ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ pawiki https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A9%81%E0%A9%B1%E0%A8%96_%E0%A8%B8%E0%A8%AB%E0%A8%BC%E0%A8%BE MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter ਮੀਡੀਆ ਖ਼ਾਸ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਤਸਵੀਰ ਤਸਵੀਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਫਰਮਾ ਫਰਮਾ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਮਦਦ ਮਦਦ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਫਾਟਕ ਫਾਟਕ ਗੱਲ-ਬਾਤ TimedText TimedText talk ਮੌਡਿਊਲ ਮੌਡਿਊਲ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਗੈਜਟ ਗੈਜਟ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਗੈਜਟ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਗੈਜਟ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਗੱਲ-ਬਾਤ Topic 0 2471 611378 607707 2022-08-15T09:33:50Z 2409:4055:4E18:AE2D:7187:161C:2A17:6BBC /* ਨਾਵਲ */ wikitext text/x-wiki {{ਗਿਆਨਸੰਦੂਕ ਲੇਖਕ | ਨਾਮ = ਗੁਰਬਖ਼ਸ਼ ਸਿੰਘ | ਤਸਵੀਰ = Gurbakhash Singh.jpg | ਤਸਵੀਰ_ਅਕਾਰ = 220px | ਤਸਵੀਰ_ਸਿਰਲੇਖ = | ਉਪਨਾਮ = ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ | ਜਨਮ_ਤਾਰੀਖ = 26 ਅਪ੍ਰੈਲ 1895 | ਜਨਮ_ਥਾਂ = ਸਿਆਲਕੋਟ | ਮੌਤ_ਤਾਰੀਖ = 20 ਅਗਸਤ 1978 | ਮੌਤ_ਥਾਂ = ਪੀ.ਜੀ.ਆਈ, [[ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ]] | ਕਾਰਜ_ਖੇਤਰ = [[ਕਹਾਣੀਕਾਰ]], [[ਨਾਵਲਕਾਰ]], [[ਨਾਟਕਕਾਰ]], ਵਾਰਤਕ ਲੇਖਕ, ਸੰਪਾਦਕ | ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ = ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ | ਭਾਸ਼ਾ = ਪੰਜਾਬੀ | ਕਾਲ = 1930 - 1977 | ਵਿਧਾ = ਕਹਾਣੀ, ਨਿਬੰਧ | ਵਿਸ਼ਾ = ਸਰਬਸਾਂਝੀਵਾਲਤਾ | ਲਹਿਰ = | ਮੁੱਖ_ਰਚਨਾ= |ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ = |ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਣ ਵਾਲੇ = | ਦਸਤਖਤ = | ਜਾਲ_ਪੰਨਾ = | ਟੀਕਾ-ਟਿੱਪਣੀ = | ਮੁੱਖ_ਕੰਮ = }} [[File:Chanchal Singh Babak welcoming Gurbakhsh Singh and HS Surjit. Nottingham. c 1964.jpg| thumb| ਗੁਰਬਖ਼ਸ਼ ਸਿੰਘ (ਖੱਬੇ), 1964 ਵਿੱਚ]] {{Quote box |width=220px |align=right|quoted=true |bgcolor=#FFFFF0 |salign=right |quote =ਮੇਰੀ ਲੇਖਣੀ ਦਾ ਹਰ ਭਾਗ ਗਲਤ ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਪ੍ਰਗਟ ਜਾਂ ਅਪ੍ਰਗਟ ਗਿਲਾ ਹੈ। ਮੇਰਾ ਯਕੀਨ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਤਕਦੀਰ ਵਿੱਚ ਸਿਵਾਏ ਉਸ ਦੀਆਂ ਆਪ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਲਤ ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਕੋਈ ਵੀ ਦੁੱਖ ਨਹੀਂ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਹਰ ਕਿਸੇ ਲਈ ਇੱਕ ਦਿਲਚਸਪ ਘਟਨਾ ਹੈ। ਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੋਈ ਮੁਸੀਬਤ ਸੀ, ਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੋਂ ਪਿੱਛੋਂ ਕੋਈ ਹੋਵੇਗੀ। ਸਾਰੀਆਂ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਦਾ ਜਾਲ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਗਲਤ ਕੀਮਤਾਂ ਤੇ ਗਲਤ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਨਾਲ ਆਪ ਉਣਿਆ ਹੈ। |source = "ਅਣਵਿਆਹੀ ਮਾਂ" ਵਿੱਚੋਂ, ਗੁਰਬਖ਼ਸ਼ ਸਿੰਘ }} '''ਗੁਰਬਖ਼ਸ਼ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ''' (26 ਅਪ੍ਰੈਲ 1895 - 20 ਅਗਸਤ 1977) [[ਪੰਜਾਬੀ]] ਦਾ ਇੱਕ [[ਕਹਾਣੀਕਾਰ]], [[ਨਾਵਲਕਾਰ]], [[ਨਾਟਕਕਾਰ]], [[ਵਾਰਤਕ]] ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਸੰਪਾਦਕ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਾਰਤਕ ਨੂੰ ਸਿਖਰ ਉੱਪਰ ਲਿਜਾਣ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤਕ ਰਚਨ ਵਾਲਾ ਲੇਖਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੁਰਬਖਸ ਸਿੰਘ ਨੇ 50 ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ।<ref>{{cite web | title=Father of modern Punjabi prose | website=The Tribune | date=2019-09-22 | url=https://www.tribuneindia.com/news/father-of-modern-punjabi-prose-835494 | access-date=2019-12-12}}</ref> == ਮੁਢਲਾ ਜੀਵਨ == ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਸਰਦਾਰ ਪਿਸ਼ੌਰਾ ਸਿੰਘ ਤੇ ਮਾਤਾ ਮਾਲਣੀ ਦੇ ਘਰ 26 ਅਪ੍ਰੈਲ 1895 ਈ.ਨੂੰ [[ਸਿਆਲਕੋਟ]] ([[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]]) ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਇਸ ਉੱਪਰ ਆਪਣੀ ਦਾਦੀ ਜੀ ਦੀ ਕੋਮਲ ਸਖਸ਼ੀਅਤ ਦਾ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ। ਘਰ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਹਾਲਤ ਚੰਗੀ ਨਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕਾਫ਼ੀ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਗਰੀਬੀ ਨਾਲ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।<ref>{{Cite book|title=ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪ੍ਰੀਤ ਲੜੀ ਦੀ ਵਾਰਤਕ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ|last=ਸਿੰਘ|first=ਡਾ. ਜਗਜੀਤ|publisher=ਪੈਪਸੂ ਬੁੱਕ ਡਿਪੂ|year=1977|location=ਪਟਿਆਲਾ}}</ref> ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਵੈ ਜੀਵਨੀ ਮੇਰੀ ਜੀਵਨ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਦਾ ਵਿਆਹ1912 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ, ਇਸ ਸਮੇਂ ਉਸ ਦੀ ਉਮਰ 17 ਵਰਿਆਂ ਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਦਸਵੀਂ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਪਾਸ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਪਤਨੀ ਦਾ ਪੇਕਾ ਨਾਂ ਸ਼ਿਵਦਈ ਸੀ। ਸਹੁਰਾ ਘਰ ਦਾ ਨਾਂ ਜਗਜੀਤ ਕੌਰ ਸੀ। ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਉਸ ਨੂੰ ਜੀਤੀ ਜਾਂ ਜੀਤਾ ਨਾਂ ਨਾਲ ਯਾਦ ਕਰਦਾ ਸੀ।<ref>{{Cite book|title=ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਲੇਖ|last=ਜੱਗੀ|first=ਰਤਨ ਸਿੰਘ|publisher=ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ|year=1996|isbn=81-7380-214-9|location=ਪਟਿਆਲਾ|pages=7}}</ref> ਫਿਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ 8 ਜਨਵਰੀ 1925 ਈ. ਨੂੰ ਪੁੱਤਰ [[ਨਵਤੇਜ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ|ਨਵਤੇਜ ਸਿੰਘ]] ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਿੰਨ ਲੜਕੀਆਂ - ਉਮਾ (27ਜੁਲਾਈ1927), ਉਰਮਿਲਾ (15 ਅਕਤੂਬਰ, 1928) ਪ੍ਰਤਿਮਾ 30 ਮਈ 1930 ਅਤੇ ਫਿਰ ਇੱਕ ਲੜਕਾ ਹਿਰਦੇ ਪਾਲ (6 ਫ਼ਰਵਰੀ 1934), ਇੱਕ ਲੜਕੀ ਅਨਸੂਯਾ (9 ਜਨਵਰੀ 1936) ਪੈਦਾ ਹੋਏ। ਗੁਰਬਖ਼ਸ਼ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਚਾਰ ਪੁੱਤਰੀਆਂ ਨੇ ਜਨਮ ਲਿਆ।<ref>{{Cite book|title=ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ|last=ਜੱਗੀ|first=ਰਤਨ ਸਿੰਘ|publisher=ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|year=1996|isbn=81-7380-360-9|location=ਪਟਿਆਲਾ|pages=8}}</ref> == ਕਰੀਅਰ == ਘਰ ਵਿੱਚ ਗਰੀਬੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਹੋਣ ਕਰਨ ਆਪਣੀ ਸਕੂਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਖਤਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁਝ ਚਿਰ 15 ਰੁਪਏ ਮਹੀਨੇ ਤੇ ਕਲਰਕ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਕੀਤੀ। 1914 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵੱਡੀ ਸੰਸਾਰ ਜੰਗ ਹੋ ਜਾਣ ਕਾਰਣ ਉਸ ਨੂੰ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲ ਗਈ। 1924-32 ਤਕ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਵਿੱਚ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਕੀਤੀ। [[ਨੌਸ਼ਹਿਰਾ ਪੰਨੂਆਂ ਵਿਧਾਨਸਭਾ ਚੋਣ ਹਲਕਾ|ਨੁਸ਼ਹਿਰੇ]] ਵਿੱਚ [[ਅਕਾਲੀ ਫੂਲਾ ਸਿੰਘ]] ਦੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਨਵੀਨ ਤਕਨੀਕੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਫਾਰਮਿੰਗ ਕੀਤੀ। ਫਿਰ ਪ੍ਰੀਤ ਨਗਰ ਵਿਚ ਵੀ ਇਹੋ ਕਿੱਤਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ।<ref>{{Cite book|title=ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਲੇਖ|last=ਜੱਗੀ|first=ਰਤਨ ਸਿੰਘ|publisher=ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|year=1996|isbn=81-7380-214-9|location=ਪਟਿਆਲਾ|pages=1}}</ref> ਉਸ ਨੇ [[ਇਰਾਕ]], [[ਈਰਾਨ]], [[ਅਮਰੀਕਾ]] ,[[ਕੈਨੇਡਾ]], [[ਫ਼ਰਾਂਸ|ਫਰਾਂਸ]], ਬੈਲਜੀਅਮ, ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ, ਇਟਲੀ, ਆਸਟਰੀਆ, ਜਰਮਨੀ, ਚੀਨ, ਹਾਂਗ ਕਾਂਗ, ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ, ਹੰਗਰੀ, ਰੁਮਾਨੀਆ,ਚੈਕੋਸਲੋਵਾਕੀਆ, ਫ਼ਿਨਲੈਂਡ, ਜਮਹੂਰੀ ਜਰਮਨੀ, [[ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ|ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ]] ਆਦਿ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ। ==ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ== ਆਪਣੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਫਲਸਫੇ ਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਉਸਨੇ 1933 ਵਿੱਚ ਮਾਸਿਕ ਰਸਾਲਾ [[ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ]] ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਰਸਾਲਾ ਇੰਨਾ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਨੇ ਖੁਦ ਇੱਕ ਲੇਖਕ ਵਜੋਂ ਇਸ ਤਖੱਲਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। 1936 ਵਿੱਚ ਇਸ ਪਤ੍ਰਿਕਾ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਮਾਡਲ ਟਾਊਨ ਤੋਂ ਹੋਣ ਲੱਗਾ, ਪਰ 1938 ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਛਾਪਣ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਪ੍ਰੀਤ ਨਗਰ ਤੋਂ ਹੀ ਕੀਤੀ ਜਾਣ ਲੱਗੀ। ਅਗਸਤ 1947 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅਪ੍ਰੈਲ 1948 ਪ੍ਰੀਤ ਲੜੀ ਦਾ ਕੋਈ ਅੰਕ ਨਹੀਂ ਛਪਿਆ। ਮਈ 1948 ਤੋਂ 49 ਤੱਕ ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਮਹਿਰੌਲੀ (ਦਿੱਲੀ) ਤੋਂ ਹੋਣ ਲੱਗਾ। ਦਸੰਬਰ 1950ਤੋਂ ਪ੍ਰੀਤ ਨਗਰ ਤੋਂ ਛਪਣ ਲੱਗਾ। ਜੂਨ 1939 ਤੋਂ ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ ਦਾ ਹਿੰਦੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ, ਪਰ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਬਹੁਤ ਚਿਰ ਚੱਲ ਨਾ ਸਕਿਆ। ਅਗਸਤ 1939 ਵਿੱਚ ਉਰਦੂ ਵਿਚ ਵੀ ਛਪਣ ਲੱਗਾ, ਜੋ ਦੇਸ਼ ਵੰਡ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ।<ref>{{Cite book|title=ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਲੇਖ|last=ਜੱਗੀ|first=ਰਤਨ ਸਿੰਘ|publisher=ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|year=1996|isbn=81-7380-214-9|location=ਪਟਿਆਲਾ|pages=9,19}}</ref> ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਦੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ, 1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਨਵਤੇਜ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਇਸ ਰਸਾਲੇ ਦਾ ਸਹਿ-ਸੰਪਾਦਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਹ 1981 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਇਸ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਰਹੇ। ਨਵਤੇਜ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹਨਾ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਸੁਮਿਤ ਸਿੰਘ ਉਰਫ਼ ਸ਼ੰਮੀ ਅਤੇ ਸ਼ੰਮੀ ਦੀ ਪਤਨੀ ਪੂਨਮ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਚਲਾਉਂਦੇ ਰਹੇ। ਸ਼ੰਮੀ ਨੂੰ ਕੱਟੜਪੰਥੀਆਂ ਨੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੇ ਕੱਟੜਪੰਥ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲਿਖਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਹੁਣ ਪੂਨਮ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਇਸ ਦੀ ਸੰਪਾਦਕ ਹੈ ਅਤੇ ਓਤੇ ਭਰਾ ਰਤੀ ਕਾਂਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪਤਨੀ ਹਨ। ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸਪੁੱਤਰ [[ਹਿਰਦੇ ਪਾਲ ਸਿੰਘ]] ਨੇ "[[ਬਾਲ ਸੰਦੇਸ਼]]" ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦਾ ਸੰਪਾਦਨ ਕੀਤਾ ਜੋ ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਲਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>[http://preetlari.wordpress.com/about/ About]. Preetlari.</ref> ਗੁਰਬਖ਼ਸ਼ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ ਲਈ ਕੀਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਅਗਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ। ਚਾਰ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਛਪੇ ਇਸ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੱਤਰਵਿਆਂ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਰਗੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਹੁੰਚਿਆ। ਯਾਨੀ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਕਿਤੇ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਵਸੇ ਉੱਥੇ ਇਸ ਨੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਲਿਆਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਹੁਣ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਪੋਤ ਨੂੰਹ ਪੂਨਮ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਸੰਪਾਦਿਤ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪੋਤੇ ਰਤੀ ਕਾਂਤ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਚਲਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।<ref>[http://www.tribuneindia.com/2005/20050217/aplus.htm#1 17 February 2005]. [[Tribune India]].</ref> ==ਪ੍ਰੀਤਨਗਰ== ਸੰਨ [[1936]] ਵਿੱਚ ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਨੇ ਮਾਡਲ ਟਾਊਨ ਲਾਹੌਰ ਆ ਵਸੇ। ਦੋ ਕੁ ਸਾਲ ਬਾਅਦ 1938 ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ 15 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਮੁੱਲ ਲੈ ਕੇ ਪ੍ਰੀਤ ਨਗਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਆਪਣੇ ਨਿੱਜੀ ਕਰਿਸ਼ਮੇ ਰਾਹੀਂ ਉਹਨਾ [[ਫੈਜ਼ ਅਹਿਮਦ ਫੈਜ਼]], [[ਸਾਹਿਰ ਲੁਧਿਆਣਵੀ]], [[ਨਾਨਕ ਸਿੰਘ]], ਕਲਾਕਾਰ [[ਸੋਭਾ ਸਿੰਘ]], [[ਬਲਰਾਜ ਸਾਹਨੀ|ਬਲਰਾਜ ਸਾਹਨੀ,]] [[ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਦੁੱਗਲ|ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ]], [[ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ|ਕਵੀ ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ]] ਅਤੇ [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ]] ਨਾਟਕਕਾਰ [[ਬਲਵੰਤ ਗਾਰਗੀ]] [[ਦੀਵਾਨ ਸਿੰਘ]] ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਜੰਗੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਦੇ [[ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ|ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਰੋੜਾ]] ਦੇ ਪਿਤਾ ਵਰਗੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ। ਸ਼ਹੀਦ [[ਦੀਵਾਨ ਸਿੰਘ ਕਾਲੇਪਾਣੀ]], [[ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ|ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ]], ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਜੋਧ ਸਿੰਘ ਆਦਿ ਵੀ ਇਸ ਨਗਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਇਸ ਜਗ੍ਹਾ ਦੀ ਫੇਰੀ ਪਾਈ। ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਅਤੇ ਟੈਗੋਰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣੂ ਸਨ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੇਖਕ ਮੁਲਖ ਰਾਜ ਆਨੰਦ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਟੈਗੋਰ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਅੱਗੇ ਤੋਰਿਆ ਅਤੇ ਗੁਰਬਖ਼ਸ਼ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ। ਉਸਨੇ 1933 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਮੱਧ ਵਰਗ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ੇਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਦਿਲਾਸਾ ਅਤੇ ਸਾਹਸ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ। 5 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਚਲਾਏ ਗਏ ਰਸਾਲੇ ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰੀਤ ਨਗਰ ਦੁਆਰਾ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ ਪ੍ਰੀਤ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਨਗਰ ਮਧ ਵਰਗੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਲਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰੁਝਾਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸੀ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਇੱਕ ਰਸੋਈ ਸੀ, ਇੱਕ ਗਤੀਵਿਧੀ-ਅਧਾਰਤ ਸਕੂਲ ਜਿਸ ਨੂੰ ਐਕਟੀਵਿਟੀ ਸਕੂਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਾਰਕ, ​​ਸਰੀਰਕ, ਕਲਾਤਮਕ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ, ਆਰਥਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ, ਨਾਟਕੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ, ਪਿਕਨਿਕ, ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਪ੍ਰੀਤ ਨਗਰ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਸਮੇਂ ਬਹੁਤ ਦੁੱਖ ਝੱਲਿਆ (ਇਹ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਵੰਡਣ ਵਾਲੀ ਸਰਹੱਦ ਤੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਕੁਝ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ) ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਬਹੁਤੇ ਵਸਨੀਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਔਖੇ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਗਏ,ਇਹ ਨਗਰ ਉੱਜੜ ਗਿਆ। ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦਿੱਲੀ ਚਲੇ ਗਏ ਪਰ ਉੱਥੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਦਿਲ ਨਾ ਲੱਗਾ। ਉਹ ਮੁੜ 1950 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੀਤ ਨਗਰ ਆ ਕੇ ਉਸ ਦੀ ਪੁਨਰਸਥਾਪਨਾ ਵਿੱਚ ਜੁੱਟ ਗਏ ਅਤੇ ਆਖ਼ਰੀ ਦਮ ਤਕ ਇੱਥੇ ਰਹੇ। ਇੱਥੋਂ ਹੀ [[1940]] ਵਿੱਚ ਬਾਲ ਸੰਦੇਸ਼ ਨਾਂ ਦਾ ਮਾਸਿਕ ਪੱਤਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।<ref>http://www.tribuneindia.com/2005/20050217/aplus.htm#1</ref> 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ, ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਦੋ ਦਹਾਕਿਆਂ ਬਾਅਦ, ਪ੍ਰੀਤ ਨਗਰ ਵਿੱਚ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ '[[ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਨਾਨਕ ਸਿੰਘ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ]]' ਨਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਟਰੱਸਟ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਇਮਾਰਤ ਇੱਕ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ, ਇੱਕ ਇਨਡੋਰ ਕਾਨਫਰੰਸ ਹਾਲ ਬਣਾਏ ਗਏ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਲੇਖਕ ਦੀ ਵੱਡੀ ਪੁੱਤਰੀ, ਉਮਾ ਦੁਆਰਾ ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਹੇਠ, ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਲਈ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਨਾਟਕਾਂ ਦਾ ਮੰਚਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਰੰਪਰਾ ਪਿਛਲੇ ਦਸ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਚੱਲੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸੂਬੇ ਭਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਟਕ ਖੇਡੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। == ਆਖਰੀ ਸਮਾਂ == ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੌਤ 20 ਅਗਸਤ 1977 ਨੂੰ ਪੀ.ਜੀ.ਆਈ. ਸਵੇਰੇ ਛੇ ਵਜੇ ਹੋਈ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ}} == ਸਨਮਾਨ == # ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬ ਵੱਲੋਂ ਵਰ੍ਹੇ ਦੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ। # ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ ਵੱਲੋਂ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਪਹਿਲਾ ਸਾਹਿਤਕ ਇਨਾਮ। # ਅਭਿਨੰਦਨ ਗ੍ਰੰਥ -1970 # ਗੋਰਕੀ ਦੇ ਨਾਵਲ 'ਮਾਂ' ਦੇ ਅਨੁਵਾਦ ਲਈ ਸੋਵੀਅਤ ਲੈਂਡ ਨਹਿਰੂ ਪੁਰਸਕਾਰ। # ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ,ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ,ਪੰਜਾਬ। # ਮੈਂਬਰੀ, ਪੰਜਾਬੀ ਸਲਾਹਕਾਰ ਕਮੇਟੀ, ਸਾਹਿਤਕ ਅਕਾਦਮੀ ਦਿੱਲੀ। # ਮੈਂਬਰੀ ,ਜਨਰਲ ਕੌਂਸਲ, ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ, ਦਿੱਲੀ। # ਮੀਤ ਪਰਧਾਨਗੀ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਪੀਸ ਕੌਂਸਲ। # ਮੈਂਬਰੀ-ਸੰਸਾਰ ਅਮਨ ਕੌਂਸਲ।<ref>{{Cite book|title=ਸ਼ੈਲੀਕਾਰ ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ|last=ਸੋਜ਼|first=ਪ੍ਰੋ.ਸ.|publisher=ਪੈਪਸੂ ਬੁੱਕ ਡਿਪੂ|year=1980|location=ਪਟਿਆਲਾ|pages=13}}</ref> {{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ}} == ਰਚਨਾਵਾਂ == ===ਨਿਬੰਧ ਸੰਗ੍ਰਹਿ === * [[ਸਾਂਵੀ ਪੱਧਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ]] * [[ਪ੍ਰਸੰਨ ਲੰਮੀ ਉਮਰ]] * [[ਸਵੈ-ਪੂਰਨਤਾ ਦੀ ਲਗਨ]] * [[ਇੱਕ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਤੇਰਾਂ ਸੁਪਨੇ]] * [[ਨਵਾਂ ਸ਼ਿਵਾਲਾ]] * [[ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਰਾਸ]] * [[ਪਰਮ ਮਨੁੱਖ]] * [[ਮੇਰੇ ਝਰੋਖੇ 'ਚੋਂ]] * [[ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਦਰ]] * [[ਪ੍ਰੀਤ ਮਾਰਗ]] * [[ਫ਼ੈਸਲੇ ਦੀ ਘੜੀ]] * [[ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਾਰਸ ਹੈ]] * [[ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਜੀਵਨ]] * [[ਨਵੀਆਂ ਤਕਦੀਰਾਂ ਦੀ ਫੁੱਲ ਕਿਆਰੀ]] * [[ਇਹ ਜਗ ਸਾਡਾ]] * [[ਅਸਮਾਨੀ ਮਹਾਂਨਦੀ]] (ਅਨੁਵਾਦ) * [[ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਰਾਹ]] (ਅਨੁਵਾਦ) === ਸਵੈਜੀਵਨੀ ਅਤੇ ਯਾਦਾਂ === * [[ਮੇਰੀਆਂ ਅਭੁੱਲ ਯਾਦਾਂ]] (1959) * [[ਮੰਜ਼ਲ ਦਿੱਸ ਪਈ]] (1964) * [[ਮੇਰੀ ਜੀਵਨ ਕਹਾਣੀ]] * [[ਚਿੱਠੀਆਂ ਜੀਤਾਂ ਦੇ ਨਾਂ]] === ਨਾਵਲ === * [[ਅਣਵਿਆਹੀ ਮਾਂ]] 1942 * [[ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਜੀਰਾਂਦ]] 1973 === ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ === ਪਹਿਲੀ ਕਹਾਣੀ ਪ੍ਰਤਿਮਾ ਲਿਖੀ * [[ਨਾਗ ਪ੍ਰੀਤ ਦਾ ਜਾਦੂ]] (1940) * [[ਅਨੋਖੇ ਤੇ ਇਕੱਲੇ]] (1940) * [[ਅਸਮਾਨੀ ਮਹਾਂਨਦੀ]] (1940) * [[ਵੀਣਾ ਵਿਨੋਦ]] (1942) * [[ਪ੍ਰੀਤਾਂ ਦੀ ਪਹਿਰੇਦਾਰ]] (1946) * [[ਪ੍ਰੀਤ ਕਹਾਣੀਆਂ]] (1950) * [[ਸ਼ਬਨਮ]] (1955) * [[ਭਾਬੀ ਮੈਨਾ]] (1956) * [[ਇਸ਼ਕ ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਹੱਡੀਂ ਰਚਿਆ]] (1959) * [[ਜਿੰਦਗੀ ਵਾਰਸ ਹੈ]] (1960) * [[ਇੱਕ ਰੰਗ ਸਹਿਕਦਾ ਦਿਲ]] (1970) * [[ਪੌਹਤਾ ਪਾਂਧੀ]] * [[ਬੰਮ ਬਹਾਦਰ]](ਬਹੁ ਚਰਚਿਤ ਕਹਾਣੀ) === ਨਾਟਕ === * [[ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਲਤਿਕਾ ਤੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰੀਤ-ਡਰਾਮੇ]] * [[ਪ੍ਰੀਤ ਮੁਕਟ]] (1922-23) * [[ਪੂਰਬ-ਪੱਛਮ]] * [[ਸਾਡੀ ਹੋਣੀ ਦਾ ਲਿਸ਼ਕਾਰਾ]] === ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ === * [[ਗੁਲਾਬੀ ਐਨਕਾਂ]] * [[ਪਰੀਆਂ ਦੀ ਮੋਰੀ]] * [[ਗੁਲਾਬੋ]] * [[ਮੁਰਾਦਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਖੂਹ]] * [[ਜੁੱਗਾਂ ਪੁਰਾਣੀ ਗੱਲ]] === ਅਨੁਵਾਦ === * ਸੁਪਨੇ, ਆਖ਼ਰੀ ਸ਼ਬਦ * [[ਮੋਲੀਅਰ ਦੇ ਨਾਟਕ]] * [[ਮਾਂ(ਗੋਰਕੀ)]] * [[ਘਾਹ ਦੀਆਂ ਪੱਤੀਆਂ]] * [[ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਰਾਹਾਂ ’ਤੇ]]<ref>{{cite web|url=http://www.dailypunjabtimes.com/%E0%A8%AA%E0%A9%B0%E0%A8%9C%E0%A8%BE%E0%A8%AC%E0%A9%80-%E0%A8%B8%E0%A8%BE%E0%A8%B9%E0%A8%BF%E0%A8%A4-%E0%A8%A6%E0%A9%80-%E0%A8%AC%E0%A8%B9%E0%A9%81%E0%A8%AA%E0%A9%B1%E0%A8%96%E0%A9%80-%E0%A8%B6/|title=ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਬਹੁਪੱਖੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਗੁਰਬਖ਼ਸ਼ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ|author=ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ|publisher=ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਇਮਜ਼|accessdate=30 ਮਈ 2016}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ==ਵਿਸ਼ੇ== ਗੁਰਬਖ਼ਸ਼ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ ਨੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਪੁਸਤਕਾਂ [[ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ]] ਨੂੰ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਇਹਨਾਂ ਵਿਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਲੇਖ ਸੰਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੀ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕੁਲ ਲੇਖ ਸੰਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 31 ਬਣਦੀ ਹੈ। ਮੋਟੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਵਿਚ 542 ਵੱਡੇ ਨਿੱਕੇ ਲੇਖ ਅਤੇ 341 ਟਿੱਪਣੀ-ਲੇਖ ਸੰਕਲਿਤ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਹਨ।<ref>{{Cite book|title=ਗੁਰਬਖ਼ਸ਼ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਲੇਖ (ਪਹਿਲੀ ਸੈਂਚੀ)|last=ਜੱਗੀ|first=ਰਤਨ ਸਿੰਘ (ਡਾ.)|publisher=ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ|year=1996|isbn=81-7380-214-9|location=ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ|pages=20|quote=|via=}}</ref> ਉਹਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ [[ਸਾਹਿਤ]] ਸਿਰਜਣਾ ਨੂੰ ਕੁਝ ਵਰਗਾਂ ਦੀਆਂ ਸੀਮਾਵਾਂ ਵਿਚ ਬੰਨ੍ਹਣਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਕਾਰਜ ਹੈ। [[ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਜੱਗੀ|ਡਾ. ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਜੱਗੀ]] ਨੇ ਆਪਣੀ ਸੰਪਾਦਿਤ ਕਿਤਾਬ ‘ਗੁਰਬਖ਼ਸ਼ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਲੇਖ’ (ਪਹਿਲੀ ਸੈਂਚੀ) ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿਚ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਲੇਖਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇ ਪੱਖ ਤੋਂ ਕਿਸਮਾਂ ਤੈਅ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ :- # ਪ੍ਰੇਮ ਪ੍ਰਧਾਨ ਲੇਖ # ਸ਼ਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਲੇਖ # ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਲੇਖ # ਧਾਰਮਿਕ ਲੇਖ # ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੂਪ, ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰ ਸੰਬੰਧੀ ਲੇਖ # ਸਾਮਿਅਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਸੰਬੰਧੀ ਲੇਖ # ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਲੇਖ # ਸਾਹਿਤ, ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸੂਖਮ ਕਲਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਲੇਖ<ref>{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/36430501|title=ਗੁਰਬਖ਼ਸ਼ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਲੇਖ (ਪਹਿਲੀ ਸੈਂਚੀ)|last=ਜੱਗੀ|first=ਰਤਨ ਸਿੰਘ (ਡਾ.)|publisher=ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ|year=1996|isbn=81-7380-214-9|location=ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ|pages=21|oclc=36430501|quote=|via=}}</ref> ਗੁਰਬਖ਼ਸ਼ ਸਿੰਘ ਸਿੰਘ ਨੇ ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਦੇ ਕਈ ਪਾਸਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਲੇਖਣੀ ਵਿਚ ਲਿਆਂਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਸੰਕਲਪ ‘ਪ੍ਰੀਤ’ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਕਲਪ ਪਿੱਛੇ [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ|ਅਮਰੀਕਾ]] ਤੇ [[ਯੂਰਪ]] ਵਿਚ [[ਭਾਰਤ]] ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋਈ ਬੁਰਜੂਆ ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਕਲਪ ਨਾਲ ਹੀ ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ, ਪ੍ਰੀਤ ਨਗਰ, ਪ੍ਰੀਤੋ-ਪੈਥੀ, ‘ਪਿਆਰ ਕਬਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਪਹਿਚਾਣ ਹੈ’ ਵਿਸਥਾਰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸੰਕਟਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਦਿਆਂ ਆਪਣੇ ਖ਼ਿਆਲ ਜ਼ਾਹਿਰ ਕੀਤੇ। ਵਿਸ਼ੇ ਦੇ ਪੱਖ ਤੋਂ ਕੁਝ ਲੇਖ ਕਲਾ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹਨ। ਗੁਰਬਖ਼ਸ਼ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਮਜ਼ਮੂਨ ਉਸ ਦੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ '''ਨਵੀਆਂ ਤਕਦੀਰਾਂ ਦੀ ਫੁੱਲ ਕਿਆਰੀ (1942), ਸਾਵੀਂ ਪੱਧਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ (1943), ਨਵਾਂ ਸ਼ਿਵਾਲਾ (1947) ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਰਾਸ (1957)''' ਆਦਿ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਮਿਸਾਲ ਵਜੋਂ ਪੁਸਤਕ '''ਨਵਾਂ ਸ਼ਿਵਾਲਾ''' ਵਿਚਲੇ ਤਿੰਨ ਮਜ਼ਮੂਨਾਂ ''‘[[ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਲਾ ਦਾ ਇਕ ਟੁਕੜਾ]]’, ‘[[ਕਲਾਕਾਰ ਦਾ ਫਰਜ਼]]’'' ਅਤੇ ''‘[[ਕਲਾ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੀ ਬੋਲੀ]]’'' ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਗੁਰਬਖ਼ਸ਼ ਸਿੰਘ ਦਾ ਸਾਹਿਤ-ਸਿਧਾਂਤ ਜਾਂ ਸਾਹਿਤ–ਚਿੰਤਨ, ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੇ ਕਲਾ ਦੇ ਸੰਬੰਧਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕਲਾ ਦੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤਕ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਕਲਾ ਦੇ ਸਮਾਜ, ਲੇਖਕ, ਪਾਠਕ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਆਪਣੀ ਸੁਹਜਮਈ ਹੋਂਦ ਦਾ ਕੋਈ ਅਜੇਹਾ ਬਿੰਦੂ ਨਹੀਂ ਜਿਹੜਾ ਉਸਦੇ ਧਿਆਨ ਦਾ ਮਰਕਜ਼ ਨਾ ਬਣਿਆ ਹੋਵੇ।<ref>{{Cite book|title=ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ : ਜੀਵਨ ਤੇ ਰਚਨਾ|last=ਘੁੰਮਣ|first=ਬਿਕਰਮ ਸਿੰਘ (ਸੰਪਾ.)|publisher=ਪੰਜਾਬੀ ਅਧਿਐਨ ਸਕੂਲ|year=|isbn=|location=ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ|pages=61|quote=|via=}}</ref> [[ਧਰਮ]] ਦੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ਵਿਚ ਉਹ ਧਾਰਮਿਕ ਕਰਮਕਾਂਡ, ਸੰਪਰਦਾਇਕਤਾ ਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸੁਆਰਥੀ ਵਿਹਾਰ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀ ਸਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਦਿਆਂ ਉਹ ਧਰਮ ਦੇ ਸਦਾਚਾਰਕ ਪਹਿਲੂ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਇਸੇ ਸਦਾਚਾਰ ਦਾ ਮੁਜੱਸਮਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿਚ ‘ਪਰਮ ਮਨੁੱਖ’ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸਦੀਆਂ ਮਿਸਾਲਾਂ '''ਪਰਮ ਮਨੁੱਖ (1943), ਕੁਦਰਤੀ ਮਜ਼ਹਬ (1943), ਨਵਾਂ ਸ਼ਿਵਾਲਾ (1949)''' ’ਚੋਂ ਲਈਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਬਦਲਵੇਂ ਸਮਾਜ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਬਰਾਬਰੀ, ਨਿਆਂ, ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਦੀਆਂ ਕਦਰਾਂ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ '''ਚੰਗੇਰੀ ਦੁਨੀਆਂ (1947), ਇਕ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਤੇਰਾਂ ਸੁਪਨੇ (1947), ਨਵੀਂ ਤਕੜੀ ਦੁਨੀਆਂ (1950)''' ਆਦਿ ਆਪਣੇ ਨਾਂਵਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਬਿਹਤਰੀ ਭਰੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਵੀ ਨਾਲੋ ਨਾਲ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ '''ਸਾਵੀਂ ਪੱਧਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ (1943), ਪ੍ਰਸੰਨ ਲੰਮੀ ਉਮਰ (1947), ਖ਼ੁਸ਼ਹਾਲ ਜੀਵਨ (1950), ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਰਾਸ (1957)''' ਆਦਿ ਇਸਦੀ ਹਾਮੀ ਭਰਦੀਆਂ ਹਨ। == ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ == ਗੁਰਬਖ਼ਸ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ ਅਸਲੀ ਅਰਥਾਂ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖਤਾਵਾਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮੂਲ ਸਿਧਾਂਤ ਹੈ 'ਪਿਆਰ ਕਬਜਾ ਨਹੀਂ ਪਹਿਚਾਣ ਹੈ'। ਇਸ ਦੀ ਹਰ ਰਚਨਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੀਤ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਗੁਰਬਖ਼ਸ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸਮੁਚੀ ਰਚਨਾ 'ਕਲਾ ਕਲਾ ਲਈ ਨਹੀ,ਕਲਾ ਸਮਾਜ ਲਈ' ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਰਖ ਕੇ ਲਿਖੀ ਗਈ। ਉਹ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ,ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ,ਕਲਾ ਵਿੱਚ,ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਹਰ ਪਾਸੇ ਪਸਰੀਆ ਕੀਮਤਾ,ਜੋ ਵਰਤਮਾਨ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਉਪਯੋਗਤਾ ਖਤਮ ਕਰ ਚੁੱਕੀਆ ਸਨ,ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਕੇ ਨਵੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਪਸਾਰਨਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਚਾਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਗੁਰਬਖ਼ਸ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਖੜੋਤ ਨੂੰ ਤੋੋੋੋੜਦੀ ਹੋਈ ਆਦਰਸ਼ਵਾਦ ਤੋਂ ਸਮਾਜਵਾਦ ਵਲ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite book|title=ਗੁਰਬਖ਼ਸ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ ਦੇ ਪਤੀਨਿਧ ਲੇਖ|last=ਸਿੰਘ ਜੱਗੀ|first=ਰਤਨ|publisher=ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ|year=1996|isbn=ISBN 81-7380-214-9|location=ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|pages=58-59|quote=|via=}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} == ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ == * [http://www.5abi.com/kahani/kahaniU/150305_preet-U(saravmeet).htm ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸਮਕਾਲੀ ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਕਹਾਣੀ] {{ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਵਲਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਕਹਾਣੀਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1895]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1978]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀ ਲਵਸ ਲਿਟਰੇਚਰ 2022]] tcb2o9zrqn3jleofidgv8vcsysa8xcv 0 2684 611328 610745 2022-08-14T19:01:22Z 2409:4042:2397:FB5C:8885:C60A:9332:7702 /* ਅਹਿਮੀਅਤ */ ਹਿੱਜੇ ਸਹੀ ਕੀਤੇ wikitext text/x-wiki {{Infobox religious text|Sikh religious text | name = ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ | image = Sri Guru Granth Sahib Nishan.jpg | alt = ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ | caption = [[ਤਖ਼ਤ ਸ੍ਰੀ ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ|ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ]] ਵਿਖੇ [[ਗੁਰ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ]] ਦੀ ਲਿਖਾਈ ਵਿੱਚ ਮੂਲ ਮੰਤਰ ਦਾ ਪੱਤਰਾ | religion = [[ਸਿੱਖੀ]] }} '''ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ''' [[ਸਿੱਖਾਂ]] ਦੇ ਗਿਆਰਵੇਂ[[ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ| ਗੁਰੂ]] ਹਨ।<ref name=ke>{{cite book| last = Keene| first = Michael| title = Online Worksheets| publisher = Nelson Thornes| year = 2003| page = 38| isbn = 0-7487-7159-X}}</ref> ਇਹ 1469 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ [[1708]] ਤੱਕ [[ਸਿੱਖ]] ਗੁਰੂਆਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਰਚੀ ਅਤੇ ਇਕੱਤਰ ਕੀਤੀ ਬਾਣੀ ਦਾ 1430 ਅੰਗਾਂ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਵਿਸਤਾਰਮਈ ਗ੍ਰੰਥ ਹੈ।<ref name=ke/> ਇਹ ਅਨੇਕਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਭਾਵ ਬਾਣੀ ਦਾ ਅੰਬਾਰ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਰੱਬ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਨਾਮ ਜਪਣ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਕਰਦਾ ਹੈ।<ref name=su>{{cite book | last = Penney| first = Sue| title = Sikhism| publisher = Heinemann| page = 14| isbn = 0-435-30470-4}}</ref> ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਦਸਵੇਂ ਗੁਰੂ, [[ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ]] ([[1666]]-[[1708]]) ਨੇ ਜੋਤੀ-ਜੋਤਿ ਸਮਾਉਣ ਵੇਲੇ ਗੁਰਿਆਈ ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਕਰ ਕੇ ਨਾਮ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਹੋ ਗਿਆ।<ref name=hugh>{{cite book| last = Partridge| first = Christopher Hugh| title =।ntroduction to World Religions| year = 2005 | page = 223| isbn = }}</ref> ਇਹ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਵਿੱਤਰ ਗ੍ਰੰਥ ਅਤੇ ਇੱਕੋ-ਇੱਕ ਸਦੀਵੀ ਸ਼ਬਦ-ਰੂਪੀ ਗੁਰੂ ਹੈ ਜੋ ਕਿ [[ਸਿੱਖ]] ਗੁਰੂਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੰਤਾਂ-ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਅੰਬਾਰ ਹੈ।<ref>{{cite conference| first = Singh| last = Kashmir| title = SRI GURU GRANTH SAHIB — A JURISTIC PERSON| publisher = Global Sikh Studies| url = http://www.globalsikhstudies.net/articles/iscpapers/Kashmir%20Singh%20-%20SRI%20GURU%20GRANTH%20SAHIB%20-%20A%20Juristic%20Person.doc.| accessdate =2008-04-01}}</ref> [[ਅਰਦਾਸ]] ਦੇ ਸਰੋਤ ਜਾਂ ਮਾਰਗ-ਦਰਸ਼ਕ ਵਜੋਂ ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ [[ਸਿੱਖੀ]] ਵਿੱਚ ਬੰਧਨਾ ਅਤੇ ਭਗਤੀ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਧੁਰਾ ਹੈ।<ref>{{cite book| last = Singh| first = Kushwant| title = A history of the sikhs| publisher = Oxford University Press| year = 2005| isbn = 0-19-567308-5}}</ref> ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਸੰਕਲਨ ਪੰਜਵੇਂ ਗੁਰੂ, [[ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ]] (1563-1606) ਨੇ ਪਹਿਲੇ ਪੰਜ ਗੁਰੂਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮਹਾਨ ਸੰਤਾਂ ਜਾਂ ਭਗਤਾਂ, ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈਆਂ ਦਾ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਅਤੇ ਇਸਲਾਮ ਨਾਲ ਵਾਸਤਾ ਸੀ, ਦੀ ਬਾਣੀ ਇਕੱਤਰ ਕਰ ਕੇ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਬੀੜ ਨੂੰ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਲਿਖਵਾਇਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦੁਰ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਇਕੱਤਰ ਕਰ ਕੇ ਤਲਵੰਡੀ ਸਾਬੋ ਵਿਖੇ ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਜੀ ਪਾਸੋਂ ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਕਰਵਾ ਕੇ ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ।<ref name=su/> ਦਸਮ ਪਿਤਾ ਦੇ ਜੋਤੀ-ਜੋਤਿ ਸਮਾਉਣ ਪਿੱਛੋਂ [[ਬਾਬਾ ਦੀਪ ਸਿੰਘ]] ਵੱਲੋਂ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਉਤਾਰੇ ਵੰਡੇ ਗਏ। ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਲਿਖਾਈ [[ਗੁਰਮੁਖੀ]] ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਅਤੇ ਉਪ-ਬੋਲੀਆਂ&ndash; ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲਹਿੰਦੀ ਪੰਜਾਬੀ, [[ਬ੍ਰਜ ਭਾਸ਼ਾ]], ਖੜ੍ਹੀ ਬੋਲੀ, [[ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ]] ਅਤੇ [[ਫ਼ਾਰਸੀ]] &ndash; ਕਈ ਵਾਰ ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਸੰਤ ਭਾਸ਼ਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>Religion and Nationalism in।ndia By Harnik Deol. Published by Routledge, 2000.।SBN 0-415-20108-X, 9780415201087. Page 22. "Remarkably, neither is the Qur'an written in Urdu language, nor are the Hindu scriptures written in Hindi, whereas the compositions in the Sikh holy book, Adi Granth, are a melange of various dialects, often coalesced under the generic title of Sant Bhasha."<br> The making of Sikh scripture by Gurinder Singh Mann. Published by Oxford University Press US, 2001.।SBN 0-19-513024-3,।SBN 978-0-19-513024-9 Page 5. "The language of the hymns recorded in the Adi Granth has been called "Sant Bhasha," a kind of lingua franca used by the medieval saint-poets of northern।ndia. But the broad range of contributors to the text produced a complex mix of regional dialects."<br> History of Punjabi Literature by Surindar Singh Kohli. Page 48. Published by National Book, 1993.।SBN 81-7116-141-3,।SBN 978-81-7116-141-6. "When we go through the hymns and compositions of the Guru written in Sant Bhasha (saint- language), it appears that some।ndian saint of 16th century".<br> [http://www.sikhs.nl/downloads/English/Introduction%20to%20the%20Guru%20Granth%20Sahib.pdf।ntroduction: Guru Granth Sahib]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. "The Guru Granth Sahib is written in Gurmukhi script. The language, which is most often Sant Bhasha, is very close to Punjabi.।t is well understood all over northern and northwest।ndia and is popular among the wandering holy men. Persian and some local dialects have also been used. Many hymns contain words of different languages and dialects,depending upon the mother tongue of the writer or the language of the region where they were composed."<br> Songs of the Saints from the Adi Granth By Nirmal Dass. Published by SUNY Press, 2000.।SBN 0-7914-4683-2,।SBN 978-0-7914-4683-6. Page 13. "Any attempt at translating songs from the Adi Granth certainly involves working not with one language, but several, along with dialectical differences. The languages used by the saints range from Sanskrit; regional Prakrits; western, eastern and southern Apabhramsa; and Sahaskrit. More particularly, we find sant bhasha, Marathi, Old Hindi, central and Lehndi Panjabi, Sgettland Persian. There are also many dialects deployed, such as Purbi Marwari, Bangru, Dakhni, Malwai, and Awadhi."<br> [http://www.sikhwomen.com/sikhism/scriptures/ggs/index.htm Sikhism . The Guru Granth Sahib (GGS)] By Harjinder Singh. "The Guru Granth Sahib also contains hymns which are written in a language known as Sahiskriti as well as Sant Bhasha, it also contains many Persian and Sanskrit words throughout."</ref>. == ਅਹਿਮੀਅਤ == [[File:Guru Granth Sahib.jpg|250px|thumb|ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਸਰੂਪ]] ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਸਿਖਾਂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ ਹਨ । ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਸ੍ਰੀ ਸਤਿਕਾਰ ਦੇ ਲਖਾਇਕ ਹਨ; ਗੁਰੂ ਸ਼ਬਦ ਗੁਰਿਆਈ ਦੇ ਵਾਰਸ ਹੋਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਦਿ ਦੇ ਲਫ਼ਜ਼ੀ ਮਾਹਿਨੇ ਹਨ ਮੁੱਢਲਾ ਜਾਂ ਪਹਿਲਾ, ਜੋ ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਨੂੰ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਦੂਸਰੀ ਪਵਿੱਤਰ ਗ੍ਰੰਥ [[ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ]], ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦਸਵੇਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਹੈ, ਤੋਂ ਨਿਖੇੜਦਾ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੇ ਰਚਨਹਾਰੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਅਤੇ ਫਿਰਕਿਆਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਰੱਖਦੇ ਸਨ; ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ [[ਹਿੰਦੂ]] ਹਨ, [[ਮੁਸਲਮਾਨ]] ਹਨ ਅਤੇ ਨੀਵੀਆਂ ਤੇ ਉੱਚੀਆਂ ਜਾਤਾਂ ਦੇ ਵੀ ਹਨ। ==ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਛਾਪਾ== [[ਤਸਵੀਰ:Map birth place of Writers of Guru Granth Sahib.jpg|thumbnail|ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਬਾਣੀਕਾਰ]] ਜਿੰਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਚਨਹਾਰੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹੀਆਂ ਹੀ ਹਨ ਇਸ ਵਿੱਚ ਰਾਗ ਤੇ ਰਾਗਨੀਆਂ। ਸਾਰੇ ਮਜ਼ਮੂਨਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਵਿ-ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟਾਇਆ ਹੈ। 31 ਰਾਗ ਵਰਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਦਿਆਂ,ਅਸਟਪਦੀਆਂ ਤੇ 4 ਲਾਇਨ੍ਹਾਂ ਵਾਲੇ ਸਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕਲਮਬੰਦ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਲੰਬੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਾਰਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਰਾਗਾਂ ਦੇ ਅਧਿਆਇਆਂ ਵਿੱਚ ਕਰਤੇ ਦੇ ਕ੍ਰਮ ਅਨੁਸਾਰ ਰਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। 1430 ਅੰਗਾਂ ਵਾਲੀ ਬੀੜ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਿਖਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧ ਸਭਾ ਸ਼ੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਵਲੌਂ ਇਸ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਛਾਪਣ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਇੱਕ ਮਿਆਰ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੰਨਿਆਂ ਦਾ ਕ੍ਰਮ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ- {{div col}} *ਤਤਕਰਾ(1-13) *ਸਿਰੀ ਰਾਗ(14-93) *ਮਾਝ ਰਾਗੁ(94-150) *ਗਉੜੀ ਰਾਗੁ(151-346) *ਆਸਾ ਰਾਗੁ(347-488) *ਗੂਜਰੀ ਰਾਗੁ(489-526) *ਦੇਵਗੰਧਾਰੀ ਰਾਗੁ(527-536) *ਬਿਹਾਗੜਾ ਰਾਗੁ(537-556) *ਵਡਹੰਸ ਰਾਗੁ (557-594) *ਸੋਰਠ ਰਾਗੁ (595-659) *ਧਨਾਸਰੀ ਰਾਗੁ (660-695) *ਜੈਤਸਰੀ ਰਾਗੁ (696-710) *ਟੋਡੀ ਰਾਗੁ (711-718) *ਬੈਰਾੜੀ ਰਾਗੁ (719-720) *ਤਿਲੰਗ ਰਾਗੁ (721-727) *ਸੂਹੀ ਰਾਗੁ (728-794) *ਬਿਲਾਵਲ ਰਾਗੁ (795-858) *ਗੌਂਡ ਰਾਗੁ (854-875) *ਰਾਮਕਲੀ ਰਾਗੁ (876-974) *ਨਟ ਨਰਾਇਣ ਰਾਗੁ (975-983) *ਮਾਲਿ ਗਉੜਾ ਰਾਗੁ (984-988) *ਮਾਰੂ ਰਾਗੁ(989-1106) *ਤੁਖਾਰੀ ਰਾਗੁ (1107-1117) *ਕੇਦਾਰ ਰਾਗੁ (1118-1124) *ਭੈਰਉ ਰਾਗੁ(1125-1167) *ਬਸੰਤੁ ਰਾਗੁ (1158-1196) *ਸਾਰੰਗ ਰਾਗੁ (1197-1253) *ਮਲਾਰ ਰਾਗੁ (1254-1293) *ਕਾਨੜਾ ਰਾਗੁ (1294-1318) *ਕਲਿਆਣ ਰਾਗੁ (1319-1326) *ਪਰਭਾਤੀ ਰਾਗੁ (1327-1351) *ਜੈਜਾਵੰਤੀ ਰਾਗੁ (1352-1353) *ਸਲੋਕ ਸਹਸਕ੍ਰਿਤੀ(1353-1360) *ਗਾਥਾ,ਫ਼ੁਨਹੇ ਤੇ ਚਉਬੋਲੇ(1360-1364) *ਸਲੋਕ ਕਬੀਰ(1364-1377) *ਸਲੋਕ ਫ਼ਰੀਦ(1377-1384) *ਸਵੱਈਏ(1385-1409) *ਸਲੋਕ ਵਾਰਾਂ ਤੌਂ ਵਧੀਕ(1410-1429) *ਮੁੰਦਾਵਣੀ ਤੇ ਰਾਗਮਾਲਾ(1429-1430) {{div col end}} ==== ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਭਗਤ ਬਾਣੀ ==== {{main|ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਬਾਣੀਕਾਰ ਅਤੇ ਬਾਣੀ}} ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ: ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ 31 ਰਾਗਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 22 ਰਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਹੈ। ਭਗਤਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸ਼ਬਦ 349 ਹਨ, ਅਤੇ ਭਗਤ-ਬਾਣੀ ਵਿੱਚ 3 ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਭੀ ਹਨ। {|class="wikitable sortable" |+ ਭਗਤ ਬਾਣੀ ! ਭਗਤ !! ਸ਼ਬਦ !! ਭਗਤ !!ਸ਼ਬਦ |- |[[ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ]]|| 224|| [[ਭਗਤ ਭੀਖਨ ਜੀ]]||2 |- |[[ਭਗਤ ਨਾਮਦੇਵ ਜੀ]]||61||[[ਭਗਤ ਸੂਰਦਾਸ ਜੀ]]||1 (ਸਿਰਫ਼ ਤੁਕ) |- |[[ਭਗਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ]]||40||[[ਭਗਤ ਪਰਮਾਨੰਦ ਜੀ]]||1 |- |[[ਭਗਤ ਤ੍ਰਿਲੋਚਨ ਜੀ]]||4||[[ਭਗਤ ਸੈਣ ਜੀ]]||1 |- |[[ਭਗਤ ਫਰੀਦ ਜੀ]]||4||[[ਭਗਤ ਪੀਪਾ ਜੀ]]||1 |- |[[ਭਗਤ ਬੈਣੀ ਜੀ]]|| 3||[[ਭਗਤ ਸਧਨਾ ਜੀ]]||1 |- |[[ਭਗਤ ਧੰਨਾ ਜੀ]]||3||[[ਭਗਤ ਰਾਮਾਨੰਦ|ਭਗਤ ਰਾਮਾਨੰਦ ਜੀ]]||1 |- |[[ਭਗਤ ਜੈਦੇਵ ਜੀ]]||2||ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ||3 |- |||||ਜੋੜ||352 |} ਸ਼ਬਦਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਗਉੜੀ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ ਦੀਆਂ 3 ਹੋਰ ਬਾਣੀਆਂ ਹਨ- ਬਾਵਨ ਅਖਰੀ, ਪੰਦ੍ਰਹ ਥਿਤੀ, ਸਤ ਵਾਰ। ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ ਅਤੇ ਭਗਤ ਫਰੀਦ ਜੀ ਦੇ ਸ਼ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਹ ਭੀ ਹਨ:- ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ = 243 (ਇਹਨਾਂ ਸਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੇ ਭੀ ਕੁਝ) ਭਗਤ ਫਰੀਦ ਜੀ = 130 ਸਲੋਕ ਹਨ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਕਈ ਨਾਂ ਵਰਤੇ ਗਏ ਜਿਹਨਾਂ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ। {| class="wikitable sortable" |+ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੇ ਅਨੇਕਾਂ ਨਾਮ ਦਾ ਵੇਰਵਾ !ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦਾ ਨਾਮ !!ਗਿਣਤੀ!!ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦਾ ਨਾਮ !!ਗਿਣਤੀ!!ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦਾ ਨਾਮ !!ਗਿਣਤੀ |- |[[ਹਰਿ]]|| 8344|||ਰਾਮ|| 2533|||[[ਪ੍ਰਭੂ]]|| 1371 |- |[[ਗੋਪਾਲ]]|| 491|||[[ਗੋਬਿੰਦ]]|| 475|||[[ਪਰਮਾਤਮਾ]]|| 324 |- |[[ਕਰਤਾ]]|| 228|||[[ਠਾਕੁਰ]]|| 216|||ਦਾਤਾ|| 151 |- |[[ਪਰਮੇਸ਼ਰ]]|| 139|||[[ਮੁਰਾਰੀ]]|| 97|||[[ਨਾਰਾਇਣ]]|| 89 |- |[[ਅੰਤਰਜਾਮੀ]]|| 61|||[[ਜਗਦੀਸ]]|| 60|||[[ਸਤਿਨਾਮੁ]]|| 59 |- |[[ਮੋਹਨ]]|| 54|||[[ਅੱਲਾ]]|| 46|||[[ਭਗਵਾਨ]]|| 30 |- |[[ਨਿਰੰਕਾਰ]]|| 29|||ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ|| 22|||[[ਵਾਹਿਗੁਰੂ]]|| 13 |} ==== [[ਭੱਟ]] ਆਤੇ ਬਾਬਾ ਸੁੰਦਰ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ==== ਬਾਬਾ ਸੁੰਦਰ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ‘ਸਦੁ’ ਰਾਗ ਰਾਮਕਲੀ ਵਿੱਚ ਹੈ। 6 ਪਉੜੀਆਂ। ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਭੱਟਾਂ ਦੇ ਸਵਯੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹਨ:- #ਕੱਲਸਹਾਰ #ਜਾਲਪ #ਕੀਰਤ #ਭਿੱਖਾ #ਸਲ੍ਹ #ਭਲ੍ਹ #ਨਲ੍ਹ #ਬਲ੍ਹ #ਗਯੰਦ #ਹਰਿਬੰਸ #ਮਥਰਾ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਦੀ ਉਗਾਹੀ ਮੂਜਬ ਭਾਦੋਂ ਵਦੀ ਏਕਮ ਸੰਮਤ 1661/1 ਅਗਸਤ 1604 ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਇਹ ਸੰਕਲਨ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਗਰੰਥ ਦਾ ਤਤਕਰਾ ਤੇ ਅੰਗ ਅੰਕਿਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ।7000 ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਇਸ ਸੰਗ੍ਰਿਹ ਵਿੱਚ ਉਸ ਸਮੇਂ ਪਹਿਲੇ ਪੰਜ ਗੁਰੂਆਂ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਖ ਵਖ ਸੂਬਿਆਂ ਦੇ 15 ਭਗਤਾਂ ਤੇ ਸੂਫ਼ੀਆਂ ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ [[ਸ਼ੇਖ ਫ਼ਰੀਦ]], ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ [[ਭਗਤ ਕਬੀਰ|ਕਬੀਰ]] ਅਤੇ [[ਭਗਤ ਰਵਿਦਾਸ]] ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਦੀ ਬਾਣੀ ਹੈ। ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਗਰੰਥ ਦੇ 974 ਪਤਰੇ ਸਨ ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ 12”x8”ਅਕਾਰ ਦੇ 1948 ਪੰਨੇ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਖਾਲੀ ਪੰਨੇ ਵੀ ਸਨ। ਉਹ ਜਗ੍ਹਾਂ ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਇਹ ਗਰੰਥ ਦਾ ਸੰਕਲਨ ਕੀਤਾ ਉੱਥੇ ਹੁਣ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਰਾਮਸਰ ਸਾਹਿਬ ਸਥਿਤ ਹੈ। ==ਗੁਰਿਆਈ== ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਗੁਰਿਆਈ (ਗੁਰਤਾ ਗੱਦੀ) ਬਾਰੇ ਭੱਟ ਵਹੀ (ਤਾਲੁਦਾ ਜੀਂਦ ਪਰਗਨੇ ਦਾ) ਵਿੱਚ ਇਉਂ ਦਰਜ ਹੈ:- “ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਮਹਿਲ ਦਸਮਾਂ ਬੇਟਾ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦੁਰ ਕਾ ਪੋਤਾ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਕਾ ਪੜਪੋਤਾ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਕਾ ਵਾਰਿਸ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ ਕੀ ਸੂਰਜਬੰਸਿ ਗੋਸਾਲ ਗੋਤਰ ਸੋਢੀ ਖਤਰੀ ਵਾਸੀ ਆਨੰਦਪੁਰ ਪਰਗਨਾ ਕਹਿਲੂਰ ਮੁਕਾਮ ਨੰਦੇੜ ਤਟ ਗੁਦਾਵਰੀ ਦਖਣ ਦੇਸ ਸੰਮਤ ਸਤਾਰਾ ਸੌ ਪੈਂਸਠ ਕਾਤਿਕ ਮਾਸ ਕੀ ਚੌਥ ਸ਼ੁਕਲ ਪਖੇ ਬੂਦਵਾਰ ਕੇ ਦਿਹੁਰੀ ਭਾਈ ਦਇਆ ਸਿੰਘ ਸੇ ਬਚਨ ਹੋਇਆਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਲੈ ਆਓ। ਬਚਨ ਪਾਇ ਦਇਆ ਸਿੰਘ ਸ੍ਰੀ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਲੈ ਤਾਏ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਪੰਜ ਪੈਸੇ ਨਰੇਲ ਅਗੇ ਭੇਟਾ ਰਖਾ ਮਥਾ ਟੇਕਾ ਸਰਬਤ ਸੰਗਤ ਸੇ ਕਹਾ ਮੇਰਾ ਹੁਕਮ ਹੈ ਮੇਰਿ ਜਗ੍ਹਾ ਸ੍ਰੀ ਗਰੰਥ ਜਿ ਕੋ ਜਾਨਣਾ। ਜੋ ਸਿਖ ਜਾਣੇਗਾ ਓਸ ਕੀ ਘਾਲ ਥਾਏ ਪਵੇਗੀ ਗੁਰੂ ਤਿਸ ਕੀ ਬਹੁੜੀ ਕਰੇਗਾ।“ [[ਤਸਵੀਰ:Sri Guru Granth Sahib leading a sikh marching column.JPG|thumb|right|250px|ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ 1914 ਦੀ ਸੰਸਾਰ ਜੰਗ ਦੌਰਾਨ ਮੈਸੋਪਟਾਮੀਆ ਵਿੱਚ ਕਿਧਰੇ ਸਿਖ ਮਾਰਚਿੰਗ ਕਾਲਮ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦੇ ਹੋਏ]] ‘ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਸਦੀਵੀ ਗੁਰੂ ਹਨ’। ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਜੋਤੀ ਜੋਤ ਸਮਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿੱਖ ਸਮਾਜ ਦੀ ਇਹੀ ਸੋਚ ਤੇ ਅਕੀਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਔਕੜ ਭਰੇ ਸਮੇਂ ਵੀ,ਜਦੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਗੈਰ-ਕਨੂੰਨੀ ਕਰਾਰ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਨ ਲੈਣੀ ਪਈ,ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵਡਮੁੱਲੀ ਸ਼ੈਅ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਹੀ ਸੀ ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਣ ਸੀ ਅਤੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਜਾਨ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਨਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਹਿਫ਼ੂਜ਼ ਰਖਿਆ। ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਬਰਾਬਰੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨ ਦਿਤੀ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਕਾਲ ਵਿੱਚ,ਜਿਸ ਨੇ ਖਾਲਸਾ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਸਾਮਰਾਜ ਕਾਇਮ ਕੀਤਾ,ਸ਼ਖਸੀ ਅਚਾਰ ਵਿੱਚਾਰ ਤੇ ਦਰਬਾਰੀ ਕਾਰ ਵਿਹਾਰ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਉਦਾਲੇ ਹੀ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਸੀ।ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਮਕਾਲੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਤੌਂ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਆਪਣਾ ਦਿਨ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਇਬਾਦਤ ਤੌਂ ਬਾਦ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦਾ ਸੀ।ਦਿਨਾਂ ਦਿਹਾਰਾਂ ਤੇ ਉਹ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਖੇ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਅੱਗੇ ਸੀਸ ਨਿਵਾਉਣ ਜਾਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ।ਸਿੱਖਾਂ ਵਾਸਤੇ ਕੇਵਲ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਹੀ ਇਕੋ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਇਬਾਦਤ ਦਾ ਮਰਕਜ਼ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਯਾ ਚਿਨ੍ਹ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ। ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਉੱਪਰੰਤ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਪੁਸਤਕ ਨੂੰ ਹੀ ਗੁਰੂ ਕਰ ਕੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। == ਬਾਹਰਲੇ ਜੋੜ == *[http://www.panjabdigilib.org/ ਪੰਜਾਬ ਡਿਜੀਟਲ ਲਾਈਬਰੇਰੀ] *[http://www.srigranth.org/ ਸ੍ਰੀ ਗਰੰਥ] *[http://www.khojgurbani.org/ ਖੋਜ ਗੁਰਬਾਣੀ, ਕਈ ਤਰਜਮਿਆਂ ਵਾਲ਼ਾ ਮੰਚ] ===ਵੀਡੀਓਆਂ=== *[http://www.sikhvideos.org/sri-guru-granth-sahib-400.htm ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ 400ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ] ===ਆਡੀਓ=== *[http://www.niyarakhalsa.com ਮੁਕੰਮਲ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਸੁਣੋ (66 ਘੰਟੇ), ਮਤਲਬ ਪੜ੍ਹੋ ਅਤੇ ਗੁਰਮਤਿ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਅਤੇ ਅੱਖਰ ਲਾਹੋ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210613052536/http://niyarakhalsa.com/ |date=2021-06-13 }} *[http://www.worldgurudwara.com/V2/DownloadGuruGranthSahib.asp (ਆਦਿ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਮੁਕੰਮਲ ਐੱਮ.ਪੀ. 3 ਰੂਪ ਵਾਸਤੇ ਇਸ ਜੋੜ ਨੂੰ ਨੱਪੋ)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100412153826/http://www.worldgurudwara.com/V2/DownloadGuruGranthSahib.asp |date=2010-04-12 }} *[http://www.jargsahib.com/Katha.html (ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਆਡੀਓ ਜੋੜ)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100830085423/http://www.jargsahib.com/Katha.html |date=2010-08-30 }} ===ਲਿਖਤ=== * ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਤਰਜਮਾ ([http://www.gurbanifiles.org/translations/English%20Translation%20of%20Siri%20Guru%20Granth%20Sahib.pdf PDF] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190809100033/http://www.gurbanifiles.org/translations/English%20Translation%20of%20Siri%20Guru%20Granth%20Sahib.pdf |date=2019-08-09 }}) *[http://www.srigranth.org/ The Guru Granth Sahib in Unicode format] *[http://www.granthsahib.com Granth Sahib.com] *[http://fateh.sikhnet.com/Sikhnet/register.nsf/Files/PDABanis/$file/SGGS%20in%20Spanish.doc/ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਸਪੇਨੀ (Español) ਵਿੱਚ ਤਰਜਮਾ] *[http://gurugranth.blogspot.com/Download The "Oficial Translations of Siri Guru Granth Sahib in Spanish".Revised / PDF] *[http://www.sikhnet.com/files/ereader/Siri%20Guru%20Granth%20Sahib%20(Gurmukhi)%20for%20Kindle.pdf ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ (ਗੁਰਮੁਖੀ) PDF] *[http://www.sikher.com/guru-granth-sahib/ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ, ਗੁਰਮੁਖੀ ਅਤੇ 52 ਹੋਰ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਲ਼ੋ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120206210803/http://www.sikher.com/guru-granth-sahib/ |date=2012-02-06 }} ===ਹੋਰ=== *[http://www.allaboutsikhs.com/quotations/ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀਆਂ ਤੁਕਾਂ] *[http://searchgurbani.com/ searchgurbani.com] *[http://www.ProudToBeSikh.com/ ProudToBeSikh.com - ਗੁਰੂ ਗਰੰਥਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪੰਜ ਆਡੀਓ ਸੈੱਟ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160916114858/http://www.proudtobesikh.com/ |date=2016-09-16 }} *[http://www.gianidarshansinghsohaluk.info/sri-guru-granth-sahib-raag-kosh/ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥਾ ਸਾਹਿਬ ਰਾਗਕੋਸ਼] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150513045607/http://www.gianidarshansinghsohaluk.info/sri-guru-granth-sahib-raag-kosh/ |date=2015-05-13 }} *[http://www.sikhnet.com/pages/sikhnet-media-products 5 volume printed Set of Siri Guru Granth Sahib Ji with English Translation by Dr. Sant Singh Khalsa] [http://www.srigurugranthsahib.org/sggs/ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਉਸਤਤਿ]<br /> [http://www.sikh-heritage.co.uk/Scriptures/Guru%20Granth/Guru%20Granth.htm ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦਾ ਲਿੰਕ] == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਧੰਨ ਧੰਨ ਸਾਹਿਬ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਬਾਰੇ ਕਾਫ਼ੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਿਲ ਜਾਵੇਗੀ :- https://www.youtube.com/watch?v=cE6JDietwjg ਧੰਨ ਧੰਨ ਸਾਹਿਬ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਜਾਨਣ ਲਈ ਇਸ ਲਿੰਕ ਤੇ' ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ --> https://www.youtube.com/watch?v=vnRDuzSvyWM&t=95s '''https://www.youtube.com/channel/UC2liFk33fIVUD4uOnXbtg9Q?sub_confirmation=1''' '''[[https://www.youtube.com/channel/UC2liFk33fIVUD4uOnXbtg9Q?sub_confirmation=1]]''' <ref>https://www.youtube.com/channel/UC2liFk33fIVUD4uOnXbtg9Q?sub_confirmation=1</ref> {{https://www.youtube.com/channel/UC2liFk33fIVUD4uOnXbtg9Q?sub_confirmation=1}} '''[[https://www.youtube.com/channel/UC2liFk33fIVUD4uOnXbtg9Q?sub_confirmation=1]]''' ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{wikisource|ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ}} {{ਸਿੱਖੀ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗੁਰਮਤਿ ਕਾਵਿ]] 8ipetvis711rcmlvuhraxzbjhgnv5m3 611331 611328 2022-08-14T19:10:49Z 2409:4042:2397:FB5C:8885:C60A:9332:7702 /* ਗੁਰਿਆਈ */ ਹਿੱਜੇ ਸਹੀ ਕੀਤੇ wikitext text/x-wiki {{Infobox religious text|Sikh religious text | name = ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ | image = Sri Guru Granth Sahib Nishan.jpg | alt = ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ | caption = [[ਤਖ਼ਤ ਸ੍ਰੀ ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ|ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ]] ਵਿਖੇ [[ਗੁਰ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ]] ਦੀ ਲਿਖਾਈ ਵਿੱਚ ਮੂਲ ਮੰਤਰ ਦਾ ਪੱਤਰਾ | religion = [[ਸਿੱਖੀ]] }} '''ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ''' [[ਸਿੱਖਾਂ]] ਦੇ ਗਿਆਰਵੇਂ[[ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ| ਗੁਰੂ]] ਹਨ।<ref name=ke>{{cite book| last = Keene| first = Michael| title = Online Worksheets| publisher = Nelson Thornes| year = 2003| page = 38| isbn = 0-7487-7159-X}}</ref> ਇਹ 1469 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ [[1708]] ਤੱਕ [[ਸਿੱਖ]] ਗੁਰੂਆਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਰਚੀ ਅਤੇ ਇਕੱਤਰ ਕੀਤੀ ਬਾਣੀ ਦਾ 1430 ਅੰਗਾਂ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਵਿਸਤਾਰਮਈ ਗ੍ਰੰਥ ਹੈ।<ref name=ke/> ਇਹ ਅਨੇਕਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਭਾਵ ਬਾਣੀ ਦਾ ਅੰਬਾਰ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਰੱਬ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਨਾਮ ਜਪਣ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਕਰਦਾ ਹੈ।<ref name=su>{{cite book | last = Penney| first = Sue| title = Sikhism| publisher = Heinemann| page = 14| isbn = 0-435-30470-4}}</ref> ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਦਸਵੇਂ ਗੁਰੂ, [[ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ]] ([[1666]]-[[1708]]) ਨੇ ਜੋਤੀ-ਜੋਤਿ ਸਮਾਉਣ ਵੇਲੇ ਗੁਰਿਆਈ ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਕਰ ਕੇ ਨਾਮ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਹੋ ਗਿਆ।<ref name=hugh>{{cite book| last = Partridge| first = Christopher Hugh| title =।ntroduction to World Religions| year = 2005 | page = 223| isbn = }}</ref> ਇਹ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਵਿੱਤਰ ਗ੍ਰੰਥ ਅਤੇ ਇੱਕੋ-ਇੱਕ ਸਦੀਵੀ ਸ਼ਬਦ-ਰੂਪੀ ਗੁਰੂ ਹੈ ਜੋ ਕਿ [[ਸਿੱਖ]] ਗੁਰੂਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੰਤਾਂ-ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਅੰਬਾਰ ਹੈ।<ref>{{cite conference| first = Singh| last = Kashmir| title = SRI GURU GRANTH SAHIB — A JURISTIC PERSON| publisher = Global Sikh Studies| url = http://www.globalsikhstudies.net/articles/iscpapers/Kashmir%20Singh%20-%20SRI%20GURU%20GRANTH%20SAHIB%20-%20A%20Juristic%20Person.doc.| accessdate =2008-04-01}}</ref> [[ਅਰਦਾਸ]] ਦੇ ਸਰੋਤ ਜਾਂ ਮਾਰਗ-ਦਰਸ਼ਕ ਵਜੋਂ ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ [[ਸਿੱਖੀ]] ਵਿੱਚ ਬੰਧਨਾ ਅਤੇ ਭਗਤੀ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਧੁਰਾ ਹੈ।<ref>{{cite book| last = Singh| first = Kushwant| title = A history of the sikhs| publisher = Oxford University Press| year = 2005| isbn = 0-19-567308-5}}</ref> ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਸੰਕਲਨ ਪੰਜਵੇਂ ਗੁਰੂ, [[ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ]] (1563-1606) ਨੇ ਪਹਿਲੇ ਪੰਜ ਗੁਰੂਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮਹਾਨ ਸੰਤਾਂ ਜਾਂ ਭਗਤਾਂ, ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈਆਂ ਦਾ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਅਤੇ ਇਸਲਾਮ ਨਾਲ ਵਾਸਤਾ ਸੀ, ਦੀ ਬਾਣੀ ਇਕੱਤਰ ਕਰ ਕੇ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਬੀੜ ਨੂੰ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਲਿਖਵਾਇਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦੁਰ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਇਕੱਤਰ ਕਰ ਕੇ ਤਲਵੰਡੀ ਸਾਬੋ ਵਿਖੇ ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਜੀ ਪਾਸੋਂ ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਕਰਵਾ ਕੇ ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ।<ref name=su/> ਦਸਮ ਪਿਤਾ ਦੇ ਜੋਤੀ-ਜੋਤਿ ਸਮਾਉਣ ਪਿੱਛੋਂ [[ਬਾਬਾ ਦੀਪ ਸਿੰਘ]] ਵੱਲੋਂ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਉਤਾਰੇ ਵੰਡੇ ਗਏ। ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਲਿਖਾਈ [[ਗੁਰਮੁਖੀ]] ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਅਤੇ ਉਪ-ਬੋਲੀਆਂ&ndash; ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲਹਿੰਦੀ ਪੰਜਾਬੀ, [[ਬ੍ਰਜ ਭਾਸ਼ਾ]], ਖੜ੍ਹੀ ਬੋਲੀ, [[ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ]] ਅਤੇ [[ਫ਼ਾਰਸੀ]] &ndash; ਕਈ ਵਾਰ ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਸੰਤ ਭਾਸ਼ਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>Religion and Nationalism in।ndia By Harnik Deol. Published by Routledge, 2000.।SBN 0-415-20108-X, 9780415201087. Page 22. "Remarkably, neither is the Qur'an written in Urdu language, nor are the Hindu scriptures written in Hindi, whereas the compositions in the Sikh holy book, Adi Granth, are a melange of various dialects, often coalesced under the generic title of Sant Bhasha."<br> The making of Sikh scripture by Gurinder Singh Mann. Published by Oxford University Press US, 2001.।SBN 0-19-513024-3,।SBN 978-0-19-513024-9 Page 5. "The language of the hymns recorded in the Adi Granth has been called "Sant Bhasha," a kind of lingua franca used by the medieval saint-poets of northern।ndia. But the broad range of contributors to the text produced a complex mix of regional dialects."<br> History of Punjabi Literature by Surindar Singh Kohli. Page 48. Published by National Book, 1993.।SBN 81-7116-141-3,।SBN 978-81-7116-141-6. "When we go through the hymns and compositions of the Guru written in Sant Bhasha (saint- language), it appears that some।ndian saint of 16th century".<br> [http://www.sikhs.nl/downloads/English/Introduction%20to%20the%20Guru%20Granth%20Sahib.pdf।ntroduction: Guru Granth Sahib]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. "The Guru Granth Sahib is written in Gurmukhi script. The language, which is most often Sant Bhasha, is very close to Punjabi.।t is well understood all over northern and northwest।ndia and is popular among the wandering holy men. Persian and some local dialects have also been used. Many hymns contain words of different languages and dialects,depending upon the mother tongue of the writer or the language of the region where they were composed."<br> Songs of the Saints from the Adi Granth By Nirmal Dass. Published by SUNY Press, 2000.।SBN 0-7914-4683-2,।SBN 978-0-7914-4683-6. Page 13. "Any attempt at translating songs from the Adi Granth certainly involves working not with one language, but several, along with dialectical differences. The languages used by the saints range from Sanskrit; regional Prakrits; western, eastern and southern Apabhramsa; and Sahaskrit. More particularly, we find sant bhasha, Marathi, Old Hindi, central and Lehndi Panjabi, Sgettland Persian. There are also many dialects deployed, such as Purbi Marwari, Bangru, Dakhni, Malwai, and Awadhi."<br> [http://www.sikhwomen.com/sikhism/scriptures/ggs/index.htm Sikhism . The Guru Granth Sahib (GGS)] By Harjinder Singh. "The Guru Granth Sahib also contains hymns which are written in a language known as Sahiskriti as well as Sant Bhasha, it also contains many Persian and Sanskrit words throughout."</ref>. == ਅਹਿਮੀਅਤ == [[File:Guru Granth Sahib.jpg|250px|thumb|ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਸਰੂਪ]] ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਸਿਖਾਂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ ਹਨ । ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਸ੍ਰੀ ਸਤਿਕਾਰ ਦੇ ਲਖਾਇਕ ਹਨ; ਗੁਰੂ ਸ਼ਬਦ ਗੁਰਿਆਈ ਦੇ ਵਾਰਸ ਹੋਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਦਿ ਦੇ ਲਫ਼ਜ਼ੀ ਮਾਹਿਨੇ ਹਨ ਮੁੱਢਲਾ ਜਾਂ ਪਹਿਲਾ, ਜੋ ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਨੂੰ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਦੂਸਰੀ ਪਵਿੱਤਰ ਗ੍ਰੰਥ [[ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ]], ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦਸਵੇਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਹੈ, ਤੋਂ ਨਿਖੇੜਦਾ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੇ ਰਚਨਹਾਰੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਅਤੇ ਫਿਰਕਿਆਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਰੱਖਦੇ ਸਨ; ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ [[ਹਿੰਦੂ]] ਹਨ, [[ਮੁਸਲਮਾਨ]] ਹਨ ਅਤੇ ਨੀਵੀਆਂ ਤੇ ਉੱਚੀਆਂ ਜਾਤਾਂ ਦੇ ਵੀ ਹਨ। ==ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਛਾਪਾ== [[ਤਸਵੀਰ:Map birth place of Writers of Guru Granth Sahib.jpg|thumbnail|ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਬਾਣੀਕਾਰ]] ਜਿੰਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਚਨਹਾਰੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹੀਆਂ ਹੀ ਹਨ ਇਸ ਵਿੱਚ ਰਾਗ ਤੇ ਰਾਗਨੀਆਂ। ਸਾਰੇ ਮਜ਼ਮੂਨਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਵਿ-ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟਾਇਆ ਹੈ। 31 ਰਾਗ ਵਰਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਦਿਆਂ,ਅਸਟਪਦੀਆਂ ਤੇ 4 ਲਾਇਨ੍ਹਾਂ ਵਾਲੇ ਸਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕਲਮਬੰਦ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਲੰਬੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਾਰਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਰਾਗਾਂ ਦੇ ਅਧਿਆਇਆਂ ਵਿੱਚ ਕਰਤੇ ਦੇ ਕ੍ਰਮ ਅਨੁਸਾਰ ਰਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। 1430 ਅੰਗਾਂ ਵਾਲੀ ਬੀੜ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਿਖਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧ ਸਭਾ ਸ਼ੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਵਲੌਂ ਇਸ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਛਾਪਣ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਇੱਕ ਮਿਆਰ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੰਨਿਆਂ ਦਾ ਕ੍ਰਮ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ- {{div col}} *ਤਤਕਰਾ(1-13) *ਸਿਰੀ ਰਾਗ(14-93) *ਮਾਝ ਰਾਗੁ(94-150) *ਗਉੜੀ ਰਾਗੁ(151-346) *ਆਸਾ ਰਾਗੁ(347-488) *ਗੂਜਰੀ ਰਾਗੁ(489-526) *ਦੇਵਗੰਧਾਰੀ ਰਾਗੁ(527-536) *ਬਿਹਾਗੜਾ ਰਾਗੁ(537-556) *ਵਡਹੰਸ ਰਾਗੁ (557-594) *ਸੋਰਠ ਰਾਗੁ (595-659) *ਧਨਾਸਰੀ ਰਾਗੁ (660-695) *ਜੈਤਸਰੀ ਰਾਗੁ (696-710) *ਟੋਡੀ ਰਾਗੁ (711-718) *ਬੈਰਾੜੀ ਰਾਗੁ (719-720) *ਤਿਲੰਗ ਰਾਗੁ (721-727) *ਸੂਹੀ ਰਾਗੁ (728-794) *ਬਿਲਾਵਲ ਰਾਗੁ (795-858) *ਗੌਂਡ ਰਾਗੁ (854-875) *ਰਾਮਕਲੀ ਰਾਗੁ (876-974) *ਨਟ ਨਰਾਇਣ ਰਾਗੁ (975-983) *ਮਾਲਿ ਗਉੜਾ ਰਾਗੁ (984-988) *ਮਾਰੂ ਰਾਗੁ(989-1106) *ਤੁਖਾਰੀ ਰਾਗੁ (1107-1117) *ਕੇਦਾਰ ਰਾਗੁ (1118-1124) *ਭੈਰਉ ਰਾਗੁ(1125-1167) *ਬਸੰਤੁ ਰਾਗੁ (1158-1196) *ਸਾਰੰਗ ਰਾਗੁ (1197-1253) *ਮਲਾਰ ਰਾਗੁ (1254-1293) *ਕਾਨੜਾ ਰਾਗੁ (1294-1318) *ਕਲਿਆਣ ਰਾਗੁ (1319-1326) *ਪਰਭਾਤੀ ਰਾਗੁ (1327-1351) *ਜੈਜਾਵੰਤੀ ਰਾਗੁ (1352-1353) *ਸਲੋਕ ਸਹਸਕ੍ਰਿਤੀ(1353-1360) *ਗਾਥਾ,ਫ਼ੁਨਹੇ ਤੇ ਚਉਬੋਲੇ(1360-1364) *ਸਲੋਕ ਕਬੀਰ(1364-1377) *ਸਲੋਕ ਫ਼ਰੀਦ(1377-1384) *ਸਵੱਈਏ(1385-1409) *ਸਲੋਕ ਵਾਰਾਂ ਤੌਂ ਵਧੀਕ(1410-1429) *ਮੁੰਦਾਵਣੀ ਤੇ ਰਾਗਮਾਲਾ(1429-1430) {{div col end}} ==== ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਭਗਤ ਬਾਣੀ ==== {{main|ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਬਾਣੀਕਾਰ ਅਤੇ ਬਾਣੀ}} ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ: ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ 31 ਰਾਗਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 22 ਰਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਹੈ। ਭਗਤਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸ਼ਬਦ 349 ਹਨ, ਅਤੇ ਭਗਤ-ਬਾਣੀ ਵਿੱਚ 3 ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਭੀ ਹਨ। {|class="wikitable sortable" |+ ਭਗਤ ਬਾਣੀ ! ਭਗਤ !! ਸ਼ਬਦ !! ਭਗਤ !!ਸ਼ਬਦ |- |[[ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ]]|| 224|| [[ਭਗਤ ਭੀਖਨ ਜੀ]]||2 |- |[[ਭਗਤ ਨਾਮਦੇਵ ਜੀ]]||61||[[ਭਗਤ ਸੂਰਦਾਸ ਜੀ]]||1 (ਸਿਰਫ਼ ਤੁਕ) |- |[[ਭਗਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ]]||40||[[ਭਗਤ ਪਰਮਾਨੰਦ ਜੀ]]||1 |- |[[ਭਗਤ ਤ੍ਰਿਲੋਚਨ ਜੀ]]||4||[[ਭਗਤ ਸੈਣ ਜੀ]]||1 |- |[[ਭਗਤ ਫਰੀਦ ਜੀ]]||4||[[ਭਗਤ ਪੀਪਾ ਜੀ]]||1 |- |[[ਭਗਤ ਬੈਣੀ ਜੀ]]|| 3||[[ਭਗਤ ਸਧਨਾ ਜੀ]]||1 |- |[[ਭਗਤ ਧੰਨਾ ਜੀ]]||3||[[ਭਗਤ ਰਾਮਾਨੰਦ|ਭਗਤ ਰਾਮਾਨੰਦ ਜੀ]]||1 |- |[[ਭਗਤ ਜੈਦੇਵ ਜੀ]]||2||ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ||3 |- |||||ਜੋੜ||352 |} ਸ਼ਬਦਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਗਉੜੀ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ ਦੀਆਂ 3 ਹੋਰ ਬਾਣੀਆਂ ਹਨ- ਬਾਵਨ ਅਖਰੀ, ਪੰਦ੍ਰਹ ਥਿਤੀ, ਸਤ ਵਾਰ। ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ ਅਤੇ ਭਗਤ ਫਰੀਦ ਜੀ ਦੇ ਸ਼ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਹ ਭੀ ਹਨ:- ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ = 243 (ਇਹਨਾਂ ਸਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੇ ਭੀ ਕੁਝ) ਭਗਤ ਫਰੀਦ ਜੀ = 130 ਸਲੋਕ ਹਨ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਕਈ ਨਾਂ ਵਰਤੇ ਗਏ ਜਿਹਨਾਂ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ। {| class="wikitable sortable" |+ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੇ ਅਨੇਕਾਂ ਨਾਮ ਦਾ ਵੇਰਵਾ !ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦਾ ਨਾਮ !!ਗਿਣਤੀ!!ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦਾ ਨਾਮ !!ਗਿਣਤੀ!!ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦਾ ਨਾਮ !!ਗਿਣਤੀ |- |[[ਹਰਿ]]|| 8344|||ਰਾਮ|| 2533|||[[ਪ੍ਰਭੂ]]|| 1371 |- |[[ਗੋਪਾਲ]]|| 491|||[[ਗੋਬਿੰਦ]]|| 475|||[[ਪਰਮਾਤਮਾ]]|| 324 |- |[[ਕਰਤਾ]]|| 228|||[[ਠਾਕੁਰ]]|| 216|||ਦਾਤਾ|| 151 |- |[[ਪਰਮੇਸ਼ਰ]]|| 139|||[[ਮੁਰਾਰੀ]]|| 97|||[[ਨਾਰਾਇਣ]]|| 89 |- |[[ਅੰਤਰਜਾਮੀ]]|| 61|||[[ਜਗਦੀਸ]]|| 60|||[[ਸਤਿਨਾਮੁ]]|| 59 |- |[[ਮੋਹਨ]]|| 54|||[[ਅੱਲਾ]]|| 46|||[[ਭਗਵਾਨ]]|| 30 |- |[[ਨਿਰੰਕਾਰ]]|| 29|||ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ|| 22|||[[ਵਾਹਿਗੁਰੂ]]|| 13 |} ==== [[ਭੱਟ]] ਆਤੇ ਬਾਬਾ ਸੁੰਦਰ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ==== ਬਾਬਾ ਸੁੰਦਰ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ‘ਸਦੁ’ ਰਾਗ ਰਾਮਕਲੀ ਵਿੱਚ ਹੈ। 6 ਪਉੜੀਆਂ। ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਭੱਟਾਂ ਦੇ ਸਵਯੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹਨ:- #ਕੱਲਸਹਾਰ #ਜਾਲਪ #ਕੀਰਤ #ਭਿੱਖਾ #ਸਲ੍ਹ #ਭਲ੍ਹ #ਨਲ੍ਹ #ਬਲ੍ਹ #ਗਯੰਦ #ਹਰਿਬੰਸ #ਮਥਰਾ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਦੀ ਉਗਾਹੀ ਮੂਜਬ ਭਾਦੋਂ ਵਦੀ ਏਕਮ ਸੰਮਤ 1661/1 ਅਗਸਤ 1604 ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਇਹ ਸੰਕਲਨ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਗਰੰਥ ਦਾ ਤਤਕਰਾ ਤੇ ਅੰਗ ਅੰਕਿਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ।7000 ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਇਸ ਸੰਗ੍ਰਿਹ ਵਿੱਚ ਉਸ ਸਮੇਂ ਪਹਿਲੇ ਪੰਜ ਗੁਰੂਆਂ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਖ ਵਖ ਸੂਬਿਆਂ ਦੇ 15 ਭਗਤਾਂ ਤੇ ਸੂਫ਼ੀਆਂ ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ [[ਸ਼ੇਖ ਫ਼ਰੀਦ]], ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ [[ਭਗਤ ਕਬੀਰ|ਕਬੀਰ]] ਅਤੇ [[ਭਗਤ ਰਵਿਦਾਸ]] ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਦੀ ਬਾਣੀ ਹੈ। ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਗਰੰਥ ਦੇ 974 ਪਤਰੇ ਸਨ ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ 12”x8”ਅਕਾਰ ਦੇ 1948 ਪੰਨੇ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਖਾਲੀ ਪੰਨੇ ਵੀ ਸਨ। ਉਹ ਜਗ੍ਹਾਂ ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਇਹ ਗਰੰਥ ਦਾ ਸੰਕਲਨ ਕੀਤਾ ਉੱਥੇ ਹੁਣ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਰਾਮਸਰ ਸਾਹਿਬ ਸਥਿਤ ਹੈ। ==ਗੁਰਿਆਈ== ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਗੁਰਿਆਈ (ਗੁਰਤਾ ਗੱਦੀ) ਬਾਰੇ ਭੱਟ ਵਹੀ (ਤਾਲੁਦਾ ਜੀਂਦ ਪਰਗਨੇ ਦਾ) ਵਿੱਚ ਇਉਂ ਦਰਜ ਹੈ:- “ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਮਹਿਲ ਦਸਮਾਂ ਬੇਟਾ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦੁਰ ਕਾ ਪੋਤਾ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਕਾ ਪੜਪੋਤਾ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਕਾ ਵਾਰਿਸ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ ਕੀ ਸੂਰਜਬੰਸਿ ਗੋਸਾਲ ਗੋਤਰ ਸੋਢੀ ਖਤਰੀ ਵਾਸੀ ਆਨੰਦਪੁਰ ਪਰਗਨਾ ਕਹਿਲੂਰ ਮੁਕਾਮ ਨੰਦੇੜ ਤਟ ਗੁਦਾਵਰੀ ਦਖਣ ਦੇਸ ਸੰਮਤ ਸਤਾਰਾ ਸੌ ਪੈਂਸਠ ਕਾਤਿਕ ਮਾਸ ਕੀ ਚੌਥ ਸ਼ੁਕਲ ਪਖੇ ਬੂਦਵਾਰ ਕੇ ਦਿਹੁਰੀ ਭਾਈ ਦਇਆ ਸਿੰਘ ਸੇ ਬਚਨ ਹੋਇਆਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਲੈ ਆਓ। ਬਚਨ ਪਾਇ ਦਇਆ ਸਿੰਘ ਸ੍ਰੀ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਲੈ ਤਾਏ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਪੰਜ ਪੈਸੇ ਨਰੇਲ ਅਗੇ ਭੇਟਾ ਰਖਾ ਮਥਾ ਟੇਕਾ ਸਰਬਤ ਸੰਗਤ ਸੇ ਕਹਾ ਮੇਰਾ ਹੁਕਮ ਹੈ ਮੇਰਿ ਜਗ੍ਹਾ ਸ੍ਰੀ ਗਰੰਥ ਜਿ ਕੋ ਜਾਨਣਾ। ਜੋ ਸਿਖ ਜਾਣੇਗਾ ਓਸ ਕੀ ਘਾਲ ਥਾਏ ਪਵੇਗੀ ਗੁਰੂ ਤਿਸ ਕੀ ਬਹੁੜੀ ਕਰੇਗਾ।“ [[ਤਸਵੀਰ:Sri Guru Granth Sahib leading a sikh marching column.JPG|thumb|right|250px|ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ 1914 ਦੀ ਸੰਸਾਰ ਜੰਗ ਦੌਰਾਨ ਮੈਸੋਪਟਾਮੀਆ ਵਿੱਚ ਕਿਧਰੇ ਸਿਖ ਮਾਰਚਿੰਗ ਕਾਲਮ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦੇ ਹੋਏ]] ‘ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਸਦੀਵੀ ਗੁਰੂ ਹਨ’। ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਜੋਤੀ ਜੋਤ ਸਮਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿੱਖ ਸਮਾਜ ਦੀ ਇਹੀ ਸੋਚ ਤੇ ਅਕੀਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਔਕੜ ਭਰੇ ਸਮੇਂ ਵੀ, ਜਦੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਗੈਰ-ਕਨੂੰਨੀ ਕਰਾਰ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਨ ਲੈਣੀ ਪਈ, ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵਡਮੁੱਲੀ ਸ਼ੈਅ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਹੀ ਸੀ ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਣ ਸੀ ਅਤੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਜਾਨ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਨਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਹਿਫ਼ੂਜ਼ ਰਖਿਆ। ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬਰਾਬਰੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨ ਦਿਤੀ । ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਕਾਲ ਵਿੱਚ, ਜਿਸ ਨੇ ਖਾਲਸਾ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਸਾਮਰਾਜ ਕਾਇਮ ਕੀਤਾ, ਸ਼ਖਸੀ ਅਚਾਰ ਵਿੱਚਾਰ ਤੇ ਦਰਬਾਰੀ ਕਾਰ ਵਿਹਾਰ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਉਦਾਲੇ ਹੀ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਸੀ । ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਮਕਾਲੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਤੌਂ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਆਪਣਾ ਦਿਨ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਇਬਾਦਤ ਤੌਂ ਬਾਦ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦਾ ਸੀ । ਦਿਨਾਂ ਦਿਹਾਰਾਂ ਤੇ ਉਹ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਖੇ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਅੱਗੇ ਸੀਸ ਨਿਵਾਉਣ ਜਾਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ । ਸਿੱਖਾਂ ਵਾਸਤੇ ਕੇਵਲ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਹੀ ਇਕੋ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਇਬਾਦਤ ਦਾ ਮਰਕਜ਼ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਯਾ ਚਿਨ੍ਹ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ। ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਜੋਤੀ ਜੋਤ ਸਮਾਉਣ ਉੱਪਰੰਤ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਗ੍ੰਥ ਨੂੰ ਹੀ ਗੁਰੂ ਕਰ ਕੇ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। == ਬਾਹਰਲੇ ਜੋੜ == *[http://www.panjabdigilib.org/ ਪੰਜਾਬ ਡਿਜੀਟਲ ਲਾਈਬਰੇਰੀ] *[http://www.srigranth.org/ ਸ੍ਰੀ ਗਰੰਥ] *[http://www.khojgurbani.org/ ਖੋਜ ਗੁਰਬਾਣੀ, ਕਈ ਤਰਜਮਿਆਂ ਵਾਲ਼ਾ ਮੰਚ] ===ਵੀਡੀਓਆਂ=== *[http://www.sikhvideos.org/sri-guru-granth-sahib-400.htm ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ 400ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ] ===ਆਡੀਓ=== *[http://www.niyarakhalsa.com ਮੁਕੰਮਲ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਸੁਣੋ (66 ਘੰਟੇ), ਮਤਲਬ ਪੜ੍ਹੋ ਅਤੇ ਗੁਰਮਤਿ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਅਤੇ ਅੱਖਰ ਲਾਹੋ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210613052536/http://niyarakhalsa.com/ |date=2021-06-13 }} *[http://www.worldgurudwara.com/V2/DownloadGuruGranthSahib.asp (ਆਦਿ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਮੁਕੰਮਲ ਐੱਮ.ਪੀ. 3 ਰੂਪ ਵਾਸਤੇ ਇਸ ਜੋੜ ਨੂੰ ਨੱਪੋ)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100412153826/http://www.worldgurudwara.com/V2/DownloadGuruGranthSahib.asp |date=2010-04-12 }} *[http://www.jargsahib.com/Katha.html (ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਆਡੀਓ ਜੋੜ)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100830085423/http://www.jargsahib.com/Katha.html |date=2010-08-30 }} ===ਲਿਖਤ=== * ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਤਰਜਮਾ ([http://www.gurbanifiles.org/translations/English%20Translation%20of%20Siri%20Guru%20Granth%20Sahib.pdf PDF] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190809100033/http://www.gurbanifiles.org/translations/English%20Translation%20of%20Siri%20Guru%20Granth%20Sahib.pdf |date=2019-08-09 }}) *[http://www.srigranth.org/ The Guru Granth Sahib in Unicode format] *[http://www.granthsahib.com Granth Sahib.com] *[http://fateh.sikhnet.com/Sikhnet/register.nsf/Files/PDABanis/$file/SGGS%20in%20Spanish.doc/ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਸਪੇਨੀ (Español) ਵਿੱਚ ਤਰਜਮਾ] *[http://gurugranth.blogspot.com/Download The "Oficial Translations of Siri Guru Granth Sahib in Spanish".Revised / PDF] *[http://www.sikhnet.com/files/ereader/Siri%20Guru%20Granth%20Sahib%20(Gurmukhi)%20for%20Kindle.pdf ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ (ਗੁਰਮੁਖੀ) PDF] *[http://www.sikher.com/guru-granth-sahib/ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ, ਗੁਰਮੁਖੀ ਅਤੇ 52 ਹੋਰ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਲ਼ੋ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120206210803/http://www.sikher.com/guru-granth-sahib/ |date=2012-02-06 }} ===ਹੋਰ=== *[http://www.allaboutsikhs.com/quotations/ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀਆਂ ਤੁਕਾਂ] *[http://searchgurbani.com/ searchgurbani.com] *[http://www.ProudToBeSikh.com/ ProudToBeSikh.com - ਗੁਰੂ ਗਰੰਥਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪੰਜ ਆਡੀਓ ਸੈੱਟ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160916114858/http://www.proudtobesikh.com/ |date=2016-09-16 }} *[http://www.gianidarshansinghsohaluk.info/sri-guru-granth-sahib-raag-kosh/ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥਾ ਸਾਹਿਬ ਰਾਗਕੋਸ਼] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150513045607/http://www.gianidarshansinghsohaluk.info/sri-guru-granth-sahib-raag-kosh/ |date=2015-05-13 }} *[http://www.sikhnet.com/pages/sikhnet-media-products 5 volume printed Set of Siri Guru Granth Sahib Ji with English Translation by Dr. Sant Singh Khalsa] [http://www.srigurugranthsahib.org/sggs/ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਉਸਤਤਿ]<br /> [http://www.sikh-heritage.co.uk/Scriptures/Guru%20Granth/Guru%20Granth.htm ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦਾ ਲਿੰਕ] == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਧੰਨ ਧੰਨ ਸਾਹਿਬ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਬਾਰੇ ਕਾਫ਼ੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਿਲ ਜਾਵੇਗੀ :- https://www.youtube.com/watch?v=cE6JDietwjg ਧੰਨ ਧੰਨ ਸਾਹਿਬ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਜਾਨਣ ਲਈ ਇਸ ਲਿੰਕ ਤੇ' ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ --> https://www.youtube.com/watch?v=vnRDuzSvyWM&t=95s '''https://www.youtube.com/channel/UC2liFk33fIVUD4uOnXbtg9Q?sub_confirmation=1''' '''[[https://www.youtube.com/channel/UC2liFk33fIVUD4uOnXbtg9Q?sub_confirmation=1]]''' <ref>https://www.youtube.com/channel/UC2liFk33fIVUD4uOnXbtg9Q?sub_confirmation=1</ref> {{https://www.youtube.com/channel/UC2liFk33fIVUD4uOnXbtg9Q?sub_confirmation=1}} '''[[https://www.youtube.com/channel/UC2liFk33fIVUD4uOnXbtg9Q?sub_confirmation=1]]''' ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{wikisource|ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ}} {{ਸਿੱਖੀ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗੁਰਮਤਿ ਕਾਵਿ]] j87mlj39r83cdwwnztyu1pbk4zc8yof 10 5084 611346 89851 2022-08-15T03:56:16Z Jagseer S Sidhu 18155 Jagseer S Sidhu ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਫਰਮਾ:ਘਾਟਾ]] ਨੂੰ [[ਫਰਮਾ:Loss]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ wikitext text/x-wiki <span title="{{{1|ਘਾਟਾ}}}">[[File:Decrease2.svg|11px|alt={{{1|ਘਾਟਾ}}}|link=]]</span> <noinclude>{{Documentation}}</noinclude> qsbi160lr7wvbqse6dnkf5420ba5v31 10 5085 611348 129947 2022-08-15T03:56:16Z Jagseer S Sidhu 18155 Jagseer S Sidhu ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਫਰਮਾ:ਘਾਟਾ/doc]] ਨੂੰ [[ਫਰਮਾ:Loss/doc]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ wikitext text/x-wiki <includeonly>{{template doc page transcluded}}</includeonly><noinclude>{{documentation subpage}}</noinclude> ਇਹ ਫਰਮਾ {{[[ਫਰਮਾ:ਘਾਟਾ|ਘਾਟਾ]]}} (ਜਾਂ {{[[ਫਰਮਾ:ਨਾਕਸਾਨ|ਨੁਕਸਾਨ]]}}) ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ==ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ == * {{[[ਫਰਮਾ:ਵਾਧਾ|ਵਾਧਾ]]}} (ਜਾਂ {{[[ਫਰਮਾ:ਮੁਨਾਫ਼ਾ|ਮੁਨਾਫ਼ਾ]]}}) ਵਾਧਾ ਜਾਂ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ * {{[[ਫਰਮਾ:ਸਥਿਰ|ਸਥਿਰ]]}} ਇਹ ਵਰਤੋ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਬਦਲਾਅ ਨਾਂ ਹੋਵੇ, ਜਾਂ ਫਾਇਦਾ ਪਹਿਲਾਂ ਜਿਨਾਂ ਹੀ ਹੋਵੇ। * {{[[ਫਰਮਾ:ਮਾੜਾ ਵਾਧਾ|ਮਾੜਾ ਵਾਧਾ]]}} ਇਹ ਵਰਤੋ ਜਦੋਂ ਵਾਧੇ ਦਾ ਮਤਲਬ ਮਾੜਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ * {{[[ਫਰਮਾ:ਚੰਗਾ ਘਾਟਾ|ਚੰਗਾ ਘਾਟਾ]]}} ਇਹ ਵਰਤੋ ਜਦੋਂ ਘਾਟੇ ਦਾ ਮਤਲਬ ਚੰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ <includeonly> <!-- ADD CATEGORIES BELOW THIS LINE --> [[Category:ਤਸਵੀਰ ਜੋੜਨ ਵਾਲ਼ੇ ਫਰਮੇ]] <!-- ADD INTERWIKIS BELOW THIS LINE --> [[af:Sjabloon:Daal]] [[bg:Шаблон:Понижение]] [[ca:Plantilla:Loss]] [[da:Skabelon:Fald]] [[fa:الگو:زیان]] [[ko:틀:감소]] [[ia:Patrono:Decrease]] [[ja:Template:Decrease]] [[jv:Cithakan:Decrease/doc]] [[mk:Шаблон:Пад]] [[no:Mal:Nedgang]] [[pt:Predefinição:Perda]] [[ro:Format:Scădere]] [[ru:Шаблон:Падение]] [[sl:Predloga:Upad]] [[zh:Template:Decrease]]</includeonly> 3ldq6k3k4bmwkcfstlmyyscvdkqjczp 10 5583 611341 549471 2022-08-15T03:46:52Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{infobox | bodyclass = vcard | titleclass = fn org | title = {{{name<includeonly>|{{{company_name|{{PAGENAME}}}}}</includeonly>}}} | imageclass = logo | imagestyle = | image = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage |image={{{logo|{{{company_logo|}}}}}} |size={{{logo_size|}}} |sizedefault=frameless |alt={{{logo_alt|{{{alt|}}}}}}}} | caption = {{{caption|}}} | label1 = {{#if:{{{defunct|}}}|[[Types of business entity|Former type]]|[[ਵਪਾਰ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ|ਕਿਸਮ]]}} | class1 = ਸ਼੍ਰੇਣੀ | data1 = {{{type<includeonly>|{{{company_type|}}}</includeonly>}}} | label2 = [[ਵੰਨਗੀ]] | class2 = category | data2 = {{{genre<includeonly>|</includeonly>}}} | label3 = Fate | data3 = {{{fate<includeonly>|</includeonly>}}} | label4 = ਪੂਰਵਾਧਿਕਾਰੀ | data4 = {{{predecessor<includeonly>|{{{Predecessor|}}}</includeonly>}}} | label5 = ਵਾਰਿਸ | data5 = {{{successor<includeonly>|</includeonly>}}} | label6 = ਸੰਸਥਾਪਨਾ | data6 = {{{founded<includeonly>|</includeonly>}}} | label7 = [[ਸੰਸਥਾਪਕ]] | class7 = agent | data7 = {{{founders<includeonly>|</includeonly>}}} | label8 = Defunct | data8 = {{{defunct<includeonly>|</includeonly>}}} | label10 = ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ | class10 = {{#if:{{{headquarters|}}}|label|adr}} | data10 = {{#if: {{{location_city<includeonly>|</includeonly>}}}|<span class="locality">{{{location_city}}}</span>}}{{#if: {{{location_country<includeonly>|</includeonly>}}}|, <span class="country-name">{{{location_country}}}</span>}} {{#if:{{{location|}}}|{{{location}}} }} | label11 = ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ | data11 = {{{locations<includeonly>|</includeonly>}}} | label12 = ਸੇਵਾ ਖੇਤਰ | data12 = {{{area_served<includeonly>|</includeonly>}}} | label13 = ਮੁੱਖ ਲੋਕ | class13 = agent | data13 = {{{key_people<includeonly>|</includeonly>}}} | label14 = [[ਉਦਯੋਗ]] | data14 = {{{industry<includeonly>|</includeonly>}}} | class14 = category | label15 = ਉਤਪਾਦ | data15 = {{{products<includeonly>|</includeonly>}}} | label16 = ਉਪਜ | data16 = {{{production<includeonly>|</includeonly>}}} | label17 = ਸੇਵਾਵਾਂ | class17 = category | data17 = {{{services<includeonly>|</includeonly>}}} | label18 = ਮਾਲੀਆ | data18 = {{{revenue<includeonly>|</includeonly>}}} | label19 = ਆਪਰੇਟਿੰਗ ਆਮਦਨ | data19 = {{{operating_income<includeonly>|</includeonly>}}} | label20 = {{#ifeq:{{{intl|}}}|yes|[[ਕੁੱਲ ਮੁਨਾਫ਼ਾ|ਮੁਨਾਫ਼ਾ]]|[[ਕੁੱਲ ਮੁਨਾਫ਼ਾ]]}} | data20 = {{{net_income<includeonly>|</includeonly>}}} | label21 = ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਹੇਠ ਜਾਇਦਾਦ | data21 = {{{aum<includeonly>|</includeonly>}}} | label22 = ਕੁੱਲ ਜਾਇਦਾਦ | data22 = {{{assets<includeonly>|</includeonly>}}} | label23 = [[Ownership equity|Total equity]] | data23 = {{{equity<includeonly>|</includeonly>}}} | label24 = ਮਾਲਕ | data24 = {{{owner<includeonly>|</includeonly>}}} | label25 = ਮੁਲਾਜ਼ਮ | data25 = {{{num_employees<includeonly>|</includeonly>}}} | label26 = ਹੋਲਡਿੰਗ ਕੰਪਨੀ | data26 = {{{parent<includeonly>|</includeonly>}}} | label27 = ਡਿਵੀਜ਼ਨਾਂ | data27 = {{{divisions<includeonly>|</includeonly>}}} | label28 = ਉਪਸੰਗੀ | data28 = {{{subsid<includeonly>|</includeonly>}}} | label29 = ਵੈਬਸਾਈਟ | data29 = {{{website<includeonly>|</includeonly>}}} | below = {{{footnotes<includeonly>|</includeonly>}}} }}<noinclude>{{documentation}}</noinclude> iaxco0ox40tpi48xney8cmsdjpzd2p6 611342 611341 2022-08-15T03:49:49Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{infobox | bodyclass = vcard | titleclass = fn org | title = {{{name<includeonly>|{{{company_name|{{PAGENAME}}}}}</includeonly>}}} | imageclass = logo | imagestyle = | image = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage |image={{{logo|{{{company_logo|}}}}}} |size={{{logo_size|}}} |sizedefault=frameless |alt={{{logo_alt|{{{alt|}}}}}}}} | caption = {{{caption|}}} | label1 = {{#if:{{{defunct|}}}|[[Types of business entity|Former type]]|[[ਵਪਾਰ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ|ਕਿਸਮ]]}} | class1 = ਸ਼੍ਰੇਣੀ | data1 = {{{type<includeonly>|{{{company_type|}}}</includeonly>}}} | label2 = ਵੰਨਗੀ | class2 = category | data2 = {{{genre<includeonly>|</includeonly>}}} | label3 = Fate | data3 = {{{fate<includeonly>|</includeonly>}}} | label4 = ਪੂਰਵਾਧਿਕਾਰੀ | data4 = {{{predecessor<includeonly>|{{{Predecessor|}}}</includeonly>}}} | label5 = ਵਾਰਿਸ | data5 = {{{successor<includeonly>|</includeonly>}}} | label6 = ਸੰਸਥਾਪਨਾ | data6 = {{{founded<includeonly>|</includeonly>}}} | label7 = ਸੰਸਥਾਪਕ | class7 = agent | data7 = {{{founders<includeonly>|</includeonly>}}} | label8 = Defunct | data8 = {{{defunct<includeonly>|</includeonly>}}} | label10 = ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ | class10 = {{#if:{{{headquarters|}}}|label|adr}} | data10 = {{#if: {{{location_city<includeonly>|</includeonly>}}}|<span class="locality">{{{location_city}}}</span>}}{{#if: {{{location_country<includeonly>|</includeonly>}}}|, <span class="country-name">{{{location_country}}}</span>}} {{#if:{{{location|}}}|{{{location}}} }} | label11 = ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ | data11 = {{{locations<includeonly>|</includeonly>}}} | label12 = ਸੇਵਾ ਖੇਤਰ | data12 = {{{area_served<includeonly>|</includeonly>}}} | label13 = ਮੁੱਖ ਲੋਕ | class13 = agent | data13 = {{{key_people<includeonly>|</includeonly>}}} | label14 = ਉਦਯੋਗ | data14 = {{{industry<includeonly>|</includeonly>}}} | class14 = category | label15 = ਉਤਪਾਦ | data15 = {{{products<includeonly>|</includeonly>}}} | label16 = ਉਪਜ | data16 = {{{production<includeonly>|</includeonly>}}} | label17 = ਸੇਵਾਵਾਂ | class17 = category | data17 = {{{services<includeonly>|</includeonly>}}} | label18 = ਮਾਲੀਆ | data18 = {{{revenue<includeonly>|</includeonly>}}} | label19 = ਆਪਰੇਟਿੰਗ ਆਮਦਨ | data19 = {{{operating_income<includeonly>|</includeonly>}}} | label20 = ਕੁੱਲ ਮੁਨਾਫ਼ਾ | data20 = {{{net_income<includeonly>|</includeonly>}}} | label21 = ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਹੇਠ ਜਾਇਦਾਦ | data21 = {{{aum<includeonly>|</includeonly>}}} | label22 = ਕੁੱਲ ਜਾਇਦਾਦ | data22 = {{{assets<includeonly>|</includeonly>}}} | label23 = ਕੁੱਲ ਇਕੁਇਟੀ | data23 = {{{equity<includeonly>|</includeonly>}}} | label24 = ਮਾਲਕ | data24 = {{{owner<includeonly>|</includeonly>}}} | label25 = ਮੁਲਾਜ਼ਮ | data25 = {{{num_employees<includeonly>|</includeonly>}}} | label26 = ਹੋਲਡਿੰਗ ਕੰਪਨੀ | data26 = {{{parent<includeonly>|</includeonly>}}} | label27 = ਡਿਵੀਜ਼ਨਾਂ | data27 = {{{divisions<includeonly>|</includeonly>}}} | label28 = ਉਪਸੰਗੀ | data28 = {{{subsid<includeonly>|</includeonly>}}} | label29 = ਵੈਬਸਾਈਟ | data29 = {{{website<includeonly>|</includeonly>}}} | below = {{{footnotes<includeonly>|</includeonly>}}} }}<noinclude>{{documentation}}</noinclude> 1y641kpgld69y22auguwv3hjo0tjzn3 4 14787 611373 610978 2022-08-15T07:42:01Z CSinha (WMF) 40168 wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ [[File:Wikimedians at kotkapura 20.JPG|270px|thumb|ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਵਿਖੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਦੀ ਵਰਕਸ਼ਾਪ]] <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:0em 0 1em 1em; padding:4px; width:270px;"> <big><center>'''ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ:'''</center></big> * [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਸੁਆਗਤ]] ― ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਜੀ ਆਇਆਂ ਨੂੰ। * [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਪੁੱਛ-ਗਿੱਛ]] ― ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣ ਲਈ। * [[ਮਦਦ:ਸਮੱਗਰੀ]] ― ਮਦਦ ਲਈ। * [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਬਣਨ ਲਈ ਬੇਨਤੀਆਂ]] ― ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਬੇਨਤੀਆਂ * [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਮੁੱਖ ਫਰਮੇ]] * [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਫ਼ੇ|ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਫ਼ੇ]] ਹੋਰ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਕੜੀਆਂ - *[[:en:Wikipedia:Community Portal|ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਕੀ ਸੱਥ]] *[[:m:|ਮੈਟਾ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ]]। </div> {| class="infobox" width="280px" |- align="center" | [[File:Replacement filing cabinet.svg|100px|Archive]] '''ਸੱਥ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ:''' |- align="center" | [[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 1|1]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 2|2]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 3|3]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 4|4]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 5|5]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 6|6]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 7|7]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 8|8]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 9|9]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 10|10]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 11|11]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 12|12]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 13|13]]{{h.}}<br/>[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 14|14]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 15|15]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 16|16]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 17|17]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 18|18]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 19|19]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 20|20]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 21|21]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 22|22]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 23|23]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 24|24]] {{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 25|25]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 26|26]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 27|27]]{{h.}}[[/ਪੁਰਾਣੀ ਚਰਚਾ 28|28]]{{h.}} |} == ਮਈ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਸੰਬੰਧੀ == ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ, ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਠੀਕ ਠਾਕ ਹੋਵੋਂਗੇ। ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿਖੇ ਹੋਈ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਵਿਕੀ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਬਾਰੇ ਲਗਾਤਾਰ ਅਪਡੇਟ ਦਿੰਦੇ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਆਨਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਦੀ ਲੜੀ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਦਿਆਂ 28/29 ਮਈ ਇਸ ਹਫ਼ਤੇ ਦਿਨ ਸ਼ਨੀਵਾਰ/ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮ 5 ਤੋਂ 6 ਆਨਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਰੱਖਣ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ। ਕਿਰਪਾ ਮੀਟਿੰਗ ਲਈ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਇੱਕ ਤਾਰੀਖ਼ ਤੇ ਸਮਾਂ ਦਸੋ ਤਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਸਾਂਝਾ ਦਿਨ ਮਿੱਥ ਸਕੀਏ। ਹੇਠਾਂ ਮੀਟਿੰਗ 'ਚ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਝ ਵਿਸ਼ੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣਾ ਵਿਸ਼ਾ ਵੀ ਇੱਥੇ ਜੋੜ ਸਕਦੇ ਹੋ। '''ਵਿਸ਼ੇ''': * ਆਡੀਓਬੁਕਸ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦੀ final meeting - [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu]] * Wikimedia Berlin Summit ਵਿੱਚ Punjabi Wikimedia User Group ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ - [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nitesh Gill]] * Wikimania 2022 ਬਾਰੇ ਅਪਡੇਟ - - [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nitesh Gill]] ਕਿਰਪਾ ਆਪਣੇ ਕੀਮਤੀ ਸਮੇਂ ਵਿਚੋਂ ਸਮਾਂ ਕੱਢ ਕੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਦਵੋ ਜੀ। ਸ਼ੁਕਰੀਆ --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 15:52, 25 ਮਈ 2022 (UTC) === ਟਿੱਪਣੀਆਂ === == ਖਰੜਿਆਂ ਦੀ ਸਕੈਨਿੰਗ ਸੰਬੰਧੀ == ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਸੱਤਦੀਪ ਗਿੱਲ ਦਵਾਰਾ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਪਿੰਡ ਭਾਈ ਰੂਪਾ ਵਿਖੇ ਪੁਰਾਣੇ ਖਰੜਿਆਂ ਦੀ ਸਕੈਨਿੰਗ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਮਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਜਾਜ਼ਤ ਲੈ ਲਈ ਹੈ। ਸਕੈਨਿੰਗ ਕਰਨ ਲਈ ਓਹਨਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਲੰਟੀਅਰ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਮੈਂ(ਹਰਦਰਸ਼ਨ) ਆਪਦਾ ਨਾਮ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਜੇ ਕੋਈ ਹੋਰ ਇਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਾ ਚਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਆਪਦਾ ਨਾਮ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮਬੰਦੀ ਇਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਬਣਾ ਕੇ CIS-A2K ਤੋਂ ਗ੍ਰਾਂਟ ਵੀ ਲਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਗ੍ਰਾੰਟ ਲਈ ਵੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇਗੀ। ਜੋ ਵੀ ਇਸ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿਚ ਹੈ ਤਾਂ <nowiki>{{support}}</nowiki> ਲਿੱਖ ਕੇ ਦਸਤਖਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।--[[File:Hardarshan.gif|frameless|link=User:Benipal hardarshan]]^{[[User talk:Benipal hardarshan|Talk]]} 14:13, 29 ਮਈ 2022 (UTC) ====ਵਲੰਟੀਅਰ ਕੰਮ ਲਈ==== *[[File:Hardarshan.gif|frameless|link=User:Benipal hardarshan]]^{[[User talk:Benipal hardarshan|Talk]]} * [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 02:20, 1 ਜੂਨ 2022 (UTC) ====CIS-A2K ਤੋਂ ਗ੍ਰਾਂਟ ਲਈ ਸਮਰਥਨ==== # {{support}} [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Mulkh Singh|Mulkh Singh]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Mulkh Singh|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 17:25, 29 ਮਈ 2022 (UTC) #{{support}}[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gurtej Chauhan|Gurtej Chauhan]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gurtej Chauhan|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 06:48, 31 ਮਈ 2022 (UTC) # {{support}} [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 02:20, 1 ਜੂਨ 2022 (UTC) # {{support}} [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagvir Kaur|Jagvir Kaur]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagvir Kaur|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 01 :20, 9 ਜੂਨ 2022 (UTC) == ਪਿੰਡ ਚੌਟਾਲਾ, ਸਿਰਸਾ ਵਿਖੇ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਰਕਸ਼ਾਪ == ਮੈਂ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਪਿੰਡ ਚੌਟਾਲਾ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਿਰਸਾ, ਹਰਿਆਣਾ ਵਿਖੇ ਅੱਜ 29 ਮਈ 2022 ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਲਗਾਈ ਗਈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਅਤੇ [[User: Manpreetsir|Manpreetsir]] ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਵੇਂ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਇਹ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰੀ ਕੰਨਿਆਂ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ, ਚੌਟਾਲਾ ਵਿੱਚ ਲਗਾਈ ਗਈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 14 ਜਣਿਆਂ ਨੇ ਭਾਗ ਲਿਆ ਜੋ ਕਿ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਦੇ ਮੈਟਾ ਪੇਜ ਦਾ ਲਿੰਕ [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikipedia_Workshop_at_Village_Chautala,_Sirsa#Discussion_On_VP| ਇੱਥੇ] ਹੈ। ਇਹ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਬਿਲਕੁਲ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਉਲੀਕੀ ਗਈ। ਅਗਲੇ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਤੁਹਾਡੇ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਸਲਾਹ ਦੀ ਉਮੀਦ ਤੇ ਉਡੀਕ ਰਹੇਗੀ। ਧੰਨਵਾਦ। [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Mulkh Singh|Mulkh Singh]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Mulkh Singh|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 16:35, 29 ਮਈ 2022 (UTC) === ਟਿੱਪਣੀ === == ਵਿਕੀਮੇਨੀਆ 2022 ਵਿੱਚ ਆਨਲਾਈਨ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਸਬੰਧੀ == ਸਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਪ ਸਭ ਜਾਣਦੇ ਹੀ ਹੋ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ (2022) ਦਾ ਵਿਕੀਮੇਨੀਆ ਆਨਲਾਈਨ ਹੋਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਵੱਲੋਂ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਲਈ ਇਹ ਸਹੂਲਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਆਪਾਂ ਇੱਕ ਜਗ੍ਹਾ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਇਸਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਗ੍ਰਾਂਟ ਵੀ ਪੈ ਗਈ ਹੈ। ਆਪ ਜੀ [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimania_2022/Scholarships/Punjabi_Wikimedians ਇਸ ਲਿੰਕ] 'ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਇਸ ਗ੍ਰਾਂਟ ਬਾਰੇ ਪੜ੍ਹ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਖਾਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਮਰਥਨ ਜ਼ਰੂਰ ਦਿਓ ਜੀ ਅਤੇ ਵਿਕੀਮੇਨੀਆ ਸਬੰਧੀ ਕੋਈ ਹੋਰ ਸਵਾਲ ਜਾਂ ਸੁਝਾਅ ਲਈ ਟਿੱਪਣੀ ਵਾਲੇ ਖਾਨੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਧੰਨਵਾਦ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:27, 2 ਜੂਨ 2022 (UTC) ===ਸਮਰਥਨ/ਵਿਰੋਧ=== # {{support}} [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:27, 2 ਜੂਨ 2022 (UTC) #{{ss}}[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gurtej Chauhan|Gurtej Chauhan]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gurtej Chauhan|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:41, 2 ਜੂਨ 2022 (UTC) #{{ss}} ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਪੂਰੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਸਮੂਹਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਇਵੈਂਟ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਵੇਗਾ। [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nitesh Gill|Nitesh Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nitesh Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 12:03, 3 ਜੂਨ 2022 (UTC) ===ਟਿੱਪਣੀਆਂ=== * ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਪੱਧਰ ਦੀ ਬੈਠਕ ਬਾਰੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਹੋਰ ਵਿਚਾਰ ਚਰਚਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਬੈਠਕ ਦਾ ਮਕਸਦ ਕੀ ਹੈ? ਕਿੱਥੇ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਹੈ? ਕਿੰਨੇ ਲੋਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਗੇ? ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਕੀ ਯੋਗਤਾ ਹੋਏਗੀ? ਬੈਠਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀ ਫ਼ਰਕ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ? ਇਹਨਾਂ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਸਟੀਕ ਜਵਾਬਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਅੱਗੇ ਜਾਣਾ ਵਾਜਬ ਨਹੀਂ। ਕਾਹਲ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ। ਰੈਪਿਡ ਗ੍ਰਾਂਟ ਹਰ ਵਕਤ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਆਪਾਂ ਅੱਧ-ਪੱਕੇ ਪਲੈਨ ਨਾ ਪਾਈਏ ਤਾਂ ਬਿਹਤਰ ਰਹੇਗਾ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep Gill|Satdeep Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 15:04, 3 ਜੂਨ 2022 (UTC) * ਸ਼ੁਕਰੀਆ ਸੱਤਦੀਪ, ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅਤੇ ਅਸਪਸ਼ਟ ਏਜੰਡਾ ਕਾਰਨ ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਸਮਰਥਨ ਵਾਪਿਸ ਲੈਂਦੀ ਹਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਪ੍ਰਪਾਜ਼ਲ ਪਾਉਣ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦੇਨੀ ਹਾਂ ਜੋ ਇਸੇ ਮਹੀਨੇ 15 ਜੂਨ ਤੱਕ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਸੋਚੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤਰੀਕਾਂ 'ਤੇ ਹੀ ਇਸ ਇਵੈਂਟ ਨੂੰ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਇਵੈਂਟ movement stategy ਵਰਗੇ ਮੁੱਖ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੁੱਦੇ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਧੰਨਵਾਦ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nitesh Gill|Nitesh Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nitesh Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 16:06, 3 ਜੂਨ 2022 (UTC) == CIS-A2K Newsletter May 2022 == [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedians, I hope you are doing well. As you know CIS-A2K updated the communities every month about their previous work through the Newsletter. This message is about May 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned our conducted events and ongoing and upcoming events. ; Conducted events * [[:m:CIS-A2K/Events/Punjabi Wikisource Community skill-building workshop|Punjabi Wikisource Community skill-building workshop]] * [[:c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Wikimedia Commons workshop for Rotary Water Olympiad team]] ; Ongoing events * [[:m:CIS-A2K/Events/Assamese Wikisource Community skill-building workshop|Assamese Wikisource Community skill-building workshop]] ; Upcoming event * [[:m:User:Nitesh (CIS-A2K)/June Month Celebration 2022 edit-a-thon|June Month Celebration 2022 edit-a-thon]] Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/May 2022|here]]. <br /><small>If you want to subscribe/unsubscibe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. </small> Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 12:23, 14 June 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe/VP&oldid=18069678 --> ==ਜੂਨ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਬਾਰੇ== ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ, ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਆਪ ਸਭ ਠੀਕ ਠਾਕ ਹੋਵੋਂਗੇ। ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਹੋਈ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਹੋਈ ਚਰਚਾ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਦਿਆਂ ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਜੂਨ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਦੀ ਤਰੀਖ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਆਪਾਂ ਆਡੀਓਬੁਕਸ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ, ਵਿਕੀਮੇਨੀਆ ਬਰਲਿਨ ਸਮਿਟ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਜਰ ਗਰੁੱਪ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਵਿਕੀਸੋਰਸ ਈਵੈਂਟ ਵਿਚ ਆਪਾਂ ਕਾਫੀ ਕੁਛ ਸੀ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਉੱਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ। ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਆਪਾਂ ਵਿਕੀਸੋਰਸ ਈਵੈਂਟ ਚਰਚਾ ਵਿਚ ਰਹੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਬਾਤ ਕਰਾਂਗੇ। ਆਪਣੀ ਇਸ ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਆਨਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਦੀ ਲੜੀ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਦਿਆਂ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਦਾ ਦਿਨ ਐਤਵਾਰ 26 ਜੂਨ ਸਮਾਂ ਸ਼ਾਮ 5 ਤੋਂ 6 ਵਜੇ ਆਨਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਰੱਖਣ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਮੀਟਿੰਗ ਲਈ ਆਪੋ-ਆਪਣਾ ਸਮਾਂ ਦਸੋ ਤਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ ਸਾਂਝਾ ਸਮਾਂ ਮਿੱਥ ਸਕੀਏ। ਹੇਠਾਂ ਮੀਟਿੰਗ 'ਚ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਝ ਵਿਸ਼ੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣਾ ਵਿਸ਼ਾ ਵੀ ਇੱਥੇ ਜੋੜ ਸਕਦੇ ਹੋ। '''ਵਿਸ਼ੇ''': *ਵਿਕੀਸੋਰਸ ਉੱਪਰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਵੈਲੀਡੇਸ਼ਨ ਸੰਬੰਧੀ *ਟਰਾਂਸਕਲੂਜ਼ਨ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ *ਵਿਕੀ ਲਵਸ ਲਿਟਰੇਚਰ ਬਾਰੇ ਸੂਚਨਾ ਕਿਰਪਾ ਆਪਣੇ ਕੀਮਤੀ ਸਮੇਂ ਵਿਚੋਂ ਸਮਾਂ ਕੱਢ ਕੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਦਵੋ ਜੀ। ਸ਼ੁਕਰੀਆ --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagvir Kaur|Jagvir Kaur]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagvir Kaur|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 9:21, 17 ਜੂਨ 2022 (UTC) === ਟਿੱਪਣੀਆਂ === # ਸਹਿਮਤ ਜੀ। ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਬੈਠਕ ਦਾ ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਸਬੱਬ ਨਹੀਂ ਸੀ ਬਣ ਰਿਹਾ। ਧੰਨਵਾਦ ਜਗਵੀਰ ਜੀ। [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gaurav Jhammat|Gaurav Jhammat]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gaurav Jhammat|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 12:46, 19 ਜੂਨ 2022 (UTC) == ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਕੀਮੀਡੀਅਨਸ ਦਾ contact person ਹੋਣ ਬਾਰੇ == ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ, ਉਮੀਦ ਹੈ ਤੁਸੀਂ ਠੀਕ ਹੋਵੋਂਗੇ। [[meta:Punjabi Wikimedians|Punjabi Wikimedians]] ਦਾ contact person ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਕੁਝ ਸੁਨੇਹੇ ਲਗਾਤਾਰ ਮੇਲ ਰਾਹੀਂ ਆਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਸੰਸਥਾ ਵੱਲੋਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸੁਨੇਹੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਤੱਕ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪਹੁੰਚਣੇ ਜਰੂਰੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਰੁਝੇਵੇਂ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਤੇ ਸਰਗਰਮ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹਾਂ। ਸੋ, ਮੈਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਮੀਟਿੰਗ ਨੂੰ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣਾ ਨਾਂ contact person ਵਜੋਂ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਹਟਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕਰਕੇ ਨਵਾਂ contact person add ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇਗਾ। ਮੇਰੀ ਗੈਰ ਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ {{ping|Nitesh Gill}} {{ping|Manavpreet Kaur}} ਅਤੇ {{ping|Charan Gill}} ਜੀ ਦਾ ਨਾਂ contact persons ਵਜੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਧੰਨਵਾਦ। <font color="green" face="Segoe Script" size="4"><b> [[User:Satpal Dandiwal|Satpal Dandiwal]] </b></font>^{<font face="Andalus"> ([[User talk:Satpal Dandiwal|talk]]) &#124;[[Special:Contributions/Satpal Dandiwal|Contribs]])</font>} 16:31, 17 ਜੂਨ 2022 (UTC) == ਵਿਕੀ ਲਵਸ ਲਿਟਰੇਚਰ == ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰਾ ਅਗਲੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਕੀ ਲਵਸ ਲਿਟਰੇਚਰ ਨਾਂ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਨਿਯੋਜਿਤ ਕਰਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ 1 ਜੁਲਾਈ 2022 ਤੋਂ 31 ਜੁਲਾਈ 2022 ਤੱਕ ਚੱਲੇਗੀ। ਉਂਝ ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਵੀ ਚਲਾਈ ਗਈ ਸੀ ਪਰ ਉਦੋਂ ਇਸ ਦਾ ਮਿਆਰ ਕਾਫ਼ੀ ਸੀਮਿਤ ਸੀ। ਇਸ ਵਾਰ ਕੁਝ ਹੋਰ ਭਾਰਤੀ ਭਾਈਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਵੀ ਇਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਉਮੀਦ ਹੈ ਆਪ ਇਸ ਵਾਰ ਵੀ ਇਸ ਵਿਚ ਪੂਰਾ ਯੋਗਦਾਨ ਦੇਵੋਗੇ। ਇਸ ਬਾਬਤ ਬਾਕੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੀ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਆਪ ਜੀ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B5%E0%A8%BF%E0%A8%95%E0%A9%80%E0%A8%AA%E0%A9%80%E0%A8%A1%E0%A9%80%E0%A8%86:%E0%A8%B5%E0%A8%BF%E0%A8%95%E0%A9%80_%E0%A8%B2%E0%A8%B5%E0%A8%B8_%E0%A8%B2%E0%A8%BF%E0%A8%9F%E0%A8%B0%E0%A9%87%E0%A8%9A%E0%A8%B0_2022 [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gaurav Jhammat|Gaurav Jhammat]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gaurav Jhammat|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 12:49, 19 ਜੂਨ 2022 (UTC) == June Month Celebration 2022 edit-a-thon == Dear Wikimedians, CIS-A2K announced June month mini edit-a-thon which is going to take place on 25 & 26 June 2022 (on this weekend). The motive of conducting this edit-a-thon is to celebrate June Month which is also known as pride month. This time we will celebrate the month, which is full of notable days, by creating & developing articles on local Wikimedia projects, such as proofreading the content on Wikisource if there are any, items that need to be created on Wikidata [edit Labels & Descriptions], some June month related content must be uploaded on Wikimedia Commons and so on. It will be a two-days long edit-a-thon to increase content about the month of June or related to its days, directly or indirectly. Anyone can participate in this event and the link you can find [[:m: June Month Celebration 2022 edit-a-thon|here]]. Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 12:46, 21 June 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Results of Wiki Loves Folklore 2022 is out! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Hi, Greetings The winners for '''[[c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022|Wiki Loves Folklore 2022]]''' is announced! We are happy to share with you winning images for this year's edition. This year saw over 8,584 images represented on commons in over 92 countries. Kindly see images '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Winners|here]]''' Our profound gratitude to all the people who participated and organized local contests and photo walks for this project. We hope to have you contribute to the campaign next year. '''Thank you,''' '''Wiki Loves Folklore International Team''' --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:MediaWiki message delivery|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 16:12, 4 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=23454230 --> == Propose statements for the 2022 Election Compass == : ''[[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' : ''<div class="plainlinks">[[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi all, Community members are invited to ''' [[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|propose statements to use in the Election Compass]]''' for the [[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election.]] An Election Compass is a tool to help voters select the candidates that best align with their beliefs and views. The community members will propose statements for the candidates to answer using a Lickert scale (agree/neutral/disagree). The candidates’ answers to the statements will be loaded into the Election Compass tool. Voters will use the tool by entering in their answer to the statements (agree/neutral/disagree). The results will show the candidates that best align with the voter’s beliefs and views. Here is the timeline for the Election Compass: * July 8 - 20: Community members propose statements for the Election Compass * July 21 - 22: Elections Committee reviews statements for clarity and removes off-topic statements * July 23 - August 1: Volunteers vote on the statements * August 2 - 4: Elections Committee selects the top 15 statements * August 5 - 12: candidates align themselves with the statements * August 15: The Election Compass opens for voters to use to help guide their voting decision The Elections Committee will select the top 15 statements at the beginning of August. The Elections Committee will oversee the process, supported by the Movement Strategy and Governance (MSG) team. MSG will check that the questions are clear, there are no duplicates, no typos, and so on. Regards, Movement Strategy & Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:CSinha (WMF)|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:19, 12 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) == ਜੁਲਾਈ ਦੀ ਆਫਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਸਬੰਧੀ == ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ, ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਠੀਕ ਹੋਵੋਂਗੇ। ਜਿਵੇਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਅਪਣੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਆਨਲਾਈਨ ਹੀ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਆਫਲਾਈਨ ਕਰਵਾਉਣ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਈਵੈਂਟਾ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਵਿਕੀਸਰੋਤ ਦੀ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਾਲੀ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਦੀ ਫਾਲੋ-ਅਪ ਮੀਟਿੰਗ ਬਾਰੇ ਵੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਹਨਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ੇ ਜੋੜਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਵਿਚ ਸਾਂਝੇ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਸੁਝਾਅ ਜਲਦੀ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਸਾਂਝੇ ਕਰੋ ਤਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ request ਉਪਰ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕੀਏ। ਧੰਨਵਾਦ ਜੀ। [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Rajdeep ghuman|Rajdeep ghuman]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Rajdeep ghuman|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 13:36, 12 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) === ਟਿੱਪਣੀ === # ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਰਾਜਦੀਪ ਜੀ, ਕਿਹੜੀ ਤਰੀਕ ਨਿਸਚਿਤ ਕਰਨੀ ਹੈ ਜੀ? ਜਗਵੀਰ ਕੋਰ :::[[User:Jagvir Kaur|ਜਗਵੀਰ ਜੀ]], ਇਹ ਮੀਟਿੰਗ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੀ 30 ਤਰੀਕ(ਦਿਨ ਸ਼ਨੀਵਾਰ) ਨੂੰ ਕਰਵਾਈ ਜਾਵੇਗੀ।--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Rajdeep ghuman|Rajdeep ghuman]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Rajdeep ghuman|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) # ਬਹੁਤ-ਬਹੁਤ ਸ਼ੁਕਰੀਆ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Rajdeep ghuman|Rajdeep ghuman]], ਇਸ ਦੀ ਪਹਿਲ ਕਰਨ ਲਈ। ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਸਾਥੀ ਚਾਹੁਣ ਤਾਂ ਇਹ ਮੀਟਿੰਗ ਆਫਲਾਈਨ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ 'ਚ ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ਼ ਸੰਪਾਦਨ ਜਾਂ ਸੰਪਾਦਨ ਸੰਬੰਧੀ ਗਤਿਵਿਧਿਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਹਾਂ। ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਬੈਠ ਕੇ ਕੁਝ ਮੁੱਦਿਆ 'ਤੇ ਗੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਵੀ ਲੋੜ੍ਹ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਦਾ ਸਾਨੂੰ ਜ਼ਰੁਰ ਫਾਇਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਮੇਰਾ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਹੈ। [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nitesh Gill|Nitesh Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nitesh Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 05:34, 15 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) # {{support}} ਰਾਜਦੀਪ ਜੀ, ਲਗਾਤਾਰ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਆਨਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਆਫਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੀ ਇਸ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਦਾ ਅਸੀਂ ਸਵਾਗਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 09:07, 15 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) # {{support}} ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਲਈ ਤਾਰੀਖ, ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਥਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਕੁਝ ਵਿਉਂਤਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਦੱਸ ਦੇਵੋ ਜੀ ਤਾਂ ਕਿ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਬਾਰੇ ਥੋੜ੍ਹਾ ਹੋਰ ਪੱਕਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। - [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Mulkh Singh|Mulkh Singh]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Mulkh Singh|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 01:18, 17 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) :::[[User:Mulkh Singh|ਮੁਲਖ ਜੀ]], 30 ਤਰੀਕ ਦਿਨ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਪਟਿਆਲੇ ਵਿਖੇ ਇਹ ਮੀਟਿੰਗ ਕਰਵਾਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਬਾਕੀ ਸਮੇਂ ਬਾਰੇ ਆਪਾਂ ਫੇਸਬੁਕ ਗਰੁੱਪ ਵਿਚ ਗੱਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਜੋ ਸਮਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਸਹੀ ਹੋਵੇਗਾ ਉਹ ਚੁਣ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Rajdeep ghuman|Rajdeep ghuman]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Rajdeep ghuman|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) # {{support}} [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gill jassu|Gill jassu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gill jassu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 16:30, 25 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) # ਆਫਲਾਇਨ ਮੀਟਿੰਗ ਦੇ ਨਾਲ ਮੈਂ ਇਕ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ ਸੁਝਾਅ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਗਾ। ਪਟਿਆਲੇ ਦੀ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਇਮਾਰਤ 'ਕਿਲਾ ਮੁਬਾਰਕ' ਸੰਬੰਧੀ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਫੋਟੋ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਂ ਨਾਮਾਤਰ ਹਨ। ਸੁਣਨ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਥਾਂ ਜਲਦੀ ਹੀ ਜਨਤਕ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਉਂਝ ਇਸ ਥਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰਲੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਤੇ ਇਮਾਰਤ ਦੀ ਫੋਟੋ ਤੇ ਵੀਡੀਓਗਰਾਫੀ ਮਨਾਂ ਹੈ ਪਰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਕੀਮੀਡੀਅਨਜ਼ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ। ਪੁਰਾਤਨ ਹੱਥ ਲਿਖਿਤ ਖਰੜਿਆਂ ਦੀ ਸਕੈਨਿੰਗ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਸਾਥ ਦੇਣ ਵੇਲੇ ਸਰਦਾਰ ਸਿਮਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਕਰਕੇ ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੋ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਮੈਂ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੀਟਿੰਗ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਆਪਾਂ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਟਿਆਲੇ ਇਸ ਥਾਂ ਉੱਪਰ ਵੀ ਗੁਜ਼ਾਰੀਏ। ਸਿਮਰ ਜੀ ਇਸ ਫੋਟੋਵਾਕ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਕਿਲੇ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਬਾਬਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੀ ਦੇਣਗੇ। ਕਿਲੇ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਦੇਖਦਿਆਂ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਜਲਦੀ ਹੀ ਕਰ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gaurav Jhammat|Gaurav Jhammat]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gaurav Jhammat|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 11:54, 21 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) :::: ਗੌਰਵ ਜੀ, ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਰਹੇਗਾ। ਪਰ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਕੈਮਰੇ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ। ਕੈਮਰੇ ਨਾਲ ਹੀ ਆਪਾਂ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਇਸਦਾ ਹੱਲ ਵੀ ਸੋਚਣਾ ਪਵੇਗਾ। - <font color="green" face="Segoe Script" size="4"><b> [[User:Satpal Dandiwal|Satpal Dandiwal]] </b></font>^{<font face="Andalus"> ([[User talk:Satpal Dandiwal|talk]]) &#124;[[Special:Contributions/Satpal Dandiwal|Contribs]])</font>} 17:19, 21 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) :::::ਹਾਂ ਜੀ। ਫਿਲਹਾਲ ਫੋਟੋਗਰਾਫੀ ਵਾਲਾ ਕੰਮ ਵੀ ਸ਼ਾਇਦ ਰੋਕਣਾ ਪਵੇ। ਕਿਉਂਕਿ ਫੋਟੋਗਰਾਫੀ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ ਪਰ ਆਪਾਂ ਸਿਮਰ ਜੀ ਹੁਣਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਉਹ ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਹਾਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਆਪਾਂ ਕਰ ਲਵਾਂਗੇ। ਫਿਲਹਾਲ ਲਈ ਇਸ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨੂੰ ਮੁਲਤਵੀ ਸਮਝਿਆ ਜਾਵੇ।[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gaurav Jhammat|Gaurav Jhammat]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gaurav Jhammat|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 07:46, 23 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) == CIS-A2K Newsletter June 2022 == [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedians, Hope you are doing well. As you know CIS-A2K updated the communities every month about their previous work through the Newsletter. This message is about June 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned A2K's conducted events. ; Conducted events * [[:m:CIS-A2K/Events/Assamese Wikisource Community skill-building workshop|Assamese Wikisource Community skill-building workshop]] * [[:m:June Month Celebration 2022 edit-a-thon|June Month Celebration 2022 edit-a-thon]] * [https://pudhari.news/maharashtra/pune/228918/%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE-%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A4%AC%E0%A4%B3%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%9A-%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80-%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%87%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80-%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A8-%E0%A4%A1%E0%A5%89-%E0%A4%85%E0%A4%B6%E0%A5%8B%E0%A4%95-%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%A4-%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%9A%E0%A5%87-%E0%A4%AE%E0%A4%A4/ar Presentation in Marathi Literature conference] Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/June 2022|here]]. <br /><small>If you want to subscribe/unsubscibe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. </small> Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 12:23, 19 July 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Board of Trustees - Affiliate Voting Results == :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Dear community members, '''The Affiliate voting process has concluded.''' Representatives from each Affiliate organization learned about the candidates by reading candidates’ statements, reviewing candidates’ answers to questions, and considering the candidates’ ratings provided by the Analysis Committee. The shortlisted 2022 Board of Trustees candidates are: * Tobechukwu Precious Friday ([[User:Tochiprecious|Tochiprecious]]) * Farah Jack Mustaklem ([[User:Fjmustak|Fjmustak]]) * Shani Evenstein Sigalov ([[User:Esh77|Esh77]]) * Kunal Mehta ([[User:Legoktm|Legoktm]]) * Michał Buczyński ([[User:Aegis Maelstrom|Aegis Maelstrom]]) * Mike Peel ([[User:Mike Peel|Mike Peel]]) See more information about the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Results|Results]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Stats|Statistics]] of this election. Please take a moment to appreciate the Affiliate representatives and Analysis Committee members for taking part in this process and helping to grow the Board of Trustees in capacity and diversity. Thank you for your participation. '''The next part of the Board election process is the community voting period.''' View the election timeline [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022#Timeline| here]]. To prepare for the community voting period, there are several things community members can engage with, in the following ways: * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Read candidates’ statements]] and read the candidates’ answers to the questions posed by the Affiliate Representatives. * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Questions_for_Candidates|Propose and select the 6 questions for candidates to answer during their video Q&A]]. * See the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee’s ratings of candidates on each candidate’s statement]]. * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community Voting/Election Compass|Propose statements for the Election Compass]] voters can use to find which candidates best fit their principles. * Encourage others in your community to take part in the election. Regards, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:CSinha (WMF)|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:59, 20 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) == Movement Strategy and Governance News – Issue 7 == <section begin="msg-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Movement Strategy and Governance News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 7, July-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the 7th issue of Movement Strategy and Governance newsletter! The newsletter distributes relevant news and events about the implementation of Wikimedia's [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Movement Strategy recommendations]], other relevant topics regarding Movement governance, as well as different projects and activities supported by the Movement Strategy and Governance (MSG) team of the Wikimedia Foundation. The MSG Newsletter is delivered quarterly, while the more frequent [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Movement Strategy Weekly]] will be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Movement sustainability''': Wikimedia Foundation's annual sustainability report has been published. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1|continue reading]]) * '''Improving user experience''': recent improvements on the desktop interface for Wikimedia projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|continue reading]]) * '''Safety and inclusion''': updates on the revision process of the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|continue reading]]) * '''Equity in decisionmaking''': reports from Hubs pilots conversations, recent progress from the Movement Charter Drafting Committee, and a new white paper for futures of participation in the Wikimedia movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|continue reading]]) * '''Stakeholders coordination''': launch of a helpdesk for Affiliates and volunteer communities working on content partnership. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|continue reading]]) * '''Leadership development''': updates on leadership projects by Wikimedia movement organizers in Brazil and Cape Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|continue reading]]) * '''Internal knowledge management''': launch of a new portal for technical documentation and community resources. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|continue reading]]) * '''Innovate in free knowledge''': high-quality audiovisual resources for scientific experiments and a new toolkit to record oral transcripts. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|continue reading]]) * '''Evaluate, iterate, and adapt''': results from the Equity Landscape project pilot ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|continue reading]]) * '''Other news and updates''': a new forum to discuss Movement Strategy implementation, upcoming Wikimedia Foundation Board of Trustees election, a new podcast to discuss Movement Strategy, and change of personnel for the Foundation's Movement Strategy and Governance team. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|continue reading]]) </div><section end="msg-newsletter"/> [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:CSinha (WMF)|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 12:58, 24 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) == Vote for Election Compass Statements == :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Dear community members, Volunteers in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] are invited to '''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass/Statements|vote for statements to use in the Election Compass]]'''. You can vote for the statements you would like to see included in the Election Compass on Meta-wiki. An Election Compass is a tool to help voters select the candidates that best align with their beliefs and views. The community members will propose statements for the candidates to answer using a Lickert scale (agree/neutral/disagree). The candidates’ answers to the statements will be loaded into the Election Compass tool. Voters will use the tool by entering in their answer to the statements (agree/neutral/disagree). The results will show the candidates that best align with the voter’s beliefs and views. Here is the timeline for the Election Compass: *<s>July 8 - 20: Volunteers propose statements for the Election Compass</s> *<s>July 21 - 22: Elections Committee reviews statements for clarity and removes off-topic statements</s> *July 23 - August 1: Volunteers vote on the statements *August 2 - 4: Elections Committee selects the top 15 statements *August 5 - 12: candidates align themselves with the statements *August 15: The Election Compass opens for voters to use to help guide their voting decision The Elections Committee will select the top 15 statements at the beginning of August Regards, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:CSinha (WMF)|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 07:04, 26 ਜੁਲਾਈ 2022 (UTC) == ਅਗਸਤ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਸਬੰਧੀ == ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ, ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਠੀਕ ਹੋਵੋਂਗੇ। ਅਸੀਂ ਜੁਲਾਈ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਆਫ਼ਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਸੀ ਪਰ ਜੁਲਾਈ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਮੀਟਿੰਗ ਅਸੀਂ ਆਫ਼ਲਾਈਨ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾਏ ਪਰ 31 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਬੈਠਕ ਆਨਲਾਈਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੁੱਦਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਮੁੱਦਾ ਅਗਸਤ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਆਫ਼ ਲਾਈਨ ਮੀਟਿੰਗ ਸੀ ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਸੰਖੇਪ 'ਚ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਭਾਗ ਨਾਲ ਅਗਸਤ ਜਾਂ ਸਤੰਬਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਕਰਨ ਦਾ ਪਲਾਨ ਹੈ ਜੋ ਉੱਥੇ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਡਾ. ਸੁਰਜੀਤ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਸੰਬੰਧੀ ਇੱਕ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਵੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸੇ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਸੁਝਾਅ ਵੀ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਕਿਉਂ ਨਾ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵੀ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਕਰ ਲਈ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਜੋ ਕੁਝ ਸਾਥੀ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਵੀ ਬਣ ਸਕਣ। ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਸੰਬੰਧੀ ਇਸ ਸੁਝਾਅ 'ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚਾਰ ਜਾਣਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਅਸੀਂ ਬੈਠਕ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਕਰਕੇ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਸਾਥੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਸਕੇ ਉਹ ਵੀ ਚੰਗਾ ਰਹੇਗਾ। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਸੁਝਾਅ ਜ਼ਰੂਰ ਦਿਓ। ਧੰਨਵਾਦ ਜੀ। --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Rajdeep ghuman|Rajdeep ghuman]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Rajdeep ghuman|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 21:00, 31 ਜੁਲਾਈ 2022 (IST) === ਟਿੱਪਣੀਆਂ === ===ਸਮਰਥਨ/ਵਿਰੋਧ=== # {{ss}} [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 03:46, 2 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) # {{ss}} [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gill jassu|Gill jassu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gill jassu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 12:28, 2 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) == ਪੰਜਾਬ ਕਾਨਵੈਂਟ ਸਕੂਲ, ਬਾਘਾ ਪੁਰਣਾ ਵਿਖੇ ਵਿਕੀ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸਬੰਧੀ == ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ, ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਆਪ ਸਾਰੇ ਠੀਕ ਹੋਵੋਗੇ। ਮੈਂ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਕਝ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਮੈਂ ਇੱਕ ਲੋਕਲ ਸਕੂਲ (ਪੰਜਾਬ ਕਾਨਵੈਂਟ ਸਕੂਲ, ਬਾਘਾ ਪੁਰਣਾ) ਵਿੱਚ ਵਿਕੀ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੱਲ੍ਹ (ਸ਼ਨੀਵਾਰ) ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ਼ ਵਿਕੀ ਸਬੰਧੀ ਸ਼ੈਸ਼ਨ ਕਰਨ ਦੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਫ਼ਿਲਹਾਲ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਪ੍ਰਯੋਗ ਵਜੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਗੇ ਚੱਲ ਕੇ ਆਪ ਸਭ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ਼ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਵਜੋਂ ਕਰਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਹੈ। ਆਪ ਜੀ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਹੇਠਾਂ ''ਟਿੱਪਣੀ'' ਖਾਨੇ ਵਿੱਚ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਧੰਨਵਾਦ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 10:20, 5 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) ===ਟਿੱਪਣੀਆਂ/ਅਪਡੇਟ=== 06/08/2022 ਦਿਨ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ਼ ਇੱਕ ਸੈਸ਼ਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਵਿਕੀਸਰੋਤ ਅਤੇ ਕਾਮਨਜ਼ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ। ਅਗਲੀਆਂ ਕਲਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵੇਰਵੇ ਸਹਿਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਧੰਨਵਾਦ--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagseer S Sidhu|Jagseer S Sidhu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagseer S Sidhu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 09:55, 7 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) * ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਉਪਰਾਲਾ, ਜਗਸੀਰ ਜੀ। [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nitesh Gill|Nitesh Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nitesh Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 18:05, 9 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) == Delay of Board of Trustees Election == Dear community members, I am reaching out to you today with an update about the timing of the voting for the Board of Trustees election. As many of you are already aware, this year we are offering an [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]] to help voters identify the alignment of candidates on some key topics. Several candidates requested an extension of the character limitation on their responses expanding on their positions, and the Elections Committee felt their reasoning was consistent with the goals of a fair and equitable election process. To ensure that the longer statements can be translated in time for the election, the Elections Committee and Board Selection Task Force decided to delay the opening of the Board of Trustees election by one week - a time proposed as ideal by staff working to support the election. Although it is not expected that everyone will want to use the Election Compass to inform their voting decision, the Elections Committee felt it was more appropriate to open the voting period with essential translations for community members across languages to use if they wish to make this important decision. '''The voting will open on August 23 at 00:00 UTC and close on September 6 at 23:59 UTC.''' Best regards, Matanya, on behalf of the Elections Committee [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:CSinha (WMF)|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 07:42, 15 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) savxf56czy7idtwt62t6l1vovw7519h 0 17961 611374 531248 2022-08-15T08:32:38Z Alessin 15890 wikitext text/x-wiki {{ਗਿਆਨਸੰਦੂਕ ਪੁਸਤਕ | name = ਘਾਹ ਦੀਆਂ ਪੱਤੀਆਂ | title_orig = Leaves of Grass | translator = | image = [[File:Whitman-leavesofgrass.gif|200px]] | caption = [[ਵਾਲਟ ਵਿਟਮੈਨ]], ਉਮਰ 37, [[ਲੀਵਜ ਆਫ਼ ਗ੍ਰਾਸ]] ਦਾ ਮੁੱਖ ਚਿੱਤਰ ਸੈਮੂਅਲ ਹੋਲਰ ਦੀ [[ਸਟੀਲ ਖੁਦਾਈ]] from a lost [[daguerreotype]] - ਗੈਬਰੀਅਲ ਹੈਰੀਸਨ ਦੀ ਗੁਆਚੀ ਡਾਗਰੋਟਾਈਪ ਵਿੱਚੋਂ। | author = [[ਵਾਲਟ ਵਿਟਮੈਨ]] | illustrator = | cover_artist = | country =ਯੂਨਾਇਟਡ ਸਟੇਟਸ | language = ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ | series = | subject = | genre = ਕਾਵਿ | publisher = ਖੁਦ | release_date = 4 ਜੁਲਾਈ 1855 | english_release_date = | media_type = | pages = | isbn = | preceded_by = | followed_by = }} [[File:Whitman, Walt (1819-1892) - 1883 - Engraving.jpg|thumb|right|'''''Leaves of Grass''''' ਦੇ 1883 'ਚ ਛਪੇ ਐਡੀਸ਼ਨ ਦੇ ਫੁੱਟਨੋਟ]] [[ਤਸਵੀਰ:1860_LeavesOfGrass_Thayer_Eldridge_NYPL.jpeg|thumb|"Leaves of Grass" ਦਾ 1860 ਦਾ ਐਡੀਸ਼ਨ]] '''ਘਾਹ ਦੀਆਂ ਪੱਤੀਆਂ''' ([[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]]: Leaves of Grass) ਅਮਰੀਕੀ [[ਕਵੀ]] [[ਵਾਲਟ ਵਿਟਮੈਨ]] [[1819|(1819]] [[1892|–1892)]] ਦਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਐਡੀਸ਼ਨ [[1855]] ਵਿੱਚ ਛਪ ਗਿਆ ਸੀ, ਵਿਟਮੈਨ ਨੇ ਇਸਦੇ ਸ਼ੋਧੇ ਹੋਏ ਐਡੀਸ਼ਨ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਭਰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ।<ref>Miller, 57</ref> ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ''[[ਸਾਂਗ ਆਫ਼ ਮਾਈਸੈਲਫ]]'' ("Song of Myself"), 'ਆਈ ਸਿੰਗ ਦ ਬਾਡੀ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ' "(I Sing the Body Electric)", 'ਆਊਟ ਆਫ਼ ਦ ਕ੍ਰੈਡਲ ਐਂਡਲੈੱਸਲੀ ਰੌਕਿੰਗ' "(Out of the Cradle Endlessly Rocking)", ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਾਲੇ ਐਡੀਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਕ਼ਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ [[ਅਬ੍ਰਾਹਮ ਲਿੰਕਨ]] ਲਈ ਵਿਟਮੈਨ ਦਾ ਸੋਗ ਗੀਤ, 'ਵੈੱਨ ਲੀਲਾਕਸ ਲਾਸਟ ਇਨ ਦ ਡੋਰਯਾਰਡ ਬਲੂਮ'ਡ'("When Lilacs Last in the Dooryard Bloom'd") ਆਦਿ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਘਾਹ ਦੀਆਂ ਪੱਤੀਆਂ ਵਿੱਚਲੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਆਪਿਸ ਵਿੱਚ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਵਿਟਮੈਨ ਦੇ ਜੀਵਨ ਫਲਸਫ਼ੇ ਅਤੇ ਮਾਨਵਤਾ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹਨ। ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਇਸ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੰਦਰਿਆਵੀ ਸੁੱਖਾਂ ਦੇ ਆਨੰਦ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਇੰਝ ਕਰਨਾ ਅਨੈਤਿਕ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਵਾਲਟ ਵਿਟਮੈਨ ਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਕਾਵਿ-ਰਚਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ [[ਧਰਮ]] ਅਤੇ ਰੂਹ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸੀ ਪਰ ਘਾਹ ਦੀਆਂ ਪੱਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸਨੇ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਪਦਾਰਥਕ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਵਡਿਆਈ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਵਿਟਮੈਨ '''"ਰਾਲਫ ਵਾਲਡ, ਐਮਰਸਨ"''' ਅਤੇ '''"ਟ੍ਰਾਂਸੀਡੈਂਟਲਿਸਟ ਲਹਿਰ"''' ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸੀ ਅਤੇ ਖੁਦ [[ਰੋਮਾਂਸਵਾਦ]] ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸੀ ਇਸ ਲਈ ਵਿਟਮੈਨ ਦੀ ਕਾਵਿ-ਰਚਨਾ [[ਕੁਦਰਤ|ਕ਼ੁਦਰਤ]] ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦੇ ਸੋਹਿਲੇ ਗਾਉਂਦੀ ਹੈ। ==ਨਮੂਨਾ== <poem> '''ਮੈਂ ਬੈਠਾ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ ''' ਮੈਂ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਦੁੱਖਾਂ ਤੇ ਸਭ ਜ਼ੁਲਮਾਂ ਤੇ ਸ਼ਰਮਸਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬੈਠਾ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਕੀਤੇ ਤੇ ਪਛਤਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਖ਼ੁਦ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੋਂ ਦੁਖੀ ਹਨ, ਚੋਰੀ ਛੁਪੇ ਤਿਲਮਲਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਸਿਸਕੀਆਂ ਲੈਂਦੇ ਸੁਣਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ ਨਿਘਰ ਚੁੱਕੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਥੇ ਔਲਾਦ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨਾਲ ਬਦਸਲੂਕੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੋ ਅਣਗੌਲੀ, ਤਿਆਗੀ, ਸੁੱਕ ਕੇ ਕੰਡਾ ਹੋਈ, ਆਖਰੀ ਘੜੀਆਂ ਗਿਣ ਰਹੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਪਤੀ ਨੂੰ ਪਤਨੀ ਨਾਲ ਬਦਸਲੂਕੀ ਕਰਦੇ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਵਰਗਲਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਈਰਖਾ ਅਤੇ ਇੱਕਤਰਫਾ ਪਿਆਰ ਦੀਆਂ, ਲੁਕੋਇਆਂ ਨਾ ਲੁਕਦੀਆਂ ਮਾਰਾਂ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ ਮੈਂ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਭ ਕੁਛ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਜੰਗਾਂ, ਮਹਾਮਾਰੀਆਂ, ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀਆਂ ਦੇ ਕਾਰੇ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਸ਼ਹੀਦ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ, ਕੈਦੀ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਸਮੁੰਦਰ ਤੇ ਕਾਲ਼ ਪਿਆ ਹੈ, ਮੈਂ ਮਲਾਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਤ ਦੇ ਲਈ ਲਾਟਰੀ ਪਾਉਂਦੇ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਬਾਕੀਆਂ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕਿਸ ਨੂੰ ਮਾਰ ਲਿਆ ਜਾਏ। ਮੈਂ ਹੰਕਾਰੀ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ, ਗ਼ਰੀਬਾਂ, ਹਬਸ਼ੀਆਂ ਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੁਰਕਾਰਦੇ ਤੇ ਜ਼ਲੀਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਭ ਕੁਛ ਇਹ ਸਭ ਕਮੀਨਗੀ ਤੇ ਇਹ ਸਭ ਅੰਤਹੀਣ ਅਜ਼ਾਬ, ਮੈਂ ਬੈਠਾ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ। ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ, ਸੁਣਦਾ ਹਾਂ, ਤੇ ਚੁੱਪ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ। </poem> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕਿਤਾਬਾਂ]] 3vasyvss20ks60al8cqvilk79uqj0s5 0 21148 611334 544262 2022-08-15T02:38:02Z Charan Gill 4603 wikitext text/x-wiki {{Infobox holiday |holiday_name = ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ (ਭਾਰਤ) |type = ਰਾਸ਼ਟਰੀ |image = File:India-0037 - Flickr - archer10 (Dennis).jpg |caption = ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤਿਰੰਗਾ। |observedby = {{IND}} |longtype = ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਛੁੱਟੀਆਂ |duration = 1 ਦਿਨ |frequency = ਸਾਲਾਨਾ |scheduling = ਇੱਕੋ ਦਿਨ, ਸਲਾਨਾ |date = 15 ਅਗਸਤ |celebrations = ਝੰਡਾ ਲਹਿਰਾਉਣਾ, ਪਰੇਡਜ਼, ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਦੇ ਗੀਤ ਗਾਉਣਾ ਅਤੇ [[ਕੌਮੀ ਗੀਤ]], [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ|ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]] ਅਤੇ [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ]] ਦਾ ਭਾਸ਼ਣ।}} '''[[15 ਅਗਸਤ]] [[1947]]''' ਨੂੰ '''[[ਭਾਰਤ]]''' ਦੇ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਲੱਖਾਂ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਦੇਕੇ ਬਰਤਾਨਵੀ ਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ '''ਸੁਤੰਤਰਤਾ''' ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤਿਉਹਾਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਗੌਰਵ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਇਸ ਮਹਾਨ ਦਿਨ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਹਰ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 8:58 ਤੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਝੰਡਾ ਲਹਰਾਉਦੇ ਹਨ। == ਅਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਸਫ਼ਰ == ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗ੍ਰਾਮ ਦੇ ਅਨੇਕ ਅਧਿਆਏ ਹਨ, ਜੋ 1857 ਦੀ ਬਗਾਵਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਜਲਿਆਂਵਾਲਾ ਨਰ ਸੰਹਾਰ ਤੱਕ, ਨਾਮਿਲਵਰਤਨ ਅੰਦੋਲਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਲੂਣ ਸਤਿਆਗ੍ਰਹਿ ਤੱਕ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਇੱਕ ਲੰਮੀ ਅਤੇ ਔਖੀ ਯਾਤਰਾ ਤੈਅ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਨੇਕ ਰਾਸ਼‍ਟਰੀ ਅਤੇ ਖੇਤਰੀ ਅਭਿਆਨ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਦੋ ਮੁੱਖ‍ ਹਥਿਆਰ ਸਨ ਸਤਿਆ ਅਤੇ ਅਹਿੰਸਾ। ਸਾਡੇ ਆਜਾਦੀ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦਾ ਵਿਆਪਕ ਵਰਣਕਰਮ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਅਭਿਆਨ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ, ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਪਵਿੱਤਰ ਉੱਦੇਸ਼‍ ਲਈ ਸੰਗਠਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਬਰਤਾਨਵੀ ਉਪ ਨਿਵੇਸ਼ ਪ੍ਰਾਧਿਕਾਰ ਨੂੰ ਸਮਾਪ‍ਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਰਾਸ਼‍ਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਰਸਤੇ ਉੱਤੇ ਅੱਗੇ ਵਧਨਾ। 14 ਅਗਸ‍ਤ 1947 ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 11.00 ਵਜੇ ਸੰਘਟਕ ਸਭਾ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਾ ਸਮਾਰੋਹ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਜਿਸਨੂੰ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਹਸ‍ਤਾਂਤਰਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਵਤੰਤਰ ਰਾਸ਼‍ਟਰ ਬਣ ਗਿਆ। ਇਹ ਅਜਿਹੀ ਘੜੀ ਸੀ ਜਦੋਂ ਸ‍ਵਤੰਤਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਪੰਡਤ [[ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ]] ਨੇ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤਾ। ਅੱਜ ਭਗਤ ਸਿੰਘ, ਨੇਤਾਜੀ ਸੁਭਾਸ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਜਿਵੇਂ ਕਈ ਬਹਾਦਰਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੀ ਸਾਡਾ ਦੇਸ਼ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ਮਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। == ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ == ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਅਨੂਠੇ ਸਮਰਪਣ ਅਤੇ ਦੇਸਭਗਤੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਨ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜਾਦੀ ਅਤੇ ਆਜਾਦੀ ਲਈ ਕੀਤੀਆਂ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਦੀ ਯਾਦ ਦਵਾਉਂਦਾ ਹੈ | ਰਾਸ਼‍ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਨ ਦੀ ਪੂਰਵ ਸੰਧਿਆ ਉੱਤੇ ਰਾਸ਼‍ਟਰ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਲਾਲ ਕਿਲੇ ਉੱਤੇ ਤਿਰੰਗਾ ਝੰਡਾ ਫਹਰਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਚੈਨਲਾਂ ਉੱਤੇ ਅਸੀਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ਸਮਾਰੋਹ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਝੰਡਾ ਆਰੋਹਣ ਸਮਾਰੋਹ, ਸਲਾਮੀ ਅਤੇ ਸਾਂਸ‍ਕ੍ਰਿਤਿਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪ੍ਰਬੰਧ ਰਾਜ‍ ਦੀਆਂ ਰਾਜਧਾਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਉਸ ਰਾਜ‍ ਦੇ ਮੁੱਖ‍ ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਅਧ‍ਯਕਸ਼ਤਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਛੋਟੇ ਪੈਮਾਨੇ ਉੱਤੇ ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸ‍ਥਾਮਾਂ ਵਿੱਚ, ਆਵਾਸੀਏ ਸੰਘਾਂ ਵਿੱਚ, ਸਾਂਸ‍ਕ੍ਰਿਤਿਕ ਕੇਂਦਰਾਂ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਸਭਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਦੇਸ਼-ਭਗਤੀ ਭਰਪੂਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪਿਆਰੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਜੋ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਹੈ ਗੁੱੱਡੀਆਂ ਉੜਾਉਣਾ (ਜਿਆਦਾਤਰ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ)। ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਰੰਗ ਬਿਰੰਗੀਆਂ ਗੁੱੱਡੀਆਂ ਵੇਖੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਹ ਚਮਕਦਾਰ ਗੁੱੱਡੀਆਂ ਹਰ ਭਾਰਤੀ ਦੇ ਘਰ ਦੀਆਂ ਛੱਤਾਂ ਅਤੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੇਖੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਗੁੱੱਡੀਆਂ ਇਸ ਮੌਕੇ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦਾ ਆਪਣਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਸਮਾਜ]] ky5jzvouunajfdxp20obkfgc6yihf5p 0 28776 611325 485698 2022-08-14T17:26:59Z Nitesh Gill 8973 wikitext text/x-wiki {{ਬੇ-ਹਵਾਲਾ|}} [[Image:Afansiy Nikitin memorial theodosia.JPG|thumb|340px|[[ਫਿਓਦੋਸੀਆ]] ਵਿੱਚ ਅਫਾਨਾਸਈ ਨਿਕਿਤੀਨ ਦਾ ਬੁੱਤ]] '''ਅਫਾਨਾਸਈ ਨਿਕੀਤੀਨ''' ([[ਰੂਸੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਰੂਸੀ]]''Афана́сий Ники́тин'' ) (ਮੌਤ 1472) ਇੱਕ [[ਰੂਸੀ ਲੋਕ|ਰੂਸੀ]] ਵਪਾਰੀ ਸੀ ਅਤੇ ([[ਨਿਕੋਲੋ ਦੇ' ਕੋਂਟੀ]]) ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਯਾਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। 15ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਇਹ ਰੂਸੀ ਯਾਤਰੀ ਰੂਸ ਤੋਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਸ਼ਾਇਦ ਪਹਿਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀ। [[ਖਵਾਜਾ ਅਹਿਮਦ ਅੱਬਾਸ]] ਅਤੇ ਵਾਸਿਲੀ ਪ੍ਰੋਨਿਨ ਦੀ ਬਣਾਈ ਫ਼ਿਲਮ ‘[[ਪਰਦੇਸੀ (1957 ਫ਼ਿਲਮ)]]’ ਇਸੇ ਯਾਤਰੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਅਧਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਬਣਾਈ ਗਈ ਜਿਸਦਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਨਾਮ ਨਿਕੀਤੀਨ ਦੇ ਯਾਤਰਾ ਬਿਰਤਾਂਤ ਦੇ ਨਾਮ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ‘ਏ ਜਰਨੀ ਬਿਆਂਡ ਥਰੀ ਸੀਜ’ (ਰੂਸੀ:''ਖੋਜ਼ੇਨੀਏ ਜ਼ਾ ਤ੍ਰੀ ਮੋਰਿਆ'') ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਸਫ਼ਰਨਾਮਾ ''ਤਿੰਨ ਸਮੁੰਦਰ ਪਾਰ'' ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਤਹਾਸ ਦਾ ਅਹਿਮ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਹੈ। 1466 ਵਿੱਚ ਨਿਕੀਤੀਨ ਆਪਣੇ ਨਗਰ ਤਵੇਰ ਤੋਂ ਵਪਾਰੀ ਯਾਤਰਾ ਲਈ ਨਿਕਲਿਆ। ਉਥੋਂ ਮਾਸਕੋ ਦੇ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਇਵਾਨ ਤੀਸਰੇ ਦੇ ਬੇੜੇ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋ ਲਿਆ। ਅਸਤਰਖਾਨ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਕੁੱਝ ਲੁਟੇਰਿਆਂ ਨੇ ਨਿਕੀਤੀਨ ਦੇ ਮਾਲ ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਜਹਾਜ਼ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਫਿਰ ਵੀ ਨਿਕੀਤੀਨ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਰੱਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਪੂਰੇ ਈਰਾਨ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਸਦੇ ਤਟੀ ਸ਼ਹਿਰ ਹੋਰਮੁਜ਼ ਪੁੱਜਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਉੱਥੇ ਇੱਕ ਖਾਲਸ ਨਸਲ ਦਾ ਘੋੜਾ ਖਰੀਦਿਆ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵੱਲ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸਨੂੰ ਪਤਾ ਚੱਲ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਅਰਬ ਵਪਾਰੀ ਹੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਘੋੜੇ ਵੇਚਦੇ ਹਨ, ਉਸ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੀ ਕਿਸਮਤ ਆਜ਼ਮਾਉਣ ਦੀ ਸੋਚੀ। 1469 ਦੀ ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ ਵਿੱਚ ਨਿਕੀਤੀਨ ਵਰਤਮਾਨ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਨਜਦੀਕ ਚੌਪਾ ਨਾਮਕ ਭਾਰਤੀ ਤਟ ਤੇ ਪੁੱਜਿਆ। ਇਹ [[ਬਹਿਮਨੀ]] ਸਲਤਨਤ ਦਾ ਖੇਤਰ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ 3 ਸਾਲ ਇਥੇ ਰਿਹਾ। ਵਾਪਸੀ ਤੇ, ਉਹ ਮਸਕਟ, ਫ੍ਰਤਕ ਦੀ ਅਰਬ ਸਲਤਨਤ, [[ਸੋਮਾਲੀਆ]] ਅਤੇ [[ਟਰਬਜ਼ੋਨ]], ਵਿੱਚੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੋਇਆ 1472 ਵਿੱਚ [[ਕਾਲਾ ਸਾਗਰ]] ਪਾਰ ਕਰਕੇ [[ਫ਼ੇਦੋਸੀਆ]] ਪੁੱਜ ਗਿਆ। ਤਵੇਰ ਪਰਤਦੇ ਹੋਏ, ਨਿਕੀਤੀਨ ਦੀ ਉਸੇ ਸਾਲ ਦੀ ਬਸੰਤ ਰੁੱਤੇ [[ਸਮੋਲੇਂਸਕ]] ਦੇ ਨੇੜੇ ਤੇੜੇ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਆਪਣੀ ਲਿਖਤ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਉਸ ਨੇ ਅਤਿਅੰਤ ਰੌਚਿਕ, ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਬਾਹਰਮੁਖੀ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਹਨ। ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਰੂਸੀ ਲੇਖਕ]] 1a018td1dbd18agffv9ipuw39rxvnge 0 28888 611318 611250 2022-08-14T16:06:22Z Jagvir Kaur 10759 /* ਬਰਨਾਲਾ */ wikitext text/x-wiki ਇਸ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸਾਰੇ ਗੁਰੂ ਘਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। == ਪੰਜਾਬ == === ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ === [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]] ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ: * [[ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਅਟੱਲ ਰਾਏ ਜੀ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਅਟਲ ਰਾਏ ਜੀ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਬਕਾਲਾ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਿਬੇਕਸਰ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਛੇਹਰਟਾ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚੁਬਾਰਾ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਕਾ ਬਾਗ '|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਕਾ ਬਾਗ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਕਾ ਮਹਿਲ|ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਗੁਰੂ ਕੇ ਮਹਿਲ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਕੀ ਵਡਾਲੀ]] * [[ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟਾਹਲੀ ਸਾਹਿਬ(ਸੰਤੋਖਸਰ)|ਸੰਤੋਖਸਰ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟੋਭਾ ਭਾਈ ਸਾਲ੍ਹੋ ਜੀ]] * [[ਕੌਲਸਰ ਸਾਹਿਬ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕੌਲਸਰ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਜਨਮ ਅਸਥਾਨ ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਜਨਮ ਅਸਥਾਨ ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਲੋਹਗੜ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ, ਦੀਵਾਨ ਅਸਥਾਨ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਅਸਥਾਨ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਛੇਵੀਂ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਲਾਹ (ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਨੂੰ) ਦੇ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਸਰ ਵੇਰਕਾ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ (ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਇਤਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ)]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਰਾਮਸਰ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੰਨ੍ਹ ਸਾਹਿਬ]] * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ਹੀਦ [[ਬਾਬਾ ਦੀਪ ਸਿੰਘ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਰਾਗੜੀ ਸਾਹਿਬ, ਟਾਊਨ ਹਾਲ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]] * ਗੁਰਦੁਆਰਾ [[ਤੂਤ ਸਾਹਿਬ]] ਜਸਪਾਲ ਨਗਰ ਐਸਡਬਲਿਊ ਰੋਡ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਾਈ ਮੰਝ ਜੀ]] * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰਦਰਸ਼ਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼, ਪਿੰਡ ਮਹਿਤਾ, ਜਿਲ੍ਹਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ (ਸੰਪ੍ਰਦਾਯ - ਭਿੰਡਰਾਂ) === '''ਤਰਨਤਾਰਨ''' === * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਝੂਲਣੇ ਮਹਿਲ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਸਾਹਿਬ|ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ, ਤਰਨਤਾਰਨ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ਹੀਦ ਬਾਬਾ ਬੋਤਾ ਸਿੰਘ ਤੇ ਬਾਬਾ ਗਰਜਾ ਸਿੰਘ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਓਲੀ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਬੁਢਾ ਜੀ ਸਾਹਿਬ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਬੁਢਾ ਸਾਹਿਬ ਜੀ]] === ਸੰਗਰੂਰ === [[ਸੰਗਰੂਰ]] ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ: * [[ਨਾਨਕਿਆਨਾ ਸਾਹਿਬ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਿਆਨਾ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰ ਸਾਗਰ, ਸਾਹਿਬ]] ਮਸਤੂਆਣਾ ਸਾਹਿਬ, ਸੰਗਰੂਰ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਛੇਵੀਂ]] * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਅਤਰਸਰ ਸਾਹਿਬ, ਪਿੰਡ ਕੁਨਰਾਂ, ਸੰਗਰੂਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕੈਮਬੋਵਾਲ ਸਾਹਿਬ ਲੌਂਗੋਵਾਲ, ਸੰਗਰੂਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚੁੱਲੇ ਬਾਬਾ ਆਲਾ ਸਿੰਘ, ਸੰਗਰੂਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਅਕੋਈ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਪਹਿਲੀ, ਸੰਗਰੂਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਸ਼ਹੀਦ ਸਿੰਘ ਬਾਲੀਆਂ, ਸੰਗਰੂਰ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ 9ਵੀਂ ਅਤੇ 10ਵੀਂ, ਮੂਲੋਵਾਲ]], ਸੰਗਰੂਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਮਿਠਾ ਖੂਹ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ 9ਵੀਂ ਮੂਲੋਵਾਲ, ਸੰਗਰੂਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ 9ਵੀਂ ਰਾਜੋਮਾਜਰਾ, ਸੰਗਰੂਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ 9ਵੀਂ ਜਹਾਂਗੀਰ, ਸੰਗਰੂਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ 9ਵੀਂ ਝਾੜੋਂ - ਹੀਰੋ, ਚੀਮਾ, ਸੁਨਾਮ, ਸੰਗਰੂਰ === ਬਰਨਾਲਾ === [[ਬਰਨਾਲਾ]] ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ: * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂਸਰ ਪੱਕਾ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਨੌਵੀਂ,]] ਹੰਢਿਆਇਆ * ਗੁ[[ਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂਸਰ ਕੱਚਾ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਨੌਵੀਂ,]] ਹੰਢਿਆਇਆ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਅੜੀਸਰ ਸਾਹਿਬ]], [[ਹੰਢਿਆਇਆ]] * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਨੌਵੀਂ, ਢਿਲਵਾਂ *[[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਨੌਵੀਂ, ਸੇਖਾ]] * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਨੌਵੀਂ, ਫਰਵਾਹੀ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਛੇਵੀਂ, ਮਾਹਲ ਕਲਾਂ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਵੱਡਾ ਘੱਲੂਘਾਰਾ, ਪਿੰਡ ਕੁਤਬਾ (ਬਾਹਮਣੀਆ) * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ [[ਵੱਡਾ ਘੱਲੂਘਾਰਾ]], ਪਿੰਡ ਗਹਿਲ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ [[ਸੋਹੀਆਣਾ]] ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਨੌਵੀਂ, ਪਿੰਡ [[ਧੌਲਾ]] === ਮਾਨਸਾ === * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੂਲੀਸਰ ਸਾਹਿਬ]] === ਮੋਗਾ === * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਡਰੋਲੀ ਭਾਈ ਕੀ]] === ਬਠਿੰਡਾ === [[ਬਠਿੰਡਾ]] ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ: * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਗਤਾ ਭਾਈ ਕਾ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਾਈ ਰੂਪਾ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚੱਕ ਫਤਹਿ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ, ਗੁਰੂ ਕੇ (ਕੋਠੇ-ਗੁਰੂ)]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ, ਗੁਰੂ ਸਰ ਕੋਟ ਸ਼ਮੀਰ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ, ਗੁਰੂ ਸਰ ਮਹਿਰਾਜ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ, ਗੁਰੂ ਸਰ ਨਥਾਣਾ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹਾਜੀ ਰਤਨ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਜੰਡ ਸਰ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਦਸਵੀਂ ਪੱਕਾ ਕਲਾਂ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਦਸਵੀਂ ਬਾਜਾਕ]] * [[ਤਖ਼ਤ ਸ਼੍ਰੀ ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਸਰ ਬੀੜ ਬਹਿਮਨ]] === ਫਰੀਦਕੋਟ === [[ਫਰੀਦਕੋਟ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ|ਫਰੀਦਕੋਟ]] ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ: * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੰਗਸਰ]], ਜੈਤੋ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਕੀ ਢਾਬ, ਪੁਲੀਟੀਕਲ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਦਸਵੀਂ ਬਰਗਾੜੀ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ਹੀਦ ਗੰਜ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟਿੱਬੀ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਥੰਬੂ ਮਲ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਜੰਡ ਸਾਹਿਬ]] * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਸ਼ੇਖ ਫਰੀਦ ਜੀ , * [[ਗੋਦੜੀ ਸਾਹਿਬ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਾਈ ਗੋਦੜੀ ਸਾਹਿਬ]] === ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ === ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ: * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਿਠਾ ਟਿਵਾਣਾ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹਰੀਆਂਵਾਲਾ]] * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਾਈ ਜੋਗਾ ਸਿੰਘ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਾਈ ਮੰਝ ਜੀ ਸਾਹਿਬ, ਕੰਗਮਾਈ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਜ਼ਾਹਰਾ ਜ਼ਹੂਰ, ਸ਼੍ਰੀਹਰਗੋਬਿੰਦਪੁਰ ਹੀਰਾਂ === ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ === [[ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ]] ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ: * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ, ਗੁਰੂ ਸਰ ਬਜ਼ੀਦਪੁਰ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਹਿਨ ਸਾਹਿਬ ਸੱਚੀ ਮੰਜੀ]] === ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ === [[ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ]] ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ: * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਅਚਲ ਸਾਹਿਬ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਅਚਲ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਬਾਰਾਤ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਠ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬੁਰਜ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕੰਧ ਸਾਹਿਬ]] === ਜਲੰਧਰ === [[ਜਲੰਧਰ]] ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ: * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਛੇਵੀਂ ਪਾਦਸ਼ਾਹੀ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੌ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਪੰਜਵੀਂ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੰਗਸਰ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਵਿਆਹ ਅਸਥਾਨ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਸੰਗ ਢੇਸੀਆਂ|ਸੰਗ ਢੇਸੀਆਂ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬੇ ਦੀ ਬੇਰ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਥੰਮ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟਾਹਿਲ ਸਾਹਿਬ ਪਿੰਡ ਗਹਲਰੀ]] * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਤੱਲ੍ਹਣ ਸਾਹਿਬ === ਨਕੋਦਰ === * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਹਸਪਤਾਲ ਸੜਕ ਨਕੋਦਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਮਹਿਤਪੁਰ ਅੱਡਾ ਨਕੋਦਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਮਾਲੜੀ ਸਾਹਿਬ (ਨਕੋਦਰ) === ਰੂਪਨਗਰ === * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚਰਨ ਕਮਲ, [[ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ]] * ਗੁਰਦੁਆਰਾ Patalਪੁਰi, ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਤਖ਼ਤ ਸ੍ਰੀ ਕੇਸਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭੱਠਾ ਸਾਹਿਬ, ਪਿੰਡ : - ਕੋਟਲਾ ਨਿਹੰਗ, ਰੂਪਨਗਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟਿੱਬੀ ਸਾਹਿਬ, ਰੂਪਨਗਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ੀਸ਼ ਮਹਿਲ ਸਾਹਿਬ, ਰੂਪਨਗਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਅਮਰਨਾਥ ਜੀ, ਪਿੰਡ : - ਬਿੰਦਰਖ, ਰੂਪਨਗਰ * ਵਿਰਾਸਤ - ਏ- ਖਾਲਸਾ, ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ (ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ) * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਾਈ ਬੇਟੇ ਨੂੰ ਜੀ - ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ === ਸਰਹੰਦ === * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਜੋਤੀ ਸਵਰੂਪ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਸਾਹਮਣੇ '''ਫਤਿਹਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ''' * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨੌਲੱਖਾ ਸਾਹਿਬ]] == ਕਪੂਰਥਲਾ == * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਓਲੀ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਛੇਵੀਂ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੁਖਚੈਨਆਣਾ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਸਟੇਟ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟਾਹਲੀ ਸਾਹਿਬ, ਬਲੇਰ ਖਾਨ ਸ਼੍ਰੀਹਰਗੋਬਿੰਦਪੁਰ]] === ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ === * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬੇਰ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਕਾ ਬਾਗ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹੱਟ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕੋਠੜੀ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੇਹਰਾ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਬੇਬੇ ਨਾਨਕੀ ਜੀ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੰਤ ਘਾਟ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਅੰਤਰਜਾਮਤਾ ਜੀ]] === ਲੁਧਿਆਣਾ === * [[ਗੁਰੂਸਰ ਸਾਹਿਬ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂਸਰ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਤਨੋਕਸਰ ਸਾਹਿਬ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਮੱਲ੍ਹਾ]] * [[ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਆਲਮਗੀਰ]] * [[ਮਹਿਦੇਆਣਾ ਸਾਹਿਬ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਹਿਦੇਆਣਾ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਰਮਸਰ ਰਾੜਾ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚਰਨ ਕੰਵਲ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ 'ਚੇਲਾ' ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚੁਬਾਰਾ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗਨੀ ਖਾਨ ਨਬੀ ਖਾਨ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ, ਸਰ, ਕਾਊਂਕੇ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਟਾਣਾ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਛੇਵੀਂ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਦਸਵੀਂ ਹੇਹਰਾਂ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਫਲਾਹੀ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਰਾਏਕੋਟ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦੁੱਖ ਨਿਵਾਰਨ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂਸਰ ਚਕਰ]] *[[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਜੋੜਾ ਸਾਹਿਬ ਗੁਰੂਸਰ ਸੁਧਾਰ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕ ਨਾਮ ਦੀ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਮੰਡਿਆਣੀ]] *[[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਥਾਰਾ ਸਾਹਿਬ ਇਯਾਲੀ ਕਲਾਂ]] *[[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਸਰ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ 1 ਠੱਕਰਵਾਲ]] *[[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟਾਹਲੀ ਸਾਹਿਬ ਰਤਨ]] *[[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਛੇਵੀਂ ਚਮਿੰਡਾ]] *[[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਸਰ ਜਗਰਾਉ, ਲੁਧਿਆਣਾ (ਬਾਬਾ ਨੰਦ ਸਿੰਘ ਦੇ ਆਸ਼ਰਮ)]] === ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ (ਮੁਹਾਲੀ) === * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਅੰਬ ਸਾਹਿਬ, ਫੇਜ - 8, ਮੋਹਾਲੀ]] *[[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਅੰਗੀਠਾ ਸਾਹਿਬ, ਫੇਜ - 8, ਮੋਹਾਲੀ]] *[[ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਲੰਬਿਆ ਵਾਲੇ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੱਚਾ ਧੰਨ ਸਾਹਿਬ, ਫੇਜ - 3B2, ਮੋਹਾਲੀ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਭਾ ਸਾਹਿਬ, ਜ਼ੀਰਕਪੁਰ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਓਲੀ ਸਾਹਿਬ, ਜ਼ੀਰਕਪੁਰ]] *[[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸ਼ਹੀਦਾਂ, ਸੋਹਾਣਾ]] *[[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਗਤ ਧੰਨਾ ਜੀ ਫੇਸ 8]] *[[ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ]] *[[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਹੀਦਾ ਢੱਕੀ ਸਾਹਿਬ ਸੈਕਟਰ 82]] === ਨੰਗਲ === * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਘਾਟ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਵਿਭੋਰੇ ਸਾਹਿਬ]] === ਪਟਿਆਲਾ === * ਚੌਬਾਰਾ ਸਾਹਿਬ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਾਈ ਰਾਮਕਿਸ਼ਨ ਸਾਹਿਬ]], [[ਪਟਿਆਲਾ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਅਜੇਪਾਲ ਸਿੰਘ]], [[ਨਾਭਾ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਹਾਦਰਗੜ੍ਹ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦੁੱਖ ਨਿਵਾਰਨ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਫਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਭਾ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਖੇਲ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੋਤੀ ਬਾਗ਼ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਜੀ]] === ਰੋਪੜ === [[ਤਸਵੀਰ:ਸਤਲੁਜ S058.jpg| ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ Tibi ਸਾਹਿਬ ਨਦੀ [[ਸਤਲੁਜ]] [[ਰੂਪਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ 'ਤੇ|thumb|ਰੋਪੜ]]|link=Special:FilePath/ਸਤਲੁਜ_S058.jpg]] [[ਤਸਵੀਰ:outside.jpg|thumb|ਤੱਕ ਸ਼੍ਰੀ ਟਿੱਬੀ ਸਾਹਿਬ ਗੁਰਦੁਆਰਾ enterance|ਇਹ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ ਹੈ|link=Special:FilePath/Outside.jpg_ਤੱਕ_ਸ਼੍ਰੀ_ਟਿੱਬੀ_ਸਾਹਿਬ_ਗੁਰਦੁਆਰਾ_enterance]] [[ਤਸਵੀਰ:ਸ਼੍ਰੀ ਟਿੱਬੀ ਸਾਹਿਬ ਗੁਰਦੁਆਰਾ inside.jpg| ਅੰਦਰ ਤੱਕ ਮੁੱਖ ਗੁਰਦੁਆਰਾ|link=Special:FilePath/ਸ਼੍ਰੀ_ਟਿੱਬੀ_ਸਾਹਿਬ_ਗੁਰਦੁਆਰਾ_inside.jpg]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਟਿੱਬੀ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਸਕੱਤਰੇਤ, ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਭੱਠਾ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੜ੍ਹੀ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਕਤਲਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਪਰਵਾਰ ਵਿਛੋੜਾ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਰਵਾਰ ਵਿਛੋੜਾ]] * [[ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ#ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਤਾਲਪੁਰੀ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਤਾਲਪੁਰੀ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਤਖ਼ਤ ਸ਼੍ਰੀ ਕੇਸਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਸੋਲਖੀਆਂ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾਨਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ, ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ੀਸ਼ ਮਹਿਲ ਸਾਹਿਬ, ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ]] === ਸ਼੍ਰੀ ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ === ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ [[ਮੁਕਤਸਰ]] ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ : * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ, ਟੁੱਟੀ ਗੰਢੀ ਸਾਹਿਬ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟਿੱਬੀ ਸਾਹਿਬ *ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦੂਖ ਨਿਵਾਰਨ ਤਰਨਤਾਰਨ ਸਾਹਿਬ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਤੰਬੂ ਸਾਹਿਬ *ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਾਤਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇਵਾਂ ਜੀ * ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਸਿੰਘਾਂ ਦਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਅੰਗੀਠਾ ਸਾਹਿਬ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਰਕਾਬਸਰ ਸਾਹਿਬ *ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਾਤਣਸਰ ਸਾਹਿਬ *ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਕਾ ਖੂਹ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਦਸਵੀਂ === ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ (ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ) === * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟਾਹਲੀ ਸਾਹਿਬ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ਹੀਦਗੰਜ ਸਾਹਿਬ, ਉੜਾਪੜ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਸਰ ਸਾਹਿਬ, ਹਕੀਮਪੁਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚਰਨਕੰਵਲ ਸਾਹਿਬ, ਜੀਂਦੋਵਾਲ, ਬੰਗਾ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰਪਲਾਹ, ਸੋਤਰਾਂ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਡੰਡਾ ਸਾਹਿਬ, ਸੰਧਵਾਂ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਾਈ ਸਿੱਖ, ਹਿਆਲਾ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਜੀ, ਚਾਂਦਪੁਰ ਰੁੜਕੀ (ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ)]] === ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, === [[ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ]] ਵਿੱਚ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ: * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਖੂਨੀ ਸਾਹਿਬ]], ਮਨੀਮਾਜਰਾ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ]], ਮਨੀਮਾਜਰਾ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਸਰ]], ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਛੈਨਵੀਨ ਪ੍ਰਤਖ]], ਸੈਕਟਰ - 12, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਦਸਵੀਂ]], ਸੈਕਟਰ - 8, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ]], ਸੈਕਟਰ - 34, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, == ਦਿੱਲੀ == * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਰਕਾਬ ਗੰਜ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ, ਦਿੱਲੀ]] * [[ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਸ਼ੀਸ਼ ਗੰਜ ਸਾਹਿਬ]] * ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਮਜਨੂੰ ਦਾ ਟਿੱਲਾ * ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਬਾਲਾ ਸਾਹਿਬ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕ ਪਿਆਓ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਰਕਾਬ ਗੰਜ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਾਤਾ ਸੁੰਦਰੀ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬੰਗਲਾ ਸਾਹਿਬ|ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਬੰਗਲਾ ਸਾਹਿਬ]] == ਅਸਾਮ == * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਰਛਾ ਸਾਹਿਬ]], ਧਾਨਪੁਰ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ]], ਧੁਬਰੀ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਾਤਾਜੀ, ਚਪਾਰਮੁਖ, ਨਾਗਾਓਂ, ਅਸਾਮ == ਸਿੱਕਿਮ == * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਲਾਮਾ]] == ਝਾਰਖੰਡ == * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਕੇਦਲੀ ਕਲਾਂ]] == ਬਿਹਾਰ == ਦੇ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ [[ਬਿਹਾਰ]] ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ : * [[ਤਖ਼ਤ ਸ੍ਰੀ ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ]] * ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ - ਪਟਨਾ * [[ਗੁਰੂ ਕਾ ਬਾਗ]], [[ਪਟਨਾ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਘਈ ਘਾਟ]], ਪਟਨਾ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹਾਂਡੀ ਸਾਹਿਬ]] - ਪਟਨਾ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੋਬਿੰਦ ਘਾਟ]] * ਗੁਰਦੁਆਰਾ, ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ - ਪਟਨਾ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਲ ਲੀਲਾ ਮੈਨੀ ਸੰਗਤ]] * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟਕਸਾਲ ਸੰਗਤ - ਸਾਸਾਰਾਮ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਬਾਗ - ਸਾਸਾਰਾਮ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚਾਚਾ ਫਗੂ ਮਲ - ਸਾਸਾਰਾਮ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪੱਕੀ ਸੰਗਤ – ਮੁੰਗੇਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ - ਗਯਾ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬੜੀ ਸੰਗਤ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੂੰ ਚੌਕੀ - ਭਾਗਲਪੁਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ - ਲਕਸ਼ਮੀਪੁਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਖੰਭਾ ਪਾਕਾ - ਨੇੜੇ ਦੇ ਟਾਂਡਾ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਮੋਲਾਰਬੰਦ, ਬਦਰਪੁਰ, ਫੇਜ9818085601, 9910762460 * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਆਦਰਸ਼ ਕਲਿਆਣ ਲਈ ਕੰਪੈਰੇਟਿਵ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਪਾਰਕ, ਖਾਨਪੁਰ, ਫੇਜ9818085601, 9910762460 == ਗੁਜਰਾਤ == ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ : * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦਰਬਾਰ ਓਧਵ (ਆਮੇਡਬੈਡ ਤੱਕ) * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਛਾਨੀ (ਵਡੋਦਰਾ) * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਵਾੜੀ (ਵਡੋਦਰਾ) ਈਐਮਈ ਤੇ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ (ਫੌਜ) (ਵਡੋਦਰਾ) ਏਅਰਫੋਰਸ ਮਾਕੁਰਪੁਰਾ 'ਤੇ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ (ਵਡੋਦਰਾ) * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਹਿਲੀ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਸਾਹਿਬ ,ਲਖਪਤ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਹਿਲੀ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਸਾਹਿਬ ,ਲਖਪਤ]] * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ਹੀਦ ਬਾਬਾ ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਜੀ (ਸੂਰਤ) * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੋਬਿੰਦ ਧਾਮ, ਥਲਤੇਜ਼ (ਆਮੇਡਬੈਡ ਤੱਕ) * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਅਕਾਲੀ ਦਲ, ਸਰਸਪੁਰ (ਆਮੇਡਬੈਡ ਤੱਕ) * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਦਸਮੇਸ਼ ਦਰਬਾਰ, ਇਸਨਪੁਰ (ਆਮੇਡਬੈਡ ਤੱਕ) * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦਰਬਾਰ, ਮਣੀਨਗਰ (ਆਮੇਡਬੈਡ ਤੱਕ) * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਿਫਾਜ਼ਤ ਸਾਹੇਬਜੀ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਨਗਰ (ਆਮੇਡਬੈਡ ਤੱਕ) * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਦੁਧੇਸ਼ਵਰ (ਆਮੇਡਬੈਡ ਤੱਕ) * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਜੀ - ਵਾਰਡ, ਸਰਦਾਰ ਨਗਰ, ਨਰੋਦਾ (ਆਮੇਡਬੈਡ ਤੱਕ) * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਰਾਜਕੋਟ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ਾਰੀ ਲਖਪਤਸਾਹਿਬ, ਪੋਰਟਲਖਪਤ (ਕੱਛ, ਗੁਜਰਾਤ) * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਭਾਈ ਮੋਹਕਮ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਬਏਤ ਦਵਾਰਕਾ (ਦਵਾਰਕਾ, ਗੁਜਰਾਤ) * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ, ਤਰਸਾਲੀ (ਵਡੋਦਰਾ) * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਛਾਦਰ ਸਾਹਿਬ, ਭਾਰੁਚ == ਹਰਿਆਣਾ == * ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ ਅੰਬਾਲਾ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟੋਕਾ ਸਾਹਿਬ]] * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੋਬਿੰਦਪੁਰਾ ਅੰਬਾਲਾ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਬਾਗ ਅੰਬਾਲਾ * ਲਖਨੌਰ ਸਾਹਿਬ ਅੰਬਾਲਾ * ਸੀਸਗੰਜ ਸਾਹਿਬ, [[ਅੰਬਾਲਾ]] * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਤਿਸੰਗ ਸਾਹਿਬ - ਅੰਬਾਲਾ * ਪੰਜੋਖੜਾ ਸਾਹਿਬ * ਗੈਂਦਸਰ ਸਾਹਿਬ ਪਿੰਡ ਭਾਨੋਖੇੜੇ ਅੰਬਾਲਾ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਡੇਰਾ ਸਾਹਿਬ ਅਸੰਧ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਤ੍ਰਿਵੇਣੀ ਸਾਹਿਬ ਪਿੰਡ ਪਾਸਟ ਸਾਹਿਬ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ ਪਿੰਡ ਪਿੰਜੌਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਓਲੀ ਸਾਹਿਬ ਪਿੰਡ ਪਿਹੋਵਾ * [[ਨਾਢਾ ਸਾਹਿਬ|ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਢਾ ਸਾਹਿਬ]], [[ਪੰਚਕੂਲਾ]] * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ, [[ਕਰਨਾਲ]] * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ ਜਿਲ੍ਹਾ ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਪਾਲ ਮੋਚਨ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ 10 - ਜਗਾਧਰੀ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ - ਕੈਥਲ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਿੰਮ ਸਾਹਿਬ, ਕੈਥਲ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ ਪਿੰਡ ਸਾਇਨਾ ਸਦਨ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਜੌੜਾ ਸਾਹਿਬ ਪਿੰਡ ਸਾਇਨਾ ਸਦਨ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬੰਗਲਾ ਸਾਹਿਬ, ਰੋਹਤਕ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਦਸਵੀਂ – ਸੁਲਹਾਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਰਦੋਨ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ 9ਵੀਂ ਅਤੇ 10ਵੀਂ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨੌਵੀਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ - ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਛੇਵੀਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ - ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿਧ ਬਟੀ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਪਹਿਲੀ - ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਸਵੀਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ - ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਰਾਜ ਘਾਟ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਦਸਵੀਂ - ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚੋਰਮਾਰ ਸਾਹਿਬ ਪਿੰਡ - ਚੋਰਮਾਰ ਖੇੜਾ ਸਿਰਸਾ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਸਾਹਿਬ ਜੀ - ਪਾਰਥ ਪਲਾਟ - ਚੀਕਾ - ਕੈਥਲ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਸੋਹਣਾ (ਗੁੜਗਾਂਵਾਂ) * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਗੁੜਗਾਂਵਾਂ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ NIT ਕੋਈ -5 ਫਰੀਦਾਬਾਦ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚਿਲ੍ਹਾ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਪਹਿਲੀ, ਸਰਸਾ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਦਸਵੀਂ ਸਰਸਾ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਸਿਰਸਾ == ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ == * [[ਮਨੀਕਰਨ#ਮਨੀਕਰਨ ਦਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ|ਮਨੀਕਰਨ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪੋਂਟਾ ਸਾਹਿਬ]], ਜਿਲਾ [[ਸਿਰਮੌਰ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭੰਗਾਣੀ ਸਾਹਿਬ]] ਜਿਲਾ [[ਸਿਰਮੌਰ]] * [[ਚੈਲ ਗੁਰਦੁਆਰਾ]] ਜਿਲਾ [[ਸੋਲਨ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ]] ਦਸਵੀਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ -, ਨਦੌਣ ਜਿਲਾ ਕਾਂਗੜਾ ਮੰਡੀ ਜਿਲਾ ਮੰਡੀ * ਰਵਾਲਸਰ ਜਿਲਾ ਮੰਡੀ ਮਨੀਕਰਨ ਜਿਲਾ ਕੁੱਲੂ * [[ਬੜੂ ਸਾਹਿਬ]], ਜਿਲਾ ਸਿਰਮੌਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਦਸਵੀਂ ਸਾਹਿਬ - ਮੰਡੀ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ - ਨਾਹਨ * ਗੁਰੂ ਕਾ ਲਾਹੌਰ - ਬਿਲਾਸਪੁਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਪਥਰ ਸਾਹਿਬ, (ਲੇਹ) * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂਕੋਠਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਦਸਵੀਂ - ਜਿਲ੍ਹਾ ਮੰਡੀ * [[ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਵਡਭਾਗ ਸਿੰਘ]] == ਕਰਨਾਟਕ == [[ਕਰਨਾਟਕ]] ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ : * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕ ਝੀਰਾ ਸਾਹਿਬ]], [[ਬਿਦਰ]] ਬੰਗਲੌਰ ਵਿੱਚ * [[ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ]], ਵੱਡਾ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ * [[ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਮਾਤਾ ਭਾਗੋ ਜੀ ਤਪੋਸਥਾਨ]], [[ਜਨਵਾੜਾ (ਬਿਦਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ) ਕਰਨਾਟਕ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਜਨਮ ਅਸਥਾਨ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ]], [[ਬਿਦਰ ਕਰਨਾਟਕ]] == ਕਸ਼ਮੀਰ == ਦੇ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ [[ਕਸ਼ਮੀਰ]] ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ : * ਛਟੀ ਪਾਦਸ਼ਾਹੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਸ਼ਮੀਰ <ref>[http://wwwangelfirecom/ca6/gurdwaraworld/kashmirhtml Angelfirecom ]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਮਾਤਨ ਸਾਹਿਬ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਹਿਲੀ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ, ਪਿੰਡ ਬੀਗ ਬੀਆਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਲਾਮ ਪੁਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਛੇਵੀਂ, ਪਿੰਡ ਸਿੰਘਪੁਰਾ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਠਾਰ੍ਹਾ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਛੇਵੀਂ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਛੇਵੀਂ, ਪਿੰਡ ਬਾਰਾਮੂਲਾ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਚਰਨ ਅਸਥਾਨ ਦੁੱਖ ਨਿਵਾਰਨ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ - ਅਨੰਤਨਾਗ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਛੇਵੀਂ, ਪਿੰਡ ਰੈਣਾਵਾੜੀ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਥੇਰ ਸਾਹਿਬ, ਲੇਹ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ਹੀਦ ਬੰਗਾ ਸਾਹਿਬ, ਭਗਤ == ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ == ਦੇ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ [[ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]] ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ : * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਬੰਦਾ ਬਹਾਦਰ ਘਾਟ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਾਈ ਦਇਆ ਸਿੰਘ]] * [[ਤਖ਼ਤ ਸ਼੍ਰੀ ਹਜ਼ੂਰ ਸਾਹਿਬ]], [[ਨੰਦੇੜ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹੀਰਾ ਘਾਟ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੱਲ ਟੇਕਰੀ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਾਤਾ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਗੀਨਾ ਘਾਟ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੰਗਤ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੀਕਰ ਘਾਟ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੰਜਹਾਦ ਦਰਬਾਰ ਤੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦਧਾਮ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ – ਸਥਾਨ ਭਾਈ ਦਇਆਸਿੰਘਜੀ, ਅਹਿਮਦਨਗਰ]] * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਆਲ ਸਾਹਿਬ ਸਥਾਨ ਬਾਬਾ ਨਿਧਾਨ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਨੰਦੇੜ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ [[ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]] ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ : * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦੀਪ ਸਿੰਘ, ਤਿਗਨੇ ਨਗਰ, ਪੂਨਾ ਪੂਨਾ ਦਾਕੋਈ 1 * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ, ਕਲਬਾ ਦੇਵੀ, ਮੁੰਬਈ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਦਾਦਰ, ਮੁੰਬਈ * ਖਾਲਸਾ ਕਾਲਜ (ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ) ਮਾਤੁੰਗਾ ਮੱਧ - ਮੁੰਬਈ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਖਾਰ, ਮੁੰਬਈ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਧਨਪਠੋਹਰ, ਸਾਂਤਾਕਰੂਜ਼ (ਵੈਸਟ), ਮੁੰਬਈ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਮਲਾਡ, ਮੁੰਬਈ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ, ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਾ, ਪੋਬਾਈ (ਹੀਰਾਨੰਦਾਨੀ) * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਟੈਗੋਰ ਨਗਰ, - ਵਿਖਰੋਲੀ ਈਸਟ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪੰਚਾਇਤੀ, ਕਲਪਨਾ ਚਾਵਲਾ ਚੌਕ, ਭਾਂਡੂਪ ਪੱਛਮ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ, ਅਮਰ ਨਗਰ, - ਭਾਂਡੂਪ ਕੰਪਲੈਕਸ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਸਾਹਿਬ, ਆਗਰਾ ਰੋਡ – ਐਲ ਬੀ ਐਸ ਮਾਰਗ, ਮੁਲੁੰਡ ਪੱਛਮ * ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸੱਚਖੰਡ ਦਰਬਾਰ, ਯੂਥ ਸਰਕਲ - ਮੁਲੁੰਡ ਕਲੋਨੀ * ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦਰਬਾਰ, ਮੁਲੁੰਡ ਕਲੋਨੀ (ਵੈਸਟ) ਮੁੰਬਈ - 82 * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦਰਬਾਰ, ਜੀ ਬੀ ਰੋਡ, ਥਾਨੇ (ਪੱਛਮ) * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਸਮੇਸ਼ ਦਰਬਾਰ, ਮੈਰਤਾਨ ਪੂਰਬੀ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਹਾਈਵੇ ਥਾਨੇ (w) * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੱਚਖੰਡ ਦਰਬਾਰ, ਉਲਹਾਸਨਗਰ, ਮੁੰਬਈ]] <ref>[ http://wwwsachkhanddarbarwebscom/{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ]</ref> ਨਵੀ ਮੁੰਬਈ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ * ਸੁਪਰੀਮ ਕਸਲ [ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਵਾਸ਼ੀ, ਨਵੀ ਮੁੰਬਈ] * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਵਿੱਤਰ ਜੰਗਲ - (ਨਾਨਕ ਦਰਬਾਰ), ਪੂਨਾ ਕੈਂਪ ਪੂਨਾ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਅਕਰੁਦੀ - ਪੂਨਾ (ਮੋਨ ਬਾਬਾ ਦਾ ਆਸ਼ਰਮ) * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੀਰਾ ਰੋਡ, ਮੁੰਬਈ <ref>[ http://wwwmira-roadcom/1_29_Gurdwara-Guru-nanak-Darbarhtml{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} mira - roadcom ]</ref> * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ, ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਰਾਮਬਾਗ - 4, ਕਲਿਆਣ (ਪੱਛਮ) - 421301]] * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਉਲਹਾਸਨਗਰ, ਥਾਨੇ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ, ਸੰਗਤ ਦਰਬਾਰ, ਉਲਹਾਸਨਗਰ, ਥਾਨੇ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸੱਚਖੰਡ ਦਰਬਾਰ, ਉਲਹਾਸਨਗਰ, ਥਾਨੇ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦਰਬਾਰ, ਉਲਹਾਸਨਗਰ, ਥਾਨੇ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਸੁਖਮਨੀ ਸੁਸਾਇਟੀ, ਉਲਹਾਸਨਗਰ, ਥਾਨੇ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮੇਸ਼ ਦਰਬਾਰ, ਉਲਹਾਸਨਗਰ, ਥਾਨੇ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ - ਸਥਾਨ ਭਾਈ ਦਇਆਸਿੰਘਜੀ, ਅਹਿਮਦਨਗਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਜੀਟੀਬੀ ਨਗਰ, ਮੁੰਬਈ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਾਈ ਜੋਗਾ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਜੀਟੀਬੀ ਨਗਰ, ਮੁੰਬਈ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਾਈ ਜੋਗਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਪੰਚਾਇਤੀ, ਜੀਟੀਬੀ ਨਗਰ, ਮੁੰਬਈ * ਰਾਓਲੀ ਕੈਂਪ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ (ਜੀਟੀਬੀ) ਨਗਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮੇਸ਼ ਦਰਬਾਰ, ਜੀਟੀਬੀ ਨਗਰ, ਮੁੰਬਈ * ਸੱਚਖੰਡ ਦਰਬਾਰ - ਸੀਯੋਨ, ਐਨਆਰ ਗੁਰੂਕਿਰਪਾ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਖਾਲਸਾ ਸਭਾ]] == ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ == * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਰਤਲਾਮ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਸਰ ਹਮੀਦੀਆ ਰੋਡ, ਭੋਪਾਲ * ਬਾਬਾ ਸਿਆਮਦਾਸ ਮਾਧਵਦਾਸ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਮੋਹਨ ਜਾਗਿਆਸੀ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟੇਕਰੀ ਸਾਹਿਬ ਈਦਗਾਹ ਹਿੱਲਜ਼, ਭੋਪਾਲ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬੰਦੀ ਛੋੜ, ਗਵਾਲਿਅਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਰਾਜਘਾਟ ਸੰਗਤ ਪਹਿਲੀ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬੜੀ ਸੰਗਤ, ਬੁਰਹਾਨਪੁਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਇਮਲੀ ਸਾਹਿਬ, ਵਿਜਯਾਵਦਾ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬੇਤਮਾ ਸਾਹਿਬ, ਵਿਜਯਾਵਦਾ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਇਤਹਾਸਿਕ, ਹੋਸੰਗਾਬਾਦ ਐਮ ਪੀ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗਵਾਰੀਘਾਟ ਸੰਗਤ, ਜਬਲਪੁਰ * ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਬਖਸ਼ੀਸ਼ ਸਾਹਿਬ ਗੁਰਦੁਆਰਾ, ਮਾਂਡਲਾ * ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਿੰਧੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿਰੋਜਨੀ (ਜਿਲਾ - ਵਿਦਿਸ਼ਾ) ਐਮ ਪੀ * ਗੁਰੂਦਵਾਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਰੇਵਾ, ਮਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਆਲ ਸਾਹਿਬ ਜੀ (ਡਵੀਜਨਲ ਦੇਵਾਸ) ਮਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਡਾਟਾ ਬੰਦੀ ਚੋਰ ਗਵਾਲੀਅਰ ਕਿਲਾ) * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਯਾਤਰਾ ਸ੍ਰੀ ਹਜ਼ੂਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ (ਮਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼) == ਉੜੀਸਾ == * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੰਗੂ ਗਵਣਤ - ਪੁਰੀ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦਾਤਣ ਸਾਹਿਬ, ਕਟੱਕ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ – ਗਾਂਧੀ ਰੋਡ, ਰੁੜਕੇਲਾ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ - ਸੈਕਟਰ 18, ਰੁੜਕੇਲਾ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ - ਵੇਦ ਵਿਆਸ, ਰੁੜਕੇਲਾ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ - ਸਿਵਲ ਟਾਊਨਸ਼ਿਪ, ਰੌੜਕੇਲਾ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ - ਮੁੱਖ ਸੜਕ, ਖਰਿਆਰ ਸੜਕ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ - ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਰੋਡ, ਬਰਜਰਾਜਨਗਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ - ਮੁੱਖ ਰੋਡ, ਝਾਰਸੂਗੁਡਾ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਆਰਤੀ ਸਾਹਿਬ - ਨੇੜੇ ਚਾਨਣ ਹਾਊਸ, ਪੁਰੀ == ਰਾਜਸਥਾਨ == * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਬੂਤਰ ਸਾਹਿਬ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਾਦੂਦਵਾਰਾ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੁਹਾਵਾ ਸਾਹਿਬ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ - ਪੁਸ਼ਕਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਕੋਲਾਇਤ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਸ਼੍ਰੀ ਗੰਗਾ ਨਗਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬੁੱਢਾ ਸਾਹਿਬ, ਵਿਜੇਨਗਰ, ਸ਼੍ਰੀਗੰਗਾਨਗਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਦੀਪਸਿੰਘ, ਸ਼੍ਰੀਗੰਗਾਨਗਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਰਾਣੀਬਾਜ਼ਾਰ ਬੀਕਾਨੇਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦਰਬਾਰ, ਜੈਪੁਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਜੈਤਸਰ, ਸੰਗਰੂਰ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੇਹਸਨ ਪਹਾੜੀ, ਜੋਰਹੇਦਾ, ਫੇਜ9818085601, 9910762460 * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਤਿਸੰਗ ਸਭਾ, ਰਾਮਨਗਰ - ਨੰਦਪੁਰੀ - ਗੋਬਿੰਦਪੁਰੀ, ਜੈਪੁਰ - 302019 (ਮੁਕੰਮਲ ਆਸਾ ਦੀ ਵਾਰ 12 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਲਈ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 04,30 ਘੰਟੇ - 05,45 ਘੰਟੇ ਜਾਪ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਹੀ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਲਗਾਤਾਰ ਸਭ ਦਾ ਸੁਆਗਤ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਹਨ : 9414061398) ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਲਿ, ਬੀਕਾਨੇਰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਵਿਆਸ ਕਾਲੋਨੀ, ਬੀਕਾਨੇਰ == ਉਤਰਾਖੰਡ == ਦੇ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ [[ਉਤਰਾਖੰਡ]] ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ : * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਮੱਤਾ ਸਾਹਿਬ]], [[ਨਾਨਕਮੱਤਾ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹੇਮ ਕੁੰਟ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ, ਪੌੜੀ ਗੜਵਾਲ ਦੇ ਪਿੰਡ ਪਿਪਲੀ ਵਿੱਚ]] * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਪਹਿਲੀ ,ਬਿਜੌਲੀ , ਪਿੰਡ ਬਿਜੌਲੀ , ਜਿਲਾ ਪੋੜੀ ਗੜਵਾਲ * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ , ਪਿੰਡ ਹਲੂਣੀ , ਜਿਲਾ ਪੋੜੀ ਗੜਵਾਲ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਰੀਠਾ ਸਾਹਿਬ]] == ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ == * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚਿੰਤਾਹਰਨ ਦੁਖਨਿਵਾਰਨ, ਸਰਸਈਆ ਘਾਟ]] - [[ਕਾਨਪੁਰ]] <ref>http://kanpurcityliveblogspotin{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * [[ਗੁਰੂ ਕਾ ਬਾਗ - ਵਾਰਾਣਸੀ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਵਾੜਾ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਈ ਵੱਧ - ਆਗਰਾ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪੱਕਾ ਸੰਗਤ - ਅਲਾਹਾਬਾਦ]] * [[ਗੁਰੂ ਕਾ ਤਾਲ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ]] - [[ਬਰੇਲੀ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਮਾਡਲ ਕਸਬੇ]] - ਬਰੇਲੀ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ, ਜਨਕਪੁਰੀ]] - ਬਰੇਲੀ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਨਗਰ, ਸੰਜੇ]] - ਬਰੇਲੀ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਰੀਠਾ ਸਾਹਿਬ]] - ਪਿੰਡ, [[ਚੰਪਾਵਤ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਦੁਪਿਹਰ ਦੇ]] ਪਿੰਡ - [[ਗੜ੍ਹਮੁਕਤੇਸ਼ਵਰ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕੋਧੀਵਾਲਾ ਘਾਟ ਸਾਹਿਬ ਪਿੰਡ]] - ਬਾਬਾਪੁਰ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਪੁਰi ਸਾਹਿਬ ਪਿੰਡ]] - [[ਟਾਂਡਾ, ਰਾਮਪੁਰ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਸਿਕਸਥ ਸਾਹਿਬ]] ਪਿੰਡ - [[ਨਵਾਬਗੰਜ, ਬਰੇਲੀ|ਨਵਾਬਗੰਜ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਨਨਕਾਣਾ ਸਾਹਿਬ, ਪਿੰਡ]] - ਕਾਸ਼ੀਪੁਰ, * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹਰਗੋਬਿੰਦਸਰ ਸਾਹਿਬ]] ਪਿੰਡ - ਨਵਾਬਗੰਜ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ]] - [[ਸਿਕੰਦਰਾ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬੜੀ ਸੰਗਤ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ]] - [[ਵਾਰਾਣਸੀ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਨੌਵੀਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ]] * [[ਛੋਟਾ ਮਿਰਜ਼ਪੁਰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਛੋਟੀ ਸੰਗਤ]] - ਨੂੰ ਵਾਰਾਣਸੀ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਗ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਕਾ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ]] - ਕਾਨਪੁਰ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਖਟੀ ਟੋਲਾ]] - [[ਇਟਾਵਾ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਤਪ ਅਸਥਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੂੰ]] - [[ਜੌਨੂਪੁਰ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼|ਜੌਨੂਪੁਰ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚਰਨ ਪਾਦੁਕਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ 1 ਤੇ 9]] * [[ਨਿਜ਼ਮਬਾਦ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ]] - [[ਅਯੁੱਧਿਆ]] * ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਬੁੱਧ ਜੀ, [[ਲਖਨਊ]] == [[ਮਥੁਰਾ]] == * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਬਗੀਚੀ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੌ ਘਾਟ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਾਈ ਦਾਰੇਮ ਸਿੰਘ ਹਸਤਿਨਾ ਸ਼੍ਰੀਹਰਗੋਬਿੰਦਪੁਰ (ਮੇਰਠ)]] == ਨਾਨਕਮੱਤਾ == * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਨਾਨਕ ਮਾਤਾ ਸਾਹਿਬ]] ਪਿੰਡ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭੰਡਾਰਾ ਸਾਹਿਬ]] ਪਿੰਡ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦੁਧ ਵਾਲਾ ਖੂਹ ਸਾਹਿਬ]] ਪਿੰਡ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਸਿਕਸਥ ਸਾਹਿਬ]] ਪਿੰਡ * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਰੀਠਾ ਸਾਹਿਬ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਓਲੀ ਸਾਹਿਬ ਪਿੰਡ]] * [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ]] [[ਹਲਦੌਰ]] ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} 2saqagaegqeq6gw2f1dvyub1c5cmian 0 30581 611375 608398 2022-08-15T08:50:51Z 2409:4055:4E18:AE2D:7187:161C:2A17:6BBC wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | name =ਨਿਰੰਜਣ ਤਸਨੀਮ | image = | imagesize = | caption = ਨਿਰੰਜਣ ਸਿੰਘ ਤਸਨੀਮ | pseudonym = | birth_name = | birth_date = {{Birth date |1929|5|1|df=yes}} | birth_place =, ਭਾਰਤੀ [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਪੰਜਾਬ]] | death_date = {{death date and age|2019|8|17|1929|5|2|df=yes}} | death_place = | occupation =ਅਧਿਆਪਕ, ਨਾਵਲਕਾਰ | nationality = [[ਭਾਰਤ|ਭਾਰਤੀ]] | period = | genre = ਨਾਵਲ | subject = |alma_mater = | movement = | notable_works = | spouse = | partner = | children = | relatives = | influences = | influenced = |website= }} '''ਨਰਿੰਜਨ ਸਿੰਘ ਤਸਨੀਮ''' (2 ਮਈ 1929 - 17 ਅਗਸਤ 2019)<ref name="ਪੰਜਾਬ ਕੋਸ਼">{{cite book | title=ਪੰਜਾਬ ਕੋਸ਼ ਜਿਲਦ ਦੂਜੀ| publisher=ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬ | author=ਰਛਪਾਲ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ | year=2004 | pages=44}}</ref>, [[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ|ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਇਨਾਮ]] ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਤਾ <ref>[http://books.google.co.in/books?id=vbwjI_WVP4MC&pg=PA3&lpg=PA3&dq=niranjan+tasneem&source=bl&ots=FFjHsyI2fR&sig=aZefwNfcL6K-ofr9wUqOn7cjG4o&hl=en&sa=X&ei=b2kiU8mOEo39rAe2ZA&ved=0CEwQ6AEwCTgK#v=onepage&q=niranjan%20tasneem&f=false The Lost Meaning - Page 3 - Google Books Result]</ref> ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ [[ਨਾਵਲਕਾਰ]] ਅਤੇ [[ਆਲੋਚਕ]] ਹੈ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਉਸ ਦੀਆਂ ਲਗਭਗ 30 ਪੁਸਤਕਾਂ [[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੰਜਾਬੀ]] ਅਤੇ [[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]] ਵਿੱਚ ਛਪ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਉਸਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਦੇ ਸਿਰਮੌਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ''[[ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਰਤਨ]]'' ਸਹਿਤ ਕਈ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਆ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।<ref>[http://punjabitribuneonline.com/2015/09/%E0%A8%95%E0%A8%B8%E0%A9%87%E0%A8%B2-%E0%A8%85%E0%A9%8C%E0%A8%B2%E0%A8%96-%E0%A8%A4%E0%A9%87-%E0%A8%A4%E0%A8%B8%E0%A8%A8%E0%A9%80%E0%A8%AE-%E0%A8%AC%E0%A8%A3%E0%A9%87-%E0%A8%AA%E0%A9%B0%E0%A8%9C/ ਕਸੇਲ, ਔਲਖ ਤੇ ਤਸਨੀਮ ਬਣੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਰਤਨ, ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ, 30 ਦਸੰਬਰ 2015]</ref> ==ਜੀਵਨ== ਨਰਿੰਜਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ ਆਪਣੇ ਨਾਨਕੇ ਪਿੰਡ ਤਰਨਤਾਰਨ ਵਿੱਚ 1 ਮਈ 1929 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸੀਤਾਵੰਤੀ ਅਤੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਕਰਮ ਸਿੰਘ ਸੀ। [[ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ|ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਐਮ.ਏ. ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਹ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਬਤੌਰ ਅੰਗਰੇਜੀ ਪ੍ਰੋ. ਨੌਕਰੀ ਕਰਨ ਲੱਗੇ। ਤਸਨੀਮ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਹਿਤਕ ਖੇਤਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੁਆਤ 35 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਰਦੂ ਸਾਹਿਤ ਲਿਖਣ ਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਰਦੂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ। ਫਿਰ ਈਸ਼ਵਰ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਧੀਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾ ਨਾਵਲ [[ਪਰਛਾਵੇਂ]] ਲਿਖਿਆ। ਉਹ ਐਸ.ਸੀ.ਡੀ . ਕਾਲਜ ਵਿੱਚੋਂ ਬਤੌਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਪ੍ਰੋ. ਰਿਟਾਇਰ ਹੋਏ।<ref>{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/cities/punjabi-writer-dr-niranjan-singh-tasneem-passes-away-at-91/story-62Gk7LtC1BTccU9fKyUc0M.html|title=hindustantimes.com}}</ref> == ਮੌਤ == ਨਿਰੰਜਨ ਤਸਨੀਮ ਦੀ ਮੌਤ 17 ਅਗਸਤ 2019 ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਵਿਕਾਸ ਨਗਰ ਲੁਧਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਹੋਈ । ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਮਰ 91 ਸਾਲ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/cities/punjabi-writer-dr-niranjan-singh-tasneem-passes-away-at-91/story-62Gk7LtC1BTccU9fKyUc0M.html|title=Hindustan Times,Ludhiana}}</ref> ==ਰਚਨਾਵਾਂ== ===ਸਵੈ ਜੀਵਨੀ=== [[ਆਈਨੇ ਦੇ ਰੂਬਰੂ]] ===ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ=== *[[ਸੋਲਾਂ ਸ਼ਿੰਗਾਰ(ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ)|ਸੋਲਾਂ ਸ਼ਿੰਗਾਰ]] *[[ਲੇਖਾ ਜੋਖਾ]] ===ਨਾਵਲ=== *''[[ਪਰਛਾਵੇਂ]]''<ref>{{Cite web|url=http://www.ajitjalandhar.com/books/books2.htm|title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ|archive-url=https://archive.today/20130628093903/http://www.ajitjalandhar.com/books/books2.htm|archive-date=2013-06-28|dead-url=no|access-date=2013-06-28}}</ref> (1968) ਪਹਿਲਾ ਨਾਵਲ *[[ਕਸਕ]] (1966) *ਤ੍ਰੇੜਾਂ ਤੇ ਰੂਪ (1967) *ਰੇਤ ਛਲ (1969) *ਹਨੇਰਾ ਹੋਣ ਤੱਕ (1971) *ਇੱਕ ਹੋਰ ਨਵਾਂ ਸਾਲ (1974) *''[[ਜਦੋਂ ਸਵੇਰ ਹੋਈ]] (1977)'' *''[[ਜੁਗਾਂ ਤੋਂ ਪਾਰ]] (1981)'' *ਅਜਨਬੀ ਲੋਕ (1980) *''[[ਗੁਆਚੇ ਅਰਥ]] (1993)'' *'[[ਇੱਕ ਹੋਰ ਨਵਾਂ ਸਾਲ]] *''[[ਤਲਾਸ਼ ਕੋਈ ਸਦੀਵੀ]] (1999) ਆਖਰੀ ਨਾਵਲ'' ==ਆਲੋਚਨਾ== *''[[ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਵਲ ਦਾ ਆਲੋਚਨਾਤਮਿਕ ਅਧਿਐਨ]]'' (1973) *''[[ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਵਲ ਦਾ ਮੁਹਾਂਦਰਾ]]'' (1979) *''[[ਮੇਰੀ ਨਾਵਲ ਨਿਗਾਰੀ]]'' (1985) *''[[ਨਾਵਲ ਕਲਾ ਤੇ ਮੇਰਾ ਅਨੁਭਵ]]'' (1996) == ਸਨਮਾਨ == ਤਸਨੀਮ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ''ਗਵਾਚੇ ਅਰਥ'' (ਨਾਵਲ) ਲਈ * 1993 [[ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ ਅਵਾਰਡ]] * 1994 ਸਰਬ ਉੱਤਮ ਪੰਜਾਬੀ ਗਲਪਕਾਰ ਸਨਮਾਨ * 1995 ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਸਟੇਟ ਪੁਰਸਕਾਰ * 1996 ਭਾਰਤ ਗੌਰਵ ਪੁਰਸਕਾਰ * 1999 ਵਿੱਚ [[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ|ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਮਿਲਿਆ<ref><cite class="citation web">[http://sahitya-akademi.gov.in/sahitya-akademi/awards/akademi%20samman_suchi.jsp#PUNJABI "Sahitya Akademi Award in 1999 for his book Gawache Arth"]. ''sahitya-akademi.gov.in''<span class="reference-accessdate">. </span></cite></ref> * 2003 ਹਸਰਤ ਯਾਦਗਾਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ * 2015 ਵਿੱਚ [[ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਰਤਨ]] ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਮਿਲਿਆ।<ref><cite class="citation web">[http://www.hindustantimes.com/cities/shiromani-literary-award-for-kasel-aulakh-and-tasneem/story-NinSEedGAxLQwx3vSn5S4O.html "Shiromani literary award for Kasel, Aulakh and Tasneem"]. ''hindustantimes.com''<span class="reference-accessdate">. </span></cite></ref><ref><cite class="citation web">[http://www.tribuneindia.com/news/ludhiana/community/award-for-prof-tasneem/209069.html "Award for Prof Tasneem"]. ''tribuneindia.com''<span class="reference-accessdate">. </span></cite></ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ}} {{ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ ਜੇਤੂ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਲਈ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ ਜੇਤੂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1929]] 00e9lz6b510l94f5o3y9c5apu4p9dlt 611376 611375 2022-08-15T08:51:56Z 2409:4055:4E18:AE2D:7187:161C:2A17:6BBC wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | name =ਨਿਰੰਜਣ ਤਸਨੀਮ | image = | imagesize = | caption = ਨਿਰੰਜਣ ਸਿੰਘ ਤਸਨੀਮ | pseudonym = | birth_name = | birth_date = {{Birth date |1929|5|1|df=yes}} | birth_place =, ਭਾਰਤੀ [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਪੰਜਾਬ]] | death_date = {{death date and age|2019|8|17|1929|5|2|df=yes}} | death_place = | occupation =ਅਧਿਆਪਕ, ਨਾਵਲਕਾਰ | nationality = [[ਭਾਰਤ|ਭਾਰਤੀ]] | period = | genre = ਨਾਵਲ | subject = |alma_mater = | movement = | notable_works = | spouse = | partner = | children = | relatives = | influences = | influenced = |website= }} '''ਨਰਿੰਜਨ ਸਿੰਘ ਤਸਨੀਮ''' (1 ਮਈ 1929 - 17 ਅਗਸਤ 2019)<ref name="ਪੰਜਾਬ ਕੋਸ਼">{{cite book | title=ਪੰਜਾਬ ਕੋਸ਼ ਜਿਲਦ ਦੂਜੀ| publisher=ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬ | author=ਰਛਪਾਲ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ | year=2004 | pages=44}}</ref>, [[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ|ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਇਨਾਮ]] ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਤਾ <ref>[http://books.google.co.in/books?id=vbwjI_WVP4MC&pg=PA3&lpg=PA3&dq=niranjan+tasneem&source=bl&ots=FFjHsyI2fR&sig=aZefwNfcL6K-ofr9wUqOn7cjG4o&hl=en&sa=X&ei=b2kiU8mOEo39rAe2ZA&ved=0CEwQ6AEwCTgK#v=onepage&q=niranjan%20tasneem&f=false The Lost Meaning - Page 3 - Google Books Result]</ref> ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ [[ਨਾਵਲਕਾਰ]] ਅਤੇ [[ਆਲੋਚਕ]] ਹੈ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਉਸ ਦੀਆਂ ਲਗਭਗ 30 ਪੁਸਤਕਾਂ [[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੰਜਾਬੀ]] ਅਤੇ [[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]] ਵਿੱਚ ਛਪ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਉਸਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਦੇ ਸਿਰਮੌਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ''[[ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਰਤਨ]]'' ਸਹਿਤ ਕਈ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਆ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।<ref>[http://punjabitribuneonline.com/2015/09/%E0%A8%95%E0%A8%B8%E0%A9%87%E0%A8%B2-%E0%A8%85%E0%A9%8C%E0%A8%B2%E0%A8%96-%E0%A8%A4%E0%A9%87-%E0%A8%A4%E0%A8%B8%E0%A8%A8%E0%A9%80%E0%A8%AE-%E0%A8%AC%E0%A8%A3%E0%A9%87-%E0%A8%AA%E0%A9%B0%E0%A8%9C/ ਕਸੇਲ, ਔਲਖ ਤੇ ਤਸਨੀਮ ਬਣੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਰਤਨ, ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ, 30 ਦਸੰਬਰ 2015]</ref> ==ਜੀਵਨ== ਨਰਿੰਜਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ ਆਪਣੇ ਨਾਨਕੇ ਪਿੰਡ ਤਰਨਤਾਰਨ ਵਿੱਚ 1 ਮਈ 1929 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸੀਤਾਵੰਤੀ ਅਤੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਕਰਮ ਸਿੰਘ ਸੀ। [[ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ|ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਐਮ.ਏ. ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਹ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਬਤੌਰ ਅੰਗਰੇਜੀ ਪ੍ਰੋ. ਨੌਕਰੀ ਕਰਨ ਲੱਗੇ। ਤਸਨੀਮ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਹਿਤਕ ਖੇਤਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੁਆਤ 35 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਰਦੂ ਸਾਹਿਤ ਲਿਖਣ ਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਰਦੂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ। ਫਿਰ ਈਸ਼ਵਰ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਧੀਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾ ਨਾਵਲ [[ਪਰਛਾਵੇਂ]] ਲਿਖਿਆ। ਉਹ ਐਸ.ਸੀ.ਡੀ . ਕਾਲਜ ਵਿੱਚੋਂ ਬਤੌਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਪ੍ਰੋ. ਰਿਟਾਇਰ ਹੋਏ।<ref>{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/cities/punjabi-writer-dr-niranjan-singh-tasneem-passes-away-at-91/story-62Gk7LtC1BTccU9fKyUc0M.html|title=hindustantimes.com}}</ref> == ਮੌਤ == ਨਿਰੰਜਨ ਤਸਨੀਮ ਦੀ ਮੌਤ 17 ਅਗਸਤ 2019 ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਵਿਕਾਸ ਨਗਰ ਲੁਧਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਹੋਈ । ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਮਰ 91 ਸਾਲ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/cities/punjabi-writer-dr-niranjan-singh-tasneem-passes-away-at-91/story-62Gk7LtC1BTccU9fKyUc0M.html|title=Hindustan Times,Ludhiana}}</ref> ==ਰਚਨਾਵਾਂ== ===ਸਵੈ ਜੀਵਨੀ=== [[ਆਈਨੇ ਦੇ ਰੂਬਰੂ]] ===ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ=== *[[ਸੋਲਾਂ ਸ਼ਿੰਗਾਰ(ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ)|ਸੋਲਾਂ ਸ਼ਿੰਗਾਰ]] *[[ਲੇਖਾ ਜੋਖਾ]] ===ਨਾਵਲ=== *''[[ਪਰਛਾਵੇਂ]]''<ref>{{Cite web|url=http://www.ajitjalandhar.com/books/books2.htm|title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ|archive-url=https://archive.today/20130628093903/http://www.ajitjalandhar.com/books/books2.htm|archive-date=2013-06-28|dead-url=no|access-date=2013-06-28}}</ref> (1968) ਪਹਿਲਾ ਨਾਵਲ *[[ਕਸਕ]] (1966) *ਤ੍ਰੇੜਾਂ ਤੇ ਰੂਪ (1967) *ਰੇਤ ਛਲ (1969) *ਹਨੇਰਾ ਹੋਣ ਤੱਕ (1971) *ਇੱਕ ਹੋਰ ਨਵਾਂ ਸਾਲ (1974) *''[[ਜਦੋਂ ਸਵੇਰ ਹੋਈ]] (1977)'' *''[[ਜੁਗਾਂ ਤੋਂ ਪਾਰ]] (1981)'' *ਅਜਨਬੀ ਲੋਕ (1980) *''[[ਗੁਆਚੇ ਅਰਥ]] (1993)'' *'[[ਇੱਕ ਹੋਰ ਨਵਾਂ ਸਾਲ]] *''[[ਤਲਾਸ਼ ਕੋਈ ਸਦੀਵੀ]] (1999) ਆਖਰੀ ਨਾਵਲ'' ==ਆਲੋਚਨਾ== *''[[ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਵਲ ਦਾ ਆਲੋਚਨਾਤਮਿਕ ਅਧਿਐਨ]]'' (1973) *''[[ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਵਲ ਦਾ ਮੁਹਾਂਦਰਾ]]'' (1979) *''[[ਮੇਰੀ ਨਾਵਲ ਨਿਗਾਰੀ]]'' (1985) *''[[ਨਾਵਲ ਕਲਾ ਤੇ ਮੇਰਾ ਅਨੁਭਵ]]'' (1996) == ਸਨਮਾਨ == ਤਸਨੀਮ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ''ਗਵਾਚੇ ਅਰਥ'' (ਨਾਵਲ) ਲਈ * 1993 [[ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ ਅਵਾਰਡ]] * 1994 ਸਰਬ ਉੱਤਮ ਪੰਜਾਬੀ ਗਲਪਕਾਰ ਸਨਮਾਨ * 1995 ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਸਟੇਟ ਪੁਰਸਕਾਰ * 1996 ਭਾਰਤ ਗੌਰਵ ਪੁਰਸਕਾਰ * 1999 ਵਿੱਚ [[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ|ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਮਿਲਿਆ<ref><cite class="citation web">[http://sahitya-akademi.gov.in/sahitya-akademi/awards/akademi%20samman_suchi.jsp#PUNJABI "Sahitya Akademi Award in 1999 for his book Gawache Arth"]. ''sahitya-akademi.gov.in''<span class="reference-accessdate">. </span></cite></ref> * 2003 ਹਸਰਤ ਯਾਦਗਾਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ * 2015 ਵਿੱਚ [[ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਰਤਨ]] ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਮਿਲਿਆ।<ref><cite class="citation web">[http://www.hindustantimes.com/cities/shiromani-literary-award-for-kasel-aulakh-and-tasneem/story-NinSEedGAxLQwx3vSn5S4O.html "Shiromani literary award for Kasel, Aulakh and Tasneem"]. ''hindustantimes.com''<span class="reference-accessdate">. </span></cite></ref><ref><cite class="citation web">[http://www.tribuneindia.com/news/ludhiana/community/award-for-prof-tasneem/209069.html "Award for Prof Tasneem"]. ''tribuneindia.com''<span class="reference-accessdate">. </span></cite></ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ}} {{ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ ਜੇਤੂ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਲਈ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ ਜੇਤੂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1929]] 35mjh1qtkplcwepayavbg31riear9j4 0 43407 611329 539820 2022-08-14T19:05:34Z Sardar Amanbir singh 39498 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = | native_name = | native_name_lang = | other_name = | nickname = | settlement_type = ਪਿੰਡ | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | pushpin_map = India Punjab | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ | latd = 31.1276802 | latm = | lats = | latNS = N | longd = 75.3496885 | longm = | longs = | longEW = E | coordinates_display = | subdivision_type =ਦੇਸ਼ | subdivision_name = {{flag|ਭਾਰਤ}} | subdivision_type1 =ਰਾਜ | subdivision_name1 = [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਪੰਜਾਬ]] | subdivision_type2 = [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ|ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] | subdivision_name2 = [[ਜਲੰਧਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਜਲੰਧਰ]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | parts_type = [[ਬਲਾਕ]] | parts = ਸ਼ਾਹਕੋਟ | government_type = | governing_body = | unit_pref = Metric | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = 185 | population_total = | population_as_of = 2001 | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ | demographics1_title1 = ਸਰਕਾਰੀ | demographics1_info1 =[[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੰਜਾਬੀ]] | timezone1 = [[ਭਾਰਤੀ ਮਿਆਰੀ ਸਮਾਂ]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type =[[ਪੋਸਟਲ ਇੰਡੈਕਸ ਨੰਬਰ|ਪਿੰਨ]] | postal_code = | registration_plate = | blank1_name_sec1 = ਨੇੜੇ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ | blank1_info_sec1 = [[ਨਕੋਦਰ ਜਲੰਧਰ]] | website = | footnotes = }} '''ਮਲਸੀਆਂ''' ਭਾਰਤੀ [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ [[ਜਲੰਧਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਜਲੰਧਰ]] ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਬਲਾਕ ਸ਼ਾਹਕੋਟ ਦਾ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਹੈ।<ref>http://pbplanning.gov.in/districts/Shahkot.pdf</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਅਧਾਰ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਪਿੰਡ]] phk64ca65ajwwlflk3qd3v753368zpq 611330 611329 2022-08-14T19:06:06Z Sardar Amanbir singh 39498 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = | native_name = | native_name_lang = | other_name = | nickname = | settlement_type = ਪਿੰਡ | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | pushpin_map = India Punjab | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ | latd = 31.1276802 | latm = | lats = | latNS = N | longd = 75.3496885 | longm = | longs = | longEW = E | coordinates_display = | subdivision_type =ਦੇਸ਼ | subdivision_name = {{flag|ਭਾਰਤ}} | subdivision_type1 =ਰਾਜ | subdivision_name1 = [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਪੰਜਾਬ]] | subdivision_type2 = [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ|ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] | subdivision_name2 = [[ਜਲੰਧਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਜਲੰਧਰ]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | parts_type = [[ਬਲਾਕ]] | parts = ਸ਼ਾਹਕੋਟ | government_type = | governing_body = | unit_pref = Metric | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = 185 | population_total = | population_as_of = 2001 | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ | demographics1_title1 = ਸਰਕਾਰੀ | demographics1_info1 =[[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੰਜਾਬੀ]] | timezone1 = [[ਭਾਰਤੀ ਮਿਆਰੀ ਸਮਾਂ]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type =[[ਪੋਸਟਲ ਇੰਡੈਕਸ ਨੰਬਰ|ਪਿੰਨ]] | postal_code = | registration_plate = | blank1_name_sec1 = ਨੇੜੇ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ | blank1_info_sec1 = [[ਜਲੰਧਰ]] | website = | footnotes = }} '''ਮਲਸੀਆਂ''' ਭਾਰਤੀ [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ [[ਜਲੰਧਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਜਲੰਧਰ]] ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਬਲਾਕ ਸ਼ਾਹਕੋਟ ਦਾ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਹੈ।<ref>http://pbplanning.gov.in/districts/Shahkot.pdf</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਅਧਾਰ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਪਿੰਡ]] arfa53v1i0hwtlyke88jz6pzyyonv1f 0 51841 611335 610839 2022-08-15T03:37:56Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼ ਲਿਮਿਟਡ | logo = [[File:Tata Motors Logo.svg|200px]] | type = [[ਪਬਲਿਕ ਕੰਪਨੀ|ਪਬਲਿਕ]] |traded_as = {{BSE|500570}} ([[BSE SENSEX|BSE SENSEX Constituent]])<br />{{NSE|TATAMOTORS}}<br>{{nyse|TTM}} | area_served = ਆਲਮੀ | foundation = 1945 | founder = [[ਜਹਾਂਗੀਰ ਰਤਨਜੀ ਦਾਦਾਭੋਏ ਟਾਟਾ]] | location = [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ]], ਭਾਰਤ<ref>{{Cite web |url=http://www.tatamotors.com/contactus/index.php |title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ |access-date=2014-11-05 |archive-date=2016-01-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160108103843/http://www.tatamotors.com/contactus/index.php |dead-url=yes }}</ref> | key_people = ਕਾਇਰਸ ਪਲੌਨਜੀ ਮਿਸਤਰੀ (ਚੇਅਰਮੈਨ) | industry = [[ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਸਨਅਤ|ਆਟੋਮੋਟਿਵ]] | services = ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਡਿਜ਼ਾਇਨ, ਇੰਜੀਨੀਆਰਿੰਗ ਅਤੇ outsourcing ਸੇਵਾਵਾਂ<br />[[ਕਿਰਾਏ ਦੇ ਵਹੀਕਲ]]<br />[[Service (motor vehicle)|ਵਹੀਕਲ ਸਰਵਿਸ]] | products = [[ਆਟੋਮੋਬਾਇਲ]] <br /> [[Commercial vehicle]]s<br />ਕੋਚ<br />ਬੱਸਾਂ<br />ਇਮਾਰਤਸਾਜ਼ੀ ਦਾ ਸਮਾਨ<br />ਮਿਲਟਰੀ ਵਹੀਕਲ<br />ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਪੁਰਜ਼ੇ | production = | revenue = {{profit}} [[US$]] 38.6 billion (FY 2013-14)<ref name=FY>{{cite web|title=Tata Motors Financial Statements|url=http://www.tatamotors.com/investors/annualreports-pdf/Annual-Report-2012-2013.pdf|access-date=2014-11-05|archive-date=2013-10-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20131017003418/http://www.tatamotors.com/investors/annualreports-pdf/Annual-Report-2012-2013.pdf|dead-url=yes}}</ref> | operating_income= {{profit}} US$ {{0|0}}3.86 billion (2014)<ref name=FY/> | net_income = {{profit}} US$ {{0|0}}2.29 billion (2014)<ref name=FY/> | assets = {{profit}} US$ 36.05 billion (2014)<ref name=FY/> | equity = {{profit}} US$ {{0|0}}8.91 billion (2014)<ref name=FY/> | num_employees = 66,593 (2014)<ref name=FY/> | divisions = [[ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼ ਕਾਰਾਂ]] | subsid = [[ਜੈਗਿਊਅਰ ਲੈਂਡ ਰੋਵਰ]]<br>[[ਟਾਟਾ ਡੇਵੂ]]<br>[[ਟਾਟਾ ਹਿਸਪਾਨੋ]]<!--Please do not add Rover here, it is not a subsidiary but a brand, and a currently dormant one--> | parent = [[ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਕ]] | company_slogan = More Dreams Per Car | homepage = {{URL|http://www.tatamotors.com/}} | intl = yes }} '''ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼ ਲਿਮਿਟਡ''' (ਸਾਬਕਾ '''TELCO''', '''Tata Engineering and Locomotive Company''' ਦਾ ਛੋਟਾ ਰੂਪ) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਮਲਟੀਨੈਸ਼ਨਲ ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ ਮੁੰਬਈ, ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿਖੇ ਹਨ। ਇਹ [[ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਪ]] ਦੀ ਇੱਕ ਇਮਦਾਦੀ ਜਾਂ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀ ਹੈ। ਇਹ ਪੈਂਸੰਜਰ ਕਾਰਾਂ, ਟਰੱਕ, ਵੈਨਾਂ, ਬੱਸਾਂ, ਇਮਾਰਤਸਾਜ਼ੀ ਦਾ ਸਮਾਨ ਅਤੇ ਮਿਲਟਰੀ ਵਹੀਕਲ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੀ 17ਵੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਮੋਟਰ ਵਹੀਕਲ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ, ਚੌਥੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਟਰੱਕ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਬੱਸਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ।<ref name=10K>{{cite web|url=http://money.cnn.com/magazines/fortune/global500/2012/snapshots/11629.html|title=Financials of Tata Motors Limited |publisher=CNN}}</ref> ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਪਲਾਂਟ ਜ਼ਮਦੇਸ਼ਪੁਰ, ਪੰਤਨਗਰ, [[ਲਖਨਊ]], ਸਾਨੰਦ, ਧਾਰਵਾੜ ਅਤੇ [[ਪੂਨੇ]] ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਹੀ ਅਰਜਨਟੀਨਾ, ਸਾਊਥ ਅਫ਼ਰੀਕਾ, ਥਾਈਲੈਂਡ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਰਿਸਰਚ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਸੈਂਟਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੂਨੇ, ਜਮਸ਼ੇਦਪੁਰ, ਲਖਨਊ ਅਤੇ ਧਰਵਾਦ ਵਿਖੇ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ, ਸਪੇਨ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਵਿਖੇ ਹਨ। ਟਾਟਾ ਮੋਟਰ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਸਹਾਇਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬਰਤਾਨਵੀ [[ਜੈਗਿਊਰ ਲੈਂਡ ਰੋਵਰ]] ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਦੀ ਵਹੀਕਲ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ [[ਟਾਟਾ ਡੇਵੂ]] ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਬੱਸਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ [[ਮਾਰਕੋਪੋਲੋ S.A.]] ([[ਟਾਟਾ ਮਾਰਕੋਪੋਲੋ]]) ਨਾਲ਼ ਹੈ। ==ਬਜ਼ਾਰੀ ਸਥਿਤੀ== ===ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ=== ==ਵਾਹਨ== * ਟਾਟਾ ਸਿਐਰਾ * ਟਾਟਾ ਸੂਮੋ **ਸੂਮੋ ਗ੍ਰੈਂਡੇ **ਸੂਮੋ ਮੂਵਜ਼ * [[ਟਾਟਾ ਇੰਡੀਕਾ]] – ਘਰੇਲੂ ਵਾਹਨ ** ਟਾਟਾ ਵਿਸਟਾ * [[ਟਾਟਾ ਏਸ]] – ਭਾਰ ਢੋਣ ਵਾਲਾ ਛੋਟਾ ਟਰੱਕ; ਇਸਨੂੰ 'ਛੋਟਾ ਹਾਥੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। * ਟਾਟਾ ਇੰਡੀਗੋ * ਟਾਟਾ ਮਾਨਜ਼ਾ * ਟਾਟਾ ਵਿੰਗਰ * ਟਾਟਾ ਮਰੀਨਾ * ਟਾਟਾ ਸਫ਼ਾਰੀ **ਸਫ਼ਾਰੀ ਸਟੋਰਮ * [[ਟਾਟਾ ਨੈਨੋ]] – ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਸਸਤੀ ਗੱਡੀ * ਟਾਟਾ ਜ਼ੀਨੌਨ ਐਕਸ.ਟੀ * ਟਾਟਾ ਆਰੀਆ * ਟਾਟਾ ਵੈਂਚਰ * ਟਾਟਾ ਆਇਰਿਸ * ਟਾਟਾ ਜ਼ੈਸਟ * ਟਾਟਾ ਬੋਲਟ * ਟਾਟਾ ਜ਼ੀਕਾ ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਆਟੋਮੋਬਾਇਲ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਟਾਟਾ ਕਾਰਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਬਰੈਂਡ]] 5r66rtsyjczpvdjssho5dwf65q9e9ge 611337 611335 2022-08-15T03:39:22Z Jagseer S Sidhu 18155 removed [[Category:ਟਾਟਾ ਕਾਰਾਂ]]; added [[Category:ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼ ਲਿਮਿਟਡ | logo = [[File:Tata Motors Logo.svg|200px]] | type = [[ਪਬਲਿਕ ਕੰਪਨੀ|ਪਬਲਿਕ]] |traded_as = {{BSE|500570}} ([[BSE SENSEX|BSE SENSEX Constituent]])<br />{{NSE|TATAMOTORS}}<br>{{nyse|TTM}} | area_served = ਆਲਮੀ | foundation = 1945 | founder = [[ਜਹਾਂਗੀਰ ਰਤਨਜੀ ਦਾਦਾਭੋਏ ਟਾਟਾ]] | location = [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ]], ਭਾਰਤ<ref>{{Cite web |url=http://www.tatamotors.com/contactus/index.php |title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ |access-date=2014-11-05 |archive-date=2016-01-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160108103843/http://www.tatamotors.com/contactus/index.php |dead-url=yes }}</ref> | key_people = ਕਾਇਰਸ ਪਲੌਨਜੀ ਮਿਸਤਰੀ (ਚੇਅਰਮੈਨ) | industry = [[ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਸਨਅਤ|ਆਟੋਮੋਟਿਵ]] | services = ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਡਿਜ਼ਾਇਨ, ਇੰਜੀਨੀਆਰਿੰਗ ਅਤੇ outsourcing ਸੇਵਾਵਾਂ<br />[[ਕਿਰਾਏ ਦੇ ਵਹੀਕਲ]]<br />[[Service (motor vehicle)|ਵਹੀਕਲ ਸਰਵਿਸ]] | products = [[ਆਟੋਮੋਬਾਇਲ]] <br /> [[Commercial vehicle]]s<br />ਕੋਚ<br />ਬੱਸਾਂ<br />ਇਮਾਰਤਸਾਜ਼ੀ ਦਾ ਸਮਾਨ<br />ਮਿਲਟਰੀ ਵਹੀਕਲ<br />ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਪੁਰਜ਼ੇ | production = | revenue = {{profit}} [[US$]] 38.6 billion (FY 2013-14)<ref name=FY>{{cite web|title=Tata Motors Financial Statements|url=http://www.tatamotors.com/investors/annualreports-pdf/Annual-Report-2012-2013.pdf|access-date=2014-11-05|archive-date=2013-10-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20131017003418/http://www.tatamotors.com/investors/annualreports-pdf/Annual-Report-2012-2013.pdf|dead-url=yes}}</ref> | operating_income= {{profit}} US$ {{0|0}}3.86 billion (2014)<ref name=FY/> | net_income = {{profit}} US$ {{0|0}}2.29 billion (2014)<ref name=FY/> | assets = {{profit}} US$ 36.05 billion (2014)<ref name=FY/> | equity = {{profit}} US$ {{0|0}}8.91 billion (2014)<ref name=FY/> | num_employees = 66,593 (2014)<ref name=FY/> | divisions = [[ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼ ਕਾਰਾਂ]] | subsid = [[ਜੈਗਿਊਅਰ ਲੈਂਡ ਰੋਵਰ]]<br>[[ਟਾਟਾ ਡੇਵੂ]]<br>[[ਟਾਟਾ ਹਿਸਪਾਨੋ]]<!--Please do not add Rover here, it is not a subsidiary but a brand, and a currently dormant one--> | parent = [[ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਕ]] | company_slogan = More Dreams Per Car | homepage = {{URL|http://www.tatamotors.com/}} | intl = yes }} '''ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼ ਲਿਮਿਟਡ''' (ਸਾਬਕਾ '''TELCO''', '''Tata Engineering and Locomotive Company''' ਦਾ ਛੋਟਾ ਰੂਪ) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਮਲਟੀਨੈਸ਼ਨਲ ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ ਮੁੰਬਈ, ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿਖੇ ਹਨ। ਇਹ [[ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਪ]] ਦੀ ਇੱਕ ਇਮਦਾਦੀ ਜਾਂ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀ ਹੈ। ਇਹ ਪੈਂਸੰਜਰ ਕਾਰਾਂ, ਟਰੱਕ, ਵੈਨਾਂ, ਬੱਸਾਂ, ਇਮਾਰਤਸਾਜ਼ੀ ਦਾ ਸਮਾਨ ਅਤੇ ਮਿਲਟਰੀ ਵਹੀਕਲ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੀ 17ਵੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਮੋਟਰ ਵਹੀਕਲ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ, ਚੌਥੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਟਰੱਕ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਬੱਸਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ।<ref name=10K>{{cite web|url=http://money.cnn.com/magazines/fortune/global500/2012/snapshots/11629.html|title=Financials of Tata Motors Limited |publisher=CNN}}</ref> ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਪਲਾਂਟ ਜ਼ਮਦੇਸ਼ਪੁਰ, ਪੰਤਨਗਰ, [[ਲਖਨਊ]], ਸਾਨੰਦ, ਧਾਰਵਾੜ ਅਤੇ [[ਪੂਨੇ]] ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਹੀ ਅਰਜਨਟੀਨਾ, ਸਾਊਥ ਅਫ਼ਰੀਕਾ, ਥਾਈਲੈਂਡ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਰਿਸਰਚ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਸੈਂਟਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੂਨੇ, ਜਮਸ਼ੇਦਪੁਰ, ਲਖਨਊ ਅਤੇ ਧਰਵਾਦ ਵਿਖੇ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ, ਸਪੇਨ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਵਿਖੇ ਹਨ। ਟਾਟਾ ਮੋਟਰ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਸਹਾਇਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬਰਤਾਨਵੀ [[ਜੈਗਿਊਰ ਲੈਂਡ ਰੋਵਰ]] ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਦੀ ਵਹੀਕਲ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ [[ਟਾਟਾ ਡੇਵੂ]] ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਬੱਸਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ [[ਮਾਰਕੋਪੋਲੋ S.A.]] ([[ਟਾਟਾ ਮਾਰਕੋਪੋਲੋ]]) ਨਾਲ਼ ਹੈ। ==ਬਜ਼ਾਰੀ ਸਥਿਤੀ== ===ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ=== ==ਵਾਹਨ== * ਟਾਟਾ ਸਿਐਰਾ * ਟਾਟਾ ਸੂਮੋ **ਸੂਮੋ ਗ੍ਰੈਂਡੇ **ਸੂਮੋ ਮੂਵਜ਼ * [[ਟਾਟਾ ਇੰਡੀਕਾ]] – ਘਰੇਲੂ ਵਾਹਨ ** ਟਾਟਾ ਵਿਸਟਾ * [[ਟਾਟਾ ਏਸ]] – ਭਾਰ ਢੋਣ ਵਾਲਾ ਛੋਟਾ ਟਰੱਕ; ਇਸਨੂੰ 'ਛੋਟਾ ਹਾਥੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। * ਟਾਟਾ ਇੰਡੀਗੋ * ਟਾਟਾ ਮਾਨਜ਼ਾ * ਟਾਟਾ ਵਿੰਗਰ * ਟਾਟਾ ਮਰੀਨਾ * ਟਾਟਾ ਸਫ਼ਾਰੀ **ਸਫ਼ਾਰੀ ਸਟੋਰਮ * [[ਟਾਟਾ ਨੈਨੋ]] – ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਸਸਤੀ ਗੱਡੀ * ਟਾਟਾ ਜ਼ੀਨੌਨ ਐਕਸ.ਟੀ * ਟਾਟਾ ਆਰੀਆ * ਟਾਟਾ ਵੈਂਚਰ * ਟਾਟਾ ਆਇਰਿਸ * ਟਾਟਾ ਜ਼ੈਸਟ * ਟਾਟਾ ਬੋਲਟ * ਟਾਟਾ ਜ਼ੀਕਾ ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਆਟੋਮੋਬਾਇਲ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਬਰੈਂਡ]] p4cltfmu3lyya6gpttyi28n19srb56i 611339 611337 2022-08-15T03:41:21Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼ ਲਿਮਿਟਡ | logo = [[File:Tata Motors Logo.svg|200px]] | type = [[ਪਬਲਿਕ ਕੰਪਨੀ|ਪਬਲਿਕ]] |traded_as = {{BSE|500570}} ([[BSE SENSEX|BSE SENSEX Constituent]])<br />{{NSE|TATAMOTORS}}<br>{{nyse|TTM}} | area_served = ਆਲਮੀ | foundation = 1945 | founder = [[ਜਹਾਂਗੀਰ ਰਤਨਜੀ ਦਾਦਾਭੋਏ ਟਾਟਾ]] | location = [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ]], ਭਾਰਤ<ref>{{Cite web |url=http://www.tatamotors.com/contactus/index.php |title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ |access-date=2014-11-05 |archive-date=2016-01-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160108103843/http://www.tatamotors.com/contactus/index.php |dead-url=yes }}</ref> | key_people = ਕਾਇਰਸ ਪਲੌਨਜੀ ਮਿਸਤਰੀ (ਚੇਅਰਮੈਨ) | industry = [[ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਸਨਅਤ|ਆਟੋਮੋਟਿਵ]] | services = ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਡਿਜ਼ਾਇਨ, ਇੰਜੀਨੀਆਰਿੰਗ ਅਤੇ outsourcing ਸੇਵਾਵਾਂ<br />[[ਕਿਰਾਏ ਦੇ ਵਹੀਕਲ]]<br />[[Service (motor vehicle)|ਵਹੀਕਲ ਸਰਵਿਸ]] | products = [[ਆਟੋਮੋਬਾਇਲ]] <br /> ਵਪਾਰਕ ਵਾਹਨ<br />ਕੋਚ<br />ਬੱਸਾਂ<br />ਇਮਾਰਤਸਾਜ਼ੀ ਦਾ ਸਮਾਨ<br />ਮਿਲਟਰੀ ਵਹੀਕਲ<br />ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਪੁਰਜ਼ੇ | production = | revenue = {{profit}} [[US$]] 38.6 billion (FY 2013-14)<ref name=FY>{{cite web|title=Tata Motors Financial Statements|url=http://www.tatamotors.com/investors/annualreports-pdf/Annual-Report-2012-2013.pdf|access-date=2014-11-05|archive-date=2013-10-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20131017003418/http://www.tatamotors.com/investors/annualreports-pdf/Annual-Report-2012-2013.pdf|dead-url=yes}}</ref> | operating_income= {{profit}} US$ {{0|0}}3.86 billion (2014)<ref name=FY/> | net_income = {{profit}} US$ {{0|0}}2.29 billion (2014)<ref name=FY/> | assets = {{profit}} US$ 36.05 billion (2014)<ref name=FY/> | equity = {{profit}} US$ {{0|0}}8.91 billion (2014)<ref name=FY/> | num_employees = 66,593 (2014)<ref name=FY/> | divisions = [[ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼ ਕਾਰਾਂ]] | subsid = [[ਜੈਗਿਊਅਰ ਲੈਂਡ ਰੋਵਰ]]<br>[[ਟਾਟਾ ਡੇਵੂ]]<br>[[ਟਾਟਾ ਹਿਸਪਾਨੋ]]<!--Please do not add Rover here, it is not a subsidiary but a brand, and a currently dormant one--> | parent = [[ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਕ]] | company_slogan = More Dreams Per Car | homepage = {{URL|http://www.tatamotors.com/}} | intl = yes }} '''ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼ ਲਿਮਿਟਡ''' (ਸਾਬਕਾ '''TELCO''', '''Tata Engineering and Locomotive Company''' ਦਾ ਛੋਟਾ ਰੂਪ) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਮਲਟੀਨੈਸ਼ਨਲ ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ ਮੁੰਬਈ, ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿਖੇ ਹਨ। ਇਹ [[ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਪ]] ਦੀ ਇੱਕ ਇਮਦਾਦੀ ਜਾਂ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀ ਹੈ। ਇਹ ਪੈਂਸੰਜਰ ਕਾਰਾਂ, ਟਰੱਕ, ਵੈਨਾਂ, ਬੱਸਾਂ, ਇਮਾਰਤਸਾਜ਼ੀ ਦਾ ਸਮਾਨ ਅਤੇ ਮਿਲਟਰੀ ਵਹੀਕਲ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੀ 17ਵੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਮੋਟਰ ਵਹੀਕਲ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ, ਚੌਥੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਟਰੱਕ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਬੱਸਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ।<ref name=10K>{{cite web|url=http://money.cnn.com/magazines/fortune/global500/2012/snapshots/11629.html|title=Financials of Tata Motors Limited |publisher=CNN}}</ref> ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਪਲਾਂਟ ਜ਼ਮਦੇਸ਼ਪੁਰ, ਪੰਤਨਗਰ, [[ਲਖਨਊ]], ਸਾਨੰਦ, ਧਾਰਵਾੜ ਅਤੇ [[ਪੂਨੇ]] ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਹੀ ਅਰਜਨਟੀਨਾ, ਸਾਊਥ ਅਫ਼ਰੀਕਾ, ਥਾਈਲੈਂਡ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਰਿਸਰਚ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਸੈਂਟਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੂਨੇ, ਜਮਸ਼ੇਦਪੁਰ, ਲਖਨਊ ਅਤੇ ਧਰਵਾਦ ਵਿਖੇ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ, ਸਪੇਨ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਵਿਖੇ ਹਨ। ਟਾਟਾ ਮੋਟਰ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਸਹਾਇਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬਰਤਾਨਵੀ [[ਜੈਗਿਊਰ ਲੈਂਡ ਰੋਵਰ]] ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਦੀ ਵਹੀਕਲ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ [[ਟਾਟਾ ਡੇਵੂ]] ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਬੱਸਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ [[ਮਾਰਕੋਪੋਲੋ S.A.]] ([[ਟਾਟਾ ਮਾਰਕੋਪੋਲੋ]]) ਨਾਲ਼ ਹੈ। ==ਬਜ਼ਾਰੀ ਸਥਿਤੀ== ===ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ=== ==ਵਾਹਨ== * ਟਾਟਾ ਸਿਐਰਾ * ਟਾਟਾ ਸੂਮੋ **ਸੂਮੋ ਗ੍ਰੈਂਡੇ **ਸੂਮੋ ਮੂਵਜ਼ * [[ਟਾਟਾ ਇੰਡੀਕਾ]] – ਘਰੇਲੂ ਵਾਹਨ ** ਟਾਟਾ ਵਿਸਟਾ * [[ਟਾਟਾ ਏਸ]] – ਭਾਰ ਢੋਣ ਵਾਲਾ ਛੋਟਾ ਟਰੱਕ; ਇਸਨੂੰ 'ਛੋਟਾ ਹਾਥੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। * ਟਾਟਾ ਇੰਡੀਗੋ * ਟਾਟਾ ਮਾਨਜ਼ਾ * ਟਾਟਾ ਵਿੰਗਰ * ਟਾਟਾ ਮਰੀਨਾ * ਟਾਟਾ ਸਫ਼ਾਰੀ **ਸਫ਼ਾਰੀ ਸਟੋਰਮ * [[ਟਾਟਾ ਨੈਨੋ]] – ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਸਸਤੀ ਗੱਡੀ * ਟਾਟਾ ਜ਼ੀਨੌਨ ਐਕਸ.ਟੀ * ਟਾਟਾ ਆਰੀਆ * ਟਾਟਾ ਵੈਂਚਰ * ਟਾਟਾ ਆਇਰਿਸ * ਟਾਟਾ ਜ਼ੈਸਟ * ਟਾਟਾ ਬੋਲਟ * ਟਾਟਾ ਜ਼ੀਕਾ ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਆਟੋਮੋਬਾਇਲ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਬਰੈਂਡ]] jtj1mio82hgo74i5duivr0y2lnu7lpq 611340 611339 2022-08-15T03:43:02Z Jagseer S Sidhu 18155 removed [[Category:ਆਟੋਮੋਬਾਇਲ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼ ਲਿਮਿਟਡ | logo = [[File:Tata Motors Logo.svg|200px]] | type = [[ਪਬਲਿਕ ਕੰਪਨੀ|ਪਬਲਿਕ]] |traded_as = {{BSE|500570}} ([[BSE SENSEX|BSE SENSEX Constituent]])<br />{{NSE|TATAMOTORS}}<br>{{nyse|TTM}} | area_served = ਆਲਮੀ | foundation = 1945 | founder = [[ਜਹਾਂਗੀਰ ਰਤਨਜੀ ਦਾਦਾਭੋਏ ਟਾਟਾ]] | location = [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ]], ਭਾਰਤ<ref>{{Cite web |url=http://www.tatamotors.com/contactus/index.php |title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ |access-date=2014-11-05 |archive-date=2016-01-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160108103843/http://www.tatamotors.com/contactus/index.php |dead-url=yes }}</ref> | key_people = ਕਾਇਰਸ ਪਲੌਨਜੀ ਮਿਸਤਰੀ (ਚੇਅਰਮੈਨ) | industry = [[ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਸਨਅਤ|ਆਟੋਮੋਟਿਵ]] | services = ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਡਿਜ਼ਾਇਨ, ਇੰਜੀਨੀਆਰਿੰਗ ਅਤੇ outsourcing ਸੇਵਾਵਾਂ<br />[[ਕਿਰਾਏ ਦੇ ਵਹੀਕਲ]]<br />[[Service (motor vehicle)|ਵਹੀਕਲ ਸਰਵਿਸ]] | products = [[ਆਟੋਮੋਬਾਇਲ]] <br /> ਵਪਾਰਕ ਵਾਹਨ<br />ਕੋਚ<br />ਬੱਸਾਂ<br />ਇਮਾਰਤਸਾਜ਼ੀ ਦਾ ਸਮਾਨ<br />ਮਿਲਟਰੀ ਵਹੀਕਲ<br />ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਪੁਰਜ਼ੇ | production = | revenue = {{profit}} [[US$]] 38.6 billion (FY 2013-14)<ref name=FY>{{cite web|title=Tata Motors Financial Statements|url=http://www.tatamotors.com/investors/annualreports-pdf/Annual-Report-2012-2013.pdf|access-date=2014-11-05|archive-date=2013-10-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20131017003418/http://www.tatamotors.com/investors/annualreports-pdf/Annual-Report-2012-2013.pdf|dead-url=yes}}</ref> | operating_income= {{profit}} US$ {{0|0}}3.86 billion (2014)<ref name=FY/> | net_income = {{profit}} US$ {{0|0}}2.29 billion (2014)<ref name=FY/> | assets = {{profit}} US$ 36.05 billion (2014)<ref name=FY/> | equity = {{profit}} US$ {{0|0}}8.91 billion (2014)<ref name=FY/> | num_employees = 66,593 (2014)<ref name=FY/> | divisions = [[ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼ ਕਾਰਾਂ]] | subsid = [[ਜੈਗਿਊਅਰ ਲੈਂਡ ਰੋਵਰ]]<br>[[ਟਾਟਾ ਡੇਵੂ]]<br>[[ਟਾਟਾ ਹਿਸਪਾਨੋ]]<!--Please do not add Rover here, it is not a subsidiary but a brand, and a currently dormant one--> | parent = [[ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਕ]] | company_slogan = More Dreams Per Car | homepage = {{URL|http://www.tatamotors.com/}} | intl = yes }} '''ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼ ਲਿਮਿਟਡ''' (ਸਾਬਕਾ '''TELCO''', '''Tata Engineering and Locomotive Company''' ਦਾ ਛੋਟਾ ਰੂਪ) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਮਲਟੀਨੈਸ਼ਨਲ ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ ਮੁੰਬਈ, ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿਖੇ ਹਨ। ਇਹ [[ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਪ]] ਦੀ ਇੱਕ ਇਮਦਾਦੀ ਜਾਂ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀ ਹੈ। ਇਹ ਪੈਂਸੰਜਰ ਕਾਰਾਂ, ਟਰੱਕ, ਵੈਨਾਂ, ਬੱਸਾਂ, ਇਮਾਰਤਸਾਜ਼ੀ ਦਾ ਸਮਾਨ ਅਤੇ ਮਿਲਟਰੀ ਵਹੀਕਲ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੀ 17ਵੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਮੋਟਰ ਵਹੀਕਲ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ, ਚੌਥੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਟਰੱਕ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਬੱਸਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ।<ref name=10K>{{cite web|url=http://money.cnn.com/magazines/fortune/global500/2012/snapshots/11629.html|title=Financials of Tata Motors Limited |publisher=CNN}}</ref> ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਪਲਾਂਟ ਜ਼ਮਦੇਸ਼ਪੁਰ, ਪੰਤਨਗਰ, [[ਲਖਨਊ]], ਸਾਨੰਦ, ਧਾਰਵਾੜ ਅਤੇ [[ਪੂਨੇ]] ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਹੀ ਅਰਜਨਟੀਨਾ, ਸਾਊਥ ਅਫ਼ਰੀਕਾ, ਥਾਈਲੈਂਡ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਰਿਸਰਚ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਸੈਂਟਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੂਨੇ, ਜਮਸ਼ੇਦਪੁਰ, ਲਖਨਊ ਅਤੇ ਧਰਵਾਦ ਵਿਖੇ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ, ਸਪੇਨ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਵਿਖੇ ਹਨ। ਟਾਟਾ ਮੋਟਰ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਸਹਾਇਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬਰਤਾਨਵੀ [[ਜੈਗਿਊਰ ਲੈਂਡ ਰੋਵਰ]] ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਦੀ ਵਹੀਕਲ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ [[ਟਾਟਾ ਡੇਵੂ]] ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਬੱਸਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ [[ਮਾਰਕੋਪੋਲੋ S.A.]] ([[ਟਾਟਾ ਮਾਰਕੋਪੋਲੋ]]) ਨਾਲ਼ ਹੈ। ==ਬਜ਼ਾਰੀ ਸਥਿਤੀ== ===ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ=== ==ਵਾਹਨ== * ਟਾਟਾ ਸਿਐਰਾ * ਟਾਟਾ ਸੂਮੋ **ਸੂਮੋ ਗ੍ਰੈਂਡੇ **ਸੂਮੋ ਮੂਵਜ਼ * [[ਟਾਟਾ ਇੰਡੀਕਾ]] – ਘਰੇਲੂ ਵਾਹਨ ** ਟਾਟਾ ਵਿਸਟਾ * [[ਟਾਟਾ ਏਸ]] – ਭਾਰ ਢੋਣ ਵਾਲਾ ਛੋਟਾ ਟਰੱਕ; ਇਸਨੂੰ 'ਛੋਟਾ ਹਾਥੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। * ਟਾਟਾ ਇੰਡੀਗੋ * ਟਾਟਾ ਮਾਨਜ਼ਾ * ਟਾਟਾ ਵਿੰਗਰ * ਟਾਟਾ ਮਰੀਨਾ * ਟਾਟਾ ਸਫ਼ਾਰੀ **ਸਫ਼ਾਰੀ ਸਟੋਰਮ * [[ਟਾਟਾ ਨੈਨੋ]] – ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਸਸਤੀ ਗੱਡੀ * ਟਾਟਾ ਜ਼ੀਨੌਨ ਐਕਸ.ਟੀ * ਟਾਟਾ ਆਰੀਆ * ਟਾਟਾ ਵੈਂਚਰ * ਟਾਟਾ ਆਇਰਿਸ * ਟਾਟਾ ਜ਼ੈਸਟ * ਟਾਟਾ ਬੋਲਟ * ਟਾਟਾ ਜ਼ੀਕਾ ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਬਰੈਂਡ]] ebsxlvlyl4v5li558d6qr1sec6hfa87 611343 611340 2022-08-15T03:50:56Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼ ਲਿਮਿਟਡ | logo = [[File:Tata Motors Logo.svg|200px]] | type = [[ਪਬਲਿਕ ਕੰਪਨੀ|ਪਬਲਿਕ]] |traded_as = {{BSE|500570}} ([[BSE SENSEX|BSE SENSEX Constituent]])<br />{{NSE|TATAMOTORS}}<br>{{nyse|TTM}} | area_served = ਆਲਮੀ | foundation = 1945 | founder = [[ਜਹਾਂਗੀਰ ਰਤਨਜੀ ਦਾਦਾਭੋਏ ਟਾਟਾ]] | location = [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ]], ਭਾਰਤ<ref>{{Cite web |url=http://www.tatamotors.com/contactus/index.php |title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ |access-date=2014-11-05 |archive-date=2016-01-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160108103843/http://www.tatamotors.com/contactus/index.php |dead-url=yes }}</ref> | key_people = ਕਾਇਰਸ ਪਲੌਨਜੀ ਮਿਸਤਰੀ (ਚੇਅਰਮੈਨ) | industry = [[ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਸਨਅਤ|ਆਟੋਮੋਟਿਵ]] | services = ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਡਿਜ਼ਾਇਨ, ਇੰਜੀਨੀਆਰਿੰਗ ਅਤੇ ਆਊਟਸੋਰਸਿੰਗ ਸੇਵਾਵਾਂ<br />[[ਕਿਰਾਏ ਦੇ ਵਹੀਕਲ]]<br />ਵਹੀਕਲ ਸਰਵਿਸ | products = [[ਆਟੋਮੋਬਾਇਲ]] <br /> ਵਪਾਰਕ ਵਾਹਨ<br />ਕੋਚ<br />ਬੱਸਾਂ<br />ਇਮਾਰਤਸਾਜ਼ੀ ਦਾ ਸਮਾਨ<br />ਮਿਲਟਰੀ ਵਹੀਕਲ<br />ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਪੁਰਜ਼ੇ | production = | revenue = {{increase}} {{INRConvert|281507|c}} (2022)<ref name=FY>{{cite web|url=https://www.moneycontrol.com/india/stockpricequote/auto-lcvshcvs/tatamotors/TM03|title=Tata Motors Ltd. Financial Statements |website=moneycontrol.com}}</ref> | operating_income= {{profit}} US$ {{0|0}}3.86 billion (2014)<ref name=FY/> | net_income = {{profit}} US$ {{0|0}}2.29 billion (2014)<ref name=FY/> | assets = {{profit}} US$ 36.05 billion (2014)<ref name=FY/> | equity = {{profit}} US$ {{0|0}}8.91 billion (2014)<ref name=FY/> | num_employees = 66,593 (2014)<ref name=FY/> | divisions = [[ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼ ਕਾਰਾਂ]] | subsid = [[ਜੈਗਿਊਅਰ ਲੈਂਡ ਰੋਵਰ]]<br>[[ਟਾਟਾ ਡੇਵੂ]]<br>[[ਟਾਟਾ ਹਿਸਪਾਨੋ]]<!--Please do not add Rover here, it is not a subsidiary but a brand, and a currently dormant one--> | parent = [[ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਕ]] | company_slogan = More Dreams Per Car | homepage = {{URL|http://www.tatamotors.com/}} | intl = yes }} '''ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼ ਲਿਮਿਟਡ''' (ਸਾਬਕਾ '''TELCO''', '''Tata Engineering and Locomotive Company''' ਦਾ ਛੋਟਾ ਰੂਪ) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਮਲਟੀਨੈਸ਼ਨਲ ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ ਮੁੰਬਈ, ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿਖੇ ਹਨ। ਇਹ [[ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਪ]] ਦੀ ਇੱਕ ਇਮਦਾਦੀ ਜਾਂ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀ ਹੈ। ਇਹ ਪੈਂਸੰਜਰ ਕਾਰਾਂ, ਟਰੱਕ, ਵੈਨਾਂ, ਬੱਸਾਂ, ਇਮਾਰਤਸਾਜ਼ੀ ਦਾ ਸਮਾਨ ਅਤੇ ਮਿਲਟਰੀ ਵਹੀਕਲ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੀ 17ਵੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਮੋਟਰ ਵਹੀਕਲ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ, ਚੌਥੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਟਰੱਕ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਬੱਸਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ।<ref name=10K>{{cite web|url=http://money.cnn.com/magazines/fortune/global500/2012/snapshots/11629.html|title=Financials of Tata Motors Limited |publisher=CNN}}</ref> ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਪਲਾਂਟ ਜ਼ਮਦੇਸ਼ਪੁਰ, ਪੰਤਨਗਰ, [[ਲਖਨਊ]], ਸਾਨੰਦ, ਧਾਰਵਾੜ ਅਤੇ [[ਪੂਨੇ]] ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਹੀ ਅਰਜਨਟੀਨਾ, ਸਾਊਥ ਅਫ਼ਰੀਕਾ, ਥਾਈਲੈਂਡ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਰਿਸਰਚ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਸੈਂਟਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੂਨੇ, ਜਮਸ਼ੇਦਪੁਰ, ਲਖਨਊ ਅਤੇ ਧਰਵਾਦ ਵਿਖੇ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ, ਸਪੇਨ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਵਿਖੇ ਹਨ। ਟਾਟਾ ਮੋਟਰ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਸਹਾਇਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬਰਤਾਨਵੀ [[ਜੈਗਿਊਰ ਲੈਂਡ ਰੋਵਰ]] ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਦੀ ਵਹੀਕਲ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ [[ਟਾਟਾ ਡੇਵੂ]] ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਬੱਸਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ [[ਮਾਰਕੋਪੋਲੋ S.A.]] ([[ਟਾਟਾ ਮਾਰਕੋਪੋਲੋ]]) ਨਾਲ਼ ਹੈ। ==ਬਜ਼ਾਰੀ ਸਥਿਤੀ== ===ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ=== ==ਵਾਹਨ== * ਟਾਟਾ ਸਿਐਰਾ * ਟਾਟਾ ਸੂਮੋ **ਸੂਮੋ ਗ੍ਰੈਂਡੇ **ਸੂਮੋ ਮੂਵਜ਼ * [[ਟਾਟਾ ਇੰਡੀਕਾ]] – ਘਰੇਲੂ ਵਾਹਨ ** ਟਾਟਾ ਵਿਸਟਾ * [[ਟਾਟਾ ਏਸ]] – ਭਾਰ ਢੋਣ ਵਾਲਾ ਛੋਟਾ ਟਰੱਕ; ਇਸਨੂੰ 'ਛੋਟਾ ਹਾਥੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। * ਟਾਟਾ ਇੰਡੀਗੋ * ਟਾਟਾ ਮਾਨਜ਼ਾ * ਟਾਟਾ ਵਿੰਗਰ * ਟਾਟਾ ਮਰੀਨਾ * ਟਾਟਾ ਸਫ਼ਾਰੀ **ਸਫ਼ਾਰੀ ਸਟੋਰਮ * [[ਟਾਟਾ ਨੈਨੋ]] – ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਸਸਤੀ ਗੱਡੀ * ਟਾਟਾ ਜ਼ੀਨੌਨ ਐਕਸ.ਟੀ * ਟਾਟਾ ਆਰੀਆ * ਟਾਟਾ ਵੈਂਚਰ * ਟਾਟਾ ਆਇਰਿਸ * ਟਾਟਾ ਜ਼ੈਸਟ * ਟਾਟਾ ਬੋਲਟ * ਟਾਟਾ ਜ਼ੀਕਾ ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਬਰੈਂਡ]] hk1w6nbkireg31fu33eeevkqv40b5ze 611344 611343 2022-08-15T03:53:17Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼ ਲਿਮਿਟਡ | logo = [[File:Tata Motors Logo.svg|200px]] | type = [[ਪਬਲਿਕ ਕੰਪਨੀ|ਪਬਲਿਕ]] |traded_as = {{BSE|500570}} ([[BSE SENSEX|BSE SENSEX Constituent]])<br />{{NSE|TATAMOTORS}}<br>{{nyse|TTM}} | area_served = ਆਲਮੀ | foundation = 1945 | founder = [[ਜਹਾਂਗੀਰ ਰਤਨਜੀ ਦਾਦਾਭੋਏ ਟਾਟਾ]] | location = [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ]], ਭਾਰਤ<ref>{{Cite web |url=http://www.tatamotors.com/contactus/index.php |title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ |access-date=2014-11-05 |archive-date=2016-01-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160108103843/http://www.tatamotors.com/contactus/index.php |dead-url=yes }}</ref> | key_people = ਕਾਇਰਸ ਪਲੌਨਜੀ ਮਿਸਤਰੀ (ਚੇਅਰਮੈਨ) | industry = [[ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਸਨਅਤ|ਆਟੋਮੋਟਿਵ]] | services = ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਡਿਜ਼ਾਇਨ, ਇੰਜੀਨੀਆਰਿੰਗ ਅਤੇ ਆਊਟਸੋਰਸਿੰਗ ਸੇਵਾਵਾਂ<br />[[ਕਿਰਾਏ ਦੇ ਵਹੀਕਲ]]<br />ਵਹੀਕਲ ਸਰਵਿਸ | products = [[ਆਟੋਮੋਬਾਇਲ]] <br /> ਵਪਾਰਕ ਵਾਹਨ<br />ਕੋਚ<br />ਬੱਸਾਂ<br />ਇਮਾਰਤਸਾਜ਼ੀ ਦਾ ਸਮਾਨ<br />ਮਿਲਟਰੀ ਵਹੀਕਲ<br />ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਪੁਰਜ਼ੇ | production = {{increase}} 1.1 Million (approx) (2021) | revenue = {{increase}} {{INRConvert|281507|c}} (2022)<ref name=FY>{{cite web|url=https://www.moneycontrol.com/india/stockpricequote/auto-lcvshcvs/tatamotors/TM03|title=Tata Motors Ltd. Financial Statements |website=moneycontrol.com}}</ref> | operating_income = {{profit}} {{INRConvert|-7003|c}} (2022)<ref name=FY/> | net_income = {{profit}} {{INRConvert|-11234|c}} (2022)<ref name=FY/> | assets = {{loss}} {{INRConvert|330619|c}} (2022)<ref name=bs>{{cite web |title=Tata Motors Consolidated Balance Sheet, Tata Motors Financial Statement & Accounts |url=https://www.moneycontrol.com/financials/tatamotors/consolidated-balance-sheetVI/TM03#TM03 |website=www.moneycontrol.com |language=en}}</ref> | equity = {{loss}} {{INRConvert|44554|c}} (2022)<ref name=bs/> | num_employees = 78,906 (2021)<ref name=FY/> | divisions = [[ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼ ਕਾਰਾਂ]] | subsid = [[ਜੈਗਿਊਅਰ ਲੈਂਡ ਰੋਵਰ]]<br>[[ਟਾਟਾ ਡੇਵੂ]]<br>[[ਟਾਟਾ ਹਿਸਪਾਨੋ]]<!--Please do not add Rover here, it is not a subsidiary but a brand, and a currently dormant one--> | parent = [[ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਪ]] | company_slogan = More Dreams Per Car | homepage = {{URL|http://www.tatamotors.com/}} | intl = yes }} '''ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼ ਲਿਮਿਟਡ''' (ਸਾਬਕਾ '''TELCO''', '''Tata Engineering and Locomotive Company''' ਦਾ ਛੋਟਾ ਰੂਪ) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਮਲਟੀਨੈਸ਼ਨਲ ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ ਮੁੰਬਈ, ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿਖੇ ਹਨ। ਇਹ [[ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਪ]] ਦੀ ਇੱਕ ਇਮਦਾਦੀ ਜਾਂ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀ ਹੈ। ਇਹ ਪੈਂਸੰਜਰ ਕਾਰਾਂ, ਟਰੱਕ, ਵੈਨਾਂ, ਬੱਸਾਂ, ਇਮਾਰਤਸਾਜ਼ੀ ਦਾ ਸਮਾਨ ਅਤੇ ਮਿਲਟਰੀ ਵਹੀਕਲ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੀ 17ਵੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਮੋਟਰ ਵਹੀਕਲ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ, ਚੌਥੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਟਰੱਕ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਬੱਸਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ।<ref name=10K>{{cite web|url=http://money.cnn.com/magazines/fortune/global500/2012/snapshots/11629.html|title=Financials of Tata Motors Limited |publisher=CNN}}</ref> ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਪਲਾਂਟ ਜ਼ਮਦੇਸ਼ਪੁਰ, ਪੰਤਨਗਰ, [[ਲਖਨਊ]], ਸਾਨੰਦ, ਧਾਰਵਾੜ ਅਤੇ [[ਪੂਨੇ]] ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਹੀ ਅਰਜਨਟੀਨਾ, ਸਾਊਥ ਅਫ਼ਰੀਕਾ, ਥਾਈਲੈਂਡ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਰਿਸਰਚ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਸੈਂਟਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੂਨੇ, ਜਮਸ਼ੇਦਪੁਰ, ਲਖਨਊ ਅਤੇ ਧਰਵਾਦ ਵਿਖੇ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ, ਸਪੇਨ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਵਿਖੇ ਹਨ। ਟਾਟਾ ਮੋਟਰ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਸਹਾਇਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬਰਤਾਨਵੀ [[ਜੈਗਿਊਰ ਲੈਂਡ ਰੋਵਰ]] ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਦੀ ਵਹੀਕਲ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ [[ਟਾਟਾ ਡੇਵੂ]] ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਬੱਸਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ [[ਮਾਰਕੋਪੋਲੋ S.A.]] ([[ਟਾਟਾ ਮਾਰਕੋਪੋਲੋ]]) ਨਾਲ਼ ਹੈ। ==ਬਜ਼ਾਰੀ ਸਥਿਤੀ== ===ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ=== ==ਵਾਹਨ== * ਟਾਟਾ ਸਿਐਰਾ * ਟਾਟਾ ਸੂਮੋ **ਸੂਮੋ ਗ੍ਰੈਂਡੇ **ਸੂਮੋ ਮੂਵਜ਼ * [[ਟਾਟਾ ਇੰਡੀਕਾ]] – ਘਰੇਲੂ ਵਾਹਨ ** ਟਾਟਾ ਵਿਸਟਾ * [[ਟਾਟਾ ਏਸ]] – ਭਾਰ ਢੋਣ ਵਾਲਾ ਛੋਟਾ ਟਰੱਕ; ਇਸਨੂੰ 'ਛੋਟਾ ਹਾਥੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। * ਟਾਟਾ ਇੰਡੀਗੋ * ਟਾਟਾ ਮਾਨਜ਼ਾ * ਟਾਟਾ ਵਿੰਗਰ * ਟਾਟਾ ਮਰੀਨਾ * ਟਾਟਾ ਸਫ਼ਾਰੀ **ਸਫ਼ਾਰੀ ਸਟੋਰਮ * [[ਟਾਟਾ ਨੈਨੋ]] – ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਸਸਤੀ ਗੱਡੀ * ਟਾਟਾ ਜ਼ੀਨੌਨ ਐਕਸ.ਟੀ * ਟਾਟਾ ਆਰੀਆ * ਟਾਟਾ ਵੈਂਚਰ * ਟਾਟਾ ਆਇਰਿਸ * ਟਾਟਾ ਜ਼ੈਸਟ * ਟਾਟਾ ਬੋਲਟ * ਟਾਟਾ ਜ਼ੀਕਾ ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਬਰੈਂਡ]] ntnm9xgsjr4lk8e0tlqr5aun7nuw70v 611350 611344 2022-08-15T03:56:55Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼ ਲਿਮਿਟਡ | logo = [[File:Tata Motors Logo.svg|200px]] | type = [[ਪਬਲਿਕ ਕੰਪਨੀ|ਪਬਲਿਕ]] |traded_as = {{BSE|500570}} ([[BSE SENSEX|BSE SENSEX Constituent]])<br />{{NSE|TATAMOTORS}}<br>{{nyse|TTM}} | area_served = ਆਲਮੀ | foundation = 1945 | founder = [[ਜਹਾਂਗੀਰ ਰਤਨਜੀ ਦਾਦਾਭੋਏ ਟਾਟਾ]] | location = [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ]], ਭਾਰਤ<ref>{{Cite web |url=http://www.tatamotors.com/contactus/index.php |title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ |access-date=2014-11-05 |archive-date=2016-01-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160108103843/http://www.tatamotors.com/contactus/index.php |dead-url=yes }}</ref> | key_people = ਕਾਇਰਸ ਪਲੌਨਜੀ ਮਿਸਤਰੀ (ਚੇਅਰਮੈਨ) | industry = [[ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਸਨਅਤ|ਆਟੋਮੋਟਿਵ]] | services = ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਡਿਜ਼ਾਇਨ, ਇੰਜੀਨੀਆਰਿੰਗ ਅਤੇ ਆਊਟਸੋਰਸਿੰਗ ਸੇਵਾਵਾਂ<br />[[ਕਿਰਾਏ ਦੇ ਵਹੀਕਲ]]<br />ਵਹੀਕਲ ਸਰਵਿਸ | products = [[ਆਟੋਮੋਬਾਇਲ]] <br /> ਵਪਾਰਕ ਵਾਹਨ<br />ਕੋਚ<br />ਬੱਸਾਂ<br />ਇਮਾਰਤਸਾਜ਼ੀ ਦਾ ਸਮਾਨ<br />ਮਿਲਟਰੀ ਵਹੀਕਲ<br />ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਪੁਰਜ਼ੇ | production = {{increase}} 1.1 ਮਿਲੀਅਨ (ਲਗਭਗ) (2021) | revenue = {{increase}} {{INRConvert|281507|c}} (2022)<ref name=FY>{{cite web|url=https://www.moneycontrol.com/india/stockpricequote/auto-lcvshcvs/tatamotors/TM03|title=Tata Motors Ltd. Financial Statements |website=moneycontrol.com}}</ref> | operating_income = {{profit}} {{INRConvert|-7003|c}} (2022)<ref name=FY/> | net_income = {{profit}} {{INRConvert|-11234|c}} (2022)<ref name=FY/> | assets = {{loss}} {{INRConvert|330619|c}} (2022)<ref name=bs>{{cite web |title=Tata Motors Consolidated Balance Sheet, Tata Motors Financial Statement & Accounts |url=https://www.moneycontrol.com/financials/tatamotors/consolidated-balance-sheetVI/TM03#TM03 |website=www.moneycontrol.com |language=en}}</ref> | equity = {{loss}} {{INRConvert|44554|c}} (2022)<ref name=bs/> | num_employees = 78,906 (2021)<ref name=FY/> | divisions = [[ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼ ਕਾਰਾਂ]] | subsid = [[ਜੈਗਿਊਅਰ ਲੈਂਡ ਰੋਵਰ]]<br>[[ਟਾਟਾ ਡੇਵੂ]]<br>[[ਟਾਟਾ ਹਿਸਪਾਨੋ]]<!--Please do not add Rover here, it is not a subsidiary but a brand, and a currently dormant one--> | parent = [[ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਪ]] | company_slogan = More Dreams Per Car | homepage = {{URL|http://www.tatamotors.com/}} | intl = yes }} '''ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼ ਲਿਮਿਟਡ''' (ਸਾਬਕਾ '''TELCO''', '''Tata Engineering and Locomotive Company''' ਦਾ ਛੋਟਾ ਰੂਪ) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਮਲਟੀਨੈਸ਼ਨਲ ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ ਮੁੰਬਈ, ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿਖੇ ਹਨ। ਇਹ [[ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਪ]] ਦੀ ਇੱਕ ਇਮਦਾਦੀ ਜਾਂ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀ ਹੈ। ਇਹ ਪੈਂਸੰਜਰ ਕਾਰਾਂ, ਟਰੱਕ, ਵੈਨਾਂ, ਬੱਸਾਂ, ਇਮਾਰਤਸਾਜ਼ੀ ਦਾ ਸਮਾਨ ਅਤੇ ਮਿਲਟਰੀ ਵਹੀਕਲ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੀ 17ਵੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਮੋਟਰ ਵਹੀਕਲ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ, ਚੌਥੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਟਰੱਕ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਬੱਸਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ।<ref name=10K>{{cite web|url=http://money.cnn.com/magazines/fortune/global500/2012/snapshots/11629.html|title=Financials of Tata Motors Limited |publisher=CNN}}</ref> ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਪਲਾਂਟ ਜ਼ਮਦੇਸ਼ਪੁਰ, ਪੰਤਨਗਰ, [[ਲਖਨਊ]], ਸਾਨੰਦ, ਧਾਰਵਾੜ ਅਤੇ [[ਪੂਨੇ]] ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਹੀ ਅਰਜਨਟੀਨਾ, ਸਾਊਥ ਅਫ਼ਰੀਕਾ, ਥਾਈਲੈਂਡ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਰਿਸਰਚ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਸੈਂਟਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੂਨੇ, ਜਮਸ਼ੇਦਪੁਰ, ਲਖਨਊ ਅਤੇ ਧਰਵਾਦ ਵਿਖੇ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ, ਸਪੇਨ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਵਿਖੇ ਹਨ। ਟਾਟਾ ਮੋਟਰ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਸਹਾਇਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬਰਤਾਨਵੀ [[ਜੈਗਿਊਰ ਲੈਂਡ ਰੋਵਰ]] ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਦੀ ਵਹੀਕਲ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ [[ਟਾਟਾ ਡੇਵੂ]] ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਬੱਸਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ [[ਮਾਰਕੋਪੋਲੋ S.A.]] ([[ਟਾਟਾ ਮਾਰਕੋਪੋਲੋ]]) ਨਾਲ਼ ਹੈ। ==ਬਜ਼ਾਰੀ ਸਥਿਤੀ== ===ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ=== ==ਵਾਹਨ== * ਟਾਟਾ ਸਿਐਰਾ * ਟਾਟਾ ਸੂਮੋ **ਸੂਮੋ ਗ੍ਰੈਂਡੇ **ਸੂਮੋ ਮੂਵਜ਼ * [[ਟਾਟਾ ਇੰਡੀਕਾ]] – ਘਰੇਲੂ ਵਾਹਨ ** ਟਾਟਾ ਵਿਸਟਾ * [[ਟਾਟਾ ਏਸ]] – ਭਾਰ ਢੋਣ ਵਾਲਾ ਛੋਟਾ ਟਰੱਕ; ਇਸਨੂੰ 'ਛੋਟਾ ਹਾਥੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। * ਟਾਟਾ ਇੰਡੀਗੋ * ਟਾਟਾ ਮਾਨਜ਼ਾ * ਟਾਟਾ ਵਿੰਗਰ * ਟਾਟਾ ਮਰੀਨਾ * ਟਾਟਾ ਸਫ਼ਾਰੀ **ਸਫ਼ਾਰੀ ਸਟੋਰਮ * [[ਟਾਟਾ ਨੈਨੋ]] – ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਸਸਤੀ ਗੱਡੀ * ਟਾਟਾ ਜ਼ੀਨੌਨ ਐਕਸ.ਟੀ * ਟਾਟਾ ਆਰੀਆ * ਟਾਟਾ ਵੈਂਚਰ * ਟਾਟਾ ਆਇਰਿਸ * ਟਾਟਾ ਜ਼ੈਸਟ * ਟਾਟਾ ਬੋਲਟ * ਟਾਟਾ ਜ਼ੀਕਾ ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਬਰੈਂਡ]] 42muoxlqcnowxsya2awa8710sohauhj 0 56068 611352 575145 2022-08-15T04:04:09Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{Infobox person |name = ਹਰਸ਼ਦ ਸ਼ਾਂਤੀਲਾਲ ਮਹਿਤਾ |image = Harshad Mehta.jpg |caption = |birth_place =[[ਪਾਨੇਲੀ ਮੋਤੀ]], ਗੁਜਰਾਤ, ਭਾਰਤ |birth_date = {{Birth date|df=yes|1954|07|29}} |death_date = {{Death date and age|df=yes|2001|12|31|1954|07|29}} | death_place = ਥਾਣੇ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਭਾਰਤ |citizenship = ਭਾਰਤ |ethnicity = |party = |nationality = [[ਭਾਰਤੀ]] |criminal_penalty = 5 ਸਾਲ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਕੈਦ |residence = [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ]], ਭਾਰਤ |occupation = {{hlist|ਵਪਾਰੀ|ਸਟਾਕ ਦਲਾਲ}} |footnotes = }} '''ਹਰਸ਼ਦ ਮਹਿਤਾ''' ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਟੋਕਬਰੋਕਰ ਹੈ। ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੀ ਅਮੀਰੀ ਅਤੇ 1992 ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਕਈ ਵਿੱਤੀ ਜੁਰਮਾਂ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀ ਵੱਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ<ref name="SC upholds Harshad Mehta's conviction">{{cite news|title=SC upholds Harshad Mehta's conviction|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2003-01-14/india/27279459_1_securities-scam-conviction-mehta-and-two|accessdate=14 October 2012|newspaper=Times of India|date=14 January 2003|archive-date=23 ਅਕਤੂਬਰ 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131023061215/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2003-01-14/india/27279459_1_securities-scam-conviction-mehta-and-two|dead-url=yes}}</ref>। ਉਸਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ 27 ਅਪਰਾਧਿਕ ਕੇਸ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਜਦਕਿ 2001 ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਉਸਨੂੰ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਅਪਰਾਧ ਦਾ ਦੋਸ਼ੀ ਪਾਇਆ ਗਿਆ। ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} nprdhy4gjd2vtks3oe2he14fvf0xvbo 611355 611352 2022-08-15T04:06:34Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{Infobox person |name = ਹਰਸ਼ਦ ਸ਼ਾਂਤੀਲਾਲ ਮਹਿਤਾ |image = Harshad Mehta.jpg |caption = |birth_place =[[ਪਾਨੇਲੀ ਮੋਤੀ]], ਗੁਜਰਾਤ, ਭਾਰਤ |birth_date = {{Birth date|df=yes|1954|07|29}} |death_date = {{Death date and age|df=yes|2001|12|31|1954|07|29}} | death_place = ਥਾਣੇ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਭਾਰਤ |citizenship = ਭਾਰਤ |ethnicity = |party = |nationality = [[ਭਾਰਤੀ]] |criminal_penalty = 5 ਸਾਲ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਕੈਦ |residence = [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ]], ਭਾਰਤ |occupation = {{hlist|ਵਪਾਰੀ|ਸਟਾਕ ਦਲਾਲ}} |footnotes = }} '''ਹਰਸ਼ਦ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਾਲ ਮਹਿਤਾ''' (29 ਜੁਲਾਈ 1954 - 31 ਦਸੰਬਰ 2001) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਟਾਕ ਬ੍ਰੋਕਰ ਸੀ। 1992 ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਤੀਭੂਤੀਆਂ ਦੇ ਘੁਟਾਲੇ ਵਿੱਚ ਮਹਿਤਾ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਮਾਰਕੀਟ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਜੋਂ ਬਦਨਾਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।<ref>{{cite web |title=The securities scam of 1992 – CBI Archives |url=http://www.cbi.gov.in/fromarchives/harshadmehta_nw/harshadmehta.php |website=cbi.gov.in |publisher=CBI (Central Bureau of Investigation), India |access-date=22 May 2018}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} lriuq7fc6anag786qfpwph7lpvygh1a 611357 611355 2022-08-15T04:07:36Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{Infobox person |name = ਹਰਸ਼ਦ ਸ਼ਾਂਤੀਲਾਲ ਮਹਿਤਾ |image = Harshad Mehta.jpg |caption = |birth_place =[[ਪਾਨੇਲੀ ਮੋਤੀ]], ਗੁਜਰਾਤ, ਭਾਰਤ |birth_date = {{Birth date|df=yes|1954|07|29}} |death_date = {{Death date and age|df=yes|2001|12|31|1954|07|29}} | death_place = ਥਾਣੇ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਭਾਰਤ |citizenship = ਭਾਰਤ |ethnicity = |party = |nationality = [[ਭਾਰਤੀ]] |criminal_penalty = 5 ਸਾਲ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਕੈਦ |residence = [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ]], ਭਾਰਤ |occupation = {{hlist|ਵਪਾਰੀ|ਸਟਾਕ ਦਲਾਲ}} |footnotes = }} '''ਹਰਸ਼ਦ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਾਲ ਮਹਿਤਾ''' (29 ਜੁਲਾਈ 1954 - 31 ਦਸੰਬਰ 2001) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਟਾਕ ਬ੍ਰੋਕਰ ਸੀ। 1992 ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਤੀਭੂਤੀਆਂ ਦੇ ਘੁਟਾਲੇ ਵਿੱਚ ਹਰਸ਼ਦ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਮਾਰਕੀਟ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਜੋਂ ਬਦਨਾਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।<ref>{{cite web |title=The securities scam of 1992 – CBI Archives |url=http://www.cbi.gov.in/fromarchives/harshadmehta_nw/harshadmehta.php |website=cbi.gov.in |publisher=CBI (Central Bureau of Investigation), India |access-date=22 May 2018}}</ref> ਹਰਸ਼ਦ ਉੱਤੇ ਲਗਾਏ ਗਏ 27 ਅਪਰਾਧਿਕ ਦੋਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਉਸਨੂੰ 2001 ਵਿੱਚ 47 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ (ਅਚਾਨਕ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਨਾਲ) ਸਿਰਫ ਚਾਰ ਲਈ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="sebi1">{{cite web |title=Action against Harshad Mehta, Videocon, BPL and Sterlite (Press release 19 April 2001) |url=https://www.sebi.gov.in/media/press-releases/apr-2001/action-against-harshad-mehta-videocon-bpl-and-sterlite_17608.html |website=sebi.gov.in |publisher=SEBI (Securities and exchange board of India) |access-date=30 January 2018}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} ryc4fbrggubjhyp0n6rdy1cwaqv1elm 611359 611357 2022-08-15T04:11:06Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{Infobox person |name = ਹਰਸ਼ਦ ਸ਼ਾਂਤੀਲਾਲ ਮਹਿਤਾ |image = Harshad Mehta.jpg |caption = |birth_place =[[ਪਾਨੇਲੀ ਮੋਤੀ]], ਗੁਜਰਾਤ, ਭਾਰਤ |birth_date = {{Birth date|df=yes|1954|07|29}} |death_date = {{Death date and age|df=yes|2001|12|31|1954|07|29}} | death_place = ਥਾਣੇ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਭਾਰਤ |citizenship = ਭਾਰਤ |ethnicity = |party = |nationality = [[ਭਾਰਤੀ]] |criminal_penalty = 5 ਸਾਲ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਕੈਦ |residence = [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ]], ਭਾਰਤ |occupation = {{hlist|ਵਪਾਰੀ|ਸਟਾਕ ਦਲਾਲ}} |footnotes = }} '''ਹਰਸ਼ਦ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਾਲ ਮਹਿਤਾ''' (29 ਜੁਲਾਈ 1954 - 31 ਦਸੰਬਰ 2001) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਟਾਕ ਬ੍ਰੋਕਰ ਸੀ। 1992 ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਤੀਭੂਤੀਆਂ ਦੇ ਘੁਟਾਲੇ ਵਿੱਚ ਹਰਸ਼ਦ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਮਾਰਕੀਟ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਜੋਂ ਬਦਨਾਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।<ref>{{cite web |title=The securities scam of 1992 – CBI Archives |url=http://www.cbi.gov.in/fromarchives/harshadmehta_nw/harshadmehta.php |website=cbi.gov.in |publisher=CBI (Central Bureau of Investigation), India |access-date=22 May 2018}}</ref> ਹਰਸ਼ਦ ਉੱਤੇ ਲਗਾਏ ਗਏ 27 ਅਪਰਾਧਿਕ ਦੋਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਉਸਨੂੰ 2001 ਵਿੱਚ 47 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ (ਅਚਾਨਕ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਨਾਲ) ਸਿਰਫ ਚਾਰ ਲਈ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="sebi1">{{cite web |title=Action against Harshad Mehta, Videocon, BPL and Sterlite (Press release 19 April 2001) |url=https://www.sebi.gov.in/media/press-releases/apr-2001/action-against-harshad-mehta-videocon-bpl-and-sterlite_17608.html |website=sebi.gov.in |publisher=SEBI (Securities and exchange board of India) |access-date=30 January 2018}}</ref> ਇਹ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਹਰਸ਼ਦ ਨੇ ਥੋਥੀਆਂ ਬੈਂਕ ਰਸੀਦਾਂ ਨਾਲ ਪੈਸੇ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕਰਕੇ ਸਟਾਕਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਉਸਦੀ ਫਰਮ ਨੇ ਬੈਂਕਾਂ ਵਿਚਕਾਰ "ਰੈਡੀ ਫਾਰਵਰਡ" ਲੈਣ-ਦੇਣ ਲਈ ਦਲਾਲੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} 4s2eoivqjfbxikaydzmj64lr42d08m5 611360 611359 2022-08-15T04:14:44Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{Infobox person |name = ਹਰਸ਼ਦ ਸ਼ਾਂਤੀਲਾਲ ਮਹਿਤਾ |image = Harshad Mehta.jpg |caption = |birth_place =[[ਪਾਨੇਲੀ ਮੋਤੀ]], ਗੁਜਰਾਤ, ਭਾਰਤ |birth_date = {{Birth date|df=yes|1954|07|29}} |death_date = {{Death date and age|df=yes|2001|12|31|1954|07|29}} | death_place = ਥਾਣੇ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਭਾਰਤ |citizenship = ਭਾਰਤ |ethnicity = |party = |nationality = [[ਭਾਰਤੀ]] |criminal_penalty = 5 ਸਾਲ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਕੈਦ |residence = [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ]], ਭਾਰਤ |occupation = {{hlist|ਵਪਾਰੀ|ਸਟਾਕ ਦਲਾਲ}} |footnotes = }} '''ਹਰਸ਼ਦ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਾਲ ਮਹਿਤਾ''' (29 ਜੁਲਾਈ 1954 - 31 ਦਸੰਬਰ 2001) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਟਾਕ ਬ੍ਰੋਕਰ ਸੀ। 1992 ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਤੀਭੂਤੀਆਂ ਦੇ ਘੁਟਾਲੇ ਵਿੱਚ ਹਰਸ਼ਦ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਮਾਰਕੀਟ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਜੋਂ ਬਦਨਾਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।<ref>{{cite web |title=The securities scam of 1992 – CBI Archives |url=http://www.cbi.gov.in/fromarchives/harshadmehta_nw/harshadmehta.php |website=cbi.gov.in |publisher=CBI (Central Bureau of Investigation), India |access-date=22 May 2018}}</ref> ਹਰਸ਼ਦ ਉੱਤੇ ਲਗਾਏ ਗਏ 27 ਅਪਰਾਧਿਕ ਦੋਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਉਸਨੂੰ 2001 ਵਿੱਚ 47 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ (ਅਚਾਨਕ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਨਾਲ) ਸਿਰਫ ਚਾਰ ਲਈ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="sebi1">{{cite web |title=Action against Harshad Mehta, Videocon, BPL and Sterlite (Press release 19 April 2001) |url=https://www.sebi.gov.in/media/press-releases/apr-2001/action-against-harshad-mehta-videocon-bpl-and-sterlite_17608.html |website=sebi.gov.in |publisher=SEBI (Securities and exchange board of India) |access-date=30 January 2018}}</ref> ਇਹ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਹਰਸ਼ਦ ਨੇ ਥੋਥੀਆਂ ਬੈਂਕ ਰਸੀਦਾਂ ਨਾਲ ਪੈਸੇ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕਰਕੇ ਸਟਾਕਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਉਸਦੀ ਫਰਮ ਨੇ ਬੈਂਕਾਂ ਵਿਚਕਾਰ "ਰੈਡੀ ਫਾਰਵਰਡ" ਲੈਣ-ਦੇਣ ਲਈ ਦਲਾਲੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਹਰਸ਼ਦ ਨੂੰ [[ਬੰਬੇ ਹਾਈ ਕੋਰਟ]] ਅਤੇ [[ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ]]<ref name="SC upholds Harshad Mehta's conviction">{{cite news |title=SC upholds Harshad Mehta's conviction |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2003-01-14/india/27279459_1_securities-scam-conviction-mehta-and-two |archive-url=https://web.archive.org/web/20131023061215/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2003-01-14/india/27279459_1_securities-scam-conviction-mehta-and-two |url-status=dead |archive-date=23 October 2013 |access-date=14 October 2012 |newspaper=[[The Times of India]] |date=14 January 2003}}</ref> ਨੇ 100 ਬਿਲੀਅਨ ਰੁਪਏ (US$1.3 ਬਿਲੀਅਨ) ਦੇ ਵਿੱਤੀ ਘੁਟਾਲੇ ਲਈ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਬੰਬੇ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ (BSE) ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਘੁਟਾਲੇ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਬਾਂਬੇ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ (ਬੀਐਸਈ) ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਖਾਮੀਆਂ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਜ਼ਾਮਨੀ ਅਤੇ ਵਟਾਂਦਰਾ ਬੋਰਡ|ਸੇਬੀ]] ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਖਾਮੀਆਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਨ ਲਈ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ। ਉਸ ਉੱਤੇ 9 ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚੱਲਿਆ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ 2001 ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਨਹੀਂ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।<ref name="Hinduline">{{cite news |title=Admires of Harshad Mehta |url=http://www.thehindubusinessline.in/bline/2002/01/01/stories/2002010102180100.htm |newspaper=Business Line}}</ref><ref>{{cite news |title=Harshad Mehta's scam unfold |url=http://www.rediff.com/money/2001/apr/19sebi1.htm |publisher=Rediff.com}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} 0f7d574se5wlqz5zrwke6iggdh0urgu 611361 611360 2022-08-15T04:16:05Z Jagseer S Sidhu 18155 wikitext text/x-wiki {{Infobox person |name = ਹਰਸ਼ਦ ਸ਼ਾਂਤੀਲਾਲ ਮਹਿਤਾ |image = Harshad Mehta.jpg |caption = |birth_place =[[ਪਾਨੇਲੀ ਮੋਤੀ]], ਗੁਜਰਾਤ, ਭਾਰਤ |birth_date = {{Birth date|df=yes|1954|07|29}} |death_date = {{Death date and age|df=yes|2001|12|31|1954|07|29}} | death_place = ਥਾਣੇ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਭਾਰਤ |citizenship = ਭਾਰਤ |ethnicity = |party = |nationality = [[ਭਾਰਤੀ]] |criminal_penalty = 5 ਸਾਲ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਕੈਦ |residence = [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ]], ਭਾਰਤ |occupation = {{hlist|ਵਪਾਰੀ|ਸਟਾਕ ਦਲਾਲ}} |footnotes = }} '''ਹਰਸ਼ਦ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਾਲ ਮਹਿਤਾ''' (29 ਜੁਲਾਈ 1954 - 31 ਦਸੰਬਰ 2001) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਟਾਕ ਬ੍ਰੋਕਰ ਸੀ। 1992 ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਤੀਭੂਤੀਆਂ ਦੇ ਘੁਟਾਲੇ ਵਿੱਚ ਹਰਸ਼ਦ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਮਾਰਕੀਟ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਜੋਂ ਬਦਨਾਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।<ref>{{cite web |title=The securities scam of 1992 – CBI Archives |url=http://www.cbi.gov.in/fromarchives/harshadmehta_nw/harshadmehta.php |website=cbi.gov.in |publisher=CBI (Central Bureau of Investigation), India |access-date=22 May 2018}}</ref> ਹਰਸ਼ਦ ਉੱਤੇ ਲਗਾਏ ਗਏ 27 ਅਪਰਾਧਿਕ ਦੋਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਉਸਨੂੰ 2001 ਵਿੱਚ 47 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ (ਅਚਾਨਕ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਨਾਲ) ਸਿਰਫ ਚਾਰ ਲਈ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="sebi1">{{cite web |title=Action against Harshad Mehta, Videocon, BPL and Sterlite (Press release 19 April 2001) |url=https://www.sebi.gov.in/media/press-releases/apr-2001/action-against-harshad-mehta-videocon-bpl-and-sterlite_17608.html |website=sebi.gov.in |publisher=SEBI (Securities and exchange board of India) |access-date=30 January 2018}}</ref> ਇਹ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਹਰਸ਼ਦ ਨੇ ਥੋਥੀਆਂ ਬੈਂਕ ਰਸੀਦਾਂ ਨਾਲ ਪੈਸੇ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕਰਕੇ ਸਟਾਕਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਉਸਦੀ ਫਰਮ ਨੇ ਬੈਂਕਾਂ ਵਿਚਕਾਰ "ਰੈਡੀ ਫਾਰਵਰਡ" ਲੈਣ-ਦੇਣ ਲਈ ਦਲਾਲੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਹਰਸ਼ਦ ਨੂੰ [[ਬੰਬੇ ਹਾਈ ਕੋਰਟ]] ਅਤੇ [[ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ]]<ref name="SC upholds Harshad Mehta's conviction">{{cite news |title=SC upholds Harshad Mehta's conviction |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2003-01-14/india/27279459_1_securities-scam-conviction-mehta-and-two |archive-url=https://web.archive.org/web/20131023061215/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2003-01-14/india/27279459_1_securities-scam-conviction-mehta-and-two |url-status=dead |archive-date=23 October 2013 |access-date=14 October 2012 |newspaper=[[The Times of India]] |date=14 January 2003}}</ref> ਨੇ 100 ਬਿਲੀਅਨ ਰੁਪਏ (US$1.3 ਬਿਲੀਅਨ) ਦੇ ਵਿੱਤੀ ਘੁਟਾਲੇ ਲਈ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਬੰਬੇ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ (BSE) ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਘੁਟਾਲੇ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਬਾਂਬੇ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ (ਬੀਐਸਈ) ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਖਾਮੀਆਂ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਜ਼ਾਮਨੀ ਅਤੇ ਵਟਾਂਦਰਾ ਬੋਰਡ|ਸੇਬੀ]] ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਖਾਮੀਆਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਨ ਲਈ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ। ਉਸ ਉੱਤੇ 9 ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚੱਲਿਆ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ 2001 ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਨਹੀਂ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।<ref name="Hinduline">{{cite news |title=Admires of Harshad Mehta |url=http://www.thehindubusinessline.in/bline/2002/01/01/stories/2002010102180100.htm |newspaper=Business Line}}</ref><ref>{{cite news |title=Harshad Mehta's scam unfold |url=http://www.rediff.com/money/2001/apr/19sebi1.htm |publisher=Rediff.com}}</ref> ==ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ== ਹਰਸ਼ਦ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਾਲ ਮਹਿਤਾ ਦਾ ਜਨਮ 29 ਜੁਲਾਈ 1954 ਨੂੰ ਪਨੇਲੀ ਮੋਤੀ, ਰਾਜਕੋਟ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੁਜਰਾਤੀ ਜੈਨ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਮੁੱਢਲਾ ਬਚਪਨ ਬੋਰੀਵਲੀ ਵਿੱਚ ਬੀਤਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਸਨ। ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} qe6qocwhsiuguynn71zdqsdrql74u3f 611362 611361 2022-08-15T04:18:40Z Jagseer S Sidhu 18155 /* ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ */ wikitext text/x-wiki {{Infobox person |name = ਹਰਸ਼ਦ ਸ਼ਾਂਤੀਲਾਲ ਮਹਿਤਾ |image = Harshad Mehta.jpg |caption = |birth_place =[[ਪਾਨੇਲੀ ਮੋਤੀ]], ਗੁਜਰਾਤ, ਭਾਰਤ |birth_date = {{Birth date|df=yes|1954|07|29}} |death_date = {{Death date and age|df=yes|2001|12|31|1954|07|29}} | death_place = ਥਾਣੇ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਭਾਰਤ |citizenship = ਭਾਰਤ |ethnicity = |party = |nationality = [[ਭਾਰਤੀ]] |criminal_penalty = 5 ਸਾਲ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਕੈਦ |residence = [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ]], ਭਾਰਤ |occupation = {{hlist|ਵਪਾਰੀ|ਸਟਾਕ ਦਲਾਲ}} |footnotes = }} '''ਹਰਸ਼ਦ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਾਲ ਮਹਿਤਾ''' (29 ਜੁਲਾਈ 1954 - 31 ਦਸੰਬਰ 2001) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਟਾਕ ਬ੍ਰੋਕਰ ਸੀ। 1992 ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਤੀਭੂਤੀਆਂ ਦੇ ਘੁਟਾਲੇ ਵਿੱਚ ਹਰਸ਼ਦ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਮਾਰਕੀਟ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਜੋਂ ਬਦਨਾਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।<ref>{{cite web |title=The securities scam of 1992 – CBI Archives |url=http://www.cbi.gov.in/fromarchives/harshadmehta_nw/harshadmehta.php |website=cbi.gov.in |publisher=CBI (Central Bureau of Investigation), India |access-date=22 May 2018}}</ref> ਹਰਸ਼ਦ ਉੱਤੇ ਲਗਾਏ ਗਏ 27 ਅਪਰਾਧਿਕ ਦੋਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਉਸਨੂੰ 2001 ਵਿੱਚ 47 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ (ਅਚਾਨਕ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਨਾਲ) ਸਿਰਫ ਚਾਰ ਲਈ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="sebi1">{{cite web |title=Action against Harshad Mehta, Videocon, BPL and Sterlite (Press release 19 April 2001) |url=https://www.sebi.gov.in/media/press-releases/apr-2001/action-against-harshad-mehta-videocon-bpl-and-sterlite_17608.html |website=sebi.gov.in |publisher=SEBI (Securities and exchange board of India) |access-date=30 January 2018}}</ref> ਇਹ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਹਰਸ਼ਦ ਨੇ ਥੋਥੀਆਂ ਬੈਂਕ ਰਸੀਦਾਂ ਨਾਲ ਪੈਸੇ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕਰਕੇ ਸਟਾਕਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਉਸਦੀ ਫਰਮ ਨੇ ਬੈਂਕਾਂ ਵਿਚਕਾਰ "ਰੈਡੀ ਫਾਰਵਰਡ" ਲੈਣ-ਦੇਣ ਲਈ ਦਲਾਲੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਹਰਸ਼ਦ ਨੂੰ [[ਬੰਬੇ ਹਾਈ ਕੋਰਟ]] ਅਤੇ [[ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ]]<ref name="SC upholds Harshad Mehta's conviction">{{cite news |title=SC upholds Harshad Mehta's conviction |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2003-01-14/india/27279459_1_securities-scam-conviction-mehta-and-two |archive-url=https://web.archive.org/web/20131023061215/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2003-01-14/india/27279459_1_securities-scam-conviction-mehta-and-two |url-status=dead |archive-date=23 October 2013 |access-date=14 October 2012 |newspaper=[[The Times of India]] |date=14 January 2003}}</ref> ਨੇ 100 ਬਿਲੀਅਨ ਰੁਪਏ (US$1.3 ਬਿਲੀਅਨ) ਦੇ ਵਿੱਤੀ ਘੁਟਾਲੇ ਲਈ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਬੰਬੇ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ (BSE) ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਘੁਟਾਲੇ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਬਾਂਬੇ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ (ਬੀਐਸਈ) ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਖਾਮੀਆਂ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਜ਼ਾਮਨੀ ਅਤੇ ਵਟਾਂਦਰਾ ਬੋਰਡ|ਸੇਬੀ]] ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਖਾਮੀਆਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਨ ਲਈ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ। ਉਸ ਉੱਤੇ 9 ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚੱਲਿਆ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ 2001 ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਨਹੀਂ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।<ref name="Hinduline">{{cite news |title=Admires of Harshad Mehta |url=http://www.thehindubusinessline.in/bline/2002/01/01/stories/2002010102180100.htm |newspaper=Business Line}}</ref><ref>{{cite news |title=Harshad Mehta's scam unfold |url=http://www.rediff.com/money/2001/apr/19sebi1.htm |publisher=Rediff.com}}</ref> ==ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ== ਹਰਸ਼ਦ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਾਲ ਮਹਿਤਾ ਦਾ ਜਨਮ 29 ਜੁਲਾਈ 1954 ਨੂੰ ਪਨੇਲੀ ਮੋਤੀ, ਰਾਜਕੋਟ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੁਜਰਾਤੀ ਜੈਨ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਮੁੱਢਲਾ ਬਚਪਨ ਬੋਰੀਵਲੀ ਵਿੱਚ ਬੀਤਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਸਨ। ==ਪੜ੍ਹਾਈ== ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਜਨਤਾ ਪਬਲਿਕ ਸਕੂਲ, ਕੈਂਪ 2 ਭਿਲਾਈ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ। ਕ੍ਰਿਕਟ ਦਾ ਸ਼ੌਕੀਨ, ਹਰਸ਼ਦ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤਾ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਸਕੂਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੰਮ ਲੱਭਣ ਲਈ ਮੁੰਬਈ ਆ ਗਿਆ।<ref name="dalal">{{cite book |last1=Dalal |first1=Sucheta |last2=Basu |first2=Debashis |title=The Scam: from Harshad Mehta to Ketan Parekh Also includes JPC Fiasco & Global Trust Bank Scam |date=29 July 2014 |publisher=Kensource publications |location=Mumbai |edition=8th }}</ref> ਹਰਸ਼ਦ ਨੇ 1976 ਵਿੱਚ ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤਰਾਏ ਕਾਲਜ, ਬੰਬਈ ਤੋਂ ਬੀ.ਕਾਮ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਅੱਠ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਕਈ ਨੌਕਰੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ।<ref name="parikh">{{cite news |last1=Parikh |first1=Daksesh |last2=Katiyar |first2=Arun |title=Spreading Shockwaves |url=http://indiatoday.intoday.in/story/securities-scandal-harshad-mehta-being-put-behind-bars-millions-lose-their-fortune/1/307181.html |access-date=31 October 2010|work=India Today |date=8 January 2013}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} 81b92jjlyh5yes6tilqhlbclz793hkx 611363 611362 2022-08-15T04:21:35Z Jagseer S Sidhu 18155 +[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 2001]]; +[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1954]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox person |name = ਹਰਸ਼ਦ ਸ਼ਾਂਤੀਲਾਲ ਮਹਿਤਾ |image = Harshad Mehta.jpg |caption = |birth_place =[[ਪਾਨੇਲੀ ਮੋਤੀ]], ਗੁਜਰਾਤ, ਭਾਰਤ |birth_date = {{Birth date|df=yes|1954|07|29}} |death_date = {{Death date and age|df=yes|2001|12|31|1954|07|29}} | death_place = ਥਾਣੇ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਭਾਰਤ |citizenship = ਭਾਰਤ |ethnicity = |party = |nationality = [[ਭਾਰਤੀ]] |criminal_penalty = 5 ਸਾਲ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਕੈਦ |residence = [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ]], ਭਾਰਤ |occupation = {{hlist|ਵਪਾਰੀ|ਸਟਾਕ ਦਲਾਲ}} |footnotes = }} '''ਹਰਸ਼ਦ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਾਲ ਮਹਿਤਾ''' (29 ਜੁਲਾਈ 1954 - 31 ਦਸੰਬਰ 2001) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਟਾਕ ਬ੍ਰੋਕਰ ਸੀ। 1992 ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਤੀਭੂਤੀਆਂ ਦੇ ਘੁਟਾਲੇ ਵਿੱਚ ਹਰਸ਼ਦ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਮਾਰਕੀਟ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਜੋਂ ਬਦਨਾਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।<ref>{{cite web |title=The securities scam of 1992 – CBI Archives |url=http://www.cbi.gov.in/fromarchives/harshadmehta_nw/harshadmehta.php |website=cbi.gov.in |publisher=CBI (Central Bureau of Investigation), India |access-date=22 May 2018}}</ref> ਹਰਸ਼ਦ ਉੱਤੇ ਲਗਾਏ ਗਏ 27 ਅਪਰਾਧਿਕ ਦੋਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਉਸਨੂੰ 2001 ਵਿੱਚ 47 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ (ਅਚਾਨਕ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਨਾਲ) ਸਿਰਫ ਚਾਰ ਲਈ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="sebi1">{{cite web |title=Action against Harshad Mehta, Videocon, BPL and Sterlite (Press release 19 April 2001) |url=https://www.sebi.gov.in/media/press-releases/apr-2001/action-against-harshad-mehta-videocon-bpl-and-sterlite_17608.html |website=sebi.gov.in |publisher=SEBI (Securities and exchange board of India) |access-date=30 January 2018}}</ref> ਇਹ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਹਰਸ਼ਦ ਨੇ ਥੋਥੀਆਂ ਬੈਂਕ ਰਸੀਦਾਂ ਨਾਲ ਪੈਸੇ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕਰਕੇ ਸਟਾਕਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਉਸਦੀ ਫਰਮ ਨੇ ਬੈਂਕਾਂ ਵਿਚਕਾਰ "ਰੈਡੀ ਫਾਰਵਰਡ" ਲੈਣ-ਦੇਣ ਲਈ ਦਲਾਲੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਹਰਸ਼ਦ ਨੂੰ [[ਬੰਬੇ ਹਾਈ ਕੋਰਟ]] ਅਤੇ [[ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ]]<ref name="SC upholds Harshad Mehta's conviction">{{cite news |title=SC upholds Harshad Mehta's conviction |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2003-01-14/india/27279459_1_securities-scam-conviction-mehta-and-two |archive-url=https://web.archive.org/web/20131023061215/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2003-01-14/india/27279459_1_securities-scam-conviction-mehta-and-two |url-status=dead |archive-date=23 October 2013 |access-date=14 October 2012 |newspaper=[[The Times of India]] |date=14 January 2003}}</ref> ਨੇ 100 ਬਿਲੀਅਨ ਰੁਪਏ (US$1.3 ਬਿਲੀਅਨ) ਦੇ ਵਿੱਤੀ ਘੁਟਾਲੇ ਲਈ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਬੰਬੇ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ (BSE) ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਘੁਟਾਲੇ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਬਾਂਬੇ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ (ਬੀਐਸਈ) ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਖਾਮੀਆਂ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਜ਼ਾਮਨੀ ਅਤੇ ਵਟਾਂਦਰਾ ਬੋਰਡ|ਸੇਬੀ]] ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਖਾਮੀਆਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਨ ਲਈ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ। ਉਸ ਉੱਤੇ 9 ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚੱਲਿਆ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ 2001 ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਨਹੀਂ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।<ref name="Hinduline">{{cite news |title=Admires of Harshad Mehta |url=http://www.thehindubusinessline.in/bline/2002/01/01/stories/2002010102180100.htm |newspaper=Business Line}}</ref><ref>{{cite news |title=Harshad Mehta's scam unfold |url=http://www.rediff.com/money/2001/apr/19sebi1.htm |publisher=Rediff.com}}</ref> ==ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ== ਹਰਸ਼ਦ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਾਲ ਮਹਿਤਾ ਦਾ ਜਨਮ 29 ਜੁਲਾਈ 1954 ਨੂੰ ਪਨੇਲੀ ਮੋਤੀ, ਰਾਜਕੋਟ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੁਜਰਾਤੀ ਜੈਨ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਮੁੱਢਲਾ ਬਚਪਨ ਬੋਰੀਵਲੀ ਵਿੱਚ ਬੀਤਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਸਨ। ==ਪੜ੍ਹਾਈ== ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਜਨਤਾ ਪਬਲਿਕ ਸਕੂਲ, ਕੈਂਪ 2 ਭਿਲਾਈ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ। ਕ੍ਰਿਕਟ ਦਾ ਸ਼ੌਕੀਨ, ਹਰਸ਼ਦ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤਾ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਸਕੂਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੰਮ ਲੱਭਣ ਲਈ ਮੁੰਬਈ ਆ ਗਿਆ।<ref name="dalal">{{cite book |last1=Dalal |first1=Sucheta |last2=Basu |first2=Debashis |title=The Scam: from Harshad Mehta to Ketan Parekh Also includes JPC Fiasco & Global Trust Bank Scam |date=29 July 2014 |publisher=Kensource publications |location=Mumbai |edition=8th }}</ref> ਹਰਸ਼ਦ ਨੇ 1976 ਵਿੱਚ ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤਰਾਏ ਕਾਲਜ, ਬੰਬਈ ਤੋਂ ਬੀ.ਕਾਮ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਅੱਠ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਕਈ ਨੌਕਰੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ।<ref name="parikh">{{cite news |last1=Parikh |first1=Daksesh |last2=Katiyar |first2=Arun |title=Spreading Shockwaves |url=http://indiatoday.intoday.in/story/securities-scandal-harshad-mehta-being-put-behind-bars-millions-lose-their-fortune/1/307181.html |access-date=31 October 2010|work=India Today |date=8 January 2013}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 2001]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1954]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਨਿਵੇਸ਼ਕ]] pri1vcld9ktj7uzxetihedbllef500u 0 75352 611324 367541 2022-08-14T17:19:31Z Nitesh Gill 8973 wikitext text/x-wiki {{ਬੇ-ਹਵਾਲਾ|}} '''ਭੈਰੋਂ ਕੀ ਭੱਟੀ''' ਪਿੰਡ ਜ਼ਿਲਾ ਫਰੀਦਕੋਟ ਦੀ ਤਹਿਸੀਲ ਜੈਤੋਂ ਵਿੱਚ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਰਕਬਾ 480 ਹੈਕਟੇਅਰ ਹੈ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੀ ਜਨ ਸੰਖਿਆ 2011 ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ ਅਨੁਸਾਰ 625 ਹੈ। ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੇ ਨੇੜੇ ਦਾ ਡਾਕਘਰ ਹਰੀਨੌ 1 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਹੈ, ਪਿੰਨ ਕੋਡ 151204 ਹੈ। ਇਹ ਪਿੰਡ ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਰਾਮੇਆਣਾ ਸੜਕ ਤੋਂ 1 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨੇੜੇ ਦਾ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਗੰਗਸਰ ਜੈਤੋਂ 8 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਹੈ। == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਿੰਡ]] r6pwtopi9bs0hqbvt65av7mmvl1crjc 0 78118 611338 610274 2022-08-15T03:39:26Z Jagseer S Sidhu 18155 removed [[Category:ਟਾਟਾ ਕਾਰਾਂ]]; added [[Category:ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''ਟਾਟਾ ਨੈਨੋ''' ([[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]]: Tata Nano) [[ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼]] ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਗੱਡੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰਕ ਵਾਹਨ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀ ਗੱਡੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਸਸਤੀ ਕਾਰ ਹੈ। ==ਇਤਿਹਾਸ== ਇਸ ਗੱਡੀ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਪਿੱਛੇ ਦੀ ਸੋਚ ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਗੱਡੀ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਜਿਸਦੀ ਕੀਮਤ ਦੁਪਹੀਆ ਵਾਹਨ ਦੇ ਕਰੀਬ ਹੀ ਹੋਵੇ। ਇਸੇ ਮਕਸਦ ਤਹਿਤ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਟੀਮ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ। ਇਸਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਕਾਰਖਾਨਾ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ। ਪਰ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਕਾਰਨ ਇਹ ਕਾਰਖਾਨਾ ਉੱਥੇ ਸਥਾਪਿਤ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਿਆ। ਫ਼ਿਰ ਗੁਜਰਾਤ ਸਰਕਾਰ ਕੋਲੋਂ ਆਗਿਆ ਲੈ ਕੇ [[ਸੂਰਤ]] ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਕਾਰਖਾਨਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ==ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ== ਇਹ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਸਸਤੀ ਕਾਰ ਹੈ। ==ਹੋਰ ਮਾਡਲ== ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗੱਡੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਰਿਵਾਰਕ ਵਾਹਨ]] c5e88i4vsq19rfoxbfeyzn0yb6ek72p 14 78121 611336 610273 2022-08-15T03:39:00Z Jagseer S Sidhu 18155 Jagseer S Sidhu moved page [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਟਾਟਾ ਕਾਰਾਂ]] to [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼]] without leaving a redirect wikitext text/x-wiki ਟਾਟਾ ਕੰਪਨੀ ਦੀਆਂ ਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ 6g74h5kz0orqramz4rgmwo1zhh1s1n3 0 99089 611351 545816 2022-08-15T03:58:16Z Jagseer S Sidhu 18155 Jagseer S Sidhu moved page [[ਹੀਰੋ ਸਾੲੀਕਲ]] to [[ਹੀਰੋ ਸਾਈਕਲ]] without leaving a redirect wikitext text/x-wiki {{Infobox company|name=ਹੀਰੋ ਸਾਈਕਲ ਲਿਮਟਡ|caption=Hero Cycles Limited, based in Ludhiana Punjab, India is a manufacturer of bicycles and bicycle related products.[2] ਸ਼੍ਰੀ ਪੰਕਜ ਮੁੰਜਾਲ Pankaj is the Managing Director of Hero Cycles.|type=[[Privately held company|ਪਰਾਈਵੇਟ ਕੰਪਨੀ]]|foundation=1956|location=[[ਲੁਧਿਆਣਾ]], [[ਪੰਜਾਬ,ਭਾਰਤ|ਪੰਜਾਬ]], [[ਭਾਰਤ]]|key_people=[[ੳਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਮੁੰਜਾਲ]]|industry=[[ਬਾਈਸਿਕਲ]]|products=[[ਬਾਈਸਿਕਲਜ਼]]|revenue={{INRConvert|16.50|b}} 2010-2011<ref>{{cite news|url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2011-08-07/news/29861495_1_hero-cycles-premium-segment-largest-bicycle |title=Hero Cycles to get into premium segment; to export to US, UK - Economic Times |publisher=Articles.economictimes.indiatimes.com |date= 7 August 2011|accessdate=10 August 2011}}</ref>|subsid=[[ਹੀਰੋ ਮੋਟੋਕੋਪ]], [[ੲੇਰਿਕ ਬੁੲੇਲ ਰੇਸਿੰਗ]] ([[ਹੀਰੋ ਮੋਟੋਕੋਪ]] ਦਾ 49.2% ਹਿੱਸਾ)|homepage=[http://www.herocycles.com/ www.herocycles.com]}}'''ਹੀਰੋ ਸਾਈਕਲ ਲਿਮਟਿਡ''',  [[ਲੁਧਿਆਣਾ]], [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਪੰਜਾਬ]] ਵਿੱਚ ਅਧਾਰਿਤ ਭਾਰਤ ਦੀ  [[ਸਾਈਕਲ]] ਅਤੇ ਸਾਈਕਲ ਸਬੰਧਤ ਉਤਪਾਦ <ref>{{cite web|url=http://www.herocycles.com/milestones.php|title=Hero Cycles Ltd|publisher=Herocycles.com|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110807115247/http://www.herocycles.com/milestones.php|archivedate=7 August 2011|deadurl=yes|accessdate=10 August 2011|df=dmy-all}}</ref> ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਕੰਪਨੀ ਹੈ। ਸ੍ਰੀ ਪੰਕਜ ਮੁੰਜਾਲ ਹੀਰੋ ਸਾਈਕਲਜ਼ ਦੇ ਮੈਨੇਜਿੰਗ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਹਨ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਹੀਰੋ ਸਾਈਕਲ 1956 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋਈ ਅਤੇ ਸਾਈਕਲਾਂ ਦੇ ਪੁਰਜ਼ੇ ਬਣਾਉਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ। ਅੱਜ, ਹੀਰੋ ਸਾਈਕਲਜ਼ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੇ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਅਤੇ 19,000 ਸਾਈਕਲ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਲੁਧਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਅਧਾਰਿਤ ਕੰਪਨੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਲੈਸ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਅਤਿ ਆਧੁਨਿਕ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਯੂਨਿਟ ਅੰਦਰ ਹੀ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭਾਗ ਜਿਵੇਂ ਫਰੇਮ, ਫੋਰਕ, ਹੈਂਡਲ, ਚੱਕੇ, ਮੱਡਗਾਰਡ ਆਦਿ ਗਲੋਬਲ ਮਿਆਰ ਦੇ ਤਹਿਤ ਸਖਤ ਗੁਣਵੱਤਾ ਪੈਰਾਮੀਟਰ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਬਣਾੲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹੀਰੋ ਸਾਈਕਲਜ਼, ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਅਲਮੀਨੀਅਮ ਫਰੇਮ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ। ਇਸ ਵੇਲੇ, ਹੀਰੋ ਸਾਈਕਲਜ਼ ਕਾਫੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਦਿੱਖ ਅਤੇ ਸਹੀ ਭਾਅ ਕਰਕੇ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ "ਹਾਅਕ" ਦੇ ਨਾਮ ਥੱਲੇ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।  ਕੰਪਨੀ ਕੋਲ 250 ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਤਰਕਾਂ ਦਾ ਜਾਲ ਹੈ, ਲਗਭਗ 2800 ਡੀਲਰਸ਼ਿਪਾਂ, 4,300 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਰਮਚਾਰੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਯੂਕੇ ਦੇ ਬੀਵੀਸੀ ISO 9001 & ISO 14001 ਸਰਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿਭਾਗ ਤੋਂ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਹੈ।  ਹੀਰੋ ਸਾਈਕਲਜ਼ ਨੇ ਹੀਰੋ ਸਪਰਿੰਟ,ਹੀਰੋ ਸਪਰਿੰਟ ਪ੍ਰੋ ਦੇ ਨਾਮ ਹੇਠ ਮਿਡ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ, ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਅਤੇ ਸੁਪਰ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਸਾਈਕਲਾਂ ਦੀ ਦੁਨੀਆਂ ਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਦੌਰ ਚ ਭਾਰਤ ਵਿਚ 160 ਦੁਕਾਨਾਂ ਦਾ ਜਾਲ ਹੈ। ਹੀਰੋ ਸਾਈਕਲ ਲਿਮਟਿਡ ਨੇ ਹਾਲ ਚ ਹੀ ਐਵੋਸੇਟ ਸਪੋਰਟਸ ਲਿਮਿਟਡ ਦੀ ਬਹੁਮਤ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਇਸ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਨਾਲ ਯੂਰਪ ਦੇ ਸਾਈਕਲਾਂ ਦੇ ਉੱਚ-ਮੁੱਲ ਬਾਜ਼ਾਰ ਚ ਆਪਣੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਲਾੲੇਗਾ। ਐਵੋਸੇਟ ਯੂ ਕੇ ਵਿਚ ਸਾਈਕਲ, ਈ-ਸਾਈਕਲ, ਸਾਈਕਲਾਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਅਤੇ ਉਪਕਰਣ ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਦੇ ਵਿਤਰਕਾਂ ਚੋਂ ਇਕ ਹੈ। ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਹੀ, ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀ ਲੰਕਾ ਦੇ ਮੋਹਰੀ ਸਾਈਕਲ ਨਿਰਮਾਤਾ ਬੀ ਐਸ ਐਚ ਦੀ ਬਹੁਮਤ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਹਾਸਲ ਕਰਕੇ ਇਸ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਹੋਰ ਹੁਲਾਰਾ ਦਿੱਤਾ। == ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ == * [[ਹੀਰੋ ਮੋਟੋਕੌਰਪ|ਹੀਰੋ ਮੋਟੋਕੋਰਪ]] == ਹਵਾਲੇ == {{reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [http://www.herocycles.com ਹੀਰੋ ਸਾਈਕਲ ਲਿਮਟਿਡ.] * [http://www.herogroup.com/history.htm ਹੀਰੋ ਗਰੁੱਪ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਬਰੈਂਡ]] dvmij0ok1x1f2dtixf3g6qjnismfnu8 0 114008 611327 529274 2022-08-14T18:01:36Z Jpgibert 41304 use vector version for better rendering wikitext text/x-wiki {{Infobox military unit | unit_name = ਕੁਮਾਊਂ ਰੈਜੀਮੈਂਟ | image = Kumaon Regiment Insignia (India).svg | caption = Cap badge of the Kumaon Regiment | dates = 1813 – ਵਰਤਮਾਨ | country = {{flagicon|India}} [[ਭਾਰਤ]] | allegiance = | branch = [[ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ]] | type = [[ਇੰਫੈਂਟਰੀ]] | role = | size = 21 ਬਟਾਲੀਅਨ | command_structure = | garrison = [[ਰਾਨੀਖੇਤ|ਰਾਨੀਖੇਤ ਕੈਂਟ]], [[ਉੱਤਰਾਖੰਡ]] | garrison_label = ਰੈਜੀਮੈਂਟਲ ਸੈਂਟਰ | equipment = | equipment_label = | nickname = | patron = | motto = ''ਪਰਾਕਰਮੋ ਵਿਜਯਤੇ'' | colors = ''ਕਾਲਿਕਾ ਮਾਤਾ ਕੀ ਜਯ''<br/>''ਬਜਰੰਗ ਬਲੀ ਕੀ ਜਯ'' <br/>''ਦਾਦਾ ਕਿਸ਼ਨ ਕੀ ਜਯ'' <br/> | colors_label = ਯੁੱਧਘੋਸ਼ | march = | mascot = | battles = | anniversaries = | decorations = 2 [[ਪਰਮਵੀਰ ਚੱਕਰ]]<br/>4 ਅਸ਼ੋਕ ਚੱਕਰ<br/>10 ਮਹਾਵੀਰ ਚੱਕਰ<br/>6 [[ਕੀਰਤੀ ਚੱਕਰ]]<br/>2 ਉੱਤਮ ਜੁਧ ਸੇਵਾ ਮੈਡਲ<br/>78 [[ਵੀਰ ਚੱਕਰ]]<br/>1 ਵੀਰ ਚੱਕਰ ਐਂਡ ਬਾਰ<br/>23 ਸ਼ੌਰਿਆ ਚੱਕਰ<br/>1 ਯੂਡ ਸੇਵਾ ਮੈਡਲ<br/>127 ਸੈਨਾ ਮੇਡਲ<br/>2 ਸੈਨਾ ਮੈਡਲ ਅਤੇ ਬਾਰ<br/>8 ਪਰਮ ਵੀਸ਼ ਸੇਵਾ ਮੈਡਲ<br/>24 ਅਤੀ ਵਿਸ਼ਿਸ਼ਟ ਸਰਵਿਸ ਮੈਡਲ<br/>36 ਵਿਸ਼ਿਸ਼ਟ ਸੇਵਾ ਮੈਡਲ | battle_honours = '''ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਬਾਅਦ''' ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ, ਰੇਜ਼ੰਗ ਲਾ, ਗਦਰਾ ਸ਼ਹਿਰ, ਭਦੂਰਿਆ, ਦਾਊਦਕੰਡੀ, ਸੰਜੋਈ-ਮੀਰਪੁਰ ਅਤੇ ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਨਗਰ <!-- Commanders -->| current_commander = ਲੇਫ਼ਟੀਨੇੰਟ ਜਨਰਲ ਬੀ.ਐਸ. ਸਹਰਾਵਤ | current_commander_label = | ceremonial_chief = | ceremonial_chief_label = | colonel_of_the_regiment = | colonel_of_the_regiment_label = | notable_commanders = ਜਨਰਲ [[ਐਸ.ਐਮ. ਸ਼੍ਰੀਨਾਗੇਸ਼]] <br/> ਜਨਰਲ [[ਕੇ.ਐਸ. ਥਿਮੱਯਾ]] <br/> ਜਨਰਲ ਟੀ.ਏਨ. ਰੈਨਾ <!-- Insignia -->| identification_symbol = | identification_symbol_2 = | identification_symbol_2_label = }} '''ਕੁਮਾਊਂ ਰੈਜੀਮੈਂਟ''' [[ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ]] ਦੀ ਇੱਕ ਇੰਫੈਂਟਰੀ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1813 ਵਿੱਚ [[ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਭਾਰਤ|ਹੈਦਰਾਬਾਦ]] ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। 18 ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿਚ, ਜਦੋਂ ਇਹ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਉਦੋਂ ਸਿਰਫ ਚਾਰ ਬਟਾਲੀਅਨ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਹੁਣ (2017 ਵਿਚ) ਇੱਕੀ ਹੈ। ਕੁਮਾਊਂ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਦਾ ਰੈਜੀਮੈਂਟਲ ਸੈਂਟਰ [[ਰਾਨੀਖੇਤ|ਰਾਨੀਖੇਤ ਕੈਂਟ]] ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਦੂਆਰਾ [[ਉੱਤਰਾਖੰਡ]] ਰਾਜ ਦੇ [[ਕੁਮਾਊਂ ਡਵੀਜ਼ਨ]] ਤੇ [[ਕੁਮਾਊਂਨੀ ਲੋਕ|ਕੁਮਾਊਂਨੀ]] ਲੋਕਾਂ ਦੀ, ਅਤੇ ਮੈਦਾਨੀ ਇਲਾਕਾਂ ਤੋਂ [[ਅਹੀਰ]] ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਰਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। == ਇਕਾਈਆਂ == * ਦੂਜੀ ਬਟਾਲੀਅਨ * ਤੀਜੀ ਬਟਾਲੀਅਨ * 4 ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ * 5 ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ * 6 ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ * 7 ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ * 8 ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ * 9 ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ * 11 ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ * 12 ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ * 13 ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ * 15 ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ - (ਸਾਬਕਾ ਇੰਦੌਰ ਸਟੇਟ ਇਨਫੈਂਟਰੀ, [[ਇਮਪੀਰੀਅਲ ਸਰਵਿਸ ਟਰੌਪ]]) * 16 ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ * 17 ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ * 18 ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ * 19 ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ * 20 ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ * 21 ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ * 111 ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਬਟਾਲੀਅਨ [[ਟੈਰੀਟੋਰੀਅਲ ਆਰਮੀ (ਭਾਰਤ)|ਟੈਰੇਟੋਰੀਅਲ ਆਰਮੀ]] (ਕੁਮਾਊਂ) * 130 ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਬਟਾਲੀਅਨ ਟੈਰੀਟੋਰੀਅਲ ਆਰਮੀ (ਕੁਮਾਊਂ) * ਕੁਮਾਊਂ ਸਕਾਊਟ ਦੂਸਰੇ: * ਪਹਿਲੀ ਬਟਾਲੀਅਨ ਹੁਣ ਤੀਜੀ ਬਟਾਲੀਅਨ (ਸਪੈਸ਼ਲ ਫਾਰਸਿਜ਼), [[ਪੈਰਾਸ਼ੂਟ ਰੇਜੀਮੈਂਟ (ਇੰਡੀਆ)|ਪੈਰਾਸ਼ੂਟ ਰੇਜੀਮੈਂਟ]] ਹੈ। * 10 ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ ਹੁਣ ਕੁਮਾਊਂ ਰੈਜੀਮੈਂਟਲ ਸੈਂਟਰ ਹੈ। * 14 ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ (ਸਾਬਕਾ ਗਵਾਲੀਅਰ ਸਟੇਟ ਇਨਫੈਂਟਰੀ, ਇੰਪੀਰੀਅਲ ਸਰਵਿਸ ਟਰੂਪਸ) ਹੁਣ 5 ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ, [[ਮਕੈਨਾਈਜ਼ਡ ਇੰਫੈਂਟਰੀ ਰੈਜੀਮੈਂਟ]] ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਅਲਾਵਾ ਕੁਮਾਊਂ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਦੇ ਨਾਲ [[ਨਾਗਾ ਰੈਜੀਮੈਂਟ]], [[ਸਮੁੰਦਰੀ ਫ਼ੌਜ|ਨੇਵੀ]] ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਅਤੇ [[ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ|ਏਅਰ ਫੋਰਸ]] ਸਕੁਆਡ੍ਰੋਨ ਦੇ ਤਿੰਨ ਬਟਾਲੀਅਨ ਵੀ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹਨ। == ਲੜਾਈ ਸਨਮਾਨ == ਕੁਮਾਊਂ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਦੇ ਲੜਾਈ ਅਤੇ ਥਿਏਟਰ ਸਨਮਾਨਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ:<ref name="Sarbans">{{cite book |title=Battle Honours of the Indian Army 1757 - 1971 |last=Singh |first=Sarbans |authorlink= |coauthors= |year=1993 |publisher=Vision Books |location=New Delhi |isbn=8170941156 |pages=327 |url= }}</ref> ;ਪਹਿਲੀ ਸੰਸਾਰ ਜੰਗ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਨਾਗਪੁਰ – ਮਹਿਦਪੁਰ – ਨੋਵਾ – ਕੇਂਦਰੀ ਭਾਰਤ – ਬਰਮਾ 1885-87 – ਚੀਨ 1900 – ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ 1919. ;ਪਹਿਲੀ ਸੰਸਾਰ ਜੰਗ ਨਵਾਂ ਚੈਪਲ - ਫਰਾਂਸ ਅਤੇ ਫਲੈਂਡਰਜ਼ 1914-15 – ਸੁਏਜ਼ ਕੈਨਾਲ – ਜਯਪਤ 19l5-16 – ਗਾਜ਼ਾ – ਜੇਰੂਸਲੇਮ – ਮਗਿੱਦੋ – ਸ਼ੈਰਨ – ਨਾਬਲੂਸ – ਪਲੇਸਟੀਨ 1917-18 – ਟਾਈਗ੍ਰਿਸ 1916 – ਖਾਨ ਬਗ਼ਦਾਦੀ – ਮੇਸੋਪੋਟਾਮਿਆ 1915-18 – ਪਰਸਿਆ 1915-18 – ਸੁਵਲਾ – ਲੈਂਡਿੰਗ ਏਟ ਸੁਵਲਾ – ਸਚੀਮਿਟਾਰ ਹਿੱਲ – ਗੈਲੀਪੋਲੀ 1915 – ਮੈਸੇਡੋਨੀਆ 1916-18 – ਈਸਟ ਅਫਰੀਕਾ 1914-16 – ਨਾਰਥ ਵੈਸਟ ਫਰੰਟੀਅਰ ਇੰਡੀਆ 1914-15, 1916–17 ;ਦੂਜੀ ਸੰਸਾਰ ਜੰਗ ਉੱਤਰ ਮਲਯ – ਸ੍ਲਿਮ ਦਰਿਆ – ''ਮਲਯ 1941-42'' – ਕੰਗਾਵ – ਬਿਸ਼ਨਪੁਰ – ''ਬਰਮਾ 1942-45'' ;ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ;;ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ :ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ – ''ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ 1947-48'' ;;ਚੀਨੀ ਅਗਰਤਾਨੀ 1962 :ਰੇਜ਼ੰਗ ਲਾ – ''ਲੱਦਾਖ 1962'' ;;ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿ ਸੰਘਰਸ਼ 1965 :ਸੰਜੋਈ-ਮੀਰਪੁਰ – ''ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ 1965'' – ''ਪੰਜਾਬ 1965'' ;;ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿ ਸੰਘਰਸ਼ 1971 :ਭਦੂਰਿਆ – ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਨਗਰ – ''ਈਸਟ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 1971'' – ''ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ 1971'' – ''ਪੰਜਾਬ 1971'' – ਗਦਰਾ ਸ਼ਹਿਰ - ''ਸਿੰਧ 1971'' == ਬਹਾਦਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ == ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਨੇ 2 [[ਪਰਮਵੀਰ ਚੱਕਰ]], 4 ਅਸ਼ੋਕ ਚੱਕਰ, 10 ਮਹਾ ਵੀਰ ਚੱਕਰ, 6 [[ਕੀਰਤੀ ਚੱਕਰ]], 2 ਉੱਤਮ ਜੁਧ ਸੇਵਾ ਮੈਡਲ, 78 [[ਵੀਰ ਚੱਕਰ]], 1 ਵੀਰ ਚੱਕਰ ਐਂਡ ਬਾਰ, 23 ਸ਼ੌਰਿਆ ਚੱਕਰ, 1 ਯੂਡ ਸੇਵਾ ਮੈਡਲ, 127 ਸੈਨਾ ਮੇਡਲ, 2 ਸੈਨਾ ਮੈਡਲ ਅਤੇ ਬਾਰ, 8 ਪਰਮ ਵੀਸ਼ ਸੇਵਾ ਮੈਡਲ, 24 ਅਤੀ ਵਿਸ਼ਿਸ਼ਟ ਸਰਵਿਸ ਮੈਡਲ, 1 ਪੀ.ਵੀ., 2 ਪੀ.ਬੀ., 1 ਪੀਐਸ, 1 ਏ.ਡਬਲਿਯੂ ਅਤੇ 36 ਵਿਸ਼ਿਸ਼ਟ ਸਰਵਿਸ ਮੈਡਲ ਜਿੱਤੇ ਹਨ। ;ਪਰਮ ਵੀਰ ਚੱਕਰ *ਮੇਜਰ ਸੋਮਨਾਥ ਸ਼ਰਮਾ (ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ), 4 ਕੁਮਾਊਂ - [[ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਯੁੱਧ (1947)]] *ਮੇਜਰ ਸ਼ੈਤਾਨ ਸਿੰਘ (ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ), 13 ਕੁਮਾਊਂ - [[ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਜੰਗ]] ;ਅਸ਼ੋਕ ਚੱਕਰ *ਮੇਜਰ ਭੁਕਾਂਤ ਮਿਸ਼ਰਾ (ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ), 15 ਕੁਮਾਊਂ - [[ਸਾਕਾ ਨੀਲਾ ਤਾਰਾ]]<ref name="kumaon-awards">{{cite web|url=http://indianarmy.nic.in/Site/FormTemplete/frmTemp13P26C.aspx?MnId=rbklUFs1NRg=&ParentID=Fm3oVPUsxtM=&flag=p|title=Official Website of Indian Army|publisher=|accessdate=26 November 2014}}</ref><ref name="euttaranchal.com">{{cite web |url=http://www.euttaranchal.com/education/institutes/kumaon_regiment.php |title=Archived copy |accessdate=2010-03-05 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101231100437/http://www.euttaranchal.com/education/institutes/kumaon_regiment.php |archivedate=31 December 2010 |df=dmy-all }}</ref> * ਨਾਇਕ ਨਿਰਭੈ ਸਿੰਘ (ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ), 15 ਕੁਮਾਊਂ - ਸਾਕਾ ਨੀਲਾ ਤਾਰਾ<ref name=kumaon-awards/><ref name="euttaranchal.com"/> * ਸੂਬੇਦਾਰ ਸੁੱਜਣ ਸਿੰਘ (ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ), 13 ਕੁਮਾਊਂ<ref name=kumaon-awards/><ref name="euttaranchal.com"/> * ਨਾਇਕ ਰਾਮਬੀਰ ਸਿੰਘ ਤੋਮਰ (ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ), 15 ਕੁਮਾਊਂ<ref name=kumaon-awards/><ref name="euttaranchal.com"/> ;ਮਹਾ ਵੀਰ ਚੱਕਰ *ਲੇਫ਼ਟੀਨੇੰਟ ਕਰਨਲ ਧਰਮ ਸਿੰਘ - [[ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਯੁੱਧ (1947)]]<ref name=kumaon-awards/> *ਸਿਪਾਹੀ ਮਾਨ ਸਿੰਘ (ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ) - ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਯੁੱਧ (1947)<ref name=kumaon-awards/> *ਨਾਇਕ ਨਰ ਸਿੰਘ (ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ) - ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਯੁੱਧ (1947)<ref name=kumaon-awards/> *ਸਿਪਾਹੀ ਦੀਵਾਨ ਸਿੰਘ - ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਯੁੱਧ (1947)<ref name=kumaon-awards/> *ਮੇਜਰ ਮਲਕੀਅਤ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ (ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ) - ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਯੁੱਧ (1947)<ref name=kumaon-awards/> *ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ (ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜਨਰਲ) ਤਪਿਸ਼ਵਰ ਨਾਰਾਇਣ ਰੈਨਾ - [[ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਜੰਗ]]<ref name=kumaon-awards/> ;ਚੀਫ ਓਫ ਆਰਮੀ ਸਟਾਫ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ *ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਐਸ.ਕੇ. ਸਪਰੂ *ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਦਾਰਾ ਗੋਵਾਦੀਆਂ == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ]] e29wv0p8v5phij9f8mzb6wrfuldhzqs 2 137556 611356 611301 2022-08-15T04:07:21Z Simranjeet Sidhu 8945 #100wikidays #100wikilgbtqdays wikitext text/x-wiki {| class="wikitable sortable" |- ! colspan=3| 1^st round: 07.10.2021–14.01.2022 !! colspan=3| 2^nd round: 15.01.2022–24.04.2022 !! colspan="3" | 3^rd round: 25.04.2022–02.08.2022 !! colspan="6" | 4^th round: 03.08.2022– |- ! No. !! Article !! Date !! No. !! Article !! Date !! No. !! Article !! Date !! No. !! Article !! Date |- | 1 || [[pa:ਬਲੇਅਰ ਇਮਾਨੀ|ਬਲੇਅਰ ਇਮਾਨੀ]] || 07.10.2021 || 101 || [[ਰਿਚਰਡ ਐਬਲ]]|| 15.01.2022 || 201 || [[ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਇਤਿਹਾਸ]]|| 25.04.2022 || 301|| [[ਰੌਬਿਨ ਹਾਰਡੀ (ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਲੇਖਕ)]]||03.08.2022 |- | 2 || [[pa:ਸ਼ਾਦੀ ਅਮੀਨ|ਸ਼ਾਦੀ ਅਮੀਨ]] || 08.10.2021 || 102 || [[ਨਾਵਿਆ ਸਿੰਘ]]||16.01.2022 || 202|| [[ਕਾਟਜਾ ਬਲਿਚਫੀਲਡ]]||26.04.2022 |302 |[[ਤਾਨੀਆ ਹਫ਼]] |04.08.2022 |- | 3 || [[pa:ਟੈਰੀ ਕੈਸਲ|ਟੈਰੀ ਕੈਸਲ]] || 09.10.2021 || 103 || [[ਨੋਨੀ ਸਲਮਾ]]||17.01.2022 |203 |[[ਕਲਿੰਟ ਅਲਬਰਟਾ]] |27.04.2022 |303 |[[ਦੀਆ ਡੇਵੀਨਾ]] |05.08.2022 |- | 4 || [[ਹੇਜ਼ਲ ਬਾਰਨਸ]]||10.10.2021 || 104 || [[ਫ਼ਾਤਿਮਾ ਜਮਾਲ]]||18.01.2022 |204 |[[ਬ੍ਰੈਡ ਫਰੇਜ਼ਰ]] |28.04.2022 |304 |[[ਪੰਡਕਾ]] |06.08.2022 |- | 5 || [[ਨਜਮਾ ਕੌਸਰੀ]]||11.10.2021 || 105 || [[ਲੀਜ਼ਾ ਬੰਕਰ]]||19.01.2022 |205 |[[ਸੋਮਨ ਚੈਨਾਨੀ]] |29.04.2022 |305 |[[ਲੂਕਸ ਧੋਂਟ]] |07.08.2022 |- | 6 || [[ਨਿਕੋਲ ਕੋਨ]]||12.10.2021 || 106 || [[ਜੋਸ ਚਾਰਲਸ]]||20.01.2022 |206 |[[ਟ੍ਰੇਵਰ ਬੈਂਥਮ]] |30.04.2022 |306 |[[ਮਾਨੋਲੋ ਕਾਰੋ]] |08.08.2022 |- | 7 || [[ਤਾਇਗਾ ਇਸ਼ੀਕਾਵਾ]]||13.10.2021 || 107 || [[ਜੂਨੋ ਬਿਰਚ]]||21.01.2022 |207 |[[ਪੀ.ਜੇ. ਕਾਸਟੇਲਨੇਟਾ]] |01.05.2022 |307 |[[ਜੇਮਸ ਬ੍ਰਿਜਸ]] |09.08.2022 |- | 8 || [[ਸਾਈਮਨ ਡਨ]]||14.10.2021 || 108 || [[ਜੈਸਿਕਾ ਨਿਗਰੀ]]||22.01.2022 |208 |[[ਜੌਨ ਅਗਸਤ]] |02.05.2022 |308 |[[ਜੋ ਬਲਾਸ]] |10.08.2022 |- | 9 || [[ਟੈਰੀ ਬੌਮ]]||15.10.2021 || 109 || [[ਲੈਸੀ ਗ੍ਰੀਨ]]||23.01.2022 |209 |[[ਟੋਨੀ ਗ੍ਰਾਫੀਆ]] |03.05.2022 |309 |[[ਹੈਰੀ ਬੁਸ਼ (ਕਲਾਕਾਰ)]] |11.08.2022 |- | 10 || [[ਅਖਿਲ ਕਟਿਆਲ]]||16.10.2021 || 110 || [[ਮਿਲਾ ਜੈਮ]]||24.01.2022 |210 |[[ਹਿਜੜਾ ਫ਼ਾਰਸੀ]] |04.05.2022 |310 |[[ਰੌਬਰਟ ਗੋਬਰ]] |12.08.2022 |- | 11 || [[ਲੀਆ ਜੌਨਸਨ]]||17.10.2021 || 111 || [[ਏਰੀ ਫਿਟਜ਼]]||25.01.2022 |211 |[[ਖਾਨੀਥ]] |05.05.2022 |311 |[[ਟੌਮ ਬਿਆਂਚੀ]] |13.08.2022 |- | 12 || [[ਐਲੀ ਬਕਿਨ]]||18.10.2021 || 112 || [[ਹੰਨਾਹ ਹਾਰਟ]]||26.01.2022 |212 |[[ਅਲੀ ਫਜ਼ਲੀ ਮੋਨਫ਼ੇਅਰਡ]] |06.05.2022 |312 |[[ਡੈਨੀਅਲ ਬਾਉਰ (ਮੇਕ-ਅੱਪ ਕਲਾਕਾਰ)]] |14.08.2022 |- | 13 || [[ਕੈਥਰੀਨ ਐਂਥਨੀ]]||19.10.2021 || 113 || [[ਨਿੱਕੀ ਅਤੇ ਸੈਮੀ ਐਲਬੋਨ]]||27.01.2022 |213 |[[ਪੌਲ ਬਾਰਨਜ਼ (ਪਾਦਰੀ)]] |07.05.2022 |313 |[[ਹੈਦੀ ਸਾਦੀਆ]] |15.08.2022 |- | 14 || [[ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ ਇਰਵਿਨ]]||20.10.2021 || 114 || [[ਟ੍ਰੇਵੀ ਮੋਰਨ]]||28.01.2022 |214 |[[ਐਨਾ ਬ੍ਰਾਊਨ (ਵਕੀਲ)]] |08.05.2022 |314 | |16.08.2022 |- | 15 || [[ਜੈ ਬੈੱਲ (ਲੇਖਕ)]]||21.10.2021 || 115 || [[ਗੇਵਿਨ ਆਰਥਰ]]||29.01.2022 |215 |[[ਮੇਟੀ (ਜੈਂਡਰ)]] |09.05.2022 |315 | |17.08.2022 |- | 16 || [[ਸਾਰਾ ਹੈੱਸ]]||22.10.2021 || 116 || [[ਤਾਮਾਰਾ ਮਸਕਾਰਾ]]||30.01.2022 |216 |[[ਤੇਨਜ਼ਿਨ ਮਾਰੀਕੋ]] |10.05.2022 |316 | |18.08.2022 |- | 17 || [[ਗਲੋਰੀਆ ਜੋਸਫ਼]]||23.10.2021 || 117 || [[ਰਾਈਲੈਂਡ ਐਡਮਜ਼]]||31.01.2022 |217 |[[ਹਿਜੜੋਂ ਕਾ ਖਾਨਕਾਹ]] |11.05.2022 |317 | |19.08.2022 |- | 18 || [[ਰੌਦਾ ਮੋਰਕੋਸ]]||24.10.2021 || 118 || [[ਈਥਨ ਪੀਟਰਸ]]||01.02.2022 |218 |[[ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਪ੍ਰਾਈਡ ਵਾਕ]] |12.05.2022 |318 | |20.08.2022 |- | 19 || [[ਜੈਨੀਨ ਫੁਲਰ]]||25.10.2021 || 119 || [[ਬੌਬੀ ਬਰਕ]]||02.02.2022 |219 |[[ਮਿਸ ਟਰਾਂਸਕਵੀਨ ਇੰਡੀਆ]] |13.05.2022 |319 | |21.08.2022 |- | 20 || [[ਨਿਸ਼ਾ ਰਾਓ]]||26.10.2021 || 120 || [[ਬਿਲਾਲ ਹਸਾਨੀ]]||03.02.2022 |220 |[[ਅਵਧ ਕੁਈਰ ਪ੍ਰਾਇਡ]] |14.05.2022 |320 | |22.08.2022 |- | 21 || [[ਕਾਮੀ ਸਿਡ]]||27.10.2021 || 121 || [[ਰੇਡਾ ਕੈਰੇ]]||04.02.2022 |221 |[[ਭੋਪਾਲ ਪ੍ਰਾਈਡ ਮਾਰਚ]] |15.05.2022 |321 | |23.08.2022 |- | 22 || [[ਬਿੰਦੀਆ ਰਾਣਾ]]||28.10.2021 || 122 || [[ਹੁਆਰੀ ਮਨਾਰ]]||05.02.2022 |222 |[[ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਨਾਮਾ ਪ੍ਰਾਈਡ ਮਾਰਚ]] |16.05.2022 |322 | |24.08.2022 |- | 23 || [[ਈਸਾ ਫਾਜ਼ਲੀ]]||29.10.2021 || 123 || [[ਮਿਸ ਫੇਮ]]||06.02.2022 |223 |[[ਗੁੜਗਾਓਂ ਕੁਈਰ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |17.05.2022 |323 | |25.08.2022 |- | 24 || [[ਅਰਾਧਿਆ ਖਾਨ]]||30.10.2021 || 124 || [[ਏਲਨ ਡੀਜੇਨਰਸ]]||07.02.2022 |224 |[[ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ ਪ੍ਰਾਈਡ ਪਰੇਡ]] |18.05.2022 |324 | |26.08.2022 |- | 25 || [[ਜ਼ੁਲਫਿਕਾਰ ਅਲੀ ਭੁੱਟੋ ਜੂਨੀਅਰ]]||31.10.2021 || 125 || [[ਨਿਕੋਕਾਡੋ ਐਵੋਕਾਡੋ]]||08.02.2022 |225 |[[ਜਮਸ਼ੇਦਪੁਰ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |19.05.2022 |325 | |27.08.2022 |- | 26 || [[ਸਬਰੀਨਾ ਜਾਲੀਸ]]||01.11.2021 || 126 || [[ਗ੍ਰੇਸ ਹਾਈਲੈਂਡ]]||09.02.2022 |226 |[[ਕੋਲਕਾਤਾ ਰੈਂਬੋ ਪ੍ਰਾਈਡ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |20.05.2022 |326 | |28.08.2022 |- | 27 || [[ਨਿਕਿਤਾ ਓਲੀਵਰ]]||02.11.2021 || 127 || [[ਜੇਮਸ ਮੈਨਸਫੀਲਡ]]||10.02.2022 |227 |[[ਗੁਜਰਾਤ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |21.05.2022 |327 | |29.08.2022 |- | 28 || [[ਨਯਾਬ ਅਲੀ]]||03.11.2021 || 128 || [[ਐਮਾ ਐਲਿੰਗਸਨ]]||11.02.2022 |228 |[[ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਕੁਈਰ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |22.05.2022 |328 | |30.08.2022 |- | 29 || [[ਬੇਲਾ ਗਲਹੋਸ]]||04.11.2021 || 129 || [[ਬੌਬ ਏਵੀਅਨ]]||12.02.2022 |229 |[[ਕੁਈਰ ਪ੍ਰਾਈਡ ਗੁਹਾਟੀ]] |23.05.2022 |329 | |31.08.2022 |- | 30 || [[ਮਾਹਰ ਸਾਬਰੀ]]||05.11.2021 || 130 || [[ਜੇਵੀਅਰ ਐਂਬਰੋਸੀ]]||13.02.2022 |230 |[[ਕੁਈਰ ਗੁਲਾਬੀ ਪ੍ਰਾਈਡ ਜੈਪੁਰ]] |24.05.2022 |330 | |01.09.2022 |- | 31 || [[ਜੋਸਫ਼ ਬੀਮ]]||06.11.2021 || 131 || [[ਜੇਵੀਅਰ ਕੈਲਵੋ (ਅਦਾਕਾਰ)]]||14.02.2022 |231 |[[ਪਟਨਾ ਪ੍ਰਾਈਡ ਮਾਰਚ]] |25.05.2022 |331 | |02.09.2022 |- | 32 || [[ਐਲਨ ਬ੍ਰੇਅ]]||07.11.2021 || 132 || [[ਐਲਿਸ ਲਿਟਲ]]||15.02.2022 |232 |[[ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਪ੍ਰਾਈਡ ਪਰੇਡ]] |26.05.2022 |332 | |03.09.2022 |- | 33 || [[ਜੌਨ ਬਟਲਰ (ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ)]]||08.11.2021 || 133 || [[ਜਿਮ ਫਾਲ]]||16.02.2022 |233 |[[ਔਰੇਂਜ ਸਿਟੀ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਪ੍ਰਾਈਡ ਮਾਰਚ]] |27.05.2022 |333 | |04.09.2022 |- | 34 || [[ਮਰੀਅਮ ਗੁਰਬਾ]]||09.11.2021 || 134 || [[ਜੂਲੀਆ ਹੋਰਵਥ]]||17.02.2022 |234 |[[ਇਜ਼ਮੀਰ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |28.05.2022 |334 | |05.09.2022 |- | 35 || [[ਅਮੇਲੀਆ ਐਲਿਸ]]||10.11.2021 || 135 || [[ਜੈਕਸਨ ਬਰਡ (ਲੇਖਕ)]]||18.02.2022 |235 |[[ਨਾਈਟ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |29.05.2022 |335 | |06.09.2022 |- | 36 || [[ਸੁਨੀਤੀ ਨਾਮਜੋਸ਼ੀ]]||11.11.2021 || 136 || [[ਏਲੇ ਮਿਲਜ਼]]||19.02.2022 |236 |[[ਈਰਾਨ ਪ੍ਰਾਈਡ ਡੇ]] |30.05.2022 |336 | |07.09.2022 |- | 37 || [[ਡੈਨਾ ਗੋਲਡਬਰਗ]]||12.11.2021 || 137 || [[ਬ੍ਰੈਡ ਮੋਂਡੋ]]||20.02.2022 |237 |[[ਕੁਈਰ ਅਜ਼ਾਦੀ ਮੁੰਬਈ]] |31.05.2022 |337 | |08.09.2022 |- | 38 || [[ਲਇਰਾ ਮੈਕੀ]]||13.11.2021 || 138 || [[ਬ੍ਰੀ ਏਸਰਿਗ]]||21.02.2022 |238 |[[ਲੈਥਲ ਲੈਸਬੀਅਨ]] |01.06.2022 |338 | |09.09.2022 |- | 39 || [[ਬਿੰਦੂਮਾਧਵ ਖੀਰੇ]]||14.11.2021 || 139 || [[ਕਿਮੋਰਾ ਬਲੈਕ]]||22.02.2022 |239 |[[ਜ਼ਿੰਦੀਕ]] |02.06.2022 |339 | |10.09.2022 |- | 40 || [[ਓਨਿਰ]]||15.11.2021 || 140 || [[ਜੌਹਨ ਅਲਕੋਰਨ (ਗਾਇਕ)]]||23.02.2022 |240 |[[ਗੇਅ ਬੰਬੇ]] |03.06.2022 |340 | |11.09.2022 |- | 41 || [[ਕ੍ਰਿਸਟਿਨ ਬੇਕਰ]]||16.11.2021 || 141 || [[ਅੰਜੀਮਾਈਲ]]||24.02.2022 |241 |[[ਅਭਿਮਾਨੀ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |04.06.2022 | | | |- | 42 || [[ਰਿਤੂ ਡਾਲਮੀਆ]]||17.11.2021 || 142 || [[ਅਮੋਨ (ਪਹਿਲਵਾਨ)]]||25.02.2022 |242 |[[ਕੁਈਰ ਸਿਟੀ ਸਿਨੇਮਾ]] |05.06.2022 | | | |- | 43 || [[ਮੈਕਸਿਮ ਮਜ਼ੂਮਦਾਰ]]||18.11.2021 || 143 || [[ਡਿਰਕ ਬਾਚ]]||26.02.2022 |243 |[[ਕੁਈਰ ਚੇਨਈ ਕ੍ਰੋਨੀਕਲਜ਼]] |06.06.2022 | | | |- | 44 || [[ਵਸੁਧੇਂਦਰਾ]]||19.11.2021 || 144 || [[ਕਲਾਉਡੀਆ ਐਲਨ]]||27.02.2022 |244 |[[ਮੁਸਕੋਕਾ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |07.06.2022 | | | |- | 45 || [[ਡੇਵਿਡ ਡੇਨਸਨ]]||20.11.2021 || 145 || [[ਬੈਟੀਨਾ ਹੋਪ]]||28.02.2022 |245 |[[ਜੀਲੋਂਗ ਪ੍ਰਾਈਡ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |08.06.2022 | | | |- | 46 || [[ਜੇਕ ਐਟਲਸ]]||21.11.2021 || 146 || [[ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਬੁਰਲਾਕੋਵ]]||01.03.2022 |246 |[[ਟੋਰਾਂਟੋ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |09.06.2022 | | | |- | 47 || [[ਆਰਥਰ ਮਾਰੀਆਨੋ]]||22.11.2021 || 147 || [[ਮੈਨਫ੍ਰੇਡ ਸਾਲਜ਼ਗੇਬਰ]]||02.03.2022 |247 |[[ਏਸ਼ੀਅਨ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |10.06.2022 | | | |- | 48 || [[ਜੋਸ਼ ਕੈਵਾਲੋ]]||23.11.2021 || 148 || [[ਕਰਡਿਨ ਓਰਲਿਕ]]||03.03.2022 |248 |[[ਮਾਰਡੀ ਗ੍ਰਾਸ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |11.06.2022 | | | |- | 49 || [[ਰੇਨੀ ਫੋਰਥ]]||24.11.2021 || 149 || [[ਡੇਵਿਡ ਫਰਨੀਸ਼]]||04.03.2022 |249 |[[ਸ਼ੰਘਾਈ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |12.06.2022 | | | |- | 50 || [[ਕ੍ਰਿਸ ਬਰਲੇ]] ||25.11.2021 || 150 || [[ਜੇਮਸ ਬਰਗ]]||05.03.2022 |250 |[[ਗੇਜ਼ (ਫ਼ਿਲਮ ਉਤਸ਼ਵ)]] |13.06.2022 | | | |- | 51 || [[ਅਮੀਨੀ ਫੋਨੂਆ]]||26.11.2021 || 151 || [[ਲੀਜ਼ਾ ਗੋਰਨਿਕ]]||06.03.2022 |251 |[[ਇੰਡੀਗਨੇਸ਼ਨ]] |14.06.2022 | | | |- | 52 || [[ਐਲਿਸ ਆਸਟਨ]]||27.11.2021 || 152 || [[ਅਲਬਰੇਚਟ ਬੇਕਰ]]||07.03.2022 |252 |[[ਚੇਨਈ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |15.06.2022 | | | |- | 53 || [[ਲੀ ਪੀਅਰਟ]]||28.11.2021 || 153 || [[ਬਿਲੀ ਲਵ]]||08.03.2022 |253 |[[ਮਿਸਟਰ ਗੇਅ ਵੇਲਜ਼]] |16.06.2022 | | | |- | 54 || [[ਮੈਟ ਲਲਾਨੋ]]||29.11.2021 || 154 || [[ਮਾਰਕ ਐਸ਼ਟਨ]]||09.03.2022 |254 |[[ਮਿਸਟਰ ਗੇਅ ਇੰਡੀਆ]] |17.06.2022 | | | |- | 55 || [[ਰਿਆਨ ਬਟਲਰ]]||30.11.2021 || 155 || [[ਮੀਆ ਇਜ਼ਾਬੇਲਾ]]||10.03.2022 |255 |[[ਮਿਸ ਟਰਾਂਸ ਗਲੋਬਲ]] |18.06.2022 | | | |- | 56 || [[ਡਾਨਾ ਓਲਮਰਟ]]||01.12.2021 || 156 || [[ਮੋਰਟੀ ਡਾਇਮੰਡ]]||11.03.2022 |256 |[[ਪੈਰਿਸ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |19.06.2022 | | | |- | 57 || [[ਆਸੀ ਅਜ਼ਰ]]||02.12.2021 || 157 || [[ਸਕਿਨ ਡਾਇਮੰਡ]]||12.03.2022 |257 |[[ਬਰਲਿਨ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |20.06.2022 | | | |- | 58 || [[ਰਾਹੁਲ ਮਹਿਤਾ]]||03.12.2021 || 158 || [[ਜੀਆਨਾ ਫਾਈਨ]]||13.03.2022 |258 |[[ਨੈਸ਼ਨਲ ਕੁਈਰ ਆਰਟਸ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |21.06.2022 | | | |- | 59 || [[ਇਵਾਂਕਾ ਦਾਸ]]||04.12.2021 || 159 || [[ਜੌਨੀ ਰੈਪਿਡ]]||14.03.2022 |259 |[[ਮਿਸ ਟੀ ਵਰਲਡ]] |22.06.2022 | | | |- | 60 || [[ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ ਕੌਫੀ]]||05.12.2021 || 160 || [[ਵੇਰਾ ਹੋਲਮੇ]]||15.03.2022 |260 |[[ਮਿਸ ਟਰਾਂਸ ਅਲਬਾਨੀਆ]] |23.06.2022 | | | |- | 61 || [[ਐਮਾ ਪੋਰਟਨਰ]]||06.12.2021 || 161 || [[ਸ਼ੈਲੀ ਕਿੰਗ]]||16.03.2022 |261 |[[ਮਿਸਟਰ ਗੇਅ ਆਇਰਲੈਂਡ]] |24.06.2022 | | | |- | 62 || [[ਜੈਫਰੀ ਰਿਚਮੈਨ]]||07.12.2021 || 162 || [[ਰਹੋਨਾ ਕੈਮਰਨ]]||17.03.2022 |262 |[[ਮਿਸਟਰ ਗੇਅ ਵਰਲਡ 2017]] |25.06.2022 | | | |- | 63 || [[ਮਨਿਲ ਸੂਰੀ]]||08.12.2021 || 163 || [[ਜੌਇਸ ਗ੍ਰਾਂਟ]]||18.03.2022 |263 |[[ਮੈਲਬੌਰਨ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |26.06.2022 | | | |- | 64 || [[ਗੌਤਮ ਰਾਘਵਨ]]||09.12.2021 || 164 || [[ਬੈਥਨੀ ਬਲੈਕ]]||19.03.2022 |264 |[[ਮਿਸ ਟਰਾਂਸ ਸਟਾਰ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ]] |27.06.2022 | | | |- | 65 || [[ਮਿਸ਼ੇਲ ਗੁਰੇਵਿਚ]]||10.12.2021 || 165 || [[ਇੰਡੀਆ ਸਮਰ]]||20.03.2022 |265 |[[ਹੈਮਬਰਗ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |28.06.2022 | | | |- | 66 || [[ਅਨੀਸ਼ ਸੇਠ]]||11.12.2021 || 166 || [[ਪੇਚੇ ਡੀ]]||21.03.2022 |266 |[[ਕੋਲੋਨ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |29.06.2022 | | | |- | 67 || [[ਡੀਨ ਅੱਤਾ]]||12.12.2021 || 167 || [[ਡੀਲੋਨ]]||22.03.2022 |267 |[[ਵੈਸਟ ਪ੍ਰਾਈਡ]] |30.06.2022 | | | |- | 68 || [[ਫਰਜ਼ਾਨਾ ਡਾਕਟਰ]]||13.12.2021 || 168 || [[ਡੇਜ਼ੀ ਈਗਨ]]||23.03.2022 |268 |[[ਇਮੇਜ+ਨੇਸ਼ਨ]] |01.07.2022 | | | |- | 69 || [[ਕੌਸਰ ਮੁਹੰਮਦ]]||14.12.2021 || 169 || [[ਲੀਓ ਫੋਰਡ]]||24.03.2022 |269 |[[ਫਰੇਮਲਾਈਨ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |02.07.2022 | | | |- | 70 || [[ਕਾਜ਼ਿਮ ਅਲੀ]]||15.12.2021 || 170 || [[ਜੇਮਸ ਐਮਸਟਰ]]||25.03.2022 |270 |[[ਰੈਂਬੋ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |03.07.2022 | | | |- | 71 || [[ਜੂਡਿਥ ਫਰੈਂਕ]]||16.12.2021 || 171 || [[ਆਲੀਆ ਸ਼ੌਕਤ]]||26.03.2022 |271 |[[ਪਿੰਕ ਲਾਇਫ਼ ਕੁਈਰਫੈਸਟ]] |04.07.2022 | | | |- | 72 || [[ਮਾਰਗੀ ਐਡਮ]]||17.12.2021 || 172 || [[ਕ੍ਰਿਸਟਨ ਕਿਸ਼]]||27.03.2022 |272 |[[ਪ੍ਰਾਈਡ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] |05.07.2022 | | | |- | 73 || [[ਸਿਧਾਰਥ ਗਰਗ]]||18.12.2021 || 173 || [[ਮਾਇਕ ਜਿਨ]]||28.03.2022 |273 |[[ਐਂਡਰਿਊ ਪੀਅਰਸ]] |06.07.2022 | | | |- | 74 || [[ਦਿਨੇਸ਼ ਭੁਗਰਾ]]||19.12.2021 || 174 || [[ਅਨੀਤਾ ਲੋ]]||29.03.2022 |274 |[[ਗੇਅਲਿਬ]] |07.07.2022 | | | |- | 75 || [[ਡਾਅਨ ਐਡਮਜ਼]]||20.12.2021 || 175 || [[ਤਾਨਿਆ ਕੰਪਾਸ]]||30.03.2022 |275 |[[ਫੈਮਲੀ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ]] |08.07.2022 | | | |- | 76 || [[ਅਗਸਤ ਐਮਸ]]||21.12.2021 || 176 || [[ਪੌਲ ਮੇਂਡੇਜ਼]]||31.03.2022 |276 |[[ਗੇਅ ਡਾਕਟਰਜ਼ ਆਇਰਲੈਂਡ]] |09.07.2022 | | | |- | 77 || [[ਡਾਇਨਾ ਐਸ਼]]||22.12.2021 || 177 || [[ਬੇਨ ਹੰਟੇ]]||01.04.2022 |277 |[[ਜੈਕੀ ਮਾਲਟਨ]] |10.07.2022 | | | |- | 78 || [[ਰੇਚਲ ਫਾਰਮਰ]]||23.12.2021 || 178 || [[ਮੋਬੀਨ ਅਜ਼ਹਰ]]||02.04.2022 |278 |[[ਹਿਲਡਾ ਮੈਥੇਸਨ]] |11.07.2022 | | | |- | 79 || [[ਨਿਸ਼ਾ ਗਨਾਤਰਾ]]||24.12.2021 || 179 || [[ਸਾਰਾਹ ਸਟੀਰਕ]]||03.04.2022 |279 |[[ਏਲਾ ਹੰਟ]] |12.07.2022 | | | |- | 80 || [[ਮਾਰਲੀਨ ਗੋਰਿਸ]]||25.12.2021 || 180 || [[ਜੁਲ ਮਾਰੋਹ]]||04.04.2022 |280 |[[ਲੀਹ ਹਾਰਵੇ]] |13.07.2022 | | | |- | 81 || [[ਡੀਆਨਾ ਅਰਬੇਨੀਨਾ]]||26.12.2021 || 181 || [[ਈਵਾਨ ਗ੍ਰੀਰ]]||05.04.2022 |281 |[[ਰੋਏ ਰੋਲੈਂਡ]] |14.07.2022 | | | |- | 82 || [[ਰਵੀਨਾ ਅਰੋੜਾ]]||27.12.2021 || 182 || [[ਰਿਆਨ ਹੋਲਮਜ਼]]||06.04.2022 |282 |[[ਰੌਸ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ]] |15.07.2022 | | | |- | 83 || [[ਹਿਤੇਨ ਨੂਨਵਾਲ]]||28.12.2021 || 183 || [[ਕਲੋਵਿਸ ਰਫਿਨ]]||07.04.2022 |283 |[[ਬਸੀਰਾ ਖਾਨ]] |16.07.2022 | | | |- | 84 || [[ਪ੍ਰਗਤੀ ਸਿੰਘ]]||29.12.2021 || 184 || [[ਟੌਮੀ ਨਟਰ]]||08.04.2022 |284 |[[ਅੰਜਾਰੀ]] |17.07.2022 | | | |- | 85 || [[ਰੋਹਿਤ ਖੋਸਲਾ]]||30.12.2021 || 185 || [[ਟੇਡ ਟਿਨਲਿੰਗ]]||09.04.2022 |285 |[[ਬਤ ਕੋਲ (ਸੰਸਥਾ)]] |18.07.2022 | | | |- | 86 || [[ਮਾਇਆ ਦ ਡਰੈਗ ਕੁਈਨ]]||31.12.2021 || 186 || [[ਜੂਲੀਅਨ ਬੇਕਰ]]||10.04.2022 |286 |[[ਹਵਰੁਤਾ (ਸੰਸਥਾ)]] |19.07.2022 | | | |- | 87 || [[ਮੇਗ ਕ੍ਰਿਸਚੀਅਨ]]||01.01.2022 || 187 || [[ਡੇਵਿਡ ਐਮਸ (ਅਦਾਕਾਰ)]]||11.04.2022 |287 |[[ਹਾਮਦ ਸਿੰਨੋ]] |20.07.2022 | | | |- | 88 || [[ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ ਗਿਲਬਰਟ]]||02.01.2022 || 188 || [[ਬਰਟ ਆਰਚਰ]]||12.04.2022 |288 |[[ਫਰੀਹਾ ਰੋਇਸਿਨ]] |21.07.2022 | | | |- | 89 || [[ਏਸਥਰ ਭਾਰਤੀ]]||03.01.2022 || 189 || [[ਫਿਨ ਅਰਗਸ]]||13.04.2022 |289 |[[ਜਿਲ ਐਂਡਰਿਊ]] |22.07.2022 | | | |- | 90 || [[ਦੀਪਕ ਭਾਰਗਵ]]||04.01.2022 || 190 || [[ਜੇਰੇਡ ਆਲਮਨ]]||14.04.2022 |290 |[[ਜੇਮਸ ਬੇਲੀ]] |23.07.2022 | | | |- | 91 || [[ਰੇ ਅਘਯਾਨ]]||05.01.2022 || 191 || [[ਡੈਨੀਅਲ ਕਾਰਟੀਅਰ]]||15.04.2022 |291 |[[ਐਨੀ ਗੁਗਲੀਆ]] |24.07.2022 | | | |- | 92 || [[ਐਡਮ ਆਲ]]||06.01.2022 || 192 || [[ਕੇਵਿਨ ਐਲੀਸਨ]]||16.04.2022 |292 |[[ਪੌਲ ਵਿਰਟਜ਼]] |25.07.2022 | | | |- | 93 || [[ਆਰਤੀ ਅਗਰਵਾਲ (ਵਿਗਿਆਨੀ)]]||07.01.2022 || 193 || [[ਡਿਕ ਕਲੇਅਰ]]||17.04.2022 |293 |[[ਜੈਸਿਕਾ ਪਲੱਟ]] |26.07.2022 |393 | | |- | 94 || [[ਭੂਪੇਨ ਖੱਖੜ]]||08.01.2022 || 194 || [[ਸੇਬ ਕਾਸਤਰੋ]]||18.04.2022 |294 |[[ਲੁਈ ਸੈਂਡ]] |27.07.2022 |394 | | |- | 95 || [[ਐਨੀ ਆਸ਼ੀਮ]]||09.01.2022 || 195 || [[ਹੈਂਕ ਚੇਨ]]||19.04.2022 |295 |[[ਐਂਡਰਿਆ ਯੀਅਰਵੁੱਡ]] |28.07.2022 |395 | | |- | 96 || [[ਨਿਕਿਤਾ ਡ੍ਰੈਗਨ]]||10.01.2022 || 196 || [[ਅਬਦੁ ਅਲੀ]]||20.04.2022 |296 |[[ਬੈਟੀ ਬੈਕਸਟਰ]] |29.07.2022 |396 | | |- | 97 || [[ਚੱਕੀ ਬਾਰਟੋਲੋ]]||11.01.2022 || 197 || [[ਸਲਵਾਡੋਰ ਕੈਲਵੋ]]||21.04.2022 |297 |[[ਟੇਡ ਨੌਰਥ]] |30.07.2022 |397 | | |- | 98 || [[ਜੈਕ ਬਾਰਨ]]||12.01.2022 || 198 || [[ਬਲੈਕ ਸਪਾਰਕ]]||22.04.2022 |298 |[[ਰਿਚਰਡ ਹਰਮਨ]] |31.07.2022 |398 | | |- | 99 || [[ਅਡੱਲਟ ਮੋਮ]]||13.01.2022 || 199 || [[ਮਾਰਕ ਬਲੇਨ]]||23.04.2022 |299 |[[ਜਨਾਇਆ ਖਾਨ]] |01.08.2022 |399 | | |- | 100 || [[ਕਾਰਲਾ ਐਂਤੋਨੇਲੀ]]||14.01.2022 || 200 || [[ਰਿਵਰ ਗਾਲੋ]]||24.04.2022 |300 |[[ਖਵਾਲ]] |02.08.2022 |400 | | |- |} jg8utyspcpld2e9572dodxye8ickfme 0 137600 611326 573765 2022-08-14T17:54:02Z Nitesh Gill 8973 wikitext text/x-wiki {{Infobox person|name=Najma Kousri|known_for=leading Tunisian rights activist|footnotes=|website=|signature=|relatives=|parents=|occupation=lawyer|employer=|education=|other_names=|image=Najma Kousri at WorldPride 2017 - Madrid (cropped).jpg|residence=|death_cause=|death_place=|death_date=|birth_place=|birth_date=1991|birth_name=|caption=at WorldPride 2017 in Madrid|image_size=|nationality=[[Tunisia]]}} '''ਨਜਮਾ ਕੌਸਰੀ''' ( {{Lang-ar|نجمة العبيدي القوصري}} , ਜਿਸਨੂੰ ਨਜਮਾ ਕੌਸਰੀ ਲਾਬੀਡੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਨਮ-1991) ਇੱਕ ਟਿਉਨੀਸ਼ੀਆ ਦੀ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਅਤੇ ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ-ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਕਾਰਕੁੰਨ ਹੈ। ਕੌਸਰੀ #ਏਨਾਜ਼ੇਡਾ (ਟਿਉਨੀਸ਼ੀਆਂ [[ਮੀ ਟੂ ਤਹਿਰੀਕ|#ਮੀਟੂ]] ) ਲਹਿਰ ਦੀ ਸਹਿ-ਬਾਨੀ ਅਤੇ ਟਿਉਨੀਸ਼ਿਆਈ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਆਫ ਡੈਮੋਕਰੇਟਿਕ ਵੂਮਨ ਦੀ ਕੋਆਰਡੀਨੇਟਰ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ. ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਮੁਹਿੰਮ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਫ਼ੋਟੋਗ੍ਰਾਫਿਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ, 2017 ਵਿੱਚ ਵਾਇਰਲ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://magazine.zenith.me/en/society/tunisias-poor-record-gay-rights|title=Double Lives|date=2017-03-08|website=magazine.zenith.me|language=en|access-date=2019-12-11}}</ref> == ਜੀਵਨੀ == ਕੌਸਰੀ ਕੋਲ ਟਿਉਨੀਸ਼ਿਆ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਦਾ ਲਾਇਸੈਂਸ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਸਵੀਡਨ ਵਿਚ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ, ਇਕ ਖੋਜ-ਪੱਤਰ ਜਿਸ ਵਿਚ ਡਿਜੀਟਲ ਟੈਕਨਾਲੌਜੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਤਬਦੀਲੀ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://azizagherib.wixsite.com/youth-center/interview|title=Interview|website=youth-center|language=fr|access-date=2019-12-11}}</ref> ਉਹ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਰਗਰਮੀ ਸਾਬਕਾ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜ਼ੀਨ ਏਲ ਅਬੀਦੀਨ ਬੇਨ ਅਲੀ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.humanite.fr/liberte-jecris-ton-nom-sur-ma-peau-594006|title=Liberté, j'écris ton nom sur ma peau|date=2015-12-28|website=L'Humanité|language=fr|access-date=2019-12-11}}</ref> ਕੌਸਰੀ ਨੇ ਟਿਉਨੀਸ਼ਿਆ ਦੇ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਵਿਰੁੱਧ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲਤਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਜਦੋਂ ਇਕ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਰਖਾਸਤ ਰਵੱਈਏ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ।<ref>Anna Antonakis, ''Renegotiating Gender and the State in Tunisia between 2011 and 2014: Power, Positionality, and the Public Sphere'', Politik Und Gesellschaft Des Nahen Ostens (Wiesbaden: Springer, 2019), p. 200 {{Doi|10.1007/978-3-658-25639-5}}.</ref> ਉਸਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਨੇ ਕਈ ਵਿਸ਼ਿਆਂ 'ਤੇ ਟਿੱਪਣੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ: ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਹੁਦੇ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਹੱਮਾ ਹਮਾਮੀ ਦਾ ਸਮਰਥਨ,<ref>{{Cite web|url=http://www.huffpostmaghreb.com/2014/11/21/hamma-election-tunisie_n_6199282.html|title=Hamma Hammami|website=huffpostmaghreb.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20190414112331/https://www.huffpostmaghreb.com/2014/11/21/hamma-election-tunisie_n_6199282.html|archive-date=2019-04-14|access-date=2019-12-11}}</ref> ਯਾਸੀਨ ਅਯਾਰੀ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ,<ref>{{Cite web|url=https://www.huffpostmaghreb.com/2015/01/02/reporters-sans-frontieres-yassine-ayari_n_6406178.html|title=Yassine Ayari|website=huffpostmaghreb.com|archive-url=http://archive.wikiwix.com/cache/20150104000000/https://www.huffpostmaghreb.com/2015/01/02/reporters-sans-frontieres-yassine-ayari_n_6406178.html|archive-date=2015-01-04|access-date=2019-12-11}}</ref> ਸ਼ੈਮਆ ਅਲ-ਸਬਬਾਗ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਜੋ ਕਿ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਗਠਜੋੜ ਦਾ ਆਗੂ ਸੀ,<ref>{{Cite web|url=http://m.huffpost.com/mg/entry/6595352|title=Shaimaa al-Sabbagh|website=huffpost.com|archive-url=http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http://m.huffpost.com/mg/entry/6595352|archive-date=2020-08-03|access-date=2019-12-11}}</ref> ਖੇਦਿਜਾ ਵਿੱਚ ਲੋਕਤੰਤਰ,<ref>{{Cite web|url=http://www.huffpostmaghreb.com/2014/11/25/mustapha-ben-jaafar-assemblee_n_6218864.html|title=Mustapha Ben Jaâfar|website=huffpostmaghreb.com|archive-url=http://archive.wikiwix.com/cache/20141226113053/http://www.huffpostmaghreb.com/2014/11/25/mustapha-ben-jaafar-assemblee_n_6218864.html|archive-date=2014-12-26|access-date=2019-12-11}}</ref> ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨ ਖੇਦਿਜਾ ਸ਼ੈਰਿਫ਼ ਉੱਤੇ,<ref>{{Cite web|url=https://www.huffpostmaghreb.com/2014/11/27/khedija-cherif-prix-_n_6231636.html|title=Khedija Cherif|website=huffpostmaghreb.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20190806082309/https://www.huffpostmaghreb.com/2014/11/27/khedija-cherif-prix-_n_6231636.html|archive-date=2019-08-06|access-date=2019-12-11}}</ref> ਯੂਨੀਅਨਿਸਟ ਹੋਸੀਨ ਅਬਾਸੀ,<ref>{{Cite web|url=http://www.huffpostmaghreb.com/2014/11/21/abassi-ugtt-tunisie-_n_6197612.html|title=Houcine Abassi|website=huffpostmaghreb.com|archive-url=http://archive.wikiwix.com/cache/20151013170542/http://www.huffpostmaghreb.com/2014/11/21/abassi-ugtt-tunisie-_n_6197612.html|archive-date=2015-10-13|access-date=2019-12-11}}</ref> ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਵਿਚ ਹੋਰ ਵੀ ਵਿਸ਼ੇ ਸਨ। ਕੌਸਰੀ ਇਸਲਾਮਿਕ ਸਟੇਟ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਯੇਜ਼ੀਦੀ ਔਰਤਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਜਿਨਸੀ ਹਿੰਸਾ ਖਿਲਾਫ਼ ਵੀ ਬੋਲ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.pressegauche.org/Amnesty-international-denonce-les-violences-infligees-aux-femmes-et-aux-filles|title=Amnesty international dénonce les violences infligées aux femmes et aux filles yezidis par l'État islamique - Presse-toi à gauche !|last=gauche !|first=Presse-toi à|website=www.pressegauche.org|language=fr|access-date=2019-12-11}}</ref>ਉਸਨੇ ਟਿਉਨੀਸ਼ੀਆ ਦੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਮੋਨੀਆ ਇਬਰਾਹਿਮ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਆਲੋਚਨਾ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਇੱਕ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਹੋਵੇਗਾ।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/?id=VQm1DwAAQBAJ&pg=PA469&lpg=PA469&dq=najma+kousri#v=onepage&q=najma%20kousri&f=false|title=Das Imaginäre und die Revolution: Tunesien in revolutionären Zeiten|last=Abbas|first=Nabila|date=2019-10-09|publisher=Campus Verlag|isbn=978-3-593-51153-5|pages=469|language=de}}</ref> ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਕੌਸਰੀ ਨੇ ਇਸਲਾਮਿਕ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਟਿਉਨੀਸ਼ੀਆ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਖੱਬੇ ਪੱਖੀ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ ਵਿਰੁੱਧ ਬੋਲਿਆ।<ref>{{Cite web|url=http://www.globalissues.org/news/2011/10/15/11533|title=TUNISIA: Islamists Rise Uncertainly After Repression — Global Issues|website=www.globalissues.org|access-date=2019-12-10}}</ref> == #EnaZeda == 2019 ਵਿੱਚ, ਕੌਸਰੀ ਟਿਊਨੀਸ਼ੀਅਨ #MeToo ਲਹਿਰ ਦੇ ਸਹਿ-ਸੰਸਥਾਪਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਗਈ।[14] ਟਿਊਨੀਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ #EnaZeda (ਅਰਬੀ: أنا زادة) ਕਹੇ ਜਾਂਦੇ, ਕੌਸਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ "ਬਸ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਸਿੱਟਾ ਹੈ"।[15] ਨਵੰਬਰ 2019 ਤੱਕ, ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ਗਰੁੱਪ ਦੇ 21,600 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੈਂਬਰ ਸਨ; ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਥਾਂ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਵਿਰੋਧ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਚੇ ਹੋਏ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਲਈ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਥਾਂ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕੌਸਰੀ ਨੇ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਨੂੰ ਮਿਸਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਨਾਗਰਿਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਬੋਲਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਦੇ ਕਰਜ਼ੇ ਵਜੋਂ ਦੱਸਿਆ। ਉਹ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਗਤੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰਨ ਵਿੱਚ #EnaZeda ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਸਿਹਰਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ - ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਜਨਤਕ ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟ 'ਤੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਬਾਰੇ ਪਿਛਲੀਆਂ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਨੇ ਟਿਊਨੀਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਨੂੰ ਉਸੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਹਾਸਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਸੀ।[14] ਕੌਸਰੀ ਨੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਉਸ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਦਸੰਬਰ 2010 ਦੇ ਵਿਦਰੋਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਔਰਤਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਜਿਨਸੀ ਹਿੰਸਾ ਵਧੀ[16] ਅਤੇ ਹੋਰ ਹਿੰਸਕ ਹੋ ਗਈ। ਅੰਦੋਲਨ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਪੈਮਾਨੇ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੀੜਤਾਂ ਨੂੰ ਚੁੱਪ ਕਰਾਉਣ ਨਾਲ ਸਮਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਨਸੀ ਹਮਲੇ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੱਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। [18] == ਟਿਊਨੀਸ਼ੀਅਨ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਆਫ ਡੈਮੋਕਰੇਟਿਕ ਵੂਮੈਨ == ਕੌਸਰੀ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਟਿਊਨੀਸੀਅਨ ਡੇਸ ਫੇਮਸ ਡੈਮੋਕਰੇਟਸ<ref name="pride">{{Cite web|url=https://www.worldpridemadrid2017.com/en/summit/speakers/all/431-kousri-najma-2|title=World Pride Najma Kousri|website=www.worldpridemadrid2017.com|access-date=2019-12-11}}</ref> (ਟਿਊਨੀਸ਼ੀਅਨ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਆਫ ਡੈਮੋਕ੍ਰੇਟਿਕ ਵੂਮੈਨ, ਏਟੀਐਫਡੀ), ਇੱਕ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਹਿ-ਸੰਯੋਜਕ ਹੈ।<ref name=":2">{{Cite web|url=https://www.ilgrandecolibri.com/en/tunisia-fired-for-being-feminist-and-lgbt-friendly/|title=Tunisia, fired for being feminist and LGBT-friendly|last=Ameni|date=2017-01-30|website=Il Grande Colibrì|language=en-US|access-date=2019-12-10}}</ref><ref>Anna Antonakis, ''Renegotiating Gender and the State in Tunisia between 2011 and 2014: Power, Positionality, and the Public Sphere'', Politik Und Gesellschaft Des Nahen Ostens (Wiesbaden: Springer, 2019), p. 210; {{doi|10.1007/978-3-658-25639-5}}.</ref> ATFD ਦੇ ਅੰਦਰ, ਕੌਸਰੀ ਦਾ ਪੋਰਟਫੋਲੀਓ ਜਿਨਸੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਜਨਨ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਕਮਿਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਉਹ ਕੁਲੀਸ਼ਨ ਫਾਰ ਸੈਕਸੁਅਲ ਐਂਡ ਬਾਡੀਲੀ ਰਾਈਟਸ ਇਨ ਮੁਸਲਿਮ ਸੋਸਾਇਟੀਜ਼ (CSBR)<ref>{{Cite web|url=http://www.wluml.org/node/4556|title=International: Coalition for Sexual and Bodily Rights in Muslim Societies (CSBR): Sexuality Institute 2008 {{!}} Women Reclaiming and Redefining Cultures|website=www.wluml.org|access-date=2019-12-11}}</ref> ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਯੁਕਤ ਹਸਤਾਖਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਰੇਸੇਪ ਤੈਯਪ ਏਰਦੋਗਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਹਾਂਡੇ ਕਾਦਰ ਦੇ ਕਤਲ ਅਤੇ ਤਸ਼ੱਦਦ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://kadinininsanhaklari.org/wp-content/uploads/2018/09/CSBR_JusticeforHandeKader_31Aug2016.pdf|title=Open Letter to Recep Tayyip Erdogan|last=Coalition for Sexual and Bodily Rights in Muslim Societies (CSBR)|date=31 August 2016|website=kadinininsanhaklari.org/}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.kaosgl.org/en/single-news/coalition-for-sexual-rights-in-muslim-societies-wrote-a-letter-to-erdogan|title=Coalition for Sexual Rights in Muslim Societies wrote a letter to Erdoğan|last=LGBTI+|first=Kaos GL-News Portal for|website=Kaos GL - News Portal for LGBTI+|language=en|access-date=2019-12-11}}</ref> 2017 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਸੰਗਠਨ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਟਿਊਨੀਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਿਮ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿਆਹ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਗੱਲ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web|url=https://thearabweekly.com/debate-interfaith-marriage-revs-again-tunisia|title=Debate on interfaith marriage revs up again in Tunisia {{!}} Iman Zayat|website=AW|language=en|access-date=2019-12-10}}</ref> 2019 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਨੂੰ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਜਨਨ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਚਿੰਤਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ - ਫੰਡਿੰਗ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਗਰਭ ਨਿਰੋਧ ਤੱਕ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.tellerreport.com/news/2019-08-13---feast-of-women-in-tunisia--some-fights-still-have-a-hard-tooth---rfi-.SJxMXiF14B.html|title=Feast of women in Tunisia: some fights still have a hard tooth - RFI {{!}} tellerreport.com|last=Anonym|website=www.tellerreport.com|language=en|access-date=2019-12-10}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.rfi.fr/afrique/20190813-tunisie-fete-femme-aftd-lutte-droits-femmes-violence-contraception|title=Fête de la femme en Tunisie: des combats de longue haleine pour les droits - RFI|website=RFI Afrique|date=13 August 2019 |language=fr|access-date=2019-12-11}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == <references /> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁੰਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1991]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 0eefto35rj2qbgpr50rbexex8t5e5px 0 143199 611377 607880 2022-08-15T09:02:43Z 2409:4055:4E18:AE2D:7187:161C:2A17:6BBC wikitext text/x-wiki 1947 ਦੀ ਦੇਸ਼ ਵੰਡ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਨਾਵਲ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਵਲ ‘ਜਦੋਂ ਸਵੇਰ ਹੋਈ’ ਨਾਵਲ ਦਾ ਹੀ ਸੀਕੁਐਲ ਹੈ। ਨਾਵਲ ਸਤੰਬਰ 1985 ਦੇ ਪੰਜ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਹੈ ਪਰੰਤੂ ਨਾਵਲ ਵਿਚਲੇ ਕੇਂਦਰੀ ਪਾਤਰਾਂ ਨੇ ਚੇਤਨਾ ਰਾਹੀਂ ਪੰਜ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਛੋਟੇ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਸਮੁੱਚੀ ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਤੱਕ ਦੇ ਵਕਫੇ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੀਆਂ ਸੰਪਰਦਾਇਕ ਸਿਆਸਤ ਦੀਆਂ ਅਨੇਕਾਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਤੱਕ ਫੈਲਾਇਆ ਹੈ। ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ ਦੰਗਿਆਂ ਕਾਰਨ ਹੋਏ ਕਤਲੋਗਾਰਤ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਘੱਟ ਹੈ ਜਦਕਿ ਉਸ ਕਤਲੋਗਾਰਤ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਦਿੱਕਤਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਵੱਧ ਹੈ। ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਿੰਦੂ ਸਿੱਖ ਦੋਸਤਾਂ ਤੇ ਆਂਢੀਆਂ-ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਦੀ ਭਾਵੁਕ ਸਾਂਝ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਰੁੱਖ ਇਖ਼ਤਿਆਰ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਨਾਵਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਪਾਤਰ ਪ੍ਰੋ. ਬਲਵੀਰ ਨੂੰ ਹੁੰਦਿਆਂ ਵਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਵਲ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਦਿੱਲੀ ਵੱਲੋਂ 1999 ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਨਿਵਾਜ਼ਿਆ ਗਿਆ। 99qi3xikap0cxgd4uxhmarg35keffcw 3 144036 611309 2022-08-14T14:06:31Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Vikramarora1981}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 14:06, 14 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) tm81peg0158gqg5ws3d4mzagun5irtt 0 144037 611310 2022-08-14T15:30:34Z Dugal harpreet 17460 "[[:en:Special:Redirect/revision/1073153627|Sokh (river)]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki {{Infobox river|name=Sokh|native_name={{native name list|tag1=ky|name1=Сох|tag2=uz|name2=Soʻx}}|name_other=|name_etymology=<!---------------------- IMAGE & MAP -->|image=|image_size=|image_caption=|map=|map_size=|map_caption=|pushpin_map=|pushpin_map_size=|pushpin_map_caption=<!---------------------- LOCATION -->|subdivision_type1=Country|subdivision_name1=[[Kyrgyzstan]], [[Uzbekistan]]|subdivision_type2=|subdivision_name2=|subdivision_type3=|subdivision_name3=|subdivision_type4=|subdivision_name4=|subdivision_type5=|subdivision_name5=<!---------------------- PHYSICAL CHARACTERISTICS -->|length={{convert|124|km|mi|abbr=on}}|width_min=|width_avg=|width_max=|depth_min=|depth_avg=|depth_max=|discharge1_location=|discharge1_min=|discharge1_avg={{convert|42.1|m3/s|cuft/s|abbr=on}}|discharge1_max={{convert|58.9|m3/s|cuft/s|abbr=on}} <!---------------------- BASIN FEATURES -->|source1=|source1_location=|source1_coordinates=|source1_elevation=|mouth=[[Syr Darya]]|mouth_location=|mouth_coordinates={{coord|40.6553|70.7340|region:UZ|display=it}}|mouth_elevation=|progression={{RSyr Darya}}|river_system=|basin_size={{convert|3150|km2|abbr=on}}|tributaries_left=|tributaries_right=|custom_label=|custom_data=|extra=}} '''ਸੋਖ''' ( {{Lang-ru|Сох}} , {{IPA-ru|ˈsox|IPA}}, Kyrgyz, {{Lang-uz|Soʻx}} ) [[ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ|ਕਿਰਗਿਸਤਾਨ]] ਅਤੇ [[ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਦੀ ਹੈ। ਇਹ [[ਅਲੇ ਪਰਬਤ|ਅਲੇ ਪਹਾੜਾਂ]] ਅਤੇ ਤੁਰਕਿਸਤਾਨ ਰੇਂਜ ਦੀਆਂ ਉੱਤਰੀ ਢਲਾਣਾਂ ਦੇ ਸੰਯੁਕਤ ਸਥਾਨ ਤੋਂ ਚੜ੍ਹਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਫਰਗਨਾ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸੋਖ ਸਿਰ ਦਰਿਆ ਦੀ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਦੀ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀ ਹੈ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਿੰਚਾਈ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਦੀ ਦੀ ਲੰਬਾਈ {{Convert|124|km}} {{Convert|3510|km2}} ) ਦੇ ਕੈਚਮੈਂਟ ਖੇਤਰ ਦੇ ਨਾਲ <ref>[http://bse.sci-lib.com/article104810.html Сох], [[Great Soviet Encyclopedia]]</ref> <ref name="encyc">{{Cite book|publisher=Chief Editorial Board of Kyrgyz Soviet Encyclopedia|year=1987|location=Bishkek|pages=445|language=ru|script-title=ru:Ошская область:Энциклопедия|trans-title=Encyclopedia of Osh Oblast}}</ref> ਪਾਣੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ {{Convert|58.9|m3/s|cuft/s|abbr=on}}ਸਰਿਕੰਡੀ ਪਿੰਡ ਨੇੜੇ ਛੱਡਦੀ ਹੈ। ਜੂਨ-ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਸੋਖ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫੁੱਲਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਡਿੱਗਦਾ ਹੈ। ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, 276 ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ {{Convert|258.7|km2}} ਦੇ ਕੁੱਲ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦੇ, ਨਦੀ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿਣ ਵਿੱਚ ਹਨ।<ref>{{Cite encyclopedia|location=Bishkek}}</ref> ਇਸਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀ ਕੋਜਾਸ਼ਕਨ ਹੈ। == ਹਵਾਲੇ == 0o0e8yv2lwyemp9k3q53skh145ix99f 0 144038 611311 2022-08-14T15:48:54Z Gill jassu 31716 "'''ਹੇਮ ਬਰੂਆ''' (ਅਸਾਮੀ: হেম বৌভা) [[ਅਸਾਮ]] ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ [[ਆਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਅਸਾਮੀ]] ਕਵੀ ਅਤੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਸੀ। ==ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ== ==ਹਵਾਲੇ==" ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ wikitext text/x-wiki '''ਹੇਮ ਬਰੂਆ''' (ਅਸਾਮੀ: হেম বৌভা) [[ਅਸਾਮ]] ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ [[ਆਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਅਸਾਮੀ]] ਕਵੀ ਅਤੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਸੀ। ==ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ== ==ਹਵਾਲੇ== 9kf7i9cnlm4znhb2fuy7uduhtp9ln9v 611317 611311 2022-08-14T15:58:44Z Gill jassu 31716 /* ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ */ wikitext text/x-wiki '''ਹੇਮ ਬਰੂਆ''' (ਅਸਾਮੀ: হেম বৌভা) [[ਅਸਾਮ]] ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ [[ਆਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਅਸਾਮੀ]] ਕਵੀ ਅਤੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਸੀ। ==ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ== 22 ਅਪ੍ਰੈਲ 1915 ਨੂੰ [[ਤੇਜ਼ਪੁਰ]] ਵਿਖੇ ਜਨਮੇ,<ref name="assam spider">{{cite web|url=http://www.assamspider.com/resources/3949-Profile-Biography-famous-Assamese-Poet.aspx |title=Profile and Biography of the famous Assamese Poet Hem Barua |publisher=Assamspider.com |date= |accessdate=2013-04-28}}</ref> ਹੇਮ ਬਰੂਆ ਨੇ 1938 ਵਿੱਚ [[ਕੋਲਕਾਤਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਕਲਕੱਤਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਤੋਂ ਐੱਮ.ਏ. ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 1941 ਵਿੱਚ ਅਸਾਮੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਲੈਕਚਰਾਰ ਵਜੋਂ ਜੇਬੀ ਕਾਲਜ, [[ਜੋਰਹਾਟ]] ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ। ਉਸ ਨੇ [[ਭਾਰਤ ਛੱਡੋ ਅੰਦੋਲਨ]] ਦੌਰਾਨ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਇਸ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ 1943 ਵਿੱਚ ਜੇਲ੍ਹ ਗਿਆ। ਆਪਣੀ ਰਿਹਾਈ 'ਤੇ, ਉਸਨੇ ਬੀ. ਬਰੂਆ ਕਾਲਜ, [[ਗੁਹਾਟੀ]] ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ, ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਬਣ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web|title=Hem Barua - Assams.Info|url=https://www.assams.info/people/hem-barua|access-date=2021-09-05|website=www.assams.info}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== maf7sdfmhl23ndjlwqkb4je6ligbeq3 0 144039 611312 2022-08-14T15:54:43Z Arash.mohie 42198 "'''ਜਗਦੀਸ਼ਾ ਸੁਚਿਥ''' (ਜਨਮ 16 ਜਨਵਰੀ 1994) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ ਜੋ ਕਰਨਾਟਕ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਲਈ ਖੇਡਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਦਾ ਬੱਲੇਬਾਜ਼ ਅਤੇ ਹੌਲੀ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਦਾ ਆਰਥੋਡਾਕਸ ਗੇਂਦਬਾਜ਼, ਸੁਚਿਥ ਇੰਡੀਅਨ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ wikitext text/x-wiki '''ਜਗਦੀਸ਼ਾ ਸੁਚਿਥ''' (ਜਨਮ 16 ਜਨਵਰੀ 1994) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ ਜੋ ਕਰਨਾਟਕ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਲਈ ਖੇਡਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਦਾ ਬੱਲੇਬਾਜ਼ ਅਤੇ ਹੌਲੀ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਦਾ ਆਰਥੋਡਾਕਸ ਗੇਂਦਬਾਜ਼, ਸੁਚਿਥ [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਵਿੱਚ ਵੀ ਖੇਡ ਰਿਹਾ ਹੈ।<ref>{{cite web|title=As it happened: IPL-8 player auction|url=http://www.thehindu.com/sport/cricket/ipl-8-player-auction/article6900893.ece|publisher=The Hindu|access-date=26 March 2015}}</ref> == ਕਰੀਅਰ == ਸੁਚਿਥ ਨੇ ਕਰਨਾਟਕ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਉਮਰ-ਸਮੂਹ ਟੀਮਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅੰਡਰ-15, ਅੰਡਰ-16, ਅੰਡਰ-19, ਅੰਡਰ-22, ਅੰਡਰ-23 ਅਤੇ ਅੰਡਰ-25, ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੱਖਣੀ ਜ਼ੋਨ ਅੰਡਰ-19 ਟੀਮ ਲਈ ਖੇਡਿਆ।<ref>{{cite web|title=Teams Jagadeesha Suchith played for|url=https://cricketarchive.com/Archive/Players/235/235062/all_teams.html|publisher=CricketArchive|access-date=15 April 2015}}</ref> ਉਸਨੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਰੁੱਧ 2014-15 [[ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ|ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ]] ਟਰਾਫੀ ਦੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਕਰਨਾਟਕ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸੀਨੀਅਰ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਸੁਚਿਥ ਨੂੰ 2015 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਈਪੀਐਲ ਫਰੈਂਚਾਇਜ਼ੀ [[ਮੁੰਬਈ ਇੰਡੀਅਨਜ਼]] ਨੇ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2021-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1252152 |title=IPL 2021 auction: The list of sold and unsold players |work=ESPN Cricinfo |access-date=18 February 2021}}</ref> ਉਸਨੇ [[ਪੰਜਾਬ ਕਿੰਗਜ਼|ਕਿੰਗਜ਼ ਇਲੈਵਨ ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਮੁੰਬਈ ਲਈ ਆਈਪੀਐਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਫਰਵਰੀ 2021 ਵਿੱਚ, ਸੁਚਿਥ ਨੂੰ 2021 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਈਪੀਐਲ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ [[ਸਨਰਾਈਜ਼ਰਸ ਹੈਦਰਾਬਾਦ|ਸਨਰਾਈਜ਼ਰਜ਼ ਹੈਦਰਾਬਾਦ]] ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ [[ਸਨਰਾਈਜ਼ਰਸ ਹੈਦਰਾਬਾਦ|ਸਨਰਾਈਜ਼ਰਜ਼ ਹੈਦਰਾਬਾਦ]] ਨੇ 2022 ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਲਈ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1300689 |title=IPL 2022 auction: The list of sold and unsold players |work=ESPN Cricinfo |access-date=13 February 2022}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == 0s9aaiq55ojxvz9nsnlz39pu6b80gef 611313 611312 2022-08-14T15:55:02Z Arash.mohie 42198 added [[Category:ਕ੍ਰਿਕਟ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''ਜਗਦੀਸ਼ਾ ਸੁਚਿਥ''' (ਜਨਮ 16 ਜਨਵਰੀ 1994) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ ਜੋ ਕਰਨਾਟਕ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਲਈ ਖੇਡਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਦਾ ਬੱਲੇਬਾਜ਼ ਅਤੇ ਹੌਲੀ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਦਾ ਆਰਥੋਡਾਕਸ ਗੇਂਦਬਾਜ਼, ਸੁਚਿਥ [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਵਿੱਚ ਵੀ ਖੇਡ ਰਿਹਾ ਹੈ।<ref>{{cite web|title=As it happened: IPL-8 player auction|url=http://www.thehindu.com/sport/cricket/ipl-8-player-auction/article6900893.ece|publisher=The Hindu|access-date=26 March 2015}}</ref> == ਕਰੀਅਰ == ਸੁਚਿਥ ਨੇ ਕਰਨਾਟਕ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਉਮਰ-ਸਮੂਹ ਟੀਮਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅੰਡਰ-15, ਅੰਡਰ-16, ਅੰਡਰ-19, ਅੰਡਰ-22, ਅੰਡਰ-23 ਅਤੇ ਅੰਡਰ-25, ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੱਖਣੀ ਜ਼ੋਨ ਅੰਡਰ-19 ਟੀਮ ਲਈ ਖੇਡਿਆ।<ref>{{cite web|title=Teams Jagadeesha Suchith played for|url=https://cricketarchive.com/Archive/Players/235/235062/all_teams.html|publisher=CricketArchive|access-date=15 April 2015}}</ref> ਉਸਨੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਰੁੱਧ 2014-15 [[ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ|ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ]] ਟਰਾਫੀ ਦੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਕਰਨਾਟਕ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸੀਨੀਅਰ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਸੁਚਿਥ ਨੂੰ 2015 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਈਪੀਐਲ ਫਰੈਂਚਾਇਜ਼ੀ [[ਮੁੰਬਈ ਇੰਡੀਅਨਜ਼]] ਨੇ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2021-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1252152 |title=IPL 2021 auction: The list of sold and unsold players |work=ESPN Cricinfo |access-date=18 February 2021}}</ref> ਉਸਨੇ [[ਪੰਜਾਬ ਕਿੰਗਜ਼|ਕਿੰਗਜ਼ ਇਲੈਵਨ ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਮੁੰਬਈ ਲਈ ਆਈਪੀਐਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਫਰਵਰੀ 2021 ਵਿੱਚ, ਸੁਚਿਥ ਨੂੰ 2021 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਈਪੀਐਲ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ [[ਸਨਰਾਈਜ਼ਰਸ ਹੈਦਰਾਬਾਦ|ਸਨਰਾਈਜ਼ਰਜ਼ ਹੈਦਰਾਬਾਦ]] ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ [[ਸਨਰਾਈਜ਼ਰਸ ਹੈਦਰਾਬਾਦ|ਸਨਰਾਈਜ਼ਰਜ਼ ਹੈਦਰਾਬਾਦ]] ਨੇ 2022 ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਲਈ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1300689 |title=IPL 2022 auction: The list of sold and unsold players |work=ESPN Cricinfo |access-date=13 February 2022}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ]] 3f8ul6fazfgop4amafcwpz323496dhk 611314 611313 2022-08-14T15:55:14Z Arash.mohie 42198 added [[Category:ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''ਜਗਦੀਸ਼ਾ ਸੁਚਿਥ''' (ਜਨਮ 16 ਜਨਵਰੀ 1994) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ ਜੋ ਕਰਨਾਟਕ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਲਈ ਖੇਡਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਦਾ ਬੱਲੇਬਾਜ਼ ਅਤੇ ਹੌਲੀ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਦਾ ਆਰਥੋਡਾਕਸ ਗੇਂਦਬਾਜ਼, ਸੁਚਿਥ [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਵਿੱਚ ਵੀ ਖੇਡ ਰਿਹਾ ਹੈ।<ref>{{cite web|title=As it happened: IPL-8 player auction|url=http://www.thehindu.com/sport/cricket/ipl-8-player-auction/article6900893.ece|publisher=The Hindu|access-date=26 March 2015}}</ref> == ਕਰੀਅਰ == ਸੁਚਿਥ ਨੇ ਕਰਨਾਟਕ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਉਮਰ-ਸਮੂਹ ਟੀਮਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅੰਡਰ-15, ਅੰਡਰ-16, ਅੰਡਰ-19, ਅੰਡਰ-22, ਅੰਡਰ-23 ਅਤੇ ਅੰਡਰ-25, ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੱਖਣੀ ਜ਼ੋਨ ਅੰਡਰ-19 ਟੀਮ ਲਈ ਖੇਡਿਆ।<ref>{{cite web|title=Teams Jagadeesha Suchith played for|url=https://cricketarchive.com/Archive/Players/235/235062/all_teams.html|publisher=CricketArchive|access-date=15 April 2015}}</ref> ਉਸਨੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਰੁੱਧ 2014-15 [[ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ|ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ]] ਟਰਾਫੀ ਦੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਕਰਨਾਟਕ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸੀਨੀਅਰ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਸੁਚਿਥ ਨੂੰ 2015 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਈਪੀਐਲ ਫਰੈਂਚਾਇਜ਼ੀ [[ਮੁੰਬਈ ਇੰਡੀਅਨਜ਼]] ਨੇ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2021-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1252152 |title=IPL 2021 auction: The list of sold and unsold players |work=ESPN Cricinfo |access-date=18 February 2021}}</ref> ਉਸਨੇ [[ਪੰਜਾਬ ਕਿੰਗਜ਼|ਕਿੰਗਜ਼ ਇਲੈਵਨ ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਮੁੰਬਈ ਲਈ ਆਈਪੀਐਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਫਰਵਰੀ 2021 ਵਿੱਚ, ਸੁਚਿਥ ਨੂੰ 2021 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਈਪੀਐਲ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ [[ਸਨਰਾਈਜ਼ਰਸ ਹੈਦਰਾਬਾਦ|ਸਨਰਾਈਜ਼ਰਜ਼ ਹੈਦਰਾਬਾਦ]] ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ [[ਸਨਰਾਈਜ਼ਰਸ ਹੈਦਰਾਬਾਦ|ਸਨਰਾਈਜ਼ਰਜ਼ ਹੈਦਰਾਬਾਦ]] ਨੇ 2022 ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਲਈ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1300689 |title=IPL 2022 auction: The list of sold and unsold players |work=ESPN Cricinfo |access-date=13 February 2022}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] ozf4j2ur0x57yqdn5zxp7wokrukfgrq 611315 611314 2022-08-14T15:55:25Z Arash.mohie 42198 added [[Category:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''ਜਗਦੀਸ਼ਾ ਸੁਚਿਥ''' (ਜਨਮ 16 ਜਨਵਰੀ 1994) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ ਜੋ ਕਰਨਾਟਕ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਲਈ ਖੇਡਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਦਾ ਬੱਲੇਬਾਜ਼ ਅਤੇ ਹੌਲੀ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਦਾ ਆਰਥੋਡਾਕਸ ਗੇਂਦਬਾਜ਼, ਸੁਚਿਥ [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਵਿੱਚ ਵੀ ਖੇਡ ਰਿਹਾ ਹੈ।<ref>{{cite web|title=As it happened: IPL-8 player auction|url=http://www.thehindu.com/sport/cricket/ipl-8-player-auction/article6900893.ece|publisher=The Hindu|access-date=26 March 2015}}</ref> == ਕਰੀਅਰ == ਸੁਚਿਥ ਨੇ ਕਰਨਾਟਕ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਉਮਰ-ਸਮੂਹ ਟੀਮਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅੰਡਰ-15, ਅੰਡਰ-16, ਅੰਡਰ-19, ਅੰਡਰ-22, ਅੰਡਰ-23 ਅਤੇ ਅੰਡਰ-25, ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੱਖਣੀ ਜ਼ੋਨ ਅੰਡਰ-19 ਟੀਮ ਲਈ ਖੇਡਿਆ।<ref>{{cite web|title=Teams Jagadeesha Suchith played for|url=https://cricketarchive.com/Archive/Players/235/235062/all_teams.html|publisher=CricketArchive|access-date=15 April 2015}}</ref> ਉਸਨੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਰੁੱਧ 2014-15 [[ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ|ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ]] ਟਰਾਫੀ ਦੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਕਰਨਾਟਕ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸੀਨੀਅਰ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਸੁਚਿਥ ਨੂੰ 2015 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਈਪੀਐਲ ਫਰੈਂਚਾਇਜ਼ੀ [[ਮੁੰਬਈ ਇੰਡੀਅਨਜ਼]] ਨੇ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2021-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1252152 |title=IPL 2021 auction: The list of sold and unsold players |work=ESPN Cricinfo |access-date=18 February 2021}}</ref> ਉਸਨੇ [[ਪੰਜਾਬ ਕਿੰਗਜ਼|ਕਿੰਗਜ਼ ਇਲੈਵਨ ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਮੁੰਬਈ ਲਈ ਆਈਪੀਐਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਫਰਵਰੀ 2021 ਵਿੱਚ, ਸੁਚਿਥ ਨੂੰ 2021 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਈਪੀਐਲ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ [[ਸਨਰਾਈਜ਼ਰਸ ਹੈਦਰਾਬਾਦ|ਸਨਰਾਈਜ਼ਰਜ਼ ਹੈਦਰਾਬਾਦ]] ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ [[ਸਨਰਾਈਜ਼ਰਸ ਹੈਦਰਾਬਾਦ|ਸਨਰਾਈਜ਼ਰਜ਼ ਹੈਦਰਾਬਾਦ]] ਨੇ 2022 ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਲਈ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1300689 |title=IPL 2022 auction: The list of sold and unsold players |work=ESPN Cricinfo |access-date=13 February 2022}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] 1s8878gi95oxhh2c6hjsa1r8ml2e7w8 611316 611315 2022-08-14T15:55:36Z Arash.mohie 42198 added [[Category:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਟੀਮਾਂ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''ਜਗਦੀਸ਼ਾ ਸੁਚਿਥ''' (ਜਨਮ 16 ਜਨਵਰੀ 1994) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ ਜੋ ਕਰਨਾਟਕ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਲਈ ਖੇਡਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਦਾ ਬੱਲੇਬਾਜ਼ ਅਤੇ ਹੌਲੀ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਦਾ ਆਰਥੋਡਾਕਸ ਗੇਂਦਬਾਜ਼, ਸੁਚਿਥ [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਵਿੱਚ ਵੀ ਖੇਡ ਰਿਹਾ ਹੈ।<ref>{{cite web|title=As it happened: IPL-8 player auction|url=http://www.thehindu.com/sport/cricket/ipl-8-player-auction/article6900893.ece|publisher=The Hindu|access-date=26 March 2015}}</ref> == ਕਰੀਅਰ == ਸੁਚਿਥ ਨੇ ਕਰਨਾਟਕ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਉਮਰ-ਸਮੂਹ ਟੀਮਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅੰਡਰ-15, ਅੰਡਰ-16, ਅੰਡਰ-19, ਅੰਡਰ-22, ਅੰਡਰ-23 ਅਤੇ ਅੰਡਰ-25, ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੱਖਣੀ ਜ਼ੋਨ ਅੰਡਰ-19 ਟੀਮ ਲਈ ਖੇਡਿਆ।<ref>{{cite web|title=Teams Jagadeesha Suchith played for|url=https://cricketarchive.com/Archive/Players/235/235062/all_teams.html|publisher=CricketArchive|access-date=15 April 2015}}</ref> ਉਸਨੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਰੁੱਧ 2014-15 [[ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ|ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ]] ਟਰਾਫੀ ਦੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਕਰਨਾਟਕ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸੀਨੀਅਰ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਸੁਚਿਥ ਨੂੰ 2015 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਈਪੀਐਲ ਫਰੈਂਚਾਇਜ਼ੀ [[ਮੁੰਬਈ ਇੰਡੀਅਨਜ਼]] ਨੇ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2021-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1252152 |title=IPL 2021 auction: The list of sold and unsold players |work=ESPN Cricinfo |access-date=18 February 2021}}</ref> ਉਸਨੇ [[ਪੰਜਾਬ ਕਿੰਗਜ਼|ਕਿੰਗਜ਼ ਇਲੈਵਨ ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਮੁੰਬਈ ਲਈ ਆਈਪੀਐਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਫਰਵਰੀ 2021 ਵਿੱਚ, ਸੁਚਿਥ ਨੂੰ 2021 [[ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਈਪੀਐਲ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ [[ਸਨਰਾਈਜ਼ਰਸ ਹੈਦਰਾਬਾਦ|ਸਨਰਾਈਜ਼ਰਜ਼ ਹੈਦਰਾਬਾਦ]] ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ [[ਸਨਰਾਈਜ਼ਰਸ ਹੈਦਰਾਬਾਦ|ਸਨਰਾਈਜ਼ਰਜ਼ ਹੈਦਰਾਬਾਦ]] ਨੇ 2022 ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਲਈ ਨਿਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1300689 |title=IPL 2022 auction: The list of sold and unsold players |work=ESPN Cricinfo |access-date=13 February 2022}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਟੀਮਾਂ]] ayeve2v66oz5mcu55rldlq46ghqrqfz 0 144040 611319 2022-08-14T16:09:58Z Jagvir Kaur 10759 "'''ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂਸਰ ਪੱਕਾ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਨੌਵੀਂ''', ਬਠਿੰਡਾ-ਸੰਗਰੂਰ ਸੜਕ 'ਤੇ ਬਰਨਾਲਾ ਤੋਂ 6 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਪਿੰਡ [[ਹੰਡਿਆਇਆ]] ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਅਸਥਾਨ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.sikhiwiki.org/index.php/G..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ wikitext text/x-wiki '''ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂਸਰ ਪੱਕਾ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਨੌਵੀਂ''', ਬਠਿੰਡਾ-ਸੰਗਰੂਰ ਸੜਕ 'ਤੇ ਬਰਨਾਲਾ ਤੋਂ 6 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਪਿੰਡ [[ਹੰਡਿਆਇਆ]] ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਅਸਥਾਨ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.sikhiwiki.org/index.php/Gurudwara_Gurusar_Pakka_Sahib_Patshahi_Nauvin_(Village_Handiyaya)|title=Gurudwara_Gurusar_Pakka_Sahib_Patshahi_Nauvin}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == [[ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ]] ਜੀ ਸੰਨ 1665 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਪਿੰਡ ਹੰਡਿਆਇਆ ਵਿੱਚ ਆਏ ਅਤੇ ਇੱਕ ਛੱਪੜ ਦੇ ਕੋਲ ਇੱਕ ਖੱਡ ਹੇਠਾਂ ਆਰਾਮ ਕੀਤਾ। ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਆ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀ ਇੱਕ ਰਹੱਸਮਈ ਬਿਮਾਰੀ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਛੱਪੜ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ। ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਚਮਾਰ ਆਪਣੇ ਛੁਪਣ ਲਈ ਛੱਪੜ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੱਖਪਾਤ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਨ ਅਤੇ ਛੱਪੜ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਅਜੇ ਵੀ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਝਿਜਕਦੇ ਸਨ ਕਿ ਛੱਪੜ ਦਾ ਪਾਣੀ ਗੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਆਪ ਤਾਲਾਬ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਰਹੱਸਮਈ ਬੀਮਾਰੀ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਛੱਪੜ 'ਚ ਨਹਾਉਂਦੇ ਰਹੇ। ਬਿਮਾਰ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਰਾਹਤ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਈ ਅਤੇ ਉਹ ਠੀਕ ਹੋ ਗਿਆ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਬੀਮਾਰ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਛੱਪੜ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਠੀਕ ਹੋ ਗਏ। ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਨਿਵਾਸ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਹੁਣ ਛੱਪੜ ਦੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਸਰੋਵਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। [[ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ|ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ]] ਜੀ ਅਤੇ [[ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ]] ਜੀ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਵਸ 'ਤੇ ਵੱਡਾ ਇਕੱਠ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਵਸ, ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਅਮਾਵਸਿਆ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਅਤੇ ਜਨਵਰੀ/ਫਰਵਰੀ ਮਹੀਨੇ ਦੌਰਾਨ ਸਾਲਾਨਾ ਧਾਰਮਿਕ ਮੇਲਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.sikhiwiki.org/index.php/Gurudwara_Gurusar_Pakka_Sahib_Patshahi_Nauvin_(Village_Handiyaya)|title=Gurudwara_Gurusar_Pakka_Sahib_Patshahi_Nauvin}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == s1d8mtw5sukq5ymv07jcvx0125nsegf 611320 611319 2022-08-14T16:10:11Z Jagvir Kaur 10759 added [[Category:ਗੁਰਦੁਆਰੇ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂਸਰ ਪੱਕਾ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਨੌਵੀਂ''', ਬਠਿੰਡਾ-ਸੰਗਰੂਰ ਸੜਕ 'ਤੇ ਬਰਨਾਲਾ ਤੋਂ 6 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਪਿੰਡ [[ਹੰਡਿਆਇਆ]] ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਅਸਥਾਨ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.sikhiwiki.org/index.php/Gurudwara_Gurusar_Pakka_Sahib_Patshahi_Nauvin_(Village_Handiyaya)|title=Gurudwara_Gurusar_Pakka_Sahib_Patshahi_Nauvin}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == [[ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ]] ਜੀ ਸੰਨ 1665 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਪਿੰਡ ਹੰਡਿਆਇਆ ਵਿੱਚ ਆਏ ਅਤੇ ਇੱਕ ਛੱਪੜ ਦੇ ਕੋਲ ਇੱਕ ਖੱਡ ਹੇਠਾਂ ਆਰਾਮ ਕੀਤਾ। ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਆ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀ ਇੱਕ ਰਹੱਸਮਈ ਬਿਮਾਰੀ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਛੱਪੜ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ। ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਚਮਾਰ ਆਪਣੇ ਛੁਪਣ ਲਈ ਛੱਪੜ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੱਖਪਾਤ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਨ ਅਤੇ ਛੱਪੜ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਅਜੇ ਵੀ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਝਿਜਕਦੇ ਸਨ ਕਿ ਛੱਪੜ ਦਾ ਪਾਣੀ ਗੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਆਪ ਤਾਲਾਬ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਰਹੱਸਮਈ ਬੀਮਾਰੀ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਛੱਪੜ 'ਚ ਨਹਾਉਂਦੇ ਰਹੇ। ਬਿਮਾਰ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਰਾਹਤ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਈ ਅਤੇ ਉਹ ਠੀਕ ਹੋ ਗਿਆ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਬੀਮਾਰ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਛੱਪੜ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਠੀਕ ਹੋ ਗਏ। ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਨਿਵਾਸ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਹੁਣ ਛੱਪੜ ਦੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਸਰੋਵਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। [[ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ|ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ]] ਜੀ ਅਤੇ [[ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ]] ਜੀ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਵਸ 'ਤੇ ਵੱਡਾ ਇਕੱਠ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਵਸ, ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਅਮਾਵਸਿਆ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਅਤੇ ਜਨਵਰੀ/ਫਰਵਰੀ ਮਹੀਨੇ ਦੌਰਾਨ ਸਾਲਾਨਾ ਧਾਰਮਿਕ ਮੇਲਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.sikhiwiki.org/index.php/Gurudwara_Gurusar_Pakka_Sahib_Patshahi_Nauvin_(Village_Handiyaya)|title=Gurudwara_Gurusar_Pakka_Sahib_Patshahi_Nauvin}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗੁਰਦੁਆਰੇ]] cgndyikc4j7a29e976w1kpld8n62txg 611321 611320 2022-08-14T16:10:24Z Jagvir Kaur 10759 added [[Category:ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂਸਰ ਪੱਕਾ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਨੌਵੀਂ''', ਬਠਿੰਡਾ-ਸੰਗਰੂਰ ਸੜਕ 'ਤੇ ਬਰਨਾਲਾ ਤੋਂ 6 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਪਿੰਡ [[ਹੰਡਿਆਇਆ]] ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਅਸਥਾਨ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.sikhiwiki.org/index.php/Gurudwara_Gurusar_Pakka_Sahib_Patshahi_Nauvin_(Village_Handiyaya)|title=Gurudwara_Gurusar_Pakka_Sahib_Patshahi_Nauvin}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == [[ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ]] ਜੀ ਸੰਨ 1665 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਪਿੰਡ ਹੰਡਿਆਇਆ ਵਿੱਚ ਆਏ ਅਤੇ ਇੱਕ ਛੱਪੜ ਦੇ ਕੋਲ ਇੱਕ ਖੱਡ ਹੇਠਾਂ ਆਰਾਮ ਕੀਤਾ। ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਆ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀ ਇੱਕ ਰਹੱਸਮਈ ਬਿਮਾਰੀ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਛੱਪੜ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ। ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਚਮਾਰ ਆਪਣੇ ਛੁਪਣ ਲਈ ਛੱਪੜ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੱਖਪਾਤ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਨ ਅਤੇ ਛੱਪੜ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਅਜੇ ਵੀ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਝਿਜਕਦੇ ਸਨ ਕਿ ਛੱਪੜ ਦਾ ਪਾਣੀ ਗੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਆਪ ਤਾਲਾਬ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਰਹੱਸਮਈ ਬੀਮਾਰੀ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਛੱਪੜ 'ਚ ਨਹਾਉਂਦੇ ਰਹੇ। ਬਿਮਾਰ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਰਾਹਤ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਈ ਅਤੇ ਉਹ ਠੀਕ ਹੋ ਗਿਆ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਬੀਮਾਰ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਛੱਪੜ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਠੀਕ ਹੋ ਗਏ। ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਨਿਵਾਸ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਹੁਣ ਛੱਪੜ ਦੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਸਰੋਵਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। [[ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ|ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ]] ਜੀ ਅਤੇ [[ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ]] ਜੀ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਵਸ 'ਤੇ ਵੱਡਾ ਇਕੱਠ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਵਸ, ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਅਮਾਵਸਿਆ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਅਤੇ ਜਨਵਰੀ/ਫਰਵਰੀ ਮਹੀਨੇ ਦੌਰਾਨ ਸਾਲਾਨਾ ਧਾਰਮਿਕ ਮੇਲਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.sikhiwiki.org/index.php/Gurudwara_Gurusar_Pakka_Sahib_Patshahi_Nauvin_(Village_Handiyaya)|title=Gurudwara_Gurusar_Pakka_Sahib_Patshahi_Nauvin}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗੁਰਦੁਆਰੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ]] rcuxp6fych6105gnqxin24rfpoblf7q 611322 611321 2022-08-14T16:10:57Z Jagvir Kaur 10759 added [[Category:ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂਸਰ ਪੱਕਾ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਨੌਵੀਂ''', ਬਠਿੰਡਾ-ਸੰਗਰੂਰ ਸੜਕ 'ਤੇ ਬਰਨਾਲਾ ਤੋਂ 6 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਪਿੰਡ [[ਹੰਡਿਆਇਆ]] ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਅਸਥਾਨ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.sikhiwiki.org/index.php/Gurudwara_Gurusar_Pakka_Sahib_Patshahi_Nauvin_(Village_Handiyaya)|title=Gurudwara_Gurusar_Pakka_Sahib_Patshahi_Nauvin}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == [[ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ]] ਜੀ ਸੰਨ 1665 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਪਿੰਡ ਹੰਡਿਆਇਆ ਵਿੱਚ ਆਏ ਅਤੇ ਇੱਕ ਛੱਪੜ ਦੇ ਕੋਲ ਇੱਕ ਖੱਡ ਹੇਠਾਂ ਆਰਾਮ ਕੀਤਾ। ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਆ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀ ਇੱਕ ਰਹੱਸਮਈ ਬਿਮਾਰੀ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਛੱਪੜ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ। ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਚਮਾਰ ਆਪਣੇ ਛੁਪਣ ਲਈ ਛੱਪੜ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੱਖਪਾਤ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਨ ਅਤੇ ਛੱਪੜ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਅਜੇ ਵੀ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਝਿਜਕਦੇ ਸਨ ਕਿ ਛੱਪੜ ਦਾ ਪਾਣੀ ਗੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਆਪ ਤਾਲਾਬ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਰਹੱਸਮਈ ਬੀਮਾਰੀ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਛੱਪੜ 'ਚ ਨਹਾਉਂਦੇ ਰਹੇ। ਬਿਮਾਰ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਰਾਹਤ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਈ ਅਤੇ ਉਹ ਠੀਕ ਹੋ ਗਿਆ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਬੀਮਾਰ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਛੱਪੜ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਠੀਕ ਹੋ ਗਏ। ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਨਿਵਾਸ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਹੁਣ ਛੱਪੜ ਦੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਸਰੋਵਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। [[ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ|ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ]] ਜੀ ਅਤੇ [[ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ]] ਜੀ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਵਸ 'ਤੇ ਵੱਡਾ ਇਕੱਠ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਵਸ, ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਅਮਾਵਸਿਆ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਅਤੇ ਜਨਵਰੀ/ਫਰਵਰੀ ਮਹੀਨੇ ਦੌਰਾਨ ਸਾਲਾਨਾ ਧਾਰਮਿਕ ਮੇਲਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.sikhiwiki.org/index.php/Gurudwara_Gurusar_Pakka_Sahib_Patshahi_Nauvin_(Village_Handiyaya)|title=Gurudwara_Gurusar_Pakka_Sahib_Patshahi_Nauvin}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗੁਰਦੁਆਰੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ]] rlvk6h68966gpf5b0t4mrab6xtax6js 3 144041 611323 2022-08-14T16:52:06Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=PhilKnight}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 16:52, 14 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) 5qyay309yxxfmvxxrq3nayym24w5hk3 3 144042 611332 2022-08-14T19:29:05Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Anshul998877Jaipal}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 19:29, 14 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) qnl3k3oc0hrxt2ng1v8k36qyzd4t3c8 3 144043 611333 2022-08-15T01:57:45Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=NDG0901}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 01:57, 15 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) c57h2cdm610np631vta42ozg7nuyo0r 10 144045 611347 2022-08-15T03:56:16Z Jagseer S Sidhu 18155 Jagseer S Sidhu ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਫਰਮਾ:ਘਾਟਾ]] ਨੂੰ [[ਫਰਮਾ:Loss]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਫਰਮਾ:Loss]] jmejgbs7wvapgthf6i4nk4bvpbub1di 10 144046 611349 2022-08-15T03:56:16Z Jagseer S Sidhu 18155 Jagseer S Sidhu ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਫਰਮਾ:ਘਾਟਾ/doc]] ਨੂੰ [[ਫਰਮਾ:Loss/doc]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਫਰਮਾ:Loss/doc]] anxtxhsvwqikggec26ge9flwvid0w52 0 144047 611353 2022-08-15T04:04:43Z Simranjeet Sidhu 8945 "[[:en:Special:Redirect/revision/1104230296|Heidi Saadiya]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki {{Infobox person|name=ਹੈਦੀ ਸਾਦੀਆ|honorific_suffix=|image=|caption=|birthname=|birth_place=ਚਵੱਕੜ, ਗੁਰੂਵਾਯੂਰ, ਭਾਰਤ|education=ਆਇਡਲ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ<br /> [[Press Club, Thiruvananthapuram#Institute of Journalism|Institute of Journalism ]]|alma_mater=|occupation=[[ਪੱਤਰਕਾਰ]]|credits=ਕੈਰਾਲੀ ਟੀਵੀ|title=}} [[Category:Articles with hCards]] '''ਹੈਦੀ ਸਾਦੀਆ''' ਇੱਕ [[ਪੱਤਰਕਾਰ]], ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨ ਅਤੇ ਇੱਕ [[ਯੂਟਿਊਬਰ]] ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://malayalam.samayam.com/tv/celebrity-news/heidi-saadiya-shared-a-new-video-about-transition-journey-of-transwomen/articleshow/93456336.cms|title=2016ലാണ് ഞാന്‍ സര്‍ജറി ചെയ്തതെന്ന് ഹെയ്ദി സാദിയ! അന്നത്തേക്കാളും അഡ്വാന്‍സായിട്ടുള്ള സൗകര്യങ്ങള്‍ ഇന്നുണ്ട്! എല്ലാം തുറന്നുപറഞ്ഞതിന് നിങ്ങളോട് ബഹുമാനം തോന്നുന്നുവെന്ന കമന്റ്! വീഡിയോ വൈറല്‍|date=Aug 9, 2022|work=Samayam News|access-date=11 August 2022|language=ml}}</ref> ਉਹ ਕੈਰਾਲੀ ਟੀਵੀ 'ਤੇ [[ਕੇਰਲਾ|ਕੇਰਲ]] ਦੀ ਪਹਿਲੀ [[ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ]] ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਨਿਊਜ਼ ਰੀਡਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.deccanherald.com/amp/national/south/kerala-gets-its-first-transperson-broadcast-journalist-758803.html|title=Kerala gets its first transperson broadcast journalist|last=Press Trust of India|date=3 September 2019|work=[[Deccan Herald]]|access-date=8 August 2022|location=}}</ref><ref name="IndianExpress">{{Cite news|url=https://www.newindianexpress.com/cities/thiruvananthapuram/2018/jul/26/heidi-saadiya-is-born-to-win-1849063.html|title=Heidi Saadiya is born to win|last=MS Vidyanandan|date=26 July 2019|work=[[New Indian Express]]|access-date=8 August 2022|location=Thiruvananthapuram}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://indianexpress.com/article/india/meet-heidi-saadiya-keralas-first-transwoman-tv-journalist-5963010/|title=Meet Heidi Saadiya, Kerala's first transwoman TV journalist|last=Vishnu Varma|date=September 3, 2019|work=[[New Indian Express]]|access-date=8 August 2022|location=Tiruvananthapuram}}</ref> ਸਾਦੀਆ ਸੂਬੇ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਟਰਾਂਸ-ਔਰਤ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੀ ਵਿਦਿਆਰਥਣ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://m.timesofindia.com/city/thiruvananthapuram/they-welcomed-her-with-open-arms/amp_articleshow/65155572.cms|title=They welcomed her with open arms|last=TNN|date=Jul 26, 2018|work=[[Times of India]]|access-date=11 August 2022|location=Tiruvananthapuram}}</ref> == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ == ਹੈਦੀ ਦਾ ਜਨਮ ਕੇਰਲਾ ਦੇ ਤ੍ਰਿਸੂਰ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਚਾਵੱਕੜ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਰੂੜ੍ਹੀਵਾਦੀ [[ਮੁਸਲਮਾਨ|ਮੁਸਲਿਮ]] ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਪੋਨਾਨੀ, ਮਲਪੁਰਮ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਹੋਈ ਸੀ।<ref name="IndianExpress">{{Cite news|url=https://www.newindianexpress.com/cities/thiruvananthapuram/2018/jul/26/heidi-saadiya-is-born-to-win-1849063.html|title=Heidi Saadiya is born to win|last=MS Vidyanandan|date=26 July 2019|work=[[New Indian Express]]|access-date=8 August 2022|location=Thiruvananthapuram}}</ref> ਦਸ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜਿਨਸੀ ਪਛਾਣ ਬਾਰੇ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ। ਹੈਦੀ ਨੇ ' ਦ ਨਿਊਜ਼ ਮਿੰਟ' ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ " ''ਮੈਨੂੰ ਗਾਇਨੇਕੋਮਾਸਟੀਆ ਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸਥਿਤੀ ਸੀ''।" 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਨੂੰ ਨਾਮਨਜ਼ੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸਦੀ ਲਿੰਗ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਘਰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite news|url=https://www.thenewsminute.com/node/108257|title=Trans woman journalist Heidi Saadiya makes debut as TV news reporter in Kerala|last=Shiba Kurian|date=September 2, 2019|work=[[The News Minute]]|access-date=9 August 2022}}</ref> == ਕਰੀਅਰ == ਸਾਦੀਆ ਨੇ ਅਗਸਤ 2019 ਵਿੱਚ ਕੈਰਾਲੀ ਟੀਵੀ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਸਿਖਿਆਰਥੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣਾ ਕਰੀਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।<ref name=":0">{{Cite news|url=https://www.thenewsminute.com/node/108257|title=Trans woman journalist Heidi Saadiya makes debut as TV news reporter in Kerala|last=Shiba Kurian|date=September 2, 2019|work=[[The News Minute]]|access-date=9 August 2022}}</ref><ref name=":1">{{Cite news|url=https://www.newindianexpress.com/states/kerala/2019/aug/23/wedding-bells-ring-for-kerala-transgender-pair-2022904.html|title=Wedding bells ring for Kerala transgender pair|last=Unnikrishnan S|date=23 August 2019|work=[[New Indian Express]]|access-date=8 August 2022|location=Tiruvananthapuram}}</ref> ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਪ੍ਰਮੋਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਲਾਈਵ ਚੰਦਰਯਾਨ-2 ਲੈਂਡਰ ਬਾਰੇ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.femina.in/trending/achievers/meet-heidi-saadiya-keralas-first-transwoman-journalist-133888.html|title=Meet Heidi Saadiya, Kerala’s first transwoman journalist|work=[[Femina]]|access-date=11 August 2022}}</ref> == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == 2019 ਵਿੱਚ ਹੈਦੀ ਨੇ ਅਥਰਵ ਨਾਲ ਇੱਕ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਰਿਸ਼ਤਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਦਸੰਬਰ ਵਿਚ ਉਸਨੂੰ ਪ੍ਰਪੋਜ਼ ਕੀਤਾ।<ref name=":1">{{Cite news|url=https://www.newindianexpress.com/states/kerala/2019/aug/23/wedding-bells-ring-for-kerala-transgender-pair-2022904.html|title=Wedding bells ring for Kerala transgender pair|last=Unnikrishnan S|date=23 August 2019|work=[[New Indian Express]]|access-date=8 August 2022|location=Tiruvananthapuram}}</ref> 26 ਜਨਵਰੀ 2020 ਨੂੰ ਹੈਦੀ ਨੇ ਸਪੈਸ਼ਲ ਮੈਰਿਜ ਐਕਟ ਦੇ ਤਹਿਤ 71ਵੇਂ [[ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ (ਭਾਰਤ)|ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ]] 'ਤੇ ਏਰਨਾਕੁਲਮ ਦੇ ਟੀਡੀਐਮ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਅਥਰਵ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਵਿਆਹ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਸ਼੍ਰੀ ਸੱਤਿਆ ਸਾਈਂ ਅਨਾਥ ਆਸ਼ਰਮ ਟਰੱਸਟ ਅਤੇ ਏਰਨਾਕੁਲਮ ਐਨ.ਐਸ.ਐਸ. ਕਰਯੋਗਮ ਦੁਆਰਾ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.ndtv.com/kerala-news/kerala-transgender-journalist-heidi-saadia-marries-in-ernakulum-on-republic-day-2170042|title=Kerala Transgender Journalist Marries In Ernakulum On Republic Day|last=ANI|date=26 January 2020|work=[[New Indian Express]]|access-date=8 August 2022|location=Ernakulum}}</ref> ਜੁਲਾਈ 2022 ਵਿੱਚ, ਹੈਦੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਯੂਟਿਊਬ ਚੈਨਲ ਰਾਹੀਂ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਕਿ ਜੋੜੇ ਦਾ ਤਲਾਕ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://malayalam.samayam.com/tv/celebrity-news/heidi-saadiya-about-her-separation-from-atharv/articleshow/93155330.cms|title=അതെ ഞങ്ങള്‍ കുറച്ച് കാലങ്ങളായി വേര്‍പിരിഞ്ഞാണ് താമസിയ്ക്കുന്നത്, പക്ഷെ വിവാഹ മോചിതരായിട്ടില്ല എന്ന് ഹെയ്ദി സാദിയ, വേര്‍പിരിയാനുണ്ടായ കാരണം എന്താണെന്ന് ചോദിച്ചപ്പോള്‍ ഹെയ്ദിയുടെ മറുപടി?|last=Aswini P|date=Jul 27, 2022|work=Samayam News|access-date=8 August 2022|location=Ernakulum|language=ml}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == <references group="" responsive="1"></references> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਨਾਰੀ ਕਾਰਕੁਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੇ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਕਲਾਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੇ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁੰਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 33aws4n8ye4zmjzjzy2677j4taowp8b 611354 611353 2022-08-15T04:06:08Z Simranjeet Sidhu 8945 wikitext text/x-wiki {{Infobox person|name=ਹੈਦੀ ਸਾਦੀਆ|honorific_suffix=|image=|caption=|birthname=|birth_place=ਚਵੱਕੜ, ਗੁਰੂਵਾਯੂਰ, ਭਾਰਤ|education=ਆਇਡਲ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ<br />|alma_mater=|occupation=[[ਪੱਤਰਕਾਰ]]|credits=ਕੈਰਾਲੀ ਟੀਵੀ|title=}} [[Category:Articles with hCards]] '''ਹੈਦੀ ਸਾਦੀਆ''' ਇੱਕ [[ਪੱਤਰਕਾਰ]], ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨ ਅਤੇ ਇੱਕ [[ਯੂਟਿਊਬਰ]] ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://malayalam.samayam.com/tv/celebrity-news/heidi-saadiya-shared-a-new-video-about-transition-journey-of-transwomen/articleshow/93456336.cms|title=2016ലാണ് ഞാന്‍ സര്‍ജറി ചെയ്തതെന്ന് ഹെയ്ദി സാദിയ! അന്നത്തേക്കാളും അഡ്വാന്‍സായിട്ടുള്ള സൗകര്യങ്ങള്‍ ഇന്നുണ്ട്! എല്ലാം തുറന്നുപറഞ്ഞതിന് നിങ്ങളോട് ബഹുമാനം തോന്നുന്നുവെന്ന കമന്റ്! വീഡിയോ വൈറല്‍|date=Aug 9, 2022|work=Samayam News|access-date=11 August 2022|language=ml}}</ref> ਉਹ ਕੈਰਾਲੀ ਟੀਵੀ 'ਤੇ [[ਕੇਰਲਾ|ਕੇਰਲ]] ਦੀ ਪਹਿਲੀ [[ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ]] ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਨਿਊਜ਼ ਰੀਡਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.deccanherald.com/amp/national/south/kerala-gets-its-first-transperson-broadcast-journalist-758803.html|title=Kerala gets its first transperson broadcast journalist|last=Press Trust of India|date=3 September 2019|work=[[Deccan Herald]]|access-date=8 August 2022|location=}}</ref><ref name="IndianExpress">{{Cite news|url=https://www.newindianexpress.com/cities/thiruvananthapuram/2018/jul/26/heidi-saadiya-is-born-to-win-1849063.html|title=Heidi Saadiya is born to win|last=MS Vidyanandan|date=26 July 2019|work=[[New Indian Express]]|access-date=8 August 2022|location=Thiruvananthapuram}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://indianexpress.com/article/india/meet-heidi-saadiya-keralas-first-transwoman-tv-journalist-5963010/|title=Meet Heidi Saadiya, Kerala's first transwoman TV journalist|last=Vishnu Varma|date=September 3, 2019|work=[[New Indian Express]]|access-date=8 August 2022|location=Tiruvananthapuram}}</ref> ਸਾਦੀਆ ਸੂਬੇ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਟਰਾਂਸ-ਔਰਤ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੀ ਵਿਦਿਆਰਥਣ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://m.timesofindia.com/city/thiruvananthapuram/they-welcomed-her-with-open-arms/amp_articleshow/65155572.cms|title=They welcomed her with open arms|last=TNN|date=Jul 26, 2018|work=[[Times of India]]|access-date=11 August 2022|location=Tiruvananthapuram}}</ref> == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ == ਹੈਦੀ ਦਾ ਜਨਮ ਕੇਰਲਾ ਦੇ ਤ੍ਰਿਸੂਰ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਚਾਵੱਕੜ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਰੂੜ੍ਹੀਵਾਦੀ [[ਮੁਸਲਮਾਨ|ਮੁਸਲਿਮ]] ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਪੋਨਾਨੀ, ਮਲਪੁਰਮ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਹੋਈ ਸੀ।<ref name="IndianExpress">{{Cite news|url=https://www.newindianexpress.com/cities/thiruvananthapuram/2018/jul/26/heidi-saadiya-is-born-to-win-1849063.html|title=Heidi Saadiya is born to win|last=MS Vidyanandan|date=26 July 2019|work=[[New Indian Express]]|access-date=8 August 2022|location=Thiruvananthapuram}}</ref> ਦਸ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜਿਨਸੀ ਪਛਾਣ ਬਾਰੇ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ। ਹੈਦੀ ਨੇ ' ਦ ਨਿਊਜ਼ ਮਿੰਟ' ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ " ''ਮੈਨੂੰ ਗਾਇਨੇਕੋਮਾਸਟੀਆ ਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸਥਿਤੀ ਸੀ''।" 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਨੂੰ ਨਾਮਨਜ਼ੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸਦੀ ਲਿੰਗ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਘਰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite news|url=https://www.thenewsminute.com/node/108257|title=Trans woman journalist Heidi Saadiya makes debut as TV news reporter in Kerala|last=Shiba Kurian|date=September 2, 2019|work=[[The News Minute]]|access-date=9 August 2022}}</ref> == ਕਰੀਅਰ == ਸਾਦੀਆ ਨੇ ਅਗਸਤ 2019 ਵਿੱਚ ਕੈਰਾਲੀ ਟੀਵੀ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਸਿਖਿਆਰਥੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣਾ ਕਰੀਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।<ref name=":0">{{Cite news|url=https://www.thenewsminute.com/node/108257|title=Trans woman journalist Heidi Saadiya makes debut as TV news reporter in Kerala|last=Shiba Kurian|date=September 2, 2019|work=[[The News Minute]]|access-date=9 August 2022}}</ref><ref name=":1">{{Cite news|url=https://www.newindianexpress.com/states/kerala/2019/aug/23/wedding-bells-ring-for-kerala-transgender-pair-2022904.html|title=Wedding bells ring for Kerala transgender pair|last=Unnikrishnan S|date=23 August 2019|work=[[New Indian Express]]|access-date=8 August 2022|location=Tiruvananthapuram}}</ref> ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਪ੍ਰਮੋਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਲਾਈਵ ਚੰਦਰਯਾਨ-2 ਲੈਂਡਰ ਬਾਰੇ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.femina.in/trending/achievers/meet-heidi-saadiya-keralas-first-transwoman-journalist-133888.html|title=Meet Heidi Saadiya, Kerala’s first transwoman journalist|work=[[Femina]]|access-date=11 August 2022}}</ref> == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == 2019 ਵਿੱਚ ਹੈਦੀ ਨੇ ਅਥਰਵ ਨਾਲ ਇੱਕ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਰਿਸ਼ਤਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਦਸੰਬਰ ਵਿਚ ਉਸਨੂੰ ਪ੍ਰਪੋਜ਼ ਕੀਤਾ।<ref name=":1">{{Cite news|url=https://www.newindianexpress.com/states/kerala/2019/aug/23/wedding-bells-ring-for-kerala-transgender-pair-2022904.html|title=Wedding bells ring for Kerala transgender pair|last=Unnikrishnan S|date=23 August 2019|work=[[New Indian Express]]|access-date=8 August 2022|location=Tiruvananthapuram}}</ref> 26 ਜਨਵਰੀ 2020 ਨੂੰ ਹੈਦੀ ਨੇ ਸਪੈਸ਼ਲ ਮੈਰਿਜ ਐਕਟ ਦੇ ਤਹਿਤ 71ਵੇਂ [[ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ (ਭਾਰਤ)|ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ]] 'ਤੇ ਏਰਨਾਕੁਲਮ ਦੇ ਟੀਡੀਐਮ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਅਥਰਵ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਵਿਆਹ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਸ਼੍ਰੀ ਸੱਤਿਆ ਸਾਈਂ ਅਨਾਥ ਆਸ਼ਰਮ ਟਰੱਸਟ ਅਤੇ ਏਰਨਾਕੁਲਮ ਐਨ.ਐਸ.ਐਸ. ਕਰਯੋਗਮ ਦੁਆਰਾ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.ndtv.com/kerala-news/kerala-transgender-journalist-heidi-saadia-marries-in-ernakulum-on-republic-day-2170042|title=Kerala Transgender Journalist Marries In Ernakulum On Republic Day|last=ANI|date=26 January 2020|work=[[New Indian Express]]|access-date=8 August 2022|location=Ernakulum}}</ref> ਜੁਲਾਈ 2022 ਵਿੱਚ, ਹੈਦੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਯੂਟਿਊਬ ਚੈਨਲ ਰਾਹੀਂ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਕਿ ਜੋੜੇ ਦਾ ਤਲਾਕ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://malayalam.samayam.com/tv/celebrity-news/heidi-saadiya-about-her-separation-from-atharv/articleshow/93155330.cms|title=അതെ ഞങ്ങള്‍ കുറച്ച് കാലങ്ങളായി വേര്‍പിരിഞ്ഞാണ് താമസിയ്ക്കുന്നത്, പക്ഷെ വിവാഹ മോചിതരായിട്ടില്ല എന്ന് ഹെയ്ദി സാദിയ, വേര്‍പിരിയാനുണ്ടായ കാരണം എന്താണെന്ന് ചോദിച്ചപ്പോള്‍ ഹെയ്ദിയുടെ മറുപടി?|last=Aswini P|date=Jul 27, 2022|work=Samayam News|access-date=8 August 2022|location=Ernakulum|language=ml}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == <references group="" responsive="1"></references> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਨਾਰੀ ਕਾਰਕੁਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੇ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਕਲਾਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੇ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁੰਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] kn2psogc8hqaspz967g5hggluyy0tpy 3 144048 611358 2022-08-15T04:10:45Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=ZainTalibAwwadkk}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 04:10, 15 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) oq2o7fmldn57tg6zbvxk1gny20tlpc0 14 144049 611364 2022-08-15T04:21:51Z Jagseer S Sidhu 18155 ਖ਼ਾਲੀ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 3 144050 611365 2022-08-15T05:39:36Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Yaddigill}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 05:39, 15 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) oqmcljo5y8t6wt9rmsbwoqckinrxcc0 0 144051 611366 2022-08-15T05:58:37Z Steloverda 31471 ਰੂਸ ਦੇ ਞਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ 'ਤੇ ਨਵਾਂ ਲੇਖ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:Тома детской энциклопедии 1959 года.jpg|thumb|ਬਾਲ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ]] '''ਬਾਲ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼''' (ਰੂਸੀ: ''Детская энциклопедия''; ਦਿਯੇਤ੍ਸਕਾਇਆ ਇਨਸਿਕਲੋਪੀਦੀਆ) ਦੱਸ ਖੰਡਾ ਦਾ ਇੱਕ [[ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼]] ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਲ 1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿਚ [[ਸੋਵਿਅਤ ਸੰਘ]] ਵਿਚ ਸਕੂਲ ਜਾਉਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਹਿਲੇ ਅਡੀਸ਼ਨ ਵਿਚ ਛੇਂ ਹਜ਼ਾਰ ਪੰਨੇ ਸਨ ਅਤੇ 1958—1962 ਦੌਰਾਨ ਰੂਸ ਦੀ ਵਿਗਿਆਨ ਅਕਾਦਮੀ ਨੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਤੀਆਂ ਛਾਪੀਆਂ ਸਨ। ਮੁੱਖ ਅਡੀਟਰ ਦਮੀਤ੍ਰੀ ਬਲਾਗੋਏ ਅਤੇ ਵੇਰਾ ਵਾਰਸਾਨੋਫੀਏਵਾ ਸਨ। ਦੂਸਰਾ ਅਡੀਸ਼ਨ 1964 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1969 ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਾਇਆ ਹੋਇਆ। ਤੀਸਰੇ ਅਡੀਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਜਿਲਦਾਂ 1972 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1978 ਤਕ ਛਾਪੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਤੀਸਰੇ ਅਡੀਸ਼ਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਅਡੀਟਰ ਅਲੈਕਸੀ ਮਾਰਕੂਸ਼ੇਵਿਚ ਸੀ। == ਬਾਹਰੀ ਕੜ੍ਹੀਆਂ == * [http://bse.uaio.ru/DE/index.htm ਬਾਲ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ (ਦੂਸਰਾ ਅਡੀਸ਼ਨ)] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗਿਆਨਕੋਸ਼]] gufaxcai0tqc5bovxtlu9bgjlq2x4wx 611367 611366 2022-08-15T06:00:22Z Steloverda 31471 ਵਾਲ ਨੂੰ ਵਾਰ ਕੀਤਾ। wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:Тома детской энциклопедии 1959 года.jpg|thumb|ਬਾਲ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ]] '''ਬਾਲ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼''' (ਰੂਸੀ: ''Детская энциклопедия''; ਦਿਯੇਤ੍ਸਕਾਇਆ ਇਨਸਿਕਲੋਪੀਦੀਆ) ਦੱਸ ਖੰਡਾ ਦਾ ਇੱਕ [[ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼]] ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿਚ [[ਸੋਵਿਅਤ ਸੰਘ]] ਵਿਚ ਸਕੂਲ ਜਾਉਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਹਿਲੇ ਅਡੀਸ਼ਨ ਵਿਚ ਛੇਂ ਹਜ਼ਾਰ ਪੰਨੇ ਸਨ ਅਤੇ 1958—1962 ਦੌਰਾਨ ਰੂਸ ਦੀ ਵਿਗਿਆਨ ਅਕਾਦਮੀ ਨੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਤੀਆਂ ਛਾਪੀਆਂ ਸਨ। ਮੁੱਖ ਅਡੀਟਰ ਦਮੀਤ੍ਰੀ ਬਲਾਗੋਏ ਅਤੇ ਵੇਰਾ ਵਾਰਸਾਨੋਫੀਏਵਾ ਸਨ। ਦੂਸਰਾ ਅਡੀਸ਼ਨ 1964 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1969 ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਾਇਆ ਹੋਇਆ। ਤੀਸਰੇ ਅਡੀਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਜਿਲਦਾਂ 1972 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1978 ਤਕ ਛਾਪੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਤੀਸਰੇ ਅਡੀਸ਼ਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਅਡੀਟਰ ਅਲੈਕਸੀ ਮਾਰਕੂਸ਼ੇਵਿਚ ਸੀ। == ਬਾਹਰੀ ਕੜ੍ਹੀਆਂ == * [http://bse.uaio.ru/DE/index.htm ਬਾਲ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ (ਦੂਸਰਾ ਅਡੀਸ਼ਨ)] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗਿਆਨਕੋਸ਼]] ffg6j3bhv0oa58j01fo3m33nnfxfnu8 611370 611367 2022-08-15T06:15:02Z Steloverda 31471 wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:Тома детской энциклопедии 1959 года.jpg|thumb|ਬਾਲ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ]] '''ਬਾਲ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼''' (ਰੂਸੀ: ''Детская энциклопедия''; ਦਿਯੇਤ੍ਸਕਾਇਆ ਇਨਸਿਕਲੋਪੀਦੀਆ) ਦੱਸ ਖੰਡਾ ਦਾ ਇੱਕ [[ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼]] ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿਚ [[ਸੋਵਿਅਤ ਸੰਘ]] ਵਿਚ ਸਕੂਲ ਜਾਉਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਹਿਲੇ ਅਡੀਸ਼ਨ ਵਿਚ ਛੇਂ ਹਜ਼ਾਰ ਪੰਨੇ ਸਨ। 1958—1962 ਦੌਰਾਨ ਰੂਸ ਦੀ ਵਿਗਿਆਨ ਅਕਾਦਮੀ ਨੇ ਮੁੱਖ ਅਡੀਟਰ ਦਮੀਤ੍ਰੀ ਬਲਾਗੋਏ ਅਤੇ ਵੇਰਾ ਵਾਰਸਾਨੋਫੀਏਵਾ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਇਸ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਤੀਆਂ ਛਾਪੀਆਂ। ਦੂਸਰਾ ਅਡੀਸ਼ਨ 1964 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1969 ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਾਇਆ ਹੋਇਆ। ਤੀਸਰੇ ਅਡੀਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਜਿਲਦਾਂ 1972 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1978 ਤਕ ਛਾਪੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਤੀਸਰੇ ਅਡੀਸ਼ਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਅਡੀਟਰ ਅਲੈਕਸੀ ਮਾਰਕੂਸ਼ੇਵਿਚ ਸੀ। == ਬਾਹਰੀ ਕੜ੍ਹੀਆਂ == * [http://bse.uaio.ru/DE/index.htm ਬਾਲ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ (ਦੂਸਰਾ ਅਡੀਸ਼ਨ)] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗਿਆਨਕੋਸ਼]] jym5seno212i2znlr9e758ji13qdc6l 611371 611370 2022-08-15T06:16:18Z Steloverda 31471 ਗਰਾਮਰ wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:Тома детской энциклопедии 1959 года.jpg|thumb|ਬਾਲ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ]] '''ਬਾਲ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼''' (ਰੂਸੀ: ''Детская энциклопедия''; ਦਿਯੇਤ੍ਸਕਾਇਆ ਇਨਸਿਕਲੋਪੀਦੀਆ) ਦੱਸ ਖੰਡਾ ਦਾ ਇੱਕ [[ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼]] ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿਚ [[ਸੋਵਿਅਤ ਸੰਘ]] ਵਿਚ ਸਕੂਲ ਜਾਉਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਹਿਲੇ ਅਡੀਸ਼ਨ ਵਿਚ ਛੇਂ ਹਜ਼ਾਰ ਪੰਨੇ ਸਨ। 1958—1962 ਦੌਰਾਨ ਰੂਸ ਦੀ ਵਿਗਿਆਨ ਅਕਾਦਮੀ ਨੇ ਦੋ ਮੁੱਖ ਅਡੀਟਰਾਂ ਦਮੀਤ੍ਰੀ ਬਲਾਗੋਏ ਅਤੇ ਵੇਰਾ ਵਾਰਸਾਨੋਫੀਏਵਾ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਇਸ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਤੀਆਂ ਛਾਪੀਆਂ। ਦੂਸਰਾ ਅਡੀਸ਼ਨ 1964 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1969 ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਾਇਆ ਹੋਇਆ। ਤੀਸਰੇ ਅਡੀਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਜਿਲਦਾਂ 1972 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1978 ਤਕ ਛਾਪੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਤੀਸਰੇ ਅਡੀਸ਼ਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਅਡੀਟਰ ਅਲੈਕਸੀ ਮਾਰਕੂਸ਼ੇਵਿਚ ਸੀ। == ਬਾਹਰੀ ਕੜ੍ਹੀਆਂ == * [http://bse.uaio.ru/DE/index.htm ਬਾਲ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ (ਦੂਸਰਾ ਅਡੀਸ਼ਨ)] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗਿਆਨਕੋਸ਼]] 0nn62p8fsjvr8j1tldg6qo6542e2tuw 0 144052 611368 2022-08-15T06:11:44Z Hasanpreet singh 42862 Add page wikitext text/x-wiki ਇਹ ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ 2013 ਵਿਚ ਲੋਕਸੰਗੀਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵੱਲੋਂ ਛਾਪਿਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਡਾ. ਜਗਤਾਰ ਦੀ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਚੋਂ ਕੁਝ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਹਨ - ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਵੇਖਿਆ ਹੈ , ਤਨਹਾਈ ਦਾ ਸਰਾਪ ਭੋਗਦਿਆਂ , ਹਕੀਕਤ , ਅਮਰੀਕਾ , ਉਡੀਕ ਦਾ ਸਰਾਪ ਭੋਗਦਿਆਂ , ਆਦਿ ਵਾਸੀ ਕੁੜੀ '''ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਵੇਖਿਆ ਹੈ''' ਵੇਖਿਐ ਹਸਦਾ ਹੋਇਆ ਬੇਬਸੀ ਅਪਣੀ 'ਤੇ ਪਰਬਤ hd9vqnccq9omx7ckuz2d2kkis6camzt 611369 611368 2022-08-15T06:13:03Z Hasanpreet singh 42862 wikitext text/x-wiki ਇਹ ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ 2013 ਵਿਚ ਲੋਕਸੰਗੀਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵੱਲੋਂ ਛਾਪਿਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਡਾ. ਜਗਤਾਰ ਦੀ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਚੋਂ ਕੁਝ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਹਨ - ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਵੇਖਿਆ ਹੈ , ਤਨਹਾਈ ਦਾ ਸਰਾਪ ਭੋਗਦਿਆਂ , ਹਕੀਕਤ , ਅਮਰੀਕਾ , ਉਡੀਕ ਦਾ ਸਰਾਪ ਭੋਗਦਿਆਂ , ਆਦਿ ਵਾਸੀ ਕੁੜੀ '''ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਵੇਖਿਆ ਹੈ''' ਓਸ ਤੇ ਪੱਤੇ ਦੀ ਰਾਤੀਂ ਗੁਫ਼ਤਗੂ ਕੀ ਸੁਣੀ ਹੈ ਤੂੰ ਕਦੀ ? ਬੇਬਸੀ ਅਪਣੀ 'ਤੇ ਪਰਬਤ ਵੇਖਿਐ ਹਸਦਾ ਹੋਇਆ ਕੀ ਕਦੀ ਤੂੰ ਵੇਖਿਆ ਹੈ ਧੁੱਪ ਅੰਦਰ ਉਡ ਰਿਹਾ ਤਿਤਲੀ ਦਾ ਰੰਗ ? ਕੀ ਕਦੀ ਵੇਖੀ ਹੈ ਘ੍ਹਾ ਬਾਰਸ਼ ਲਈ ਕਰਦੀ ਦੁਆ ? ਕੀ ਕਦੀ ਵੇਖੀ ਹੈ , ਪਰਵਾਸੀ ਪਰਿੰਦੇ ਦੇ ਪਰਾਂ ਅੰਦਰ ਉਦਾਸੀ ? ਅੱਖ ਅੰਦਰ ਆਲ੍ਹਣੇ ਦੀ ਤੜਪਦੀ ਹੋਈ ਉਮੀਦ ਕੀ ਕਦੀ ਵੇਖੀ ਹੈ ਪਿਆਸ ਹੋ ਰਹੀ ਥਲ ਵਿਚ ਸ਼ਹੀਦ ? ਜੇ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਤੂੰ ਨਹੀਂ ਹੈ ਵੇਖਿਆ ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਚਿਹਰਾ ਨਾ ਵੇਖ ਜੇ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਵੇਖਿਆ ਹੈ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅੱਜ ਤੀਕ ਤੂੰ ਸਾਬਤ ਰਹੀ ? fg91vayg9x7qsc7ube1purtosargrnt 3 144053 611372 2022-08-15T07:31:11Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Jonnmann}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 07:31, 15 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) 5xnm9qwt30oav0uoffaoty6cj93zv8j 3 144054 611379 2022-08-15T10:59:06Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Helen of Troy 550}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 10:59, 15 ਅਗਸਤ 2022 (UTC) hz2yc5c9wsohrs3oeyeoma6la1wemg9