har omtalen betra seg og ''Led Zeppelin III'' vert i dag stort sett hylla.<ref>{{cite web|url={{Allmusic|class=album|id=r11457|pure_url=yes}}|title=Review of Led Zeppelin III at Allmusic}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.q4music.com/nav?page=q4music.review.redirect&fixture_review=124845&resource=124845&fixture_artist=144739|title=Q4 Review of Led Zeppelin 3}}</ref> Opningssporet på albumet, «[[Immigrant Song]]», kom ut i november 1970 på Atlantic Records som singel, mot ønsket til bandet.<ref>Ted Drozdowski. [http://www.gibson.com/en-us/Lifestyle/Features/led-zeppelin-III-1001/ Jimmy Page Goes ‘Country’: The Story of Led Zeppelin III]. ''[[Gibson Gitar Corporation|Gibson]]''. Henta 20. mars 2011.</ref> Det inneheld den einaste B-sida av bandet som ikkje vart gjeven ut på album, «Hey Hey What Can I Do». Sjølv om bandet rekna albuma sine som uoppdelelege, ei heilskapleg lyttaroppleving, og manageren deira [[manager Peter Grant|Peter Grant]] hadde ei aggressiv album-orientert haldning, vart det gjeve ut enkelte singlar utan løyve frå bandet. Gruppa motstod òg i aukande grad framsyningar på fjernsyn, og tvinga tilhengjarane sine til å sjå dei på konsertar i staden.<ref name = "Welch" /><ref name="CelebrationII">Dave Lewis (2003), ''Led Zeppelin: Celebration II: The 'Tight But Loose' Files'', London: Omnibus Press. ISBN 1-84449-056-4, s. 30, 35, 45, 49, 80.</ref><ref name="Wale">Michael Wale, «[http://archive.timesonline.co.uk/tol/viewArticle.arc?articleId=ARCHIVE-The_Times-1973-07-11-11-003&pageId=ARCHIVE-The_Times-1973-07-11-11 Led Zeppelin]», ''[[The Times]]'', 11 July 1973.</ref>{{-}} === På toppen (1971–75) === Led Zeppelin var eit av dei mestseljande og påverkande gruppene i 1970-åra.<ref name="desire">Steve Waksman. [http://books.google.com/books?id=-DWxyYapaBwC&pg=PA238&dq=led+zeppelin&hl=en&ei=s0NPTImGJYm8rAfc6-HrDQ&sa=X&oi=book_result&ct=book-preview-link&resnum=3&ved=0CDEQuwUwAjgy#v=onepage&q=led%20zeppelin&f=false Instruments of desire: the elektrisk gitar and the shaping of musical experience]. ''[[Harvard University Press]]''.</ref> Sjølv om bandet var populære dei første åra, var det på midten av 70-talet det verkeleg tok av og der er denne perioden som har og framleis definerer dei.<ref name="Hammer of the Gods" /><ref name = "Truth" /> Imaget til bandet endra seg då medlemmane byrja å gå med utførlege, fargesprakande klede. Led Zeppelin byrja å reise i privat [[jetfly]] (kalla ''The Starship''),<ref name = "Truth" /> leigde heile seksjonar av hotell og vart tema for mange av dei mest fortalte historiene om usedeleg oppførsel i rocken. John Bonham køyrde til dømes ein motorsykkel gjennom ein etasje på [[Continental Hyatt House|Riot House]] i Los Angeles,<ref name = "Truth" /> og øydela eit hotellrom i Tokyo [[Hilton hotell|Hilton]], som førte til at bandet vart bannlyst frå hotellet på livstid.<ref name = "Welch" /><ref name=williamson>Nigel Williamson, "Forget the Myths", ''[[Uncut]]'', Mai 2005, s. 68.</ref> Sjølv om Led Zeppelin fekk eit rykte på seg for å knuse hotellrom og kaste fjernsyn ut av vindauget, hevdar somme at desse sogene er noko overdrivne. Musikkjournalist [[Chris Welch]] hevdar at «[Led Zeppelin sine] reiser førte til mange soger, men det var ei myte at dei konstant dreiv med omsynslaus øydelegging og stygg oppførsel.»<ref name = "Welch" /> Det [[Led Zeppelin IV|fjerde albumet]] til Led Zeppelin kom ut den 8. november 1971. Det var ingen namn eller anna på omslaget som indikerte kven albumet høyrte til, sidan bandet forakta å verte merka som ein hype eller overvurdert av musikkpressa, og som svar ønskte dei å bevise at musikken kunne selje seg sjølv utan å oppgje kven dei var.<ref name = Schulps /> Albumet har framleis ingen tittel, men vert som regel omtalt som ''Led Zeppelin IV'', sjølv om det òg har vorte oppkalla etter dei fire symbola ein kan sjå på plateetiketten, som ''Four Symbols'' og ''The Fourth Album'' (begge titlane har vorte nytta av Atlantic Records), ''Untitled'', ''Zoso'', ''Runes'' eller ''IV''. ''Led Zeppelin IV'' er eit av dei mestseljande albuma i historia og den massive populariteten gjorde Led Zeppelin til superstjerner på 1970-talet. Så langt har albumet seld 23 millionar eksemplar berre i USA.<ref>{{cite web| title= Top 100 Albums| publisher=[[Recording Industry Association of America|RIAA]]| url = http://www.riaa.com/goldandplatinumdata.php?table=tblTop100| accessdate = 11 August 2008}}</ref> Songen «[[Stairway to Heaven]]», som aldri vart gjeven ut på singel, vert stundom rekna som den mest ønskte,<ref name="sold">"[http://www.bbc.co.uk/radio2/soldonsong/songlibrary/indepth/stairway.shtml Sold on Song: Stairway To Heaven]", BBC.com.</ref> og mest spelte<ref name="Karbo">Karen Karbo, [http://www.superseventies.com/stairway.html"Stairway To Heaven: Is This the Greatest Song of All Time?"], ''[[Esquire (magazine)|Esquire]]'', November 1991.</ref> songen på [[FM-radio]]. [[Fil:Led Zeppelin acoustic 1973.jpg|mini|venstre|Plant og Page spelar akustisk i Hamburg i mars 1973, like før det femte albumet ''[[Houses of the Holy]]'' kom ut.]] Det neste albumet til Led Zeppelin, ''[[Houses of the Holy]]'', kom ut i 1973. Her eksperimenterte dei vidare med bruk av synthesiserar og [[mellotron]]. Songen «[[songenHouses of the Holy (song)|Houses of the Holy]]» er derimot ikkje med på dette albumet, sjølv om han vart innspelt samstundes. Han kom sidan ut på albumet ''[[Physical Graffiti]]'' i 1975.<ref name="Hammer of the Gods" /> Det oransje plateomslaget på ''Houses of the Holy'' syner bilete av nakne born<ref>Toby Manning, "Broad Church", [[musikkmagasinet Q|Q]] Led Zeppelin Special Edition, 2003.</ref> som klatrar opp [[Giant's Causeway]] (i [[County Antrim|County Antrim i Nord-Irland]]). Sjølv om ein ikkje ser barna frå framsida, var dette kontroversielt då albumet kom ut, og i somme område, som i «[[Bibelbeltet]]» og i [[Spania]], vart plata forboden.<ref>Koldo Barroso, "[http://www.intuitivemusic.com/best-albums-with-nude-covers-and-the-stories-behind Best albums with nude covers and the stories behind]", intuitivemusic.com, 9 November 2006.</ref> Albumet toppa listene og Led Zeppelin la ut på ein turne i Nord-Amerika i 1973 som sette nye rekordar for publikumsoppmøte, sidan dei stort sett spelte i utselde auditorium og stadium. På [[Tampa Stadium|Tampa Stadium i Florida]] spelte dei for 56&nbsp;800 tilhengjarar (og slo rekorden til [[The Beatles|The Beatles på Shea Stadium i 1965]]), og tente 309&nbsp;000 dollar.<ref name="Hammer of the Gods" /> Tre utselde konsertar i [[Madison Square Garden]] i New York vart filma og kom ut som ''[[filmen The Song Remains the Same|The Song Remains the Same]]'' i 1976. Før den siste konserten vart 180&nbsp;000 dollar av billettinntektene stolne frå ein bankboks på [[Drake Hotel i New York City|Drake Hotel]].<ref>Blumenthal, Ralph. «Police Check Led Zeppelin Party for Clue in Theft», ''The New York Times'', 31. juli 1973: 18</ref> Pengane vart aldri funne.<ref name=crowe>Liner notes by [[Cameron Crowe]] for ''[[albumet The Song Remains the Same|The Song Remains the Same]]'', reissued version, 2007.</ref> I 1974 tok Led Zeppelin ein turnepause og starta sitt eige plateselskap, [[Swan Song Records|Swan Song]], kalla opp etter ein av berre fem Led Zeppelin-songar som dei aldri gav ut kommersielt (Page omarbeided seinare songen med bandet sitt [[The Firm]], og finst som «Midnight Moonlight» på [[The Firm av The Firm|det første albumet]] deira). Logoen til plateselskapet var basert på teikningar kalla ''Evening: Fall of Day'' (1869) av [[William Rimmer]], og syner bilete av [[Ikarus]]. I tillegg til å gje ut sine eigne album, gav selskapet òg ut artistar som [[Bad Company]], [[The Pretty Things]], [[Maggie Bell]], [[Detective]], [[Dave Edmunds]], Midnight Flyer, [[Sad Café]] og Wildlife.<ref name = "erlewine" /> Selskapet hadde suksess medan Led Zeppelin eksisterte, men vart lagt ned mindre enn tre år etter dei vart oppløyst.<ref name="Hammer of the Gods" /> [[Fil:LedZeppelinChicago75.jpg|mini|Led Zeppelin på [[Chicago Stadium]] i januar 1975, eit par veker før ''[[Physical Graffiti]]'' kom ut.]] I 1975 gav Led Zeppelin ut det doble ''[[Physical Graffiti]]'', som var den første utgjevinga deira på Swan Song. Det bestod av femten songar, åtte som vart spelte inn i [[Headley Grange]] i 1974, og resten songar som ikkje kom med på tidlegare album. Ei melding i ''Rolling Stone'' kalla ''Physical Graffiti'' Led Zeppelin sitt «forsøk på kunstnarisk respektabilitet» og la til at dei einaste som konkurrerte med Led Zeppelin om tittelen «verdas beste rockeband» var [[The Rolling Stones]] og [[The Who]].<ref name="Rolling Stone Magazine 2">Jim Miller, "[http://www.rollingstone.com/artists/ledzeppelin/albums/album/158693/review/5944206/physical_graffiti Album Review: Physical Graffiti]", ''Rolling Stone'', 27. mars 1975.</ref> Albumet vart ein stor suksess. Kort tid etter det kom ut, gjekk alle dei tidlege Led Zeppelin-albuma samstundes inn på Topp 200-lista i USA,<ref name="Hammer of the Gods"/> og bandet la ut på nok ein nordamerikansk turne, igjen til nye publikumsrekordar. I mai 1976 spelte Led Zeppelin fem utselde konsertar i [[Earls Court Exhibition Centre|Earls Court Arena]] i London, på den tida den største konsertstaden i Storbritannia.<ref>Wall, s. 340</ref> === Turnepause og tilbakekomst (1975–77) === Etter dei store konsertane i Earls Court tok Led Zeppelin ferie og planla ei rekkje utandørskonsertar på sommaren i Amerika, som skulle opne i San Francisco.<ref name = "CelebrationII" /> Planane vart hindra i august 1975 då Robert Plant og kona Maureen vart involvert i ei alvorleg bilulukke på ferie på [[Ródos]] i [[Hellas]]. Robert fekk brot i okla, medan Maureen vart alvorleg skadd og trengde [[blodoverføring]] for å overleve.<ref name="Hammer of the Gods" /> Plant reiste til [[Jersey]] i august og september for å bli frisk att, med Bonham og Page på slep. Bandet flytte til [[Malibu i California]]. Det var under denne pausen at det meste av songane for albumet, ''[[Presence]]'', vart skriven. På denne tida var Led Zeppelin det største rockebandet i verda,<ref name = "CelebrationII" /> og selde meir enn noko anna band, inkludert The Rolling Stones.<ref name="Hammer of the Gods"/> ''Presence'' kom ut i mars 1976, og markerte ei endring i stilen til Led Zeppelin mot meir direkte, gitarbaserte jammar, og gjekk bort frå akustiske balladar og intrikate arrangement som ein finn på dei førre albuma deira. Sjølv om det selde til [[platinaplate]], fekk ''Presence'' blanda mottaking hos tilhengjarar og kritikarar og somme sa at den valdsame livsstilen til bandet hadde teke dei att.<ref name = "erlewine" /><ref>[[Stephen Davis (music journalist)|Stephen Davis]], [http://www.rollingstone.com/artists/ledzeppelin/albums/album/224305/review/5945483/presence "Album Review: Presence"], ''Rolling Stone'', 20. mai 1976.</ref> Innspelinga av ''Presence'' skjedde samstundes med at Page starta å nytte heroin, noko som kan ha hatt konsekvensar for dei seinare konsertane og studioinnspelingane til Led Zeppelin, sjølv om Page sjølv nektar for dette.<ref name="Rock's BackPages">Jonh Ingham, "[http://www.rocksbackpages.com/article.html?ArticleID=7687 Led Zeppelin: Presence (Swan Song)]", ''Sounds'', 10 April 1976. Reproduced in Rock's Backpages.com</ref> [[Fil:Jimmy Page with Robert Plant 2 - Led Zeppelin - 1977.jpg|mini|Plant og Page i Chicago i april 1977, under den siste turneen til Zeppelin i Nord-Amerika]] Skadane til Plant hindra Led Zeppelin frå å turnere i 1976. I staden gjorde dei ferdig ein konsertfilm, ''[[filmen The Song Remains the Same|The Song Remains the Same]]'' og [[albumet The Song Remains the Same|eit album]] med musikk frå filmen. Innspelinga fann stad i løpet av tre konsertar i Madison Square Garden i juli 1973, under turneen deira i Nord-Amerika. Filmen hadde premiere den 20. oktober 1976, men fekk lunken mottaking hos kritikarar og tilhengjarar.<ref name = "erlewine" /> Filmen gjekk særleg dårleg i Storbritannia, der dei ikkje hadde spelt konsertar sidan 1975 fordi dei var i skatteeksil. Led Zeppelin måtte kjempa for å få tilbake populariteten i heimlandet.<ref name="Led Zeppelin 1968-1980">{{cite book| tittel=Led Zeppelin: The Story of a band and Their Music 1968–1980| year=2005| location=San Francisco| publisher=Backbeat Books| author=Keith Shadwick| page= 320| isbn=9780879308711}}</ref> I 1977 la Led Zeppelin ut på enno ein stor konsertturne i Nord-Amerika. Her sette bandet nok ein publikumsrekord då 76&nbsp;229 menneske møtte fram på konserten deira i Pontiac Silverdome den 30. april.<ref>{{cite web|url=http://ledzeppelin.com/show/April-30-1977 |title=Led Zeppelin official website: concert summary |publisher=Ledzeppelin.com |date=30 April 1977 |accessdate=20. mars 2011}}</ref> Det var i følgje ''[[Guinness rekordbok]]'' det største publikummet til då som hadde sett eitt enkelt band for ein enkel konsert.<ref name = "CelebrationII" /> Sjølv om dei tente pengar på turneen, var det mykje problem utanom. Den 19. april vart 70 personar arresterte då 1000 billettlause tilhengjarar prøvde å kome inn på Cincinnati Riverfront Coliseum for to utselde konsertar. Somme prøvde å kome seg inn med å knuse glasdørene. 3. juni vart ein konsert på [[Tampa Stadium]] avbroten på grunn av eit kraftig [[torevêr]], sjølv om det på billettane stod «i regn og sol». Det braut ut opprør i publikum og fleire vart arresterte og skadde.<ref>{{cite web|url=http://ledzeppelin.com/show/june-3-1977 |title=Led Zeppelin official website: concert summary |publisher=Ledzeppelin.com |date=3 June 1977 |accessdate=20. mars 2011}}</ref> Etter konserten 23. juli<ref>{{cite web|url=http://ledzeppelin.com/show/july-23-1977 |title=Led Zeppelin official website: concert summary |publisher=Ledzeppelin.com |date=23 July 1977 |accessdate=20. mars 2011}}</ref> på [[Days on the Green]]-festivalen i [[Oakland-Alameda County Coliseum|Oakland Coliseum]] i [[Oakland i California]], vart John Bonham og fleire av medarbeidarane (inkludert manager Peter Grant og tryggleikskoordinator [[John Bindon]]) arresterte etter at nokre av arbeidarane til arrangøren Bill Graham vart kraftig forslått under konserten. Ein av arbeidarane skal ha slått til sonen til Grant då han tok ned eit skilt i garderoben. John Bonham såg dette og kom over og sparka mannen. Då Grant høyrte dette, gjekk han til tilhengjaren i lag med Bindon og gjekk til åtak på mannen, medan turnemanager Richard Cole stod utanfor og heldt vakt.{{sfn|Davis|1985|| page= 277}}<ref name="Led Zeppelin: The Definitive Biography">{{cite book| tittel=Led Zeppelin: The Definitive Biography| year=1993| author=Ritchie Yorke| page=210}}</ref> Konserten i Oakland dagen etter<ref>{{cite web|url=http://ledzeppelin.com/show/july-24-1977 |title=Led Zeppelin official website: concert summary |publisher=Ledzeppelin.com |date=24 July 1977 |accessdate=20. mars 2011}}</ref> vart den siste konserten til bandet i USA. To dagar seinare, etter at bandet hadde sjekka inn på hotell i [[New Orleans]], kom meldinga om den fem år gamle sonen til Plant, Karac, hadde døydd av magevirus. Resten av turneen vart kansellert og det vart spekulasjonar om framtida til bandet.<ref name = "erlewine" /><ref name = "Welch" /> === Dødsfallet til Bonham og oppløysinga (1978–80) === I november 1978 drog bandet i studio igjen, denne gongen i [[Polar Studios]] i [[Stockholm]] i Sverige. Resultatet vart ''[[In Through the Out Door]]'', der dei eksperimenterte med lydar og igjen fekk blanda kritikk hos kritikarane. Likevel hadde bandet framleis mange lojale tilhengjarar, og albumet nådde lett førsteplassen i både Storbritannia og USA. Då albumet kom ut gjekk igjen heile katalogen til Led Zeppelin inn på ''Billboard'' Top 200 mellom 27. oktober og 3. november 1979.<ref name = "CelebrationII" /> [[Fil:John Bonham 1975.jpg|mini|Etter Bonhan døydde (bilete frå 1975) den 24. september 1980, valde resten av Led Zeppelin å legge ned gruppa.]] I august 1979, etter to oppvarmingskonsertar i [[København]], var Led Zeppelin øvst på plakaten for to konsertar i [[Knebworth House|Knebworth Music Festival]], der nær 120&nbsp;000 menneske såg bandet. Plant var ikkje lysten på ein full turne, og vurderte til og med å forlate Led Zeppelin. Han vart overtalt til å bli verande av Peter Grant. Ein kort Europaturne vart gjort i juni og juli 1980, med kortare konsertar, utan dei vanlege lange jammane og soloane. Under ein konsert den 27. juni i [[Nürnberg]] i Tyskland, vart konserten stoppa midt i tredje songen, då John Bonham kollapsa på scenen og vart køyrt til sjukehus i all hast.<ref>{{cite web|url=http://ledzeppelin.com/show/june-27-1980 |title=Led Zeppelin official website: concert summary |publisher=Ledzeppelin.com |date=27 June 1980 |accessdate=20. mars 2011}}</ref> Pressa spekulerte i om Bonham hadde alkohol- og narkotikaproblem, men bandet hevda at han rett og slett hadde ete for mykje, og dei gjorde ferdig showet.<ref name="Hammer of the Gods" /><ref>{{cite web|url=http://ledzeppelin.com/show/july-7-1980 |title=Led Zeppelin official website: concert summary |publisher=Ledzeppelin.com |date=7 July 1980 |accessdate=20. mars 2011}}</ref> Den 24. september 1980 vart Bonham henta av Led Zeppelin-assistenten Rex King for å delta på øvingar i [[Bray Studios]] for ein komande turne i Nord-Amerika, den første for bandet sidan 1977. Turneen skulle starte den 17. oktober.<ref name = "Welch" /> Under turen ønskte Bonhan frukost, der han tok fire kvadruple vodkaer (450&nbsp;ml) med skinkerull. Etter å ha teke ein bit av skinkerullen sa han til assistenten, «frukost». Han heldt fram å drikke tungt då han kom til studio. Dei gjorde ein pause i øvingane seint på kvelden og bandet drog heim til Page i The Old Mill House i [[Clewer]] i [[Windsor i Berkshire|Windsor]]. Etter midnatt sovna Bonhan og vart lagt i seng. Dagen etter vart han funnen død av turnemanager Benji LeFevre og John Paul Jones.<ref name = "Welch" /> Dødsårsaka var kveling av oppkast.<ref name = "Welch" /> Ein obduksjon synte ingen andre stoff i kroppen til Bonhan. Bonham vart kremert den 10. oktober 1980 og oska hans vart gravlagd i Rushock soknekyrkje i [[Droitwich Spa|Droitwich]] i [[Worcestershire]]. Den planlagde turneen i Nord-Amerika vart kansellert og trass i rykte om at [[Cozy Powell]], [[Carmine Appice]], [[Barriemore Barlow]], [[Simon Kirke]] eller [[Bev Bevan]] skulle ta over, så valde resten av bandet å gje seg etter at Bonhan døydde. Dei gav ut ei pressemelding i den 4. desember 1980 som stadfesta at bandet ikkje kom til å halde fram utan Bonham.<ref name = "Welch" /> === Etter oppløysinga === ==== 1980-åra ==== Det første prosjektet etter Led Zeppelin var [[The Honeydrippers]], eit band danna i 1981 av Robert Plant med Jimmy Page på sologitar, og fleire studiomusikarar og vener av Page og Plant, som [[Jeff Beck]], [[Paul Shaffer]] og [[Nile Rodgers]]. Plant valde å fokusere bandet i ei heilt anna retning enn Led Zeppelin, og spelte [[standard i musikk|standarar]] og ein meir [[R&B]]-stil, som coverversjonen deira av «[[Sea of Love]]», som nådde 3. plass på Billboard-lista tidleg i 1985.<ref>[https://archive.is/20120720032144/www.billboard.com/song/the-honeydrippers/sea-of-love/1101896%23/song/the-honeydrippers/sea-of-love/1101896 «Sea of Love - The Honeydrippers»], ''Billboard.com'', henta 20. mars 2011.</ref> [[Fil:Jimmy Page 1983.jpg|mini|Jimmy Page spelar på Cow Palace i San Francisco i 1983]] I 1982 gav dei gjenverande medlemmane av gruppa ut ei samling opptak frå forskjellige innspelingar frå heile karrieren til Led Zeppelin, kalla ''[[Coda av Led Zeppelin|Coda]]''. Han inneheld to songar frå konserten til bandet i [[Royal Albert Hall]] i 1970, ein kvar frå innspelingane av ''Led Zeppelin III'' og ''Houses of the Holy'', og tre frå ''In Through the Out Door''-innspelingane. Eit av spora er frå 1976 og er ein trommeinstrumental av John Bonham der Jimmy Page har lagt på elektroniske effektar, kalla «Bonzo's Montreux». Den 13. juli 1985 vart Page, Plant og Jones samla for [[Live Aid]]-konserten på [[John F. Kennedy Stadium|JFK Stadium i Philadelphia]], og spelte eit kort sett med trommeslagarane [[Tony Thompson]] og [[Phil Collins]] og bassist [[Paul Martinez]]. Collins hadde medverka på dei første to soloalbuma til Plant, medan Martinez spelte i det dåverande solobandet til Plant. Dei hadde ikkje øvd med trommeslagarane, og Page sleit med ustemd gitar og dårlege monitorar, medan stemma til Plant var hes, så framføringa skal ikkje ha vore særleg god.<ref name="Atlantic">Lewis, Dave and Pallett, Simon (1997) ''Led Zeppelin: The Concert File'', London: Omnibus Press, s. 139.</ref><ref name=allmusicpage>{{cite web|url= {{Allmusic|class=artist|id=p5091|pure_url=yes}}|title= Jimmy Page Biography| accessdate=20. mars 2011|last= Prato|first= Greg|publisher=Allmusic}}</ref> Page sjølv skildra framføringa som «pretty shambolic»<ref>"[http://www.list.co.uk/article/5700-jimmy-page-says-last-led-zeppelin-reunion-was-a-disaster/ Jimmy Page says last Led Zeppelin reunion was a disaster]", List.co.uk, 20 November 2007.</ref> og «tydeleg ikkje godt nok»,<ref name=jackson2>James Jackson, «[http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/music/article6979690.ece Jimmy Page on Led Zeppelin IV, the band's peak and their reunion]», ''[[The Times]]'', 8 January 2010.</ref> medan Plant var enno strengare og kalla det heile «frykteleg».<ref name = "Atlantic" /> Dei tre medlemmane vart samla att den 14. mai 1988 for ein konsert for 40-årsjubileumet til [[Atlantic Records]], med sonen til Bonhamn, [[Jason Bonham]], på trommer. Igjen vart framføringa øydelagd, særleg av Plant og Page (som hadde krangla like før dei gjekk på scenen om dei skulle spele «Stairway to Heaven» eller ikkje), og av at ein ikkje kunne høyre keyboardet til Jones i det heile på den direktesendte sendinga på fjernsyn.<ref name = "allmusicpage" /><ref name="40th">Lewis, Dave and Pallett, Simon (1997) ''Led Zeppelin: The Concert File'', London: Omnibus Press, s. 140.</ref> Page har seinare skildra denne framføringa som «eit stort vonbrot», og Plant sa «konserten var fæl».<ref name = "40th" /> ==== 1990-åra ==== Den første [[Led Zeppelin Boxed Set]], med songar nymastra under oppsyn av Jimmy Page, introduserte musikken deira for mange nye tilhengjarar og stimulerte ein renessanse for Led Zeppelin. Settet inneheldt fire songar som ikkje tidlegare var utgjevne, som hyllesta til [[Robert Johnson]], «[[Travelling Riverside Blues]]». Songen nådde 7. plass på ''Billboard'' [[Hot Mainstream Rock Tracks|Album Rock Tracks]]-lista og videoen vart mykje vist på MTV. I 1992 vart «[[Immigrant Song]]»/«Hey Hey What Can I Do» (den originale [[A-side og B-side|B-side]]) gjeven ut som ein CD-singel i USA. [[Led Zeppelin Boxed Set 2]] kom ut i 1993. Dei to boksane i lag inneheld alle kjende studioopptak, og nokre sjeldne konsertopptak. I 1994 vart [[Page and Plant]] gjenforeint for å spele ein 90 minuttar lang «UnLedded»-konsert for MTV. Dei gav seinare prosjektet ut på eit album kalla ''[[No Quarter: Jimmy Page and Robert Plant Unledded]]'', med nokre omarbeidde Led Zeppelin songar. Året etter la dei ut på verdsturne. Dette skal ha vore byrjinga på ein indre strid mellom bandmedlemmane sidan Jones ikkje ein gong vart fortald om gjenforeininga.<ref name=Miserandino/><ref name="CSMUrray">[[Charles Shaar Murray]], "The Guv’nors'", ''[[Mojo (magazine)|Mojo]]'', August 2004, s. 75.</ref> Då dei vart spurt om kvar Jones var, svarte Plant at han var ute og «parkerte bilen».<ref>Adam Howorth, "[http://www.led-zeppelin.org/reference/index.php?m=int28 A life beyond Led]", 9 July 2002. Reproduced at www.led-zeppelin.org.</ref> I 1995 vart Led Zeppelin innlemma i [[Rock and Roll Hall of Fame]]—det første året dette var mogeleg for dei. [[Aerosmith]]-vokalist [[Steven Tyler]] og gitarist [[Joe Perry]] talte ved seremonien. Jason og Zoe Bonham var til stades som representantar for faren. Den indre striden kom til syne då Jones under takketalen sa, «tusen takk, mine vener, for at de endeleg hugsa telefonnummeret mitt», og gav Page og Plant ein støkk.<ref>Lewis, Dave Lewis and Simon Pallett (1997) ''Led Zeppelin: The Concert File'', London: Omnibus Press. ISBN 0-7119-5307-4, s. 144.</ref> Etterpå spelte dei eit kort sett med Tyler og Perry (med [[Jason Bonham]] på trommer), og med [[Neil Young]] og [[Michael Lee]]. I 1997 gav Atlantic ut singelen «Whole Lotta Love» i USA og Storbritannia, den einaste britiske CD-singelen til Led Zeppelin. På singelen fanst òg «Baby Come On Home» og «Travelling Riverside Blues». Singelen nådde 21. plass i Storbritannia.<ref>{{cite web|url=http://www.everyhit.com/ |title=– UK Top 40 Chart Archive, British Singles & Album Charts |publisher=Everyhit.com |date=16 March 2000 |accessdate=20. mars 2011}}</ref> 11. november 1997 kom ''[[BBC Sessions av Led Zeppelin|Led Zeppelin BBC Sessions]]'' ut, det første Led Zeppelin-albumet på femten år. Dobbelplata inneheldt nesten alle innspelingane deira for BBC. Page and Plant gav ut eit nytt album, ''[[Walking into Clarksdale]]'' i 1998, med berre nye songar. Albumet var ikkje like populært som ''[[No Quarter: Jimmy Page and Robert Plant Unledded|No Quarter]]'' og bandet vart sakte oppløyst. ==== 2000-åra ==== I 2003 vart to konsertdokumentar av Led Zeppelin gjevne ut: Det doble konsertalbumet ''[[How the West Was Won]]'' og ''[[Led Zeppelin (DVD)|Led Zeppelin DVD]]'', ein seks timar kronologisk samling av konsertopptak som vart den bestseljande musikk-DVDen i historia.<ref>Wall, s. 437</ref> Same året fekk bandet [[Grammy-prisen|Grammy sin ærespris]]. I november 2005 vart det annonsert at Led Zeppelin og den russiske dirigenten [[Valerij Gergijev]] var vinnarar av [[Polar Music Prize]] for 2006. [[Karl XVI Gustaf av Sverige|Kongen av Sverige]] overrekte prisen til Plant, Page og Jones, i lag med dottera til John Bonham, i [[Stockholm]] i mai 2006.<ref name="BBC News story">"[http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/5007476.stm Award for 'pioneers' Led Zeppelin]", ''BBC News'', 23 May 2006.</ref> I november 2006 vart Led Zeppelin innlemma i [[UK Music Hall of Fame]].<ref name="BBC News story September 2006">"[http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/5338196.stm Led Zeppelin make UK Hall of Fame]", ''BBC News'', 23 May 2006.</ref> Den 27. juli 2007 annonserte Atlantic/[[Rhino Entertainment|Rhino]] og [[Warner Home Video]] at dei skulle gje ut tre nye Led Zeppelin-titlar i november 2007. Den første var ''[[Mothership]]'' den 13. november, ei samleplate med 24 av dei beste songane frå karrieren deira, etterfølgd av ei nyutgjeving av [[albumet The Song Remains the Same|albumet]] til ''[[filmen The Song Remains the Same|The Song Remains the Same]]'' den 20. november, som inneheldt tidlegare songar som ikkje var gjevne ut før, og ein ny DVD.<ref name="fall-releases">Jonathan Cohen, "[http://www.billboard.com/bbcom/news/article_display.jsp?vnu_content_id=1003617745 Led Zeppelin Readies Fall Reissue Bonanza]", ''billboard.com'', 27 July 2007.</ref> Den 15. oktober 2008 vart det rapportert at Led Zeppelin var venta å annonsere ein ny avtale som gjorde det mogeleg å laste ned songane til bandet lovleg, først som ringetonar via [[Verizon Wireless]] så som digitale nedlastingar av dei åtte studioalbuma til bandet og andre innspelingar den 13. november.<ref>Leeds, Jeff. "[http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9D03E3D81139F936A25753C1A9619C8B63&sec=&spon=&&scp=3&sq=Led%20Zeppelin%20gives%20in%20to%20digital%20sales&st=cse Led Zeppelin Agrees to Make Its Songs Available Digitally]". New York Times, 15 October 2007</ref> Desse vart tilgjengelege både via Verizon Wireless og [[iTunes Store|iTunes]]. Den 8. november 2007 lanserte [[XM Satellite Radio]] XM LED, nettverket sin første artist-eksklusive kanal for Led Zeppelin. Den 13. november 2007 vart heile katalogen til Led Zeppelin publisert på iTunes. [[Fil:Led Zeppelin 2007.jpg|mini|Led Zeppelin spelar på [[konserten for Ahmet Ertegün]] i desember 2007]] Den 10. desember 2007 vart Led Zeppelin samla for ein enkelt [[konsert for Ahmet Ertegün]], med [[Jason Bonham]] for faren på trommer. I følgje ''[[Guinness Rekordbok]] 2009'' tok Led Zeppelin rekorden for «største etterspurnad for billettar til ein konsert» då 20&nbsp;millionar prøvde å få billett til konserten.<ref>[http://www.guinnessworldrecords.com/news/2008/09/080916.aspx Guinness World Records Launches 2009 Edition]. [[Guinness World Records]]. Henta 21. mars 2011.</ref> Konserten var til støtte for Ahmet Ertegün Education Fund, som betalar unversitetsstipendium i Storbritannia, USA og Tyrkia. Musikkritikarar hylla framføringa til bandet. Hamish MacBain frå ''NME'' erklærte «Det dei har gjort her i kveld er bevis på at dei framleis kan levere på det nivået som gav dei det legendariske ryktet... Me får berre håpe det ikkje er det siste med ser av dei.»<ref>Hamish MacBain, [http://www.nme.com/news/led-zeppelin/33079 "Led Zeppelin reunion: the review" ''New Musical Express''], 10 December 2007.</ref> I eit intervju for marknadsføringa av samlinga ''Mothership'' i Tokyo tidleg i 2008, sa Jimmy Page at han var klar for ein verdsturne med Led Zeppelin, men sidan Robert Plant var oppteken med å turnere med [[Alison Krauss]], vart ikkje slike planar klare før minst i september.<ref>{{cite web|url=http://www.huffingtonpost.com/2008/01/28/led-zeppelin-gitarist-wa_n_83534.html|title=Led Zeppelin Gitarist Wants World Tour|publisher=The Huffington Post|date=28 January 2008|author=Tamlmadge, Eric|accessdate=21. mars 2011}}</ref> Seint på våren spelte Page og Jones med [[Foo Fighters]]-frontmannen [[Dave Grohl]] og trommeslagar [[Taylor Hawkins]] på scenen på [[Wembley Stadium]] for å spele Led Zeppelin-songane «[[Rock and Roll av Led Zeppelin|Rock and Roll]]» og «[[Ramble On]]».<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/newsbeat/hi/music/newsid_7442000/7442390.stm|author=Jones, Damian|title=Led Zep stars join Foo Fighters|publisher=BBC|date=8 June 2008|accessdate=21. mars 2011}}</ref> Etter at BBC rapporterte seint i august at Page, Jones og Bonham spelte inn nye songar for eit nytt Led Zeppelin-prosjekt,<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/7582917.stm|title=Led Zeppelin trio back in studio|publisher=BBC|date=26 August 2008|accessdate=21. mars 2011}}</ref> byrja rykta om ei gjenforeining å gå resten av sommaren.<ref>{{cite web|url=http://www.thesun.co.uk/sol/homepage/showbiz/bizarre/article1712616.ece|title=Led Zeppelin plan to audition new singer|publisher=[[The Sun (newspaper)|The Sun]]|date=20 September 2008|accessdate=21. mars 2011}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.news.com.au/dailytelegraph/story/0,22049,24405451-5012327,00.html|publisher=Daily Telegraph Sydney|title=Led Zeppelin to reunite|accessdate=26 September 2008 | date=21. mars 2011|archiveurl=https://archive.is/b2cS|archivedate=5 September 2012}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.mirror.co.uk/news/top-stories/2008/09/27/zep-s-jason-sells-up-for-world-tour-115875-20755279/|publisher=The Daily Mirror|author=Chaytor, Rod|date=27 September 2008|accessdate=21. mars 2011|title=Zep's Jason sells up for 'world tour'}}</ref> Den 29. september gav Plant ut ei melding der han kalla rapportane om ein Led Zeppelin-gjenforeining «frustrerande og latterlegere». Han sa han ikkje ønskte å spele inn eller turnere med bandet, før han la til «Eg ønskjer Jimmy Page, John Paul Jones og Jason Bonham ingenting anna enn suksess med framtidige prosjekt».<ref>{{cite web|url=http://www.robertplant.com/index.php?l1=2&l2=0&l3=0&articleID=186&rt=NE&PHPSESSID=6235928e9e15317186503f0c80686264|title=Robert Plant – Official Statement|publisher=robertplant.com|date=29 September 2008|accessdate=21. mars 2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601088&sid=aU_5GfM1LTsc&refer=muse|title=Led Zeppelin Singer Robert Plant Rules Out Reunion Record, Tour|publisher=Bloomberg |author=Beech, Mark|date=29 September 2008|accessdate=21. mars 2011}}</ref> Etter meldinga til Plant kom likevel John Paul Jones og organisator Harvey Goldsmith med rykte om at det var ein mogeleg Led Zeppelin-turne på gang året etter. Seint i oktober stadfesta Jones for [[BBC Radio Devon]] i Exeter at han, Page og Bonham søkte ein erstattar for Plant. Goldsmith meinte at sjølv om det var mogeleg for ein turne med Page, Jones og Bonham, så var det lite truleg at dei kom til å kalle seg Led Zeppelin.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/7695866.stm|title=Zep warned off "pointless" tour|publisher=BBC News|author=Youngs, Ian|date=28 October 2008|accessdate=21. mars 2011}}</ref> Ein talsmann for Page stadfesta seinare dette og sa at Led Zepplin-namnet ikkje kom til å bli brukt utan Plant. Songarar som prøvespelte for prosjektet var mellom andre [[Steven Tyler]] frå [[Aerosmith]] og [[Myles Kennedy]] frå [[Alter Bridge]].<ref>Wall, s. 459-360</ref> I januar 2009 sa Page-manager Robert Mensch at bandet hadde prøvd ut eit par songarar, men at ingen av dei fungerte og det var det. Det heile var over og det var ingen planar for dei å halde fram.<ref>{{cite web|title="Led Zeppelin are over!" says Jimmy Page's manager|url=http://www.musicradar.com/news/gitarar/led-zeppelin-are-over-says-jimmy-pages-manager-190946|author=Bosso, Joe|publisher=[[MusicRadar]]|date=21. mars 2011}}</ref> == Ettermæle == Led Zeppelin vert rekna som eit av dei mest suksessrike, nyskapande og påverkande banda i rockehistoira. Rockekritikar [[Mikal Gilmore]] sa «Led Zeppelin - talentful, kompleks, begjærleg, vakker og farleg - hadde nokre av dei mest varige songane og konsertane på 1900-talet, trass i alt dei måtte overvinne, inkludert seg sjølv.»<ref name=RS2006>{{cite journal|last=Gilmore|first=Mikal|title=The Long Shadow of Led Zeppelin|journal=Rolling Stone|issue=2006|date=10 August 2006|url=http://www.rollingstone.com/news/story/11027261/the_long_shadow_of_led_zeppelin/print|archiveurl=http://web.archive.org/web/20071212022936/http://www.rollingstone.com/news/story/11027261/the_long_shadow_of_led_zeppelin/print|archivedate=2007-12-12|accessdate=21. mars 2011}}</ref> Led Zeppelin vert ofte omtalte som ein av dei viktigaste stamfedrane for heavy metal og hardrock,<ref name="Britannica.com" /><ref name="Rock Music History"/><ref>Ellen Koskoff. [http://books.google.com/books?id=JfrG1IKZ9f8C&pg=PA89&dq=led+zeppelin Music cultures in the United States: an introduction]. ''[[Routledge]]''.</ref> og påverka band frå [[Black Sabbath]]<ref>{{cite web|url=http://www.mtv.com/bands/m/metal/greatest_metal_bands/071406/index2.jhtml |title=MTV – Black Sabbath: The Greatest Metal Bands of all time |publisher=Mtv.com |date=9 March 2006 |accessdate=21. mars 2011}}</ref> til [[Megadeth]]<ref>{{cite web|url=http://www.bravewords.com/news/147452 |title=MEGADETH Frontman Dave Mustaine On 'Hangar 18' - "You Can Almost Hear THE BEATLES Influence And The LED ZEPPELIN Influence At The Front Of The Song" |publisher=Bravewords.com |date=30 September 2010 |accessdate=21. mars 2011}}</ref><ref>[http://www.seymourduncan.com/artists/interviews/dave_mustaine_o/ Dave Mustaine Interviewed by Lisa Sharken]. Henta 21. mars 2011. My playing influences were guys like Angus Young, Jimmy Page, Ace Frehley and Michael Schenker.</ref>—og [[Queen]]<ref>Mark Hodkinson. [http://books.google.com/books?id=n84WbO8wiTQC&pg=PA127&dq=queen+band+Led+Zeppelin Queen: the early years]. ''[[Omnibus Press]]''.</ref> til [[Velvet Revolver]].<ref>Andrew L. Cope. [http://books.google.com/books?id=AfdTGdVhp7AC&pg=PA14&dq=velvet+revolver#v=onepage&q=velvet%20revolver&f=false Black Sabbath and the rise of heavy metal music]. ''[[Ashgate Publishing]]''.</ref> Bandet har påverka forskjellige band innan [[progressiv rock]] og [[progressiv metal]],<ref>[http://www.progarchives.com/Progressive-rock.asp Prog Rock Guides / What is Progressive Rock?]. ''ProgArchives.com''. Henta 21. mars 2011.</ref> inkludert [[Rush]],<ref>[[Pete Prown]], Harvey s. Newquist, [[HP Newquist]] and Jon F. Eiche (1997), ''Legends of rock gitar: the essential reference of rock's greatest gitarists'', [[Hal Leonard Corporation]], ISBN 0-7935-4042-9, s. 167.</ref> [[Tool]]<ref>[[Jon Pareles]]. [http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9903EEDF1738F937A25754C0A961958260 Lollapalooza's Recycled Hormones: Rebellion by the Numbers]. ''[[The New York Times]]''. Henta 21. mars 2011.</ref> og [[Dream Theater]],<ref>Ryan Sparks. [http://www.classicrockrevisited.com/interviewsportnoy.htm Carpe Diem : An Exclusive Interview with Mike Portnoy from Dream Theater]</ref> og nokre tidlege [[punkrock|punk]]- og [[post-punk]]-band, som [[Ramones]]<ref>[http://www.robertjonesphoto.com/johnnyramone.html Conservative Punk's Interview with Johnny Ramone, conducted 2 April 2003 by telephone. Interviewer, Sgt. Robert Jones, U.S. Army, Fort Dix, New Jersey, with Johnny Ramone, at his home in Los Angeles.] Henta 21. mars 2011. «The Ramones were never anti-Led Zeppelin. Maybe 'anti-groups-who-just-aped Led Zeppelin.»</ref><ref>{{cite video |title = Ramones: The True Story |publisher=Classic Rock Legends |location = |accessdate = 6 February 2006 |id = B000CRSF6W }}. «Johnny Ramone stated in the documentary ''"Ramones:The True Story"'' that he improved at his down-stroke picking style by playing the song [Communication Breakdown] over and over again for the bulk of his early career.»</ref> og [[The Cult]].<ref name="BIOAMG">{{cite web | url= {{Allmusic|class=artist|id=p4001|pure_url=yes}} | first = Stephen Thomas | last = Erlewine | title= The Cult - Biography | work = [[Allmusic]] | accessdate = 21. mars 2011}}. «Picking up the pseudo-mysticism and Native American obsessions of [[The Doors]] [and] the guitar-orchestrations of Led Zeppelin ... [[The Cult]] gained a dedicated following in their native Britain.»</ref><ref>[http://www.sacredsoul.us/cms/index.php?option=com_content&task=view&id=410&Itemid=95 Ian Astbury | Interview Allvoices.com]. Henta 21. mars 2011.</ref> Dei var òg ei viktig inspirasjonskjelde for utviklinga av [[alternativ rock]], for band som nytta element av «Zeppelin-stilen» frå midten av 1970-åra,<ref name="rockhistory">Scott Witmer. [http://books.google.com/books?id=PpX6xBSj-MQC&pg=PT10&dq=led+zeppelin History of Rock Bands]. ISBN 978-1-60453-692-8. ABDO Publishing Company.</ref><ref name="James">Perry Grossman. [http://findarticles.com/p/articles/mi_g1epc/is_tov/ai_2419100030/ Alternative Rock]. ''St. James Encyclopedia of Pop Culture 2002.''</ref> inkludert [[The Smashing Pumpkins]],<ref>[[Django Haskins]]. [http://books.google.com/books?id=VwS-wUBRvnoC&pg=PR15&dq=smashing+pumpkins+led+zeppelin Stand Alone Tracks '90s Rock: Handy Guide, Book & CD]. ''[[Alfred Music Publishing]]''.</ref><ref>Gustavo Turner. [http://www.laweekly.com/2010-08-26/music/the-l-a-weekly-interview-billy-corgel/3/ The L.A. Weekly Interview: Billy Corgel]. ''[[LA Weekly]]''.</ref> [[bandet Nirvana|Nirvana]],<ref>[[Everett True]]. [http://books.google.com/books?id=byoPYMdJ150C&pg=PA111&dq=led+zeppelin Nirvana: the biography]. ''[[Da Capo Press]]''.</ref> [[Pearl Jam]]<ref>Scott Schinder and Andy Schwartz (2008), ''Icons of Rock: Elvis Presley ; Ray Charles; Chuck Berry ; Buddy Holly ; The Beach Boys ; James Brown ; The Beatles ; Bob Dylan ; The Rolling Stones ; The Who ; The Byrds ; Jimi Hendrix'', [[Greenwood Publishing Group]], ISBN 0-313-33846-9, s.405. Pearl Jam bassist Jeff Ament told Rolling Stone that Led Zeppelin was "the band we always looked toward."</ref> og [[Soundgarden]].<ref>Adam Budofsky. [http://books.google.com/books?id=MWA6a9AKhzUC&pg=PA147&dq=soundgarden+led+zeppelin The drummer: 100 years of rhythmic power and invention]. ''[[Hal Leonard Corporation]]''.</ref> Band og artistar frå forskjellige sjangrar har òg omtalt Led Zeppelin som ei inspirasjonskjelde, som [[artisten Madonna|Madonna]],<ref>{{cite news|url=http://www.cnn.com/SHOWBIZ/Music/9901/19/madonna.lkl/ |title=Madonna: CNN Interview |publisher=Cnn.com |date=19 January 1999 |accessdate=21. mars 2011}}</ref> [[Shakira]],<ref>{{cite news| url=http://www.guardian.co.uk/lifeandstyle/2002/jun/08/shopping.colombia|title =The poet and the princess|publisher=Guardian|accessdate=21. mars 2011 | location=London | date=8 June 2002}}</ref> [[Lady Gaga]],<ref>{{cite news|work=BBC|accessdate=21. mars 2011|url=http://news.bbc.co.uk/newsbeat/hi/music/newsid_7846000/7846658.stm|title=Lady GaGa reveals her touring secrets|last=Cochrane|first=Greg|date=23 January 2009}}</ref> og [[Katie Melua]].<ref>[http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/music/features/led-zeppelin-katie-melua-on-rocknroll-riffs-that-rake-the-psyche-763443.html Led Zeppelin: Katie Melua on rock'n'roll riffs that rake the psyche]. ''[[The Independent]]''. Henta 21. mars 2011.</ref> Det vert sagt at Led Zeppelin hadde ein stor innverknad på sjølve musikkbransjen, og særleg utviklinga av [[album-orientert rock]] (AOR) og [[stadionrock]].<ref>D. Bukszpan, ''The Encyclopedia of Heavy Metal'', (Barnes and Noble Publishing, 2003), ISBN 0-7607-4218-9, s. 121.</ref><ref name=Waksman2009>S. Waksman, ''This Ain't the Summer of Love: Conflict and Crossover in Heavy Metal and Punk'' (University of California Press, 2009), ISBN 0-520-25310-8, s. 21-31.</ref> I 1988 sa [[John Kalodner]], då [[A&R]]-leiar for [[Geffen Records]], at «Etter mi meining, er dei ved sidan av the Beatles det viktigaste bandet i historia. Dei påverka måten musikk vert framvist på plater, AOR-radio, konsertar. Dei sette standarden for AOR-radioformatet med 'Stairway to Heaven' og hadde hittar på AOR utan nødvendigvis ha hittar på Topp 40. Dei var dei første som gjorde dei verkeleg store arenakonsertane, som alltid var utselde, og spelte på stadion utan oppvarmingsband. Folk kan gjere det like bra som dei, men aldri gå forbi dei.»<ref name="pond">Pond, Steven. "Led Zeppelin: The Song Remains the Same", ''[[Rolling Stone]]'' 24 March 1988.</ref> [[Andrew Loog Oldham]], den tidlegare produsenten og manageren til [[The Rolling Stones]], kommenterte korleis Led Zeppelin hadde ein stor innverknad på plateindustrien, og måten rockekonsertar vart styrt og presentert for store publikum.<ref>Rob Hughes, [http://www.uncut.co.uk/music/jimmy_page/special_features/12529 THE REAL JIMMY PAGE], ''[[Uncut (magazine)|Uncut]]''. Henta 21. mars 2011.</ref> Bandet selde over 200&nbsp;millionar album på verdsbasis i følgje somme kjelder,<ref name=LZ-1/> medan andre kjelder hevdar dei selde over 300 millionar plater,<ref name=led_zeppelin_record/> inkludert 111,5&nbsp;millionar plater berre i USA.<ref name=RIAA_total/> I følgje [[Recording Industry Association of America]] er Led Zeppelin det fjerde mestseljande bandet eller artisten i USA, og berre ein av berre tre artistar som har klart fire eller fleire diamantalbum.<ref>{{cite web|url=http://www.riaa.com/newsitem.php?news_year_filter=&resultpage=109&id=3E66A511-1B98-4B07-ECD3-174C7088CDB7 |title=RIAA News Room |publisher=Riaa.com |date=29 November 1999 |accessdate=21. mars 2011}}</ref> Led Zeppelin hadde òg stor kulturell innverknad.<ref>[[Michael Schuman]]. [http://books.google.com/books?id=8EIGOAAACAAJ&dq=led+zeppelin&lr=&cd=19 Led Zeppelin: Legendary Rock Band]. ''Enslow Publishers''.</ref> Jim Miller, redaktør av ''Rolling Stone Illustrated History of Rock & Roll'', hevdar «På eit nivå representerer Led Zeppelin den siste bløminga av den psykedeliske etikken frå 60-åra, som former rock som eit passivt sanseleg engasjement.»<ref name="frith">[[Simon Frith]]. [http://books.google.com/books?id=WNubD3WKKDYC&printsec=frontcover&dq=led+zeppelin&source=bl&ots=Ssx_Y2YxOJ&sig=r5l15Sl8qT-mFRlPVDohJMbnFAY&hl=en&ei=5QAKTI7fGoH_8Abu8rSKBw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=10&ved=0CEEQ6AEwCTge#v=onepage&q=led%20zeppelin%20&f=false On record: rock, pop, and the written world]. ''[[Routledge]]''</ref> Led Zeppelin var sentrale i overgangen frå rockemiljøet i 60-åra for ungdomen til ein mandig, seksuell, aggressiv rock, som ei mannleg uttrykksform.<ref name="desire" /><ref name="frith" /><ref name="susan">{{cite book| tittel=In the Houses of the Holy: Led Zeppelin and the Power of Rock Music| year=2001| author=Susan Fast| page=210 | isbn=0-19-511756-5}}</ref> Sansen bandet hadde for mote var òg viktig. Simeon Lipman, leiar for popkultur i auksjonshuset [[Christie's]] har kommentert at «Led Zeppelin har hatt ein stor innverknad på mote, fordi heile auraen rundt dei er så bra, og folk ville vere ein del av det.»<ref name="Fashion Impact" /> Led Zeppelin la grunnlaget for hårmoten for [[Glam metal|80-talsband]] som [[Mötley Crüe]] og [[Skid Row]]. Andre musikarar har òg teke til seg element frå haldninga Led Zeppelin hadde til klede, smykker og hår, som [[Kings of Leon]], [[Jack White]] frå The White Stripes og [[Kasabian]]-gitarist [[Sergio Pizzorno]].<ref name="Fashion Impact">Carola Long, «[http://web.archive.org/web/20080405082313/http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/music/features/led-zeppelin-the-enduring-influence-of-flares-and-flowing-locks-763442.html Led Zeppelin: The enduring influence of flares and flowing locks]», ''[[The Independent]]''</ref> == Prisar og lovord == [[Fil:Jimmy Page 2008.jpg|mini|Led Zeppelin vart stemnd fram som «beste konsertband» på [[MOJO Awards]] i 2008.]] Nokre av prisane bandet har fått er mellom andre [[Grammy Award|æresprisen til Grammy]] i 2005,<ref>{{cite web|url=http://www.grammy.com/Recording_Academy/Awards/Lifetime_Awards/|archiveurl=http://web.archive.org/web/20080404013633/http://www.grammy.com/Recording_Academy/Awards/Lifetime_Awards/|archivedate=2008-04-04 |title=Lifetime Achievement Award |publisher=Grammy |date=8 February 2009 |accessdate=21. mars 2011}}</ref> og [[Polar Music Prize]] i 2006.<ref>{{cite web|url=http://www.monstersandcritics.com/music/news/article_1165837.php/Polar_Music_Prize_to_Led_Zeppelin_and_Russia_s_Valery_Gergiev: |title=Polar Music Prize to Led Zeppelin and Russia's Valery Gergiev |publisher=Monstersandcritics.com |date=22 May 2006 |accessdate=21. mars 2011|archiveurl=https://archive.is/Qf7O|archivedate=4 Sep 2012}}</ref> Led Zeppelin vart innlemma i [[Rock and Roll Hall of Fame]] i 1995,<ref>{{cite web|url=http://www.rockhall.com/inductees/inductee-list/ |title=Inductee List: Rock and Roll Hall of Fame |publisher=Rockhall.com |date= |accessdate=21. mars 2011}}</ref> og [[UK Music Hall of Fame]] i 2004.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/5338196.stm |title=BBC:Led Zeppelin make UK Hall of Fame |publisher=BBC News |date=12 September 2006 |accessdate=21. mars 2011}}</ref> Bandet vart kåra til det beste hardrockbandet av VH1<ref name="VH1">{{cite web|url=http://www.rockonthenet.com/archive/2000/vh1hardrock.htm|title=100 greatest artists of hard rock|publisher=[[VH1]]|accessdate=21. mars 2011}}</ref> og ''[[magasinet Classic Rock|Classic Rock]]''.<ref name="classicrock">[http://www.rocklistmusic.co.uk/steveparker/classicrock.htm «50 Best Live Acts of All Time»] (April 2008). ''Classic Rock Magazine''. Henta 21. mars 2011.</ref> Led Zeppelin er eit av dei mest piratkopierte banda gjennom tidene.<ref name="Heylin">{{cite book | author=Heylin, Clinton| tittel=Bootleg! The Rise & Fall of the Secret Recording Industry|publisher=Omnibus Press|year=2004|isbn=184449151X}}</ref> == Diskografi == * ''[[Led Zeppelin av Led Zeppelin|Led Zeppelin]]'' (1969) * ''[[Led Zeppelin II]]'' (1969) * ''[[Led Zeppelin III]]'' (1970) * ''[[Led Zeppelin IV]]'' (1971) * ''[[Houses of the Holy]]'' (1973) * ''[[Physical Graffiti]]'' (1975) * ''[[Presence]]'' (1976) * ''[[In Through the Out Door]]'' (1979) * ''[[Coda av Led Zeppelin|Coda]]'' (1982) == Kjelder == {{refopning}} * ''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Led Zeppelin|Led Zeppelin]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 20. mars 2011.'' ** ''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' * Jon Bream (2008), ''Whole Lotta Led Zeppelin: The Illustrated History of the Heaviest Band of All Time'', Minneapolis: Voyageur Press. ISBN 0-7603-3507-9. * [[Richard Cole]] og Richard Trubo (1992), ''[[Stairway to Heaven: Led Zeppelin Uncensored]]'', New York: HarperCollins. ISBN 0-06-018323-3. * {{citation|first=Stephen|last=Davis|year=1985|title=Hammer of the Gods: The Led Zeppelin Saga|location=New York|publisher=William Morrow & Co|ISBN=0-688-04507-3}} * Susan Fast (2001), ''In the Houses of the Holy: Led Zeppelin and the Power of Rock Music'', New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-514723-5. * Dave Lewis (1991), ''Led Zeppelin: A Celebration'', London: Omnibus Press. ISBN 0-7119-2416-3. * Dave Lewis (1994), ''The Complete Guide to the Music of Led Zeppelin'', London: Omnibus Press. ISBN 0-7119-3528-9. * Dave Lewis (2003), ''Led Zeppelin: Celebration II: The 'Tight But Loose' Files'', London: Omnibus Press. ISBN 1-84449-056-4. * Dave Lewis and Simon Pallett (1997), ''Led Zeppelin: The Concert File'', London: Omnibus Press. ISBN 0-7119-5307-4. * [[Luis Rey]] (1997), ''Led Zeppelin Live: An Illustrated Exploration of Underground Tapes'', Ontario: The Hot Wacks Press. ISBN 0-9698080-7-0. * Keith Shadwick (2005), ''Led Zeppelin: The Story of a Band and Their Music 1968–1980'', San Francisco: Backbeat Books. ISBN 0-87930-871-0. * [[Mick Wall]] (2009), ''[[When Giants Walked the Earth: A Biography of Led Zeppelin]]'', New York: St. Martin's Press. ISBN 978-0-312-59000-0. * [[Chris Welch]] (1994), ''Led Zeppelin'', London: Orion Books. ISBN 1-85797-930-3. * Chris Welch (2002), ''Peter Grant: The Man Who Led Zeppelin'', London: Omnibus Press. ISBN 0-7119-9195-2. * Chris Welch (2006), ''Led Zeppelin: Dazed and Confused: The Stories Behind Every Song'', Thunder's Mouth Press. ISBN 1-56025-818-7. * [[Ritchie Yorke]] (1993), ''Led Zeppelin: the Definitive Biography'', Novato, California: Underwood-Miller. ISBN 0-88733-177-7. {{refslutt}} {{fotnoteliste}} == Bakgrunnsstoff == {{Wikiquote|språk=en}} * [http://www.ledzeppelin.com Offisiell nettstad] * [http://www.myspace.com/ledzeppelin Led Zeppelin] på MySpace * [http://www.atlanticrecords.com/ledzeppelin Led Zeppelin] på [[Atlantic Records]] * [http://www.youtube.com/user/ledzeppelin Offisiell Led Zeppelin-kanal på YouTube] {{Led Zeppelin}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Led Zeppelin| ]] [[Kategori:Musikkgrupper frå 1960-talet]] [[Kategori:Musikkgrupper frå 1970-talet]] [[Kategori:Bluesrock-grupper]] [[Kategori:Engelske rockegrupper]] [[Kategori:Engelske hardrockgrupper]] [[Kategori:Musikkgrupper skipa i 1968]] [[Kategori:Musikkgrupper oppløyste i 1980]] [[Kategori:Rock and Roll Hall of Fame]] [[Kategori:Ivor Novello-prisvinnarar]] [[Kategori:Engelske heavy metal-band]] [[Kategori:Grammy-vinnarar]] 7d20ilmjwv8b298cjjaoi6i619q3ybd 0 9798 3399163 3173902 2022-08-17T12:36:29Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Fakta om Liechtenstein}} '''Fyrstedømet Liechtenstein''' er eit lite land i fjellkjeda [[Alpane]] i [[Sentral-Europa]] mellom [[Sveits]] og [[Austerrike]]. Det er eit fjellkledd land og ein vintersportstad, og kanskje mest kjend som eit skatteparadis. Fyrstedømet består hovudsakleg av små landsbyar og oppdyrka mark med små gardar både i nord (Unterland) og i sør (Oberland). Det er det minste tysktalande landet i verda. == Historie == Fyrstedømmet har opphavet sitt frå då Liechtenstein-familien kjøpte herskapet [[Schellenberg]] ([[1699]]) og grevskapet [[Vaduz]] ([[1712]]). Keisar [[Karl VI av Det tysk-romerske riket]] gav grevskapet og liechtensteinarane status som fyrstedøme. Namnet Liechtenstein stammar frå borga Liechtenstein ved [[Mödling]]. Då [[Det tysk-romerske riket]] vart oppløyst kom fyrstedømmet Liechtenstein som [[suverenitet|suveren]] stat inn i [[Rhinforbundet]] og frå [[1815]] i [[det tyske forbundet]]. Då dette vart oppløyst [[1866]] vart det verande ein sjølvstendig tysk stat, og var ein av få tyske statar som ikkje vart ein del av den føderale staten kalla [[Det tyske riket]] i [[1871]]. Inntil [[den første verdskrigen]] var Liechtenstein sterkt forbundet med dobbeltmonarkiet [[Austerrike-Ungarn]]. Etter at dette vart oppløyst knytte Liechtenstein seg sterkare til [[Sveits]]; landet tok i bruk sveitsisk valuta og gjekk inn i ein tollunion med Sveits. Liechtenstein vart spart for [[den andre verdskrigen]] på grunn av den politiske nøytraliteten landet førte. Landet har sidan opplevd stor næringsmessig vekst. == Politikk == Liechtenstein er eit [[konstitusjonelt monarki]], styrt av ein [[fyrste]]. Den noverande fyrsten, [[Hans Adam II av Liechtenstein|Hans Adam II]], etterfølgde far sin i [[1989]]. Landet sitt parlament vert kalla landdagen, og består av 25 representantar vald av folket (15 frå Oberland og 10 frå Unterland). Regjeringa består av fem medlemmar. I ei folkeavstemming [[1. juli]] [[1984]] gav Liechtenstein sine mannlege veljarar med knepent fleirtal kvinner stemmerett i nasjonale (men ikkje lokale) val. 2370 stemde for (51,3 %), medan 2251 stemde mot. På kommunenivå fekk kvinnene stemmerett mellom 1976 til 1986. Dei tre siste kommunane, [[Balzers]], [[Triesen]] og [[Triesenberg]] gav kvinnene stemmerett i 1986. I motsetnad til dei fleste andre konstitusjonelle monarki, har fyrsten mykje makt, noko som har vore teke opp til debatt i seinare år. Ei folkeavstemming om ny forfatning i mars [[2003]] gav fyrsten enno større fullmakter. Hans Adam hadde truga med at han og fyrstefamilien ville flytte residensen sin til [[Wien]] (der fyrstefamilien budde fram til [[1938]]) om folket ikkje stemde ja til den nye forfatninga. Avstemminga gav eit stort fleirtal for, og stadfesta fyrstefamilien sine breie popularitet i Liechtenstein. === Utanrikspolitikk === Liechtenstein vart medlem av [[SN]] i [[1990]], og er saman med [[Sveits]], [[Noreg]] og [[Island]] eit av dei fire medlemmene i [[EFTA]]. Landet er òg tilslutta [[EØS]]. Noverande utanriksminister er [[Rita Kieber-Beck]]. Det er ein konflikt mellom Liechtenstein på den eine sida og [[Tsjekkia]] og [[Slovakia]] på den andre sida. Konflikten omfattar konfiskeringa av jord- og skogeigedomar på rundt 1600&nbsp;km², slottseigedomar, kunstsamlingar og andre verdiar som høyrer til fyrstefamilien og rundt 30 andre liechtensteinarar av dåverande [[Tsjekkoslovakia]] etter [[den andre verdskrigen]] som følgje av [[Beneš-dekreta]]. Som følgje av at Liechtenstein var nøytral under den andre verdskrigen, har Liechtenstein alltid hevda denne konfiskeringa som rettstridig. Beneš-dekreta er frå et folkerettsleg synspunkt òg ugyldige. For å hindre at Liechtenstein søker erstatning som følgje av forholdet, har ikkje Tsjekkia og Slovakia ønska å respektere Liechtenstein som suveren stat med tilbakeverkande kraft. Liechtenstein respekterer derfor heller ikkje dei to andre statane, noko som skapte probleme i samband med EØS-utvidinga. Tvistesaken vedrørande konfiskeringa vert no klargjort, ifølgje liechtensteinske styresmakter, for ei handsaming i [[Den internasjonale domstolen]]. == Kommunar == [[Fil:Field, corn, Liechtenstein, Mountains, Alps, Vaduz, sky, clouds, landscape.jpg|mini|Åker utanfor Vaduz]] Liechtenstein består av 2 landskap (Landschaften) - Oberland og Unterland - som igjen er delt inn i 11 kommunar (Gemeinden). Folketal den 31. desember 2005 * Oberland: 22 845 ** [[Vaduz]]: 5 047 ** [[Balzers]]: 4 436 ** [[Planken]]: 366 ** [[Schaan]]: 5 811 ** [[Triesen]]: 4 643 ** [[Triesenberg]]: 2 542 * Unterland: 12 060 ** [[Eschen]]: 4 076 ** [[Gamprin]]: 1 436 ** [[Mauren]]: 3 649 ** [[Ruggell]]: 1 925 ** [[Schellenberg]]: 974 LIECHTENSTEIN totalt: 34 905 == Geografi == {{detaljar|Liechtensteinsk geografi}} [[Fil:Karte_Liechtenstein.png|mini|Liechtenstein]] Liechtenstein er det sjette minste sjølvstendige landet i verda ut frå areal, som i 2006 vart målt på nytt til 160,475&nbsp;km². Landegrensa vart samstundes målt til 77,9&nbsp;km. Dette er 1,9&nbsp;km lenger enn ein tidlegare har trudd. Liechtenstein er eit av berre to land i vera som er «dobbelt omgjeve av land», altså det grensar berre til land som heller ikkje grensar til havet. Det andre landet er [[Usbekistan]]. Dei fleste innbyggjarane bur i dalen til [[Rhinen]] som dannar heile den vestlege grensa av landet. Målt frå nord til sør er landet 24&nbsp;km langt. Dei austlegaste områda er dei høgaste med [[Grauspitz]] som det høgaste fjellet med ei høgd på 2&nbsp;599 meter over havet. Dei nordlegaste kommunane er derimot relativt flate. == Klima == Klimaet i Liechtenstein er sterkt prega av Alpane som krinsar landet i alle retningar. Her finst mange djupe og små dalar, og klimaet i dalane er ofte ganske forskjellig frå klimaet i høgda. Dalane og fjellsidene som vender mot nord er ofte kalde med mykje skya ver om vinteren. Av og til kan derimot kraftig [[fønvind]] presse [[temperatur]]ane opp i 10&nbsp;°C og høgare, medan sørvendte sider ofte har meir sol om vinteren. Nettene held seg kalde til ut i mai, men frå då av kan ettermiddagane ofte by på behagelege temperaturar med unntak av enkelte [[regnbyge]]r no og då. Varmen frå sommarsola fører ofte til [[torevêr]] om sommaren. September og tidleg oktober er den tørraste og mest tempererte tida på året. == Økonomi == Fyrsten av Liechtenstein er av dei rikaste statsoverhovuda i verda, og folkesetnaden har ein av dei høgaste levestandarar i verda Liechtenstein har ein viktig finanssektor. Dei fem største liechtensteinske bankane har omkring 1&nbsp;400 tilsette, og mange internasjonale bankar har òg etablert seg i Liechtenstein. LGT Bank vert eigd av fyrstefamilien. Som i Sveits vernar landet sine lovar bankane sin rett til ikkje utlevere informasjon om kundane sine. Landet sin industri produserer for ein stor del dyre spesialprodukt. Liechtenstein nyttar [[sveitsiske frank]], men pregar òg eigne myntar ved spesielle høve. == Demografi == Mindre enn to tredjedelar av folkesetnaden (65,8 %) er liechtensteinske statsborgarar. Den utanlandske folkesetnaden er med 20,1 % overvegande tyskspråkleg (10,8 % sveitsarar, 5,9 % austerrikarar, 3,4 % rikstyskarar). Andre folkegrupper inkluderer italienarar (3,3 %), innbyggjarar frå det tidlegare [[Jugoslavia]] (3,3 %), [[Tyrkia]] (2,6 %), og andre utgjer 4,8 %. 75,7 % (2003) er katolikkar, 10,9 % har ingen religiøs tilhøyrsel, 7,0 % er protestantar og 4,2 % er muslimar. Frå [[1997]] eksisterer det katolske [[erkebispedømet Vaduz]], som utgjer heile Liechtenstein. == Kultur == Til å vere eit så lite land har Liechtenstein imponerande mange kunstneriske og kulturelle aktivitetar, og ein blømande ungdomskultur. I tillegg til forskjellige kulturorganisasjonar finst det eit nytt landsmuseum, opna i november 2003. Det finst òg kunstmuseum, skimuseum, postmuseum, fleire lokalmusumar, og i [[Schaan]] ''Theater am Kirchplatz''. I oktober 2003 vart ''Kleintheater Schlösslekeller'' (småteateret Slottskjellaren) opna i Vaduz. Bandet [[bandet Elis|Elis]] kjem frå Liechtenstein. == Forsvar == Liechtenstein avskaffa [[militær]]et i [[1868]], men har likevel ein allmenn [[verneplikt]] i grunnlova si (§ 44). I katastrofar er militæret av Aust-[[Sveits]] (Territorialregion 4) ansvarleg. == Kjelder == {{refopning}} * ''Denne artikkelen bygger på «[[:nb:Liechtenstein|Liechtenstein]]» frå {{Wikipedia-utgåve|nb}}, den 22. januar 2008.'' {{refslutt}} == Bakgrunnsstoff == {{commons2|Category:Liechtenstein}} {{wikivoyage|Liechtenstein}} * [http://www.liechtenstein.li/en/eliechtenstein_main_sites/portal_fuerstentum_liechtenstein/home.htm www.liechtenstein.li] - Offisiell side for Fyrstedømet Liechtenstein * [http://www.kunstmuseum.li Kunstmuseum Liechtenstein] - Nasjonalgalleriet til Liechtenstein * [http://www.flickr.com/photos/rainerebert/sets/72157600303259669/ Bilete av Liechtenstein] {{Sentral-Europa}} {{EØS}} {{EFTA}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Liechtenstein]] [[Kategori:Land i Europa]] [[Kategori:Fyrstedøme]] [[Kategori:Statar i Det tysk-romerske riket]] [[Kategori:Kystlause land]] [[Kategori:Mikrostatar]] 6lq0k2ikp26bxrds1cvuc54pkwul79m 0 31986 3399165 3322504 2022-08-17T12:56:34Z Ranveig 39 wikitext text/x-wiki {{Infoboks musikkartist| |namn=Claudio Monteverdi |bakgrunn = klassisk |bilete=Bernardo Strozzi - Claudio Monteverdi (c.1630).jpg |bilettekst=Claudio Monteverdi måla av [[Bernardo Strozzi]] |verkeleg namn= |alias= |fødd=[[15. mai]] [[1567]] (dåpsdato) |fødestad = [[Cremona]] |død={{Dødsdato og alder|1643|11|29|1567|05|15}} |dødsstad = [[Venezia]] |aktive år= |instrument= |periode=[[Barokkmusikk|Barokken]], [[renessansemusikk|renessansen]] |sjanger = [[Kormusikk]], [[opera]] |yrke=[[Komponist]] }} '''Claudio Zuan/Giovanni Antonio Monteverdi''', òg ''Monteverde'', ({{levde|15. mai|1567|29. november|1643|Monteverdi, Claudio}}) var ein [[Italia|italiensk]] [[komponist]], [[gambe|gambist]] og [[Vokalist|songar]] og er rekna som ein av dei største [[musikar]]ane innan den eldre [[barokken]]. Han fekk særs stor innverknad over utviklinga av [[opera]] og det [[tonalitet|tonale]] tonespråket, men etter han døydde vart han stort sett gløymd. Han fekk ny merksemd då verka hans vart gjenoppdaga og gjevne ut på 1900-talet. Etter at [[Jacopo Peri]] skreiv dei aller første forsøka på det vi i dag kan kalle opera, var Monteverdi raskt ute med meir utvikla verk og han skreiv den eldste operaen som framleis jamleg vert oppført, ''[[Orfeo|L'Orfeo]]''. Han var den første viktige operakomponisten og førte sjangeren fram til sitt tidlegaste høgdepunkt. Men musikken hans var òg omstridd og vart angripen av representantar for den gamle renessansestilen. Dei første åtte samlingane til Monteverdi med [[madrigal]]ar viser kva viktige skritt han tok frå den [[Polyfoni|polyfone]] forma i renessansen til den [[monodi]]ske forma i barokken. Den åttande madrigalboka med ''Madrigali guerrieri et amorosi'' («Madrigalar om krig og kjærleik») vert ofte halde fram som det ypparste innan denne musikkforma. Monteverdi var ein overgangsfigur og vart gløymd etter kvart som dei etterfølgjande generasjonane bygde vidare på musikkformene i den tidlege barokken. Først etter at [[Gian Francesco Malipiero]] publiserte musikken til Monteverdi i 16 bind frå 1916 til 1942 voks interessa på ny. == Biografi == === Oppvekst og ungdom === Claudio Monteverdi var den eldste sonen til barberaren og [[kirurg|sårlegen]] Baldassare Monteverdi (fødd kring 1542). Sjølv om faren levde i beskjedne kår, fekk dei to eldste sønene ei grundig musikalsk utdanning hjå Marcantonio Ingenieri, [[kapellmeister]] ved katedralen i Cremona. Innverknaden ti lIngenieri finn ein igjen i den første samlinga til Claudio, ''Sacrae cantiunculae'' (1582), som han komponerte 15 år gamal. I 1587 gav han ut den første samlinga si med [[madrigal]]ar. === Mantova === [[Fil:Portrait of a Musician by a Cremonese artist - Ashmolean Museum.jpg|mini|upright|Måleri av ein musikar frå ca. 1597. Biletet kan framstilla Monteverdi, målt medan han enno var i Mantova. Musikaren held ein [[viola da gamba]], og det heng ein fiolin eller bratsj i bakgrunnen.]] I 1590 vart Monteverdi tilsett som songar og fiolinist ved hoffet til hertug [[Vincenzo Gonzaga]] i [[Mantova]]. Her var det gode vilkår med eit fullstendig [[orkester]] og flinke [[solo i musikk|solistar]]. Han må raskt ha vorte eit leiande medlem av hofforkesteret, for i 1595 fekk han følgje tenesteherren på ei militært motivert reise til [[Ungarn]] for å møte tyrkarane. 20. mai 1599 gifta han seg med Claudia de Cattaneis, sjølv songar og dotter til ein av musikarane ved hoffet. Nesten umiddelbart måtte han følgje tenesteherren som skulle på spaopphald i [[Flandern]] og her fekk Monteverdi møte meistrane i [[Den fransk-flamske skulen|den fransk-flamske musikkstilen]]. Rundt år 1600 var ryktet til Monteverdi som komponist befesta, men musikken hans vart òg angripen av representantar for den gamle renessansestilen som klaga på at den nye monodiske stilen ikkje følgde dei musikalske krava på 1500-talet om eit jamnt flytande [[kontrapunkt]], førebudde [[dissonans]]ar og likeverdige stemmer. [[Giovanni Artusi]] gav i 1599 ut ein pamflett der han – utan å nemne namn – kritiserte fleire [[madrigal]]ar for å vere «utålelege for øyret» og hevda at dei «såra i staden for å sjarmere». I 1601 vart Monteverdi utnemnd til kapellmeister, ''maestro di capella''. Trass pliktene ved hoffet komponerte Monteverdi i perioden frå 1590 til 1605 musikk nok til å fylle fire madrigalbøker. Frå den femte boka hadde han byrja å komponere i den nye stilen og frå [[monodi]]forma med klåre [[melodi]]linjer, forståeleg tekst og eit sparsamt [[akkompagnement]], var det berre eit kort og logisk skritt til den nye [[opera]]forma og i 1607 komponerte Monteverdi ein av dei første i sitt slag, ''[[Orfeo|L’Orfeo]]'', som han skreiv som bestillingsverk til det årlege karnevalet i Mantova. Operaen vart oppført 24. februar med stor suksess. September same år døydde kona Claudia, eit tap Monteverdi tok særs hardt. Han budde ei stund hos far sin i Cremona og vegra seg mot å reise tilbake til hoffet i Mantova, men til slutt vart han kalla tilbake for å komponere ein opera til bryllupsfeiringa til hertugarvingane. Han skreiv då operaen ''Arianna'' (1608) som berre «Ariadnes klage» er igjen av. I 1610 komponerte han sitt viktigaste kyrkjemusikalske verk, ''Vespro della Beata Vergine'' (Mariavesper). Etter hertug Vincenzo døydde i 1612 vart Monteverdi sagt opp av den mindre musikkinteresserte etterfølgjaren. === Venezia === Monteverdi budde ei kort stund i Cremona før han i 1613 einstemmig vart vald som kapellmeister i [[Markuskyrkja]], ein av dei viktigaste postane i den musikalske verda på den tida. Her viste han seg som ein effektiv administrator. Musikklivet hadde lege nede ei stund, men han fekk koret på føtene igjen, engasjerte nye virtuose songarar, som [[Francesco Cavalli]], kjøpte inn nye notar, gjeninnførte regelmessig [[Messe i musikk|messesong]] og sørgde for at orkestermedlemmene fekk månadslønn i staden for lønn på oppdragsbasis. Dermed byrja hans beste og mest produktive år. Ved sidan av talrike kyrkjemusikalske verk heldt Monteverdi fram å skrive verdsleg musikk og han publiserte mellom 1614 og 1638 madrigalsamlingane nr. 6 til 8. Sonen døydde i ein [[pest]]epidemi og etter det forverra helsa til Monteverdi seg fort. I høve opninga av det første offentlege operahuset i Venezia i 1637 skreiv han fleire verk for scenen, mellom anna ''Il ritorno d’Ulisse in patria'' (1641) og ''L’incoronazione di Poppea'' (1642). Samtidig oversåg han ei utgåve av utvald geistleg musikk frå samlinga ''Selva morale e spirituale'' (1641). Han døydde i 1643 i Venezia etter ei reise til Cremona og Mantova. Venetianarane gav han ei fyrsteleg gravferd og han er gravlagt i kyrkja ''Santa Maria Gloriosa dei Frari'' der det finst ein minneplakett i eit av kapella som flankerer hovudkoret. == Musikk == === Madrigalar === [[Fil:Monteverdi - cruda amarilli.ogg|mini|Madrigalen «Cruda Amarilli» framført av MIT Chamber Chorus.]] [[Fil:Monteverdi - Lamento della Ninfa.ogg|mini|«Lamento della Ninfa» frå ''Madrigali Guerrieri et Amorosi'']] Fram til han var førti år arbeidde Monteverdi hovudsakleg med [[madrigal]]ar og han gav ut totalt ni madrigalbøker. Dei første åtte viser ei enorm utvikling frå renessansemusikk til typisk monodisk barokkmusikk. ;Den femte Madrigalboka ''Quinto Libro'' (femte bok), publisert i 1605, viser overgangen frå renessanse- til barokkstil<ref>Ringer, Mark. ''Opera's First Master: The Musical Dramas of Claudio Monteverdi''. Canada: Amadeus Press, 2006.</ref>. Boka var kjernen i kontroversen mellom Monteverdi og [[Giovatni Artusi|Artusi]]. Monteverdi svarte på kritikken i forordet til den femte boka der han foreslo å dele musikken i to retningar, den gamle renessansestilen som han kalla ''prima prattica'' og den nye barokkstilen ''seconda prattica''. ''Prima prattica'' skildrar han som det [[Polyfoni|polyfone]] idealet til forgjengaren frå 1500-talet med strengt [[kontrapunkt]], førebudde [[dissonans]]ar og jambyrdige stemmer. ''Seconda prattica'' nytta eit mykje friare kontrapunkt med eit tiltakande hierarki mellom stemmene med vekt på [[sopran]] og [[bassrøyst|bass]]. I ''Prima Prattica'' skulle harmoniane kontrollere orda, i ''Seconda prattica'' skulle orda kontrollere harmoniane<ref>Schrade, Leo. ''Monteverdi: Creator of Modern Music''. New York: W. W. Norton and Company, 1950.</ref>. Dette representerer eit skritt mot den nye [[monodi]]ske stilen. Mange av dei nye madrigalane tok i bruk den særs moderne [[basso continuo|generalbass]]-teknikken. I tillegg viste den femte boka byrjinga på ein bevisst funksjonell tonalitet (dvs [[dur]]-[[moll]]-tonalitet i motsetnad til [[Modal skala|modal]] tonalitet). ;Den åttande madrigalboka ''Ottavo Libro'' (åttande bok), publisert i 1638, inkluderer dei såkalla ''Madrigali de guerrieri ed amorosi'' (dvs «Madrigaler om krig og kjærleik»), som mange rekna for å vere høgdepunktet til madrigalforma. Medan han var i Venezia fullførte Monteverdi si sjette, sjuande og åttande madrigalbok. Den åttande er den største og inneheld verk skriven over ein trettiårsperiode. Volumet inneheld mellom anna ein dramatisk scene i ''Tancredi e Clorinda'' (1624) der orkester og stemmer dannar to separate grupper som spelar mot kvarandre. Truleg vart Monteverdi inspirert av dei to motståande balkongane i Markuskyrkja til å prøve dette oppsettet. Eit anna trekk ved komposisjonen er at det er første gong [[tremolo]] og [[pizzicato]] vert nytta på strengeinstrument for å oppnå spesielle effektar i dramatiske scener. ;Den niande madrigalboka Den niande boka vart gjeven ut posthumt i 1651 og inneheld lettare stykke som [[canzonetta]]r i begge stilartane. === Operaer === [[Fil:Frontispiece of L'Orfeo.jpg|mini|portrett|venstre|Omslagsside av Monteverdi sin opera ''[[Orfeo|L'Orfeo]]'', Venezia 1609.]] Florentinaren [[Jacopo Peri]] skreiv rundt hundreårsskiftet dei første verka innanfor det ein i dag kallar opera og skapte dermed operaforma. Kort tid etter, i 1607, skreiv Monteverdi ''L'Orfeo'', den første operaen som utnyttar det fulle potensialet til sjangeren. Handlinga vert skildra i levande musikalske bilete og melodiane er lineære og klåre. Monteverdi skapte med ''L'Orfeo'' ein helt ny musikkstil, ''[[Opera seria|dramma per la musica]]'' (musikkdramaet). Den andre operaen til Monteverdi, ''L'Arianna'', vart uroppført i Mantova i 1608 og er den viktigaste og mest kjende av dei tidlege barokkoperaene. Handlinga dreier seg om den gamle greske legenda om [[Ariadne]] og [[Thesevs]]. Monteverdi komponerte i alt minst 18 operaer, men berre ''L'Orfeo'', ''L'Incoronazione di Poppea'', ''Il ritorno d'Ulisse in patria'' og den mest kjende [[arie]]n «Ariadnes klage» frå hans andre opera ''L’Arianna'' er bevart. Dei siste åra av livet sitt var Monteverdi mykje sjuk, men i denne tida komponerte han likevel to operatiske meisterverk: ''Il ritorno d'Ulisse in patria'' (1641) og den historiske operaen ''L'incoronazione di Poppea'' (1642) basert på livet til keisar [[Nero]]. === Kyrkjemusikk === [[Fil:Deus in adiutorium.ogg|mini|«Deus in adiutorium» frå ''Vespro della Beata Vergine'' (1610). Opptak frå San Filippo-kyrkja i Torino i 2000.]] I Mantova ser det ikkje ut til at Monteverdi hadde noko ansvar for kyrkjemusikk før han vart utnemnd til ''maestro di capella'' i 1601. Det første kyrkjemusikalske verket han publiserte var ei [[Messe i musikk|messe]] i ''primo prattica'' (gammal) stil med tema etter [[motett]]en til [[Nicolas Gombert]] ''In illo tempore'' frå 1554. Seinare vart denne ein del av den kjende ''Vespro della Beata Vergine'' (1610, ofte feilaktig kalla «Mariavesper») som hovudsakleg er i ''seconda prattica''-stil.<ref>Halsey, William D., red. ''Collier's Encyclopedia''. Bd. 16. New York: MacMillan Educational Company, 1991.</ref> Desse ''Vesper-salmane'' er eit godt døme på ein tidleg komposisjon med gjentaking og kontraster - fleire satsar har ein klår ''[[ritornello]]''. Det publiserte verket er i stort format og det har vore ein del usemje om meininga var at alle satsane skulle framførast i ei og same gudsteneste. Likevel er det fleire indikasjonar på ein indre samanheng. I si store breidde er verket ein forløpar for høgdepunkta i barokkmusikken, som [[Georg Friedrich Händel|Händels]] ''[[Händels Messias|Messias]]'' og [[Johann Sebastian Bach|J.S. Bachs]] ''[[Matteuspasjonen av Bach|Matteuspasjonen]]''. Kvar av delane (det er 24 til saman) er fullt utvikla både musikalsk og dramatisk og den instrumentale teksturen er utnytta for å oppnå presise dramatiske og emosjonelle verknader på ein måte som den gong var helt ny. == Verk == [[fil:Monteverdi-cor mio mentre vi miro.ogg|mini|Cor Mio Mentre Vi Miro]] [[fil:Monteverdi - cruda amarilli.ogg|mini|Cruda Amarilli]] === Verdslege vokalverk === * ''Canzonette'' 3 v., 1584 * 6 bøker med ''Madrigali'' a 5 v. 1587, 1590, 1592, 1603, 1605 (med [[Basso continuo|B.c.]]), 1614 (med B.c., con uno dialogo a 7 v.) * ''Concerto'', 7. madrigalbok 1-4 e 6 v. 1619 * ''Madrigali guerrieri eit amorosi'' …libro 8° 1-8 v. con B.c., 1638 * ''Madrigali e canzonette libro'' 9°, 1651 * 2 bøker ''Scherzi musicali'' 1607 u. 1632 * ''Lamento d’Arianna'', 1623; med latinsk tekst som «Pianto della Madonna», i: Selva morale… 1641 === Operaer og sceneverk === [[Fil:Monteverdi-Ritorno.png|mini|Utdrag frå ''Il ritorno d'Ulisse in patria'']] [[Fil:Monteverdi - Combattimento - Battle music.ogg|mini|Frå ''Il combattimento di Tancredi e Clorinda'']] * ''[[Orfeo|L’Orfeo]]'', Mantova 1607 * ''L’Arianna'', Mantova 1608 * <span style="color:#777777">Prolog til ''L’idroppica'' (''Guarini'') Mantova 1608 (tapt)</span> * ''Il ballo delle ingrate'', Mantova 1608 * Ballett ''Tirsi e Clori'' Mantova 1616 * Prolog til ''Maddalena'', Mantova 1617 * <span style="color:#777777">Intermedien ''Le nozze di Teti e di Peleo'', Mantova 1617 (tapt)</span> * <span style="color:#777777">''Andromeda'', Mantova 1617 (tapt)</span> * <span style="color:#777777">''Lamento d’Apollo'', ca. 1620 (tapt)</span> * ''Il combattimento di Tancredi e Clorinda'', Venezia 1624 * <span style="color:#777777">''La finta pazza Licori'', Mantova 1627 (tapt)</span> * <span style="color:#777777">''Armida'' 1627 (tapt)</span> * <span style="color:#777777">Prolog og Intermezzo, u.&nbsp;''A. Gli amori di Diana e di Endimione'', [[Parma]] 1628 (tapt)</span> * <span style="color:#777777">''Torneo Mercurio eit Marte'', ebd. 1628 (tapt)</span> * <span style="color:#777777">''Proserpina rapita'', Venezia 1630 (tapt)</span> * ''Ballo in onore dell’Imperatore Ferdinando III'', [[Wien]] 1637 * ''Il ritorno d’Ulisse in patria'', Venezia 1640 * <span style="color:#777777">''Le nozze d’Enea con Lavinia'', Venezia 1641 (tapt)</span> * <span style="color:#777777">Ballett ''La vittoria d’amore'', [[Piacenza]] 1641 (Venezia)</span> * ''L’incoronazione di Poppea'', Venezia 1642 (finst i to versjonar) === Kyrkjemusikk === * ''Sacrae cantiunculae'' 3 v., 1582 * ''Madrigali spirituali'' 4 v., [[Brescia]] 1583 * ''Vespro della beata vergine (Marienvesper) da concerto composta sopra canti fermi'', 1610 * ''Selva morale e spirituale'' 1641 * ''Messa'' a 4 v. eit salmi a 1-8 v. e parte da cappella & con le litanie della B.V. 1650 == Kjelder == {{refopning}} * ''Denne artikkelen bygger på «[[:nb:Claudio Monteverdi|Claudio Monteverdi]]» frå {{Wikipedia-utgåve|nb}}, den 17. juli 2010.'' {{refslutt}} {{fotnoteliste|2}} === Litteratur === * Arnold, Denis (1975). ''Monteverdi.'' London, J.M. Dent & Sons Ltd. ISBN 0-460-03155-4 * [[Manfred Bukofzer|Bukofzer, Manfred]] (1947). ''Music in the Baroque Era''. New York, W.W. Norton & Co. ISBN 0-393-09745-5 * Carter, Tim (1992). ''Music in Late Renaissance og Early Baroque Italy''. Amadeus Press, 1992. ISBN 0-931340-53-5 * [http://www2.rhbnc.ac.uk/~uhwm006/montbib.html Bibliografi av Geoffrey Chew (University of London)] * {{cite book | last = Fabbri | first = Paolo | translator= Tim Carter | title = Monteverdi | date = 1994 | publisher = Cambridge University Press | location = Cambridge og New York | isbn = 0-52-135133-2 }} * Osthoff, Wolfgang: ''Das dramatische Spätwerk Claudio Monteverdis.'' Hans Schneider, Tutzing 1960. * Konold, Wulf: ''Monteverdi.'' Rowohlt, Reinbek bei Hamburg 1986. ISBN 3-499-50348-4 * Passuht, Laszlo: ''Divio Claudio: ein Monteverdiroman.'' Dt. Verl. für Musik, Leipzig 1982, 1989. ISBN 3-370-00310-4 * Stattkus, Manfred H.: ''Claudio Monteverdi. Verzeichnis der erhaltenen Werke'' (SV). Bergkamen 1985. ([http://www.stattkus-musik.de Kurzfassung]) * {{cite book|last= Stevens|first= Denis, oms. og red.|year= 1995|title= The Letters of Claudio Monteverdi. Revised Edition|location= Oxford, UK|publisher= Clarendon Press|isbn= 978-0-19-816414-2 }} * Schrade, Leo (1979). ''Monteverdi''. London, Victor Gollancz Ltd. ISBN 0-575-01472-5 * {{cite book | last = Leopold | first = Silke | translator= Anne Smith | title = Monteverdi (Music in Transition) | year = 1991 | publisher = Clarendon Press | location = Oxford | isbn = 0-19-315248-7}} * Leopold, Silke: ''Monteverdi und seine Zeit.'' Laaber-Verl., Laaber 2002 (3. Aufl.). ISBN 3-921518-72-5 * Tomlinson, Gary: ''Monteverdi og the End of the Renaissance.'' University of California Press, Berkeley 1990. ISBN 0-520-06980-3 * Whenham, John og Richard Wistreich (red., 2007). ''The Cambridge Companion to Monteverdi''. Cambridge Companions to Music. Cambridge og New York: Cambridge University Press. ISBN 0-521-87525-0 (cloth) ISBN 0-521-69798-0 (pbk) == Bakgrunnsstoff == {{Commons}} * {{DNB-Portal|118583700}} * [http://web.archive.org/20001018164729/www.geocities.com/vienna/1790/m_works.htm Fullstendig liste over alle Monteverdis verk, inklusive innhaldet av madrigalbøkene] (engelsk) * [http://www.monteverdivespers.com Website dedisert til Monteverdis ''Vespers'' 1610] (engelsk) * [http://bach.nau.edu/Monteverdi/Lauda.html Lauda Jerusalem] frå ''Vespro della Beata Vergine'' som interaktiv hypermedia ved [http://bach.nau.edu/ BinAural Collaborative Hypertext] * [http://www.sybervision.com/Composers/02Monteverdi.mp3 Biografi på mp3] (engelsk) * [http://www.thefullmonteverdi.co.uk The Full Monteverdi – Film basert på Monteverdis fjerde bok] ;Notar {{WIMA|Monteverdi}} {{ChoralWiki}} * {{IMSLP|id=Monteverdi, Claudio|cname=Claudio Monteverdi}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Italienske komponistar]] [[Kategori:Renessansekomponistar]] [[Kategori:Barokkomponistar]] [[Kategori:Operakomponistar]] [[Kategori:Folk frå Cremona]] [[Kategori:Gambistar]] [[Kategori:Utvalde artiklar 2019]] demen1erva0013y05xg6qim4ndloo07 0 33897 3399166 2519120 2022-08-17T12:57:31Z Ranveig 39 wikitext text/x-wiki {{faste}} '''Feitetysdag''' eller '''feittysdag''' er tysdag føre [[oskeonsdag]], og den siste dagen før [[faste|fasta]] tek til. Som namnet seier, fell han alltid på ein [[tysdag]]. Dette er ikkje ein dag frå den kriste liturgien, men ein folkeleg festdag i oppkøyringa til den kristne [[faste]]tida. Det har vore [[tradisjon]] for å eta mykje feit mat på feitetysdagen for å vera best mogleg budd på fasteperioden, og for å tøma skapa for ingrediensar ein ikkje treng i [[faste|fasta]]. Matskikkane har halde seg godt mange stader, endå det no er få som fastar etterpå. == Tidspunkt == Datoen for feitetysdag varierer frå [[3. februar]] til 9. [[mars]] ut frå [[påske#Påsketiden|når påska er]]. Feitetysdag fell på [[{{Bevegeleg heilagdag|feitetysdag|{{CURRENTYEAR}}}}]] i [[{{CURRENTYEAR}}]], og på [[{{Bevegeleg heilagdag|feitetysdag|{{#expr:{{CURRENTYEAR}}+1}}}}]] i [[{{#expr:{{CURRENTYEAR}}+1}}]]. == Ulike namn og skikkar == [[Fil:Fastelavensbolle.jpg|mini|Fastelavensbolle]] Feittysdagen er kjend under fleire namn. Eit av desse er ''sjumålsdagen'' fordi ein helst skulle eta sju måltid.<ref>NRK Sogn og Fjordane: [http://www.nrk.no/nyheter/distrikt/nrk_sogn_og_fjordane/1.6997330 I dag er det feitetysdag]</ref> Det vart brukt ein stav, ''sjumålsstaven'', for å halda teljinga på måltida. Dagens siste måltid var gjerne eit stort smørbrød.<ref>St. Olavs blogg [http://st-olav.blogspot.no/2009/02/fetetirsdag.html Fetetirsdag]</ref> Eit anna namn er ''kvitetysdag'' fordi det ein åt, gjerne var kvitt, som egg, mjølk eller mjøl. [[Fastelavn]]sbollen er endå eit teikn på dette.<ref>Store Norske Leksikon: [http://snl.no/fetetirsdag fetetirsdag]</ref> I Hardanger vart dagen kalla ''grauttysdag'' fordi ein åt [[rømmegraut]]. Fata vart jamleg oppfylte, og det vart sagt at skeia aldri måtte bli tørr.<ref>St. Olavs blogg [http://st-olav.blogspot.no/2009/02/fetetirsdag.html Fetetirsdag]</ref> I mange land er feitetysdagen kjend som ''mardi gras'' ([[fransk]] for ‘feitetysdag’) og er den siste dagen i [[karneval]]et. Den mest kjende feitetysdagsfeiringa er karnevalet i [[Rio de Janeiro]]. I [[engelsk]]talande land er dagen kjend som ''Shrove Tuesday'' (etter fortidsforma av ''shrive'', som tyder ''[[skrifte]]''), ''Pancake Tuesday'' eller ''Pancake Day''. Dei to sistnemnde viser til skikken med å eta mange [[pannekake]]r av [[smør]], [[egg]] og [[sukker]] ein skulle bruka opp føre fasta.<ref name="Melitta Weiss Adamson, Francine Segan 2008">{{cite book|url=http://books.google.com/books?id=PPDIx6WWuOQC&pg=PA354&dq=Anglican+Mardi+Gras&hl=en&ei=8am8Tp_PCqPg0QH0t5y-BA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CDUQ6AEwAA#v=onepage&q=Anglican%20Mardi%20Gras&f=false|title=Entertaining from Ancient Rome to the Super Bowl|author=Melitta Weiss Adamson, Francine Segan|publisher=[[ABC-CLIO]]|year=2008|quote=In Anglican countries, Mardis Gras is known as ''Shrove Tuesday''-from ''shrive'' meaning "confess"-or ''Pancake Day''-after the breakfast food that symbolizes one final hearty meal of eggs, butter, and sugar before the fast.}}</ref> Mange stader har ein tradisjonar der ein kappspring med pannekaker i panner i samband med feiringa av dagen.<ref>BBC.co.uk: [http://www.bbc.co.uk/religion/religions/christianity/holydays/lent_1.shtml#h2 Shrove Tuesday], Lent.</ref> == Kjelder == {{fotnoteliste}} [[Kategori:Faste]] [[Kategori:Tysdag]] 3eg5j8b4l6ouppcjqtq7yo33sr2n9iy 0 37013 3399188 3399091 2022-08-17T17:37:37Z 89.8.70.112 /* Singlar */ wikitext text/x-wiki {{infoboks musikar}} '''Willie Hugh Nelson''' ({{fødd|30. april|1933|Nelson, Willie}}) er ein amerikansk [[artist]] og [[låtskrivar]] fødd i [[Abbott i Texas]]. == Utvalde verk == === Album === [[Fil:Willie UK2K7 1.JPG|mini|upright|Willie Nelson i Cardiff 2007]] * ''Yesterday's Wine'' (1971) * ''Shotgun Willie'' (1973) * ''Troublemaker'' (1973) * ''Phases and Stages'' (1974) * ''Red Headed Stranger'' (1975) * ''Sound in Your Mind'' (1976) * ''Wanted: The Outlaws!'' (1976), med [[Jessi Colter]], Tompall Glaser og [[Waylon Jennings]]* * ''Stardust'' (1978) * ''Willie and Family Live'' (1978) * ''Honeysuckle Rose'' (1980) * ''Somewhere Over the Rainbow'' (1981], med Freddie Powers * ''Greatest Hits and Some That Will Be'' (1981) * ''The Winning Hand]'' (1982), med [[Dolly Parton]], [[Kris Kristofferson]] og [[Brenda Lee]] * ''Always On My Mind'' (1982)^† * ''Pancho and Lefty'' (1982), med Merle Haggard * ''City of New Orleans'' (1984) * ''Music From «Songwriter»'' (1984), med Kris Kristofferson * ''Promised Land'' (1986) * ''The IRS Tapes: Who'll Buy My Memories?'' (1992) * ''Across The Borderline'' (1993) * ''Healing Hands of Time'' (1994) * ''Revolutions of Time 1975-1993'' (1995) * ''Teatro'' (1998) * ''The Great Divide'' (2002) * ''Crazy: The Demo Sessions'' (200) * ''Angels & Outlaws'' (2004) * ''Songs for Tsunami Relief: Austin to South Asia'' (2005) * ''Countryman'' (2005) * ''[[Brokeback Mountain]] The Soundtrack'' (2005) * ''You Don't Know Me: The Songs of Cindy Walker'' (2006) Album med The Highwaymen ([[Johnny Cash]], [[Waylon Jennings]] og [[Kris Kristofferson]]) * ''Highwaymen'' (Columbia, [[1985]]) * ''Live'' (Image, [[1986]]) * ''Highwaymen 2'' (Columbia, [[1990]]) * ''The Road Goes On Forever'' (Liberty, [[1995]]) * ''Highwaymen Ride Again'' (Sony, [[1995]]) * ''Super Hits'' (Columbia, [[1999]]) * ''The Road Goes On Forever'' [Bonus Tracks] (Capitol/EMI, [[2005]]) * ''The Road Goes On Forever'' [CD & DVD] (Capitol, [[2005]]) * ''Country Legends'' (DeLuxe Holland, [[2005]]) Album med [[Waylon Jennings]] * ''Waylon and Willie'' (RCA, [[1978]]) * ''WWII'' (RCA, [[1982]]) ===Singlar=== (utval) *«[[Blue Eyes Crying in the Rain]]» (1975) *«[[Georgia on My Mind]]» (1978) *«[[September Song]]» (1979) *«[[White Christmas]]» (1979) *«[[Help Me Make It Through the Night]]» (1980) *«[[Let It Be Me av The Everly Brothers|Let It Be Me]]» (1982) *«[[Take It to the Limit av Eagles|Take It to the Limit]]» (1983) *«[[Always on My Mind]]» (1982, førsteplass på [[Hot Country Songs-lista]])<ref name=whitburn>{{cite book|last=Whitburn|first=Joel|title=Hot Country Songs 1944 to 2008|publisher=Record Research, Inc|year=2008|pages=294–296|isbn=978-0-89820-177-2}}</ref> *«[[City of New Orleans (song)|City of New Orleans]]» (1984, førsteplass på Hot Country Songs-lista)<ref name=whitburn/> === Filmar === [[Fil:Willie UK2K7 2.JPG|mini|Willie med gitaren sin "Trigger" i Cardiff, Wales, Januar 2007]] * ''The Electric Horseman'' ([[1979]]) * ''Honeysuckle Rose'' ([[1980]]) * ''Thief'' ([[1981]]) * ''Barbarosa '' ([[1982]]) * ''Songwriter '' ([[1984]]) * ''Red-Headed Stranger'' ([[1986]]) * ''Stagecoach'' ([[1986]]) * ''Wag the Dog'' ([[1997]]) * ''Austin Powers : The Spy Who Shagged Me'' ([[1997]]) * ''Half Baked'' ([[1998]]) * ''The Dukes of Hazzard'' ([[2005]]) * ''Angles In Montgomery'' ([[2006]]) == Kjelder == {{reflist}} Wikipedia en, Wikipedia no. {{refbetre|dato=2022}} == Bakgrunnsstoff == * [http://www.allmusic.com/artist/willie-nelson-p1743 allmusic.com] * [http://www.nashvillesongwritersfoundation.com/fame/nelson.html Nashville Songwriters Hall of Fame] * [http://www.imdb.com/name/nm0005268/ Filmografi på IMDB] {{spire|musikk}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:USA-amerikanske songarar]] [[Kategori:USA-amerikanske countryartistar]] [[Kategori:USA-amerikanske gitaristar]] [[Kategori:USA-amerikanske låtskrivarar]] [[Kategori:USA-amerikanske skodespelarar]] [[Kategori:Folk frå Texas]] dnfd3uo0wzgojeyud7lxo00mbxf01mu 3399189 3399188 2022-08-17T17:45:52Z 89.8.70.112 /* Singlar */ wikitext text/x-wiki {{infoboks musikar}} '''Willie Hugh Nelson''' ({{fødd|30. april|1933|Nelson, Willie}}) er ein amerikansk [[artist]] og [[låtskrivar]] fødd i [[Abbott i Texas]]. == Utvalde verk == === Album === [[Fil:Willie UK2K7 1.JPG|mini|upright|Willie Nelson i Cardiff 2007]] * ''Yesterday's Wine'' (1971) * ''Shotgun Willie'' (1973) * ''Troublemaker'' (1973) * ''Phases and Stages'' (1974) * ''Red Headed Stranger'' (1975) * ''Sound in Your Mind'' (1976) * ''Wanted: The Outlaws!'' (1976), med [[Jessi Colter]], Tompall Glaser og [[Waylon Jennings]]* * ''Stardust'' (1978) * ''Willie and Family Live'' (1978) * ''Honeysuckle Rose'' (1980) * ''Somewhere Over the Rainbow'' (1981], med Freddie Powers * ''Greatest Hits and Some That Will Be'' (1981) * ''The Winning Hand]'' (1982), med [[Dolly Parton]], [[Kris Kristofferson]] og [[Brenda Lee]] * ''Always On My Mind'' (1982)^† * ''Pancho and Lefty'' (1982), med Merle Haggard * ''City of New Orleans'' (1984) * ''Music From «Songwriter»'' (1984), med Kris Kristofferson * ''Promised Land'' (1986) * ''The IRS Tapes: Who'll Buy My Memories?'' (1992) * ''Across The Borderline'' (1993) * ''Healing Hands of Time'' (1994) * ''Revolutions of Time 1975-1993'' (1995) * ''Teatro'' (1998) * ''The Great Divide'' (2002) * ''Crazy: The Demo Sessions'' (200) * ''Angels & Outlaws'' (2004) * ''Songs for Tsunami Relief: Austin to South Asia'' (2005) * ''Countryman'' (2005) * ''[[Brokeback Mountain]] The Soundtrack'' (2005) * ''You Don't Know Me: The Songs of Cindy Walker'' (2006) Album med The Highwaymen ([[Johnny Cash]], [[Waylon Jennings]] og [[Kris Kristofferson]]) * ''Highwaymen'' (Columbia, [[1985]]) * ''Live'' (Image, [[1986]]) * ''Highwaymen 2'' (Columbia, [[1990]]) * ''The Road Goes On Forever'' (Liberty, [[1995]]) * ''Highwaymen Ride Again'' (Sony, [[1995]]) * ''Super Hits'' (Columbia, [[1999]]) * ''The Road Goes On Forever'' [Bonus Tracks] (Capitol/EMI, [[2005]]) * ''The Road Goes On Forever'' [CD & DVD] (Capitol, [[2005]]) * ''Country Legends'' (DeLuxe Holland, [[2005]]) Album med [[Waylon Jennings]] * ''Waylon and Willie'' (RCA, [[1978]]) * ''WWII'' (RCA, [[1982]]) ===Singlar=== (utval) *«[[Blue Eyes Crying in the Rain]]» (1975) *«[[Georgia on My Mind]]» (1978) *«[[September Song]]» (1979) *«[[White Christmas]]» (1979) *«[[Help Me Make It Through the Night]]» (1980) *«[[Let It Be Me av The Everly Brothers|Let It Be Me]]» (1982) *«[[Take It to the Limit av Eagles|Take It to the Limit]]» (1983) *«[[Always on My Mind]]» (1982, førsteplass på [[Hot Country Songs-lista]])<ref name=whitburn>{{cite book|last=Whitburn|first=Joel|title=Hot Country Songs 1944 to 2008|publisher=Record Research, Inc|year=2008|pages=294–296|isbn=978-0-89820-177-2}}</ref> *«[[City of New Orleans (song)|City of New Orleans]]» (1984, førsteplass på Hot Country Songs-lista)<ref name=whitburn/> *«[[Have You Ever Seen the Rain?|Have You Ever Seen the Rain]]» m. [[Paula Nelson]] (2019)<ref>{{cite web |title=Willie Nelson - Have You Ever Seen The Rain? |url=https://daily.plaympe.com/willie-nelson-have-you-ever-seen-the-rain/ |website=Daily Play MPE® |access-date=September 28, 2019 |date=July 24, 2019}}</ref> === Filmar === [[Fil:Willie UK2K7 2.JPG|mini|Willie med gitaren sin "Trigger" i Cardiff, Wales, Januar 2007]] * ''The Electric Horseman'' ([[1979]]) * ''Honeysuckle Rose'' ([[1980]]) * ''Thief'' ([[1981]]) * ''Barbarosa '' ([[1982]]) * ''Songwriter '' ([[1984]]) * ''Red-Headed Stranger'' ([[1986]]) * ''Stagecoach'' ([[1986]]) * ''Wag the Dog'' ([[1997]]) * ''Austin Powers : The Spy Who Shagged Me'' ([[1997]]) * ''Half Baked'' ([[1998]]) * ''The Dukes of Hazzard'' ([[2005]]) * ''Angles In Montgomery'' ([[2006]]) == Kjelder == {{reflist}} Wikipedia en, Wikipedia no. {{refbetre|dato=2022}} == Bakgrunnsstoff == * [http://www.allmusic.com/artist/willie-nelson-p1743 allmusic.com] * [http://www.nashvillesongwritersfoundation.com/fame/nelson.html Nashville Songwriters Hall of Fame] * [http://www.imdb.com/name/nm0005268/ Filmografi på IMDB] {{spire|musikk}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:USA-amerikanske songarar]] [[Kategori:USA-amerikanske countryartistar]] [[Kategori:USA-amerikanske gitaristar]] [[Kategori:USA-amerikanske låtskrivarar]] [[Kategori:USA-amerikanske skodespelarar]] [[Kategori:Folk frå Texas]] gvntickpe36u1ppuyphipwayxn6cpbl 3399190 3399189 2022-08-17T17:47:05Z 89.8.70.112 /* Filmar */ wikitext text/x-wiki {{infoboks musikar}} '''Willie Hugh Nelson''' ({{fødd|30. april|1933|Nelson, Willie}}) er ein amerikansk [[artist]] og [[låtskrivar]] fødd i [[Abbott i Texas]]. == Utvalde verk == === Album === [[Fil:Willie UK2K7 1.JPG|mini|upright|Willie Nelson i Cardiff 2007]] * ''Yesterday's Wine'' (1971) * ''Shotgun Willie'' (1973) * ''Troublemaker'' (1973) * ''Phases and Stages'' (1974) * ''Red Headed Stranger'' (1975) * ''Sound in Your Mind'' (1976) * ''Wanted: The Outlaws!'' (1976), med [[Jessi Colter]], Tompall Glaser og [[Waylon Jennings]]* * ''Stardust'' (1978) * ''Willie and Family Live'' (1978) * ''Honeysuckle Rose'' (1980) * ''Somewhere Over the Rainbow'' (1981], med Freddie Powers * ''Greatest Hits and Some That Will Be'' (1981) * ''The Winning Hand]'' (1982), med [[Dolly Parton]], [[Kris Kristofferson]] og [[Brenda Lee]] * ''Always On My Mind'' (1982)^† * ''Pancho and Lefty'' (1982), med Merle Haggard * ''City of New Orleans'' (1984) * ''Music From «Songwriter»'' (1984), med Kris Kristofferson * ''Promised Land'' (1986) * ''The IRS Tapes: Who'll Buy My Memories?'' (1992) * ''Across The Borderline'' (1993) * ''Healing Hands of Time'' (1994) * ''Revolutions of Time 1975-1993'' (1995) * ''Teatro'' (1998) * ''The Great Divide'' (2002) * ''Crazy: The Demo Sessions'' (200) * ''Angels & Outlaws'' (2004) * ''Songs for Tsunami Relief: Austin to South Asia'' (2005) * ''Countryman'' (2005) * ''[[Brokeback Mountain]] The Soundtrack'' (2005) * ''You Don't Know Me: The Songs of Cindy Walker'' (2006) Album med The Highwaymen ([[Johnny Cash]], [[Waylon Jennings]] og [[Kris Kristofferson]]) * ''Highwaymen'' (Columbia, [[1985]]) * ''Live'' (Image, [[1986]]) * ''Highwaymen 2'' (Columbia, [[1990]]) * ''The Road Goes On Forever'' (Liberty, [[1995]]) * ''Highwaymen Ride Again'' (Sony, [[1995]]) * ''Super Hits'' (Columbia, [[1999]]) * ''The Road Goes On Forever'' [Bonus Tracks] (Capitol/EMI, [[2005]]) * ''The Road Goes On Forever'' [CD & DVD] (Capitol, [[2005]]) * ''Country Legends'' (DeLuxe Holland, [[2005]]) Album med [[Waylon Jennings]] * ''Waylon and Willie'' (RCA, [[1978]]) * ''WWII'' (RCA, [[1982]]) ===Singlar=== (utval) *«[[Blue Eyes Crying in the Rain]]» (1975) *«[[Georgia on My Mind]]» (1978) *«[[September Song]]» (1979) *«[[White Christmas]]» (1979) *«[[Help Me Make It Through the Night]]» (1980) *«[[Let It Be Me av The Everly Brothers|Let It Be Me]]» (1982) *«[[Take It to the Limit av Eagles|Take It to the Limit]]» (1983) *«[[Always on My Mind]]» (1982, førsteplass på [[Hot Country Songs-lista]])<ref name=whitburn>{{cite book|last=Whitburn|first=Joel|title=Hot Country Songs 1944 to 2008|publisher=Record Research, Inc|year=2008|pages=294–296|isbn=978-0-89820-177-2}}</ref> *«[[City of New Orleans (song)|City of New Orleans]]» (1984, førsteplass på Hot Country Songs-lista)<ref name=whitburn/> *«[[Have You Ever Seen the Rain?|Have You Ever Seen the Rain]]» m. [[Paula Nelson]] (2019)<ref>{{cite web |title=Willie Nelson - Have You Ever Seen The Rain? |url=https://daily.plaympe.com/willie-nelson-have-you-ever-seen-the-rain/ |website=Daily Play MPE® |access-date=September 28, 2019 |date=July 24, 2019}}</ref> === Filmar === [[Fil:Willie UK2K7 2.JPG|mini|Willie med gitaren sin "Trigger" i Cardiff i Wales (2007)]] * ''The Electric Horseman'' ([[1979]]) * ''Honeysuckle Rose'' ([[1980]]) * ''Thief'' ([[1981]]) * ''Barbarosa '' ([[1982]]) * ''Songwriter '' ([[1984]]) * ''Red-Headed Stranger'' ([[1986]]) * ''Stagecoach'' ([[1986]]) * ''Wag the Dog'' ([[1997]]) * ''Austin Powers : The Spy Who Shagged Me'' ([[1997]]) * ''Half Baked'' ([[1998]]) * ''The Dukes of Hazzard'' ([[2005]]) * ''Angles In Montgomery'' ([[2006]]) == Kjelder == {{reflist}} Wikipedia en, Wikipedia no. {{refbetre|dato=2022}} == Bakgrunnsstoff == * [http://www.allmusic.com/artist/willie-nelson-p1743 allmusic.com] * [http://www.nashvillesongwritersfoundation.com/fame/nelson.html Nashville Songwriters Hall of Fame] * [http://www.imdb.com/name/nm0005268/ Filmografi på IMDB] {{spire|musikk}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:USA-amerikanske songarar]] [[Kategori:USA-amerikanske countryartistar]] [[Kategori:USA-amerikanske gitaristar]] [[Kategori:USA-amerikanske låtskrivarar]] [[Kategori:USA-amerikanske skodespelarar]] [[Kategori:Folk frå Texas]] feixnkcd4a03eo3xi51svm645y5qoat 3399199 3399190 2022-08-18T01:16:02Z 89.8.70.112 https://en.wikipedia.org/wiki/Willie_Nelson_singles_discography#1950s_and_1960s wikitext text/x-wiki {{infoboks musikar}} '''Willie Hugh Nelson''' ({{fødd|30. april|1933|Nelson, Willie}}) er ein amerikansk [[artist]] og [[låtskrivar]] fødd i [[Abbott i Texas]]. == Utvalde verk == === Album === [[Fil:Willie UK2K7 1.JPG|mini|upright|Willie Nelson i Cardiff 2007]] * ''Yesterday's Wine'' (1971) * ''Shotgun Willie'' (1973) * ''Troublemaker'' (1973) * ''Phases and Stages'' (1974) * ''Red Headed Stranger'' (1975) * ''Sound in Your Mind'' (1976) * ''Wanted: The Outlaws!'' (1976), med [[Jessi Colter]], Tompall Glaser og [[Waylon Jennings]]* * ''Stardust'' (1978) * ''Willie and Family Live'' (1978) * ''Honeysuckle Rose'' (1980) * ''Somewhere Over the Rainbow'' (1981], med Freddie Powers * ''Greatest Hits and Some That Will Be'' (1981) * ''The Winning Hand]'' (1982), med [[Dolly Parton]], [[Kris Kristofferson]] og [[Brenda Lee]] * ''Always On My Mind'' (1982)^† * ''Pancho and Lefty'' (1982), med Merle Haggard * ''City of New Orleans'' (1984) * ''Music From «Songwriter»'' (1984), med Kris Kristofferson * ''Promised Land'' (1986) * ''The IRS Tapes: Who'll Buy My Memories?'' (1992) * ''Across The Borderline'' (1993) * ''Healing Hands of Time'' (1994) * ''Revolutions of Time 1975-1993'' (1995) * ''Teatro'' (1998) * ''The Great Divide'' (2002) * ''Crazy: The Demo Sessions'' (200) * ''Angels & Outlaws'' (2004) * ''Songs for Tsunami Relief: Austin to South Asia'' (2005) * ''Countryman'' (2005) * ''[[Brokeback Mountain]] The Soundtrack'' (2005) * ''You Don't Know Me: The Songs of Cindy Walker'' (2006) Album med The Highwaymen ([[Johnny Cash]], [[Waylon Jennings]] og [[Kris Kristofferson]]) * ''Highwaymen'' (Columbia, [[1985]]) * ''Live'' (Image, [[1986]]) * ''Highwaymen 2'' (Columbia, [[1990]]) * ''The Road Goes On Forever'' (Liberty, [[1995]]) * ''Highwaymen Ride Again'' (Sony, [[1995]]) * ''Super Hits'' (Columbia, [[1999]]) * ''The Road Goes On Forever'' [Bonus Tracks] (Capitol/EMI, [[2005]]) * ''The Road Goes On Forever'' [CD & DVD] (Capitol, [[2005]]) * ''Country Legends'' (DeLuxe Holland, [[2005]]) Album med [[Waylon Jennings]] * ''Waylon and Willie'' (RCA, [[1978]]) * ''WWII'' (RCA, [[1982]]) ===Singlar=== (utval) *«[[Blue Eyes Crying in the Rain]]» (1975, førsteplass på [[Hot Country Songs-lista]]) *«[[Georgia on My Mind]]» (1978) *«[[September Song]]» (1979) *«[[White Christmas]]» (1979) *«[[Help Me Make It Through the Night]]» (1980) *«[[Let It Be Me av The Everly Brothers|Let It Be Me]]» (1982) *«[[Take It to the Limit av Eagles|Take It to the Limit]]» (1983) *«[[Always on My Mind]]» (1982, førsteplass på Hot Country Songs-lista)<ref name=whitburn>{{cite book|last=Whitburn|first=Joel|title=Hot Country Songs 1944 to 2008|publisher=Record Research, Inc|year=2008|pages=294–296|isbn=978-0-89820-177-2}}</ref> *«[[City of New Orleans (song)|City of New Orleans]]» (1984, førsteplass på Hot Country Songs-lista)<ref name=whitburn/> *«Mendocino County Line», m. [[Lee Ann Womack]] *«[[Have You Ever Seen the Rain?|Have You Ever Seen the Rain]]» m. [[Paula Nelson]] (2019)<ref>{{cite web |title=Willie Nelson - Have You Ever Seen The Rain? |url=https://daily.plaympe.com/willie-nelson-have-you-ever-seen-the-rain/ |website=Daily Play MPE® |access-date=September 28, 2019 |date=July 24, 2019}}</ref> === Filmar === [[Fil:Willie UK2K7 2.JPG|mini|Willie med gitaren sin "Trigger" i Cardiff i Wales (2007)]] * ''The Electric Horseman'' ([[1979]]) * ''Honeysuckle Rose'' ([[1980]]) * ''Thief'' ([[1981]]) * ''Barbarosa '' ([[1982]]) * ''Songwriter '' ([[1984]]) * ''Red-Headed Stranger'' ([[1986]]) * ''Stagecoach'' ([[1986]]) * ''Wag the Dog'' ([[1997]]) * ''Austin Powers : The Spy Who Shagged Me'' ([[1997]]) * ''Half Baked'' ([[1998]]) * ''The Dukes of Hazzard'' ([[2005]]) * ''Angles In Montgomery'' ([[2006]]) == Kjelder == {{reflist}} Wikipedia en, Wikipedia no. {{refbetre|dato=2022}} == Bakgrunnsstoff == * [http://www.allmusic.com/artist/willie-nelson-p1743 allmusic.com] * [http://www.nashvillesongwritersfoundation.com/fame/nelson.html Nashville Songwriters Hall of Fame] * [http://www.imdb.com/name/nm0005268/ Filmografi på IMDB] {{spire|musikk}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:USA-amerikanske songarar]] [[Kategori:USA-amerikanske countryartistar]] [[Kategori:USA-amerikanske gitaristar]] [[Kategori:USA-amerikanske låtskrivarar]] [[Kategori:USA-amerikanske skodespelarar]] [[Kategori:Folk frå Texas]] j9imuox1vjqjg4vgp6yp02laywd129b 3399200 3399199 2022-08-18T01:26:48Z 89.8.70.112 Ikkje hans Album | https://en.wikipedia.org/wiki/Willie_Nelson_albums_discography#1980s wikitext text/x-wiki {{infoboks musikar}} '''Willie Hugh Nelson''' ({{fødd|30. april|1933|Nelson, Willie}}) er ein amerikansk [[artist]] og [[låtskrivar]] fødd i [[Abbott i Texas]]. == Utvalde verk == === Album === [[Fil:Willie UK2K7 1.JPG|mini|upright|Willie Nelson i Cardiff 2007]] * ''Yesterday's Wine'' (1971) * ''Shotgun Willie'' (1973) * ''Troublemaker'' (1973) * ''Phases and Stages'' (1974) * ''Red Headed Stranger'' (1975) * ''Sound in Your Mind'' (1976) * ''Wanted: The Outlaws!'' (1976), med [[Jessi Colter]], Tompall Glaser og [[Waylon Jennings]]* * ''Stardust'' (1978) * ''Willie and Family Live'' (1978) * ''Honeysuckle Rose'' (1980) * ''Somewhere Over the Rainbow'' (1981], med Freddie Powers * ''Greatest Hits and Some That Will Be'' (1981) * ''The Winning Hand]'' (1982), med [[Dolly Parton]], [[Kris Kristofferson]] og [[Brenda Lee]] * ''Always On My Mind'' (1982) * ''Pancho and Lefty'' (1982), med Merle Haggard * ''City of New Orleans'' (1984) * ''Music From «Songwriter»'' (1984), med Kris Kristofferson * ''Promised Land'' (1986) * ''The IRS Tapes: Who'll Buy My Memories?'' (1992) * ''Across The Borderline'' (1993) * ''Healing Hands of Time'' (1994) * ''Revolutions of Time 1975-1993'' (1995) * ''Teatro'' (1998) * ''The Great Divide'' (2002) * ''Crazy: The Demo Sessions'' (200) * ''Angels & Outlaws'' (2004) * ''Songs for Tsunami Relief: Austin to South Asia'' (2005) * ''[[Countryman]]'' (2005) * ''You Don't Know Me: The Songs of Cindy Walker'' (2006) * ''[[That's Life]]'' (2021) * ''[[A Beautiful Time]]'' (2022) Album med The Highwaymen ([[Johnny Cash]], [[Waylon Jennings]] og [[Kris Kristofferson]]) * ''Highwaymen'' (Columbia, [[1985]]) * ''Live'' (Image, [[1986]]) * ''Highwaymen 2'' (Columbia, [[1990]]) * ''The Road Goes On Forever'' (Liberty, [[1995]]) * ''Highwaymen Ride Again'' (Sony, [[1995]]) * ''Super Hits'' (Columbia, [[1999]]) * ''The Road Goes On Forever'' [Bonus Tracks] (Capitol/EMI, [[2005]]) * ''The Road Goes On Forever'' [CD & DVD] (Capitol, [[2005]]) * ''Country Legends'' (DeLuxe Holland, [[2005]]) Album med [[Waylon Jennings]] * ''Waylon and Willie'' (RCA, [[1978]]) * ''WWII'' (RCA, [[1982]]) ===Singlar=== (utval) *«[[Blue Eyes Crying in the Rain]]» (1975, førsteplass på [[Hot Country Songs-lista]]) *«[[Georgia on My Mind]]» (1978) *«[[September Song]]» (1979) *«[[White Christmas]]» (1979) *«[[Help Me Make It Through the Night]]» (1980) *«[[Let It Be Me av The Everly Brothers|Let It Be Me]]» (1982) *«[[Take It to the Limit av Eagles|Take It to the Limit]]» (1983) *«[[Always on My Mind]]» (1982, førsteplass på Hot Country Songs-lista)<ref name=whitburn>{{cite book|last=Whitburn|first=Joel|title=Hot Country Songs 1944 to 2008|publisher=Record Research, Inc|year=2008|pages=294–296|isbn=978-0-89820-177-2}}</ref> *«[[City of New Orleans (song)|City of New Orleans]]» (1984, førsteplass på Hot Country Songs-lista)<ref name=whitburn/> *«Mendocino County Line», m. [[Lee Ann Womack]] *«[[Have You Ever Seen the Rain?|Have You Ever Seen the Rain]]» m. [[Paula Nelson]] (2019)<ref>{{cite web |title=Willie Nelson - Have You Ever Seen The Rain? |url=https://daily.plaympe.com/willie-nelson-have-you-ever-seen-the-rain/ |website=Daily Play MPE® |access-date=September 28, 2019 |date=July 24, 2019}}</ref> === Filmar === [[Fil:Willie UK2K7 2.JPG|mini|Willie med gitaren sin "Trigger" i Cardiff i Wales (2007)]] * ''The Electric Horseman'' ([[1979]]) * ''Honeysuckle Rose'' ([[1980]]) * ''Thief'' ([[1981]]) * ''Barbarosa '' ([[1982]]) * ''Songwriter '' ([[1984]]) * ''Red-Headed Stranger'' ([[1986]]) * ''Stagecoach'' ([[1986]]) * ''Wag the Dog'' ([[1997]]) * ''Austin Powers : The Spy Who Shagged Me'' ([[1997]]) * ''Half Baked'' ([[1998]]) * ''The Dukes of Hazzard'' ([[2005]]) * ''Angles In Montgomery'' ([[2006]]) == Kjelder == {{reflist}} Wikipedia en, Wikipedia no. {{refbetre|dato=2022}} == Bakgrunnsstoff == * [http://www.allmusic.com/artist/willie-nelson-p1743 allmusic.com] * [http://www.nashvillesongwritersfoundation.com/fame/nelson.html Nashville Songwriters Hall of Fame] * [http://www.imdb.com/name/nm0005268/ Filmografi på IMDB] {{spire|musikk}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:USA-amerikanske songarar]] [[Kategori:USA-amerikanske countryartistar]] [[Kategori:USA-amerikanske gitaristar]] [[Kategori:USA-amerikanske låtskrivarar]] [[Kategori:USA-amerikanske skodespelarar]] [[Kategori:Folk frå Texas]] emp2rq8pk1cyfzj7cwi3mt1cwwflsd5 3399201 3399200 2022-08-18T01:29:24Z 89.8.70.112 /* Album */ wikitext text/x-wiki {{infoboks musikar}} '''Willie Hugh Nelson''' ({{fødd|30. april|1933|Nelson, Willie}}) er ein amerikansk [[artist]] og [[låtskrivar]] fødd i [[Abbott i Texas]]. == Utvalde verk == === Album === [[Fil:Willie UK2K7 1.JPG|mini|upright|Willie Nelson i Cardiff 2007]] * ''Yesterday's Wine'' (1971) * ''Shotgun Willie'' (1973) * ''Troublemaker'' (1973) * ''Phases and Stages'' (1974) * ''Red Headed Stranger'' (1975) * ''Sound in Your Mind'' (1976) * ''Wanted: The Outlaws!'' (1976), med [[Jessi Colter]], Tompall Glaser og [[Waylon Jennings]]* * ''Stardust'' (1978) * ''Willie and Family Live'' (1978) * ''Honeysuckle Rose'' (1980) * ''Somewhere Over the Rainbow'' (1981], med Freddie Powers * ''Greatest Hits and Some That Will Be'' (1981) * ''The Winning Hand]'' (1982), med [[Dolly Parton]], [[Kris Kristofferson]] og [[Brenda Lee]] * ''Always On My Mind'' (1982) * ''Pancho and Lefty'' (1982), med Merle Haggard * ''City of New Orleans'' (1984) * ''Music From Songwriter'' (1984), med Kris Kristofferson * ''Promised Land'' (1986) * ''The IRS Tapes: Who'll Buy My Memories?'' (1992) * ''Across The Borderline'' (1993) * ''Healing Hands of Time'' (1994) * ''Revolutions of Time 1975-1993'' (1995) * ''Teatro'' (1998) * ''The Great Divide'' (2002) * ''Crazy: The Demo Sessions'' (200) * ''Angels & Outlaws'' (2004) * ''Songs for Tsunami Relief: Austin to South Asia'' (2005) * ''[[Countryman]]'' (2005) * ''You Don't Know Me: The Songs of Cindy Walker'' (2006) * ''[[That's Life]]'' (2021) * ''[[A Beautiful Time]]'' (2022) Album med The Highwaymen ([[Johnny Cash]], [[Waylon Jennings]] og [[Kris Kristofferson]]) * ''Highwaymen'' (Columbia, [[1985]]) * ''Live'' (Image, [[1986]]) * ''Highwaymen 2'' (Columbia, [[1990]]) * ''The Road Goes On Forever'' (Liberty, [[1995]]) * ''Highwaymen Ride Again'' (Sony, [[1995]]) * ''Super Hits'' (Columbia, [[1999]]) * ''The Road Goes On Forever'' [Bonus Tracks] (Capitol/EMI, [[2005]]) * ''The Road Goes On Forever'' [CD & DVD] (Capitol, [[2005]]) * ''Country Legends'' (DeLuxe Holland, [[2005]]) Album med [[Waylon Jennings]] * ''Waylon and Willie'' (RCA, [[1978]]) * ''WWII'' (RCA, [[1982]]) ===Singlar=== (utval) *«[[Blue Eyes Crying in the Rain]]» (1975, førsteplass på [[Hot Country Songs-lista]]) *«[[Georgia on My Mind]]» (1978) *«[[September Song]]» (1979) *«[[White Christmas]]» (1979) *«[[Help Me Make It Through the Night]]» (1980) *«[[Let It Be Me av The Everly Brothers|Let It Be Me]]» (1982) *«[[Take It to the Limit av Eagles|Take It to the Limit]]» (1983) *«[[Always on My Mind]]» (1982, førsteplass på Hot Country Songs-lista)<ref name=whitburn>{{cite book|last=Whitburn|first=Joel|title=Hot Country Songs 1944 to 2008|publisher=Record Research, Inc|year=2008|pages=294–296|isbn=978-0-89820-177-2}}</ref> *«[[City of New Orleans (song)|City of New Orleans]]» (1984, førsteplass på Hot Country Songs-lista)<ref name=whitburn/> *«Mendocino County Line», m. [[Lee Ann Womack]] *«[[Have You Ever Seen the Rain?|Have You Ever Seen the Rain]]» m. [[Paula Nelson]] (2019)<ref>{{cite web |title=Willie Nelson - Have You Ever Seen The Rain? |url=https://daily.plaympe.com/willie-nelson-have-you-ever-seen-the-rain/ |website=Daily Play MPE® |access-date=September 28, 2019 |date=July 24, 2019}}</ref> === Filmar === [[Fil:Willie UK2K7 2.JPG|mini|Willie med gitaren sin "Trigger" i Cardiff i Wales (2007)]] * ''The Electric Horseman'' ([[1979]]) * ''Honeysuckle Rose'' ([[1980]]) * ''Thief'' ([[1981]]) * ''Barbarosa '' ([[1982]]) * ''Songwriter '' ([[1984]]) * ''Red-Headed Stranger'' ([[1986]]) * ''Stagecoach'' ([[1986]]) * ''Wag the Dog'' ([[1997]]) * ''Austin Powers : The Spy Who Shagged Me'' ([[1997]]) * ''Half Baked'' ([[1998]]) * ''The Dukes of Hazzard'' ([[2005]]) * ''Angles In Montgomery'' ([[2006]]) == Kjelder == {{reflist}} Wikipedia en, Wikipedia no. {{refbetre|dato=2022}} == Bakgrunnsstoff == * [http://www.allmusic.com/artist/willie-nelson-p1743 allmusic.com] * [http://www.nashvillesongwritersfoundation.com/fame/nelson.html Nashville Songwriters Hall of Fame] * [http://www.imdb.com/name/nm0005268/ Filmografi på IMDB] {{spire|musikk}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:USA-amerikanske songarar]] [[Kategori:USA-amerikanske countryartistar]] [[Kategori:USA-amerikanske gitaristar]] [[Kategori:USA-amerikanske låtskrivarar]] [[Kategori:USA-amerikanske skodespelarar]] [[Kategori:Folk frå Texas]] r15k2evk27wtk09y4qc7o5dzgeqftb3 3399223 3399201 2022-08-18T08:47:47Z Ranveig 39 Føde- og oppvekststad frå en: wikitext text/x-wiki {{infoboks musikar}} '''Willie Hugh Nelson''' ({{fødd|30. april|1933|Nelson, Willie}}) er ein amerikansk [[country]]musikar, [[låtskriver]] og filmskodespelar]].<ref>{{ Kilde bok | utgivelsesår = 1989 | tittel = Historien om rock | isbn = 8252518141 | utgivelsessted = [Stabekk] | forlag = Den norske bokklubben | url = http://urn.nb.no/URN:NBN:no-nb_digibok_2014020348007 | side = }}</ref> Nelson var fødd i [[Abbott i Texas]].{{sfn|Patoski|2008|p=13}} Han blei oppseda av besteforeldra sine i Arkansas.{{sfn|Patoski|p=6|2008}}{{sfn|Reid|2004|p=[{{google books |plainurl=y |id=qCDF5fFuBT8C|page=218}} 218]}} == Utvalde verk == === Album === [[Fil:Willie UK2K7 1.JPG|mini|upright|Willie Nelson i Cardiff 2007]] * ''Yesterday's Wine'' (1971) * ''Shotgun Willie'' (1973) * ''Troublemaker'' (1973) * ''Phases and Stages'' (1974) * ''Red Headed Stranger'' (1975) * ''Sound in Your Mind'' (1976) * ''Wanted: The Outlaws!'' (1976), med [[Jessi Colter]], Tompall Glaser og [[Waylon Jennings]]* * ''Stardust'' (1978) * ''Willie and Family Live'' (1978) * ''Honeysuckle Rose'' (1980) * ''Somewhere Over the Rainbow'' (1981], med Freddie Powers * ''Greatest Hits and Some That Will Be'' (1981) * ''The Winning Hand'' (1982), med [[Dolly Parton]], [[Kris Kristofferson]] og [[Brenda Lee]] * ''Always On My Mind'' (1982) * ''Pancho and Lefty'' (1982), med Merle Haggard * ''City of New Orleans'' (1984) * ''Music From Songwriter'' (1984), med Kris Kristofferson * ''Promised Land'' (1986) * ''The IRS Tapes: Who'll Buy My Memories?'' (1992) * ''Across The Borderline'' (1993) * ''Healing Hands of Time'' (1994) * ''Revolutions of Time 1975-1993'' (1995) * ''Teatro'' (1998) * ''The Great Divide'' (2002) * ''Crazy: The Demo Sessions'' (200) * ''Angels & Outlaws'' (2004) * ''Songs for Tsunami Relief: Austin to South Asia'' (2005) * ''[[Countryman]]'' (2005) * ''You Don't Know Me: The Songs of Cindy Walker'' (2006) * ''[[That's Life]]'' (2021) * ''[[A Beautiful Time]]'' (2022) Album med The Highwaymen ([[Johnny Cash]], [[Waylon Jennings]] og [[Kris Kristofferson]]) * ''Highwaymen'' (Columbia, [[1985]]) * ''Live'' (Image, [[1986]]) * ''Highwaymen 2'' (Columbia, [[1990]]) * ''The Road Goes On Forever'' (Liberty, [[1995]]) * ''Highwaymen Ride Again'' (Sony, [[1995]]) * ''Super Hits'' (Columbia, [[1999]]) * ''The Road Goes On Forever'' [Bonus Tracks] (Capitol/EMI, [[2005]]) * ''The Road Goes On Forever'' [CD & DVD] (Capitol, [[2005]]) * ''Country Legends'' (DeLuxe Holland, [[2005]]) Album med [[Waylon Jennings]] * ''Waylon and Willie'' (RCA, [[1978]]) * ''WWII'' (RCA, [[1982]]) ===Singlar=== (utval) *«[[Blue Eyes Crying in the Rain]]» (1975, førsteplass på [[Hot Country Songs-lista]]) *«[[Georgia on My Mind]]» (1978) *«[[September Song]]» (1979) *«[[White Christmas]]» (1979) *«[[Help Me Make It Through the Night]]» (1980) *«[[Let It Be Me av The Everly Brothers|Let It Be Me]]» (1982) *«[[Take It to the Limit av Eagles|Take It to the Limit]]» (1983) *«[[Always on My Mind]]» (1982, førsteplass på Hot Country Songs-lista)<ref name=whitburn>{{cite book|last=Whitburn|first=Joel|title=Hot Country Songs 1944 to 2008|publisher=Record Research, Inc|year=2008|pages=294–296|isbn=978-0-89820-177-2}}</ref> *«[[songen City of New Orleans|City of New Orleans]]» (1984, førsteplass på Hot Country Songs-lista)<ref name=whitburn/> *«Mendocino County Line», m. [[Lee Ann Womack]] *«[[Have You Ever Seen the Rain?|Have You Ever Seen the Rain]]» m. [[Paula Nelson]] (2019)<ref>{{cite web |title=Willie Nelson - Have You Ever Seen The Rain? |url=https://daily.plaympe.com/willie-nelson-have-you-ever-seen-the-rain/ |website=Daily Play MPE® |access-date=September 28, 2019 |date=July 24, 2019}}</ref> === Filmar === [[Fil:Willie UK2K7 2.JPG|mini|Willie med gitaren sin «Trigger» i Cardiff i Wales (2007)]] * ''The Electric Horseman'' (1979) * ''Honeysuckle Rose'' (1980) * ''Thief'' (1981) * ''Barbarosa '' (1982) * ''Songwriter '' (1984) * ''Red-Headed Stranger'' (1986) * ''Stagecoach'' (1986) * ''Wag the Dog'' (1997) * ''Austin Powers : The Spy Who Shagged Me'' (1997) * ''Half Baked'' (1998) * ''The Dukes of Hazzard'' (2005) * ''Angles In Montgomery'' (2006) == Kjelder == {{reflist}} {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:nb:Willie Nelson|Willie Nelson]]» frå {{Wikipedia-utgåve|nb}}, og «[[:en:|Willie Nelson]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}} den 18. august 2022.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' ;Bibliografi *{{cite book|last=Reid |first= Jan|year=2004|title=The Improbable Rise of Redneck Rock: New Edition|publisher=University of Texas Press|isbn=978-0-292-70197-7}} *{{cite book|last1=Reid |first1= Jan |last2=Sahm |first2=Shawn |year=2010|title=Texas Tornado: The Times and Music of Doug Sahm|publisher=University of Texas Press|isbn=978-0-292-72196-8}} *{{cite magazine|last=Reinert|first=Al|url={{google books|plainurl=y|id=xSwEAAAAMBAJ|page=103}}|title=Texas Monthly|magazine=Domain : The Lifestyle Magazine of Texas Monthly|date=August 1976|issn=0148-7736|volume=4|number=8|access-date =May 24, 2011}} *{{cite book|last=Patoski |first= Joe Nick|year=2008|title=Willie Nelson: An Epic Life|publisher=Hachette Digital|isbn=978-0-316-01778-7|url=https://archive.org/details/willienelsonepic00pato}} *{{cite news|title=The Gospel According to Willie: The Resurrection of the Abbott Methodist Church|author=Patoski, Joe Nick|year=2008|url=http://www.texascooppower.com/texas-stories/life-arts/the-gospel-according-to-willie|access-date=December 6, 2011}} *{{cite news|last=Patoski |first= Joe Nick|url=https://www.nytimes.com/2011/04/03/us/03ttwillie.html?_r=2|title=When It Comes to Marijuana, Willie's Punishment Seems to Vaporize |work=The New York Times |date=April 2, 2011|access-date=April 10, 2011}} {{refslutt}} {{refbetre|dato=2022}} == Bakgrunnsstoff == * [http://www.allmusic.com/artist/willie-nelson-p1743 allmusic.com] * [http://www.nashvillesongwritersfoundation.com/fame/nelson.html Nashville Songwriters Hall of Fame] * [http://www.imdb.com/name/nm0005268/ Filmografi på IMDB] {{spire|musikk}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:USA-amerikanske songarar]] [[Kategori:USA-amerikanske countryartistar]] [[Kategori:USA-amerikanske gitaristar]] [[Kategori:USA-amerikanske låtskrivarar]] [[Kategori:USA-amerikanske skodespelarar]] [[Kategori:Folk frå Texas]] fy1wlpb9t0wfsnfanqeoacmmge959xg 3399224 3399223 2022-08-18T08:47:58Z Ranveig 39 wikitext text/x-wiki {{infoboks musikar}} '''Willie Hugh Nelson''' ({{fødd|30. april|1933|Nelson, Willie}}) er ein amerikansk [[country]]musikar, [[låtskrivar]] og filmskodespelar.<ref>{{ Kilde bok | utgivelsesår = 1989 | tittel = Historien om rock | isbn = 8252518141 | utgivelsessted = [Stabekk] | forlag = Den norske bokklubben | url = http://urn.nb.no/URN:NBN:no-nb_digibok_2014020348007 | side = }}</ref> Nelson var fødd i [[Abbott i Texas]].{{sfn|Patoski|2008|p=13}} Han blei oppseda av besteforeldra sine i Arkansas.{{sfn|Patoski|p=6|2008}}{{sfn|Reid|2004|p=[{{google books |plainurl=y |id=qCDF5fFuBT8C|page=218}} 218]}} == Utvalde verk == === Album === [[Fil:Willie UK2K7 1.JPG|mini|upright|Willie Nelson i Cardiff 2007]] * ''Yesterday's Wine'' (1971) * ''Shotgun Willie'' (1973) * ''Troublemaker'' (1973) * ''Phases and Stages'' (1974) * ''Red Headed Stranger'' (1975) * ''Sound in Your Mind'' (1976) * ''Wanted: The Outlaws!'' (1976), med [[Jessi Colter]], Tompall Glaser og [[Waylon Jennings]]* * ''Stardust'' (1978) * ''Willie and Family Live'' (1978) * ''Honeysuckle Rose'' (1980) * ''Somewhere Over the Rainbow'' (1981], med Freddie Powers * ''Greatest Hits and Some That Will Be'' (1981) * ''The Winning Hand'' (1982), med [[Dolly Parton]], [[Kris Kristofferson]] og [[Brenda Lee]] * ''Always On My Mind'' (1982) * ''Pancho and Lefty'' (1982), med Merle Haggard * ''City of New Orleans'' (1984) * ''Music From Songwriter'' (1984), med Kris Kristofferson * ''Promised Land'' (1986) * ''The IRS Tapes: Who'll Buy My Memories?'' (1992) * ''Across The Borderline'' (1993) * ''Healing Hands of Time'' (1994) * ''Revolutions of Time 1975-1993'' (1995) * ''Teatro'' (1998) * ''The Great Divide'' (2002) * ''Crazy: The Demo Sessions'' (200) * ''Angels & Outlaws'' (2004) * ''Songs for Tsunami Relief: Austin to South Asia'' (2005) * ''[[Countryman]]'' (2005) * ''You Don't Know Me: The Songs of Cindy Walker'' (2006) * ''[[That's Life]]'' (2021) * ''[[A Beautiful Time]]'' (2022) Album med The Highwaymen ([[Johnny Cash]], [[Waylon Jennings]] og [[Kris Kristofferson]]) * ''Highwaymen'' (Columbia, [[1985]]) * ''Live'' (Image, [[1986]]) * ''Highwaymen 2'' (Columbia, [[1990]]) * ''The Road Goes On Forever'' (Liberty, [[1995]]) * ''Highwaymen Ride Again'' (Sony, [[1995]]) * ''Super Hits'' (Columbia, [[1999]]) * ''The Road Goes On Forever'' [Bonus Tracks] (Capitol/EMI, [[2005]]) * ''The Road Goes On Forever'' [CD & DVD] (Capitol, [[2005]]) * ''Country Legends'' (DeLuxe Holland, [[2005]]) Album med [[Waylon Jennings]] * ''Waylon and Willie'' (RCA, [[1978]]) * ''WWII'' (RCA, [[1982]]) ===Singlar=== (utval) *«[[Blue Eyes Crying in the Rain]]» (1975, førsteplass på [[Hot Country Songs-lista]]) *«[[Georgia on My Mind]]» (1978) *«[[September Song]]» (1979) *«[[White Christmas]]» (1979) *«[[Help Me Make It Through the Night]]» (1980) *«[[Let It Be Me av The Everly Brothers|Let It Be Me]]» (1982) *«[[Take It to the Limit av Eagles|Take It to the Limit]]» (1983) *«[[Always on My Mind]]» (1982, førsteplass på Hot Country Songs-lista)<ref name=whitburn>{{cite book|last=Whitburn|first=Joel|title=Hot Country Songs 1944 to 2008|publisher=Record Research, Inc|year=2008|pages=294–296|isbn=978-0-89820-177-2}}</ref> *«[[songen City of New Orleans|City of New Orleans]]» (1984, førsteplass på Hot Country Songs-lista)<ref name=whitburn/> *«Mendocino County Line», m. [[Lee Ann Womack]] *«[[Have You Ever Seen the Rain?|Have You Ever Seen the Rain]]» m. [[Paula Nelson]] (2019)<ref>{{cite web |title=Willie Nelson - Have You Ever Seen The Rain? |url=https://daily.plaympe.com/willie-nelson-have-you-ever-seen-the-rain/ |website=Daily Play MPE® |access-date=September 28, 2019 |date=July 24, 2019}}</ref> === Filmar === [[Fil:Willie UK2K7 2.JPG|mini|Willie med gitaren sin «Trigger» i Cardiff i Wales (2007)]] * ''The Electric Horseman'' (1979) * ''Honeysuckle Rose'' (1980) * ''Thief'' (1981) * ''Barbarosa '' (1982) * ''Songwriter '' (1984) * ''Red-Headed Stranger'' (1986) * ''Stagecoach'' (1986) * ''Wag the Dog'' (1997) * ''Austin Powers : The Spy Who Shagged Me'' (1997) * ''Half Baked'' (1998) * ''The Dukes of Hazzard'' (2005) * ''Angles In Montgomery'' (2006) == Kjelder == {{reflist}} {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:nb:Willie Nelson|Willie Nelson]]» frå {{Wikipedia-utgåve|nb}}, og «[[:en:|Willie Nelson]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}} den 18. august 2022.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' ;Bibliografi *{{cite book|last=Reid |first= Jan|year=2004|title=The Improbable Rise of Redneck Rock: New Edition|publisher=University of Texas Press|isbn=978-0-292-70197-7}} *{{cite book|last1=Reid |first1= Jan |last2=Sahm |first2=Shawn |year=2010|title=Texas Tornado: The Times and Music of Doug Sahm|publisher=University of Texas Press|isbn=978-0-292-72196-8}} *{{cite magazine|last=Reinert|first=Al|url={{google books|plainurl=y|id=xSwEAAAAMBAJ|page=103}}|title=Texas Monthly|magazine=Domain : The Lifestyle Magazine of Texas Monthly|date=August 1976|issn=0148-7736|volume=4|number=8|access-date =May 24, 2011}} *{{cite book|last=Patoski |first= Joe Nick|year=2008|title=Willie Nelson: An Epic Life|publisher=Hachette Digital|isbn=978-0-316-01778-7|url=https://archive.org/details/willienelsonepic00pato}} *{{cite news|title=The Gospel According to Willie: The Resurrection of the Abbott Methodist Church|author=Patoski, Joe Nick|year=2008|url=http://www.texascooppower.com/texas-stories/life-arts/the-gospel-according-to-willie|access-date=December 6, 2011}} *{{cite news|last=Patoski |first= Joe Nick|url=https://www.nytimes.com/2011/04/03/us/03ttwillie.html?_r=2|title=When It Comes to Marijuana, Willie's Punishment Seems to Vaporize |work=The New York Times |date=April 2, 2011|access-date=April 10, 2011}} {{refslutt}} {{refbetre|dato=2022}} == Bakgrunnsstoff == * [http://www.allmusic.com/artist/willie-nelson-p1743 allmusic.com] * [http://www.nashvillesongwritersfoundation.com/fame/nelson.html Nashville Songwriters Hall of Fame] * [http://www.imdb.com/name/nm0005268/ Filmografi på IMDB] {{spire|musikk}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:USA-amerikanske songarar]] [[Kategori:USA-amerikanske countryartistar]] [[Kategori:USA-amerikanske gitaristar]] [[Kategori:USA-amerikanske låtskrivarar]] [[Kategori:USA-amerikanske skodespelarar]] [[Kategori:Folk frå Texas]] 8mzfhmv214usw7n9j5b63zlw73a0l5b 3399225 3399224 2022-08-18T08:50:28Z Ranveig 39 /* Kjelder */ wikitext text/x-wiki {{infoboks musikar}} '''Willie Hugh Nelson''' ({{fødd|30. april|1933|Nelson, Willie}}) er ein amerikansk [[country]]musikar, [[låtskrivar]] og filmskodespelar.<ref>{{ Kilde bok | utgivelsesår = 1989 | tittel = Historien om rock | isbn = 8252518141 | utgivelsessted = [Stabekk] | forlag = Den norske bokklubben | url = http://urn.nb.no/URN:NBN:no-nb_digibok_2014020348007 | side = }}</ref> Nelson var fødd i [[Abbott i Texas]].{{sfn|Patoski|2008|p=13}} Han blei oppseda av besteforeldra sine i Arkansas.{{sfn|Patoski|p=6|2008}}{{sfn|Reid|2004|p=[{{google books |plainurl=y |id=qCDF5fFuBT8C|page=218}} 218]}} == Utvalde verk == === Album === [[Fil:Willie UK2K7 1.JPG|mini|upright|Willie Nelson i Cardiff 2007]] * ''Yesterday's Wine'' (1971) * ''Shotgun Willie'' (1973) * ''Troublemaker'' (1973) * ''Phases and Stages'' (1974) * ''Red Headed Stranger'' (1975) * ''Sound in Your Mind'' (1976) * ''Wanted: The Outlaws!'' (1976), med [[Jessi Colter]], Tompall Glaser og [[Waylon Jennings]]* * ''Stardust'' (1978) * ''Willie and Family Live'' (1978) * ''Honeysuckle Rose'' (1980) * ''Somewhere Over the Rainbow'' (1981], med Freddie Powers * ''Greatest Hits and Some That Will Be'' (1981) * ''The Winning Hand'' (1982), med [[Dolly Parton]], [[Kris Kristofferson]] og [[Brenda Lee]] * ''Always On My Mind'' (1982) * ''Pancho and Lefty'' (1982), med Merle Haggard * ''City of New Orleans'' (1984) * ''Music From Songwriter'' (1984), med Kris Kristofferson * ''Promised Land'' (1986) * ''The IRS Tapes: Who'll Buy My Memories?'' (1992) * ''Across The Borderline'' (1993) * ''Healing Hands of Time'' (1994) * ''Revolutions of Time 1975-1993'' (1995) * ''Teatro'' (1998) * ''The Great Divide'' (2002) * ''Crazy: The Demo Sessions'' (200) * ''Angels & Outlaws'' (2004) * ''Songs for Tsunami Relief: Austin to South Asia'' (2005) * ''[[Countryman]]'' (2005) * ''You Don't Know Me: The Songs of Cindy Walker'' (2006) * ''[[That's Life]]'' (2021) * ''[[A Beautiful Time]]'' (2022) Album med The Highwaymen ([[Johnny Cash]], [[Waylon Jennings]] og [[Kris Kristofferson]]) * ''Highwaymen'' (Columbia, [[1985]]) * ''Live'' (Image, [[1986]]) * ''Highwaymen 2'' (Columbia, [[1990]]) * ''The Road Goes On Forever'' (Liberty, [[1995]]) * ''Highwaymen Ride Again'' (Sony, [[1995]]) * ''Super Hits'' (Columbia, [[1999]]) * ''The Road Goes On Forever'' [Bonus Tracks] (Capitol/EMI, [[2005]]) * ''The Road Goes On Forever'' [CD & DVD] (Capitol, [[2005]]) * ''Country Legends'' (DeLuxe Holland, [[2005]]) Album med [[Waylon Jennings]] * ''Waylon and Willie'' (RCA, [[1978]]) * ''WWII'' (RCA, [[1982]]) ===Singlar=== (utval) *«[[Blue Eyes Crying in the Rain]]» (1975, førsteplass på [[Hot Country Songs-lista]]) *«[[Georgia on My Mind]]» (1978) *«[[September Song]]» (1979) *«[[White Christmas]]» (1979) *«[[Help Me Make It Through the Night]]» (1980) *«[[Let It Be Me av The Everly Brothers|Let It Be Me]]» (1982) *«[[Take It to the Limit av Eagles|Take It to the Limit]]» (1983) *«[[Always on My Mind]]» (1982, førsteplass på Hot Country Songs-lista)<ref name=whitburn>{{cite book|last=Whitburn|first=Joel|title=Hot Country Songs 1944 to 2008|publisher=Record Research, Inc|year=2008|pages=294–296|isbn=978-0-89820-177-2}}</ref> *«[[songen City of New Orleans|City of New Orleans]]» (1984, førsteplass på Hot Country Songs-lista)<ref name=whitburn/> *«Mendocino County Line», m. [[Lee Ann Womack]] *«[[Have You Ever Seen the Rain?|Have You Ever Seen the Rain]]» m. [[Paula Nelson]] (2019)<ref>{{cite web |title=Willie Nelson - Have You Ever Seen The Rain? |url=https://daily.plaympe.com/willie-nelson-have-you-ever-seen-the-rain/ |website=Daily Play MPE® |access-date=September 28, 2019 |date=July 24, 2019}}</ref> === Filmar === [[Fil:Willie UK2K7 2.JPG|mini|Willie med gitaren sin «Trigger» i Cardiff i Wales (2007)]] * ''The Electric Horseman'' (1979) * ''Honeysuckle Rose'' (1980) * ''Thief'' (1981) * ''Barbarosa '' (1982) * ''Songwriter '' (1984) * ''Red-Headed Stranger'' (1986) * ''Stagecoach'' (1986) * ''Wag the Dog'' (1997) * ''Austin Powers : The Spy Who Shagged Me'' (1997) * ''Half Baked'' (1998) * ''The Dukes of Hazzard'' (2005) * ''Angles In Montgomery'' (2006) == Kjelder == {{reflist}} {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:nb:Willie Nelson|Willie Nelson]]» frå {{Wikipedia-utgåve|nb}}, og «[[:en:|Willie Nelson]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}} den 18. august 2022.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' ;Bibliografi *{{cite book|last=Reid |first= Jan|year=2004|title=The Improbable Rise of Redneck Rock: New Edition|publisher=University of Texas Press|isbn=978-0-292-70197-7|ref=harv}} *{{cite book|last1=Reid |first1= Jan |last2=Sahm |first2=Shawn |year=2010|title=Texas Tornado: The Times and Music of Doug Sahm|publisher=University of Texas Press|isbn=978-0-292-72196-8|ref=harv}} *{{cite magazine|last=Reinert|first=Al|url={{google books|plainurl=y|id=xSwEAAAAMBAJ|page=103}}|title=Texas Monthly|magazine=Domain : The Lifestyle Magazine of Texas Monthly|date=August 1976|issn=0148-7736|volume=4|number=8|access-date = 24. mai 2011|ref=harv}} *{{cite book|last=Patoski |first= Joe Nick|year=2008|title=Willie Nelson: An Epic Life|publisher=Hachette Digital|isbn=978-0-316-01778-7|url=https://archive.org/details/willienelsonepic00pato|ref=harv}} *{{cite news|title=The Gospel According to Willie: The Resurrection of the Abbott Methodist Church|author=Patoski, Joe Nick|year=2008|url=http://www.texascooppower.com/texas-stories/life-arts/the-gospel-according-to-willie|access-date= 6. desember 2011|ref=harv}} *{{cite news|last=Patoski |first= Joe Nick|url=https://www.nytimes.com/2011/04/03/us/03ttwillie.html?_r=2|title=When It Comes to Marijuana, Willie's Punishment Seems to Vaporize |work=The New York Times |date= 2. april 2011|access-date=10. april 2011|ref=harv}} {{refslutt}} == Bakgrunnsstoff == * [http://www.allmusic.com/artist/willie-nelson-p1743 allmusic.com] * [http://www.nashvillesongwritersfoundation.com/fame/nelson.html Nashville Songwriters Hall of Fame] * [http://www.imdb.com/name/nm0005268/ Filmografi på IMDB] {{spire|musikk}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:USA-amerikanske songarar]] [[Kategori:USA-amerikanske countryartistar]] [[Kategori:USA-amerikanske gitaristar]] [[Kategori:USA-amerikanske låtskrivarar]] [[Kategori:USA-amerikanske skodespelarar]] [[Kategori:Folk frå Texas]] 4u1g4fnfmb24okcxrgeyq8j53kds69v 0 48103 3399181 3325399 2022-08-17T17:01:56Z Ranveig 39 /* Øvre Jenisej */ Tok ut {{detaljar}} wikitext text/x-wiki {{Infoboks elv |namn =Jenisej |lokalt namn =Енисей |bilete = Bank of Yenisei River.jpg |bilettekst = Jenisej nær [[Krasnojarsk]] |kart = Yeniseirivermap.png |karttekst = Nedslagsfeltet til Jenisej |utspring = [[Tuva]] ([[Russland]]), [[Darkhaddalen]] ([[Mongolia]]) |munning = [[Karahavet]] |land = Russland |land1 = Mongolia |lengd =5539 |middelvassføring = 19800 |nedslagsfelt = 2580000 }} '''Jenisej''' er den største elva som munnar ut i [[Nordishavet]] og med ei lngd på 5539 km er ho den femte lengste elva i verda. Ho spring ut i [[Mongolia]] og renn nordover gjennom [[Russland]] mot [[Jenisejbukta]] i [[Karahavet]] medan ho drener store delar av det sentrale [[Sibir]]. Den lengste vassvegen følgjer elvane Jenisej-[[Angara]]-[[Selenga]]-[[Ider]]. Dei øvre delane av elva består av mange stryk og renn gjennom tynt folkesette område. Den midte delen vert regulert av massive magasin som produserer [[elektrisk energi]] for den russiske [[primærindustri]]en. Denne industrien vart delvis bygd opp med arbeidskraft frå [[gulag]]leiarane under [[Sovjetunionen]] og forureininga frå denne industrien er i dag vanskeleg å hanskast med . Jenisej renn gjennom den tynt folkesette [[taiga]]en og tar imot mange store sideelvar som gjer ho særs vassrik mot slutten. Ho munnar til slutt ut i [[Karahavet]] i den aude [[tundra]]en, der ho er isdekt i meir enn halvparten av året. == Øvre Jenisej == Jenisej har to store kjeldeelvar. Bolsjoj Jenisej (Store Jenisej), eller Bii-Khem (Бий-Хем) spring ut frå [[Tyva]] aust i [[Sajanfjella]] og nord for [[Tannu-Ola-fjella]] ved {{koord|52|20|N|97|30|E|}}. Malyj Jenisej (Vesle Jenisej), eller Kaa-Khem (Каа-Хем), spring ut frå [[Darkhaddalen]] i [[Mongolia]]. Nyare forsking har vist at den smale utgangen frå Darkhaddalen ved fleire høve har vorte blokkert av is, som har skapt ein innsjø på storleik med den nærligganden [[Khövsgölsjøen]]. Når isbreane trekte seg tilbake (siste gong for 9300 år sidan) rann så mykje som 500&nbsp;km³ vatn ut frå innsjøen og skapte kanskje ein katastrofe. == Kjelda frå Bajkal == {{detaljar|Bajkalsjøen}} Den 320 km lange [[Øvre Angara]] renn ut i nordenden av [[Bajkalsjøen]] frå republikken [[Burjat]], men den største tilsigselva er [[Selenga]], som dannar eit delta på søraustsida. Dei lengste elvane som munnar ut i Bajkalsjøen spring ut frå austsida av dei sentrale [[Khangaifjella]] i Mongolia. Ei anna sideelv, [[Tuul]], renn gjennom den mongoslek hovudstaden [[Ulan Bator]], medan [[Egiin Gol]] drenerer [[Khövsgölsjøen]]. == Angara == {{detaljar|Angara}} Angara renn ut frå [[Bajkalsjøen]] og renn 1840 km frå regionshovudstaden [[Irkutsk]] og ut i Jenisej ved [[Strelka]] ({{koord|58.101|N|92.998|E|}}). Fire store demningar er bygd over elva for å produsere [[vasskraft]] til den lokale industrien. Sidelvane [[Oka ved Angara|Oka]] og [[Ija]], som renn frå nordsida av dei austlege [[Sajanfjella]] munnar ut i Angara. [[Angarsk]], senteret for den veksande oljeindustrien i Aust-Sibir, ligg 50 km nedanfor Irkutsk og har eit stort raffineri eigd av [[Yukos]]. Ei stor oljerøyrleidning tar olja vestover og ein ny røyrleidning vert bygd austover til [[Japan]]. == Nedre Jenisej == [[Store Kaz]] munnar ut i Jenisej 300 km nedanfor Strelka. Ho er ein del av [[Ob-Jenisej-kanalen]] som går til elva [[Ob]]. Elva vert gradvis større og etter kvart dukkar det opp mange øyar. Av store sideelvar i denne nedre delen finn ein [[Podkamennaja Tunguska]] (1800 km lang) og [[Nizjnjaja Tunguska]] (3000 km lang) ved [[Turukhansk]], som drener det aude sentrale Sibirplatået frå aust. Den aude regionen Tunguska er mest kjend for [[Tunguska-hendinga]] i [[1908]] då ein himmellekam eksploderte over området. I dag vert området utforska for olje. Etter Turukhansk renn Jenisej inn i [[tundra]]området. I tundraen er elva islagd meir enn halvparten av året, og stundom kan is blokkere elva heilt og skape store flaumar. Det vert då nytta [[eksplosivar]] for å halde elva flytande. Den siste byen langs Jenisej er [[Dudinka]]. Frå her går det regelmessig båt til byen [[Krasnojarsk]]. Heilt nedst vider elva seg ut til eit 50 km breitt [[estuar]] kalla [[Jenisejbukta]], og dei siste 250 km av elva vert halde ope for skipstrafikk av [[isbrytar]]ar. Under [[istida]] var vegen til [[Arktis]] blokkert av is. Sjølv om detaljane er usikre, meiner ein at Jenisej på denne tida rann ut i ein enorm innsjø som dekte mykje av det vestlege Sibir og til slutt rann ut i [[Svartehavet]]. Denne innsjøen vert kalla [[Den vestsibirske bresjøen]]. == Transport == Ob-Jenisej-kanalen vart nytta siste gong i 1942, då tre dampbåtar og ein kutter klarte å segle frå Jenisej til Ob. Kanalen er i dag heilt ute av bruk, men vert stundom nytta av turistar. Den første ekspedisjonen som segla heile Jenisej, inkludert dei kraftige øvre sideelvane i Mongolia, var eit australsk-kanadisk lag i september 2001. Dette vart dokumentert i ein dokumentar for [[National Geographic]] Television. == Historie == Gamle nomadiske folk, som [[Ket-folket]] og [[Jugh-folket]], levde langs breiddene av Jenisej. Ket-folket, som tel om lag 1000 menneske, er dei einaste overlevande i dag av dei som opphavlege levde nær elvebreidda. == Kjelder == {{refstart}} * ''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Yenisei River|Yenisei River]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 28. oktober 2008.'' {{refslutt}} == Bakgrunnsstoff == * [http://earthtrends.wri.org/maps_spatial/maps_detail_static.cfm?map_select=377&theme=2 Informasjon og kart over Jenisej] * [http://lkirchner.de/kodar/kodar.html Bilete av Angara og demningane her] * [http://photo.efenstor.net Naturbilete] {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Elvar i Russland]] [[Kategori:Elvar i Krasnojarsk kraj]] [[Kategori:Elvar i Tyva]] [[Kategori:Elvar i Mongolia]] [[Kategori:Karahavet]] 8c310hhz7cvm4pvg3aqx0kob8j45j2v 3399206 3399181 2022-08-18T02:39:51Z 89.8.70.112 typo wikitext text/x-wiki {{Infoboks elv |namn =Jenisej |lokalt namn =Енисей |bilete = Bank of Yenisei River.jpg |bilettekst = Jenisej nær [[Krasnojarsk]] |kart = Yeniseirivermap.png |karttekst = Nedslagsfeltet til Jenisej |utspring = [[Tuva]] ([[Russland]]), [[Darkhaddalen]] ([[Mongolia]]) |munning = [[Karahavet]] |land = Russland |land1 = Mongolia |lengd =5539 |middelvassføring = 19800 |nedslagsfelt = 2580000 }} '''Jenisej''' er den største elva som munnar ut i [[Nordishavet]] og med ei lengd på 5539 km er ho den femte lengste elva i verda. Ho spring ut i [[Mongolia]] og renn nordover gjennom [[Russland]] mot [[Jenisejbukta]] i [[Karahavet]] medan ho drener store delar av det sentrale [[Sibir]]. Den lengste vassvegen følgjer elvane Jenisej-[[Angara]]-[[Selenga]]-[[Ider]]. Dei øvre delane av elva består av mange stryk og renn gjennom tynt folkesette område. Den midte delen vert regulert av massive magasin som produserer [[elektrisk energi]] for den russiske [[primærindustri]]en. Denne industrien vart delvis bygd opp med arbeidskraft frå [[gulag]]leiarane under [[Sovjetunionen]] og forureininga frå denne industrien er i dag vanskeleg å hanskast med . Jenisej renn gjennom den tynt folkesette [[taiga]]en og tar imot mange store sideelvar som gjer ho særs vassrik mot slutten. Ho munnar til slutt ut i [[Karahavet]] i den aude [[tundra]]en, der ho er isdekt i meir enn halvparten av året. == Øvre Jenisej == Jenisej har to store kjeldeelvar. Bolsjoj Jenisej (Store Jenisej), eller Bii-Khem (Бий-Хем) spring ut frå [[Tyva]] aust i [[Sajanfjella]] og nord for [[Tannu-Ola-fjella]] ved {{koord|52|20|N|97|30|E|}}. Malyj Jenisej (Vesle Jenisej), eller Kaa-Khem (Каа-Хем), spring ut frå [[Darkhaddalen]] i [[Mongolia]]. Nyare forsking har vist at den smale utgangen frå Darkhaddalen ved fleire høve har vorte blokkert av is, som har skapt ein innsjø på storleik med den nærligganden [[Khövsgölsjøen]]. Når isbreane trekte seg tilbake (siste gong for 9300 år sidan) rann så mykje som 500&nbsp;km³ vatn ut frå innsjøen og skapte kanskje ein katastrofe. == Kjelda frå Bajkal == {{detaljar|Bajkalsjøen}} Den 320 km lange [[Øvre Angara]] renn ut i nordenden av [[Bajkalsjøen]] frå republikken [[Burjat]], men den største tilsigselva er [[Selenga]], som dannar eit delta på søraustsida. Dei lengste elvane som munnar ut i Bajkalsjøen spring ut frå austsida av dei sentrale [[Khangaifjella]] i Mongolia. Ei anna sideelv, [[Tuul]], renn gjennom den mongoslek hovudstaden [[Ulan Bator]], medan [[Egiin Gol]] drenerer [[Khövsgölsjøen]]. == Angara == {{detaljar|Angara}} Angara renn ut frå [[Bajkalsjøen]] og renn 1840 km frå regionshovudstaden [[Irkutsk]] og ut i Jenisej ved [[Strelka]] ({{koord|58.101|N|92.998|E|}}). Fire store demningar er bygd over elva for å produsere [[vasskraft]] til den lokale industrien. Sidelvane [[Oka ved Angara|Oka]] og [[Ija]], som renn frå nordsida av dei austlege [[Sajanfjella]] munnar ut i Angara. [[Angarsk]], senteret for den veksande oljeindustrien i Aust-Sibir, ligg 50 km nedanfor Irkutsk og har eit stort raffineri eigd av [[Yukos]]. Ei stor oljerøyrleidning tar olja vestover og ein ny røyrleidning vert bygd austover til [[Japan]]. == Nedre Jenisej == [[Store Kaz]] munnar ut i Jenisej 300 km nedanfor Strelka. Ho er ein del av [[Ob-Jenisej-kanalen]] som går til elva [[Ob]]. Elva vert gradvis større og etter kvart dukkar det opp mange øyar. Av store sideelvar i denne nedre delen finn ein [[Podkamennaja Tunguska]] (1800 km lang) og [[Nizjnjaja Tunguska]] (3000 km lang) ved [[Turukhansk]], som drener det aude sentrale Sibirplatået frå aust. Den aude regionen Tunguska er mest kjend for [[Tunguska-hendinga]] i [[1908]] då ein himmellekam eksploderte over området. I dag vert området utforska for olje. Etter Turukhansk renn Jenisej inn i [[tundra]]området. I tundraen er elva islagd meir enn halvparten av året, og stundom kan is blokkere elva heilt og skape store flaumar. Det vert då nytta [[eksplosivar]] for å halde elva flytande. Den siste byen langs Jenisej er [[Dudinka]]. Frå her går det regelmessig båt til byen [[Krasnojarsk]]. Heilt nedst vider elva seg ut til eit 50 km breitt [[estuar]] kalla [[Jenisejbukta]], og dei siste 250 km av elva vert halde ope for skipstrafikk av [[isbrytar]]ar. Under [[istida]] var vegen til [[Arktis]] blokkert av is. Sjølv om detaljane er usikre, meiner ein at Jenisej på denne tida rann ut i ein enorm innsjø som dekte mykje av det vestlege Sibir og til slutt rann ut i [[Svartehavet]]. Denne innsjøen vert kalla [[Den vestsibirske bresjøen]]. == Transport == Ob-Jenisej-kanalen vart nytta siste gong i 1942, då tre dampbåtar og ein kutter klarte å segle frå Jenisej til Ob. Kanalen er i dag heilt ute av bruk, men vert stundom nytta av turistar. Den første ekspedisjonen som segla heile Jenisej, inkludert dei kraftige øvre sideelvane i Mongolia, var eit australsk-kanadisk lag i september 2001. Dette vart dokumentert i ein dokumentar for [[National Geographic]] Television. == Historie == Gamle nomadiske folk, som [[Ket-folket]] og [[Jugh-folket]], levde langs breiddene av Jenisej. Ket-folket, som tel om lag 1000 menneske, er dei einaste overlevande i dag av dei som opphavlege levde nær elvebreidda. == Kjelder == {{refstart}} * ''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Yenisei River|Yenisei River]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 28. oktober 2008.'' {{refslutt}} == Bakgrunnsstoff == * [http://earthtrends.wri.org/maps_spatial/maps_detail_static.cfm?map_select=377&theme=2 Informasjon og kart over Jenisej] * [http://lkirchner.de/kodar/kodar.html Bilete av Angara og demningane her] * [http://photo.efenstor.net Naturbilete] {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Elvar i Russland]] [[Kategori:Elvar i Krasnojarsk kraj]] [[Kategori:Elvar i Tyva]] [[Kategori:Elvar i Mongolia]] [[Kategori:Karahavet]] crgd94hl7ka2tvgz6e43erjed6t9h93 0 48902 3399135 3174722 2022-08-17T12:20:17Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infoboks musikkalbum | tittel = A Saucerful of Secrets | format = Studioalbum | artist = [[Pink Floyd]] | utgjeve = 29. juni 1968 | innspelt = 9. mai 1967 – 3. mai 1968 | studio = [[Abbey Road Studios|EMI Studios]] og [[De Lane Lea Studios]] i [[London]] | sjanger = {{flatlist| *[[psykedelisk rock]]<ref>{{cite book|last=Edmondson Ph.D.|first=Jacqueline|page=147|url=https://books.google.com/books?isbn=0313393486|isbn=978-1-4299-6589-7 |title=Music in American Life: An Encyclopedia of the Songs, Styles, Stars, and ... |quote=...Although Pink Floyd found its own origins in the psykedelisk rock of the late 1960-åra—most notably in The Piper at the Gates of Dawn(1967) and A Saucerful Of Secrets(1968)...|accessdate=3. april 2017}}</ref> *[[space rock]]<ref name="auto">{{cite book |author= Bill Martin|title=Listening to the Future: The Time of Progressive Rock, 1968-1978|url=https://books.google.com/books?id=UoT6CgAAQBAJ&pg=PA165&dq=a+saucerful+of+secrets+space+rock&hl=es-419&sa=X&ved=0ahUKEwjW_4uaqsLSAhVL4WMKHaTDD-sQ6AEIUDAH#v=onepage&q=a%20saucerful%20of%20secrets%20space%20rock&f=false|isbn=978-1-4299-6589-7|pages=165–}}</ref> }} | lengd = 39:25 | selskap = {{flatlist| * [[Columbia Graphophone Company|EMI Columbia]] * [[Tower Records (record label)|Tower]] }} | produsent = [[Norman Smith]] | førre = ''[[The Piper at the Gates of Dawn]]'' | førre år = 1967 | neste = ''[[Music from the Film More|More]]'' | neste år = 1969 | ymse = {{Singlar | namn = A Saucerful of Secrets | format = Studioalbum | singel 1 = [[Let There Be More Light]]» / «[[Remember a Day]] | singel 1 dato = 19. august 1968 (berre USA) }} }} '''''A Saucerful of Secrets''''' er det andre [[studioalbum]]et til det engelske rockebandet [[Pink Floyd]], gjeven ut 29. juni 1968 på [[Columbia Graphophone Company|EMI Columbia]] i Storbritannia og 27. juli 1968 i USA på [[Tower Records]]. Albumet vart spelt inn før og etter [[Syd Barrett]] forsvann frå gruppa. Då oppførselen til Barrett vart stadig meir uføreseieleg, vart han tvungen til å slutte i gruppa og [[David Gilmour]] vart henta inn i 1968.<ref>{{cite book |last=Povey |first=Glenn |title=Echoes: The Complete History of Pink Floyd |year=2006 |publisher=Mind Head Publishing |isbn=978-0-9554624-0-5 |edition=New |page=90}}</ref><ref name=DarkG318>{{cite book |last=Palacios |first=Julian |title=Syd Barrett & Pink Floyd: Dark Globe |year=2010 |publisher=Plexus |location=London |isbn=0-85965-431-1 |edition=Rev. |page=318}}</ref> Som følgje av dette vart ''A Saucerful of Secrets'' det einaste Pink Floyd-albumet, om ein ser bort frå samlealbum, der alle dei fem medlemmane deltok. Gilmour var med på fem songar (alle utanom «[[Remember a Day]]» og «[[Jugband Blues]]»), medan Barrett var med på tre («[[Remember a Day]]», «[[Jugband Blues]]» og «[[Set the Controls for the Heart of the Sun]]»).<ref name=Players92>{{cite book |last=Gulla |first=Bob |title=Guitar Gods: The 25 Players Who Made Rock History |year=2009 |publisher=Greenwood Press |location=Westport, Conn. |isbn=0-313-35806-0 |page=92}}</ref> «Set the Controls for the Heart of the Sun» var den einaste songen der alle fem medlemmane spelte samstundes. Trommeslagaren i [[Nick Mason]] har omtalt ''A Saucerful of Secrets'' som favorittalbumet hans av Pink Floyd.<ref name="officer"/> ''A Saucerful of Secrets'' nådde niandeplassen på den britiske albumlista, men gjekk ikkje inn på lista i USA i det heile, det einaste albumet deira som ikkje klarte dette. Albumet fekk stort sett positive meldingar, men mange kritikarar har meint at det var dårlegare enn ''[[The Piper at the Gates of Dawn]]''. ==Bakgrunn== Frå midten til seint i 1967 var oppførselen til Syd Barrett blitt merkbar annleis,<ref name="Lost183">{{cite book |last=Palacios |first=Julian |title=Lost in the Woods: Syd Barrett and the Pink Floyd |year=1998 |publisher=Boxtree |location=London |isbn=0-7522-2328-3 |page=183}}</ref> og på ein av konsertane under den første amerikanske turneen deira, sto han berre på scenen og langsamt stemde ned gitaren sin. Publikum, som var forventa at bandet kom til å eksperimentere, verka å like det dei såg, og var ikkje klar over at resten av bandet var forskrekka. Under turneen vart Barrett intervjua på showet til [[Pat Boone]] og svaret på spørsmåla til Boone var «eit blankt og totalt fråverande blikk» og han mima ikkje til framføringa.<ref name="Schaffner13">{{cite book|last=Schaffner|first=Nicholas|title=Saucerful of Secrets: The Pink Floyd Odyssey|year=2005|publisher=Helter Skelter|location=London|isbn=1-905139-09-8|page=13|edition=New}}</ref><ref name=Phil230>{{cite book|title=Pink Floyd and Philosophy: Careful With That Axiom, Eugene!|year=2007|publisher=Open Court|location=Chicago|isbn=0-8126-9636-0|edition=1st|editor=Reisch, George A.|page=230}}</ref> Barrett oppførte seg på liknande vis då dei spelte på det populære TV-showet til [[Dick Clark]], ''[[American Bandstand]]''.<ref name="Schaffner13"/> Barrett mima ganske godt til framføringa av «[[Apples and Oranges]]», men svarte utan interesse eller entusiasme på spørsmåla til Clark.<ref name=toby45>{{cite book|last=Manning|first=Toby|title=The Rough Guide to Pink Floyd|year=2006|publisher=Rough Guides|location=London|isbn=1-84353-575-0|page=45|edition=1st}}</ref> ==Innspeling== ===med Syd Barrett=== Albumet vart spelt inn i [[Abbey Road Studios|EMI Studios]] i London.<ref name="MCLM23-25">{{citation |last=Jones |first=Malcolm |title=The Making of The Madcap Laughs |year=2003 |publisher=Brain Damage |edition=21st Anniversary |pages=23–25}}</ref> Dei første songane spelte inn for albumet var [[Roger Waters]] sin «Set the Controls for the Heart of the Sun» og ein Barrett-song som ikkje kom med på albumet, «[[Scream Thy Last Scream]]»,<ref name=Irgh187>{{cite book|last=Chapman|first=Rob|title=Syd Barrett: A Very Irregular Head|year=2010|publisher=Faber|location=London|isbn=978-0-571-23855-2|edition=Paperback|page=187}}</ref> som vart rekna som ein potensiell singel.<ref name=DarkG262>Palacios 2010, s. 262</ref> Begge vart spelte inn 7–8. august 1967.<ref name="DarkG262" /><ref name="MCLM23">Jones 2003, s. 23</ref><ref name="Irgh186">Chapman 2010, s. 186</ref> Dei to spora vart arrangerte for ein singel den 8. september, før plateselskapet til bandet, [[EMI]], la ned veto.<ref name="Lost180">Palacios 1998, s. 180</ref> Bandet spelte inn «[[Vegetable Man]]»<ref name=Irgh187 /><ref name=MCLM23/> i [[De Lane Lea Studios]] 9–11. oktober,<ref name="Lost194">Palacios 1998, s. 194</ref> og vendte attende seinare i månaden, den 19. oktober, for å spele inn «Jugband Blues»,<ref name="toby41">Manning 2006, s. 41</ref> der produsenten [[Norman Smith]] hyrte inn eit band frå [[Frelsesarmeen]] etter ynskje frå Barrett. Barrett fortalte dei at dei kunne «spele kva dei ville», medan Smith insisterte at dei skulle planlegge meir.<ref name="toby41" /><ref name=Irgh191>Chapman 2010, s. 191</ref> Under desse innspelingane overdubba Barrett ein slidegitar på «Remember a Day», eit unytta spor frå innspelinga for ''[[The Piper at the Gates of Dawn]]''.<ref name="Lost194" /><ref name="DarkG286">Palacios 2010, s. 286</ref><ref name="FoR90">{{cite book|last=Everett|first=Walter|title=The Foundations of Rock: From «Blue Suede Shoes» to «Suite: Judy Blue Eyes»|year=2009|publisher=Oxford University Press|location=Oxford|isbn=0-19-531023-3|page=90}}</ref> Bandet tok ein pause frå albuminnspelinga for å spele inn det som vart den tredje singelen deira, «Apples and Oranges»,<ref name="toby41" /> den 26. og 27. oktober.<ref name="Irgh189">Chapman 2010, s. 189</ref> Eit par dagar seinare spelte bandet inn B-sida «[[Paint Box]]»,<ref name=toby41/> før dei drog på ein amerikansk turné.<ref name=toby41/> I november kom «Apples and Oranges» ut på singel, men selde for dårleg til å gå inn på singellistene.<ref name=toby43>Manning 2006, s. 43</ref> Bandet drog omsider attende til De Lane Lea og spelte inn «[[Vegetable Man]]».<ref name=toby43/> Ein gong kring jul vart David Gilmour, barndomsvenen til Barrett, beden om å bli med som andre sologitarist for å steppe inn for Barrett då oppførselen hans var for galen til at han kunne spele.<ref name="UncenS4">{{cite book|last=Carruthers|first=Bob|title=Pink Floyd – Uncensored on Record|publisher=Coda Books Ltd|isbn=1-908538-27-9|url=https://books.google.com/books?id=qrwU8wouZX4C&pg=PT29&dq=pink+floyd+a+saucerful+of+secrets&hl=en&sa=X&ei=HIKOUICNN4Wa0QWFqYG4DQ&ved=0CD8Q6AEwBDgU#v=onepage&q&f=false|accessdate=213. juni 2019}}</ref> Sidan Barrett fram til då hadde skrive, eller vore medlåtskrivar på, dei fleste av songane på debutalbumet, ''The Piper at the Gates of Dawn'', i tillegg til dei tre singlane deira fram til då,<ref name="Phil230"/> var den første planen å halde han i gruppa som eit ikkje turnerande medlem - på liknande vis som [[Brian Wilson]] gjorde i [[The Beach Boys]] på den tida – men dette betydde i røynda at Barrett og resten av gruppa vart fråskilde.<ref name=toby45/><ref>Schaffner 2005, s. 265</ref><ref name="Schaffner14">Schaffner 2005, s. 14</ref> For to dagar frå 10. januar 1968 møtte Pink Floyd opp i EMI Studios, i eit forsøk på arbeide på eldre spor: Waters sin vokal og Wright sitt orgel vart lagt over «Set the Controls for the Heart of the Sun»,<ref name=toby41/> medan Mason la til vokal på «Scream Thy Last Scream».<ref name=DarkG318/> Då han forlét Pink Floyd sa Barrett til ''[[Melody Maker]]'': «Eg tenkjer det var verkeleg berre snakk om å ta saker og ting litt på strak arm».<ref name=ML2010_1>{{cite AV media notes|title=The Madcap Laughs|titlelink=The Madcap Laughs|others=Syd Barrett|year=2010|page=1|type=booklet|publisher=[[Harvest Records|Harvest]], [[EMI]]}}</ref> ===med David Gilmour=== Då Gilmour kom med i bandet spelte Pink Floyd ei kort stund som eit femmannsband, frå 12. til 20. januar.<ref name="UncenS4"/> For eit par konsertar song og spelte Gilimour medan Barrett vandra rundt på scenen og stundom var med å spelte. Innimellom desse konsertane øvde gruppa den 15. og 16. januar på eit par songar Waters hadde skrive. Under den neste innspelinga, den 18. januar, fekk bandet med seg Smith og jamma på eit rytmespor. Denne jam-en danna seinare introen til «Let There Be More Light».<ref name=DarkG319>Palacios 2010, s. 319</ref> Barrett var ikkje med på denne innspelinga. Den 24. og 25. januar spelte bandet inn ein song, oppført som «The Most Boring Song I've Ever Heard Bar 2» i Abbey Road. Denne songen vart sidan «See-Saw».<ref name=MCLM23/><ref>Povey 2006, s. 90</ref> Bandet spelte inn «Let There Be More Light», «Corporal Clegg» (med solovokal av [[Nick Mason]])<ref name="Schaffner132">Schaffner 2005, s. 132</ref> og «See-Saw», alle utan Barrett, trass i at manageren [[Andrew King]] hevda at Barrett spelte slide-soloen på slutten av «Let There Be More Light».<ref name="toby45"/> Dei andre bandmedlemmane vart lei av oppførselen til Barrett og den 26. januar 1968, då Waters køyrde på veg til ein konsert ved [[Southampton University]], og plukka opp medlemmar langs vegen, sa ein person i bilen: «Skal me plukke opp Syd?» og ein annan svarte: «Nei, me gidd ikkje.»<ref name="UncenS4"/><ref>{{cite book|last=Blake|first=Mark|title=Comfortably Numb: The Inside Story of Pink Floyd|year=2008|publisher=Da Capo|location=Cambridge, MA|isbn=0-306-81752-7|page=112}}</ref> Barrett vart til slutt fjerna frå bandet seint i januar 1968, og det var opp til den nye inkarnasjonen av Pink Floyd å fullføre albumet. «Set the Controls for the Heart of the Sun» er den einaste songen der alle fem medlemmane deltar.<ref>1993 ''[[Guitar World]]''-intervju med David Gilmour</ref> Dei fire bandmedlemane sleit med å kome opp med nytt materiale for albumet,<ref name=Players92/><ref name="UncenS4"/> men i februar 1968 spelte dei inn Wright sin «[[It Would Be So Nice]]» og Waters sin «[[Julia Dream]]». Denne vart opphavleg kalla «Doreen's Dream».<ref name=toby45/> Tidleg i februar vart det annonsert at Waters-songen «Corporal Clegg» skulle bli den neste singelen deira,<ref name=toby45/> men etter press frå selskapet vart songen øyremerka for albumet,<ref name="toby46-47">Manning 2006, s. 46–47</ref> og «It Would Be So Nice» kom ut på singel den 12. april 1968, nesten ei veke etter at bandet annonserte at Barrett hadde slutta i bandet.<ref name=toby47>Manning 2006, s. 47</ref> B-sida til singelen var «Julia Dream».<ref name=toby47/> Gjennom april talde bandet opp kva songar dei hadde spelt inn til då.<ref name=toby47/> Waters nekta å gje ut to songar: «Vegetable Man», fordi han var «altfor dyster»,<ref name="Lost194" /> og «Scream Thy Last Scream», på albumet, men dei tok med «Jugband Blues», og Waters-songen «Set the Controls for the Heart of the Sun» der Barrett var med.<ref name=toby47/> Dei mangla 12 minuttar for å fullføre albumet og bandet byrja å setje saman fleire stykke med musikk til det som vart tittelsporet på albumet, «A Saucerful of Secrets». Dette var første gongen David Gilmour vart oppført som låtskrivar. Namnet hans vart feilaktig stava «Gilmore»,<ref>{{cite web|url=http://www.discogs.com/viewimages?release=1382387 |title=Images for Pink Floyd – A Saucerful of Secrets |publisher=Discogs.com |date= |accessdate=13. juni 2019}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.discogs.com/viewimages?release=2519110 |title=Images for Pink Floyd – A Saucerful of Secrets |publisher=Discogs.com |date= |accessdate=13. juni 2019}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.discogs.com/viewimages?release=435681 |title=Images for Pink Floyd – A Saucerful of Secrets |publisher=Discogs.com |date= |accessdate=13. juni 2019}}</ref> ein feil som kom til å stå på alle utgåvene før den ommastra versjonen av albumet kom ut i 1994.<ref name=toby47/><ref>{{cite web|url=http://www.discogs.com/viewimages?release=391654 |title=Images for Pink Floyd – A Saucerful of Secrets |publisher=Discogs.com |date= |accessdate=13. juni 2019}}</ref> Mason og Waters planla sporet som om det var eit arkitektdesign, inkludert toppar og botnar.<ref name=toby47/> Produsenten Smith likte ikkje stykket og sa til dei at «de kan ikkje gjere dette, det er for langt. De må skrive tre minuttar lange songar.»<ref name=toby47/> Den 25. juni spelte bandet for [[BBC Radio]]-programmet ''[[radioprogrammet Top Gear|Top Gear]]'' med to spor frå ''Saucerful'': «Let There Be More Light» og ein kort utgåve av tittelsporet som her vart kalla «The Massed Gadgets of Hercules».<ref name=toby48>Manning 2006, s. 48</ref> ==Songar== Som på ''The Piper at the Gates of Dawn'' består albumet av [[space rock]] og [[psykedelisk rock]]. Men i motsetnad til ''Piper'', som var dominert av Barrett sine songar, inneheld ''A Saucerful of Secrets'' berre ein original song av Barrett: «Jugband Blues». [[AllMusic]] skildra ''A Saucerful of Secrets'': «Bandet byrja å kartleggje dei mørke og repeterande pulsane som kom til å prege dei neste par albuma deira.»<ref name="AllMusic">{{cite web |url=http://www.allmusic.com/album/a-saucerful-of-secrets-mw0000650632 |title=''A Saucerful of Secrets'' – Pink Floyd : Songs, Reviews, Credits, Awards : AllMusic |last=Unterberger |first=Richie |work=[[AllMusic]] |accessdate=13. juni 2019}}</ref> Wright syng eller deler solovokal på fire av dei sju songane, og medverkar med vokal på den elleve og eit halvt minutt lange instrumentalen «A Saucerful of Secrets», som gjer dette til det einaste Pink Floyd-albumet der han syng meir enn resten av bandet. === Let There Be More Light === {{detaljar|Let There Be More Light}} Utan at Barrett bidrog i nemneverdig i grad, var det opp til Waters og Wright å skrive gode nok songar. Opningssporet «Let There Be More Light» var skriven av Waters og held fram space rock-stilen som Barrett starta. «Let There Be More Light» utvikla seg frå eit bassriff som var ein del av «[[Interstellar Overdrive]]».<ref name=DarkG319/> === Remember a Day === Songen er skriven av Richard Wright og spelt inn under innspelinga av debutalbumet deira i 1967. Den opphavlege tittelen var «Sunshine». Nick Mason visste ikkje heilt kva han skulle gjere på songen, og produsenten [[Norman Smith]] måtte til slutt steppe inn for han. Syd Barrett spelar både akustisk gitar og slidegitar på denne songen. Songen var òg b-side til singelen «Let There Be More Light» Både «Remember a Day» og «See-Saw» brukar ein barneliknande tilnærmingsmåte<ref name=DarkG285>Palacios 2010, s. 285</ref><ref name=Phil272>Reisch 2007, s. 272</ref> som dei òg nytta på debutplata.<ref name="Shaff132-133">Schaffner 2005, s. 132–133</ref> Wright har seinare vore kritisk til sine eigne, tidlege bidrag til bandet.<ref name="Shaff132-133"/> === Set the Controls for the Heart of the Sun === {{detaljar|Set the Controls for the Heart of the Sun}} Songen, som er laga av Roger Waters med interessante trommeparti av Nick Mason, vart spelt mykje mellom 1967 og 1973, og ein konsertversjon av songen finst på ''[[Ummagumma]]'' (1969) og i filmen ''[[Pink Floyd: Live at Pompeii]]'' (1971).<ref name="Mabbett2">{{Cite book|publisher=Omnibus|isbn=0-7119-4301-X|last=Mabbett|first=Andy|title=The Complete Guide to the Music of Pink Floyd|location=London|year=1995}}</ref> Begge desse versjonane er ein del lengre enn originalversjonen. Han vart først framført med Barrett i 1967.<ref name="DarkG271">Palacios 2010, s. 271</ref> Waters har seinare framført songen på konsertane sine frå 1984 og frametter.<ref>{{cite web|last=Sweeting|first=Adam|url=https://www.telegraph.co.uk/culture/music/3673529/Roger-Waters-set-the-controls-for-the-heart-of-the-Floyd.html |title=Roger Waters: set the controls for the heart of the Floyd |publisher=Telegraph |date=20. mai 2008 |accessdate=9. desember 2012}}</ref> Roger Waters har seinare vedgått at han «lånte» teksten til songen frå ei kinesisk diktsamling frå [[Tang-dynastiet]], ''Poems of the late T’ang'', slik Barrett hadde gjort på «[[Chapter 24]]».<ref name="DarkG265">Palacios 2010, s. 265</ref> Nokre av dei «lånte» linjene var skriven av [[Li He]] i diktet ''Ikkje gå ut av døra'', som inneheld tekstlinja «witness the man who raged at the wall as he wrote his question to heaven». Andre tekstlinjer var «watch little by little the night turn around», «countless the twigs which tremble in dawn» og «one inch of love is an inch of ashes», som var skriven av [[Li Shangyin]]. Hovudriffet liknar på eit riff som Jimmy Garrison spelte i ein solo før songen «My Favorite Things» på [[John Coltrane]]-albumet ''Live at the Village Vanguard Again!'', men dette er truleg berre tilfeldig. Riffet er spelt av Gilmour på gitar som er stemt ned så lågt at det nesten høyrest ut som ein bass. Riffet E E F E D E er i [[frygisk toneart]], eit «indisk» lydbilete som var populært i mange popsongar på den tida. Denne songen, i tillegg til andre Pink Floyd-songar, påverka [[Douglas Adams]] då han laga det oppdikta bandet «Disaster Area» i boka si ''Restaurant at the End of the Universe''. Disaster Area er kjend for å vera det høgastspelande bandet i universet, og som Pink Floyd brukte dei mange visuelle effektar som sluttar med at eit romskip styrtar på den næraste sola. Roger Waters har spelt songen på sine siste turnéar og videoen bak bandet viser stillbilete frå videoen til «Arnold Layne» og «[[The Piper at the Gates of Dawn#The Scarecrow|The Scarecrow]]». Waters sin nye konsertversjon inneheld ein saksofonsolo. === Corporal Clegg === Songen er skriven av Roger Waters med David Gilmour på gitar og vokal. Dette er òg første gong Nick Mason syng på ein song («He won it in the war...»-partiet). David Gilmour spelar [[kazoo]] på songen. Personen som fann opp dette instrumentet heitte Thaddeus von Clegg, og det kan vere årsaka til at songen har fått akkurat den tittelen. Songen handlar om ein soldat som mistar foten sin i [[andre verdskrigen]], og som tilsynelatande har ei [[alkoholikar|alkoholisert]] kone. Dette er første gong krig vert nemnd i ein Pink Floyd-song, eit tema som vert mykje brukt av Roger Waters seinare, som mista far sin i andre verdskrigen.<ref name="Mabbett2" /> === A Saucerful of Secrets === {{detaljar|Musikkstykket A Saucerful of Secrets}} Tittelsporet vart opphavleg skriven som ein ny versjon av «Nick's Boogie».<ref name="DarkG322">Palacios 2010, s. 322</ref> Sporet er delt inn fire delar, som kvar har ein tittel<ref name="FAQ">{{cite web|url=http://www.pink-floyd.org/faq/faq4.html#5 |title=Echoes FAQ Ver, 4.0 – 4/10 |publisher=Pink-floyd.org |date= |accessdate=13. juni 2019}}</ref> på ''[[Ummagumma]]''.<ref name="toby188">Manning 2006, s. 188</ref> Stykket vart mykje framført på konsertane deira fram til sommaren 1972,<ref name="toby188" /> og eit konsertopptak av songen frå 27. april 1969 på [[Mothers Club]] i Birmingham kom ut på ''Ummagumma''.<ref name="schaffner156">Schaffner 2005, s. 156</ref><ref name="Mabbett-3">{{Cite book |publisher=Omnibus |isbn=978-1-84938-370-7 |page=160 |last=Mabbett |first=Andy |title=Pink Floyd – The Music and the Mystery |location=London |year=2010}}</ref> === See-Saw === Atmosfæren, tonen og tekstinnhaldet (som minner om ein idyllisk barndom) liknar mykje på den andre songen til Wright på albumet, «Remember a Day», sjølv om den generelle tonen i songen er mørkare og meir depressiv. === Jugband Blues === Dette er den einaste songen på albumet som er laga av Syd Barrett, og i tillegg den siste songen han gav ut i lag med bandet. Det er ofte tenkt at songen refererer til at Barrett slutta i bandet («''It's awfully considerate of you to think of me here / And I'm most obliged to you for making it clear that I'm not here''»).<ref name="Phil236">Reisch 2007, s. 236</ref><ref name="Irgh190">Chapman 2010, s. 190</ref> Pink Floyd laga to videoar til songen.<ref name="DarkG286" /> Den eine viser ein tilsynelatande deprimert Barrett som går rundt utan mål og meining. Den andre videoen er meir som ein standard musikkvideo, der Barrett og resten av bandet mimar til songen på ein scene med psykedeliske lysmønster i bakgrunnen. Barrett ville at [[Frelsesarmeen]] skulle spele på songen, og åtte medlemmar av eit slikt orkester møtte opp i studio. Barrett fortalte dei at dei kunne spele kva dei ville utan å tenkje på resten av bandet. Norman Smith insisterte derimot på at dei skulle spele inn musikk som var avtalt på førehand, og til slutt vart det spelt inn begge delar. Under den andre, planlagde versjonen forsvann derimot Barrett. Den første og ikkje planlagde versjonen er den som hamna på albumet. Roger Waters og Rick Wright spelar tuba og trombone på dette partiet. «Jugband Blues» er den andre songen frå ''Saucerful'' som er på samlealbumet ''[[Echoes: The Best of Pink Floyd]]'' (den første er «Set the Controls for the Heart of the Sun»). Songen kjem mot slutten av plata, like etter «[[Songen Wish You Were Here|Wish You Were Here]]», ein song som er skriven som ei hyllest til Barrett. ===Ikkje utgjevne songar=== Det var tenkt at albumet òg skulle innehalde «Vegetable Man», ein song av Barrett.<ref name=Phil230/> Songen skulle ut på singel som B-sida til «Scream Thy Last Scream».<ref name=Irgh187 /><ref name=MCLM23/> Bandet framførte «Jugband Blues», «Vegetable Man» og «Scream Thy Last Scream» for eit ''Top Gear''-program den 20. desember 1967 og dette vart sendt 31. desember.<ref name=toby44>Manning 2006, s. 44</ref> To andre Barrett-songar, «In the Beechwoods»,<ref name=Irgh193>Chapman 2010, s. 193</ref> og «No Title» (ofte omtalt som «Sunshine» på bootleggar, men må ikkje forvekslast med den tidlege tittelen på «Remember a Day».<ref name=MCLM23/><ref name=toby41/>) vart spelte inn tidleg i innspelinga av albumet.<ref name=MCLM25>Jones 2003, s. 25</ref> Fleire instrumentale improvisasjonar, «John Latham», vart spelte inn under innspelinga av albumet, og har blitt gjevne ut på ei seinare samleplate..<ref name=MCLM25/> ==Plateomslag== Plateomslaget vart designa av [[Storm Thorgerson]] frå [[Hipgnosis]], og inneheld eit løynd bilete basert på eit panel frå teikneserien ''[[Dr. Strange]]'' frå 1967. Biletet som vart nytta kom frå Marvels Strange Tales #158 som var illustrert av [[Marie Severin]].<ref>https://www.lambiek.net/artists/s/severin_marie.htm</ref><ref>https://www.denofgeek.com/us/culture/doctor-strange/259817/the-doctor-strange-and-pink-floyd-connection</ref> Dette var det første av fleire Pink Floyd-album der omslaget vart designa av Hipgnosis,<ref name=DarkG330>Palacios 2010, s. 330</ref> og var berre den andre gongen at ei gruppe på EMI ([[The Beatles]] var den første) som fekk løyve til å bruke designarar utanfrå selskapet.<ref>{{cite journal |last=Roberts |first=James |title=Hipgnotic Suggestion |journal=[[Frieze (magazine)|Frieze]] |issue=37 |url=http://www.frieze.com/issue/article/hipgnotic-suggestion/ |accessdate=15. desember 2011}}</ref> ==Utgjeving og mottaking== {{Platemeldingar | kritikk1 = [[AllMusic]] | kritikk1karakter = {{Rating|3.5|5}}<ref name="AllMusic"/> | kritikk2 = ''[[The Daily Telegraph]]'' | kritikk2karakter = {{Rating|3|5}}<ref>{{cite news|last=McCormick|first=Neil|date=20. mai 2014|url=https://www.telegraph.co.uk/culture/music/8790376/Pink-Floyds-14-studio-albums-rated.html|title=Pink Floyd's 14 studio albums rated|newspaper=[[The Daily Telegraph]]|location=London|accessdate=11. juni 2019}}</ref> | kritikk3 = ''[[The Great Rock Discography]]'' | kritikk3karakter = 8/10<ref name="Acclaimed">{{cite web | title = Pink Floyd ''A Saucerful of Secrets'' | url = http://www.acclaimedmusic.net/Current/A2228.htm | publisher = [[Acclaimed Music]] | accessdate = 13. juni 2019}}</ref> | kritikk4 = ''[[Encyclopedia of Popular Music]]'' | kritikk4karakter = {{Rating|3|5}}<ref>{{cite book |last1=Larkin |first1=Colin |title=The Encyclopedia of Popular Music |date=2011 |publisher=Omnibus Press |isbn=9780857125958 |page= |url=https://books.google.ru/books?id=_NNmFiUnSmUC&pg=RA3-PA2005-IA45&dq=Tomorrow+(Hugh+Masekela+album)&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi3xcKoivjhAhXuk4sKHRs4DnkQ6AEILjAB#v=snippet&q=pink%20floyd&f=false |accessdate=13. juni 2019 |language=en}}</ref> | kritikk5 = [[MusicHound]] | kritikk5karakter = 2/5<ref>{{cite book | last1 = Graff | first1 = Gary | last2 = Durchholz | first2 = Daniel (eds) | title = MusicHound Rock: The Essential Album Guide | publisher = Visible Ink Press | location = Farmington Hills, MI | year = 1999 |page=872 | isbn = 1-57859-061-2}} </ref> | kritikk6 = ''[[magasinet Paste|Paste]]'' | kritikk6karakter = 8.3/10<ref name="paste">{{cite web |url=http://www.pastemagazine.com/articles/2011/10/pink-floyd-why-pink-floyd-reissue-series.html |title=Assessing a Legacy: ''Why Pink Floyd?'' Reissue Series |last=Deusner |first=Stephen |date=16. oktober 2011 |work=[[magasinet Paste|Paste]] |accessdate=26. august 2015}}</ref> | kritikk7 = ''[[The Rolling Stone Album Guide]]'' | kritikk7karakter = {{Rating|3|5}}<ref name="RSguide">{{cite web|last=Sheffield|first=Rob|authorlink=Rob Sheffield|url=https://www.rollingstone.com/music/artists/pink-floyd/albumguide|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110217230328/http://www.rollingstone.com/music/artists/pink-floyd/albumguide|title=Pink Floyd: Album Guide|work=[[Rolling Stone]]|publisher=[[Jann Wenner|Wenner Media]], [[Fireside Books]]|date=2. november 2004|archivedate=17. februar 2011|accessdate=11. juni 2019}}</ref> | kritikk8 = [[Sputnikmusic]] | kritikk8karakter = 4.5/5<ref>{{cite web |url=https://www.sputnikmusic.com/review/49445/Pink-Floyd-A-Saucerful-of-Secrets/ |title=Pink Floyd A Saucerful of Secrets |last=Campbell |first=Hernan |publisher=[[Sputnikmusic]] |accessdate=26. august 2015}}</ref> | kritikk9 = ''[[Virgin Encyclopedia of Popular Music]]'' | kritikk9karakter = {{Rating|4|5}}<ref name="Acclaimed" /> | kritikk10 = ''The Daily Vault'' | kritikk10karakter = B+<ref name=vault>{{cite web |url= http://dailyvault.com/toc.php5?review=2932 |title=The Daily Vault Music Reviews : A Saucerful of Secrets |first=Christopher |last=Thelen |work=dailyvault.com |year=2019 |accessdate=28. januar 2019}}</ref> }} Albumet kom ut i Storbritannia måndag 1. juli 1968 på EMI sitt [[Columbia Graphophone Company|Columbia]] både i mono og stereo, og nådde niandeplassen på den britiske albumlista.<ref name="ukchart"/> Det kom ut i USA på [[Tower Records]]-etiketten til [[Capitol Records|Capitol]], der det vart det einaste Pink Floyd-albumet som ikkje gjekk inn på albumlista før 2019, då det nådde 158. plassen på lista.<ref>{{cite web |url={{BillboardURLbyName|artist=pink floyd|chart=all}} |title=''A Saucerful of Secrets'' – Pink Floyd <nowiki>|</nowiki> ''Billboard'' |work=[[magasinet Billboard|billboard.com]] |accessdate=13. juni 2019}}</ref> Då albumet kom ut i ''[[A Nice Pair]]'' i lag med orignalversjonen av ''The Piper at the Gates of Dawn'' etter suksessen med ''[[The Dark Side of the Moon]]'', nådde albumet 36. plassen på [[Billboard 200|''Billboard'' 200]].<ref>{{cite web |url=http://www.allmusic.com/album/a-nice-pair-mw0001897186/awards |title=''A Nice Pair'' – Pink Floyd : Awards : AllMusic |work=[[AllMusic]] |accessdate=13. juni 2019}}</ref> «Let There Be More Light» vart gjeven ut som singel med «Remember a Day» som B-side i USA den 19. august 1969.<ref>{{cite web|last=Fitch |first=Vernon |url=http://pinkfloydarchives.com/DTower.htm#LTBML |title=Pink Floyd Archives-Tower Records Discography |publisher=Pinkfloydarchives.com |date= |accessdate=13. juni 2019}}</ref> Stereomiksen av albumet vart først gjeven ut på CD i 1988 og i 1992 vart det digitalt ommastra og gjeven ut i plateboksen ''[[Shine On]]''. Den ommastra stereo-CD-en kom ut som sjølvstendig utgjeving i 1994. Monoversjonen av albumet har offisielt aldri komen ut på CD. Stereomiksen vart ommastra og gjeven ut på ny i 2011 av [[Capitol Records|Capitol/EMI]] som ein del av ''[[Why Pink Floyd...?#Discovery|Why Pink Floyd: Discovery]]''-serien og igjen i 2016 av [[Sony Music]] på Pink Floyd Records-etiketten. Då albumet kom ut var ''[[Rolling Stone]]'' negativ og meinte at «det er ikkje så interessant som det første albumet deira» og «ganske middelmåtig», og meinte årsaka var at Barrett var ferdig i bandet.<ref name="Rolling Stone">{{cite journal |last=Miller |first=Jim |date=26. oktober 1968 |title=''A Saucerful of Secrets'' |journal=[[Rolling Stone]] |location=San Francisco |publisher=Straight Arrow Publishers, Inc. |url=https://www.rollingstone.com/music/albumreviews/a-saucerful-of-secrets-19681026 |accessdate=13. juni 2019}}</ref> I ei seinare melding for [[AllMusic]], peiker [[Richie Unterberger]] på albumet si «dempa, eventyraktige stemning», med songar som går frå å vere «konsis og livaktige» til «eksentrisk, overjordiske musikk med lange instrumentale passasjar».<ref name="AllMusic"/> I ei melding for [[BBC Music]] sa Daryl Easlea at ''Saucerful'' ikkje var «utan fyllmateriale», og la til at «Jugband Blues» var den songen som fekk han til «grøsse mest» på albumet.<ref name=BBC>{{cite web |last=Easlea |first=Daryl |url=https://www.bbc.co.uk/music/reviews/b2f9 |title=Music – Review of Pink Floyd – A Saucerful of Secrets |publisher=BBC |date=17. april 2007 |accessdate=13. juni 2019}}</ref> Under marknadsføringa av ''[[The Endless River]]'' kalla Nick Mason ''A Saucerful of Secrets'' favoritten sin blant studioalbuma til Pink Floyd. «Eg syns det er idear der som me har halde fram å bruke gjennom heile karrieren vår», sa han. «Eg syns det var ein ganske fin måte å markere at Syd slutta og at Dave kom inn. Det er fint å ha det på plate, der begge er med å syng. Det kryss-fader i staden for å kutte.»<ref name="officer">{{cite news|title=Pink Floyd’s Longest-Serving Officer |first=Zach |last=Schonfeld |work=Newsweek |date=7. november 2014 |url= http://www.newsweek.com/nick-mason-pink-floyds-longest-serving-officer-endless-river-and-end-pink-282205|accessdate=7. november 2014}}</ref> ==Innhald== {{Sporliste | låtskrivar = ja | overskrift = Side ein | ekstra kolonne = Solovokal | total lengd = 19:52 | tittel1 = [[Let There Be More Light]] | låtskrivar1 = [[Roger Waters]] | ekstra1 = Wright, Waters, and Gilmour | lengd1 = 5:38 | tittel2 = [[Remember a Day]] | låtskrivar2 = [[Richard Wright]] | ekstra2 = Wright | lengd2 = 4:33 | tittel3 = [[Set the Controls for the Heart of the Sun]] | låtskrivar3 = Waters | ekstra3 = Waters | lengd3 = 5:28 | tittel4 = [[Corporal Clegg]] | låtskrivar4 = Waters | ekstra4 = Gilmour, Wright and Mason | lengd4 = 4:13 }} {{Sporliste | låtskrivar = ja | overskrift = Side to | ekstra kolonne = Solovokal | total lengd = 19:33 | tittel1 = [[Musikkstykket A Saucerful of Secrets|A Saucerful of Secrets]]» *I. «Something Else» (3:57) *II. «Syncopated Pandemonium» (3:07) *III. «Storm Signal» (1:34) *IV. «Celestial Voices» (3:19) | låtskrivar1 = {{flatlist| * Waters * Wright * [[Nick Mason]] * [[David Gilmour]]}} | ekstra1 = ''instrumental, ordlaus vokal av Wright og Gilmour'' | lengd1 = 11:57 | tittel2 = [[See-Saw]] | låtskrivar2 = Wright | ekstra2 = Wright | lengd2 = 4:36 | tittel3 = [[Jugband Blues]] | låtskrivar3 = [[Syd Barrett]] | ekstra3 = Barrett | lengd3 = 3:00 }} ==Medverkande== {{small|(ingen var oppførte på omslaget)}} '''Pink Floyd''' *[[Roger Waters]] – bassgitar {{small|(alle spor)}}, perkusjon {{small|(3, 5)}}, vokal<ref name="mabbett">{{cite book |last=Mabbett |first=Andy |title=The Complete Guide to the Music of Pink Floyd |publisher=[[Omnibus Press]] |location=London |isbn=0-7119-4301-X |year=1995}}</ref> *[[Richard Wright]] – [[Farfisaorgel]] {{small|(alle spor)}}, piano {{small|(1, 2, 5, 6)}}, [[Hammondorgel]] {{small|(1, 4, 5)}}, [[Mellotron]] {{small|(5, 6)}}, [[vibrafon]] {{small|(3, 5)}}, [[xylofon]] {{small|(6)}}, [[tinnfløyte]] {{small|(7)}}, vokal *[[David Gilmour]] – gitar {{small|(1, 3-6)}}, [[kazoo]] {{small|(4)}}, vokal<ref name="mabbett"/> *[[Nick Mason]] – trommer {{small|(1, 3-7)}}, perkusjon {{small|(1, 5, 6, 7)}}, vokal {{small|(4)}},<ref name="Schaffner132" /> kazoo {{small|(7)}}<ref name="toby187">Manning 2006, s. 187</ref> *[[Syd Barrett]] – vokal {{small|(7)}}, akustisk gitar {{small|(2, 7)}}, elektrisk gitar {{small|(3, 7)}}, [[slidegitar]] {{small|(2)}} '''Andre medverkande''' *[[Norman Smith]] – produsent,<ref>{{cite AV media notes |title=A Saucerful of Secrets |others=[[Pink Floyd]] |type=Back cover |publisher=[[Columbia (EMI)|EMI Columbia]]}}</ref> trommer {{small|(2)}}, korvokal {{small|(2, 6)}}<ref name=FoR90/>, røyst {{small|(4)}} * The [[Stanley Myers]] Orchestra {{small|(4)}} *The Salvation Army (The [[International Staff Band]]) {{small|(7)}}<ref name=toby41/> ==Salslister og salstrofé== ===Salslister=== {|class="wikitable sortable" |- ! style="width:20em;"|Liste (1968) !Plassering |- |Den franske albumlista ([[Syndicat National de l'Édition Phonographique|SNEP]])<ref name="FRA">{{cite web|url=http://www.infodisc.fr/Album_P.php |title=Den franske albumlista (1968–2007) |publisher=InfoDisc.fr |accessdate=2. juni 2013 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130507235832/http://www.infodisc.fr/Album_P.php |archivedate=7. mai 2013 }}</ref> |align="center"|10 |- |{{albumchart|UK|9|artist=Pink Floyd|album=A Saucerful of Secrets|refname=ukchart|accessdate=11. juni 2019}} |} {| class="wikitable plainrowheaders" |- ! style="width:20em;"| Liste (2019) !Plassering |- |{{albumchart|Billboard200|158|artist=Pink Floyd|accessdate=13. juni 2019}} |} ===Salstrofé=== {{Certification Table Top}} {{Certification Table Entry|region=United Kingdom|type=album|artist=Pink Floyd|title=A Saucerful of Secrets|award=Gull|certyear=2013|accessdate=11. juni 2019}} {{Certification Table Bottom|nosales=yes}} ==Kjelder== {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:A Saucerful of Secrets|A Saucerful of Secrets]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 13. juni 2019.'' {{refslutt}} {{fotnoteliste|3}} ==Bakgrunnsstoff== {{Wikiquote|språk=en}} *{{AllMusic|album|mw0000650632}} *{{Discogs master|10352}} {{Pink Floyd}} {{DEFAULTSORT:Saucerful of Secrets, A}} [[Kategori:Musikkalbum frå 1968]] [[Kategori:Album produserte av Norman Smith]] [[Kategori:Plateomslag av Hipgnosis]] [[Kategori:Plateomslag av Storm Thorgerson]] [[Kategori:Pink Floyd-album]] [[Kategori:Tower Records-album]] [[Kategori:Album spelte inn i Abbey Road Studios]] [[Kategori:EMI Columbia Records-album]] huclgars9mi2bih5rhuxhd9fs840qyc 0 48950 3399134 3195006 2022-08-17T12:19:55Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infoboks musikkalbum | tittel = Obscured by Clouds | format = Filmmusikkalbum | artist = [[Pink Floyd]] | utgjeve = 2. juni 1972{{sfn|Povey|2006|p=168}} | innspelt = 23–29. februar og 23. mars–6. april 1972 | studio = Strawberry Studios, [[Château d'Hérouville]] i [[Hérouville]] i Frankrike; miksa i [[Morgan Studios]] i [[London]]{{sfn|Povey|2006|p=166}} | sjanger = [[Progressiv rock]] | lengd = 40:08 | selskap = {{hlist|[[Harvest Records|Harvest]]|[[Capitol Records|Capitol]]}} | produsent = Pink Floyd | førre = ''[[Meddle]]'' | førre år = 1971 | neste = ''[[The Dark Side of the Moon]]'' | neste år = 1973 | ymse = {{Singlar | namn = Obscured by Clouds | format = Filmmusikkalbum | singel 1 = [[Free Four]] | singel 1 dato = 3. juni 1972 }} }} '''''Obscured by Clouds''''' er det sjuande studioalbumet til det engelske rockebandet [[Pink Floyd]], utgjeve den 2. juni 1972 på Harvest og Capitol Records. Det er basert på filmmusikken til den franske filmen ''[[filmen La Vallée|La Vallée]]'' av [[Barbet Schroeder]]. Det vart spelt inn i to vender i Frankrike, medan dei heldt på å turnere og vart produsert av bandet sjølv. Albumet er langt kortare enn somme av dei tidlegare albuma deira, og dei har brukt mykje akustisk gitar. Tekstane handlar om kjærleik, noko som går att i filmen dei var inspirerte av. Den einaste singelen frå albumet, «[[Free Four]]», kom berre ut i USA. ''Obscured by Clouds'' vert ofte sett på som fyllmateriale for bandet, som hadde byrja å arbeide på det neste albumet sitt, ''[[The Dark Side of the Moon]]'' (1973). Resultatet vert ofte oversett i katalogen deira, hovudsakleg fordi det hamna i skuggen av dei seinare albuma. Likevel nådde albumet sjetteplassen på albumlista i Storbritannia og 46. plassen i USA, og det har stort sett fått positiv omtale av både fans og kritikarar. ==Bakgrunn== I 1972 hadde [[Pink Floyd]] spelt inn musikk for filmane ''[[filmen The Committee|The Committee]]'' (1968) og ''[[filmen More (1969)|More]]'' (1969),{{sfn|Manning|2006|p=164}} og delar av ''[[filmen Zabriskie Point|Zabriskie Point]]'' (1970). Etter suksessen med ''More'' spurte regissøren [[Barbet Schroeder]] bandet om å spele inn musikk til det neste store prosjektet hans når det ein gong måtte kome.{{sfn|Mason|2004|p=164}} Den nye filmen, ''[[filmen La Vallée|La Vallée]]'', handla om to personar på ei andeleg reise i [[Ny-Guinea]], og Schroeder tenkte at musikken til Pink Floyd kunne passe inn.{{sfn|Blake|2011|p=182}} Gruppa hadde alt byrja å arbeide på eit nytt album, ''[[The Dark Side of the Moon]]'', og spelt inn nokre grunnleggjande spor og framført songane på konsertane sine, men tok to pausar og drog til Strawberry Studios i [[Château d'Hérouville]] i Frankrike, midt i ein japansk turne, for å skrive og spele inn musikk for filmen.{{sfn|Povey|2006|p=155}} Albumet vart så miksa frå 4–6. april i [[Morgan Sound Studios]] i London.{{sfn|Povey|2006|p=166}} På same måte som dei hadde gjort med ''More'' såg dei eit grovt klipp av filmen og noterte ned tider med hjelp av ei stoppeklokke. Ut av dette skapte dei ei rekkje stykke som dei meinte kunne kryssfade på forskjellige punkt i den endelege versjonen av filmen. Dei var ikkje behov for ferdige songar eller soloar, men likevel klarte dei under presset om skape materiale å lage fleire velstrukturerte songar.{{sfn|Manning|2006|p=164}} Trommeslagaren [[Nick Mason]] hugsa at innspelingane gjekk særs raskt, og at bandet brukte mesteparten av tida i Paris innelåst i studioet.{{sfn|Mason|2004|p=164}} Under dei første innspelingane i februar 1972, filma den franske TV-kanalen [[Office de Radiodiffusion Télévision Française|ORTF]] eit kort klipp av bandet som speler inn albumet, inkludert intervju med bassisten [[Roger Waters]] og gitaristen [[David Gilmour]].{{sfn|Povey|2006|p=166}} I eit klipp av intervju i [[Abbey Road Studios]] som seinare kom ut i kinoversjonen (seinare på [[VHS]] og [[Laserdisc]] og «Director's Cut»-versjonen av [[DVD]]-en) av ''[[Pink Floyd: Live at Pompeii]]'', sa Waters at tidlege britiske trykk av albumet hadde for mykje [[vislande konsonant|visling]].<ref>{{cite web|url=http://www.classicrockreview.com/2012/11/1972-pink-floyd-obc/|title=Obscure by Clouds by Pink Floyd|publisher=Classic Rock Review|date=November 2012|accessdate=22. juni 2019}}</ref> Etter innspelinga var over, hamna bandet i ein krangel med filmselskapet, og dei gav derfor filmmusikkalbumet ut som ''Obscured by Clouds'', og ikkje ''La Vallée''. Som svar på det vart filmen kalla ''La Vallée (Obscured by Clouds)'' då han kom ut.{{sfn|Mason|2004|p=164}} ==Songar== Songane på ''Obscured by Clouds'' er alle korte og økonomiske, i motsetnad til dei lange instrumentalane ein finn på mange Pink Floyd-album. Fleire av songane hadde spor av [[country]] og det vart brukt mykje [[akustisk gitar]].{{sfn|Blake|2011|p=183}} Det vert òg nytta [[EMS VCS 3|VCS 3]]-synthesizer, som Wright hadde kjøpt frå [[BBC Radiophonic Workshop]].{{sfn|Blake|2011|p=182}} === Obscured by Clouds === Opningssporet er ein instrumental som startar med lag på lag av VCS 3-synthesizerar, som gjev eit inntrykk av ein vegg av lyd som kjem nærare og nærare. Etter kvart kjem dei elektroniske trommene{{sfn|Mason|2004|p=164}} til Mason inn og gitaren til Gilmour. Songen glir så rett over i neste spor «When You’re In». Desse to songane vart ofte spelt i lag på konsertar i 1972-1973,{{sfn|Mabbett|2010|p=114}} og opna vanlegvis konsertane på turnéen etter ''[[The Dark Side of the Moon]]''. Konsertversjonane hadde ein lengre intro før trommene kjem inn, der Gilmour spelte slidegitar og Waters spelte bass. Dei var òg ein del av eit sett som gruppa brukte i samarbeidet sitt med [[Roland Petit]] og [[Ballet National de Marseille]] i Palais de Sports i Paris, tidleg i 1973.{{sfn|Povey|2006|p=173}} === When You’re In === Som første sporet er òg dette ein instrumental. Konsertversjonane var ofte mykje lenger med gitarsolo av Gilmour og både hammondorgel- og minimoogsolo av Wright. Tittelen kom frå scenearbeidaren Chris Adamson som brukte å sei «I'm in. And when you're in, you're in».{{sfn|Blake|2011|p=182}} === Burning Bridges === «Burning Bridges» var ein av to songar der klaverspelaren [[Richard Wright]] (som skreiv musikken) samarbeidde med Waters (som skreiv tekstane).{{sfn|Mabbett|2010|p=114}} Songen vert sungen av Gilmour og Wright. Det instrumentale sporet «Mudmen», som kjem seinare på albumet har ein del parti som er ganske så lik denne songen. === The Gold It’s in the... === Songen omhandlar ein reisande som legg ut på leiting etter noko, berre for moro skuld. Dette kan ein høyre i tekstlinjer som «They say there's gold, but I'm looking for thrills», og «You can get your hands on whatever we find, 'cause I'm only coming along for the ride». Songen er utypisk for Pink Floyd med eit mykje hardare lydbilete enn ein vanlegvis høyrer av dette bandet. === Wot’s...Uh the Deal === Songen har melodi og vokal av Gilmour, medan Waters skreiv teksten. Han er aldri blitt spelt på konsert av Pink Floyd, men vart henta fram att av Gilmour på turneen hans i 2006.{{sfn|Mabbett|2010|p=115}} Ein av desse framføringane finst på DVD-en ''[[Remember That Night]]'' frå 2007{{sfn|Mabbett|2010|p=303}} og på vinylutgåva av konsertalbumet ''[[Live in Gdańsk]]'' frå 2008.<ref>{{cite web|url=http://www.allmusic.com/album/release/live-in-gdansk-mr0001696751|title=David Gilmour : Live in Gdańsk (LP)|publisher=AllMusic|accessdate=22. juni 2019}}</ref> === Mudmen === Denne instrumentalen er skriven av Wright og Gilmour og var siste gongen dei skreiv ein song i lag før 1994. Musikken er forholdsvis lik songen «Burning Bridges» tidlegare på albumet. === Childhood’s End === «[[Childhood's End av Pink Floyd|Childhood's End]]» var den siste songen Pink Floyd gav ut med tekst skriven av Gilmour før ''[[A Momentary Lapse of Reason]]'' i 1987. Teksten var inspirert av [[Childhood's End|romanen med same namn]] av [[Arthur C. Clarke]], og omhandlar blant anna dei siste dagane til Jan Rodricks, den siste mannen på Jorda, frå dei siste sidene av boka. Både strukturen og det musikalske temaet i songen har visse likskapstrekk til «[[Pink Floyd-songen Time|Time]]» frå ''[[The Dark Side of the Moon]]'', særskild trommene i starten som vart nytta om att på «Time».{{sfn|Mabbett|2010|pp=117–8}} Han vart framført på eit par av konsertane deira seint i 1972 og tidleg i 1973. === Free Four === {{detaljar|Free Four}} «[[Free Four]]» var den første Pink Floyd-songen sidan «[[See Emily Play]]» som vart ein del spelt på radio i USA,{{sfn|Manning|2006|p=165}} og den andre (etter «[[Corporal Clegg]]» frå ''[[A Saucerful of Secrets]]'')<ref name="Mabbett2">{{Cite book|publisher=Omnibus|isbn=0-7119-4301-X|last=Mabbett|first=Andy|title=The Complete Guide to the Music of Pink Floyd|location=London|year=1995}}</ref> som omhandla dødsfallet til faren til Waters under andre verdskrigen.{{sfn|Manning|2006|p=165}}<ref>{{Allmusic |class=song |id=t1530656 |tab= |selskap=Song review |first=Stewart |last=Mason |accessdate=4. juli 2011}}</ref> Tittelen kjem frå oppteljinga i starten, «One, two, 'free, four!», som vert sagt med [[Cockney]]-aksent.{{sfn|Mabbett|2010|p=118}} Sporet vart gjeven ut på singel i USA, sidan bandet tenkte han passa for [[AM-radio]].{{sfn|Blake|2011|p=184}} === Stay === «Stay» vart skriven og sungen av Wright, med tekst av Waters, ein uvanleg låtskrivarkombinasjon for bandet. Denne balladen er forholdsvis utypisk for Pink Floyd, og fortel historia om ein mann som ikkje kan hugse namnet på jenta han vaknar opp med om morgonen.{{sfn|Mabbett|2010|p=118}} Songen vart gjeven ut som b-sida på singelen «Free Four» i 1972. === Absolutely Curtains === «Absolutely Curtains», er ein avsluttande instrumental på albumet, og endar med ei innspeling frå [[Mapuga]]-stamma, som ein kan sjå i filmen.{{sfn|Povey|2006|p=155}} ==Utgjeving og mottaking== {{Platemeldingar | kritikk1 = [[AllMusic]] | kritikk1karakter = {{rating|2|5}}<ref name="am">{{Allmusic|class=album|id=r2043589|tab=review|selskap=Album review|first=Stephen Thomas|last=Erlewine|accessdate=4. juli 2011}}</ref> | kritikk2 = ''[[Christgau's Record Guide: Rock Albums of the Seventies|Christgau's Record Guide]]'' | kritikk2karakter = C<ref>{{cite book|last=Christgau|first=Robert|authorlink=Robert Christgau|year=1981|title=Christgau's Record Guide: Rock Albums of the Seventies|publisher=[[Ticknor & Fields]]|isbn=0-89919-025-1|chapter-url=https://www.robertchristgau.com/get_album.php?id=2773|chapter=Pink Floyd: ''Obscured by Clouds''|accessdate=22. juni 2019}}</ref> | kritikk3 = ''[[The Daily Telegraph]]'' | kritikk3karakter = {{Rating|3|5}}<ref name="telegraph">{{cite news|last=McCormick|first=Neil|date=20. mai 2014|url=https://www.telegraph.co.uk/culture/music/8790376/Pink-Floyds-14-studio-albums-rated.html|title=Pink Floyd's 14 studioalbums rated|newspaper=[[The Daily Telegraph]]|location=London|accessdate=11. juni 2019}}</ref> | kritikk4 = ''[[Encyclopedia of Popular Music]]'' | kritikk4karakter = {{Rating|3|5}}<ref>{{cite book |last1=Larkin |first1=Colin |title=The Encyclopedia of Popular Music |date=2011 |publisher=Omnibus Press |isbn=9780857125958 |page= |url=https://books.google.ru/books?id=_NNmFiUnSmUC&pg=RA3-PA2005-IA45&dq=Tomorrow+(Hugh+Masekela+album)&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi3xcKoivjhAhXuk4sKHRs4DnkQ6AEILjAB#v=snippet&q=pink%20floyd&f=false |accessdate=13. juni 2019 |language=en}}</ref> | kritikk5 = ''[[magasinet Paste|Paste]]'' | kritikk5karakter = 7.0/10<ref name="paste">{{cite magazine|last=Deusner|first=Stephen|date=6. oktober 2011|url=https://www.pastemagazine.com/articles/2011/10/pink-floyd-obscured-by-clouds-why-pink-floyd-reiss.html|title=Pink Floyd: ''Obscured by Clouds'' ('Why Pink Floyd?' Reissue)|magazine=[[magasinet Paste|Paste]]|accessdate=22. juni 2019}}</ref> | kritikk6 = ''[[The Rolling Stone Album Guide]]'' | kritikk6karakter = {{Rating|4|5}}<ref name="RSguide">{{cite web|last=Sheffield|first=Rob|authorlink=Rob Sheffield|url=https://www.rollingstone.com/music/artists/pink-floyd/albumguide|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110217230328/http://www.rollingstone.com/music/artists/pink-floyd/albumguide|title=Pink Floyd: Album Guide|work=[[Rolling Stone]]|publisher=[[Jann Wenner|Wenner Media]], [[Fireside Books]]|date=2. november 2004|archivedate=17. februar 2011|accessdate=11. juni 2019}}</ref> }} Plateomslaget vart, som mange andre Pink Floyd-album, designa av [[Storm Thorgerson]] og [[Aubrey Powell]] i [[Hipgnosis]]. Det bestod av eit fotografi av ein mann som sit i eit tre, som er så ute av fokus at det heilt forvridd. Hipgnosis sat og såg gjennom stillbilete frå filmen på ein 35mm-projektor, og likte den visuelle effekten når eine lysbiletet sette seg fast. Schroeder sa seinare at bandet ikkje ønskte å lage eit omslag som var like bra som ''The Dark Side of the Moon'' for at det ikkje skulle konkurrere med dette, men Thorgerson insisterte på at det skulle gjerast like skikkeleg som dei andre Floyd-albuma.{{sfn|Mabbett|2010|p=113}}{{sfn|Blake|2011|p=184}} ''Obscured by Clouds'' kom ut i Storbritannia den 2. juni 1972 og så i USA den 15. juni 1972, begge på [[Harvest Records|Harvest]]. Albumet nådde toppen av lista i Frankrike,<ref name=infodis>{{cite web|url=http://www.infodisc.fr/Album_P.php|title=Infodisc – Pink Floyd – Obscured By Clouds|publisher=www.infodisc.fr|accessdate=2. mars 2011}}</ref> sjetteplassen i Storbritannia,<ref name="ukchart"/> og 46. plassen<ref name="uschart"/> på den amerikanske albumlista (der det selde til gullplate i 1997).<ref name="RIAA"/> I 1986 vart albumet gjeven ut på [[Compact Disc|CD]]. Ein digitalt ommastra CD kom ut i mars i 1996 i Storbritannia og i august 1996 i USA. Det vart miksa på ny i 2016 for plateboksen ''[[The Early Years 1965–1972|Early Years]]'' og gjeve ut som eiga utgjeving året etter.<ref>{{cite web|url=https://soundsmagazine.co.uk/pink-floyd-the-early-years/|title=Pink Floyd, The Early Years|work=Sounds Magazine|date=23. mars 2017|accessdate=22. juni 2019}}</ref> Albumet hamna i skuggen av ''The Dark Side of the Moon'', som kom ut mindre enn eitt år seinare, men Mason har kalla det eit av favorittalbuma hans av Pink Floyd.{{sfn|Mabbett|2010|p=114}} Seinare meldingar av albumet har vore blanda. ''[[The Daily Telegraph]]'' skreiv at «dei elegante instrumentalane peikar framover mot ''Dark Side''»,<ref name="telegraph"/> medan ''[[Rolling Stone]]'' kalla det eit «keisamt filmmusikkalbum».<ref name="RSguide"/> ==Innhald== {{Sporliste | låtskrivar = ja | overskrift = Side ein | ekstra kolonne = Solovokal | total lengd = 21:25 | tittel1 = Obscured by Clouds | låtskrivar1 = [[David Gilmour|Gilmour]], [[Roger Waters|Waters]] | ekstra1 = [[Instrumental]] | lengd1 = 3:03 | tittel2 = When You're In | låtskrivar2 = Gilmour, Waters, [[Richard Wright|Wright]], [[Nick Mason|Mason]] | ekstra2 = Instrumental | lengd2 = 2:18 | tittel3 = [[Burning Bridges av Pink Floyd|Burning Bridges]] | låtskrivar3 = Wright, Waters | ekstra3 = Gilmour, Wright | lengd3 = 3:29 | tittel4 = The Gold It's in the... | låtskrivar4 = Gilmour, Waters | ekstra4 = Gilmour | lengd4 = 3:07 | tittel5 = [[Wot's... Uh the Deal?]] | låtskrivar5 = Gilmour, Waters | ekstra5 = Gilmour | lengd5 = 5:08 | tittel6 = Mudmen | låtskrivar6 = Wright, Gilmour | ekstra6 = Instrumental | lengd6 = 4:20 }} {{Sporliste | låtskrivar = ja | overskrift = Side to | ekstra kolonne = Solovokal | total lengd = 18:43 | tittel1 = [[Childhood's End av Pink Floyd|Childhood's End]] | låtskrivar1 = Gilmour | ekstra1 = Gilmour | lengd1 = 4:31 | tittel2 = [[Free Four]] | låtskrivar2 = Waters | ekstra2 = Waters | lengd2 = 4:15 | tittel3 = Stay | låtskrivar3 = Waters, Wright | ekstra3 = Wright | lengd3 = 4:05 | tittel4 = Absolutely Curtains | låtskrivar4 = Gilmour, Waters, Wright, Mason | ekstra4 = Instrumental, song av Mapuga-stamma | lengd4 = 5:52 }} ==Medverkande== <small>(henta frå ''[[AllMusic]]'')<ref name=am/></small> '''Pink Floyd''' *[[David Gilmour]]&nbsp;– [[gitar]], [[pedalsteelgitar]], [[EMS VCS 3]]-synthesizer, [[Synging|vokal]] *[[Nick Mason]]&nbsp;– [[trommer]], [[perkusjon]] *[[Roger Waters]]&nbsp;– [[bassgitar]], vokal *[[Richard Wright]]&nbsp;– [[klaverinstrument]], vokal '''Andre medverkande''' *[[Hipgnosis]]&nbsp;– plateomslag ==Salslister og salstrofé== {{col-begin}} {{col-2}} ===Salslister=== {|class="wikitable sortable" |- ! style="width:20em;"|Liste (1972) !Plassering |- |Australia ([[Kent Music Report]])<ref>{{cite book|last=Kent|first=David|authorlink=David Kent (historian)|title=Australian Chart Book 1970–1992|publisher=Australian Chart Book|location=St. Ives, N.S.W.|year=1993|edition=Illustrated|page=233|isbn=0-646-11917-6}}</ref> |align="center"|44 |- |{{albumchart|Canada|32|chartid=4171|artist=Pink Floyd|album=Obscured by Clouds|accessdate=11. juni 2019}} |- |Den danske albumlista ([[Tracklisten]])<ref name="Danish albums chart">{{cite web | url = http://danskehitlister.dk/?song_id=6338 | title = LP Top 10, 3. juli 1972 | accessdate =22. juni 2019}}</ref> |align="center"|3 |- {{albumchart|Nederland|3|artist=Pink Floyd|album=Obscured by Clouds|accessdate=11. juni 2019}} |- |{{albumchart|Tyskland4|19|id=6661|artist=Pink Floyd|album=Obscured by Clouds|accessdate=11. juni 2019}} |- |{{albumchart|UK|6|artist=Pink Floyd|album=Obscured by Clouds|refname=ukchart|accessdate=11. juni 2019}} |- |{{albumchart|Billboard200|46|artist=Pink Floyd|album=Obscured by Clouds|refname=uschart|accessdate=11. juni 2019}} |} {{col-2}} ===Salstrofé=== {{Certification Table Top}} {{Certification Table Entry|region=France|award=|salesamount=195,900<ref>http://infodisc.fr/Ventes_Albums_Tout_Temps.php?debut=2200</ref>|relyear=1972|artist=Pink Floyd|title=Obscured by Clouds|type=album|accessdate=11. juni 2019}} {{Certification Table Entry|region=United Kingdom|award=Sølv|relyear=1972|certyear=1974|artist=Pink Floyd|title=Obscured by Clouds|type=album|accessdate=11. juni 2019}} {{Certification Table Entry|region=United States|award=Gull|relyear=1972|certyear=1994|artist=Pink Floyd|title=Obscured by Clouds|type=album|refname=RIAA|accessdate=11. juni 2019}} {{Certification Table Bottom}} {{col-end}} ==Kjelder== {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Obscured by Clouds|Obscured by Clouds]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 22. juni 2019.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' * {{cite book|last=Blake|first=Mark|title=Pigs Might Fly: The Inside Story of Pink Floyd|publisher=Arum Press|year=2011|isbn=978-1-845-13748-9|ref=harv}} * {{cite book|last=Mabbett|first=Andy|title=Pink Floyd- The music and the mystery: The Music and the Mystery|publisher=Omnibus Press|year=2010|isbn=978-0-857-12418-0|ref=harv}} * {{cite book|last=Manning|first=Toby|title=The Rough Guide to Pink Floyd|year=2006|publisher=Rough Guides|location=London|isbn=1-84353-575-0|edition=1st|chapter=The Albums|ref=harv}} * {{cite book|last=Mason|first=Nick|title=Inside Out: A Personal History of Pink Floyd|year=2004|publisher=Widenfeld & Nicolson|isbn=0-297-84387-7|edition=New|chapter=There Is No Dark Side|ref=harv}} * {{cite book|last=Povey|first=Glenn|title=Echoes : The Complete History of Pink Floyd|year=2006|publisher=Mind Head Publishing|isbn=978-0-9554624-0-5|edition=New|chapter=Playing Different Tunes 1972–1973|ref=harv}} {{refslutt}} {{fotnoteliste|3}} ==Bakgrunnsstoff== {{Wikiquote|språk=en}} {{Pink Floyd}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Album produserte av David Gilmour]] [[Kategori:Album produserte av Nick Mason]] [[Kategori:Album produserte av Richard Wright]] [[Kategori:Album produserte av Roger Waters]] [[Kategori:Plateomslag av Hipgnosis]] [[Kategori:Plateomslag av Storm Thorgerson]] [[Kategori:Filmmusikkalbum frå 1972]] [[Kategori:Pink Floyd-album]] [[Kategori:Musikkalbum frå 1972]] [[Kategori:Capitol Records-album]] [[Kategori:EMI Records-album]] [[Kategori:Harvest Records-album]] [[Kategori:Album spelte inn i heimestudio]] [[Kategori:Album spelte inn i Morgan Sound Studios]] 7pv7mstwk1m24movn1mtoi8x3dpm1bq 0 49006 3399136 3270936 2022-08-17T12:21:17Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infoboks musikkalbum | tittel = The Wall | format = Studioalbum | artist = [[Pink Floyd]] | utgjeve = 30. november 1979 | innspelt = Desember 1978 til november 1979 | studio = {{collapsible list|title={{nobold|Various}}|ubl=true|[[Britannia Row Studios|Britannia Row]]|{{small|(Fulham, England)}}|Super Bear Studio|[[Studio Miraval]]|{{small|(France)}}|[[CBS 30th Street Studio]]|{{small|(New York)}}| produsents Workshop|{{small|(Los Angeles)}}}} | sjanger = {{flatlist| * [[Kunstrock]]<ref name="Brown2011">{{cite book|last=Brown|first=Jake|title=Jane's Addiction: In the Studio|url=https://books.google.com/books?id=dpFdelxBFWsC&pg=PT9|year=2011|publisher=SCB Distributors|isbn=978-0-9834716-2-2|page=9}}</ref> * [[progressiv rock]]<ref>{{cite web | url= http://www.popmatters.com/column/the-25-best-classic-progressive-rock-albums/ | title= The 25 Best Classic Progressive Rock Albums | work=PopMatters | first=Sean | last=Murphy | date=17. november 2015 | accessdate=7. juni 2016}}</ref> * [[progressiv pop]]<ref>{{Citation|last1=Breithaupt|first1=Don|last2=Breithaupt|first2=Jeff|title=Night Moves: Pop Music in the Late '70s|url=https://books.google.com/books?id=mw1jAwAAQBAJ|year=2000|publisher=St. Martin's Press|isbn=978-0-312-19821-3|p=71}}</ref> }} | lengd = 1:21:08 | selskap = {{flatlist| * [[Harvest Records|Harvest]] * [[Columbia Records|Columbia]] }} | produsent = {{flatlist| * [[Bob Ezrin]] * [[David Gilmour]] * [[James Guthrie]] * [[Roger Waters]] }} | førre = ''[[Animals av Pink Floyd|Animals]]'' | førre år = 1977 | neste = ''[[A Collection of Great Dance Songs]]'' | neste år = 1981 | ymse = {{Singlar | namn = The Wall | format = Studioalbum | singel 1 = [[Another Brick in the Wall#Part 2|Another Brick in the Wall, Part 2]] | singel 1 dato = 23. november 1979 | singel 2 = [[Run Like Hell]] | singel 2 dato = 17. april 1980 | singel 3 = [[Comfortably Numb]] | singel 3 dato = 23. juni 1980 }} }} '''''The Wall''''' er det 11. [[studioalbum]]et til den engelske rockegruppa [[Pink Floyd]], gjeve ut 30. november 1979 på [[Harvest Records|Harvest]] og [[Columbia Records]]. Det er ein [[rockeopera]] og utforskar soga om Pink, ei utsliten rockestjerne som etter kvart isolerer seg sjølv frå samfunnet bak ein symbolsk mur. Plata vart ein stor suksess og låg 15 veker på toppen av den amerikanske albumlista og nådde tredjeplassen i Storbritannia. I 1982 vart det laga ei [[Pink Floyd – The Wall|filmutgåve av soga med same namn]], regissert av [[Alan Parker]]. Ideen til ''The Wall'' fekk bassisten [[Roger Waters]] i 1977 under [[In the Flesh-turneen til Pink Floyd|In The Flesh]]-turneen, og baserte soga på seg sjølv og den tidlegare bandkollegaen [[Syd Barrett]]. Innspelinga fann stad frå desember 1978 til november 1979. Produsenten [[Bob Ezrin]] hjelpte til på prosjektet og var med å dempe spenningane under innspelingane, då bandet sleit med personlege og økonomiske problem. ''The Wall'' er det siste albumet med Pink Floyd som ein kvartett. Klaverspelaren [[Richard Wright]] fekk sparken av Waters under produksjonen, men vart verande som betalt musikar. Det vart gjeve ut tre singlar frå albumet: «[[Another Brick in the Wall, Part 2]]» (den einaste førsteplassen deira i USA), «[[Run Like Hell]]» og «[[Comfortably Numb]]». Frå 1980 til 1981 framførte Pink Floyd heile albumet under [[The Wall-turneen (1980–1981)|ein turné]] som bestod av avanserte, teatralske effektar. ''The Wall'' fekk i starten blanda kritikk hos kritikarane og somme av dei meinte det var oppblåst og pretensiøst. Det er sidan blitt rekna som eit av dei beste albuma gjennom tidene, og eit av dei mest kjende [[konseptalbum]]a.<ref>{{cite web|url=http://www.nme.com/photos/23-of-the-maddest-and-most-memorable-concept-albums-1425767|title=23 Of The Maddest And Most Memorable Concept Albums|last1=Barker|first1=Emily|date=8. juli 2015|publisher=[[NME]]|accessdate=7. juli 2019}}</ref> Det har selt meir enn 24 millionar eksemplar og er det nest mest selde i katalogen deira, og eit av dei mestselde albuma gjennom tidene. Somme unytta opptak frå innspelingane dukka seinare opp på det neste albumet deira, ''[[The Final Cut]]'' (1983). I 2003 rangerte ''[[Rolling Stone]]'' ''The Wall'' på 87. plassen på lista deira over dei 500 beste albuma gjennom tidene. Tidleg i 2010-åra drog Waters på ein ny [[The Wall Live (2010–2013)|''Wall''-turné]] som vart den mest innbringande turneen til ein soloartist. == Bakgrunn == [[In the Flesh-turneen til Pink Floyd|''In the Flesh''-turneen]] var den første dei spelte på store stadion. Bassisten og låtskrivaren [[Roger Waters]] fortalte: «Eg mislikte det intenst, fordi det vart ei sosial hending i staden for eit meir kontrollert og vanleg forhold mellom musikarar og eit publikum&nbsp;... Dei første seksti radene verka å skrike og rope og høyrde ikkje eigentleg etter. Og dei som stod lenger bak kunne ikkje sjå ein drit uansett.»<ref>[[Steve Turner (writer)|Turner, Steve]]: «Roger Waters: The Wall in Berlin»; ''[[Radio Times]]'', 25. mai 1990; reprinted in ''[[magasinet Classic Rock|Classic Rock]]'' #148, august 2010 s.76</ref> Somme i publikum sette fyr på kinaputtar, noko som fekk Waters til å stoppe å spele og skjelle dei ut. I juli 1977, under den siste konserten på [[Olympic Stadium i Montreal|Montreal Olympic Stadium]], skal ei gruppe støyande og opphissa fans nær scenen ha irritert Waters så mykje at han spytta på ein av dei.<ref>{{Harvnb|Scarfe|2010|p=51}}</ref> Gitaristen [[David Gilmour]] nekta å kome attende for å spele ekstranummer og sette seg ned ved miksepulten,<ref>Schaffner, p 329</ref> og bandet, i lag med andregitaristen [[Snowy White]], improviserte ein langsam, trist [[12-taktsblues]], som Waters skildra som «noko musikk å dra heim til».<ref>Schaffner, pp 219–220</ref><ref name="Masonpp235236">{{Harvnb|Mason|2005|pp=235–236}}</ref> Same kvelden snakka Waters med produsenten [[Bob Ezrin]] og psykiatervenen til Ezrin om kor framandgjerande han syns hendinga var. Han fortalte at han ønskte å isolere seg sjølv ved å byggje ein mur over scenen mellom bandet og publikum.<ref>{{Harvnb|Blake|2008|pp=256–257}}</ref> Han sa «Eg sa heile tida til folk på den turneen, 'eg synest eigentleg ikkje noko om dette... det er noko som er heilt feil her.'»<ref>{{Harvnb|Blake|2008|p=257}}</ref> [[File:Bob-Ezrin.jpg|thumb|[[Bob Ezrin]] var produsent for albumet.]] Då Gilmour og Wright var i Frankrike for å spele inn soloalbuma sine, og trommeslagaren [[Nick Mason]] var oppteken med å produsere [[Steve Hillage]]-albumet ''[[Green av Steve Hillage|Green]]'', byrja Waters å skrive songar.<ref>{{Harvnb|Blake|2008|p=258}}</ref> Spyttehendinga vart utgangspunktet for eit nytt konsept, der ein følgjer hovudpersonen som isolerer seg sjølv etter år med traumatiske møte med autoritære personar og tapet av faren som barn. ''The Wall'' studerte det psykologiske skiljet mellom artisten og publikum ved å bruke ein fysisk struktur som ein metaforisk reiskap.<ref name="Masonpp235236" /> I juli 1978 møtte Pink Floyd opp i [[Britannia Row Studios]], der Waters la fram to nye idear for konseptalbum. Det første var ein nitti minuttar lang demo kalla ''Bricks in the Wall''.<ref name="BLAKE259">{{Harvnb|Blake|2008|p=259}}</ref> Den andre var om ein mann som i løpet av ei natt drøymer og handlar om ekteskap, sex og fordelane og bakdelane ved monogami og familieliv kontra promiskuitet.<ref>{{Harvnb|Blake|2008|p=305}}</ref> Bandet valde det første. Det andre forslaget vart sidan det første soloalbumet til Waters, ''[[The Pros and Cons of Hitch Hiking]]''.<ref name="BLAKE259" /> Innan september hadde Pink Floyd hamna i pengetrøbbel og måtte skape eit nytt album for å tene pengar.<ref name="Blakepp258259">{{Harvnb|Blake|2008|pp=258–259}}</ref> Økonomiplanleggjarane Norton Warburg Group (NWG) hadde investert 1,3 til 3,3 millionar pund av pengane til gruppa i [[risikokapital]] for å redusere skattegjelda deira. Strategien feila då mange av føretaka som NWG investerte i tapte pengar, og bandet stod med skattekrav som kunne nå så høgt som 83&nbsp;%. «Me laga ''[[The Dark Side of the Moon|Dark Side]]'' og det såg ut til at me hadde fått det til,» sa Waters. «Så hadde dei jævlane brått stole alt saman. Det såg ut til at me måtte betale store skattesummar av pengane som var gått tapt. 83&nbsp;% var mykje pengar på den tida og så mykje hadde me ikkje.»<ref name="Gwyther 37">{{cite journal|first= Matthew |last= Gwyther |title= The dark side of success |magazine= ''[[The Observer|Observer magazine]]'' |date= 7. mars 1993 |page= 37}}</ref> Pink Floyd avslutta samarbeidet med NWG og kravde at resten av pengane vart sende attende.<ref name="Schaffnerpp206208">{{Harvnb|Schaffner|1991|pp=206–208}}</ref> «Eg vart tvungen til å bli tett involvert i forretningssida,» sa Gilmour, «fordi det var ingen kring oss som var dugande nok eller ærlege nok til å takle det, og eg såg med Norton Warburg at det ubønnhørleg gjekk mot helvete. Dei var ikkje dei første kjeltringane me var dumme nok til å alliere oss med. Sidan den gong er det ikkje eit øre eg ikkje sjølv har signert for. Eg signerer kvar sjekk og undersøkjer alt.»<ref name="Gwyther 37" /> For å halde styr på dei 26 spora på prosjektet valde Waters å hente inn ein produsent og samarbeidspartnar,<ref name="BLAKE259" /> og følte han trengde «ein samarbeidspartnar som var musikalsk og intellektuelt på same stad som eg var.»<ref name="Blake 2008 260">{{Harvnb|Blake|2008|p=260}}</ref> Den dåverande kjærasten til Waters [[Carolyne Christie|Lady Carolyne Christie]], som hadde arbeid som sekretær for produsenten og musikaren [[Bob Ezrin]], føreslo han for bandet.<ref name="Blakepp258259" /> Ezrin hadde arbeidd med [[Alice Cooper]], [[Lou Reed]], [[Kiss]] og [[Peter Gabriel]].<ref>{{Harvnb|Fitch|Mahon|2006|p=25}}</ref> Frå starten gjorde Waters det klart kven som var sjefen og sa til han: «Du kan skrive kva du vil. Berre ikkje forvent å bli kreditert for det.»<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|p=212}}</ref> Ezrin og Gilmour gjekk over konseptet til Waters, og fjerna det dei meinte ikkje var bra nok. Waters og Ezrin arbeidde hovudsakleg på soga, og forbetra konseptet.<ref name="Schaffnerpp211213">{{Harvnb|Schaffner|1991|pp=211–213}}</ref> Dei presenterte eit 40 siders manus for resten av bandet, som svara positivt: «Dagen etter i studio hadde med ei opplesing kring bordet, slik ein gjer med eit skodespel, men med heile bandet, og augo deira glitra, fordi dei kunne sjå albumet.» sa Waters.<ref name="Blake 2008 260" /> Ezrin utvida soga og distanserte ho frå den sjølvbiografiske soga Waters hadde skrive og baserte ho i staden på ein samansett karakter kalla Pink.<ref name="Blakepp260261">{{Harvnb|Blake|2008|pp=260–261}}</ref> Lydteknikaren Nick Griffiths sa seinare: «Ezrin var særs god på ''The Wall'', fordi han klarte å dra heile greia saman. Han var ein særs sterk kar. Det var mangel kranglar om korleis det skulle høyrast ut mellom Roger og Dave, men han klarte å fylle gapet mellom dei.»<ref name="Schaffnerp213" /> Waters skreiv det meste albumet, medan Gilmour var medlåtskrivar på «[[Comfortably Numb]]», «[[Run Like Hell]]» og «[[Young Lust]]»,<ref>{{Harvnb|Blake|2008|p=278}}</ref> og Ezrin var medlåtskrivar på «[[The Trial]]».<ref name="Schaffnerpp211213" /> == Konsept og soge == ''The Wall'' er ein rockeopera<ref name="RockOpera">{{Citation | title = Rock Milestones: Pink Floyd – The Wall | url = https://movies.nytimes.com/movie/383755/Rock-Milestones-Pink-Floyd-The-Wall/overview | work = The New York Times | accessdate =7. juli 2019}}; {{Citation | title = Pink Floyd's Roger Waters Announces The Wall Tour | url = http://www.mtv.com/news/articles/1635892/20100412/pink_floyd.jhtml | publisher = MTV | accessdate =7. juli 2019}}; {{Citation | title = Top 14 Greatest Rock Operas/Concept Albums Of All Time | url = http://music.ign.com/articles/706/706219p4.html | publisher = ign.com | accessdate =7. juli 2019}}</ref> som utforskar det å bli forlaten og einsam i isolasjon, symbolisert av ein mur. Songane skapar ei omtrentleg soge som følgjer livet til hovudpersonen, Pink (som vert introdusert i songane «[[In the Flesh?]]» og «[[The Thin Ice]]»), ein karakter basert på [[Syd Barrett]]<ref name="Schaffnerpp225226">{{Harvnb|Schaffner|1991|pp=225–226}}</ref> og [[Roger Waters]],<ref>{{Harvnb|Scarfe|2010|p=57}}</ref> som mista faren i andre verdskrigen. Faren til Pink døyr òg i ein krig («[[Another Brick in the Wall#Part 1|Another Brick in the Wall (Part 1)]]»), som er første gongen Pink byrjar å byggje ein metaforisk mur kring seg sjølv. Pink vert trykt ned av ei oververnande mor («[[Mother av Pink Floyd|Mother]]») og plaga av tyranniske, mishandlande lærarar («[[The Happiest Days of Our Lives]]»). Alle desse [[psykologisk traume|trauma]] vert metaforiske «mursteinar i muren» («[[Another Brick in the Wall#Part 2|Another Brick in the Wall (Part 2)]]»). Hovudpersonen vert til slutt ei rockestjerne, men forholda hans er plaga med utruskap, dopmisbruk og valdsutbrot. Han er etter kort tid gift og nesten ferdig med «muren» sin («[[Empty Spaces]]»). Medan han er på turné i Amerika tar han med heim ein groupie etter å ha fått vite at kona er utru. Han grublar over det mislukka ekteskapet og knuser rommet sitt og skremmer jenta bort under eit raserianfall («[[One of My Turns]]»). Medan ekteskapet smuldrar bort («[[Don't Leave Me Now av Pink Floyd|Don't Leave Me Now]]»), avviser han alle han har kjend som «berre mursteinar i muren» («[[Another Brick in the Wall#Part 3|Another Brick in the Wall (Part 3)]]») og har fullført muren sin («[[Goodbye Cruel World av Pink Floyd|Goodbye Cruel World]]»), og heilt isolert seg frå omverda.<ref name="Blakepp260261" /><ref name="Schaffnerpp210211">{{Harvnb|Schaffner|1991|pp=210–211}}</ref> Gøymd bak muren sin vert Pink alvorleg deprimert («[[Hey You av Pink Floyd|Hey You]]») og byrjar å miste all tru («[[Vera av Pink Floyd|Vera]]»). For å få han til å spele gjev lækjaren han medisinar («[[Comfortably Numb]]»). Dette fører til ein hallusinerande episode på scenen der han trur han er blitt ein [[fascist]]isk [[diktator]] som spelar på konsertar som liknar dei [[nynazisme|nynazistane]] hadde («[[The Show Must Go On av Pink Floyd|The Show Must Go On]]»), og han sender [[brunskjorter]]-liknande menn mot fansen som han meiner er uverdige («[[In the Flesh av Pink Floyd|In the Flesh]]»).<ref name="Schaffnerpp210211" /> Då han med skrekk forstår kva han har gjort («[[Waiting for the Worms]]»), vert Pink overvelda og ønskjer at alt kring han skal stoppe («[[Stop av Pink Floyd|Stop]]»). Han syner menneskelege kjensler og plaga av skuld set han seg sjølv for retten («[[The Trial]]»), der ein indre dommar dømmer han til å «rive ned muren», og Pink opnar seg for verda utafor («[[Outside the Wall]]»). Albumet dannar ein sirkel då dei siste orda på albumet «Isn't this where ...» som i lag med melodien glir rett over i dei første orda og tonane på albumet, «... we came in?», «er ikkje det her vi kom inn?». Dette hintar om at temaet til Waters er noko som gjentek seg.<ref>{{Harvnb|Fitch|Mahon|2006|pp=71, 113}}</ref> Albumet inneheld fleire referansar til det tidlegare bandmedlemmet [[Syd Barrett]], inkludert «[[Nobody Home]]», som hintar om tilhøvet hans under den avkorta amerikanske turneen til Pink Floyd i 1967, med tekstlinjer som «wild, staring eyes», «the obligatory Hendrix perm» og «elastic bands keeping my shoes on». «Comfortably Numb» var inspirert av Waters som fekk ei sprøyte med [[avslappande middel]] for å unngå effektane av [[hepatitt]] under ''In the Flesh-turneen'', då dei var i Philadelphia.<ref>{{Harvnb|Blake|2008|p=274}}</ref> == Produksjon== === Innspeling === Albumet vart spelt inn fleire stader. Super Bear Studios i Frankrike vart nytta frå januar til juli 1979, då Waters song inn vokalen sin i eit nærliggande studio, [[Studio Miraval]]. [[Michael Kamen]] tok seg av orkesterarrangementa i [[CBS 30th Street Studio|CBS Studios]] i New York, i september, og ''The Wall'' vart eit av dei tre første studioalbuma til Pink Floyd han bidrog til (dei andre var ''The Final Cut'' og ''[[The Division Bell]]'').<ref>{{cite web|url=http://www.brain-damage.co.uk/obituaries/michael-kamen-2.html|title=Pink Floyd news :: Brain Damage - Michael Kamen|accessdate=7. juli 2019}}</ref> Dei neste to månadane brukte bandet [[Cherokee Studios]], Producers Workshop og [[The Village Recorder]] i Los Angeles. Det var planlagt å arbeide med [[Beach Boys]] i Sundance Productions studio i Los Angeles men dette vart avlyst.<ref>{{Harvnb|Fitch|Mahon|2006|pp=50–59, 71–113}}</ref><ref>{{Harvnb|Povey|2007|p=232}}</ref> [[James Guthrie]], som vart tilrådd av den tidlegare Floyd-medarbeidaren [[Alan Parsons]], kom tidleg inn i innspelingsprosessen.<ref>{{Harvnb|Fitch|Mahon|2006|p=26}}</ref> Han erstatta [[lydteknikar]]en Brian Humphries, som var kjenslemessig tom etter fem år med bandet.<ref>{{Harvnb|Mason|2005|p=238}}</ref> Guthrie vart hyrt inn som med-produsent, men var ikkje i starten klår over Ezrin si rolle: «Eg såg på meg sjølv som ein heit, ung ''produsent''&nbsp;...&nbsp;Då me kom trur eg me begge følte at me var blitt hyrt inn for å gjere den same jobben.»<ref>{{Harvnb|Blake|2008|p=262}}</ref> Dei første innspelingane i Britannia Row var kjenslemessige, sidan Ezrin, Guthrie og Waters alle hadde sterke idear om kva retning dei skulle ta albumet i. Forholda internt i bandet var på eit lågt nivå og rolla til Ezrin vart utvida til å mekle mellom Waters og resten av bandet.<ref name="Blakep263">{{Harvnb|Blake|2008|p=263}}</ref> Sidan Britannia Row først vart rekna som utilstrekkeleg for ''The Wall'' oppgraderte bandet mykje av utstyret,<ref>{{Harvnb|Mason|2005|p=240}}</ref> og innan mars hadde dei spelt inn eit nytt sett med demoar. Men det tidlegare samarbeidet med NWG gjorde at dei stod i fare for å gå konkurs og vart rådde til å forlate Storbritannia innan april 1979 for minst eitt år. I skatteeksil trengde dei ikkje betale skatt til Storbritannia og innan ein månad hadde dei fire medlemmane og familiane deira reist. Waters flytta til Sveits, Mason til Frankrike og Gilmour og Wright til Hellas. Noko av utstyret deira i Britannia Row vart flytta til Super Bear Studios nær [[Nice]].<ref name="Schaffnerp213">{{Harvnb|Schaffner|1991|p=213}}</ref><ref>{{Harvnb|Blake|2008|pp=262–263}}</ref> Gilmour og Wright var begge kjende med studioet og likte seg her då dei hadde spelt inn soloalbuma sine der. Medan Wright og Mason budde i studioet, budde Waters og Gilmour i hus i nærleiken. Mason flytta seinare inn i villaen til Waters nær [[Vence]], medan Ezrin budde i Nice.<ref name="Masonpp243244">{{Harvnb|Mason|2005|pp=243–244}}</ref> Ezrin kom ofte for seint til innspelingane, noko som skapte problem med det stramme tidsskjemaet til Waters.<ref name="Blakep264">{{Harvnb|Blake|2008|p=264}}</ref> Mason meinte at produsenten oppførte seg «eksentrisk», men brukte dei lange og usannsynlege forklaringane hans til kvifor han kom for seint til å vere «rappkjefta».<ref name="Masonpp243244" /> Ezrin fekk mindre royalties enn resten av bandet og han såg på Waters som ei bølle, særleg etter Waters gjorde narr av han med å få laga namneskilt der det stod NOPE (No Points Ezrin), som viste til at han fekk mindre betalt.<ref name="Blakep264" /> Ezrin sa seinare at han hadde ekteskapsproblem og ikkje var «heilt i form mentalt».<ref name="Blakep264" /> Fleire problem kom til syne då Waters vart uvener med Wright. Bandet var sjeldan i studio samstundes. Ezrin og Guthrie sette saman trommespor som Mason hadde spelt inn tidlegare, og Guthrie arbeidde òg med Waters og Gilmour på dagtid, og kom attende på kvelden for å spele inn bidraga til Wright. Wright, som var uroa over effekten Ezrin ville ha på forholdet mellom bandmedlemmane, ønskte å bli oppført som produsent på albumet (albuma deira fram til då stod alltid oppført som «Produsert av Pink Floyd»).<ref>{{Harvnb|Blake|2008|p=265}}</ref> Waters gjekk med på ein prøveperiode med Wright som produsent, som han skulle bli oppført som produsent for, men etter eit par veker var Waters og Ezrin misnøgd med metodane til Wright. Ein konfrontasjon med Ezrin førte til at Wright berre jobba på kvelden. Gilmour var òg misnøgd med at Wright bidrog for lite og «det dreiv oss til vanvidd»,<ref name="Blakep266">{{Harvnb|Blake|2008|p=266}}</ref> og Ezrin sa seinare: «det kjendest stundom som om Roger lokka han til å gjere feil. Rick får framføringsangst. Du må la han få vere aleine å spele fritt, å skape&nbsp;...»<ref name="Blakep266" /> Wright hadde sine eigne ekteskapsproblem og ein gryande depresjon, som var forverra av å måtte bu i utlandet. Bandet hadde planar om ferie i august, før dei skulle møtast i Cherokee Studios i Los Angeles, men [[Columbia Records|Columbia]] tilbaud bandet ein betre avtale om dei gav ut albumet før jul. Waters auka derfor arbeidsmengda deretter og bestilte studiotid i det nærliggande Studio Miraval.<ref name="Masonp245">{{Harvnb|Mason|2005|p=245}}</ref> Han føreslo òg å møte opp i Los Angeles ti dagar tidlegare enn avtalt, og leigde inn ein annan klaverspelar for å spele i lag med Wright, som enno ikkje hadde spelt inn sine partar. Wright nekta derimot å kutte ned på familieferien sin på [[Rhodos]].<ref>{{Harvnb|Blake|2008|pp=264–267}}</ref> Forteljinga om korleis Wright slutta i bandet varierer. I sjølvbiografien sin ''[[Inside Out: A Personal History of Pink Floyd|Inside Out]]'' fortel Mason at Waters ringde til O'Rourke, som var på reise til USA på [[«Queen Elisabeth 2»]], og fortalte han at Wright skulle vere ute av bandet innan Waters kom til LA for å mikse albumet.<ref>{{Harvnb|Mason|2005|p=246}}</ref> I ein annan versjon av ein forfattar som skreiv om bandet, ringde Waters til O'Rourke og bad han fortelje Wright om dei nye innspelingsplanane, då Wright skal ha svara: «Fortel Roger å dra til helvete&nbsp;...»<ref name="Blakep267">{{Harvnb|Blake|2008|p=267}}</ref> Wright var ikkje samd i at det var slik det gjekk føre seg og sa at bandet hadde vore samde om å vere i studio gjennom våren og tidleg på sommaren, og at han ikkje visste at dei var så langt bak planen. Mason sa seinare at Waters var «forskrekka og rasande»,<ref name="Masonp245" /> og meinte at Wright ikkje gjorde nok for å få ferdig albumet.<ref name="Masonp245" /> Gilmour var på ferie i Dublin då han fekk vite om Waters sitt ultimatum og prøvde å roe ned situasjonen. Han snakka med Wright og gav han støtte, men minna han på at han bidrege minimalt.<ref>{{Harvnb|Simmons|1999|p=88}}</ref> Waters insisterte på at Wright måtte dra, ellers ville han nekte å gje ut ''The Wall''. Fleire dagar seinare med uro for den økonomiske situasjonen deira, og uvenskapen i bandet, slutta Wright. Meldinga om at han vart ute av bandet vart halde unna musikkpressa.<ref>{{Harvnb|Blake|2008|pp=267–268}}</ref> Sjølv om namnet hans ikkje står nokon stad på originalalbumet,<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|p=219}}</ref><ref name="Blakep269">{{Harvnb|Blake|2008|p=269}}</ref> vart han tilsett som musikar på den påfølgjande ''The Wall''-turneen.<ref name="Blake285286">{{Harvnb|Blake|2008|pp=285–286}}</ref> Innan august 1979 var rekkjefølgja på albumet stort sett ferdig. Wright fullførte oppgåvene sine i Cherokee Studios med hjelp av studiomusikarane [[Peter Wood]] og [[Fred Mandel]], og [[Jeff Porcaro]] spelte trommer i staden for Mason på «[[Mother av Pink Floyd|Mother]]».<ref name="Blakep269" /> Då Mason hadde gjort sitt, let han Waters, Gilmour, Ezrin og Guthrie mikse albumet ferdig, medan han sjølv drog til New York for å spele inn det første soloalbumet sitt, ''[[Nick Mason's Fictitious Sports]]''.<ref name="Masonp249">{{Harvnb|Mason|2005|p=249}}</ref> Før albumet kom ut førte tekniske avgrensingar til at dei måtte gjere nokre endringar i rekkjefølgja og innhaldet på ''The Wall'', og «[[What Shall We Do Now?]]» vart erstatta av ein liknande, men kortare «[[Empty Spaces]]» og «[[Hey You av Pink Floyd|Hey You]]» vart flytta då den opphavlege plasseringa på slutten av side tre til byrjinga. Med ein tidsfrist i november 1979 som nærma seg, hadde ikkje bandet tid til å rette dette opp i plateomslaget.<ref>{{Harvnb|Bench|O'Brien|2004|pp=70–72}}</ref> === Instrumentering === Dei første trommeinnspelingane til Mason vart gjort i eit ope rom i øvste etasjen av [[Britannia Row Studios]]. 16-sporsinnspelinga av dette vart miksa ned og kopiert over til ein 24-sporsopptakar som ein guide for resten av bandet å spele over. Dette gav lydteknikaren større fleksibilitet. Seinare vart trommene spelt inn på nytt med betre lydkvalitet og synkronisert til den originale innspelinga, før det gamle sporet så vart fjerna.<ref>{{Harvnb|Mason|2005|pp=239–242}}</ref> Ezrin fortalte seinare at bandet var forskrekka over denne arbeidsmetoden - og såg visstnok på det å slette materiale frå 24-spors masterlydbandet som «trolldom».<ref name="Blakep263" /> Medan dei var i Super Bear gjekk Waters med på forslaget til Ezrin om at fleire spor, som «Nobody Home», «The Trial» og «Comfortably Numb», burde ha orkesterakkompagnement. [[Michael Kamen]], som tidlegare hadde arbeidd med [[David Bowie]], vart leigd inn til å overvake desse arrangementa, som vart framført av musikarar frå [[New York Philharmonic]] og [[New York Symphony]] Orchestra, og eit kor frå [[New York City Opera]].<ref name="Blakepp271272">{{Harvnb|Blake|2008|pp=271–272}}</ref> Innspelinga deira var gjort i CBS Studios i New York, utan at Pink Floyd sjølv var til stades. Kamen møtte til slutt bandet etter innspelinga var over.<ref>{{Harvnb|Mason|2005|p=247}}</ref> {{sitat |tekst=Eg trur saker som 'Comfortably Numb' var dei siste glørne av evna meg og Roger hadde til å arbeide i lag.|opphav=David Gilmour<ref name="Blakep275" />|align=left|width=33%}} «Comfortably Numb» hadde opphav sitt frå debutplata til Gilmour som soloartist, og var tema for mykje krangling mellom Waters og Gilmour.<ref name="Schaffnerp213" /> Ezrin hevda at songen opphavleg byrja som «Roger sin song, om Roger, for Roger», men meinte at songen trengde å gjerast noko med. Waters endra tonearten for verset i songen og la til meir tekst i refrenget, medan Gilmour la til nokre ekstra taktar for linja «I have become Comfortably Numb», men Gilmour likte ikkje den «nedstrippa og hardare» versjonen. Gilmour føretrekte Ezrin sin «prektige, fargerike orkesterversjon», sjølv om Ezrin sjølv føretrekte Waters sin versjon. Etter ein stor krangel på ein restaurant i [[North Hollywood]] kom dei fram til eit kompromiss. Hovuddelen av songen inkluderte orkesterarrangementet og den andre og siste gitarsoloen til Gilmour fekk vere urørt.<ref name="Blakep275">{{Harvnb|Blake|2008|p=275}}</ref> === Lyddesign === Ezrin og Waters hadde oppsynet med å ta opp lydeffektane som vart brukte på albumet. Waters spelte inn telefonsamtalen som han nytta på den originale demoen av «[[Young Lust]]», men sa ikkje i frå til personen han ringde til, Mason, som trudde det var nokon som tulleringde og la på røyret.<ref>{{Harvnb|Mason|2005|p=237}}</ref> Ein verkeleg telefonoperatør var òg uvitande med på opptaket.<ref>{{Cite book| publisher = Omnibus| isbn = 978-1-84938-370-7| last = Mabbett| first = Andy| title = Pink Floyd - The Music and the Mystery| location = London| dato = 2010}}</ref> Oppringinga er ein referanse til Waters sitt syn på den bitre skilsmissa hans med den første kona, Judy, i 1975.<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|p=189}}</ref> Waters spelte òg inn lydar langs [[Hollywood Boulevard]] med å hengje ein mikrofon ut av vindauget i studioet. Lydteknikaren Phil Taylor spelte inn lyden av skrikande dekk på «Run Like Hell» frå parkeringsplassen ved studioet og lyden av eit fjernsyn som vart øydelagd under «[[One of My Turns]]». I Britannia Row Studios spelte Nick Griffiths lyden av knust servise på same song.<ref name="Blakepp269271">{{Harvnb|Blake|2008|pp=269–271}}</ref> For lyden av fjernsynssendingane som vart nytta, og ein skodespelar som kjende att stemma si, vart det gjort ein økonomisk avtale med gruppa for å unngå søksmål.<ref>{{Harvnb|Mason|2005|p=250}}</ref> Waters hadde stemma til den rasande skulemeisteren og skodespelarinna [[Trudy Young]] hadde stemma til [[groupie]]n.<ref name="Blakepp269271" /> Fleire artistar song korvokal på albumet. Det var planlagt at [[Beach Boys]] skulle syngje korvokal på «The Show Must Go On» og «Waiting for the Worms» men dette vart avlyst av Waters, som i staden berre brukte to av bandmedlemmane frå Beach Boy, [[Bruce Johnston]] og [[Toni Tennille]].<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|p=214}}</ref> Ezrin føreslå å gje ut «[[Another Brick in the Wall#Part 2|Another Brick in the Wall, Part 2]]» på singel med ein [[disco]]-aktig rytme, men møtte i staden motbør frå Gilmour, medan Mason og Waters var meir entusiastiske. Waters var derimot i mot tanken om å gje ut songen på singel, men mjukna opp då han høyrde miksen til Ezrin og Guthrie. Dei følte at dei to identiske versa mangla noko, så ein kopi vart sendt til Griffiths i London som fekk beskjed om å finne nokre born som kunne syngje fleire versjonar av teksten.<ref name="Blakepp271272" /> Griffiths tok kontakt med Alun Renshaw, ein musikklærar ved den nærliggjande skulen Islington Green, som var entusiastisk til ideen og sa: «Eg ønskte å gjere musikken relevant for borna - ikkje berre sitje der å lytte til Tsjaikovskij. Eg tenkte teksten var veldig bra - 'We don't need no education, we don't need no thought control&nbsp;...' Eg berre tenkte det ville bli ei flott oppleving for elevane.»<ref>{{Harvnb|Blake|2008|p=273}}</ref> Griffiths spelte først inn små grupper av elevar og inviterte så inn fleire. Han bad dei liggje vekt på ein [[Cockney]]-aksent og rope heller enn å syngje. Han la innspelingane over på fleire spor, slik at gruppa høyrdest enno større ut, før han sende innspelingane sine attende til Los Angeles. Waters likte resultatet særs godt og songen kom ut på singel, og gjekk til topps på singellista i juleveka.<ref>{{Harvnb|Blake|2008|pp=273–274}}</ref> Det vart nokre kontroversar i den britiske pressa då det vart kjend at barna ikkje hadde fått betalt for innspelinga. Dei fekk etter kvart eit eksemplar av albumet og skulen fekk ein donasjon på tusen britiske pund.<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|pp=215–216}}</ref> == Plateomslag== Plateomslaget var det mest minimalistiske Pink Floyd hadde gjeve ut til då - ein kvit mursteinsmur og ingen tekst. Waters hadde hamna på kant med [[Hipgnosis]]-designeren [[Storm Thorgerson]] nokre år tidlegare då Thorgerson hadde inkludert omslaget på ''[[Animals av Pink Floyd|Animals]]'' i boka si ''Walk Away Rene''. ''The Wall'' er derfor det første plateomslaget deira sidan ''[[The Piper at the Gates of Dawn]]'' som ikkje vart laga av designergruppa.<ref name="Blakep279">{{Harvnb|Blake|2008|p=279}}</ref> Seinare vart albumet gjeve ut med artistnamnet og albumittelen på framsida, skriven av teiknaren [[Gerald Scarfe]], anten som eit klistremerke eller trykt på sjølve omslaget, i anten svart eller raudt. Scarfe hadde tidlegare skapt animasjonar for [[In the Flesh-turneen til Pink Floyd|«In the Flesh»-turneen]] og laga òg kunsten på innsida av omslaget og etiketten på plata, med forskjellige konstruksjonsfasar av muren og karakterar frå soga. Teikningane vart sidan laga om til dokker for ''The Wall''-turrneen og animerte delar av filmen som var basert på albumet.<ref>{{Harvnb|Simmons|1999|pp=76–95}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.floydianslip.com/pink-floyd/interviews/gerald-scarfe.php|title=Interview: Gerald Scarfe|date=November 5–7, 2010|publisher=Floydian Slip|accessdate=9. juli 2019}}</ref> == Utgjeving og mottaking == {{Platemeldingar | kritikk1 = [[AllMusic]] | kritikk1karakter = {{Rating|4.5|5}}<ref>{{Allmusic |class=album |id=r15267 |tab=review |selskap=Album review|first=Stephen Thomas|last=Erlewine |accessdate=9. juli 2019}}</ref> |kritikk2 = ''[[Christgau's Record Guide: Rock Albums of the Seventies|Christgau's Record Guide]]'' |kritikk2karakter = B–<ref name="CG">{{cite book|last=Christgau|first=Robert|authorlink=Robert Christgau|year=1981|title=[[Christgau's Record Guide: Rock Albums of the Seventies]]|publisher=[[Ticknor & Fields]]|isbn=089919026X|chapter=Consumer Guide '70s: P|chapter-url=https://www.robertchristgau.com/get_chap.php?k=P&bk=70|accessdate=9. juli 2019|via=robertchristgau.com}}</ref> | kritikk3 = ''[[The Daily Telegraph]]'' | kritikk3karakter = {{Rating|3|5}}<ref>{{cite news|last=McCormick|first=Neil|date=20. mai 2014|url=https://www.telegraph.co.uk/culture/music/8790376/Pink-Floyds-14-studio-albums-rated.html|title=Pink Floyd's 14 studioalbums rated|newspaper=[[The Daily Telegraph]]|location=London|accessdate=9. juli 2019}}</ref> | kritikk4 = ''[[Encyclopedia of Popular Music]]'' | kritikk4karakter = {{Rating|4|5}}<ref name="Acclaimed" /> | kritikk5 = ''[[The Great Rock Discography]]'' | kritikk5karakter = 9/10<ref name="Acclaimed">{{cite web | title = Pink Floyd ''The Wall'' | url = http://www.acclaimedmusic.net/Current/A466.htm | publisher = [[Acclaimed Music]] | accessdate = 13. juni 2019 | deadurl = yes | archiveurl = https://web.archive.org/web/20160216005858/http://acclaimedmusic.net/Current/A466.htm | archivedate = 16. februar 2016 | df = dmy-all }}</ref> | kritikk6 = ''[[MusicHound|MusicHound Rock]]'' | kritikk6karakter = {{Rating|5|5}}<ref>{{cite book | last1 = Graff | first1 = Gary | last2 = Durchholz | first2 = Daniel (eds) | title = MusicHound Rock: The Essential Album Guide | publisher = Visible Ink Press | location = Farmington Hills, MI | year = 1999 |page=872 | isbn = 1-57859-061-2}}</ref> | kritikk7 = ''[[The Rolling Stone Album Guide]]'' | kritikk7karakter = {{Rating|3|5}}<ref name="RSguide">{{cite web|last=Sheffield|first=Rob|authorlink=Rob Sheffield|url=https://www.rollingstone.com/music/artists/pink-floyd/albumguide|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110217230328/http://www.rollingstone.com/music/artists/pink-floyd/albumguide|title=Pink Floyd: Album Guide|work=[[Rolling Stone]]|publisher=[[Jann Wenner|Wenner Media]], [[Fireside Books]]|date=2. november 2004|archivedate=17. februar 2011|accessdate=9. juli 2019}}</ref> | kritikk8 = ''[[Smash Hits]]'' | kritikk8karakter = 8/10<ref>{{cite journal|last=Starr|first=Red|title=Albums|journal=[[Smash Hits]]|issue=December 13–26, 1979|page=29}}</ref> | kritikk9 = [[Sputnikmusic]] | kritikk9karakter = 5/5<ref>{{cite web|url=https://www.sputnikmusic.com/review/1682/Pink-Floyd-The-Wall/|title=The Wall|publisher=[[Sputnikmusic]]|accessdate=28. august 2015|author=Med57}}</ref> }} Då det ferdige albumet vart spelt for ei gruppe sjefar i hovudkvarteret til Columbia i California, skal fleire ha vore misnøgd med det dei høyrde.<ref name="Blakepp275276" /> Det hjelpte heller ikkje at [[Columbia Records]] tilbaud Waters mindre utgjevarrettar fordi ''The Wall'' var eit dobbeltalbum og Waters ikkje godtok dette. Då ein av sjefane tilbaud seg å løyse saka med å kaste mynt, spurte Waters kvifor han skulle gamble med noko han eigde. Han vann sidan fram.<ref name="Masonp249" /> Uroa til plateselskapet forsvann då «Another Brick in the Wall Part 2» gjekk til topps på listene i Storbritannia, USA, Noreg, Portugal, Vest-Tyskland og Sør-Afrika.<ref name="Blakepp275276">{{Harvnb|Blake|2008|pp=275–276}}</ref> Det selde til platinaplate i Storbritannia i desember 1979 og i USA tre månader seinare.<ref name="Poveyp348">{{Harvnb|Povey|2007|p=348}}</ref> ''The Wall'' kom ut i Storbritannia og USA den 30. november 1979. Samstundes med utgjevinga vart Waters intervjua av den erfarne radioprogramleiaren [[Tommy Vance]], som spelte heile albumet frå start til slutt på [[BBC Radio 1]].<ref name="Blakep279" /> Albumet fekk blanda kritikk då det kom ut,{{sfn|Blake|2008}} der ''[[The Village Voice]]''-kritikaren [[Robert Christgau]] kalla det «ei idiotisk episk soge om prøvingane til ei rockestjerne» akkompagnert av «kitschy minimal maksimalisme med lydeffektar og talefragment»,<ref name="RC">{{citation|last=Christgau|first=Robert|authorlink=Robert Christgau|date=31. mars 1980|url=http://www.robertchristgau.com/xg/cg/cgv3-80.php|title=Christgau's Consumer Guide|newspaper=[[The Village Voice]]|location=New York|accessdate=22. oktober 2013}}</ref> medan ''Rolling Stone''-kritikaren [[Kurt Loder]] kalla det «ei makelaus syntese av Waters sine no kjende, tematiske lidenskapar»,<ref name="Loder">{{Citation|last= Loder |first= Kurt |title= Pink Floyd — The Wall |url= https://www.rollingstone.com/music/albumreviews/the-wall-19800207 |work= Rolling Stone |date= 7. februar 1980 |accessdate= 6. oktober 2009 |archiveurl= https://web.archive.org/web/20080503081848/http://www.rollingstone.com/artists/pinkfloyd/albums/album/114225/review/6067347/the_wall |archivedate= 3. mai 2008}}</ref> og ''Melody Maker'' skreiv «eg er ikkje sikker på om det er glimrande eller frykteleg, men eg syns det er særs uimotståeleg.»<ref name="Blakep277">{{Harvnb|Blake|2008|p=277}}</ref> Uansett toppa albumet Billboard-lista i heile 15 veker,<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|p=221}}</ref> og selde over ein million eksemplar i løpet av dei to første månadane{{sfn|Blake|2008}}. I 1999 vart det sertifisert til 23x platina.<ref name="RIAAG&P" /> Det er eit av dei bestseljande albuma gjennom tidene i USA,<ref name="Poveyp348" /><ref name="RIAAG&P">{{Citation|title=GOLD & PLATINUM |url=https://www.riaa.com/goldandplatinumdata.php?table=tblTop100 |publisher=riaa.com |accessdate=10. januar 2011 |deadurl=yes |archiveurl=https://www.webcitation.org/5mqv3Gpco?url=http://www.riaa.com/goldandplatinumdata.php?table=tblTop100 |archivedate=17. januar 2010 }}</ref> og mellom 1979 og 1990 selde det over 19&nbsp;millionar eksemplar verda over.<ref>{{Citation | url=https://www.nytimes.com/1990/04/25/arts/the-pop-life-332890.html30 | title = Putting Up 'The Wall' | last = Holden | first = Stephen | dato = 25. april 1990 | work = The New York Times | accessdate=9. juli 2019}}</ref> ''The Wall'' er det bestseljande albumet til Pink Floyd etter ''[[The Dark Side of the Moon]]'' frå 1973. Lydteknikaren James Guthrie vann Grammyprisen i 1981 for beste lydteknikar.<ref>{{Citation | title = Grammy Award Winners (search for The Wall) | url = http://www.grammy.com/GRAMMY_Awards/Winners/Results.aspx | publisher = National Academy of Recording Arts and Sciences | accessdate =7. oktober 2009 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20091002044148/http://www.grammy.com/GRAMMY_Awards/Winners/Results.aspx? <!--Added by H3llBot--> | archivedate = 2. oktober 2009}}</ref> I følgje [[Acclaimed Music]] er ''The Wall'' i snitt rangert på 145. plassen over listene til kritikarar over dei beste platene gjennom tidene.<ref>{{cite web|url=http://www.acclaimedmusic.net/Current/Pink%20Floyd.htm|title=Pink Floyd|last=|first=|date=|website=Acclaimed Music|publisher=[[Acclaimed Music]]|accessdate=13. juni 2019|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150922155315/http://www.acclaimedmusic.net/Current/Pink%20Floyd.htm|archivedate=22. september 2015|df=dmy-all}}</ref> ''[[Rolling Stone]]'' plasserte albumet på 87. plassen på lista si over dei 500 beste albuma gjennom tidene i 2003.<ref>{{Citation | title = The Wall – Pink Floyd | url = https://www.rollingstone.com/music/lists/500-greatest-albums-of-all-time-19691231/the-wall-pink-floyd-19691231 | work = Rolling Stone | accessdate =9. juli 2019}}</ref> == Nyutgjevingar == I 1994 kom ei digitalt ommastra utgåve på CD, produsert i Kina utan «Young Lust», men framleis med songen oppført i omslaget.<ref>EMI/Harvest 00946 368220 2 0.</ref> Albumet vart ommastra i tre versjonar som ein del av [[Why Pink Floyd...?]]-kampanjen av [[James Guthrie]]. I 2011 kom ei «Discovery»-utgåve med den ommastra utgåva utan noko ekstra. I 2011 kom det to versjonar til. «Experience»-utgåva hadde ei bonusplate med materiale som ikkje var gjeve ut før og andre supplerande saker. «Immersion»-versjonen var ei samling på sju plater med videomateriale i tillegg.<ref>{{cite web|url=http://whypinkfloyd.com/|title=Why Pink Floyd...? Official website|publisher=EMI|accessdate=9. juli 2019}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/music/2011/may/10/pink-floyd-unreleased-spor-on-emi|title=Pink Floyd to release unheard spor|first=Alexandra|last=Topping|work=The Guardian|date=10. mai 2011|accessdate=9. juli 2019}}</ref> Albumet kom ut på ny på Pink Floyd Records den 26. august 2016 i lag med ''[[The Division Bell]]''. == Turné== [[File:Bundesarchiv Bild 183-1990-0722-401, Berlin, Aufführung der Rockoper "The Wall".jpg|mini|Waters (i rampelyset), kledd i militærustyr under framføringa av ''[[The Wall&nbsp;– Live in Berlin]]'' i 1990,]] ''[[The Wall-turneen]]'' opna i [[Los Angeles Memorial Sports Arena]] den 7. februar 1980. Medan bandet spelte vart det gradvis reist ein 13 meter høg mur mellom dei og publikum. Fleire karakterar frå albumet var ein del av showet som store oppblåsbare dokker, inkludert ein gris med eit symbol der to hammarar kryssa kvarandre.<ref name=":0">{{Harvnb|Blake|2008|pp=280–282}}</ref> Scarfe fekk i oppgåve å skape ei rekkje animasjonar som vart projiserte på muren.<ref name=":0" /> I studioet sitt i London tilsette han eit team på 40 animatørar til å skape marerittaktige bilete av framtida, inkludert ei fredsdue som eksploderer til ei ørn, i tillegg til bilete av ein skulemeister og mora til Pink.<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|pp=223–225}}</ref> For «Comfortably Numb», medan Waters song opningsverset sitt, venta Gilmour i mørkret på toppen av muren og balanserte på ei hydraulisk plattform medan han vart halde fast av ein scenearbeidar. Gilmour framførte så gitarsoloen der oppe, opplyst i blått og kvitt lys.<ref>{{Harvnb|Blake|2008|pp=284–285}}</ref> Mot slutten av konserten kollapsa muren og bandet kom til syne att.<ref>{{Harvnb|Mason|2005|p=252}}</ref> I lag med songane på albumet vart det spelt ein instrumental medley, kalla «The Last Few Bricks», som vart spelt føre «Goodbye Cruel World» slik at scenearbeidarane fekk tid til å fullføre muren. Bandet spelte òg «[[What Shall We Do Now?]]», som det ikkje var plass til på albumet.<ref>{{Harvnb|Povey|2007|p=233}}</ref> Under turneen nådde forholdet mellom bandmedlemmane eit rekordlågt nivå. Dei hadde fire bubilar som var parkerte i ein sirkel, der dørene vendte ut frå sirkelen. Waters kom i eigen bil til spelestadane og budde på eit anna hotell enn resten av bandet. Wright kom attende som innleigd musikar og var den einaste frå bandet som tente noko på turneen, som gjekk med eit underskot på kring 400&nbsp;000 britiske pund.<ref name="Blake285286" /> == Andre versjonar == [[File:The wall 1990 schoolmaster puppet.jpg|thumb|Frå konserten på [[Potsdamer Platz]], [[Berlin]], 1990, der [[Berlinmuren]] nyleg var riven. Musikken er gjeve ut på ''[[The Wall Live in Berlin]]''.]] Ein filmversjon, ''[[Pink Floyd – The Wall]],'' kom i juli 1982.<ref name="Blakep263" /> Han var skriven av Waters og regissert av [[Alan Parker]], med [[Bob Geldof]] i rolla som Pink. Animasjonane til Scarfe vart nytta i lag med skodespelarane og det var lite vanleg dialog.<ref>Romero, Jorge Sacido. «Roger Waters' Poetry of the Absent Father: British Identity in Pink Floyd's »The Wall"" Atlantis 28.2 (2006): 45–58. JSTOR. Web. 21 Feb. 2015.</ref> Eit modifisert lydspor vart nytta for somme av songane i filmen.<ref>{{Harvnb|Blake|2008|pp=288–292}}</ref> I 1990 skapte Waters og produsenten [[Tony Hollingsworth]] ''[[The Wall – Live in Berlin]]'', ein veldedig konsert på staden der [[Berlinmuren]] ein gong hadde stått.<ref>{{Harvnb|Blake|2008|pp= 342–347}}</ref> Frå 2010<ref>{{Cite web|url=http://www.clickitticket.com/RogerWatersTheWallPics.htm|title=Roger Waters Pictures Madison Square Garden 11-06-2010|last=|first=|date=|website=ClickitTicket|access-date=}}</ref> til 2013 framførte Waters albumet på ein verdsturné.<ref name="cbsnews">{{cite news|url=http://www.cbsnews.com/stories/2010/04/12/entertainment/main6388449.shtml?tag=mncol;lst;1|title=Roger Waters to Restage 'The Wall' on 2010 Tour|last=|first=|date=12. april 2010|work=CBS News|publisher=CBS News|accessdate=5. november 2010}}</ref> Denne hadde ein mykje breiare mur og nye, toppmoderne projeksjonar. Gilmour og Mason spelte på ein konsert i London på [[The O2 Arena]].<ref>{{cite web|url=https://www.rollingstone.com/music/news/pink-floyd-reunite-at-roger-waters-show-in-london-20110512|title=Pink Floyd Reunite at Roger Waters Show in London|work=Rolling Stone|date=12. mai 2011|last=Greene|first=Andy|accessdate=9. juli 2019}}</ref> Ein film av konserten, ''[[Roger Waters: The Wall]]'', kom ut i 2015. I 2016 tilpassa Waters ''The Wall'' til ein opera, ''[[Another Brick in the Wall: The Opera]]'' i lag med den klassiske komponisten Julien Bilodeau. Denne hadde premiere på [[Opéra de Montréal]] i mars 2017 og vart produsert av [[Cincinnati Opera]] i juli 2018.<ref>{{cite web|url=http://www.cincinnati.com/story/entertainment/2017/03/16/cincinnati-opera-give-us-premiere-another-brick-wall-music-pink-floyds-roger-waters/99217670/|title=Cincinnati Opera to give U.S. premiere of 'Another Brick in the Wall' with music by Pink Floyd's Roger Waters|date=16. mars 2017|publisher=Cincinnati Enquirer}}</ref> Han er orkestrert for åtte soloistar, 48 kormedlemmar og eit standard 70-mann stort operaorkester.<ref>{{cite web|url=http://ew.com/music/2017/03/13/pink-floyd-wall-opera-us-release-date/|title='The Wall' Opera Gets U.S. Release Date|date=13. mars 2017|publisher=Entertainment Weekly}}</ref> ==Innhald== Alle spor er skrivne av [[Roger Waters]], utanom der andre er nemnde. {{Sporliste | overskrift = Side ein | ekstra kolonne = Solovokal | tittel1 = [[In the Flesh?]] | ekstra1 = Waters | lengd1 = 3:16 | tittel2 = [[The Thin Ice]] | ekstra2 = Waters, Gilmour | lengd2 = 2:27 | tittel3 = [[Another Brick in the Wall#Part 1|Another Brick in the Wall, Part 1]] | ekstra3 = Waters | lengd3 = 3:11 | tittel4 = [[The Happiest Days of Our Lives]] | ekstra4 = Waters | lengd4 = 1:46 | tittel5 = {{nowrap|[[Another Brick in the Wall#Part 2|Another Brick in the Wall, Part 2]]}} | ekstra5 = Waters, Gilmour | lengd5 = 3:59 | tittel6 = [[Mother av Pink Floyd|Mother]] | ekstra6 = Waters, Gilmour | lengd6 = 5:32 | total lengd = 20:11 }} {{Sporliste | overskrift = Side to | ekstra kolonne = {{nowrap|Solovokal}} | tittel1 = [[Goodbye Blue Sky]] | ekstra1 = Gilmour | lengd1 = 2:45 | tittel2 = [[Empty Spaces]] | ekstra2 = Waters | lengd2 = 2:10 | tittel3 = [[Young Lust]] | merknad3 = Waters, Gilmour | ekstra3 = Gilmour | lengd3 = 3:25 | tittel4 = [[One of My Turns]] | ekstra4 = Waters | lengd4 = 3:41 | tittel5 = [[Don't Leave Me Now av Pink Floyd|Don't Leave Me Now]] | ekstra5 = Waters | lengd5 = 4:08 | tittel6 = {{nowrap|[[Another Brick in the Wall#Part 3|Another Brick in the Wall, Part 3]]}} | ekstra6 = Waters | lengd6 = 1:18 | tittel7 = [[Goodbye Cruel World av Pink Floyd|Goodbye Cruel World]] | ekstra7 = Waters | lengd7 = 1:16 | total lengd = 18:43 }} {{Sporliste | låtskrivar = ja| overskrift = Side tre | ekstra kolonne = Solovokal | tittel1 = [[Hey You av Pink Floyd|Hey You]] | ekstra1 = Gilmour, Waters | lengd1 = 4:40 | tittel2 = {{nowrap|[[Is There Anybody Out There?]]}} | ekstra2 = Waters, Gilmour | lengd2 = 2:44 | tittel3 = [[Nobody Home]] | ekstra3 = Waters | lengd3 = 3:26 | tittel4 = [[Vera av Pink Floyd|Vera]] | ekstra4 = Waters | lengd4 = 1:35 | tittel5 = [[Bring the Boys Back Home]] | ekstra5 = Waters | lengd5 = 1:21 | tittel6 = [[Comfortably Numb]] | merknad6 = Gilmour, {{nowrap|Waters}} | ekstra6 = Gilmour, Waters | lengd6 = 6:23 | total lengd = 20:09 }} {{Sporliste | låtskrivar = ja| overskrift = Side fire | ekstra kolonne = Solovokal | tittel1 = {{nowrap|[[The Show Must Go On]]}} | ekstra1 = Gilmour | lengd1 = 1:36 | tittel2 = [[In the Flesh]] | ekstra2 = Waters | lengd2 = 4:15 | tittel3 = [[Run Like Hell]] | merknad3 = Waters, Gilmour | ekstra3 = Waters, Gilmour | lengd3 = 4:20 | tittel4 = [[Waiting for the Worms]] | ekstra4 = Waters, Gilmour | lengd4 = 4:04 | tittel5 = [[Stop av Pink Floyd|Stop]] | ekstra5 = Waters | lengd5 = 0:30 | tittel6 = [[The Trial]] | merknad6 = Waters, Ezrin | ekstra6 = Waters | lengd6 = 5:13 | tittel7 = [[Outside the Wall]] | ekstra7 = Waters | lengd7 = 1:41 | total lengd = 21:39 }} ==Medverkande== '''Pink Floyd'''<ref>https://www.discogs.com/Pink-Floyd-The-Wall/release/2041618</ref> *[[Roger Waters]]&nbsp;– [[Solovokalist|vokal]], bassgitar, synthesizer, akustisk gitar på «Mother» og «Vera», elektrisk gitar på «Another Brick in the Wall Part III» <ref name=p737688>{{cite book|last=Fitch|first=Vernon|title='The Pink Floyd Encyclopedia|year=2005|isbn=1-894959-24-8|edition=3rd|pages=73, 76, 88}}</ref> *[[David Gilmour]]&nbsp;– vokal, elektrisk og akustisk gitar, bassgitar, synthesizer, [[clavinet]], perkusjon *[[Nick Mason]]&nbsp;– trommer, perkusjon *[[Richard Wright]]&nbsp;– [[piano|akustisk]] og [[elektrisk piano]]s, [[Hammondorgel]], synthesizer, clavinet, [[bass pedals]] '''Andre medverkande''' {{columns-list|colwidth=30em| *[[Bruce Johnston]]&nbsp;– korvokal<ref name="amcredits">{{cite web|title=The Wall – Pink Floyd |url=http://www.allmusic.com/album/the-wall-mw0000195292/credits|website=AllMusic}}</ref> *[[Toni Tennille]]&nbsp;– korvokal på «The Show Must Go On» og «Waiting For The Worms» *[[Joe Chemay]]&nbsp;– korvokal *Jon Joyce&nbsp;– korvokal *Stan Farber&nbsp;– korvokal *[[Jim Haas]]&nbsp;– korvokal *[[Bob Ezrin]]&nbsp;– piano, Hammondorgel, synthesizer, pumpeorgel, korvokal *[[James Guthrie]]&nbsp;– perkusjon, synthesizer, lydeffektar *[[Jeff Porcaro]]&nbsp;– trommer på «Mother» *Elevar ved [[Islington Green School]]&nbsp;– vokal på «Another Brick in the Wall Part II» *[[Joe Porcaro]]<ref>{{cite web|url=http://www.bleu-ocean.com/homepage.html|title=Blue Ocean Drummer and Percussionist New York City|work=bleu-ocean.com}}</ref>&nbsp;– skarptromme på «Bring the Boys Back Home» *[[Lee Ritenour]]&nbsp;– rytmegitar på «One of My Turns», ekstra akustisk gitar på «Comfortably Numb» *Joe (Ron) di Blasi&nbsp;– klassisk gitar på «Is There Anybody Out There?» *[[Fred Mandel]]&nbsp;– Hammondorgel på «In The Flesh?» og «In the Flesh» *[[Bobbye Hall]]&nbsp;– conga og bongo på «Run Like Hell» *Frank Marrocco&nbsp;– concertina på «Outside the Wall» *[[Larry Williams]]&nbsp;– klarinett på «Outside the Wall» *[[Trevor Veitch]]&nbsp;– mandolin på «Outside the Wall» *New York Orchestra&nbsp;– orkester *New York Opera&nbsp;– kor *[[Vicki Brown]] og [[Clare Torry]] (berre oppført som «Vicki & Clare»)&nbsp;– korvokal *[[Harry Waters]]&nbsp;– barnestemme på «Goodbye Blue Sky» *Chris Fitzmorris&nbsp;– mannleg telefonstemme *[[Trudy Young]]&nbsp;– stemme til groupie *Phil Taylor&nbsp;– lydeffektar }} '''Produksjon''' *David Gilmour&nbsp;– med-produsent *Roger Waters&nbsp;– med-produsent *[[Bob Ezrin]]&nbsp;– produsent, orkesterarrangement, musikk på «The Trial» *[[Michael Kamen]]&nbsp;– orkesterarrangement *James Guthrie&nbsp;– med-produsent, lydteknikar *Nick Griffiths&nbsp;– lydteknikar *Patrice Quef&nbsp;– lydteknikar *Brian Christian&nbsp;– lydteknikar *Rick Hart&nbsp;– lydteknikar *[[Doug Sax]]&nbsp;– mastering *John McClure&nbsp;- lydteknikar *Phil Taylor&nbsp;– lydutstyr *[[Gerald Scarfe]]&nbsp;– design *Roger Waters&nbsp;– design *Joel Plantes&nbsp;– mastering<ref name="amcredits" /> == Salslister og salstrofé == '''Album''' {|class="wikitable sortable" |- ! style="width:20em;"|Liste (1979–80) !Plassering |- |Australia ([[Kent Music Report]])<ref>{{cite book|last=Kent|first=David|authorlink=David Kent (historian)|title=Australian Chart Book 1970–1992|publisher=Australian Chart Book|location=St. Ives, N.S.W.|year=1993|edition=Illustrated|page=233|isbn=0-646-11917-6}}</ref> |align="center"|1 |- |{{albumchart|Austria|1|artist=Pink Floyd|album=The Wall|refname=autchart1|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Canada|1|chartid=9481a|artist=Pink Floyd|album=The Wall|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Nederland|1|artist=Pink Floyd|album=The Wall|refname=dutchchart1|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Tyskland4|1|id=6348|artist=Pink Floyd|album=The Wall|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|New Zealand|1|M|artist=Pink Floyd|album=The Wall|url=http://charts.org.nz/weekchart.asp?cat=a&year=1979&date=19791223|title=New Zealand charts portal (23/12/1979)|work=charts.org.nz|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Norway|1|M|artist=Pink Floyd|album=The Wall|url=http://norwegiancharts.com/weekchart.asp?cat=a&year=1979&date=197950|title=Norwegian charts portal (50/1979)|work=norwegiancharts.com|accessdate=9. juli 2019}} |- |Spanske album ([[Productores de Música de España|AFE]])<ref>{{cite book|last=Salaverri|first=Fernando|title=Sólo éxitos:año a año, 1959–2002|edition=1st|date=September 2005|publisher=Fundación Autor-SGAE|location=Spain|isbn=84-8048-639-2}}</ref> |align="center"|1 |- |{{albumchart|Sweden|1|M|artist=Pink Floyd|album=The Wall|url=http://swedishcharts.com/weekchart.asp?cat=a&year=1979&date=19791214|title=Swedish charts portal (14/12/1979)|work=swedishcharts.com|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|UK|3|artist=Pink Floyd|album=The Wall|refname=ukchart1|accessdate=29. juni 2019}} |- |{{albumchart|Billboard200|1|artist=Pink Floyd|album=The Wall|refname=uschart1|accessdate=29. juni 2019}} |- ! style="width:20em;"|Liste (1990) !Plassering |- |{{albumchart|Nederland|19|artist=Pink Floyd|album=The Wall|refname=dutchchart2|accessdate=9. juli 2019}} |- ! style="width:20em;"|Liste (2005–06) !Plassering |- |{{albumchart|Austria|11|artist=Pink Floyd|album=The Wall|refname=autchart2|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Flandern|85|artist=Pink Floyd|album=The Wall|refname=flanderschart1|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Vallonia|81|artist=Pink Floyd|album=The Wall|refname=walloniachart1|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Danmark|19|artist=Pink Floyd|album=The Wall|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Finland|21|artist=Pink Floyd|album=The Wall|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Italy|13|artist=Pink Floyd|album=The Wall|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Spain|9|artist=Pink Floyd|album=The Wall|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Sveits|29|artist=Pink Floyd|album=The Wall|refname=swisschart1|accessdate=9. juli 2019}} |- ! style="width:20em;"|Liste (2011–12) !Plassering |- |{{albumchart|Australia|20|artist=Pink Floyd|album=The Wall|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Austria|15|artist=Pink Floyd|album=The Wall|refname=autchart3|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Flandern|44|artist=Pink Floyd|album=The Wall|refname=flanderschart2|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Vallonia|20|artist=Pink Floyd|album=The Wall|refname=walloniachart2|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Czech|7|artist=Pink Floyd|album=The Wall|date=201209|accessdate=17. juni 2016}} |- |{{albumchart|Danmark|10|M|artist=Pink Floyd|album=The Wall|url=http://danishcharts.com/weekchart.asp?cat=a&year=2012&date=20120309|title=Danish charts portal (09/03/2012)|work=danishcharts.com|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Nederland|15|artist=Pink Floyd|album=The Wall|refname=dutchchart3|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Finland|17|M|artist=Pink Floyd|album=The Wall|url=http://finnishcharts.com/weekchart.asp?cat=a&year=2012&date=201210|title=Finnish charts portal (10/2012)|work=finnishcharts.com|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|France|12|M|artist=Pink Floyd|album=The Wall|url=http://www.lescharts.com/weekchart.asp?cat=a&year=2012&date=20120303|title=Les charts francais (03/03/2012)|work=lescharts.com|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Tyskland4|4|id=6348|artist=Pink Floyd|album=The Wall|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Ireland|38|artist=Pink Floyd|album=The Wall|year=2012|week=9|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Italy|4|M|artist=Pink Floyd|album=The Wall|url=http://italiancharts.com/weekchart.asp?cat=a&year=2012&date=20120308|title=Italian charts portal (08/03/2012)|work=italiancharts.com|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|New Zealand|14|M|artist=Pink Floyd|album=The Wall|url=http://charts.org.nz/weekchart.asp?cat=a&year=2012&date=20120305|title=New Zealand charts portal (05/03/2012)|work=charts.org.nz|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Norway|10|M|artist=Pink Floyd|album=The Wall|url=http://norwegiancharts.com/weekchart.asp?cat=a&year=2012&date=201210|title=Norwegian charts portal (10/2012)|work=norwegiancharts.com|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Poland|30|artist=Pink Floyd|album=The Dark Side of the Moon|id=696|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Portugal|10|M|artist=Pink Floyd|album=The Wall|url=http://portuguesecharts.com/archive.asp?todo=show&woche=10&jahr=2012&sparte=a|title=Portuguese charts portal (10/2012)|work=portuguesecharts.com|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Spain|15|M|artist=Pink Floyd|album=The Wall|url=http://spanishcharts.com/weekchart.asp?cat=a&year=2012&date=20120304|title=Spanish charts portal (04/03/2012)|work=spanishcharts.com|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Sweden|13|M|artist=Pink Floyd|album=The Wall|url=http://swedishcharts.com/weekchart.asp?cat=a&year=2012&date=20120302|title=Swedish charts portal (02/03/2012)|work=swedishcharts.com|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Sveits|8|artist=Pink Floyd|album=The Wall|refname=swisschart2|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|UK|22|artist=Pink Floyd|album=The Wall|refname=ukchart2|accessdate=29. juni 2019}} |- |{{albumchart|Billboard200|17|artist=Pink Floyd|album=The Wall|refname=uschart2|accessdate=29. juni 2019}} |} '''Singlar''' {| class="wikitable" |- !Dato !Singel !Liste !Plassering !Kjelder |- |23. november 1979 |«Another Brick in the Wall (Part 2)» |UK Top 40 | style="text-align:center;"|1 |<ref>{{Harvnb|Povey|2007|p=347}}</ref> |- |7. januar 1980 |«Another Brick in the Wall (Part 2)» |US ''[[magasinet Billboard|Billboard]]'' Pop Singles | style="text-align:center;"|1 |<ref name="Poveyp348" /> |- |9. juni 1980 |«Run Like Hell» |US ''Billboard'' Pop Singles | style="text-align:center;"|53 |<ref name="Poveyp348" /> |- |Mars 1980 |«Another Brick in the Wall (Part 2)» |VG-lista i Noreg | style="text-align:center;"|1 |<ref>{{Citation |url=http://norwegiancharts.com/showitem.asp?interpret=Pink+Floyd&titel=Another+Brick+In+The+Wall+%28Part+II%29&cat=s|title=Pink Floyd – Another Brick In The Wall (Part II)|publisher=norwegiancharts.com|accessdate=9. juli 2019}}</ref> |} '''Salstrofé''' {|class="wikitable" |- ! Land ! Sertifisering ! Salstal ! Siste sertifiseringsdato ! Kommentar ! Kjelde(r) |- |[[Argentina]] |Platina |200&nbsp;000 |23. august 1999 | |<ref>{{Citation | title = Gold & Platin |url = http://www.capif.org.ar/Default.asp?PerDesde_MM=0&PerDesde_AA=0&PerHasta_MM=0&PerHasta_AA=0&interprete=pink+floyd&album=the+wall&LanDesde_MM=0&LanDesde_AA=0&LanHasta_MM=0&LanHasta_AA=0&Galardon=P&Tipo=1&ACCION2=+Buscar+&ACCION=Buscar&CO=5&CODOP=ESOP| publisher = capif| accessdate =5. juli 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110531190211/http://www.capif.org.ar/Default.asp?PerDesde_MM=0&PerDesde_AA=0&PerHasta_MM=0&PerHasta_AA=0&interprete=pink+floyd&album=the+wall&LanDesde_MM=0&LanDesde_AA=0&LanHasta_MM=0&LanHasta_AA=0&Galardon=P&Tipo=1&ACCION2=+Buscar+&ACCION=Buscar&CO=5&CODOP=ESOP|archivedate=31. mai 2011}}</ref> |- |Australia |11× platina | 770&nbsp;000 |2011 | |<ref>{{Citation|url=http://www.aria.com.au/pages/httpwww.aria.com.aupageshttpwww.aria.com.aupageshttpwww.aria.com.auALBUMaccreds2011.htm |title=Platinum |accessdate=21. juli 2011 |deadurl=yes |archiveurl=https://www.webcitation.org/6S9qCrbnF?url=http://www.aria.com.au/pages/httpwww.aria.com.aupageshttpwww.aria.com.aupageshttpwww.aria.com.auALBUMaccreds2011.htm |archivedate=28. august 2014 }}</ref> |- |Brasil |Platina |80&nbsp;000 | | |<ref>{{Citation | title = Pró-Música Brasil | url = http://pro-musicabr.org.br/home/certificados/?busca_artista=Pink+Floyd&tmidia=1 | publisher = pro-musicabr.org.br | accessdate =9. juli 2019}}</ref> |- |Canada |2× diamant |2&nbsp;000&nbsp;000 |31. august 1995 | |<ref>{{Citation|title=Canadian certification database |url=https://musiccanada.com/gold-platinum/?fwp_gp_search=The%2BWall%20Pink%2BFloyd |publisher=cria.ca |accessdate=31. mars 2018 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100501065534/http://www.cria.ca/cert_db_search.php |archivedate=1. mai 2010 }}</ref> |- |Frankrike |Diamond |1&nbsp;576&nbsp;100 |1991 | |<ref name="InfoDisc: Les Certifications: Officielles (albums)">{{cite web |url=http://www.infodisc.fr/Ventes_Albums_Tout_Temps.php?debut=0|title=Les Meilleures Ventes de CD / Albums «Tout Temps» |language=fransk| publisher=InfoDisc. [[Syndicat National de l'Edition Phonographique]]|accessdate=9. juli 2019}}</ref> |- |Tyskland |4× platina |2&nbsp;000&nbsp;000 |1994 | |<ref name="BVMI">{{cite certification|region=Germany|artist=Pink Floyd|title=The Wall|type=album|best=no|accessdate=16. oktober 2010}}</ref> |- |Hellas | |100&nbsp;000 | | |<ref>{{Citation | title = Whose master's voice? Door Alison J. Ewbank, Fouli T. Papageorgiou, page 78|url =https://books.google.com/?id=mHjPFLLWRgQC&printsec=frontcover&dq=Whose+master%27s+voice%3F | accessdate =9. juli 2009 | publisher = Greenwood Press | isbn = 978-0-313-27772-6 | author1 = Ewbank, Alison J | author2 = Papageorgiou, Fouli T | year = 1997}}</ref> |- |Italia |3× platina |150&nbsp;000 |2016 |sal av Parlophone-utgåva |<ref name="FIMI">{{cite certification|region=Italy|artist=Pink Floyd|title=The Wall|type=album|relyear=1994|certyear=2016|accessdate=9. juli 2019}}</ref> |- |Italia |1× platina |50&nbsp;000 |2011 |sal av EMI MKTG-utgåva |<ref name="FIMI-2">{{cite certification|region=Italy|artist=Pink Floyd|title=The Wall|type=album|relyear=1994|certyear=2011|accessdate=9. juli 2019}}</ref> |- |New Zealand [[RMNZ]] |14× platina |210,000 |29. januar 2011 | |<ref>{{Citation | title = NZ Top 40 Album Chart | url = http://nztop40.co.nz/chart/albums?chart=1711 | publisher = nztop40.co.nz | accessdate = 9. juli 2019}}</ref> |- |Polen |Platina |100&nbsp;000 |29. oktober 2003 | |<ref>{{cite certification |region=Poland |artist=Pink Floyd |title=The Wall |type=album |award=Platina |date=2003-10-29}}</ref><ref>{{Citation |title=ZASADY PRZYZNAWANIA ZŁOTYCH, PLATYNOWYCH I DIAMENTOWYCH PŁYT |work=zpav.pl |language=pl |date=2001-11-27 |publisher=[[Polish Society of the Phonographic Industry|ZPAV]] |url=http://www.zpav.pl/listy/regulamin.asp |archiveurl=https://web.archive.org/web/20040220070248/http://www.zpav.pl/listy/regulamin.asp |archivedate=2004-02-20 }}</ref> |- |Spania |Platina |100&nbsp;000 |1980 | |<ref>{{Citation | title = Sólo Éxitos 1959–2002 Año A Año: Certificados 1979–1990 | url=http://www.mediafire.com/view/x263f6daopkswo8 | publisher=Iberautor Promociones Culturales | language=spansk | isbn=8480486392| accessdate = 21. august 2013}}</ref> |- |Storbritannia |2x Platina |600&nbsp;000 |22. juli 2013 | |<ref>{{Citation |title=Certified Awards |url=https://www.bpi.co.uk/brit-certified/ |publisher=bpi.co.uk |accessdate=28. september 2013 |deadurl=yes |archiveurl=https://www.webcitation.org/6EEYfYVwc?url=http://www.bpi.co.uk/certified-awards.aspx |archivedate=6. februar 2013 |df=dmy-all }}</ref> |- |USA [[RIAA]] |23× platina |11&nbsp;500&nbsp;000 |29. januar 1999 | |<ref>{{Citation |title=Gold & Platinum - RIAA |url=https://www.riaa.com/gold-platinum/?tab_active=default-award&se=pink+floyd |publisher=riaa.com |access-date=16. mars 2019}}</ref> |- |USA [[Soundscan]] |&nbsp; |5&nbsp;381&nbsp;000 |29. august 2008 |Mars 1991&nbsp;– August 2008 |<ref>{{Citation | title = Get Your Mind Right: Underground Vs. Mainstream | url = http://www.hiphopdx.com/index/editorials/id.1021/title.get-your-mind-right-underground-vs-mainstream | publisher = Cheri Media Group | accessdate=12. februar 2013}}</ref><ref>{{Citation | title = Chart Watch Extra: Vintage Albums That Just Keep On Selling| url = http://new.music.yahoo.com/blogs/chart_watch/12999/chart-watch-extra-vintage-albums-that-just-keep-on-selling/|publisher = Paul Grein| accessdate =9. juli 2009}}</ref> |} ==Kjelder== {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:The Wall|The Wall]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 9. juli 2019.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' *{{Citation | last = Blake | first = Mark | title = Comfortably Numb – The Inside Story of Pink Floyd | year = 2008 |publisher = Da Capo Press |edition=1st US paperback|location= Cambridge, Massachusetts | isbn = 978-0-306-81752-6}} *{{Citation|last1=Fitch|first1=Vernon|last2=Mahon|first2=Richard|title=Comfortably Numb: A History of «The Wall»: Pink Floyd 1978–1981|year=2006|publisher=PFA Publishing|edition= 1st US hardcover|location=St. Petersburg, Florida|url= http://www.pfapublishing.com/|isbn=978-0-9777366-0-7}} *{{Citation | last = Mason | first = Nick | authorlink = Nick Mason | title = [[Inside Out: A Personal History of Pink Floyd]] | publisher = Phoenix | edition = UK paperback|location= London | editor = Philip Dodd | year = 2005 | isbn = 978-0-7538-1906-7}} *{{Citation | last = Povey | first = Glenn | title = Echoes | url = https://books.google.com/?id=qnnl3FnO-B4C&pg=RA4-PT76&dq=%22Clare+Torry%22+EMI | publisher = Mind Head Publishing |edition=1st UK paperback|location= London| year = 2007 | isbn = 978-0-9554624-0-5 }} *{{Citation | last1 = Bench | first1 = Jeff | last2 = O'Brien | first2 = Daniel | title = Pink Floyd's The Wall: In the Studio, On Stage and On Screen | publisher = Reynolds and Hearn |edition= UK paperback|location= London| year = 2004 | isbn = 978-1-903111-82-6}} *{{Citation|last=Scarfe|first=Gerald|title=The Making of Pink Floyd: The Wall|year=2010|publisher=Da Capo Press|edition=1st US paperback|location=New York|isbn= 978-0-306-81997-1 |url=http://www.geraldscarfe.com/shop/books/the-making-of-pink-floyd-the-wall-paperback-version/}} *{{Citation | last = Schaffner | first = Nicholas | title = Saucerful of Secrets | publisher = Sidgwick & Jackson |location=London| year = 1991 | edition = UK paperback| isbn = 978-0-283-06127-1}} * {{Citation| last1= Simmons| first1= Sylvie| title= Pink Floyd: The Making of The Wall| journal=Mojo| publisher=Emap Metro| location=London| volume= 73| date= December 1999| pages= 76–95}} {{refslutt}} {{fotnoteliste|3}} == Bakgrunnsstoff == {{Wikiquote|språk=en}} {{VG-lista |førre album = [[Hydra av Toto|Hydra]] |førre artist = [[Toto]] |artist = Pink Floyd |lengd = 22 veker |start = Veke 50, 1979 |slutt = veke 18, 1980 |neste album=[[Rêveries / Träumereien]] |neste artist =[[Richard Clayderman]] }} {{RS500-2020|129 | album = The Wall | artist = Pink Floyd | førre album = [[1999 av Prince|1999]] | førre artist = [[Prince]] | neste album = [[A Night at the Opera]] | neste artist = [[Queen]] }} {{RS500|87 | album = The Wall | artist = Pink Floyd | førre album = [[At Folsom Prison]] | førre artist = [[Johnny Cash]] | neste album = [[Born in the USA]] | neste artist = [[Bruce Springsteen]] }} {{Pink Floyd}} {{Autoritetsdata}} {{DEFAULTSORT:Wall, The}} [[Kategori:Musikkalbum frå 1979]] [[Kategori:Album produserte av Roger Waters]] [[Kategori:Album produserte av James Guthrie]] [[Kategori:Album produserte av Bob Ezrin]] [[Kategori:Album produserte av David Gilmour]] [[Kategori:Capitol Records-album]] [[Kategori:Columbia Records-album]] [[Kategori:Konseptalbum]] [[Kategori:EMI Records-album]] [[Kategori:Harvest Records-album]] [[Kategori:Pink Floyd-album]] [[Kategori:Engelske kunstrockalbum]] [[Kategori:Rockeoperaer]] [[Kategori:Album spelte inn i CBS 30th Street Studio]] [[Kategori:Progressive popalbum]] [[Kategori:Album spelte inn i Studio Miraval]] [[Kategori:Nummer-ein-album i Australia]] [[Kategori:Nummer-ein-album i Canada]] [[Kategori:Nummer-ein-album i Nederland]] [[Kategori:Nummer-ein-album i Tyskland]] [[Kategori:Nummer-ein-album i New Zealand]] [[Kategori:Nummer-ein-album i Spania]] [[Kategori:Nummer-ein-album i Sverige]] [[Kategori:Nummer-ein-album i USA]] [[Kategori:Beste album gjennom tidene hos Rolling Stone 2012| 087]] [[Kategori:Beste album gjennom tidene hos Rolling Stone 2020| 129]] i9qqbxsjlaamtwiiw5pzg6hkg5sp3fk 0 49039 3399133 3154648 2022-08-17T12:19:21Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infoboks musikkalbum | tittel = A Momentary Lapse of Reason | format = Studioalbum | artist = [[Pink Floyd]] | utgjeve = 7. september 1987 | innspelt = November 1986 til mars 1987 | studio = [[Astoria Studios]] i [[London]]; [[Mayfair Studios]] i London; [[Britannia Row Studios]] i London; Audio International i London; [[A&M Studios]] i [[Los Angeles]]; [[Village Recorders]] i Los Angeles; Can Am Studios i Los Angeles; Le Mobile<ref>https://www.discogs.com/Pink-Floyd-A-Momentary-Lapse-Of-Reason/release/1201772</ref> | sjanger = [[Rock]] | lengd = 51:14 | selskap = {{flatlist| * [[EMI Records|EMI]] * [[Columbia Records|Columbia]] }} | produsent = {{flatlist| * [[Bob Ezrin]] * [[David Gilmour]] }} | førre = ''[[Works av Pink Floyd|Works]]'' | førre år = 1983 | neste = ''[[Delicate Sound of Thunder]]'' | neste år = 1988 | ymse = {{Singlar | namn = A Momentary Lapse of Reason | format = Studioalbum | singel 1 = [[Learning to Fly av Pink Floyd|Learning to Fly]]» / «[[Terminal Frost]] | singel 1 dato = 14. september 1987 | singel 2 = [[On the Turning Away]] | singel 2 dato = 14. desember 1987 | singel 3 = [[One Slip]] | singel 3 dato = 13. juni 1988 }} }} '''''A Momentary Lapse of Reason''''' er det trettande [[studioalbum]]et til [[Pink Floyd]], utgjeve 7. september 1987 på [[EMI Records|EMI]] og [[Columbia Records|Columbia]]. Det var det første albumet deira etter at Roger Waters forlét bandet i 1985 og produksjonen var prega av ei rettssak om retten til namnet Pink Floyd. Saka vart ikkje løyst før fleire månader etter albumet kom ut. Albumet vart hovudsakleg spelt inn i den ombygde husbåten til gitaristen [[David Gilmour]], ''[[Astoria Studios)|Astoria]]''. I motsetnad til mange av dei tidlegare Pink Floyd-albuma var ikkje ''A Momentary Lapse of Reason'' eit [[konseptalbum]]. Det vart nytta bidrag frå fleire låtskrivarar som ikkje var med i bandet, etter at Gilmour valde å bruke songar han ein gong hadde tenkt å bruke på det tredje soloalbumet hans. Albumet vart marknadsført av ein suksessrik verdsturné og tre singlar: den doble A-sida «[[Learning to Fly av Pink Floyd|Learning to Fly]]» / «[[Terminal Frost]]», «[[On the Turning Away]]» og «[[One Slip]]». ''A Momentary Lapse of Reason'' fekk blanda kritikk då det kom ut. Kritikarane likte produksjonen og instrumenteringa, men ikkje låtskrivinga til Gilmour, som vart slakta av Waters. Albumet selde betre enn det førre Pink Floyd-albumet, ''[[The Final Cut]]'', og nådde tredjeplassen i både Storbritannia og USA. Siden den gongen har det selt nesten fem millionar eksemplar. ==Bakgrunn== Etter Pink Floyd av ut ''[[The Final Cut]]'' i 1983, som mange såg på som eit album som i røynda var eit soloalbum av bassisten og låtskrivaren [[Roger Waters]],<ref>{{Harvnb|Watkinson|Anderson|2001|p=133}}</ref><ref>{{Harvnb|Mabbett|1995|p=89}}</ref> arbeidde bandmedlemmane på kvar sine soloprosjekt. Gitaristen [[David Gilmour]] uttrykte kjenslene sine om det anstrengde forholdet hans til Waters på det andre soloalbumet sitt, ''[[About Face]]'' (1984), og fullførte den etterfølgjande turneen medan Waters byrja å turnere med det første soloalbumet sitt, ''[[The Pros and Cons of Hitch Hiking]]''.<ref>{{Harvnb|Blake|2008|pp=302–309}}</ref> Sjølv om begge hadde med seg ei rekkje dugande musikarar, som [[Eric Clapton]] som spelte for Waters, tiltrekte soloprosjekta deira langt mindre merksemd enn Pink Floyd. Dårleg bilettsal tvang Gilmour til å avlyse fleire konsertar, og kritikaren [[David Fricke]] meinte at Waters-showet var «eit grettent ekko, eit transparent forsøk på å bevise at det var Roger Waters som ''var'' Pink Floyd».<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|pp=249–250}}</ref> Waters vendte attende til USA i mars 1985 med turné nummer to, og denne gongen utan støtte frå [[Columbia Records|CBS Records]], som hadde sagt dei føretrekte eit nytt Pink Floyd-album. Waters kritiserte selskapet for å vere «ein maskin».<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|pp=256–257}}</ref> Etter at trommeslagaren [[Nick Mason]] såg ein av konsertane til Waters i London i 1985, kjende han at han sakna å turnere som Pink Floyd. Konserten skjedde samstundes med at han gav ut det andre soloalbumet sitt, ''[[Profiles av Nick Mason og Rick Fenn|Profiles]]'', der Gilmour song på ein song.<ref name="Blakepp311313">{{Harvnb|Blake|2008|pp=311–313}}</ref><ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|p=257}}</ref> Mason og Gilmour hadde begge stor interesse for luftfart og tok begge flytimar. I lag kjøpte dei eit [[de Havilland Dove]]-fly. Gilmour arbeidde med andre artistar, mellom anna i lag med [[Bryan Ferry]] på [[Live Aid]] i 1985, og var medprodusent på [[The Dream Academy|Dream Academy]] sitt [[The Dream Academy av The Dream Academy|sjølvoppkalla debutalbum]].<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|pp=258–260}}</ref> I desember 1985 annonserte Waters at han hadde slutta i Pink Floyd, som han meinte var «kunstnarisk ferdige».<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|pp=262–263}}</ref><ref>{{Citation | last = Jones | first = Peter | title = It's the Final Cut: Pink Floyd to Split Officially | url = https://books.google.com/books?id=9SQEAAAAMBAJ | page = 70 | publisher = ''[[magasinet Billboard|Billboard]]'' | dato = 22. november 1986 | accessdate = 10. juli 2019}}</ref> Etter den mislukka ''About Face''-turneen, håpa Gilmour å kunne halde fram med Pink Floyd-namnet. Trugselen om eit søksmål frå Gilmour, Mason og CBS Records var meint å overtyde Waters om å skrive og produsere eit nytt Pink Floyd-album med bandkollegaene, som nesten ikkje hadde delteke på skapinga av ''The Final Cut''. Gilmour var særskild kritisk til albumet og kalla det «billig fyllmateriale» og «slyngande søppel».<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|pp=261–262}}</ref> Waters sa: «Dei truga meg med at me hadde kontrakt med CBS Records og at delar av kontrakten kunne tolkast slik at me var forplikta til eit produkt for CBS og om me ikkje produserte dette produktet, så kunne dei a) saksøke oss og b) halde attende royalties om me ikkje lagde fleire plater. Så dei sa 'det er dette plateselskapet kjem til å gjere og resten av bandet kjem til å saksøke deg for alle dei rettslege utgiftene og tap av inntekter fordi det var du som hindra bandet frå å lage fleire plater.' Dei tvang meg til å slutte i bandet fordi om eg ikkje hadde gjort det, så ville dei økonomiske følgjene ha viska meg heilt bort.»<ref>{{Harvnb|Povey|2007|p=240}}</ref> I følgje Gilmour: «Eg sa til Waters før han for at 'om du fer, så held me fram. Ver ikkje i tvil, ''me kjem til å halde fram''', og Roger svara: 'Det kjem dykk faen meg aldri til å gjere.'»<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|p=245}}</ref> Waters hadde skrive til [[EMI Records|EMI]] og [[Columbia Records|Columbia]] og sagt at han hadde planar om å forlate gruppa og bad dei frigje han frå kontraktsforpliktinga. Han sa òg opp samarbeidet med Pink Floyd-manageren [[Steve O'Rourke]] og tilsette Peter Rudge.<ref name="Blakepp311313" /> Dermed var Gilmour og Mason, i sitt syn, frie til å halde fram som Pink Floyd.<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|p=263}}</ref> Med Waters borte, byrja Gilmour å rekruttere musikarar for eit nytt prosjekt. Fleire månader tidlegare hadde klaverspelaren [[Jon Carin]] jamma med Gilmour i [[Hookend Recording Studios|Hookend studio]], der han komponerte akkordprogresjonen som vart «[[Learning to Fly av Pink Floyd|Learning to Fly]]», og vart så invitert med på prosjektet.<ref>{{Harvnb|Blake|2008|p=316}}</ref> Gilmour inviterte [[Bob Ezrin]] (med-produsent på ''[[The Wall]]'' i 1979) til å forsterke materiale.<ref>{{Harvnb|Blake|2008|pp=315, 317}}</ref> Ezrin hadde avvist tilbodet til Waters om ei rolle på det nye soloalbumet hans, ''[[Radio K.A.O.S.]]'', og sa «det var mykje enklare for Dave og eg å gjere ''vår'' versjon av ei Floyd-plate».<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|pp=267–268}}</ref> Ezrin kom til England i midten av 1986 for det Gilmour seinare skildra som «mykje surring med mange demoar».<ref name="Blakep318"/> På dette stadiet var det ikkje gjeve at det kom til å bli eit nytt Pink Floyd-album og Gilmour vurderte å gje det ut som hans tredje soloalbum. CBS-representanten Stephen Ralbovsky håpa på eit nytt Pink Floyd-album, men i eit møte i november 1986 sa han til Gilmour og Ezrin at musikken «høyrdest faen meg ikkje ut som Pink Floyd i det heile tatt».<ref name="Schaffnerpp268269">{{Harvnb|Schaffner|1991|pp=268–269}}</ref> Gilmour sa seinare at det nye prosjektet var vanskeleg utan Waters.<ref>{{Harvnb|Blake|2008|p=320}}</ref> Han eksperimenterte med låtskrivarar som [[Eric Stewart]] og [[Roger McGough]], men enda til slutt opp med [[Anthony Moore]],<ref name="Masonpp284285">{{Harvnb|Mason|2005|pp=284–285}}</ref> som var medlåtskrivar på «Learning to Fly» og «On the Turning Away». Medan mange tidlegare Pink Floyd-album hadde vore [[konseptalbum]], valde Gilmour ein meir konvensjonell metode for songane han hadde, utan å knytte dei saman tematisk.<ref name="Poveyp241">{{Harvnb|Povey|2007|p=241}}</ref> Mot slutten av året valde han å gjere materialet til eit Pink Floyd-prosjekt.<ref name="Redbeard2007">{{Citation | title = In the Studio with Redbeard, A Momentary Lapse of Reason | format = Radio broadcast | publisher = Barbarosa Ltd. Productions | year = 2007}}</ref> ==Innspeling== ''A Momentary Lapse of Reason'' vart spelt inn i fleire studio, hovudsakleg husbåtstudioet til Gilmour, ''[[Astoria studios|Astoria]], som låg fortøydd i [[Themsen]]. I følgje Ezrin var det «berre heilt magisk å arbeide der, så inspirerande. Barn som rodde ned elva, gjess som flydde forbi&nbsp;...».<ref name="Blakep318"/> [[Andy Jackson]] vart henta inn som lydteknikar. I innspelingane mellom november 1986 og februar 1987<ref name="Poveyp246">{{Harvnb|Povey|2007|p=246}}</ref> arbeidde bandet til Gilmour på nye songar, som i motsetnad til tidlegare Pink Floyd-album vart spelte inn med ein 24-spors analog maskin og overdubba til ein 32-spors digital Mitsubishi-opptakar. Andre nye teknologiar som vart nytta var [[MIDI]]-synkronisering ved hjelp av ein Apple [[Macintosh]]-maskin.<ref name="Schaffnerpp268269"/><ref>{{Harvnb|Mason|2005|pp=284–286}}</ref> Etter å ha blitt samde om å omarbeidde materialet som Ralbovsky hadde protestert mot, tilsette Gilmour studiomusikarar som [[Carmine Appice]] og [[Jim Keltner]]. Begge var trommeslagarar og erstatta Mason på fleire songar. Mason var uroa over at det var for lenge sidan han hadde spelt skikkeleg på trommer og fokuserte i staden på lydeffektar.<ref name="Schaffnerpp268269"/><ref name="Masonp287">{{Harvnb|Mason|2005|p=287}}</ref> Somme trommer vart òg framførte av [[trommemaskin]]ar.<ref>{{Harvnb|Blake|2008|p=319}}</ref> Under innspelinga vart Gilmour spurt av kona til den tidlegare Pink Floyd-klaverspelaren [[Richard Wright]], om han kunne få bidra. Som grunnleggjande medlem måtte Wright slutte i bandet i 1979 og det var rettslege hinder for tilbakekomsten hans, men etter eit møte i Hampstead vart han rekruttert som betalt musikar for ei vekesløn på 11&nbsp;000 dollar.<ref name="Manningp134">{{Harvnb|Manning|2006|p=134}}</ref><ref>{{Harvnb|Blake|2008|pp=316–317}}</ref> Gilmour sa i eit intervju med forfattaren Karl Dallas at med Wright på laget «ville det gjere oss sterkare både rettsleg og musikalsk». Men bidraga hans var minimale. Det meste av klaverinstrumenta var alt spelte inn, så frå februar 1987 spelte Wright noko [[Hammondorgel]] og [[Rhodespiano]] og la til vokalharmoniar. Han spelte òg ein solo på «On the Turning Away», som vart vald bort. Wright sa: «det var ikkje fordi dei ikkje lite det&nbsp;...&nbsp;dei meinte det berre ikkje passa inn.»<ref name="Schaffnerp269">{{Harvnb|Schaffner|1991|p=269}}</ref> Gilmour sa seinare: «Både Nick og Rick var katatone når det kom til å spele i byrjinga. Ingen av dei spelte eigentleg på denne plata. I mitt syn var dei blitt øydelagde av Roger.» Denne kommentaren gjorde Mason sint og sa: «Eg nektar for at eg var kataton. Eg hadde venta å høyre noko slikt frå motstandarane, det er mindre attraktivt å høyre det frå ein av sine allierte. Seinare kom han med ei slags unnskyldning.» Mason innrømde at Gilmour var nervøs over korleis albumet kom til å bli oppfatta.<ref name="Manningp134"/> «Learning to Fly» og tekstlinjene «circling sky, tongue-tied and twisted, just an earthbound misfit, I», var inspirert av flygetimane som Gilmour tok, og som stundom kom i konflikt med studioarbeidet hans.<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|p=267}}</ref> Sporet inneheld òg ei innspeling av stemma til Mason under letting.<ref>{{Harvnb|MacDonald|1997|p=229}}</ref> Bandet eksperimenterte med [[lydsampling]] og Ezrin spelte inn lyden av båtutleigaren til Gilmour (Langley Iddens) som rodde langs Themsen.<ref name="Blakep318">{{Harvnb|Blake|2008|p=318}}</ref> «[[The Dogs of War]]» er ein song om «fysiske og politiske leigesoldatar», i følgje Gilmour. Denne kom til gjennom eit uhell i studio då ein samplingsmaskin byrja å spele eit lydklipp av ein latter, som Gilmour meinte høyrdest ut som bjeffing.<ref>{{Harvnb|MacDonald|1997|p=204}}</ref> «[[Terminal Frost]]» var ein av dei eldre demoane til Gilmour, som han tenkte å skrive tekst til, men som han let vere som instrumental.<ref>{{Harvnb|MacDonald|1997|p=272}}</ref> Teksten til «[[Sorrow av Pink Floyd|Sorrow]]» vart derimot skriven før musikken. Opningsgitaren på denne songen vart spelt inn i [[Los Angeles Memorial Sports Arena]]. Eit 24-spors mobilt studio køyrde gitarsporet til Gilmour gjennom [[høgtalaranlegget]] på stadionet, og resultatet vart så innspelt i kringlyd.<ref>{{Harvnb|MacDonald|1997|p=268}}</ref> === Rettsstrid === [[Fil:Astoria (Péniche).jpg|mini|''[[Astoria studio|Astoria]]'']] Innspelingane vart avbrotne av den eskalerande usemja mellom Waters og Pink Floyd over kven som hadde rettane til namnet Pink Floyd. O'Rourke meinte at kontrakten hans med Waters var blitt avbroten ulovleg, og saksøkte Waters for 25&nbsp;000 britiske pund.<ref name="Blakep318"/> Under eit styremøte seint i 1986 for Pink Floyd Music Ltd (Pink Floyd sin klareringssentral for alle pengetransaksjonar sidan 1973), fekk Waters vite at det var blitt opna ein bankkonto som berre skulle handsame pengemidlar knytte til «det nye Pink Floyd-prosjektet».<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|p=270}}</ref> Han søkte umiddelbart til [[høgsteretten]] for å hindre at Pink Floyd-namnet kunne brukast igjen,<ref name="Blakepp311313"/> men advokatane hans oppdaga at partnerskapen aldri formelt var blitt stadfesta. Waters kom attende til høgsteretten i eit forsøk på å liggje ned veto mot å bruke bandnamnet igjen. Teamet til Gilmour svara med å gje ut ei pressemelding som stadfesta at Pink Floyd kom til å halde fram. Gilmour fortalte ein journalist i ''[[The Sunday Times|Sunday Times]]'': «Roger er ein [[hund i krubba]] og eg kjem til å kjempe i mot han. Ingen andre har hevda at Pink Floyd berre var seg sjølv. Ein kvar som gjer det er ekstremt arrogant.»<ref name="Manningp134"/><ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|p=271}}</ref> Waters vitja ''Astoria'' to gonger, og i lag med kona si hadde han eit møte i august 1986 med Ezrin. Ezrin indikerte seinare at han vart «sjekka ut». Sidan Waters framleis var aksjeeigar og direktør i Pink Floyd Music, kunne han blokkere alle avgjersler som dei tidlegare bandkollegaene tok. Innspelinga vart flytta til [[Mayfair Studios]] i februar 1987 og frå februar til mars - etter ein avtale med Ezrin om å spele inn nærmare heimen hans - til [[A&M Records|A&M Studios]] i Los Angeles: «Det var fantastisk fordi&nbsp;...&nbsp;advokatane kunne ikkje ringe midt i innspelinga med mindre dei ringde midt på natta.»<ref name="Poveyp246" /><ref>{{Harvnb|Blake|2008|p=321}}</ref> Bitterheita og krangelen mellom Waters og Pink Floyd vart dekt i november 1987 i ''[[Rolling Stone]]'', og det vart bestseljande utgåva deira det året.<ref name="Manningp134" /> Rettstvisten vart løyst i eit forlik mot slutten av 1987.<ref>{{cite news|url=https://www.rollingstone.com/music/music-news/roger-waters-regrets-pink-floyd-legal-battle-191084/|title=Roger Waters Regrets Pink Floyd Legal Battle|last=Danton|first=Eric R.|date=19. september 2013|work=Rolling Stone|access-date=15. juli 2019}}</ref><ref>{{cite news|title=Roger Waters: 'I was wrong to sue Pink Floyd'|url=https://www.bbc.co.uk/news/entertainment-arts-24157591|date=19. september 2013|work=BBC News|access-date=15. juli 2019}}</ref> ==Plateomslag og tittel== Det vart gjort nøye vurderingar over tittelen på albumet og dei tre første forslaga var ''Signs of Life'', ''Of Promises Broken'' og ''Delusions of Maturity''. Den siste tittelen var ein linje i refrenget på «[[One Slip]]». For første gongen sidan ''[[Animals av Pink Floyd|Animals]]'' i 1977, vart designeren [[Storm Thorgerson]] tilsett til å arbeide med eit plateomslag for eit studioalbum av Pink Floyd. Det endelege designet hans var ei lang elv av sjukehussenger på ei strand, inspirert av ei linje frå «[[Yet Another Movie]]» etter Gilmour sitt vage hint om eit design som omfatta ei seng i middelhavshus og «spor av forhold som har forsvunne og berre etterlate ekko».<ref name="Blakep322"/> På omslaget kan ein sjå hundrevis av sjukehussenger på stranda [[Saunton Sands]] i [[Devon]] (der somme scenar for ''[[Pink Floyd – The Wall]]'' var blitt filma).<ref>{{Harvnb|Mason|2005|p=290}}</ref><ref name="Poveyp243">{{Harvnb|Povey|2007|p=243}}</ref> Sengene vart sette opp av kollegaen til Thorgerson, Colin Elgie.<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|p=273}}</ref> Ein kan sjå ein [[hangglider]] på himmelen, som ein referanse til «Learning to Fly». Fotografen Robert Dowling vann ein gullpris hos [[Association of Photographers]] for biletet, som det tok kring to veker å skape.<ref>{{Harvnb|Blake|2008|p=323}}</ref> For å slå heilt gjennom meldinga om at Waters hadde slutta i bandet, var det på innsida av omslaget eit gruppebilete, av berre Mason og Gilmour - teken av [[David Bailey]]. Dette var første gongen sidan ''[[Meddle]]'' i 1971 at bandet var avbilda i omslaget til eit Pink Floyd-album. Richard Wright var på denne tida berre oppført i musikarlista,<ref name="Blakepp326327">{{Harvnb|Blake|2008|pp=326–327}}</ref><ref name="Poveyp349">{{Harvnb|Povey|2007|p=349}}</ref> sjølv om han òg var med på bilete i seinare nyutgjevingar.<ref>[https://www.discogs.com/release/1677936-A-Momentary-Lapse-Of-Reason/images Pink Floyd - A Momentary Lapse Of Reason Images].</ref> {{Clear}} ==Utgjeving og mottaking== {{Platemeldingar | kritikk1 = [[AllMusic]] | kritikk1karakter = {{Rating|2|5}}<ref name="AllMusic">{{cite web |first=William |last=Ruhlmann |url=http://www.allmusic.com/album/a-momentary-lapse-of-reason-mw0000196951 |title=Pink Floyd ''A Momentary Lapse of Reason'' |publisher=[[AllMusic]] |accessdate=15. juli 2019}}</ref> | kritikk2 = ''[[The Daily Telegraph]]'' | kritikk2karakter = {{Rating|1|5}}<ref>{{cite news|last=McCormick|first=Neil|date=20. mai 2014|url=https://www.telegraph.co.uk/culture/music/8790376/Pink-Floyds-14-studio-albums-rated.html|title=Pink Floyd's 14 studioalbums rated|newspaper=[[The Daily Telegraph]]|location=London|accessdate=15. juli 2019}}</ref> | kritikk3 = ''[[Encyclopedia of Popular Music]]'' | kritikk3karakter = {{Rating|3|5}}<ref>{{cite book |last1=Larkin |first1=Colin |title=The Encyclopedia of Popular Music |date=2011 |publisher=Omnibus Press |isbn=9780857125958 |page= |url=https://books.google.ru/books?id=_NNmFiUnSmUC&pg=RA3-PA2005-IA45&dq=Tomorrow+(Hugh+Masekela+album)&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi3xcKoivjhAhXuk4sKHRs4DnkQ6AEILjAB#v=snippet&q=pink%20floyd&f=false |accessdate=13. juni 2019 |language=en}}</ref> | kritikk4 = [[MusicHound]] | kritikk4karakter = 2/5<ref>Graff & Durchholz 1999, s. 874</ref> | kritikk5 = [[Robert Christgau]] | kritikk5karakter = C<ref name="Christgau">{{cite web |first=Robert |last=Christgau |authorlink=Robert Christgau |url=http://robertchristgau.com/get_artist.php?name=Pink+Floyd |title=CG: Pink Floyd |publisher=robertchristgau.com |accessdate=15. juli 2019}}</ref> | kritikk6 = ''[[The Rolling Stone Album Guide]]'' | kritikk6karakter = {{Rating|2|5}}<ref>{{cite web |publisher=[[Rolling Stone|rollingstone.com]] |url=https://www.rollingstone.com/music/artists/pink-floyd/albumguide|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110217230328/http://www.rollingstone.com/music/artists/pink-floyd/albumguide|archivedate=17. februar 2011|title=Pink Floyd: Album Guide |accessdate=15. juli 2019}}</ref> }} ''A Momentary Lapse of Reason'' kom ut 7. september 1987. Det gjekk rett inn på tredjeplassen på albumlistene i USA og Storbritannia, og vart halde unna førsteplassen av [[Michael Jackson]] sitt ''[[Bad av Michael Jackson|Bad]]'' og [[Whitesnake]] sitt [[Whitesnake av Whitesnake|sjølvoppkalla album]].<ref name="Blakepp326327"/> Gilmour presenterte ''A Momentary Lapse'' som ei tilbakevending til ein eldre Pink Floyd-stil, og sa at han meinte at under Waters var teksten blitt viktigare enn musikken i Pink Floyd. Han sa at albuma ''[[The Dark Side of the Moon]]'' og ''[[Wish You Were Here]]'' «ikkje berre var suksessrike på grunn av bidraga til Roger, men fordi det var ein betre balanse mellom musikken og teksten».<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|p=274}}</ref> Waters sa om albumet: «Eg syns det er særs overflatisk, men ei ganske smart etterlikning&nbsp;...&nbsp;Songane er generelt dårlege og eg kan ikkje heilt tru tekstane. Tekstane til Gilmour er særs tredjerangs.»<ref>{{Harvnb|Blake|2008|p=328}}</ref> Wright sa seinare at kritikken til Waters var «ærleg».<ref name="Blakepp326327"/> I ''[[magasinet Q|Q]]'' skreiv Phil Sutcliffe at «det høyrest ut som eit Pink Floyd-album» og drog fram dei to delane av «A New Machine» som «eit grøssande vakkert vokaleksperiment» og «glimrande påkome». Han konkluderte: «''A Momentary Lapse'' er Gilmour sitt album i like stor grad som dei siste fire var dominerte av Waters … Det var tydelegvis ikkje berre forretningssans og undertrykt ego, men undertrykt talent som dreiv gitaristen til å insistere å halde fram under bandnamnet.»<ref>{{Citation |last=Sutcliffe|first=Phil|title=Pink Floyd: ''A Momentary Lapse of Reason''|date=October 1987|work=[[magasinet Q|Q]]|page=}}; available at [http://www.rocksbackpages.com/Library/Article/pink-floydi-a-momentary-lapse-of-reasoni Rock's Backpages] (subscription required)</ref> ''[[Sounds]]'' anerkjende at musikken no stod meir i fokus og sa at albumet var «attende over muren der diamantane er galne, månar har mørke sider og mødrene atomhjarter».<ref>{{Harvnb|Manning|2006|p=136}}</ref> [[Greg Quill]] i ''[[Toronto Star]]'' skreiv derimot: «Det er noko som manglar her. Det er, under all si tyngd, ikkje eit album som utfordrar og provoserer slik Pink Floyd burde. A Momentary Lapse of Reason er, årsak for å seie det, ordinært, føreseieleg.»<ref>{{Citation | last = Quill | first = Greg | title = Has Pink Floyd changed its color to puce? | url = http://infoweb.newsbank.com/iw-search/we/InfoWeb?p_product=AWNB&p_theme=aggregated5&p_action=doc&p_docid=10B9DDB1180E5340&p_docnum=36&p_queryname=3 | format = Registration required | publisher = ''[[Toronto Star]]'', hosted at infoweb.newsbank.com | dato = 11. september 1987 | accessdate = 15. juli 2019}}</ref> ''[[The Village Voice|Village Voice]]''-kritikaren [[Robert Christgau]] skreiv: «Du vil knapt merke at konseptmeisteren til gruppa er borte - bortsett frå at dei set fram langt færre idear.»<ref name="Christgau"/> I 2016 skreiv [[AllMusic]]-kritikaren William Ruhlmann at det var «eit soloalbum av Gilmour i alt anna enn namnet».<ref name="AllMusic"/> ''A Momentary Lapse of Reason'' selde til sølv- og gullplate i Storbritannia 1. oktober 1987 og gull- og platinaplate i USA den 9. november. Det gjekk til dobbel platina den 18. januar året etter, tredobbel platina den 10. mars 1992 og 4x platina den 16. august 2001<ref>{{Harvnb|Povey|2007|pp=349–350}}</ref> og selde langt betre enn ''The Final Cut''.<ref>{{Harvnb|Povey|2007|p=230}}</ref> === Nyutgjevingar === Albumet kom ut i ei avgrensa vinylutgåve i 1988 med plakatar og bilettgaranti for komande konsertane i Storbritannia. Albumet vart digitalt ommastra og gjeve ut på ny i 1994 i Storbritannia, og ei tiårsjubileumsutgåve kom ut i USA tre år seinare.<ref name="Poveyp350"/>. I 2011 vart ''A Momentary Lapse'' igjen ommastra og gjeve ut i plateboksen ''[[Discovery av Pink Floyd|Discovery]]''. Denne gongen var namnet til Wright oppført som ein del av bandet bandbilete av Gilmour og Mason var erstatta av kunst frå StormStudios. ==Turné== Avgjersla om å turnere med albumet vart gjort før det var fullført. Dei første øvingane var kaotiske. Mason og Wright var fullstendig utrente og då Gilmour forstod at han hadde teke på seg ei for stor oppgåve, spurte Gilmour Bob Ezrin om å ta føringa. Det heile vart forverra av at Waters kontakta fleire spelestader i USA og truga dei med søksmål om dei brukte Pink Floyd-namnet. Gilmour og Mason betalte for oppstartskostnadane (Mason, som var separert frå kona si, brukte sin [[Ferrari 250 GTO]] som tryggleik). Somme promotorar brydde seg ikkje om trugslane til Waters og fleire månader seinare gjekk 60&nbsp;000 billettar ut for sal i [[Toronto]], og dei vart rivne bort på få timar.<ref name="Blakep322">{{Harvnb|Blake|2008|p=322}}</ref><ref name="Poveyp243"/> Med ei ny besetning (med Wright) turnerte dei Nord-Amerika, samstundes med Waters sin ''Radio K.A.O.S.''-turné. Bassisten hadde gjeve forbod mot at nokre medlemmar av Pink Floyd skulle få sjå nokre av konsertane hans<ref>{{Harvnb|Mason|2005|p=300}}</ref>, som generelt vart haldne på mindre spelestader enn Pink Floyd spelte på. Waters stemna òg bandet for opphavsrett på den flygande grisen, og Pink Floys svarte med å setje på store mannlege genitalia på ballongen for å skilje han frå designet til Waters. Innan november 1987 hadde Waters gjeve opp og dei kom fram til eit forlik den 23. desember i eit møte på ''Astoria''.<ref name="Poveyp241"/> Mason og Gilmour fekk lov å bruke Pink Floyd-namnet så lenge dei ønskte, og Water skulle mellom anna få rettane til ''The Wall''. Waters hevda at dei aldri oppnådde den same suksessen dei hadde hatt med han i bandet. [[Fil:Pink floyd momentary lapse tour montage.jpg|right|mini|Ein fotomontasje av scenen under ''Momentary Lapse-turneen'']] ''Momentary Lapse''-turneen vart ein fenomenal suksess. På alle spelestadane i USA vart det sett nye rekordar for billettsal og det vart den mest suksessrike turneen i USA det året. Turneen heldt fram i Australia, Japan og Europa kort tid etter, før bandet vende attende til USA to gonger. Nesten alle spelestadane var utselde. 22. november 1988 kom det ut eit konsertalbum, ''[[Delicate Sound of Thunder]]'', etterfølgd av ein konsertvideo i juni 1989. Nokre dagar seinare vart konsertalbumet spelt ombord på [[Soyuz TM-7]] i bane kring jorda. Turneen vart avslutta med [[Concerts at Knebworth House|Silver Clef Award Winners Concert]] i [[Knebworth Park]] den 30. juni 1990, etter 200 konsertar og eit samla publikumstal på 4,25 millionar og reine billettinntekter på meir enn 60 millionar britiske pund.<ref>{{Harvnb|Povey|2007|pp=243–244, 256–257}}</ref> == Songar == === Signs of Life === Sporet er eit instrumentalt stykke, sjølv om ein kan høyre stemma til [[Nick Mason]] som les to vers av eit ukjend dikt. Det første verset kan omhandle [[Syd Barrett]] og det andre om [[Roger Waters]], mykje som songen «[[Poles Apart]]» frå ''[[The Division Bell]]''. Filmen som vart spelt av under songen på konsertane deira syner Langley Iddens, som tok seg av [[David Gilmour]] sitt [[Astoria studio|Astoria]] husbåt-studio, som ror gjennom [[Grantchester Meadows]]. Det er det første instrumentale stykke til Pink Floyd (om ein ser bort i frå «The Last Few Bricks», som berre vart spelt under The Wall-konsertane) sidan «[[Any Colour You Like]]» frå ''[[The Dark Side of the Moon]]'' i 1973. === Learning to Fly === {{detaljar|Learning to Fly av Pink Floyd}} === The Dogs of War === Dette var den tredje amerikanske singelen frå albumet. Konsertutgåvene har ein lengre intro, ein lengre saksofonsolo i midten og ein gitar- og saksofonduell, og ein lengre avslutning enn albumversjonen. Songen vart ein liten radiohitt i USA og nådde 16. plass på MTV sin Video Countdown i mai 1988. Songen skildrar politikarar som styrer krigar, og indikerer at den store inspirasjonskjelda bak krigar er pengar. Videoen for songen vart regissert av [[Storm Thorgerson]] og syner [[schæfer]]ar med gule auge som spring gjennom ein krigssone, i tillegg til konsertopptak filma under dei tre konsertane til bandet i [[The Omni]] i [[Atlanta]] i november 1987 regissert av Lawrence Jordan. Videoar for «[[On the Turning Away]]» og «[[One Slip]]» vart òg filma under desse konsertane. === On the Turning Away === {{detaljar|On the Turning Away}} === One Slip === {{detaljar|One Slip}} === Yet Another Movie === Songen inneheld klipp frå filmen [[filmen Casablanca|''Casablanca'']]. Han vart spelt på kvar konsert frå 1987 til 1989 og finst òg på konsertalbumet ''[[Delicate Sound of Thunder]]''. Lapsteel-gitaren mot slutten av studioversjonen vart på konsertane byta ut med ein normal gitarsolo i ein oktav lågare enn på albumversjonen. Songen glir rett over i «Round and Round», men på ''[[Delicate Sound of Thunder]]'' er desse fråskilde i forskjellige spor. === Round and Round === På albumversjonen er songen på same spor (nr. 6) som «Yet Another Movie», medan han på ''Delicate Sound of Thunder'' har fått eit eige spor. Songen er ein liten instrumental i 5/8-takt. === A New Machine === Songen er delt inn i to delar og kjem på kvar side av instrumentalen «Terminal Frost». Songen består berre av Gilmour på vokal, sterkt forvrengt gjennom ein [[vocoder]] og ein stigande synthesizertone. === Terminal Frost === Stykket er ein instrumental. Sidan Nick Mason hadde vore lenge borte frå trommene då dei spelte inn dette albumet, så vert det nytta [[trommemaskin]]ar på dette sporet. Saksofonane er spelt av [[Tom Scott]] og [[John Helliwell]], sistnemnde mest kjend som saksofonist for bandet [[Supertramp]]. === Sorrow === Songen er skriven av David Gilmour. Gilmour har alltid sagt at tekstskrivinga aldri har vore den sterkaste sida hans, men denne songen har ein av dei beste tekstane hans, sjølv opningsslinjene er henta frå [[John Steinbeck]] sitt «[[The Grapes of Wrath]]».<ref>[http://www.pinkfloyd-co.com/band/interviews/djg/djgGW93.html Pink Floyd and Company - David Gilmour Interview<!-- Bot generated title -->]</ref> I følgje trommeslagar [[Nick Mason]] vart neste heile songen gjort ferdig av Gilmour i husbåten hans, Astoria, i løpet av ei veke. Gitarintroduksjonen vart spelt inn på ein sportsarena i [[Los Angeles]] og køyrt gjennom det massive lydsystemet til Pink Floyd for få ein ekstremt djup lyd som i ei fjellhole. Det vart nytta trommemaskin på sporet og ingen verkelege trommer. Konsertvertsjonar av songen er gjevne ut på både ''[[Delicate Sound of Thunder]]'' i 1988 og [[P*U*L*S*E]] i 1995, begge kring 10 minuttar lange. Ein noko kortare utgåve av songen finst på samlealbumet ''[[Echoes: The Best of Pink Floyd]]'', der songen «[[Sheep]]» glir rett inn i han. ==Innhald== All solovokal av [[David Gilmour]] utanom der anna er nemnt. {{sporliste | låtskrivar = ja | overskrift = Side ein | total lengd = 26:14 | tittel1 = [[Signs of Life]] | merknad1 = [[Instrumental]], med talt vokal av [[Nick Mason]] | låtskrivar1 = Gilmour, [[Bob Ezrin|Ezrin]] | lengd1 = 4:24 | tittel2 = [[Learning to Fly av Pink Floyd|Learning to Fly]] | låtskrivar2 = Gilmour, [[Anthony Moore|Moore]], [[Bob Ezrin|Ezrin]], [[Jon Carin|Carin]] | lengd2 = 4:53 | tittel3 = [[The Dogs of War]] | låtskrivar3 = Gilmour, [[Anthony Moore|Moore]] | lengd3 = 6:05 | tittel4 = [[One Slip]] | låtskrivar4 = Gilmour, [[Phil Manzanera|Manzanera]] | lengd4 = 5:10 | tittel5 = [[On the Turning Away]] | låtskrivar5 = Gilmour, [[Anthony Moore|Moore]] | lengd5 = 5:42 }} {{Sporliste | låtskrivar = ja | overskrift = Side to | total lengd = 24:55 | tittel1 = [[Yet Another Movie]] | låtskrivar1 = Gilmour, [[Patrick Leonard|Leonard]] | lengd1 = 6:28 | tittel2 = [[Round and Around av Pink Floyd|Round and Around]] | låtskrivar2 = Gilmour | merknad2 = instrumental | lengd2 = 1:02 | tittel3 = [[A New Machine|A New Machine (Part 1)]] | låtskrivar3 = Gilmour | lengd3 = 1:46 | tittel4 = [[Terminal Frost]] | merknad4 = instrumental | låtskrivar4 = Gilmour | lengd4 = 6:17 | tittel5 = A New Machine (Part 2) | låtskrivar5 = Gilmour | lengd5 = 0:38 | tittel6 = [[Sorrow av Pink Floyd|Sorrow]] | låtskrivar6 = Gilmour | lengd6 = 8:46 }} '''Merknad''' *Sidan ommastringane i 2011 og ''Discovery''-boksen har «Yet Another Movie» og «Round and Around» vore indekserrte som individuelle spor. ==Medverkande== Spora referer til CD- og digiale utgåver av albumet. {{col-begin}} {{col-break}} '''Pink Floyd''' *[[David Gilmour]]&nbsp;– [[Synging|vokal]]; [[gitar]]; [[klaverinstrument]]; [[Musikksequencer|sequencer]] *[[Nick Mason]]&nbsp;– [[elektriske trommer|elektriske]] og [[trommer|akustisk trommer]]; [[lydeffekt]]ar (spor 1, 2, 4-6, 9), talt vokal (på «Signs of Life» og «Learning to Fly») '''Produksjon''' *[[Bob Ezrin]]&nbsp;– [[plateprodusent]] *[[David Gilmour]]&nbsp;– produsent *[[Andrew Jackson]]&nbsp;– [[lydteknikar]]; [[lydmiksing|miksing]] *Robert (Ringo) Hyrcyna&nbsp;– assistent *Marc Desisto&nbsp;– assistent *Stan Katayama&nbsp;– assistent *Jeff Demorris&nbsp;– assistent *[[James Guthrie]]&nbsp;– ekstra miksing {{col-break}} '''Andre medverkande''' *[[Richard Wright]]&nbsp;– piano; korvokal («Learning to Fly», «On the Turning Away» og «Sorrow»); [[Kurzweil Music Systems|Kurzweil]]; [[Hammondorgel]] (spor 1, 2, 5, 9, 11) *[[Bob Ezrin]]&nbsp;– klaverinstrument; [[perkusjon]]; sequencer *[[Tony Levin]]&nbsp;– [[bassgitar]]; [[Chapman Stick]] *[[Jim Keltner]]&nbsp;– trommer *Steve Forman&nbsp;– perkusjon *[[Jon Carin]]&nbsp;– klaverinstrument *[[Tom Scott]]&nbsp;– [[altsaksofon]]; [[sopransaksofon]] *[[Scott Page]]&nbsp;– [[tenorsaksofon]] *[[Carmine Appice]]&nbsp;– trommer *[[Patrick Leonard]]&nbsp;– [[synthesizer]] *[[Bill Payne]]&nbsp;– Hammondorgel *[[Michael Landau]]&nbsp;– gitar *[[John Helliwell]]&nbsp;– [[saksofon]] (oppført som «John Halliwell») *[[Darlene Koldenhoven]] (som Darlene Koldenhaven)&nbsp;– korvokal *[[Carmen Twillie]]&nbsp;– korvokal *Phyllis St. James&nbsp;– korvokal *Donnie Gerrard&nbsp;– korvokal {{col-end}} ==Salslister og salstrofé== {{col-begin}} {{col-2}} ===Salslister=== ;Album {|class="wikitable sortable" |- ! style="width:20em;"|Liste (1987) !Plassering |- |Australia ([[Kent Music Report]])<ref>{{cite book|last=Kent|first=David|authorlink=David Kent (historian)|title=Australian Chart Book 1970–1992|publisher=Australian Chart Book|location=St. Ives, N.S.W.|year=1993|edition=Illustrated|page=233|isbn=0-646-11917-6}}</ref> |align="center"|2 |- |{{albumchart|Austria|3|artist=Pink Floyd|album=A Momentary Lapse of Reason|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Canada|5|chartid=0886|artist=Pink Floyd|album=A Momentary Lapse of Reason|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Nederland|2|artist=Pink Floyd|album=A Momentary Lapse of Reason|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Tyskland4|2|id=599|artist=Pink Floyd|album=A Momentary Lapse of Reason|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|New Zealand|1|artist=Pink Floyd|album=A Momentary Lapse of Reason|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Norway|2|artist=Pink Floyd|album=A Momentary Lapse of Reason|accessdate=9. juli 2019}} |- |Spanske album ([[Productores de Música de España|AFYVE]])<ref>{{cite book|last=Salaverri|first=Fernando|title=Sólo éxitos: año a año, 1959-2002|edition=1st|date=September 2005|publisher=Fundación Autor-SGAE|location=Spain|isbn=84-8048-639-2}}</ref> |align="center"|12 |- |{{albumchart|Sweden|3|artist=Pink Floyd|album=A Momentary Lapse of Reason|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Sveits|2|artist=Pink Floyd|album=A Momentary Lapse of Reason|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|UK|3|artist=Pink Floyd|album=A Momentary Lapse of Reason|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Billboard200|3|artist=Pink Floyd|album=A Momentary Lapse of Reason|accessdate=9. juli 2019}} |- ! style="width:20em;"|Liste (2017) !Plassering |- |{{albumchart|Hungary|24|year=2017|week=4|artist=Pink Floyd|album=A Momentary Lapse of Reason|accessdate=3. februar 2017}} |- {{album chart|Poland|29|id=1065|accessdate=2. februar 2017}} |} '''Singlar''' {| class="wikitable" !År !Singel !Liste !Plassering |- |1987 |«Learning to Fly» |[[Billboard Hot 100|US ''Billboard'' Hot 100]] |align="center"|70<ref name="Poveyp350">{{Harvnb|Povey|2007|p=350}}</ref> |- |1988 |«One Slip» |[[UK Singles Chart]] |align="center"|50<ref name="Poveyp350"/> |} {{col-2}} ===Salstrofé=== {{Certification Table Top}} {{Certification Table Entry|region=Austria|award=Gull|relyear=1987|certyear=1994|artist=Pink Floyd|title=A Momentary Lapse of Reason|type=album|accessdate=9. juli 2019}} {{Certification Table Entry|region=Canada|award=Platina|number=3|relyear=1987|certyear=1987|artist=Pink Floyd|title=A Momentary Lapse of Reason|type=album|accessdate=9. juli 2019}} {{Certification Table Entry|region=Germany|award=Gull|relyear=1987|certyear=1987|artist=Pink Floyd|title=A Momentary Lapse of Reason|type=album|accessdate=9. juli 2019}} {{Certification Table Entry|region=Netherlands|award=Gull|relyear=1987|certyear=1988|artist=Pink Floyd|title=A Momentary Lapse of Reason|type=album|accessdate=13. september 2018}} {{Certification Table Entry|region=Sweden|award=Gull|relyear=1987|certyear=1987|artist=Pink Floyd|title=A Momentary Lapse of Reason|type=album|accessdate=7. april 2018}} {{Certification Table Entry|region=Switzerland|award=Platina|number=2|relyear=1987|certyear=1990|artist=Pink Floyd|title=A Momentary Lapse of Reason|type=album|accessdate=9. juli 2019}} {{Certification Table Entry|region=United Kingdom|award=Gull|relyear=1987|certyear=1987|artist=Pink Floyd|title=A Momentary Lapse of Reason|type=album|accessdate=9. juli 2019}} {{Certification Table Entry|region=United States|award=Platina|number=4|relyear=1987|certyear=2001|artist=Pink Floyd|title=A Momentary Lapse of Reason|type=album|accessdate=9. juli 2019}} {{Certification Table Bottom}} {{col-end}} ==Kjelder== {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:A Momentary Lapse of Reason|A Momentary Lapse of Reason]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 15. juli 2019.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' *{{Citation | last = Blake | first = Mark | title = Comfortably Numb – The Inside Story of Pink Floyd | publisher = Da Capo Press| location = Cambridge, MA | edition = paperback | year = 2008 | isbn = 0-306-81752-7}} *{{Citation|editor-last1=Graff|editor-first1=Gary|editor-last2=Durchholz|editor-first2=Daniel |title=MusicHound Rock: The Essential Album Guide|publisher=Visible Ink Press|location=Farmington Hills, MI|year=1999|isbn=1-57859-061-2}} *{{Citation | last = Mabbett | first = Andy | title = The Complete Guide to the Music of Pink Floyd | publisher = Omnibus Press | year = 1995 | ISBN = 0-7119-4301-X}} *{{Citation | last = MacDonald | first = Bruno | title = Pink Floyd: Through the Eyes of the Band, Its Fans, Friends and Foes | publisher = Da Capo Press | location = Cambridge, MA| edition = paperback | year = 1997 | isbn = 0-306-80780-7}} *{{Citation | last = Manning | first = Toby | title = The Rough Guide to Pink Floyd | publisher = Rough Guides | edition = 1st | year = 2006 | location = London | isbn = 1-84353-575-0}} *{{Citation | last = Mason | first = Nick | title = [[Inside Out: A Personal History of Pink Floyd]] | publisher = Phoenix | location = London | edition = paperback | editor = Philip Dodd | year = 2005 | isbn = 0-7538-1906-6}} *{{Citation | last = Povey | first = Glenn | title = Echoes | url = https://books.google.com/books?id=qnnl3FnO-B4C | publisher = Mind Head Publishing | location = Bovingdon | year = 2007 | isbn = 0-9554624-0-1 }} *{{Citation | last = Schaffner | first = Nicholas | title = Saucerful of Secrets | publisher = Sidgwick & Jackson | location = London | year = 1991 | edition = 1st | isbn = 0-283-06127-8 }} *{{Citation | last1 = Watkinson | first1 = Mike | last2 = Anderson | first2 = Pete | title = Crazy Diamond: Syd Barrett & the Dawn of Pink Floyd | url = https://books.google.com/books?id=kPJlLjf4OogC | edition = illustrated | publisher = Omnibus Press | year = 2001 | isbn = 0-7119-8835-8}} {{refslutt}} {{fotnoteliste|3}} ==Bakgrunnsstoff== {{Wikiquote|språk=en}} {{Pink Floyd}} {{autoritetsdata}} {{DEFAULTSORT:Momentary Lapse Of Reason, A}} [[Kategori:Musikkalbum frå 1987]] [[Kategori:Album produserte av Bob Ezrin]] [[Kategori:Album produserte av David Gilmour]] [[Kategori:Plateomslag av Storm Thorgerson]] [[Kategori:Columbia Records-album]] [[Kategori:EMI Records-album]] [[Kategori:Pink Floyd-album]] [[Kategori:Album spelte inn i A&M Studios]] [[Kategori:Album spelte inn i heimestudio]] [[Kategori:Nummer-ein-album i New Zealand]] jnchdploqkhn4dw2tua0duxsl98w8ic 3399172 3399133 2022-08-17T13:03:46Z Ranveig 39 wikitext text/x-wiki {{Infoboks musikkalbum | tittel = A Momentary Lapse of Reason | format = Studioalbum | artist = [[Pink Floyd]] | utgjeve = 7. september 1987 | innspelt = November 1986 til mars 1987 | studio = [[Astoria Studios]] i [[London]]; [[Mayfair Studios]] i London; [[Britannia Row Studios]] i London; Audio International i London; [[A&M Studios]] i [[Los Angeles]]; [[Village Recorders]] i Los Angeles; Can Am Studios i Los Angeles; Le Mobile<ref>https://www.discogs.com/Pink-Floyd-A-Momentary-Lapse-Of-Reason/release/1201772</ref> | sjanger = [[Rock]] | lengd = 51:14 | selskap = {{flatlist| * [[EMI Records|EMI]] * [[Columbia Records|Columbia]] }} | produsent = {{flatlist| * [[Bob Ezrin]] * [[David Gilmour]] }} | førre = ''[[Works av Pink Floyd|Works]]'' | førre år = 1983 | neste = ''[[Delicate Sound of Thunder]]'' | neste år = 1988 | ymse = {{Singlar | namn = A Momentary Lapse of Reason | format = Studioalbum | singel 1 = [[Learning to Fly av Pink Floyd|Learning to Fly]]» / «[[Terminal Frost]] | singel 1 dato = 14. september 1987 | singel 2 = [[On the Turning Away]] | singel 2 dato = 14. desember 1987 | singel 3 = [[One Slip]] | singel 3 dato = 13. juni 1988 }} }} '''''A Momentary Lapse of Reason''''' er det trettande [[studioalbum]]et til [[Pink Floyd]], utgjeve 7. september 1987 på [[EMI Records|EMI]] og [[Columbia Records|Columbia]]. Det var det første albumet deira etter at Roger Waters forlét bandet i 1985 og produksjonen var prega av ei rettssak om retten til namnet Pink Floyd. Saka vart ikkje løyst før fleire månader etter albumet kom ut. Albumet vart hovudsakleg spelt inn i den ombygde husbåten til gitaristen [[David Gilmour]], ''[[Astoria Studios)|Astoria]]''. I motsetnad til mange av dei tidlegare Pink Floyd-albuma var ikkje ''A Momentary Lapse of Reason'' eit [[konseptalbum]]. Det vart nytta bidrag frå fleire låtskrivarar som ikkje var med i bandet, etter at Gilmour valde å bruke songar han ein gong hadde tenkt å bruke på det tredje soloalbumet hans. Albumet vart marknadsført av ein suksessrik verdsturné og tre singlar: den doble A-sida «[[Learning to Fly av Pink Floyd|Learning to Fly]]» / «[[Terminal Frost]]», «[[On the Turning Away]]» og «[[One Slip]]». ''A Momentary Lapse of Reason'' fekk blanda kritikk då det kom ut. Kritikarane likte produksjonen og instrumenteringa, men ikkje låtskrivinga til Gilmour, som vart slakta av Waters. Albumet selde betre enn det førre Pink Floyd-albumet, ''[[The Final Cut]]'', og nådde tredjeplassen i både Storbritannia og USA. Siden den gongen har det selt nesten fem millionar eksemplar. ==Bakgrunn== Etter Pink Floyd av ut ''[[The Final Cut]]'' i 1983, som mange såg på som eit album som i røynda var eit soloalbum av bassisten og låtskrivaren [[Roger Waters]],<ref>{{Harvnb|Watkinson|Anderson|2001|p=133}}</ref><ref>{{Harvnb|Mabbett|1995|p=89}}</ref> arbeidde bandmedlemmane på kvar sine soloprosjekt. Gitaristen [[David Gilmour]] uttrykte kjenslene sine om det anstrengde forholdet hans til Waters på det andre soloalbumet sitt, ''[[About Face]]'' (1984), og fullførte den etterfølgjande turneen medan Waters byrja å turnere med det første soloalbumet sitt, ''[[The Pros and Cons of Hitch Hiking]]''.<ref>{{Harvnb|Blake|2008|pp=302–309}}</ref> Sjølv om begge hadde med seg ei rekkje dugande musikarar, som [[Eric Clapton]] som spelte for Waters, tiltrekte soloprosjekta deira langt mindre merksemd enn Pink Floyd. Dårleg bilettsal tvang Gilmour til å avlyse fleire konsertar, og kritikaren [[David Fricke]] meinte at Waters-showet var «eit grettent ekko, eit transparent forsøk på å bevise at det var Roger Waters som ''var'' Pink Floyd».<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|pp=249–250}}</ref> Waters vendte attende til USA i mars 1985 med turné nummer to, og denne gongen utan støtte frå [[Columbia Records|CBS Records]], som hadde sagt dei føretrekte eit nytt Pink Floyd-album. Waters kritiserte selskapet for å vere «ein maskin».<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|pp=256–257}}</ref> Etter at trommeslagaren [[Nick Mason]] såg ein av konsertane til Waters i London i 1985, kjende han at han sakna å turnere som Pink Floyd. Konserten skjedde samstundes med at han gav ut det andre soloalbumet sitt, ''[[Profiles av Nick Mason og Rick Fenn|Profiles]]'', der Gilmour song på ein song.<ref name="Blakepp311313">{{Harvnb|Blake|2008|pp=311–313}}</ref><ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|p=257}}</ref> Mason og Gilmour hadde begge stor interesse for luftfart og tok begge flytimar. I lag kjøpte dei eit [[de Havilland Dove]]-fly. Gilmour arbeidde med andre artistar, mellom anna i lag med [[Bryan Ferry]] på [[Live Aid]] i 1985, og var medprodusent på [[The Dream Academy|Dream Academy]] sitt [[The Dream Academy av The Dream Academy|sjølvoppkalla debutalbum]].<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|pp=258–260}}</ref> I desember 1985 annonserte Waters at han hadde slutta i Pink Floyd, som han meinte var «kunstnarisk ferdige».<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|pp=262–263}}</ref><ref>{{Citation | last = Jones | first = Peter | title = It's the Final Cut: Pink Floyd to Split Officially | url = https://books.google.com/books?id=9SQEAAAAMBAJ | page = 70 | publisher = ''[[magasinet Billboard|Billboard]]'' | dato = 22. november 1986 | accessdate = 10. juli 2019}}</ref> Etter den mislukka ''About Face''-turneen, håpa Gilmour å kunne halde fram med Pink Floyd-namnet. Trugselen om eit søksmål frå Gilmour, Mason og CBS Records var meint å overtyde Waters om å skrive og produsere eit nytt Pink Floyd-album med bandkollegaene, som nesten ikkje hadde delteke på skapinga av ''The Final Cut''. Gilmour var særskild kritisk til albumet og kalla det «billig fyllmateriale» og «slyngande søppel».<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|pp=261–262}}</ref> Waters sa: «Dei truga meg med at me hadde kontrakt med CBS Records og at delar av kontrakten kunne tolkast slik at me var forplikta til eit produkt for CBS og om me ikkje produserte dette produktet, så kunne dei a) saksøke oss og b) halde attende royalties om me ikkje lagde fleire plater. Så dei sa 'det er dette plateselskapet kjem til å gjere og resten av bandet kjem til å saksøke deg for alle dei rettslege utgiftene og tap av inntekter fordi det var du som hindra bandet frå å lage fleire plater.' Dei tvang meg til å slutte i bandet fordi om eg ikkje hadde gjort det, så ville dei økonomiske følgjene ha viska meg heilt bort.»<ref>{{Harvnb|Povey|2007|p=240}}</ref> I følgje Gilmour: «Eg sa til Waters før han for at 'om du fer, så held me fram. Ver ikkje i tvil, ''me kjem til å halde fram''', og Roger svara: 'Det kjem dykk faen meg aldri til å gjere.'»<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|p=245}}</ref> Waters hadde skrive til [[EMI Records|EMI]] og [[Columbia Records|Columbia]] og sagt at han hadde planar om å forlate gruppa og bad dei frigje han frå kontraktsforpliktinga. Han sa òg opp samarbeidet med Pink Floyd-manageren [[Steve O'Rourke]] og tilsette Peter Rudge.<ref name="Blakepp311313" /> Dermed var Gilmour og Mason, i sitt syn, frie til å halde fram som Pink Floyd.<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|p=263}}</ref> Med Waters borte, byrja Gilmour å rekruttere musikarar for eit nytt prosjekt. Fleire månader tidlegare hadde klaverspelaren [[Jon Carin]] jamma med Gilmour i [[Hookend Recording Studios|Hookend studio]], der han komponerte akkordprogresjonen som vart «[[Learning to Fly av Pink Floyd|Learning to Fly]]», og vart så invitert med på prosjektet.<ref>{{Harvnb|Blake|2008|p=316}}</ref> Gilmour inviterte [[Bob Ezrin]] (med-produsent på ''[[The Wall]]'' i 1979) til å forsterke materiale.<ref>{{Harvnb|Blake|2008|pp=315, 317}}</ref> Ezrin hadde avvist tilbodet til Waters om ei rolle på det nye soloalbumet hans, ''[[Radio K.A.O.S.]]'', og sa «det var mykje enklare for Dave og eg å gjere ''vår'' versjon av ei Floyd-plate».<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|pp=267–268}}</ref> Ezrin kom til England i midten av 1986 for det Gilmour seinare skildra som «mykje surring med mange demoar».<ref name="Blakep318"/> På dette stadiet var det ikkje gjeve at det kom til å bli eit nytt Pink Floyd-album og Gilmour vurderte å gje det ut som hans tredje soloalbum. CBS-representanten Stephen Ralbovsky håpa på eit nytt Pink Floyd-album, men i eit møte i november 1986 sa han til Gilmour og Ezrin at musikken «høyrdest faen meg ikkje ut som Pink Floyd i det heile tatt».<ref name="Schaffnerpp268269">{{Harvnb|Schaffner|1991|pp=268–269}}</ref> Gilmour sa seinare at det nye prosjektet var vanskeleg utan Waters.<ref>{{Harvnb|Blake|2008|p=320}}</ref> Han eksperimenterte med låtskrivarar som [[Eric Stewart]] og [[Roger McGough]], men enda til slutt opp med [[Anthony Moore]],<ref name="Masonpp284285">{{Harvnb|Mason|2005|pp=284–285}}</ref> som var medlåtskrivar på «Learning to Fly» og «On the Turning Away». Medan mange tidlegare Pink Floyd-album hadde vore [[konseptalbum]], valde Gilmour ein meir konvensjonell metode for songane han hadde, utan å knytte dei saman tematisk.<ref name="Poveyp241">{{Harvnb|Povey|2007|p=241}}</ref> Mot slutten av året valde han å gjere materialet til eit Pink Floyd-prosjekt.<ref name="Redbeard2007">{{Citation | title = In the Studio with Redbeard, A Momentary Lapse of Reason | format = Radio broadcast | publisher = Barbarosa Ltd. Productions | year = 2007}}</ref> ==Innspeling== ''A Momentary Lapse of Reason'' vart spelt inn i fleire studio, hovudsakleg husbåtstudioet til Gilmour, [[Astoria studios|Astoria]], som låg fortøydd i [[Themsen]]. I følgje Ezrin var det «berre heilt magisk å arbeide der, så inspirerande. Barn som rodde ned elva, gjæser som flaug forbi&nbsp;...».<ref name="Blakep318"/> [[Andy Jackson]] vart henta inn som lydteknikar. I innspelingane mellom november 1986 og februar 1987<ref name="Poveyp246">{{Harvnb|Povey|2007|p=246}}</ref> arbeidde bandet til Gilmour på nye songar, som i motsetnad til tidlegare Pink Floyd-album vart spelte inn med ein 24-spors analog maskin og overdubba til ein 32-spors digital Mitsubishi-opptakar. Andre nye teknologiar som vart nytta var [[MIDI]]-synkronisering ved hjelp av ein Apple [[Macintosh]]-maskin.<ref name="Schaffnerpp268269"/><ref>{{Harvnb|Mason|2005|pp=284–286}}</ref> Etter å ha blitt samde om å omarbeidde materialet som Ralbovsky hadde protestert mot, tilsette Gilmour studiomusikarar som [[Carmine Appice]] og [[Jim Keltner]]. Begge var trommeslagarar og erstatta Mason på fleire songar. Mason var uroa over at det var for lenge sidan han hadde spelt skikkeleg på trommer og fokuserte i staden på lydeffektar.<ref name="Schaffnerpp268269"/><ref name="Masonp287">{{Harvnb|Mason|2005|p=287}}</ref> Somme trommer vart òg framførte av [[trommemaskin]]ar.<ref>{{Harvnb|Blake|2008|p=319}}</ref> Under innspelinga vart Gilmour spurt av kona til den tidlegare Pink Floyd-klaverspelaren [[Richard Wright]], om han kunne få bidra. Som grunnleggjande medlem måtte Wright slutte i bandet i 1979 og det var rettslege hinder for tilbakekomsten hans, men etter eit møte i Hampstead vart han rekruttert som betalt musikar for ei vekesløn på 11&nbsp;000 dollar.<ref name="Manningp134">{{Harvnb|Manning|2006|p=134}}</ref><ref>{{Harvnb|Blake|2008|pp=316–317}}</ref> Gilmour sa i eit intervju med forfattaren Karl Dallas at med Wright på laget «ville det gjere oss sterkare både rettsleg og musikalsk». Men bidraga hans var minimale. Det meste av klaverinstrumenta var alt spelte inn, så frå februar 1987 spelte Wright noko [[Hammondorgel]] og [[Rhodespiano]] og la til vokalharmoniar. Han spelte òg ein solo på «On the Turning Away», som vart vald bort. Wright sa: «det var ikkje fordi dei ikkje lite det&nbsp;...&nbsp;dei meinte det berre ikkje passa inn.»<ref name="Schaffnerp269">{{Harvnb|Schaffner|1991|p=269}}</ref> Gilmour sa seinare: «Både Nick og Rick var katatone når det kom til å spele i byrjinga. Ingen av dei spelte eigentleg på denne plata. I mitt syn var dei blitt øydelagde av Roger.» Denne kommentaren gjorde Mason sint og sa: «Eg nektar for at eg var kataton. Eg hadde venta å høyre noko slikt frå motstandarane, det er mindre attraktivt å høyre det frå ein av sine allierte. Seinare kom han med ei slags unnskyldning.» Mason innrømde at Gilmour var nervøs over korleis albumet kom til å bli oppfatta.<ref name="Manningp134"/> «Learning to Fly» og tekstlinjene «circling sky, tongue-tied and twisted, just an earthbound misfit, I», var inspirert av flygetimane som Gilmour tok, og som stundom kom i konflikt med studioarbeidet hans.<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|p=267}}</ref> Sporet inneheld òg ei innspeling av stemma til Mason under letting.<ref>{{Harvnb|MacDonald|1997|p=229}}</ref> Bandet eksperimenterte med [[lydsampling]] og Ezrin spelte inn lyden av båtutleigaren til Gilmour (Langley Iddens) som rodde langs Themsen.<ref name="Blakep318">{{Harvnb|Blake|2008|p=318}}</ref> «[[The Dogs of War]]» er ein song om «fysiske og politiske leigesoldatar», i følgje Gilmour. Denne kom til gjennom eit uhell i studio då ein samplingsmaskin byrja å spele eit lydklipp av ein latter, som Gilmour meinte høyrdest ut som bjeffing.<ref>{{Harvnb|MacDonald|1997|p=204}}</ref> «[[Terminal Frost]]» var ein av dei eldre demoane til Gilmour, som han tenkte å skrive tekst til, men som han let vere som instrumental.<ref>{{Harvnb|MacDonald|1997|p=272}}</ref> Teksten til «[[Sorrow av Pink Floyd|Sorrow]]» vart derimot skriven før musikken. Opningsgitaren på denne songen vart spelt inn i [[Los Angeles Memorial Sports Arena]]. Eit 24-spors mobilt studio køyrde gitarsporet til Gilmour gjennom [[høgtalaranlegget]] på stadionet, og resultatet vart så innspelt i kringlyd.<ref>{{Harvnb|MacDonald|1997|p=268}}</ref> === Rettsstrid === [[Fil:Astoria (Péniche).jpg|mini|''[[Astoria studio|Astoria]]'']] Innspelingane vart avbrotne av den eskalerande usemja mellom Waters og Pink Floyd over kven som hadde rettane til namnet Pink Floyd. O'Rourke meinte at kontrakten hans med Waters var blitt avbroten ulovleg, og saksøkte Waters for 25&nbsp;000 britiske pund.<ref name="Blakep318"/> Under eit styremøte seint i 1986 for Pink Floyd Music Ltd (Pink Floyd sin klareringssentral for alle pengetransaksjonar sidan 1973), fekk Waters vite at det var blitt opna ein bankkonto som berre skulle handsame pengemidlar knytte til «det nye Pink Floyd-prosjektet».<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|p=270}}</ref> Han søkte umiddelbart til [[høgsteretten]] for å hindre at Pink Floyd-namnet kunne brukast igjen,<ref name="Blakepp311313"/> men advokatane hans oppdaga at partnerskapen aldri formelt var blitt stadfesta. Waters kom attende til høgsteretten i eit forsøk på å liggje ned veto mot å bruke bandnamnet igjen. Teamet til Gilmour svara med å gje ut ei pressemelding som stadfesta at Pink Floyd kom til å halde fram. Gilmour fortalte ein journalist i ''[[The Sunday Times|Sunday Times]]'': «Roger er ein [[hund i krubba]] og eg kjem til å kjempe i mot han. Ingen andre har hevda at Pink Floyd berre var seg sjølv. Ein kvar som gjer det er ekstremt arrogant.»<ref name="Manningp134"/><ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|p=271}}</ref> Waters vitja ''Astoria'' to gonger, og i lag med kona si hadde han eit møte i august 1986 med Ezrin. Ezrin indikerte seinare at han vart «sjekka ut». Sidan Waters framleis var aksjeeigar og direktør i Pink Floyd Music, kunne han blokkere alle avgjersler som dei tidlegare bandkollegaene tok. Innspelinga vart flytta til [[Mayfair Studios]] i februar 1987 og frå februar til mars - etter ein avtale med Ezrin om å spele inn nærmare heimen hans - til [[A&M Records|A&M Studios]] i Los Angeles: «Det var fantastisk fordi&nbsp;...&nbsp;advokatane kunne ikkje ringe midt i innspelinga med mindre dei ringde midt på natta.»<ref name="Poveyp246" /><ref>{{Harvnb|Blake|2008|p=321}}</ref> Bitterheita og krangelen mellom Waters og Pink Floyd vart dekt i november 1987 i ''[[Rolling Stone]]'', og det vart bestseljande utgåva deira det året.<ref name="Manningp134" /> Rettstvisten vart løyst i eit forlik mot slutten av 1987.<ref>{{cite news|url=https://www.rollingstone.com/music/music-news/roger-waters-regrets-pink-floyd-legal-battle-191084/|title=Roger Waters Regrets Pink Floyd Legal Battle|last=Danton|first=Eric R.|date=19. september 2013|work=Rolling Stone|access-date=15. juli 2019}}</ref><ref>{{cite news|title=Roger Waters: 'I was wrong to sue Pink Floyd'|url=https://www.bbc.co.uk/news/entertainment-arts-24157591|date=19. september 2013|work=BBC News|access-date=15. juli 2019}}</ref> ==Plateomslag og tittel== Det vart gjort nøye vurderingar over tittelen på albumet og dei tre første forslaga var ''Signs of Life'', ''Of Promises Broken'' og ''Delusions of Maturity''. Den siste tittelen var ein linje i refrenget på «[[One Slip]]». For første gongen sidan ''[[Animals av Pink Floyd|Animals]]'' i 1977, vart designeren [[Storm Thorgerson]] tilsett til å arbeide med eit plateomslag for eit studioalbum av Pink Floyd. Det endelege designet hans var ei lang elv av sjukehussenger på ei strand, inspirert av ei linje frå «[[Yet Another Movie]]» etter Gilmour sitt vage hint om eit design som omfatta ei seng i middelhavshus og «spor av forhold som har forsvunne og berre etterlate ekko».<ref name="Blakep322"/> På omslaget kan ein sjå hundrevis av sjukehussenger på stranda [[Saunton Sands]] i [[Devon]] (der somme scenar for ''[[Pink Floyd – The Wall]]'' var blitt filma).<ref>{{Harvnb|Mason|2005|p=290}}</ref><ref name="Poveyp243">{{Harvnb|Povey|2007|p=243}}</ref> Sengene vart sette opp av kollegaen til Thorgerson, Colin Elgie.<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|p=273}}</ref> Ein kan sjå ein [[hangglider]] på himmelen, som ein referanse til «Learning to Fly». Fotografen Robert Dowling vann ein gullpris hos [[Association of Photographers]] for biletet, som det tok kring to veker å skape.<ref>{{Harvnb|Blake|2008|p=323}}</ref> For å slå heilt gjennom meldinga om at Waters hadde slutta i bandet, var det på innsida av omslaget eit gruppebilete, av berre Mason og Gilmour - teken av [[David Bailey]]. Dette var første gongen sidan ''[[Meddle]]'' i 1971 at bandet var avbilda i omslaget til eit Pink Floyd-album. Richard Wright var på denne tida berre oppført i musikarlista,<ref name="Blakepp326327">{{Harvnb|Blake|2008|pp=326–327}}</ref><ref name="Poveyp349">{{Harvnb|Povey|2007|p=349}}</ref> sjølv om han òg var med på bilete i seinare nyutgjevingar.<ref>[https://www.discogs.com/release/1677936-A-Momentary-Lapse-Of-Reason/images Pink Floyd - A Momentary Lapse Of Reason Images].</ref> {{Clear}} ==Utgjeving og mottaking== {{Platemeldingar | kritikk1 = [[AllMusic]] | kritikk1karakter = {{Rating|2|5}}<ref name="AllMusic">{{cite web |first=William |last=Ruhlmann |url=http://www.allmusic.com/album/a-momentary-lapse-of-reason-mw0000196951 |title=Pink Floyd ''A Momentary Lapse of Reason'' |publisher=[[AllMusic]] |accessdate=15. juli 2019}}</ref> | kritikk2 = ''[[The Daily Telegraph]]'' | kritikk2karakter = {{Rating|1|5}}<ref>{{cite news|last=McCormick|first=Neil|date=20. mai 2014|url=https://www.telegraph.co.uk/culture/music/8790376/Pink-Floyds-14-studio-albums-rated.html|title=Pink Floyd's 14 studioalbums rated|newspaper=[[The Daily Telegraph]]|location=London|accessdate=15. juli 2019}}</ref> | kritikk3 = ''[[Encyclopedia of Popular Music]]'' | kritikk3karakter = {{Rating|3|5}}<ref>{{cite book |last1=Larkin |first1=Colin |title=The Encyclopedia of Popular Music |date=2011 |publisher=Omnibus Press |isbn=9780857125958 |page= |url=https://books.google.ru/books?id=_NNmFiUnSmUC&pg=RA3-PA2005-IA45&dq=Tomorrow+(Hugh+Masekela+album)&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi3xcKoivjhAhXuk4sKHRs4DnkQ6AEILjAB#v=snippet&q=pink%20floyd&f=false |accessdate=13. juni 2019 |language=en}}</ref> | kritikk4 = [[MusicHound]] | kritikk4karakter = 2/5<ref>Graff & Durchholz 1999, s. 874</ref> | kritikk5 = [[Robert Christgau]] | kritikk5karakter = C<ref name="Christgau">{{cite web |first=Robert |last=Christgau |authorlink=Robert Christgau |url=http://robertchristgau.com/get_artist.php?name=Pink+Floyd |title=CG: Pink Floyd |publisher=robertchristgau.com |accessdate=15. juli 2019}}</ref> | kritikk6 = ''[[The Rolling Stone Album Guide]]'' | kritikk6karakter = {{Rating|2|5}}<ref>{{cite web |publisher=[[Rolling Stone|rollingstone.com]] |url=https://www.rollingstone.com/music/artists/pink-floyd/albumguide|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110217230328/http://www.rollingstone.com/music/artists/pink-floyd/albumguide|archivedate=17. februar 2011|title=Pink Floyd: Album Guide |accessdate=15. juli 2019}}</ref> }} ''A Momentary Lapse of Reason'' kom ut 7. september 1987. Det gjekk rett inn på tredjeplassen på albumlistene i USA og Storbritannia, og vart halde unna førsteplassen av [[Michael Jackson]] sitt ''[[Bad av Michael Jackson|Bad]]'' og [[Whitesnake]] sitt [[Whitesnake av Whitesnake|sjølvoppkalla album]].<ref name="Blakepp326327"/> Gilmour presenterte ''A Momentary Lapse'' som ei tilbakevending til ein eldre Pink Floyd-stil, og sa at han meinte at under Waters var teksten blitt viktigare enn musikken i Pink Floyd. Han sa at albuma ''[[The Dark Side of the Moon]]'' og ''[[Wish You Were Here]]'' «ikkje berre var suksessrike på grunn av bidraga til Roger, men fordi det var ein betre balanse mellom musikken og teksten».<ref>{{Harvnb|Schaffner|1991|p=274}}</ref> Waters sa om albumet: «Eg syns det er særs overflatisk, men ei ganske smart etterlikning&nbsp;...&nbsp;Songane er generelt dårlege og eg kan ikkje heilt tru tekstane. Tekstane til Gilmour er særs tredjerangs.»<ref>{{Harvnb|Blake|2008|p=328}}</ref> Wright sa seinare at kritikken til Waters var «ærleg».<ref name="Blakepp326327"/> I ''[[magasinet Q|Q]]'' skreiv Phil Sutcliffe at «det høyrest ut som eit Pink Floyd-album» og drog fram dei to delane av «A New Machine» som «eit grøssande vakkert vokaleksperiment» og «glimrande påkome». Han konkluderte: «''A Momentary Lapse'' er Gilmour sitt album i like stor grad som dei siste fire var dominerte av Waters … Det var tydelegvis ikkje berre forretningssans og undertrykt ego, men undertrykt talent som dreiv gitaristen til å insistere å halde fram under bandnamnet.»<ref>{{Citation |last=Sutcliffe|first=Phil|title=Pink Floyd: ''A Momentary Lapse of Reason''|date=October 1987|work=[[magasinet Q|Q]]|page=}}; available at [http://www.rocksbackpages.com/Library/Article/pink-floydi-a-momentary-lapse-of-reasoni Rock's Backpages] (subscription required)</ref> ''[[Sounds]]'' anerkjende at musikken no stod meir i fokus og sa at albumet var «attende over muren der diamantane er galne, månar har mørke sider og mødrene atomhjarter».<ref>{{Harvnb|Manning|2006|p=136}}</ref> [[Greg Quill]] i ''[[Toronto Star]]'' skreiv derimot: «Det er noko som manglar her. Det er, under all si tyngd, ikkje eit album som utfordrar og provoserer slik Pink Floyd burde. A Momentary Lapse of Reason er, årsak for å seie det, ordinært, føreseieleg.»<ref>{{Citation | last = Quill | first = Greg | title = Has Pink Floyd changed its color to puce? | url = http://infoweb.newsbank.com/iw-search/we/InfoWeb?p_product=AWNB&p_theme=aggregated5&p_action=doc&p_docid=10B9DDB1180E5340&p_docnum=36&p_queryname=3 | format = Registration required | publisher = ''[[Toronto Star]]'', hosted at infoweb.newsbank.com | dato = 11. september 1987 | accessdate = 15. juli 2019}}</ref> ''[[The Village Voice|Village Voice]]''-kritikaren [[Robert Christgau]] skreiv: «Du vil knapt merke at konseptmeisteren til gruppa er borte - bortsett frå at dei set fram langt færre idear.»<ref name="Christgau"/> I 2016 skreiv [[AllMusic]]-kritikaren William Ruhlmann at det var «eit soloalbum av Gilmour i alt anna enn namnet».<ref name="AllMusic"/> ''A Momentary Lapse of Reason'' selde til sølv- og gullplate i Storbritannia 1. oktober 1987 og gull- og platinaplate i USA den 9. november. Det gjekk til dobbel platina den 18. januar året etter, tredobbel platina den 10. mars 1992 og 4x platina den 16. august 2001<ref>{{Harvnb|Povey|2007|pp=349–350}}</ref> og selde langt betre enn ''The Final Cut''.<ref>{{Harvnb|Povey|2007|p=230}}</ref> === Nyutgjevingar === Albumet kom ut i ei avgrensa vinylutgåve i 1988 med plakatar og bilettgaranti for komande konsertane i Storbritannia. Albumet vart digitalt ommastra og gjeve ut på ny i 1994 i Storbritannia, og ei tiårsjubileumsutgåve kom ut i USA tre år seinare.<ref name="Poveyp350"/>. I 2011 vart ''A Momentary Lapse'' igjen ommastra og gjeve ut i plateboksen ''[[Discovery av Pink Floyd|Discovery]]''. Denne gongen var namnet til Wright oppført som ein del av bandet bandbilete av Gilmour og Mason var erstatta av kunst frå StormStudios. ==Turné== Avgjersla om å turnere med albumet vart gjort før det var fullført. Dei første øvingane var kaotiske. Mason og Wright var fullstendig utrente og då Gilmour forstod at han hadde teke på seg ei for stor oppgåve, spurte Gilmour Bob Ezrin om å ta føringa. Det heile vart forverra av at Waters kontakta fleire spelestader i USA og truga dei med søksmål om dei brukte Pink Floyd-namnet. Gilmour og Mason betalte for oppstartskostnadane (Mason, som var separert frå kona si, brukte sin [[Ferrari 250 GTO]] som tryggleik). Somme promotorar brydde seg ikkje om trugslane til Waters og fleire månader seinare gjekk 60&nbsp;000 billettar ut for sal i [[Toronto]], og dei vart rivne bort på få timar.<ref name="Blakep322">{{Harvnb|Blake|2008|p=322}}</ref><ref name="Poveyp243"/> Med ei ny besetning (med Wright) turnerte dei Nord-Amerika, samstundes med Waters sin ''Radio K.A.O.S.''-turné. Bassisten hadde gjeve forbod mot at nokre medlemmar av Pink Floyd skulle få sjå nokre av konsertane hans<ref>{{Harvnb|Mason|2005|p=300}}</ref>, som generelt vart haldne på mindre spelestader enn Pink Floyd spelte på. Waters stemna òg bandet for opphavsrett på den flygande grisen, og Pink Floys svarte med å setje på store mannlege genitalia på ballongen for å skilje han frå designet til Waters. Innan november 1987 hadde Waters gjeve opp og dei kom fram til eit forlik den 23. desember i eit møte på ''Astoria''.<ref name="Poveyp241"/> Mason og Gilmour fekk lov å bruke Pink Floyd-namnet så lenge dei ønskte, og Water skulle mellom anna få rettane til ''The Wall''. Waters hevda at dei aldri oppnådde den same suksessen dei hadde hatt med han i bandet. [[Fil:Pink floyd momentary lapse tour montage.jpg|right|mini|Ein fotomontasje av scenen under ''Momentary Lapse-turneen'']] ''Momentary Lapse''-turneen vart ein fenomenal suksess. På alle spelestadane i USA vart det sett nye rekordar for billettsal og det vart den mest suksessrike turneen i USA det året. Turneen heldt fram i Australia, Japan og Europa kort tid etter, før bandet vende attende til USA to gonger. Nesten alle spelestadane var utselde. 22. november 1988 kom det ut eit konsertalbum, ''[[Delicate Sound of Thunder]]'', etterfølgd av ein konsertvideo i juni 1989. Nokre dagar seinare vart konsertalbumet spelt ombord på [[Soyuz TM-7]] i bane kring jorda. Turneen vart avslutta med [[Concerts at Knebworth House|Silver Clef Award Winners Concert]] i [[Knebworth Park]] den 30. juni 1990, etter 200 konsertar og eit samla publikumstal på 4,25 millionar og reine billettinntekter på meir enn 60 millionar britiske pund.<ref>{{Harvnb|Povey|2007|pp=243–244, 256–257}}</ref> == Songar == === Signs of Life === Sporet er eit instrumentalt stykke, sjølv om ein kan høyre stemma til [[Nick Mason]] som les to vers av eit ukjend dikt. Det første verset kan omhandle [[Syd Barrett]] og det andre om [[Roger Waters]], mykje som songen «[[Poles Apart]]» frå ''[[The Division Bell]]''. Filmen som vart spelt av under songen på konsertane deira syner Langley Iddens, som tok seg av [[David Gilmour]] sitt [[Astoria studio|Astoria]] husbåt-studio, som ror gjennom [[Grantchester Meadows]]. Det er det første instrumentale stykke til Pink Floyd (om ein ser bort i frå «The Last Few Bricks», som berre vart spelt under The Wall-konsertane) sidan «[[Any Colour You Like]]» frå ''[[The Dark Side of the Moon]]'' i 1973. === Learning to Fly === {{detaljar|Learning to Fly av Pink Floyd}} === The Dogs of War === Dette var den tredje amerikanske singelen frå albumet. Konsertutgåvene har ein lengre intro, ein lengre saksofonsolo i midten og ein gitar- og saksofonduell, og ein lengre avslutning enn albumversjonen. Songen vart ein liten radiohitt i USA og nådde 16. plass på MTV sin Video Countdown i mai 1988. Songen skildrar politikarar som styrer krigar, og indikerer at den store inspirasjonskjelda bak krigar er pengar. Videoen for songen vart regissert av [[Storm Thorgerson]] og syner [[schæfer]]ar med gule auge som spring gjennom ein krigssone, i tillegg til konsertopptak filma under dei tre konsertane til bandet i [[The Omni]] i [[Atlanta]] i november 1987 regissert av Lawrence Jordan. Videoar for «[[On the Turning Away]]» og «[[One Slip]]» vart òg filma under desse konsertane. === On the Turning Away === {{detaljar|On the Turning Away}} === One Slip === {{detaljar|One Slip}} === Yet Another Movie === Songen inneheld klipp frå filmen [[filmen Casablanca|''Casablanca'']]. Han vart spelt på kvar konsert frå 1987 til 1989 og finst òg på konsertalbumet ''[[Delicate Sound of Thunder]]''. Lapsteel-gitaren mot slutten av studioversjonen vart på konsertane byta ut med ein normal gitarsolo i ein oktav lågare enn på albumversjonen. Songen glir rett over i «Round and Round», men på ''[[Delicate Sound of Thunder]]'' er desse fråskilde i forskjellige spor. === Round and Round === På albumversjonen er songen på same spor (nr. 6) som «Yet Another Movie», medan han på ''Delicate Sound of Thunder'' har fått eit eige spor. Songen er ein liten instrumental i 5/8-takt. === A New Machine === Songen er delt inn i to delar og kjem på kvar side av instrumentalen «Terminal Frost». Songen består berre av Gilmour på vokal, sterkt forvrengt gjennom ein [[vocoder]] og ein stigande synthesizertone. === Terminal Frost === Stykket er ein instrumental. Sidan Nick Mason hadde vore lenge borte frå trommene då dei spelte inn dette albumet, så vert det nytta [[trommemaskin]]ar på dette sporet. Saksofonane er spelt av [[Tom Scott]] og [[John Helliwell]], sistnemnde mest kjend som saksofonist for bandet [[Supertramp]]. === Sorrow === Songen er skriven av David Gilmour. Gilmour har alltid sagt at tekstskrivinga aldri har vore den sterkaste sida hans, men denne songen har ein av dei beste tekstane hans, sjølv opningsslinjene er henta frå [[John Steinbeck]] sitt «[[The Grapes of Wrath]]».<ref>[http://www.pinkfloyd-co.com/band/interviews/djg/djgGW93.html Pink Floyd and Company - David Gilmour Interview<!-- Bot generated title -->]</ref> I følgje trommeslagar [[Nick Mason]] vart neste heile songen gjort ferdig av Gilmour i husbåten hans, Astoria, i løpet av ei veke. Gitarintroduksjonen vart spelt inn på ein sportsarena i [[Los Angeles]] og køyrt gjennom det massive lydsystemet til Pink Floyd for få ein ekstremt djup lyd som i ei fjellhole. Det vart nytta trommemaskin på sporet og ingen verkelege trommer. Konsertvertsjonar av songen er gjevne ut på både ''[[Delicate Sound of Thunder]]'' i 1988 og [[P*U*L*S*E]] i 1995, begge kring 10 minuttar lange. Ein noko kortare utgåve av songen finst på samlealbumet ''[[Echoes: The Best of Pink Floyd]]'', der songen «[[Sheep]]» glir rett inn i han. ==Innhald== All solovokal av [[David Gilmour]] utanom der anna er nemnt. {{sporliste | låtskrivar = ja | overskrift = Side ein | total lengd = 26:14 | tittel1 = [[Signs of Life]] | merknad1 = [[Instrumental]], med talt vokal av [[Nick Mason]] | låtskrivar1 = Gilmour, [[Bob Ezrin|Ezrin]] | lengd1 = 4:24 | tittel2 = [[Learning to Fly av Pink Floyd|Learning to Fly]] | låtskrivar2 = Gilmour, [[Anthony Moore|Moore]], [[Bob Ezrin|Ezrin]], [[Jon Carin|Carin]] | lengd2 = 4:53 | tittel3 = [[The Dogs of War]] | låtskrivar3 = Gilmour, [[Anthony Moore|Moore]] | lengd3 = 6:05 | tittel4 = [[One Slip]] | låtskrivar4 = Gilmour, [[Phil Manzanera|Manzanera]] | lengd4 = 5:10 | tittel5 = [[On the Turning Away]] | låtskrivar5 = Gilmour, [[Anthony Moore|Moore]] | lengd5 = 5:42 }} {{Sporliste | låtskrivar = ja | overskrift = Side to | total lengd = 24:55 | tittel1 = [[Yet Another Movie]] | låtskrivar1 = Gilmour, [[Patrick Leonard|Leonard]] | lengd1 = 6:28 | tittel2 = [[Round and Around av Pink Floyd|Round and Around]] | låtskrivar2 = Gilmour | merknad2 = instrumental | lengd2 = 1:02 | tittel3 = [[A New Machine|A New Machine (Part 1)]] | låtskrivar3 = Gilmour | lengd3 = 1:46 | tittel4 = [[Terminal Frost]] | merknad4 = instrumental | låtskrivar4 = Gilmour | lengd4 = 6:17 | tittel5 = A New Machine (Part 2) | låtskrivar5 = Gilmour | lengd5 = 0:38 | tittel6 = [[Sorrow av Pink Floyd|Sorrow]] | låtskrivar6 = Gilmour | lengd6 = 8:46 }} '''Merknad''' *Sidan ommastringane i 2011 og ''Discovery''-boksen har «Yet Another Movie» og «Round and Around» vore indekserrte som individuelle spor. ==Medverkande== Spora referer til CD- og digiale utgåver av albumet. {{col-begin}} {{col-break}} '''Pink Floyd''' *[[David Gilmour]]&nbsp;– [[Synging|vokal]]; [[gitar]]; [[klaverinstrument]]; [[Musikksequencer|sequencer]] *[[Nick Mason]]&nbsp;– [[elektriske trommer|elektriske]] og [[trommer|akustisk trommer]]; [[lydeffekt]]ar (spor 1, 2, 4-6, 9), talt vokal (på «Signs of Life» og «Learning to Fly») '''Produksjon''' *[[Bob Ezrin]]&nbsp;– [[plateprodusent]] *[[David Gilmour]]&nbsp;– produsent *[[Andrew Jackson]]&nbsp;– [[lydteknikar]]; [[lydmiksing|miksing]] *Robert (Ringo) Hyrcyna&nbsp;– assistent *Marc Desisto&nbsp;– assistent *Stan Katayama&nbsp;– assistent *Jeff Demorris&nbsp;– assistent *[[James Guthrie]]&nbsp;– ekstra miksing {{col-break}} '''Andre medverkande''' *[[Richard Wright]]&nbsp;– piano; korvokal («Learning to Fly», «On the Turning Away» og «Sorrow»); [[Kurzweil Music Systems|Kurzweil]]; [[Hammondorgel]] (spor 1, 2, 5, 9, 11) *[[Bob Ezrin]]&nbsp;– klaverinstrument; [[perkusjon]]; sequencer *[[Tony Levin]]&nbsp;– [[bassgitar]]; [[Chapman Stick]] *[[Jim Keltner]]&nbsp;– trommer *Steve Forman&nbsp;– perkusjon *[[Jon Carin]]&nbsp;– klaverinstrument *[[Tom Scott]]&nbsp;– [[altsaksofon]]; [[sopransaksofon]] *[[Scott Page]]&nbsp;– [[tenorsaksofon]] *[[Carmine Appice]]&nbsp;– trommer *[[Patrick Leonard]]&nbsp;– [[synthesizer]] *[[Bill Payne]]&nbsp;– Hammondorgel *[[Michael Landau]]&nbsp;– gitar *[[John Helliwell]]&nbsp;– [[saksofon]] (oppført som «John Halliwell») *[[Darlene Koldenhoven]] (som Darlene Koldenhaven)&nbsp;– korvokal *[[Carmen Twillie]]&nbsp;– korvokal *Phyllis St. James&nbsp;– korvokal *Donnie Gerrard&nbsp;– korvokal {{col-end}} ==Salslister og salstrofé== {{col-begin}} {{col-2}} ===Salslister=== ;Album {|class="wikitable sortable" |- ! style="width:20em;"|Liste (1987) !Plassering |- |Australia ([[Kent Music Report]])<ref>{{cite book|last=Kent|first=David|authorlink=David Kent (historian)|title=Australian Chart Book 1970–1992|publisher=Australian Chart Book|location=St. Ives, N.S.W.|year=1993|edition=Illustrated|page=233|isbn=0-646-11917-6}}</ref> |align="center"|2 |- |{{albumchart|Austria|3|artist=Pink Floyd|album=A Momentary Lapse of Reason|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Canada|5|chartid=0886|artist=Pink Floyd|album=A Momentary Lapse of Reason|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Nederland|2|artist=Pink Floyd|album=A Momentary Lapse of Reason|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Tyskland4|2|id=599|artist=Pink Floyd|album=A Momentary Lapse of Reason|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|New Zealand|1|artist=Pink Floyd|album=A Momentary Lapse of Reason|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Norway|2|artist=Pink Floyd|album=A Momentary Lapse of Reason|accessdate=9. juli 2019}} |- |Spanske album ([[Productores de Música de España|AFYVE]])<ref>{{cite book|last=Salaverri|first=Fernando|title=Sólo éxitos: año a año, 1959-2002|edition=1st|date=September 2005|publisher=Fundación Autor-SGAE|location=Spain|isbn=84-8048-639-2}}</ref> |align="center"|12 |- |{{albumchart|Sweden|3|artist=Pink Floyd|album=A Momentary Lapse of Reason|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Sveits|2|artist=Pink Floyd|album=A Momentary Lapse of Reason|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|UK|3|artist=Pink Floyd|album=A Momentary Lapse of Reason|accessdate=9. juli 2019}} |- |{{albumchart|Billboard200|3|artist=Pink Floyd|album=A Momentary Lapse of Reason|accessdate=9. juli 2019}} |- ! style="width:20em;"|Liste (2017) !Plassering |- |{{albumchart|Hungary|24|year=2017|week=4|artist=Pink Floyd|album=A Momentary Lapse of Reason|accessdate=3. februar 2017}} |- {{album chart|Poland|29|id=1065|accessdate=2. februar 2017}} |} '''Singlar''' {| class="wikitable" !År !Singel !Liste !Plassering |- |1987 |«Learning to Fly» |[[Billboard Hot 100|US ''Billboard'' Hot 100]] |align="center"|70<ref name="Poveyp350">{{Harvnb|Povey|2007|p=350}}</ref> |- |1988 |«One Slip» |[[UK Singles Chart]] |align="center"|50<ref name="Poveyp350"/> |} {{col-2}} ===Salstrofé=== {{Certification Table Top}} {{Certification Table Entry|region=Austria|award=Gull|relyear=1987|certyear=1994|artist=Pink Floyd|title=A Momentary Lapse of Reason|type=album|accessdate=9. juli 2019}} {{Certification Table Entry|region=Canada|award=Platina|number=3|relyear=1987|certyear=1987|artist=Pink Floyd|title=A Momentary Lapse of Reason|type=album|accessdate=9. juli 2019}} {{Certification Table Entry|region=Germany|award=Gull|relyear=1987|certyear=1987|artist=Pink Floyd|title=A Momentary Lapse of Reason|type=album|accessdate=9. juli 2019}} {{Certification Table Entry|region=Netherlands|award=Gull|relyear=1987|certyear=1988|artist=Pink Floyd|title=A Momentary Lapse of Reason|type=album|accessdate=13. september 2018}} {{Certification Table Entry|region=Sweden|award=Gull|relyear=1987|certyear=1987|artist=Pink Floyd|title=A Momentary Lapse of Reason|type=album|accessdate=7. april 2018}} {{Certification Table Entry|region=Switzerland|award=Platina|number=2|relyear=1987|certyear=1990|artist=Pink Floyd|title=A Momentary Lapse of Reason|type=album|accessdate=9. juli 2019}} {{Certification Table Entry|region=United Kingdom|award=Gull|relyear=1987|certyear=1987|artist=Pink Floyd|title=A Momentary Lapse of Reason|type=album|accessdate=9. juli 2019}} {{Certification Table Entry|region=United States|award=Platina|number=4|relyear=1987|certyear=2001|artist=Pink Floyd|title=A Momentary Lapse of Reason|type=album|accessdate=9. juli 2019}} {{Certification Table Bottom}} {{col-end}} ==Kjelder== {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:A Momentary Lapse of Reason|A Momentary Lapse of Reason]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 15. juli 2019.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' *{{Citation | last = Blake | first = Mark | title = Comfortably Numb – The Inside Story of Pink Floyd | publisher = Da Capo Press| location = Cambridge, MA | edition = paperback | year = 2008 | isbn = 0-306-81752-7}} *{{Citation|editor-last1=Graff|editor-first1=Gary|editor-last2=Durchholz|editor-first2=Daniel |title=MusicHound Rock: The Essential Album Guide|publisher=Visible Ink Press|location=Farmington Hills, MI|year=1999|isbn=1-57859-061-2}} *{{Citation | last = Mabbett | first = Andy | title = The Complete Guide to the Music of Pink Floyd | publisher = Omnibus Press | year = 1995 | ISBN = 0-7119-4301-X}} *{{Citation | last = MacDonald | first = Bruno | title = Pink Floyd: Through the Eyes of the Band, Its Fans, Friends and Foes | publisher = Da Capo Press | location = Cambridge, MA| edition = paperback | year = 1997 | isbn = 0-306-80780-7}} *{{Citation | last = Manning | first = Toby | title = The Rough Guide to Pink Floyd | publisher = Rough Guides | edition = 1st | year = 2006 | location = London | isbn = 1-84353-575-0}} *{{Citation | last = Mason | first = Nick | title = [[Inside Out: A Personal History of Pink Floyd]] | publisher = Phoenix | location = London | edition = paperback | editor = Philip Dodd | year = 2005 | isbn = 0-7538-1906-6}} *{{Citation | last = Povey | first = Glenn | title = Echoes | url = https://books.google.com/books?id=qnnl3FnO-B4C | publisher = Mind Head Publishing | location = Bovingdon | year = 2007 | isbn = 0-9554624-0-1 }} *{{Citation | last = Schaffner | first = Nicholas | title = Saucerful of Secrets | publisher = Sidgwick & Jackson | location = London | year = 1991 | edition = 1st | isbn = 0-283-06127-8 }} *{{Citation | last1 = Watkinson | first1 = Mike | last2 = Anderson | first2 = Pete | title = Crazy Diamond: Syd Barrett & the Dawn of Pink Floyd | url = https://books.google.com/books?id=kPJlLjf4OogC | edition = illustrated | publisher = Omnibus Press | year = 2001 | isbn = 0-7119-8835-8}} {{refslutt}} {{fotnoteliste|3}} ==Bakgrunnsstoff== {{Wikiquote|språk=en}} {{Pink Floyd}} {{autoritetsdata}} {{DEFAULTSORT:Momentary Lapse Of Reason, A}} [[Kategori:Musikkalbum frå 1987]] [[Kategori:Album produserte av Bob Ezrin]] [[Kategori:Album produserte av David Gilmour]] [[Kategori:Plateomslag av Storm Thorgerson]] [[Kategori:Columbia Records-album]] [[Kategori:EMI Records-album]] [[Kategori:Pink Floyd-album]] [[Kategori:Album spelte inn i A&M Studios]] [[Kategori:Album spelte inn i heimestudio]] [[Kategori:Nummer-ein-album i New Zealand]] 40qgdguqq4f8wpi46dubas7tzk159ci 0 49101 3399137 3267414 2022-08-17T12:22:19Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{infoboks musikkalbum | namn = Another Brick in the Wall | gruppe = [[Pink Floyd]] | format = Singel | album = [[The Wall]] | utgjeve = 30. november 1979 | innspeling = April-november 1979 | sjanger = [[Progressiv rock]] | lengd = 10:26 <small>(alle delar)</small><br />3:15<small>(part I)</small><br />4:00<small>(part II)</small><br />1:11<small>(part III)</small> | låtskrivar = [[Roger Waters]] | selskap = [[Harvest Records]] (UK), [[Columbia Records]] (US)/[[Capitol Records]] (US) | produsent = [[Bob Ezrin]], [[David Gilmour]], [[James Guthrie]] og [[Roger Waters]] | kronologi = ja | førre = «[[Have a Cigar]]»<br />(1975) | neste = «[[Comfortably Numb]]»<br />(1979) }} «'''Another Brick in the Wall'''» er tittelen på tre songar av [[Pink Floyd]], som inneheld små variasjonar av det same musikalske temaet. Songane vart gjevne ut på albumet deira ''[[The Wall]]'' frå 1979, og hadde undertitlane «'''Part I'''», «'''Part II'''» og «'''Part III'''», og alle er skrivne av [[Roger Waters]]. «Part II» er nok den mest kjende av desse, og vart ein stor hit i 1980. Songen inneheld den kjende tekstlinja «We don't need no education». Singelen gjekk til topps både i Europa og USA, og i Storbritannia var det den første singelen deira sidan 1968. Songen er ein [[protestsong]] mot strenge skulesystem, og særleg [[kostskule|kostskular]]. Derfor vart songen forboden i fleire land. Pink Floyd trong ein skuleklasse til å synge på «Part II», og spurte Alun Renshaw på den lokale skulen Islington Green i nærleiken av studioet deira [[Britannia Row Studios]]. Koret vart tatt opp tolv gongar og lagt oppå kvarandre, for at koret skulle virka mykje større enn det var. Skulen fekk 1000 pund for jobben, og det vart ikkje avtalt noko vidare honorar. I 1996 saksøkte derimot heile koret Pink Floyd, og kvart medlem fekk rundt 500 pund kvar. Pink Floyd vart nominert til ein Grammy Award for «Part II» i klassen Beste musikkstykket av ein rockeduo eller gruppe, men tapte for [[Bob Seger]]-songen «Against the Wind». I 1980 vart songen brukt som ein protestsong av mørkhuda studentar under «Elsie’s River»-opprøret i [[Sør-Afrika]], der dei protesterte mot rasistisk [[propaganda]] og fordommar i det offisielle pensumet. 2. mai 1980 vart songen forboden av regjeringa. == Konsept == === Part I === ==== Komposisjon ==== Del ein av songen er roleg og inneheld ein lang og dempa gitarsolo. Vokalen er rolegare enn på dei to andre delane, sjølv om slutten av vokalpartiet aukar litt i volum. Denne delen inneheld ikkje trommer. ==== Plott ==== [[The Thin Ice]], den tynne isen, frå songen før «Part I» bryt når hovudpersonen Pink vert eldre og får vite om dødsfallet til faren. Pink vert ute av seg når han skjønar dette og byrjar å bygge muren rundt seg (The Wall). ==== Filmversjonen ==== Ein ser mora til Pink som ber i kyrkja, etter at ektemannen hennar har døydd i krigen. Pink skjønar ikkje noko av dette på denne tida og leikar med leikeflyet sitt. Songen held fram med at Pink leikar i ein park, medan mora går for å handle varer. Pink ser ein mann som hjelp han opp på eit leikeapparat, og Pink føler at dette kunne ha vore faren hans. Pink følgjer etter mannen og son hans, og forstår ikkje kvifor mannen ikkje gjev han meir merksemd. Han tar tak i handa til mannen, men vert jaga bort. Han prøver å holde mannen i handa igjen, men vert igjen jaga bort, før han sørgjeleg går og set seg på ei huske. === Part II === ==== Komposisjon ==== På albumversjonen av ''[[The Wall]]'' glir «Part II» over frå det fjerde sporet «[[The Happiest Days of Our Lives]]» med eit skrik av Roger Waters (desse skrika var eit av Waters sine varemerke, truleg mest kjend på «[[Careful with That Axe, Eugene]]»). På radio vert desse to songane ofte spelt etter kvarandre på grunn av måten dei glir over i kvarandre på. Songen har ein kraftig rytme og karakteristiske gitarparti i bakgrunnen med ein glatt, og likevel skarp gitarsolo. Songen inneheld òg det nemnde skulekoret på leiande vokal i fleire delar av songen, og som bakgrunnsvokal i andre delar. Mot slutten av songen kan ein høyre ein lærar som skrik med skotsk aksent «Wrong, do it again» etterfølgd av «If you don't eat your meat, you can't have any pudding! How can you have any pudding if you don't eat your meat?», og til slutt «You... Yes, you behind the bike shed... stand still laddie!», før ein høyrer ungar som ropar og skrik på det som høyrest ut som ein leikeplass. Ein kan òg høyre eit svakt linjesignal frå ein telefon heilt på slutten. Singelutgåva av songen har ein litt anna intro, med eit par taktar med berre trommer før resten av songen set i gang. ==== Handling ==== Elevane på Pink sin skule byrjar å protestere mot dei mishandlande lærarane sine. Dette fører til at Pink vert meir isolert frå omverda. Enno ei brikke i muren. ==== Filmversjonen/Musikkvideoen ==== Etter hendingar i «[[The Happiest Days of Our Lives]]» byrjar Pink å dagdrømme i timane, og han ser for seg mange elevar som marsjerer mot ein stor maskin, før dei kjem ut på andre sida av maskinen kledd i like masker sittande ved skulepultar. Så ser ein elevane som marsjerer gjennom korridorane på ei rekkje. Ein kan så sjå læraren i midten som skrik og kommanderer. Under refrenget ser ein eit kor av elevar som syng refrenget. Så er det tilbake til læraren som kommanderer litt meir, og Pink som får kjeft av læraren. Mot slutten av songen marsjerer elevane mot ein stor kjøtkvernliknande metallkasse, som dei dett oppi ein etter ein, før ein ser at dei kjem ut av kverna som ein kjøttdeigliknande masse, eit symbol på å vere «tilpassa samfunnet». Under den siste gitarsoloen bryt elevane ut, tar til seg brannøkser og øydelegg stolar og pultar. Enkelte elevar har sleggjer som dei slår ned veggane med. Heilt mot slutten står skulen i brann, store bål krinsar skuleplassen og ein kan sjå elevar som ber vekk læraren. Ein kan så sjå Pink som sit ved pulten sin og dagdraumar igjen. Før filmen kom ut hadde den første videoen studentar som spring rundt på leikeplassen med den store oppblåste dokka av læraren frå ''The Wall''-konsertane hengjande over seg. Her vart det òg brukt nokre animerte klipp, som vart brukt i «The Trial», og desse klippa var regissert av [[Gerald Scarfe]]. === Part III === Pink vel å gjere ferdig muren som eit resultat av raseriutbrotet hans etter at kona var utru mot han. Han konkluderer med at han «ikkje treng noko i det heile tatt» og ser berre på personane i livet sitt som «klossar i muren». ==Salslister og salstrofé== {{col-begin}} {{col-2}} === Vekeslister === {|class="wikitable sortable" !Liste (1979–80) !Plassering |- |Australia ([[Kent Music Report]])<ref>{{cite web|title= The biggest hits that never made No. 1 in Australia |url= http://www.dailytelegraph.com.au/entertainment/music/the-biggest-hits-that-never-made-no-1-in-australia/story-fni0bvjo-1226793217048|publisher=[[The Daily Telegraph (Sydney)|Daily Telegraph]] |date= 2. januar 2014 |accessdate= 10. juli 2019}}</ref> |align="center"|2 |- {{singlechart|Austria|1|artist=Pink Floyd|song=Another Brick in the Wall (Part II)|date=1. mars 1980|accessdate=10. juli 2019}} |- {{singlechart|Flandern|2|artist=Pink Floyd|song=Another Brick in the Wall (Part II)|date=26. januar 1980|accessdate=10. juli 2019}} |- |Kanadiske [[magasinet RPM|''RPM'' Top Singles]]<ref>{{cite web|title= RPM Volume 32, No. 26 |url= http://www.collectionscanada.gc.ca/rpm/028020-119.01-e.php?&file_num=nlc008388.9488a&type=1&interval=20&PHPSESSID=bb0e7somh8osmahbvuk8ubb1u5|publisher=[[Library and Archives Canada]] |work= [[magasinet RPM|RPM]] |date= 22. mars 1980 |accessdate= 10. juli 2019}}</ref> |align="center"|1 |- |Danmark ([[Hitlisten]]) |align="center"|1 |- |Finland ([[Suomen virallinen lista]]){{citation needed|date=August 2018}} |align="center"|1 |- {{singlechart|Tyskland2|1|artist=Pink Floyd|song=Another Brick in the Wall (Part II)|year=1980|songid=622|accessdate=13. februar 2019}} |- |Irland ([[Irish Singles Chart|IRMA]])<ref>{{cite web|url=http://www.irishcharts.ie/search/placement |title=The Irish Charts – Search charts |publisher=IRMA |year=2008 |id=To use, type «Another Brick in the Wall» in the «Search by Song Title» search var and click search |accessdate=17. februar 2013 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090609154740/http://www.irishcharts.ie/search/placement |archivedate=9. juni 2009 |df=dmy }}</ref> |align="center"|1 |- |[[Israel]]<ref name="BOOK">{{cite book|title= Comfortably Numb: The Inside Story of Pink Floyd |author= Mark Blake |editor= Da Capo Press Inc. |year= 2008 |isbn= 978-0-306-81752-6}}</ref> |align="center"|1 |- {{singlechart|Dutch40|3|artist=Pink Floyd|song=Another Brick in the Wall (Part II)|year=1980|week=3|accessdate=10. juli 2019}} |- {{singlechart|Dutch100|4|artist=Pink Floyd|song=Another Brick in the Wall (Part II)}} |- {{singlechart|New Zealand|1|artist=Pink Floyd|song=Another Brick in the Wall (Part II)|accessdate=10. juli 2019}} |- {{singlechart|Norway|1|artist=Pink Floyd|song=Another Brick in the Wall (Part II)|accessdate=10. juli 2019}} |- |[[Portugal]]<ref name="BOOK"/> |align="center"|1 |- |[[Sør-Afrika]] ([[Springbok Radio]])<ref>{{cite web |url=http://www.rock.co.za/files/springbok_top_20_(P).html |title= Another brick in the wall (part II) in South African Chart |author= John Samson |accessdate= 1. juni 2013}}</ref> |align="center"|1 |- |Spania ([[Productores de Música de España|PROMUSICAE]])<ref>{{cite web|url= http://listadesuperventas.blogspot.com/2010/02/1980.html |title= Listas de superventas: 1980 |author= Davidalic |publisher= Listas De Superventas |work= [[Productores de Música de España|AFE]] |date= 12. februar 2010 |accessdate= 10. juli 2019}}</ref>{{unreliable source?|date=April 2013}} |align="center"|2 |- {{singlechart|Sweden|1|artist=Pink Floyd|song=Another Brick in the Wall (Part II)|date=21. mars 1980|accessdate=10. juli 2019}} |- {{singlechart|Sveits|1|artist=Pink Floyd|song=Another Brick in the Wall (Part II)|date=3. februar 1980|accessdate=10. juli 2019}} |- {{singlechart|UK|1|artist=Pink Floyd|song=Another Brick in the Wall (Part II)|date=15. desember 1979|accessdate=10. juli 2019}} |- {{singlechart|Billboardhot100|1|artist=Pink Floyd|song=Another Brick in the Wall (Part II)|date=12. april 1980|accessdate=10. juli 2019}} |- |US ''[[magasinet Cashbox|Cash Box]]'' Top 100<ref>{{cite web|url=http://50.6.195.142/archives/80s_files/19800405.html |title=Archived copy |accessdate=7. februar 2016 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150711073223/http://50.6.195.142/archives/80s_files/19800405.html |archivedate=11. juli 2015 |df=dmy }}</ref> |align="center"|1 |- |} {|class="wikitable" !Liste (2012) !Plassering |- {{singlechart|France|118|artist=Pink Floyd|song=Another Brick in the Wall (Part II)|date=3. mars 2012|accessdate=10. juli 2019}} |} {{col-2}} === Årslister === {|class="wikitable sortable" !Liste (1980) !Passering |- |Australia<ref>{{cite web|url=http://australian-charts.com/forum.asp?todo%3Dviewthread%26id%3D40275 |title=Archived copy |accessdate=11. juli 2014 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141006134948/http://australian-charts.com/forum.asp?todo=viewthread&id=40275 |archivedate=6. oktober 2014 |df=dmy }}</ref> |align="center"|4 |- |Canada<ref>{{cite web |url=http://www.collectionscanada.gc.ca/rpm/028020-119.01-e.php?brws_s=1&file_num=nlc008388.0272&type=1&interval=24&PHPSESSID=mhe12pta2k83e08udtq66ot062 |title=Top 100 Singles (1980) |publisher=[[magasinet RPM|RPM]] |accessdate=9. juli 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160425051319/http://www.collectionscanada.gc.ca/rpm/028020-119.01-e.php?brws_s=1&file_num=nlc008388.0272&type=1&interval=24&PHPSESSID=mhe12pta2k83e08udtq66ot062 |archive-date=25. april 2016 |dead-url=yes }}</ref> |align="center"|1 |- |Tyskland<ref>{{cite web|url=https://www.offiziellecharts.de/charts/single-jahr/for-date-1980 |title=Top 100 Single-Jahrescharts 1980 |language=de |accessdate=14. februar 2018 }}</ref> |align="center"|2 |- |New Zealand<ref>http://nztop40.co.nz/chart/?chart=3869</ref> |align="center"|5 |- |Sør-Afrika<ref>{{cite web|title=Top 20 Hit Singles of 1980|url=http://www.rock.co.za/files/sahits_1980.html|accessdate=2. september 2018}}</ref> |align="center"|8 |- |Sveits<ref>[http://swisscharts.com/charts/jahreshitparade/1980 Swiss Year-End Charts, 1980]</ref> |align="center"|1 |- |US [[Billboard Hot 100|''Billboard'' Hot 100]]<ref>''Billboard'' 20. desember 1980: TIA-10</ref> |align="center"|2 |- |US ''[[magasinet Cashbox|Cash Box]]''<ref>{{cite web|url=http://50.6.195.142/archives/80s_files/1980YESP.html |title=Archived copy |accessdate=22. juli 2015 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120414210524/http://50.6.195.142/archives/80s_files/1980YESP.html |archivedate=14. april 2012 }}</ref> |align="center"|3 |- |} === Sal og salstrofé === {{Certification Table Top}} {{Certification Table Entry|region=France|type=single|title=Another Brick In The Wall|artist=Pink Floyd|award=Gull|relyear=1979|recent=false|salesref=<ref>{{cite web|url=http://www.infodisc.fr/S_Certif_Or.php?debut=360|title=Les Singles en Or :|publisher=Infodisc.fr|language=fransk|accessdate=21. april 2012}}</ref>|salesamount=841,000}} {{Certification Table Entry|region=Denmark|type=single|title=Another Brick in the Wall|artist=Pink Floyd|award=Gull|relyear=1979|certyear=2019|accessdate=26. april 2019}} {{Certification Table Entry|region=Germany|type=single|title=Another Brick in the Wall|artist=Pink Floyd|award=Gull|relyear=1979|certyear=1993}} {{Certification Table Entry|region=Italy|type=single|title=Another Brick in the Wall (part 2)|artist=Pink Floyd|award=Gull|relyear=2012|certyear=2013}} {{Certification Table Entry|region=Spain|type=single|artist=Pink Floyd|title=Another Brick In The Wall Part II|relyear=1980|award=Gull|salesamount=50,000|certref=<ref name="Spanish certifications 1979-1990">{{cite web|url=http://www.mediafire.com/view/x263f6daopkswo8|title=Sólo Éxitos 1959–2002 Año A Año: Certificados 1979–1990|publisher=Iberautor Promociones Culturales|language=spansk|isbn=84-8048-639-2}}</ref>}} {{Certification Table Entry|region=United Kingdom|type=single|title=Another Brick in the Wall Pt.2|artist=Pink Floyd|award=Platina|relyear=1979|certyear=1980|salesamount=1,100,000 |salesref=<ref>{{cite web|url=http://www.officialcharts.com/chart-news/daft-punks-get-lucky-becomes-one-of-the-uks-biggest-selling-singles-of-all-time-2315/|title=Daft Punk's Get Lucky becomes one of the UK's biggest selling singles of all-time!|last=Lane|first=Dan|date=27. juni 2013|publisher=[[Official Charts Company]]|accessdate=10. oktober 2015}}</ref>}} {{Certification Table Entry|region=United States|title=Another Brick in the Wall (Part II)|artist=Pink Floyd|award=Platina+Gold|accessdate=17. april 2012|salesamount=1,500,000}} {{Certification Table Bottom}} {{col-end}} == Medverkande == Personell per ''The Pink Floyd Encyclopedia''.<ref name=p737688>{{cite book|last=Fitch|first=Vernon|title='The Pink Floyd Encyclopedia|year=2005|isbn=1-894959-24-8|edition=3rd|pages=73, 76, 88}}</ref>{{clear}} '''Part I''' * [[Roger Waters]] – solovokal, bass * [[David Gilmour]] – gitar, harmonivokal * [[Richard Wright]] – [[Prophet-5]] synthesiser, [[Minimoog]] '''Part II''' * Roger Waters – bass, vokal (unisont med Gilmour) * David Gilmour – gitar, vokal (unisont med Waters) * [[Nick Mason]] – trommer * Richard Wright – [[Hammondorgel]], Prophet-5 synthesiser * Elevar ved [[Islington Green School]] (organisert av Alun Renshaw) – vokal '''Part III''' * Roger Waters – bass, vokal, rytmegitar * David Gilmour – sologitar * Nick Mason – trommer * Richard Wright – Prophet-5 synthesiser ==Korn-versjonen== {{Infoboks musikkalbum | tittel = Another Brick in the Wall, Pts. 1–3 | format = Singel | artist = [[Korn]] | album = [[Greatest Hits, Vol. 1 (Korn album)|Greatest Hits, Vol. 1]] | utgjeve = Desember 2004 | innspelt = 2004 | sjanger = [[Alternativ metal]] | lengd = 7:08 | selskap = [[Epic Records|Epic]] | produsent ={{ubl| *[[Jonathan Davis]] *Korn *[[Frank Filipetti]]}} | førre = «[[Word Up! av Korn|Word Up!]]» | førre år = 2004 | neste = «[[Twisted Transistor]]» | neste år = 2005 }} [[Nu metal]]-bandet [[musikkgruppa Korn|Korn]] spelte alle tre delane i lag med «[[Goodbye Cruel World av Pink Floyd|Goodbye Cruel World]]» i 2004 for samlealbumet ''[[Greatest Hits, Vol. 1 av Korn|Greatest Hits, Vol. 1]]''. Songen kom ut på singel og nådde 37. plassen på [[Alternative Songs]]-lista og 12. plassen på [[Mainstream Rock-lista|Mainstream Rock]]-lista i USA. Det var den siste Korn-singelen som vart spelt inn med den originale besetninga, sidan [[Brian Welch]] slutta i 2005.<ref>{{cite web|publisher=[[Eldridge Industries]]|work=[[magasinet Billboard|Billboard]]|url=https://www.billboard.com/music/korn/chart-history/alternative-songs/song/462136|title=Korn Another Brick In The Wall Chart History - Alternative Songs|accessdate=10. juli 2019}}</ref><ref>{{cite web|publisher=[[Eldridge Industries]]|work=[[magasinet Billboard|Billboard]]|url=https://www.billboard.com/music/korn/chart-history/hot-mainstream-rock-spor/song/462136|title=Korn Another Brick In The Wall Chart History - Mainstream Rock Songs|accessdate=10. juli 2019}}</ref> Ein live musikkvideo vart laga for å marknadsføre singelen, regissert av Bill Yukich.<ref>{{cite web | title=«Another Brick in the Wall, Pts. 1-3» by Korn {{!}} Music Video {{!}} VH1.com | url=http://www.vh1.com/video/korn/39715/another-brick-in-the-wall-pts-1-3.jhtml | work=[[VH1]] | publisher=[[Viacom Media Networks]] | accessdate=20. oktober 2012}}</ref> Will Levith frå ''[[Ultimate Classic Rock]]'' kalla versjonen til Korn «ein av dei verste coverversjonane av ein classic rock-song gjennom tidene.»<ref>{{cite web|publisher=[[Townsquare Media]]|work=Ultimate Classic Rock|last=Levith|first=Will|url=http://ultimateclassicrock.com/korn-another-brick-in-the-wall-terrible-classic-rock-covers/|title=Korn, 'Another Brick in the Wall' - Terrible Classic Rock Covers|date=29. august 2013|accessdate=10. juli 2019}}</ref> Jason Birchmeier frå [[AllMusic]] skilda han som «overanstrengt, likevel å ein forførande måte».<ref>{{cite web|publisher=[[AllMusic]]|last=Birchmeier|first=Jason|url=https://www.allmusic.com/album/greatest-hits-vol-1-mw0000301944|title=Greatest Hits, Vol. 1 - Korn|accessdate=10. juli 2019}}</ref> ===Innhald=== {{sporliste | tittel1 = Another Brick in the Wall | lengd1 = 7:08 }} ===Salslister=== {|class="wikitable sortable" !Liste (2004) !Plassering |- |US (''[[magasinet Billboard|Billboard]]'') [[Alternative Songs]]<ref>{{cite web|publisher=[[Eldridge Industries]]|work=[[magasinet Billboard|Billboard]]|url=https://www.billboard.com/music/korn/chart-history/alternative-songs/3|title=Korn Chart History - Alternative Songs|accessdate=10. juli 2019}}</ref> |align="center"|37 |- |US (''[[magasinet Billboard|Billboard]]'') [[Mainstream Rock (chart)|Mainstream Rock]]<ref>{{cite web|publisher=[[Eldridge Industries]]|work=[[magasinet Billboard|Billboard]]|url=https://www.billboard.com/music/korn/chart-history/hot-mainstream-rock-spor|title=Korn Chart History - Mainstream Rock Songs|accessdate=10. juli 2019}}</ref> |align="center"|12 |} ===Medverkande=== * [[Jonathan Davis]] - vokal * [[James Shaffer|James «Munky» Shaffer]] - sologitar * [[Brian Welch|Brian «Head» Welch]] - rytmegitar * [[Reginald Arvizu|Reginald «Fieldy» Arvizu]] - bass * [[David Silveria]] - trommer == Andre versjonar == * I 1980 laga [[Barron Knights]] ein humoristisk versjon som ein del av ein julesingel kalla «Never Mind the Presents» med tekstlinja «Hey, [[julenissen|Santa]], leave the booze alone». * I 1998 vart «Part II» spelt av «Class of ’99» for filmen [[The Faculty]]. Ein coverversjon av «Part I» var og ein del av filmmusikken. * På slutten av songen «Revelation» frå bandet D12 sitt album ''Devil’s Night'' kan ein høyre «How can you have any pudding if you don't eat your meat??!!». * Bandet [[Dirty Vegas]] brukte eit utdrag av «Part II» i songen sin «Simple Things, Part 2». * Popgruppa [[Girls Aloud]] hadde ein del av «Part II» i introduksjonen til songen sin «No Good Advice» på konsertar i 2005. * Humorgruppa [[Richard Cheese and Lounge Against the Machine]] spelte «Part II» på albumet sitt ''The Sunny Side of the Moon: The Best of Richard Cheese'' frå 2006. * [[Eric Prydz]] hadde ein remix av «Part II» som ein del av singelen «Proper Education». Sporet var kredittert til «Eric Prydz vs. Floyd». == Kjelder == * Fitch, Vernon. ''The Pink Floyd Encyclopedia'' (3. utg), 2005. ISBN 1-894959-24-8</small> {{fotnoteliste|3}} {{VG-lista |førre song = [[Don't Stop 'Til You Get Enough]] |førre artist = [[Michael Jackson]] |artist = Pink Floyd |lengd = 10 veker |start = veke 7 |slutt = 16, [[1980]] |neste artist=[[Sverre Kjeldsberg]] og [[Mattis Hætta]] |neste song=[[Sámiid Ædnan]] }} {{RS500|384 | song = Another Brick in the Wall Part 2 | artist = Pink Floyd | førre song = [[Fake Plastic Trees]] | førre artist = [[Radiohead]] | neste song = [[Brown Eyed Handsome Man]] | neste artist = [[Chuck Berry]] }} {{Pink Floyd}} [[Kategori:Pink Floyd-songar]] [[Kategori:Songar skrivne av Roger Waters]] [[Kategori:Songar til minne om avdøde personar]] [[Kategori:Songar om andre verdskrigen]] [[Kategori:Songar om skule]] [[Kategori:Songar produserte av Bob Ezrin]] [[Kategori:Songar produserte av David Gilmour]] [[Kategori:Songar produserte av Roger Waters]] [[Kategori:Songar frå 1979]] [[Kategori:Singlar frå 1979]] [[Kategori:Columbia Records-singlar]] [[Kategori:Harvest Records-singlar]] [[Kategori:Epic Records-singlar]] [[Kategori:Nummer-ein-singlar i Australia]] [[Kategori:Nummer-ein-singlar i Belgia]] [[Kategori:Nummer-ein-singlar i Canada]] [[Kategori:Nummer-ein-singlar i Danmark]] [[Kategori:Nummer-ein-singlar i Irland]] [[Kategori:Nummer-ein-singlar i New Zealand]] [[Kategori:Nummer-ein-singlar i Tyskland]] [[Kategori:Nummer-ein-singlar i Sør-Afrika]] [[Kategori:Nummer-ein-singlar i Spania]] [[Kategori:Nummer-ein-singlar i Sveits]] [[Kategori:Nummer-ein-singlar i Storbritannia]] [[Kategori:Songar på toppen av VG-lista]] [[Kategori:Eric Burdon-songar]] [[Kategori:Korn-songar]] [[Kategori:Beste songar gjennom tidene hos Rolling Stone| 384]] 2d1pw2nk0vtyh54dptg4jrpy90vfvqx 0 49287 3399138 3150099 2022-08-17T12:22:46Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infoboks musikkalbum | tittel = Atom Heart Mother | format = Instrumental | artist = [[Pink Floyd]] | album = [[Atom Heart Mother]] | utgjeve = {{flatlist| *2. oktober 1970 (Storbritannia) *10. oktober 1970 (USA)}} | innspelt = March–June 1970 | studio = [[Abbey Road Studios|Abbey Road]], London | sjanger = [[Progressiv rock]]<ref>{{cite web|url=http://www.popmatters.com/feature/141547-best-25-rock-songs-of-all-time/P0/|title=The 25 Best Progressive Rock Songs of All Time|last=Murphy|first=Sean|date=22. mai 2011|website=[[PopMatters]]|access-date=18. juni 2019}}</ref> | lengd = 23:44<ref name = "Harvest"> {{cite AV media notes | title = [[Atom Heart Mother]] | others = [[Pink Floyd]] | year = 1970 | at = Side ein | format = LP record label | publisher = [[Harvest Records]] | id = SKAO-382 | ref = harv }}</ref> | låtskrivar = {{flatlist| *[[David Gilmour]] *[[Richard Wright]] *[[Ron Geesin]] *[[Roger Waters]] *[[Nick Mason]]}} | selskap = [[Harvest Records|Harvest]] | produsent = {{flatlist| *Pink Floyd *[[Norman Smith]] (leiande produsent)}} }} '''«Atom Heart Mother»''' er eit musikkstykke av det britiske bandet [[Pink Floyd]], komponert av heile bandet og [[Ron Geesin]] for [[Atom Heart Mother|albumet med same namn]].<ref name="Mabbett2">{{Cite book | publisher = Omnibus | isbn = 0-7119-4301-X | last = Mabbett | first = Andy | title = The Complete Guide to the Music of Pink Floyd | location = London | year = 1995 }}</ref> Stykket tok opp ei heil vinylside og er det lengste udelte stykket til Pink Floyd med 23 minutt og 44 sekund, 11 sekund lenger enn «[[Echoes]]».<ref name="schaffner158">{{cite book|last=Schaffner|first=Nicholas|title=Saucerful of Secrets: The Pink Floyd Odyssey|year=2005|publisher=Helter Skelter|location=London|isbn=1-905139-09-8|edition=New|page=158|chapter=The Amazing Pudding}}<!--|accessdate=18. juni 2019--></ref> Pink Floyd framførte stykket på konsertane sine mellom 1970 og 1972, stundom med blåsarar og kor i 1970–71.<ref name="Mabbett2" /> ==Innspeling og komposisjon== I følgje [[Nick Mason]] vart trommene og bassen til stykket spelt inn i ein eingong, og derfor varierer tempoet i songen noko.<ref>[http://www.pinkfloyd-co.com/disco/ahm/ahm_album.html Atom Heart Mother - Trivia and Quotes, Pink Floyd Co.]</ref>. Då [[Roger Waters]] høyrde [[David Gilmour]] spele gitarpartane for stykket a han at det minna han om kjeningsmelodien til westernfilmen ''[[The Magnificent Seven]]''.<ref name="schaffner157">{{cite book|last=Schaffner|first=Nicholas|title=Saucerful of Secrets: The Pink Floyd Odyssey|year=2005|publisher=Helter Skelter|location=London|isbn=1-905139-09-8|edition=New|page=157|chapter=The Amazing Pudding}}<!--|accessdate=18. juni 2019--></ref> Songen var den siste Pink Floyd-komposisjonen der nokon utanfor bandet stod oppført som medlåtskrivar før 1979 (om ein ser bort [[Clare Torry]] sine bidrag til «[[The Great Gig in the Sky]]», som ho er blitt tilskriven for i seinare tid etter eit forlik med Pink Floyd).<ref name="Mabbett2" /> ==Forsøk på filmbruk== [[Stanley Kubrick]] ønskte å bruke dette stykket i filmen ''[[filmen A Clockwork Orange|A Clockwork Orange]]'', men bandet avslo.<ref name="Echoes">[http://www.pink-floyd.org/faq/faq5.html#6 Echoes FAQ]</ref> Kubrick synte derimot plateomslaget i filmen. Ein kan sjå det på hylla i platebutikken. Fleire år seinare nekta Kurick Waters i å bruke lydar frå filmen hans ''[[filmen 2001: A Space Odyssey|2001: A Space Odyssey]]'' på Waters sitt soloalbum''[[Amused to Death]]''.<ref>{{cite web|url=http://www.rock.co.za/rogerwaters/ |title=Roger Waters Cape Town 27. februar 2002 |publisher=Rock.co.za |date= |accessdate=18. juni 2019 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120404131546/http://www.rock.co.za/rogerwaters/ |archivedate=2012-04-04 |df= }}</ref> == Konsertframføringar == Bandet var i starten entusiastiske til å spele heile suiten. Ei tidleg utgåve vart teken opp for fjernsynsstasjonen [[KQED]] i [[San Francisco]] med berre bandet, den 28. april 1970.{{sfn|Povey|2006|p=131}} To store framføringar vart haldne på [[Bath Festival of Blues and Progressive Music]] den 27. juni og «Blackhills Garden Party» i [[Hyde Park i London]] den 18. juli. Ved begge høve vhadde dei med seg John Alldis Choir og [[Philip Jones Brass Ensemble]].<ref>{{cite web |url=http://www.pinkfloyd.com/history/timeline_1970.php |title=Timeline : 1970 |publisher=Pink Floyd – The Official Site |accessdate=18. juni 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120815051613/http://www.pinkfloyd.com/history/timeline_1970.php |archive-date=15. august 2012 |dead-url=no |df=dmy-all }}</ref> Seinare tok bandet med seg eit heilt blåseorkester og kor på turné for å framføre dette stykket.{{sfn|Schaffner|2005|p=163}} Men dette førte til at dei tapte pengar på turneen og bandet hadde problm med dei innleigde musikarane som skifta frå konsert til konsert, sidan dei berre tok dei som var tilgjengelege. Mangelen på øving og problem med å få nok mikrofonar til heile koret så ei full framføring var vanskeleg. Gilmour snakka om dette og sa «somme i blåserekkja har vore heilt håplause».{{sfn|Povey|2006|p=122}} I følgje Mason kom bandet til ein konsert i [[Aachen]] i [[Tyskland]], og oppdaga at musikarane hadde gløyt notearka heime, slik at turnémanageren Tony Howard måtte reise attende til London for å hente dei.{{sfn|Mason|2004|pp=135–138}} Eit seinare arrangement utan blåsarar eller kor og kutta ned frå 25 minutt til femten utan «kollasjen» og avslutninga, vart verrande i konsertrepertoaret til bandet fram til 1972. Dei første konsertutgåvene av ''[[The Dark Side of the Moon]]'' i [[Brighton]] vart stoppa halvvegs og etter ein pause spelte bandet ''Atom Heart Mother'' i staden for.{{sfn|Povey|2006|p=164}} Siste gongen Pink Floyd framførte verket var 22. mai 1972 på Olympisch Stadion i [[Amsterdam]] i [[Nederland]].{{sfn|Povey|2006|p=168}} Den 14. og 15. juni 2008 framførte Geesin «Atom Heart Mother» med det italienske hyllestbandet Mun Floyd på tok konsertar under Chelsea Festival.<ref>{{cite web |url=http://www.nme.com/news/pink-floyd/37015 |title=Dave Gilmour to perform 'Atom Heart Mother' with tribute band |author=[[New Musical Express]] |date=2. juni 2008 |accessdate=18. juni 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121107121553/http://www.nme.com/news/pink-floyd/37015 |archive-date=7. november 2012 |dead-url=no |df=dmy-all }}</ref> Geesin introduserte det med ein historie og eit slideshow. Med på framføringa var kammerkoret Canticum,<ref>{{cite web |url=http://www.canticum.org.uk/reviews-testimonials.htm |title=Canticum – Testimonials |author=Canticum |accessdate=18. juni 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120723075802/http://www.canticum.org.uk/reviews-testimonials.htm |archive-date=23. juli 2012 |dead-url=no |df=dmy-all }}</ref> og hornspelar og cellisten Caroline Dale, som har arbeidd med Gilmour. På den andre konserten vart Gilmour med på scenen for framføringa, då stykket vart strekt ut til 30 minuttar.<ref>{{cite web |url=http://www.brain-damage.co.uk/concerts/ron-geesin-atom-heart-mother-cadogan-hall-london-june-14th.html |title=Ron Geesin – Atom Heart Mother, Cadogan Hall, London – June 14th 2008 |author=Brain Damage |date=15. juni 2008 |accessdate=18. juni 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130617051110/http://www.brain-damage.co.uk/concerts/ron-geesin-atom-heart-mother-cadogan-hall-london-june-14th.html |archive-date=17. juni 2013 |dead-url=no |df=dmy-all }}</ref> ==Seksjonar== Stykket er delt inn i seks delar, og det er noko usemje om når dei forskjellige delane startar. Tidene i parentes er tidene som flest personar meiner er dei riktige. ===Father's Shout (0:00-5:25)=== Stykket opnar med ein låg synthesizer tone før blåseinstrumenta set inn og skapar ein dramatisk effekt. Blåsarane og trommene spelar eit minutt eller to, før musikken vert rolegare med [[bratsj]], elektrisk bass og orgel. Etter dette følgjer ein slidegitarsolo med mykje klang. ===Breast Milky (5:25-10:12)=== Like etter gitarsoloen startar eit fem minutt langt [[kor]]parti i lag med orgelet til Wright og trommene til Mason. ===Mother Fore (10:12-15:32)=== Ein enkel improvisasjon, ikkje ulik parti i «[[Echoes]]» på ''[[Meddle]]'' og «[[The Dark Side of the Moon#Any Colour You Like|Any Colour You Like]]» på ''[[The Dark Side of the Moon]]''. Dette partiet inneheld den andre gitarsoloen i songen, men er meir bluesaktig enn den første. Etter ei stund kjem koret tilbake og syng lydar som høyrest ut som «Tea, toast, coffee, yeah» og «Sa sa sa sa sa sausage rrrrrrrroast beef». Songen byggjer seg så sakte opp til hovudtemaet med blåsarane frå introen. ===Funky Dung (15:32-17:43)=== Det første av to meir bråkete stykke av songen, og inneheld mange lydar i høg tone. Etter ei stund kan ein høyre ei forvrengd stemme som seier «Here is a loud announcement», om lag 10 sekund før neste seksjon startar. ===Mind Your Throats, Please (17:43-19:49)=== Dette er det andre meir bråkete stykket, men brukar forskjellige instrument og parti som tonar inn og ut. Mange av desse er små utdrag frå tidlegare parti i stykket. Slutten av partiet byggjer seg opp mot det siste temaet, og like før det startar kan ein høyre ei forvrengd stemme rope «Silence in the studio!». Temaet i stykket vert spelt om att, før det heile roar seg ned til neste seksjon. ===Remergence (19:49-23:44)=== Dette stykket er ein reprise av bratsjsoloen etterfølgd av ein ny slidegitarsolo. Dette fører fram mot den klimatiske slutten der koret, blåseinstrumenta og heile bandet er med på hovudtemaet. Det heilar endar med ein svært lang tone. ==Arbeidstitlar== Arbeidstitlane for dette stykket endra seg nokre gonger under skrivinga og innspelinga. Då det første hovudtemaet vart komponert kalla David Gilmour det «Theme from an Imaginary Western».<ref name="schaffner157"/><ref name=toby62>{{cite book|last=Manning|first=Toby|title=The Rough Guide to Pink Floyd|year=2006|publisher=Rough Guides|location=London|isbn=1-84353-575-0|edition=1st|page=62|chapter=Set the Controls}}<!--|accessdate=18. juni 2019--></ref> Den første arbeidstittelen for heile stykket var «Epic»,<ref name=toby62/> skriven for hand av Ron Geesin på toppen av det originale notearket hans. Verket vart introdusert 27–28. juni 1970 ved [[Bath Festival of Blues and Progressive Music]] som «The Amazing Pudding».<ref>{{cite book | title = Comfortably Numb: The Inside Story of Pink Floyd | author = Mark Blake | publisher = [[Da Capo Press]] | isbn = 078672708X | year = 2008 | page = 134 }}</ref> I juli 1970 peika Ron Geesin Roger Waters mot utgåva av ''[[Evening Standard]]'' frå 16. juli 1970 og bad han finne ein songtittel i avisa. Waters såg ein artikkel om ei gravid kvinne som hadde fått ein atomdriven pacemaker. Overskrifta var «Atom Heart Mother Named».<ref name="Mabbett2" /><ref name=toby63>{{cite book|last=Manning|first=Toby|title=The Rough Guide to Pink Floyd|year=2006|publisher=Rough Guides|location=London|isbn=1-84353-575-0|edition=1st|page=63|chapter=Set the Controls}}<!--|accessdate=18. juni 2019--></ref> ==Andre versjonar== Ei forkorta utgåve av stykket vart vurdert for albumet ''[[Echoes: The Best of Pink Floyd]]'', men kom ikkje med på den endelege sporlista.<ref name="GuthrieAudio">{{cite web|url=http://www.pinkfloyd.co.uk/echoes/ae/james.html|title=James Guthrie: Audio: Building A Compilation Album|last=Guthrie|first=James|publisher=Pink Floyd|accessdate=13. juni 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100602090835/http://www.pinkfloyd.co.uk/echoes/ae/james.html|archivedate=2. juni 2010}}</ref> Fleire konsertopptak og tidlege versjonar av stykket finst i plateboksen ''[[The Early Years 1965–1972]]'' i både lyd og video. ==Mottaking== Medan bandet sjølv sidan har uttrykt seg negative om både stykket og albumet,{{sfn|Schaffner|2005|p=163}} har andre, som Irving Tan frå ''Sputnik Music'' snakka varmt om stykket.<ref name=":0" /> Tan har skildra suiten som «eit utruleg fokusert og velskrive stykke lounge-musikk - trass i at bandet hevdar det motsette».<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.sputnikmusic.com/review/39178/Pink-Floyd-Atom-Heart-Mother/|title=Review: Pink Floyd – Atom Heart Mother|last=Tan|first=Irving|date=18. september 2010|website=www.sputnikmusic.com|access-date=13. juni 2019}}</ref> ==Medverkande== * [[David Gilmour]] – [[elektrisk gitar]], [[slidegitar]]; vokal på fleste konsertutgåver * [[Roger Waters]] – bassgitar, lydbandeffektar * [[Richard Wright]] – [[Hammondorgel]], [[Farfisaorgel]], [[Mellotron]], [[piano]], [[Leslie speaker|Leslie]]-piano; vokal på dei fleste konsertutgåvene * [[Nick Mason]] – trommer, perkusjon, forvrengd vokal,<ref name="tapeop.com">http://tapeop.com/interviews/42/alan-parsons/</ref> lydbandeffektar med: *[[Ron Geesin]] – [[orkestrering]] og [[komposisjon|med-komponist]] *Abbey Road Session Pops Orchestra – orkester *[[John Alldis|John Alldis Choir]] – kor *[[Hafliði Hallgrímsson]] – cello (ikkje oppført)<ref>named in Ron Geesin's book 'The Flaming Cow: The Making of Pink Floyd's Atom Heart Mother' (2013, The History Press)</ref> ==Kjelder== {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Atom Heart Mother (suite)|Atom Heart Mother (suite)]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 18. juni 2019.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' * {{cite book |last=Mason |first=Nick |title=Inside Out: A Personal History of Pink Floyd |year=2004 |publisher=Widenfeld & Nicolson |isbn=0-297-84387-7 |edition=New |ref=harv}} * {{cite book |last=Povey |first=Glenn |title=Echoes : The Complete History of Pink Floyd |year=2006 |publisher=Mind Head Publishing |isbn=978-0-9554624-0-5 |edition=New |ref=harv}} * {{cite book |last=Schaffner |first=Nicholas |title=Saucerful of Secrets: The Pink Floyd Odyssey |year=2005 |publisher=Helter Skelter |location=London |isbn=1-905139-09-8 |edition=New |ref=harv}} {{fotnoteliste}} {{refslutt}} {{Pink Floyd}} {{DEFAULTSORT:Atom Heart Mother (Suite)}} [[Kategori:Pink Floyd-songar]] [[Kategori:Songar frå 1970]] [[Kategori:Rockeinstrumentalar]] [[Kategori:Songar skrivne av Nick Mason]] [[Kategori:Songar skrivne av David Gilmour]] [[Kategori:Songar skrivne av Richard Wright]] [[Kategori:Songar skrivne av Roger Waters]] [[Kategori:Songar produserte av David Gilmour]] [[Kategori:Songar produserte av Roger Waters]] [[Kategori:Songar produserte av Richard Wright]] [[Kategori:Songar produserte av Nick Mason]] [[Kategori:Suitar]] t0avwj777bx8meuncfxvot6xt4asd7p 0 49884 3399139 3174060 2022-08-17T12:23:29Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infoboks musikkalbum | tittel = The Great Gig in the Sky | format = Song | gruppe = [[Pink Floyd]] | album = [[The Dark Side of the Moon]] | utgjeve = 17. mars 1973 | innspeling = Juni 1972 - januar 1973 | sjanger = [[Rock]], [[progressiv rock]], [[gospel]] | lengd = 4:47 | låtskrivar = [[Richard Wright]], [[Clare Torry]] }} '''«The Great Gig in the Sky»''' er ein ordlaus song av det britiske bandet [[Pink Floyd]] på albumet deira ''[[The Dark Side of the Moon]]'' frå [[1973]]. Songen er skriven av [[Richard Wright]], inneheld vokal av [[Clare Torry]] og vart kalla «The Religion Song» under innspelingane, og synte til frykta for å [[død|døy]]. == Vokalen til Clare Torry == I eit intervju<ref>http://www.brain-damage.co.uk/interviews/torry.html</ref>, fortel Torry at ho prøvde å etterlikne eit instrument. Vokalframføringa var ein improvisasjon av Torry, og det var ho som dermed laga melodilinja til vokalen. Ho nemner òg at ho aldri visste at songen omhandla døden. [[Richard Wright]] har fortalt at ho byrja å synge ord, men dei visste at dei ikkje ville ha det på songen. Ho brukte derimot kort tid på å synge ferdig songen, berre fire forsøk. [[Chris Thomas]], som var assistent for [[Alan Parsons]] (som var lydteknikar på albumet) fortel at dei alt var i gang å mikse albumet då dei spelte inn vokalen hennar.<ref>{{harvnb|Harris|2006|p=142}}; {{harvnb|Mabbett|1995}}; {{harvnb|Blake|2008|pp=198}}. Sjå òg {{cite news|url= http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/music/article4787989.ece |title= Richard Wright’s Greatest Hits: 10 Pink Floyd Classics |work= [[The Times|The Times Online]] |date= 19. september 2008 |accessdate= 29. juni 2019 |location= London |first= Hannah |last= Nerpil}}</ref> Dei hadde dette sporet, og var ikkje sikker på kva dei skulle gjere med det. Då Torrey var ferdig med å synge unnskylda ho seg for å sløst bort tida deira, sjølv om alle var særs imponert over improvisasjonen.<ref name=Harris>{{cite web|url=http://www.brain-damage.co.uk/other-related-interviews/clare-torry-october-2005-brain-damage-excl-2.html|work=brain-damage.co.uk|title=Clare Torry - Brain Damage - Interview|author= John Harris|date=October 2005}}</ref> Torrey har seinare fortalt at då ho gjekk frå studio trudde ho ikkje at opptaket kom til kome med på albumet, og ho fann seinare ut at det var tatt med då ho såg namnet sitt på albumet i den lokale platebutikken.<ref name=Harris/> På konsertversjonar vart det brukt opp til tre songarar på songen, der kvar av dei song sin del av songen. I 2004 saksøkte Torrey Pink Floyd og [[EMI]] for låtskrivararhonorar ho meinte ho hadde krav på, sidan ho i praksis medverka ein stor del til songen. Opphavleg vart ho berre betalt eit standardhonorar på £30. I 2005 vann Torrey rettssaka.<ref>{{cite news|title= Seventies Singer |url= http://www.freelanceuk.com/news/1006.shtml |year= 2005 |accessdate= 29. juni 2019}}</ref> På alle utgjevingar av songen etter 2005 vart Torrey ført opp som medlåtskrivar på songen. == Komposisjon == [[File:Pink Floyd Their Mortal Remains - 2017-10-13 - Andy Mabbett - 24.jpg|thumb|Fender 'Duo 1000' <!--double-neck steel guitar (1962), purchased in Seattle in October 1970 by David Gilmour, and used on 'Great Gig in the Sky'; displayed at the [[:en:Pink Floyd: Their Mortal Remains|Pink Floyd: Their Mortal Remains]] exhibition -->]] Det meste av songen er eit litt anna arrangement av takten og basslinja i songen «[[Breathe]]». På grunn av dette nye arrangementet er den derimot ikkje direkte relatert til «Breathe», slik som slutten av «[[Pink Floyd-songen Time|Time]]» (som vert kalla «[[Breathe (Reprise)]]») eller «[[Any Colour You Like]]» (som av og til vert kalla «Breathe (2nd Reprise)»). Då ''Dark Side of the Moon'' vart spelt på konsertar i 1972 (før albumet kom ut) var songen ganske annleis og hadde namnet «The Mortality Sequence». Då hadde han berre eit enkelt orgel og lydklipp av forskjellige folk som snakka om døden. == Stemmer == ''(Etter 0:38)'' * «And I am not frightened of dying. Any time will do, I don't mind. Why should I be frightened of dying? There's no reason for it – you've got to go sometime.» &mdash; Dørmannen Gerry. ''(Etter 3:33, svakt)'' * «I never said I was frightened of dying.» &mdash; Myfanwy 'Miv' Watts, mor til skodespelar [[Naomi Watts]] == Fakta == * Mot slutten av songen går sporet plutseleg raskare, og tonen vert litt falsk. * Ein nyinnspelt versjon vart brukt i ein TV-reklame for det smertestillande stoffet [[Nurofen]] tidleg på 90-talet (bandet var ikkje involvert i dette, men [[Clare Torry]] gjorde igjen vokalen).<ref>http://www.pink-floyd.org/faq/faq6.html#1</ref>. Originalversjonen vart brukt i reklame for Dole-bananar rundt 1973. == Andre versjonar == * Ein konsertversjon finst på ''[[P*U*L*S*E]]'', medan ein annan konsertversjon vart gjeve ut på videoutgåva av ''[[Delicate Sound of Thunder]]''. * Songen er òg gjeve ut på samlealbumet ''[[Echoes: The Best of Pink Floyd]]'' ==Medverkande== *[[David Gilmour]] – [[pedalsteelgitar]] *[[Richard Wright]] – piano, [[Hammondorgel]] *[[Roger Waters]] – bass *[[Nick Mason]] – trommer med: *[[Clare Torry]] – vokal ==Kjelder== {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:The Great Gig in the Sky|The Great Gig in the Sky]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 29. juni 2019.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' * {{Cite book|last= Blake |first= Mark |title= Comfortably Numb—The Inside Story of Pink Floyd |publisher= Da Capo |year= 2008 |isbn= 0-306-81752-7 |ref= harv }} * {{Cite book|last= Harris |first= John |authorlink= John Harris (critic) |title= The Dark Side of the Moon |publisher= Harper Perennial |edition= third |year= 2006 |isbn= 978-0-00-779090-6 |ref= harv }} * {{Cite book|publisher= Omnibus |isbn= 0-7119-4301-X |last= Mabbett |first= Andy |title= The Complete Guide to the Music of Pink Floyd |location= London |year= 1995 |ref= harv }} * {{Cite book|last= Mason |first= Nick |title= [[Inside Out: A Personal History of Pink Floyd]] |publisher= Phoenix |edition= Paperback |editor= Philip Dodd |year= 2005 |isbn= 0-7538-1906-6 |ref= harv }} * {{Cite book|last= Povey |first= Glenn |title= Echoes |url= https://books.google.com/books?id=qnnl3FnO-B4C |publisher= Mind Head Publishing |year= 2007 |isbn= 0-9554624-0-1 |ref= harv }} {{refslutt}} {{fotnoteliste}} {{DEFAULTSORT:Great Gig in the Sky, The}} [[Kategori:Songar frå 1973]] [[Kategori:Pink Floyd-songar]] [[Kategori:Rockeinstrumentalar]] [[Kategori:Songar om død]] [[Kategori:Songar skrivne av Richard Wright]] [[Kategori:Songar produserte av David Gilmour]] [[Kategori:Songar produserte av Roger Waters]] [[Kategori:Songar produserte av Richard Wright]] [[Kategori:Songar produserte av Nick Mason]] [[Kategori:The Flaming Lips-songar]] [[Kategori:Peaches-songar]] g9nwrft4ccnq5npdcvytiqgek6q9x6a 0 66405 3399239 2514423 2022-08-18T11:01:31Z CommonsDelinker 1379 Fjernar fila Ananasbrus.JPG, sidan ho er sletta frå Commons av Ellywa. wikitext text/x-wiki '''Brus med ananassmak''', i daglegtale kalla '''ananasbrus''', er ein syntetisk [[brus|fruktbrus]] frå [[Oskar Sylte Mineralvannfabrikk]]. Han har ein djup oransjebrun farge og smakar som [[ananas]]. Brusen har bidratt sterkt til profileringa av Oskar Sylte gjennom åra, og er like gammal som verksemda sjølv. Ho har vore produsert etter same oppskrift i 75 år, og er spesielt populær blant utflytta [[romsdal]]ingar. Da [[Ormen Lange-feltet|Ormen Lange]]-vedtaket i [[Stortinget]] blei feira på tidlegare [[statsminister]] [[Kjell Magne Bondevik]]s kontor, blei det skåla i ananasbrus. Også [[Sverige]]s tidlegare statsminister [[Göran Persson]] blei begeistra for brusen. Han skraut av den etter eit nordisk statsministermøte i [[Molde]] i [[2002]], og fekk med seg ei kasse med ananasbrus heim. Brus med ananassmaks finst også som [[lettbrus]] søta med [[aspartam]] og [[acesulfam K]]. == Sjå òg == * [[Oskar Sylte Mineralvannfabrikk]] {{Brus produsert i Noreg}} [[Kategori:Leskedrikkar]] [[Kategori:Norsk drikke]] t797pv8ry35p3leuz36fabd0hbkgmov 0 81393 3399162 3272317 2022-08-17T12:35:45Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infoboks by |offisielt_namn = Luxembourg |bilet_horisont = Luxemburg.jpg |bilettekst = Luxembourg by ligg i fleire dalar og på fleire åsar, slik at planløysinga i byen er noko komplisert. |bilet_byvåpen = Coat of arms Luxembourg City.png |kart = Map Luxembourg.PNG |kartstorleik =120px |underinndeling_type = Land <br /> [[Distrikt i Luxembourg|Distrikt]] <br /> [[Kantonar i Luxembourg|Kantonar]] |underinndeling_namn = [[Luxembourg]] <br /> [[Luxembourg distrikt|Luxembourg]] <br /> [[Kantonen Luxembourg|Luxembourg]] |etablert_tittel = Grunnlagd |etablert_dato = [[963]] |totalareal = 51,46 |innbyggjarar_i_år = 2005 |innbyggjarar_totalt = 92.342 |innbyggjarar_omegn = 103&nbsp;973 |folketettleik = 1&nbsp;485 |latd=49 |latm=36 |lats=42 |latNS=N |longd=06 |longm=07 |longs=48 |longEW=E |høgd = 230 - 402 |nettside = [http://www.vdl.lu/ www.vdl.lu] }} '''Luxembourg by''' ([[luxembourgsk]]: ''Lëtzebuerg'' eller ''Stad Lëtzebuerg'', [[tysk]]: ''Luxemburg'' eller ''Luxemburg Stadt'', [[fransk]]: ''Ville de Luxembourg'') er hovudstad i [[Luxembourg|Storhertugdømet Luxembourg]] og [[Den europeiske unionen|EU]]. Han ligg der elvane [[Alzette]] og [[Pétrusse]] renn saman sør i Luxembourg. Det historiske Luxembourg slott, som vart reist av [[frankarane]] i [[tidleg mellomalder]], er opphav til byen. I 2010 hadde kommunen Luxembourg by 92.342 innbyggjarar, som er nesten tre gonger meir enn den nest største kommunen. Byen sitt storbyområde inkluderer dei omliggande kommunane [[Hesperange]], [[Sandweiler]], [[Strassen i Luxembourg|Strassen]] og [[Walferdange]] og har 103&nbsp;973 innbyggjarar totalt. Luxembourg by ligg i hjarte av [[Vest-Europa]], 188&nbsp;km frå [[Brussel]], 289&nbsp;km frå [[Paris]] og 190&nbsp;km frå [[Köln]].<ref>{{kjelde www | url=http://www.wcrl.ars.usda.gov/cec/java/lat-long.htm | tittel=Great Circle Distances between Cities | vitja=23. juli 2006 | utgjevar=United States Department of Agriculture}}</ref> Luxembourg by er ein av dei rikaste byane i verda og har utvikla seg til eit bank- og administrasjonssenter. Luxembourg er sete for fleire institusjonar i [[EU]], som [[EU-domstolen]], [[Revisjonsretten]] og [[Den europeiske investeringsbanken]]. Gamlebyen i Luxembourg er skrive opp på [[UNESCO]] si [[verdsarv]]liste. == Historie == I [[Romarriket|romartida]] stod det eit festningstårn ved kryssingspunktet mellom to [[romarveg]]ar der byen i dag ligg. Gjennom ein bytehandel med abbeden [[Maximin av Trier|St. Maximin]] i [[Trier]] i [[963]] fekk [[Siegfried I av Luxembourg|Siegfried I]] av [[Ardennane]], ein nær slektning av kong [[Ludvig II av Frankrike]] og [[Otto I av Det tysk-romerske riket]], lenet Luxembourg. Siegfried bygde borga si, kalla ''Lucilinburhuc'' («lita borg») på Bock ''Fiels', som vart nemnd for første gong i den nemnde bytehandelen. I [[987]] velsigna [[erkebiskopen av Trier]], [[Egbert]] ([[977]]-[[993]]), fem alter i Forsoningskyrkja (i dag Mikaelskyrkja). Der dei to romerske vegane kryssa kvarandre nær kyrkja oppstod det ein marknadsplass som byen utvikla seg rundt. Med plasseringa si og landskapet han ligg i har byen gjennom historia vore ein strategisk viktig stad. Dei første festningsverka vart bygd så tidleg som på 900-talet. På slutten av [[1100-talet]], då byen utvida seg vestover rundt den nye Nikolaskyrkja (i dag [[Cathédrale Notre-Dame de Luxembourg|Notre Dame]]), vart det bygd nye murar rundt eit område som dekte 50&nbsp;000 m². Om lag [[1340]], under styret til [[Johan av Luxembourg|Johan den blinde]], vart det bygd nye festningsverk som stod til [[1867]]. I [[1443]] erobra [[burgund]]arane under [[Filip den gode]] Luxembourg. Luxembourg vart ein del av [[Bourgogne]] og seinare [[Det spanske riket]] og [[Habsburgmonarkiet]]. Under Habsburg sitt styre vart Luxembourg-borga fleire gonger forsterka slik at Luxembourg vart ein av dei sterkaste festningane i Europa på [[1500-talet]]. Etter dette erobra burgundarane, spanjolane, franskmennene, spanjolane igjen, austerrikarane, franskmennene igjen og til slutt [[Kongedømet Preussen|prøyssarane]] byen. På [[1600-talet]] vart dei første [[kasematt]]ene bygd. [[Spania|Spanjolane]] starta det heile med eit nettverk av totalt 23&nbsp;km lange tunnelar i 1644.<ref>{{kjelde www | url=http://www.lcto.lu/html_en/sites_attractions/attractions/the_fortress.html | tittel=The Fortress | vitja=23. juli 2006 | utgjevar=Luxembourg by turistkontor }}</ref> Desse vart utvida under franskmennene av [[Vauban|marskalk Vauban]], og utvida igjen under austerrikarane i 1730- og 1740-åra. [[Fil:Luxembourg bru.jpg|mini|venstre|Mellomalderbyen Luxembourg]] Under [[dei franske revolusjonskrigane]] vart byen okkupert av [[Den første franske republikken]] ved to høve, først ein kort periode i 1792–1793, og seinare, etter ei sju månader lang [[omleiringa av Luxembourg 1794-1795|omleiring]].<ref name="Kreins">Kreins (2003), p. 64</ref> Luxembourg heldt ut så lenge under den franske omleiringa at den franske politikaren og militæringeniøren [[Lazare Carnot]] kalla Luxembourg «den beste festninga i verda etter [[Gibraltar]]». Dette var opphavet til byen sitt kallenamn, «Norden sitt svar på Gibraltar».<ref name="Kreins"/> Den austerrikske garnisonen måtte til slutt overgje seg likevel og som følgje av dette vart Luxembourg annektert av Den franske republikken som ein del av [[departement i Frankrike|departementet]] [[Forêts]] med Luxembourg by som [[préfecture]]. Etter [[freden i Paris i 1815]], som enda [[napoleonskrigane]], kom Luxembourg by inn under [[Kongedømet Preussen]] som ein del av [[Det tyske forbundet]], sjølv om suvereniteten gjekk til [[Huset Orange-Nassau]] i ein [[personalunion]] med [[Det sameinte kongedømet Nederland]]. Etter [[Luxembourgkrisa]] og [[Londontraktaten i 1867]] måtte Luxembourg rive ned festningsverka sine. Dette tok seksten år og kosta 1,5 millionar gylne [[fransk franc|franc]] og 24&nbsp;km med forsvarsnettverket under bakken måtte øydeleggjast i lag med 40&nbsp;000 m² med [[kasematt]]er, [[artilleribatteri|batteri]], forlegningar osb.<ref>{{kjelde www | url=http://whc.unesco.org/archive/advisory_body_evaluation/699.pdf | tittel=World Heritage List - Luxembourg | vitja=19. juli 2006| dato=1 October 1993 | format=PDF | utgjevar=UNESCO }}</ref> I tillegg måtte den prøyssiske garnisonen trekke seg ut.<ref>[http://www.lib.byu.edu/~rdh/wwi/1914m/1867.html Londonavtalen 1867], Artikkel IV</ref> [[Fil:Gëlle Fra whole 1.jpg|mini|[[Gëlle Fra]]-monumentet til minne om dei som tente i hæren for dei allierte under [[den første verdskrigen]].]] Då [[Vilhelm III av Nederland|storhertug Vilhelm III]] i [[1890]] døydde utan mannlege arvingar forsvann storhertugdømet for Nederland og inn i den sjølvstendige linja under [[Adolphe av Luxembourg|storhertug Adolphe]]. Dermed vart Luxembourg, som til då berre teoretisk sett hadde vore sjølvstendig, verkeleg eit sjølvstendig land og Luxembourg by vart igjen viktig for første gong sidan 1867 då han vart hovudstad i den heilt sjølvstendige staten. Trass i at Luxembourg prøvde å halde seg [[nøytralt land|nøytrale]] under [[den første verdskrigen]] vart det okkupert av [[Tyskland]] den [[2. august]] [[1914]]. [[30. august]] flytta [[Helmuth von Moltke d.y.|Helmuth von Moltke]] hovudkvarteret sitt til byen, nærare styrkane sine i Frankrike og for å oppnå ein rask siger. Sigeren kom derimot aldri og Luxembourg var vertskap for den tyske øvstkommanderande i fire år til. Mot slutten av okkupasjonen var Luxembourg by åstad for eit [[kommunist]]opprør og [[9. november]] [[1918]] erklærte kommunistane ein [[sosialistrepublikk]], men denne varte berre nokre få timar.<ref>[http://www.worldstatesmen.org/Luxembourg.htm Luxembourg på worldstatesmen.org]</ref> I 1921 vart bygrensene kraftig utvida. Kommunane [[Eich i Luxembourg|Eich]], [[Hamm i Luxembourg|Hamm]], [[Hollerich]] og [[Rollingergrund]] vart ein dei av byen og han vart den største kommunen i landet fram til 1978. I [[1940]] okkuperte Tyskland Luxembourg igjen. Nazistane var ikkje klar for å gje luxembourgarane sjølvstyre og landet vart gradvis integrert inn i Det tredje riket før heile storhertugdømet vart annektert. [[30. august]] [[1942]] Luxembourg by vart sett fri [[10. september]] [[1944]].<ref>Thewes (2003), s. 121</ref> Etter krigen enda Luxembourg den nøytrale haldninga si og vart eit opphavleg medlem av fleire mellomstatlege og overstatlege institusjonar. I [[1952]] vart byen hovudkvarter for [[Det europeiske kol- og stålfellesskapet]]. I [[1967]] vart dette styret slått saman med kommisjonar i andre europeiske institusjonar. Luxembourg er framleis sete for europaparlamentet sitt sekretariat og for [[EU-domstolen]], [[Revisjonsretten]] og [[Den europeiske investeringsbanken]]. == Bakgrunnsstoff == {{wikivoyage|Luxembourg}} * [http://www.luxembourg-city-tourism.com/ Turisme i Luxembourg by] * [http://www.aluxembourgattraction.com/luxembourg-attractions/luxembourg.html Turistattraksjonar i Luxembourg] * [http://www.mhvl.lu/ Museum i Luxembourg] * [http://HoloGuides.com/cities/Luxembourg_LU Bilete på HoloGuides.com] == Kjelder == {{refopning}} * ''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Luxembourg (city)|Luxembourg (city)]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 30. januar 2008.'' {{refslutt}} {{fotnotar}} {{Europeiske kulturhovudstader}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Hovudstader i Europa]] [[Kategori:Byar i Luxembourg]] [[Kategori:Verdsarv i Luxembourg]] [[Kategori:Europeiske kulturhovudstader]] ge3ver93trqob6xsu2erbz3zuy0mq7h 3399171 3399162 2022-08-17T13:03:17Z Ranveig 39 wikitext text/x-wiki {{Infoboks by |offisielt_namn = Luxembourg |bilet_horisont = Luxemburg.jpg |bilettekst = Luxembourg by ligg i fleire dalar og på fleire åsar, slik at planløysinga i byen er noko komplisert. |bilet_byvåpen = Coat of arms Luxembourg City.png |kart = Map Luxembourg.PNG |kartstorleik =120px |underinndeling_type = Land <br /> [[Distrikt i Luxembourg|Distrikt]] <br /> [[Kantonar i Luxembourg|Kantonar]] |underinndeling_namn = [[Luxembourg]] <br /> [[Luxembourg distrikt|Luxembourg]] <br /> [[Kantonen Luxembourg|Luxembourg]] |etablert_tittel = Grunnlagd |etablert_dato = [[963]] |totalareal = 51,46 |innbyggjarar_i_år = 2005 |innbyggjarar_totalt = 92.342 |innbyggjarar_omegn = 103&nbsp;973 |folketettleik = 1&nbsp;485 |latd=49 |latm=36 |lats=42 |latNS=N |longd=06 |longm=07 |longs=48 |longEW=E |høgd = 230 - 402 |nettside = [http://www.vdl.lu/ www.vdl.lu] }} '''Luxembourg by''' ([[luxembourgsk]]: ''Lëtzebuerg'' eller ''Stad Lëtzebuerg'', [[tysk]]: ''Luxemburg'' eller ''Luxemburg Stadt'', [[fransk]]: ''Ville de Luxembourg'') er hovudstad i [[Luxembourg|Storhertugdømet Luxembourg]] og [[Den europeiske unionen|EU]]. Han ligg der elvane [[Alzette]] og [[Pétrusse]] renn saman sør i Luxembourg. Det historiske Luxembourg slott, som vart reist av [[frankarane]] i [[tidleg mellomalder]], er opphav til byen. I 2010 hadde kommunen Luxembourg by 92.342 innbyggjarar, som er nesten tre gonger meir enn den nest største kommunen. Byen sitt storbyområde inkluderer dei omliggande kommunane [[Hesperange]], [[Sandweiler]], [[Strassen i Luxembourg|Strassen]] og [[Walferdange]] og har 103&nbsp;973 innbyggjarar totalt. Luxembourg by ligg i hjarte av [[Vest-Europa]], 188&nbsp;km frå [[Brussel]], 289&nbsp;km frå [[Paris]] og 190&nbsp;km frå [[Köln]].<ref>{{kjelde www | url=http://www.wcrl.ars.usda.gov/cec/java/lat-long.htm | tittel=Great Circle Distances between Cities | vitja=23. juli 2006 | utgjevar=United States Department of Agriculture}}</ref> Luxembourg by er ein av dei rikaste byane i verda og har utvikla seg til eit bank- og administrasjonssenter. Luxembourg er sete for fleire institusjonar i [[EU]], som [[EU-domstolen]], [[Revisjonsretten]] og [[Den europeiske investeringsbanken]]. Gamlebyen i Luxembourg er skrive opp på [[UNESCO]] si [[verdsarv]]liste. == Historie == I [[Romarriket|romartida]] stod det eit festningstårn ved kryssingspunktet mellom to [[romarveg]]ar der byen i dag ligg. Gjennom ein bytehandel med abbeden [[Maximin av Trier|St. Maximin]] i [[Trier]] i [[963]] fekk [[Siegfried I av Luxembourg|Siegfried I]] av [[Ardennane]], ein nær slektning av kong [[Ludvig II av Frankrike]] og [[Otto I av Det tysk-romerske riket]], lenet Luxembourg. Siegfried bygde borga si, kalla ''Lucilinburhuc'' («lita borg») på Bock ''Fiels'', som vart nemnd for første gong i den nemnde bytehandelen. I [[987]] velsigna [[erkebiskopen av Trier]], [[Egbert]] ([[977]]-[[993]]), fem alter i Forsoningskyrkja (i dag Mikaelskyrkja). Der dei to romerske vegane kryssa kvarandre nær kyrkja oppstod det ein marknadsplass som byen utvikla seg rundt. Med plasseringa si og landskapet han ligg i har byen gjennom historia vore ein strategisk viktig stad. Dei første festningsverka vart bygd så tidleg som på 900-talet. På slutten av [[1100-talet]], då byen utvida seg vestover rundt den nye Nikolaskyrkja (i dag [[Cathédrale Notre-Dame de Luxembourg|Notre Dame]]), vart det bygd nye murar rundt eit område som dekte 50&nbsp;000 m². Om lag [[1340]], under styret til [[Johan av Luxembourg|Johan den blinde]], vart det bygd nye festningsverk som stod til [[1867]]. I [[1443]] erobra [[burgund]]arane under [[Filip den gode]] Luxembourg. Luxembourg vart ein del av [[Bourgogne]] og seinare [[Det spanske riket]] og [[Habsburgmonarkiet]]. Under Habsburg sitt styre vart Luxembourg-borga fleire gonger forsterka slik at Luxembourg vart ein av dei sterkaste festningane i Europa på [[1500-talet]]. Etter dette erobra burgundarane, spanjolane, franskmennene, spanjolane igjen, austerrikarane, franskmennene igjen og til slutt [[Kongedømet Preussen|prøyssarane]] byen. På [[1600-talet]] vart dei første [[kasematt]]ene bygd. [[Spania|Spanjolane]] starta det heile med eit nettverk av totalt 23&nbsp;km lange tunnelar i 1644.<ref>{{kjelde www | url=http://www.lcto.lu/html_en/sites_attractions/attractions/the_fortress.html | tittel=The Fortress | vitja=23. juli 2006 | utgjevar=Luxembourg by turistkontor }}</ref> Desse vart utvida under franskmennene av [[Vauban|marskalk Vauban]], og utvida igjen under austerrikarane i 1730- og 1740-åra. [[Fil:Luxembourg bru.jpg|mini|venstre|Mellomalderbyen Luxembourg]] Under [[dei franske revolusjonskrigane]] vart byen okkupert av [[Den første franske republikken]] ved to høve, først ein kort periode i 1792–1793, og seinare, etter ei sju månader lang [[omleiringa av Luxembourg 1794-1795|omleiring]].<ref name="Kreins">Kreins (2003), p. 64</ref> Luxembourg heldt ut så lenge under den franske omleiringa at den franske politikaren og militæringeniøren [[Lazare Carnot]] kalla Luxembourg «den beste festninga i verda etter [[Gibraltar]]». Dette var opphavet til byen sitt kallenamn, «Norden sitt svar på Gibraltar».<ref name="Kreins"/> Den austerrikske garnisonen måtte til slutt overgje seg likevel og som følgje av dette vart Luxembourg annektert av Den franske republikken som ein del av [[departement i Frankrike|departementet]] [[Forêts]] med Luxembourg by som [[préfecture]]. Etter [[freden i Paris i 1815]], som enda [[napoleonskrigane]], kom Luxembourg by inn under [[Kongedømet Preussen]] som ein del av [[Det tyske forbundet]], sjølv om suvereniteten gjekk til [[Huset Orange-Nassau]] i ein [[personalunion]] med [[Det sameinte kongedømet Nederland]]. Etter [[Luxembourgkrisa]] og [[Londontraktaten i 1867]] måtte Luxembourg rive ned festningsverka sine. Dette tok seksten år og kosta 1,5 millionar gylne [[fransk franc|franc]] og 24&nbsp;km med forsvarsnettverket under bakken måtte øydeleggjast i lag med 40&nbsp;000 m² med [[kasematt]]er, [[artilleribatteri|batteri]], forlegningar osb.<ref>{{kjelde www | url=http://whc.unesco.org/archive/advisory_body_evaluation/699.pdf | tittel=World Heritage List - Luxembourg | vitja=19. juli 2006| dato=1 October 1993 | format=PDF | utgjevar=UNESCO }}</ref> I tillegg måtte den prøyssiske garnisonen trekke seg ut.<ref>[http://www.lib.byu.edu/~rdh/wwi/1914m/1867.html Londonavtalen 1867], Artikkel IV</ref> [[Fil:Gëlle Fra whole 1.jpg|mini|[[Gëlle Fra]]-monumentet til minne om dei som tente i hæren for dei allierte under [[den første verdskrigen]].]] Då [[Vilhelm III av Nederland|storhertug Vilhelm III]] i [[1890]] døydde utan mannlege arvingar forsvann storhertugdømet for Nederland og inn i den sjølvstendige linja under [[Adolphe av Luxembourg|storhertug Adolphe]]. Dermed vart Luxembourg, som til då berre teoretisk sett hadde vore sjølvstendig, verkeleg eit sjølvstendig land og Luxembourg by vart igjen viktig for første gong sidan 1867 då han vart hovudstad i den heilt sjølvstendige staten. Trass i at Luxembourg prøvde å halde seg [[nøytralt land|nøytrale]] under [[den første verdskrigen]] vart det okkupert av [[Tyskland]] den [[2. august]] [[1914]]. [[30. august]] flytta [[Helmuth von Moltke d.y.|Helmuth von Moltke]] hovudkvarteret sitt til byen, nærare styrkane sine i Frankrike og for å oppnå ein rask siger. Sigeren kom derimot aldri og Luxembourg var vertskap for den tyske øvstkommanderande i fire år til. Mot slutten av okkupasjonen var Luxembourg by åstad for eit [[kommunist]]opprør og [[9. november]] [[1918]] erklærte kommunistane ein [[sosialistrepublikk]], men denne varte berre nokre få timar.<ref>[http://www.worldstatesmen.org/Luxembourg.htm Luxembourg på worldstatesmen.org]</ref> I 1921 vart bygrensene kraftig utvida. Kommunane [[Eich i Luxembourg|Eich]], [[Hamm i Luxembourg|Hamm]], [[Hollerich]] og [[Rollingergrund]] vart ein dei av byen og han vart den største kommunen i landet fram til 1978. I [[1940]] okkuperte Tyskland Luxembourg igjen. Nazistane var ikkje klar for å gje luxembourgarane sjølvstyre og landet vart gradvis integrert inn i Det tredje riket før heile storhertugdømet vart annektert. [[30. august]] [[1942]] Luxembourg by vart sett fri [[10. september]] [[1944]].<ref>Thewes (2003), s. 121</ref> Etter krigen enda Luxembourg den nøytrale haldninga si og vart eit opphavleg medlem av fleire mellomstatlege og overstatlege institusjonar. I [[1952]] vart byen hovudkvarter for [[Det europeiske kol- og stålfellesskapet]]. I [[1967]] vart dette styret slått saman med kommisjonar i andre europeiske institusjonar. Luxembourg er framleis sete for europaparlamentet sitt sekretariat og for [[EU-domstolen]], [[Revisjonsretten]] og [[Den europeiske investeringsbanken]]. == Bakgrunnsstoff == {{wikivoyage|Luxembourg}} * [http://www.luxembourg-city-tourism.com/ Turisme i Luxembourg by] * [http://www.aluxembourgattraction.com/luxembourg-attractions/luxembourg.html Turistattraksjonar i Luxembourg] * [http://www.mhvl.lu/ Museum i Luxembourg] * [http://HoloGuides.com/cities/Luxembourg_LU Bilete på HoloGuides.com] == Kjelder == {{refopning}} * ''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Luxembourg (city)|Luxembourg (city)]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 30. januar 2008.'' {{refslutt}} {{fotnotar}} {{Europeiske kulturhovudstader}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Hovudstader i Europa]] [[Kategori:Byar i Luxembourg]] [[Kategori:Verdsarv i Luxembourg]] [[Kategori:Europeiske kulturhovudstader]] qiq4p7rb62hfdo9500pik0sj7uwe3hn 3399175 3399171 2022-08-17T15:32:31Z 90sveped 53941 wikitext text/x-wiki {{Infoboks by |offisielt_namn = Luxembourg |bilet_horisont = Luxemburg.jpg |bilettekst = Luxembourg by ligg i fleire dalar og på fleire åsar, slik at planløysinga i byen er noko komplisert. |bilet_byvåpen = Coat of arms Luxembourg City.png |kart = Map Luxembourg.PNG |kartstorleik =120px |underinndeling_type = Land <br /> [[Distrikt i Luxembourg|Distrikt]] <br /> [[Kantonar i Luxembourg|Kantonar]] |underinndeling_namn = [[Luxembourg]] <br /> [[Luxembourg distrikt|Luxembourg]] <br /> [[Kantonen Luxembourg|Luxembourg]] |etablert_tittel = Grunnlagd |etablert_dato = [[963]] |totalareal = 51,46 |innbyggjarar_i_år = 2005 |innbyggjarar_totalt = 92.342 |innbyggjarar_omegn = 103&nbsp;973 |folketettleik = 1&nbsp;485 |latd=49 |latm=36 |lats=42 |latNS=N |longd=06 |longm=07 |longs=48 |longEW=E |høgd = 230 - 402 |nettside = [http://www.vdl.lu/ www.vdl.lu] }} '''Luxembourg by''' ([[luxembourgsk]]: ''Lëtzebuerg'' eller ''Stad Lëtzebuerg'', [[tysk]]: ''Luxemburg'' eller ''Luxemburg Stadt'', [[fransk]]: ''Ville de Luxembourg'') er hovudstad i [[Luxembourg|Storhertugdømet Luxembourg]] og [[Den europeiske unionen|EU]]. Han ligg der elvane [[Alzette]] og [[Pétrusse]] renn saman sør i Luxembourg. Det historiske Luxembourg slott, som vart reist av [[frankarane]] i [[tidleg mellomalder]], er opphav til byen. I 2010 hadde kommunen Luxembourg by 92.342 innbyggjarar, som er nesten tre gonger meir enn den nest største kommunen. Byen sitt storbyområde inkluderer dei omliggande kommunane [[Hesperange]], [[Sandweiler]], [[Strassen i Luxembourg|Strassen]] og [[Walferdange]] og har 103&nbsp;973 innbyggjarar totalt. Luxembourg by ligg i hjarte av [[Vest-Europa]], 188&nbsp;km frå [[Brussel]], 289&nbsp;km frå [[Paris]] og 190&nbsp;km frå [[Köln]].<ref>{{kjelde www | url=http://www.wcrl.ars.usda.gov/cec/java/lat-long.htm | tittel=Great Circle Distances between Cities | vitja=23. juli 2006 | utgjevar=United States Department of Agriculture}}</ref> Luxembourg by er ein av dei rikaste byane i verda og har utvikla seg til eit bank- og administrasjonssenter. Luxembourg er sete for fleire institusjonar i [[EU]], som [[EU-domstolen]], [[Revisjonsretten]] og [[Den europeiske investeringsbanken]]. Gamlebyen i Luxembourg er skrive opp på [[UNESCO]] si [[verdsarv]]liste. == Historie == I [[Romarriket|romartida]] stod det eit festningstårn ved kryssingspunktet mellom to [[romarveg]]ar der byen i dag ligg. Gjennom ein bytehandel med abbeden [[Maximin av Trier|St. Maximin]] i [[Trier]] i [[963]] fekk [[Siegfried I av Luxembourg|Siegfried I]] av [[Ardennane]], ein nær slektning av kong [[Ludvig II av Frankrike]] og [[Otto I av Det tysk-romerske riket]], lenet Luxembourg. Siegfried bygde borga si, kalla ''Lucilinburhuc'' («lita borg») på Bock ''Fiels'', som vart nemnd for første gong i den nemnde bytehandelen. I [[987]] velsigna [[erkebiskopen av Trier]], [[Egbert]] ([[977]]-[[993]]), fem alter i Forsoningskyrkja (i dag Mikaelskyrkja). Der dei to romerske vegane kryssa kvarandre nær kyrkja oppstod det ein marknadsplass som byen utvikla seg rundt. Med plasseringa si og landskapet han ligg i har byen gjennom historia vore ein strategisk viktig stad. Dei første festningsverka vart bygd så tidleg som på 900-talet. På slutten av [[1100-talet]], då byen utvida seg vestover rundt den nye Nikolaskyrkja (i dag [[Cathédrale Notre-Dame de Luxembourg|Notre Dame]]), vart det bygd nye murar rundt eit område som dekte 50&nbsp;000 m². Om lag [[1340]], under styret til [[Johan av Luxembourg|Johan den blinde]], vart det bygd nye festningsverk som stod til [[1867]]. I [[1443]] erobra [[burgund]]arane under [[Filip den gode]] Luxembourg. Luxembourg vart ein del av [[Bourgogne]] og seinare [[Det spanske riket]] og [[Habsburgmonarkiet]]. Under Habsburg sitt styre vart Luxembourg-borga fleire gonger forsterka slik at Luxembourg vart ein av dei sterkaste festningane i Europa på [[1500-talet]]. Etter dette erobra burgundarane, spanjolane, franskmennene, spanjolane igjen, austerrikarane, franskmennene igjen og til slutt [[Kongedømet Preussen|prøyssarane]] byen. På [[1600-talet]] vart dei første [[kasematt]]ene bygd. [[Spania|Spanjolane]] starta det heile med eit nettverk av totalt 23&nbsp;km lange tunnelar i 1644.<ref>{{kjelde www | url=http://www.lcto.lu/html_en/sites_attractions/attractions/the_fortress.html | tittel=The Fortress | vitja=23. juli 2006 | utgjevar=Luxembourg by turistkontor }}</ref> Desse vart utvida under franskmennene av [[Vauban|marskalk Vauban]], og utvida igjen under austerrikarane i 1730- og 1740-åra. [[Fil:Luxembourg bru.jpg|mini|venstre|Mellomalderbyen Luxembourg]] Under [[dei franske revolusjonskrigane]] vart byen okkupert av [[Den første franske republikken]] ved to høve, først ein kort periode i 1792–1793, og seinare, etter ei sju månader lang [[omleiringa av Luxembourg 1794-1795|omleiring]].<ref name="Kreins">Kreins (2003), p. 64</ref> Luxembourg heldt ut så lenge under den franske omleiringa at den franske politikaren og militæringeniøren [[Lazare Carnot]] kalla Luxembourg «den beste festninga i verda etter [[Gibraltar]]». Dette var opphavet til byen sitt kallenamn, «Norden sitt svar på Gibraltar».<ref name="Kreins"/> Den austerrikske garnisonen måtte til slutt overgje seg likevel og som følgje av dette vart Luxembourg annektert av Den franske republikken som ein del av [[departement i Frankrike|departementet]] [[Forêts]] med Luxembourg by som [[préfecture]]. Etter [[freden i Paris i 1815]], som enda [[napoleonskrigane]], kom Luxembourg by inn under [[Kongedømet Preussen]] som ein del av [[Det tyske forbundet]], sjølv om suvereniteten gjekk til [[Huset Orange-Nassau]] i ein [[personalunion]] med [[Det sameinte kongedømet Nederland]]. Etter [[Luxembourgkrisa]] og [[Londontraktaten i 1867]] måtte Luxembourg rive ned festningsverka sine. Dette tok seksten år og kosta 1,5 millionar gylne [[fransk franc|franc]] og 24&nbsp;km med forsvarsnettverket under bakken måtte øydeleggjast i lag med 40&nbsp;000 m² med [[kasematt]]er, [[artilleribatteri|batteri]], forlegningar osb.<ref>{{kjelde www | url=http://whc.unesco.org/archive/advisory_body_evaluation/699.pdf | tittel=World Heritage List - Luxembourg | vitja=19. juli 2006| dato=1 October 1993 | format=PDF | utgjevar=UNESCO }}</ref> I tillegg måtte den prøyssiske garnisonen trekke seg ut.<ref>[http://www.lib.byu.edu/~rdh/wwi/1914m/1867.html Londonavtalen 1867], Artikkel IV</ref> [[File:Luxembourg-5214 - Monument of Remembrance (12727921303).jpg|mini|[[Gëlle Fra]]-monumentet til minne om dei som tente i hæren for dei allierte under [[den første verdskrigen]]. {{byline|Dennis Jarvis}}]] Då [[Vilhelm III av Nederland|storhertug Vilhelm III]] i [[1890]] døydde utan mannlege arvingar forsvann storhertugdømet for Nederland og inn i den sjølvstendige linja under [[Adolphe av Luxembourg|storhertug Adolphe]]. Dermed vart Luxembourg, som til då berre teoretisk sett hadde vore sjølvstendig, verkeleg eit sjølvstendig land og Luxembourg by vart igjen viktig for første gong sidan 1867 då han vart hovudstad i den heilt sjølvstendige staten. Trass i at Luxembourg prøvde å halde seg [[nøytralt land|nøytrale]] under [[den første verdskrigen]] vart det okkupert av [[Tyskland]] den [[2. august]] [[1914]]. [[30. august]] flytta [[Helmuth von Moltke d.y.|Helmuth von Moltke]] hovudkvarteret sitt til byen, nærare styrkane sine i Frankrike og for å oppnå ein rask siger. Sigeren kom derimot aldri og Luxembourg var vertskap for den tyske øvstkommanderande i fire år til. Mot slutten av okkupasjonen var Luxembourg by åstad for eit [[kommunist]]opprør og [[9. november]] [[1918]] erklærte kommunistane ein [[sosialistrepublikk]], men denne varte berre nokre få timar.<ref>[http://www.worldstatesmen.org/Luxembourg.htm Luxembourg på worldstatesmen.org]</ref> I 1921 vart bygrensene kraftig utvida. Kommunane [[Eich i Luxembourg|Eich]], [[Hamm i Luxembourg|Hamm]], [[Hollerich]] og [[Rollingergrund]] vart ein dei av byen og han vart den største kommunen i landet fram til 1978. I [[1940]] okkuperte Tyskland Luxembourg igjen. Nazistane var ikkje klar for å gje luxembourgarane sjølvstyre og landet vart gradvis integrert inn i Det tredje riket før heile storhertugdømet vart annektert. [[30. august]] [[1942]] Luxembourg by vart sett fri [[10. september]] [[1944]].<ref>Thewes (2003), s. 121</ref> Etter krigen enda Luxembourg den nøytrale haldninga si og vart eit opphavleg medlem av fleire mellomstatlege og overstatlege institusjonar. I [[1952]] vart byen hovudkvarter for [[Det europeiske kol- og stålfellesskapet]]. I [[1967]] vart dette styret slått saman med kommisjonar i andre europeiske institusjonar. Luxembourg er framleis sete for europaparlamentet sitt sekretariat og for [[EU-domstolen]], [[Revisjonsretten]] og [[Den europeiske investeringsbanken]]. == Bakgrunnsstoff == {{wikivoyage|Luxembourg}} * [http://www.luxembourg-city-tourism.com/ Turisme i Luxembourg by] * [http://www.aluxembourgattraction.com/luxembourg-attractions/luxembourg.html Turistattraksjonar i Luxembourg] * [http://www.mhvl.lu/ Museum i Luxembourg] * [http://HoloGuides.com/cities/Luxembourg_LU Bilete på HoloGuides.com] == Kjelder == {{refopning}} * ''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Luxembourg (city)|Luxembourg (city)]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 30. januar 2008.'' {{refslutt}} {{fotnotar}} {{Europeiske kulturhovudstader}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Hovudstader i Europa]] [[Kategori:Byar i Luxembourg]] [[Kategori:Verdsarv i Luxembourg]] [[Kategori:Europeiske kulturhovudstader]] n5a9mt98qxifz6dnkbekkfnofju5sec 0 111116 3399177 3071675 2022-08-17T15:42:39Z Машъал 113813 dublicated wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kirzjatsjelva]] db7nrz0sfxksmh66pawwumna4ij8x62 0 111133 3399176 2969267 2022-08-17T15:42:06Z Машъал 113813 wikitext text/x-wiki {{Infoboks elv |namn =Kirzjatsj |bilete = Kirgjakj.jpg |munning = [[Kljazma]] |land = Russland |lengd =133 |nedslagsfelt = 1820 }} '''Kirzjatsj''', '''Bolsjoj Kirzjatsj''' ([[russisk språk|russisk]] Киржач, Большой Киржач - «Store Kirzjatsj») er ei elv i [[Vladimir oblast]] i [[Russland]] og ei av sideelvane til [[Kljazma]] frå venstre. Ho er 133 km lang og har ei djupne på 4 meter og ei breidde på opp til 70 meter. Elva oppstår der [[Bolsjoj Kirzjatsj]] og [[Malyj Kirzjatsj]] renn saman. Kirzjatsj renn hovudsakleg frå nord til sør. Byen [[Kirzjatsja]] ligg langs elva. Den største sideelva hennar er Sjeredar (lengd på 41 km). == Kjelder == <div class="references-small"> * ''Denne artikkelen bygger på «[[:ru:Киржач (река)|Киржач (река)]]» frå {{Wikipedia-utgåve|ru}}, den 22. oktober 2008.'' </div> [[Kategori:Elvar i Russland]] [[Kategori:Elvar i Vladimir oblast]] k3y10qnqccbqw9ig8v65w4s3i5usc0w 3399180 3399176 2022-08-17T16:52:17Z Ranveig 39 Flikk wikitext text/x-wiki {{Infoboks elv |namn =Kirzjatsj |bilete = Kirgjakj.jpg |munning = [[Kljazma]] |land = Russland |lengd =133 |nedslagsfelt = 1820 }} '''Kirzjatsj''' ([[russisk skrift]] Киржач) eller '''Bolsjoj Kirzjatsj''' (Большой Киржач, 'Store Kirzjatsj') er ei elv i [[Vladimir oblast]] i [[Russland]] og ei av sideelvane til [[Kljazma]] frå venstre. Ho er 133 km lang og har ei djupne på 4 meter og ei breidde på opp til 70 meter. Elva oppstår der [[Bolsjoj Kirzjatsj]] og [[Malyj Kirzjatsj]] renn saman. Kirzjatsj renn hovudsakleg frå nord til sør. Byen [[Kirzjatsja]] ligg langs elva. Den største sideelva hennar er Sjeredar (lengd på 41 km). == Kjelder == {{refopning}} * ''Denne artikkelen bygger på «[[:ru:Киржач (река)|Киржач (река)]]» frå {{Wikipedia-utgåve|ru}}, den 22. oktober 2008.'' {{refslutt}} [[Kategori:Elvar i Russland]] [[Kategori:Elvar i Vladimir oblast]] az9fug08t6lq9f67f8ut31psjtgio0a 0 122866 3399245 3345824 2022-08-18T11:41:26Z Eurohunter 22895 Eurohunter flytte sida [[Topplista]] til [[VG-lista]] over ei omdirigering: nonsense, what "VG-lista" has to do with "Topplisten"? Charts are bublished by VG-lista: https://www.vglista.no/topplister wikitext text/x-wiki '''VG-lista''' er den offisielle salslista for musikk i [[Noreg]]. Lista omfattar både singelar (''Topp 20'') og album (''Topp 40''). Ein gong i veka vert ei ny liste presentert i avisa ''[[Verdens Gang|VG]]'' og [[NRK]]-programmet ''[[Topp 20]]''. Lista baserer seg på utsal frå om lag 100 platebutikkar rundt om i landet. Singellista starta som ei Topp 10-liste i veke 42 i [[1958]] og vart utvida til ei Topp 20-liste i veke 5 1995. Samstundes vart albumlista utvida til Topp 40. Albumlista hadde frå ho kom i gang første gong i veke 1 1967 vore ei Topp 20-liste. Den første singelen på toppen av VG-lista var [[Billy Vaughn]] Orchestra med «[[Sail Along Silvery Moon]]». Sidan veke 10 2003 har òg sal av musikk-[[DVD]]ar hatt ei eiga liste. == Sjå òg == * [[:Kategori:Songar på toppen av VG-lista|Songar på toppen av VG-lista]] == Bakgrunnsstoff == * [http://lista.vg.no/ VG-lista] * [http://norwegiancharts.com/bestall.asp VG-lista - Dei 100 største singelane i Noreg gjennom tidene] [[Kategori:Norsk musikk]] [[Kategori:Norske musikklister]] oo0zxcvn05dk99rhha2qakkzz2nyzo0 0 128167 3399142 3328746 2022-08-17T12:26:56Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infoboks musikkartist | namn = The Yardbirds | bakgrunn = gruppe | land = [[London]] i [[England]] | aktive år = 1962–1968<br />1992–til i dag | sjanger = [[Bluesrock]], [[rhythm and blues]], [[hardrock]], [[psykedelisk rock]] | selskap = [[Columbia Graphophone Company|Columbia]], [[Capitol Records|Capitol]], [[Epic Records|Epic]] | medlemmer = [[Chris Dreja]]<br />[[Ben King]]<br />[[Jim McCarty]] | tidlegare medlemmer= Sjå [[#Medlemmer|detaljert liste under]] |tilknytta grupper= [[The Jeff Beck Group]], [[Cream]], [[Led Zeppelin]], [[Blind Faith]], [[Renaissance]], [[Box of Frogs]], [[Joe Satriani]] | internettside= [http://www.theyardbirds.com/ www.theyardbirds.com] }} '''The Yardbirds''' er eit [[England|engelsk]] [[rock]]eband som er kjend for å ha starta karrierane til tre av nokre av dei mest kjende gitaristane i rocken: [[Eric Clapton]], [[Jeff Beck]] og [[Jimmy Page]]. Dei var først [[blues]]-baserte, men stilen deira utvikla seg etter kvart til eksperimentell rock. Dei hadde fleire hittar som «[[For Your Love]]», «[[Over, Under, Sideways, Down]]» og «[[Heart Full of Soul]]». Dei var eit særs viktig knutepunkt mellom britisk [[R&B]] og psykedelia. The Yardbirds var pinoerar innan det meste av gitarnyvinningar i 60-åra: [[Fuzzbox|fuzz]], [[feedback]], [[gitarforvrenging|forvrenging]], baklengs ekko og betre forsterkarar. Dei var dei første som la vekt på komplekse sologitarparti og eksperiment. Mesteparten av ideane til bandet, samt låtskrivinga, kom frå kvartetten som bestod av vokalist og munnspelar [[Keith Relf]], trommeslagar [[Jim McCarty]], rytmegitarist og bassist [[Chris Dreja]] og bassist og produsent [[Paul Samwell-Smith]], som alle var medlåtskrivarar på dei originale hitsinglane i bandet, og som var kjernen i bandet. Det musikalske grunnlaget til bandet la òg grunnlaget for starten til [[Led Zeppelin]], som vart danna av Jimmy Page etter han forlet the Yardbirds i 1968. The Yardbirds vart gjenforeint på 1990-talet, med McCarty, Dreja og nye medlemmer. == Historie == === Starten === Bandet starta som the Metropolitan Blues Quartet i 1962–63 i forstadane til [[London]] og spelte først som støtteband for [[Cyril Davies]]. Dei vart lagt merke til i det blømande britiske bluesmiljøet då dei tok over som husband i [[Crawdaddy Club]] i [[Richmond i London|Richmond]], etter [[the Rolling Stones]] i september 1963. Med eit repertoar [[Chicago-blues]]-artistar som [[Howlin' Wolf]], [[Muddy Waters]], [[Bo Diddley]], [[Sonny Boy Williamson II]] og [[Elmore James]] starta the Yardbirds gradvis å få sitt eige publikum i London. Dei var uerfarne og ikkje særleg flinke, men tok det att i energi på bluesklassikarar som «[[Smokestack Lightning]]», «[[Got Love If You Want It]]», «[[Here 'Tis]]», «[[Baby What's Wrong]]», «[[Good Morning Little School Girl]]», «[[Boom Boom]]», «[[I Wish You Would]]», «[[Done Somebody Wrong]]», «[[Rollin' and Tumblin']]» og «[[I'm a Man]]». Den første viktige besetninga oppstod då den opphavlege sologitaristen (Anthony) [[Top Topham]] vart bytta ut med den guteaktige kunststudenten [[Eric Clapton]] i oktober 1963. Clapton hadde alt utvikla seg kraftig på instrumentet sitt, og soloane hans skilde seg ut får det meste dei andre gitaristane i det britiske bluesmiljøet gjorde. Mellom den slipe gitarspelinga hans og munnspelet til Relf, hadde bandet no to gode musikarar. Crawdaddy Club-impresario [[Giorgio Gomelsky]], som hadde oppdaga the Rolling Stones, men som tenkte at han ikkje hadde kunnskap nok til å verte manageren deira, ville ikkje gå i denne fella på nytt og vart manageren til the Yardbirds, og seinare den første produsenten deira. Med hjelp av Gomelsky fekk the Yardbirds platekontrakt med [[EMI]] sitt [[Columbia Graphophone Company|Columbia]] i februar 1964. Uvanleg som det var, vart det første albumet deira eit konsertalbum, ''[[Five Live Yardbirds]]'', spelt inn på legendariske [[Marquee Club]] i London. Blueslegenda [[Sonny Boy Williamson II]] inviterte bandet med på turne i [[England]] og [[Tyskland]]. === Gjennombrot og avgangen til Clapton === Kvintetten spelte inn fleire singlar, mellom anna «I Wish You Would» og «Good Morning Little Schoolgirl», men det var den tredje singelen deira, «[[For Your Love]]», ein song av [[Graham Gouldman]] som ikkje var blues i det heile tatt, som gav dei den høgaste listeplasseringa dei hadde hatt til då i England, og som vart den første hitten deira i USA i 1965. Clapton var på denne tida ein blues-purist, og var rasande over steget bandet tok inn i popverda. Clapton forlet bandet i protest.<ref>Schumacher, Michael (2003). ''Crossroads: The Life and Music of Eric Clapton'', s. 44-45. Citadel Press. ISBN 0-8065-2466-9.</ref> Han vart så med [[John Mayall & the Bluesbreakers]] og spelte seinare i [[Cream]] og [[Blind Faith]], før han lanserte ein solokarriere. Tapet av gitaristen kunne vorte katastrofalt for the Yardbirds, for Clapton hadde alt gjeve dei ein særeigen stil med gitarspelet sitt. Clapton anbefalte [[Jimmy Page]], ein studiogitarist han kjende som erstatninga si, men Page var ikkje sikker på han ville sei opp den lukrative studioavtalen han hadde og var uroa for helsa si. I staden anbefalte han venen [[Jeff Beck]]. Beck sin stil og hank for eksperimentering pressa the Yardbirds mot [[psykedelisk rock]]. Han heldt den første konserten med the Yardbirds berre to dagar etter Clapton forlet bandet. I 1965 gav the Yardbirds ut eit par album i USA, sett saman av songar frå den britiske plata ''For Your Love''. === Jeff Beck-perioden === [[Fil:The Yardbirds in 1965 (true monochrome).jpg|mini|The Yardbirds i 1965 med Jeff Beck, Paul Samwell-Smith, Keith Relf, Chris Dreja og Jim McCarty]] Med Beck la The Yardbirds ut på den første amerikanske turneen sin i august 1965. Det skulle verte tre amerikanske turnear til medan Beck var i bandet. Ein kort europeisk turne fann stad i april 1966. I Beck-perioden til Yardbirds skapte dei fleire banebrytande singlar, som «[[Heart Full of Soul]]», Bo Diddley sin «[[I'm a Man]]» og «[[Shapes of Things]]», og viktige album som ''[[Roger the Engineer|Yardbirds]]'' (betre kjend som ''[[Roger the Engineer]]'' og først gjeve ut i USA som ''Over Under Sideways Down''). Beck eksperimenterte med fuzz-effektar, feedback og forvrenging som var med på å revolusjonere britisk rock. I tillegg nytta the Yardbirds både [[gregoriansk korsong]] og [[verdsmusikk]] i songane sine («Still I'm Sad», «Turn Into Earth», «Hot House of Omagarashid», «Farewell», «Ever Since The World Began») og forskjellige europeiske folkemusikkstilar i lag med sin eigen blues og rock. Dette gav dei eit rykte i den hippe undergrunnen då dei vart mindre kommersielle. Beck vart stemnd fram som den beste gitaristen i 1966 av det britiske musikkmagasinet ''Beat Instrumental'' og arbeidet hans på denne tida påverka musikarar som [[Jimi Hendrix]]. Perioden han hadde med the Yardbirds vert av mange sett på som «gullalderen» til bandet. === Beck/Page-utgåva === I juni 1966, kort tid før innspelinga av albumet ''Yardbirds'' (òg kjend som ''Roger The Engineer''), valde Samwell-Smith å forlate gruppa og arbeide som produsent i staden. [[Jimmy Page]] vart no henta inn som bassist, fram til rytmegitarist Dreja hadde lært seg å handtere bassgitaren. The Yardbirds hadde no to sologitaristar i verdsklasse. Døme på kva duoen Beck-Page fekk til var konsertane dei spelte som oppvarming for [[The Rolling Stones]], som av kritikarar vart skildra som «World War Three» og singelen «[[Happenings Ten Years Time Ago]]». «Happenings»-singelen hadde både Beck og Page på sologitar, medan [[John Paul Jones]] vart henta inn til innspelinga for å spele bass. Denne utgåva av bandet spelte òg inn «Stroll On», ein halvvill versjon av standardlåten «[[Train Kept A-Rollin']]», som dei spelte inn for [[Michelangelo Antonioni]]-filmen ''[[Blowup]]''. Relf endra teksten og tittelen kvelden før songen skulle spelast inn, fordi det var ikkje tid å få i stand ein avtale med dei som hadde opphavsretten til songen. «Stroll On» har ein dobbel gitarsolo. Diverre spelte ikkje Beck-Page-utgåva inn særleg meir i studio, og det finst få konsertopptak. Ein av dei songane dei spelte inn var «[[Beck's Bolero]]», eit stykke inspirert av [[Maurice Ravel|Ravel]] sin «Bolero», tilskriven Page (Beck hevdar òg å ha skrive songen). Resten av musikarane på denne songen var [[John Paul Jones]] på bass, [[Keith Moon]] på trommer og [[Nicky Hopkins]] på piano. «Beck's Bolero» vart først gjeven ut som B-side til den første solosingelen til Beck, «[[Hi Ho Silver Lining]]» og var på det første soloalbumet hans, ''[[Truth]]''. === Den siste Yardbirds-perioden === Den mektige synergien mellom Beck og Page var kortvarig. [[Jeff Beck|Beck]] vart sparka frå bandet etter ein turnepause i [[Texas]] seint i oktober 1966 og the Yardbirds heldt fram som ein kvartett resten av karrieren sin. Page vart den nye sologitaristen, og han var like retta mot eksperimentering som det Beck hadde vore. Særleg vart han kjend for ein teknikk der han nytta ein [[fiolin]]boge på gitarstrengane. Han synte seg òg som dyktig på gitarplukking, som ein kan høyre på «[[White Summer]]», ein [[raga]]- og folkemusikkinspirert instrumental. Trass i bidraga til Page vart the Yardbirds raskt mindre populære. Singelen «Happenings Ten Years Time Ago» hadde berre nådd 30. plass i USa og gjorde det enno verre i Storbritannia. At dei ikkje ønskte å lage hitsinglar gjorde at plateselskapet pressa hitprodusenten [[Mickie Most]] på dei, som fekk dei til å spele inn andre sine songar som ikkje passa stilen deira. Den første singelen med Most, «Little Games» gjorde det så dårleg i Storbritannia at EMI ikkje gav ut ei anna Yardbirds-plate der før etter bandet braut opp. Ei utgåve av [[Manfred Mann]] sin «Ha Ha Said The Clown», der berre Relf av medlemmene faktisk spelte, vart den siste singelen til Yardbirs som nådde Topp 50 i USA, sommaren 1967. Det siste albumet deira, ''[[Little Games]]'', gjeven ut i Amerika i juli, vart ein flopp. The Yardbirds brukte det meste av resten av året på å turnere i statane med den nye manageren [[manageren Peter Grant|Peter Grant]] og levde ei while living a schizofrent popliv. Medan platene deira vart stadig venlegare, vart konsertane deira stadig tyngre og meir eksperimentelle. Dei spelte sjeldan singlane sine frå 1967 på konsertane, og spelte heller ei blanding av hittar frå Beck-perioden og bluesstandarar, i tillegg til andre sine songar, som [[Velvet Underground]] og visesongaren [[Jake Holmes]]. Holmes sin «[[Dazed and Confused]]», med ny tekst av Relf og tung blues av Page, McCarty og Dreja, var eit fast innslag på konsertane til Yardbirds og vart så suksessrik at Page valde å ta songen med vidare til Led Zeppelin. I 1968 var studiomaterialet og konsertmaterialet deira to forskjellige verder. I tillegg starta bandmedlemmene å gli frå kvarandre både personleg og kunstnarisk. Keith Relf og Jim McCarty nytta stadig [[marihuana]] og [[LSD]] på denne tida, og ønskte å utforske andre former for rock. Jimmy Page, som ikkje nytta narkotika, ønskte å ta bluesrocken til meir intense former og djupner, som Led Zeppelin seinare skulle verte kjend for. Chris Dreja, som framleis følte lojalitet for dei gamle venene sine, men som ikkje likte narkotikamisbruket deira, hadde same musikalske ønske som Page. I mars 1968 valde Relf og McCarty å forlate bandet, men dei to andre overtalte dei til å bli med på ein siste turne til Amerika. Den siste singelen til The Yardbirds, spelt inn i januar og gjeven ut to månader seinare, viste desse forskjellige musikksmakane. A-sida, «[[Goodnight Sweet Josephine]]», var i same lei som dei tidlegare Mickie Most-produserte singlane frå året før, og låg nærare topp til stilen Relf og McCarty ønskte bandet skulle halde seg til. B-sida, «Think About It», hadde eit proto-Zeppelin riff av Page og delar av gitarsoloen til «Dazed and Confused» i solopartiet. Ein konsert og nokre albumspor vart spelte inn i New York City i mars, mellom anna songen «Knowing That I'm Losing You», ei tidleg utgåve av det som vart songen «[[Tangerine]]» for Led Zeppelin.<ref name=Complete>Dave Lewis (1994), ''The Complete Guide to the Music of Led Zeppelin'', Omnibus Press, ISBN 0-7119-3528-9.</ref> Ingen av songane vart offisielt gjeve ut. 7. juli 1968 heldt the Yardbirds den siste konserten sin ved Luton Technical College i [[Bedfordshire]] i England<ref>Buckley, Peter (ed.) (2003). ''The Rough Guide to Rock'', s. 1198. ISBN 1-84353-105-4.</ref>. === The new Yardbirds og utviklinga til Led Zeppelin === Relf og McCarty forlet bandet og [[Jimmy Page]] og Chris Dreja ønskte å halde fram. Dei hadde avtale om ein konsertturne i Skandinavia på hausten og måtte få inn nye folk. B.J. Wilson frå [[Procol Harum]], Paul Francis og studiomusikaren [[Clem Cattini]] vart påtenkt som nye bandmedlemmer. Den unge vokalisten og komponisten [[Terry Reid]] vart spurt om han ville overta for Relf, men han avslo på grunn av ein ny platekontrakt med Most. Han kunne derimot anbefale ein ung, ukjend songar frå [[Birmingham]], [[Robert Plant]].<ref>{{cite web|url=http://www.billboard.com/bbcom/bio/index.jsp?pid=5047&cr=artist&or=ASCENDING&sf=length&kw=Led%20Zeppelin|title=Led Zeppelin Biography|author=Billboard|archiveurl=https://archive.is/unPL|archivedate=2012-07-28}}</ref><ref name=Schulps>Dave Schulps, [http://www.iem.ac.ru/zeppelin/docs/interviews/page_77.trp Intervju med Jimmy Page], ''[[Trouser Press]]'', Oktober 1977.</ref> Plant anbefalte så barndomsvenen [[John Bonham]] på trommer.<ref name="Note1">{{cite web|url=http://home.mchsi.com/~night_flight/led_zeppelin_faq.htm|title=Led Zeppelin FAQ|author=Digital Graffiti}}</ref> Dreja trekte seg ut av bandet for å starte opp som rockefotograf, og bassisten [[John Paul Jones]], som hadde arbeidd med Page fleire gongar, kom inn i bandet.<ref name=Miserandino>Dominick A. Miserandino, [http://thecelebritycafe.com/interviews/john_paul_jones.html Led Zeppelin - John Paul Jones], TheCelebrityCafe.com.</ref> Øvingane starta i august, og tidleg i september la dei ut på turne. Tilhengjarane vart noko forvirra av den nye bestninga, og forventa å sjå Relf som vokalist, men bandet fann raskt ut at her vart det noko som stemte. Etter in kort turne i England starta Page og dei nye bandmedlemmene hans innspelinga av debutalbumet til Led Zeppelin, som no framleis vart kalla Yardbirds, eller The Yardbirds Featuring Jimmy Page så seint som oktober 1968. Nokre av dei tidlege studioopptaka med bandet for ''[[albumet Led Zeppelin|Led Zeppelin]]'' vart opphavleg merka som «The Yardbirds». Bandet hadde no ein heilt annan identitet og då Dreja påpeikte at han framleis hadde opphavsretten til Yardbirds-namnet, måtte dei finne eit nytt namn. Led Zeppelin hadde vore ein intern spøk i bandet sidan 1966. Namnet oppstod då [[Keith Moon]] frå [[The Who]] skildra ei [[supergruppe]] som bestod av han sjølv, [[John Entwistle]], [[Steve Marriott]], Beck og Page. Moon meinte dette bandet ville falle over som ein «bly-ballong» (''lead balloon''), kor på Entwistle svarte eller «a lead [[Zeppelin]]».<ref name="Led Zeppelin A Story of a Band and their Music 1968-1980">{{cite book | title=Led Zeppelin The Story of and Band og their Music 1968-1980| year=2005| author=Keith Shadwick| pages=36, ISBN 100879308710}}</ref> === Etter the Yardbirds === Vokalist Keith Relf og trommeslagar Jim McCarty danna ei akustisk gruppe kalla [[Together]] og med hjelp frå Paul Samwell-Smith, som hadde oppnådd suksess som produsent for [[Cat Stevens]] i 1970, starta dei progrockbandet [[Renaissance]]. Jim McCarty danna i 1973 bandet Shoot, som spelte fleire gonger på BBC. Keith Relf starta i 1975 bandet [[bandet Armageddon|Armageddon]] og i 1977 bandet [[Illusion]]. I 1980-åra gjekk Jim McCarty, Chris Dreja og Paul Samwell-Smith saman og danna ein slags foreining av Yardbirds kalla [[Box of Frogs]]. Her var både [[Jeff Beck]] og [[Jimmy Page]] stundom med. The Yardbirds vart innlemma i [[Rock and Roll Hall of Fame]] i 1992. Nesten alle dei opphavlege medlemmene som framleis var i live, inkludert [[Jeff Beck]] og [[Jimmy Page]], var med på seremonien. Denne var den første av tre slike hendingar for [[Eric Clapton]], som ikkje kunne delta sidan han arbeidde med «Unplugged»-prosjektet sitt for [[MTV]]. === Gjenforeining === Jim McCarty og Chris Dreja gjenforeinte the Yardbirds i 1990-åra, med [[John Idan]] på bass og vokal og har turnert jamt og trutt sidan då. I 2003 kom eit nytt album, ''Birdland'' med Chris Dreja, Jim McCarty og dei nye medlemmene [[Gypie Mayo]] (sologitar), John Idan (bass) og [[Alan Glen]] (munnspel), og gjesteartistane [[Joe Satriani]], [[Steve Vai]], [[Slash]], [[Brian May]], [[Steve Lukather]], [[Jeff «Skunk» Baxter]], [[John Rzeznik]], Martin Ditchum og Simon McCarty. [[Jeff Beck]] kom òg saman med dei tidlegare bandkameratane sine på songen «My Blind Life», samt den første gitaristen i bandet, Top Topham. Etter Birdland har Gypie Mayo i korte periodar vorte erstatta av [[Jerry Donahue]]. == Medlemmer == {| class="toccolours" border=1 cellpadding=2 cellspacing=0 style="width: 500px; margin: 0 0 1em 1em; border-collapse: collapse; border: 1px solid #E2E2E2;" |+ <big>'''The Yardbirds besetningar (1963-1968)'''</big> |- ! bgcolor="#E7EBEE" | Original besetning<br />(Juni 1963 - oktober 1963) | * [[Keith Relf]] - [[solovokal]], [[munnspel]] * [[Top Topham|Anthony «Top» Topham]] - [[sologitar]] * [[Chris Dreja]] - [[rytmegitar]] * [[Paul Samwell-Smith]] - [[bass]], [[korvokal]] * [[Jim McCarty]] - [[trommer]], korvokal |- ! bgcolor="#E7EBEE" | Clapton erstattar Topham<br />(oktober 1963 - februar 1965) | * [[Keith Relf]] - [[solovokal]], [[munnspel]] * [[Eric Clapton]] - [[sologitar]] * [[Chris Dreja]] - [[rytmegitar]] * [[Paul Samwell-Smith]] - [[bass]], [[korvokal]] * [[Jim McCarty]] - [[trommer]], korvokal |- ! bgcolor="#E7EBEE" | Beck erstattar Clapton<br />(mars 1965 - juni 1966) | * Keith Relf - solovokal, munnspel * [[Jeff Beck]] - sologitar, [[vokal]] * Chris Dreja - rytmegitar * Paul Samwell-Smith - bass, korvokal * Jim McCarty - trommer, korvokal, perkusjon |- ! bgcolor="#E7EBEE" | Page erstattar Samwell-Smith<br />(juni 1966 - september 1966) | * Keith Relf - solovokal, munnspel * Jeff Beck - sologitar * Chris Dreja - rytmegitar * [[Jimmy Page]] - bass, gitar * Jim McCarty - trommer, korvokal |- ! bgcolor="#E7EBEE" | Page byter med Dreja<br />(september 1966 - oktober 1966) | * Keith Relf - solovokal, munnspel * Jeff Beck - gitar * Jimmy Page - gitar * Chris Dreja - bass * Jim McCarty - trommer, korvokal |- ! bgcolor="#E7EBEE" | Beck får sparken <br />(november 1966 - juli 1968) | * Keith Relf - solovokal, munnspel * Jimmy Page - [[gitar]] * Chris Dreja - bass * Jim McCarty - trommer, korvokal, perkusjon |- ! bgcolor="#E7EBEE" | New Yardbirds<br />(september 1968 - oktober 1968) | * Jimmy Page - [[gitar]] * Robert Plant - solovokal * John Paul Jones - bass * John Bonham - trommer |- ! bgcolor="#E7EBEE" | Yardbirds vert [[Led Zeppelin]]<br />(oktober 1968) |- |} {| class="toccolours" border=1 cellpadding=2 cellspacing=0 style="width: 500px; margin: 0 0 1em 1em; border-collapse: collapse; border: 1px solid #E2E2E2;" |+ <big>'''Gjenforeinte Yardbirds (1992-til i dag)'''</big> |- |- ! bgcolor="#E7EBEE" | Gjenforeining<br />(1992) | * Chris Dreja - gitar * [[Rod Demick]] - bass, munnspel * Jim McCarty - trommer, vokal |- ! bgcolor="#E7EBEE" | Idan kjem inn<br />(1992 - 1993) | * [[John Idan]] - sologitar, solovokal * Chris Dreja - rytmegitar, korvokal * Rod Demick - bass, munnspel, korvokal * Jim McCarty - trommer, korvokal |- ! bgcolor="#E7EBEE" | Idan erstattar Demick, Garman og Majors kjem inn<br />(1994 - 1995) | * [[Ray Majors]] - sologitar, korvokal * Chris Dreja - rytmegitar, korvokal * John Idan - bass, solovokal * [[Laurie Garman]] - munnspel * Jim McCarty - trommer, korvokal |- ! bgcolor="#E7EBEE" | Mayo erstattar Majors<br />(1995 - 1996) | * [[Gypie Mayo]] - sologitar, korvokal * Chris Dreja - rytmegitar, korvokal * John Idan - bass, solovokal * Laurie Garman - munnspel * Jim McCarty - trommer, korvokal |- ! bgcolor="#E7EBEE" | Glen erstattar Garman<br />(1996 - 2003) | * Gypie Mayo - sologitar, korvokal * Chris Dreja - rytmegitar, korvokal * John Idan - bass, solovokal * [[Alan Glen]] - munnspel, perkusjon * Jim McCarty - trommer, korvokal |- ! bgcolor="#E7EBEE" | Miskimmin erstattar Glen<br />(2003 - 2004) | * Gypie Mayo - sologitar, korvokal * Chris Dreja - rytmegitar, korvokal * John Idan - bass, solovokal * [[Billy Boy Miskimmin]] - munnspel, perkusjon * Jim McCarty - trommer, korvokal |- ! bgcolor="#E7EBEE" | Donahue erstattar Mayo<br />(2004 - 2005) | * [[Jerry Donahue]] - sologitar * Chris Dreja - rytmegitar, korvokal * John Idan - bass, solovokal * Billy Boy Miskimmin - munnspel, perkusjon * Jim McCarty - trommer, korvokal |- |- ! bgcolor="#E7EBEE" | King erstattar Donahue<br />(2005 - 2008) | * [[gitarist Ben King|Ben King]] - sologitar * Chris Dreja - rytmegitar, korvokal * John Idan - bass, solovokal * Billy Boy Miskimmin - munnspel, perkusjon * Jim McCarty - trommer, korvokal |- ! bgcolor="#E7EBEE" | Glen kjem tilbake<br />(2008) | * Ben King - sologitar * Chris Dreja - rytmegitar, korvokal * John Idan - bass, solovokal * Alan Glen - munnspel, perkusjon * Jim McCarty - trommer, korvokal |- ! bgcolor="#E7EBEE" | Idan og Glen sluttar<br />(2008 - til i dag) | * Ben King - sologitar * Chris Dreja - rytmegitar, korvokal * Jim McCarty - trommer, korvokal |} == Diskografi == * 1964 – ''Five Live Yardbirds'' (konsert) * 1965 – ''Having a Rave Up'' * 1965 – ''For Your Love'' * 1966 – ''Roger the Engineer'' * 1966 – ''Over Under Sideways Down'' * 1966 – ''The Yardbirds'' * 1967 – ''Blow-Up'' * 1967 – ''Little Games'' * 1971 – ''Live Yardbirds! Featuring Jimmy Page'' (konsert) * 2003 – ''Live! Blueswailing July '64'' (konsert) * 2000 – ''Birdland'' * 2006 – ''Reunion Jam, Vol. II'' (konsert) * 2007 – ''Live at B.B. King's Blues Club'' (konsert) == Sjå òg == * [[:Kategori:The Yardbirds-songar|Songar av The Yardbirds]] == Kjelder == {{refopning}} * ''Denne artikkelen bygger på «[[:en:The Yardbirds|The Yardbirds]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 2. april 2009.'' ** ''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' * Yardbirds (John Platt, Chris Dreja, Jim McCarty) Sidgwick & Jackson, 1983 ISBN 0-283-98982-3 * Yardbirds : The Ultimate Rave-Up (Greg Russo) Crossfire Publications 1997 ISBN 0-9648157-8-8 * The Yardbirds (Alan Clayson) Backbeat Books 2002 ISBN 0-87930-724-2 {{fotnoteliste}} {{refslutt}} == Bakgrunnsstoff == * [http://www.theyardbirds.com/ Offisiell nettside] * [http://www.angelfire.com/rock3/yardbird_sect/ The Yardbird Sect] * [http://www.themarqueeclub.net/the-yardbirds The Yardbirds og The Marquee Club] {{The Yardbirds}} {{Autoritetsdata}} {{DEFAULTSORT:Yardbirds, The}} [[Kategori:Musikkgrupper frå 1960-talet]] [[Kategori:Beat-grupper]] [[Kategori:Bluesrock-grupper]] [[Kategori:Eric Clapton]] [[Kategori:Musikkgrupper skipa i 1963]] [[Kategori:Rock and Roll Hall of Fame]] [[Kategori:Engelske psykedeliske rockegrupper]] [[Kategori:The Yardbirds]] j5m69a7aezsdzlo74qggakjdmxbhlct 0 143894 3399208 2814788 2022-08-18T03:26:21Z 2403:5802:180D:1:CCD:CC4E:49C0:2A4E /* Diskografi */ wikitext text/x-wiki {{Infoboks musikkartist| |bilete= The Bloodhound Gang.jpg |land= Collegeville, [[Pennsylvania]]</br>i [[USA]] |aktive år= [[1992]]– |sjanger= [[Alternativ rock]], [[humorrock]],</br>[[pønkrock]], [[raprock]] |medlemmer=Jimmy Pop Ali</br>DJ Q-Ball <small>(1995–)</small></br>Jared Hasselhoff <small>(1995–)</small></br>The Yin <small>(2006–)</small></br>Daniel P. Carter <small>(2009–)</small> |selskap=[[Universal Music Group]]/</br>[[Geffen Records]] |internettside= [http://www.bloodhoundgang.com/ www.Bloodhoundgang.com] }} '''Bloodhound Gang''' er ei USA-amerikansk [[alternativ rock|alternativ]]/ [[pønkrock]]-gruppe frå Collegeville i [[Pennsylvania]]. Gruppa er ihopsett av dei noverande medlemmene Jimmy Pop Ali (vokal/ gitar), DJ Q-Ball (klaviatur), Jared Hasselhoff (bassgitar), The Yin (trommer/ perkusjon) og Denial P. Cartier (gitar). Songtekstane deira inneheld ofte satire som omhandlar kontroversielle tema; til dømes sex, valdtekt og blodskam. ==Diskografi== * 1995 ''[[Use Your Fingers]]'' * 1996 ''[[One Fierce Beer Coaster]]'' * 2000 ''[[Hooray for Boobies]]'' * 2005 ''[[Hefty Fine]]'' * 2015 ''[[Hard-Off]]'' == Bakgrunnsstoff == * {{offisiell|http://www.bloodhoundgang.com/}} * {{Myspace|bloodhoundgang}} {{musikkspire}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Musikkgrupper frå 1990-talet]] [[Kategori:Musikkgrupper frå 2000-talet]] [[Kategori:Musikkgrupper skipa i 1992]] [[Kategori:USA-amerikanske rockegrupper]] s2gq21yeqoxxyf7n466psm0b13bfcq2 0 171498 3399216 3368809 2022-08-18T07:27:55Z Jarash 4492 /* Nesten heile Polen-Litauen okkupert og Brandenburg blandar seg inn */ Lwow -> [[Lviv]] wikitext text/x-wiki {{FiksHTML|start}} {{Infoboks militære konfliktar |konflikt=Karl Gustav-krigane |del av= [[Nordiske krigar]] |bilete=Tåget över bält2.jpg |bilettekst=[[Toget over Bält]] |dato= 1655&ndash;1660 |stad= [[Danmark]], [[Sverige]], [[Det polsk-litauiske samveldet]] |territorium=[[Skåne]], [[Halland]], [[Blekinge]], [[Bohuslän]] og [[Ven i Sverige|Ven]] vart svensk<br/>[[Hertugdømet Preussen]] vart ein suveren stat<br/>Suvereniteten til Sverige i [[Svensk Livland]] vart akseptert |resultat= Freden i [[Freden i Roskilde|Roskilde (1658)]] and [[Freden i København (1660)|København (1660)]] (Sverige og Danmark)<br/>[[Freden i Oliva]] (Sverige og Habsburg, Brandenburg, Polen-Litauen)<br/>Freden i [[Freden i Valiesar|Valiesar (1658)]] og [[Freden i Kardis|Kardis (1661)]] (Sverige og Russland) |part1= [[Fil:Flag of Sweden.svg|20px]] [[Det svenske imperiet|Sverige]]<br/>{{flaggikon|Brandenburg}} [[Brandenburg-Preussen]]<br/>[[Fil:Coat of arms of Transylvania.svg|20px]] [[Transylvania]] <br> [[Fil:Herb Viyska Zaporozkogo (Alex K).svg|20px]] [[Det kosakkiske hetmanatet|Ukrainske kosakkar]]<ref>Hrushevsky (2003), pp. 327ff.</ref> <br> [[Fil:Flag of Wallachia.svg|20px]] [[Valakia]] <br> [[Fil:Flag of Moldavia.svg|20px]] [[Moldavia]] |part2= [[Fil:Flag of Denmark.svg|20px]] [[Danmark–Noreg]]<br/>[[Fil:Counts of Habsburg Arms.svg|20px]] [[Habsburgmonarkiet]]<br />[[Fil:Chorągiew_królewska_króla_Zygmunta_III_Wazy.svg|22px]] [[Det polsk-litauiske samveldet|Polen-Litauen]]<br />[[Fil:Flag of Tsar of Moscow.jpg|20px]] [[Det russiske tsardømet|Russland]]<br/>{{flaggikon|Brandenburg}} [[Brandenburg-Preussen]]<br/>{{flagg|Dei sameinte Nederlanda}} |kommandant1= [[Fil:Flag of Sweden.svg|20px]] [[Karl X Gustav]] <br/>[[Fil:Flag of Sweden.svg|20px]] [[Arvid Wittenberg]] <br/>[[Fil:Flag of Sweden.svg|20px]] [[Magnus de la Gardie]]<br/>[[Fil:Flag of Sweden.svg|20px]] [[Carl Gustaf Wrangel]] <br/>[[Fil:Flag of Sweden.svg|20px]] [[Gustaf Otto Stenbock]] <br/>[[Fil:Flag of Sweden.svg|20px]] [[Per Brahe den yngre]] <br/>{{flaggikon|Brandenburg}} [[Fredrik Vilhelm I av Brandenburg|Fredrik Vilhelm I]] <br/>[[Fil:Coat of arms of Transylvania.svg|20px]] [[George II Rákóczi]] <br> [[Fil:Herb Viyska Zaporozkogo (Alex K).svg|20px]] [[oberst]] Zjdanovitsj |kommandant2= [[Fil:Flag of Denmark.svg|20px]] [[Fredrik III av Danmark|Fredrik III]]<br />[[Fil:Flag of Denmark.svg|20px]] [[Ulrik Frederik Gyldenløve]] <br /> [[Fil:Flag of Denmark.svg|20px]] [[Anders Bille]] † <br/> [[Fil:Flag of Denmark.svg|20px]] [[Iver Krabbe]] <br/>[[Fil:Flag of Tsar of Moscow.jpg|20px]] [[Aleksej av Russland]] <br/>[[Fil:Flag of Tsar of Moscow.jpg|20px]] [[Matvej Sjeremetev]] {{KIA}} <br/>[[Fil:Chorągiew_królewska_króla_Zygmunta_III_Wazy.svg|22px]] [[Jakob II Kasimir Vasa]] <br/>[[Fil:Chorągiew_królewska_króla_Zygmunta_III_Wazy.svg|22px]] [[Stefan Czarniecki]] <br/>[[Fil:Chorągiew_królewska_króla_Zygmunta_III_Wazy.svg|22px]] [[Janusz Radziwiłł (1612–1655)|Janusz Radziwiłł]] <br/>[[Fil:Chorągiew_królewska_króla_Zygmunta_III_Wazy.svg|22px]] [[Paweł Jan Sapieha]] <br/>[[Fil:Chorągiew_królewska_króla_Zygmunta_III_Wazy.svg|22px]] [[Stanisław Lanckoroński (hetman)|Stanisław Lanckoroński]] <br/>[[Fil:Chorągiew_królewska_króla_Zygmunta_III_Wazy.svg|22px]] [[Stanisław "Rewera" Potocki|Stanisław Potocki]] <br/>[[Fil:Chorągiew_królewska_króla_Zygmunta_III_Wazy.svg|22px]] [[Wincenty Korwin Gosiewski|Wincenty Gosiewski]] <br/>{{flaggikon|Brandenburg}} [[Fredrik Vilhelm I av Brandenburg|Fredrik Vilhelm I]] <br/>[[Fil:Counts of Habsburg Arms.svg|20px]] [[Raimondo Montecuccoli]] <br/>[[Fil:Counts of Habsburg Arms.svg|20px]] [[Jean-Louis Raduit de Souches]] |styrke1= |styrke2= |tap1= |tap2= }} {{FiksHTML|midt}} {{polsk-svenske krigar}} {{FiksHTML|midt}} {{dansk-svenske krigar}} {{FiksHTML|midt}} {{Karl Gustav-krigane}} {{FiksHTML|slutt}} '''Karl Gustav-krigane''' ([[1655]]–[[1660]], òg kalla ''den første nordiske krigen'', ''den andre nordiske krigen'' eller ''den vesle nordiske krigen'') vart utkjempa mellom [[Sverige]] og fiendane [[Det polsk-litauiske samveldet]] (1655–1660), [[Det russiske tsardømet|Russland]] ([[den russisk-svenske krigen 1656–1658|1656–1658]]), [[Brandenburg-Preussen]] (1657–1660), [[Habsburgmonarkiet]] (1657–60) og [[Danmark-Noreg]] ([[Karl X Gustavs første danske krig|1657-1658]] og [[Karl X Gustavs andre danske krig|1658–1660]]). [[Dei sameinte Nederlanda]] blanda seg ofte inn mot Sverige. I 1655 invaderte og okkuperte [[Karl X Gustav av Sverige]] det vestlege Polen-Litauen, den austlege halvdelen var [[den russisk-polske krigen 1654–1667|alt okkupert av Russland]]. Den raske svenske framrykkinga vart i Polen kjend som '''[[Syndfloden i Polen|den svenske syndfloden]]'''. [[Storhertugdømet Litauen]] [[Kėdainiai-unionen|vart eit svensk len]], dei polsk-litauiske armeane overgav seg og den polske kognen [[Jakob II Kasimir Vasa]] flykta til [[habsburgarane]]. Kurfyrste [[Fredrik Vilhelm I av Brandenburg]] og [[Hertugdømet Preussen|hertug av Preussen]] støtta i starten godsa i [[Det kongelege Preussen]], men [[Königsberg-traktaten i 1656|allierte seg med Sverige]] i byte for Hertugdømet Preussen som eit svensk len. Jakob II Kasimir Vasa utnytta dei såre religiøse kjenslene til katolikkane som levde i dei protestantisk-okkuperte områda og organiserte dei polsk-litauiske militære leiarane i [[Tyszowce-forbundet]], og klarte slik å ta tilbake områda i 1656. Russland utnytta det svenske tilbakeslaget og [[den russisk-svenske krigen 1656–1658|erklærte krig mot Sverige]] og pressa inn i Litauen og [[Svensk Livland]]. Karl X Gustav gav så Fredrik Vilhelm I [[Labiau-traktaten|full suverenitet i Hertugdømet Preussen]] i byte mot militær støtte, og med [[Radnot-traktaten]] allierte han seg med [[Transilvania|transilvanske]] [[George II Rákóczi]] som invaderte Polen-Litauen frå søraust. Jakob II Vasa fann ein alliert i [[Leopold I av Habsburg]], og armeane hans kryssa inn i Polen-Litauen frå sørvest. Dette utløyste invasjonen til [[Fredrik III av Danmark]] av det svenske fastlandet våren 1657, i eit forsøk på å gjere opp for resultatet av [[Hannibalfeiden]] medan Sverige var oppteken andre stader. Brandenburg forlet alliansen med Sverige då dei fekk full suverenitet over Hertugdømet Preussen av den polske kongen med freden i [[freden i Wehlau|Wehlau]] og [[freden i Bromberg|Bromberg]]. Fredrik III sin krig mot Sverige gav Karl X Gustav årsak til å forlate stillstanden i Polen-Litauen og kjempe mot Danmark i staden. Etter å ha marsjert armeen sin vestover og [[toget over Bält|gjort ei farleg kryssing av dei islagde sunda]] over til Danmark vinteren 1657/58, overraska han ein uførebudd Fredrik III på dei danske øyane og tvinga han til å overgje seg. Med [[freden i Roskilde]] måtte Danmark seie frå seg alle dei danske provinsane i det som i dag er Sør-Sverige. Den anti-svenske alliansen hadde samstundes nøytralisert den transilvanske armeen og dei polske styrkane herja [[Svensk Pommern]]. I 1658 bestemte Karl X Gustav at i staden for å dra attende til dei svenske skansane i Polen-Litauen, skulle han heller angripe Danmark på ny. Denne gongen stod Danmark imot åtaket og den anti-svenske alliansen følgde Karl X Gustav til [[Jylland]] og Svensk Pommern. Gjennom 1659 forsvarte Sverige skansane sine i Danmark og på sørsida av [[Austersjøen]], dei allierte gjorde liten framgang og det vart forhandla fram ein fredsavtale. Då Karl X Gustav døydde i februar 1660, underteikna etterfølgjaren hans [[freden i Oliva]] med Polen-Litauen, Habsburg og Brandenburg i april og [[Freden i København i 1660|Freden i København]] med Danmark i mai. Sverige fekk helde dei fleste områda dei hadde fått i avtalen i Roskilde, Hertugdømet Preussen vart ein suveren stat, og elles gjekk områda stort sett tilbake til slik dei hadde vore før krigen starta. Sverige hadde alt underskrive ein våpenkvile med Russland i 1658, som førte fram til den endelege [[freden i Kardis]] i 1661. ==Namn== Av engelske, tyske, russiske og skandinaviske historikarar vert desse konfliktane ofte kalla [[den første nordlege krigen]].<ref name=Frost13>Frost (2000), s.13</ref> Uttrykket «den andre nordiske krigen», vart gjeven av polske historikarar (''Druga Wojna Północna''), og har seinare vorte mykje nytta på tysk og engelsk òg.<ref name=Frost13/> Eit anna namn på krigane er den vesle nordiske krigen,<ref>Lloyd (1970), s. 172,176</ref>, som derimot òg kan vise til krigen i 1741-1743. I Polen vert [[Syndefloden i Polen|«Syndefloden»]] nytta om krigen, men dette omgrepet vert òg nytta om andre krigar mot [[Sverige]], [[Brandenburg]], Russland, [[Transilvania]] og [[kosakkar|kosakkane]]. ==Bakgrunn== I 1648 enda [[freden i Westfalen]] [[trettiårskrigen]], der [[Det svenske imperiet]] oppstod som ei ny stor europeisk stormakt i lag med [[Frankrike]]. I [[Hannibalfeiden]], som var ein del av trettiårskrigen, hadde Sverige slått den tidlegare baltiske stormakta Danmark. Sverige hadde vore i fred med Russland sidan [[freden i Stolbovo]] hadde enda [[den ingermanlandske krigen]] i 1617.<ref>Anisimov (1993), s.52</ref> Sverige hadde vore i krig med [[Det polsk-litauiske samveldet]] sidan [[den polsk-svenske krigen 1626–1629]], som vart enda med fleire fornya fredsavtalar ([[freden i Altmark|Altmark]], [[freden i Stuhmsdorf|Stuhmsdorf]]).<ref name=Press401>Press (1991), s.401</ref> [[Fil:Schultz John Casimir Vasa.jpg|mini|venstre|[[Jan II Kasimir av Polen]]]] På den andre sida hadde samveldet, under kong [[Jan II Kasimir av Polen]] sidan 1648 opplevd ei krise både som følgje av det [[kosakk]]iske [[Khmelnytski-opprøret]] i søraust og ein handlingslamma administrasjon på grunn av indre stridar i adelen, mellom anna feidar mellom kongen og [[hetmanar i Det polsk-litauiske samveldet|den litauiske hetmanen]] [[Janusz Radziwiłł (1612–1655)|Janusz Radziwiłł]] og feidar mellom [[sejm]]ikar som hadde krangla sidan eit [[liberum veto]] i 1652. Samveldet mangla derfor eit godt forsvar.<ref>Frost (2000), s.163</ref> I januar 1654 vart den antipolske [[Pereiaslav-alliansen]] signert mellom den opprørske kosakk-hetmanen [[Bohdan Khmelnytskij]] og [[Aleksej av Russland]], som hadde kontroll over ein velutrusta arme som var i ferd med å moderniserast.<ref>Frost (2000), s.164</ref> I 1654, då [[Karl X Gustav av Sverige|Karl X Gustav]] etterfølgde syskenbarnet [[Kristina av Sverige|Kristina]] på den [[Sverige|svenske]] trona, [[den russisk-polske krigen (1654–1667)|rykte dei russiske styrkane inn i det uverna Samveldet]], og ved å dra nordaustover hamna dei nær dei svenske interesseområda vest kysten av Austersjøen.<ref>Frost (2000), s.166</ref> Sverige såg den store suksessen russarane hadde, og valde å blande seg inn for å verne den protestantiske folkesetnaden i Polen. Sverige hadde eit tett band til fyrsten av Transilvania og hadde som mål å slå katolikkane i Polen. Sverige fekk òg opprøret i [[Det kosakkiske hetmanatet]], som stod i sterk opposisjon til det polske styret, på si side, og dei lovde militær støtte om kosakkane ville bryte med russarane.<ref>Hrushevsky (2003), s. 327</ref> [[Bohdan Khmelnytskij]] sende eit tokt leia av oberst [[Halytsjyna]], som snart kom attende på grunn av mytteri i eigne rekker. Leiaren av hetmanatet deltok ikkje i handlinga på grunn av dårleg helse. Sverige var på denne tida eit ekspansivt imperium med ein arme forma for å [[Bellum se ipsum alet|oppretthalde inntektene i dei okkuperte områda]]. Dei var klar over at eit direkte åtak på kjerneområdet i Russland kunne føre til ein dansk-polsk-russisk allianse. Sverige vart hindra frå å danne ein svensk-polsk allianse då Jan II Kasimir nekta å droppe kravet om den svenske krona og fordi den polsk-litauiske adelen ikkje ønskte å avstå territorium og makt som ein allianse med Sverige ville koste dei.<ref>Frost (2000), pp.166-167</ref><ref name=Oakley85>Oakley (1992), s.85</ref> Dei siste forhandlingane i [[Lübeck]] i februar 1655 enda utan resultat.<ref name=Oakley85/> Sverige gjekk derfor for eit åtak på Det polsk-litauiske samveldet for å kome fienden i forkjøpet og okkupere dei tilgjengelege områda før russarane.<ref>Frost (2000), s.167</ref> ==Det svenske felttoget i Det polsk-litauiske samveldet== [[Fil:King Charles X Gustavus (Sébastien Bourdon) - Nationalmuseum - 19702.tif|mini|venstre|150px|[[Karl X Gustav av Sverige]]]] [[Fil:Arvid Wittenberg porträtterad 1649 av Matthäus Merian dy.jpg|venstre|mini|150px|[[Arvid Wittenberg]]]] Dei svenske styrkane gjekk inn i Polen-Litauen frå [[Svensk Pommern]] i vest og [[Livland]] i nord.<ref name=Oakley85/><ref name=Frost168>Frost (2000), s.168</ref> [[Militær divisjon|Divisjonen]] på den vestre flanken bestod av 13&nbsp;650 mann og 72 kanonar kommandert av [[Arvid Wittenberg]] og gjekk inn i Polen den 21. juli 1655 iog ein annan arme på 12&nbsp;700<ref name=Frost168/> til 15&nbsp;000<ref name=Oakley85/> mann kommandert av [[Karl X Gustav av Sverige|Karl X Gustav]] følgde i august, medan divisjonen på den nordlege flanken bestod av 7&nbsp;200 mann kommandert av [[Magnus de la Gardie]], som alt hadde erobra [[Dünaburg]] med dei den 12. juli.<ref name=Frost168/> På vestfronten møtte Wittenberg ein polsk hær på 13&nbsp;000 mann, i tillegg til 1400 bondeinfanteristar. Adelen i [[Stor-Polen]] var klar over den militære overmakta til den veltrente svenske armeen, og overgav seg til Wittenberg den 25. juli i [[Ujscie]] etter [[slaget ved Ujście]], og sverja så lojalitet til svenskekongen. Wittenberg oppretta ein garnison i [[Poznan]] (Posen).<ref name=Frost168/> På nordfronten signerte den litauiske hetmanen [[Janusz Radziwiłł (1612–1655)|Janusz Radziwiłł]] [[freden i Kėdainiai]] med Sverige den 17. august 1655, og plasserte [[storhertugdømet Litauen]] under svensk vern. Sjølv om Radziwiłł hadde forhandla med Sverige før, under striden sin med den polske kongen, oppretta Kėdainiai eit krav om at dei to delane av samveldet, Polen og Litauen, ikkje skulle måtte kjempe mot kvarandre.<ref name=Frost168/> Delar av den litauiske armeen gjekk derimot imot avtalen og danna eit forbund leia av magnaten [[Paweł Jan Sapieha]] i [[Virbalis|Wierzbołów]].<ref name=Frost170>Frost (2000), s.170</ref> [[Fil:Jan Pawel Sapieha.jpg|mini|150px|[[Paweł Jan Sapieha]]]] [[Fil:Stanisław Rewera Potocki.JPG|mini|venstre|150px|[[Stanisław «Rewera» Potocki]]]] Den 24. august slo Karl X Gustav seg saman med styrken til Wittenberg. Den polske kongen [[Jan II Kasimir av Polen]] forlet [[Warszawa]] same månad for møte den svenske armeen i vest, men etter nokre småkampar med den svenske fortroppen, trekte dei sørover til [[Krakow]].<ref name=Frost168/> Den 8. september okkuperte Karl X Gustav Warszawa, vendte så sørover for å møte den polske kongen. Kongane møttest i [[slaget ved Żarnów]] den 16. september, som med det neste møtet i [[slaget ved Wojnicz]] den 3. oktober, enda med siger for Sverige. Jan II Kasimir vart driven i [[eksil]] til [[Schlesien]], medan Krakow vart overgjeve til Karl X Gustav den 19. oktober.<ref name=Frost169>Frost (2000), s.169</ref> Den 20. oktober vart ein ny avtale ratifisert ved [[Kėdainiai]] i nord. [[Kėdainiai-unionen]] samla Litauen med Sverige, og Radziwiłł annerkjende Karl X Gustav som storhertug av Litauen.<ref name=Frost168/> Dei neste dagane overgav det meste av den polske armeen seg til Sverige. Den 26. oktober overgav Koniecpolski seg med 5385 mann nær Krakow, den 28. oktober overgav [[feltkronhetman]] [[Stanisław Lanckoroński (hetman)|Stanisław Lanckoroński]] og [[storkornhetman]] [[Stanisław «Rewera» Potocki]] seg med 10&nbsp;000 mann, og 31. oktober hæren ved [[Mazovia]] etter [[Slaget ved Nowy Dwór Mazowiecki|slaget ved Nowy Dwór]].<ref name=Frost169/> ==Nesten heile Polen-Litauen okkupert og Brandenburg blandar seg inn == [[Fil:Territorial changes of Poland 1655.jpg|mini|Tilnærma utstrekking av det svensk-okkuperte (lyst blått) og russisk-okkuperte (lyst grønt) Polen-Litauen]] Samstundes hadde russiske og kosakkiske styrkar okkupert det austlege av Det polsk-litauiske samveldet så langt som til [[Lublin]], med berre [[Lviv]] (Lemberg) framleis under polsk-litauisk kontroll.<ref name=Frost169/> Seint i oktober drog Karl X Gustav nordover og forlet Wittenberg i Krakow med ein mobil styrke på 3&nbsp;000 svenske og 2&nbsp;000 polske soldatar, i tillegg til mange soldatar spreidd rundt i garnisonane, for å ta kontroll over den sørlege delen av det svensk-okkuperte samveldet.<ref name=Frost172>Frost (2000), s.172</ref> I nord hadde adelen i [[Det kongelege Preussen]] signert ein forsvarsallianse med [[Kurfyrstedømet Brandenburg]] den 12. november i [[Rinsk-traktaten]], som tillet brandenburgske garnisonar. [[Danzig]] (Gdansk), [[Toruń|Thorn]] (Torun) og [[Elbląg|Elbing]] (Elblag) deltok ikkje i avtalen,<ref name=Press401/><ref name=Frost171>Frost (2000), s.171</ref> og Thorn og Elbing overgav seg til Sverige. Med [[Königsberg-traktaten i 1656|Königsberg-traktaten]] frå 17. januar 1656, tok [[Fredrik Vilhelm I av Brandenburg]] og hertug av Preussen [[Hertugdømet Preussen]], eit tidlegare polsk len, som eit len frå Karl X Gustav. Dei brandenburgske garnisonane i Det kongelege Preussen vart trekte attende, og då [[Malbork|Marienburg]] (Malbork) overgav seg i mars, var Danzig den einaste byen som ikkje var under svensk kontroll.<ref name=Frost171/> Den raske svenske invasjonane og okkupasjonen av dei polsk-litauiske områda vart i Polen kjend som «(den svenske) syndefloden».<ref name=Press402>Press (1991), s.402</ref><ref>Frost (2004), s.3</ref><ref>Oakley (1992), s.94</ref><ref>Kozicki & Wróbel (eds.) (1996), s.107</ref> ==Polen-Litauen kjem attende== [[Fil:Tyszowiecka Confederation 1655.jpg|mini|venstre|[[Tyszowce-forbundet]]]] [[Fil:Battle of Warka 1656.JPG|mini|[[Slaget ved Warka]]]] «Syndefloden»<ref name=Press402/> og religiøse skilnader mellom hovudsakleg protestantiske svenskar og hovudsakleg katolske polakkar,<ref name=Frost170/><ref name=Press402/> førte til mishandling og mord av den katolske prestestanden og munkar, samt at katolske kyrkjer og kloster vart plyndra. Dette førte til motstandsrørsler i dei svensk-okkuperte områda. Ein geriljastyrke gjekk til åtak på ein liten svensk garnison ved [[Koscian]] i oktober 1655 og tok livet av [[Fredrik av Hessen-Eschwege|Fredrik av Hessen]], svogeren til den svenske kongen. Den paulinske klosteret [[Jasna Góra]] i [[Częstochowa]] [[Omleiringa av Jasna Góra|klarte å motstå ei svensk omleiring]] frå november 1655 til januar 1656.<ref name=Frost170/> Den 20. november vart det sendt ut eit manifest i [[Opole]] (Oppeln) som oppfordra folket til motstand og at Jan II Kasimir måtte kome attende,<ref name=Frost171/> og i desember tok ein bondestyrke [[Nowy Sącz]].<ref name=Frost170/> Den 29. desember vart motstandsrørsla [[Tyszowce-forbundet]] oppretta av Lanckoroński og Potocki, og 1. januar 1656 kom Jan II Kasimir attende frå eksil. Seint i januar vart [[Stefan Czarniecki]] med i forbundet, og i februar hadde dei fleste polske soldatane som hadde vore i svensk teneste sidan oktober 1655 skifta side.<ref name=Frost171/> Karl X Gustav, med ein styrke på 11&nbsp;000 hestar, reagerte med å følgje etter styrken til Czarniecki på 2400 mann, møtte dei og slo han i [[slaget ved Gołąb]] i februar 1656.<ref name=Frost172/> Karl X Gustav meinte så å ta Lwow, men framrykkinga hans vart stogga ved [[slaget ved Zamość]], der han nesten vart omringa av den voksande polsk-litauiske armeen under Sapieha og Czarniecki, og berre så vidt klarte å rømme den 5. og 6. april gjennom linjene til Sapieha under [[slaget ved Sandomierz]]. Han mista då alt utstyr og artilleri. Ein svensk støttestyrke under [[Fredrik av Baden]] vart øydelagd av Czarniecki den 7. april i [[slaget ved Warka]].<ref name=Frost173>Frost (2000), s.173</ref> Same månad erklærte Jan II Kasimir med [[Lwów-eida]] [[Jomfru Maria]] som dronning av Polen, og lovde å gjere det godt at for bondestanden om han fekk attende kontrollen.<ref name=Frost171/> ==Brandenburgsk-svensk allianse og russisk krig mot Sverige== [[Fil:Magnus Gabriel De la Gardie (ur Svenska Familj-Journalen).png|mini|150px|[[Magnus de la Gardie]]]] [[Fil:Alexis_I_of_Russia_(Hermitage).jpg|mini|venstre|150px|[[Aleksej av Russland]]]] {{detaljar|den russisk-svenske krigen 1656–1658}} Den 25. juni 1656 inngjekk [[Karl X Gustav]] ein allianse med Brandenburg: [[Marienburg-traktaten]] gav [[Stor-Polen]] til Fredrik Vilhelm I i byte mot militær støtte. Medan den brandenburgske kurfyrsten var ute av det svenske vasallforholdet i Stor-Polen, vart han verande ein svensk vasall for [[Hertugdømet Preussen]].<ref name=Press402/><ref name=Frost173/> Brandenburgske garnisonar erstatta svenske i Stor-Polen, som forsterka armeen til Karl X Gustav.<ref name=Frost174>Frost (2000), s.174</ref> Den 29. juni [[Omleiringa av Warszawa i 1656|vart Warszawa storma av Jan II Kasimir]], som hadde stilt opp ein styrke på 28&nbsp;500 soldatar og ein adeleg arme på 18&nbsp;000 til 20&nbsp;000.<ref name=Frost173/> Deretter deltok Brandenburg aktivt i krigen på svensk side, og fekk Jan II Kasimir av Polen til å uttale at no når tatarane hans alt hadde svenskane til frokost, så skulle han no ta Fredrik Vilhelm I i varetekt, der verken sola eller månen skein.<ref name=Press402/> Alt i mai 1656 erklærte [[Aleksej av Russland]] krig mot Sverige, og tok nytte av at Karl var fastbunden i Polen, og at Livland, [[Estland]] og [[Ingermanland]] berre var sikra av ein livisk arme på 2200 infanteristar og 400 dragonar, [[Magnus de la Gardie]] sine 7&nbsp;000 mann i Preussen og 6&nbsp;933 mann spreidde rundt i garnisonane langs den austlege Austersjøkysten. Aleksej invaderte Livland i juli med 35&nbsp;000 mann og tok [[Dünaburg]].<ref name=Frost176>Frost (2000), s.176</ref> Seint i juli vart Danzig forsterka av ein nederlandsk garnison, og ein samla dansk og nederlandsk flåte heva blokaden av Danzig som Karl X Gustav hadde innført.<ref name=Frost175>Frost (2000), s.175</ref> Den 28. til 30. juli klarte ein samla brandenburgsk-svensk arme å slå den polsk-litauiske armeen i [[slaget ved Warszawa i 1656|slaget ved Warszawa]],<ref name=Press402/><ref name=Frost174>Frost (2000), s.174</ref> og tvinga Jan II Kasimir til å trekkje seg attende til [[Lublin]]. I August tok armeen til Aleksej liviske [[Kokenhausen]] (Koknese), kringsette [[Riga]] og [[Dorpat]] (Tartu) og raida Estland, Ingermanland og [[Kexholm]].<ref name=Frost177>Frost (2000), s.177</ref> [[Fil:Lemke Skirmish with Polish Tatars.png|mini|[[Slaget ved Warszawa i 1656|Slaget ved Warszawa]]]] Den 4. oktober storma Jan II Kasimir [[Łęczyca]] i Stor-Polen, før han sette retning mot Det kongelege Preussen,<ref name=Frost178>Frost (2000), s.178</ref> og den 8. oktober køyrde [[Wincenty Korwin Gosiewski]] med 12&nbsp;000 til 13&nbsp;000 litauiske og krim-tatarske kavaleristar over ein brandenburgsk-svensk styrke i [[slaget ved Prostken]] i [[Hertugdømet Preussen]].<ref name=Frost177178>Frost (2000), s.177-178</ref> Gosiewski raida så Hertugdømet Preussen, brende 13 byar og 250 landabyar, i eit felttog som gjekk inn i folkesegnene på grunn av dei høge dødstala og dei mange fangane som vart bortført til [[Krimhalvøya]].<ref name=Frost178/> Den 22. oktober vart Gosiewski slått av ein svensk styrke i [[slaget ved Philipowo]] og vendte attende til Litauen.<ref name=Frost178/> Same dag overgav den kringsette Dorpat seg til Aleksej, medan [[Omleiringa av Riga i 1656|den russiske omleiringa av svenske Riga vart heva]].<ref name=Frost177/> Jan II Kasimir tok samstundes [[Bromberg]] (Bydgoszcz) og [[Konitz]] i Det kongelege Preussen, og frå 15. november 1656 og fram til februar 1657 var han i [[Danzig]], der ei [[Omleiringa av Danzig 1655–1660|svensk omleiring]] måtte [[Elbing-traktaten|avsluttast etter at nederlendarane blanda seg inn]], berre 55&nbsp;km frå leiren til Karl X Gustav i [[Elbląg|Elbing]].<ref name=Frost178/> ==Svensk-brandenburgsk-transilvansk allianse og fred med Russland== [[Fil:Jerzy II Rakoczy.jpg|mini|venstre|150px|[[Georg II Rákóczi]]]] Med [[Labiau-traktaten]] den 20. november gav Karl X Gustav av Sverige Fredrik Vilhelm I av Brandenburg full suverenitet over Hertugdømet Preussen i byte for meir aktiv deltaking i krigen.<ref name=Frost178/><ref name=Press403>Press (1991), s.403</ref> Med [[Radnot-traktaten]] den 6. desember lovde Karl X Gustav å akseptere [[Georg II Rákóczi]] av [[Transilvania]] som konge av Polen og storhertug av Litauen mot at han gjekk inn i krigen.<ref name=Frost178/> Rákóczi gjekk inn i krigen i januar 1657,<ref name=Frost178/><ref name=Press403/> og gjekk inn i samveldet med ein styrke på 25&nbsp;000 transilvanske, valakiske og moldoviske menn og 20&nbsp;000 kosakkar som braut den polske [[Omleiringa av Kraków i 1657|omleiringa av Krakow]] før dei møtte Karl X Gustav, som hadde ført ein svensk-brandenburgsk arme sørover. Månaden etter spelte denne allierte styrken katt og mus med polsk-litauiske styrkar, og flytta rundt i heile samveldet utan store trefningar, bortsett frå erobringa av [[Brest i Kviterussland|Brest]] av Karl X Gustav i mai, og plyndringa av [[Warszawa]] av Rákóczi og [[Gustaf Otto Stenbock]] den 17. juni.<ref name=Frost178/> [[Fil:Benjamin von Block 001.jpg|mini|150px|[[Leopold I av Habsburg]]]] På grunn av indre konfliktar hos [[Det kosakkiske hetmanatet|kosakkane]], deltok praktisk talt ikkje [[Det kosakkiske hetmanatet]] i krigen. Utsliten etter tidlegare felttog og eit ønske om at [[Bohdan Khmelnytskij]] skulle bryte med Sverige, signerte til slutt Aleksej av Russland [[våpenkvilen i Vilna]] eller Niemież med Det polsk-litauiske samveldet, og møtte ikkje den svenske armeen i store slag gjennom 1657, sjølv om han framleis forsterka armeane sine i Livland. Den 18. juni slo ein svensk styrke ein russisk arme på 8&nbsp;000 mann kommandert av Matvej V. Sjeremetev i [[Slaget ved Walk]] ved [[Valga i Estland|Walk]] (Valga). Tidleg i 1658 vart Sverige og Russland samde om ein våpenkvile,<ref name=Frost177/> som førte fram til [[freden i Valiesar]] (Vallisaare, 1658) og [[freden i Kardis]] (Kärde, 1661). [[Den russisk-polske krigen (1654–1667)|Den russiske krigen mot Polen-Litauen]] heldt fram i 1658.<ref name=Frost183>Frost (2000), s.183</ref> ==Austerriksk-brandenburgsk-polsk-litauisk allianse og danske felttog i Sverige== [[Fil:Frans Luycx - Frederick William, Elector of Brandenburg, at three-quarter-length.jpg|mini|venstre|150px|[[Fredrik Vilhelm I av Brandenburg]]]] [[Fil:Prussia during the Second Northern War.png|mini|Territorialendringar etter [[freden i Wehlau-Bromberg]], samanlikna med grensene før krigen (1654) og freden i [[freden i Königsberg i 1656|Königsberg (januar 1656)]] og [[freden i Labiau|Labiau (november 1656).]]]] Som Sverige, såg òg Jan II Kasimir etter allierte for å bryte stillstanden i krigen. Den 1. desember 1656 signerte han ein allianse med [[Ferdinand III av Habsburg]] i [[Wien]],<ref name=Press402/><ref name=Frost179>Frost (2000), s.179</ref> som i røynda var meir ei erklæring frå Ferdinand III om å forhandle fram ein fred enn lovnad om militær støtte. Avtalen tredde ikkje i kraft før Ferdinand døydde den 2. april 1657. Avtalen vart fornya og endra den 27. mai av etterfølgjaren til Ferdinand, [[Leopold I av Habsburg]],<ref name=Press403/><ref name=Frost179>Frost (2000), s.179</ref> som i Wien gjekk med på å støtte Jan II Kasimir med 12&nbsp;000 soldatar, kosta av Polen, mot at Leopold fekk Krakow og Posen i pant. Då denne meldinga kom ut erklærte [[Fredrik III av Danmark]] med ein gong krig mot Sverige og i juni gjekk den austerrikske armeen inn i Det polsk-litauiske samveldet frå south,<ref name=Frost179/> og stabiliserte samstundes situasjonen i Sør-Polen.,<ref name=Press403/> medan Danmark gjekk til åtak på svenske [[Bremen-Verden]] og vendte seg mot [[Jämtland]] og [[Västergötland]] i juli.<ref name=Frost179/> Då Karl X Gustav forlet Samveldet og sette vestover for å slå attende mot danskane, braut den svensk-brandenburgsk-transilvanske alliansen saman. Rákóczi av Transilvania klarte ikkje å stå imot dei samla austerrikske og polsk-litauiske styrkane utan støtte frå svenskane, og etter ei forfølging inn i [[Ukraina]] vart han omringa og tvungen til å kapitulere, medan resten av den transilvanske armeen vart slått av tartarane.<ref name=Frost179/> Brandenburg skifta side mot at Polen trekte attende kravet om [[Hertugdømet Preussen]], og erklærte Fredrik Vilhelm I som den einaste suvereniteten av hertugdømet med freden i [[freden i Wehlau|Wehlau]] den 19. september og [[freden i Bromberg|Bromberg]] den 6. november.<ref name=Press403/><ref name=Frost179/> I tillegg til dei nemnde avtalane sikra Brandenburg [[landa Lauenburg og Bütow]] ved grensa til [[provinsen Pommern (1653-1815)|Brandenburgske Pommern]], medan [[bispedømet Ermeland]] vart gjeven attende til Polen.<ref name=Press403/> ==Danmark og Pommern== {{detaljar|Karl X Gustavs første danske krig|Karl X Gustavs andre danske krig}} [[Fil:Frederik 3.jpg|mini|venstre|[[Fredrik III av Danmark]]]] Åtaket til [[Fredrik III av Danmark]] i juni 1657 var eit forsøk på å ta attende [[den andre freden i Brömsebro i 1645|områda dei tapte i 1645]], og gav Karl X Gustav høvet til å forlate stillstanden på den polsk-litauiske slagmarka. Med 9&nbsp;950 hestar og 2&nbsp;800 fotsoldatar, marsjerte han gjennom [[Pommern]] og [[Mecklenburg]]. I [[Holstein]] vart den svenske styrken delt og [[Carl Gustav Wrangel]] drog vestover for å reinske [[Bremen-Verden]] og Karl X Gustav drog nordover for reinske [[Jylland]].<ref name=Frost179/> Då dei hadde oppnådd desse måla, flytta Karl X Gustav i september seg til den svenske hamnebyen [[Wismar]] og sende marinen sinn ut i det uavgjorte slaget ved [[Møn]].<ref name=Frost180>Frost (2000), s. 180</ref> Samstundes herja dei polske styrkane leia av general [[Stefan Czarniecki]] sørlege område av [[Svensk Pommern]], og øydela og plyndra [[Pasewalk]], [[Gartz ved Oder]] og [[Penkun]].<ref name=Buchholz273ff>Buchholz (1999), s.273ff</ref> Dei allierte frå Habsburg og Brandenburg var motvillige til å slå seg saman med Czarniecki, og mot ønsket til Jan II Kasimir valde dei å ikkje ta krigen til [[Det tysk-romerske riket]] i frykt for ein ny [[trettiårskrigen|trettiårskrig]].<ref name=Frost180/> [[Fil:Tåget över bält av lemke.jpg|mini|Det svenske [[toget over Storebælt]]]] Den strenge vinteren 1657/58 hadde tvunge den dansk-norske flåten til hamn, og [[Storebælt|Store]]- og [[Lillebælt]], som skilde dei danske øyane frå fastlandet, var islagd. Etter å ha nådd [[Jylland]] frå sør, føretok den svenske armeen på 7000 mann [[toget over Storebælt]]; den 9. februar 1658 kryssa dei Lillebælt og øya [[Funen]] (Fyn) vart erobra på få dagar, like etter tok dei [[Langeland]], [[Lolland]] og [[Falster]]. Den 25. februar kryssa den svenske armeen Storebælt til [[Sjælland]] med den danske hovudstaden [[København]]. Sjølv om berre 5&nbsp;000 mann klarte å krysse sunda, var det svenske åtaket fullstendig uventa, og Fredrik III måtte overgje seg og signere den ufordelaktige [[freden i Roskilde]] den 26. februar 1658.<ref name=Frost180/> Sverige hadde vunne den mest prestisjefylte sigeren sin, og Danmark hadde lidd eit dyrt nederlag.<ref>[http://www.sydsverige.dk/?pageID=321 Roskildefreden (1658)]</ref> Danmark vart tvungen til å gje frå seg provinsane [[Skåne]], [[Halland]], [[Blekinge]] og øya [[Bornholm]]. Halland hadde alt vore under svensk kontroll sidan signeringa av [[den andre freden i Brömsebro i 1645|freden i Brömsebro]] i 1645, men dei vart no svenske område på ubestemt tid. Danmark måtte òg gje frå seg den norske provinsen [[Trøndelag]] til Sverige. Dei svenske områda i Polen hadde vorte reduserte til nokre byar i [[Det kongelege Preussen]], mellom anna [[Elbląg|Elbing]], [[Malbork|Marienburg]] og [[Toruń|Thorn]]. Med Transilvania nøytralisert og Brandenburg fall frå, var ikkje stillinga til Karl X Gustav i regionen lenger sterk nok til å oppnå målet hans, å få Det kongelege Preussen på permanent basis. Han vart ytterlegare pressa militært av ei austerriksk-polsk kringsetting av Thorn i juli 1658, og diplomatisk då han vart oppfordra av [[Frankrike]] om å gå for fred.<ref name=Frost180/> Frankrike ønskte ikkje å blande seg inn militært, og Sverige hadde ikkje råd til å bryte [[freden i Westfalen]] med å gå til åtak på dei habsburgske og brandenburgske områda i [[Det tysk-romerske riket]], som truleg ville ha drive fleire tyskarar inn i den antisvenske alliansen. Karl X Gustav valde derfor å gå til åtak på Danmark på ny.<ref name=Frost181>Frost (2000), s. 181</ref> Då danskane trenerte og utsette nokre av vilkåra i freden i Roskilde om å gje forsyningar og ikkje blokkere utanlandske flåtar frå å kome inn i Austersjøen, og då halvparten av dei 2&nbsp;000 danske soldatane som i følgje Roskilde-avtalen måtte gå inn i svensk teneste deserterte, sette svenskekongen ut frå [[Kiel]] med ein styrke på 10&nbsp;000 mann den 16. august. Då alle venta at han skulle dra mot Det kongelege Preussen, gjekk han i land på Sjælland den 17. august og sette av stad mot [[København]],<ref name=Frost181/> som var forsvart av 10&nbsp;650 danskar og 2&nbsp;000 nederlendarar. Denne gongen overgav derimot ikkje byen seg, og ei lang kringsetting følgde. Då svenskane tok [[Kronborg]] i september, kontrollerte dei begge sidene av [[Øresund]], men i november braut ein nederlandsk flåte den svenske blokkaden i Købnehavn i [[slaget i Øresund]].<ref name=Frost182>Frost (2000), s. 182</ref> Samstundes hadde den antisvenske alliansen sendt ein arme til Danmark for å møte Karl X Gustav med ein styrke på 14&nbsp;500 brandenburgarar kommandert av [[Fredrik Wilhelm av Brandenburg|Fredrik Wilhelm I]], 10&nbsp;600 austerrikarar kommandert av [[Raimondo Montecuccoli]], og 4&nbsp;500 polakkar kommandert av Czarniecki. I januar 1659 stod dei allierte styrkane ved [[Fredriksodde]] i [[Kolding]] og på [[Als]]. Karl X Gustav prøvde seg med eit avgjerande åtak på København den 21. og 22. februar, men vart driven attende.<ref name=Frost182/> ==Sverige forskansa== [[Fil:Jean-Louis Raduit de Souches.jpg|mini|175px|venstre|[[Jean-Louis Raduit de Souches]]]] I 1659 var krigen prega av at dei svenske styrkane forsvarte skansane sine på sørsida av Austersjøen mot åtak frå dei allierte. Ein samla styrke på 17&nbsp;000 austerrikarar og 13&nbsp;000 brandenburgarar<ref name=Frost182/> leia av general Jean-Louis Raduit de Souches invaderte [[Svensk Pommern]], tok og brende [[Greifenhagen]], tok øya [[Wollin]] og [[Dąbie i Szczecin|Damm]], kringsette [[Stettin]] og [[Greifswald]] utan suksess, men tok [[Demmin]] den 9. november. Motåtak vart utført av general [[Müller von der Lühnen]], som heva kringsettinga av Greifswald frå den brandenburgske kurfyrsten, og generalmajor [[Paul Wirtz i Svensk Pommern|Paul Wirtz]], som frå den kringsette Stettin klarte å ta eit brandenburgsk ammunisjonslager i [[Curau]] og tok det til [[Stralsund]]. Brandenburgarane trekte seg attende medan dei herja landsbygda dei passerte.<ref name=Buchholz273ff/> I dei okkuperte og annekterte danske provinsane, starta motstandsrørsler å presse svenske garnisonar. Etter eit opprør [[Karl Gustav-krigane og Noreg|tok nordmennene Trondheim]] seint i 1658. I [[Skåne]] og [[Sjælland]], utførte «''[[snaphaner]]''» leia av [[Lorenz Tuxen]] og [[Svend Poulsen]] («''[[Gøngehøvdingen]]''») eit bakhaldsåtak på svenske styrkar. Den svenske garnisonen på [[Bornholm]] vart tvungen til å overgje seg til danske opprørarar og kommandanten vart drepen.<ref name=Lockhart238>Lockhart (2007), s.238</ref> I Det kongelege Preussen hadde alt [[Toruń|Thorn]] fall i desember 1658, men [[Elbląg|Elbing]] og [[Marienwerder]] stod framleis. Den 24. november måtte Sverige forlate [[Fyn]] og [[Langeland i Danmark|Langeland]] etter nederlaget i [[slaget ved Nyborg]]. I januar 1660 hadde Sverige tapt den [[Livland|liviske]] festninga [[Mitau]].<ref name=Frost182/> Samstundes oppstod det konflikt i den antisvenske alliansen mellom Habsburg og Polen-Litauen då Habsburg kravde meir og meir krigsskatt utan å delta så mykje i krigen so Polen-Litauen hadde venta. Med den [[den russisk-polske krigen 1654–1667|den russisk-polske krigen]] i gang, vart dei fleste polsk-litauisk styrkane knytte opp i [[Ukraina]]. [[England]], [[Frankrike]] og [[Holland]] vart samde om eit brev i [[den første Haag-avtalen]], der dei oppfordra Sverige til å gjere fred med Danmark med vilkåra i Roskilde, og fredssamtalar med Frankrike som mellommann fann stad gjennom 1659.<ref name=Frost182/> ==Fred== [[Fil:Swedish Empire in Early Modern Europe (1560-1815).png|mini|Områda [[Det svenske imperiet]] fekk etter [[freden i Roskilde]] (i grønt) og [[freden i København i 1660]] (lys grønt). Karl Gustav-krigane markerte høgdepunktet på ''[[stormaktstida]]'' til Sverige.]] Karl X Gustav vart sjuk tidleg i 1660 og døydde 23. februar same året. Då svenskekongen døydde var eit av dei største hindra for fred borte og [[freden i Oliva]] vart signert med dei allierte Polen-Litauen, Habsburg og Brandenburg den 23. april. I Oliva ([[Oliwa]]) vart det gjort fred mellom [[Det svenske imperiet|Sverige]], [[Det polsk-litauiske samveldet]], [[Habsburg]]arane og [[Brandenburg-Preussen]]. Sverige vart akseptert som suveren i [[Svensk Livland]], Brandenburg vart akseptert som suveren i [[Hertugdømet Preussen]], og [[Jan II Kasimir Vasa]] trekte attende kravet sitt om den svenske krona, sjølv om han fekk ha tittelen sin resten av livet. Alle dei okkuperte områda skulle elles attende til statane som hadde dei før krigen starta.<ref name=Frost183>Frost (2000), s.183</ref> Danskane ønskte derimot ikkje fred etter at dei hadde byrja å syne suksess og sett svakheiter på den svenske sida. Nederlendarane trekte attende blokkaden sin, men vart snart overtydd av danskane i å støtte dei igjen. Franskmennene og engelskmennene støtta svenskane og situasjonen var igjen på kanten av ein ny storkrig. Den danske statsmannen [[Hannibal Sehested]] forhandla fram ein fredsavtale utan å direkte invovlere stormaktene og konflikten vart løyst med [[Freden i København i 1660|freden i København]], der Sverige måtte gje attende [[Bornholm]] og [[Trøndelag]] til Danmark.<ref name=Frost183/> Freden i 1660 oppretta dei politiske grensene mellom Danmark, Sverige og Noreg som har stått urørt fram til i dag. Russland var framleis involvert i [[den russisk-polske krigen 1654–1667]], og gjorde fred med Sverige i [[freden i Kardis]], som gav dei russisk-okkuperte svenske områda attende til [[Sverige]].<ref name=Frost183/> === Fredsavtalar === *[[Freden i Königsberg i 1656|Freden i Königsberg]]: Sverige og Brandenburg-Preussen (1656, erstatta av Bromberg og Oliva) *[[Freden i Bromberg]]: Brandenburg-Preussen og Polen-Litauen *[[Freden i Roskilde]]: Sverige og Danmark (1658, erstatta av København) *[[Freden i Oliva]]: Sverige og Brandenburg-Preussen, Habsburg og Polen-Litauen (1660) *[[Freden i København i 1660|Freden i København]]: Sverige og Danmark (1660) *[[Freden i Kardis]]: Sverige og Russland (1661) ==Kjelder== {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Second Northern War|Second Northern War]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 19. desember 2010.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' **{{cite book|last=Anisimov|first=Evgeniĭ Viktorovich|title=The reforms of Peter the Great: progress through coercion in Russia|editor=John Alexander|publisher=Sharpe|location=New York|year=1993|series=The New Russian history|isbn=1563240483}} **{{cite book |editor1-last= Buchholz |editor1-first= Werner |title= Pommern |year=1999 |publisher= Siedler |language=tysk|isbn= 3886807800}} **{{cite book|last=Frost|first=Robert I|title=After the Deluge. Poland-Lithuania and the Second Northern War, 1655-1660|publisher=Cambridge University Press|year=2004|series=Cambridge Studies in Early Modern History|isbn=0521544025}} **{{cite book|authorlink=Mykhailo Hrushevsky|last=Hrushevsky|first=Mykhailo|title=Illustrated History of Ukraine|chapter=Between Moscow and Sverige|publisher=BAO|location=Donetsk|year=2003|isbn=966-548-571-7|language=russisk}} **{{cite book|title=The Northern Wars. War, State and Society in Northeastern Europe 1558-1721|first=Robert I|last=Frost|publisher=Longman|year=2000|isbn=978-0-582-06429-4}} **{{cite book|last=Moote|first=Alanson Lloyd|title=The seventeenth century; Europe in ferment|publisher=Heath|year=1970}} **{{cite book|title=Historical dictionary of Poland, 966-1945 |editor1-last=Kozicki|editor1-first=Richard|editor2-last=Wróbel|editor2-first=Piotr|publisher=Greenwood Publishing Group|year=1996|isbn=0313260079}} **{{cite book|last=Lockhart|first=Paul Douglas|title=Denmark, 1513-1660. The rise and decline of a Renaissance monarchy|publisher=Oxford University Press|year=2007|isbn=0199271216}} **{{cite book|last=Oakley|first=Steward|title=War and peace in the Baltic, 1560-1790|publisher=Routledge|location=Abingdon - New York|year=1992|series=War in Context|isbn=0415024722}} **{{cite book|last=Press|first=Volker|title=Kriege und Krisen. Deutschland 1600-1715|publisher=Beck|location=Munich|year=1991|series=Neue deutsche Geschichte|volume=5|isbn=3406308171|language=tysk}} {{fotnoteliste|colwidth=30em}} {{refslutt}} {{Avtalar i Karl Gustav-krigane}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Karl Gustav-krigane]] [[Kategori:Nordiske krigar]] [[Kategori:Konfliktar i 1650-åra]] [[Kategori:Danske krigar]] [[Kategori:Polske krigar]] [[Kategori:Svenske krigar]] [[Kategori:Norske krigar]] [[Kategori:Litauiske krigar]] [[Kategori:Utvalde artiklar 2017]] 0cvikabal4vvac5pncsfrum6xc1pjyb 0 175880 3399173 3399131 2022-08-17T13:04:00Z Ranveig 39 wikitext text/x-wiki {{infoboks biografi}} '''Norman «Hurricane» Smith''' ({{levde|22. februar|1923|3. mars|2008|Smith, Norman}}) var ein [[England|engelsk]] musikar og [[plateprodusent]]. ==Biografi== Smith vart fødd i [[Edmonton i London|Edmonton]] i [[Middlesex]] og tente som [[Royal Air Force|RAF]]-glidepilot under [[den andre verdskrigen]]. Etter ei mislukka karriere som [[jazz]]musikar, starta Smith hos [[EMI]] som lydteknikar i 1959. Han var lydteknikar på alle innspelingane til [[The Beatles]] i EMI Studios fram til 1965 då EMI forfremma han frå lydteknikar til produsent. Det siste Beatles-albumet han spelte inn var ''[[Rubber Soul]]'',<ref>{{cite web|url=http://www.earcandymag.com/normansmith-book.htm|title=Norman Hurricane Smith - "The Sound of The Beatles"|publisher=Ear Candy|date=2006-03-01|accessdate=15. februar 2011}}</ref> og Smith var lydteknikar på nesten 100 Beatles-songar i alt.<ref>{{cite web|url=http://www.seth.com/bio_story18.html|title=A Ticket To Rye: My Afternoon with Beatles Engineer Norman Smith|author=Swirsky, Seth|date=2006-03-01|accessdate=15. februar 2011}}</ref> [[John Lennon]] gav Smith kallenamnet «Hurricane» og dette vart raskt fanga opp av dei andre Beatles-medlemmane. Dette var eit ironisk kallenamn, fordi Smith var særs roleg og aldri let seg vippe av pinnen. Medan han arbeidde med The Beatles den 17. juni 1965, fekk han tilbodet om £15&nbsp;000 av distribusjonsselskapet til bandet, [[Dick James]] Music, for å kjøpe ein song han hadde skrive.<ref>Lewisohn, Mark. ''The Beatles Recording Sessions''. Harmony Books, 1989, s. 60.</ref> Tidleg i 1967 starta han å arbeide med eit nytt band, [[Pink Floyd]], og produserte det første, andre og fjerde albumet deira, ''[[The Piper at the Gates of Dawn]]'', ''[[A Saucerful of Secrets]]'' og ''[[Ummagumma]]''.<ref>{{cite web|url=http://www.pinkfloyd-co.com/band/interviews/nbm/nbm73.html|title=Nick Mason interview|publisher=Ear Candy|date=1973-03-01|accessdate=15. februar 2011}}</ref> Under innspelinga av songen «[[Remember a Day]]», vart trommeslagaren [[Nick Mason]] opphissa av at han ikkje klarte å kome fram til det riktige trommemønsteret for songen. Smith visste derimot kva han ønskte og spelte mønsteret sjølv.<ref>Blake, Mark. ''Comfortably Numb: The Inside Story of Pink Floyd.'' Thunder's Mouth Press, 2008, s. 117.</ref> I 1968 produserte Smith eit av dei første [[konseptalbum]]a i rockehistoria, [[The Pretty Things]] sitt ''[[S.F. Sorrow]]''. Han produserte tidlege innspelingar av [[Barclay James Harvest]], mellom anna det kritikarroste albumet ''[[Once Again av Barclay James Harvest|Once Again]]'' og mange år seinare vart han nemnd med namn i [[John Lees frå Barclay James Harvest|John Lees]]-songen «John Lennon's Guitar». I 1971, med artistnamnet «'''Hurricane Smith'''», fekk han ein hit i Storbritannia med «Don't Let It Die». Dette var ein demo av ein song han hadde skrive i håp om at John Lennon skulle spele han inn. Då han spelte han for plateprodusenten [[Mickie Most]], var Most imponert nok til at han bad han gje han ut som songen var. I 1972 fekk han ein ny hitt med «Oh Babe What Would You Say?», som gjekk til topps på den amerikanske ''[[Cash Box]]''-lista og tredjeplass på Billboardlista.<ref>{{cite web|url=http://musicseek.info/no1hits/1973.htm|title=1973 UK, Eurochart, Billboard & Cashbox No.1 Hits|accessdate=2008-02-13}}</ref> På det første albumet til Smith, kalla opp etter han sjølv, var singelen «Who Was It?» av [[Gilbert O'Sullivan]], som vart ein tredje hit. I 2004 gav Smith ut eit nytt album, ''From Me To You'' med nyinnspelingar av nokre av dei tidlegare songane hans. ==Kjelder== {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Norman Smith (record producer)|Norman Smith (record producer)]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 15. februar 2011.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' *[[George Martin|Martin, George]], with Hornsby, Jeremy (1980). ''[[All You Need Is Ears]]''. New York: St. Martin's Press. ISBN 0-312-11482-6 {{fotnoteliste}} {{refslutt}} ==Bakgrunnsstoff== *[http://www.soundonsound.com/sos/may08/articles/normansmith.htm Norman Smith: Den første lydteknikaren til The Beatles] *[http://www.independent.co.uk/news/obituaries/norman-smith-engineer-for-the-beatles-produsent-for-pink-floyd-and-briefly-a-pop-star-792727.html Minneord: ''The Independent''] *[http://www.timesonline.co.uk/tol/comment/obituaries/article3506322.ece Minneord: ''The Times''] {{The Beatles}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Musikarar frå London]] [[Kategori:The Beatles]] [[Kategori:Folk tilknytte Pink Floyd]] [[Kategori:Engelske plateprodusentar]] qxyxplzvqjsttq73kfwsu0gxwvuyh2k 0 177936 3399141 3052977 2022-08-17T12:25:06Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infoboks musikkartist | bakgrunn = gruppe | tittel = Cream | bilete = Cream Clapton Bruce Baker 1960s.jpg | bilettekst = Cream i 1967. V-H: Ginger Baker, Jack Bruce og Eric Clapton. | aktive år = 1966–1968, 1993, 2005 | opphav = [[London]] i [[England]] | sjanger = [[rock]], [[psykedelisk rock]], [[hardrock]], [[acid rock]] | tilknytta artistar = [[Eric Clapton's Powerhouse|Powerhouse]], [[Graham Bond|The Graham Bond Orgelisation]], [[John Mayall & the Bluesbreakers|John Mayall's Bluesbreakers]], [[Blind Faith]], [[Bruce-Baker-Moore]] | selskap = [[Reaction Records|Reaction]], [[Polydor Records|Polydor]], [[Atco Records|Atco]], [[RSO Records|RSO]] | tidlegare medlemmer = [[Jack Bruce]]<br />[[Eric Clapton]]<br />[[Ginger Baker]] }} '''Cream''' var eit britisk rockeband i 1960-åra, ei såkalla [[supergruppe]], som bestod av bassist/vokalist [[Jack Bruce]], gitarist/vokalist [[Eric Clapton]] og trommeslagar [[Ginger Baker]]. Stilen deira er skildra som ei blanding av [[bluesrock]], [[hardrock]] og [[psykedelisk rock]],<ref name="Cream: Biography">{{cite web|url={{Allmusic|class=artist|id=p3983|pure_url=yes}}|title=Cream: Biography|last=Unterberger|first=Richie|publisher=Allmusic|language=en|accessdate=12. mars 2011}}</ref> kombinert med psykedeliske tekstar, bluesgitaren til Eric Clapton, stemma og blues-bassen Jack Bruce og den [[jazz]]påverka tromestilen til Ginger Baker. Det tredje albumet til bandet ''[[Wheels of Fire]]'' var det første dobbeltalbumet i verda som selde til [[platinaplate]]<ref name="Cream - the Band">{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/dna/h2g2/A425774|title=Cream - the Band|date=20. september 2000|publisher=BBC|language=en|accessdate=12. mars 2011}}</ref><ref name="classic"/> Cream vert rekna som den første kjende og suksessrike supergruppa.<ref>[http://www.musicradar.com/news/gitarar/the-worlds-18-biggest-supergroups-203302 Musicradar.com]</ref><ref>[http://www.cnn.com/2005/SHOWBIZ/Music/05/03/cream.reunion.concert/index.html CNN.com]</ref><ref>[http://www.whereseric.com/news/2005/02/virgin-books-cream-the-worlds-first-supergroup.html Whereseric.com]</ref> Over to år seidel dei over 35 millionar album.<ref>[http://www.jackbruce.com/2008/Jack/Jack.htm]</ref> Musikken til Cream inkluderer songar basert på tradisjonell blues, som «[[Cross Road Blues|Crossroads]]» og «[[Spoonful]]», og moderne blues som «[[Born Under a Bad Sign]]», samt meir eksentriske songar som «[[Strange Brew]]», «[[Tales of Brave Ulysses]]» og «[[Toad]]». Dei største hittane til Cream var «[[I Feel Free]]» (UK, #11),<ref name="classic"/> «[[Sunshine of Your Love]]» (US, #5),<ref name="RS">{{cite web|title = Cream: Biography: Rolling Stone|work=Rolling Stone |url = http://www.rollingstone.com/artists/cream/biography| accessdate = 12. mars 2011}}</ref> «[[White Room]]» (US, #6),<ref name="RS"/> «[[Cross Road Blues|Crossroads]]» (US, #28),<ref name="RS"/> og «[[Badge]]» (UK, #18).<ref name="everyhit">"Badge" search results. http://www.everyhit.com. Henta 12. mars 2011.</ref> Cream hadde stor innverknad på popmusikken i si tid, og i lag med [[Jimi Hendrix]] gjorde dei [[wah-wah-pedal]]en populær. Dei hadde tunge, men likevel teknisk dyktige musikalske tema som peika fram mot og påverka britiske band som [[Led Zeppelin]], [[Deep Purple]] og [[The Jeff Beck Group]] seint i 1960-åra. Konsertane til bandet påverka [[progressiv rock|progrockband]] som [[Rush]],<ref>{{cite web | title= allmusic (((Rush > Overview)))| work=Allmusic| url= {{Allmusic|class=artist|id=p5323|pure_url=yes}}| accessdate = 12. mars 2011}}</ref> [[jamband]] som [[The Allman Brothers Band]], [[Grateful Dead]], [[Phish]] og [[heavy metal]]-band som [[Black Sabbath]].<ref>{{cite web | title= allmusic (((Black Sabbath > Overview)))| work=Allmusic| url= {{Allmusic|class=artist|id=p3693|pure_url=yes}}| accessdate =12. mars 2011}}</ref> Cream vart rangert på 16. plass på lista til [[VH1]] over dei 100 største hardrockartistane og ''[[Rolling Stone]]'' kåra dei til dei 66. største artisten gjennom tidene.<ref name="VH1's 100 Greatest Artists of Hard Rock">{{cite web|url=http://www.vh1.com/shows/dyn/the_greatest/62188/episode_wildcard.jhtml?wildcard=/shows/dynamic/includes/wildcards/the_greatest/hardrock_list_full.jhtml&event_id=862769&start=81|title=VH1's 100 Greatest Artists of Hard Rock (20-1)|year=2000|publisher=VH1|language=en|accessdate=26 June 2008}}</ref> I 2010 rangerte òg VH1 dei på 61. plass på lista deira over dei 100 største artistane gjennom tidene. == Starten == I juli 1966 hadde karrieren til [[Eric Clapton]] med [[The Yardbirds]] og [[John Mayall's Bluesbreakers]] gjeve han rykte som ein av dei dyktigaste [[blues]]gitaristane i Storbritannia.<ref name="Cream: Biography"/> Virtuositeten og den rå krafta Clapton synte med gitaren inspirerte ein tilhengjar til å spraymåle orda «Clapton is God» på ein mur på [[Highbury & Islington station|Islington undergrunnsstasjon]].<ref>{{cite web|title=Where's Eric Website: Nickname|accessdate=17. februar 2007|url=http://www.whereseric.com/ecfaq/biography-ecs-life-career/clapton-is-god-graffiti-nickname.html |archiveurl = http://web.archive.org/web/20070126080239/http://www.whereseric.com/ecfaq/biography-ecs-life-career/clapton-is-god-graffiti-nickname.html <!-- Bot retrieved archive --> |archivedate = 12. mars 2011}}</ref> Clapton følte seg derimot avgrensa i bandet til Mayall og ønskte å utvikle spelinga si vidare med eit nytt band. I 1966 møtte Clapton Baker, som då leia [[Graham Bond]] Organization, som på eit tidspunkt hadde med Bruce på bassgitar, [[munnspel]] og piano. Baker følte seg òg undertrykka i GBO og hadde vorte lei dopmisbruket og den mentale ustabiliteten til Graham Bond. «Eg har alltid likt Ginger», forklarte Eric Clapton. «Ginger hadde kome for å sjå meg spele med the Bluesbreakers. Etter konserten køyrde han meg tilbake til London i Roveren sin. Eg var særs imponert over bilen og køyringa hans. Han fortalte meg at han ønskte å starte eit band, og eg hadde tenkt på det òg.»<ref name="GW">{{Cite news|last = McDermott|first = John | author-link =|title = Strange Brew|newspaper=Gitar World magazine|date=November 1997|postscript = <!--None-->}}</ref> Begge var imponert av kvarandre, og Baker spurte Eric Clapton om han ville bli med i det nye bandet hans, som ikkje hadde fått namn enno. Clapton ønskte dette, mot at Baker tok inn Bruce som bassist i gruppa;<ref name="classic"/> i følgje Clapton var Baker så overraska over forslaget at han nesten kræsja bilen.<ref>{{cite book| last = Clapton| first = Eric | authorlink = Eric Clapton | tittel = Clapton: The Autobiography| publisher=Broadway Books| year = 2007| location = New York, United States| pages = g. 74| isbn = 978-0-385-51851-2}}</ref> Clapton hadde møtt Bruce då bassisten/vokalisten ei kort stund spelte med the Bluesbreakers i mars 1966<ref name="classic">{{cite video|title = Cream: Classic Artists|medium = DVD|publisher=Image Entertainment|date = 2007}}</ref>. Dei to hadde òg arbeidd i lag som del av det kortvarige bandet [[Eric Clapton's Powerhouse|Powerhouse]] (der òg [[Steve Winwood]] og [[Paul Jones]] spelte). Han var imponert over stemma og teknikken til Bruce, og ønskte å arbeide meir med han. Det Clapton ikkje visste var at då Bruce var i bandet til Bond, så hadde han og Baker krangla heile tida.<ref name="Biography of Cream">{{cite web|url=http://classicrock.about.com/od/bandsandartists/p/Cream.htm|title=Cream|last=White|first=Dave|publisher=[[about.com]]|language=en|accessdate=12. mars 2011}}</ref> Begge var glimrande jazzmusikarar og respekterte dugleiken til kvarandre, men GBO var for lite for egoa deira. Det flyktige forholdet omfatta kranglar på scenen og [[sabotasje]] av kvar sine instrument.<ref name="Biography of Cream"/> Etter at Baker sparka Bruce frå bandet, heldt Bruce fram å møte opp på konsertar, og til slutt vart Bruce driven bort frå bandet etter at Baker hadde trua han med kniv. Likevel klarte Baker og Bruce å sette skilnadane sine til side for trioen til Baker, som han førestilte seg som eit samarbeidsprosjekt, der kvar av medlemmane medverka med musikk og tekst. Bandet vart kalla «Cream», sidan både Clapton, Bruce og Baker vart rekna som kremen av musikarane blant jazz- og bluesmusikarane i det britiske musikkmiljøet. Før dei slo seg til med «Cream», vurdert bandet å kalle seg «Sweet 'n' Sour Rock 'n' Roll». Av trioen var det Clapton som hadde størst rykte i England. Han var derimot nesten heilt ukjend i USA, då han hadde gått frå [[The Yardbirds]] før «[[For Your Love]]» vart ein hitt der.<ref name="Cream: Biography"/> Cream gjorde ein uoffisiell debut på [[Twisted Wheel Club|Twisted Wheel]] den 29. juli 1966.<ref name="classic"/><ref name="claptonauto">{{cite book|last = Clapton|first = Eric|authorlink = Eric Clapton|title = Clapton: The Autobiography|publisher=Broadway Books|year = 2007|location = United States|pages = s. 77| isbn = 978-0-385-51851-2}}</ref> Den offisielle debuten kom to kveldar seinare på Sixth Annual Windsor Jazz & Blues Festival.<ref name="classic"/><ref name="claptonauto"/> Som eit nytt band med få originale songar å vise til, spelte Cream energiske bluessongar som begeistra publikum, som gav dei ei varm mottaking. I oktober fekk bandet òg sjansen til å jamme med [[Jimi Hendrix]], som nyleg hadde kome til London. Hendrix var tilhengjar av musikken til Clapton og ønskte ein sjanse til å spele med han på scenen.<ref name="classic"/> Hendrix vart introdusert for Cream gjennom [[Chas Chandler]], bassisten i [[The Animals]], som var manager for Hendrix.<ref name="classic"/> Det var heilt i starten av bandet at dei valde Bruce som solovokalist. Sjølv om Clapton var noko sjenert for å synge,<ref>{{cite video|people = Ertegün, Ahmet|title = Classic Albums: Cream - Disraeli Gears|medium = DVD|publisher=Eagle Rock Entertainment|date = 2006}}</ref> song han stundom harmonivokal med Bruce og stundom solovokal på nokre songar, som «Four Until Late»,<ref>Cream (1966). ''Fresh Cream''</ref> «Strange Brew»,<ref>Cream (1967). ''Disraeli Gears''</ref> «Crossroads»,<ref>Cream (1968). ''Wheels of Fire''</ref> og «Badge».<ref>Cream (1969). ''Goodbye'' (1969)</ref> == ''Fresh Cream'' == Debutalbumet til Cream, ''[[Fresh Cream]]'', vart spelt inn og gjeve ut i 1966. Det nådde sjetteplass i Storbritannia og 39. plass i USA.<ref name="Fresh Cream">{{cite web|url=http://twtd.bluemountains.net.au/cream/fresh.htm|title=Fresh Cream|last=Pattingale|first=Graeme|date=17 January 1999|language=en|accessdate=12. mars 2011}}</ref> Det bestod hovudsakleg av andre sine bluessongar, mellom andre «Four Until Late», «[[Rollin' and Tumblin']]» (ein gammal bluessong spelt inn av Hambone Willie Newbern i 1926, som vart ein bluesstandar på grunn av versjonar av [[Muddy Waters]] og [[Elmore James]] tidleg i 1950-åra), «[[Spoonful]]» (av [[Willie Dixon]] og spelt inn av [[Howlin' Wolf]]), «[[I'm So Glad]]» (av [[Skip James]]) og «Cat's Squirrel». Resten av albumet inneheld songar skriven (eller skriven i lag med) Jack Bruce, mellom andre «[[I Feel Free]]» (som vart ein hitsingel i Storbritannia,<ref name="classic"/> men berre inkludert på den amerikanske utgåva av albumet), og to songar av Ginger Baker (ein av dei, «[[Toad]]», hadde ein av dei første [[trommesolo]]ane i rockehistoria). Ginger Baker samarbeidde òg med den dåverande kona til Jack Bruce, Janet Godfrey på «Sweet Wine». Godfrey skreiv teksten til den første av dei originale bluessongane deira, «Sleepy Time Time». == ''Disraeli Gears'' == Cream vitja først USA i mars 1967 og spelte ni konsertar i RKO Theater i New York. Dei vendte attende og spelte inn ''[[Disraeli Gears]]'' i New York mellom 11. og 15. mai 1967.<ref>[http://guitarplayer.com/article/gp-flashback-/March-2010/109885 GP Flashback : Cream, June 1967] - ''Guitar Player Article - June 1967''</ref> Det andre albumet til Cream kom ut i november 1967 og nådde Topp 5 på listene på begge sider av Atlanteren.<ref name="Disraeli Gears">{{cite web|url=http://twtd.bluemountains.net.au/cream/disraeli.htm|title=Disraeli Gears|last=Pattingale|first=Graeme|date=19. november 1998|language=en|accessdate=12. mars 2011}}</ref> Produsert av [[Felix Pappalardi]] (som seinare grunnla den Cream-påverka kvartetten [[Mountain]]) og lydteknikar [[Tom Dowd]], vart det spelt inn i [[Atlantic Studios]] i New York. ''Disraeli Gears'' vert ofte rekna som høgdepunktet i karrieren deira, der dei blanda britisk [[psykedelisk rock]] med amerikansk blues. Det var òg det første Cream-albumet som hovudsakleg bestod av originale songar, og berre tre av elleve spor var skriven av andre enn bandmedlemmane. ''Disraeli Gears'' inneheld hittane «[[Strange Brew]]», «[[Tales of Brave Ulysses]]» og «[[Sunshine of Your Love]]». Sjølv om albumet vert rekna som eit av høgdepunkta til Cream, har det aldri representert konsertane deira noko særleg bra. Sjølv om dei ofte spelte «Tales of Brave Ulysses» og «Sunshine of Your Love», slutta dei å spele mange av songane frå ''Disraeli Gears'' halvvegs ut i 1967, og spelte heller lengre jammar i staden for korte popsongar. «We're Going Wrong» var den einaste av dei andre songane på albumet som stundom vart spelt på konsertane deira. På gjenforeiningskonserten deira i 2005 i London, spelte dei berre tre songar frå ''Disraeli Gears'': «Outside Woman Blues», «We're Going Wrong» og «Sunshine of Your Love». I august 1967 spelte Cream den første turneen sin i Amerika som hovudattraksjon, der dei spelte i [[Fillmore West]] i [[San Francisco]] for første gong. Konsertane vart ein stor suksess og særs viktige for utvikla av både bandet sjølv og det blømande hippiemiljøet kring dei. Med eit publikum som lytta, var det på denne tida at Cream starta å dra ut songane på konsertane, og nytta meir jamming i repertoaret sitt. Somme songar kunne vare 20 minuttar. Lange jammar på songar som «[[Spoonful]]», «N.S.U.» og «Sweet Wine» vart konsertfavorittar, medan songar som «Sunshine of Your Love», «Crossroads» og «Tales of Brave Ulysses» vart verande forholdsvis korte. == ''Wheels of Fire'' == I 1968 kom det tredje albumet til Cream, ''[[Wheels of Fire]]'', som toppa den amerikanske albumlista. Med ''Wheels of Fire'' flytta Cream seg noko bort frå blues mot ein meir delvis [[progressiv rock]]-stil med rare tempoangivelser og forskjellige orkesterinstrument. Bandet spelte likevel inn [[Howlin' Wolf]] sin «[[Sitting on Top of the World]]» og [[Albert King]] sin «[[Born Under A Bad Sign]]». I følgje eit [[BBC]]-intervju med Clapton, bad plateselskapet, som òg hadde [[Albert King]] i stallen, bandet om å spele «Born Under a Bad Sign», som vart eit populært spor på plata. Opningssongen «[[White Room]]», vart ein stor radiohit. Ein annan song, «Politician», vart skriven av bandet medan dei venta på å spele live på BBC.<ref name="GW"/> Den andre plata på albumet inneheld tre konsertopptak frå [[Winterland Ballroom]] og ein frå the Fillmore. Den andre soloen til Eric Clapton frå «[[Cross Road Blues#Cream|Crossroads]]» har ofte nådde Topp 20 i diverse kåringar over dei største gitarsoloane gjennom tidene..<ref>{{cite web| title= Greatest Rock Guitar Solos (Live)| work=DigitalDreamDoor.com| url= http://digitaldreamdoor.nutsie.com/pages/best_guitararolo.html| accessdate = 12. mars 2011}}</ref><ref>{{cite web| title= The 25 Coolest Guitar Solos|work=Rolling Stone | date = 6. august 2007| url= http://www.rollingstone.com/rockdaily/index.php/2007/08/06/the-25-coolest-guitar-solos/| accessdate = 12. mars 2011}}</ref><ref>{{cite web| title = The 100 Greatest Guitar Solos| work=Guitar World Magazine| url= http://gyitar.about.com/library/bl100greatest.htm| accessdate = 12. mars 2011}}</ref> Ginger Baker sin «Toad» vert ofte rekna som ein av dei største trommesoloane i rockehistoria.<ref>{{cite web| title=Greatest 'Live' Rock Drum Performances| work=DigitalDreamDoor.com| url = http://digitaldreamdoor.nutsie.com/pages/best_drumperf.html| accessdate = 28 October 2008}}</ref> [[Fil:Eric "slowhand" Clapton.jpg|mini|Eric Clapton under ein konsert i 1974]] Etter at ''[[Wheels of Fire]]'' var ferdig midtvegs i 1968, hadde bandmedlemmane fått nok og ønskte å gå kvar sin veg. Som Baker sa i eit intervju i 2006 med ''Music Mart'', «det kom til eit punkt der Eric sa til meg: 'Eg har fått nok av dette', og eg sa at det hadde eg òg. Eg klarte ikkje meir. Det siste året med Cream var berre smerte. Det øydela høyrsla mi permanent, og eg har framleis i dag eit høyrselsproblem på grunn av det høge volumet det siste året med Cream. Men det starta ikkje slik som det. 1966 var eit flott år. Det var verkeleg fantastisk musikalsk, og det rant til slutt berre ut i dumskap.» Det dårlege forholdet mellom Bruce og Baker vart verre av den stadige turneringa, og Clapton vart tvungen til å mekle mellom dei. Clapton hadde òg byrja å spele med det tidlegare backingbandet til [[Bob Dylan]], kjend som [[The Band]], og debutalbumet deira ''[[Music from Big Pink]]'',<ref name="classic"/> som vart eit friskt pust innimellom all røykelse og psykedelia som hadde prega Cream. I tillegg hadde han lese ein skarp kritikk av Cream i ''[[Rolling Stone]]'', eit musikkmagasinet han beundra stort, der kritikaren [[Jon Landau]] kalla han for «ein meister innan blues-klisjear».<ref name="classic"/> Det var etter denne artikkelen at Clapton ønskte å slutte Cream og gå i ei anna musikalsk retning. Byrjinga på avskjedsturneen deira den 4. oktober 1968 i [[Oakland]], bestod nesten berre av songar frå ''Wheels of Fire''. == ''Goodbye'' == Cream vart til slutt overtydd om å lage eit siste album. På dette albumet, passande kalla ''[[Goodbye av Cream|Goodbye]]'', vart spelt inn seint i 1968 og gjeven ut tidleg i 1969, etter at bandet var oppløyst. Det inneheld seks songar: tre konsertopptak frå ein konsert i [[The Forum i Inglewood|The Forum]] i Los Angeles i California, den 19. oktober, og tre nye studioinnspelingar (den mest kjende, «[[Badge]]», var skriven av Clapton og [[George Harrison]], som òg spelte rytmegitar som «L'Angelo Misterioso»). «[[I'm So Glad]]», som først kom ut som ei studioinnspeling på ''Fresh Cream'', kom ut som eit konsertopptak på ''Goodbye''. Det var den einaste songen som finst på både det første og det siste albumet deira. [[Fil:Jack Bruce-2 1972.jpg|mini|venstre|Jack Bruce under ein konsert i 1972]] Avskjedsturneen til Cream bestod av 22 konsertar på 19 stader i USA mellom 4. oktober og 4. november 1968 og to siste konsertar i [[Royal Albert Hall]] den 26. november 1968. Først var det planlagt eit nytt dobbeltalbum, som bestod av konsertopptak frå denne turneen samt nye studioinnspelingar, men eit enkelt album, ''Goodbye'' kom ut i staden med tre konsertopptak, og tre studioopptak, ein song kvar av kvart bandmedlem. ''Goodbye'' synte at bandet var profesjonelle og konsertopptaka på ''Goodbye'' leverer episke utgåver av «I'm So Glad», «Politician» og «Sitting on Top of the World». Konserten i The Forum den 19. oktober fanga nokre av dei mest intense framføringane til bandet. Den siste konserten i USA var [[Rhode Island Auditorium]], 4. november 1968. Bandet kom på scenen seint, og på grunn av lokale restriksjonar, kunne dei berre spele to songar, «Spoonful» og «Toad». Piratopptak med god kvalitet finst av denne siste amerikanske konserten og inneheld ein over 20 minuttar lang versjon av «Spoonful». Dei to Royal Albert Hall-konsertane vart filma for ein [[BBC]]-dokumentar og gjeven ut på video (og seinare DVD) som ''[[Cream's Farewell Concert|Farewell Concert]]''. Begge konsertane var utselde og fekk meir merksemd enn nokon annan Cream-konsert, men framføringa deira vart rekna som dårlegare enn vanleg. Trass i eit særs energisk ekstranummer med «Sunshine of Your Love», sa Baker sjølv om konsertane: «Det var ikkje ein god konsert ... Cream var betre enn dette...vi visste at det var over. Vi visste at vi avslutta det og kom oss vidare.» I eit intervju med ''Cream: Classic Artists'' sa Ginger Baker sjølv at han var samd i at bandet vart dårlegare for kvart minutt som gjekk.<ref name="A Guide to the Bootlegs">{{cite web|url=http://twtd.bluemountains.net.au/cream/bootlegguide.htm|title=A Guide to the Bootlegs|last=Pattingale|first=Graeme|year=2002|language=en|accessdate=30 June 2008}}</ref> Oppvarmingsband for Cream var [[Taste]] (med ein ung [[Rory Gallagher]]) og det nydanna bandet [[bandet Yes|Yes]], som fekk gode meldingar. Tre konsertar tidleg på turneen hadde [[Deep Purple]] som oppvarming.<ref>{{cite book|url=http://books.google.com/books?id=LzzCw6xs9roC |title=Smoke on the Water: The Deep Purple ... - Google Books |publisher=Books.google.com |date= |accessdate=4 June 2010|isbn=9781550226188|year=2004}}</ref> == Oppløysinga == Frå dei vart danna hadde Cream eit grunnleggande problem som førte til at dei vart oppløyste i november 1968. Rivaliseringa mellom Bruce og Baker skapte spaningar i bandet. Clapton følte òg at medlemane i bandet ikkje høyrte godt nok etter på kvarandre. Utstyret i dei dagane hadde byrja å bli betre; nye Marshall-forsterkarar gav langt høgare lyd, og Jack Bruce pressa volumet stadig høgare, noko som skapte irritasjon for Baker som hadde problem med å konkurrere med den høge lyden. Clapton snakka om ein konsert der han stoppa å spele og verken Baker eller Bruce merka det.<ref name="Biography of Cream"/> Clapton har `go sagt at dei seinare konsertane til Cream stort sett bestod av bandmedlemanne som prøvde å vise seg fram.<ref>{{cite web|url=http://www.spinner.com/2007/10/08/eric-clapton-chronicles-music-addiction-and-romance-in-new-book/|title=Eric Clapton Chronicles Music, Addiction and Romance in New Book|last=Clapton|first=Eric|date=8 October 2007|work=Clapton: The Autobiography|publisher=[[spinner.com]]|language=en|accessdate=12. mars 2011|archiveurl=http://archive.is/fEth|archivedate=10 September 2012}}</ref> Cream valde å gå kvar sin veg i mai 1968 under ein turne i USA.<ref name = "The Farewell"/> Seinare i juli, kom det ei offisiell pressemelding om at bandet skulle oppløysast etter ein avskjedsturne i USA og to konsertar i London. Cream avslutta turneen i USA den 4. november i [[Rhode Island]] og spelte i Storbritannia for siste gong i London den 25. og 26. november.<ref name="The Farewell">{{cite web|url=http://www.cream2005.com/theband_farewell.lasso|title=The Farewell|last=Welch|first=Chris|date=4 August 2005|language=en|accessdate=12. mars 2011}}</ref> == Etter Cream == [[Blind Faith]] vart danna like etter Cream var oppløyst, etter eit forsøk frå Clapton på å rekruttere [[Steve Winwood]] med i bandet i håp om at det skulle fungere som ein buffer mellom Bruce og Baker. Inspirert av meir song-baserte band, gjekk Clapton vidare med ein heilt anna, langt mindre improvisasjonsbaserte songar med [[Delaney, Bonnie & Friends|Delaney & Bonnie]], [[Derek and the Dominos]] og hans eigen lange og varierte solokarriere. Brice starta ein solokarriere i 1969 med ''[[Songs for a Tailor]]'', medan Baker danna eit [[jazz-fusion]]band ut av restane av Blind Faith kalla [[Ginger Baker's Air Force]], som bestod av Winwood, Blind Faith-bassist [[Rick Grech]], Graham Bond på saksofon og gitarist [[Denny Laine]] frå [[Moody Blues]] og (seinare) [[Wings]]. == Gjenforeiningar == I 1993 vart Cream innlemma i [[Rock and Roll Hall of Fame]] og spelte på seremonien.<ref name="Cream Inducted into Rock and Roll Hall of Fame">{{cite web|url=http://www.rockhall.com/inductee/cream|title=Cream|publisher=Rock and Roll Hall of Fame|language=en|accessdate=12. mars 2011}}</ref> Det gjekk rykte om ein gjenforeiningsturne, men det vart ikkje noko av. Utover 90-åra spelte Bruce og Baker i lag i [[Bruce-Baker-Moore|BBM]] med den irske [[bluesrock]]gitaristen [[Gary Moore]]. Cream spelte fire konsertar tidleg i mai 2005 i Royal Albert Hall i London, der dei spelte sine siste konsertar i 1968. Dette vart følgd opp av tre konsertar i [[Madison Square Garden]] i New York City i oktober 2005. I februar 2006 fekk Cream Grammy sin ærespris for bidraga deira til moderne musikk. == Diskografi == * 1966&nbsp;– ''[[Fresh Cream]]'' * 1967&nbsp;– ''[[Disraeli Gears]]'' * 1968&nbsp;– ''[[Wheels of Fire]]'' * 1969&nbsp;– ''[[Goodbye av Cream|Goodbye]]'' == Kjelder == {{refopning}} * ''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Cream (band)|Cream (band)]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 11. mars 2011.'' {{refslutt}} {{Reflist|2}} == Bakgrunnsstoff == {{Wikiquote|Cream (band)|språk=en}} * [http://www.cream2005.com/ Cream 2005 reunion] * [http://www.ericclapton.com/ Eric Clapton] * [http://www.jackbruce.com/ Jack Bruce] * [http://www.gingerbaker.com/ Ginger Baker] * [http://www.gingerbaker.com/bands/cream.htm The Cream Story - frå det Official Ginger Baker Archive] {{Cream}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Cream| ]] [[Kategori:Supergrupper]] [[Kategori:Musikkgrupper frå London]] [[Kategori:Engelske bluesrockgrupper]] [[Kategori:Engelske hardrockgrupper]] [[Kategori:Britiske rhythm and blues boom-musikarar]] [[Kategori:Britiske psykedeliske rockegrupper]] [[Kategori:Musikkgrupper skipa i 1966]] [[Kategori:Musikkgrupper oppløyste i 1968]] [[Kategori:Rock and Roll Hall of Fame]] [[Kategori:Grammy Lifetime Achievement Award]] 73mjl8s1212vgp2mjvfgm8u1vzb9lk6 0 179102 3399167 3068012 2022-08-17T12:58:20Z Ranveig 39 wikitext text/x-wiki {{Infoboks musikkalbum | tittel = Trampled Under Foot | artist = [[Led Zeppelin]] | album = [[Physical Graffiti]] | utgjeve = 2. april 1975 | format = Singel | B-side = «[[Black Country Woman]]» | innspeling = 1974 | sjanger = [[Hardrock]], [[funkrock]] | lengd = 5:37 | selskap = [[Swan Song Records|Swan Song]] | låtskrivar = [[Jimmy Page]], [[Robert Plant]], [[John Paul Jones]] | produsent = [[Jimmy Page]] | førre = «[[D'yer Mak'er]]» / «[[The Crunge]]»<br />(1973) | kronologi = ja | neste = «[[Candy Store Rock]]» / «[[Royal Orleans]]»<br />(1976) }} «'''Trampled Under Foot'''» er ein song av det engelske rockebandet [[Led Zeppelin]], frå albumet ''[[Physical Graffiti]]'' frå 1975. ==Oversyn== Songen vart skriven av [[Robert Plant]], [[Jimmy Page]] og [[John Paul Jones]], og vart utvikla ut frå ein jam i 1972.<ref>Godwin, Robert (2003), ''Led Zeppelin: The Press Reports'', Collector's Guide Publishing, ISBN 1-896522-41-6 s. 321</ref> Teksten var inspirert av bluesartisten [[Robert Johnson]] sin «[[Terraplane Blues]]» frå 1936.<ref name=Complete>Dave Lewis (1994), ''The Complete Guide to the Music of Led Zeppelin'', Omnibus Press, ISBN 0-7119-3528-9.</ref> Ein [[Terraplane]] er ein klassisk bil, og songen nyttar bildelar som metaforar for sex, «pump your gas», «rev all night», osv.<ref name="songfacts">[http://www.songfacts.com/detail.php?id=352 Trampled Underfoot av Led Zeppelin Songfacts]</ref> Mykje av innøvinga av songen gjekk ut på å gjere det harde funk-riffet som dominerer songen perfekt.<ref name="Complete"/> [[John Paul Jones]] har nemnd [[Stevie Wonder]] som inspirasjon for rytmen («[[Superstition]]», 1973), som han spelar på [[clavinet]].<ref name="Complete"/><ref name=snow>Snow, Mat, “The Secret Life of a Superstar”, ''[[Mojo magazine]]'', desember 2007.</ref> I lag med ein solid rytme frå Bonham, vart songen seinare remiksa og [[BBC]]-programmet ''[[Old Grey Whistle Test]]'', synkroniserte songen med svart-kvitt-filmklipp av jenter som dansa. Gitarist Jimmy Page spelte [[wah-wah]] og som produsent nytta han [[baklengsekko]] på innspelinga.<ref name="Complete"/><ref name="JPinterview">Steven Rosen, [http://www.modernguitars.com/archives/003340.html 1977 Jimmy Page Interview], ''Modern Guitars'', 25 May 2007 (opphavleg juli 1977, i ''[[Guitar Player]]'').</ref> «Trampled Under Foot» vart ein standard under konsertane til Led Zeppelin frå 1975 og frametter, og vart spela på kvar turne fram til 1980.<ref name="Complete"/> Han vart òg spela på [[konserten for Ahmet Ertegün|gjenforeiningskonserten til Led Zeppelin]] i [[The O2 arena i London|O2 Arena]] i London den 10. desember 2007. Då songen vart spela live, strekte dei han ofte ut med lengre gitar- og klaversoloar og stundom la Plant til tekst frå songen «[[Gallows Pole]]». I lag med «[[No Quarter]]» fekk Jones synt seg fram som ein dyktig klaverspelar på «Trampled Under Foot» under konsertane. Eit døme på dette frå [[Earls Court Exhibition Centre|Earls Court Arena]] i 1975 er gjeve ut på ''[[Led Zeppelin DVD]]''. «Trampled Under Foot» vart mykje spela på radio då han kom ut og singelen nådde 38. plass i USA. ==Lovord== {|class="wikitable sortable" |- !Publikasjon !Land !Lovord !År ! style="text-align:center;"|Rangering |- | ''[[Melody Maker]]'' | Storbritannia | Årets song | 1975 | 2 |- | [[Radio Caroline]] | Storbritannia | Top 500 Tracks<ref>{{cite web |url=http://www.radiowaves.org.uk/charts/caroline99.htm |title=Top 500 Tracks – 1999|accessdate=25. mars 2011 |work=Radio Caroline}}</ref> | 1999 | 398 |} ==Medverkande== * [[Robert Plant]] – [[Synging|vokal]] * [[Jimmy Page]] – [[gitar]]ar * [[John Paul Jones]] – [[bassgitar]], [[clavinet]] * [[John Bonham]] – [[trommer]] ==Andre versjonar== * 1992: Michael Hall (''Love Is Murder'') * 1997: [[The Honeymoon Killers]] (''Sing Sing (1984–1994)'' [recorded 1984]) * 1999: [[Eric Gales]] (''Whole Lotta Blues: Songs of Led Zeppelin'') * 2003: various artists (''A Bluegrass Tribute: Pickin' on Led Zeppelin, Volume II'') * 2005: [[Hampton String Quartet]] (''Take No Prisoners!'') * 2005: [[Tracy G]] (''Hip Hop Tribute to Led Zeppelin'') * 2006: Greg Reeves & Eric Stock (''Dub Tribute to Led Zeppelin'') * 2007: [[Vanilla Fudge]] (''[[Out Through the in Door]]'') * 2007: Zepparella (''A Pleasing Pounding'') * 2008: Chuck Bonnett (''Misty Mountain Hop: A Millennium Tribute to Led Zeppelin'') ==Bakgrunnsstoff== *{{MetroLyrics song|led-zeppelin|trampled-under-foot}}<!-- Licensed lyrics provider --> ==Kjelder== {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Trampled Under Foot|Trampled Under Foot]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 26. mars 2011.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' *Lewis, Dave (2004) ''The Complete Guide to the Music of Led Zeppelin'', ISBN 0-7119-3528-9 *Welch, Chris (1998) ''Led Zeppelin: Dazed and Confused: The Stories Behind Every Song'', ISBN 1-56025-818-7 * <cite id=refDimery2006>{{Cite book |last=Chick |first=Stevie |editor-first=Robert |editor-last=Dimery |title=1001 Albums You Must Hear Before You Die |publisher=Quintet Publishing Limited |year2006 |isbn=0-7893-1371-5}}</cite> {{refslutt}} {{reflist}} {{Led Zeppelin}} [[Kategori:Singlar frå 1975]] [[Kategori:Songar frå 1975]] [[Kategori:Funkrocksongar]] [[Kategori:Led Zeppelin-songar]] [[Kategori:Songar produserte av Jimmy Page]] [[Kategori:Songar skrivne av Jimmy Page]] [[Kategori:Songar skrivne av John Paul Jones]] [[Kategori:Songar skrivne av Robert Plant]] [[Kategori:Swan Song Records-singlar]] f4hi748ui12td8lp7ixho3tsi6xo189 0 180669 3399184 3398531 2022-08-17T17:14:45Z Ranveig 39 wikitext text/x-wiki {{infoboks standard | tittel = You Are My Sunshine | låtskrivar = [[Jimmie Davis]], [[Charles Mitchell]]<br> (eigentleg Paul Rice) | publisert = 1939 | språk = [[engelsk]] | form = [[Ballade]] | original artist = Pine Ridge Boys (1939) | innspeling av = Rice Brothers Gang (1939)<br> Jimmie Davis (1940) }} «'''You Are My Sunshine'''» er ein populær song først spelt inn i [[1939]]. Han har status som ein av statsongane til [[Louisiana]] sidan han er tilknytt den tidlegare guvernøren og countryartisten [[Jimmie Davis]]. Songen har opphavsrett frå 1940 hos ''Peer International Corporation'', med tekst og musikk av [[Jimmie Davis]] og [[Charles Mitchell]].<ref>CD liner notes: Disney Children's Favorites 4, 1990 Disney Records</ref> I følgje ein artikkel frå 1990 av [[Theodore Pappas]], vart den originale songen skriven av Oliver Hood.<ref name=theft>[http://www.rosemontrecords.com/historical.html Rosemont Records: The 'Theft' of an American Classic]</ref> ==Historie== To versjonar av «You Are My Sunshine» vart spelt inn og gjeven ut før Jimmie Davis-versjonen. Den første vart spelt inn for [[Bluebird Records]] den 22. august 1939 av The Pine Ridge Boys (Marvin Taylor og Doug Spivey), som var frå Atlanta.<ref>Russell, Tony, and Bob Pinson. Country Music Records: A Diskografi, 1921-1942 (Oxford: Oxford University Press, 2004), s. 697.</ref> Den andre vart spelt inn for [[Decca Records]] den 13. september 1939 av The Rice Brothers Gang.<ref>Russell, Tony, and Bob Pinson. Country Music Records: A Discography, 1921-1942 (Oxford: Oxford University Press, 2004), s. 746.</ref> Denne gruppa var opphavleg frå Nord-Georgia, men hadde flytta til [[Shreveport i Louisiana]], der dei spelte på radiostasjonen KWKH i byen. Versjonen av Jimmie Davis vart spelt inn for Decca Records den 5. februar 1940.<ref>Russell, Tony, and Bob Pinson. Country Music Records: A Diskografi, 1921-1942 (Oxford: Oxford University Press, 2004), s. 304.</ref> Davis og [[Charles Mitchell]] er tilskriven som låtskrivarar av «You Are My Sunshine». Davis kjøpte songen og rettane frå Paul Rice og sette sitt eige namn på han, noko som var ganske vanleg i musikkindustrien før [[den andre verskrigen]].<ref name="theft"/> Somme tidlege versjonar av songen er tilskriven Rice Brothers. I følgje somme historier, var klarinettspelaren [[Pud Brown]] involvert i det første arrangementet til Rice Brothers. Davis sa at han hadde likte songen særs godt og hadde prøvd å få fleire plateselskap til å spele han inn, utan hell, før han endeleg fekk spelt inn si eiga utgåve i 1940. Davis-versjonen vart populær og mange versjonar følgde, mellom anna av [[Bing Crosby]] og [[Gene Autry]], som begge hadde store hittar med songen. Davis la vekt på tilknytinga si til songen då han stilte som guvernørkandidat, og han song songen på alle møta under valkampen, medan han reid ein hest kalla «Sunshine». ==Innspelingar== «You Are My Sunshine» har vorte spelt inn fleire hundre gonger. Han vert i dag rekna som ein standardsong innan tradisjonell country og jazz. Tidlege versjonar vart spelt inn av Bing Crosby, [[Bob Atcher]] og [[Bonnie Blue Eyes]], Gene Autry og [[the Airport Boys]]. Desse versjonane av songen låg inne på countrylista i over eitt år. Rock and roll-versjonar vart gjort av [[Tony Sheridan]] og [[Bill Haley & His Comets]]. Haley-versjonen vart spelt inn i 1969 og sungen av bassisten i bandet, Ray Cawley, men ikkje gjeven ut før tidleg i 1990-åra. Songen vart òg spelt inn av [[Johnny Cash]], [[Bob Dylan]], [[Brian Wilson]], [[Trini Lopez]], [[Ray Charles]], [[Bryan Ferry]] og [[Aretha Franklin]] frå ''[[Aretha Arrives]]'' (1967), blant andre. Charles-versjonen vart den mest populære, kommersielt sett, og nådde førsteplassen på soul-lista og 7. plass på [[Billboard Hot 100]], med ein melodi som likna lite på originalen. ==Kjelder== {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:You Are My Sunshine|You Are My Sunshine]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 12. april 2011.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' {{Fotnoteliste}} * "Joel Whitburn's, Presents, Top R&B/Hip-Hop Singles: 1942-2004", 2004 (Record Research) s. 113 {{refslutt}} [[Kategori:Songar frå 1939]] [[Kategori:Singlar frå 1960]] [[Kategori:Singlar frå 1962]] [[Kategori:Singlar frå 1969]] [[Kategori:Bing Crosby-songar]] [[Kategori:Bill Haley-songar]] [[Kategori:Johnny Cash-songar]] [[Kategori:Bob Dylan-songar]] [[Kategori:Ray Charles-songar]] [[Kategori:Bryan Ferry-songar]] [[Kategori:Aretha Franklin-songar]] [[Kategori:Chuck Berry-songar]] [[Kategori:The Marcels-songar]] [[Kategori:The Ventures-songar]] 7xjccltz6cke05a3aguu51p3hz6kvxc 0 200613 3399226 3237078 2022-08-18T09:20:09Z Ranveig 39 Språkflikk wikitext text/x-wiki {{Infoboks biografi}} '''Eivind Astrup''' ({{levde|17. september|1871|27. desember|1895|Astrup, Eivind}}) var ein norsk polfarar og oppdagar som i si eiga tid fekk ei merksemd i Noreg på linje med den som elles berre vart [[Fridtjof Nansen]] og [[Roald Amundsen]] til del. Astrup deltok på to av [[Robert Peary]] sine ekspedisjonar til [[Grønland]]. På den første var han med å kartleggje Nord-Grønland og påvise at Grønland er ei øy, på den andre kartla han [[Melville Bay]] på nordvestkysten av Grønland. == Liv og virke == [[Fil:Astrup 1892.jpg|miniatyr|Astrup sine kart over dei to sledeferdene han gjorde på Nordvest-Grønland, [[Norsk Polarinstitutt]]]] Eivind Astrup var son av grossereren Harald Astrup (1831-1914) og Emilie Johanne Smith (1836-1915), og bror av arkitekten [[Thorvald Astrup]]. I 1889 tok Eivind Astrup handelseksamen i Kristiania og reiste så til [[Philadelphia]] for vidare studium. Den eventyrlystne unggutten drøymde om å reise på oppdagingsferd til Afrika, men etter at han såg ein avisartikkel om at Robert Peary planla ein ekspedisjon til Nord-Grønland, tok han kontakt og fekk plass på ekspedisjonen.<ref name="Astrup_BNN_2"/> Under den første ekspedisjonen i 1891-92 stifta Astrup bekjentskap med [[Etah|etah-inuittane]], som har den nordlegaste busettinga i verda, og av dei lærde han mykje om overlevingsteknikkar i eit ekstremt miljø. Han var med Peary på den berømte sledeturen over innlandsisen på Nordvest-Grønland. Reisa gjekk frå vinterkvarteret i [[Inglefield Gulf]] til Navy Cliff ved [[Independence Bay]] og til saman la dei bak seg meir enn 2&nbsp;000 kilometer – fire gonger så langt som [[Fridtjof Nansen]] gjorde på turen over Grønland fire år tidlegare – og kartla dei hittil ukjende nordvestlege områda av Grønland. Eit resultat var at dei oppdaga at Grønland er ei øy. Dei hadde tatt for lite mat med og var truga av svelt, men fann moskus ved nordkysten og vart redda av moskuskjøtet. Astrup vart møtt med stor heider og merksemd då han returnerte til Noreg og vart i 1892 utnemnd til riddar av [[St. Olavs Orden]]. Han var då berre 21 år gammal, og er framleis den yngste som har fått utmerkinga.<ref>Block-Nakkerud s. 81</ref> Astrup skreiv ei rekkje avisartiklar og essay og heldt godt vitja foredrag mange stader på Austlandet. Då Nansen vende tilbake frå Grønlandsisen i 1889 vart han den første polarhelten i Noreg – og no vart Astrup den andre.<ref>Block-Nakkerud s. 89</ref> Astrup deltok òg på Peary sin ekspedisjon i 1893-94, men sjukdom forhindra han frå å bli med på den mislukka ferda over innlandsisen.<ref group="f">''«Under vort ophold ved depotet blev jeg, i lighed med hvad der allerede den foregaaende høst under slædearbeidet paa indlandsisen var hændt mig, paavirket af vor ikke meget tidsmæssige pemmican paa en saa uheldig maade, at jeg ikke fandt det raadeligt at deltage i reisen.»''</ref><ref name="Astrup_BNN_31"/> I april 1894 gjorde han i staden ein sledetur sørover frå vinterkvarteret saman med venen sin, inuitten Kolotengva. Formålet var å kartleggje nordsida av [[Melville Bay]], noko dei òg gjorde. For Peary vart ekspedisjonen ein fiasko på grunn av sjukdom, forfrysninger og dårleg vêr, og Astrups kartlegging vart det einaste synlege resultatet av Peary sin andre ekspedisjon. Svekt av sjukdom avbraut Astrup ekspedisjonen og vende tilbake til Noreg kor han òg denne gongen vart motteke som ein helt. [[Royal Geographical Society]] i London hedra han med årets tildeling frå Murchison-fondet for kartlegginga av Melville Bay.<ref>Block-Nakkerud s. 178</ref> I byrjinga av desember 1895 vart boka ''Blandt Nordpolens Naboer'' gjeven ut. I denne boka fortèl Astrup om både ekspedisjonane og dei lokale [[Inuittar|inuittane]]. Boka fekk strålande kritikkar og vart svært populær. Nye utgåver kom i 1896, 1950, 1990 og 2004, og boka vart gjeven ut på engelsk i 1898 og på tysk i 1905.<ref name="Nakkerud_218"/> Astrup var ein utmerka skribent, og sidan han til skilnad frå Nansen og Amundsen kunne skildre inuittar som hadde hatt svært avgrensa kontakt med europearar, gjev boka eit interessant innsyn i den tradisjonelle teknologien til inuittane, og levesettet og dei religiøse førestillingane deira. == Sjukdom og død == [[Fil:Astrup-BNN-p149.jpg|miniatyr|''«Slædereisendes ankomst til en vinterkoloni. Ung moder i forgrunden»'', illustrasjon frå ''Blandt Nordpolens Naboer'']] Astrup skreiv i boka si at han under den andre ekspedisjonen sin med Peary vart svært sjuk på grunn av bederva [[pemmikan]],<ref name="Astrup_BNN_31"/> men [[Roald Amundsen]] noterte i dagboka si at [[Frederick Cook]] hadde fortalt han at Astrup kunne ha pådrege seg [[syfilis]] på Grønland. Cook hadde likevel fått opplysningane gjennom fleire ledd, og dei var haldne i ei vag og generell form. Etah-inuitane hadde hatt temmeleg lite kontakt med kvite menneske før Peary kom, så det er lite truleg at dei var smitta av sjukdomen. I følgje Amundsen var det kona til Kolotengva, den 16 år gamle Tongvingva, som var Astrups utkåra, men ekteparet ser ut til å ha vore friske og fekk mange born saman. Det mest sannsynlege er at den skjemde pemmikanen smitta Astrup med [[tyfoidfeber]].<ref>Block-Nakkerud s. 211 f.</ref> Astrup gjekk med planar om ekspedisjonar både til Arktis og Antarktis – han var til dømes ein av dei første som foreslo ballongferder over Nordpolen – men sjukdomen forhindra han frå å realisere plana, noko han tok svært tungt. Det er òg trekt fram ei rekkje andre årsaker til at Astrups livssituasjon var vorte vanskeleg.<ref>Block-Nakkerud s. 212f</ref> Jula 1895 reiste Astrup til [[Hjerkinn]], og 27. desember gjekk han åleine ut på ein skitur over [[Dovre]], visstnok for å møte nokre vener ved [[Atna]]. Då han ikkje gav livstegn frå seg vart det organisert leiteaksjon og 21. januar 1896 vart han funnen død fire kilometer frå Hjerkinn. Liket vart ikkje obdusert og mykje talar for at dødsårsaken vart freista halden hemmeleg, men avisene ''Politiken'', ''Dagens Nyhende'' og ''Svenska Dagbladet'' skreiv ope at alt tala for at det var snakk om sjølvmord og ikkje eit fall mot ein stein som var den offisielle forklaringa. Terrenget han vart funne i er for lett til at eit fall er sannsynleg, det var mykje blod på andlet, klede og snøen rundt, og lensmannen som kikka på liket under transporten sørover skreiv om eit mistenkjeleg hol på venstre side av hovudet. Bygdefolk som var til stades då han vart funnen meinte å ha sett at ein revolver bli plukka opp, pakka inn og gjeve bror til Astrup, som vart beden om å gøyme gjenstanden.<ref>Block-Nakkerud s. 207 ff.</ref> Det er vanskeleg å sjå noka anna forklaring enn sjølvmord. Nyhendet om dødsfallet førte nærast til landesorg i Noreg, og ei stor folkemengd følgde med då Eivind Astrup 27. januar 1896 vart gravlagt på [[Vår Frelsers Gravlund]] i Kristiania. == Tyding == Astrup bidrog med å utvikle teknologien for utforsking av dei polare strøka ved å frakte utstyr på hundesledar og sjølv gå på ski. Skiløping hadde han lært under oppveksten og trekkhundkjøring lærte han av inuittane; skigåing var ukjent for dei. For Roald Amundsen var Astrup det største idealet innan utforskinga av polområda,<ref>Block-Nakkerud s. 223</ref> og han forstod at måten Astrup og Peary tok seg fram i polare strok var andre som var i bruk på den tida. Slik sett kan vi seie at Eivind Astrup var med på å skape føresetnaden for at Amundsen vart først på [[Sørpolen]]. Astrup fekk tilsendt fem [[grønlandshund]]ar som han innkvarterte på Brannskjæret ytst i [[Frognerkilen]]<ref>Block-Nakkerud s. 171</ref> og vart den første som køyrde med trekkhundar i Noreg.<ref>Block-Nakkerud s. 11</ref> == Ettermæle == Då Nansen kom tilbake frå [[Fram-ekspedisjonen]] i 1896 erobra hans straks den udiskutable førsteplassen som Noregs polarhelt, og det vart tydeleg at Astrup hadde fungert som ein vikar i Nansen sitt fråvær.<ref name="Nakkerud_218"/> Likevel vart han aldri heilt gløymt: det er reist fleire minnesmerke for å ære minnet om Astrup og ei rekkje geografiske stader ber namnet hans. Ein stor minnebauta vart reist ved [[Holmenkollen]] 15. august 1896. For at bautaen skulle få ei meir synleg plassering vart han i 1990 flytta frå Holmenkollen til [[Frognerseteren]]. Lokalsamfunnet på Dovre held minnet om Astrup og den tragiske endelikta hans levande, og bygdefolk reiste i 1896 eller 1897 ei minnestøtte der han vart funne. Då støtta velta, gjenreiste lokale krefter han i september 2009. 4. august 1909 vart det avduka ei minneplate over Astrup på Nord-Grønland. Den dansk-inuittiske grønlandsfararen [[Knud Rasmussen]] heldt ei tale under avdukingen der han framheva det gode minnet inuittane hadde om Astrup. I august 2010 vart det reist eit minnesmerke ved Knud Rasmussens hus i [[Qaanaaq]]. På Grønland finst Astrups Kystland og Astrups Ø, begge i Melville Bay. Vidare Astrup Fjord i Indepencence Bay og Astrup Bræ. I Oslo finst ''Eivind Astrups gate'' og i Bergen ''Eivind Astrups veg''. Då Astrup forlét Grønland gav han sleden sin til Kolotengva, men etter at Astrup døydde ynskte ikkje Kolotengva å bruke han meir, så han bytta slede med [[Ludvig Mylius-Erichsen]]. Seinare gav Mylius-Erichsen sleden til [[Etnografisk Museum]], der han no vert teken vare på.<ref>Block-Nakkerud s. 221 ff.</ref> Sleden Astrup fekk bygd til trening av dei importerte grønlandshundane sine er å sjå på [[skimuseet]] i Holmenkollen.<ref>Block-Nakkerud s. 172 ff.</ref> == Litteratur == *Tom Bloch-Nakkerud: ''Polarforskeren Eivind Astrup. En pionér blant Nordpolens naboer'', 2011, Bastion Forlag, ISBN 978-82-90583-05-2 *[[:no:s:Blandt Nordpolens Naboer|Digitalisert utgåve av Eivind Astrup si bok ''Blandt Nordpolens Naboer'']], Kristiania 1895, H. Aschehoug & Co.s forlag på [http://no.wikisource.org/ Wikikilden]. *Eivind Astrup: ''Blant Nordpolens naboer'', Polarbiblioteket 2004, ISBN 82-489-0457-1 == Referansar == {{reflist|3|refs= <ref name="Nakkerud_218">Bloch-Nakkerud s. 218</ref> <ref name="Astrup_BNN_2">Astrup, s. 2</ref> <ref name="Astrup_BNN_31">Astrup, s. 31</ref> }} == Fotnotar == {{reflist|group=f }} == Bakgrunnsstoff == *[http://www.archive.org/details/withpearynearpo00astrgoog ''With Peary near the Pole'']: digitalisert utgåve av den engelske omsettinga av ''Blandt nordpolens naboer'' * Norsk polarhistorie [http://www.polarhistorie.no/personer/Astrup%2C%20Eivind Biografiside om Eivind Astrup]. *[http://npweb.npolar.no/Artikler/2009/1254830131.87 Norsk Polarinstitutt] *[http://www.polarhistorie.no/personer/Astrup,%20Eivind Norsk polarhistorie] {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Norske oppdagarar]] [[Kategori:Norske arktisfararar]] [[Kategori:St. Olavs Orden]] [[Kategori:Folk frå Oslo]] [[Kategori:Gravlagde på Vår Frelsers gravlund]] 4aim3wk06g7r59s6uzibj8onlmyhjy5 0 204457 3399169 3324988 2022-08-17T13:00:29Z Ranveig 39 wikitext text/x-wiki {{taksoboksLua|taksonomi_WD=ja | bilete = Onychognathus nabouroup.jpg | bilettekst = [[Bleikvengstare]], ''Onychognathus nabouroup'', {{foto|Hans Hillewaert}} }} '''''Onychognathus''''' er ei [[biologisk slekt]] av [[afrikansk]]e [[starar]]. Dette er 11 ganske like artar, og prega av raudbrune [[handsvingfjør]]er som er veldig tydelege i flukt. Hannane er vanlegvis hovudsakleg svarte med glans i [[fjørdrakta]], og hoene matt, mørke grå. __NOTOC__ == Artslista == ''Onychognathus''-starar i rekkjefølgje etter [[EBird/Clements Checklist]] v2018<ref name="ebird">{{Referanse:eBird v2018|lestdato=24. februar 2019}}</ref> med norske namn etter ''Norske navn på verdens fugler'':<ref name="nof2008">{{Referanse:NorskeFuglenamn‎2017}}</ref> * [[Smalnebbstare]], ''Onychognathus tenuirostris'', Slender-billed Starling, <small>Rüppell, 1836, (LC)</small> * [[Bleikvengstare]], ''Onychognathus nabouroup'', Pale-winged Starling, <small>Daudin, 1800, (LC)</small> * [[Tjukknebbstare]], ''Onychognathus neumanni'', Neumann's Starling, <small>Alexander, 1908, (LC)</small> * [[Raudvengstare]], ''Onychognathus morio'', Red-winged Starling, <small>Linné, 1766, (LC)</small> * [[Grønhovudstare]], ''Onychognathus fulgidus'', Chestnut-winged Starling, <small>Hartlaub, 1849, (LC)</small> * [[Fjellskogstare]], ''Onychognathus walleri'', Waller's Starling, <small>Shelley, 1880, (LC)</small> * [[Klippestare]], ''Onychognathus tristramii'', Tristram's Starling, <small>Sclater, PL, 1858, (LC)</small> * [[Kvitnebbstare]], ''Onychognathus albirostris'', White-billed Starling, <small>Rüppell, 1836, (LC)</small> * [[Parykkstare]], ''Onychognathus salvadorii'', Bristle-crowned Starling, <small>Sharpe, 1891, (LC)</small> * [[Somalistare]], ''Onychognathus blythii'', Somali Starling, <small>Hartlaub, 1859, (LC)</small> * [[Sokotrastare]], ''Onychognathus frater'', Socotra Starling, <small>Sclater, PL & Hartlaub, 1881, (LC)</small> == Kjelder == {{refopning}} * ''Første utgåve av denne artikkelen byggjer på «[[:en:Onychognathus|Onychognathus]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 30. januar 2011, artikkelen gav følgjande referansar:'' :* {{cite book | authors = Feare, Chris, A. Craig| year = 1999 | title = Starlings and Mynas | publisher = Princeton University Press | isbn = 0-7136-3961-X}} {{refslutt}} === Fotnotar === {{fotnoteliste}} == Bakgrunnsstoff == {{commons|Onychognathus}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Starefamilien]] [[Kategori:Fugleslekter]] {{Kursiv tittel}} i9hgxr6zn13habyhuhuqcti7wt6dcwm 0 219581 3399179 2838324 2022-08-17T16:09:23Z Oleryhlolsson 30981 2020 wikitext text/x-wiki {{koord|56|36|10.019|N|16|38|34.490|E|type:city|vising=tittel}} [[File:NMA.0063328 Öland, Möckleby härad, Gårdby socken, Gårdby.jpg|mini|Gårdby i 1906]] '''Gårdby''' er ein [[Sverige|svensk]] [[tettstad]] i [[Mörbylånga kommun]] i [[Kalmar län]] på [[Öland]]. I 2020 hadde tettstaden 261 innbyggjarar. ==Kjelder== <div class="references-small"> *''Denne artikkelen bygger på «[[:nb:Gårdby|Gårdby]]» frå {{Wikipedia-utgåve|nb}}, den 1. juli 2012.'' </div> {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Mörbylånga kommun]] [[Kategori:tettstader i Kalmar län]] lwh0wmcq19unf9fikcycouvp952fuxs 0 225091 3399170 3274339 2022-08-17T13:01:57Z Ranveig 39 wikitext text/x-wiki {{taksoboksLua|taksonomi_WD=ja | bilete = Campbell Island Teal.JPG | bilettekst = Koparand, hannfugl {{foto|Wikipedia-brukar Stomac}} }} '''Campbelland''' (''Anas nesiotis'') er ei lita, nattleg [[grasand]] av slekta ''[[Anas]]'' utan evne til å flyge. Ho er [[endemisk]] til [[Campbelløyane]] som ligg sør for hovudøyane på [[New Zealand]]. Cambelland, [[bronseand]] og [[koparand]] var tidlegare rekna som same arten. [[Fjørdrakt]]a er lik drakta til bronseand, mørk [[sepia]] farge, hovudet og ryggen kan ha eit skjer av iriserande grønt, og eit kastanjefarga bryst på hannfuglen, og hoa er mørk brun over heile kroppen. Dei naturlege habitata er område med grastuer dominert av [[rapp]], [[bregnar]] og fleirårige [[urter]]. Arten brukar òg tråkk og hòler lagd av [[Petrellar|petrellartar]] som hekkar på øyane. Dei er tilsynelatande territoriale i naturen, og beitar sannsynlegvis på [[amfipodar]] og [[insekt]]. == Tiltak for vern == Opphavleg kjente ein til eksistensen av campbellender berre på [[Campbelløya]], men innføringa av [[Brunrotte|brunrotter]] som åtok egg og ungar, førte med seg at denne fuglearten forsvann frå øya og vart antatt å vere utdøydd. I 1975 vart arten gjenoppdaga på [[Dent Island]], ei lita øy på 0,26 kvadratkilometer nær Campbelløya som framleis var rottefri. Populasjonen var så liten at ei einskild hending kunne ha drive arten til full utrydding. For å hindre at dette skjedde, tok Mt Bruce Wildlife Centre, [[Department of Conservation]] på New Zealand, i 1984 og i 1990 nokre ender i fangenskap. Arten vart òg sett på lista over kritisk truga artar i 1979. I 1994 lukkast senteret i å få ei campbelland til å legge egg, etter det har hekking i fangenskap skjedd kvart år. Ein liten bestand på 24 avla individ vart sette ut på [[Codfish Island]] ved [[Stewart Island/Rakiura]] i 1999 og 2000. På Campbelløya vart innførte dyreartar fjerna, verdas største rotteutryddingskampanje vart gjennomført i 2001, og øya vart offisielt erklært rottefrie i 2003. Femti campbellender, ei blanding av oppdretta ender frå senteret og ville akklimatisert ender frå Codfish Island, vart introdusert til Campbelløya i 2004, 2005 og 2006, totalt 159 ender, etter eit fråvære på meir enn eit hundreår. I 2011 var populasjonen trudd å vere totalt mellom 150 og 300 individ og aukande. Klassifiseringa hos [[IUCN]] vart endra frå kritisk trua (CR) til sterkt trua (EN). == Kjelder == {{refopning}} * ''Denne artikkelen byggjer på «[[:en:Campbell Teal|Campbell Teal]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 16. august 2012'' {{refslutt}} === Referansar === {{fotnoteliste}} == Bakgrunnsstoff == * [[BirdLife International]] (2012) Species factsheet: ''[http://www.birdlife.org/datazone/speciesfactsheet.php?id=9819 Anas nesiotis]'' ved http://www.birdlife.org {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Andefamilien]] [[Kategori:Fuglar endemiske til New Zealand]] lsxz7sb0w3s0uixsvakxz5ifabluixv 0 226898 3399182 3375771 2022-08-17T17:12:49Z Ranveig 39 wikitext text/x-wiki {{geoboks|by |land = Tyrkia |tidssone=[[Eastern European Time|EET]] |utc_skilnad=+2 |tidssone_sommartid=[[Eastern European Summer Time|EEST]] |utc_skilnad_sommartid= |namn=Amasya |bilete =Şehzadeler şehri Amasya....jpg | bilettekst = Amasya og [[Yeşilırmak]] | regiontype=[[Regionar i Tyrkia|Region]] |region = [[Svartehavsregionen]] |distrikttype=[[Provinsar i Tyrkia|Provins]] | distrikt = [[provinsen Amasya|Amasya]] | borgarmeister = Cafer Özdemir | folketal =99905 | høgdenivå = 340 |folketal år = 2010 |lat_d=40 |lat_m=39 |lat_s= |lat_NS=N|long_d=35 |long_m=50 |long_s= |long_EW=E |kartposisjon =Tyrkia |kart = Turkey location map.svg }} '''Amasya''' (i antikken kalla ''Amaseia'') er administrasjonssenter i distrikt i [[provinsen Amasya]] nord i [[Tyrkia]]. Byen har kring 100 000 innbyggjarar (2010).<ref>[http://report.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2=&ENVID=adnksdb2Env&report=idari_yapi_09sonrasi.RDF&p_il1=5&p_yil=2010&p_dil=2&desformat=html Population of city, towns og villages – 2010], TURKISH STATISTICAL INSTITUTE</ref> Amasya ligg i fjella ovanom kysten av [[Svartehavet]], ein smal dal langs breidda av elva [[Yeşilırmak]]. Sjølv om han ligg nær Svartehavet har dette området ovanom kysten eit innlandsklima som høver godt for å dyrke eple, noko provinsen er kjend for. I antikken var Amaseia (Αμάσεια) ein festningsby på klippene ovanom elva. === Klima === Amasya har eit [[middelhavsklima]] med varme somrar og kalde, regnfulle vintrar. <div style="width:70%">{{Vêrboks |stad= Amasya |Jan varmerekord C= 21.3 |Feb varmerekord C= 24.8 |Mar varmerekord C= 31.2 |Apr varmerekord C= 35.8 |Mai varmerekord C= 37.5 |Jun varmerekord C= 41.8 |Jul varmerekord C= 45.0 |Aug varmerekord C= 42.2 |Sep varmerekord C= 40.3 |Okt varmerekord C= 36.0 |Nov varmerekord C= 29.7 |Des varmerekord C= 22.9 |Jan maks C= 6.9 |Feb maks C= 9.3 |Mar maks C= 14.3 |Apr maks C= 20.1 |Mai maks C= 24.8 |Jun maks C= 28.6 |Jul maks C= 31.0 |Aug maks C= 31.4 |Sep maks C= 27.7 |Okt maks C= 21.6 |Nov maks C= 14.1 |Des maks C= 8.6 |Jan min C= -1.1 |Feb min C= -0.2 |Mar min C= 2.6 |Apr min C= 6.9 |Mai min C= 10.5 |Jun min C= 14.0 |Jul min C= 16.3 |Aug min C= 16.3 |Sep min C= 12.7 |Okt min C= 8.4 |Nov min C= 3.4 |Des min C= 0.9 |Jan kulderekord C= -21.0 |Feb kulderekord C= -20.4 |Mar kulderekord C= -15.3 |Apr kulderekord C= -5.1 |Mai kulderekord C= -0.1 |Jun kulderekord C= 4.8 |Jul kulderekord C= 8.5 |Aug kulderekord C= 8.8 |Sep kulderekord C= 3.0 |Okt kulderekord C= -2.7 |Nov kulderekord C= -5.6 |Des kulderekord C= -12.7 |Jan regndagar= 11.9 |Feb regndagar= 10.9 |Mar regndagar= 12.3 |Apr regndagar= 13.3 |Mai regndagar= 12.5 |Jun regndagar= 8.6 |Jul regndagar= 4.2 |Aug regndagar= 3.3 |Sep regndagar= 5.2 |Okt regndagar= 8.2 |Nov regndagar= 9.7 |Des regndagar= 12.1 |Jan nedbør mm = 45.4 |Feb nedbør mm = 35.3 |Mar nedbør mm = 43.2 |Apr nedbør mm = 59.3 |Mai nedbør mm = 51.1 |Jun nedbør mm = 37.6 |Jul nedbør mm = 17.5 |Aug nedbør mm = 10.8 |Sep nedbør mm = 21.4 |Okt nedbør mm = 40.0 |Nov nedbør mm = 47.1 |Des nedbør mm = 53.9 |Jan sol= 65.1 |Feb sol= 86.8 |Mar sol= 142.6 |Apr sol= 174 |Mai sol= 232.5 |Jun sol= 273 |Jul sol= 303.8 |Aug sol= 291.4 |Sep sol= 231 |Okt sol= 155 |Nov sol= 96 |Des sol= 58.9 |kjelde 1= Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü <ref>[http://www.dmi.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=AMASYA İl ve İlçelerimize Ait İstatistiki Veriler- Meteoroloji Genel Müdürlüğü]. Dmi.gov.tr. Retrieved on 2011-04-16.</ref> |date= Februar 2011 }} </div> ==Bakgrunnsstoff== * [http://www.amasya.bel.tr/ Offisiell nettstad] ==Kjelder== <div class="references-small"> *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Amasya|Amasya]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 25. august 2012.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' {{fotnoteliste}} </div> {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Byar i Tyrkia]] [[Kategori:Busetnader i provinsen Amasya]] [[Kategori:Busetnader grunnlagde på 100-talet fvt.]] [[Kategori:Stader i Tyrkia frå gresk antikk]] [[Kategori:Byar i den greske antikken]] k4nooeqy1inamv8gpljlq23b56ziq9l 3399183 3399182 2022-08-17T17:14:19Z Ranveig 39 wikitext text/x-wiki {{geoboks|by |land = Tyrkia |tidssone=[[Eastern European Time|EET]] |utc_skilnad=+2 |tidssone_sommartid=[[Eastern European Summer Time|EEST]] |utc_skilnad_sommartid= |namn=Amasya |bilete =Şehzadeler şehri Amasya....jpg | bilettekst = Amasya og [[Yeşilırmak]] | regiontype=[[Regionar i Tyrkia|Region]] |region = [[Svartehavsregionen]] |distrikttype=[[Provinsar i Tyrkia|Provins]] | distrikt = [[provinsen Amasya|Amasya]] | borgarmeister = Cafer Özdemir | folketal =99905 | høgdenivå = 340 |folketal år = 2010 |lat_d=40 |lat_m=39 |lat_s= |lat_NS=N|long_d=35 |long_m=50 |long_s= |long_EW=E |kartposisjon =Tyrkia |kart = Turkey location map.svg }} '''Amasya''' (i antikken kalla ''Amaseia'') er administrasjonssenter i [[provinsen Amasya]] nord i [[Tyrkia]]. Byen har kring 100 000 innbyggjarar (2010).<ref>[http://report.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2=&ENVID=adnksdb2Env&report=idari_yapi_09sonrasi.RDF&p_il1=5&p_yil=2010&p_dil=2&desformat=html Population of city, towns og villages – 2010], TURKISH STATISTICAL INSTITUTE</ref> Amasya ligg i fjella ovanom kysten av [[Svartehavet]], ein smal dal langs breidda av elva [[Yeşilırmak]]. Sjølv om han ligg nær Svartehavet har dette området ovanom kysten eit innlandsklima som høver godt for å dyrke eple, noko provinsen er kjend for. I antikken var Amaseia (Αμάσεια) ein festningsby på klippene ovanom elva. === Klima === Amasya har eit [[middelhavsklima]] med varme somrar og kalde, regnfulle vintrar. <div style="width:70%">{{Vêrboks |stad= Amasya |Jan varmerekord C= 21.3 |Feb varmerekord C= 24.8 |Mar varmerekord C= 31.2 |Apr varmerekord C= 35.8 |Mai varmerekord C= 37.5 |Jun varmerekord C= 41.8 |Jul varmerekord C= 45.0 |Aug varmerekord C= 42.2 |Sep varmerekord C= 40.3 |Okt varmerekord C= 36.0 |Nov varmerekord C= 29.7 |Des varmerekord C= 22.9 |Jan maks C= 6.9 |Feb maks C= 9.3 |Mar maks C= 14.3 |Apr maks C= 20.1 |Mai maks C= 24.8 |Jun maks C= 28.6 |Jul maks C= 31.0 |Aug maks C= 31.4 |Sep maks C= 27.7 |Okt maks C= 21.6 |Nov maks C= 14.1 |Des maks C= 8.6 |Jan min C= -1.1 |Feb min C= -0.2 |Mar min C= 2.6 |Apr min C= 6.9 |Mai min C= 10.5 |Jun min C= 14.0 |Jul min C= 16.3 |Aug min C= 16.3 |Sep min C= 12.7 |Okt min C= 8.4 |Nov min C= 3.4 |Des min C= 0.9 |Jan kulderekord C= -21.0 |Feb kulderekord C= -20.4 |Mar kulderekord C= -15.3 |Apr kulderekord C= -5.1 |Mai kulderekord C= -0.1 |Jun kulderekord C= 4.8 |Jul kulderekord C= 8.5 |Aug kulderekord C= 8.8 |Sep kulderekord C= 3.0 |Okt kulderekord C= -2.7 |Nov kulderekord C= -5.6 |Des kulderekord C= -12.7 |Jan regndagar= 11.9 |Feb regndagar= 10.9 |Mar regndagar= 12.3 |Apr regndagar= 13.3 |Mai regndagar= 12.5 |Jun regndagar= 8.6 |Jul regndagar= 4.2 |Aug regndagar= 3.3 |Sep regndagar= 5.2 |Okt regndagar= 8.2 |Nov regndagar= 9.7 |Des regndagar= 12.1 |Jan nedbør mm = 45.4 |Feb nedbør mm = 35.3 |Mar nedbør mm = 43.2 |Apr nedbør mm = 59.3 |Mai nedbør mm = 51.1 |Jun nedbør mm = 37.6 |Jul nedbør mm = 17.5 |Aug nedbør mm = 10.8 |Sep nedbør mm = 21.4 |Okt nedbør mm = 40.0 |Nov nedbør mm = 47.1 |Des nedbør mm = 53.9 |Jan sol= 65.1 |Feb sol= 86.8 |Mar sol= 142.6 |Apr sol= 174 |Mai sol= 232.5 |Jun sol= 273 |Jul sol= 303.8 |Aug sol= 291.4 |Sep sol= 231 |Okt sol= 155 |Nov sol= 96 |Des sol= 58.9 |kjelde 1= Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü <ref>[http://www.dmi.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=AMASYA İl ve İlçelerimize Ait İstatistiki Veriler- Meteoroloji Genel Müdürlüğü]. Dmi.gov.tr. Retrieved on 2011-04-16.</ref> |date= Februar 2011 }} </div> ==Bakgrunnsstoff== * [http://www.amasya.bel.tr/ Offisiell nettstad] ==Kjelder== <div class="references-small"> *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Amasya|Amasya]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 25. august 2012.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' {{fotnoteliste}} </div> {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Byar i Tyrkia]] [[Kategori:Busetnader i provinsen Amasya]] [[Kategori:Busetnader grunnlagde på 100-talet fvt.]] [[Kategori:Stader i Tyrkia frå gresk antikk]] [[Kategori:Byar i den greske antikken]] hwjroo0bgoo4soqemg1o4x50v5saexm 0 226965 3399186 3398233 2022-08-17T17:21:59Z Ranveig 39 wikitext text/x-wiki {{geoboks|by | bilete = Surp Garabed Vank (Hampikian, 1923).jpg | bilettekst = St. Karapet-klosteret i 1923 nær Muş |land = Tyrkia |regiontype = [[Regionar i Tyrkia|Region]] |region = |distrikttype=[[Provinsar i Tyrkia|Provins]] |distrikt = [[provinsen Muş|Muş]] |kartposisjon =Tyrkia |kart = Turkey location map.svg |lat_d = 38 |lat_m = 44 |lat_NS = N |long_d = 41 |long_m = 29 |long_EW = E | folketettleik = auto | folketal = 72774 | folketal år = 2008 | folketal merknad =<ref>[http://report.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2=&report=idari_yapi_2008.RDF&p_il1=49&p_yil=2008&p_dil=1&desformat=html&ENVID=adnksdb2Env Türkisches Institut für Statistik], abgerufen 23. November 2009</ref> | borgarmeister = Necmettin Dede | nettstad = www.mus.bel.tr | areal = 2604 }} '''Muş''' ([[armensk]] Մուշ, ''Mûs'') er administrasjonssenter i [[provinsen Muş]] i [[Tyrkia]]. Byen har kring 75 000 innbyggjarar (2009).<ref>[http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) Sonuçları]</ref> Byen vart grunnlagd i i kongedømet [[Urartu]]. I mellomalderen var han ein av dei viktigaste byane i provinsen Taron i [[mellomalderkongedømet Armenia]]. I dag er byen busett av tyrkarar og [[kurdarar]]. Fram til [[det armenske folkemordet]] i 1915 budde det mange armenarar i byen, og han var eit bispesete for [[den armenske kyrkja]]. ==Klima== Muş har eit [[kontinentalklima]] ([[Köppen si klimaklassifisering]] ''Dsa'') med frost, snørike vintrar og særs varme somrar. {{Vêrboks |stad= Muş |Jan varmerekord C= 10.2 |Feb varmerekord C= 15.0 |Mar varmerekord C= 22.8 |Apr varmerekord C= 30.0 |Mai varmerekord C= 31.2 |Jun varmerekord C= 37.4 |Jul varmerekord C= 41.6 |Aug varmerekord C= 41.2 |Sep varmerekord C= 37.0 |Okt varmerekord C= 30.6 |Nov varmerekord C= 21.6 |Des varmerekord C= 16.0 |Jan maks C= -3.4 |Feb maks C= -1.4 |Mar maks C= 5.8 |Apr maks C= 14.7 |Mai maks C= 21.3 |Jun maks C= 27.6 |Jul maks C= 33.2 |Aug maks C= 33.3 |Sep maks C= 28.5 |Okt maks C= 20.0 |Nov maks C= 9.8 |Des maks C= 1.0 |Jan min C= -11.6 |Feb min C= -10.1 |Mar min C= -3.4 |Apr min C= 4.0 |Mai min C= 8.5 |Jun min C= 12.4 |Jul min C= 16.6 |Aug min C= 16.5 |Sep min C= 11.8 |Okt min C= 6.5 |Nov min C= 0.1 |Des min C= -6.4 |Jan kulderekord C= -32.6 |Feb kulderekord C= -34.4 |Mar kulderekord C= -31.4 |Apr kulderekord C= -10.2 |Mai kulderekord C= -2.4 |Jun kulderekord C= 5.4 |Jul kulderekord C= 3.6 |Aug kulderekord C= 8.0 |Sep kulderekord C= 2.0 |Okt kulderekord C= -2.1 |Nov kulderekord C= -25.8 |Des kulderekord C= -32.0 |Jan regndagar= 13.0 |Feb regndagar= 12.5 |Mar regndagar= 14.0 |Apr regndagar= 14.7 |Mai regndagar= 14.0 |Jun regndagar= 6.9 |Jul regndagar= 2.3 |Aug regndagar= 2.2 |Sep regndagar= 3.2 |Okt regndagar= 9.1 |Nov regndagar= 10.4 |Des regndagar= 12.5 |Jan nedbør mm = 79.5 |Feb nedbør mm = 101.1 |Mar nedbør mm = 101.2 |Apr nedbør mm = 107.3 |Mai nedbør mm = 68.4 |Jun nedbør mm = 28.7 |Jul nedbør mm = 7.0 |Aug nedbør mm = 6.4 |Sep nedbør mm = 13.7 |Okt nedbør mm = 62.2 |Nov nedbør mm = 95.8 |Des nedbør mm = 85.6 |Jan sol= 65.1 |Feb sol= 86.8 |Mar sol= 148.8 |Apr sol= 198 |Mai sol= 285.2 |Jun sol= 354 |Jul sol= 387.5 |Aug sol= 372 |Sep sol= 315 |Okt sol= 226.3 |Nov sol= 129 |Des sol= 65.1 |kjelde 1= Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü<ref>[http://www.dmi.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=MUS İl ve İlçelerimize Ait İstatistiki Veriler- Meteoroloji Genel Müdürlüğü]. Dmi.gov.tr. Henta 2011-04-16.</ref> |date= mars 2011 }} ==Kjelder== {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Muş|Muş]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 25. august 2012.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' {{fotnoteliste}} {{refslutt}} {{Autoritetsdata}} {{DEFAULTSORT:Mus}} [[Kategori:Byar i Tyrkia]] [[Kategori:Busetnader i provinsen Muş]] 1s2xvvp09xw6ujr5sjx5t70whqknh2s 0 229411 3399168 3379894 2022-08-17T12:59:46Z Ranveig 39 wikitext text/x-wiki {{geoboks|by |namn =Kropyvnytskyj |andre namn = [[ukrainsk]] Кропивницький |bilete=Педагогічний університет.jpg |biletstorleik = 200px |bilettekst = Kropyvnytskyj universitet |flagg = Kirovohrad flag.gif |symboltype=våpen|symbol =Coat of Arms of Kropyvnytskyi.png |kallenamn = Vesle Paris (historisk samanheng) |motto = Med fred og godheit |kartposisjon = Ukraina | kart = Ukraine location map.svg |land =Ukraina | regiontype = [[Oblast i Ukraina|Oblast]] | region = Kirovohrad oblast |grunnlagd = 1754 |grunnlagd1type = Byrettar |grunnlagd1 = 1765, 1782 |borgarmeister = [[Oleksandr Sainsus]]<ref>(ukrainsk) [http://www.radiosvoboda.org/content/article/2308431.html Повага та увага до городян мало коштує, але важить найбільше – мер Кіровограда], [[Radio Free Europa/Radio Liberty]] (14 February 2011)</ref> |areal = 103|folketal_i_år = 2004 |folketettleik = auto | folketal = 239400 |lat_d=48 |lat_m=30 |lat_s=0 |lat_NS=N |long_d=32 |long_m=16 |long_s=0 |long_EW=E |høgdenivå = 124 |postnummer = 25000-490 |retningsnummer = +380 522 |nettstad = http://www.kr-rada.gov.ua/ }} '''Kropyvnytskyj''' ([[ukrainsk]] skrift Кропивницький), tidlegare '''Jelisavetgrad''', er ein by sentralt i [[Ukraina]]. Han ligg ved elva [[Inhul]]. Byen har kring 240 000 innbyggjarar (2004). Han utvikla seg kring ein militær busetnad og bløømde på 1800-talet då han vart eit viktig handelssenter. Det første ukrainske teaterselskapet i det sentrale og austlege Ukraina vart oppretta her i 1882. Under [[Sovjetunionen]] vart byen eit senter for [[jordbruk]] og [[lettindustri]]. Byen har hatt fleire namn gjennom historia. Han vart grunnlagd som Jelisavetgrad, til ære for tsarina [[Elisabeth av Russland]]. I 1924 vart namnet endra til '''Zinovijevsk''', kalla opp etter [[Grigorij Zinovijev]], ein sovjetisk statsmann og ein av kommunstpartileiarane som var fødd i Jelisavetgrad. 27. desember 1934, etter mordet på [[Sergej Kirov]], vart Zinovievsk og andre sovjetiske byar, omdøypt på ny - denne gongen som '''Kirovo''' og så '''Kirovograd'''. Det siste namnet kom samstundes med at Kirovograd oblast vart danna den 10. januar 1939. Etter sjølvstendet til [[Ukraina]] fekk byen den ukrainske stavinga '''Kirovohrad'''. ==Historie== Kropyvnytskyj utvikla seg kring [[St. Elisabet-fortet]]. Dette fortet vart bygd i 1754 etter ordre frå tsarina [[Elisabet av Russland]] og spelte ei særs viktig rolle i dei nye landområda som vart lagt til Russland med [[freden i Beograd]] i 1739. I 1764 fekk busetnaden status som senter i Elisabet-provinsen og i 1784 vart han hovudbyen i distriktet. Fortet fekk då namnet ''Jelizavetgrad''. Fortet låg ved eit vegkryss og utvikla seg etter kvart til ei handelssenter. Det vart haldne fire marknadar i året. 27. april 1881 var det ein [[pogrom]] mot jødane i Jelisavetgrad. Det same skjedde i 1905.<ref>Rosenthal, Herman. Broyde, Isaac. Janovsy, S. jødar Encyclopedia.com [http://www.jewishencyclopedia.com/view.jsp?artid=32&letter=Y "Yelisavetgrad:Elisavetgrad"] June 20, 2009</ref> ==Klima== Kropyvnytskyj har eit moderate [[kontinentalklima]]: kalde og snørike vintrar og varme somrar. Temperaturane er i middel -6,9 °С i januar og 20,3 °С i juli. Årsmiddelnedbøren er 513 mm med mest nedbør i juni og juli. <div style="width:70%">{{Vêrboks |stad=Kropyvnytskyj i Ukraina |Jan maks C = -2.8 |Feb maks C = -2.0 |Mar maks C = 3.7 |Apr maks C = 14.0 |Mai maks C = 20.7 |Jun maks C = 24.6 |Jul maks C = 25.9 |Aug maks C = 25.2 |Sep maks C = 19.4 |Okt maks C = 11.7 |Nov maks C = 3.6 |Des maks C = -0.8 |år maks C = 11.9 |Jan min C = -8.5 |Feb min C = -8.1 |Mar min C = -2.9 |Apr min C = 4.7 |Mai min C = 9.9 |Jun min C = 13.8 |Jul min C = 15.0 |Aug min C = 14.1 |Sep min C = 9.1 |Okt min C = 3.7 |Nov min C = -1.8 |Des min C = -5.8 |år min C = 3.6 |Jan nedbør mm = 44 |Feb nedbør mm = 32 |Mar nedbør mm = 27 |Apr nedbør mm = 36 |Mai nedbør mm = 47 |Jun nedbør mm = 58 |Jul nedbør mm = 60 |Aug nedbør mm = 50 |Sep nedbør mm = 41 |Okt nedbør mm = 35 |Nov nedbør mm = 44 |Des nedbør mm = 45 |år nedbør mm = 549 |kjelde 1 = Погода и климат - климат Кирвоград <ref name=weather>{{cite web |url=http://pogoda.ru.net/climate/34300.htm |title=Weather Information for Kharkov }}</ref> |date=August 2010 }} </div> ==Kjelder== {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Kropyvnytskyi|Kropyvnytskyi]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 10. september 2012.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' {{refslutt}} {{fotnoteliste}} ==Bakgrunnsstoff== {{commonskat|Kropyvnytskyi}} {{Kirovohrad oblast}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Byar i Kirovohrad oblast]] [[Kategori:Busetnader grunnlagde i 1754]] cmqzzyyr0i9zvgwsjcs9blpa3r9hj5r 0 288384 3399185 3398393 2022-08-17T17:15:26Z Ranveig 39 wikitext text/x-wiki {{geoboks|kommune|land=Israel |namn=Safed |bilete=Safed 2009.jpg |bilettekst= |symbol=Coat of arms of Safed.svg |andre namn={{hebraisk|צְפַת}} |andre namn2=صفد |kartposisjon = Israel | kart = {{posisjonskart|Israel}} |lat_d=32 |lat_m=57 |lat_s=57 | lat_NS = N |long_d=35 |long_m=29 |long_s=54| long_EW = E |grunnlagd=[[Kanaan]]ittisk tid |kategori=by |andre namn1=Tz'fat |andre namn3=Tsfat, Tzefat, Zfat, Ẕefat |distrikttype = [[Distrikt i Israel|Distrikt]] | distrikt =[[Det nordlege distriktet i Israel|Nord]] |høgdenivå=900 |folketal=30100 |folketal merknad=<ref name="cbs populations" /> |folketal_i_år=2010 |borgarmeister=Ilan Shohat |commons = Safed }} '''Safed''' ([[hebraisk]] צְפַת, ''Tzfat'', [[askenasisk hebraisk|askenasisk]] ''Tzfas'', [[Bibelen]]: ''Ṣ'fath''; [[arabisk]] صفد, ''Ṣafad'') er ein by i [[Det nordlege distriktet i Israel|Nord distrikt]] i [[Israel]]. Han ligg ei høgd over 900 meter over havet, og er den høgastliggande byen i [[Galilea]] og i Israel.<ref>{{cite web|url=http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/vie/Safed.html |title=Safed |publisher=Jewish Virtual Library Article |date= |accessdate=16. oktober 2014}}</ref> På grunn av høgda har Safed varme somrar, og kalde, ofte snørike vintrar.<ref name="vilnai">{{cite book|title=A Guide to Israel|author=Vilnay, Zev|authorlink=Zev Vilnay|publisher=HaMakor Press|location=[[Jerusalem]], Palestina|år=1972|chapter=Tsefat|pages=522–532}}</ref> Sidan 1500-talet har Safed vore rekna som ein av [[Dei fire heilage byane]] i [[jødedom]]men, i lag med [[Jerusalem]], [[Hebron]] og [[Tiberias]].<ref>{{cite web|url=http://www.jewishencyclopedia.com/view.jsp?artid=32&letter=P#176#ixzz0RkYTWcVv |title=Tiberias |publisher=Jewish Encyclopedia |date= |accessdate=16. oktober 2014}}</ref> Sidan den gong har byen vore eit senter for [[kabbala]], eller jødisk [[mystisisme]]. På grunn av det milde klimaet og den vakre naturen, er Safed ein populær feriestad blant både israelarar og utlendingar.<ref>{{cite web|url=http://www.planetware.com/israel/Safed-isr-nr-sf.htm |title=Planetware Safed Turisme |publisher=Planetware.com |date= |accessdate=16. oktober 2014}}</ref> ==Historie== ===Bibelen=== I følgje [[Dommarane]] var området der Safed ligg ein del av området til [[Naftali-stammen]].<ref>{{cite web|url=http://www.hadassah.org/news/content/per_hadassah/archive/2004/04_DEC/traveler.asp |title=Hadassah Magazine |publisher=Hadassah.org |date= |accessdate=16. oktober 2014}}</ref> Safed skal ha blitt grunnlagd av ein son av [[Noah]] etter [[Syndfloda]].<ref name="vilnai" /> ===Antikken=== Safed er blitt identifisert som ''Sepph,'' ein jødisk festningsby i [[Øvre Galilea]] nemnt i skriveria til den romersk-jødiske historikaren [[Josefus]] (''Krigar'' 2:573).<ref>{{cite web|title=History of Safed| url=http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/judaica/ejud_0002_0017_0_17270.html|publisher=Jewish Virtual Library|accessdate=16. oktober 2014}}</ref> Han er nemnt i [[Jerusalem Talmud]] som ein av fem opphøgde stader der det vart fyrt opp eld for å annonsere Nymånen og høgtider under [[Det andre tempelet]].<ref name="judaica">{{cite encyclopedia|encyclopedia=Encyclopedia Judaica|title=Safed|volume=Vol. 14|pages=626|publisher=Keter|location=[[Jerusalem]] i Israel|år=1972}}</ref> ===Krossfarartida=== [[Fil:Safedcitadel.jpg|mini|venstre|Krossfararruinar i Safed.]] Byen er nemnt i jødiske kjelder seint i [[mellomalderen]].<ref name="vilnai" /> På 1100-talet var Safed ein festningsby i [[kongedømet Jerusalem]] kalla ''Saphet''.<ref name="vilnai" /> [[Benjamin av Tudela]] som vitja byen på den tida, nemner ikkje at det budde jødar der.<ref>Howard M. Sachar,[http://books.google.com.au/books?id=2RowAAAAQBAJ&pg=PT190 ''Farewell Espana: The World of the Sefardicm Remembered,''] Random House, 2013 s.190.</ref> [[Maltesarordenen]] bygde ei borg der. I 1240 forhandla [[Theobald I av Navarra]], under sitt eige krosstog til Det heilage landet, med dei muslimske [[ajjubidane]] i [[Damaskus]] og [[Egypt]] og kom fram til ein avtale med dei førstnemnte mot sistnemnde der [[kongedømet Jerusalem]] fekk ha [[Jerusalem]] for seg sjølv, i tillegg til [[Betlehem]], [[Nasaret]], og det meste av regionen [[Galilea]] med mange [[Tempelriddarane|Tempelriddarborger]], som [[Saphet]].<ref>Tyerman. ''God's War''. s. 767.</ref> ===Mamlukk-sultanatet=== I 1260 erklærte [[Mamelukk-sultanatet|mamelukk-sultanen]] [[Baibars]] avtalen ugyldig fordi dei kristne samarbeidde med [[Det mongolske riket]] mot muslimane, og sette i gang fleire åtak på borger i nærleiken, mellom anna Saphet. I 1266 utrydda han dei kristne tempelriddarane i området og gjorde om byen til ein muslimsk by kalla ''Safed'' eller ''Safat''. [[Samuel ben Samson]], som vitja byen på 1200-talet, nemnte at det eksisterte eit jødisk samfunn på minst femti personar der.<ref>Schechter, Salomo. ''Studies in Judaism: Second Series (Jewish Studies Classics 3)'', s. 206. Gorgias Press LLC, 2003. ISBN 1-59333-039-1</ref> I følgje [[Shams al-Din al-Ansari al-Dimashqi|al-Dimashqi]] (som døydde i Safed i 1327), skreiv kring 1300 at Baibars, etter å ha jamna den gamle borga med jorda, bygde eit «rundt tårn og kalla det Kullah..». Tårnet var bygd i tre etasjar og hadde forsyningar, hallar og magasin. Under staden låg ein [[cisterne]] for regnvatn, som var nok til å forsyne garnisonen i festninga frå år til år.<ref>Dimashi, s. 210, quoted in le Strange, s. 524</ref> I følgje [[Abu al-Fida]] var Safed «ein mellomstor by». Han hadde ei solid borg, som dominerte over [[Genesaretsjøen]]. Det var underjordiske elvar, som førte drikkevatn opp til borgporten.<ref>Abu al-Fida, s. 243, quoted in le Strange, s. 525</ref> Seint i mamelukktida frå 1525-6 bestod folkesetnaden i Safed av 633 muslimske familiar, 40 muslimske ungkarar, 26 muslimske religiøse personar, ni muslimske funksjonshemma, 232 jødiske familiar og 60 jundi-familiar.<ref>{{cite journal | author = Bernard Lewis | title = Studies in Ottoman Archives–I | journal = Bulletin of the School of Oriental and African Studies | volume = 16 | number = 3 | year = 1954 | pages = 469–501 | doi=10.1017/s0041977x00086808}}</ref> ===Osmansk tid=== Safed vart kjend på 1500-talet som eit senter for [[kabbala]] eller jødisk mystisisme.<ref name="jvl">{{cite web|url=http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/vie/Safed.html|title=Safed|publisher=[[Jewish Virtual Library]]|accessdate=14. oktober 2014}}</ref> Under osmanarane, var Safed hovudstaden i Safed sanjak, som utgjorde mykje av [[Galillea]] og strekjte seg til kysten av [[Middelhavet]]. Denne sanjaken var ein del av [[Damaskus eyalet]] fram til 1660, då han vart slått saman med [[Sidon]] sanjak til [[Sidon provins i Det osmanske riket|eit eige eyalet]], der han ei kort stund var hovudstaden. Frå midten av 1800-talet var han ein del av [[Sidon]] [[vilayet]]. Ei [[hebraisk]] prentepresse vart bygd i Safed i 1577 av Eliezer Ashkenazi og sonen Isaac frå Praha.<ref name="judaica" /> Det var den første pressa i heile [[Det osmanske riket]].<ref>{{cite web|url=http://coursesa.matrix.msu.edu/~fisher/hst373/chronology/seventeenth.html|title=osmanarane and Safavids 17th Century|publisher=[[Michigan State University]]|accessdate=14. oktober 2014}}</ref> I 1584 var det registrert 32 synagoger i byen.<ref name="DavidOrdan2010">{{cite book|author1=Abraham David|author2=Dena Ordan|title=To Come to the Land: Immigration and Settlement in 16th-Century Eretz-Israel|url=http://books.google.com/books?id=qqy4wqVbSUkC&pg=PA117|accessdate=24. oktober 2011|date=28. mai 2010|publisher=University of Alabama Press|isbn=978-0-8173-5643-9|page=117}}</ref> [[Fil:Seraya - Ottoman fortress - Safed.jpg|mini|Seraya: Ottoman festning]] Etter utdrivinga av alle jødar frå Spania i 1492, fann mange prominente [[rabbina]]ar vegen til Safed, mellom anna kabbalistane [[Isaac Luria]] og [[Moshe Cordovero|Moshe Kordovero]], [[Joseph Caro]], som skreiv [[Shulchan Aruch]] og [[Shlomo Halevi Alkabetz]], og komponerte [[sabbat]]-hymnen «[[Lecha Dodi]]». Inntoget av [[sefardiske jødar]], som nådde ein topp under styret til sultanane [[Suleiman den store|Suleiman I]] og [[Selim II]] - gjorde Safed til eit globalt læresenter for jødedomen og eit regionssenter for handel gjennom 1400- og 1500-talet.<ref name="jvl" /><ref>{{Cite book | publisher = General Council (Vaad leumi) of the Jewish Community of Palestina | last = Keneset Yiśraʼel be-Erets-Yiśraʼel. Ṿaʻad ha-leʼumi | title = Historical memoranda | year = 1947 | page = 56}}</ref> Den [[kurdarar|kurdiske]] bydelen vart grunnlagd i mellomalderen og vart til ut på 1800-talet.<ref name="ADiS">R. Y. Ebied, M. J. L. Young (1976) Some Arabic Legal Documents of the Ottoman Period: From Leeds Manuscript Collection University of Leeds. Dept. of Semitic Studies Brill Archive, ISBN 90-04-04401-9 s. 7</ref> Under overgangen frå egyptisk til osmansk-tyrkisk styre i 1517, vart det lokale jødiske samfunnet utsett for [[Safed-åtaka i 1517|valdelege åtak, mord og plyndring]] av lokale sjeikar, som prøvde å få attende kontrollen dei hadde hatt då dei vart fjerna frå makta av tyrkarane. Økonomisk nedgang etter 1560 og vedtak om å forvise jødane, tynna ut det jødiske samfunnet i 1583. Lokale arabarar gjekk til åtak på dei som var att, og to epidemiar i 1589 og 1594 gjorde ytterlegare skade på det jødiske samfunnet.<ref>Dan Ben Amos,Dov Noy (eds.) ''Folktales of the Jews,'' volume 3 (Tales from Arabic Lands) The Jewish Publication Society, 2011 s.54</ref> I 1628 fall byen til [[drusarar]] og vart fem år seinare erobra attende av osmanarane. I 1660, i oppstanden som oppstod etter Mulhim Ma'an døydde, øydela drusarane [[øydelegginga av Safed i 1660|Safed]] og [[øydelegginga av Tiberias i 1660|Tiberias]], og berre få av dei tidlegare jødiske innbyggjarane flytta attende til Safed i 1662. Sidan den nærliggande [[Tiberias]] vart verande folketom i fleire tiår, vart Safed den fremste av dei jødiske samfunna i Galilea. Pest tynna ut folkesetnaden i 1742 og [[jordskjelvet i Det nære austen i 1759]] la byen i ruinar, og tok livet av 200 innbyggjarar.<ref>Sa'ar H. ''When Israel trembles: former earthquakes.'' Ynet online. 11.05.2012. {{språkikon|he}}</ref> Eit inntog av [[russiske jødar]] i 1776 og 1781, og [[litauiske jødar]] i [[Perushim]] i 1809 og 1810, gav nytt liv til samfunnet.<ref>{{cite book|title=[[Hastening Redemption]]: Messianism and the Resettlement of the Land of Israel|author=Morgenstern, Arie|publisher=Oxford University Press|år=2007|isbn=0-19-530578-7}}</ref> [[Fil:Safed1908.jpg|mini|venstre|Muslimsk bydel i Safed kring 1908.]] I 1812 førte ein ny pest til at store delar av innbyggjarane døydde, og i 119 vart dei atteverande jødiske innbyggjarane halde som gislar av Abdullah Pasha, guvernøren i [[Akko]].{{treng kjelde}} I perioden med egyptisk dominans, var byen i kraftig nedgang, og særleg det jødiske samfunnet vart hardt råka. I [[plyndringa av Safed]] i 1834, vart det meste av det jødiske kvarteret øydelagd av opprørske arabarar, som plyndra byen i fleire veker. [[Jordskjelvet i Galilea i 1837]] gjekk særleg hardt ut over den jødiske foleksetnaden, sidan bydelen låg i åssida. Kring halvparten av dei forsvann, og det samla dødstalet var kring 2&nbsp;000.<ref name="Lieber1992">{{cite book|author=Sherman Lieber|title=Mystics and missionaries: the Jews in Palestine, 1799-1840|url=http://books.google.com/books?id=mrltAAAAMAAJ|year=1992|publisher=University of Utah Press|isbn=978-0-87480-391-4|page=256}}</ref> Av 2&nbsp;158 innbyggjarar drepne, var 1507 osmanar, Den sørlege, muslimske delen av byen vart i langt mindre grad råka.<ref>[http://www.earth-prints.org/bitstream/2122/1595/1/09%20ambraseys.pdf The Earthquake of 1st of January 1837 in South Lebanon and North Israel] av N. N. Ambraseys, i ''Annali di Geofisica'', Aug. 1997, s. 933</ref> I 1838 [[drusarmasskaren i Safed i 1838|vart byen plyndra]] av [[drusarar|drusar-opprørarar]] i løpet av tre dagar, og mange av jødane vart drepne. I 1840 vart det osmanske styret sett inn att. I 1847 vart Safed nok ein gong råka av pest. Den jødiske folkesetnaden auka mot slutten av 1800-talet på grunn av immigrasjon frå [[Qajar-dynastiet|Persia]], [[Marokko]] og [[Algerie]]. [[Moses Montefiore]] vitja Safed sju gonger og finansierte oppbygginga av det meste av byen. Nesten alle dei gamle bygningane i Safed var då øydelagde av jordskjelv.{{treng kjelde}} ===Det britiske mandatet=== [[Fil:Meron 181.jpg|mini|Monument til soldatane som kjempa i den israelske sjølvstendekrigen.]] [[Fil:Safed1.jpg|mini|venstre|Den moderne Safed]] Safed var senter for [[Safad underdistrikt i Palestinamandatet|Safad underdistrikt]]. Safed vart verande ein blanda by under [[Palestinamandatet]] og etniske spaningar mellom jødane og arabarane auka i 1920-åra. Under [[Palestinaopprøra i 1929]] var Safed og Hebron åstad for harde kampar. Under [[Safed-massakren i 1929|Safed-massakren]] vart 20 jødiske innbyggjarar drepne av lokale arabarar.<ref>Arab Attack At Safed, ''The Times'', Saturday, 31. august 1929; s. 10; Issue 45296; col D.</ref> Safad var ein del av Palestina som var tiltenkt ein jødisk stat i delingsplanen til [[Dei sameinte nasjonane]].<ref>[http://domino.un.org/unispal.nsf/0/7f0af2bd897689b785256c330061d253 General Assembly Resolution of 29. november 1947: Henta 3. mars 2014]</ref> I 1948 hadde byen kring 1&nbsp;700 jødar, hovudsakleg religiøse og eldre, og kring 12&nbsp;000 arabarar.<ref name="vilnai" /> I februar 1948, under [[den israelsk-palestinske krigen i 1948]] gjekk muslimske arabarar til åtak på ein jødisk buss på veg til Safed, og den jødiske bydelen vart krigsett av muslimar. Britiske styrkar var til stades, men blanda seg ikkje inn.<ref>Martin Gilbert ''Israel, A history'' William Morrow & Co, NY 1998 ISBN 0-688-12362-7 pg 174</ref> Den 16. april, same dagen som dei britiske styrkane evakuerte Safed, prøvde 200 lokale arabarar, med støtte av 200 soldatar frå [[Den arabiske frigjeringshæren]], å ta over den jødiske bydelen. Dei vart drivne attende av den jødiske garnisonen, som bestod av kring 200 [[Haganah]]-soldatar, menn og kvinner, med støtte frå ein tropp [[Palmach]]-soldatar.<ref>Benny Morris, ''1948, The First Arab-Israeli War'', 2008 Yale University Press, s. 157</ref> Kring 12&nbsp;000 (somme estimerer 15&nbsp;000) flykta frå Safed då Palmach- og Haganah-styrkar inntok byen.<ref>Morris, 2004, s. 224 ''Book of the Palmah II''</ref> Mellom dei var familien til [[President i Dei palestinske sjøvstyresmaktene|den palestinske sjølvstyrepresidenten]] [[Mahmoud Abbas]].<ref>{{cite news |author=[[Sarah Honig]] |newspaper=Jerusalem Post |url=http://fr.jpost.com/servlet/Satellite?cid=1246443837339&pagename=JPost/JPArticle/ShowFull |title=Another Tack: Self-exiled by guilt |date= 17. juli 2009 }}</ref> Byen var under full kontroll av die jødiske paramilitære styrkane den 11. mai 1948.<ref name="vilnai" /> ===Staten Israel=== [[Fil:SafedDSCN4022.JPG|mini|venstre|Dør i Safed]] I 1974 vart 102 jødiske skulebarn frå Safed som var på ein skuletur teken som gislar av ei palestinsk militant gruppe, [[Demokratisk front for frigjering av Palestina]] (DFLP), medan dei sov på ein skule i Maalot. I det som vart kjend som [[Ma'alot-massakren]] vart 22 av desse skulebarna drepne av gisseltakarane. I juli 2006 trefte [[Katyusha-rakett]]ar avfyrt av [[Hizbollah]] frå Sør-Libanon Safed, og ein mann vart drepen, medan mange andre vart skadde. Mange innbyggjarar flykta frå byen.<ref name="Myre">{{cite news|author=Myre, Greg|url=http://www.nytimes.com/2006/07/15/world/middleeast/15voices.html?_r=1&oref=slogin|title=2 More Israeli Are Killed as Rain of Rockets From Lebanon Pushes Thousands South|publisher=New York Times|date=2006-07-15|accessdate=14. oktober 2014}}</ref> Den 22. juli vart fire menneske skadde i eit nytt rakettåtak. Byen har halde status som eit jødisk læresenter.<ref name="safed.co.il">[http://www.safed.co.il/] Retrieved 12 May 2012.</ref> I dag er byen hovudsakleg ein jødisk by, med mindre mengder russiske kristne og [[maronittar i Israel|maronittar]]. Den palestinske presidenten Mahmoud Abbas var fødd i Safed og drog med familien sin då krigen nådde byen i 1948. I 2012 sa han offentleg «Eg har vitja Safed ein gong før. Eg ønskjer å sjå Safed. Det er min rett å sjå han, men ikkje å bu der.»<ref>{{cite news|author=Harriet Sherwood in Jerusalem |url=http://www.guardian.co.uk/world/2012/nov/04/mahmoud-abbas-palestinian-territories |title=Mahmoud Abbas outrages palestinsk flyktnings by waiving his right to return &#124; World news |publisher=The Guardian |date= 2012-11-04|accessdate=12. oktober 2014 |location=London}}</ref> == Demografi == I 2008 hadde Safed 32&nbsp;000 innbyggarar.<ref name="cbs populations">{{cite web|url=http://www.cbs.gov.il/population/new_2009/table3.pdf|format=PDF|publisher=[[Israelsk statistisk sentralbyrå]]|title=Table 3 - Population of Localities Numbering Above 1&nbsp;000 Residents and Other Rural Population|date=2008-06-30|accessdate=5. oktober 2014}}</ref> I følgje [[Israelsk statistisk sentralbyrå]] sine tal frå 2001, har byen 99,2% [[jødar|jødiske]] og ikkje-arabiske innbyggjarar, og nesten ingen [[arabarar]]. ==Seismologi == Byen ligg over den syrisk-afrikanske [[forkasting]]a, og som følgje av dette er han ein av dei byane i Israel som har størst risiko for [[jordskjelv]] (i lag med [[Tiberias]], [[Beit She'an]], [[Kiryat Shmona]] og [[Eilat]]).<ref>[http://unitedwithisrael.org/experts-warn-major-jordskjelv-could-hit-israel-any-time Experts Warn: Major Earthquakes Could Hit Israel Any Time] av Rachel Avraham, staff writer for United With Israel Date: Oct 22, 2013</ref> Det siste store jordskjelvet som råka Safed var [[jordskjelvet i Galilea i 1837]]. == Klima == Safed har [[middelhavsklima]] med varme, tørre somrar og kalde, regnfulle, og stundom snørike vintrar. Byen har ein årsmiddelnedbør på 682&nbsp;mm. Somrane er heilt utan regn med ein gjennomsnittleg maksimumstemperatur på 29&nbsp;°C og ein minimumstemperatur på 18&nbsp;°C. Vintrane er kalde og våte, og nedbøren kjem ofte i form av snø. Om vinteren varierer den normale temperaturen frå 10&nbsp;°C om dagen til 5&nbsp;°C om natta. {{vêrboks |stad= Safed |metric first = yes |single line = yes |Jan varmerekord C = 21.7 |Feb varmerekord C = 21.2 |Mar varmerekord C = 24.2 |Apr varmerekord C = 32.4 |Mai varmerekord C = 38.1 |Jun varmerekord C = 40.0 |Jul varmerekord C = 39.0 |Aug varmerekord C = 38.7 |Sep varmerekord C = 36.8 |Okt varmerekord C = 33.1 |Nov varmerekord C = 27.5 |Des varmerekord C = 24.4 |år varmerekord C = 40.0 |Jan maks C = 9.4 |Feb maks C = 10.1 |Mar maks C = 13.3 |Apr maks C = 19.5 |Mai maks C = 25.0 |Jun maks C = 28.3 |Jul maks C = 29.8 |Aug maks C = 29.8 |Sep maks C = 28.1 |Okt maks C = 23.7 |Nov maks C = 16.7 |Des maks C = 11.5 |år maks C = 20.4 |Jan min C= 4.5 |Feb min C= 4.3 |Mar min C= 6.3 |Apr min C= 10.6 |Mai min C= 14.3 |Jun min C= 17.0 |Jul min C= 18.8 |Aug min C= 18.8 |Sep min C= 17.7 |Okt min C= 15.1 |Nov min C= 10.3 |Des min C= 6.4 |år min C= 12.0 |Jan kulderekord C= -3.6 |Feb kulderekord C= -9.0 |Mar kulderekord C= -2.2 |Apr kulderekord C= 0.3 |Mai kulderekord C= 5.8 |Jun kulderekord C= 8.7 |Jul kulderekord C= 13.2 |Aug kulderekord C= 14 |Sep kulderekord C= 12 |Okt kulderekord C= 7.2 |Nov kulderekord C= 0.1 |Des kulderekord C= -2.7 |år kulderekord C= -9.0 |Jan nedbør mm = 158.8 |Feb nedbør mm = 129.7 |Mar nedbør mm = 94.9 |Apr nedbør mm = 43.1 |Mai nedbør mm = 5.7 |Jun nedbør mm = 0.0 |Jul nedbør mm = 0.0 |Aug nedbør mm = 0.0 |Sep nedbør mm = 1.5 |Okt nedbør mm = 24.5 |Nov nedbør mm = 85.5 |Des nedbør mm = 138.4 |år nedbør mm = 682.1 |Jan nedbørdagar = 15 |Feb nedbørdagar = 13.1 |Mar nedbørdagar = 11.7 |Apr nedbørdagar = 5.9 |Mai nedbørdagar = 2.7 |Jun nedbørdagar = 0.0 |Jul nedbørdagar = 0.0 |Aug nedbørdagar = 0.0 |Sep nedbørdagar = 0.5 |Okt nedbørdagar = 4.5 |Nov nedbørdagar = 9.0 |Des nedbørdagar = 13.1 |år nedbørdagar = 75.5 |kjelde 1 = Israelsk meteorologiske institutt<ref>{{cite web |url=http://ims.gov.il/IMS/CLIMATE |title=Climate data for several places i Israel |language=hebraisk |publisher=Israelsk meteorologiske institutt |date=May 2011}}</ref><ref>{{cite web |url=http://ims.gov.il/IMS/CLIMATE/TopClimetIsrael/ |title=Weather Records Israel (Excluding Mt. Hermon) |language=hebraisk |publisher=Israelsk meteorologiske institutt }}</ref> |date=August 2010 }} ==Venskapsbyar== Safed er venskapsby med: *{{flaggikon|ESP}} [[Toledo i Spania|Toledo]] i [[Castile–La Mancha]] i [[Spania]] *{{flaggikon|FRA}} [[Lille i Frankrike|Lille]] i [[Frankrike]] *{{flaggikon|BUL}} [[Nikopol i Bulgaria|Nikopol]] i [[Bulgaria]] [http://www.g-news.co.il/article.asp?news=9574&article=9574] *{{flaggikon|USA}} [[Palm Beach County]] i [[Florida]] i [[USA]] *{{flaggikon|HUN}} [[Erzsébetváros]] i [[Budapest]] i [[Ungarn]] == Kjelder == {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Safed|Safed]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 16. oktober 2014.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' *{{Cite book|title=The Birth of the Palestinian Refugee Problem Revisited|first1=Benny|last1=Morris|authorlink=Benny Morris|år=2004|publisher=Cambridge University Press|isbn=0-521-00967-7}} *{{Cite book|title=Palestina Under the Moslems: A Description of Syria and the Holy Land from A.D. 650 to 1500|url=http://books.google.com/?id=ENANAAAAIAAJ&pg=PA493&dq=Lajjun+Guy+le+Strange |first1=Guy|last1=le Strange|år=1890|publisher=Committee of the [[Palestine Exploration Fund]]|isbn=0-404-56288-4}} {{refslutt}} {{reflist|colwidth=30em}} ==Bakgrunnsstoff== {{Wikivoyage}} *[http://www.zefat.net/ zefat.net] {{språkikon|en}} {{språkikon|he}} *[http://www.safed-home.com/WalkingaroundSafed.html Walking around Safed] {{språkikon|en}} *[http://www.safed-home.com/TouristInformation.html Turistinformasjon] {{Det nordlege distriktet i Israel}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Safed| *]] [[Kategori:Heilage byar]] [[Kategori:Byar i Det nordlege distriktet i Israel]] [[Kategori:Jødiske pilegrimsstader]] ilc7ihoqciuy8c6uq5bcyimnq9gbcga 0 293772 3399164 3391430 2022-08-17T12:56:10Z Ranveig 39 wikitext text/x-wiki {{geoboks|kommune|land=Israel |namn=Nahf |bilete=נחף2.JPG |andre namn={{hebraisk|נַחְף}} |andre namn1=نحف |kategori= [[lokal kommune i Israel|lokal kommune]] |andre namn2=Nahef |andre namn3=Naḥf |distrikttype = [[Distrikt i Israel|Distrikt]] | distrikt =[[Det nordlege distriktet i Israel|Nord]] |folketal=7800 |folketal_i_år=2011 |folketettleik = auto | areal =6.1 |kartposisjon = Israel | kart = {{posisjonskart|Israel}} |lat_d=32 |lat_m=55 |lat_s = 53.94 | lat_NS = N |long_d=35 |long_m=19 |long_s = 10.51 | long_EW = E |commons = Nahaf }} '''Nahf''' ([[arabisk]] <big>نحف</big>, ''Naḥf'' eller ''Nahef''; [[hebraisk]] נַחְף)<ref>Palmer, 1881, s. [http://www.archive.org/stream/surveyofwesternp00conduoft#page/64/mode/1up 64], [http://www.archive.org/stream/surveyofwesternp00conduoft#page/92/mode/1up 92]</ref> er ein [[arabiske borgarar i Israel|arabisk]] [[kommunar i Israel|by]] i Nord distrikt [[Israel]]. Han ligg mellom nedre og øvre [[Galilea]], kring 23&nbsp;km aust for [[Akko]]. I 2011 hadde byen eit folketal på 7&nbsp;800.<ref>[http://www.jpost.com/LandedPages/PrintArticle.aspx?id=219302 Integrating Arabs in the Workforce], [[Jerusalem Post]]</ref> ==Historie== Landsbyen er gammal og har ruinar frå [[Romarriket|romersk]] tid og [[mellomalderen]]. Han vart kalla «Nef» i [[krossfararar|krossfarar]]tida.<ref name=Pringle114>Pringle, 1997, s. [http://books.google.ca/books?id=-_NbE5obqRMC&pg=PA114 114]</ref><ref name=Petersen239>Petersen, 2001, s. 239</ref><ref>Conder and Kitchener, 1881, SWP I, s. [http://www.archive.org/stream/surveyofwesternp01conduoft#page/255/mode/1up 255]. Sitert i Petersen, 2001, s. 239</ref> I 1250 vart han nemnd i lag med [[Beit Jenn]], [[Jalun]] og ander stader i området som ein del av området som høyrte til [[Den tyske riddarordenen]].<ref>Conder and Kitchener, 1881, SWP I, s. [http://www.archive.org/stream/surveyofwesternp01conduoft#page/208/mode/1up 208]</ref><ref>Strehlke, 1869, s. [http://archive.org/stream/tabulaeordinist00stregoog#page/n94/mode/1up 78]-79, No. 100; sitert i Röhricht, 1893, RHH, s. [http://archive.org/stream/regestaregnihie00rhgoog#page/n314/mode/1up 308], No. 1175</ref> Eit kart frå 1799 av [[Pierre Jacotin]] synte staden, kalla «Nafeh».<ref>Karmon, 1960, s.166, Sitert i Petersen, 2001, s. 239</ref> Då [[Victor Guérin]] vitja Nahf i 1875, skildra han landsbyen som ein stad med 400 [[muslim]]ar og somme [[gresk-ortodoks]]e familiar,<ref>Guérin, 1880, s. [http://www.archive.org/stream/descriptiongogr01unkngoog#page/n464/mode/1up 451] - [http://www.archive.org/stream/descriptiongogr01unkngoog#page/n465/mode/1up 452] Cited partially in Conder and Kitchener, 1881, SWP I, s. [http://www.archive.org/stream/surveyofwesternp01conduoft#page/255/mode/1up 255]. Translation in Petersen, 2001, s. 239</ref> medan Nahf i 1881 vart skildra som ein landsby bygd av stein med 200 muslimar, [[oliven]] og dyrkbar mark.<ref>Conder and Kitchener, 1881, SWP I, s. [http://www.archive.org/stream/surveyofwesternp01conduoft#page/203/mode/1up 203]</ref> ===Det britiske mandatet=== I ei folketeljing i 1922 utført av [[Palestinamandatet|Dei britiske mandatstyresmaktene]], hadde Nahf eit folketal på 818, to jødar, seks kristne og 810 [[muslim]]ar,<ref name="Census1922">Barron, 1923, Table XI, Underdistrikt of Akko, s. 36</ref> som i folketeljinga i 1931 hadde auka til 994, alle muslimar, i 194 hus.<ref name=Census1931>Mills, 1932, s. [http://ia701204.us.archive.org/15/items/CensusOfPalestine1931.PopulationOfVillagesTownsAndAdministrativeAreas/PalestinaCensus1931.pdf 102]</ref> I 1945 var folketalet i Nahf 1&nbsp;320, alle arabarar, som eigde 15&nbsp;745 [[dekar]] land i følgje ei offisiell landmåling.<ref>Government of Palestine, Department of Statistics. ''Village Statistics, April, 1945.'' Sitert i S. Hadawi, ''Village Statistics, 1945''. PLO Research Sentral, 1970, s. [http://www.palestineremembered.com/download/VillageStatistics/Table%20I/Akko/Page-041.jpg 41]</ref> 1&nbsp;088 dekar var plantasjar og irrigert land, 4&nbsp;571 nytta for korn,<ref>Government of Palestine, Department of Statistics. ''Village Statistics, April, 1945.'' Sitert i S. Hadawi, ''Village Statistics, 1945''. PLO Research Sentral, 1970, s. [http://www.palestineremembered.com/download/VillageStatistics/Table%20II/Akko/Page-081.jpg 81]</ref> medan 44 dekar vart utbygd (urbant) land.<ref>Government of Palestine, Department of Statistics. ''Village Statistics, April, 1945.'' Sitert i S. Hadawi, ''Village Statistics, 1945''. PLO Research Sentral, 1970, s. [http://www.palestineremembered.com/download/VillageStatistics/Table%20III/Akko/Page-131.jpg 131]</ref> ===1948 og tid etter=== Nahf vart erobra av Israel den 18. juli 1948 under [[Operasjon Dekel]] leia av Sheva-brigaden. Den lokale [[milits]]en i landsbyen og frivillige i [[Den arabiske frigjeringshæren]] var med på å forsvare landsbyen. Byen vart ståande intakt og få av innbyggjarane flykta frå heimane sine. Folkesetnaden vart verande i [[unntakstilstand]] fram til 1966. ==Sjå òg== * [[Arabiske stader i Israel]] ==Kjelder== {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Nahf|Nahf]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 31. januar 2015.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' *{{cite book | editor =Barron, J. B. | title = Palestine: Report and General Abstracts of the Census of 1922 | publisher = Government of Palestina | year = 1923}} *{{cite book|last1=Conder|first1=Claude Reignier|authorlink1=Claude Reignier Conder|last2=Kitchener|first2=H. H.|authorlink2=Herbert Kitchener, 1st Earl Kitchener|år=1881|url=http://archive.org/details/surveyofwesternp01conduoft|title=The Survey of Western Palestine: Memoirs of the Topography, Orography, Hydrography, and Archeology|location=London|publisher=[[Palestine Exploration Fund|Committee of the Palestine Exploration Fund]]|volume=1}} *{{cite book | last= Dauphin |first = Claudine | title = La Palestina byzantine, Peuplement et Populations |volume = III : Catalogue | series = BAR International Series 726 | year = 1998 | publisher = Archeopress | location = Oxford|language =fransk}} (p. 640) *{{cite book|last=Guérin|first=Victor|authorlink=Victor Guérin|title=Description Géographique Historique et Archéologique de la Palestine|url=http://archive.org/details/descriptiongogr01unkngoog|volume=3: Galilea, pt. 1|år=1880|publisher= L'Imprimerie Nationale|location=Paris|language=fransk}} *{{cite book|title=Village Statistics of 1945: A Classification of Land and Area ownership in Palestine|url=http://www.palestineremembered.com/Articles/General-2/Story3150.html|first1=Sami|last1=Hadawi|authorlink=Sami Hadawi|år=1970|publisher=Palestinsk frigjeringsorganisasjon forskingssentral}} *{{cite book | last1= Hütteroth |first1=Wolf-Dieter |first2=Kamal | last2=Abdulfattah | title = Historical Geography of Palestine, Transjordan and South Syria in the Late 16th Century | year = 1977 | publisher = Erlanger Geographische Arbeiten, Sonderband 5. Erlangen, Tyskland: Vorstand der Fränkischen Geographischen Gesellschaft|ISBN= 3-920405-41-2}} (p. 192) *Karmon, Y, (1960), ''An analysis of [[Pierre Jacotin|Jaconin]]'s map of Palestina,'' IEJ (=Israel Exploration Journal), 10, s. 155-173 and 244-153. Sitert i Petersen, 2002 *Lerer, Yoav (8/6/2009): [http://www.hadashot-esi.org.il/report_detail_eng.asp?search=&id=1118&mag_id=115 Nahf Final Report], Hadashot Arkheologiyot, no.121 *{{cite book | editor = Mills, E. | title = Census of Palestine 1931. Population of Villages, Towns and Administrative Areas |url=http://ia701204.us.archive.org/15/items/CensusOfPalestine1931.PopulationOfVillagesTownsAndAdministrativeAreas/PalestinaCensus1931.pdf | publisher = Government of Palestina | location = Jerusalem | year = 1932}} *{{cite book|last=Palmer|first=E. H.|authorlink=Edward Henry Palmer|år=1881|url=http://archive.org/details/surveyofwesternp00conduoft|title=The Survey of Western Palestine: Arabic and English Name Lists Collected During the Survey by Lieutenants Conder and Kitchener, R. E. Transliterated and Explained by E.H. Palmer|publisher=[[Palestine Exploration Fund|Committee of the Palestine Exploration Fund]]}} *Petersen, Andrew (2001): ''[http://www.amazon.com/dp/0197270115 A Gazetteer of Buildings in Moslem Palestine: Volume I (British Academy Monographs in Archeology)]'' *{{cite book|title= Secular buildings in the Crusader Kingdom of Jerusalem: an archaeological Gazetter |url=http://books.google.ca/books?id=-_NbE5obqRMC|first1=Denys|last1=Pringle|år=1997|publisher=[[Cambridge University Press]]}} *{{cite book|last=Röhricht|first=Reinhold |authorlink=Reinhold Röhricht|title= (RRH) Regesta regni Hierosolymitani (MXCVII-MCCXCI)|url=http://archive.org/details/regestaregnihie00rhgoog|år=1893|publisher=Libraria Academica Wageriana|location=Berlin|language=latinsk}} *{{cite book|editor=Strehlke, Ernst |title=Tabulae Ordinis Theutonici ex tabularii regii Berolinensis codice potissimum|url=http://archive.org/details/tabulaeordinist00stregoog|år=1869|publisher= Weidmanns|location=Berlin}} *Smithline, Howard (30/3/2005): [http://www.hadashot-esi.org.il/report_detail_eng.asp?id=137&mag_id=110 Nahf], Hadashot Arkheologiyot, no.117 *Tepper, Yotam (16/8/2007): [http://www.hadashot-esi.org.il/report_detail_eng.asp?search=&id=573&mag_id=112 Nahf (East) Final Report], Hadashot Arkheologiyot, no.119 {{refslutt}} {{fotnoteliste}} ==Bakgrunnsstoff== *[http://www.palestineremembered.com/Akko/Nahf/index.html Velkomen til Nahf] {{Det nordlege distriktet i Israel}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Kommunar i Israel]] [[Kategori:Arabiske stader i Israel]] [[Kategori:Lokale kommunar i Nord-distriktet i Israel]] o38tz0gdi3n0gz79t1sabf3he94onb9 0 311264 3399196 3240698 2022-08-17T19:44:23Z Dimpiyg 103258 wikitext text/x-wiki {{infoboks biografi}} '''Paul Ingolf Ingebretsen''' ({{levde|15. oktober|1904|16. august|1968|Ingebretsen, P}}) var ein norsk byråkrat og politikar frå [[Stavanger]] som representerte [[Venstre]] på [[Stortinget]] i tida 1950-61. Han var fylkesmann i [[Rogaland]] 1959-68. ===Liv og gjerning=== Ingebretsen var son til kjøpmann Gustav Andreas Ingebretsen i Stavanger. Han tok [[examen artium]] ved [[Stavanger katedralskole|Kongsgård skole i Stavanger]] i 1923.<ref>Stavanger Aftenblad: "Fylkesmann Paul Ingebretsen er død", 16. august 1968 s.1.</ref> I 1923 studerte han jus i Oslo og vart [[cand.jur.]] i 1927. Han arbeidde så ved sorenskriveri frå 1928 til 1940, fyrst som kontorist og sidan som dommarfullmektig. Krigsåra 1940-44 var han tilsett på kontoret til Rogaland fylkeskommune, kontorsjef 1945-46. I 1947 vart han likningssjef i Stavanger, ei stilling han hadde til 1958. Han fekk stillingen som fylkesmann i Rogaland i 1959, eit embete han hadde til han døydde i 1968. Periodane 1937-40 og 1945-55 var Ingebretsen medlem av bystyret i Stavanger, vald for partiet Venstre. Frå 1950 til 1961 representerte han partiet på Stortinget. I den fyrste valperioden var han vald frå kjøpstadene i [[Vest-Agder]] og Rogaland, i dei to siste frå Rogaland fylke. Heile tida han var tingmann sat han i Finanskomiteen, dei siste åtte sesjonane som nestformann. Han var parlamentarisk nestleiar i Venstre frå 1954 til han forlet Stortinget. Ingebretsen hadde ei mengd verv i både privat og offentleg virke. Mellom anna var han formann i eit utval som vurderte flytting av statsinstitusjonar frå Oslo i åra 1961-64, og han var formann i Bygningsfredningskomiteen frå 1967 til han døydde året etter. Han var elles styremedlem 1946-57 i Norsk Folkeakademi, nestformann dei siste fire åra. Han vart i 1968 utnemnd til kommandør av [[St. Olavs Orden]]. ==Kjelder== *[https://www.stortinget.no/no/Representanter-og-komiteer/Representantene/Representantfordeling/Representant/?perid=PAIN&tab=Biography Stortingsbiografi] {{autoritetsdata}} [[Kategori:Stortingsrepresentantar 1950-1953]] [[Kategori:Stortingsrepresentantar 1954-1957]] [[Kategori:Stortingsrepresentantar 1958-1961]] [[Kategori:Folk frå Stavanger]] o92m6ob7k9qd985ekik6ve3wwp11c4a 3399209 3399196 2022-08-18T06:01:50Z Ranveig 39 wikitext text/x-wiki {{infoboks biografi}} '''Paul Ingolf Ingebretsen''' ({{levde|15. oktober|1904|16. august|1968|Ingebretsen, P}}) var ein norsk byråkrat og politikar frå [[Stavanger]] som representerte [[Venstre]] på [[Stortinget]] i tida 1950-61. Han var fylkesmann i [[Rogaland]] 1959-68. ===Liv og gjerning=== Ingebretsen var son til kjøpmann Gustav Andreas Ingebretsen i Stavanger. Han tok [[examen artium]] ved [[Stavanger katedralskole|Kongsgård skole i Stavanger]] i 1923.<ref>Stavanger Aftenblad: "Fylkesmann Paul Ingebretsen er død", 16. august 1968 s.1.</ref> I 1923 studerte han jus i Oslo og vart [[cand.jur.]] i 1927. Han arbeidde så ved sorenskriveri frå 1928 til 1940, fyrst som kontorist og sidan som dommarfullmektig. Krigsåra 1940-44 var han tilsett på kontoret til Rogaland fylkeskommune, kontorsjef 1945-46. I 1947 vart han likningssjef i Stavanger, ei stilling han hadde til 1958. Han fekk stillinga som fylkesmann i Rogaland i 1959, eit embete han hadde til han døydde i 1968. Periodane 1937-40 og 1945-55 var Ingebretsen medlem av bystyret i Stavanger, vald for partiet Venstre. Frå 1950 til 1961 representerte han partiet på Stortinget. I den fyrste valperioden var han vald frå kjøpstadene i [[Vest-Agder]] og Rogaland, i dei to siste frå Rogaland fylke. Heile tida han var tingmann sat han i Finanskomiteen, dei siste åtte sesjonane som nestformann. Han var parlamentarisk nestleiar i Venstre frå 1954 til han forlet Stortinget. Ingebretsen hadde ei mengd verv i både privat og offentleg virke. Mellom anna var han formann i eit utval som vurderte flytting av statsinstitusjonar frå Oslo i åra 1961-64, og han var formann i Bygningsfredningskomiteen frå 1967 til han døydde året etter. Han var elles styremedlem 1946-57 i Norsk Folkeakademi, nestformann dei siste fire åra. Han vart i 1968 utnemnd til kommandør av [[St. Olavs Orden]]. ==Kjelder== {{refopning}} *[https://www.stortinget.no/no/Representanter-og-komiteer/Representantene/Representantfordeling/Representant/?perid=PAIN&tab=Biography Stortingsbiografi] {{refslutt}} {{autoritetsdata}} [[Kategori:Stortingsrepresentantar 1950-1953]] [[Kategori:Stortingsrepresentantar 1954-1957]] [[Kategori:Stortingsrepresentantar 1958-1961]] [[Kategori:Folk frå Stavanger]] il57w1ah5s1az7l7hkw91z9rdnwrkuv 3399210 3399209 2022-08-18T06:02:07Z Ranveig 39 wikitext text/x-wiki {{infoboks biografi}} '''Paul Ingolf Ingebretsen''' ({{levde|15. oktober|1904|16. august|1968|Ingebretsen, P}}) var ein norsk byråkrat og politikar frå [[Stavanger]] som representerte [[Venstre]] på [[Stortinget]] i tida 1950-61. Han var fylkesmann i [[Rogaland]] 1959-68. ==Liv og gjerning== Ingebretsen var son til kjøpmann Gustav Andreas Ingebretsen i Stavanger. Han tok [[examen artium]] ved [[Stavanger katedralskole|Kongsgård skole i Stavanger]] i 1923.<ref>Stavanger Aftenblad: "Fylkesmann Paul Ingebretsen er død", 16. august 1968 s.1.</ref> I 1923 studerte han jus i Oslo og vart [[cand.jur.]] i 1927. Han arbeidde så ved sorenskriveri frå 1928 til 1940, fyrst som kontorist og sidan som dommarfullmektig. Krigsåra 1940-44 var han tilsett på kontoret til Rogaland fylkeskommune, kontorsjef 1945-46. I 1947 vart han likningssjef i Stavanger, ei stilling han hadde til 1958. Han fekk stillinga som fylkesmann i Rogaland i 1959, eit embete han hadde til han døydde i 1968. Periodane 1937-40 og 1945-55 var Ingebretsen medlem av bystyret i Stavanger, vald for partiet Venstre. Frå 1950 til 1961 representerte han partiet på Stortinget. I den fyrste valperioden var han vald frå kjøpstadene i [[Vest-Agder]] og Rogaland, i dei to siste frå Rogaland fylke. Heile tida han var tingmann sat han i Finanskomiteen, dei siste åtte sesjonane som nestformann. Han var parlamentarisk nestleiar i Venstre frå 1954 til han forlet Stortinget. Ingebretsen hadde ei mengd verv i både privat og offentleg virke. Mellom anna var han formann i eit utval som vurderte flytting av statsinstitusjonar frå Oslo i åra 1961-64, og han var formann i Bygningsfredningskomiteen frå 1967 til han døydde året etter. Han var elles styremedlem 1946-57 i Norsk Folkeakademi, nestformann dei siste fire åra. Han vart i 1968 utnemnd til kommandør av [[St. Olavs Orden]]. ==Kjelder== {{fotnoteliste}} {{refopning}} *[https://www.stortinget.no/no/Representanter-og-komiteer/Representantene/Representantfordeling/Representant/?perid=PAIN&tab=Biography Stortingsbiografi] {{refslutt}} {{autoritetsdata}} [[Kategori:Stortingsrepresentantar 1950-1953]] [[Kategori:Stortingsrepresentantar 1954-1957]] [[Kategori:Stortingsrepresentantar 1958-1961]] [[Kategori:Folk frå Stavanger]] 1kbbplxi24i2centyemk17bixcr9pkt 0 322658 3399143 2911755 2022-08-17T12:28:12Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{geoboks|landsby | namn = Al Hayl |land = Dei sameinte arabiske emirata |regiontype = [[Emirat i Dei sameinte arabiske emirata|Emirat]] | region = [[Ras al-Khaimah]] | lat_d = 25 | lat_m = 43 | lat_s = | lat_NS = N | long_d = 55 | long_m = 59 | long_s = | long_EW = E | regiontype = [[Emirat i Dei sameinte arabiske emirata|Emirat]] | region = | kartposisjon = Dei sameinte arabiske emirata | kart = {{posisjonskart|Dei sameinte arabiske emirata}} }} ''''Al Hayl''' er ein busetnad i [[Ras al-Khaimah]] i [[Dei sameinte arabiske emirata]]. ==Kjelder== {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Al Hayl|Al Hayl]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 20. oktober 2016.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' *''Gazeteer of the United Arab Emirates''. Washington, D.C. : Defense Mapping Agency, 1987. {{fotnoteliste}} {{refslutt}} {{Ras al-Khaimah}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Busetnader i Ras al-Khaimah]] rlzf4tozsivzfb49hr4fuof9fyrwe94 0 322682 3399152 2911790 2022-08-17T12:31:37Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{geoboks|landsby | namn = Bani 'Udayd | region = [[Ras al-Khaimah]] | lat_d = 25 | lat_m = 44 | lat_s = | lat_NS = N | long_d = 56 | long_m = 05 | long_s = | long_EW = E |land = Dei sameinte arabiske emirata |regiontype = [[Emirat i Dei sameinte arabiske emirata|Emirat]] |kartposisjon = Dei sameinte arabiske emirata | kart = {{posisjonskart|Dei sameinte arabiske emirata}} }} '''Bani 'Udayd''' er eit stammeområde i [[Ras al-Khaimah]] i [[Dei sameinte arabiske emirata]]. == Kjelder == {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Bani &#39;Udayd|Bani &#39;Udayd]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 20. oktober 2016.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' *''Gazeteer of the United Arab Emirates''. Washington, D.C. : Defense Mapping Agency, 1987. {{fotnoteliste}} {{refslutt}} {{Ras al-Khaimah}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Busetnader i Ras al-Khaimah]] lshd6jzr23w7opofwzvw2008od10uzb 0 322683 3399147 2911791 2022-08-17T12:29:42Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{geoboks|landsby | namn = Bani Bakhit |land = Dei sameinte arabiske emirata |regiontype = [[Emirat i Dei sameinte arabiske emirata|Emirat]] | region = [[Ras al-Khaimah]] | lat_d = 25 | lat_m = 56 | lat_s = | lat_NS = N | long_d = 56 | long_m = 08 | long_s = | long_EW = E |kartposisjon = Dei sameinte arabiske emirata | kart = {{posisjonskart|Dei sameinte arabiske emirata}} }} '''Bani Bakhit''' er eit stammeområde i [[Ras al-Khaimah]] i [[Dei sameinte arabiske emirata]]. == Kjelder == {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Bani Bakhit|Bani Bakhit]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 20. oktober 2016.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' *''Gazeteer of the United Arab Emirates''. Washington, D.C. : Defense Mapping Agency, 1987. {{fotnoteliste}} {{refslutt}} {{Ras al-Khaimah}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Busetnader i Ras al-Khaimah]] 7na0j8h2igtqyhjnypctdy3m1ikwxmp 0 322685 3399151 2911793 2022-08-17T12:31:01Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{geoboks|landsby | namn = Bani Huraymish | bilete = |land = Dei sameinte arabiske emirata |regiontype = [[Emirat i Dei sameinte arabiske emirata|Emirat]] | region = [[Ras al-Khaimah]] | lat_d = 25 | lat_m = 44 | lat_s = | lat_NS = N | long_d = 56 | long_m = 06 | long_s = | long_EW = E |kartposisjon = Dei sameinte arabiske emirata | kart = {{posisjonskart|Dei sameinte arabiske emirata}} }} '''Bani Huraymish''' er eit stammeområde i [[Ras al-Khaimah]] i [[Dei sameinte arabiske emirata]]. == Kjelder == {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Bani Huraymish|Bani Huraymish]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 20. oktober 2016.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' *''Gazeteer of the United Arab Emirates''. Washington, D.C. : Defense Mapping Agency, 1987. {{fotnoteliste}} {{refslutt}} {{Ras al-Khaimah}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Busetnader i Ras al-Khaimah]] dx5rvakvfnm2cfwly5ld9g6k2vv99jp 0 322687 3399157 2911796 2022-08-17T12:34:02Z Ranveig 39 /* Kjelder */rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{geoboks|landsby | namn = Bani Rayyil | region = [[Ras al-Khaimah]] | lat_d = 25 | lat_m = 39 | lat_s = | lat_NS = N | long_d = 56 | long_m = 02 | long_s = | long_EW = E |land = Dei sameinte arabiske emirata |regiontype = [[Emirat i Dei sameinte arabiske emirata|Emirat]] |kartposisjon = Dei sameinte arabiske emirata | kart = {{posisjonskart|Dei sameinte arabiske emirata}} }} '''Bani Rayyil''' er eit stammeområde i [[Ras al-Khaimah]] i [[Dei sameinte arabiske emirata]]. == Kjelder == {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Bani Rayyil|Bani Rayyil]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 20. oktober 2016.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' *''Gazeteer of the United Arab Emirates''. Washington, D.C. : Defense Mapping Agency, 1987. {{fotnoteliste}} {{refslutt}} {{Ras al-Khaimah}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Busetnader i Ras al-Khaimah]] 1wig96juf22pjedt2oq62viswjcoazw 0 322690 3399159 2911799 2022-08-17T12:34:34Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{geoboks|landsby | namn = Bani Salimi | region = [[Ras al-Khaimah]] | lat_d = 25 | lat_m = 41 | lat_s = | lat_NS = N | long_d = 56 | long_m = 02 | long_s = | long_EW = E |land = Dei sameinte arabiske emirata |regiontype = [[Emirat i Dei sameinte arabiske emirata|Emirat]] |kartposisjon = Dei sameinte arabiske emirata | kart = {{posisjonskart|Dei sameinte arabiske emirata}} }} '''Bani Salimi''' er eit stammeområde i [[Ras al-Khaimah]] i [[Dei sameinte arabiske emirata]]. == Kjelder == {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Bani Salimi|Bani Salimi]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 20. oktober 2016.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' *''Gazeteer of the United Arab Emirates''. Washington, D.C. : Defense Mapping Agency, 1987. {{fotnoteliste}} {{refslutt}} {{Ras al-Khaimah}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Busetnader i Ras al-Khaimah]] kp527kvuhr3a5vbklg7svwl9njvxi77 0 322691 3399153 2911800 2022-08-17T12:31:57Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{geoboks|landsby | namn = Bani Shutayr | region = [[Ras al-Khaimah]] | lat_d = 25 | lat_m = 58 | lat_s = | lat_NS = N | long_d = 56 | long_m = 07 | long_s = | long_EW = E |land = Dei sameinte arabiske emirata |regiontype = [[Emirat i Dei sameinte arabiske emirata|Emirat]] |kartposisjon = Dei sameinte arabiske emirata | kart = {{posisjonskart|Dei sameinte arabiske emirata}} }} '''Bani Shutayr''' er eit stammeområde i [[Ras al-Khaimah]] i [[Dei sameinte arabiske emirata]]. == Kjelder == {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Bani Shutayr|Bani Shutayr]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 20. oktober 2016.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' *''Gazeteer of the United Arab Emirates''. Washington, D.C. : Defense Mapping Agency, 1987. {{fotnoteliste}} {{refslutt}} {{Ras al-Khaimah}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Busetnader i Ras al-Khaimah]] j9ctze0t8h2jbukghbymtbrn5qcuj8x 0 322696 3399161 2911805 2022-08-17T12:35:02Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{geoboks|by | namn = Bida |land = Dei sameinte arabiske emirata |regiontype = [[Emirat i Dei sameinte arabiske emirata|Emirat]] | region = [[Ras al-Khaimah]] | lat_d = 25 | lat_m = 45 | lat_s = 0 | lat_NS = N | long_d = 55 | long_m = 58 | long_s = 0 | long_EW = E | høgdenivå = 9 |regiontype = [[Emirat i Dei sameinte arabiske emirata|Emirat]] |kartposisjon = Dei sameinte arabiske emirata | kart = {{posisjonskart|Dei sameinte arabiske emirata}} }} '''Bida''' er ein by i [[Ras al-Khaimah]] i [[Dei sameinte arabiske emirata]]. == Kjelder == {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Bida, Ras al-Khaimah|Bida, Ras al-Khaimah]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 20. oktober 2016.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' *''Gazeteer of the United Arab Emirates''. Washington, D.C. : Defense Mapping Agency, 1987. {{fotnoteliste}} {{refslutt}} {{Ras al-Khaimah}} {{Autoritetsdata}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Busetnader i Ras al-Khaimah]] 17fbihd91tgmo96szqvqkzp7ojr8oor 0 322702 3399150 2911811 2022-08-17T12:30:36Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{geoboks|landsby | namn = Daynah | regiontype = [[Emirat i Dei sameinte arabiske emirata|Emirat]] | region = [[Ras al-Khaimah]] | lat_d = 25 | lat_m = 2 | lat_s = 38 | lat_NS = N | long_d = 56 | long_m = 0 | long_s = 40 | long_EW = E | høgdenivå = 315 | land = Dei sameinte arabiske emirata | kartposisjon = Dei sameinte arabiske emirata | kart = {{posisjonskart|Dei sameinte arabiske emirata}} }} '''Daynah''' er ein busetnad i [[Ras al-Khaimah]] i [[Dei sameinte arabiske emirata]]. == Kjelder == {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Daynah|Daynah]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 20. oktober 2016.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' *''Gazeteer of the United Arab Emirates''. Washington, D.C. : Defense Mapping Agency, 1987. {{fotnoteliste}} {{refslutt}} {{Ras al-Khaimah}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Busetnader i Ras al-Khaimah]] rt5f754fr1l7odxaw9q2zwpbpoyyij8 0 322704 3399155 2911813 2022-08-17T12:32:56Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{geoboks|landsby | namn = Difan |land = Dei sameinte arabiske emirata |regiontype = [[Emirat i Dei sameinte arabiske emirata|Emirat]] | region = [[Ras al-Khaimah]] | lat_d = 25 | lat_m = 47 | lat_s = 9 | lat_NS = N | long_d = 55 | long_m = 56 | long_s = 35 | long_EW = E | høgdenivå = 0 |kartposisjon = Dei sameinte arabiske emirata | kart = {{posisjonskart|Dei sameinte arabiske emirata}} }} '''Difan''' er ein busetnad i [[Ras al-Khaimah]] i [[Dei sameinte arabiske emirata]]. == Kjelder == {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Difan|Difan]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 20. oktober 2016.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' *''Gazeteer of the United Arab Emirates''. Washington, D.C. : Defense Mapping Agency, 1987. {{fotnoteliste}} {{refslutt}} {{Ras al-Khaimah}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Busetnader i Ras al-Khaimah]] 57af54jjpaz8ik7595lghowwbvr8d1w 0 322705 3399156 2911814 2022-08-17T12:33:41Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{geoboks|landsby | namn = Dihan | land = Dei sameinte arabiske emirata | regiontype = [[Emirat i Dei sameinte arabiske emirata|Emirat]] | region = [[Ras al-Khaimah]] | lat_d = 25 | lat_m = 45 | lat_s = 34 | lat_NS = N | long_d = 55 | long_m = 55 | long_s = 30 | long_EW = E | høgdenivå = 28 | kartposisjon = Dei sameinte arabiske emirata | kart = {{posisjonskart|Dei sameinte arabiske emirata}} }} '''Dihan''' er ein busetnad i [[Ras al-Khaimah]] i [[Dei sameinte arabiske emirata]]. == Kjelder == {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Dihan|Dihan]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 20. oktober 2016.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' *''Gazeteer of the United Arab Emirates''. Washington, D.C. : Defense Mapping Agency, 1987. {{fotnoteliste}} {{refslutt}} {{Ras al-Khaimah}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Busetnader i Ras al-Khaimah]] ly4dxilrfukb77t95nio5pn5upa19ff 0 322707 3399148 3060616 2022-08-17T12:29:56Z Ranveig 39 /* Kjelder */rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{geoboks|landsby | namn = Fa'y |land = Dei sameinte arabiske emirata |regiontype = [[Emirat i Dei sameinte arabiske emirata|Emirat]] | region = [[Ras al-Khaimah]] | lat_d = 25 | lat_m = 10 | lat_s = 14 | lat_NS = N | long_d = 56 | long_m = 6 | long_s = 5 | long_EW = E | høgdenivå = 393 |kartposisjon = Dei sameinte arabiske emirata | kart = {{posisjonskart|Dei sameinte arabiske emirata}} }} '''Fa'y''' er ein busetnad i [[Ras al-Khaimah]] i [[Dei sameinte arabiske emirata]]. == Kjelder == {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Fa&#39;y|Fa&#39;y]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 20. oktober 2016.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' *''Gazeteer of the United Arab Emirates''. Washington, D.C. : Defense Mapping Agency, 1987. {{fotnoteliste}} {{refslutt}} {{Ras al-Khaimah}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Busetnader i Ras al-Khaimah]] 54h8kwc53n3lrqc0tvicni7n8gotw6b 0 322708 3399160 2911817 2022-08-17T12:34:46Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{geoboks|landsby | namn = Fashgah |land = Dei sameinte arabiske emirata |regiontype = [[Emirat i Dei sameinte arabiske emirata|Emirat]] | region = [[Ras al-Khaimah]] | lat_d = 24 | lat_m = 52 | lat_s = 48 | lat_NS = N | long_d = 56 | long_m = 12 | long_s = 23 | long_EW = E | høgdenivå = 141 |kartposisjon = Dei sameinte arabiske emirata | kart = {{posisjonskart|Dei sameinte arabiske emirata}} }} '''Fashgah''' er ein busetnad i [[Ras al-Khaimah]] i [[Dei sameinte arabiske emirata]]. == Kjelder == {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Fashrah|Fashrah]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 20. oktober 2016.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' *''Gazeteer of the United Arab Emirates''. Washington, D.C. : Defense Mapping Agency, 1987. {{fotnoteliste}} {{refslutt}} {{Ras al-Khaimah}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Busetnader i Ras al-Khaimah]] 0awefu05h9jj4jvs9sux26sd35xo3ow 0 322712 3399158 2911821 2022-08-17T12:34:18Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{geoboks|landsby | namn = Ghalilah |land = Dei sameinte arabiske emirata |regiontype = [[Emirat i Dei sameinte arabiske emirata|Emirat]] | region = [[Ras al-Khaimah]] | lat_d = 25 | lat_m = 59 | lat_s = 51 | lat_NS = N | long_d = 56 | long_m = 4 | long_s = 28 | long_EW = E | høgdenivå = 48 |kartposisjon = Dei sameinte arabiske emirata | kart = {{posisjonskart|Dei sameinte arabiske emirata}} }} '''Ghalilah''' er ein busetnad i [[Ras al-Khaimah]] i [[Dei sameinte arabiske emirata]]. == Kjelder == {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Ghalilah|Ghalilah]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 20. oktober 2016.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' *''Gazeteer of the United Arab Emirates''. Washington, D.C. : Defense Mapping Agency, 1987. {{fotnoteliste}} {{refslutt}} {{Ras al-Khaimah}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Busetnader i Ras al-Khaimah]] 6q3eip00xd334ddqo4xkhfes9gfmho9 0 322713 3399145 2911822 2022-08-17T12:28:56Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{geoboks|landsby | namn = Ghamarah |land = Dei sameinte arabiske emirata |regiontype = [[Emirat i Dei sameinte arabiske emirata|Emirat]] | region = [[Ras al-Khaimah]] | lat_d = 25 | lat_m = 17 | lat_s = 39 | lat_NS = N | long_d = 56 | long_m = 10 | long_s = 11 | long_EW = E | høgdenivå = 390 |kartposisjon = Dei sameinte arabiske emirata | kart = {{posisjonskart|Dei sameinte arabiske emirata}} }} '''Ghamarah''' er ein busetnad i [[Ras al-Khaimah]] i [[Dei sameinte arabiske emirata]]. == Kjelder == {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Ghamarah|Ghamarah]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 20. oktober 2016.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' *''Gazeteer of the United Arab Emirates''. Washington, D.C. : Defense Mapping Agency, 1987. {{fotnoteliste}} {{refslutt}} {{Ras al-Khaimah}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Busetnader i Ras al-Khaimah]] d0ocujq3cdoplgv2r92dbd69i0pomej 0 322731 3399149 2911950 2022-08-17T12:30:18Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{geoboks|landsby | namn = Gragrah | land = Dei sameinte arabiske emirata | regiontype = [[Emirat i Dei sameinte arabiske emirata|Emirat]] | region = [[Ras al-Khaimah]] | lat_d = 25 | lat_m = 27 | lat_s = 53 | lat_NS = N | long_d = 55 | long_m = 59 | long_s = 5 | long_EW = E | høgdenivå = 171 | kartposisjon = Dei sameinte arabiske emirata | kart = {{posisjonskart|Dei sameinte arabiske emirata}} }} '''Gragrah''' er ein busetnad i [[Ras al-Khaimah]] i [[Dei sameinte arabiske emirata]]. == Kjelder == {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Gragrah|Gragrah]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 22. oktober 2016.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' *''Gazeteer of the United Arab Emirates''. Washington, D.C. : Defense Mapping Agency, 1987. {{fotnoteliste}} {{refslutt}} {{Ras al-Khaimah}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Busetnader i Ras al-Khaimah]] quy5tqaqr9f6c820pzsnvidxs1fdxr5 0 322736 3399144 2911955 2022-08-17T12:28:26Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{geoboks|landsby | namn = Huwaylat |land = Dei sameinte arabiske emirata |regiontype = [[Emirat i Dei sameinte arabiske emirata|Emirat]] | region = [[Ras al-Khaimah]] | lat_d = 24 | lat_m = 52 | lat_s = 38 | lat_NS = N | long_d = 56 | long_m = 10 | long_s = 24 | long_EW = E | høgdenivå = 374 |land = Dei sameinte arabiske emirata |kartposisjon = Dei sameinte arabiske emirata | kart = {{posisjonskart|Dei sameinte arabiske emirata}} }} '''Huwaylat''' er ein busetnad i [[Ras al-Khaimah]] i [[Dei sameinte arabiske emirata]]. == Kjelder == {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Huwaylat|Huwaylat]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 22. oktober 2016.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' *''Gazeteer of the United Arab Emirates''. Washington, D.C. : Defense Mapping Agency, 1987. {{fotnoteliste}} {{refslutt}} {{Ras al-Khaimah}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Busetnader i Ras al-Khaimah]] 21iybb4krrarimzomqsabzge3h48dh0 0 322737 3399146 2911956 2022-08-17T12:29:26Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{geoboks|landsby | namn = Khabakhib |land = Dei sameinte arabiske emirata |regiontype = [[Emirat i Dei sameinte arabiske emirata|Emirat]] | region = [[Ras al-Khaimah]] | lat_d = 25 | lat_m = 26 | lat_s = 17 | lat_NS = N | long_d = 56 | long_m = 5 | long_s = 53 | long_EW = E | høgdenivå = 309 |kartposisjon = Dei sameinte arabiske emirata | kart = {{posisjonskart|Dei sameinte arabiske emirata}} }} '''Khabakhib''' er ein busetnad i [[Ras al-Khaimah]] i [[Dei sameinte arabiske emirata]]. == Kjelder == {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Khabakhib|Khabakhib]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 22. oktober 2016.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' *''Gazeteer of the United Arab Emirates''. Washington, D.C. : Defense Mapping Agency, 1987. {{fotnoteliste}} {{refslutt}} {{Ras al-Khaimah}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Busetnader i Ras al-Khaimah]] mvlfb4sjxprusi408k00shk71nykft5 0 322739 3399154 2911958 2022-08-17T12:32:24Z Ranveig 39 rydda/retta using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{geoboks|landsby | namn = Kharran |land = Dei sameinte arabiske emirata |regiontype = [[Emirat i Dei sameinte arabiske emirata|Emirat]] | region = [[Ras al-Khaimah]] | lat_d = 25 | lat_m = 42 | lat_s = 47 | lat_NS = N | long_d = 55 | long_m = 58 | long_s = 9 | long_EW = E | høgdenivå = 6 |kartposisjon = Dei sameinte arabiske emirata | kart = {{posisjonskart|Dei sameinte arabiske emirata}} }} '''Kharran''' er ein busetnad i [[Ras al-Khaimah]] i [[Dei sameinte arabiske emirata]]. == Kjelder == {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Kharran|Kharran]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 22. oktober 2016.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' *''Gazeteer of the United Arab Emirates''. Washington, D.C. : Defense Mapping Agency, 1987. {{fotnoteliste}} {{refslutt}} {{Ras al-Khaimah}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Busetnader i Ras al-Khaimah]] hom7h83k7e7k3ceofv2ko7s7ubfxx5m 0 336631 3399207 3160628 2022-08-18T03:14:25Z 1000mm 39012 Fjernet bruken av en egen logo. Dette har vært brukt i noen grad internt i politiet, men har aldri vært offentlige kjennemerker. Praksisen med interne avdelingslogoer er også opphørt. Ref: https://www.politiforum.no/beredskapstroppen-bombetjenesten-hundetjenesten/pod-slar-ned-pa-egne-logoer-for-enheter-i-politiet-disse-kan-ikke-lenger-brukes/215428 wikitext text/x-wiki {{Infoboks organisasjon | bilete = | overordnet = [[Politi- og lensmannsetaten]] | type = Spesialstyrke | stab = ca. 120-150 | hovudkvarter = Oslo politidistrikt }} '''Beredskapstroppen''' (kallesignal «'''Delta'''») er den [[Norge|norske]] [[Politi- og lensmannsetaten]] sin spesialtrente innsatsstyrke mot [[sabotasje]], [[terrorisme]], [[gissel]]situasjonar, og vanskelegare væpna oppdrag, både innanlands og utanlands.<ref name="BT på hemmelig oppdrag">{{ Kilde artikkel | forfatter= Thomas Berg | tittel= -Vi er ikke ute etter å skape helter | publikasjon= Politiforum | utgivelsesår= 2006 | nummer= 1, 2006 | url= http://www.phs.no/bibliotek/phsbibl/prosjekt/artikler/fulltekst/kosovo.pdf }}</ref> Styrken på ca. 120-150 personar held til i [[Oslo politidistrikt]]. ==Organisering== Beredskapstroppen består av fire divisjonar<ref name="BT trening">{{ Kilde artikkel | forfatter= Hanne Elise Skrede | tittel= På trening med Beredskapstroppen | publikasjon= Politiforum | utgivelsesår= 2006 | nummer= 4, 2006 | url=http://www.phs.no/bibliotek/phsbibl/prosjekt/artikler/fulltekst/beredskapstroppen2.pdf }}</ref> med to team i kvar som består av følgjande: * Eit tauentringsteam * Eit bilentringsteam * To skarpskyttarteam * Eit båtteam * Eit stille entringsteam * Eit sprengingsteam * Eit sanitetsteam * Eit dykkarteam <!-- == Historie == Beredskapstroppen vart danna i [[1975]] som ei erstatning for den tidlegare «Austlandstroppen». Tanken var å spreia mannskap med operativ røynsle over heile landet. Seinare vart troppen samla i [[Oslo]] og offisielt danna 11. januar [[1976]], og vart då erklært operativ. Bakgrunnen for danninga var kriminalitetsutviklinga i [[Noreg]] og utlandet. Ungdomsopptøyer, flykapringer og gisseltakingar var nokon av dei viktigaste grunnene. Eit viktig, konkret døme på dette var [[München-massakren]] under [[Olympiske leikar|OL]] i [[1972|1972.]] Mellom profilerte oppdrag beredskapstroppen har delteke i, er gisselsituasjonen på Torp i [[1994]], NOKAS-ranet i [[2004]] og terroraksjonen på Utøya i [[2011|2011.]] BT sette òg ein stoppar for eit ransforsøk på ein verditransport på Kråkmofjellet i [[Hamarøy kommune|Hamarøy]] i [[1996]] der dei løyste skot mot ein flyktande ranar. Aksjonen til politiet medførte i ettertid ein debatt om bruken deira av våpen, då ein av ranarane vart skoten medan han flykta frå staden. Konklusjonen vart likevel at ranarane var så farlege at dei ikkje kunne sleppe frå staden. Det er kjent at personell frå «Delta» har delteke i internasjonale [[SN]]-oppdrag i ei fleirnasjonal politieining kalla «Team Six» sidan 1999 og det er truleg at Beredskapstroppen har personell i eininga til kvar og ei tid. I [[Kosovo]] har den utført såkalte høgrisikoarrestasjoner som er ein av hovudoppgåvene til både Team Six og Beredskapstroppen generelt. Beredskapstroppen har teke hand om flykapringshendelsar i perioden 1985-97, mellom anna i 1996 der to iranske brør væpna med handgranat kapra eit fly og tvång det til Oslo. Alle episodane enda utan dramatikk. I nyare tid har Beredskapstroppen rykt ut på mange oppdrag mot den aukande gjengkriminaliteten i Oslo og dei har beslaglagt ein del ulovlege våpen som [[AK-47]] og [[AG-3|AG3]] som er våpen brukt blant anna av NOKAS-ranarane i 2004. Inga kvinne har nokon gong fått plass i beredskapstroppen si historie. Dette har vorte kritisert fleire gonger, og er til tider grunngjeve med machokulturen i troppen.<ref>[http://www.aftenposten.no/nyheter/iriks/article1980964.ece#.UZolr4JtriY UZolr4JtriY]</ref> === Terrorangrepet 22. juli 2011 === Beredskapstroppen deltok i sikring av Oslo under [[terroråtaka 22. juli 2011]] og under pågripinga av terroristen på Utøya.<ref name="Pågripelsen">{{Kjelde www|url=http://www.dagbladet.no/2011/11/25/magasinet/politi/beredskapstroppen/terrorangrepene/19161562/|tittel=Hadde Breivik tatt ett skritt til...|dato=26.11.2011}}</ref> Det vart noko kritikk mot politiet i etterkant fordi dei kom seint fram til åstaden.<ref>http://www.aftenposten.no/norge/Politiet-kunne-ha-vart-pa-Utoya-26-minutter-tidligere-147436b.html</ref> Politiet innrømmer òg at dei ikkje valde kortaste veg til Utøya, men køyrde ein omveg på nesten 3 kilometer med gummibåten som hadde mannskap frå Beredskapstroppen og Nordre Buskerud politidistrikt om bord. Båten byrja å ta inn vatn og fekk dessutan motorstopp etter kort tid på den 3,6 kilometer lange strekninga sørover mot Utøya. Til slutt måtte det to snøggåande private båtar til for å hjelpe politiet over. Politiet hadde bevisst valt å sette seg i båten eit godt stykke nord for kaia i Utvika. Avstanden frå småbåthamna over til Utøya er berre omlag 675 meter.<ref>https://www.dt.no/nyheter/utoya/nyheter/flere-mener-politiet-kunne-vart-tidligere-pa-utoya/s/2-2.1748-1.6410634</ref> Etter pågripinga utførte personell frå beredskapstroppen avansert førstehjelp på ungdomar med alvorlege skotskadar.<ref name="Krigskirurgi">{{Kjelde www|url=http://www.dagbladet.no/2011/11/26/nyheter/innenriks/anders_behring_breivik/beredskapstroppen/terror/19166758/|tittel=Utførte avanset førstehjelp|dato=26.11.2011}}</ref> ===Helikopternekt frå Justisdepartementet i 2012=== Det var under stortingopninga i 2012 at Beredskapstroppen ville ha bistand frå Forsvaret sine Bell-helikopter. Grunnen var at ein person hadde kome med bombetrugslar mot Stortinget, der kongefamilia, regjeringa og heile stortinget var samla. Forsvaret sa ja, og helikopterane vart sende til Oslo. Det einaste som var att var ei formell godkjenning frå Justisdepartementet. Etter ein time og ti minutt kom svaret: Anmodinga om å få bruke helikopter med eldgjevarplattform vart avslegen. Dagen etter var det full oppvask mellom politiet og justisdepartementet. Dåverande justisminister Grete Faremo (A) sa til TV 2-Nyhetene at departementet vurderte den potensielle trusselen opp mot den risikoen skyting frå helikopter kunne medføre. Dåverande leiar for Beredskapstroppen, Anders Snortheimsmoen, kravde å få møte justisministeren personleg.<ref>TV2-innslag[[http://www.tv2.no/a/8944788]]</ref> Same dag skapte det stort oppstuss då to bilar frå den Kongelige politieskorte køyrde gjennom vegsperringane i et sprengingsområde på E6 ved Stange. Kongen sine livvakter var på veg fra Rena til Oslo med ammunisjon til Forsvarets Spesialkommando (FSK), som var klare til å bistå politiet. TV2 melde at det var uklart kvifor nettopp den kongelege politieskorten tok på seg dette oppdraget.<ref>https://www.nrk.no/norge/full-terroralarm-under-trontalen-1.8380064</ref> == Utstyr == [[Fil:Bevæpnet_norsk_politi.jpg|mini|Betjent bevæpnet med [[Maskinpistolen MP5|MP5]]]] Styrken er opplært i ulike våpentypar, men nyttar modifiserte Heckler & Koch MP5-[[Maskinpistol|maskinpistolar]] som standardvåpen. Våpen som vert brukt av Beredskapstroppen er: * Heckler & Koch [[MP5]]-maskinpistol * [[GLOCK 17|Glock 17]]-pistol * [[SIG Sauer SSG 3000]]-skarpskyttergevær * [[SIG P226]]-pistol * [[Benelli]] M3T Syp 90 halauto/pumpehagle * [[Diemaco C8]]-rifle Beredskapstroppen har to RIB-båtar, kvar med tre motorar med totalt 675 hestekrefter. Med full tank har dei ei rekkjevidde tilsvarande strekninga frå [[Oslo]] til [[Bergen|Bergen.]] Når det gjeld lufttransport nyttar Beredskapstroppen seg for det meste av forsvaret sitt Bell-helikopter, der dei kan mellom anna bruka teknikken «fastrope» der dei firar seg ned mot bakken med tau. Styrken brukar eit spesielt skotsikkert glas på hjelmen som kan stå imot prosjektil opp til [[9 x 19 mm Parabellum|9]] mm. Det er meint for å unngå skadar på andletet. Eit døme på andre politieiningar som brukar det same glaset er franske GIGN. Som vern mot [[ABC-våpen]] brukar Beredskapstroppen ei gassmasketype med lukka system. Dei brukar òg ein heldekkjande vernedress mot kjemiske våpen og måleutstyr til å definera ulike gasstypar. Dei kan i tillegg tilpassa verneutstyr etter risiko. Beredskapstroppen sine dykkere brukar òg eit lukka system i [[dykking]], kalla rebreather. Rebreatherar gjer at ein kan vera under vatn over lengre tid, sidan lufta ein pustar ut kan brukast opp att. Tradisjonelle opne system slepp ut lufta ein pustar ut, noko som fører til at ein kan oppdagast på overflata på grunn av boblene. == Opptak == Medlemmar av Beredskapstroppen vert rekruttert frå dei ulike politidistrikta, og opptaket består av både fysiske og psykiske testar, intervju og tryggleiksklarering. Grunnutdanninga er eit åtte vekers langt kurs i terrornedkjemping, éin vekes innføringskurs og eitt års prøvetid. Det fins fysiske minstekrava for å koma inn på kurset. --> ==Kjelder== {{refstart}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:nb:Beredskapstroppen|Beredskapstroppen]]» frå {{Wikipedia-utgåve|nb}}, den 22. april 2017.'' {{Wikipedia-utgåve|nb}} oppgav desse kjeldene: *{{Kilde bok | ref= | forfatter= [[Kjetil Stormark]] | redaktør= | utgivelsesår= 2011 | artikkel= | tittel= Da terroren rammet Norge : 189 minutter som rystet verden | bind= | utgave= | utgivelsessted= | forlag=[[Kagge Forlag]] | side= | isbn=9788248911609 | id= | språk= | kommentar= | url= }} *{{Kilde bok | ref= | forfatter= [[Alexandra Bech Gjørv]] med flere ([[22. juli-kommisjonen]]) | redaktør= | utgivelsesår= 2012 | artikkel= | tittel= NOU 2012:14 : Rapport fra 22. juli-kommisjonen | bind= | utgave= | utgivelsessted=Oslo | forlag= | side= | isbn=9788258311482 | id= | språk= | kommentar= | url=http://www.regjeringen.no/nb/dep/smk/dok/nou-er/2012/nou-2012-14.html?id=697260 }} {{refslutt}} == Bakgrunnsstoff== * [http://vk.com/album-30272167_155952692 Fotografi] * https://www.magma.no/organisasjonskulturen-i-politiets-beredskapstropp [[Kategori:Oslo politidistrikt]] [[Kategori:Politi- og lensmannsetaten]] [[Kategori:Maskinomsette artiklar som treng gjennomgang]] ous4x2q63xxuz4eo0kjgs3pmvxqj8bn 0 343929 3399174 3398350 2022-08-17T13:05:55Z Ranveig 39 wikitext text/x-wiki {{Infoboks språk |familycolor=kreol |namn=Patwa |heimnamn = Pawa, patwah, patois |fleire namn=Jamaican patois, jamaicansk kreol |land=[[Jamaica]] |talarar=3&nbsp;181&nbsp;171 (år 2001)<ref name="ETNO">[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=jam Ethnologue]</ref> |familie=engelskbasert [[kreolspråk]] |iso1=- |iso2=- |iso3=jam }} [[Fil:Jamaicanpatois-twosentences2010.ogg|mini| To setningar på patwa. Omsett til engelsk ville dei vore: «I don't understand what he says at all. The man became angry when he saw his daughter with a man with dreadlocks.»]] '''Patwa''' (/patowa/) eller '''jamaican patois''' er eit [[kreolspråk]] som blir tala på [[Jamaica]] og blant personar av jamaicansk bakgrunn i [[Canada]], [[Costa Rica]], [[Den dominikanske republikken]], [[Panama]], [[Storbritannia]] og [[USA]].<ref name="ETNO"/> Språket har røtene sine i engelsken brukt av slavar tekne frå Vest-Afrika til Jamaica, som hadde ulike morsmål. Patwa er hovudsakleg eit munnleg språk som også er mykje brukt innan musikk, som i [[reggae]] og [[dancehall]]musikk. Sjølv om standard britisk engelsk hovudsakleg blir brukt som skriftspråk på Jamaica, har patwa også blitt ein del brukt til skrive litteraturspråk dei siste hundre åra. [[Claude McKay]] gav ut ei bok med jamaicanske dikt, ''Songs of Jamaica'', i 1912, medan [[Louise Bennett-Coverley|Louise Bennett]] («Miss Lou») gav ut vers og forteljingar på midten av 1900-talet. I nye skriftlege forum, som på e-post, kan ein veksla mellom patwa og engelsk ([[kodeveksling]]) og oppnå ein stilistisk kontrast.<ref>Lars Hinrichs (2006), ''Codeswitching on the Web: English and Jamaican Creole in E-Mail Communication''. Amsterdam/Philadelphia: Benjamins.</ref> ==Fonologi== Skildringar av grunnleggjande patwa (som ligg fjernt frå standard engelsk) nemner rundt 21 [[fonem]]iske [[konsonant]]ar<ref name="Devonish 2004 456">{{harvnb|Devonish|Harry|2004|p=456}}</ref> og mellom 9 og 16 [[vokal]]ar.<ref>{{harvnb|Harry|2006|p=127}}</ref> {| class="wikitable" style=text-align:center |-style="font-size: 90%;" |+[[Konsonant]]ar<ref>{{harvnb|Harry|2006|pp=126–127}}</ref> ! !colspan=2| [[Labial]] !colspan=2| [[Alveolar]] !colspan=2| [[Postalveolar|Post-<br>alveolar]] !colspan=2| [[Palatal]]{{ref|2|2}} !colspan=2| [[Velar]] !colspan=2| [[Glottal]] |- ! <small>[[Nasal]]</small> |width=20px style="border-right: 0;"| ||width=20px style="border-left: 0;"|{{IPA|m}} |width=20px style="border-right: 0;"| ||width=20px style="border-left: 0;"|{{IPA|n}} |colspan=2| |width=20px style="border-right: 0;"| ||width=20px style="border-left: 0;"|{{IPA|ɲ}} |width=20px style="border-right: 0;"| ||width=20px style="border-left: 0;"|{{IPA|ŋ}} |colspan=2| |- ! <small>[[Lukkelyd]]</small> |style="border-right: 0;"|{{IPA|p}}||style="border-left: 0;"|{{IPA|b}} |style="border-right: 0;"|{{IPA|t}}||style="border-left: 0;"|{{IPA|d}} |width=20px style="border-right: 0;"|{{IPA|tʃ}}||width=20px style="border-left: 0;"|{{IPA|dʒ}} |style="border-right: 0;"|{{IPA|c}}||style="border-left: 0;"|{{IPA|ɟ}} |style="border-right: 0;"|{{IPA|k}}||style="border-left: 0;"|{{IPA|ɡ}} |colspan=2| |- ! <small>[[Frikativ]]</small> |width=20px style="border-right: 0;"|{{IPA|f}}||width=20px style="border-left: 0;"|{{IPA|v}} |style="border-right: 0;"|{{IPA|s}}||style="border-left: 0;"|{{IPA|z}} |style="border-right: 0;"|{{IPA|ʃ}}||style="border-left: 0;"| |colspan=2| |colspan=2| |width=20px style="border-right: 0;"|({{IPA|h}}){{ref|1|1}}||width=20px style="border-left: 0;"| |- !rowspan=2| <small>[[Approksimant]]<br>/[[lateral]]</small> |colspan=2| |style="border-right: 0;"| ||style="border-left: 0;"|{{IPA|ɹ}} |colspan=2| |style="border-right: 0;"| ||style="border-left: 0;"|{{IPA|j}} |style="border-right: 0;"| ||style="border-left: 0;"|{{IPA|w}} |colspan=2| |- |colspan=2| |style="border-right: 0;"| ||style="border-left: 0;"|{{IPA|l}} |colspan=2| |colspan=2| |colspan=2| |colspan=2| |} :{{note|1|1}} Statusen til {{IPA|/h/}} som eit fonem er dialektal - i vestlege variantar er han eit fullt fonem and ein har minimale par ({{IPA|/hiit/}} 'hit' og {{IPA|/iit/}} 'eat'); i sentrale og austlege variantar er bruken av {{IPA|[h]}} i eit ord eller ikkje i [[fri variasjon]] med ingen konsonant, slik at orda 'hand' og 'and' begge kan uttalast {{IPA|[han]}} eller {{IPA|[an]}}.{{sfn|Harry|2006|p=126}} :{{note|2|2}} Dei palatale lukkelydane {{IPA|[c], [ɟ]}}<ref>også transkribert som {{IPA|[kʲ]}} og {{IPA|[ɡʲ]}}</ref> og {{IPA|[ɲ]}} er rekna som fonemiske i nokre skildringar<ref>som {{harvnb|Cassidy|Le Page|1980|p=xxxix}}</ref> og fonetiske i andre.<ref>som {{harvnb|Harry|2006}}</ref> For sistnemnde forståing er dei rekna som del av [[palatalisering]]. Døme på palatalisering er:{{sfn|Devonish|Harry|2004|p=458}} *{{IPA|/kiuu/}} → {{IPA|[ciuː]}} → {{IPA|[cuː]}} ('a quarter quart (of rum)') *{{IPA|/ɡiaad/}} → {{IPA|[ɟiaːd]}} → {{IPA|[ɟaːd]}} ('guard') *{{IPA|/piaa + piaa/}} → {{IPA|[pʲiãːpʲiãː]}} → {{IPA|[pʲãːpʲãː]}} ('weak') Stemde lukkelydar er [[implosiv]]e når dei kjem i [[staving|opptakten]] til framtredande stavingar (særleg først i ord) slik at {{IPA|/biit/}} ('beat') blir uttalt {{IPA|[ɓiːt]}} og {{IPA|/ɡuud/}} ('good') som {{IPA|[ɠuːd]}}.{{sfn|Devonish|2004|p=456}} <!-- Before a syllabic {{IPA|/l/}}, the contrast between [[Alveolar consonant|alveolar]] and [[velar]] consonants has been historically neutralized with alveolar consonants becoming velar so that the word for 'bottle' is {{IPA|/bakl̩/}} and the word for 'idle' is {{IPA|/aiɡl̩/}}.<ref>{{harvnb|Cassidy|1971|p=40}}</ref> --> [[Fil:Jamaican Creole vowel chart.svg|mini|Vokalar i patwa.{{sfn|Harry|2006|p=128}}]] Patwa har to former for [[vokalharmoni]]: Periferal, der berre seriar av periferale vokalar ({{IPA|/i/}}, {{IPA|/u/}} og {{IPA|/a/}}) kan opptre i ei staving, og bakre, der {{IPA|/i/}} og {{IPA|/u/}} ikkje kan opptre saman i ei staving (det vil seia at {{IPA|/uu/}} og {{IPA|/ii/}} kan opptre men ikkje {{IPA|* /ui/}} eller {{IPA|* /iu/}}.{{sfn|Harry|2006|pp=128–129}} Desse to fenomena forklarer tre lange vokalar og fire [[diftong]]ar:{{sfn|Harry|2006|p=128}} {| class="wikitable" |- ! Vokal ! Døme ! Engelsk versjon |- |{{IPA|/ii/}} || {{IPA|/biini/}} || 'tiny' |- |{{IPA|/aa/}} || {{IPA|/baaba/}} || 'barber' |- |{{IPA|/uu/}} || {{IPA|/buut/}} || 'booth' |- |{{IPA|/ia/}} || {{IPA|/biak/}} || 'bake' |- |{{IPA|/ai/}} || {{IPA|/baik/}} || 'bike' |- |{{IPA|/ua/}} || {{IPA|/buat/}} || 'boat' |- |{{IPA|/au/}} || {{IPA|/taun/}} || 'town' |} ==Grammatikk== Tid/aspekt-systemet i patwa er fundamentalt forskjellig det i standard engelsk. Det har ikkje morfologisk markerte [[partisipp|fortidspartisipp]], men har i staden to partisipp, ''en'' og ''a'', som fungerer som partikkelord. Desse orda kan ikkje stå åleine (som engelsk ''to be''), og har ulike funksjonar frå standard engelsk. For [[presens]] markerer eit ubøygd verb saman med eit gjentakande adverb vane, som i {{IPA|/tam aawez nuo kieti tel pan im/}} ('Tom always knows when Katy tells/has told about him').<ref>{{Harvard|Mufwene|1984|p=218}} sitert i {{Harvard|Gibson|1988|p=200}}</ref> * ''en'' er ein tidsmarkør * ''a'' er ein aspektmarkør * ''(a) go'' blir brukt til å markera framtid * {{IPA|/mi ɹon/}} ** I run (habitually); I ran * {{IPA|/mi a ɹon/}} ''or'' {{IPA|/mi de ɹon/}} ** I am running * {{IPA|/a ɹon mi dida ɹon/}} ''or'' {{IPA|/a ɹon mi ben(w)en a ɹon/}} ** I was running * {{IPA|/mi did ɹon/}} ''or'' {{IPA|/mi ben(w)en ɹon/}} ** I have run; I had run * {{IPA|/mi a ɡo ɹon/}} ** I am going to run; I will run Som i andre karibiske kreolspråk ([[guyanesisk kreol]] og [[San Andrés-Providencia-kreol]], ikkje [[sranan tongo]]) har {{IPA|/fi/}} fleire funksjonar, mellom anna:<ref>{{Harvnb|Winford|1985|p=589}}</ref> * [[Direktiv kasus|Direktiv]], [[dativ]] eller [[benefaktiv]] preposisjon ** {{IPA|/dem a fait fi wi/}} ('They are fighting for us'){{sfn|Bailey|1966|p=32}} * [[Genitiv]] preposisjon (markør for eigedel) ** {{IPA|/dat a fi mi buk/}} ('that's my book') * Modal auxiliary expressing obligation or futurity ** {{IPA|/im fi kom op ja/}} ('he ought to come up here') <!--* Pre-infinitive complementizer ** {{IPA|/unu hafi kiip samtiŋ faɹ de ɡini piipl-dem fi biit dem miuzik/}} ('you have to contribute something to the Guinean People for playing their music')<ref>{{Harvcoltxt|Patrick|1995|p=244}}</ref>--> ===Pronominalsystem=== Nokre variantar av patwa skil ikkje mellom kjønn eller kasus, men alle variantar skil mellom andreperson eintal og fleirtal, til forskjell frå standard engelsk. * {{IPA|/mi/}} = I, me * {{IPA|/ju/}} = you, you (eintal) * {{IPA|/im/}} (eller {{IPA|[ĩ]}}) = he, him * {{IPA|/ʃi/}} ''eller'' {{IPA|/im/}} (ingen skilnad mellom kjønn i grunnleggjande variantar) = she, her * {{IPA|/wi/}} = we, us, our * {{IPA|/unu/}} = you (fleirtal) * {{IPA|/dem/}} = they, them, their ===Kopula=== ''A'' blir brukt til å knyta subjekt og predikativ saman i ein setning (tilsvarande norsk 'å vere'): * {{IPA|/mi a di tiitʃa/}} ('I am the teacher') Patwa har eit anna lokativt verb, ''deh'': * {{IPA|/wi de a london/}} eller {{IPA|/wi de inna london/}} ('we are in London') Saman med ekte adjektiv treng ein ikkje kopula: * {{IPA|/mi haadbak nau/}} ('I am old now') Dette minner om spansk som også har to distinkte former av verbet 'å vere' - ''ser'' og ''estar'' - der ''ser'' er ekvativt og ''estar'' er lokativt. Liknande skilnader finst i andre romanske språk, som italiensk og portugisisk. ===Negasjon=== * {{IPA|/no/}} blir brukt for nektingar i presens: ** {{IPA|/if kau no did nuo au im tɹuotuol tan im udn tʃaans pieɹsiid/}} ('If the cow knew that his throat wasn't capable of swallowing a pear seed, he wouldn't have swallowed it')<ref>{{Harvnb|Lawton|1984|p=126}} omset dette som "If the cow didn't know that his throat was capable of swallowing a pear seed, he wouldn't have swallowed it."</ref> * {{IPA|/kiaan/}} blir brukt som engelsk ''can't'' ** {{IPA|/it a puoɹ tiŋ dat kiaan maʃ ant/}} ('It is a poor thing that can't mash an ant'){{sfn|Lawton|1984|p=125}} * {{IPA|/neva/}} er eit negativt fortidspartisipp.{{sfn|Irvine|2004|pp=43–44}} ** {{IPA|/dʒan neva tiif di moni/}} ('John did not steal the money') ==Ordforrråd== Mange ord i patwa kjem frå engelsk, men det finst også [[lånord]] frå [[spansk]], [[portugisisk]], [[hindi]] og [[arawakspråk|arawak]] og frå skotske og irske dialektar. Ein heil del ord jar afrikansk opphav. Ein finn særleg mange ord frå [[twi]] (ein variant av [[akan]]).<ref name="Library of Alexandria">{{cite book|title=Voodoos and Obeahs:Phrases of West Indian Witchcraft|first1=Joseph J. |last1=Williams |publisher=Library of Alexandria|year=1932 |page=90 |url=https://books.google.com/books?id=eHGXa2YSOrEC&dq=VOODOOS+AND+OBEAHS:+Phases+of+West+India+Witchcraft+JOSEPH+J.+WILLIAMS,+S.J.&source=gbs_navlinks_s|isbn=1-4655-1695-6}}</ref> Døme på ord av afrikansk opphav er {{IPA|/se/}} ('at' eller ''that'', som i ''he told me that...'' = {{IPA|/im tel mi se/}}), frå [[asjanti]]-[[twi]], og [[duppy]] ('skrømt'), frå twi ''dupon'' ('cotton tree root'), etter ei afrikansk overtyding om at vonde ånder kjem frå trerøter.<ref>{{cite book|title=Psychic Phenomena of Jamaica|first1=Joseph J. |last1=Williams |publisher=The Dial Press|year=1934 |page=156 |url=https://books.google.com/books/about/Psychic_phenomena_of_Jamaica.html?id=ZzzXAAAAMAAJ|isbn=1-4655-1450-3}}</ref> Pronomenet {{IPA|/unu/}}, for 'dykk', kjem frå [[igbo]]. ''De'' i tydinga 'å vere' (ein stad) kjem frå [[joruba]].<ref>{{cite book | title=The Missing Spanish Creoles: Recovering the Birth of Plantation Contact Languages | first=John H. | last=McWhorter |page=77 | isbn=0-520-21999-6 | url=https://books.google.com/books?id=czFufZI4Zx4C&pg=PA77 | publisher=University of California Press | year=2000 |accessdate=2008-11-29}}</ref> Frå asjanti-akan kjem omgrepet ''obeah'', som tyder heksekunst, frå asjanti-twi-ordet ''Ɔbayi''.<ref name="Library of Alexandria"/> Fruktnamnet ''[[ackee]]'' kjem frå [[akan]] ''akye fufo''.<ref name="language">{{cite book | first=Allan | last=Metcalf | year=1999 | title=The World in So Many Words | edition= | publisher= | location= | isbn=0-395-95920-9 }}</ref> Også namnet på retten ''[[callaloo]]'' har truleg vestafrikansk opphav.<ref>{{citation|contribution=callaloo, n.|title=OED Online|date=juni 2017|publisher=Oxford University Press|url=http://www.oed.com/view/Entry/26417?redirectedFrom=Callaloo& }}</ref> Frå hindi kjem ord som ''[[Cannabis|ganja]]'' (marijuana), ''janga'' ([[kreps]]), ''[[roti]]'' og ''[[dal]]''. ''Pickney'' eller ''pickiney'', i tydinga 'barn', tidlegare ''[[Pickaninny|piccaninny]]'', kjem opphavleg frå portugisisk ''pequenino'' (diminutiv av ''pequeno'', 'liten') eller spansk ''pequeño'' ('liten'). ===Språkdøme=== * {{IPA|/tɹii man did a swim/}} - Three men swam. * {{IPA|/mi aalmuos lik im/}} - I nearly hit him{{sfn|Patrick|1995|p=248}} * {{IPA|/im caan biit mi, im dʒos loki dat im won/}} - He can't beat me, he simply got lucky and won.{{sfn|Hancock|1985|p=237}} * {{IPA|/dem pikni de out a audu/}} - Those children are disobedient * {{IPA|/siin/}} - bekreftande partikkel{{sfn|Patrick|1995|p=253}} * {{IPA|/papiˈʃuo/}} - Foolish exhibition, a person who makes a foolish exhibition of him or herself, or an exclamation of surprise.{{sfn|Hancock|1985|p=190}} * {{IPA|/uman/}} - Woman{{sfn|Cassidy|Le Page|1980|p=lxii}} * {{IPA|/bwoi/}} - Boy{{sfn|Devonish|Harry|2004|p=467}} * {{IPA|/ɡjal/}} - Girl * {{IPA|/mi nu nuo/}} - I don't know ==Ortografi== Patwa har lenge blitt skrive utan normer, slik at eit ord som engelsk ''there'' kan ha blitt skrive [de], [deh] eller [dere], og eit ord som ''three'' som [tree], [tri] eller [trii]. Ein kan bruka standard engelsk staving eller ei ikkje-standard staving kan bli vanleg, som [pickney] for {{IPA|/pikni/}}, 'barn'. I 2002 skipa [[University of the West Indies]] ein Jamaican Language Unit for å standardisera språket. Eit føremål med dette var å støtta patwa-talande jamaicanarar som ikkje talar flytande standard engelsk.<ref>{{cite web|url=http://www.mona.uwi.edu/dllp/jlu/about/index.htm|title=The Jamaican Language Unit, The University of West Indies at Mona|publisher=}}</ref> Gruppa standardiserte språket slik:<ref>[http://www.mona.uwi.edu/dllp/jlu/documents/spelling-jamaican-the-jamaican-way-Handout.pdf "Handout: Spelling Jamaican the Jamaican way".]</ref> {| class="wikitable" |+ Korte vokalar ! Bokstav !! Patwa !! Engengelsk |- | i || sik || sick |- | e || bel || bell |- | a || ban || band |- | o || kot || cut |- | u || kuk || cook |} {| class="wikitable" |+ Lange vokalar ! Bokstav !! Patwa !! Engengelsk |- | ii || tii || tea |- | aa || baal || ball |- | uu || shuut || shoot |} {| class="wikitable" |+ DIftongar ! Bokstav !! Patwa !! Engengelsk |- | ie || kiek || cake |- | uo || gruo || grow |- | ai || bait || bite |- | ou || kou || cow |} Nasale vokalar blir skrivne ''-hn'', som i ''kyaahn'' (can't) og ''iihn'' (isn't it?) {| class="wikitable" |+ Konsonantar ! Bokstav !! Patwa !! Engengelsk |- | b || biek || bake |- | d || daag || dog |- | ch || choch || church |- | f || fuud || food |- | g || guot || goat |- | h || hen || hen |- | j || joj || judge |- | k || kait || kite |- | l || liin || lean |- | m || man || man |- | n || nais || nice |- | ng || sing || sing |- | p || piil || peel |- | r || ron || run |- | s || sik || sick |- | sh || shout || shout |- | t || tuu || two |- | v || vuot || vote |- | w || wail || wild |- | y || yong || young |- | z || zuu || zoo |- | zh || vorzhan || version |} ''h'' blir skrive etter lokal uttale, slik at ''hen'' (hen) og ''en'' (end) er ulike for talarar av vestleg patwa, men ikkje for sentral patwa. ==Sosiolingvisitsk variasjon== Som mange kreolspråk finst jamaikansk patwa i eit [[dialektkontinuum|språkkontinuum]] med standard engelsk.{{sfn|Rickford|1987}}{{sfn|Meade|2001|p=19}}{{sfn|Patrick|1999|p=6}} Det finst variantar av språket som ligg nær det engelske grunnspråket som ikkje kan skiljast systematisk frå mellomvariantar eller variantane som er mest ulike grunnspråket. Denne situasjonen har oppstått gjennom varig kontakt mellom patwa og standard engelsk, som har ein høgare prestisje og som det kan gje sosio-økonomiske fordelar å bruka.{{sfn|Irvine|2004|p=42}} ==Litteratur == Frå 1900 har det utvikla seg ein rik skriven litteratur på patwa. Nokre tidlege forfattarar og verk var [[Thomas MacDermot]] med ''All Jamaica Library'' og [[Claude McKay]] med ''Songs of Jamaica'' (1909). Bruk av patwa til musikk utvikla seg til [[dub-dikting]] med [[Linton Kwesi Johnson]], [[Mikey Smith]] og [[Jean Binta Breeze]] som viktige figurar. Livsverket til [[Louise Bennett]], eller Miss Lou (1919–2006), er kjenneteikna av rik patwa, sjølv om ho ikkje blei inkludert av tradisjonelle litterære grupper.<ref>"The Jamaican Poetry League excluded her from its meetings, and editors failed to include her in anthologies." {{Harvnb|Ramazani|2003|p=15}}</ref> Ho argumenterte for å sjå patwa som eit eige språk, med same opphav som dialekten som var opphav til standard engelsk: :Dah language weh yuh proud a, :Weh yuh honour an respec – :Po Mas Charlie, yuh no know se :Dat it spring from dialec! ::«Bans a Killin» Etter 1960-talet auka statusen til patwa etterkvart som fleire respekterte lingvitiske studiar av språket kom ut, mellom anna av [[Frederic G. Cassidy|Frederic Cassidy]] (1961, 1967) og Bailey (1966).<ref>[[Alison Donnell]], Sarah Lawson Welsh (red.), ''The Routledge Reader in Caribbean Literature'', Routledge, 2003, Introduction, s. 9.</ref> Seinare har det blitt vanlegare å veksla kodeveksla mellom engelsk og patwa eller å skriva heile verk på patwa. Forkjemparar for dette er mellom anna [[Kamau Brathwaite]], som også omtaler kreol-dikting i ''History of the Voice: The Development of Nation Language in Anglophone Caribbean Poetry'' (1984). Standard engelsk har likevel framleis ein meir prestisjefylt posisjon som litterært språk i [[jamaicansk litteratur]]. <!-- Canadian-Caribbean [[science fiction|science-fiction]] novelist [[Nalo Hopkinson]] often writes in Jamaican or other Caribbean Patois. [[Jean D'Costa]] penned a series of popular [[Children's literature|children's novels]], including ''[[Sprat Morrison]]'' (1972; 1990), ''[[Escape to Last Man Peak]]'' (1976), and ''Voice in the Wind'' (1978), which draw liberally from Jamaican Patois for dialogue, while presenting narrative prose in Standard English.<ref>{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=xpXMsxzSZK0C&pg=PA23&dq=duppies+and+other+Revenants&hl=en&sa=X&ei=45lqU-vzF6bL0AXy84CQAw&redir_esc=y#v=onepage&q=duppies%20and%20other%20Revenants&f=false|title="Return" in Post-colonial Writing: A Cultural Labyrinth |editor=Vera Mihailovich-Dickman |chapter=Duppies and other Revenants: with particular reference to the use of the supernatural in Jean D'Costa's work |author=Bridget Jones |pages=23–32|year=1994|publisher=Rodopi|isbn=9051836481}}</ref> [[Marlon James (novelist)|Marlon James]] employs Patois in his novels including ''[[A Brief History of Seven Killings]]'' (2014). In his science fiction novel ''Kaya Abaniah and the Father of the Forest'' (2015), British-Trinidadian author [[Wayne Gerard Trotman]] presents dialogue in [[Trinidadian Creole]], Jamaican Patois, and French while employing Standard English for narrative prose. --> Patwa har vore brukt ein del i film, som i Tia Dalma sine replikkar i ''[[Pirates of the Caribbean: Dead Man's Chest]]'' og nokre scener i ''[[Meet Joe Black]]'' der rollefiguren til [[Brad Pitt]] snakker med ei jamaicansk kvinne. Tidlege jamaicanske filmar som ''[[The Harder They Come]]'' (1972), ''[[Rockers (1978)|Rockers]]'' (1978), og mange andre filmar produsert av [[Palm Pictures]] midt på 19900-talet (som ''[[Dancehall Queen]]'' og ''[[Third World Cop]]'') har mesteparten av dialogen på patwa, nokre av dei er teksta til engelsk. ===Bibelen=== I desember 2011 blei det gjort kjend at [[Bibelen]] var i ferd med å bli omsett til patwa. [[Lukas-evangeliet]] er blitt gjeve ut som ''Jiizas: di Buk We Luuk Rait bout Im''. [[Nytestamentet]] på patwa blei gjeve ut i Storbritannia, som har ein stor jamaicansk diaspora, i oktober 2012 som ''Di Jamiekan Nyuu Testiment'', og med trykte og lydutgåver på Jamaica i desember 2012.<ref>[http://www.bbc.co.uk/news/magazine-16285462 Robert Pigott, "Jamaica's patois Bible: The word of God in creole"], ''BBC News'', 25 December 2011. Henta 26. desember 2011.</ref><ref>{{cite news|title=Jamaican patois Bible released "Nyuu Testiment"|url=http://www.gazette.com/articles/jamaica-148274-testiment-jamaican.html|accessdate=8 December 2012|newspaper=Colorado Springs Gazette|date=8 December 2012|author=The Associated Press|quote=For patois expert Hubert Devonish, a linguist who is coordinator of the Jamaican Language Unit at the University of the West Indies, the Bible translation is a big step toward getting the state to eventually embrace the creole language created by slaves.}}</ref><ref>[https://www.biblesociety.org.uk/products/9780564020645/ Di Jamiekan Nyuu Testiment (Jamaican Diglot New Testament with KJV)], ''British & Foreign Bible Society''. Retrieved 24 March 2013.</ref> ;[[Fader vår]] på patwa og engelsk {{col-begin}} {{col-2}} Frå ''Di Jamiekan Nyuu Testiment'':<ref>{{cite web |url=https://www.bible.com/bible/476/mat.6.jnt |title=Matyu 6 Di Jamiekan Nyuu Testiment |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |date=2012 |website=bible.com |publisher=Bible Society of the West Indies |accessdate=2014-10-22}}</ref> :Wi Faada we iina evn, :mek piipl av nof rispek fi yu an yu niem. :Mek di taim kom wen yu ruul iina evri wie. :Mek we yu waahn apm pan ort apm, :jos laik ou a wa yu waahn fi apm iina evn apm :Tide gi wi di fuud we wi niid. :Paadn wi fi aal a di rang we wi du, :siem laik ou wi paadn dem we du wi rang. :An no mek wi fies notn we wi kaaz wi fi sin, :bot protek wi fram di wikid wan. {{col-break}} Frå [[English Standard Version]]: :Our Father in heaven, :hallowed be Your name. :Your kingdom come, :Your will be done, :on earth, as it is in heaven. :Give us this day our daily bread, :and forgive us our debts, :as we also have forgiven our debtors. :And lead us not into temptation, :but deliver us from evil. (Matt. 6:9–13) {{col-end}} == Kjelder== {{referansar|3}} {{refstart}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:sv:Patwa|Patwa]]» frå {{Wikipedia-utgåve|sv}}, og «[[:en:Jamaican Patwa|Jamaican Patwa]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}} den 24. oktober 2017.'' ===Bibliografi=== * {{Cite book |last = Alleyne |first= Mervyn C. |year= 1980 |title=Comparative Afro-American: An Historical Comparative Study of English-based Afro-American Dialects of the New World. |publisher=Koroma }} * {{Cite book |last = Bailey |first= Beryl, L |year= 1966 |title=Jamaican Creole Syntax |publisher=Cambridge University Press }} * {{Cite book |last = Cassidy |first= Frederic |year= 1971 |title=Jamaica Talk: Three Hundred Years of English Language in Jamaica |place=London |publisher=MacMillan Caribbean }} * {{Cite book |last = Cassidy |first= Frederic |last2 = Le Page |first2= R. B. |year= 1980 |title=Dictionary of Jamaican English |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press }} * {{Citation |last = DeCamp |first= David |editor=Le Page, R. B. |year= 1961 |chapter=Social and geographic factors in Jamaican dialects |title=Creole Language Studies |place=London |publisher=Macmillan |pages=61–84 }} * {{Citation |last = DeCamp |first= David |editor=Valdman, A. |year= 1977 |chapter=The Development of Pidgin and Creole Studies |title=Pidgin and Creole Linguistics |place=Bloomington |publisher=Indiana University Press }} * {{Citation |last = Devonish |first= H |last2 = Harry |first2= Otelamate G. |year= 2004 |editor=Kortman, B. |editor2=Shneider E. W. |chapter=Jamaican phonology |title=A Handbook of Varieties of English |volume=1 |series=phonology |pages=441–471 |place=Berlin |publisher=Mouton De Gruyter }} * {{Citation |last = Gibson |first= Kean |year= 1988 |title=The Habitual Category in Guyanese and Jamaican Creoles |journal=American Speech |volume=63 |issue=3 |pages=195–202 |doi = 10.2307/454817 }} * {{Citation |last = Hancock |first= Ian |year= 1985 |title=More on Poppy Show |journal=American Speech |volume=60 |issue=2 |pages=189–192 |doi = 10.2307/455318 }} * {{Citation |last = Harry |first= Otelemate G. |year= 2006 |title=Jamaican Creole |journal=Journal of the International Phonetic Association |volume=36 |issue=1 |pages=125–131 |doi = 10.1017/S002510030600243X }} * {{Cite book | last= Ramazani | first = Jahan | last2 = Ellmann, and Robert O'Clair, eds | first2 = Richard | title = The Norton Anthology of Modern and Contemporary Poetry, Third Edition | volume = 2: Contemporary Poetry | isbn = 0-393-97792-7 | publisher = Norton | year = 2003 }} * {{Citation |last = Irvine |first= Alison |year= 2004 |title=A Good Command of the English Language: Phonological Variation in the Jamaican Acrolect |journal=Journal of Pidgin and Creole Languages |volume=19 |issue=1 |pages=41–76 |doi = 10.1075/jpcl.19.1.03irv }} * {{Citation |last = Lawton |first= David |year= 1984 |title=Grammar of the English-Based Jamaican Proverb |journal=American Speech |volume=2 |pages=123–130 |doi = 10.2307/455246 }} * {{Cite book |last=Meade |first=R.R. |year=2001 |title=Acquisition of Jamaican Phonology |place=Dordrecht |publisher=Holland Institute of Linguistics }} * {{Citation |last = Patrick |first= Peter L. |year= 1995 |title=Recent Jamaican Words in Sociolinguistic Context |journal=American Speech |volume=70 |issue=3 |pages=227–264 |doi = 10.2307/455899 }} * {{Cite book |last = Patrick |first= Peter L. |year= 1999 |title=Urban Jamaican Creole: Variation in the Mesolect |place=Amsterdam/Philadelphia |publisher=Benjamins }} * {{Cite book |last=Rickford |year=1987 |title=Dimensions of a Creole Continuum: History, Texts, Linguistic Analysis of Guyanese |place=Stanford |publisher=Stanford University Press |first=John R. }} * {{Citation |last = Winford |first= Donald |year= 1985 |title=The Syntax of Fi Complements in Caribbean English Creole |journal=Language |volume=61 |issue=3 |pages=588–624 |doi = 10.2307/414387 }} {{refslutt}} ==Bakgrunnsstoff== {{Interwiki|jam}} {{Wikivoyage|Jamaican patois phrasebook|Jamaican patois|phrasebook}} * [http://www.mona.uwi.edu/dllp/jlu/index.htm The Jamaican Language Unit] * [http://jamaicanpatwah.com Jamaican Patois Dictionary] * [http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED130535.pdf Jamaican Creole Language Course for Peace Corps Volunteers] * [http://niceup.com/patois.html Jammin Reggae Archives Patois Dictionary] * [http://growingupjamaican.com/jamaican-patois-mini-dictionary/ Sample Jamaican Patois Translations] * [http://www.jumieka.com Jumieka Langwij] ===Vidare lesing=== * {{Cite book |last = Adams |first= L. Emilie |year= 1991 |title=Understanding Jamaican Patois |publisher=LMH |place = Kingston |ISBN=976-610-155-8 }} * {{Cite book |last = Chang |first = Larry |year = 2014 |title = Biesik Jumiekan: Introduction to Jamaican Language |publisher = Chuu Wod |place = Washington, DC |ISBN = 978-0-9773391-8-1 }} {{autoritetsdata}} [[Kategori:Kreolspråk]] [[Kategori:Kultur på Jamaica]] [[Kategori:Språk på Jamaica]] [[Kategori:Språk i Nord-Amerika]] [[Kategori:Engelsk språk]] [[Kategori:Einskildspråk]] jah0mg6980y1p1trtouqeb43uwalirt 3399230 3399174 2022-08-18T09:57:17Z Sigmundg 835 wikitext text/x-wiki {{Infoboks språk |familycolor=kreol |namn=Patwa |heimnamn = Pawa, patwah, patois |fleire namn=Jamaican patois, jamaicansk kreol |land=[[Jamaica]] |talarar=3&nbsp;181&nbsp;171 (år 2001)<ref name="ETNO">[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=jam Ethnologue]</ref> |familie=engelskbasert [[kreolspråk]] |iso1=- |iso2=- |iso3=jam }} [[Fil:Jamaicanpatois-twosentences2010.ogg|mini| To setningar på patwa. Omsett til engelsk ville dei vore: «I don't understand what he says at all. The man became angry when he saw his daughter with a man with dreadlocks.»]] '''Patwa''' (/patowa/) eller '''jamaican patois''' er eit [[kreolspråk]] som blir tala på [[Jamaica]] og blant personar av jamaicansk bakgrunn i [[Canada]], [[Costa Rica]], [[Den dominikanske republikken]], [[Panama]], [[Storbritannia]] og [[USA]].<ref name="ETNO"/> Språket har røtene sine i engelsken brukt av slavar tekne frå Vest-Afrika til Jamaica, som hadde ulike morsmål. Patwa er hovudsakleg eit munnleg språk som også er mykje brukt innan musikk, som i [[reggae]] og [[dancehall]]musikk. Sjølv om standard britisk engelsk hovudsakleg blir brukt som skriftspråk på Jamaica, har patwa også blitt ein del brukt til skrive litteratur dei siste hundre åra. [[Claude McKay]] gav ut ei bok med jamaicanske dikt, ''Songs of Jamaica'', i 1912, medan [[Louise Bennett-Coverley|Louise Bennett]] («Miss Lou») gav ut vers og forteljingar på midten av 1900-talet. I nye skriftlege forum, som på e-post, kan ein veksla mellom patwa og engelsk ([[kodeveksling]]) og oppnå ein stilistisk kontrast.<ref>Lars Hinrichs (2006), ''Codeswitching on the Web: English and Jamaican Creole in E-Mail Communication''. Amsterdam/Philadelphia: Benjamins.</ref> ==Fonologi== Skildringar av grunnleggjande patwa (som ligg fjernt frå standard engelsk) nemner rundt 21 [[fonem]]iske [[konsonant]]ar<ref name="Devonish 2004 456">{{harvnb|Devonish|Harry|2004|p=456}}</ref> og mellom 9 og 16 [[vokal]]ar.<ref>{{harvnb|Harry|2006|p=127}}</ref> {| class="wikitable" style=text-align:center |-style="font-size: 90%;" |+[[Konsonant]]ar<ref>{{harvnb|Harry|2006|pp=126–127}}</ref> ! !colspan=2| [[Labial]] !colspan=2| [[Alveolar]] !colspan=2| [[Postalveolar|Post-<br>alveolar]] !colspan=2| [[Palatal]]{{ref|2|2}} !colspan=2| [[Velar]] !colspan=2| [[Glottal]] |- ! <small>[[Nasal]]</small> |width=20px style="border-right: 0;"| ||width=20px style="border-left: 0;"|{{IPA|m}} |width=20px style="border-right: 0;"| ||width=20px style="border-left: 0;"|{{IPA|n}} |colspan=2| |width=20px style="border-right: 0;"| ||width=20px style="border-left: 0;"|{{IPA|ɲ}} |width=20px style="border-right: 0;"| ||width=20px style="border-left: 0;"|{{IPA|ŋ}} |colspan=2| |- ! <small>[[Lukkelyd]]</small> |style="border-right: 0;"|{{IPA|p}}||style="border-left: 0;"|{{IPA|b}} |style="border-right: 0;"|{{IPA|t}}||style="border-left: 0;"|{{IPA|d}} |width=20px style="border-right: 0;"|{{IPA|tʃ}}||width=20px style="border-left: 0;"|{{IPA|dʒ}} |style="border-right: 0;"|{{IPA|c}}||style="border-left: 0;"|{{IPA|ɟ}} |style="border-right: 0;"|{{IPA|k}}||style="border-left: 0;"|{{IPA|ɡ}} |colspan=2| |- ! <small>[[Frikativ]]</small> |width=20px style="border-right: 0;"|{{IPA|f}}||width=20px style="border-left: 0;"|{{IPA|v}} |style="border-right: 0;"|{{IPA|s}}||style="border-left: 0;"|{{IPA|z}} |style="border-right: 0;"|{{IPA|ʃ}}||style="border-left: 0;"| |colspan=2| |colspan=2| |width=20px style="border-right: 0;"|({{IPA|h}}){{ref|1|1}}||width=20px style="border-left: 0;"| |- !rowspan=2| <small>[[Approksimant]]<br>/[[lateral]]</small> |colspan=2| |style="border-right: 0;"| ||style="border-left: 0;"|{{IPA|ɹ}} |colspan=2| |style="border-right: 0;"| ||style="border-left: 0;"|{{IPA|j}} |style="border-right: 0;"| ||style="border-left: 0;"|{{IPA|w}} |colspan=2| |- |colspan=2| |style="border-right: 0;"| ||style="border-left: 0;"|{{IPA|l}} |colspan=2| |colspan=2| |colspan=2| |colspan=2| |} :{{note|1|1}} Statusen til {{IPA|/h/}} som eit fonem er dialektal - i vestlege variantar er han eit fullt fonem and ein har minimale par ({{IPA|/hiit/}} 'hit' og {{IPA|/iit/}} 'eat'); i sentrale og austlege variantar er bruken av {{IPA|[h]}} i eit ord eller ikkje i [[fri variasjon]] med ingen konsonant, slik at orda 'hand' og 'and' begge kan uttalast {{IPA|[han]}} eller {{IPA|[an]}}.{{sfn|Harry|2006|p=126}} :{{note|2|2}} Dei palatale lukkelydane {{IPA|[c], [ɟ]}}<ref>også transkribert som {{IPA|[kʲ]}} og {{IPA|[ɡʲ]}}</ref> og {{IPA|[ɲ]}} er rekna som fonemiske i nokre skildringar<ref>som {{harvnb|Cassidy|Le Page|1980|p=xxxix}}</ref> og fonetiske i andre.<ref>som {{harvnb|Harry|2006}}</ref> For sistnemnde forståing er dei rekna som del av [[palatalisering]]. Døme på palatalisering er:{{sfn|Devonish|Harry|2004|p=458}} *{{IPA|/kiuu/}} → {{IPA|[ciuː]}} → {{IPA|[cuː]}} ('a quarter quart (of rum)') *{{IPA|/ɡiaad/}} → {{IPA|[ɟiaːd]}} → {{IPA|[ɟaːd]}} ('guard') *{{IPA|/piaa + piaa/}} → {{IPA|[pʲiãːpʲiãː]}} → {{IPA|[pʲãːpʲãː]}} ('weak') Stemde lukkelydar er [[implosiv]]e når dei kjem i [[staving|opptakten]] til framtredande stavingar (særleg først i ord) slik at {{IPA|/biit/}} ('beat') blir uttalt {{IPA|[ɓiːt]}} og {{IPA|/ɡuud/}} ('good') som {{IPA|[ɠuːd]}}.{{sfn|Devonish|2004|p=456}} <!-- Before a syllabic {{IPA|/l/}}, the contrast between [[Alveolar consonant|alveolar]] and [[velar]] consonants has been historically neutralized with alveolar consonants becoming velar so that the word for 'bottle' is {{IPA|/bakl̩/}} and the word for 'idle' is {{IPA|/aiɡl̩/}}.<ref>{{harvnb|Cassidy|1971|p=40}}</ref> --> [[Fil:Jamaican Creole vowel chart.svg|mini|Vokalar i patwa.{{sfn|Harry|2006|p=128}}]] Patwa har to former for [[vokalharmoni]]: Periferal, der berre seriar av periferale vokalar ({{IPA|/i/}}, {{IPA|/u/}} og {{IPA|/a/}}) kan opptre i ei staving, og bakre, der {{IPA|/i/}} og {{IPA|/u/}} ikkje kan opptre saman i ei staving (det vil seia at {{IPA|/uu/}} og {{IPA|/ii/}} kan opptre men ikkje {{IPA|* /ui/}} eller {{IPA|* /iu/}}.{{sfn|Harry|2006|pp=128–129}} Desse to fenomena forklarer tre lange vokalar og fire [[diftong]]ar:{{sfn|Harry|2006|p=128}} {| class="wikitable" |- ! Vokal ! Døme ! Engelsk versjon |- |{{IPA|/ii/}} || {{IPA|/biini/}} || 'tiny' |- |{{IPA|/aa/}} || {{IPA|/baaba/}} || 'barber' |- |{{IPA|/uu/}} || {{IPA|/buut/}} || 'booth' |- |{{IPA|/ia/}} || {{IPA|/biak/}} || 'bake' |- |{{IPA|/ai/}} || {{IPA|/baik/}} || 'bike' |- |{{IPA|/ua/}} || {{IPA|/buat/}} || 'boat' |- |{{IPA|/au/}} || {{IPA|/taun/}} || 'town' |} ==Grammatikk== Tid/aspekt-systemet i patwa er fundamentalt forskjellig det i standard engelsk. Det har ikkje morfologisk markerte [[partisipp|fortidspartisipp]], men har i staden to partisipp, ''en'' og ''a'', som fungerer som partikkelord. Desse orda kan ikkje stå åleine (som engelsk ''to be''), og har ulike funksjonar frå standard engelsk. For [[presens]] markerer eit ubøygd verb saman med eit gjentakande adverb vane, som i {{IPA|/tam aawez nuo kieti tel pan im/}} ('Tom always knows when Katy tells/has told about him').<ref>{{Harvard|Mufwene|1984|p=218}} sitert i {{Harvard|Gibson|1988|p=200}}</ref> * ''en'' er ein tidsmarkør * ''a'' er ein aspektmarkør * ''(a) go'' blir brukt til å markera framtid * {{IPA|/mi ɹon/}} ** I run (habitually); I ran * {{IPA|/mi a ɹon/}} ''or'' {{IPA|/mi de ɹon/}} ** I am running * {{IPA|/a ɹon mi dida ɹon/}} ''or'' {{IPA|/a ɹon mi ben(w)en a ɹon/}} ** I was running * {{IPA|/mi did ɹon/}} ''or'' {{IPA|/mi ben(w)en ɹon/}} ** I have run; I had run * {{IPA|/mi a ɡo ɹon/}} ** I am going to run; I will run Som i andre karibiske kreolspråk ([[guyanesisk kreol]] og [[San Andrés-Providencia-kreol]], ikkje [[sranan tongo]]) har {{IPA|/fi/}} fleire funksjonar, mellom anna:<ref>{{Harvnb|Winford|1985|p=589}}</ref> * [[Direktiv kasus|Direktiv]], [[dativ]] eller [[benefaktiv]] preposisjon ** {{IPA|/dem a fait fi wi/}} ('They are fighting for us'){{sfn|Bailey|1966|p=32}} * [[Genitiv]] preposisjon (markør for eigedel) ** {{IPA|/dat a fi mi buk/}} ('that's my book') * Modal auxiliary expressing obligation or futurity ** {{IPA|/im fi kom op ja/}} ('he ought to come up here') <!--* Pre-infinitive complementizer ** {{IPA|/unu hafi kiip samtiŋ faɹ de ɡini piipl-dem fi biit dem miuzik/}} ('you have to contribute something to the Guinean People for playing their music')<ref>{{Harvcoltxt|Patrick|1995|p=244}}</ref>--> ===Pronominalsystem=== Nokre variantar av patwa skil ikkje mellom kjønn eller kasus, men alle variantar skil mellom andreperson eintal og fleirtal, til forskjell frå standard engelsk. * {{IPA|/mi/}} = I, me * {{IPA|/ju/}} = you, you (eintal) * {{IPA|/im/}} (eller {{IPA|[ĩ]}}) = he, him * {{IPA|/ʃi/}} ''eller'' {{IPA|/im/}} (ingen skilnad mellom kjønn i grunnleggjande variantar) = she, her * {{IPA|/wi/}} = we, us, our * {{IPA|/unu/}} = you (fleirtal) * {{IPA|/dem/}} = they, them, their ===Kopula=== ''A'' blir brukt til å knyta subjekt og predikativ saman i ein setning (tilsvarande norsk 'å vere'): * {{IPA|/mi a di tiitʃa/}} ('I am the teacher') Patwa har eit anna lokativt verb, ''deh'': * {{IPA|/wi de a london/}} eller {{IPA|/wi de inna london/}} ('we are in London') Saman med ekte adjektiv treng ein ikkje kopula: * {{IPA|/mi haadbak nau/}} ('I am old now') Dette minner om spansk som også har to distinkte former av verbet 'å vere' - ''ser'' og ''estar'' - der ''ser'' er ekvativt og ''estar'' er lokativt. Liknande skilnader finst i andre romanske språk, som italiensk og portugisisk. ===Negasjon=== * {{IPA|/no/}} blir brukt for nektingar i presens: ** {{IPA|/if kau no did nuo au im tɹuotuol tan im udn tʃaans pieɹsiid/}} ('If the cow knew that his throat wasn't capable of swallowing a pear seed, he wouldn't have swallowed it')<ref>{{Harvnb|Lawton|1984|p=126}} omset dette som "If the cow didn't know that his throat was capable of swallowing a pear seed, he wouldn't have swallowed it."</ref> * {{IPA|/kiaan/}} blir brukt som engelsk ''can't'' ** {{IPA|/it a puoɹ tiŋ dat kiaan maʃ ant/}} ('It is a poor thing that can't mash an ant'){{sfn|Lawton|1984|p=125}} * {{IPA|/neva/}} er eit negativt fortidspartisipp.{{sfn|Irvine|2004|pp=43–44}} ** {{IPA|/dʒan neva tiif di moni/}} ('John did not steal the money') ==Ordforrråd== Mange ord i patwa kjem frå engelsk, men det finst også [[lånord]] frå [[spansk]], [[portugisisk]], [[hindi]] og [[arawakspråk|arawak]] og frå skotske og irske dialektar. Ein heil del ord jar afrikansk opphav. Ein finn særleg mange ord frå [[twi]] (ein variant av [[akan]]).<ref name="Library of Alexandria">{{cite book|title=Voodoos and Obeahs:Phrases of West Indian Witchcraft|first1=Joseph J. |last1=Williams |publisher=Library of Alexandria|year=1932 |page=90 |url=https://books.google.com/books?id=eHGXa2YSOrEC&dq=VOODOOS+AND+OBEAHS:+Phases+of+West+India+Witchcraft+JOSEPH+J.+WILLIAMS,+S.J.&source=gbs_navlinks_s|isbn=1-4655-1695-6}}</ref> Døme på ord av afrikansk opphav er {{IPA|/se/}} ('at' eller ''that'', som i ''he told me that...'' = {{IPA|/im tel mi se/}}), frå [[asjanti]]-[[twi]], og [[duppy]] ('skrømt'), frå twi ''dupon'' ('cotton tree root'), etter ei afrikansk overtyding om at vonde ånder kjem frå trerøter.<ref>{{cite book|title=Psychic Phenomena of Jamaica|first1=Joseph J. |last1=Williams |publisher=The Dial Press|year=1934 |page=156 |url=https://books.google.com/books/about/Psychic_phenomena_of_Jamaica.html?id=ZzzXAAAAMAAJ|isbn=1-4655-1450-3}}</ref> Pronomenet {{IPA|/unu/}}, for 'dykk', kjem frå [[igbo]]. ''De'' i tydinga 'å vere' (ein stad) kjem frå [[joruba]].<ref>{{cite book | title=The Missing Spanish Creoles: Recovering the Birth of Plantation Contact Languages | first=John H. | last=McWhorter |page=77 | isbn=0-520-21999-6 | url=https://books.google.com/books?id=czFufZI4Zx4C&pg=PA77 | publisher=University of California Press | year=2000 |accessdate=2008-11-29}}</ref> Frå asjanti-akan kjem omgrepet ''obeah'', som tyder heksekunst, frå asjanti-twi-ordet ''Ɔbayi''.<ref name="Library of Alexandria"/> Fruktnamnet ''[[ackee]]'' kjem frå [[akan]] ''akye fufo''.<ref name="language">{{cite book | first=Allan | last=Metcalf | year=1999 | title=The World in So Many Words | edition= | publisher= | location= | isbn=0-395-95920-9 }}</ref> Også namnet på retten ''[[callaloo]]'' har truleg vestafrikansk opphav.<ref>{{citation|contribution=callaloo, n.|title=OED Online|date=juni 2017|publisher=Oxford University Press|url=http://www.oed.com/view/Entry/26417?redirectedFrom=Callaloo& }}</ref> Frå hindi kjem ord som ''[[Cannabis|ganja]]'' (marijuana), ''janga'' ([[kreps]]), ''[[roti]]'' og ''[[dal]]''. ''Pickney'' eller ''pickiney'', i tydinga 'barn', tidlegare ''[[Pickaninny|piccaninny]]'', kjem opphavleg frå portugisisk ''pequenino'' (diminutiv av ''pequeno'', 'liten') eller spansk ''pequeño'' ('liten'). ===Språkdøme=== * {{IPA|/tɹii man did a swim/}} - Three men swam. * {{IPA|/mi aalmuos lik im/}} - I nearly hit him{{sfn|Patrick|1995|p=248}} * {{IPA|/im caan biit mi, im dʒos loki dat im won/}} - He can't beat me, he simply got lucky and won.{{sfn|Hancock|1985|p=237}} * {{IPA|/dem pikni de out a audu/}} - Those children are disobedient * {{IPA|/siin/}} - bekreftande partikkel{{sfn|Patrick|1995|p=253}} * {{IPA|/papiˈʃuo/}} - Foolish exhibition, a person who makes a foolish exhibition of him or herself, or an exclamation of surprise.{{sfn|Hancock|1985|p=190}} * {{IPA|/uman/}} - Woman{{sfn|Cassidy|Le Page|1980|p=lxii}} * {{IPA|/bwoi/}} - Boy{{sfn|Devonish|Harry|2004|p=467}} * {{IPA|/ɡjal/}} - Girl * {{IPA|/mi nu nuo/}} - I don't know ==Ortografi== Patwa har lenge blitt skrive utan normer, slik at eit ord som engelsk ''there'' kan ha blitt skrive [de], [deh] eller [dere], og eit ord som ''three'' som [tree], [tri] eller [trii]. Ein kan bruka standard engelsk staving eller ei ikkje-standard staving kan bli vanleg, som [pickney] for {{IPA|/pikni/}}, 'barn'. I 2002 skipa [[University of the West Indies]] ein Jamaican Language Unit for å standardisera språket. Eit føremål med dette var å støtta patwa-talande jamaicanarar som ikkje talar flytande standard engelsk.<ref>{{cite web|url=http://www.mona.uwi.edu/dllp/jlu/about/index.htm|title=The Jamaican Language Unit, The University of West Indies at Mona|publisher=}}</ref> Gruppa standardiserte språket slik:<ref>[http://www.mona.uwi.edu/dllp/jlu/documents/spelling-jamaican-the-jamaican-way-Handout.pdf "Handout: Spelling Jamaican the Jamaican way".]</ref> {| class="wikitable" |+ Korte vokalar ! Bokstav !! Patwa !! Engengelsk |- | i || sik || sick |- | e || bel || bell |- | a || ban || band |- | o || kot || cut |- | u || kuk || cook |} {| class="wikitable" |+ Lange vokalar ! Bokstav !! Patwa !! Engengelsk |- | ii || tii || tea |- | aa || baal || ball |- | uu || shuut || shoot |} {| class="wikitable" |+ DIftongar ! Bokstav !! Patwa !! Engengelsk |- | ie || kiek || cake |- | uo || gruo || grow |- | ai || bait || bite |- | ou || kou || cow |} Nasale vokalar blir skrivne ''-hn'', som i ''kyaahn'' (can't) og ''iihn'' (isn't it?) {| class="wikitable" |+ Konsonantar ! Bokstav !! Patwa !! Engengelsk |- | b || biek || bake |- | d || daag || dog |- | ch || choch || church |- | f || fuud || food |- | g || guot || goat |- | h || hen || hen |- | j || joj || judge |- | k || kait || kite |- | l || liin || lean |- | m || man || man |- | n || nais || nice |- | ng || sing || sing |- | p || piil || peel |- | r || ron || run |- | s || sik || sick |- | sh || shout || shout |- | t || tuu || two |- | v || vuot || vote |- | w || wail || wild |- | y || yong || young |- | z || zuu || zoo |- | zh || vorzhan || version |} ''h'' blir skrive etter lokal uttale, slik at ''hen'' (hen) og ''en'' (end) er ulike for talarar av vestleg patwa, men ikkje for sentral patwa. ==Sosiolingvisitsk variasjon== Som mange kreolspråk finst jamaikansk patwa i eit [[dialektkontinuum|språkkontinuum]] med standard engelsk.{{sfn|Rickford|1987}}{{sfn|Meade|2001|p=19}}{{sfn|Patrick|1999|p=6}} Det finst variantar av språket som ligg nær det engelske grunnspråket som ikkje kan skiljast systematisk frå mellomvariantar eller variantane som er mest ulike grunnspråket. Denne situasjonen har oppstått gjennom varig kontakt mellom patwa og standard engelsk, som har ein høgare prestisje og som det kan gje sosio-økonomiske fordelar å bruka.{{sfn|Irvine|2004|p=42}} ==Litteratur == Frå 1900 har det utvikla seg ein rik skriven litteratur på patwa. Nokre tidlege forfattarar og verk var [[Thomas MacDermot]] med ''All Jamaica Library'' og [[Claude McKay]] med ''Songs of Jamaica'' (1909). Bruk av patwa til musikk utvikla seg til [[dub-dikting]] med [[Linton Kwesi Johnson]], [[Mikey Smith]] og [[Jean Binta Breeze]] som viktige figurar. Livsverket til [[Louise Bennett]], eller Miss Lou (1919–2006), er kjenneteikna av rik patwa, sjølv om ho ikkje blei inkludert av tradisjonelle litterære grupper.<ref>"The Jamaican Poetry League excluded her from its meetings, and editors failed to include her in anthologies." {{Harvnb|Ramazani|2003|p=15}}</ref> Ho argumenterte for å sjå patwa som eit eige språk, med same opphav som dialekten som var opphav til standard engelsk: :Dah language weh yuh proud a, :Weh yuh honour an respec – :Po Mas Charlie, yuh no know se :Dat it spring from dialec! ::«Bans a Killin» Etter 1960-talet auka statusen til patwa etterkvart som fleire respekterte lingvitiske studiar av språket kom ut, mellom anna av [[Frederic G. Cassidy|Frederic Cassidy]] (1961, 1967) og Bailey (1966).<ref>[[Alison Donnell]], Sarah Lawson Welsh (red.), ''The Routledge Reader in Caribbean Literature'', Routledge, 2003, Introduction, s. 9.</ref> Seinare har det blitt vanlegare å veksla kodeveksla mellom engelsk og patwa eller å skriva heile verk på patwa. Forkjemparar for dette er mellom anna [[Kamau Brathwaite]], som også omtaler kreol-dikting i ''History of the Voice: The Development of Nation Language in Anglophone Caribbean Poetry'' (1984). Standard engelsk har likevel framleis ein meir prestisjefylt posisjon som litterært språk i [[jamaicansk litteratur]]. <!-- Canadian-Caribbean [[science fiction|science-fiction]] novelist [[Nalo Hopkinson]] often writes in Jamaican or other Caribbean Patois. [[Jean D'Costa]] penned a series of popular [[Children's literature|children's novels]], including ''[[Sprat Morrison]]'' (1972; 1990), ''[[Escape to Last Man Peak]]'' (1976), and ''Voice in the Wind'' (1978), which draw liberally from Jamaican Patois for dialogue, while presenting narrative prose in Standard English.<ref>{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=xpXMsxzSZK0C&pg=PA23&dq=duppies+and+other+Revenants&hl=en&sa=X&ei=45lqU-vzF6bL0AXy84CQAw&redir_esc=y#v=onepage&q=duppies%20and%20other%20Revenants&f=false|title="Return" in Post-colonial Writing: A Cultural Labyrinth |editor=Vera Mihailovich-Dickman |chapter=Duppies and other Revenants: with particular reference to the use of the supernatural in Jean D'Costa's work |author=Bridget Jones |pages=23–32|year=1994|publisher=Rodopi|isbn=9051836481}}</ref> [[Marlon James (novelist)|Marlon James]] employs Patois in his novels including ''[[A Brief History of Seven Killings]]'' (2014). In his science fiction novel ''Kaya Abaniah and the Father of the Forest'' (2015), British-Trinidadian author [[Wayne Gerard Trotman]] presents dialogue in [[Trinidadian Creole]], Jamaican Patois, and French while employing Standard English for narrative prose. --> Patwa har vore brukt ein del i film, som i Tia Dalma sine replikkar i ''[[Pirates of the Caribbean: Dead Man's Chest]]'' og nokre scener i ''[[Meet Joe Black]]'' der rollefiguren til [[Brad Pitt]] snakker med ei jamaicansk kvinne. Tidlege jamaicanske filmar som ''[[The Harder They Come]]'' (1972), ''[[Rockers (1978)|Rockers]]'' (1978), og mange andre filmar produsert av [[Palm Pictures]] midt på 19900-talet (som ''[[Dancehall Queen]]'' og ''[[Third World Cop]]'') har mesteparten av dialogen på patwa, nokre av dei er teksta til engelsk. ===Bibelen=== I desember 2011 blei det gjort kjend at [[Bibelen]] var i ferd med å bli omsett til patwa. [[Lukas-evangeliet]] er blitt gjeve ut som ''Jiizas: di Buk We Luuk Rait bout Im''. [[Nytestamentet]] på patwa blei gjeve ut i Storbritannia, som har ein stor jamaicansk diaspora, i oktober 2012 som ''Di Jamiekan Nyuu Testiment'', og med trykte og lydutgåver på Jamaica i desember 2012.<ref>[http://www.bbc.co.uk/news/magazine-16285462 Robert Pigott, "Jamaica's patois Bible: The word of God in creole"], ''BBC News'', 25 December 2011. Henta 26. desember 2011.</ref><ref>{{cite news|title=Jamaican patois Bible released "Nyuu Testiment"|url=http://www.gazette.com/articles/jamaica-148274-testiment-jamaican.html|accessdate=8 December 2012|newspaper=Colorado Springs Gazette|date=8 December 2012|author=The Associated Press|quote=For patois expert Hubert Devonish, a linguist who is coordinator of the Jamaican Language Unit at the University of the West Indies, the Bible translation is a big step toward getting the state to eventually embrace the creole language created by slaves.}}</ref><ref>[https://www.biblesociety.org.uk/products/9780564020645/ Di Jamiekan Nyuu Testiment (Jamaican Diglot New Testament with KJV)], ''British & Foreign Bible Society''. Retrieved 24 March 2013.</ref> ;[[Fader vår]] på patwa og engelsk {{col-begin}} {{col-2}} Frå ''Di Jamiekan Nyuu Testiment'':<ref>{{cite web |url=https://www.bible.com/bible/476/mat.6.jnt |title=Matyu 6 Di Jamiekan Nyuu Testiment |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |date=2012 |website=bible.com |publisher=Bible Society of the West Indies |accessdate=2014-10-22}}</ref> :Wi Faada we iina evn, :mek piipl av nof rispek fi yu an yu niem. :Mek di taim kom wen yu ruul iina evri wie. :Mek we yu waahn apm pan ort apm, :jos laik ou a wa yu waahn fi apm iina evn apm :Tide gi wi di fuud we wi niid. :Paadn wi fi aal a di rang we wi du, :siem laik ou wi paadn dem we du wi rang. :An no mek wi fies notn we wi kaaz wi fi sin, :bot protek wi fram di wikid wan. {{col-break}} Frå [[English Standard Version]]: :Our Father in heaven, :hallowed be Your name. :Your kingdom come, :Your will be done, :on earth, as it is in heaven. :Give us this day our daily bread, :and forgive us our debts, :as we also have forgiven our debtors. :And lead us not into temptation, :but deliver us from evil. (Matt. 6:9–13) {{col-end}} == Kjelder== {{referansar|3}} {{refstart}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:sv:Patwa|Patwa]]» frå {{Wikipedia-utgåve|sv}}, og «[[:en:Jamaican Patwa|Jamaican Patwa]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}} den 24. oktober 2017.'' ===Bibliografi=== * {{Cite book |last = Alleyne |first= Mervyn C. |year= 1980 |title=Comparative Afro-American: An Historical Comparative Study of English-based Afro-American Dialects of the New World. |publisher=Koroma }} * {{Cite book |last = Bailey |first= Beryl, L |year= 1966 |title=Jamaican Creole Syntax |publisher=Cambridge University Press }} * {{Cite book |last = Cassidy |first= Frederic |year= 1971 |title=Jamaica Talk: Three Hundred Years of English Language in Jamaica |place=London |publisher=MacMillan Caribbean }} * {{Cite book |last = Cassidy |first= Frederic |last2 = Le Page |first2= R. B. |year= 1980 |title=Dictionary of Jamaican English |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press }} * {{Citation |last = DeCamp |first= David |editor=Le Page, R. B. |year= 1961 |chapter=Social and geographic factors in Jamaican dialects |title=Creole Language Studies |place=London |publisher=Macmillan |pages=61–84 }} * {{Citation |last = DeCamp |first= David |editor=Valdman, A. |year= 1977 |chapter=The Development of Pidgin and Creole Studies |title=Pidgin and Creole Linguistics |place=Bloomington |publisher=Indiana University Press }} * {{Citation |last = Devonish |first= H |last2 = Harry |first2= Otelamate G. |year= 2004 |editor=Kortman, B. |editor2=Shneider E. W. |chapter=Jamaican phonology |title=A Handbook of Varieties of English |volume=1 |series=phonology |pages=441–471 |place=Berlin |publisher=Mouton De Gruyter }} * {{Citation |last = Gibson |first= Kean |year= 1988 |title=The Habitual Category in Guyanese and Jamaican Creoles |journal=American Speech |volume=63 |issue=3 |pages=195–202 |doi = 10.2307/454817 }} * {{Citation |last = Hancock |first= Ian |year= 1985 |title=More on Poppy Show |journal=American Speech |volume=60 |issue=2 |pages=189–192 |doi = 10.2307/455318 }} * {{Citation |last = Harry |first= Otelemate G. |year= 2006 |title=Jamaican Creole |journal=Journal of the International Phonetic Association |volume=36 |issue=1 |pages=125–131 |doi = 10.1017/S002510030600243X }} * {{Cite book | last= Ramazani | first = Jahan | last2 = Ellmann, and Robert O'Clair, eds | first2 = Richard | title = The Norton Anthology of Modern and Contemporary Poetry, Third Edition | volume = 2: Contemporary Poetry | isbn = 0-393-97792-7 | publisher = Norton | year = 2003 }} * {{Citation |last = Irvine |first= Alison |year= 2004 |title=A Good Command of the English Language: Phonological Variation in the Jamaican Acrolect |journal=Journal of Pidgin and Creole Languages |volume=19 |issue=1 |pages=41–76 |doi = 10.1075/jpcl.19.1.03irv }} * {{Citation |last = Lawton |first= David |year= 1984 |title=Grammar of the English-Based Jamaican Proverb |journal=American Speech |volume=2 |pages=123–130 |doi = 10.2307/455246 }} * {{Cite book |last=Meade |first=R.R. |year=2001 |title=Acquisition of Jamaican Phonology |place=Dordrecht |publisher=Holland Institute of Linguistics }} * {{Citation |last = Patrick |first= Peter L. |year= 1995 |title=Recent Jamaican Words in Sociolinguistic Context |journal=American Speech |volume=70 |issue=3 |pages=227–264 |doi = 10.2307/455899 }} * {{Cite book |last = Patrick |first= Peter L. |year= 1999 |title=Urban Jamaican Creole: Variation in the Mesolect |place=Amsterdam/Philadelphia |publisher=Benjamins }} * {{Cite book |last=Rickford |year=1987 |title=Dimensions of a Creole Continuum: History, Texts, Linguistic Analysis of Guyanese |place=Stanford |publisher=Stanford University Press |first=John R. }} * {{Citation |last = Winford |first= Donald |year= 1985 |title=The Syntax of Fi Complements in Caribbean English Creole |journal=Language |volume=61 |issue=3 |pages=588–624 |doi = 10.2307/414387 }} {{refslutt}} ==Bakgrunnsstoff== {{Interwiki|jam}} {{Wikivoyage|Jamaican patois phrasebook|Jamaican patois|phrasebook}} * [http://www.mona.uwi.edu/dllp/jlu/index.htm The Jamaican Language Unit] * [http://jamaicanpatwah.com Jamaican Patois Dictionary] * [http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED130535.pdf Jamaican Creole Language Course for Peace Corps Volunteers] * [http://niceup.com/patois.html Jammin Reggae Archives Patois Dictionary] * [http://growingupjamaican.com/jamaican-patois-mini-dictionary/ Sample Jamaican Patois Translations] * [http://www.jumieka.com Jumieka Langwij] ===Vidare lesing=== * {{Cite book |last = Adams |first= L. Emilie |year= 1991 |title=Understanding Jamaican Patois |publisher=LMH |place = Kingston |ISBN=976-610-155-8 }} * {{Cite book |last = Chang |first = Larry |year = 2014 |title = Biesik Jumiekan: Introduction to Jamaican Language |publisher = Chuu Wod |place = Washington, DC |ISBN = 978-0-9773391-8-1 }} {{autoritetsdata}} [[Kategori:Kreolspråk]] [[Kategori:Kultur på Jamaica]] [[Kategori:Språk på Jamaica]] [[Kategori:Språk i Nord-Amerika]] [[Kategori:Engelsk språk]] [[Kategori:Einskildspråk]] tli8r8fwzqt32pt5trl2wz15ag39kad 0 361530 3399197 3227714 2022-08-17T19:56:40Z Niegodzisie 95777 wikitext text/x-wiki {{Infoboks musikkartist| |namn= Sylwia Grzeszczak |bakgrunn = soloartist |bilete=Sylwia Grzeszczak (Polish singer) 2018.jpg }} '''Sylwia Karolina Grzeszczak''' ({{fødd|7. april|1989|Grzeszczak, Sylwia}}) er ein polsk [[vokalist]], [[musikar]] og [[låtskrivar]]. ==Kjelder== {{manglar kjelder}} {{referansar}} {{autoritetsdata}} [[Kategori:Polske musikarar]] [[Kategori:Polske songarar]] [[Kategori:Polske låtskrivarar]] [[Kategori:Folk frå Poznań]] a98ega8o2sdaxsqn0yzui8hxx12plup 0 370239 3399194 3153930 2022-08-17T19:08:40Z EmausBot 18303 robot: retta dobbel omdirigering → [[Blekkfløyte]] wikitext text/x-wiki #OMDIRIGER [[Blekkfløyte]] rj3t6tyctd1ezvz529sk4yfjxcd77gp 0 376212 3399221 3200073 2022-08-18T08:11:13Z Beachman 184 /* Karriere */ fikk til fekk wikitext text/x-wiki {{infoboks vitskapsfolk}} '''Robert Alexander Nisbet''' ({{datoar}}) var ein amerikansk [[sosiolog]], professor ved [[University of California, Berkeley]], [[rektor]] for [[University of California, Riverside]] og Albert Schweitzer-professor ved [[Columbia University]]. == Liv og virke == === Bakgrunn === Robert Nisbet blei fødd i Los Angeles i 1913. Han voks opp med tre brør og ei søster<ref name="Woods">Thomas Woods: [http://www.amconmag.com/article/2005/dec/05/00017/ Twilight of Conservatism], ''[[The American Conservative]]'' 2005-12-05.</ref> i [[Maricopa County]],<ref name="Hometown">Susan McWilliams: [http://www.amconmag.com/article/2010/feb/01/00036/ Hometown Hero], ''[[The American Conservative]]'' 2010-02-01.</ref> der far hans dreiv eit tømmerlager. Studiar ved [[University of California, Berkeley|Berkeley]] enda i ei [[Doktor|doktoravhandling]] i sosiologi i 1939. Ved Berkeley «fann Nisbet et kraftfullt forsvar for institusjonar på mellomnivå i 1800-talet si europeiske konservative tenking. Nisbet såg i tenkarar som [[Edmund Burke]] og [[Alexis de Tocqueville]]—så godt som ukjende i den amerikanske akademiske verda—eit argument for det han kalte  'konservativ pluralisme.'»<ref name="Hometown" /> === Karriere === Han fekk ansettelse der i  1939.<ref name="Woods" /> Etter teneste i [[US Army|den amerikanske hæren]] under [[andre verdskrigen]], då han var stasjonert på [[Saipan]] i Stillehavet, grunnla Nisbet det Sosiologiske fakultet ved Berkeley, og var ei kort tid leiar der. Nisbet forlet eit kaotisk Berkeley i 1953 for å bli [[dekan]] for University of California i Riverside, og seinare rektor. Nisbet blei ved University of California til 1972, og flytta så til [[University of Arizona]] i [[Tucson (Arizona)|Tucson]]. Kort deretter blei han utnemnd til det prestisjefylte [[Albert Schweitzer]]-professoratet ved [[Columbia University]]. Etter pensjonering frå Columbia i 1978 fortsette Nisbet det vitskaplege arbeidet sitt i åtte år ved [[American Enterprise Institute]] i Washington D.C. I 1988 bad president [[Ronald Reagan|Reagan]] han om å halde Jefferson-foredraget innan [[humaniora]], sponsa av [[National Endowment for the Humanities]]. Robert Nisbett døyde ved 82 års alder i Washington, D.C. === Idéar === Nisbets første viktige verk, ''The Quest for Community'' (1953) hevda at moderne sosialvitskapleg individualisme fornekta ei viktig menneskeleg hengjevnad mot fellesskap ved å etterlate menneske utan støtte frå kvarandre, for å motvirke statens sentraliserande tendens. Ein ser på han som etterfølgar etter [[Emile Durkheim]] i forståinga av moderne sosiokulturelle system og deira tendens.<ref name="gawker.com">Frank W. Elwell: Macrosoiology: The Study of Sociocultural Systems. P. 169. Lewiston 2009, Mellen Press.</ref> Nisbet, som ofte er blitt identifisert med høgresida, begynte karrieren som venstresinna, men seier seg seinare å ha blitt omvenda til ein slags konservativ filosofi.<ref>Robert Nisbet: The Quest For Community, 1953.</ref> Han interesserte seg særskilt for [[Framstegsoptimisme|framstegstanken]] i historie og innverknad.<ref>Robert Nisbet: [http://oll.libertyfund.org/?option=com_content&task=view&id=165&Itemid=259 "Idea of Progress: A Bibliographical Essay,"] ''Literature of Liberty: A Review of Contemporary Liberal Thought,'' Vol. II (1979), No. 1.</ref> Nisbet engasjerte seg i mange forskjellige [[velgjerande organisasjonar]] og grunnla også nokon sjølv. Han medverka i tidsskriftet ''[[Chronicles]]''. == Referansar == <references /> == Bibliografi == === Bøker === * 1953.  ''The Quest for Community:  A Study in the Ethics of Order and Freedom'' * 1966.  ''The Sociological Tradition'' * 1968.  ''Tradition and Revolt: Historical and Sociological Essays'' * 1969.  ''Social Change and History: Aspects of the Western Theory of Development'' * 1970.  ''The Social Bond: An Introduction to the Study of Society'' * 1971.  ''The Degradation of the Academic Dogma: The University in America, 1945–1970'' * 1976.  ''Sociology as an Art Form'' * 1973.  ''The Social Philosophers: Community and Conflict in Western Thought'' * 1974.  ''The Sociology of Emile Durkheim'' * 1975.  ''The Twilight of Authority'' * 1980.  ''History of the Idea of Progress'' * 1983.  ''Prejudices: A Philosophical Dictionary'' * 1986.  ''The Making of Modern Society'' * 1986.  ''Conservatism: Dream and Reality'' * 1988.  ''Roosevelt and Stalin: The Failed Courtship'' * 1988.  [http://oll.libertyfund.org/index.php?option=com_staticxt&staticfile=show.php%3Ftitle=876&Itemid=99999999 ''The Present Age: Progress and Anarchy in Modern America''] * 1992.  ''Teachers and Scholars: A Memoir of Berkeley in Depression and War'' === Artiklar === * [http://mises.org/books/foreign_policy_nisbet.pdf "Foreign Policy and the American Mind"]. ''Commentary'' (September 1961, pp.&nbsp;194–203). * {{webbref|url=http://www.mmisi.org/ir/08_01_02/nisbet.pdf|titel=The Nemesis of Authority|verk=The Intercollegiate Review|datum=(Winter-Spring, 1972)}} * [http://mises.org/books/new_despotism_nisbet.pdf "The New Despotism"]. ''Commentary'' (July 1976). * {{webbref|url=http://www.mmisi.org/ma/24_01/nisbet.pdf|titel=Conservatives and Libertarians: Uneasy Cousins|verk=Modern Age|datum=(Winter 1980)}} * {{webbref|url=http://www.mmisi.org/ma/30_02/nisbet.pdf|titel=Roosevelt and Stalin (I)|verk=Modern Age|datum=(Spring 1986)}} * {{webbref|url=http://www.mmisi.org/ma/30_3-4/nisbet.pdf|titel=Roosevelt and Stalin (II)|verk=Modern Age|datum=(Summer/Fall 1986)}} * {{webbref|url=http://www.mmisi.org/ir/29_01/nisbet.pdf|titel=Still Questing|verk=The Intercollegiate Review|datum=(Fall 1993)}} * [http://www.theamericanconservative.com/repository/was-there-an-american-revolution/ "Was There an American Revolution?,"] ''The American Conservative,'' August 3, 2012. == Bakgrunnsstoff== * [http://www.unz.org/Author/NisbetRobert Works by Robert Nisbet] Unz.org * [http://www.jstor.org/action/doBasicSearch?Query=au%3A%22Robert+Nisbet%22&wc=on&fc=on Works by Robert Nisbet] JSTOR * [https://web.archive.org/web/20130821052413/http://www.hudson.org/index.cfm?fuseaction=publication_details&id=9549 Robert Nisbet and Our Continuing Quest for Community] == Litteratur == ; Bøker om Nisbet * Gordon, Daniel. "The Voice of History within Sociology: Robert Nisbet on Structure, Change, and Autonomy," ''Historical Reflections'' (2012) 38#1 pp. 43-63 * Stone, Brad Lowell (2000). ''Robert Nisbet: Communitarian Traditionalist,'' ISI Books. ; Artiklar om Nisbet * Carey, George W., 2010, [http://www.imaginativeconservative.org/2010/07/nisbet-war-and-american-republic-by.html "Nisbet, War, and American Republic"], [http://www.imaginativeconservative.org/ ''The Imaginative Conservative''] (blog). * Church, Mike, 2012, [http://www.theimaginativeconservative.org/nisbet-and-rise-of-machines/#.UXLCg6KG2So "Robert Nisbet and the Rise of the Machines,"] ''The Imaginative Conservative.'' * Elliott, Winston, III, 2010, [http://www.imaginativeconservative.org/2010/07/war-crisis-and-centralization-of-power.html "War, Crisis and Centralization of Power"], ''The Imaginative Conservative'' (blog). * Hill, Fred Donovan, 1978, [http://www.kirkcenter.org/index.php/bookman/article/robert-nisbet-and-the-idea-of-community/ "Robert Nisbet and the Idea of Community,"] ''The University Bookman,'' Volume 18, Number 3. * Mancini, Matthew J. [http://muse.jhu.edu.ezproxy.umuc.edu/journals/journal_of_the_history_of_ideas/toc/jhi69.2.html "Too Many Tocquevilles: The Fable of Tocqueville’s American Reception"], ''Journal of the History of Ideas'', Volume 69, Number 2, April 2008, pp.&nbsp;245–268. * McWilliams, Susan, [http://www.amconmag.com/article/2010/feb/01/00036/ Hometown Hero: Robert Nisbet’s conservatism of community against the state], ''[[The American Conservative]]'' (Feb. 1, 2010) * Nagel, Robert F., 2004, "States and Localities: A Comment on Robert Nisbet's Communitarianism," ''Publius,'' Vol. 34, No. 4. * [[Gary North]], 2002, [http://www.lewrockwell.com/north/north120.html "Robert Nisbet: Conservative Sociologist"], [http://lewrockwell.com lewrockwell.com]. * —, 2005, [http://www.lewrockwell.com/north/north355.html "Robert Nisbet on Conservatism"], [http://lewrockwell.com lewrockwell.com] * {{cite journal|last1=Perrin|first1=Robert|year=1999|title=Robert Alexander Nisbet|url=http://www.aps-pub.com/proceedings/1434/Nisbet.pdf|journal=Proceedings of the American Philosophical Society|volume=143|issue=4|pages=695–710|archiveurl=https://web.archive.org/web/20040930095516/http://www.aps-pub.com/proceedings/1434/Nisbet.pdf|archivedate=2004-09-30}} * Stone, Brad Lowell, 1998 (Spring), [http://www.mmisi.org/ir/33_02/stone.pdf "A True Sociologist: Robert Nisbet"], [[Intercollegiate Studies Institute|''The Intercollegiate Review'']]: 38–42. * Joseph Stromberg, 2000, [http://www.antiwar.com/stromberg/?articleid=3371 "The Under-Appreciated Robert Nisbet"], [http://www.antiwar.com antiwar.com]. * Robert McG. Thomas, [http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9407E5D91F3BF931A2575AC0A960958260 "Robert Nisbet, 82, Sociologist And Conservative Champion"], ''The New York Times'', September 12, 1996. * Wolfe, Alan, 2010, "[http://www.newrepublic.com/book/review/remembering-alienation-nisbet-community-wolfe# Remembering Alienation,]" ''New Republic.'' {{autoritetsdata}} [[Kategori: USA-amerikanske sosiologar]] 2z2yctr05z25eve1w1x1eqzq1caidfe 0 380543 3399215 3256308 2022-08-18T07:22:37Z Bullenwächter 9556 /* Den klassiske besetninga (1971–72) */ + Logo wikitext text/x-wiki {{om|musikkgruppa|elektriske apparatet|Van de Graaff-generator}} {{Infoboks musikkartist | namn = Van der Graaf Generator | bilete = Van der Graaf Generator.jpg | bilettekst = Van der Graaf Generator på scenen i 2009 | bakgrunn = gruppe | opphav = [[Manchester]] i England | sjanger = {{hlist|[[Progressiv rock]]|[[eksperimentell rock]]|[[kunstrock]]<ref>{{cite web|url=https://www.allmusic.com/artist/van-der-graaf-generator-mn0000257544/biography|title=Van der Graaf Generator – Biography & History|last=Ankeny|first=Jason|website=[[AllMusic]]|accessdate=25. juli 2020}}</ref>}} | aktive år = 1967–1972, 1975–1978, sidan 2005 | selskap = [[Mercury Records|Mercury]], [[Charisma Records|Charisma]], [[Fontana Records|Fontana]], [[Vertigo Records|Vertigo]], [[Probe Records|Probe]], [[Dunhill Records|Dunhill]], [[Virgin Records|Virgin]] | medlemmer = [[Peter Hammill]]<br />[[Hugh Banton]]<br />[[Guy Evans]] | tidlegare medlemmer = [[Judge Smith|Chris Judge Smith]]<br />Nick Pearne<br />[[Keith Ellis]]<br />[[Nic Potter]]<br />[[David Jackson]]<br />Graham Smith<br />Charles Dickie }} '''Van der Graaf Generator''' er eit engelsk [[progressiv rock|progressivt rockeband]], skipa i 1967 i [[Manchester]] av [[Peter Hammill]] og [[Judge Smith|Chris Judge Smith]] og var den første artisten på [[Charisma Records]]. Dei selde ikkje godt i heimlandet, men vart populære i Italia i 1970-åra. I 2005 kom bandet saman att og er framleis musikalsk aktive med Hammill, organisten [[Hugh Banton]] og trommeslagaren [[Guy Evans]]. Bandet vart skipa på [[University of Manchester]], men slo seg ned i London, der dei fekk kontrakt med Charisma. Dei gjekk gjennom fleire inkarnasjonar dei første åra, inkludert ein kort periode der dei gav seg i 1969. Då dei kom saman att, fekk dei noko suksess med ''[[The Least We Can Do Is Wave to Each Other]]'' (gjeve uti 1970 og det einaste albumet deira som nådde lista i Storbritannia) og etter oppfølgjaren, ''[[H to He, Who Am the Only One]]'' (desember 1970), stabiliserte besetninga seg kring Hammill, Banton, Evans og saksofonisten [[David Jackson]]. Kvartetten fekk så mykje suksess i Italia med utgjevinga av ''[[Pawn Hearts]]'' i 1971. Etterfleire slitsame turnear i Italia, vart bandet oppløyst i 1972. Dei kom saman att i 1975 og gav ut ''[[Godbluff]]'' og turnerte igjen mykje i Italia, før det vart store endringar i besetninga, medan bandet skifta namn til berre Van der Graaf. Bandet vart igjen oppløyst i 1978. Etter mange år frå kvarandre, spelte bandet ein konsert saman i [[Royal Festival Hall]] og la ut på ein kort turné i 2005. Sidan den gongen har bandet halde fram som ein trio med Hammill, Banton og Evans, som har gjeve ut plater og turnert regelmessig innimellom solokarrieren til Hammill. Albuma deira har hatt ein tendens til å vere både tekstmessig og musikalsk mørkare enn mange av dei samtidige progrock-kollegaene (noko dei delte med [[King Crimson]], der gitaristen [[Robert Fripp]] var gjesteartist på to av albuma deira) og [[gitarsolo]]ar var unntaket heller enn regelen. I staden brukte dei ofte mykje orgelet til Banton, og fram til han slutta, fleire av saksofonane til Jackson. Hammill har vore den fremste låtskrivaren i bandet, og medlemmar i bandet har medverka på soloalbuma hans, men bandet har arrangert alt materialet i lag. Tekstane til Hammill dekkjer tema som døyelegheit, med ein kjærleik for science fiction-forfattarar som [[Robert A. Heinlein]] og [[Philip K. Dick]], i tillegg til at han har omtalt seg sjølv som forvridd og forgjord. Røysta hans har vore ein markant del av bandet gjennom heile karrieren, skildra som «ein mannleg [[Nico]]». Sjølv om gruppa generelt har hatt lite salssuksess, har dei inspirert mange musikarar på tvers av mange sjangrar. == Historie == === Skiping og tidlege år (1967–69) === [[Fil:Manchester University Students Union Building (geograph 1963615).jpg|mini|venstre|Bandet var opphavleg skipa av studentar ved [[University of Manchester]].]] Bandet vart skipa i 1967 ved [[University of Manchester]], etter [[Judge Smith|Chris Judge Smith]], som alt hadde spelt i fleire [[britisk rhythm and blues|britiske rhythm and blues]]-grupper medan han var elev ved Oundle School, kom attende får ei reise til [[San Francisco]] og inspirert av gruppene han hadde sett der, sette saman ei liste over mogelge namn for ei ny gruppe.{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=3}}<ref>{{cite web |url= http://www.allmusic.com/artist/van-der-graaf-generator-mn0000257544 |title=Van der Graaf Generator – Music Biography, Credits and Discography : AllMusic |author=Jason Ankeny |work=allmusic.com |accessdate=25. juli 2020}}</ref> Etter ei utilfredsstillande prøvespeling dei begge hadde møtt opp på etter å ha sett ei annonse for skipe eit nytt band, møtte han studenten [[Peter Hammill]], som spelte somme av sine eigne, originale songar. Hammill hadde byrja å skrive songar og dikt då han var 12 år gammal, og hadde spelt i band då han var skuleelev. Han var så ei kort tid tilsett som dataprogrammerar, og har fortalt at han skreiv mykje av dei første songane til bandet på denne tida, før han byrja å studere i Manchester.{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=5}} Smith var så imponert over kvaliteten på dei originale songane til Hammill, at dei to vart samde om å skipe eit band i lag.<ref name="judge"/> Bandnamnet vart valt ut frå lista til Smith etter ein [[Van de Graaff-generator]], eit mekanisk apparat som skapar statisk elektrisitet med lyn-liknande glimt. Feilstavinga var utilsikta. Smith meinte at årsaka at han hadde valt ut namnet var at [[Robert J. Van de Graaff|Van de Graaff]] døydde i 1967, og vart omtalt i media.{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=3}} Blant banda som ofte spelte på universitetet, som [[Cream]], [[Jimi Hendrix]] og [[Pink Floyd]], var dei særskild imponert over [[The Crazy World of Arthur Brown]], og henta inn ein organist, Nick Pearne, for å matche formatet i bandet til Arthur Brown.<ref name="judge"/><ref name="68_1">{{cite web|url=http://www.vandergraafgenerator.co.uk/pawnhearts/68_1.jpg|title=Progress of a Pop Group|author=Manchester Independent|date=7. mai 1968|accessdate=25. juli 2020}}</ref> I lag med to kvinnelege dansarar,{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=1}} bestod den første besetninga av Hammill på gitar og vokal, Smith på trommer, blåseinstrument og vokal, og Pearne på orgel (sjølv om han i starten ikkje hadde eit instrument).<ref name="68_1"/> I følgje Smith spelte bandet først berre som eit tomannsband, der Smith stundom brukte ein [[skrivemaskin]] som perkusjonsinstrument. Den første konserten deira som tremannsband varfor studentsamskipnaden, som varte fem minutt før forsterkarane deira gav seg.<ref name="judge">{{cite web|url=http://www.vandergraafgenerator.co.uk/judge_interview_feb03.htm|title=Interview with Chris Judge Smith by Jim Christopulos|date=14. februar 2003|accessdate=25. juli 2020}}</ref> Bandet klarte å overtyde studenten Caleb Bradley om å bli med dei,{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=9}} og i starten av 1968 hadde bandet klart å spele inn eit demolydband inspirert av [[blues]] og [[jazz]],<ref name="judge"/>{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=14}} som dei sende til [[Lou Reizner]], som då var den britiske sjefen i [[Mercury Records]]. Han tilbaud trioen Hammill, Smith og Pearne ein platekontrakt i mai.<ref name="68_1"/> På dette tidspunktet måtte bandet velje om dei skulle bli verande ved universitetet, eller slutte kursa sine og flytte til London for å bli profesjonelle musikarar. Pearne ønskte ikkje å gje opp studiane, og valte å forlate gruppa.<ref name="68_4">{{cite web|url=http://www.vandergraafgenerator.co.uk/pawnhearts/68_4.jpg|title=The Van Der Graaf Bow Out|author=Manchester Independent|date=21. mai 1968|accessdate=25. juli 2020}}</ref> Då dei kom til London, møtte Hammill og Smith den klassisk lærde organisten [[Hugh Banton]], som var lydteknikarlærling i BBC<ref name="judge"/>. Han var bror til ein ven av dei i Manchester.<ref name="hughsorgans1">{{cite web|url=http://www.vandergraafgenerator.co.uk/pawnhearts/hughsorgans1.jpg|title=The Organs of Hugh Banton & Van Der Graaf Generator|accessdate=25. juli 2020}}</ref> Seinare det året møtte dei [[Tony Stratton-Smith]], som skreiv managerkontrakt med dei i desember.<ref name="68_6a">{{cite web|url=http://www.vandergraafgenerator.co.uk/pawnhearts/68_6a.jpg|title=Scene|work=Disc and Music Echo|accessdate=25. juli 2020}}</ref> Gjennom han fekk bandet tak i ein bassist, [[Keith Ellis]], og trommeslagaren [[Guy Evans]] kom inn ikkje lenge etterpå. Denne besetninga spelte inn ei rekkje demoar for Mercury, før dei spelte inn ein singel («People You Were Going To» med «Firebrand») for [[Polydor Records]], utgjeven i januar 1969. ''[[Melody Maker]]'' sa singelen var «ein av dei beste platene den veka».<ref name="mm180169">{{cite web|url=http://www.vandergraafgenerator.co.uk/pawnhearts/people_review_mm180169.jpg|title=Singles reviews|work=[[Melody Maker]]|date=18. januar 1969|accessdate=25. juli 2020}}</ref> Men singelen vart raskt trekt attende etter press frå Mercury, sidan han braut med kontrakten Hammill og Smith signerte året før. På grunn av dette vart plata seinare eit samlarobjekt og i 2019 vart plata selt på ein auksjon for over tusen britiske pund.<ref>{{cite web|url=https://www.popsike.com/VAN-DER-GRAAF-GENERATOR-FIREBRAND-rare-ORIGINAL-1968-PSYCH-PROG-MINT/333303954946.html |website=Popsike.com|title=VAN DER GRAAF GENERATOR – FIREBRAND rare ORIGINAL 1968 / PSYCH / PROG / MINT- – auction details}}</ref>{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=32}} Smith kjende seg overflødig og slutta i bandet, kort tid etter singelen var spelt inn.<ref name="judge"/> Han gav seinare ut demoinnspelignar frå tida si i Van der Graaf Generator på ei plate kalla ''Democrazy''.{{sfn|Buckley|2003|p=1127}} Dei attverande fire medlemmane spelte for John Peel på [[BBC Radio 1]]-radioshowet [[Top Gear]] i november, og spelte fleire konsertar i England dei neste månadane. Samstundes nekta Mercury å la bandet gå i studio, og samstundes nekta Stratton-Smith å la dei andre medlemmane i bandet signere for Mercury òg, sidan han ikkje synest avtalen var rettferdig for bandet (berre Hammill var att av dei tre som hadde signert med Mercury).{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=36}} På toppen av det vart varebilen og utstyret deira stole seint i januar 1969.{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=32}} Tjuveriet førte til at den økonomiske situasjonen deira vart forverra. Sjølv om bandet hadde suksess på turné, mellom anna med ein konsert i [[Royal Albert Hall]] i februar, som oppvarming for Jimi Hendrix,<ref>{{cite book |url= https://books.google.com/books?id=XuWuxgTDcHwC&pg=PA5#v=onepage&q&f=false |title=The Words and Music of Jimi Hendrix |page=5|author=David Moskowitz|publisher=ABC-CLIO |date=21. oktober 2010 |accessdate=25. juli 2020 |isbn= 978-0-313-37592-7}}</ref>{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=35}} vart bandet oppløyst i juni etter å ha spelt ein siste konsert på Nottingham's Pop & Blues Festival den 10. mai med lånt utstyr. [[John Peel]] annonserte slutten av bandet for publikum.{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=36}} I juli 1969 hadde Hammill byrja å spele solo på [[Marquee Club]] i London, og sidan han ikkje hadde noko gruppe, valte han å spele inn det som var meint som det første soloalbumet hans i [[Trident Studios]] den 31. juli og 1. august, i lag med Banton, Evans og Ellis som studiomusikarar.{{sfn|Christopulos|Smart|2005|pp=42–43}} Men gjennom ein avtale utarbeidd av Stratton-Smith, kom albumet ''[[The Aerosol Grey Machine]]'' ut i september 1969 på Mercury under namnet på gruppa, mot at dei vart sleppte fri frå kontrakten sin. Albumet vart i starten berre gjeven ut i USA, med nesten ingen marknadsføring, så salstala var minimale,{{sfn|Jackson|1990|p=2}} men gruppa valte å kome saman att i midten av innspelinga. Ellis hadde alt forplikta seg til å bli med i bandet [[Juicy Lucy]] og vart erstatta av den tidlegare bandkollegaen til Evan i The Misunderstood, [[Nic Potter]].{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=49}} Bandet fekk òg med seg fløytespelaren Jeff Peach på albumet og ønskte å hente inn enno ein instrumentalist. «Det var alltid ein idé om få inn enno eit melodisk instrument,» sa Evans. «Banton spelar ein solo, det er klart, og bidreg verkeleg på den måten, men han ynskjer ikkje å gjere det heile tida.»{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=50}} Peach fekk tilbodet om å bli fulltidsmedlem, men droppa ut av bandet etter ei øving, då han meinte at spelestilen hans ikkje passa i bandet.{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=50}} Plassen vart etter kvart fyllt opp av saksofonisten og fløytisten [[David Jackson]], som tidlegare hadde spelt i bandet Heebalob i lag med Smith.{{sfn|Jackson|1990|p=2}} Hammill hadde alt spelt med Heebalob på Plumpton National Jazz Festival den 9. august, og var imponert av spelinga til Jackson. Han inviterte Jackon med i bandet, dels fordi han òg trengde ein til å dele leilegheit med for å få råd til leiga.{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=49}} === Kontrakt med Charisma (1969–70) === [[Fil:Nic Potter.jpg|mini|left|150px|[[Nic Potter]] (''avbilda i 2007'') kom inn i bandet i 1969 og spelte bass med dei fram til august 1970, og så igjen i 1977 og 1978.]] I september byrja det nye femmannsbandet å øve i [[Notting Hill Gate]]{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=55}} og byrja å endre stilen sin. Benton var inspirert av [[effektpedal]]ar som [[Jimi Hendrix]] hadde gjort populære, og brukte dei elektroniske kunnskapane sine til å modifisere eit [[Farfisa]]-orgel. Jackson var inspirert av jazzmusikarar, særskild [[Rahsaan Roland Kirk]], og byrja å spele fleire saksofonar (vanlegvis [[altsaksofon|alt-]] og [[tenorsaksofon|tenor]]) samstundes. Hammill valte å syngje på standard engelsk, og utforska den fulle rekkjevidda av røysta si. Banton sa «Me var alle stormannsgale. Me tok tak i vår eigen plass så godt me kunne.»{{sfn|Kavanagh|2002|p=59}} Bandet byrja å spele regelmessige konsertar, mellom anna fleire gonger ved [[Friars Aylesbury]] i november.{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=62}} Tony Stratton-Smith skipa [[Charisma Records]] og signerte bandet som den første artisten på selskapet. Dei spelte så inn det andre albumet sitt, ''[[The Least We Can Do Is Wave to Each Other]]'' frå 11. til 14. desember 1969 med produsenten [[John Anthony]] i [[Trident Studios]]. Røysta til Hammill vart elektronisk handsama på «After the Flood», medan «Refugees» og «White Hammer» vart framført med høvesvis cello og kornett. Fordi bandet var ferdig før tida dei hadde tinga var over, valte Potter å leggje til noko elektrisk gitar – eit instrument han aldri hadde spelt før.{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=63}} Albumet kom ut februar 1970 og nådde topp 50 i Storbritannia.<ref>{{cite web|url=https://www.officialcharts.com/search/albums/The%20Least%20We%20Can%20Do%20Is%20Wave%20To%20Each%20Other|title=Chart Archive : Van De Graaf Generator – The Least We Can Do Is Wave To Each Other|accessdate=25. juli 2020}}</ref> ''Melody Maker'' sa «Om alle gruppene våre var som dette, ville det britiske musikkmiljøet blitt ti gonger betre.»{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=65}} Potter syns ikkje han passa inn i den stadig meir eksperimentelle stilen bandet utvikla og brukte ofte å vente til dei andre hadde utarbeidd sine partar på øvingane, før han la til basslinjene sine til slutt.{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=76}} Etter å ha spelt inn tre spor for det tredje albumet deira, ''[[H to He, Who Am the Only One]]'', valte han å slutte i bandet. Den siste konserten hans var 9. august 1970 på Plumpton-festivalen. Dei attverande medlemmane hadde Dave Anderson på prøvespel. Han var scenearbeidar for [[Brinsley Schwarz]] og ein ven av bandet, men etter ei veke med øvingar kom dei fram til at dei ikkje passa i lag musikalsk. Banton hadde samstundes blitt inspirert av arbeidet til Vincent Crane i [[Atomic Rooster]], der Crane spelte basslinjer på [[basspedal]]ane på eit [[Hammondorgel]], og føreslo at han kunne gjere det same.{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=82}} Med berre dagar fram til neste konsert, prøvde dei å øve som eit firemannsband, og det vart ein suksess.{{sfn|Jackson|1990|p=3}} Banton spelte seinare bassgitar på somme songar, sidan han hadde erfaring med instrumentet attende i 1960-åra,{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=87}} og Hammill byrja å spele både [[piano]] og andre [[klaverinstrument]], i tillegg til gitar. Jackson modifiserte saksofonane sine slik at dei vart heilt elektriske og ikkje trong å bli forsterka gjennom ein mikrofon. Han kombinerte lyden med ein [[wah-wah-pedal]] og ein [[oktaveffekt|oktav-splitter]].{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=84}} Innspelinga av ''H to He'' heldt fram sporadisk gjennom 1970, i lag med [[Robert Fripp]] frå [[King Crimson]] som bidrog med gitar på «The Emperor in His War-Room». Produsenten [[John Anthony]] var ven av Fripp og inviterte han i studio som gjest, noko Fripp fram til då aldri hadde gjort før. I følgje Jackson sette Fripp «på hovudtelefonane og byrja å gli bort». Han lytta til sporet ein gong, og så spelte han inn bidraget sitt på to forsøk. «Killer vart seinare ein konsertfavoritt, og brukte om att eit mellomspel frå ein gammal Heebalob-song, og Smith vart oppført som medlåtskrivar på sporet.{{sfn|Christopulos|Smart|2005|pp=73–74}} Albumet kom ut i desember, men selde ikkje så godt som ''The Least We Can Do...'' fordi det mangla ein hit. Charisma føreslo å gje ut «Killer» på singel, men bandet ønskte ikkje det. I ei melding av albumet, roste ''[[magasinet Sounds|Sounds]]'' særskild saksofonspelinga til Jackson, men kritikken var elles blanda.{{sfn|Christopulos|Smart|2005|pp=88–89}} === Den klassiske besetninga (1971–72) === [[Fil:Van der Graaf Generator band logo.png|mini|Bandlogo]] [[Fil:Hammond A-100 inside-1.jpg|mini|[[Hugh Banton]] brukte eit [[Hammondorgel|Hammond]] E-112-orgel, modifisert med elektronikk, som ein nøkkelingrediens i den tidlege stilen deira.]] Kvartetten Hammill/Banton/Jackson/Evans som oppstod på ''H to He, Who Am the Only One'' vert no rekna som den «klassiske» besetninga. Gruppa spelte på '[[Six Bob Tour]]' tidleg i 1971 i lag med andre artistar på Charisma, [[Genesis]] og [[musikkgruppa Lindisfarne|Lindisfarne]]. Trass i den komplekse musikken, fekk bandet god respons på turneen, og Hammill merka seg at publikum på nesten alle konsertane kunne dei fleste songane. «Det var som ein stor familie, akkurat slik me alle hadde sett det for oss i dei villaste draumane våre».<ref>{{cite journal|url=http://www.vandergraafgenerator.co.uk/pawnhearts/6bob_mm.jpg|title=Six bob gigs which made Van der Graaf|author=[[Richard Williams (journalist)|Richard Williams]]|journal= [[Melody Maker]]|date=27. mars 1971|accessdate=25. juli 2020}}</ref> Medan dei var på turné byrja bandet å arbeide på komposisjonar mellom konsertane for det neste albumet deira, som kom til å bli ''[[Pawn Hearts]]''. Intensjonen var å gje ut eit dobbeltalbum,<ref>{{cite journal |url= http://www.vandergraafgenerator.co.uk/pawnhearts/vdgg_recordmirror_may1971.jpg |title=The Generator are staying very content on the Continent |author=Keith Altham |journal=[[Record Mirror]]|date= May 1971 |accessdate=25. juli 2020}}</ref> og bandet spelte inn materiale. Av økonomiske årsaker vart albumet ei enkelplate med tre spor – «Lemmings», «Man-Erg» og det 23 minuttar lange konseptstykket «[[A Plague of Lighthouse Keepers]]».{{sfn|Jackson|1990|p=4}} Hammill sa: «Charisma Records meinte det ikkje passa seg for oss å gje ut eit dobbeltalbum og la ned veto mot opptaka med hadde spelt live i studioog soloopptaka til Guy, David og Hugh.»<ref name="pawnhearts"/>Masterlydbandet av innspelingane er gått tapt.{{sfn|Jackson|1990|p=4}} Fripp var igjen gjesteartist på gitar. Medan «Man-Erg» alt var blitt framført på konsertar, utvikla «A Plague of Lighthouse Keepers» seg i studio, innspelt i små seksjonar og sett saman under miksinga.<ref name="pawnhearts"/> I følgje produsenten [[John Anthony]] har sporet mykje meir eksperimentering enn tidlegare album og sa «me utnytta utstyret i [[Trident Studios|Trident]] til det maksimale og brukte på eit tidspunkt alle tilgjengelege opptaksmaskinar i Trident.» <ref name="pawnhearts"/> Eksperimenta inkluderte lydbandmanipulering og Banton spelte [[Mellotron]] og [[synthesizer]]. I følgje Jackson la heile bandet til nye lydspor på ein seksjon heile seksten gonger.<ref name="pawnhearts">{{cite AV media notes | title = [[Pawn Hearts]] remastered CD | others = Van der Graaf Generator | year = 2005 | publisher = Virgin / EMI | id = CASCDR 1051 | author = Mark Powell }}</ref> Albumet kom ut oktober 1971 og vart ikkje ein suksess i Storbritannia, men særs populært i Italia, der det toppa albumlista i 12 veker.{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=131}}{{sfn|Macan|1997|p=250}} Den påfølgjande singelen, «[[Theme One]]», gjekk òg til topps i Italia.{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=137}} «Theme One» var ein instrumental, opphavleg skriven av Beatles-produsenten [[George Martin]] som ein fanfare for BBC Radio 1,<ref>{{cite journal |url= http://www.vandergraafgenerator.co.uk/ph_s1.htm |title=Van der Graaf singer Peter Hammill talks to Steve Peacock |journal=[[Sounds (magazine)|Sounds]]|author=Steve Peacock|date=29. januar 1972 |accessdate=25. juli 2020}}</ref> og kom seinare ut på amerikanske utgåver av ''Pawn Hearts''.<ref>{{cite web|url=http://www.allmusic.com/song/theme-one-mt0035865489|title=Van der Graaf Generator – Theme One|author=Dave Thompson|accessdate=25. juli 2020}}</ref> Etter salssuksessen i Italia, la bandet ut på ein seks veker lang turné der i byrjinga av 1972. Bandet var i mot å turnere der, og var redde for at dei kom til å spele for halvfulle spelestader, men vart sjokkerte over kor mange som kom for å sjå dei spele. «''Pawn Hearts'' vart sett på som det ultimate albumet av det ultimate bandet,» sa Jackson, som på den tida ikkje fekk gå i fred på gata i delar av Italia. «Turneen var som om profetane hadde landa&nbsp;... du kunne ikkje gå nokon stad utan at det braut ut 'Generator-mani' .»{{sfn|Jackson|1990|p=5}} Etter turneen fekk gruppa etter kort tid tilbod om ein ny italiensk turné, denne gongen med opp til tre konsertar om dagen. Innimellom turneane spelte bandet på belgisk fjernsyn, der dei framførte «Theme One» og «A Plague of Lighthouse Keepers».<ref>{{cite web|url=http://www.vandergraafgenerator.co.uk/masters_dvd.htm|title=Masters from the Vaults DVD (review and notes)|accessdate=25. juli 2020}}</ref> Sidan studioopptaket av «A Plague of Lighthouse Keepers» var ei samansetjing av mange innspelingar, var det ikkje mogeleg å gjenskape på konsert, så bandet berre filma individuelle seksjonar av songen og sette dei saman.{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=141}} Det var den einaste konsertframføringa av songen fram til 2013.{{sfn|Jackson|1990|p=4}} Innan juni hadde bandet gjennomført ein ny italiensk turné (den tredje for året) og ønskte å spele inn nytt materiale. Noko av dette enda opp på soloalbumet til Hammill, ''[[Chameleon in the Shadow of the Night]]'' i 1973.{{sfn|Jackson|1990|p=5}} Men kombinasjonen av at dei hadde arbeidd så lenge utan pause, mangla støtte frå Stratton-Smith og Charisma, og stadig hadde økonomiske vanskar, vart bandet oppløyst, og Hammill slutta for satse på ein solokarriere i midten av 1972.{{sfn|Christopulos|Smart|2005|pp=152–154}} Dei tre attverande medlemmane spelte inn eit instrumentalalbum med Nic Potter, Ced Curtis og Pietro Messina, under namnet 'The Long Hello'. Det sjølvoppkalla albumet (''[[The Long Hello]]'') kom ut i 1974.{{sfn|Buckley|2003|p=1127}} === Den første sameininga (1975–78) === [[Fil:David Jackson musician.jpg|mini|venstre|[[David Jackson]] (''2009'') spelte med bandet gjennom 1970-åra og igjen i 2005.]] Hammill og bandet skildes som vener, og Banton, Jackson og Evans, blant fleire, bidrog alle på soloplatene hans gjennom tidene. I februar 1975 var alle medlemmane i bandet klare til å arbeide i lag igjen, og dei valte å starte opp att bandet.{{sfn|Christopulos|Smart|2005|pp=195–196}} Alle medlemmane ønskte å halde fram med ny musikk, utan nostalgi for den tidlegare perioden deira, og ønskte ikkje å spele tidlegare konsertfavorittar som «Killer» eller «Theme One». Hammill sa: «Me ønskte ikkje å halde fram som om ingenting hadde skjedd».{{sfn|Kavanagh|2002|p=63}} Banton heldt på å byggje sitt eige orgel på den tida, og sette prosjektet sitt på vent for å bli med i gruppa, og brukte eit innleigd Hammond C3-orgel i staden.{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=197}} Hammill byrja å spele elektrisk gitar i bandet, som tidlegare hadde blitt lite brukt.{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=201}} Det nye bandet arbeidde hardt, øvde og turnerte i Frankrike før dei spelte inn tre nye album på berre eitt år, frå og med ''[[Godbluff]]'' (oktober 1975). I motsetnad til tidlegare arbeid med John Anthony i Trident, vart desse innspelingane produserte av bandet sjølv, og både ''[[Melody Maker]]'' og ''[[Sounds]]'' meinte dei var strammare og meir samanhengande enn før.<ref>{{cite web|url=http://www.vandergraafgenerator.co.uk/pawnhearts/god_mm.jpg|title=Godbluff – review|work=[[Melody Maker]]|year=1975|accessdate=25. juli 2020}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.vandergraafgenerator.co.uk/pawnhearts/god_s.jpg|title=Graaf's Bluff is just enough|work=[[Sounds (magazine)|Sounds]]|year=1975|author=Geoff Barton|accessdate=25. juli 2020}}</ref> Hammill brukte mykje ein [[Hohner]] [[clavinet]] på albumet. ''[[Still Life av Van der Graaf Generator|Still Life]]'' kom ut 15. april 1976. Banton reknar dette som favorittalbumet hans av gruppa.{{sfn|Kavanagh|2002|p=63}} Sommaren 1975 turnerte bandet i Italia utan spesielle hendingar, men då dei kom attende i november merka dei den politiske spaninga i landet. Opningskonserten i [[Padova]] var prega av samanstøytar mellom kommunistar som leverte politiske talar, og publikum som kasta ting på scenen. Etter ein konsert utan hendingar i [[Genova]], vart det liknande konfrontasjonar den tredje dagen på turneen i [[Palazzetto dello Sport|PalaSport]] i Roma føre 40&nbsp;000 menneske.{{sfn|Jackson|1990|p=7}} Dagen etter oppdaga bandet at det meste av utstyret deira var stolen frå varebilen deira, inkludert den blå [[Fender Stratocaster]]-gitaren til Hammill, kalla «Meurglys». Trass i trugslar frå arrangørane om at bandet skulle halde fram turneen med innleigd ustyr (som Jackson rekna som umogeleg på grunn av dei elektroniske modifikasjonane han hadde gjort med saksofonane sine),{{sfn|Kavanagh|2002|p=63}} avlyste dei resten av turneen. På mirakuløst vis hadde alle saksofonane til Jackosn overlevd tjuveriet.{{sfn|Jackson|1990|p=7}} I desember 1976 etter ''[[World Record av Van der Graaf Generator|World Record]]''-turneen, slutta Banton, og i januar 1977 kom Nic Potter attende for å erstatte han i lag med fiolinisten Graham Smith (tidlegare i folkrockbandet [[String Driven Thing]], som var på Charisma). Men då Jackson brått valte å slutte i bandet, stod dei fire attverande medlemmane igjen med ein heilt anna stil, og dei korta ned namnet sitt til Van der Graaf, som måtte fullføre ein vårturné. Dei spelte inn albumet ''[[The Quiet Zone/The Pleasure Dome]]'', som kom ut i september 1977 og så kom Charles Dickie inn i bandet i august på cello og klaverinstrument, og vart verande med bandet det siste året deira. Dei spelte ikkje inn fleire studioalbum, så denne perioden er berre dokumentert av det doble konsertalbumet ''[[Vital av Van der Graaf Generator|Vital]]'', som vart spelt inn januar 1978 med fleire nye songar. David Jackson var òg med på dei to konsertane som opptaka var henta frå. Då ''Vital'' kom ut, i juli 1978, var bandet alt oppløyst, på grunn av mangel på støtte frå plateselskapet i USA og økonomiske vanskar.{{sfnp|Christopulos|Smart|2005|pp=301–302}} I 1982 vart ei samling med unytta opptak og øvingsopptak frå 1972 til 1975 gjevne ut (først berre på kassett) som ''[[Time Vaults]]''. Det var meint som ei gåve til den hardaste kjernen av fansen, og dei fleste har ikkje studiokvalitet. Somme av dei har dårleg lyd med støy.<ref>Platenotat av Peter Hammill for «Time Vaults», cd (1992). Thunderbolt.</ref> === Den andre sameininga (2005) === [[Fil:Peter Hammill Melkweg.jpg|mini|venstre|[[Peter Hammill]] på scenen i [[Amsterdam]] i 2008.]] Trass i at dei vart oppløyst i 1978, sa Banton at gruppa «aldri fall langt utanfor tankane våre».{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=i}} Banton, Jackson og Evans spelte på soloalbuma til Hammill, og alle fire spelte stundom i lag. I 1996 var kvartetten på scenen under ein konsert med Hammill og Evans i [[Union Chapel i Islington|Union Chapel]] i London for å framføre «Lemmings», som seinare i mars 1997 kom ut som ''[[The Union Chapel Concert]]''.<ref>{{cite web|url=http://www.allmusic.com/album/the-union-chapel-concert-mw0000738651|title=The Union Chapel Concert|first=Steven|last=McDonald|website=AllMusic|accessdate=25. juli 2020}}</ref> I 2003 vart Banton, Jackson og Evans med Hammill på «Still Life» i [[Queen Elizabeth Hall]] i London.<ref>{{cite web|url=http://primarytalent.com/van-der-graaf-generator/|title=Van der Graaf Generator|publisher=Primary Talent|accessdate=25. juli 2020}}</ref> Etter konserten i Queen Elizabeth Hall diskuterte bandet høvet til å arbeide meir i lag. I midten av 2004 byrja dei å skrive og øve inn nye songar. Dette førte til det doble ''[[Present av Van der Graaf Generator|Present]]'', som kom ut i april 2005. Albumet fekk god respons i musikkpressa. Peter Marsh i [[BBC Music]] sa gruppa var «villige til å presse grensene litt, og velsigne dei for det»,<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.co.uk/music/reviews/pzp2|title=Van Der Graaf Generator – Present|first=Peter|last=Marsh|year=2005|work=BBC Music|accessdate=25. juli 2020}}</ref> medan Dave Thompson [[AllMusic]] sa gruppa «aldri har laga noko anna enn flotte album gjennom livet sitt. Og dei har ikkje tenkt å slutte no.»<ref>{{cite web|url=http://www.allmusic.com/album/present-mw0000358941|title=Present – Van der Graaf Generator|first=Dave|last=Thompson|website=AllMusic|accessdate=25. juli 2020}}</ref> Dei heldt ein konert i [[Royal Festival Hall]] i London, den 6. mai 2005, som kom ut som ''[[Real Time av Van der Graaf Generator|Real Time]]'' i mars 2007.<ref>{{cite web|url=http://www.allmusic.com/album/real-time-mw0000778970|title=Real Time – Van der Graaf Generator|first=François|last=Couture|website=AllMusic|accessdate=25. juli 2020}}</ref> Festival Hall-konserten vart etterfølgd av fleire konsertar i Europa den sommaren og hausten.<ref name="sundaytimes">{{cite news |title=In prog they trust |author=Robin Eggar |url=http://www.vandergraafgenerator.co.uk/pawnhearts/vdgg_piece_sundaytimes290505_1.jpg |newspaper=[[The Sunday Times]] |date=29. mai 2005 |accessdate=25. juli 2020}}</ref> Konserten i [[Leverkusen]] i Tyskland den 5. november vart filma for [[Westdeutscher Rundfunk]]-programmet ''[[Rockpalast]]'', som vart sendt 16. januar 2006.<ref>{{cite web|url=http://www.wdr.de/tv/rockpalast/extra/bands/vwx/van_der_graaf_generator.jsp|title=Van der Graaf Generator|publisher=WDR|accessdate=25. juli 2020}}</ref> Hammill sa i ei melding i desember 2005 at det ikkje var planar om fleire innspelingar eller konertar med den «klassiske» Van der Graaf Generator-besetninga med han sjølv, Banton, Evans og Jackson.<ref>{{cite web|url=http://www.sofasound.com/nldec05.htm|title=Sofa Sound Newsletter 28/Dec 2005|first=Peter|last=Hammill|authorlink=Peter Hammill|publisher=SofaSound|date=December 2005|accessdate=25. juli 2020}}</ref> Hammill annonserte så at bandet kom til å hald fram som ein trio, utan Jackson. Han sa seinare at Jackson slutta fordi «han verkar å ha vanskar med å forstå det me har blitt samde om i lag»<ref name="sofa07"/> og at han ikkje gjekk overeins med dei andre medlemmane. Forholdet mellom Jackson og dei andre vart spent, og Hammill, Banton og Evans forstod at dei berre kunne halde fram gruppa utan han.<ref name="sofa07">{{cite web|url = http://www.sofasound.com/nlmar07.htm|title = Sofa Sound Newsletter 31/March 2007|first=Peter|last=Hammill|publisher=SofaSound|date=March 2007|accessdate=25. juli 2020}}</ref> === Trio (sidan 2006) === [[Fil:Hugh Banton.jpg|mini|[[Hugh Banton]] på scenen med Van der Graaf Generator i 2010.]] Etter Jackson slutta tok gruppa ein pause før dei turnerte som trio i april og juli 2007 i Europa. Ein konsert 14. juli 2007 i [[Paradiso i Amsterdam|Paradiso]] i Amsterdam vart teken opp og strøymd på nettsida [[Fabchannel.com|FabChannel]] før det i juni 2009 kom ut på DVD og CD.<ref>{{cite web|url=http://www.vandergraafgenerator.co.uk/vdgg_amsterdam140407.htm|title=Van der Graaf Generator at the Paradiso, Amsterdam April 14th 2007|accessdate=25. juli 2020}}</ref> Den første innspelinga til trioen, ''[[Trisector]]'', kom ut 17. mars 2008. Dei spelte konsertar i Europa i mars og april, og i Japan i juni, mellom anna på Gouveia Art Rock Festival.<ref>{{cite web|url=http://www.gaudela.net/gar|title=Gouveia Art Rock Festival|accessdate=26. juli 2020}}</ref> Det var fleire konsertar i januar 2009 i Europa, og bandet spelte fleire konsertar i Canada og USA sommaren 2009, mellom anna på [[NEARfest]] i Bethlehem i Pennsylvania. Det var berre den andre gongen Van der Graaf Generator spelte i USA (den første var i New York City i 1976).<ref name="nf">{{cite journal|url=http://www.vandergraafgenerator.co.uk/pawnhearts/vdgg_nearfest190609_p1.jpg|title=Van Der Graaf Generator|publisher=NEARfest tour programme|pp=10–13|accessdate=25. juli 2020}}</ref> Våren 2010 spelte gruppa inn eit nytt album i [[Devon]]. ''[[A Grounding in Numbers]]'' kom ut 14. mars 2011. ''Live at Metropolis Studios 2010'' kom ut på dobbel-CD og DVD 4. juni 2012. Bandet turnerte austkysten av USA og Canada i juni og juli 2012, og dei spelte igjen på NEARfest Apocalypse i [[Bethlehem i Pennsylvania]] den 22. juni.<ref>{{cite web|url=http://www.vandergraafgenerator.co.uk/vdgg_nearfest220612.htm|title=Van der Graaf Generator at NEARfest, Bethlehem, PA, USA|accessdate=25. juli 2020}}</ref> Unytta opptak og studiojammar vart gjeven ut på albumet ''[[ALT av Van der Graaf Generator|ALT]]'' i juni 2012. Hammill sa han likte den dåverande situasjonen, sidan «aktiviteten har gjenoppliva meg. Å gå frå ein ting til ein annan er energigjevande.»<ref name="innerviews">{{cite web|url=http://www.innerviews.org/inner/hammill.html|title=Interview with Peter Hammill by Anil Prasad|accessdate=26. juli 2020}}</ref> Gruppa fortsette å turnere i 2013, og mellom anna framførte dei «A Plague of Lighthouse Keepers» for første gongen.<ref>{{cite news|title=Van der Graaf Generator : Barbican|first=Helen|last=Brown|work=Daily Telegraph|date=30. juni 2013|accessdate=25. juli 2020|url=http://www.vandergraafgenerator.co.uk/pawnhearts2/vdgg_barbican300613_dt.jpg}}</ref> I 2014 samarbeidde gruppa med den sovjetiske dissidenten Vladislav Sjabalin for eit kunstprosjekt kalla Earlybird Project. Tittelen kom frå eit spor på ''ALT''.<ref>{{cite news|url=http://it.rbth.com/in_breve/2014/06/09/venezia_prende_il_volo_earlybird_il_progetto_ecologista_italo-russo_31419.html|archive-url=https://archive.today/20141207142259/http://it.rbth.com/in_breve/2014/06/09/venezia_prende_il_volo_earlybird_il_progetto_ecologista_italo-russo_31419.html|url-status=dead|archive-date=7. desember 2014|title=Venezia, prende il volo EarlyBird, il progetto ecologista italo-russo|work=Russia Beyond The Headlines|language = italiensk|date=9. juni 2014|accessdate=26. juli 2020}}</ref> I 2015 gav gruppa ut konsertalbumet ''[[Merlin Atmos]]'' med opptak frå turneen i 2013,<ref>{{cite web|url=http://sofasound.com/latest.htm|title=Merlin Atmos|publisher=SofaSound|accessdate=26. juli 2020}}</ref> og ''After the Flood'', som var eit album med BBC-opptak frå 1968 til 1977.<ref>{{cite web|url=http://thequietus.com/articles/17809-van-der-graaf-generator-after-the-flood-review|title=The Quietus – Reviews – Van Der Graaf Generator|work=The Quietus|accessdate=14. mai 2015}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/music/2015/apr/23/after-the-flood-van-der-graaf-generator-at-the-bbc-review|title=After the Flood: Van der Graaf Generator at the BBC 1968–77 review – prog power|author=Dom Lawson|work=the Guardian|accessdate=14. mai 2015}}</ref> Eit nytt album, ''[[Do Not Disturb av Van der Graaf Generator|Do Not Disturb]]'', kom ut i september 2016.<ref>{{cite web|url=http://www.cherryred.co.uk/product/do-not-disturb/|title=Do Not Disturb – Cherry Red Records|publisher=cherryred.co.uk|accessdate=26. juli 2020}}</ref> Det inkluderte songen «Alfa Berlina» som dokumenterte dei italienske turneane til gruppa i 1970-åra. Kritikarar spekulerte i om det kom til å bli det siste albumet deira, men dette er så langt ikkje blitt stadfesta.<ref>{{cite magazine|url=https://thequietus.com/articles/20992-van-der-graaf-generator-do-not-disturb-album-review|title=Van der Graaf Generator – Do Not Disturb|magazine=The Quietus|date=23. september 2016|accessdate=26. juli 2020}}</ref> == Innverknad == Sjølv om gruppa generelt selde dårleg utafor Italia i 1970-åra, har dei innspirert mange musikarar, som [[Rush]],<ref>[https://web.archive.org/web/20110615053316/http://www.ugo.com/channels/music/features/rush/geddylee.asp Internet Archive Wayback Machine]. Web.archive.org (2. november 2013). Henta on 26. juli 2020.</ref> [[John Lydon]], [[Marc Almond]], [[Graham Coxon]], [[Luca Prodan]], [[Mark E. Smith]], [[John Frusciante]]<ref name="sundaytimes"/> og [[Julian Cope]].{{sfn|Kavanagh|2002|p=58}} Coxon har særskild omtalt «House with No Door» frå ''H to He'' (1970) og sagt at sporet er «ekstremt vakkert, med den hrlege saksofon- og fløytesoloen til Jackson.»{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=90}} Almond sa at då han høyrde «Killer» for første gongen «hadde eg aldri høyrt noko liknande før. Det var ikkje berre den snerrande, opera-aktige vokalen til Peter, det var blandinga av instrument&nbsp;... eg vart fan med ein gong.»{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=90}} John Lydon snakka om ryktet deira som eit band med ein slags erverva smak og sa «Det er eit par Van der Graaf-ting eg likar, men eg skal ikkje tilråde dei til andre. Det er ikkje sikkert det er for dei. Musikk kjem ikkje med retningslinjer.»<ref>{{cite web|url=http://www.johnlydon.com/q2002.html|title=Q Magazine – Cash for Questions|accessdate=25. juli 2020}}</ref> [[Bruce Dickinson]] – som var fan av bandet sidan han såg dei på Oundle School då han var 13 sa Hammill var ein av barndomsvenene hans.{{sfn|Christopulos|Smart|2005|p=90}} Sjølv om Van der Graaf Generator generelt vert rekna som [[progressiv rock]], ønskte Julian Cope å halde dei på avstand frå denne musikkstilen: «Musikken deira var som eit [[Bertolt Brecht|Brecht]]-aktig barband - i røynda det motsette av progrock».{{sfn|Kavanagh|2002|p=63}} Likevel har bandet blitt anerkjend som ei inspirasjonskjelde for [[neo-progressiv rock]] som dukka opp i 1980-åra og som [[Marillion]] var ein av dei fremste forkjemparar for.<ref>{{cite web | url= http://www.allmusic.com/subgenre/neo-prog-ma0000012218 | title= Pop/Rock » Art-Rock/Experimental » Neo-Prog | website=[[AllMusic]] | accessdate=28. juli 2015}}</ref> Syngjestilen til Hammill inspirerte Marillion-songaren [[Fish]] og han var oppvarmingsartist for den første turneen til Marillion.<ref>{{cite magazine|url=http://thequietus.com/articles/12274-fish-marillion-favourite-albums?page=11|title=This Must Be The Plaice: Fish's Favourite Albums|first=Rachel|last=Mann|magazine=The Quietus|date=20. mai 2013|accessdate=25. juli 2020}}</ref> «Bandet me verkeleg brydde oss om var Van der Graaf Generator», sa [[Philip Oakey]] i [[The Human League]]. «Den musikken var så engasjerande.»<ref>{{cite magazine|first=David|last=Buckley|title=Back to the future|magazine=[[magasinet Mojo|Mojo]]|date=October 2003|issue=119|page=50}}</ref> == Medlemmar == {{col-begin}} {{col-2}} ;Noverande medlemmar * [[Peter Hammill]] – solo- og korvokal, gitar, elektrisk og akustisk piano, klaverinstrument <small>(1967–1972, 1975–1978, sidan 2005)</small> * [[Hugh Banton]] – [[Elektrisk orgel|Orgel]], klaverinstrument, [[basspedalar]], bassgitar, korvokal <small>(1968–1972, 1975–1976, sidan 2005)</small> * [[Guy Evans]] – trommer, perkusjon <small>(1968–1972, 1975–1978, sidan 2005)</small> {{col-2}} ;Tidlegare medlemmar * [[Judge Smith|Chris Judge Smith]] – trommer, perkusjon, [[blåseinstrument]], kor- og solovokal <small>(1967–1968)</small> * Nick Pearne – orgel <small>(1967–1968)</small> * [[Keith Ellis]] – bassgitar <small>(1968–1969; død 1978)</small> * [[Nic Potter]] – bassgitar, guitar <small>(1969–1970, 1977–1978; død 2013)</small> * [[David Jackson]] – [[altsaksofon|alt-]], [[tenorsaksofon|tenor-]], [[barytonsaksofon|baryton-]] og [[sopransaksofon]], [[fløyte]], korvokal <small>(1969–1972, 1975–1977, 1978 (gjest på to konsertar), 2005–2006)</small> * Graham Smith – [[fiolin]] <small>(1977–1978)</small> * Charles Dickie – [[cello]], klaverinstrument <small>(1977–1978)</small> {{col-end}} === Besetningar === {| class="toccolours" border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" style="float:width:375px; margin:0 0 1em 1em; border-collapse:collapse; border:1px solid #e2e2e2; width:99%;" |- ! style="vertical-align:top; background:#e7ebee; width:25%;"| 1967 ! style="vertical-align:top; background:#e7ebee; width:25%;"| 1967–1968 ! style="vertical-align:top; background:#e7ebee; width:25%;"| 1968 ! style="vertical-align:top; background:#e7ebee; width:25%;"| 1968 |- | valign=top | * '''[[Peter Hammill]]''' – gitar, piano, klaverinstrument, vokal * '''[[Judge Smith|Chris Judge Smith]]''' – vokal, trommer, blåseinstrument | valign=top | * '''Peter Hammill''' – gitar, piano, klaverinstrument, vokal * '''Chris Judge Smith''' – vokal, trommer, blåseinstrument * '''Nick Pearne''' – orgel | valign=top | * '''Peter Hammill''' – gitar, piano, klaverinstrument, vokal * '''Chris Judge Smith''' – vokal, trommer, blåseinstrument * '''[[Hugh Banton]]''' – orgel, basspedalar, bass | valign=top | * '''Peter Hammill''' – gitar, piano, klaverinstrument, vokal * '''Chris Judge Smith''' – vokal, trommer, blåseinstrument * '''Hugh Banton''' – orgel * '''[[Keith Ellis]]''' – bass * '''[[Guy Evans]]''' – trommer |- ! style="vertical-align:top; background:#e7ebee; width:25%;"| 1968–1969 ! style="vertical-align:top; background:#e7ebee; width:25%;"| 1969–1970 ! style="vertical-align:top; background:#e7ebee; width:25%;"| 1970–1972 ! style="vertical-align:top; background:#e7ebee; width:25%;"| 1972–1974 |- | valign=top | * '''Peter Hammill''' – gitar, piano, klaverinstrument, vokal * '''Hugh Banton''' – orgel * '''Keith Ellis''' – bass * '''Guy Evans''' – trommer | valign=top | * '''Peter Hammill''' – gitar, piano, klaverinstrument, vokal * '''Hugh Banton''' – orgel * '''Guy Evans''' – trommer * '''[[Nic Potter]]''' – bass * '''[[David Jackson]]''' – saksofon, fløyte | valign=top | * '''Peter Hammill''' – gitar, piano, klaverinstrument, vokal * '''Hugh Banton''' – orgel, basspedalar, bass * '''Guy Evans''' – trommer * '''David Jackson''' – saksofon, fløyte | valign=top | '''Oppløyst''' |- ! style="vertical-align:top; background:#e7ebee; width:25%;"| 1975–1976 ! style="vertical-align:top; background:#e7ebee; width:25%;"| 1977 ! style="vertical-align:top; background:#e7ebee; width:25%;"| 1977–1978 ! style="vertical-align:top; background:#e7ebee; width:25%;"| 1978–2004 |- | valign=top | * '''Peter Hammill''' – gitar, piano, klaverinstrument, vokal * '''Hugh Banton''' – orgel, basspedalar, bass * '''Guy Evans''' – trommer * '''David Jackson''' – saksofon, fløyte | valign=top | * '''Peter Hammill''' – gitar, piano, klaverinstrument, vokal * '''Guy Evans''' – trommer * '''Nic Potter''' – bass * '''Graham Smith''' – fiolin | valign=top | * '''Peter Hammill''' – gitar, piano, klaverinstrument, vokal * '''Guy Evans''' – trommer * '''Nic Potter''' – bass * '''Graham Smith''' – fiolin * '''Charles Dickie''' – cello, klaverinstrument | valign=top | '''Oppløyst''' |- ! style="vertical-align:top; background:#e7ebee; width:25%;"| 2005–2006 ! style="vertical-align:top; background:#e7ebee; width:25%;"| Sidan 2006 |- | valign=top | * '''Peter Hammill''' – gitar, piano, klaverinstrument, vokal * '''Guy Evans''' – trommer * '''Hugh Banton''' – orgel, basspedalar, bass * '''David Jackson''' – saksofon, fløyte | valign=top | * '''Peter Hammill''' – gitar, piano, klaverinstrument, vokal * '''Guy Evans''' – trommer * '''Hugh Banton''' – orgel, basspedalar, bass |} === Tidslinje === <div class=«left"> <timeline> ImageSize = width:1000 height:375 PlotArea = left:110 bottom:100 top:0 right:21 Alignbars = justify DateFormat = dd/mm/yyyy Period = from:01/01/1967 till:31/10/2019 TimeAxis = orientation:horizontal format:yyyy Colors = id:Vocals value:red legend:Vokal id:Guitars value:green legend:Gitar id:Sax value:gray(0.5) legend:Blåseinstrument id:Organ value:purple legend:Klaverinstrument id:Violin value:yellowgreen legend:Fiolin id:Bass value:blue legend:Bass id:Cello value:darkblue legend:Cello id:Drums value:orange legend:Trommer id:Line value:black legend:Studioalbum id:Line2 value:gray(0.75) legend:Konsertalbum id:bars value:gray(0.9) Legend = orientation:vertical position:bottom columns:4 BackgroundColors = bars:bars ScaleMajor = increment:2 start:1967 ScaleMinor = unit:year increment:1 start:1967 LineData = at:01/09/1969 color:black layer:back at:01/02/1970 color:black layer:back at:01/12/1970 color:black layer:back at:01/10/1971 color:black layer:back at:01/10/1975 color:black layer:back at:01/04/1976 color:Black layer:back at:01/10/1976 color:black layer:back at:02/09/1977 color:black layer:back at:01/07/1978 color:Line2 layer:back at:24/04/2005 color:black layer:back at:06/07/2005 color:Line2 layer:back at:17/03/2008 color:black layer:back at:01/06/2010 color:Line2 layer:back at:14/03/2011 color:black layer:back at:25/06/2012 color:black layer:back at:02/02/2015 color:Line2 layer:back at:30/09/2016 color:black layer:back BarData = bar:Hammill text:"Peter Hammill" bar:Jackson text:"David Jackson" bar:GSmith text:"Graham Smith" bar:Pearne text:"Nick Pearne" bar:Banton text:"Hugh Banton" bar:Ellis text:"Keith Ellis" bar:Potter text:"Nic Potter" bar:Dickie text:"Charles Dickie" bar:Smith text:"Chris Judge Smith" bar:Evans text:"Guy Evans" PlotData= width:11 textcolor:black align:left anchor:from shift:(10,-4) bar:Hammill from:start till:01/12/1972 color:Vocals bar:Hammill from:01/12/1969 till:01/12/1972 color:Organ width:3 bar:Hammill from:01/12/1969 till:01/12/1972 color:Guitars width:7 bar:Hammill from:start till:01/12/1969 color:Guitars width:3 bar:Hammill from:01/01/1975 till:01/07/1978 color:Vocals bar:Hammill from:01/01/1975 till:01/07/1978 color:Organ width:3 bar:Hammill from:01/01/1975 till:01/07/1978 color:Guitars width:7 bar:Hammill from:01/01/2005 till:end color:Vocals bar:Hammill from:01/01/2005 till:end color:Organ width:3 bar:Hammill from:01/01/2005 till:end color:Guitars width:7 bar:Pearne from:01/06/1967 till:01/01/1968 color:Organ bar:Banton from:01/01/1968 till:01/12/1972 color:Organ bar:Banton from:01/01/1975 till:01/12/1976 color:Organ bar:Banton from:01/01/2005 till:end color:Organ bar:Banton from:01/06/1970 till:01/12/1972 color:Bass width:3 bar:Banton from:01/01/1975 till:01/12/1976 color:Bass width:3 bar:Banton from:01/01/2005 till:end color:Bass width:3 bar:Ellis from:01/03/1968 till:01/11/1969 color:Bass bar:Potter from:01/11/1969 till:01/06/1970 color:Bass bar:Potter from:01/11/1969 till:01/06/1970 color:Guitars width:3 bar:Potter from:01/06/1977 till:01/07/1978 color:Bass bar:Smith from:start till:01/06/1968 color:Drums bar:Smith from:start till:01/06/1968 color:Vocals width:3 bar:Evans from:01/04/1968 till:01/12/1972 color:Drums bar:Evans from:01/01/1975 till:01/07/1978 color:Drums bar:Evans from:01/01/2005 till:end color:Drums bar:Jackson from:01/12/1969 till:01/12/1972 color:Sax bar:Jackson from:01/01/1975 till:15/09/1977 color:Sax bar:Jackson from:01/03/1978 till:01/07/1978 color:Sax bar:Jackson from:01/01/2005 till:01/01/2006 color:Sax bar:GSmith from:01/06/1977 till:01/07/1978 color:Violin bar:Dickie from:01/03/1978 till:01/07/1978 color:Cello bar:Dickie from:01/03/1978 till:01/07/1978 color:Organ width:3 </timeline> </div> == Diskografi == {{detaljar|Diskografien til Van der Graaf Generator}} {{div col}} * ''[[The Aerosol Grey Machine]]'' (1969) * ''[[The Least We Can Do Is Wave to Each Other]]'' (1970) * ''[[H to He, Who Am the Only One]]'' (1970) * ''[[Pawn Hearts]]'' (1971) * ''[[Godbluff]]'' (1975) * ''[[Still Life av Van der Graaf Generator|Still Life]]'' (1976) * ''[[World Record av Van der Graaf Generator|World Record]]'' (1976) * ''[[The Quiet Zone/The Pleasure Dome]]'' (1977) * ''[[Present av Van der Graaf Generator|Present]]'' (2005) * ''[[Trisector]]'' (2008) * ''[[A Grounding in Numbers]]'' (2011) * ''[[ALT av Van der Graaf Generator|ALT]]'' (2012) * ''[[Do Not Disturb av Van der Graaf Generator|Do Not Disturb]]'' (2016)<ref>{{cite web | url=http://teamrock.com/news/2016-06-06/van-der-graaf-generator-will-release-13th-album-do-not-disturb-in-september | title=Van Der Graaf Generator will release 13th album Do Not Disturb in September | date=June 2016 | accessdate=26. juli 2020}}</ref> {{div col end}} ==Kjelder== {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Van der Graaf Generator|Van der Graaf Generator]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 26. juli 2020.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' * {{cite book|title=The Rough Guide to Rock|editor1-first=Peter|editor1-last=Buckley|publisher=Rough Guides|year=2003|isbn=978-1-85828-457-6|ref=harv|url-access=registration|url=https://archive.org/details/roughguidetorock00roug}} * {{cite book|title=Van der Graaf Generator, The Book: A History of the Band Van der Graaf Generator 1967 to 1978|last1=Christopulos|first1=Jim|last2=Smart|first2=Phil|publisher=Phil and Jim Publishers|isbn=978-0-9551337-0-1|year=2005|ref=harv}} * {{cite book|first=Edward|last=Macan|title=Rocking the classics: English progressiv rock and the counterculture|url=https://archive.org/details/rockingclassicse0000maca|url-access=registration|publisher=Oxford University Press US|year=1997|isbn=0-19-509887-0|ref=harv}} * {{cite interview|title=Interview with David Jackson by Mick Dillingham|last=Jackson|first=David|subjectlink=David Jackson (rock musician)|interviewer=Mick Dillingham|date=July 1990|url=http://www.vandergraafgenerator.co.uk/dave1.htm|ref=harv}} * {{cite journal|title=Run for Your Lives! Van Der Graaf Generator|first=David|last=Kavanagh|work=[[magasinet Mojo|Mojo]]|date=May 2002|ref=harv|url=http://www.vandergraafgenerator.co.uk/mojo_may2002_1.htm}} * {{cite journal|title=Van der laafs Generator|first=Toby|last=Manning|work=[[Record Collector]]|date=August 2011|ref=harv|url=http://www.vandergraafgenerator.co.uk/record_collector_aug11.htm}} {{refslutt}} {{fotnoteliste|3}} == Bakgrunnsstoff == {{commonscat|Van der Graaf Generator}} * [http://www.sofasound.com/ Den offisielle nettsida til Peter Hammill (www.sofasound.com)] * [https://www.discogs.com/artist/308690-Van-Der-Graaf-Generator?limit=500&page=1 Van der Graaf Generator] på [[Discogs|Discogs.com]] * [http://www.progarchives.com/artist.asp?id=343 Van der Graaf Generator] på ProgArchives.com {{Van der Graaf Generator}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Engelske kunstrockgrupper]] [[Kategori:Britiske progrockband]] [[Kategori:Musikkgrupper frå Manchester]] [[Kategori:Musikkgrupper skipa i 1967]] 4udrq59q58ed4cuh5mc482td0eqw62f 0 384219 3399243 3398776 2022-08-18T11:28:21Z 89.8.70.112 /* Singlelåtar */ wikitext text/x-wiki {{Infoboks musikkartist | namn = Toby Keith | bakgrunn = soloartist | verkeleg namn = Toby Keith Covel<ref name="allmusic">{{cite web|url=http://www.allmusic.com/artist/toby-keith-mn0000510805|title=Toby Keith biography|last=Huey|first=Steve|work=[[Allmusic]]|accessdate=8. november 2020}}</ref> | fødd = {{fødselsdato og alder|1961|7|8}}<br />[[Clinton i Oklahoma]] i USA<ref name="allmusic"/> | opphav = [[Moore i Oklahoma]] | instrument = {{hlist|Vokal|gitar}} | sjanger = [[Country]] | yrke = {{hlist|Songar|låtskrivar|skodespelar|plateprodusent}} | aktive år = Sidan 1993 | selskap = {{hlist|[[Universal Music Group Nashville|Mercury Nashville]]|[[Polydor Records|Polydor]]|[[A&M Records|A&M]]|[[DreamWorks Records|DreamWorks Nashville]]|[[Show Dog-Universal Music|Show Dog-Universal]] {{small|(formerly of Show Dog Nashville)}}}} | tilknytta artistar = {{hlist|[[Scotty Emerick]]|[[Bobby Pinson]]|[[Krystal Keith]]|[[Trace Adkins]]|[[Michael Salomon]]|[[Merle Haggard]]|[[Willie Nelson]]}} | nettstad = www.tobykeith.com }} '''Toby Keith Covel''' ({{datoar}}) er ein USA-amerikansk [[country]]songar, låtskrivar, skodespelar og plateprodusent. Keith gav ut dei fire første studioalbuma sine, ''[[Toby Keith av Toby Keith|Toby Keith]]'' i 1993, ''[[Boomtown av Toby Keith|Boomtown]]'' i 1994, ''[[Blue Moon av Toby Keith|Blue Moon]]'' i 1996 og ''[[Dream Walkin']]'' i 1997, i tillegg til eit samlealbum for forskjellige avdelingar på [[Mercury Records]]. Desse albuma selde alle til gullplate eller meir og gav han fleire topp 10-singlar, inkludert debutsingelen «[[Should've Been a Cowboy]]», som toppa countrylista og vart den mest spelte countrysongen i 1990-åra. Songen har blitt spelt meir enn tre millionar gonger på radio sidan han kom ut i følgje [[Broadcast Music Incorporated]].<ref>Shelburne, Craig (1. mars 2007), [http://www.cmt.com/news/country-music/1553672/toby-keith-jams-notches-50-million-airplays.jhtml Toby Keith Jams, Notches 50 Million Airplays], ''CMT.com'', retrieved 9. april 2010</ref> Han fekk kontrakt hos [[DreamWorks Records]] Nashville i 1998 og singelen «[[songen How Do You Like Me Now?!|How Do You Like Me Now?!]]» kom ut seint i 1999. Songen var tittelsporet på [[How Do You Like Me Now?!|albumet med same namn]] og vart den mest selde countrysongen i 2000, og ein av fleire av singlane hans som toppa countrylista då han var på DreamWorks Nashville. Dei tre neste albuma hans, ''[[Pull My Chain]]'', ''[[Unleashed av Toby Keith|Unleashed]]'' og ''[[Shock'n Y'all]]'', gav han tre førsteplassar på singellista kvar, og alle selde til 4x platinaplate. Ei ny samleplate følgde i 2004, og etter det gav han ut ''[[Honkytonk University]]''. Då DreamWorks vart lagt ned i 2005, skipa Keith sitt eige selskap, Show Dog Nashville, som vart slått saman med Universal South Records til å bli [[Show Dog-Universal Music]] i desember 2009. Han gav ut ti studioalbum på Show Dog/Show Dog-Universal frå ''[[White Trash with Money]]'' i 2006 til ''[[The Bus Songs]]'' i 2017. I 2006 debuterte Keith som skodespelar i filmen ''[[Broken Bridges]]'', og han spelte i lag med komikaren [[Rodney Carrington]] i filen ''[[filmen Beer for My Horses|Beer for My Horses]]'' i 2008. Keith har gjeve ut 19 studioalbum så langt, to julealbum og fem salmealbum, og totalt har salstalet kome opp i over 40 millionar album. Han har hatt 61 singlar inne på ''[[magasinet Billboard|Billboard]]'' [[Hot Country Songs]]-lista, der 20 av dei har nådd toppen av lista, og ytterlegare 21 av dei har nådd topp 10. Lengst på toppen låg songen «Beer for My Horses» (ein duett med [[Willie Nelson]] frå 2003) og «[[As Good as I Once Was]]» (2005), som begge låg på toppen i seks veker. ==Diskografi== ===Studioalbum=== * ''[[Toby Keith av Toby Keith|Toby Keith]]'' (1993) * ''[[Boomtown av Toby Keith|Boomtown]]'' (1994) * ''[[Blue Moon av Toby Keith|Blue Moon]]'' (1996) * ''[[Dream Walkin']]'' (1997) * ''[[How Do You Like Me Now?!]]'' (1999) * ''[[Pull My Chain]]'' (2001) * ''[[Unleashed av Toby Keith|Unleashed]]'' (2002) * ''[[Shock'n Y'all]]'' (2003) * ''[[Honkytonk University]]'' (2005) * ''[[White Trash with Money]]'' (2006) * ''[[Big Dog Daddy]]'' (2007) * ''[[That Don't Make Me a Bad Guy]]'' (2008) * ''[[American Ride av Toby Keith|American Ride]]'' (2009) * ''[[Bullets in the Gun]]'' (2010) * ''[[Clancy's Tavern]]'' (2011) * ''[[Hope on the Rocks]]'' (2012) * ''[[Drinks After Work]]'' (2013) * ''[[35 MPH Town]]'' (2015) ===Samlealbum=== * ''[[Greatest Hits Volume One av Toby Keith|Greatest Hits Volume One]]'' (1998) * ''[[20th Century Masters av Toby Keith|20th Century Masters: The Millennium Collection]]'' (2003) * ''[[Greatest Hits 2 av Toby Keith|Greatest Hits 2]]'' (2004) * ''[[35 Biggest Hits]]'' (2008) * [[The Bus Songs]] (2017) ===Julealbum=== * ''[[Christmas to Christmas]]'' (1995) * ''[[A Classic Christmas av Toby Keith|A Classic Christmas]]'' (2007) ===Singlelåtar=== * «[[Should've Been a Cowboy]]» (1993, (førsteplass på [[Hot Country Songs-lista]])<ref name="Country Songs">{{cite web|url=https://www.billboard.com/artist/toby-keith/chart-history/csi/|title=Toby Keith Chart History: Country Songs|work=Billboard|accessdate=July 17, 2021}}</ref> *«A Little Less Talk and a Lot More Action» (1993) * «[[Who's That Man]]» (førsteplass på country-salslista i USA) * «[[Me Too av Toby Keith|Me Too]]» (førsteplass på country-salslista i USA) * «[[songen How Do You Like Me Now?!|How Do You Like Me Now?!]]» (førsteplass på country-salslista i USA) * «[[You Shouldn't Kiss Me Like This]]» (førsteplass på country-salslista i USA) * «[[I'm Just Talkin' About Tonight]]» (førsteplass på country-salslista i USA) * «[[I Wanna Talk About Me]]» (førsteplass på country-salslista i USA) * «[[My List]]» * «[[Courtesy of the Red, White, & Blue (The Angry American)]]» (førsteplass på country-salslista i USA) * «[[Who's Your Daddy? av Toby Keith|Who's Your Daddy?]]» * «[[Beer for My Horses]]» {{small|(duett med [[Willie Nelson]])}} (førsteplass på country-salslista i USA) * «[[I Love This Bar]]» (førsteplass på country-salslista i USA) * «[[American Soldier av Toby Keith|American Soldier]]» * «[[Whiskey Girl]]» (førsteplass på country-salslista i USA) * «[[As Good as I Once Was]]» (førsteplass på country-salslista i USA) * «[[Love Me If You Can]]» (førsteplass på country-salslista i USA) * «[[She Never Cried in Front of Me]]» (førsteplass på country-salslista i USA) * «[[God Love Her]]» (førsteplass på country-salslista i USA) * «[[American Ride av Toby Keith|American Ride]]» (førsteplass på Hot Country Songs-lista) * «[[Made in America av Toby Keith|Made in America]]» (2011, førsteplass på country-salslista og [[Billboard|Country Airplay-lista]] i USA)<ref name="Country Airplay">{{cite web|url=https://www.billboard.com/artist/toby-keith/chart-history/csa/|title=Toby Keith Chart History: Country Airplay|work=Billboard|accessdate=July 17, 2021}}</ref> *«Oklahoma Breakdown» (2022)<ref>{{cite web | url=https://musicrow.com/2022/06/disclaimer-single-reviews-toby-keith-shows-off-his-mighty-vocals-on-oklahoma-breakdown/ | title=DISClaimer Single Reviews: Toby Keith Shows Off His Mighty Vocals On ‘Oklahoma Breakdown’ | publisher=MusicRow | date=June 16, 2022 | accessdate=June 20, 2022}}</ref> ==Filmar== *''[[Broken Bridges]]'' (2006) *''[[CMT Music Awards]]'' (2003-2012) ==Kjelder== {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Toby Keith|Toby Keith]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 8. november 2020.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' {{refslutt}} {{fotnoteliste}} ==Bakgrunnsstoff== * [http://www.tobykeith.com/ Offisiell nettstad] {{Commonscat|Toby Keith}} * {{Imdb namn|0445313}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:USA-amerikanske countrysongarar]] [[Kategori:USA-amerikanske låtskrivarar]] [[Kategori:USA-amerikanske plateprodusentar]] [[Kategori:Countrymusikarar frå Oklahoma]] [[Kategori:Folk frå Clinton i Oklahoma]] [[Kategori:Folk frå Moore i Oklahoma]] 2c47pxfzummflz98yaqh1288ri9ijoj 3399244 3399243 2022-08-18T11:34:40Z 89.8.70.112 /* Singlelåtar */ wikitext text/x-wiki {{Infoboks musikkartist | namn = Toby Keith | bakgrunn = soloartist | verkeleg namn = Toby Keith Covel<ref name="allmusic">{{cite web|url=http://www.allmusic.com/artist/toby-keith-mn0000510805|title=Toby Keith biography|last=Huey|first=Steve|work=[[Allmusic]]|accessdate=8. november 2020}}</ref> | fødd = {{fødselsdato og alder|1961|7|8}}<br />[[Clinton i Oklahoma]] i USA<ref name="allmusic"/> | opphav = [[Moore i Oklahoma]] | instrument = {{hlist|Vokal|gitar}} | sjanger = [[Country]] | yrke = {{hlist|Songar|låtskrivar|skodespelar|plateprodusent}} | aktive år = Sidan 1993 | selskap = {{hlist|[[Universal Music Group Nashville|Mercury Nashville]]|[[Polydor Records|Polydor]]|[[A&M Records|A&M]]|[[DreamWorks Records|DreamWorks Nashville]]|[[Show Dog-Universal Music|Show Dog-Universal]] {{small|(formerly of Show Dog Nashville)}}}} | tilknytta artistar = {{hlist|[[Scotty Emerick]]|[[Bobby Pinson]]|[[Krystal Keith]]|[[Trace Adkins]]|[[Michael Salomon]]|[[Merle Haggard]]|[[Willie Nelson]]}} | nettstad = www.tobykeith.com }} '''Toby Keith Covel''' ({{datoar}}) er ein USA-amerikansk [[country]]songar, låtskrivar, skodespelar og plateprodusent. Keith gav ut dei fire første studioalbuma sine, ''[[Toby Keith av Toby Keith|Toby Keith]]'' i 1993, ''[[Boomtown av Toby Keith|Boomtown]]'' i 1994, ''[[Blue Moon av Toby Keith|Blue Moon]]'' i 1996 og ''[[Dream Walkin']]'' i 1997, i tillegg til eit samlealbum for forskjellige avdelingar på [[Mercury Records]]. Desse albuma selde alle til gullplate eller meir og gav han fleire topp 10-singlar, inkludert debutsingelen «[[Should've Been a Cowboy]]», som toppa countrylista og vart den mest spelte countrysongen i 1990-åra. Songen har blitt spelt meir enn tre millionar gonger på radio sidan han kom ut i følgje [[Broadcast Music Incorporated]].<ref>Shelburne, Craig (1. mars 2007), [http://www.cmt.com/news/country-music/1553672/toby-keith-jams-notches-50-million-airplays.jhtml Toby Keith Jams, Notches 50 Million Airplays], ''CMT.com'', retrieved 9. april 2010</ref> Han fekk kontrakt hos [[DreamWorks Records]] Nashville i 1998 og singelen «[[songen How Do You Like Me Now?!|How Do You Like Me Now?!]]» kom ut seint i 1999. Songen var tittelsporet på [[How Do You Like Me Now?!|albumet med same namn]] og vart den mest selde countrysongen i 2000, og ein av fleire av singlane hans som toppa countrylista då han var på DreamWorks Nashville. Dei tre neste albuma hans, ''[[Pull My Chain]]'', ''[[Unleashed av Toby Keith|Unleashed]]'' og ''[[Shock'n Y'all]]'', gav han tre førsteplassar på singellista kvar, og alle selde til 4x platinaplate. Ei ny samleplate følgde i 2004, og etter det gav han ut ''[[Honkytonk University]]''. Då DreamWorks vart lagt ned i 2005, skipa Keith sitt eige selskap, Show Dog Nashville, som vart slått saman med Universal South Records til å bli [[Show Dog-Universal Music]] i desember 2009. Han gav ut ti studioalbum på Show Dog/Show Dog-Universal frå ''[[White Trash with Money]]'' i 2006 til ''[[The Bus Songs]]'' i 2017. I 2006 debuterte Keith som skodespelar i filmen ''[[Broken Bridges]]'', og han spelte i lag med komikaren [[Rodney Carrington]] i filen ''[[filmen Beer for My Horses|Beer for My Horses]]'' i 2008. Keith har gjeve ut 19 studioalbum så langt, to julealbum og fem salmealbum, og totalt har salstalet kome opp i over 40 millionar album. Han har hatt 61 singlar inne på ''[[magasinet Billboard|Billboard]]'' [[Hot Country Songs]]-lista, der 20 av dei har nådd toppen av lista, og ytterlegare 21 av dei har nådd topp 10. Lengst på toppen låg songen «Beer for My Horses» (ein duett med [[Willie Nelson]] frå 2003) og «[[As Good as I Once Was]]» (2005), som begge låg på toppen i seks veker. ==Diskografi== ===Studioalbum=== * ''[[Toby Keith av Toby Keith|Toby Keith]]'' (1993) * ''[[Boomtown av Toby Keith|Boomtown]]'' (1994) * ''[[Blue Moon av Toby Keith|Blue Moon]]'' (1996) * ''[[Dream Walkin']]'' (1997) * ''[[How Do You Like Me Now?!]]'' (1999) * ''[[Pull My Chain]]'' (2001) * ''[[Unleashed av Toby Keith|Unleashed]]'' (2002) * ''[[Shock'n Y'all]]'' (2003) * ''[[Honkytonk University]]'' (2005) * ''[[White Trash with Money]]'' (2006) * ''[[Big Dog Daddy]]'' (2007) * ''[[That Don't Make Me a Bad Guy]]'' (2008) * ''[[American Ride av Toby Keith|American Ride]]'' (2009) * ''[[Bullets in the Gun]]'' (2010) * ''[[Clancy's Tavern]]'' (2011) * ''[[Hope on the Rocks]]'' (2012) * ''[[Drinks After Work]]'' (2013) * ''[[35 MPH Town]]'' (2015) ===Samlealbum=== * ''[[Greatest Hits Volume One av Toby Keith|Greatest Hits Volume One]]'' (1998) * ''[[20th Century Masters av Toby Keith|20th Century Masters: The Millennium Collection]]'' (2003) * ''[[Greatest Hits 2 av Toby Keith|Greatest Hits 2]]'' (2004) * ''[[35 Biggest Hits]]'' (2008) * [[The Bus Songs]] (2017) ===Julealbum=== * ''[[Christmas to Christmas]]'' (1995) * ''[[A Classic Christmas av Toby Keith|A Classic Christmas]]'' (2007) ===Singlelåtar=== * «[[Should've Been a Cowboy]]» (1993, førsteplass på [[Hot Country Songs-lista]])<ref name="Country Songs">{{cite web|url=https://www.billboard.com/artist/toby-keith/chart-history/csi/|title=Toby Keith Chart History: Country Songs|work=Billboard|accessdate=July 17, 2021}}</ref> *«A Little Less Talk and a Lot More Action» (1993) * «[[Who's That Man]]» (førsteplass på Hot Country Songs) * «[[Me Too av Toby Keith|Me Too]]» (førsteplass på Hot Country Songs) * «[[songen How Do You Like Me Now?!|How Do You Like Me Now?!]]» (førsteplass på Hot Country Songs) * «[[You Shouldn't Kiss Me Like This]]» (førsteplass på Hot Country Songs) * «[[I'm Just Talkin' About Tonight]]» (førsteplass på Hot Country Songs) * «[[I Wanna Talk About Me]]» (førsteplass på Hot Country Songs) * «[[My List]]» * «[[Courtesy of the Red, White, & Blue (The Angry American)]]» (førsteplass på Hot Country Songs) * «[[Who's Your Daddy? av Toby Keith|Who's Your Daddy?]]» * «[[Beer for My Horses]]» {{small|(duett med [[Willie Nelson]])}} (førsteplass på Hot Country Songs) * «[[I Love This Bar]]» (førsteplass på Hot Country Songs) * «[[American Soldier av Toby Keith|American Soldier]]» * «[[Whiskey Girl]]» (førsteplass på Hot Country Songs) * «[[As Good as I Once Was]]» (førsteplass på Hot Country Songs) * «[[Love Me If You Can]]» (førsteplass på Hot Country Songs) * «[[She Never Cried in Front of Me]]» (førsteplass på Hot Country Songs) * «[[God Love Her]]» (førsteplass på Hot Country Songs) * «[[American Ride av Toby Keith|American Ride]]» (2009, førsteplass på Hot Country Songs-lista) * «[[Made in America av Toby Keith|Made in America]]» (2011, førsteplass på Hot Country Songs og [[Billboard|Country Airplay-lista]] i USA)<ref name="Country Airplay">{{cite web|url=https://www.billboard.com/artist/toby-keith/chart-history/csa/|title=Toby Keith Chart History: Country Airplay|work=Billboard|accessdate=July 17, 2021}}</ref> *«Oklahoma Breakdown» (2022)<ref>{{cite web | url=https://musicrow.com/2022/06/disclaimer-single-reviews-toby-keith-shows-off-his-mighty-vocals-on-oklahoma-breakdown/ | title=DISClaimer Single Reviews: Toby Keith Shows Off His Mighty Vocals On ‘Oklahoma Breakdown’ | publisher=MusicRow | date=June 16, 2022 | accessdate=June 20, 2022}}</ref> ==Filmar== *''[[Broken Bridges]]'' (2006) *''[[CMT Music Awards]]'' (2003-2012) ==Kjelder== {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Toby Keith|Toby Keith]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 8. november 2020.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' {{refslutt}} {{fotnoteliste}} ==Bakgrunnsstoff== * [http://www.tobykeith.com/ Offisiell nettstad] {{Commonscat|Toby Keith}} * {{Imdb namn|0445313}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:USA-amerikanske countrysongarar]] [[Kategori:USA-amerikanske låtskrivarar]] [[Kategori:USA-amerikanske plateprodusentar]] [[Kategori:Countrymusikarar frå Oklahoma]] [[Kategori:Folk frå Clinton i Oklahoma]] [[Kategori:Folk frå Moore i Oklahoma]] pcf7ao9shli0q6bt5hbjgu2akxg2tzh 0 384685 3399202 3384833 2022-08-18T01:56:12Z 89.8.70.112 /* Prisar */ wikitext text/x-wiki {{Infoboks musikkartist | namn = Waylon Jennings | bilete = Waylon Jennings RCA cropped.jpg | bilettekst = Jennings kring 1974. | verkeleg namn = Waylon Arnold Jennings | fødd = {{fdato|1937|6|15|mf=y}} | fødestad = [[Littlefield i Texas]] i USA | død = {{dødsdato og alder|mf=yes|2002|2|13|1937|6|15}} | dødsstad = [[Chandler i Arizona]] i USA | yrke = {{hlist|Songar|låtskrivar|musikar|DJ<ref>{{cite web|url=https://www.rollingstone.com/music/music-news/waylon-jennings-dead-at-sixty-four-201572/|title=Waylon Jennings Dead at Sixty-four|author=Dansby, Andrew|date=14. februar 2002|magazine=Rolling Stone|accessdate=16. november 2020}}</ref> }} | aktive år = 1949–2001<ref>{{cite web|url=http://communityvoices.post-gazette.com/arts-entertainment-living/get-rhythm/item/34744-cd-review-waylon-jennings-last-musical-testament|title=CD Review: Waylon Jennings' Last Musical Testament|author=Kienzle, Rich|date=29. oktober 2012|newspaper=Post-Gazette|accessdate=29. april 2020}}</ref> | bakgrunn = soloartist | instrument = {{flatlist| * vokal * gitar * bass * piano }} | sjanger = {{flatlist| * [[Country]] * [[outlaw country]] * [[blues]] * [[rockabilly]] {{small|(tidleg)}} * [[countryrock]] }} | selskap = {{flatlist| * [[RCA Victor]] * [[A&M Records]] * [[MCA Records|MCA]] * [[Epic Records|Epic]] }} | tilknytta artistar = {{flatlist| * [[Jessi Colter]] * [[Willie Nelson]] * [[The Highwaymen]] * [[Bobby Bare]] * [[Old Dogs]] * [[The Strangers frå USA|The Strangers]] * [[Buddy Holly]] * [[Johnny Cash]] * [[Hank Williams jr.]] }} | nettstad = waylonjennings.com/ | kjende instrument = [[Fender Telecaster]] [[Fil:Waylon Jennings Signature.png|150px|alt=A signature penned in black ink]]<br />Signaturen til Waylon Jennings }} '''Waylon Arnold Jennings''' ({{datoar}}) var ein USA-amerikansk songar, låtskrivar og musikar. Han er mest kjend som ein av pionerane innan [[outlaw country]]-rørsla. Jennings spelte gitar får han var åtte år gammal og spelte tolv år gammal på radiostasjonen [[KVOW]], og skipa det første bandet sitt, The Texas Longhorns, etter det. Jennings slutta på skulen då han var 16 år gammal for å bli musikar, og arbeidde som radio-DJ på ei rekkje radiokanalar i [[Coolidge i Arizona]] og [[Phoenix i Arizona|Phoenix]]. I 1958 arrangerte [[Buddy Holly]] den første innspelinga til Jennings og henta han inn til å spele bass for seg. Jennings sa frå seg setet sitt i flyet som styrtar i 1959 og tok livet av Holly, [[The Big Bopper|J. P. «The Big Bopper» Richardson]] og [[Ritchie Valens]]. Jennings skipa sitt eige [[rockabilly]]band etter dette, [[The Waylors]], som vart fast band på «JD's», ein nattklubb i Scottsdale i Arizona. Han spelte inn musikk for det sjølvstendige selskapet Trend Records og [[A&M Records]], men fekk ikkje suksess før han flytta til [[RCA Victor]]. Han fekk Neil Reshen som manager, som forhandla ein langt betre kontrakt for han. Etter å ha kjempa om kunstnarisk kontroll hos RCA Victor kom vendepunktet i karrieren hans då han gav ut dei kritikarroste albuma ''[[Lonesome, On'ry and Mean]]'' and ''[[Honky Tonk Heroes]]'', etterfølgd av hitalbuma ''[[Dreaming My Dreams av Waylon Jennings|Dreaming My Dreams]]'' og ''[[Are You Ready for the Country]]''. I 1970-åra var Jennings ein viktig person i det som vart rekna som [[outlaw country]] og i lag med [[Willie Nelson]], [[Tompall Glaser]] og [[Jessi Colter]] spelte dei inn det første albumet innan countrymusikken som selde til platinaplate i USA, ''[[Wanted! The Outlaws]]''. Dette vart følgd opp av ''[[Ol' Waylon]]'' og hitten «[[Luckenbach, Texas (Back to the Basics of Love)|Luckenbach, Texas]]». Jennings var med på albumet ''[[White Mansions]]'' i 1978, som vart framført av ymse artistar som dokumenterte livet til folk i sørstatane under borgarkrigen. Jennings var òg med i filmar og fjernsynsseriar, mellom anna [[Sesame Street]] og ein periode som balladesongar for ''[[The Dukes of Hazzard]]'', og han skreiv og song [[Theme from The Dukes of Hazzard (Good Ol' Boys)|kjenningsmelodien til showet]] og hadde forteljarstemme. Tidleg i 1980-åra sleit Jennigs med eit [[kokain]]problem, som han klarte å kvitte seg med i 1984. Seinare vart han med i country-[[supergruppe|supergruppa]] [[The Highwaymen]] med [[Willie Nelson]], [[Kris Kristofferson]] og [[Johnny Cash]], som gav ut tre album mellom 1985 og 1995. I denne perioden gav Jennings ut òg det suksessrike albumet ''[[Will the Wolf Survive]]''. Han turnerte mindre etter 1997 for å bruke meir tid på familien. Mellom 1999 og 2001 spelte han òg mindre på grunn av helseproblem. I 2001 vart han innlemma i [[Country Music Hall of Fame]]. Han døydde 13. februar 2002 etter komplikasjonar av [[diabetes]]. I 2007 fekk han posthumt prisen Cliffie Stone Pioneer Award av [[Academy of Country Music]]. ==Utgjevingar== ===Singlar=== (utval) *«Rose in Paradise» (1987, førsteplass på Hot Country Songs-lista)<ref name="Country Songs">{{cite web|url=https://www.billboard.com/artist/waylon-jennings/chart-history/csi/|title=Waylon Jennings - Hot Country Songs|work=[[Billboard (magazine)|Billboard]]|access-date=October 6, 2019}}</ref> == Prisar == {| class="wikitable" |- ! År !! Pris !! Organisasjon |- | 1970 || Beste countrysong av duo eller gruppe <small>med The Kimberlys</small> for «[[songen MacArthur Park|MacArthur Park]]» || [[The Recording Academy]] |- | 1975 || Årets mannlege vokalist || [[Country Music Association]]<ref name="CMA">{{Cite web |url=https://cmaawards.com/past-winners-and-nominees/ |title=Past Winners And Nominees |website=CMA Awards |language=en-US |access-date=16. november 2020 }} (not possible to link directly to search results)</ref> |- | 1976 || Årets album <small>med [[Jessi Colter]], [[Willie Nelson]] og [[Tompall Glaser]]</small> for «[[Wanted! The Outlaws]]» || Country Music Association<ref name="CMA"/> |- | 1976 || Årets vokalduo <small>med Willie Nelson</small> || Country Music Association<ref name="CMA"/> |- | 1976 || Årets singel <small>med Willie Nelson</small> for «Good-Hearted Woman» || Country Music Association<ref name="CMA"/> |- | 1979 || Beste countrysong av duo eller gruppe <small>med Willie Nelson</small> for «Mamas, Don't Let Your Babies Grow Up to Be Cowboys» || The Recording Academy<ref>{{Cite web |url=https://www.grammy.com/grammys/awards/21st-annual-grammy-awards |title=21st Annual GRAMMY Awards |date=2017-11-28 |website=GRAMMY.com |language=en |access-date=16. november 2020 }}</ref> |- | 1985 || Årets singel <small>med andre medlemmar av [[The Highwaymen]]</small> for «[[Highwayman av The Highwaymen|Highwayman]]» || [[Academy of Country Music]]<ref>{{Cite web |url=http://www.acmcountry.com/winners |title=Winners |website=Academy of Country Music |language=en |access-date=16. november 2020 }} (not possible to link directly to search results)</ref> |- | 1999 || Innlemma i [[Texas Country Music Hall of Fame]] || Texas Country Music Hall of Fame<ref name="Jasinski">{{harvnb|Jasinski|2012|p=831}}</ref> |- | 2001 || Innlemma i [[Country Music Hall of Fame]] || Country Music Association<ref name="CMA"/> |- | 2006 || Innlemma i RockWalk || [[Guitar Center]] |- | 2007 || [[Academy of Country Music|Cliffie Stone Pioneer Award]] || Academy of Country Music |- | 2007 || Æresprisen || Nashville Songwriters' Festival<ref name="Jasinski"/> |- | 2017 || Rangert på 7. plassen over dei 100 største countryartistane gjennom tidene || ''[[Rolling Stone]]''<ref>{{Cite web |url=https://www.rollingstone.com/music/music-country-lists/100-greatest-country-artists-of-all-time-195775/ |title=100 Greatest Country Artists of All Time |last=Browne |first=David |date=2017-06-15 |website=Rolling Stone |language=en-US |access-date=16. november 2020 |display-authors=et al}}</ref> |} ==Kjelder== {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Waylon Jennings|Waylon Jennings]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 16. november 2020.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' {{refslutt}} {{fotnoteliste}} == Bakgrunnsstoff == {{commonscat|Waylon Jennings}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:USA-amerikanske countrygitaristar]] [[Kategori:USA-amerikanske bassistar]] [[Kategori:USA-amerikanske countryartistar]] [[Kategori:USA-amerikanske songarar]] [[Kategori:USA-amerikanske låtskrivarar]] [[Kategori:USA-amerikanske skodespelarar]] [[Kategori:Country Music Hall of Fame]] [[Kategori:Døde av diabetes]] [[Kategori:Grammy-vinnarar]] [[Kategori:USA-amerikanske rockabillygitaristar]] [[Kategori:USA-amerikanske rockebassistar]] [[Kategori:USA-amerikanske rockegitaristar]] [[Kategori:USA-amerikanske countrybassistar]] [[Kategori:Countrymusikarar frå Texas]] [[Kategori:The Highwaymen-medlemmar]] [[Kategori:The Dukes of Hazzard]] [[Kategori:Folk frå Coolidge i Arizona]] [[Kategori:Folk frå Littlefield i Texas]] [[Kategori:USA-amerikanske mandolinistar]] [[Kategori:USA-amerikanske countrypianistar]] [[Kategori:USA-amerikanske pianistar]] [[Kategori:USA-amerikanske radiopratarar]] jylot0f92qtwm3udd36ajs7q0mb2q8z 3399203 3399202 2022-08-18T02:00:53Z 89.8.70.112 /* Singlar */ wikitext text/x-wiki {{Infoboks musikkartist | namn = Waylon Jennings | bilete = Waylon Jennings RCA cropped.jpg | bilettekst = Jennings kring 1974. | verkeleg namn = Waylon Arnold Jennings | fødd = {{fdato|1937|6|15|mf=y}} | fødestad = [[Littlefield i Texas]] i USA | død = {{dødsdato og alder|mf=yes|2002|2|13|1937|6|15}} | dødsstad = [[Chandler i Arizona]] i USA | yrke = {{hlist|Songar|låtskrivar|musikar|DJ<ref>{{cite web|url=https://www.rollingstone.com/music/music-news/waylon-jennings-dead-at-sixty-four-201572/|title=Waylon Jennings Dead at Sixty-four|author=Dansby, Andrew|date=14. februar 2002|magazine=Rolling Stone|accessdate=16. november 2020}}</ref> }} | aktive år = 1949–2001<ref>{{cite web|url=http://communityvoices.post-gazette.com/arts-entertainment-living/get-rhythm/item/34744-cd-review-waylon-jennings-last-musical-testament|title=CD Review: Waylon Jennings' Last Musical Testament|author=Kienzle, Rich|date=29. oktober 2012|newspaper=Post-Gazette|accessdate=29. april 2020}}</ref> | bakgrunn = soloartist | instrument = {{flatlist| * vokal * gitar * bass * piano }} | sjanger = {{flatlist| * [[Country]] * [[outlaw country]] * [[blues]] * [[rockabilly]] {{small|(tidleg)}} * [[countryrock]] }} | selskap = {{flatlist| * [[RCA Victor]] * [[A&M Records]] * [[MCA Records|MCA]] * [[Epic Records|Epic]] }} | tilknytta artistar = {{flatlist| * [[Jessi Colter]] * [[Willie Nelson]] * [[The Highwaymen]] * [[Bobby Bare]] * [[Old Dogs]] * [[The Strangers frå USA|The Strangers]] * [[Buddy Holly]] * [[Johnny Cash]] * [[Hank Williams jr.]] }} | nettstad = waylonjennings.com/ | kjende instrument = [[Fender Telecaster]] [[Fil:Waylon Jennings Signature.png|150px|alt=A signature penned in black ink]]<br />Signaturen til Waylon Jennings }} '''Waylon Arnold Jennings''' ({{datoar}}) var ein USA-amerikansk songar, låtskrivar og musikar. Han er mest kjend som ein av pionerane innan [[outlaw country]]-rørsla. Jennings spelte gitar får han var åtte år gammal og spelte tolv år gammal på radiostasjonen [[KVOW]], og skipa det første bandet sitt, The Texas Longhorns, etter det. Jennings slutta på skulen då han var 16 år gammal for å bli musikar, og arbeidde som radio-DJ på ei rekkje radiokanalar i [[Coolidge i Arizona]] og [[Phoenix i Arizona|Phoenix]]. I 1958 arrangerte [[Buddy Holly]] den første innspelinga til Jennings og henta han inn til å spele bass for seg. Jennings sa frå seg setet sitt i flyet som styrtar i 1959 og tok livet av Holly, [[The Big Bopper|J. P. «The Big Bopper» Richardson]] og [[Ritchie Valens]]. Jennings skipa sitt eige [[rockabilly]]band etter dette, [[The Waylors]], som vart fast band på «JD's», ein nattklubb i Scottsdale i Arizona. Han spelte inn musikk for det sjølvstendige selskapet Trend Records og [[A&M Records]], men fekk ikkje suksess før han flytta til [[RCA Victor]]. Han fekk Neil Reshen som manager, som forhandla ein langt betre kontrakt for han. Etter å ha kjempa om kunstnarisk kontroll hos RCA Victor kom vendepunktet i karrieren hans då han gav ut dei kritikarroste albuma ''[[Lonesome, On'ry and Mean]]'' and ''[[Honky Tonk Heroes]]'', etterfølgd av hitalbuma ''[[Dreaming My Dreams av Waylon Jennings|Dreaming My Dreams]]'' og ''[[Are You Ready for the Country]]''. I 1970-åra var Jennings ein viktig person i det som vart rekna som [[outlaw country]] og i lag med [[Willie Nelson]], [[Tompall Glaser]] og [[Jessi Colter]] spelte dei inn det første albumet innan countrymusikken som selde til platinaplate i USA, ''[[Wanted! The Outlaws]]''. Dette vart følgd opp av ''[[Ol' Waylon]]'' og hitten «[[Luckenbach, Texas (Back to the Basics of Love)|Luckenbach, Texas]]». Jennings var med på albumet ''[[White Mansions]]'' i 1978, som vart framført av ymse artistar som dokumenterte livet til folk i sørstatane under borgarkrigen. Jennings var òg med i filmar og fjernsynsseriar, mellom anna [[Sesame Street]] og ein periode som balladesongar for ''[[The Dukes of Hazzard]]'', og han skreiv og song [[Theme from The Dukes of Hazzard (Good Ol' Boys)|kjenningsmelodien til showet]] og hadde forteljarstemme. Tidleg i 1980-åra sleit Jennigs med eit [[kokain]]problem, som han klarte å kvitte seg med i 1984. Seinare vart han med i country-[[supergruppe|supergruppa]] [[The Highwaymen]] med [[Willie Nelson]], [[Kris Kristofferson]] og [[Johnny Cash]], som gav ut tre album mellom 1985 og 1995. I denne perioden gav Jennings ut òg det suksessrike albumet ''[[Will the Wolf Survive]]''. Han turnerte mindre etter 1997 for å bruke meir tid på familien. Mellom 1999 og 2001 spelte han òg mindre på grunn av helseproblem. I 2001 vart han innlemma i [[Country Music Hall of Fame]]. Han døydde 13. februar 2002 etter komplikasjonar av [[diabetes]]. I 2007 fekk han posthumt prisen Cliffie Stone Pioneer Award av [[Academy of Country Music]]. ==Utgjevingar== ===Singlar=== (utval) *«Theme from The Dukes of Hazzard (Good Ol' Boys) (1980, førsteplass på Hot Country Songs-lista)<ref name="Country Songs"> *«Rose in Paradise» (1987, førsteplass på Hot Country Songs-lista)<ref name="Country Songs">{{cite web|url=https://www.billboard.com/artist/waylon-jennings/chart-history/csi/|title=Waylon Jennings - Hot Country Songs|work=[[Billboard (magazine)|Billboard]]|access-date=October 6, 2019}}</ref> == Prisar == {| class="wikitable" |- ! År !! Pris !! Organisasjon |- | 1970 || Beste countrysong av duo eller gruppe <small>med The Kimberlys</small> for «[[songen MacArthur Park|MacArthur Park]]» || [[The Recording Academy]] |- | 1975 || Årets mannlege vokalist || [[Country Music Association]]<ref name="CMA">{{Cite web |url=https://cmaawards.com/past-winners-and-nominees/ |title=Past Winners And Nominees |website=CMA Awards |language=en-US |access-date=16. november 2020 }} (not possible to link directly to search results)</ref> |- | 1976 || Årets album <small>med [[Jessi Colter]], [[Willie Nelson]] og [[Tompall Glaser]]</small> for «[[Wanted! The Outlaws]]» || Country Music Association<ref name="CMA"/> |- | 1976 || Årets vokalduo <small>med Willie Nelson</small> || Country Music Association<ref name="CMA"/> |- | 1976 || Årets singel <small>med Willie Nelson</small> for «Good-Hearted Woman» || Country Music Association<ref name="CMA"/> |- | 1979 || Beste countrysong av duo eller gruppe <small>med Willie Nelson</small> for «Mamas, Don't Let Your Babies Grow Up to Be Cowboys» || The Recording Academy<ref>{{Cite web |url=https://www.grammy.com/grammys/awards/21st-annual-grammy-awards |title=21st Annual GRAMMY Awards |date=2017-11-28 |website=GRAMMY.com |language=en |access-date=16. november 2020 }}</ref> |- | 1985 || Årets singel <small>med andre medlemmar av [[The Highwaymen]]</small> for «[[Highwayman av The Highwaymen|Highwayman]]» || [[Academy of Country Music]]<ref>{{Cite web |url=http://www.acmcountry.com/winners |title=Winners |website=Academy of Country Music |language=en |access-date=16. november 2020 }} (not possible to link directly to search results)</ref> |- | 1999 || Innlemma i [[Texas Country Music Hall of Fame]] || Texas Country Music Hall of Fame<ref name="Jasinski">{{harvnb|Jasinski|2012|p=831}}</ref> |- | 2001 || Innlemma i [[Country Music Hall of Fame]] || Country Music Association<ref name="CMA"/> |- | 2006 || Innlemma i RockWalk || [[Guitar Center]] |- | 2007 || [[Academy of Country Music|Cliffie Stone Pioneer Award]] || Academy of Country Music |- | 2007 || Æresprisen || Nashville Songwriters' Festival<ref name="Jasinski"/> |- | 2017 || Rangert på 7. plassen over dei 100 største countryartistane gjennom tidene || ''[[Rolling Stone]]''<ref>{{Cite web |url=https://www.rollingstone.com/music/music-country-lists/100-greatest-country-artists-of-all-time-195775/ |title=100 Greatest Country Artists of All Time |last=Browne |first=David |date=2017-06-15 |website=Rolling Stone |language=en-US |access-date=16. november 2020 |display-authors=et al}}</ref> |} ==Kjelder== {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Waylon Jennings|Waylon Jennings]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 16. november 2020.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' {{refslutt}} {{fotnoteliste}} == Bakgrunnsstoff == {{commonscat|Waylon Jennings}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:USA-amerikanske countrygitaristar]] [[Kategori:USA-amerikanske bassistar]] [[Kategori:USA-amerikanske countryartistar]] [[Kategori:USA-amerikanske songarar]] [[Kategori:USA-amerikanske låtskrivarar]] [[Kategori:USA-amerikanske skodespelarar]] [[Kategori:Country Music Hall of Fame]] [[Kategori:Døde av diabetes]] [[Kategori:Grammy-vinnarar]] [[Kategori:USA-amerikanske rockabillygitaristar]] [[Kategori:USA-amerikanske rockebassistar]] [[Kategori:USA-amerikanske rockegitaristar]] [[Kategori:USA-amerikanske countrybassistar]] [[Kategori:Countrymusikarar frå Texas]] [[Kategori:The Highwaymen-medlemmar]] [[Kategori:The Dukes of Hazzard]] [[Kategori:Folk frå Coolidge i Arizona]] [[Kategori:Folk frå Littlefield i Texas]] [[Kategori:USA-amerikanske mandolinistar]] [[Kategori:USA-amerikanske countrypianistar]] [[Kategori:USA-amerikanske pianistar]] [[Kategori:USA-amerikanske radiopratarar]] 26djrfiyoor9sequ64cz1wgx02icrre 3399204 3399203 2022-08-18T02:04:12Z 89.8.70.112 /* Singlar */ wikitext text/x-wiki {{Infoboks musikkartist | namn = Waylon Jennings | bilete = Waylon Jennings RCA cropped.jpg | bilettekst = Jennings kring 1974. | verkeleg namn = Waylon Arnold Jennings | fødd = {{fdato|1937|6|15|mf=y}} | fødestad = [[Littlefield i Texas]] i USA | død = {{dødsdato og alder|mf=yes|2002|2|13|1937|6|15}} | dødsstad = [[Chandler i Arizona]] i USA | yrke = {{hlist|Songar|låtskrivar|musikar|DJ<ref>{{cite web|url=https://www.rollingstone.com/music/music-news/waylon-jennings-dead-at-sixty-four-201572/|title=Waylon Jennings Dead at Sixty-four|author=Dansby, Andrew|date=14. februar 2002|magazine=Rolling Stone|accessdate=16. november 2020}}</ref> }} | aktive år = 1949–2001<ref>{{cite web|url=http://communityvoices.post-gazette.com/arts-entertainment-living/get-rhythm/item/34744-cd-review-waylon-jennings-last-musical-testament|title=CD Review: Waylon Jennings' Last Musical Testament|author=Kienzle, Rich|date=29. oktober 2012|newspaper=Post-Gazette|accessdate=29. april 2020}}</ref> | bakgrunn = soloartist | instrument = {{flatlist| * vokal * gitar * bass * piano }} | sjanger = {{flatlist| * [[Country]] * [[outlaw country]] * [[blues]] * [[rockabilly]] {{small|(tidleg)}} * [[countryrock]] }} | selskap = {{flatlist| * [[RCA Victor]] * [[A&M Records]] * [[MCA Records|MCA]] * [[Epic Records|Epic]] }} | tilknytta artistar = {{flatlist| * [[Jessi Colter]] * [[Willie Nelson]] * [[The Highwaymen]] * [[Bobby Bare]] * [[Old Dogs]] * [[The Strangers frå USA|The Strangers]] * [[Buddy Holly]] * [[Johnny Cash]] * [[Hank Williams jr.]] }} | nettstad = waylonjennings.com/ | kjende instrument = [[Fender Telecaster]] [[Fil:Waylon Jennings Signature.png|150px|alt=A signature penned in black ink]]<br />Signaturen til Waylon Jennings }} '''Waylon Arnold Jennings''' ({{datoar}}) var ein USA-amerikansk songar, låtskrivar og musikar. Han er mest kjend som ein av pionerane innan [[outlaw country]]-rørsla. Jennings spelte gitar får han var åtte år gammal og spelte tolv år gammal på radiostasjonen [[KVOW]], og skipa det første bandet sitt, The Texas Longhorns, etter det. Jennings slutta på skulen då han var 16 år gammal for å bli musikar, og arbeidde som radio-DJ på ei rekkje radiokanalar i [[Coolidge i Arizona]] og [[Phoenix i Arizona|Phoenix]]. I 1958 arrangerte [[Buddy Holly]] den første innspelinga til Jennings og henta han inn til å spele bass for seg. Jennings sa frå seg setet sitt i flyet som styrtar i 1959 og tok livet av Holly, [[The Big Bopper|J. P. «The Big Bopper» Richardson]] og [[Ritchie Valens]]. Jennings skipa sitt eige [[rockabilly]]band etter dette, [[The Waylors]], som vart fast band på «JD's», ein nattklubb i Scottsdale i Arizona. Han spelte inn musikk for det sjølvstendige selskapet Trend Records og [[A&M Records]], men fekk ikkje suksess før han flytta til [[RCA Victor]]. Han fekk Neil Reshen som manager, som forhandla ein langt betre kontrakt for han. Etter å ha kjempa om kunstnarisk kontroll hos RCA Victor kom vendepunktet i karrieren hans då han gav ut dei kritikarroste albuma ''[[Lonesome, On'ry and Mean]]'' and ''[[Honky Tonk Heroes]]'', etterfølgd av hitalbuma ''[[Dreaming My Dreams av Waylon Jennings|Dreaming My Dreams]]'' og ''[[Are You Ready for the Country]]''. I 1970-åra var Jennings ein viktig person i det som vart rekna som [[outlaw country]] og i lag med [[Willie Nelson]], [[Tompall Glaser]] og [[Jessi Colter]] spelte dei inn det første albumet innan countrymusikken som selde til platinaplate i USA, ''[[Wanted! The Outlaws]]''. Dette vart følgd opp av ''[[Ol' Waylon]]'' og hitten «[[Luckenbach, Texas (Back to the Basics of Love)|Luckenbach, Texas]]». Jennings var med på albumet ''[[White Mansions]]'' i 1978, som vart framført av ymse artistar som dokumenterte livet til folk i sørstatane under borgarkrigen. Jennings var òg med i filmar og fjernsynsseriar, mellom anna [[Sesame Street]] og ein periode som balladesongar for ''[[The Dukes of Hazzard]]'', og han skreiv og song [[Theme from The Dukes of Hazzard (Good Ol' Boys)|kjenningsmelodien til showet]] og hadde forteljarstemme. Tidleg i 1980-åra sleit Jennigs med eit [[kokain]]problem, som han klarte å kvitte seg med i 1984. Seinare vart han med i country-[[supergruppe|supergruppa]] [[The Highwaymen]] med [[Willie Nelson]], [[Kris Kristofferson]] og [[Johnny Cash]], som gav ut tre album mellom 1985 og 1995. I denne perioden gav Jennings ut òg det suksessrike albumet ''[[Will the Wolf Survive]]''. Han turnerte mindre etter 1997 for å bruke meir tid på familien. Mellom 1999 og 2001 spelte han òg mindre på grunn av helseproblem. I 2001 vart han innlemma i [[Country Music Hall of Fame]]. Han døydde 13. februar 2002 etter komplikasjonar av [[diabetes]]. I 2007 fekk han posthumt prisen Cliffie Stone Pioneer Award av [[Academy of Country Music]]. ==Utgjevingar== ===Singlar=== (utval) *«Mammas Don't Let Your Babies Grow Up to Be Cowboys», m. [[Willie Nelson]] (1978, førsteplass på [[Hot Country Songs-lista]]) *«Theme from The Dukes of Hazzard (Good Ol' Boys) (1980, førsteplass på Hot Country Songs-lista) *«Rose in Paradise» (1987, førsteplass på Hot Country Songs-lista)<ref name="Country Songs">{{cite web|url=https://www.billboard.com/artist/waylon-jennings/chart-history/csi/|title=Waylon Jennings - Hot Country Songs|work=[[Billboard (magazine)|Billboard]]|access-date=October 6, 2019}}</ref> == Prisar == {| class="wikitable" |- ! År !! Pris !! Organisasjon |- | 1970 || Beste countrysong av duo eller gruppe <small>med The Kimberlys</small> for «[[songen MacArthur Park|MacArthur Park]]» || [[The Recording Academy]] |- | 1975 || Årets mannlege vokalist || [[Country Music Association]]<ref name="CMA">{{Cite web |url=https://cmaawards.com/past-winners-and-nominees/ |title=Past Winners And Nominees |website=CMA Awards |language=en-US |access-date=16. november 2020 }} (not possible to link directly to search results)</ref> |- | 1976 || Årets album <small>med [[Jessi Colter]], [[Willie Nelson]] og [[Tompall Glaser]]</small> for «[[Wanted! The Outlaws]]» || Country Music Association<ref name="CMA"/> |- | 1976 || Årets vokalduo <small>med Willie Nelson</small> || Country Music Association<ref name="CMA"/> |- | 1976 || Årets singel <small>med Willie Nelson</small> for «Good-Hearted Woman» || Country Music Association<ref name="CMA"/> |- | 1979 || Beste countrysong av duo eller gruppe <small>med Willie Nelson</small> for «Mamas, Don't Let Your Babies Grow Up to Be Cowboys» || The Recording Academy<ref>{{Cite web |url=https://www.grammy.com/grammys/awards/21st-annual-grammy-awards |title=21st Annual GRAMMY Awards |date=2017-11-28 |website=GRAMMY.com |language=en |access-date=16. november 2020 }}</ref> |- | 1985 || Årets singel <small>med andre medlemmar av [[The Highwaymen]]</small> for «[[Highwayman av The Highwaymen|Highwayman]]» || [[Academy of Country Music]]<ref>{{Cite web |url=http://www.acmcountry.com/winners |title=Winners |website=Academy of Country Music |language=en |access-date=16. november 2020 }} (not possible to link directly to search results)</ref> |- | 1999 || Innlemma i [[Texas Country Music Hall of Fame]] || Texas Country Music Hall of Fame<ref name="Jasinski">{{harvnb|Jasinski|2012|p=831}}</ref> |- | 2001 || Innlemma i [[Country Music Hall of Fame]] || Country Music Association<ref name="CMA"/> |- | 2006 || Innlemma i RockWalk || [[Guitar Center]] |- | 2007 || [[Academy of Country Music|Cliffie Stone Pioneer Award]] || Academy of Country Music |- | 2007 || Æresprisen || Nashville Songwriters' Festival<ref name="Jasinski"/> |- | 2017 || Rangert på 7. plassen over dei 100 største countryartistane gjennom tidene || ''[[Rolling Stone]]''<ref>{{Cite web |url=https://www.rollingstone.com/music/music-country-lists/100-greatest-country-artists-of-all-time-195775/ |title=100 Greatest Country Artists of All Time |last=Browne |first=David |date=2017-06-15 |website=Rolling Stone |language=en-US |access-date=16. november 2020 |display-authors=et al}}</ref> |} ==Kjelder== {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:en:Waylon Jennings|Waylon Jennings]]» frå {{Wikipedia-utgåve|en}}, den 16. november 2020.'' **''{{Wikipedia-utgåve|en}} oppgav desse kjeldene:'' {{refslutt}} {{fotnoteliste}} == Bakgrunnsstoff == {{commonscat|Waylon Jennings}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:USA-amerikanske countrygitaristar]] [[Kategori:USA-amerikanske bassistar]] [[Kategori:USA-amerikanske countryartistar]] [[Kategori:USA-amerikanske songarar]] [[Kategori:USA-amerikanske låtskrivarar]] [[Kategori:USA-amerikanske skodespelarar]] [[Kategori:Country Music Hall of Fame]] [[Kategori:Døde av diabetes]] [[Kategori:Grammy-vinnarar]] [[Kategori:USA-amerikanske rockabillygitaristar]] [[Kategori:USA-amerikanske rockebassistar]] [[Kategori:USA-amerikanske rockegitaristar]] [[Kategori:USA-amerikanske countrybassistar]] [[Kategori:Countrymusikarar frå Texas]] [[Kategori:The Highwaymen-medlemmar]] [[Kategori:The Dukes of Hazzard]] [[Kategori:Folk frå Coolidge i Arizona]] [[Kategori:Folk frå Littlefield i Texas]] [[Kategori:USA-amerikanske mandolinistar]] [[Kategori:USA-amerikanske countrypianistar]] [[Kategori:USA-amerikanske pianistar]] [[Kategori:USA-amerikanske radiopratarar]] 0z31dd3bw0zvhljjrq17g1u6ca3kgyf 0 387171 3399227 3399088 2022-08-18T09:39:58Z 89.8.70.112 /* Singlelåtar */ wikitext text/x-wiki {{Infoboks musikar}} '''Hank Williams''' ({{datoar}}) var ein amerikansk [[country]]musikar og [[låtskrivar]].<ref>Sputnik music: [http://www.sputnikmusic.com/bands/Hank-Williams/9523/ Hank Williams]</ref> Mellom dei mest kjende songane hans er «Hey, Good Lookin'», «Jambalaya (On the Bayou)» og «You Win Again». Han har fått ei stjerne på [[Hollywood Walk of Fame]]. == Barndom == Williams vart fødd i Georgiana [[Butler County i Alabama|Butler County]] i [[Alabama]] i 1923.<ref>{{cite web |title=Hank's Bio |url=https://thehankwilliamsmuseum.net/bio |website=The Hank Williams Museum |access-date=September 25, 2019 |quote=Hank Williams was born on September 17, 1923, in the rural community of Mount Olive, AL. His birth certificate says "near Garland", Butler County. This is located 50 miles south of Montgomery.}}</ref> Foreldra var Elonzo Williams og Jessie Lillybelle. Han hadde ein udiagnostisert fødselssjukdom spina bifida occulta som gav smerter heile livet. Denne sjukdommen vart ein faktor i alkohol- og [[narkotika]]misbruket hans.{{sfn|Koon, George William|1983|p=10}} Williams lærte seg å spele gitar av bluessongaren [[Rufus Payne]]. Han stod på scena allereie som tenåring og starat eit band som kalte seg for «Drifting Cowboys». Han forlet skulen utan å fullføre. I 1941 begynte Williams å jobbe for et lokalt radioselskap som het WSFA. Williams var kalla opp etter [[Hiram I]], men på fødselsattesten var namnet stava feil. Førenamnet var endra til «Hiriam».{{sfn|Flippo, Chet|1985|p=12}} == Ekteskap og kommersiell suksess == I 1943 møtte Williams [[Audrey Sheppard]], som han gifta seg med etter nokre få år. Audrey vart også manager for han då karrieren tok av og han vart ein lokal kjendis. I 1946 spelte Williams inn to singleplater for Sterling Records, «Never Again» og «Honky Tonkin'», som gav stor suksess.{{sfn|Young|Young|2010|p=234}} Det tok ikke lang tid før Williams signerte med [[MGM Records]] og gav ut «Move It On Over», som kom på 4.-plass på countrysonglista til [[Billboard]].{{tr}} Williams vart med i Louisiana Hayride, som hadde sendingar i [[Shreveport]] i [[Louisiana]]. Etter fleire moderate hittar ga Williams ut sin eigen versjon av Rex Griffins «Lovesick Blues» i 1949 og same år sang Williams denne songen på [[Grand Ole Opry]]. Han hadde med seg Bob Mcnett på gitar, Hillous Butrum på bassgitar, Jerry Rivers på fele og Don Helms på steelgitar. Han starta også på «Drifting Cowboys» i 1949. Dette året fekk ekteparet Williams ein son som dei døypte [[Hank Williams jr.|Randall Hank Williams]]. I 1949 gav han også ut sju hits etter «Lovesick Blues», mellom andre «Wedding Bells», «Mind Your Own Business», «You're Gonna Change» og «My Bucket's Got a Hole in It». I 1950 byrja Williams å spele inn songar som ''[[Luke the Drifter]]'', eit namn som vart gitt til Williams for å bruke i meir religiøse og moralistiske songar.{{sfn|Ching, Barbara|p=[https://archive.org/details/wrongswhatidobes00chin/page/55 <!-- quote=Luke the drifter. --> p. 55]|2003}} Av frykt for at [[DJ]]-ar og dei som valde ut singelplater til [[jukebox]]ar ikkje skulle akseptere denne nye stilen frå Williams, og at det skulle skade Williams-namnet, vart namnet etter kvart kutta ut.{{tr}} Williams gav ut fleire songar som «My Son Calls Another Man Daddy», «They’ll Never Take Her Love from Me», «Why should We Try Anymore?», «Nobody’s Lonesome for Me», «Long Gone Lonesome Blues», «Why Don’t You Love Me?», «Moanin' the Blues» og «I Just Don’t Like This Kind of Livin'». I 1951 utkom «Dear John», som vart ein hit, men på B-sida. «[[Cold, Cold Heart]]» kom ut i 1951 og var den første av mange songar utafor countrygenren frå Williams. == Gospelsongar == Williams var òg ein stor bidragsytar til amerikansk [[gospelmusikk]], både ved songar han skreiv sjølv og songar han spelte inn. Mest kjend er kanskje «[[I Saw the Light av Hank Williams|I saw the Light]]», som vart sleppt på plate i 1948. Denne har seinare vorte spelt inn av ei rad artistar, m.a. [[Johnny Cash]] og [[Willie Nelson]]. Songaren [[Sondre Bratland]] har og sunge songen, som heiter «No ser eg ljos» i norsk versjon. Andre kjende gospelsongar frå Hank Williams er «[[Calling You]]», «[[Jesus Remembered Me]]», «[[When God comes and Gathers His Jewels]]» og «[[How can you refuse Him now]]». == Død == Williams førte eit turbulent liv med alkohol og [[narkotika]]. Han hadde problem med ryggen store deler av livet, og dette kan ha vore ein av årsakene til at han byrja med alkohol og smertestillande medikament. Nyttårshelga 1952–3 vart Williams hyrt inn på to spelejobbar, ein i Charleston i Vest-Virginia, og den andre i Canton i Ohio. Vêret var så dårleg at han ikkje kunne reise med fly. Han leigde ein Cadillac og fekk 17–åringen Charles Carr til å vere sjåfør. På vegen stoppa dei på eit motell i Knoxville der Williams vart dårleg og fekk to dosar morfin. Ein dryg time før midnatt sette Charles Carr kursen mot Canton. På ein trafikkontroll bemerka konstabelen at han meinte personen i baksetet såg død ut, men Carr sa det kom av smertestillande medisinar. Seinare fann Carr ut at Williams var død. Dødsårsaka var eit hjarteinfarkt etter overdose med alkohol og narkotika.{{tr}} Nokre månader før hadde han skilt seg frå Audrey og gifta seg med [[Billy Jean Jones]], og like etter at han døde vart Hank si dotter [[Jett Williams]] fødd. ==Utgjevingar== ===Singlar=== (utval) * 1947 «Never Again (Will I Knock on Your Door)» * 1947 «Wealth Won't Save Your Soul» * 1947 «My Love for You (Has Turned to Hate)» * 1947 «Pan American» * 1947 «Move It On Over» * 1947 «On the Banks of the Old Pontchartrain» * 1948 «My Sweet Love Ain't Around» * 1948 «Honky Tonkin'» * 1948 «I'm a Long Gone Daddy» * 1948 «[[I Saw the Light av Hank Williams|I Saw the Light]]» * 1948 «A Mansion on the Hill» * 1949 «[[Lovesick Blues]]» #1 * 1949 «Never Again (Will I Knock on Your Door)» (b-sida til [[singleplate|singelen]] «Lovesick Blues»), 6.-plass på [[Billboard]] si countrysongliste) * 1949 «Wedding Bells» #5 * 1949 «Mind Your Own Business» #5 * 1949 «[[You're Gonna Change (Or I'm Gonna Leave)]]» #4 «Lost Highway» * 1949 «[[I'm So Lonesome I Could Cry]]» #1 * 1949 «My Bucket's Got a Hole In It» #2 * 1950 «I Just Don't Like This Kind of Living» #5 * 1950 «Long Gone Lonesome Blues» #1 * 1950 «My Son Calls Another Man Daddy» (b-sida til singelen «My Son Calls Another Man Daddy») #9 * 1950 «Why Don't You Love Me?» #1 * 1950 «Why Should We Try Anymore?» #9 * 1950 «They'll Never Take Her Love from Me» #4 * 1950 «[[Moanin' the Blues]]» #1 * 1950 «Nobody's Lonesome for Me» #9 * 1951 «[[Cold, Cold Heart]]» #1 * 1951 «Dear John» #6 * 1951 «[[I Can't Help It (If I'm Still in Love with You)]]» #2 * 1951 «Howlin' at the Moon» #3 * 1951 «[[Hey Good Lookin']]» #1 * 1951 «(I Heard That) Lonesome Whistle» #9 * 1951 «Crazy Heart» #2 * 1951 «Baby, We're Really in Love» #4 * 1952 «Honky Tonk Blues» #2 * 1952 «[[Half as Much]]» #2 * 1952 «[[Jambalaya (On the Bayou)]]» #1 * 1952 «Settin' the Woods on Fire» #3 * 1952 «[[You Win Again av Hank Williams|You Win Again]]» #7 * 1952 «I'll Never Get Out of This World Alive» #1 ;Posthume utgjevingar * 1953 «[[Kaw-Liga]]» #1 * 1953 «[[Your Cheatin' Heart]]» #1 * 1953 «I Won't Be Home No More» #4 * 1953 «Take These Chains from My Heart» (b-side til «I Won't Be Home No More») #1 * 1953 «Weary Blues from Waitin'» #7 * 1955 «Please Don't Let Me Love You» #9 * 1966 «I'm So Lonesome I Could Cry» #43 re-release * 1976 «Why Don't You Love Me» #61 re-release * 1989 «There's a Tear in My Beer» (Hank Williams Jr. vart dubba inn i opptaket) == Kjelder == {{reflist}} {{refopning}} ;Bibliografi * {{cite book |url=https://books.google.com/books?id=HSXOKxKHU0EC&q=Luke%20the%20drifter&pg=PA55 |title=Wrong's What I Do Best: Hard Country Music and Contemporary Culture |author=Ching, Barbara |publisher=Oxford University Press |year=2003|isbn=978-0-19-516942-3 |access-date= 7. mars 2011}} * {{cite book |title=Your Cheatin' Heart:A Biography of Hank Williams |url=https://books.google.com/books?id=RIufAAAAMAAJ&q=%22Hiriam%22 |author=Flippo, Chet |publisher=Doubleday |year=1985|isbn=978-0-385-19737-3}} * {{cite book |url=https://books.google.com/books?id=fPMlrotQFbcC&q=Hank+Williams |title=Hank Williams, So Lonesome |author=Koon, George William |year=1983 |publisher=University of Mississippi press|isbn=978-1-57806-283-6 |access-date=6. mars 2011}} * {{cite book |title=World War II and the Postwar Years in America: A Historical and Cultural Encyclopedia |last1=Young |first1=William H. |last2=Young |first2=Nancy K. |publisher=ABC-CLIO |year=2010|isbn=978-0-313-35652-0}} ---- * ''Denne artikkelen bygger på «[[:no:Hank Williams|Hank Williams]]» frå {{Wikipedia-utgåve|no}}, den 25. januar 2021.'' {{refslutt}} dyokd33r23wp6ulavt5cgwzer204q5s 3399228 3399227 2022-08-18T09:52:49Z 89.8.70.112 https://en.wikipedia.org/wiki/Hank_Williams_discography#Singles wikitext text/x-wiki {{Infoboks musikar}} '''Hank Williams''' ({{datoar}}) var ein amerikansk [[country]]musikar og [[låtskrivar]].<ref>Sputnik music: [http://www.sputnikmusic.com/bands/Hank-Williams/9523/ Hank Williams]</ref> Mellom dei mest kjende songane hans er «Hey, Good Lookin'», «Jambalaya (On the Bayou)» og «You Win Again». Han har fått ei stjerne på [[Hollywood Walk of Fame]]. == Barndom == Williams vart fødd i Georgiana [[Butler County i Alabama|Butler County]] i [[Alabama]] i 1923.<ref>{{cite web |title=Hank's Bio |url=https://thehankwilliamsmuseum.net/bio |website=The Hank Williams Museum |access-date=September 25, 2019 |quote=Hank Williams was born on September 17, 1923, in the rural community of Mount Olive, AL. His birth certificate says "near Garland", Butler County. This is located 50 miles south of Montgomery.}}</ref> Foreldra var Elonzo Williams og Jessie Lillybelle. Han hadde ein udiagnostisert fødselssjukdom spina bifida occulta som gav smerter heile livet. Denne sjukdommen vart ein faktor i alkohol- og [[narkotika]]misbruket hans.{{sfn|Koon, George William|1983|p=10}} Williams lærte seg å spele gitar av bluessongaren [[Rufus Payne]]. Han stod på scena allereie som tenåring og starat eit band som kalte seg for «Drifting Cowboys». Han forlet skulen utan å fullføre. I 1941 begynte Williams å jobbe for et lokalt radioselskap som het WSFA. Williams var kalla opp etter [[Hiram I]], men på fødselsattesten var namnet stava feil. Førenamnet var endra til «Hiriam».{{sfn|Flippo, Chet|1985|p=12}} == Ekteskap og kommersiell suksess == I 1943 møtte Williams [[Audrey Sheppard]], som han gifta seg med etter nokre få år. Audrey vart også manager for han då karrieren tok av og han vart ein lokal kjendis. I 1946 spelte Williams inn to singleplater for Sterling Records, «Never Again» og «Honky Tonkin'», som gav stor suksess.{{sfn|Young|Young|2010|p=234}} Det tok ikke lang tid før Williams signerte med [[MGM Records]] og gav ut «Move It On Over», som kom på 4.-plass på countrysonglista til [[Billboard]].{{tr}} Williams vart med i Louisiana Hayride, som hadde sendingar i [[Shreveport]] i [[Louisiana]]. Etter fleire moderate hittar ga Williams ut sin eigen versjon av Rex Griffins «Lovesick Blues» i 1949 og same år sang Williams denne songen på [[Grand Ole Opry]]. Han hadde med seg Bob Mcnett på gitar, Hillous Butrum på bassgitar, Jerry Rivers på fele og Don Helms på steelgitar. Han starta også på «Drifting Cowboys» i 1949. Dette året fekk ekteparet Williams ein son som dei døypte [[Hank Williams jr.|Randall Hank Williams]]. I 1949 gav han også ut sju hits etter «Lovesick Blues», mellom andre «Wedding Bells», «Mind Your Own Business», «You're Gonna Change» og «My Bucket's Got a Hole in It». I 1950 byrja Williams å spele inn songar som ''[[Luke the Drifter]]'', eit namn som vart gitt til Williams for å bruke i meir religiøse og moralistiske songar.{{sfn|Ching, Barbara|p=[https://archive.org/details/wrongswhatidobes00chin/page/55 <!-- quote=Luke the drifter. --> p. 55]|2003}} Av frykt for at [[DJ]]-ar og dei som valde ut singelplater til [[jukebox]]ar ikkje skulle akseptere denne nye stilen frå Williams, og at det skulle skade Williams-namnet, vart namnet etter kvart kutta ut.{{tr}} Williams gav ut fleire songar som «My Son Calls Another Man Daddy», «They’ll Never Take Her Love from Me», «Why should We Try Anymore?», «Nobody’s Lonesome for Me», «Long Gone Lonesome Blues», «Why Don’t You Love Me?», «Moanin' the Blues» og «I Just Don’t Like This Kind of Livin'». I 1951 utkom «Dear John», som vart ein hit, men på B-sida. «[[Cold, Cold Heart]]» kom ut i 1951 og var den første av mange songar utafor countrygenren frå Williams. == Gospelsongar == Williams var òg ein stor bidragsytar til amerikansk [[gospelmusikk]], både ved songar han skreiv sjølv og songar han spelte inn. Mest kjend er kanskje «[[I Saw the Light av Hank Williams|I saw the Light]]», som vart sleppt på plate i 1948. Denne har seinare vorte spelt inn av ei rad artistar, m.a. [[Johnny Cash]] og [[Willie Nelson]]. Songaren [[Sondre Bratland]] har og sunge songen, som heiter «No ser eg ljos» i norsk versjon. Andre kjende gospelsongar frå Hank Williams er «[[Calling You]]», «[[Jesus Remembered Me]]», «[[When God comes and Gathers His Jewels]]» og «[[How can you refuse Him now]]». == Død == Williams førte eit turbulent liv med alkohol og [[narkotika]]. Han hadde problem med ryggen store deler av livet, og dette kan ha vore ein av årsakene til at han byrja med alkohol og smertestillande medikament. Nyttårshelga 1952–3 vart Williams hyrt inn på to spelejobbar, ein i Charleston i Vest-Virginia, og den andre i Canton i Ohio. Vêret var så dårleg at han ikkje kunne reise med fly. Han leigde ein Cadillac og fekk 17–åringen Charles Carr til å vere sjåfør. På vegen stoppa dei på eit motell i Knoxville der Williams vart dårleg og fekk to dosar morfin. Ein dryg time før midnatt sette Charles Carr kursen mot Canton. På ein trafikkontroll bemerka konstabelen at han meinte personen i baksetet såg død ut, men Carr sa det kom av smertestillande medisinar. Seinare fann Carr ut at Williams var død. Dødsårsaka var eit hjarteinfarkt etter overdose med alkohol og narkotika.{{tr}} Nokre månader før hadde han skilt seg frå Audrey og gifta seg med [[Billy Jean Jones]], og like etter at han døde vart Hank si dotter [[Jett Williams]] fødd. ==Utgjevingar== ===Singlar=== (utval) * 1947 «Never Again (Will I Knock on Your Door)» * 1947 «Wealth Won't Save Your Soul» * 1947 «My Love for You (Has Turned to Hate)» * 1947 «Pan American» * 1947 «Move It On Over» * 1947 «On the Banks of the Old Pontchartrain» * 1948 «My Sweet Love Ain't Around» * 1948 «Honky Tonkin'» * 1948 «I'm a Long Gone Daddy» * 1948 «[[I Saw the Light av Hank Williams|I Saw the Light]]» * 1948 «A Mansion on the Hill» * 1949 «[[Lovesick Blues]]» #1 * 1949 «Never Again (Will I Knock on Your Door)» (b-sida til [[singleplate|singelen]] «Lovesick Blues»), 6.-plass på [[Billboard]] si countrysongliste) * 1949 «Wedding Bells» #5 * 1949 «Mind Your Own Business» #5 * 1949 «[[You're Gonna Change (Or I'm Gonna Leave)]]» #4 «Lost Highway» * 1949 «[[I'm So Lonesome I Could Cry]]» #1 * 1949 «My Bucket's Got a Hole In It» #2 * 1950 «I Just Don't Like This Kind of Living» #5 * 1950 «Long Gone Lonesome Blues» #1 * 1950 «My Son Calls Another Man Daddy» (b-sida til singelen «Long Gone Lonesome Blues») #9 * 1950 «Why Don't You Love Me?» #1 * 1950 «Why Should We Try Anymore?» #9 * 1950 «They'll Never Take Her Love from Me» #4 * 1950 «[[Moanin' the Blues]]» #1 * 1950 «Nobody's Lonesome for Me» #9 * 1951 «[[Cold, Cold Heart]]» #1 * 1951 «Dear John» #6 * 1951 «[[I Can't Help It (If I'm Still in Love with You)]]» #2 * 1951 «Howlin' at the Moon» #3 * 1951 «[[Hey Good Lookin']]» #1 * 1951 «(I Heard That) Lonesome Whistle» #9 * 1951 «Crazy Heart» #2 * 1951 «Baby, We're Really in Love» #4 * 1952 «Honky Tonk Blues» #2 * 1952 «[[Half as Much]]» #2 * 1952 «[[Jambalaya (On the Bayou)]]» #1 * 1952 «Settin' the Woods on Fire» #3 * 1952 «[[You Win Again av Hank Williams|You Win Again]]» #7 * 1952 «I'll Never Get Out of This World Alive» #1 ;Posthume utgjevingar * 1953 «[[Kaw-Liga]]» #1 * 1953 «[[Your Cheatin' Heart]]» #1 * 1953 «I Won't Be Home No More» #4 * 1953 «Take These Chains from My Heart» (b-side til «I Won't Be Home No More») #1 * 1953 «Weary Blues from Waitin'» #7 * 1955 «Please Don't Let Me Love You» #9 * 1966 «I'm So Lonesome I Could Cry» #43 re-release * 1976 «Why Don't You Love Me» #61 re-release * 1989 «There's a Tear in My Beer» (Hank Williams Jr. vart dubba inn i opptaket) == Kjelder == {{reflist}} {{refopning}} ;Bibliografi * {{cite book |url=https://books.google.com/books?id=HSXOKxKHU0EC&q=Luke%20the%20drifter&pg=PA55 |title=Wrong's What I Do Best: Hard Country Music and Contemporary Culture |author=Ching, Barbara |publisher=Oxford University Press |year=2003|isbn=978-0-19-516942-3 |access-date= 7. mars 2011}} * {{cite book |title=Your Cheatin' Heart:A Biography of Hank Williams |url=https://books.google.com/books?id=RIufAAAAMAAJ&q=%22Hiriam%22 |author=Flippo, Chet |publisher=Doubleday |year=1985|isbn=978-0-385-19737-3}} * {{cite book |url=https://books.google.com/books?id=fPMlrotQFbcC&q=Hank+Williams |title=Hank Williams, So Lonesome |author=Koon, George William |year=1983 |publisher=University of Mississippi press|isbn=978-1-57806-283-6 |access-date=6. mars 2011}} * {{cite book |title=World War II and the Postwar Years in America: A Historical and Cultural Encyclopedia |last1=Young |first1=William H. |last2=Young |first2=Nancy K. |publisher=ABC-CLIO |year=2010|isbn=978-0-313-35652-0}} ---- * ''Denne artikkelen bygger på «[[:no:Hank Williams|Hank Williams]]» frå {{Wikipedia-utgåve|no}}, den 25. januar 2021.'' {{refslutt}} 51bj6ysqnv3mibej9zebn3ua7t5o8ch 3399229 3399228 2022-08-18T09:56:16Z 89.8.70.112 Eit opptak inni eit ann_ wikitext text/x-wiki {{Infoboks musikar}} '''Hank Williams''' ({{datoar}}) var ein amerikansk [[country]]musikar og [[låtskrivar]].<ref>Sputnik music: [http://www.sputnikmusic.com/bands/Hank-Williams/9523/ Hank Williams]</ref> Mellom dei mest kjende songane hans er «Hey, Good Lookin'», «Jambalaya (On the Bayou)» og «You Win Again». Han har fått ei stjerne på [[Hollywood Walk of Fame]]. == Barndom == Williams vart fødd i Georgiana [[Butler County i Alabama|Butler County]] i [[Alabama]] i 1923.<ref>{{cite web |title=Hank's Bio |url=https://thehankwilliamsmuseum.net/bio |website=The Hank Williams Museum |access-date=September 25, 2019 |quote=Hank Williams was born on September 17, 1923, in the rural community of Mount Olive, AL. His birth certificate says "near Garland", Butler County. This is located 50 miles south of Montgomery.}}</ref> Foreldra var Elonzo Williams og Jessie Lillybelle. Han hadde ein udiagnostisert fødselssjukdom spina bifida occulta som gav smerter heile livet. Denne sjukdommen vart ein faktor i alkohol- og [[narkotika]]misbruket hans.{{sfn|Koon, George William|1983|p=10}} Williams lærte seg å spele gitar av bluessongaren [[Rufus Payne]]. Han stod på scena allereie som tenåring og starat eit band som kalte seg for «Drifting Cowboys». Han forlet skulen utan å fullføre. I 1941 begynte Williams å jobbe for et lokalt radioselskap som het WSFA. Williams var kalla opp etter [[Hiram I]], men på fødselsattesten var namnet stava feil. Førenamnet var endra til «Hiriam».{{sfn|Flippo, Chet|1985|p=12}} == Ekteskap og kommersiell suksess == I 1943 møtte Williams [[Audrey Sheppard]], som han gifta seg med etter nokre få år. Audrey vart også manager for han då karrieren tok av og han vart ein lokal kjendis. I 1946 spelte Williams inn to singleplater for Sterling Records, «Never Again» og «Honky Tonkin'», som gav stor suksess.{{sfn|Young|Young|2010|p=234}} Det tok ikke lang tid før Williams signerte med [[MGM Records]] og gav ut «Move It On Over», som kom på 4.-plass på countrysonglista til [[Billboard]].{{tr}} Williams vart med i Louisiana Hayride, som hadde sendingar i [[Shreveport]] i [[Louisiana]]. Etter fleire moderate hittar ga Williams ut sin eigen versjon av Rex Griffins «Lovesick Blues» i 1949 og same år sang Williams denne songen på [[Grand Ole Opry]]. Han hadde med seg Bob Mcnett på gitar, Hillous Butrum på bassgitar, Jerry Rivers på fele og Don Helms på steelgitar. Han starta også på «Drifting Cowboys» i 1949. Dette året fekk ekteparet Williams ein son som dei døypte [[Hank Williams jr.|Randall Hank Williams]]. I 1949 gav han også ut sju hits etter «Lovesick Blues», mellom andre «Wedding Bells», «Mind Your Own Business», «You're Gonna Change» og «My Bucket's Got a Hole in It». I 1950 byrja Williams å spele inn songar som ''[[Luke the Drifter]]'', eit namn som vart gitt til Williams for å bruke i meir religiøse og moralistiske songar.{{sfn|Ching, Barbara|p=[https://archive.org/details/wrongswhatidobes00chin/page/55 <!-- quote=Luke the drifter. --> p. 55]|2003}} Av frykt for at [[DJ]]-ar og dei som valde ut singelplater til [[jukebox]]ar ikkje skulle akseptere denne nye stilen frå Williams, og at det skulle skade Williams-namnet, vart namnet etter kvart kutta ut.{{tr}} Williams gav ut fleire songar som «My Son Calls Another Man Daddy», «They’ll Never Take Her Love from Me», «Why should We Try Anymore?», «Nobody’s Lonesome for Me», «Long Gone Lonesome Blues», «Why Don’t You Love Me?», «Moanin' the Blues» og «I Just Don’t Like This Kind of Livin'». I 1951 utkom «Dear John», som vart ein hit, men på B-sida. «[[Cold, Cold Heart]]» kom ut i 1951 og var den første av mange songar utafor countrygenren frå Williams. == Gospelsongar == Williams var òg ein stor bidragsytar til amerikansk [[gospelmusikk]], både ved songar han skreiv sjølv og songar han spelte inn. Mest kjend er kanskje «[[I Saw the Light av Hank Williams|I saw the Light]]», som vart sleppt på plate i 1948. Denne har seinare vorte spelt inn av ei rad artistar, m.a. [[Johnny Cash]] og [[Willie Nelson]]. Songaren [[Sondre Bratland]] har og sunge songen, som heiter «No ser eg ljos» i norsk versjon. Andre kjende gospelsongar frå Hank Williams er «[[Calling You]]», «[[Jesus Remembered Me]]», «[[When God comes and Gathers His Jewels]]» og «[[How can you refuse Him now]]». == Død == Williams førte eit turbulent liv med alkohol og [[narkotika]]. Han hadde problem med ryggen store deler av livet, og dette kan ha vore ein av årsakene til at han byrja med alkohol og smertestillande medikament. Nyttårshelga 1952–3 vart Williams hyrt inn på to spelejobbar, ein i Charleston i Vest-Virginia, og den andre i Canton i Ohio. Vêret var så dårleg at han ikkje kunne reise med fly. Han leigde ein Cadillac og fekk 17–åringen Charles Carr til å vere sjåfør. På vegen stoppa dei på eit motell i Knoxville der Williams vart dårleg og fekk to dosar morfin. Ein dryg time før midnatt sette Charles Carr kursen mot Canton. På ein trafikkontroll bemerka konstabelen at han meinte personen i baksetet såg død ut, men Carr sa det kom av smertestillande medisinar. Seinare fann Carr ut at Williams var død. Dødsårsaka var eit hjarteinfarkt etter overdose med alkohol og narkotika.{{tr}} Nokre månader før hadde han skilt seg frå Audrey og gifta seg med [[Billy Jean Jones]], og like etter at han døde vart Hank si dotter [[Jett Williams]] fødd. ==Utgjevingar== ===Singlar=== (utval) * 1947 «Never Again (Will I Knock on Your Door)» * 1947 «Wealth Won't Save Your Soul» * 1947 «My Love for You (Has Turned to Hate)» * 1947 «Pan American» * 1947 «Move It On Over» * 1947 «On the Banks of the Old Pontchartrain» * 1948 «My Sweet Love Ain't Around» * 1948 «Honky Tonkin'» * 1948 «I'm a Long Gone Daddy» * 1948 «[[I Saw the Light av Hank Williams|I Saw the Light]]» * 1948 «A Mansion on the Hill» * 1949 «[[Lovesick Blues]]» #1 * 1949 «Never Again (Will I Knock on Your Door)» (b-sida til [[singleplate|singelen]] «Lovesick Blues»), 6.-plass på [[Billboard]] si countrysongliste) * 1949 «Wedding Bells» #5 * 1949 «Mind Your Own Business» #5 * 1949 «[[You're Gonna Change (Or I'm Gonna Leave)]]» #4 «Lost Highway» * 1949 «[[I'm So Lonesome I Could Cry]]» #1 * 1949 «My Bucket's Got a Hole In It» #2 * 1950 «I Just Don't Like This Kind of Living» #5 * 1950 «Long Gone Lonesome Blues» #1 * 1950 «My Son Calls Another Man Daddy» (b-sida til singelen «Long Gone Lonesome Blues») #9 * 1950 «Why Don't You Love Me?» #1 * 1950 «Why Should We Try Anymore?» #9 * 1950 «They'll Never Take Her Love from Me» #4 * 1950 «[[Moanin' the Blues]]» #1 * 1950 «Nobody's Lonesome for Me» #9 * 1951 «[[Cold, Cold Heart]]» #1 * 1951 «Dear John» #6 * 1951 «[[I Can't Help It (If I'm Still in Love with You)]]» #2 * 1951 «Howlin' at the Moon» #3 * 1951 «[[Hey Good Lookin']]» #1 * 1951 «(I Heard That) Lonesome Whistle» #9 * 1951 «Crazy Heart» #2 * 1951 «Baby, We're Really in Love» #4 * 1952 «Honky Tonk Blues» #2 * 1952 «[[Half as Much]]» #2 * 1952 «[[Jambalaya (On the Bayou)]]» #1 * 1952 «Settin' the Woods on Fire» #3 * 1952 «[[You Win Again av Hank Williams|You Win Again]]» #7 * 1952 «I'll Never Get Out of This World Alive» #1 ;Posthume utgjevingar * 1953 «[[Kaw-Liga]]» #1 * 1953 «[[Your Cheatin' Heart]]» #1 * 1953 «I Won't Be Home No More» #4 * 1953 «Take These Chains from My Heart» (b-side til «I Won't Be Home No More») #1 * 1953 «Weary Blues from Waitin'» #7 * 1955 «Please Don't Let Me Love You» #9 * 1966 «I'm So Lonesome I Could Cry» #43 re-release * 1976 «Why Don't You Love Me» #61 re-release * 1989 «There's a Tear in My Beer», og Hank Williams Jr. vart dubba inn i utgjevinga == Kjelder == {{reflist}} {{refopning}} ;Bibliografi * {{cite book |url=https://books.google.com/books?id=HSXOKxKHU0EC&q=Luke%20the%20drifter&pg=PA55 |title=Wrong's What I Do Best: Hard Country Music and Contemporary Culture |author=Ching, Barbara |publisher=Oxford University Press |year=2003|isbn=978-0-19-516942-3 |access-date= 7. mars 2011}} * {{cite book |title=Your Cheatin' Heart:A Biography of Hank Williams |url=https://books.google.com/books?id=RIufAAAAMAAJ&q=%22Hiriam%22 |author=Flippo, Chet |publisher=Doubleday |year=1985|isbn=978-0-385-19737-3}} * {{cite book |url=https://books.google.com/books?id=fPMlrotQFbcC&q=Hank+Williams |title=Hank Williams, So Lonesome |author=Koon, George William |year=1983 |publisher=University of Mississippi press|isbn=978-1-57806-283-6 |access-date=6. mars 2011}} * {{cite book |title=World War II and the Postwar Years in America: A Historical and Cultural Encyclopedia |last1=Young |first1=William H. |last2=Young |first2=Nancy K. |publisher=ABC-CLIO |year=2010|isbn=978-0-313-35652-0}} ---- * ''Denne artikkelen bygger på «[[:no:Hank Williams|Hank Williams]]» frå {{Wikipedia-utgåve|no}}, den 25. januar 2021.'' {{refslutt}} olmdh1eq3p0ea3xk909cu0mrs8bl9ga 0 394358 3399191 3341111 2022-08-17T18:14:16Z 46.212.146.58 Rettet opp parti tilhørighet. wikitext text/x-wiki {{Infoboks politikar2 | bilete = Ulf Tore Johansen 2021.jpg | parti = [[Nordkalottfolket]] | fødd = {{fødd2-lua|13. mars 1968}} | bustad = }} '''Ulf Tore Johansen''' er ein norsk [[Det norske Sametinget|sametingspolitikar]]. Han representerer [[Nordkalottfolket]] i [[Sør-Noreg valkrins]] i perioden 2021–2025, og er medlem i plan- og finanskomiteen. ==Kjelder== *[https://sametinget.no/politikk/politisk-organisering-og-ledelse/partier-representanter-og-parlamentariske-ledere/nordkalottfolket/ulf-tore-johansen/ Ulf Tore Johansen] på ''sametinget.no''. Lese den 1. november 2021. {{Sametingsrepresentantar i Noreg 2021-2025}} [[Kategori:Sametingsrepresentantar 2021-2025]] [[Kategori:Sametingsrepresentantar frå Nordkalottfolket]] [[Kategori:Samiske politikarar]] l333mb7al6u0kohpsmax0aten6r3iuk 0 394600 3399198 3342897 2022-08-17T20:49:16Z Niegodzisie 95777 wikitext text/x-wiki {{infoboks musikar}} '''Alicja Maria Szemplińska''' ({{datoar}}) er ein polsk [[Vokalist|songar]]. Ho vart kjend i heimlandet gjennom sin deltaking i ulike songtevlingar, blant anna i 2019, då ho vann den tiande sesongen av ''The Voice of Poland''. Året etter vann ho songtevlinga ''Szansa na sukces'' med songen «Empires». Gjennom sigeren skulle ho ha representert [[Polen i Eurovision Song Contest|Polen]] i [[Eurovision Song Contest 2020]] i [[Rotterdam]] i [[Nederland]]. Men 18. mars 2020 avlyste [[Den europeiske kringkastingsunionen|EBU]] Eurovision Song Contest på grunn av [[Koronapandemien|koronaviruspandemien i Europa vinteren 2020]].<ref name=":1">{{Cite web|last=Granger|first=Anthony|date=2020-03-20|title=Belgium: Hooverphonic Will Compete At Eurovision 2021|url=https://eurovoix.com/2020/03/20/belgium-hooverphonic-will-compete-at-eurovision-2021/|access-date=2020-03-20|language=en-GB}}</ref> == Bakgrunn == Szemplińska vart fødd i Ciechanów i [[Polen]]. Ho starta å synga som barn og tok songtimar og opptredde med det lokale kyrkjekoret sitt. Som tolvåring byrja ho å ta profesjonell songundervising.<ref>{{Cite web|date=2019-12-24|title=Alicja Szemplińska: Nie wolno bać się dążyć do spełnienia marzeń|url=https://plus.dziennikpolski24.pl/alicja-szemplinska-nie-wolno-bac-sie-dazyc-do-spelnienia-marzen/ar/c13-14668167|access-date=2020-02-24|language=pl}}</ref><ref>{{Cite web|date=2020-01-20|title=Alicja Szemplińska: "Nie chcę zatrzymywać się na śpiewaniu coverów. Chcę pokazać coś swojego" - CGM.pl|url=https://www.cgm.pl/news/alicja-szemplinska-nie-chce-zatrzymywac-sie-na-spiewaniu-coverow-chce-pokazac-cos-swojego/|access-date=2020-02-24|language=pl-PL}}</ref> Som 14-åring i 2016 fekk ho merksemd då ho vann talentshowet ''Hit, Hit, Hurra!'' på tv-kanalen TVP2.<ref>{{Cite web|date=2016-12-10|title=Hit Hit Hurra: kto wygrał finał 2016? Alicja Szemplińska zwyciężczynią|url=https://plejada.pl/newsy/hit-hit-hurra-kto-wygral-final-2016-alicja-szemplinska-zwyciezczynia/276e68|access-date=2020-02-24|language=pl}}</ref> I 2019 vann Szemplińska den tiande sesongen av ''The Voice of Poland'' – den polske versjonen av ''[[Fjernsynsserien The Voice|The Voice]].'' Premien var ein platekontrakt med plateselskapet [[Universal Music Group|Universal Music Polska]].<ref>{{Cite web|title=„Jestem w szoku totalnym”. Pierwszy wywiad Alicji Szemplińskiej po wygranej w „The Voice of Poland”|url=http://www.tvp.info/45576571/jestem-w-szoku-totalnym-pierwszy-wywiad-alicji-szemplinskiej-po-wygranej-w-the-voice-of-poland|access-date=2020-02-24|language=pl}}</ref> Same år gav ho ut debutsingelen «Prawie my» ('nesten oss').<ref>{{Cite web|title=alicja szemplińska prawie my|url=https://gazetawroclawska.pl/tag/alicja-szemplinska-prawie-my|access-date=2020-02-24|language=pl}}</ref> I februar 2020 deltok Szemplińska i talenttevlinga ''Szansa na sukces''. Tevlinga vart dette året brukt som den nasjonale finalen til Polen til [[Eurovision Song Contest 2020]]. Szemplińska deltok med songen «Empires» og vann både jury- og telefonavrøystinga i finalen 23. februar. Gjennom sigeren vart ho og songen «Empires» det polske bidraget i Eurovision Song Contest, og skulle ha delteke i den andre semifinalen torsdag 14. mai 2020 i [[Rotterdam]] i [[Nederland]].<ref>{{Cite web|date=2020-02-23|title=Poland goes with Alicja Szemplińska for Eurovision 2020|url=https://eurovision.tv/story/poland-picks-alicja-szemplińska-for-eurovision-2020|access-date=2020-02-24|publisher=eurovision.tv}}</ref> På grunn av [[Koronapandemien|koronavirusutbrotet i Europa vinteren 2020]] såg EBU seg nøydd til å avlyse tevlinga for å hindre spreiing av koronaviruset SARS-CoV-2 og den medfølgjande sjukdomen [[Covid-19|COVID-19]].<ref>{{Cite web|last=Svendsen|first=Maiken|date=2020-03-18|title=Eurovision Song Contest avlyst|url=https://www.nrk.no/kultur/eurovision-song-contest-avlyst-1.14950738|access-date=2020-03-20|language=nb-NO}}</ref> == Diskografi == === Singlar === * 2019 – «Prawie my» * 2020 – «Empires» == Kjelder == {{refstart}} {{refslutt}} {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:nb:Alicja Szemplińska|Alicja Szemplińska]]» frå {{Wikipedia-utgåve|nb}}, den 11. november 2021.'' {{refslutt}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Polske songarar]] [[Kategori:Polske Eurovision Song Contest-deltakarar]] [[Kategori:Eurovision Song Contest 2020-deltakarar]] [[Kategori:Ikkje-deltakande Eurovision Song Contest-artistar]] l2xc9u71vismqol2g8njs83i05t5u9e 0 400206 3399193 3399078 2022-08-17T19:04:17Z 89.8.70.112 wikitext text/x-wiki Dette er ei liste over '''USA-amerikanske countrymusikarar.''' {| class="wikitable sortable" |- ! Namn ! Fødestad (delstat) ! Leveår ! Instrument |- | {{Sorterbart namn|Roy|Acuff}} | Tennessee | 1903–1992 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Chet|Atkins}} | Tennessee | 1924–2002 | gitarist, vokal |- | {{Sorterbart namn|Hoyt|Axton}} | Oklahoma | 1938–1999 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bobby|Bare}} | Ohio | 1935- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Byron|Berline}} | Kansas | 1944-2021 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Garth|Brooks}} | Oklahoma | 1962- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Karen|Brooks}} | Texas | 1954– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Norton|Buffalo}} | California | 1951–2009 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jimmy|Buffett}} | Mississippi | 1946– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Sam|Bush}} | Kentucky | 1952– | mandolin, fele, banjo, gitar |- | {{Sorterbart namn|Kenny|Buttrey}} | Tennessee | 1945–2004 | trommer |- | {{Sorterbart namn|Glen|Campbell}} | Arkansas | 1935–2017 | vokal, gitar, [[banjo]], bass, [[sekkepipe]]<ref>{{cite web|last=Planer|first=Lindsay|title=Old Hometown review|url=http://www.allmusic.com/album/old-home-town-r91861|publisher=allmusic|accessdate=12. november 2011}}</ref> |- | {{Sorterbart namn|Carlene|Carter}} | Tennessee | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Maybelle|Carter}} | Virginia | 1909–1978 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Johnny|Cash}} | Arkansas | 1932–2003 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Ray|Charles}} | Georgia | 1930–2004 | vokal, piano |- | {{Sorterbart namn|Mark|Chesnutt}} | Texas | 1963– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Patsy|Cline}} | Virginia | 1932–1963<ref>[https://snl.no/Patsy_Cline Patsy Cline]. [[Store norske leksikon]]. Vitja 13. august 2022</ref> | vokal |- | {{Sorterbart namn|Luke|Combs}} | Nord-Carolina | 1990– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Rita|Coolidge}} | Florida | 1945– | vokal |- | {{Sorterbart namn|John|Cowan}} | Ohio | 1952– | bassgitar |- | {{Sorterbart namn|Floyd|Cramer}} | Louisiana | 1933–1997 | piano |- | {{Sorterbart namn|Sheryl|Crow}} | Missouri | 1962– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Rodney|Crowell}} | Texas | 1950– | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|Billy Ray|Cyrus}} | Kentucky | 1961– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charlie|Daniels}} | Nord-Carolina | 1936–2020 | vokal, fele, gitar |- | {{Sorterbart namn|Iris|DeMent}} | Arkansas | 1961– | vokal, gitar, piano |- | {{Sorterbart namn|Doug|Dillard}} | Illinois | 1937–2012 | banjo |- | {{Sorterbart namn|Bob|Dylan}} | Minnesota | 1941– | vokal, gitar, munnspel |- | {{Sorterbart namn|Sara|Evans}} | Missouri | 1971– | |- | {{Sorterbart namn|Tyler|Farr}} | Missouri | 1984– | |- | {{Sorterbart namn|Vince|Gill}} | Oklahoma | 1957– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Merle|Haggard}} | California | 1937–2016 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Emmylou|Harris}} | Nord-Carolina | 1947– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Hunter|Hayes}} | Louisiana | 1991– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Mike|Henderson}} | Missouri | 1953– | vokal, gitar, mandolin, fele, munnspel |- | {{Sorterbart namn|John|Herald}} | New York | 1939–2005 | gitarist |- | {{Sorterbart namn|Buddy|Holly}} | Texas | 1936–1959 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Carl|Jackson}} | Mississippi | 1953– | vokal, gitar, mandolin, banjo |- | {{Sorterbart namn|Tommy|Jackson}} | Alabama | 1926–1979 | fele |- | {{Sorterbart namn|Casey|James}} | Texas | 1982– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Waylon|Jennings}} | Texas | 1937–2002 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Flaco|Jiménez}} | Texas | 1939– | vokal |- | {{Sorterbart namn|John|Jorgenson}} | California | 1956– | vokal, gitar, saksofon, klarinett |- | {{Sorterbart namn|Kieran|Kane}} | New York | 1949– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Toby|Keith}} | Kentucky | 1961– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Alison|Krauss}} | Illinois | 1971– | vokal, fiolin, fele |- | {{Sorterbart namn|Kris|Kristofferson}} | Texas | 1936– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Nicolette|Larson}} | Montana | 1952–1997 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jerry Lee|Lewis}} | Louisiana | 1935– | vokal, piano |- | {{Sorterbart namn|Billy|Livsey}} | Missouri | | |- | {{Sorterbart namn|Hank|Locklin}} | Florida | 1918–2009 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Claire|Lynch}} | New York | 1954– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jimmy|Martin}} | Tennessee | 1927-2005 | vokal, gitar, mandolin |- | {{Sorterbart namn|Delbert|McClinton}} | Texas | 1940– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charlie|McCoy}} | Vest-Virginia | 1941– | vokal, munnspel, gitar, bassgitar, trommer |- | {{Sorterbart namn|John|McEuen}} | California | 1945– | vokal, banjo, gitar, mandolin, fele, piano, trekkspel |- | {{Sorterbart namn|Jim|Messina}} | California | 1947– | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|Julie|Miller}} | Texas | 1956– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Ronnie|Milsap}} | Nord-Carolina | 1943– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Greg|Morrow}} | Tennessee | | trommer, vokal |- | {{Sorterbart namn|Willie|Nelson}} | Texas | 1933– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Michael|Nesmith}} | Texas | 1942–2021 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bashful Brother|Oswald}} | Tennessee | 1911–2002 | vokal, resonatorgitar, dobro, steelgitar, banjo, gitar |- | {{Sorterbart namn|Patti|Page}} | Oklahoma | 1927–2013 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Brad|Paisley}} | Vest-Virginia | 1972– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Gram|Parsons}} | Florida | 1946–1973 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Dolly|Parton}} | Tennessee | 1946- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Henry|Paul}} | New York | 1949- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Carl|Perkins}} | Tennessee | 1932–1998 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Dave|Pomeroy}} | Tennessee | 1956- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Elvis|Presley}} | Mississippi | 1935-1977 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charley|Pride}} | Mississippi | 1934-2020 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bonnie|Raitt}} | California | 1949- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jon|Randall}} | Texas | 1969- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jerry|Reed}} | Georgia | 1937–2008 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jim|Reeves}} | Texas | 1923–1964 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bebe|Rexha}} | New York | 1989– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Kenny|Rogers}} | Texas | 1938–2020 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Linda|Ronstadt}} | Arizona | 1946 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Pam|Rose}} | Tennessee | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Earl|Scruggs}} | Nord-Carolina | 1924–2012 | 5-strengers banjo, gitar |- | {{Sorterbart namn|Randy|Scruggs}} | Tennessee | 1953–2018 | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|Elvie|Shane}} | Kentucky | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Maia|Sharp}} | California | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Blake|Shelton}} | Oklahoma | 1976- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Ricky|Skaggs}} | Kentucky | 1954- | vokal, mandolin, gitar, banjo, fele |- | {{Sorterbart namn|Jimmie Lee|Sloas}} | Kentucky | 1970- | bassgitar |- | {{Sorterbart namn|Buddy|Spicher}} | Pennsylvania | 1938- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Fayssoux Starling|McClean}} | Sør-Carolina | | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|George|Strait}} | Texas | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Marty|Stuart}} | Mississippi | 1958- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bryan|Sutton}} | Nord-Carolina | 1973 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Tanya|Tucker}} | Texas | 1958- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Merle|Travis}} | Kentucky | 1917–1983 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Carrie|Underwood}} | Oklahoma | 1983- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Kenny|Vaughan}} | Oklahoma | | gitar |- | {{Sorterbart namn|Morgan|Wallen}} | Tennessee | 1993- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Doc|Watson}} | Nord-Carolina | 1923–2012 | vokal, gitar, banjo, munnspel |- | {{Sorterbart namn|Hank|Williams}} | Alabama | 1923–1953 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bob|Wills}} | Texas | 1905–1975 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Paul|Worley}} | Tennessee | 1950- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charlie|Worsham}} | Mississippi | 1985- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Tammy|Wynette}} | Mississippi | 1942–1998 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Trisha|Yearwood}} | Georgia | 1964- | vokal |- | [[Chris Young]] | Tennessee | 1985- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Reggie|Young}} | [[Missouri]] | 1936–2019 | |} ==Referansar== {{reflist}} [[Kategori:USA-amerikanske countryartistar| ]] ohxweiwqbk9ylx4cl1dqc7prmgudaa9 3399195 3399193 2022-08-17T19:09:53Z 89.8.70.112 https://en.wikipedia.org/wiki/Dave_Pomeroy wikitext text/x-wiki Dette er ei liste over '''USA-amerikanske countrymusikarar.''' {| class="wikitable sortable" |- ! Namn ! Fødestad (delstat) ! Leveår ! Instrument |- | {{Sorterbart namn|Roy|Acuff}} | Tennessee | 1903–1992 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Chet|Atkins}} | Tennessee | 1924–2002 | gitarist, vokal |- | {{Sorterbart namn|Hoyt|Axton}} | Oklahoma | 1938–1999 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bobby|Bare}} | Ohio | 1935- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Byron|Berline}} | Kansas | 1944-2021 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Garth|Brooks}} | Oklahoma | 1962- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Karen|Brooks}} | Texas | 1954– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Norton|Buffalo}} | California | 1951–2009 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jimmy|Buffett}} | Mississippi | 1946– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Sam|Bush}} | Kentucky | 1952– | mandolin, fele, banjo, gitar |- | {{Sorterbart namn|Kenny|Buttrey}} | Tennessee | 1945–2004 | trommer |- | {{Sorterbart namn|Glen|Campbell}} | Arkansas | 1935–2017 | vokal, gitar, [[banjo]], bass, [[sekkepipe]]<ref>{{cite web|last=Planer|first=Lindsay|title=Old Hometown review|url=http://www.allmusic.com/album/old-home-town-r91861|publisher=allmusic|accessdate=12. november 2011}}</ref> |- | {{Sorterbart namn|Carlene|Carter}} | Tennessee | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Maybelle|Carter}} | Virginia | 1909–1978 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Johnny|Cash}} | Arkansas | 1932–2003 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Ray|Charles}} | Georgia | 1930–2004 | vokal, piano |- | {{Sorterbart namn|Mark|Chesnutt}} | Texas | 1963– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Patsy|Cline}} | Virginia | 1932–1963<ref>[https://snl.no/Patsy_Cline Patsy Cline]. [[Store norske leksikon]]. Vitja 13. august 2022</ref> | vokal |- | {{Sorterbart namn|Luke|Combs}} | Nord-Carolina | 1990– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Rita|Coolidge}} | Florida | 1945– | vokal |- | {{Sorterbart namn|John|Cowan}} | Ohio | 1952– | bassgitar |- | {{Sorterbart namn|Floyd|Cramer}} | Louisiana | 1933–1997 | piano |- | {{Sorterbart namn|Sheryl|Crow}} | Missouri | 1962– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Rodney|Crowell}} | Texas | 1950– | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|Billy Ray|Cyrus}} | Kentucky | 1961– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charlie|Daniels}} | Nord-Carolina | 1936–2020 | vokal, fele, gitar |- | {{Sorterbart namn|Iris|DeMent}} | Arkansas | 1961– | vokal, gitar, piano |- | {{Sorterbart namn|Doug|Dillard}} | Illinois | 1937–2012 | banjo |- | {{Sorterbart namn|Bob|Dylan}} | Minnesota | 1941– | vokal, gitar, munnspel |- | {{Sorterbart namn|Sara|Evans}} | Missouri | 1971– | |- | {{Sorterbart namn|Tyler|Farr}} | Missouri | 1984– | |- | {{Sorterbart namn|Vince|Gill}} | Oklahoma | 1957– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Merle|Haggard}} | California | 1937–2016 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Emmylou|Harris}} | Nord-Carolina | 1947– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Hunter|Hayes}} | Louisiana | 1991– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Mike|Henderson}} | Missouri | 1953– | vokal, gitar, mandolin, fele, munnspel |- | {{Sorterbart namn|John|Herald}} | New York | 1939–2005 | gitarist |- | {{Sorterbart namn|Buddy|Holly}} | Texas | 1936–1959 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Carl|Jackson}} | Mississippi | 1953– | vokal, gitar, mandolin, banjo |- | {{Sorterbart namn|Tommy|Jackson}} | Alabama | 1926–1979 | fele |- | {{Sorterbart namn|Casey|James}} | Texas | 1982– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Waylon|Jennings}} | Texas | 1937–2002 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Flaco|Jiménez}} | Texas | 1939– | vokal |- | {{Sorterbart namn|John|Jorgenson}} | California | 1956– | vokal, gitar, saksofon, klarinett |- | {{Sorterbart namn|Kieran|Kane}} | New York | 1949– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Toby|Keith}} | Kentucky | 1961– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Alison|Krauss}} | Illinois | 1971– | vokal, fiolin, fele |- | {{Sorterbart namn|Kris|Kristofferson}} | Texas | 1936– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Nicolette|Larson}} | Montana | 1952–1997 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jerry Lee|Lewis}} | Louisiana | 1935– | vokal, piano |- | {{Sorterbart namn|Billy|Livsey}} | Missouri | | |- | {{Sorterbart namn|Hank|Locklin}} | Florida | 1918–2009 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Claire|Lynch}} | New York | 1954– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jimmy|Martin}} | Tennessee | 1927-2005 | vokal, gitar, mandolin |- | {{Sorterbart namn|Delbert|McClinton}} | Texas | 1940– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charlie|McCoy}} | Vest-Virginia | 1941– | vokal, munnspel, gitar, bassgitar, trommer |- | {{Sorterbart namn|John|McEuen}} | California | 1945– | vokal, banjo, gitar, mandolin, fele, piano, trekkspel |- | {{Sorterbart namn|Jim|Messina}} | California | 1947– | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|Julie|Miller}} | Texas | 1956– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Ronnie|Milsap}} | Nord-Carolina | 1943– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Greg|Morrow}} | Tennessee | | trommer, vokal |- | {{Sorterbart namn|Willie|Nelson}} | Texas | 1933– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Michael|Nesmith}} | Texas | 1942–2021 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bashful Brother|Oswald}} | Tennessee | 1911–2002 | vokal, resonatorgitar, dobro, steelgitar, banjo, gitar |- | {{Sorterbart namn|Patti|Page}} | Oklahoma | 1927–2013 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Brad|Paisley}} | Vest-Virginia | 1972– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Gram|Parsons}} | Florida | 1946–1973 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Dolly|Parton}} | Tennessee | 1946- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Henry|Paul}} | New York | 1949- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Carl|Perkins}} | Tennessee | 1932–1998 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Dave|Pomeroy}} | Tennessee | 1956- | bassgitar, kontrabass, vokal |- | {{Sorterbart namn|Elvis|Presley}} | Mississippi | 1935-1977 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charley|Pride}} | Mississippi | 1934-2020 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bonnie|Raitt}} | California | 1949- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jon|Randall}} | Texas | 1969- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jerry|Reed}} | Georgia | 1937–2008 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jim|Reeves}} | Texas | 1923–1964 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bebe|Rexha}} | New York | 1989– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Kenny|Rogers}} | Texas | 1938–2020 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Linda|Ronstadt}} | Arizona | 1946 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Pam|Rose}} | Tennessee | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Earl|Scruggs}} | Nord-Carolina | 1924–2012 | 5-strengers banjo, gitar |- | {{Sorterbart namn|Randy|Scruggs}} | Tennessee | 1953–2018 | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|Elvie|Shane}} | Kentucky | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Maia|Sharp}} | California | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Blake|Shelton}} | Oklahoma | 1976- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Ricky|Skaggs}} | Kentucky | 1954- | vokal, mandolin, gitar, banjo, fele |- | {{Sorterbart namn|Jimmie Lee|Sloas}} | Kentucky | 1970- | bassgitar |- | {{Sorterbart namn|Buddy|Spicher}} | Pennsylvania | 1938- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Fayssoux Starling|McClean}} | Sør-Carolina | | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|George|Strait}} | Texas | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Marty|Stuart}} | Mississippi | 1958- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bryan|Sutton}} | Nord-Carolina | 1973 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Tanya|Tucker}} | Texas | 1958- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Merle|Travis}} | Kentucky | 1917–1983 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Carrie|Underwood}} | Oklahoma | 1983- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Kenny|Vaughan}} | Oklahoma | | gitar |- | {{Sorterbart namn|Morgan|Wallen}} | Tennessee | 1993- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Doc|Watson}} | Nord-Carolina | 1923–2012 | vokal, gitar, banjo, munnspel |- | {{Sorterbart namn|Hank|Williams}} | Alabama | 1923–1953 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bob|Wills}} | Texas | 1905–1975 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Paul|Worley}} | Tennessee | 1950- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charlie|Worsham}} | Mississippi | 1985- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Tammy|Wynette}} | Mississippi | 1942–1998 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Trisha|Yearwood}} | Georgia | 1964- | vokal |- | [[Chris Young]] | Tennessee | 1985- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Reggie|Young}} | [[Missouri]] | 1936–2019 | |} ==Referansar== {{reflist}} [[Kategori:USA-amerikanske countryartistar| ]] 0xzrq0v5vdgxp899yp7gqb4alaeqtb9 3399205 3399195 2022-08-18T02:10:03Z 89.8.70.112 wikitext text/x-wiki Dette er ei liste over '''USA-amerikanske countrymusikarar.''' {| class="wikitable sortable" |- ! Namn ! Fødestad (delstat) ! Leveår ! Instrument |- | {{Sorterbart namn|Roy|Acuff}} | Tennessee | 1903–1992 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Chet|Atkins}} | Tennessee | 1924–2002 | gitarist, vokal |- | {{Sorterbart namn|Hoyt|Axton}} | Oklahoma | 1938–1999 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bobby|Bare}} | Ohio | 1935- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Byron|Berline}} | Kansas | 1944-2021 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Garth|Brooks}} | Oklahoma | 1962- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Karen|Brooks}} | Texas | 1954– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Norton|Buffalo}} | California | 1951–2009 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jimmy|Buffett}} | Mississippi | 1946– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Sam|Bush}} | Kentucky | 1952– | mandolin, fele, banjo, gitar |- | {{Sorterbart namn|Kenny|Buttrey}} | Tennessee | 1945–2004 | trommer |- | {{Sorterbart namn|Glen|Campbell}} | Arkansas | 1935–2017 | vokal, gitar, [[banjo]], bass, [[sekkepipe]]<ref>{{cite web|last=Planer|first=Lindsay|title=Old Hometown review|url=http://www.allmusic.com/album/old-home-town-r91861|publisher=allmusic|accessdate=12. november 2011}}</ref> |- | {{Sorterbart namn|Carlene|Carter}} | Tennessee | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Maybelle|Carter}} | Virginia | 1909–1978 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Johnny|Cash}} | Arkansas | 1932–2003 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Ray|Charles}} | Georgia | 1930–2004 | vokal, piano |- | {{Sorterbart namn|Mark|Chesnutt}} | Texas | 1963– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Patsy|Cline}} | Virginia | 1932–1963<ref>[https://snl.no/Patsy_Cline Patsy Cline]. [[Store norske leksikon]]. Vitja 13. august 2022</ref> | vokal |- | {{Sorterbart namn|Luke|Combs}} | Nord-Carolina | 1990– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Rita|Coolidge}} | Florida | 1945– | vokal |- | {{Sorterbart namn|John|Cowan}} | Ohio | 1952– | bassgitar |- | {{Sorterbart namn|Floyd|Cramer}} | Louisiana | 1933–1997 | piano |- | {{Sorterbart namn|Sheryl|Crow}} | Missouri | 1962– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Rodney|Crowell}} | Texas | 1950– | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|Billy Ray|Cyrus}} | Kentucky | 1961– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charlie|Daniels}} | Nord-Carolina | 1936–2020 | vokal, fele, gitar |- | {{Sorterbart namn|Iris|DeMent}} | Arkansas | 1961– | vokal, gitar, piano |- | {{Sorterbart namn|Doug|Dillard}} | Illinois | 1937–2012 | banjo |- | {{Sorterbart namn|Bob|Dylan}} | Minnesota | 1941– | vokal, gitar, munnspel |- | {{Sorterbart namn|Sara|Evans}} | Missouri | 1971– | |- | {{Sorterbart namn|Tyler|Farr}} | Missouri | 1984– | |- | {{Sorterbart namn|Vince|Gill}} | Oklahoma | 1957– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Merle|Haggard}} | California | 1937–2016 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Emmylou|Harris}} | Nord-Carolina | 1947– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Hunter|Hayes}} | Louisiana | 1991– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Mike|Henderson}} | Missouri | 1953– | vokal, gitar, mandolin, fele, munnspel |- | {{Sorterbart namn|John|Herald}} | New York | 1939–2005 | gitarist |- | {{Sorterbart namn|Buddy|Holly}} | Texas | 1936–1959 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Carl|Jackson}} | Mississippi | 1953– | vokal, gitar, mandolin, banjo |- | {{Sorterbart namn|Tommy|Jackson}} | Alabama | 1926–1979 | fele |- | {{Sorterbart namn|Casey|James}} | Texas | 1982– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Waylon|Jennings}} | Texas | 1937–2002 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Flaco|Jiménez}} | Texas | 1939– | vokal |- | {{Sorterbart namn|John|Jorgenson}} | California | 1956– | vokal, gitar, saksofon, klarinett |- | {{Sorterbart namn|Kieran|Kane}} | New York | 1949– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Toby|Keith}} | Kentucky | 1961– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Alison|Krauss}} | Illinois | 1971– | vokal, fiolin, fele |- | {{Sorterbart namn|Kris|Kristofferson}} | Texas | 1936– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Nicolette|Larson}} | Montana | 1952–1997 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jerry Lee|Lewis}} | Louisiana | 1935– | vokal, piano |- | {{Sorterbart namn|Billy|Livsey}} | Missouri | | |- | {{Sorterbart namn|Hank|Locklin}} | Florida | 1918–2009 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Claire|Lynch}} | New York | 1954– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jimmy|Martin}} | Tennessee | 1927-2005 | vokal, gitar, mandolin |- | {{Sorterbart namn|Delbert|McClinton}} | Texas | 1940– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charlie|McCoy}} | Vest-Virginia | 1941– | vokal, munnspel, gitar, bassgitar, trommer |- | {{Sorterbart namn|John|McEuen}} | California | 1945– | vokal, banjo, gitar, mandolin, fele, piano, trekkspel |- | {{Sorterbart namn|Jim|Messina}} | California | 1947– | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|Julie|Miller}} | Texas | 1956– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Ronnie|Milsap}} | Nord-Carolina | 1943– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Greg|Morrow}} | Tennessee | | trommer, vokal |- | {{Sorterbart namn|Willie|Nelson}} | Texas | 1933– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Michael|Nesmith}} | Texas | 1942–2021 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bashful Brother|Oswald}} | Tennessee | 1911–2002 | vokal, resonatorgitar, dobro, steelgitar, banjo, gitar |- | {{Sorterbart namn|Patti|Page}} | Oklahoma | 1927–2013 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Brad|Paisley}} | Vest-Virginia | 1972– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Gram|Parsons}} | Florida | 1946–1973 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Dolly|Parton}} | Tennessee | 1946- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Henry|Paul}} | New York | 1949- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Carl|Perkins}} | Tennessee | 1932–1998 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Dave|Pomeroy}} | Tennessee | 1956- | bassgitar, kontrabass, vokal |- | {{Sorterbart namn|Elvis|Presley}} | Mississippi | 1935-1977 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charley|Pride}} | Mississippi | 1934-2020 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bonnie|Raitt}} | California | 1949- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jon|Randall}} | Texas | 1969- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jerry|Reed}} | Georgia | 1937–2008 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jim|Reeves}} | Texas | 1923–1964 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bebe|Rexha}} | New York | 1989– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Kenny|Rogers}} | Texas | 1938–2020 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Linda|Ronstadt}} | Arizona | 1946 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Pam|Rose}} | Tennessee | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Earl|Scruggs}} | Nord-Carolina | 1924–2012 | 5-strengers banjo, gitar |- | {{Sorterbart namn|Randy|Scruggs}} | Tennessee | 1953–2018 | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|Elvie|Shane}} | Kentucky | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Maia|Sharp}} | California | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Blake|Shelton}} | Oklahoma | 1976- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Ricky|Skaggs}} | Kentucky | 1954- | vokal, mandolin, gitar, banjo, fele |- | {{Sorterbart namn|Jimmie Lee|Sloas}} | Kentucky | 1970- | bassgitar |- | {{Sorterbart namn|Buddy|Spicher}} | Pennsylvania | 1938- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Fayssoux Starling|McClean}} | Sør-Carolina | | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|George|Strait}} | Texas | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Marty|Stuart}} | Mississippi | 1958- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bryan|Sutton}} | Nord-Carolina | 1973 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Tanya|Tucker}} | Texas | 1958- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Merle|Travis}} | Kentucky | 1917–1983 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Carrie|Underwood}} | Oklahoma | 1983- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Kenny|Vaughan}} | Oklahoma | | gitar |- | {{Sorterbart namn|Morgan|Wallen}} | Tennessee | 1993- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Doc|Watson}} | Nord-Carolina | 1923–2012 | vokal, gitar, banjo, munnspel |- | {{Sorterbart namn|Jimmy|Webb}} | Oklahoma | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Hank|Williams}} | Alabama | 1923–1953 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bob|Wills}} | Texas | 1905–1975 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Paul|Worley}} | Tennessee | 1950- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charlie|Worsham}} | Mississippi | 1985- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Tammy|Wynette}} | Mississippi | 1942–1998 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Trisha|Yearwood}} | Georgia | 1964- | vokal |- | [[Chris Young]] | Tennessee | 1985- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Reggie|Young}} | [[Missouri]] | 1936–2019 | |} ==Referansar== {{reflist}} [[Kategori:USA-amerikanske countryartistar| ]] 7au428sll0vkl66hw9s6hki7fsjb9bo 3399211 3399205 2022-08-18T06:04:48Z Ranveig 39 La inn manglande årstal wikitext text/x-wiki Dette er ei liste over '''USA-amerikanske countrymusikarar.''' {| class="wikitable sortable" |- ! Namn ! Fødestad (delstat) ! Leveår ! Instrument |- | {{Sorterbart namn|Roy|Acuff}} | Tennessee | 1903–1992 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Chet|Atkins}} | Tennessee | 1924–2002 | gitarist, vokal |- | {{Sorterbart namn|Hoyt|Axton}} | Oklahoma | 1938–1999 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bobby|Bare}} | Ohio | 1935- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Byron|Berline}} | Kansas | 1944-2021 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Garth|Brooks}} | Oklahoma | 1962- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Karen|Brooks}} | Texas | 1954– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Norton|Buffalo}} | California | 1951–2009 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jimmy|Buffett}} | Mississippi | 1946– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Sam|Bush}} | Kentucky | 1952– | mandolin, fele, banjo, gitar |- | {{Sorterbart namn|Kenny|Buttrey}} | Tennessee | 1945–2004 | trommer |- | {{Sorterbart namn|Glen|Campbell}} | Arkansas | 1935–2017 | vokal, gitar, [[banjo]], bass, [[sekkepipe]]<ref>{{cite web|last=Planer|first=Lindsay|title=Old Hometown review|url=http://www.allmusic.com/album/old-home-town-r91861|publisher=allmusic|accessdate=12. november 2011}}</ref> |- | {{Sorterbart namn|Carlene|Carter}} | Tennessee | 1955– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Maybelle|Carter}} | Virginia | 1909–1978 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Johnny|Cash}} | Arkansas | 1932–2003 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Ray|Charles}} | Georgia | 1930–2004 | vokal, piano |- | {{Sorterbart namn|Mark|Chesnutt}} | Texas | 1963– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Patsy|Cline}} | Virginia | 1932–1963<ref>[https://snl.no/Patsy_Cline Patsy Cline]. [[Store norske leksikon]]. Vitja 13. august 2022</ref> | vokal |- | {{Sorterbart namn|Luke|Combs}} | Nord-Carolina | 1990– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Rita|Coolidge}} | Florida | 1945– | vokal |- | {{Sorterbart namn|John|Cowan}} | Ohio | 1952– | bassgitar |- | {{Sorterbart namn|Floyd|Cramer}} | Louisiana | 1933–1997 | piano |- | {{Sorterbart namn|Sheryl|Crow}} | Missouri | 1962– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Rodney|Crowell}} | Texas | 1950– | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|Billy Ray|Cyrus}} | Kentucky | 1961– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charlie|Daniels}} | Nord-Carolina | 1936–2020 | vokal, fele, gitar |- | {{Sorterbart namn|Iris|DeMent}} | Arkansas | 1961– | vokal, gitar, piano |- | {{Sorterbart namn|Doug|Dillard}} | Illinois | 1937–2012 | banjo |- | {{Sorterbart namn|Bob|Dylan}} | Minnesota | 1941– | vokal, gitar, munnspel |- | {{Sorterbart namn|Sara|Evans}} | Missouri | 1971– | |- | {{Sorterbart namn|Tyler|Farr}} | Missouri | 1984– | |- | {{Sorterbart namn|Vince|Gill}} | Oklahoma | 1957– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Merle|Haggard}} | California | 1937–2016 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Emmylou|Harris}} | Nord-Carolina | 1947– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Hunter|Hayes}} | Louisiana | 1991– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Mike|Henderson}} | Missouri | 1953– | vokal, gitar, mandolin, fele, munnspel |- | {{Sorterbart namn|John|Herald}} | New York | 1939–2005 | gitarist |- | {{Sorterbart namn|Buddy|Holly}} | Texas | 1936–1959 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Carl|Jackson}} | Mississippi | 1953– | vokal, gitar, mandolin, banjo |- | {{Sorterbart namn|Tommy|Jackson}} | Alabama | 1926–1979 | fele |- | {{Sorterbart namn|Casey|James}} | Texas | 1982– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Waylon|Jennings}} | Texas | 1937–2002 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Flaco|Jiménez}} | Texas | 1939– | vokal |- | {{Sorterbart namn|John|Jorgenson}} | California | 1956– | vokal, gitar, saksofon, klarinett |- | {{Sorterbart namn|Kieran|Kane}} | New York | 1949– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Toby|Keith}} | Kentucky | 1961– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Alison|Krauss}} | Illinois | 1971– | vokal, fiolin, fele |- | {{Sorterbart namn|Kris|Kristofferson}} | Texas | 1936– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Nicolette|Larson}} | Montana | 1952–1997 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jerry Lee|Lewis}} | Louisiana | 1935– | vokal, piano |- | {{Sorterbart namn|Billy|Livsey}} | Missouri | | |- | {{Sorterbart namn|Hank|Locklin}} | Florida | 1918–2009 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Claire|Lynch}} | New York | 1954– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jimmy|Martin}} | Tennessee | 1927-2005 | vokal, gitar, mandolin |- | {{Sorterbart namn|Delbert|McClinton}} | Texas | 1940– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charlie|McCoy}} | Vest-Virginia | 1941– | vokal, munnspel, gitar, bassgitar, trommer |- | {{Sorterbart namn|John|McEuen}} | California | 1945– | vokal, banjo, gitar, mandolin, fele, piano, trekkspel |- | {{Sorterbart namn|Jim|Messina}} | California | 1947– | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|Julie|Miller}} | Texas | 1956– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Ronnie|Milsap}} | Nord-Carolina | 1943– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Greg|Morrow}} | Tennessee | | trommer, vokal |- | {{Sorterbart namn|Willie|Nelson}} | Texas | 1933– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Michael|Nesmith}} | Texas | 1942–2021 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bashful Brother|Oswald}} | Tennessee | 1911–2002 | vokal, resonatorgitar, dobro, steelgitar, banjo, gitar |- | {{Sorterbart namn|Patti|Page}} | Oklahoma | 1927–2013 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Brad|Paisley}} | Vest-Virginia | 1972– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Gram|Parsons}} | Florida | 1946–1973 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Dolly|Parton}} | Tennessee | 1946- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Henry|Paul}} | New York | 1949- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Carl|Perkins}} | Tennessee | 1932–1998 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Dave|Pomeroy}} | Tennessee | 1956- | bassgitar, kontrabass, vokal |- | {{Sorterbart namn|Elvis|Presley}} | Mississippi | 1935-1977 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charley|Pride}} | Mississippi | 1934-2020 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bonnie|Raitt}} | California | 1949- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jon|Randall}} | Texas | 1969- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jerry|Reed}} | Georgia | 1937–2008 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jim|Reeves}} | Texas | 1923–1964 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bebe|Rexha}} | New York | 1989– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Kenny|Rogers}} | Texas | 1938–2020 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Linda|Ronstadt}} | Arizona | 1946 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Pam|Rose}} | Tennessee | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Earl|Scruggs}} | Nord-Carolina | 1924–2012 | 5-strengers banjo, gitar |- | {{Sorterbart namn|Randy|Scruggs}} | Tennessee | 1953–2018 | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|Elvie|Shane}} | Kentucky | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Maia|Sharp}} | California | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Blake|Shelton}} | Oklahoma | 1976- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Ricky|Skaggs}} | Kentucky | 1954- | vokal, mandolin, gitar, banjo, fele |- | {{Sorterbart namn|Jimmie Lee|Sloas}} | Kentucky | 1970- | bassgitar |- | {{Sorterbart namn|Buddy|Spicher}} | Pennsylvania | 1938- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Fayssoux Starling|McClean}} | Sør-Carolina | | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|George|Strait}} | Texas | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Marty|Stuart}} | Mississippi | 1958- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bryan|Sutton}} | Nord-Carolina | 1973 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Tanya|Tucker}} | Texas | 1958- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Merle|Travis}} | Kentucky | 1917–1983 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Carrie|Underwood}} | Oklahoma | 1983- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Kenny|Vaughan}} | Oklahoma | | gitar |- | {{Sorterbart namn|Morgan|Wallen}} | Tennessee | 1993- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Doc|Watson}} | Nord-Carolina | 1923–2012 | vokal, gitar, banjo, munnspel |- | {{Sorterbart namn|Jimmy|Webb}} | Oklahoma | 1946– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Hank|Williams}} | Alabama | 1923–1953 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bob|Wills}} | Texas | 1905–1975 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Paul|Worley}} | Tennessee | 1950- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charlie|Worsham}} | Mississippi | 1985- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Tammy|Wynette}} | Mississippi | 1942–1998 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Trisha|Yearwood}} | Georgia | 1964- | vokal |- | [[Chris Young]] | Tennessee | 1985- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Reggie|Young}} | [[Missouri]] | 1936–2019 | |} ==Referansar== {{reflist}} [[Kategori:USA-amerikanske countryartistar| ]] emq1h5e7rmxvrnj1yet14xhqo8eih3e 3399213 3399211 2022-08-18T06:06:38Z Ranveig 39 wikitext text/x-wiki Dette er ei liste over '''USA-amerikanske countrymusikarar.''' {| class="wikitable sortable" |- ! Namn ! Fødestad (delstat) ! Leveår ! Instrument |- | {{Sorterbart namn|Roy|Acuff}} | Tennessee | 1903–1992 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Chet|Atkins}} | Tennessee | 1924–2002 | gitarist, vokal |- | {{Sorterbart namn|Hoyt|Axton}} | Oklahoma | 1938–1999 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bobby|Bare}} | Ohio | 1935- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Byron|Berline}} | Kansas | 1944-2021 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Garth|Brooks}} | Oklahoma | 1962- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Karen|Brooks}} | Texas | 1954– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Norton|Buffalo}} | California | 1951–2009 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jimmy|Buffett}} | Mississippi | 1946– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Sam|Bush}} | Kentucky | 1952– | mandolin, fele, banjo, gitar |- | {{Sorterbart namn|Kenny|Buttrey}} | Tennessee | 1945–2004 | trommer |- | {{Sorterbart namn|Glen|Campbell}} | Arkansas | 1935–2017 | vokal, gitar, [[banjo]], bass, [[sekkepipe]]<ref>{{cite web|last=Planer|first=Lindsay|title=Old Hometown review|url=http://www.allmusic.com/album/old-home-town-r91861|publisher=allmusic|accessdate=12. november 2011}}</ref> |- | {{Sorterbart namn|Carlene|Carter}} | Tennessee | 1955– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Maybelle|Carter}} | Virginia | 1909–1978 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Johnny|Cash}} | Arkansas | 1932–2003 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Ray|Charles}} | Georgia | 1930–2004 | vokal, piano |- | {{Sorterbart namn|Mark|Chesnutt}} | Texas | 1963– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Patsy|Cline}} | Virginia | 1932–1963<ref>[https://snl.no/Patsy_Cline Patsy Cline]. [[Store norske leksikon]]. Vitja 13. august 2022</ref> | vokal |- | {{Sorterbart namn|Luke|Combs}} | Nord-Carolina | 1990– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Rita|Coolidge}} | Florida | 1945– | vokal |- | {{Sorterbart namn|John|Cowan}} | Ohio | 1952– | bassgitar |- | {{Sorterbart namn|Floyd|Cramer}} | Louisiana | 1933–1997 | piano |- | {{Sorterbart namn|Sheryl|Crow}} | Missouri | 1962– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Rodney|Crowell}} | Texas | 1950– | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|Billy Ray|Cyrus}} | Kentucky | 1961– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charlie|Daniels}} | Nord-Carolina | 1936–2020 | vokal, fele, gitar |- | {{Sorterbart namn|Iris|DeMent}} | Arkansas | 1961– | vokal, gitar, piano |- | {{Sorterbart namn|Doug|Dillard}} | Illinois | 1937–2012 | banjo |- | {{Sorterbart namn|Bob|Dylan}} | Minnesota | 1941– | vokal, gitar, munnspel |- | {{Sorterbart namn|Sara|Evans}} | Missouri | 1971– | |- | {{Sorterbart namn|Tyler|Farr}} | Missouri | 1984– | |- | {{Sorterbart namn|Vince|Gill}} | Oklahoma | 1957– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Merle|Haggard}} | California | 1937–2016 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Emmylou|Harris}} | Nord-Carolina | 1947– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Hunter|Hayes}} | Louisiana | 1991– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Mike|Henderson}} | Missouri | 1953– | vokal, gitar, mandolin, fele, munnspel |- | {{Sorterbart namn|John|Herald}} | New York | 1939–2005 | gitarist |- | {{Sorterbart namn|Buddy|Holly}} | Texas | 1936–1959 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Carl|Jackson}} | Mississippi | 1953– | vokal, gitar, mandolin, banjo |- | {{Sorterbart namn|Tommy|Jackson}} | Alabama | 1926–1979 | fele |- | {{Sorterbart namn|Casey|James}} | Texas | 1982– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Waylon|Jennings}} | Texas | 1937–2002 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Flaco|Jiménez}} | Texas | 1939– | vokal |- | {{Sorterbart namn|John|Jorgenson}} | California | 1956– | vokal, gitar, saksofon, klarinett |- | {{Sorterbart namn|Kieran|Kane}} | New York | 1949– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Toby|Keith}} | Kentucky | 1961– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Alison|Krauss}} | Illinois | 1971– | vokal, fiolin, fele |- | {{Sorterbart namn|Kris|Kristofferson}} | Texas | 1936– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Nicolette|Larson}} | Montana | 1952–1997 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jerry Lee|Lewis}} | Louisiana | 1935– | vokal, piano |- | {{Sorterbart namn|Billy|Livsey}} | Missouri | | |- | {{Sorterbart namn|Hank|Locklin}} | Florida | 1918–2009 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Claire|Lynch}} | New York | 1954– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jimmy|Martin}} | Tennessee | 1927-2005 | vokal, gitar, mandolin |- | {{Sorterbart namn|Delbert|McClinton}} | Texas | 1940– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charlie|McCoy}} | Vest-Virginia | 1941– | vokal, munnspel, gitar, bassgitar, trommer |- | {{Sorterbart namn|John|McEuen}} | California | 1945– | vokal, banjo, gitar, mandolin, fele, piano, trekkspel |- | {{Sorterbart namn|Jim|Messina}} | California | 1947– | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|Julie|Miller}} | Texas | 1956– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Ronnie|Milsap}} | Nord-Carolina | 1943– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Greg|Morrow}} | Tennessee | | trommer, vokal |- | {{Sorterbart namn|Willie|Nelson}} | Texas | 1933– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Michael|Nesmith}} | Texas | 1942–2021 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bashful Brother|Oswald}} | Tennessee | 1911–2002 | vokal, resonatorgitar, dobro, steelgitar, banjo, gitar |- | {{Sorterbart namn|Patti|Page}} | Oklahoma | 1927–2013 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Brad|Paisley}} | Vest-Virginia | 1972– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Gram|Parsons}} | Florida | 1946–1973 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Dolly|Parton}} | Tennessee | 1946- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Henry|Paul}} | New York | 1949- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Carl|Perkins}} | Tennessee | 1932–1998 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Dave|Pomeroy}} | Tennessee | 1956- | bassgitar, kontrabass, vokal |- | {{Sorterbart namn|Elvis|Presley}} | Mississippi | 1935-1977 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charley|Pride}} | Mississippi | 1934-2020 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bonnie|Raitt}} | California | 1949- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jon|Randall}} | Texas | 1969- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jerry|Reed}} | Georgia | 1937–2008 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jim|Reeves}} | Texas | 1923–1964 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bebe|Rexha}} | New York | 1989– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Kenny|Rogers}} | Texas | 1938–2020 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Linda|Ronstadt}} | Arizona | 1946 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Pam|Rose}} | Tennessee | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Earl|Scruggs}} | Nord-Carolina | 1924–2012 | 5-strengers banjo, gitar |- | {{Sorterbart namn|Randy|Scruggs}} | Tennessee | 1953–2018 | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|Elvie|Shane}} | Kentucky | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Maia|Sharp}} | California | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Blake|Shelton}} | Oklahoma | 1976- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Ricky|Skaggs}} | Kentucky | 1954- | vokal, mandolin, gitar, banjo, fele |- | {{Sorterbart namn|Jimmie Lee|Sloas}} | Kentucky | 1970- | bassgitar |- | {{Sorterbart namn|Buddy|Spicher}} | Pennsylvania | 1938- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Fayssoux Starling|McClean}} | Sør-Carolina | | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|George|Strait}} | Texas | 1952- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Marty|Stuart}} | Mississippi | 1958- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bryan|Sutton}} | Nord-Carolina | 1973- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Tanya|Tucker}} | Texas | 1958- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Merle|Travis}} | Kentucky | 1917–1983 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Carrie|Underwood}} | Oklahoma | 1983- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Kenny|Vaughan}} | Oklahoma | | gitar |- | {{Sorterbart namn|Morgan|Wallen}} | Tennessee | 1993- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Doc|Watson}} | Nord-Carolina | 1923–2012 | vokal, gitar, banjo, munnspel |- | {{Sorterbart namn|Jimmy|Webb}} | Oklahoma | 1946– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Hank|Williams}} | Alabama | 1923–1953 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bob|Wills}} | Texas | 1905–1975 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Paul|Worley}} | Tennessee | 1950- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charlie|Worsham}} | Mississippi | 1985- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Tammy|Wynette}} | Mississippi | 1942–1998 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Trisha|Yearwood}} | Georgia | 1964- | vokal |- | [[Chris Young]] | Tennessee | 1985- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Reggie|Young}} | [[Missouri]] | 1936–2019 | |} ==Referansar== {{reflist}} [[Kategori:USA-amerikanske countryartistar| ]] awyzw3p2ymvxfuza2iaie9funukb9k9 3399235 3399213 2022-08-18T10:22:56Z 89.8.70.112 ikkje Sorterbart namn wikitext text/x-wiki Dette er ei liste over '''USA-amerikanske countrymusikarar.''' {| class="wikitable sortable" |- ! Namn ! Fødestad (delstat) ! Leveår ! Instrument |- | {{Sorterbart namn|Roy|Acuff}} | Tennessee | 1903–1992 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Chet|Atkins}} | Tennessee | 1924–2002 | gitarist, vokal |- | {{Sorterbart namn|Hoyt|Axton}} | Oklahoma | 1938–1999 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bobby|Bare}} | Ohio | 1935- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Byron|Berline}} | Kansas | 1944-2021 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Garth|Brooks}} | Oklahoma | 1962- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Karen|Brooks}} | Texas | 1954– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Norton|Buffalo}} | California | 1951–2009 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jimmy|Buffett}} | Mississippi | 1946– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Sam|Bush}} | Kentucky | 1952– | mandolin, fele, banjo, gitar |- | {{Sorterbart namn|Kenny|Buttrey}} | Tennessee | 1945–2004 | trommer |- | {{Sorterbart namn|Glen|Campbell}} | Arkansas | 1935–2017 | vokal, gitar, [[banjo]], bass, [[sekkepipe]]<ref>{{cite web|last=Planer|first=Lindsay|title=Old Hometown review|url=http://www.allmusic.com/album/old-home-town-r91861|publisher=allmusic|accessdate=12. november 2011}}</ref> |- | {{Sorterbart namn|Carlene|Carter}} | Tennessee | 1955– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Maybelle|Carter}} | Virginia | 1909–1978 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Johnny|Cash}} | Arkansas | 1932–2003 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Ray|Charles}} | Georgia | 1930–2004 | vokal, piano |- | {{Sorterbart namn|Mark|Chesnutt}} | Texas | 1963– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Patsy|Cline}} | Virginia | 1932–1963<ref>[https://snl.no/Patsy_Cline Patsy Cline]. [[Store norske leksikon]]. Vitja 13. august 2022</ref> | vokal |- | {{Sorterbart namn|Luke|Combs}} | Nord-Carolina | 1990– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Rita|Coolidge}} | Florida | 1945– | vokal |- | {{Sorterbart namn|John|Cowan}} | Ohio | 1952– | bassgitar |- | {{Sorterbart namn|Floyd|Cramer}} | Louisiana | 1933–1997 | piano |- | {{Sorterbart namn|Sheryl|Crow}} | Missouri | 1962– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Rodney|Crowell}} | Texas | 1950– | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|Billy Ray|Cyrus}} | Kentucky | 1961– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charlie|Daniels}} | Nord-Carolina | 1936–2020 | vokal, fele, gitar |- | {{Sorterbart namn|Iris|DeMent}} | Arkansas | 1961– | vokal, gitar, piano |- | {{Sorterbart namn|Doug|Dillard}} | Illinois | 1937–2012 | banjo |- | {{Sorterbart namn|Bob|Dylan}} | Minnesota | 1941– | vokal, gitar, munnspel |- | {{Sorterbart namn|Sara|Evans}} | Missouri | 1971– | |- | {{Sorterbart namn|Tyler|Farr}} | Missouri | 1984– | |- | {{Sorterbart namn|Vince|Gill}} | Oklahoma | 1957– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Merle|Haggard}} | California | 1937–2016 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Emmylou|Harris}} | Nord-Carolina | 1947– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Hunter|Hayes}} | Louisiana | 1991– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Mike|Henderson}} | Missouri | 1953– | vokal, gitar, mandolin, fele, munnspel |- | {{Sorterbart namn|John|Herald}} | New York | 1939–2005 | gitarist |- | {{Sorterbart namn|Buddy|Holly}} | Texas | 1936–1959 | vokal Songaren Alan Jackson |- | [[Alan Jackson]] | Georgia | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Carl|Jackson}} | Mississippi | 1953– | vokal, gitar, mandolin, banjo |- | {{Sorterbart namn|Tommy|Jackson}} | Alabama | 1926–1979 | fele |- | {{Sorterbart namn|Casey|James}} | Texas | 1982– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Waylon|Jennings}} | Texas | 1937–2002 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Flaco|Jiménez}} | Texas | 1939– | vokal |- | {{Sorterbart namn|John|Jorgenson}} | California | 1956– | vokal, gitar, saksofon, klarinett |- | {{Sorterbart namn|Kieran|Kane}} | New York | 1949– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Toby|Keith}} | Kentucky | 1961– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Alison|Krauss}} | Illinois | 1971– | vokal, fiolin, fele |- | {{Sorterbart namn|Kris|Kristofferson}} | Texas | 1936– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Nicolette|Larson}} | Montana | 1952–1997 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jerry Lee|Lewis}} | Louisiana | 1935– | vokal, piano |- | {{Sorterbart namn|Billy|Livsey}} | Missouri | | |- | {{Sorterbart namn|Hank|Locklin}} | Florida | 1918–2009 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Claire|Lynch}} | New York | 1954– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jimmy|Martin}} | Tennessee | 1927-2005 | vokal, gitar, mandolin |- | {{Sorterbart namn|Delbert|McClinton}} | Texas | 1940– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charlie|McCoy}} | Vest-Virginia | 1941– | vokal, munnspel, gitar, bassgitar, trommer |- | {{Sorterbart namn|John|McEuen}} | California | 1945– | vokal, banjo, gitar, mandolin, fele, piano, trekkspel |- | {{Sorterbart namn|Jim|Messina}} | California | 1947– | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|Julie|Miller}} | Texas | 1956– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Ronnie|Milsap}} | Nord-Carolina | 1943– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Greg|Morrow}} | Tennessee | | trommer, vokal |- | {{Sorterbart namn|Willie|Nelson}} | Texas | 1933– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Michael|Nesmith}} | Texas | 1942–2021 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bashful Brother|Oswald}} | Tennessee | 1911–2002 | vokal, resonatorgitar, dobro, steelgitar, banjo, gitar |- | {{Sorterbart namn|Patti|Page}} | Oklahoma | 1927–2013 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Brad|Paisley}} | Vest-Virginia | 1972– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Gram|Parsons}} | Florida | 1946–1973 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Dolly|Parton}} | Tennessee | 1946- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Henry|Paul}} | New York | 1949- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Carl|Perkins}} | Tennessee | 1932–1998 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Dave|Pomeroy}} | Tennessee | 1956- | bassgitar, kontrabass, vokal |- | {{Sorterbart namn|Elvis|Presley}} | Mississippi | 1935-1977 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charley|Pride}} | Mississippi | 1934-2020 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bonnie|Raitt}} | California | 1949- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jon|Randall}} | Texas | 1969- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jerry|Reed}} | Georgia | 1937–2008 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jim|Reeves}} | Texas | 1923–1964 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bebe|Rexha}} | New York | 1989– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Kenny|Rogers}} | Texas | 1938–2020 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Linda|Ronstadt}} | Arizona | 1946 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Pam|Rose}} | Tennessee | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Earl|Scruggs}} | Nord-Carolina | 1924–2012 | 5-strengers banjo, gitar |- | {{Sorterbart namn|Randy|Scruggs}} | Tennessee | 1953–2018 | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|Elvie|Shane}} | Kentucky | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Maia|Sharp}} | California | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Blake|Shelton}} | Oklahoma | 1976- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Ricky|Skaggs}} | Kentucky | 1954- | vokal, mandolin, gitar, banjo, fele |- | {{Sorterbart namn|Jimmie Lee|Sloas}} | Kentucky | 1970- | bassgitar |- | {{Sorterbart namn|Buddy|Spicher}} | Pennsylvania | 1938- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Fayssoux Starling|McClean}} | Sør-Carolina | | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|George|Strait}} | Texas | 1952- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Marty|Stuart}} | Mississippi | 1958- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bryan|Sutton}} | Nord-Carolina | 1973- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Tanya|Tucker}} | Texas | 1958- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Merle|Travis}} | Kentucky | 1917–1983 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Carrie|Underwood}} | Oklahoma | 1983- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Kenny|Vaughan}} | Oklahoma | | gitar |- | {{Sorterbart namn|Morgan|Wallen}} | Tennessee | 1993- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Doc|Watson}} | Nord-Carolina | 1923–2012 | vokal, gitar, banjo, munnspel |- | {{Sorterbart namn|Jimmy|Webb}} | Oklahoma | 1946– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Hank|Williams}} | Alabama | 1923–1953 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bob|Wills}} | Texas | 1905–1975 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Paul|Worley}} | Tennessee | 1950- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charlie|Worsham}} | Mississippi | 1985- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Tammy|Wynette}} | Mississippi | 1942–1998 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Trisha|Yearwood}} | Georgia | 1964- | vokal |- | [[Chris Young]] | Tennessee | 1985- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Reggie|Young}} | [[Missouri]] | 1936–2019 | |} ==Referansar== {{reflist}} [[Kategori:USA-amerikanske countryartistar| ]] 3eeykda2vkk6pdkcbe3u46d479i93ld 3399236 3399235 2022-08-18T10:25:35Z 89.8.70.112 Alan Jackson > [[Songaren Alan Jackson]] wikitext text/x-wiki Dette er ei liste over '''USA-amerikanske countrymusikarar.''' {| class="wikitable sortable" |- ! Namn ! Fødestad (delstat) ! Leveår ! Instrument |- | {{Sorterbart namn|Roy|Acuff}} | Tennessee | 1903–1992 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Chet|Atkins}} | Tennessee | 1924–2002 | gitarist, vokal |- | {{Sorterbart namn|Hoyt|Axton}} | Oklahoma | 1938–1999 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bobby|Bare}} | Ohio | 1935- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Byron|Berline}} | Kansas | 1944-2021 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Garth|Brooks}} | Oklahoma | 1962- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Karen|Brooks}} | Texas | 1954– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Norton|Buffalo}} | California | 1951–2009 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jimmy|Buffett}} | Mississippi | 1946– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Sam|Bush}} | Kentucky | 1952– | mandolin, fele, banjo, gitar |- | {{Sorterbart namn|Kenny|Buttrey}} | Tennessee | 1945–2004 | trommer |- | {{Sorterbart namn|Glen|Campbell}} | Arkansas | 1935–2017 | vokal, gitar, [[banjo]], bass, [[sekkepipe]]<ref>{{cite web|last=Planer|first=Lindsay|title=Old Hometown review|url=http://www.allmusic.com/album/old-home-town-r91861|publisher=allmusic|accessdate=12. november 2011}}</ref> |- | {{Sorterbart namn|Carlene|Carter}} | Tennessee | 1955– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Maybelle|Carter}} | Virginia | 1909–1978 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Johnny|Cash}} | Arkansas | 1932–2003 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Ray|Charles}} | Georgia | 1930–2004 | vokal, piano |- | {{Sorterbart namn|Mark|Chesnutt}} | Texas | 1963– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Patsy|Cline}} | Virginia | 1932–1963<ref>[https://snl.no/Patsy_Cline Patsy Cline]. [[Store norske leksikon]]. Vitja 13. august 2022</ref> | vokal |- | {{Sorterbart namn|Luke|Combs}} | Nord-Carolina | 1990– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Rita|Coolidge}} | Florida | 1945– | vokal |- | {{Sorterbart namn|John|Cowan}} | Ohio | 1952– | bassgitar |- | {{Sorterbart namn|Floyd|Cramer}} | Louisiana | 1933–1997 | piano |- | {{Sorterbart namn|Sheryl|Crow}} | Missouri | 1962– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Rodney|Crowell}} | Texas | 1950– | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|Billy Ray|Cyrus}} | Kentucky | 1961– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charlie|Daniels}} | Nord-Carolina | 1936–2020 | vokal, fele, gitar |- | {{Sorterbart namn|Iris|DeMent}} | Arkansas | 1961– | vokal, gitar, piano |- | {{Sorterbart namn|Doug|Dillard}} | Illinois | 1937–2012 | banjo |- | {{Sorterbart namn|Bob|Dylan}} | Minnesota | 1941– | vokal, gitar, munnspel |- | {{Sorterbart namn|Sara|Evans}} | Missouri | 1971– | |- | {{Sorterbart namn|Tyler|Farr}} | Missouri | 1984– | |- | {{Sorterbart namn|Vince|Gill}} | Oklahoma | 1957– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Merle|Haggard}} | California | 1937–2016 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Emmylou|Harris}} | Nord-Carolina | 1947– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Hunter|Hayes}} | Louisiana | 1991– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Mike|Henderson}} | Missouri | 1953– | vokal, gitar, mandolin, fele, munnspel |- | {{Sorterbart namn|John|Herald}} | New York | 1939–2005 | gitarist |- | {{Sorterbart namn|Buddy|Holly}} | Texas | 1936–1959 | vokal |- | [[Songaren Alan Jackson|Alan Jackson]] | Georgia | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Carl|Jackson}} | Mississippi | 1953– | vokal, gitar, mandolin, banjo |- | {{Sorterbart namn|Tommy|Jackson}} | Alabama | 1926–1979 | fele |- | {{Sorterbart namn|Casey|James}} | Texas | 1982– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Waylon|Jennings}} | Texas | 1937–2002 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Flaco|Jiménez}} | Texas | 1939– | vokal |- | {{Sorterbart namn|John|Jorgenson}} | California | 1956– | vokal, gitar, saksofon, klarinett |- | {{Sorterbart namn|Kieran|Kane}} | New York | 1949– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Toby|Keith}} | Kentucky | 1961– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Alison|Krauss}} | Illinois | 1971– | vokal, fiolin, fele |- | {{Sorterbart namn|Kris|Kristofferson}} | Texas | 1936– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Nicolette|Larson}} | Montana | 1952–1997 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jerry Lee|Lewis}} | Louisiana | 1935– | vokal, piano |- | {{Sorterbart namn|Billy|Livsey}} | Missouri | | |- | {{Sorterbart namn|Hank|Locklin}} | Florida | 1918–2009 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Claire|Lynch}} | New York | 1954– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jimmy|Martin}} | Tennessee | 1927-2005 | vokal, gitar, mandolin |- | {{Sorterbart namn|Delbert|McClinton}} | Texas | 1940– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charlie|McCoy}} | Vest-Virginia | 1941– | vokal, munnspel, gitar, bassgitar, trommer |- | {{Sorterbart namn|John|McEuen}} | California | 1945– | vokal, banjo, gitar, mandolin, fele, piano, trekkspel |- | {{Sorterbart namn|Jim|Messina}} | California | 1947– | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|Julie|Miller}} | Texas | 1956– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Ronnie|Milsap}} | Nord-Carolina | 1943– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Greg|Morrow}} | Tennessee | | trommer, vokal |- | {{Sorterbart namn|Willie|Nelson}} | Texas | 1933– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Michael|Nesmith}} | Texas | 1942–2021 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bashful Brother|Oswald}} | Tennessee | 1911–2002 | vokal, resonatorgitar, dobro, steelgitar, banjo, gitar |- | {{Sorterbart namn|Patti|Page}} | Oklahoma | 1927–2013 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Brad|Paisley}} | Vest-Virginia | 1972– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Gram|Parsons}} | Florida | 1946–1973 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Dolly|Parton}} | Tennessee | 1946- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Henry|Paul}} | New York | 1949- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Carl|Perkins}} | Tennessee | 1932–1998 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Dave|Pomeroy}} | Tennessee | 1956- | bassgitar, kontrabass, vokal |- | {{Sorterbart namn|Elvis|Presley}} | Mississippi | 1935-1977 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charley|Pride}} | Mississippi | 1934-2020 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bonnie|Raitt}} | California | 1949- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jon|Randall}} | Texas | 1969- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jerry|Reed}} | Georgia | 1937–2008 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jim|Reeves}} | Texas | 1923–1964 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bebe|Rexha}} | New York | 1989– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Kenny|Rogers}} | Texas | 1938–2020 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Linda|Ronstadt}} | Arizona | 1946 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Pam|Rose}} | Tennessee | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Earl|Scruggs}} | Nord-Carolina | 1924–2012 | 5-strengers banjo, gitar |- | {{Sorterbart namn|Randy|Scruggs}} | Tennessee | 1953–2018 | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|Elvie|Shane}} | Kentucky | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Maia|Sharp}} | California | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Blake|Shelton}} | Oklahoma | 1976- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Ricky|Skaggs}} | Kentucky | 1954- | vokal, mandolin, gitar, banjo, fele |- | {{Sorterbart namn|Jimmie Lee|Sloas}} | Kentucky | 1970- | bassgitar |- | {{Sorterbart namn|Buddy|Spicher}} | Pennsylvania | 1938- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Fayssoux Starling|McClean}} | Sør-Carolina | | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|George|Strait}} | Texas | 1952- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Marty|Stuart}} | Mississippi | 1958- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bryan|Sutton}} | Nord-Carolina | 1973- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Tanya|Tucker}} | Texas | 1958- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Merle|Travis}} | Kentucky | 1917–1983 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Carrie|Underwood}} | Oklahoma | 1983- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Kenny|Vaughan}} | Oklahoma | | gitar |- | {{Sorterbart namn|Morgan|Wallen}} | Tennessee | 1993- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Doc|Watson}} | Nord-Carolina | 1923–2012 | vokal, gitar, banjo, munnspel |- | {{Sorterbart namn|Jimmy|Webb}} | Oklahoma | 1946– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Hank|Williams}} | Alabama | 1923–1953 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bob|Wills}} | Texas | 1905–1975 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Paul|Worley}} | Tennessee | 1950- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charlie|Worsham}} | Mississippi | 1985- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Tammy|Wynette}} | Mississippi | 1942–1998 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Trisha|Yearwood}} | Georgia | 1964- | vokal |- | [[Chris Young]] | Tennessee | 1985- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Reggie|Young}} | [[Missouri]] | 1936–2019 | |} ==Referansar== {{reflist}} [[Kategori:USA-amerikanske countryartistar| ]] 7tkc8w6fpibqbyvsca2kuotviz1fq1s 3399242 3399236 2022-08-18T11:21:19Z 89.8.70.112 wikitext text/x-wiki Dette er ei liste over '''USA-amerikanske countrymusikarar.''' {| class="wikitable sortable" |- ! Namn ! Fødestad (delstat) ! Leveår ! Instrument |- | {{Sorterbart namn|Roy|Acuff}} | Tennessee | 1903–1992 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Chet|Atkins}} | Tennessee | 1924–2002 | gitarist, vokal |- | {{Sorterbart namn|Hoyt|Axton}} | Oklahoma | 1938–1999 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bobby|Bare}} | Ohio | 1935- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Byron|Berline}} | Kansas | 1944-2021 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Garth|Brooks}} | Oklahoma | 1962- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Karen|Brooks}} | Texas | 1954– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Kane|Brown}} | Tennessee | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Norton|Buffalo}} | California | 1951–2009 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jimmy|Buffett}} | Mississippi | 1946– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Sam|Bush}} | Kentucky | 1952– | mandolin, fele, banjo, gitar |- | {{Sorterbart namn|Kenny|Buttrey}} | Tennessee | 1945–2004 | trommer |- | {{Sorterbart namn|Glen|Campbell}} | Arkansas | 1935–2017 | vokal, gitar, [[banjo]], bass, [[sekkepipe]]<ref>{{cite web|last=Planer|first=Lindsay|title=Old Hometown review|url=http://www.allmusic.com/album/old-home-town-r91861|publisher=allmusic|accessdate=12. november 2011}}</ref> |- | {{Sorterbart namn|Carlene|Carter}} | Tennessee | 1955– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Maybelle|Carter}} | Virginia | 1909–1978 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Johnny|Cash}} | Arkansas | 1932–2003 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Ray|Charles}} | Georgia | 1930–2004 | vokal, piano |- | {{Sorterbart namn|Mark|Chesnutt}} | Texas | 1963– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Patsy|Cline}} | Virginia | 1932–1963<ref>[https://snl.no/Patsy_Cline Patsy Cline]. [[Store norske leksikon]]. Vitja 13. august 2022</ref> | vokal |- | {{Sorterbart namn|Luke|Combs}} | Nord-Carolina | 1990– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Rita|Coolidge}} | Florida | 1945– | vokal |- | {{Sorterbart namn|John|Cowan}} | Ohio | 1952– | bassgitar |- | {{Sorterbart namn|Floyd|Cramer}} | Louisiana | 1933–1997 | piano |- | {{Sorterbart namn|Sheryl|Crow}} | Missouri | 1962– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Rodney|Crowell}} | Texas | 1950– | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|Billy Ray|Cyrus}} | Kentucky | 1961– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charlie|Daniels}} | Nord-Carolina | 1936–2020 | vokal, fele, gitar |- | {{Sorterbart namn|Iris|DeMent}} | Arkansas | 1961– | vokal, gitar, piano |- | {{Sorterbart namn|Doug|Dillard}} | Illinois | 1937–2012 | banjo |- | {{Sorterbart namn|Bob|Dylan}} | Minnesota | 1941– | vokal, gitar, munnspel |- | {{Sorterbart namn|Sara|Evans}} | Missouri | 1971– | |- | {{Sorterbart namn|Tyler|Farr}} | Missouri | 1984– | |- | {{Sorterbart namn|Vince|Gill}} | Oklahoma | 1957– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Merle|Haggard}} | California | 1937–2016 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Emmylou|Harris}} | Nord-Carolina | 1947– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Hunter|Hayes}} | Louisiana | 1991– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Mike|Henderson}} | Missouri | 1953– | vokal, gitar, mandolin, fele, munnspel |- | {{Sorterbart namn|John|Herald}} | New York | 1939–2005 | gitarist |- | {{Sorterbart namn|Buddy|Holly}} | Texas | 1936–1959 | vokal |- | [[Songaren Alan Jackson|Alan Jackson]] | Georgia | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Carl|Jackson}} | Mississippi | 1953– | vokal, gitar, mandolin, banjo |- | {{Sorterbart namn|Tommy|Jackson}} | Alabama | 1926–1979 | fele |- | {{Sorterbart namn|Casey|James}} | Texas | 1982– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Waylon|Jennings}} | Texas | 1937–2002 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Flaco|Jiménez}} | Texas | 1939– | vokal |- | {{Sorterbart namn|John|Jorgenson}} | California | 1956– | vokal, gitar, saksofon, klarinett |- | {{Sorterbart namn|Kieran|Kane}} | New York | 1949– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Toby|Keith}} | Kentucky | 1961– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Alison|Krauss}} | Illinois | 1971– | vokal, fiolin, fele |- | {{Sorterbart namn|Kris|Kristofferson}} | Texas | 1936– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Nicolette|Larson}} | Montana | 1952–1997 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jerry Lee|Lewis}} | Louisiana | 1935– | vokal, piano |- | {{Sorterbart namn|Billy|Livsey}} | Missouri | | |- | {{Sorterbart namn|Hank|Locklin}} | Florida | 1918–2009 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Claire|Lynch}} | New York | 1954– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jimmy|Martin}} | Tennessee | 1927-2005 | vokal, gitar, mandolin |- | {{Sorterbart namn|Delbert|McClinton}} | Texas | 1940– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charlie|McCoy}} | Vest-Virginia | 1941– | vokal, munnspel, gitar, bassgitar, trommer |- | {{Sorterbart namn|John|McEuen}} | California | 1945– | vokal, banjo, gitar, mandolin, fele, piano, trekkspel |- | {{Sorterbart namn|Jim|Messina}} | California | 1947– | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|Julie|Miller}} | Texas | 1956– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Ronnie|Milsap}} | Nord-Carolina | 1943– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Greg|Morrow}} | Tennessee | | trommer, vokal |- | {{Sorterbart namn|Willie|Nelson}} | Texas | 1933– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Michael|Nesmith}} | Texas | 1942–2021 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bashful Brother|Oswald}} | Tennessee | 1911–2002 | vokal, resonatorgitar, dobro, steelgitar, banjo, gitar |- | {{Sorterbart namn|Patti|Page}} | Oklahoma | 1927–2013 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Brad|Paisley}} | Vest-Virginia | 1972– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Gram|Parsons}} | Florida | 1946–1973 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Dolly|Parton}} | Tennessee | 1946- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Henry|Paul}} | New York | 1949- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Carl|Perkins}} | Tennessee | 1932–1998 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Dave|Pomeroy}} | Tennessee | 1956- | bassgitar, kontrabass, vokal |- | {{Sorterbart namn|Elvis|Presley}} | Mississippi | 1935-1977 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charley|Pride}} | Mississippi | 1934-2020 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bonnie|Raitt}} | California | 1949- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jon|Randall}} | Texas | 1969- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jerry|Reed}} | Georgia | 1937–2008 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Jim|Reeves}} | Texas | 1923–1964 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bebe|Rexha}} | New York | 1989– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Kenny|Rogers}} | Texas | 1938–2020 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Linda|Ronstadt}} | Arizona | 1946 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Pam|Rose}} | Tennessee | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Earl|Scruggs}} | Nord-Carolina | 1924–2012 | 5-strengers banjo, gitar |- | {{Sorterbart namn|Randy|Scruggs}} | Tennessee | 1953–2018 | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|Elvie|Shane}} | Kentucky | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Maia|Sharp}} | California | | vokal |- | {{Sorterbart namn|Blake|Shelton}} | Oklahoma | 1976- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Ricky|Skaggs}} | Kentucky | 1954- | vokal, mandolin, gitar, banjo, fele |- | {{Sorterbart namn|Jimmie Lee|Sloas}} | Kentucky | 1970- | bassgitar |- | {{Sorterbart namn|Buddy|Spicher}} | Pennsylvania | 1938- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Fayssoux Starling|McClean}} | Sør-Carolina | | vokal, gitar |- | {{Sorterbart namn|George|Strait}} | Texas | 1952- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Marty|Stuart}} | Mississippi | 1958- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bryan|Sutton}} | Nord-Carolina | 1973- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Tanya|Tucker}} | Texas | 1958- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Merle|Travis}} | Kentucky | 1917–1983 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Carrie|Underwood}} | Oklahoma | 1983- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Kenny|Vaughan}} | Oklahoma | | gitar |- | {{Sorterbart namn|Morgan|Wallen}} | Tennessee | 1993- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Doc|Watson}} | Nord-Carolina | 1923–2012 | vokal, gitar, banjo, munnspel |- | {{Sorterbart namn|Jimmy|Webb}} | Oklahoma | 1946– | vokal |- | {{Sorterbart namn|Hank|Williams}} | Alabama | 1923–1953 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Bob|Wills}} | Texas | 1905–1975 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Paul|Worley}} | Tennessee | 1950- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Charlie|Worsham}} | Mississippi | 1985- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Tammy|Wynette}} | Mississippi | 1942–1998 | vokal |- | {{Sorterbart namn|Trisha|Yearwood}} | Georgia | 1964- | vokal |- | [[Chris Young]] | Tennessee | 1985- | vokal |- | {{Sorterbart namn|Reggie|Young}} | [[Missouri]] | 1936–2019 | |} ==Referansar== {{reflist}} [[Kategori:USA-amerikanske countryartistar| ]] 4s103ndkiu0w4gmc3zf2z192znx6zgw 0 400211 3399217 3398681 2022-08-18T07:54:55Z 89.8.70.112 wikitext text/x-wiki {{infoboks musikar}} '''Carrie Underwood''' ({{datoar}}) er ein USA-amerikansk countrysongar. ==Utgjevingar== ===Singlar=== (utval) *«Before He Cheats» (2006, førsteplassen på [[Billboard]]-listene Hot Country Songs og [[Country Airplay]]) *«Last Name» (2008)<ref name=countrySong>{{cite magazine|url=https://www.billboard.com/artist/carrie-underwood/chart-history/csi/|title=Carrie Underwood Chart History (Hot Country Songs)|magazine=[[Billboard (magazine)|Billboard]]|access-date=October 11, 2017}}</ref> *«Church Bells» (2016, førsteplass på Billboard Country Airplay)<ref name=countryAirplay>{{cite magazine|url=https://www.billboard.com/artist/carrie-underwood/chart-history/csa/|title=Carrie Underwood Chart History (Country Airplay)|magazine=[[Billboard (magazine)|Billboard]]|access-date=March 21, 2022}}</ref> ==Kjelder== {{reflist}} {{manglar kjelder}} {{frø}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:USA-amerikanske countrysongarar]] b20vk2qamczss6qoixja8fzy53wclav 0 400215 3399220 3398833 2022-08-18T08:04:57Z 89.8.70.112 /* Songar */ wikitext text/x-wiki {{infoboks musikar}} '''Mark Chesnutt''' ({{datoar}}) er ein USA-amerikansk countrysongar. ==Utgjevingar== ===Singlar=== (utval) *«Too Cold at Home» (1990, førsteplassen på [[Hot Country Songs-lista]]) *«Brother Jukebox» (1990, førsteplassen på Hot Country Songs) *«It's a Little Too Late» (1996) *«[[I Don't Want to Miss a Thing]]» (1998, førsteplassen på Hot Country Songs) *«Rollin' with the Flow» (2007) *«Hot» (2017)<ref>{{cite web|url=http://daily.plaympe.com/mark-chesnutt-hot/|title=Mark Chesnutt - Hot|work=Daily Play MPE|date=May 25, 2017}}</ref> ==Kjelder== {{reflist}} {{frø}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:USA-amerikanske countrysongarar]] tpmikmt6sau0bvnvpmaw347iubru6lp 0 400242 3399192 2022-08-17T19:01:17Z 89.8.70.112 Frå https://en.wikipedia.org/wiki/Carlene_Carter_discography#1970s%E2%80%931980s_2 wikitext text/x-wiki {{infoboks musikar}} '''Carlene Carter''' ({{datoar}}) er ein USA-amerikansk countrysongar. ==Utgjevingar== ===Singlar=== (utval) Singlane hennar er mellom anna *«[[Every Little Thing]]» (1993, 3.-plass på [[Hot Country Song-lista]]) ==Kjelder== {{reflist}} {{frø}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:USA-amerikanske countrysongarar]] pmj0hqic6mwstw6i7h8frz1yn5okejn 3399212 3399192 2022-08-18T06:05:07Z Ranveig 39 wikitext text/x-wiki {{infoboks musikar}} '''Carlene Carter''' ({{datoar}}) er ein USA-amerikansk countrysongar. ==Utgjevingar== ===Singlar=== (utval) *«[[Every Little Thing]]» (1993, 3.-plass på [[Hot Country Song-lista]]) ==Kjelder== {{reflist}} {{manglar kjelder|dato=2022}} {{frø}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:USA-amerikanske countrysongarar]] ii80nl4rdiia01q251rz7us10rqmhq5 0 400243 3399214 2022-08-18T06:56:13Z Beachman 184 Laga gjennom omsetjing av sida «[[:no:Special:Redirect/revision/21523766|Pål Øie]]» wikitext text/x-wiki '''Pål Øie''' (fødd [[15. november]] [[1961]]) er ein norsk filmskapar som fekk sitt gjennombrot med spelefilmdebutten ''Villmark'' (2003). Han har tidlegare laga ei rad kortfilmar. Øies arbeid kjenneteiknast av eit sterkt visuelt filmspråk som ofte bidreg til å lade dramatiske situasjonar med ei dempa uro. I 2013 regisserte han ein dokumentarfilm om kunstnaren [[Lars Hertervig]], kalla «Lysets vanvidd».<ref>vestnorskfilm.no [http://www.vestnorskfilm.no/tildelinger/alle-tildelinger/68?view=project Lysets Vanvidd - En film om kunstmaler Lars Hertervig]</ref><ref>NRK nett-TV [http://tv.nrk.no/program/KOID75008413/lars-hertervig-lysets-vanvidd Lysets Vanvidd - En film om kunstmaler Lars Hertervig]</ref> I 2019 kom han med filmen ''[[Astrup – Flammen over Jølster]]'' med danske [[Thure Lindhardt]] i hovudrolla som [[Nikolai Astrup]]. Øie har sjølv familietilknyting til Jølster og initiativet til filmen kom frå Jølster kommune.<ref>{{Kilde www|url=https://framtida.no/2019/09/27/ny-film-om-astrup-det-er-utruleg-kor-mykje-han-fekk-gjort.-han-var-gartnar-og-han-var-elskar|tittel=Ny film om Astrup: – Det er utruleg kor mykje han fekk gjort. Han var gartnar og han var elskar|besøksdato=2019-10-06|forfattere=|dato=2019-09-27|fornavn=|etternavn=|språk=en-US|verk=Framtida|forlag=|sitat=}}</ref> ''Dagbladets'' anmeldar roste fotograferinga og meinte filmen elles er ujamn.<ref>{{Kilde www|url=https://www.dagbladet.no/a/71674482|tittel=Hvorfor snakker han dansk?|besøksdato=2019-10-06|forfattere=|dato=2019-10-05|fornavn=Inger Merete|etternavn=Hobbelstad|språk=no|verk=Dagbladet.no|forlag=|sitat=Dette er både pedagogisk skolefilm og eksperimentell kunstfilm, og knaker i sammenføyningen.}}</ref> Aftenpostens og Bergens Tidendes anmeldar var meir positive og ga terningkast fire.<ref>{{Kilde www|url=https://www.firda.no/nyheiter/jolster/kultur/dette-meiner-filmmeldarane-om-astrup-filmen/s/5-15-888382|tittel=Dette meiner filmmeldarane om Astrup-filmen|besøksdato=2019-10-06|forfattere=|dato=2019-10-04|språk=no|verk=Firda|forlag=|sitat=Fredag har «Flammen over Jølster» norgespremiere. Både Bergens Tidende og Aftenposten trillar fire på terningen, medan éin filmmeldar gir filmen terningkast fem.}}</ref> == Filmografi == ; Langfilm * [[Villmark 2]], 2015 * ''[[Villmark (film)|Villmark]]'', 2003 * ''[[Skjult]]'', 2009 * [[Tunnelen]], 2019<ref>{{Kilde www|url=https://www.nrk.no/sognogfjordane/_tunnelen_-hadde-forpremiere-1011-meter-over-havet-1.14824054|tittel=«Tunnelen» hadde førpremiere 1011 meter over havet|besøksdato=2019-12-26|forfattere=|dato=2019-12-15|fornavn=Raymond|etternavn=Lidal|språk=nn-NO|verk=NRK|forlag=|sitat=Regissør Pål Øie fekk også ta turen opp til Hoven i gondolbanen. Han er overvelda etter å ha vist filmen på Colosseum kino i Oslo og på Lillehammer, før dei kom til Stryn laurdag.}}</ref> ; Kortfilmer * ''Kloning,'' 1990 * ''Brønnen'', 1997 * ''Zorry,'' 2000 * ''Steppdans'', 2000 * ''Stopp'', 2001 * ''Siste Hus'', 2002 * ''Vakuum'', 2005 * ''Familien Bergs Erfaringer,'' 2009 == Referansar == <references /> == Eksterne lenker == https://www.imdb.com/name/nm1101339/ IMDB {{Autoritetsdata}}{{Infoboks biografi}} [[Kategori:Menn]] [[Kategori:Fødde i 1961]] [[Kategori:Norske filmregissørar]] [[Kategori:Fødde den 15. november]] l4z1m4k8h53va7d2erdbm8ytlfzcx6d 3399218 3399214 2022-08-18T07:55:56Z Beachman 184 /* Eksterne lenker */ wikitext text/x-wiki '''Pål Øie''' (fødd [[15. november]] [[1961]]) er ein norsk filmskapar som fekk sitt gjennombrot med spelefilmdebutten ''Villmark'' (2003). Han har tidlegare laga ei rad kortfilmar. Øies arbeid kjenneteiknast av eit sterkt visuelt filmspråk som ofte bidreg til å lade dramatiske situasjonar med ei dempa uro. I 2013 regisserte han ein dokumentarfilm om kunstnaren [[Lars Hertervig]], kalla «Lysets vanvidd».<ref>vestnorskfilm.no [http://www.vestnorskfilm.no/tildelinger/alle-tildelinger/68?view=project Lysets Vanvidd - En film om kunstmaler Lars Hertervig]</ref><ref>NRK nett-TV [http://tv.nrk.no/program/KOID75008413/lars-hertervig-lysets-vanvidd Lysets Vanvidd - En film om kunstmaler Lars Hertervig]</ref> I 2019 kom han med filmen ''[[Astrup – Flammen over Jølster]]'' med danske [[Thure Lindhardt]] i hovudrolla som [[Nikolai Astrup]]. Øie har sjølv familietilknyting til Jølster og initiativet til filmen kom frå Jølster kommune.<ref>{{Kilde www|url=https://framtida.no/2019/09/27/ny-film-om-astrup-det-er-utruleg-kor-mykje-han-fekk-gjort.-han-var-gartnar-og-han-var-elskar|tittel=Ny film om Astrup: – Det er utruleg kor mykje han fekk gjort. Han var gartnar og han var elskar|besøksdato=2019-10-06|forfattere=|dato=2019-09-27|fornavn=|etternavn=|språk=en-US|verk=Framtida|forlag=|sitat=}}</ref> ''Dagbladets'' anmeldar roste fotograferinga og meinte filmen elles er ujamn.<ref>{{Kilde www|url=https://www.dagbladet.no/a/71674482|tittel=Hvorfor snakker han dansk?|besøksdato=2019-10-06|forfattere=|dato=2019-10-05|fornavn=Inger Merete|etternavn=Hobbelstad|språk=no|verk=Dagbladet.no|forlag=|sitat=Dette er både pedagogisk skolefilm og eksperimentell kunstfilm, og knaker i sammenføyningen.}}</ref> Aftenpostens og Bergens Tidendes anmeldar var meir positive og ga terningkast fire.<ref>{{Kilde www|url=https://www.firda.no/nyheiter/jolster/kultur/dette-meiner-filmmeldarane-om-astrup-filmen/s/5-15-888382|tittel=Dette meiner filmmeldarane om Astrup-filmen|besøksdato=2019-10-06|forfattere=|dato=2019-10-04|språk=no|verk=Firda|forlag=|sitat=Fredag har «Flammen over Jølster» norgespremiere. Både Bergens Tidende og Aftenposten trillar fire på terningen, medan éin filmmeldar gir filmen terningkast fem.}}</ref> == Filmografi == ; Langfilm * [[Villmark 2]], 2015 * ''[[Villmark (film)|Villmark]]'', 2003 * ''[[Skjult]]'', 2009 * [[Tunnelen]], 2019<ref>{{Kilde www|url=https://www.nrk.no/sognogfjordane/_tunnelen_-hadde-forpremiere-1011-meter-over-havet-1.14824054|tittel=«Tunnelen» hadde førpremiere 1011 meter over havet|besøksdato=2019-12-26|forfattere=|dato=2019-12-15|fornavn=Raymond|etternavn=Lidal|språk=nn-NO|verk=NRK|forlag=|sitat=Regissør Pål Øie fekk også ta turen opp til Hoven i gondolbanen. Han er overvelda etter å ha vist filmen på Colosseum kino i Oslo og på Lillehammer, før dei kom til Stryn laurdag.}}</ref> ; Kortfilmer * ''Kloning,'' 1990 * ''Brønnen'', 1997 * ''Zorry,'' 2000 * ''Steppdans'', 2000 * ''Stopp'', 2001 * ''Siste Hus'', 2002 * ''Vakuum'', 2005 * ''Familien Bergs Erfaringer,'' 2009 == Referansar == <references responsive="" /> == Eksterne lenkar == [[https://www.imdb.com/name/nm1101339/]] [[The Internet Movie Database]] IMDb Filmdatabase, aksessert 18.08.2022. [[https://cineuropa.org/en/interview/299933/]] Intervju med regissør Pål Øie, [[Cineuropa]], 08.10.2015, aksessert 18.08.2022. [[https://www.handmadefilms.no/]] Handmade Films In Norwegian Woods, produksjonselskapet stifta av Pål Øie, Einar Loftesnes og Sjur Aarthun, 2013, aksessert 18.08.2022 {{Autoritetsdata}}{{Infoboks biografi}} [[Kategori:Menn]] [[Kategori:Fødde i 1961]] [[Kategori:Norske filmregissørar]] [[Kategori:Fødde den 15. november]] 2145y3x5vretcf0onmexjo2vxqlzcco 3399219 3399218 2022-08-18T08:03:31Z Beachman 184 /* Eksterne lenkar */ wikitext text/x-wiki '''Pål Øie''' (fødd [[15. november]] [[1961]]) er ein norsk filmskapar som fekk sitt gjennombrot med spelefilmdebutten ''Villmark'' (2003). Han har tidlegare laga ei rad kortfilmar. Øies arbeid kjenneteiknast av eit sterkt visuelt filmspråk som ofte bidreg til å lade dramatiske situasjonar med ei dempa uro. I 2013 regisserte han ein dokumentarfilm om kunstnaren [[Lars Hertervig]], kalla «Lysets vanvidd».<ref>vestnorskfilm.no [http://www.vestnorskfilm.no/tildelinger/alle-tildelinger/68?view=project Lysets Vanvidd - En film om kunstmaler Lars Hertervig]</ref><ref>NRK nett-TV [http://tv.nrk.no/program/KOID75008413/lars-hertervig-lysets-vanvidd Lysets Vanvidd - En film om kunstmaler Lars Hertervig]</ref> I 2019 kom han med filmen ''[[Astrup – Flammen over Jølster]]'' med danske [[Thure Lindhardt]] i hovudrolla som [[Nikolai Astrup]]. Øie har sjølv familietilknyting til Jølster og initiativet til filmen kom frå Jølster kommune.<ref>{{Kilde www|url=https://framtida.no/2019/09/27/ny-film-om-astrup-det-er-utruleg-kor-mykje-han-fekk-gjort.-han-var-gartnar-og-han-var-elskar|tittel=Ny film om Astrup: – Det er utruleg kor mykje han fekk gjort. Han var gartnar og han var elskar|besøksdato=2019-10-06|forfattere=|dato=2019-09-27|fornavn=|etternavn=|språk=en-US|verk=Framtida|forlag=|sitat=}}</ref> ''Dagbladets'' anmeldar roste fotograferinga og meinte filmen elles er ujamn.<ref>{{Kilde www|url=https://www.dagbladet.no/a/71674482|tittel=Hvorfor snakker han dansk?|besøksdato=2019-10-06|forfattere=|dato=2019-10-05|fornavn=Inger Merete|etternavn=Hobbelstad|språk=no|verk=Dagbladet.no|forlag=|sitat=Dette er både pedagogisk skolefilm og eksperimentell kunstfilm, og knaker i sammenføyningen.}}</ref> Aftenpostens og Bergens Tidendes anmeldar var meir positive og ga terningkast fire.<ref>{{Kilde www|url=https://www.firda.no/nyheiter/jolster/kultur/dette-meiner-filmmeldarane-om-astrup-filmen/s/5-15-888382|tittel=Dette meiner filmmeldarane om Astrup-filmen|besøksdato=2019-10-06|forfattere=|dato=2019-10-04|språk=no|verk=Firda|forlag=|sitat=Fredag har «Flammen over Jølster» norgespremiere. Både Bergens Tidende og Aftenposten trillar fire på terningen, medan éin filmmeldar gir filmen terningkast fem.}}</ref> == Filmografi == ; Langfilm * [[Villmark 2]], 2015 * ''[[Villmark (film)|Villmark]]'', 2003 * ''[[Skjult]]'', 2009 * [[Tunnelen]], 2019<ref>{{Kilde www|url=https://www.nrk.no/sognogfjordane/_tunnelen_-hadde-forpremiere-1011-meter-over-havet-1.14824054|tittel=«Tunnelen» hadde førpremiere 1011 meter over havet|besøksdato=2019-12-26|forfattere=|dato=2019-12-15|fornavn=Raymond|etternavn=Lidal|språk=nn-NO|verk=NRK|forlag=|sitat=Regissør Pål Øie fekk også ta turen opp til Hoven i gondolbanen. Han er overvelda etter å ha vist filmen på Colosseum kino i Oslo og på Lillehammer, før dei kom til Stryn laurdag.}}</ref> ; Kortfilmer * ''Kloning,'' 1990 * ''Brønnen'', 1997 * ''Zorry,'' 2000 * ''Steppdans'', 2000 * ''Stopp'', 2001 * ''Siste Hus'', 2002 * ''Vakuum'', 2005 * ''Familien Bergs Erfaringer,'' 2009 == Referansar == <references responsive="" /> == Eksterne lenkar == [[https://www.imdb.com/name/nm1101339/]] [[The Internet Movie Database]] Pål Øie i IMDb Filmdatabase, aksessert 18.08.2022. [[https://cineuropa.org/en/interview/299933/]] Intervju med regissør Pål Øie, [[Cineuropa]], 08.10.2015, aksessert 18.08.2022. [[https://www.handmadefilms.no/]] Handmade Films In Norwegian Woods, produksjonselskapet stifta av Pål Øie, Einar Loftesnes og Sjur Aarthun, 2013, aksessert 18.08.2022 {{Autoritetsdata}}{{Infoboks biografi}} [[Kategori:Menn]] [[Kategori:Fødde i 1961]] [[Kategori:Norske filmregissørar]] [[Kategori:Fødde den 15. november]] ohvoc9typqqsden65k1gunt85u12kpq 3399222 3399219 2022-08-18T08:39:23Z Ranveig 39 Flikk wikitext text/x-wiki {{infoboks skodespelar}} '''Pål Øie''' ({{datoar}}) er ein norsk filmskapar som fekk gjennombrotet sitt med spelefilmdebutten ''Villmark'' (2003). Han har tidlegare laga ei rad kortfilmar. Arbeidet til Øie er kjenneteikna av eit sterkt visuelt filmspråk som ofte bidreg til å lade dramatiske situasjonar med ei dempa uro. I 2013 regisserte han ein dokumentarfilm om kunstnaren [[Lars Hertervig]], kalla ''Lysets vanvidd''.<ref>vestnorskfilm.no [http://www.vestnorskfilm.no/tildelinger/alle-tildelinger/68?view=project Lysets Vanvidd - En film om kunstmaler Lars Hertervig]</ref><ref>NRK nett-TV [http://tv.nrk.no/program/KOID75008413/lars-hertervig-lysets-vanvidd Lysets Vanvidd - En film om kunstmaler Lars Hertervig]</ref> I 2019 kom han med filmen ''[[Astrup – Flammen over Jølster]]'' med danske [[Thure Lindhardt]] i hovudrolla som [[Nikolai Astrup]]. Øie har sjølv familietilknyting til Jølster, og initiativet til filmen kom frå Jølster kommune.<ref>{{Kilde www|url=https://framtida.no/2019/09/27/ny-film-om-astrup-det-er-utruleg-kor-mykje-han-fekk-gjort.-han-var-gartnar-og-han-var-elskar|tittel=Ny film om Astrup: – Det er utruleg kor mykje han fekk gjort. Han var gartnar og han var elskar|besøksdato=2019-10-06|forfattere=|dato=2019-09-27|fornavn=|etternavn=|språk=en-US|verk=Framtida|forlag=|sitat=}}</ref> ''Dagbladets'' anmeldar roste fotograferinga og meinte filmen elles er ujamn.<ref>{{Kilde www|url=https://www.dagbladet.no/a/71674482|tittel=Hvorfor snakker han dansk?|besøksdato=2019-10-06|forfattere=|dato=2019-10-05|fornavn=Inger Merete|etternavn=Hobbelstad|språk=no|verk=Dagbladet.no|forlag=|sitat=Dette er både pedagogisk skolefilm og eksperimentell kunstfilm, og knaker i sammenføyningen.}}</ref> Meldarane i Aftenposten og Bergens Tidende var meir positive og gav terningkast fire.<ref>{{Kilde www|url=https://www.firda.no/nyheiter/jolster/kultur/dette-meiner-filmmeldarane-om-astrup-filmen/s/5-15-888382|tittel=Dette meiner filmmeldarane om Astrup-filmen|besøksdato=2019-10-06|forfattere=|dato=2019-10-04|språk=no|verk=Firda|forlag=|sitat=Fredag har «Flammen over Jølster» norgespremiere. Både Bergens Tidende og Aftenposten trillar fire på terningen, medan éin filmmeldar gir filmen terningkast fem.}}</ref> == Filmografi == ; Langfilm * [[Villmark 2]], 2015 * ''[[Villmark (film)|Villmark]]'', 2003 * ''[[Skjult]]'', 2009 * [[Tunnelen]], 2019<ref>{{Kilde www|url=https://www.nrk.no/sognogfjordane/_tunnelen_-hadde-forpremiere-1011-meter-over-havet-1.14824054|tittel=«Tunnelen» hadde førpremiere 1011 meter over havet|besøksdato=2019-12-26|forfattere=|dato=2019-12-15|fornavn=Raymond|etternavn=Lidal|språk=nn-NO|verk=NRK|forlag=|sitat=Regissør Pål Øie fekk også ta turen opp til Hoven i gondolbanen. Han er overvelda etter å ha vist filmen på Colosseum kino i Oslo og på Lillehammer, før dei kom til Stryn laurdag.}}</ref> ; Kortfilmar * ''Kloning,'' 1990 * ''Brønnen'', 1997 * ''Zorry,'' 2000 * ''Steppdans'', 2000 * ''Stopp'', 2001 * ''Siste Hus'', 2002 * ''Vakuum'', 2005 * ''Familien Bergs Erfaringer,'' 2009 == Kjelder == {{fotnoteliste}} {{refopning}} *''Denne artikkelen bygger på «[[:nb:Pål Øie|Pål Øie]]» frå {{Wikipedia-utgåve|nb}}, den 18. august 2022.'' {{refslutt}} ==Bakgrunnsstoff== * [https://www.imdb.com/name/nm1101339/ Pål Øie] i IMDb Filmdatabase * [https://cineuropa.org/en/interview/299933/ Intervju med regissør Pål Øie], [[Cineuropa]], 08.10.2015 * [https://www.handmadefilms.no/ Handmade Films In Norwegian Woods], produksjonselskapet stifta av Pål Øie, Einar Loftesnes og Sjur Aarthun, 2013 {{Autoritetsdata}} [[Kategori:Norske filmregissørar]] 50xjpozh07qtrscvt4nxsbyvbku932y 0 400244 3399231 2022-08-18T10:15:48Z Sigmundg 835 Oppretta sida med «'''Valery Jakowlewitsch Tarsis''' ([[ukrainsk]]: Валерій Яковлевич Тарсіс {{levde|23. september|1906|3. mars|1983|Tarsis, Valery Jakowlewitsch}}) var ein [[Ukraina|ukrainsk]] [[forfattar]], [[litteraturkritikk]]ar og [[omsettar]], fødd i [[Kiev]]. Han var ei tid medlem av [[Sovjetunionens kommunistiske parti|kommunistpartiet]], men kom seinare i opposisjon til partiet. == Bibliografi == * Den blå flue (Dreyer forlag 1962) * Rødt og sort (Drey…» wikitext text/x-wiki '''Valery Jakowlewitsch Tarsis''' ([[ukrainsk]]: Валерій Яковлевич Тарсіс {{levde|23. september|1906|3. mars|1983|Tarsis, Valery Jakowlewitsch}}) var ein [[Ukraina|ukrainsk]] [[forfattar]], [[litteraturkritikk]]ar og [[omsettar]], fødd i [[Kiev]]. Han var ei tid medlem av [[Sovjetunionens kommunistiske parti|kommunistpartiet]], men kom seinare i opposisjon til partiet. == Bibliografi == * Den blå flue (Dreyer forlag 1962) * Rødt og sort (Dreyer forlag 1962) {{spire}} [[Kategori:Ukrainske forfattarar]] [[Kategori:Sovietiske forfattarar]] fuc985fwlnd3bezj2rzeqps5yrdfndo 3399233 3399231 2022-08-18T10:16:52Z Sigmundg 835 wikitext text/x-wiki '''Valery Jakowlewitsch Tarsis''' ([[ukrainsk]]: Валерій Яковлевич Тарсіс {{levde|23. september|1906|3. mars|1983|Tarsis, Valery Jakowlewitsch}}) var ein [[Ukraina|ukrainsk]] [[forfattar]], [[litteraturkritikk]]ar og [[omsettar]], fødd i [[Kiev]]. Han var ei tid medlem av [[Sovjetunionens kommunistiske parti|kommunistpartiet]], men kom seinare i opposisjon til partiet. == Bibliografi == * Den blå flue (Dreyer forlag 1962) * Rødt og sort (Dreyer forlag 1962) {{spire}} [[Kategori:Ukrainske forfattarar]] [[Kategori:Sovjetiske forfattarar]] 2zr9k7tbvgp15xurc59axn6fzvfkiet 3399237 3399233 2022-08-18T10:27:46Z Sigmundg 835 wikitext text/x-wiki {{infoboks forfattar |bilete=Valery_Tarsis.jpg |fødenamn=Валерій Яковлевич Тарсіс}} '''Valery Jakowlewitsch Tarsis''' ([[ukrainsk]]: Валерій Яковлевич Тарсіс {{levde|23. september|1906|3. mars|1983|Tarsis, Valery Jakowlewitsch}}) var ein [[Ukraina|ukrainsk]] [[forfattar]], [[litteraturkritikk]]ar og [[omsettar]], fødd i [[Kiev]]. Han var ei tid medlem av [[Sovjetunionens kommunistiske parti|kommunistpartiet]], men kom seinare i opposisjon til partiet. == Bibliografi == * Den blå flue (Dreyer forlag 1962) * Rødt og sort (Dreyer forlag 1962) {{spire}} [[Kategori:Ukrainske forfattarar]] [[Kategori:Sovjetiske forfattarar]] g1grdnjubd3ma2snrwgh21vuvw3w55f 3399238 3399237 2022-08-18T10:28:22Z Sigmundg 835 wikitext text/x-wiki {{infoboks forfattar |bilete=Valery_Tarsis.jpg |fødenamn=Валерій Яковлевич Тарсіс}} '''Valery Jakowlewitsch Tarsis''' ([[ukrainsk]]: Валерій Яковлевич Тарсіс {{levde|23. september|1906|3. mars|1983|Tarsis, Valery Jakowlewitsch}}) var ein [[Ukraina|ukrainsk]] [[forfattar]], [[litteraturkritikk]]ar og [[omsettar]], fødd i [[Kyiv]]. Han var ei tid medlem av [[Sovjetunionens kommunistiske parti|kommunistpartiet]], men kom seinare i opposisjon til partiet. == Bibliografi == * Den blå flue (Dreyer forlag 1962) * Rødt og sort (Dreyer forlag 1962) {{spire}} [[Kategori:Ukrainske forfattarar]] [[Kategori:Sovjetiske forfattarar]] mbu2tttm6dqgx2uq40xaossz91q81j1 0 400245 3399232 2022-08-18T10:16:19Z Sigmundg 835 Omdirigerer til [[Valery Tarsis]] wikitext text/x-wiki #OMDIRIGER [[Valery Tarsis]] b08j2cixtjhayrhuq20bcld47ksznv4 0 400246 3399234 2022-08-18T10:17:05Z 89.8.70.112 Oppretta sida med «''Kursiv tekst''{{infoboks musikar}} '''Alan Jackson''' ({{datoar}}) er ein USA-amerikansk countrysongar. ==Utgjevingar== ===Singlar=== (utval) *«Small Town Southern Man» (2007, førsteplass på [[Hot Country Songs-lista]])<ref name="Country Songs">{{cite magazine|url={{BillboardURLbyName|artist=alan jackson|chart=Country Songs}}|title=Alan Jackson Album & Song Chart History - Country Songs|magazine=[[Billboard (magazine)|Billboard]]|access-date=March 17, 2011}}</r…» wikitext text/x-wiki ''Kursiv tekst''{{infoboks musikar}} '''Alan Jackson''' ({{datoar}}) er ein USA-amerikansk countrysongar. ==Utgjevingar== ===Singlar=== (utval) *«Small Town Southern Man» (2007, førsteplass på [[Hot Country Songs-lista]])<ref name="Country Songs">{{cite magazine|url={{BillboardURLbyName|artist=alan jackson|chart=Country Songs}}|title=Alan Jackson Album & Song Chart History - Country Songs|magazine=[[Billboard (magazine)|Billboard]]|access-date=March 17, 2011}}</ref> ==Kjelder== {{reflist}} {{frø}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:USA-amerikanske countrysongarar]] q3sr9j60fjkwyyr3mjav89eoa3bewth 0 400247 3399240 2022-08-18T11:13:31Z 89.8.70.112 Ikkje-singler som kom på liste. (Ikkje alle singlar derimot, kjem på liste)) wikitext text/x-wiki {{infoboks musikar}} '''Kane Brown''' ({{datoar}}) er ein USA-amerikansk countrysongar. ==Utgjevingar== ===Singlar=== (utval) *«Like I Love Country Music» (2022, førsteplass på [[Country Airplay-lista]])<ref name="Country Airplay">{{cite magazine|url=https://www.billboard.com/artist/kane-brown/chart-history/csa/|title=Kane Brown Chart History (Country Airplay)|magazine=[[Billboard (magazine)|Billboard]]|accessdate=November 23, 2021}}</ref> ===Andre songar som kom på liste=== (utval) *«Like a Rodeo» (2019, 17.-plass på [[Hot Country Songs-lista]])<ref name="country singles">{{cite magazine|url=https://www.billboard.com/artist/kane-brown/chart-history/csi/|title=Kane Brown Chart History (Hot Country Songs)|magazine=[[Billboard (magazine)|Billboard]]|accessdate=October 10, 2017}}</ref> *«For My Daughter» (2019, 17.-plass på Hot Country Songs) ==Kjelder== {{reflist}} {{frø}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:USA-amerikanske countrysongarar]] 9as7yqyddu9dam8dzyooka7mi7rd1pq 3399247 3399240 2022-08-18T11:52:41Z 89.8.70.112 wikitext text/x-wiki {{infoboks musikar}} '''Kane Brown''' ({{datoar}}) er ein USA-amerikansk countrysongar. Han er fødd i [[Tennessee]].<ref>https://www.allmusic.com/artist/kane-brown-mn0003444653/biography. Vitja 18. august 2022</ref> ==Utgjevingar== ===Singlar=== (utval) *«Like I Love Country Music» (2022, førsteplass på [[Country Airplay-lista]])<ref name="Country Airplay">{{cite magazine|url=https://www.billboard.com/artist/kane-brown/chart-history/csa/|title=Kane Brown Chart History (Country Airplay)|magazine=[[Billboard (magazine)|Billboard]]|accessdate=November 23, 2021}}</ref> ===Andre songar som kom på liste=== (utval) *«Like a Rodeo» (2019, 17.-plass på [[Hot Country Songs-lista]])<ref name="country singles">{{cite magazine|url=https://www.billboard.com/artist/kane-brown/chart-history/csi/|title=Kane Brown Chart History (Hot Country Songs)|magazine=[[Billboard (magazine)|Billboard]]|accessdate=October 10, 2017}}</ref> *«For My Daughter» (2019, 17.-plass på Hot Country Songs) ==Kjelder== {{reflist}} {{frø}} {{Autoritetsdata}} [[Kategori:USA-amerikanske countrysongarar]] orei9nsmqy62yh8c92xgvo78z0rbwl4 1 400248 3399241 2022-08-18T11:19:16Z 89.8.70.112 /* Fødestad, delstat */ ny bolk wikitext text/x-wiki == Fødestad, delstat == "Chattanooga, Tennessee", skriv infoboksen en-wiki. [[Spesial:Bidrag/89.8.70.112|89.8.70.112]] 18. august 2022 kl. 13:19 (CEST) 8swh1qsd6flp3g4iwmt2smd904hwgha 3399248 3399241 2022-08-18T11:56:47Z 89.8.70.112 /* Fødestad, delstat */ wikitext text/x-wiki == Fødestad, delstat == "Chattanooga, Tennessee", skriv infoboksen en-wiki. (Infoboksen nn-wiki skriv noko anna.)[[Spesial:Bidrag/89.8.70.112|89.8.70.112]] 18. august 2022 kl. 13:19 (CEST) [[Spesial:Bidrag/89.8.70.112|89.8.70.112]] 18. august 2022 kl. 13:56 (CEST) c1zfj7ralqh1hadp0cjeshlrx7qxg62 0 400249 3399246 2022-08-18T11:41:26Z Eurohunter 22895 Eurohunter flytte sida [[Topplista]] til [[VG-lista]] over ei omdirigering: nonsense, what "VG-lista" has to do with "Topplisten"? Charts are bublished by VG-lista: https://www.vglista.no/topplister wikitext text/x-wiki #OMDIRIGER [[VG-lista]] n6las6sthc8mjzbqpfi7uewuxpfx19u