Niemcy

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="pl">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikipodróże</sitename>
    <dbname>plwikivoyage</dbname>
    <base>https://pl.wikivoyage.org/wiki/Strona_g%C5%82%C3%B3wna</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.23</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Media</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Specjalna</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Dyskusja</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Użytkownik</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Dyskusja użytkownika</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wikipodróże</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Dyskusja Wikipodróży</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Plik</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Dyskusja pliku</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">Dyskusja MediaWiki</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Szablon</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Dyskusja szablonu</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Pomoc</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Dyskusja pomocy</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Kategoria</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Dyskusja kategorii</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Moduł</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Dyskusja modułu</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Gadżet</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Dyskusja gadżetu</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Definicja gadżetu</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Dyskusja definicji gadżetu</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Niemcy</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1756</id>
    <revision>
      <id>120196</id>
      <parentid>119758</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T21:26:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>46.83.42.140</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Kultura i sztuka */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25811" xml:space="preserve">{{Top-banner|Burghausen_Wikivoyage_Banner.jpg}}
{{Państwo infobox
 |nazwa państwa        = Niemcy
 |nazwa oryginalna     = Deutschland
 |flaga                = Flag of Germany.svg
 |lokalizacja          = EU-Germany.svg
 |stolica              = [[Berlin]]
 |ustrój               = republika federalna
 |waluta               = euro (EUR, €)&lt;br /&gt;1 € = 100 eurocentów
 |strefa czasowa       = UTC +1 – zima&lt;br /&gt;UTC +2 – lato
 |powierzchnia         = 357 121,41
 |język urzędowy       = niemiecki
 |religia              = katolicyzm, protestantyzm
 |kod telefoniczny     = +49
 |napięcie elektryczne = 230 V / 50 Hz
 |typ gniazdka         = C, F
 |kod samochodowy      = D
 |ruch samochodowy     = prawostronny
 |domena internetowa   = .de
}}
'''Niemcy''' (niem. ''Deutschland'') – państwo federalne położone w Europie ze stolicą w [[Berlin]]ie, członek Unii Europejskiej. Stolicą Niemiec jest Berlin (przed zjednoczeniem z NRD było nią [[Bonn]], obecnie noszące tytuł ''miasta federalnego''). Językiem oficjalnym jest [[język niemiecki]].

== Charakterystyka ==
=== Geografia ===
[[Plik:Rheinstein.jpg|thumb|Ren]]
Niemcy leżą między Morzem Północnym i Morzem Bałtyckim na północy, Alpami na południu, rzeką Ren na zachodzie i Odrą na wschodzie. Graniczą na północy z [[Dania|Danią]], na wschodzie z [[Polska|Polską]] i [[Czechy|Czechami]], na południu z [[Austria|Austrią]] i [[Szwajcaria|Szwajcarią]], a na zachodzie z [[Francja|Francją]], [[Luksemburg]]iem, [[Belgia|Belgią]] i [[Holandia|Holandią]]. Państwo niemieckie jest federacją złożoną z 16 krajów związkowych (''landów'').
&lt;!-- === Wskaźnik demokracji ===
13 	 Niemcy 	8,61 	Demokracja pełna 	Federalizm, republika parlamentarna i demokracja parlamentarna, bikameralizm --&gt;

=== Klimat ===
W Niemczech panuje klimat umiarkowany z chłodnymi, pochmurnymi i mokrymi zimami i latami, na południu występuje fen. Większość terenu Niemiec leży w strefie umiarkowanej ciepłej, gdzie dominują wilgotne wiatry zachodnie. Na północy panuje klimat oceaniczny z całorocznymi opadami. Zimy są stosunkowo łagodne, a lata dość ciepłe. Na wschodzie widać przejawy klimatu kontynentalnego. Zimy bywają bardzo zimne, a lata bardzo ciepłe. W centralnej części kraju, a także na południu, klimat wykazuje cechy przejściowe, zarówno oceaniczne, jak i kontynentalne. Zimy są tu łagodne, a lata chłodne, chociaż temperatury mogą przekroczyć +30°C. Najcieplejszym regionem Niemiec jest południowo-zachodni zakątek kraju: [[Deutsche Weinstraße]] i Nizina Górnoreńska. Tutejsze lata mogą być bardzo ciepłe przez długi okres. Czasami minimalna temperatura nie spada poniżej +20°C, co jest rzadkim zjawiskiem w pozostałej części kraju. Przeważają wiatry zachodnie i południowo-zachodnie. Na Wyżynie Bawarskiej w miesiącach wiosennych i jesiennych wieją ciepłe i suche feny. Ze zjawisk ekstremalnych, podobnie jak w Polsce, występują letnie i wiosenne burze.

=== Fauna i flora ===
Naturalna szata roślinna została w znacznym stopniu zniszczona, jej miejsce zajęły uprawy rolne i sztuczne drzewostany.

Obszary nizin porośnięte są monokulturami sosen, a tereny górskie zajmują świerki. Lasy obejmują 29% powierzchni kraju, czyli stosunkowo dużo, jeśli weźmie się pod uwagę wysoki poziom rozwoju gospodarczego kraju, uprzemysłowienia, urbanizacji i dużej liczby ludności (gęstość zaludnienia jest dwukrotnie większa niż w Polsce).

W zachodniej części Niziny Niemieckiej zachowały się lasy brzozowo-dębowe i wrzosowiska. Na pojezierzach, wyżynach i w niższych piętrach gór występują kompleksy lasów bukowych, mieszanych (głównie dębowo-sosnowych) i sosnowych.

W wyższych piętrach gór (zwłaszcza w [[Las Bawarski|Lesie Bawarskim]], [[Schwarzwald]]zie, [[Smreczany|Smreczanach]], [[Harz]]u, [[Rudawy|Rudawach]] i w [[Las Turyński|Lesie Turyńskim]]/[[Las Frankoński|Lesie Frankońskim]]) występują lasy świerkowe. W [[Alpy|Alpach]] występuje piętrowy układ roślinności, do około 1500&amp;nbsp;m n.p.m. przeważają lasy mieszane. Na wysokości rzędu 1500 do 1700&amp;nbsp;m n.p.m. występują wyłącznie lasy iglaste, zaś ponad nimi tereny górskie pokrywa kosodrzewina i łąki alpejskie, które występują ponad 1900&amp;nbsp;m n.p.m.

Fauna w Niemczech jest charakterystyczna dla lasów w Europie Środkowej. Skład gatunkowy lasów niemieckich jest praktycznie taki sam jak w Polsce.

Z dużych ssaków żyjących w lasach żyją jelenie, sarny i dziki, natomiast w Alpach występują kozice. Do mniejszych ssaków w lasach żyją lisy, zające, natomiast w Alpach na południu Niemiec występują świstaki.

Przed ekspansją rolnictwa (osuszanie terenów podmokłych) w Niemczech licznie występowały różne gatunki ptaków wodnych i błotnych. Obecnie populacja tego rodzaju ptactwa jest bardzo mała. Z wyjątkiem tego, do rzadkości w Niemczech należą bociany, mimo że Niemcy, tak jak Polska są państwem, gdzie ptaki te występują w okresie wiosenno-letnim.

=== Kultura ===

=== Sztuka ===
W okresie Imperium Rzymskiego, prowincje germańskie produkowały wyroby ceramiczne. Rozkwit sztuki średniowiecznej na terenie Niemiec rozpoczął się w okresie Imperium Karolińskiego. W czasie rządów Ludolfingów, sztukę tworzono zazwyczaj w wielkich klasztorach. Okres sztuki ottońskiej to silny progres rzemiosła, głównie metaloplastyki. Sztuka romańska była pierwszą, która stała się powszechna w całej Zachodniej Europie. Niemcy były centrum tego prądu. Na okres gotyku przypada progres rzeźby, zarówno kamiennej, jak drewnianej, ukształtowała się tu długoletnia tradycja ołtarza szafiastego. Na północy Niemiec tworzyli wtedy liczni malarze. Ówcześni twórcy malowali głównie na zlecenie miast.  Renesans w Niemczech używał wyszukanych, gotyckich zdobień aż do XVI wieku, również w pracach traktujących o człowieku i aspektach jego życia.  Czołowym niemieckim artystą renesansu był Albrecht Dürer, tworzący znane w całej Europie drzeworyty. Szkoła naddunajska to nazwa grupy malarzy, tworzących na początku XVI wieku w Bawarii i Austrii. Stworzyli oni pierwsze pejzaże w sztuce zachodu. Druki wykonywali natomiast uczniowie Dürera. Czołowymi niemieckimi rzeźbiarzami byli w tamtym okresie: Wit Stwosz, Tilman Riemenschneider oraz Peter Vischer starszy. W okresie baroku i rokoko niemiecka sztuka była zbliżona do twórczości artystów z innych części świata. Wielu zagranicznych malarzy przebywało wtedy w Niemczech, na dworach książąt. Neoklasycyzm pojawił się w Niemczech wcześnie. Jednym z najważniejszych twórców niemieckiego romantyzmu był natomiast Caspar David Friedrich, który malował pejzaże z wyraźnym północnym charakterem. Na przełomie XVIII i XIX wieku wykształciły się także inne nurty w sztuce: ruch Nazareńczyków. W XIX wieku, w stylu biedermeier tworzył Carl Spitzweg. Głównym przedstawicielem akademizmu był Carl Theodor von Piloty. |Berlińską secesję reprezentował np. Max Liebermann, a symbolizm Franz von Stuck. W XX wieku wykształciły się w Niemczech dwie grupy ekspresjonistów: Die Brücke, utworzona w Dreźnie w 1905 r., oraz powstała w Monachium w 1911 r. grupa Der Blaue Reiter. Na początku XX wieku bardzo popularne stało się w malarstwie tworzenie obrazów o charakterze groteskowym. W Berlinie rozwijał się dadaizm. Max Ernst zasłynął jako surrealista, a Paul Klee jako kubista. W realizmie magicznym tworzył Anton Räderscheidt. W okresie nazizmu w Niemczech sztuka nowoczesna została zakazana jako sztuka wynaturzona. W wyniku konfliktów z rządem, wielu artystów wyemigrowało z kraju. Po wojnie w Niemczech rozwinął się neoekspresjonizm.

=== Społeczeństwo ===

== Przygotowania ==
=== Przepisy celne ===
Do Niemiec można wwieźć na użytek własny do:
* 10 l spirytusu,
* 20 l wyrobów spirytusowych (np. likier, sherry, porto),
* 90 l wina (w tym tylko 60 l wina musującego),
* 110 l piwa,
* do 800 szt. papierosów.

Jeśli podczas kontroli służby celne będą miały wątpliwości, czy towary są przewożone na własny użytek, to mogą je zarekwirować, naliczyć należne cło i wystawić mandat.

Kontrola celna (a także kontrola Policji Federalnej) może być prowadzona na całym terytorium kraju. Zalecamy posiadanie dowodów zakupu (faktur, paragonów) na przedmioty wywożone z Niemiec. Sprzęt strzelecki do paintballa jest traktowany w Niemczech jak broń. Taki sprzęt można przywozić do Niemiec lub przewozić przez nie bez zezwolenia, jeżeli jest oznakowany literą F. Jeśli nie ma takiego oznaczenia, władze niemieckie żądają pozwolenia na broń lub Europejskiej Karty Broni Palnej oraz udokumentowania celu podróży z bronią. Kwestię posiadania gazu pieprzowego w Niemczech reguluje Waffengesetz (WaffG). Można używać gazu pieprzowego dopuszczonego do obrotu w Republice Federalnej Niemiec. Powyższa ustawa określa również maksymalny zasięg miotacza gazu pieprzowego do 2 m oraz wymaga dokumentu zezwalającego na posiadanie miotacza gazu na terytorium RFN (''Waffenschein''). Niemieckie przepisy ograniczają również posiadanie broni gazowej oraz replik broni miotających plastikowe kule (ASG). W miejscach demonstracji i zgromadzeń publicznych oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie nie wolno mieć przy sobie petard i materiałów pirotechnicznych. Takie zachowanie narusza ustawy o zgromadzeniach publicznych oraz broni i materiałach wybuchowych. Przywóz materiałów pirotechnicznych do Niemiec kategorii F3 i F4 jest dozwolony tylko z zaświadczeniem (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

==== Przewóz zwierząt domowych ====
Pies, kot czy fretka towarzyszące właścicielom w podróży do Niemiec (a także pozostałych państw Unii Europejskiej) zgodnie z wymogami prawa unijnego muszą mieć paszporty. Aby wyrobić paszport z emblematem UE, potrzebujesz dokumentów, które zawierają:
* dane o właścicielu zwierzęcia,
* imię zwierzęcia,
* jego gatunek,
* rasę,
* płeć,
* datę urodzenia i umaszczenie.

Trzeba także przedstawić zaświadczenie o szczepieniach i przebytych chorobach. Zwierzę musi mieć identyfikator: tatuaż lub elektroniczny chip. Numer identyfikatora i miejsce, w którym jest umieszczony, są odnotowane w paszporcie. Zdjęcie zwierzęcia w paszporcie nie jest obowiązkowe. Paszporty wydają lecznice weterynaryjne, których spis znajduje się na stronie internetowej Krajowej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej.

Do Niemiec nie wolno wwozić psów, które nie posiadają ważnego szczepienia przeciwko wściekliźnie. W przypadku szczeniaków przekroczenie granicy może nastąpić najwcześniej 21 dni po pierwszym szczepieniu (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

== Kraje związkowe ==
[[Plik:Deutschland politisch bunt.png|thumb|upright=2.2|Niemcy]]
Republika Federalna Niemiec podzielona jest na kraje związkowe (''landy''):
* [[Badenia-Wirtembergia]]
* [[Bawaria]]
* [[Berlin]]
* [[Brandenburgia]]
* [[Brema]]
* [[Dolna Saksonia]]
* [[Hamburg]]
* [[Hesja]]
* [[Meklemburgia-Pomorze Przednie]]
* [[Nadrenia-Palatynat]]
* [[Nadrenia Północna-Westfalia]]
* [[Saara]]
* [[Saksonia]]
* [[Saksonia-Anhalt]]
* [[Szlezwik-Holsztyn]]
* [[Turyngia]]

== Miasta ==
[[Plik:Bamberg Altstadt 20061115-057-Pano.jpg|thumb|Bamberg, Starówka]]
[[Plik:Heidelberg Schloss Alte Brücke 20100626.jpg|thumb|Heidelberg, Most]]
[[Plik:München und die Alpen bei Föhn.jpg|thumb|Monachium, Panorama]]
[[Plik:Nürnberger Burg im Herbst 2013.jpg|thumb|Norymberga, Zamek]]
[[Plik:Rgbg-dom und rathaus.jpg|thumb|Ratyzbona, Panorama]]
[[Plik:Dom R1.jpg|thumb|Würzburg, Starówka]]
* [[Akwizgran]] (''Aachen'')
* [[Ansbach]]
* [[Augsburg]]
* [[Bamberg]]
* [[Bayreuth]]
* [[Berlin]]
* [[Bonn]]
* [[Brema]] (''Bremen'')
* [[Brunszwik]] (''Braunschweig'')
* [[Chemnitz]]
* [[Dortmund]]
* [[Düsseldorf]]
* [[Drezno]] (''Dresden'')
* [[Erlangen]]
* [[Erfurt]]
* [[Essen]]
* [[Frankfurt nad Menem]] (''Frankfurt am Main'')
* [[Fryburg Bryzgowijski]] (''Freiburg im Breisgau'')
* [[Fürth]]
* [[Getynga]] (''Göttingen'')
* [[Halle (Saale)]]
* [[Hamburg]]
* [[Hanower]] (''Hannover'')
* [[Heidelberg]]
* [[Ingolstadt]]
* [[Karlsruhe]]
* [[Kassel]]
* [[Kilonia]] (''Kiel'')
* [[Koblencja]] (''Koblenz'')
* [[Kolonia]] (''Köln'')
* [[Landshut]]
* [[Lipsk]] (''Leipzig'')
* [[Lubeka]] (''Lübeck'')
* [[Magdeburg]]
* [[Moguncja]] (''Mainz'')
* [[Monachium]] (''München'')
* [[Norymberga]] (''Nürnberg'')
* [[Oldenburg]]
* [[Osnabrück]]
* [[Pasawa]] (''Passau'')
* [[Ratyzbona]] (''Regensburg'')
* [[Rostock]]
* [[Stuttgart]]
* [[Ulm]]
* [[Weimar]]
* [[Wiesbaden]]
* [[Würzburg]]

== Ciekawe miejsca ==
=== Obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO ===
{{#lsth:Lista światowego dziedzictwa UNESCO|[[Niemcy]]}}

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
W kraju działają 164 porty lotnicze, z czego 14 międzynarodowych. Największy z nich to port lotniczy we Frankfurcie.

=== Pociągiem ===
W Niemczech istnieje 48 215&amp;nbsp;km (dane z 2006) linii kolejowych. Ważną rolę w ruchu pasażerskim odgrywają szczególnie eksploatowane od 1991 pociągi dużych prędkości ICE, których prędkość dochodzi do 300&amp;nbsp;km/godz. Dominującym przedsiębiorstwem kolejowym jest [[w:Deutsche Bahn|Deutsche Bahn]].

=== Samochodem ===
Po niemieckich drogach o łącznej długości 644,5 tys. km (dane z 2006), w tym ponad 12 tys. km autostrad, jeździ ponad 46 mln samochodów osobowych i 8 mln ciężarowych. Obywateli państw członkowskich [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]], w tym [[Polska|Polski]] wizy nie obowiązują. Obowiązują wewnątrzunijne przepisy celne. Nakładają one pewne ograniczenia na przewóz towarów akcyzowych – alkohole i wyroby tytoniowe. Zabroniony jest przewóz przez granicę narkotyków, broni i materiałów wybuchowych. Służby celne mogą dokonać kontroli na terenie całego kraju.

W Niemczech można używać polskiego prawa jazdy. Na pojeździe zarejestrowanym w Rzeczypospolitej Polskiej, którego używamy w ruchu międzynarodowym, umieszczamy z tyłu na nadwoziu znak z literami PL. Nie jest to jednak konieczne, jeżeli znak PL widnieje na tablicy rejestracyjnej.

Obywatele polscy podróżujący samochodem muszą mieć ważny dowód krajowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej na samochód (i dodatkowo na przyczepę, jeśli z nią podróżują). Mimo że po 1 maja 2004 r. zielona karta nie jest obowiązkowa, zalecamy posiadanie jej w czasie podróży. Zielona karta to znane za granicą potwierdzenie ubezpieczenia OC. Polisy polskich towarzystw ubezpieczeniowych w zakresie ubezpieczeń komunikacyjnych są uznawane bez ograniczeń. Zalecamy wykupienie ubezpieczenia Assistance obowiązującego za granicą. Pojazdu często nie możemy naprawiać samodzielnie (np. na autostradach), a koszty napraw w specjalistycznych warsztatach są wysokie (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

Przejazd autostradami w Niemczech jest bezpłatny dla samochodów osobowych. Za przekroczenie dozwolonej prędkości grozi mandat, a w bardziej drastycznych przypadkach także zatrzymanie prawa jazdy.

W niektórych niemieckich miastach obowiązują tzw. strefy ekologiczne. Obejmują one centra miast i są oznaczone znakami drogowymi z napisem ''Umweltzone''. Mogą do nich wjeżdżać tylko samochody osobowe i ciężarowe oznaczone specjalną czerwoną, żółtą lub zieloną plakietką z wpisanym numerem rejestracyjnym pojazdu. Rodzaj przyznawanej plakietki zależy od normy emisji spalin, którą spełnia pojazd. Plakietki można kupić w urzędach komunikacji, na stacjach diagnostycznych oraz w autoryzowanych warsztatach na terenie Niemiec. Wjechanie do strefy ekologicznej bez wymaganej plakietki lub specjalnego zezwolenia grozi mandatem w wysokości 100 EURO.

Natężenie ruchu pojazdów w strefach miejskich jest bardzo duże, dlatego są tam trudności z parkowaniem. Zwróć szczególną uwagę na to, jak wolno parkować samochód. Pojazd musisz zaparkować w wyznaczonym miejscu, zgodnie z kierunkiem ruchu i tak, aby nie blokował ścieżek rowerowych. Aby parkować na oznaczonych miejscach dla inwalidów, musisz mieć za szybą dokumentem potwierdzający uprawnienia inwalidzkie. W miastach uważaj na pieszych i rowerzystów. Na przejściach i ścieżkach rowerowych zawsze mają pierwszeństwo. Jeśli dojdzie do kolizji z rowerzystą lub pieszym, kierowcę samochodu czeka szczegółowe postępowanie wyjaśniające, nawet jeśli nikomu nie stało się nic poważnego (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

Prywatnym użytkownikom pojazdów zalecamy, aby mieli kamizelki odblaskowe. Warto je zakładać na autostradach i drogach szybkiego ruchu, kiedy wysiadasz z samochodu z powodu jego awarii lub wypadku. Dla zawodowych kierowców kamizelki odblaskowe są obowiązkowe.

Po zatankowaniu paliwa uruchom pojazd dopiero, gdy zapłacisz.

Prawo niemieckie precyzyjnie określa wykroczenia drogowe i wysokości kar za każde z nich (tzw. ''Bussgeldkatalog''). Nie dyskutuj więc z policją na temat wysokości mandatu. Takie zachowanie zwykle tylko pogarsza sytuację. Jeśli nie zapłacisz mandatu na miejscu, sprawa trafi do sądu lub zakończy się postępowaniem karno-nakazowym. Zwykle policja zatrzymuje posiadane przez kierowcę pieniądze na poczet ewentualnej kary i kosztów postępowania.

Niemiecka policja rygorystycznie kontroluje stan techniczny pojazdów. Jeżeli stwierdzi istotne usterki, może zatrzymać dowód rejestracyjny i obciążyć kierowcę różnymi kosztami. Należą do nich:
* wysoka kara pieniężna (rzędu kilkuset euro),
* opłata za odholowanie pojazdu do warsztatu,
* inne opłaty administracyjne,
* koszty pracy służb publicznych, które usuwają szkody w środowisku naturalnym (np. wyciek płynów z pojazdu).

Podobne konsekwencje mogą spotkać kierowcę, który samodzielnie naprawia samochód w miejscu niedozwolonym.

Według niemieckich przepisów, musimy dostosować wyposażenie pojazdu do warunków pogodowych. Oznacza to, że opon zimowych używamy przy niekorzystnych warunkach atmosferycznych, takich jak: lód, śnieg, błoto pośniegowe, gołoledź. Od listopada do kwietnia powinniśmy stosować opony zimowe. Jeżeli policja podczas kontroli drogowej uzna, że ze względu na warunki panujące na drodze letnie opony nie gwarantują bezpieczeństwa ruchu, może ukarać kierowcę mandatem (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

=== Autobusem ===
Przejazdy autobusowe między Polską a Niemcami obsługują przewoźnicy prywatni. Rozkłady jazdy dostępne są w Internecie, dodatkowo połączenia można znaleźć wyszukując w wyszukiwarkach.

=== Statkiem ===
Głównymi portami morskimi są: [[Hamburg]], [[Wilhelmshaven]], [[Brema]], [[Rostock]] i [[Lubeka]].

== Transport ==
W związku z ograniczeniami ekologicznymi, od 2008 roku, pojazdy poruszające się po centrum miasta muszą mieć na przedniej szybie naklejkę stwierdzającą spełnianie norm emisji zanieczyszczeń przez pojazd. Naklejkę – plakietkę środowiskową – (odpłatnie) uzyskuje się na jednej z 800 stacji kontroli pojazdów i jest ona ważna we wszystkich miastach na terenie Niemiec, które takie ograniczenia wprowadziły. Można ją też zamówić za pośrednictwem strony internetowej, w języku polskim: [http://www.umwelt-plakette.de/int_polen.php?SID=h2oovdauqngdkdco9fkb33spi7].

== Porozumiewanie się ==
[[Język niemiecki]] należy do dużej grupy języków germańskich i spokrewniony jest z duńskim, norweskim, szwedzkim, niderlandzkim oraz angielskim. Na terenie całego kraju występują liczne dialekty. To właśnie dialekt u większości Niemców zdradza, z którego regionu pochodzą: gdyby Meklemburczyk i Bawarczyk próbowali ze sobą rozmawiać, posługując się wyłącznie dialektem, to najprawdopodobniej byłoby im bardzo trudno się zrozumieć. Język niemiecki jest drugim najbardziej rozpowszechnionym językiem w Europie (po języku angielskim), jest on mową ojczystą dla około 110 mln osób.

== Zakupy ==
Walutą w Niemczech jest euro, które dzieli się na 100 centów. Do 2002 r. była to marka niemiecka.
&lt;!--
=== Koszty ===

=== Napiwki === --&gt;

== Wyżywienie i kulinaria ==
Typowo niemiecka kuchnia zanika, a rosną wpływy kuchni innych krajów. Jako pierwsza zdobyła niemieckie podniebienia kuchnia włoska, która przybyła tam z początkiem lat 1960. wraz z włoskimi „Gastarbeiterami”. Potrawy takie jak pizza i pasta są dziś bardziej popularne niż dawniej typowy zestaw: ziemniaki, kiszona kapusta, marynowana pieczeń. Popularna jest również kuchnia grecka, kuchnia chińska i kuchnia turecka, ta ostatnia reprezentowana jest przez tysiące małych barów „fast food” zwanych w Niemczech ''Imbiss'' i potrawy jak np. ''Döner'', oprócz tego można w niemieckich miastach znaleźć prawie wszystkie egzotyczne restauracje włącznie z rosyjskimi, tajskimi, polskimi i japońskimi, w tym barami sushi. Najmocniejszą pozycję tradycyjna niemiecka kuchnia zachowała w małych miastach i osadach.

W odżywianiu Niemców dużą rolę pełni chleb. Uważa się, że Niemcy są krajem, w którym istnieje najwięcej różnych gatunków chleba. Kuchnia niemiecka jest bardzo pożywna, królują w niej ziemniaki i wieprzowina. Mięsa wieprzowego używa się do wyrobu kiełbasy (''Wurst''), która jest nie tylko popularną przekąską, ale i podstawowym elementem kuchni. W Bawarii są np. specjalne ''Wurstküchen'' (kuchnie kiełbasowe).

Mięso w kuchni niemieckiej proponuje się w bardzo różnorodnej postaci – peklowana i wędzona pieczeń wieprzowa (''Kassler''), pieczeń (''Schweinebraten''). Dodatkiem do mięsa są najczęściej ziemniaki smażone, gotowane lub np. w postaci sałatki ziemniaczanej (''Kartoffelsalat'').

W północnych Niemczech w menu można znaleźć bogaty wybór świeżych ryb, wśród których najbardziej popularny jest dorsz. Kapusta to kolejny popularny składnik – odmianę zieloną kisi się jako ''Sauerkraut'', natomiast czerwoną gotuje się z jabłkami, co daje ''Apfelrotkohl''.

Kluski zwane ''Spätzle'' i ''Maultaschen'' są typowymi składnikami kuchni Szwabii. Golonka (''Schweinehaxe'') to także niemiecki przysmak, szczególnie nie może jej zabraknąć na bawarskim święcie piwa, bo piwo to narodowy napój Niemców oraz dodatek do wielu potraw. Popularne są także niemieckie wina reńskie i mozelskie. Zupy niemieckie są ciężkie i zawiesiste (''[[w:Eintopf|Eintopf]]''), najczęściej z dodatkiem fasoli lub grochu.

W Niemczech istnieje ponad 300 gatunków chleba i ponad 6 tysięcy gatunków piwa. Podczas ''[[Oktoberfest]]'' padają „rekordy piwne” – w Europie jedynie Czesi piją więcej piwa w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Kawa w Niemczech cieszy się znacznie większym uznaniem niż herbata.

== Rozrywka ==

== Noclegi ==
Rezerwacji noclegów można dokonać za pośrednictwem portali internetowych umieszczonych w artykule: [[Portale rezerwacji miejsc hotelowych]].

== Nauka ==

== Praca ==

== Bezpieczeństwo ==
W Niemczech nie ma dużego zagrożenia przestępczością, z wyjątkiem kradzieży kieszonkowych na lotniskach, dworcach kolejowych i autobusowych, w czasie imprez masowych i tym podobnych.

== Zdrowie ==
Obywatele państw [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] leczeni są na zasadach wzajemności. Oznacza to, że przyjezdnym, a nawet turystom przysługują te same prawa i obowiązki, co obywatelowi Niemiec. Podstawą uzyskania pomocy jest karta [[Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego|EKUZ]].

'''Uwaga!''' Zawsze okazuj kartę EKUZ. Żądaj wydania druku ''Erklärung''.
* '''Porada lekarska:''' oraz stomatolog – pierwsza wizyta w kwartale 10 EUR. Lekarz specjalista, wizyta bez skierowania – 10 EUR.
* '''Leki''': na różowych receptach odpłatność wynosi 10% wartości.
* '''Pogotowie''': opłata w wysokości 10% kosztów. Tel. nr 112.
* '''Szpital''': 10 EUR za dzień pobytu, nie więcej jak 280 EUR.

Zalecane jest posiadanie odrębnego, prywatnego ubezpieczenia kosztów leczenia, w tym transportu do Polski. Przy zawieraniu ubezpieczenia należy wybrać firmę, która nie wymaga od nas wyłożenia gotówki i jej zwrotu po powrocie do kraju, gdyż możemy nie dysponować taką kwotą.

* [https://sites.google.com/site/leczeniewniemczech/nieplanowane Opis leczenia planowanego i nieplanowanego w Niemczech, po 23 października 2013.]

== Aspekty kulturowe ==

== Kontakt ==
W 2002 roku w Niemczech było 56 milionów użytkowników telefonów komórkowych oraz 32 miliony użytkowników Internetu. W kraju działa ponad 800 nadawców radiowych i 300 telewizyjnych. Niemiecka firma Deutsche Telekom należy do największych firm telekomunikacyjnych na świecie.

== Przedstawicielstwa dyplomatyczne ==
=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Niemczech ===
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Federalnej Niemiec

Lassenstraße 19-21,

14193 Berlin, Niemcy

Telefon: +49 30 22 31 30

Strona www: https://berlin.msz.gov.pl/pl/

E-mail: Sekretariat Ambasadora – [Mailto:berlin.amb.sekretariat@msz.gov.pl berlin.amb.sekretariat@msz.gov.pl],
Zapytania dotyczące spraw konsularnych (paszporty, wizy, sprawy prawne i obywatelskie): [Mailto:berlin.amb.wk@msz.gov.pl berlin.amb.wk@msz.gov.pl]

=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Polsce ===
Ambasada Republiki Federalnej Niemiec w Warszawie

ul. Jazdów 12

00-467 Warszawa

Telefon: +48 22 584 17 00

Fax: +48 22 584 19 79

Strona www: https://polen.diplo.de/pl-pl

E-mail: [Mailto:warszawa@wars.diplo.de warszawa@wars.diplo.de]

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Europa Środkowa}}

[[Kategoria:Niemcy| ]]</text>
      <sha1>2vyyv5a6qf99mwk327melvr2hb49jb8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120197</id>
      <parentid>120196</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T21:28:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>46.83.42.140</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Sztuka */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25922" xml:space="preserve">{{Top-banner|Burghausen_Wikivoyage_Banner.jpg}}
{{Państwo infobox
 |nazwa państwa        = Niemcy
 |nazwa oryginalna     = Deutschland
 |flaga                = Flag of Germany.svg
 |lokalizacja          = EU-Germany.svg
 |stolica              = [[Berlin]]
 |ustrój               = republika federalna
 |waluta               = euro (EUR, €)&lt;br /&gt;1 € = 100 eurocentów
 |strefa czasowa       = UTC +1 – zima&lt;br /&gt;UTC +2 – lato
 |powierzchnia         = 357 121,41
 |język urzędowy       = niemiecki
 |religia              = katolicyzm, protestantyzm
 |kod telefoniczny     = +49
 |napięcie elektryczne = 230 V / 50 Hz
 |typ gniazdka         = C, F
 |kod samochodowy      = D
 |ruch samochodowy     = prawostronny
 |domena internetowa   = .de
}}
'''Niemcy''' (niem. ''Deutschland'') – państwo federalne położone w Europie ze stolicą w [[Berlin]]ie, członek Unii Europejskiej. Stolicą Niemiec jest Berlin (przed zjednoczeniem z NRD było nią [[Bonn]], obecnie noszące tytuł ''miasta federalnego''). Językiem oficjalnym jest [[język niemiecki]].

== Charakterystyka ==
=== Geografia ===
[[Plik:Rheinstein.jpg|thumb|Ren]]
Niemcy leżą między Morzem Północnym i Morzem Bałtyckim na północy, Alpami na południu, rzeką Ren na zachodzie i Odrą na wschodzie. Graniczą na północy z [[Dania|Danią]], na wschodzie z [[Polska|Polską]] i [[Czechy|Czechami]], na południu z [[Austria|Austrią]] i [[Szwajcaria|Szwajcarią]], a na zachodzie z [[Francja|Francją]], [[Luksemburg]]iem, [[Belgia|Belgią]] i [[Holandia|Holandią]]. Państwo niemieckie jest federacją złożoną z 16 krajów związkowych (''landów'').
&lt;!-- === Wskaźnik demokracji ===
13 	 Niemcy 	8,61 	Demokracja pełna 	Federalizm, republika parlamentarna i demokracja parlamentarna, bikameralizm --&gt;

=== Klimat ===
W Niemczech panuje klimat umiarkowany z chłodnymi, pochmurnymi i mokrymi zimami i latami, na południu występuje fen. Większość terenu Niemiec leży w strefie umiarkowanej ciepłej, gdzie dominują wilgotne wiatry zachodnie. Na północy panuje klimat oceaniczny z całorocznymi opadami. Zimy są stosunkowo łagodne, a lata dość ciepłe. Na wschodzie widać przejawy klimatu kontynentalnego. Zimy bywają bardzo zimne, a lata bardzo ciepłe. W centralnej części kraju, a także na południu, klimat wykazuje cechy przejściowe, zarówno oceaniczne, jak i kontynentalne. Zimy są tu łagodne, a lata chłodne, chociaż temperatury mogą przekroczyć +30°C. Najcieplejszym regionem Niemiec jest południowo-zachodni zakątek kraju: [[Deutsche Weinstraße]] i Nizina Górnoreńska. Tutejsze lata mogą być bardzo ciepłe przez długi okres. Czasami minimalna temperatura nie spada poniżej +20°C, co jest rzadkim zjawiskiem w pozostałej części kraju. Przeważają wiatry zachodnie i południowo-zachodnie. Na Wyżynie Bawarskiej w miesiącach wiosennych i jesiennych wieją ciepłe i suche feny. Ze zjawisk ekstremalnych, podobnie jak w Polsce, występują letnie i wiosenne burze.

=== Fauna i flora ===
Naturalna szata roślinna została w znacznym stopniu zniszczona, jej miejsce zajęły uprawy rolne i sztuczne drzewostany.

Obszary nizin porośnięte są monokulturami sosen, a tereny górskie zajmują świerki. Lasy obejmują 29% powierzchni kraju, czyli stosunkowo dużo, jeśli weźmie się pod uwagę wysoki poziom rozwoju gospodarczego kraju, uprzemysłowienia, urbanizacji i dużej liczby ludności (gęstość zaludnienia jest dwukrotnie większa niż w Polsce).

W zachodniej części Niziny Niemieckiej zachowały się lasy brzozowo-dębowe i wrzosowiska. Na pojezierzach, wyżynach i w niższych piętrach gór występują kompleksy lasów bukowych, mieszanych (głównie dębowo-sosnowych) i sosnowych.

W wyższych piętrach gór (zwłaszcza w [[Las Bawarski|Lesie Bawarskim]], [[Schwarzwald]]zie, [[Smreczany|Smreczanach]], [[Harz]]u, [[Rudawy|Rudawach]] i w [[Las Turyński|Lesie Turyńskim]]/[[Las Frankoński|Lesie Frankońskim]]) występują lasy świerkowe. W [[Alpy|Alpach]] występuje piętrowy układ roślinności, do około 1500&amp;nbsp;m n.p.m. przeważają lasy mieszane. Na wysokości rzędu 1500 do 1700&amp;nbsp;m n.p.m. występują wyłącznie lasy iglaste, zaś ponad nimi tereny górskie pokrywa kosodrzewina i łąki alpejskie, które występują ponad 1900&amp;nbsp;m n.p.m.

Fauna w Niemczech jest charakterystyczna dla lasów w Europie Środkowej. Skład gatunkowy lasów niemieckich jest praktycznie taki sam jak w Polsce.

Z dużych ssaków żyjących w lasach żyją jelenie, sarny i dziki, natomiast w Alpach występują kozice. Do mniejszych ssaków w lasach żyją lisy, zające, natomiast w Alpach na południu Niemiec występują świstaki.

Przed ekspansją rolnictwa (osuszanie terenów podmokłych) w Niemczech licznie występowały różne gatunki ptaków wodnych i błotnych. Obecnie populacja tego rodzaju ptactwa jest bardzo mała. Z wyjątkiem tego, do rzadkości w Niemczech należą bociany, mimo że Niemcy, tak jak Polska są państwem, gdzie ptaki te występują w okresie wiosenno-letnim.

=== Kultura ===

=== Sztuka ===
[[Plik:Albrecht Dürer - Adam and Eve (Prado) 2.jpg|mały|upright|''Adam i Ewa'' autorstwa Albrechta Dürera]]
W okresie Imperium Rzymskiego, prowincje germańskie produkowały wyroby ceramiczne. Rozkwit sztuki średniowiecznej na terenie Niemiec rozpoczął się w okresie Imperium Karolińskiego. W czasie rządów Ludolfingów, sztukę tworzono zazwyczaj w wielkich klasztorach. Okres sztuki ottońskiej to silny progres rzemiosła, głównie metaloplastyki. Sztuka romańska była pierwszą, która stała się powszechna w całej Zachodniej Europie. Niemcy były centrum tego prądu. Na okres gotyku przypada progres rzeźby, zarówno kamiennej, jak drewnianej, ukształtowała się tu długoletnia tradycja ołtarza szafiastego. Na północy Niemiec tworzyli wtedy liczni malarze. Ówcześni twórcy malowali głównie na zlecenie miast.  Renesans w Niemczech używał wyszukanych, gotyckich zdobień aż do XVI wieku, również w pracach traktujących o człowieku i aspektach jego życia.  Czołowym niemieckim artystą renesansu był Albrecht Dürer, tworzący znane w całej Europie drzeworyty. Szkoła naddunajska to nazwa grupy malarzy, tworzących na początku XVI wieku w Bawarii i Austrii. Stworzyli oni pierwsze pejzaże w sztuce zachodu. Druki wykonywali natomiast uczniowie Dürera. Czołowymi niemieckimi rzeźbiarzami byli w tamtym okresie: Wit Stwosz, Tilman Riemenschneider oraz Peter Vischer starszy. W okresie baroku i rokoko niemiecka sztuka była zbliżona do twórczości artystów z innych części świata. Wielu zagranicznych malarzy przebywało wtedy w Niemczech, na dworach książąt. Neoklasycyzm pojawił się w Niemczech wcześnie. Jednym z najważniejszych twórców niemieckiego romantyzmu był natomiast Caspar David Friedrich, który malował pejzaże z wyraźnym północnym charakterem. Na przełomie XVIII i XIX wieku wykształciły się także inne nurty w sztuce: ruch Nazareńczyków. W XIX wieku, w stylu biedermeier tworzył Carl Spitzweg. Głównym przedstawicielem akademizmu był Carl Theodor von Piloty. |Berlińską secesję reprezentował np. Max Liebermann, a symbolizm Franz von Stuck. W XX wieku wykształciły się w Niemczech dwie grupy ekspresjonistów: Die Brücke, utworzona w Dreźnie w 1905 r., oraz powstała w Monachium w 1911 r. grupa Der Blaue Reiter. Na początku XX wieku bardzo popularne stało się w malarstwie tworzenie obrazów o charakterze groteskowym. W Berlinie rozwijał się dadaizm. Max Ernst zasłynął jako surrealista, a Paul Klee jako kubista. W realizmie magicznym tworzył Anton Räderscheidt. W okresie nazizmu w Niemczech sztuka nowoczesna została zakazana jako sztuka wynaturzona. W wyniku konfliktów z rządem, wielu artystów wyemigrowało z kraju. Po wojnie w Niemczech rozwinął się neoekspresjonizm.

=== Społeczeństwo ===

== Przygotowania ==
=== Przepisy celne ===
Do Niemiec można wwieźć na użytek własny do:
* 10 l spirytusu,
* 20 l wyrobów spirytusowych (np. likier, sherry, porto),
* 90 l wina (w tym tylko 60 l wina musującego),
* 110 l piwa,
* do 800 szt. papierosów.

Jeśli podczas kontroli służby celne będą miały wątpliwości, czy towary są przewożone na własny użytek, to mogą je zarekwirować, naliczyć należne cło i wystawić mandat.

Kontrola celna (a także kontrola Policji Federalnej) może być prowadzona na całym terytorium kraju. Zalecamy posiadanie dowodów zakupu (faktur, paragonów) na przedmioty wywożone z Niemiec. Sprzęt strzelecki do paintballa jest traktowany w Niemczech jak broń. Taki sprzęt można przywozić do Niemiec lub przewozić przez nie bez zezwolenia, jeżeli jest oznakowany literą F. Jeśli nie ma takiego oznaczenia, władze niemieckie żądają pozwolenia na broń lub Europejskiej Karty Broni Palnej oraz udokumentowania celu podróży z bronią. Kwestię posiadania gazu pieprzowego w Niemczech reguluje Waffengesetz (WaffG). Można używać gazu pieprzowego dopuszczonego do obrotu w Republice Federalnej Niemiec. Powyższa ustawa określa również maksymalny zasięg miotacza gazu pieprzowego do 2 m oraz wymaga dokumentu zezwalającego na posiadanie miotacza gazu na terytorium RFN (''Waffenschein''). Niemieckie przepisy ograniczają również posiadanie broni gazowej oraz replik broni miotających plastikowe kule (ASG). W miejscach demonstracji i zgromadzeń publicznych oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie nie wolno mieć przy sobie petard i materiałów pirotechnicznych. Takie zachowanie narusza ustawy o zgromadzeniach publicznych oraz broni i materiałach wybuchowych. Przywóz materiałów pirotechnicznych do Niemiec kategorii F3 i F4 jest dozwolony tylko z zaświadczeniem (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

==== Przewóz zwierząt domowych ====
Pies, kot czy fretka towarzyszące właścicielom w podróży do Niemiec (a także pozostałych państw Unii Europejskiej) zgodnie z wymogami prawa unijnego muszą mieć paszporty. Aby wyrobić paszport z emblematem UE, potrzebujesz dokumentów, które zawierają:
* dane o właścicielu zwierzęcia,
* imię zwierzęcia,
* jego gatunek,
* rasę,
* płeć,
* datę urodzenia i umaszczenie.

Trzeba także przedstawić zaświadczenie o szczepieniach i przebytych chorobach. Zwierzę musi mieć identyfikator: tatuaż lub elektroniczny chip. Numer identyfikatora i miejsce, w którym jest umieszczony, są odnotowane w paszporcie. Zdjęcie zwierzęcia w paszporcie nie jest obowiązkowe. Paszporty wydają lecznice weterynaryjne, których spis znajduje się na stronie internetowej Krajowej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej.

Do Niemiec nie wolno wwozić psów, które nie posiadają ważnego szczepienia przeciwko wściekliźnie. W przypadku szczeniaków przekroczenie granicy może nastąpić najwcześniej 21 dni po pierwszym szczepieniu (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

== Kraje związkowe ==
[[Plik:Deutschland politisch bunt.png|thumb|upright=2.2|Niemcy]]
Republika Federalna Niemiec podzielona jest na kraje związkowe (''landy''):
* [[Badenia-Wirtembergia]]
* [[Bawaria]]
* [[Berlin]]
* [[Brandenburgia]]
* [[Brema]]
* [[Dolna Saksonia]]
* [[Hamburg]]
* [[Hesja]]
* [[Meklemburgia-Pomorze Przednie]]
* [[Nadrenia-Palatynat]]
* [[Nadrenia Północna-Westfalia]]
* [[Saara]]
* [[Saksonia]]
* [[Saksonia-Anhalt]]
* [[Szlezwik-Holsztyn]]
* [[Turyngia]]

== Miasta ==
[[Plik:Bamberg Altstadt 20061115-057-Pano.jpg|thumb|Bamberg, Starówka]]
[[Plik:Heidelberg Schloss Alte Brücke 20100626.jpg|thumb|Heidelberg, Most]]
[[Plik:München und die Alpen bei Föhn.jpg|thumb|Monachium, Panorama]]
[[Plik:Nürnberger Burg im Herbst 2013.jpg|thumb|Norymberga, Zamek]]
[[Plik:Rgbg-dom und rathaus.jpg|thumb|Ratyzbona, Panorama]]
[[Plik:Dom R1.jpg|thumb|Würzburg, Starówka]]
* [[Akwizgran]] (''Aachen'')
* [[Ansbach]]
* [[Augsburg]]
* [[Bamberg]]
* [[Bayreuth]]
* [[Berlin]]
* [[Bonn]]
* [[Brema]] (''Bremen'')
* [[Brunszwik]] (''Braunschweig'')
* [[Chemnitz]]
* [[Dortmund]]
* [[Düsseldorf]]
* [[Drezno]] (''Dresden'')
* [[Erlangen]]
* [[Erfurt]]
* [[Essen]]
* [[Frankfurt nad Menem]] (''Frankfurt am Main'')
* [[Fryburg Bryzgowijski]] (''Freiburg im Breisgau'')
* [[Fürth]]
* [[Getynga]] (''Göttingen'')
* [[Halle (Saale)]]
* [[Hamburg]]
* [[Hanower]] (''Hannover'')
* [[Heidelberg]]
* [[Ingolstadt]]
* [[Karlsruhe]]
* [[Kassel]]
* [[Kilonia]] (''Kiel'')
* [[Koblencja]] (''Koblenz'')
* [[Kolonia]] (''Köln'')
* [[Landshut]]
* [[Lipsk]] (''Leipzig'')
* [[Lubeka]] (''Lübeck'')
* [[Magdeburg]]
* [[Moguncja]] (''Mainz'')
* [[Monachium]] (''München'')
* [[Norymberga]] (''Nürnberg'')
* [[Oldenburg]]
* [[Osnabrück]]
* [[Pasawa]] (''Passau'')
* [[Ratyzbona]] (''Regensburg'')
* [[Rostock]]
* [[Stuttgart]]
* [[Ulm]]
* [[Weimar]]
* [[Wiesbaden]]
* [[Würzburg]]

== Ciekawe miejsca ==
=== Obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO ===
{{#lsth:Lista światowego dziedzictwa UNESCO|[[Niemcy]]}}

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
W kraju działają 164 porty lotnicze, z czego 14 międzynarodowych. Największy z nich to port lotniczy we Frankfurcie.

=== Pociągiem ===
W Niemczech istnieje 48 215&amp;nbsp;km (dane z 2006) linii kolejowych. Ważną rolę w ruchu pasażerskim odgrywają szczególnie eksploatowane od 1991 pociągi dużych prędkości ICE, których prędkość dochodzi do 300&amp;nbsp;km/godz. Dominującym przedsiębiorstwem kolejowym jest [[w:Deutsche Bahn|Deutsche Bahn]].

=== Samochodem ===
Po niemieckich drogach o łącznej długości 644,5 tys. km (dane z 2006), w tym ponad 12 tys. km autostrad, jeździ ponad 46 mln samochodów osobowych i 8 mln ciężarowych. Obywateli państw członkowskich [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]], w tym [[Polska|Polski]] wizy nie obowiązują. Obowiązują wewnątrzunijne przepisy celne. Nakładają one pewne ograniczenia na przewóz towarów akcyzowych – alkohole i wyroby tytoniowe. Zabroniony jest przewóz przez granicę narkotyków, broni i materiałów wybuchowych. Służby celne mogą dokonać kontroli na terenie całego kraju.

W Niemczech można używać polskiego prawa jazdy. Na pojeździe zarejestrowanym w Rzeczypospolitej Polskiej, którego używamy w ruchu międzynarodowym, umieszczamy z tyłu na nadwoziu znak z literami PL. Nie jest to jednak konieczne, jeżeli znak PL widnieje na tablicy rejestracyjnej.

Obywatele polscy podróżujący samochodem muszą mieć ważny dowód krajowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej na samochód (i dodatkowo na przyczepę, jeśli z nią podróżują). Mimo że po 1 maja 2004 r. zielona karta nie jest obowiązkowa, zalecamy posiadanie jej w czasie podróży. Zielona karta to znane za granicą potwierdzenie ubezpieczenia OC. Polisy polskich towarzystw ubezpieczeniowych w zakresie ubezpieczeń komunikacyjnych są uznawane bez ograniczeń. Zalecamy wykupienie ubezpieczenia Assistance obowiązującego za granicą. Pojazdu często nie możemy naprawiać samodzielnie (np. na autostradach), a koszty napraw w specjalistycznych warsztatach są wysokie (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

Przejazd autostradami w Niemczech jest bezpłatny dla samochodów osobowych. Za przekroczenie dozwolonej prędkości grozi mandat, a w bardziej drastycznych przypadkach także zatrzymanie prawa jazdy.

W niektórych niemieckich miastach obowiązują tzw. strefy ekologiczne. Obejmują one centra miast i są oznaczone znakami drogowymi z napisem ''Umweltzone''. Mogą do nich wjeżdżać tylko samochody osobowe i ciężarowe oznaczone specjalną czerwoną, żółtą lub zieloną plakietką z wpisanym numerem rejestracyjnym pojazdu. Rodzaj przyznawanej plakietki zależy od normy emisji spalin, którą spełnia pojazd. Plakietki można kupić w urzędach komunikacji, na stacjach diagnostycznych oraz w autoryzowanych warsztatach na terenie Niemiec. Wjechanie do strefy ekologicznej bez wymaganej plakietki lub specjalnego zezwolenia grozi mandatem w wysokości 100 EURO.

Natężenie ruchu pojazdów w strefach miejskich jest bardzo duże, dlatego są tam trudności z parkowaniem. Zwróć szczególną uwagę na to, jak wolno parkować samochód. Pojazd musisz zaparkować w wyznaczonym miejscu, zgodnie z kierunkiem ruchu i tak, aby nie blokował ścieżek rowerowych. Aby parkować na oznaczonych miejscach dla inwalidów, musisz mieć za szybą dokumentem potwierdzający uprawnienia inwalidzkie. W miastach uważaj na pieszych i rowerzystów. Na przejściach i ścieżkach rowerowych zawsze mają pierwszeństwo. Jeśli dojdzie do kolizji z rowerzystą lub pieszym, kierowcę samochodu czeka szczegółowe postępowanie wyjaśniające, nawet jeśli nikomu nie stało się nic poważnego (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

Prywatnym użytkownikom pojazdów zalecamy, aby mieli kamizelki odblaskowe. Warto je zakładać na autostradach i drogach szybkiego ruchu, kiedy wysiadasz z samochodu z powodu jego awarii lub wypadku. Dla zawodowych kierowców kamizelki odblaskowe są obowiązkowe.

Po zatankowaniu paliwa uruchom pojazd dopiero, gdy zapłacisz.

Prawo niemieckie precyzyjnie określa wykroczenia drogowe i wysokości kar za każde z nich (tzw. ''Bussgeldkatalog''). Nie dyskutuj więc z policją na temat wysokości mandatu. Takie zachowanie zwykle tylko pogarsza sytuację. Jeśli nie zapłacisz mandatu na miejscu, sprawa trafi do sądu lub zakończy się postępowaniem karno-nakazowym. Zwykle policja zatrzymuje posiadane przez kierowcę pieniądze na poczet ewentualnej kary i kosztów postępowania.

Niemiecka policja rygorystycznie kontroluje stan techniczny pojazdów. Jeżeli stwierdzi istotne usterki, może zatrzymać dowód rejestracyjny i obciążyć kierowcę różnymi kosztami. Należą do nich:
* wysoka kara pieniężna (rzędu kilkuset euro),
* opłata za odholowanie pojazdu do warsztatu,
* inne opłaty administracyjne,
* koszty pracy służb publicznych, które usuwają szkody w środowisku naturalnym (np. wyciek płynów z pojazdu).

Podobne konsekwencje mogą spotkać kierowcę, który samodzielnie naprawia samochód w miejscu niedozwolonym.

Według niemieckich przepisów, musimy dostosować wyposażenie pojazdu do warunków pogodowych. Oznacza to, że opon zimowych używamy przy niekorzystnych warunkach atmosferycznych, takich jak: lód, śnieg, błoto pośniegowe, gołoledź. Od listopada do kwietnia powinniśmy stosować opony zimowe. Jeżeli policja podczas kontroli drogowej uzna, że ze względu na warunki panujące na drodze letnie opony nie gwarantują bezpieczeństwa ruchu, może ukarać kierowcę mandatem (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

=== Autobusem ===
Przejazdy autobusowe między Polską a Niemcami obsługują przewoźnicy prywatni. Rozkłady jazdy dostępne są w Internecie, dodatkowo połączenia można znaleźć wyszukując w wyszukiwarkach.

=== Statkiem ===
Głównymi portami morskimi są: [[Hamburg]], [[Wilhelmshaven]], [[Brema]], [[Rostock]] i [[Lubeka]].

== Transport ==
W związku z ograniczeniami ekologicznymi, od 2008 roku, pojazdy poruszające się po centrum miasta muszą mieć na przedniej szybie naklejkę stwierdzającą spełnianie norm emisji zanieczyszczeń przez pojazd. Naklejkę – plakietkę środowiskową – (odpłatnie) uzyskuje się na jednej z 800 stacji kontroli pojazdów i jest ona ważna we wszystkich miastach na terenie Niemiec, które takie ograniczenia wprowadziły. Można ją też zamówić za pośrednictwem strony internetowej, w języku polskim: [http://www.umwelt-plakette.de/int_polen.php?SID=h2oovdauqngdkdco9fkb33spi7].

== Porozumiewanie się ==
[[Język niemiecki]] należy do dużej grupy języków germańskich i spokrewniony jest z duńskim, norweskim, szwedzkim, niderlandzkim oraz angielskim. Na terenie całego kraju występują liczne dialekty. To właśnie dialekt u większości Niemców zdradza, z którego regionu pochodzą: gdyby Meklemburczyk i Bawarczyk próbowali ze sobą rozmawiać, posługując się wyłącznie dialektem, to najprawdopodobniej byłoby im bardzo trudno się zrozumieć. Język niemiecki jest drugim najbardziej rozpowszechnionym językiem w Europie (po języku angielskim), jest on mową ojczystą dla około 110 mln osób.

== Zakupy ==
Walutą w Niemczech jest euro, które dzieli się na 100 centów. Do 2002 r. była to marka niemiecka.
&lt;!--
=== Koszty ===

=== Napiwki === --&gt;

== Wyżywienie i kulinaria ==
Typowo niemiecka kuchnia zanika, a rosną wpływy kuchni innych krajów. Jako pierwsza zdobyła niemieckie podniebienia kuchnia włoska, która przybyła tam z początkiem lat 1960. wraz z włoskimi „Gastarbeiterami”. Potrawy takie jak pizza i pasta są dziś bardziej popularne niż dawniej typowy zestaw: ziemniaki, kiszona kapusta, marynowana pieczeń. Popularna jest również kuchnia grecka, kuchnia chińska i kuchnia turecka, ta ostatnia reprezentowana jest przez tysiące małych barów „fast food” zwanych w Niemczech ''Imbiss'' i potrawy jak np. ''Döner'', oprócz tego można w niemieckich miastach znaleźć prawie wszystkie egzotyczne restauracje włącznie z rosyjskimi, tajskimi, polskimi i japońskimi, w tym barami sushi. Najmocniejszą pozycję tradycyjna niemiecka kuchnia zachowała w małych miastach i osadach.

W odżywianiu Niemców dużą rolę pełni chleb. Uważa się, że Niemcy są krajem, w którym istnieje najwięcej różnych gatunków chleba. Kuchnia niemiecka jest bardzo pożywna, królują w niej ziemniaki i wieprzowina. Mięsa wieprzowego używa się do wyrobu kiełbasy (''Wurst''), która jest nie tylko popularną przekąską, ale i podstawowym elementem kuchni. W Bawarii są np. specjalne ''Wurstküchen'' (kuchnie kiełbasowe).

Mięso w kuchni niemieckiej proponuje się w bardzo różnorodnej postaci – peklowana i wędzona pieczeń wieprzowa (''Kassler''), pieczeń (''Schweinebraten''). Dodatkiem do mięsa są najczęściej ziemniaki smażone, gotowane lub np. w postaci sałatki ziemniaczanej (''Kartoffelsalat'').

W północnych Niemczech w menu można znaleźć bogaty wybór świeżych ryb, wśród których najbardziej popularny jest dorsz. Kapusta to kolejny popularny składnik – odmianę zieloną kisi się jako ''Sauerkraut'', natomiast czerwoną gotuje się z jabłkami, co daje ''Apfelrotkohl''.

Kluski zwane ''Spätzle'' i ''Maultaschen'' są typowymi składnikami kuchni Szwabii. Golonka (''Schweinehaxe'') to także niemiecki przysmak, szczególnie nie może jej zabraknąć na bawarskim święcie piwa, bo piwo to narodowy napój Niemców oraz dodatek do wielu potraw. Popularne są także niemieckie wina reńskie i mozelskie. Zupy niemieckie są ciężkie i zawiesiste (''[[w:Eintopf|Eintopf]]''), najczęściej z dodatkiem fasoli lub grochu.

W Niemczech istnieje ponad 300 gatunków chleba i ponad 6 tysięcy gatunków piwa. Podczas ''[[Oktoberfest]]'' padają „rekordy piwne” – w Europie jedynie Czesi piją więcej piwa w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Kawa w Niemczech cieszy się znacznie większym uznaniem niż herbata.

== Rozrywka ==

== Noclegi ==
Rezerwacji noclegów można dokonać za pośrednictwem portali internetowych umieszczonych w artykule: [[Portale rezerwacji miejsc hotelowych]].

== Nauka ==

== Praca ==

== Bezpieczeństwo ==
W Niemczech nie ma dużego zagrożenia przestępczością, z wyjątkiem kradzieży kieszonkowych na lotniskach, dworcach kolejowych i autobusowych, w czasie imprez masowych i tym podobnych.

== Zdrowie ==
Obywatele państw [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] leczeni są na zasadach wzajemności. Oznacza to, że przyjezdnym, a nawet turystom przysługują te same prawa i obowiązki, co obywatelowi Niemiec. Podstawą uzyskania pomocy jest karta [[Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego|EKUZ]].

'''Uwaga!''' Zawsze okazuj kartę EKUZ. Żądaj wydania druku ''Erklärung''.
* '''Porada lekarska:''' oraz stomatolog – pierwsza wizyta w kwartale 10 EUR. Lekarz specjalista, wizyta bez skierowania – 10 EUR.
* '''Leki''': na różowych receptach odpłatność wynosi 10% wartości.
* '''Pogotowie''': opłata w wysokości 10% kosztów. Tel. nr 112.
* '''Szpital''': 10 EUR za dzień pobytu, nie więcej jak 280 EUR.

Zalecane jest posiadanie odrębnego, prywatnego ubezpieczenia kosztów leczenia, w tym transportu do Polski. Przy zawieraniu ubezpieczenia należy wybrać firmę, która nie wymaga od nas wyłożenia gotówki i jej zwrotu po powrocie do kraju, gdyż możemy nie dysponować taką kwotą.

* [https://sites.google.com/site/leczeniewniemczech/nieplanowane Opis leczenia planowanego i nieplanowanego w Niemczech, po 23 października 2013.]

== Aspekty kulturowe ==

== Kontakt ==
W 2002 roku w Niemczech było 56 milionów użytkowników telefonów komórkowych oraz 32 miliony użytkowników Internetu. W kraju działa ponad 800 nadawców radiowych i 300 telewizyjnych. Niemiecka firma Deutsche Telekom należy do największych firm telekomunikacyjnych na świecie.

== Przedstawicielstwa dyplomatyczne ==
=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Niemczech ===
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Federalnej Niemiec

Lassenstraße 19-21,

14193 Berlin, Niemcy

Telefon: +49 30 22 31 30

Strona www: https://berlin.msz.gov.pl/pl/

E-mail: Sekretariat Ambasadora – [Mailto:berlin.amb.sekretariat@msz.gov.pl berlin.amb.sekretariat@msz.gov.pl],
Zapytania dotyczące spraw konsularnych (paszporty, wizy, sprawy prawne i obywatelskie): [Mailto:berlin.amb.wk@msz.gov.pl berlin.amb.wk@msz.gov.pl]

=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Polsce ===
Ambasada Republiki Federalnej Niemiec w Warszawie

ul. Jazdów 12

00-467 Warszawa

Telefon: +48 22 584 17 00

Fax: +48 22 584 19 79

Strona www: https://polen.diplo.de/pl-pl

E-mail: [Mailto:warszawa@wars.diplo.de warszawa@wars.diplo.de]

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Europa Środkowa}}

[[Kategoria:Niemcy| ]]</text>
      <sha1>gx482p4fru7smgyk2p97c2ej8goqhob</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120198</id>
      <parentid>120197</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T21:29:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>46.83.42.140</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25914" xml:space="preserve">{{Top-banner|Burghausen_Wikivoyage_Banner.jpg}}
{{Państwo infobox
 |nazwa państwa        = Niemcy
 |nazwa oryginalna     = Deutschland
 |flaga                = Flag of Germany.svg
 |lokalizacja          = EU-Germany.svg
 |stolica              = [[Berlin]]
 |ustrój               = republika federalna
 |waluta               = euro (EUR, €)&lt;br /&gt;1 € = 100 eurocentów
 |strefa czasowa       = UTC +1 – zima&lt;br /&gt;UTC +2 – lato
 |powierzchnia         = 357 121,41
 |język urzędowy       = niemiecki
 |religia              = katolicyzm, protestantyzm
 |kod telefoniczny     = +49
 |napięcie elektryczne = 230 V / 50 Hz
 |typ gniazdka         = C, F
 |kod samochodowy      = D
 |ruch samochodowy     = prawostronny
 |domena internetowa   = .de
}}
'''Niemcy''' (niem. ''Deutschland'') – państwo federalne położone w Europie ze stolicą w [[Berlin]]ie, członek Unii Europejskiej. Stolicą Niemiec jest Berlin (przed zjednoczeniem z NRD było nią [[Bonn]], obecnie noszące tytuł ''miasta federalnego''). Językiem oficjalnym jest [[język niemiecki]].

== Charakterystyka ==
=== Geografia ===
[[Plik:Rheinstein.jpg|thumb|Ren]]
Niemcy leżą między Morzem Północnym i Morzem Bałtyckim na północy, Alpami na południu, rzeką Ren na zachodzie i Odrą na wschodzie. Graniczą na północy z [[Dania|Danią]], na wschodzie z [[Polska|Polską]] i [[Czechy|Czechami]], na południu z [[Austria|Austrią]] i [[Szwajcaria|Szwajcarią]], a na zachodzie z [[Francja|Francją]], [[Luksemburg]]iem, [[Belgia|Belgią]] i [[Holandia|Holandią]]. Państwo niemieckie jest federacją złożoną z 16 krajów związkowych (''landów'').
&lt;!-- === Wskaźnik demokracji ===
13 	 Niemcy 	8,61 	Demokracja pełna 	Federalizm, republika parlamentarna i demokracja parlamentarna, bikameralizm --&gt;

=== Klimat ===
W Niemczech panuje klimat umiarkowany z chłodnymi, pochmurnymi i mokrymi zimami i latami, na południu występuje fen. Większość terenu Niemiec leży w strefie umiarkowanej ciepłej, gdzie dominują wilgotne wiatry zachodnie. Na północy panuje klimat oceaniczny z całorocznymi opadami. Zimy są stosunkowo łagodne, a lata dość ciepłe. Na wschodzie widać przejawy klimatu kontynentalnego. Zimy bywają bardzo zimne, a lata bardzo ciepłe. W centralnej części kraju, a także na południu, klimat wykazuje cechy przejściowe, zarówno oceaniczne, jak i kontynentalne. Zimy są tu łagodne, a lata chłodne, chociaż temperatury mogą przekroczyć +30°C. Najcieplejszym regionem Niemiec jest południowo-zachodni zakątek kraju: [[Deutsche Weinstraße]] i Nizina Górnoreńska. Tutejsze lata mogą być bardzo ciepłe przez długi okres. Czasami minimalna temperatura nie spada poniżej +20°C, co jest rzadkim zjawiskiem w pozostałej części kraju. Przeważają wiatry zachodnie i południowo-zachodnie. Na Wyżynie Bawarskiej w miesiącach wiosennych i jesiennych wieją ciepłe i suche feny. Ze zjawisk ekstremalnych, podobnie jak w Polsce, występują letnie i wiosenne burze.

=== Fauna i flora ===
Naturalna szata roślinna została w znacznym stopniu zniszczona, jej miejsce zajęły uprawy rolne i sztuczne drzewostany.

Obszary nizin porośnięte są monokulturami sosen, a tereny górskie zajmują świerki. Lasy obejmują 29% powierzchni kraju, czyli stosunkowo dużo, jeśli weźmie się pod uwagę wysoki poziom rozwoju gospodarczego kraju, uprzemysłowienia, urbanizacji i dużej liczby ludności (gęstość zaludnienia jest dwukrotnie większa niż w Polsce).

W zachodniej części Niziny Niemieckiej zachowały się lasy brzozowo-dębowe i wrzosowiska. Na pojezierzach, wyżynach i w niższych piętrach gór występują kompleksy lasów bukowych, mieszanych (głównie dębowo-sosnowych) i sosnowych.

W wyższych piętrach gór (zwłaszcza w [[Las Bawarski|Lesie Bawarskim]], [[Schwarzwald]]zie, [[Smreczany|Smreczanach]], [[Harz]]u, [[Rudawy|Rudawach]] i w [[Las Turyński|Lesie Turyńskim]]/[[Las Frankoński|Lesie Frankońskim]]) występują lasy świerkowe. W [[Alpy|Alpach]] występuje piętrowy układ roślinności, do około 1500&amp;nbsp;m n.p.m. przeważają lasy mieszane. Na wysokości rzędu 1500 do 1700&amp;nbsp;m n.p.m. występują wyłącznie lasy iglaste, zaś ponad nimi tereny górskie pokrywa kosodrzewina i łąki alpejskie, które występują ponad 1900&amp;nbsp;m n.p.m.

Fauna w Niemczech jest charakterystyczna dla lasów w Europie Środkowej. Skład gatunkowy lasów niemieckich jest praktycznie taki sam jak w Polsce.

Z dużych ssaków żyjących w lasach żyją jelenie, sarny i dziki, natomiast w Alpach występują kozice. Do mniejszych ssaków w lasach żyją lisy, zające, natomiast w Alpach na południu Niemiec występują świstaki.

Przed ekspansją rolnictwa (osuszanie terenów podmokłych) w Niemczech licznie występowały różne gatunki ptaków wodnych i błotnych. Obecnie populacja tego rodzaju ptactwa jest bardzo mała. Z wyjątkiem tego, do rzadkości w Niemczech należą bociany, mimo że Niemcy, tak jak Polska są państwem, gdzie ptaki te występują w okresie wiosenno-letnim.

=== Kultura ===

=== Sztuka ===
[[Plik:Albrecht Dürer - Adam and Eve (Prado) 2.jpg|thumb|''Adam i Ewa'' autorstwa Albrechta Dürera]]
W okresie Imperium Rzymskiego, prowincje germańskie produkowały wyroby ceramiczne. Rozkwit sztuki średniowiecznej na terenie Niemiec rozpoczął się w okresie Imperium Karolińskiego. W czasie rządów Ludolfingów, sztukę tworzono zazwyczaj w wielkich klasztorach. Okres sztuki ottońskiej to silny progres rzemiosła, głównie metaloplastyki. Sztuka romańska była pierwszą, która stała się powszechna w całej Zachodniej Europie. Niemcy były centrum tego prądu. Na okres gotyku przypada progres rzeźby, zarówno kamiennej, jak drewnianej, ukształtowała się tu długoletnia tradycja ołtarza szafiastego. Na północy Niemiec tworzyli wtedy liczni malarze. Ówcześni twórcy malowali głównie na zlecenie miast.  Renesans w Niemczech używał wyszukanych, gotyckich zdobień aż do XVI wieku, również w pracach traktujących o człowieku i aspektach jego życia.  Czołowym niemieckim artystą renesansu był Albrecht Dürer, tworzący znane w całej Europie drzeworyty. Szkoła naddunajska to nazwa grupy malarzy, tworzących na początku XVI wieku w Bawarii i Austrii. Stworzyli oni pierwsze pejzaże w sztuce zachodu. Druki wykonywali natomiast uczniowie Dürera. Czołowymi niemieckimi rzeźbiarzami byli w tamtym okresie: Wit Stwosz, Tilman Riemenschneider oraz Peter Vischer starszy. W okresie baroku i rokoko niemiecka sztuka była zbliżona do twórczości artystów z innych części świata. Wielu zagranicznych malarzy przebywało wtedy w Niemczech, na dworach książąt. Neoklasycyzm pojawił się w Niemczech wcześnie. Jednym z najważniejszych twórców niemieckiego romantyzmu był natomiast Caspar David Friedrich, który malował pejzaże z wyraźnym północnym charakterem. Na przełomie XVIII i XIX wieku wykształciły się także inne nurty w sztuce: ruch Nazareńczyków. W XIX wieku, w stylu biedermeier tworzył Carl Spitzweg. Głównym przedstawicielem akademizmu był Carl Theodor von Piloty. |Berlińską secesję reprezentował np. Max Liebermann, a symbolizm Franz von Stuck. W XX wieku wykształciły się w Niemczech dwie grupy ekspresjonistów: Die Brücke, utworzona w Dreźnie w 1905 r., oraz powstała w Monachium w 1911 r. grupa Der Blaue Reiter. Na początku XX wieku bardzo popularne stało się w malarstwie tworzenie obrazów o charakterze groteskowym. W Berlinie rozwijał się dadaizm. Max Ernst zasłynął jako surrealista, a Paul Klee jako kubista. W realizmie magicznym tworzył Anton Räderscheidt. W okresie nazizmu w Niemczech sztuka nowoczesna została zakazana jako sztuka wynaturzona. W wyniku konfliktów z rządem, wielu artystów wyemigrowało z kraju. Po wojnie w Niemczech rozwinął się neoekspresjonizm.

=== Społeczeństwo ===

== Przygotowania ==
=== Przepisy celne ===
Do Niemiec można wwieźć na użytek własny do:
* 10 l spirytusu,
* 20 l wyrobów spirytusowych (np. likier, sherry, porto),
* 90 l wina (w tym tylko 60 l wina musującego),
* 110 l piwa,
* do 800 szt. papierosów.

Jeśli podczas kontroli służby celne będą miały wątpliwości, czy towary są przewożone na własny użytek, to mogą je zarekwirować, naliczyć należne cło i wystawić mandat.

Kontrola celna (a także kontrola Policji Federalnej) może być prowadzona na całym terytorium kraju. Zalecamy posiadanie dowodów zakupu (faktur, paragonów) na przedmioty wywożone z Niemiec. Sprzęt strzelecki do paintballa jest traktowany w Niemczech jak broń. Taki sprzęt można przywozić do Niemiec lub przewozić przez nie bez zezwolenia, jeżeli jest oznakowany literą F. Jeśli nie ma takiego oznaczenia, władze niemieckie żądają pozwolenia na broń lub Europejskiej Karty Broni Palnej oraz udokumentowania celu podróży z bronią. Kwestię posiadania gazu pieprzowego w Niemczech reguluje Waffengesetz (WaffG). Można używać gazu pieprzowego dopuszczonego do obrotu w Republice Federalnej Niemiec. Powyższa ustawa określa również maksymalny zasięg miotacza gazu pieprzowego do 2 m oraz wymaga dokumentu zezwalającego na posiadanie miotacza gazu na terytorium RFN (''Waffenschein''). Niemieckie przepisy ograniczają również posiadanie broni gazowej oraz replik broni miotających plastikowe kule (ASG). W miejscach demonstracji i zgromadzeń publicznych oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie nie wolno mieć przy sobie petard i materiałów pirotechnicznych. Takie zachowanie narusza ustawy o zgromadzeniach publicznych oraz broni i materiałach wybuchowych. Przywóz materiałów pirotechnicznych do Niemiec kategorii F3 i F4 jest dozwolony tylko z zaświadczeniem (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

==== Przewóz zwierząt domowych ====
Pies, kot czy fretka towarzyszące właścicielom w podróży do Niemiec (a także pozostałych państw Unii Europejskiej) zgodnie z wymogami prawa unijnego muszą mieć paszporty. Aby wyrobić paszport z emblematem UE, potrzebujesz dokumentów, które zawierają:
* dane o właścicielu zwierzęcia,
* imię zwierzęcia,
* jego gatunek,
* rasę,
* płeć,
* datę urodzenia i umaszczenie.

Trzeba także przedstawić zaświadczenie o szczepieniach i przebytych chorobach. Zwierzę musi mieć identyfikator: tatuaż lub elektroniczny chip. Numer identyfikatora i miejsce, w którym jest umieszczony, są odnotowane w paszporcie. Zdjęcie zwierzęcia w paszporcie nie jest obowiązkowe. Paszporty wydają lecznice weterynaryjne, których spis znajduje się na stronie internetowej Krajowej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej.

Do Niemiec nie wolno wwozić psów, które nie posiadają ważnego szczepienia przeciwko wściekliźnie. W przypadku szczeniaków przekroczenie granicy może nastąpić najwcześniej 21 dni po pierwszym szczepieniu (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

== Kraje związkowe ==
[[Plik:Deutschland politisch bunt.png|thumb|upright=2.2|Niemcy]]
Republika Federalna Niemiec podzielona jest na kraje związkowe (''landy''):
* [[Badenia-Wirtembergia]]
* [[Bawaria]]
* [[Berlin]]
* [[Brandenburgia]]
* [[Brema]]
* [[Dolna Saksonia]]
* [[Hamburg]]
* [[Hesja]]
* [[Meklemburgia-Pomorze Przednie]]
* [[Nadrenia-Palatynat]]
* [[Nadrenia Północna-Westfalia]]
* [[Saara]]
* [[Saksonia]]
* [[Saksonia-Anhalt]]
* [[Szlezwik-Holsztyn]]
* [[Turyngia]]

== Miasta ==
[[Plik:Bamberg Altstadt 20061115-057-Pano.jpg|thumb|Bamberg, Starówka]]
[[Plik:Heidelberg Schloss Alte Brücke 20100626.jpg|thumb|Heidelberg, Most]]
[[Plik:München und die Alpen bei Föhn.jpg|thumb|Monachium, Panorama]]
[[Plik:Nürnberger Burg im Herbst 2013.jpg|thumb|Norymberga, Zamek]]
[[Plik:Rgbg-dom und rathaus.jpg|thumb|Ratyzbona, Panorama]]
[[Plik:Dom R1.jpg|thumb|Würzburg, Starówka]]
* [[Akwizgran]] (''Aachen'')
* [[Ansbach]]
* [[Augsburg]]
* [[Bamberg]]
* [[Bayreuth]]
* [[Berlin]]
* [[Bonn]]
* [[Brema]] (''Bremen'')
* [[Brunszwik]] (''Braunschweig'')
* [[Chemnitz]]
* [[Dortmund]]
* [[Düsseldorf]]
* [[Drezno]] (''Dresden'')
* [[Erlangen]]
* [[Erfurt]]
* [[Essen]]
* [[Frankfurt nad Menem]] (''Frankfurt am Main'')
* [[Fryburg Bryzgowijski]] (''Freiburg im Breisgau'')
* [[Fürth]]
* [[Getynga]] (''Göttingen'')
* [[Halle (Saale)]]
* [[Hamburg]]
* [[Hanower]] (''Hannover'')
* [[Heidelberg]]
* [[Ingolstadt]]
* [[Karlsruhe]]
* [[Kassel]]
* [[Kilonia]] (''Kiel'')
* [[Koblencja]] (''Koblenz'')
* [[Kolonia]] (''Köln'')
* [[Landshut]]
* [[Lipsk]] (''Leipzig'')
* [[Lubeka]] (''Lübeck'')
* [[Magdeburg]]
* [[Moguncja]] (''Mainz'')
* [[Monachium]] (''München'')
* [[Norymberga]] (''Nürnberg'')
* [[Oldenburg]]
* [[Osnabrück]]
* [[Pasawa]] (''Passau'')
* [[Ratyzbona]] (''Regensburg'')
* [[Rostock]]
* [[Stuttgart]]
* [[Ulm]]
* [[Weimar]]
* [[Wiesbaden]]
* [[Würzburg]]

== Ciekawe miejsca ==
=== Obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO ===
{{#lsth:Lista światowego dziedzictwa UNESCO|[[Niemcy]]}}

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
W kraju działają 164 porty lotnicze, z czego 14 międzynarodowych. Największy z nich to port lotniczy we Frankfurcie.

=== Pociągiem ===
W Niemczech istnieje 48 215&amp;nbsp;km (dane z 2006) linii kolejowych. Ważną rolę w ruchu pasażerskim odgrywają szczególnie eksploatowane od 1991 pociągi dużych prędkości ICE, których prędkość dochodzi do 300&amp;nbsp;km/godz. Dominującym przedsiębiorstwem kolejowym jest [[w:Deutsche Bahn|Deutsche Bahn]].

=== Samochodem ===
Po niemieckich drogach o łącznej długości 644,5 tys. km (dane z 2006), w tym ponad 12 tys. km autostrad, jeździ ponad 46 mln samochodów osobowych i 8 mln ciężarowych. Obywateli państw członkowskich [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]], w tym [[Polska|Polski]] wizy nie obowiązują. Obowiązują wewnątrzunijne przepisy celne. Nakładają one pewne ograniczenia na przewóz towarów akcyzowych – alkohole i wyroby tytoniowe. Zabroniony jest przewóz przez granicę narkotyków, broni i materiałów wybuchowych. Służby celne mogą dokonać kontroli na terenie całego kraju.

W Niemczech można używać polskiego prawa jazdy. Na pojeździe zarejestrowanym w Rzeczypospolitej Polskiej, którego używamy w ruchu międzynarodowym, umieszczamy z tyłu na nadwoziu znak z literami PL. Nie jest to jednak konieczne, jeżeli znak PL widnieje na tablicy rejestracyjnej.

Obywatele polscy podróżujący samochodem muszą mieć ważny dowód krajowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej na samochód (i dodatkowo na przyczepę, jeśli z nią podróżują). Mimo że po 1 maja 2004 r. zielona karta nie jest obowiązkowa, zalecamy posiadanie jej w czasie podróży. Zielona karta to znane za granicą potwierdzenie ubezpieczenia OC. Polisy polskich towarzystw ubezpieczeniowych w zakresie ubezpieczeń komunikacyjnych są uznawane bez ograniczeń. Zalecamy wykupienie ubezpieczenia Assistance obowiązującego za granicą. Pojazdu często nie możemy naprawiać samodzielnie (np. na autostradach), a koszty napraw w specjalistycznych warsztatach są wysokie (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

Przejazd autostradami w Niemczech jest bezpłatny dla samochodów osobowych. Za przekroczenie dozwolonej prędkości grozi mandat, a w bardziej drastycznych przypadkach także zatrzymanie prawa jazdy.

W niektórych niemieckich miastach obowiązują tzw. strefy ekologiczne. Obejmują one centra miast i są oznaczone znakami drogowymi z napisem ''Umweltzone''. Mogą do nich wjeżdżać tylko samochody osobowe i ciężarowe oznaczone specjalną czerwoną, żółtą lub zieloną plakietką z wpisanym numerem rejestracyjnym pojazdu. Rodzaj przyznawanej plakietki zależy od normy emisji spalin, którą spełnia pojazd. Plakietki można kupić w urzędach komunikacji, na stacjach diagnostycznych oraz w autoryzowanych warsztatach na terenie Niemiec. Wjechanie do strefy ekologicznej bez wymaganej plakietki lub specjalnego zezwolenia grozi mandatem w wysokości 100 EURO.

Natężenie ruchu pojazdów w strefach miejskich jest bardzo duże, dlatego są tam trudności z parkowaniem. Zwróć szczególną uwagę na to, jak wolno parkować samochód. Pojazd musisz zaparkować w wyznaczonym miejscu, zgodnie z kierunkiem ruchu i tak, aby nie blokował ścieżek rowerowych. Aby parkować na oznaczonych miejscach dla inwalidów, musisz mieć za szybą dokumentem potwierdzający uprawnienia inwalidzkie. W miastach uważaj na pieszych i rowerzystów. Na przejściach i ścieżkach rowerowych zawsze mają pierwszeństwo. Jeśli dojdzie do kolizji z rowerzystą lub pieszym, kierowcę samochodu czeka szczegółowe postępowanie wyjaśniające, nawet jeśli nikomu nie stało się nic poważnego (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

Prywatnym użytkownikom pojazdów zalecamy, aby mieli kamizelki odblaskowe. Warto je zakładać na autostradach i drogach szybkiego ruchu, kiedy wysiadasz z samochodu z powodu jego awarii lub wypadku. Dla zawodowych kierowców kamizelki odblaskowe są obowiązkowe.

Po zatankowaniu paliwa uruchom pojazd dopiero, gdy zapłacisz.

Prawo niemieckie precyzyjnie określa wykroczenia drogowe i wysokości kar za każde z nich (tzw. ''Bussgeldkatalog''). Nie dyskutuj więc z policją na temat wysokości mandatu. Takie zachowanie zwykle tylko pogarsza sytuację. Jeśli nie zapłacisz mandatu na miejscu, sprawa trafi do sądu lub zakończy się postępowaniem karno-nakazowym. Zwykle policja zatrzymuje posiadane przez kierowcę pieniądze na poczet ewentualnej kary i kosztów postępowania.

Niemiecka policja rygorystycznie kontroluje stan techniczny pojazdów. Jeżeli stwierdzi istotne usterki, może zatrzymać dowód rejestracyjny i obciążyć kierowcę różnymi kosztami. Należą do nich:
* wysoka kara pieniężna (rzędu kilkuset euro),
* opłata za odholowanie pojazdu do warsztatu,
* inne opłaty administracyjne,
* koszty pracy służb publicznych, które usuwają szkody w środowisku naturalnym (np. wyciek płynów z pojazdu).

Podobne konsekwencje mogą spotkać kierowcę, który samodzielnie naprawia samochód w miejscu niedozwolonym.

Według niemieckich przepisów, musimy dostosować wyposażenie pojazdu do warunków pogodowych. Oznacza to, że opon zimowych używamy przy niekorzystnych warunkach atmosferycznych, takich jak: lód, śnieg, błoto pośniegowe, gołoledź. Od listopada do kwietnia powinniśmy stosować opony zimowe. Jeżeli policja podczas kontroli drogowej uzna, że ze względu na warunki panujące na drodze letnie opony nie gwarantują bezpieczeństwa ruchu, może ukarać kierowcę mandatem (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

=== Autobusem ===
Przejazdy autobusowe między Polską a Niemcami obsługują przewoźnicy prywatni. Rozkłady jazdy dostępne są w Internecie, dodatkowo połączenia można znaleźć wyszukując w wyszukiwarkach.

=== Statkiem ===
Głównymi portami morskimi są: [[Hamburg]], [[Wilhelmshaven]], [[Brema]], [[Rostock]] i [[Lubeka]].

== Transport ==
W związku z ograniczeniami ekologicznymi, od 2008 roku, pojazdy poruszające się po centrum miasta muszą mieć na przedniej szybie naklejkę stwierdzającą spełnianie norm emisji zanieczyszczeń przez pojazd. Naklejkę – plakietkę środowiskową – (odpłatnie) uzyskuje się na jednej z 800 stacji kontroli pojazdów i jest ona ważna we wszystkich miastach na terenie Niemiec, które takie ograniczenia wprowadziły. Można ją też zamówić za pośrednictwem strony internetowej, w języku polskim: [http://www.umwelt-plakette.de/int_polen.php?SID=h2oovdauqngdkdco9fkb33spi7].

== Porozumiewanie się ==
[[Język niemiecki]] należy do dużej grupy języków germańskich i spokrewniony jest z duńskim, norweskim, szwedzkim, niderlandzkim oraz angielskim. Na terenie całego kraju występują liczne dialekty. To właśnie dialekt u większości Niemców zdradza, z którego regionu pochodzą: gdyby Meklemburczyk i Bawarczyk próbowali ze sobą rozmawiać, posługując się wyłącznie dialektem, to najprawdopodobniej byłoby im bardzo trudno się zrozumieć. Język niemiecki jest drugim najbardziej rozpowszechnionym językiem w Europie (po języku angielskim), jest on mową ojczystą dla około 110 mln osób.

== Zakupy ==
Walutą w Niemczech jest euro, które dzieli się na 100 centów. Do 2002 r. była to marka niemiecka.
&lt;!--
=== Koszty ===

=== Napiwki === --&gt;

== Wyżywienie i kulinaria ==
Typowo niemiecka kuchnia zanika, a rosną wpływy kuchni innych krajów. Jako pierwsza zdobyła niemieckie podniebienia kuchnia włoska, która przybyła tam z początkiem lat 1960. wraz z włoskimi „Gastarbeiterami”. Potrawy takie jak pizza i pasta są dziś bardziej popularne niż dawniej typowy zestaw: ziemniaki, kiszona kapusta, marynowana pieczeń. Popularna jest również kuchnia grecka, kuchnia chińska i kuchnia turecka, ta ostatnia reprezentowana jest przez tysiące małych barów „fast food” zwanych w Niemczech ''Imbiss'' i potrawy jak np. ''Döner'', oprócz tego można w niemieckich miastach znaleźć prawie wszystkie egzotyczne restauracje włącznie z rosyjskimi, tajskimi, polskimi i japońskimi, w tym barami sushi. Najmocniejszą pozycję tradycyjna niemiecka kuchnia zachowała w małych miastach i osadach.

W odżywianiu Niemców dużą rolę pełni chleb. Uważa się, że Niemcy są krajem, w którym istnieje najwięcej różnych gatunków chleba. Kuchnia niemiecka jest bardzo pożywna, królują w niej ziemniaki i wieprzowina. Mięsa wieprzowego używa się do wyrobu kiełbasy (''Wurst''), która jest nie tylko popularną przekąską, ale i podstawowym elementem kuchni. W Bawarii są np. specjalne ''Wurstküchen'' (kuchnie kiełbasowe).

Mięso w kuchni niemieckiej proponuje się w bardzo różnorodnej postaci – peklowana i wędzona pieczeń wieprzowa (''Kassler''), pieczeń (''Schweinebraten''). Dodatkiem do mięsa są najczęściej ziemniaki smażone, gotowane lub np. w postaci sałatki ziemniaczanej (''Kartoffelsalat'').

W północnych Niemczech w menu można znaleźć bogaty wybór świeżych ryb, wśród których najbardziej popularny jest dorsz. Kapusta to kolejny popularny składnik – odmianę zieloną kisi się jako ''Sauerkraut'', natomiast czerwoną gotuje się z jabłkami, co daje ''Apfelrotkohl''.

Kluski zwane ''Spätzle'' i ''Maultaschen'' są typowymi składnikami kuchni Szwabii. Golonka (''Schweinehaxe'') to także niemiecki przysmak, szczególnie nie może jej zabraknąć na bawarskim święcie piwa, bo piwo to narodowy napój Niemców oraz dodatek do wielu potraw. Popularne są także niemieckie wina reńskie i mozelskie. Zupy niemieckie są ciężkie i zawiesiste (''[[w:Eintopf|Eintopf]]''), najczęściej z dodatkiem fasoli lub grochu.

W Niemczech istnieje ponad 300 gatunków chleba i ponad 6 tysięcy gatunków piwa. Podczas ''[[Oktoberfest]]'' padają „rekordy piwne” – w Europie jedynie Czesi piją więcej piwa w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Kawa w Niemczech cieszy się znacznie większym uznaniem niż herbata.

== Rozrywka ==

== Noclegi ==
Rezerwacji noclegów można dokonać za pośrednictwem portali internetowych umieszczonych w artykule: [[Portale rezerwacji miejsc hotelowych]].

== Nauka ==

== Praca ==

== Bezpieczeństwo ==
W Niemczech nie ma dużego zagrożenia przestępczością, z wyjątkiem kradzieży kieszonkowych na lotniskach, dworcach kolejowych i autobusowych, w czasie imprez masowych i tym podobnych.

== Zdrowie ==
Obywatele państw [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] leczeni są na zasadach wzajemności. Oznacza to, że przyjezdnym, a nawet turystom przysługują te same prawa i obowiązki, co obywatelowi Niemiec. Podstawą uzyskania pomocy jest karta [[Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego|EKUZ]].

'''Uwaga!''' Zawsze okazuj kartę EKUZ. Żądaj wydania druku ''Erklärung''.
* '''Porada lekarska:''' oraz stomatolog – pierwsza wizyta w kwartale 10 EUR. Lekarz specjalista, wizyta bez skierowania – 10 EUR.
* '''Leki''': na różowych receptach odpłatność wynosi 10% wartości.
* '''Pogotowie''': opłata w wysokości 10% kosztów. Tel. nr 112.
* '''Szpital''': 10 EUR za dzień pobytu, nie więcej jak 280 EUR.

Zalecane jest posiadanie odrębnego, prywatnego ubezpieczenia kosztów leczenia, w tym transportu do Polski. Przy zawieraniu ubezpieczenia należy wybrać firmę, która nie wymaga od nas wyłożenia gotówki i jej zwrotu po powrocie do kraju, gdyż możemy nie dysponować taką kwotą.

* [https://sites.google.com/site/leczeniewniemczech/nieplanowane Opis leczenia planowanego i nieplanowanego w Niemczech, po 23 października 2013.]

== Aspekty kulturowe ==

== Kontakt ==
W 2002 roku w Niemczech było 56 milionów użytkowników telefonów komórkowych oraz 32 miliony użytkowników Internetu. W kraju działa ponad 800 nadawców radiowych i 300 telewizyjnych. Niemiecka firma Deutsche Telekom należy do największych firm telekomunikacyjnych na świecie.

== Przedstawicielstwa dyplomatyczne ==
=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Niemczech ===
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Federalnej Niemiec

Lassenstraße 19-21,

14193 Berlin, Niemcy

Telefon: +49 30 22 31 30

Strona www: https://berlin.msz.gov.pl/pl/

E-mail: Sekretariat Ambasadora – [Mailto:berlin.amb.sekretariat@msz.gov.pl berlin.amb.sekretariat@msz.gov.pl],
Zapytania dotyczące spraw konsularnych (paszporty, wizy, sprawy prawne i obywatelskie): [Mailto:berlin.amb.wk@msz.gov.pl berlin.amb.wk@msz.gov.pl]

=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Polsce ===
Ambasada Republiki Federalnej Niemiec w Warszawie

ul. Jazdów 12

00-467 Warszawa

Telefon: +48 22 584 17 00

Fax: +48 22 584 19 79

Strona www: https://polen.diplo.de/pl-pl

E-mail: [Mailto:warszawa@wars.diplo.de warszawa@wars.diplo.de]

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Europa Środkowa}}

[[Kategoria:Niemcy| ]]</text>
      <sha1>29xwiz082jyecsgpn24z3p0gixq39yg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120199</id>
      <parentid>120198</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T21:29:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>46.83.42.140</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Sztuka */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25913" xml:space="preserve">{{Top-banner|Burghausen_Wikivoyage_Banner.jpg}}
{{Państwo infobox
 |nazwa państwa        = Niemcy
 |nazwa oryginalna     = Deutschland
 |flaga                = Flag of Germany.svg
 |lokalizacja          = EU-Germany.svg
 |stolica              = [[Berlin]]
 |ustrój               = republika federalna
 |waluta               = euro (EUR, €)&lt;br /&gt;1 € = 100 eurocentów
 |strefa czasowa       = UTC +1 – zima&lt;br /&gt;UTC +2 – lato
 |powierzchnia         = 357 121,41
 |język urzędowy       = niemiecki
 |religia              = katolicyzm, protestantyzm
 |kod telefoniczny     = +49
 |napięcie elektryczne = 230 V / 50 Hz
 |typ gniazdka         = C, F
 |kod samochodowy      = D
 |ruch samochodowy     = prawostronny
 |domena internetowa   = .de
}}
'''Niemcy''' (niem. ''Deutschland'') – państwo federalne położone w Europie ze stolicą w [[Berlin]]ie, członek Unii Europejskiej. Stolicą Niemiec jest Berlin (przed zjednoczeniem z NRD było nią [[Bonn]], obecnie noszące tytuł ''miasta federalnego''). Językiem oficjalnym jest [[język niemiecki]].

== Charakterystyka ==
=== Geografia ===
[[Plik:Rheinstein.jpg|thumb|Ren]]
Niemcy leżą między Morzem Północnym i Morzem Bałtyckim na północy, Alpami na południu, rzeką Ren na zachodzie i Odrą na wschodzie. Graniczą na północy z [[Dania|Danią]], na wschodzie z [[Polska|Polską]] i [[Czechy|Czechami]], na południu z [[Austria|Austrią]] i [[Szwajcaria|Szwajcarią]], a na zachodzie z [[Francja|Francją]], [[Luksemburg]]iem, [[Belgia|Belgią]] i [[Holandia|Holandią]]. Państwo niemieckie jest federacją złożoną z 16 krajów związkowych (''landów'').
&lt;!-- === Wskaźnik demokracji ===
13 	 Niemcy 	8,61 	Demokracja pełna 	Federalizm, republika parlamentarna i demokracja parlamentarna, bikameralizm --&gt;

=== Klimat ===
W Niemczech panuje klimat umiarkowany z chłodnymi, pochmurnymi i mokrymi zimami i latami, na południu występuje fen. Większość terenu Niemiec leży w strefie umiarkowanej ciepłej, gdzie dominują wilgotne wiatry zachodnie. Na północy panuje klimat oceaniczny z całorocznymi opadami. Zimy są stosunkowo łagodne, a lata dość ciepłe. Na wschodzie widać przejawy klimatu kontynentalnego. Zimy bywają bardzo zimne, a lata bardzo ciepłe. W centralnej części kraju, a także na południu, klimat wykazuje cechy przejściowe, zarówno oceaniczne, jak i kontynentalne. Zimy są tu łagodne, a lata chłodne, chociaż temperatury mogą przekroczyć +30°C. Najcieplejszym regionem Niemiec jest południowo-zachodni zakątek kraju: [[Deutsche Weinstraße]] i Nizina Górnoreńska. Tutejsze lata mogą być bardzo ciepłe przez długi okres. Czasami minimalna temperatura nie spada poniżej +20°C, co jest rzadkim zjawiskiem w pozostałej części kraju. Przeważają wiatry zachodnie i południowo-zachodnie. Na Wyżynie Bawarskiej w miesiącach wiosennych i jesiennych wieją ciepłe i suche feny. Ze zjawisk ekstremalnych, podobnie jak w Polsce, występują letnie i wiosenne burze.

=== Fauna i flora ===
Naturalna szata roślinna została w znacznym stopniu zniszczona, jej miejsce zajęły uprawy rolne i sztuczne drzewostany.

Obszary nizin porośnięte są monokulturami sosen, a tereny górskie zajmują świerki. Lasy obejmują 29% powierzchni kraju, czyli stosunkowo dużo, jeśli weźmie się pod uwagę wysoki poziom rozwoju gospodarczego kraju, uprzemysłowienia, urbanizacji i dużej liczby ludności (gęstość zaludnienia jest dwukrotnie większa niż w Polsce).

W zachodniej części Niziny Niemieckiej zachowały się lasy brzozowo-dębowe i wrzosowiska. Na pojezierzach, wyżynach i w niższych piętrach gór występują kompleksy lasów bukowych, mieszanych (głównie dębowo-sosnowych) i sosnowych.

W wyższych piętrach gór (zwłaszcza w [[Las Bawarski|Lesie Bawarskim]], [[Schwarzwald]]zie, [[Smreczany|Smreczanach]], [[Harz]]u, [[Rudawy|Rudawach]] i w [[Las Turyński|Lesie Turyńskim]]/[[Las Frankoński|Lesie Frankońskim]]) występują lasy świerkowe. W [[Alpy|Alpach]] występuje piętrowy układ roślinności, do około 1500&amp;nbsp;m n.p.m. przeważają lasy mieszane. Na wysokości rzędu 1500 do 1700&amp;nbsp;m n.p.m. występują wyłącznie lasy iglaste, zaś ponad nimi tereny górskie pokrywa kosodrzewina i łąki alpejskie, które występują ponad 1900&amp;nbsp;m n.p.m.

Fauna w Niemczech jest charakterystyczna dla lasów w Europie Środkowej. Skład gatunkowy lasów niemieckich jest praktycznie taki sam jak w Polsce.

Z dużych ssaków żyjących w lasach żyją jelenie, sarny i dziki, natomiast w Alpach występują kozice. Do mniejszych ssaków w lasach żyją lisy, zające, natomiast w Alpach na południu Niemiec występują świstaki.

Przed ekspansją rolnictwa (osuszanie terenów podmokłych) w Niemczech licznie występowały różne gatunki ptaków wodnych i błotnych. Obecnie populacja tego rodzaju ptactwa jest bardzo mała. Z wyjątkiem tego, do rzadkości w Niemczech należą bociany, mimo że Niemcy, tak jak Polska są państwem, gdzie ptaki te występują w okresie wiosenno-letnim.

=== Kultura ===

=== Sztuka ===
[[Plik:Albrecht Dürer - Adam and Eve (Prado) 2.jpg|thumb|''Adam i Ewa'' autorstwa Albrechta Dürera]]
W okresie Imperium Rzymskiego, prowincje germańskie produkowały wyroby ceramiczne. Rozkwit sztuki średniowiecznej na terenie Niemiec rozpoczął się w okresie Imperium Karolińskiego. W czasie rządów Ludolfingów, sztukę tworzono zazwyczaj w wielkich klasztorach. Okres sztuki ottońskiej to silny progres rzemiosła, głównie metaloplastyki. Sztuka romańska była pierwszą, która stała się powszechna w całej Zachodniej Europie. Niemcy były centrum tego prądu. Na okres gotyku przypada progres rzeźby, zarówno kamiennej, jak drewnianej, ukształtowała się tu długoletnia tradycja ołtarza szafiastego. Na północy Niemiec tworzyli wtedy liczni malarze. Ówcześni twórcy malowali głównie na zlecenie miast.  Renesans w Niemczech używał wyszukanych, gotyckich zdobień aż do XVI wieku, również w pracach traktujących o człowieku i aspektach jego życia.  Czołowym niemieckim artystą renesansu był Albrecht Dürer, tworzący znane w całej Europie drzeworyty. Szkoła naddunajska to nazwa grupy malarzy, tworzących na początku XVI wieku w Bawarii i Austrii. Stworzyli oni pierwsze pejzaże w sztuce zachodu. Druki wykonywali natomiast uczniowie Dürera. Czołowymi niemieckimi rzeźbiarzami byli w tamtym okresie: Wit Stwosz, Tilman Riemenschneider oraz Peter Vischer starszy. W okresie baroku i rokoko niemiecka sztuka była zbliżona do twórczości artystów z innych części świata. Wielu zagranicznych malarzy przebywało wtedy w Niemczech, na dworach książąt. Neoklasycyzm pojawił się w Niemczech wcześnie. Jednym z najważniejszych twórców niemieckiego romantyzmu był natomiast Caspar David Friedrich, który malował pejzaże z wyraźnym północnym charakterem. Na przełomie XVIII i XIX wieku wykształciły się także inne nurty w sztuce: ruch Nazareńczyków. W XIX wieku, w stylu biedermeier tworzył Carl Spitzweg. Głównym przedstawicielem akademizmu był Carl Theodor von Piloty. Berlińską secesję reprezentował np. Max Liebermann, a symbolizm Franz von Stuck. W XX wieku wykształciły się w Niemczech dwie grupy ekspresjonistów: Die Brücke, utworzona w Dreźnie w 1905 r., oraz powstała w Monachium w 1911 r. grupa Der Blaue Reiter. Na początku XX wieku bardzo popularne stało się w malarstwie tworzenie obrazów o charakterze groteskowym. W Berlinie rozwijał się dadaizm. Max Ernst zasłynął jako surrealista, a Paul Klee jako kubista. W realizmie magicznym tworzył Anton Räderscheidt. W okresie nazizmu w Niemczech sztuka nowoczesna została zakazana jako sztuka wynaturzona. W wyniku konfliktów z rządem, wielu artystów wyemigrowało z kraju. Po wojnie w Niemczech rozwinął się neoekspresjonizm.

=== Społeczeństwo ===

== Przygotowania ==
=== Przepisy celne ===
Do Niemiec można wwieźć na użytek własny do:
* 10 l spirytusu,
* 20 l wyrobów spirytusowych (np. likier, sherry, porto),
* 90 l wina (w tym tylko 60 l wina musującego),
* 110 l piwa,
* do 800 szt. papierosów.

Jeśli podczas kontroli służby celne będą miały wątpliwości, czy towary są przewożone na własny użytek, to mogą je zarekwirować, naliczyć należne cło i wystawić mandat.

Kontrola celna (a także kontrola Policji Federalnej) może być prowadzona na całym terytorium kraju. Zalecamy posiadanie dowodów zakupu (faktur, paragonów) na przedmioty wywożone z Niemiec. Sprzęt strzelecki do paintballa jest traktowany w Niemczech jak broń. Taki sprzęt można przywozić do Niemiec lub przewozić przez nie bez zezwolenia, jeżeli jest oznakowany literą F. Jeśli nie ma takiego oznaczenia, władze niemieckie żądają pozwolenia na broń lub Europejskiej Karty Broni Palnej oraz udokumentowania celu podróży z bronią. Kwestię posiadania gazu pieprzowego w Niemczech reguluje Waffengesetz (WaffG). Można używać gazu pieprzowego dopuszczonego do obrotu w Republice Federalnej Niemiec. Powyższa ustawa określa również maksymalny zasięg miotacza gazu pieprzowego do 2 m oraz wymaga dokumentu zezwalającego na posiadanie miotacza gazu na terytorium RFN (''Waffenschein''). Niemieckie przepisy ograniczają również posiadanie broni gazowej oraz replik broni miotających plastikowe kule (ASG). W miejscach demonstracji i zgromadzeń publicznych oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie nie wolno mieć przy sobie petard i materiałów pirotechnicznych. Takie zachowanie narusza ustawy o zgromadzeniach publicznych oraz broni i materiałach wybuchowych. Przywóz materiałów pirotechnicznych do Niemiec kategorii F3 i F4 jest dozwolony tylko z zaświadczeniem (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

==== Przewóz zwierząt domowych ====
Pies, kot czy fretka towarzyszące właścicielom w podróży do Niemiec (a także pozostałych państw Unii Europejskiej) zgodnie z wymogami prawa unijnego muszą mieć paszporty. Aby wyrobić paszport z emblematem UE, potrzebujesz dokumentów, które zawierają:
* dane o właścicielu zwierzęcia,
* imię zwierzęcia,
* jego gatunek,
* rasę,
* płeć,
* datę urodzenia i umaszczenie.

Trzeba także przedstawić zaświadczenie o szczepieniach i przebytych chorobach. Zwierzę musi mieć identyfikator: tatuaż lub elektroniczny chip. Numer identyfikatora i miejsce, w którym jest umieszczony, są odnotowane w paszporcie. Zdjęcie zwierzęcia w paszporcie nie jest obowiązkowe. Paszporty wydają lecznice weterynaryjne, których spis znajduje się na stronie internetowej Krajowej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej.

Do Niemiec nie wolno wwozić psów, które nie posiadają ważnego szczepienia przeciwko wściekliźnie. W przypadku szczeniaków przekroczenie granicy może nastąpić najwcześniej 21 dni po pierwszym szczepieniu (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

== Kraje związkowe ==
[[Plik:Deutschland politisch bunt.png|thumb|upright=2.2|Niemcy]]
Republika Federalna Niemiec podzielona jest na kraje związkowe (''landy''):
* [[Badenia-Wirtembergia]]
* [[Bawaria]]
* [[Berlin]]
* [[Brandenburgia]]
* [[Brema]]
* [[Dolna Saksonia]]
* [[Hamburg]]
* [[Hesja]]
* [[Meklemburgia-Pomorze Przednie]]
* [[Nadrenia-Palatynat]]
* [[Nadrenia Północna-Westfalia]]
* [[Saara]]
* [[Saksonia]]
* [[Saksonia-Anhalt]]
* [[Szlezwik-Holsztyn]]
* [[Turyngia]]

== Miasta ==
[[Plik:Bamberg Altstadt 20061115-057-Pano.jpg|thumb|Bamberg, Starówka]]
[[Plik:Heidelberg Schloss Alte Brücke 20100626.jpg|thumb|Heidelberg, Most]]
[[Plik:München und die Alpen bei Föhn.jpg|thumb|Monachium, Panorama]]
[[Plik:Nürnberger Burg im Herbst 2013.jpg|thumb|Norymberga, Zamek]]
[[Plik:Rgbg-dom und rathaus.jpg|thumb|Ratyzbona, Panorama]]
[[Plik:Dom R1.jpg|thumb|Würzburg, Starówka]]
* [[Akwizgran]] (''Aachen'')
* [[Ansbach]]
* [[Augsburg]]
* [[Bamberg]]
* [[Bayreuth]]
* [[Berlin]]
* [[Bonn]]
* [[Brema]] (''Bremen'')
* [[Brunszwik]] (''Braunschweig'')
* [[Chemnitz]]
* [[Dortmund]]
* [[Düsseldorf]]
* [[Drezno]] (''Dresden'')
* [[Erlangen]]
* [[Erfurt]]
* [[Essen]]
* [[Frankfurt nad Menem]] (''Frankfurt am Main'')
* [[Fryburg Bryzgowijski]] (''Freiburg im Breisgau'')
* [[Fürth]]
* [[Getynga]] (''Göttingen'')
* [[Halle (Saale)]]
* [[Hamburg]]
* [[Hanower]] (''Hannover'')
* [[Heidelberg]]
* [[Ingolstadt]]
* [[Karlsruhe]]
* [[Kassel]]
* [[Kilonia]] (''Kiel'')
* [[Koblencja]] (''Koblenz'')
* [[Kolonia]] (''Köln'')
* [[Landshut]]
* [[Lipsk]] (''Leipzig'')
* [[Lubeka]] (''Lübeck'')
* [[Magdeburg]]
* [[Moguncja]] (''Mainz'')
* [[Monachium]] (''München'')
* [[Norymberga]] (''Nürnberg'')
* [[Oldenburg]]
* [[Osnabrück]]
* [[Pasawa]] (''Passau'')
* [[Ratyzbona]] (''Regensburg'')
* [[Rostock]]
* [[Stuttgart]]
* [[Ulm]]
* [[Weimar]]
* [[Wiesbaden]]
* [[Würzburg]]

== Ciekawe miejsca ==
=== Obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO ===
{{#lsth:Lista światowego dziedzictwa UNESCO|[[Niemcy]]}}

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
W kraju działają 164 porty lotnicze, z czego 14 międzynarodowych. Największy z nich to port lotniczy we Frankfurcie.

=== Pociągiem ===
W Niemczech istnieje 48 215&amp;nbsp;km (dane z 2006) linii kolejowych. Ważną rolę w ruchu pasażerskim odgrywają szczególnie eksploatowane od 1991 pociągi dużych prędkości ICE, których prędkość dochodzi do 300&amp;nbsp;km/godz. Dominującym przedsiębiorstwem kolejowym jest [[w:Deutsche Bahn|Deutsche Bahn]].

=== Samochodem ===
Po niemieckich drogach o łącznej długości 644,5 tys. km (dane z 2006), w tym ponad 12 tys. km autostrad, jeździ ponad 46 mln samochodów osobowych i 8 mln ciężarowych. Obywateli państw członkowskich [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]], w tym [[Polska|Polski]] wizy nie obowiązują. Obowiązują wewnątrzunijne przepisy celne. Nakładają one pewne ograniczenia na przewóz towarów akcyzowych – alkohole i wyroby tytoniowe. Zabroniony jest przewóz przez granicę narkotyków, broni i materiałów wybuchowych. Służby celne mogą dokonać kontroli na terenie całego kraju.

W Niemczech można używać polskiego prawa jazdy. Na pojeździe zarejestrowanym w Rzeczypospolitej Polskiej, którego używamy w ruchu międzynarodowym, umieszczamy z tyłu na nadwoziu znak z literami PL. Nie jest to jednak konieczne, jeżeli znak PL widnieje na tablicy rejestracyjnej.

Obywatele polscy podróżujący samochodem muszą mieć ważny dowód krajowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej na samochód (i dodatkowo na przyczepę, jeśli z nią podróżują). Mimo że po 1 maja 2004 r. zielona karta nie jest obowiązkowa, zalecamy posiadanie jej w czasie podróży. Zielona karta to znane za granicą potwierdzenie ubezpieczenia OC. Polisy polskich towarzystw ubezpieczeniowych w zakresie ubezpieczeń komunikacyjnych są uznawane bez ograniczeń. Zalecamy wykupienie ubezpieczenia Assistance obowiązującego za granicą. Pojazdu często nie możemy naprawiać samodzielnie (np. na autostradach), a koszty napraw w specjalistycznych warsztatach są wysokie (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

Przejazd autostradami w Niemczech jest bezpłatny dla samochodów osobowych. Za przekroczenie dozwolonej prędkości grozi mandat, a w bardziej drastycznych przypadkach także zatrzymanie prawa jazdy.

W niektórych niemieckich miastach obowiązują tzw. strefy ekologiczne. Obejmują one centra miast i są oznaczone znakami drogowymi z napisem ''Umweltzone''. Mogą do nich wjeżdżać tylko samochody osobowe i ciężarowe oznaczone specjalną czerwoną, żółtą lub zieloną plakietką z wpisanym numerem rejestracyjnym pojazdu. Rodzaj przyznawanej plakietki zależy od normy emisji spalin, którą spełnia pojazd. Plakietki można kupić w urzędach komunikacji, na stacjach diagnostycznych oraz w autoryzowanych warsztatach na terenie Niemiec. Wjechanie do strefy ekologicznej bez wymaganej plakietki lub specjalnego zezwolenia grozi mandatem w wysokości 100 EURO.

Natężenie ruchu pojazdów w strefach miejskich jest bardzo duże, dlatego są tam trudności z parkowaniem. Zwróć szczególną uwagę na to, jak wolno parkować samochód. Pojazd musisz zaparkować w wyznaczonym miejscu, zgodnie z kierunkiem ruchu i tak, aby nie blokował ścieżek rowerowych. Aby parkować na oznaczonych miejscach dla inwalidów, musisz mieć za szybą dokumentem potwierdzający uprawnienia inwalidzkie. W miastach uważaj na pieszych i rowerzystów. Na przejściach i ścieżkach rowerowych zawsze mają pierwszeństwo. Jeśli dojdzie do kolizji z rowerzystą lub pieszym, kierowcę samochodu czeka szczegółowe postępowanie wyjaśniające, nawet jeśli nikomu nie stało się nic poważnego (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

Prywatnym użytkownikom pojazdów zalecamy, aby mieli kamizelki odblaskowe. Warto je zakładać na autostradach i drogach szybkiego ruchu, kiedy wysiadasz z samochodu z powodu jego awarii lub wypadku. Dla zawodowych kierowców kamizelki odblaskowe są obowiązkowe.

Po zatankowaniu paliwa uruchom pojazd dopiero, gdy zapłacisz.

Prawo niemieckie precyzyjnie określa wykroczenia drogowe i wysokości kar za każde z nich (tzw. ''Bussgeldkatalog''). Nie dyskutuj więc z policją na temat wysokości mandatu. Takie zachowanie zwykle tylko pogarsza sytuację. Jeśli nie zapłacisz mandatu na miejscu, sprawa trafi do sądu lub zakończy się postępowaniem karno-nakazowym. Zwykle policja zatrzymuje posiadane przez kierowcę pieniądze na poczet ewentualnej kary i kosztów postępowania.

Niemiecka policja rygorystycznie kontroluje stan techniczny pojazdów. Jeżeli stwierdzi istotne usterki, może zatrzymać dowód rejestracyjny i obciążyć kierowcę różnymi kosztami. Należą do nich:
* wysoka kara pieniężna (rzędu kilkuset euro),
* opłata za odholowanie pojazdu do warsztatu,
* inne opłaty administracyjne,
* koszty pracy służb publicznych, które usuwają szkody w środowisku naturalnym (np. wyciek płynów z pojazdu).

Podobne konsekwencje mogą spotkać kierowcę, który samodzielnie naprawia samochód w miejscu niedozwolonym.

Według niemieckich przepisów, musimy dostosować wyposażenie pojazdu do warunków pogodowych. Oznacza to, że opon zimowych używamy przy niekorzystnych warunkach atmosferycznych, takich jak: lód, śnieg, błoto pośniegowe, gołoledź. Od listopada do kwietnia powinniśmy stosować opony zimowe. Jeżeli policja podczas kontroli drogowej uzna, że ze względu na warunki panujące na drodze letnie opony nie gwarantują bezpieczeństwa ruchu, może ukarać kierowcę mandatem (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

=== Autobusem ===
Przejazdy autobusowe między Polską a Niemcami obsługują przewoźnicy prywatni. Rozkłady jazdy dostępne są w Internecie, dodatkowo połączenia można znaleźć wyszukując w wyszukiwarkach.

=== Statkiem ===
Głównymi portami morskimi są: [[Hamburg]], [[Wilhelmshaven]], [[Brema]], [[Rostock]] i [[Lubeka]].

== Transport ==
W związku z ograniczeniami ekologicznymi, od 2008 roku, pojazdy poruszające się po centrum miasta muszą mieć na przedniej szybie naklejkę stwierdzającą spełnianie norm emisji zanieczyszczeń przez pojazd. Naklejkę – plakietkę środowiskową – (odpłatnie) uzyskuje się na jednej z 800 stacji kontroli pojazdów i jest ona ważna we wszystkich miastach na terenie Niemiec, które takie ograniczenia wprowadziły. Można ją też zamówić za pośrednictwem strony internetowej, w języku polskim: [http://www.umwelt-plakette.de/int_polen.php?SID=h2oovdauqngdkdco9fkb33spi7].

== Porozumiewanie się ==
[[Język niemiecki]] należy do dużej grupy języków germańskich i spokrewniony jest z duńskim, norweskim, szwedzkim, niderlandzkim oraz angielskim. Na terenie całego kraju występują liczne dialekty. To właśnie dialekt u większości Niemców zdradza, z którego regionu pochodzą: gdyby Meklemburczyk i Bawarczyk próbowali ze sobą rozmawiać, posługując się wyłącznie dialektem, to najprawdopodobniej byłoby im bardzo trudno się zrozumieć. Język niemiecki jest drugim najbardziej rozpowszechnionym językiem w Europie (po języku angielskim), jest on mową ojczystą dla około 110 mln osób.

== Zakupy ==
Walutą w Niemczech jest euro, które dzieli się na 100 centów. Do 2002 r. była to marka niemiecka.
&lt;!--
=== Koszty ===

=== Napiwki === --&gt;

== Wyżywienie i kulinaria ==
Typowo niemiecka kuchnia zanika, a rosną wpływy kuchni innych krajów. Jako pierwsza zdobyła niemieckie podniebienia kuchnia włoska, która przybyła tam z początkiem lat 1960. wraz z włoskimi „Gastarbeiterami”. Potrawy takie jak pizza i pasta są dziś bardziej popularne niż dawniej typowy zestaw: ziemniaki, kiszona kapusta, marynowana pieczeń. Popularna jest również kuchnia grecka, kuchnia chińska i kuchnia turecka, ta ostatnia reprezentowana jest przez tysiące małych barów „fast food” zwanych w Niemczech ''Imbiss'' i potrawy jak np. ''Döner'', oprócz tego można w niemieckich miastach znaleźć prawie wszystkie egzotyczne restauracje włącznie z rosyjskimi, tajskimi, polskimi i japońskimi, w tym barami sushi. Najmocniejszą pozycję tradycyjna niemiecka kuchnia zachowała w małych miastach i osadach.

W odżywianiu Niemców dużą rolę pełni chleb. Uważa się, że Niemcy są krajem, w którym istnieje najwięcej różnych gatunków chleba. Kuchnia niemiecka jest bardzo pożywna, królują w niej ziemniaki i wieprzowina. Mięsa wieprzowego używa się do wyrobu kiełbasy (''Wurst''), która jest nie tylko popularną przekąską, ale i podstawowym elementem kuchni. W Bawarii są np. specjalne ''Wurstküchen'' (kuchnie kiełbasowe).

Mięso w kuchni niemieckiej proponuje się w bardzo różnorodnej postaci – peklowana i wędzona pieczeń wieprzowa (''Kassler''), pieczeń (''Schweinebraten''). Dodatkiem do mięsa są najczęściej ziemniaki smażone, gotowane lub np. w postaci sałatki ziemniaczanej (''Kartoffelsalat'').

W północnych Niemczech w menu można znaleźć bogaty wybór świeżych ryb, wśród których najbardziej popularny jest dorsz. Kapusta to kolejny popularny składnik – odmianę zieloną kisi się jako ''Sauerkraut'', natomiast czerwoną gotuje się z jabłkami, co daje ''Apfelrotkohl''.

Kluski zwane ''Spätzle'' i ''Maultaschen'' są typowymi składnikami kuchni Szwabii. Golonka (''Schweinehaxe'') to także niemiecki przysmak, szczególnie nie może jej zabraknąć na bawarskim święcie piwa, bo piwo to narodowy napój Niemców oraz dodatek do wielu potraw. Popularne są także niemieckie wina reńskie i mozelskie. Zupy niemieckie są ciężkie i zawiesiste (''[[w:Eintopf|Eintopf]]''), najczęściej z dodatkiem fasoli lub grochu.

W Niemczech istnieje ponad 300 gatunków chleba i ponad 6 tysięcy gatunków piwa. Podczas ''[[Oktoberfest]]'' padają „rekordy piwne” – w Europie jedynie Czesi piją więcej piwa w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Kawa w Niemczech cieszy się znacznie większym uznaniem niż herbata.

== Rozrywka ==

== Noclegi ==
Rezerwacji noclegów można dokonać za pośrednictwem portali internetowych umieszczonych w artykule: [[Portale rezerwacji miejsc hotelowych]].

== Nauka ==

== Praca ==

== Bezpieczeństwo ==
W Niemczech nie ma dużego zagrożenia przestępczością, z wyjątkiem kradzieży kieszonkowych na lotniskach, dworcach kolejowych i autobusowych, w czasie imprez masowych i tym podobnych.

== Zdrowie ==
Obywatele państw [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] leczeni są na zasadach wzajemności. Oznacza to, że przyjezdnym, a nawet turystom przysługują te same prawa i obowiązki, co obywatelowi Niemiec. Podstawą uzyskania pomocy jest karta [[Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego|EKUZ]].

'''Uwaga!''' Zawsze okazuj kartę EKUZ. Żądaj wydania druku ''Erklärung''.
* '''Porada lekarska:''' oraz stomatolog – pierwsza wizyta w kwartale 10 EUR. Lekarz specjalista, wizyta bez skierowania – 10 EUR.
* '''Leki''': na różowych receptach odpłatność wynosi 10% wartości.
* '''Pogotowie''': opłata w wysokości 10% kosztów. Tel. nr 112.
* '''Szpital''': 10 EUR za dzień pobytu, nie więcej jak 280 EUR.

Zalecane jest posiadanie odrębnego, prywatnego ubezpieczenia kosztów leczenia, w tym transportu do Polski. Przy zawieraniu ubezpieczenia należy wybrać firmę, która nie wymaga od nas wyłożenia gotówki i jej zwrotu po powrocie do kraju, gdyż możemy nie dysponować taką kwotą.

* [https://sites.google.com/site/leczeniewniemczech/nieplanowane Opis leczenia planowanego i nieplanowanego w Niemczech, po 23 października 2013.]

== Aspekty kulturowe ==

== Kontakt ==
W 2002 roku w Niemczech było 56 milionów użytkowników telefonów komórkowych oraz 32 miliony użytkowników Internetu. W kraju działa ponad 800 nadawców radiowych i 300 telewizyjnych. Niemiecka firma Deutsche Telekom należy do największych firm telekomunikacyjnych na świecie.

== Przedstawicielstwa dyplomatyczne ==
=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Niemczech ===
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Federalnej Niemiec

Lassenstraße 19-21,

14193 Berlin, Niemcy

Telefon: +49 30 22 31 30

Strona www: https://berlin.msz.gov.pl/pl/

E-mail: Sekretariat Ambasadora – [Mailto:berlin.amb.sekretariat@msz.gov.pl berlin.amb.sekretariat@msz.gov.pl],
Zapytania dotyczące spraw konsularnych (paszporty, wizy, sprawy prawne i obywatelskie): [Mailto:berlin.amb.wk@msz.gov.pl berlin.amb.wk@msz.gov.pl]

=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Polsce ===
Ambasada Republiki Federalnej Niemiec w Warszawie

ul. Jazdów 12

00-467 Warszawa

Telefon: +48 22 584 17 00

Fax: +48 22 584 19 79

Strona www: https://polen.diplo.de/pl-pl

E-mail: [Mailto:warszawa@wars.diplo.de warszawa@wars.diplo.de]

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Europa Środkowa}}

[[Kategoria:Niemcy| ]]</text>
      <sha1>nnfuunmxktoegdibszqlt41l93ut3dg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120200</id>
      <parentid>120199</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T21:35:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>46.83.42.140</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Kultura */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="26897" xml:space="preserve">{{Top-banner|Burghausen_Wikivoyage_Banner.jpg}}
{{Państwo infobox
 |nazwa państwa        = Niemcy
 |nazwa oryginalna     = Deutschland
 |flaga                = Flag of Germany.svg
 |lokalizacja          = EU-Germany.svg
 |stolica              = [[Berlin]]
 |ustrój               = republika federalna
 |waluta               = euro (EUR, €)&lt;br /&gt;1 € = 100 eurocentów
 |strefa czasowa       = UTC +1 – zima&lt;br /&gt;UTC +2 – lato
 |powierzchnia         = 357 121,41
 |język urzędowy       = niemiecki
 |religia              = katolicyzm, protestantyzm
 |kod telefoniczny     = +49
 |napięcie elektryczne = 230 V / 50 Hz
 |typ gniazdka         = C, F
 |kod samochodowy      = D
 |ruch samochodowy     = prawostronny
 |domena internetowa   = .de
}}
'''Niemcy''' (niem. ''Deutschland'') – państwo federalne położone w Europie ze stolicą w [[Berlin]]ie, członek Unii Europejskiej. Stolicą Niemiec jest Berlin (przed zjednoczeniem z NRD było nią [[Bonn]], obecnie noszące tytuł ''miasta federalnego''). Językiem oficjalnym jest [[język niemiecki]].

== Charakterystyka ==
=== Geografia ===
[[Plik:Rheinstein.jpg|thumb|Ren]]
Niemcy leżą między Morzem Północnym i Morzem Bałtyckim na północy, Alpami na południu, rzeką Ren na zachodzie i Odrą na wschodzie. Graniczą na północy z [[Dania|Danią]], na wschodzie z [[Polska|Polską]] i [[Czechy|Czechami]], na południu z [[Austria|Austrią]] i [[Szwajcaria|Szwajcarią]], a na zachodzie z [[Francja|Francją]], [[Luksemburg]]iem, [[Belgia|Belgią]] i [[Holandia|Holandią]]. Państwo niemieckie jest federacją złożoną z 16 krajów związkowych (''landów'').
&lt;!-- === Wskaźnik demokracji ===
13 	 Niemcy 	8,61 	Demokracja pełna 	Federalizm, republika parlamentarna i demokracja parlamentarna, bikameralizm --&gt;

=== Klimat ===
W Niemczech panuje klimat umiarkowany z chłodnymi, pochmurnymi i mokrymi zimami i latami, na południu występuje fen. Większość terenu Niemiec leży w strefie umiarkowanej ciepłej, gdzie dominują wilgotne wiatry zachodnie. Na północy panuje klimat oceaniczny z całorocznymi opadami. Zimy są stosunkowo łagodne, a lata dość ciepłe. Na wschodzie widać przejawy klimatu kontynentalnego. Zimy bywają bardzo zimne, a lata bardzo ciepłe. W centralnej części kraju, a także na południu, klimat wykazuje cechy przejściowe, zarówno oceaniczne, jak i kontynentalne. Zimy są tu łagodne, a lata chłodne, chociaż temperatury mogą przekroczyć +30°C. Najcieplejszym regionem Niemiec jest południowo-zachodni zakątek kraju: [[Deutsche Weinstraße]] i Nizina Górnoreńska. Tutejsze lata mogą być bardzo ciepłe przez długi okres. Czasami minimalna temperatura nie spada poniżej +20°C, co jest rzadkim zjawiskiem w pozostałej części kraju. Przeważają wiatry zachodnie i południowo-zachodnie. Na Wyżynie Bawarskiej w miesiącach wiosennych i jesiennych wieją ciepłe i suche feny. Ze zjawisk ekstremalnych, podobnie jak w Polsce, występują letnie i wiosenne burze.

=== Fauna i flora ===
Naturalna szata roślinna została w znacznym stopniu zniszczona, jej miejsce zajęły uprawy rolne i sztuczne drzewostany.

Obszary nizin porośnięte są monokulturami sosen, a tereny górskie zajmują świerki. Lasy obejmują 29% powierzchni kraju, czyli stosunkowo dużo, jeśli weźmie się pod uwagę wysoki poziom rozwoju gospodarczego kraju, uprzemysłowienia, urbanizacji i dużej liczby ludności (gęstość zaludnienia jest dwukrotnie większa niż w Polsce).

W zachodniej części Niziny Niemieckiej zachowały się lasy brzozowo-dębowe i wrzosowiska. Na pojezierzach, wyżynach i w niższych piętrach gór występują kompleksy lasów bukowych, mieszanych (głównie dębowo-sosnowych) i sosnowych.

W wyższych piętrach gór (zwłaszcza w [[Las Bawarski|Lesie Bawarskim]], [[Schwarzwald]]zie, [[Smreczany|Smreczanach]], [[Harz]]u, [[Rudawy|Rudawach]] i w [[Las Turyński|Lesie Turyńskim]]/[[Las Frankoński|Lesie Frankońskim]]) występują lasy świerkowe. W [[Alpy|Alpach]] występuje piętrowy układ roślinności, do około 1500&amp;nbsp;m n.p.m. przeważają lasy mieszane. Na wysokości rzędu 1500 do 1700&amp;nbsp;m n.p.m. występują wyłącznie lasy iglaste, zaś ponad nimi tereny górskie pokrywa kosodrzewina i łąki alpejskie, które występują ponad 1900&amp;nbsp;m n.p.m.

Fauna w Niemczech jest charakterystyczna dla lasów w Europie Środkowej. Skład gatunkowy lasów niemieckich jest praktycznie taki sam jak w Polsce.

Z dużych ssaków żyjących w lasach żyją jelenie, sarny i dziki, natomiast w Alpach występują kozice. Do mniejszych ssaków w lasach żyją lisy, zające, natomiast w Alpach na południu Niemiec występują świstaki.

Przed ekspansją rolnictwa (osuszanie terenów podmokłych) w Niemczech licznie występowały różne gatunki ptaków wodnych i błotnych. Obecnie populacja tego rodzaju ptactwa jest bardzo mała. Z wyjątkiem tego, do rzadkości w Niemczech należą bociany, mimo że Niemcy, tak jak Polska są państwem, gdzie ptaki te występują w okresie wiosenno-letnim.

=== Kultura ===
Niemiecka literatura powstała w średniowieczu. Nowożytną niemczyznę stworzył Marcin Luter swoim tłumaczeniem Biblii. Za najważniejszych autorów literatury niemieckiej uważani są Christoph Martin Wieland, Johann Wolfgang von Goethe i Friedrich Schiller, Friedrich Hölderlin i Heinrich Heine oraz bracia Grimm; w dwudziestym wieku Niemcy miały kilku noblistów w dziedzinie literatury.
Za największych filozofów niemieckich uważani są Mistrz Eckhart, Mikołaj z Kuzy, Gottfried Wilhelm Leibniz, Immanuel Kant, przez niektórych historyków filozofii uważany za najważniejszego filozofa nowożytności z uwagi na szerokie oddziaływanie, Friedrich Schelling, Johann Gottlieb Fichte, Georg Hegel, Ludwig Feuerbach, Karol Marks, Arthur Schopenhauer i Friedrich Nietzsche. Szczególnie ważne są niemiecki idealizm oraz materializm. W dwudziestym wieku ważny wpływ na filozofię wywarła krytyczna teoria tzw. szkoły frankfurckiej Theodora Adorna i Maxa Horkheimera.

=== Sztuka ===
[[Plik:Albrecht Dürer - Adam and Eve (Prado) 2.jpg|thumb|''Adam i Ewa'' autorstwa Albrechta Dürera]]
W okresie Imperium Rzymskiego, prowincje germańskie produkowały wyroby ceramiczne. Rozkwit sztuki średniowiecznej na terenie Niemiec rozpoczął się w okresie Imperium Karolińskiego. W czasie rządów Ludolfingów, sztukę tworzono zazwyczaj w wielkich klasztorach. Okres sztuki ottońskiej to silny progres rzemiosła, głównie metaloplastyki. Sztuka romańska była pierwszą, która stała się powszechna w całej Zachodniej Europie. Niemcy były centrum tego prądu. Na okres gotyku przypada progres rzeźby, zarówno kamiennej, jak drewnianej, ukształtowała się tu długoletnia tradycja ołtarza szafiastego. Na północy Niemiec tworzyli wtedy liczni malarze. Ówcześni twórcy malowali głównie na zlecenie miast.  Renesans w Niemczech używał wyszukanych, gotyckich zdobień aż do XVI wieku, również w pracach traktujących o człowieku i aspektach jego życia.  Czołowym niemieckim artystą renesansu był Albrecht Dürer, tworzący znane w całej Europie drzeworyty. Szkoła naddunajska to nazwa grupy malarzy, tworzących na początku XVI wieku w Bawarii i Austrii. Stworzyli oni pierwsze pejzaże w sztuce zachodu. Druki wykonywali natomiast uczniowie Dürera. Czołowymi niemieckimi rzeźbiarzami byli w tamtym okresie: Wit Stwosz, Tilman Riemenschneider oraz Peter Vischer starszy. W okresie baroku i rokoko niemiecka sztuka była zbliżona do twórczości artystów z innych części świata. Wielu zagranicznych malarzy przebywało wtedy w Niemczech, na dworach książąt. Neoklasycyzm pojawił się w Niemczech wcześnie. Jednym z najważniejszych twórców niemieckiego romantyzmu był natomiast Caspar David Friedrich, który malował pejzaże z wyraźnym północnym charakterem. Na przełomie XVIII i XIX wieku wykształciły się także inne nurty w sztuce: ruch Nazareńczyków. W XIX wieku, w stylu biedermeier tworzył Carl Spitzweg. Głównym przedstawicielem akademizmu był Carl Theodor von Piloty. Berlińską secesję reprezentował np. Max Liebermann, a symbolizm Franz von Stuck. W XX wieku wykształciły się w Niemczech dwie grupy ekspresjonistów: Die Brücke, utworzona w Dreźnie w 1905 r., oraz powstała w Monachium w 1911 r. grupa Der Blaue Reiter. Na początku XX wieku bardzo popularne stało się w malarstwie tworzenie obrazów o charakterze groteskowym. W Berlinie rozwijał się dadaizm. Max Ernst zasłynął jako surrealista, a Paul Klee jako kubista. W realizmie magicznym tworzył Anton Räderscheidt. W okresie nazizmu w Niemczech sztuka nowoczesna została zakazana jako sztuka wynaturzona. W wyniku konfliktów z rządem, wielu artystów wyemigrowało z kraju. Po wojnie w Niemczech rozwinął się neoekspresjonizm.

=== Społeczeństwo ===

== Przygotowania ==
=== Przepisy celne ===
Do Niemiec można wwieźć na użytek własny do:
* 10 l spirytusu,
* 20 l wyrobów spirytusowych (np. likier, sherry, porto),
* 90 l wina (w tym tylko 60 l wina musującego),
* 110 l piwa,
* do 800 szt. papierosów.

Jeśli podczas kontroli służby celne będą miały wątpliwości, czy towary są przewożone na własny użytek, to mogą je zarekwirować, naliczyć należne cło i wystawić mandat.

Kontrola celna (a także kontrola Policji Federalnej) może być prowadzona na całym terytorium kraju. Zalecamy posiadanie dowodów zakupu (faktur, paragonów) na przedmioty wywożone z Niemiec. Sprzęt strzelecki do paintballa jest traktowany w Niemczech jak broń. Taki sprzęt można przywozić do Niemiec lub przewozić przez nie bez zezwolenia, jeżeli jest oznakowany literą F. Jeśli nie ma takiego oznaczenia, władze niemieckie żądają pozwolenia na broń lub Europejskiej Karty Broni Palnej oraz udokumentowania celu podróży z bronią. Kwestię posiadania gazu pieprzowego w Niemczech reguluje Waffengesetz (WaffG). Można używać gazu pieprzowego dopuszczonego do obrotu w Republice Federalnej Niemiec. Powyższa ustawa określa również maksymalny zasięg miotacza gazu pieprzowego do 2 m oraz wymaga dokumentu zezwalającego na posiadanie miotacza gazu na terytorium RFN (''Waffenschein''). Niemieckie przepisy ograniczają również posiadanie broni gazowej oraz replik broni miotających plastikowe kule (ASG). W miejscach demonstracji i zgromadzeń publicznych oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie nie wolno mieć przy sobie petard i materiałów pirotechnicznych. Takie zachowanie narusza ustawy o zgromadzeniach publicznych oraz broni i materiałach wybuchowych. Przywóz materiałów pirotechnicznych do Niemiec kategorii F3 i F4 jest dozwolony tylko z zaświadczeniem (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

==== Przewóz zwierząt domowych ====
Pies, kot czy fretka towarzyszące właścicielom w podróży do Niemiec (a także pozostałych państw Unii Europejskiej) zgodnie z wymogami prawa unijnego muszą mieć paszporty. Aby wyrobić paszport z emblematem UE, potrzebujesz dokumentów, które zawierają:
* dane o właścicielu zwierzęcia,
* imię zwierzęcia,
* jego gatunek,
* rasę,
* płeć,
* datę urodzenia i umaszczenie.

Trzeba także przedstawić zaświadczenie o szczepieniach i przebytych chorobach. Zwierzę musi mieć identyfikator: tatuaż lub elektroniczny chip. Numer identyfikatora i miejsce, w którym jest umieszczony, są odnotowane w paszporcie. Zdjęcie zwierzęcia w paszporcie nie jest obowiązkowe. Paszporty wydają lecznice weterynaryjne, których spis znajduje się na stronie internetowej Krajowej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej.

Do Niemiec nie wolno wwozić psów, które nie posiadają ważnego szczepienia przeciwko wściekliźnie. W przypadku szczeniaków przekroczenie granicy może nastąpić najwcześniej 21 dni po pierwszym szczepieniu (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

== Kraje związkowe ==
[[Plik:Deutschland politisch bunt.png|thumb|upright=2.2|Niemcy]]
Republika Federalna Niemiec podzielona jest na kraje związkowe (''landy''):
* [[Badenia-Wirtembergia]]
* [[Bawaria]]
* [[Berlin]]
* [[Brandenburgia]]
* [[Brema]]
* [[Dolna Saksonia]]
* [[Hamburg]]
* [[Hesja]]
* [[Meklemburgia-Pomorze Przednie]]
* [[Nadrenia-Palatynat]]
* [[Nadrenia Północna-Westfalia]]
* [[Saara]]
* [[Saksonia]]
* [[Saksonia-Anhalt]]
* [[Szlezwik-Holsztyn]]
* [[Turyngia]]

== Miasta ==
[[Plik:Bamberg Altstadt 20061115-057-Pano.jpg|thumb|Bamberg, Starówka]]
[[Plik:Heidelberg Schloss Alte Brücke 20100626.jpg|thumb|Heidelberg, Most]]
[[Plik:München und die Alpen bei Föhn.jpg|thumb|Monachium, Panorama]]
[[Plik:Nürnberger Burg im Herbst 2013.jpg|thumb|Norymberga, Zamek]]
[[Plik:Rgbg-dom und rathaus.jpg|thumb|Ratyzbona, Panorama]]
[[Plik:Dom R1.jpg|thumb|Würzburg, Starówka]]
* [[Akwizgran]] (''Aachen'')
* [[Ansbach]]
* [[Augsburg]]
* [[Bamberg]]
* [[Bayreuth]]
* [[Berlin]]
* [[Bonn]]
* [[Brema]] (''Bremen'')
* [[Brunszwik]] (''Braunschweig'')
* [[Chemnitz]]
* [[Dortmund]]
* [[Düsseldorf]]
* [[Drezno]] (''Dresden'')
* [[Erlangen]]
* [[Erfurt]]
* [[Essen]]
* [[Frankfurt nad Menem]] (''Frankfurt am Main'')
* [[Fryburg Bryzgowijski]] (''Freiburg im Breisgau'')
* [[Fürth]]
* [[Getynga]] (''Göttingen'')
* [[Halle (Saale)]]
* [[Hamburg]]
* [[Hanower]] (''Hannover'')
* [[Heidelberg]]
* [[Ingolstadt]]
* [[Karlsruhe]]
* [[Kassel]]
* [[Kilonia]] (''Kiel'')
* [[Koblencja]] (''Koblenz'')
* [[Kolonia]] (''Köln'')
* [[Landshut]]
* [[Lipsk]] (''Leipzig'')
* [[Lubeka]] (''Lübeck'')
* [[Magdeburg]]
* [[Moguncja]] (''Mainz'')
* [[Monachium]] (''München'')
* [[Norymberga]] (''Nürnberg'')
* [[Oldenburg]]
* [[Osnabrück]]
* [[Pasawa]] (''Passau'')
* [[Ratyzbona]] (''Regensburg'')
* [[Rostock]]
* [[Stuttgart]]
* [[Ulm]]
* [[Weimar]]
* [[Wiesbaden]]
* [[Würzburg]]

== Ciekawe miejsca ==
=== Obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO ===
{{#lsth:Lista światowego dziedzictwa UNESCO|[[Niemcy]]}}

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
W kraju działają 164 porty lotnicze, z czego 14 międzynarodowych. Największy z nich to port lotniczy we Frankfurcie.

=== Pociągiem ===
W Niemczech istnieje 48 215&amp;nbsp;km (dane z 2006) linii kolejowych. Ważną rolę w ruchu pasażerskim odgrywają szczególnie eksploatowane od 1991 pociągi dużych prędkości ICE, których prędkość dochodzi do 300&amp;nbsp;km/godz. Dominującym przedsiębiorstwem kolejowym jest [[w:Deutsche Bahn|Deutsche Bahn]].

=== Samochodem ===
Po niemieckich drogach o łącznej długości 644,5 tys. km (dane z 2006), w tym ponad 12 tys. km autostrad, jeździ ponad 46 mln samochodów osobowych i 8 mln ciężarowych. Obywateli państw członkowskich [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]], w tym [[Polska|Polski]] wizy nie obowiązują. Obowiązują wewnątrzunijne przepisy celne. Nakładają one pewne ograniczenia na przewóz towarów akcyzowych – alkohole i wyroby tytoniowe. Zabroniony jest przewóz przez granicę narkotyków, broni i materiałów wybuchowych. Służby celne mogą dokonać kontroli na terenie całego kraju.

W Niemczech można używać polskiego prawa jazdy. Na pojeździe zarejestrowanym w Rzeczypospolitej Polskiej, którego używamy w ruchu międzynarodowym, umieszczamy z tyłu na nadwoziu znak z literami PL. Nie jest to jednak konieczne, jeżeli znak PL widnieje na tablicy rejestracyjnej.

Obywatele polscy podróżujący samochodem muszą mieć ważny dowód krajowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej na samochód (i dodatkowo na przyczepę, jeśli z nią podróżują). Mimo że po 1 maja 2004 r. zielona karta nie jest obowiązkowa, zalecamy posiadanie jej w czasie podróży. Zielona karta to znane za granicą potwierdzenie ubezpieczenia OC. Polisy polskich towarzystw ubezpieczeniowych w zakresie ubezpieczeń komunikacyjnych są uznawane bez ograniczeń. Zalecamy wykupienie ubezpieczenia Assistance obowiązującego za granicą. Pojazdu często nie możemy naprawiać samodzielnie (np. na autostradach), a koszty napraw w specjalistycznych warsztatach są wysokie (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

Przejazd autostradami w Niemczech jest bezpłatny dla samochodów osobowych. Za przekroczenie dozwolonej prędkości grozi mandat, a w bardziej drastycznych przypadkach także zatrzymanie prawa jazdy.

W niektórych niemieckich miastach obowiązują tzw. strefy ekologiczne. Obejmują one centra miast i są oznaczone znakami drogowymi z napisem ''Umweltzone''. Mogą do nich wjeżdżać tylko samochody osobowe i ciężarowe oznaczone specjalną czerwoną, żółtą lub zieloną plakietką z wpisanym numerem rejestracyjnym pojazdu. Rodzaj przyznawanej plakietki zależy od normy emisji spalin, którą spełnia pojazd. Plakietki można kupić w urzędach komunikacji, na stacjach diagnostycznych oraz w autoryzowanych warsztatach na terenie Niemiec. Wjechanie do strefy ekologicznej bez wymaganej plakietki lub specjalnego zezwolenia grozi mandatem w wysokości 100 EURO.

Natężenie ruchu pojazdów w strefach miejskich jest bardzo duże, dlatego są tam trudności z parkowaniem. Zwróć szczególną uwagę na to, jak wolno parkować samochód. Pojazd musisz zaparkować w wyznaczonym miejscu, zgodnie z kierunkiem ruchu i tak, aby nie blokował ścieżek rowerowych. Aby parkować na oznaczonych miejscach dla inwalidów, musisz mieć za szybą dokumentem potwierdzający uprawnienia inwalidzkie. W miastach uważaj na pieszych i rowerzystów. Na przejściach i ścieżkach rowerowych zawsze mają pierwszeństwo. Jeśli dojdzie do kolizji z rowerzystą lub pieszym, kierowcę samochodu czeka szczegółowe postępowanie wyjaśniające, nawet jeśli nikomu nie stało się nic poważnego (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

Prywatnym użytkownikom pojazdów zalecamy, aby mieli kamizelki odblaskowe. Warto je zakładać na autostradach i drogach szybkiego ruchu, kiedy wysiadasz z samochodu z powodu jego awarii lub wypadku. Dla zawodowych kierowców kamizelki odblaskowe są obowiązkowe.

Po zatankowaniu paliwa uruchom pojazd dopiero, gdy zapłacisz.

Prawo niemieckie precyzyjnie określa wykroczenia drogowe i wysokości kar za każde z nich (tzw. ''Bussgeldkatalog''). Nie dyskutuj więc z policją na temat wysokości mandatu. Takie zachowanie zwykle tylko pogarsza sytuację. Jeśli nie zapłacisz mandatu na miejscu, sprawa trafi do sądu lub zakończy się postępowaniem karno-nakazowym. Zwykle policja zatrzymuje posiadane przez kierowcę pieniądze na poczet ewentualnej kary i kosztów postępowania.

Niemiecka policja rygorystycznie kontroluje stan techniczny pojazdów. Jeżeli stwierdzi istotne usterki, może zatrzymać dowód rejestracyjny i obciążyć kierowcę różnymi kosztami. Należą do nich:
* wysoka kara pieniężna (rzędu kilkuset euro),
* opłata za odholowanie pojazdu do warsztatu,
* inne opłaty administracyjne,
* koszty pracy służb publicznych, które usuwają szkody w środowisku naturalnym (np. wyciek płynów z pojazdu).

Podobne konsekwencje mogą spotkać kierowcę, który samodzielnie naprawia samochód w miejscu niedozwolonym.

Według niemieckich przepisów, musimy dostosować wyposażenie pojazdu do warunków pogodowych. Oznacza to, że opon zimowych używamy przy niekorzystnych warunkach atmosferycznych, takich jak: lód, śnieg, błoto pośniegowe, gołoledź. Od listopada do kwietnia powinniśmy stosować opony zimowe. Jeżeli policja podczas kontroli drogowej uzna, że ze względu na warunki panujące na drodze letnie opony nie gwarantują bezpieczeństwa ruchu, może ukarać kierowcę mandatem (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

=== Autobusem ===
Przejazdy autobusowe między Polską a Niemcami obsługują przewoźnicy prywatni. Rozkłady jazdy dostępne są w Internecie, dodatkowo połączenia można znaleźć wyszukując w wyszukiwarkach.

=== Statkiem ===
Głównymi portami morskimi są: [[Hamburg]], [[Wilhelmshaven]], [[Brema]], [[Rostock]] i [[Lubeka]].

== Transport ==
W związku z ograniczeniami ekologicznymi, od 2008 roku, pojazdy poruszające się po centrum miasta muszą mieć na przedniej szybie naklejkę stwierdzającą spełnianie norm emisji zanieczyszczeń przez pojazd. Naklejkę – plakietkę środowiskową – (odpłatnie) uzyskuje się na jednej z 800 stacji kontroli pojazdów i jest ona ważna we wszystkich miastach na terenie Niemiec, które takie ograniczenia wprowadziły. Można ją też zamówić za pośrednictwem strony internetowej, w języku polskim: [http://www.umwelt-plakette.de/int_polen.php?SID=h2oovdauqngdkdco9fkb33spi7].

== Porozumiewanie się ==
[[Język niemiecki]] należy do dużej grupy języków germańskich i spokrewniony jest z duńskim, norweskim, szwedzkim, niderlandzkim oraz angielskim. Na terenie całego kraju występują liczne dialekty. To właśnie dialekt u większości Niemców zdradza, z którego regionu pochodzą: gdyby Meklemburczyk i Bawarczyk próbowali ze sobą rozmawiać, posługując się wyłącznie dialektem, to najprawdopodobniej byłoby im bardzo trudno się zrozumieć. Język niemiecki jest drugim najbardziej rozpowszechnionym językiem w Europie (po języku angielskim), jest on mową ojczystą dla około 110 mln osób.

== Zakupy ==
Walutą w Niemczech jest euro, które dzieli się na 100 centów. Do 2002 r. była to marka niemiecka.
&lt;!--
=== Koszty ===

=== Napiwki === --&gt;

== Wyżywienie i kulinaria ==
Typowo niemiecka kuchnia zanika, a rosną wpływy kuchni innych krajów. Jako pierwsza zdobyła niemieckie podniebienia kuchnia włoska, która przybyła tam z początkiem lat 1960. wraz z włoskimi „Gastarbeiterami”. Potrawy takie jak pizza i pasta są dziś bardziej popularne niż dawniej typowy zestaw: ziemniaki, kiszona kapusta, marynowana pieczeń. Popularna jest również kuchnia grecka, kuchnia chińska i kuchnia turecka, ta ostatnia reprezentowana jest przez tysiące małych barów „fast food” zwanych w Niemczech ''Imbiss'' i potrawy jak np. ''Döner'', oprócz tego można w niemieckich miastach znaleźć prawie wszystkie egzotyczne restauracje włącznie z rosyjskimi, tajskimi, polskimi i japońskimi, w tym barami sushi. Najmocniejszą pozycję tradycyjna niemiecka kuchnia zachowała w małych miastach i osadach.

W odżywianiu Niemców dużą rolę pełni chleb. Uważa się, że Niemcy są krajem, w którym istnieje najwięcej różnych gatunków chleba. Kuchnia niemiecka jest bardzo pożywna, królują w niej ziemniaki i wieprzowina. Mięsa wieprzowego używa się do wyrobu kiełbasy (''Wurst''), która jest nie tylko popularną przekąską, ale i podstawowym elementem kuchni. W Bawarii są np. specjalne ''Wurstküchen'' (kuchnie kiełbasowe).

Mięso w kuchni niemieckiej proponuje się w bardzo różnorodnej postaci – peklowana i wędzona pieczeń wieprzowa (''Kassler''), pieczeń (''Schweinebraten''). Dodatkiem do mięsa są najczęściej ziemniaki smażone, gotowane lub np. w postaci sałatki ziemniaczanej (''Kartoffelsalat'').

W północnych Niemczech w menu można znaleźć bogaty wybór świeżych ryb, wśród których najbardziej popularny jest dorsz. Kapusta to kolejny popularny składnik – odmianę zieloną kisi się jako ''Sauerkraut'', natomiast czerwoną gotuje się z jabłkami, co daje ''Apfelrotkohl''.

Kluski zwane ''Spätzle'' i ''Maultaschen'' są typowymi składnikami kuchni Szwabii. Golonka (''Schweinehaxe'') to także niemiecki przysmak, szczególnie nie może jej zabraknąć na bawarskim święcie piwa, bo piwo to narodowy napój Niemców oraz dodatek do wielu potraw. Popularne są także niemieckie wina reńskie i mozelskie. Zupy niemieckie są ciężkie i zawiesiste (''[[w:Eintopf|Eintopf]]''), najczęściej z dodatkiem fasoli lub grochu.

W Niemczech istnieje ponad 300 gatunków chleba i ponad 6 tysięcy gatunków piwa. Podczas ''[[Oktoberfest]]'' padają „rekordy piwne” – w Europie jedynie Czesi piją więcej piwa w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Kawa w Niemczech cieszy się znacznie większym uznaniem niż herbata.

== Rozrywka ==

== Noclegi ==
Rezerwacji noclegów można dokonać za pośrednictwem portali internetowych umieszczonych w artykule: [[Portale rezerwacji miejsc hotelowych]].

== Nauka ==

== Praca ==

== Bezpieczeństwo ==
W Niemczech nie ma dużego zagrożenia przestępczością, z wyjątkiem kradzieży kieszonkowych na lotniskach, dworcach kolejowych i autobusowych, w czasie imprez masowych i tym podobnych.

== Zdrowie ==
Obywatele państw [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] leczeni są na zasadach wzajemności. Oznacza to, że przyjezdnym, a nawet turystom przysługują te same prawa i obowiązki, co obywatelowi Niemiec. Podstawą uzyskania pomocy jest karta [[Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego|EKUZ]].

'''Uwaga!''' Zawsze okazuj kartę EKUZ. Żądaj wydania druku ''Erklärung''.
* '''Porada lekarska:''' oraz stomatolog – pierwsza wizyta w kwartale 10 EUR. Lekarz specjalista, wizyta bez skierowania – 10 EUR.
* '''Leki''': na różowych receptach odpłatność wynosi 10% wartości.
* '''Pogotowie''': opłata w wysokości 10% kosztów. Tel. nr 112.
* '''Szpital''': 10 EUR za dzień pobytu, nie więcej jak 280 EUR.

Zalecane jest posiadanie odrębnego, prywatnego ubezpieczenia kosztów leczenia, w tym transportu do Polski. Przy zawieraniu ubezpieczenia należy wybrać firmę, która nie wymaga od nas wyłożenia gotówki i jej zwrotu po powrocie do kraju, gdyż możemy nie dysponować taką kwotą.

* [https://sites.google.com/site/leczeniewniemczech/nieplanowane Opis leczenia planowanego i nieplanowanego w Niemczech, po 23 października 2013.]

== Aspekty kulturowe ==

== Kontakt ==
W 2002 roku w Niemczech było 56 milionów użytkowników telefonów komórkowych oraz 32 miliony użytkowników Internetu. W kraju działa ponad 800 nadawców radiowych i 300 telewizyjnych. Niemiecka firma Deutsche Telekom należy do największych firm telekomunikacyjnych na świecie.

== Przedstawicielstwa dyplomatyczne ==
=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Niemczech ===
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Federalnej Niemiec

Lassenstraße 19-21,

14193 Berlin, Niemcy

Telefon: +49 30 22 31 30

Strona www: https://berlin.msz.gov.pl/pl/

E-mail: Sekretariat Ambasadora – [Mailto:berlin.amb.sekretariat@msz.gov.pl berlin.amb.sekretariat@msz.gov.pl],
Zapytania dotyczące spraw konsularnych (paszporty, wizy, sprawy prawne i obywatelskie): [Mailto:berlin.amb.wk@msz.gov.pl berlin.amb.wk@msz.gov.pl]

=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Polsce ===
Ambasada Republiki Federalnej Niemiec w Warszawie

ul. Jazdów 12

00-467 Warszawa

Telefon: +48 22 584 17 00

Fax: +48 22 584 19 79

Strona www: https://polen.diplo.de/pl-pl

E-mail: [Mailto:warszawa@wars.diplo.de warszawa@wars.diplo.de]

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Europa Środkowa}}

[[Kategoria:Niemcy| ]]</text>
      <sha1>74q011uvz750rdkmr3b51lb8rdf8sga</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120201</id>
      <parentid>120200</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T21:59:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>46.83.42.140</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Sztuka */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="31133" xml:space="preserve">{{Top-banner|Burghausen_Wikivoyage_Banner.jpg}}
{{Państwo infobox
 |nazwa państwa        = Niemcy
 |nazwa oryginalna     = Deutschland
 |flaga                = Flag of Germany.svg
 |lokalizacja          = EU-Germany.svg
 |stolica              = [[Berlin]]
 |ustrój               = republika federalna
 |waluta               = euro (EUR, €)&lt;br /&gt;1 € = 100 eurocentów
 |strefa czasowa       = UTC +1 – zima&lt;br /&gt;UTC +2 – lato
 |powierzchnia         = 357 121,41
 |język urzędowy       = niemiecki
 |religia              = katolicyzm, protestantyzm
 |kod telefoniczny     = +49
 |napięcie elektryczne = 230 V / 50 Hz
 |typ gniazdka         = C, F
 |kod samochodowy      = D
 |ruch samochodowy     = prawostronny
 |domena internetowa   = .de
}}
'''Niemcy''' (niem. ''Deutschland'') – państwo federalne położone w Europie ze stolicą w [[Berlin]]ie, członek Unii Europejskiej. Stolicą Niemiec jest Berlin (przed zjednoczeniem z NRD było nią [[Bonn]], obecnie noszące tytuł ''miasta federalnego''). Językiem oficjalnym jest [[język niemiecki]].

== Charakterystyka ==
=== Geografia ===
[[Plik:Rheinstein.jpg|thumb|Ren]]
Niemcy leżą między Morzem Północnym i Morzem Bałtyckim na północy, Alpami na południu, rzeką Ren na zachodzie i Odrą na wschodzie. Graniczą na północy z [[Dania|Danią]], na wschodzie z [[Polska|Polską]] i [[Czechy|Czechami]], na południu z [[Austria|Austrią]] i [[Szwajcaria|Szwajcarią]], a na zachodzie z [[Francja|Francją]], [[Luksemburg]]iem, [[Belgia|Belgią]] i [[Holandia|Holandią]]. Państwo niemieckie jest federacją złożoną z 16 krajów związkowych (''landów'').
&lt;!-- === Wskaźnik demokracji ===
13 	 Niemcy 	8,61 	Demokracja pełna 	Federalizm, republika parlamentarna i demokracja parlamentarna, bikameralizm --&gt;

=== Klimat ===
W Niemczech panuje klimat umiarkowany z chłodnymi, pochmurnymi i mokrymi zimami i latami, na południu występuje fen. Większość terenu Niemiec leży w strefie umiarkowanej ciepłej, gdzie dominują wilgotne wiatry zachodnie. Na północy panuje klimat oceaniczny z całorocznymi opadami. Zimy są stosunkowo łagodne, a lata dość ciepłe. Na wschodzie widać przejawy klimatu kontynentalnego. Zimy bywają bardzo zimne, a lata bardzo ciepłe. W centralnej części kraju, a także na południu, klimat wykazuje cechy przejściowe, zarówno oceaniczne, jak i kontynentalne. Zimy są tu łagodne, a lata chłodne, chociaż temperatury mogą przekroczyć +30°C. Najcieplejszym regionem Niemiec jest południowo-zachodni zakątek kraju: [[Deutsche Weinstraße]] i Nizina Górnoreńska. Tutejsze lata mogą być bardzo ciepłe przez długi okres. Czasami minimalna temperatura nie spada poniżej +20°C, co jest rzadkim zjawiskiem w pozostałej części kraju. Przeważają wiatry zachodnie i południowo-zachodnie. Na Wyżynie Bawarskiej w miesiącach wiosennych i jesiennych wieją ciepłe i suche feny. Ze zjawisk ekstremalnych, podobnie jak w Polsce, występują letnie i wiosenne burze.

=== Fauna i flora ===
Naturalna szata roślinna została w znacznym stopniu zniszczona, jej miejsce zajęły uprawy rolne i sztuczne drzewostany.

Obszary nizin porośnięte są monokulturami sosen, a tereny górskie zajmują świerki. Lasy obejmują 29% powierzchni kraju, czyli stosunkowo dużo, jeśli weźmie się pod uwagę wysoki poziom rozwoju gospodarczego kraju, uprzemysłowienia, urbanizacji i dużej liczby ludności (gęstość zaludnienia jest dwukrotnie większa niż w Polsce).

W zachodniej części Niziny Niemieckiej zachowały się lasy brzozowo-dębowe i wrzosowiska. Na pojezierzach, wyżynach i w niższych piętrach gór występują kompleksy lasów bukowych, mieszanych (głównie dębowo-sosnowych) i sosnowych.

W wyższych piętrach gór (zwłaszcza w [[Las Bawarski|Lesie Bawarskim]], [[Schwarzwald]]zie, [[Smreczany|Smreczanach]], [[Harz]]u, [[Rudawy|Rudawach]] i w [[Las Turyński|Lesie Turyńskim]]/[[Las Frankoński|Lesie Frankońskim]]) występują lasy świerkowe. W [[Alpy|Alpach]] występuje piętrowy układ roślinności, do około 1500&amp;nbsp;m n.p.m. przeważają lasy mieszane. Na wysokości rzędu 1500 do 1700&amp;nbsp;m n.p.m. występują wyłącznie lasy iglaste, zaś ponad nimi tereny górskie pokrywa kosodrzewina i łąki alpejskie, które występują ponad 1900&amp;nbsp;m n.p.m.

Fauna w Niemczech jest charakterystyczna dla lasów w Europie Środkowej. Skład gatunkowy lasów niemieckich jest praktycznie taki sam jak w Polsce.

Z dużych ssaków żyjących w lasach żyją jelenie, sarny i dziki, natomiast w Alpach występują kozice. Do mniejszych ssaków w lasach żyją lisy, zające, natomiast w Alpach na południu Niemiec występują świstaki.

Przed ekspansją rolnictwa (osuszanie terenów podmokłych) w Niemczech licznie występowały różne gatunki ptaków wodnych i błotnych. Obecnie populacja tego rodzaju ptactwa jest bardzo mała. Z wyjątkiem tego, do rzadkości w Niemczech należą bociany, mimo że Niemcy, tak jak Polska są państwem, gdzie ptaki te występują w okresie wiosenno-letnim.

=== Kultura ===
Niemiecka literatura powstała w średniowieczu. Nowożytną niemczyznę stworzył Marcin Luter swoim tłumaczeniem Biblii. Za najważniejszych autorów literatury niemieckiej uważani są Christoph Martin Wieland, Johann Wolfgang von Goethe i Friedrich Schiller, Friedrich Hölderlin i Heinrich Heine oraz bracia Grimm; w dwudziestym wieku Niemcy miały kilku noblistów w dziedzinie literatury.
Za największych filozofów niemieckich uważani są Mistrz Eckhart, Mikołaj z Kuzy, Gottfried Wilhelm Leibniz, Immanuel Kant, przez niektórych historyków filozofii uważany za najważniejszego filozofa nowożytności z uwagi na szerokie oddziaływanie, Friedrich Schelling, Johann Gottlieb Fichte, Georg Hegel, Ludwig Feuerbach, Karol Marks, Arthur Schopenhauer i Friedrich Nietzsche. Szczególnie ważne są niemiecki idealizm oraz materializm. W dwudziestym wieku ważny wpływ na filozofię wywarła krytyczna teoria tzw. szkoły frankfurckiej Theodora Adorna i Maxa Horkheimera.

=== Sztuka ===
[[Plik:Albrecht Dürer - Adam and Eve (Prado) 2.jpg|thumb|''Adam i Ewa'' autorstwa Albrechta Dürera]]
W okresie Imperium Rzymskiego, prowincje germańskie produkowały wyroby ceramiczne. Rozkwit sztuki średniowiecznej na terenie Niemiec rozpoczął się w okresie Imperium Karolińskiego. W czasie rządów Ludolfingów, sztukę tworzono zazwyczaj w wielkich klasztorach. Okres sztuki ottońskiej to silny progres rzemiosła, głównie metaloplastyki. Sztuka romańska była pierwszą, która stała się powszechna w całej Zachodniej Europie. Niemcy były centrum tego prądu. Na okres gotyku przypada progres rzeźby, zarówno kamiennej, jak drewnianej, ukształtowała się tu długoletnia tradycja ołtarza szafiastego. Na północy Niemiec tworzyli wtedy liczni malarze. Ówcześni twórcy malowali głównie na zlecenie miast.  Renesans w Niemczech używał wyszukanych, gotyckich zdobień aż do XVI wieku, również w pracach traktujących o człowieku i aspektach jego życia.  Czołowym niemieckim artystą renesansu był Albrecht Dürer, tworzący znane w całej Europie drzeworyty. Szkoła naddunajska to nazwa grupy malarzy, tworzących na początku XVI wieku w Bawarii i Austrii. Stworzyli oni pierwsze pejzaże w sztuce zachodu. Druki wykonywali natomiast uczniowie Dürera. Czołowymi niemieckimi rzeźbiarzami byli w tamtym okresie: Wit Stwosz, Tilman Riemenschneider oraz Peter Vischer starszy. W okresie baroku i rokoko niemiecka sztuka była zbliżona do twórczości artystów z innych części świata. Wielu zagranicznych malarzy przebywało wtedy w Niemczech, na dworach książąt. Neoklasycyzm pojawił się w Niemczech wcześnie. Jednym z najważniejszych twórców niemieckiego romantyzmu był natomiast Caspar David Friedrich, który malował pejzaże z wyraźnym północnym charakterem. Na przełomie XVIII i XIX wieku wykształciły się także inne nurty w sztuce: ruch Nazareńczyków. W XIX wieku, w stylu biedermeier tworzył Carl Spitzweg. Głównym przedstawicielem akademizmu był Carl Theodor von Piloty. Berlińską secesję reprezentował np. Max Liebermann, a symbolizm Franz von Stuck. W XX wieku wykształciły się w Niemczech dwie grupy ekspresjonistów: Die Brücke, utworzona w Dreźnie w 1905 r., oraz powstała w Monachium w 1911 r. grupa Der Blaue Reiter. Na początku XX wieku bardzo popularne stało się w malarstwie tworzenie obrazów o charakterze groteskowym. W Berlinie rozwijał się dadaizm. Max Ernst zasłynął jako surrealista, a Paul Klee jako kubista. W realizmie magicznym tworzył Anton Räderscheidt. W okresie nazizmu w Niemczech sztuka nowoczesna została zakazana jako sztuka wynaturzona. W wyniku konfliktów z rządem, wielu artystów wyemigrowało z kraju. Po wojnie w Niemczech rozwinął się neoekspresjonizm.

=== Architektura ===
Architektura rzymska zachowała się w takich miejscach jak Kolonia, Trewira, Moguncja, Augustburg lub Ratyzbona. Architektura karolińska rozwijająca się na terenie cesarstwa Karola Wielkiego i jego następców. W architekturze romańskiej w Niemczech widoczna jest kontynuacja wcześniejszych wzorów architektury karolińskiej. Budowane są kościoły o układzie centralnym i tutaj przeważają budowle bazylikowe, najczęściej kryte drewnianymi, płaskimi stropami, zazwyczaj bogato zdobione polichromią. Wnętrze dzielone jest na nawy przy pomocy kolumn o monolitycznych, kamiennych trzonach ustawionych pomiędzy z masywnymi filarami. Częstym rozwiązaniem jest zastosowanie dwóch absyd na zakończeniu nawy głównej oraz dwóch transeptów. Charakterystyczną cechą niemieckich kościołów romańskich są wysokie wieże stawiane nad skrzyżowaniem naw, chórem zachodnim i parami na krańcach budowli. Przy zastosowaniu dwóch absyd i podwójnego transeptu wejście do kościoła umieszczano w elewacji bocznej. Fasady zdobią arkadowe fryzy i galerie, oprócz nich pojawiają się także posągi przedstawiające świętych i apostołów. W połowie XIII wieku na tereny Niemiec z Francji dociera architektura gotycka. Pierwszymi budowlami gotyckimi w Niemczech są zrealizowane przez budowniczych francuskich kościoły w Trewirze i Marburgu, Magdeburgu oraz prezbiterium katedry w Kolonii. Wokół prezbiterium powstał obejście wraz z wieńcem kaplic. W kolejnych dziesięcioleciach budowniczowie niemieccy odchodzą od wzorów francuskich. Gotyk niemiecki, w zależności od obszaru wykazuje nieco odmienne cechy. Na północnych terenach przeważają na ogół niewielkie ceglane kościoły halowe. Spotykane są także kościoły budowane z kamienia w układzie jedno- i trójnawowych hal. Na terenach południowych częściej można spotkać budowle z kamienia w układzie bazyliki. Najbardziej widoczną cechą charakterystyczną brył kościołów są strzeliste wieże. W połowie XIV wieku elementy rzeźbiarskie i architektoniczne zaczynają przenikać się tworząc plastyczną dekorację, np. kruchta kościoła NMP w Norymberdze. Wśród budowli świeckich najbardziej reprezentacyjny charakter miały ratusze budowane w bogatych miastach. Kamienice mieszczan to najczęściej budowle kilkukondygnacyjne ze szczytami zwróconymi w kierunku ulicy i niewielkiego podwórka. Cechą charakterystyczną zachowanych w Norymberdze kamienic są niewielkie wykusze, w których początkowo mieściło się zakończenie domowych kaplic. Okres gotyku to także budownictwo obronne. Miasta otaczano murami zwieńczonymi blankami. Do miasta prowadziły warowne bramy. 
Początek XVI wieku w Niemczech to okres, w którym władzę sprawował Karol V, który władając olbrzymim terytorium. Wzorce włoskiego renesansu chętnie są przyjmowane na katolickim południu a protestancka północ odnosi się do nich niechętnie. Podział na renesans katolicki i protestancki najwyraźniej widoczny jest w budownictwie sakralnym. Cechą charakterystyczną architektury świeckiej dzielnic północnych są smukłe budowle o stromych dachach i bogato zdobionych szczytach. Pomimo wojen w miastach budowano kamienice, ratusze i arsenały. Budowane i rozbudowywane w tym okresie zamki zachowują swój obronny charakter podkreślony przez cylindryczne wieże zlokalizowane na zewnętrznych narożach, w których często umieszczano schody. Obszerne budowle były rozplanowane wokół przestronnego dziedzińca, wokół którego budowano arkadowe krużganki.
Po niespokojnej pierwszej połowie XVII wieku na ziemiach niemieckich zapanował pokój.  Ugruntował się ostatecznie podział na protestancką północ i katolickie południe. W rozwoju tego stylu architektonicznego na terytorium niemieckim występowało duże zróżnicowanie, co było związane z rozdrobnieniem politycznym i rozłamami religijnymi. Powstawały nowe rezydencje magnackie, a istniejące były przebudowywane. Pałace wzorowane były na układach francuskich. Domy mieszczańskie otrzymały nowy wystrój. W XVIII wieku coraz częściej stosowany był ornament rokokowy, modelowany w gipsie, inspirowany wzorami francuskimi.

=== Społeczeństwo ===

== Przygotowania ==
=== Przepisy celne ===
Do Niemiec można wwieźć na użytek własny do:
* 10 l spirytusu,
* 20 l wyrobów spirytusowych (np. likier, sherry, porto),
* 90 l wina (w tym tylko 60 l wina musującego),
* 110 l piwa,
* do 800 szt. papierosów.

Jeśli podczas kontroli służby celne będą miały wątpliwości, czy towary są przewożone na własny użytek, to mogą je zarekwirować, naliczyć należne cło i wystawić mandat.

Kontrola celna (a także kontrola Policji Federalnej) może być prowadzona na całym terytorium kraju. Zalecamy posiadanie dowodów zakupu (faktur, paragonów) na przedmioty wywożone z Niemiec. Sprzęt strzelecki do paintballa jest traktowany w Niemczech jak broń. Taki sprzęt można przywozić do Niemiec lub przewozić przez nie bez zezwolenia, jeżeli jest oznakowany literą F. Jeśli nie ma takiego oznaczenia, władze niemieckie żądają pozwolenia na broń lub Europejskiej Karty Broni Palnej oraz udokumentowania celu podróży z bronią. Kwestię posiadania gazu pieprzowego w Niemczech reguluje Waffengesetz (WaffG). Można używać gazu pieprzowego dopuszczonego do obrotu w Republice Federalnej Niemiec. Powyższa ustawa określa również maksymalny zasięg miotacza gazu pieprzowego do 2 m oraz wymaga dokumentu zezwalającego na posiadanie miotacza gazu na terytorium RFN (''Waffenschein''). Niemieckie przepisy ograniczają również posiadanie broni gazowej oraz replik broni miotających plastikowe kule (ASG). W miejscach demonstracji i zgromadzeń publicznych oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie nie wolno mieć przy sobie petard i materiałów pirotechnicznych. Takie zachowanie narusza ustawy o zgromadzeniach publicznych oraz broni i materiałach wybuchowych. Przywóz materiałów pirotechnicznych do Niemiec kategorii F3 i F4 jest dozwolony tylko z zaświadczeniem (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

==== Przewóz zwierząt domowych ====
Pies, kot czy fretka towarzyszące właścicielom w podróży do Niemiec (a także pozostałych państw Unii Europejskiej) zgodnie z wymogami prawa unijnego muszą mieć paszporty. Aby wyrobić paszport z emblematem UE, potrzebujesz dokumentów, które zawierają:
* dane o właścicielu zwierzęcia,
* imię zwierzęcia,
* jego gatunek,
* rasę,
* płeć,
* datę urodzenia i umaszczenie.

Trzeba także przedstawić zaświadczenie o szczepieniach i przebytych chorobach. Zwierzę musi mieć identyfikator: tatuaż lub elektroniczny chip. Numer identyfikatora i miejsce, w którym jest umieszczony, są odnotowane w paszporcie. Zdjęcie zwierzęcia w paszporcie nie jest obowiązkowe. Paszporty wydają lecznice weterynaryjne, których spis znajduje się na stronie internetowej Krajowej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej.

Do Niemiec nie wolno wwozić psów, które nie posiadają ważnego szczepienia przeciwko wściekliźnie. W przypadku szczeniaków przekroczenie granicy może nastąpić najwcześniej 21 dni po pierwszym szczepieniu (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

== Kraje związkowe ==
[[Plik:Deutschland politisch bunt.png|thumb|upright=2.2|Niemcy]]
Republika Federalna Niemiec podzielona jest na kraje związkowe (''landy''):
* [[Badenia-Wirtembergia]]
* [[Bawaria]]
* [[Berlin]]
* [[Brandenburgia]]
* [[Brema]]
* [[Dolna Saksonia]]
* [[Hamburg]]
* [[Hesja]]
* [[Meklemburgia-Pomorze Przednie]]
* [[Nadrenia-Palatynat]]
* [[Nadrenia Północna-Westfalia]]
* [[Saara]]
* [[Saksonia]]
* [[Saksonia-Anhalt]]
* [[Szlezwik-Holsztyn]]
* [[Turyngia]]

== Miasta ==
[[Plik:Bamberg Altstadt 20061115-057-Pano.jpg|thumb|Bamberg, Starówka]]
[[Plik:Heidelberg Schloss Alte Brücke 20100626.jpg|thumb|Heidelberg, Most]]
[[Plik:München und die Alpen bei Föhn.jpg|thumb|Monachium, Panorama]]
[[Plik:Nürnberger Burg im Herbst 2013.jpg|thumb|Norymberga, Zamek]]
[[Plik:Rgbg-dom und rathaus.jpg|thumb|Ratyzbona, Panorama]]
[[Plik:Dom R1.jpg|thumb|Würzburg, Starówka]]
* [[Akwizgran]] (''Aachen'')
* [[Ansbach]]
* [[Augsburg]]
* [[Bamberg]]
* [[Bayreuth]]
* [[Berlin]]
* [[Bonn]]
* [[Brema]] (''Bremen'')
* [[Brunszwik]] (''Braunschweig'')
* [[Chemnitz]]
* [[Dortmund]]
* [[Düsseldorf]]
* [[Drezno]] (''Dresden'')
* [[Erlangen]]
* [[Erfurt]]
* [[Essen]]
* [[Frankfurt nad Menem]] (''Frankfurt am Main'')
* [[Fryburg Bryzgowijski]] (''Freiburg im Breisgau'')
* [[Fürth]]
* [[Getynga]] (''Göttingen'')
* [[Halle (Saale)]]
* [[Hamburg]]
* [[Hanower]] (''Hannover'')
* [[Heidelberg]]
* [[Ingolstadt]]
* [[Karlsruhe]]
* [[Kassel]]
* [[Kilonia]] (''Kiel'')
* [[Koblencja]] (''Koblenz'')
* [[Kolonia]] (''Köln'')
* [[Landshut]]
* [[Lipsk]] (''Leipzig'')
* [[Lubeka]] (''Lübeck'')
* [[Magdeburg]]
* [[Moguncja]] (''Mainz'')
* [[Monachium]] (''München'')
* [[Norymberga]] (''Nürnberg'')
* [[Oldenburg]]
* [[Osnabrück]]
* [[Pasawa]] (''Passau'')
* [[Ratyzbona]] (''Regensburg'')
* [[Rostock]]
* [[Stuttgart]]
* [[Ulm]]
* [[Weimar]]
* [[Wiesbaden]]
* [[Würzburg]]

== Ciekawe miejsca ==
=== Obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO ===
{{#lsth:Lista światowego dziedzictwa UNESCO|[[Niemcy]]}}

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
W kraju działają 164 porty lotnicze, z czego 14 międzynarodowych. Największy z nich to port lotniczy we Frankfurcie.

=== Pociągiem ===
W Niemczech istnieje 48 215&amp;nbsp;km (dane z 2006) linii kolejowych. Ważną rolę w ruchu pasażerskim odgrywają szczególnie eksploatowane od 1991 pociągi dużych prędkości ICE, których prędkość dochodzi do 300&amp;nbsp;km/godz. Dominującym przedsiębiorstwem kolejowym jest [[w:Deutsche Bahn|Deutsche Bahn]].

=== Samochodem ===
Po niemieckich drogach o łącznej długości 644,5 tys. km (dane z 2006), w tym ponad 12 tys. km autostrad, jeździ ponad 46 mln samochodów osobowych i 8 mln ciężarowych. Obywateli państw członkowskich [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]], w tym [[Polska|Polski]] wizy nie obowiązują. Obowiązują wewnątrzunijne przepisy celne. Nakładają one pewne ograniczenia na przewóz towarów akcyzowych – alkohole i wyroby tytoniowe. Zabroniony jest przewóz przez granicę narkotyków, broni i materiałów wybuchowych. Służby celne mogą dokonać kontroli na terenie całego kraju.

W Niemczech można używać polskiego prawa jazdy. Na pojeździe zarejestrowanym w Rzeczypospolitej Polskiej, którego używamy w ruchu międzynarodowym, umieszczamy z tyłu na nadwoziu znak z literami PL. Nie jest to jednak konieczne, jeżeli znak PL widnieje na tablicy rejestracyjnej.

Obywatele polscy podróżujący samochodem muszą mieć ważny dowód krajowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej na samochód (i dodatkowo na przyczepę, jeśli z nią podróżują). Mimo że po 1 maja 2004 r. zielona karta nie jest obowiązkowa, zalecamy posiadanie jej w czasie podróży. Zielona karta to znane za granicą potwierdzenie ubezpieczenia OC. Polisy polskich towarzystw ubezpieczeniowych w zakresie ubezpieczeń komunikacyjnych są uznawane bez ograniczeń. Zalecamy wykupienie ubezpieczenia Assistance obowiązującego za granicą. Pojazdu często nie możemy naprawiać samodzielnie (np. na autostradach), a koszty napraw w specjalistycznych warsztatach są wysokie (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

Przejazd autostradami w Niemczech jest bezpłatny dla samochodów osobowych. Za przekroczenie dozwolonej prędkości grozi mandat, a w bardziej drastycznych przypadkach także zatrzymanie prawa jazdy.

W niektórych niemieckich miastach obowiązują tzw. strefy ekologiczne. Obejmują one centra miast i są oznaczone znakami drogowymi z napisem ''Umweltzone''. Mogą do nich wjeżdżać tylko samochody osobowe i ciężarowe oznaczone specjalną czerwoną, żółtą lub zieloną plakietką z wpisanym numerem rejestracyjnym pojazdu. Rodzaj przyznawanej plakietki zależy od normy emisji spalin, którą spełnia pojazd. Plakietki można kupić w urzędach komunikacji, na stacjach diagnostycznych oraz w autoryzowanych warsztatach na terenie Niemiec. Wjechanie do strefy ekologicznej bez wymaganej plakietki lub specjalnego zezwolenia grozi mandatem w wysokości 100 EURO.

Natężenie ruchu pojazdów w strefach miejskich jest bardzo duże, dlatego są tam trudności z parkowaniem. Zwróć szczególną uwagę na to, jak wolno parkować samochód. Pojazd musisz zaparkować w wyznaczonym miejscu, zgodnie z kierunkiem ruchu i tak, aby nie blokował ścieżek rowerowych. Aby parkować na oznaczonych miejscach dla inwalidów, musisz mieć za szybą dokumentem potwierdzający uprawnienia inwalidzkie. W miastach uważaj na pieszych i rowerzystów. Na przejściach i ścieżkach rowerowych zawsze mają pierwszeństwo. Jeśli dojdzie do kolizji z rowerzystą lub pieszym, kierowcę samochodu czeka szczegółowe postępowanie wyjaśniające, nawet jeśli nikomu nie stało się nic poważnego (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

Prywatnym użytkownikom pojazdów zalecamy, aby mieli kamizelki odblaskowe. Warto je zakładać na autostradach i drogach szybkiego ruchu, kiedy wysiadasz z samochodu z powodu jego awarii lub wypadku. Dla zawodowych kierowców kamizelki odblaskowe są obowiązkowe.

Po zatankowaniu paliwa uruchom pojazd dopiero, gdy zapłacisz.

Prawo niemieckie precyzyjnie określa wykroczenia drogowe i wysokości kar za każde z nich (tzw. ''Bussgeldkatalog''). Nie dyskutuj więc z policją na temat wysokości mandatu. Takie zachowanie zwykle tylko pogarsza sytuację. Jeśli nie zapłacisz mandatu na miejscu, sprawa trafi do sądu lub zakończy się postępowaniem karno-nakazowym. Zwykle policja zatrzymuje posiadane przez kierowcę pieniądze na poczet ewentualnej kary i kosztów postępowania.

Niemiecka policja rygorystycznie kontroluje stan techniczny pojazdów. Jeżeli stwierdzi istotne usterki, może zatrzymać dowód rejestracyjny i obciążyć kierowcę różnymi kosztami. Należą do nich:
* wysoka kara pieniężna (rzędu kilkuset euro),
* opłata za odholowanie pojazdu do warsztatu,
* inne opłaty administracyjne,
* koszty pracy służb publicznych, które usuwają szkody w środowisku naturalnym (np. wyciek płynów z pojazdu).

Podobne konsekwencje mogą spotkać kierowcę, który samodzielnie naprawia samochód w miejscu niedozwolonym.

Według niemieckich przepisów, musimy dostosować wyposażenie pojazdu do warunków pogodowych. Oznacza to, że opon zimowych używamy przy niekorzystnych warunkach atmosferycznych, takich jak: lód, śnieg, błoto pośniegowe, gołoledź. Od listopada do kwietnia powinniśmy stosować opony zimowe. Jeżeli policja podczas kontroli drogowej uzna, że ze względu na warunki panujące na drodze letnie opony nie gwarantują bezpieczeństwa ruchu, może ukarać kierowcę mandatem (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

=== Autobusem ===
Przejazdy autobusowe między Polską a Niemcami obsługują przewoźnicy prywatni. Rozkłady jazdy dostępne są w Internecie, dodatkowo połączenia można znaleźć wyszukując w wyszukiwarkach.

=== Statkiem ===
Głównymi portami morskimi są: [[Hamburg]], [[Wilhelmshaven]], [[Brema]], [[Rostock]] i [[Lubeka]].

== Transport ==
W związku z ograniczeniami ekologicznymi, od 2008 roku, pojazdy poruszające się po centrum miasta muszą mieć na przedniej szybie naklejkę stwierdzającą spełnianie norm emisji zanieczyszczeń przez pojazd. Naklejkę – plakietkę środowiskową – (odpłatnie) uzyskuje się na jednej z 800 stacji kontroli pojazdów i jest ona ważna we wszystkich miastach na terenie Niemiec, które takie ograniczenia wprowadziły. Można ją też zamówić za pośrednictwem strony internetowej, w języku polskim: [http://www.umwelt-plakette.de/int_polen.php?SID=h2oovdauqngdkdco9fkb33spi7].

== Porozumiewanie się ==
[[Język niemiecki]] należy do dużej grupy języków germańskich i spokrewniony jest z duńskim, norweskim, szwedzkim, niderlandzkim oraz angielskim. Na terenie całego kraju występują liczne dialekty. To właśnie dialekt u większości Niemców zdradza, z którego regionu pochodzą: gdyby Meklemburczyk i Bawarczyk próbowali ze sobą rozmawiać, posługując się wyłącznie dialektem, to najprawdopodobniej byłoby im bardzo trudno się zrozumieć. Język niemiecki jest drugim najbardziej rozpowszechnionym językiem w Europie (po języku angielskim), jest on mową ojczystą dla około 110 mln osób.

== Zakupy ==
Walutą w Niemczech jest euro, które dzieli się na 100 centów. Do 2002 r. była to marka niemiecka.
&lt;!--
=== Koszty ===

=== Napiwki === --&gt;

== Wyżywienie i kulinaria ==
Typowo niemiecka kuchnia zanika, a rosną wpływy kuchni innych krajów. Jako pierwsza zdobyła niemieckie podniebienia kuchnia włoska, która przybyła tam z początkiem lat 1960. wraz z włoskimi „Gastarbeiterami”. Potrawy takie jak pizza i pasta są dziś bardziej popularne niż dawniej typowy zestaw: ziemniaki, kiszona kapusta, marynowana pieczeń. Popularna jest również kuchnia grecka, kuchnia chińska i kuchnia turecka, ta ostatnia reprezentowana jest przez tysiące małych barów „fast food” zwanych w Niemczech ''Imbiss'' i potrawy jak np. ''Döner'', oprócz tego można w niemieckich miastach znaleźć prawie wszystkie egzotyczne restauracje włącznie z rosyjskimi, tajskimi, polskimi i japońskimi, w tym barami sushi. Najmocniejszą pozycję tradycyjna niemiecka kuchnia zachowała w małych miastach i osadach.

W odżywianiu Niemców dużą rolę pełni chleb. Uważa się, że Niemcy są krajem, w którym istnieje najwięcej różnych gatunków chleba. Kuchnia niemiecka jest bardzo pożywna, królują w niej ziemniaki i wieprzowina. Mięsa wieprzowego używa się do wyrobu kiełbasy (''Wurst''), która jest nie tylko popularną przekąską, ale i podstawowym elementem kuchni. W Bawarii są np. specjalne ''Wurstküchen'' (kuchnie kiełbasowe).

Mięso w kuchni niemieckiej proponuje się w bardzo różnorodnej postaci – peklowana i wędzona pieczeń wieprzowa (''Kassler''), pieczeń (''Schweinebraten''). Dodatkiem do mięsa są najczęściej ziemniaki smażone, gotowane lub np. w postaci sałatki ziemniaczanej (''Kartoffelsalat'').

W północnych Niemczech w menu można znaleźć bogaty wybór świeżych ryb, wśród których najbardziej popularny jest dorsz. Kapusta to kolejny popularny składnik – odmianę zieloną kisi się jako ''Sauerkraut'', natomiast czerwoną gotuje się z jabłkami, co daje ''Apfelrotkohl''.

Kluski zwane ''Spätzle'' i ''Maultaschen'' są typowymi składnikami kuchni Szwabii. Golonka (''Schweinehaxe'') to także niemiecki przysmak, szczególnie nie może jej zabraknąć na bawarskim święcie piwa, bo piwo to narodowy napój Niemców oraz dodatek do wielu potraw. Popularne są także niemieckie wina reńskie i mozelskie. Zupy niemieckie są ciężkie i zawiesiste (''[[w:Eintopf|Eintopf]]''), najczęściej z dodatkiem fasoli lub grochu.

W Niemczech istnieje ponad 300 gatunków chleba i ponad 6 tysięcy gatunków piwa. Podczas ''[[Oktoberfest]]'' padają „rekordy piwne” – w Europie jedynie Czesi piją więcej piwa w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Kawa w Niemczech cieszy się znacznie większym uznaniem niż herbata.

== Rozrywka ==

== Noclegi ==
Rezerwacji noclegów można dokonać za pośrednictwem portali internetowych umieszczonych w artykule: [[Portale rezerwacji miejsc hotelowych]].

== Nauka ==

== Praca ==

== Bezpieczeństwo ==
W Niemczech nie ma dużego zagrożenia przestępczością, z wyjątkiem kradzieży kieszonkowych na lotniskach, dworcach kolejowych i autobusowych, w czasie imprez masowych i tym podobnych.

== Zdrowie ==
Obywatele państw [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] leczeni są na zasadach wzajemności. Oznacza to, że przyjezdnym, a nawet turystom przysługują te same prawa i obowiązki, co obywatelowi Niemiec. Podstawą uzyskania pomocy jest karta [[Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego|EKUZ]].

'''Uwaga!''' Zawsze okazuj kartę EKUZ. Żądaj wydania druku ''Erklärung''.
* '''Porada lekarska:''' oraz stomatolog – pierwsza wizyta w kwartale 10 EUR. Lekarz specjalista, wizyta bez skierowania – 10 EUR.
* '''Leki''': na różowych receptach odpłatność wynosi 10% wartości.
* '''Pogotowie''': opłata w wysokości 10% kosztów. Tel. nr 112.
* '''Szpital''': 10 EUR za dzień pobytu, nie więcej jak 280 EUR.

Zalecane jest posiadanie odrębnego, prywatnego ubezpieczenia kosztów leczenia, w tym transportu do Polski. Przy zawieraniu ubezpieczenia należy wybrać firmę, która nie wymaga od nas wyłożenia gotówki i jej zwrotu po powrocie do kraju, gdyż możemy nie dysponować taką kwotą.

* [https://sites.google.com/site/leczeniewniemczech/nieplanowane Opis leczenia planowanego i nieplanowanego w Niemczech, po 23 października 2013.]

== Aspekty kulturowe ==

== Kontakt ==
W 2002 roku w Niemczech było 56 milionów użytkowników telefonów komórkowych oraz 32 miliony użytkowników Internetu. W kraju działa ponad 800 nadawców radiowych i 300 telewizyjnych. Niemiecka firma Deutsche Telekom należy do największych firm telekomunikacyjnych na świecie.

== Przedstawicielstwa dyplomatyczne ==
=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Niemczech ===
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Federalnej Niemiec

Lassenstraße 19-21,

14193 Berlin, Niemcy

Telefon: +49 30 22 31 30

Strona www: https://berlin.msz.gov.pl/pl/

E-mail: Sekretariat Ambasadora – [Mailto:berlin.amb.sekretariat@msz.gov.pl berlin.amb.sekretariat@msz.gov.pl],
Zapytania dotyczące spraw konsularnych (paszporty, wizy, sprawy prawne i obywatelskie): [Mailto:berlin.amb.wk@msz.gov.pl berlin.amb.wk@msz.gov.pl]

=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Polsce ===
Ambasada Republiki Federalnej Niemiec w Warszawie

ul. Jazdów 12

00-467 Warszawa

Telefon: +48 22 584 17 00

Fax: +48 22 584 19 79

Strona www: https://polen.diplo.de/pl-pl

E-mail: [Mailto:warszawa@wars.diplo.de warszawa@wars.diplo.de]

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Europa Środkowa}}

[[Kategoria:Niemcy| ]]</text>
      <sha1>l0lagyy4spii2g0c6593kilzpbg5t6l</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120202</id>
      <parentid>120201</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T22:00:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>46.83.42.140</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Charakterystyka */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="31182" xml:space="preserve">{{Top-banner|Burghausen_Wikivoyage_Banner.jpg}}
{{Państwo infobox
 |nazwa państwa        = Niemcy
 |nazwa oryginalna     = Deutschland
 |flaga                = Flag of Germany.svg
 |lokalizacja          = EU-Germany.svg
 |stolica              = [[Berlin]]
 |ustrój               = republika federalna
 |waluta               = euro (EUR, €)&lt;br /&gt;1 € = 100 eurocentów
 |strefa czasowa       = UTC +1 – zima&lt;br /&gt;UTC +2 – lato
 |powierzchnia         = 357 121,41
 |język urzędowy       = niemiecki
 |religia              = katolicyzm, protestantyzm
 |kod telefoniczny     = +49
 |napięcie elektryczne = 230 V / 50 Hz
 |typ gniazdka         = C, F
 |kod samochodowy      = D
 |ruch samochodowy     = prawostronny
 |domena internetowa   = .de
}}
'''Niemcy''' (niem. ''Deutschland'') – państwo federalne położone w Europie ze stolicą w [[Berlin]]ie, członek Unii Europejskiej. Stolicą Niemiec jest Berlin (przed zjednoczeniem z NRD było nią [[Bonn]], obecnie noszące tytuł ''miasta federalnego''). Językiem oficjalnym jest [[język niemiecki]].

== Charakterystyka ==
=== Geografia ===
[[Plik:Rheinstein.jpg|thumb|Ren]]
Niemcy leżą między Morzem Północnym i Morzem Bałtyckim na północy, Alpami na południu, rzeką Ren na zachodzie i Odrą na wschodzie. Graniczą na północy z [[Dania|Danią]], na wschodzie z [[Polska|Polską]] i [[Czechy|Czechami]], na południu z [[Austria|Austrią]] i [[Szwajcaria|Szwajcarią]], a na zachodzie z [[Francja|Francją]], [[Luksemburg]]iem, [[Belgia|Belgią]] i [[Holandia|Holandią]]. Państwo niemieckie jest federacją złożoną z 16 krajów związkowych (''landów'').
&lt;!-- === Wskaźnik demokracji ===
13 	 Niemcy 	8,61 	Demokracja pełna 	Federalizm, republika parlamentarna i demokracja parlamentarna, bikameralizm --&gt;

=== Klimat ===
W Niemczech panuje klimat umiarkowany z chłodnymi, pochmurnymi i mokrymi zimami i latami, na południu występuje fen. Większość terenu Niemiec leży w strefie umiarkowanej ciepłej, gdzie dominują wilgotne wiatry zachodnie. Na północy panuje klimat oceaniczny z całorocznymi opadami. Zimy są stosunkowo łagodne, a lata dość ciepłe. Na wschodzie widać przejawy klimatu kontynentalnego. Zimy bywają bardzo zimne, a lata bardzo ciepłe. W centralnej części kraju, a także na południu, klimat wykazuje cechy przejściowe, zarówno oceaniczne, jak i kontynentalne. Zimy są tu łagodne, a lata chłodne, chociaż temperatury mogą przekroczyć +30°C. Najcieplejszym regionem Niemiec jest południowo-zachodni zakątek kraju: [[Deutsche Weinstraße]] i Nizina Górnoreńska. Tutejsze lata mogą być bardzo ciepłe przez długi okres. Czasami minimalna temperatura nie spada poniżej +20°C, co jest rzadkim zjawiskiem w pozostałej części kraju. Przeważają wiatry zachodnie i południowo-zachodnie. Na Wyżynie Bawarskiej w miesiącach wiosennych i jesiennych wieją ciepłe i suche feny. Ze zjawisk ekstremalnych, podobnie jak w Polsce, występują letnie i wiosenne burze.

=== Fauna i flora ===
Naturalna szata roślinna została w znacznym stopniu zniszczona, jej miejsce zajęły uprawy rolne i sztuczne drzewostany.

Obszary nizin porośnięte są monokulturami sosen, a tereny górskie zajmują świerki. Lasy obejmują 29% powierzchni kraju, czyli stosunkowo dużo, jeśli weźmie się pod uwagę wysoki poziom rozwoju gospodarczego kraju, uprzemysłowienia, urbanizacji i dużej liczby ludności (gęstość zaludnienia jest dwukrotnie większa niż w Polsce).

W zachodniej części Niziny Niemieckiej zachowały się lasy brzozowo-dębowe i wrzosowiska. Na pojezierzach, wyżynach i w niższych piętrach gór występują kompleksy lasów bukowych, mieszanych (głównie dębowo-sosnowych) i sosnowych.

W wyższych piętrach gór (zwłaszcza w [[Las Bawarski|Lesie Bawarskim]], [[Schwarzwald]]zie, [[Smreczany|Smreczanach]], [[Harz]]u, [[Rudawy|Rudawach]] i w [[Las Turyński|Lesie Turyńskim]]/[[Las Frankoński|Lesie Frankońskim]]) występują lasy świerkowe. W [[Alpy|Alpach]] występuje piętrowy układ roślinności, do około 1500&amp;nbsp;m n.p.m. przeważają lasy mieszane. Na wysokości rzędu 1500 do 1700&amp;nbsp;m n.p.m. występują wyłącznie lasy iglaste, zaś ponad nimi tereny górskie pokrywa kosodrzewina i łąki alpejskie, które występują ponad 1900&amp;nbsp;m n.p.m.

Fauna w Niemczech jest charakterystyczna dla lasów w Europie Środkowej. Skład gatunkowy lasów niemieckich jest praktycznie taki sam jak w Polsce.

Z dużych ssaków żyjących w lasach żyją jelenie, sarny i dziki, natomiast w Alpach występują kozice. Do mniejszych ssaków w lasach żyją lisy, zające, natomiast w Alpach na południu Niemiec występują świstaki.

Przed ekspansją rolnictwa (osuszanie terenów podmokłych) w Niemczech licznie występowały różne gatunki ptaków wodnych i błotnych. Obecnie populacja tego rodzaju ptactwa jest bardzo mała. Z wyjątkiem tego, do rzadkości w Niemczech należą bociany, mimo że Niemcy, tak jak Polska są państwem, gdzie ptaki te występują w okresie wiosenno-letnim.

=== Kultura ===
Niemiecka literatura powstała w średniowieczu. Nowożytną niemczyznę stworzył Marcin Luter swoim tłumaczeniem Biblii. Za najważniejszych autorów literatury niemieckiej uważani są Christoph Martin Wieland, Johann Wolfgang von Goethe i Friedrich Schiller, Friedrich Hölderlin i Heinrich Heine oraz bracia Grimm; w dwudziestym wieku Niemcy miały kilku noblistów w dziedzinie literatury.
Za największych filozofów niemieckich uważani są Mistrz Eckhart, Mikołaj z Kuzy, Gottfried Wilhelm Leibniz, Immanuel Kant, przez niektórych historyków filozofii uważany za najważniejszego filozofa nowożytności z uwagi na szerokie oddziaływanie, Friedrich Schelling, Johann Gottlieb Fichte, Georg Hegel, Ludwig Feuerbach, Karol Marks, Arthur Schopenhauer i Friedrich Nietzsche. Szczególnie ważne są niemiecki idealizm oraz materializm. W dwudziestym wieku ważny wpływ na filozofię wywarła krytyczna teoria tzw. szkoły frankfurckiej Theodora Adorna i Maxa Horkheimera.

=== Sztuka ===
[[Plik:Albrecht Dürer - Adam and Eve (Prado) 2.jpg|thumb|''Adam i Ewa'' autorstwa Albrechta Dürera]]
W okresie Imperium Rzymskiego, prowincje germańskie produkowały wyroby ceramiczne. Rozkwit sztuki średniowiecznej na terenie Niemiec rozpoczął się w okresie Imperium Karolińskiego. W czasie rządów Ludolfingów, sztukę tworzono zazwyczaj w wielkich klasztorach. Okres sztuki ottońskiej to silny progres rzemiosła, głównie metaloplastyki. Sztuka romańska była pierwszą, która stała się powszechna w całej Zachodniej Europie. Niemcy były centrum tego prądu. Na okres gotyku przypada progres rzeźby, zarówno kamiennej, jak drewnianej, ukształtowała się tu długoletnia tradycja ołtarza szafiastego. Na północy Niemiec tworzyli wtedy liczni malarze. Ówcześni twórcy malowali głównie na zlecenie miast.  Renesans w Niemczech używał wyszukanych, gotyckich zdobień aż do XVI wieku, również w pracach traktujących o człowieku i aspektach jego życia.  Czołowym niemieckim artystą renesansu był Albrecht Dürer, tworzący znane w całej Europie drzeworyty. Szkoła naddunajska to nazwa grupy malarzy, tworzących na początku XVI wieku w Bawarii i Austrii. Stworzyli oni pierwsze pejzaże w sztuce zachodu. Druki wykonywali natomiast uczniowie Dürera. Czołowymi niemieckimi rzeźbiarzami byli w tamtym okresie: Wit Stwosz, Tilman Riemenschneider oraz Peter Vischer starszy. W okresie baroku i rokoko niemiecka sztuka była zbliżona do twórczości artystów z innych części świata. Wielu zagranicznych malarzy przebywało wtedy w Niemczech, na dworach książąt. Neoklasycyzm pojawił się w Niemczech wcześnie. Jednym z najważniejszych twórców niemieckiego romantyzmu był natomiast Caspar David Friedrich, który malował pejzaże z wyraźnym północnym charakterem. Na przełomie XVIII i XIX wieku wykształciły się także inne nurty w sztuce: ruch Nazareńczyków. W XIX wieku, w stylu biedermeier tworzył Carl Spitzweg. Głównym przedstawicielem akademizmu był Carl Theodor von Piloty. Berlińską secesję reprezentował np. Max Liebermann, a symbolizm Franz von Stuck. W XX wieku wykształciły się w Niemczech dwie grupy ekspresjonistów: Die Brücke, utworzona w Dreźnie w 1905 r., oraz powstała w Monachium w 1911 r. grupa Der Blaue Reiter. Na początku XX wieku bardzo popularne stało się w malarstwie tworzenie obrazów o charakterze groteskowym. W Berlinie rozwijał się dadaizm. Max Ernst zasłynął jako surrealista, a Paul Klee jako kubista. W realizmie magicznym tworzył Anton Räderscheidt. W okresie nazizmu w Niemczech sztuka nowoczesna została zakazana jako sztuka wynaturzona. W wyniku konfliktów z rządem, wielu artystów wyemigrowało z kraju. Po wojnie w Niemczech rozwinął się neoekspresjonizm.

=== Architektura ===
[[Plik:100 1889.JPG|thumb|Katedra w Ratyzbonie]]
Architektura rzymska zachowała się w takich miejscach jak Kolonia, Trewira, Moguncja, Augustburg lub Ratyzbona. Architektura karolińska rozwijająca się na terenie cesarstwa Karola Wielkiego i jego następców. W architekturze romańskiej w Niemczech widoczna jest kontynuacja wcześniejszych wzorów architektury karolińskiej. Budowane są kościoły o układzie centralnym i tutaj przeważają budowle bazylikowe, najczęściej kryte drewnianymi, płaskimi stropami, zazwyczaj bogato zdobione polichromią. Wnętrze dzielone jest na nawy przy pomocy kolumn o monolitycznych, kamiennych trzonach ustawionych pomiędzy z masywnymi filarami. Częstym rozwiązaniem jest zastosowanie dwóch absyd na zakończeniu nawy głównej oraz dwóch transeptów. Charakterystyczną cechą niemieckich kościołów romańskich są wysokie wieże stawiane nad skrzyżowaniem naw, chórem zachodnim i parami na krańcach budowli. Przy zastosowaniu dwóch absyd i podwójnego transeptu wejście do kościoła umieszczano w elewacji bocznej. Fasady zdobią arkadowe fryzy i galerie, oprócz nich pojawiają się także posągi przedstawiające świętych i apostołów. W połowie XIII wieku na tereny Niemiec z Francji dociera architektura gotycka. Pierwszymi budowlami gotyckimi w Niemczech są zrealizowane przez budowniczych francuskich kościoły w Trewirze i Marburgu, Magdeburgu oraz prezbiterium katedry w Kolonii. Wokół prezbiterium powstał obejście wraz z wieńcem kaplic. W kolejnych dziesięcioleciach budowniczowie niemieccy odchodzą od wzorów francuskich. Gotyk niemiecki, w zależności od obszaru wykazuje nieco odmienne cechy. Na północnych terenach przeważają na ogół niewielkie ceglane kościoły halowe. Spotykane są także kościoły budowane z kamienia w układzie jedno- i trójnawowych hal. Na terenach południowych częściej można spotkać budowle z kamienia w układzie bazyliki. Najbardziej widoczną cechą charakterystyczną brył kościołów są strzeliste wieże. W połowie XIV wieku elementy rzeźbiarskie i architektoniczne zaczynają przenikać się tworząc plastyczną dekorację, np. kruchta kościoła NMP w Norymberdze. Wśród budowli świeckich najbardziej reprezentacyjny charakter miały ratusze budowane w bogatych miastach. Kamienice mieszczan to najczęściej budowle kilkukondygnacyjne ze szczytami zwróconymi w kierunku ulicy i niewielkiego podwórka. Cechą charakterystyczną zachowanych w Norymberdze kamienic są niewielkie wykusze, w których początkowo mieściło się zakończenie domowych kaplic. Okres gotyku to także budownictwo obronne. Miasta otaczano murami zwieńczonymi blankami. Do miasta prowadziły warowne bramy. 
Początek XVI wieku w Niemczech to okres, w którym władzę sprawował Karol V, który władając olbrzymim terytorium. Wzorce włoskiego renesansu chętnie są przyjmowane na katolickim południu a protestancka północ odnosi się do nich niechętnie. Podział na renesans katolicki i protestancki najwyraźniej widoczny jest w budownictwie sakralnym. Cechą charakterystyczną architektury świeckiej dzielnic północnych są smukłe budowle o stromych dachach i bogato zdobionych szczytach. Pomimo wojen w miastach budowano kamienice, ratusze i arsenały. Budowane i rozbudowywane w tym okresie zamki zachowują swój obronny charakter podkreślony przez cylindryczne wieże zlokalizowane na zewnętrznych narożach, w których często umieszczano schody. Obszerne budowle były rozplanowane wokół przestronnego dziedzińca, wokół którego budowano arkadowe krużganki.
Po niespokojnej pierwszej połowie XVII wieku na ziemiach niemieckich zapanował pokój.  Ugruntował się ostatecznie podział na protestancką północ i katolickie południe. W rozwoju tego stylu architektonicznego na terytorium niemieckim występowało duże zróżnicowanie, co było związane z rozdrobnieniem politycznym i rozłamami religijnymi. Powstawały nowe rezydencje magnackie, a istniejące były przebudowywane. Pałace wzorowane były na układach francuskich. Domy mieszczańskie otrzymały nowy wystrój. W XVIII wieku coraz częściej stosowany był ornament rokokowy, modelowany w gipsie, inspirowany wzorami francuskimi.

=== Społeczeństwo ===

== Przygotowania ==
=== Przepisy celne ===
Do Niemiec można wwieźć na użytek własny do:
* 10 l spirytusu,
* 20 l wyrobów spirytusowych (np. likier, sherry, porto),
* 90 l wina (w tym tylko 60 l wina musującego),
* 110 l piwa,
* do 800 szt. papierosów.

Jeśli podczas kontroli służby celne będą miały wątpliwości, czy towary są przewożone na własny użytek, to mogą je zarekwirować, naliczyć należne cło i wystawić mandat.

Kontrola celna (a także kontrola Policji Federalnej) może być prowadzona na całym terytorium kraju. Zalecamy posiadanie dowodów zakupu (faktur, paragonów) na przedmioty wywożone z Niemiec. Sprzęt strzelecki do paintballa jest traktowany w Niemczech jak broń. Taki sprzęt można przywozić do Niemiec lub przewozić przez nie bez zezwolenia, jeżeli jest oznakowany literą F. Jeśli nie ma takiego oznaczenia, władze niemieckie żądają pozwolenia na broń lub Europejskiej Karty Broni Palnej oraz udokumentowania celu podróży z bronią. Kwestię posiadania gazu pieprzowego w Niemczech reguluje Waffengesetz (WaffG). Można używać gazu pieprzowego dopuszczonego do obrotu w Republice Federalnej Niemiec. Powyższa ustawa określa również maksymalny zasięg miotacza gazu pieprzowego do 2 m oraz wymaga dokumentu zezwalającego na posiadanie miotacza gazu na terytorium RFN (''Waffenschein''). Niemieckie przepisy ograniczają również posiadanie broni gazowej oraz replik broni miotających plastikowe kule (ASG). W miejscach demonstracji i zgromadzeń publicznych oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie nie wolno mieć przy sobie petard i materiałów pirotechnicznych. Takie zachowanie narusza ustawy o zgromadzeniach publicznych oraz broni i materiałach wybuchowych. Przywóz materiałów pirotechnicznych do Niemiec kategorii F3 i F4 jest dozwolony tylko z zaświadczeniem (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

==== Przewóz zwierząt domowych ====
Pies, kot czy fretka towarzyszące właścicielom w podróży do Niemiec (a także pozostałych państw Unii Europejskiej) zgodnie z wymogami prawa unijnego muszą mieć paszporty. Aby wyrobić paszport z emblematem UE, potrzebujesz dokumentów, które zawierają:
* dane o właścicielu zwierzęcia,
* imię zwierzęcia,
* jego gatunek,
* rasę,
* płeć,
* datę urodzenia i umaszczenie.

Trzeba także przedstawić zaświadczenie o szczepieniach i przebytych chorobach. Zwierzę musi mieć identyfikator: tatuaż lub elektroniczny chip. Numer identyfikatora i miejsce, w którym jest umieszczony, są odnotowane w paszporcie. Zdjęcie zwierzęcia w paszporcie nie jest obowiązkowe. Paszporty wydają lecznice weterynaryjne, których spis znajduje się na stronie internetowej Krajowej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej.

Do Niemiec nie wolno wwozić psów, które nie posiadają ważnego szczepienia przeciwko wściekliźnie. W przypadku szczeniaków przekroczenie granicy może nastąpić najwcześniej 21 dni po pierwszym szczepieniu (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

== Kraje związkowe ==
[[Plik:Deutschland politisch bunt.png|thumb|upright=2.2|Niemcy]]
Republika Federalna Niemiec podzielona jest na kraje związkowe (''landy''):
* [[Badenia-Wirtembergia]]
* [[Bawaria]]
* [[Berlin]]
* [[Brandenburgia]]
* [[Brema]]
* [[Dolna Saksonia]]
* [[Hamburg]]
* [[Hesja]]
* [[Meklemburgia-Pomorze Przednie]]
* [[Nadrenia-Palatynat]]
* [[Nadrenia Północna-Westfalia]]
* [[Saara]]
* [[Saksonia]]
* [[Saksonia-Anhalt]]
* [[Szlezwik-Holsztyn]]
* [[Turyngia]]

== Miasta ==
[[Plik:Bamberg Altstadt 20061115-057-Pano.jpg|thumb|Bamberg, Starówka]]
[[Plik:Heidelberg Schloss Alte Brücke 20100626.jpg|thumb|Heidelberg, Most]]
[[Plik:München und die Alpen bei Föhn.jpg|thumb|Monachium, Panorama]]
[[Plik:Nürnberger Burg im Herbst 2013.jpg|thumb|Norymberga, Zamek]]
[[Plik:Rgbg-dom und rathaus.jpg|thumb|Ratyzbona, Panorama]]
[[Plik:Dom R1.jpg|thumb|Würzburg, Starówka]]
* [[Akwizgran]] (''Aachen'')
* [[Ansbach]]
* [[Augsburg]]
* [[Bamberg]]
* [[Bayreuth]]
* [[Berlin]]
* [[Bonn]]
* [[Brema]] (''Bremen'')
* [[Brunszwik]] (''Braunschweig'')
* [[Chemnitz]]
* [[Dortmund]]
* [[Düsseldorf]]
* [[Drezno]] (''Dresden'')
* [[Erlangen]]
* [[Erfurt]]
* [[Essen]]
* [[Frankfurt nad Menem]] (''Frankfurt am Main'')
* [[Fryburg Bryzgowijski]] (''Freiburg im Breisgau'')
* [[Fürth]]
* [[Getynga]] (''Göttingen'')
* [[Halle (Saale)]]
* [[Hamburg]]
* [[Hanower]] (''Hannover'')
* [[Heidelberg]]
* [[Ingolstadt]]
* [[Karlsruhe]]
* [[Kassel]]
* [[Kilonia]] (''Kiel'')
* [[Koblencja]] (''Koblenz'')
* [[Kolonia]] (''Köln'')
* [[Landshut]]
* [[Lipsk]] (''Leipzig'')
* [[Lubeka]] (''Lübeck'')
* [[Magdeburg]]
* [[Moguncja]] (''Mainz'')
* [[Monachium]] (''München'')
* [[Norymberga]] (''Nürnberg'')
* [[Oldenburg]]
* [[Osnabrück]]
* [[Pasawa]] (''Passau'')
* [[Ratyzbona]] (''Regensburg'')
* [[Rostock]]
* [[Stuttgart]]
* [[Ulm]]
* [[Weimar]]
* [[Wiesbaden]]
* [[Würzburg]]

== Ciekawe miejsca ==
=== Obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO ===
{{#lsth:Lista światowego dziedzictwa UNESCO|[[Niemcy]]}}

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
W kraju działają 164 porty lotnicze, z czego 14 międzynarodowych. Największy z nich to port lotniczy we Frankfurcie.

=== Pociągiem ===
W Niemczech istnieje 48 215&amp;nbsp;km (dane z 2006) linii kolejowych. Ważną rolę w ruchu pasażerskim odgrywają szczególnie eksploatowane od 1991 pociągi dużych prędkości ICE, których prędkość dochodzi do 300&amp;nbsp;km/godz. Dominującym przedsiębiorstwem kolejowym jest [[w:Deutsche Bahn|Deutsche Bahn]].

=== Samochodem ===
Po niemieckich drogach o łącznej długości 644,5 tys. km (dane z 2006), w tym ponad 12 tys. km autostrad, jeździ ponad 46 mln samochodów osobowych i 8 mln ciężarowych. Obywateli państw członkowskich [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]], w tym [[Polska|Polski]] wizy nie obowiązują. Obowiązują wewnątrzunijne przepisy celne. Nakładają one pewne ograniczenia na przewóz towarów akcyzowych – alkohole i wyroby tytoniowe. Zabroniony jest przewóz przez granicę narkotyków, broni i materiałów wybuchowych. Służby celne mogą dokonać kontroli na terenie całego kraju.

W Niemczech można używać polskiego prawa jazdy. Na pojeździe zarejestrowanym w Rzeczypospolitej Polskiej, którego używamy w ruchu międzynarodowym, umieszczamy z tyłu na nadwoziu znak z literami PL. Nie jest to jednak konieczne, jeżeli znak PL widnieje na tablicy rejestracyjnej.

Obywatele polscy podróżujący samochodem muszą mieć ważny dowód krajowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej na samochód (i dodatkowo na przyczepę, jeśli z nią podróżują). Mimo że po 1 maja 2004 r. zielona karta nie jest obowiązkowa, zalecamy posiadanie jej w czasie podróży. Zielona karta to znane za granicą potwierdzenie ubezpieczenia OC. Polisy polskich towarzystw ubezpieczeniowych w zakresie ubezpieczeń komunikacyjnych są uznawane bez ograniczeń. Zalecamy wykupienie ubezpieczenia Assistance obowiązującego za granicą. Pojazdu często nie możemy naprawiać samodzielnie (np. na autostradach), a koszty napraw w specjalistycznych warsztatach są wysokie (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

Przejazd autostradami w Niemczech jest bezpłatny dla samochodów osobowych. Za przekroczenie dozwolonej prędkości grozi mandat, a w bardziej drastycznych przypadkach także zatrzymanie prawa jazdy.

W niektórych niemieckich miastach obowiązują tzw. strefy ekologiczne. Obejmują one centra miast i są oznaczone znakami drogowymi z napisem ''Umweltzone''. Mogą do nich wjeżdżać tylko samochody osobowe i ciężarowe oznaczone specjalną czerwoną, żółtą lub zieloną plakietką z wpisanym numerem rejestracyjnym pojazdu. Rodzaj przyznawanej plakietki zależy od normy emisji spalin, którą spełnia pojazd. Plakietki można kupić w urzędach komunikacji, na stacjach diagnostycznych oraz w autoryzowanych warsztatach na terenie Niemiec. Wjechanie do strefy ekologicznej bez wymaganej plakietki lub specjalnego zezwolenia grozi mandatem w wysokości 100 EURO.

Natężenie ruchu pojazdów w strefach miejskich jest bardzo duże, dlatego są tam trudności z parkowaniem. Zwróć szczególną uwagę na to, jak wolno parkować samochód. Pojazd musisz zaparkować w wyznaczonym miejscu, zgodnie z kierunkiem ruchu i tak, aby nie blokował ścieżek rowerowych. Aby parkować na oznaczonych miejscach dla inwalidów, musisz mieć za szybą dokumentem potwierdzający uprawnienia inwalidzkie. W miastach uważaj na pieszych i rowerzystów. Na przejściach i ścieżkach rowerowych zawsze mają pierwszeństwo. Jeśli dojdzie do kolizji z rowerzystą lub pieszym, kierowcę samochodu czeka szczegółowe postępowanie wyjaśniające, nawet jeśli nikomu nie stało się nic poważnego (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

Prywatnym użytkownikom pojazdów zalecamy, aby mieli kamizelki odblaskowe. Warto je zakładać na autostradach i drogach szybkiego ruchu, kiedy wysiadasz z samochodu z powodu jego awarii lub wypadku. Dla zawodowych kierowców kamizelki odblaskowe są obowiązkowe.

Po zatankowaniu paliwa uruchom pojazd dopiero, gdy zapłacisz.

Prawo niemieckie precyzyjnie określa wykroczenia drogowe i wysokości kar za każde z nich (tzw. ''Bussgeldkatalog''). Nie dyskutuj więc z policją na temat wysokości mandatu. Takie zachowanie zwykle tylko pogarsza sytuację. Jeśli nie zapłacisz mandatu na miejscu, sprawa trafi do sądu lub zakończy się postępowaniem karno-nakazowym. Zwykle policja zatrzymuje posiadane przez kierowcę pieniądze na poczet ewentualnej kary i kosztów postępowania.

Niemiecka policja rygorystycznie kontroluje stan techniczny pojazdów. Jeżeli stwierdzi istotne usterki, może zatrzymać dowód rejestracyjny i obciążyć kierowcę różnymi kosztami. Należą do nich:
* wysoka kara pieniężna (rzędu kilkuset euro),
* opłata za odholowanie pojazdu do warsztatu,
* inne opłaty administracyjne,
* koszty pracy służb publicznych, które usuwają szkody w środowisku naturalnym (np. wyciek płynów z pojazdu).

Podobne konsekwencje mogą spotkać kierowcę, który samodzielnie naprawia samochód w miejscu niedozwolonym.

Według niemieckich przepisów, musimy dostosować wyposażenie pojazdu do warunków pogodowych. Oznacza to, że opon zimowych używamy przy niekorzystnych warunkach atmosferycznych, takich jak: lód, śnieg, błoto pośniegowe, gołoledź. Od listopada do kwietnia powinniśmy stosować opony zimowe. Jeżeli policja podczas kontroli drogowej uzna, że ze względu na warunki panujące na drodze letnie opony nie gwarantują bezpieczeństwa ruchu, może ukarać kierowcę mandatem (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

=== Autobusem ===
Przejazdy autobusowe między Polską a Niemcami obsługują przewoźnicy prywatni. Rozkłady jazdy dostępne są w Internecie, dodatkowo połączenia można znaleźć wyszukując w wyszukiwarkach.

=== Statkiem ===
Głównymi portami morskimi są: [[Hamburg]], [[Wilhelmshaven]], [[Brema]], [[Rostock]] i [[Lubeka]].

== Transport ==
W związku z ograniczeniami ekologicznymi, od 2008 roku, pojazdy poruszające się po centrum miasta muszą mieć na przedniej szybie naklejkę stwierdzającą spełnianie norm emisji zanieczyszczeń przez pojazd. Naklejkę – plakietkę środowiskową – (odpłatnie) uzyskuje się na jednej z 800 stacji kontroli pojazdów i jest ona ważna we wszystkich miastach na terenie Niemiec, które takie ograniczenia wprowadziły. Można ją też zamówić za pośrednictwem strony internetowej, w języku polskim: [http://www.umwelt-plakette.de/int_polen.php?SID=h2oovdauqngdkdco9fkb33spi7].

== Porozumiewanie się ==
[[Język niemiecki]] należy do dużej grupy języków germańskich i spokrewniony jest z duńskim, norweskim, szwedzkim, niderlandzkim oraz angielskim. Na terenie całego kraju występują liczne dialekty. To właśnie dialekt u większości Niemców zdradza, z którego regionu pochodzą: gdyby Meklemburczyk i Bawarczyk próbowali ze sobą rozmawiać, posługując się wyłącznie dialektem, to najprawdopodobniej byłoby im bardzo trudno się zrozumieć. Język niemiecki jest drugim najbardziej rozpowszechnionym językiem w Europie (po języku angielskim), jest on mową ojczystą dla około 110 mln osób.

== Zakupy ==
Walutą w Niemczech jest euro, które dzieli się na 100 centów. Do 2002 r. była to marka niemiecka.
&lt;!--
=== Koszty ===

=== Napiwki === --&gt;

== Wyżywienie i kulinaria ==
Typowo niemiecka kuchnia zanika, a rosną wpływy kuchni innych krajów. Jako pierwsza zdobyła niemieckie podniebienia kuchnia włoska, która przybyła tam z początkiem lat 1960. wraz z włoskimi „Gastarbeiterami”. Potrawy takie jak pizza i pasta są dziś bardziej popularne niż dawniej typowy zestaw: ziemniaki, kiszona kapusta, marynowana pieczeń. Popularna jest również kuchnia grecka, kuchnia chińska i kuchnia turecka, ta ostatnia reprezentowana jest przez tysiące małych barów „fast food” zwanych w Niemczech ''Imbiss'' i potrawy jak np. ''Döner'', oprócz tego można w niemieckich miastach znaleźć prawie wszystkie egzotyczne restauracje włącznie z rosyjskimi, tajskimi, polskimi i japońskimi, w tym barami sushi. Najmocniejszą pozycję tradycyjna niemiecka kuchnia zachowała w małych miastach i osadach.

W odżywianiu Niemców dużą rolę pełni chleb. Uważa się, że Niemcy są krajem, w którym istnieje najwięcej różnych gatunków chleba. Kuchnia niemiecka jest bardzo pożywna, królują w niej ziemniaki i wieprzowina. Mięsa wieprzowego używa się do wyrobu kiełbasy (''Wurst''), która jest nie tylko popularną przekąską, ale i podstawowym elementem kuchni. W Bawarii są np. specjalne ''Wurstküchen'' (kuchnie kiełbasowe).

Mięso w kuchni niemieckiej proponuje się w bardzo różnorodnej postaci – peklowana i wędzona pieczeń wieprzowa (''Kassler''), pieczeń (''Schweinebraten''). Dodatkiem do mięsa są najczęściej ziemniaki smażone, gotowane lub np. w postaci sałatki ziemniaczanej (''Kartoffelsalat'').

W północnych Niemczech w menu można znaleźć bogaty wybór świeżych ryb, wśród których najbardziej popularny jest dorsz. Kapusta to kolejny popularny składnik – odmianę zieloną kisi się jako ''Sauerkraut'', natomiast czerwoną gotuje się z jabłkami, co daje ''Apfelrotkohl''.

Kluski zwane ''Spätzle'' i ''Maultaschen'' są typowymi składnikami kuchni Szwabii. Golonka (''Schweinehaxe'') to także niemiecki przysmak, szczególnie nie może jej zabraknąć na bawarskim święcie piwa, bo piwo to narodowy napój Niemców oraz dodatek do wielu potraw. Popularne są także niemieckie wina reńskie i mozelskie. Zupy niemieckie są ciężkie i zawiesiste (''[[w:Eintopf|Eintopf]]''), najczęściej z dodatkiem fasoli lub grochu.

W Niemczech istnieje ponad 300 gatunków chleba i ponad 6 tysięcy gatunków piwa. Podczas ''[[Oktoberfest]]'' padają „rekordy piwne” – w Europie jedynie Czesi piją więcej piwa w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Kawa w Niemczech cieszy się znacznie większym uznaniem niż herbata.

== Rozrywka ==

== Noclegi ==
Rezerwacji noclegów można dokonać za pośrednictwem portali internetowych umieszczonych w artykule: [[Portale rezerwacji miejsc hotelowych]].

== Nauka ==

== Praca ==

== Bezpieczeństwo ==
W Niemczech nie ma dużego zagrożenia przestępczością, z wyjątkiem kradzieży kieszonkowych na lotniskach, dworcach kolejowych i autobusowych, w czasie imprez masowych i tym podobnych.

== Zdrowie ==
Obywatele państw [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] leczeni są na zasadach wzajemności. Oznacza to, że przyjezdnym, a nawet turystom przysługują te same prawa i obowiązki, co obywatelowi Niemiec. Podstawą uzyskania pomocy jest karta [[Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego|EKUZ]].

'''Uwaga!''' Zawsze okazuj kartę EKUZ. Żądaj wydania druku ''Erklärung''.
* '''Porada lekarska:''' oraz stomatolog – pierwsza wizyta w kwartale 10 EUR. Lekarz specjalista, wizyta bez skierowania – 10 EUR.
* '''Leki''': na różowych receptach odpłatność wynosi 10% wartości.
* '''Pogotowie''': opłata w wysokości 10% kosztów. Tel. nr 112.
* '''Szpital''': 10 EUR za dzień pobytu, nie więcej jak 280 EUR.

Zalecane jest posiadanie odrębnego, prywatnego ubezpieczenia kosztów leczenia, w tym transportu do Polski. Przy zawieraniu ubezpieczenia należy wybrać firmę, która nie wymaga od nas wyłożenia gotówki i jej zwrotu po powrocie do kraju, gdyż możemy nie dysponować taką kwotą.

* [https://sites.google.com/site/leczeniewniemczech/nieplanowane Opis leczenia planowanego i nieplanowanego w Niemczech, po 23 października 2013.]

== Aspekty kulturowe ==

== Kontakt ==
W 2002 roku w Niemczech było 56 milionów użytkowników telefonów komórkowych oraz 32 miliony użytkowników Internetu. W kraju działa ponad 800 nadawców radiowych i 300 telewizyjnych. Niemiecka firma Deutsche Telekom należy do największych firm telekomunikacyjnych na świecie.

== Przedstawicielstwa dyplomatyczne ==
=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Niemczech ===
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Federalnej Niemiec

Lassenstraße 19-21,

14193 Berlin, Niemcy

Telefon: +49 30 22 31 30

Strona www: https://berlin.msz.gov.pl/pl/

E-mail: Sekretariat Ambasadora – [Mailto:berlin.amb.sekretariat@msz.gov.pl berlin.amb.sekretariat@msz.gov.pl],
Zapytania dotyczące spraw konsularnych (paszporty, wizy, sprawy prawne i obywatelskie): [Mailto:berlin.amb.wk@msz.gov.pl berlin.amb.wk@msz.gov.pl]

=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Polsce ===
Ambasada Republiki Federalnej Niemiec w Warszawie

ul. Jazdów 12

00-467 Warszawa

Telefon: +48 22 584 17 00

Fax: +48 22 584 19 79

Strona www: https://polen.diplo.de/pl-pl

E-mail: [Mailto:warszawa@wars.diplo.de warszawa@wars.diplo.de]

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Europa Środkowa}}

[[Kategoria:Niemcy| ]]</text>
      <sha1>acyc0c9y521mrfcetxls5zf2n13y204</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120203</id>
      <parentid>120202</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T22:05:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>46.83.42.140</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Architektura */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="31258" xml:space="preserve">{{Top-banner|Burghausen_Wikivoyage_Banner.jpg}}
{{Państwo infobox
 |nazwa państwa        = Niemcy
 |nazwa oryginalna     = Deutschland
 |flaga                = Flag of Germany.svg
 |lokalizacja          = EU-Germany.svg
 |stolica              = [[Berlin]]
 |ustrój               = republika federalna
 |waluta               = euro (EUR, €)&lt;br /&gt;1 € = 100 eurocentów
 |strefa czasowa       = UTC +1 – zima&lt;br /&gt;UTC +2 – lato
 |powierzchnia         = 357 121,41
 |język urzędowy       = niemiecki
 |religia              = katolicyzm, protestantyzm
 |kod telefoniczny     = +49
 |napięcie elektryczne = 230 V / 50 Hz
 |typ gniazdka         = C, F
 |kod samochodowy      = D
 |ruch samochodowy     = prawostronny
 |domena internetowa   = .de
}}
'''Niemcy''' (niem. ''Deutschland'') – państwo federalne położone w Europie ze stolicą w [[Berlin]]ie, członek Unii Europejskiej. Stolicą Niemiec jest Berlin (przed zjednoczeniem z NRD było nią [[Bonn]], obecnie noszące tytuł ''miasta federalnego''). Językiem oficjalnym jest [[język niemiecki]].

== Charakterystyka ==
=== Geografia ===
[[Plik:Rheinstein.jpg|thumb|Ren]]
Niemcy leżą między Morzem Północnym i Morzem Bałtyckim na północy, Alpami na południu, rzeką Ren na zachodzie i Odrą na wschodzie. Graniczą na północy z [[Dania|Danią]], na wschodzie z [[Polska|Polską]] i [[Czechy|Czechami]], na południu z [[Austria|Austrią]] i [[Szwajcaria|Szwajcarią]], a na zachodzie z [[Francja|Francją]], [[Luksemburg]]iem, [[Belgia|Belgią]] i [[Holandia|Holandią]]. Państwo niemieckie jest federacją złożoną z 16 krajów związkowych (''landów'').
&lt;!-- === Wskaźnik demokracji ===
13 	 Niemcy 	8,61 	Demokracja pełna 	Federalizm, republika parlamentarna i demokracja parlamentarna, bikameralizm --&gt;

=== Klimat ===
W Niemczech panuje klimat umiarkowany z chłodnymi, pochmurnymi i mokrymi zimami i latami, na południu występuje fen. Większość terenu Niemiec leży w strefie umiarkowanej ciepłej, gdzie dominują wilgotne wiatry zachodnie. Na północy panuje klimat oceaniczny z całorocznymi opadami. Zimy są stosunkowo łagodne, a lata dość ciepłe. Na wschodzie widać przejawy klimatu kontynentalnego. Zimy bywają bardzo zimne, a lata bardzo ciepłe. W centralnej części kraju, a także na południu, klimat wykazuje cechy przejściowe, zarówno oceaniczne, jak i kontynentalne. Zimy są tu łagodne, a lata chłodne, chociaż temperatury mogą przekroczyć +30°C. Najcieplejszym regionem Niemiec jest południowo-zachodni zakątek kraju: [[Deutsche Weinstraße]] i Nizina Górnoreńska. Tutejsze lata mogą być bardzo ciepłe przez długi okres. Czasami minimalna temperatura nie spada poniżej +20°C, co jest rzadkim zjawiskiem w pozostałej części kraju. Przeważają wiatry zachodnie i południowo-zachodnie. Na Wyżynie Bawarskiej w miesiącach wiosennych i jesiennych wieją ciepłe i suche feny. Ze zjawisk ekstremalnych, podobnie jak w Polsce, występują letnie i wiosenne burze.

=== Fauna i flora ===
Naturalna szata roślinna została w znacznym stopniu zniszczona, jej miejsce zajęły uprawy rolne i sztuczne drzewostany.

Obszary nizin porośnięte są monokulturami sosen, a tereny górskie zajmują świerki. Lasy obejmują 29% powierzchni kraju, czyli stosunkowo dużo, jeśli weźmie się pod uwagę wysoki poziom rozwoju gospodarczego kraju, uprzemysłowienia, urbanizacji i dużej liczby ludności (gęstość zaludnienia jest dwukrotnie większa niż w Polsce).

W zachodniej części Niziny Niemieckiej zachowały się lasy brzozowo-dębowe i wrzosowiska. Na pojezierzach, wyżynach i w niższych piętrach gór występują kompleksy lasów bukowych, mieszanych (głównie dębowo-sosnowych) i sosnowych.

W wyższych piętrach gór (zwłaszcza w [[Las Bawarski|Lesie Bawarskim]], [[Schwarzwald]]zie, [[Smreczany|Smreczanach]], [[Harz]]u, [[Rudawy|Rudawach]] i w [[Las Turyński|Lesie Turyńskim]]/[[Las Frankoński|Lesie Frankońskim]]) występują lasy świerkowe. W [[Alpy|Alpach]] występuje piętrowy układ roślinności, do około 1500&amp;nbsp;m n.p.m. przeważają lasy mieszane. Na wysokości rzędu 1500 do 1700&amp;nbsp;m n.p.m. występują wyłącznie lasy iglaste, zaś ponad nimi tereny górskie pokrywa kosodrzewina i łąki alpejskie, które występują ponad 1900&amp;nbsp;m n.p.m.

Fauna w Niemczech jest charakterystyczna dla lasów w Europie Środkowej. Skład gatunkowy lasów niemieckich jest praktycznie taki sam jak w Polsce.

Z dużych ssaków żyjących w lasach żyją jelenie, sarny i dziki, natomiast w Alpach występują kozice. Do mniejszych ssaków w lasach żyją lisy, zające, natomiast w Alpach na południu Niemiec występują świstaki.

Przed ekspansją rolnictwa (osuszanie terenów podmokłych) w Niemczech licznie występowały różne gatunki ptaków wodnych i błotnych. Obecnie populacja tego rodzaju ptactwa jest bardzo mała. Z wyjątkiem tego, do rzadkości w Niemczech należą bociany, mimo że Niemcy, tak jak Polska są państwem, gdzie ptaki te występują w okresie wiosenno-letnim.

=== Kultura ===
Niemiecka literatura powstała w średniowieczu. Nowożytną niemczyznę stworzył Marcin Luter swoim tłumaczeniem Biblii. Za najważniejszych autorów literatury niemieckiej uważani są Christoph Martin Wieland, Johann Wolfgang von Goethe i Friedrich Schiller, Friedrich Hölderlin i Heinrich Heine oraz bracia Grimm; w dwudziestym wieku Niemcy miały kilku noblistów w dziedzinie literatury.
Za największych filozofów niemieckich uważani są Mistrz Eckhart, Mikołaj z Kuzy, Gottfried Wilhelm Leibniz, Immanuel Kant, przez niektórych historyków filozofii uważany za najważniejszego filozofa nowożytności z uwagi na szerokie oddziaływanie, Friedrich Schelling, Johann Gottlieb Fichte, Georg Hegel, Ludwig Feuerbach, Karol Marks, Arthur Schopenhauer i Friedrich Nietzsche. Szczególnie ważne są niemiecki idealizm oraz materializm. W dwudziestym wieku ważny wpływ na filozofię wywarła krytyczna teoria tzw. szkoły frankfurckiej Theodora Adorna i Maxa Horkheimera.

=== Sztuka ===
[[Plik:Albrecht Dürer - Adam and Eve (Prado) 2.jpg|thumb|''Adam i Ewa'' autorstwa Albrechta Dürera]]
W okresie Imperium Rzymskiego, prowincje germańskie produkowały wyroby ceramiczne. Rozkwit sztuki średniowiecznej na terenie Niemiec rozpoczął się w okresie Imperium Karolińskiego. W czasie rządów Ludolfingów, sztukę tworzono zazwyczaj w wielkich klasztorach. Okres sztuki ottońskiej to silny progres rzemiosła, głównie metaloplastyki. Sztuka romańska była pierwszą, która stała się powszechna w całej Zachodniej Europie. Niemcy były centrum tego prądu. Na okres gotyku przypada progres rzeźby, zarówno kamiennej, jak drewnianej, ukształtowała się tu długoletnia tradycja ołtarza szafiastego. Na północy Niemiec tworzyli wtedy liczni malarze. Ówcześni twórcy malowali głównie na zlecenie miast.  Renesans w Niemczech używał wyszukanych, gotyckich zdobień aż do XVI wieku, również w pracach traktujących o człowieku i aspektach jego życia.  Czołowym niemieckim artystą renesansu był Albrecht Dürer, tworzący znane w całej Europie drzeworyty. Szkoła naddunajska to nazwa grupy malarzy, tworzących na początku XVI wieku w Bawarii i Austrii. Stworzyli oni pierwsze pejzaże w sztuce zachodu. Druki wykonywali natomiast uczniowie Dürera. Czołowymi niemieckimi rzeźbiarzami byli w tamtym okresie: Wit Stwosz, Tilman Riemenschneider oraz Peter Vischer starszy. W okresie baroku i rokoko niemiecka sztuka była zbliżona do twórczości artystów z innych części świata. Wielu zagranicznych malarzy przebywało wtedy w Niemczech, na dworach książąt. Neoklasycyzm pojawił się w Niemczech wcześnie. Jednym z najważniejszych twórców niemieckiego romantyzmu był natomiast Caspar David Friedrich, który malował pejzaże z wyraźnym północnym charakterem. Na przełomie XVIII i XIX wieku wykształciły się także inne nurty w sztuce: ruch Nazareńczyków. W XIX wieku, w stylu biedermeier tworzył Carl Spitzweg. Głównym przedstawicielem akademizmu był Carl Theodor von Piloty. Berlińską secesję reprezentował np. Max Liebermann, a symbolizm Franz von Stuck. W XX wieku wykształciły się w Niemczech dwie grupy ekspresjonistów: Die Brücke, utworzona w Dreźnie w 1905 r., oraz powstała w Monachium w 1911 r. grupa Der Blaue Reiter. Na początku XX wieku bardzo popularne stało się w malarstwie tworzenie obrazów o charakterze groteskowym. W Berlinie rozwijał się dadaizm. Max Ernst zasłynął jako surrealista, a Paul Klee jako kubista. W realizmie magicznym tworzył Anton Räderscheidt. W okresie nazizmu w Niemczech sztuka nowoczesna została zakazana jako sztuka wynaturzona. W wyniku konfliktów z rządem, wielu artystów wyemigrowało z kraju. Po wojnie w Niemczech rozwinął się neoekspresjonizm.

=== Architektura ===
[[Plik:100 1889.JPG|thumb|Katedra w Ratyzbonie]]
[[Plik:00 8310 Dresden - Frauenkirche.jpg|thumb|Kościół NMP w Dreźnie]]
Architektura rzymska zachowała się w takich miejscach jak Kolonia, Trewira, Moguncja, Augustburg lub Ratyzbona. Architektura karolińska rozwijająca się na terenie cesarstwa Karola Wielkiego i jego następców. W architekturze romańskiej w Niemczech widoczna jest kontynuacja wcześniejszych wzorów architektury karolińskiej. Budowane są kościoły o układzie centralnym i tutaj przeważają budowle bazylikowe, najczęściej kryte drewnianymi, płaskimi stropami, zazwyczaj bogato zdobione polichromią. Wnętrze dzielone jest na nawy przy pomocy kolumn o monolitycznych, kamiennych trzonach ustawionych pomiędzy z masywnymi filarami. Częstym rozwiązaniem jest zastosowanie dwóch absyd na zakończeniu nawy głównej oraz dwóch transeptów. Charakterystyczną cechą niemieckich kościołów romańskich są wysokie wieże stawiane nad skrzyżowaniem naw, chórem zachodnim i parami na krańcach budowli. Przy zastosowaniu dwóch absyd i podwójnego transeptu wejście do kościoła umieszczano w elewacji bocznej. Fasady zdobią arkadowe fryzy i galerie, oprócz nich pojawiają się także posągi przedstawiające świętych i apostołów. W połowie XIII wieku na tereny Niemiec z Francji dociera architektura gotycka. Pierwszymi budowlami gotyckimi w Niemczech są zrealizowane przez budowniczych francuskich kościoły w Trewirze i Marburgu, Magdeburgu oraz prezbiterium katedry w Kolonii. Wokół prezbiterium powstał obejście wraz z wieńcem kaplic. W kolejnych dziesięcioleciach budowniczowie niemieccy odchodzą od wzorów francuskich. Gotyk niemiecki, w zależności od obszaru wykazuje nieco odmienne cechy. Na północnych terenach przeważają na ogół niewielkie ceglane kościoły halowe. Spotykane są także kościoły budowane z kamienia w układzie jedno- i trójnawowych hal. Na terenach południowych częściej można spotkać budowle z kamienia w układzie bazyliki. Najbardziej widoczną cechą charakterystyczną brył kościołów są strzeliste wieże. W połowie XIV wieku elementy rzeźbiarskie i architektoniczne zaczynają przenikać się tworząc plastyczną dekorację, np. kruchta kościoła NMP w Norymberdze. Wśród budowli świeckich najbardziej reprezentacyjny charakter miały ratusze budowane w bogatych miastach. Kamienice mieszczan to najczęściej budowle kilkukondygnacyjne ze szczytami zwróconymi w kierunku ulicy i niewielkiego podwórka. Cechą charakterystyczną zachowanych w Norymberdze kamienic są niewielkie wykusze, w których początkowo mieściło się zakończenie domowych kaplic. Okres gotyku to także budownictwo obronne. Miasta otaczano murami zwieńczonymi blankami. Do miasta prowadziły warowne bramy. 
Początek XVI wieku w Niemczech to okres, w którym władzę sprawował Karol V, który władając olbrzymim terytorium. Wzorce włoskiego renesansu chętnie są przyjmowane na katolickim południu a protestancka północ odnosi się do nich niechętnie. Podział na renesans katolicki i protestancki najwyraźniej widoczny jest w budownictwie sakralnym. Cechą charakterystyczną architektury świeckiej dzielnic północnych są smukłe budowle o stromych dachach i bogato zdobionych szczytach. Pomimo wojen w miastach budowano kamienice, ratusze i arsenały. Budowane i rozbudowywane w tym okresie zamki zachowują swój obronny charakter podkreślony przez cylindryczne wieże zlokalizowane na zewnętrznych narożach, w których często umieszczano schody. Obszerne budowle były rozplanowane wokół przestronnego dziedzińca, wokół którego budowano arkadowe krużganki.
Po niespokojnej pierwszej połowie XVII wieku na ziemiach niemieckich zapanował pokój.  Ugruntował się ostatecznie podział na protestancką północ i katolickie południe. W rozwoju tego stylu architektonicznego na terytorium niemieckim występowało duże zróżnicowanie, co było związane z rozdrobnieniem politycznym i rozłamami religijnymi. Powstawały nowe rezydencje magnackie, a istniejące były przebudowywane. Pałace wzorowane były na układach francuskich. Domy mieszczańskie otrzymały nowy wystrój. W XVIII wieku coraz częściej stosowany był ornament rokokowy, modelowany w gipsie, inspirowany wzorami francuskimi.

=== Społeczeństwo ===

== Przygotowania ==
=== Przepisy celne ===
Do Niemiec można wwieźć na użytek własny do:
* 10 l spirytusu,
* 20 l wyrobów spirytusowych (np. likier, sherry, porto),
* 90 l wina (w tym tylko 60 l wina musującego),
* 110 l piwa,
* do 800 szt. papierosów.

Jeśli podczas kontroli służby celne będą miały wątpliwości, czy towary są przewożone na własny użytek, to mogą je zarekwirować, naliczyć należne cło i wystawić mandat.

Kontrola celna (a także kontrola Policji Federalnej) może być prowadzona na całym terytorium kraju. Zalecamy posiadanie dowodów zakupu (faktur, paragonów) na przedmioty wywożone z Niemiec. Sprzęt strzelecki do paintballa jest traktowany w Niemczech jak broń. Taki sprzęt można przywozić do Niemiec lub przewozić przez nie bez zezwolenia, jeżeli jest oznakowany literą F. Jeśli nie ma takiego oznaczenia, władze niemieckie żądają pozwolenia na broń lub Europejskiej Karty Broni Palnej oraz udokumentowania celu podróży z bronią. Kwestię posiadania gazu pieprzowego w Niemczech reguluje Waffengesetz (WaffG). Można używać gazu pieprzowego dopuszczonego do obrotu w Republice Federalnej Niemiec. Powyższa ustawa określa również maksymalny zasięg miotacza gazu pieprzowego do 2 m oraz wymaga dokumentu zezwalającego na posiadanie miotacza gazu na terytorium RFN (''Waffenschein''). Niemieckie przepisy ograniczają również posiadanie broni gazowej oraz replik broni miotających plastikowe kule (ASG). W miejscach demonstracji i zgromadzeń publicznych oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie nie wolno mieć przy sobie petard i materiałów pirotechnicznych. Takie zachowanie narusza ustawy o zgromadzeniach publicznych oraz broni i materiałach wybuchowych. Przywóz materiałów pirotechnicznych do Niemiec kategorii F3 i F4 jest dozwolony tylko z zaświadczeniem (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

==== Przewóz zwierząt domowych ====
Pies, kot czy fretka towarzyszące właścicielom w podróży do Niemiec (a także pozostałych państw Unii Europejskiej) zgodnie z wymogami prawa unijnego muszą mieć paszporty. Aby wyrobić paszport z emblematem UE, potrzebujesz dokumentów, które zawierają:
* dane o właścicielu zwierzęcia,
* imię zwierzęcia,
* jego gatunek,
* rasę,
* płeć,
* datę urodzenia i umaszczenie.

Trzeba także przedstawić zaświadczenie o szczepieniach i przebytych chorobach. Zwierzę musi mieć identyfikator: tatuaż lub elektroniczny chip. Numer identyfikatora i miejsce, w którym jest umieszczony, są odnotowane w paszporcie. Zdjęcie zwierzęcia w paszporcie nie jest obowiązkowe. Paszporty wydają lecznice weterynaryjne, których spis znajduje się na stronie internetowej Krajowej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej.

Do Niemiec nie wolno wwozić psów, które nie posiadają ważnego szczepienia przeciwko wściekliźnie. W przypadku szczeniaków przekroczenie granicy może nastąpić najwcześniej 21 dni po pierwszym szczepieniu (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

== Kraje związkowe ==
[[Plik:Deutschland politisch bunt.png|thumb|upright=2.2|Niemcy]]
Republika Federalna Niemiec podzielona jest na kraje związkowe (''landy''):
* [[Badenia-Wirtembergia]]
* [[Bawaria]]
* [[Berlin]]
* [[Brandenburgia]]
* [[Brema]]
* [[Dolna Saksonia]]
* [[Hamburg]]
* [[Hesja]]
* [[Meklemburgia-Pomorze Przednie]]
* [[Nadrenia-Palatynat]]
* [[Nadrenia Północna-Westfalia]]
* [[Saara]]
* [[Saksonia]]
* [[Saksonia-Anhalt]]
* [[Szlezwik-Holsztyn]]
* [[Turyngia]]

== Miasta ==
[[Plik:Bamberg Altstadt 20061115-057-Pano.jpg|thumb|Bamberg, Starówka]]
[[Plik:Heidelberg Schloss Alte Brücke 20100626.jpg|thumb|Heidelberg, Most]]
[[Plik:München und die Alpen bei Föhn.jpg|thumb|Monachium, Panorama]]
[[Plik:Nürnberger Burg im Herbst 2013.jpg|thumb|Norymberga, Zamek]]
[[Plik:Rgbg-dom und rathaus.jpg|thumb|Ratyzbona, Panorama]]
[[Plik:Dom R1.jpg|thumb|Würzburg, Starówka]]
* [[Akwizgran]] (''Aachen'')
* [[Ansbach]]
* [[Augsburg]]
* [[Bamberg]]
* [[Bayreuth]]
* [[Berlin]]
* [[Bonn]]
* [[Brema]] (''Bremen'')
* [[Brunszwik]] (''Braunschweig'')
* [[Chemnitz]]
* [[Dortmund]]
* [[Düsseldorf]]
* [[Drezno]] (''Dresden'')
* [[Erlangen]]
* [[Erfurt]]
* [[Essen]]
* [[Frankfurt nad Menem]] (''Frankfurt am Main'')
* [[Fryburg Bryzgowijski]] (''Freiburg im Breisgau'')
* [[Fürth]]
* [[Getynga]] (''Göttingen'')
* [[Halle (Saale)]]
* [[Hamburg]]
* [[Hanower]] (''Hannover'')
* [[Heidelberg]]
* [[Ingolstadt]]
* [[Karlsruhe]]
* [[Kassel]]
* [[Kilonia]] (''Kiel'')
* [[Koblencja]] (''Koblenz'')
* [[Kolonia]] (''Köln'')
* [[Landshut]]
* [[Lipsk]] (''Leipzig'')
* [[Lubeka]] (''Lübeck'')
* [[Magdeburg]]
* [[Moguncja]] (''Mainz'')
* [[Monachium]] (''München'')
* [[Norymberga]] (''Nürnberg'')
* [[Oldenburg]]
* [[Osnabrück]]
* [[Pasawa]] (''Passau'')
* [[Ratyzbona]] (''Regensburg'')
* [[Rostock]]
* [[Stuttgart]]
* [[Ulm]]
* [[Weimar]]
* [[Wiesbaden]]
* [[Würzburg]]

== Ciekawe miejsca ==
=== Obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO ===
{{#lsth:Lista światowego dziedzictwa UNESCO|[[Niemcy]]}}

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
W kraju działają 164 porty lotnicze, z czego 14 międzynarodowych. Największy z nich to port lotniczy we Frankfurcie.

=== Pociągiem ===
W Niemczech istnieje 48 215&amp;nbsp;km (dane z 2006) linii kolejowych. Ważną rolę w ruchu pasażerskim odgrywają szczególnie eksploatowane od 1991 pociągi dużych prędkości ICE, których prędkość dochodzi do 300&amp;nbsp;km/godz. Dominującym przedsiębiorstwem kolejowym jest [[w:Deutsche Bahn|Deutsche Bahn]].

=== Samochodem ===
Po niemieckich drogach o łącznej długości 644,5 tys. km (dane z 2006), w tym ponad 12 tys. km autostrad, jeździ ponad 46 mln samochodów osobowych i 8 mln ciężarowych. Obywateli państw członkowskich [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]], w tym [[Polska|Polski]] wizy nie obowiązują. Obowiązują wewnątrzunijne przepisy celne. Nakładają one pewne ograniczenia na przewóz towarów akcyzowych – alkohole i wyroby tytoniowe. Zabroniony jest przewóz przez granicę narkotyków, broni i materiałów wybuchowych. Służby celne mogą dokonać kontroli na terenie całego kraju.

W Niemczech można używać polskiego prawa jazdy. Na pojeździe zarejestrowanym w Rzeczypospolitej Polskiej, którego używamy w ruchu międzynarodowym, umieszczamy z tyłu na nadwoziu znak z literami PL. Nie jest to jednak konieczne, jeżeli znak PL widnieje na tablicy rejestracyjnej.

Obywatele polscy podróżujący samochodem muszą mieć ważny dowód krajowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej na samochód (i dodatkowo na przyczepę, jeśli z nią podróżują). Mimo że po 1 maja 2004 r. zielona karta nie jest obowiązkowa, zalecamy posiadanie jej w czasie podróży. Zielona karta to znane za granicą potwierdzenie ubezpieczenia OC. Polisy polskich towarzystw ubezpieczeniowych w zakresie ubezpieczeń komunikacyjnych są uznawane bez ograniczeń. Zalecamy wykupienie ubezpieczenia Assistance obowiązującego za granicą. Pojazdu często nie możemy naprawiać samodzielnie (np. na autostradach), a koszty napraw w specjalistycznych warsztatach są wysokie (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

Przejazd autostradami w Niemczech jest bezpłatny dla samochodów osobowych. Za przekroczenie dozwolonej prędkości grozi mandat, a w bardziej drastycznych przypadkach także zatrzymanie prawa jazdy.

W niektórych niemieckich miastach obowiązują tzw. strefy ekologiczne. Obejmują one centra miast i są oznaczone znakami drogowymi z napisem ''Umweltzone''. Mogą do nich wjeżdżać tylko samochody osobowe i ciężarowe oznaczone specjalną czerwoną, żółtą lub zieloną plakietką z wpisanym numerem rejestracyjnym pojazdu. Rodzaj przyznawanej plakietki zależy od normy emisji spalin, którą spełnia pojazd. Plakietki można kupić w urzędach komunikacji, na stacjach diagnostycznych oraz w autoryzowanych warsztatach na terenie Niemiec. Wjechanie do strefy ekologicznej bez wymaganej plakietki lub specjalnego zezwolenia grozi mandatem w wysokości 100 EURO.

Natężenie ruchu pojazdów w strefach miejskich jest bardzo duże, dlatego są tam trudności z parkowaniem. Zwróć szczególną uwagę na to, jak wolno parkować samochód. Pojazd musisz zaparkować w wyznaczonym miejscu, zgodnie z kierunkiem ruchu i tak, aby nie blokował ścieżek rowerowych. Aby parkować na oznaczonych miejscach dla inwalidów, musisz mieć za szybą dokumentem potwierdzający uprawnienia inwalidzkie. W miastach uważaj na pieszych i rowerzystów. Na przejściach i ścieżkach rowerowych zawsze mają pierwszeństwo. Jeśli dojdzie do kolizji z rowerzystą lub pieszym, kierowcę samochodu czeka szczegółowe postępowanie wyjaśniające, nawet jeśli nikomu nie stało się nic poważnego (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

Prywatnym użytkownikom pojazdów zalecamy, aby mieli kamizelki odblaskowe. Warto je zakładać na autostradach i drogach szybkiego ruchu, kiedy wysiadasz z samochodu z powodu jego awarii lub wypadku. Dla zawodowych kierowców kamizelki odblaskowe są obowiązkowe.

Po zatankowaniu paliwa uruchom pojazd dopiero, gdy zapłacisz.

Prawo niemieckie precyzyjnie określa wykroczenia drogowe i wysokości kar za każde z nich (tzw. ''Bussgeldkatalog''). Nie dyskutuj więc z policją na temat wysokości mandatu. Takie zachowanie zwykle tylko pogarsza sytuację. Jeśli nie zapłacisz mandatu na miejscu, sprawa trafi do sądu lub zakończy się postępowaniem karno-nakazowym. Zwykle policja zatrzymuje posiadane przez kierowcę pieniądze na poczet ewentualnej kary i kosztów postępowania.

Niemiecka policja rygorystycznie kontroluje stan techniczny pojazdów. Jeżeli stwierdzi istotne usterki, może zatrzymać dowód rejestracyjny i obciążyć kierowcę różnymi kosztami. Należą do nich:
* wysoka kara pieniężna (rzędu kilkuset euro),
* opłata za odholowanie pojazdu do warsztatu,
* inne opłaty administracyjne,
* koszty pracy służb publicznych, które usuwają szkody w środowisku naturalnym (np. wyciek płynów z pojazdu).

Podobne konsekwencje mogą spotkać kierowcę, który samodzielnie naprawia samochód w miejscu niedozwolonym.

Według niemieckich przepisów, musimy dostosować wyposażenie pojazdu do warunków pogodowych. Oznacza to, że opon zimowych używamy przy niekorzystnych warunkach atmosferycznych, takich jak: lód, śnieg, błoto pośniegowe, gołoledź. Od listopada do kwietnia powinniśmy stosować opony zimowe. Jeżeli policja podczas kontroli drogowej uzna, że ze względu na warunki panujące na drodze letnie opony nie gwarantują bezpieczeństwa ruchu, może ukarać kierowcę mandatem (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

=== Autobusem ===
Przejazdy autobusowe między Polską a Niemcami obsługują przewoźnicy prywatni. Rozkłady jazdy dostępne są w Internecie, dodatkowo połączenia można znaleźć wyszukując w wyszukiwarkach.

=== Statkiem ===
Głównymi portami morskimi są: [[Hamburg]], [[Wilhelmshaven]], [[Brema]], [[Rostock]] i [[Lubeka]].

== Transport ==
W związku z ograniczeniami ekologicznymi, od 2008 roku, pojazdy poruszające się po centrum miasta muszą mieć na przedniej szybie naklejkę stwierdzającą spełnianie norm emisji zanieczyszczeń przez pojazd. Naklejkę – plakietkę środowiskową – (odpłatnie) uzyskuje się na jednej z 800 stacji kontroli pojazdów i jest ona ważna we wszystkich miastach na terenie Niemiec, które takie ograniczenia wprowadziły. Można ją też zamówić za pośrednictwem strony internetowej, w języku polskim: [http://www.umwelt-plakette.de/int_polen.php?SID=h2oovdauqngdkdco9fkb33spi7].

== Porozumiewanie się ==
[[Język niemiecki]] należy do dużej grupy języków germańskich i spokrewniony jest z duńskim, norweskim, szwedzkim, niderlandzkim oraz angielskim. Na terenie całego kraju występują liczne dialekty. To właśnie dialekt u większości Niemców zdradza, z którego regionu pochodzą: gdyby Meklemburczyk i Bawarczyk próbowali ze sobą rozmawiać, posługując się wyłącznie dialektem, to najprawdopodobniej byłoby im bardzo trudno się zrozumieć. Język niemiecki jest drugim najbardziej rozpowszechnionym językiem w Europie (po języku angielskim), jest on mową ojczystą dla około 110 mln osób.

== Zakupy ==
Walutą w Niemczech jest euro, które dzieli się na 100 centów. Do 2002 r. była to marka niemiecka.
&lt;!--
=== Koszty ===

=== Napiwki === --&gt;

== Wyżywienie i kulinaria ==
Typowo niemiecka kuchnia zanika, a rosną wpływy kuchni innych krajów. Jako pierwsza zdobyła niemieckie podniebienia kuchnia włoska, która przybyła tam z początkiem lat 1960. wraz z włoskimi „Gastarbeiterami”. Potrawy takie jak pizza i pasta są dziś bardziej popularne niż dawniej typowy zestaw: ziemniaki, kiszona kapusta, marynowana pieczeń. Popularna jest również kuchnia grecka, kuchnia chińska i kuchnia turecka, ta ostatnia reprezentowana jest przez tysiące małych barów „fast food” zwanych w Niemczech ''Imbiss'' i potrawy jak np. ''Döner'', oprócz tego można w niemieckich miastach znaleźć prawie wszystkie egzotyczne restauracje włącznie z rosyjskimi, tajskimi, polskimi i japońskimi, w tym barami sushi. Najmocniejszą pozycję tradycyjna niemiecka kuchnia zachowała w małych miastach i osadach.

W odżywianiu Niemców dużą rolę pełni chleb. Uważa się, że Niemcy są krajem, w którym istnieje najwięcej różnych gatunków chleba. Kuchnia niemiecka jest bardzo pożywna, królują w niej ziemniaki i wieprzowina. Mięsa wieprzowego używa się do wyrobu kiełbasy (''Wurst''), która jest nie tylko popularną przekąską, ale i podstawowym elementem kuchni. W Bawarii są np. specjalne ''Wurstküchen'' (kuchnie kiełbasowe).

Mięso w kuchni niemieckiej proponuje się w bardzo różnorodnej postaci – peklowana i wędzona pieczeń wieprzowa (''Kassler''), pieczeń (''Schweinebraten''). Dodatkiem do mięsa są najczęściej ziemniaki smażone, gotowane lub np. w postaci sałatki ziemniaczanej (''Kartoffelsalat'').

W północnych Niemczech w menu można znaleźć bogaty wybór świeżych ryb, wśród których najbardziej popularny jest dorsz. Kapusta to kolejny popularny składnik – odmianę zieloną kisi się jako ''Sauerkraut'', natomiast czerwoną gotuje się z jabłkami, co daje ''Apfelrotkohl''.

Kluski zwane ''Spätzle'' i ''Maultaschen'' są typowymi składnikami kuchni Szwabii. Golonka (''Schweinehaxe'') to także niemiecki przysmak, szczególnie nie może jej zabraknąć na bawarskim święcie piwa, bo piwo to narodowy napój Niemców oraz dodatek do wielu potraw. Popularne są także niemieckie wina reńskie i mozelskie. Zupy niemieckie są ciężkie i zawiesiste (''[[w:Eintopf|Eintopf]]''), najczęściej z dodatkiem fasoli lub grochu.

W Niemczech istnieje ponad 300 gatunków chleba i ponad 6 tysięcy gatunków piwa. Podczas ''[[Oktoberfest]]'' padają „rekordy piwne” – w Europie jedynie Czesi piją więcej piwa w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Kawa w Niemczech cieszy się znacznie większym uznaniem niż herbata.

== Rozrywka ==

== Noclegi ==
Rezerwacji noclegów można dokonać za pośrednictwem portali internetowych umieszczonych w artykule: [[Portale rezerwacji miejsc hotelowych]].

== Nauka ==

== Praca ==

== Bezpieczeństwo ==
W Niemczech nie ma dużego zagrożenia przestępczością, z wyjątkiem kradzieży kieszonkowych na lotniskach, dworcach kolejowych i autobusowych, w czasie imprez masowych i tym podobnych.

== Zdrowie ==
Obywatele państw [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] leczeni są na zasadach wzajemności. Oznacza to, że przyjezdnym, a nawet turystom przysługują te same prawa i obowiązki, co obywatelowi Niemiec. Podstawą uzyskania pomocy jest karta [[Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego|EKUZ]].

'''Uwaga!''' Zawsze okazuj kartę EKUZ. Żądaj wydania druku ''Erklärung''.
* '''Porada lekarska:''' oraz stomatolog – pierwsza wizyta w kwartale 10 EUR. Lekarz specjalista, wizyta bez skierowania – 10 EUR.
* '''Leki''': na różowych receptach odpłatność wynosi 10% wartości.
* '''Pogotowie''': opłata w wysokości 10% kosztów. Tel. nr 112.
* '''Szpital''': 10 EUR za dzień pobytu, nie więcej jak 280 EUR.

Zalecane jest posiadanie odrębnego, prywatnego ubezpieczenia kosztów leczenia, w tym transportu do Polski. Przy zawieraniu ubezpieczenia należy wybrać firmę, która nie wymaga od nas wyłożenia gotówki i jej zwrotu po powrocie do kraju, gdyż możemy nie dysponować taką kwotą.

* [https://sites.google.com/site/leczeniewniemczech/nieplanowane Opis leczenia planowanego i nieplanowanego w Niemczech, po 23 października 2013.]

== Aspekty kulturowe ==

== Kontakt ==
W 2002 roku w Niemczech było 56 milionów użytkowników telefonów komórkowych oraz 32 miliony użytkowników Internetu. W kraju działa ponad 800 nadawców radiowych i 300 telewizyjnych. Niemiecka firma Deutsche Telekom należy do największych firm telekomunikacyjnych na świecie.

== Przedstawicielstwa dyplomatyczne ==
=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Niemczech ===
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Federalnej Niemiec

Lassenstraße 19-21,

14193 Berlin, Niemcy

Telefon: +49 30 22 31 30

Strona www: https://berlin.msz.gov.pl/pl/

E-mail: Sekretariat Ambasadora – [Mailto:berlin.amb.sekretariat@msz.gov.pl berlin.amb.sekretariat@msz.gov.pl],
Zapytania dotyczące spraw konsularnych (paszporty, wizy, sprawy prawne i obywatelskie): [Mailto:berlin.amb.wk@msz.gov.pl berlin.amb.wk@msz.gov.pl]

=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Polsce ===
Ambasada Republiki Federalnej Niemiec w Warszawie

ul. Jazdów 12

00-467 Warszawa

Telefon: +48 22 584 17 00

Fax: +48 22 584 19 79

Strona www: https://polen.diplo.de/pl-pl

E-mail: [Mailto:warszawa@wars.diplo.de warszawa@wars.diplo.de]

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Europa Środkowa}}

[[Kategoria:Niemcy| ]]</text>
      <sha1>i942epokc2vzv1qhhfrsalu83c57pyz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120204</id>
      <parentid>120203</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T22:17:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>46.83.42.140</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Społeczeństwo */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32871" xml:space="preserve">{{Top-banner|Burghausen_Wikivoyage_Banner.jpg}}
{{Państwo infobox
 |nazwa państwa        = Niemcy
 |nazwa oryginalna     = Deutschland
 |flaga                = Flag of Germany.svg
 |lokalizacja          = EU-Germany.svg
 |stolica              = [[Berlin]]
 |ustrój               = republika federalna
 |waluta               = euro (EUR, €)&lt;br /&gt;1 € = 100 eurocentów
 |strefa czasowa       = UTC +1 – zima&lt;br /&gt;UTC +2 – lato
 |powierzchnia         = 357 121,41
 |język urzędowy       = niemiecki
 |religia              = katolicyzm, protestantyzm
 |kod telefoniczny     = +49
 |napięcie elektryczne = 230 V / 50 Hz
 |typ gniazdka         = C, F
 |kod samochodowy      = D
 |ruch samochodowy     = prawostronny
 |domena internetowa   = .de
}}
'''Niemcy''' (niem. ''Deutschland'') – państwo federalne położone w Europie ze stolicą w [[Berlin]]ie, członek Unii Europejskiej. Stolicą Niemiec jest Berlin (przed zjednoczeniem z NRD było nią [[Bonn]], obecnie noszące tytuł ''miasta federalnego''). Językiem oficjalnym jest [[język niemiecki]].

== Charakterystyka ==
=== Geografia ===
[[Plik:Rheinstein.jpg|thumb|Ren]]
Niemcy leżą między Morzem Północnym i Morzem Bałtyckim na północy, Alpami na południu, rzeką Ren na zachodzie i Odrą na wschodzie. Graniczą na północy z [[Dania|Danią]], na wschodzie z [[Polska|Polską]] i [[Czechy|Czechami]], na południu z [[Austria|Austrią]] i [[Szwajcaria|Szwajcarią]], a na zachodzie z [[Francja|Francją]], [[Luksemburg]]iem, [[Belgia|Belgią]] i [[Holandia|Holandią]]. Państwo niemieckie jest federacją złożoną z 16 krajów związkowych (''landów'').
&lt;!-- === Wskaźnik demokracji ===
13 	 Niemcy 	8,61 	Demokracja pełna 	Federalizm, republika parlamentarna i demokracja parlamentarna, bikameralizm --&gt;

=== Klimat ===
W Niemczech panuje klimat umiarkowany z chłodnymi, pochmurnymi i mokrymi zimami i latami, na południu występuje fen. Większość terenu Niemiec leży w strefie umiarkowanej ciepłej, gdzie dominują wilgotne wiatry zachodnie. Na północy panuje klimat oceaniczny z całorocznymi opadami. Zimy są stosunkowo łagodne, a lata dość ciepłe. Na wschodzie widać przejawy klimatu kontynentalnego. Zimy bywają bardzo zimne, a lata bardzo ciepłe. W centralnej części kraju, a także na południu, klimat wykazuje cechy przejściowe, zarówno oceaniczne, jak i kontynentalne. Zimy są tu łagodne, a lata chłodne, chociaż temperatury mogą przekroczyć +30°C. Najcieplejszym regionem Niemiec jest południowo-zachodni zakątek kraju: [[Deutsche Weinstraße]] i Nizina Górnoreńska. Tutejsze lata mogą być bardzo ciepłe przez długi okres. Czasami minimalna temperatura nie spada poniżej +20°C, co jest rzadkim zjawiskiem w pozostałej części kraju. Przeważają wiatry zachodnie i południowo-zachodnie. Na Wyżynie Bawarskiej w miesiącach wiosennych i jesiennych wieją ciepłe i suche feny. Ze zjawisk ekstremalnych, podobnie jak w Polsce, występują letnie i wiosenne burze.

=== Fauna i flora ===
Naturalna szata roślinna została w znacznym stopniu zniszczona, jej miejsce zajęły uprawy rolne i sztuczne drzewostany.

Obszary nizin porośnięte są monokulturami sosen, a tereny górskie zajmują świerki. Lasy obejmują 29% powierzchni kraju, czyli stosunkowo dużo, jeśli weźmie się pod uwagę wysoki poziom rozwoju gospodarczego kraju, uprzemysłowienia, urbanizacji i dużej liczby ludności (gęstość zaludnienia jest dwukrotnie większa niż w Polsce).

W zachodniej części Niziny Niemieckiej zachowały się lasy brzozowo-dębowe i wrzosowiska. Na pojezierzach, wyżynach i w niższych piętrach gór występują kompleksy lasów bukowych, mieszanych (głównie dębowo-sosnowych) i sosnowych.

W wyższych piętrach gór (zwłaszcza w [[Las Bawarski|Lesie Bawarskim]], [[Schwarzwald]]zie, [[Smreczany|Smreczanach]], [[Harz]]u, [[Rudawy|Rudawach]] i w [[Las Turyński|Lesie Turyńskim]]/[[Las Frankoński|Lesie Frankońskim]]) występują lasy świerkowe. W [[Alpy|Alpach]] występuje piętrowy układ roślinności, do około 1500&amp;nbsp;m n.p.m. przeważają lasy mieszane. Na wysokości rzędu 1500 do 1700&amp;nbsp;m n.p.m. występują wyłącznie lasy iglaste, zaś ponad nimi tereny górskie pokrywa kosodrzewina i łąki alpejskie, które występują ponad 1900&amp;nbsp;m n.p.m.

Fauna w Niemczech jest charakterystyczna dla lasów w Europie Środkowej. Skład gatunkowy lasów niemieckich jest praktycznie taki sam jak w Polsce.

Z dużych ssaków żyjących w lasach żyją jelenie, sarny i dziki, natomiast w Alpach występują kozice. Do mniejszych ssaków w lasach żyją lisy, zające, natomiast w Alpach na południu Niemiec występują świstaki.

Przed ekspansją rolnictwa (osuszanie terenów podmokłych) w Niemczech licznie występowały różne gatunki ptaków wodnych i błotnych. Obecnie populacja tego rodzaju ptactwa jest bardzo mała. Z wyjątkiem tego, do rzadkości w Niemczech należą bociany, mimo że Niemcy, tak jak Polska są państwem, gdzie ptaki te występują w okresie wiosenno-letnim.

=== Kultura ===
Niemiecka literatura powstała w średniowieczu. Nowożytną niemczyznę stworzył Marcin Luter swoim tłumaczeniem Biblii. Za najważniejszych autorów literatury niemieckiej uważani są Christoph Martin Wieland, Johann Wolfgang von Goethe i Friedrich Schiller, Friedrich Hölderlin i Heinrich Heine oraz bracia Grimm; w dwudziestym wieku Niemcy miały kilku noblistów w dziedzinie literatury.
Za największych filozofów niemieckich uważani są Mistrz Eckhart, Mikołaj z Kuzy, Gottfried Wilhelm Leibniz, Immanuel Kant, przez niektórych historyków filozofii uważany za najważniejszego filozofa nowożytności z uwagi na szerokie oddziaływanie, Friedrich Schelling, Johann Gottlieb Fichte, Georg Hegel, Ludwig Feuerbach, Karol Marks, Arthur Schopenhauer i Friedrich Nietzsche. Szczególnie ważne są niemiecki idealizm oraz materializm. W dwudziestym wieku ważny wpływ na filozofię wywarła krytyczna teoria tzw. szkoły frankfurckiej Theodora Adorna i Maxa Horkheimera.

=== Sztuka ===
[[Plik:Albrecht Dürer - Adam and Eve (Prado) 2.jpg|thumb|''Adam i Ewa'' autorstwa Albrechta Dürera]]
W okresie Imperium Rzymskiego, prowincje germańskie produkowały wyroby ceramiczne. Rozkwit sztuki średniowiecznej na terenie Niemiec rozpoczął się w okresie Imperium Karolińskiego. W czasie rządów Ludolfingów, sztukę tworzono zazwyczaj w wielkich klasztorach. Okres sztuki ottońskiej to silny progres rzemiosła, głównie metaloplastyki. Sztuka romańska była pierwszą, która stała się powszechna w całej Zachodniej Europie. Niemcy były centrum tego prądu. Na okres gotyku przypada progres rzeźby, zarówno kamiennej, jak drewnianej, ukształtowała się tu długoletnia tradycja ołtarza szafiastego. Na północy Niemiec tworzyli wtedy liczni malarze. Ówcześni twórcy malowali głównie na zlecenie miast.  Renesans w Niemczech używał wyszukanych, gotyckich zdobień aż do XVI wieku, również w pracach traktujących o człowieku i aspektach jego życia.  Czołowym niemieckim artystą renesansu był Albrecht Dürer, tworzący znane w całej Europie drzeworyty. Szkoła naddunajska to nazwa grupy malarzy, tworzących na początku XVI wieku w Bawarii i Austrii. Stworzyli oni pierwsze pejzaże w sztuce zachodu. Druki wykonywali natomiast uczniowie Dürera. Czołowymi niemieckimi rzeźbiarzami byli w tamtym okresie: Wit Stwosz, Tilman Riemenschneider oraz Peter Vischer starszy. W okresie baroku i rokoko niemiecka sztuka była zbliżona do twórczości artystów z innych części świata. Wielu zagranicznych malarzy przebywało wtedy w Niemczech, na dworach książąt. Neoklasycyzm pojawił się w Niemczech wcześnie. Jednym z najważniejszych twórców niemieckiego romantyzmu był natomiast Caspar David Friedrich, który malował pejzaże z wyraźnym północnym charakterem. Na przełomie XVIII i XIX wieku wykształciły się także inne nurty w sztuce: ruch Nazareńczyków. W XIX wieku, w stylu biedermeier tworzył Carl Spitzweg. Głównym przedstawicielem akademizmu był Carl Theodor von Piloty. Berlińską secesję reprezentował np. Max Liebermann, a symbolizm Franz von Stuck. W XX wieku wykształciły się w Niemczech dwie grupy ekspresjonistów: Die Brücke, utworzona w Dreźnie w 1905 r., oraz powstała w Monachium w 1911 r. grupa Der Blaue Reiter. Na początku XX wieku bardzo popularne stało się w malarstwie tworzenie obrazów o charakterze groteskowym. W Berlinie rozwijał się dadaizm. Max Ernst zasłynął jako surrealista, a Paul Klee jako kubista. W realizmie magicznym tworzył Anton Räderscheidt. W okresie nazizmu w Niemczech sztuka nowoczesna została zakazana jako sztuka wynaturzona. W wyniku konfliktów z rządem, wielu artystów wyemigrowało z kraju. Po wojnie w Niemczech rozwinął się neoekspresjonizm.

=== Architektura ===
[[Plik:100 1889.JPG|thumb|Katedra w Ratyzbonie]]
[[Plik:00 8310 Dresden - Frauenkirche.jpg|thumb|Kościół NMP w Dreźnie]]
Architektura rzymska zachowała się w takich miejscach jak Kolonia, Trewira, Moguncja, Augustburg lub Ratyzbona. Architektura karolińska rozwijająca się na terenie cesarstwa Karola Wielkiego i jego następców. W architekturze romańskiej w Niemczech widoczna jest kontynuacja wcześniejszych wzorów architektury karolińskiej. Budowane są kościoły o układzie centralnym i tutaj przeważają budowle bazylikowe, najczęściej kryte drewnianymi, płaskimi stropami, zazwyczaj bogato zdobione polichromią. Wnętrze dzielone jest na nawy przy pomocy kolumn o monolitycznych, kamiennych trzonach ustawionych pomiędzy z masywnymi filarami. Częstym rozwiązaniem jest zastosowanie dwóch absyd na zakończeniu nawy głównej oraz dwóch transeptów. Charakterystyczną cechą niemieckich kościołów romańskich są wysokie wieże stawiane nad skrzyżowaniem naw, chórem zachodnim i parami na krańcach budowli. Przy zastosowaniu dwóch absyd i podwójnego transeptu wejście do kościoła umieszczano w elewacji bocznej. Fasady zdobią arkadowe fryzy i galerie, oprócz nich pojawiają się także posągi przedstawiające świętych i apostołów. W połowie XIII wieku na tereny Niemiec z Francji dociera architektura gotycka. Pierwszymi budowlami gotyckimi w Niemczech są zrealizowane przez budowniczych francuskich kościoły w Trewirze i Marburgu, Magdeburgu oraz prezbiterium katedry w Kolonii. Wokół prezbiterium powstał obejście wraz z wieńcem kaplic. W kolejnych dziesięcioleciach budowniczowie niemieccy odchodzą od wzorów francuskich. Gotyk niemiecki, w zależności od obszaru wykazuje nieco odmienne cechy. Na północnych terenach przeważają na ogół niewielkie ceglane kościoły halowe. Spotykane są także kościoły budowane z kamienia w układzie jedno- i trójnawowych hal. Na terenach południowych częściej można spotkać budowle z kamienia w układzie bazyliki. Najbardziej widoczną cechą charakterystyczną brył kościołów są strzeliste wieże. W połowie XIV wieku elementy rzeźbiarskie i architektoniczne zaczynają przenikać się tworząc plastyczną dekorację, np. kruchta kościoła NMP w Norymberdze. Wśród budowli świeckich najbardziej reprezentacyjny charakter miały ratusze budowane w bogatych miastach. Kamienice mieszczan to najczęściej budowle kilkukondygnacyjne ze szczytami zwróconymi w kierunku ulicy i niewielkiego podwórka. Cechą charakterystyczną zachowanych w Norymberdze kamienic są niewielkie wykusze, w których początkowo mieściło się zakończenie domowych kaplic. Okres gotyku to także budownictwo obronne. Miasta otaczano murami zwieńczonymi blankami. Do miasta prowadziły warowne bramy. 
Początek XVI wieku w Niemczech to okres, w którym władzę sprawował Karol V, który władając olbrzymim terytorium. Wzorce włoskiego renesansu chętnie są przyjmowane na katolickim południu a protestancka północ odnosi się do nich niechętnie. Podział na renesans katolicki i protestancki najwyraźniej widoczny jest w budownictwie sakralnym. Cechą charakterystyczną architektury świeckiej dzielnic północnych są smukłe budowle o stromych dachach i bogato zdobionych szczytach. Pomimo wojen w miastach budowano kamienice, ratusze i arsenały. Budowane i rozbudowywane w tym okresie zamki zachowują swój obronny charakter podkreślony przez cylindryczne wieże zlokalizowane na zewnętrznych narożach, w których często umieszczano schody. Obszerne budowle były rozplanowane wokół przestronnego dziedzińca, wokół którego budowano arkadowe krużganki.
Po niespokojnej pierwszej połowie XVII wieku na ziemiach niemieckich zapanował pokój.  Ugruntował się ostatecznie podział na protestancką północ i katolickie południe. W rozwoju tego stylu architektonicznego na terytorium niemieckim występowało duże zróżnicowanie, co było związane z rozdrobnieniem politycznym i rozłamami religijnymi. Powstawały nowe rezydencje magnackie, a istniejące były przebudowywane. Pałace wzorowane były na układach francuskich. Domy mieszczańskie otrzymały nowy wystrój. W XVIII wieku coraz częściej stosowany był ornament rokokowy, modelowany w gipsie, inspirowany wzorami francuskimi.

=== Społeczeństwo ===
Niemcy są najludniejszym państwem w Unii Europejskiej. Według Organizacji Narodów Zjednoczonych, Niemcy są domem dla trzeciej pod względem wielkości grupy imigrantów. 30% populacji ma migracyjne korzenie. Oficjalnym i najważniejszym językiem Niemiec jest niemiecki. Jest on jednym z 24 języków oficjalnych Unii Europejskiej i jednym z trzech języków roboczych w Komisji Europejskiej. Uznawane języki mniejszości etnicznych na terenie Niemiec to: dolnoniemiecki, łużycki, romski i fryzyjski. 
W roku 1517, na terenie obecnych Niemiec rozpoczęła się reformacja. Podzieliło to kraj na dwie części: protestancką i katolicką, co widoczne jest również dziś w strukturze wyznaniowej państwa. Na mocy pokoju augsburskiego w 1555 r. wprowadzono zasadę, iż w każdym z państw niemieckich może obowiązywać katolicyzm albo luteranizm, w zależności od woli jego władcy. W 1618 r. rozpoczęła się wojna trzydziestoletnia. Była to najkrwawsza wojna religijna, która doszczętnie spustoszyła Niemcy, zabierając ze sobą około 40% ówczesnej populacji. Na tle całej populacji 27,7% mieszkańców Niemiec to katolicy, 25,5% to protestanci, 1,9% wszystkich mieszkańców kraju deklaruje, że wyznają prawosławie, 5,9%, że wyznają islam. Niemcy posiadają trzecią w Europie społeczność żydowską. Niemcy nie deklarujący przynależności do żadnej religii stanowią 37,8% populacji i są skoncentrowani na terenie dawnej Niemieckiej Republiki Demokratycznej i w dużych kompleksach miejskich. Kościół rzymskokatolicki oraz Kościół ewangelicki tracą corocznie wiernych.

== Przygotowania ==
=== Przepisy celne ===
Do Niemiec można wwieźć na użytek własny do:
* 10 l spirytusu,
* 20 l wyrobów spirytusowych (np. likier, sherry, porto),
* 90 l wina (w tym tylko 60 l wina musującego),
* 110 l piwa,
* do 800 szt. papierosów.

Jeśli podczas kontroli służby celne będą miały wątpliwości, czy towary są przewożone na własny użytek, to mogą je zarekwirować, naliczyć należne cło i wystawić mandat.

Kontrola celna (a także kontrola Policji Federalnej) może być prowadzona na całym terytorium kraju. Zalecamy posiadanie dowodów zakupu (faktur, paragonów) na przedmioty wywożone z Niemiec. Sprzęt strzelecki do paintballa jest traktowany w Niemczech jak broń. Taki sprzęt można przywozić do Niemiec lub przewozić przez nie bez zezwolenia, jeżeli jest oznakowany literą F. Jeśli nie ma takiego oznaczenia, władze niemieckie żądają pozwolenia na broń lub Europejskiej Karty Broni Palnej oraz udokumentowania celu podróży z bronią. Kwestię posiadania gazu pieprzowego w Niemczech reguluje Waffengesetz (WaffG). Można używać gazu pieprzowego dopuszczonego do obrotu w Republice Federalnej Niemiec. Powyższa ustawa określa również maksymalny zasięg miotacza gazu pieprzowego do 2 m oraz wymaga dokumentu zezwalającego na posiadanie miotacza gazu na terytorium RFN (''Waffenschein''). Niemieckie przepisy ograniczają również posiadanie broni gazowej oraz replik broni miotających plastikowe kule (ASG). W miejscach demonstracji i zgromadzeń publicznych oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie nie wolno mieć przy sobie petard i materiałów pirotechnicznych. Takie zachowanie narusza ustawy o zgromadzeniach publicznych oraz broni i materiałach wybuchowych. Przywóz materiałów pirotechnicznych do Niemiec kategorii F3 i F4 jest dozwolony tylko z zaświadczeniem (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

==== Przewóz zwierząt domowych ====
Pies, kot czy fretka towarzyszące właścicielom w podróży do Niemiec (a także pozostałych państw Unii Europejskiej) zgodnie z wymogami prawa unijnego muszą mieć paszporty. Aby wyrobić paszport z emblematem UE, potrzebujesz dokumentów, które zawierają:
* dane o właścicielu zwierzęcia,
* imię zwierzęcia,
* jego gatunek,
* rasę,
* płeć,
* datę urodzenia i umaszczenie.

Trzeba także przedstawić zaświadczenie o szczepieniach i przebytych chorobach. Zwierzę musi mieć identyfikator: tatuaż lub elektroniczny chip. Numer identyfikatora i miejsce, w którym jest umieszczony, są odnotowane w paszporcie. Zdjęcie zwierzęcia w paszporcie nie jest obowiązkowe. Paszporty wydają lecznice weterynaryjne, których spis znajduje się na stronie internetowej Krajowej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej.

Do Niemiec nie wolno wwozić psów, które nie posiadają ważnego szczepienia przeciwko wściekliźnie. W przypadku szczeniaków przekroczenie granicy może nastąpić najwcześniej 21 dni po pierwszym szczepieniu (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

== Kraje związkowe ==
[[Plik:Deutschland politisch bunt.png|thumb|upright=2.2|Niemcy]]
Republika Federalna Niemiec podzielona jest na kraje związkowe (''landy''):
* [[Badenia-Wirtembergia]]
* [[Bawaria]]
* [[Berlin]]
* [[Brandenburgia]]
* [[Brema]]
* [[Dolna Saksonia]]
* [[Hamburg]]
* [[Hesja]]
* [[Meklemburgia-Pomorze Przednie]]
* [[Nadrenia-Palatynat]]
* [[Nadrenia Północna-Westfalia]]
* [[Saara]]
* [[Saksonia]]
* [[Saksonia-Anhalt]]
* [[Szlezwik-Holsztyn]]
* [[Turyngia]]

== Miasta ==
[[Plik:Bamberg Altstadt 20061115-057-Pano.jpg|thumb|Bamberg, Starówka]]
[[Plik:Heidelberg Schloss Alte Brücke 20100626.jpg|thumb|Heidelberg, Most]]
[[Plik:München und die Alpen bei Föhn.jpg|thumb|Monachium, Panorama]]
[[Plik:Nürnberger Burg im Herbst 2013.jpg|thumb|Norymberga, Zamek]]
[[Plik:Rgbg-dom und rathaus.jpg|thumb|Ratyzbona, Panorama]]
[[Plik:Dom R1.jpg|thumb|Würzburg, Starówka]]
* [[Akwizgran]] (''Aachen'')
* [[Ansbach]]
* [[Augsburg]]
* [[Bamberg]]
* [[Bayreuth]]
* [[Berlin]]
* [[Bonn]]
* [[Brema]] (''Bremen'')
* [[Brunszwik]] (''Braunschweig'')
* [[Chemnitz]]
* [[Dortmund]]
* [[Düsseldorf]]
* [[Drezno]] (''Dresden'')
* [[Erlangen]]
* [[Erfurt]]
* [[Essen]]
* [[Frankfurt nad Menem]] (''Frankfurt am Main'')
* [[Fryburg Bryzgowijski]] (''Freiburg im Breisgau'')
* [[Fürth]]
* [[Getynga]] (''Göttingen'')
* [[Halle (Saale)]]
* [[Hamburg]]
* [[Hanower]] (''Hannover'')
* [[Heidelberg]]
* [[Ingolstadt]]
* [[Karlsruhe]]
* [[Kassel]]
* [[Kilonia]] (''Kiel'')
* [[Koblencja]] (''Koblenz'')
* [[Kolonia]] (''Köln'')
* [[Landshut]]
* [[Lipsk]] (''Leipzig'')
* [[Lubeka]] (''Lübeck'')
* [[Magdeburg]]
* [[Moguncja]] (''Mainz'')
* [[Monachium]] (''München'')
* [[Norymberga]] (''Nürnberg'')
* [[Oldenburg]]
* [[Osnabrück]]
* [[Pasawa]] (''Passau'')
* [[Ratyzbona]] (''Regensburg'')
* [[Rostock]]
* [[Stuttgart]]
* [[Ulm]]
* [[Weimar]]
* [[Wiesbaden]]
* [[Würzburg]]

== Ciekawe miejsca ==
=== Obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO ===
{{#lsth:Lista światowego dziedzictwa UNESCO|[[Niemcy]]}}

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
W kraju działają 164 porty lotnicze, z czego 14 międzynarodowych. Największy z nich to port lotniczy we Frankfurcie.

=== Pociągiem ===
W Niemczech istnieje 48 215&amp;nbsp;km (dane z 2006) linii kolejowych. Ważną rolę w ruchu pasażerskim odgrywają szczególnie eksploatowane od 1991 pociągi dużych prędkości ICE, których prędkość dochodzi do 300&amp;nbsp;km/godz. Dominującym przedsiębiorstwem kolejowym jest [[w:Deutsche Bahn|Deutsche Bahn]].

=== Samochodem ===
Po niemieckich drogach o łącznej długości 644,5 tys. km (dane z 2006), w tym ponad 12 tys. km autostrad, jeździ ponad 46 mln samochodów osobowych i 8 mln ciężarowych. Obywateli państw członkowskich [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]], w tym [[Polska|Polski]] wizy nie obowiązują. Obowiązują wewnątrzunijne przepisy celne. Nakładają one pewne ograniczenia na przewóz towarów akcyzowych – alkohole i wyroby tytoniowe. Zabroniony jest przewóz przez granicę narkotyków, broni i materiałów wybuchowych. Służby celne mogą dokonać kontroli na terenie całego kraju.

W Niemczech można używać polskiego prawa jazdy. Na pojeździe zarejestrowanym w Rzeczypospolitej Polskiej, którego używamy w ruchu międzynarodowym, umieszczamy z tyłu na nadwoziu znak z literami PL. Nie jest to jednak konieczne, jeżeli znak PL widnieje na tablicy rejestracyjnej.

Obywatele polscy podróżujący samochodem muszą mieć ważny dowód krajowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej na samochód (i dodatkowo na przyczepę, jeśli z nią podróżują). Mimo że po 1 maja 2004 r. zielona karta nie jest obowiązkowa, zalecamy posiadanie jej w czasie podróży. Zielona karta to znane za granicą potwierdzenie ubezpieczenia OC. Polisy polskich towarzystw ubezpieczeniowych w zakresie ubezpieczeń komunikacyjnych są uznawane bez ograniczeń. Zalecamy wykupienie ubezpieczenia Assistance obowiązującego za granicą. Pojazdu często nie możemy naprawiać samodzielnie (np. na autostradach), a koszty napraw w specjalistycznych warsztatach są wysokie (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

Przejazd autostradami w Niemczech jest bezpłatny dla samochodów osobowych. Za przekroczenie dozwolonej prędkości grozi mandat, a w bardziej drastycznych przypadkach także zatrzymanie prawa jazdy.

W niektórych niemieckich miastach obowiązują tzw. strefy ekologiczne. Obejmują one centra miast i są oznaczone znakami drogowymi z napisem ''Umweltzone''. Mogą do nich wjeżdżać tylko samochody osobowe i ciężarowe oznaczone specjalną czerwoną, żółtą lub zieloną plakietką z wpisanym numerem rejestracyjnym pojazdu. Rodzaj przyznawanej plakietki zależy od normy emisji spalin, którą spełnia pojazd. Plakietki można kupić w urzędach komunikacji, na stacjach diagnostycznych oraz w autoryzowanych warsztatach na terenie Niemiec. Wjechanie do strefy ekologicznej bez wymaganej plakietki lub specjalnego zezwolenia grozi mandatem w wysokości 100 EURO.

Natężenie ruchu pojazdów w strefach miejskich jest bardzo duże, dlatego są tam trudności z parkowaniem. Zwróć szczególną uwagę na to, jak wolno parkować samochód. Pojazd musisz zaparkować w wyznaczonym miejscu, zgodnie z kierunkiem ruchu i tak, aby nie blokował ścieżek rowerowych. Aby parkować na oznaczonych miejscach dla inwalidów, musisz mieć za szybą dokumentem potwierdzający uprawnienia inwalidzkie. W miastach uważaj na pieszych i rowerzystów. Na przejściach i ścieżkach rowerowych zawsze mają pierwszeństwo. Jeśli dojdzie do kolizji z rowerzystą lub pieszym, kierowcę samochodu czeka szczegółowe postępowanie wyjaśniające, nawet jeśli nikomu nie stało się nic poważnego (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

Prywatnym użytkownikom pojazdów zalecamy, aby mieli kamizelki odblaskowe. Warto je zakładać na autostradach i drogach szybkiego ruchu, kiedy wysiadasz z samochodu z powodu jego awarii lub wypadku. Dla zawodowych kierowców kamizelki odblaskowe są obowiązkowe.

Po zatankowaniu paliwa uruchom pojazd dopiero, gdy zapłacisz.

Prawo niemieckie precyzyjnie określa wykroczenia drogowe i wysokości kar za każde z nich (tzw. ''Bussgeldkatalog''). Nie dyskutuj więc z policją na temat wysokości mandatu. Takie zachowanie zwykle tylko pogarsza sytuację. Jeśli nie zapłacisz mandatu na miejscu, sprawa trafi do sądu lub zakończy się postępowaniem karno-nakazowym. Zwykle policja zatrzymuje posiadane przez kierowcę pieniądze na poczet ewentualnej kary i kosztów postępowania.

Niemiecka policja rygorystycznie kontroluje stan techniczny pojazdów. Jeżeli stwierdzi istotne usterki, może zatrzymać dowód rejestracyjny i obciążyć kierowcę różnymi kosztami. Należą do nich:
* wysoka kara pieniężna (rzędu kilkuset euro),
* opłata za odholowanie pojazdu do warsztatu,
* inne opłaty administracyjne,
* koszty pracy służb publicznych, które usuwają szkody w środowisku naturalnym (np. wyciek płynów z pojazdu).

Podobne konsekwencje mogą spotkać kierowcę, który samodzielnie naprawia samochód w miejscu niedozwolonym.

Według niemieckich przepisów, musimy dostosować wyposażenie pojazdu do warunków pogodowych. Oznacza to, że opon zimowych używamy przy niekorzystnych warunkach atmosferycznych, takich jak: lód, śnieg, błoto pośniegowe, gołoledź. Od listopada do kwietnia powinniśmy stosować opony zimowe. Jeżeli policja podczas kontroli drogowej uzna, że ze względu na warunki panujące na drodze letnie opony nie gwarantują bezpieczeństwa ruchu, może ukarać kierowcę mandatem (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

=== Autobusem ===
Przejazdy autobusowe między Polską a Niemcami obsługują przewoźnicy prywatni. Rozkłady jazdy dostępne są w Internecie, dodatkowo połączenia można znaleźć wyszukując w wyszukiwarkach.

=== Statkiem ===
Głównymi portami morskimi są: [[Hamburg]], [[Wilhelmshaven]], [[Brema]], [[Rostock]] i [[Lubeka]].

== Transport ==
W związku z ograniczeniami ekologicznymi, od 2008 roku, pojazdy poruszające się po centrum miasta muszą mieć na przedniej szybie naklejkę stwierdzającą spełnianie norm emisji zanieczyszczeń przez pojazd. Naklejkę – plakietkę środowiskową – (odpłatnie) uzyskuje się na jednej z 800 stacji kontroli pojazdów i jest ona ważna we wszystkich miastach na terenie Niemiec, które takie ograniczenia wprowadziły. Można ją też zamówić za pośrednictwem strony internetowej, w języku polskim: [http://www.umwelt-plakette.de/int_polen.php?SID=h2oovdauqngdkdco9fkb33spi7].

== Porozumiewanie się ==
[[Język niemiecki]] należy do dużej grupy języków germańskich i spokrewniony jest z duńskim, norweskim, szwedzkim, niderlandzkim oraz angielskim. Na terenie całego kraju występują liczne dialekty. To właśnie dialekt u większości Niemców zdradza, z którego regionu pochodzą: gdyby Meklemburczyk i Bawarczyk próbowali ze sobą rozmawiać, posługując się wyłącznie dialektem, to najprawdopodobniej byłoby im bardzo trudno się zrozumieć. Język niemiecki jest drugim najbardziej rozpowszechnionym językiem w Europie (po języku angielskim), jest on mową ojczystą dla około 110 mln osób.

== Zakupy ==
Walutą w Niemczech jest euro, które dzieli się na 100 centów. Do 2002 r. była to marka niemiecka.
&lt;!--
=== Koszty ===

=== Napiwki === --&gt;

== Wyżywienie i kulinaria ==
Typowo niemiecka kuchnia zanika, a rosną wpływy kuchni innych krajów. Jako pierwsza zdobyła niemieckie podniebienia kuchnia włoska, która przybyła tam z początkiem lat 1960. wraz z włoskimi „Gastarbeiterami”. Potrawy takie jak pizza i pasta są dziś bardziej popularne niż dawniej typowy zestaw: ziemniaki, kiszona kapusta, marynowana pieczeń. Popularna jest również kuchnia grecka, kuchnia chińska i kuchnia turecka, ta ostatnia reprezentowana jest przez tysiące małych barów „fast food” zwanych w Niemczech ''Imbiss'' i potrawy jak np. ''Döner'', oprócz tego można w niemieckich miastach znaleźć prawie wszystkie egzotyczne restauracje włącznie z rosyjskimi, tajskimi, polskimi i japońskimi, w tym barami sushi. Najmocniejszą pozycję tradycyjna niemiecka kuchnia zachowała w małych miastach i osadach.

W odżywianiu Niemców dużą rolę pełni chleb. Uważa się, że Niemcy są krajem, w którym istnieje najwięcej różnych gatunków chleba. Kuchnia niemiecka jest bardzo pożywna, królują w niej ziemniaki i wieprzowina. Mięsa wieprzowego używa się do wyrobu kiełbasy (''Wurst''), która jest nie tylko popularną przekąską, ale i podstawowym elementem kuchni. W Bawarii są np. specjalne ''Wurstküchen'' (kuchnie kiełbasowe).

Mięso w kuchni niemieckiej proponuje się w bardzo różnorodnej postaci – peklowana i wędzona pieczeń wieprzowa (''Kassler''), pieczeń (''Schweinebraten''). Dodatkiem do mięsa są najczęściej ziemniaki smażone, gotowane lub np. w postaci sałatki ziemniaczanej (''Kartoffelsalat'').

W północnych Niemczech w menu można znaleźć bogaty wybór świeżych ryb, wśród których najbardziej popularny jest dorsz. Kapusta to kolejny popularny składnik – odmianę zieloną kisi się jako ''Sauerkraut'', natomiast czerwoną gotuje się z jabłkami, co daje ''Apfelrotkohl''.

Kluski zwane ''Spätzle'' i ''Maultaschen'' są typowymi składnikami kuchni Szwabii. Golonka (''Schweinehaxe'') to także niemiecki przysmak, szczególnie nie może jej zabraknąć na bawarskim święcie piwa, bo piwo to narodowy napój Niemców oraz dodatek do wielu potraw. Popularne są także niemieckie wina reńskie i mozelskie. Zupy niemieckie są ciężkie i zawiesiste (''[[w:Eintopf|Eintopf]]''), najczęściej z dodatkiem fasoli lub grochu.

W Niemczech istnieje ponad 300 gatunków chleba i ponad 6 tysięcy gatunków piwa. Podczas ''[[Oktoberfest]]'' padają „rekordy piwne” – w Europie jedynie Czesi piją więcej piwa w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Kawa w Niemczech cieszy się znacznie większym uznaniem niż herbata.

== Rozrywka ==

== Noclegi ==
Rezerwacji noclegów można dokonać za pośrednictwem portali internetowych umieszczonych w artykule: [[Portale rezerwacji miejsc hotelowych]].

== Nauka ==

== Praca ==

== Bezpieczeństwo ==
W Niemczech nie ma dużego zagrożenia przestępczością, z wyjątkiem kradzieży kieszonkowych na lotniskach, dworcach kolejowych i autobusowych, w czasie imprez masowych i tym podobnych.

== Zdrowie ==
Obywatele państw [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] leczeni są na zasadach wzajemności. Oznacza to, że przyjezdnym, a nawet turystom przysługują te same prawa i obowiązki, co obywatelowi Niemiec. Podstawą uzyskania pomocy jest karta [[Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego|EKUZ]].

'''Uwaga!''' Zawsze okazuj kartę EKUZ. Żądaj wydania druku ''Erklärung''.
* '''Porada lekarska:''' oraz stomatolog – pierwsza wizyta w kwartale 10 EUR. Lekarz specjalista, wizyta bez skierowania – 10 EUR.
* '''Leki''': na różowych receptach odpłatność wynosi 10% wartości.
* '''Pogotowie''': opłata w wysokości 10% kosztów. Tel. nr 112.
* '''Szpital''': 10 EUR za dzień pobytu, nie więcej jak 280 EUR.

Zalecane jest posiadanie odrębnego, prywatnego ubezpieczenia kosztów leczenia, w tym transportu do Polski. Przy zawieraniu ubezpieczenia należy wybrać firmę, która nie wymaga od nas wyłożenia gotówki i jej zwrotu po powrocie do kraju, gdyż możemy nie dysponować taką kwotą.

* [https://sites.google.com/site/leczeniewniemczech/nieplanowane Opis leczenia planowanego i nieplanowanego w Niemczech, po 23 października 2013.]

== Aspekty kulturowe ==

== Kontakt ==
W 2002 roku w Niemczech było 56 milionów użytkowników telefonów komórkowych oraz 32 miliony użytkowników Internetu. W kraju działa ponad 800 nadawców radiowych i 300 telewizyjnych. Niemiecka firma Deutsche Telekom należy do największych firm telekomunikacyjnych na świecie.

== Przedstawicielstwa dyplomatyczne ==
=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Niemczech ===
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Federalnej Niemiec

Lassenstraße 19-21,

14193 Berlin, Niemcy

Telefon: +49 30 22 31 30

Strona www: https://berlin.msz.gov.pl/pl/

E-mail: Sekretariat Ambasadora – [Mailto:berlin.amb.sekretariat@msz.gov.pl berlin.amb.sekretariat@msz.gov.pl],
Zapytania dotyczące spraw konsularnych (paszporty, wizy, sprawy prawne i obywatelskie): [Mailto:berlin.amb.wk@msz.gov.pl berlin.amb.wk@msz.gov.pl]

=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Polsce ===
Ambasada Republiki Federalnej Niemiec w Warszawie

ul. Jazdów 12

00-467 Warszawa

Telefon: +48 22 584 17 00

Fax: +48 22 584 19 79

Strona www: https://polen.diplo.de/pl-pl

E-mail: [Mailto:warszawa@wars.diplo.de warszawa@wars.diplo.de]

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Europa Środkowa}}

[[Kategoria:Niemcy| ]]</text>
      <sha1>dq0hjx14p8phydmp7vsdnz3ckry00n5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120205</id>
      <parentid>120204</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T22:34:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>46.83.42.140</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Przygotowania */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="34902" xml:space="preserve">{{Top-banner|Burghausen_Wikivoyage_Banner.jpg}}
{{Państwo infobox
 |nazwa państwa        = Niemcy
 |nazwa oryginalna     = Deutschland
 |flaga                = Flag of Germany.svg
 |lokalizacja          = EU-Germany.svg
 |stolica              = [[Berlin]]
 |ustrój               = republika federalna
 |waluta               = euro (EUR, €)&lt;br /&gt;1 € = 100 eurocentów
 |strefa czasowa       = UTC +1 – zima&lt;br /&gt;UTC +2 – lato
 |powierzchnia         = 357 121,41
 |język urzędowy       = niemiecki
 |religia              = katolicyzm, protestantyzm
 |kod telefoniczny     = +49
 |napięcie elektryczne = 230 V / 50 Hz
 |typ gniazdka         = C, F
 |kod samochodowy      = D
 |ruch samochodowy     = prawostronny
 |domena internetowa   = .de
}}
'''Niemcy''' (niem. ''Deutschland'') – państwo federalne położone w Europie ze stolicą w [[Berlin]]ie, członek Unii Europejskiej. Stolicą Niemiec jest Berlin (przed zjednoczeniem z NRD było nią [[Bonn]], obecnie noszące tytuł ''miasta federalnego''). Językiem oficjalnym jest [[język niemiecki]].

== Charakterystyka ==
=== Geografia ===
[[Plik:Rheinstein.jpg|thumb|Ren]]
Niemcy leżą między Morzem Północnym i Morzem Bałtyckim na północy, Alpami na południu, rzeką Ren na zachodzie i Odrą na wschodzie. Graniczą na północy z [[Dania|Danią]], na wschodzie z [[Polska|Polską]] i [[Czechy|Czechami]], na południu z [[Austria|Austrią]] i [[Szwajcaria|Szwajcarią]], a na zachodzie z [[Francja|Francją]], [[Luksemburg]]iem, [[Belgia|Belgią]] i [[Holandia|Holandią]]. Państwo niemieckie jest federacją złożoną z 16 krajów związkowych (''landów'').
&lt;!-- === Wskaźnik demokracji ===
13 	 Niemcy 	8,61 	Demokracja pełna 	Federalizm, republika parlamentarna i demokracja parlamentarna, bikameralizm --&gt;

=== Klimat ===
W Niemczech panuje klimat umiarkowany z chłodnymi, pochmurnymi i mokrymi zimami i latami, na południu występuje fen. Większość terenu Niemiec leży w strefie umiarkowanej ciepłej, gdzie dominują wilgotne wiatry zachodnie. Na północy panuje klimat oceaniczny z całorocznymi opadami. Zimy są stosunkowo łagodne, a lata dość ciepłe. Na wschodzie widać przejawy klimatu kontynentalnego. Zimy bywają bardzo zimne, a lata bardzo ciepłe. W centralnej części kraju, a także na południu, klimat wykazuje cechy przejściowe, zarówno oceaniczne, jak i kontynentalne. Zimy są tu łagodne, a lata chłodne, chociaż temperatury mogą przekroczyć +30°C. Najcieplejszym regionem Niemiec jest południowo-zachodni zakątek kraju: [[Deutsche Weinstraße]] i Nizina Górnoreńska. Tutejsze lata mogą być bardzo ciepłe przez długi okres. Czasami minimalna temperatura nie spada poniżej +20°C, co jest rzadkim zjawiskiem w pozostałej części kraju. Przeważają wiatry zachodnie i południowo-zachodnie. Na Wyżynie Bawarskiej w miesiącach wiosennych i jesiennych wieją ciepłe i suche feny. Ze zjawisk ekstremalnych, podobnie jak w Polsce, występują letnie i wiosenne burze.

=== Fauna i flora ===
Naturalna szata roślinna została w znacznym stopniu zniszczona, jej miejsce zajęły uprawy rolne i sztuczne drzewostany.

Obszary nizin porośnięte są monokulturami sosen, a tereny górskie zajmują świerki. Lasy obejmują 29% powierzchni kraju, czyli stosunkowo dużo, jeśli weźmie się pod uwagę wysoki poziom rozwoju gospodarczego kraju, uprzemysłowienia, urbanizacji i dużej liczby ludności (gęstość zaludnienia jest dwukrotnie większa niż w Polsce).

W zachodniej części Niziny Niemieckiej zachowały się lasy brzozowo-dębowe i wrzosowiska. Na pojezierzach, wyżynach i w niższych piętrach gór występują kompleksy lasów bukowych, mieszanych (głównie dębowo-sosnowych) i sosnowych.

W wyższych piętrach gór (zwłaszcza w [[Las Bawarski|Lesie Bawarskim]], [[Schwarzwald]]zie, [[Smreczany|Smreczanach]], [[Harz]]u, [[Rudawy|Rudawach]] i w [[Las Turyński|Lesie Turyńskim]]/[[Las Frankoński|Lesie Frankońskim]]) występują lasy świerkowe. W [[Alpy|Alpach]] występuje piętrowy układ roślinności, do około 1500&amp;nbsp;m n.p.m. przeważają lasy mieszane. Na wysokości rzędu 1500 do 1700&amp;nbsp;m n.p.m. występują wyłącznie lasy iglaste, zaś ponad nimi tereny górskie pokrywa kosodrzewina i łąki alpejskie, które występują ponad 1900&amp;nbsp;m n.p.m.

Fauna w Niemczech jest charakterystyczna dla lasów w Europie Środkowej. Skład gatunkowy lasów niemieckich jest praktycznie taki sam jak w Polsce.

Z dużych ssaków żyjących w lasach żyją jelenie, sarny i dziki, natomiast w Alpach występują kozice. Do mniejszych ssaków w lasach żyją lisy, zające, natomiast w Alpach na południu Niemiec występują świstaki.

Przed ekspansją rolnictwa (osuszanie terenów podmokłych) w Niemczech licznie występowały różne gatunki ptaków wodnych i błotnych. Obecnie populacja tego rodzaju ptactwa jest bardzo mała. Z wyjątkiem tego, do rzadkości w Niemczech należą bociany, mimo że Niemcy, tak jak Polska są państwem, gdzie ptaki te występują w okresie wiosenno-letnim.

=== Kultura ===
Niemiecka literatura powstała w średniowieczu. Nowożytną niemczyznę stworzył Marcin Luter swoim tłumaczeniem Biblii. Za najważniejszych autorów literatury niemieckiej uważani są Christoph Martin Wieland, Johann Wolfgang von Goethe i Friedrich Schiller, Friedrich Hölderlin i Heinrich Heine oraz bracia Grimm; w dwudziestym wieku Niemcy miały kilku noblistów w dziedzinie literatury.
Za największych filozofów niemieckich uważani są Mistrz Eckhart, Mikołaj z Kuzy, Gottfried Wilhelm Leibniz, Immanuel Kant, przez niektórych historyków filozofii uważany za najważniejszego filozofa nowożytności z uwagi na szerokie oddziaływanie, Friedrich Schelling, Johann Gottlieb Fichte, Georg Hegel, Ludwig Feuerbach, Karol Marks, Arthur Schopenhauer i Friedrich Nietzsche. Szczególnie ważne są niemiecki idealizm oraz materializm. W dwudziestym wieku ważny wpływ na filozofię wywarła krytyczna teoria tzw. szkoły frankfurckiej Theodora Adorna i Maxa Horkheimera.

=== Sztuka ===
[[Plik:Albrecht Dürer - Adam and Eve (Prado) 2.jpg|thumb|''Adam i Ewa'' autorstwa Albrechta Dürera]]
W okresie Imperium Rzymskiego, prowincje germańskie produkowały wyroby ceramiczne. Rozkwit sztuki średniowiecznej na terenie Niemiec rozpoczął się w okresie Imperium Karolińskiego. W czasie rządów Ludolfingów, sztukę tworzono zazwyczaj w wielkich klasztorach. Okres sztuki ottońskiej to silny progres rzemiosła, głównie metaloplastyki. Sztuka romańska była pierwszą, która stała się powszechna w całej Zachodniej Europie. Niemcy były centrum tego prądu. Na okres gotyku przypada progres rzeźby, zarówno kamiennej, jak drewnianej, ukształtowała się tu długoletnia tradycja ołtarza szafiastego. Na północy Niemiec tworzyli wtedy liczni malarze. Ówcześni twórcy malowali głównie na zlecenie miast.  Renesans w Niemczech używał wyszukanych, gotyckich zdobień aż do XVI wieku, również w pracach traktujących o człowieku i aspektach jego życia.  Czołowym niemieckim artystą renesansu był Albrecht Dürer, tworzący znane w całej Europie drzeworyty. Szkoła naddunajska to nazwa grupy malarzy, tworzących na początku XVI wieku w Bawarii i Austrii. Stworzyli oni pierwsze pejzaże w sztuce zachodu. Druki wykonywali natomiast uczniowie Dürera. Czołowymi niemieckimi rzeźbiarzami byli w tamtym okresie: Wit Stwosz, Tilman Riemenschneider oraz Peter Vischer starszy. W okresie baroku i rokoko niemiecka sztuka była zbliżona do twórczości artystów z innych części świata. Wielu zagranicznych malarzy przebywało wtedy w Niemczech, na dworach książąt. Neoklasycyzm pojawił się w Niemczech wcześnie. Jednym z najważniejszych twórców niemieckiego romantyzmu był natomiast Caspar David Friedrich, który malował pejzaże z wyraźnym północnym charakterem. Na przełomie XVIII i XIX wieku wykształciły się także inne nurty w sztuce: ruch Nazareńczyków. W XIX wieku, w stylu biedermeier tworzył Carl Spitzweg. Głównym przedstawicielem akademizmu był Carl Theodor von Piloty. Berlińską secesję reprezentował np. Max Liebermann, a symbolizm Franz von Stuck. W XX wieku wykształciły się w Niemczech dwie grupy ekspresjonistów: Die Brücke, utworzona w Dreźnie w 1905 r., oraz powstała w Monachium w 1911 r. grupa Der Blaue Reiter. Na początku XX wieku bardzo popularne stało się w malarstwie tworzenie obrazów o charakterze groteskowym. W Berlinie rozwijał się dadaizm. Max Ernst zasłynął jako surrealista, a Paul Klee jako kubista. W realizmie magicznym tworzył Anton Räderscheidt. W okresie nazizmu w Niemczech sztuka nowoczesna została zakazana jako sztuka wynaturzona. W wyniku konfliktów z rządem, wielu artystów wyemigrowało z kraju. Po wojnie w Niemczech rozwinął się neoekspresjonizm.

=== Architektura ===
[[Plik:100 1889.JPG|thumb|Katedra w Ratyzbonie]]
[[Plik:00 8310 Dresden - Frauenkirche.jpg|thumb|Kościół NMP w Dreźnie]]
Architektura rzymska zachowała się w takich miejscach jak Kolonia, Trewira, Moguncja, Augustburg lub Ratyzbona. Architektura karolińska rozwijająca się na terenie cesarstwa Karola Wielkiego i jego następców. W architekturze romańskiej w Niemczech widoczna jest kontynuacja wcześniejszych wzorów architektury karolińskiej. Budowane są kościoły o układzie centralnym i tutaj przeważają budowle bazylikowe, najczęściej kryte drewnianymi, płaskimi stropami, zazwyczaj bogato zdobione polichromią. Wnętrze dzielone jest na nawy przy pomocy kolumn o monolitycznych, kamiennych trzonach ustawionych pomiędzy z masywnymi filarami. Częstym rozwiązaniem jest zastosowanie dwóch absyd na zakończeniu nawy głównej oraz dwóch transeptów. Charakterystyczną cechą niemieckich kościołów romańskich są wysokie wieże stawiane nad skrzyżowaniem naw, chórem zachodnim i parami na krańcach budowli. Przy zastosowaniu dwóch absyd i podwójnego transeptu wejście do kościoła umieszczano w elewacji bocznej. Fasady zdobią arkadowe fryzy i galerie, oprócz nich pojawiają się także posągi przedstawiające świętych i apostołów. W połowie XIII wieku na tereny Niemiec z Francji dociera architektura gotycka. Pierwszymi budowlami gotyckimi w Niemczech są zrealizowane przez budowniczych francuskich kościoły w Trewirze i Marburgu, Magdeburgu oraz prezbiterium katedry w Kolonii. Wokół prezbiterium powstał obejście wraz z wieńcem kaplic. W kolejnych dziesięcioleciach budowniczowie niemieccy odchodzą od wzorów francuskich. Gotyk niemiecki, w zależności od obszaru wykazuje nieco odmienne cechy. Na północnych terenach przeważają na ogół niewielkie ceglane kościoły halowe. Spotykane są także kościoły budowane z kamienia w układzie jedno- i trójnawowych hal. Na terenach południowych częściej można spotkać budowle z kamienia w układzie bazyliki. Najbardziej widoczną cechą charakterystyczną brył kościołów są strzeliste wieże. W połowie XIV wieku elementy rzeźbiarskie i architektoniczne zaczynają przenikać się tworząc plastyczną dekorację, np. kruchta kościoła NMP w Norymberdze. Wśród budowli świeckich najbardziej reprezentacyjny charakter miały ratusze budowane w bogatych miastach. Kamienice mieszczan to najczęściej budowle kilkukondygnacyjne ze szczytami zwróconymi w kierunku ulicy i niewielkiego podwórka. Cechą charakterystyczną zachowanych w Norymberdze kamienic są niewielkie wykusze, w których początkowo mieściło się zakończenie domowych kaplic. Okres gotyku to także budownictwo obronne. Miasta otaczano murami zwieńczonymi blankami. Do miasta prowadziły warowne bramy. 
Początek XVI wieku w Niemczech to okres, w którym władzę sprawował Karol V, który władając olbrzymim terytorium. Wzorce włoskiego renesansu chętnie są przyjmowane na katolickim południu a protestancka północ odnosi się do nich niechętnie. Podział na renesans katolicki i protestancki najwyraźniej widoczny jest w budownictwie sakralnym. Cechą charakterystyczną architektury świeckiej dzielnic północnych są smukłe budowle o stromych dachach i bogato zdobionych szczytach. Pomimo wojen w miastach budowano kamienice, ratusze i arsenały. Budowane i rozbudowywane w tym okresie zamki zachowują swój obronny charakter podkreślony przez cylindryczne wieże zlokalizowane na zewnętrznych narożach, w których często umieszczano schody. Obszerne budowle były rozplanowane wokół przestronnego dziedzińca, wokół którego budowano arkadowe krużganki.
Po niespokojnej pierwszej połowie XVII wieku na ziemiach niemieckich zapanował pokój.  Ugruntował się ostatecznie podział na protestancką północ i katolickie południe. W rozwoju tego stylu architektonicznego na terytorium niemieckim występowało duże zróżnicowanie, co było związane z rozdrobnieniem politycznym i rozłamami religijnymi. Powstawały nowe rezydencje magnackie, a istniejące były przebudowywane. Pałace wzorowane były na układach francuskich. Domy mieszczańskie otrzymały nowy wystrój. W XVIII wieku coraz częściej stosowany był ornament rokokowy, modelowany w gipsie, inspirowany wzorami francuskimi.

=== Społeczeństwo ===
Niemcy są najludniejszym państwem w Unii Europejskiej. Według Organizacji Narodów Zjednoczonych, Niemcy są domem dla trzeciej pod względem wielkości grupy imigrantów. 30% populacji ma migracyjne korzenie. Oficjalnym i najważniejszym językiem Niemiec jest niemiecki. Jest on jednym z 24 języków oficjalnych Unii Europejskiej i jednym z trzech języków roboczych w Komisji Europejskiej. Uznawane języki mniejszości etnicznych na terenie Niemiec to: dolnoniemiecki, łużycki, romski i fryzyjski. 
W roku 1517, na terenie obecnych Niemiec rozpoczęła się reformacja. Podzieliło to kraj na dwie części: protestancką i katolicką, co widoczne jest również dziś w strukturze wyznaniowej państwa. Na mocy pokoju augsburskiego w 1555 r. wprowadzono zasadę, iż w każdym z państw niemieckich może obowiązywać katolicyzm albo luteranizm, w zależności od woli jego władcy. W 1618 r. rozpoczęła się wojna trzydziestoletnia. Była to najkrwawsza wojna religijna, która doszczętnie spustoszyła Niemcy, zabierając ze sobą około 40% ówczesnej populacji. Na tle całej populacji 27,7% mieszkańców Niemiec to katolicy, 25,5% to protestanci, 1,9% wszystkich mieszkańców kraju deklaruje, że wyznają prawosławie, 5,9%, że wyznają islam. Niemcy posiadają trzecią w Europie społeczność żydowską. Niemcy nie deklarujący przynależności do żadnej religii stanowią 37,8% populacji i są skoncentrowani na terenie dawnej Niemieckiej Republiki Demokratycznej i w dużych kompleksach miejskich. Kościół rzymskokatolicki oraz Kościół ewangelicki tracą corocznie wiernych.

== Historia ==
{{W Wikipedii|Historia Niemiec}}

Plemiona germańskie wyodrębniły się prawdopodobnie w epoce brązu lub żelaza. Za sprawą Oktawiana Augusta rzymski dowódca Warus rozpoczął podbój Germanii. Do roku 100, kiedy Tacyt napisał Germanię, plemiona germańskie osiedliły się wzdłuż Renu i Dunaju. Około roku 260 Germanie wkroczyli na tereny kontrolowane przez Cesarstwo Rzymskie. Po inwazji Hunów w 375 r. oraz podupadania Rzymu od 395 r. plemiona germańskie podbiły Rzym. 

W 800 r. Karol Wielki został ukoronowany cesarzem i stworzył Imperium Karolińskie. Święte Cesarstwo Rzymskie powstało ze wschodniej części jego obszaru. W okresie panowania Hohenstaufów niemieccy książęta rozszerzyli swoje wpływy dalej na wschód i południe rozpoczynając osadnictwo na tych terenach. Północne miasta niemieckie rozwijały się jako członkowie Hanzy. Złota Bulla z 1356 r. wprowadziła podstawową konstytucję kraju i wprowadziła w cesarstwie elekcję króla przez siedmiu elektorów. Marcin Luter opublikował 95 tez w 1517 r. w Wittenberdze, rozpoczynając reformację. Spór religijny doprowadził do wojny trzydziestoletniej. Pokój westfalski w 1648 r. zakończył wojny religijne w Niemczech. W XVIII wieku Święte Cesarstwo Rzymskie składało się z około 1800 takich terytoriów. Od 1740 r. spory pomiędzy austriacką monarchią Habsburgów oraz Prusami zdominowały niemiecką historię. W 1806 r. imperium zostało rozwiązane w rezultacie wojen napoleońskich. 

Kongres wiedeński w 1814 r. stworzył Związek Niemiecki, luźną ligę 39 krajów. W świetle Wiosny Ludów intelektualiści i inni obywatele rozpoczęli rewolucję. Po pokonaniu przez Prusy Francji w 1871 r. proklamowano Cesarstwo Niemieckie. Niemcy ucierpiały wskutek porażki z aliantami podczas I wojny światowej. Niemcy stały się republiką aż do zagarnięcia władzy przez Hitlera w 1933 r. Po II wojny światowej Niemcy zostały podzielona na dwa kraje, które w 1989 r. zostały znowu zjednoczone.

== Przygotowania ==
=== Przepisy celne ===
Do Niemiec można wwieźć na użytek własny do:
* 10 l spirytusu,
* 20 l wyrobów spirytusowych (np. likier, sherry, porto),
* 90 l wina (w tym tylko 60 l wina musującego),
* 110 l piwa,
* do 800 szt. papierosów.

Jeśli podczas kontroli służby celne będą miały wątpliwości, czy towary są przewożone na własny użytek, to mogą je zarekwirować, naliczyć należne cło i wystawić mandat.

Kontrola celna (a także kontrola Policji Federalnej) może być prowadzona na całym terytorium kraju. Zalecamy posiadanie dowodów zakupu (faktur, paragonów) na przedmioty wywożone z Niemiec. Sprzęt strzelecki do paintballa jest traktowany w Niemczech jak broń. Taki sprzęt można przywozić do Niemiec lub przewozić przez nie bez zezwolenia, jeżeli jest oznakowany literą F. Jeśli nie ma takiego oznaczenia, władze niemieckie żądają pozwolenia na broń lub Europejskiej Karty Broni Palnej oraz udokumentowania celu podróży z bronią. Kwestię posiadania gazu pieprzowego w Niemczech reguluje Waffengesetz (WaffG). Można używać gazu pieprzowego dopuszczonego do obrotu w Republice Federalnej Niemiec. Powyższa ustawa określa również maksymalny zasięg miotacza gazu pieprzowego do 2 m oraz wymaga dokumentu zezwalającego na posiadanie miotacza gazu na terytorium RFN (''Waffenschein''). Niemieckie przepisy ograniczają również posiadanie broni gazowej oraz replik broni miotających plastikowe kule (ASG). W miejscach demonstracji i zgromadzeń publicznych oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie nie wolno mieć przy sobie petard i materiałów pirotechnicznych. Takie zachowanie narusza ustawy o zgromadzeniach publicznych oraz broni i materiałach wybuchowych. Przywóz materiałów pirotechnicznych do Niemiec kategorii F3 i F4 jest dozwolony tylko z zaświadczeniem (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

==== Przewóz zwierząt domowych ====
Pies, kot czy fretka towarzyszące właścicielom w podróży do Niemiec (a także pozostałych państw Unii Europejskiej) zgodnie z wymogami prawa unijnego muszą mieć paszporty. Aby wyrobić paszport z emblematem UE, potrzebujesz dokumentów, które zawierają:
* dane o właścicielu zwierzęcia,
* imię zwierzęcia,
* jego gatunek,
* rasę,
* płeć,
* datę urodzenia i umaszczenie.

Trzeba także przedstawić zaświadczenie o szczepieniach i przebytych chorobach. Zwierzę musi mieć identyfikator: tatuaż lub elektroniczny chip. Numer identyfikatora i miejsce, w którym jest umieszczony, są odnotowane w paszporcie. Zdjęcie zwierzęcia w paszporcie nie jest obowiązkowe. Paszporty wydają lecznice weterynaryjne, których spis znajduje się na stronie internetowej Krajowej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej.

Do Niemiec nie wolno wwozić psów, które nie posiadają ważnego szczepienia przeciwko wściekliźnie. W przypadku szczeniaków przekroczenie granicy może nastąpić najwcześniej 21 dni po pierwszym szczepieniu (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

== Kraje związkowe ==
[[Plik:Deutschland politisch bunt.png|thumb|upright=2.2|Niemcy]]
Republika Federalna Niemiec podzielona jest na kraje związkowe (''landy''):
* [[Badenia-Wirtembergia]]
* [[Bawaria]]
* [[Berlin]]
* [[Brandenburgia]]
* [[Brema]]
* [[Dolna Saksonia]]
* [[Hamburg]]
* [[Hesja]]
* [[Meklemburgia-Pomorze Przednie]]
* [[Nadrenia-Palatynat]]
* [[Nadrenia Północna-Westfalia]]
* [[Saara]]
* [[Saksonia]]
* [[Saksonia-Anhalt]]
* [[Szlezwik-Holsztyn]]
* [[Turyngia]]

== Miasta ==
[[Plik:Bamberg Altstadt 20061115-057-Pano.jpg|thumb|Bamberg, Starówka]]
[[Plik:Heidelberg Schloss Alte Brücke 20100626.jpg|thumb|Heidelberg, Most]]
[[Plik:München und die Alpen bei Föhn.jpg|thumb|Monachium, Panorama]]
[[Plik:Nürnberger Burg im Herbst 2013.jpg|thumb|Norymberga, Zamek]]
[[Plik:Rgbg-dom und rathaus.jpg|thumb|Ratyzbona, Panorama]]
[[Plik:Dom R1.jpg|thumb|Würzburg, Starówka]]
* [[Akwizgran]] (''Aachen'')
* [[Ansbach]]
* [[Augsburg]]
* [[Bamberg]]
* [[Bayreuth]]
* [[Berlin]]
* [[Bonn]]
* [[Brema]] (''Bremen'')
* [[Brunszwik]] (''Braunschweig'')
* [[Chemnitz]]
* [[Dortmund]]
* [[Düsseldorf]]
* [[Drezno]] (''Dresden'')
* [[Erlangen]]
* [[Erfurt]]
* [[Essen]]
* [[Frankfurt nad Menem]] (''Frankfurt am Main'')
* [[Fryburg Bryzgowijski]] (''Freiburg im Breisgau'')
* [[Fürth]]
* [[Getynga]] (''Göttingen'')
* [[Halle (Saale)]]
* [[Hamburg]]
* [[Hanower]] (''Hannover'')
* [[Heidelberg]]
* [[Ingolstadt]]
* [[Karlsruhe]]
* [[Kassel]]
* [[Kilonia]] (''Kiel'')
* [[Koblencja]] (''Koblenz'')
* [[Kolonia]] (''Köln'')
* [[Landshut]]
* [[Lipsk]] (''Leipzig'')
* [[Lubeka]] (''Lübeck'')
* [[Magdeburg]]
* [[Moguncja]] (''Mainz'')
* [[Monachium]] (''München'')
* [[Norymberga]] (''Nürnberg'')
* [[Oldenburg]]
* [[Osnabrück]]
* [[Pasawa]] (''Passau'')
* [[Ratyzbona]] (''Regensburg'')
* [[Rostock]]
* [[Stuttgart]]
* [[Ulm]]
* [[Weimar]]
* [[Wiesbaden]]
* [[Würzburg]]

== Ciekawe miejsca ==
=== Obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO ===
{{#lsth:Lista światowego dziedzictwa UNESCO|[[Niemcy]]}}

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
W kraju działają 164 porty lotnicze, z czego 14 międzynarodowych. Największy z nich to port lotniczy we Frankfurcie.

=== Pociągiem ===
W Niemczech istnieje 48 215&amp;nbsp;km (dane z 2006) linii kolejowych. Ważną rolę w ruchu pasażerskim odgrywają szczególnie eksploatowane od 1991 pociągi dużych prędkości ICE, których prędkość dochodzi do 300&amp;nbsp;km/godz. Dominującym przedsiębiorstwem kolejowym jest [[w:Deutsche Bahn|Deutsche Bahn]].

=== Samochodem ===
Po niemieckich drogach o łącznej długości 644,5 tys. km (dane z 2006), w tym ponad 12 tys. km autostrad, jeździ ponad 46 mln samochodów osobowych i 8 mln ciężarowych. Obywateli państw członkowskich [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]], w tym [[Polska|Polski]] wizy nie obowiązują. Obowiązują wewnątrzunijne przepisy celne. Nakładają one pewne ograniczenia na przewóz towarów akcyzowych – alkohole i wyroby tytoniowe. Zabroniony jest przewóz przez granicę narkotyków, broni i materiałów wybuchowych. Służby celne mogą dokonać kontroli na terenie całego kraju.

W Niemczech można używać polskiego prawa jazdy. Na pojeździe zarejestrowanym w Rzeczypospolitej Polskiej, którego używamy w ruchu międzynarodowym, umieszczamy z tyłu na nadwoziu znak z literami PL. Nie jest to jednak konieczne, jeżeli znak PL widnieje na tablicy rejestracyjnej.

Obywatele polscy podróżujący samochodem muszą mieć ważny dowód krajowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej na samochód (i dodatkowo na przyczepę, jeśli z nią podróżują). Mimo że po 1 maja 2004 r. zielona karta nie jest obowiązkowa, zalecamy posiadanie jej w czasie podróży. Zielona karta to znane za granicą potwierdzenie ubezpieczenia OC. Polisy polskich towarzystw ubezpieczeniowych w zakresie ubezpieczeń komunikacyjnych są uznawane bez ograniczeń. Zalecamy wykupienie ubezpieczenia Assistance obowiązującego za granicą. Pojazdu często nie możemy naprawiać samodzielnie (np. na autostradach), a koszty napraw w specjalistycznych warsztatach są wysokie (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

Przejazd autostradami w Niemczech jest bezpłatny dla samochodów osobowych. Za przekroczenie dozwolonej prędkości grozi mandat, a w bardziej drastycznych przypadkach także zatrzymanie prawa jazdy.

W niektórych niemieckich miastach obowiązują tzw. strefy ekologiczne. Obejmują one centra miast i są oznaczone znakami drogowymi z napisem ''Umweltzone''. Mogą do nich wjeżdżać tylko samochody osobowe i ciężarowe oznaczone specjalną czerwoną, żółtą lub zieloną plakietką z wpisanym numerem rejestracyjnym pojazdu. Rodzaj przyznawanej plakietki zależy od normy emisji spalin, którą spełnia pojazd. Plakietki można kupić w urzędach komunikacji, na stacjach diagnostycznych oraz w autoryzowanych warsztatach na terenie Niemiec. Wjechanie do strefy ekologicznej bez wymaganej plakietki lub specjalnego zezwolenia grozi mandatem w wysokości 100 EURO.

Natężenie ruchu pojazdów w strefach miejskich jest bardzo duże, dlatego są tam trudności z parkowaniem. Zwróć szczególną uwagę na to, jak wolno parkować samochód. Pojazd musisz zaparkować w wyznaczonym miejscu, zgodnie z kierunkiem ruchu i tak, aby nie blokował ścieżek rowerowych. Aby parkować na oznaczonych miejscach dla inwalidów, musisz mieć za szybą dokumentem potwierdzający uprawnienia inwalidzkie. W miastach uważaj na pieszych i rowerzystów. Na przejściach i ścieżkach rowerowych zawsze mają pierwszeństwo. Jeśli dojdzie do kolizji z rowerzystą lub pieszym, kierowcę samochodu czeka szczegółowe postępowanie wyjaśniające, nawet jeśli nikomu nie stało się nic poważnego (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

Prywatnym użytkownikom pojazdów zalecamy, aby mieli kamizelki odblaskowe. Warto je zakładać na autostradach i drogach szybkiego ruchu, kiedy wysiadasz z samochodu z powodu jego awarii lub wypadku. Dla zawodowych kierowców kamizelki odblaskowe są obowiązkowe.

Po zatankowaniu paliwa uruchom pojazd dopiero, gdy zapłacisz.

Prawo niemieckie precyzyjnie określa wykroczenia drogowe i wysokości kar za każde z nich (tzw. ''Bussgeldkatalog''). Nie dyskutuj więc z policją na temat wysokości mandatu. Takie zachowanie zwykle tylko pogarsza sytuację. Jeśli nie zapłacisz mandatu na miejscu, sprawa trafi do sądu lub zakończy się postępowaniem karno-nakazowym. Zwykle policja zatrzymuje posiadane przez kierowcę pieniądze na poczet ewentualnej kary i kosztów postępowania.

Niemiecka policja rygorystycznie kontroluje stan techniczny pojazdów. Jeżeli stwierdzi istotne usterki, może zatrzymać dowód rejestracyjny i obciążyć kierowcę różnymi kosztami. Należą do nich:
* wysoka kara pieniężna (rzędu kilkuset euro),
* opłata za odholowanie pojazdu do warsztatu,
* inne opłaty administracyjne,
* koszty pracy służb publicznych, które usuwają szkody w środowisku naturalnym (np. wyciek płynów z pojazdu).

Podobne konsekwencje mogą spotkać kierowcę, który samodzielnie naprawia samochód w miejscu niedozwolonym.

Według niemieckich przepisów, musimy dostosować wyposażenie pojazdu do warunków pogodowych. Oznacza to, że opon zimowych używamy przy niekorzystnych warunkach atmosferycznych, takich jak: lód, śnieg, błoto pośniegowe, gołoledź. Od listopada do kwietnia powinniśmy stosować opony zimowe. Jeżeli policja podczas kontroli drogowej uzna, że ze względu na warunki panujące na drodze letnie opony nie gwarantują bezpieczeństwa ruchu, może ukarać kierowcę mandatem (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

=== Autobusem ===
Przejazdy autobusowe między Polską a Niemcami obsługują przewoźnicy prywatni. Rozkłady jazdy dostępne są w Internecie, dodatkowo połączenia można znaleźć wyszukując w wyszukiwarkach.

=== Statkiem ===
Głównymi portami morskimi są: [[Hamburg]], [[Wilhelmshaven]], [[Brema]], [[Rostock]] i [[Lubeka]].

== Transport ==
W związku z ograniczeniami ekologicznymi, od 2008 roku, pojazdy poruszające się po centrum miasta muszą mieć na przedniej szybie naklejkę stwierdzającą spełnianie norm emisji zanieczyszczeń przez pojazd. Naklejkę – plakietkę środowiskową – (odpłatnie) uzyskuje się na jednej z 800 stacji kontroli pojazdów i jest ona ważna we wszystkich miastach na terenie Niemiec, które takie ograniczenia wprowadziły. Można ją też zamówić za pośrednictwem strony internetowej, w języku polskim: [http://www.umwelt-plakette.de/int_polen.php?SID=h2oovdauqngdkdco9fkb33spi7].

== Porozumiewanie się ==
[[Język niemiecki]] należy do dużej grupy języków germańskich i spokrewniony jest z duńskim, norweskim, szwedzkim, niderlandzkim oraz angielskim. Na terenie całego kraju występują liczne dialekty. To właśnie dialekt u większości Niemców zdradza, z którego regionu pochodzą: gdyby Meklemburczyk i Bawarczyk próbowali ze sobą rozmawiać, posługując się wyłącznie dialektem, to najprawdopodobniej byłoby im bardzo trudno się zrozumieć. Język niemiecki jest drugim najbardziej rozpowszechnionym językiem w Europie (po języku angielskim), jest on mową ojczystą dla około 110 mln osób.

== Zakupy ==
Walutą w Niemczech jest euro, które dzieli się na 100 centów. Do 2002 r. była to marka niemiecka.
&lt;!--
=== Koszty ===

=== Napiwki === --&gt;

== Wyżywienie i kulinaria ==
Typowo niemiecka kuchnia zanika, a rosną wpływy kuchni innych krajów. Jako pierwsza zdobyła niemieckie podniebienia kuchnia włoska, która przybyła tam z początkiem lat 1960. wraz z włoskimi „Gastarbeiterami”. Potrawy takie jak pizza i pasta są dziś bardziej popularne niż dawniej typowy zestaw: ziemniaki, kiszona kapusta, marynowana pieczeń. Popularna jest również kuchnia grecka, kuchnia chińska i kuchnia turecka, ta ostatnia reprezentowana jest przez tysiące małych barów „fast food” zwanych w Niemczech ''Imbiss'' i potrawy jak np. ''Döner'', oprócz tego można w niemieckich miastach znaleźć prawie wszystkie egzotyczne restauracje włącznie z rosyjskimi, tajskimi, polskimi i japońskimi, w tym barami sushi. Najmocniejszą pozycję tradycyjna niemiecka kuchnia zachowała w małych miastach i osadach.

W odżywianiu Niemców dużą rolę pełni chleb. Uważa się, że Niemcy są krajem, w którym istnieje najwięcej różnych gatunków chleba. Kuchnia niemiecka jest bardzo pożywna, królują w niej ziemniaki i wieprzowina. Mięsa wieprzowego używa się do wyrobu kiełbasy (''Wurst''), która jest nie tylko popularną przekąską, ale i podstawowym elementem kuchni. W Bawarii są np. specjalne ''Wurstküchen'' (kuchnie kiełbasowe).

Mięso w kuchni niemieckiej proponuje się w bardzo różnorodnej postaci – peklowana i wędzona pieczeń wieprzowa (''Kassler''), pieczeń (''Schweinebraten''). Dodatkiem do mięsa są najczęściej ziemniaki smażone, gotowane lub np. w postaci sałatki ziemniaczanej (''Kartoffelsalat'').

W północnych Niemczech w menu można znaleźć bogaty wybór świeżych ryb, wśród których najbardziej popularny jest dorsz. Kapusta to kolejny popularny składnik – odmianę zieloną kisi się jako ''Sauerkraut'', natomiast czerwoną gotuje się z jabłkami, co daje ''Apfelrotkohl''.

Kluski zwane ''Spätzle'' i ''Maultaschen'' są typowymi składnikami kuchni Szwabii. Golonka (''Schweinehaxe'') to także niemiecki przysmak, szczególnie nie może jej zabraknąć na bawarskim święcie piwa, bo piwo to narodowy napój Niemców oraz dodatek do wielu potraw. Popularne są także niemieckie wina reńskie i mozelskie. Zupy niemieckie są ciężkie i zawiesiste (''[[w:Eintopf|Eintopf]]''), najczęściej z dodatkiem fasoli lub grochu.

W Niemczech istnieje ponad 300 gatunków chleba i ponad 6 tysięcy gatunków piwa. Podczas ''[[Oktoberfest]]'' padają „rekordy piwne” – w Europie jedynie Czesi piją więcej piwa w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Kawa w Niemczech cieszy się znacznie większym uznaniem niż herbata.

== Rozrywka ==

== Noclegi ==
Rezerwacji noclegów można dokonać za pośrednictwem portali internetowych umieszczonych w artykule: [[Portale rezerwacji miejsc hotelowych]].

== Nauka ==

== Praca ==

== Bezpieczeństwo ==
W Niemczech nie ma dużego zagrożenia przestępczością, z wyjątkiem kradzieży kieszonkowych na lotniskach, dworcach kolejowych i autobusowych, w czasie imprez masowych i tym podobnych.

== Zdrowie ==
Obywatele państw [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] leczeni są na zasadach wzajemności. Oznacza to, że przyjezdnym, a nawet turystom przysługują te same prawa i obowiązki, co obywatelowi Niemiec. Podstawą uzyskania pomocy jest karta [[Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego|EKUZ]].

'''Uwaga!''' Zawsze okazuj kartę EKUZ. Żądaj wydania druku ''Erklärung''.
* '''Porada lekarska:''' oraz stomatolog – pierwsza wizyta w kwartale 10 EUR. Lekarz specjalista, wizyta bez skierowania – 10 EUR.
* '''Leki''': na różowych receptach odpłatność wynosi 10% wartości.
* '''Pogotowie''': opłata w wysokości 10% kosztów. Tel. nr 112.
* '''Szpital''': 10 EUR za dzień pobytu, nie więcej jak 280 EUR.

Zalecane jest posiadanie odrębnego, prywatnego ubezpieczenia kosztów leczenia, w tym transportu do Polski. Przy zawieraniu ubezpieczenia należy wybrać firmę, która nie wymaga od nas wyłożenia gotówki i jej zwrotu po powrocie do kraju, gdyż możemy nie dysponować taką kwotą.

* [https://sites.google.com/site/leczeniewniemczech/nieplanowane Opis leczenia planowanego i nieplanowanego w Niemczech, po 23 października 2013.]

== Aspekty kulturowe ==

== Kontakt ==
W 2002 roku w Niemczech było 56 milionów użytkowników telefonów komórkowych oraz 32 miliony użytkowników Internetu. W kraju działa ponad 800 nadawców radiowych i 300 telewizyjnych. Niemiecka firma Deutsche Telekom należy do największych firm telekomunikacyjnych na świecie.

== Przedstawicielstwa dyplomatyczne ==
=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Niemczech ===
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Federalnej Niemiec

Lassenstraße 19-21,

14193 Berlin, Niemcy

Telefon: +49 30 22 31 30

Strona www: https://berlin.msz.gov.pl/pl/

E-mail: Sekretariat Ambasadora – [Mailto:berlin.amb.sekretariat@msz.gov.pl berlin.amb.sekretariat@msz.gov.pl],
Zapytania dotyczące spraw konsularnych (paszporty, wizy, sprawy prawne i obywatelskie): [Mailto:berlin.amb.wk@msz.gov.pl berlin.amb.wk@msz.gov.pl]

=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Polsce ===
Ambasada Republiki Federalnej Niemiec w Warszawie

ul. Jazdów 12

00-467 Warszawa

Telefon: +48 22 584 17 00

Fax: +48 22 584 19 79

Strona www: https://polen.diplo.de/pl-pl

E-mail: [Mailto:warszawa@wars.diplo.de warszawa@wars.diplo.de]

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Europa Środkowa}}

[[Kategoria:Niemcy| ]]</text>
      <sha1>l0dzidh2ppfqv7gu5jppgrdggks6brq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120206</id>
      <parentid>120205</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T22:35:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>46.83.42.140</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Historia */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="35063" xml:space="preserve">{{Top-banner|Burghausen_Wikivoyage_Banner.jpg}}
{{Państwo infobox
 |nazwa państwa        = Niemcy
 |nazwa oryginalna     = Deutschland
 |flaga                = Flag of Germany.svg
 |lokalizacja          = EU-Germany.svg
 |stolica              = [[Berlin]]
 |ustrój               = republika federalna
 |waluta               = euro (EUR, €)&lt;br /&gt;1 € = 100 eurocentów
 |strefa czasowa       = UTC +1 – zima&lt;br /&gt;UTC +2 – lato
 |powierzchnia         = 357 121,41
 |język urzędowy       = niemiecki
 |religia              = katolicyzm, protestantyzm
 |kod telefoniczny     = +49
 |napięcie elektryczne = 230 V / 50 Hz
 |typ gniazdka         = C, F
 |kod samochodowy      = D
 |ruch samochodowy     = prawostronny
 |domena internetowa   = .de
}}
'''Niemcy''' (niem. ''Deutschland'') – państwo federalne położone w Europie ze stolicą w [[Berlin]]ie, członek Unii Europejskiej. Stolicą Niemiec jest Berlin (przed zjednoczeniem z NRD było nią [[Bonn]], obecnie noszące tytuł ''miasta federalnego''). Językiem oficjalnym jest [[język niemiecki]].

== Charakterystyka ==
=== Geografia ===
[[Plik:Rheinstein.jpg|thumb|Ren]]
Niemcy leżą między Morzem Północnym i Morzem Bałtyckim na północy, Alpami na południu, rzeką Ren na zachodzie i Odrą na wschodzie. Graniczą na północy z [[Dania|Danią]], na wschodzie z [[Polska|Polską]] i [[Czechy|Czechami]], na południu z [[Austria|Austrią]] i [[Szwajcaria|Szwajcarią]], a na zachodzie z [[Francja|Francją]], [[Luksemburg]]iem, [[Belgia|Belgią]] i [[Holandia|Holandią]]. Państwo niemieckie jest federacją złożoną z 16 krajów związkowych (''landów'').
&lt;!-- === Wskaźnik demokracji ===
13 	 Niemcy 	8,61 	Demokracja pełna 	Federalizm, republika parlamentarna i demokracja parlamentarna, bikameralizm --&gt;

=== Klimat ===
W Niemczech panuje klimat umiarkowany z chłodnymi, pochmurnymi i mokrymi zimami i latami, na południu występuje fen. Większość terenu Niemiec leży w strefie umiarkowanej ciepłej, gdzie dominują wilgotne wiatry zachodnie. Na północy panuje klimat oceaniczny z całorocznymi opadami. Zimy są stosunkowo łagodne, a lata dość ciepłe. Na wschodzie widać przejawy klimatu kontynentalnego. Zimy bywają bardzo zimne, a lata bardzo ciepłe. W centralnej części kraju, a także na południu, klimat wykazuje cechy przejściowe, zarówno oceaniczne, jak i kontynentalne. Zimy są tu łagodne, a lata chłodne, chociaż temperatury mogą przekroczyć +30°C. Najcieplejszym regionem Niemiec jest południowo-zachodni zakątek kraju: [[Deutsche Weinstraße]] i Nizina Górnoreńska. Tutejsze lata mogą być bardzo ciepłe przez długi okres. Czasami minimalna temperatura nie spada poniżej +20°C, co jest rzadkim zjawiskiem w pozostałej części kraju. Przeważają wiatry zachodnie i południowo-zachodnie. Na Wyżynie Bawarskiej w miesiącach wiosennych i jesiennych wieją ciepłe i suche feny. Ze zjawisk ekstremalnych, podobnie jak w Polsce, występują letnie i wiosenne burze.

=== Fauna i flora ===
Naturalna szata roślinna została w znacznym stopniu zniszczona, jej miejsce zajęły uprawy rolne i sztuczne drzewostany.

Obszary nizin porośnięte są monokulturami sosen, a tereny górskie zajmują świerki. Lasy obejmują 29% powierzchni kraju, czyli stosunkowo dużo, jeśli weźmie się pod uwagę wysoki poziom rozwoju gospodarczego kraju, uprzemysłowienia, urbanizacji i dużej liczby ludności (gęstość zaludnienia jest dwukrotnie większa niż w Polsce).

W zachodniej części Niziny Niemieckiej zachowały się lasy brzozowo-dębowe i wrzosowiska. Na pojezierzach, wyżynach i w niższych piętrach gór występują kompleksy lasów bukowych, mieszanych (głównie dębowo-sosnowych) i sosnowych.

W wyższych piętrach gór (zwłaszcza w [[Las Bawarski|Lesie Bawarskim]], [[Schwarzwald]]zie, [[Smreczany|Smreczanach]], [[Harz]]u, [[Rudawy|Rudawach]] i w [[Las Turyński|Lesie Turyńskim]]/[[Las Frankoński|Lesie Frankońskim]]) występują lasy świerkowe. W [[Alpy|Alpach]] występuje piętrowy układ roślinności, do około 1500&amp;nbsp;m n.p.m. przeważają lasy mieszane. Na wysokości rzędu 1500 do 1700&amp;nbsp;m n.p.m. występują wyłącznie lasy iglaste, zaś ponad nimi tereny górskie pokrywa kosodrzewina i łąki alpejskie, które występują ponad 1900&amp;nbsp;m n.p.m.

Fauna w Niemczech jest charakterystyczna dla lasów w Europie Środkowej. Skład gatunkowy lasów niemieckich jest praktycznie taki sam jak w Polsce.

Z dużych ssaków żyjących w lasach żyją jelenie, sarny i dziki, natomiast w Alpach występują kozice. Do mniejszych ssaków w lasach żyją lisy, zające, natomiast w Alpach na południu Niemiec występują świstaki.

Przed ekspansją rolnictwa (osuszanie terenów podmokłych) w Niemczech licznie występowały różne gatunki ptaków wodnych i błotnych. Obecnie populacja tego rodzaju ptactwa jest bardzo mała. Z wyjątkiem tego, do rzadkości w Niemczech należą bociany, mimo że Niemcy, tak jak Polska są państwem, gdzie ptaki te występują w okresie wiosenno-letnim.

=== Kultura ===
Niemiecka literatura powstała w średniowieczu. Nowożytną niemczyznę stworzył Marcin Luter swoim tłumaczeniem Biblii. Za najważniejszych autorów literatury niemieckiej uważani są Christoph Martin Wieland, Johann Wolfgang von Goethe i Friedrich Schiller, Friedrich Hölderlin i Heinrich Heine oraz bracia Grimm; w dwudziestym wieku Niemcy miały kilku noblistów w dziedzinie literatury.
Za największych filozofów niemieckich uważani są Mistrz Eckhart, Mikołaj z Kuzy, Gottfried Wilhelm Leibniz, Immanuel Kant, przez niektórych historyków filozofii uważany za najważniejszego filozofa nowożytności z uwagi na szerokie oddziaływanie, Friedrich Schelling, Johann Gottlieb Fichte, Georg Hegel, Ludwig Feuerbach, Karol Marks, Arthur Schopenhauer i Friedrich Nietzsche. Szczególnie ważne są niemiecki idealizm oraz materializm. W dwudziestym wieku ważny wpływ na filozofię wywarła krytyczna teoria tzw. szkoły frankfurckiej Theodora Adorna i Maxa Horkheimera.

=== Sztuka ===
[[Plik:Albrecht Dürer - Adam and Eve (Prado) 2.jpg|thumb|''Adam i Ewa'' autorstwa Albrechta Dürera]]
W okresie Imperium Rzymskiego, prowincje germańskie produkowały wyroby ceramiczne. Rozkwit sztuki średniowiecznej na terenie Niemiec rozpoczął się w okresie Imperium Karolińskiego. W czasie rządów Ludolfingów, sztukę tworzono zazwyczaj w wielkich klasztorach. Okres sztuki ottońskiej to silny progres rzemiosła, głównie metaloplastyki. Sztuka romańska była pierwszą, która stała się powszechna w całej Zachodniej Europie. Niemcy były centrum tego prądu. Na okres gotyku przypada progres rzeźby, zarówno kamiennej, jak drewnianej, ukształtowała się tu długoletnia tradycja ołtarza szafiastego. Na północy Niemiec tworzyli wtedy liczni malarze. Ówcześni twórcy malowali głównie na zlecenie miast.  Renesans w Niemczech używał wyszukanych, gotyckich zdobień aż do XVI wieku, również w pracach traktujących o człowieku i aspektach jego życia.  Czołowym niemieckim artystą renesansu był Albrecht Dürer, tworzący znane w całej Europie drzeworyty. Szkoła naddunajska to nazwa grupy malarzy, tworzących na początku XVI wieku w Bawarii i Austrii. Stworzyli oni pierwsze pejzaże w sztuce zachodu. Druki wykonywali natomiast uczniowie Dürera. Czołowymi niemieckimi rzeźbiarzami byli w tamtym okresie: Wit Stwosz, Tilman Riemenschneider oraz Peter Vischer starszy. W okresie baroku i rokoko niemiecka sztuka była zbliżona do twórczości artystów z innych części świata. Wielu zagranicznych malarzy przebywało wtedy w Niemczech, na dworach książąt. Neoklasycyzm pojawił się w Niemczech wcześnie. Jednym z najważniejszych twórców niemieckiego romantyzmu był natomiast Caspar David Friedrich, który malował pejzaże z wyraźnym północnym charakterem. Na przełomie XVIII i XIX wieku wykształciły się także inne nurty w sztuce: ruch Nazareńczyków. W XIX wieku, w stylu biedermeier tworzył Carl Spitzweg. Głównym przedstawicielem akademizmu był Carl Theodor von Piloty. Berlińską secesję reprezentował np. Max Liebermann, a symbolizm Franz von Stuck. W XX wieku wykształciły się w Niemczech dwie grupy ekspresjonistów: Die Brücke, utworzona w Dreźnie w 1905 r., oraz powstała w Monachium w 1911 r. grupa Der Blaue Reiter. Na początku XX wieku bardzo popularne stało się w malarstwie tworzenie obrazów o charakterze groteskowym. W Berlinie rozwijał się dadaizm. Max Ernst zasłynął jako surrealista, a Paul Klee jako kubista. W realizmie magicznym tworzył Anton Räderscheidt. W okresie nazizmu w Niemczech sztuka nowoczesna została zakazana jako sztuka wynaturzona. W wyniku konfliktów z rządem, wielu artystów wyemigrowało z kraju. Po wojnie w Niemczech rozwinął się neoekspresjonizm.

=== Architektura ===
[[Plik:100 1889.JPG|thumb|Katedra w Ratyzbonie]]
[[Plik:00 8310 Dresden - Frauenkirche.jpg|thumb|Kościół NMP w Dreźnie]]
Architektura rzymska zachowała się w takich miejscach jak Kolonia, Trewira, Moguncja, Augustburg lub Ratyzbona. Architektura karolińska rozwijająca się na terenie cesarstwa Karola Wielkiego i jego następców. W architekturze romańskiej w Niemczech widoczna jest kontynuacja wcześniejszych wzorów architektury karolińskiej. Budowane są kościoły o układzie centralnym i tutaj przeważają budowle bazylikowe, najczęściej kryte drewnianymi, płaskimi stropami, zazwyczaj bogato zdobione polichromią. Wnętrze dzielone jest na nawy przy pomocy kolumn o monolitycznych, kamiennych trzonach ustawionych pomiędzy z masywnymi filarami. Częstym rozwiązaniem jest zastosowanie dwóch absyd na zakończeniu nawy głównej oraz dwóch transeptów. Charakterystyczną cechą niemieckich kościołów romańskich są wysokie wieże stawiane nad skrzyżowaniem naw, chórem zachodnim i parami na krańcach budowli. Przy zastosowaniu dwóch absyd i podwójnego transeptu wejście do kościoła umieszczano w elewacji bocznej. Fasady zdobią arkadowe fryzy i galerie, oprócz nich pojawiają się także posągi przedstawiające świętych i apostołów. W połowie XIII wieku na tereny Niemiec z Francji dociera architektura gotycka. Pierwszymi budowlami gotyckimi w Niemczech są zrealizowane przez budowniczych francuskich kościoły w Trewirze i Marburgu, Magdeburgu oraz prezbiterium katedry w Kolonii. Wokół prezbiterium powstał obejście wraz z wieńcem kaplic. W kolejnych dziesięcioleciach budowniczowie niemieccy odchodzą od wzorów francuskich. Gotyk niemiecki, w zależności od obszaru wykazuje nieco odmienne cechy. Na północnych terenach przeważają na ogół niewielkie ceglane kościoły halowe. Spotykane są także kościoły budowane z kamienia w układzie jedno- i trójnawowych hal. Na terenach południowych częściej można spotkać budowle z kamienia w układzie bazyliki. Najbardziej widoczną cechą charakterystyczną brył kościołów są strzeliste wieże. W połowie XIV wieku elementy rzeźbiarskie i architektoniczne zaczynają przenikać się tworząc plastyczną dekorację, np. kruchta kościoła NMP w Norymberdze. Wśród budowli świeckich najbardziej reprezentacyjny charakter miały ratusze budowane w bogatych miastach. Kamienice mieszczan to najczęściej budowle kilkukondygnacyjne ze szczytami zwróconymi w kierunku ulicy i niewielkiego podwórka. Cechą charakterystyczną zachowanych w Norymberdze kamienic są niewielkie wykusze, w których początkowo mieściło się zakończenie domowych kaplic. Okres gotyku to także budownictwo obronne. Miasta otaczano murami zwieńczonymi blankami. Do miasta prowadziły warowne bramy. 
Początek XVI wieku w Niemczech to okres, w którym władzę sprawował Karol V, który władając olbrzymim terytorium. Wzorce włoskiego renesansu chętnie są przyjmowane na katolickim południu a protestancka północ odnosi się do nich niechętnie. Podział na renesans katolicki i protestancki najwyraźniej widoczny jest w budownictwie sakralnym. Cechą charakterystyczną architektury świeckiej dzielnic północnych są smukłe budowle o stromych dachach i bogato zdobionych szczytach. Pomimo wojen w miastach budowano kamienice, ratusze i arsenały. Budowane i rozbudowywane w tym okresie zamki zachowują swój obronny charakter podkreślony przez cylindryczne wieże zlokalizowane na zewnętrznych narożach, w których często umieszczano schody. Obszerne budowle były rozplanowane wokół przestronnego dziedzińca, wokół którego budowano arkadowe krużganki.
Po niespokojnej pierwszej połowie XVII wieku na ziemiach niemieckich zapanował pokój.  Ugruntował się ostatecznie podział na protestancką północ i katolickie południe. W rozwoju tego stylu architektonicznego na terytorium niemieckim występowało duże zróżnicowanie, co było związane z rozdrobnieniem politycznym i rozłamami religijnymi. Powstawały nowe rezydencje magnackie, a istniejące były przebudowywane. Pałace wzorowane były na układach francuskich. Domy mieszczańskie otrzymały nowy wystrój. W XVIII wieku coraz częściej stosowany był ornament rokokowy, modelowany w gipsie, inspirowany wzorami francuskimi.

=== Społeczeństwo ===
Niemcy są najludniejszym państwem w Unii Europejskiej. Według Organizacji Narodów Zjednoczonych, Niemcy są domem dla trzeciej pod względem wielkości grupy imigrantów. 30% populacji ma migracyjne korzenie. Oficjalnym i najważniejszym językiem Niemiec jest niemiecki. Jest on jednym z 24 języków oficjalnych Unii Europejskiej i jednym z trzech języków roboczych w Komisji Europejskiej. Uznawane języki mniejszości etnicznych na terenie Niemiec to: dolnoniemiecki, łużycki, romski i fryzyjski. 
W roku 1517, na terenie obecnych Niemiec rozpoczęła się reformacja. Podzieliło to kraj na dwie części: protestancką i katolicką, co widoczne jest również dziś w strukturze wyznaniowej państwa. Na mocy pokoju augsburskiego w 1555 r. wprowadzono zasadę, iż w każdym z państw niemieckich może obowiązywać katolicyzm albo luteranizm, w zależności od woli jego władcy. W 1618 r. rozpoczęła się wojna trzydziestoletnia. Była to najkrwawsza wojna religijna, która doszczętnie spustoszyła Niemcy, zabierając ze sobą około 40% ówczesnej populacji. Na tle całej populacji 27,7% mieszkańców Niemiec to katolicy, 25,5% to protestanci, 1,9% wszystkich mieszkańców kraju deklaruje, że wyznają prawosławie, 5,9%, że wyznają islam. Niemcy posiadają trzecią w Europie społeczność żydowską. Niemcy nie deklarujący przynależności do żadnej religii stanowią 37,8% populacji i są skoncentrowani na terenie dawnej Niemieckiej Republiki Demokratycznej i w dużych kompleksach miejskich. Kościół rzymskokatolicki oraz Kościół ewangelicki tracą corocznie wiernych.

== Historia ==
{{W Wikipedii|Historia Niemiec}}
[[Plik:Ereignisblatt aus den revolutionären Märztagen 18.-19. März 1848 mit einer Barrikadenszene aus der Breiten Strasse, Berlin 01.jpg|thumb|Wiosna Ludów]]
Plemiona germańskie wyodrębniły się prawdopodobnie w epoce brązu lub żelaza. Za sprawą Oktawiana Augusta rzymski dowódca Warus rozpoczął podbój Germanii. Do roku 100, kiedy Tacyt napisał Germanię, plemiona germańskie osiedliły się wzdłuż Renu i Dunaju. Około roku 260 Germanie wkroczyli na tereny kontrolowane przez Cesarstwo Rzymskie. Po inwazji Hunów w 375 r. oraz podupadania Rzymu od 395 r. plemiona germańskie podbiły Rzym. 

W 800 r. Karol Wielki został ukoronowany cesarzem i stworzył Imperium Karolińskie. Święte Cesarstwo Rzymskie powstało ze wschodniej części jego obszaru. W okresie panowania Hohenstaufów niemieccy książęta rozszerzyli swoje wpływy dalej na wschód i południe rozpoczynając osadnictwo na tych terenach. Północne miasta niemieckie rozwijały się jako członkowie Hanzy. Złota Bulla z 1356 r. wprowadziła podstawową konstytucję kraju i wprowadziła w cesarstwie elekcję króla przez siedmiu elektorów. Marcin Luter opublikował 95 tez w 1517 r. w Wittenberdze, rozpoczynając reformację. Spór religijny doprowadził do wojny trzydziestoletniej. Pokój westfalski w 1648 r. zakończył wojny religijne w Niemczech. W XVIII wieku Święte Cesarstwo Rzymskie składało się z około 1800 takich terytoriów. Od 1740 r. spory pomiędzy austriacką monarchią Habsburgów oraz Prusami zdominowały niemiecką historię. W 1806 r. imperium zostało rozwiązane w rezultacie wojen napoleońskich. 

Kongres wiedeński w 1814 r. stworzył Związek Niemiecki, luźną ligę 39 krajów. W świetle Wiosny Ludów intelektualiści i inni obywatele rozpoczęli rewolucję. Po pokonaniu przez Prusy Francji w 1871 r. proklamowano Cesarstwo Niemieckie. Niemcy ucierpiały wskutek porażki z aliantami podczas I wojny światowej. Niemcy stały się republiką aż do zagarnięcia władzy przez Hitlera w 1933 r. Po II wojny światowej Niemcy zostały podzielona na dwa kraje, które w 1989 r. zostały znowu zjednoczone.

== Przygotowania ==
=== Przepisy celne ===
Do Niemiec można wwieźć na użytek własny do:
* 10 l spirytusu,
* 20 l wyrobów spirytusowych (np. likier, sherry, porto),
* 90 l wina (w tym tylko 60 l wina musującego),
* 110 l piwa,
* do 800 szt. papierosów.

Jeśli podczas kontroli służby celne będą miały wątpliwości, czy towary są przewożone na własny użytek, to mogą je zarekwirować, naliczyć należne cło i wystawić mandat.

Kontrola celna (a także kontrola Policji Federalnej) może być prowadzona na całym terytorium kraju. Zalecamy posiadanie dowodów zakupu (faktur, paragonów) na przedmioty wywożone z Niemiec. Sprzęt strzelecki do paintballa jest traktowany w Niemczech jak broń. Taki sprzęt można przywozić do Niemiec lub przewozić przez nie bez zezwolenia, jeżeli jest oznakowany literą F. Jeśli nie ma takiego oznaczenia, władze niemieckie żądają pozwolenia na broń lub Europejskiej Karty Broni Palnej oraz udokumentowania celu podróży z bronią. Kwestię posiadania gazu pieprzowego w Niemczech reguluje Waffengesetz (WaffG). Można używać gazu pieprzowego dopuszczonego do obrotu w Republice Federalnej Niemiec. Powyższa ustawa określa również maksymalny zasięg miotacza gazu pieprzowego do 2 m oraz wymaga dokumentu zezwalającego na posiadanie miotacza gazu na terytorium RFN (''Waffenschein''). Niemieckie przepisy ograniczają również posiadanie broni gazowej oraz replik broni miotających plastikowe kule (ASG). W miejscach demonstracji i zgromadzeń publicznych oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie nie wolno mieć przy sobie petard i materiałów pirotechnicznych. Takie zachowanie narusza ustawy o zgromadzeniach publicznych oraz broni i materiałach wybuchowych. Przywóz materiałów pirotechnicznych do Niemiec kategorii F3 i F4 jest dozwolony tylko z zaświadczeniem (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

==== Przewóz zwierząt domowych ====
Pies, kot czy fretka towarzyszące właścicielom w podróży do Niemiec (a także pozostałych państw Unii Europejskiej) zgodnie z wymogami prawa unijnego muszą mieć paszporty. Aby wyrobić paszport z emblematem UE, potrzebujesz dokumentów, które zawierają:
* dane o właścicielu zwierzęcia,
* imię zwierzęcia,
* jego gatunek,
* rasę,
* płeć,
* datę urodzenia i umaszczenie.

Trzeba także przedstawić zaświadczenie o szczepieniach i przebytych chorobach. Zwierzę musi mieć identyfikator: tatuaż lub elektroniczny chip. Numer identyfikatora i miejsce, w którym jest umieszczony, są odnotowane w paszporcie. Zdjęcie zwierzęcia w paszporcie nie jest obowiązkowe. Paszporty wydają lecznice weterynaryjne, których spis znajduje się na stronie internetowej Krajowej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej.

Do Niemiec nie wolno wwozić psów, które nie posiadają ważnego szczepienia przeciwko wściekliźnie. W przypadku szczeniaków przekroczenie granicy może nastąpić najwcześniej 21 dni po pierwszym szczepieniu (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

== Kraje związkowe ==
[[Plik:Deutschland politisch bunt.png|thumb|upright=2.2|Niemcy]]
Republika Federalna Niemiec podzielona jest na kraje związkowe (''landy''):
* [[Badenia-Wirtembergia]]
* [[Bawaria]]
* [[Berlin]]
* [[Brandenburgia]]
* [[Brema]]
* [[Dolna Saksonia]]
* [[Hamburg]]
* [[Hesja]]
* [[Meklemburgia-Pomorze Przednie]]
* [[Nadrenia-Palatynat]]
* [[Nadrenia Północna-Westfalia]]
* [[Saara]]
* [[Saksonia]]
* [[Saksonia-Anhalt]]
* [[Szlezwik-Holsztyn]]
* [[Turyngia]]

== Miasta ==
[[Plik:Bamberg Altstadt 20061115-057-Pano.jpg|thumb|Bamberg, Starówka]]
[[Plik:Heidelberg Schloss Alte Brücke 20100626.jpg|thumb|Heidelberg, Most]]
[[Plik:München und die Alpen bei Föhn.jpg|thumb|Monachium, Panorama]]
[[Plik:Nürnberger Burg im Herbst 2013.jpg|thumb|Norymberga, Zamek]]
[[Plik:Rgbg-dom und rathaus.jpg|thumb|Ratyzbona, Panorama]]
[[Plik:Dom R1.jpg|thumb|Würzburg, Starówka]]
* [[Akwizgran]] (''Aachen'')
* [[Ansbach]]
* [[Augsburg]]
* [[Bamberg]]
* [[Bayreuth]]
* [[Berlin]]
* [[Bonn]]
* [[Brema]] (''Bremen'')
* [[Brunszwik]] (''Braunschweig'')
* [[Chemnitz]]
* [[Dortmund]]
* [[Düsseldorf]]
* [[Drezno]] (''Dresden'')
* [[Erlangen]]
* [[Erfurt]]
* [[Essen]]
* [[Frankfurt nad Menem]] (''Frankfurt am Main'')
* [[Fryburg Bryzgowijski]] (''Freiburg im Breisgau'')
* [[Fürth]]
* [[Getynga]] (''Göttingen'')
* [[Halle (Saale)]]
* [[Hamburg]]
* [[Hanower]] (''Hannover'')
* [[Heidelberg]]
* [[Ingolstadt]]
* [[Karlsruhe]]
* [[Kassel]]
* [[Kilonia]] (''Kiel'')
* [[Koblencja]] (''Koblenz'')
* [[Kolonia]] (''Köln'')
* [[Landshut]]
* [[Lipsk]] (''Leipzig'')
* [[Lubeka]] (''Lübeck'')
* [[Magdeburg]]
* [[Moguncja]] (''Mainz'')
* [[Monachium]] (''München'')
* [[Norymberga]] (''Nürnberg'')
* [[Oldenburg]]
* [[Osnabrück]]
* [[Pasawa]] (''Passau'')
* [[Ratyzbona]] (''Regensburg'')
* [[Rostock]]
* [[Stuttgart]]
* [[Ulm]]
* [[Weimar]]
* [[Wiesbaden]]
* [[Würzburg]]

== Ciekawe miejsca ==
=== Obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO ===
{{#lsth:Lista światowego dziedzictwa UNESCO|[[Niemcy]]}}

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
W kraju działają 164 porty lotnicze, z czego 14 międzynarodowych. Największy z nich to port lotniczy we Frankfurcie.

=== Pociągiem ===
W Niemczech istnieje 48 215&amp;nbsp;km (dane z 2006) linii kolejowych. Ważną rolę w ruchu pasażerskim odgrywają szczególnie eksploatowane od 1991 pociągi dużych prędkości ICE, których prędkość dochodzi do 300&amp;nbsp;km/godz. Dominującym przedsiębiorstwem kolejowym jest [[w:Deutsche Bahn|Deutsche Bahn]].

=== Samochodem ===
Po niemieckich drogach o łącznej długości 644,5 tys. km (dane z 2006), w tym ponad 12 tys. km autostrad, jeździ ponad 46 mln samochodów osobowych i 8 mln ciężarowych. Obywateli państw członkowskich [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]], w tym [[Polska|Polski]] wizy nie obowiązują. Obowiązują wewnątrzunijne przepisy celne. Nakładają one pewne ograniczenia na przewóz towarów akcyzowych – alkohole i wyroby tytoniowe. Zabroniony jest przewóz przez granicę narkotyków, broni i materiałów wybuchowych. Służby celne mogą dokonać kontroli na terenie całego kraju.

W Niemczech można używać polskiego prawa jazdy. Na pojeździe zarejestrowanym w Rzeczypospolitej Polskiej, którego używamy w ruchu międzynarodowym, umieszczamy z tyłu na nadwoziu znak z literami PL. Nie jest to jednak konieczne, jeżeli znak PL widnieje na tablicy rejestracyjnej.

Obywatele polscy podróżujący samochodem muszą mieć ważny dowód krajowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej na samochód (i dodatkowo na przyczepę, jeśli z nią podróżują). Mimo że po 1 maja 2004 r. zielona karta nie jest obowiązkowa, zalecamy posiadanie jej w czasie podróży. Zielona karta to znane za granicą potwierdzenie ubezpieczenia OC. Polisy polskich towarzystw ubezpieczeniowych w zakresie ubezpieczeń komunikacyjnych są uznawane bez ograniczeń. Zalecamy wykupienie ubezpieczenia Assistance obowiązującego za granicą. Pojazdu często nie możemy naprawiać samodzielnie (np. na autostradach), a koszty napraw w specjalistycznych warsztatach są wysokie (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

Przejazd autostradami w Niemczech jest bezpłatny dla samochodów osobowych. Za przekroczenie dozwolonej prędkości grozi mandat, a w bardziej drastycznych przypadkach także zatrzymanie prawa jazdy.

W niektórych niemieckich miastach obowiązują tzw. strefy ekologiczne. Obejmują one centra miast i są oznaczone znakami drogowymi z napisem ''Umweltzone''. Mogą do nich wjeżdżać tylko samochody osobowe i ciężarowe oznaczone specjalną czerwoną, żółtą lub zieloną plakietką z wpisanym numerem rejestracyjnym pojazdu. Rodzaj przyznawanej plakietki zależy od normy emisji spalin, którą spełnia pojazd. Plakietki można kupić w urzędach komunikacji, na stacjach diagnostycznych oraz w autoryzowanych warsztatach na terenie Niemiec. Wjechanie do strefy ekologicznej bez wymaganej plakietki lub specjalnego zezwolenia grozi mandatem w wysokości 100 EURO.

Natężenie ruchu pojazdów w strefach miejskich jest bardzo duże, dlatego są tam trudności z parkowaniem. Zwróć szczególną uwagę na to, jak wolno parkować samochód. Pojazd musisz zaparkować w wyznaczonym miejscu, zgodnie z kierunkiem ruchu i tak, aby nie blokował ścieżek rowerowych. Aby parkować na oznaczonych miejscach dla inwalidów, musisz mieć za szybą dokumentem potwierdzający uprawnienia inwalidzkie. W miastach uważaj na pieszych i rowerzystów. Na przejściach i ścieżkach rowerowych zawsze mają pierwszeństwo. Jeśli dojdzie do kolizji z rowerzystą lub pieszym, kierowcę samochodu czeka szczegółowe postępowanie wyjaśniające, nawet jeśli nikomu nie stało się nic poważnego (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

Prywatnym użytkownikom pojazdów zalecamy, aby mieli kamizelki odblaskowe. Warto je zakładać na autostradach i drogach szybkiego ruchu, kiedy wysiadasz z samochodu z powodu jego awarii lub wypadku. Dla zawodowych kierowców kamizelki odblaskowe są obowiązkowe.

Po zatankowaniu paliwa uruchom pojazd dopiero, gdy zapłacisz.

Prawo niemieckie precyzyjnie określa wykroczenia drogowe i wysokości kar za każde z nich (tzw. ''Bussgeldkatalog''). Nie dyskutuj więc z policją na temat wysokości mandatu. Takie zachowanie zwykle tylko pogarsza sytuację. Jeśli nie zapłacisz mandatu na miejscu, sprawa trafi do sądu lub zakończy się postępowaniem karno-nakazowym. Zwykle policja zatrzymuje posiadane przez kierowcę pieniądze na poczet ewentualnej kary i kosztów postępowania.

Niemiecka policja rygorystycznie kontroluje stan techniczny pojazdów. Jeżeli stwierdzi istotne usterki, może zatrzymać dowód rejestracyjny i obciążyć kierowcę różnymi kosztami. Należą do nich:
* wysoka kara pieniężna (rzędu kilkuset euro),
* opłata za odholowanie pojazdu do warsztatu,
* inne opłaty administracyjne,
* koszty pracy służb publicznych, które usuwają szkody w środowisku naturalnym (np. wyciek płynów z pojazdu).

Podobne konsekwencje mogą spotkać kierowcę, który samodzielnie naprawia samochód w miejscu niedozwolonym.

Według niemieckich przepisów, musimy dostosować wyposażenie pojazdu do warunków pogodowych. Oznacza to, że opon zimowych używamy przy niekorzystnych warunkach atmosferycznych, takich jak: lód, śnieg, błoto pośniegowe, gołoledź. Od listopada do kwietnia powinniśmy stosować opony zimowe. Jeżeli policja podczas kontroli drogowej uzna, że ze względu na warunki panujące na drodze letnie opony nie gwarantują bezpieczeństwa ruchu, może ukarać kierowcę mandatem (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

=== Autobusem ===
Przejazdy autobusowe między Polską a Niemcami obsługują przewoźnicy prywatni. Rozkłady jazdy dostępne są w Internecie, dodatkowo połączenia można znaleźć wyszukując w wyszukiwarkach.

=== Statkiem ===
Głównymi portami morskimi są: [[Hamburg]], [[Wilhelmshaven]], [[Brema]], [[Rostock]] i [[Lubeka]].

== Transport ==
W związku z ograniczeniami ekologicznymi, od 2008 roku, pojazdy poruszające się po centrum miasta muszą mieć na przedniej szybie naklejkę stwierdzającą spełnianie norm emisji zanieczyszczeń przez pojazd. Naklejkę – plakietkę środowiskową – (odpłatnie) uzyskuje się na jednej z 800 stacji kontroli pojazdów i jest ona ważna we wszystkich miastach na terenie Niemiec, które takie ograniczenia wprowadziły. Można ją też zamówić za pośrednictwem strony internetowej, w języku polskim: [http://www.umwelt-plakette.de/int_polen.php?SID=h2oovdauqngdkdco9fkb33spi7].

== Porozumiewanie się ==
[[Język niemiecki]] należy do dużej grupy języków germańskich i spokrewniony jest z duńskim, norweskim, szwedzkim, niderlandzkim oraz angielskim. Na terenie całego kraju występują liczne dialekty. To właśnie dialekt u większości Niemców zdradza, z którego regionu pochodzą: gdyby Meklemburczyk i Bawarczyk próbowali ze sobą rozmawiać, posługując się wyłącznie dialektem, to najprawdopodobniej byłoby im bardzo trudno się zrozumieć. Język niemiecki jest drugim najbardziej rozpowszechnionym językiem w Europie (po języku angielskim), jest on mową ojczystą dla około 110 mln osób.

== Zakupy ==
Walutą w Niemczech jest euro, które dzieli się na 100 centów. Do 2002 r. była to marka niemiecka.
&lt;!--
=== Koszty ===

=== Napiwki === --&gt;

== Wyżywienie i kulinaria ==
Typowo niemiecka kuchnia zanika, a rosną wpływy kuchni innych krajów. Jako pierwsza zdobyła niemieckie podniebienia kuchnia włoska, która przybyła tam z początkiem lat 1960. wraz z włoskimi „Gastarbeiterami”. Potrawy takie jak pizza i pasta są dziś bardziej popularne niż dawniej typowy zestaw: ziemniaki, kiszona kapusta, marynowana pieczeń. Popularna jest również kuchnia grecka, kuchnia chińska i kuchnia turecka, ta ostatnia reprezentowana jest przez tysiące małych barów „fast food” zwanych w Niemczech ''Imbiss'' i potrawy jak np. ''Döner'', oprócz tego można w niemieckich miastach znaleźć prawie wszystkie egzotyczne restauracje włącznie z rosyjskimi, tajskimi, polskimi i japońskimi, w tym barami sushi. Najmocniejszą pozycję tradycyjna niemiecka kuchnia zachowała w małych miastach i osadach.

W odżywianiu Niemców dużą rolę pełni chleb. Uważa się, że Niemcy są krajem, w którym istnieje najwięcej różnych gatunków chleba. Kuchnia niemiecka jest bardzo pożywna, królują w niej ziemniaki i wieprzowina. Mięsa wieprzowego używa się do wyrobu kiełbasy (''Wurst''), która jest nie tylko popularną przekąską, ale i podstawowym elementem kuchni. W Bawarii są np. specjalne ''Wurstküchen'' (kuchnie kiełbasowe).

Mięso w kuchni niemieckiej proponuje się w bardzo różnorodnej postaci – peklowana i wędzona pieczeń wieprzowa (''Kassler''), pieczeń (''Schweinebraten''). Dodatkiem do mięsa są najczęściej ziemniaki smażone, gotowane lub np. w postaci sałatki ziemniaczanej (''Kartoffelsalat'').

W północnych Niemczech w menu można znaleźć bogaty wybór świeżych ryb, wśród których najbardziej popularny jest dorsz. Kapusta to kolejny popularny składnik – odmianę zieloną kisi się jako ''Sauerkraut'', natomiast czerwoną gotuje się z jabłkami, co daje ''Apfelrotkohl''.

Kluski zwane ''Spätzle'' i ''Maultaschen'' są typowymi składnikami kuchni Szwabii. Golonka (''Schweinehaxe'') to także niemiecki przysmak, szczególnie nie może jej zabraknąć na bawarskim święcie piwa, bo piwo to narodowy napój Niemców oraz dodatek do wielu potraw. Popularne są także niemieckie wina reńskie i mozelskie. Zupy niemieckie są ciężkie i zawiesiste (''[[w:Eintopf|Eintopf]]''), najczęściej z dodatkiem fasoli lub grochu.

W Niemczech istnieje ponad 300 gatunków chleba i ponad 6 tysięcy gatunków piwa. Podczas ''[[Oktoberfest]]'' padają „rekordy piwne” – w Europie jedynie Czesi piją więcej piwa w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Kawa w Niemczech cieszy się znacznie większym uznaniem niż herbata.

== Rozrywka ==

== Noclegi ==
Rezerwacji noclegów można dokonać za pośrednictwem portali internetowych umieszczonych w artykule: [[Portale rezerwacji miejsc hotelowych]].

== Nauka ==

== Praca ==

== Bezpieczeństwo ==
W Niemczech nie ma dużego zagrożenia przestępczością, z wyjątkiem kradzieży kieszonkowych na lotniskach, dworcach kolejowych i autobusowych, w czasie imprez masowych i tym podobnych.

== Zdrowie ==
Obywatele państw [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] leczeni są na zasadach wzajemności. Oznacza to, że przyjezdnym, a nawet turystom przysługują te same prawa i obowiązki, co obywatelowi Niemiec. Podstawą uzyskania pomocy jest karta [[Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego|EKUZ]].

'''Uwaga!''' Zawsze okazuj kartę EKUZ. Żądaj wydania druku ''Erklärung''.
* '''Porada lekarska:''' oraz stomatolog – pierwsza wizyta w kwartale 10 EUR. Lekarz specjalista, wizyta bez skierowania – 10 EUR.
* '''Leki''': na różowych receptach odpłatność wynosi 10% wartości.
* '''Pogotowie''': opłata w wysokości 10% kosztów. Tel. nr 112.
* '''Szpital''': 10 EUR za dzień pobytu, nie więcej jak 280 EUR.

Zalecane jest posiadanie odrębnego, prywatnego ubezpieczenia kosztów leczenia, w tym transportu do Polski. Przy zawieraniu ubezpieczenia należy wybrać firmę, która nie wymaga od nas wyłożenia gotówki i jej zwrotu po powrocie do kraju, gdyż możemy nie dysponować taką kwotą.

* [https://sites.google.com/site/leczeniewniemczech/nieplanowane Opis leczenia planowanego i nieplanowanego w Niemczech, po 23 października 2013.]

== Aspekty kulturowe ==

== Kontakt ==
W 2002 roku w Niemczech było 56 milionów użytkowników telefonów komórkowych oraz 32 miliony użytkowników Internetu. W kraju działa ponad 800 nadawców radiowych i 300 telewizyjnych. Niemiecka firma Deutsche Telekom należy do największych firm telekomunikacyjnych na świecie.

== Przedstawicielstwa dyplomatyczne ==
=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Niemczech ===
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Federalnej Niemiec

Lassenstraße 19-21,

14193 Berlin, Niemcy

Telefon: +49 30 22 31 30

Strona www: https://berlin.msz.gov.pl/pl/

E-mail: Sekretariat Ambasadora – [Mailto:berlin.amb.sekretariat@msz.gov.pl berlin.amb.sekretariat@msz.gov.pl],
Zapytania dotyczące spraw konsularnych (paszporty, wizy, sprawy prawne i obywatelskie): [Mailto:berlin.amb.wk@msz.gov.pl berlin.amb.wk@msz.gov.pl]

=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Polsce ===
Ambasada Republiki Federalnej Niemiec w Warszawie

ul. Jazdów 12

00-467 Warszawa

Telefon: +48 22 584 17 00

Fax: +48 22 584 19 79

Strona www: https://polen.diplo.de/pl-pl

E-mail: [Mailto:warszawa@wars.diplo.de warszawa@wars.diplo.de]

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Europa Środkowa}}

[[Kategoria:Niemcy| ]]</text>
      <sha1>b8zb1lorqnm8tq31jbnvhqzjy32x5q4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120207</id>
      <parentid>120206</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T22:41:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>46.83.42.140</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Społeczeństwo */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="35133" xml:space="preserve">{{Top-banner|Burghausen_Wikivoyage_Banner.jpg}}
{{Państwo infobox
 |nazwa państwa        = Niemcy
 |nazwa oryginalna     = Deutschland
 |flaga                = Flag of Germany.svg
 |lokalizacja          = EU-Germany.svg
 |stolica              = [[Berlin]]
 |ustrój               = republika federalna
 |waluta               = euro (EUR, €)&lt;br /&gt;1 € = 100 eurocentów
 |strefa czasowa       = UTC +1 – zima&lt;br /&gt;UTC +2 – lato
 |powierzchnia         = 357 121,41
 |język urzędowy       = niemiecki
 |religia              = katolicyzm, protestantyzm
 |kod telefoniczny     = +49
 |napięcie elektryczne = 230 V / 50 Hz
 |typ gniazdka         = C, F
 |kod samochodowy      = D
 |ruch samochodowy     = prawostronny
 |domena internetowa   = .de
}}
'''Niemcy''' (niem. ''Deutschland'') – państwo federalne położone w Europie ze stolicą w [[Berlin]]ie, członek Unii Europejskiej. Stolicą Niemiec jest Berlin (przed zjednoczeniem z NRD było nią [[Bonn]], obecnie noszące tytuł ''miasta federalnego''). Językiem oficjalnym jest [[język niemiecki]].

== Charakterystyka ==
=== Geografia ===
[[Plik:Rheinstein.jpg|thumb|Ren]]
Niemcy leżą między Morzem Północnym i Morzem Bałtyckim na północy, Alpami na południu, rzeką Ren na zachodzie i Odrą na wschodzie. Graniczą na północy z [[Dania|Danią]], na wschodzie z [[Polska|Polską]] i [[Czechy|Czechami]], na południu z [[Austria|Austrią]] i [[Szwajcaria|Szwajcarią]], a na zachodzie z [[Francja|Francją]], [[Luksemburg]]iem, [[Belgia|Belgią]] i [[Holandia|Holandią]]. Państwo niemieckie jest federacją złożoną z 16 krajów związkowych (''landów'').
&lt;!-- === Wskaźnik demokracji ===
13 	 Niemcy 	8,61 	Demokracja pełna 	Federalizm, republika parlamentarna i demokracja parlamentarna, bikameralizm --&gt;

=== Klimat ===
W Niemczech panuje klimat umiarkowany z chłodnymi, pochmurnymi i mokrymi zimami i latami, na południu występuje fen. Większość terenu Niemiec leży w strefie umiarkowanej ciepłej, gdzie dominują wilgotne wiatry zachodnie. Na północy panuje klimat oceaniczny z całorocznymi opadami. Zimy są stosunkowo łagodne, a lata dość ciepłe. Na wschodzie widać przejawy klimatu kontynentalnego. Zimy bywają bardzo zimne, a lata bardzo ciepłe. W centralnej części kraju, a także na południu, klimat wykazuje cechy przejściowe, zarówno oceaniczne, jak i kontynentalne. Zimy są tu łagodne, a lata chłodne, chociaż temperatury mogą przekroczyć +30°C. Najcieplejszym regionem Niemiec jest południowo-zachodni zakątek kraju: [[Deutsche Weinstraße]] i Nizina Górnoreńska. Tutejsze lata mogą być bardzo ciepłe przez długi okres. Czasami minimalna temperatura nie spada poniżej +20°C, co jest rzadkim zjawiskiem w pozostałej części kraju. Przeważają wiatry zachodnie i południowo-zachodnie. Na Wyżynie Bawarskiej w miesiącach wiosennych i jesiennych wieją ciepłe i suche feny. Ze zjawisk ekstremalnych, podobnie jak w Polsce, występują letnie i wiosenne burze.

=== Fauna i flora ===
Naturalna szata roślinna została w znacznym stopniu zniszczona, jej miejsce zajęły uprawy rolne i sztuczne drzewostany.

Obszary nizin porośnięte są monokulturami sosen, a tereny górskie zajmują świerki. Lasy obejmują 29% powierzchni kraju, czyli stosunkowo dużo, jeśli weźmie się pod uwagę wysoki poziom rozwoju gospodarczego kraju, uprzemysłowienia, urbanizacji i dużej liczby ludności (gęstość zaludnienia jest dwukrotnie większa niż w Polsce).

W zachodniej części Niziny Niemieckiej zachowały się lasy brzozowo-dębowe i wrzosowiska. Na pojezierzach, wyżynach i w niższych piętrach gór występują kompleksy lasów bukowych, mieszanych (głównie dębowo-sosnowych) i sosnowych.

W wyższych piętrach gór (zwłaszcza w [[Las Bawarski|Lesie Bawarskim]], [[Schwarzwald]]zie, [[Smreczany|Smreczanach]], [[Harz]]u, [[Rudawy|Rudawach]] i w [[Las Turyński|Lesie Turyńskim]]/[[Las Frankoński|Lesie Frankońskim]]) występują lasy świerkowe. W [[Alpy|Alpach]] występuje piętrowy układ roślinności, do około 1500&amp;nbsp;m n.p.m. przeważają lasy mieszane. Na wysokości rzędu 1500 do 1700&amp;nbsp;m n.p.m. występują wyłącznie lasy iglaste, zaś ponad nimi tereny górskie pokrywa kosodrzewina i łąki alpejskie, które występują ponad 1900&amp;nbsp;m n.p.m.

Fauna w Niemczech jest charakterystyczna dla lasów w Europie Środkowej. Skład gatunkowy lasów niemieckich jest praktycznie taki sam jak w Polsce.

Z dużych ssaków żyjących w lasach żyją jelenie, sarny i dziki, natomiast w Alpach występują kozice. Do mniejszych ssaków w lasach żyją lisy, zające, natomiast w Alpach na południu Niemiec występują świstaki.

Przed ekspansją rolnictwa (osuszanie terenów podmokłych) w Niemczech licznie występowały różne gatunki ptaków wodnych i błotnych. Obecnie populacja tego rodzaju ptactwa jest bardzo mała. Z wyjątkiem tego, do rzadkości w Niemczech należą bociany, mimo że Niemcy, tak jak Polska są państwem, gdzie ptaki te występują w okresie wiosenno-letnim.

=== Kultura ===
Niemiecka literatura powstała w średniowieczu. Nowożytną niemczyznę stworzył Marcin Luter swoim tłumaczeniem Biblii. Za najważniejszych autorów literatury niemieckiej uważani są Christoph Martin Wieland, Johann Wolfgang von Goethe i Friedrich Schiller, Friedrich Hölderlin i Heinrich Heine oraz bracia Grimm; w dwudziestym wieku Niemcy miały kilku noblistów w dziedzinie literatury.
Za największych filozofów niemieckich uważani są Mistrz Eckhart, Mikołaj z Kuzy, Gottfried Wilhelm Leibniz, Immanuel Kant, przez niektórych historyków filozofii uważany za najważniejszego filozofa nowożytności z uwagi na szerokie oddziaływanie, Friedrich Schelling, Johann Gottlieb Fichte, Georg Hegel, Ludwig Feuerbach, Karol Marks, Arthur Schopenhauer i Friedrich Nietzsche. Szczególnie ważne są niemiecki idealizm oraz materializm. W dwudziestym wieku ważny wpływ na filozofię wywarła krytyczna teoria tzw. szkoły frankfurckiej Theodora Adorna i Maxa Horkheimera.

=== Sztuka ===
[[Plik:Albrecht Dürer - Adam and Eve (Prado) 2.jpg|thumb|''Adam i Ewa'' autorstwa Albrechta Dürera]]
W okresie Imperium Rzymskiego, prowincje germańskie produkowały wyroby ceramiczne. Rozkwit sztuki średniowiecznej na terenie Niemiec rozpoczął się w okresie Imperium Karolińskiego. W czasie rządów Ludolfingów, sztukę tworzono zazwyczaj w wielkich klasztorach. Okres sztuki ottońskiej to silny progres rzemiosła, głównie metaloplastyki. Sztuka romańska była pierwszą, która stała się powszechna w całej Zachodniej Europie. Niemcy były centrum tego prądu. Na okres gotyku przypada progres rzeźby, zarówno kamiennej, jak drewnianej, ukształtowała się tu długoletnia tradycja ołtarza szafiastego. Na północy Niemiec tworzyli wtedy liczni malarze. Ówcześni twórcy malowali głównie na zlecenie miast.  Renesans w Niemczech używał wyszukanych, gotyckich zdobień aż do XVI wieku, również w pracach traktujących o człowieku i aspektach jego życia.  Czołowym niemieckim artystą renesansu był Albrecht Dürer, tworzący znane w całej Europie drzeworyty. Szkoła naddunajska to nazwa grupy malarzy, tworzących na początku XVI wieku w Bawarii i Austrii. Stworzyli oni pierwsze pejzaże w sztuce zachodu. Druki wykonywali natomiast uczniowie Dürera. Czołowymi niemieckimi rzeźbiarzami byli w tamtym okresie: Wit Stwosz, Tilman Riemenschneider oraz Peter Vischer starszy. W okresie baroku i rokoko niemiecka sztuka była zbliżona do twórczości artystów z innych części świata. Wielu zagranicznych malarzy przebywało wtedy w Niemczech, na dworach książąt. Neoklasycyzm pojawił się w Niemczech wcześnie. Jednym z najważniejszych twórców niemieckiego romantyzmu był natomiast Caspar David Friedrich, który malował pejzaże z wyraźnym północnym charakterem. Na przełomie XVIII i XIX wieku wykształciły się także inne nurty w sztuce: ruch Nazareńczyków. W XIX wieku, w stylu biedermeier tworzył Carl Spitzweg. Głównym przedstawicielem akademizmu był Carl Theodor von Piloty. Berlińską secesję reprezentował np. Max Liebermann, a symbolizm Franz von Stuck. W XX wieku wykształciły się w Niemczech dwie grupy ekspresjonistów: Die Brücke, utworzona w Dreźnie w 1905 r., oraz powstała w Monachium w 1911 r. grupa Der Blaue Reiter. Na początku XX wieku bardzo popularne stało się w malarstwie tworzenie obrazów o charakterze groteskowym. W Berlinie rozwijał się dadaizm. Max Ernst zasłynął jako surrealista, a Paul Klee jako kubista. W realizmie magicznym tworzył Anton Räderscheidt. W okresie nazizmu w Niemczech sztuka nowoczesna została zakazana jako sztuka wynaturzona. W wyniku konfliktów z rządem, wielu artystów wyemigrowało z kraju. Po wojnie w Niemczech rozwinął się neoekspresjonizm.

=== Architektura ===
[[Plik:100 1889.JPG|thumb|Katedra w Ratyzbonie]]
[[Plik:00 8310 Dresden - Frauenkirche.jpg|thumb|Kościół NMP w Dreźnie]]
Architektura rzymska zachowała się w takich miejscach jak Kolonia, Trewira, Moguncja, Augustburg lub Ratyzbona. Architektura karolińska rozwijająca się na terenie cesarstwa Karola Wielkiego i jego następców. W architekturze romańskiej w Niemczech widoczna jest kontynuacja wcześniejszych wzorów architektury karolińskiej. Budowane są kościoły o układzie centralnym i tutaj przeważają budowle bazylikowe, najczęściej kryte drewnianymi, płaskimi stropami, zazwyczaj bogato zdobione polichromią. Wnętrze dzielone jest na nawy przy pomocy kolumn o monolitycznych, kamiennych trzonach ustawionych pomiędzy z masywnymi filarami. Częstym rozwiązaniem jest zastosowanie dwóch absyd na zakończeniu nawy głównej oraz dwóch transeptów. Charakterystyczną cechą niemieckich kościołów romańskich są wysokie wieże stawiane nad skrzyżowaniem naw, chórem zachodnim i parami na krańcach budowli. Przy zastosowaniu dwóch absyd i podwójnego transeptu wejście do kościoła umieszczano w elewacji bocznej. Fasady zdobią arkadowe fryzy i galerie, oprócz nich pojawiają się także posągi przedstawiające świętych i apostołów. W połowie XIII wieku na tereny Niemiec z Francji dociera architektura gotycka. Pierwszymi budowlami gotyckimi w Niemczech są zrealizowane przez budowniczych francuskich kościoły w Trewirze i Marburgu, Magdeburgu oraz prezbiterium katedry w Kolonii. Wokół prezbiterium powstał obejście wraz z wieńcem kaplic. W kolejnych dziesięcioleciach budowniczowie niemieccy odchodzą od wzorów francuskich. Gotyk niemiecki, w zależności od obszaru wykazuje nieco odmienne cechy. Na północnych terenach przeważają na ogół niewielkie ceglane kościoły halowe. Spotykane są także kościoły budowane z kamienia w układzie jedno- i trójnawowych hal. Na terenach południowych częściej można spotkać budowle z kamienia w układzie bazyliki. Najbardziej widoczną cechą charakterystyczną brył kościołów są strzeliste wieże. W połowie XIV wieku elementy rzeźbiarskie i architektoniczne zaczynają przenikać się tworząc plastyczną dekorację, np. kruchta kościoła NMP w Norymberdze. Wśród budowli świeckich najbardziej reprezentacyjny charakter miały ratusze budowane w bogatych miastach. Kamienice mieszczan to najczęściej budowle kilkukondygnacyjne ze szczytami zwróconymi w kierunku ulicy i niewielkiego podwórka. Cechą charakterystyczną zachowanych w Norymberdze kamienic są niewielkie wykusze, w których początkowo mieściło się zakończenie domowych kaplic. Okres gotyku to także budownictwo obronne. Miasta otaczano murami zwieńczonymi blankami. Do miasta prowadziły warowne bramy. 
Początek XVI wieku w Niemczech to okres, w którym władzę sprawował Karol V, który władając olbrzymim terytorium. Wzorce włoskiego renesansu chętnie są przyjmowane na katolickim południu a protestancka północ odnosi się do nich niechętnie. Podział na renesans katolicki i protestancki najwyraźniej widoczny jest w budownictwie sakralnym. Cechą charakterystyczną architektury świeckiej dzielnic północnych są smukłe budowle o stromych dachach i bogato zdobionych szczytach. Pomimo wojen w miastach budowano kamienice, ratusze i arsenały. Budowane i rozbudowywane w tym okresie zamki zachowują swój obronny charakter podkreślony przez cylindryczne wieże zlokalizowane na zewnętrznych narożach, w których często umieszczano schody. Obszerne budowle były rozplanowane wokół przestronnego dziedzińca, wokół którego budowano arkadowe krużganki.
Po niespokojnej pierwszej połowie XVII wieku na ziemiach niemieckich zapanował pokój.  Ugruntował się ostatecznie podział na protestancką północ i katolickie południe. W rozwoju tego stylu architektonicznego na terytorium niemieckim występowało duże zróżnicowanie, co było związane z rozdrobnieniem politycznym i rozłamami religijnymi. Powstawały nowe rezydencje magnackie, a istniejące były przebudowywane. Pałace wzorowane były na układach francuskich. Domy mieszczańskie otrzymały nowy wystrój. W XVIII wieku coraz częściej stosowany był ornament rokokowy, modelowany w gipsie, inspirowany wzorami francuskimi.

=== Społeczeństwo ===
[[Plik:HolyRomanEmpire_1618.png|thumb|Podział religyjny od XVII w.]]
Niemcy są najludniejszym państwem w Unii Europejskiej. Według Organizacji Narodów Zjednoczonych, Niemcy są domem dla trzeciej pod względem wielkości grupy imigrantów. 30% populacji ma migracyjne korzenie. Oficjalnym i najważniejszym językiem Niemiec jest niemiecki. Jest on jednym z 24 języków oficjalnych Unii Europejskiej i jednym z trzech języków roboczych w Komisji Europejskiej. Uznawane języki mniejszości etnicznych na terenie Niemiec to: dolnoniemiecki, łużycki, romski i fryzyjski. 
W roku 1517, na terenie obecnych Niemiec rozpoczęła się reformacja. Podzieliło to kraj na dwie części: protestancką i katolicką, co widoczne jest również dziś w strukturze wyznaniowej państwa. Na mocy pokoju augsburskiego w 1555 r. wprowadzono zasadę, iż w każdym z państw niemieckich może obowiązywać katolicyzm albo luteranizm, w zależności od woli jego władcy. W 1618 r. rozpoczęła się wojna trzydziestoletnia. Była to najkrwawsza wojna religijna, która doszczętnie spustoszyła Niemcy, zabierając ze sobą około 40% ówczesnej populacji. Na tle całej populacji 27,7% mieszkańców Niemiec to katolicy, 25,5% to protestanci, 1,9% wszystkich mieszkańców kraju deklaruje, że wyznają prawosławie, 5,9%, że wyznają islam. Niemcy posiadają trzecią w Europie społeczność żydowską. Niemcy nie deklarujący przynależności do żadnej religii stanowią 37,8% populacji i są skoncentrowani na terenie dawnej Niemieckiej Republiki Demokratycznej i w dużych kompleksach miejskich. Kościół rzymskokatolicki oraz Kościół ewangelicki tracą corocznie wiernych.

== Historia ==
{{W Wikipedii|Historia Niemiec}}
[[Plik:Ereignisblatt aus den revolutionären Märztagen 18.-19. März 1848 mit einer Barrikadenszene aus der Breiten Strasse, Berlin 01.jpg|thumb|Wiosna Ludów]]
Plemiona germańskie wyodrębniły się prawdopodobnie w epoce brązu lub żelaza. Za sprawą Oktawiana Augusta rzymski dowódca Warus rozpoczął podbój Germanii. Do roku 100, kiedy Tacyt napisał Germanię, plemiona germańskie osiedliły się wzdłuż Renu i Dunaju. Około roku 260 Germanie wkroczyli na tereny kontrolowane przez Cesarstwo Rzymskie. Po inwazji Hunów w 375 r. oraz podupadania Rzymu od 395 r. plemiona germańskie podbiły Rzym. 

W 800 r. Karol Wielki został ukoronowany cesarzem i stworzył Imperium Karolińskie. Święte Cesarstwo Rzymskie powstało ze wschodniej części jego obszaru. W okresie panowania Hohenstaufów niemieccy książęta rozszerzyli swoje wpływy dalej na wschód i południe rozpoczynając osadnictwo na tych terenach. Północne miasta niemieckie rozwijały się jako członkowie Hanzy. Złota Bulla z 1356 r. wprowadziła podstawową konstytucję kraju i wprowadziła w cesarstwie elekcję króla przez siedmiu elektorów. Marcin Luter opublikował 95 tez w 1517 r. w Wittenberdze, rozpoczynając reformację. Spór religijny doprowadził do wojny trzydziestoletniej. Pokój westfalski w 1648 r. zakończył wojny religijne w Niemczech. W XVIII wieku Święte Cesarstwo Rzymskie składało się z około 1800 takich terytoriów. Od 1740 r. spory pomiędzy austriacką monarchią Habsburgów oraz Prusami zdominowały niemiecką historię. W 1806 r. imperium zostało rozwiązane w rezultacie wojen napoleońskich. 

Kongres wiedeński w 1814 r. stworzył Związek Niemiecki, luźną ligę 39 krajów. W świetle Wiosny Ludów intelektualiści i inni obywatele rozpoczęli rewolucję. Po pokonaniu przez Prusy Francji w 1871 r. proklamowano Cesarstwo Niemieckie. Niemcy ucierpiały wskutek porażki z aliantami podczas I wojny światowej. Niemcy stały się republiką aż do zagarnięcia władzy przez Hitlera w 1933 r. Po II wojny światowej Niemcy zostały podzielona na dwa kraje, które w 1989 r. zostały znowu zjednoczone.

== Przygotowania ==
=== Przepisy celne ===
Do Niemiec można wwieźć na użytek własny do:
* 10 l spirytusu,
* 20 l wyrobów spirytusowych (np. likier, sherry, porto),
* 90 l wina (w tym tylko 60 l wina musującego),
* 110 l piwa,
* do 800 szt. papierosów.

Jeśli podczas kontroli służby celne będą miały wątpliwości, czy towary są przewożone na własny użytek, to mogą je zarekwirować, naliczyć należne cło i wystawić mandat.

Kontrola celna (a także kontrola Policji Federalnej) może być prowadzona na całym terytorium kraju. Zalecamy posiadanie dowodów zakupu (faktur, paragonów) na przedmioty wywożone z Niemiec. Sprzęt strzelecki do paintballa jest traktowany w Niemczech jak broń. Taki sprzęt można przywozić do Niemiec lub przewozić przez nie bez zezwolenia, jeżeli jest oznakowany literą F. Jeśli nie ma takiego oznaczenia, władze niemieckie żądają pozwolenia na broń lub Europejskiej Karty Broni Palnej oraz udokumentowania celu podróży z bronią. Kwestię posiadania gazu pieprzowego w Niemczech reguluje Waffengesetz (WaffG). Można używać gazu pieprzowego dopuszczonego do obrotu w Republice Federalnej Niemiec. Powyższa ustawa określa również maksymalny zasięg miotacza gazu pieprzowego do 2 m oraz wymaga dokumentu zezwalającego na posiadanie miotacza gazu na terytorium RFN (''Waffenschein''). Niemieckie przepisy ograniczają również posiadanie broni gazowej oraz replik broni miotających plastikowe kule (ASG). W miejscach demonstracji i zgromadzeń publicznych oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie nie wolno mieć przy sobie petard i materiałów pirotechnicznych. Takie zachowanie narusza ustawy o zgromadzeniach publicznych oraz broni i materiałach wybuchowych. Przywóz materiałów pirotechnicznych do Niemiec kategorii F3 i F4 jest dozwolony tylko z zaświadczeniem (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

==== Przewóz zwierząt domowych ====
Pies, kot czy fretka towarzyszące właścicielom w podróży do Niemiec (a także pozostałych państw Unii Europejskiej) zgodnie z wymogami prawa unijnego muszą mieć paszporty. Aby wyrobić paszport z emblematem UE, potrzebujesz dokumentów, które zawierają:
* dane o właścicielu zwierzęcia,
* imię zwierzęcia,
* jego gatunek,
* rasę,
* płeć,
* datę urodzenia i umaszczenie.

Trzeba także przedstawić zaświadczenie o szczepieniach i przebytych chorobach. Zwierzę musi mieć identyfikator: tatuaż lub elektroniczny chip. Numer identyfikatora i miejsce, w którym jest umieszczony, są odnotowane w paszporcie. Zdjęcie zwierzęcia w paszporcie nie jest obowiązkowe. Paszporty wydają lecznice weterynaryjne, których spis znajduje się na stronie internetowej Krajowej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej.

Do Niemiec nie wolno wwozić psów, które nie posiadają ważnego szczepienia przeciwko wściekliźnie. W przypadku szczeniaków przekroczenie granicy może nastąpić najwcześniej 21 dni po pierwszym szczepieniu (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

== Kraje związkowe ==
[[Plik:Deutschland politisch bunt.png|thumb|upright=2.2|Niemcy]]
Republika Federalna Niemiec podzielona jest na kraje związkowe (''landy''):
* [[Badenia-Wirtembergia]]
* [[Bawaria]]
* [[Berlin]]
* [[Brandenburgia]]
* [[Brema]]
* [[Dolna Saksonia]]
* [[Hamburg]]
* [[Hesja]]
* [[Meklemburgia-Pomorze Przednie]]
* [[Nadrenia-Palatynat]]
* [[Nadrenia Północna-Westfalia]]
* [[Saara]]
* [[Saksonia]]
* [[Saksonia-Anhalt]]
* [[Szlezwik-Holsztyn]]
* [[Turyngia]]

== Miasta ==
[[Plik:Bamberg Altstadt 20061115-057-Pano.jpg|thumb|Bamberg, Starówka]]
[[Plik:Heidelberg Schloss Alte Brücke 20100626.jpg|thumb|Heidelberg, Most]]
[[Plik:München und die Alpen bei Föhn.jpg|thumb|Monachium, Panorama]]
[[Plik:Nürnberger Burg im Herbst 2013.jpg|thumb|Norymberga, Zamek]]
[[Plik:Rgbg-dom und rathaus.jpg|thumb|Ratyzbona, Panorama]]
[[Plik:Dom R1.jpg|thumb|Würzburg, Starówka]]
* [[Akwizgran]] (''Aachen'')
* [[Ansbach]]
* [[Augsburg]]
* [[Bamberg]]
* [[Bayreuth]]
* [[Berlin]]
* [[Bonn]]
* [[Brema]] (''Bremen'')
* [[Brunszwik]] (''Braunschweig'')
* [[Chemnitz]]
* [[Dortmund]]
* [[Düsseldorf]]
* [[Drezno]] (''Dresden'')
* [[Erlangen]]
* [[Erfurt]]
* [[Essen]]
* [[Frankfurt nad Menem]] (''Frankfurt am Main'')
* [[Fryburg Bryzgowijski]] (''Freiburg im Breisgau'')
* [[Fürth]]
* [[Getynga]] (''Göttingen'')
* [[Halle (Saale)]]
* [[Hamburg]]
* [[Hanower]] (''Hannover'')
* [[Heidelberg]]
* [[Ingolstadt]]
* [[Karlsruhe]]
* [[Kassel]]
* [[Kilonia]] (''Kiel'')
* [[Koblencja]] (''Koblenz'')
* [[Kolonia]] (''Köln'')
* [[Landshut]]
* [[Lipsk]] (''Leipzig'')
* [[Lubeka]] (''Lübeck'')
* [[Magdeburg]]
* [[Moguncja]] (''Mainz'')
* [[Monachium]] (''München'')
* [[Norymberga]] (''Nürnberg'')
* [[Oldenburg]]
* [[Osnabrück]]
* [[Pasawa]] (''Passau'')
* [[Ratyzbona]] (''Regensburg'')
* [[Rostock]]
* [[Stuttgart]]
* [[Ulm]]
* [[Weimar]]
* [[Wiesbaden]]
* [[Würzburg]]

== Ciekawe miejsca ==
=== Obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO ===
{{#lsth:Lista światowego dziedzictwa UNESCO|[[Niemcy]]}}

== Dojazd ==
=== Samolotem ===
W kraju działają 164 porty lotnicze, z czego 14 międzynarodowych. Największy z nich to port lotniczy we Frankfurcie.

=== Pociągiem ===
W Niemczech istnieje 48 215&amp;nbsp;km (dane z 2006) linii kolejowych. Ważną rolę w ruchu pasażerskim odgrywają szczególnie eksploatowane od 1991 pociągi dużych prędkości ICE, których prędkość dochodzi do 300&amp;nbsp;km/godz. Dominującym przedsiębiorstwem kolejowym jest [[w:Deutsche Bahn|Deutsche Bahn]].

=== Samochodem ===
Po niemieckich drogach o łącznej długości 644,5 tys. km (dane z 2006), w tym ponad 12 tys. km autostrad, jeździ ponad 46 mln samochodów osobowych i 8 mln ciężarowych. Obywateli państw członkowskich [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]], w tym [[Polska|Polski]] wizy nie obowiązują. Obowiązują wewnątrzunijne przepisy celne. Nakładają one pewne ograniczenia na przewóz towarów akcyzowych – alkohole i wyroby tytoniowe. Zabroniony jest przewóz przez granicę narkotyków, broni i materiałów wybuchowych. Służby celne mogą dokonać kontroli na terenie całego kraju.

W Niemczech można używać polskiego prawa jazdy. Na pojeździe zarejestrowanym w Rzeczypospolitej Polskiej, którego używamy w ruchu międzynarodowym, umieszczamy z tyłu na nadwoziu znak z literami PL. Nie jest to jednak konieczne, jeżeli znak PL widnieje na tablicy rejestracyjnej.

Obywatele polscy podróżujący samochodem muszą mieć ważny dowód krajowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej na samochód (i dodatkowo na przyczepę, jeśli z nią podróżują). Mimo że po 1 maja 2004 r. zielona karta nie jest obowiązkowa, zalecamy posiadanie jej w czasie podróży. Zielona karta to znane za granicą potwierdzenie ubezpieczenia OC. Polisy polskich towarzystw ubezpieczeniowych w zakresie ubezpieczeń komunikacyjnych są uznawane bez ograniczeń. Zalecamy wykupienie ubezpieczenia Assistance obowiązującego za granicą. Pojazdu często nie możemy naprawiać samodzielnie (np. na autostradach), a koszty napraw w specjalistycznych warsztatach są wysokie (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

Przejazd autostradami w Niemczech jest bezpłatny dla samochodów osobowych. Za przekroczenie dozwolonej prędkości grozi mandat, a w bardziej drastycznych przypadkach także zatrzymanie prawa jazdy.

W niektórych niemieckich miastach obowiązują tzw. strefy ekologiczne. Obejmują one centra miast i są oznaczone znakami drogowymi z napisem ''Umweltzone''. Mogą do nich wjeżdżać tylko samochody osobowe i ciężarowe oznaczone specjalną czerwoną, żółtą lub zieloną plakietką z wpisanym numerem rejestracyjnym pojazdu. Rodzaj przyznawanej plakietki zależy od normy emisji spalin, którą spełnia pojazd. Plakietki można kupić w urzędach komunikacji, na stacjach diagnostycznych oraz w autoryzowanych warsztatach na terenie Niemiec. Wjechanie do strefy ekologicznej bez wymaganej plakietki lub specjalnego zezwolenia grozi mandatem w wysokości 100 EURO.

Natężenie ruchu pojazdów w strefach miejskich jest bardzo duże, dlatego są tam trudności z parkowaniem. Zwróć szczególną uwagę na to, jak wolno parkować samochód. Pojazd musisz zaparkować w wyznaczonym miejscu, zgodnie z kierunkiem ruchu i tak, aby nie blokował ścieżek rowerowych. Aby parkować na oznaczonych miejscach dla inwalidów, musisz mieć za szybą dokumentem potwierdzający uprawnienia inwalidzkie. W miastach uważaj na pieszych i rowerzystów. Na przejściach i ścieżkach rowerowych zawsze mają pierwszeństwo. Jeśli dojdzie do kolizji z rowerzystą lub pieszym, kierowcę samochodu czeka szczegółowe postępowanie wyjaśniające, nawet jeśli nikomu nie stało się nic poważnego (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

Prywatnym użytkownikom pojazdów zalecamy, aby mieli kamizelki odblaskowe. Warto je zakładać na autostradach i drogach szybkiego ruchu, kiedy wysiadasz z samochodu z powodu jego awarii lub wypadku. Dla zawodowych kierowców kamizelki odblaskowe są obowiązkowe.

Po zatankowaniu paliwa uruchom pojazd dopiero, gdy zapłacisz.

Prawo niemieckie precyzyjnie określa wykroczenia drogowe i wysokości kar za każde z nich (tzw. ''Bussgeldkatalog''). Nie dyskutuj więc z policją na temat wysokości mandatu. Takie zachowanie zwykle tylko pogarsza sytuację. Jeśli nie zapłacisz mandatu na miejscu, sprawa trafi do sądu lub zakończy się postępowaniem karno-nakazowym. Zwykle policja zatrzymuje posiadane przez kierowcę pieniądze na poczet ewentualnej kary i kosztów postępowania.

Niemiecka policja rygorystycznie kontroluje stan techniczny pojazdów. Jeżeli stwierdzi istotne usterki, może zatrzymać dowód rejestracyjny i obciążyć kierowcę różnymi kosztami. Należą do nich:
* wysoka kara pieniężna (rzędu kilkuset euro),
* opłata za odholowanie pojazdu do warsztatu,
* inne opłaty administracyjne,
* koszty pracy służb publicznych, które usuwają szkody w środowisku naturalnym (np. wyciek płynów z pojazdu).

Podobne konsekwencje mogą spotkać kierowcę, który samodzielnie naprawia samochód w miejscu niedozwolonym.

Według niemieckich przepisów, musimy dostosować wyposażenie pojazdu do warunków pogodowych. Oznacza to, że opon zimowych używamy przy niekorzystnych warunkach atmosferycznych, takich jak: lód, śnieg, błoto pośniegowe, gołoledź. Od listopada do kwietnia powinniśmy stosować opony zimowe. Jeżeli policja podczas kontroli drogowej uzna, że ze względu na warunki panujące na drodze letnie opony nie gwarantują bezpieczeństwa ruchu, może ukarać kierowcę mandatem (źródło: [https://www.gov.pl/web/dyplomacja/niemcy MSZ]).

=== Autobusem ===
Przejazdy autobusowe między Polską a Niemcami obsługują przewoźnicy prywatni. Rozkłady jazdy dostępne są w Internecie, dodatkowo połączenia można znaleźć wyszukując w wyszukiwarkach.

=== Statkiem ===
Głównymi portami morskimi są: [[Hamburg]], [[Wilhelmshaven]], [[Brema]], [[Rostock]] i [[Lubeka]].

== Transport ==
W związku z ograniczeniami ekologicznymi, od 2008 roku, pojazdy poruszające się po centrum miasta muszą mieć na przedniej szybie naklejkę stwierdzającą spełnianie norm emisji zanieczyszczeń przez pojazd. Naklejkę – plakietkę środowiskową – (odpłatnie) uzyskuje się na jednej z 800 stacji kontroli pojazdów i jest ona ważna we wszystkich miastach na terenie Niemiec, które takie ograniczenia wprowadziły. Można ją też zamówić za pośrednictwem strony internetowej, w języku polskim: [http://www.umwelt-plakette.de/int_polen.php?SID=h2oovdauqngdkdco9fkb33spi7].

== Porozumiewanie się ==
[[Język niemiecki]] należy do dużej grupy języków germańskich i spokrewniony jest z duńskim, norweskim, szwedzkim, niderlandzkim oraz angielskim. Na terenie całego kraju występują liczne dialekty. To właśnie dialekt u większości Niemców zdradza, z którego regionu pochodzą: gdyby Meklemburczyk i Bawarczyk próbowali ze sobą rozmawiać, posługując się wyłącznie dialektem, to najprawdopodobniej byłoby im bardzo trudno się zrozumieć. Język niemiecki jest drugim najbardziej rozpowszechnionym językiem w Europie (po języku angielskim), jest on mową ojczystą dla około 110 mln osób.

== Zakupy ==
Walutą w Niemczech jest euro, które dzieli się na 100 centów. Do 2002 r. była to marka niemiecka.
&lt;!--
=== Koszty ===

=== Napiwki === --&gt;

== Wyżywienie i kulinaria ==
Typowo niemiecka kuchnia zanika, a rosną wpływy kuchni innych krajów. Jako pierwsza zdobyła niemieckie podniebienia kuchnia włoska, która przybyła tam z początkiem lat 1960. wraz z włoskimi „Gastarbeiterami”. Potrawy takie jak pizza i pasta są dziś bardziej popularne niż dawniej typowy zestaw: ziemniaki, kiszona kapusta, marynowana pieczeń. Popularna jest również kuchnia grecka, kuchnia chińska i kuchnia turecka, ta ostatnia reprezentowana jest przez tysiące małych barów „fast food” zwanych w Niemczech ''Imbiss'' i potrawy jak np. ''Döner'', oprócz tego można w niemieckich miastach znaleźć prawie wszystkie egzotyczne restauracje włącznie z rosyjskimi, tajskimi, polskimi i japońskimi, w tym barami sushi. Najmocniejszą pozycję tradycyjna niemiecka kuchnia zachowała w małych miastach i osadach.

W odżywianiu Niemców dużą rolę pełni chleb. Uważa się, że Niemcy są krajem, w którym istnieje najwięcej różnych gatunków chleba. Kuchnia niemiecka jest bardzo pożywna, królują w niej ziemniaki i wieprzowina. Mięsa wieprzowego używa się do wyrobu kiełbasy (''Wurst''), która jest nie tylko popularną przekąską, ale i podstawowym elementem kuchni. W Bawarii są np. specjalne ''Wurstküchen'' (kuchnie kiełbasowe).

Mięso w kuchni niemieckiej proponuje się w bardzo różnorodnej postaci – peklowana i wędzona pieczeń wieprzowa (''Kassler''), pieczeń (''Schweinebraten''). Dodatkiem do mięsa są najczęściej ziemniaki smażone, gotowane lub np. w postaci sałatki ziemniaczanej (''Kartoffelsalat'').

W północnych Niemczech w menu można znaleźć bogaty wybór świeżych ryb, wśród których najbardziej popularny jest dorsz. Kapusta to kolejny popularny składnik – odmianę zieloną kisi się jako ''Sauerkraut'', natomiast czerwoną gotuje się z jabłkami, co daje ''Apfelrotkohl''.

Kluski zwane ''Spätzle'' i ''Maultaschen'' są typowymi składnikami kuchni Szwabii. Golonka (''Schweinehaxe'') to także niemiecki przysmak, szczególnie nie może jej zabraknąć na bawarskim święcie piwa, bo piwo to narodowy napój Niemców oraz dodatek do wielu potraw. Popularne są także niemieckie wina reńskie i mozelskie. Zupy niemieckie są ciężkie i zawiesiste (''[[w:Eintopf|Eintopf]]''), najczęściej z dodatkiem fasoli lub grochu.

W Niemczech istnieje ponad 300 gatunków chleba i ponad 6 tysięcy gatunków piwa. Podczas ''[[Oktoberfest]]'' padają „rekordy piwne” – w Europie jedynie Czesi piją więcej piwa w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Kawa w Niemczech cieszy się znacznie większym uznaniem niż herbata.

== Rozrywka ==

== Noclegi ==
Rezerwacji noclegów można dokonać za pośrednictwem portali internetowych umieszczonych w artykule: [[Portale rezerwacji miejsc hotelowych]].

== Nauka ==

== Praca ==

== Bezpieczeństwo ==
W Niemczech nie ma dużego zagrożenia przestępczością, z wyjątkiem kradzieży kieszonkowych na lotniskach, dworcach kolejowych i autobusowych, w czasie imprez masowych i tym podobnych.

== Zdrowie ==
Obywatele państw [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] leczeni są na zasadach wzajemności. Oznacza to, że przyjezdnym, a nawet turystom przysługują te same prawa i obowiązki, co obywatelowi Niemiec. Podstawą uzyskania pomocy jest karta [[Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego|EKUZ]].

'''Uwaga!''' Zawsze okazuj kartę EKUZ. Żądaj wydania druku ''Erklärung''.
* '''Porada lekarska:''' oraz stomatolog – pierwsza wizyta w kwartale 10 EUR. Lekarz specjalista, wizyta bez skierowania – 10 EUR.
* '''Leki''': na różowych receptach odpłatność wynosi 10% wartości.
* '''Pogotowie''': opłata w wysokości 10% kosztów. Tel. nr 112.
* '''Szpital''': 10 EUR za dzień pobytu, nie więcej jak 280 EUR.

Zalecane jest posiadanie odrębnego, prywatnego ubezpieczenia kosztów leczenia, w tym transportu do Polski. Przy zawieraniu ubezpieczenia należy wybrać firmę, która nie wymaga od nas wyłożenia gotówki i jej zwrotu po powrocie do kraju, gdyż możemy nie dysponować taką kwotą.

* [https://sites.google.com/site/leczeniewniemczech/nieplanowane Opis leczenia planowanego i nieplanowanego w Niemczech, po 23 października 2013.]

== Aspekty kulturowe ==

== Kontakt ==
W 2002 roku w Niemczech było 56 milionów użytkowników telefonów komórkowych oraz 32 miliony użytkowników Internetu. W kraju działa ponad 800 nadawców radiowych i 300 telewizyjnych. Niemiecka firma Deutsche Telekom należy do największych firm telekomunikacyjnych na świecie.

== Przedstawicielstwa dyplomatyczne ==
=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Niemczech ===
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Federalnej Niemiec

Lassenstraße 19-21,

14193 Berlin, Niemcy

Telefon: +49 30 22 31 30

Strona www: https://berlin.msz.gov.pl/pl/

E-mail: Sekretariat Ambasadora – [Mailto:berlin.amb.sekretariat@msz.gov.pl berlin.amb.sekretariat@msz.gov.pl],
Zapytania dotyczące spraw konsularnych (paszporty, wizy, sprawy prawne i obywatelskie): [Mailto:berlin.amb.wk@msz.gov.pl berlin.amb.wk@msz.gov.pl]

=== Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Polsce ===
Ambasada Republiki Federalnej Niemiec w Warszawie

ul. Jazdów 12

00-467 Warszawa

Telefon: +48 22 584 17 00

Fax: +48 22 584 19 79

Strona www: https://polen.diplo.de/pl-pl

E-mail: [Mailto:warszawa@wars.diplo.de warszawa@wars.diplo.de]

{{Atrybucja}}
{{Jest w|Europa Środkowa}}

[[Kategoria:Niemcy| ]]</text>
      <sha1>t2jn9ohmdmszhuntl409kgke404xk0c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pekin</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4906</id>
    <revision>
      <id>120186</id>
      <parentid>117315</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T16:51:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22429" xml:space="preserve">{{Top-banner|przewodnik=tak}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa = Pekin
 |widok = Beijing montage 2019.png
 |opis = 
 |herb =
 |mapa = China Beijing.svg
 |państwo = [[Chiny]]
 |region =
 |powierzchnia =
 |prefiks = 010
 |www = www.beijing.gov.cn
}}
[[Plik:BeijingDistricts.svg|thumb|upright=2.0|Podział administracyjny]]
{{Mapframe |39.913889|116.391667|zoom=14|height=400|width=400}}
'''Pekin''' (chiń. 北京, pinyin: ''Běijīng'') jest stolicą [[Chiny|Chin]] i drugim co do wielkości miastem po [[Szanghaj]]u, liczącym ponad 20 milionów mieszkańców. Przez większość swojej historii była stolicą cesarskich Chin, a po chińskich rewolucjach stała się siedzibą Chińskiej Republiki Ludowej, a także centrum edukacyjnym i kulturalnym kraju.

Miasto słynie z płaskości i regularnej zabudowy. W granicach miasta znajdują się tylko trzy wzgórza (w parku Jingshan na północ od słynnego Zakazanego Miasta). Podobnie jak konfiguracja Zakazanego Miasta, Pekin otoczony jest koncentrycznymi tak zwanymi „obwodnicami”, które w rzeczywistości są prostokątne.

Pekin to dynamiczne, zmieniające się miasto. Wszędzie jest mieszanka starych i nowych (zwłaszcza na 3. i 2. obwodnicy). Tutaj możesz zobaczyć najnowocześniejsze, przesuwające koperty technologie i innowacje społeczne, które ścierają się z najstarszymi normami kulturowymi i ustawieniami społecznymi. Ludzie tutaj mogą wydawać się nieco chłodni, ale gdy przełamiesz lody, przekonasz się, że są bardzo przyjaźni i zaangażowani, a mówienie po mandaryńsku jest zdecydowanie pomocne.

Bądź przygotowany na zwyczaje i normy społeczne, które różnią się od twoich; zobacz artykuł o [[Chiny|Chinach]] do dyskusji. Jednak większość mieszkańców Pekinu to wyrafinowani mieszkańcy miast, więc sprawy mogą wydawać się tu mniej dziwne niż na obszarach wiejskich lub w miastach w głębi Chin.

Miasto było gospodarzem Letnich Igrzysk Olimpijskich 2008 i Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2022.

== Przed wyjazdem ==
=== Formalności ===
Obywatele Polski przy przekraczaniu granicy z Chińską Republiką Ludową muszą posiadać wizę. Wizę uzyskuje się po złożeniu wypełnionego kwestionariusza wizowego w Wydziale Konsularnym Ambasady ChRL w Warszawie lub w Konsulacie Generalnym w Gdańsku. Instrukcje o sposobie wypełnienia dostępne są na stronie internetowej konsulatu.
W przypadku wyjazdu z ChRL do Hongkongu lub Makau i powrotu konieczne jest posiadanie wizy dwu- lub wielokrotnej.

=== Termin ===
Lato w Pekinie jest gorące, wilgotne, z licznymi opadami (głównie w sierpniu). W styczniu i lutym temperatura spada poniżej zera, często występują silne mrozy. Należy liczyć się z możliwością burz piaskowych znad pustyni Gobi. Poważnym problemem jest pojawiające się co pewien czas zanieczyszczenie powietrza (smog), które ogranicza widoczność do kilkuset metrów i może trwać kilka dni. Jest to poważny problem dla osób z problemami dróg oddechowych. Może powodować podrażnienie oczu. Obecnie można zainstalować odpowiednią aplikację w telefonie, która informuje o stopniu zanieczyszczenia powietrza. Najdogodniejszymi terminami dla turysty są wiosna i jesień.

=== Ubranie ===
Późną wiosną, latem i na początku jesieni preferowane jest luźne ubranie z naturalnych surowców. Nie ma ograniczeń kulturowych czy religijnych co do formy ubioru.

== Transport ==
=== Samolotem ===
Pekin posiada liczne połączenia lotnicze z miastami europejskimi. Bezpośrednie połączenie z [[Warszawa|Warszawy]] obsługuje '''LOT'''. Natomiast cenowo korzystniejsze i ze względu na krótszy czas lotu może okazać się połączenie przez [[Helsinki]] – '''Finnairem'''. Promocje oferuje także '''[[Lufthansa]]''' przez [[Frankfurt nad Menem|Frankfurt]]. Linia tam stosunkowo dużo połączeń, nie tylko z Pekinem. Atrakcyjne cenowo są loty przez [[Moskwa|Moskwę]] – liniami '''Aerofłot''', korzystne też z uwagi na krótkie czasy przesiadek na loty z/do Warszawy. Warto też zwrócić uwagę na promocyjne loty liniami '''Emirates''' i '''Qatar Airlines'''. Należy jednak wziąć pod uwagę długi czas przelotu. Samoloty z Europy wylatują późnym popołudniem lub wieczorem i lądują w Pekinie rano lub wczesnym przedpołudniem następnego dnia.

=== Pociągiem ===
Do Pekinu z Europy można dojechać koleją na kilka sposobów, w zależności od tego, jaki wariant podróży się przyjmuje (szybkość, cena, atrakcyjność). Należy się jednak liczyć z cenami powyżej 500 euro za drugą klasę i ponad 800 euro za pierwszą, w jedną stronę przy połączeniu bezpośrednim.

Pociąg nr 4: Moskwa Jarosławska – Pekin

Chiński skład kursujący krótszą trasą przez [[Ułan Bator]] (Mongolia) odjeżdża w każdy wtorek ze stolicy Rosji o godz. 21:35 (czas moskiewski, +2h do Polski), a do Pekinu dociera w poniedziałek o 14:04 (czas miejscowy, +7h do Polski w zimie i +6h w lecie); dystans 7622 km.

Pociąg nr 20 „Wostok”: Moskwa Jarosławska – Pekin

„Wostok”, pomalowany w charakterystyczne barwy narodowe Rosji, jest jednym z najsłynniejszych pociągów świata. Do niedawna „firmiennj”, obecnie jako zwykły pośpieszny, omija Mongolię i do Chin dociera przez Mandżurię. Z Moskwy wyjeżdża w każdy piątek o godz. 23:55 (czas moskiewski, +2h do Polski), a w Pekinie jest w następny piątek o godz. 5:31 (czas miejscowy, +7h do Polski w zimie i +6h w lecie); dystans 8961 km.

Dojazd powyższymi pociągami jest najszybszy i najwygodniejszy, lecz także i najdroższy. Dużo tańszy jest wariant jazdy z przesiadkami, np.:
* [[Moskwa]] – [[Irkuck]]/[[Czyta]] (pociąg); Irkuck/Czyta – [[Zabajkalsk]] (pociąg); Zabajkalsk – [[Manzhouli]] (autobus); Manzhouli – Pekin (pociąg),
* pociąg nr 340/350: Moskwa Jarosławska – Czyta/[[Błagowieszczeńsk]] (codziennie na zmianę),
* pociąg nr 650 „Dauria”: Czyta – Zabajkalsk (codziennie).

W Pekinie są cztery dworce kolejowe: 
* Centralny (ang. Beijing Railway Station) - obsługuje linie krajowe do: Jinan, Qinhuangdao, Shanghai, Chengde, Yuanping w prowincji Shanxi, Baotou w Mongolii Wewnętrznej oraz międzynarodowe do: Pyongyang, Ułan Bator, Moskwy. 
* Zachodni (West Station) - obsługuje liczne połączenia we wszystkich kierunkach, m.in. do: Hongkong, Guangzhou, Wuhan, Xian, Zhengzhou, Chengdu, Changsha, Taiyuan, Xiamen, Guilin, Hohhot, Jinan, Urumqi, Kunming.  
* Południowy (South Station) - nowo zbudowany, obsługuje super szybkie ekspresy na trasach do: Tianjin, Szanghaj, Nankin, Hangzhou, Ningbo, Fuzhou, Jinan, Qingdao, Harbin, Dalian, Jilin, Shijiazhuang, Qinhuangdao. 
* Północny (North Station) - obsługuje głównie pociągi do Yanqing (z przystankiem w Badaling Great Wall) oraz do: Tsitsihar, Chifeng, Chengde, Baotou, Hohhot, Manzhouli.

=== Autobusem ===
W Pekinie jest kilkanaście dworców autobusowych, każdy z nich obsługuje wybrany rejon kraju. Największe z nich to:
* '''Dongzhimen''' – największy dworzec (położony na północnym wschodzie, niedaleko metra) – obsługuje linie z [[Dongbei]]
* '''Beijiao''' (''Deshengmen'') – północny dworzec, obsługujący linie z [[Chengdu]] i [[Datong]]
* '''Haihutun''' – dworzec południowy, obsługuje autobusy z [[Tiencin]] (Tianjin) i miasta południowej [[Hebei]]

Ponadto można dojechać do Pekinu wieloma prywatnymi busami, które zatrzymują się zazwyczaj w pobliżu któregoś z dworców kolejowych.

== Komunikacja miejska ==
=== Metro ===
Pekińskie metro ma 17 linii, a następne są w budowie. Stacje oznaczone są niebieskimi napisami po chińsku i angielskim napisem ''subway''. To samo dotyczy wszystkich napisów informacyjnych. Informacja jest czytelna i przyjazna. Bilety w formie kart elektronicznych można kupić w kasach i automatach. Cena za bilet wynosi 2 juany{{Stan na|2013|09}}. W godzinach szczytu metro jest bardzo zatłoczone.
[[Plik:Beijing-Subway en.png|thumb|upright=3.2|center|Sieć linii metra w Pekinie]]

=== Taksówki ===
Pekińskie taksówki to zazwyczaj Volkswageny Jetta (starsze) lub Hyundai Elantra (nowsze). Oznaczone są pasem w dolnej części karoserii o kolorze jasnobrązowym. Zaleca się, aby w miarę możliwości, taksówkę zamawiał hotel lub restauracja, co pozwala na uniknięcie „fałszywych taksówek”. Dobrze jest mieć też przygotowany uprzednio, napisany na karteczce, cel podróży. W recepcjach hotelowych spotkać można się już z takimi gotowymi kartkami pozwalającymi wrócić do hotelu.

Zatrzymując taksówkę na ulicy trzeba się upewnić, czy kierowca włączył licznik lub nawet zwrócić mu na to uwagę. W godzinach nocnych (zwłaszcza po zamknięciu metra) niektórzy taksówkarze oferują kursy po mocno zawyżonej cenie – należy wówczas odejść do innej taksówki, której kierowca pojedzie wg wskazań licznika lub mocno negocjować cenę – pierwotna propozycja co najmniej dwukrotnie (często więcej) zawyżona.

=== Rowery ===
Co prawda czasy kiedy w Pekinie był to podstawowy środek lokomocji należą do przeszłości, to jednak nadal duża część mieszkańców korzysta z tego środka lokomocji. Na ulicach, nie tylko w centrum, zlokalizowane są stacje rowerowe, niestety zazwyczaj puste. Natomiast można rower wypożyczyć też w inny sposób. Najlepiej jest poprosić o pomoc recepcję hotelu, w którym mieszkamy. Chętnym na poruszanie się w ten sposób należy jednak zwrócić uwagę na całkowicie odmienną, od spotykanej w Europie, kulturę jazdy, zarówno kierowców, jak i rowerzystów. Nie mniej jednak na ulicach spotyka się turystów zwiedzających miasto na rowerach.

Osobom planującym dłuższy pobyt zarekomendować można kupno używanego roweru. Tu ceny zaczynają się od 200 juanów. Po zakończonym pobycie taki rower można komuś podarować, spróbować odsprzedać lub po prostu zostawić na ulicy.

W każdym przypadku rekomendujemy dobre zabezpieczenie roweru przed kradzieżą, gdyż kradzieże rowerów są dość częste.

=== Samochody osobowe ===
Od czasu Igrzysk Olimpijskich w 2008 roku obcokrajowcy mogą wypożyczać samochody osobowe. Funkcjonuje dobrze nawigacja samochodowa GPS, niestety po chińsku. Jednak ze względu na skomplikowany układ drogowy, bardzo duży ruch samochodów oraz generalne problemy z parkowaniem nie rekomenduje się tego sposobu poruszania się po Pekinie.

Hotele oferują wynajem samochodu wraz z kierowcą, tu ceny zaczynają się od 1000 juanów, w zależności od modelu samochodu.

=== Autobusy miejskie ===
W Pekinie jest ponad 200 linii autobusowych i trolejbusowych. Bilety są bardzo tanie, ale podróżowanie nimi w godzinach szczytu nie należy do komfortowych. Wyjątkiem są linie o numerach 800 – są droższe, ale klimatyzowane i bardziej komfortowe. W autobusach miejskich plagą są kradzieże kieszonkowe, należy o tym bezwzględnie pamiętać.

== Noclegi ==
Miasto ma rozbudowaną sieć hoteli i nie ma większych problemów ze znalezieniem noclegu. Oficjalnie obcokrajowcy mogą zatrzymać się jedynie w zatwierdzonych hotelach. Ich ceny są na poziomie cen hoteli w Warszawie dla podobnej kategorii. Jednak trudno jest znaleźć przyzwoity pokój hotelowy w cenie poniżej 300–500 juanów za dobę.

Osoby znające język chiński (a właściwie dialekt mandaryński) nie będą miały problemu ze znalezieniem noclegu w naprawdę atrakcyjnych cenach, nieprzekraczających 200 juanów za pokój, a nawet za 30 juanów za łóżko. Jednak będą to noclegi w obiektach spoza oficjalnej listy.

W znalezieniu hotelu pomocne są portale internetowe.

== Warto zobaczyć ==
[[Plik:Gfp-beijing-view-of-main-hall-at-forbidden-palace.jpg|thumb|Zakazane Miasto]]
[[Plik:Hutong 1 (Snowyowls).jpg|thumb|Hutongi]]
* '''Zakazane Miasto''' – na zwiedzanie należy zarezerwować co najmniej jeden dzień. Przed wejściem można wypożyczyć ''audio-guide'', dostępny również w języku polskim.
* '''Plac Tian’anmen''' – w północnej części jest wejście do Zakazanego Miasta, na zachodniej stronie Wielka Hala Ludowa, po wschodniej muzeum Rewolucji Chińskiej. Na placu znajduje się również mauzoleum, w którym spoczywa Mao Zedong.
* '''Świątynia Niebiańskiego Spokoju'''
* '''Pałac Letni'''
* '''Park Beihai'''
* '''Ogród zoologiczny''' i '''oceanarium''' – główną atrakcją są pandy wielkie, ale należy pamiętać, że w upalne dni zazwyczaj leżą bez ruchu w klatkach lub na niewielkim wybiegu. Jest kilka typów biletów do zoo, w zależności od atrakcji, które chce się w nim zobaczyć. Obsługa w kasach mówi po angielsku. Oceanarium jest nowym obiektem i przez to nietanim (bilet ponad 100 juanów{{Stan na|2011|09}}).
* Obiekty olimpijskie
* '''Hutongi''' – dawne pekińskie parterowe dzielnice mieszkaniowe, likwidowane i zastępowane nowoczesnymi blokami. Pozostawione są na pokaz fragmenty pełniące rolę atrakcji turystycznych, ze sklepami i restauracjami.

== Najbliższe okolice ==
* '''Mur chiński''' – jest jedną z najbardziej niesamowitych budowli na Ziemi i atrakcją, której zwiedzanie jest obowiązkowe. W okolicach Pekinu można zwiedzać kilka jego odcinków:
:* ''Badaling'' – najbardziej popularny, najbardziej zatłoczony, ale i najmniej autentyczny. W pobliżu są też grobowce 13 cesarzy dynastii Ming (Shisan Ling);
:* ''Mutianyu'' – dwukilometrowy odcinek na północny wschód od Pekinu;
:* ''Simatai'' – ok. 100 km od Pekinu, łączy się z fragmentem Jingshanling. Obecnie w remoncie {{Stan na|2011|09}}
:* ''Jingshanling'' – ok. 100 km od Pekinu, łączy się z fragmentem Simatai. Niedawno remontowany co nie pozbawiło go autentyczności. Można wjechać i zjechać kolejką linową, jak również wejść/zejść po dość forsownych schodach (co stanowi pewne wyzwanie, zwłaszcza w upalny dzień);
:* ''Huanghua'' – wschodni fragment muru.

== Gastronomia ==
W ostatnich latach w Pekinie nastąpiła eksplozja ilości większych i mniejszych lokali gastronomicznych. Pekińczycy, którzy jeszcze w latach 70. XX w. witali się słowami: „Czy dziś coś jadłeś?” na nowo odkryli radość z chodzenia do restauracji i odwiedzają je tłumnie. Smak serwowanych potraw jest w zasadzie różny od tego co proponują nam tzw. chińskie restauracje w Polsce.

Problemem może być dla nas porozumienie się z personelem. Znajomość języka angielskiego nie jest powszechna. Menu w wielu restauracjach jest co prawda napisane literami łacińskimi, ale często jest to literowa transkrypcja chińskiej nazwy potrawy. Pomocne tu mogą być często zamieszczane w karcie dań fotografie. Można też zobaczyć, co jedzą inni i wskazać na migi kelnerowi, że chce się to samo. W barach samoobsługowych najpierw płacimy, a potem odbieramy potrawę.
Potrawy je się pałeczkami, ale w większych restauracjach dostępne są sztućce. Jeżeli ktoś nie opanował sztuki posługiwania się pałeczkami, co nie jest aż takie trudne, dobrze jest, aby miał przy sobie, na wszelki wypadek, jednorazowe sztućce.

=== Co zjeść? ===
* Kaczka po pekińsku – sztandarowe danie kuchni pekińskiej. Kaczki są pieczone w specjalnych piecach na złoty brąz, dowożone do stolika i przy gościach krojone   ze skórką, nożem trzymanym pod odpowiednim kątem. Podaje się do nich bardzo cienkie placuszki pszenne, pokrojony por i specjalny sos. Kaczkę nakłada się na placek, dodaje pokrojony por i macza w sosie. Całość zawija się i konsumuje. Czynności te przeprowadza się przy pomocy pałeczek, co jest nie lada wyzwaniem. W przypadku trudności, można poprosić o zachodnie sztućce.
* Pierogi – kuchnia chińska oferuje pierożki i pierogi o różnej wielkości, smaku, nadzieniu i sposobie przyrządzania. Nadzienie może być warzywne (często jest to kapusta), mieszane lub mięsne. Mogą być przyrządzane na parze, gotowane, gotowane i następnie przysmażane oraz smażone na głębokim tłuszczu. Podaje się je na różne sposoby.
* Ryba na parze – ugotowana w całości ryba, którą „rozbieramy” pałeczkami i jemy maczając w sosie.
* Makarony – najlepiej wybierać te przysmażane z dodatkiem sosu, warzyw lub mięsa. 
* Ryż – może być podawany bez dodatków, z jarzynami, czy owocami morza, gotowany lub dodatkowo przysmażony.

Chińczycy celebrują jedzenie. Wspólne posiłki składają się z różnych potraw podawanych w kolejności zapewniającej zachowanie równowagi &quot;ciepła&quot; i &quot;zimna&quot; organizmu.

Restauracje i bary wszelkiego rodzaju serwują setki potraw w różnych cenach, zarówno pochodzące z regionów Chin, jak i z całego świata. Są też fast-foody głównych sieci międzynarodowych, jak: McDonald, Subway, KFC.

== Zakupy ==
Największymi dzielnicami handlowymi są '''Wangfujing''' (znajduje się tam popularny dom towarowy Pekin) i '''Xidan''', za najbardziej luksusowy uważany jest budynek Parksona (na wschód od Xidan). Popularnymi towarami są antyki, odzież po atrakcyjnych cenach (regularnie wykupywana przez Rosjan) oraz książki i materiały do nauki chińskiego (w dużych księgarniach można kupić świetny kurs multimedialny).

== Imprezy ==
W 2008 Pekin był gospodarzem XXIX Letnich Igrzysk Olimpijskich, a w 2022 roku gospodarzem XXIV Zimowych Igrzysk Olimpijskich.

== Nauka ==
W Pekinie, jak przystało na stolicę, znajduje się kilkanaście uczelni, z najstarszym i najbardziej prestiżowym w mieście Uniwersytetem Pekińskim na czele.
&lt;!-- 
== Praca ==
 --&gt;
== Kontakt ==
=== Telefonia komórkowa ===
Polskie telefony komórkowe działają, pod warunkiem, że ma się uruchomioną usługę roamingu. Ceny są zaporowe – ok. 10 PLN za rozmowę do Polski i ok. 5 PLN za rozmowy przychodzące oraz 1,5 PLN za SMS wychodzącego{{Stan na|2013|09}}. Przy rozmowach lokalnych operator może nadać nam „chiński” numer telefonu. Przy dłuższym pobycie warto rozważyć zakup chińskiej karty SIM w modelu pre-paid, bez problemu do nabycia u lokalnych operatorów.

=== Internet ===
Specyfiką chińskiego internetu jest jego cenzurowanie. Nie ma w tym większej logiki, bo na przykład raz strony polskojęzycznej Wikipedii działają, a raz nie. W Chinach, poza nielicznymi wyjątkami, blokowany jest m.in. Facebook, Twitter oraz YouTube. Mogą też wystąpić problemy ze ściągnięciem poczty za pośrednictwem przeglądarki internetowej.

W pokojach hotelowych zazwyczaj jest gniazdko internetu przewodowego, a w hotelowych lobby spotkać można WiFi. WiFi spotkać można też w lokalach, czasem trzeba pobrać login. Często ograniczony jest czas korzystania z sieci (McDonalds – 30 minut).

== Bezpieczeństwo ==
Pekin uważany jest za bezpieczne miasto. Jednak tak duże skupisko ludzi rodzi typowe dla turystów zagrożenia. Są to przede wszystkim kradzieże dokonywane przez kieszonkowców oraz wyłudzenia przy dokonywaniu wymiany pieniędzy u ulicznych handlarzy. Sugeruje się też unikanie płatności kartami płatniczymi. Dokumenty i zapas gotówki najlepiej jest zostawić w hotelowym sejfie.

Ponadto należy uważać na dokonywane zakupy, gdyż nawet te nie dokonane po atrakcyjne niskich cenach, okazać się mogą podróbkami, czyli jak mówią pekińczycy kopiami.

Możemy się spotkać z ofertą zakupu „kopii” produktów znanych marek. Należy jednak pamiętać, że ich przywóz na teren Unii Europejskiej jest nielegalny.

Prostytucja jest nielegalna i jest oficjalnie zwalczana. Niemniej jednak jest to obecnie zjawisko powszechne. Kontakty obcokrajowców z prostytutkami mogą wiązać się z poważnymi konsekwencjami, poczynając od szantażu, a na postępowaniu sądowym kończąc.

W Pekinie (jak i innych miastach Chin) należy wystrzegać się oszustów, którzy pod pozorem chęci konwersacji po angielsku lub darmowego oprowadzania po mieście usilnie starają zaciągnąć turystę na kawę, herbatę (lub ceremonię jej parzenia), piwo czy też posiłek. Jest to popularna forma oszustwa, polegająca na tym, że podczas posiłku nasz rozmówca ulatnia się (twierdząc, że musi wyjść, np. do toalety lub zadzwonić), a zamiast niego pojawia się dwóch barczystych panów z rachunkiem, na którym herbata może opiewać na równowartość 100 EUR. Oszuści często dobrze mówią po angielsku i zachowują się bardzo przyjaźnie – należy stanowczo odmówić chęci wspólnego spędzania czasu. Pojawiają się także na placu Tian’anmen, zaczepiając turystów, można ich spotkać w dzielnicach handlowych.

== Niepełnosprawni ==
Miasto nie jest przyjazne dla osób niepełnosprawnych. Co prawda na chodnikach wyłożone są pasy z odmienną fakturą przeznaczone dla osób niewidomych, ale bardzo często są one zastawione parkującymi motorynkami, samochodami, czy też straganami. W centrum spotyka się obniżenie krawężników dla osób poruszających się na wózkach. Nowsze stacje metra dostosowane są też dla osób niepełnosprawnych ruchowo. W obiektach zabytkowych z reguły nie ma udogodnień dla osób niepełnosprawnych. Należy też pamiętać o chińskiej tradycji wysokich progów w prywatnych domach. Czasami spotyka się informacje alfabetem Braille’a, niestety nie wiemy w jakim języku.

== Zdrowie ==
Od turystów nie są wymagane żadne szczególne szczepienia. Ze względu na zanieczyszczenie powietrza u alergików mogą wystąpić wzmożone objawy ich dolegliwości. Przyjezdni ostrzegani są przed piciem wody z kranu bez przegotowania. Służba zdrowia, zarówna prywatna, jak i państwowa jest odpłatna. Szpitale państwowe mają w angielskiej nazwie (jeżeli jest) '''hospital''', a prywatne '''clinic'''. Dla turystów z Polski wszelkie świadczenia zdrowotne są płatne. Dlatego rekomenduje się posiadanie ubezpieczenia w tym zakresie, nie tylko pozwalającego na udzielenie pierwszej pomocy, ale i też na pokrycie kosztów leczenia. Osoby zażywające stale, przepisane przez lekarza, środki, powinny się w nie zaopatrzyć w wystarczającej ilości na czas pobytu, gdyż mogą mieć kłopoty z ich nabyciem na miejscu.

== Polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne ==
 '''Wydział Konsularny Ambasady Polski w Pekinie'''
 1, Ritan Lu, Jianguomenwai
 100600 Beijing, People's Republic of China
 tel: (+86 10) 6532-12-35 wew. 101, 102, 103, 104, 108
 fax: (+86 10) 6532-35-67
 e-mail: pekin.amb.wk@msz.gov.pl

{{przewodnik}}
{{Jest w|Chiny}}
{{geo|39.913889|116.391667}}

[[Kategoria:Chiny]]</text>
      <sha1>o75neo1k9ps4jga19ys7ycjkhnuvk1g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120187</id>
      <parentid>120186</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T16:57:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23820" xml:space="preserve">{{Top-banner|przewodnik=tak}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa = Pekin
 |widok = Beijing montage 2019.png
 |opis = 
 |herb =
 |mapa = China Beijing.svg
 |państwo = [[Chiny]]
 |region =
 |powierzchnia =
 |prefiks = 010
 |www = www.beijing.gov.cn
}}
[[Plik:BeijingDistricts.svg|thumb|upright=2.0|Podział administracyjny]]
{{Mapframe |39.913889|116.391667|zoom=14|height=400|width=400}}
'''Pekin''' (chiń. 北京, pinyin: ''Běijīng'') jest stolicą [[Chiny|Chin]] i drugim co do wielkości miastem po [[Szanghaj]]u, liczącym ponad 20 milionów mieszkańców. Przez większość swojej historii była stolicą cesarskich Chin, a po chińskich rewolucjach stała się siedzibą Chińskiej Republiki Ludowej, a także centrum edukacyjnym i kulturalnym kraju.

Miasto słynie z płaskości i regularnej zabudowy. W granicach miasta znajdują się tylko trzy wzgórza (w parku Jingshan na północ od słynnego Zakazanego Miasta). Podobnie jak konfiguracja Zakazanego Miasta, Pekin otoczony jest koncentrycznymi tak zwanymi „obwodnicami”, które w rzeczywistości są prostokątne.

Pekin to dynamiczne, zmieniające się miasto. Wszędzie jest mieszanka starych i nowych (zwłaszcza na 3. i 2. obwodnicy). Tutaj możesz zobaczyć najnowocześniejsze, przesuwające koperty technologie i innowacje społeczne, które ścierają się z najstarszymi normami kulturowymi i ustawieniami społecznymi. Ludzie tutaj mogą wydawać się nieco chłodni, ale gdy przełamiesz lody, przekonasz się, że są bardzo przyjaźni i zaangażowani, a mówienie po mandaryńsku jest zdecydowanie pomocne.

Bądź przygotowany na zwyczaje i normy społeczne, które różnią się od twoich; zobacz artykuł o [[Chiny|Chinach]] do dyskusji. Jednak większość mieszkańców Pekinu to wyrafinowani mieszkańcy miast, więc sprawy mogą wydawać się tu mniej dziwne niż na obszarach wiejskich lub w miastach w głębi Chin.

Miasto było gospodarzem Letnich Igrzysk Olimpijskich 2008 i Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2022.

== Dzielnice ==
Pekin ma łącznie 16 dzielnic.

=== Dzielnice centralne i wewnętrzne przedmieścia ===
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Pekin/Dongcheng|Dongcheng]]
| kolor regionu 1 = #4ed084
| opis regionu 1 = obejmujące wschodnią część obszaru centralnego miasta. To najważniejsza dzielnica turystyczna Pekinu. Włącznie z: '''Zakazanym Miastem''', '''Centralny Dongcheng''', w tym Wangfujing (ulica spacerowa) i plac Tian'anmen. '''Chongwen''', południowa trzecia część Dongcheng, w tym Świątynia Nieba. '''Gulou''', w północnym centrum Dongcheng, z Wieżą Bębnów i Nanlougouxiang, '''Dongzhimen i Ditan''', północno-wschodnie części Dongcheng, w tym Yonghegong (świątynia Yonghe Lama)

| nazwa regionu 2 = [[Pekin/Xicheng|Xicheng]]
| kolor regionu 2 = #6973cb
| opis regionu 2 = obejmujących zachodnią połowę centralnego obszaru miasta. Obejmuje park Beihai, obszar Houhai, pekińskie zoo i Narodową Salę Koncertową. Dawna dzielnica Xuanwu stanowi obecnie południową część Xicheng.
}}
Kolejne cztery dzielnice są również dość blisko centrum i silnie zurbanizowane. Często określa się je mianem wewnętrznych przedmieść. Tutaj znajdziesz uniwersytety, obiekty olimpijskie, obszary biznesowe i ambasady, rozrywkę i bary, dzielnice sztuki i części Wzgórz Zachodnich. Okręgi to:

== Przed wyjazdem ==
=== Formalności ===
Obywatele Polski przy przekraczaniu granicy z Chińską Republiką Ludową muszą posiadać wizę. Wizę uzyskuje się po złożeniu wypełnionego kwestionariusza wizowego w Wydziale Konsularnym Ambasady ChRL w Warszawie lub w Konsulacie Generalnym w Gdańsku. Instrukcje o sposobie wypełnienia dostępne są na stronie internetowej konsulatu.
W przypadku wyjazdu z ChRL do Hongkongu lub Makau i powrotu konieczne jest posiadanie wizy dwu- lub wielokrotnej.

=== Termin ===
Lato w Pekinie jest gorące, wilgotne, z licznymi opadami (głównie w sierpniu). W styczniu i lutym temperatura spada poniżej zera, często występują silne mrozy. Należy liczyć się z możliwością burz piaskowych znad pustyni Gobi. Poważnym problemem jest pojawiające się co pewien czas zanieczyszczenie powietrza (smog), które ogranicza widoczność do kilkuset metrów i może trwać kilka dni. Jest to poważny problem dla osób z problemami dróg oddechowych. Może powodować podrażnienie oczu. Obecnie można zainstalować odpowiednią aplikację w telefonie, która informuje o stopniu zanieczyszczenia powietrza. Najdogodniejszymi terminami dla turysty są wiosna i jesień.

=== Ubranie ===
Późną wiosną, latem i na początku jesieni preferowane jest luźne ubranie z naturalnych surowców. Nie ma ograniczeń kulturowych czy religijnych co do formy ubioru.

== Transport ==
=== Samolotem ===
Pekin posiada liczne połączenia lotnicze z miastami europejskimi. Bezpośrednie połączenie z [[Warszawa|Warszawy]] obsługuje '''LOT'''. Natomiast cenowo korzystniejsze i ze względu na krótszy czas lotu może okazać się połączenie przez [[Helsinki]] – '''Finnairem'''. Promocje oferuje także '''[[Lufthansa]]''' przez [[Frankfurt nad Menem|Frankfurt]]. Linia tam stosunkowo dużo połączeń, nie tylko z Pekinem. Atrakcyjne cenowo są loty przez [[Moskwa|Moskwę]] – liniami '''Aerofłot''', korzystne też z uwagi na krótkie czasy przesiadek na loty z/do Warszawy. Warto też zwrócić uwagę na promocyjne loty liniami '''Emirates''' i '''Qatar Airlines'''. Należy jednak wziąć pod uwagę długi czas przelotu. Samoloty z Europy wylatują późnym popołudniem lub wieczorem i lądują w Pekinie rano lub wczesnym przedpołudniem następnego dnia.

=== Pociągiem ===
Do Pekinu z Europy można dojechać koleją na kilka sposobów, w zależności od tego, jaki wariant podróży się przyjmuje (szybkość, cena, atrakcyjność). Należy się jednak liczyć z cenami powyżej 500 euro za drugą klasę i ponad 800 euro za pierwszą, w jedną stronę przy połączeniu bezpośrednim.

Pociąg nr 4: Moskwa Jarosławska – Pekin

Chiński skład kursujący krótszą trasą przez [[Ułan Bator]] (Mongolia) odjeżdża w każdy wtorek ze stolicy Rosji o godz. 21:35 (czas moskiewski, +2h do Polski), a do Pekinu dociera w poniedziałek o 14:04 (czas miejscowy, +7h do Polski w zimie i +6h w lecie); dystans 7622 km.

Pociąg nr 20 „Wostok”: Moskwa Jarosławska – Pekin

„Wostok”, pomalowany w charakterystyczne barwy narodowe Rosji, jest jednym z najsłynniejszych pociągów świata. Do niedawna „firmiennj”, obecnie jako zwykły pośpieszny, omija Mongolię i do Chin dociera przez Mandżurię. Z Moskwy wyjeżdża w każdy piątek o godz. 23:55 (czas moskiewski, +2h do Polski), a w Pekinie jest w następny piątek o godz. 5:31 (czas miejscowy, +7h do Polski w zimie i +6h w lecie); dystans 8961 km.

Dojazd powyższymi pociągami jest najszybszy i najwygodniejszy, lecz także i najdroższy. Dużo tańszy jest wariant jazdy z przesiadkami, np.:
* [[Moskwa]] – [[Irkuck]]/[[Czyta]] (pociąg); Irkuck/Czyta – [[Zabajkalsk]] (pociąg); Zabajkalsk – [[Manzhouli]] (autobus); Manzhouli – Pekin (pociąg),
* pociąg nr 340/350: Moskwa Jarosławska – Czyta/[[Błagowieszczeńsk]] (codziennie na zmianę),
* pociąg nr 650 „Dauria”: Czyta – Zabajkalsk (codziennie).

W Pekinie są cztery dworce kolejowe: 
* Centralny (ang. Beijing Railway Station) - obsługuje linie krajowe do: Jinan, Qinhuangdao, Shanghai, Chengde, Yuanping w prowincji Shanxi, Baotou w Mongolii Wewnętrznej oraz międzynarodowe do: Pyongyang, Ułan Bator, Moskwy. 
* Zachodni (West Station) - obsługuje liczne połączenia we wszystkich kierunkach, m.in. do: Hongkong, Guangzhou, Wuhan, Xian, Zhengzhou, Chengdu, Changsha, Taiyuan, Xiamen, Guilin, Hohhot, Jinan, Urumqi, Kunming.  
* Południowy (South Station) - nowo zbudowany, obsługuje super szybkie ekspresy na trasach do: Tianjin, Szanghaj, Nankin, Hangzhou, Ningbo, Fuzhou, Jinan, Qingdao, Harbin, Dalian, Jilin, Shijiazhuang, Qinhuangdao. 
* Północny (North Station) - obsługuje głównie pociągi do Yanqing (z przystankiem w Badaling Great Wall) oraz do: Tsitsihar, Chifeng, Chengde, Baotou, Hohhot, Manzhouli.

=== Autobusem ===
W Pekinie jest kilkanaście dworców autobusowych, każdy z nich obsługuje wybrany rejon kraju. Największe z nich to:
* '''Dongzhimen''' – największy dworzec (położony na północnym wschodzie, niedaleko metra) – obsługuje linie z [[Dongbei]]
* '''Beijiao''' (''Deshengmen'') – północny dworzec, obsługujący linie z [[Chengdu]] i [[Datong]]
* '''Haihutun''' – dworzec południowy, obsługuje autobusy z [[Tiencin]] (Tianjin) i miasta południowej [[Hebei]]

Ponadto można dojechać do Pekinu wieloma prywatnymi busami, które zatrzymują się zazwyczaj w pobliżu któregoś z dworców kolejowych.

== Komunikacja miejska ==
=== Metro ===
Pekińskie metro ma 17 linii, a następne są w budowie. Stacje oznaczone są niebieskimi napisami po chińsku i angielskim napisem ''subway''. To samo dotyczy wszystkich napisów informacyjnych. Informacja jest czytelna i przyjazna. Bilety w formie kart elektronicznych można kupić w kasach i automatach. Cena za bilet wynosi 2 juany{{Stan na|2013|09}}. W godzinach szczytu metro jest bardzo zatłoczone.
[[Plik:Beijing-Subway en.png|thumb|upright=3.2|center|Sieć linii metra w Pekinie]]

=== Taksówki ===
Pekińskie taksówki to zazwyczaj Volkswageny Jetta (starsze) lub Hyundai Elantra (nowsze). Oznaczone są pasem w dolnej części karoserii o kolorze jasnobrązowym. Zaleca się, aby w miarę możliwości, taksówkę zamawiał hotel lub restauracja, co pozwala na uniknięcie „fałszywych taksówek”. Dobrze jest mieć też przygotowany uprzednio, napisany na karteczce, cel podróży. W recepcjach hotelowych spotkać można się już z takimi gotowymi kartkami pozwalającymi wrócić do hotelu.

Zatrzymując taksówkę na ulicy trzeba się upewnić, czy kierowca włączył licznik lub nawet zwrócić mu na to uwagę. W godzinach nocnych (zwłaszcza po zamknięciu metra) niektórzy taksówkarze oferują kursy po mocno zawyżonej cenie – należy wówczas odejść do innej taksówki, której kierowca pojedzie wg wskazań licznika lub mocno negocjować cenę – pierwotna propozycja co najmniej dwukrotnie (często więcej) zawyżona.

=== Rowery ===
Co prawda czasy kiedy w Pekinie był to podstawowy środek lokomocji należą do przeszłości, to jednak nadal duża część mieszkańców korzysta z tego środka lokomocji. Na ulicach, nie tylko w centrum, zlokalizowane są stacje rowerowe, niestety zazwyczaj puste. Natomiast można rower wypożyczyć też w inny sposób. Najlepiej jest poprosić o pomoc recepcję hotelu, w którym mieszkamy. Chętnym na poruszanie się w ten sposób należy jednak zwrócić uwagę na całkowicie odmienną, od spotykanej w Europie, kulturę jazdy, zarówno kierowców, jak i rowerzystów. Nie mniej jednak na ulicach spotyka się turystów zwiedzających miasto na rowerach.

Osobom planującym dłuższy pobyt zarekomendować można kupno używanego roweru. Tu ceny zaczynają się od 200 juanów. Po zakończonym pobycie taki rower można komuś podarować, spróbować odsprzedać lub po prostu zostawić na ulicy.

W każdym przypadku rekomendujemy dobre zabezpieczenie roweru przed kradzieżą, gdyż kradzieże rowerów są dość częste.

=== Samochody osobowe ===
Od czasu Igrzysk Olimpijskich w 2008 roku obcokrajowcy mogą wypożyczać samochody osobowe. Funkcjonuje dobrze nawigacja samochodowa GPS, niestety po chińsku. Jednak ze względu na skomplikowany układ drogowy, bardzo duży ruch samochodów oraz generalne problemy z parkowaniem nie rekomenduje się tego sposobu poruszania się po Pekinie.

Hotele oferują wynajem samochodu wraz z kierowcą, tu ceny zaczynają się od 1000 juanów, w zależności od modelu samochodu.

=== Autobusy miejskie ===
W Pekinie jest ponad 200 linii autobusowych i trolejbusowych. Bilety są bardzo tanie, ale podróżowanie nimi w godzinach szczytu nie należy do komfortowych. Wyjątkiem są linie o numerach 800 – są droższe, ale klimatyzowane i bardziej komfortowe. W autobusach miejskich plagą są kradzieże kieszonkowe, należy o tym bezwzględnie pamiętać.

== Noclegi ==
Miasto ma rozbudowaną sieć hoteli i nie ma większych problemów ze znalezieniem noclegu. Oficjalnie obcokrajowcy mogą zatrzymać się jedynie w zatwierdzonych hotelach. Ich ceny są na poziomie cen hoteli w Warszawie dla podobnej kategorii. Jednak trudno jest znaleźć przyzwoity pokój hotelowy w cenie poniżej 300–500 juanów za dobę.

Osoby znające język chiński (a właściwie dialekt mandaryński) nie będą miały problemu ze znalezieniem noclegu w naprawdę atrakcyjnych cenach, nieprzekraczających 200 juanów za pokój, a nawet za 30 juanów za łóżko. Jednak będą to noclegi w obiektach spoza oficjalnej listy.

W znalezieniu hotelu pomocne są portale internetowe.

== Warto zobaczyć ==
[[Plik:Gfp-beijing-view-of-main-hall-at-forbidden-palace.jpg|thumb|Zakazane Miasto]]
[[Plik:Hutong 1 (Snowyowls).jpg|thumb|Hutongi]]
* '''Zakazane Miasto''' – na zwiedzanie należy zarezerwować co najmniej jeden dzień. Przed wejściem można wypożyczyć ''audio-guide'', dostępny również w języku polskim.
* '''Plac Tian’anmen''' – w północnej części jest wejście do Zakazanego Miasta, na zachodniej stronie Wielka Hala Ludowa, po wschodniej muzeum Rewolucji Chińskiej. Na placu znajduje się również mauzoleum, w którym spoczywa Mao Zedong.
* '''Świątynia Niebiańskiego Spokoju'''
* '''Pałac Letni'''
* '''Park Beihai'''
* '''Ogród zoologiczny''' i '''oceanarium''' – główną atrakcją są pandy wielkie, ale należy pamiętać, że w upalne dni zazwyczaj leżą bez ruchu w klatkach lub na niewielkim wybiegu. Jest kilka typów biletów do zoo, w zależności od atrakcji, które chce się w nim zobaczyć. Obsługa w kasach mówi po angielsku. Oceanarium jest nowym obiektem i przez to nietanim (bilet ponad 100 juanów{{Stan na|2011|09}}).
* Obiekty olimpijskie
* '''Hutongi''' – dawne pekińskie parterowe dzielnice mieszkaniowe, likwidowane i zastępowane nowoczesnymi blokami. Pozostawione są na pokaz fragmenty pełniące rolę atrakcji turystycznych, ze sklepami i restauracjami.

== Najbliższe okolice ==
* '''Mur chiński''' – jest jedną z najbardziej niesamowitych budowli na Ziemi i atrakcją, której zwiedzanie jest obowiązkowe. W okolicach Pekinu można zwiedzać kilka jego odcinków:
:* ''Badaling'' – najbardziej popularny, najbardziej zatłoczony, ale i najmniej autentyczny. W pobliżu są też grobowce 13 cesarzy dynastii Ming (Shisan Ling);
:* ''Mutianyu'' – dwukilometrowy odcinek na północny wschód od Pekinu;
:* ''Simatai'' – ok. 100 km od Pekinu, łączy się z fragmentem Jingshanling. Obecnie w remoncie {{Stan na|2011|09}}
:* ''Jingshanling'' – ok. 100 km od Pekinu, łączy się z fragmentem Simatai. Niedawno remontowany co nie pozbawiło go autentyczności. Można wjechać i zjechać kolejką linową, jak również wejść/zejść po dość forsownych schodach (co stanowi pewne wyzwanie, zwłaszcza w upalny dzień);
:* ''Huanghua'' – wschodni fragment muru.

== Gastronomia ==
W ostatnich latach w Pekinie nastąpiła eksplozja ilości większych i mniejszych lokali gastronomicznych. Pekińczycy, którzy jeszcze w latach 70. XX w. witali się słowami: „Czy dziś coś jadłeś?” na nowo odkryli radość z chodzenia do restauracji i odwiedzają je tłumnie. Smak serwowanych potraw jest w zasadzie różny od tego co proponują nam tzw. chińskie restauracje w Polsce.

Problemem może być dla nas porozumienie się z personelem. Znajomość języka angielskiego nie jest powszechna. Menu w wielu restauracjach jest co prawda napisane literami łacińskimi, ale często jest to literowa transkrypcja chińskiej nazwy potrawy. Pomocne tu mogą być często zamieszczane w karcie dań fotografie. Można też zobaczyć, co jedzą inni i wskazać na migi kelnerowi, że chce się to samo. W barach samoobsługowych najpierw płacimy, a potem odbieramy potrawę.
Potrawy je się pałeczkami, ale w większych restauracjach dostępne są sztućce. Jeżeli ktoś nie opanował sztuki posługiwania się pałeczkami, co nie jest aż takie trudne, dobrze jest, aby miał przy sobie, na wszelki wypadek, jednorazowe sztućce.

=== Co zjeść? ===
* Kaczka po pekińsku – sztandarowe danie kuchni pekińskiej. Kaczki są pieczone w specjalnych piecach na złoty brąz, dowożone do stolika i przy gościach krojone   ze skórką, nożem trzymanym pod odpowiednim kątem. Podaje się do nich bardzo cienkie placuszki pszenne, pokrojony por i specjalny sos. Kaczkę nakłada się na placek, dodaje pokrojony por i macza w sosie. Całość zawija się i konsumuje. Czynności te przeprowadza się przy pomocy pałeczek, co jest nie lada wyzwaniem. W przypadku trudności, można poprosić o zachodnie sztućce.
* Pierogi – kuchnia chińska oferuje pierożki i pierogi o różnej wielkości, smaku, nadzieniu i sposobie przyrządzania. Nadzienie może być warzywne (często jest to kapusta), mieszane lub mięsne. Mogą być przyrządzane na parze, gotowane, gotowane i następnie przysmażane oraz smażone na głębokim tłuszczu. Podaje się je na różne sposoby.
* Ryba na parze – ugotowana w całości ryba, którą „rozbieramy” pałeczkami i jemy maczając w sosie.
* Makarony – najlepiej wybierać te przysmażane z dodatkiem sosu, warzyw lub mięsa. 
* Ryż – może być podawany bez dodatków, z jarzynami, czy owocami morza, gotowany lub dodatkowo przysmażony.

Chińczycy celebrują jedzenie. Wspólne posiłki składają się z różnych potraw podawanych w kolejności zapewniającej zachowanie równowagi &quot;ciepła&quot; i &quot;zimna&quot; organizmu.

Restauracje i bary wszelkiego rodzaju serwują setki potraw w różnych cenach, zarówno pochodzące z regionów Chin, jak i z całego świata. Są też fast-foody głównych sieci międzynarodowych, jak: McDonald, Subway, KFC.

== Zakupy ==
Największymi dzielnicami handlowymi są '''Wangfujing''' (znajduje się tam popularny dom towarowy Pekin) i '''Xidan''', za najbardziej luksusowy uważany jest budynek Parksona (na wschód od Xidan). Popularnymi towarami są antyki, odzież po atrakcyjnych cenach (regularnie wykupywana przez Rosjan) oraz książki i materiały do nauki chińskiego (w dużych księgarniach można kupić świetny kurs multimedialny).

== Imprezy ==
W 2008 Pekin był gospodarzem XXIX Letnich Igrzysk Olimpijskich, a w 2022 roku gospodarzem XXIV Zimowych Igrzysk Olimpijskich.

== Nauka ==
W Pekinie, jak przystało na stolicę, znajduje się kilkanaście uczelni, z najstarszym i najbardziej prestiżowym w mieście Uniwersytetem Pekińskim na czele.
&lt;!-- 
== Praca ==
 --&gt;
== Kontakt ==
=== Telefonia komórkowa ===
Polskie telefony komórkowe działają, pod warunkiem, że ma się uruchomioną usługę roamingu. Ceny są zaporowe – ok. 10 PLN za rozmowę do Polski i ok. 5 PLN za rozmowy przychodzące oraz 1,5 PLN za SMS wychodzącego{{Stan na|2013|09}}. Przy rozmowach lokalnych operator może nadać nam „chiński” numer telefonu. Przy dłuższym pobycie warto rozważyć zakup chińskiej karty SIM w modelu pre-paid, bez problemu do nabycia u lokalnych operatorów.

=== Internet ===
Specyfiką chińskiego internetu jest jego cenzurowanie. Nie ma w tym większej logiki, bo na przykład raz strony polskojęzycznej Wikipedii działają, a raz nie. W Chinach, poza nielicznymi wyjątkami, blokowany jest m.in. Facebook, Twitter oraz YouTube. Mogą też wystąpić problemy ze ściągnięciem poczty za pośrednictwem przeglądarki internetowej.

W pokojach hotelowych zazwyczaj jest gniazdko internetu przewodowego, a w hotelowych lobby spotkać można WiFi. WiFi spotkać można też w lokalach, czasem trzeba pobrać login. Często ograniczony jest czas korzystania z sieci (McDonalds – 30 minut).

== Bezpieczeństwo ==
Pekin uważany jest za bezpieczne miasto. Jednak tak duże skupisko ludzi rodzi typowe dla turystów zagrożenia. Są to przede wszystkim kradzieże dokonywane przez kieszonkowców oraz wyłudzenia przy dokonywaniu wymiany pieniędzy u ulicznych handlarzy. Sugeruje się też unikanie płatności kartami płatniczymi. Dokumenty i zapas gotówki najlepiej jest zostawić w hotelowym sejfie.

Ponadto należy uważać na dokonywane zakupy, gdyż nawet te nie dokonane po atrakcyjne niskich cenach, okazać się mogą podróbkami, czyli jak mówią pekińczycy kopiami.

Możemy się spotkać z ofertą zakupu „kopii” produktów znanych marek. Należy jednak pamiętać, że ich przywóz na teren Unii Europejskiej jest nielegalny.

Prostytucja jest nielegalna i jest oficjalnie zwalczana. Niemniej jednak jest to obecnie zjawisko powszechne. Kontakty obcokrajowców z prostytutkami mogą wiązać się z poważnymi konsekwencjami, poczynając od szantażu, a na postępowaniu sądowym kończąc.

W Pekinie (jak i innych miastach Chin) należy wystrzegać się oszustów, którzy pod pozorem chęci konwersacji po angielsku lub darmowego oprowadzania po mieście usilnie starają zaciągnąć turystę na kawę, herbatę (lub ceremonię jej parzenia), piwo czy też posiłek. Jest to popularna forma oszustwa, polegająca na tym, że podczas posiłku nasz rozmówca ulatnia się (twierdząc, że musi wyjść, np. do toalety lub zadzwonić), a zamiast niego pojawia się dwóch barczystych panów z rachunkiem, na którym herbata może opiewać na równowartość 100 EUR. Oszuści często dobrze mówią po angielsku i zachowują się bardzo przyjaźnie – należy stanowczo odmówić chęci wspólnego spędzania czasu. Pojawiają się także na placu Tian’anmen, zaczepiając turystów, można ich spotkać w dzielnicach handlowych.

== Niepełnosprawni ==
Miasto nie jest przyjazne dla osób niepełnosprawnych. Co prawda na chodnikach wyłożone są pasy z odmienną fakturą przeznaczone dla osób niewidomych, ale bardzo często są one zastawione parkującymi motorynkami, samochodami, czy też straganami. W centrum spotyka się obniżenie krawężników dla osób poruszających się na wózkach. Nowsze stacje metra dostosowane są też dla osób niepełnosprawnych ruchowo. W obiektach zabytkowych z reguły nie ma udogodnień dla osób niepełnosprawnych. Należy też pamiętać o chińskiej tradycji wysokich progów w prywatnych domach. Czasami spotyka się informacje alfabetem Braille’a, niestety nie wiemy w jakim języku.

== Zdrowie ==
Od turystów nie są wymagane żadne szczególne szczepienia. Ze względu na zanieczyszczenie powietrza u alergików mogą wystąpić wzmożone objawy ich dolegliwości. Przyjezdni ostrzegani są przed piciem wody z kranu bez przegotowania. Służba zdrowia, zarówna prywatna, jak i państwowa jest odpłatna. Szpitale państwowe mają w angielskiej nazwie (jeżeli jest) '''hospital''', a prywatne '''clinic'''. Dla turystów z Polski wszelkie świadczenia zdrowotne są płatne. Dlatego rekomenduje się posiadanie ubezpieczenia w tym zakresie, nie tylko pozwalającego na udzielenie pierwszej pomocy, ale i też na pokrycie kosztów leczenia. Osoby zażywające stale, przepisane przez lekarza, środki, powinny się w nie zaopatrzyć w wystarczającej ilości na czas pobytu, gdyż mogą mieć kłopoty z ich nabyciem na miejscu.

== Polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne ==
 '''Wydział Konsularny Ambasady Polski w Pekinie'''
 1, Ritan Lu, Jianguomenwai
 100600 Beijing, People's Republic of China
 tel: (+86 10) 6532-12-35 wew. 101, 102, 103, 104, 108
 fax: (+86 10) 6532-35-67
 e-mail: pekin.amb.wk@msz.gov.pl

{{przewodnik}}
{{Jest w|Chiny}}
{{geo|39.913889|116.391667}}

[[Kategoria:Chiny]]</text>
      <sha1>evcvv5xhwhbjz6tvhk07buab8diazzd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120188</id>
      <parentid>120187</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T17:01:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Dzielnice */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24958" xml:space="preserve">{{Top-banner|przewodnik=tak}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa = Pekin
 |widok = Beijing montage 2019.png
 |opis = 
 |herb =
 |mapa = China Beijing.svg
 |państwo = [[Chiny]]
 |region =
 |powierzchnia =
 |prefiks = 010
 |www = www.beijing.gov.cn
}}
[[Plik:BeijingDistricts.svg|thumb|upright=2.0|Podział administracyjny]]
{{Mapframe |39.913889|116.391667|zoom=14|height=400|width=400}}
'''Pekin''' (chiń. 北京, pinyin: ''Běijīng'') jest stolicą [[Chiny|Chin]] i drugim co do wielkości miastem po [[Szanghaj]]u, liczącym ponad 20 milionów mieszkańców. Przez większość swojej historii była stolicą cesarskich Chin, a po chińskich rewolucjach stała się siedzibą Chińskiej Republiki Ludowej, a także centrum edukacyjnym i kulturalnym kraju.

Miasto słynie z płaskości i regularnej zabudowy. W granicach miasta znajdują się tylko trzy wzgórza (w parku Jingshan na północ od słynnego Zakazanego Miasta). Podobnie jak konfiguracja Zakazanego Miasta, Pekin otoczony jest koncentrycznymi tak zwanymi „obwodnicami”, które w rzeczywistości są prostokątne.

Pekin to dynamiczne, zmieniające się miasto. Wszędzie jest mieszanka starych i nowych (zwłaszcza na 3. i 2. obwodnicy). Tutaj możesz zobaczyć najnowocześniejsze, przesuwające koperty technologie i innowacje społeczne, które ścierają się z najstarszymi normami kulturowymi i ustawieniami społecznymi. Ludzie tutaj mogą wydawać się nieco chłodni, ale gdy przełamiesz lody, przekonasz się, że są bardzo przyjaźni i zaangażowani, a mówienie po mandaryńsku jest zdecydowanie pomocne.

Bądź przygotowany na zwyczaje i normy społeczne, które różnią się od twoich; zobacz artykuł o [[Chiny|Chinach]] do dyskusji. Jednak większość mieszkańców Pekinu to wyrafinowani mieszkańcy miast, więc sprawy mogą wydawać się tu mniej dziwne niż na obszarach wiejskich lub w miastach w głębi Chin.

Miasto było gospodarzem Letnich Igrzysk Olimpijskich 2008 i Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2022.

== Dzielnice ==
Pekin ma łącznie 16 dzielnic.

=== Dzielnice centralne i wewnętrzne przedmieścia ===
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Pekin/Dongcheng|Dongcheng]]
| kolor regionu 1 = #4ed084
| opis regionu 1 = obejmujące wschodnią część obszaru centralnego miasta. To najważniejsza dzielnica turystyczna Pekinu. Włącznie z: '''Zakazanym Miastem''', '''Centralny Dongcheng''', w tym Wangfujing (ulica spacerowa) i plac Tian'anmen. '''Chongwen''', południowa trzecia część Dongcheng, w tym Świątynia Nieba. '''Gulou''', w północnym centrum Dongcheng, z Wieżą Bębnów i Nanlougouxiang, '''Dongzhimen i Ditan''', północno-wschodnie części Dongcheng, w tym Yonghegong (świątynia Yonghe Lama)

| nazwa regionu 2 = [[Pekin/Xicheng|Xicheng]]
| kolor regionu 2 = #6973cb
| opis regionu 2 = obejmujących zachodnią połowę centralnego obszaru miasta. Obejmuje park Beihai, obszar Houhai, pekińskie zoo i Narodową Salę Koncertową. Dawna dzielnica Xuanwu stanowi obecnie południową część Xicheng.
}}
Kolejne cztery dzielnice są również dość blisko centrum i silnie zurbanizowane. Często określa się je mianem wewnętrznych przedmieść. Tutaj znajdziesz uniwersytety, obiekty olimpijskie, obszary biznesowe i ambasady, rozrywkę i bary, dzielnice sztuki i części Wzgórz Zachodnich. Okręgi to:

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Pekin/Chaoyang|Chaoyang]]
| kolor regionu 1 = #f6be7e
| opis regionu 1 = obejmuje duży obszar na wschód od centralnego obszaru miasta. Obejmuje CBD, Olympic Green (Ptasie Gniazdo, Water Cube i inne obiekty olimpijskie 2008), Sanlitun (Wioska i Stadion Robotniczy), 798 Art Zone, Chaoyang Park, Ritan Park i różne obszary ambasad

| nazwa regionu 2 = [[Pekin/Haidian|Haidian]]
| kolor regionu 2 = #f6b00d
| opis regionu 2 = obejmuje północno-zachodnią część głównego obszaru miejskiego. Około połowa dzielnicy Haidian składa się z przemysłu zaawansowanych technologii i klastra biznesowego Zhongguancun oraz głównej koncentracji uniwersytetów w Pekinie. Obejmuje Pałac Letni.

| nazwa regionu 3 = [[Pekin/Shijingshan|Shijingshan]]
| kolor regionu 3 = #c1e25c
| opis regionu 3 = obejmuje niektóre zachodnie przedmieścia i część Wzgórz Zachodnich

| nazwa regionu 4 = [[Pekin/Fengtai|Fengtai]]
| kolor regionu 4 = #c9bd79
| opis regionu 4 = obejmuje południowo-zachodni Pekin. Obejmuje dworzec kolejowy Pekin Zachodni
}}

== Przed wyjazdem ==
=== Formalności ===
Obywatele Polski przy przekraczaniu granicy z Chińską Republiką Ludową muszą posiadać wizę. Wizę uzyskuje się po złożeniu wypełnionego kwestionariusza wizowego w Wydziale Konsularnym Ambasady ChRL w Warszawie lub w Konsulacie Generalnym w Gdańsku. Instrukcje o sposobie wypełnienia dostępne są na stronie internetowej konsulatu.
W przypadku wyjazdu z ChRL do Hongkongu lub Makau i powrotu konieczne jest posiadanie wizy dwu- lub wielokrotnej.

=== Termin ===
Lato w Pekinie jest gorące, wilgotne, z licznymi opadami (głównie w sierpniu). W styczniu i lutym temperatura spada poniżej zera, często występują silne mrozy. Należy liczyć się z możliwością burz piaskowych znad pustyni Gobi. Poważnym problemem jest pojawiające się co pewien czas zanieczyszczenie powietrza (smog), które ogranicza widoczność do kilkuset metrów i może trwać kilka dni. Jest to poważny problem dla osób z problemami dróg oddechowych. Może powodować podrażnienie oczu. Obecnie można zainstalować odpowiednią aplikację w telefonie, która informuje o stopniu zanieczyszczenia powietrza. Najdogodniejszymi terminami dla turysty są wiosna i jesień.

=== Ubranie ===
Późną wiosną, latem i na początku jesieni preferowane jest luźne ubranie z naturalnych surowców. Nie ma ograniczeń kulturowych czy religijnych co do formy ubioru.

== Transport ==
=== Samolotem ===
Pekin posiada liczne połączenia lotnicze z miastami europejskimi. Bezpośrednie połączenie z [[Warszawa|Warszawy]] obsługuje '''LOT'''. Natomiast cenowo korzystniejsze i ze względu na krótszy czas lotu może okazać się połączenie przez [[Helsinki]] – '''Finnairem'''. Promocje oferuje także '''[[Lufthansa]]''' przez [[Frankfurt nad Menem|Frankfurt]]. Linia tam stosunkowo dużo połączeń, nie tylko z Pekinem. Atrakcyjne cenowo są loty przez [[Moskwa|Moskwę]] – liniami '''Aerofłot''', korzystne też z uwagi na krótkie czasy przesiadek na loty z/do Warszawy. Warto też zwrócić uwagę na promocyjne loty liniami '''Emirates''' i '''Qatar Airlines'''. Należy jednak wziąć pod uwagę długi czas przelotu. Samoloty z Europy wylatują późnym popołudniem lub wieczorem i lądują w Pekinie rano lub wczesnym przedpołudniem następnego dnia.

=== Pociągiem ===
Do Pekinu z Europy można dojechać koleją na kilka sposobów, w zależności od tego, jaki wariant podróży się przyjmuje (szybkość, cena, atrakcyjność). Należy się jednak liczyć z cenami powyżej 500 euro za drugą klasę i ponad 800 euro za pierwszą, w jedną stronę przy połączeniu bezpośrednim.

Pociąg nr 4: Moskwa Jarosławska – Pekin

Chiński skład kursujący krótszą trasą przez [[Ułan Bator]] (Mongolia) odjeżdża w każdy wtorek ze stolicy Rosji o godz. 21:35 (czas moskiewski, +2h do Polski), a do Pekinu dociera w poniedziałek o 14:04 (czas miejscowy, +7h do Polski w zimie i +6h w lecie); dystans 7622 km.

Pociąg nr 20 „Wostok”: Moskwa Jarosławska – Pekin

„Wostok”, pomalowany w charakterystyczne barwy narodowe Rosji, jest jednym z najsłynniejszych pociągów świata. Do niedawna „firmiennj”, obecnie jako zwykły pośpieszny, omija Mongolię i do Chin dociera przez Mandżurię. Z Moskwy wyjeżdża w każdy piątek o godz. 23:55 (czas moskiewski, +2h do Polski), a w Pekinie jest w następny piątek o godz. 5:31 (czas miejscowy, +7h do Polski w zimie i +6h w lecie); dystans 8961 km.

Dojazd powyższymi pociągami jest najszybszy i najwygodniejszy, lecz także i najdroższy. Dużo tańszy jest wariant jazdy z przesiadkami, np.:
* [[Moskwa]] – [[Irkuck]]/[[Czyta]] (pociąg); Irkuck/Czyta – [[Zabajkalsk]] (pociąg); Zabajkalsk – [[Manzhouli]] (autobus); Manzhouli – Pekin (pociąg),
* pociąg nr 340/350: Moskwa Jarosławska – Czyta/[[Błagowieszczeńsk]] (codziennie na zmianę),
* pociąg nr 650 „Dauria”: Czyta – Zabajkalsk (codziennie).

W Pekinie są cztery dworce kolejowe: 
* Centralny (ang. Beijing Railway Station) - obsługuje linie krajowe do: Jinan, Qinhuangdao, Shanghai, Chengde, Yuanping w prowincji Shanxi, Baotou w Mongolii Wewnętrznej oraz międzynarodowe do: Pyongyang, Ułan Bator, Moskwy. 
* Zachodni (West Station) - obsługuje liczne połączenia we wszystkich kierunkach, m.in. do: Hongkong, Guangzhou, Wuhan, Xian, Zhengzhou, Chengdu, Changsha, Taiyuan, Xiamen, Guilin, Hohhot, Jinan, Urumqi, Kunming.  
* Południowy (South Station) - nowo zbudowany, obsługuje super szybkie ekspresy na trasach do: Tianjin, Szanghaj, Nankin, Hangzhou, Ningbo, Fuzhou, Jinan, Qingdao, Harbin, Dalian, Jilin, Shijiazhuang, Qinhuangdao. 
* Północny (North Station) - obsługuje głównie pociągi do Yanqing (z przystankiem w Badaling Great Wall) oraz do: Tsitsihar, Chifeng, Chengde, Baotou, Hohhot, Manzhouli.

=== Autobusem ===
W Pekinie jest kilkanaście dworców autobusowych, każdy z nich obsługuje wybrany rejon kraju. Największe z nich to:
* '''Dongzhimen''' – największy dworzec (położony na północnym wschodzie, niedaleko metra) – obsługuje linie z [[Dongbei]]
* '''Beijiao''' (''Deshengmen'') – północny dworzec, obsługujący linie z [[Chengdu]] i [[Datong]]
* '''Haihutun''' – dworzec południowy, obsługuje autobusy z [[Tiencin]] (Tianjin) i miasta południowej [[Hebei]]

Ponadto można dojechać do Pekinu wieloma prywatnymi busami, które zatrzymują się zazwyczaj w pobliżu któregoś z dworców kolejowych.

== Komunikacja miejska ==
=== Metro ===
Pekińskie metro ma 17 linii, a następne są w budowie. Stacje oznaczone są niebieskimi napisami po chińsku i angielskim napisem ''subway''. To samo dotyczy wszystkich napisów informacyjnych. Informacja jest czytelna i przyjazna. Bilety w formie kart elektronicznych można kupić w kasach i automatach. Cena za bilet wynosi 2 juany{{Stan na|2013|09}}. W godzinach szczytu metro jest bardzo zatłoczone.
[[Plik:Beijing-Subway en.png|thumb|upright=3.2|center|Sieć linii metra w Pekinie]]

=== Taksówki ===
Pekińskie taksówki to zazwyczaj Volkswageny Jetta (starsze) lub Hyundai Elantra (nowsze). Oznaczone są pasem w dolnej części karoserii o kolorze jasnobrązowym. Zaleca się, aby w miarę możliwości, taksówkę zamawiał hotel lub restauracja, co pozwala na uniknięcie „fałszywych taksówek”. Dobrze jest mieć też przygotowany uprzednio, napisany na karteczce, cel podróży. W recepcjach hotelowych spotkać można się już z takimi gotowymi kartkami pozwalającymi wrócić do hotelu.

Zatrzymując taksówkę na ulicy trzeba się upewnić, czy kierowca włączył licznik lub nawet zwrócić mu na to uwagę. W godzinach nocnych (zwłaszcza po zamknięciu metra) niektórzy taksówkarze oferują kursy po mocno zawyżonej cenie – należy wówczas odejść do innej taksówki, której kierowca pojedzie wg wskazań licznika lub mocno negocjować cenę – pierwotna propozycja co najmniej dwukrotnie (często więcej) zawyżona.

=== Rowery ===
Co prawda czasy kiedy w Pekinie był to podstawowy środek lokomocji należą do przeszłości, to jednak nadal duża część mieszkańców korzysta z tego środka lokomocji. Na ulicach, nie tylko w centrum, zlokalizowane są stacje rowerowe, niestety zazwyczaj puste. Natomiast można rower wypożyczyć też w inny sposób. Najlepiej jest poprosić o pomoc recepcję hotelu, w którym mieszkamy. Chętnym na poruszanie się w ten sposób należy jednak zwrócić uwagę na całkowicie odmienną, od spotykanej w Europie, kulturę jazdy, zarówno kierowców, jak i rowerzystów. Nie mniej jednak na ulicach spotyka się turystów zwiedzających miasto na rowerach.

Osobom planującym dłuższy pobyt zarekomendować można kupno używanego roweru. Tu ceny zaczynają się od 200 juanów. Po zakończonym pobycie taki rower można komuś podarować, spróbować odsprzedać lub po prostu zostawić na ulicy.

W każdym przypadku rekomendujemy dobre zabezpieczenie roweru przed kradzieżą, gdyż kradzieże rowerów są dość częste.

=== Samochody osobowe ===
Od czasu Igrzysk Olimpijskich w 2008 roku obcokrajowcy mogą wypożyczać samochody osobowe. Funkcjonuje dobrze nawigacja samochodowa GPS, niestety po chińsku. Jednak ze względu na skomplikowany układ drogowy, bardzo duży ruch samochodów oraz generalne problemy z parkowaniem nie rekomenduje się tego sposobu poruszania się po Pekinie.

Hotele oferują wynajem samochodu wraz z kierowcą, tu ceny zaczynają się od 1000 juanów, w zależności od modelu samochodu.

=== Autobusy miejskie ===
W Pekinie jest ponad 200 linii autobusowych i trolejbusowych. Bilety są bardzo tanie, ale podróżowanie nimi w godzinach szczytu nie należy do komfortowych. Wyjątkiem są linie o numerach 800 – są droższe, ale klimatyzowane i bardziej komfortowe. W autobusach miejskich plagą są kradzieże kieszonkowe, należy o tym bezwzględnie pamiętać.

== Noclegi ==
Miasto ma rozbudowaną sieć hoteli i nie ma większych problemów ze znalezieniem noclegu. Oficjalnie obcokrajowcy mogą zatrzymać się jedynie w zatwierdzonych hotelach. Ich ceny są na poziomie cen hoteli w Warszawie dla podobnej kategorii. Jednak trudno jest znaleźć przyzwoity pokój hotelowy w cenie poniżej 300–500 juanów za dobę.

Osoby znające język chiński (a właściwie dialekt mandaryński) nie będą miały problemu ze znalezieniem noclegu w naprawdę atrakcyjnych cenach, nieprzekraczających 200 juanów za pokój, a nawet za 30 juanów za łóżko. Jednak będą to noclegi w obiektach spoza oficjalnej listy.

W znalezieniu hotelu pomocne są portale internetowe.

== Warto zobaczyć ==
[[Plik:Gfp-beijing-view-of-main-hall-at-forbidden-palace.jpg|thumb|Zakazane Miasto]]
[[Plik:Hutong 1 (Snowyowls).jpg|thumb|Hutongi]]
* '''Zakazane Miasto''' – na zwiedzanie należy zarezerwować co najmniej jeden dzień. Przed wejściem można wypożyczyć ''audio-guide'', dostępny również w języku polskim.
* '''Plac Tian’anmen''' – w północnej części jest wejście do Zakazanego Miasta, na zachodniej stronie Wielka Hala Ludowa, po wschodniej muzeum Rewolucji Chińskiej. Na placu znajduje się również mauzoleum, w którym spoczywa Mao Zedong.
* '''Świątynia Niebiańskiego Spokoju'''
* '''Pałac Letni'''
* '''Park Beihai'''
* '''Ogród zoologiczny''' i '''oceanarium''' – główną atrakcją są pandy wielkie, ale należy pamiętać, że w upalne dni zazwyczaj leżą bez ruchu w klatkach lub na niewielkim wybiegu. Jest kilka typów biletów do zoo, w zależności od atrakcji, które chce się w nim zobaczyć. Obsługa w kasach mówi po angielsku. Oceanarium jest nowym obiektem i przez to nietanim (bilet ponad 100 juanów{{Stan na|2011|09}}).
* Obiekty olimpijskie
* '''Hutongi''' – dawne pekińskie parterowe dzielnice mieszkaniowe, likwidowane i zastępowane nowoczesnymi blokami. Pozostawione są na pokaz fragmenty pełniące rolę atrakcji turystycznych, ze sklepami i restauracjami.

== Najbliższe okolice ==
* '''Mur chiński''' – jest jedną z najbardziej niesamowitych budowli na Ziemi i atrakcją, której zwiedzanie jest obowiązkowe. W okolicach Pekinu można zwiedzać kilka jego odcinków:
:* ''Badaling'' – najbardziej popularny, najbardziej zatłoczony, ale i najmniej autentyczny. W pobliżu są też grobowce 13 cesarzy dynastii Ming (Shisan Ling);
:* ''Mutianyu'' – dwukilometrowy odcinek na północny wschód od Pekinu;
:* ''Simatai'' – ok. 100 km od Pekinu, łączy się z fragmentem Jingshanling. Obecnie w remoncie {{Stan na|2011|09}}
:* ''Jingshanling'' – ok. 100 km od Pekinu, łączy się z fragmentem Simatai. Niedawno remontowany co nie pozbawiło go autentyczności. Można wjechać i zjechać kolejką linową, jak również wejść/zejść po dość forsownych schodach (co stanowi pewne wyzwanie, zwłaszcza w upalny dzień);
:* ''Huanghua'' – wschodni fragment muru.

== Gastronomia ==
W ostatnich latach w Pekinie nastąpiła eksplozja ilości większych i mniejszych lokali gastronomicznych. Pekińczycy, którzy jeszcze w latach 70. XX w. witali się słowami: „Czy dziś coś jadłeś?” na nowo odkryli radość z chodzenia do restauracji i odwiedzają je tłumnie. Smak serwowanych potraw jest w zasadzie różny od tego co proponują nam tzw. chińskie restauracje w Polsce.

Problemem może być dla nas porozumienie się z personelem. Znajomość języka angielskiego nie jest powszechna. Menu w wielu restauracjach jest co prawda napisane literami łacińskimi, ale często jest to literowa transkrypcja chińskiej nazwy potrawy. Pomocne tu mogą być często zamieszczane w karcie dań fotografie. Można też zobaczyć, co jedzą inni i wskazać na migi kelnerowi, że chce się to samo. W barach samoobsługowych najpierw płacimy, a potem odbieramy potrawę.
Potrawy je się pałeczkami, ale w większych restauracjach dostępne są sztućce. Jeżeli ktoś nie opanował sztuki posługiwania się pałeczkami, co nie jest aż takie trudne, dobrze jest, aby miał przy sobie, na wszelki wypadek, jednorazowe sztućce.

=== Co zjeść? ===
* Kaczka po pekińsku – sztandarowe danie kuchni pekińskiej. Kaczki są pieczone w specjalnych piecach na złoty brąz, dowożone do stolika i przy gościach krojone   ze skórką, nożem trzymanym pod odpowiednim kątem. Podaje się do nich bardzo cienkie placuszki pszenne, pokrojony por i specjalny sos. Kaczkę nakłada się na placek, dodaje pokrojony por i macza w sosie. Całość zawija się i konsumuje. Czynności te przeprowadza się przy pomocy pałeczek, co jest nie lada wyzwaniem. W przypadku trudności, można poprosić o zachodnie sztućce.
* Pierogi – kuchnia chińska oferuje pierożki i pierogi o różnej wielkości, smaku, nadzieniu i sposobie przyrządzania. Nadzienie może być warzywne (często jest to kapusta), mieszane lub mięsne. Mogą być przyrządzane na parze, gotowane, gotowane i następnie przysmażane oraz smażone na głębokim tłuszczu. Podaje się je na różne sposoby.
* Ryba na parze – ugotowana w całości ryba, którą „rozbieramy” pałeczkami i jemy maczając w sosie.
* Makarony – najlepiej wybierać te przysmażane z dodatkiem sosu, warzyw lub mięsa. 
* Ryż – może być podawany bez dodatków, z jarzynami, czy owocami morza, gotowany lub dodatkowo przysmażony.

Chińczycy celebrują jedzenie. Wspólne posiłki składają się z różnych potraw podawanych w kolejności zapewniającej zachowanie równowagi &quot;ciepła&quot; i &quot;zimna&quot; organizmu.

Restauracje i bary wszelkiego rodzaju serwują setki potraw w różnych cenach, zarówno pochodzące z regionów Chin, jak i z całego świata. Są też fast-foody głównych sieci międzynarodowych, jak: McDonald, Subway, KFC.

== Zakupy ==
Największymi dzielnicami handlowymi są '''Wangfujing''' (znajduje się tam popularny dom towarowy Pekin) i '''Xidan''', za najbardziej luksusowy uważany jest budynek Parksona (na wschód od Xidan). Popularnymi towarami są antyki, odzież po atrakcyjnych cenach (regularnie wykupywana przez Rosjan) oraz książki i materiały do nauki chińskiego (w dużych księgarniach można kupić świetny kurs multimedialny).

== Imprezy ==
W 2008 Pekin był gospodarzem XXIX Letnich Igrzysk Olimpijskich, a w 2022 roku gospodarzem XXIV Zimowych Igrzysk Olimpijskich.

== Nauka ==
W Pekinie, jak przystało na stolicę, znajduje się kilkanaście uczelni, z najstarszym i najbardziej prestiżowym w mieście Uniwersytetem Pekińskim na czele.
&lt;!-- 
== Praca ==
 --&gt;
== Kontakt ==
=== Telefonia komórkowa ===
Polskie telefony komórkowe działają, pod warunkiem, że ma się uruchomioną usługę roamingu. Ceny są zaporowe – ok. 10 PLN za rozmowę do Polski i ok. 5 PLN za rozmowy przychodzące oraz 1,5 PLN za SMS wychodzącego{{Stan na|2013|09}}. Przy rozmowach lokalnych operator może nadać nam „chiński” numer telefonu. Przy dłuższym pobycie warto rozważyć zakup chińskiej karty SIM w modelu pre-paid, bez problemu do nabycia u lokalnych operatorów.

=== Internet ===
Specyfiką chińskiego internetu jest jego cenzurowanie. Nie ma w tym większej logiki, bo na przykład raz strony polskojęzycznej Wikipedii działają, a raz nie. W Chinach, poza nielicznymi wyjątkami, blokowany jest m.in. Facebook, Twitter oraz YouTube. Mogą też wystąpić problemy ze ściągnięciem poczty za pośrednictwem przeglądarki internetowej.

W pokojach hotelowych zazwyczaj jest gniazdko internetu przewodowego, a w hotelowych lobby spotkać można WiFi. WiFi spotkać można też w lokalach, czasem trzeba pobrać login. Często ograniczony jest czas korzystania z sieci (McDonalds – 30 minut).

== Bezpieczeństwo ==
Pekin uważany jest za bezpieczne miasto. Jednak tak duże skupisko ludzi rodzi typowe dla turystów zagrożenia. Są to przede wszystkim kradzieże dokonywane przez kieszonkowców oraz wyłudzenia przy dokonywaniu wymiany pieniędzy u ulicznych handlarzy. Sugeruje się też unikanie płatności kartami płatniczymi. Dokumenty i zapas gotówki najlepiej jest zostawić w hotelowym sejfie.

Ponadto należy uważać na dokonywane zakupy, gdyż nawet te nie dokonane po atrakcyjne niskich cenach, okazać się mogą podróbkami, czyli jak mówią pekińczycy kopiami.

Możemy się spotkać z ofertą zakupu „kopii” produktów znanych marek. Należy jednak pamiętać, że ich przywóz na teren Unii Europejskiej jest nielegalny.

Prostytucja jest nielegalna i jest oficjalnie zwalczana. Niemniej jednak jest to obecnie zjawisko powszechne. Kontakty obcokrajowców z prostytutkami mogą wiązać się z poważnymi konsekwencjami, poczynając od szantażu, a na postępowaniu sądowym kończąc.

W Pekinie (jak i innych miastach Chin) należy wystrzegać się oszustów, którzy pod pozorem chęci konwersacji po angielsku lub darmowego oprowadzania po mieście usilnie starają zaciągnąć turystę na kawę, herbatę (lub ceremonię jej parzenia), piwo czy też posiłek. Jest to popularna forma oszustwa, polegająca na tym, że podczas posiłku nasz rozmówca ulatnia się (twierdząc, że musi wyjść, np. do toalety lub zadzwonić), a zamiast niego pojawia się dwóch barczystych panów z rachunkiem, na którym herbata może opiewać na równowartość 100 EUR. Oszuści często dobrze mówią po angielsku i zachowują się bardzo przyjaźnie – należy stanowczo odmówić chęci wspólnego spędzania czasu. Pojawiają się także na placu Tian’anmen, zaczepiając turystów, można ich spotkać w dzielnicach handlowych.

== Niepełnosprawni ==
Miasto nie jest przyjazne dla osób niepełnosprawnych. Co prawda na chodnikach wyłożone są pasy z odmienną fakturą przeznaczone dla osób niewidomych, ale bardzo często są one zastawione parkującymi motorynkami, samochodami, czy też straganami. W centrum spotyka się obniżenie krawężników dla osób poruszających się na wózkach. Nowsze stacje metra dostosowane są też dla osób niepełnosprawnych ruchowo. W obiektach zabytkowych z reguły nie ma udogodnień dla osób niepełnosprawnych. Należy też pamiętać o chińskiej tradycji wysokich progów w prywatnych domach. Czasami spotyka się informacje alfabetem Braille’a, niestety nie wiemy w jakim języku.

== Zdrowie ==
Od turystów nie są wymagane żadne szczególne szczepienia. Ze względu na zanieczyszczenie powietrza u alergików mogą wystąpić wzmożone objawy ich dolegliwości. Przyjezdni ostrzegani są przed piciem wody z kranu bez przegotowania. Służba zdrowia, zarówna prywatna, jak i państwowa jest odpłatna. Szpitale państwowe mają w angielskiej nazwie (jeżeli jest) '''hospital''', a prywatne '''clinic'''. Dla turystów z Polski wszelkie świadczenia zdrowotne są płatne. Dlatego rekomenduje się posiadanie ubezpieczenia w tym zakresie, nie tylko pozwalającego na udzielenie pierwszej pomocy, ale i też na pokrycie kosztów leczenia. Osoby zażywające stale, przepisane przez lekarza, środki, powinny się w nie zaopatrzyć w wystarczającej ilości na czas pobytu, gdyż mogą mieć kłopoty z ich nabyciem na miejscu.

== Polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne ==
 '''Wydział Konsularny Ambasady Polski w Pekinie'''
 1, Ritan Lu, Jianguomenwai
 100600 Beijing, People's Republic of China
 tel: (+86 10) 6532-12-35 wew. 101, 102, 103, 104, 108
 fax: (+86 10) 6532-35-67
 e-mail: pekin.amb.wk@msz.gov.pl

{{przewodnik}}
{{Jest w|Chiny}}
{{geo|39.913889|116.391667}}

[[Kategoria:Chiny]]</text>
      <sha1>k2se00alw317521qdpmdf9iqyuh1l0g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120189</id>
      <parentid>120188</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T17:09:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Dzielnice */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27349" xml:space="preserve">{{Top-banner|przewodnik=tak}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa = Pekin
 |widok = Beijing montage 2019.png
 |opis = 
 |herb =
 |mapa = China Beijing.svg
 |państwo = [[Chiny]]
 |region =
 |powierzchnia =
 |prefiks = 010
 |www = www.beijing.gov.cn
}}
[[Plik:BeijingDistricts.svg|thumb|upright=2.0|Podział administracyjny]]
{{Mapframe |39.913889|116.391667|zoom=14|height=400|width=400}}
'''Pekin''' (chiń. 北京, pinyin: ''Běijīng'') jest stolicą [[Chiny|Chin]] i drugim co do wielkości miastem po [[Szanghaj]]u, liczącym ponad 20 milionów mieszkańców. Przez większość swojej historii była stolicą cesarskich Chin, a po chińskich rewolucjach stała się siedzibą Chińskiej Republiki Ludowej, a także centrum edukacyjnym i kulturalnym kraju.

Miasto słynie z płaskości i regularnej zabudowy. W granicach miasta znajdują się tylko trzy wzgórza (w parku Jingshan na północ od słynnego Zakazanego Miasta). Podobnie jak konfiguracja Zakazanego Miasta, Pekin otoczony jest koncentrycznymi tak zwanymi „obwodnicami”, które w rzeczywistości są prostokątne.

Pekin to dynamiczne, zmieniające się miasto. Wszędzie jest mieszanka starych i nowych (zwłaszcza na 3. i 2. obwodnicy). Tutaj możesz zobaczyć najnowocześniejsze, przesuwające koperty technologie i innowacje społeczne, które ścierają się z najstarszymi normami kulturowymi i ustawieniami społecznymi. Ludzie tutaj mogą wydawać się nieco chłodni, ale gdy przełamiesz lody, przekonasz się, że są bardzo przyjaźni i zaangażowani, a mówienie po mandaryńsku jest zdecydowanie pomocne.

Bądź przygotowany na zwyczaje i normy społeczne, które różnią się od twoich; zobacz artykuł o [[Chiny|Chinach]] do dyskusji. Jednak większość mieszkańców Pekinu to wyrafinowani mieszkańcy miast, więc sprawy mogą wydawać się tu mniej dziwne niż na obszarach wiejskich lub w miastach w głębi Chin.

Miasto było gospodarzem Letnich Igrzysk Olimpijskich 2008 i Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2022.

== Dzielnice ==
Pekin ma łącznie 16 dzielnic.

=== Dzielnice centralne i wewnętrzne przedmieścia ===
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Pekin/Dongcheng|Dongcheng]]
| kolor regionu 1 = #4ed084
| opis regionu 1 = obejmujące wschodnią część obszaru centralnego miasta. To najważniejsza dzielnica turystyczna Pekinu. Włącznie z: '''Zakazanym Miastem''', '''Centralny Dongcheng''', w tym Wangfujing (ulica spacerowa) i plac Tian'anmen. '''Chongwen''', południowa trzecia część Dongcheng, w tym Świątynia Nieba. '''Gulou''', w północnym centrum Dongcheng, z Wieżą Bębnów i Nanlougouxiang, '''Dongzhimen i Ditan''', północno-wschodnie części Dongcheng, w tym Yonghegong (świątynia Yonghe Lama)

| nazwa regionu 2 = [[Pekin/Xicheng|Xicheng]]
| kolor regionu 2 = #6973cb
| opis regionu 2 = obejmujących zachodnią połowę centralnego obszaru miasta. Obejmuje park Beihai, obszar Houhai, pekińskie zoo i Narodową Salę Koncertową. Dawna dzielnica Xuanwu stanowi obecnie południową część Xicheng.
}}
Kolejne cztery dzielnice są również dość blisko centrum i silnie zurbanizowane. Często określa się je mianem wewnętrznych przedmieść. Tutaj znajdziesz uniwersytety, obiekty olimpijskie, obszary biznesowe i ambasady, rozrywkę i bary, dzielnice sztuki i części Wzgórz Zachodnich. Okręgi to:

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Pekin/Chaoyang|Chaoyang]]
| kolor regionu 1 = #f6be7e
| opis regionu 1 = obejmuje duży obszar na wschód od centralnego obszaru miasta. Obejmuje CBD, Olympic Green (Ptasie Gniazdo, Water Cube i inne obiekty olimpijskie 2008), Sanlitun (Wioska i Stadion Robotniczy), 798 Art Zone, Chaoyang Park, Ritan Park i różne obszary ambasad

| nazwa regionu 2 = [[Pekin/Haidian|Haidian]]
| kolor regionu 2 = #f6b00d
| opis regionu 2 = obejmuje północno-zachodnią część głównego obszaru miejskiego. Około połowa dzielnicy Haidian składa się z przemysłu zaawansowanych technologii i klastra biznesowego Zhongguancun oraz głównej koncentracji uniwersytetów w Pekinie. Obejmuje Pałac Letni.

| nazwa regionu 3 = [[Pekin/Shijingshan|Shijingshan]]
| kolor regionu 3 = #c1e25c
| opis regionu 3 = obejmuje niektóre zachodnie przedmieścia i część Wzgórz Zachodnich

| nazwa regionu 4 = [[Pekin/Fengtai|Fengtai]]
| kolor regionu 4 = #c9bd79
| opis regionu 4 = obejmuje południowo-zachodni Pekin. Obejmuje dworzec kolejowy Pekin Zachodni
}}

=== Wiejski Pekin i zewnętrzne przedmieścia ===
Pozostałe dziesięć dzielnic jest daleko od centrum.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = Północne przedmieścia zewnętrzne
| kolor regionu 1 = #f6be7e
| opis regionu 1 = Obie dzielnice znajdują się na zewnętrznym pierścieniu przedmieść, ale Shunyi jest dobrze zintegrowanym przedmieściem podmiejskim, podczas gdy Changping jest lokalizacją satelitarną do centrum.
:*'''[[Pekin/Changping|Changping]]''', w której znajduje się Juyongguan, jedna z najpopularniejszych turystycznych części Wielkiego Muru, oraz '''Trzynaście Grobowców Ming''' (明十三陵 Míng Shísān Líng), miejsce pochówku 13 cesarzy z 16 dynastii Ming
:*'''[[Pekin/Shunyi|Shunyi]]''', zamożne przedmieście i doskonałe miejsce do obserwacji ptaków

| nazwa regionu 2 = Zachodnie i południowe przedmieścia zewnętrzne
| kolor regionu 2 = #f6b00d
| opis regionu 2 = Duże dzielnice, obejmujące zarówno przedłużenia centrum miejskiego, jak i górskie obszary wiejskie.
:*'''[[Pekin/Mentougou|Mentougou]]''', górzysta zachodnia dzielnica z wieloma dobrze zachowanymi tradycyjnymi wioskami, w tym Cuandixia
:*'''[[Pekin/Fangshan|Fangshan]]''', jaskinie, góry i sporty wodne
:*'''[[Pekin/Daxing|Daxing]]''', nowe centrum biznesowe i drugie duże lotnisko w mieście

| nazwa regionu 3 = [[Pekin/Tongzhou|Tongzhou]]
| kolor regionu 3 = #c1e25c
| opis regionu 3 = Wschodnie przedmieście, przeniesiona siedziba władz miejskich Pekinu i siedziba gmin artystycznych.

| nazwa regionu 4 = Wiejski Pekin
| kolor regionu 4 = #c9bd79
| opis regionu 4 = Odległe dzielnice na północ od Pekinu. Obszary te są mieszanką miast satelickich i wsi, położonych do ponad 100 kilometrów poza wejściem do Pekinu.
:*'''[[Wielki Mur Chiński]]''' główna linia Wielkiego Muru Dynastii Ming przechodzi przez ten północny górzysty obszar
:*'''[[Pekin/Yangqing|Yangqing]]''', malownicze kaniony i tajemnicze jaskinie Guyaju; jedna z lokalizacji Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2022
:*'''[[Pekin/Huairou|Huairou]]''' odcinek Mutianyu Wielkiego Muru i rekolekcje nad jeziorem Yanqi na konferencje międzynarodowe
:*'''[[Pekin/Miyun|Miyun]]''', Wielki Mur w nocy na odcinku Simaitai i przyległym Gubei Watertown
:*'''[[Pekin/Pinggu|Pinggu]]''', wieża UFO i długi szklany most nad górską scenerią
}}

== Przed wyjazdem ==
=== Formalności ===
Obywatele Polski przy przekraczaniu granicy z Chińską Republiką Ludową muszą posiadać wizę. Wizę uzyskuje się po złożeniu wypełnionego kwestionariusza wizowego w Wydziale Konsularnym Ambasady ChRL w Warszawie lub w Konsulacie Generalnym w Gdańsku. Instrukcje o sposobie wypełnienia dostępne są na stronie internetowej konsulatu.
W przypadku wyjazdu z ChRL do Hongkongu lub Makau i powrotu konieczne jest posiadanie wizy dwu- lub wielokrotnej.

=== Termin ===
Lato w Pekinie jest gorące, wilgotne, z licznymi opadami (głównie w sierpniu). W styczniu i lutym temperatura spada poniżej zera, często występują silne mrozy. Należy liczyć się z możliwością burz piaskowych znad pustyni Gobi. Poważnym problemem jest pojawiające się co pewien czas zanieczyszczenie powietrza (smog), które ogranicza widoczność do kilkuset metrów i może trwać kilka dni. Jest to poważny problem dla osób z problemami dróg oddechowych. Może powodować podrażnienie oczu. Obecnie można zainstalować odpowiednią aplikację w telefonie, która informuje o stopniu zanieczyszczenia powietrza. Najdogodniejszymi terminami dla turysty są wiosna i jesień.

=== Ubranie ===
Późną wiosną, latem i na początku jesieni preferowane jest luźne ubranie z naturalnych surowców. Nie ma ograniczeń kulturowych czy religijnych co do formy ubioru.

== Transport ==
=== Samolotem ===
Pekin posiada liczne połączenia lotnicze z miastami europejskimi. Bezpośrednie połączenie z [[Warszawa|Warszawy]] obsługuje '''LOT'''. Natomiast cenowo korzystniejsze i ze względu na krótszy czas lotu może okazać się połączenie przez [[Helsinki]] – '''Finnairem'''. Promocje oferuje także '''[[Lufthansa]]''' przez [[Frankfurt nad Menem|Frankfurt]]. Linia tam stosunkowo dużo połączeń, nie tylko z Pekinem. Atrakcyjne cenowo są loty przez [[Moskwa|Moskwę]] – liniami '''Aerofłot''', korzystne też z uwagi na krótkie czasy przesiadek na loty z/do Warszawy. Warto też zwrócić uwagę na promocyjne loty liniami '''Emirates''' i '''Qatar Airlines'''. Należy jednak wziąć pod uwagę długi czas przelotu. Samoloty z Europy wylatują późnym popołudniem lub wieczorem i lądują w Pekinie rano lub wczesnym przedpołudniem następnego dnia.

=== Pociągiem ===
Do Pekinu z Europy można dojechać koleją na kilka sposobów, w zależności od tego, jaki wariant podróży się przyjmuje (szybkość, cena, atrakcyjność). Należy się jednak liczyć z cenami powyżej 500 euro za drugą klasę i ponad 800 euro za pierwszą, w jedną stronę przy połączeniu bezpośrednim.

Pociąg nr 4: Moskwa Jarosławska – Pekin

Chiński skład kursujący krótszą trasą przez [[Ułan Bator]] (Mongolia) odjeżdża w każdy wtorek ze stolicy Rosji o godz. 21:35 (czas moskiewski, +2h do Polski), a do Pekinu dociera w poniedziałek o 14:04 (czas miejscowy, +7h do Polski w zimie i +6h w lecie); dystans 7622 km.

Pociąg nr 20 „Wostok”: Moskwa Jarosławska – Pekin

„Wostok”, pomalowany w charakterystyczne barwy narodowe Rosji, jest jednym z najsłynniejszych pociągów świata. Do niedawna „firmiennj”, obecnie jako zwykły pośpieszny, omija Mongolię i do Chin dociera przez Mandżurię. Z Moskwy wyjeżdża w każdy piątek o godz. 23:55 (czas moskiewski, +2h do Polski), a w Pekinie jest w następny piątek o godz. 5:31 (czas miejscowy, +7h do Polski w zimie i +6h w lecie); dystans 8961 km.

Dojazd powyższymi pociągami jest najszybszy i najwygodniejszy, lecz także i najdroższy. Dużo tańszy jest wariant jazdy z przesiadkami, np.:
* [[Moskwa]] – [[Irkuck]]/[[Czyta]] (pociąg); Irkuck/Czyta – [[Zabajkalsk]] (pociąg); Zabajkalsk – [[Manzhouli]] (autobus); Manzhouli – Pekin (pociąg),
* pociąg nr 340/350: Moskwa Jarosławska – Czyta/[[Błagowieszczeńsk]] (codziennie na zmianę),
* pociąg nr 650 „Dauria”: Czyta – Zabajkalsk (codziennie).

W Pekinie są cztery dworce kolejowe: 
* Centralny (ang. Beijing Railway Station) - obsługuje linie krajowe do: Jinan, Qinhuangdao, Shanghai, Chengde, Yuanping w prowincji Shanxi, Baotou w Mongolii Wewnętrznej oraz międzynarodowe do: Pyongyang, Ułan Bator, Moskwy. 
* Zachodni (West Station) - obsługuje liczne połączenia we wszystkich kierunkach, m.in. do: Hongkong, Guangzhou, Wuhan, Xian, Zhengzhou, Chengdu, Changsha, Taiyuan, Xiamen, Guilin, Hohhot, Jinan, Urumqi, Kunming.  
* Południowy (South Station) - nowo zbudowany, obsługuje super szybkie ekspresy na trasach do: Tianjin, Szanghaj, Nankin, Hangzhou, Ningbo, Fuzhou, Jinan, Qingdao, Harbin, Dalian, Jilin, Shijiazhuang, Qinhuangdao. 
* Północny (North Station) - obsługuje głównie pociągi do Yanqing (z przystankiem w Badaling Great Wall) oraz do: Tsitsihar, Chifeng, Chengde, Baotou, Hohhot, Manzhouli.

=== Autobusem ===
W Pekinie jest kilkanaście dworców autobusowych, każdy z nich obsługuje wybrany rejon kraju. Największe z nich to:
* '''Dongzhimen''' – największy dworzec (położony na północnym wschodzie, niedaleko metra) – obsługuje linie z [[Dongbei]]
* '''Beijiao''' (''Deshengmen'') – północny dworzec, obsługujący linie z [[Chengdu]] i [[Datong]]
* '''Haihutun''' – dworzec południowy, obsługuje autobusy z [[Tiencin]] (Tianjin) i miasta południowej [[Hebei]]

Ponadto można dojechać do Pekinu wieloma prywatnymi busami, które zatrzymują się zazwyczaj w pobliżu któregoś z dworców kolejowych.

== Komunikacja miejska ==
=== Metro ===
Pekińskie metro ma 17 linii, a następne są w budowie. Stacje oznaczone są niebieskimi napisami po chińsku i angielskim napisem ''subway''. To samo dotyczy wszystkich napisów informacyjnych. Informacja jest czytelna i przyjazna. Bilety w formie kart elektronicznych można kupić w kasach i automatach. Cena za bilet wynosi 2 juany{{Stan na|2013|09}}. W godzinach szczytu metro jest bardzo zatłoczone.
[[Plik:Beijing-Subway en.png|thumb|upright=3.2|center|Sieć linii metra w Pekinie]]

=== Taksówki ===
Pekińskie taksówki to zazwyczaj Volkswageny Jetta (starsze) lub Hyundai Elantra (nowsze). Oznaczone są pasem w dolnej części karoserii o kolorze jasnobrązowym. Zaleca się, aby w miarę możliwości, taksówkę zamawiał hotel lub restauracja, co pozwala na uniknięcie „fałszywych taksówek”. Dobrze jest mieć też przygotowany uprzednio, napisany na karteczce, cel podróży. W recepcjach hotelowych spotkać można się już z takimi gotowymi kartkami pozwalającymi wrócić do hotelu.

Zatrzymując taksówkę na ulicy trzeba się upewnić, czy kierowca włączył licznik lub nawet zwrócić mu na to uwagę. W godzinach nocnych (zwłaszcza po zamknięciu metra) niektórzy taksówkarze oferują kursy po mocno zawyżonej cenie – należy wówczas odejść do innej taksówki, której kierowca pojedzie wg wskazań licznika lub mocno negocjować cenę – pierwotna propozycja co najmniej dwukrotnie (często więcej) zawyżona.

=== Rowery ===
Co prawda czasy kiedy w Pekinie był to podstawowy środek lokomocji należą do przeszłości, to jednak nadal duża część mieszkańców korzysta z tego środka lokomocji. Na ulicach, nie tylko w centrum, zlokalizowane są stacje rowerowe, niestety zazwyczaj puste. Natomiast można rower wypożyczyć też w inny sposób. Najlepiej jest poprosić o pomoc recepcję hotelu, w którym mieszkamy. Chętnym na poruszanie się w ten sposób należy jednak zwrócić uwagę na całkowicie odmienną, od spotykanej w Europie, kulturę jazdy, zarówno kierowców, jak i rowerzystów. Nie mniej jednak na ulicach spotyka się turystów zwiedzających miasto na rowerach.

Osobom planującym dłuższy pobyt zarekomendować można kupno używanego roweru. Tu ceny zaczynają się od 200 juanów. Po zakończonym pobycie taki rower można komuś podarować, spróbować odsprzedać lub po prostu zostawić na ulicy.

W każdym przypadku rekomendujemy dobre zabezpieczenie roweru przed kradzieżą, gdyż kradzieże rowerów są dość częste.

=== Samochody osobowe ===
Od czasu Igrzysk Olimpijskich w 2008 roku obcokrajowcy mogą wypożyczać samochody osobowe. Funkcjonuje dobrze nawigacja samochodowa GPS, niestety po chińsku. Jednak ze względu na skomplikowany układ drogowy, bardzo duży ruch samochodów oraz generalne problemy z parkowaniem nie rekomenduje się tego sposobu poruszania się po Pekinie.

Hotele oferują wynajem samochodu wraz z kierowcą, tu ceny zaczynają się od 1000 juanów, w zależności od modelu samochodu.

=== Autobusy miejskie ===
W Pekinie jest ponad 200 linii autobusowych i trolejbusowych. Bilety są bardzo tanie, ale podróżowanie nimi w godzinach szczytu nie należy do komfortowych. Wyjątkiem są linie o numerach 800 – są droższe, ale klimatyzowane i bardziej komfortowe. W autobusach miejskich plagą są kradzieże kieszonkowe, należy o tym bezwzględnie pamiętać.

== Noclegi ==
Miasto ma rozbudowaną sieć hoteli i nie ma większych problemów ze znalezieniem noclegu. Oficjalnie obcokrajowcy mogą zatrzymać się jedynie w zatwierdzonych hotelach. Ich ceny są na poziomie cen hoteli w Warszawie dla podobnej kategorii. Jednak trudno jest znaleźć przyzwoity pokój hotelowy w cenie poniżej 300–500 juanów za dobę.

Osoby znające język chiński (a właściwie dialekt mandaryński) nie będą miały problemu ze znalezieniem noclegu w naprawdę atrakcyjnych cenach, nieprzekraczających 200 juanów za pokój, a nawet za 30 juanów za łóżko. Jednak będą to noclegi w obiektach spoza oficjalnej listy.

W znalezieniu hotelu pomocne są portale internetowe.

== Warto zobaczyć ==
[[Plik:Gfp-beijing-view-of-main-hall-at-forbidden-palace.jpg|thumb|Zakazane Miasto]]
[[Plik:Hutong 1 (Snowyowls).jpg|thumb|Hutongi]]
* '''Zakazane Miasto''' – na zwiedzanie należy zarezerwować co najmniej jeden dzień. Przed wejściem można wypożyczyć ''audio-guide'', dostępny również w języku polskim.
* '''Plac Tian’anmen''' – w północnej części jest wejście do Zakazanego Miasta, na zachodniej stronie Wielka Hala Ludowa, po wschodniej muzeum Rewolucji Chińskiej. Na placu znajduje się również mauzoleum, w którym spoczywa Mao Zedong.
* '''Świątynia Niebiańskiego Spokoju'''
* '''Pałac Letni'''
* '''Park Beihai'''
* '''Ogród zoologiczny''' i '''oceanarium''' – główną atrakcją są pandy wielkie, ale należy pamiętać, że w upalne dni zazwyczaj leżą bez ruchu w klatkach lub na niewielkim wybiegu. Jest kilka typów biletów do zoo, w zależności od atrakcji, które chce się w nim zobaczyć. Obsługa w kasach mówi po angielsku. Oceanarium jest nowym obiektem i przez to nietanim (bilet ponad 100 juanów{{Stan na|2011|09}}).
* Obiekty olimpijskie
* '''Hutongi''' – dawne pekińskie parterowe dzielnice mieszkaniowe, likwidowane i zastępowane nowoczesnymi blokami. Pozostawione są na pokaz fragmenty pełniące rolę atrakcji turystycznych, ze sklepami i restauracjami.

== Najbliższe okolice ==
* '''Mur chiński''' – jest jedną z najbardziej niesamowitych budowli na Ziemi i atrakcją, której zwiedzanie jest obowiązkowe. W okolicach Pekinu można zwiedzać kilka jego odcinków:
:* ''Badaling'' – najbardziej popularny, najbardziej zatłoczony, ale i najmniej autentyczny. W pobliżu są też grobowce 13 cesarzy dynastii Ming (Shisan Ling);
:* ''Mutianyu'' – dwukilometrowy odcinek na północny wschód od Pekinu;
:* ''Simatai'' – ok. 100 km od Pekinu, łączy się z fragmentem Jingshanling. Obecnie w remoncie {{Stan na|2011|09}}
:* ''Jingshanling'' – ok. 100 km od Pekinu, łączy się z fragmentem Simatai. Niedawno remontowany co nie pozbawiło go autentyczności. Można wjechać i zjechać kolejką linową, jak również wejść/zejść po dość forsownych schodach (co stanowi pewne wyzwanie, zwłaszcza w upalny dzień);
:* ''Huanghua'' – wschodni fragment muru.

== Gastronomia ==
W ostatnich latach w Pekinie nastąpiła eksplozja ilości większych i mniejszych lokali gastronomicznych. Pekińczycy, którzy jeszcze w latach 70. XX w. witali się słowami: „Czy dziś coś jadłeś?” na nowo odkryli radość z chodzenia do restauracji i odwiedzają je tłumnie. Smak serwowanych potraw jest w zasadzie różny od tego co proponują nam tzw. chińskie restauracje w Polsce.

Problemem może być dla nas porozumienie się z personelem. Znajomość języka angielskiego nie jest powszechna. Menu w wielu restauracjach jest co prawda napisane literami łacińskimi, ale często jest to literowa transkrypcja chińskiej nazwy potrawy. Pomocne tu mogą być często zamieszczane w karcie dań fotografie. Można też zobaczyć, co jedzą inni i wskazać na migi kelnerowi, że chce się to samo. W barach samoobsługowych najpierw płacimy, a potem odbieramy potrawę.
Potrawy je się pałeczkami, ale w większych restauracjach dostępne są sztućce. Jeżeli ktoś nie opanował sztuki posługiwania się pałeczkami, co nie jest aż takie trudne, dobrze jest, aby miał przy sobie, na wszelki wypadek, jednorazowe sztućce.

=== Co zjeść? ===
* Kaczka po pekińsku – sztandarowe danie kuchni pekińskiej. Kaczki są pieczone w specjalnych piecach na złoty brąz, dowożone do stolika i przy gościach krojone   ze skórką, nożem trzymanym pod odpowiednim kątem. Podaje się do nich bardzo cienkie placuszki pszenne, pokrojony por i specjalny sos. Kaczkę nakłada się na placek, dodaje pokrojony por i macza w sosie. Całość zawija się i konsumuje. Czynności te przeprowadza się przy pomocy pałeczek, co jest nie lada wyzwaniem. W przypadku trudności, można poprosić o zachodnie sztućce.
* Pierogi – kuchnia chińska oferuje pierożki i pierogi o różnej wielkości, smaku, nadzieniu i sposobie przyrządzania. Nadzienie może być warzywne (często jest to kapusta), mieszane lub mięsne. Mogą być przyrządzane na parze, gotowane, gotowane i następnie przysmażane oraz smażone na głębokim tłuszczu. Podaje się je na różne sposoby.
* Ryba na parze – ugotowana w całości ryba, którą „rozbieramy” pałeczkami i jemy maczając w sosie.
* Makarony – najlepiej wybierać te przysmażane z dodatkiem sosu, warzyw lub mięsa. 
* Ryż – może być podawany bez dodatków, z jarzynami, czy owocami morza, gotowany lub dodatkowo przysmażony.

Chińczycy celebrują jedzenie. Wspólne posiłki składają się z różnych potraw podawanych w kolejności zapewniającej zachowanie równowagi &quot;ciepła&quot; i &quot;zimna&quot; organizmu.

Restauracje i bary wszelkiego rodzaju serwują setki potraw w różnych cenach, zarówno pochodzące z regionów Chin, jak i z całego świata. Są też fast-foody głównych sieci międzynarodowych, jak: McDonald, Subway, KFC.

== Zakupy ==
Największymi dzielnicami handlowymi są '''Wangfujing''' (znajduje się tam popularny dom towarowy Pekin) i '''Xidan''', za najbardziej luksusowy uważany jest budynek Parksona (na wschód od Xidan). Popularnymi towarami są antyki, odzież po atrakcyjnych cenach (regularnie wykupywana przez Rosjan) oraz książki i materiały do nauki chińskiego (w dużych księgarniach można kupić świetny kurs multimedialny).

== Imprezy ==
W 2008 Pekin był gospodarzem XXIX Letnich Igrzysk Olimpijskich, a w 2022 roku gospodarzem XXIV Zimowych Igrzysk Olimpijskich.

== Nauka ==
W Pekinie, jak przystało na stolicę, znajduje się kilkanaście uczelni, z najstarszym i najbardziej prestiżowym w mieście Uniwersytetem Pekińskim na czele.
&lt;!-- 
== Praca ==
 --&gt;
== Kontakt ==
=== Telefonia komórkowa ===
Polskie telefony komórkowe działają, pod warunkiem, że ma się uruchomioną usługę roamingu. Ceny są zaporowe – ok. 10 PLN za rozmowę do Polski i ok. 5 PLN za rozmowy przychodzące oraz 1,5 PLN za SMS wychodzącego{{Stan na|2013|09}}. Przy rozmowach lokalnych operator może nadać nam „chiński” numer telefonu. Przy dłuższym pobycie warto rozważyć zakup chińskiej karty SIM w modelu pre-paid, bez problemu do nabycia u lokalnych operatorów.

=== Internet ===
Specyfiką chińskiego internetu jest jego cenzurowanie. Nie ma w tym większej logiki, bo na przykład raz strony polskojęzycznej Wikipedii działają, a raz nie. W Chinach, poza nielicznymi wyjątkami, blokowany jest m.in. Facebook, Twitter oraz YouTube. Mogą też wystąpić problemy ze ściągnięciem poczty za pośrednictwem przeglądarki internetowej.

W pokojach hotelowych zazwyczaj jest gniazdko internetu przewodowego, a w hotelowych lobby spotkać można WiFi. WiFi spotkać można też w lokalach, czasem trzeba pobrać login. Często ograniczony jest czas korzystania z sieci (McDonalds – 30 minut).

== Bezpieczeństwo ==
Pekin uważany jest za bezpieczne miasto. Jednak tak duże skupisko ludzi rodzi typowe dla turystów zagrożenia. Są to przede wszystkim kradzieże dokonywane przez kieszonkowców oraz wyłudzenia przy dokonywaniu wymiany pieniędzy u ulicznych handlarzy. Sugeruje się też unikanie płatności kartami płatniczymi. Dokumenty i zapas gotówki najlepiej jest zostawić w hotelowym sejfie.

Ponadto należy uważać na dokonywane zakupy, gdyż nawet te nie dokonane po atrakcyjne niskich cenach, okazać się mogą podróbkami, czyli jak mówią pekińczycy kopiami.

Możemy się spotkać z ofertą zakupu „kopii” produktów znanych marek. Należy jednak pamiętać, że ich przywóz na teren Unii Europejskiej jest nielegalny.

Prostytucja jest nielegalna i jest oficjalnie zwalczana. Niemniej jednak jest to obecnie zjawisko powszechne. Kontakty obcokrajowców z prostytutkami mogą wiązać się z poważnymi konsekwencjami, poczynając od szantażu, a na postępowaniu sądowym kończąc.

W Pekinie (jak i innych miastach Chin) należy wystrzegać się oszustów, którzy pod pozorem chęci konwersacji po angielsku lub darmowego oprowadzania po mieście usilnie starają zaciągnąć turystę na kawę, herbatę (lub ceremonię jej parzenia), piwo czy też posiłek. Jest to popularna forma oszustwa, polegająca na tym, że podczas posiłku nasz rozmówca ulatnia się (twierdząc, że musi wyjść, np. do toalety lub zadzwonić), a zamiast niego pojawia się dwóch barczystych panów z rachunkiem, na którym herbata może opiewać na równowartość 100 EUR. Oszuści często dobrze mówią po angielsku i zachowują się bardzo przyjaźnie – należy stanowczo odmówić chęci wspólnego spędzania czasu. Pojawiają się także na placu Tian’anmen, zaczepiając turystów, można ich spotkać w dzielnicach handlowych.

== Niepełnosprawni ==
Miasto nie jest przyjazne dla osób niepełnosprawnych. Co prawda na chodnikach wyłożone są pasy z odmienną fakturą przeznaczone dla osób niewidomych, ale bardzo często są one zastawione parkującymi motorynkami, samochodami, czy też straganami. W centrum spotyka się obniżenie krawężników dla osób poruszających się na wózkach. Nowsze stacje metra dostosowane są też dla osób niepełnosprawnych ruchowo. W obiektach zabytkowych z reguły nie ma udogodnień dla osób niepełnosprawnych. Należy też pamiętać o chińskiej tradycji wysokich progów w prywatnych domach. Czasami spotyka się informacje alfabetem Braille’a, niestety nie wiemy w jakim języku.

== Zdrowie ==
Od turystów nie są wymagane żadne szczególne szczepienia. Ze względu na zanieczyszczenie powietrza u alergików mogą wystąpić wzmożone objawy ich dolegliwości. Przyjezdni ostrzegani są przed piciem wody z kranu bez przegotowania. Służba zdrowia, zarówna prywatna, jak i państwowa jest odpłatna. Szpitale państwowe mają w angielskiej nazwie (jeżeli jest) '''hospital''', a prywatne '''clinic'''. Dla turystów z Polski wszelkie świadczenia zdrowotne są płatne. Dlatego rekomenduje się posiadanie ubezpieczenia w tym zakresie, nie tylko pozwalającego na udzielenie pierwszej pomocy, ale i też na pokrycie kosztów leczenia. Osoby zażywające stale, przepisane przez lekarza, środki, powinny się w nie zaopatrzyć w wystarczającej ilości na czas pobytu, gdyż mogą mieć kłopoty z ich nabyciem na miejscu.

== Polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne ==
 '''Wydział Konsularny Ambasady Polski w Pekinie'''
 1, Ritan Lu, Jianguomenwai
 100600 Beijing, People's Republic of China
 tel: (+86 10) 6532-12-35 wew. 101, 102, 103, 104, 108
 fax: (+86 10) 6532-35-67
 e-mail: pekin.amb.wk@msz.gov.pl

{{przewodnik}}
{{Jest w|Chiny}}
{{geo|39.913889|116.391667}}

[[Kategoria:Chiny]]</text>
      <sha1>d8p4vshghwksfa24jn7yulp0q6tvhle</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120190</id>
      <parentid>120189</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T17:11:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Dzielnice */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27443" xml:space="preserve">{{Top-banner|przewodnik=tak}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa = Pekin
 |widok = Beijing montage 2019.png
 |opis = 
 |herb =
 |mapa = China Beijing.svg
 |państwo = [[Chiny]]
 |region =
 |powierzchnia =
 |prefiks = 010
 |www = www.beijing.gov.cn
}}
[[Plik:BeijingDistricts.svg|thumb|upright=2.0|Podział administracyjny]]
{{Mapframe |39.913889|116.391667|zoom=14|height=400|width=400}}
'''Pekin''' (chiń. 北京, pinyin: ''Běijīng'') jest stolicą [[Chiny|Chin]] i drugim co do wielkości miastem po [[Szanghaj]]u, liczącym ponad 20 milionów mieszkańców. Przez większość swojej historii była stolicą cesarskich Chin, a po chińskich rewolucjach stała się siedzibą Chińskiej Republiki Ludowej, a także centrum edukacyjnym i kulturalnym kraju.

Miasto słynie z płaskości i regularnej zabudowy. W granicach miasta znajdują się tylko trzy wzgórza (w parku Jingshan na północ od słynnego Zakazanego Miasta). Podobnie jak konfiguracja Zakazanego Miasta, Pekin otoczony jest koncentrycznymi tak zwanymi „obwodnicami”, które w rzeczywistości są prostokątne.

Pekin to dynamiczne, zmieniające się miasto. Wszędzie jest mieszanka starych i nowych (zwłaszcza na 3. i 2. obwodnicy). Tutaj możesz zobaczyć najnowocześniejsze, przesuwające koperty technologie i innowacje społeczne, które ścierają się z najstarszymi normami kulturowymi i ustawieniami społecznymi. Ludzie tutaj mogą wydawać się nieco chłodni, ale gdy przełamiesz lody, przekonasz się, że są bardzo przyjaźni i zaangażowani, a mówienie po mandaryńsku jest zdecydowanie pomocne.

Bądź przygotowany na zwyczaje i normy społeczne, które różnią się od twoich; zobacz artykuł o [[Chiny|Chinach]] do dyskusji. Jednak większość mieszkańców Pekinu to wyrafinowani mieszkańcy miast, więc sprawy mogą wydawać się tu mniej dziwne niż na obszarach wiejskich lub w miastach w głębi Chin.

Miasto było gospodarzem Letnich Igrzysk Olimpijskich 2008 i Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2022.

== Dzielnice ==
Pekin ma łącznie 16 dzielnic.

=== Dzielnice centralne i wewnętrzne przedmieścia ===
[[Plik:BeijingInnerDistricts.png|thumb|500px]]
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Pekin/Dongcheng|Dongcheng]]
| kolor regionu 1 = #4ed084
| opis regionu 1 = obejmujące wschodnią część obszaru centralnego miasta. To najważniejsza dzielnica turystyczna Pekinu. Włącznie z: '''Zakazanym Miastem''', '''Centralny Dongcheng''', w tym Wangfujing (ulica spacerowa) i plac Tian'anmen. '''Chongwen''', południowa trzecia część Dongcheng, w tym Świątynia Nieba. '''Gulou''', w północnym centrum Dongcheng, z Wieżą Bębnów i Nanlougouxiang, '''Dongzhimen i Ditan''', północno-wschodnie części Dongcheng, w tym Yonghegong (świątynia Yonghe Lama)

| nazwa regionu 2 = [[Pekin/Xicheng|Xicheng]]
| kolor regionu 2 = #6973cb
| opis regionu 2 = obejmujących zachodnią połowę centralnego obszaru miasta. Obejmuje park Beihai, obszar Houhai, pekińskie zoo i Narodową Salę Koncertową. Dawna dzielnica Xuanwu stanowi obecnie południową część Xicheng.
}}
Kolejne cztery dzielnice są również dość blisko centrum i silnie zurbanizowane. Często określa się je mianem wewnętrznych przedmieść. Tutaj znajdziesz uniwersytety, obiekty olimpijskie, obszary biznesowe i ambasady, rozrywkę i bary, dzielnice sztuki i części Wzgórz Zachodnich. Okręgi to:

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Pekin/Chaoyang|Chaoyang]]
| kolor regionu 1 = #f6be7e
| opis regionu 1 = obejmuje duży obszar na wschód od centralnego obszaru miasta. Obejmuje CBD, Olympic Green (Ptasie Gniazdo, Water Cube i inne obiekty olimpijskie 2008), Sanlitun (Wioska i Stadion Robotniczy), 798 Art Zone, Chaoyang Park, Ritan Park i różne obszary ambasad

| nazwa regionu 2 = [[Pekin/Haidian|Haidian]]
| kolor regionu 2 = #f6b00d
| opis regionu 2 = obejmuje północno-zachodnią część głównego obszaru miejskiego. Około połowa dzielnicy Haidian składa się z przemysłu zaawansowanych technologii i klastra biznesowego Zhongguancun oraz głównej koncentracji uniwersytetów w Pekinie. Obejmuje Pałac Letni.

| nazwa regionu 3 = [[Pekin/Shijingshan|Shijingshan]]
| kolor regionu 3 = #c1e25c
| opis regionu 3 = obejmuje niektóre zachodnie przedmieścia i część Wzgórz Zachodnich

| nazwa regionu 4 = [[Pekin/Fengtai|Fengtai]]
| kolor regionu 4 = #c9bd79
| opis regionu 4 = obejmuje południowo-zachodni Pekin. Obejmuje dworzec kolejowy Pekin Zachodni
}}

=== Wiejski Pekin i zewnętrzne przedmieścia ===
[[Plik:BeijingOuterDistricts.png|thumb|500px]]
Pozostałe dziesięć dzielnic jest daleko od centrum.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = Północne przedmieścia zewnętrzne
| kolor regionu 1 = #c8aa92
| opis regionu 1 = Obie dzielnice znajdują się na zewnętrznym pierścieniu przedmieść, ale Shunyi jest dobrze zintegrowanym przedmieściem podmiejskim, podczas gdy Changping jest lokalizacją satelitarną do centrum.
:*'''[[Pekin/Changping|Changping]]''', w której znajduje się Juyongguan, jedna z najpopularniejszych turystycznych części Wielkiego Muru, oraz '''Trzynaście Grobowców Ming''' (明十三陵 Míng Shísān Líng), miejsce pochówku 13 cesarzy z 16 dynastii Ming
:*'''[[Pekin/Shunyi|Shunyi]]''', zamożne przedmieście i doskonałe miejsce do obserwacji ptaków

| nazwa regionu 2 = Zachodnie i południowe przedmieścia zewnętrzne
| kolor regionu 2 = #cfcf94
| opis regionu 2 = Duże dzielnice, obejmujące zarówno przedłużenia centrum miejskiego, jak i górskie obszary wiejskie.
:*'''[[Pekin/Mentougou|Mentougou]]''', górzysta zachodnia dzielnica z wieloma dobrze zachowanymi tradycyjnymi wioskami, w tym Cuandixia
:*'''[[Pekin/Fangshan|Fangshan]]''', jaskinie, góry i sporty wodne
:*'''[[Pekin/Daxing|Daxing]]''', nowe centrum biznesowe i drugie duże lotnisko w mieście

| nazwa regionu 3 = [[Pekin/Tongzhou|Tongzhou]]
| kolor regionu 3 = #acc2a6
| opis regionu 3 = Wschodnie przedmieście, przeniesiona siedziba władz miejskich Pekinu i siedziba gmin artystycznych.

| nazwa regionu 4 = Wiejski Pekin
| kolor regionu 4 = #b69eb3
| opis regionu 4 = Odległe dzielnice na północ od Pekinu. Obszary te są mieszanką miast satelickich i wsi, położonych do ponad 100 kilometrów poza wejściem do Pekinu.
:*'''[[Wielki Mur Chiński]]''' główna linia Wielkiego Muru Dynastii Ming przechodzi przez ten północny górzysty obszar
:*'''[[Pekin/Yangqing|Yangqing]]''', malownicze kaniony i tajemnicze jaskinie Guyaju; jedna z lokalizacji Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2022
:*'''[[Pekin/Huairou|Huairou]]''' odcinek Mutianyu Wielkiego Muru i rekolekcje nad jeziorem Yanqi na konferencje międzynarodowe
:*'''[[Pekin/Miyun|Miyun]]''', Wielki Mur w nocy na odcinku Simaitai i przyległym Gubei Watertown
:*'''[[Pekin/Pinggu|Pinggu]]''', wieża UFO i długi szklany most nad górską scenerią
}}

== Przed wyjazdem ==
=== Formalności ===
Obywatele Polski przy przekraczaniu granicy z Chińską Republiką Ludową muszą posiadać wizę. Wizę uzyskuje się po złożeniu wypełnionego kwestionariusza wizowego w Wydziale Konsularnym Ambasady ChRL w Warszawie lub w Konsulacie Generalnym w Gdańsku. Instrukcje o sposobie wypełnienia dostępne są na stronie internetowej konsulatu.
W przypadku wyjazdu z ChRL do Hongkongu lub Makau i powrotu konieczne jest posiadanie wizy dwu- lub wielokrotnej.

=== Termin ===
Lato w Pekinie jest gorące, wilgotne, z licznymi opadami (głównie w sierpniu). W styczniu i lutym temperatura spada poniżej zera, często występują silne mrozy. Należy liczyć się z możliwością burz piaskowych znad pustyni Gobi. Poważnym problemem jest pojawiające się co pewien czas zanieczyszczenie powietrza (smog), które ogranicza widoczność do kilkuset metrów i może trwać kilka dni. Jest to poważny problem dla osób z problemami dróg oddechowych. Może powodować podrażnienie oczu. Obecnie można zainstalować odpowiednią aplikację w telefonie, która informuje o stopniu zanieczyszczenia powietrza. Najdogodniejszymi terminami dla turysty są wiosna i jesień.

=== Ubranie ===
Późną wiosną, latem i na początku jesieni preferowane jest luźne ubranie z naturalnych surowców. Nie ma ograniczeń kulturowych czy religijnych co do formy ubioru.

== Transport ==
=== Samolotem ===
Pekin posiada liczne połączenia lotnicze z miastami europejskimi. Bezpośrednie połączenie z [[Warszawa|Warszawy]] obsługuje '''LOT'''. Natomiast cenowo korzystniejsze i ze względu na krótszy czas lotu może okazać się połączenie przez [[Helsinki]] – '''Finnairem'''. Promocje oferuje także '''[[Lufthansa]]''' przez [[Frankfurt nad Menem|Frankfurt]]. Linia tam stosunkowo dużo połączeń, nie tylko z Pekinem. Atrakcyjne cenowo są loty przez [[Moskwa|Moskwę]] – liniami '''Aerofłot''', korzystne też z uwagi na krótkie czasy przesiadek na loty z/do Warszawy. Warto też zwrócić uwagę na promocyjne loty liniami '''Emirates''' i '''Qatar Airlines'''. Należy jednak wziąć pod uwagę długi czas przelotu. Samoloty z Europy wylatują późnym popołudniem lub wieczorem i lądują w Pekinie rano lub wczesnym przedpołudniem następnego dnia.

=== Pociągiem ===
Do Pekinu z Europy można dojechać koleją na kilka sposobów, w zależności od tego, jaki wariant podróży się przyjmuje (szybkość, cena, atrakcyjność). Należy się jednak liczyć z cenami powyżej 500 euro za drugą klasę i ponad 800 euro za pierwszą, w jedną stronę przy połączeniu bezpośrednim.

Pociąg nr 4: Moskwa Jarosławska – Pekin

Chiński skład kursujący krótszą trasą przez [[Ułan Bator]] (Mongolia) odjeżdża w każdy wtorek ze stolicy Rosji o godz. 21:35 (czas moskiewski, +2h do Polski), a do Pekinu dociera w poniedziałek o 14:04 (czas miejscowy, +7h do Polski w zimie i +6h w lecie); dystans 7622 km.

Pociąg nr 20 „Wostok”: Moskwa Jarosławska – Pekin

„Wostok”, pomalowany w charakterystyczne barwy narodowe Rosji, jest jednym z najsłynniejszych pociągów świata. Do niedawna „firmiennj”, obecnie jako zwykły pośpieszny, omija Mongolię i do Chin dociera przez Mandżurię. Z Moskwy wyjeżdża w każdy piątek o godz. 23:55 (czas moskiewski, +2h do Polski), a w Pekinie jest w następny piątek o godz. 5:31 (czas miejscowy, +7h do Polski w zimie i +6h w lecie); dystans 8961 km.

Dojazd powyższymi pociągami jest najszybszy i najwygodniejszy, lecz także i najdroższy. Dużo tańszy jest wariant jazdy z przesiadkami, np.:
* [[Moskwa]] – [[Irkuck]]/[[Czyta]] (pociąg); Irkuck/Czyta – [[Zabajkalsk]] (pociąg); Zabajkalsk – [[Manzhouli]] (autobus); Manzhouli – Pekin (pociąg),
* pociąg nr 340/350: Moskwa Jarosławska – Czyta/[[Błagowieszczeńsk]] (codziennie na zmianę),
* pociąg nr 650 „Dauria”: Czyta – Zabajkalsk (codziennie).

W Pekinie są cztery dworce kolejowe: 
* Centralny (ang. Beijing Railway Station) - obsługuje linie krajowe do: Jinan, Qinhuangdao, Shanghai, Chengde, Yuanping w prowincji Shanxi, Baotou w Mongolii Wewnętrznej oraz międzynarodowe do: Pyongyang, Ułan Bator, Moskwy. 
* Zachodni (West Station) - obsługuje liczne połączenia we wszystkich kierunkach, m.in. do: Hongkong, Guangzhou, Wuhan, Xian, Zhengzhou, Chengdu, Changsha, Taiyuan, Xiamen, Guilin, Hohhot, Jinan, Urumqi, Kunming.  
* Południowy (South Station) - nowo zbudowany, obsługuje super szybkie ekspresy na trasach do: Tianjin, Szanghaj, Nankin, Hangzhou, Ningbo, Fuzhou, Jinan, Qingdao, Harbin, Dalian, Jilin, Shijiazhuang, Qinhuangdao. 
* Północny (North Station) - obsługuje głównie pociągi do Yanqing (z przystankiem w Badaling Great Wall) oraz do: Tsitsihar, Chifeng, Chengde, Baotou, Hohhot, Manzhouli.

=== Autobusem ===
W Pekinie jest kilkanaście dworców autobusowych, każdy z nich obsługuje wybrany rejon kraju. Największe z nich to:
* '''Dongzhimen''' – największy dworzec (położony na północnym wschodzie, niedaleko metra) – obsługuje linie z [[Dongbei]]
* '''Beijiao''' (''Deshengmen'') – północny dworzec, obsługujący linie z [[Chengdu]] i [[Datong]]
* '''Haihutun''' – dworzec południowy, obsługuje autobusy z [[Tiencin]] (Tianjin) i miasta południowej [[Hebei]]

Ponadto można dojechać do Pekinu wieloma prywatnymi busami, które zatrzymują się zazwyczaj w pobliżu któregoś z dworców kolejowych.

== Komunikacja miejska ==
=== Metro ===
Pekińskie metro ma 17 linii, a następne są w budowie. Stacje oznaczone są niebieskimi napisami po chińsku i angielskim napisem ''subway''. To samo dotyczy wszystkich napisów informacyjnych. Informacja jest czytelna i przyjazna. Bilety w formie kart elektronicznych można kupić w kasach i automatach. Cena za bilet wynosi 2 juany{{Stan na|2013|09}}. W godzinach szczytu metro jest bardzo zatłoczone.
[[Plik:Beijing-Subway en.png|thumb|upright=3.2|center|Sieć linii metra w Pekinie]]

=== Taksówki ===
Pekińskie taksówki to zazwyczaj Volkswageny Jetta (starsze) lub Hyundai Elantra (nowsze). Oznaczone są pasem w dolnej części karoserii o kolorze jasnobrązowym. Zaleca się, aby w miarę możliwości, taksówkę zamawiał hotel lub restauracja, co pozwala na uniknięcie „fałszywych taksówek”. Dobrze jest mieć też przygotowany uprzednio, napisany na karteczce, cel podróży. W recepcjach hotelowych spotkać można się już z takimi gotowymi kartkami pozwalającymi wrócić do hotelu.

Zatrzymując taksówkę na ulicy trzeba się upewnić, czy kierowca włączył licznik lub nawet zwrócić mu na to uwagę. W godzinach nocnych (zwłaszcza po zamknięciu metra) niektórzy taksówkarze oferują kursy po mocno zawyżonej cenie – należy wówczas odejść do innej taksówki, której kierowca pojedzie wg wskazań licznika lub mocno negocjować cenę – pierwotna propozycja co najmniej dwukrotnie (często więcej) zawyżona.

=== Rowery ===
Co prawda czasy kiedy w Pekinie był to podstawowy środek lokomocji należą do przeszłości, to jednak nadal duża część mieszkańców korzysta z tego środka lokomocji. Na ulicach, nie tylko w centrum, zlokalizowane są stacje rowerowe, niestety zazwyczaj puste. Natomiast można rower wypożyczyć też w inny sposób. Najlepiej jest poprosić o pomoc recepcję hotelu, w którym mieszkamy. Chętnym na poruszanie się w ten sposób należy jednak zwrócić uwagę na całkowicie odmienną, od spotykanej w Europie, kulturę jazdy, zarówno kierowców, jak i rowerzystów. Nie mniej jednak na ulicach spotyka się turystów zwiedzających miasto na rowerach.

Osobom planującym dłuższy pobyt zarekomendować można kupno używanego roweru. Tu ceny zaczynają się od 200 juanów. Po zakończonym pobycie taki rower można komuś podarować, spróbować odsprzedać lub po prostu zostawić na ulicy.

W każdym przypadku rekomendujemy dobre zabezpieczenie roweru przed kradzieżą, gdyż kradzieże rowerów są dość częste.

=== Samochody osobowe ===
Od czasu Igrzysk Olimpijskich w 2008 roku obcokrajowcy mogą wypożyczać samochody osobowe. Funkcjonuje dobrze nawigacja samochodowa GPS, niestety po chińsku. Jednak ze względu na skomplikowany układ drogowy, bardzo duży ruch samochodów oraz generalne problemy z parkowaniem nie rekomenduje się tego sposobu poruszania się po Pekinie.

Hotele oferują wynajem samochodu wraz z kierowcą, tu ceny zaczynają się od 1000 juanów, w zależności od modelu samochodu.

=== Autobusy miejskie ===
W Pekinie jest ponad 200 linii autobusowych i trolejbusowych. Bilety są bardzo tanie, ale podróżowanie nimi w godzinach szczytu nie należy do komfortowych. Wyjątkiem są linie o numerach 800 – są droższe, ale klimatyzowane i bardziej komfortowe. W autobusach miejskich plagą są kradzieże kieszonkowe, należy o tym bezwzględnie pamiętać.

== Noclegi ==
Miasto ma rozbudowaną sieć hoteli i nie ma większych problemów ze znalezieniem noclegu. Oficjalnie obcokrajowcy mogą zatrzymać się jedynie w zatwierdzonych hotelach. Ich ceny są na poziomie cen hoteli w Warszawie dla podobnej kategorii. Jednak trudno jest znaleźć przyzwoity pokój hotelowy w cenie poniżej 300–500 juanów za dobę.

Osoby znające język chiński (a właściwie dialekt mandaryński) nie będą miały problemu ze znalezieniem noclegu w naprawdę atrakcyjnych cenach, nieprzekraczających 200 juanów za pokój, a nawet za 30 juanów za łóżko. Jednak będą to noclegi w obiektach spoza oficjalnej listy.

W znalezieniu hotelu pomocne są portale internetowe.

== Warto zobaczyć ==
[[Plik:Gfp-beijing-view-of-main-hall-at-forbidden-palace.jpg|thumb|Zakazane Miasto]]
[[Plik:Hutong 1 (Snowyowls).jpg|thumb|Hutongi]]
* '''Zakazane Miasto''' – na zwiedzanie należy zarezerwować co najmniej jeden dzień. Przed wejściem można wypożyczyć ''audio-guide'', dostępny również w języku polskim.
* '''Plac Tian’anmen''' – w północnej części jest wejście do Zakazanego Miasta, na zachodniej stronie Wielka Hala Ludowa, po wschodniej muzeum Rewolucji Chińskiej. Na placu znajduje się również mauzoleum, w którym spoczywa Mao Zedong.
* '''Świątynia Niebiańskiego Spokoju'''
* '''Pałac Letni'''
* '''Park Beihai'''
* '''Ogród zoologiczny''' i '''oceanarium''' – główną atrakcją są pandy wielkie, ale należy pamiętać, że w upalne dni zazwyczaj leżą bez ruchu w klatkach lub na niewielkim wybiegu. Jest kilka typów biletów do zoo, w zależności od atrakcji, które chce się w nim zobaczyć. Obsługa w kasach mówi po angielsku. Oceanarium jest nowym obiektem i przez to nietanim (bilet ponad 100 juanów{{Stan na|2011|09}}).
* Obiekty olimpijskie
* '''Hutongi''' – dawne pekińskie parterowe dzielnice mieszkaniowe, likwidowane i zastępowane nowoczesnymi blokami. Pozostawione są na pokaz fragmenty pełniące rolę atrakcji turystycznych, ze sklepami i restauracjami.

== Najbliższe okolice ==
* '''Mur chiński''' – jest jedną z najbardziej niesamowitych budowli na Ziemi i atrakcją, której zwiedzanie jest obowiązkowe. W okolicach Pekinu można zwiedzać kilka jego odcinków:
:* ''Badaling'' – najbardziej popularny, najbardziej zatłoczony, ale i najmniej autentyczny. W pobliżu są też grobowce 13 cesarzy dynastii Ming (Shisan Ling);
:* ''Mutianyu'' – dwukilometrowy odcinek na północny wschód od Pekinu;
:* ''Simatai'' – ok. 100 km od Pekinu, łączy się z fragmentem Jingshanling. Obecnie w remoncie {{Stan na|2011|09}}
:* ''Jingshanling'' – ok. 100 km od Pekinu, łączy się z fragmentem Simatai. Niedawno remontowany co nie pozbawiło go autentyczności. Można wjechać i zjechać kolejką linową, jak również wejść/zejść po dość forsownych schodach (co stanowi pewne wyzwanie, zwłaszcza w upalny dzień);
:* ''Huanghua'' – wschodni fragment muru.

== Gastronomia ==
W ostatnich latach w Pekinie nastąpiła eksplozja ilości większych i mniejszych lokali gastronomicznych. Pekińczycy, którzy jeszcze w latach 70. XX w. witali się słowami: „Czy dziś coś jadłeś?” na nowo odkryli radość z chodzenia do restauracji i odwiedzają je tłumnie. Smak serwowanych potraw jest w zasadzie różny od tego co proponują nam tzw. chińskie restauracje w Polsce.

Problemem może być dla nas porozumienie się z personelem. Znajomość języka angielskiego nie jest powszechna. Menu w wielu restauracjach jest co prawda napisane literami łacińskimi, ale często jest to literowa transkrypcja chińskiej nazwy potrawy. Pomocne tu mogą być często zamieszczane w karcie dań fotografie. Można też zobaczyć, co jedzą inni i wskazać na migi kelnerowi, że chce się to samo. W barach samoobsługowych najpierw płacimy, a potem odbieramy potrawę.
Potrawy je się pałeczkami, ale w większych restauracjach dostępne są sztućce. Jeżeli ktoś nie opanował sztuki posługiwania się pałeczkami, co nie jest aż takie trudne, dobrze jest, aby miał przy sobie, na wszelki wypadek, jednorazowe sztućce.

=== Co zjeść? ===
* Kaczka po pekińsku – sztandarowe danie kuchni pekińskiej. Kaczki są pieczone w specjalnych piecach na złoty brąz, dowożone do stolika i przy gościach krojone   ze skórką, nożem trzymanym pod odpowiednim kątem. Podaje się do nich bardzo cienkie placuszki pszenne, pokrojony por i specjalny sos. Kaczkę nakłada się na placek, dodaje pokrojony por i macza w sosie. Całość zawija się i konsumuje. Czynności te przeprowadza się przy pomocy pałeczek, co jest nie lada wyzwaniem. W przypadku trudności, można poprosić o zachodnie sztućce.
* Pierogi – kuchnia chińska oferuje pierożki i pierogi o różnej wielkości, smaku, nadzieniu i sposobie przyrządzania. Nadzienie może być warzywne (często jest to kapusta), mieszane lub mięsne. Mogą być przyrządzane na parze, gotowane, gotowane i następnie przysmażane oraz smażone na głębokim tłuszczu. Podaje się je na różne sposoby.
* Ryba na parze – ugotowana w całości ryba, którą „rozbieramy” pałeczkami i jemy maczając w sosie.
* Makarony – najlepiej wybierać te przysmażane z dodatkiem sosu, warzyw lub mięsa. 
* Ryż – może być podawany bez dodatków, z jarzynami, czy owocami morza, gotowany lub dodatkowo przysmażony.

Chińczycy celebrują jedzenie. Wspólne posiłki składają się z różnych potraw podawanych w kolejności zapewniającej zachowanie równowagi &quot;ciepła&quot; i &quot;zimna&quot; organizmu.

Restauracje i bary wszelkiego rodzaju serwują setki potraw w różnych cenach, zarówno pochodzące z regionów Chin, jak i z całego świata. Są też fast-foody głównych sieci międzynarodowych, jak: McDonald, Subway, KFC.

== Zakupy ==
Największymi dzielnicami handlowymi są '''Wangfujing''' (znajduje się tam popularny dom towarowy Pekin) i '''Xidan''', za najbardziej luksusowy uważany jest budynek Parksona (na wschód od Xidan). Popularnymi towarami są antyki, odzież po atrakcyjnych cenach (regularnie wykupywana przez Rosjan) oraz książki i materiały do nauki chińskiego (w dużych księgarniach można kupić świetny kurs multimedialny).

== Imprezy ==
W 2008 Pekin był gospodarzem XXIX Letnich Igrzysk Olimpijskich, a w 2022 roku gospodarzem XXIV Zimowych Igrzysk Olimpijskich.

== Nauka ==
W Pekinie, jak przystało na stolicę, znajduje się kilkanaście uczelni, z najstarszym i najbardziej prestiżowym w mieście Uniwersytetem Pekińskim na czele.
&lt;!-- 
== Praca ==
 --&gt;
== Kontakt ==
=== Telefonia komórkowa ===
Polskie telefony komórkowe działają, pod warunkiem, że ma się uruchomioną usługę roamingu. Ceny są zaporowe – ok. 10 PLN za rozmowę do Polski i ok. 5 PLN za rozmowy przychodzące oraz 1,5 PLN za SMS wychodzącego{{Stan na|2013|09}}. Przy rozmowach lokalnych operator może nadać nam „chiński” numer telefonu. Przy dłuższym pobycie warto rozważyć zakup chińskiej karty SIM w modelu pre-paid, bez problemu do nabycia u lokalnych operatorów.

=== Internet ===
Specyfiką chińskiego internetu jest jego cenzurowanie. Nie ma w tym większej logiki, bo na przykład raz strony polskojęzycznej Wikipedii działają, a raz nie. W Chinach, poza nielicznymi wyjątkami, blokowany jest m.in. Facebook, Twitter oraz YouTube. Mogą też wystąpić problemy ze ściągnięciem poczty za pośrednictwem przeglądarki internetowej.

W pokojach hotelowych zazwyczaj jest gniazdko internetu przewodowego, a w hotelowych lobby spotkać można WiFi. WiFi spotkać można też w lokalach, czasem trzeba pobrać login. Często ograniczony jest czas korzystania z sieci (McDonalds – 30 minut).

== Bezpieczeństwo ==
Pekin uważany jest za bezpieczne miasto. Jednak tak duże skupisko ludzi rodzi typowe dla turystów zagrożenia. Są to przede wszystkim kradzieże dokonywane przez kieszonkowców oraz wyłudzenia przy dokonywaniu wymiany pieniędzy u ulicznych handlarzy. Sugeruje się też unikanie płatności kartami płatniczymi. Dokumenty i zapas gotówki najlepiej jest zostawić w hotelowym sejfie.

Ponadto należy uważać na dokonywane zakupy, gdyż nawet te nie dokonane po atrakcyjne niskich cenach, okazać się mogą podróbkami, czyli jak mówią pekińczycy kopiami.

Możemy się spotkać z ofertą zakupu „kopii” produktów znanych marek. Należy jednak pamiętać, że ich przywóz na teren Unii Europejskiej jest nielegalny.

Prostytucja jest nielegalna i jest oficjalnie zwalczana. Niemniej jednak jest to obecnie zjawisko powszechne. Kontakty obcokrajowców z prostytutkami mogą wiązać się z poważnymi konsekwencjami, poczynając od szantażu, a na postępowaniu sądowym kończąc.

W Pekinie (jak i innych miastach Chin) należy wystrzegać się oszustów, którzy pod pozorem chęci konwersacji po angielsku lub darmowego oprowadzania po mieście usilnie starają zaciągnąć turystę na kawę, herbatę (lub ceremonię jej parzenia), piwo czy też posiłek. Jest to popularna forma oszustwa, polegająca na tym, że podczas posiłku nasz rozmówca ulatnia się (twierdząc, że musi wyjść, np. do toalety lub zadzwonić), a zamiast niego pojawia się dwóch barczystych panów z rachunkiem, na którym herbata może opiewać na równowartość 100 EUR. Oszuści często dobrze mówią po angielsku i zachowują się bardzo przyjaźnie – należy stanowczo odmówić chęci wspólnego spędzania czasu. Pojawiają się także na placu Tian’anmen, zaczepiając turystów, można ich spotkać w dzielnicach handlowych.

== Niepełnosprawni ==
Miasto nie jest przyjazne dla osób niepełnosprawnych. Co prawda na chodnikach wyłożone są pasy z odmienną fakturą przeznaczone dla osób niewidomych, ale bardzo często są one zastawione parkującymi motorynkami, samochodami, czy też straganami. W centrum spotyka się obniżenie krawężników dla osób poruszających się na wózkach. Nowsze stacje metra dostosowane są też dla osób niepełnosprawnych ruchowo. W obiektach zabytkowych z reguły nie ma udogodnień dla osób niepełnosprawnych. Należy też pamiętać o chińskiej tradycji wysokich progów w prywatnych domach. Czasami spotyka się informacje alfabetem Braille’a, niestety nie wiemy w jakim języku.

== Zdrowie ==
Od turystów nie są wymagane żadne szczególne szczepienia. Ze względu na zanieczyszczenie powietrza u alergików mogą wystąpić wzmożone objawy ich dolegliwości. Przyjezdni ostrzegani są przed piciem wody z kranu bez przegotowania. Służba zdrowia, zarówna prywatna, jak i państwowa jest odpłatna. Szpitale państwowe mają w angielskiej nazwie (jeżeli jest) '''hospital''', a prywatne '''clinic'''. Dla turystów z Polski wszelkie świadczenia zdrowotne są płatne. Dlatego rekomenduje się posiadanie ubezpieczenia w tym zakresie, nie tylko pozwalającego na udzielenie pierwszej pomocy, ale i też na pokrycie kosztów leczenia. Osoby zażywające stale, przepisane przez lekarza, środki, powinny się w nie zaopatrzyć w wystarczającej ilości na czas pobytu, gdyż mogą mieć kłopoty z ich nabyciem na miejscu.

== Polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne ==
 '''Wydział Konsularny Ambasady Polski w Pekinie'''
 1, Ritan Lu, Jianguomenwai
 100600 Beijing, People's Republic of China
 tel: (+86 10) 6532-12-35 wew. 101, 102, 103, 104, 108
 fax: (+86 10) 6532-35-67
 e-mail: pekin.amb.wk@msz.gov.pl

{{przewodnik}}
{{Jest w|Chiny}}
{{geo|39.913889|116.391667}}

[[Kategoria:Chiny]]</text>
      <sha1>hhgk7mm5smqiufdqbme93k1l9nv4q7c</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120191</id>
      <parentid>120190</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T17:11:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27306" xml:space="preserve">{{Top-banner|przewodnik=tak}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa = Pekin
 |widok = Beijing montage 2019.png
 |opis = 
 |herb =
 |mapa = China Beijing.svg
 |państwo = [[Chiny]]
 |region =
 |powierzchnia =
 |prefiks = 010
 |www = www.beijing.gov.cn
}}
'''Pekin''' (chiń. 北京, pinyin: ''Běijīng'') jest stolicą [[Chiny|Chin]] i drugim co do wielkości miastem po [[Szanghaj]]u, liczącym ponad 20 milionów mieszkańców. Przez większość swojej historii była stolicą cesarskich Chin, a po chińskich rewolucjach stała się siedzibą Chińskiej Republiki Ludowej, a także centrum edukacyjnym i kulturalnym kraju.

Miasto słynie z płaskości i regularnej zabudowy. W granicach miasta znajdują się tylko trzy wzgórza (w parku Jingshan na północ od słynnego Zakazanego Miasta). Podobnie jak konfiguracja Zakazanego Miasta, Pekin otoczony jest koncentrycznymi tak zwanymi „obwodnicami”, które w rzeczywistości są prostokątne.

Pekin to dynamiczne, zmieniające się miasto. Wszędzie jest mieszanka starych i nowych (zwłaszcza na 3. i 2. obwodnicy). Tutaj możesz zobaczyć najnowocześniejsze, przesuwające koperty technologie i innowacje społeczne, które ścierają się z najstarszymi normami kulturowymi i ustawieniami społecznymi. Ludzie tutaj mogą wydawać się nieco chłodni, ale gdy przełamiesz lody, przekonasz się, że są bardzo przyjaźni i zaangażowani, a mówienie po mandaryńsku jest zdecydowanie pomocne.

Bądź przygotowany na zwyczaje i normy społeczne, które różnią się od twoich; zobacz artykuł o [[Chiny|Chinach]] do dyskusji. Jednak większość mieszkańców Pekinu to wyrafinowani mieszkańcy miast, więc sprawy mogą wydawać się tu mniej dziwne niż na obszarach wiejskich lub w miastach w głębi Chin.

Miasto było gospodarzem Letnich Igrzysk Olimpijskich 2008 i Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2022.

== Dzielnice ==
Pekin ma łącznie 16 dzielnic.

=== Dzielnice centralne i wewnętrzne przedmieścia ===
[[Plik:BeijingInnerDistricts.png|thumb|500px]]
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Pekin/Dongcheng|Dongcheng]]
| kolor regionu 1 = #4ed084
| opis regionu 1 = obejmujące wschodnią część obszaru centralnego miasta. To najważniejsza dzielnica turystyczna Pekinu. Włącznie z: '''Zakazanym Miastem''', '''Centralny Dongcheng''', w tym Wangfujing (ulica spacerowa) i plac Tian'anmen. '''Chongwen''', południowa trzecia część Dongcheng, w tym Świątynia Nieba. '''Gulou''', w północnym centrum Dongcheng, z Wieżą Bębnów i Nanlougouxiang, '''Dongzhimen i Ditan''', północno-wschodnie części Dongcheng, w tym Yonghegong (świątynia Yonghe Lama)

| nazwa regionu 2 = [[Pekin/Xicheng|Xicheng]]
| kolor regionu 2 = #6973cb
| opis regionu 2 = obejmujących zachodnią połowę centralnego obszaru miasta. Obejmuje park Beihai, obszar Houhai, pekińskie zoo i Narodową Salę Koncertową. Dawna dzielnica Xuanwu stanowi obecnie południową część Xicheng.
}}
Kolejne cztery dzielnice są również dość blisko centrum i silnie zurbanizowane. Często określa się je mianem wewnętrznych przedmieść. Tutaj znajdziesz uniwersytety, obiekty olimpijskie, obszary biznesowe i ambasady, rozrywkę i bary, dzielnice sztuki i części Wzgórz Zachodnich. Okręgi to:

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Pekin/Chaoyang|Chaoyang]]
| kolor regionu 1 = #f6be7e
| opis regionu 1 = obejmuje duży obszar na wschód od centralnego obszaru miasta. Obejmuje CBD, Olympic Green (Ptasie Gniazdo, Water Cube i inne obiekty olimpijskie 2008), Sanlitun (Wioska i Stadion Robotniczy), 798 Art Zone, Chaoyang Park, Ritan Park i różne obszary ambasad

| nazwa regionu 2 = [[Pekin/Haidian|Haidian]]
| kolor regionu 2 = #f6b00d
| opis regionu 2 = obejmuje północno-zachodnią część głównego obszaru miejskiego. Około połowa dzielnicy Haidian składa się z przemysłu zaawansowanych technologii i klastra biznesowego Zhongguancun oraz głównej koncentracji uniwersytetów w Pekinie. Obejmuje Pałac Letni.

| nazwa regionu 3 = [[Pekin/Shijingshan|Shijingshan]]
| kolor regionu 3 = #c1e25c
| opis regionu 3 = obejmuje niektóre zachodnie przedmieścia i część Wzgórz Zachodnich

| nazwa regionu 4 = [[Pekin/Fengtai|Fengtai]]
| kolor regionu 4 = #c9bd79
| opis regionu 4 = obejmuje południowo-zachodni Pekin. Obejmuje dworzec kolejowy Pekin Zachodni
}}

=== Wiejski Pekin i zewnętrzne przedmieścia ===
[[Plik:BeijingOuterDistricts.png|thumb|500px]]
Pozostałe dziesięć dzielnic jest daleko od centrum.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = Północne przedmieścia zewnętrzne
| kolor regionu 1 = #c8aa92
| opis regionu 1 = Obie dzielnice znajdują się na zewnętrznym pierścieniu przedmieść, ale Shunyi jest dobrze zintegrowanym przedmieściem podmiejskim, podczas gdy Changping jest lokalizacją satelitarną do centrum.
:*'''[[Pekin/Changping|Changping]]''', w której znajduje się Juyongguan, jedna z najpopularniejszych turystycznych części Wielkiego Muru, oraz '''Trzynaście Grobowców Ming''' (明十三陵 Míng Shísān Líng), miejsce pochówku 13 cesarzy z 16 dynastii Ming
:*'''[[Pekin/Shunyi|Shunyi]]''', zamożne przedmieście i doskonałe miejsce do obserwacji ptaków

| nazwa regionu 2 = Zachodnie i południowe przedmieścia zewnętrzne
| kolor regionu 2 = #cfcf94
| opis regionu 2 = Duże dzielnice, obejmujące zarówno przedłużenia centrum miejskiego, jak i górskie obszary wiejskie.
:*'''[[Pekin/Mentougou|Mentougou]]''', górzysta zachodnia dzielnica z wieloma dobrze zachowanymi tradycyjnymi wioskami, w tym Cuandixia
:*'''[[Pekin/Fangshan|Fangshan]]''', jaskinie, góry i sporty wodne
:*'''[[Pekin/Daxing|Daxing]]''', nowe centrum biznesowe i drugie duże lotnisko w mieście

| nazwa regionu 3 = [[Pekin/Tongzhou|Tongzhou]]
| kolor regionu 3 = #acc2a6
| opis regionu 3 = Wschodnie przedmieście, przeniesiona siedziba władz miejskich Pekinu i siedziba gmin artystycznych.

| nazwa regionu 4 = Wiejski Pekin
| kolor regionu 4 = #b69eb3
| opis regionu 4 = Odległe dzielnice na północ od Pekinu. Obszary te są mieszanką miast satelickich i wsi, położonych do ponad 100 kilometrów poza wejściem do Pekinu.
:*'''[[Wielki Mur Chiński]]''' główna linia Wielkiego Muru Dynastii Ming przechodzi przez ten północny górzysty obszar
:*'''[[Pekin/Yangqing|Yangqing]]''', malownicze kaniony i tajemnicze jaskinie Guyaju; jedna z lokalizacji Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2022
:*'''[[Pekin/Huairou|Huairou]]''' odcinek Mutianyu Wielkiego Muru i rekolekcje nad jeziorem Yanqi na konferencje międzynarodowe
:*'''[[Pekin/Miyun|Miyun]]''', Wielki Mur w nocy na odcinku Simaitai i przyległym Gubei Watertown
:*'''[[Pekin/Pinggu|Pinggu]]''', wieża UFO i długi szklany most nad górską scenerią
}}

== Przed wyjazdem ==
=== Formalności ===
Obywatele Polski przy przekraczaniu granicy z Chińską Republiką Ludową muszą posiadać wizę. Wizę uzyskuje się po złożeniu wypełnionego kwestionariusza wizowego w Wydziale Konsularnym Ambasady ChRL w Warszawie lub w Konsulacie Generalnym w Gdańsku. Instrukcje o sposobie wypełnienia dostępne są na stronie internetowej konsulatu.
W przypadku wyjazdu z ChRL do Hongkongu lub Makau i powrotu konieczne jest posiadanie wizy dwu- lub wielokrotnej.

=== Termin ===
Lato w Pekinie jest gorące, wilgotne, z licznymi opadami (głównie w sierpniu). W styczniu i lutym temperatura spada poniżej zera, często występują silne mrozy. Należy liczyć się z możliwością burz piaskowych znad pustyni Gobi. Poważnym problemem jest pojawiające się co pewien czas zanieczyszczenie powietrza (smog), które ogranicza widoczność do kilkuset metrów i może trwać kilka dni. Jest to poważny problem dla osób z problemami dróg oddechowych. Może powodować podrażnienie oczu. Obecnie można zainstalować odpowiednią aplikację w telefonie, która informuje o stopniu zanieczyszczenia powietrza. Najdogodniejszymi terminami dla turysty są wiosna i jesień.

=== Ubranie ===
Późną wiosną, latem i na początku jesieni preferowane jest luźne ubranie z naturalnych surowców. Nie ma ograniczeń kulturowych czy religijnych co do formy ubioru.

== Transport ==
=== Samolotem ===
Pekin posiada liczne połączenia lotnicze z miastami europejskimi. Bezpośrednie połączenie z [[Warszawa|Warszawy]] obsługuje '''LOT'''. Natomiast cenowo korzystniejsze i ze względu na krótszy czas lotu może okazać się połączenie przez [[Helsinki]] – '''Finnairem'''. Promocje oferuje także '''[[Lufthansa]]''' przez [[Frankfurt nad Menem|Frankfurt]]. Linia tam stosunkowo dużo połączeń, nie tylko z Pekinem. Atrakcyjne cenowo są loty przez [[Moskwa|Moskwę]] – liniami '''Aerofłot''', korzystne też z uwagi na krótkie czasy przesiadek na loty z/do Warszawy. Warto też zwrócić uwagę na promocyjne loty liniami '''Emirates''' i '''Qatar Airlines'''. Należy jednak wziąć pod uwagę długi czas przelotu. Samoloty z Europy wylatują późnym popołudniem lub wieczorem i lądują w Pekinie rano lub wczesnym przedpołudniem następnego dnia.

=== Pociągiem ===
Do Pekinu z Europy można dojechać koleją na kilka sposobów, w zależności od tego, jaki wariant podróży się przyjmuje (szybkość, cena, atrakcyjność). Należy się jednak liczyć z cenami powyżej 500 euro za drugą klasę i ponad 800 euro za pierwszą, w jedną stronę przy połączeniu bezpośrednim.

Pociąg nr 4: Moskwa Jarosławska – Pekin

Chiński skład kursujący krótszą trasą przez [[Ułan Bator]] (Mongolia) odjeżdża w każdy wtorek ze stolicy Rosji o godz. 21:35 (czas moskiewski, +2h do Polski), a do Pekinu dociera w poniedziałek o 14:04 (czas miejscowy, +7h do Polski w zimie i +6h w lecie); dystans 7622 km.

Pociąg nr 20 „Wostok”: Moskwa Jarosławska – Pekin

„Wostok”, pomalowany w charakterystyczne barwy narodowe Rosji, jest jednym z najsłynniejszych pociągów świata. Do niedawna „firmiennj”, obecnie jako zwykły pośpieszny, omija Mongolię i do Chin dociera przez Mandżurię. Z Moskwy wyjeżdża w każdy piątek o godz. 23:55 (czas moskiewski, +2h do Polski), a w Pekinie jest w następny piątek o godz. 5:31 (czas miejscowy, +7h do Polski w zimie i +6h w lecie); dystans 8961 km.

Dojazd powyższymi pociągami jest najszybszy i najwygodniejszy, lecz także i najdroższy. Dużo tańszy jest wariant jazdy z przesiadkami, np.:
* [[Moskwa]] – [[Irkuck]]/[[Czyta]] (pociąg); Irkuck/Czyta – [[Zabajkalsk]] (pociąg); Zabajkalsk – [[Manzhouli]] (autobus); Manzhouli – Pekin (pociąg),
* pociąg nr 340/350: Moskwa Jarosławska – Czyta/[[Błagowieszczeńsk]] (codziennie na zmianę),
* pociąg nr 650 „Dauria”: Czyta – Zabajkalsk (codziennie).

W Pekinie są cztery dworce kolejowe: 
* Centralny (ang. Beijing Railway Station) - obsługuje linie krajowe do: Jinan, Qinhuangdao, Shanghai, Chengde, Yuanping w prowincji Shanxi, Baotou w Mongolii Wewnętrznej oraz międzynarodowe do: Pyongyang, Ułan Bator, Moskwy. 
* Zachodni (West Station) - obsługuje liczne połączenia we wszystkich kierunkach, m.in. do: Hongkong, Guangzhou, Wuhan, Xian, Zhengzhou, Chengdu, Changsha, Taiyuan, Xiamen, Guilin, Hohhot, Jinan, Urumqi, Kunming.  
* Południowy (South Station) - nowo zbudowany, obsługuje super szybkie ekspresy na trasach do: Tianjin, Szanghaj, Nankin, Hangzhou, Ningbo, Fuzhou, Jinan, Qingdao, Harbin, Dalian, Jilin, Shijiazhuang, Qinhuangdao. 
* Północny (North Station) - obsługuje głównie pociągi do Yanqing (z przystankiem w Badaling Great Wall) oraz do: Tsitsihar, Chifeng, Chengde, Baotou, Hohhot, Manzhouli.

=== Autobusem ===
W Pekinie jest kilkanaście dworców autobusowych, każdy z nich obsługuje wybrany rejon kraju. Największe z nich to:
* '''Dongzhimen''' – największy dworzec (położony na północnym wschodzie, niedaleko metra) – obsługuje linie z [[Dongbei]]
* '''Beijiao''' (''Deshengmen'') – północny dworzec, obsługujący linie z [[Chengdu]] i [[Datong]]
* '''Haihutun''' – dworzec południowy, obsługuje autobusy z [[Tiencin]] (Tianjin) i miasta południowej [[Hebei]]

Ponadto można dojechać do Pekinu wieloma prywatnymi busami, które zatrzymują się zazwyczaj w pobliżu któregoś z dworców kolejowych.

== Komunikacja miejska ==
=== Metro ===
Pekińskie metro ma 17 linii, a następne są w budowie. Stacje oznaczone są niebieskimi napisami po chińsku i angielskim napisem ''subway''. To samo dotyczy wszystkich napisów informacyjnych. Informacja jest czytelna i przyjazna. Bilety w formie kart elektronicznych można kupić w kasach i automatach. Cena za bilet wynosi 2 juany{{Stan na|2013|09}}. W godzinach szczytu metro jest bardzo zatłoczone.
[[Plik:Beijing-Subway en.png|thumb|upright=3.2|center|Sieć linii metra w Pekinie]]

=== Taksówki ===
Pekińskie taksówki to zazwyczaj Volkswageny Jetta (starsze) lub Hyundai Elantra (nowsze). Oznaczone są pasem w dolnej części karoserii o kolorze jasnobrązowym. Zaleca się, aby w miarę możliwości, taksówkę zamawiał hotel lub restauracja, co pozwala na uniknięcie „fałszywych taksówek”. Dobrze jest mieć też przygotowany uprzednio, napisany na karteczce, cel podróży. W recepcjach hotelowych spotkać można się już z takimi gotowymi kartkami pozwalającymi wrócić do hotelu.

Zatrzymując taksówkę na ulicy trzeba się upewnić, czy kierowca włączył licznik lub nawet zwrócić mu na to uwagę. W godzinach nocnych (zwłaszcza po zamknięciu metra) niektórzy taksówkarze oferują kursy po mocno zawyżonej cenie – należy wówczas odejść do innej taksówki, której kierowca pojedzie wg wskazań licznika lub mocno negocjować cenę – pierwotna propozycja co najmniej dwukrotnie (często więcej) zawyżona.

=== Rowery ===
Co prawda czasy kiedy w Pekinie był to podstawowy środek lokomocji należą do przeszłości, to jednak nadal duża część mieszkańców korzysta z tego środka lokomocji. Na ulicach, nie tylko w centrum, zlokalizowane są stacje rowerowe, niestety zazwyczaj puste. Natomiast można rower wypożyczyć też w inny sposób. Najlepiej jest poprosić o pomoc recepcję hotelu, w którym mieszkamy. Chętnym na poruszanie się w ten sposób należy jednak zwrócić uwagę na całkowicie odmienną, od spotykanej w Europie, kulturę jazdy, zarówno kierowców, jak i rowerzystów. Nie mniej jednak na ulicach spotyka się turystów zwiedzających miasto na rowerach.

Osobom planującym dłuższy pobyt zarekomendować można kupno używanego roweru. Tu ceny zaczynają się od 200 juanów. Po zakończonym pobycie taki rower można komuś podarować, spróbować odsprzedać lub po prostu zostawić na ulicy.

W każdym przypadku rekomendujemy dobre zabezpieczenie roweru przed kradzieżą, gdyż kradzieże rowerów są dość częste.

=== Samochody osobowe ===
Od czasu Igrzysk Olimpijskich w 2008 roku obcokrajowcy mogą wypożyczać samochody osobowe. Funkcjonuje dobrze nawigacja samochodowa GPS, niestety po chińsku. Jednak ze względu na skomplikowany układ drogowy, bardzo duży ruch samochodów oraz generalne problemy z parkowaniem nie rekomenduje się tego sposobu poruszania się po Pekinie.

Hotele oferują wynajem samochodu wraz z kierowcą, tu ceny zaczynają się od 1000 juanów, w zależności od modelu samochodu.

=== Autobusy miejskie ===
W Pekinie jest ponad 200 linii autobusowych i trolejbusowych. Bilety są bardzo tanie, ale podróżowanie nimi w godzinach szczytu nie należy do komfortowych. Wyjątkiem są linie o numerach 800 – są droższe, ale klimatyzowane i bardziej komfortowe. W autobusach miejskich plagą są kradzieże kieszonkowe, należy o tym bezwzględnie pamiętać.

== Noclegi ==
Miasto ma rozbudowaną sieć hoteli i nie ma większych problemów ze znalezieniem noclegu. Oficjalnie obcokrajowcy mogą zatrzymać się jedynie w zatwierdzonych hotelach. Ich ceny są na poziomie cen hoteli w Warszawie dla podobnej kategorii. Jednak trudno jest znaleźć przyzwoity pokój hotelowy w cenie poniżej 300–500 juanów za dobę.

Osoby znające język chiński (a właściwie dialekt mandaryński) nie będą miały problemu ze znalezieniem noclegu w naprawdę atrakcyjnych cenach, nieprzekraczających 200 juanów za pokój, a nawet za 30 juanów za łóżko. Jednak będą to noclegi w obiektach spoza oficjalnej listy.

W znalezieniu hotelu pomocne są portale internetowe.

== Warto zobaczyć ==
[[Plik:Gfp-beijing-view-of-main-hall-at-forbidden-palace.jpg|thumb|Zakazane Miasto]]
[[Plik:Hutong 1 (Snowyowls).jpg|thumb|Hutongi]]
* '''Zakazane Miasto''' – na zwiedzanie należy zarezerwować co najmniej jeden dzień. Przed wejściem można wypożyczyć ''audio-guide'', dostępny również w języku polskim.
* '''Plac Tian’anmen''' – w północnej części jest wejście do Zakazanego Miasta, na zachodniej stronie Wielka Hala Ludowa, po wschodniej muzeum Rewolucji Chińskiej. Na placu znajduje się również mauzoleum, w którym spoczywa Mao Zedong.
* '''Świątynia Niebiańskiego Spokoju'''
* '''Pałac Letni'''
* '''Park Beihai'''
* '''Ogród zoologiczny''' i '''oceanarium''' – główną atrakcją są pandy wielkie, ale należy pamiętać, że w upalne dni zazwyczaj leżą bez ruchu w klatkach lub na niewielkim wybiegu. Jest kilka typów biletów do zoo, w zależności od atrakcji, które chce się w nim zobaczyć. Obsługa w kasach mówi po angielsku. Oceanarium jest nowym obiektem i przez to nietanim (bilet ponad 100 juanów{{Stan na|2011|09}}).
* Obiekty olimpijskie
* '''Hutongi''' – dawne pekińskie parterowe dzielnice mieszkaniowe, likwidowane i zastępowane nowoczesnymi blokami. Pozostawione są na pokaz fragmenty pełniące rolę atrakcji turystycznych, ze sklepami i restauracjami.

== Najbliższe okolice ==
* '''Mur chiński''' – jest jedną z najbardziej niesamowitych budowli na Ziemi i atrakcją, której zwiedzanie jest obowiązkowe. W okolicach Pekinu można zwiedzać kilka jego odcinków:
:* ''Badaling'' – najbardziej popularny, najbardziej zatłoczony, ale i najmniej autentyczny. W pobliżu są też grobowce 13 cesarzy dynastii Ming (Shisan Ling);
:* ''Mutianyu'' – dwukilometrowy odcinek na północny wschód od Pekinu;
:* ''Simatai'' – ok. 100 km od Pekinu, łączy się z fragmentem Jingshanling. Obecnie w remoncie {{Stan na|2011|09}}
:* ''Jingshanling'' – ok. 100 km od Pekinu, łączy się z fragmentem Simatai. Niedawno remontowany co nie pozbawiło go autentyczności. Można wjechać i zjechać kolejką linową, jak również wejść/zejść po dość forsownych schodach (co stanowi pewne wyzwanie, zwłaszcza w upalny dzień);
:* ''Huanghua'' – wschodni fragment muru.

== Gastronomia ==
W ostatnich latach w Pekinie nastąpiła eksplozja ilości większych i mniejszych lokali gastronomicznych. Pekińczycy, którzy jeszcze w latach 70. XX w. witali się słowami: „Czy dziś coś jadłeś?” na nowo odkryli radość z chodzenia do restauracji i odwiedzają je tłumnie. Smak serwowanych potraw jest w zasadzie różny od tego co proponują nam tzw. chińskie restauracje w Polsce.

Problemem może być dla nas porozumienie się z personelem. Znajomość języka angielskiego nie jest powszechna. Menu w wielu restauracjach jest co prawda napisane literami łacińskimi, ale często jest to literowa transkrypcja chińskiej nazwy potrawy. Pomocne tu mogą być często zamieszczane w karcie dań fotografie. Można też zobaczyć, co jedzą inni i wskazać na migi kelnerowi, że chce się to samo. W barach samoobsługowych najpierw płacimy, a potem odbieramy potrawę.
Potrawy je się pałeczkami, ale w większych restauracjach dostępne są sztućce. Jeżeli ktoś nie opanował sztuki posługiwania się pałeczkami, co nie jest aż takie trudne, dobrze jest, aby miał przy sobie, na wszelki wypadek, jednorazowe sztućce.

=== Co zjeść? ===
* Kaczka po pekińsku – sztandarowe danie kuchni pekińskiej. Kaczki są pieczone w specjalnych piecach na złoty brąz, dowożone do stolika i przy gościach krojone   ze skórką, nożem trzymanym pod odpowiednim kątem. Podaje się do nich bardzo cienkie placuszki pszenne, pokrojony por i specjalny sos. Kaczkę nakłada się na placek, dodaje pokrojony por i macza w sosie. Całość zawija się i konsumuje. Czynności te przeprowadza się przy pomocy pałeczek, co jest nie lada wyzwaniem. W przypadku trudności, można poprosić o zachodnie sztućce.
* Pierogi – kuchnia chińska oferuje pierożki i pierogi o różnej wielkości, smaku, nadzieniu i sposobie przyrządzania. Nadzienie może być warzywne (często jest to kapusta), mieszane lub mięsne. Mogą być przyrządzane na parze, gotowane, gotowane i następnie przysmażane oraz smażone na głębokim tłuszczu. Podaje się je na różne sposoby.
* Ryba na parze – ugotowana w całości ryba, którą „rozbieramy” pałeczkami i jemy maczając w sosie.
* Makarony – najlepiej wybierać te przysmażane z dodatkiem sosu, warzyw lub mięsa. 
* Ryż – może być podawany bez dodatków, z jarzynami, czy owocami morza, gotowany lub dodatkowo przysmażony.

Chińczycy celebrują jedzenie. Wspólne posiłki składają się z różnych potraw podawanych w kolejności zapewniającej zachowanie równowagi &quot;ciepła&quot; i &quot;zimna&quot; organizmu.

Restauracje i bary wszelkiego rodzaju serwują setki potraw w różnych cenach, zarówno pochodzące z regionów Chin, jak i z całego świata. Są też fast-foody głównych sieci międzynarodowych, jak: McDonald, Subway, KFC.

== Zakupy ==
Największymi dzielnicami handlowymi są '''Wangfujing''' (znajduje się tam popularny dom towarowy Pekin) i '''Xidan''', za najbardziej luksusowy uważany jest budynek Parksona (na wschód od Xidan). Popularnymi towarami są antyki, odzież po atrakcyjnych cenach (regularnie wykupywana przez Rosjan) oraz książki i materiały do nauki chińskiego (w dużych księgarniach można kupić świetny kurs multimedialny).

== Imprezy ==
W 2008 Pekin był gospodarzem XXIX Letnich Igrzysk Olimpijskich, a w 2022 roku gospodarzem XXIV Zimowych Igrzysk Olimpijskich.

== Nauka ==
W Pekinie, jak przystało na stolicę, znajduje się kilkanaście uczelni, z najstarszym i najbardziej prestiżowym w mieście Uniwersytetem Pekińskim na czele.
&lt;!-- 
== Praca ==
 --&gt;
== Kontakt ==
=== Telefonia komórkowa ===
Polskie telefony komórkowe działają, pod warunkiem, że ma się uruchomioną usługę roamingu. Ceny są zaporowe – ok. 10 PLN za rozmowę do Polski i ok. 5 PLN za rozmowy przychodzące oraz 1,5 PLN za SMS wychodzącego{{Stan na|2013|09}}. Przy rozmowach lokalnych operator może nadać nam „chiński” numer telefonu. Przy dłuższym pobycie warto rozważyć zakup chińskiej karty SIM w modelu pre-paid, bez problemu do nabycia u lokalnych operatorów.

=== Internet ===
Specyfiką chińskiego internetu jest jego cenzurowanie. Nie ma w tym większej logiki, bo na przykład raz strony polskojęzycznej Wikipedii działają, a raz nie. W Chinach, poza nielicznymi wyjątkami, blokowany jest m.in. Facebook, Twitter oraz YouTube. Mogą też wystąpić problemy ze ściągnięciem poczty za pośrednictwem przeglądarki internetowej.

W pokojach hotelowych zazwyczaj jest gniazdko internetu przewodowego, a w hotelowych lobby spotkać można WiFi. WiFi spotkać można też w lokalach, czasem trzeba pobrać login. Często ograniczony jest czas korzystania z sieci (McDonalds – 30 minut).

== Bezpieczeństwo ==
Pekin uważany jest za bezpieczne miasto. Jednak tak duże skupisko ludzi rodzi typowe dla turystów zagrożenia. Są to przede wszystkim kradzieże dokonywane przez kieszonkowców oraz wyłudzenia przy dokonywaniu wymiany pieniędzy u ulicznych handlarzy. Sugeruje się też unikanie płatności kartami płatniczymi. Dokumenty i zapas gotówki najlepiej jest zostawić w hotelowym sejfie.

Ponadto należy uważać na dokonywane zakupy, gdyż nawet te nie dokonane po atrakcyjne niskich cenach, okazać się mogą podróbkami, czyli jak mówią pekińczycy kopiami.

Możemy się spotkać z ofertą zakupu „kopii” produktów znanych marek. Należy jednak pamiętać, że ich przywóz na teren Unii Europejskiej jest nielegalny.

Prostytucja jest nielegalna i jest oficjalnie zwalczana. Niemniej jednak jest to obecnie zjawisko powszechne. Kontakty obcokrajowców z prostytutkami mogą wiązać się z poważnymi konsekwencjami, poczynając od szantażu, a na postępowaniu sądowym kończąc.

W Pekinie (jak i innych miastach Chin) należy wystrzegać się oszustów, którzy pod pozorem chęci konwersacji po angielsku lub darmowego oprowadzania po mieście usilnie starają zaciągnąć turystę na kawę, herbatę (lub ceremonię jej parzenia), piwo czy też posiłek. Jest to popularna forma oszustwa, polegająca na tym, że podczas posiłku nasz rozmówca ulatnia się (twierdząc, że musi wyjść, np. do toalety lub zadzwonić), a zamiast niego pojawia się dwóch barczystych panów z rachunkiem, na którym herbata może opiewać na równowartość 100 EUR. Oszuści często dobrze mówią po angielsku i zachowują się bardzo przyjaźnie – należy stanowczo odmówić chęci wspólnego spędzania czasu. Pojawiają się także na placu Tian’anmen, zaczepiając turystów, można ich spotkać w dzielnicach handlowych.

== Niepełnosprawni ==
Miasto nie jest przyjazne dla osób niepełnosprawnych. Co prawda na chodnikach wyłożone są pasy z odmienną fakturą przeznaczone dla osób niewidomych, ale bardzo często są one zastawione parkującymi motorynkami, samochodami, czy też straganami. W centrum spotyka się obniżenie krawężników dla osób poruszających się na wózkach. Nowsze stacje metra dostosowane są też dla osób niepełnosprawnych ruchowo. W obiektach zabytkowych z reguły nie ma udogodnień dla osób niepełnosprawnych. Należy też pamiętać o chińskiej tradycji wysokich progów w prywatnych domach. Czasami spotyka się informacje alfabetem Braille’a, niestety nie wiemy w jakim języku.

== Zdrowie ==
Od turystów nie są wymagane żadne szczególne szczepienia. Ze względu na zanieczyszczenie powietrza u alergików mogą wystąpić wzmożone objawy ich dolegliwości. Przyjezdni ostrzegani są przed piciem wody z kranu bez przegotowania. Służba zdrowia, zarówna prywatna, jak i państwowa jest odpłatna. Szpitale państwowe mają w angielskiej nazwie (jeżeli jest) '''hospital''', a prywatne '''clinic'''. Dla turystów z Polski wszelkie świadczenia zdrowotne są płatne. Dlatego rekomenduje się posiadanie ubezpieczenia w tym zakresie, nie tylko pozwalającego na udzielenie pierwszej pomocy, ale i też na pokrycie kosztów leczenia. Osoby zażywające stale, przepisane przez lekarza, środki, powinny się w nie zaopatrzyć w wystarczającej ilości na czas pobytu, gdyż mogą mieć kłopoty z ich nabyciem na miejscu.

== Polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne ==
 '''Wydział Konsularny Ambasady Polski w Pekinie'''
 1, Ritan Lu, Jianguomenwai
 100600 Beijing, People's Republic of China
 tel: (+86 10) 6532-12-35 wew. 101, 102, 103, 104, 108
 fax: (+86 10) 6532-35-67
 e-mail: pekin.amb.wk@msz.gov.pl

{{przewodnik}}
{{Jest w|Chiny}}
{{geo|39.913889|116.391667}}

[[Kategoria:Chiny]]</text>
      <sha1>8t4smwnohxe3bygajclegxh4085gfq2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120192</id>
      <parentid>120191</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T17:18:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Wiejski Pekin i zewnętrzne przedmieścia */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="30468" xml:space="preserve">{{Top-banner|przewodnik=tak}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa = Pekin
 |widok = Beijing montage 2019.png
 |opis = 
 |herb =
 |mapa = China Beijing.svg
 |państwo = [[Chiny]]
 |region =
 |powierzchnia =
 |prefiks = 010
 |www = www.beijing.gov.cn
}}
'''Pekin''' (chiń. 北京, pinyin: ''Běijīng'') jest stolicą [[Chiny|Chin]] i drugim co do wielkości miastem po [[Szanghaj]]u, liczącym ponad 20 milionów mieszkańców. Przez większość swojej historii była stolicą cesarskich Chin, a po chińskich rewolucjach stała się siedzibą Chińskiej Republiki Ludowej, a także centrum edukacyjnym i kulturalnym kraju.

Miasto słynie z płaskości i regularnej zabudowy. W granicach miasta znajdują się tylko trzy wzgórza (w parku Jingshan na północ od słynnego Zakazanego Miasta). Podobnie jak konfiguracja Zakazanego Miasta, Pekin otoczony jest koncentrycznymi tak zwanymi „obwodnicami”, które w rzeczywistości są prostokątne.

Pekin to dynamiczne, zmieniające się miasto. Wszędzie jest mieszanka starych i nowych (zwłaszcza na 3. i 2. obwodnicy). Tutaj możesz zobaczyć najnowocześniejsze, przesuwające koperty technologie i innowacje społeczne, które ścierają się z najstarszymi normami kulturowymi i ustawieniami społecznymi. Ludzie tutaj mogą wydawać się nieco chłodni, ale gdy przełamiesz lody, przekonasz się, że są bardzo przyjaźni i zaangażowani, a mówienie po mandaryńsku jest zdecydowanie pomocne.

Bądź przygotowany na zwyczaje i normy społeczne, które różnią się od twoich; zobacz artykuł o [[Chiny|Chinach]] do dyskusji. Jednak większość mieszkańców Pekinu to wyrafinowani mieszkańcy miast, więc sprawy mogą wydawać się tu mniej dziwne niż na obszarach wiejskich lub w miastach w głębi Chin.

Miasto było gospodarzem Letnich Igrzysk Olimpijskich 2008 i Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2022.

== Dzielnice ==
Pekin ma łącznie 16 dzielnic.

=== Dzielnice centralne i wewnętrzne przedmieścia ===
[[Plik:BeijingInnerDistricts.png|thumb|500px]]
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Pekin/Dongcheng|Dongcheng]]
| kolor regionu 1 = #4ed084
| opis regionu 1 = obejmujące wschodnią część obszaru centralnego miasta. To najważniejsza dzielnica turystyczna Pekinu. Włącznie z: '''Zakazanym Miastem''', '''Centralny Dongcheng''', w tym Wangfujing (ulica spacerowa) i plac Tian'anmen. '''Chongwen''', południowa trzecia część Dongcheng, w tym Świątynia Nieba. '''Gulou''', w północnym centrum Dongcheng, z Wieżą Bębnów i Nanlougouxiang, '''Dongzhimen i Ditan''', północno-wschodnie części Dongcheng, w tym Yonghegong (świątynia Yonghe Lama)

| nazwa regionu 2 = [[Pekin/Xicheng|Xicheng]]
| kolor regionu 2 = #6973cb
| opis regionu 2 = obejmujących zachodnią połowę centralnego obszaru miasta. Obejmuje park Beihai, obszar Houhai, pekińskie zoo i Narodową Salę Koncertową. Dawna dzielnica Xuanwu stanowi obecnie południową część Xicheng.
}}
Kolejne cztery dzielnice są również dość blisko centrum i silnie zurbanizowane. Często określa się je mianem wewnętrznych przedmieść. Tutaj znajdziesz uniwersytety, obiekty olimpijskie, obszary biznesowe i ambasady, rozrywkę i bary, dzielnice sztuki i części Wzgórz Zachodnich. Okręgi to:

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Pekin/Chaoyang|Chaoyang]]
| kolor regionu 1 = #f6be7e
| opis regionu 1 = obejmuje duży obszar na wschód od centralnego obszaru miasta. Obejmuje CBD, Olympic Green (Ptasie Gniazdo, Water Cube i inne obiekty olimpijskie 2008), Sanlitun (Wioska i Stadion Robotniczy), 798 Art Zone, Chaoyang Park, Ritan Park i różne obszary ambasad

| nazwa regionu 2 = [[Pekin/Haidian|Haidian]]
| kolor regionu 2 = #f6b00d
| opis regionu 2 = obejmuje północno-zachodnią część głównego obszaru miejskiego. Około połowa dzielnicy Haidian składa się z przemysłu zaawansowanych technologii i klastra biznesowego Zhongguancun oraz głównej koncentracji uniwersytetów w Pekinie. Obejmuje Pałac Letni.

| nazwa regionu 3 = [[Pekin/Shijingshan|Shijingshan]]
| kolor regionu 3 = #c1e25c
| opis regionu 3 = obejmuje niektóre zachodnie przedmieścia i część Wzgórz Zachodnich

| nazwa regionu 4 = [[Pekin/Fengtai|Fengtai]]
| kolor regionu 4 = #c9bd79
| opis regionu 4 = obejmuje południowo-zachodni Pekin. Obejmuje dworzec kolejowy Pekin Zachodni
}}

=== Wiejski Pekin i zewnętrzne przedmieścia ===
[[Plik:BeijingOuterDistricts.png|thumb|500px]]
Pozostałe dziesięć dzielnic jest daleko od centrum.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = Północne przedmieścia zewnętrzne
| kolor regionu 1 = #c8aa92
| opis regionu 1 = Obie dzielnice znajdują się na zewnętrznym pierścieniu przedmieść, ale Shunyi jest dobrze zintegrowanym przedmieściem podmiejskim, podczas gdy Changping jest lokalizacją satelitarną do centrum.
:*'''[[Pekin/Changping|Changping]]''', w której znajduje się Juyongguan, jedna z najpopularniejszych turystycznych części Wielkiego Muru, oraz '''Trzynaście Grobowców Ming''' (明十三陵 Míng Shísān Líng), miejsce pochówku 13 cesarzy z 16 dynastii Ming
:*'''[[Pekin/Shunyi|Shunyi]]''', zamożne przedmieście i doskonałe miejsce do obserwacji ptaków

| nazwa regionu 2 = Zachodnie i południowe przedmieścia zewnętrzne
| kolor regionu 2 = #cfcf94
| opis regionu 2 = Duże dzielnice, obejmujące zarówno przedłużenia centrum miejskiego, jak i górskie obszary wiejskie.
:*'''[[Pekin/Mentougou|Mentougou]]''', górzysta zachodnia dzielnica z wieloma dobrze zachowanymi tradycyjnymi wioskami, w tym Cuandixia
:*'''[[Pekin/Fangshan|Fangshan]]''', jaskinie, góry i sporty wodne
:*'''[[Pekin/Daxing|Daxing]]''', nowe centrum biznesowe i drugie duże lotnisko w mieście

| nazwa regionu 3 = [[Pekin/Tongzhou|Tongzhou]]
| kolor regionu 3 = #acc2a6
| opis regionu 3 = Wschodnie przedmieście, przeniesiona siedziba władz miejskich Pekinu i siedziba gmin artystycznych.

| nazwa regionu 4 = Wiejski Pekin
| kolor regionu 4 = #b69eb3
| opis regionu 4 = Odległe dzielnice na północ od Pekinu. Obszary te są mieszanką miast satelickich i wsi, położonych do ponad 100 kilometrów poza wejściem do Pekinu.
:*'''[[Wielki Mur Chiński]]''' główna linia Wielkiego Muru Dynastii Ming przechodzi przez ten północny górzysty obszar
:*'''[[Pekin/Yangqing|Yangqing]]''', malownicze kaniony i tajemnicze jaskinie Guyaju; jedna z lokalizacji Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2022
:*'''[[Pekin/Huairou|Huairou]]''' odcinek Mutianyu Wielkiego Muru i rekolekcje nad jeziorem Yanqi na konferencje międzynarodowe
:*'''[[Pekin/Miyun|Miyun]]''', Wielki Mur w nocy na odcinku Simaitai i przyległym Gubei Watertown
:*'''[[Pekin/Pinggu|Pinggu]]''', wieża UFO i długi szklany most nad górską scenerią
}}

== Charakterystyka ==
=== Historia ===
Pekin (wcześniej transliterowany jako „Peking”) dosłownie oznacza ''Północną Stolicę'', rolę, jaką odgrywał wiele razy w długiej historii Chin. Historia Pekinu sięga kilku tysięcy lat, ale po raz pierwszy stał się zauważalny w historii Chin po tym, jak został stolicą stanu Yan pod nazwą ''Yanjing''. Yan było jednym z głównych królestw Okresu Walczących Królestw, jakieś 2000 lat temu. Po upadku Yan, podczas późniejszych dynastii Han i Tang, obszar Pekinu był główną prefekturą północnych Chin.

W 938 Pekin został podbity przez Kitańczyków i ogłoszony stolicą dynastii Liao. Mongołowie zajęli miasto w 1215 roku. Od 1264 Pekin był stolicą zjednoczonych Chin pod rządami Kubilaj-chana. Jego zwycięskie siły mongolskie przemianowały miasto na ''Wielką Stolicę'' (大都). Stamtąd Kubilaj i jego potomkowie rządzili swoim imperium z północnego miejsca, bliżej ojczyzny Mongołów. W tym okresie miasto otoczone murami zostało powiększone i zbudowano wiele pałaców i świątyń.

Po upadku założonej przez Mongołów dynastii Yuan w 1368 stolica została początkowo przeniesiona do [[Nankin]]. Jednak w 1403 cesarz III Ming, Zhu Di, znany również jako cesarz Yongle, przeniósł go z powrotem do Pekinu i nadał miastu obecną nazwę. Okres Ming był ''złotą erą'' Pekinu. W tym okresie zbudowano Zakazane Miasto, Świątynię Nieba i wiele innych zabytków Pekinu. Stolica rozwinęła się w ogromne miasto, stając się religijnym i kulturalnym centrum Azji.

W 1644 dynastia Ming została obalona przez przywódcę rebeliantów Li Zichenga, choć jego rządy były krótkotrwałe, ponieważ został szybko obalony przez Mandżurów, którzy ustanowili ostatnią linię cesarską Chin - Qing. Mimo zmieniającego się klimatu politycznego Pekin pozostał stolicą. Rodzina cesarska Manchu przeprowadziła się do Zakazanego Miasta i pozostała tam do 1911 roku. Qing zbudowała zarówno Pałac Letni, jak i Stary Pałac Letni. Służyły one jako letnie rekolekcje dla cesarzy i ich świty. W XIX wieku kraje zachodnie utworzyły zagraniczne poselstwa w obszarze Qianmen na południe od Zakazanego Miasta. Zostały one oblężone podczas Rebelii Bokserów w 1900 roku.

Dynastia Qing upadła w 1911 roku i została zastąpiona przez Republikę Chińską, której pierwszym prezydentem został Sun Yat-sen. W pierwszych chaotycznych latach republikańskich Chin Pekin był nękany przez walczących watażków. Po wyprawie północnej Kuomintang przeniósł stolicę do Nankin w 1928 roku i przemianował Pekin na ''Beiping'' (北平, dosłownie „Pokój Północny”), aby podkreślić, że nie jest już stolicą. Pekin pozostał centrum edukacji i kultury przez całą epokę republikańską. Kiedy Kuomintang został pokonany przez komunistów w 1949 roku, nowy rząd proklamował Republikę Ludową ze stolicą w Pekinie.

Zalecana literatura obejmuje Pekin – historyczny i intymny opis głównych miejsc zainteresowania autorstwa Juliet Bredon (napisany w latach 30. XX wieku) oraz Zmierzch w Zakazanym Mieście Reginalda Fleminga Johnstona.

== Przed wyjazdem ==
=== Formalności ===
Obywatele Polski przy przekraczaniu granicy z Chińską Republiką Ludową muszą posiadać wizę. Wizę uzyskuje się po złożeniu wypełnionego kwestionariusza wizowego w Wydziale Konsularnym Ambasady ChRL w Warszawie lub w Konsulacie Generalnym w Gdańsku. Instrukcje o sposobie wypełnienia dostępne są na stronie internetowej konsulatu.
W przypadku wyjazdu z ChRL do Hongkongu lub Makau i powrotu konieczne jest posiadanie wizy dwu- lub wielokrotnej.

=== Termin ===
Lato w Pekinie jest gorące, wilgotne, z licznymi opadami (głównie w sierpniu). W styczniu i lutym temperatura spada poniżej zera, często występują silne mrozy. Należy liczyć się z możliwością burz piaskowych znad pustyni Gobi. Poważnym problemem jest pojawiające się co pewien czas zanieczyszczenie powietrza (smog), które ogranicza widoczność do kilkuset metrów i może trwać kilka dni. Jest to poważny problem dla osób z problemami dróg oddechowych. Może powodować podrażnienie oczu. Obecnie można zainstalować odpowiednią aplikację w telefonie, która informuje o stopniu zanieczyszczenia powietrza. Najdogodniejszymi terminami dla turysty są wiosna i jesień.

=== Ubranie ===
Późną wiosną, latem i na początku jesieni preferowane jest luźne ubranie z naturalnych surowców. Nie ma ograniczeń kulturowych czy religijnych co do formy ubioru.

== Transport ==
=== Samolotem ===
Pekin posiada liczne połączenia lotnicze z miastami europejskimi. Bezpośrednie połączenie z [[Warszawa|Warszawy]] obsługuje '''LOT'''. Natomiast cenowo korzystniejsze i ze względu na krótszy czas lotu może okazać się połączenie przez [[Helsinki]] – '''Finnairem'''. Promocje oferuje także '''[[Lufthansa]]''' przez [[Frankfurt nad Menem|Frankfurt]]. Linia tam stosunkowo dużo połączeń, nie tylko z Pekinem. Atrakcyjne cenowo są loty przez [[Moskwa|Moskwę]] – liniami '''Aerofłot''', korzystne też z uwagi na krótkie czasy przesiadek na loty z/do Warszawy. Warto też zwrócić uwagę na promocyjne loty liniami '''Emirates''' i '''Qatar Airlines'''. Należy jednak wziąć pod uwagę długi czas przelotu. Samoloty z Europy wylatują późnym popołudniem lub wieczorem i lądują w Pekinie rano lub wczesnym przedpołudniem następnego dnia.

=== Pociągiem ===
Do Pekinu z Europy można dojechać koleją na kilka sposobów, w zależności od tego, jaki wariant podróży się przyjmuje (szybkość, cena, atrakcyjność). Należy się jednak liczyć z cenami powyżej 500 euro za drugą klasę i ponad 800 euro za pierwszą, w jedną stronę przy połączeniu bezpośrednim.

Pociąg nr 4: Moskwa Jarosławska – Pekin

Chiński skład kursujący krótszą trasą przez [[Ułan Bator]] (Mongolia) odjeżdża w każdy wtorek ze stolicy Rosji o godz. 21:35 (czas moskiewski, +2h do Polski), a do Pekinu dociera w poniedziałek o 14:04 (czas miejscowy, +7h do Polski w zimie i +6h w lecie); dystans 7622 km.

Pociąg nr 20 „Wostok”: Moskwa Jarosławska – Pekin

„Wostok”, pomalowany w charakterystyczne barwy narodowe Rosji, jest jednym z najsłynniejszych pociągów świata. Do niedawna „firmiennj”, obecnie jako zwykły pośpieszny, omija Mongolię i do Chin dociera przez Mandżurię. Z Moskwy wyjeżdża w każdy piątek o godz. 23:55 (czas moskiewski, +2h do Polski), a w Pekinie jest w następny piątek o godz. 5:31 (czas miejscowy, +7h do Polski w zimie i +6h w lecie); dystans 8961 km.

Dojazd powyższymi pociągami jest najszybszy i najwygodniejszy, lecz także i najdroższy. Dużo tańszy jest wariant jazdy z przesiadkami, np.:
* [[Moskwa]] – [[Irkuck]]/[[Czyta]] (pociąg); Irkuck/Czyta – [[Zabajkalsk]] (pociąg); Zabajkalsk – [[Manzhouli]] (autobus); Manzhouli – Pekin (pociąg),
* pociąg nr 340/350: Moskwa Jarosławska – Czyta/[[Błagowieszczeńsk]] (codziennie na zmianę),
* pociąg nr 650 „Dauria”: Czyta – Zabajkalsk (codziennie).

W Pekinie są cztery dworce kolejowe: 
* Centralny (ang. Beijing Railway Station) - obsługuje linie krajowe do: Jinan, Qinhuangdao, Shanghai, Chengde, Yuanping w prowincji Shanxi, Baotou w Mongolii Wewnętrznej oraz międzynarodowe do: Pyongyang, Ułan Bator, Moskwy. 
* Zachodni (West Station) - obsługuje liczne połączenia we wszystkich kierunkach, m.in. do: Hongkong, Guangzhou, Wuhan, Xian, Zhengzhou, Chengdu, Changsha, Taiyuan, Xiamen, Guilin, Hohhot, Jinan, Urumqi, Kunming.  
* Południowy (South Station) - nowo zbudowany, obsługuje super szybkie ekspresy na trasach do: Tianjin, Szanghaj, Nankin, Hangzhou, Ningbo, Fuzhou, Jinan, Qingdao, Harbin, Dalian, Jilin, Shijiazhuang, Qinhuangdao. 
* Północny (North Station) - obsługuje głównie pociągi do Yanqing (z przystankiem w Badaling Great Wall) oraz do: Tsitsihar, Chifeng, Chengde, Baotou, Hohhot, Manzhouli.

=== Autobusem ===
W Pekinie jest kilkanaście dworców autobusowych, każdy z nich obsługuje wybrany rejon kraju. Największe z nich to:
* '''Dongzhimen''' – największy dworzec (położony na północnym wschodzie, niedaleko metra) – obsługuje linie z [[Dongbei]]
* '''Beijiao''' (''Deshengmen'') – północny dworzec, obsługujący linie z [[Chengdu]] i [[Datong]]
* '''Haihutun''' – dworzec południowy, obsługuje autobusy z [[Tiencin]] (Tianjin) i miasta południowej [[Hebei]]

Ponadto można dojechać do Pekinu wieloma prywatnymi busami, które zatrzymują się zazwyczaj w pobliżu któregoś z dworców kolejowych.

== Komunikacja miejska ==
=== Metro ===
Pekińskie metro ma 17 linii, a następne są w budowie. Stacje oznaczone są niebieskimi napisami po chińsku i angielskim napisem ''subway''. To samo dotyczy wszystkich napisów informacyjnych. Informacja jest czytelna i przyjazna. Bilety w formie kart elektronicznych można kupić w kasach i automatach. Cena za bilet wynosi 2 juany{{Stan na|2013|09}}. W godzinach szczytu metro jest bardzo zatłoczone.
[[Plik:Beijing-Subway en.png|thumb|upright=3.2|center|Sieć linii metra w Pekinie]]

=== Taksówki ===
Pekińskie taksówki to zazwyczaj Volkswageny Jetta (starsze) lub Hyundai Elantra (nowsze). Oznaczone są pasem w dolnej części karoserii o kolorze jasnobrązowym. Zaleca się, aby w miarę możliwości, taksówkę zamawiał hotel lub restauracja, co pozwala na uniknięcie „fałszywych taksówek”. Dobrze jest mieć też przygotowany uprzednio, napisany na karteczce, cel podróży. W recepcjach hotelowych spotkać można się już z takimi gotowymi kartkami pozwalającymi wrócić do hotelu.

Zatrzymując taksówkę na ulicy trzeba się upewnić, czy kierowca włączył licznik lub nawet zwrócić mu na to uwagę. W godzinach nocnych (zwłaszcza po zamknięciu metra) niektórzy taksówkarze oferują kursy po mocno zawyżonej cenie – należy wówczas odejść do innej taksówki, której kierowca pojedzie wg wskazań licznika lub mocno negocjować cenę – pierwotna propozycja co najmniej dwukrotnie (często więcej) zawyżona.

=== Rowery ===
Co prawda czasy kiedy w Pekinie był to podstawowy środek lokomocji należą do przeszłości, to jednak nadal duża część mieszkańców korzysta z tego środka lokomocji. Na ulicach, nie tylko w centrum, zlokalizowane są stacje rowerowe, niestety zazwyczaj puste. Natomiast można rower wypożyczyć też w inny sposób. Najlepiej jest poprosić o pomoc recepcję hotelu, w którym mieszkamy. Chętnym na poruszanie się w ten sposób należy jednak zwrócić uwagę na całkowicie odmienną, od spotykanej w Europie, kulturę jazdy, zarówno kierowców, jak i rowerzystów. Nie mniej jednak na ulicach spotyka się turystów zwiedzających miasto na rowerach.

Osobom planującym dłuższy pobyt zarekomendować można kupno używanego roweru. Tu ceny zaczynają się od 200 juanów. Po zakończonym pobycie taki rower można komuś podarować, spróbować odsprzedać lub po prostu zostawić na ulicy.

W każdym przypadku rekomendujemy dobre zabezpieczenie roweru przed kradzieżą, gdyż kradzieże rowerów są dość częste.

=== Samochody osobowe ===
Od czasu Igrzysk Olimpijskich w 2008 roku obcokrajowcy mogą wypożyczać samochody osobowe. Funkcjonuje dobrze nawigacja samochodowa GPS, niestety po chińsku. Jednak ze względu na skomplikowany układ drogowy, bardzo duży ruch samochodów oraz generalne problemy z parkowaniem nie rekomenduje się tego sposobu poruszania się po Pekinie.

Hotele oferują wynajem samochodu wraz z kierowcą, tu ceny zaczynają się od 1000 juanów, w zależności od modelu samochodu.

=== Autobusy miejskie ===
W Pekinie jest ponad 200 linii autobusowych i trolejbusowych. Bilety są bardzo tanie, ale podróżowanie nimi w godzinach szczytu nie należy do komfortowych. Wyjątkiem są linie o numerach 800 – są droższe, ale klimatyzowane i bardziej komfortowe. W autobusach miejskich plagą są kradzieże kieszonkowe, należy o tym bezwzględnie pamiętać.

== Noclegi ==
Miasto ma rozbudowaną sieć hoteli i nie ma większych problemów ze znalezieniem noclegu. Oficjalnie obcokrajowcy mogą zatrzymać się jedynie w zatwierdzonych hotelach. Ich ceny są na poziomie cen hoteli w Warszawie dla podobnej kategorii. Jednak trudno jest znaleźć przyzwoity pokój hotelowy w cenie poniżej 300–500 juanów za dobę.

Osoby znające język chiński (a właściwie dialekt mandaryński) nie będą miały problemu ze znalezieniem noclegu w naprawdę atrakcyjnych cenach, nieprzekraczających 200 juanów za pokój, a nawet za 30 juanów za łóżko. Jednak będą to noclegi w obiektach spoza oficjalnej listy.

W znalezieniu hotelu pomocne są portale internetowe.

== Warto zobaczyć ==
[[Plik:Gfp-beijing-view-of-main-hall-at-forbidden-palace.jpg|thumb|Zakazane Miasto]]
[[Plik:Hutong 1 (Snowyowls).jpg|thumb|Hutongi]]
* '''Zakazane Miasto''' – na zwiedzanie należy zarezerwować co najmniej jeden dzień. Przed wejściem można wypożyczyć ''audio-guide'', dostępny również w języku polskim.
* '''Plac Tian’anmen''' – w północnej części jest wejście do Zakazanego Miasta, na zachodniej stronie Wielka Hala Ludowa, po wschodniej muzeum Rewolucji Chińskiej. Na placu znajduje się również mauzoleum, w którym spoczywa Mao Zedong.
* '''Świątynia Niebiańskiego Spokoju'''
* '''Pałac Letni'''
* '''Park Beihai'''
* '''Ogród zoologiczny''' i '''oceanarium''' – główną atrakcją są pandy wielkie, ale należy pamiętać, że w upalne dni zazwyczaj leżą bez ruchu w klatkach lub na niewielkim wybiegu. Jest kilka typów biletów do zoo, w zależności od atrakcji, które chce się w nim zobaczyć. Obsługa w kasach mówi po angielsku. Oceanarium jest nowym obiektem i przez to nietanim (bilet ponad 100 juanów{{Stan na|2011|09}}).
* Obiekty olimpijskie
* '''Hutongi''' – dawne pekińskie parterowe dzielnice mieszkaniowe, likwidowane i zastępowane nowoczesnymi blokami. Pozostawione są na pokaz fragmenty pełniące rolę atrakcji turystycznych, ze sklepami i restauracjami.

== Najbliższe okolice ==
* '''Mur chiński''' – jest jedną z najbardziej niesamowitych budowli na Ziemi i atrakcją, której zwiedzanie jest obowiązkowe. W okolicach Pekinu można zwiedzać kilka jego odcinków:
:* ''Badaling'' – najbardziej popularny, najbardziej zatłoczony, ale i najmniej autentyczny. W pobliżu są też grobowce 13 cesarzy dynastii Ming (Shisan Ling);
:* ''Mutianyu'' – dwukilometrowy odcinek na północny wschód od Pekinu;
:* ''Simatai'' – ok. 100 km od Pekinu, łączy się z fragmentem Jingshanling. Obecnie w remoncie {{Stan na|2011|09}}
:* ''Jingshanling'' – ok. 100 km od Pekinu, łączy się z fragmentem Simatai. Niedawno remontowany co nie pozbawiło go autentyczności. Można wjechać i zjechać kolejką linową, jak również wejść/zejść po dość forsownych schodach (co stanowi pewne wyzwanie, zwłaszcza w upalny dzień);
:* ''Huanghua'' – wschodni fragment muru.

== Gastronomia ==
W ostatnich latach w Pekinie nastąpiła eksplozja ilości większych i mniejszych lokali gastronomicznych. Pekińczycy, którzy jeszcze w latach 70. XX w. witali się słowami: „Czy dziś coś jadłeś?” na nowo odkryli radość z chodzenia do restauracji i odwiedzają je tłumnie. Smak serwowanych potraw jest w zasadzie różny od tego co proponują nam tzw. chińskie restauracje w Polsce.

Problemem może być dla nas porozumienie się z personelem. Znajomość języka angielskiego nie jest powszechna. Menu w wielu restauracjach jest co prawda napisane literami łacińskimi, ale często jest to literowa transkrypcja chińskiej nazwy potrawy. Pomocne tu mogą być często zamieszczane w karcie dań fotografie. Można też zobaczyć, co jedzą inni i wskazać na migi kelnerowi, że chce się to samo. W barach samoobsługowych najpierw płacimy, a potem odbieramy potrawę.
Potrawy je się pałeczkami, ale w większych restauracjach dostępne są sztućce. Jeżeli ktoś nie opanował sztuki posługiwania się pałeczkami, co nie jest aż takie trudne, dobrze jest, aby miał przy sobie, na wszelki wypadek, jednorazowe sztućce.

=== Co zjeść? ===
* Kaczka po pekińsku – sztandarowe danie kuchni pekińskiej. Kaczki są pieczone w specjalnych piecach na złoty brąz, dowożone do stolika i przy gościach krojone   ze skórką, nożem trzymanym pod odpowiednim kątem. Podaje się do nich bardzo cienkie placuszki pszenne, pokrojony por i specjalny sos. Kaczkę nakłada się na placek, dodaje pokrojony por i macza w sosie. Całość zawija się i konsumuje. Czynności te przeprowadza się przy pomocy pałeczek, co jest nie lada wyzwaniem. W przypadku trudności, można poprosić o zachodnie sztućce.
* Pierogi – kuchnia chińska oferuje pierożki i pierogi o różnej wielkości, smaku, nadzieniu i sposobie przyrządzania. Nadzienie może być warzywne (często jest to kapusta), mieszane lub mięsne. Mogą być przyrządzane na parze, gotowane, gotowane i następnie przysmażane oraz smażone na głębokim tłuszczu. Podaje się je na różne sposoby.
* Ryba na parze – ugotowana w całości ryba, którą „rozbieramy” pałeczkami i jemy maczając w sosie.
* Makarony – najlepiej wybierać te przysmażane z dodatkiem sosu, warzyw lub mięsa. 
* Ryż – może być podawany bez dodatków, z jarzynami, czy owocami morza, gotowany lub dodatkowo przysmażony.

Chińczycy celebrują jedzenie. Wspólne posiłki składają się z różnych potraw podawanych w kolejności zapewniającej zachowanie równowagi &quot;ciepła&quot; i &quot;zimna&quot; organizmu.

Restauracje i bary wszelkiego rodzaju serwują setki potraw w różnych cenach, zarówno pochodzące z regionów Chin, jak i z całego świata. Są też fast-foody głównych sieci międzynarodowych, jak: McDonald, Subway, KFC.

== Zakupy ==
Największymi dzielnicami handlowymi są '''Wangfujing''' (znajduje się tam popularny dom towarowy Pekin) i '''Xidan''', za najbardziej luksusowy uważany jest budynek Parksona (na wschód od Xidan). Popularnymi towarami są antyki, odzież po atrakcyjnych cenach (regularnie wykupywana przez Rosjan) oraz książki i materiały do nauki chińskiego (w dużych księgarniach można kupić świetny kurs multimedialny).

== Imprezy ==
W 2008 Pekin był gospodarzem XXIX Letnich Igrzysk Olimpijskich, a w 2022 roku gospodarzem XXIV Zimowych Igrzysk Olimpijskich.

== Nauka ==
W Pekinie, jak przystało na stolicę, znajduje się kilkanaście uczelni, z najstarszym i najbardziej prestiżowym w mieście Uniwersytetem Pekińskim na czele.
&lt;!-- 
== Praca ==
 --&gt;
== Kontakt ==
=== Telefonia komórkowa ===
Polskie telefony komórkowe działają, pod warunkiem, że ma się uruchomioną usługę roamingu. Ceny są zaporowe – ok. 10 PLN za rozmowę do Polski i ok. 5 PLN za rozmowy przychodzące oraz 1,5 PLN za SMS wychodzącego{{Stan na|2013|09}}. Przy rozmowach lokalnych operator może nadać nam „chiński” numer telefonu. Przy dłuższym pobycie warto rozważyć zakup chińskiej karty SIM w modelu pre-paid, bez problemu do nabycia u lokalnych operatorów.

=== Internet ===
Specyfiką chińskiego internetu jest jego cenzurowanie. Nie ma w tym większej logiki, bo na przykład raz strony polskojęzycznej Wikipedii działają, a raz nie. W Chinach, poza nielicznymi wyjątkami, blokowany jest m.in. Facebook, Twitter oraz YouTube. Mogą też wystąpić problemy ze ściągnięciem poczty za pośrednictwem przeglądarki internetowej.

W pokojach hotelowych zazwyczaj jest gniazdko internetu przewodowego, a w hotelowych lobby spotkać można WiFi. WiFi spotkać można też w lokalach, czasem trzeba pobrać login. Często ograniczony jest czas korzystania z sieci (McDonalds – 30 minut).

== Bezpieczeństwo ==
Pekin uważany jest za bezpieczne miasto. Jednak tak duże skupisko ludzi rodzi typowe dla turystów zagrożenia. Są to przede wszystkim kradzieże dokonywane przez kieszonkowców oraz wyłudzenia przy dokonywaniu wymiany pieniędzy u ulicznych handlarzy. Sugeruje się też unikanie płatności kartami płatniczymi. Dokumenty i zapas gotówki najlepiej jest zostawić w hotelowym sejfie.

Ponadto należy uważać na dokonywane zakupy, gdyż nawet te nie dokonane po atrakcyjne niskich cenach, okazać się mogą podróbkami, czyli jak mówią pekińczycy kopiami.

Możemy się spotkać z ofertą zakupu „kopii” produktów znanych marek. Należy jednak pamiętać, że ich przywóz na teren Unii Europejskiej jest nielegalny.

Prostytucja jest nielegalna i jest oficjalnie zwalczana. Niemniej jednak jest to obecnie zjawisko powszechne. Kontakty obcokrajowców z prostytutkami mogą wiązać się z poważnymi konsekwencjami, poczynając od szantażu, a na postępowaniu sądowym kończąc.

W Pekinie (jak i innych miastach Chin) należy wystrzegać się oszustów, którzy pod pozorem chęci konwersacji po angielsku lub darmowego oprowadzania po mieście usilnie starają zaciągnąć turystę na kawę, herbatę (lub ceremonię jej parzenia), piwo czy też posiłek. Jest to popularna forma oszustwa, polegająca na tym, że podczas posiłku nasz rozmówca ulatnia się (twierdząc, że musi wyjść, np. do toalety lub zadzwonić), a zamiast niego pojawia się dwóch barczystych panów z rachunkiem, na którym herbata może opiewać na równowartość 100 EUR. Oszuści często dobrze mówią po angielsku i zachowują się bardzo przyjaźnie – należy stanowczo odmówić chęci wspólnego spędzania czasu. Pojawiają się także na placu Tian’anmen, zaczepiając turystów, można ich spotkać w dzielnicach handlowych.

== Niepełnosprawni ==
Miasto nie jest przyjazne dla osób niepełnosprawnych. Co prawda na chodnikach wyłożone są pasy z odmienną fakturą przeznaczone dla osób niewidomych, ale bardzo często są one zastawione parkującymi motorynkami, samochodami, czy też straganami. W centrum spotyka się obniżenie krawężników dla osób poruszających się na wózkach. Nowsze stacje metra dostosowane są też dla osób niepełnosprawnych ruchowo. W obiektach zabytkowych z reguły nie ma udogodnień dla osób niepełnosprawnych. Należy też pamiętać o chińskiej tradycji wysokich progów w prywatnych domach. Czasami spotyka się informacje alfabetem Braille’a, niestety nie wiemy w jakim języku.

== Zdrowie ==
Od turystów nie są wymagane żadne szczególne szczepienia. Ze względu na zanieczyszczenie powietrza u alergików mogą wystąpić wzmożone objawy ich dolegliwości. Przyjezdni ostrzegani są przed piciem wody z kranu bez przegotowania. Służba zdrowia, zarówna prywatna, jak i państwowa jest odpłatna. Szpitale państwowe mają w angielskiej nazwie (jeżeli jest) '''hospital''', a prywatne '''clinic'''. Dla turystów z Polski wszelkie świadczenia zdrowotne są płatne. Dlatego rekomenduje się posiadanie ubezpieczenia w tym zakresie, nie tylko pozwalającego na udzielenie pierwszej pomocy, ale i też na pokrycie kosztów leczenia. Osoby zażywające stale, przepisane przez lekarza, środki, powinny się w nie zaopatrzyć w wystarczającej ilości na czas pobytu, gdyż mogą mieć kłopoty z ich nabyciem na miejscu.

== Polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne ==
 '''Wydział Konsularny Ambasady Polski w Pekinie'''
 1, Ritan Lu, Jianguomenwai
 100600 Beijing, People's Republic of China
 tel: (+86 10) 6532-12-35 wew. 101, 102, 103, 104, 108
 fax: (+86 10) 6532-35-67
 e-mail: pekin.amb.wk@msz.gov.pl

{{przewodnik}}
{{Jest w|Chiny}}
{{geo|39.913889|116.391667}}

[[Kategoria:Chiny]]</text>
      <sha1>serawutnbiwfmapz8mfrsgvkr3mjox0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120193</id>
      <parentid>120192</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T17:22:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Charakterystyka */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33350" xml:space="preserve">{{Top-banner|przewodnik=tak}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa = Pekin
 |widok = Beijing montage 2019.png
 |opis = 
 |herb =
 |mapa = China Beijing.svg
 |państwo = [[Chiny]]
 |region =
 |powierzchnia =
 |prefiks = 010
 |www = www.beijing.gov.cn
}}
'''Pekin''' (chiń. 北京, pinyin: ''Běijīng'') jest stolicą [[Chiny|Chin]] i drugim co do wielkości miastem po [[Szanghaj]]u, liczącym ponad 20 milionów mieszkańców. Przez większość swojej historii była stolicą cesarskich Chin, a po chińskich rewolucjach stała się siedzibą Chińskiej Republiki Ludowej, a także centrum edukacyjnym i kulturalnym kraju.

Miasto słynie z płaskości i regularnej zabudowy. W granicach miasta znajdują się tylko trzy wzgórza (w parku Jingshan na północ od słynnego Zakazanego Miasta). Podobnie jak konfiguracja Zakazanego Miasta, Pekin otoczony jest koncentrycznymi tak zwanymi „obwodnicami”, które w rzeczywistości są prostokątne.

Pekin to dynamiczne, zmieniające się miasto. Wszędzie jest mieszanka starych i nowych (zwłaszcza na 3. i 2. obwodnicy). Tutaj możesz zobaczyć najnowocześniejsze, przesuwające koperty technologie i innowacje społeczne, które ścierają się z najstarszymi normami kulturowymi i ustawieniami społecznymi. Ludzie tutaj mogą wydawać się nieco chłodni, ale gdy przełamiesz lody, przekonasz się, że są bardzo przyjaźni i zaangażowani, a mówienie po mandaryńsku jest zdecydowanie pomocne.

Bądź przygotowany na zwyczaje i normy społeczne, które różnią się od twoich; zobacz artykuł o [[Chiny|Chinach]] do dyskusji. Jednak większość mieszkańców Pekinu to wyrafinowani mieszkańcy miast, więc sprawy mogą wydawać się tu mniej dziwne niż na obszarach wiejskich lub w miastach w głębi Chin.

Miasto było gospodarzem Letnich Igrzysk Olimpijskich 2008 i Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2022.

== Dzielnice ==
Pekin ma łącznie 16 dzielnic.

=== Dzielnice centralne i wewnętrzne przedmieścia ===
[[Plik:BeijingInnerDistricts.png|thumb|500px]]
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Pekin/Dongcheng|Dongcheng]]
| kolor regionu 1 = #4ed084
| opis regionu 1 = obejmujące wschodnią część obszaru centralnego miasta. To najważniejsza dzielnica turystyczna Pekinu. Włącznie z: '''Zakazanym Miastem''', '''Centralny Dongcheng''', w tym Wangfujing (ulica spacerowa) i plac Tian'anmen. '''Chongwen''', południowa trzecia część Dongcheng, w tym Świątynia Nieba. '''Gulou''', w północnym centrum Dongcheng, z Wieżą Bębnów i Nanlougouxiang, '''Dongzhimen i Ditan''', północno-wschodnie części Dongcheng, w tym Yonghegong (świątynia Yonghe Lama)

| nazwa regionu 2 = [[Pekin/Xicheng|Xicheng]]
| kolor regionu 2 = #6973cb
| opis regionu 2 = obejmujących zachodnią połowę centralnego obszaru miasta. Obejmuje park Beihai, obszar Houhai, pekińskie zoo i Narodową Salę Koncertową. Dawna dzielnica Xuanwu stanowi obecnie południową część Xicheng.
}}
Kolejne cztery dzielnice są również dość blisko centrum i silnie zurbanizowane. Często określa się je mianem wewnętrznych przedmieść. Tutaj znajdziesz uniwersytety, obiekty olimpijskie, obszary biznesowe i ambasady, rozrywkę i bary, dzielnice sztuki i części Wzgórz Zachodnich. Okręgi to:

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Pekin/Chaoyang|Chaoyang]]
| kolor regionu 1 = #f6be7e
| opis regionu 1 = obejmuje duży obszar na wschód od centralnego obszaru miasta. Obejmuje CBD, Olympic Green (Ptasie Gniazdo, Water Cube i inne obiekty olimpijskie 2008), Sanlitun (Wioska i Stadion Robotniczy), 798 Art Zone, Chaoyang Park, Ritan Park i różne obszary ambasad

| nazwa regionu 2 = [[Pekin/Haidian|Haidian]]
| kolor regionu 2 = #f6b00d
| opis regionu 2 = obejmuje północno-zachodnią część głównego obszaru miejskiego. Około połowa dzielnicy Haidian składa się z przemysłu zaawansowanych technologii i klastra biznesowego Zhongguancun oraz głównej koncentracji uniwersytetów w Pekinie. Obejmuje Pałac Letni.

| nazwa regionu 3 = [[Pekin/Shijingshan|Shijingshan]]
| kolor regionu 3 = #c1e25c
| opis regionu 3 = obejmuje niektóre zachodnie przedmieścia i część Wzgórz Zachodnich

| nazwa regionu 4 = [[Pekin/Fengtai|Fengtai]]
| kolor regionu 4 = #c9bd79
| opis regionu 4 = obejmuje południowo-zachodni Pekin. Obejmuje dworzec kolejowy Pekin Zachodni
}}

=== Wiejski Pekin i zewnętrzne przedmieścia ===
[[Plik:BeijingOuterDistricts.png|thumb|500px]]
Pozostałe dziesięć dzielnic jest daleko od centrum.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = Północne przedmieścia zewnętrzne
| kolor regionu 1 = #c8aa92
| opis regionu 1 = Obie dzielnice znajdują się na zewnętrznym pierścieniu przedmieść, ale Shunyi jest dobrze zintegrowanym przedmieściem podmiejskim, podczas gdy Changping jest lokalizacją satelitarną do centrum.
:*'''[[Pekin/Changping|Changping]]''', w której znajduje się Juyongguan, jedna z najpopularniejszych turystycznych części Wielkiego Muru, oraz '''Trzynaście Grobowców Ming''' (明十三陵 Míng Shísān Líng), miejsce pochówku 13 cesarzy z 16 dynastii Ming
:*'''[[Pekin/Shunyi|Shunyi]]''', zamożne przedmieście i doskonałe miejsce do obserwacji ptaków

| nazwa regionu 2 = Zachodnie i południowe przedmieścia zewnętrzne
| kolor regionu 2 = #cfcf94
| opis regionu 2 = Duże dzielnice, obejmujące zarówno przedłużenia centrum miejskiego, jak i górskie obszary wiejskie.
:*'''[[Pekin/Mentougou|Mentougou]]''', górzysta zachodnia dzielnica z wieloma dobrze zachowanymi tradycyjnymi wioskami, w tym Cuandixia
:*'''[[Pekin/Fangshan|Fangshan]]''', jaskinie, góry i sporty wodne
:*'''[[Pekin/Daxing|Daxing]]''', nowe centrum biznesowe i drugie duże lotnisko w mieście

| nazwa regionu 3 = [[Pekin/Tongzhou|Tongzhou]]
| kolor regionu 3 = #acc2a6
| opis regionu 3 = Wschodnie przedmieście, przeniesiona siedziba władz miejskich Pekinu i siedziba gmin artystycznych.

| nazwa regionu 4 = Wiejski Pekin
| kolor regionu 4 = #b69eb3
| opis regionu 4 = Odległe dzielnice na północ od Pekinu. Obszary te są mieszanką miast satelickich i wsi, położonych do ponad 100 kilometrów poza wejściem do Pekinu.
:*'''[[Wielki Mur Chiński]]''' główna linia Wielkiego Muru Dynastii Ming przechodzi przez ten północny górzysty obszar
:*'''[[Pekin/Yangqing|Yangqing]]''', malownicze kaniony i tajemnicze jaskinie Guyaju; jedna z lokalizacji Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2022
:*'''[[Pekin/Huairou|Huairou]]''' odcinek Mutianyu Wielkiego Muru i rekolekcje nad jeziorem Yanqi na konferencje międzynarodowe
:*'''[[Pekin/Miyun|Miyun]]''', Wielki Mur w nocy na odcinku Simaitai i przyległym Gubei Watertown
:*'''[[Pekin/Pinggu|Pinggu]]''', wieża UFO i długi szklany most nad górską scenerią
}}

== Charakterystyka ==
=== Historia ===
Pekin (wcześniej transliterowany jako „Peking”) dosłownie oznacza ''Północną Stolicę'', rolę, jaką odgrywał wiele razy w długiej historii Chin. Historia Pekinu sięga kilku tysięcy lat, ale po raz pierwszy stał się zauważalny w historii Chin po tym, jak został stolicą stanu Yan pod nazwą ''Yanjing''. Yan było jednym z głównych królestw Okresu Walczących Królestw, jakieś 2000 lat temu. Po upadku Yan, podczas późniejszych dynastii Han i Tang, obszar Pekinu był główną prefekturą północnych Chin.

W 938 Pekin został podbity przez Kitańczyków i ogłoszony stolicą dynastii Liao. Mongołowie zajęli miasto w 1215 roku. Od 1264 Pekin był stolicą zjednoczonych Chin pod rządami Kubilaj-chana. Jego zwycięskie siły mongolskie przemianowały miasto na ''Wielką Stolicę'' (大都). Stamtąd Kubilaj i jego potomkowie rządzili swoim imperium z północnego miejsca, bliżej ojczyzny Mongołów. W tym okresie miasto otoczone murami zostało powiększone i zbudowano wiele pałaców i świątyń.

Po upadku założonej przez Mongołów dynastii Yuan w 1368 stolica została początkowo przeniesiona do [[Nankin]]. Jednak w 1403 cesarz III Ming, Zhu Di, znany również jako cesarz Yongle, przeniósł go z powrotem do Pekinu i nadał miastu obecną nazwę. Okres Ming był ''złotą erą'' Pekinu. W tym okresie zbudowano Zakazane Miasto, Świątynię Nieba i wiele innych zabytków Pekinu. Stolica rozwinęła się w ogromne miasto, stając się religijnym i kulturalnym centrum Azji.

W 1644 dynastia Ming została obalona przez przywódcę rebeliantów Li Zichenga, choć jego rządy były krótkotrwałe, ponieważ został szybko obalony przez Mandżurów, którzy ustanowili ostatnią linię cesarską Chin - Qing. Mimo zmieniającego się klimatu politycznego Pekin pozostał stolicą. Rodzina cesarska Manchu przeprowadziła się do Zakazanego Miasta i pozostała tam do 1911 roku. Qing zbudowała zarówno Pałac Letni, jak i Stary Pałac Letni. Służyły one jako letnie rekolekcje dla cesarzy i ich świty. W XIX wieku kraje zachodnie utworzyły zagraniczne poselstwa w obszarze Qianmen na południe od Zakazanego Miasta. Zostały one oblężone podczas Rebelii Bokserów w 1900 roku.

Dynastia Qing upadła w 1911 roku i została zastąpiona przez Republikę Chińską, której pierwszym prezydentem został Sun Yat-sen. W pierwszych chaotycznych latach republikańskich Chin Pekin był nękany przez walczących watażków. Po wyprawie północnej Kuomintang przeniósł stolicę do Nankin w 1928 roku i przemianował Pekin na ''Beiping'' (北平, dosłownie „Pokój Północny”), aby podkreślić, że nie jest już stolicą. Pekin pozostał centrum edukacji i kultury przez całą epokę republikańską. Kiedy Kuomintang został pokonany przez komunistów w 1949 roku, nowy rząd proklamował Republikę Ludową ze stolicą w Pekinie.

Zalecana literatura obejmuje Pekin – historyczny i intymny opis głównych miejsc zainteresowania autorstwa Juliet Bredon (napisany w latach 30. XX wieku) oraz Zmierzch w Zakazanym Mieście Reginalda Fleminga Johnstona.

=== Orientacja ===
Pekin charakteryzuje się ogromem i dużymi odległościami między lokalizacjami. Niegdyś miasto składało się prawie w całości z hutongów z wąskimi uliczkami i parterowymi budynkami. Teraz wiele hutongów ustąpiło miejsca szerokim bulwarom i nowoczesnym budynkom, co przyczynia się do przestronności i rozciągnięcia, w ostrym kontraście z miastami takimi jak [[Hongkong]] i [[Szanghaj]].

Pekin jest politycznym centrum kraju, z oficjalnymi budynkami i obszarami ambasad dominującymi w mieście. Pekin jest także historycznym i kulturalnym centrum Chin z wieloma zabytkowymi budynkami i miejscami - zwłaszcza w obrębie Drugiej Obwodnicy. Miasto przeszło szybką modernizację, poprawiając instytucje, otoczenie biznesu i warunki pracy.

=== Ludzie ===
Biorąc pod uwagę historyczną, kulturową i polityczną wagę ich miasta, mieszkańcy Pekinu są słusznie dumni z bycia obywatelami stolicy. Postawa znana jako 大北京主义 lub „Wielki Pekin-izm” jest często używana do opisania ich stosunku do ludzi z innych regionów Chin. Często bardziej interesują się polityką i chętnie rozmawiają o bieżących wydarzeniach niż ludzie w innych częściach Chin. Pekińczycy również zdają się skupiać na tym, aby nie tracić twarzy i często używają w tym celu humoru. Jednak wielu Chińczyków z innych prowincji uważa, że Pekin jest bardzo przyjazny i bezpośredni w porównaniu z mieszkańcami [[Szanghaj]]u.

=== Klimat ===
Pekin ma kontynentalny klimat monsunowy z gorącymi, wilgotnymi latami i mroźnymi, suchymi zimami. Najlepszy czas na wizytę to wrzesień i październik, podczas „Złotej Jesieni” (金秋). Wiosna to pora burz piaskowych, poza tym jest ciepła i sucha. Lato bywa upalne, a tłumy turystów bywają też największe. Zima jest zimna i sucha, z rzadkim, ale pięknym śniegiem. Temperatury mogą łatwo spaść poniżej -10 °C zimą i równie łatwo wzrosnąć powyżej 35 °C latem.

=== Demografia i geografia ===
Pekin zamieszkuje około 20 milionów ludzi, żyjących na 16 800 km2 rozmieszczonych w 16 dzielnicach. Miasto graniczy z prowincją [[Hebei]] na północy, zachodzie i południu oraz gminą [[Tiencin]] na wschodzie.

=== Czytaj ===
* ''Ostatnie dni starego Pekinu: życie w zanikających zaułkach przekształconego miasta'' (Michael Meyer, 2008). Relacja z życia w jednej z pozostałych w mieście dzielnic hutongów autorstwa Amerykanina, który jako wolontariusz uczył angielskiego w lokalnej szkole podczas przygotowań do igrzysk olimpijskich, gdy miasto i jego mieszkańcy starli się o tempo i społeczne koszty przebudowy. Meyer umieszcza swoją historię w kontekście współczesnej historii architektury Pekinu, co stanowi dodatkowy bonus dla czytelników. Nieopublikowany w Chinach przez pięć lat, dopóki rząd nie zadecyduje, które fragmenty akcyzować.

== Przed wyjazdem ==
=== Formalności ===
Obywatele Polski przy przekraczaniu granicy z Chińską Republiką Ludową muszą posiadać wizę. Wizę uzyskuje się po złożeniu wypełnionego kwestionariusza wizowego w Wydziale Konsularnym Ambasady ChRL w Warszawie lub w Konsulacie Generalnym w Gdańsku. Instrukcje o sposobie wypełnienia dostępne są na stronie internetowej konsulatu.
W przypadku wyjazdu z ChRL do Hongkongu lub Makau i powrotu konieczne jest posiadanie wizy dwu- lub wielokrotnej.

=== Termin ===
Lato w Pekinie jest gorące, wilgotne, z licznymi opadami (głównie w sierpniu). W styczniu i lutym temperatura spada poniżej zera, często występują silne mrozy. Należy liczyć się z możliwością burz piaskowych znad pustyni Gobi. Poważnym problemem jest pojawiające się co pewien czas zanieczyszczenie powietrza (smog), które ogranicza widoczność do kilkuset metrów i może trwać kilka dni. Jest to poważny problem dla osób z problemami dróg oddechowych. Może powodować podrażnienie oczu. Obecnie można zainstalować odpowiednią aplikację w telefonie, która informuje o stopniu zanieczyszczenia powietrza. Najdogodniejszymi terminami dla turysty są wiosna i jesień.

=== Ubranie ===
Późną wiosną, latem i na początku jesieni preferowane jest luźne ubranie z naturalnych surowców. Nie ma ograniczeń kulturowych czy religijnych co do formy ubioru.

== Transport ==
=== Samolotem ===
Pekin posiada liczne połączenia lotnicze z miastami europejskimi. Bezpośrednie połączenie z [[Warszawa|Warszawy]] obsługuje '''LOT'''. Natomiast cenowo korzystniejsze i ze względu na krótszy czas lotu może okazać się połączenie przez [[Helsinki]] – '''Finnairem'''. Promocje oferuje także '''[[Lufthansa]]''' przez [[Frankfurt nad Menem|Frankfurt]]. Linia tam stosunkowo dużo połączeń, nie tylko z Pekinem. Atrakcyjne cenowo są loty przez [[Moskwa|Moskwę]] – liniami '''Aerofłot''', korzystne też z uwagi na krótkie czasy przesiadek na loty z/do Warszawy. Warto też zwrócić uwagę na promocyjne loty liniami '''Emirates''' i '''Qatar Airlines'''. Należy jednak wziąć pod uwagę długi czas przelotu. Samoloty z Europy wylatują późnym popołudniem lub wieczorem i lądują w Pekinie rano lub wczesnym przedpołudniem następnego dnia.

=== Pociągiem ===
Do Pekinu z Europy można dojechać koleją na kilka sposobów, w zależności od tego, jaki wariant podróży się przyjmuje (szybkość, cena, atrakcyjność). Należy się jednak liczyć z cenami powyżej 500 euro za drugą klasę i ponad 800 euro za pierwszą, w jedną stronę przy połączeniu bezpośrednim.

Pociąg nr 4: Moskwa Jarosławska – Pekin

Chiński skład kursujący krótszą trasą przez [[Ułan Bator]] (Mongolia) odjeżdża w każdy wtorek ze stolicy Rosji o godz. 21:35 (czas moskiewski, +2h do Polski), a do Pekinu dociera w poniedziałek o 14:04 (czas miejscowy, +7h do Polski w zimie i +6h w lecie); dystans 7622 km.

Pociąg nr 20 „Wostok”: Moskwa Jarosławska – Pekin

„Wostok”, pomalowany w charakterystyczne barwy narodowe Rosji, jest jednym z najsłynniejszych pociągów świata. Do niedawna „firmiennj”, obecnie jako zwykły pośpieszny, omija Mongolię i do Chin dociera przez Mandżurię. Z Moskwy wyjeżdża w każdy piątek o godz. 23:55 (czas moskiewski, +2h do Polski), a w Pekinie jest w następny piątek o godz. 5:31 (czas miejscowy, +7h do Polski w zimie i +6h w lecie); dystans 8961 km.

Dojazd powyższymi pociągami jest najszybszy i najwygodniejszy, lecz także i najdroższy. Dużo tańszy jest wariant jazdy z przesiadkami, np.:
* [[Moskwa]] – [[Irkuck]]/[[Czyta]] (pociąg); Irkuck/Czyta – [[Zabajkalsk]] (pociąg); Zabajkalsk – [[Manzhouli]] (autobus); Manzhouli – Pekin (pociąg),
* pociąg nr 340/350: Moskwa Jarosławska – Czyta/[[Błagowieszczeńsk]] (codziennie na zmianę),
* pociąg nr 650 „Dauria”: Czyta – Zabajkalsk (codziennie).

W Pekinie są cztery dworce kolejowe: 
* Centralny (ang. Beijing Railway Station) - obsługuje linie krajowe do: Jinan, Qinhuangdao, Shanghai, Chengde, Yuanping w prowincji Shanxi, Baotou w Mongolii Wewnętrznej oraz międzynarodowe do: Pyongyang, Ułan Bator, Moskwy. 
* Zachodni (West Station) - obsługuje liczne połączenia we wszystkich kierunkach, m.in. do: Hongkong, Guangzhou, Wuhan, Xian, Zhengzhou, Chengdu, Changsha, Taiyuan, Xiamen, Guilin, Hohhot, Jinan, Urumqi, Kunming.  
* Południowy (South Station) - nowo zbudowany, obsługuje super szybkie ekspresy na trasach do: Tianjin, Szanghaj, Nankin, Hangzhou, Ningbo, Fuzhou, Jinan, Qingdao, Harbin, Dalian, Jilin, Shijiazhuang, Qinhuangdao. 
* Północny (North Station) - obsługuje głównie pociągi do Yanqing (z przystankiem w Badaling Great Wall) oraz do: Tsitsihar, Chifeng, Chengde, Baotou, Hohhot, Manzhouli.

=== Autobusem ===
W Pekinie jest kilkanaście dworców autobusowych, każdy z nich obsługuje wybrany rejon kraju. Największe z nich to:
* '''Dongzhimen''' – największy dworzec (położony na północnym wschodzie, niedaleko metra) – obsługuje linie z [[Dongbei]]
* '''Beijiao''' (''Deshengmen'') – północny dworzec, obsługujący linie z [[Chengdu]] i [[Datong]]
* '''Haihutun''' – dworzec południowy, obsługuje autobusy z [[Tiencin]] (Tianjin) i miasta południowej [[Hebei]]

Ponadto można dojechać do Pekinu wieloma prywatnymi busami, które zatrzymują się zazwyczaj w pobliżu któregoś z dworców kolejowych.

== Komunikacja miejska ==
=== Metro ===
Pekińskie metro ma 17 linii, a następne są w budowie. Stacje oznaczone są niebieskimi napisami po chińsku i angielskim napisem ''subway''. To samo dotyczy wszystkich napisów informacyjnych. Informacja jest czytelna i przyjazna. Bilety w formie kart elektronicznych można kupić w kasach i automatach. Cena za bilet wynosi 2 juany{{Stan na|2013|09}}. W godzinach szczytu metro jest bardzo zatłoczone.
[[Plik:Beijing-Subway en.png|thumb|upright=3.2|center|Sieć linii metra w Pekinie]]

=== Taksówki ===
Pekińskie taksówki to zazwyczaj Volkswageny Jetta (starsze) lub Hyundai Elantra (nowsze). Oznaczone są pasem w dolnej części karoserii o kolorze jasnobrązowym. Zaleca się, aby w miarę możliwości, taksówkę zamawiał hotel lub restauracja, co pozwala na uniknięcie „fałszywych taksówek”. Dobrze jest mieć też przygotowany uprzednio, napisany na karteczce, cel podróży. W recepcjach hotelowych spotkać można się już z takimi gotowymi kartkami pozwalającymi wrócić do hotelu.

Zatrzymując taksówkę na ulicy trzeba się upewnić, czy kierowca włączył licznik lub nawet zwrócić mu na to uwagę. W godzinach nocnych (zwłaszcza po zamknięciu metra) niektórzy taksówkarze oferują kursy po mocno zawyżonej cenie – należy wówczas odejść do innej taksówki, której kierowca pojedzie wg wskazań licznika lub mocno negocjować cenę – pierwotna propozycja co najmniej dwukrotnie (często więcej) zawyżona.

=== Rowery ===
Co prawda czasy kiedy w Pekinie był to podstawowy środek lokomocji należą do przeszłości, to jednak nadal duża część mieszkańców korzysta z tego środka lokomocji. Na ulicach, nie tylko w centrum, zlokalizowane są stacje rowerowe, niestety zazwyczaj puste. Natomiast można rower wypożyczyć też w inny sposób. Najlepiej jest poprosić o pomoc recepcję hotelu, w którym mieszkamy. Chętnym na poruszanie się w ten sposób należy jednak zwrócić uwagę na całkowicie odmienną, od spotykanej w Europie, kulturę jazdy, zarówno kierowców, jak i rowerzystów. Nie mniej jednak na ulicach spotyka się turystów zwiedzających miasto na rowerach.

Osobom planującym dłuższy pobyt zarekomendować można kupno używanego roweru. Tu ceny zaczynają się od 200 juanów. Po zakończonym pobycie taki rower można komuś podarować, spróbować odsprzedać lub po prostu zostawić na ulicy.

W każdym przypadku rekomendujemy dobre zabezpieczenie roweru przed kradzieżą, gdyż kradzieże rowerów są dość częste.

=== Samochody osobowe ===
Od czasu Igrzysk Olimpijskich w 2008 roku obcokrajowcy mogą wypożyczać samochody osobowe. Funkcjonuje dobrze nawigacja samochodowa GPS, niestety po chińsku. Jednak ze względu na skomplikowany układ drogowy, bardzo duży ruch samochodów oraz generalne problemy z parkowaniem nie rekomenduje się tego sposobu poruszania się po Pekinie.

Hotele oferują wynajem samochodu wraz z kierowcą, tu ceny zaczynają się od 1000 juanów, w zależności od modelu samochodu.

=== Autobusy miejskie ===
W Pekinie jest ponad 200 linii autobusowych i trolejbusowych. Bilety są bardzo tanie, ale podróżowanie nimi w godzinach szczytu nie należy do komfortowych. Wyjątkiem są linie o numerach 800 – są droższe, ale klimatyzowane i bardziej komfortowe. W autobusach miejskich plagą są kradzieże kieszonkowe, należy o tym bezwzględnie pamiętać.

== Noclegi ==
Miasto ma rozbudowaną sieć hoteli i nie ma większych problemów ze znalezieniem noclegu. Oficjalnie obcokrajowcy mogą zatrzymać się jedynie w zatwierdzonych hotelach. Ich ceny są na poziomie cen hoteli w Warszawie dla podobnej kategorii. Jednak trudno jest znaleźć przyzwoity pokój hotelowy w cenie poniżej 300–500 juanów za dobę.

Osoby znające język chiński (a właściwie dialekt mandaryński) nie będą miały problemu ze znalezieniem noclegu w naprawdę atrakcyjnych cenach, nieprzekraczających 200 juanów za pokój, a nawet za 30 juanów za łóżko. Jednak będą to noclegi w obiektach spoza oficjalnej listy.

W znalezieniu hotelu pomocne są portale internetowe.

== Warto zobaczyć ==
[[Plik:Gfp-beijing-view-of-main-hall-at-forbidden-palace.jpg|thumb|Zakazane Miasto]]
[[Plik:Hutong 1 (Snowyowls).jpg|thumb|Hutongi]]
* '''Zakazane Miasto''' – na zwiedzanie należy zarezerwować co najmniej jeden dzień. Przed wejściem można wypożyczyć ''audio-guide'', dostępny również w języku polskim.
* '''Plac Tian’anmen''' – w północnej części jest wejście do Zakazanego Miasta, na zachodniej stronie Wielka Hala Ludowa, po wschodniej muzeum Rewolucji Chińskiej. Na placu znajduje się również mauzoleum, w którym spoczywa Mao Zedong.
* '''Świątynia Niebiańskiego Spokoju'''
* '''Pałac Letni'''
* '''Park Beihai'''
* '''Ogród zoologiczny''' i '''oceanarium''' – główną atrakcją są pandy wielkie, ale należy pamiętać, że w upalne dni zazwyczaj leżą bez ruchu w klatkach lub na niewielkim wybiegu. Jest kilka typów biletów do zoo, w zależności od atrakcji, które chce się w nim zobaczyć. Obsługa w kasach mówi po angielsku. Oceanarium jest nowym obiektem i przez to nietanim (bilet ponad 100 juanów{{Stan na|2011|09}}).
* Obiekty olimpijskie
* '''Hutongi''' – dawne pekińskie parterowe dzielnice mieszkaniowe, likwidowane i zastępowane nowoczesnymi blokami. Pozostawione są na pokaz fragmenty pełniące rolę atrakcji turystycznych, ze sklepami i restauracjami.

== Najbliższe okolice ==
* '''Mur chiński''' – jest jedną z najbardziej niesamowitych budowli na Ziemi i atrakcją, której zwiedzanie jest obowiązkowe. W okolicach Pekinu można zwiedzać kilka jego odcinków:
:* ''Badaling'' – najbardziej popularny, najbardziej zatłoczony, ale i najmniej autentyczny. W pobliżu są też grobowce 13 cesarzy dynastii Ming (Shisan Ling);
:* ''Mutianyu'' – dwukilometrowy odcinek na północny wschód od Pekinu;
:* ''Simatai'' – ok. 100 km od Pekinu, łączy się z fragmentem Jingshanling. Obecnie w remoncie {{Stan na|2011|09}}
:* ''Jingshanling'' – ok. 100 km od Pekinu, łączy się z fragmentem Simatai. Niedawno remontowany co nie pozbawiło go autentyczności. Można wjechać i zjechać kolejką linową, jak również wejść/zejść po dość forsownych schodach (co stanowi pewne wyzwanie, zwłaszcza w upalny dzień);
:* ''Huanghua'' – wschodni fragment muru.

== Gastronomia ==
W ostatnich latach w Pekinie nastąpiła eksplozja ilości większych i mniejszych lokali gastronomicznych. Pekińczycy, którzy jeszcze w latach 70. XX w. witali się słowami: „Czy dziś coś jadłeś?” na nowo odkryli radość z chodzenia do restauracji i odwiedzają je tłumnie. Smak serwowanych potraw jest w zasadzie różny od tego co proponują nam tzw. chińskie restauracje w Polsce.

Problemem może być dla nas porozumienie się z personelem. Znajomość języka angielskiego nie jest powszechna. Menu w wielu restauracjach jest co prawda napisane literami łacińskimi, ale często jest to literowa transkrypcja chińskiej nazwy potrawy. Pomocne tu mogą być często zamieszczane w karcie dań fotografie. Można też zobaczyć, co jedzą inni i wskazać na migi kelnerowi, że chce się to samo. W barach samoobsługowych najpierw płacimy, a potem odbieramy potrawę.
Potrawy je się pałeczkami, ale w większych restauracjach dostępne są sztućce. Jeżeli ktoś nie opanował sztuki posługiwania się pałeczkami, co nie jest aż takie trudne, dobrze jest, aby miał przy sobie, na wszelki wypadek, jednorazowe sztućce.

=== Co zjeść? ===
* Kaczka po pekińsku – sztandarowe danie kuchni pekińskiej. Kaczki są pieczone w specjalnych piecach na złoty brąz, dowożone do stolika i przy gościach krojone   ze skórką, nożem trzymanym pod odpowiednim kątem. Podaje się do nich bardzo cienkie placuszki pszenne, pokrojony por i specjalny sos. Kaczkę nakłada się na placek, dodaje pokrojony por i macza w sosie. Całość zawija się i konsumuje. Czynności te przeprowadza się przy pomocy pałeczek, co jest nie lada wyzwaniem. W przypadku trudności, można poprosić o zachodnie sztućce.
* Pierogi – kuchnia chińska oferuje pierożki i pierogi o różnej wielkości, smaku, nadzieniu i sposobie przyrządzania. Nadzienie może być warzywne (często jest to kapusta), mieszane lub mięsne. Mogą być przyrządzane na parze, gotowane, gotowane i następnie przysmażane oraz smażone na głębokim tłuszczu. Podaje się je na różne sposoby.
* Ryba na parze – ugotowana w całości ryba, którą „rozbieramy” pałeczkami i jemy maczając w sosie.
* Makarony – najlepiej wybierać te przysmażane z dodatkiem sosu, warzyw lub mięsa. 
* Ryż – może być podawany bez dodatków, z jarzynami, czy owocami morza, gotowany lub dodatkowo przysmażony.

Chińczycy celebrują jedzenie. Wspólne posiłki składają się z różnych potraw podawanych w kolejności zapewniającej zachowanie równowagi &quot;ciepła&quot; i &quot;zimna&quot; organizmu.

Restauracje i bary wszelkiego rodzaju serwują setki potraw w różnych cenach, zarówno pochodzące z regionów Chin, jak i z całego świata. Są też fast-foody głównych sieci międzynarodowych, jak: McDonald, Subway, KFC.

== Zakupy ==
Największymi dzielnicami handlowymi są '''Wangfujing''' (znajduje się tam popularny dom towarowy Pekin) i '''Xidan''', za najbardziej luksusowy uważany jest budynek Parksona (na wschód od Xidan). Popularnymi towarami są antyki, odzież po atrakcyjnych cenach (regularnie wykupywana przez Rosjan) oraz książki i materiały do nauki chińskiego (w dużych księgarniach można kupić świetny kurs multimedialny).

== Imprezy ==
W 2008 Pekin był gospodarzem XXIX Letnich Igrzysk Olimpijskich, a w 2022 roku gospodarzem XXIV Zimowych Igrzysk Olimpijskich.

== Nauka ==
W Pekinie, jak przystało na stolicę, znajduje się kilkanaście uczelni, z najstarszym i najbardziej prestiżowym w mieście Uniwersytetem Pekińskim na czele.
&lt;!-- 
== Praca ==
 --&gt;
== Kontakt ==
=== Telefonia komórkowa ===
Polskie telefony komórkowe działają, pod warunkiem, że ma się uruchomioną usługę roamingu. Ceny są zaporowe – ok. 10 PLN za rozmowę do Polski i ok. 5 PLN za rozmowy przychodzące oraz 1,5 PLN za SMS wychodzącego{{Stan na|2013|09}}. Przy rozmowach lokalnych operator może nadać nam „chiński” numer telefonu. Przy dłuższym pobycie warto rozważyć zakup chińskiej karty SIM w modelu pre-paid, bez problemu do nabycia u lokalnych operatorów.

=== Internet ===
Specyfiką chińskiego internetu jest jego cenzurowanie. Nie ma w tym większej logiki, bo na przykład raz strony polskojęzycznej Wikipedii działają, a raz nie. W Chinach, poza nielicznymi wyjątkami, blokowany jest m.in. Facebook, Twitter oraz YouTube. Mogą też wystąpić problemy ze ściągnięciem poczty za pośrednictwem przeglądarki internetowej.

W pokojach hotelowych zazwyczaj jest gniazdko internetu przewodowego, a w hotelowych lobby spotkać można WiFi. WiFi spotkać można też w lokalach, czasem trzeba pobrać login. Często ograniczony jest czas korzystania z sieci (McDonalds – 30 minut).

== Bezpieczeństwo ==
Pekin uważany jest za bezpieczne miasto. Jednak tak duże skupisko ludzi rodzi typowe dla turystów zagrożenia. Są to przede wszystkim kradzieże dokonywane przez kieszonkowców oraz wyłudzenia przy dokonywaniu wymiany pieniędzy u ulicznych handlarzy. Sugeruje się też unikanie płatności kartami płatniczymi. Dokumenty i zapas gotówki najlepiej jest zostawić w hotelowym sejfie.

Ponadto należy uważać na dokonywane zakupy, gdyż nawet te nie dokonane po atrakcyjne niskich cenach, okazać się mogą podróbkami, czyli jak mówią pekińczycy kopiami.

Możemy się spotkać z ofertą zakupu „kopii” produktów znanych marek. Należy jednak pamiętać, że ich przywóz na teren Unii Europejskiej jest nielegalny.

Prostytucja jest nielegalna i jest oficjalnie zwalczana. Niemniej jednak jest to obecnie zjawisko powszechne. Kontakty obcokrajowców z prostytutkami mogą wiązać się z poważnymi konsekwencjami, poczynając od szantażu, a na postępowaniu sądowym kończąc.

W Pekinie (jak i innych miastach Chin) należy wystrzegać się oszustów, którzy pod pozorem chęci konwersacji po angielsku lub darmowego oprowadzania po mieście usilnie starają zaciągnąć turystę na kawę, herbatę (lub ceremonię jej parzenia), piwo czy też posiłek. Jest to popularna forma oszustwa, polegająca na tym, że podczas posiłku nasz rozmówca ulatnia się (twierdząc, że musi wyjść, np. do toalety lub zadzwonić), a zamiast niego pojawia się dwóch barczystych panów z rachunkiem, na którym herbata może opiewać na równowartość 100 EUR. Oszuści często dobrze mówią po angielsku i zachowują się bardzo przyjaźnie – należy stanowczo odmówić chęci wspólnego spędzania czasu. Pojawiają się także na placu Tian’anmen, zaczepiając turystów, można ich spotkać w dzielnicach handlowych.

== Niepełnosprawni ==
Miasto nie jest przyjazne dla osób niepełnosprawnych. Co prawda na chodnikach wyłożone są pasy z odmienną fakturą przeznaczone dla osób niewidomych, ale bardzo często są one zastawione parkującymi motorynkami, samochodami, czy też straganami. W centrum spotyka się obniżenie krawężników dla osób poruszających się na wózkach. Nowsze stacje metra dostosowane są też dla osób niepełnosprawnych ruchowo. W obiektach zabytkowych z reguły nie ma udogodnień dla osób niepełnosprawnych. Należy też pamiętać o chińskiej tradycji wysokich progów w prywatnych domach. Czasami spotyka się informacje alfabetem Braille’a, niestety nie wiemy w jakim języku.

== Zdrowie ==
Od turystów nie są wymagane żadne szczególne szczepienia. Ze względu na zanieczyszczenie powietrza u alergików mogą wystąpić wzmożone objawy ich dolegliwości. Przyjezdni ostrzegani są przed piciem wody z kranu bez przegotowania. Służba zdrowia, zarówna prywatna, jak i państwowa jest odpłatna. Szpitale państwowe mają w angielskiej nazwie (jeżeli jest) '''hospital''', a prywatne '''clinic'''. Dla turystów z Polski wszelkie świadczenia zdrowotne są płatne. Dlatego rekomenduje się posiadanie ubezpieczenia w tym zakresie, nie tylko pozwalającego na udzielenie pierwszej pomocy, ale i też na pokrycie kosztów leczenia. Osoby zażywające stale, przepisane przez lekarza, środki, powinny się w nie zaopatrzyć w wystarczającej ilości na czas pobytu, gdyż mogą mieć kłopoty z ich nabyciem na miejscu.

== Polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne ==
 '''Wydział Konsularny Ambasady Polski w Pekinie'''
 1, Ritan Lu, Jianguomenwai
 100600 Beijing, People's Republic of China
 tel: (+86 10) 6532-12-35 wew. 101, 102, 103, 104, 108
 fax: (+86 10) 6532-35-67
 e-mail: pekin.amb.wk@msz.gov.pl

{{przewodnik}}
{{Jest w|Chiny}}
{{geo|39.913889|116.391667}}

[[Kategoria:Chiny]]</text>
      <sha1>ogfj1erzisiw90prsuzmm2t7dkpfowl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>120194</id>
      <parentid>120193</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T17:24:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moromar</username>
        <id>2451</id>
      </contributor>
      <comment>/* Czytaj */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="34691" xml:space="preserve">{{Top-banner|przewodnik=tak}}
{{Miejscowość infobox
 |nazwa = Pekin
 |widok = Beijing montage 2019.png
 |opis = 
 |herb =
 |mapa = China Beijing.svg
 |państwo = [[Chiny]]
 |region =
 |powierzchnia =
 |prefiks = 010
 |www = www.beijing.gov.cn
}}
'''Pekin''' (chiń. 北京, pinyin: ''Běijīng'') jest stolicą [[Chiny|Chin]] i drugim co do wielkości miastem po [[Szanghaj]]u, liczącym ponad 20 milionów mieszkańców. Przez większość swojej historii była stolicą cesarskich Chin, a po chińskich rewolucjach stała się siedzibą Chińskiej Republiki Ludowej, a także centrum edukacyjnym i kulturalnym kraju.

Miasto słynie z płaskości i regularnej zabudowy. W granicach miasta znajdują się tylko trzy wzgórza (w parku Jingshan na północ od słynnego Zakazanego Miasta). Podobnie jak konfiguracja Zakazanego Miasta, Pekin otoczony jest koncentrycznymi tak zwanymi „obwodnicami”, które w rzeczywistości są prostokątne.

Pekin to dynamiczne, zmieniające się miasto. Wszędzie jest mieszanka starych i nowych (zwłaszcza na 3. i 2. obwodnicy). Tutaj możesz zobaczyć najnowocześniejsze, przesuwające koperty technologie i innowacje społeczne, które ścierają się z najstarszymi normami kulturowymi i ustawieniami społecznymi. Ludzie tutaj mogą wydawać się nieco chłodni, ale gdy przełamiesz lody, przekonasz się, że są bardzo przyjaźni i zaangażowani, a mówienie po mandaryńsku jest zdecydowanie pomocne.

Bądź przygotowany na zwyczaje i normy społeczne, które różnią się od twoich; zobacz artykuł o [[Chiny|Chinach]] do dyskusji. Jednak większość mieszkańców Pekinu to wyrafinowani mieszkańcy miast, więc sprawy mogą wydawać się tu mniej dziwne niż na obszarach wiejskich lub w miastach w głębi Chin.

Miasto było gospodarzem Letnich Igrzysk Olimpijskich 2008 i Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2022.

== Dzielnice ==
Pekin ma łącznie 16 dzielnic.

=== Dzielnice centralne i wewnętrzne przedmieścia ===
[[Plik:BeijingInnerDistricts.png|thumb|500px]]
{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Pekin/Dongcheng|Dongcheng]]
| kolor regionu 1 = #4ed084
| opis regionu 1 = obejmujące wschodnią część obszaru centralnego miasta. To najważniejsza dzielnica turystyczna Pekinu. Włącznie z: '''Zakazanym Miastem''', '''Centralny Dongcheng''', w tym Wangfujing (ulica spacerowa) i plac Tian'anmen. '''Chongwen''', południowa trzecia część Dongcheng, w tym Świątynia Nieba. '''Gulou''', w północnym centrum Dongcheng, z Wieżą Bębnów i Nanlougouxiang, '''Dongzhimen i Ditan''', północno-wschodnie części Dongcheng, w tym Yonghegong (świątynia Yonghe Lama)

| nazwa regionu 2 = [[Pekin/Xicheng|Xicheng]]
| kolor regionu 2 = #6973cb
| opis regionu 2 = obejmujących zachodnią połowę centralnego obszaru miasta. Obejmuje park Beihai, obszar Houhai, pekińskie zoo i Narodową Salę Koncertową. Dawna dzielnica Xuanwu stanowi obecnie południową część Xicheng.
}}
Kolejne cztery dzielnice są również dość blisko centrum i silnie zurbanizowane. Często określa się je mianem wewnętrznych przedmieść. Tutaj znajdziesz uniwersytety, obiekty olimpijskie, obszary biznesowe i ambasady, rozrywkę i bary, dzielnice sztuki i części Wzgórz Zachodnich. Okręgi to:

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = [[Pekin/Chaoyang|Chaoyang]]
| kolor regionu 1 = #f6be7e
| opis regionu 1 = obejmuje duży obszar na wschód od centralnego obszaru miasta. Obejmuje CBD, Olympic Green (Ptasie Gniazdo, Water Cube i inne obiekty olimpijskie 2008), Sanlitun (Wioska i Stadion Robotniczy), 798 Art Zone, Chaoyang Park, Ritan Park i różne obszary ambasad

| nazwa regionu 2 = [[Pekin/Haidian|Haidian]]
| kolor regionu 2 = #f6b00d
| opis regionu 2 = obejmuje północno-zachodnią część głównego obszaru miejskiego. Około połowa dzielnicy Haidian składa się z przemysłu zaawansowanych technologii i klastra biznesowego Zhongguancun oraz głównej koncentracji uniwersytetów w Pekinie. Obejmuje Pałac Letni.

| nazwa regionu 3 = [[Pekin/Shijingshan|Shijingshan]]
| kolor regionu 3 = #c1e25c
| opis regionu 3 = obejmuje niektóre zachodnie przedmieścia i część Wzgórz Zachodnich

| nazwa regionu 4 = [[Pekin/Fengtai|Fengtai]]
| kolor regionu 4 = #c9bd79
| opis regionu 4 = obejmuje południowo-zachodni Pekin. Obejmuje dworzec kolejowy Pekin Zachodni
}}

=== Wiejski Pekin i zewnętrzne przedmieścia ===
[[Plik:BeijingOuterDistricts.png|thumb|500px]]
Pozostałe dziesięć dzielnic jest daleko od centrum.

{{Lista regionów
| mapa regionów =
| rozmiar mapy =
| opis mapy =

| nazwa regionu 1 = Północne przedmieścia zewnętrzne
| kolor regionu 1 = #c8aa92
| opis regionu 1 = Obie dzielnice znajdują się na zewnętrznym pierścieniu przedmieść, ale Shunyi jest dobrze zintegrowanym przedmieściem podmiejskim, podczas gdy Changping jest lokalizacją satelitarną do centrum.
:*'''[[Pekin/Changping|Changping]]''', w której znajduje się Juyongguan, jedna z najpopularniejszych turystycznych części Wielkiego Muru, oraz '''Trzynaście Grobowców Ming''' (明十三陵 Míng Shísān Líng), miejsce pochówku 13 cesarzy z 16 dynastii Ming
:*'''[[Pekin/Shunyi|Shunyi]]''', zamożne przedmieście i doskonałe miejsce do obserwacji ptaków

| nazwa regionu 2 = Zachodnie i południowe przedmieścia zewnętrzne
| kolor regionu 2 = #cfcf94
| opis regionu 2 = Duże dzielnice, obejmujące zarówno przedłużenia centrum miejskiego, jak i górskie obszary wiejskie.
:*'''[[Pekin/Mentougou|Mentougou]]''', górzysta zachodnia dzielnica z wieloma dobrze zachowanymi tradycyjnymi wioskami, w tym Cuandixia
:*'''[[Pekin/Fangshan|Fangshan]]''', jaskinie, góry i sporty wodne
:*'''[[Pekin/Daxing|Daxing]]''', nowe centrum biznesowe i drugie duże lotnisko w mieście

| nazwa regionu 3 = [[Pekin/Tongzhou|Tongzhou]]
| kolor regionu 3 = #acc2a6
| opis regionu 3 = Wschodnie przedmieście, przeniesiona siedziba władz miejskich Pekinu i siedziba gmin artystycznych.

| nazwa regionu 4 = Wiejski Pekin
| kolor regionu 4 = #b69eb3
| opis regionu 4 = Odległe dzielnice na północ od Pekinu. Obszary te są mieszanką miast satelickich i wsi, położonych do ponad 100 kilometrów poza wejściem do Pekinu.
:*'''[[Wielki Mur Chiński]]''' główna linia Wielkiego Muru Dynastii Ming przechodzi przez ten północny górzysty obszar
:*'''[[Pekin/Yangqing|Yangqing]]''', malownicze kaniony i tajemnicze jaskinie Guyaju; jedna z lokalizacji Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2022
:*'''[[Pekin/Huairou|Huairou]]''' odcinek Mutianyu Wielkiego Muru i rekolekcje nad jeziorem Yanqi na konferencje międzynarodowe
:*'''[[Pekin/Miyun|Miyun]]''', Wielki Mur w nocy na odcinku Simaitai i przyległym Gubei Watertown
:*'''[[Pekin/Pinggu|Pinggu]]''', wieża UFO i długi szklany most nad górską scenerią
}}

== Charakterystyka ==
=== Historia ===
Pekin (wcześniej transliterowany jako „Peking”) dosłownie oznacza ''Północną Stolicę'', rolę, jaką odgrywał wiele razy w długiej historii Chin. Historia Pekinu sięga kilku tysięcy lat, ale po raz pierwszy stał się zauważalny w historii Chin po tym, jak został stolicą stanu Yan pod nazwą ''Yanjing''. Yan było jednym z głównych królestw Okresu Walczących Królestw, jakieś 2000 lat temu. Po upadku Yan, podczas późniejszych dynastii Han i Tang, obszar Pekinu był główną prefekturą północnych Chin.

W 938 Pekin został podbity przez Kitańczyków i ogłoszony stolicą dynastii Liao. Mongołowie zajęli miasto w 1215 roku. Od 1264 Pekin był stolicą zjednoczonych Chin pod rządami Kubilaj-chana. Jego zwycięskie siły mongolskie przemianowały miasto na ''Wielką Stolicę'' (大都). Stamtąd Kubilaj i jego potomkowie rządzili swoim imperium z północnego miejsca, bliżej ojczyzny Mongołów. W tym okresie miasto otoczone murami zostało powiększone i zbudowano wiele pałaców i świątyń.

Po upadku założonej przez Mongołów dynastii Yuan w 1368 stolica została początkowo przeniesiona do [[Nankin]]. Jednak w 1403 cesarz III Ming, Zhu Di, znany również jako cesarz Yongle, przeniósł go z powrotem do Pekinu i nadał miastu obecną nazwę. Okres Ming był ''złotą erą'' Pekinu. W tym okresie zbudowano Zakazane Miasto, Świątynię Nieba i wiele innych zabytków Pekinu. Stolica rozwinęła się w ogromne miasto, stając się religijnym i kulturalnym centrum Azji.

W 1644 dynastia Ming została obalona przez przywódcę rebeliantów Li Zichenga, choć jego rządy były krótkotrwałe, ponieważ został szybko obalony przez Mandżurów, którzy ustanowili ostatnią linię cesarską Chin - Qing. Mimo zmieniającego się klimatu politycznego Pekin pozostał stolicą. Rodzina cesarska Manchu przeprowadziła się do Zakazanego Miasta i pozostała tam do 1911 roku. Qing zbudowała zarówno Pałac Letni, jak i Stary Pałac Letni. Służyły one jako letnie rekolekcje dla cesarzy i ich świty. W XIX wieku kraje zachodnie utworzyły zagraniczne poselstwa w obszarze Qianmen na południe od Zakazanego Miasta. Zostały one oblężone podczas Rebelii Bokserów w 1900 roku.

Dynastia Qing upadła w 1911 roku i została zastąpiona przez Republikę Chińską, której pierwszym prezydentem został Sun Yat-sen. W pierwszych chaotycznych latach republikańskich Chin Pekin był nękany przez walczących watażków. Po wyprawie północnej Kuomintang przeniósł stolicę do Nankin w 1928 roku i przemianował Pekin na ''Beiping'' (北平, dosłownie „Pokój Północny”), aby podkreślić, że nie jest już stolicą. Pekin pozostał centrum edukacji i kultury przez całą epokę republikańską. Kiedy Kuomintang został pokonany przez komunistów w 1949 roku, nowy rząd proklamował Republikę Ludową ze stolicą w Pekinie.

Zalecana literatura obejmuje Pekin – historyczny i intymny opis głównych miejsc zainteresowania autorstwa Juliet Bredon (napisany w latach 30. XX wieku) oraz Zmierzch w Zakazanym Mieście Reginalda Fleminga Johnstona.

=== Orientacja ===
Pekin charakteryzuje się ogromem i dużymi odległościami między lokalizacjami. Niegdyś miasto składało się prawie w całości z hutongów z wąskimi uliczkami i parterowymi budynkami. Teraz wiele hutongów ustąpiło miejsca szerokim bulwarom i nowoczesnym budynkom, co przyczynia się do przestronności i rozciągnięcia, w ostrym kontraście z miastami takimi jak [[Hongkong]] i [[Szanghaj]].

Pekin jest politycznym centrum kraju, z oficjalnymi budynkami i obszarami ambasad dominującymi w mieście. Pekin jest także historycznym i kulturalnym centrum Chin z wieloma zabytkowymi budynkami i miejscami - zwłaszcza w obrębie Drugiej Obwodnicy. Miasto przeszło szybką modernizację, poprawiając instytucje, otoczenie biznesu i warunki pracy.

=== Ludzie ===
Biorąc pod uwagę historyczną, kulturową i polityczną wagę ich miasta, mieszkańcy Pekinu są słusznie dumni z bycia obywatelami stolicy. Postawa znana jako 大北京主义 lub „Wielki Pekin-izm” jest często używana do opisania ich stosunku do ludzi z innych regionów Chin. Często bardziej interesują się polityką i chętnie rozmawiają o bieżących wydarzeniach niż ludzie w innych częściach Chin. Pekińczycy również zdają się skupiać na tym, aby nie tracić twarzy i często używają w tym celu humoru. Jednak wielu Chińczyków z innych prowincji uważa, że Pekin jest bardzo przyjazny i bezpośredni w porównaniu z mieszkańcami [[Szanghaj]]u.

=== Klimat ===
Pekin ma kontynentalny klimat monsunowy z gorącymi, wilgotnymi latami i mroźnymi, suchymi zimami. Najlepszy czas na wizytę to wrzesień i październik, podczas „Złotej Jesieni” (金秋). Wiosna to pora burz piaskowych, poza tym jest ciepła i sucha. Lato bywa upalne, a tłumy turystów bywają też największe. Zima jest zimna i sucha, z rzadkim, ale pięknym śniegiem. Temperatury mogą łatwo spaść poniżej -10 °C zimą i równie łatwo wzrosnąć powyżej 35 °C latem.

=== Demografia i geografia ===
Pekin zamieszkuje około 20 milionów ludzi, żyjących na 16 800 km2 rozmieszczonych w 16 dzielnicach. Miasto graniczy z prowincją [[Hebei]] na północy, zachodzie i południu oraz gminą [[Tiencin]] na wschodzie.

=== Czytaj ===
* ''Ostatnie dni starego Pekinu: życie w zanikających zaułkach przekształconego miasta'' (Michael Meyer, 2008). Relacja z życia w jednej z pozostałych w mieście dzielnic hutongów autorstwa Amerykanina, który jako wolontariusz uczył angielskiego w lokalnej szkole podczas przygotowań do igrzysk olimpijskich, gdy miasto i jego mieszkańcy starli się o tempo i społeczne koszty przebudowy. Meyer umieszcza swoją historię w kontekście współczesnej historii architektury Pekinu, co stanowi dodatkowy bonus dla czytelników. Nieopublikowany w Chinach przez pięć lat, dopóki rząd nie zadecyduje, które fragmenty akcyzować.

== Język ==
Językiem Pekinu jest chiński mandaryński. Sam standardowy mandaryński był językiem administracyjnym dynastii Ming i Qing i opierał się głównie na dialekcie pekińskim. Dla studentów języków sprawia to, że studia w Pekinie są doskonałą okazją do nauki języka w formie stosunkowo zbliżonej do standardu. Biorąc to pod uwagę, dialekt pekiński ma dźwięk „er” na końcu wielu słów. Stąd wszechobecne szaszłyki jagnięce (羊肉串 yáng ròu chuàn) stają się „yáng ròu chuànr”. Ponadto dialekt pekiński składa się z wielu lokalnych slangowych słów i wyrażeń, które nie zostały włączone do standardowego mandaryńskiego. Pekińscy taksówkarze są znani z gadatliwości i chętnie zaangażują studentów języka, oferując doskonałe szanse na ćwiczenie języka i poznanie zmian w mieście i kraju od „starego pekińczyka”.

Angielski jest używany przez personel w głównych atrakcjach turystycznych, a także w głównych hotelach. W przeciwnym razie osoby mówiące po angielsku nie są powszechne, więc zawsze zabieraj wizytówkę hotelu, aby pokazać taksówkarzowi, jeśli się zgubisz. Podobnie, poproś personel hotelu o zapisanie po chińsku nazwy każdej atrakcji turystycznej, którą planujesz odwiedzić, aby miejscowi mogli wskazać ci właściwy kierunek.

== Przed wyjazdem ==
=== Formalności ===
Obywatele Polski przy przekraczaniu granicy z Chińską Republiką Ludową muszą posiadać wizę. Wizę uzyskuje się po złożeniu wypełnionego kwestionariusza wizowego w Wydziale Konsularnym Ambasady ChRL w Warszawie lub w Konsulacie Generalnym w Gdańsku. Instrukcje o sposobie wypełnienia dostępne są na stronie internetowej konsulatu.
W przypadku wyjazdu z ChRL do Hongkongu lub Makau i powrotu konieczne jest posiadanie wizy dwu- lub wielokrotnej.

=== Termin ===
Lato w Pekinie jest gorące, wilgotne, z licznymi opadami (głównie w sierpniu). W styczniu i lutym temperatura spada poniżej zera, często występują silne mrozy. Należy liczyć się z możliwością burz piaskowych znad pustyni Gobi. Poważnym problemem jest pojawiające się co pewien czas zanieczyszczenie powietrza (smog), które ogranicza widoczność do kilkuset metrów i może trwać kilka dni. Jest to poważny problem dla osób z problemami dróg oddechowych. Może powodować podrażnienie oczu. Obecnie można zainstalować odpowiednią aplikację w telefonie, która informuje o stopniu zanieczyszczenia powietrza. Najdogodniejszymi terminami dla turysty są wiosna i jesień.

=== Ubranie ===
Późną wiosną, latem i na początku jesieni preferowane jest luźne ubranie z naturalnych surowców. Nie ma ograniczeń kulturowych czy religijnych co do formy ubioru.

== Transport ==
=== Samolotem ===
Pekin posiada liczne połączenia lotnicze z miastami europejskimi. Bezpośrednie połączenie z [[Warszawa|Warszawy]] obsługuje '''LOT'''. Natomiast cenowo korzystniejsze i ze względu na krótszy czas lotu może okazać się połączenie przez [[Helsinki]] – '''Finnairem'''. Promocje oferuje także '''[[Lufthansa]]''' przez [[Frankfurt nad Menem|Frankfurt]]. Linia tam stosunkowo dużo połączeń, nie tylko z Pekinem. Atrakcyjne cenowo są loty przez [[Moskwa|Moskwę]] – liniami '''Aerofłot''', korzystne też z uwagi na krótkie czasy przesiadek na loty z/do Warszawy. Warto też zwrócić uwagę na promocyjne loty liniami '''Emirates''' i '''Qatar Airlines'''. Należy jednak wziąć pod uwagę długi czas przelotu. Samoloty z Europy wylatują późnym popołudniem lub wieczorem i lądują w Pekinie rano lub wczesnym przedpołudniem następnego dnia.

=== Pociągiem ===
Do Pekinu z Europy można dojechać koleją na kilka sposobów, w zależności od tego, jaki wariant podróży się przyjmuje (szybkość, cena, atrakcyjność). Należy się jednak liczyć z cenami powyżej 500 euro za drugą klasę i ponad 800 euro za pierwszą, w jedną stronę przy połączeniu bezpośrednim.

Pociąg nr 4: Moskwa Jarosławska – Pekin

Chiński skład kursujący krótszą trasą przez [[Ułan Bator]] (Mongolia) odjeżdża w każdy wtorek ze stolicy Rosji o godz. 21:35 (czas moskiewski, +2h do Polski), a do Pekinu dociera w poniedziałek o 14:04 (czas miejscowy, +7h do Polski w zimie i +6h w lecie); dystans 7622 km.

Pociąg nr 20 „Wostok”: Moskwa Jarosławska – Pekin

„Wostok”, pomalowany w charakterystyczne barwy narodowe Rosji, jest jednym z najsłynniejszych pociągów świata. Do niedawna „firmiennj”, obecnie jako zwykły pośpieszny, omija Mongolię i do Chin dociera przez Mandżurię. Z Moskwy wyjeżdża w każdy piątek o godz. 23:55 (czas moskiewski, +2h do Polski), a w Pekinie jest w następny piątek o godz. 5:31 (czas miejscowy, +7h do Polski w zimie i +6h w lecie); dystans 8961 km.

Dojazd powyższymi pociągami jest najszybszy i najwygodniejszy, lecz także i najdroższy. Dużo tańszy jest wariant jazdy z przesiadkami, np.:
* [[Moskwa]] – [[Irkuck]]/[[Czyta]] (pociąg); Irkuck/Czyta – [[Zabajkalsk]] (pociąg); Zabajkalsk – [[Manzhouli]] (autobus); Manzhouli – Pekin (pociąg),
* pociąg nr 340/350: Moskwa Jarosławska – Czyta/[[Błagowieszczeńsk]] (codziennie na zmianę),
* pociąg nr 650 „Dauria”: Czyta – Zabajkalsk (codziennie).

W Pekinie są cztery dworce kolejowe: 
* Centralny (ang. Beijing Railway Station) - obsługuje linie krajowe do: Jinan, Qinhuangdao, Shanghai, Chengde, Yuanping w prowincji Shanxi, Baotou w Mongolii Wewnętrznej oraz międzynarodowe do: Pyongyang, Ułan Bator, Moskwy. 
* Zachodni (West Station) - obsługuje liczne połączenia we wszystkich kierunkach, m.in. do: Hongkong, Guangzhou, Wuhan, Xian, Zhengzhou, Chengdu, Changsha, Taiyuan, Xiamen, Guilin, Hohhot, Jinan, Urumqi, Kunming.  
* Południowy (South Station) - nowo zbudowany, obsługuje super szybkie ekspresy na trasach do: Tianjin, Szanghaj, Nankin, Hangzhou, Ningbo, Fuzhou, Jinan, Qingdao, Harbin, Dalian, Jilin, Shijiazhuang, Qinhuangdao. 
* Północny (North Station) - obsługuje głównie pociągi do Yanqing (z przystankiem w Badaling Great Wall) oraz do: Tsitsihar, Chifeng, Chengde, Baotou, Hohhot, Manzhouli.

=== Autobusem ===
W Pekinie jest kilkanaście dworców autobusowych, każdy z nich obsługuje wybrany rejon kraju. Największe z nich to:
* '''Dongzhimen''' – największy dworzec (położony na północnym wschodzie, niedaleko metra) – obsługuje linie z [[Dongbei]]
* '''Beijiao''' (''Deshengmen'') – północny dworzec, obsługujący linie z [[Chengdu]] i [[Datong]]
* '''Haihutun''' – dworzec południowy, obsługuje autobusy z [[Tiencin]] (Tianjin) i miasta południowej [[Hebei]]

Ponadto można dojechać do Pekinu wieloma prywatnymi busami, które zatrzymują się zazwyczaj w pobliżu któregoś z dworców kolejowych.

== Komunikacja miejska ==
=== Metro ===
Pekińskie metro ma 17 linii, a następne są w budowie. Stacje oznaczone są niebieskimi napisami po chińsku i angielskim napisem ''subway''. To samo dotyczy wszystkich napisów informacyjnych. Informacja jest czytelna i przyjazna. Bilety w formie kart elektronicznych można kupić w kasach i automatach. Cena za bilet wynosi 2 juany{{Stan na|2013|09}}. W godzinach szczytu metro jest bardzo zatłoczone.
[[Plik:Beijing-Subway en.png|thumb|upright=3.2|center|Sieć linii metra w Pekinie]]

=== Taksówki ===
Pekińskie taksówki to zazwyczaj Volkswageny Jetta (starsze) lub Hyundai Elantra (nowsze). Oznaczone są pasem w dolnej części karoserii o kolorze jasnobrązowym. Zaleca się, aby w miarę możliwości, taksówkę zamawiał hotel lub restauracja, co pozwala na uniknięcie „fałszywych taksówek”. Dobrze jest mieć też przygotowany uprzednio, napisany na karteczce, cel podróży. W recepcjach hotelowych spotkać można się już z takimi gotowymi kartkami pozwalającymi wrócić do hotelu.

Zatrzymując taksówkę na ulicy trzeba się upewnić, czy kierowca włączył licznik lub nawet zwrócić mu na to uwagę. W godzinach nocnych (zwłaszcza po zamknięciu metra) niektórzy taksówkarze oferują kursy po mocno zawyżonej cenie – należy wówczas odejść do innej taksówki, której kierowca pojedzie wg wskazań licznika lub mocno negocjować cenę – pierwotna propozycja co najmniej dwukrotnie (często więcej) zawyżona.

=== Rowery ===
Co prawda czasy kiedy w Pekinie był to podstawowy środek lokomocji należą do przeszłości, to jednak nadal duża część mieszkańców korzysta z tego środka lokomocji. Na ulicach, nie tylko w centrum, zlokalizowane są stacje rowerowe, niestety zazwyczaj puste. Natomiast można rower wypożyczyć też w inny sposób. Najlepiej jest poprosić o pomoc recepcję hotelu, w którym mieszkamy. Chętnym na poruszanie się w ten sposób należy jednak zwrócić uwagę na całkowicie odmienną, od spotykanej w Europie, kulturę jazdy, zarówno kierowców, jak i rowerzystów. Nie mniej jednak na ulicach spotyka się turystów zwiedzających miasto na rowerach.

Osobom planującym dłuższy pobyt zarekomendować można kupno używanego roweru. Tu ceny zaczynają się od 200 juanów. Po zakończonym pobycie taki rower można komuś podarować, spróbować odsprzedać lub po prostu zostawić na ulicy.

W każdym przypadku rekomendujemy dobre zabezpieczenie roweru przed kradzieżą, gdyż kradzieże rowerów są dość częste.

=== Samochody osobowe ===
Od czasu Igrzysk Olimpijskich w 2008 roku obcokrajowcy mogą wypożyczać samochody osobowe. Funkcjonuje dobrze nawigacja samochodowa GPS, niestety po chińsku. Jednak ze względu na skomplikowany układ drogowy, bardzo duży ruch samochodów oraz generalne problemy z parkowaniem nie rekomenduje się tego sposobu poruszania się po Pekinie.

Hotele oferują wynajem samochodu wraz z kierowcą, tu ceny zaczynają się od 1000 juanów, w zależności od modelu samochodu.

=== Autobusy miejskie ===
W Pekinie jest ponad 200 linii autobusowych i trolejbusowych. Bilety są bardzo tanie, ale podróżowanie nimi w godzinach szczytu nie należy do komfortowych. Wyjątkiem są linie o numerach 800 – są droższe, ale klimatyzowane i bardziej komfortowe. W autobusach miejskich plagą są kradzieże kieszonkowe, należy o tym bezwzględnie pamiętać.

== Noclegi ==
Miasto ma rozbudowaną sieć hoteli i nie ma większych problemów ze znalezieniem noclegu. Oficjalnie obcokrajowcy mogą zatrzymać się jedynie w zatwierdzonych hotelach. Ich ceny są na poziomie cen hoteli w Warszawie dla podobnej kategorii. Jednak trudno jest znaleźć przyzwoity pokój hotelowy w cenie poniżej 300–500 juanów za dobę.

Osoby znające język chiński (a właściwie dialekt mandaryński) nie będą miały problemu ze znalezieniem noclegu w naprawdę atrakcyjnych cenach, nieprzekraczających 200 juanów za pokój, a nawet za 30 juanów za łóżko. Jednak będą to noclegi w obiektach spoza oficjalnej listy.

W znalezieniu hotelu pomocne są portale internetowe.

== Warto zobaczyć ==
[[Plik:Gfp-beijing-view-of-main-hall-at-forbidden-palace.jpg|thumb|Zakazane Miasto]]
[[Plik:Hutong 1 (Snowyowls).jpg|thumb|Hutongi]]
* '''Zakazane Miasto''' – na zwiedzanie należy zarezerwować co najmniej jeden dzień. Przed wejściem można wypożyczyć ''audio-guide'', dostępny również w języku polskim.
* '''Plac Tian’anmen''' – w północnej części jest wejście do Zakazanego Miasta, na zachodniej stronie Wielka Hala Ludowa, po wschodniej muzeum Rewolucji Chińskiej. Na placu znajduje się również mauzoleum, w którym spoczywa Mao Zedong.
* '''Świątynia Niebiańskiego Spokoju'''
* '''Pałac Letni'''
* '''Park Beihai'''
* '''Ogród zoologiczny''' i '''oceanarium''' – główną atrakcją są pandy wielkie, ale należy pamiętać, że w upalne dni zazwyczaj leżą bez ruchu w klatkach lub na niewielkim wybiegu. Jest kilka typów biletów do zoo, w zależności od atrakcji, które chce się w nim zobaczyć. Obsługa w kasach mówi po angielsku. Oceanarium jest nowym obiektem i przez to nietanim (bilet ponad 100 juanów{{Stan na|2011|09}}).
* Obiekty olimpijskie
* '''Hutongi''' – dawne pekińskie parterowe dzielnice mieszkaniowe, likwidowane i zastępowane nowoczesnymi blokami. Pozostawione są na pokaz fragmenty pełniące rolę atrakcji turystycznych, ze sklepami i restauracjami.

== Najbliższe okolice ==
* '''Mur chiński''' – jest jedną z najbardziej niesamowitych budowli na Ziemi i atrakcją, której zwiedzanie jest obowiązkowe. W okolicach Pekinu można zwiedzać kilka jego odcinków:
:* ''Badaling'' – najbardziej popularny, najbardziej zatłoczony, ale i najmniej autentyczny. W pobliżu są też grobowce 13 cesarzy dynastii Ming (Shisan Ling);
:* ''Mutianyu'' – dwukilometrowy odcinek na północny wschód od Pekinu;
:* ''Simatai'' – ok. 100 km od Pekinu, łączy się z fragmentem Jingshanling. Obecnie w remoncie {{Stan na|2011|09}}
:* ''Jingshanling'' – ok. 100 km od Pekinu, łączy się z fragmentem Simatai. Niedawno remontowany co nie pozbawiło go autentyczności. Można wjechać i zjechać kolejką linową, jak również wejść/zejść po dość forsownych schodach (co stanowi pewne wyzwanie, zwłaszcza w upalny dzień);
:* ''Huanghua'' – wschodni fragment muru.

== Gastronomia ==
W ostatnich latach w Pekinie nastąpiła eksplozja ilości większych i mniejszych lokali gastronomicznych. Pekińczycy, którzy jeszcze w latach 70. XX w. witali się słowami: „Czy dziś coś jadłeś?” na nowo odkryli radość z chodzenia do restauracji i odwiedzają je tłumnie. Smak serwowanych potraw jest w zasadzie różny od tego co proponują nam tzw. chińskie restauracje w Polsce.

Problemem może być dla nas porozumienie się z personelem. Znajomość języka angielskiego nie jest powszechna. Menu w wielu restauracjach jest co prawda napisane literami łacińskimi, ale często jest to literowa transkrypcja chińskiej nazwy potrawy. Pomocne tu mogą być często zamieszczane w karcie dań fotografie. Można też zobaczyć, co jedzą inni i wskazać na migi kelnerowi, że chce się to samo. W barach samoobsługowych najpierw płacimy, a potem odbieramy potrawę.
Potrawy je się pałeczkami, ale w większych restauracjach dostępne są sztućce. Jeżeli ktoś nie opanował sztuki posługiwania się pałeczkami, co nie jest aż takie trudne, dobrze jest, aby miał przy sobie, na wszelki wypadek, jednorazowe sztućce.

=== Co zjeść? ===
* Kaczka po pekińsku – sztandarowe danie kuchni pekińskiej. Kaczki są pieczone w specjalnych piecach na złoty brąz, dowożone do stolika i przy gościach krojone   ze skórką, nożem trzymanym pod odpowiednim kątem. Podaje się do nich bardzo cienkie placuszki pszenne, pokrojony por i specjalny sos. Kaczkę nakłada się na placek, dodaje pokrojony por i macza w sosie. Całość zawija się i konsumuje. Czynności te przeprowadza się przy pomocy pałeczek, co jest nie lada wyzwaniem. W przypadku trudności, można poprosić o zachodnie sztućce.
* Pierogi – kuchnia chińska oferuje pierożki i pierogi o różnej wielkości, smaku, nadzieniu i sposobie przyrządzania. Nadzienie może być warzywne (często jest to kapusta), mieszane lub mięsne. Mogą być przyrządzane na parze, gotowane, gotowane i następnie przysmażane oraz smażone na głębokim tłuszczu. Podaje się je na różne sposoby.
* Ryba na parze – ugotowana w całości ryba, którą „rozbieramy” pałeczkami i jemy maczając w sosie.
* Makarony – najlepiej wybierać te przysmażane z dodatkiem sosu, warzyw lub mięsa. 
* Ryż – może być podawany bez dodatków, z jarzynami, czy owocami morza, gotowany lub dodatkowo przysmażony.

Chińczycy celebrują jedzenie. Wspólne posiłki składają się z różnych potraw podawanych w kolejności zapewniającej zachowanie równowagi &quot;ciepła&quot; i &quot;zimna&quot; organizmu.

Restauracje i bary wszelkiego rodzaju serwują setki potraw w różnych cenach, zarówno pochodzące z regionów Chin, jak i z całego świata. Są też fast-foody głównych sieci międzynarodowych, jak: McDonald, Subway, KFC.

== Zakupy ==
Największymi dzielnicami handlowymi są '''Wangfujing''' (znajduje się tam popularny dom towarowy Pekin) i '''Xidan''', za najbardziej luksusowy uważany jest budynek Parksona (na wschód od Xidan). Popularnymi towarami są antyki, odzież po atrakcyjnych cenach (regularnie wykupywana przez Rosjan) oraz książki i materiały do nauki chińskiego (w dużych księgarniach można kupić świetny kurs multimedialny).

== Imprezy ==
W 2008 Pekin był gospodarzem XXIX Letnich Igrzysk Olimpijskich, a w 2022 roku gospodarzem XXIV Zimowych Igrzysk Olimpijskich.

== Nauka ==
W Pekinie, jak przystało na stolicę, znajduje się kilkanaście uczelni, z najstarszym i najbardziej prestiżowym w mieście Uniwersytetem Pekińskim na czele.
&lt;!-- 
== Praca ==
 --&gt;
== Kontakt ==
=== Telefonia komórkowa ===
Polskie telefony komórkowe działają, pod warunkiem, że ma się uruchomioną usługę roamingu. Ceny są zaporowe – ok. 10 PLN za rozmowę do Polski i ok. 5 PLN za rozmowy przychodzące oraz 1,5 PLN za SMS wychodzącego{{Stan na|2013|09}}. Przy rozmowach lokalnych operator może nadać nam „chiński” numer telefonu. Przy dłuższym pobycie warto rozważyć zakup chińskiej karty SIM w modelu pre-paid, bez problemu do nabycia u lokalnych operatorów.

=== Internet ===
Specyfiką chińskiego internetu jest jego cenzurowanie. Nie ma w tym większej logiki, bo na przykład raz strony polskojęzycznej Wikipedii działają, a raz nie. W Chinach, poza nielicznymi wyjątkami, blokowany jest m.in. Facebook, Twitter oraz YouTube. Mogą też wystąpić problemy ze ściągnięciem poczty za pośrednictwem przeglądarki internetowej.

W pokojach hotelowych zazwyczaj jest gniazdko internetu przewodowego, a w hotelowych lobby spotkać można WiFi. WiFi spotkać można też w lokalach, czasem trzeba pobrać login. Często ograniczony jest czas korzystania z sieci (McDonalds – 30 minut).

== Bezpieczeństwo ==
Pekin uważany jest za bezpieczne miasto. Jednak tak duże skupisko ludzi rodzi typowe dla turystów zagrożenia. Są to przede wszystkim kradzieże dokonywane przez kieszonkowców oraz wyłudzenia przy dokonywaniu wymiany pieniędzy u ulicznych handlarzy. Sugeruje się też unikanie płatności kartami płatniczymi. Dokumenty i zapas gotówki najlepiej jest zostawić w hotelowym sejfie.

Ponadto należy uważać na dokonywane zakupy, gdyż nawet te nie dokonane po atrakcyjne niskich cenach, okazać się mogą podróbkami, czyli jak mówią pekińczycy kopiami.

Możemy się spotkać z ofertą zakupu „kopii” produktów znanych marek. Należy jednak pamiętać, że ich przywóz na teren Unii Europejskiej jest nielegalny.

Prostytucja jest nielegalna i jest oficjalnie zwalczana. Niemniej jednak jest to obecnie zjawisko powszechne. Kontakty obcokrajowców z prostytutkami mogą wiązać się z poważnymi konsekwencjami, poczynając od szantażu, a na postępowaniu sądowym kończąc.

W Pekinie (jak i innych miastach Chin) należy wystrzegać się oszustów, którzy pod pozorem chęci konwersacji po angielsku lub darmowego oprowadzania po mieście usilnie starają zaciągnąć turystę na kawę, herbatę (lub ceremonię jej parzenia), piwo czy też posiłek. Jest to popularna forma oszustwa, polegająca na tym, że podczas posiłku nasz rozmówca ulatnia się (twierdząc, że musi wyjść, np. do toalety lub zadzwonić), a zamiast niego pojawia się dwóch barczystych panów z rachunkiem, na którym herbata może opiewać na równowartość 100 EUR. Oszuści często dobrze mówią po angielsku i zachowują się bardzo przyjaźnie – należy stanowczo odmówić chęci wspólnego spędzania czasu. Pojawiają się także na placu Tian’anmen, zaczepiając turystów, można ich spotkać w dzielnicach handlowych.

== Niepełnosprawni ==
Miasto nie jest przyjazne dla osób niepełnosprawnych. Co prawda na chodnikach wyłożone są pasy z odmienną fakturą przeznaczone dla osób niewidomych, ale bardzo często są one zastawione parkującymi motorynkami, samochodami, czy też straganami. W centrum spotyka się obniżenie krawężników dla osób poruszających się na wózkach. Nowsze stacje metra dostosowane są też dla osób niepełnosprawnych ruchowo. W obiektach zabytkowych z reguły nie ma udogodnień dla osób niepełnosprawnych. Należy też pamiętać o chińskiej tradycji wysokich progów w prywatnych domach. Czasami spotyka się informacje alfabetem Braille’a, niestety nie wiemy w jakim języku.

== Zdrowie ==
Od turystów nie są wymagane żadne szczególne szczepienia. Ze względu na zanieczyszczenie powietrza u alergików mogą wystąpić wzmożone objawy ich dolegliwości. Przyjezdni ostrzegani są przed piciem wody z kranu bez przegotowania. Służba zdrowia, zarówna prywatna, jak i państwowa jest odpłatna. Szpitale państwowe mają w angielskiej nazwie (jeżeli jest) '''hospital''', a prywatne '''clinic'''. Dla turystów z Polski wszelkie świadczenia zdrowotne są płatne. Dlatego rekomenduje się posiadanie ubezpieczenia w tym zakresie, nie tylko pozwalającego na udzielenie pierwszej pomocy, ale i też na pokrycie kosztów leczenia. Osoby zażywające stale, przepisane przez lekarza, środki, powinny się w nie zaopatrzyć w wystarczającej ilości na czas pobytu, gdyż mogą mieć kłopoty z ich nabyciem na miejscu.

== Polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne ==
 '''Wydział Konsularny Ambasady Polski w Pekinie'''
 1, Ritan Lu, Jianguomenwai
 100600 Beijing, People's Republic of China
 tel: (+86 10) 6532-12-35 wew. 101, 102, 103, 104, 108
 fax: (+86 10) 6532-35-67
 e-mail: pekin.amb.wk@msz.gov.pl

{{przewodnik}}
{{Jest w|Chiny}}
{{geo|39.913889|116.391667}}

[[Kategoria:Chiny]]</text>
      <sha1>tgauun2s5frskpfz6k4xgu3vr7zxv86</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Powiat chełmiński</title>
    <ns>0</ns>
    <id>10426</id>
    <revision>
      <id>120195</id>
      <parentid>86825</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T19:38:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JakaśKreatywnaNazwa123</username>
        <id>10726</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2089" xml:space="preserve">{{Miejscowość infobox
|nazwa=Powiat chełmiński
|widok=Grubno Palace 2.jpg
|herb=POL powiat chełmiński COA.svg
|mapa=Powiat chełmiński.png
|region=[[Województwo kujawsko-pomorskie]]
|powierzchnia=527,62
|lud=52 345
|prefiks=
|www=
|opis=pałac w Grubnie
|kod pocztowy=
|państwo=[[Polska]]}}
'''Powiat chełmiński''' – powiat w województwie kujawsko-pomorskim, z siedzibą w [[Chełmno|Chełmnie]].

Graniczy z [[Powiat grudziądzki|powiatem grudziądzkim]], [[Powiat świecki|świeckim]], [[Powiat bydgoski|bydgoskim]], [[Powiat toruński|toruńskim]] i [[Powiat wąbrzeski|wąbrzeskim]].  

== Charakterystyka ==
Położenie geograficzne siedziby powiatu: 53°20'48.3&quot;N 18°26'07.9&quot;E.

== Geografia ==

=== Fauna i flora ===

== Historia ==

== Gospodarka ==

== Dojazd ==

=== Samolotem ===
Najbliższy port lotniczy znajduje się w [[Bydgoszcz|Bydgoszczy]].

=== Pociągiem ===

=== Samochodem ===
Przez powiat przechodzi DK 91 oraz DK 55.

=== Autobusem ===

=== Statkiem ===

== Regiony ==
[[Plik:Lisewo133.jpg|mały|Lisewo, po prawej kościół Podwyższenia Krzyża Świętego]]
W skład powiatu chełmińskiego wchodzą;
[[Plik:Renesansowy ratusz w Chełmnie.JPG|mały|Ratusz i rynek w Chełmnie]]

=== Gminy miejskie ===

* [[Chełmno]] 

=== Gminy wiejskie ===

* [[Chełmno (gmina wiejska)|Chełmno]]
* [[Kijewo Królewskie (gmina)|Kijewo Królewskie]]
* [[Lisewo (gmina)|Lisewo]]
* [[Papowo Biskupie (gmina)|Papowo Biskupie]]
* [[Stolno (gmina)|Stolno]]
* [[Unisław (gmina)|Unisław]]

=== Miasta ===

* [[Chełmno]]

== Warto zobaczyć ==

* Kościoły [[Chełmno|Chełmna]];
* Ratusz w Chełmnie;
* Pałac w [[Grubno|Grubnie]];
* Kościół św. Bartłomieja w [[Unisław (województwo kujawsko-pomorskie)|Unisławiu]];
* Dwór w [[Bartlewo (wieś)|Bartlewie]];
* Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w [[Lisewo (powiat chełmiński)|Lisewie]];
* Ruiny zamku krzyżackiego w [[Papowo Biskupie|Papowie Biskupim]].

== Transport ==

== Noclegi ==

== Gastronomia ==

{{Jest w|Województwo kujawsko-pomorskie}}

[[Kategoria:Województwo kujawsko-pomorskie]]</text>
      <sha1>1sfw2v8szhe8ghkgkm2q3tuawnkn9oa</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>