Wikipodróże
plwikivoyage
https://pl.wikivoyage.org/wiki/Strona_g%C5%82%C3%B3wna
MediaWiki 1.39.0-wmf.23
first-letter
Media
Specjalna
Dyskusja
Użytkownik
Dyskusja użytkownika
Wikipodróże
Dyskusja Wikipodróży
Plik
Dyskusja pliku
MediaWiki
Dyskusja MediaWiki
Szablon
Dyskusja szablonu
Pomoc
Dyskusja pomocy
Kategoria
Dyskusja kategorii
TimedText
TimedText talk
Moduł
Dyskusja modułu
Gadżet
Dyskusja gadżetu
Definicja gadżetu
Dyskusja definicji gadżetu
Kiribati
0
1015
120172
99686
2022-08-11T13:28:24Z
Huberrt
13100
/* Dojazd */ Link do Kiritimati
wikitext
text/x-wiki
{{top-banner}}
{{quickbar
| grafika=Kiritimati AKK Lagoon Shore.jpg
| flaga=Flag of Kiribati.svg
| mapa=LocationKiribati.png
| stolica=[[Tarawa Południowa]]
| ustrój=republika
| waluta=dolar australijski
| powierzchnia=811
| język=angielski, kiribati
| religia=katolicyzm, protestantyzm
| napięcie prądu=230
| numer kierunkowy=+686
| domena=.ki
| strefa czasowa=UTC +12 do +14
}}
[[Plik:Kiribati CIA map PL.png|thumb|upright=2.2]]
'''Kiribati''' - państwo wyspiarskie na Oceanie Spokojnym. W skład tego państwa o powierzchni 811 km² wchodzą 33 wyspy koralowe, rozsiane na przestrzeni 3800 km wokół równika.
==Charakterystyka==
===Geografia===
===Klimat===
Pomimo nie najwyższych temperatur jest tu bardzo upalnie głównie z powodu bardzo dużej wilgotności. Pomimo wilgotności często zdarzają się także susze.
===Historia===
Osadnictwo na wyspie sięga ponad 2000 lat przed kolonizacją europejską.
W roku 1943 na wyspach odbyła się zaciekła bitwa o Tarawę.
Wielka Brytania w 1971 r. przekazała samorządność a w 1979 Kiribati uzyskało pełną niepodległość. W tym samym roku podpisano traktat o przyjaźni pomiędzy Kiribati a Stanami Zjednoczonymi, w którym Stany Zjednoczone zrzekły się jakichkolwiek roszczeń terytorialnych do wysp.
W roku 1995 ustawą ujednoznaczniono czas na wyspach, do tej pory wyspy Feniks i Line Islands były oddzielone od Wysp Gilberta linią zmiany daty.
===Polityka===
===Gospodarka===
==Dojazd==
Przed wjazdem do kraju należy skontaktować się z najbliższym konsulatem celem wystawienia wizy. Dla Polski takim konsulatem jest ten w Hamburgu, w Europie znajduje się jeszcze konsulat w Londynie. Oprócz wizy należy mieć przy sobie odpowiednie środki finansowe (bądź dowód ich posiadania) na powrót oraz przeżycie przez określony czas. Wiele informacji można znaleźć [http://www.kiribatitourism.gov.ki/ tutaj].
===Samochodem===
===Samolotem===
Znajduje się tu dwa międzynarodowe porty lotnicze. Bonriki na stołecznym atolu Tarawa oraz Cassidy na atolu [[Kiritimati]]
===Statkiem===
==Regiony==
Kiribati podzielone jest na 6 dystryktów oraz 21 rad plemiennych odbywających się na wyspach.
Dystrykty:
Banaba
Central Gilberts
Line Islands
Northern Gilberts
Southern Gilberts
Tarawa
Rady plemienne:
Abaiang
Abemama
Aranuka
Arorae
Banaba
Béru
Butaritari
Kanton
Kiritimati
Kuria
Maiana
Makin
Marakei
Nikunau
Nonouti
Onotoa
Tabiteuea
Tabuaeran
Tamana
Tarawa
Teraina
Poza wyspą Banaba która oficjalnie nie należy do żadnego z głównych archipelagów można wyróżnić trzy regiony:
* Wyspy Gilberta
* Feniks
* [[Line Islands]]
== Miasta ==
Według danych oficjalnych pochodzących z 2010 roku Kiribati posiadało ponad 30 miast o ludności przekraczającej 400 mieszkańców. Stolica kraju Bairiki znajduje się na 4 miejscu spośród największych miast, Betio jako jedyne miasto liczyło ponad 10 tys. mieszkańców; 1 miasto z ludnością 5÷10 tys. oraz reszta miast poniżej 5 tys. mieszkańców.
*[[Tarawa Południowa]]
* Bairiki
* [[Poland (Kiribati)]] – jedna z czterech zamieszkałych osad na wyspie Kiritimati
Największe miasta w Kiribati:
Największe miasta w Kiribati według liczebności mieszkańców (stan na 07.11.2010):
L.p. Miasto Jednostka administracyjna Liczba ludności
1. Betio South Tarawa 15 755
2. Bikenibeu South Tarawa 6 568
3. Teaoraereke South Tarawa 4 171
4. Bairiki South Tarawa 3 524
5. Temwaiku South Tarawa 3 135
6. Eita South Tarawa 3 061
7. Bonriki South Tarawa 2 355
8. Ambo South Tarawa 2 200
9. Causeway South Tarawa 2 054
10. Banraeaba South Tarawa 1 969
==Ciekawe miejsca==
* Warto odwiedzić plaże tego regionu
* Z powodu znacznej ilości zatopionych wraków tutejsze dna są dobrym miejscem dla fanów nurkowania.
==Transport==
==Język==
Językiem urzędowym jest angielski i kiribati.
==Zakupy==
==Gastronomia==
==Noclegi==
* Południowa Tarawa
** [http://www.betio-lodge.com/ Betio Lodge I and Betio Lodge II]
** The George Hotel
** [http://www.marysmoteltarawa.com/ Mary's Motel]
** [http://www.utirereimotel.com/ Utirerei Motel]
==Bezpieczeństwo ==
Kiribati jest państwem dość bezpiecznym, ale zaobserwowano tam rosnącą liczbę kradzieży.
==Kontakt==
== Przedstawicielstwa dyplomatyczne ==
Brak placówki - państwo obsługiwane przez Ambasadę RP w Canberze (Australia).{{Jest w|Oceania}}
[[Kategoria:Oceania]]
f3nnc8g9z5u4xxi8lzvkdj084m9oiel
Luanda
0
1274
120159
104688
2022-08-11T12:10:03Z
Moromar
2451
wikitext
text/x-wiki
{{top-banner}}
{{Miejscowość infobox
|nazwa = Luanda
|nazwa oryginalna =
|widok = Banco_Nacional_de_Angola_in_Luanda_-_Angola_2015_(cropped).jpg
|opis =
|herb =
|mapa = AO-Luanda.png
|państwo = [[Angola]]
|region =
|powierzchnia = 116
|wysokość = 6
|lud = 2 571 000
|prefiks =
|kod pocztowy =
|www =
}}
[[Plik:Luanda_Skyline_-_Angola_2015_(cropped).jpg|thumb|350px|Widok Luandy zaczerpnięty z Fortaleza]]
'''Luanda''', stolica [[Angola|Angoli]] leży na wybrzeżu Atlantyku. Jej obecny renesans to inspirująca historia sukcesu. Dekady konfliktów, które zakończyły się dopiero w 2002 roku, długo powstrzymywały Angolę. Od początku XXI wieku w Luandzie nastąpił ogromny boom budowlany, gdzie spokój i stabilność przyciągnęły liczne zagraniczne firmy do inwestowania w biura w mieście. Rząd Angoli, wzbogacając się na dochodach z ropy naftowej, diamentów i innych zasobów naturalnych, również intensywnie inwestuje w Luandzie i wokół niej, w tym duże bloki mieszkalne w budynkach socjalnych, aby zastąpić slumsy i istniejące zniszczone (i często zniszczone kulami) wieżowce; obszerna naprawa; budowa kilku sześciopasmowych autostrad wyprowadzających z miasta; przebudowa linii kolejowych wychodzących z miasta; a duże nowe lotnisko po południowej stronie jest w budowie, a po różnych opóźnieniach planowane jest otwarcie w 2022 roku.
==Charakterystyka==
==Dojazd==
===Samolotem===
Znajduje się tu port lotniczy.
===Koleją===
===Samochodem===
Luanda jest ważnym węzłem drogowym.
===Statkiem===
==Komunikacja==
==Warto zobaczyć==
==Najbliższe okolice==
==Praca==
==Nauka==
==Zakupy==
==Gastronomia==
==Imprezy==
==Noclegi==
==Kontakt==
==Bezpieczeństwo==
==Informacje turystyczne==
==Wyjazd==
{{Jest w|Angola}}
{{Zarys}}
{{Atrybucja}}
[[Kategoria:Angola]]
lczc7n51b6pahjmhxxmwgiyss2aipud
120160
120159
2022-08-11T12:20:44Z
Moromar
2451
/* Charakterystyka */
wikitext
text/x-wiki
{{top-banner}}
{{Miejscowość infobox
|nazwa = Luanda
|nazwa oryginalna =
|widok = Banco_Nacional_de_Angola_in_Luanda_-_Angola_2015_(cropped).jpg
|opis =
|herb =
|mapa = AO-Luanda.png
|państwo = [[Angola]]
|region =
|powierzchnia = 116
|wysokość = 6
|lud = 2 571 000
|prefiks =
|kod pocztowy =
|www =
}}
[[Plik:Luanda_Skyline_-_Angola_2015_(cropped).jpg|thumb|350px|Widok Luandy zaczerpnięty z Fortaleza]]
'''Luanda''', stolica [[Angola|Angoli]] leży na wybrzeżu Atlantyku. Jej obecny renesans to inspirująca historia sukcesu. Dekady konfliktów, które zakończyły się dopiero w 2002 roku, długo powstrzymywały Angolę. Od początku XXI wieku w Luandzie nastąpił ogromny boom budowlany, gdzie spokój i stabilność przyciągnęły liczne zagraniczne firmy do inwestowania w biura w mieście. Rząd Angoli, wzbogacając się na dochodach z ropy naftowej, diamentów i innych zasobów naturalnych, również intensywnie inwestuje w Luandzie i wokół niej, w tym duże bloki mieszkalne w budynkach socjalnych, aby zastąpić slumsy i istniejące zniszczone (i często zniszczone kulami) wieżowce; obszerna naprawa; budowa kilku sześciopasmowych autostrad wyprowadzających z miasta; przebudowa linii kolejowych wychodzących z miasta; a duże nowe lotnisko po południowej stronie jest w budowie, a po różnych opóźnieniach planowane jest otwarcie w 2022 roku.
== Charakterystyka ==
=== Historia ===
Luanda została założona w 1575 roku pod nazwą '''São Paulo de Loanda''' przez sto rodzin osadników i czterystu żołnierzy. Na początku XVII w. zbudowano dwa forty, a w 1627 miasto stało się centrum administracyjnym portugalskiej Angoli. Od końca XVI w. do 1836 Luanda była portem, z którego wyjeżdżali prawie wszyscy niewolnicy udający się do [[Brazylia|Brazylii]]. Poza krótkim okresem rządów holenderskich (1640-1648), okres ten był stosunkowo spokojny, a Luanda rosła podobnie jak wiele innych miast kolonialnych, choć z silnymi wpływami brazylijskimi w wyniku rozległego handlu morskiego między tymi koloniami portugalskimi. Niepodległość Brazylii w 1822 i koniec niewolnictwa w 1836 sprawiły, że przyszłość Luandy wyglądała ponuro, ale otwarcie portu w mieście dla zagranicznych statków w 1844 doprowadziło do wielkiego boomu gospodarczego. Do 1850 miasto było prawdopodobnie najbardziej rozwiniętym i jednym z największych miast w imperium portugalskim poza samą [[Portugalia|Portugalią]], napędzanym handlem olejem palmowym i arachidowym, woskiem, koprą, drewnem, kością słoniową, bawełną, kawą i kakao. Po oficjalnym zakończeniu niewolnictwa (opieranego przez Portugalczyków, ale wymuszanego przez Brytyjczyków) rozpoczęła się praca przymusowa. W okolicy rosły liczne importowane rośliny, takie jak kukurydza, tytoń i maniok, aby wspierać mieszkańców. W 1889 roku otwarto akwedukt dostarczający świeżą wodę i usuwający jedyny czynnik hamujący wzrost w mieście. Miasto rozkwitło nawet podczas portugalskiej wojny kolonialnej (1961-74), która nie wpłynęła na miasto, a to nowoczesne miasto zostało nawet nazwane „Paryżem Afryki” w 1972 roku.
Po tak wielu sukcesach miasto pogorszyło się w połowie lat 70. XX wieku. Chociaż w dużej mierze nietknięty podczas rewolucji goździków (niepodległości Angoli), początek '''wojny domowej w Angoli''' w 1975 wystraszył prawie całą ludność Angoli pochodzenia portugalskiego jako uchodźcy (w tym większość ludności Luandy). Doprowadziło to do natychmiastowego kryzysu, ponieważ ludność afrykańska Angoli niewiele wiedziała o tym, jak zarządzać i utrzymywać miasto. Pomogli im trochę wykwalifikowani kubańscy żołnierze, którzy byli w stanie pomóc rządowi MPLA w utrzymaniu niektórych podstawowych usług miasta, ale setki tysięcy uchodźców, którzy uciekli przed walkami na wsi, stworzyły slumsy rozciągające się na mile ze wszystkich stron miasta. Miasto było świadkiem sporadycznych walk podczas wojny domowej, które pozostawiły dziury po kulach w wielu wieżowcach i budynkach rządowych. Kiedy w 2002 osiągnięto pokój, rząd zaczął planować odbudowę przy użyciu dochodów z ropy naftowej. Dziś panorama Luandy jest usiana dźwigami, budującymi liczne mieszkania socjalne, które zastąpią slumsy i istniejące, ale rażąco zniszczone, ponad 40-letnie wieżowce, a także biura wielu zagranicznych firm działających w Angoli. Na południe od Luandy, na obszarze zwanym Luanda Sul, dla rosnącej społeczności ekspatów budowane są domy o zachodnim standardzie, często w stylu złożonym. Wprowadzane są znaczne ulepszenia na drogach, autostradach i systemie kolejowym w mieście i wokół niego, ale jest jeszcze dużo pracy do wykonania. I choć z pewnością nadal jest domem dla dużej zubożałej populacji (59%), darmowe mieszkania i tworzenie tysięcy nowych miejsc pracy każdego roku oznacza, że Luanda może mieć przed sobą świetlaną przyszłość.
=== Klimat ===
[[Plik:Luanda01.JPG|thumb|Luanda otrzymuje prawie cały ulewny deszcz w marcu i kwietniu.]]
Na klimat w dużej mierze wpływa przybrzeżny prąd Benguela. Prąd zapewnia miastu zaskakująco niską wilgotność pomimo niewielkiej szerokości geograficznej, co sprawia, że cieplejsze miesiące są znacznie bardziej znośne niż w podobnych miastach w Afryce Zachodniej/Środkowej. Miasto otrzymuje średnio 405 mm (15,9 cala) deszczu rocznie, głównie w dużych ilościach w marcu i kwietniu oraz w mniejszych ilościach od listopada do lutego. Jest to jednak dość zmienne w zależności od natężenia prądu, a współczynnik zmienności wynosi 40% (może być sześciokrotna różnica między deszczem otrzymywanym w latach najsuchszych i najbardziej mokrych). Temperatury są dość stabilne przez cały rok, z najłagodniejszymi miesiącami od maja (maks. 29°/23° min.) do października, a najcieplejszymi miesiącami to listopad (maks. 31°/25° min.) i kwiecień.
=== Orientacja ===
Luanda jest podzielona na dziesięć gmin: Ingombota, Maianga, Sambizanga (centrum), Samba, Rangel, Cazenga (środkowy pierścień), Cacuaco, Viana, Kilamba Kiaxi oraz nowo utworzona gmina Belas (peryferia).
W centrum (Ingombotas i Maianga) najstarsze miasto kolonialne dzieli się na ''Baixa de Luanda'' (dolna Luanda, od portu do fortecy), ''Cidade Alta'' (górne miasto, gdzie znajduje się pałac prezydencki) i ''Ilha do Cabo'' (półwysep otaczające zatokę, z plażami i drogimi klubami nocnymi, barami i restauracjami). Za i nad historycznym centrum, centralne ''bairros'' obejmują Maianga i Alvalade (mieszkania) i Miramar (ambasady), a także Kinaxixe i Maculusso, które charakteryzują portugalskie bloki mieszkalne. Dalej poza centrum dzielnice stają się bardziej nieformalne (samobudowa), usiane kubańskimi blokami mieszkalnymi z lat 70. i nowymi inwestycjami. Na południu przeważają luksusowe osiedla zamknięte (condominium).
==Dojazd==
===Samolotem===
Znajduje się tu port lotniczy.
===Koleją===
===Samochodem===
Luanda jest ważnym węzłem drogowym.
===Statkiem===
==Komunikacja==
==Warto zobaczyć==
==Najbliższe okolice==
==Praca==
==Nauka==
==Zakupy==
==Gastronomia==
==Imprezy==
==Noclegi==
==Kontakt==
==Bezpieczeństwo==
==Informacje turystyczne==
==Wyjazd==
{{Jest w|Angola}}
{{Zarys}}
{{Atrybucja}}
[[Kategoria:Angola]]
70esjo9ut12rplzzqqotegqazou9ye7
120161
120160
2022-08-11T12:27:49Z
Moromar
2451
/* Dojazd */
wikitext
text/x-wiki
{{top-banner}}
{{Miejscowość infobox
|nazwa = Luanda
|nazwa oryginalna =
|widok = Banco_Nacional_de_Angola_in_Luanda_-_Angola_2015_(cropped).jpg
|opis =
|herb =
|mapa = AO-Luanda.png
|państwo = [[Angola]]
|region =
|powierzchnia = 116
|wysokość = 6
|lud = 2 571 000
|prefiks =
|kod pocztowy =
|www =
}}
[[Plik:Luanda_Skyline_-_Angola_2015_(cropped).jpg|thumb|350px|Widok Luandy zaczerpnięty z Fortaleza]]
'''Luanda''', stolica [[Angola|Angoli]] leży na wybrzeżu Atlantyku. Jej obecny renesans to inspirująca historia sukcesu. Dekady konfliktów, które zakończyły się dopiero w 2002 roku, długo powstrzymywały Angolę. Od początku XXI wieku w Luandzie nastąpił ogromny boom budowlany, gdzie spokój i stabilność przyciągnęły liczne zagraniczne firmy do inwestowania w biura w mieście. Rząd Angoli, wzbogacając się na dochodach z ropy naftowej, diamentów i innych zasobów naturalnych, również intensywnie inwestuje w Luandzie i wokół niej, w tym duże bloki mieszkalne w budynkach socjalnych, aby zastąpić slumsy i istniejące zniszczone (i często zniszczone kulami) wieżowce; obszerna naprawa; budowa kilku sześciopasmowych autostrad wyprowadzających z miasta; przebudowa linii kolejowych wychodzących z miasta; a duże nowe lotnisko po południowej stronie jest w budowie, a po różnych opóźnieniach planowane jest otwarcie w 2022 roku.
== Charakterystyka ==
=== Historia ===
Luanda została założona w 1575 roku pod nazwą '''São Paulo de Loanda''' przez sto rodzin osadników i czterystu żołnierzy. Na początku XVII w. zbudowano dwa forty, a w 1627 miasto stało się centrum administracyjnym portugalskiej Angoli. Od końca XVI w. do 1836 Luanda była portem, z którego wyjeżdżali prawie wszyscy niewolnicy udający się do [[Brazylia|Brazylii]]. Poza krótkim okresem rządów holenderskich (1640-1648), okres ten był stosunkowo spokojny, a Luanda rosła podobnie jak wiele innych miast kolonialnych, choć z silnymi wpływami brazylijskimi w wyniku rozległego handlu morskiego między tymi koloniami portugalskimi. Niepodległość Brazylii w 1822 i koniec niewolnictwa w 1836 sprawiły, że przyszłość Luandy wyglądała ponuro, ale otwarcie portu w mieście dla zagranicznych statków w 1844 doprowadziło do wielkiego boomu gospodarczego. Do 1850 miasto było prawdopodobnie najbardziej rozwiniętym i jednym z największych miast w imperium portugalskim poza samą [[Portugalia|Portugalią]], napędzanym handlem olejem palmowym i arachidowym, woskiem, koprą, drewnem, kością słoniową, bawełną, kawą i kakao. Po oficjalnym zakończeniu niewolnictwa (opieranego przez Portugalczyków, ale wymuszanego przez Brytyjczyków) rozpoczęła się praca przymusowa. W okolicy rosły liczne importowane rośliny, takie jak kukurydza, tytoń i maniok, aby wspierać mieszkańców. W 1889 roku otwarto akwedukt dostarczający świeżą wodę i usuwający jedyny czynnik hamujący wzrost w mieście. Miasto rozkwitło nawet podczas portugalskiej wojny kolonialnej (1961-74), która nie wpłynęła na miasto, a to nowoczesne miasto zostało nawet nazwane „Paryżem Afryki” w 1972 roku.
Po tak wielu sukcesach miasto pogorszyło się w połowie lat 70. XX wieku. Chociaż w dużej mierze nietknięty podczas rewolucji goździków (niepodległości Angoli), początek '''wojny domowej w Angoli''' w 1975 wystraszył prawie całą ludność Angoli pochodzenia portugalskiego jako uchodźcy (w tym większość ludności Luandy). Doprowadziło to do natychmiastowego kryzysu, ponieważ ludność afrykańska Angoli niewiele wiedziała o tym, jak zarządzać i utrzymywać miasto. Pomogli im trochę wykwalifikowani kubańscy żołnierze, którzy byli w stanie pomóc rządowi MPLA w utrzymaniu niektórych podstawowych usług miasta, ale setki tysięcy uchodźców, którzy uciekli przed walkami na wsi, stworzyły slumsy rozciągające się na mile ze wszystkich stron miasta. Miasto było świadkiem sporadycznych walk podczas wojny domowej, które pozostawiły dziury po kulach w wielu wieżowcach i budynkach rządowych. Kiedy w 2002 osiągnięto pokój, rząd zaczął planować odbudowę przy użyciu dochodów z ropy naftowej. Dziś panorama Luandy jest usiana dźwigami, budującymi liczne mieszkania socjalne, które zastąpią slumsy i istniejące, ale rażąco zniszczone, ponad 40-letnie wieżowce, a także biura wielu zagranicznych firm działających w Angoli. Na południe od Luandy, na obszarze zwanym Luanda Sul, dla rosnącej społeczności ekspatów budowane są domy o zachodnim standardzie, często w stylu złożonym. Wprowadzane są znaczne ulepszenia na drogach, autostradach i systemie kolejowym w mieście i wokół niego, ale jest jeszcze dużo pracy do wykonania. I choć z pewnością nadal jest domem dla dużej zubożałej populacji (59%), darmowe mieszkania i tworzenie tysięcy nowych miejsc pracy każdego roku oznacza, że Luanda może mieć przed sobą świetlaną przyszłość.
=== Klimat ===
[[Plik:Luanda01.JPG|thumb|Luanda otrzymuje prawie cały ulewny deszcz w marcu i kwietniu.]]
Na klimat w dużej mierze wpływa przybrzeżny prąd Benguela. Prąd zapewnia miastu zaskakująco niską wilgotność pomimo niewielkiej szerokości geograficznej, co sprawia, że cieplejsze miesiące są znacznie bardziej znośne niż w podobnych miastach w Afryce Zachodniej/Środkowej. Miasto otrzymuje średnio 405 mm (15,9 cala) deszczu rocznie, głównie w dużych ilościach w marcu i kwietniu oraz w mniejszych ilościach od listopada do lutego. Jest to jednak dość zmienne w zależności od natężenia prądu, a współczynnik zmienności wynosi 40% (może być sześciokrotna różnica między deszczem otrzymywanym w latach najsuchszych i najbardziej mokrych). Temperatury są dość stabilne przez cały rok, z najłagodniejszymi miesiącami od maja (maks. 29°/23° min.) do października, a najcieplejszymi miesiącami to listopad (maks. 31°/25° min.) i kwiecień.
=== Orientacja ===
Luanda jest podzielona na dziesięć gmin: Ingombota, Maianga, Sambizanga (centrum), Samba, Rangel, Cazenga (środkowy pierścień), Cacuaco, Viana, Kilamba Kiaxi oraz nowo utworzona gmina Belas (peryferia).
W centrum (Ingombotas i Maianga) najstarsze miasto kolonialne dzieli się na ''Baixa de Luanda'' (dolna Luanda, od portu do fortecy), ''Cidade Alta'' (górne miasto, gdzie znajduje się pałac prezydencki) i ''Ilha do Cabo'' (półwysep otaczające zatokę, z plażami i drogimi klubami nocnymi, barami i restauracjami). Za i nad historycznym centrum, centralne ''bairros'' obejmują Maianga i Alvalade (mieszkania) i Miramar (ambasady), a także Kinaxixe i Maculusso, które charakteryzują portugalskie bloki mieszkalne. Dalej poza centrum dzielnice stają się bardziej nieformalne (samobudowa), usiane kubańskimi blokami mieszkalnymi z lat 70. i nowymi inwestycjami. Na południu przeważają luksusowe osiedla zamknięte (condominium).
== Dojazd ==
=== Samolotem ===
* {{Znacznik|Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro|-8.858333|13.231111|typ=transport}}'''Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro''' ({{IATA|LAD}}).
Pomimo bardzo małej liczby turystów, miasto ma zaskakująco dużą liczbę połączeń międzynarodowych, które w dużej mierze obsługują mieszkańców Angoli mieszkających za granicą (np. w [[Brazylia|Brazylii]]) oraz rosnącą liczbę firm obsługujących przemysł naftowy i diamentowy oraz odbudowę (w dużej mierze realizowaną przez chińskich robotników i firmy brazylijskie). Kilku przewoźników nadal obsługuje trasy oparte na sojuszach z czasów zimnej wojny (do [[Hawana|Hawany]] i [[Moskwa|Moskwy]]).
Miasto jest węzłem narodowego przewoźnika ''TAAG Angola Airlines'', jednej z zaledwie trzech dochodowych linii lotniczych w Afryce Subsaharyjskiej, która oferuje loty do 15 miast Angoli. Oferują loty do wielu miast w Zachodnio-Centralnej/Południowej Afryce, w tym codzienne loty do [[Johannesburg]]a oraz [[Duala|Douala]] w [[Kamerun]]ie; [[Sal]], [[Republika Zielonego Przylądka]]; [[Bangi]], RŚA; [[Kinszasa]], DRK; [[Brazzaville]] i [[Pointe Noire]] w [[Kongo]]; [[Windhuk]], [[Namibia]]; [[São Tomé]], [[Wyspy Świętego Tomasza i Książęca]]; [[Lusaka]], [[Zambia]]; [[Harare]], [[Zimbabwe]]. Ich oferta długodystansowa obejmuje: [[Dubaj]], [[Pekin]] (przez Dubaj), [[Lizbona|Lizbonę]], [[Paryż]] oraz loty transatlantyckie do [[Rio de Janeiro]], [[São Paulo]] i [[Salvador]] de Bahia w Brazylii.
Oprócz TAAG, SonAir obsługuje około tuzina lotnisk w całym kraju. Usługa międzynarodowa obejmuje loty do/z: [[Dubaj]]u (Emirates), [[Frankfurt nad Menem|Frankfurtu]] (Lufthansa), [[Londyn]]u-Heathrow (BA), [[Paryż]]a-de Gaulle (Air France), [[Windhuk]] (Air Namibia), [[Bruksela|Brukseli]] (Brussels Airlines), [[Hawana|Hawany]] (Cubana), sezonowo), [[Moskwa]] (Aeroflot), [[Pekin]] (Hainan, przez Dubaj), [[Addis Abeba]] (Ethiopian), ][Lizbona]] (TAP Portugal).
Wyjeżdżając z kraju, nie zabieraj kwanzy na lotnisko, ponieważ próba wywiezienia kwanzy z kraju jest nielegalna; możesz zostać zatrzymany przez policję skarbową i otrzymać wysoką grzywnę (zabrana cała twoja kwanza i większość pozostałych pieniędzy) lub uwięziony.
===Koleją===
===Samochodem===
Luanda jest ważnym węzłem drogowym.
===Statkiem===
==Komunikacja==
==Warto zobaczyć==
==Najbliższe okolice==
==Praca==
==Nauka==
==Zakupy==
==Gastronomia==
==Imprezy==
==Noclegi==
==Kontakt==
==Bezpieczeństwo==
==Informacje turystyczne==
==Wyjazd==
{{Jest w|Angola}}
{{Zarys}}
{{Atrybucja}}
[[Kategoria:Angola]]
5n21fdfw1c94jjwaelnjqczy1fa3rev
120162
120161
2022-08-11T12:28:14Z
Moromar
2451
/* Samolotem */
wikitext
text/x-wiki
{{top-banner}}
{{Miejscowość infobox
|nazwa = Luanda
|nazwa oryginalna =
|widok = Banco_Nacional_de_Angola_in_Luanda_-_Angola_2015_(cropped).jpg
|opis =
|herb =
|mapa = AO-Luanda.png
|państwo = [[Angola]]
|region =
|powierzchnia = 116
|wysokość = 6
|lud = 2 571 000
|prefiks =
|kod pocztowy =
|www =
}}
[[Plik:Luanda_Skyline_-_Angola_2015_(cropped).jpg|thumb|350px|Widok Luandy zaczerpnięty z Fortaleza]]
'''Luanda''', stolica [[Angola|Angoli]] leży na wybrzeżu Atlantyku. Jej obecny renesans to inspirująca historia sukcesu. Dekady konfliktów, które zakończyły się dopiero w 2002 roku, długo powstrzymywały Angolę. Od początku XXI wieku w Luandzie nastąpił ogromny boom budowlany, gdzie spokój i stabilność przyciągnęły liczne zagraniczne firmy do inwestowania w biura w mieście. Rząd Angoli, wzbogacając się na dochodach z ropy naftowej, diamentów i innych zasobów naturalnych, również intensywnie inwestuje w Luandzie i wokół niej, w tym duże bloki mieszkalne w budynkach socjalnych, aby zastąpić slumsy i istniejące zniszczone (i często zniszczone kulami) wieżowce; obszerna naprawa; budowa kilku sześciopasmowych autostrad wyprowadzających z miasta; przebudowa linii kolejowych wychodzących z miasta; a duże nowe lotnisko po południowej stronie jest w budowie, a po różnych opóźnieniach planowane jest otwarcie w 2022 roku.
== Charakterystyka ==
=== Historia ===
Luanda została założona w 1575 roku pod nazwą '''São Paulo de Loanda''' przez sto rodzin osadników i czterystu żołnierzy. Na początku XVII w. zbudowano dwa forty, a w 1627 miasto stało się centrum administracyjnym portugalskiej Angoli. Od końca XVI w. do 1836 Luanda była portem, z którego wyjeżdżali prawie wszyscy niewolnicy udający się do [[Brazylia|Brazylii]]. Poza krótkim okresem rządów holenderskich (1640-1648), okres ten był stosunkowo spokojny, a Luanda rosła podobnie jak wiele innych miast kolonialnych, choć z silnymi wpływami brazylijskimi w wyniku rozległego handlu morskiego między tymi koloniami portugalskimi. Niepodległość Brazylii w 1822 i koniec niewolnictwa w 1836 sprawiły, że przyszłość Luandy wyglądała ponuro, ale otwarcie portu w mieście dla zagranicznych statków w 1844 doprowadziło do wielkiego boomu gospodarczego. Do 1850 miasto było prawdopodobnie najbardziej rozwiniętym i jednym z największych miast w imperium portugalskim poza samą [[Portugalia|Portugalią]], napędzanym handlem olejem palmowym i arachidowym, woskiem, koprą, drewnem, kością słoniową, bawełną, kawą i kakao. Po oficjalnym zakończeniu niewolnictwa (opieranego przez Portugalczyków, ale wymuszanego przez Brytyjczyków) rozpoczęła się praca przymusowa. W okolicy rosły liczne importowane rośliny, takie jak kukurydza, tytoń i maniok, aby wspierać mieszkańców. W 1889 roku otwarto akwedukt dostarczający świeżą wodę i usuwający jedyny czynnik hamujący wzrost w mieście. Miasto rozkwitło nawet podczas portugalskiej wojny kolonialnej (1961-74), która nie wpłynęła na miasto, a to nowoczesne miasto zostało nawet nazwane „Paryżem Afryki” w 1972 roku.
Po tak wielu sukcesach miasto pogorszyło się w połowie lat 70. XX wieku. Chociaż w dużej mierze nietknięty podczas rewolucji goździków (niepodległości Angoli), początek '''wojny domowej w Angoli''' w 1975 wystraszył prawie całą ludność Angoli pochodzenia portugalskiego jako uchodźcy (w tym większość ludności Luandy). Doprowadziło to do natychmiastowego kryzysu, ponieważ ludność afrykańska Angoli niewiele wiedziała o tym, jak zarządzać i utrzymywać miasto. Pomogli im trochę wykwalifikowani kubańscy żołnierze, którzy byli w stanie pomóc rządowi MPLA w utrzymaniu niektórych podstawowych usług miasta, ale setki tysięcy uchodźców, którzy uciekli przed walkami na wsi, stworzyły slumsy rozciągające się na mile ze wszystkich stron miasta. Miasto było świadkiem sporadycznych walk podczas wojny domowej, które pozostawiły dziury po kulach w wielu wieżowcach i budynkach rządowych. Kiedy w 2002 osiągnięto pokój, rząd zaczął planować odbudowę przy użyciu dochodów z ropy naftowej. Dziś panorama Luandy jest usiana dźwigami, budującymi liczne mieszkania socjalne, które zastąpią slumsy i istniejące, ale rażąco zniszczone, ponad 40-letnie wieżowce, a także biura wielu zagranicznych firm działających w Angoli. Na południe od Luandy, na obszarze zwanym Luanda Sul, dla rosnącej społeczności ekspatów budowane są domy o zachodnim standardzie, często w stylu złożonym. Wprowadzane są znaczne ulepszenia na drogach, autostradach i systemie kolejowym w mieście i wokół niego, ale jest jeszcze dużo pracy do wykonania. I choć z pewnością nadal jest domem dla dużej zubożałej populacji (59%), darmowe mieszkania i tworzenie tysięcy nowych miejsc pracy każdego roku oznacza, że Luanda może mieć przed sobą świetlaną przyszłość.
=== Klimat ===
[[Plik:Luanda01.JPG|thumb|Luanda otrzymuje prawie cały ulewny deszcz w marcu i kwietniu.]]
Na klimat w dużej mierze wpływa przybrzeżny prąd Benguela. Prąd zapewnia miastu zaskakująco niską wilgotność pomimo niewielkiej szerokości geograficznej, co sprawia, że cieplejsze miesiące są znacznie bardziej znośne niż w podobnych miastach w Afryce Zachodniej/Środkowej. Miasto otrzymuje średnio 405 mm (15,9 cala) deszczu rocznie, głównie w dużych ilościach w marcu i kwietniu oraz w mniejszych ilościach od listopada do lutego. Jest to jednak dość zmienne w zależności od natężenia prądu, a współczynnik zmienności wynosi 40% (może być sześciokrotna różnica między deszczem otrzymywanym w latach najsuchszych i najbardziej mokrych). Temperatury są dość stabilne przez cały rok, z najłagodniejszymi miesiącami od maja (maks. 29°/23° min.) do października, a najcieplejszymi miesiącami to listopad (maks. 31°/25° min.) i kwiecień.
=== Orientacja ===
Luanda jest podzielona na dziesięć gmin: Ingombota, Maianga, Sambizanga (centrum), Samba, Rangel, Cazenga (środkowy pierścień), Cacuaco, Viana, Kilamba Kiaxi oraz nowo utworzona gmina Belas (peryferia).
W centrum (Ingombotas i Maianga) najstarsze miasto kolonialne dzieli się na ''Baixa de Luanda'' (dolna Luanda, od portu do fortecy), ''Cidade Alta'' (górne miasto, gdzie znajduje się pałac prezydencki) i ''Ilha do Cabo'' (półwysep otaczające zatokę, z plażami i drogimi klubami nocnymi, barami i restauracjami). Za i nad historycznym centrum, centralne ''bairros'' obejmują Maianga i Alvalade (mieszkania) i Miramar (ambasady), a także Kinaxixe i Maculusso, które charakteryzują portugalskie bloki mieszkalne. Dalej poza centrum dzielnice stają się bardziej nieformalne (samobudowa), usiane kubańskimi blokami mieszkalnymi z lat 70. i nowymi inwestycjami. Na południu przeważają luksusowe osiedla zamknięte (condominium).
== Dojazd ==
=== Samolotem ===
* {{Znacznik|Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro|-8.858333|13.231111|typ=transport}}'''Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro''' ({{IATA|LAD}}).
Pomimo bardzo małej liczby turystów, miasto ma zaskakująco dużą liczbę połączeń międzynarodowych, które w dużej mierze obsługują mieszkańców Angoli mieszkających za granicą (np. w [[Brazylia|Brazylii]]) oraz rosnącą liczbę firm obsługujących przemysł naftowy i diamentowy oraz odbudowę (w dużej mierze realizowaną przez chińskich robotników i firmy brazylijskie). Kilku przewoźników nadal obsługuje trasy oparte na sojuszach z czasów zimnej wojny (do [[Hawana|Hawany]] i [[Moskwa|Moskwy]]).
Miasto jest węzłem narodowego przewoźnika ''TAAG Angola Airlines'', jednej z zaledwie trzech dochodowych linii lotniczych w Afryce Subsaharyjskiej, która oferuje loty do 15 miast Angoli. Oferują loty do wielu miast w Zachodnio-Centralnej/Południowej Afryce, w tym codzienne loty do [[Johannesburg]]a oraz [[Duala|Douala]] w [[Kamerun]]ie; [[Sal]], [[Republika Zielonego Przylądka]]; [[Bangi]], RŚA; [[Kinszasa]], DRK; [[Brazzaville]] i [[Pointe-Noire]] w [[Kongo]]; [[Windhuk]], [[Namibia]]; [[São Tomé]], [[Wyspy Świętego Tomasza i Książęca]]; [[Lusaka]], [[Zambia]]; [[Harare]], [[Zimbabwe]]. Ich oferta długodystansowa obejmuje: [[Dubaj]], [[Pekin]] (przez Dubaj), [[Lizbona|Lizbonę]], [[Paryż]] oraz loty transatlantyckie do [[Rio de Janeiro]], [[São Paulo]] i [[Salvador]] de Bahia w Brazylii.
Oprócz TAAG, SonAir obsługuje około tuzina lotnisk w całym kraju. Usługa międzynarodowa obejmuje loty do/z: [[Dubaj]]u (Emirates), [[Frankfurt nad Menem|Frankfurtu]] (Lufthansa), [[Londyn]]u-Heathrow (BA), [[Paryż]]a-de Gaulle (Air France), [[Windhuk]] (Air Namibia), [[Bruksela|Brukseli]] (Brussels Airlines), [[Hawana|Hawany]] (Cubana), sezonowo), [[Moskwa]] (Aeroflot), [[Pekin]] (Hainan, przez Dubaj), [[Addis Abeba]] (Ethiopian), ][Lizbona]] (TAP Portugal).
Wyjeżdżając z kraju, nie zabieraj kwanzy na lotnisko, ponieważ próba wywiezienia kwanzy z kraju jest nielegalna; możesz zostać zatrzymany przez policję skarbową i otrzymać wysoką grzywnę (zabrana cała twoja kwanza i większość pozostałych pieniędzy) lub uwięziony.
===Koleją===
===Samochodem===
Luanda jest ważnym węzłem drogowym.
===Statkiem===
==Komunikacja==
==Warto zobaczyć==
==Najbliższe okolice==
==Praca==
==Nauka==
==Zakupy==
==Gastronomia==
==Imprezy==
==Noclegi==
==Kontakt==
==Bezpieczeństwo==
==Informacje turystyczne==
==Wyjazd==
{{Jest w|Angola}}
{{Zarys}}
{{Atrybucja}}
[[Kategoria:Angola]]
hvwiva0nohv650uwhcsfda3trvc5l7s
120163
120162
2022-08-11T12:28:25Z
Moromar
2451
/* Samolotem */
wikitext
text/x-wiki
{{top-banner}}
{{Miejscowość infobox
|nazwa = Luanda
|nazwa oryginalna =
|widok = Banco_Nacional_de_Angola_in_Luanda_-_Angola_2015_(cropped).jpg
|opis =
|herb =
|mapa = AO-Luanda.png
|państwo = [[Angola]]
|region =
|powierzchnia = 116
|wysokość = 6
|lud = 2 571 000
|prefiks =
|kod pocztowy =
|www =
}}
[[Plik:Luanda_Skyline_-_Angola_2015_(cropped).jpg|thumb|350px|Widok Luandy zaczerpnięty z Fortaleza]]
'''Luanda''', stolica [[Angola|Angoli]] leży na wybrzeżu Atlantyku. Jej obecny renesans to inspirująca historia sukcesu. Dekady konfliktów, które zakończyły się dopiero w 2002 roku, długo powstrzymywały Angolę. Od początku XXI wieku w Luandzie nastąpił ogromny boom budowlany, gdzie spokój i stabilność przyciągnęły liczne zagraniczne firmy do inwestowania w biura w mieście. Rząd Angoli, wzbogacając się na dochodach z ropy naftowej, diamentów i innych zasobów naturalnych, również intensywnie inwestuje w Luandzie i wokół niej, w tym duże bloki mieszkalne w budynkach socjalnych, aby zastąpić slumsy i istniejące zniszczone (i często zniszczone kulami) wieżowce; obszerna naprawa; budowa kilku sześciopasmowych autostrad wyprowadzających z miasta; przebudowa linii kolejowych wychodzących z miasta; a duże nowe lotnisko po południowej stronie jest w budowie, a po różnych opóźnieniach planowane jest otwarcie w 2022 roku.
== Charakterystyka ==
=== Historia ===
Luanda została założona w 1575 roku pod nazwą '''São Paulo de Loanda''' przez sto rodzin osadników i czterystu żołnierzy. Na początku XVII w. zbudowano dwa forty, a w 1627 miasto stało się centrum administracyjnym portugalskiej Angoli. Od końca XVI w. do 1836 Luanda była portem, z którego wyjeżdżali prawie wszyscy niewolnicy udający się do [[Brazylia|Brazylii]]. Poza krótkim okresem rządów holenderskich (1640-1648), okres ten był stosunkowo spokojny, a Luanda rosła podobnie jak wiele innych miast kolonialnych, choć z silnymi wpływami brazylijskimi w wyniku rozległego handlu morskiego między tymi koloniami portugalskimi. Niepodległość Brazylii w 1822 i koniec niewolnictwa w 1836 sprawiły, że przyszłość Luandy wyglądała ponuro, ale otwarcie portu w mieście dla zagranicznych statków w 1844 doprowadziło do wielkiego boomu gospodarczego. Do 1850 miasto było prawdopodobnie najbardziej rozwiniętym i jednym z największych miast w imperium portugalskim poza samą [[Portugalia|Portugalią]], napędzanym handlem olejem palmowym i arachidowym, woskiem, koprą, drewnem, kością słoniową, bawełną, kawą i kakao. Po oficjalnym zakończeniu niewolnictwa (opieranego przez Portugalczyków, ale wymuszanego przez Brytyjczyków) rozpoczęła się praca przymusowa. W okolicy rosły liczne importowane rośliny, takie jak kukurydza, tytoń i maniok, aby wspierać mieszkańców. W 1889 roku otwarto akwedukt dostarczający świeżą wodę i usuwający jedyny czynnik hamujący wzrost w mieście. Miasto rozkwitło nawet podczas portugalskiej wojny kolonialnej (1961-74), która nie wpłynęła na miasto, a to nowoczesne miasto zostało nawet nazwane „Paryżem Afryki” w 1972 roku.
Po tak wielu sukcesach miasto pogorszyło się w połowie lat 70. XX wieku. Chociaż w dużej mierze nietknięty podczas rewolucji goździków (niepodległości Angoli), początek '''wojny domowej w Angoli''' w 1975 wystraszył prawie całą ludność Angoli pochodzenia portugalskiego jako uchodźcy (w tym większość ludności Luandy). Doprowadziło to do natychmiastowego kryzysu, ponieważ ludność afrykańska Angoli niewiele wiedziała o tym, jak zarządzać i utrzymywać miasto. Pomogli im trochę wykwalifikowani kubańscy żołnierze, którzy byli w stanie pomóc rządowi MPLA w utrzymaniu niektórych podstawowych usług miasta, ale setki tysięcy uchodźców, którzy uciekli przed walkami na wsi, stworzyły slumsy rozciągające się na mile ze wszystkich stron miasta. Miasto było świadkiem sporadycznych walk podczas wojny domowej, które pozostawiły dziury po kulach w wielu wieżowcach i budynkach rządowych. Kiedy w 2002 osiągnięto pokój, rząd zaczął planować odbudowę przy użyciu dochodów z ropy naftowej. Dziś panorama Luandy jest usiana dźwigami, budującymi liczne mieszkania socjalne, które zastąpią slumsy i istniejące, ale rażąco zniszczone, ponad 40-letnie wieżowce, a także biura wielu zagranicznych firm działających w Angoli. Na południe od Luandy, na obszarze zwanym Luanda Sul, dla rosnącej społeczności ekspatów budowane są domy o zachodnim standardzie, często w stylu złożonym. Wprowadzane są znaczne ulepszenia na drogach, autostradach i systemie kolejowym w mieście i wokół niego, ale jest jeszcze dużo pracy do wykonania. I choć z pewnością nadal jest domem dla dużej zubożałej populacji (59%), darmowe mieszkania i tworzenie tysięcy nowych miejsc pracy każdego roku oznacza, że Luanda może mieć przed sobą świetlaną przyszłość.
=== Klimat ===
[[Plik:Luanda01.JPG|thumb|Luanda otrzymuje prawie cały ulewny deszcz w marcu i kwietniu.]]
Na klimat w dużej mierze wpływa przybrzeżny prąd Benguela. Prąd zapewnia miastu zaskakująco niską wilgotność pomimo niewielkiej szerokości geograficznej, co sprawia, że cieplejsze miesiące są znacznie bardziej znośne niż w podobnych miastach w Afryce Zachodniej/Środkowej. Miasto otrzymuje średnio 405 mm (15,9 cala) deszczu rocznie, głównie w dużych ilościach w marcu i kwietniu oraz w mniejszych ilościach od listopada do lutego. Jest to jednak dość zmienne w zależności od natężenia prądu, a współczynnik zmienności wynosi 40% (może być sześciokrotna różnica między deszczem otrzymywanym w latach najsuchszych i najbardziej mokrych). Temperatury są dość stabilne przez cały rok, z najłagodniejszymi miesiącami od maja (maks. 29°/23° min.) do października, a najcieplejszymi miesiącami to listopad (maks. 31°/25° min.) i kwiecień.
=== Orientacja ===
Luanda jest podzielona na dziesięć gmin: Ingombota, Maianga, Sambizanga (centrum), Samba, Rangel, Cazenga (środkowy pierścień), Cacuaco, Viana, Kilamba Kiaxi oraz nowo utworzona gmina Belas (peryferia).
W centrum (Ingombotas i Maianga) najstarsze miasto kolonialne dzieli się na ''Baixa de Luanda'' (dolna Luanda, od portu do fortecy), ''Cidade Alta'' (górne miasto, gdzie znajduje się pałac prezydencki) i ''Ilha do Cabo'' (półwysep otaczające zatokę, z plażami i drogimi klubami nocnymi, barami i restauracjami). Za i nad historycznym centrum, centralne ''bairros'' obejmują Maianga i Alvalade (mieszkania) i Miramar (ambasady), a także Kinaxixe i Maculusso, które charakteryzują portugalskie bloki mieszkalne. Dalej poza centrum dzielnice stają się bardziej nieformalne (samobudowa), usiane kubańskimi blokami mieszkalnymi z lat 70. i nowymi inwestycjami. Na południu przeważają luksusowe osiedla zamknięte (condominium).
== Dojazd ==
=== Samolotem ===
* {{Znacznik|Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro|-8.858333|13.231111|typ=transport}}'''Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro''' ({{IATA|LAD}}).
Pomimo bardzo małej liczby turystów, miasto ma zaskakująco dużą liczbę połączeń międzynarodowych, które w dużej mierze obsługują mieszkańców Angoli mieszkających za granicą (np. w [[Brazylia|Brazylii]]) oraz rosnącą liczbę firm obsługujących przemysł naftowy i diamentowy oraz odbudowę (w dużej mierze realizowaną przez chińskich robotników i firmy brazylijskie). Kilku przewoźników nadal obsługuje trasy oparte na sojuszach z czasów zimnej wojny (do [[Hawana|Hawany]] i [[Moskwa|Moskwy]]).
Miasto jest węzłem narodowego przewoźnika ''TAAG Angola Airlines'', jednej z zaledwie trzech dochodowych linii lotniczych w Afryce Subsaharyjskiej, która oferuje loty do 15 miast Angoli. Oferują loty do wielu miast w Zachodnio-Centralnej/Południowej Afryce, w tym codzienne loty do [[Johannesburg]]a oraz [[Duala|Douala]] w [[Kamerun]]ie; [[Sal]], [[Republika Zielonego Przylądka]]; [[Bangi]], RŚA; [[Kinszasa]], DRK; [[Brazzaville]] i [[Pointe-Noire]] w [[Kongo]]; [[Windhuk]], [[Namibia]]; [[São Tomé]], [[Wyspy Świętego Tomasza i Książęca]]; [[Lusaka]], [[Zambia]]; [[Harare]], [[Zimbabwe]]. Ich oferta długodystansowa obejmuje: [[Dubaj]], [[Pekin]] (przez Dubaj), [[Lizbona|Lizbonę]], [[Paryż]] oraz loty transatlantyckie do [[Rio de Janeiro]], [[São Paulo]] i [[Salvador]] de Bahia w Brazylii.
Oprócz TAAG, SonAir obsługuje około tuzina lotnisk w całym kraju. Usługa międzynarodowa obejmuje loty do/z: [[Dubaj]]u (Emirates), [[Frankfurt nad Menem|Frankfurtu]] (Lufthansa), [[Londyn]]u-Heathrow (BA), [[Paryż]]a-de Gaulle (Air France), [[Windhuk]] (Air Namibia), [[Bruksela|Brukseli]] (Brussels Airlines), [[Hawana|Hawany]] (Cubana), sezonowo), [[Moskwa]] (Aeroflot), [[Pekin]] (Hainan, przez Dubaj), [[Addis Abeba]] (Ethiopian), [[Lizbona]] (TAP Portugal).
Wyjeżdżając z kraju, nie zabieraj kwanzy na lotnisko, ponieważ próba wywiezienia kwanzy z kraju jest nielegalna; możesz zostać zatrzymany przez policję skarbową i otrzymać wysoką grzywnę (zabrana cała twoja kwanza i większość pozostałych pieniędzy) lub uwięziony.
===Koleją===
===Samochodem===
Luanda jest ważnym węzłem drogowym.
===Statkiem===
==Komunikacja==
==Warto zobaczyć==
==Najbliższe okolice==
==Praca==
==Nauka==
==Zakupy==
==Gastronomia==
==Imprezy==
==Noclegi==
==Kontakt==
==Bezpieczeństwo==
==Informacje turystyczne==
==Wyjazd==
{{Jest w|Angola}}
{{Zarys}}
{{Atrybucja}}
[[Kategoria:Angola]]
b3h9eyfm0s5e9a790twzcflyjsouzdn
120164
120163
2022-08-11T12:40:07Z
Moromar
2451
/* Dojazd */
wikitext
text/x-wiki
{{top-banner}}
{{Miejscowość infobox
|nazwa = Luanda
|nazwa oryginalna =
|widok = Banco_Nacional_de_Angola_in_Luanda_-_Angola_2015_(cropped).jpg
|opis =
|herb =
|mapa = AO-Luanda.png
|państwo = [[Angola]]
|region =
|powierzchnia = 116
|wysokość = 6
|lud = 2 571 000
|prefiks =
|kod pocztowy =
|www =
}}
[[Plik:Luanda_Skyline_-_Angola_2015_(cropped).jpg|thumb|350px|Widok Luandy zaczerpnięty z Fortaleza]]
'''Luanda''', stolica [[Angola|Angoli]] leży na wybrzeżu Atlantyku. Jej obecny renesans to inspirująca historia sukcesu. Dekady konfliktów, które zakończyły się dopiero w 2002 roku, długo powstrzymywały Angolę. Od początku XXI wieku w Luandzie nastąpił ogromny boom budowlany, gdzie spokój i stabilność przyciągnęły liczne zagraniczne firmy do inwestowania w biura w mieście. Rząd Angoli, wzbogacając się na dochodach z ropy naftowej, diamentów i innych zasobów naturalnych, również intensywnie inwestuje w Luandzie i wokół niej, w tym duże bloki mieszkalne w budynkach socjalnych, aby zastąpić slumsy i istniejące zniszczone (i często zniszczone kulami) wieżowce; obszerna naprawa; budowa kilku sześciopasmowych autostrad wyprowadzających z miasta; przebudowa linii kolejowych wychodzących z miasta; a duże nowe lotnisko po południowej stronie jest w budowie, a po różnych opóźnieniach planowane jest otwarcie w 2022 roku.
== Charakterystyka ==
=== Historia ===
Luanda została założona w 1575 roku pod nazwą '''São Paulo de Loanda''' przez sto rodzin osadników i czterystu żołnierzy. Na początku XVII w. zbudowano dwa forty, a w 1627 miasto stało się centrum administracyjnym portugalskiej Angoli. Od końca XVI w. do 1836 Luanda była portem, z którego wyjeżdżali prawie wszyscy niewolnicy udający się do [[Brazylia|Brazylii]]. Poza krótkim okresem rządów holenderskich (1640-1648), okres ten był stosunkowo spokojny, a Luanda rosła podobnie jak wiele innych miast kolonialnych, choć z silnymi wpływami brazylijskimi w wyniku rozległego handlu morskiego między tymi koloniami portugalskimi. Niepodległość Brazylii w 1822 i koniec niewolnictwa w 1836 sprawiły, że przyszłość Luandy wyglądała ponuro, ale otwarcie portu w mieście dla zagranicznych statków w 1844 doprowadziło do wielkiego boomu gospodarczego. Do 1850 miasto było prawdopodobnie najbardziej rozwiniętym i jednym z największych miast w imperium portugalskim poza samą [[Portugalia|Portugalią]], napędzanym handlem olejem palmowym i arachidowym, woskiem, koprą, drewnem, kością słoniową, bawełną, kawą i kakao. Po oficjalnym zakończeniu niewolnictwa (opieranego przez Portugalczyków, ale wymuszanego przez Brytyjczyków) rozpoczęła się praca przymusowa. W okolicy rosły liczne importowane rośliny, takie jak kukurydza, tytoń i maniok, aby wspierać mieszkańców. W 1889 roku otwarto akwedukt dostarczający świeżą wodę i usuwający jedyny czynnik hamujący wzrost w mieście. Miasto rozkwitło nawet podczas portugalskiej wojny kolonialnej (1961-74), która nie wpłynęła na miasto, a to nowoczesne miasto zostało nawet nazwane „Paryżem Afryki” w 1972 roku.
Po tak wielu sukcesach miasto pogorszyło się w połowie lat 70. XX wieku. Chociaż w dużej mierze nietknięty podczas rewolucji goździków (niepodległości Angoli), początek '''wojny domowej w Angoli''' w 1975 wystraszył prawie całą ludność Angoli pochodzenia portugalskiego jako uchodźcy (w tym większość ludności Luandy). Doprowadziło to do natychmiastowego kryzysu, ponieważ ludność afrykańska Angoli niewiele wiedziała o tym, jak zarządzać i utrzymywać miasto. Pomogli im trochę wykwalifikowani kubańscy żołnierze, którzy byli w stanie pomóc rządowi MPLA w utrzymaniu niektórych podstawowych usług miasta, ale setki tysięcy uchodźców, którzy uciekli przed walkami na wsi, stworzyły slumsy rozciągające się na mile ze wszystkich stron miasta. Miasto było świadkiem sporadycznych walk podczas wojny domowej, które pozostawiły dziury po kulach w wielu wieżowcach i budynkach rządowych. Kiedy w 2002 osiągnięto pokój, rząd zaczął planować odbudowę przy użyciu dochodów z ropy naftowej. Dziś panorama Luandy jest usiana dźwigami, budującymi liczne mieszkania socjalne, które zastąpią slumsy i istniejące, ale rażąco zniszczone, ponad 40-letnie wieżowce, a także biura wielu zagranicznych firm działających w Angoli. Na południe od Luandy, na obszarze zwanym Luanda Sul, dla rosnącej społeczności ekspatów budowane są domy o zachodnim standardzie, często w stylu złożonym. Wprowadzane są znaczne ulepszenia na drogach, autostradach i systemie kolejowym w mieście i wokół niego, ale jest jeszcze dużo pracy do wykonania. I choć z pewnością nadal jest domem dla dużej zubożałej populacji (59%), darmowe mieszkania i tworzenie tysięcy nowych miejsc pracy każdego roku oznacza, że Luanda może mieć przed sobą świetlaną przyszłość.
=== Klimat ===
[[Plik:Luanda01.JPG|thumb|Luanda otrzymuje prawie cały ulewny deszcz w marcu i kwietniu.]]
Na klimat w dużej mierze wpływa przybrzeżny prąd Benguela. Prąd zapewnia miastu zaskakująco niską wilgotność pomimo niewielkiej szerokości geograficznej, co sprawia, że cieplejsze miesiące są znacznie bardziej znośne niż w podobnych miastach w Afryce Zachodniej/Środkowej. Miasto otrzymuje średnio 405 mm (15,9 cala) deszczu rocznie, głównie w dużych ilościach w marcu i kwietniu oraz w mniejszych ilościach od listopada do lutego. Jest to jednak dość zmienne w zależności od natężenia prądu, a współczynnik zmienności wynosi 40% (może być sześciokrotna różnica między deszczem otrzymywanym w latach najsuchszych i najbardziej mokrych). Temperatury są dość stabilne przez cały rok, z najłagodniejszymi miesiącami od maja (maks. 29°/23° min.) do października, a najcieplejszymi miesiącami to listopad (maks. 31°/25° min.) i kwiecień.
=== Orientacja ===
Luanda jest podzielona na dziesięć gmin: Ingombota, Maianga, Sambizanga (centrum), Samba, Rangel, Cazenga (środkowy pierścień), Cacuaco, Viana, Kilamba Kiaxi oraz nowo utworzona gmina Belas (peryferia).
W centrum (Ingombotas i Maianga) najstarsze miasto kolonialne dzieli się na ''Baixa de Luanda'' (dolna Luanda, od portu do fortecy), ''Cidade Alta'' (górne miasto, gdzie znajduje się pałac prezydencki) i ''Ilha do Cabo'' (półwysep otaczające zatokę, z plażami i drogimi klubami nocnymi, barami i restauracjami). Za i nad historycznym centrum, centralne ''bairros'' obejmują Maianga i Alvalade (mieszkania) i Miramar (ambasady), a także Kinaxixe i Maculusso, które charakteryzują portugalskie bloki mieszkalne. Dalej poza centrum dzielnice stają się bardziej nieformalne (samobudowa), usiane kubańskimi blokami mieszkalnymi z lat 70. i nowymi inwestycjami. Na południu przeważają luksusowe osiedla zamknięte (condominium).
== Dojazd ==
=== Samolotem ===
* {{Znacznik|Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro|-8.858333|13.231111|typ=transport}}'''Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro''' ({{IATA|LAD}}).
Pomimo bardzo małej liczby turystów, miasto ma zaskakująco dużą liczbę połączeń międzynarodowych, które w dużej mierze obsługują mieszkańców Angoli mieszkających za granicą (np. w [[Brazylia|Brazylii]]) oraz rosnącą liczbę firm obsługujących przemysł naftowy i diamentowy oraz odbudowę (w dużej mierze realizowaną przez chińskich robotników i firmy brazylijskie). Kilku przewoźników nadal obsługuje trasy oparte na sojuszach z czasów zimnej wojny (do [[Hawana|Hawany]] i [[Moskwa|Moskwy]]).
Miasto jest węzłem narodowego przewoźnika ''TAAG Angola Airlines'', jednej z zaledwie trzech dochodowych linii lotniczych w Afryce Subsaharyjskiej, która oferuje loty do 15 miast Angoli. Oferują loty do wielu miast w Zachodnio-Centralnej/Południowej Afryce, w tym codzienne loty do [[Johannesburg]]a oraz [[Duala|Douala]] w [[Kamerun]]ie; [[Sal]], [[Republika Zielonego Przylądka]]; [[Bangi]], RŚA; [[Kinszasa]], DRK; [[Brazzaville]] i [[Pointe-Noire]] w [[Kongo]]; [[Windhuk]], [[Namibia]]; [[São Tomé]], [[Wyspy Świętego Tomasza i Książęca]]; [[Lusaka]], [[Zambia]]; [[Harare]], [[Zimbabwe]]. Ich oferta długodystansowa obejmuje: [[Dubaj]], [[Pekin]] (przez Dubaj), [[Lizbona|Lizbonę]], [[Paryż]] oraz loty transatlantyckie do [[Rio de Janeiro]], [[São Paulo]] i [[Salvador]] de Bahia w Brazylii.
Oprócz TAAG, SonAir obsługuje około tuzina lotnisk w całym kraju. Usługa międzynarodowa obejmuje loty do/z: [[Dubaj]]u (Emirates), [[Frankfurt nad Menem|Frankfurtu]] (Lufthansa), [[Londyn]]u-Heathrow (BA), [[Paryż]]a-de Gaulle (Air France), [[Windhuk]] (Air Namibia), [[Bruksela|Brukseli]] (Brussels Airlines), [[Hawana|Hawany]] (Cubana), sezonowo), [[Moskwa]] (Aeroflot), [[Pekin]] (Hainan, przez Dubaj), [[Addis Abeba]] (Ethiopian), [[Lizbona]] (TAP Portugal).
Wyjeżdżając z kraju, nie zabieraj kwanzy na lotnisko, ponieważ próba wywiezienia kwanzy z kraju jest nielegalna; możesz zostać zatrzymany przez policję skarbową i otrzymać wysoką grzywnę (zabrana cała twoja kwanza i większość pozostałych pieniędzy) lub uwięziony.
=== Koleją ===
Usługi kolejowe w Angoli odnotowały dramatyczną poprawę w ciągu ostatnich kilku lat. Odbudowę i modernizację przeprowadzają chińskie firmy, odbudowując niegdyś jedną z najrozleglejszych sieci kolejowych w Afryce pod rządami kolonialnymi. Jednak pociągi mają ograniczone zastosowanie dla turystów, ponieważ obsługują głównie osoby dojeżdżające do pracy. Wyjątkiem są usługi dalekobieżne z [[Malanje]]. Zauważ, że usługi kolejowe nadal mają opinię nie w pełni bezpiecznych.
* {{Znacznik|Dworzec Centralny|-8.80532|13.244272|typ=transport}}'''Dworzec Centralny''' (''Estação Central de Luanda''), Largo Eng. Pedro Folque (''1 km na północ od centrum miasta''). Znana również jako '''stacja kolejowa Bungo''' (''Estação Ferroviária do Bungo''). Tu kończą się wszystkie pociągi dalekobieżne.
=== Samochodem ===
Główną drogą dla turystów będzie nadmorska autostrada prowadząca na północ do [[Demokratyczne Republika Konga|DR Konga]] i na południe do [[Namibia|Namibii]]. Jest bardzo malowniczo iw dość dobrym stanie. Drogi są jednym z głównych priorytetów w odbudowie, w tym kilka sześciopasmowych autostrad wychodzących z miasta. Spodziewaj się mieszanki dobrej nawierzchni na starych autostradach i płynnej jazdy po nowych drogach.
=== Autobusem ===
Państwowa Służba Autobusowa właśnie została ponownie otwarta, ale trasy nie są jeszcze zorganizowane. Istnieje kilka lokalnych usług w Luandzie i między miastami.
* {{Znacznik|Terminal Rodoviário 21 de Janeiro|-8.8841976|13.2070036|typ=transport}}'''Terminal Rodoviário 21 de Janeiro'''.
=== Statkiem ===
W 2018 roku z Luandy do [[Kabinda|Kabindy]] wypłynął nowy prom, co jest przydatne, aby uniknąć tranzytu przez DR Konga. Jest obsługiwany przez TMA Express.
* {{Znacznik|Terminal Pasażerski|-8.7756214|13.2855856|typ=transport}}'''Terminal Pasażerski'''.
==Komunikacja==
==Warto zobaczyć==
==Najbliższe okolice==
==Praca==
==Nauka==
==Zakupy==
==Gastronomia==
==Imprezy==
==Noclegi==
==Kontakt==
==Bezpieczeństwo==
==Informacje turystyczne==
==Wyjazd==
{{Jest w|Angola}}
{{Zarys}}
{{Atrybucja}}
[[Kategoria:Angola]]
4t4pa6m2mjfvistcd78h67hp65khu1c
120165
120164
2022-08-11T12:40:28Z
Moromar
2451
/* Samochodem */
wikitext
text/x-wiki
{{top-banner}}
{{Miejscowość infobox
|nazwa = Luanda
|nazwa oryginalna =
|widok = Banco_Nacional_de_Angola_in_Luanda_-_Angola_2015_(cropped).jpg
|opis =
|herb =
|mapa = AO-Luanda.png
|państwo = [[Angola]]
|region =
|powierzchnia = 116
|wysokość = 6
|lud = 2 571 000
|prefiks =
|kod pocztowy =
|www =
}}
[[Plik:Luanda_Skyline_-_Angola_2015_(cropped).jpg|thumb|350px|Widok Luandy zaczerpnięty z Fortaleza]]
'''Luanda''', stolica [[Angola|Angoli]] leży na wybrzeżu Atlantyku. Jej obecny renesans to inspirująca historia sukcesu. Dekady konfliktów, które zakończyły się dopiero w 2002 roku, długo powstrzymywały Angolę. Od początku XXI wieku w Luandzie nastąpił ogromny boom budowlany, gdzie spokój i stabilność przyciągnęły liczne zagraniczne firmy do inwestowania w biura w mieście. Rząd Angoli, wzbogacając się na dochodach z ropy naftowej, diamentów i innych zasobów naturalnych, również intensywnie inwestuje w Luandzie i wokół niej, w tym duże bloki mieszkalne w budynkach socjalnych, aby zastąpić slumsy i istniejące zniszczone (i często zniszczone kulami) wieżowce; obszerna naprawa; budowa kilku sześciopasmowych autostrad wyprowadzających z miasta; przebudowa linii kolejowych wychodzących z miasta; a duże nowe lotnisko po południowej stronie jest w budowie, a po różnych opóźnieniach planowane jest otwarcie w 2022 roku.
== Charakterystyka ==
=== Historia ===
Luanda została założona w 1575 roku pod nazwą '''São Paulo de Loanda''' przez sto rodzin osadników i czterystu żołnierzy. Na początku XVII w. zbudowano dwa forty, a w 1627 miasto stało się centrum administracyjnym portugalskiej Angoli. Od końca XVI w. do 1836 Luanda była portem, z którego wyjeżdżali prawie wszyscy niewolnicy udający się do [[Brazylia|Brazylii]]. Poza krótkim okresem rządów holenderskich (1640-1648), okres ten był stosunkowo spokojny, a Luanda rosła podobnie jak wiele innych miast kolonialnych, choć z silnymi wpływami brazylijskimi w wyniku rozległego handlu morskiego między tymi koloniami portugalskimi. Niepodległość Brazylii w 1822 i koniec niewolnictwa w 1836 sprawiły, że przyszłość Luandy wyglądała ponuro, ale otwarcie portu w mieście dla zagranicznych statków w 1844 doprowadziło do wielkiego boomu gospodarczego. Do 1850 miasto było prawdopodobnie najbardziej rozwiniętym i jednym z największych miast w imperium portugalskim poza samą [[Portugalia|Portugalią]], napędzanym handlem olejem palmowym i arachidowym, woskiem, koprą, drewnem, kością słoniową, bawełną, kawą i kakao. Po oficjalnym zakończeniu niewolnictwa (opieranego przez Portugalczyków, ale wymuszanego przez Brytyjczyków) rozpoczęła się praca przymusowa. W okolicy rosły liczne importowane rośliny, takie jak kukurydza, tytoń i maniok, aby wspierać mieszkańców. W 1889 roku otwarto akwedukt dostarczający świeżą wodę i usuwający jedyny czynnik hamujący wzrost w mieście. Miasto rozkwitło nawet podczas portugalskiej wojny kolonialnej (1961-74), która nie wpłynęła na miasto, a to nowoczesne miasto zostało nawet nazwane „Paryżem Afryki” w 1972 roku.
Po tak wielu sukcesach miasto pogorszyło się w połowie lat 70. XX wieku. Chociaż w dużej mierze nietknięty podczas rewolucji goździków (niepodległości Angoli), początek '''wojny domowej w Angoli''' w 1975 wystraszył prawie całą ludność Angoli pochodzenia portugalskiego jako uchodźcy (w tym większość ludności Luandy). Doprowadziło to do natychmiastowego kryzysu, ponieważ ludność afrykańska Angoli niewiele wiedziała o tym, jak zarządzać i utrzymywać miasto. Pomogli im trochę wykwalifikowani kubańscy żołnierze, którzy byli w stanie pomóc rządowi MPLA w utrzymaniu niektórych podstawowych usług miasta, ale setki tysięcy uchodźców, którzy uciekli przed walkami na wsi, stworzyły slumsy rozciągające się na mile ze wszystkich stron miasta. Miasto było świadkiem sporadycznych walk podczas wojny domowej, które pozostawiły dziury po kulach w wielu wieżowcach i budynkach rządowych. Kiedy w 2002 osiągnięto pokój, rząd zaczął planować odbudowę przy użyciu dochodów z ropy naftowej. Dziś panorama Luandy jest usiana dźwigami, budującymi liczne mieszkania socjalne, które zastąpią slumsy i istniejące, ale rażąco zniszczone, ponad 40-letnie wieżowce, a także biura wielu zagranicznych firm działających w Angoli. Na południe od Luandy, na obszarze zwanym Luanda Sul, dla rosnącej społeczności ekspatów budowane są domy o zachodnim standardzie, często w stylu złożonym. Wprowadzane są znaczne ulepszenia na drogach, autostradach i systemie kolejowym w mieście i wokół niego, ale jest jeszcze dużo pracy do wykonania. I choć z pewnością nadal jest domem dla dużej zubożałej populacji (59%), darmowe mieszkania i tworzenie tysięcy nowych miejsc pracy każdego roku oznacza, że Luanda może mieć przed sobą świetlaną przyszłość.
=== Klimat ===
[[Plik:Luanda01.JPG|thumb|Luanda otrzymuje prawie cały ulewny deszcz w marcu i kwietniu.]]
Na klimat w dużej mierze wpływa przybrzeżny prąd Benguela. Prąd zapewnia miastu zaskakująco niską wilgotność pomimo niewielkiej szerokości geograficznej, co sprawia, że cieplejsze miesiące są znacznie bardziej znośne niż w podobnych miastach w Afryce Zachodniej/Środkowej. Miasto otrzymuje średnio 405 mm (15,9 cala) deszczu rocznie, głównie w dużych ilościach w marcu i kwietniu oraz w mniejszych ilościach od listopada do lutego. Jest to jednak dość zmienne w zależności od natężenia prądu, a współczynnik zmienności wynosi 40% (może być sześciokrotna różnica między deszczem otrzymywanym w latach najsuchszych i najbardziej mokrych). Temperatury są dość stabilne przez cały rok, z najłagodniejszymi miesiącami od maja (maks. 29°/23° min.) do października, a najcieplejszymi miesiącami to listopad (maks. 31°/25° min.) i kwiecień.
=== Orientacja ===
Luanda jest podzielona na dziesięć gmin: Ingombota, Maianga, Sambizanga (centrum), Samba, Rangel, Cazenga (środkowy pierścień), Cacuaco, Viana, Kilamba Kiaxi oraz nowo utworzona gmina Belas (peryferia).
W centrum (Ingombotas i Maianga) najstarsze miasto kolonialne dzieli się na ''Baixa de Luanda'' (dolna Luanda, od portu do fortecy), ''Cidade Alta'' (górne miasto, gdzie znajduje się pałac prezydencki) i ''Ilha do Cabo'' (półwysep otaczające zatokę, z plażami i drogimi klubami nocnymi, barami i restauracjami). Za i nad historycznym centrum, centralne ''bairros'' obejmują Maianga i Alvalade (mieszkania) i Miramar (ambasady), a także Kinaxixe i Maculusso, które charakteryzują portugalskie bloki mieszkalne. Dalej poza centrum dzielnice stają się bardziej nieformalne (samobudowa), usiane kubańskimi blokami mieszkalnymi z lat 70. i nowymi inwestycjami. Na południu przeważają luksusowe osiedla zamknięte (condominium).
== Dojazd ==
=== Samolotem ===
* {{Znacznik|Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro|-8.858333|13.231111|typ=transport}}'''Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro''' ({{IATA|LAD}}).
Pomimo bardzo małej liczby turystów, miasto ma zaskakująco dużą liczbę połączeń międzynarodowych, które w dużej mierze obsługują mieszkańców Angoli mieszkających za granicą (np. w [[Brazylia|Brazylii]]) oraz rosnącą liczbę firm obsługujących przemysł naftowy i diamentowy oraz odbudowę (w dużej mierze realizowaną przez chińskich robotników i firmy brazylijskie). Kilku przewoźników nadal obsługuje trasy oparte na sojuszach z czasów zimnej wojny (do [[Hawana|Hawany]] i [[Moskwa|Moskwy]]).
Miasto jest węzłem narodowego przewoźnika ''TAAG Angola Airlines'', jednej z zaledwie trzech dochodowych linii lotniczych w Afryce Subsaharyjskiej, która oferuje loty do 15 miast Angoli. Oferują loty do wielu miast w Zachodnio-Centralnej/Południowej Afryce, w tym codzienne loty do [[Johannesburg]]a oraz [[Duala|Douala]] w [[Kamerun]]ie; [[Sal]], [[Republika Zielonego Przylądka]]; [[Bangi]], RŚA; [[Kinszasa]], DRK; [[Brazzaville]] i [[Pointe-Noire]] w [[Kongo]]; [[Windhuk]], [[Namibia]]; [[São Tomé]], [[Wyspy Świętego Tomasza i Książęca]]; [[Lusaka]], [[Zambia]]; [[Harare]], [[Zimbabwe]]. Ich oferta długodystansowa obejmuje: [[Dubaj]], [[Pekin]] (przez Dubaj), [[Lizbona|Lizbonę]], [[Paryż]] oraz loty transatlantyckie do [[Rio de Janeiro]], [[São Paulo]] i [[Salvador]] de Bahia w Brazylii.
Oprócz TAAG, SonAir obsługuje około tuzina lotnisk w całym kraju. Usługa międzynarodowa obejmuje loty do/z: [[Dubaj]]u (Emirates), [[Frankfurt nad Menem|Frankfurtu]] (Lufthansa), [[Londyn]]u-Heathrow (BA), [[Paryż]]a-de Gaulle (Air France), [[Windhuk]] (Air Namibia), [[Bruksela|Brukseli]] (Brussels Airlines), [[Hawana|Hawany]] (Cubana), sezonowo), [[Moskwa]] (Aeroflot), [[Pekin]] (Hainan, przez Dubaj), [[Addis Abeba]] (Ethiopian), [[Lizbona]] (TAP Portugal).
Wyjeżdżając z kraju, nie zabieraj kwanzy na lotnisko, ponieważ próba wywiezienia kwanzy z kraju jest nielegalna; możesz zostać zatrzymany przez policję skarbową i otrzymać wysoką grzywnę (zabrana cała twoja kwanza i większość pozostałych pieniędzy) lub uwięziony.
=== Koleją ===
Usługi kolejowe w Angoli odnotowały dramatyczną poprawę w ciągu ostatnich kilku lat. Odbudowę i modernizację przeprowadzają chińskie firmy, odbudowując niegdyś jedną z najrozleglejszych sieci kolejowych w Afryce pod rządami kolonialnymi. Jednak pociągi mają ograniczone zastosowanie dla turystów, ponieważ obsługują głównie osoby dojeżdżające do pracy. Wyjątkiem są usługi dalekobieżne z [[Malanje]]. Zauważ, że usługi kolejowe nadal mają opinię nie w pełni bezpiecznych.
* {{Znacznik|Dworzec Centralny|-8.80532|13.244272|typ=transport}}'''Dworzec Centralny''' (''Estação Central de Luanda''), Largo Eng. Pedro Folque (''1 km na północ od centrum miasta''). Znana również jako '''stacja kolejowa Bungo''' (''Estação Ferroviária do Bungo''). Tu kończą się wszystkie pociągi dalekobieżne.
=== Samochodem ===
Główną drogą dla turystów będzie nadmorska autostrada prowadząca na północ do [[Demokratyczna Republika Konga|DR Konga]] i na południe do [[Namibia|Namibii]]. Jest bardzo malowniczo iw dość dobrym stanie. Drogi są jednym z głównych priorytetów w odbudowie, w tym kilka sześciopasmowych autostrad wychodzących z miasta. Spodziewaj się mieszanki dobrej nawierzchni na starych autostradach i płynnej jazdy po nowych drogach.
=== Autobusem ===
Państwowa Służba Autobusowa właśnie została ponownie otwarta, ale trasy nie są jeszcze zorganizowane. Istnieje kilka lokalnych usług w Luandzie i między miastami.
* {{Znacznik|Terminal Rodoviário 21 de Janeiro|-8.8841976|13.2070036|typ=transport}}'''Terminal Rodoviário 21 de Janeiro'''.
=== Statkiem ===
W 2018 roku z Luandy do [[Kabinda|Kabindy]] wypłynął nowy prom, co jest przydatne, aby uniknąć tranzytu przez DR Konga. Jest obsługiwany przez TMA Express.
* {{Znacznik|Terminal Pasażerski|-8.7756214|13.2855856|typ=transport}}'''Terminal Pasażerski'''.
==Komunikacja==
==Warto zobaczyć==
==Najbliższe okolice==
==Praca==
==Nauka==
==Zakupy==
==Gastronomia==
==Imprezy==
==Noclegi==
==Kontakt==
==Bezpieczeństwo==
==Informacje turystyczne==
==Wyjazd==
{{Jest w|Angola}}
{{Zarys}}
{{Atrybucja}}
[[Kategoria:Angola]]
ekmcnu4i3xpasql1mfu6uua1a381r7a
120166
120165
2022-08-11T12:44:20Z
Moromar
2451
/* Komunikacja */
wikitext
text/x-wiki
{{top-banner}}
{{Miejscowość infobox
|nazwa = Luanda
|nazwa oryginalna =
|widok = Banco_Nacional_de_Angola_in_Luanda_-_Angola_2015_(cropped).jpg
|opis =
|herb =
|mapa = AO-Luanda.png
|państwo = [[Angola]]
|region =
|powierzchnia = 116
|wysokość = 6
|lud = 2 571 000
|prefiks =
|kod pocztowy =
|www =
}}
[[Plik:Luanda_Skyline_-_Angola_2015_(cropped).jpg|thumb|350px|Widok Luandy zaczerpnięty z Fortaleza]]
'''Luanda''', stolica [[Angola|Angoli]] leży na wybrzeżu Atlantyku. Jej obecny renesans to inspirująca historia sukcesu. Dekady konfliktów, które zakończyły się dopiero w 2002 roku, długo powstrzymywały Angolę. Od początku XXI wieku w Luandzie nastąpił ogromny boom budowlany, gdzie spokój i stabilność przyciągnęły liczne zagraniczne firmy do inwestowania w biura w mieście. Rząd Angoli, wzbogacając się na dochodach z ropy naftowej, diamentów i innych zasobów naturalnych, również intensywnie inwestuje w Luandzie i wokół niej, w tym duże bloki mieszkalne w budynkach socjalnych, aby zastąpić slumsy i istniejące zniszczone (i często zniszczone kulami) wieżowce; obszerna naprawa; budowa kilku sześciopasmowych autostrad wyprowadzających z miasta; przebudowa linii kolejowych wychodzących z miasta; a duże nowe lotnisko po południowej stronie jest w budowie, a po różnych opóźnieniach planowane jest otwarcie w 2022 roku.
== Charakterystyka ==
=== Historia ===
Luanda została założona w 1575 roku pod nazwą '''São Paulo de Loanda''' przez sto rodzin osadników i czterystu żołnierzy. Na początku XVII w. zbudowano dwa forty, a w 1627 miasto stało się centrum administracyjnym portugalskiej Angoli. Od końca XVI w. do 1836 Luanda była portem, z którego wyjeżdżali prawie wszyscy niewolnicy udający się do [[Brazylia|Brazylii]]. Poza krótkim okresem rządów holenderskich (1640-1648), okres ten był stosunkowo spokojny, a Luanda rosła podobnie jak wiele innych miast kolonialnych, choć z silnymi wpływami brazylijskimi w wyniku rozległego handlu morskiego między tymi koloniami portugalskimi. Niepodległość Brazylii w 1822 i koniec niewolnictwa w 1836 sprawiły, że przyszłość Luandy wyglądała ponuro, ale otwarcie portu w mieście dla zagranicznych statków w 1844 doprowadziło do wielkiego boomu gospodarczego. Do 1850 miasto było prawdopodobnie najbardziej rozwiniętym i jednym z największych miast w imperium portugalskim poza samą [[Portugalia|Portugalią]], napędzanym handlem olejem palmowym i arachidowym, woskiem, koprą, drewnem, kością słoniową, bawełną, kawą i kakao. Po oficjalnym zakończeniu niewolnictwa (opieranego przez Portugalczyków, ale wymuszanego przez Brytyjczyków) rozpoczęła się praca przymusowa. W okolicy rosły liczne importowane rośliny, takie jak kukurydza, tytoń i maniok, aby wspierać mieszkańców. W 1889 roku otwarto akwedukt dostarczający świeżą wodę i usuwający jedyny czynnik hamujący wzrost w mieście. Miasto rozkwitło nawet podczas portugalskiej wojny kolonialnej (1961-74), która nie wpłynęła na miasto, a to nowoczesne miasto zostało nawet nazwane „Paryżem Afryki” w 1972 roku.
Po tak wielu sukcesach miasto pogorszyło się w połowie lat 70. XX wieku. Chociaż w dużej mierze nietknięty podczas rewolucji goździków (niepodległości Angoli), początek '''wojny domowej w Angoli''' w 1975 wystraszył prawie całą ludność Angoli pochodzenia portugalskiego jako uchodźcy (w tym większość ludności Luandy). Doprowadziło to do natychmiastowego kryzysu, ponieważ ludność afrykańska Angoli niewiele wiedziała o tym, jak zarządzać i utrzymywać miasto. Pomogli im trochę wykwalifikowani kubańscy żołnierze, którzy byli w stanie pomóc rządowi MPLA w utrzymaniu niektórych podstawowych usług miasta, ale setki tysięcy uchodźców, którzy uciekli przed walkami na wsi, stworzyły slumsy rozciągające się na mile ze wszystkich stron miasta. Miasto było świadkiem sporadycznych walk podczas wojny domowej, które pozostawiły dziury po kulach w wielu wieżowcach i budynkach rządowych. Kiedy w 2002 osiągnięto pokój, rząd zaczął planować odbudowę przy użyciu dochodów z ropy naftowej. Dziś panorama Luandy jest usiana dźwigami, budującymi liczne mieszkania socjalne, które zastąpią slumsy i istniejące, ale rażąco zniszczone, ponad 40-letnie wieżowce, a także biura wielu zagranicznych firm działających w Angoli. Na południe od Luandy, na obszarze zwanym Luanda Sul, dla rosnącej społeczności ekspatów budowane są domy o zachodnim standardzie, często w stylu złożonym. Wprowadzane są znaczne ulepszenia na drogach, autostradach i systemie kolejowym w mieście i wokół niego, ale jest jeszcze dużo pracy do wykonania. I choć z pewnością nadal jest domem dla dużej zubożałej populacji (59%), darmowe mieszkania i tworzenie tysięcy nowych miejsc pracy każdego roku oznacza, że Luanda może mieć przed sobą świetlaną przyszłość.
=== Klimat ===
[[Plik:Luanda01.JPG|thumb|Luanda otrzymuje prawie cały ulewny deszcz w marcu i kwietniu.]]
Na klimat w dużej mierze wpływa przybrzeżny prąd Benguela. Prąd zapewnia miastu zaskakująco niską wilgotność pomimo niewielkiej szerokości geograficznej, co sprawia, że cieplejsze miesiące są znacznie bardziej znośne niż w podobnych miastach w Afryce Zachodniej/Środkowej. Miasto otrzymuje średnio 405 mm (15,9 cala) deszczu rocznie, głównie w dużych ilościach w marcu i kwietniu oraz w mniejszych ilościach od listopada do lutego. Jest to jednak dość zmienne w zależności od natężenia prądu, a współczynnik zmienności wynosi 40% (może być sześciokrotna różnica między deszczem otrzymywanym w latach najsuchszych i najbardziej mokrych). Temperatury są dość stabilne przez cały rok, z najłagodniejszymi miesiącami od maja (maks. 29°/23° min.) do października, a najcieplejszymi miesiącami to listopad (maks. 31°/25° min.) i kwiecień.
=== Orientacja ===
Luanda jest podzielona na dziesięć gmin: Ingombota, Maianga, Sambizanga (centrum), Samba, Rangel, Cazenga (środkowy pierścień), Cacuaco, Viana, Kilamba Kiaxi oraz nowo utworzona gmina Belas (peryferia).
W centrum (Ingombotas i Maianga) najstarsze miasto kolonialne dzieli się na ''Baixa de Luanda'' (dolna Luanda, od portu do fortecy), ''Cidade Alta'' (górne miasto, gdzie znajduje się pałac prezydencki) i ''Ilha do Cabo'' (półwysep otaczające zatokę, z plażami i drogimi klubami nocnymi, barami i restauracjami). Za i nad historycznym centrum, centralne ''bairros'' obejmują Maianga i Alvalade (mieszkania) i Miramar (ambasady), a także Kinaxixe i Maculusso, które charakteryzują portugalskie bloki mieszkalne. Dalej poza centrum dzielnice stają się bardziej nieformalne (samobudowa), usiane kubańskimi blokami mieszkalnymi z lat 70. i nowymi inwestycjami. Na południu przeważają luksusowe osiedla zamknięte (condominium).
== Dojazd ==
=== Samolotem ===
* {{Znacznik|Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro|-8.858333|13.231111|typ=transport}}'''Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro''' ({{IATA|LAD}}).
Pomimo bardzo małej liczby turystów, miasto ma zaskakująco dużą liczbę połączeń międzynarodowych, które w dużej mierze obsługują mieszkańców Angoli mieszkających za granicą (np. w [[Brazylia|Brazylii]]) oraz rosnącą liczbę firm obsługujących przemysł naftowy i diamentowy oraz odbudowę (w dużej mierze realizowaną przez chińskich robotników i firmy brazylijskie). Kilku przewoźników nadal obsługuje trasy oparte na sojuszach z czasów zimnej wojny (do [[Hawana|Hawany]] i [[Moskwa|Moskwy]]).
Miasto jest węzłem narodowego przewoźnika ''TAAG Angola Airlines'', jednej z zaledwie trzech dochodowych linii lotniczych w Afryce Subsaharyjskiej, która oferuje loty do 15 miast Angoli. Oferują loty do wielu miast w Zachodnio-Centralnej/Południowej Afryce, w tym codzienne loty do [[Johannesburg]]a oraz [[Duala|Douala]] w [[Kamerun]]ie; [[Sal]], [[Republika Zielonego Przylądka]]; [[Bangi]], RŚA; [[Kinszasa]], DRK; [[Brazzaville]] i [[Pointe-Noire]] w [[Kongo]]; [[Windhuk]], [[Namibia]]; [[São Tomé]], [[Wyspy Świętego Tomasza i Książęca]]; [[Lusaka]], [[Zambia]]; [[Harare]], [[Zimbabwe]]. Ich oferta długodystansowa obejmuje: [[Dubaj]], [[Pekin]] (przez Dubaj), [[Lizbona|Lizbonę]], [[Paryż]] oraz loty transatlantyckie do [[Rio de Janeiro]], [[São Paulo]] i [[Salvador]] de Bahia w Brazylii.
Oprócz TAAG, SonAir obsługuje około tuzina lotnisk w całym kraju. Usługa międzynarodowa obejmuje loty do/z: [[Dubaj]]u (Emirates), [[Frankfurt nad Menem|Frankfurtu]] (Lufthansa), [[Londyn]]u-Heathrow (BA), [[Paryż]]a-de Gaulle (Air France), [[Windhuk]] (Air Namibia), [[Bruksela|Brukseli]] (Brussels Airlines), [[Hawana|Hawany]] (Cubana), sezonowo), [[Moskwa]] (Aeroflot), [[Pekin]] (Hainan, przez Dubaj), [[Addis Abeba]] (Ethiopian), [[Lizbona]] (TAP Portugal).
Wyjeżdżając z kraju, nie zabieraj kwanzy na lotnisko, ponieważ próba wywiezienia kwanzy z kraju jest nielegalna; możesz zostać zatrzymany przez policję skarbową i otrzymać wysoką grzywnę (zabrana cała twoja kwanza i większość pozostałych pieniędzy) lub uwięziony.
=== Koleją ===
Usługi kolejowe w Angoli odnotowały dramatyczną poprawę w ciągu ostatnich kilku lat. Odbudowę i modernizację przeprowadzają chińskie firmy, odbudowując niegdyś jedną z najrozleglejszych sieci kolejowych w Afryce pod rządami kolonialnymi. Jednak pociągi mają ograniczone zastosowanie dla turystów, ponieważ obsługują głównie osoby dojeżdżające do pracy. Wyjątkiem są usługi dalekobieżne z [[Malanje]]. Zauważ, że usługi kolejowe nadal mają opinię nie w pełni bezpiecznych.
* {{Znacznik|Dworzec Centralny|-8.80532|13.244272|typ=transport}}'''Dworzec Centralny''' (''Estação Central de Luanda''), Largo Eng. Pedro Folque (''1 km na północ od centrum miasta''). Znana również jako '''stacja kolejowa Bungo''' (''Estação Ferroviária do Bungo''). Tu kończą się wszystkie pociągi dalekobieżne.
=== Samochodem ===
Główną drogą dla turystów będzie nadmorska autostrada prowadząca na północ do [[Demokratyczna Republika Konga|DR Konga]] i na południe do [[Namibia|Namibii]]. Jest bardzo malowniczo iw dość dobrym stanie. Drogi są jednym z głównych priorytetów w odbudowie, w tym kilka sześciopasmowych autostrad wychodzących z miasta. Spodziewaj się mieszanki dobrej nawierzchni na starych autostradach i płynnej jazdy po nowych drogach.
=== Autobusem ===
Państwowa Służba Autobusowa właśnie została ponownie otwarta, ale trasy nie są jeszcze zorganizowane. Istnieje kilka lokalnych usług w Luandzie i między miastami.
* {{Znacznik|Terminal Rodoviário 21 de Janeiro|-8.8841976|13.2070036|typ=transport}}'''Terminal Rodoviário 21 de Janeiro'''.
=== Statkiem ===
W 2018 roku z Luandy do [[Kabinda|Kabindy]] wypłynął nowy prom, co jest przydatne, aby uniknąć tranzytu przez DR Konga. Jest obsługiwany przez TMA Express.
* {{Znacznik|Terminal Pasażerski|-8.7756214|13.2855856|typ=transport}}'''Terminal Pasażerski'''.
== Komunikacja ==
{{Mapframe|-8.818|13.233|zoom=|layer=|staticmap=|align=|name=}}
[[Plik:Avenida dos Combatentes Luanda.jpg|thumb|right|250px|Zatłoczenie jest w Luandzie faktem. (Av. dos Combatentes)]]
=== Minibusem ===
Rząd inwestuje w rozległy system autobusowy.
=== Taksówka ===
Popularnym sposobem poruszania się mieszkańców po mieście są minibusy (Candongueiros), łatwo rozpoznawalne po ich jasnoniebieskim i białym kolorze. Chociaż większość emigrantów uważa je za niebezpieczne, miejscowi używają ich na co dzień. W ciągu dnia, do około godziny 20:00, są bezpiecznym, wygodnym i zazwyczaj szybkim środkiem transportu w centrum miasta. Opłaty za przejazd wynoszą 100 kwanz, z wyjątkiem deszczu lub dużego natężenia ruchu, gdy opłaty są podwojone.
Rozważ skorzystanie z Macon Taxi prywatnej firmy taksówkowej (20-30 USD za podróż).
Eco Tur oferuje również wynajem samochodów 4x4 i minibusów oraz transfery lotniskowe z dwujęzycznymi kierowcami (paul@eco-tur.com) +244 912 501 387
'''B Home''' zapewnia odbiór z lotniska i jest dostępny do wynajęcia (kierowcy) +244 222 264 423 B Home ma biura w Luandzie oraz w USA. +1-281-444-5988 (biuro w Houston).
'''Afri-taxi''' miało 150 pojazdów w Luandzie i stopień na lotnisku.
=== Samochodem ===
Drogi w Luandzie są na ogół w dobrym standardzie, tak jak w przypadku głównych tras między miastami, ale gdzie indziej jakość dróg znacznie się pogarsza. Nie zdziw się, jeśli napotkasz niespodziewane problemy w porze deszczowej. W Luandzie główne ulice są wybrukowane, ale ulice w slumsach są w ruinie, a większość dróg nie ma linii ani sygnalizacji. Jak wspomniano wcześniej, w całym mieście wprowadzane są ulepszenia. Zatłoczenie jest głównym problemem związanym z brakiem transportu publicznego i mnóstwem taksówek typu minibus.
=== Koleją ===
Oczekuje się, że linia kolei podmiejskiej zostanie otwarta w pierwszej połowie 2021 r. Choć jest przydatna w dotarciu na przedmieścia, nie będzie zbyt przydatna dla przeciętnego turysty.
==Warto zobaczyć==
==Najbliższe okolice==
==Praca==
==Nauka==
==Zakupy==
==Gastronomia==
==Imprezy==
==Noclegi==
==Kontakt==
==Bezpieczeństwo==
==Informacje turystyczne==
==Wyjazd==
{{Jest w|Angola}}
{{Zarys}}
{{Atrybucja}}
[[Kategoria:Angola]]
9pwny8rd739hi7dwtw3a1zylc2xt5nt
120167
120166
2022-08-11T12:44:43Z
Moromar
2451
/* Komunikacja */
wikitext
text/x-wiki
{{top-banner}}
{{Miejscowość infobox
|nazwa = Luanda
|nazwa oryginalna =
|widok = Banco_Nacional_de_Angola_in_Luanda_-_Angola_2015_(cropped).jpg
|opis =
|herb =
|mapa = AO-Luanda.png
|państwo = [[Angola]]
|region =
|powierzchnia = 116
|wysokość = 6
|lud = 2 571 000
|prefiks =
|kod pocztowy =
|www =
}}
[[Plik:Luanda_Skyline_-_Angola_2015_(cropped).jpg|thumb|350px|Widok Luandy zaczerpnięty z Fortaleza]]
'''Luanda''', stolica [[Angola|Angoli]] leży na wybrzeżu Atlantyku. Jej obecny renesans to inspirująca historia sukcesu. Dekady konfliktów, które zakończyły się dopiero w 2002 roku, długo powstrzymywały Angolę. Od początku XXI wieku w Luandzie nastąpił ogromny boom budowlany, gdzie spokój i stabilność przyciągnęły liczne zagraniczne firmy do inwestowania w biura w mieście. Rząd Angoli, wzbogacając się na dochodach z ropy naftowej, diamentów i innych zasobów naturalnych, również intensywnie inwestuje w Luandzie i wokół niej, w tym duże bloki mieszkalne w budynkach socjalnych, aby zastąpić slumsy i istniejące zniszczone (i często zniszczone kulami) wieżowce; obszerna naprawa; budowa kilku sześciopasmowych autostrad wyprowadzających z miasta; przebudowa linii kolejowych wychodzących z miasta; a duże nowe lotnisko po południowej stronie jest w budowie, a po różnych opóźnieniach planowane jest otwarcie w 2022 roku.
== Charakterystyka ==
=== Historia ===
Luanda została założona w 1575 roku pod nazwą '''São Paulo de Loanda''' przez sto rodzin osadników i czterystu żołnierzy. Na początku XVII w. zbudowano dwa forty, a w 1627 miasto stało się centrum administracyjnym portugalskiej Angoli. Od końca XVI w. do 1836 Luanda była portem, z którego wyjeżdżali prawie wszyscy niewolnicy udający się do [[Brazylia|Brazylii]]. Poza krótkim okresem rządów holenderskich (1640-1648), okres ten był stosunkowo spokojny, a Luanda rosła podobnie jak wiele innych miast kolonialnych, choć z silnymi wpływami brazylijskimi w wyniku rozległego handlu morskiego między tymi koloniami portugalskimi. Niepodległość Brazylii w 1822 i koniec niewolnictwa w 1836 sprawiły, że przyszłość Luandy wyglądała ponuro, ale otwarcie portu w mieście dla zagranicznych statków w 1844 doprowadziło do wielkiego boomu gospodarczego. Do 1850 miasto było prawdopodobnie najbardziej rozwiniętym i jednym z największych miast w imperium portugalskim poza samą [[Portugalia|Portugalią]], napędzanym handlem olejem palmowym i arachidowym, woskiem, koprą, drewnem, kością słoniową, bawełną, kawą i kakao. Po oficjalnym zakończeniu niewolnictwa (opieranego przez Portugalczyków, ale wymuszanego przez Brytyjczyków) rozpoczęła się praca przymusowa. W okolicy rosły liczne importowane rośliny, takie jak kukurydza, tytoń i maniok, aby wspierać mieszkańców. W 1889 roku otwarto akwedukt dostarczający świeżą wodę i usuwający jedyny czynnik hamujący wzrost w mieście. Miasto rozkwitło nawet podczas portugalskiej wojny kolonialnej (1961-74), która nie wpłynęła na miasto, a to nowoczesne miasto zostało nawet nazwane „Paryżem Afryki” w 1972 roku.
Po tak wielu sukcesach miasto pogorszyło się w połowie lat 70. XX wieku. Chociaż w dużej mierze nietknięty podczas rewolucji goździków (niepodległości Angoli), początek '''wojny domowej w Angoli''' w 1975 wystraszył prawie całą ludność Angoli pochodzenia portugalskiego jako uchodźcy (w tym większość ludności Luandy). Doprowadziło to do natychmiastowego kryzysu, ponieważ ludność afrykańska Angoli niewiele wiedziała o tym, jak zarządzać i utrzymywać miasto. Pomogli im trochę wykwalifikowani kubańscy żołnierze, którzy byli w stanie pomóc rządowi MPLA w utrzymaniu niektórych podstawowych usług miasta, ale setki tysięcy uchodźców, którzy uciekli przed walkami na wsi, stworzyły slumsy rozciągające się na mile ze wszystkich stron miasta. Miasto było świadkiem sporadycznych walk podczas wojny domowej, które pozostawiły dziury po kulach w wielu wieżowcach i budynkach rządowych. Kiedy w 2002 osiągnięto pokój, rząd zaczął planować odbudowę przy użyciu dochodów z ropy naftowej. Dziś panorama Luandy jest usiana dźwigami, budującymi liczne mieszkania socjalne, które zastąpią slumsy i istniejące, ale rażąco zniszczone, ponad 40-letnie wieżowce, a także biura wielu zagranicznych firm działających w Angoli. Na południe od Luandy, na obszarze zwanym Luanda Sul, dla rosnącej społeczności ekspatów budowane są domy o zachodnim standardzie, często w stylu złożonym. Wprowadzane są znaczne ulepszenia na drogach, autostradach i systemie kolejowym w mieście i wokół niego, ale jest jeszcze dużo pracy do wykonania. I choć z pewnością nadal jest domem dla dużej zubożałej populacji (59%), darmowe mieszkania i tworzenie tysięcy nowych miejsc pracy każdego roku oznacza, że Luanda może mieć przed sobą świetlaną przyszłość.
=== Klimat ===
[[Plik:Luanda01.JPG|thumb|Luanda otrzymuje prawie cały ulewny deszcz w marcu i kwietniu.]]
Na klimat w dużej mierze wpływa przybrzeżny prąd Benguela. Prąd zapewnia miastu zaskakująco niską wilgotność pomimo niewielkiej szerokości geograficznej, co sprawia, że cieplejsze miesiące są znacznie bardziej znośne niż w podobnych miastach w Afryce Zachodniej/Środkowej. Miasto otrzymuje średnio 405 mm (15,9 cala) deszczu rocznie, głównie w dużych ilościach w marcu i kwietniu oraz w mniejszych ilościach od listopada do lutego. Jest to jednak dość zmienne w zależności od natężenia prądu, a współczynnik zmienności wynosi 40% (może być sześciokrotna różnica między deszczem otrzymywanym w latach najsuchszych i najbardziej mokrych). Temperatury są dość stabilne przez cały rok, z najłagodniejszymi miesiącami od maja (maks. 29°/23° min.) do października, a najcieplejszymi miesiącami to listopad (maks. 31°/25° min.) i kwiecień.
=== Orientacja ===
Luanda jest podzielona na dziesięć gmin: Ingombota, Maianga, Sambizanga (centrum), Samba, Rangel, Cazenga (środkowy pierścień), Cacuaco, Viana, Kilamba Kiaxi oraz nowo utworzona gmina Belas (peryferia).
W centrum (Ingombotas i Maianga) najstarsze miasto kolonialne dzieli się na ''Baixa de Luanda'' (dolna Luanda, od portu do fortecy), ''Cidade Alta'' (górne miasto, gdzie znajduje się pałac prezydencki) i ''Ilha do Cabo'' (półwysep otaczające zatokę, z plażami i drogimi klubami nocnymi, barami i restauracjami). Za i nad historycznym centrum, centralne ''bairros'' obejmują Maianga i Alvalade (mieszkania) i Miramar (ambasady), a także Kinaxixe i Maculusso, które charakteryzują portugalskie bloki mieszkalne. Dalej poza centrum dzielnice stają się bardziej nieformalne (samobudowa), usiane kubańskimi blokami mieszkalnymi z lat 70. i nowymi inwestycjami. Na południu przeważają luksusowe osiedla zamknięte (condominium).
== Dojazd ==
=== Samolotem ===
* {{Znacznik|Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro|-8.858333|13.231111|typ=transport}}'''Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro''' ({{IATA|LAD}}).
Pomimo bardzo małej liczby turystów, miasto ma zaskakująco dużą liczbę połączeń międzynarodowych, które w dużej mierze obsługują mieszkańców Angoli mieszkających za granicą (np. w [[Brazylia|Brazylii]]) oraz rosnącą liczbę firm obsługujących przemysł naftowy i diamentowy oraz odbudowę (w dużej mierze realizowaną przez chińskich robotników i firmy brazylijskie). Kilku przewoźników nadal obsługuje trasy oparte na sojuszach z czasów zimnej wojny (do [[Hawana|Hawany]] i [[Moskwa|Moskwy]]).
Miasto jest węzłem narodowego przewoźnika ''TAAG Angola Airlines'', jednej z zaledwie trzech dochodowych linii lotniczych w Afryce Subsaharyjskiej, która oferuje loty do 15 miast Angoli. Oferują loty do wielu miast w Zachodnio-Centralnej/Południowej Afryce, w tym codzienne loty do [[Johannesburg]]a oraz [[Duala|Douala]] w [[Kamerun]]ie; [[Sal]], [[Republika Zielonego Przylądka]]; [[Bangi]], RŚA; [[Kinszasa]], DRK; [[Brazzaville]] i [[Pointe-Noire]] w [[Kongo]]; [[Windhuk]], [[Namibia]]; [[São Tomé]], [[Wyspy Świętego Tomasza i Książęca]]; [[Lusaka]], [[Zambia]]; [[Harare]], [[Zimbabwe]]. Ich oferta długodystansowa obejmuje: [[Dubaj]], [[Pekin]] (przez Dubaj), [[Lizbona|Lizbonę]], [[Paryż]] oraz loty transatlantyckie do [[Rio de Janeiro]], [[São Paulo]] i [[Salvador]] de Bahia w Brazylii.
Oprócz TAAG, SonAir obsługuje około tuzina lotnisk w całym kraju. Usługa międzynarodowa obejmuje loty do/z: [[Dubaj]]u (Emirates), [[Frankfurt nad Menem|Frankfurtu]] (Lufthansa), [[Londyn]]u-Heathrow (BA), [[Paryż]]a-de Gaulle (Air France), [[Windhuk]] (Air Namibia), [[Bruksela|Brukseli]] (Brussels Airlines), [[Hawana|Hawany]] (Cubana), sezonowo), [[Moskwa]] (Aeroflot), [[Pekin]] (Hainan, przez Dubaj), [[Addis Abeba]] (Ethiopian), [[Lizbona]] (TAP Portugal).
Wyjeżdżając z kraju, nie zabieraj kwanzy na lotnisko, ponieważ próba wywiezienia kwanzy z kraju jest nielegalna; możesz zostać zatrzymany przez policję skarbową i otrzymać wysoką grzywnę (zabrana cała twoja kwanza i większość pozostałych pieniędzy) lub uwięziony.
=== Koleją ===
Usługi kolejowe w Angoli odnotowały dramatyczną poprawę w ciągu ostatnich kilku lat. Odbudowę i modernizację przeprowadzają chińskie firmy, odbudowując niegdyś jedną z najrozleglejszych sieci kolejowych w Afryce pod rządami kolonialnymi. Jednak pociągi mają ograniczone zastosowanie dla turystów, ponieważ obsługują głównie osoby dojeżdżające do pracy. Wyjątkiem są usługi dalekobieżne z [[Malanje]]. Zauważ, że usługi kolejowe nadal mają opinię nie w pełni bezpiecznych.
* {{Znacznik|Dworzec Centralny|-8.80532|13.244272|typ=transport}}'''Dworzec Centralny''' (''Estação Central de Luanda''), Largo Eng. Pedro Folque (''1 km na północ od centrum miasta''). Znana również jako '''stacja kolejowa Bungo''' (''Estação Ferroviária do Bungo''). Tu kończą się wszystkie pociągi dalekobieżne.
=== Samochodem ===
Główną drogą dla turystów będzie nadmorska autostrada prowadząca na północ do [[Demokratyczna Republika Konga|DR Konga]] i na południe do [[Namibia|Namibii]]. Jest bardzo malowniczo iw dość dobrym stanie. Drogi są jednym z głównych priorytetów w odbudowie, w tym kilka sześciopasmowych autostrad wychodzących z miasta. Spodziewaj się mieszanki dobrej nawierzchni na starych autostradach i płynnej jazdy po nowych drogach.
=== Autobusem ===
Państwowa Służba Autobusowa właśnie została ponownie otwarta, ale trasy nie są jeszcze zorganizowane. Istnieje kilka lokalnych usług w Luandzie i między miastami.
* {{Znacznik|Terminal Rodoviário 21 de Janeiro|-8.8841976|13.2070036|typ=transport}}'''Terminal Rodoviário 21 de Janeiro'''.
=== Statkiem ===
W 2018 roku z Luandy do [[Kabinda|Kabindy]] wypłynął nowy prom, co jest przydatne, aby uniknąć tranzytu przez DR Konga. Jest obsługiwany przez TMA Express.
* {{Znacznik|Terminal Pasażerski|-8.7756214|13.2855856|typ=transport}}'''Terminal Pasażerski'''.
== Komunikacja ==
{{Mapframe|-8.818|13.233|zoom=13|layer=|staticmap=|align=|name=}}
[[Plik:Avenida dos Combatentes Luanda.jpg|thumb|right|250px|Zatłoczenie jest w Luandzie faktem. (Av. dos Combatentes)]]
=== Minibusem ===
Rząd inwestuje w rozległy system autobusowy.
=== Taksówka ===
Popularnym sposobem poruszania się mieszkańców po mieście są minibusy (Candongueiros), łatwo rozpoznawalne po ich jasnoniebieskim i białym kolorze. Chociaż większość emigrantów uważa je za niebezpieczne, miejscowi używają ich na co dzień. W ciągu dnia, do około godziny 20:00, są bezpiecznym, wygodnym i zazwyczaj szybkim środkiem transportu w centrum miasta. Opłaty za przejazd wynoszą 100 kwanz, z wyjątkiem deszczu lub dużego natężenia ruchu, gdy opłaty są podwojone.
Rozważ skorzystanie z Macon Taxi prywatnej firmy taksówkowej (20-30 USD za podróż).
Eco Tur oferuje również wynajem samochodów 4x4 i minibusów oraz transfery lotniskowe z dwujęzycznymi kierowcami (paul@eco-tur.com) +244 912 501 387
'''B Home''' zapewnia odbiór z lotniska i jest dostępny do wynajęcia (kierowcy) +244 222 264 423 B Home ma biura w Luandzie oraz w USA. +1-281-444-5988 (biuro w Houston).
'''Afri-taxi''' miało 150 pojazdów w Luandzie i stopień na lotnisku.
=== Samochodem ===
Drogi w Luandzie są na ogół w dobrym standardzie, tak jak w przypadku głównych tras między miastami, ale gdzie indziej jakość dróg znacznie się pogarsza. Nie zdziw się, jeśli napotkasz niespodziewane problemy w porze deszczowej. W Luandzie główne ulice są wybrukowane, ale ulice w slumsach są w ruinie, a większość dróg nie ma linii ani sygnalizacji. Jak wspomniano wcześniej, w całym mieście wprowadzane są ulepszenia. Zatłoczenie jest głównym problemem związanym z brakiem transportu publicznego i mnóstwem taksówek typu minibus.
=== Koleją ===
Oczekuje się, że linia kolei podmiejskiej zostanie otwarta w pierwszej połowie 2021 r. Choć jest przydatna w dotarciu na przedmieścia, nie będzie zbyt przydatna dla przeciętnego turysty.
==Warto zobaczyć==
==Najbliższe okolice==
==Praca==
==Nauka==
==Zakupy==
==Gastronomia==
==Imprezy==
==Noclegi==
==Kontakt==
==Bezpieczeństwo==
==Informacje turystyczne==
==Wyjazd==
{{Jest w|Angola}}
{{Zarys}}
{{Atrybucja}}
[[Kategoria:Angola]]
ehpnsmq1g3iamw2va8d5icfalahp857
120168
120167
2022-08-11T13:00:24Z
Moromar
2451
/* Warto zobaczyć */
wikitext
text/x-wiki
{{top-banner}}
{{Miejscowość infobox
|nazwa = Luanda
|nazwa oryginalna =
|widok = Banco_Nacional_de_Angola_in_Luanda_-_Angola_2015_(cropped).jpg
|opis =
|herb =
|mapa = AO-Luanda.png
|państwo = [[Angola]]
|region =
|powierzchnia = 116
|wysokość = 6
|lud = 2 571 000
|prefiks =
|kod pocztowy =
|www =
}}
[[Plik:Luanda_Skyline_-_Angola_2015_(cropped).jpg|thumb|350px|Widok Luandy zaczerpnięty z Fortaleza]]
'''Luanda''', stolica [[Angola|Angoli]] leży na wybrzeżu Atlantyku. Jej obecny renesans to inspirująca historia sukcesu. Dekady konfliktów, które zakończyły się dopiero w 2002 roku, długo powstrzymywały Angolę. Od początku XXI wieku w Luandzie nastąpił ogromny boom budowlany, gdzie spokój i stabilność przyciągnęły liczne zagraniczne firmy do inwestowania w biura w mieście. Rząd Angoli, wzbogacając się na dochodach z ropy naftowej, diamentów i innych zasobów naturalnych, również intensywnie inwestuje w Luandzie i wokół niej, w tym duże bloki mieszkalne w budynkach socjalnych, aby zastąpić slumsy i istniejące zniszczone (i często zniszczone kulami) wieżowce; obszerna naprawa; budowa kilku sześciopasmowych autostrad wyprowadzających z miasta; przebudowa linii kolejowych wychodzących z miasta; a duże nowe lotnisko po południowej stronie jest w budowie, a po różnych opóźnieniach planowane jest otwarcie w 2022 roku.
== Charakterystyka ==
=== Historia ===
Luanda została założona w 1575 roku pod nazwą '''São Paulo de Loanda''' przez sto rodzin osadników i czterystu żołnierzy. Na początku XVII w. zbudowano dwa forty, a w 1627 miasto stało się centrum administracyjnym portugalskiej Angoli. Od końca XVI w. do 1836 Luanda była portem, z którego wyjeżdżali prawie wszyscy niewolnicy udający się do [[Brazylia|Brazylii]]. Poza krótkim okresem rządów holenderskich (1640-1648), okres ten był stosunkowo spokojny, a Luanda rosła podobnie jak wiele innych miast kolonialnych, choć z silnymi wpływami brazylijskimi w wyniku rozległego handlu morskiego między tymi koloniami portugalskimi. Niepodległość Brazylii w 1822 i koniec niewolnictwa w 1836 sprawiły, że przyszłość Luandy wyglądała ponuro, ale otwarcie portu w mieście dla zagranicznych statków w 1844 doprowadziło do wielkiego boomu gospodarczego. Do 1850 miasto było prawdopodobnie najbardziej rozwiniętym i jednym z największych miast w imperium portugalskim poza samą [[Portugalia|Portugalią]], napędzanym handlem olejem palmowym i arachidowym, woskiem, koprą, drewnem, kością słoniową, bawełną, kawą i kakao. Po oficjalnym zakończeniu niewolnictwa (opieranego przez Portugalczyków, ale wymuszanego przez Brytyjczyków) rozpoczęła się praca przymusowa. W okolicy rosły liczne importowane rośliny, takie jak kukurydza, tytoń i maniok, aby wspierać mieszkańców. W 1889 roku otwarto akwedukt dostarczający świeżą wodę i usuwający jedyny czynnik hamujący wzrost w mieście. Miasto rozkwitło nawet podczas portugalskiej wojny kolonialnej (1961-74), która nie wpłynęła na miasto, a to nowoczesne miasto zostało nawet nazwane „Paryżem Afryki” w 1972 roku.
Po tak wielu sukcesach miasto pogorszyło się w połowie lat 70. XX wieku. Chociaż w dużej mierze nietknięty podczas rewolucji goździków (niepodległości Angoli), początek '''wojny domowej w Angoli''' w 1975 wystraszył prawie całą ludność Angoli pochodzenia portugalskiego jako uchodźcy (w tym większość ludności Luandy). Doprowadziło to do natychmiastowego kryzysu, ponieważ ludność afrykańska Angoli niewiele wiedziała o tym, jak zarządzać i utrzymywać miasto. Pomogli im trochę wykwalifikowani kubańscy żołnierze, którzy byli w stanie pomóc rządowi MPLA w utrzymaniu niektórych podstawowych usług miasta, ale setki tysięcy uchodźców, którzy uciekli przed walkami na wsi, stworzyły slumsy rozciągające się na mile ze wszystkich stron miasta. Miasto było świadkiem sporadycznych walk podczas wojny domowej, które pozostawiły dziury po kulach w wielu wieżowcach i budynkach rządowych. Kiedy w 2002 osiągnięto pokój, rząd zaczął planować odbudowę przy użyciu dochodów z ropy naftowej. Dziś panorama Luandy jest usiana dźwigami, budującymi liczne mieszkania socjalne, które zastąpią slumsy i istniejące, ale rażąco zniszczone, ponad 40-letnie wieżowce, a także biura wielu zagranicznych firm działających w Angoli. Na południe od Luandy, na obszarze zwanym Luanda Sul, dla rosnącej społeczności ekspatów budowane są domy o zachodnim standardzie, często w stylu złożonym. Wprowadzane są znaczne ulepszenia na drogach, autostradach i systemie kolejowym w mieście i wokół niego, ale jest jeszcze dużo pracy do wykonania. I choć z pewnością nadal jest domem dla dużej zubożałej populacji (59%), darmowe mieszkania i tworzenie tysięcy nowych miejsc pracy każdego roku oznacza, że Luanda może mieć przed sobą świetlaną przyszłość.
=== Klimat ===
[[Plik:Luanda01.JPG|thumb|Luanda otrzymuje prawie cały ulewny deszcz w marcu i kwietniu.]]
Na klimat w dużej mierze wpływa przybrzeżny prąd Benguela. Prąd zapewnia miastu zaskakująco niską wilgotność pomimo niewielkiej szerokości geograficznej, co sprawia, że cieplejsze miesiące są znacznie bardziej znośne niż w podobnych miastach w Afryce Zachodniej/Środkowej. Miasto otrzymuje średnio 405 mm (15,9 cala) deszczu rocznie, głównie w dużych ilościach w marcu i kwietniu oraz w mniejszych ilościach od listopada do lutego. Jest to jednak dość zmienne w zależności od natężenia prądu, a współczynnik zmienności wynosi 40% (może być sześciokrotna różnica między deszczem otrzymywanym w latach najsuchszych i najbardziej mokrych). Temperatury są dość stabilne przez cały rok, z najłagodniejszymi miesiącami od maja (maks. 29°/23° min.) do października, a najcieplejszymi miesiącami to listopad (maks. 31°/25° min.) i kwiecień.
=== Orientacja ===
Luanda jest podzielona na dziesięć gmin: Ingombota, Maianga, Sambizanga (centrum), Samba, Rangel, Cazenga (środkowy pierścień), Cacuaco, Viana, Kilamba Kiaxi oraz nowo utworzona gmina Belas (peryferia).
W centrum (Ingombotas i Maianga) najstarsze miasto kolonialne dzieli się na ''Baixa de Luanda'' (dolna Luanda, od portu do fortecy), ''Cidade Alta'' (górne miasto, gdzie znajduje się pałac prezydencki) i ''Ilha do Cabo'' (półwysep otaczające zatokę, z plażami i drogimi klubami nocnymi, barami i restauracjami). Za i nad historycznym centrum, centralne ''bairros'' obejmują Maianga i Alvalade (mieszkania) i Miramar (ambasady), a także Kinaxixe i Maculusso, które charakteryzują portugalskie bloki mieszkalne. Dalej poza centrum dzielnice stają się bardziej nieformalne (samobudowa), usiane kubańskimi blokami mieszkalnymi z lat 70. i nowymi inwestycjami. Na południu przeważają luksusowe osiedla zamknięte (condominium).
== Dojazd ==
=== Samolotem ===
* {{Znacznik|Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro|-8.858333|13.231111|typ=transport}}'''Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro''' ({{IATA|LAD}}).
Pomimo bardzo małej liczby turystów, miasto ma zaskakująco dużą liczbę połączeń międzynarodowych, które w dużej mierze obsługują mieszkańców Angoli mieszkających za granicą (np. w [[Brazylia|Brazylii]]) oraz rosnącą liczbę firm obsługujących przemysł naftowy i diamentowy oraz odbudowę (w dużej mierze realizowaną przez chińskich robotników i firmy brazylijskie). Kilku przewoźników nadal obsługuje trasy oparte na sojuszach z czasów zimnej wojny (do [[Hawana|Hawany]] i [[Moskwa|Moskwy]]).
Miasto jest węzłem narodowego przewoźnika ''TAAG Angola Airlines'', jednej z zaledwie trzech dochodowych linii lotniczych w Afryce Subsaharyjskiej, która oferuje loty do 15 miast Angoli. Oferują loty do wielu miast w Zachodnio-Centralnej/Południowej Afryce, w tym codzienne loty do [[Johannesburg]]a oraz [[Duala|Douala]] w [[Kamerun]]ie; [[Sal]], [[Republika Zielonego Przylądka]]; [[Bangi]], RŚA; [[Kinszasa]], DRK; [[Brazzaville]] i [[Pointe-Noire]] w [[Kongo]]; [[Windhuk]], [[Namibia]]; [[São Tomé]], [[Wyspy Świętego Tomasza i Książęca]]; [[Lusaka]], [[Zambia]]; [[Harare]], [[Zimbabwe]]. Ich oferta długodystansowa obejmuje: [[Dubaj]], [[Pekin]] (przez Dubaj), [[Lizbona|Lizbonę]], [[Paryż]] oraz loty transatlantyckie do [[Rio de Janeiro]], [[São Paulo]] i [[Salvador]] de Bahia w Brazylii.
Oprócz TAAG, SonAir obsługuje około tuzina lotnisk w całym kraju. Usługa międzynarodowa obejmuje loty do/z: [[Dubaj]]u (Emirates), [[Frankfurt nad Menem|Frankfurtu]] (Lufthansa), [[Londyn]]u-Heathrow (BA), [[Paryż]]a-de Gaulle (Air France), [[Windhuk]] (Air Namibia), [[Bruksela|Brukseli]] (Brussels Airlines), [[Hawana|Hawany]] (Cubana), sezonowo), [[Moskwa]] (Aeroflot), [[Pekin]] (Hainan, przez Dubaj), [[Addis Abeba]] (Ethiopian), [[Lizbona]] (TAP Portugal).
Wyjeżdżając z kraju, nie zabieraj kwanzy na lotnisko, ponieważ próba wywiezienia kwanzy z kraju jest nielegalna; możesz zostać zatrzymany przez policję skarbową i otrzymać wysoką grzywnę (zabrana cała twoja kwanza i większość pozostałych pieniędzy) lub uwięziony.
=== Koleją ===
Usługi kolejowe w Angoli odnotowały dramatyczną poprawę w ciągu ostatnich kilku lat. Odbudowę i modernizację przeprowadzają chińskie firmy, odbudowując niegdyś jedną z najrozleglejszych sieci kolejowych w Afryce pod rządami kolonialnymi. Jednak pociągi mają ograniczone zastosowanie dla turystów, ponieważ obsługują głównie osoby dojeżdżające do pracy. Wyjątkiem są usługi dalekobieżne z [[Malanje]]. Zauważ, że usługi kolejowe nadal mają opinię nie w pełni bezpiecznych.
* {{Znacznik|Dworzec Centralny|-8.80532|13.244272|typ=transport}}'''Dworzec Centralny''' (''Estação Central de Luanda''), Largo Eng. Pedro Folque (''1 km na północ od centrum miasta''). Znana również jako '''stacja kolejowa Bungo''' (''Estação Ferroviária do Bungo''). Tu kończą się wszystkie pociągi dalekobieżne.
=== Samochodem ===
Główną drogą dla turystów będzie nadmorska autostrada prowadząca na północ do [[Demokratyczna Republika Konga|DR Konga]] i na południe do [[Namibia|Namibii]]. Jest bardzo malowniczo iw dość dobrym stanie. Drogi są jednym z głównych priorytetów w odbudowie, w tym kilka sześciopasmowych autostrad wychodzących z miasta. Spodziewaj się mieszanki dobrej nawierzchni na starych autostradach i płynnej jazdy po nowych drogach.
=== Autobusem ===
Państwowa Służba Autobusowa właśnie została ponownie otwarta, ale trasy nie są jeszcze zorganizowane. Istnieje kilka lokalnych usług w Luandzie i między miastami.
* {{Znacznik|Terminal Rodoviário 21 de Janeiro|-8.8841976|13.2070036|typ=transport}}'''Terminal Rodoviário 21 de Janeiro'''.
=== Statkiem ===
W 2018 roku z Luandy do [[Kabinda|Kabindy]] wypłynął nowy prom, co jest przydatne, aby uniknąć tranzytu przez DR Konga. Jest obsługiwany przez TMA Express.
* {{Znacznik|Terminal Pasażerski|-8.7756214|13.2855856|typ=transport}}'''Terminal Pasażerski'''.
== Komunikacja ==
{{Mapframe|-8.818|13.233|zoom=13|layer=|staticmap=|align=|name=}}
[[Plik:Avenida dos Combatentes Luanda.jpg|thumb|right|250px|Zatłoczenie jest w Luandzie faktem. (Av. dos Combatentes)]]
=== Minibusem ===
Rząd inwestuje w rozległy system autobusowy.
=== Taksówka ===
Popularnym sposobem poruszania się mieszkańców po mieście są minibusy (Candongueiros), łatwo rozpoznawalne po ich jasnoniebieskim i białym kolorze. Chociaż większość emigrantów uważa je za niebezpieczne, miejscowi używają ich na co dzień. W ciągu dnia, do około godziny 20:00, są bezpiecznym, wygodnym i zazwyczaj szybkim środkiem transportu w centrum miasta. Opłaty za przejazd wynoszą 100 kwanz, z wyjątkiem deszczu lub dużego natężenia ruchu, gdy opłaty są podwojone.
Rozważ skorzystanie z Macon Taxi prywatnej firmy taksówkowej (20-30 USD za podróż).
Eco Tur oferuje również wynajem samochodów 4x4 i minibusów oraz transfery lotniskowe z dwujęzycznymi kierowcami (paul@eco-tur.com) +244 912 501 387
'''B Home''' zapewnia odbiór z lotniska i jest dostępny do wynajęcia (kierowcy) +244 222 264 423 B Home ma biura w Luandzie oraz w USA. +1-281-444-5988 (biuro w Houston).
'''Afri-taxi''' miało 150 pojazdów w Luandzie i stopień na lotnisku.
=== Samochodem ===
Drogi w Luandzie są na ogół w dobrym standardzie, tak jak w przypadku głównych tras między miastami, ale gdzie indziej jakość dróg znacznie się pogarsza. Nie zdziw się, jeśli napotkasz niespodziewane problemy w porze deszczowej. W Luandzie główne ulice są wybrukowane, ale ulice w slumsach są w ruinie, a większość dróg nie ma linii ani sygnalizacji. Jak wspomniano wcześniej, w całym mieście wprowadzane są ulepszenia. Zatłoczenie jest głównym problemem związanym z brakiem transportu publicznego i mnóstwem taksówek typu minibus.
=== Koleją ===
Oczekuje się, że linia kolei podmiejskiej zostanie otwarta w pierwszej połowie 2021 r. Choć jest przydatna w dotarciu na przedmieścia, nie będzie zbyt przydatna dla przeciętnego turysty.
== Warto zobaczyć ==
[[Plik:Bahia de Luanda.jpg|thumb|right|550px|Bahia de Luanda, piękny naturalny port, który otacza Luandę, widziany z fortu.]]
[[Plik:Agostinhonetomausoleu.jpg|thumbnail|Mauzoleum Agostinho Neto]]
* {{zobacz
| name=Mauzoleum Agostinho Neto | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.823789 | long=13.218918 | wskazówki=
| telefon=+244 222334835 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Po przybyciu do Luandy nie sposób przeoczyć strzelistej konstrukcji przypominającej obelisk, strzelającej nad resztą miasta. Jeśli jesteś ciekawy, co to jest i dlaczego tam jest, jest to mauzoleum poświęcone Agostinho Neto, pierwszemu prezydentowi Angoli, który prowadził walkę Angoli o niepodległość.
}}
* {{zobacz
| name=Twierdza São Miguel | alt= | url= | email=
| adres=Calçada de S. Miguel | lat=-8.808302 | long=13.223428 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Zbudowana w 1576 roku, stała się centrum administracyjnym Luandy we wczesnej części rządów kolonialnych i była samodzielnym miastem dla wczesnego garnizonu wojskowego i ważnym miejscem przetrzymywania niewolników. Zawiera ozdobne płytki ścienne przedstawiające historię miasta wraz z wieloma reliktami, takimi jak armaty i oryginalne cele więzienne dla niewolników.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Niewolnictwa | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.960470 | long=13.105364 | wskazówki=
| telefon=+244 222371622 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=09:00 do 18:00. Zbudowane na obszarze, w którym przetrzymywano niewolników przed wywiezieniem do obu Ameryk. Budynek muzeum to '''Capa de Casa Grande''', w którym ochrzczono niewolników przed wysłaniem ich do obu Ameryk. Muzeum warto zobaczyć ze względu na kaplicę i armaty na zewnątrz. W centrum kaplicy znajduje się fascynująca kamienna chrzcielnica, ale bez opisu. Istnieje kilka interesujących obiektów z epoki (takich jak dyby, bicz, kajdany), ale oprawione w ramy odbitki na ścianach to w większości kopie z opublikowanych prac, ze stosunkowo niewielką ilością informacji towarzyszących. Wysokie, smagane wiatrem położenie jest piękne.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Historii Naturalnej | alt= | url= | email=
| adres=Nossa Senhora da Muxima | lat=-8.815181 | long=13.238367 | wskazówki=
| telefon=+244 222334055. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Muzeum wypełnione tysiącami gatunków zwierząt, w tym rybami, ptakami, skorupiakami i owadami. Wiele z prezentowanych zwierząt jest zagrożonych, a niektóre nawet wyginęły. Muzeum wykonuje nienaganną pracę, prezentując dużą liczbę różnorodnych organizmów, które zamieszkują i niegdyś zamieszkiwały kraj.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Antropologiczne | alt= | url= | email=
| adres=Av. de Portugal 61 | lat=-8.817053 | long=13.237540 | wskazówki=
| telefon=+244 222337024. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Poświęcone edukacji ludzi na temat historii i kultury Angoli, Narodowe Muzeum Antropologii oferuje imponujący zestaw tradycyjnych masek, a także sztukę, rzeźby, narzędzia, broń, biżuterię, ubrania i instrumenty muzyczne. Bezpłatne.
}}
* {{zobacz
| name=Twierdza São Pedro da Barra | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.773356 | long=13.286187 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Twierdza, która w swojej historii służyła różnym celom. Został zbudowany w XVII wieku w celu ochrony okolicy przed najeźdźcami. Kiedy rozpoczął się handel niewolnikami, był on używany jako twierdza dla niewolników, dopóki nie byli gotowi ich odesłać. Przez cały okres walki Angoli o niepodległość przeciwko Portugalii w latach 1961-1975 w forcie przebywali nacjonaliści, których aresztowano, a następnie zmuszono do obozów pracy
}}
* {{zobacz
| name=Igreja do Carmo | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.816205 | long=13.232977 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Zbudowany w 1669 roku.
}}
* {{zobacz
| name=Igreja da Nazare | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.808080 | long=13.239376 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Kościół zbudowany w 1664 roku. Słynie z pięknego ołtarza wykonanego z włoskiego różowego marmuru.
}}
* {{zobacz
| name=Muzeum Pieniądza | alt= | url= | email=
| adres=Av. 4 de Fevereiro 151 | lat=-8.81101 | long=13.23337 | wskazówki=
| telefon=+244 226 431 231 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=09:00-15:00 Pn-Sob, nieczynne Nd. O historii waluty Angoli, od bezgotówkowych po Zimbo i Kwanza
}}
* {{zobacz
| name=Kościół Matki Bożej Remediów | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.81377 | long=13.22974 | wskazówki=
| telefon=+244 939 779 809. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Kolejny stary kościół katolicki, ten zbudowany w 1628 r.
}}
==Najbliższe okolice==
==Praca==
==Nauka==
==Zakupy==
==Gastronomia==
==Imprezy==
==Noclegi==
==Kontakt==
==Bezpieczeństwo==
==Informacje turystyczne==
==Wyjazd==
{{Jest w|Angola}}
{{Zarys}}
{{Atrybucja}}
[[Kategoria:Angola]]
q1iimqkqz5ewcv43gsyws8zcrk9ink1
120169
120168
2022-08-11T13:18:32Z
Moromar
2451
/* Praca */
wikitext
text/x-wiki
{{top-banner}}
{{Miejscowość infobox
|nazwa = Luanda
|nazwa oryginalna =
|widok = Banco_Nacional_de_Angola_in_Luanda_-_Angola_2015_(cropped).jpg
|opis =
|herb =
|mapa = AO-Luanda.png
|państwo = [[Angola]]
|region =
|powierzchnia = 116
|wysokość = 6
|lud = 2 571 000
|prefiks =
|kod pocztowy =
|www =
}}
[[Plik:Luanda_Skyline_-_Angola_2015_(cropped).jpg|thumb|350px|Widok Luandy zaczerpnięty z Fortaleza]]
'''Luanda''', stolica [[Angola|Angoli]] leży na wybrzeżu Atlantyku. Jej obecny renesans to inspirująca historia sukcesu. Dekady konfliktów, które zakończyły się dopiero w 2002 roku, długo powstrzymywały Angolę. Od początku XXI wieku w Luandzie nastąpił ogromny boom budowlany, gdzie spokój i stabilność przyciągnęły liczne zagraniczne firmy do inwestowania w biura w mieście. Rząd Angoli, wzbogacając się na dochodach z ropy naftowej, diamentów i innych zasobów naturalnych, również intensywnie inwestuje w Luandzie i wokół niej, w tym duże bloki mieszkalne w budynkach socjalnych, aby zastąpić slumsy i istniejące zniszczone (i często zniszczone kulami) wieżowce; obszerna naprawa; budowa kilku sześciopasmowych autostrad wyprowadzających z miasta; przebudowa linii kolejowych wychodzących z miasta; a duże nowe lotnisko po południowej stronie jest w budowie, a po różnych opóźnieniach planowane jest otwarcie w 2022 roku.
== Charakterystyka ==
=== Historia ===
Luanda została założona w 1575 roku pod nazwą '''São Paulo de Loanda''' przez sto rodzin osadników i czterystu żołnierzy. Na początku XVII w. zbudowano dwa forty, a w 1627 miasto stało się centrum administracyjnym portugalskiej Angoli. Od końca XVI w. do 1836 Luanda była portem, z którego wyjeżdżali prawie wszyscy niewolnicy udający się do [[Brazylia|Brazylii]]. Poza krótkim okresem rządów holenderskich (1640-1648), okres ten był stosunkowo spokojny, a Luanda rosła podobnie jak wiele innych miast kolonialnych, choć z silnymi wpływami brazylijskimi w wyniku rozległego handlu morskiego między tymi koloniami portugalskimi. Niepodległość Brazylii w 1822 i koniec niewolnictwa w 1836 sprawiły, że przyszłość Luandy wyglądała ponuro, ale otwarcie portu w mieście dla zagranicznych statków w 1844 doprowadziło do wielkiego boomu gospodarczego. Do 1850 miasto było prawdopodobnie najbardziej rozwiniętym i jednym z największych miast w imperium portugalskim poza samą [[Portugalia|Portugalią]], napędzanym handlem olejem palmowym i arachidowym, woskiem, koprą, drewnem, kością słoniową, bawełną, kawą i kakao. Po oficjalnym zakończeniu niewolnictwa (opieranego przez Portugalczyków, ale wymuszanego przez Brytyjczyków) rozpoczęła się praca przymusowa. W okolicy rosły liczne importowane rośliny, takie jak kukurydza, tytoń i maniok, aby wspierać mieszkańców. W 1889 roku otwarto akwedukt dostarczający świeżą wodę i usuwający jedyny czynnik hamujący wzrost w mieście. Miasto rozkwitło nawet podczas portugalskiej wojny kolonialnej (1961-74), która nie wpłynęła na miasto, a to nowoczesne miasto zostało nawet nazwane „Paryżem Afryki” w 1972 roku.
Po tak wielu sukcesach miasto pogorszyło się w połowie lat 70. XX wieku. Chociaż w dużej mierze nietknięty podczas rewolucji goździków (niepodległości Angoli), początek '''wojny domowej w Angoli''' w 1975 wystraszył prawie całą ludność Angoli pochodzenia portugalskiego jako uchodźcy (w tym większość ludności Luandy). Doprowadziło to do natychmiastowego kryzysu, ponieważ ludność afrykańska Angoli niewiele wiedziała o tym, jak zarządzać i utrzymywać miasto. Pomogli im trochę wykwalifikowani kubańscy żołnierze, którzy byli w stanie pomóc rządowi MPLA w utrzymaniu niektórych podstawowych usług miasta, ale setki tysięcy uchodźców, którzy uciekli przed walkami na wsi, stworzyły slumsy rozciągające się na mile ze wszystkich stron miasta. Miasto było świadkiem sporadycznych walk podczas wojny domowej, które pozostawiły dziury po kulach w wielu wieżowcach i budynkach rządowych. Kiedy w 2002 osiągnięto pokój, rząd zaczął planować odbudowę przy użyciu dochodów z ropy naftowej. Dziś panorama Luandy jest usiana dźwigami, budującymi liczne mieszkania socjalne, które zastąpią slumsy i istniejące, ale rażąco zniszczone, ponad 40-letnie wieżowce, a także biura wielu zagranicznych firm działających w Angoli. Na południe od Luandy, na obszarze zwanym Luanda Sul, dla rosnącej społeczności ekspatów budowane są domy o zachodnim standardzie, często w stylu złożonym. Wprowadzane są znaczne ulepszenia na drogach, autostradach i systemie kolejowym w mieście i wokół niego, ale jest jeszcze dużo pracy do wykonania. I choć z pewnością nadal jest domem dla dużej zubożałej populacji (59%), darmowe mieszkania i tworzenie tysięcy nowych miejsc pracy każdego roku oznacza, że Luanda może mieć przed sobą świetlaną przyszłość.
=== Klimat ===
[[Plik:Luanda01.JPG|thumb|Luanda otrzymuje prawie cały ulewny deszcz w marcu i kwietniu.]]
Na klimat w dużej mierze wpływa przybrzeżny prąd Benguela. Prąd zapewnia miastu zaskakująco niską wilgotność pomimo niewielkiej szerokości geograficznej, co sprawia, że cieplejsze miesiące są znacznie bardziej znośne niż w podobnych miastach w Afryce Zachodniej/Środkowej. Miasto otrzymuje średnio 405 mm (15,9 cala) deszczu rocznie, głównie w dużych ilościach w marcu i kwietniu oraz w mniejszych ilościach od listopada do lutego. Jest to jednak dość zmienne w zależności od natężenia prądu, a współczynnik zmienności wynosi 40% (może być sześciokrotna różnica między deszczem otrzymywanym w latach najsuchszych i najbardziej mokrych). Temperatury są dość stabilne przez cały rok, z najłagodniejszymi miesiącami od maja (maks. 29°/23° min.) do października, a najcieplejszymi miesiącami to listopad (maks. 31°/25° min.) i kwiecień.
=== Orientacja ===
Luanda jest podzielona na dziesięć gmin: Ingombota, Maianga, Sambizanga (centrum), Samba, Rangel, Cazenga (środkowy pierścień), Cacuaco, Viana, Kilamba Kiaxi oraz nowo utworzona gmina Belas (peryferia).
W centrum (Ingombotas i Maianga) najstarsze miasto kolonialne dzieli się na ''Baixa de Luanda'' (dolna Luanda, od portu do fortecy), ''Cidade Alta'' (górne miasto, gdzie znajduje się pałac prezydencki) i ''Ilha do Cabo'' (półwysep otaczające zatokę, z plażami i drogimi klubami nocnymi, barami i restauracjami). Za i nad historycznym centrum, centralne ''bairros'' obejmują Maianga i Alvalade (mieszkania) i Miramar (ambasady), a także Kinaxixe i Maculusso, które charakteryzują portugalskie bloki mieszkalne. Dalej poza centrum dzielnice stają się bardziej nieformalne (samobudowa), usiane kubańskimi blokami mieszkalnymi z lat 70. i nowymi inwestycjami. Na południu przeważają luksusowe osiedla zamknięte (condominium).
== Dojazd ==
=== Samolotem ===
* {{Znacznik|Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro|-8.858333|13.231111|typ=transport}}'''Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro''' ({{IATA|LAD}}).
Pomimo bardzo małej liczby turystów, miasto ma zaskakująco dużą liczbę połączeń międzynarodowych, które w dużej mierze obsługują mieszkańców Angoli mieszkających za granicą (np. w [[Brazylia|Brazylii]]) oraz rosnącą liczbę firm obsługujących przemysł naftowy i diamentowy oraz odbudowę (w dużej mierze realizowaną przez chińskich robotników i firmy brazylijskie). Kilku przewoźników nadal obsługuje trasy oparte na sojuszach z czasów zimnej wojny (do [[Hawana|Hawany]] i [[Moskwa|Moskwy]]).
Miasto jest węzłem narodowego przewoźnika ''TAAG Angola Airlines'', jednej z zaledwie trzech dochodowych linii lotniczych w Afryce Subsaharyjskiej, która oferuje loty do 15 miast Angoli. Oferują loty do wielu miast w Zachodnio-Centralnej/Południowej Afryce, w tym codzienne loty do [[Johannesburg]]a oraz [[Duala|Douala]] w [[Kamerun]]ie; [[Sal]], [[Republika Zielonego Przylądka]]; [[Bangi]], RŚA; [[Kinszasa]], DRK; [[Brazzaville]] i [[Pointe-Noire]] w [[Kongo]]; [[Windhuk]], [[Namibia]]; [[São Tomé]], [[Wyspy Świętego Tomasza i Książęca]]; [[Lusaka]], [[Zambia]]; [[Harare]], [[Zimbabwe]]. Ich oferta długodystansowa obejmuje: [[Dubaj]], [[Pekin]] (przez Dubaj), [[Lizbona|Lizbonę]], [[Paryż]] oraz loty transatlantyckie do [[Rio de Janeiro]], [[São Paulo]] i [[Salvador]] de Bahia w Brazylii.
Oprócz TAAG, SonAir obsługuje około tuzina lotnisk w całym kraju. Usługa międzynarodowa obejmuje loty do/z: [[Dubaj]]u (Emirates), [[Frankfurt nad Menem|Frankfurtu]] (Lufthansa), [[Londyn]]u-Heathrow (BA), [[Paryż]]a-de Gaulle (Air France), [[Windhuk]] (Air Namibia), [[Bruksela|Brukseli]] (Brussels Airlines), [[Hawana|Hawany]] (Cubana), sezonowo), [[Moskwa]] (Aeroflot), [[Pekin]] (Hainan, przez Dubaj), [[Addis Abeba]] (Ethiopian), [[Lizbona]] (TAP Portugal).
Wyjeżdżając z kraju, nie zabieraj kwanzy na lotnisko, ponieważ próba wywiezienia kwanzy z kraju jest nielegalna; możesz zostać zatrzymany przez policję skarbową i otrzymać wysoką grzywnę (zabrana cała twoja kwanza i większość pozostałych pieniędzy) lub uwięziony.
=== Koleją ===
Usługi kolejowe w Angoli odnotowały dramatyczną poprawę w ciągu ostatnich kilku lat. Odbudowę i modernizację przeprowadzają chińskie firmy, odbudowując niegdyś jedną z najrozleglejszych sieci kolejowych w Afryce pod rządami kolonialnymi. Jednak pociągi mają ograniczone zastosowanie dla turystów, ponieważ obsługują głównie osoby dojeżdżające do pracy. Wyjątkiem są usługi dalekobieżne z [[Malanje]]. Zauważ, że usługi kolejowe nadal mają opinię nie w pełni bezpiecznych.
* {{Znacznik|Dworzec Centralny|-8.80532|13.244272|typ=transport}}'''Dworzec Centralny''' (''Estação Central de Luanda''), Largo Eng. Pedro Folque (''1 km na północ od centrum miasta''). Znana również jako '''stacja kolejowa Bungo''' (''Estação Ferroviária do Bungo''). Tu kończą się wszystkie pociągi dalekobieżne.
=== Samochodem ===
Główną drogą dla turystów będzie nadmorska autostrada prowadząca na północ do [[Demokratyczna Republika Konga|DR Konga]] i na południe do [[Namibia|Namibii]]. Jest bardzo malowniczo iw dość dobrym stanie. Drogi są jednym z głównych priorytetów w odbudowie, w tym kilka sześciopasmowych autostrad wychodzących z miasta. Spodziewaj się mieszanki dobrej nawierzchni na starych autostradach i płynnej jazdy po nowych drogach.
=== Autobusem ===
Państwowa Służba Autobusowa właśnie została ponownie otwarta, ale trasy nie są jeszcze zorganizowane. Istnieje kilka lokalnych usług w Luandzie i między miastami.
* {{Znacznik|Terminal Rodoviário 21 de Janeiro|-8.8841976|13.2070036|typ=transport}}'''Terminal Rodoviário 21 de Janeiro'''.
=== Statkiem ===
W 2018 roku z Luandy do [[Kabinda|Kabindy]] wypłynął nowy prom, co jest przydatne, aby uniknąć tranzytu przez DR Konga. Jest obsługiwany przez TMA Express.
* {{Znacznik|Terminal Pasażerski|-8.7756214|13.2855856|typ=transport}}'''Terminal Pasażerski'''.
== Komunikacja ==
{{Mapframe|-8.818|13.233|zoom=13|layer=|staticmap=|align=|name=}}
[[Plik:Avenida dos Combatentes Luanda.jpg|thumb|right|250px|Zatłoczenie jest w Luandzie faktem. (Av. dos Combatentes)]]
=== Minibusem ===
Rząd inwestuje w rozległy system autobusowy.
=== Taksówka ===
Popularnym sposobem poruszania się mieszkańców po mieście są minibusy (Candongueiros), łatwo rozpoznawalne po ich jasnoniebieskim i białym kolorze. Chociaż większość emigrantów uważa je za niebezpieczne, miejscowi używają ich na co dzień. W ciągu dnia, do około godziny 20:00, są bezpiecznym, wygodnym i zazwyczaj szybkim środkiem transportu w centrum miasta. Opłaty za przejazd wynoszą 100 kwanz, z wyjątkiem deszczu lub dużego natężenia ruchu, gdy opłaty są podwojone.
Rozważ skorzystanie z Macon Taxi prywatnej firmy taksówkowej (20-30 USD za podróż).
Eco Tur oferuje również wynajem samochodów 4x4 i minibusów oraz transfery lotniskowe z dwujęzycznymi kierowcami (paul@eco-tur.com) +244 912 501 387
'''B Home''' zapewnia odbiór z lotniska i jest dostępny do wynajęcia (kierowcy) +244 222 264 423 B Home ma biura w Luandzie oraz w USA. +1-281-444-5988 (biuro w Houston).
'''Afri-taxi''' miało 150 pojazdów w Luandzie i stopień na lotnisku.
=== Samochodem ===
Drogi w Luandzie są na ogół w dobrym standardzie, tak jak w przypadku głównych tras między miastami, ale gdzie indziej jakość dróg znacznie się pogarsza. Nie zdziw się, jeśli napotkasz niespodziewane problemy w porze deszczowej. W Luandzie główne ulice są wybrukowane, ale ulice w slumsach są w ruinie, a większość dróg nie ma linii ani sygnalizacji. Jak wspomniano wcześniej, w całym mieście wprowadzane są ulepszenia. Zatłoczenie jest głównym problemem związanym z brakiem transportu publicznego i mnóstwem taksówek typu minibus.
=== Koleją ===
Oczekuje się, że linia kolei podmiejskiej zostanie otwarta w pierwszej połowie 2021 r. Choć jest przydatna w dotarciu na przedmieścia, nie będzie zbyt przydatna dla przeciętnego turysty.
== Warto zobaczyć ==
[[Plik:Bahia de Luanda.jpg|thumb|right|550px|Bahia de Luanda, piękny naturalny port, który otacza Luandę, widziany z fortu.]]
[[Plik:Agostinhonetomausoleu.jpg|thumbnail|Mauzoleum Agostinho Neto]]
* {{zobacz
| name=Mauzoleum Agostinho Neto | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.823789 | long=13.218918 | wskazówki=
| telefon=+244 222334835 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Po przybyciu do Luandy nie sposób przeoczyć strzelistej konstrukcji przypominającej obelisk, strzelającej nad resztą miasta. Jeśli jesteś ciekawy, co to jest i dlaczego tam jest, jest to mauzoleum poświęcone Agostinho Neto, pierwszemu prezydentowi Angoli, który prowadził walkę Angoli o niepodległość.
}}
* {{zobacz
| name=Twierdza São Miguel | alt= | url= | email=
| adres=Calçada de S. Miguel | lat=-8.808302 | long=13.223428 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Zbudowana w 1576 roku, stała się centrum administracyjnym Luandy we wczesnej części rządów kolonialnych i była samodzielnym miastem dla wczesnego garnizonu wojskowego i ważnym miejscem przetrzymywania niewolników. Zawiera ozdobne płytki ścienne przedstawiające historię miasta wraz z wieloma reliktami, takimi jak armaty i oryginalne cele więzienne dla niewolników.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Niewolnictwa | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.960470 | long=13.105364 | wskazówki=
| telefon=+244 222371622 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=09:00 do 18:00. Zbudowane na obszarze, w którym przetrzymywano niewolników przed wywiezieniem do obu Ameryk. Budynek muzeum to '''Capa de Casa Grande''', w którym ochrzczono niewolników przed wysłaniem ich do obu Ameryk. Muzeum warto zobaczyć ze względu na kaplicę i armaty na zewnątrz. W centrum kaplicy znajduje się fascynująca kamienna chrzcielnica, ale bez opisu. Istnieje kilka interesujących obiektów z epoki (takich jak dyby, bicz, kajdany), ale oprawione w ramy odbitki na ścianach to w większości kopie z opublikowanych prac, ze stosunkowo niewielką ilością informacji towarzyszących. Wysokie, smagane wiatrem położenie jest piękne.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Historii Naturalnej | alt= | url= | email=
| adres=Nossa Senhora da Muxima | lat=-8.815181 | long=13.238367 | wskazówki=
| telefon=+244 222334055. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Muzeum wypełnione tysiącami gatunków zwierząt, w tym rybami, ptakami, skorupiakami i owadami. Wiele z prezentowanych zwierząt jest zagrożonych, a niektóre nawet wyginęły. Muzeum wykonuje nienaganną pracę, prezentując dużą liczbę różnorodnych organizmów, które zamieszkują i niegdyś zamieszkiwały kraj.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Antropologiczne | alt= | url= | email=
| adres=Av. de Portugal 61 | lat=-8.817053 | long=13.237540 | wskazówki=
| telefon=+244 222337024. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Poświęcone edukacji ludzi na temat historii i kultury Angoli, Narodowe Muzeum Antropologii oferuje imponujący zestaw tradycyjnych masek, a także sztukę, rzeźby, narzędzia, broń, biżuterię, ubrania i instrumenty muzyczne. Bezpłatne.
}}
* {{zobacz
| name=Twierdza São Pedro da Barra | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.773356 | long=13.286187 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Twierdza, która w swojej historii służyła różnym celom. Został zbudowany w XVII wieku w celu ochrony okolicy przed najeźdźcami. Kiedy rozpoczął się handel niewolnikami, był on używany jako twierdza dla niewolników, dopóki nie byli gotowi ich odesłać. Przez cały okres walki Angoli o niepodległość przeciwko Portugalii w latach 1961-1975 w forcie przebywali nacjonaliści, których aresztowano, a następnie zmuszono do obozów pracy
}}
* {{zobacz
| name=Igreja do Carmo | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.816205 | long=13.232977 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Zbudowany w 1669 roku.
}}
* {{zobacz
| name=Igreja da Nazare | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.808080 | long=13.239376 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Kościół zbudowany w 1664 roku. Słynie z pięknego ołtarza wykonanego z włoskiego różowego marmuru.
}}
* {{zobacz
| name=Muzeum Pieniądza | alt= | url= | email=
| adres=Av. 4 de Fevereiro 151 | lat=-8.81101 | long=13.23337 | wskazówki=
| telefon=+244 226 431 231 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=09:00-15:00 Pn-Sob, nieczynne Nd. O historii waluty Angoli, od bezgotówkowych po Zimbo i Kwanza
}}
* {{zobacz
| name=Kościół Matki Bożej Remediów | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.81377 | long=13.22974 | wskazówki=
| telefon=+244 939 779 809. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Kolejny stary kościół katolicki, ten zbudowany w 1628 r.
}}
==Najbliższe okolice==
== Praca ==
Miejsca pracy są dostępne głównie w sektorze naftowym, ale także w rosnącej liczbie międzynarodowych firm z Angoli, które inwestują w Angoli teraz, gdy pokój i stabilność oferują wielkie perspektywy rozwoju dla kraju.
==Nauka==
==Zakupy==
==Gastronomia==
==Imprezy==
==Noclegi==
==Kontakt==
==Bezpieczeństwo==
==Informacje turystyczne==
==Wyjazd==
{{Jest w|Angola}}
{{Zarys}}
{{Atrybucja}}
[[Kategoria:Angola]]
hsxcqzer3eqapzgfc1nhjauzd3udwh9
120170
120169
2022-08-11T13:19:19Z
Moromar
2451
/* Najbliższe okolice */
wikitext
text/x-wiki
{{top-banner}}
{{Miejscowość infobox
|nazwa = Luanda
|nazwa oryginalna =
|widok = Banco_Nacional_de_Angola_in_Luanda_-_Angola_2015_(cropped).jpg
|opis =
|herb =
|mapa = AO-Luanda.png
|państwo = [[Angola]]
|region =
|powierzchnia = 116
|wysokość = 6
|lud = 2 571 000
|prefiks =
|kod pocztowy =
|www =
}}
[[Plik:Luanda_Skyline_-_Angola_2015_(cropped).jpg|thumb|350px|Widok Luandy zaczerpnięty z Fortaleza]]
'''Luanda''', stolica [[Angola|Angoli]] leży na wybrzeżu Atlantyku. Jej obecny renesans to inspirująca historia sukcesu. Dekady konfliktów, które zakończyły się dopiero w 2002 roku, długo powstrzymywały Angolę. Od początku XXI wieku w Luandzie nastąpił ogromny boom budowlany, gdzie spokój i stabilność przyciągnęły liczne zagraniczne firmy do inwestowania w biura w mieście. Rząd Angoli, wzbogacając się na dochodach z ropy naftowej, diamentów i innych zasobów naturalnych, również intensywnie inwestuje w Luandzie i wokół niej, w tym duże bloki mieszkalne w budynkach socjalnych, aby zastąpić slumsy i istniejące zniszczone (i często zniszczone kulami) wieżowce; obszerna naprawa; budowa kilku sześciopasmowych autostrad wyprowadzających z miasta; przebudowa linii kolejowych wychodzących z miasta; a duże nowe lotnisko po południowej stronie jest w budowie, a po różnych opóźnieniach planowane jest otwarcie w 2022 roku.
== Charakterystyka ==
=== Historia ===
Luanda została założona w 1575 roku pod nazwą '''São Paulo de Loanda''' przez sto rodzin osadników i czterystu żołnierzy. Na początku XVII w. zbudowano dwa forty, a w 1627 miasto stało się centrum administracyjnym portugalskiej Angoli. Od końca XVI w. do 1836 Luanda była portem, z którego wyjeżdżali prawie wszyscy niewolnicy udający się do [[Brazylia|Brazylii]]. Poza krótkim okresem rządów holenderskich (1640-1648), okres ten był stosunkowo spokojny, a Luanda rosła podobnie jak wiele innych miast kolonialnych, choć z silnymi wpływami brazylijskimi w wyniku rozległego handlu morskiego między tymi koloniami portugalskimi. Niepodległość Brazylii w 1822 i koniec niewolnictwa w 1836 sprawiły, że przyszłość Luandy wyglądała ponuro, ale otwarcie portu w mieście dla zagranicznych statków w 1844 doprowadziło do wielkiego boomu gospodarczego. Do 1850 miasto było prawdopodobnie najbardziej rozwiniętym i jednym z największych miast w imperium portugalskim poza samą [[Portugalia|Portugalią]], napędzanym handlem olejem palmowym i arachidowym, woskiem, koprą, drewnem, kością słoniową, bawełną, kawą i kakao. Po oficjalnym zakończeniu niewolnictwa (opieranego przez Portugalczyków, ale wymuszanego przez Brytyjczyków) rozpoczęła się praca przymusowa. W okolicy rosły liczne importowane rośliny, takie jak kukurydza, tytoń i maniok, aby wspierać mieszkańców. W 1889 roku otwarto akwedukt dostarczający świeżą wodę i usuwający jedyny czynnik hamujący wzrost w mieście. Miasto rozkwitło nawet podczas portugalskiej wojny kolonialnej (1961-74), która nie wpłynęła na miasto, a to nowoczesne miasto zostało nawet nazwane „Paryżem Afryki” w 1972 roku.
Po tak wielu sukcesach miasto pogorszyło się w połowie lat 70. XX wieku. Chociaż w dużej mierze nietknięty podczas rewolucji goździków (niepodległości Angoli), początek '''wojny domowej w Angoli''' w 1975 wystraszył prawie całą ludność Angoli pochodzenia portugalskiego jako uchodźcy (w tym większość ludności Luandy). Doprowadziło to do natychmiastowego kryzysu, ponieważ ludność afrykańska Angoli niewiele wiedziała o tym, jak zarządzać i utrzymywać miasto. Pomogli im trochę wykwalifikowani kubańscy żołnierze, którzy byli w stanie pomóc rządowi MPLA w utrzymaniu niektórych podstawowych usług miasta, ale setki tysięcy uchodźców, którzy uciekli przed walkami na wsi, stworzyły slumsy rozciągające się na mile ze wszystkich stron miasta. Miasto było świadkiem sporadycznych walk podczas wojny domowej, które pozostawiły dziury po kulach w wielu wieżowcach i budynkach rządowych. Kiedy w 2002 osiągnięto pokój, rząd zaczął planować odbudowę przy użyciu dochodów z ropy naftowej. Dziś panorama Luandy jest usiana dźwigami, budującymi liczne mieszkania socjalne, które zastąpią slumsy i istniejące, ale rażąco zniszczone, ponad 40-letnie wieżowce, a także biura wielu zagranicznych firm działających w Angoli. Na południe od Luandy, na obszarze zwanym Luanda Sul, dla rosnącej społeczności ekspatów budowane są domy o zachodnim standardzie, często w stylu złożonym. Wprowadzane są znaczne ulepszenia na drogach, autostradach i systemie kolejowym w mieście i wokół niego, ale jest jeszcze dużo pracy do wykonania. I choć z pewnością nadal jest domem dla dużej zubożałej populacji (59%), darmowe mieszkania i tworzenie tysięcy nowych miejsc pracy każdego roku oznacza, że Luanda może mieć przed sobą świetlaną przyszłość.
=== Klimat ===
[[Plik:Luanda01.JPG|thumb|Luanda otrzymuje prawie cały ulewny deszcz w marcu i kwietniu.]]
Na klimat w dużej mierze wpływa przybrzeżny prąd Benguela. Prąd zapewnia miastu zaskakująco niską wilgotność pomimo niewielkiej szerokości geograficznej, co sprawia, że cieplejsze miesiące są znacznie bardziej znośne niż w podobnych miastach w Afryce Zachodniej/Środkowej. Miasto otrzymuje średnio 405 mm (15,9 cala) deszczu rocznie, głównie w dużych ilościach w marcu i kwietniu oraz w mniejszych ilościach od listopada do lutego. Jest to jednak dość zmienne w zależności od natężenia prądu, a współczynnik zmienności wynosi 40% (może być sześciokrotna różnica między deszczem otrzymywanym w latach najsuchszych i najbardziej mokrych). Temperatury są dość stabilne przez cały rok, z najłagodniejszymi miesiącami od maja (maks. 29°/23° min.) do października, a najcieplejszymi miesiącami to listopad (maks. 31°/25° min.) i kwiecień.
=== Orientacja ===
Luanda jest podzielona na dziesięć gmin: Ingombota, Maianga, Sambizanga (centrum), Samba, Rangel, Cazenga (środkowy pierścień), Cacuaco, Viana, Kilamba Kiaxi oraz nowo utworzona gmina Belas (peryferia).
W centrum (Ingombotas i Maianga) najstarsze miasto kolonialne dzieli się na ''Baixa de Luanda'' (dolna Luanda, od portu do fortecy), ''Cidade Alta'' (górne miasto, gdzie znajduje się pałac prezydencki) i ''Ilha do Cabo'' (półwysep otaczające zatokę, z plażami i drogimi klubami nocnymi, barami i restauracjami). Za i nad historycznym centrum, centralne ''bairros'' obejmują Maianga i Alvalade (mieszkania) i Miramar (ambasady), a także Kinaxixe i Maculusso, które charakteryzują portugalskie bloki mieszkalne. Dalej poza centrum dzielnice stają się bardziej nieformalne (samobudowa), usiane kubańskimi blokami mieszkalnymi z lat 70. i nowymi inwestycjami. Na południu przeważają luksusowe osiedla zamknięte (condominium).
== Dojazd ==
=== Samolotem ===
* {{Znacznik|Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro|-8.858333|13.231111|typ=transport}}'''Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro''' ({{IATA|LAD}}).
Pomimo bardzo małej liczby turystów, miasto ma zaskakująco dużą liczbę połączeń międzynarodowych, które w dużej mierze obsługują mieszkańców Angoli mieszkających za granicą (np. w [[Brazylia|Brazylii]]) oraz rosnącą liczbę firm obsługujących przemysł naftowy i diamentowy oraz odbudowę (w dużej mierze realizowaną przez chińskich robotników i firmy brazylijskie). Kilku przewoźników nadal obsługuje trasy oparte na sojuszach z czasów zimnej wojny (do [[Hawana|Hawany]] i [[Moskwa|Moskwy]]).
Miasto jest węzłem narodowego przewoźnika ''TAAG Angola Airlines'', jednej z zaledwie trzech dochodowych linii lotniczych w Afryce Subsaharyjskiej, która oferuje loty do 15 miast Angoli. Oferują loty do wielu miast w Zachodnio-Centralnej/Południowej Afryce, w tym codzienne loty do [[Johannesburg]]a oraz [[Duala|Douala]] w [[Kamerun]]ie; [[Sal]], [[Republika Zielonego Przylądka]]; [[Bangi]], RŚA; [[Kinszasa]], DRK; [[Brazzaville]] i [[Pointe-Noire]] w [[Kongo]]; [[Windhuk]], [[Namibia]]; [[São Tomé]], [[Wyspy Świętego Tomasza i Książęca]]; [[Lusaka]], [[Zambia]]; [[Harare]], [[Zimbabwe]]. Ich oferta długodystansowa obejmuje: [[Dubaj]], [[Pekin]] (przez Dubaj), [[Lizbona|Lizbonę]], [[Paryż]] oraz loty transatlantyckie do [[Rio de Janeiro]], [[São Paulo]] i [[Salvador]] de Bahia w Brazylii.
Oprócz TAAG, SonAir obsługuje około tuzina lotnisk w całym kraju. Usługa międzynarodowa obejmuje loty do/z: [[Dubaj]]u (Emirates), [[Frankfurt nad Menem|Frankfurtu]] (Lufthansa), [[Londyn]]u-Heathrow (BA), [[Paryż]]a-de Gaulle (Air France), [[Windhuk]] (Air Namibia), [[Bruksela|Brukseli]] (Brussels Airlines), [[Hawana|Hawany]] (Cubana), sezonowo), [[Moskwa]] (Aeroflot), [[Pekin]] (Hainan, przez Dubaj), [[Addis Abeba]] (Ethiopian), [[Lizbona]] (TAP Portugal).
Wyjeżdżając z kraju, nie zabieraj kwanzy na lotnisko, ponieważ próba wywiezienia kwanzy z kraju jest nielegalna; możesz zostać zatrzymany przez policję skarbową i otrzymać wysoką grzywnę (zabrana cała twoja kwanza i większość pozostałych pieniędzy) lub uwięziony.
=== Koleją ===
Usługi kolejowe w Angoli odnotowały dramatyczną poprawę w ciągu ostatnich kilku lat. Odbudowę i modernizację przeprowadzają chińskie firmy, odbudowując niegdyś jedną z najrozleglejszych sieci kolejowych w Afryce pod rządami kolonialnymi. Jednak pociągi mają ograniczone zastosowanie dla turystów, ponieważ obsługują głównie osoby dojeżdżające do pracy. Wyjątkiem są usługi dalekobieżne z [[Malanje]]. Zauważ, że usługi kolejowe nadal mają opinię nie w pełni bezpiecznych.
* {{Znacznik|Dworzec Centralny|-8.80532|13.244272|typ=transport}}'''Dworzec Centralny''' (''Estação Central de Luanda''), Largo Eng. Pedro Folque (''1 km na północ od centrum miasta''). Znana również jako '''stacja kolejowa Bungo''' (''Estação Ferroviária do Bungo''). Tu kończą się wszystkie pociągi dalekobieżne.
=== Samochodem ===
Główną drogą dla turystów będzie nadmorska autostrada prowadząca na północ do [[Demokratyczna Republika Konga|DR Konga]] i na południe do [[Namibia|Namibii]]. Jest bardzo malowniczo iw dość dobrym stanie. Drogi są jednym z głównych priorytetów w odbudowie, w tym kilka sześciopasmowych autostrad wychodzących z miasta. Spodziewaj się mieszanki dobrej nawierzchni na starych autostradach i płynnej jazdy po nowych drogach.
=== Autobusem ===
Państwowa Służba Autobusowa właśnie została ponownie otwarta, ale trasy nie są jeszcze zorganizowane. Istnieje kilka lokalnych usług w Luandzie i między miastami.
* {{Znacznik|Terminal Rodoviário 21 de Janeiro|-8.8841976|13.2070036|typ=transport}}'''Terminal Rodoviário 21 de Janeiro'''.
=== Statkiem ===
W 2018 roku z Luandy do [[Kabinda|Kabindy]] wypłynął nowy prom, co jest przydatne, aby uniknąć tranzytu przez DR Konga. Jest obsługiwany przez TMA Express.
* {{Znacznik|Terminal Pasażerski|-8.7756214|13.2855856|typ=transport}}'''Terminal Pasażerski'''.
== Komunikacja ==
{{Mapframe|-8.818|13.233|zoom=13|layer=|staticmap=|align=|name=}}
[[Plik:Avenida dos Combatentes Luanda.jpg|thumb|right|250px|Zatłoczenie jest w Luandzie faktem. (Av. dos Combatentes)]]
=== Minibusem ===
Rząd inwestuje w rozległy system autobusowy.
=== Taksówka ===
Popularnym sposobem poruszania się mieszkańców po mieście są minibusy (Candongueiros), łatwo rozpoznawalne po ich jasnoniebieskim i białym kolorze. Chociaż większość emigrantów uważa je za niebezpieczne, miejscowi używają ich na co dzień. W ciągu dnia, do około godziny 20:00, są bezpiecznym, wygodnym i zazwyczaj szybkim środkiem transportu w centrum miasta. Opłaty za przejazd wynoszą 100 kwanz, z wyjątkiem deszczu lub dużego natężenia ruchu, gdy opłaty są podwojone.
Rozważ skorzystanie z Macon Taxi prywatnej firmy taksówkowej (20-30 USD za podróż).
Eco Tur oferuje również wynajem samochodów 4x4 i minibusów oraz transfery lotniskowe z dwujęzycznymi kierowcami (paul@eco-tur.com) +244 912 501 387
'''B Home''' zapewnia odbiór z lotniska i jest dostępny do wynajęcia (kierowcy) +244 222 264 423 B Home ma biura w Luandzie oraz w USA. +1-281-444-5988 (biuro w Houston).
'''Afri-taxi''' miało 150 pojazdów w Luandzie i stopień na lotnisku.
=== Samochodem ===
Drogi w Luandzie są na ogół w dobrym standardzie, tak jak w przypadku głównych tras między miastami, ale gdzie indziej jakość dróg znacznie się pogarsza. Nie zdziw się, jeśli napotkasz niespodziewane problemy w porze deszczowej. W Luandzie główne ulice są wybrukowane, ale ulice w slumsach są w ruinie, a większość dróg nie ma linii ani sygnalizacji. Jak wspomniano wcześniej, w całym mieście wprowadzane są ulepszenia. Zatłoczenie jest głównym problemem związanym z brakiem transportu publicznego i mnóstwem taksówek typu minibus.
=== Koleją ===
Oczekuje się, że linia kolei podmiejskiej zostanie otwarta w pierwszej połowie 2021 r. Choć jest przydatna w dotarciu na przedmieścia, nie będzie zbyt przydatna dla przeciętnego turysty.
== Warto zobaczyć ==
[[Plik:Bahia de Luanda.jpg|thumb|right|550px|Bahia de Luanda, piękny naturalny port, który otacza Luandę, widziany z fortu.]]
[[Plik:Agostinhonetomausoleu.jpg|thumbnail|Mauzoleum Agostinho Neto]]
* {{zobacz
| name=Mauzoleum Agostinho Neto | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.823789 | long=13.218918 | wskazówki=
| telefon=+244 222334835 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Po przybyciu do Luandy nie sposób przeoczyć strzelistej konstrukcji przypominającej obelisk, strzelającej nad resztą miasta. Jeśli jesteś ciekawy, co to jest i dlaczego tam jest, jest to mauzoleum poświęcone Agostinho Neto, pierwszemu prezydentowi Angoli, który prowadził walkę Angoli o niepodległość.
}}
* {{zobacz
| name=Twierdza São Miguel | alt= | url= | email=
| adres=Calçada de S. Miguel | lat=-8.808302 | long=13.223428 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Zbudowana w 1576 roku, stała się centrum administracyjnym Luandy we wczesnej części rządów kolonialnych i była samodzielnym miastem dla wczesnego garnizonu wojskowego i ważnym miejscem przetrzymywania niewolników. Zawiera ozdobne płytki ścienne przedstawiające historię miasta wraz z wieloma reliktami, takimi jak armaty i oryginalne cele więzienne dla niewolników.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Niewolnictwa | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.960470 | long=13.105364 | wskazówki=
| telefon=+244 222371622 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=09:00 do 18:00. Zbudowane na obszarze, w którym przetrzymywano niewolników przed wywiezieniem do obu Ameryk. Budynek muzeum to '''Capa de Casa Grande''', w którym ochrzczono niewolników przed wysłaniem ich do obu Ameryk. Muzeum warto zobaczyć ze względu na kaplicę i armaty na zewnątrz. W centrum kaplicy znajduje się fascynująca kamienna chrzcielnica, ale bez opisu. Istnieje kilka interesujących obiektów z epoki (takich jak dyby, bicz, kajdany), ale oprawione w ramy odbitki na ścianach to w większości kopie z opublikowanych prac, ze stosunkowo niewielką ilością informacji towarzyszących. Wysokie, smagane wiatrem położenie jest piękne.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Historii Naturalnej | alt= | url= | email=
| adres=Nossa Senhora da Muxima | lat=-8.815181 | long=13.238367 | wskazówki=
| telefon=+244 222334055. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Muzeum wypełnione tysiącami gatunków zwierząt, w tym rybami, ptakami, skorupiakami i owadami. Wiele z prezentowanych zwierząt jest zagrożonych, a niektóre nawet wyginęły. Muzeum wykonuje nienaganną pracę, prezentując dużą liczbę różnorodnych organizmów, które zamieszkują i niegdyś zamieszkiwały kraj.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Antropologiczne | alt= | url= | email=
| adres=Av. de Portugal 61 | lat=-8.817053 | long=13.237540 | wskazówki=
| telefon=+244 222337024. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Poświęcone edukacji ludzi na temat historii i kultury Angoli, Narodowe Muzeum Antropologii oferuje imponujący zestaw tradycyjnych masek, a także sztukę, rzeźby, narzędzia, broń, biżuterię, ubrania i instrumenty muzyczne. Bezpłatne.
}}
* {{zobacz
| name=Twierdza São Pedro da Barra | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.773356 | long=13.286187 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Twierdza, która w swojej historii służyła różnym celom. Został zbudowany w XVII wieku w celu ochrony okolicy przed najeźdźcami. Kiedy rozpoczął się handel niewolnikami, był on używany jako twierdza dla niewolników, dopóki nie byli gotowi ich odesłać. Przez cały okres walki Angoli o niepodległość przeciwko Portugalii w latach 1961-1975 w forcie przebywali nacjonaliści, których aresztowano, a następnie zmuszono do obozów pracy
}}
* {{zobacz
| name=Igreja do Carmo | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.816205 | long=13.232977 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Zbudowany w 1669 roku.
}}
* {{zobacz
| name=Igreja da Nazare | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.808080 | long=13.239376 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Kościół zbudowany w 1664 roku. Słynie z pięknego ołtarza wykonanego z włoskiego różowego marmuru.
}}
* {{zobacz
| name=Muzeum Pieniądza | alt= | url= | email=
| adres=Av. 4 de Fevereiro 151 | lat=-8.81101 | long=13.23337 | wskazówki=
| telefon=+244 226 431 231 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=09:00-15:00 Pn-Sob, nieczynne Nd. O historii waluty Angoli, od bezgotówkowych po Zimbo i Kwanza
}}
* {{zobacz
| name=Kościół Matki Bożej Remediów | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.81377 | long=13.22974 | wskazówki=
| telefon=+244 939 779 809. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Kolejny stary kościół katolicki, ten zbudowany w 1628 r.
}}
== Warto zrobić ==
* Dobry dzień na plaży.
* Zwiedzanie wyspy.
* Dobry grill w niedzielę.
* Wizyta w hipermarketach.
== Praca ==
Miejsca pracy są dostępne głównie w sektorze naftowym, ale także w rosnącej liczbie międzynarodowych firm z Angoli, które inwestują w Angoli teraz, gdy pokój i stabilność oferują wielkie perspektywy rozwoju dla kraju.
==Nauka==
==Zakupy==
==Gastronomia==
==Imprezy==
==Noclegi==
==Kontakt==
==Bezpieczeństwo==
==Informacje turystyczne==
==Wyjazd==
{{Jest w|Angola}}
{{Zarys}}
{{Atrybucja}}
[[Kategoria:Angola]]
2quwizsfvm705wt5wbswraodz42ubxo
120171
120170
2022-08-11T13:22:42Z
Moromar
2451
/* Zakupy */
wikitext
text/x-wiki
{{top-banner}}
{{Miejscowość infobox
|nazwa = Luanda
|nazwa oryginalna =
|widok = Banco_Nacional_de_Angola_in_Luanda_-_Angola_2015_(cropped).jpg
|opis =
|herb =
|mapa = AO-Luanda.png
|państwo = [[Angola]]
|region =
|powierzchnia = 116
|wysokość = 6
|lud = 2 571 000
|prefiks =
|kod pocztowy =
|www =
}}
[[Plik:Luanda_Skyline_-_Angola_2015_(cropped).jpg|thumb|350px|Widok Luandy zaczerpnięty z Fortaleza]]
'''Luanda''', stolica [[Angola|Angoli]] leży na wybrzeżu Atlantyku. Jej obecny renesans to inspirująca historia sukcesu. Dekady konfliktów, które zakończyły się dopiero w 2002 roku, długo powstrzymywały Angolę. Od początku XXI wieku w Luandzie nastąpił ogromny boom budowlany, gdzie spokój i stabilność przyciągnęły liczne zagraniczne firmy do inwestowania w biura w mieście. Rząd Angoli, wzbogacając się na dochodach z ropy naftowej, diamentów i innych zasobów naturalnych, również intensywnie inwestuje w Luandzie i wokół niej, w tym duże bloki mieszkalne w budynkach socjalnych, aby zastąpić slumsy i istniejące zniszczone (i często zniszczone kulami) wieżowce; obszerna naprawa; budowa kilku sześciopasmowych autostrad wyprowadzających z miasta; przebudowa linii kolejowych wychodzących z miasta; a duże nowe lotnisko po południowej stronie jest w budowie, a po różnych opóźnieniach planowane jest otwarcie w 2022 roku.
== Charakterystyka ==
=== Historia ===
Luanda została założona w 1575 roku pod nazwą '''São Paulo de Loanda''' przez sto rodzin osadników i czterystu żołnierzy. Na początku XVII w. zbudowano dwa forty, a w 1627 miasto stało się centrum administracyjnym portugalskiej Angoli. Od końca XVI w. do 1836 Luanda była portem, z którego wyjeżdżali prawie wszyscy niewolnicy udający się do [[Brazylia|Brazylii]]. Poza krótkim okresem rządów holenderskich (1640-1648), okres ten był stosunkowo spokojny, a Luanda rosła podobnie jak wiele innych miast kolonialnych, choć z silnymi wpływami brazylijskimi w wyniku rozległego handlu morskiego między tymi koloniami portugalskimi. Niepodległość Brazylii w 1822 i koniec niewolnictwa w 1836 sprawiły, że przyszłość Luandy wyglądała ponuro, ale otwarcie portu w mieście dla zagranicznych statków w 1844 doprowadziło do wielkiego boomu gospodarczego. Do 1850 miasto było prawdopodobnie najbardziej rozwiniętym i jednym z największych miast w imperium portugalskim poza samą [[Portugalia|Portugalią]], napędzanym handlem olejem palmowym i arachidowym, woskiem, koprą, drewnem, kością słoniową, bawełną, kawą i kakao. Po oficjalnym zakończeniu niewolnictwa (opieranego przez Portugalczyków, ale wymuszanego przez Brytyjczyków) rozpoczęła się praca przymusowa. W okolicy rosły liczne importowane rośliny, takie jak kukurydza, tytoń i maniok, aby wspierać mieszkańców. W 1889 roku otwarto akwedukt dostarczający świeżą wodę i usuwający jedyny czynnik hamujący wzrost w mieście. Miasto rozkwitło nawet podczas portugalskiej wojny kolonialnej (1961-74), która nie wpłynęła na miasto, a to nowoczesne miasto zostało nawet nazwane „Paryżem Afryki” w 1972 roku.
Po tak wielu sukcesach miasto pogorszyło się w połowie lat 70. XX wieku. Chociaż w dużej mierze nietknięty podczas rewolucji goździków (niepodległości Angoli), początek '''wojny domowej w Angoli''' w 1975 wystraszył prawie całą ludność Angoli pochodzenia portugalskiego jako uchodźcy (w tym większość ludności Luandy). Doprowadziło to do natychmiastowego kryzysu, ponieważ ludność afrykańska Angoli niewiele wiedziała o tym, jak zarządzać i utrzymywać miasto. Pomogli im trochę wykwalifikowani kubańscy żołnierze, którzy byli w stanie pomóc rządowi MPLA w utrzymaniu niektórych podstawowych usług miasta, ale setki tysięcy uchodźców, którzy uciekli przed walkami na wsi, stworzyły slumsy rozciągające się na mile ze wszystkich stron miasta. Miasto było świadkiem sporadycznych walk podczas wojny domowej, które pozostawiły dziury po kulach w wielu wieżowcach i budynkach rządowych. Kiedy w 2002 osiągnięto pokój, rząd zaczął planować odbudowę przy użyciu dochodów z ropy naftowej. Dziś panorama Luandy jest usiana dźwigami, budującymi liczne mieszkania socjalne, które zastąpią slumsy i istniejące, ale rażąco zniszczone, ponad 40-letnie wieżowce, a także biura wielu zagranicznych firm działających w Angoli. Na południe od Luandy, na obszarze zwanym Luanda Sul, dla rosnącej społeczności ekspatów budowane są domy o zachodnim standardzie, często w stylu złożonym. Wprowadzane są znaczne ulepszenia na drogach, autostradach i systemie kolejowym w mieście i wokół niego, ale jest jeszcze dużo pracy do wykonania. I choć z pewnością nadal jest domem dla dużej zubożałej populacji (59%), darmowe mieszkania i tworzenie tysięcy nowych miejsc pracy każdego roku oznacza, że Luanda może mieć przed sobą świetlaną przyszłość.
=== Klimat ===
[[Plik:Luanda01.JPG|thumb|Luanda otrzymuje prawie cały ulewny deszcz w marcu i kwietniu.]]
Na klimat w dużej mierze wpływa przybrzeżny prąd Benguela. Prąd zapewnia miastu zaskakująco niską wilgotność pomimo niewielkiej szerokości geograficznej, co sprawia, że cieplejsze miesiące są znacznie bardziej znośne niż w podobnych miastach w Afryce Zachodniej/Środkowej. Miasto otrzymuje średnio 405 mm (15,9 cala) deszczu rocznie, głównie w dużych ilościach w marcu i kwietniu oraz w mniejszych ilościach od listopada do lutego. Jest to jednak dość zmienne w zależności od natężenia prądu, a współczynnik zmienności wynosi 40% (może być sześciokrotna różnica między deszczem otrzymywanym w latach najsuchszych i najbardziej mokrych). Temperatury są dość stabilne przez cały rok, z najłagodniejszymi miesiącami od maja (maks. 29°/23° min.) do października, a najcieplejszymi miesiącami to listopad (maks. 31°/25° min.) i kwiecień.
=== Orientacja ===
Luanda jest podzielona na dziesięć gmin: Ingombota, Maianga, Sambizanga (centrum), Samba, Rangel, Cazenga (środkowy pierścień), Cacuaco, Viana, Kilamba Kiaxi oraz nowo utworzona gmina Belas (peryferia).
W centrum (Ingombotas i Maianga) najstarsze miasto kolonialne dzieli się na ''Baixa de Luanda'' (dolna Luanda, od portu do fortecy), ''Cidade Alta'' (górne miasto, gdzie znajduje się pałac prezydencki) i ''Ilha do Cabo'' (półwysep otaczające zatokę, z plażami i drogimi klubami nocnymi, barami i restauracjami). Za i nad historycznym centrum, centralne ''bairros'' obejmują Maianga i Alvalade (mieszkania) i Miramar (ambasady), a także Kinaxixe i Maculusso, które charakteryzują portugalskie bloki mieszkalne. Dalej poza centrum dzielnice stają się bardziej nieformalne (samobudowa), usiane kubańskimi blokami mieszkalnymi z lat 70. i nowymi inwestycjami. Na południu przeważają luksusowe osiedla zamknięte (condominium).
== Dojazd ==
=== Samolotem ===
* {{Znacznik|Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro|-8.858333|13.231111|typ=transport}}'''Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro''' ({{IATA|LAD}}).
Pomimo bardzo małej liczby turystów, miasto ma zaskakująco dużą liczbę połączeń międzynarodowych, które w dużej mierze obsługują mieszkańców Angoli mieszkających za granicą (np. w [[Brazylia|Brazylii]]) oraz rosnącą liczbę firm obsługujących przemysł naftowy i diamentowy oraz odbudowę (w dużej mierze realizowaną przez chińskich robotników i firmy brazylijskie). Kilku przewoźników nadal obsługuje trasy oparte na sojuszach z czasów zimnej wojny (do [[Hawana|Hawany]] i [[Moskwa|Moskwy]]).
Miasto jest węzłem narodowego przewoźnika ''TAAG Angola Airlines'', jednej z zaledwie trzech dochodowych linii lotniczych w Afryce Subsaharyjskiej, która oferuje loty do 15 miast Angoli. Oferują loty do wielu miast w Zachodnio-Centralnej/Południowej Afryce, w tym codzienne loty do [[Johannesburg]]a oraz [[Duala|Douala]] w [[Kamerun]]ie; [[Sal]], [[Republika Zielonego Przylądka]]; [[Bangi]], RŚA; [[Kinszasa]], DRK; [[Brazzaville]] i [[Pointe-Noire]] w [[Kongo]]; [[Windhuk]], [[Namibia]]; [[São Tomé]], [[Wyspy Świętego Tomasza i Książęca]]; [[Lusaka]], [[Zambia]]; [[Harare]], [[Zimbabwe]]. Ich oferta długodystansowa obejmuje: [[Dubaj]], [[Pekin]] (przez Dubaj), [[Lizbona|Lizbonę]], [[Paryż]] oraz loty transatlantyckie do [[Rio de Janeiro]], [[São Paulo]] i [[Salvador]] de Bahia w Brazylii.
Oprócz TAAG, SonAir obsługuje około tuzina lotnisk w całym kraju. Usługa międzynarodowa obejmuje loty do/z: [[Dubaj]]u (Emirates), [[Frankfurt nad Menem|Frankfurtu]] (Lufthansa), [[Londyn]]u-Heathrow (BA), [[Paryż]]a-de Gaulle (Air France), [[Windhuk]] (Air Namibia), [[Bruksela|Brukseli]] (Brussels Airlines), [[Hawana|Hawany]] (Cubana), sezonowo), [[Moskwa]] (Aeroflot), [[Pekin]] (Hainan, przez Dubaj), [[Addis Abeba]] (Ethiopian), [[Lizbona]] (TAP Portugal).
Wyjeżdżając z kraju, nie zabieraj kwanzy na lotnisko, ponieważ próba wywiezienia kwanzy z kraju jest nielegalna; możesz zostać zatrzymany przez policję skarbową i otrzymać wysoką grzywnę (zabrana cała twoja kwanza i większość pozostałych pieniędzy) lub uwięziony.
=== Koleją ===
Usługi kolejowe w Angoli odnotowały dramatyczną poprawę w ciągu ostatnich kilku lat. Odbudowę i modernizację przeprowadzają chińskie firmy, odbudowując niegdyś jedną z najrozleglejszych sieci kolejowych w Afryce pod rządami kolonialnymi. Jednak pociągi mają ograniczone zastosowanie dla turystów, ponieważ obsługują głównie osoby dojeżdżające do pracy. Wyjątkiem są usługi dalekobieżne z [[Malanje]]. Zauważ, że usługi kolejowe nadal mają opinię nie w pełni bezpiecznych.
* {{Znacznik|Dworzec Centralny|-8.80532|13.244272|typ=transport}}'''Dworzec Centralny''' (''Estação Central de Luanda''), Largo Eng. Pedro Folque (''1 km na północ od centrum miasta''). Znana również jako '''stacja kolejowa Bungo''' (''Estação Ferroviária do Bungo''). Tu kończą się wszystkie pociągi dalekobieżne.
=== Samochodem ===
Główną drogą dla turystów będzie nadmorska autostrada prowadząca na północ do [[Demokratyczna Republika Konga|DR Konga]] i na południe do [[Namibia|Namibii]]. Jest bardzo malowniczo iw dość dobrym stanie. Drogi są jednym z głównych priorytetów w odbudowie, w tym kilka sześciopasmowych autostrad wychodzących z miasta. Spodziewaj się mieszanki dobrej nawierzchni na starych autostradach i płynnej jazdy po nowych drogach.
=== Autobusem ===
Państwowa Służba Autobusowa właśnie została ponownie otwarta, ale trasy nie są jeszcze zorganizowane. Istnieje kilka lokalnych usług w Luandzie i między miastami.
* {{Znacznik|Terminal Rodoviário 21 de Janeiro|-8.8841976|13.2070036|typ=transport}}'''Terminal Rodoviário 21 de Janeiro'''.
=== Statkiem ===
W 2018 roku z Luandy do [[Kabinda|Kabindy]] wypłynął nowy prom, co jest przydatne, aby uniknąć tranzytu przez DR Konga. Jest obsługiwany przez TMA Express.
* {{Znacznik|Terminal Pasażerski|-8.7756214|13.2855856|typ=transport}}'''Terminal Pasażerski'''.
== Komunikacja ==
{{Mapframe|-8.818|13.233|zoom=13|layer=|staticmap=|align=|name=}}
[[Plik:Avenida dos Combatentes Luanda.jpg|thumb|right|250px|Zatłoczenie jest w Luandzie faktem. (Av. dos Combatentes)]]
=== Minibusem ===
Rząd inwestuje w rozległy system autobusowy.
=== Taksówka ===
Popularnym sposobem poruszania się mieszkańców po mieście są minibusy (Candongueiros), łatwo rozpoznawalne po ich jasnoniebieskim i białym kolorze. Chociaż większość emigrantów uważa je za niebezpieczne, miejscowi używają ich na co dzień. W ciągu dnia, do około godziny 20:00, są bezpiecznym, wygodnym i zazwyczaj szybkim środkiem transportu w centrum miasta. Opłaty za przejazd wynoszą 100 kwanz, z wyjątkiem deszczu lub dużego natężenia ruchu, gdy opłaty są podwojone.
Rozważ skorzystanie z Macon Taxi prywatnej firmy taksówkowej (20-30 USD za podróż).
Eco Tur oferuje również wynajem samochodów 4x4 i minibusów oraz transfery lotniskowe z dwujęzycznymi kierowcami (paul@eco-tur.com) +244 912 501 387
'''B Home''' zapewnia odbiór z lotniska i jest dostępny do wynajęcia (kierowcy) +244 222 264 423 B Home ma biura w Luandzie oraz w USA. +1-281-444-5988 (biuro w Houston).
'''Afri-taxi''' miało 150 pojazdów w Luandzie i stopień na lotnisku.
=== Samochodem ===
Drogi w Luandzie są na ogół w dobrym standardzie, tak jak w przypadku głównych tras między miastami, ale gdzie indziej jakość dróg znacznie się pogarsza. Nie zdziw się, jeśli napotkasz niespodziewane problemy w porze deszczowej. W Luandzie główne ulice są wybrukowane, ale ulice w slumsach są w ruinie, a większość dróg nie ma linii ani sygnalizacji. Jak wspomniano wcześniej, w całym mieście wprowadzane są ulepszenia. Zatłoczenie jest głównym problemem związanym z brakiem transportu publicznego i mnóstwem taksówek typu minibus.
=== Koleją ===
Oczekuje się, że linia kolei podmiejskiej zostanie otwarta w pierwszej połowie 2021 r. Choć jest przydatna w dotarciu na przedmieścia, nie będzie zbyt przydatna dla przeciętnego turysty.
== Warto zobaczyć ==
[[Plik:Bahia de Luanda.jpg|thumb|right|550px|Bahia de Luanda, piękny naturalny port, który otacza Luandę, widziany z fortu.]]
[[Plik:Agostinhonetomausoleu.jpg|thumbnail|Mauzoleum Agostinho Neto]]
* {{zobacz
| name=Mauzoleum Agostinho Neto | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.823789 | long=13.218918 | wskazówki=
| telefon=+244 222334835 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Po przybyciu do Luandy nie sposób przeoczyć strzelistej konstrukcji przypominającej obelisk, strzelającej nad resztą miasta. Jeśli jesteś ciekawy, co to jest i dlaczego tam jest, jest to mauzoleum poświęcone Agostinho Neto, pierwszemu prezydentowi Angoli, który prowadził walkę Angoli o niepodległość.
}}
* {{zobacz
| name=Twierdza São Miguel | alt= | url= | email=
| adres=Calçada de S. Miguel | lat=-8.808302 | long=13.223428 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Zbudowana w 1576 roku, stała się centrum administracyjnym Luandy we wczesnej części rządów kolonialnych i była samodzielnym miastem dla wczesnego garnizonu wojskowego i ważnym miejscem przetrzymywania niewolników. Zawiera ozdobne płytki ścienne przedstawiające historię miasta wraz z wieloma reliktami, takimi jak armaty i oryginalne cele więzienne dla niewolników.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Niewolnictwa | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.960470 | long=13.105364 | wskazówki=
| telefon=+244 222371622 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=09:00 do 18:00. Zbudowane na obszarze, w którym przetrzymywano niewolników przed wywiezieniem do obu Ameryk. Budynek muzeum to '''Capa de Casa Grande''', w którym ochrzczono niewolników przed wysłaniem ich do obu Ameryk. Muzeum warto zobaczyć ze względu na kaplicę i armaty na zewnątrz. W centrum kaplicy znajduje się fascynująca kamienna chrzcielnica, ale bez opisu. Istnieje kilka interesujących obiektów z epoki (takich jak dyby, bicz, kajdany), ale oprawione w ramy odbitki na ścianach to w większości kopie z opublikowanych prac, ze stosunkowo niewielką ilością informacji towarzyszących. Wysokie, smagane wiatrem położenie jest piękne.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Historii Naturalnej | alt= | url= | email=
| adres=Nossa Senhora da Muxima | lat=-8.815181 | long=13.238367 | wskazówki=
| telefon=+244 222334055. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Muzeum wypełnione tysiącami gatunków zwierząt, w tym rybami, ptakami, skorupiakami i owadami. Wiele z prezentowanych zwierząt jest zagrożonych, a niektóre nawet wyginęły. Muzeum wykonuje nienaganną pracę, prezentując dużą liczbę różnorodnych organizmów, które zamieszkują i niegdyś zamieszkiwały kraj.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Antropologiczne | alt= | url= | email=
| adres=Av. de Portugal 61 | lat=-8.817053 | long=13.237540 | wskazówki=
| telefon=+244 222337024. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Poświęcone edukacji ludzi na temat historii i kultury Angoli, Narodowe Muzeum Antropologii oferuje imponujący zestaw tradycyjnych masek, a także sztukę, rzeźby, narzędzia, broń, biżuterię, ubrania i instrumenty muzyczne. Bezpłatne.
}}
* {{zobacz
| name=Twierdza São Pedro da Barra | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.773356 | long=13.286187 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Twierdza, która w swojej historii służyła różnym celom. Został zbudowany w XVII wieku w celu ochrony okolicy przed najeźdźcami. Kiedy rozpoczął się handel niewolnikami, był on używany jako twierdza dla niewolników, dopóki nie byli gotowi ich odesłać. Przez cały okres walki Angoli o niepodległość przeciwko Portugalii w latach 1961-1975 w forcie przebywali nacjonaliści, których aresztowano, a następnie zmuszono do obozów pracy
}}
* {{zobacz
| name=Igreja do Carmo | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.816205 | long=13.232977 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Zbudowany w 1669 roku.
}}
* {{zobacz
| name=Igreja da Nazare | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.808080 | long=13.239376 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Kościół zbudowany w 1664 roku. Słynie z pięknego ołtarza wykonanego z włoskiego różowego marmuru.
}}
* {{zobacz
| name=Muzeum Pieniądza | alt= | url= | email=
| adres=Av. 4 de Fevereiro 151 | lat=-8.81101 | long=13.23337 | wskazówki=
| telefon=+244 226 431 231 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=09:00-15:00 Pn-Sob, nieczynne Nd. O historii waluty Angoli, od bezgotówkowych po Zimbo i Kwanza
}}
* {{zobacz
| name=Kościół Matki Bożej Remediów | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.81377 | long=13.22974 | wskazówki=
| telefon=+244 939 779 809. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Kolejny stary kościół katolicki, ten zbudowany w 1628 r.
}}
== Warto zrobić ==
* Dobry dzień na plaży.
* Zwiedzanie wyspy.
* Dobry grill w niedzielę.
* Wizyta w hipermarketach.
== Praca ==
Miejsca pracy są dostępne głównie w sektorze naftowym, ale także w rosnącej liczbie międzynarodowych firm z Angoli, które inwestują w Angoli teraz, gdy pokój i stabilność oferują wielkie perspektywy rozwoju dla kraju.
==Nauka==
== Zakupy ==
[[Plik:Luanda1.jpg|thumb|right|300px|Panorama Luandy]]
* {{Znacznik|'''Targ rękodzieła Benfica'''|-8.9591 |13.1049 |typ=zakupy|url=|kolor=008080|treść=}}'''Targ rękodzieła Benfica''', Belas, ☏ +244 941 615 450. W przypadku lokalnego rzemiosła, po niskich cenach, wypróbuj ten rynek na południe od Luandy.
* {{Znacznik|'''Belas Shopping'''|-8.923860 |13.186027 |typ=zakupy|url=|kolor=008080|treść=}}'''[http://belasshopping.co.ao/ Belas Shopping]''', Av. Luanda Sul. 21:00 do 22:00. Otwarte w 2007 roku, jest pierwszym centrum handlowym Angoli. Posiada prawie 100 sklepów, kino, różne restauracje i centralny plac z rozrywką na żywo.
==Gastronomia==
==Imprezy==
==Noclegi==
==Kontakt==
==Bezpieczeństwo==
==Informacje turystyczne==
==Wyjazd==
{{Jest w|Angola}}
{{Zarys}}
{{Atrybucja}}
[[Kategoria:Angola]]
s8vswureokcnrjxy36go3d3bs582wfg
120174
120171
2022-08-11T13:33:04Z
Moromar
2451
/* Gastronomia */
wikitext
text/x-wiki
{{top-banner}}
{{Miejscowość infobox
|nazwa = Luanda
|nazwa oryginalna =
|widok = Banco_Nacional_de_Angola_in_Luanda_-_Angola_2015_(cropped).jpg
|opis =
|herb =
|mapa = AO-Luanda.png
|państwo = [[Angola]]
|region =
|powierzchnia = 116
|wysokość = 6
|lud = 2 571 000
|prefiks =
|kod pocztowy =
|www =
}}
[[Plik:Luanda_Skyline_-_Angola_2015_(cropped).jpg|thumb|350px|Widok Luandy zaczerpnięty z Fortaleza]]
'''Luanda''', stolica [[Angola|Angoli]] leży na wybrzeżu Atlantyku. Jej obecny renesans to inspirująca historia sukcesu. Dekady konfliktów, które zakończyły się dopiero w 2002 roku, długo powstrzymywały Angolę. Od początku XXI wieku w Luandzie nastąpił ogromny boom budowlany, gdzie spokój i stabilność przyciągnęły liczne zagraniczne firmy do inwestowania w biura w mieście. Rząd Angoli, wzbogacając się na dochodach z ropy naftowej, diamentów i innych zasobów naturalnych, również intensywnie inwestuje w Luandzie i wokół niej, w tym duże bloki mieszkalne w budynkach socjalnych, aby zastąpić slumsy i istniejące zniszczone (i często zniszczone kulami) wieżowce; obszerna naprawa; budowa kilku sześciopasmowych autostrad wyprowadzających z miasta; przebudowa linii kolejowych wychodzących z miasta; a duże nowe lotnisko po południowej stronie jest w budowie, a po różnych opóźnieniach planowane jest otwarcie w 2022 roku.
== Charakterystyka ==
=== Historia ===
Luanda została założona w 1575 roku pod nazwą '''São Paulo de Loanda''' przez sto rodzin osadników i czterystu żołnierzy. Na początku XVII w. zbudowano dwa forty, a w 1627 miasto stało się centrum administracyjnym portugalskiej Angoli. Od końca XVI w. do 1836 Luanda była portem, z którego wyjeżdżali prawie wszyscy niewolnicy udający się do [[Brazylia|Brazylii]]. Poza krótkim okresem rządów holenderskich (1640-1648), okres ten był stosunkowo spokojny, a Luanda rosła podobnie jak wiele innych miast kolonialnych, choć z silnymi wpływami brazylijskimi w wyniku rozległego handlu morskiego między tymi koloniami portugalskimi. Niepodległość Brazylii w 1822 i koniec niewolnictwa w 1836 sprawiły, że przyszłość Luandy wyglądała ponuro, ale otwarcie portu w mieście dla zagranicznych statków w 1844 doprowadziło do wielkiego boomu gospodarczego. Do 1850 miasto było prawdopodobnie najbardziej rozwiniętym i jednym z największych miast w imperium portugalskim poza samą [[Portugalia|Portugalią]], napędzanym handlem olejem palmowym i arachidowym, woskiem, koprą, drewnem, kością słoniową, bawełną, kawą i kakao. Po oficjalnym zakończeniu niewolnictwa (opieranego przez Portugalczyków, ale wymuszanego przez Brytyjczyków) rozpoczęła się praca przymusowa. W okolicy rosły liczne importowane rośliny, takie jak kukurydza, tytoń i maniok, aby wspierać mieszkańców. W 1889 roku otwarto akwedukt dostarczający świeżą wodę i usuwający jedyny czynnik hamujący wzrost w mieście. Miasto rozkwitło nawet podczas portugalskiej wojny kolonialnej (1961-74), która nie wpłynęła na miasto, a to nowoczesne miasto zostało nawet nazwane „Paryżem Afryki” w 1972 roku.
Po tak wielu sukcesach miasto pogorszyło się w połowie lat 70. XX wieku. Chociaż w dużej mierze nietknięty podczas rewolucji goździków (niepodległości Angoli), początek '''wojny domowej w Angoli''' w 1975 wystraszył prawie całą ludność Angoli pochodzenia portugalskiego jako uchodźcy (w tym większość ludności Luandy). Doprowadziło to do natychmiastowego kryzysu, ponieważ ludność afrykańska Angoli niewiele wiedziała o tym, jak zarządzać i utrzymywać miasto. Pomogli im trochę wykwalifikowani kubańscy żołnierze, którzy byli w stanie pomóc rządowi MPLA w utrzymaniu niektórych podstawowych usług miasta, ale setki tysięcy uchodźców, którzy uciekli przed walkami na wsi, stworzyły slumsy rozciągające się na mile ze wszystkich stron miasta. Miasto było świadkiem sporadycznych walk podczas wojny domowej, które pozostawiły dziury po kulach w wielu wieżowcach i budynkach rządowych. Kiedy w 2002 osiągnięto pokój, rząd zaczął planować odbudowę przy użyciu dochodów z ropy naftowej. Dziś panorama Luandy jest usiana dźwigami, budującymi liczne mieszkania socjalne, które zastąpią slumsy i istniejące, ale rażąco zniszczone, ponad 40-letnie wieżowce, a także biura wielu zagranicznych firm działających w Angoli. Na południe od Luandy, na obszarze zwanym Luanda Sul, dla rosnącej społeczności ekspatów budowane są domy o zachodnim standardzie, często w stylu złożonym. Wprowadzane są znaczne ulepszenia na drogach, autostradach i systemie kolejowym w mieście i wokół niego, ale jest jeszcze dużo pracy do wykonania. I choć z pewnością nadal jest domem dla dużej zubożałej populacji (59%), darmowe mieszkania i tworzenie tysięcy nowych miejsc pracy każdego roku oznacza, że Luanda może mieć przed sobą świetlaną przyszłość.
=== Klimat ===
[[Plik:Luanda01.JPG|thumb|Luanda otrzymuje prawie cały ulewny deszcz w marcu i kwietniu.]]
Na klimat w dużej mierze wpływa przybrzeżny prąd Benguela. Prąd zapewnia miastu zaskakująco niską wilgotność pomimo niewielkiej szerokości geograficznej, co sprawia, że cieplejsze miesiące są znacznie bardziej znośne niż w podobnych miastach w Afryce Zachodniej/Środkowej. Miasto otrzymuje średnio 405 mm (15,9 cala) deszczu rocznie, głównie w dużych ilościach w marcu i kwietniu oraz w mniejszych ilościach od listopada do lutego. Jest to jednak dość zmienne w zależności od natężenia prądu, a współczynnik zmienności wynosi 40% (może być sześciokrotna różnica między deszczem otrzymywanym w latach najsuchszych i najbardziej mokrych). Temperatury są dość stabilne przez cały rok, z najłagodniejszymi miesiącami od maja (maks. 29°/23° min.) do października, a najcieplejszymi miesiącami to listopad (maks. 31°/25° min.) i kwiecień.
=== Orientacja ===
Luanda jest podzielona na dziesięć gmin: Ingombota, Maianga, Sambizanga (centrum), Samba, Rangel, Cazenga (środkowy pierścień), Cacuaco, Viana, Kilamba Kiaxi oraz nowo utworzona gmina Belas (peryferia).
W centrum (Ingombotas i Maianga) najstarsze miasto kolonialne dzieli się na ''Baixa de Luanda'' (dolna Luanda, od portu do fortecy), ''Cidade Alta'' (górne miasto, gdzie znajduje się pałac prezydencki) i ''Ilha do Cabo'' (półwysep otaczające zatokę, z plażami i drogimi klubami nocnymi, barami i restauracjami). Za i nad historycznym centrum, centralne ''bairros'' obejmują Maianga i Alvalade (mieszkania) i Miramar (ambasady), a także Kinaxixe i Maculusso, które charakteryzują portugalskie bloki mieszkalne. Dalej poza centrum dzielnice stają się bardziej nieformalne (samobudowa), usiane kubańskimi blokami mieszkalnymi z lat 70. i nowymi inwestycjami. Na południu przeważają luksusowe osiedla zamknięte (condominium).
== Dojazd ==
=== Samolotem ===
* {{Znacznik|Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro|-8.858333|13.231111|typ=transport}}'''Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro''' ({{IATA|LAD}}).
Pomimo bardzo małej liczby turystów, miasto ma zaskakująco dużą liczbę połączeń międzynarodowych, które w dużej mierze obsługują mieszkańców Angoli mieszkających za granicą (np. w [[Brazylia|Brazylii]]) oraz rosnącą liczbę firm obsługujących przemysł naftowy i diamentowy oraz odbudowę (w dużej mierze realizowaną przez chińskich robotników i firmy brazylijskie). Kilku przewoźników nadal obsługuje trasy oparte na sojuszach z czasów zimnej wojny (do [[Hawana|Hawany]] i [[Moskwa|Moskwy]]).
Miasto jest węzłem narodowego przewoźnika ''TAAG Angola Airlines'', jednej z zaledwie trzech dochodowych linii lotniczych w Afryce Subsaharyjskiej, która oferuje loty do 15 miast Angoli. Oferują loty do wielu miast w Zachodnio-Centralnej/Południowej Afryce, w tym codzienne loty do [[Johannesburg]]a oraz [[Duala|Douala]] w [[Kamerun]]ie; [[Sal]], [[Republika Zielonego Przylądka]]; [[Bangi]], RŚA; [[Kinszasa]], DRK; [[Brazzaville]] i [[Pointe-Noire]] w [[Kongo]]; [[Windhuk]], [[Namibia]]; [[São Tomé]], [[Wyspy Świętego Tomasza i Książęca]]; [[Lusaka]], [[Zambia]]; [[Harare]], [[Zimbabwe]]. Ich oferta długodystansowa obejmuje: [[Dubaj]], [[Pekin]] (przez Dubaj), [[Lizbona|Lizbonę]], [[Paryż]] oraz loty transatlantyckie do [[Rio de Janeiro]], [[São Paulo]] i [[Salvador]] de Bahia w Brazylii.
Oprócz TAAG, SonAir obsługuje około tuzina lotnisk w całym kraju. Usługa międzynarodowa obejmuje loty do/z: [[Dubaj]]u (Emirates), [[Frankfurt nad Menem|Frankfurtu]] (Lufthansa), [[Londyn]]u-Heathrow (BA), [[Paryż]]a-de Gaulle (Air France), [[Windhuk]] (Air Namibia), [[Bruksela|Brukseli]] (Brussels Airlines), [[Hawana|Hawany]] (Cubana), sezonowo), [[Moskwa]] (Aeroflot), [[Pekin]] (Hainan, przez Dubaj), [[Addis Abeba]] (Ethiopian), [[Lizbona]] (TAP Portugal).
Wyjeżdżając z kraju, nie zabieraj kwanzy na lotnisko, ponieważ próba wywiezienia kwanzy z kraju jest nielegalna; możesz zostać zatrzymany przez policję skarbową i otrzymać wysoką grzywnę (zabrana cała twoja kwanza i większość pozostałych pieniędzy) lub uwięziony.
=== Koleją ===
Usługi kolejowe w Angoli odnotowały dramatyczną poprawę w ciągu ostatnich kilku lat. Odbudowę i modernizację przeprowadzają chińskie firmy, odbudowując niegdyś jedną z najrozleglejszych sieci kolejowych w Afryce pod rządami kolonialnymi. Jednak pociągi mają ograniczone zastosowanie dla turystów, ponieważ obsługują głównie osoby dojeżdżające do pracy. Wyjątkiem są usługi dalekobieżne z [[Malanje]]. Zauważ, że usługi kolejowe nadal mają opinię nie w pełni bezpiecznych.
* {{Znacznik|Dworzec Centralny|-8.80532|13.244272|typ=transport}}'''Dworzec Centralny''' (''Estação Central de Luanda''), Largo Eng. Pedro Folque (''1 km na północ od centrum miasta''). Znana również jako '''stacja kolejowa Bungo''' (''Estação Ferroviária do Bungo''). Tu kończą się wszystkie pociągi dalekobieżne.
=== Samochodem ===
Główną drogą dla turystów będzie nadmorska autostrada prowadząca na północ do [[Demokratyczna Republika Konga|DR Konga]] i na południe do [[Namibia|Namibii]]. Jest bardzo malowniczo iw dość dobrym stanie. Drogi są jednym z głównych priorytetów w odbudowie, w tym kilka sześciopasmowych autostrad wychodzących z miasta. Spodziewaj się mieszanki dobrej nawierzchni na starych autostradach i płynnej jazdy po nowych drogach.
=== Autobusem ===
Państwowa Służba Autobusowa właśnie została ponownie otwarta, ale trasy nie są jeszcze zorganizowane. Istnieje kilka lokalnych usług w Luandzie i między miastami.
* {{Znacznik|Terminal Rodoviário 21 de Janeiro|-8.8841976|13.2070036|typ=transport}}'''Terminal Rodoviário 21 de Janeiro'''.
=== Statkiem ===
W 2018 roku z Luandy do [[Kabinda|Kabindy]] wypłynął nowy prom, co jest przydatne, aby uniknąć tranzytu przez DR Konga. Jest obsługiwany przez TMA Express.
* {{Znacznik|Terminal Pasażerski|-8.7756214|13.2855856|typ=transport}}'''Terminal Pasażerski'''.
== Komunikacja ==
{{Mapframe|-8.818|13.233|zoom=13|layer=|staticmap=|align=|name=}}
[[Plik:Avenida dos Combatentes Luanda.jpg|thumb|right|250px|Zatłoczenie jest w Luandzie faktem. (Av. dos Combatentes)]]
=== Minibusem ===
Rząd inwestuje w rozległy system autobusowy.
=== Taksówka ===
Popularnym sposobem poruszania się mieszkańców po mieście są minibusy (Candongueiros), łatwo rozpoznawalne po ich jasnoniebieskim i białym kolorze. Chociaż większość emigrantów uważa je za niebezpieczne, miejscowi używają ich na co dzień. W ciągu dnia, do około godziny 20:00, są bezpiecznym, wygodnym i zazwyczaj szybkim środkiem transportu w centrum miasta. Opłaty za przejazd wynoszą 100 kwanz, z wyjątkiem deszczu lub dużego natężenia ruchu, gdy opłaty są podwojone.
Rozważ skorzystanie z Macon Taxi prywatnej firmy taksówkowej (20-30 USD za podróż).
Eco Tur oferuje również wynajem samochodów 4x4 i minibusów oraz transfery lotniskowe z dwujęzycznymi kierowcami (paul@eco-tur.com) +244 912 501 387
'''B Home''' zapewnia odbiór z lotniska i jest dostępny do wynajęcia (kierowcy) +244 222 264 423 B Home ma biura w Luandzie oraz w USA. +1-281-444-5988 (biuro w Houston).
'''Afri-taxi''' miało 150 pojazdów w Luandzie i stopień na lotnisku.
=== Samochodem ===
Drogi w Luandzie są na ogół w dobrym standardzie, tak jak w przypadku głównych tras między miastami, ale gdzie indziej jakość dróg znacznie się pogarsza. Nie zdziw się, jeśli napotkasz niespodziewane problemy w porze deszczowej. W Luandzie główne ulice są wybrukowane, ale ulice w slumsach są w ruinie, a większość dróg nie ma linii ani sygnalizacji. Jak wspomniano wcześniej, w całym mieście wprowadzane są ulepszenia. Zatłoczenie jest głównym problemem związanym z brakiem transportu publicznego i mnóstwem taksówek typu minibus.
=== Koleją ===
Oczekuje się, że linia kolei podmiejskiej zostanie otwarta w pierwszej połowie 2021 r. Choć jest przydatna w dotarciu na przedmieścia, nie będzie zbyt przydatna dla przeciętnego turysty.
== Warto zobaczyć ==
[[Plik:Bahia de Luanda.jpg|thumb|right|550px|Bahia de Luanda, piękny naturalny port, który otacza Luandę, widziany z fortu.]]
[[Plik:Agostinhonetomausoleu.jpg|thumbnail|Mauzoleum Agostinho Neto]]
* {{zobacz
| name=Mauzoleum Agostinho Neto | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.823789 | long=13.218918 | wskazówki=
| telefon=+244 222334835 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Po przybyciu do Luandy nie sposób przeoczyć strzelistej konstrukcji przypominającej obelisk, strzelającej nad resztą miasta. Jeśli jesteś ciekawy, co to jest i dlaczego tam jest, jest to mauzoleum poświęcone Agostinho Neto, pierwszemu prezydentowi Angoli, który prowadził walkę Angoli o niepodległość.
}}
* {{zobacz
| name=Twierdza São Miguel | alt= | url= | email=
| adres=Calçada de S. Miguel | lat=-8.808302 | long=13.223428 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Zbudowana w 1576 roku, stała się centrum administracyjnym Luandy we wczesnej części rządów kolonialnych i była samodzielnym miastem dla wczesnego garnizonu wojskowego i ważnym miejscem przetrzymywania niewolników. Zawiera ozdobne płytki ścienne przedstawiające historię miasta wraz z wieloma reliktami, takimi jak armaty i oryginalne cele więzienne dla niewolników.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Niewolnictwa | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.960470 | long=13.105364 | wskazówki=
| telefon=+244 222371622 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=09:00 do 18:00. Zbudowane na obszarze, w którym przetrzymywano niewolników przed wywiezieniem do obu Ameryk. Budynek muzeum to '''Capa de Casa Grande''', w którym ochrzczono niewolników przed wysłaniem ich do obu Ameryk. Muzeum warto zobaczyć ze względu na kaplicę i armaty na zewnątrz. W centrum kaplicy znajduje się fascynująca kamienna chrzcielnica, ale bez opisu. Istnieje kilka interesujących obiektów z epoki (takich jak dyby, bicz, kajdany), ale oprawione w ramy odbitki na ścianach to w większości kopie z opublikowanych prac, ze stosunkowo niewielką ilością informacji towarzyszących. Wysokie, smagane wiatrem położenie jest piękne.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Historii Naturalnej | alt= | url= | email=
| adres=Nossa Senhora da Muxima | lat=-8.815181 | long=13.238367 | wskazówki=
| telefon=+244 222334055. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Muzeum wypełnione tysiącami gatunków zwierząt, w tym rybami, ptakami, skorupiakami i owadami. Wiele z prezentowanych zwierząt jest zagrożonych, a niektóre nawet wyginęły. Muzeum wykonuje nienaganną pracę, prezentując dużą liczbę różnorodnych organizmów, które zamieszkują i niegdyś zamieszkiwały kraj.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Antropologiczne | alt= | url= | email=
| adres=Av. de Portugal 61 | lat=-8.817053 | long=13.237540 | wskazówki=
| telefon=+244 222337024. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Poświęcone edukacji ludzi na temat historii i kultury Angoli, Narodowe Muzeum Antropologii oferuje imponujący zestaw tradycyjnych masek, a także sztukę, rzeźby, narzędzia, broń, biżuterię, ubrania i instrumenty muzyczne. Bezpłatne.
}}
* {{zobacz
| name=Twierdza São Pedro da Barra | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.773356 | long=13.286187 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Twierdza, która w swojej historii służyła różnym celom. Został zbudowany w XVII wieku w celu ochrony okolicy przed najeźdźcami. Kiedy rozpoczął się handel niewolnikami, był on używany jako twierdza dla niewolników, dopóki nie byli gotowi ich odesłać. Przez cały okres walki Angoli o niepodległość przeciwko Portugalii w latach 1961-1975 w forcie przebywali nacjonaliści, których aresztowano, a następnie zmuszono do obozów pracy
}}
* {{zobacz
| name=Igreja do Carmo | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.816205 | long=13.232977 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Zbudowany w 1669 roku.
}}
* {{zobacz
| name=Igreja da Nazare | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.808080 | long=13.239376 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Kościół zbudowany w 1664 roku. Słynie z pięknego ołtarza wykonanego z włoskiego różowego marmuru.
}}
* {{zobacz
| name=Muzeum Pieniądza | alt= | url= | email=
| adres=Av. 4 de Fevereiro 151 | lat=-8.81101 | long=13.23337 | wskazówki=
| telefon=+244 226 431 231 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=09:00-15:00 Pn-Sob, nieczynne Nd. O historii waluty Angoli, od bezgotówkowych po Zimbo i Kwanza
}}
* {{zobacz
| name=Kościół Matki Bożej Remediów | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.81377 | long=13.22974 | wskazówki=
| telefon=+244 939 779 809. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Kolejny stary kościół katolicki, ten zbudowany w 1628 r.
}}
== Warto zrobić ==
* Dobry dzień na plaży.
* Zwiedzanie wyspy.
* Dobry grill w niedzielę.
* Wizyta w hipermarketach.
== Praca ==
Miejsca pracy są dostępne głównie w sektorze naftowym, ale także w rosnącej liczbie międzynarodowych firm z Angoli, które inwestują w Angoli teraz, gdy pokój i stabilność oferują wielkie perspektywy rozwoju dla kraju.
==Nauka==
== Zakupy ==
[[Plik:Luanda1.jpg|thumb|right|300px|Panorama Luandy]]
* {{Znacznik|'''Targ rękodzieła Benfica'''|-8.9591 |13.1049 |typ=zakupy|url=|kolor=008080|treść=}}'''Targ rękodzieła Benfica''', Belas, ☏ +244 941 615 450. W przypadku lokalnego rzemiosła, po niskich cenach, wypróbuj ten rynek na południe od Luandy.
* {{Znacznik|'''Belas Shopping'''|-8.923860 |13.186027 |typ=zakupy|url=|kolor=008080|treść=}}'''[http://belasshopping.co.ao/ Belas Shopping]''', Av. Luanda Sul. 21:00 do 22:00. Otwarte w 2007 roku, jest pierwszym centrum handlowym Angoli. Posiada prawie 100 sklepów, kino, różne restauracje i centralny plac z rozrywką na żywo.
== Gastronomia ==
Większość restauracji znajduje się na '''The Marginal''' lub na '''Ilha de Luanda''', gdzie elita Luandy idzie na obiad i zabawę. Uważaj: jedząc poza domem, '''nie pij wody z kranu''.
'''Centrum handlowe Belas''' ma strefę gastronomiczną z różnymi opcjami, od lokalnych potraw po pizzę i hamburgery.
=== Oszczędnie ===
* '''Panela de Barro''', R. Emílio M'Bidi, ☏ +244 933 552 244
=== Umiarkowanie ===
* {{listing
|name=Chez Wou
|lat=-8.8008
|long=13.2228
|www=
|adres=Av. Mortala Mohamed 50 R/C Ilha do Cabo
|wskazówki=
|telefon=+244 924 237 190.
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=
}}
* {{listing
|name=Macau Restaurante
|lat=-8.7670
|long=13.2554
|www=https://www.facebook.com/macau.ilha/
|adres=Avenida Mortala Mohamede Ilha
|wskazówki=
|telefon=+244 938 967 888.
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=10:00–23:00.
}}
* {{listing
|name=Vista Da Fortaleza
|lat=-8.8075
|long=13.2179
|www=
|adres=Rua Massano de Amorim, Chicala 1
|wskazówki=przed Supermercado Pomobel
|telefon=+244 938 550 540.
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=11:00–22:00.
}}
=== Ekskluzywnie ===
* {{listing
|name=Restaurante Café Del Mar
|lat=-8.764346
|long=13.258309
|www=http://cafedelmar.co.ao/
|adres=Av Murtala Mohamed
|wskazówki=
|telefon=+244 923 581 333
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=Dawniej restauracja Coconuts, wciąż jednak ze wspaniałym widokiem na Ocean Atlantycki.
}}
* {{listing
|name=Beer Burger & Beef
|lat=-8.795228
|long=13.225456
|www=https://www.instagram.com/bbbcervejaria/
|adres=Av Murtala Mohamed
|wskazówki=
|telefon=+244 931 003 774
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=Dawniej popularna restauracja Cais de Quatro. Nadal możesz zobaczyć spektakularny widok na panoramę Luandy ze swojego stołu.
}}
* {{listing
|name=Pimms
|lat=-8.8328
|long=13.2364
|www=https://www.pimmsangola.com/index.php
|adres=Rua Emílio M’Bidi, nº 112
|wskazówki=
|telefon=+244 222 326 290.
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=Pn–Pt 12:30–15:30 i 19:30–22:30, Sob 19:30–22:30
}}
==Imprezy==
==Noclegi==
==Kontakt==
==Bezpieczeństwo==
==Informacje turystyczne==
==Wyjazd==
{{Jest w|Angola}}
{{Zarys}}
{{Atrybucja}}
[[Kategoria:Angola]]
pfjaafy6af79ihkt1e0alxtccl1jit4
120176
120174
2022-08-11T13:37:40Z
Moromar
2451
/* Ekskluzywnie */
wikitext
text/x-wiki
{{top-banner}}
{{Miejscowość infobox
|nazwa = Luanda
|nazwa oryginalna =
|widok = Banco_Nacional_de_Angola_in_Luanda_-_Angola_2015_(cropped).jpg
|opis =
|herb =
|mapa = AO-Luanda.png
|państwo = [[Angola]]
|region =
|powierzchnia = 116
|wysokość = 6
|lud = 2 571 000
|prefiks =
|kod pocztowy =
|www =
}}
[[Plik:Luanda_Skyline_-_Angola_2015_(cropped).jpg|thumb|350px|Widok Luandy zaczerpnięty z Fortaleza]]
'''Luanda''', stolica [[Angola|Angoli]] leży na wybrzeżu Atlantyku. Jej obecny renesans to inspirująca historia sukcesu. Dekady konfliktów, które zakończyły się dopiero w 2002 roku, długo powstrzymywały Angolę. Od początku XXI wieku w Luandzie nastąpił ogromny boom budowlany, gdzie spokój i stabilność przyciągnęły liczne zagraniczne firmy do inwestowania w biura w mieście. Rząd Angoli, wzbogacając się na dochodach z ropy naftowej, diamentów i innych zasobów naturalnych, również intensywnie inwestuje w Luandzie i wokół niej, w tym duże bloki mieszkalne w budynkach socjalnych, aby zastąpić slumsy i istniejące zniszczone (i często zniszczone kulami) wieżowce; obszerna naprawa; budowa kilku sześciopasmowych autostrad wyprowadzających z miasta; przebudowa linii kolejowych wychodzących z miasta; a duże nowe lotnisko po południowej stronie jest w budowie, a po różnych opóźnieniach planowane jest otwarcie w 2022 roku.
== Charakterystyka ==
=== Historia ===
Luanda została założona w 1575 roku pod nazwą '''São Paulo de Loanda''' przez sto rodzin osadników i czterystu żołnierzy. Na początku XVII w. zbudowano dwa forty, a w 1627 miasto stało się centrum administracyjnym portugalskiej Angoli. Od końca XVI w. do 1836 Luanda była portem, z którego wyjeżdżali prawie wszyscy niewolnicy udający się do [[Brazylia|Brazylii]]. Poza krótkim okresem rządów holenderskich (1640-1648), okres ten był stosunkowo spokojny, a Luanda rosła podobnie jak wiele innych miast kolonialnych, choć z silnymi wpływami brazylijskimi w wyniku rozległego handlu morskiego między tymi koloniami portugalskimi. Niepodległość Brazylii w 1822 i koniec niewolnictwa w 1836 sprawiły, że przyszłość Luandy wyglądała ponuro, ale otwarcie portu w mieście dla zagranicznych statków w 1844 doprowadziło do wielkiego boomu gospodarczego. Do 1850 miasto było prawdopodobnie najbardziej rozwiniętym i jednym z największych miast w imperium portugalskim poza samą [[Portugalia|Portugalią]], napędzanym handlem olejem palmowym i arachidowym, woskiem, koprą, drewnem, kością słoniową, bawełną, kawą i kakao. Po oficjalnym zakończeniu niewolnictwa (opieranego przez Portugalczyków, ale wymuszanego przez Brytyjczyków) rozpoczęła się praca przymusowa. W okolicy rosły liczne importowane rośliny, takie jak kukurydza, tytoń i maniok, aby wspierać mieszkańców. W 1889 roku otwarto akwedukt dostarczający świeżą wodę i usuwający jedyny czynnik hamujący wzrost w mieście. Miasto rozkwitło nawet podczas portugalskiej wojny kolonialnej (1961-74), która nie wpłynęła na miasto, a to nowoczesne miasto zostało nawet nazwane „Paryżem Afryki” w 1972 roku.
Po tak wielu sukcesach miasto pogorszyło się w połowie lat 70. XX wieku. Chociaż w dużej mierze nietknięty podczas rewolucji goździków (niepodległości Angoli), początek '''wojny domowej w Angoli''' w 1975 wystraszył prawie całą ludność Angoli pochodzenia portugalskiego jako uchodźcy (w tym większość ludności Luandy). Doprowadziło to do natychmiastowego kryzysu, ponieważ ludność afrykańska Angoli niewiele wiedziała o tym, jak zarządzać i utrzymywać miasto. Pomogli im trochę wykwalifikowani kubańscy żołnierze, którzy byli w stanie pomóc rządowi MPLA w utrzymaniu niektórych podstawowych usług miasta, ale setki tysięcy uchodźców, którzy uciekli przed walkami na wsi, stworzyły slumsy rozciągające się na mile ze wszystkich stron miasta. Miasto było świadkiem sporadycznych walk podczas wojny domowej, które pozostawiły dziury po kulach w wielu wieżowcach i budynkach rządowych. Kiedy w 2002 osiągnięto pokój, rząd zaczął planować odbudowę przy użyciu dochodów z ropy naftowej. Dziś panorama Luandy jest usiana dźwigami, budującymi liczne mieszkania socjalne, które zastąpią slumsy i istniejące, ale rażąco zniszczone, ponad 40-letnie wieżowce, a także biura wielu zagranicznych firm działających w Angoli. Na południe od Luandy, na obszarze zwanym Luanda Sul, dla rosnącej społeczności ekspatów budowane są domy o zachodnim standardzie, często w stylu złożonym. Wprowadzane są znaczne ulepszenia na drogach, autostradach i systemie kolejowym w mieście i wokół niego, ale jest jeszcze dużo pracy do wykonania. I choć z pewnością nadal jest domem dla dużej zubożałej populacji (59%), darmowe mieszkania i tworzenie tysięcy nowych miejsc pracy każdego roku oznacza, że Luanda może mieć przed sobą świetlaną przyszłość.
=== Klimat ===
[[Plik:Luanda01.JPG|thumb|Luanda otrzymuje prawie cały ulewny deszcz w marcu i kwietniu.]]
Na klimat w dużej mierze wpływa przybrzeżny prąd Benguela. Prąd zapewnia miastu zaskakująco niską wilgotność pomimo niewielkiej szerokości geograficznej, co sprawia, że cieplejsze miesiące są znacznie bardziej znośne niż w podobnych miastach w Afryce Zachodniej/Środkowej. Miasto otrzymuje średnio 405 mm (15,9 cala) deszczu rocznie, głównie w dużych ilościach w marcu i kwietniu oraz w mniejszych ilościach od listopada do lutego. Jest to jednak dość zmienne w zależności od natężenia prądu, a współczynnik zmienności wynosi 40% (może być sześciokrotna różnica między deszczem otrzymywanym w latach najsuchszych i najbardziej mokrych). Temperatury są dość stabilne przez cały rok, z najłagodniejszymi miesiącami od maja (maks. 29°/23° min.) do października, a najcieplejszymi miesiącami to listopad (maks. 31°/25° min.) i kwiecień.
=== Orientacja ===
Luanda jest podzielona na dziesięć gmin: Ingombota, Maianga, Sambizanga (centrum), Samba, Rangel, Cazenga (środkowy pierścień), Cacuaco, Viana, Kilamba Kiaxi oraz nowo utworzona gmina Belas (peryferia).
W centrum (Ingombotas i Maianga) najstarsze miasto kolonialne dzieli się na ''Baixa de Luanda'' (dolna Luanda, od portu do fortecy), ''Cidade Alta'' (górne miasto, gdzie znajduje się pałac prezydencki) i ''Ilha do Cabo'' (półwysep otaczające zatokę, z plażami i drogimi klubami nocnymi, barami i restauracjami). Za i nad historycznym centrum, centralne ''bairros'' obejmują Maianga i Alvalade (mieszkania) i Miramar (ambasady), a także Kinaxixe i Maculusso, które charakteryzują portugalskie bloki mieszkalne. Dalej poza centrum dzielnice stają się bardziej nieformalne (samobudowa), usiane kubańskimi blokami mieszkalnymi z lat 70. i nowymi inwestycjami. Na południu przeważają luksusowe osiedla zamknięte (condominium).
== Dojazd ==
=== Samolotem ===
* {{Znacznik|Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro|-8.858333|13.231111|typ=transport}}'''Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro''' ({{IATA|LAD}}).
Pomimo bardzo małej liczby turystów, miasto ma zaskakująco dużą liczbę połączeń międzynarodowych, które w dużej mierze obsługują mieszkańców Angoli mieszkających za granicą (np. w [[Brazylia|Brazylii]]) oraz rosnącą liczbę firm obsługujących przemysł naftowy i diamentowy oraz odbudowę (w dużej mierze realizowaną przez chińskich robotników i firmy brazylijskie). Kilku przewoźników nadal obsługuje trasy oparte na sojuszach z czasów zimnej wojny (do [[Hawana|Hawany]] i [[Moskwa|Moskwy]]).
Miasto jest węzłem narodowego przewoźnika ''TAAG Angola Airlines'', jednej z zaledwie trzech dochodowych linii lotniczych w Afryce Subsaharyjskiej, która oferuje loty do 15 miast Angoli. Oferują loty do wielu miast w Zachodnio-Centralnej/Południowej Afryce, w tym codzienne loty do [[Johannesburg]]a oraz [[Duala|Douala]] w [[Kamerun]]ie; [[Sal]], [[Republika Zielonego Przylądka]]; [[Bangi]], RŚA; [[Kinszasa]], DRK; [[Brazzaville]] i [[Pointe-Noire]] w [[Kongo]]; [[Windhuk]], [[Namibia]]; [[São Tomé]], [[Wyspy Świętego Tomasza i Książęca]]; [[Lusaka]], [[Zambia]]; [[Harare]], [[Zimbabwe]]. Ich oferta długodystansowa obejmuje: [[Dubaj]], [[Pekin]] (przez Dubaj), [[Lizbona|Lizbonę]], [[Paryż]] oraz loty transatlantyckie do [[Rio de Janeiro]], [[São Paulo]] i [[Salvador]] de Bahia w Brazylii.
Oprócz TAAG, SonAir obsługuje około tuzina lotnisk w całym kraju. Usługa międzynarodowa obejmuje loty do/z: [[Dubaj]]u (Emirates), [[Frankfurt nad Menem|Frankfurtu]] (Lufthansa), [[Londyn]]u-Heathrow (BA), [[Paryż]]a-de Gaulle (Air France), [[Windhuk]] (Air Namibia), [[Bruksela|Brukseli]] (Brussels Airlines), [[Hawana|Hawany]] (Cubana), sezonowo), [[Moskwa]] (Aeroflot), [[Pekin]] (Hainan, przez Dubaj), [[Addis Abeba]] (Ethiopian), [[Lizbona]] (TAP Portugal).
Wyjeżdżając z kraju, nie zabieraj kwanzy na lotnisko, ponieważ próba wywiezienia kwanzy z kraju jest nielegalna; możesz zostać zatrzymany przez policję skarbową i otrzymać wysoką grzywnę (zabrana cała twoja kwanza i większość pozostałych pieniędzy) lub uwięziony.
=== Koleją ===
Usługi kolejowe w Angoli odnotowały dramatyczną poprawę w ciągu ostatnich kilku lat. Odbudowę i modernizację przeprowadzają chińskie firmy, odbudowując niegdyś jedną z najrozleglejszych sieci kolejowych w Afryce pod rządami kolonialnymi. Jednak pociągi mają ograniczone zastosowanie dla turystów, ponieważ obsługują głównie osoby dojeżdżające do pracy. Wyjątkiem są usługi dalekobieżne z [[Malanje]]. Zauważ, że usługi kolejowe nadal mają opinię nie w pełni bezpiecznych.
* {{Znacznik|Dworzec Centralny|-8.80532|13.244272|typ=transport}}'''Dworzec Centralny''' (''Estação Central de Luanda''), Largo Eng. Pedro Folque (''1 km na północ od centrum miasta''). Znana również jako '''stacja kolejowa Bungo''' (''Estação Ferroviária do Bungo''). Tu kończą się wszystkie pociągi dalekobieżne.
=== Samochodem ===
Główną drogą dla turystów będzie nadmorska autostrada prowadząca na północ do [[Demokratyczna Republika Konga|DR Konga]] i na południe do [[Namibia|Namibii]]. Jest bardzo malowniczo iw dość dobrym stanie. Drogi są jednym z głównych priorytetów w odbudowie, w tym kilka sześciopasmowych autostrad wychodzących z miasta. Spodziewaj się mieszanki dobrej nawierzchni na starych autostradach i płynnej jazdy po nowych drogach.
=== Autobusem ===
Państwowa Służba Autobusowa właśnie została ponownie otwarta, ale trasy nie są jeszcze zorganizowane. Istnieje kilka lokalnych usług w Luandzie i między miastami.
* {{Znacznik|Terminal Rodoviário 21 de Janeiro|-8.8841976|13.2070036|typ=transport}}'''Terminal Rodoviário 21 de Janeiro'''.
=== Statkiem ===
W 2018 roku z Luandy do [[Kabinda|Kabindy]] wypłynął nowy prom, co jest przydatne, aby uniknąć tranzytu przez DR Konga. Jest obsługiwany przez TMA Express.
* {{Znacznik|Terminal Pasażerski|-8.7756214|13.2855856|typ=transport}}'''Terminal Pasażerski'''.
== Komunikacja ==
{{Mapframe|-8.818|13.233|zoom=13|layer=|staticmap=|align=|name=}}
[[Plik:Avenida dos Combatentes Luanda.jpg|thumb|right|250px|Zatłoczenie jest w Luandzie faktem. (Av. dos Combatentes)]]
=== Minibusem ===
Rząd inwestuje w rozległy system autobusowy.
=== Taksówka ===
Popularnym sposobem poruszania się mieszkańców po mieście są minibusy (Candongueiros), łatwo rozpoznawalne po ich jasnoniebieskim i białym kolorze. Chociaż większość emigrantów uważa je za niebezpieczne, miejscowi używają ich na co dzień. W ciągu dnia, do około godziny 20:00, są bezpiecznym, wygodnym i zazwyczaj szybkim środkiem transportu w centrum miasta. Opłaty za przejazd wynoszą 100 kwanz, z wyjątkiem deszczu lub dużego natężenia ruchu, gdy opłaty są podwojone.
Rozważ skorzystanie z Macon Taxi prywatnej firmy taksówkowej (20-30 USD za podróż).
Eco Tur oferuje również wynajem samochodów 4x4 i minibusów oraz transfery lotniskowe z dwujęzycznymi kierowcami (paul@eco-tur.com) +244 912 501 387
'''B Home''' zapewnia odbiór z lotniska i jest dostępny do wynajęcia (kierowcy) +244 222 264 423 B Home ma biura w Luandzie oraz w USA. +1-281-444-5988 (biuro w Houston).
'''Afri-taxi''' miało 150 pojazdów w Luandzie i stopień na lotnisku.
=== Samochodem ===
Drogi w Luandzie są na ogół w dobrym standardzie, tak jak w przypadku głównych tras między miastami, ale gdzie indziej jakość dróg znacznie się pogarsza. Nie zdziw się, jeśli napotkasz niespodziewane problemy w porze deszczowej. W Luandzie główne ulice są wybrukowane, ale ulice w slumsach są w ruinie, a większość dróg nie ma linii ani sygnalizacji. Jak wspomniano wcześniej, w całym mieście wprowadzane są ulepszenia. Zatłoczenie jest głównym problemem związanym z brakiem transportu publicznego i mnóstwem taksówek typu minibus.
=== Koleją ===
Oczekuje się, że linia kolei podmiejskiej zostanie otwarta w pierwszej połowie 2021 r. Choć jest przydatna w dotarciu na przedmieścia, nie będzie zbyt przydatna dla przeciętnego turysty.
== Warto zobaczyć ==
[[Plik:Bahia de Luanda.jpg|thumb|right|550px|Bahia de Luanda, piękny naturalny port, który otacza Luandę, widziany z fortu.]]
[[Plik:Agostinhonetomausoleu.jpg|thumbnail|Mauzoleum Agostinho Neto]]
* {{zobacz
| name=Mauzoleum Agostinho Neto | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.823789 | long=13.218918 | wskazówki=
| telefon=+244 222334835 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Po przybyciu do Luandy nie sposób przeoczyć strzelistej konstrukcji przypominającej obelisk, strzelającej nad resztą miasta. Jeśli jesteś ciekawy, co to jest i dlaczego tam jest, jest to mauzoleum poświęcone Agostinho Neto, pierwszemu prezydentowi Angoli, który prowadził walkę Angoli o niepodległość.
}}
* {{zobacz
| name=Twierdza São Miguel | alt= | url= | email=
| adres=Calçada de S. Miguel | lat=-8.808302 | long=13.223428 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Zbudowana w 1576 roku, stała się centrum administracyjnym Luandy we wczesnej części rządów kolonialnych i była samodzielnym miastem dla wczesnego garnizonu wojskowego i ważnym miejscem przetrzymywania niewolników. Zawiera ozdobne płytki ścienne przedstawiające historię miasta wraz z wieloma reliktami, takimi jak armaty i oryginalne cele więzienne dla niewolników.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Niewolnictwa | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.960470 | long=13.105364 | wskazówki=
| telefon=+244 222371622 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=09:00 do 18:00. Zbudowane na obszarze, w którym przetrzymywano niewolników przed wywiezieniem do obu Ameryk. Budynek muzeum to '''Capa de Casa Grande''', w którym ochrzczono niewolników przed wysłaniem ich do obu Ameryk. Muzeum warto zobaczyć ze względu na kaplicę i armaty na zewnątrz. W centrum kaplicy znajduje się fascynująca kamienna chrzcielnica, ale bez opisu. Istnieje kilka interesujących obiektów z epoki (takich jak dyby, bicz, kajdany), ale oprawione w ramy odbitki na ścianach to w większości kopie z opublikowanych prac, ze stosunkowo niewielką ilością informacji towarzyszących. Wysokie, smagane wiatrem położenie jest piękne.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Historii Naturalnej | alt= | url= | email=
| adres=Nossa Senhora da Muxima | lat=-8.815181 | long=13.238367 | wskazówki=
| telefon=+244 222334055. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Muzeum wypełnione tysiącami gatunków zwierząt, w tym rybami, ptakami, skorupiakami i owadami. Wiele z prezentowanych zwierząt jest zagrożonych, a niektóre nawet wyginęły. Muzeum wykonuje nienaganną pracę, prezentując dużą liczbę różnorodnych organizmów, które zamieszkują i niegdyś zamieszkiwały kraj.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Antropologiczne | alt= | url= | email=
| adres=Av. de Portugal 61 | lat=-8.817053 | long=13.237540 | wskazówki=
| telefon=+244 222337024. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Poświęcone edukacji ludzi na temat historii i kultury Angoli, Narodowe Muzeum Antropologii oferuje imponujący zestaw tradycyjnych masek, a także sztukę, rzeźby, narzędzia, broń, biżuterię, ubrania i instrumenty muzyczne. Bezpłatne.
}}
* {{zobacz
| name=Twierdza São Pedro da Barra | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.773356 | long=13.286187 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Twierdza, która w swojej historii służyła różnym celom. Został zbudowany w XVII wieku w celu ochrony okolicy przed najeźdźcami. Kiedy rozpoczął się handel niewolnikami, był on używany jako twierdza dla niewolników, dopóki nie byli gotowi ich odesłać. Przez cały okres walki Angoli o niepodległość przeciwko Portugalii w latach 1961-1975 w forcie przebywali nacjonaliści, których aresztowano, a następnie zmuszono do obozów pracy
}}
* {{zobacz
| name=Igreja do Carmo | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.816205 | long=13.232977 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Zbudowany w 1669 roku.
}}
* {{zobacz
| name=Igreja da Nazare | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.808080 | long=13.239376 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Kościół zbudowany w 1664 roku. Słynie z pięknego ołtarza wykonanego z włoskiego różowego marmuru.
}}
* {{zobacz
| name=Muzeum Pieniądza | alt= | url= | email=
| adres=Av. 4 de Fevereiro 151 | lat=-8.81101 | long=13.23337 | wskazówki=
| telefon=+244 226 431 231 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=09:00-15:00 Pn-Sob, nieczynne Nd. O historii waluty Angoli, od bezgotówkowych po Zimbo i Kwanza
}}
* {{zobacz
| name=Kościół Matki Bożej Remediów | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.81377 | long=13.22974 | wskazówki=
| telefon=+244 939 779 809. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Kolejny stary kościół katolicki, ten zbudowany w 1628 r.
}}
== Warto zrobić ==
* Dobry dzień na plaży.
* Zwiedzanie wyspy.
* Dobry grill w niedzielę.
* Wizyta w hipermarketach.
== Praca ==
Miejsca pracy są dostępne głównie w sektorze naftowym, ale także w rosnącej liczbie międzynarodowych firm z Angoli, które inwestują w Angoli teraz, gdy pokój i stabilność oferują wielkie perspektywy rozwoju dla kraju.
==Nauka==
== Zakupy ==
[[Plik:Luanda1.jpg|thumb|right|300px|Panorama Luandy]]
* {{Znacznik|'''Targ rękodzieła Benfica'''|-8.9591 |13.1049 |typ=zakupy|url=|kolor=008080|treść=}}'''Targ rękodzieła Benfica''', Belas, ☏ +244 941 615 450. W przypadku lokalnego rzemiosła, po niskich cenach, wypróbuj ten rynek na południe od Luandy.
* {{Znacznik|'''Belas Shopping'''|-8.923860 |13.186027 |typ=zakupy|url=|kolor=008080|treść=}}'''[http://belasshopping.co.ao/ Belas Shopping]''', Av. Luanda Sul. 21:00 do 22:00. Otwarte w 2007 roku, jest pierwszym centrum handlowym Angoli. Posiada prawie 100 sklepów, kino, różne restauracje i centralny plac z rozrywką na żywo.
== Gastronomia ==
Większość restauracji znajduje się na '''The Marginal''' lub na '''Ilha de Luanda''', gdzie elita Luandy idzie na obiad i zabawę. Uważaj: jedząc poza domem, '''nie pij wody z kranu''.
'''Centrum handlowe Belas''' ma strefę gastronomiczną z różnymi opcjami, od lokalnych potraw po pizzę i hamburgery.
=== Oszczędnie ===
* '''Panela de Barro''', R. Emílio M'Bidi, ☏ +244 933 552 244
=== Umiarkowanie ===
* {{listing
|name=Chez Wou
|lat=-8.8008
|long=13.2228
|www=
|adres=Av. Mortala Mohamed 50 R/C Ilha do Cabo
|wskazówki=
|telefon=+244 924 237 190.
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=
}}
* {{listing
|name=Macau Restaurante
|lat=-8.7670
|long=13.2554
|www=https://www.facebook.com/macau.ilha/
|adres=Avenida Mortala Mohamede Ilha
|wskazówki=
|telefon=+244 938 967 888.
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=10:00–23:00.
}}
* {{listing
|name=Vista Da Fortaleza
|lat=-8.8075
|long=13.2179
|www=
|adres=Rua Massano de Amorim, Chicala 1
|wskazówki=przed Supermercado Pomobel
|telefon=+244 938 550 540.
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=11:00–22:00.
}}
=== Ekskluzywnie ===
* {{listing
|name=Restaurante Café Del Mar
|lat=-8.764346
|long=13.258309
|www=http://cafedelmar.co.ao/
|adres=Av Murtala Mohamed
|wskazówki=
|telefon=+244 923 581 333
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=Dawniej restauracja Coconuts, wciąż jednak ze wspaniałym widokiem na Ocean Atlantycki.
}}
* {{listing
|name=Beer Burger & Beef
|lat=-8.795228
|long=13.225456
|www=https://www.instagram.com/bbbcervejaria/
|adres=Av Murtala Mohamed
|wskazówki=
|telefon=+244 931 003 774
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=Dawniej popularna restauracja Cais de Quatro. Nadal możesz zobaczyć spektakularny widok na panoramę Luandy ze swojego stołu.
}}
* {{listing
|name=Pimms
|lat=-8.8328
|long=13.2364
|www=https://www.pimmsangola.com/index.php
|adres=Rua Emílio M’Bidi, nº 112
|wskazówki=
|telefon=+244 222 326 290.
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=Pn–Pt 12:30–15:30 i 19:30–22:30, Sob 19:30–22:30
}}
== Życie nocne ==
Luanda jest pod silnym wpływem kultury portugalskiej. Portugalskie piwo jest powszechnie spożywane, chociaż pojawiają się Heineken i Carlsberg. Super Bock, Sagres i Cristal (najbardziej popularne) to popularne piwa z Portugalii. Lokalne piwa, takie jak Nocal, Cuca (najbardziej popularne, zwłaszcza doskonała wersja beczkowa, czyli „fino” po portugalsku) i Eka. Spróbuj Portugalii (portugalskiego domu piwnego) na początku Ilha lub jednego z dwóch klubów żeglarskich właśnie na Ilha na miłego zachodu słońca (Clube Nautico i Clube Naval).
Istnieje również wiele doskonałych win portugalskich, które są szeroko dostępne.
==Imprezy==
==Noclegi==
==Kontakt==
==Bezpieczeństwo==
==Informacje turystyczne==
==Wyjazd==
{{Jest w|Angola}}
{{Zarys}}
{{Atrybucja}}
[[Kategoria:Angola]]
78kn9cb6d8uh5l1ykae8o3z7l8rutbp
120178
120176
2022-08-11T13:46:55Z
Moromar
2451
/* Noclegi */
wikitext
text/x-wiki
{{top-banner}}
{{Miejscowość infobox
|nazwa = Luanda
|nazwa oryginalna =
|widok = Banco_Nacional_de_Angola_in_Luanda_-_Angola_2015_(cropped).jpg
|opis =
|herb =
|mapa = AO-Luanda.png
|państwo = [[Angola]]
|region =
|powierzchnia = 116
|wysokość = 6
|lud = 2 571 000
|prefiks =
|kod pocztowy =
|www =
}}
[[Plik:Luanda_Skyline_-_Angola_2015_(cropped).jpg|thumb|350px|Widok Luandy zaczerpnięty z Fortaleza]]
'''Luanda''', stolica [[Angola|Angoli]] leży na wybrzeżu Atlantyku. Jej obecny renesans to inspirująca historia sukcesu. Dekady konfliktów, które zakończyły się dopiero w 2002 roku, długo powstrzymywały Angolę. Od początku XXI wieku w Luandzie nastąpił ogromny boom budowlany, gdzie spokój i stabilność przyciągnęły liczne zagraniczne firmy do inwestowania w biura w mieście. Rząd Angoli, wzbogacając się na dochodach z ropy naftowej, diamentów i innych zasobów naturalnych, również intensywnie inwestuje w Luandzie i wokół niej, w tym duże bloki mieszkalne w budynkach socjalnych, aby zastąpić slumsy i istniejące zniszczone (i często zniszczone kulami) wieżowce; obszerna naprawa; budowa kilku sześciopasmowych autostrad wyprowadzających z miasta; przebudowa linii kolejowych wychodzących z miasta; a duże nowe lotnisko po południowej stronie jest w budowie, a po różnych opóźnieniach planowane jest otwarcie w 2022 roku.
== Charakterystyka ==
=== Historia ===
Luanda została założona w 1575 roku pod nazwą '''São Paulo de Loanda''' przez sto rodzin osadników i czterystu żołnierzy. Na początku XVII w. zbudowano dwa forty, a w 1627 miasto stało się centrum administracyjnym portugalskiej Angoli. Od końca XVI w. do 1836 Luanda była portem, z którego wyjeżdżali prawie wszyscy niewolnicy udający się do [[Brazylia|Brazylii]]. Poza krótkim okresem rządów holenderskich (1640-1648), okres ten był stosunkowo spokojny, a Luanda rosła podobnie jak wiele innych miast kolonialnych, choć z silnymi wpływami brazylijskimi w wyniku rozległego handlu morskiego między tymi koloniami portugalskimi. Niepodległość Brazylii w 1822 i koniec niewolnictwa w 1836 sprawiły, że przyszłość Luandy wyglądała ponuro, ale otwarcie portu w mieście dla zagranicznych statków w 1844 doprowadziło do wielkiego boomu gospodarczego. Do 1850 miasto było prawdopodobnie najbardziej rozwiniętym i jednym z największych miast w imperium portugalskim poza samą [[Portugalia|Portugalią]], napędzanym handlem olejem palmowym i arachidowym, woskiem, koprą, drewnem, kością słoniową, bawełną, kawą i kakao. Po oficjalnym zakończeniu niewolnictwa (opieranego przez Portugalczyków, ale wymuszanego przez Brytyjczyków) rozpoczęła się praca przymusowa. W okolicy rosły liczne importowane rośliny, takie jak kukurydza, tytoń i maniok, aby wspierać mieszkańców. W 1889 roku otwarto akwedukt dostarczający świeżą wodę i usuwający jedyny czynnik hamujący wzrost w mieście. Miasto rozkwitło nawet podczas portugalskiej wojny kolonialnej (1961-74), która nie wpłynęła na miasto, a to nowoczesne miasto zostało nawet nazwane „Paryżem Afryki” w 1972 roku.
Po tak wielu sukcesach miasto pogorszyło się w połowie lat 70. XX wieku. Chociaż w dużej mierze nietknięty podczas rewolucji goździków (niepodległości Angoli), początek '''wojny domowej w Angoli''' w 1975 wystraszył prawie całą ludność Angoli pochodzenia portugalskiego jako uchodźcy (w tym większość ludności Luandy). Doprowadziło to do natychmiastowego kryzysu, ponieważ ludność afrykańska Angoli niewiele wiedziała o tym, jak zarządzać i utrzymywać miasto. Pomogli im trochę wykwalifikowani kubańscy żołnierze, którzy byli w stanie pomóc rządowi MPLA w utrzymaniu niektórych podstawowych usług miasta, ale setki tysięcy uchodźców, którzy uciekli przed walkami na wsi, stworzyły slumsy rozciągające się na mile ze wszystkich stron miasta. Miasto było świadkiem sporadycznych walk podczas wojny domowej, które pozostawiły dziury po kulach w wielu wieżowcach i budynkach rządowych. Kiedy w 2002 osiągnięto pokój, rząd zaczął planować odbudowę przy użyciu dochodów z ropy naftowej. Dziś panorama Luandy jest usiana dźwigami, budującymi liczne mieszkania socjalne, które zastąpią slumsy i istniejące, ale rażąco zniszczone, ponad 40-letnie wieżowce, a także biura wielu zagranicznych firm działających w Angoli. Na południe od Luandy, na obszarze zwanym Luanda Sul, dla rosnącej społeczności ekspatów budowane są domy o zachodnim standardzie, często w stylu złożonym. Wprowadzane są znaczne ulepszenia na drogach, autostradach i systemie kolejowym w mieście i wokół niego, ale jest jeszcze dużo pracy do wykonania. I choć z pewnością nadal jest domem dla dużej zubożałej populacji (59%), darmowe mieszkania i tworzenie tysięcy nowych miejsc pracy każdego roku oznacza, że Luanda może mieć przed sobą świetlaną przyszłość.
=== Klimat ===
[[Plik:Luanda01.JPG|thumb|Luanda otrzymuje prawie cały ulewny deszcz w marcu i kwietniu.]]
Na klimat w dużej mierze wpływa przybrzeżny prąd Benguela. Prąd zapewnia miastu zaskakująco niską wilgotność pomimo niewielkiej szerokości geograficznej, co sprawia, że cieplejsze miesiące są znacznie bardziej znośne niż w podobnych miastach w Afryce Zachodniej/Środkowej. Miasto otrzymuje średnio 405 mm (15,9 cala) deszczu rocznie, głównie w dużych ilościach w marcu i kwietniu oraz w mniejszych ilościach od listopada do lutego. Jest to jednak dość zmienne w zależności od natężenia prądu, a współczynnik zmienności wynosi 40% (może być sześciokrotna różnica między deszczem otrzymywanym w latach najsuchszych i najbardziej mokrych). Temperatury są dość stabilne przez cały rok, z najłagodniejszymi miesiącami od maja (maks. 29°/23° min.) do października, a najcieplejszymi miesiącami to listopad (maks. 31°/25° min.) i kwiecień.
=== Orientacja ===
Luanda jest podzielona na dziesięć gmin: Ingombota, Maianga, Sambizanga (centrum), Samba, Rangel, Cazenga (środkowy pierścień), Cacuaco, Viana, Kilamba Kiaxi oraz nowo utworzona gmina Belas (peryferia).
W centrum (Ingombotas i Maianga) najstarsze miasto kolonialne dzieli się na ''Baixa de Luanda'' (dolna Luanda, od portu do fortecy), ''Cidade Alta'' (górne miasto, gdzie znajduje się pałac prezydencki) i ''Ilha do Cabo'' (półwysep otaczające zatokę, z plażami i drogimi klubami nocnymi, barami i restauracjami). Za i nad historycznym centrum, centralne ''bairros'' obejmują Maianga i Alvalade (mieszkania) i Miramar (ambasady), a także Kinaxixe i Maculusso, które charakteryzują portugalskie bloki mieszkalne. Dalej poza centrum dzielnice stają się bardziej nieformalne (samobudowa), usiane kubańskimi blokami mieszkalnymi z lat 70. i nowymi inwestycjami. Na południu przeważają luksusowe osiedla zamknięte (condominium).
== Dojazd ==
=== Samolotem ===
* {{Znacznik|Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro|-8.858333|13.231111|typ=transport}}'''Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro''' ({{IATA|LAD}}).
Pomimo bardzo małej liczby turystów, miasto ma zaskakująco dużą liczbę połączeń międzynarodowych, które w dużej mierze obsługują mieszkańców Angoli mieszkających za granicą (np. w [[Brazylia|Brazylii]]) oraz rosnącą liczbę firm obsługujących przemysł naftowy i diamentowy oraz odbudowę (w dużej mierze realizowaną przez chińskich robotników i firmy brazylijskie). Kilku przewoźników nadal obsługuje trasy oparte na sojuszach z czasów zimnej wojny (do [[Hawana|Hawany]] i [[Moskwa|Moskwy]]).
Miasto jest węzłem narodowego przewoźnika ''TAAG Angola Airlines'', jednej z zaledwie trzech dochodowych linii lotniczych w Afryce Subsaharyjskiej, która oferuje loty do 15 miast Angoli. Oferują loty do wielu miast w Zachodnio-Centralnej/Południowej Afryce, w tym codzienne loty do [[Johannesburg]]a oraz [[Duala|Douala]] w [[Kamerun]]ie; [[Sal]], [[Republika Zielonego Przylądka]]; [[Bangi]], RŚA; [[Kinszasa]], DRK; [[Brazzaville]] i [[Pointe-Noire]] w [[Kongo]]; [[Windhuk]], [[Namibia]]; [[São Tomé]], [[Wyspy Świętego Tomasza i Książęca]]; [[Lusaka]], [[Zambia]]; [[Harare]], [[Zimbabwe]]. Ich oferta długodystansowa obejmuje: [[Dubaj]], [[Pekin]] (przez Dubaj), [[Lizbona|Lizbonę]], [[Paryż]] oraz loty transatlantyckie do [[Rio de Janeiro]], [[São Paulo]] i [[Salvador]] de Bahia w Brazylii.
Oprócz TAAG, SonAir obsługuje około tuzina lotnisk w całym kraju. Usługa międzynarodowa obejmuje loty do/z: [[Dubaj]]u (Emirates), [[Frankfurt nad Menem|Frankfurtu]] (Lufthansa), [[Londyn]]u-Heathrow (BA), [[Paryż]]a-de Gaulle (Air France), [[Windhuk]] (Air Namibia), [[Bruksela|Brukseli]] (Brussels Airlines), [[Hawana|Hawany]] (Cubana), sezonowo), [[Moskwa]] (Aeroflot), [[Pekin]] (Hainan, przez Dubaj), [[Addis Abeba]] (Ethiopian), [[Lizbona]] (TAP Portugal).
Wyjeżdżając z kraju, nie zabieraj kwanzy na lotnisko, ponieważ próba wywiezienia kwanzy z kraju jest nielegalna; możesz zostać zatrzymany przez policję skarbową i otrzymać wysoką grzywnę (zabrana cała twoja kwanza i większość pozostałych pieniędzy) lub uwięziony.
=== Koleją ===
Usługi kolejowe w Angoli odnotowały dramatyczną poprawę w ciągu ostatnich kilku lat. Odbudowę i modernizację przeprowadzają chińskie firmy, odbudowując niegdyś jedną z najrozleglejszych sieci kolejowych w Afryce pod rządami kolonialnymi. Jednak pociągi mają ograniczone zastosowanie dla turystów, ponieważ obsługują głównie osoby dojeżdżające do pracy. Wyjątkiem są usługi dalekobieżne z [[Malanje]]. Zauważ, że usługi kolejowe nadal mają opinię nie w pełni bezpiecznych.
* {{Znacznik|Dworzec Centralny|-8.80532|13.244272|typ=transport}}'''Dworzec Centralny''' (''Estação Central de Luanda''), Largo Eng. Pedro Folque (''1 km na północ od centrum miasta''). Znana również jako '''stacja kolejowa Bungo''' (''Estação Ferroviária do Bungo''). Tu kończą się wszystkie pociągi dalekobieżne.
=== Samochodem ===
Główną drogą dla turystów będzie nadmorska autostrada prowadząca na północ do [[Demokratyczna Republika Konga|DR Konga]] i na południe do [[Namibia|Namibii]]. Jest bardzo malowniczo iw dość dobrym stanie. Drogi są jednym z głównych priorytetów w odbudowie, w tym kilka sześciopasmowych autostrad wychodzących z miasta. Spodziewaj się mieszanki dobrej nawierzchni na starych autostradach i płynnej jazdy po nowych drogach.
=== Autobusem ===
Państwowa Służba Autobusowa właśnie została ponownie otwarta, ale trasy nie są jeszcze zorganizowane. Istnieje kilka lokalnych usług w Luandzie i między miastami.
* {{Znacznik|Terminal Rodoviário 21 de Janeiro|-8.8841976|13.2070036|typ=transport}}'''Terminal Rodoviário 21 de Janeiro'''.
=== Statkiem ===
W 2018 roku z Luandy do [[Kabinda|Kabindy]] wypłynął nowy prom, co jest przydatne, aby uniknąć tranzytu przez DR Konga. Jest obsługiwany przez TMA Express.
* {{Znacznik|Terminal Pasażerski|-8.7756214|13.2855856|typ=transport}}'''Terminal Pasażerski'''.
== Komunikacja ==
{{Mapframe|-8.818|13.233|zoom=13|layer=|staticmap=|align=|name=}}
[[Plik:Avenida dos Combatentes Luanda.jpg|thumb|right|250px|Zatłoczenie jest w Luandzie faktem. (Av. dos Combatentes)]]
=== Minibusem ===
Rząd inwestuje w rozległy system autobusowy.
=== Taksówka ===
Popularnym sposobem poruszania się mieszkańców po mieście są minibusy (Candongueiros), łatwo rozpoznawalne po ich jasnoniebieskim i białym kolorze. Chociaż większość emigrantów uważa je za niebezpieczne, miejscowi używają ich na co dzień. W ciągu dnia, do około godziny 20:00, są bezpiecznym, wygodnym i zazwyczaj szybkim środkiem transportu w centrum miasta. Opłaty za przejazd wynoszą 100 kwanz, z wyjątkiem deszczu lub dużego natężenia ruchu, gdy opłaty są podwojone.
Rozważ skorzystanie z Macon Taxi prywatnej firmy taksówkowej (20-30 USD za podróż).
Eco Tur oferuje również wynajem samochodów 4x4 i minibusów oraz transfery lotniskowe z dwujęzycznymi kierowcami (paul@eco-tur.com) +244 912 501 387
'''B Home''' zapewnia odbiór z lotniska i jest dostępny do wynajęcia (kierowcy) +244 222 264 423 B Home ma biura w Luandzie oraz w USA. +1-281-444-5988 (biuro w Houston).
'''Afri-taxi''' miało 150 pojazdów w Luandzie i stopień na lotnisku.
=== Samochodem ===
Drogi w Luandzie są na ogół w dobrym standardzie, tak jak w przypadku głównych tras między miastami, ale gdzie indziej jakość dróg znacznie się pogarsza. Nie zdziw się, jeśli napotkasz niespodziewane problemy w porze deszczowej. W Luandzie główne ulice są wybrukowane, ale ulice w slumsach są w ruinie, a większość dróg nie ma linii ani sygnalizacji. Jak wspomniano wcześniej, w całym mieście wprowadzane są ulepszenia. Zatłoczenie jest głównym problemem związanym z brakiem transportu publicznego i mnóstwem taksówek typu minibus.
=== Koleją ===
Oczekuje się, że linia kolei podmiejskiej zostanie otwarta w pierwszej połowie 2021 r. Choć jest przydatna w dotarciu na przedmieścia, nie będzie zbyt przydatna dla przeciętnego turysty.
== Warto zobaczyć ==
[[Plik:Bahia de Luanda.jpg|thumb|right|550px|Bahia de Luanda, piękny naturalny port, który otacza Luandę, widziany z fortu.]]
[[Plik:Agostinhonetomausoleu.jpg|thumbnail|Mauzoleum Agostinho Neto]]
* {{zobacz
| name=Mauzoleum Agostinho Neto | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.823789 | long=13.218918 | wskazówki=
| telefon=+244 222334835 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Po przybyciu do Luandy nie sposób przeoczyć strzelistej konstrukcji przypominającej obelisk, strzelającej nad resztą miasta. Jeśli jesteś ciekawy, co to jest i dlaczego tam jest, jest to mauzoleum poświęcone Agostinho Neto, pierwszemu prezydentowi Angoli, który prowadził walkę Angoli o niepodległość.
}}
* {{zobacz
| name=Twierdza São Miguel | alt= | url= | email=
| adres=Calçada de S. Miguel | lat=-8.808302 | long=13.223428 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Zbudowana w 1576 roku, stała się centrum administracyjnym Luandy we wczesnej części rządów kolonialnych i była samodzielnym miastem dla wczesnego garnizonu wojskowego i ważnym miejscem przetrzymywania niewolników. Zawiera ozdobne płytki ścienne przedstawiające historię miasta wraz z wieloma reliktami, takimi jak armaty i oryginalne cele więzienne dla niewolników.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Niewolnictwa | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.960470 | long=13.105364 | wskazówki=
| telefon=+244 222371622 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=09:00 do 18:00. Zbudowane na obszarze, w którym przetrzymywano niewolników przed wywiezieniem do obu Ameryk. Budynek muzeum to '''Capa de Casa Grande''', w którym ochrzczono niewolników przed wysłaniem ich do obu Ameryk. Muzeum warto zobaczyć ze względu na kaplicę i armaty na zewnątrz. W centrum kaplicy znajduje się fascynująca kamienna chrzcielnica, ale bez opisu. Istnieje kilka interesujących obiektów z epoki (takich jak dyby, bicz, kajdany), ale oprawione w ramy odbitki na ścianach to w większości kopie z opublikowanych prac, ze stosunkowo niewielką ilością informacji towarzyszących. Wysokie, smagane wiatrem położenie jest piękne.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Historii Naturalnej | alt= | url= | email=
| adres=Nossa Senhora da Muxima | lat=-8.815181 | long=13.238367 | wskazówki=
| telefon=+244 222334055. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Muzeum wypełnione tysiącami gatunków zwierząt, w tym rybami, ptakami, skorupiakami i owadami. Wiele z prezentowanych zwierząt jest zagrożonych, a niektóre nawet wyginęły. Muzeum wykonuje nienaganną pracę, prezentując dużą liczbę różnorodnych organizmów, które zamieszkują i niegdyś zamieszkiwały kraj.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Antropologiczne | alt= | url= | email=
| adres=Av. de Portugal 61 | lat=-8.817053 | long=13.237540 | wskazówki=
| telefon=+244 222337024. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Poświęcone edukacji ludzi na temat historii i kultury Angoli, Narodowe Muzeum Antropologii oferuje imponujący zestaw tradycyjnych masek, a także sztukę, rzeźby, narzędzia, broń, biżuterię, ubrania i instrumenty muzyczne. Bezpłatne.
}}
* {{zobacz
| name=Twierdza São Pedro da Barra | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.773356 | long=13.286187 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Twierdza, która w swojej historii służyła różnym celom. Został zbudowany w XVII wieku w celu ochrony okolicy przed najeźdźcami. Kiedy rozpoczął się handel niewolnikami, był on używany jako twierdza dla niewolników, dopóki nie byli gotowi ich odesłać. Przez cały okres walki Angoli o niepodległość przeciwko Portugalii w latach 1961-1975 w forcie przebywali nacjonaliści, których aresztowano, a następnie zmuszono do obozów pracy
}}
* {{zobacz
| name=Igreja do Carmo | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.816205 | long=13.232977 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Zbudowany w 1669 roku.
}}
* {{zobacz
| name=Igreja da Nazare | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.808080 | long=13.239376 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Kościół zbudowany w 1664 roku. Słynie z pięknego ołtarza wykonanego z włoskiego różowego marmuru.
}}
* {{zobacz
| name=Muzeum Pieniądza | alt= | url= | email=
| adres=Av. 4 de Fevereiro 151 | lat=-8.81101 | long=13.23337 | wskazówki=
| telefon=+244 226 431 231 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=09:00-15:00 Pn-Sob, nieczynne Nd. O historii waluty Angoli, od bezgotówkowych po Zimbo i Kwanza
}}
* {{zobacz
| name=Kościół Matki Bożej Remediów | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.81377 | long=13.22974 | wskazówki=
| telefon=+244 939 779 809. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Kolejny stary kościół katolicki, ten zbudowany w 1628 r.
}}
== Warto zrobić ==
* Dobry dzień na plaży.
* Zwiedzanie wyspy.
* Dobry grill w niedzielę.
* Wizyta w hipermarketach.
== Praca ==
Miejsca pracy są dostępne głównie w sektorze naftowym, ale także w rosnącej liczbie międzynarodowych firm z Angoli, które inwestują w Angoli teraz, gdy pokój i stabilność oferują wielkie perspektywy rozwoju dla kraju.
==Nauka==
== Zakupy ==
[[Plik:Luanda1.jpg|thumb|right|300px|Panorama Luandy]]
* {{Znacznik|'''Targ rękodzieła Benfica'''|-8.9591 |13.1049 |typ=zakupy|url=|kolor=008080|treść=}}'''Targ rękodzieła Benfica''', Belas, ☏ +244 941 615 450. W przypadku lokalnego rzemiosła, po niskich cenach, wypróbuj ten rynek na południe od Luandy.
* {{Znacznik|'''Belas Shopping'''|-8.923860 |13.186027 |typ=zakupy|url=|kolor=008080|treść=}}'''[http://belasshopping.co.ao/ Belas Shopping]''', Av. Luanda Sul. 21:00 do 22:00. Otwarte w 2007 roku, jest pierwszym centrum handlowym Angoli. Posiada prawie 100 sklepów, kino, różne restauracje i centralny plac z rozrywką na żywo.
== Gastronomia ==
Większość restauracji znajduje się na '''The Marginal''' lub na '''Ilha de Luanda''', gdzie elita Luandy idzie na obiad i zabawę. Uważaj: jedząc poza domem, '''nie pij wody z kranu''.
'''Centrum handlowe Belas''' ma strefę gastronomiczną z różnymi opcjami, od lokalnych potraw po pizzę i hamburgery.
=== Oszczędnie ===
* '''Panela de Barro''', R. Emílio M'Bidi, ☏ +244 933 552 244
=== Umiarkowanie ===
* {{listing
|name=Chez Wou
|lat=-8.8008
|long=13.2228
|www=
|adres=Av. Mortala Mohamed 50 R/C Ilha do Cabo
|wskazówki=
|telefon=+244 924 237 190.
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=
}}
* {{listing
|name=Macau Restaurante
|lat=-8.7670
|long=13.2554
|www=https://www.facebook.com/macau.ilha/
|adres=Avenida Mortala Mohamede Ilha
|wskazówki=
|telefon=+244 938 967 888.
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=10:00–23:00.
}}
* {{listing
|name=Vista Da Fortaleza
|lat=-8.8075
|long=13.2179
|www=
|adres=Rua Massano de Amorim, Chicala 1
|wskazówki=przed Supermercado Pomobel
|telefon=+244 938 550 540.
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=11:00–22:00.
}}
=== Ekskluzywnie ===
* {{listing
|name=Restaurante Café Del Mar
|lat=-8.764346
|long=13.258309
|www=http://cafedelmar.co.ao/
|adres=Av Murtala Mohamed
|wskazówki=
|telefon=+244 923 581 333
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=Dawniej restauracja Coconuts, wciąż jednak ze wspaniałym widokiem na Ocean Atlantycki.
}}
* {{listing
|name=Beer Burger & Beef
|lat=-8.795228
|long=13.225456
|www=https://www.instagram.com/bbbcervejaria/
|adres=Av Murtala Mohamed
|wskazówki=
|telefon=+244 931 003 774
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=Dawniej popularna restauracja Cais de Quatro. Nadal możesz zobaczyć spektakularny widok na panoramę Luandy ze swojego stołu.
}}
* {{listing
|name=Pimms
|lat=-8.8328
|long=13.2364
|www=https://www.pimmsangola.com/index.php
|adres=Rua Emílio M’Bidi, nº 112
|wskazówki=
|telefon=+244 222 326 290.
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=Pn–Pt 12:30–15:30 i 19:30–22:30, Sob 19:30–22:30
}}
== Życie nocne ==
Luanda jest pod silnym wpływem kultury portugalskiej. Portugalskie piwo jest powszechnie spożywane, chociaż pojawiają się Heineken i Carlsberg. Super Bock, Sagres i Cristal (najbardziej popularne) to popularne piwa z Portugalii. Lokalne piwa, takie jak Nocal, Cuca (najbardziej popularne, zwłaszcza doskonała wersja beczkowa, czyli „fino” po portugalsku) i Eka. Spróbuj Portugalii (portugalskiego domu piwnego) na początku Ilha lub jednego z dwóch klubów żeglarskich właśnie na Ilha na miłego zachodu słońca (Clube Nautico i Clube Naval).
Istnieje również wiele doskonałych win portugalskich, które są szeroko dostępne.
==Imprezy==
== Noclegi ==
* {{Znacznik|'''Inn Luandal'''|-8.821662 |13.251759|typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''[http://www.innluanda.com/ Inn Luanda]''' (''Inn Luanda Boutique Hotel Type''), Rua Francisco Sá de Miranda, nº 50, ☏ +244 922687350, +351 919863637. Butikowy hotel położony w dzielnicy mieszkalnej blisko centrum. Bardzo czysta i dobra klimatyzacja z bezpłatnym WiFi. Śniadanie było wliczone w cenę i mogą przygotować lunch i kolację. Kierownik mówi po angielsku. Pojedyncze 225 USD, podwójne 245 USD, potrójne 275 USD.
* {{Znacznik|'''Art House'''|-8.77193 |13.25070 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''[http://thomsonarthouse.com/ Art House]''', Av. Murtala Mohamed, ☏ +244 918 001 001. Bezpłatne śniadanie, wifi, klimatyzacja, restauracja/bar, dostęp do plaży. Miły artystyczny klimat. Kz 55469.
* {{Znacznik|'''Casas de Luanda-GH Kinaxixe'''|-8.81505 |13.23822 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''[http://casasdeluanda.com/ Casas de Luanda-GH Kinaxixe]''' (''obok muzeum historii naturalnej''), ☏ +244 222 320 358. Darmowe Wi-Fi i śniadanie. Kz 56079.
=== Ekskluzywnie ===
* {{Znacznik|'''Hotel Tropico'''|-8.81539 |13.23702 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''Hotel Tropico'''. Ten będzie kosztował całkiem nieźle. Kz 202981.
* {{Znacznik|'''Hotel Presidente'''|-8.803591 |13.242090 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''[https://www.hotelpresidenteluanda.com/ Hotel Presidente]''', Largo 17 de Setembro nº4, ☏ +244 222 311 717. Prestiżowy czterogwiazdkowy hotel w centrum miasta.
* {{Znacznik|'''Rouxinol Luxury Guesthouse'''|-8.814977173715164 |13.2430100440979 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''[https://www.facebook.com/RouxinolBoutiqueHotel/ Rouxinol Luxury Guesthouse]''' (''Hotel Rouxinol''), Beco de Moçambique nº 16, Bairro Cruzeiro, ☏ +244 923 745 078 (Farah), +244 923 581 308. Zameldowanie: 12:00, wymeldowanie: 14:00. W pobliżu ambasad w Miramar i centrum miasta. 180-400 dolarów.
* {{Znacznik|'''Hotel Alvalade'''|-8.83518 |13.23318 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''Hotel Alvalade'''. Kz 179818.
==Kontakt==
==Bezpieczeństwo==
==Informacje turystyczne==
==Wyjazd==
{{Jest w|Angola}}
{{Zarys}}
{{Atrybucja}}
[[Kategoria:Angola]]
bz6amuhev25t047jbc8l2tw7a5o43mr
120179
120178
2022-08-11T13:49:17Z
Moromar
2451
/* Bezpieczeństwo */
wikitext
text/x-wiki
{{top-banner}}
{{Miejscowość infobox
|nazwa = Luanda
|nazwa oryginalna =
|widok = Banco_Nacional_de_Angola_in_Luanda_-_Angola_2015_(cropped).jpg
|opis =
|herb =
|mapa = AO-Luanda.png
|państwo = [[Angola]]
|region =
|powierzchnia = 116
|wysokość = 6
|lud = 2 571 000
|prefiks =
|kod pocztowy =
|www =
}}
[[Plik:Luanda_Skyline_-_Angola_2015_(cropped).jpg|thumb|350px|Widok Luandy zaczerpnięty z Fortaleza]]
'''Luanda''', stolica [[Angola|Angoli]] leży na wybrzeżu Atlantyku. Jej obecny renesans to inspirująca historia sukcesu. Dekady konfliktów, które zakończyły się dopiero w 2002 roku, długo powstrzymywały Angolę. Od początku XXI wieku w Luandzie nastąpił ogromny boom budowlany, gdzie spokój i stabilność przyciągnęły liczne zagraniczne firmy do inwestowania w biura w mieście. Rząd Angoli, wzbogacając się na dochodach z ropy naftowej, diamentów i innych zasobów naturalnych, również intensywnie inwestuje w Luandzie i wokół niej, w tym duże bloki mieszkalne w budynkach socjalnych, aby zastąpić slumsy i istniejące zniszczone (i często zniszczone kulami) wieżowce; obszerna naprawa; budowa kilku sześciopasmowych autostrad wyprowadzających z miasta; przebudowa linii kolejowych wychodzących z miasta; a duże nowe lotnisko po południowej stronie jest w budowie, a po różnych opóźnieniach planowane jest otwarcie w 2022 roku.
== Charakterystyka ==
=== Historia ===
Luanda została założona w 1575 roku pod nazwą '''São Paulo de Loanda''' przez sto rodzin osadników i czterystu żołnierzy. Na początku XVII w. zbudowano dwa forty, a w 1627 miasto stało się centrum administracyjnym portugalskiej Angoli. Od końca XVI w. do 1836 Luanda była portem, z którego wyjeżdżali prawie wszyscy niewolnicy udający się do [[Brazylia|Brazylii]]. Poza krótkim okresem rządów holenderskich (1640-1648), okres ten był stosunkowo spokojny, a Luanda rosła podobnie jak wiele innych miast kolonialnych, choć z silnymi wpływami brazylijskimi w wyniku rozległego handlu morskiego między tymi koloniami portugalskimi. Niepodległość Brazylii w 1822 i koniec niewolnictwa w 1836 sprawiły, że przyszłość Luandy wyglądała ponuro, ale otwarcie portu w mieście dla zagranicznych statków w 1844 doprowadziło do wielkiego boomu gospodarczego. Do 1850 miasto było prawdopodobnie najbardziej rozwiniętym i jednym z największych miast w imperium portugalskim poza samą [[Portugalia|Portugalią]], napędzanym handlem olejem palmowym i arachidowym, woskiem, koprą, drewnem, kością słoniową, bawełną, kawą i kakao. Po oficjalnym zakończeniu niewolnictwa (opieranego przez Portugalczyków, ale wymuszanego przez Brytyjczyków) rozpoczęła się praca przymusowa. W okolicy rosły liczne importowane rośliny, takie jak kukurydza, tytoń i maniok, aby wspierać mieszkańców. W 1889 roku otwarto akwedukt dostarczający świeżą wodę i usuwający jedyny czynnik hamujący wzrost w mieście. Miasto rozkwitło nawet podczas portugalskiej wojny kolonialnej (1961-74), która nie wpłynęła na miasto, a to nowoczesne miasto zostało nawet nazwane „Paryżem Afryki” w 1972 roku.
Po tak wielu sukcesach miasto pogorszyło się w połowie lat 70. XX wieku. Chociaż w dużej mierze nietknięty podczas rewolucji goździków (niepodległości Angoli), początek '''wojny domowej w Angoli''' w 1975 wystraszył prawie całą ludność Angoli pochodzenia portugalskiego jako uchodźcy (w tym większość ludności Luandy). Doprowadziło to do natychmiastowego kryzysu, ponieważ ludność afrykańska Angoli niewiele wiedziała o tym, jak zarządzać i utrzymywać miasto. Pomogli im trochę wykwalifikowani kubańscy żołnierze, którzy byli w stanie pomóc rządowi MPLA w utrzymaniu niektórych podstawowych usług miasta, ale setki tysięcy uchodźców, którzy uciekli przed walkami na wsi, stworzyły slumsy rozciągające się na mile ze wszystkich stron miasta. Miasto było świadkiem sporadycznych walk podczas wojny domowej, które pozostawiły dziury po kulach w wielu wieżowcach i budynkach rządowych. Kiedy w 2002 osiągnięto pokój, rząd zaczął planować odbudowę przy użyciu dochodów z ropy naftowej. Dziś panorama Luandy jest usiana dźwigami, budującymi liczne mieszkania socjalne, które zastąpią slumsy i istniejące, ale rażąco zniszczone, ponad 40-letnie wieżowce, a także biura wielu zagranicznych firm działających w Angoli. Na południe od Luandy, na obszarze zwanym Luanda Sul, dla rosnącej społeczności ekspatów budowane są domy o zachodnim standardzie, często w stylu złożonym. Wprowadzane są znaczne ulepszenia na drogach, autostradach i systemie kolejowym w mieście i wokół niego, ale jest jeszcze dużo pracy do wykonania. I choć z pewnością nadal jest domem dla dużej zubożałej populacji (59%), darmowe mieszkania i tworzenie tysięcy nowych miejsc pracy każdego roku oznacza, że Luanda może mieć przed sobą świetlaną przyszłość.
=== Klimat ===
[[Plik:Luanda01.JPG|thumb|Luanda otrzymuje prawie cały ulewny deszcz w marcu i kwietniu.]]
Na klimat w dużej mierze wpływa przybrzeżny prąd Benguela. Prąd zapewnia miastu zaskakująco niską wilgotność pomimo niewielkiej szerokości geograficznej, co sprawia, że cieplejsze miesiące są znacznie bardziej znośne niż w podobnych miastach w Afryce Zachodniej/Środkowej. Miasto otrzymuje średnio 405 mm (15,9 cala) deszczu rocznie, głównie w dużych ilościach w marcu i kwietniu oraz w mniejszych ilościach od listopada do lutego. Jest to jednak dość zmienne w zależności od natężenia prądu, a współczynnik zmienności wynosi 40% (może być sześciokrotna różnica między deszczem otrzymywanym w latach najsuchszych i najbardziej mokrych). Temperatury są dość stabilne przez cały rok, z najłagodniejszymi miesiącami od maja (maks. 29°/23° min.) do października, a najcieplejszymi miesiącami to listopad (maks. 31°/25° min.) i kwiecień.
=== Orientacja ===
Luanda jest podzielona na dziesięć gmin: Ingombota, Maianga, Sambizanga (centrum), Samba, Rangel, Cazenga (środkowy pierścień), Cacuaco, Viana, Kilamba Kiaxi oraz nowo utworzona gmina Belas (peryferia).
W centrum (Ingombotas i Maianga) najstarsze miasto kolonialne dzieli się na ''Baixa de Luanda'' (dolna Luanda, od portu do fortecy), ''Cidade Alta'' (górne miasto, gdzie znajduje się pałac prezydencki) i ''Ilha do Cabo'' (półwysep otaczające zatokę, z plażami i drogimi klubami nocnymi, barami i restauracjami). Za i nad historycznym centrum, centralne ''bairros'' obejmują Maianga i Alvalade (mieszkania) i Miramar (ambasady), a także Kinaxixe i Maculusso, które charakteryzują portugalskie bloki mieszkalne. Dalej poza centrum dzielnice stają się bardziej nieformalne (samobudowa), usiane kubańskimi blokami mieszkalnymi z lat 70. i nowymi inwestycjami. Na południu przeważają luksusowe osiedla zamknięte (condominium).
== Dojazd ==
=== Samolotem ===
* {{Znacznik|Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro|-8.858333|13.231111|typ=transport}}'''Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro''' ({{IATA|LAD}}).
Pomimo bardzo małej liczby turystów, miasto ma zaskakująco dużą liczbę połączeń międzynarodowych, które w dużej mierze obsługują mieszkańców Angoli mieszkających za granicą (np. w [[Brazylia|Brazylii]]) oraz rosnącą liczbę firm obsługujących przemysł naftowy i diamentowy oraz odbudowę (w dużej mierze realizowaną przez chińskich robotników i firmy brazylijskie). Kilku przewoźników nadal obsługuje trasy oparte na sojuszach z czasów zimnej wojny (do [[Hawana|Hawany]] i [[Moskwa|Moskwy]]).
Miasto jest węzłem narodowego przewoźnika ''TAAG Angola Airlines'', jednej z zaledwie trzech dochodowych linii lotniczych w Afryce Subsaharyjskiej, która oferuje loty do 15 miast Angoli. Oferują loty do wielu miast w Zachodnio-Centralnej/Południowej Afryce, w tym codzienne loty do [[Johannesburg]]a oraz [[Duala|Douala]] w [[Kamerun]]ie; [[Sal]], [[Republika Zielonego Przylądka]]; [[Bangi]], RŚA; [[Kinszasa]], DRK; [[Brazzaville]] i [[Pointe-Noire]] w [[Kongo]]; [[Windhuk]], [[Namibia]]; [[São Tomé]], [[Wyspy Świętego Tomasza i Książęca]]; [[Lusaka]], [[Zambia]]; [[Harare]], [[Zimbabwe]]. Ich oferta długodystansowa obejmuje: [[Dubaj]], [[Pekin]] (przez Dubaj), [[Lizbona|Lizbonę]], [[Paryż]] oraz loty transatlantyckie do [[Rio de Janeiro]], [[São Paulo]] i [[Salvador]] de Bahia w Brazylii.
Oprócz TAAG, SonAir obsługuje około tuzina lotnisk w całym kraju. Usługa międzynarodowa obejmuje loty do/z: [[Dubaj]]u (Emirates), [[Frankfurt nad Menem|Frankfurtu]] (Lufthansa), [[Londyn]]u-Heathrow (BA), [[Paryż]]a-de Gaulle (Air France), [[Windhuk]] (Air Namibia), [[Bruksela|Brukseli]] (Brussels Airlines), [[Hawana|Hawany]] (Cubana), sezonowo), [[Moskwa]] (Aeroflot), [[Pekin]] (Hainan, przez Dubaj), [[Addis Abeba]] (Ethiopian), [[Lizbona]] (TAP Portugal).
Wyjeżdżając z kraju, nie zabieraj kwanzy na lotnisko, ponieważ próba wywiezienia kwanzy z kraju jest nielegalna; możesz zostać zatrzymany przez policję skarbową i otrzymać wysoką grzywnę (zabrana cała twoja kwanza i większość pozostałych pieniędzy) lub uwięziony.
=== Koleją ===
Usługi kolejowe w Angoli odnotowały dramatyczną poprawę w ciągu ostatnich kilku lat. Odbudowę i modernizację przeprowadzają chińskie firmy, odbudowując niegdyś jedną z najrozleglejszych sieci kolejowych w Afryce pod rządami kolonialnymi. Jednak pociągi mają ograniczone zastosowanie dla turystów, ponieważ obsługują głównie osoby dojeżdżające do pracy. Wyjątkiem są usługi dalekobieżne z [[Malanje]]. Zauważ, że usługi kolejowe nadal mają opinię nie w pełni bezpiecznych.
* {{Znacznik|Dworzec Centralny|-8.80532|13.244272|typ=transport}}'''Dworzec Centralny''' (''Estação Central de Luanda''), Largo Eng. Pedro Folque (''1 km na północ od centrum miasta''). Znana również jako '''stacja kolejowa Bungo''' (''Estação Ferroviária do Bungo''). Tu kończą się wszystkie pociągi dalekobieżne.
=== Samochodem ===
Główną drogą dla turystów będzie nadmorska autostrada prowadząca na północ do [[Demokratyczna Republika Konga|DR Konga]] i na południe do [[Namibia|Namibii]]. Jest bardzo malowniczo iw dość dobrym stanie. Drogi są jednym z głównych priorytetów w odbudowie, w tym kilka sześciopasmowych autostrad wychodzących z miasta. Spodziewaj się mieszanki dobrej nawierzchni na starych autostradach i płynnej jazdy po nowych drogach.
=== Autobusem ===
Państwowa Służba Autobusowa właśnie została ponownie otwarta, ale trasy nie są jeszcze zorganizowane. Istnieje kilka lokalnych usług w Luandzie i między miastami.
* {{Znacznik|Terminal Rodoviário 21 de Janeiro|-8.8841976|13.2070036|typ=transport}}'''Terminal Rodoviário 21 de Janeiro'''.
=== Statkiem ===
W 2018 roku z Luandy do [[Kabinda|Kabindy]] wypłynął nowy prom, co jest przydatne, aby uniknąć tranzytu przez DR Konga. Jest obsługiwany przez TMA Express.
* {{Znacznik|Terminal Pasażerski|-8.7756214|13.2855856|typ=transport}}'''Terminal Pasażerski'''.
== Komunikacja ==
{{Mapframe|-8.818|13.233|zoom=13|layer=|staticmap=|align=|name=}}
[[Plik:Avenida dos Combatentes Luanda.jpg|thumb|right|250px|Zatłoczenie jest w Luandzie faktem. (Av. dos Combatentes)]]
=== Minibusem ===
Rząd inwestuje w rozległy system autobusowy.
=== Taksówka ===
Popularnym sposobem poruszania się mieszkańców po mieście są minibusy (Candongueiros), łatwo rozpoznawalne po ich jasnoniebieskim i białym kolorze. Chociaż większość emigrantów uważa je za niebezpieczne, miejscowi używają ich na co dzień. W ciągu dnia, do około godziny 20:00, są bezpiecznym, wygodnym i zazwyczaj szybkim środkiem transportu w centrum miasta. Opłaty za przejazd wynoszą 100 kwanz, z wyjątkiem deszczu lub dużego natężenia ruchu, gdy opłaty są podwojone.
Rozważ skorzystanie z Macon Taxi prywatnej firmy taksówkowej (20-30 USD za podróż).
Eco Tur oferuje również wynajem samochodów 4x4 i minibusów oraz transfery lotniskowe z dwujęzycznymi kierowcami (paul@eco-tur.com) +244 912 501 387
'''B Home''' zapewnia odbiór z lotniska i jest dostępny do wynajęcia (kierowcy) +244 222 264 423 B Home ma biura w Luandzie oraz w USA. +1-281-444-5988 (biuro w Houston).
'''Afri-taxi''' miało 150 pojazdów w Luandzie i stopień na lotnisku.
=== Samochodem ===
Drogi w Luandzie są na ogół w dobrym standardzie, tak jak w przypadku głównych tras między miastami, ale gdzie indziej jakość dróg znacznie się pogarsza. Nie zdziw się, jeśli napotkasz niespodziewane problemy w porze deszczowej. W Luandzie główne ulice są wybrukowane, ale ulice w slumsach są w ruinie, a większość dróg nie ma linii ani sygnalizacji. Jak wspomniano wcześniej, w całym mieście wprowadzane są ulepszenia. Zatłoczenie jest głównym problemem związanym z brakiem transportu publicznego i mnóstwem taksówek typu minibus.
=== Koleją ===
Oczekuje się, że linia kolei podmiejskiej zostanie otwarta w pierwszej połowie 2021 r. Choć jest przydatna w dotarciu na przedmieścia, nie będzie zbyt przydatna dla przeciętnego turysty.
== Warto zobaczyć ==
[[Plik:Bahia de Luanda.jpg|thumb|right|550px|Bahia de Luanda, piękny naturalny port, który otacza Luandę, widziany z fortu.]]
[[Plik:Agostinhonetomausoleu.jpg|thumbnail|Mauzoleum Agostinho Neto]]
* {{zobacz
| name=Mauzoleum Agostinho Neto | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.823789 | long=13.218918 | wskazówki=
| telefon=+244 222334835 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Po przybyciu do Luandy nie sposób przeoczyć strzelistej konstrukcji przypominającej obelisk, strzelającej nad resztą miasta. Jeśli jesteś ciekawy, co to jest i dlaczego tam jest, jest to mauzoleum poświęcone Agostinho Neto, pierwszemu prezydentowi Angoli, który prowadził walkę Angoli o niepodległość.
}}
* {{zobacz
| name=Twierdza São Miguel | alt= | url= | email=
| adres=Calçada de S. Miguel | lat=-8.808302 | long=13.223428 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Zbudowana w 1576 roku, stała się centrum administracyjnym Luandy we wczesnej części rządów kolonialnych i była samodzielnym miastem dla wczesnego garnizonu wojskowego i ważnym miejscem przetrzymywania niewolników. Zawiera ozdobne płytki ścienne przedstawiające historię miasta wraz z wieloma reliktami, takimi jak armaty i oryginalne cele więzienne dla niewolników.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Niewolnictwa | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.960470 | long=13.105364 | wskazówki=
| telefon=+244 222371622 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=09:00 do 18:00. Zbudowane na obszarze, w którym przetrzymywano niewolników przed wywiezieniem do obu Ameryk. Budynek muzeum to '''Capa de Casa Grande''', w którym ochrzczono niewolników przed wysłaniem ich do obu Ameryk. Muzeum warto zobaczyć ze względu na kaplicę i armaty na zewnątrz. W centrum kaplicy znajduje się fascynująca kamienna chrzcielnica, ale bez opisu. Istnieje kilka interesujących obiektów z epoki (takich jak dyby, bicz, kajdany), ale oprawione w ramy odbitki na ścianach to w większości kopie z opublikowanych prac, ze stosunkowo niewielką ilością informacji towarzyszących. Wysokie, smagane wiatrem położenie jest piękne.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Historii Naturalnej | alt= | url= | email=
| adres=Nossa Senhora da Muxima | lat=-8.815181 | long=13.238367 | wskazówki=
| telefon=+244 222334055. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Muzeum wypełnione tysiącami gatunków zwierząt, w tym rybami, ptakami, skorupiakami i owadami. Wiele z prezentowanych zwierząt jest zagrożonych, a niektóre nawet wyginęły. Muzeum wykonuje nienaganną pracę, prezentując dużą liczbę różnorodnych organizmów, które zamieszkują i niegdyś zamieszkiwały kraj.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Antropologiczne | alt= | url= | email=
| adres=Av. de Portugal 61 | lat=-8.817053 | long=13.237540 | wskazówki=
| telefon=+244 222337024. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Poświęcone edukacji ludzi na temat historii i kultury Angoli, Narodowe Muzeum Antropologii oferuje imponujący zestaw tradycyjnych masek, a także sztukę, rzeźby, narzędzia, broń, biżuterię, ubrania i instrumenty muzyczne. Bezpłatne.
}}
* {{zobacz
| name=Twierdza São Pedro da Barra | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.773356 | long=13.286187 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Twierdza, która w swojej historii służyła różnym celom. Został zbudowany w XVII wieku w celu ochrony okolicy przed najeźdźcami. Kiedy rozpoczął się handel niewolnikami, był on używany jako twierdza dla niewolników, dopóki nie byli gotowi ich odesłać. Przez cały okres walki Angoli o niepodległość przeciwko Portugalii w latach 1961-1975 w forcie przebywali nacjonaliści, których aresztowano, a następnie zmuszono do obozów pracy
}}
* {{zobacz
| name=Igreja do Carmo | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.816205 | long=13.232977 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Zbudowany w 1669 roku.
}}
* {{zobacz
| name=Igreja da Nazare | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.808080 | long=13.239376 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Kościół zbudowany w 1664 roku. Słynie z pięknego ołtarza wykonanego z włoskiego różowego marmuru.
}}
* {{zobacz
| name=Muzeum Pieniądza | alt= | url= | email=
| adres=Av. 4 de Fevereiro 151 | lat=-8.81101 | long=13.23337 | wskazówki=
| telefon=+244 226 431 231 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=09:00-15:00 Pn-Sob, nieczynne Nd. O historii waluty Angoli, od bezgotówkowych po Zimbo i Kwanza
}}
* {{zobacz
| name=Kościół Matki Bożej Remediów | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.81377 | long=13.22974 | wskazówki=
| telefon=+244 939 779 809. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Kolejny stary kościół katolicki, ten zbudowany w 1628 r.
}}
== Warto zrobić ==
* Dobry dzień na plaży.
* Zwiedzanie wyspy.
* Dobry grill w niedzielę.
* Wizyta w hipermarketach.
== Praca ==
Miejsca pracy są dostępne głównie w sektorze naftowym, ale także w rosnącej liczbie międzynarodowych firm z Angoli, które inwestują w Angoli teraz, gdy pokój i stabilność oferują wielkie perspektywy rozwoju dla kraju.
==Nauka==
== Zakupy ==
[[Plik:Luanda1.jpg|thumb|right|300px|Panorama Luandy]]
* {{Znacznik|'''Targ rękodzieła Benfica'''|-8.9591 |13.1049 |typ=zakupy|url=|kolor=008080|treść=}}'''Targ rękodzieła Benfica''', Belas, ☏ +244 941 615 450. W przypadku lokalnego rzemiosła, po niskich cenach, wypróbuj ten rynek na południe od Luandy.
* {{Znacznik|'''Belas Shopping'''|-8.923860 |13.186027 |typ=zakupy|url=|kolor=008080|treść=}}'''[http://belasshopping.co.ao/ Belas Shopping]''', Av. Luanda Sul. 21:00 do 22:00. Otwarte w 2007 roku, jest pierwszym centrum handlowym Angoli. Posiada prawie 100 sklepów, kino, różne restauracje i centralny plac z rozrywką na żywo.
== Gastronomia ==
Większość restauracji znajduje się na '''The Marginal''' lub na '''Ilha de Luanda''', gdzie elita Luandy idzie na obiad i zabawę. Uważaj: jedząc poza domem, '''nie pij wody z kranu''.
'''Centrum handlowe Belas''' ma strefę gastronomiczną z różnymi opcjami, od lokalnych potraw po pizzę i hamburgery.
=== Oszczędnie ===
* '''Panela de Barro''', R. Emílio M'Bidi, ☏ +244 933 552 244
=== Umiarkowanie ===
* {{listing
|name=Chez Wou
|lat=-8.8008
|long=13.2228
|www=
|adres=Av. Mortala Mohamed 50 R/C Ilha do Cabo
|wskazówki=
|telefon=+244 924 237 190.
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=
}}
* {{listing
|name=Macau Restaurante
|lat=-8.7670
|long=13.2554
|www=https://www.facebook.com/macau.ilha/
|adres=Avenida Mortala Mohamede Ilha
|wskazówki=
|telefon=+244 938 967 888.
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=10:00–23:00.
}}
* {{listing
|name=Vista Da Fortaleza
|lat=-8.8075
|long=13.2179
|www=
|adres=Rua Massano de Amorim, Chicala 1
|wskazówki=przed Supermercado Pomobel
|telefon=+244 938 550 540.
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=11:00–22:00.
}}
=== Ekskluzywnie ===
* {{listing
|name=Restaurante Café Del Mar
|lat=-8.764346
|long=13.258309
|www=http://cafedelmar.co.ao/
|adres=Av Murtala Mohamed
|wskazówki=
|telefon=+244 923 581 333
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=Dawniej restauracja Coconuts, wciąż jednak ze wspaniałym widokiem na Ocean Atlantycki.
}}
* {{listing
|name=Beer Burger & Beef
|lat=-8.795228
|long=13.225456
|www=https://www.instagram.com/bbbcervejaria/
|adres=Av Murtala Mohamed
|wskazówki=
|telefon=+244 931 003 774
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=Dawniej popularna restauracja Cais de Quatro. Nadal możesz zobaczyć spektakularny widok na panoramę Luandy ze swojego stołu.
}}
* {{listing
|name=Pimms
|lat=-8.8328
|long=13.2364
|www=https://www.pimmsangola.com/index.php
|adres=Rua Emílio M’Bidi, nº 112
|wskazówki=
|telefon=+244 222 326 290.
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=Pn–Pt 12:30–15:30 i 19:30–22:30, Sob 19:30–22:30
}}
== Życie nocne ==
Luanda jest pod silnym wpływem kultury portugalskiej. Portugalskie piwo jest powszechnie spożywane, chociaż pojawiają się Heineken i Carlsberg. Super Bock, Sagres i Cristal (najbardziej popularne) to popularne piwa z Portugalii. Lokalne piwa, takie jak Nocal, Cuca (najbardziej popularne, zwłaszcza doskonała wersja beczkowa, czyli „fino” po portugalsku) i Eka. Spróbuj Portugalii (portugalskiego domu piwnego) na początku Ilha lub jednego z dwóch klubów żeglarskich właśnie na Ilha na miłego zachodu słońca (Clube Nautico i Clube Naval).
Istnieje również wiele doskonałych win portugalskich, które są szeroko dostępne.
==Imprezy==
== Noclegi ==
* {{Znacznik|'''Inn Luandal'''|-8.821662 |13.251759|typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''[http://www.innluanda.com/ Inn Luanda]''' (''Inn Luanda Boutique Hotel Type''), Rua Francisco Sá de Miranda, nº 50, ☏ +244 922687350, +351 919863637. Butikowy hotel położony w dzielnicy mieszkalnej blisko centrum. Bardzo czysta i dobra klimatyzacja z bezpłatnym WiFi. Śniadanie było wliczone w cenę i mogą przygotować lunch i kolację. Kierownik mówi po angielsku. Pojedyncze 225 USD, podwójne 245 USD, potrójne 275 USD.
* {{Znacznik|'''Art House'''|-8.77193 |13.25070 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''[http://thomsonarthouse.com/ Art House]''', Av. Murtala Mohamed, ☏ +244 918 001 001. Bezpłatne śniadanie, wifi, klimatyzacja, restauracja/bar, dostęp do plaży. Miły artystyczny klimat. Kz 55469.
* {{Znacznik|'''Casas de Luanda-GH Kinaxixe'''|-8.81505 |13.23822 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''[http://casasdeluanda.com/ Casas de Luanda-GH Kinaxixe]''' (''obok muzeum historii naturalnej''), ☏ +244 222 320 358. Darmowe Wi-Fi i śniadanie. Kz 56079.
=== Ekskluzywnie ===
* {{Znacznik|'''Hotel Tropico'''|-8.81539 |13.23702 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''Hotel Tropico'''. Ten będzie kosztował całkiem nieźle. Kz 202981.
* {{Znacznik|'''Hotel Presidente'''|-8.803591 |13.242090 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''[https://www.hotelpresidenteluanda.com/ Hotel Presidente]''', Largo 17 de Setembro nº4, ☏ +244 222 311 717. Prestiżowy czterogwiazdkowy hotel w centrum miasta.
* {{Znacznik|'''Rouxinol Luxury Guesthouse'''|-8.814977173715164 |13.2430100440979 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''[https://www.facebook.com/RouxinolBoutiqueHotel/ Rouxinol Luxury Guesthouse]''' (''Hotel Rouxinol''), Beco de Moçambique nº 16, Bairro Cruzeiro, ☏ +244 923 745 078 (Farah), +244 923 581 308. Zameldowanie: 12:00, wymeldowanie: 14:00. W pobliżu ambasad w Miramar i centrum miasta. 180-400 dolarów.
* {{Znacznik|'''Hotel Alvalade'''|-8.83518 |13.23318 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''Hotel Alvalade'''. Kz 179818.
==Kontakt==
== Bezpieczeństwo ==
Bezpieczeństwo w Luandzie jest średnie dla bezpieczeństwa wśród afrykańskich miast. Nie zapuszczaj się do slumsów. Nie wychodź sam w nocy. Trzymaj drzwi samochodu zamknięte przez cały czas. Wzrasta przestępczość z użyciem przemocy, ale głównie w slumsach. Kolonialna część miasta jest bezpieczna przed brutalną przestępczością; ale jak w większości afrykańskich miast, kradzieże kieszonkowe czy napady są na porządku dziennym. Znacznie zmniejszysz swoje szanse, jeśli pozostaniesz na niskim poziomie: bez wymyślnych ubrań lub samochodu, użyj pasa na pieniądze itp. Miasto jest drogim miejscem do życia, a Angolańczycy zdali sobie sprawę, że większość emigrantów w mieście to pracownicy o wysokich pensjach od dużych korporacji, dlatego należy szczególnie unikać strojów biznesowych.
Nie dawaj żebrakom pieniędzy; jeśli to zrobisz, wkrótce będzie ich wiele wokół ciebie.
To jest Afryka Środkowa: wiele policji w Luandzie jest bardzo skorumpowanych. Sprawdź ich numer identyfikacyjny (powinien znajdować się na opasce na ramieniu) i możesz przedstawić zarzuty dotyczące nadużyć. Jako gość ważne jest, aby przez cały czas mieć przy sobie autoryzowaną kserokopię paszportu. W przeciwnym razie dostaniesz na miejscu grzywnę lub, co gorsza, dzięki uprzejmości policji. Nie noś oryginału; policja może o to poprosić i zatrzymać, dopóki nie zapłacisz „grzywny”.
==Informacje turystyczne==
==Wyjazd==
{{Jest w|Angola}}
{{Zarys}}
{{Atrybucja}}
[[Kategoria:Angola]]
ajp9bvip0chx3nza72m58pk6016nktj
120180
120179
2022-08-11T13:53:04Z
Moromar
2451
/* Informacje turystyczne */
wikitext
text/x-wiki
{{top-banner}}
{{Miejscowość infobox
|nazwa = Luanda
|nazwa oryginalna =
|widok = Banco_Nacional_de_Angola_in_Luanda_-_Angola_2015_(cropped).jpg
|opis =
|herb =
|mapa = AO-Luanda.png
|państwo = [[Angola]]
|region =
|powierzchnia = 116
|wysokość = 6
|lud = 2 571 000
|prefiks =
|kod pocztowy =
|www =
}}
[[Plik:Luanda_Skyline_-_Angola_2015_(cropped).jpg|thumb|350px|Widok Luandy zaczerpnięty z Fortaleza]]
'''Luanda''', stolica [[Angola|Angoli]] leży na wybrzeżu Atlantyku. Jej obecny renesans to inspirująca historia sukcesu. Dekady konfliktów, które zakończyły się dopiero w 2002 roku, długo powstrzymywały Angolę. Od początku XXI wieku w Luandzie nastąpił ogromny boom budowlany, gdzie spokój i stabilność przyciągnęły liczne zagraniczne firmy do inwestowania w biura w mieście. Rząd Angoli, wzbogacając się na dochodach z ropy naftowej, diamentów i innych zasobów naturalnych, również intensywnie inwestuje w Luandzie i wokół niej, w tym duże bloki mieszkalne w budynkach socjalnych, aby zastąpić slumsy i istniejące zniszczone (i często zniszczone kulami) wieżowce; obszerna naprawa; budowa kilku sześciopasmowych autostrad wyprowadzających z miasta; przebudowa linii kolejowych wychodzących z miasta; a duże nowe lotnisko po południowej stronie jest w budowie, a po różnych opóźnieniach planowane jest otwarcie w 2022 roku.
== Charakterystyka ==
=== Historia ===
Luanda została założona w 1575 roku pod nazwą '''São Paulo de Loanda''' przez sto rodzin osadników i czterystu żołnierzy. Na początku XVII w. zbudowano dwa forty, a w 1627 miasto stało się centrum administracyjnym portugalskiej Angoli. Od końca XVI w. do 1836 Luanda była portem, z którego wyjeżdżali prawie wszyscy niewolnicy udający się do [[Brazylia|Brazylii]]. Poza krótkim okresem rządów holenderskich (1640-1648), okres ten był stosunkowo spokojny, a Luanda rosła podobnie jak wiele innych miast kolonialnych, choć z silnymi wpływami brazylijskimi w wyniku rozległego handlu morskiego między tymi koloniami portugalskimi. Niepodległość Brazylii w 1822 i koniec niewolnictwa w 1836 sprawiły, że przyszłość Luandy wyglądała ponuro, ale otwarcie portu w mieście dla zagranicznych statków w 1844 doprowadziło do wielkiego boomu gospodarczego. Do 1850 miasto było prawdopodobnie najbardziej rozwiniętym i jednym z największych miast w imperium portugalskim poza samą [[Portugalia|Portugalią]], napędzanym handlem olejem palmowym i arachidowym, woskiem, koprą, drewnem, kością słoniową, bawełną, kawą i kakao. Po oficjalnym zakończeniu niewolnictwa (opieranego przez Portugalczyków, ale wymuszanego przez Brytyjczyków) rozpoczęła się praca przymusowa. W okolicy rosły liczne importowane rośliny, takie jak kukurydza, tytoń i maniok, aby wspierać mieszkańców. W 1889 roku otwarto akwedukt dostarczający świeżą wodę i usuwający jedyny czynnik hamujący wzrost w mieście. Miasto rozkwitło nawet podczas portugalskiej wojny kolonialnej (1961-74), która nie wpłynęła na miasto, a to nowoczesne miasto zostało nawet nazwane „Paryżem Afryki” w 1972 roku.
Po tak wielu sukcesach miasto pogorszyło się w połowie lat 70. XX wieku. Chociaż w dużej mierze nietknięty podczas rewolucji goździków (niepodległości Angoli), początek '''wojny domowej w Angoli''' w 1975 wystraszył prawie całą ludność Angoli pochodzenia portugalskiego jako uchodźcy (w tym większość ludności Luandy). Doprowadziło to do natychmiastowego kryzysu, ponieważ ludność afrykańska Angoli niewiele wiedziała o tym, jak zarządzać i utrzymywać miasto. Pomogli im trochę wykwalifikowani kubańscy żołnierze, którzy byli w stanie pomóc rządowi MPLA w utrzymaniu niektórych podstawowych usług miasta, ale setki tysięcy uchodźców, którzy uciekli przed walkami na wsi, stworzyły slumsy rozciągające się na mile ze wszystkich stron miasta. Miasto było świadkiem sporadycznych walk podczas wojny domowej, które pozostawiły dziury po kulach w wielu wieżowcach i budynkach rządowych. Kiedy w 2002 osiągnięto pokój, rząd zaczął planować odbudowę przy użyciu dochodów z ropy naftowej. Dziś panorama Luandy jest usiana dźwigami, budującymi liczne mieszkania socjalne, które zastąpią slumsy i istniejące, ale rażąco zniszczone, ponad 40-letnie wieżowce, a także biura wielu zagranicznych firm działających w Angoli. Na południe od Luandy, na obszarze zwanym Luanda Sul, dla rosnącej społeczności ekspatów budowane są domy o zachodnim standardzie, często w stylu złożonym. Wprowadzane są znaczne ulepszenia na drogach, autostradach i systemie kolejowym w mieście i wokół niego, ale jest jeszcze dużo pracy do wykonania. I choć z pewnością nadal jest domem dla dużej zubożałej populacji (59%), darmowe mieszkania i tworzenie tysięcy nowych miejsc pracy każdego roku oznacza, że Luanda może mieć przed sobą świetlaną przyszłość.
=== Klimat ===
[[Plik:Luanda01.JPG|thumb|Luanda otrzymuje prawie cały ulewny deszcz w marcu i kwietniu.]]
Na klimat w dużej mierze wpływa przybrzeżny prąd Benguela. Prąd zapewnia miastu zaskakująco niską wilgotność pomimo niewielkiej szerokości geograficznej, co sprawia, że cieplejsze miesiące są znacznie bardziej znośne niż w podobnych miastach w Afryce Zachodniej/Środkowej. Miasto otrzymuje średnio 405 mm (15,9 cala) deszczu rocznie, głównie w dużych ilościach w marcu i kwietniu oraz w mniejszych ilościach od listopada do lutego. Jest to jednak dość zmienne w zależności od natężenia prądu, a współczynnik zmienności wynosi 40% (może być sześciokrotna różnica między deszczem otrzymywanym w latach najsuchszych i najbardziej mokrych). Temperatury są dość stabilne przez cały rok, z najłagodniejszymi miesiącami od maja (maks. 29°/23° min.) do października, a najcieplejszymi miesiącami to listopad (maks. 31°/25° min.) i kwiecień.
=== Orientacja ===
Luanda jest podzielona na dziesięć gmin: Ingombota, Maianga, Sambizanga (centrum), Samba, Rangel, Cazenga (środkowy pierścień), Cacuaco, Viana, Kilamba Kiaxi oraz nowo utworzona gmina Belas (peryferia).
W centrum (Ingombotas i Maianga) najstarsze miasto kolonialne dzieli się na ''Baixa de Luanda'' (dolna Luanda, od portu do fortecy), ''Cidade Alta'' (górne miasto, gdzie znajduje się pałac prezydencki) i ''Ilha do Cabo'' (półwysep otaczające zatokę, z plażami i drogimi klubami nocnymi, barami i restauracjami). Za i nad historycznym centrum, centralne ''bairros'' obejmują Maianga i Alvalade (mieszkania) i Miramar (ambasady), a także Kinaxixe i Maculusso, które charakteryzują portugalskie bloki mieszkalne. Dalej poza centrum dzielnice stają się bardziej nieformalne (samobudowa), usiane kubańskimi blokami mieszkalnymi z lat 70. i nowymi inwestycjami. Na południu przeważają luksusowe osiedla zamknięte (condominium).
== Dojazd ==
=== Samolotem ===
* {{Znacznik|Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro|-8.858333|13.231111|typ=transport}}'''Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro''' ({{IATA|LAD}}).
Pomimo bardzo małej liczby turystów, miasto ma zaskakująco dużą liczbę połączeń międzynarodowych, które w dużej mierze obsługują mieszkańców Angoli mieszkających za granicą (np. w [[Brazylia|Brazylii]]) oraz rosnącą liczbę firm obsługujących przemysł naftowy i diamentowy oraz odbudowę (w dużej mierze realizowaną przez chińskich robotników i firmy brazylijskie). Kilku przewoźników nadal obsługuje trasy oparte na sojuszach z czasów zimnej wojny (do [[Hawana|Hawany]] i [[Moskwa|Moskwy]]).
Miasto jest węzłem narodowego przewoźnika ''TAAG Angola Airlines'', jednej z zaledwie trzech dochodowych linii lotniczych w Afryce Subsaharyjskiej, która oferuje loty do 15 miast Angoli. Oferują loty do wielu miast w Zachodnio-Centralnej/Południowej Afryce, w tym codzienne loty do [[Johannesburg]]a oraz [[Duala|Douala]] w [[Kamerun]]ie; [[Sal]], [[Republika Zielonego Przylądka]]; [[Bangi]], RŚA; [[Kinszasa]], DRK; [[Brazzaville]] i [[Pointe-Noire]] w [[Kongo]]; [[Windhuk]], [[Namibia]]; [[São Tomé]], [[Wyspy Świętego Tomasza i Książęca]]; [[Lusaka]], [[Zambia]]; [[Harare]], [[Zimbabwe]]. Ich oferta długodystansowa obejmuje: [[Dubaj]], [[Pekin]] (przez Dubaj), [[Lizbona|Lizbonę]], [[Paryż]] oraz loty transatlantyckie do [[Rio de Janeiro]], [[São Paulo]] i [[Salvador]] de Bahia w Brazylii.
Oprócz TAAG, SonAir obsługuje około tuzina lotnisk w całym kraju. Usługa międzynarodowa obejmuje loty do/z: [[Dubaj]]u (Emirates), [[Frankfurt nad Menem|Frankfurtu]] (Lufthansa), [[Londyn]]u-Heathrow (BA), [[Paryż]]a-de Gaulle (Air France), [[Windhuk]] (Air Namibia), [[Bruksela|Brukseli]] (Brussels Airlines), [[Hawana|Hawany]] (Cubana), sezonowo), [[Moskwa]] (Aeroflot), [[Pekin]] (Hainan, przez Dubaj), [[Addis Abeba]] (Ethiopian), [[Lizbona]] (TAP Portugal).
Wyjeżdżając z kraju, nie zabieraj kwanzy na lotnisko, ponieważ próba wywiezienia kwanzy z kraju jest nielegalna; możesz zostać zatrzymany przez policję skarbową i otrzymać wysoką grzywnę (zabrana cała twoja kwanza i większość pozostałych pieniędzy) lub uwięziony.
=== Koleją ===
Usługi kolejowe w Angoli odnotowały dramatyczną poprawę w ciągu ostatnich kilku lat. Odbudowę i modernizację przeprowadzają chińskie firmy, odbudowując niegdyś jedną z najrozleglejszych sieci kolejowych w Afryce pod rządami kolonialnymi. Jednak pociągi mają ograniczone zastosowanie dla turystów, ponieważ obsługują głównie osoby dojeżdżające do pracy. Wyjątkiem są usługi dalekobieżne z [[Malanje]]. Zauważ, że usługi kolejowe nadal mają opinię nie w pełni bezpiecznych.
* {{Znacznik|Dworzec Centralny|-8.80532|13.244272|typ=transport}}'''Dworzec Centralny''' (''Estação Central de Luanda''), Largo Eng. Pedro Folque (''1 km na północ od centrum miasta''). Znana również jako '''stacja kolejowa Bungo''' (''Estação Ferroviária do Bungo''). Tu kończą się wszystkie pociągi dalekobieżne.
=== Samochodem ===
Główną drogą dla turystów będzie nadmorska autostrada prowadząca na północ do [[Demokratyczna Republika Konga|DR Konga]] i na południe do [[Namibia|Namibii]]. Jest bardzo malowniczo iw dość dobrym stanie. Drogi są jednym z głównych priorytetów w odbudowie, w tym kilka sześciopasmowych autostrad wychodzących z miasta. Spodziewaj się mieszanki dobrej nawierzchni na starych autostradach i płynnej jazdy po nowych drogach.
=== Autobusem ===
Państwowa Służba Autobusowa właśnie została ponownie otwarta, ale trasy nie są jeszcze zorganizowane. Istnieje kilka lokalnych usług w Luandzie i między miastami.
* {{Znacznik|Terminal Rodoviário 21 de Janeiro|-8.8841976|13.2070036|typ=transport}}'''Terminal Rodoviário 21 de Janeiro'''.
=== Statkiem ===
W 2018 roku z Luandy do [[Kabinda|Kabindy]] wypłynął nowy prom, co jest przydatne, aby uniknąć tranzytu przez DR Konga. Jest obsługiwany przez TMA Express.
* {{Znacznik|Terminal Pasażerski|-8.7756214|13.2855856|typ=transport}}'''Terminal Pasażerski'''.
== Komunikacja ==
{{Mapframe|-8.818|13.233|zoom=13|layer=|staticmap=|align=|name=}}
[[Plik:Avenida dos Combatentes Luanda.jpg|thumb|right|250px|Zatłoczenie jest w Luandzie faktem. (Av. dos Combatentes)]]
=== Minibusem ===
Rząd inwestuje w rozległy system autobusowy.
=== Taksówka ===
Popularnym sposobem poruszania się mieszkańców po mieście są minibusy (Candongueiros), łatwo rozpoznawalne po ich jasnoniebieskim i białym kolorze. Chociaż większość emigrantów uważa je za niebezpieczne, miejscowi używają ich na co dzień. W ciągu dnia, do około godziny 20:00, są bezpiecznym, wygodnym i zazwyczaj szybkim środkiem transportu w centrum miasta. Opłaty za przejazd wynoszą 100 kwanz, z wyjątkiem deszczu lub dużego natężenia ruchu, gdy opłaty są podwojone.
Rozważ skorzystanie z Macon Taxi prywatnej firmy taksówkowej (20-30 USD za podróż).
Eco Tur oferuje również wynajem samochodów 4x4 i minibusów oraz transfery lotniskowe z dwujęzycznymi kierowcami (paul@eco-tur.com) +244 912 501 387
'''B Home''' zapewnia odbiór z lotniska i jest dostępny do wynajęcia (kierowcy) +244 222 264 423 B Home ma biura w Luandzie oraz w USA. +1-281-444-5988 (biuro w Houston).
'''Afri-taxi''' miało 150 pojazdów w Luandzie i stopień na lotnisku.
=== Samochodem ===
Drogi w Luandzie są na ogół w dobrym standardzie, tak jak w przypadku głównych tras między miastami, ale gdzie indziej jakość dróg znacznie się pogarsza. Nie zdziw się, jeśli napotkasz niespodziewane problemy w porze deszczowej. W Luandzie główne ulice są wybrukowane, ale ulice w slumsach są w ruinie, a większość dróg nie ma linii ani sygnalizacji. Jak wspomniano wcześniej, w całym mieście wprowadzane są ulepszenia. Zatłoczenie jest głównym problemem związanym z brakiem transportu publicznego i mnóstwem taksówek typu minibus.
=== Koleją ===
Oczekuje się, że linia kolei podmiejskiej zostanie otwarta w pierwszej połowie 2021 r. Choć jest przydatna w dotarciu na przedmieścia, nie będzie zbyt przydatna dla przeciętnego turysty.
== Warto zobaczyć ==
[[Plik:Bahia de Luanda.jpg|thumb|right|550px|Bahia de Luanda, piękny naturalny port, który otacza Luandę, widziany z fortu.]]
[[Plik:Agostinhonetomausoleu.jpg|thumbnail|Mauzoleum Agostinho Neto]]
* {{zobacz
| name=Mauzoleum Agostinho Neto | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.823789 | long=13.218918 | wskazówki=
| telefon=+244 222334835 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Po przybyciu do Luandy nie sposób przeoczyć strzelistej konstrukcji przypominającej obelisk, strzelającej nad resztą miasta. Jeśli jesteś ciekawy, co to jest i dlaczego tam jest, jest to mauzoleum poświęcone Agostinho Neto, pierwszemu prezydentowi Angoli, który prowadził walkę Angoli o niepodległość.
}}
* {{zobacz
| name=Twierdza São Miguel | alt= | url= | email=
| adres=Calçada de S. Miguel | lat=-8.808302 | long=13.223428 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Zbudowana w 1576 roku, stała się centrum administracyjnym Luandy we wczesnej części rządów kolonialnych i była samodzielnym miastem dla wczesnego garnizonu wojskowego i ważnym miejscem przetrzymywania niewolników. Zawiera ozdobne płytki ścienne przedstawiające historię miasta wraz z wieloma reliktami, takimi jak armaty i oryginalne cele więzienne dla niewolników.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Niewolnictwa | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.960470 | long=13.105364 | wskazówki=
| telefon=+244 222371622 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=09:00 do 18:00. Zbudowane na obszarze, w którym przetrzymywano niewolników przed wywiezieniem do obu Ameryk. Budynek muzeum to '''Capa de Casa Grande''', w którym ochrzczono niewolników przed wysłaniem ich do obu Ameryk. Muzeum warto zobaczyć ze względu na kaplicę i armaty na zewnątrz. W centrum kaplicy znajduje się fascynująca kamienna chrzcielnica, ale bez opisu. Istnieje kilka interesujących obiektów z epoki (takich jak dyby, bicz, kajdany), ale oprawione w ramy odbitki na ścianach to w większości kopie z opublikowanych prac, ze stosunkowo niewielką ilością informacji towarzyszących. Wysokie, smagane wiatrem położenie jest piękne.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Historii Naturalnej | alt= | url= | email=
| adres=Nossa Senhora da Muxima | lat=-8.815181 | long=13.238367 | wskazówki=
| telefon=+244 222334055. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Muzeum wypełnione tysiącami gatunków zwierząt, w tym rybami, ptakami, skorupiakami i owadami. Wiele z prezentowanych zwierząt jest zagrożonych, a niektóre nawet wyginęły. Muzeum wykonuje nienaganną pracę, prezentując dużą liczbę różnorodnych organizmów, które zamieszkują i niegdyś zamieszkiwały kraj.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Antropologiczne | alt= | url= | email=
| adres=Av. de Portugal 61 | lat=-8.817053 | long=13.237540 | wskazówki=
| telefon=+244 222337024. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Poświęcone edukacji ludzi na temat historii i kultury Angoli, Narodowe Muzeum Antropologii oferuje imponujący zestaw tradycyjnych masek, a także sztukę, rzeźby, narzędzia, broń, biżuterię, ubrania i instrumenty muzyczne. Bezpłatne.
}}
* {{zobacz
| name=Twierdza São Pedro da Barra | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.773356 | long=13.286187 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Twierdza, która w swojej historii służyła różnym celom. Został zbudowany w XVII wieku w celu ochrony okolicy przed najeźdźcami. Kiedy rozpoczął się handel niewolnikami, był on używany jako twierdza dla niewolników, dopóki nie byli gotowi ich odesłać. Przez cały okres walki Angoli o niepodległość przeciwko Portugalii w latach 1961-1975 w forcie przebywali nacjonaliści, których aresztowano, a następnie zmuszono do obozów pracy
}}
* {{zobacz
| name=Igreja do Carmo | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.816205 | long=13.232977 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Zbudowany w 1669 roku.
}}
* {{zobacz
| name=Igreja da Nazare | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.808080 | long=13.239376 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Kościół zbudowany w 1664 roku. Słynie z pięknego ołtarza wykonanego z włoskiego różowego marmuru.
}}
* {{zobacz
| name=Muzeum Pieniądza | alt= | url= | email=
| adres=Av. 4 de Fevereiro 151 | lat=-8.81101 | long=13.23337 | wskazówki=
| telefon=+244 226 431 231 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=09:00-15:00 Pn-Sob, nieczynne Nd. O historii waluty Angoli, od bezgotówkowych po Zimbo i Kwanza
}}
* {{zobacz
| name=Kościół Matki Bożej Remediów | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.81377 | long=13.22974 | wskazówki=
| telefon=+244 939 779 809. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Kolejny stary kościół katolicki, ten zbudowany w 1628 r.
}}
== Warto zrobić ==
* Dobry dzień na plaży.
* Zwiedzanie wyspy.
* Dobry grill w niedzielę.
* Wizyta w hipermarketach.
== Praca ==
Miejsca pracy są dostępne głównie w sektorze naftowym, ale także w rosnącej liczbie międzynarodowych firm z Angoli, które inwestują w Angoli teraz, gdy pokój i stabilność oferują wielkie perspektywy rozwoju dla kraju.
==Nauka==
== Zakupy ==
[[Plik:Luanda1.jpg|thumb|right|300px|Panorama Luandy]]
* {{Znacznik|'''Targ rękodzieła Benfica'''|-8.9591 |13.1049 |typ=zakupy|url=|kolor=008080|treść=}}'''Targ rękodzieła Benfica''', Belas, ☏ +244 941 615 450. W przypadku lokalnego rzemiosła, po niskich cenach, wypróbuj ten rynek na południe od Luandy.
* {{Znacznik|'''Belas Shopping'''|-8.923860 |13.186027 |typ=zakupy|url=|kolor=008080|treść=}}'''[http://belasshopping.co.ao/ Belas Shopping]''', Av. Luanda Sul. 21:00 do 22:00. Otwarte w 2007 roku, jest pierwszym centrum handlowym Angoli. Posiada prawie 100 sklepów, kino, różne restauracje i centralny plac z rozrywką na żywo.
== Gastronomia ==
Większość restauracji znajduje się na '''The Marginal''' lub na '''Ilha de Luanda''', gdzie elita Luandy idzie na obiad i zabawę. Uważaj: jedząc poza domem, '''nie pij wody z kranu''.
'''Centrum handlowe Belas''' ma strefę gastronomiczną z różnymi opcjami, od lokalnych potraw po pizzę i hamburgery.
=== Oszczędnie ===
* '''Panela de Barro''', R. Emílio M'Bidi, ☏ +244 933 552 244
=== Umiarkowanie ===
* {{listing
|name=Chez Wou
|lat=-8.8008
|long=13.2228
|www=
|adres=Av. Mortala Mohamed 50 R/C Ilha do Cabo
|wskazówki=
|telefon=+244 924 237 190.
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=
}}
* {{listing
|name=Macau Restaurante
|lat=-8.7670
|long=13.2554
|www=https://www.facebook.com/macau.ilha/
|adres=Avenida Mortala Mohamede Ilha
|wskazówki=
|telefon=+244 938 967 888.
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=10:00–23:00.
}}
* {{listing
|name=Vista Da Fortaleza
|lat=-8.8075
|long=13.2179
|www=
|adres=Rua Massano de Amorim, Chicala 1
|wskazówki=przed Supermercado Pomobel
|telefon=+244 938 550 540.
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=11:00–22:00.
}}
=== Ekskluzywnie ===
* {{listing
|name=Restaurante Café Del Mar
|lat=-8.764346
|long=13.258309
|www=http://cafedelmar.co.ao/
|adres=Av Murtala Mohamed
|wskazówki=
|telefon=+244 923 581 333
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=Dawniej restauracja Coconuts, wciąż jednak ze wspaniałym widokiem na Ocean Atlantycki.
}}
* {{listing
|name=Beer Burger & Beef
|lat=-8.795228
|long=13.225456
|www=https://www.instagram.com/bbbcervejaria/
|adres=Av Murtala Mohamed
|wskazówki=
|telefon=+244 931 003 774
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=Dawniej popularna restauracja Cais de Quatro. Nadal możesz zobaczyć spektakularny widok na panoramę Luandy ze swojego stołu.
}}
* {{listing
|name=Pimms
|lat=-8.8328
|long=13.2364
|www=https://www.pimmsangola.com/index.php
|adres=Rua Emílio M’Bidi, nº 112
|wskazówki=
|telefon=+244 222 326 290.
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=Pn–Pt 12:30–15:30 i 19:30–22:30, Sob 19:30–22:30
}}
== Życie nocne ==
Luanda jest pod silnym wpływem kultury portugalskiej. Portugalskie piwo jest powszechnie spożywane, chociaż pojawiają się Heineken i Carlsberg. Super Bock, Sagres i Cristal (najbardziej popularne) to popularne piwa z Portugalii. Lokalne piwa, takie jak Nocal, Cuca (najbardziej popularne, zwłaszcza doskonała wersja beczkowa, czyli „fino” po portugalsku) i Eka. Spróbuj Portugalii (portugalskiego domu piwnego) na początku Ilha lub jednego z dwóch klubów żeglarskich właśnie na Ilha na miłego zachodu słońca (Clube Nautico i Clube Naval).
Istnieje również wiele doskonałych win portugalskich, które są szeroko dostępne.
==Imprezy==
== Noclegi ==
* {{Znacznik|'''Inn Luandal'''|-8.821662 |13.251759|typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''[http://www.innluanda.com/ Inn Luanda]''' (''Inn Luanda Boutique Hotel Type''), Rua Francisco Sá de Miranda, nº 50, ☏ +244 922687350, +351 919863637. Butikowy hotel położony w dzielnicy mieszkalnej blisko centrum. Bardzo czysta i dobra klimatyzacja z bezpłatnym WiFi. Śniadanie było wliczone w cenę i mogą przygotować lunch i kolację. Kierownik mówi po angielsku. Pojedyncze 225 USD, podwójne 245 USD, potrójne 275 USD.
* {{Znacznik|'''Art House'''|-8.77193 |13.25070 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''[http://thomsonarthouse.com/ Art House]''', Av. Murtala Mohamed, ☏ +244 918 001 001. Bezpłatne śniadanie, wifi, klimatyzacja, restauracja/bar, dostęp do plaży. Miły artystyczny klimat. Kz 55469.
* {{Znacznik|'''Casas de Luanda-GH Kinaxixe'''|-8.81505 |13.23822 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''[http://casasdeluanda.com/ Casas de Luanda-GH Kinaxixe]''' (''obok muzeum historii naturalnej''), ☏ +244 222 320 358. Darmowe Wi-Fi i śniadanie. Kz 56079.
=== Ekskluzywnie ===
* {{Znacznik|'''Hotel Tropico'''|-8.81539 |13.23702 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''Hotel Tropico'''. Ten będzie kosztował całkiem nieźle. Kz 202981.
* {{Znacznik|'''Hotel Presidente'''|-8.803591 |13.242090 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''[https://www.hotelpresidenteluanda.com/ Hotel Presidente]''', Largo 17 de Setembro nº4, ☏ +244 222 311 717. Prestiżowy czterogwiazdkowy hotel w centrum miasta.
* {{Znacznik|'''Rouxinol Luxury Guesthouse'''|-8.814977173715164 |13.2430100440979 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''[https://www.facebook.com/RouxinolBoutiqueHotel/ Rouxinol Luxury Guesthouse]''' (''Hotel Rouxinol''), Beco de Moçambique nº 16, Bairro Cruzeiro, ☏ +244 923 745 078 (Farah), +244 923 581 308. Zameldowanie: 12:00, wymeldowanie: 14:00. W pobliżu ambasad w Miramar i centrum miasta. 180-400 dolarów.
* {{Znacznik|'''Hotel Alvalade'''|-8.83518 |13.23318 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''Hotel Alvalade'''. Kz 179818.
==Kontakt==
== Bezpieczeństwo ==
Bezpieczeństwo w Luandzie jest średnie dla bezpieczeństwa wśród afrykańskich miast. Nie zapuszczaj się do slumsów. Nie wychodź sam w nocy. Trzymaj drzwi samochodu zamknięte przez cały czas. Wzrasta przestępczość z użyciem przemocy, ale głównie w slumsach. Kolonialna część miasta jest bezpieczna przed brutalną przestępczością; ale jak w większości afrykańskich miast, kradzieże kieszonkowe czy napady są na porządku dziennym. Znacznie zmniejszysz swoje szanse, jeśli pozostaniesz na niskim poziomie: bez wymyślnych ubrań lub samochodu, użyj pasa na pieniądze itp. Miasto jest drogim miejscem do życia, a Angolańczycy zdali sobie sprawę, że większość emigrantów w mieście to pracownicy o wysokich pensjach od dużych korporacji, dlatego należy szczególnie unikać strojów biznesowych.
Nie dawaj żebrakom pieniędzy; jeśli to zrobisz, wkrótce będzie ich wiele wokół ciebie.
To jest Afryka Środkowa: wiele policji w Luandzie jest bardzo skorumpowanych. Sprawdź ich numer identyfikacyjny (powinien znajdować się na opasce na ramieniu) i możesz przedstawić zarzuty dotyczące nadużyć. Jako gość ważne jest, aby przez cały czas mieć przy sobie autoryzowaną kserokopię paszportu. W przeciwnym razie dostaniesz na miejscu grzywnę lub, co gorsza, dzięki uprzejmości policji. Nie noś oryginału; policja może o to poprosić i zatrzymać, dopóki nie zapłacisz „grzywny”.
== Informacje turystyczne ==
=== Ambasady i konsulaty ===
* [[Plik:Flag of Canada.svg|20px]] '''Konsulat Kanady''', Rua Rei Katyavala 113, ☏ +244 222 448-371, +244 222 448-377, +244 222 448-366, faks: +244 222 449-494, consul.can@angonet.org.
* [[Plik:Flag of Germany.svg|20px]] '''Ambasada Republiki Federalnej Niemiec''', Avenida 4 de Fevereiro 120 Caixa Postal 1295 Luanda, ☏ +244 222 334516, +244 912 508146, fax: +244 222 37 25 51. Od poniedziałku do piątku od 09:00 do 12: 00 lub po wcześniejszym umówieniu.
* [[Plik:Flag of Greece.svg|20px]] '''Konsulat Grecji''', Av. 4 lutego 82, 2 piętro, lok. 1, kod pocztowy 2177, Luanda, ☏ +244 23 96 852, faks: +244 23 96 171.
* [[Plik:Flag of the Netherlands.svg|20px]] '''Ambasada Holandii''', Empr. Komandor Gika Edificio Garden Towers – Wieża B – Piętro 8, Travessa Ho Chi Minh – Bairro Alvalade, ☏ +244 222 310686, +244 222 311511, faks: +31 847300850, lua@minbuza.nl. Od poniedziałku do piątku od 08:00 do 16:00 w piątek do 13:00.
* [[Plik:Flag of Romania.svg|20px]] '''Rumunia''', Rua Ramalho Ortigão, 30, Bairro Alvalade, ☏ +244 222 321076, faks: +244 222 321076, luanda@mae.ro.
* [[Plik:Flag of Serbia.svg|20px]] '''Ambasada Republiki Serbii''', Rua Comandante Nzagi 25/27, Alvalade, ☏ +244 222 321421, fax: +244 222 321724.
* [[Plik:Flag of the United Kingdom.svg|20px]] '''Ambasada Wielkiej Brytanii''', Rua Diogo Cão 4 Caixa Postal 1244, ☏ +244 222 334582, fax: +244 222 333331. Od poniedziałku do czwartku od 08:00 do 12:30 i od 13:30 do 16:30; Piątki - od 08:30 do 13:00.
* [[Plik:Flag of the United States.svg|20px]] '''Ambasada Stanów Zjednoczonych''', Rua Houari Boumedienne, #32, ☏ +244 222-641-000, faks: +244 222-641-232, ConsularLuanda@state.gov. Pomoc konsularna (dla obywateli USA) dostępna w poniedziałek, wtorek i czwartek od 14:00 do 16:30.
* [[Plik:Flag of Israel.svg|20px]] '''Ambasada Izraela''', Rua Rainha Ginga #34, Edificio Siccal, ☏ +244 222-395-195, faks: +244 222-396-366, info@luanda.mfa.gov.il.
==Wyjazd==
{{Jest w|Angola}}
{{Zarys}}
{{Atrybucja}}
[[Kategoria:Angola]]
lagp8qumg246ns42mikfjje6h225tss
120181
120180
2022-08-11T13:54:01Z
Moromar
2451
/* Wyjazd */
wikitext
text/x-wiki
{{top-banner}}
{{Miejscowość infobox
|nazwa = Luanda
|nazwa oryginalna =
|widok = Banco_Nacional_de_Angola_in_Luanda_-_Angola_2015_(cropped).jpg
|opis =
|herb =
|mapa = AO-Luanda.png
|państwo = [[Angola]]
|region =
|powierzchnia = 116
|wysokość = 6
|lud = 2 571 000
|prefiks =
|kod pocztowy =
|www =
}}
[[Plik:Luanda_Skyline_-_Angola_2015_(cropped).jpg|thumb|350px|Widok Luandy zaczerpnięty z Fortaleza]]
'''Luanda''', stolica [[Angola|Angoli]] leży na wybrzeżu Atlantyku. Jej obecny renesans to inspirująca historia sukcesu. Dekady konfliktów, które zakończyły się dopiero w 2002 roku, długo powstrzymywały Angolę. Od początku XXI wieku w Luandzie nastąpił ogromny boom budowlany, gdzie spokój i stabilność przyciągnęły liczne zagraniczne firmy do inwestowania w biura w mieście. Rząd Angoli, wzbogacając się na dochodach z ropy naftowej, diamentów i innych zasobów naturalnych, również intensywnie inwestuje w Luandzie i wokół niej, w tym duże bloki mieszkalne w budynkach socjalnych, aby zastąpić slumsy i istniejące zniszczone (i często zniszczone kulami) wieżowce; obszerna naprawa; budowa kilku sześciopasmowych autostrad wyprowadzających z miasta; przebudowa linii kolejowych wychodzących z miasta; a duże nowe lotnisko po południowej stronie jest w budowie, a po różnych opóźnieniach planowane jest otwarcie w 2022 roku.
== Charakterystyka ==
=== Historia ===
Luanda została założona w 1575 roku pod nazwą '''São Paulo de Loanda''' przez sto rodzin osadników i czterystu żołnierzy. Na początku XVII w. zbudowano dwa forty, a w 1627 miasto stało się centrum administracyjnym portugalskiej Angoli. Od końca XVI w. do 1836 Luanda była portem, z którego wyjeżdżali prawie wszyscy niewolnicy udający się do [[Brazylia|Brazylii]]. Poza krótkim okresem rządów holenderskich (1640-1648), okres ten był stosunkowo spokojny, a Luanda rosła podobnie jak wiele innych miast kolonialnych, choć z silnymi wpływami brazylijskimi w wyniku rozległego handlu morskiego między tymi koloniami portugalskimi. Niepodległość Brazylii w 1822 i koniec niewolnictwa w 1836 sprawiły, że przyszłość Luandy wyglądała ponuro, ale otwarcie portu w mieście dla zagranicznych statków w 1844 doprowadziło do wielkiego boomu gospodarczego. Do 1850 miasto było prawdopodobnie najbardziej rozwiniętym i jednym z największych miast w imperium portugalskim poza samą [[Portugalia|Portugalią]], napędzanym handlem olejem palmowym i arachidowym, woskiem, koprą, drewnem, kością słoniową, bawełną, kawą i kakao. Po oficjalnym zakończeniu niewolnictwa (opieranego przez Portugalczyków, ale wymuszanego przez Brytyjczyków) rozpoczęła się praca przymusowa. W okolicy rosły liczne importowane rośliny, takie jak kukurydza, tytoń i maniok, aby wspierać mieszkańców. W 1889 roku otwarto akwedukt dostarczający świeżą wodę i usuwający jedyny czynnik hamujący wzrost w mieście. Miasto rozkwitło nawet podczas portugalskiej wojny kolonialnej (1961-74), która nie wpłynęła na miasto, a to nowoczesne miasto zostało nawet nazwane „Paryżem Afryki” w 1972 roku.
Po tak wielu sukcesach miasto pogorszyło się w połowie lat 70. XX wieku. Chociaż w dużej mierze nietknięty podczas rewolucji goździków (niepodległości Angoli), początek '''wojny domowej w Angoli''' w 1975 wystraszył prawie całą ludność Angoli pochodzenia portugalskiego jako uchodźcy (w tym większość ludności Luandy). Doprowadziło to do natychmiastowego kryzysu, ponieważ ludność afrykańska Angoli niewiele wiedziała o tym, jak zarządzać i utrzymywać miasto. Pomogli im trochę wykwalifikowani kubańscy żołnierze, którzy byli w stanie pomóc rządowi MPLA w utrzymaniu niektórych podstawowych usług miasta, ale setki tysięcy uchodźców, którzy uciekli przed walkami na wsi, stworzyły slumsy rozciągające się na mile ze wszystkich stron miasta. Miasto było świadkiem sporadycznych walk podczas wojny domowej, które pozostawiły dziury po kulach w wielu wieżowcach i budynkach rządowych. Kiedy w 2002 osiągnięto pokój, rząd zaczął planować odbudowę przy użyciu dochodów z ropy naftowej. Dziś panorama Luandy jest usiana dźwigami, budującymi liczne mieszkania socjalne, które zastąpią slumsy i istniejące, ale rażąco zniszczone, ponad 40-letnie wieżowce, a także biura wielu zagranicznych firm działających w Angoli. Na południe od Luandy, na obszarze zwanym Luanda Sul, dla rosnącej społeczności ekspatów budowane są domy o zachodnim standardzie, często w stylu złożonym. Wprowadzane są znaczne ulepszenia na drogach, autostradach i systemie kolejowym w mieście i wokół niego, ale jest jeszcze dużo pracy do wykonania. I choć z pewnością nadal jest domem dla dużej zubożałej populacji (59%), darmowe mieszkania i tworzenie tysięcy nowych miejsc pracy każdego roku oznacza, że Luanda może mieć przed sobą świetlaną przyszłość.
=== Klimat ===
[[Plik:Luanda01.JPG|thumb|Luanda otrzymuje prawie cały ulewny deszcz w marcu i kwietniu.]]
Na klimat w dużej mierze wpływa przybrzeżny prąd Benguela. Prąd zapewnia miastu zaskakująco niską wilgotność pomimo niewielkiej szerokości geograficznej, co sprawia, że cieplejsze miesiące są znacznie bardziej znośne niż w podobnych miastach w Afryce Zachodniej/Środkowej. Miasto otrzymuje średnio 405 mm (15,9 cala) deszczu rocznie, głównie w dużych ilościach w marcu i kwietniu oraz w mniejszych ilościach od listopada do lutego. Jest to jednak dość zmienne w zależności od natężenia prądu, a współczynnik zmienności wynosi 40% (może być sześciokrotna różnica między deszczem otrzymywanym w latach najsuchszych i najbardziej mokrych). Temperatury są dość stabilne przez cały rok, z najłagodniejszymi miesiącami od maja (maks. 29°/23° min.) do października, a najcieplejszymi miesiącami to listopad (maks. 31°/25° min.) i kwiecień.
=== Orientacja ===
Luanda jest podzielona na dziesięć gmin: Ingombota, Maianga, Sambizanga (centrum), Samba, Rangel, Cazenga (środkowy pierścień), Cacuaco, Viana, Kilamba Kiaxi oraz nowo utworzona gmina Belas (peryferia).
W centrum (Ingombotas i Maianga) najstarsze miasto kolonialne dzieli się na ''Baixa de Luanda'' (dolna Luanda, od portu do fortecy), ''Cidade Alta'' (górne miasto, gdzie znajduje się pałac prezydencki) i ''Ilha do Cabo'' (półwysep otaczające zatokę, z plażami i drogimi klubami nocnymi, barami i restauracjami). Za i nad historycznym centrum, centralne ''bairros'' obejmują Maianga i Alvalade (mieszkania) i Miramar (ambasady), a także Kinaxixe i Maculusso, które charakteryzują portugalskie bloki mieszkalne. Dalej poza centrum dzielnice stają się bardziej nieformalne (samobudowa), usiane kubańskimi blokami mieszkalnymi z lat 70. i nowymi inwestycjami. Na południu przeważają luksusowe osiedla zamknięte (condominium).
== Dojazd ==
=== Samolotem ===
* {{Znacznik|Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro|-8.858333|13.231111|typ=transport}}'''Międzynarodowy port lotniczy Quatro de Fevereiro''' ({{IATA|LAD}}).
Pomimo bardzo małej liczby turystów, miasto ma zaskakująco dużą liczbę połączeń międzynarodowych, które w dużej mierze obsługują mieszkańców Angoli mieszkających za granicą (np. w [[Brazylia|Brazylii]]) oraz rosnącą liczbę firm obsługujących przemysł naftowy i diamentowy oraz odbudowę (w dużej mierze realizowaną przez chińskich robotników i firmy brazylijskie). Kilku przewoźników nadal obsługuje trasy oparte na sojuszach z czasów zimnej wojny (do [[Hawana|Hawany]] i [[Moskwa|Moskwy]]).
Miasto jest węzłem narodowego przewoźnika ''TAAG Angola Airlines'', jednej z zaledwie trzech dochodowych linii lotniczych w Afryce Subsaharyjskiej, która oferuje loty do 15 miast Angoli. Oferują loty do wielu miast w Zachodnio-Centralnej/Południowej Afryce, w tym codzienne loty do [[Johannesburg]]a oraz [[Duala|Douala]] w [[Kamerun]]ie; [[Sal]], [[Republika Zielonego Przylądka]]; [[Bangi]], RŚA; [[Kinszasa]], DRK; [[Brazzaville]] i [[Pointe-Noire]] w [[Kongo]]; [[Windhuk]], [[Namibia]]; [[São Tomé]], [[Wyspy Świętego Tomasza i Książęca]]; [[Lusaka]], [[Zambia]]; [[Harare]], [[Zimbabwe]]. Ich oferta długodystansowa obejmuje: [[Dubaj]], [[Pekin]] (przez Dubaj), [[Lizbona|Lizbonę]], [[Paryż]] oraz loty transatlantyckie do [[Rio de Janeiro]], [[São Paulo]] i [[Salvador]] de Bahia w Brazylii.
Oprócz TAAG, SonAir obsługuje około tuzina lotnisk w całym kraju. Usługa międzynarodowa obejmuje loty do/z: [[Dubaj]]u (Emirates), [[Frankfurt nad Menem|Frankfurtu]] (Lufthansa), [[Londyn]]u-Heathrow (BA), [[Paryż]]a-de Gaulle (Air France), [[Windhuk]] (Air Namibia), [[Bruksela|Brukseli]] (Brussels Airlines), [[Hawana|Hawany]] (Cubana), sezonowo), [[Moskwa]] (Aeroflot), [[Pekin]] (Hainan, przez Dubaj), [[Addis Abeba]] (Ethiopian), [[Lizbona]] (TAP Portugal).
Wyjeżdżając z kraju, nie zabieraj kwanzy na lotnisko, ponieważ próba wywiezienia kwanzy z kraju jest nielegalna; możesz zostać zatrzymany przez policję skarbową i otrzymać wysoką grzywnę (zabrana cała twoja kwanza i większość pozostałych pieniędzy) lub uwięziony.
=== Koleją ===
Usługi kolejowe w Angoli odnotowały dramatyczną poprawę w ciągu ostatnich kilku lat. Odbudowę i modernizację przeprowadzają chińskie firmy, odbudowując niegdyś jedną z najrozleglejszych sieci kolejowych w Afryce pod rządami kolonialnymi. Jednak pociągi mają ograniczone zastosowanie dla turystów, ponieważ obsługują głównie osoby dojeżdżające do pracy. Wyjątkiem są usługi dalekobieżne z [[Malanje]]. Zauważ, że usługi kolejowe nadal mają opinię nie w pełni bezpiecznych.
* {{Znacznik|Dworzec Centralny|-8.80532|13.244272|typ=transport}}'''Dworzec Centralny''' (''Estação Central de Luanda''), Largo Eng. Pedro Folque (''1 km na północ od centrum miasta''). Znana również jako '''stacja kolejowa Bungo''' (''Estação Ferroviária do Bungo''). Tu kończą się wszystkie pociągi dalekobieżne.
=== Samochodem ===
Główną drogą dla turystów będzie nadmorska autostrada prowadząca na północ do [[Demokratyczna Republika Konga|DR Konga]] i na południe do [[Namibia|Namibii]]. Jest bardzo malowniczo iw dość dobrym stanie. Drogi są jednym z głównych priorytetów w odbudowie, w tym kilka sześciopasmowych autostrad wychodzących z miasta. Spodziewaj się mieszanki dobrej nawierzchni na starych autostradach i płynnej jazdy po nowych drogach.
=== Autobusem ===
Państwowa Służba Autobusowa właśnie została ponownie otwarta, ale trasy nie są jeszcze zorganizowane. Istnieje kilka lokalnych usług w Luandzie i między miastami.
* {{Znacznik|Terminal Rodoviário 21 de Janeiro|-8.8841976|13.2070036|typ=transport}}'''Terminal Rodoviário 21 de Janeiro'''.
=== Statkiem ===
W 2018 roku z Luandy do [[Kabinda|Kabindy]] wypłynął nowy prom, co jest przydatne, aby uniknąć tranzytu przez DR Konga. Jest obsługiwany przez TMA Express.
* {{Znacznik|Terminal Pasażerski|-8.7756214|13.2855856|typ=transport}}'''Terminal Pasażerski'''.
== Komunikacja ==
{{Mapframe|-8.818|13.233|zoom=13|layer=|staticmap=|align=|name=}}
[[Plik:Avenida dos Combatentes Luanda.jpg|thumb|right|250px|Zatłoczenie jest w Luandzie faktem. (Av. dos Combatentes)]]
=== Minibusem ===
Rząd inwestuje w rozległy system autobusowy.
=== Taksówka ===
Popularnym sposobem poruszania się mieszkańców po mieście są minibusy (Candongueiros), łatwo rozpoznawalne po ich jasnoniebieskim i białym kolorze. Chociaż większość emigrantów uważa je za niebezpieczne, miejscowi używają ich na co dzień. W ciągu dnia, do około godziny 20:00, są bezpiecznym, wygodnym i zazwyczaj szybkim środkiem transportu w centrum miasta. Opłaty za przejazd wynoszą 100 kwanz, z wyjątkiem deszczu lub dużego natężenia ruchu, gdy opłaty są podwojone.
Rozważ skorzystanie z Macon Taxi prywatnej firmy taksówkowej (20-30 USD za podróż).
Eco Tur oferuje również wynajem samochodów 4x4 i minibusów oraz transfery lotniskowe z dwujęzycznymi kierowcami (paul@eco-tur.com) +244 912 501 387
'''B Home''' zapewnia odbiór z lotniska i jest dostępny do wynajęcia (kierowcy) +244 222 264 423 B Home ma biura w Luandzie oraz w USA. +1-281-444-5988 (biuro w Houston).
'''Afri-taxi''' miało 150 pojazdów w Luandzie i stopień na lotnisku.
=== Samochodem ===
Drogi w Luandzie są na ogół w dobrym standardzie, tak jak w przypadku głównych tras między miastami, ale gdzie indziej jakość dróg znacznie się pogarsza. Nie zdziw się, jeśli napotkasz niespodziewane problemy w porze deszczowej. W Luandzie główne ulice są wybrukowane, ale ulice w slumsach są w ruinie, a większość dróg nie ma linii ani sygnalizacji. Jak wspomniano wcześniej, w całym mieście wprowadzane są ulepszenia. Zatłoczenie jest głównym problemem związanym z brakiem transportu publicznego i mnóstwem taksówek typu minibus.
=== Koleją ===
Oczekuje się, że linia kolei podmiejskiej zostanie otwarta w pierwszej połowie 2021 r. Choć jest przydatna w dotarciu na przedmieścia, nie będzie zbyt przydatna dla przeciętnego turysty.
== Warto zobaczyć ==
[[Plik:Bahia de Luanda.jpg|thumb|right|550px|Bahia de Luanda, piękny naturalny port, który otacza Luandę, widziany z fortu.]]
[[Plik:Agostinhonetomausoleu.jpg|thumbnail|Mauzoleum Agostinho Neto]]
* {{zobacz
| name=Mauzoleum Agostinho Neto | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.823789 | long=13.218918 | wskazówki=
| telefon=+244 222334835 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Po przybyciu do Luandy nie sposób przeoczyć strzelistej konstrukcji przypominającej obelisk, strzelającej nad resztą miasta. Jeśli jesteś ciekawy, co to jest i dlaczego tam jest, jest to mauzoleum poświęcone Agostinho Neto, pierwszemu prezydentowi Angoli, który prowadził walkę Angoli o niepodległość.
}}
* {{zobacz
| name=Twierdza São Miguel | alt= | url= | email=
| adres=Calçada de S. Miguel | lat=-8.808302 | long=13.223428 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Zbudowana w 1576 roku, stała się centrum administracyjnym Luandy we wczesnej części rządów kolonialnych i była samodzielnym miastem dla wczesnego garnizonu wojskowego i ważnym miejscem przetrzymywania niewolników. Zawiera ozdobne płytki ścienne przedstawiające historię miasta wraz z wieloma reliktami, takimi jak armaty i oryginalne cele więzienne dla niewolników.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Niewolnictwa | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.960470 | long=13.105364 | wskazówki=
| telefon=+244 222371622 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=09:00 do 18:00. Zbudowane na obszarze, w którym przetrzymywano niewolników przed wywiezieniem do obu Ameryk. Budynek muzeum to '''Capa de Casa Grande''', w którym ochrzczono niewolników przed wysłaniem ich do obu Ameryk. Muzeum warto zobaczyć ze względu na kaplicę i armaty na zewnątrz. W centrum kaplicy znajduje się fascynująca kamienna chrzcielnica, ale bez opisu. Istnieje kilka interesujących obiektów z epoki (takich jak dyby, bicz, kajdany), ale oprawione w ramy odbitki na ścianach to w większości kopie z opublikowanych prac, ze stosunkowo niewielką ilością informacji towarzyszących. Wysokie, smagane wiatrem położenie jest piękne.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Historii Naturalnej | alt= | url= | email=
| adres=Nossa Senhora da Muxima | lat=-8.815181 | long=13.238367 | wskazówki=
| telefon=+244 222334055. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Muzeum wypełnione tysiącami gatunków zwierząt, w tym rybami, ptakami, skorupiakami i owadami. Wiele z prezentowanych zwierząt jest zagrożonych, a niektóre nawet wyginęły. Muzeum wykonuje nienaganną pracę, prezentując dużą liczbę różnorodnych organizmów, które zamieszkują i niegdyś zamieszkiwały kraj.
}}
* {{zobacz
| name=Narodowe Muzeum Antropologiczne | alt= | url= | email=
| adres=Av. de Portugal 61 | lat=-8.817053 | long=13.237540 | wskazówki=
| telefon=+244 222337024. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Poświęcone edukacji ludzi na temat historii i kultury Angoli, Narodowe Muzeum Antropologii oferuje imponujący zestaw tradycyjnych masek, a także sztukę, rzeźby, narzędzia, broń, biżuterię, ubrania i instrumenty muzyczne. Bezpłatne.
}}
* {{zobacz
| name=Twierdza São Pedro da Barra | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.773356 | long=13.286187 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Twierdza, która w swojej historii służyła różnym celom. Został zbudowany w XVII wieku w celu ochrony okolicy przed najeźdźcami. Kiedy rozpoczął się handel niewolnikami, był on używany jako twierdza dla niewolników, dopóki nie byli gotowi ich odesłać. Przez cały okres walki Angoli o niepodległość przeciwko Portugalii w latach 1961-1975 w forcie przebywali nacjonaliści, których aresztowano, a następnie zmuszono do obozów pracy
}}
* {{zobacz
| name=Igreja do Carmo | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.816205 | long=13.232977 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Zbudowany w 1669 roku.
}}
* {{zobacz
| name=Igreja da Nazare | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.808080 | long=13.239376 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Kościół zbudowany w 1664 roku. Słynie z pięknego ołtarza wykonanego z włoskiego różowego marmuru.
}}
* {{zobacz
| name=Muzeum Pieniądza | alt= | url= | email=
| adres=Av. 4 de Fevereiro 151 | lat=-8.81101 | long=13.23337 | wskazówki=
| telefon=+244 226 431 231 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=09:00-15:00 Pn-Sob, nieczynne Nd. O historii waluty Angoli, od bezgotówkowych po Zimbo i Kwanza
}}
* {{zobacz
| name=Kościół Matki Bożej Remediów | alt= | url= | email=
| adres= | lat=-8.81377 | long=13.22974 | wskazówki=
| telefon=+244 939 779 809. | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Kolejny stary kościół katolicki, ten zbudowany w 1628 r.
}}
== Warto zrobić ==
* Dobry dzień na plaży.
* Zwiedzanie wyspy.
* Dobry grill w niedzielę.
* Wizyta w hipermarketach.
== Praca ==
Miejsca pracy są dostępne głównie w sektorze naftowym, ale także w rosnącej liczbie międzynarodowych firm z Angoli, które inwestują w Angoli teraz, gdy pokój i stabilność oferują wielkie perspektywy rozwoju dla kraju.
==Nauka==
== Zakupy ==
[[Plik:Luanda1.jpg|thumb|right|300px|Panorama Luandy]]
* {{Znacznik|'''Targ rękodzieła Benfica'''|-8.9591 |13.1049 |typ=zakupy|url=|kolor=008080|treść=}}'''Targ rękodzieła Benfica''', Belas, ☏ +244 941 615 450. W przypadku lokalnego rzemiosła, po niskich cenach, wypróbuj ten rynek na południe od Luandy.
* {{Znacznik|'''Belas Shopping'''|-8.923860 |13.186027 |typ=zakupy|url=|kolor=008080|treść=}}'''[http://belasshopping.co.ao/ Belas Shopping]''', Av. Luanda Sul. 21:00 do 22:00. Otwarte w 2007 roku, jest pierwszym centrum handlowym Angoli. Posiada prawie 100 sklepów, kino, różne restauracje i centralny plac z rozrywką na żywo.
== Gastronomia ==
Większość restauracji znajduje się na '''The Marginal''' lub na '''Ilha de Luanda''', gdzie elita Luandy idzie na obiad i zabawę. Uważaj: jedząc poza domem, '''nie pij wody z kranu''.
'''Centrum handlowe Belas''' ma strefę gastronomiczną z różnymi opcjami, od lokalnych potraw po pizzę i hamburgery.
=== Oszczędnie ===
* '''Panela de Barro''', R. Emílio M'Bidi, ☏ +244 933 552 244
=== Umiarkowanie ===
* {{listing
|name=Chez Wou
|lat=-8.8008
|long=13.2228
|www=
|adres=Av. Mortala Mohamed 50 R/C Ilha do Cabo
|wskazówki=
|telefon=+244 924 237 190.
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=
}}
* {{listing
|name=Macau Restaurante
|lat=-8.7670
|long=13.2554
|www=https://www.facebook.com/macau.ilha/
|adres=Avenida Mortala Mohamede Ilha
|wskazówki=
|telefon=+244 938 967 888.
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=10:00–23:00.
}}
* {{listing
|name=Vista Da Fortaleza
|lat=-8.8075
|long=13.2179
|www=
|adres=Rua Massano de Amorim, Chicala 1
|wskazówki=przed Supermercado Pomobel
|telefon=+244 938 550 540.
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=11:00–22:00.
}}
=== Ekskluzywnie ===
* {{listing
|name=Restaurante Café Del Mar
|lat=-8.764346
|long=13.258309
|www=http://cafedelmar.co.ao/
|adres=Av Murtala Mohamed
|wskazówki=
|telefon=+244 923 581 333
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=Dawniej restauracja Coconuts, wciąż jednak ze wspaniałym widokiem na Ocean Atlantycki.
}}
* {{listing
|name=Beer Burger & Beef
|lat=-8.795228
|long=13.225456
|www=https://www.instagram.com/bbbcervejaria/
|adres=Av Murtala Mohamed
|wskazówki=
|telefon=+244 931 003 774
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=Dawniej popularna restauracja Cais de Quatro. Nadal możesz zobaczyć spektakularny widok na panoramę Luandy ze swojego stołu.
}}
* {{listing
|name=Pimms
|lat=-8.8328
|long=13.2364
|www=https://www.pimmsangola.com/index.php
|adres=Rua Emílio M’Bidi, nº 112
|wskazówki=
|telefon=+244 222 326 290.
|email=
|fax=
|dodatkowe informacje=Pn–Pt 12:30–15:30 i 19:30–22:30, Sob 19:30–22:30
}}
== Życie nocne ==
Luanda jest pod silnym wpływem kultury portugalskiej. Portugalskie piwo jest powszechnie spożywane, chociaż pojawiają się Heineken i Carlsberg. Super Bock, Sagres i Cristal (najbardziej popularne) to popularne piwa z Portugalii. Lokalne piwa, takie jak Nocal, Cuca (najbardziej popularne, zwłaszcza doskonała wersja beczkowa, czyli „fino” po portugalsku) i Eka. Spróbuj Portugalii (portugalskiego domu piwnego) na początku Ilha lub jednego z dwóch klubów żeglarskich właśnie na Ilha na miłego zachodu słońca (Clube Nautico i Clube Naval).
Istnieje również wiele doskonałych win portugalskich, które są szeroko dostępne.
==Imprezy==
== Noclegi ==
* {{Znacznik|'''Inn Luandal'''|-8.821662 |13.251759|typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''[http://www.innluanda.com/ Inn Luanda]''' (''Inn Luanda Boutique Hotel Type''), Rua Francisco Sá de Miranda, nº 50, ☏ +244 922687350, +351 919863637. Butikowy hotel położony w dzielnicy mieszkalnej blisko centrum. Bardzo czysta i dobra klimatyzacja z bezpłatnym WiFi. Śniadanie było wliczone w cenę i mogą przygotować lunch i kolację. Kierownik mówi po angielsku. Pojedyncze 225 USD, podwójne 245 USD, potrójne 275 USD.
* {{Znacznik|'''Art House'''|-8.77193 |13.25070 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''[http://thomsonarthouse.com/ Art House]''', Av. Murtala Mohamed, ☏ +244 918 001 001. Bezpłatne śniadanie, wifi, klimatyzacja, restauracja/bar, dostęp do plaży. Miły artystyczny klimat. Kz 55469.
* {{Znacznik|'''Casas de Luanda-GH Kinaxixe'''|-8.81505 |13.23822 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''[http://casasdeluanda.com/ Casas de Luanda-GH Kinaxixe]''' (''obok muzeum historii naturalnej''), ☏ +244 222 320 358. Darmowe Wi-Fi i śniadanie. Kz 56079.
=== Ekskluzywnie ===
* {{Znacznik|'''Hotel Tropico'''|-8.81539 |13.23702 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''Hotel Tropico'''. Ten będzie kosztował całkiem nieźle. Kz 202981.
* {{Znacznik|'''Hotel Presidente'''|-8.803591 |13.242090 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''[https://www.hotelpresidenteluanda.com/ Hotel Presidente]''', Largo 17 de Setembro nº4, ☏ +244 222 311 717. Prestiżowy czterogwiazdkowy hotel w centrum miasta.
* {{Znacznik|'''Rouxinol Luxury Guesthouse'''|-8.814977173715164 |13.2430100440979 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''[https://www.facebook.com/RouxinolBoutiqueHotel/ Rouxinol Luxury Guesthouse]''' (''Hotel Rouxinol''), Beco de Moçambique nº 16, Bairro Cruzeiro, ☏ +244 923 745 078 (Farah), +244 923 581 308. Zameldowanie: 12:00, wymeldowanie: 14:00. W pobliżu ambasad w Miramar i centrum miasta. 180-400 dolarów.
* {{Znacznik|'''Hotel Alvalade'''|-8.83518 |13.23318 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''Hotel Alvalade'''. Kz 179818.
==Kontakt==
== Bezpieczeństwo ==
Bezpieczeństwo w Luandzie jest średnie dla bezpieczeństwa wśród afrykańskich miast. Nie zapuszczaj się do slumsów. Nie wychodź sam w nocy. Trzymaj drzwi samochodu zamknięte przez cały czas. Wzrasta przestępczość z użyciem przemocy, ale głównie w slumsach. Kolonialna część miasta jest bezpieczna przed brutalną przestępczością; ale jak w większości afrykańskich miast, kradzieże kieszonkowe czy napady są na porządku dziennym. Znacznie zmniejszysz swoje szanse, jeśli pozostaniesz na niskim poziomie: bez wymyślnych ubrań lub samochodu, użyj pasa na pieniądze itp. Miasto jest drogim miejscem do życia, a Angolańczycy zdali sobie sprawę, że większość emigrantów w mieście to pracownicy o wysokich pensjach od dużych korporacji, dlatego należy szczególnie unikać strojów biznesowych.
Nie dawaj żebrakom pieniędzy; jeśli to zrobisz, wkrótce będzie ich wiele wokół ciebie.
To jest Afryka Środkowa: wiele policji w Luandzie jest bardzo skorumpowanych. Sprawdź ich numer identyfikacyjny (powinien znajdować się na opasce na ramieniu) i możesz przedstawić zarzuty dotyczące nadużyć. Jako gość ważne jest, aby przez cały czas mieć przy sobie autoryzowaną kserokopię paszportu. W przeciwnym razie dostaniesz na miejscu grzywnę lub, co gorsza, dzięki uprzejmości policji. Nie noś oryginału; policja może o to poprosić i zatrzymać, dopóki nie zapłacisz „grzywny”.
== Informacje turystyczne ==
=== Ambasady i konsulaty ===
* [[Plik:Flag of Canada.svg|20px]] '''Konsulat Kanady''', Rua Rei Katyavala 113, ☏ +244 222 448-371, +244 222 448-377, +244 222 448-366, faks: +244 222 449-494, consul.can@angonet.org.
* [[Plik:Flag of Germany.svg|20px]] '''Ambasada Republiki Federalnej Niemiec''', Avenida 4 de Fevereiro 120 Caixa Postal 1295 Luanda, ☏ +244 222 334516, +244 912 508146, fax: +244 222 37 25 51. Od poniedziałku do piątku od 09:00 do 12: 00 lub po wcześniejszym umówieniu.
* [[Plik:Flag of Greece.svg|20px]] '''Konsulat Grecji''', Av. 4 lutego 82, 2 piętro, lok. 1, kod pocztowy 2177, Luanda, ☏ +244 23 96 852, faks: +244 23 96 171.
* [[Plik:Flag of the Netherlands.svg|20px]] '''Ambasada Holandii''', Empr. Komandor Gika Edificio Garden Towers – Wieża B – Piętro 8, Travessa Ho Chi Minh – Bairro Alvalade, ☏ +244 222 310686, +244 222 311511, faks: +31 847300850, lua@minbuza.nl. Od poniedziałku do piątku od 08:00 do 16:00 w piątek do 13:00.
* [[Plik:Flag of Romania.svg|20px]] '''Rumunia''', Rua Ramalho Ortigão, 30, Bairro Alvalade, ☏ +244 222 321076, faks: +244 222 321076, luanda@mae.ro.
* [[Plik:Flag of Serbia.svg|20px]] '''Ambasada Republiki Serbii''', Rua Comandante Nzagi 25/27, Alvalade, ☏ +244 222 321421, fax: +244 222 321724.
* [[Plik:Flag of the United Kingdom.svg|20px]] '''Ambasada Wielkiej Brytanii''', Rua Diogo Cão 4 Caixa Postal 1244, ☏ +244 222 334582, fax: +244 222 333331. Od poniedziałku do czwartku od 08:00 do 12:30 i od 13:30 do 16:30; Piątki - od 08:30 do 13:00.
* [[Plik:Flag of the United States.svg|20px]] '''Ambasada Stanów Zjednoczonych''', Rua Houari Boumedienne, #32, ☏ +244 222-641-000, faks: +244 222-641-232, ConsularLuanda@state.gov. Pomoc konsularna (dla obywateli USA) dostępna w poniedziałek, wtorek i czwartek od 14:00 do 16:30.
* [[Plik:Flag of Israel.svg|20px]] '''Ambasada Izraela''', Rua Rainha Ginga #34, Edificio Siccal, ☏ +244 222-395-195, faks: +244 222-396-366, info@luanda.mfa.gov.il.
== Gdzie dalej ==
Udaj się nieco na południe od Luandy, a znajdziesz wspaniały '''Parque Nacional Da Kissama''' (znany również jako Quiçama po portugalsku), gdzie żyją słonie, antylopy, egzotyczne ptaki, strusie, zebry, gnu i żyrafy, które wciąż licznie się rozwijają, ale ponieważ turystyka dopiero zaczyna się w Angoli, wciąż ma w sobie trochę dzikiej strony. Jest również bardzo piękny ze spektakularnymi widokami.
{{Jest w|Angola}}
{{użyteczny}}
[[Kategoria:Angola]]
rzf4kkn3cfw0l36d8qsqy57clqprlo4
Padwa
0
1956
120185
109286
2022-08-12T04:16:16Z
CommonsDelinker
3013
Replacing Palazzo_dell'Orologio_Padova.jpg with [[File:Torre_dell'Orologio_Padova.jpg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: proper name).
wikitext
text/x-wiki
{{Top-banner|unesco=yes|przewodnik=tak}}
{{Informacje_podstawowe_miasto
|nazwa=Padwa
|widok=Sant'Antonio (Padua) - Facade.jpg
|herb=
|mapa=
|region=[[Wenecja Euganejska]]
|powierzchnia=92
|lud=203 350
|prefiks=049
|www=www.comune.padova.it
}}
[[Plik:Padova.jpg|thumb|300px|Widok na Padwę]]
'''Padwa''' - miasto w północno-wschodnich [[Włochy|Włoszech]], w regionie [[Wenecja Euganejska]], stolica [[Prowincja Padwa|prowincji Padwa]]. Znajduje się centralnie w regionie Veneto, pomiędzy [[Wenecja|Wenecją]] z jednej strony a [[Vicenza|Vicenzą]] i [[Werona|Weroną]] z drugiej. Samo miasto ma 210 821 mieszkańców (2001), z około 350 000 mieszkańców w szerszym obszarze metropolitalnym.
==Charakterystyka==
Padwa jest znana jako miasto Św. Antoniego i jako miasto „trójki bez” lub „Święty bez imienia”, ponieważ kiedy mówimy o Św. Antonim, po prostu mówimy Il Santo, „Prato bez trawy” odnoszące się do Prato della Valle i „Kawiarnia bez drzwi”, która opisuje historyczną Caffè Pedrocchi, która w przeszłości była zawsze otwarta.
=== Geografia ===
Padwa położona jest na wschód w dolinie Padu, około 10 km na północ od Wzgórz Euganejskich i około 20 km na zachód od Laguny Weneckiej. Terytorium miasta rozciąga się na całkowicie płaskich przestrzeniach i przecinają je różne drogi wodne, które na przestrzeni wieków nadały miastu kształt i ochronę. Przecinają ją rzeki Brenta i Bacchiglione.
Graniczy:
* na północy z [[Cadoneghe]], [[Limena]], [[Vigodarzere]], [[Villafranca Padovana]]
* na wschodzie z [[Legnaro]], [[Noventa Padovana]], [[Saonara]], [[Vigonovo]], [[Vigonza]]
* na zachodzie z [[Abano Terme]], [[Rubano]], [[Selvazzano Dentro]]
* na południu z [[Albignasego]], [[Ponte San Nicolò]]
=== Kiedy jechać ===
Padwę można zwiedzać o każdej porze roku. Klimat charakteryzuje się dużą wilgotnością powietrza, która powoduje częste mgły w miesiącach jesienno-zimowych oraz parne dni w miesiącach letnich, dlatego najlepszym okresem na jego wizytę może być wiosna.
[[Plik:Torre dell'Orologio Padova.jpg|thumb|left|Palazzo del Capitano i wieża zegarowa]]
=== Historia ===
Według Eneidy Wergiliusza, miasto powstało z rąk księcia trojańskiego Antenore w roku 1185 pne, co czyni Padwę jednym z najstarszych miast na półwyspie i najstarszym w Wenecji Euganejskiej. To tylko legenda (być może zrodzona z fałszywego historyka, dzieła Tito Livio, aby zasymilować swoje miasto z Rzymem), ale dane archeologiczne potwierdziły starożytne pochodzenie miasta, które rozwinęło się między XIII a XI wiekiem pne. i związany z cywilizacją starożytnych Wenecjan.
Reprezentująca jeden z głównych ośrodków kultury paleoweneckiej, starożytna Padwa została zbudowana w zakolu rzeki Brenta (zwanej Medoacus Major w starożytności), która następnie (prawdopodobnie do 589 r.) Wpłynęła do koryta dzisiejszego Bacchiglione ( zwany wówczas Medoacus Minor lub Edrone), wjeżdżając do miasta w pobliżu obecnej Specoli. W 302 pne Patavium odparł atak floty spartańskiej. Już w 226 pne starożytni Patavini zawarli sojusz z Rzymem przeciwko Galom Przedalpejskim.
Od 49 pne stało się gminą rzymską, aw czasach augustianów częścią X Regio, którego było jednym z najważniejszych ośrodków. W czasach cesarstwa miasto stało się bardzo bogate dzięki przetwarzaniu wełny z pastwisk płaskowyżu Asiago. Z miasta przechodziły - lub odchodziły - liczne drogi, które łączyły je z głównymi rzymskimi ośrodkami tamtych czasów: via Annia, która łączyła je z Adrią i Akwileą, via Medoaci, która prowadziła na płaskowyż Valsugana i Asiago, via Astacus via Aurelia, która prowadziła do Asolo, łączyła ją z Vicentią, a via Aponense, która łączyła ją z ośrodkami termicznymi Wzgórz Euganejskich. Zarówno północ, jak i południe miasta były rozległymi stuleciami. W czasach rzymskich terytorium Padwy przecinała inna ważna rzymska droga - Via Gallica. W czasach rzymskich Padwa była ojczyzną historyka Tito Livio i była kolebką literatów Gaio Valerio Flacco, Quinto Asconio Pediano i Trasea Peto.
Wraz z upadkiem imperium Padwa zdołała utrzymać solidną gospodarkę, ale w pierwszym okresie najazdów barbarzyńców była kilkakrotnie niszczona, najpierw przez Hunów w latach 452-453, a następnie w 601 roku przez Longobardów z Agilulfo. Inwazje, w połączeniu z okresowymi powodziami, doprowadziły do coraz większego wyludniania się gminy. Pod koniec VIII wieku stabilność przyniesiona przez Karola Wielkiego oraz prace rekultywacyjne i kanalizacyjne przeprowadzone przez benedyktynów ożywiły gospodarkę miasta i położyły kres dwustuletnim kryzysom, ustępując miejsca ponownej urbanizacji. Zniszczenia kolejnych powodzi, złagodzone dziełem mnichów, pogłębiły zniszczenia dokonane w mieście przez Węgrów w 899 r., A także trzęsienia ziemi z 1004 i 1117 r. W tych stuleciach stopniowo potwierdzano doczesną władzę biskupów w mieście i wieczną potęgę. większy wpływ na wieś rodzin pochodzenia niemieckiego i frankońskiego, takich jak Camposampiero, Este, Da Romano i Da Carrara. W rezultacie pojawił się sprzeciw między Guelphami i Gibelinami, którzy odpowiednio poparli papiestwo i imperium, podział, który doprowadziłby do krwawych walk wewnętrznych ery wspólnotowej.
W późnym średniowieczu Padwa wyróżniała się jako wolna gmina, uczestnicząc w Lidze Veronese i Ligi Lombardii przeciwko cesarzowi Fryderykowi Barbarossie. W okresie miejskim miasto wzbogaciło się, a uniwersytet powstał w 1222 roku, jeden z najstarszych na świecie. Przeszedł przez szeregi gibelinów podczas panowania Ezzelina III da Romano, po jego śmierci miasto wróciło pod kontrolę Guelphów i stało się celem ciągłych ataków gibelinów z Werony, które w 1318 r. Doprowadziły do panowania nad Carraresi. Dla Padwy rozpoczął się okres nowej świetności, w którym kwitła gospodarka i sztuka. Sprzymierzone rodziny szlacheckie, takie jak Buzzaccarini, zamówiły cykl fresków w baptysterium Duomo i zbudowały Kościół Sług. W tym samym okresie trwały jednak wojny z Weroną, a także z Wenecją i Mediolanem. Ambicja Carraresi oznaczała koniec Veronese Scaligeri i samych Carraresi, którzy jako pierwsi widzieli okupację Padwy przez księcia Mediolanu Gian Galeazzo Visconti w latach 1388-1390 po zdobyciu Werony w 1387 roku, a następnie zostali ostatecznie pokonani. z Republiki Weneckiej w 1405 roku w wojnie z Padwą, po której rozpoczął się długi okres oddania Wenecji.
Miasto było jedną z kulturalnych stolic XIV wieku: obrazowe świadectwa XIV wieku - wśród nich cykl Giotta w kaplicy Scrovegnich - czynią z niego kluczowy węzeł w rozwoju sztuki zachodniej. Blask artystyczny XIV wieku był jednym z owoców wielkiego zapału kulturowego, którym sprzyjała panowanie Carraresi, dzięki czemu Padwa stała się jednym z głównych ośrodków prehumanizmu. W Padwie między XIV a XV wiekiem imponujący nurt kulturowy, poświęcony starożytności, rozwinął się we współpracy z Florencją, który przekształci się w renesans paduański i wpłynie na zespół artystyczny całej północnych Włoch XV wieku.
Siedziba biskupia na czele jednej z największych i najstarszych diecezji we Włoszech, Padwa jest również powszechnie znana jako „miasto świętego”, imię, którym Padwini nazywają świętego Antoniego, słynnego portugalskiego franciszkanina, urodzonego w Lizbonie w 1195 roku. , który mieszkał w mieście przez kilka lat i zmarł tam 13 czerwca 1231 r. Szczątki świętego zachowały się w bazylice Sant'Antonio, ważnym miejscu pielgrzymkowym dla chrześcijaństwa i jednym z głównych zabytków miasta. Antonio jest jednym z czterech patronów miasta, obok Giustyny, Prosdocimo i Daniele. W Padwie czczone są także relikwie św. Łukasza, św. Macieja i św. Leopolda Mandicia. W 1829 roku Padwa była siedzibą pierwszej z internatem rabinackim, ważnej instytucji włoskiego judaizmu.
W ciągu następnych czterech stuleci Padwa, choć traciła na znaczeniu politycznym, mogła cieszyć się pokojem i dobrobytem zapewnianym przez panowanie weneckie, a także wolnością gwarantowaną jej uniwersytetowi, który przyciągał studentów i nauczycieli z całej Europy, stając się jednym z głównych ośrodków arystotelizmu liczni i wybitni intelektualiści, jak Galileo Galilei. W 1509 roku, podczas wojny Ligi Cambrai, Padwa musiała przejść straszliwe oblężenie, które jednak zostało odrzucone. Po ucieczce z niebezpieczeństwa Serenissima przystąpiła do prac fortyfikacyjnych, budując mury, które do dziś mają wiele z pierwotnego wyglądu. W 1524 roku, po raz pierwszy po epoce klasycznej, w Padwie zbudowano przestrzeń całkowicie poświęconą przedstawieniom teatralnym, Loggia Cornaro; natomiast 25 lutego 1545 roku na mocy aktu notarialnego legalnie założono kompanię komików, pierwsze na świecie świadectwo towarzystwa zawodowych komików, symboliczne narodziny Commedia dell'Arte. Akcja Poskromienia złośnicy, komedia Williama Szekspira, rozgrywa się w Padwie.
Po upadku Serenissimy w 1797 r. Napoleon Bonaparte scedował miasto na Austrię. Po krótkiej przerwie w Napoleońskim Królestwie Włoch w 1815 roku stała się częścią Królestwa Lombardzko-Weneckiego Habsburgów. 8 lutego 1848 r. Wybuchło powstanie przeciwko władzy austriackiej, kierowane w szczególności przez studentów. Padwa stała się częścią Królestwa Włoch dopiero w 1866 roku, po trzeciej wojnie o niepodległość.
Podczas I wojny światowej miasto było siedzibą włoskich sił zbrojnych. Niedaleko miasta, w Battaglia Terme, zamek Lispida służył jako rezydencja króla Vittorio Emanuele III. Zawieszenie broni, które zakończyło konflikt, zostało podpisane w Villa Giusti w regionie Mandria.
Podczas II wojny światowej Padwa, będąca węzłem strategicznym, została poważnie zniszczona przez bombardowania anglo-amerykańskie, które zrównały z ziemią duże obszary miasta. Wyróżnił się również jako ważny ośrodek ruchu oporu przeciwko nazistowskiemu faszyzmowi. W walce partyzanckiej wzięło udział wielu studentów i nauczycieli akademickich, poczynając od samego proboszcza Marchesiego; z tego powodu uniwersytet został nagrodzony (jedyną włoską uczelnią, która otrzymała to wyróżnienie) złotym medalem za Waleczność Wojskową. Po powstaniu partyzantów, który rozpoczął się w mieście w nocy z 26 na 27 kwietnia 1945 roku, późnym wieczorem 28 kwietnia wkroczyły wojska wyzwoleńcze z Wielkiej Brytanii i Nowej Zelandii.
Lata powojenne były dla Padwy ciągłym rozwojem urbanistycznym i gospodarczym dzięki swojemu położeniu geograficznemu, w centrum ważnych szlaków komunikacyjnych, które sprzyjały przemysłowi i usługom. Kryzys społeczny i polityczny lat siedemdziesiątych doprowadził do polaryzacji napięć w wydarzeniach często związanych z ekstremizmem peryferii społeczności studenckiej Padwy. Było to jedno z miast, w których organizacje takie jak Potere Operaio i Autonomia Operaia były silniejsze, wraz z Rzymem i Bolonią. Ruchy te z silnym akcentem studenckim narodziły się pod egidą wybitnych profesorów wydziału politologii. W mieście Czerwone Brygady przeprowadziły pierwszy atak w 1974 roku. W Padwie działały także wywrotowe organizacje neofaszystowskie, takie jak Nowy Porządek, a przede wszystkim Róża Wiatrów, wywrotowa organizacja równoległa do SID, tajnej służby włoskich sił zbrojnych, oskarżona o współpracę z Struktury NATO w walce z komunizmem.
W latach dziewięćdziesiątych w różne skandale związane z Czystymi Rękami i Tangentopoli zaangażowanych było wielu paduańskich polityków i przedsiębiorców. Na przełomie XX i XXI wieku miasto przeszło ważne przemiany urbanistyczne, w wyniku których powstały nowe nowoczesne budynki biurowo-mieszkalne oraz gruntowna odnowa układu drogowego, przegubowego wokół budowy obwodnicy miejskiej i linii tramwajowej. Padwa.
== Orientacja ==
Miasto otoczone jest kręgiem murów i kanałów, częściowo widocznych z obwodnicy. Stacja kolejowa znajduje się na północ od historycznego centrum miasta: aby dotrzeć do niej ze stacji, wystarczy wjechać na Corso del Popolo (naprzeciwko) i jechać prosto przez około dziesięć minut.
Niektóre z głównych zabytków wzdłuż drogi: po przejściu przez most na rzece Piovego, po prawej stronie widać pomnik współczesny Pamięć i światło ofiar zamachów z 11 września 2001 r .; po lewej stronie znajdują się duże Giardini dell'Arena, w których pośrodku znajduje się kaplica Scrovegni z freskami Giotta, a wzdłuż drogi pozostałości rzymskiej areny; na końcu ogrodów, trochę od drogi po lewej stronie, widać kościół Eremitani wraz z przylegającym do niego klasztorem, główną siedzibą Muzeów Obywatelskich. Idąc dalej prosto przez Garibaldi, po lewej stronie znajduje się Palazzo della Cassa di Risparmio z nowoczesnym przedłużeniem architekta. Gio Ponti; niedługo po prawej Palazzo Zuckermann, kolejna siedziba muzeów obywatelskich. Przechodząc przez Piazza Garibaldi, po lewej stronie widać średniowieczną Porta Altinate; idąc dalej przez Piazza Cavour i jadąc przez VIII febbraio, po prawej stronie można zobaczyć kościół Sant'Andrea i zaraz po spotkaniu z monumentalną Caffè Pedrocchi (po prawej), docierając tuż za Palazzo del Bo (po lewej), główną siedzibą 'Uniwersytet; wielki pałac przed Bo to Palazzo Moroni, siedziba miasta.
Z drugiej strony, jeśli zaraz za Caffé Pedrocchi skręcisz w lewo, możesz dotrzeć do Palazzo della Ragione, starożytnego ratusza i sądu. Kontynuując wzdłuż pałacu i jadąc przez Fiume, dotrzesz do Piazza dei Signori, na którym znajdują się różne zabytki, w tym Loggia della Gran Guardia (lub del Consiglio). Jeśli skręcisz w lewo na końcu placu, wkrótce dojdziesz do Piazza Duomo z bazyliką katedralną o tej samej nazwie i obok Muzeum Diecezjalnego.
Jeśli zdecydujesz się jechać dalej prosto przez VIII febbraio, dalej via Roma, a następnie przez Umberto I, przejedziesz przez całe historyczne centrum, docierając do Prato della Valle, na którym po przeciwnej stronie znajduje się Bazylika i Opactwo Santa Giustina. Na północ od Prato znajduje się Basilica del Santo, jedno z najbardziej znanych i odwiedzanych sanktuariów we Włoszech. W pobliżu znajduje się Ogród Botaniczny, najstarszy na świecie, wciąż w swoim pierwotnym miejscu, wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
==Dojazd==
===Samolotem===
* {{Znacznik|Port lotniczy Padwa „Gino Allegri”|45.395833 |11.848056 |typ=transport}}'''[http://www.padova-airport.it/ Port lotniczy Padwa „Gino Allegri”]''' {{IATA|QPA}}. Do samolotów prywatnych i bez bezpośrednich połączeń handlowych.
Jednak trzy międzynarodowe lotniska są dogodnie zlokalizowane w pobliżu:
* {{Znacznik|Port lotniczy Wenecja Marco Polo|45.505278|12.351944|typ=transport}}'''[https://www.veneziaairport.it/ Venezia Marco Polo]''' ({{IATA|VCE}}), 50 km, wiele miejsc w całej Europie.
** autobusem: bezpośrednie i częste połączenia do Padwy, 1 godz. [https://www.veneziaairport.it/en/transport/padua.html]
** pociągiem: autobusem do stacji Venezia Mestre, następnie pociągiem. [http://actv.avmspa.it/it]
* {{Znacznik|Port lotniczy Treviso|45.648333|12.194444|typ=transport}}'''[https://www.trevisoairport.it/ Treviso]''' ({{IATA|TSF}}), 42 km, tanie lotnisko z Ryanairem i innymi przewoźnikami. Kierunki: [[Dublin]], [[Londyn]], Frankfurt, [[Bruksela]], [[Barcelona]], [[Paryż]]
** autobusem: bezpośrednie i częste połączenia do Padwy, 1 godz. 10 - patrz strona SITA [https://www.sitabus.it/en/] - wybierz Linee Regionale, potem Veneto, potem Orari Linee Veneto; ostatni autobus odjeżdża z lotniska około godziny 20.00 lub 20.25 w zależności od dnia tygodnia.
* {{Znacznik|Port lotniczy Werona|45.395833|10.888611|typ=transport}}'''[https://www.aeroportoverona.it/ Verona Valerio Catullo]''' ({{IATA|VRN}}), 88 km, wiele lotów krajowych i niektóre międzynarodowe kierunki (również tanie)
* pociągiem + autobusem
Inne opcje dostępne dalej obejmują:
* {{Znacznik|Port lotniczy Brescia|45.425556|10.326944|typ=transport}}'''Brescia Gabriele D'Annunzio''' {{IATA|VBS}}, 130 km
* {{Znacznik|Port lotniczy Bergamo|45.673889|9.704167|typ=transport}}'''Bergamo Orio al Serio''' {{IATA|BGY}}, 190 km, wiele tanich lotów
* {{Znacznik|Port lotniczy Bolonia|44.535556|11.288611|typ=transport}}'''Bolonia Guglielmo Marconi''' {{IATA|BLQ}}, 120 km
===Samochodem===
Padwa jest połączona krajową siecią autostrad
* [[File:Autostrada A4 Italia.svg|27px|A4]] '''A4''' - Turyn-Mediolan-Wenecja-Triest
* [[File:Autostrada A13 Italia.svg|27px|A13]] '''A13''' - Bolonia-Padwa
Wiele dróg krajowych / regionalnych ma swój początek w mieście lub przez niego przechodzi:
* SS11 Padana Superiore
* SS16 Adriatica
* SS47 Valsugana
* SR516 Piovese
* SR307 del Santo
===Koleją===
Padwa to centralny węzeł kolejowy w regionie Veneto. Wiele linii łączy się z dworcem centralnym miasta, w szczególności z:
* Wenecji ([[Wenecja]], [[Triest]] i punkty na wschód) - Wenecja jest tylko 30 minut jazdy od miasta
* Bolonii ([[Bolonia]], [[Ferrara]], [[Rovigo]], [[Rzym]], [[Florencja]]) półtorej godziny jazdy
* Mediolani ([[Mediolan]], [[Brescia]], [[Werona]], [[Vicenza]]) dwie godziny i pół godziny jazdy
* Castelfranco ([[Belluno]], [[Calalzo]], [[Feltre]]) 45 minut jazdy
Przez Padwę przejeżdżają wszystkie rodzaje pociągów: Eurostar, InterCity, EuroCity, InterRegionale, Regionale, InterCityNight, EuroNight, Espresso. Więcej informacji można znaleźć na stronie Trenitalia [https://www.trenitalia.com/].
* {{Znacznik|Stacja Padova|45.417357 |11.880467 |typ=transport}}'''Stacja kolejowa Padova''' (''stacja Padwa''), Piazzale Stazione 1
===Autobusem===
Linie autobusowe Eurolines Polska oferują przejazd z Polski do Padwy. Bilet z Warszawy wynosi 340 zł.
===Statkiem===
==Komunikacja==
{{mapframe|45.407931|11.873149|zoom=14}}
=== Pieszo ===
Odkrywanie miasta pieszo jest bardzo łatwe. Historyczne centrum nie jest zbyt duże, więc można spacerować po wąskich uliczkach.
=== Rowerem ===
Padwa na szczęście jest dość płaskim miastem. Oprócz kilku rzymskich mostów i niektórych - niezbyt stromych - uliczek, nie znajdziesz żadnych wzgórz do wędrówki! Zwłaszcza w centrum miasta większość ulic jest wąska i cicha, a teren jest czasem pokryty brukiem lub kostką brukową. Na niektórych obszarach bruk jest taki, że byłby nieodpowiedni dla standardowych rowerów szosowych. Poza wąskimi uliczkami czasami dostępna jest ścieżka rowerowa. W pobliskiej Riviera del Brenta możesz wypożyczyć rowery w lokalnych sklepach, z bezpłatną dostawą do hotelu, na wycieczki po regionie Padwy.
=== Tramwajem ===
'''APS Mobilità''' (ex-ACAP, call center: +39 049 20111) obsługuje jedyną linię tramwajową w mieście, opartą na gumowym pojeździe TransLohr.
Linia SIR1 została uruchomiona z pasażerami 24 marca 2007 r. Trasa to Stazione F.S. (Piazzale Stazione) - Triest - Eremitani - Ponti Romani - Tito Livio - Santo - Prato della Valle - Cavalletto DX - Diaz - Santa Croce - Cavallotti - Bassanello - Sacchetti / Assunta - Cuoco - Guizza - Capolinea Sud.
Linia ta jest bardzo przydatna dla turystów, ponieważ zatrzymuje się w pobliżu różnych zabytków, muzeów i lokalnych punktów orientacyjnych, takich jak Bazylika Santo, Muzeum Miejskie Eremitani, Cappella degli Scrovegni, Prato della Valle, Bazylika Santa Giustina, Ogród Botaniczny, centralne place. (Stopnie dla każdego z nich są pogrubione powyżej).
Linia biegnie w kierunku północ-południe, czas podróży 22 minuty od końca do końca. Tramwaj kursuje co 8 minut w dni powszednie, 10 wczesnym wieczorem, 30 późnym wieczorem, co 20–15 minut w niedziele od 7.07 do 0.20.
=== Autobusem ===
'''APS Mobilità''' (ex-ACAP, call center: +39 049 20111) prowadzi sieć transportu lokalnego obejmującą główne obszary miasta, a także niektóre przedmieścia.
* linie z numerami są miejskie i podmiejskie, a także Minibus (Diretto Piazze-Diretto Duomo-Circolare Antenore) i LIS
* linie z literami A-M-T-AM-AT łączą Padwę z obszarem Abano Terme i Montegrotto Terme Spa.
Wiele linii przebiega na dwóch głównych osiach w centrum: północ-południe i wschód-zachód. Wiele z nich kończy się na dworcu kolejowym, który jest jednocześnie głównym węzłem sieci autobusowej. Oprócz tramwajów najczęściej kursują linie 10 i 3.
Taryfy: Tutaj znajdziesz aktualny wykaz cen: APS
* 75-minutowy bilet miejski 1,30 € (sprawdzany w czerwcu 2017)
* 75-minutowe bilety miejskie karnet (x18) 20,00 € (sprawdzono w kwietniu 2012)
* rodzinny bilet miejski 3,00 € (sprawdzony w kwietniu 2012)
* bilet dzienny 2,70 €
* tygodniowy „bilet” 9,00 €
* 90-minutowy bilet podmiejski 1,10 €
* 90-minutowy karnet podmiejski (x12) 12,00 €
* Bilet pozamiejski na 1 strefę 1,30 € (sprawdzony w kwietniu 2012)
* 2-strefowy bilet pozamiejski 1,50 € (sprawdzony w kwietniu 2012)
* 3-strefowy bilet pozamiejski 2,40 € (sprawdzony kwiecień 2012)
=== Samochodem ===
Poruszanie się samochodem po centrum miasta może być bardzo trudne. W godzinach szczytu korki są częste. A jeśli chcesz zobaczyć centrum miasta, poza wąskimi uliczkami i strefami dla pieszych, od 8:00 do 20:00 została ustanowiona [https://www.comune.padova.it/ambiente-e-territorio/ztl-zona-traffico-limitato strefa ograniczonego ruchu], a dostęp do niej kontrolują kamery na kilku wejściach: osoby nieupoważnione otrzymają mandat. Warto zaparkować samochód na jednym z [https://www.comune.padova.it/ambiente-e-territorio/parcheggi kilku parkingów] lub na terenach parkowych przy ulicach, a następnie dojechać autobusem lub dojść pieszo. Więcej informacji można znaleźć (w języku włoskim) na stronie internetowej [https://www.apsholding.it/ APSParcheggi].
==Warto zobaczyć==
Karta Padua umożliwia zwiedzanie większości kościołów i wszystkich muzeów, a także korzystanie z transportu publicznego za 16 €.
=== Zabytki ===
[[Plik:Sant'Antonio (Padua) - Facade.jpg|thumb|350px|Bazylika Świętego Antoniego]]
* {{zobacz
| name=Katedra Świętego Antoniego |alt=Basilica di Sant'Antonio | url=https://www.santantonio.org/it/basilica | email=infobasilica@santantonio.org.
| adres=Piazza del Santo | lat=45.401364 | long=11.880069 | wskazówki=strefa ograniczonego ruchu, parking w Prato della Valle + bezpłatny autobus linii nr 3-8-11-12-13-16-22-32-43-Minibus Piazze-AMT i tramwaj linii 1 przystanek "Basilica del Santo" - „Santa Giustina” - „Prato della Valle”
| telefon=+39 0498789722 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Codziennie 6.20 - 19.00 (DST 19.45). Bazylika św. Antoniego to najbardziej znane miejsce turystyczne w Padwie - co roku odwiedzają ją miliony pielgrzymów. Zbudowany bezpośrednio po śmierci „Świętego” w XIII wieku, mieści jego grób i godne uwagi relikwie. Rzeźby i krucyfiks na ołtarzu głównym są autorstwa Donatello, podobnie jak posąg konia i jeźdźca na placu przed kościołem (zwany „Gattamelata” - „miodowy kot”). Wolne wejście.
}}
* {{zobacz
| name=Oratorio de San Giorgio |alt= | url= | email=
| adres= | lat=45.401072 | long=11.880267 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Piękna, ozdobiona freskami i ogólnie pusta sala po południowej stronie placu obok Bazyliki Sant'Antonio. Obrazy zostały wykonane przez dwóch uczniów Giotta i chociaż nie są tak wspaniałe jak te w Capella degli Scrovegni, możesz usiąść i patrzeć na nie bez przeszkód tak długo, jak chcesz. Wstęp 2,50 €.
}}
* {{zobacz
| name=Kaplica Scrovegni |alt=Cappella degli Scrovegni | url=http://www.cappelladegliscrovegni.it/index.php/en/ | email=
| adres= | lat=45.411667 | long=11.879444 | wskazówki=parking przy dworcu autobusowym, linie autobusowe n ° 3-8-9-10- (przystanek „Corso Garibaldi”) 7-9-4-15 (przystanek „Piazzale Boschetti”)
| telefon=+39 0492010020 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Codziennie 9.00-19.00. Kaplica znajduje się w północnej części centrum miasta, niedaleko dworca autobusowego i kolejowego. Ściany i sufity pokryte są freskami Giotta, ukończonymi w latach 1303-1305. Kaplica jest dobrze zachowana, a sztuka jest imponująca. Niektóre z zastosowanych technik znacznie wyprzedziły swoje czasy. Obowiązkowa pozycja dla miłośników sztuki i historii sztuki. Pełna cena 12 €, cena studencka 5 € (''w tym Muzeum Obywatelskie Eremitani i Muzeum Sztuki Współczesnej'').
}}
* {{zobacz
| name=Prato della Valle |alt= | url= | email=
| adres= | lat= | long= | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=to największy plac w Europie i prawdopodobnie jeden z najpiękniejszych na świecie. Historycznie rzymski teatr, a później wesołe miasteczko, został przebudowany w 1775 roku do obecnego układu: duży centralny obszar trawiasty, otoczony kanałem wysadzanym posągami, a następnie szeroka powierzchnia płyt chodnikowych, zanim kilka pasów ruchu będzie mogło płynąć wokół. to w oddali. W soboty na placu odbywa się gigantyczny targ. Inne duże imprezy odbywają się często (koncerty, targi itp.). Teren wokół kanału jest chętnie wykorzystywany przez biegaczy, rowerzystów i rolkarzy. Plac jest również doskonałym miejscem do siedzenia wieczorem, relaksu i oglądania świata. Wygląda na to, że posągi zostały umieszczone dokładnie jako dobre oparcia.
}}
[[Plik:Abbazia di Santa Giustina2.jpg|thumb|300px|Prato della Valle i Bazylika Santa Giustina]]
* {{zobacz
| name=Bazylika Santa Giustina |alt= | url= | email=
| adres= | lat= | long= | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=znajduje się po jednej stronie Prato della Valle. Kiedy odwiedzasz, nie przegap Korytarza Męczenników z prawego przedniego rogu bazyliki.
}}
* {{zobacz
| name=Rzymskie ruiny, w tym Arena |alt= | url= | email=
| adres= | lat= | long= | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Arena jest mniejsza i mniej imponująca niż te w Weronie czy Rzymie, ale dobrze położona w pięknym i dobrze utrzymanym parku. Pozostało około trzech czwartych ścian Areny; reszta została usunięta, aby zrobić miejsce dla kaplicy Scrovegni i pałacu Scrovegni (ten ostatni już dawno nie istnieje). Latem na Arenie wyświetlane są filmy plenerowe.
}}
* {{zobacz
| name=Chiesa Eremitani |alt= | url= | email=
| adres= | lat=45.410566 | long=11.879788 | wskazówki=w pobliżu kaplicy Scrovegni
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Kościół z niezwykłym drewnianym stropem został poważnie uszkodzony podczas II wojny światowej, a wiele jego dzieł sztuki zostało zniszczonych, ale to, co pozostało, jest piękne.
}}
* {{zobacz
| name=Duomo |alt= | url= | email=
| adres= | lat= | long= | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=lub katedra, jest mniejsza niż dwie bazyliki, ale niewiele - nie dajcie się zwieść stosunkowo niewielkiej fasadzie na Piazza del Duomo. Michał Anioł był zaangażowany w projekt katedry. Wewnątrz posągi i dzieła sztuki są zaskakująco nowoczesne. Duomo słynie przede wszystkim z baptysterium wypełnionego freskami w stylu późnośredniowiecznym.
}}
* {{zobacz
| name=Baptysterium |alt= | url= | email=
| adres= | lat= | long= | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=z imponującymi freskami Giotta.
}}
* {{zobacz
| name=Obserwatorium Astronomiczne |alt=La Specola | url=http://www.oapd.inaf.it/index.php/en/ | email=museo.laspecola@pd.astro.it
| adres=5, Vicolo dell'Osservatorio | lat=45.401972 | long=11.868415 | wskazówki=autobus nr 12 lub 18, przystanek "Via P. Paoli", skręć w Via S. Alberto Magno, aby dotrzeć do wieży Specola
| telefon=+39 0498759840 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Sob-niedz 11.00-16.00 (18.00 maj-październik) .. Chociaż obserwatorium zostało zbudowane po czasach Galileusza w Padwie, dowiesz się wiele o jego znaczeniu dla badań w Padwie. Po około godzinnym wykładzie docierasz na szczyt wieży i możesz cieszyć się widokiem. ''Bilety w Oratorio S. Michele, Piazzetta S. Michele, 1:50 m od Specola, przez arkadę po prawej stronie przed mostkiem''.
}}
* {{zobacz
| name=Palazzo della Ragione |alt= | url= | email=
| adres= | lat=45.407222 | long=11.875278 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Duży budynek położony pomiędzy Piazza della Frutta i Piazza delle Erbe. Na parterze znajdują się małe sklepy. Piętro to jedna duża sala, w której znajdują się dzieła sztuki i okazjonalne wystawy.
}}
* {{zobacz
| name=Getto żydowskie |alt= | url= | email=
| adres= | lat=| long=| wskazówki=między Piazza della Frutta, Duomo i Via Roma
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Charakteryzuje się wąskimi uliczkami i wieloma małymi galeriami sztuki i barami, w których można napić się „spritzu”.
}}
* {{zobacz
| name=Palazzo del Bo' |alt= | url= | email=
| adres= | lat=45.40684 | long=11.87754 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Główny budynek uniwersytetu. Uniwersytet w Padwie jest drugim najstarszym uniwersytetem we Włoszech (założony 1222). Galileo wykładał na uniwersytecie pod koniec XVI / na początku XVII wieku.
}}
[[Plik:OrtoBotPadova Incrocio viali.jpg|thumb|Wejście do ogrodu botanicznego]]
* {{zobacz
| name=Ogród Botaniczny |alt=Orto botanico di Padova | url=https://www.ortobotanicopd.it/ | email=
| adres= | lat=45.398889 | long=11.880556 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Najstarszy wciąż działający ogród botaniczny na świecie, prowadzony przez Uniwersytet w Padwie, a od 1997 roku wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Nie jest to duży ogród, ale subtelnie rozplanowany, aby połykać grupy ludzi i sprawiać wrażenie samotności. Nie przegap mięsożernych roślin ani zalesionego wzgórza w południowo-wschodnim rogu, zamontowanego na podwójnej spirali ścieżek. Wstęp waha się od bezpłatnego (dla niektórych studentów) do 1 € (dla innych studentów) do 4-5 € dla wszystkich pozostałych.
}}
* {{zobacz
| name=Ogród Botaniczny |alt=Orto botanico di Padova | url=https://www.ortobotanicopd.it/ | email=
| adres= | lat= | long= | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Najstarszy wciąż działający ogród botaniczny na świecie, prowadzony przez Uniwersytet w Padwie, a od 1997 roku wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Nie jest to duży ogród, ale subtelnie rozplanowany, aby połykać grupy ludzi i sprawiać wrażenie samotności. Nie przegap mięsożernych roślin ani zalesionego wzgórza w południowo-wschodnim rogu, zamontowanego na podwójnej spirali ścieżek. Wstęp waha się od bezpłatnego (dla niektórych studentów) do 1 € (dla innych studentów) do 4-5 € dla wszystkich pozostałych.
}}
* {{zobacz
| name=Mury miejskie |alt= | url= | email=
| adres= | lat= | long= | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Padwy zostały przekształcone w granice ludzkich podwórek, ale nadal można z grubsza śledzić ich trasę. Przy północnych bramach prowadzących w kierunku dworca kolejowego znajduje się tarasowy ogród prowadzący do starej wieży ciśnień.
}}
* {{zobacz
| name=Świątynia Antonio della Pace |alt= | url= | email=
| adres= | lat= | long= | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=duży ceglany kościół oddalony o kilka minut spacerem. Wnętrze jest jasne i przestronne - bardzo odpowiednie dla miejsca poświęconego pokojowi - a ściany są subtelnym, ale poruszającym pomnikiem pochowanych tam żołnierzy z 5401 I wojny światowej i 989 cywilnych ofiar II wojny światowej.
}}
=== Muzea ===
* {{zobacz
| name=Belzoni Museo-Laboratorio di Antichi Strumenti Scientifici |alt= | url= | email=belzoni@provincia.padova.it
| adres=Via Speroni Sperone, 39/41 | lat= | long= | wskazówki=
| telefon=+37 49 655157 | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=godziny lekcyjne (9:30-12:30 w dni powszednie) i niektóre soboty. To bardzo osobliwe muzeum, zbiór dawnych przyrządów naukowych zgromadzonych przez profesora Pietro Paolo Gallo, nauczyciela fizyki w technikum, w którym muzeum mieści się również w kilku salach. Nikt nie mówi tylko po włosku i nie są przygotowani na nic więcej niż kilku entuzjastów. Powiedz sekretarce przy wejściu do szkoły, że chciałbyś zobaczyć instrumenty naukowe, a ona spróbuje znaleźć dla ciebie profesora Gallo. Wstęp wolny, ale profesor Gallo ma kilka instrumentów, których nie może zidentyfikować, i możesz zostać przesłuchany, jeśli wiesz, czym one mogą być.
}}
* {{zobacz
| name=Muzeum Miejskie Eremitani |alt=Museo Civico Agli Eremitani | url=http://padovacultura.padovanet.it/it | email=
| adres=Piazza Eremitani 8 | lat=45.41096 | long=11.88001 | wskazówki=
| telefon= | tollfree= | fax=
| godziny= | ceny=
| lastedit=
| opis=Muzeum jest podzielone na sekcję archeologiczną i galerię obrazów, która ma bardzo ważną kolekcję, w której znajdują się między innymi Tizian, Tintoretto, Giotto i Bellini.
}}
== Aktywny wypoczynek ==
* Przyjemną lokalną tradycją jest '''spritz''' lub aperitif na jednym z centralnych placów (Piazza delle Erbe, Piazza della Frutta lub Piazza dei Signori), zaczynając od 7 do 8 wieczorem. Jest wielu studentów i młodych ludzi, co stwarza bardzo przyjemną atmosferę.
* Wielu młodych ludzi, szczególnie studenci, zbiera się na Prato della Valle, aby zjeść obiad, albo na środkowej trawie, albo opierając się o posągi stojące wzdłuż wody. Przy dobrej pogodzie na ogół można spotkać ludzi siedzących przed tymi posągami po południu. Jest to jedno z najprzyjemniejszych miejsc do odpoczynku, pisania lub oglądania świata w Padwie.
==Praca==
==Zakupy==
Padwa ma dwa główne rynki. Starszy, znacznie większy rynek wypełnia Piazza delle Erbe i Piazza della Frutta, leżące na północ i południe od wielkiego arkadowego budynku z kamienia, Palazzo della Ragione. W otwartych korytarzach Palazzo znajdują się rzeźnicy, sprzedawcy serów, sprzedawcy ryb i sklepy ze świeżym makaronem. Piazza delle Erbe na południu to głównie owoce i warzywa; Piazza dei Frutti na północy to w połowie owoce i warzywa, a w połowie bibeloty i ubrania. Rynki te są otwarte przez cały dzień w dni powszednie oraz w soboty.
W soboty Prato della Valle wypełnia się olbrzymim targiem sprzedającym odzież, artykuły gospodarstwa domowego, rośliny i antyki. Mały targ owoców i warzyw również otwierał się w dni powszednie, choć jest nieporównywalnie mniejszy niż oferty w Palazzo della Ragione.
Stare kamienne ulice i place na południowy wschód od Piazza delle Erbe są zamknięte dla ruchu kołowego i tworzą centrum handlowe miasta.
==Gastronomia==
* '''Pizzeria Al Duomo''', Via S.G. Barbarigo 18. Pyszne pizze, olbrzymie nawet jak na włoskie standardy. Jakość jest wysoka, ceny niskie (pizza i wino 10-15 €), a atmosfera jest świetna. Jeśli szukasz czegoś innego, spróbuj jednej z ich „zielonej” pizzy.
* '''Pago Pago''', Via Galileo Galilei 59 (w pobliżu Bazyliki - jedna przecznica za rogiem). Mają zwykły wybór makaronów, dań mięsnych / rybnych, pizzy itp. Jeśli przedawkowałeś włoskie jedzenie i chcesz czegoś lżejszego, spróbuj jednej z ich sałatek. Świetna atmosfera i rozsądne ceny (sałatka, napój i kawa poniżej 15 €).
* '''Cucina Chef Chadi''', Via S. Francesco 214 (zaraz za bazyliką: trzymaj budynek po prawej stronie i idź do rogu na końcu ulicy). Zamknięte w godzinach 14:00-16:30 i po 20:00. Jeśli chcesz uniknąć fast foodów i spróbować prawdziwych włoskich smaków, wybierz coś z tego czystego i zdrowego dania na wynos: świeżo gotowane warzywa, mięso, ryby i makarony są codziennie wystawiane i podawane przez samego kucharza. Spróbuj jego paelli lub po prostu pozwól mu zasugerować specjalność dnia. Wygodne miejsce na przystanek, jeśli chcesz mieć szeroki wybór lub podróżujesz z dziećmi. Dobra obsługa i dogodne ceny (menu obiadowe 6-15 €).
* '''Ai Talli''', Via Boccalerie 5 (w bocznej uliczce poza Piazza della Frutta.). Specjalizują się w potrawach kalabryjskich - z południowego krańca Włoch - i używają tylko autentycznych składników. Koniecznie sprawdź specjały dnia lub po prostu wpadnij na spritz, jeśli nie jesteś jeszcze głodny. Przystępne ceny za centralną lokalizację (spritz, dwa dania i wino około 20 €). Ma stoliki na rogu Piazza, gdy jest ładna pogoda, tj. Przez większość czasu.
* '''Oktoberfest''', Via del Santo 80 (100 m od Basillica di Sant 'Antonio). Sałatka, dwie bardzo duże pizze i pół litra prosseco za 28 euro (10 grudnia 2009). Przestronny i pełen miejscowych (i absolwentów śpiewających „Dottore, dottore…”) 15 euro. .
* '''[http://www.lalanternapadova.it/ La Lanterna]''', Piazza dei Signori 39: 12:00–14:30, 18:00–24:00. Pizza pieczona jest na drewnianym piecu. Salata mista, dwie pizze i półlitrowe prosseco 28 € (grudzień 2009). 15 €
* '''[https://www.birrolandia.it/ Birrolandia]''', Via Nazareth 11 (w pobliżu szpitala (500 m) i niedaleko Croce Verde). 12:00 - 15:00, 19:00 - 02:00. Prawdopodobnie najlepszy pub w Padwie, z ogromnym wyborem piw i kanapek. 5 różnych piw beczkowych i ponad 30 piw butelkowych. Bardzo przyjemna atmosfera. Piwo z beczki 0,5l kosztuje 4-5 €, 1 € mniej niż w centrum miasta.
* '''Il Re del Kebab''', Via Belzoni 127 (w pobliżu Porta Portello), ☏ +39 049774447. 12:00 - 15:30, 18:00 - 23:30. Bardzo dobry i tani kebab i pizze. Jeden z najlepszych felafelów w mieście i być może jeden z niewielu, w których można znaleźć domowy humus i baba ganoush. Tylko zabierz. 3/10 €.
* '''Ristorante la Finestra''', ☏ +39 049650313. Via Dei Tadi 15. 19.30-22.30. Restauracja znajduje się przy jednej z najpiękniejszych ulic w centrum, kilka kroków od katedry. Menu zmienia się często w zależności od pory roku i dostępności świeżych produktów. Zajrzyj do działu „żywność”, aby zobaczyć niektóre z naszych najsłynniejszych dań. Właściciele restauracji Carlo & Helene mają ponad 20-letnie doświadczenie w branży restauracyjnej: Carlo jako szef kuchni i Helene jako kierownik piętra we Włoszech, Europie i USA. 35-60 €.
* '''Re Porco Osteria''', Via S. Pietro, 47-35139, ☏ +39049 876 12 89, ✉ reporco@yahoo.it. Jedzenie jest wspaniałe, szczególnie baccala in 3 consenze (czyli dorsz gotowany na trzy sposoby - 11 €); pasticcio del porco (lasagne z wieprzowiną z wolnego wybiegu - 10 euro), które jest bardzo lekkie; i costoletta di agnello (jagnięcina w panierce - 13 €). Na deser dobrym wyborem będzie millefoglie con spuma chantilly e coulis di ciliegie (lekka konfitura z wiśniami). Lista win jest bardzo ciekawa, a właściciel Marco nie przepycha najdroższych butelek. Zamiast tego poleca lokalne wina, które pasują do posiłku. Prawie wszystko jest robione na miejscu, w tym chleb i desery. Większość klientów to mieszkańcy. Marco mówi bardzo dobrze po angielsku i cierpliwie tłumaczy menu. $$.
* Na lekki lunch zatrzymaj się w dowolnej kawiarni na '''tramezzini''' - małe kanapki z różnymi nadzieniami i zazwyczaj są tanie.
* '''Pizza Shop''', Via Giambattista Morgagni, 48 / B (''na rogu z via Altinate''), ☏ +39 049 875 1648. Bardzo mała pizzeria na wynos w centrum miasta, niedaleko uniwersytetu. Tanio i bardzo dobrze. Margherita 3 €, bardziej wyszukane pizze kosztują od 4 do 6 €. W dni robocze od października do maja jest pełno studentów i być może trzeba będzie trochę poczekać, zwłaszcza w porze obiadowej
== Co do picia ==
* '''[https://www.caffepedrocchi.it/ Caffè Pedrocchi]'''. Nazwana na cześć swojego właściciela Antonio Pedrocchiego, jest jedną z najważniejszych historycznych kawiarni we Włoszech i jednym z symboli Padwy. Zdecydowanie polecamy degustację „Caffe” Pedrocchi ”. Wiadomo było, że w minionym stuleciu był otwarty przez całą dobę. Już nie, niestety. Picie „al banco” zamiast siedzenia jest tańsze.
==Festiwale, imprezy==
* Duży festiwal zwany '''[https://www.sherwood.it/ Sherwood Festival]''' odbywa się zwykle przez miesiąc, od połowy czerwca do połowy lipca w ogrodzie na zewnątrz głównego stadionu piłkarskiego w Padwie. W każdy weekend gości włoskie i międzynarodowe zespoły. Z centrum miasta łatwo dojechać rowerem w 20 minut.
==Nocleg==
=== Hostele ===
* '''Ostello della Gioventù'''. Położony w centrum miasta, w pobliżu La Specola i łatwego spaceru do Prato della Valle i Bazyliki Saint Antonio.
* '''[https://www.casaacolori.org/ Casa a Colori]'''. Zainspirowany wartościami etycznymi i solidarnością społeczną oferuje tanie zakwaterowanie w Padwie dla każdego typu podróżnika: pielgrzymów, studentów, pracowników i imigrantów.
* '''Ostello „Città di Padova”'''. Via Aleardi 30. Pokoje wieloosobowe od 19 €.
=== Umiarkowanie ===
* '''[https://www.aristonmolino.it/it/ Ariston Molino Hotel Abano Terme]''', Via Augure Cornelio, 5 - 35031 Abano Terme - Padova (''Samochodem: zjazd A4 zjazdem Padova; zjazd A13 Terme Euganee; Pociągiem: co 20 minut z dworca głównego w Padwie''), ☏ +39049866 9061, faks: +39049 8669153, ✉ aristonmolino@aristonmolino.it. Specjalne bezpłatne usługi: wstęp na baseny termalne, zajęcia aqua gym, rowery, parking strzeżony, stół i krzesła tarasowe, telewizor, minibar, zestaw kosmetyczny. Hotel znajduje się w centrum miasta, blisko centrum i posiada wewnętrzne baseny termalne z centrum zabiegowym. Od 120 € pokój dwuosobowy.
* '''[http://www.casadelpellegrino.com/en/ Casa del Pellegrino]''', Via M.Cesarotti 21 (''po drugiej stronie placu od Bazyliki Sant'Antonio''), ☏ +39 0498239711, faks: +39 0498239780, ✉ info@casadelpellegrino.com. Prosty hotel, specjalizujący się w grupach, ale nieskazitelny i cichy, położony po drugiej stronie ulicy na północ od Basilica de Santo Antonio. Z niektórych pokoi roztacza się widok na bazylikę. Od 40 € (pojedyncze, poza sezonem, wspólna łazienka) do 106 € (więcej niż trzy łóżka, w sezonie)
* '''[http://www.eliseo.it/ Hotel Eliseo]'''. Nowoczesne centrum wellness w sercu Terme Euganee w Montegrotto na zboczach Wzgórz Euganei. Hotel łączy w sobie tradycyjne terapeutyczne aspekty leczniczych wód termalnych z nowoczesnym centrum odnowy biologicznej. Ceny wahają się od 57 € (jednoosobowe) i 108 € (dwuosobowe), w zależności od sezonu.
* '''[https://www.termedigambassi.it/ Hotel Abano Terme Grandtorino]'''. Słynie w Europie od ponad 55 lat ze swojej tradycji. Zbudowany i zawsze zarządzany przez rodzinę Maggia, jego filozofią jest ciepłe „powitanie w rodzinnym stylu” w kameralnej atmosferze, połączone z profesjonalnym personelem, który jest zawsze dostępny i punktualny. Ceny od 67 € (dla jednej osoby) w zależności od sezonu i rodzaju pokoju.
* '''[http://www.hoteligea.it/ Hotel Igea]''', Via Ospedale, 87, ☏ +39049 8750577, faks: +39049 660865, ✉ info@hoteligea.it.
* '''Hotel Maccaroni''', Via Liguria 1, Sarmeola di Rubano, ☏ +39 049 635200. 3-gwiazdkowy hotel z 34 pokojami, 5 kilometrów od centrum Padwy. W hotelu znajduje się prestiżowa restauracja dla smakoszy „Le Calandre”. „40–120 €.
* '''[https://www.nh-hotels.it/hotel/nh-padova?gmb NH Mantegna]''', Via Tommaseo, 61, ☏ +39 049 8494 111. 4 gwiazdkowy hotel w centrum. Pokoje od 78 €.
==Kontakt==
==Bezpieczeństwo==
==Informacje turystyczne==
* Przynieś swoje włoski rozmówki i ucz się - odrobina włoskiego w Padwie jest bardzo ważna, zwłaszcza poza sezonem.
* Karta Padova Card zapewnia bezpłatny wstęp do kilku kluczowych atrakcji, zniżki w innych, bezpłatny parking i bezpłatne przejazdy autobusami. Jest ważny przez 48 godzin od momentu zakupu. Za 14 euro warto mieć, nawet jeśli używasz go tylko do kaplicy Scrovegni i jednego lub dwóch innych miejsc lub przejażdżek autobusem.
* W Padwie jest wielu studentów, którzy potrafią mówić po angielsku, a także wielu studentów zagranicznych, więc najlepszym sposobem na znalezienie konkretnych wskazówek lub sugestii jest udanie się na jeden z 3 placów wokół Palazzo della Ragione w czasie „aperitivo” (19-23 hrs) i poproś tam ludzi! Zwykle są bardzo przyjaźni i pomocni.
==Gdzie dalej==
<!-- Miejsca gdzie można jechać na 1-dniowe wypady i dalsze punkty w całej podróży -->
* '''Colli Euganei''' to niskie wzgórza na zachód od miasta z kilkoma ładnymi szlakami do wędrówek i innymi równie przyjemnymi restauracjami, w których można zjeść po całym dniu spacerów.
* [[Abano Terme]] to mała miejscowość wypoczynkowa, szczególnie popularna wśród starszych niemieckich turystów ze względu na okoliczne uzdrowiska termalne.
* [[Arqua Petrarca]] to pięknie zachowane średniowieczne miasto położone na wzgórzach, które jest prawdopodobnie najbardziej znane jako miejsce spoczynku włoskiego poety Francesco Petrarca (Petrarka).
* [[Wenecja]] wcale nie jest daleko. Jeśli jesteś w Padwie, prawdopodobnie byłeś już w Wenecji lub jesteś w drodze. Ale jeśli nie, zdecydowanie warto wybrać się na jednodniową wycieczkę (lub dwie!).
* [[Villa di Teolo]] to miasto na Colli Euganei.
{{Jest w|Prowincja Padwa}}
{{przewodnik}}
{{Geo|45.409284|11.872702}}
{{Atrybucja}}
[[Kategoria:Wenecja Euganejska]]
oj78xbuwxatmhc8r0zn5xu46rvth2dp
Kiritimati
0
16240
120175
119892
2022-08-11T13:34:33Z
Huberrt
13100
Obraz
wikitext
text/x-wiki
{{Top-banner}} <!-- można wstawić zdjęcie-panoramę miasta, zalecane 2100x300 px -->{{Miejscowość infobox|nazwa=Kiritimati|państwo=Kiribati|region=Line Islands|lud=7369|powierzchnia=642}}
'''Kiritimati''' (znana też jako '''Wyspa Bożego Narodzenia''') to wyspa w [[Line Islands|Wyspach Line]], w [[Kiribati]], w [[Oceania|Oceanii]]. Jest największą wyspą koralową w Oceanie Spokojnym.
<!-- Potocznym językiem z czego miasto jest znane, najważniejsza atrakcja lub co jest jego atutem turystycznym, zob. np. w artykule [[Singapur]]. -->
== Informacje ==
<!-- Opis ogólny i opisy: historii, położenia geograficznego, klimatu, kiedy jechać i jak się przygotować.-->
=== Historia ===
[[Plik:Kiritimati-EO.jpg|alt=Kiritimati|mały|Kiritimati widziana z góry]]
Żeglarz i odkrywca James Cook wylądował na wyspie 24 grudnia 1777, w Wigilię, dlatego 2 stycznia 1778 roku nazwał ją Wyspą Bożego Narodzenia.
=== Geografia ===
==== Lista wsi ====
{| class="wikitable"
|+
!Nazwa wsi
!Liczba ludności
|-
|[[Poland (Kiribati)|Poland]]
|235
|-
|[[Banana]]
|1170
|-
|[[London (Kiribati)|London]]
|1829
|-
|[[Tabwakea]]
|1881
|}
=== Klimat ===
Temperatura waha się pomiędzy 24 °C i 30 °C.
=== Kiedy jechać ===
=== Przygotowania ===
== Dojazd ==
=== Samolotem ===
Jest tam Port lotniczy Cassidy.
=== Pociągiem ===
=== Samochodem ===
=== Autobusem ===
=== Statkiem ===
== Dzielnice ==
== Transport ==
== Warto zobaczyć ==
=== Imprezy ===
== Aktywny wypoczynek ==
== Praca i nauka ==
We wiosce Poland jest szkoła podstawowa, a we wiosce Tabwakea jest Liceum Św. Francisa.
== Zakupy ==
== Wyżywienie ==
=== Skromnie ===
=== Umiarkowanie ===
=== Wystawnie ===
== Rozrywka ==
== Zakwaterowanie ==
=== Skromnie ===
=== Umiarkowanie ===
=== Ekskluzywnie ===
== Bezpieczeństwo ==
=== Zdrowie ===
== Kontakt ==
== Gdzie dalej ==
{{zarys}}
{{Jest w|Kiribati}}
{{Geo||<!-- Współrzędne geograficzne, szerokość i długość geograficzna -->}}
[[Kategoria:<!-- PAŃSTWO lub inna nadrzędna jednostka administracyjna-->]]
rfj9yqcwh69x6fzd3sebtaqa862arv1
120177
120175
2022-08-11T13:38:00Z
Huberrt
13100
Opisy wsi
wikitext
text/x-wiki
{{Top-banner}} <!-- można wstawić zdjęcie-panoramę miasta, zalecane 2100x300 px -->{{Miejscowość infobox|nazwa=Kiritimati|państwo=Kiribati|region=Line Islands|lud=7369|powierzchnia=642}}
'''Kiritimati''' (znana też jako '''Wyspa Bożego Narodzenia''') to wyspa w [[Line Islands|Wyspach Line]], w [[Kiribati]], w [[Oceania|Oceanii]]. Jest największą wyspą koralową w Oceanie Spokojnym.
<!-- Potocznym językiem z czego miasto jest znane, najważniejsza atrakcja lub co jest jego atutem turystycznym, zob. np. w artykule [[Singapur]]. -->
== Informacje ==
<!-- Opis ogólny i opisy: historii, położenia geograficznego, klimatu, kiedy jechać i jak się przygotować.-->
=== Historia ===
[[Plik:Kiritimati-EO.jpg|alt=Kiritimati|mały|Kiritimati widziana z góry]]
Żeglarz i odkrywca James Cook wylądował na wyspie 24 grudnia 1777, w Wigilię, dlatego 2 stycznia 1778 roku nazwał ją Wyspą Bożego Narodzenia.
=== Geografia ===
==== Lista wsi ====
{| class="wikitable"
|+
!Nazwa wsi
!Liczba ludności
!Opis
|-
|[[Poland (Kiribati)|Poland]]
|235
|Wieś z najmniejszą populacją na wyspie
|-
|[[Banana]]
|1170
|blisko [[Kiritimati#Samolotem|lotniska]]
|-
|[[London (Kiribati)|London]]
|1829
|Główne miasto i port
|-
|[[Tabwakea]]
|1881
|Wieś z największą populacją na wyspie
|}
=== Klimat ===
Temperatura waha się pomiędzy 24 °C i 30 °C.
=== Kiedy jechać ===
=== Przygotowania ===
== Dojazd ==
=== Samolotem ===
Jest tam Port lotniczy Cassidy.
=== Pociągiem ===
=== Samochodem ===
=== Autobusem ===
=== Statkiem ===
== Dzielnice ==
== Transport ==
== Warto zobaczyć ==
=== Imprezy ===
== Aktywny wypoczynek ==
== Praca i nauka ==
We wiosce Poland jest szkoła podstawowa, a we wiosce Tabwakea jest Liceum Św. Francisa.
== Zakupy ==
== Wyżywienie ==
=== Skromnie ===
=== Umiarkowanie ===
=== Wystawnie ===
== Rozrywka ==
== Zakwaterowanie ==
=== Skromnie ===
=== Umiarkowanie ===
=== Ekskluzywnie ===
== Bezpieczeństwo ==
=== Zdrowie ===
== Kontakt ==
== Gdzie dalej ==
{{zarys}}
{{Jest w|Kiribati}}
{{Geo||<!-- Współrzędne geograficzne, szerokość i długość geograficzna -->}}
[[Kategoria:<!-- PAŃSTWO lub inna nadrzędna jednostka administracyjna-->]]
avp5sdlqueead5zjq7f4xtgwk3kowvx
Poland (Kiribati)
0
16241
120173
119879
2022-08-11T13:30:12Z
Huberrt
13100
wikitext
text/x-wiki
{{Top-banner}} <!-- można wstawić zdjęcie-panoramę miasta, zalecane 2100x300 px -->
{{Miejscowość infobox|nazwa=Poland|nazwa oryginalna=<!-- oryginalna pisownia nazwy miasta w miejscowym języku-->|widok=<!-- zdjęcie/kolaż miasta; np. Warszawa_kolaż.jpg -->|opis=<!-- opis co jest na zdjęciu -->|herb=<!-- herb miasta, np. Herb_Warszawy.png-->|mapa=<!-- położenie miasta na mapie państwa -->|państwo=Kiribati|region=Line Islands|powierzchnia=<!-- pow. miasta bez km² -->|wysokość=<!-- wysokość n.p.m. bez metrów-->|lud=351 (2015 rok)|prefiks=<!-- prefiks telefoniczny-->|kod pocztowy=|www=<!-- oficjalna strona internetowa miasta -->}}
{{Mapframe|1.8633|202.4478|zoom=14|height=400|width=400}}
'''Poland''' (dosłownie ''Polska'') to wieś na wyspie [[Kiritimati]], w [[Kiribati]].
<!-- Potocznym językiem z czego miasto jest znane, najważniejsza atrakcja lub co jest jego atutem turystycznym, zob. np. w artykule [[Singapur]]. -->
== Informacje ==
<!-- Opis ogólny i opisy: historii, położenia geograficznego, klimatu, kiedy jechać i jak się przygotować.-->
=== Historia ===
=== Geografia ===
Znajduje się na zachodzie wyspy blisko opuszczonej wsi [[Paris (Kiribati)|Paris]].
=== Klimat ===
=== Kiedy jechać ===
=== Przygotowania ===
== Dojazd ==
=== Samolotem ===
=== Pociągiem ===
=== Samochodem ===
=== Autobusem ===
=== Statkiem ===
== Dzielnice ==
== Transport ==
== Warto zobaczyć ==
=== Imprezy ===
== Aktywny wypoczynek ==
== Praca i nauka ==
Jest tam szkoła podstawowa.
== Zakupy ==
Jest tam restauracja.
== Wyżywienie ==
=== Skromnie ===
=== Umiarkowanie ===
=== Wystawnie ===
== Rozrywka ==
== Zakwaterowanie ==
=== Skromnie ===
=== Umiarkowanie ===
=== Ekskluzywnie ===
== Bezpieczeństwo ==
=== Zdrowie ===
== Kontakt ==
== Gdzie dalej ==
{{zarys}}
{{Jest w|<!-- w jakiej jest nadrzędnej jednostce podziału administracyjnego-->}}
{{Geo||<!-- Współrzędne geograficzne, szerokość i długość geograficzna -->}}
[[Kategoria:<!-- PAŃSTWO lub inna nadrzędna jednostka administracyjna-->]]
1a3r0cicypbmuht66tv95hj3eh8jcur