محرم الحرام میاشت

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="ps">
  <siteinfo>
    <sitename>ويکيپېډيا</sitename>
    <dbname>pswiki</dbname>
    <base>https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%88%D9%85%DA%93%DB%8C_%D9%85%D8%AE</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.23</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">رسنۍ</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">ځانگړی</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">خبرې اترې</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">کارن</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">د کارن خبرې اترې</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">ويکيپېډيا</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">د ويکيپېډيا خبرې اترې</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">دوتنه</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">د دوتنې خبرې اترې</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">ميډياويکي</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">د ميډياويکي خبرې اترې</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">کينډۍ</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">د کينډۍ خبرې اترې</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">لارښود</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">د لارښود خبرې اترې</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">وېشنيزه</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">د وېشنيزې خبرې اترې</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">تانبه</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">د تانبې خبرې اترې</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Module</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Module talk</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Gadget</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Gadget talk</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Gadget definition</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Gadget definition talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>محرم الحرام میاشت</title>
    <ns>0</ns>
    <id>14025</id>
    <revision>
      <id>283943</id>
      <parentid>190510</parentid>
      <timestamp>2022-08-05T16:51:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>عثمان منصور انصاري</username>
        <id>200</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18152" xml:space="preserve">'''محرم الحرام''' د [[هجري سپوږمیز]] کال مياشت ده چې ۳۰ [[ورځ|ورځې]] لري. '''محرم''' د [[اسلامي کليز]] لومړۍ [[مياشت]] ده. دغه په اسلامي گروهې د کال له څلورو سپېڅلو مياشتو څخه شمېرل کېږي، او په دې مياشت کې په جگړو کولو بنديز لگېدلی. دا چې اسلامي کليز د سپوږميز کليز په چوکاټ کې راځي، نو ځکه یې مياشتې له يو کال څخه بل کال ته توپیر لري او خپل خپل مهالونه بدلوي رابدلوي. 
دې مياشتې ته محرم ځکه وايي چې جگړې باندې بنديز لگېدلی او جگړه یې ناروا (حرامه) بللې. دغه د بنديز دود په دغې مياشتې کې مخکې له اسلام څخه هم راروان و، نو ځکه رسول الله دغه مياشت باندې ټينگار کړی چې سپېڅلې مياشت ده او همدا رنگه د دغې میاشتې په روژو نيولو يې هم ټينگار کړی. رسول الله صلی الله علیه وسلم خپل يو حديث کې ددې مياشتې په اړه ډېرې يادونې کړي دي او هم یې يو بل حديث کې د نهمې ورځې روژې باندې ټينگار کړی.

&lt;blockquote&gt;د ابن عباس له خولې چې یې ويلي و: کله چې محمد صلی الله علیه وسلم مدينې منورې ته کډه وکړه نو هلته یې يهوديان وليدل چې د محرم په لسمه ورځ یې روژه نيولې وه، ځينو ویل چې دوی روژه ددې لپاره نيولې چې بني اسرايلو د فرعون له ظلم څخه د الله تعالی په مرسته خلاصون موندلی و، او د موسی او ملگرو ته یې د سور سمندر په منځ کې لاره سيخه کړې وه تردې چې هغوی ترې تېر شي. د همدې اورېدو سره رسول الله صلی الله علیه وسلم وفرمايل: موږ موسی علیه السلام ته له يهوديانو څخه ډېر نږدې يو، ځکه نو باید چې ټول مسلمانان د محرم روژې ونيسي. (ابو داود)&lt;/blockquote&gt;

&lt;blockquote&gt;حضرت محمد (ص) فرمايلي: که په محرم مياشت کې څوک روژې ونيسي، يوه روژه به یې د دېرشو روژو سره برابره وي. (طبري)&lt;/blockquote&gt;
==د محرم دیني اړخ==
== د محرم الحرام مياشتي په هکله: ==

دا په قرآن باندي ثابته سوې خبره ده چي الله پاک، کال د دوولسو مياشتوڅخه جوړ کړی دی لکه په قرآن شريف کي چي راځي: إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْرًا فِي كِتَابِ اللَّهِ.[سورة التوبة 36] يعني شمېر د مياشتو د الله په نزد دوولس دی چي په کتاب الله کي ليکل سويدي مراد ورڅخه لوح محفوظ دی.

يوه ددغه دوولسو مياشتو څخه د محرم الحرام مياشته ده چي د هجري سپوږميز کال لومړنی مياشته کيږي، دا مياشته هم د نورو مياشتو غوندي يوه برخه د وخت او زمانې ده چي پر انسانانو باندي راځي، د نورو مياشتو غوندي پدې مياشتي کي هم ځيني پېښي سوي او لا هم کيږي چي ممکن ددې میاشتي حیثیت، حکم او ډېر مسائل ورسره تړلي وي.

==د محرم الحرام مياشتي شرعي حيثيت:==

د محرم الحرام مياشته هم دکال د دوولسو مياشتو څخه يوه مياشته ده، په شريعت کي فقط دومره ثابت دي چي پدې مياشتي کي د روژې نيول سنت او يا مستحت کار دی لکه په لاندي حديث او فقهي عبارت کي چي راځي: 

عن عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ رضى الله عنهما أَنَّ أَهْلَ الْجَاهِلِيَّةِ كَانُوا يَصُومُونَ يَوْمَ عَاشُورَاءَ وَأَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- صَامَهُ وَالْمُسْلِمُونَ قَبْلَ أَنْ يُفْتَرَضَ رَمَضَانُ فَلَمَّا افْتُرِضَ رَمَضَانُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- إِنَّ عَاشُورَاءَ يَوْمٌ مِنْ أَيَّامِ اللَّهِ فَمَنْ شَاءَ صَامَهُ وَمَنْ شَاءَ تَرَكَهُ.[ صحيح مسلم2698]

د عبدالله بن عمر رضي الله عنهما څخه روايت دی چي د جاهليت د وخت خلګو به د (محرم الحرام) لسمي ورځي روژه نيول، رسول الله صلي الله عليه وسلم او مسلمانانو هم مخکي تر دې چي د روژې مياشتي روژه فرض سي دغه روژه نيول، کله چي د روژې مياشتي روژه فرض سوه نو رسول الله صلی الله عليه وسلم وفرمايل: د (محرم الحرام) لسمه ورځ د الله پاک د ورځو څخه يوه ورځ ده د هر چا چي زړه غواړي روژه دي ونيسي او که يې زړه غواړي ندي نيسي.

وَيُسْتَحَبُّ صَوْمُ أَيَّامِ الْبِيضِ الثَّالِثَ عَشَرَ وَالرَّابِعَ عَشَرَ وَالْخَامِسَ عَشَرَ مَا لَمْ يَظُنَّ إلْحَاقَهُ بِالْوَاجِبِ وَكَذَا صَوْمُ عَاشُورَاءَ وَيُسْتَحَبُّ أَنْ يَصُومَ قَبْلَهُ يَوْمًا وَبَعْدَهُ يَوْمًا فَإِنْ أَفْرَدَهُ فَهُوَ مَكْرُوهٌ لِلتَّشَبُّهِ بِالْيَهُودِ.[تبيين الحقائق] ژباړه: د رڼا د ورځو دیارلسمي، څوارلسمي او پنځلسمي روژه نیول مستحب دي تر څو په واجب پوري د نښلولو ګمان یې ونسي، همداسي د عاشوراء ورځي روژه هم مستحب ده او دا هم مستحب دی چي یوه ورځ مخکي یا وروسته یې روژه ونیسي، که یې یواځي ددغه ورځي روژه ونیوله نو هغه مکروه دی ځکه د یهودو سره یې مشابهت راځي.

پدې خاطر هم د بخاري شريف په حديث کي راځي چي عبدالله بن عمر رضي الله عنه ددې ورځي روژه نه نيول: 

عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِىَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ صَامَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم عَاشُورَاءَ وَأَمَرَ بِصِيَامِهِ فَلَمَّا فُرِضَ رَمَضَانُ تُرِكَ ، وَكَانَ عَبْدُ اللهِ لاَ يَصُومُهُ إِلاَّ أَنْ يُوَافِقَ صَوْمَهُ.[ صحيح البخاري 1892]

ژباړه: د عبدالله بن عمر رضي الله عنهما څخه روايت دی چي رسول الله صلی الله عليه وسلم د عاشوراء د ورځي روژه ونيول نورو ته يې هم د هغې د نيولو امر وکړ، خوکله چي رمضان فرض سوه نو دغه روژه پرېښودل سوه، عبدالله بن عمر رضي الله عنهما به دغه روژه نه نيول مګر دا چي دده د عادي روژو سره يې موافقت راغلی وای.

==پدې مياشتي کي څو مهمي پېښي:==

1.            په همدې مياشتي کي موسی عليه السلام او ورسره مسلمانان د فرعون د ظلم څخه خلاص سوه پر رود نيل باندي تېر سوه او فرعونيانو پکښې غرق سوه.

2.            په همدې مياشتي کي رسول الله صلي الله عليه وسلم  د جنګ او جهاد کولو لپاره د صحابه وو دلګۍ ليږلي دي او غزوې يې کړيدي لکه: سريه ابي سلمه بن عبدالاسد، سرية محمد بن مسلمه، غزوه د نجد، غزوه د قرارة الکدر او خيبر ته تلل.

3.            په همدې مياشتي کي رسول الله صلي الله عليه وسلم د صفيه بنت حيی سره نکاح وکړه.

4.            په همدې مياشتي کي رسول الله صلي الله عليه وسلم د نړۍ مختلفو واکمنانو ته د دعوت ليکونه واستول.

5.            په همدې مياشتي کي د قادسيه ستر جنګ د مسلمانانو او کافرانو تر مينځ وسو چي د مسلمانانو مشر سعد بن ابي وقاص رضي الله عنه وو  او دکافرانو مشر رستم او جالينوس وو چي جنګ مسلمانانو وګټی.

6.            په همدې مياشتي کي د حضرت عثمان رضي الله عنه سره د خليفه او اميرالمومنين په صفت د مسلمانانو بيعت وسو.

7.            په همدې مياشتي کي حضرت حسين رضي الله عنه د شهادت لوړ مقام ته ورسېدی.

همدېته ورته نوري ډېري پېښي پدې مياشتي کي سويدي.

پدې مياشتي کي د عاشوراء د ورځي عمل:

قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى الله عَليْهِ وسَلَّمَ: صِيَامُ يَوْمِ عَاشُورَاءَ، إِنِّي أَحْتَسِبُ عَلَى اللهِ أَنْ يُكَفِّرَ السَّنَةَ الَّتِي قَبْلَهُ.[ سنن ترمذي1738]

رسول الله صلي الله عليه وسلم فرمايي: زه  د الله تعالی څخه ددې طمع لرم چي د عاشوراء د ورځي په روژې باندي به د تېر سوي کال ګناهونه عفو کړي.

البته کوم خلګ چي ددې مياشتي د عاشوراء د ورځي روژه نيسي هغوی ته د شريعت لخوا لارښوونه سوېده چي بايد د نهمي ورځي روژه هم ورسره ونيسي ترڅو چي په روژه نيولو کي د يهودو سره مشابهت رانسي، ځکه چي هغوی هم ددې ورځي روژه نيسي، پدې خاطر چي موږ ددوی سره په مخالفت باندي امر سوي يو نو موږ بايد يوه ورځ مخکي تر دغي ورځي روژه ونيسو، اوکه د چا څخه نهمه ورځ تېره سوې وي نو بيا هغه مسلمان دي د يوولسمي ورځي روژه ورسره ونيسي.

==دې میاشت کې هيڅ ځانګړی مصيبت نشته==

د شريعت د عمومي اصل پر بنياد چي مصيبت تر درو ورځو اضافه نسته، نو پدې مياشتي او يا ددې مياشتي پرلسمه چي په هغه وخت کي کومي د مصيبت پيښي سويدي، اوس يې لمانځل او يا يې کليزه نيول نه رواکيږي لکه چي په حديث کي راځي: 

لاَ يَحِلُّ لاِمْرَأَةٍ تُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ تُحِدُّ عَلَى مَيِّتٍ فَوْقَ ثَلاَثٍ إِلاَّ عَلَى زَوْجٍ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْرًا.[ صحيح البخاري 1281]

يعني د هيڅ هغي ښځي لپاره چي پر الله او ورځي د آخرت ايمان لري نه رواکيږي چي پر مړي باندي تر درو ورځو اضافه زينت او ځان جوړل پريږدي (د مصيبت اظهار وکړي) مګر پرخپل خاوند باندي چي څلور مياشتي او لس شپې زينت او ځان جوړل پريږدي (اظهار د مصيبت کوي). په خاصه توګه په نياحت او لوړ آواز باندي ژړل چي هيڅ وخت نه رواکيږي لکه په حديث کي چي راځي: 

عَنْ عَبْدِ اللهِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم لَيْسَ مِنَّا مَنْ لَطَمَ الْخُدُودَ وَشَقَّ الْجُيُوبَ وَدَعَا بِدَعْوَى الْجَاهِلِيَّةِ.[ صحيح البخاري كتاب بدء الوحي، حديث 1294]

ژباړه: د عبدالله رضي الله عنه څخه روايت دی: چي رسول اکرم صلی الله علیه وسلم وفرمايل: زموږ څخه ندی څوک چي خپل باړخو په څپېړه (چپلاخه) ووهي، خپل ګرېوان څيري کړي، او د جاهليت د وخت خبري وکړي. 

نو پدې مياشتي کي او يا ددې مياشتي په لسمه ورځ چي په &quot;عاشوراء&quot; باندي مشهوره ده هيڅ شرعي مصيبت وجود نلري، هيڅ مسلمان بايد دا مياشته او يا دا ورځ، د مصيبت او غم ونه بولي، همدا راز پدې مياشتي کي ځانګړې خوشالي او مراسم هم وجود نلري. 

دا معلومه خبره ده چي پدې باندي چي الله پاک په لسمه ورځ ددې مياشتي موسي عليه السلام او مسلمانانو ته نجات ورکړی هر مسلمان خوشال دی خو دا چي ددې خوشالۍ لپاره دي ځانګړي مراسم جوړ سي شرعا هيڅ ثبوت نلري.

پدې مياشته کي هم د نورو مياشتو په څېر که څوک وغواړي نکاح او واده کولای سي همدا راز هغه خوشالۍ چي شرعا يې اظهار په واده کولو روا وي هم ښکاره کولای سي هيڅ ممانعت پکښې نسته. 

که د چا مړی وسي د نورو مياشتو په څېر پدې مياشتي کي هم نور مسلمانان شرعي تعزيه ورته ويلای او ورکولای سي.

خلاصه دا چي مسلمان بايد پدې باندي پوه سي چي:

1. پدې مياشتي کي واده کول هيڅ پروا نلري که څوک يې روا نه بولي هغه ګناهکار دی.

2. دا مياشت هيڅ ځانګړي مراسم د غم يا د خوشالۍ نلري.

3. دا مياشته د غم او مصيبت مياشته بلل ګناه ده.

4. پدې مياشتي کي سفر کول هيڅ پروا نلري.

5. دا مياشته هيڅ ځانګړی خيرات او ذبيحه نلري.

6. پدې مياشتي کي ددې میاشتي په مناسبت لکه چي د نياحت او غم مجلس جوړل حرام اوګناه ده ورتلل یې هم ګناه ده.

7. پدې مياشتي کي که چا داسي خيرات کړی وي چي بېله الله يې د بل چا په نامه ذبح کړی او يا نذر کړی وي بايد مسلمان يې د خوړلو څخه ډډه وکړي.

== د عاشورا يا وير ورځ ==
د دغې سپېڅلې مياشت لسمې ورځې ته په عربي کې [[د آشورا ورځ|يوم الآشورا]] (د وير ورځ) وايي. همدغه ورځ د وير ورځې په نوم ځکه يادېږي چې د اسلام د لارښود رسول الله (ص) لمسی حضرت حسين ابن علي (رض)، د نورو بيبيانو او د هغه سره نور مسلمانان د عراق په کربلا سيمې باندې د اسلامي کليز په ۶۱م کال کې د [[يزيد]] د لښکر لخوا شهيدان شوي او دا د هماغه شهداؤ په يادښت سره په وير نمانځل کېږي، خو د شعيه گانو لخوا د ځان په ځورېدنې، ربړونې، او وير و ژړا بدرگه او نمانځل کېږي. سوني مسلمانان په دغې ورځې باندې روژې نيسي، ځکه چې [[موسی (ع)]] په دغه ورځ د [[مصر]] په [[فرعون]] باندې بريا موندلې وه، په همدې وجه یې د دوه ورځو د روژو نیولو ټينگار کړی، ځکه چې د يهوديانو څخه یې په توپیريزه توگه نيولي وي.
 
== د شعيه گانو عنعنې ==
د شعيه گانو عنعنې له سونيانو په دې توپیر لري چې شعيه گان(سیدان) ځان د امام حسين اولاده او عوام یې د هغه محبین گڼي، او له همدې له لامله په دې ويرجنې ورځ باندې دوی ځانونه ځوروي او ژاړي. د شعيه گانو د ځور څو ډوله اوزار لري لکه ځانونه په چړو وهل، په زنځير وهل، خپل ټټر وهل، او ملا په ستنو سورۍ کول او داسې نور.

== د عاشورا د ورځې پېښلیک ==

== په اسلامي کليز کې د المحرم مياشتې توپیريز چوکاټ == 
{|border=&quot;1&quot; align=center cellpadding=&quot;2&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;background:#efefef; border: 1px solid #aaa; border-collapse: collapse;&quot;
|-
!width=20%|[[اسلامي کليز|هـ. س]]
!width=40%|لومړۍ ورځې ([[Common Era|CE]] / [[Anno Domini]])
!width=40%|وروستۍ ورځې ([[Common Era|CE]] / [[Anno Domini|AD]])
|-
|align=&quot;center&quot;|1431
|18 ډسمبر 2009
|15 جنوري 2010
|-
|align=&quot;center&quot;|1432
|&amp;nbsp;&amp;nbsp;7 ډسمبر 2010
|&amp;nbsp;&amp;nbsp;4 جنوري 2011
|-
|align=&quot;center&quot;|1433
|26 نومبر 2011
|25 ډسمبر 2011
|-
|align=&quot;center&quot;|1434
|15 نومبر 2012
|13 ډسمبر 2012
|-
|align=&quot;center&quot;|1435
|&amp;nbsp;&amp;nbsp;4 نومبر 2013
|&amp;nbsp;&amp;nbsp;3 ډسمبر 2013
|-
|align=&quot;center&quot;|1436
|25 اکټوبر 2014
|22 نومبر 2014
|-
|align=&quot;center&quot;|1437
|14 اکټوبر 2015
|12 نومبر 2015
|-
|colspan=3|&lt;small&gt;د المحرم نېټې د 2010م، او 2015م ، تر منځ &lt;/small&gt;
|}

{{سپوږميزې مياشتې}}

[[وېشنيزه:سپوږميز کليز]]</text>
      <sha1>53bc9pswxrmwb7153azxnwx4q8n8rnb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>جيپور</title>
    <ns>0</ns>
    <id>17920</id>
    <revision>
      <id>283958</id>
      <parentid>231726</parentid>
      <timestamp>2022-08-06T11:49:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Gerd Eichmann</username>
        <id>18744</id>
      </contributor>
      <comment>gallery changed</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="956" xml:space="preserve">'''جيپور''' د [[هند]] يو تاريخي ښار دی. د تاريخي مخينې له مخې د هند د نورو ښارونو په څېر د مذهبي او هنري آثارو، صومعو او عبادتځايونو د شتون له امله يو بډای ښار دی. دا ښار د هند د ټورېستي ښارونو په کتار کې راځي. 
&lt;br&gt;&lt;gallery&gt;
Jaipur-Palast der Winde-12-2018-gje.jpg|Hawa Mahal
Jaipur-Stadtpalast-12-18-gje.jpg|City palace 2018
Jaipur-534-Palast des Maharadscha-Innenhof-1976-gje.jpg|City palace 1976
Jaipur-Jantar Mantar-04-2018-gje.jpg|Jantar Mantar
Jaipur-40-Rikschafahrt-2018-gje.jpg|Riksha tour
Jaipur-Fort Amber-54-2018-gje.jpg|Fort Amber
Jaipur-Fort Amber-42-Elefant-2018-gje.jpg|Fort Amber
Jaipur-Edelsteinschleiferei-14-Stempel-2018-gje.jpg|Gemstone grinding  
&lt;/gallery&gt;&lt;br&gt;
== پېښليک ==
جيپور په ۱۷۲۸ ز. کال کې د دويم ماهراجا سېنگ له خوا جوړ شو.</text>
      <sha1>23cjsiu84bv1halxzg8htv66ef9qjql</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>د کارن خبرې اترې:مولوی نورالحق مظهری</title>
    <ns>3</ns>
    <id>44139</id>
    <revision>
      <id>283941</id>
      <parentid>283936</parentid>
      <timestamp>2022-08-05T16:29:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>عثمان منصور انصاري</username>
        <id>200</id>
      </contributor>
      <comment>/* مولوي صېب ته ښه راغلاست! */ نوې برخه</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="62463" xml:space="preserve">{{ښه راغلئ|realName=|name=مولوی نورالحق مظهری}}

-- &lt;span style=&quot;font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;&quot;&gt; '''[[کارن:The_Amjad|&lt;font color=&quot;black&quot;&gt;'''امجد خان''']]''' &lt;/span&gt; &lt;sup&gt;&lt;font face=&quot;MCS Quds SU normal&quot; size=&quot;3&quot;&gt;'''[[د کارن خبرې اترې:The_Amjad|&lt;font color=&quot;#69 69 69&quot;&gt;'''اړیکه''']] '''&lt;/font&gt;&lt;/sup&gt; ۱۰:۰۵, ۱۲ جنوري ۲۰۱۹ ([[همغږي نړیوال وخت|ہ ن و]])

== د محرم الحرام مياشتي په هکله: ==

ليکوال: مولوي نورالحق مظهري

دا په قرآن باندي ثابته سوې خبره ده چي الله پاک، کال د دوولسو مياشتوڅخه جوړ کړی دی لکه په قرآن شريف کي چي راځي: إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْرًا فِي كِتَابِ اللَّهِ.[سورة التوبة 36] يعني شمېر د مياشتو د الله په نزد دوولس دی چي په کتاب الله کي ليکل سويدي مراد ورڅخه لوح محفوظ دی.

يوه ددغه دوولسو مياشتو څخه د محرم الحرام مياشته ده چي د هجري سپوږميز کال لومړنی مياشته کيږي، دا مياشته هم د نورو مياشتو غوندي يوه برخه د وخت او زمانې ده چي پر انسانانو باندي راځي، د نورو مياشتو غوندي پدې مياشتي کي هم ځيني پېښي سوي او لا هم کيږي چي ممکن ددې میاشتي حیثیت، حکم او ډېر مسائل ورسره تړلي وي.


د محرم الحرام مياشتي شرعي حيثيت:

د محرم الحرام مياشته هم دکال د دوولسو مياشتو څخه يوه مياشته ده، په شريعت کي فقط دومره ثابت دي چي پدې مياشتي کي د روژې نيول سنت او يا مستحت کار دی لکه په لاندي حديث او فقهي عبارت کي چي راځي: 

عن عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ رضى الله عنهما أَنَّ أَهْلَ الْجَاهِلِيَّةِ كَانُوا يَصُومُونَ يَوْمَ عَاشُورَاءَ وَأَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- صَامَهُ وَالْمُسْلِمُونَ قَبْلَ أَنْ يُفْتَرَضَ رَمَضَانُ فَلَمَّا افْتُرِضَ رَمَضَانُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- إِنَّ عَاشُورَاءَ يَوْمٌ مِنْ أَيَّامِ اللَّهِ فَمَنْ شَاءَ صَامَهُ وَمَنْ شَاءَ تَرَكَهُ.[ صحيح مسلم2698]

د عبدالله بن عمر رضي الله عنهما څخه روايت دی چي د جاهليت د وخت خلګو به د (محرم الحرام) لسمي ورځي روژه نيول، رسول الله صلي الله عليه وسلم او مسلمانانو هم مخکي تر دې چي د روژې مياشتي روژه فرض سي دغه روژه نيول، کله چي د روژې مياشتي روژه فرض سوه نو رسول الله صلی الله عليه وسلم وفرمايل: د (محرم الحرام) لسمه ورځ د الله پاک د ورځو څخه يوه ورځ ده د هر چا چي زړه غواړي روژه دي ونيسي او که يې زړه غواړي ندي نيسي.

وَيُسْتَحَبُّ صَوْمُ أَيَّامِ الْبِيضِ الثَّالِثَ عَشَرَ وَالرَّابِعَ عَشَرَ وَالْخَامِسَ عَشَرَ مَا لَمْ يَظُنَّ إلْحَاقَهُ بِالْوَاجِبِ وَكَذَا صَوْمُ عَاشُورَاءَ وَيُسْتَحَبُّ أَنْ يَصُومَ قَبْلَهُ يَوْمًا وَبَعْدَهُ يَوْمًا فَإِنْ أَفْرَدَهُ فَهُوَ مَكْرُوهٌ لِلتَّشَبُّهِ بِالْيَهُودِ.[تبيين الحقائق] ژباړه: د رڼا د ورځو دیارلسمي، څوارلسمي او پنځلسمي روژه نیول مستحب دي تر څو په واجب پوري د نښلولو ګمان یې ونسي، همداسي د عاشوراء ورځي روژه هم مستحب ده او دا هم مستحب دی چي یوه ورځ مخکي یا وروسته یې روژه ونیسي، که یې یواځي ددغه ورځي روژه ونیوله نو هغه مکروه دی ځکه د یهودو سره یې مشابهت راځي.

پدې خاطر هم د بخاري شريف په حديث کي راځي چي عبدالله بن عمر رضي الله عنه ددې ورځي روژه نه نيول: 

عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِىَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ صَامَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم عَاشُورَاءَ وَأَمَرَ بِصِيَامِهِ فَلَمَّا فُرِضَ رَمَضَانُ تُرِكَ ، وَكَانَ عَبْدُ اللهِ لاَ يَصُومُهُ إِلاَّ أَنْ يُوَافِقَ صَوْمَهُ.[ صحيح البخاري 1892]

ژباړه: د عبدالله بن عمر رضي الله عنهما څخه روايت دی چي رسول الله صلی الله عليه وسلم د عاشوراء د ورځي روژه ونيول نورو ته يې هم د هغې د نيولو امر وکړ، خوکله چي رمضان فرض سوه نو دغه روژه پرېښودل سوه، عبدالله بن عمر رضي الله عنهما به دغه روژه نه نيول مګر دا چي دده د عادي روژو سره يې موافقت راغلی وای.

پدې مياشتي کي څو مهمي پېښي:

1.            په همدې مياشتي کي موسی عليه السلام او ورسره مسلمانان د فرعون د ظلم څخه خلاص سوه پر رود نيل باندي تېر سوه او فرعونيانو پکښې غرق سوه.

2.            په همدې مياشتي کي رسول الله صلي الله عليه وسلم  د جنګ او جهاد کولو لپاره د صحابه وو دلګۍ ليږلي دي او غزوې يې کړيدي لکه: سريه ابي سلمه بن عبدالاسد، سرية محمد بن مسلمه، غزوه د نجد، غزوه د قرارة الکدر او خيبر ته تلل.

3.            په همدې مياشتي کي رسول الله صلي الله عليه وسلم د صفيه بنت حيی سره نکاح وکړه.

4.            په همدې مياشتي کي رسول الله صلي الله عليه وسلم د نړۍ مختلفو واکمنانو ته د دعوت ليکونه واستول.

5.            په همدې مياشتي کي د قادسيه ستر جنګ د مسلمانانو او کافرانو تر مينځ وسو چي د مسلمانانو مشر سعد بن ابي وقاص رضي الله عنه وو  او دکافرانو مشر رستم او جالينوس وو چي جنګ مسلمانانو وګټی.

6.            په همدې مياشتي کي د حضرت عثمان رضي الله عنه سره د خليفه او اميرالمومنين په صفت د مسلمانانو بيعت وسو.

7.            په همدې مياشتي کي حضرت حسين رضي الله عنه د شهادت لوړ مقام ته ورسېدی.

همدېته ورته نوري ډېري پېښي پدې مياشتي کي سويدي.

پدې مياشتي کي د عاشوراء د ورځي عمل:

قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى الله عَليْهِ وسَلَّمَ: صِيَامُ يَوْمِ عَاشُورَاءَ، إِنِّي أَحْتَسِبُ عَلَى اللهِ أَنْ يُكَفِّرَ السَّنَةَ الَّتِي قَبْلَهُ.[ سنن ترمذي1738]

رسول الله صلي الله عليه وسلم فرمايي: زه  د الله تعالی څخه ددې طمع لرم چي د عاشوراء د ورځي په روژې باندي به د تېر سوي کال ګناهونه عفو کړي.

البته کوم خلګ چي ددې مياشتي د عاشوراء د ورځي روژه نيسي هغوی ته د شريعت لخوا لارښوونه سوېده چي بايد د نهمي ورځي روژه هم ورسره ونيسي ترڅو چي په روژه نيولو کي د يهودو سره مشابهت رانسي، ځکه چي هغوی هم ددې ورځي روژه نيسي، پدې خاطر چي موږ ددوی سره په مخالفت باندي امر سوي يو نو موږ بايد يوه ورځ مخکي تر دغي ورځي روژه ونيسو، اوکه د چا څخه نهمه ورځ تېره سوې وي نو بيا هغه مسلمان دي د يوولسمي ورځي روژه ورسره ونيسي.


د محرم په مياشتي که هيڅ ځانګړی مصيبت نسته:

د شريعت د عمومي اصل پر بنياد چي مصيبت تر درو ورځو اضافه نسته، نو پدې مياشتي او يا ددې مياشتي پرلسمه چي په هغه وخت کي کومي د مصيبت پيښي سويدي، اوس يې لمانځل او يا يې کليزه نيول نه رواکيږي لکه چي په حديث کي راځي: 

لاَ يَحِلُّ لاِمْرَأَةٍ تُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ تُحِدُّ عَلَى مَيِّتٍ فَوْقَ ثَلاَثٍ إِلاَّ عَلَى زَوْجٍ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْرًا.[ صحيح البخاري 1281]

يعني د هيڅ هغي ښځي لپاره چي پر الله او ورځي د آخرت ايمان لري نه رواکيږي چي پر مړي باندي تر درو ورځو اضافه زينت او ځان جوړل پريږدي (د مصيبت اظهار وکړي) مګر پرخپل خاوند باندي چي څلور مياشتي او لس شپې زينت او ځان جوړل پريږدي (اظهار د مصيبت کوي). په خاصه توګه په نياحت او لوړ آواز باندي ژړل چي هيڅ وخت نه رواکيږي لکه په حديث کي چي راځي: 

عَنْ عَبْدِ اللهِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم لَيْسَ مِنَّا مَنْ لَطَمَ الْخُدُودَ وَشَقَّ الْجُيُوبَ وَدَعَا بِدَعْوَى الْجَاهِلِيَّةِ.[ صحيح البخاري كتاب بدء الوحي، حديث 1294]

ژباړه: د عبدالله رضي الله عنه څخه روايت دی: چي رسول اکرم صلی الله علیه وسلم وفرمايل: زموږ څخه ندی څوک چي خپل باړخو په څپېړه (چپلاخه) ووهي، خپل ګرېوان څيري کړي، او د جاهليت د وخت خبري وکړي. 

نو پدې مياشتي کي او يا ددې مياشتي په لسمه ورځ چي په &quot;عاشوراء&quot; باندي مشهوره ده هيڅ شرعي مصيبت وجود نلري، هيڅ مسلمان بايد دا مياشته او يا دا ورځ، د مصيبت او غم ونه بولي، همدا راز پدې مياشتي کي ځانګړې خوشالي او مراسم هم وجود نلري. 

دا معلومه خبره ده چي پدې باندي چي الله پاک په لسمه ورځ ددې مياشتي موسي عليه السلام او مسلمانانو ته نجات ورکړی هر مسلمان خوشال دی خو دا چي ددې خوشالۍ لپاره دي ځانګړي مراسم جوړ سي شرعا هيڅ ثبوت نلري.

پدې مياشته کي هم د نورو مياشتو په څېر که څوک وغواړي نکاح او واده کولای سي همدا راز هغه خوشالۍ چي شرعا يې اظهار په واده کولو روا وي هم ښکاره کولای سي هيڅ ممانعت پکښې نسته. 

که د چا مړی وسي د نورو مياشتو په څېر پدې مياشتي کي هم نور مسلمانان شرعي تعزيه ورته ويلای او ورکولای سي.

خلاصه دا چي مسلمان بايد پدې باندي پوه سي چي:

1. پدې مياشتي کي واده کول هيڅ پروا نلري که څوک يې روا نه بولي هغه ګناهکار دی.

2. دا مياشت هيڅ ځانګړي مراسم د غم يا د خوشالۍ نلري.

3. دا مياشته د غم او مصيبت مياشته بلل ګناه ده.

4. پدې مياشتي کي سفر کول هيڅ پروا نلري.

5. دا مياشته هيڅ ځانګړی خيرات او ذبيحه نلري.

6. پدې مياشتي کي ددې میاشتي په مناسبت لکه چي د نياحت او غم مجلس جوړل حرام اوګناه ده ورتلل یې هم ګناه ده.

7. پدې مياشتي کي که چا داسي خيرات کړی وي چي بېله الله يې د بل چا په نامه ذبح کړی او يا نذر کړی وي بايد مسلمان يې د خوړلو څخه ډډه وکړي.

[[کارن:مولوی نورالحق مظهری|مولوی نورالحق مظهری]] ([[د کارن خبرې اترې:مولوی نورالحق مظهری|خبرې اترې]]) ۰۵:۵۵, ۵ اگسټ ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])

== کاميابه اداره او بريالی مدير: ==

ليکوال: مولوي نورالحق مظهري

دا معلومه خبره ده چي د هري ادارې لپاره کاميابي او د هرمدير لپاره بری ډېر اړين او مهم دی ځکه د يوې ادارې د جوړېدلو څخه کوم هدف چي د هغې بنسټ ايښوونکی يې لري هغه وخت لاسته راځي چي اداره د کاميابۍ صفت خپل کړي، او مدير هغه وخت د ادارې مهمي چاري په ښه توګه پرمخ بيولی سي چي په خپل کار کي بريالی او کاميابه وي د لاندي صفاتو په موجودېدلو سره اداره کاميابه او مدیر بریالی کېدلای سي.

１.     د ادارې د جوړښت څخه لومړنی هدف او موخه د الله رضا، دين ته هر اړخيزه خدمت او دعوت، د خلګو اصلاح او د هغوی لپاره مشروع خدمت وي.

２.     د ادارې نسبت ټولو کارکوونکو ته يو شان وي، داسي چي هيڅ کارکوونکي ته تر بل کارکوونکي ترجيح ورنکړل سي.

３.     اداره د هغه چا وبلل سي چي خدمت کوي؛ ژبه، وطن، قوم او شخصي ارتباطات معيار د ترجيح او استخدام ونه ګرځول سي.

４.     د کارکوونکي په استخدام او تقرر کي د پوره دقت څخه کار واخستل سي؛ لياقت، کاري ظرفيت او استعداد د استخدام او ټاکني لپاره معيار وګرځول سي.

５.     د ادارې د چارو د ښه سمون لپاره او د ادارې د هراړخيز پر مختګ په موخه او د بې نظمۍ څخه د مخنيوي په هدف بايد د ادارې لپاره جامع او تطبيق کېدونکي اصول کښېښودل سي او په عملي کولو باندي يې هر هغه څوک چي اصول ورته راجع کيږي مکلف کړل سي. 

６.     د ادارې پر کارکوونکو دي د اصولو څخه بغير د نورو شرايطو دايښودلو څخه ډډه وسي تر څو چي کار سخت او ناشونی نسي، او کارکوونکي پر خپل نفس باندي اعتماد د لاسه ورنکړي او ددې احساس ونکړي چي زه پداسي کار باندي مکلف سوی يم چي زه يې توان نه لرم. 

７.     تر ډېرو وظايفو او کارونو يو مهم کار بهتره وي، بناء کارکوونکي ته دي ډېر کارونه کڅه هم سپک وي نه سپارل کيږي بلکي دومره کارونه دي ورته وسپارل سي چي دی يې په پوره ډاډ سره کولای سي.

８.     کارکوونکي ته مخکي تر دې چي کار وسپارل سي، مدير بايد ځان همدغه کارکوونکی فرض کړي او چي په کومه طريقه ور څخه کار غواړي هماغسي يې د ځان دنده هم وبولي، تر څو چي د مسئوليت اهميت او مشقت ورته په ښکاره توګه معلوم سي او د نورو د په عذابولو څخه ځان وساتي.

９.     مدير بايد د فرامينو په صادرولو کي او د هداياتو په ورکولو کي تنها خپل مشرتوب په نظر کي و نه نيسي بلکي د مأمور د استعداد سره سره د هغه ځای شرايط هم په پام کي ونيسي.

１０.            د ادارې د کارکوونکي او يا مأمور له خوا چي کله په اصولو کي د ننه د ادارې د پرمختګ لپاره مثبت او ګټور کار کيږي او هغه ته دده په سپارل سوو مسئوليتونو کي توجيه جوړېدلای سي، مدير دي تنها پدې پلمه نه ردوي چي زما سره ورباندي مشوره نده سوې بلکي د هغه د منلو برسېره دي کار کوونکی نورهم تشويق کړي چي داسي مثبت کارونه نور هم پرمخ بوزي تر څو د ادارې په پر مختګ کي هر کارکوونکی کارنده رول ولوبوي.

１１.             که د يوه کارکوونکي او يا مأمور له خوا سهوا او يا هم په غيرعمدي او غير اختياري توګه داسي کار کيږي چي هغه د موضوعه اصولو خلاف وي، نو مدير دي دا کار د تمرد او سرکښۍ په صفت نه پيژني او ندي هم ورباندي منفي اجراات کوي، بلکي کارکوونکی دي پوه کړل سي تر څو چي د تکرار او بيا کېدلو څخه يي مخنیوی وسي.

１２.            مدير دي د يوه کارکوونکي خبره د بل کارکوونکي پر ضد نه مني تر څو چي يې خپله معلومات نه وي کړي، ځکه چي عادتا د کارکوونکو تر مينځ رقابت موجود وي، هر يو د هغه بل د کوټلو لپاره هڅي کوي.

１３.            کڅه هم هر کارکوونکی د الله د رضا لپاره کار وکړي، خو بيا هم مدير دي د کارکوونکي پر کار او ابتکار باندي سترګي نه پټوي د هغه څخه د تشکر او منني په موخه او نورو ته د تشويق لپاره دي د هغه د مثبتو کارونو يادونه وکړي. البته که هغه خوشاله وو.

１４.            مدير بايد ټوله کارکوونکي پوه کړي چي د يو بل سره مرسته وکړي ولي د يو بل په کار کي مداخله ونکړي.

１５.            مدير بايد د خپلي ادارې کارکوونکی او مأمور د ادارې د چارو څخه بهر په نورو چارو کي د ځان کارکوونکی او تحت الأمر و نه بولي، البته کوم شرايط چي د استخدام لپاره سته که کارکوونکی د هغو څخه سرغړونه وکړي مدير کولای سي اجراات وکړي، او بايد يې وکړي.

１６.            مدير بايد د کارکوونکو د کار څخه د څارني ترڅنګ هغوی ته داسي ښکاره کړي چي تاسو هم کولای سی زما پر کار څارنه وکړی، تر څو وړانديز، نيوکي او مشورې ته په پوره توګه لاره آواره سي او مدير خپلو نيمګړتياوو ته متوجه سي.

１７.            ډېر ښه کار دی چي مدير په پلان جوړولو کي د هغه کارونو چي مسئوليت يي تنها د ته راجع کيږي د نورو سره مشوره وکړي خو په کولو کي يې بايد يواځي اقدام وکړي.

１８.            مدير بايد د خپلو مأمورينو سره د ښائسته محمدي صلی الله علیه وسلم اخلاقو په چوکاټ کي ژوند وکړي.

１９.            د مدير بايد عملي کار تر خبرو ډېر وي، حسن ظن يې پر سوء ظن باندي غالب وي، په ښو اخلاقو او مدبرانه فکر باندي د قهر او غضب د را پورته کېدلو مخه ونيسي.

２０.            مدير بايد د کارونو لومړيتوب او اولويت ته پوره پاملرنه وکړي، کارکوونکی د هغه کار په کولو باندي لومړی مکلف کړي چي هغه کار نسبت و نورو کارونو ته لومړيتوب ولري.

[[کارن:مولوی نورالحق مظهری|مولوی نورالحق مظهری]] ([[د کارن خبرې اترې:مولوی نورالحق مظهری|خبرې اترې]]) ۰۵:۵۷, ۵ اگسټ ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])

== د مطالعې ارزښت: ==

ليکوال: مولوي نورالحق مظهري

د مطالعې تعريف:

مطالعه هغه خالص فکري کار دی چي لوستونکي ته پر داسي ښه لوستلو قدرت ورکوي چي وروسته يې پوهه او نقد حاصليږي.

د مطالعې ارزښت:

مطالعه د انسان لپاره ډېره مهمه ده او د علم او پوهي په ډګر کي نه تنها دا چي د انسان لپاره حيثيت د استاد لري بلکي په مټ يې انسان د علمي کمال لويي درجې ته رسېدلای سي، د مطالعې کولو ارزښت ددې آيت څخه له ورايه معلوميږي چي الله پاک د لومړي ځل لپاره خپل پيغمبر صلي الله عليه وسلم ته فرمايي: اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ. ژباړه: لوستل وکړه په نوم د خپل رب هغه چي ته يې پيدا کړی يې.  

پيغمبر صلي الله عليه وسلم خپله امي وو ليکل او لوستل يې نوه زده او بېله دې چي تعليم وکړي د الله پاک په قدرت يې د اعجاز په حيث ټولي وحيي زده کولې او تلاوت کولې، خو په امت کي بيا د هر چا لپاره لوستل هغه وخت ممکن وي چي درس ووايي او مطالعه وکړي.

نو د سم لوستلو سره مطالعه کول لازم دي که څوک کوم شی سطحي او بېله مطالعې لولي هغه ته موږ سم لوستل نسو ويلای او نه هم لوستونکی ګټه ورباندي اخيستلای سي.

په بل حدیث شریف کي راځي:

مَثَلُ الْقُرْآنِ مَثَلُ الإِبِلِ الْمُعَقَّلَةِ، إِنْ تَعَاهَدَهَا صَاحِبُهَا بِعُقُلِهَا أَمْسَكَهَا عَلَيْهِ، وَ إِنْ أَطْلَقَ عُقُلَهَا ذَهَبَتْ.[سنن ابن ماجه 3783]

ژباړه: د قرآن مثال داسي دی لکه د تړل سوي اوښ که يې خاوند څارنه وکړي او اوسار يې  ونيسي نو د ځان لپاره به يې وساتي او که يې اوسار اېله کړي ځيني ولاړ به سي.

يعني که څوک  د قرآن سره رابطه ولري، د قرآن تلاوت کوي، زدکړه او مطالعه يې کوي نو قرآن به يې نه هېريږي خو که مطالعه يې ونکړي او رابطه ورسره ونلري نو بيا به يې هېريږي.

علماو ليکلي دي: دلته کڅه هم مثال د قرآن ورکول سوی دی خو خبره عامه ده، د هر علم سره چي سړی رابطه ونلري او مطالعه يې ونکړي د سړي هېريږي او د هر علم سره چي رابطه موجوده وي بيا د انسان په ذهن کي تر ډېره پوري پاتيږي.

د پورته حديث په تشريح کي په التمهيد کتاب کي راځي:

وفي هذا الحديث دليل على أن من لم يتعاهد علمه ذهب عنه أي من كان لأن علمهم كان ذلك الوقت القرآن لا غير وإذا كان القرآن الميسر للذكر يذهب إن لم يتعاهد فما ظنك بغيره من العلوم المعهودة. [التمهيد لمافي الموطأجزء 14 ص 131]

پدې حديث کي پر دې خبري باندي دليل دی چي هر څوک خپل علم ته پام ونکړي (تعليم او تعلم يې ونکړي او د مطالعې سره رابطه ونه لري) نو علم يې ورڅخه ځي، د هر شي علم چي وي ځکه هغه وخت علم يواځي قرآن وو، نو قرآن چي د يادولو لپاره آسان هم دی که څوک ورته متعهد نه وي ورڅخه ځي نو د نورو علومو په اړه ستا څه ګمان دی؟ (چي هغه به بيا ورته پاتيږي؟).

په غزوه کي د بدر چي مشرکين اسيران سوه رسول الله صلي الله عليه وسلم ددوی د آزادولو لپاره دا شرط پرېښودی چي هر مشرک به لسو مسلمانانو ته ليک لوست زده کوي. دا خپله د ليک لوست د زدکړي ارزښت ښکاره کوي.

د مطالعې ګټي او فايدې:

1 - په مطالعه باندي انسان د ډېرو مشکلاتو سره د مقابلې او د هغو د حل لاري چاري زده کوي.

2 - مطالعه د معرفت او پېژندلو مهمه ذريعه ده ځکه د مطالعې په مټ انسان د پخواني او اوسني انساني علومو او معارفو سره آشنايي پيدا کوي.

3 - د مطالعې په ذريعه انسان د نورو انسانانو د فکرونو او عقلونو سره رابطه پيدا کوي لکه څنګه چي مطالعه د روح او عقل لپاره غذا او کمک کوونکې ده او د ټوله عالم په وړاندي د علم او معرفت د حاصلولو لپاره خلاصه کړکۍ ده.

4 - په مطالعه باندي انسان خپل مرتبطه او مؤمن بها عقيده سمه پيژني، د آزادۍ او حريت په اصلي مفهوم يې سر خلاصيږي، د امت قيادت کولای سي او خپل وطن جوړولای سي او ځان او خپله ټولنه سمه پيژندلای سي او اړتياوي يې درک کولای سي.

5 - نوو مطالعاتو ښودلېده چي د ذهني انحطاط کچه په هغه افرادو کي چي مطالعه کوي 32% نسبت و هغه خلګو ته چي مطالعه نه کوي ټيټه وي سره ددې چي د مطالعه کوونکو افرادو سن هم ډېر وو همدا راز د ډاکټر روبرتس ويلسون په باور مطالعه کول او د سختو عباراتو حلول په الزایمر ناروغۍ د اخته کېدلو احتمال هم ډېر کموي.

6 - مطالعه انسان د معرفت او ثقافت خاوند ګرځوي او د ډېرو معلوماتو په ورکولو سره دده مرسته کوي خو پدې  شرط  چي سالمه او سمه مطالعه وسي تنها ځغلنده لوستل نه وي.

7 - د ډېرو علمي شيانو په زده کولو د انسان مرسته کوي او پوهه يې ورسره ډېريږي.

8 - د انسان د لغاتو او خبرو زېرمه ډېريږي او قوي کيږي، خبري او د خبرو طريقه يې سميږي هغه چي پر خبرو او مناقشې باندي د انسان د قدرت په ډېرولو کي ډېر فعال رول لري.

9  - په مطالعه باندي د انسان په ځان باور او اعتماد بالنفس ډېريږي او ذاتي احساس يې قوي کيږي.

10 - مطالعه د انسان عقل ته اضافه ليد ورکوي چي په مټ يې د شيانو تر مينځ پر ربط او تحليل باندي قدرت پيدا کوي او ډېري نتيجې لاسته راوړلای سي.

11 - په مطالعه باندي د انسان وخت دداسي شيانو څخه ډکيږي چي د ته ګټه رسوي او د ستړيا څخه يې خلاصوي.

12 - په مطالعه باندي په هره برخه کي نوي نوي شيان زده کيږي او انسان د نوو علمي اصطلاحاتو سره بلدتيا پيدا کوي چي په مټ يې د انسان څخه جهالت، خرافاتي والی او تنګ نظري ورک کيږي.

13 - په مطالعه باندي د انسان حافظه قوي کيږي او پر تمرکز باندي پوره قدرت پيدا کوي.


مطالعه څنګه وکړو؟

مطالعه هم د نورو کارونو په څېر يو کار دی لکه نور کارونه چي تر ځينو حالاتو او ځايونو پوري تعلق لري مطالعه يې هم لري، مطالعه بايد په لاندي حالاتو او ځايونو کي وسي:

1 – د مطالعې لپاره بايد ښه فارغ ځای او آرام حالت وي په ګڼي ګوڼه کي او د رفتار په حالت کي بايد د مطالعې څخه ډډه وسي البته ځينو خلګو ځانونه د ګڼي ګوڼي د حالت سره آموخته کړي وي د هغوی لپاره بيا هيڅ پروا نه لري ځکه دوی همداسي عادت نيولی دی خو د رفتار په حالت کي مطالعه د انسان سترګو ته تاوان کوي او يو ډول سردردي ورته پيدا کوي نو ځکه يې بايد پداسي حالت کي ونکړي.

2 – د مطالعې لپاره بايد داسي ځای انتخاب کړل سي چي هلته رڼا وي او د کتاب ليدلو امکان وي تر څو د کتاب عبارت هم سم وويني او په اخيستلو کي د معنی او مراد هم غلط نسي.

3 – پداسي سورلۍ کي چي سترګي پر کتاب باندي آرام نه نيسي بايد د مطالعې کولو څخه ډډه وسي تر څو سترګي هم خرابي نسي او د سردردۍ څخه هم انسان وساتل سي.

4 – د مطالعې په کولو کي بايد د تيزۍ او چټکۍ څخه كار وانخيستل سي ځكه له يوې خوا د انسان اعصابو ته تاوان کوي او د بلي خوا په تيزي مطالعې باندي انسان مطلب او مقصود لاسته نسي راوړلای.

5 – کوښښ دي وسي چي مطالعه په ناسته باندي وسي ځکه په ولاړه او پروته باندي ممکن انسان ته روغتيايي ستونزي پيښي سي.

کوم کتابونه مطالعه کړل سي؟

پدې خاطر چي په مطالعه کولو کي د انسان وخت مصرفيږي او وخت د انسان عمر دی چي بايد يې په ښه شيانو کي ولګوي نو د مطالعې لپاره بايد داسي کتابونه غوره سي چي کتل يې په لومړيتوب کي وي او ګټه ولري.

په لومړي قدم کي دي انسان هغه کتابونه مطالعه کړي چي دده ديني معلومات ورباندي ډېريږي او شرعي احکام په تفصيل باندي پيژني؛ هدف مو د ديني معلوماتو څخه عام دی که عقيدوي کتابونه وي که د فرعي احکامو کتابونه وي او که اسلامي سياسي کتابونه وي.

که مطالعه کوونکی ديني عالم وي؛ د ښه او بد توپير کولای سي او د هيچا څخه نه متأثره کيږي نو دی د هر چا کتاب مطالعه کولای سي ځکه په کتاب کي ښه او بد، قوي او ضعيف، سم او غلط سره جلا کولای سي چي ښه يې را اخلي او بد يې پريږدي.

که مطالعه کوونکی ديني عالم نه وي بلکي طالب العلم يا محصل وي نو هغه دي د کتاب د مطالعه کولو مخکي د يوه تکړه ديني عالم سره مشوره وکړي چي دی د چا کتابونه او کوم کتابونه مطالعه کړي؟ که کوم کتاب خوند ورکوي د هغه د ليکوال په اړه دي ارومرو د يوه تکړه ديني عالم سره مشوره وکړي تر څو خدای مکړه د کتاب په مطالعه کولو باندي خپله لار ورڅخه ورکه نسي او په فکري يا سياسي انحراف باندي اخته نسي.

[[کارن:مولوی نورالحق مظهری|مولوی نورالحق مظهری]] ([[د کارن خبرې اترې:مولوی نورالحق مظهری|خبرې اترې]]) ۰۵:۵۹, ۵ اگسټ ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])

== د بل چا ليكنه او تصنيف په خپل نامه خپرول: ==

ليکوال: مولوي نورالحق مظهري

الله پاك لكه انسانان چي يې د ژبي، ځای، رنګ، غناء او فقر، قوم او نورو مشخصاتو له كبله د يو حكمت له مخي متفاوت او متمايز پيدا كړي دي همدا راز يې د استعدادونو، ذكاوت، ‌ ټنبلۍ او ځيركتيا له مخي هم متفاوت او متمايز پيدا كړي دي، كوم خلګ چي الله پاك د ذكاوت او ځيركتيا نعمت وركړی وي او بيا يې هغوی ته د استعمالولو توفيق هم وركړی وي نو هغوی د خپل علمي استعداد څخه په ګټي اخيستني سره په مختلفو لارو باندي غواړي خلګو ته خدمت وكړي، د خپل استعداد په واسطه خلګو ته د هغوی د ژوند مختلفي لاري چاري د مختلفو موخو لپاره أنځور او د مثبتو چارو د پر مخ بيولو او منفي څخه يې د ډډه كولو لپاره مختلف اړخونه روښانه، او ورته هراړخيزي لار ښووني وكړي. 

چي يوه لاره يې ليكوالي او تأليفات دی چي ددې لاري څخه ډېرو ليكوالانو او مؤلفينو د خپلو علمي استعدادونو نتيجه او زيار ايستلو مثبتي پايلي خلګو ته په ليكنو او تصنيفاتو كي وړاندي كړيدي، او د انسانانو د ژوند په ډېرو برخوكي يې ليكني او يا تأليفات كړيدي.

پدې كارسره ليكوالانو او مصنفينو په رښتيا چي خپله علمي دنده سرته رسولې او موږ ته يې د يوې خوا ډېره لويه علمي زېرمه په لاس راكړېده، ‌چي موږ يې بايد منندوی سو او د دوی شكريه آداء كړو او د ليكنو څخه يې درسته او سمه استفاده وكړو‌ او د بلي خوا يې د خپل قلم او ګوتو په ژبه راته داسي الهام وركوونكي تصريحات كړيدي چي په ژور فكر سره ورته غوږ نيول او په دقت سره يې لوستل دداسي فكر د احياء سبب كيږي چي انسان دي د ځانه سره سوچ وكړي چي زه هم د دوی غوندي انسان يم دوی چي دومره ګټوري ليكني او تصنيفات كړيدي،‌ زه يې ولي نسم كولای؟. 

چي په نتيجه كي په انسان كي د پرمختګ او ارتقاء  روحيه پيدا كيږي او ددې لامل كيږي چي انسان دي د يوې خوا د دوی له سيرت او ژوند د څرنګوالي څخه ځان خبركړي او د بلي خوا دي ځان د دوی غوندي جوړ كړي.

خو د دوی څخه مننه، د دوی د ليكنو څخه درسته استفاده، د دوی په سيرت باندي د ځان خبرول او د دوی غوندي د ځان جوړول هغه وخت ممكن دي چي د يوې خوا د دوی ليكني او تصنيفات د تحريف او منفي مغرض تغيير څخه وژغورل سي او د بلي خوا دي د هر چا ليكنه او تصنيف وهغه ته منسوب كړل سي. 

همدا راز دي دوی ته د دوی د زيار ايستلو پخاطر دعا وسي او ورڅخه دي شكر آداء سي.‌

ځكه كچيري ليكنه او يا تصنيف تحريف سي نو دا معلومه خبره ده چي ليكنه او يا تصنيف خپل اصالت له لاسه وركوي په ځينو مواردو كي يې محتويات پوره تغيير كوي چي بيا ورڅخه درسته استفاده كول ‌ګران دي. 

ځكه چي هر ليكوال ځان ته د خپلي ليكني څخه غرض او موخه لري او هرڅوك د خپل استعداد او ظرفيت په اندازه خپلي ليكني ته يو ځانګړی او خاص سبك او طريقه وركوي، نو چي كله يې په ليكنه كي بل څوك  دخل وكړي دا ټولي ځانګړتياوي او د پام وړ ټكي له منځه ځي، او په هغه صورت كي خو چي تحريف يې رسوا او ښكاره سي خلګ ورڅخه بيخي قصدا هيڅ ګټه نه پورته كوي ځكه چي دې ليكني او تصنيف ته د يو نيمكړي او تغيير وركړل سوي په سترګه ګوري.

همدا راز كه يې د ليكونكي او مؤلف نوم تغيير وكړي نو له يوې خوا به ليكنه خپل حيثيت له لاسه وركړي او د بلي خوا به ورڅخه پورته أهداف لاسته رانسي، ځكه د هرچا خبره ځان ته ځای او د منلو ځانګړی مقام لري. 

د يو چا خبره ډېره مؤثره تماميږي خو د بل چا هماغه خبره بيا هيڅ تأثير نه لري، ‌همدا راز دا به هم ډېره ګرانه سي چي سړی دي د ليكونكي په سيرت باندي ځان خبر كړي بيا دي دغه ليكنه د هغه د سيرت سره مقايسه كړي د ځان متأثره كېدل ورڅخه خو لا هلته پرېږده.

دا معلومه خبره ده چي تحريف او تغيير د نوم، د هغوی څخه د منني او شكر كولو خلاف دی، ځكه چي هغوی پر ليكني او يا تصنيف باندي زيار ايستلی د هغه په انشاء او مرتب كولو كي يې ډېر زحمت ګاللی، نو چي كله تحريف سي او يا يې د ليكوال نوم ور بدل سي د هغه ليكوال او مصنف زيار او زحمت پوره له پامه غورځول كيږي چي دا كار لومړی دغه چا وكړ چي ليكني ته يې تغيير وركړ او بيا د هغو خلګو څخه كيږي چي په ليكونكي باندي يې خبر ندي چي په نتيجه كي هم تغيير وركوونكی او هم نور لوستونكي د ليكوال څخه د منني او هغه ته دعا كولو د وظيفې د نه آداء كولو مرتكب كيږي پداسي حال كي چي په حديث كي راځي: من لم يشكر الناس لم يشكر الله.[ سنن ترمذي 1955]

يعني چا چي د خلګو شكر آداء نكړ هغه د الله پاك شكر هم ندی آداء كړي.

دا كار نه تنها دا چي ليكنو او تصانيفو ته لوی تاوان دی بلكي هغه خلګو ته يې تر دې لا هم ډېر تاوان رسيږي چي دغه كاركوي، د يوې خوا يې د الله پاك لخوا وركړل شوی عزت او آبرو له منځه ځي، خلګ يې پر نورو ليكنو چي خپله يې كړيدي هم بد ګمانه كيږي او څوك ورباندي باور نه كوي. 

او د بلي خوا يې ددې منفي او ناروا كار هغه منفي اثرات هم ورباندي لويږي، يو خو يې د خدمت او علم څخه بركت پورته كيږي او بل پدې خاطر چي دا كار غلا او سرقت دی ګناه ورته لري.

امام نووي رحمه الله په بستان العارفين كي فرمايي: څوك چي دغسي كاركوي د هغه علم ورته هيڅ منفعت او بركت نه لري.

همدا راز پدې بد عادت باندي د روبدي كېدلو په صورت كي يې لرونكی استعداد هم له منځه ځي، ‌ځكه چي كله نفس په سهولتونو باندي عادت سي بيا ورته د زيار او زحمت كښل  ډېر سخت وي په ځانګړي توګه د كامپيوټر او ټلفنونو د كاپي او پسټ څخه يې استفاده كول د ټولو زحماتو چي بايد يې د يوې ليكني په آماده كولو کي وكاږي ځای نيسي چي دا يې د علمي استعداد په مرګ باندي ورته تماميږي.

همدا راز ددې كار كوونكي كه دغه كارقصدا ددې لپاره كوي چي خلګ يې ددي ليكني او تصنيف په خاطر ستاينه او تعريف وكړي بايد پدې باندي هم سرخلاص كړي چي دغه كار يې د يوې خوا د حقيقت پر خلاف دی او د بلي خوا د يهودو د علماؤ او يا منافقينو سره چي الله پاك يې دداسي غوښتنو پخاطر غندي، پدغه عمل كي د ځان مشابه كول دي.ځكه چي هغوی هم غوښتل پر داسي كارونو باندي ددوی مدح او صفت وسي چي دوی نه كول.

الله پاك ددوی په هكله فرمايي: وَيُحِبُّونَ أَنْ يُحْمَدُوا بِمَا لَمْ يَفْعَلُوا.[ سورة آل عمران 188]

يعني دوی خوښ لري چي د دوی تعريف دي وسي په هغه شيانو باندي چي دوی ندي كړي.

په احاديثو كي هم ددې كار منعي ته اشاره سوېده او دا كار يي د&quot;انتحال&quot; په نامه باندي ياد كړی دی چي معنی يې همدغه د يو چا د ليكني او يا تصنيف وځانته نسبت كول دي.

د امام بيهقي په سنن كبري كي راځي: عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْعَذَرِىِّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- :يَرِثُ هَذَا الْعِلْمَ مِنْ كُلِّ خَلَفٍ عُدُولُهُ يَنْفُونَ عَنْهُ تَأْوِيلَ الْجَاهِلِينَ وَانْتِحَالَ الْمُبْطِلِينَ وَتَحْرِيفَ الْغَالِينَ.[ سنن الكبري للبيهقي 21439]

يعني دغه علم به د هري وروستنۍ ډلي څخه و عادلانو او با انصافو خلګو ته پاتيږي چي دوی به ورڅخه تأويل د ناپوهانو خلګو ليري كوي همدا راز به انتحال د باطل كوونكو ليري كوي او همدا راز به تحريف د تجاوز كوونكو ور څخه ليري كوي.

په مرقات كي يي د&quot;إنتحال&quot; د تعريف په هكله ليكلي دي:

(وَانْتِحَالَ الْمُبْطِلِينَ) الِانْتِحَالُ: ادِّعَاءُ قَوْلٍ أَوْ شِعْرٍ، وَيَكُونُ قَایلُهُ غَيْرَهُ بِانْتِسَابِهِ إِلَى نَفْسِهِ.[ مرقات المفاتيح شرح مشكوة المصابيح 248]

يعني انتحال: د بل چا په قول او شعر باندي دعوه كول او و ځانته يي نسبت كول دي.

همدا راز علامه مولانا عبدالحي لكنوي رحمه الله په حاشيه كي د شرح الوقاية فرمايي:

فقد تطلق السرقة على استراق السمع وقد تطلق على السرقة في الصلاة، وهي أن يؤديها ناقصة، وقد تطلق على الانتحال في التصانيف، وقد تطلق على قطع الطريق.[ عمدة الرعاية حاشية شرح الوقاية كتاب السرقة]

يعني د سرقت اطلاق كله كله په غلا كولو د خبرو كيږي او كله كله يې اطلاق د لمانځه پر غلا باندي كيږي او هغه داسي چي لمونځ نيمګړی وكړي، اوكله كله يې اطلاق پر غلا كولو د تصانيفو كيږي اوكله كله يې اطلاق پر نيولو د لاري كيږي.

همدا راز امام نووي رحمه الله په بستان العارفين كي فرمايي:

الدين النصيحة: ومن النصيحة أن تضاف الفایدة التي تستغرب إلى قایلها فمن فعل ذلك بورك له في علمه وحاله ومن أوهم ذلك وأوهم فيما يأخذه من كلام غيره أنه له فهو جدير أن لا ينتفع بعلمه ولا يبارك له في حال. ولم يزل أهل العلم والفضل على إضافة الفواید إلى قایلها نسأل الله تعالى التوفيق لذلك دایما.[ بستان العارفين للنووي]

يعني:دين نصيحت دی او د جملي څخه د نصيحت دادی چي يو ناشنا فايده بايد د هغه ويونكي ته منسوبه كړل سي، نو چي څوك دغسي وكړي الله پاك به يې په علم او حالت كي بركت كښيږدی، او كه څوك د بل چا خبره داسي بيان كړي چي ګويا هغه دده ده نو هغه سړی ددې لائق دی چي د خپل علم څخه دي ګټه پورته نكړي او نه دي دده په حال كي بركت كښېښودل سي، او تل اهل علمو همداسي كول چي (ويل كړل سوي) فایدې به يې د هغو ويونكو ته منسوبولې. الله پاك دي تل ددي كار توفيق راكړي.

او إمام سيوطي رحمه الله فرمايي:

ومن بركة العلم وشكره عزْوُه إلى قایله.[ المزهر في علوم اللغة للسيوطي]

يعني بركت د علم او د هغه شكر آداء كول دادی چي نسبت يې ويونكي ته وسي.

همدا راز په فتاوي الشبكة الإسلاميه كي راځي:

حرًّمت الشريعة انتحال الرجل قولاً لغيره أو إسناده إلى غير من صدر منه، وقضت بضرورة نسبة القول إلى قایله والفكرة إلى صاحبها لينال هو دون غيره أجر ما قد تنطوى عليه من خير، أو يتحمل وزر ما قد تجره من شر.[ فتاوي الشبكة الإسلام فتوي رقم 17339]

يعني: شريعت حرام كړی دی دا چي څوك دي د بل چا قول ځان ته منسوب كړي، او يا دي و هغه چاته منسوب كړي چي هغه قول يې نوي كړی. او د يوچا د قول نسبت كول هغه ته ځكه ضروري دی چي كه يې په هغه قول كي ښيګڼي نغښتي وې نو پر هغه قول باندي مرتب ثواب وده ته ورسيږي نه و بل چاته، ‌اوكه يي په قول كي بدي نغښتې وي نوګناه يې هم وده ته ورسيږي.

خلاصه دا چي د بل چا ليكنه او يا تصنيف په خپل نامه نشر كول:

ü . د ليكني حيثيت او اعتبار له منځه وړي.

ü . په صورت كي د تغيير، ‌د ليكني څخه ګټه اخيستل ستونزمن كوي.

ü  . د اصلي ليكونكو او مصفينو ياد او د هغوی په سيرت باندي د خبرېدلو ليوالتيا ختمه وي.

ü  . د اصلي ليكونكو او مصنفينو زيار اېستل او د هغوی خدمات له خلګو پټوي.

ü  . إنسان د علمي غلا مرتكب كيږي.

ü  . إستعدادونه ورسره وژل كيږي.

ü  . د الله پاك د شكر څخه انسان محروم كيږي.

ü  . د قصد په صورت كي انسان د يهودو او يا منافقينو سره پداسي عمل كي مشابه كيږي.

ü  . د شريعت د مخالفت له كبله انسان د ګناه مرتكب، معنويات يې ختم او بركت يې د علم څخه پورته کیږي.

نو بايد زموږ ليكوالان، مبلغين او د دين رسوونكي دغه خبره پوره په پام كي ونيسي ترڅو چي الله پاک يې هم په خدمت كي بركت كښيږدي او هم یې د ګناه كولو څخه وساتي.

[[کارن:مولوی نورالحق مظهری|مولوی نورالحق مظهری]] ([[د کارن خبرې اترې:مولوی نورالحق مظهری|خبرې اترې]]) ۰۶:۰۰, ۵ اگسټ ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])

== پر مسلمان باندي د بهتان(بې ځايه تور) حکم او عذاب: ==

ليکوال: مولوي نورالحق مظهري

بهتان څشي ته وايي؟

مناوي رحمه الله فرمايي: بهتان هغه درواغو ته وايي چي اورېدونکی حيرانوي او په تعجب کي يې اچوي.

کوفي رحمه الله فرمايي: بهتان هغه درواغو ته ويل کيږي چي اورېدونکی په تعجب کي اچوي او تر درواغو ډېر بد کار دی او چي د متهم مخي ته ويل کيږي بيا افتراء ورڅخه جوړيږي.

خلاصه: بهتان هغه درواغو ته ويل کيږي چي په يو چا پسې نا حقه تړل کيږي او چي کله يې هغه واوري هک پک پاتيږي ځکه داسي کارونه ورپسې تړل سوي وي چي هغه نه وي کړي. 


د بهتان شرعي حکم:

په اتفاق سره د ټولو فقهاو بهتان ويل پر مسلمان باندي حرام دی او کوونکی يې د لويي ګناه مرتکب دی.


بهتان ويل د قرآن له نظره:

وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُبِينًا.[الاحزاب 58]

ژباړه: هغه کسان چي نارينه او ښځينه مسلمانانو ته پداسي شيانو آزار رسوي چي هغوی نه وي کړي نو يقينا دوی د بهتان او ښکاره ګناه مرتکب سويدي.

يعني هغه خلګ چي مسلمانان پداسي شيانو متهم کوي چي هغوی نه وي کړي نو دوی د بې ځايه ګمان او لويي ګناه مرتکب سويدي.

په قرآن شريف کي چي الله تعالی د رسول الله صلي الله عليه وسلم سره د مؤمنو ښځو د بيعت يادونه کوي يو پکښې دا دی چي: وَلَا يَأْتِينَ بِبُهْتَانٍ. يعني دوی ستا سره پر دې باندي بيعت کوي چي دوی به بهتان نه وايي.


بهتان ويل د احاديثو او آثارو له نظره:

1- ژباړه: څوک چي مسلمان د هغه منافق څخه وساتي چي دده عيب وايي الله تعالی به د قيامت په ورځ ملائکه را واستوي چي دده غوښه د جهنم د اور څخه وساتي او څوک چي پر مسلمان د يو شي تور ولګوي هدف يې دده بدنام کول وي الله پاک به يې د جهنم پر پله باندي تر هغه وخته پوري ودروي تر څو چي کومه خبره يې چي کړې د هغې د عذاب څخه راوځي.

مَنْ حَمَى مُؤْمِنًا مِنْ مُنَافِقٍ يَعِيبُهُ، بَعَثَ اللَّهُ مَلَكًا يَحْمِي لَحْمَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مِنْ نَارِ جَهَنَّمَ ، وَمَنْ قَفَى مُسْلِمًا بِشَيْءٍ يُرِيدُ شَيْنَهُ بِهِ، حَبَسَهُ اللَّهُ عَلَى جِسْرِ جَهَنَّمَ حَتَّى يَخْرُجَ مِمَّا قَالَ.[شرح السنة3527]

2 - ژباړه: فضيل رحمه الله وايي: په آخره زمانه کي به داسي خلګ پيدا سي چي بهتان به وايي او عيبونه به پيدا کوي، ددوی څخه ځانونه وساتئ ځکه دوی بدترينه د مخلوقاتو دي، ددوی په زړونو کي د اسلام نور نسته، دوی شرير خلګ دي او ددوی هيڅ عمل به الله تعالی ته نه پورته کيږي.

يعني په آخره زمانه کي به داسي خلګ پيدا سي چي پر نورو مسلمانانو به تهمتونه وايي او په هغوی کي به د ځانه څخه عيبونه پيدا کوي؛ د داسي خلګو څخه ځانونه وساتئ ځکه چي دوی تر ټولو خلګو شرير دي، ددوی په زړونو کي د اسلام نور نسته او ددوی هيڅ نيک عمل به د الله لوري ته د قبوليت لپاره نه پورته کيږي يعني ددوی هيڅ عمل به نه قبليږي.

سمعت فضيلا، يقول: في آخر الزمان قوم بهاتون، عيابون، فاحذروهم، فإنهم أشرار الخلق، ليس في قلوبهم نور الإسلام، وهم أشرار، لا يرتفع لهم إلى الله عمل.[التوبيخ والتنبيه 202]

محمد بن حسين د يوه حکيم په حواله وايي: الْبُهْتَانُ عَلَى الْبَرِيءِ أَثْقَلُ مِنَ السماوات السَّبْعِ. يعني پر پاک انسان باندي بهتان ويل تر اوو آسمانونو دروند دی.

پر مسلمان باندي بهتان ويل دومره لويه ګناه ده چي په يو حديث کي يې پر مسلمان تهمت ويل د هغو پنځو ګناهونو څخه شمېرلی دی چي هيڅ کفاره يا جبيره نلري.

سمرقندي رحمه الله فرمايلي دي: تر بهتان لويه ګناه نسته ځکه چي الله تعالی په قرآن کي د کفر سره يو ځای ذکر کړی دی او فرمايي: فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثَانِ وَاجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ.[الحج30]

ژباړه: د بوتانو د چټلۍ څخه او درواغو خبرو(بهتان) څخه ځانونه وساتئ.

نو ددې لپاره چي د الله تعالی مرسته تر لاسه کړو د هر منافق په وړاندي بايد د خپل هر مسلمان ورور پلوي او د آبرو يې دفاع  وکړو او ددې لپاره چي الله تعالی مو د جهنم د عذاب څخه وساتي پر مسلمانانو باندي بې ځايه تورونه او تهمتونه و نه لګوو.

همداسي که غواړو الله تعالی زموږ عبادتونه لکه: لمونځ، روژه، زکاة، حج او نور را څخه قبول کړي بايد پر خپل مسلمان ورور بهتان او تهمت و نه وايو؛ داسي نه وي چي ځانونه په عبادتونو ستړي کوو او د حج او نورو مالي عبادتونو لپاره ډېر لګښتونه کوو خو پر خپل مسلمان ورور بې ځايه تورونه هم لګوو چي دا نو بيا په دنيا کي هسي ستړيا او په آخرت کي لويه رسوايي ده. 


[[کارن:مولوی نورالحق مظهری|مولوی نورالحق مظهری]] ([[د کارن خبرې اترې:مولوی نورالحق مظهری|خبرې اترې]]) ۰۶:۰۰, ۵ اگسټ ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])

== د باطلو صوفيانو په اړه: ==

ليکوال: مولوي نورالحق مظهري

نن مي د ملا علي قاري رحمه الله کتاب مطالعه کوی چي مخته مي د ځینو هغو خلګو بحث راغی چي ځانونه تصوف ته منسوبوي او د ذکر په حالت کي لغتکي او پلپتکي وهي، چیغي وهي او خپل کالي پر ځان باندي څیري او ډېر نور عجیب او غریب حرکات کوي.

راځئ خپله د ملا علي قاری رحمه الله خبرو ته! لومړی یې ژباړه درته ایږدم بیا یې عربي متن.

د ملا علي قاري رحمه الله د وینا ژباړه:

بايد هغه صوفیان چي د وجد او محبت دعوه کوي د ږغ د پورته کولو او کالیو څیري کولو څخه چي د غزلو اورېدلو په وخت کي یې کوي بند کړل سی.

د چیغو وهل او د کالو څیري کول د قرآن د ویلو سره نه رواکیږي نو د غزلو د ویلو سره به څنګه روا سي؟ سره ددې چي هغه حرام هم دي.

بیا په خاصه توګه زموږ په زمانه کي چي فسق پکښې ډېر سوی، ډول ډول بدعتونه پکښې ښکاره سوي او یوه ډله پکښې مشهوره سوې چي د علماو په ګاڼه یې ځان ښایسته کړی او د نیکو خلګو کالي یې اغوستي دي پداسي حال کي چي ددوی زړونه د مردارو شهوتونو او فاسدو غوښتنو څخه ډک دي نو دا د تعجب خبره ده چي دوی د الله پاک د محبت دعوه کوي  خو د پیغمبر د سنت مخالفت کوي په لاسونو باندي چکچکي کوي، پښې پر مځکه وهي، په خپلو خولو باندي چیغي وهي او داسی شیان ښکاره کوي چي ددوی په زړونو کي نسته؛ همدا راز مختلف حرکتونه کوي او تر خولو یې زګان وځي، تر داسي اندازې چی ناپوهان او بې عقلان عام خلګ پر دوی باور کوي او ددوی سره یوځای کیږي، دوی ته مالونه ورکوي، ځانونه دوی ته منسوبوي او پر دوی باندي لګښت کوي. 

الله پاک دي مو ددوی د شر څخه وساتي

ويجب منع الصوفية الَّذين يَدَّعون الوَجْد والمحبة عن رفع الصوت وتمزيق الثياب عند سماع الغناء، مع أنّ ذلك حرامٌ عند سماع القرآن، فكيف عند سماع الغناء الذي هو حرام؟ خصوصاً في هذا الزمان الذي اشتهر فيه الفسق، وظهرت فيه أنواع البدع، واشتهرت فيه طائفة تَحَلَّوا بحِليةِ العلماء وتَزَيَّوا بزيّ الصُّلحاء، والحال أنّ قلوبهم ممتلئة من الشهوات الكاسدة، والأهواء الفاسدة. فالعجب منهم أنهم يدّعون محبة الله ويخالفون سنة رسوله صلى الله عليه وسلم فيصفقون بأيديهم، ويضربون بأرجلهم، وَيَصْعَقُون بأفواههم، ويُظْهِرُونَ (ما ليس في قلوبهم، ويتحرَّكون) بحركات مختلفة في أبدانهم، والأزباد تنزل من أشداقهم، حتى (إنّ) الجهّال والحَمْقَى من العامة يعتقدونهم ويلازمونهم (ويقصدونهم)، ويعطونهم ويَنْسُبون أنفسهم إليهم، وينفقون (عليهم)، أعاذنا الله من شرّهم وشرّ ما لديهم.[ فتح باب العناية بشرح النقاية تصنیف ملا علی قاري رحمه الله]

[[کارن:مولوی نورالحق مظهری|مولوی نورالحق مظهری]] ([[د کارن خبرې اترې:مولوی نورالحق مظهری|خبرې اترې]]) ۰۶:۰۳, ۵ اگسټ ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])

== مولوي صېب ته ښه راغلاست! ==

ښاغلی مولوي صېب مظهري! السلام علیکم.
پښتو ویکيپېډیا ته ښه راغلئ. د ګډونونډو چې ویکيپېډیا کې یې ترسره کوئ؛ نړۍ مننه.
هرکله راشئ. 
یوه سپارښتنه! کوښښ وکړئ چې لیکنې مو بې پری او د کوم ځانګړي ګروپ یا ډلې په نښه کول، یا تخریب نه وي. لومړی د یوې ډلې، فرقې، دین او مذهب ښه تشریح او بیا یې که نقد وشي نو ښه به وي. 
پښتو ویکيپېډیا کې د اسلام څانګه ضعیفه ده، هیله ده د خپلو علمي لیکنو په خپرولو سره یې لا پسې غني کړئ. لکه دا مطالعی او لیکوالۍ په اړه لیکنه مو ډېره ښه ده. که همداسې نورې لیکنې لکه د نکاح، ډولونه یې، د احادیثو مهم کتابونو، دیني متونو، فقهي مسائلو لکه لمونځ، روژه، حج، د حج مناسک او داسې نورو په اړه علمي لنډې یا اوږدی لیکنې لرئ یا یې وکړئ. نو ډېره به ښه وي. مننه [[کارن:عثمان منصور انصاري|عثمان منصور انصاري]] ([[د کارن خبرې اترې:عثمان منصور انصاري|خبرې اترې]]) ۱۶:۲۹, ۵ اگسټ ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>izt5b9la0ujchdzzf8n99trja6oeiiu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>283942</id>
      <parentid>283941</parentid>
      <timestamp>2022-08-05T16:42:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>عثمان منصور انصاري</username>
        <id>200</id>
      </contributor>
      <comment>/* د محرم الحرام مياشتي په هکله: */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="49451" xml:space="preserve">{{ښه راغلئ|realName=|name=مولوی نورالحق مظهری}}

-- &lt;span style=&quot;font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;&quot;&gt; '''[[کارن:The_Amjad|&lt;font color=&quot;black&quot;&gt;'''امجد خان''']]''' &lt;/span&gt; &lt;sup&gt;&lt;font face=&quot;MCS Quds SU normal&quot; size=&quot;3&quot;&gt;'''[[د کارن خبرې اترې:The_Amjad|&lt;font color=&quot;#69 69 69&quot;&gt;'''اړیکه''']] '''&lt;/font&gt;&lt;/sup&gt; ۱۰:۰۵, ۱۲ جنوري ۲۰۱۹ ([[همغږي نړیوال وخت|ہ ن و]])

== کاميابه اداره او بريالی مدير: ==

ليکوال: مولوي نورالحق مظهري

دا معلومه خبره ده چي د هري ادارې لپاره کاميابي او د هرمدير لپاره بری ډېر اړين او مهم دی ځکه د يوې ادارې د جوړېدلو څخه کوم هدف چي د هغې بنسټ ايښوونکی يې لري هغه وخت لاسته راځي چي اداره د کاميابۍ صفت خپل کړي، او مدير هغه وخت د ادارې مهمي چاري په ښه توګه پرمخ بيولی سي چي په خپل کار کي بريالی او کاميابه وي د لاندي صفاتو په موجودېدلو سره اداره کاميابه او مدیر بریالی کېدلای سي.

１.     د ادارې د جوړښت څخه لومړنی هدف او موخه د الله رضا، دين ته هر اړخيزه خدمت او دعوت، د خلګو اصلاح او د هغوی لپاره مشروع خدمت وي.

２.     د ادارې نسبت ټولو کارکوونکو ته يو شان وي، داسي چي هيڅ کارکوونکي ته تر بل کارکوونکي ترجيح ورنکړل سي.

３.     اداره د هغه چا وبلل سي چي خدمت کوي؛ ژبه، وطن، قوم او شخصي ارتباطات معيار د ترجيح او استخدام ونه ګرځول سي.

４.     د کارکوونکي په استخدام او تقرر کي د پوره دقت څخه کار واخستل سي؛ لياقت، کاري ظرفيت او استعداد د استخدام او ټاکني لپاره معيار وګرځول سي.

５.     د ادارې د چارو د ښه سمون لپاره او د ادارې د هراړخيز پر مختګ په موخه او د بې نظمۍ څخه د مخنيوي په هدف بايد د ادارې لپاره جامع او تطبيق کېدونکي اصول کښېښودل سي او په عملي کولو باندي يې هر هغه څوک چي اصول ورته راجع کيږي مکلف کړل سي. 

６.     د ادارې پر کارکوونکو دي د اصولو څخه بغير د نورو شرايطو دايښودلو څخه ډډه وسي تر څو چي کار سخت او ناشونی نسي، او کارکوونکي پر خپل نفس باندي اعتماد د لاسه ورنکړي او ددې احساس ونکړي چي زه پداسي کار باندي مکلف سوی يم چي زه يې توان نه لرم. 

７.     تر ډېرو وظايفو او کارونو يو مهم کار بهتره وي، بناء کارکوونکي ته دي ډېر کارونه کڅه هم سپک وي نه سپارل کيږي بلکي دومره کارونه دي ورته وسپارل سي چي دی يې په پوره ډاډ سره کولای سي.

８.     کارکوونکي ته مخکي تر دې چي کار وسپارل سي، مدير بايد ځان همدغه کارکوونکی فرض کړي او چي په کومه طريقه ور څخه کار غواړي هماغسي يې د ځان دنده هم وبولي، تر څو چي د مسئوليت اهميت او مشقت ورته په ښکاره توګه معلوم سي او د نورو د په عذابولو څخه ځان وساتي.

９.     مدير بايد د فرامينو په صادرولو کي او د هداياتو په ورکولو کي تنها خپل مشرتوب په نظر کي و نه نيسي بلکي د مأمور د استعداد سره سره د هغه ځای شرايط هم په پام کي ونيسي.

１０.            د ادارې د کارکوونکي او يا مأمور له خوا چي کله په اصولو کي د ننه د ادارې د پرمختګ لپاره مثبت او ګټور کار کيږي او هغه ته دده په سپارل سوو مسئوليتونو کي توجيه جوړېدلای سي، مدير دي تنها پدې پلمه نه ردوي چي زما سره ورباندي مشوره نده سوې بلکي د هغه د منلو برسېره دي کار کوونکی نورهم تشويق کړي چي داسي مثبت کارونه نور هم پرمخ بوزي تر څو د ادارې په پر مختګ کي هر کارکوونکی کارنده رول ولوبوي.

１１.             که د يوه کارکوونکي او يا مأمور له خوا سهوا او يا هم په غيرعمدي او غير اختياري توګه داسي کار کيږي چي هغه د موضوعه اصولو خلاف وي، نو مدير دي دا کار د تمرد او سرکښۍ په صفت نه پيژني او ندي هم ورباندي منفي اجراات کوي، بلکي کارکوونکی دي پوه کړل سي تر څو چي د تکرار او بيا کېدلو څخه يي مخنیوی وسي.

１２.            مدير دي د يوه کارکوونکي خبره د بل کارکوونکي پر ضد نه مني تر څو چي يې خپله معلومات نه وي کړي، ځکه چي عادتا د کارکوونکو تر مينځ رقابت موجود وي، هر يو د هغه بل د کوټلو لپاره هڅي کوي.

１３.            کڅه هم هر کارکوونکی د الله د رضا لپاره کار وکړي، خو بيا هم مدير دي د کارکوونکي پر کار او ابتکار باندي سترګي نه پټوي د هغه څخه د تشکر او منني په موخه او نورو ته د تشويق لپاره دي د هغه د مثبتو کارونو يادونه وکړي. البته که هغه خوشاله وو.

１４.            مدير بايد ټوله کارکوونکي پوه کړي چي د يو بل سره مرسته وکړي ولي د يو بل په کار کي مداخله ونکړي.

１５.            مدير بايد د خپلي ادارې کارکوونکی او مأمور د ادارې د چارو څخه بهر په نورو چارو کي د ځان کارکوونکی او تحت الأمر و نه بولي، البته کوم شرايط چي د استخدام لپاره سته که کارکوونکی د هغو څخه سرغړونه وکړي مدير کولای سي اجراات وکړي، او بايد يې وکړي.

１６.            مدير بايد د کارکوونکو د کار څخه د څارني ترڅنګ هغوی ته داسي ښکاره کړي چي تاسو هم کولای سی زما پر کار څارنه وکړی، تر څو وړانديز، نيوکي او مشورې ته په پوره توګه لاره آواره سي او مدير خپلو نيمګړتياوو ته متوجه سي.

１７.            ډېر ښه کار دی چي مدير په پلان جوړولو کي د هغه کارونو چي مسئوليت يي تنها د ته راجع کيږي د نورو سره مشوره وکړي خو په کولو کي يې بايد يواځي اقدام وکړي.

１８.            مدير بايد د خپلو مأمورينو سره د ښائسته محمدي صلی الله علیه وسلم اخلاقو په چوکاټ کي ژوند وکړي.

１９.            د مدير بايد عملي کار تر خبرو ډېر وي، حسن ظن يې پر سوء ظن باندي غالب وي، په ښو اخلاقو او مدبرانه فکر باندي د قهر او غضب د را پورته کېدلو مخه ونيسي.

２０.            مدير بايد د کارونو لومړيتوب او اولويت ته پوره پاملرنه وکړي، کارکوونکی د هغه کار په کولو باندي لومړی مکلف کړي چي هغه کار نسبت و نورو کارونو ته لومړيتوب ولري.

[[کارن:مولوی نورالحق مظهری|مولوی نورالحق مظهری]] ([[د کارن خبرې اترې:مولوی نورالحق مظهری|خبرې اترې]]) ۰۵:۵۷, ۵ اگسټ ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])

== د مطالعې ارزښت: ==

ليکوال: مولوي نورالحق مظهري

د مطالعې تعريف:

مطالعه هغه خالص فکري کار دی چي لوستونکي ته پر داسي ښه لوستلو قدرت ورکوي چي وروسته يې پوهه او نقد حاصليږي.

د مطالعې ارزښت:

مطالعه د انسان لپاره ډېره مهمه ده او د علم او پوهي په ډګر کي نه تنها دا چي د انسان لپاره حيثيت د استاد لري بلکي په مټ يې انسان د علمي کمال لويي درجې ته رسېدلای سي، د مطالعې کولو ارزښت ددې آيت څخه له ورايه معلوميږي چي الله پاک د لومړي ځل لپاره خپل پيغمبر صلي الله عليه وسلم ته فرمايي: اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ. ژباړه: لوستل وکړه په نوم د خپل رب هغه چي ته يې پيدا کړی يې.  

پيغمبر صلي الله عليه وسلم خپله امي وو ليکل او لوستل يې نوه زده او بېله دې چي تعليم وکړي د الله پاک په قدرت يې د اعجاز په حيث ټولي وحيي زده کولې او تلاوت کولې، خو په امت کي بيا د هر چا لپاره لوستل هغه وخت ممکن وي چي درس ووايي او مطالعه وکړي.

نو د سم لوستلو سره مطالعه کول لازم دي که څوک کوم شی سطحي او بېله مطالعې لولي هغه ته موږ سم لوستل نسو ويلای او نه هم لوستونکی ګټه ورباندي اخيستلای سي.

په بل حدیث شریف کي راځي:

مَثَلُ الْقُرْآنِ مَثَلُ الإِبِلِ الْمُعَقَّلَةِ، إِنْ تَعَاهَدَهَا صَاحِبُهَا بِعُقُلِهَا أَمْسَكَهَا عَلَيْهِ، وَ إِنْ أَطْلَقَ عُقُلَهَا ذَهَبَتْ.[سنن ابن ماجه 3783]

ژباړه: د قرآن مثال داسي دی لکه د تړل سوي اوښ که يې خاوند څارنه وکړي او اوسار يې  ونيسي نو د ځان لپاره به يې وساتي او که يې اوسار اېله کړي ځيني ولاړ به سي.

يعني که څوک  د قرآن سره رابطه ولري، د قرآن تلاوت کوي، زدکړه او مطالعه يې کوي نو قرآن به يې نه هېريږي خو که مطالعه يې ونکړي او رابطه ورسره ونلري نو بيا به يې هېريږي.

علماو ليکلي دي: دلته کڅه هم مثال د قرآن ورکول سوی دی خو خبره عامه ده، د هر علم سره چي سړی رابطه ونلري او مطالعه يې ونکړي د سړي هېريږي او د هر علم سره چي رابطه موجوده وي بيا د انسان په ذهن کي تر ډېره پوري پاتيږي.

د پورته حديث په تشريح کي په التمهيد کتاب کي راځي:

وفي هذا الحديث دليل على أن من لم يتعاهد علمه ذهب عنه أي من كان لأن علمهم كان ذلك الوقت القرآن لا غير وإذا كان القرآن الميسر للذكر يذهب إن لم يتعاهد فما ظنك بغيره من العلوم المعهودة. [التمهيد لمافي الموطأجزء 14 ص 131]

پدې حديث کي پر دې خبري باندي دليل دی چي هر څوک خپل علم ته پام ونکړي (تعليم او تعلم يې ونکړي او د مطالعې سره رابطه ونه لري) نو علم يې ورڅخه ځي، د هر شي علم چي وي ځکه هغه وخت علم يواځي قرآن وو، نو قرآن چي د يادولو لپاره آسان هم دی که څوک ورته متعهد نه وي ورڅخه ځي نو د نورو علومو په اړه ستا څه ګمان دی؟ (چي هغه به بيا ورته پاتيږي؟).

په غزوه کي د بدر چي مشرکين اسيران سوه رسول الله صلي الله عليه وسلم ددوی د آزادولو لپاره دا شرط پرېښودی چي هر مشرک به لسو مسلمانانو ته ليک لوست زده کوي. دا خپله د ليک لوست د زدکړي ارزښت ښکاره کوي.

د مطالعې ګټي او فايدې:

1 - په مطالعه باندي انسان د ډېرو مشکلاتو سره د مقابلې او د هغو د حل لاري چاري زده کوي.

2 - مطالعه د معرفت او پېژندلو مهمه ذريعه ده ځکه د مطالعې په مټ انسان د پخواني او اوسني انساني علومو او معارفو سره آشنايي پيدا کوي.

3 - د مطالعې په ذريعه انسان د نورو انسانانو د فکرونو او عقلونو سره رابطه پيدا کوي لکه څنګه چي مطالعه د روح او عقل لپاره غذا او کمک کوونکې ده او د ټوله عالم په وړاندي د علم او معرفت د حاصلولو لپاره خلاصه کړکۍ ده.

4 - په مطالعه باندي انسان خپل مرتبطه او مؤمن بها عقيده سمه پيژني، د آزادۍ او حريت په اصلي مفهوم يې سر خلاصيږي، د امت قيادت کولای سي او خپل وطن جوړولای سي او ځان او خپله ټولنه سمه پيژندلای سي او اړتياوي يې درک کولای سي.

5 - نوو مطالعاتو ښودلېده چي د ذهني انحطاط کچه په هغه افرادو کي چي مطالعه کوي 32% نسبت و هغه خلګو ته چي مطالعه نه کوي ټيټه وي سره ددې چي د مطالعه کوونکو افرادو سن هم ډېر وو همدا راز د ډاکټر روبرتس ويلسون په باور مطالعه کول او د سختو عباراتو حلول په الزایمر ناروغۍ د اخته کېدلو احتمال هم ډېر کموي.

6 - مطالعه انسان د معرفت او ثقافت خاوند ګرځوي او د ډېرو معلوماتو په ورکولو سره دده مرسته کوي خو پدې  شرط  چي سالمه او سمه مطالعه وسي تنها ځغلنده لوستل نه وي.

7 - د ډېرو علمي شيانو په زده کولو د انسان مرسته کوي او پوهه يې ورسره ډېريږي.

8 - د انسان د لغاتو او خبرو زېرمه ډېريږي او قوي کيږي، خبري او د خبرو طريقه يې سميږي هغه چي پر خبرو او مناقشې باندي د انسان د قدرت په ډېرولو کي ډېر فعال رول لري.

9  - په مطالعه باندي د انسان په ځان باور او اعتماد بالنفس ډېريږي او ذاتي احساس يې قوي کيږي.

10 - مطالعه د انسان عقل ته اضافه ليد ورکوي چي په مټ يې د شيانو تر مينځ پر ربط او تحليل باندي قدرت پيدا کوي او ډېري نتيجې لاسته راوړلای سي.

11 - په مطالعه باندي د انسان وخت دداسي شيانو څخه ډکيږي چي د ته ګټه رسوي او د ستړيا څخه يې خلاصوي.

12 - په مطالعه باندي په هره برخه کي نوي نوي شيان زده کيږي او انسان د نوو علمي اصطلاحاتو سره بلدتيا پيدا کوي چي په مټ يې د انسان څخه جهالت، خرافاتي والی او تنګ نظري ورک کيږي.

13 - په مطالعه باندي د انسان حافظه قوي کيږي او پر تمرکز باندي پوره قدرت پيدا کوي.


مطالعه څنګه وکړو؟

مطالعه هم د نورو کارونو په څېر يو کار دی لکه نور کارونه چي تر ځينو حالاتو او ځايونو پوري تعلق لري مطالعه يې هم لري، مطالعه بايد په لاندي حالاتو او ځايونو کي وسي:

1 – د مطالعې لپاره بايد ښه فارغ ځای او آرام حالت وي په ګڼي ګوڼه کي او د رفتار په حالت کي بايد د مطالعې څخه ډډه وسي البته ځينو خلګو ځانونه د ګڼي ګوڼي د حالت سره آموخته کړي وي د هغوی لپاره بيا هيڅ پروا نه لري ځکه دوی همداسي عادت نيولی دی خو د رفتار په حالت کي مطالعه د انسان سترګو ته تاوان کوي او يو ډول سردردي ورته پيدا کوي نو ځکه يې بايد پداسي حالت کي ونکړي.

2 – د مطالعې لپاره بايد داسي ځای انتخاب کړل سي چي هلته رڼا وي او د کتاب ليدلو امکان وي تر څو د کتاب عبارت هم سم وويني او په اخيستلو کي د معنی او مراد هم غلط نسي.

3 – پداسي سورلۍ کي چي سترګي پر کتاب باندي آرام نه نيسي بايد د مطالعې کولو څخه ډډه وسي تر څو سترګي هم خرابي نسي او د سردردۍ څخه هم انسان وساتل سي.

4 – د مطالعې په کولو کي بايد د تيزۍ او چټکۍ څخه كار وانخيستل سي ځكه له يوې خوا د انسان اعصابو ته تاوان کوي او د بلي خوا په تيزي مطالعې باندي انسان مطلب او مقصود لاسته نسي راوړلای.

5 – کوښښ دي وسي چي مطالعه په ناسته باندي وسي ځکه په ولاړه او پروته باندي ممکن انسان ته روغتيايي ستونزي پيښي سي.

کوم کتابونه مطالعه کړل سي؟

پدې خاطر چي په مطالعه کولو کي د انسان وخت مصرفيږي او وخت د انسان عمر دی چي بايد يې په ښه شيانو کي ولګوي نو د مطالعې لپاره بايد داسي کتابونه غوره سي چي کتل يې په لومړيتوب کي وي او ګټه ولري.

په لومړي قدم کي دي انسان هغه کتابونه مطالعه کړي چي دده ديني معلومات ورباندي ډېريږي او شرعي احکام په تفصيل باندي پيژني؛ هدف مو د ديني معلوماتو څخه عام دی که عقيدوي کتابونه وي که د فرعي احکامو کتابونه وي او که اسلامي سياسي کتابونه وي.

که مطالعه کوونکی ديني عالم وي؛ د ښه او بد توپير کولای سي او د هيچا څخه نه متأثره کيږي نو دی د هر چا کتاب مطالعه کولای سي ځکه په کتاب کي ښه او بد، قوي او ضعيف، سم او غلط سره جلا کولای سي چي ښه يې را اخلي او بد يې پريږدي.

که مطالعه کوونکی ديني عالم نه وي بلکي طالب العلم يا محصل وي نو هغه دي د کتاب د مطالعه کولو مخکي د يوه تکړه ديني عالم سره مشوره وکړي چي دی د چا کتابونه او کوم کتابونه مطالعه کړي؟ که کوم کتاب خوند ورکوي د هغه د ليکوال په اړه دي ارومرو د يوه تکړه ديني عالم سره مشوره وکړي تر څو خدای مکړه د کتاب په مطالعه کولو باندي خپله لار ورڅخه ورکه نسي او په فکري يا سياسي انحراف باندي اخته نسي.

[[کارن:مولوی نورالحق مظهری|مولوی نورالحق مظهری]] ([[د کارن خبرې اترې:مولوی نورالحق مظهری|خبرې اترې]]) ۰۵:۵۹, ۵ اگسټ ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])

== د بل چا ليكنه او تصنيف په خپل نامه خپرول: ==

ليکوال: مولوي نورالحق مظهري

الله پاك لكه انسانان چي يې د ژبي، ځای، رنګ، غناء او فقر، قوم او نورو مشخصاتو له كبله د يو حكمت له مخي متفاوت او متمايز پيدا كړي دي همدا راز يې د استعدادونو، ذكاوت، ‌ ټنبلۍ او ځيركتيا له مخي هم متفاوت او متمايز پيدا كړي دي، كوم خلګ چي الله پاك د ذكاوت او ځيركتيا نعمت وركړی وي او بيا يې هغوی ته د استعمالولو توفيق هم وركړی وي نو هغوی د خپل علمي استعداد څخه په ګټي اخيستني سره په مختلفو لارو باندي غواړي خلګو ته خدمت وكړي، د خپل استعداد په واسطه خلګو ته د هغوی د ژوند مختلفي لاري چاري د مختلفو موخو لپاره أنځور او د مثبتو چارو د پر مخ بيولو او منفي څخه يې د ډډه كولو لپاره مختلف اړخونه روښانه، او ورته هراړخيزي لار ښووني وكړي. 

چي يوه لاره يې ليكوالي او تأليفات دی چي ددې لاري څخه ډېرو ليكوالانو او مؤلفينو د خپلو علمي استعدادونو نتيجه او زيار ايستلو مثبتي پايلي خلګو ته په ليكنو او تصنيفاتو كي وړاندي كړيدي، او د انسانانو د ژوند په ډېرو برخوكي يې ليكني او يا تأليفات كړيدي.

پدې كارسره ليكوالانو او مصنفينو په رښتيا چي خپله علمي دنده سرته رسولې او موږ ته يې د يوې خوا ډېره لويه علمي زېرمه په لاس راكړېده، ‌چي موږ يې بايد منندوی سو او د دوی شكريه آداء كړو او د ليكنو څخه يې درسته او سمه استفاده وكړو‌ او د بلي خوا يې د خپل قلم او ګوتو په ژبه راته داسي الهام وركوونكي تصريحات كړيدي چي په ژور فكر سره ورته غوږ نيول او په دقت سره يې لوستل دداسي فكر د احياء سبب كيږي چي انسان دي د ځانه سره سوچ وكړي چي زه هم د دوی غوندي انسان يم دوی چي دومره ګټوري ليكني او تصنيفات كړيدي،‌ زه يې ولي نسم كولای؟. 

چي په نتيجه كي په انسان كي د پرمختګ او ارتقاء  روحيه پيدا كيږي او ددې لامل كيږي چي انسان دي د يوې خوا د دوی له سيرت او ژوند د څرنګوالي څخه ځان خبركړي او د بلي خوا دي ځان د دوی غوندي جوړ كړي.

خو د دوی څخه مننه، د دوی د ليكنو څخه درسته استفاده، د دوی په سيرت باندي د ځان خبرول او د دوی غوندي د ځان جوړول هغه وخت ممكن دي چي د يوې خوا د دوی ليكني او تصنيفات د تحريف او منفي مغرض تغيير څخه وژغورل سي او د بلي خوا دي د هر چا ليكنه او تصنيف وهغه ته منسوب كړل سي. 

همدا راز دي دوی ته د دوی د زيار ايستلو پخاطر دعا وسي او ورڅخه دي شكر آداء سي.‌

ځكه كچيري ليكنه او يا تصنيف تحريف سي نو دا معلومه خبره ده چي ليكنه او يا تصنيف خپل اصالت له لاسه وركوي په ځينو مواردو كي يې محتويات پوره تغيير كوي چي بيا ورڅخه درسته استفاده كول ‌ګران دي. 

ځكه چي هر ليكوال ځان ته د خپلي ليكني څخه غرض او موخه لري او هرڅوك د خپل استعداد او ظرفيت په اندازه خپلي ليكني ته يو ځانګړی او خاص سبك او طريقه وركوي، نو چي كله يې په ليكنه كي بل څوك  دخل وكړي دا ټولي ځانګړتياوي او د پام وړ ټكي له منځه ځي، او په هغه صورت كي خو چي تحريف يې رسوا او ښكاره سي خلګ ورڅخه بيخي قصدا هيڅ ګټه نه پورته كوي ځكه چي دې ليكني او تصنيف ته د يو نيمكړي او تغيير وركړل سوي په سترګه ګوري.

همدا راز كه يې د ليكونكي او مؤلف نوم تغيير وكړي نو له يوې خوا به ليكنه خپل حيثيت له لاسه وركړي او د بلي خوا به ورڅخه پورته أهداف لاسته رانسي، ځكه د هرچا خبره ځان ته ځای او د منلو ځانګړی مقام لري. 

د يو چا خبره ډېره مؤثره تماميږي خو د بل چا هماغه خبره بيا هيڅ تأثير نه لري، ‌همدا راز دا به هم ډېره ګرانه سي چي سړی دي د ليكونكي په سيرت باندي ځان خبر كړي بيا دي دغه ليكنه د هغه د سيرت سره مقايسه كړي د ځان متأثره كېدل ورڅخه خو لا هلته پرېږده.

دا معلومه خبره ده چي تحريف او تغيير د نوم، د هغوی څخه د منني او شكر كولو خلاف دی، ځكه چي هغوی پر ليكني او يا تصنيف باندي زيار ايستلی د هغه په انشاء او مرتب كولو كي يې ډېر زحمت ګاللی، نو چي كله تحريف سي او يا يې د ليكوال نوم ور بدل سي د هغه ليكوال او مصنف زيار او زحمت پوره له پامه غورځول كيږي چي دا كار لومړی دغه چا وكړ چي ليكني ته يې تغيير وركړ او بيا د هغو خلګو څخه كيږي چي په ليكونكي باندي يې خبر ندي چي په نتيجه كي هم تغيير وركوونكی او هم نور لوستونكي د ليكوال څخه د منني او هغه ته دعا كولو د وظيفې د نه آداء كولو مرتكب كيږي پداسي حال كي چي په حديث كي راځي: من لم يشكر الناس لم يشكر الله.[ سنن ترمذي 1955]

يعني چا چي د خلګو شكر آداء نكړ هغه د الله پاك شكر هم ندی آداء كړي.

دا كار نه تنها دا چي ليكنو او تصانيفو ته لوی تاوان دی بلكي هغه خلګو ته يې تر دې لا هم ډېر تاوان رسيږي چي دغه كاركوي، د يوې خوا يې د الله پاك لخوا وركړل شوی عزت او آبرو له منځه ځي، خلګ يې پر نورو ليكنو چي خپله يې كړيدي هم بد ګمانه كيږي او څوك ورباندي باور نه كوي. 

او د بلي خوا يې ددې منفي او ناروا كار هغه منفي اثرات هم ورباندي لويږي، يو خو يې د خدمت او علم څخه بركت پورته كيږي او بل پدې خاطر چي دا كار غلا او سرقت دی ګناه ورته لري.

امام نووي رحمه الله په بستان العارفين كي فرمايي: څوك چي دغسي كاركوي د هغه علم ورته هيڅ منفعت او بركت نه لري.

همدا راز پدې بد عادت باندي د روبدي كېدلو په صورت كي يې لرونكی استعداد هم له منځه ځي، ‌ځكه چي كله نفس په سهولتونو باندي عادت سي بيا ورته د زيار او زحمت كښل  ډېر سخت وي په ځانګړي توګه د كامپيوټر او ټلفنونو د كاپي او پسټ څخه يې استفاده كول د ټولو زحماتو چي بايد يې د يوې ليكني په آماده كولو کي وكاږي ځای نيسي چي دا يې د علمي استعداد په مرګ باندي ورته تماميږي.

همدا راز ددې كار كوونكي كه دغه كارقصدا ددې لپاره كوي چي خلګ يې ددي ليكني او تصنيف په خاطر ستاينه او تعريف وكړي بايد پدې باندي هم سرخلاص كړي چي دغه كار يې د يوې خوا د حقيقت پر خلاف دی او د بلي خوا د يهودو د علماؤ او يا منافقينو سره چي الله پاك يې دداسي غوښتنو پخاطر غندي، پدغه عمل كي د ځان مشابه كول دي.ځكه چي هغوی هم غوښتل پر داسي كارونو باندي ددوی مدح او صفت وسي چي دوی نه كول.

الله پاك ددوی په هكله فرمايي: وَيُحِبُّونَ أَنْ يُحْمَدُوا بِمَا لَمْ يَفْعَلُوا.[ سورة آل عمران 188]

يعني دوی خوښ لري چي د دوی تعريف دي وسي په هغه شيانو باندي چي دوی ندي كړي.

په احاديثو كي هم ددې كار منعي ته اشاره سوېده او دا كار يي د&quot;انتحال&quot; په نامه باندي ياد كړی دی چي معنی يې همدغه د يو چا د ليكني او يا تصنيف وځانته نسبت كول دي.

د امام بيهقي په سنن كبري كي راځي: عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْعَذَرِىِّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- :يَرِثُ هَذَا الْعِلْمَ مِنْ كُلِّ خَلَفٍ عُدُولُهُ يَنْفُونَ عَنْهُ تَأْوِيلَ الْجَاهِلِينَ وَانْتِحَالَ الْمُبْطِلِينَ وَتَحْرِيفَ الْغَالِينَ.[ سنن الكبري للبيهقي 21439]

يعني دغه علم به د هري وروستنۍ ډلي څخه و عادلانو او با انصافو خلګو ته پاتيږي چي دوی به ورڅخه تأويل د ناپوهانو خلګو ليري كوي همدا راز به انتحال د باطل كوونكو ليري كوي او همدا راز به تحريف د تجاوز كوونكو ور څخه ليري كوي.

په مرقات كي يي د&quot;إنتحال&quot; د تعريف په هكله ليكلي دي:

(وَانْتِحَالَ الْمُبْطِلِينَ) الِانْتِحَالُ: ادِّعَاءُ قَوْلٍ أَوْ شِعْرٍ، وَيَكُونُ قَایلُهُ غَيْرَهُ بِانْتِسَابِهِ إِلَى نَفْسِهِ.[ مرقات المفاتيح شرح مشكوة المصابيح 248]

يعني انتحال: د بل چا په قول او شعر باندي دعوه كول او و ځانته يي نسبت كول دي.

همدا راز علامه مولانا عبدالحي لكنوي رحمه الله په حاشيه كي د شرح الوقاية فرمايي:

فقد تطلق السرقة على استراق السمع وقد تطلق على السرقة في الصلاة، وهي أن يؤديها ناقصة، وقد تطلق على الانتحال في التصانيف، وقد تطلق على قطع الطريق.[ عمدة الرعاية حاشية شرح الوقاية كتاب السرقة]

يعني د سرقت اطلاق كله كله په غلا كولو د خبرو كيږي او كله كله يې اطلاق د لمانځه پر غلا باندي كيږي او هغه داسي چي لمونځ نيمګړی وكړي، اوكله كله يې اطلاق پر غلا كولو د تصانيفو كيږي اوكله كله يې اطلاق پر نيولو د لاري كيږي.

همدا راز امام نووي رحمه الله په بستان العارفين كي فرمايي:

الدين النصيحة: ومن النصيحة أن تضاف الفایدة التي تستغرب إلى قایلها فمن فعل ذلك بورك له في علمه وحاله ومن أوهم ذلك وأوهم فيما يأخذه من كلام غيره أنه له فهو جدير أن لا ينتفع بعلمه ولا يبارك له في حال. ولم يزل أهل العلم والفضل على إضافة الفواید إلى قایلها نسأل الله تعالى التوفيق لذلك دایما.[ بستان العارفين للنووي]

يعني:دين نصيحت دی او د جملي څخه د نصيحت دادی چي يو ناشنا فايده بايد د هغه ويونكي ته منسوبه كړل سي، نو چي څوك دغسي وكړي الله پاك به يې په علم او حالت كي بركت كښيږدی، او كه څوك د بل چا خبره داسي بيان كړي چي ګويا هغه دده ده نو هغه سړی ددې لائق دی چي د خپل علم څخه دي ګټه پورته نكړي او نه دي دده په حال كي بركت كښېښودل سي، او تل اهل علمو همداسي كول چي (ويل كړل سوي) فایدې به يې د هغو ويونكو ته منسوبولې. الله پاك دي تل ددي كار توفيق راكړي.

او إمام سيوطي رحمه الله فرمايي:

ومن بركة العلم وشكره عزْوُه إلى قایله.[ المزهر في علوم اللغة للسيوطي]

يعني بركت د علم او د هغه شكر آداء كول دادی چي نسبت يې ويونكي ته وسي.

همدا راز په فتاوي الشبكة الإسلاميه كي راځي:

حرًّمت الشريعة انتحال الرجل قولاً لغيره أو إسناده إلى غير من صدر منه، وقضت بضرورة نسبة القول إلى قایله والفكرة إلى صاحبها لينال هو دون غيره أجر ما قد تنطوى عليه من خير، أو يتحمل وزر ما قد تجره من شر.[ فتاوي الشبكة الإسلام فتوي رقم 17339]

يعني: شريعت حرام كړی دی دا چي څوك دي د بل چا قول ځان ته منسوب كړي، او يا دي و هغه چاته منسوب كړي چي هغه قول يې نوي كړی. او د يوچا د قول نسبت كول هغه ته ځكه ضروري دی چي كه يې په هغه قول كي ښيګڼي نغښتي وې نو پر هغه قول باندي مرتب ثواب وده ته ورسيږي نه و بل چاته، ‌اوكه يي په قول كي بدي نغښتې وي نوګناه يې هم وده ته ورسيږي.

خلاصه دا چي د بل چا ليكنه او يا تصنيف په خپل نامه نشر كول:

ü . د ليكني حيثيت او اعتبار له منځه وړي.

ü . په صورت كي د تغيير، ‌د ليكني څخه ګټه اخيستل ستونزمن كوي.

ü  . د اصلي ليكونكو او مصفينو ياد او د هغوی په سيرت باندي د خبرېدلو ليوالتيا ختمه وي.

ü  . د اصلي ليكونكو او مصنفينو زيار اېستل او د هغوی خدمات له خلګو پټوي.

ü  . إنسان د علمي غلا مرتكب كيږي.

ü  . إستعدادونه ورسره وژل كيږي.

ü  . د الله پاك د شكر څخه انسان محروم كيږي.

ü  . د قصد په صورت كي انسان د يهودو او يا منافقينو سره پداسي عمل كي مشابه كيږي.

ü  . د شريعت د مخالفت له كبله انسان د ګناه مرتكب، معنويات يې ختم او بركت يې د علم څخه پورته کیږي.

نو بايد زموږ ليكوالان، مبلغين او د دين رسوونكي دغه خبره پوره په پام كي ونيسي ترڅو چي الله پاک يې هم په خدمت كي بركت كښيږدي او هم یې د ګناه كولو څخه وساتي.

[[کارن:مولوی نورالحق مظهری|مولوی نورالحق مظهری]] ([[د کارن خبرې اترې:مولوی نورالحق مظهری|خبرې اترې]]) ۰۶:۰۰, ۵ اگسټ ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])

== پر مسلمان باندي د بهتان(بې ځايه تور) حکم او عذاب: ==

ليکوال: مولوي نورالحق مظهري

بهتان څشي ته وايي؟

مناوي رحمه الله فرمايي: بهتان هغه درواغو ته وايي چي اورېدونکی حيرانوي او په تعجب کي يې اچوي.

کوفي رحمه الله فرمايي: بهتان هغه درواغو ته ويل کيږي چي اورېدونکی په تعجب کي اچوي او تر درواغو ډېر بد کار دی او چي د متهم مخي ته ويل کيږي بيا افتراء ورڅخه جوړيږي.

خلاصه: بهتان هغه درواغو ته ويل کيږي چي په يو چا پسې نا حقه تړل کيږي او چي کله يې هغه واوري هک پک پاتيږي ځکه داسي کارونه ورپسې تړل سوي وي چي هغه نه وي کړي. 


د بهتان شرعي حکم:

په اتفاق سره د ټولو فقهاو بهتان ويل پر مسلمان باندي حرام دی او کوونکی يې د لويي ګناه مرتکب دی.


بهتان ويل د قرآن له نظره:

وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُبِينًا.[الاحزاب 58]

ژباړه: هغه کسان چي نارينه او ښځينه مسلمانانو ته پداسي شيانو آزار رسوي چي هغوی نه وي کړي نو يقينا دوی د بهتان او ښکاره ګناه مرتکب سويدي.

يعني هغه خلګ چي مسلمانان پداسي شيانو متهم کوي چي هغوی نه وي کړي نو دوی د بې ځايه ګمان او لويي ګناه مرتکب سويدي.

په قرآن شريف کي چي الله تعالی د رسول الله صلي الله عليه وسلم سره د مؤمنو ښځو د بيعت يادونه کوي يو پکښې دا دی چي: وَلَا يَأْتِينَ بِبُهْتَانٍ. يعني دوی ستا سره پر دې باندي بيعت کوي چي دوی به بهتان نه وايي.


بهتان ويل د احاديثو او آثارو له نظره:

1- ژباړه: څوک چي مسلمان د هغه منافق څخه وساتي چي دده عيب وايي الله تعالی به د قيامت په ورځ ملائکه را واستوي چي دده غوښه د جهنم د اور څخه وساتي او څوک چي پر مسلمان د يو شي تور ولګوي هدف يې دده بدنام کول وي الله پاک به يې د جهنم پر پله باندي تر هغه وخته پوري ودروي تر څو چي کومه خبره يې چي کړې د هغې د عذاب څخه راوځي.

مَنْ حَمَى مُؤْمِنًا مِنْ مُنَافِقٍ يَعِيبُهُ، بَعَثَ اللَّهُ مَلَكًا يَحْمِي لَحْمَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مِنْ نَارِ جَهَنَّمَ ، وَمَنْ قَفَى مُسْلِمًا بِشَيْءٍ يُرِيدُ شَيْنَهُ بِهِ، حَبَسَهُ اللَّهُ عَلَى جِسْرِ جَهَنَّمَ حَتَّى يَخْرُجَ مِمَّا قَالَ.[شرح السنة3527]

2 - ژباړه: فضيل رحمه الله وايي: په آخره زمانه کي به داسي خلګ پيدا سي چي بهتان به وايي او عيبونه به پيدا کوي، ددوی څخه ځانونه وساتئ ځکه دوی بدترينه د مخلوقاتو دي، ددوی په زړونو کي د اسلام نور نسته، دوی شرير خلګ دي او ددوی هيڅ عمل به الله تعالی ته نه پورته کيږي.

يعني په آخره زمانه کي به داسي خلګ پيدا سي چي پر نورو مسلمانانو به تهمتونه وايي او په هغوی کي به د ځانه څخه عيبونه پيدا کوي؛ د داسي خلګو څخه ځانونه وساتئ ځکه چي دوی تر ټولو خلګو شرير دي، ددوی په زړونو کي د اسلام نور نسته او ددوی هيڅ نيک عمل به د الله لوري ته د قبوليت لپاره نه پورته کيږي يعني ددوی هيڅ عمل به نه قبليږي.

سمعت فضيلا، يقول: في آخر الزمان قوم بهاتون، عيابون، فاحذروهم، فإنهم أشرار الخلق، ليس في قلوبهم نور الإسلام، وهم أشرار، لا يرتفع لهم إلى الله عمل.[التوبيخ والتنبيه 202]

محمد بن حسين د يوه حکيم په حواله وايي: الْبُهْتَانُ عَلَى الْبَرِيءِ أَثْقَلُ مِنَ السماوات السَّبْعِ. يعني پر پاک انسان باندي بهتان ويل تر اوو آسمانونو دروند دی.

پر مسلمان باندي بهتان ويل دومره لويه ګناه ده چي په يو حديث کي يې پر مسلمان تهمت ويل د هغو پنځو ګناهونو څخه شمېرلی دی چي هيڅ کفاره يا جبيره نلري.

سمرقندي رحمه الله فرمايلي دي: تر بهتان لويه ګناه نسته ځکه چي الله تعالی په قرآن کي د کفر سره يو ځای ذکر کړی دی او فرمايي: فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثَانِ وَاجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ.[الحج30]

ژباړه: د بوتانو د چټلۍ څخه او درواغو خبرو(بهتان) څخه ځانونه وساتئ.

نو ددې لپاره چي د الله تعالی مرسته تر لاسه کړو د هر منافق په وړاندي بايد د خپل هر مسلمان ورور پلوي او د آبرو يې دفاع  وکړو او ددې لپاره چي الله تعالی مو د جهنم د عذاب څخه وساتي پر مسلمانانو باندي بې ځايه تورونه او تهمتونه و نه لګوو.

همداسي که غواړو الله تعالی زموږ عبادتونه لکه: لمونځ، روژه، زکاة، حج او نور را څخه قبول کړي بايد پر خپل مسلمان ورور بهتان او تهمت و نه وايو؛ داسي نه وي چي ځانونه په عبادتونو ستړي کوو او د حج او نورو مالي عبادتونو لپاره ډېر لګښتونه کوو خو پر خپل مسلمان ورور بې ځايه تورونه هم لګوو چي دا نو بيا په دنيا کي هسي ستړيا او په آخرت کي لويه رسوايي ده. 


[[کارن:مولوی نورالحق مظهری|مولوی نورالحق مظهری]] ([[د کارن خبرې اترې:مولوی نورالحق مظهری|خبرې اترې]]) ۰۶:۰۰, ۵ اگسټ ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])

== د باطلو صوفيانو په اړه: ==

ليکوال: مولوي نورالحق مظهري

نن مي د ملا علي قاري رحمه الله کتاب مطالعه کوی چي مخته مي د ځینو هغو خلګو بحث راغی چي ځانونه تصوف ته منسوبوي او د ذکر په حالت کي لغتکي او پلپتکي وهي، چیغي وهي او خپل کالي پر ځان باندي څیري او ډېر نور عجیب او غریب حرکات کوي.

راځئ خپله د ملا علي قاری رحمه الله خبرو ته! لومړی یې ژباړه درته ایږدم بیا یې عربي متن.

د ملا علي قاري رحمه الله د وینا ژباړه:

بايد هغه صوفیان چي د وجد او محبت دعوه کوي د ږغ د پورته کولو او کالیو څیري کولو څخه چي د غزلو اورېدلو په وخت کي یې کوي بند کړل سی.

د چیغو وهل او د کالو څیري کول د قرآن د ویلو سره نه رواکیږي نو د غزلو د ویلو سره به څنګه روا سي؟ سره ددې چي هغه حرام هم دي.

بیا په خاصه توګه زموږ په زمانه کي چي فسق پکښې ډېر سوی، ډول ډول بدعتونه پکښې ښکاره سوي او یوه ډله پکښې مشهوره سوې چي د علماو په ګاڼه یې ځان ښایسته کړی او د نیکو خلګو کالي یې اغوستي دي پداسي حال کي چي ددوی زړونه د مردارو شهوتونو او فاسدو غوښتنو څخه ډک دي نو دا د تعجب خبره ده چي دوی د الله پاک د محبت دعوه کوي  خو د پیغمبر د سنت مخالفت کوي په لاسونو باندي چکچکي کوي، پښې پر مځکه وهي، په خپلو خولو باندي چیغي وهي او داسی شیان ښکاره کوي چي ددوی په زړونو کي نسته؛ همدا راز مختلف حرکتونه کوي او تر خولو یې زګان وځي، تر داسي اندازې چی ناپوهان او بې عقلان عام خلګ پر دوی باور کوي او ددوی سره یوځای کیږي، دوی ته مالونه ورکوي، ځانونه دوی ته منسوبوي او پر دوی باندي لګښت کوي. 

الله پاک دي مو ددوی د شر څخه وساتي

ويجب منع الصوفية الَّذين يَدَّعون الوَجْد والمحبة عن رفع الصوت وتمزيق الثياب عند سماع الغناء، مع أنّ ذلك حرامٌ عند سماع القرآن، فكيف عند سماع الغناء الذي هو حرام؟ خصوصاً في هذا الزمان الذي اشتهر فيه الفسق، وظهرت فيه أنواع البدع، واشتهرت فيه طائفة تَحَلَّوا بحِليةِ العلماء وتَزَيَّوا بزيّ الصُّلحاء، والحال أنّ قلوبهم ممتلئة من الشهوات الكاسدة، والأهواء الفاسدة. فالعجب منهم أنهم يدّعون محبة الله ويخالفون سنة رسوله صلى الله عليه وسلم فيصفقون بأيديهم، ويضربون بأرجلهم، وَيَصْعَقُون بأفواههم، ويُظْهِرُونَ (ما ليس في قلوبهم، ويتحرَّكون) بحركات مختلفة في أبدانهم، والأزباد تنزل من أشداقهم، حتى (إنّ) الجهّال والحَمْقَى من العامة يعتقدونهم ويلازمونهم (ويقصدونهم)، ويعطونهم ويَنْسُبون أنفسهم إليهم، وينفقون (عليهم)، أعاذنا الله من شرّهم وشرّ ما لديهم.[ فتح باب العناية بشرح النقاية تصنیف ملا علی قاري رحمه الله]

[[کارن:مولوی نورالحق مظهری|مولوی نورالحق مظهری]] ([[د کارن خبرې اترې:مولوی نورالحق مظهری|خبرې اترې]]) ۰۶:۰۳, ۵ اگسټ ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])

== مولوي صېب ته ښه راغلاست! ==

ښاغلی مولوي صېب مظهري! السلام علیکم.
پښتو ویکيپېډیا ته ښه راغلئ. د ګډونونډو چې ویکيپېډیا کې یې ترسره کوئ؛ نړۍ مننه.
هرکله راشئ. 
یوه سپارښتنه! کوښښ وکړئ چې لیکنې مو بې پری او د کوم ځانګړي ګروپ یا ډلې په نښه کول، یا تخریب نه وي. لومړی د یوې ډلې، فرقې، دین او مذهب ښه تشریح او بیا یې که نقد وشي نو ښه به وي. 
پښتو ویکيپېډیا کې د اسلام څانګه ضعیفه ده، هیله ده د خپلو علمي لیکنو په خپرولو سره یې لا پسې غني کړئ. لکه دا مطالعی او لیکوالۍ په اړه لیکنه مو ډېره ښه ده. که همداسې نورې لیکنې لکه د نکاح، ډولونه یې، د احادیثو مهم کتابونو، دیني متونو، فقهي مسائلو لکه لمونځ، روژه، حج، د حج مناسک او داسې نورو په اړه علمي لنډې یا اوږدی لیکنې لرئ یا یې وکړئ. نو ډېره به ښه وي. مننه [[کارن:عثمان منصور انصاري|عثمان منصور انصاري]] ([[د کارن خبرې اترې:عثمان منصور انصاري|خبرې اترې]]) ۱۶:۲۹, ۵ اگسټ ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>tva1o1ndligcgcll5acrvj87zw7b02e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>283944</id>
      <parentid>283942</parentid>
      <timestamp>2022-08-05T17:08:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>عثمان منصور انصاري</username>
        <id>200</id>
      </contributor>
      <comment>/* محرم الحرام میاشت */ نوې برخه</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="49878" xml:space="preserve">{{ښه راغلئ|realName=|name=مولوی نورالحق مظهری}}

-- &lt;span style=&quot;font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;&quot;&gt; '''[[کارن:The_Amjad|&lt;font color=&quot;black&quot;&gt;'''امجد خان''']]''' &lt;/span&gt; &lt;sup&gt;&lt;font face=&quot;MCS Quds SU normal&quot; size=&quot;3&quot;&gt;'''[[د کارن خبرې اترې:The_Amjad|&lt;font color=&quot;#69 69 69&quot;&gt;'''اړیکه''']] '''&lt;/font&gt;&lt;/sup&gt; ۱۰:۰۵, ۱۲ جنوري ۲۰۱۹ ([[همغږي نړیوال وخت|ہ ن و]])

== کاميابه اداره او بريالی مدير: ==

ليکوال: مولوي نورالحق مظهري

دا معلومه خبره ده چي د هري ادارې لپاره کاميابي او د هرمدير لپاره بری ډېر اړين او مهم دی ځکه د يوې ادارې د جوړېدلو څخه کوم هدف چي د هغې بنسټ ايښوونکی يې لري هغه وخت لاسته راځي چي اداره د کاميابۍ صفت خپل کړي، او مدير هغه وخت د ادارې مهمي چاري په ښه توګه پرمخ بيولی سي چي په خپل کار کي بريالی او کاميابه وي د لاندي صفاتو په موجودېدلو سره اداره کاميابه او مدیر بریالی کېدلای سي.

１.     د ادارې د جوړښت څخه لومړنی هدف او موخه د الله رضا، دين ته هر اړخيزه خدمت او دعوت، د خلګو اصلاح او د هغوی لپاره مشروع خدمت وي.

２.     د ادارې نسبت ټولو کارکوونکو ته يو شان وي، داسي چي هيڅ کارکوونکي ته تر بل کارکوونکي ترجيح ورنکړل سي.

３.     اداره د هغه چا وبلل سي چي خدمت کوي؛ ژبه، وطن، قوم او شخصي ارتباطات معيار د ترجيح او استخدام ونه ګرځول سي.

４.     د کارکوونکي په استخدام او تقرر کي د پوره دقت څخه کار واخستل سي؛ لياقت، کاري ظرفيت او استعداد د استخدام او ټاکني لپاره معيار وګرځول سي.

５.     د ادارې د چارو د ښه سمون لپاره او د ادارې د هراړخيز پر مختګ په موخه او د بې نظمۍ څخه د مخنيوي په هدف بايد د ادارې لپاره جامع او تطبيق کېدونکي اصول کښېښودل سي او په عملي کولو باندي يې هر هغه څوک چي اصول ورته راجع کيږي مکلف کړل سي. 

６.     د ادارې پر کارکوونکو دي د اصولو څخه بغير د نورو شرايطو دايښودلو څخه ډډه وسي تر څو چي کار سخت او ناشونی نسي، او کارکوونکي پر خپل نفس باندي اعتماد د لاسه ورنکړي او ددې احساس ونکړي چي زه پداسي کار باندي مکلف سوی يم چي زه يې توان نه لرم. 

７.     تر ډېرو وظايفو او کارونو يو مهم کار بهتره وي، بناء کارکوونکي ته دي ډېر کارونه کڅه هم سپک وي نه سپارل کيږي بلکي دومره کارونه دي ورته وسپارل سي چي دی يې په پوره ډاډ سره کولای سي.

８.     کارکوونکي ته مخکي تر دې چي کار وسپارل سي، مدير بايد ځان همدغه کارکوونکی فرض کړي او چي په کومه طريقه ور څخه کار غواړي هماغسي يې د ځان دنده هم وبولي، تر څو چي د مسئوليت اهميت او مشقت ورته په ښکاره توګه معلوم سي او د نورو د په عذابولو څخه ځان وساتي.

９.     مدير بايد د فرامينو په صادرولو کي او د هداياتو په ورکولو کي تنها خپل مشرتوب په نظر کي و نه نيسي بلکي د مأمور د استعداد سره سره د هغه ځای شرايط هم په پام کي ونيسي.

１０.            د ادارې د کارکوونکي او يا مأمور له خوا چي کله په اصولو کي د ننه د ادارې د پرمختګ لپاره مثبت او ګټور کار کيږي او هغه ته دده په سپارل سوو مسئوليتونو کي توجيه جوړېدلای سي، مدير دي تنها پدې پلمه نه ردوي چي زما سره ورباندي مشوره نده سوې بلکي د هغه د منلو برسېره دي کار کوونکی نورهم تشويق کړي چي داسي مثبت کارونه نور هم پرمخ بوزي تر څو د ادارې په پر مختګ کي هر کارکوونکی کارنده رول ولوبوي.

１１.             که د يوه کارکوونکي او يا مأمور له خوا سهوا او يا هم په غيرعمدي او غير اختياري توګه داسي کار کيږي چي هغه د موضوعه اصولو خلاف وي، نو مدير دي دا کار د تمرد او سرکښۍ په صفت نه پيژني او ندي هم ورباندي منفي اجراات کوي، بلکي کارکوونکی دي پوه کړل سي تر څو چي د تکرار او بيا کېدلو څخه يي مخنیوی وسي.

１２.            مدير دي د يوه کارکوونکي خبره د بل کارکوونکي پر ضد نه مني تر څو چي يې خپله معلومات نه وي کړي، ځکه چي عادتا د کارکوونکو تر مينځ رقابت موجود وي، هر يو د هغه بل د کوټلو لپاره هڅي کوي.

１３.            کڅه هم هر کارکوونکی د الله د رضا لپاره کار وکړي، خو بيا هم مدير دي د کارکوونکي پر کار او ابتکار باندي سترګي نه پټوي د هغه څخه د تشکر او منني په موخه او نورو ته د تشويق لپاره دي د هغه د مثبتو کارونو يادونه وکړي. البته که هغه خوشاله وو.

１４.            مدير بايد ټوله کارکوونکي پوه کړي چي د يو بل سره مرسته وکړي ولي د يو بل په کار کي مداخله ونکړي.

１５.            مدير بايد د خپلي ادارې کارکوونکی او مأمور د ادارې د چارو څخه بهر په نورو چارو کي د ځان کارکوونکی او تحت الأمر و نه بولي، البته کوم شرايط چي د استخدام لپاره سته که کارکوونکی د هغو څخه سرغړونه وکړي مدير کولای سي اجراات وکړي، او بايد يې وکړي.

１６.            مدير بايد د کارکوونکو د کار څخه د څارني ترڅنګ هغوی ته داسي ښکاره کړي چي تاسو هم کولای سی زما پر کار څارنه وکړی، تر څو وړانديز، نيوکي او مشورې ته په پوره توګه لاره آواره سي او مدير خپلو نيمګړتياوو ته متوجه سي.

１７.            ډېر ښه کار دی چي مدير په پلان جوړولو کي د هغه کارونو چي مسئوليت يي تنها د ته راجع کيږي د نورو سره مشوره وکړي خو په کولو کي يې بايد يواځي اقدام وکړي.

１８.            مدير بايد د خپلو مأمورينو سره د ښائسته محمدي صلی الله علیه وسلم اخلاقو په چوکاټ کي ژوند وکړي.

１９.            د مدير بايد عملي کار تر خبرو ډېر وي، حسن ظن يې پر سوء ظن باندي غالب وي، په ښو اخلاقو او مدبرانه فکر باندي د قهر او غضب د را پورته کېدلو مخه ونيسي.

２０.            مدير بايد د کارونو لومړيتوب او اولويت ته پوره پاملرنه وکړي، کارکوونکی د هغه کار په کولو باندي لومړی مکلف کړي چي هغه کار نسبت و نورو کارونو ته لومړيتوب ولري.

[[کارن:مولوی نورالحق مظهری|مولوی نورالحق مظهری]] ([[د کارن خبرې اترې:مولوی نورالحق مظهری|خبرې اترې]]) ۰۵:۵۷, ۵ اگسټ ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])

== د مطالعې ارزښت: ==

ليکوال: مولوي نورالحق مظهري

د مطالعې تعريف:

مطالعه هغه خالص فکري کار دی چي لوستونکي ته پر داسي ښه لوستلو قدرت ورکوي چي وروسته يې پوهه او نقد حاصليږي.

د مطالعې ارزښت:

مطالعه د انسان لپاره ډېره مهمه ده او د علم او پوهي په ډګر کي نه تنها دا چي د انسان لپاره حيثيت د استاد لري بلکي په مټ يې انسان د علمي کمال لويي درجې ته رسېدلای سي، د مطالعې کولو ارزښت ددې آيت څخه له ورايه معلوميږي چي الله پاک د لومړي ځل لپاره خپل پيغمبر صلي الله عليه وسلم ته فرمايي: اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ. ژباړه: لوستل وکړه په نوم د خپل رب هغه چي ته يې پيدا کړی يې.  

پيغمبر صلي الله عليه وسلم خپله امي وو ليکل او لوستل يې نوه زده او بېله دې چي تعليم وکړي د الله پاک په قدرت يې د اعجاز په حيث ټولي وحيي زده کولې او تلاوت کولې، خو په امت کي بيا د هر چا لپاره لوستل هغه وخت ممکن وي چي درس ووايي او مطالعه وکړي.

نو د سم لوستلو سره مطالعه کول لازم دي که څوک کوم شی سطحي او بېله مطالعې لولي هغه ته موږ سم لوستل نسو ويلای او نه هم لوستونکی ګټه ورباندي اخيستلای سي.

په بل حدیث شریف کي راځي:

مَثَلُ الْقُرْآنِ مَثَلُ الإِبِلِ الْمُعَقَّلَةِ، إِنْ تَعَاهَدَهَا صَاحِبُهَا بِعُقُلِهَا أَمْسَكَهَا عَلَيْهِ، وَ إِنْ أَطْلَقَ عُقُلَهَا ذَهَبَتْ.[سنن ابن ماجه 3783]

ژباړه: د قرآن مثال داسي دی لکه د تړل سوي اوښ که يې خاوند څارنه وکړي او اوسار يې  ونيسي نو د ځان لپاره به يې وساتي او که يې اوسار اېله کړي ځيني ولاړ به سي.

يعني که څوک  د قرآن سره رابطه ولري، د قرآن تلاوت کوي، زدکړه او مطالعه يې کوي نو قرآن به يې نه هېريږي خو که مطالعه يې ونکړي او رابطه ورسره ونلري نو بيا به يې هېريږي.

علماو ليکلي دي: دلته کڅه هم مثال د قرآن ورکول سوی دی خو خبره عامه ده، د هر علم سره چي سړی رابطه ونلري او مطالعه يې ونکړي د سړي هېريږي او د هر علم سره چي رابطه موجوده وي بيا د انسان په ذهن کي تر ډېره پوري پاتيږي.

د پورته حديث په تشريح کي په التمهيد کتاب کي راځي:

وفي هذا الحديث دليل على أن من لم يتعاهد علمه ذهب عنه أي من كان لأن علمهم كان ذلك الوقت القرآن لا غير وإذا كان القرآن الميسر للذكر يذهب إن لم يتعاهد فما ظنك بغيره من العلوم المعهودة. [التمهيد لمافي الموطأجزء 14 ص 131]

پدې حديث کي پر دې خبري باندي دليل دی چي هر څوک خپل علم ته پام ونکړي (تعليم او تعلم يې ونکړي او د مطالعې سره رابطه ونه لري) نو علم يې ورڅخه ځي، د هر شي علم چي وي ځکه هغه وخت علم يواځي قرآن وو، نو قرآن چي د يادولو لپاره آسان هم دی که څوک ورته متعهد نه وي ورڅخه ځي نو د نورو علومو په اړه ستا څه ګمان دی؟ (چي هغه به بيا ورته پاتيږي؟).

په غزوه کي د بدر چي مشرکين اسيران سوه رسول الله صلي الله عليه وسلم ددوی د آزادولو لپاره دا شرط پرېښودی چي هر مشرک به لسو مسلمانانو ته ليک لوست زده کوي. دا خپله د ليک لوست د زدکړي ارزښت ښکاره کوي.

د مطالعې ګټي او فايدې:

1 - په مطالعه باندي انسان د ډېرو مشکلاتو سره د مقابلې او د هغو د حل لاري چاري زده کوي.

2 - مطالعه د معرفت او پېژندلو مهمه ذريعه ده ځکه د مطالعې په مټ انسان د پخواني او اوسني انساني علومو او معارفو سره آشنايي پيدا کوي.

3 - د مطالعې په ذريعه انسان د نورو انسانانو د فکرونو او عقلونو سره رابطه پيدا کوي لکه څنګه چي مطالعه د روح او عقل لپاره غذا او کمک کوونکې ده او د ټوله عالم په وړاندي د علم او معرفت د حاصلولو لپاره خلاصه کړکۍ ده.

4 - په مطالعه باندي انسان خپل مرتبطه او مؤمن بها عقيده سمه پيژني، د آزادۍ او حريت په اصلي مفهوم يې سر خلاصيږي، د امت قيادت کولای سي او خپل وطن جوړولای سي او ځان او خپله ټولنه سمه پيژندلای سي او اړتياوي يې درک کولای سي.

5 - نوو مطالعاتو ښودلېده چي د ذهني انحطاط کچه په هغه افرادو کي چي مطالعه کوي 32% نسبت و هغه خلګو ته چي مطالعه نه کوي ټيټه وي سره ددې چي د مطالعه کوونکو افرادو سن هم ډېر وو همدا راز د ډاکټر روبرتس ويلسون په باور مطالعه کول او د سختو عباراتو حلول په الزایمر ناروغۍ د اخته کېدلو احتمال هم ډېر کموي.

6 - مطالعه انسان د معرفت او ثقافت خاوند ګرځوي او د ډېرو معلوماتو په ورکولو سره دده مرسته کوي خو پدې  شرط  چي سالمه او سمه مطالعه وسي تنها ځغلنده لوستل نه وي.

7 - د ډېرو علمي شيانو په زده کولو د انسان مرسته کوي او پوهه يې ورسره ډېريږي.

8 - د انسان د لغاتو او خبرو زېرمه ډېريږي او قوي کيږي، خبري او د خبرو طريقه يې سميږي هغه چي پر خبرو او مناقشې باندي د انسان د قدرت په ډېرولو کي ډېر فعال رول لري.

9  - په مطالعه باندي د انسان په ځان باور او اعتماد بالنفس ډېريږي او ذاتي احساس يې قوي کيږي.

10 - مطالعه د انسان عقل ته اضافه ليد ورکوي چي په مټ يې د شيانو تر مينځ پر ربط او تحليل باندي قدرت پيدا کوي او ډېري نتيجې لاسته راوړلای سي.

11 - په مطالعه باندي د انسان وخت دداسي شيانو څخه ډکيږي چي د ته ګټه رسوي او د ستړيا څخه يې خلاصوي.

12 - په مطالعه باندي په هره برخه کي نوي نوي شيان زده کيږي او انسان د نوو علمي اصطلاحاتو سره بلدتيا پيدا کوي چي په مټ يې د انسان څخه جهالت، خرافاتي والی او تنګ نظري ورک کيږي.

13 - په مطالعه باندي د انسان حافظه قوي کيږي او پر تمرکز باندي پوره قدرت پيدا کوي.


مطالعه څنګه وکړو؟

مطالعه هم د نورو کارونو په څېر يو کار دی لکه نور کارونه چي تر ځينو حالاتو او ځايونو پوري تعلق لري مطالعه يې هم لري، مطالعه بايد په لاندي حالاتو او ځايونو کي وسي:

1 – د مطالعې لپاره بايد ښه فارغ ځای او آرام حالت وي په ګڼي ګوڼه کي او د رفتار په حالت کي بايد د مطالعې څخه ډډه وسي البته ځينو خلګو ځانونه د ګڼي ګوڼي د حالت سره آموخته کړي وي د هغوی لپاره بيا هيڅ پروا نه لري ځکه دوی همداسي عادت نيولی دی خو د رفتار په حالت کي مطالعه د انسان سترګو ته تاوان کوي او يو ډول سردردي ورته پيدا کوي نو ځکه يې بايد پداسي حالت کي ونکړي.

2 – د مطالعې لپاره بايد داسي ځای انتخاب کړل سي چي هلته رڼا وي او د کتاب ليدلو امکان وي تر څو د کتاب عبارت هم سم وويني او په اخيستلو کي د معنی او مراد هم غلط نسي.

3 – پداسي سورلۍ کي چي سترګي پر کتاب باندي آرام نه نيسي بايد د مطالعې کولو څخه ډډه وسي تر څو سترګي هم خرابي نسي او د سردردۍ څخه هم انسان وساتل سي.

4 – د مطالعې په کولو کي بايد د تيزۍ او چټکۍ څخه كار وانخيستل سي ځكه له يوې خوا د انسان اعصابو ته تاوان کوي او د بلي خوا په تيزي مطالعې باندي انسان مطلب او مقصود لاسته نسي راوړلای.

5 – کوښښ دي وسي چي مطالعه په ناسته باندي وسي ځکه په ولاړه او پروته باندي ممکن انسان ته روغتيايي ستونزي پيښي سي.

کوم کتابونه مطالعه کړل سي؟

پدې خاطر چي په مطالعه کولو کي د انسان وخت مصرفيږي او وخت د انسان عمر دی چي بايد يې په ښه شيانو کي ولګوي نو د مطالعې لپاره بايد داسي کتابونه غوره سي چي کتل يې په لومړيتوب کي وي او ګټه ولري.

په لومړي قدم کي دي انسان هغه کتابونه مطالعه کړي چي دده ديني معلومات ورباندي ډېريږي او شرعي احکام په تفصيل باندي پيژني؛ هدف مو د ديني معلوماتو څخه عام دی که عقيدوي کتابونه وي که د فرعي احکامو کتابونه وي او که اسلامي سياسي کتابونه وي.

که مطالعه کوونکی ديني عالم وي؛ د ښه او بد توپير کولای سي او د هيچا څخه نه متأثره کيږي نو دی د هر چا کتاب مطالعه کولای سي ځکه په کتاب کي ښه او بد، قوي او ضعيف، سم او غلط سره جلا کولای سي چي ښه يې را اخلي او بد يې پريږدي.

که مطالعه کوونکی ديني عالم نه وي بلکي طالب العلم يا محصل وي نو هغه دي د کتاب د مطالعه کولو مخکي د يوه تکړه ديني عالم سره مشوره وکړي چي دی د چا کتابونه او کوم کتابونه مطالعه کړي؟ که کوم کتاب خوند ورکوي د هغه د ليکوال په اړه دي ارومرو د يوه تکړه ديني عالم سره مشوره وکړي تر څو خدای مکړه د کتاب په مطالعه کولو باندي خپله لار ورڅخه ورکه نسي او په فکري يا سياسي انحراف باندي اخته نسي.

[[کارن:مولوی نورالحق مظهری|مولوی نورالحق مظهری]] ([[د کارن خبرې اترې:مولوی نورالحق مظهری|خبرې اترې]]) ۰۵:۵۹, ۵ اگسټ ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])

== د بل چا ليكنه او تصنيف په خپل نامه خپرول: ==

ليکوال: مولوي نورالحق مظهري

الله پاك لكه انسانان چي يې د ژبي، ځای، رنګ، غناء او فقر، قوم او نورو مشخصاتو له كبله د يو حكمت له مخي متفاوت او متمايز پيدا كړي دي همدا راز يې د استعدادونو، ذكاوت، ‌ ټنبلۍ او ځيركتيا له مخي هم متفاوت او متمايز پيدا كړي دي، كوم خلګ چي الله پاك د ذكاوت او ځيركتيا نعمت وركړی وي او بيا يې هغوی ته د استعمالولو توفيق هم وركړی وي نو هغوی د خپل علمي استعداد څخه په ګټي اخيستني سره په مختلفو لارو باندي غواړي خلګو ته خدمت وكړي، د خپل استعداد په واسطه خلګو ته د هغوی د ژوند مختلفي لاري چاري د مختلفو موخو لپاره أنځور او د مثبتو چارو د پر مخ بيولو او منفي څخه يې د ډډه كولو لپاره مختلف اړخونه روښانه، او ورته هراړخيزي لار ښووني وكړي. 

چي يوه لاره يې ليكوالي او تأليفات دی چي ددې لاري څخه ډېرو ليكوالانو او مؤلفينو د خپلو علمي استعدادونو نتيجه او زيار ايستلو مثبتي پايلي خلګو ته په ليكنو او تصنيفاتو كي وړاندي كړيدي، او د انسانانو د ژوند په ډېرو برخوكي يې ليكني او يا تأليفات كړيدي.

پدې كارسره ليكوالانو او مصنفينو په رښتيا چي خپله علمي دنده سرته رسولې او موږ ته يې د يوې خوا ډېره لويه علمي زېرمه په لاس راكړېده، ‌چي موږ يې بايد منندوی سو او د دوی شكريه آداء كړو او د ليكنو څخه يې درسته او سمه استفاده وكړو‌ او د بلي خوا يې د خپل قلم او ګوتو په ژبه راته داسي الهام وركوونكي تصريحات كړيدي چي په ژور فكر سره ورته غوږ نيول او په دقت سره يې لوستل دداسي فكر د احياء سبب كيږي چي انسان دي د ځانه سره سوچ وكړي چي زه هم د دوی غوندي انسان يم دوی چي دومره ګټوري ليكني او تصنيفات كړيدي،‌ زه يې ولي نسم كولای؟. 

چي په نتيجه كي په انسان كي د پرمختګ او ارتقاء  روحيه پيدا كيږي او ددې لامل كيږي چي انسان دي د يوې خوا د دوی له سيرت او ژوند د څرنګوالي څخه ځان خبركړي او د بلي خوا دي ځان د دوی غوندي جوړ كړي.

خو د دوی څخه مننه، د دوی د ليكنو څخه درسته استفاده، د دوی په سيرت باندي د ځان خبرول او د دوی غوندي د ځان جوړول هغه وخت ممكن دي چي د يوې خوا د دوی ليكني او تصنيفات د تحريف او منفي مغرض تغيير څخه وژغورل سي او د بلي خوا دي د هر چا ليكنه او تصنيف وهغه ته منسوب كړل سي. 

همدا راز دي دوی ته د دوی د زيار ايستلو پخاطر دعا وسي او ورڅخه دي شكر آداء سي.‌

ځكه كچيري ليكنه او يا تصنيف تحريف سي نو دا معلومه خبره ده چي ليكنه او يا تصنيف خپل اصالت له لاسه وركوي په ځينو مواردو كي يې محتويات پوره تغيير كوي چي بيا ورڅخه درسته استفاده كول ‌ګران دي. 

ځكه چي هر ليكوال ځان ته د خپلي ليكني څخه غرض او موخه لري او هرڅوك د خپل استعداد او ظرفيت په اندازه خپلي ليكني ته يو ځانګړی او خاص سبك او طريقه وركوي، نو چي كله يې په ليكنه كي بل څوك  دخل وكړي دا ټولي ځانګړتياوي او د پام وړ ټكي له منځه ځي، او په هغه صورت كي خو چي تحريف يې رسوا او ښكاره سي خلګ ورڅخه بيخي قصدا هيڅ ګټه نه پورته كوي ځكه چي دې ليكني او تصنيف ته د يو نيمكړي او تغيير وركړل سوي په سترګه ګوري.

همدا راز كه يې د ليكونكي او مؤلف نوم تغيير وكړي نو له يوې خوا به ليكنه خپل حيثيت له لاسه وركړي او د بلي خوا به ورڅخه پورته أهداف لاسته رانسي، ځكه د هرچا خبره ځان ته ځای او د منلو ځانګړی مقام لري. 

د يو چا خبره ډېره مؤثره تماميږي خو د بل چا هماغه خبره بيا هيڅ تأثير نه لري، ‌همدا راز دا به هم ډېره ګرانه سي چي سړی دي د ليكونكي په سيرت باندي ځان خبر كړي بيا دي دغه ليكنه د هغه د سيرت سره مقايسه كړي د ځان متأثره كېدل ورڅخه خو لا هلته پرېږده.

دا معلومه خبره ده چي تحريف او تغيير د نوم، د هغوی څخه د منني او شكر كولو خلاف دی، ځكه چي هغوی پر ليكني او يا تصنيف باندي زيار ايستلی د هغه په انشاء او مرتب كولو كي يې ډېر زحمت ګاللی، نو چي كله تحريف سي او يا يې د ليكوال نوم ور بدل سي د هغه ليكوال او مصنف زيار او زحمت پوره له پامه غورځول كيږي چي دا كار لومړی دغه چا وكړ چي ليكني ته يې تغيير وركړ او بيا د هغو خلګو څخه كيږي چي په ليكونكي باندي يې خبر ندي چي په نتيجه كي هم تغيير وركوونكی او هم نور لوستونكي د ليكوال څخه د منني او هغه ته دعا كولو د وظيفې د نه آداء كولو مرتكب كيږي پداسي حال كي چي په حديث كي راځي: من لم يشكر الناس لم يشكر الله.[ سنن ترمذي 1955]

يعني چا چي د خلګو شكر آداء نكړ هغه د الله پاك شكر هم ندی آداء كړي.

دا كار نه تنها دا چي ليكنو او تصانيفو ته لوی تاوان دی بلكي هغه خلګو ته يې تر دې لا هم ډېر تاوان رسيږي چي دغه كاركوي، د يوې خوا يې د الله پاك لخوا وركړل شوی عزت او آبرو له منځه ځي، خلګ يې پر نورو ليكنو چي خپله يې كړيدي هم بد ګمانه كيږي او څوك ورباندي باور نه كوي. 

او د بلي خوا يې ددې منفي او ناروا كار هغه منفي اثرات هم ورباندي لويږي، يو خو يې د خدمت او علم څخه بركت پورته كيږي او بل پدې خاطر چي دا كار غلا او سرقت دی ګناه ورته لري.

امام نووي رحمه الله په بستان العارفين كي فرمايي: څوك چي دغسي كاركوي د هغه علم ورته هيڅ منفعت او بركت نه لري.

همدا راز پدې بد عادت باندي د روبدي كېدلو په صورت كي يې لرونكی استعداد هم له منځه ځي، ‌ځكه چي كله نفس په سهولتونو باندي عادت سي بيا ورته د زيار او زحمت كښل  ډېر سخت وي په ځانګړي توګه د كامپيوټر او ټلفنونو د كاپي او پسټ څخه يې استفاده كول د ټولو زحماتو چي بايد يې د يوې ليكني په آماده كولو کي وكاږي ځای نيسي چي دا يې د علمي استعداد په مرګ باندي ورته تماميږي.

همدا راز ددې كار كوونكي كه دغه كارقصدا ددې لپاره كوي چي خلګ يې ددي ليكني او تصنيف په خاطر ستاينه او تعريف وكړي بايد پدې باندي هم سرخلاص كړي چي دغه كار يې د يوې خوا د حقيقت پر خلاف دی او د بلي خوا د يهودو د علماؤ او يا منافقينو سره چي الله پاك يې دداسي غوښتنو پخاطر غندي، پدغه عمل كي د ځان مشابه كول دي.ځكه چي هغوی هم غوښتل پر داسي كارونو باندي ددوی مدح او صفت وسي چي دوی نه كول.

الله پاك ددوی په هكله فرمايي: وَيُحِبُّونَ أَنْ يُحْمَدُوا بِمَا لَمْ يَفْعَلُوا.[ سورة آل عمران 188]

يعني دوی خوښ لري چي د دوی تعريف دي وسي په هغه شيانو باندي چي دوی ندي كړي.

په احاديثو كي هم ددې كار منعي ته اشاره سوېده او دا كار يي د&quot;انتحال&quot; په نامه باندي ياد كړی دی چي معنی يې همدغه د يو چا د ليكني او يا تصنيف وځانته نسبت كول دي.

د امام بيهقي په سنن كبري كي راځي: عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْعَذَرِىِّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- :يَرِثُ هَذَا الْعِلْمَ مِنْ كُلِّ خَلَفٍ عُدُولُهُ يَنْفُونَ عَنْهُ تَأْوِيلَ الْجَاهِلِينَ وَانْتِحَالَ الْمُبْطِلِينَ وَتَحْرِيفَ الْغَالِينَ.[ سنن الكبري للبيهقي 21439]

يعني دغه علم به د هري وروستنۍ ډلي څخه و عادلانو او با انصافو خلګو ته پاتيږي چي دوی به ورڅخه تأويل د ناپوهانو خلګو ليري كوي همدا راز به انتحال د باطل كوونكو ليري كوي او همدا راز به تحريف د تجاوز كوونكو ور څخه ليري كوي.

په مرقات كي يي د&quot;إنتحال&quot; د تعريف په هكله ليكلي دي:

(وَانْتِحَالَ الْمُبْطِلِينَ) الِانْتِحَالُ: ادِّعَاءُ قَوْلٍ أَوْ شِعْرٍ، وَيَكُونُ قَایلُهُ غَيْرَهُ بِانْتِسَابِهِ إِلَى نَفْسِهِ.[ مرقات المفاتيح شرح مشكوة المصابيح 248]

يعني انتحال: د بل چا په قول او شعر باندي دعوه كول او و ځانته يي نسبت كول دي.

همدا راز علامه مولانا عبدالحي لكنوي رحمه الله په حاشيه كي د شرح الوقاية فرمايي:

فقد تطلق السرقة على استراق السمع وقد تطلق على السرقة في الصلاة، وهي أن يؤديها ناقصة، وقد تطلق على الانتحال في التصانيف، وقد تطلق على قطع الطريق.[ عمدة الرعاية حاشية شرح الوقاية كتاب السرقة]

يعني د سرقت اطلاق كله كله په غلا كولو د خبرو كيږي او كله كله يې اطلاق د لمانځه پر غلا باندي كيږي او هغه داسي چي لمونځ نيمګړی وكړي، اوكله كله يې اطلاق پر غلا كولو د تصانيفو كيږي اوكله كله يې اطلاق پر نيولو د لاري كيږي.

همدا راز امام نووي رحمه الله په بستان العارفين كي فرمايي:

الدين النصيحة: ومن النصيحة أن تضاف الفایدة التي تستغرب إلى قایلها فمن فعل ذلك بورك له في علمه وحاله ومن أوهم ذلك وأوهم فيما يأخذه من كلام غيره أنه له فهو جدير أن لا ينتفع بعلمه ولا يبارك له في حال. ولم يزل أهل العلم والفضل على إضافة الفواید إلى قایلها نسأل الله تعالى التوفيق لذلك دایما.[ بستان العارفين للنووي]

يعني:دين نصيحت دی او د جملي څخه د نصيحت دادی چي يو ناشنا فايده بايد د هغه ويونكي ته منسوبه كړل سي، نو چي څوك دغسي وكړي الله پاك به يې په علم او حالت كي بركت كښيږدی، او كه څوك د بل چا خبره داسي بيان كړي چي ګويا هغه دده ده نو هغه سړی ددې لائق دی چي د خپل علم څخه دي ګټه پورته نكړي او نه دي دده په حال كي بركت كښېښودل سي، او تل اهل علمو همداسي كول چي (ويل كړل سوي) فایدې به يې د هغو ويونكو ته منسوبولې. الله پاك دي تل ددي كار توفيق راكړي.

او إمام سيوطي رحمه الله فرمايي:

ومن بركة العلم وشكره عزْوُه إلى قایله.[ المزهر في علوم اللغة للسيوطي]

يعني بركت د علم او د هغه شكر آداء كول دادی چي نسبت يې ويونكي ته وسي.

همدا راز په فتاوي الشبكة الإسلاميه كي راځي:

حرًّمت الشريعة انتحال الرجل قولاً لغيره أو إسناده إلى غير من صدر منه، وقضت بضرورة نسبة القول إلى قایله والفكرة إلى صاحبها لينال هو دون غيره أجر ما قد تنطوى عليه من خير، أو يتحمل وزر ما قد تجره من شر.[ فتاوي الشبكة الإسلام فتوي رقم 17339]

يعني: شريعت حرام كړی دی دا چي څوك دي د بل چا قول ځان ته منسوب كړي، او يا دي و هغه چاته منسوب كړي چي هغه قول يې نوي كړی. او د يوچا د قول نسبت كول هغه ته ځكه ضروري دی چي كه يې په هغه قول كي ښيګڼي نغښتي وې نو پر هغه قول باندي مرتب ثواب وده ته ورسيږي نه و بل چاته، ‌اوكه يي په قول كي بدي نغښتې وي نوګناه يې هم وده ته ورسيږي.

خلاصه دا چي د بل چا ليكنه او يا تصنيف په خپل نامه نشر كول:

ü . د ليكني حيثيت او اعتبار له منځه وړي.

ü . په صورت كي د تغيير، ‌د ليكني څخه ګټه اخيستل ستونزمن كوي.

ü  . د اصلي ليكونكو او مصفينو ياد او د هغوی په سيرت باندي د خبرېدلو ليوالتيا ختمه وي.

ü  . د اصلي ليكونكو او مصنفينو زيار اېستل او د هغوی خدمات له خلګو پټوي.

ü  . إنسان د علمي غلا مرتكب كيږي.

ü  . إستعدادونه ورسره وژل كيږي.

ü  . د الله پاك د شكر څخه انسان محروم كيږي.

ü  . د قصد په صورت كي انسان د يهودو او يا منافقينو سره پداسي عمل كي مشابه كيږي.

ü  . د شريعت د مخالفت له كبله انسان د ګناه مرتكب، معنويات يې ختم او بركت يې د علم څخه پورته کیږي.

نو بايد زموږ ليكوالان، مبلغين او د دين رسوونكي دغه خبره پوره په پام كي ونيسي ترڅو چي الله پاک يې هم په خدمت كي بركت كښيږدي او هم یې د ګناه كولو څخه وساتي.

[[کارن:مولوی نورالحق مظهری|مولوی نورالحق مظهری]] ([[د کارن خبرې اترې:مولوی نورالحق مظهری|خبرې اترې]]) ۰۶:۰۰, ۵ اگسټ ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])

== پر مسلمان باندي د بهتان(بې ځايه تور) حکم او عذاب: ==

ليکوال: مولوي نورالحق مظهري

بهتان څشي ته وايي؟

مناوي رحمه الله فرمايي: بهتان هغه درواغو ته وايي چي اورېدونکی حيرانوي او په تعجب کي يې اچوي.

کوفي رحمه الله فرمايي: بهتان هغه درواغو ته ويل کيږي چي اورېدونکی په تعجب کي اچوي او تر درواغو ډېر بد کار دی او چي د متهم مخي ته ويل کيږي بيا افتراء ورڅخه جوړيږي.

خلاصه: بهتان هغه درواغو ته ويل کيږي چي په يو چا پسې نا حقه تړل کيږي او چي کله يې هغه واوري هک پک پاتيږي ځکه داسي کارونه ورپسې تړل سوي وي چي هغه نه وي کړي. 


د بهتان شرعي حکم:

په اتفاق سره د ټولو فقهاو بهتان ويل پر مسلمان باندي حرام دی او کوونکی يې د لويي ګناه مرتکب دی.


بهتان ويل د قرآن له نظره:

وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُبِينًا.[الاحزاب 58]

ژباړه: هغه کسان چي نارينه او ښځينه مسلمانانو ته پداسي شيانو آزار رسوي چي هغوی نه وي کړي نو يقينا دوی د بهتان او ښکاره ګناه مرتکب سويدي.

يعني هغه خلګ چي مسلمانان پداسي شيانو متهم کوي چي هغوی نه وي کړي نو دوی د بې ځايه ګمان او لويي ګناه مرتکب سويدي.

په قرآن شريف کي چي الله تعالی د رسول الله صلي الله عليه وسلم سره د مؤمنو ښځو د بيعت يادونه کوي يو پکښې دا دی چي: وَلَا يَأْتِينَ بِبُهْتَانٍ. يعني دوی ستا سره پر دې باندي بيعت کوي چي دوی به بهتان نه وايي.


بهتان ويل د احاديثو او آثارو له نظره:

1- ژباړه: څوک چي مسلمان د هغه منافق څخه وساتي چي دده عيب وايي الله تعالی به د قيامت په ورځ ملائکه را واستوي چي دده غوښه د جهنم د اور څخه وساتي او څوک چي پر مسلمان د يو شي تور ولګوي هدف يې دده بدنام کول وي الله پاک به يې د جهنم پر پله باندي تر هغه وخته پوري ودروي تر څو چي کومه خبره يې چي کړې د هغې د عذاب څخه راوځي.

مَنْ حَمَى مُؤْمِنًا مِنْ مُنَافِقٍ يَعِيبُهُ، بَعَثَ اللَّهُ مَلَكًا يَحْمِي لَحْمَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مِنْ نَارِ جَهَنَّمَ ، وَمَنْ قَفَى مُسْلِمًا بِشَيْءٍ يُرِيدُ شَيْنَهُ بِهِ، حَبَسَهُ اللَّهُ عَلَى جِسْرِ جَهَنَّمَ حَتَّى يَخْرُجَ مِمَّا قَالَ.[شرح السنة3527]

2 - ژباړه: فضيل رحمه الله وايي: په آخره زمانه کي به داسي خلګ پيدا سي چي بهتان به وايي او عيبونه به پيدا کوي، ددوی څخه ځانونه وساتئ ځکه دوی بدترينه د مخلوقاتو دي، ددوی په زړونو کي د اسلام نور نسته، دوی شرير خلګ دي او ددوی هيڅ عمل به الله تعالی ته نه پورته کيږي.

يعني په آخره زمانه کي به داسي خلګ پيدا سي چي پر نورو مسلمانانو به تهمتونه وايي او په هغوی کي به د ځانه څخه عيبونه پيدا کوي؛ د داسي خلګو څخه ځانونه وساتئ ځکه چي دوی تر ټولو خلګو شرير دي، ددوی په زړونو کي د اسلام نور نسته او ددوی هيڅ نيک عمل به د الله لوري ته د قبوليت لپاره نه پورته کيږي يعني ددوی هيڅ عمل به نه قبليږي.

سمعت فضيلا، يقول: في آخر الزمان قوم بهاتون، عيابون، فاحذروهم، فإنهم أشرار الخلق، ليس في قلوبهم نور الإسلام، وهم أشرار، لا يرتفع لهم إلى الله عمل.[التوبيخ والتنبيه 202]

محمد بن حسين د يوه حکيم په حواله وايي: الْبُهْتَانُ عَلَى الْبَرِيءِ أَثْقَلُ مِنَ السماوات السَّبْعِ. يعني پر پاک انسان باندي بهتان ويل تر اوو آسمانونو دروند دی.

پر مسلمان باندي بهتان ويل دومره لويه ګناه ده چي په يو حديث کي يې پر مسلمان تهمت ويل د هغو پنځو ګناهونو څخه شمېرلی دی چي هيڅ کفاره يا جبيره نلري.

سمرقندي رحمه الله فرمايلي دي: تر بهتان لويه ګناه نسته ځکه چي الله تعالی په قرآن کي د کفر سره يو ځای ذکر کړی دی او فرمايي: فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثَانِ وَاجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ.[الحج30]

ژباړه: د بوتانو د چټلۍ څخه او درواغو خبرو(بهتان) څخه ځانونه وساتئ.

نو ددې لپاره چي د الله تعالی مرسته تر لاسه کړو د هر منافق په وړاندي بايد د خپل هر مسلمان ورور پلوي او د آبرو يې دفاع  وکړو او ددې لپاره چي الله تعالی مو د جهنم د عذاب څخه وساتي پر مسلمانانو باندي بې ځايه تورونه او تهمتونه و نه لګوو.

همداسي که غواړو الله تعالی زموږ عبادتونه لکه: لمونځ، روژه، زکاة، حج او نور را څخه قبول کړي بايد پر خپل مسلمان ورور بهتان او تهمت و نه وايو؛ داسي نه وي چي ځانونه په عبادتونو ستړي کوو او د حج او نورو مالي عبادتونو لپاره ډېر لګښتونه کوو خو پر خپل مسلمان ورور بې ځايه تورونه هم لګوو چي دا نو بيا په دنيا کي هسي ستړيا او په آخرت کي لويه رسوايي ده. 


[[کارن:مولوی نورالحق مظهری|مولوی نورالحق مظهری]] ([[د کارن خبرې اترې:مولوی نورالحق مظهری|خبرې اترې]]) ۰۶:۰۰, ۵ اگسټ ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])

== د باطلو صوفيانو په اړه: ==

ليکوال: مولوي نورالحق مظهري

نن مي د ملا علي قاري رحمه الله کتاب مطالعه کوی چي مخته مي د ځینو هغو خلګو بحث راغی چي ځانونه تصوف ته منسوبوي او د ذکر په حالت کي لغتکي او پلپتکي وهي، چیغي وهي او خپل کالي پر ځان باندي څیري او ډېر نور عجیب او غریب حرکات کوي.

راځئ خپله د ملا علي قاری رحمه الله خبرو ته! لومړی یې ژباړه درته ایږدم بیا یې عربي متن.

د ملا علي قاري رحمه الله د وینا ژباړه:

بايد هغه صوفیان چي د وجد او محبت دعوه کوي د ږغ د پورته کولو او کالیو څیري کولو څخه چي د غزلو اورېدلو په وخت کي یې کوي بند کړل سی.

د چیغو وهل او د کالو څیري کول د قرآن د ویلو سره نه رواکیږي نو د غزلو د ویلو سره به څنګه روا سي؟ سره ددې چي هغه حرام هم دي.

بیا په خاصه توګه زموږ په زمانه کي چي فسق پکښې ډېر سوی، ډول ډول بدعتونه پکښې ښکاره سوي او یوه ډله پکښې مشهوره سوې چي د علماو په ګاڼه یې ځان ښایسته کړی او د نیکو خلګو کالي یې اغوستي دي پداسي حال کي چي ددوی زړونه د مردارو شهوتونو او فاسدو غوښتنو څخه ډک دي نو دا د تعجب خبره ده چي دوی د الله پاک د محبت دعوه کوي  خو د پیغمبر د سنت مخالفت کوي په لاسونو باندي چکچکي کوي، پښې پر مځکه وهي، په خپلو خولو باندي چیغي وهي او داسی شیان ښکاره کوي چي ددوی په زړونو کي نسته؛ همدا راز مختلف حرکتونه کوي او تر خولو یې زګان وځي، تر داسي اندازې چی ناپوهان او بې عقلان عام خلګ پر دوی باور کوي او ددوی سره یوځای کیږي، دوی ته مالونه ورکوي، ځانونه دوی ته منسوبوي او پر دوی باندي لګښت کوي. 

الله پاک دي مو ددوی د شر څخه وساتي

ويجب منع الصوفية الَّذين يَدَّعون الوَجْد والمحبة عن رفع الصوت وتمزيق الثياب عند سماع الغناء، مع أنّ ذلك حرامٌ عند سماع القرآن، فكيف عند سماع الغناء الذي هو حرام؟ خصوصاً في هذا الزمان الذي اشتهر فيه الفسق، وظهرت فيه أنواع البدع، واشتهرت فيه طائفة تَحَلَّوا بحِليةِ العلماء وتَزَيَّوا بزيّ الصُّلحاء، والحال أنّ قلوبهم ممتلئة من الشهوات الكاسدة، والأهواء الفاسدة. فالعجب منهم أنهم يدّعون محبة الله ويخالفون سنة رسوله صلى الله عليه وسلم فيصفقون بأيديهم، ويضربون بأرجلهم، وَيَصْعَقُون بأفواههم، ويُظْهِرُونَ (ما ليس في قلوبهم، ويتحرَّكون) بحركات مختلفة في أبدانهم، والأزباد تنزل من أشداقهم، حتى (إنّ) الجهّال والحَمْقَى من العامة يعتقدونهم ويلازمونهم (ويقصدونهم)، ويعطونهم ويَنْسُبون أنفسهم إليهم، وينفقون (عليهم)، أعاذنا الله من شرّهم وشرّ ما لديهم.[ فتح باب العناية بشرح النقاية تصنیف ملا علی قاري رحمه الله]

[[کارن:مولوی نورالحق مظهری|مولوی نورالحق مظهری]] ([[د کارن خبرې اترې:مولوی نورالحق مظهری|خبرې اترې]]) ۰۶:۰۳, ۵ اگسټ ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])

== مولوي صېب ته ښه راغلاست! ==

ښاغلی مولوي صېب مظهري! السلام علیکم.
پښتو ویکيپېډیا ته ښه راغلئ. د ګډونونډو چې ویکيپېډیا کې یې ترسره کوئ؛ نړۍ مننه.
هرکله راشئ. 
یوه سپارښتنه! کوښښ وکړئ چې لیکنې مو بې پری او د کوم ځانګړي ګروپ یا ډلې په نښه کول، یا تخریب نه وي. لومړی د یوې ډلې، فرقې، دین او مذهب ښه تشریح او بیا یې که نقد وشي نو ښه به وي. 
پښتو ویکيپېډیا کې د اسلام څانګه ضعیفه ده، هیله ده د خپلو علمي لیکنو په خپرولو سره یې لا پسې غني کړئ. لکه دا مطالعی او لیکوالۍ په اړه لیکنه مو ډېره ښه ده. که همداسې نورې لیکنې لکه د نکاح، ډولونه یې، د احادیثو مهم کتابونو، دیني متونو، فقهي مسائلو لکه لمونځ، روژه، حج، د حج مناسک او داسې نورو په اړه علمي لنډې یا اوږدی لیکنې لرئ یا یې وکړئ. نو ډېره به ښه وي. مننه [[کارن:عثمان منصور انصاري|عثمان منصور انصاري]] ([[د کارن خبرې اترې:عثمان منصور انصاري|خبرې اترې]]) ۱۶:۲۹, ۵ اگسټ ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])

== محرم الحرام میاشت ==

ستاسو لیکنه تر دې سرلیک لاندې ضم شوه. [[محرم الحرام میاشت]] [[کارن:عثمان منصور انصاري|عثمان منصور انصاري]] ([[د کارن خبرې اترې:عثمان منصور انصاري|خبرې اترې]]) ۱۷:۰۸, ۵ اگسټ ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>qesgs2ue01jz4ybg5rkrraxmqhn6w7c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>د کارن خبرې اترې:Thwrz</title>
    <ns>3</ns>
    <id>63344</id>
    <revision>
      <id>283940</id>
      <timestamp>2022-08-05T14:52:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ښه راغلاست پیغام ورکوونکی</username>
        <id>11444</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="470" xml:space="preserve">{{ښه راغلئ|realName=|name=Thwrz}}

-- &lt;span style=&quot;font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;&quot;&gt; '''[[کارن:Af420|&lt;font color=&quot;black&quot;&gt;'''Af420''']]''' &lt;/span&gt; &lt;sup&gt;&lt;font face=&quot;MCS Quds SU normal&quot; size=&quot;3&quot;&gt;'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|&lt;font color=&quot;#69 69 69&quot;&gt;'''اړیکه''']] '''&lt;/font&gt;&lt;/sup&gt; ۱۴:۵۲, ۵ اگسټ ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>eyf7feyd4dhhfpvpf274oztyp3pc8wd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>د کارن خبرې اترې:Salome mi</title>
    <ns>3</ns>
    <id>63345</id>
    <revision>
      <id>283945</id>
      <timestamp>2022-08-05T19:53:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ښه راغلاست پیغام ورکوونکی</username>
        <id>11444</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="474" xml:space="preserve">{{ښه راغلئ|realName=|name=Salome mi}}

-- &lt;span style=&quot;font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;&quot;&gt; '''[[کارن:Af420|&lt;font color=&quot;black&quot;&gt;'''Af420''']]''' &lt;/span&gt; &lt;sup&gt;&lt;font face=&quot;MCS Quds SU normal&quot; size=&quot;3&quot;&gt;'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|&lt;font color=&quot;#69 69 69&quot;&gt;'''اړیکه''']] '''&lt;/font&gt;&lt;/sup&gt; ۱۹:۵۳, ۵ اگسټ ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>9y00np6qw0cdfb6uvab2to91l1il6lg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>د کارن خبرې اترې:1972jc</title>
    <ns>3</ns>
    <id>63346</id>
    <revision>
      <id>283946</id>
      <timestamp>2022-08-05T23:36:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ښه راغلاست پیغام ورکوونکی</username>
        <id>11444</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="471" xml:space="preserve">{{ښه راغلئ|realName=|name=1972jc}}

-- &lt;span style=&quot;font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;&quot;&gt; '''[[کارن:Af420|&lt;font color=&quot;black&quot;&gt;'''Af420''']]''' &lt;/span&gt; &lt;sup&gt;&lt;font face=&quot;MCS Quds SU normal&quot; size=&quot;3&quot;&gt;'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|&lt;font color=&quot;#69 69 69&quot;&gt;'''اړیکه''']] '''&lt;/font&gt;&lt;/sup&gt; ۲۳:۳۶, ۵ اگسټ ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>729so2x6twvb0fj2w5a389lagjmy6fw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ابدال ( تصوفي درجه)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>63347</id>
    <revision>
      <id>283947</id>
      <timestamp>2022-08-06T03:11:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>شاه زمان پټان</username>
        <id>26102</id>
      </contributor>
      <comment>د &quot;[[:ur:Special:Redirect/revision/4762271|ابدال]]&quot; مخ د ژباړلو له مخې جوړ شوی</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4432" xml:space="preserve">د ابدال اصطلاح په [[تصوف]] کې د اولیاوو پنځمه درجه ده.

== د نومونې لامل ==
د امام راغب اصفهاني په وینا دوی ته ابدال ځکه ویل کیږي چې بد عملونه یې په نېکیو بدل شوي دي، د اولیاء الله له لسو طبقو څخه څلوېښت (او د ځینو په وینا، اویا یا اوه)، د اولیاوو یوه ډله چې د اووه  اقلیمو څارنه ورته منسوب کړې ده،په دې اړه ویل کیږي چې دوی په خپله خوښه خپل شکل بدلوي او یو کس په خپل شکل کې پرېږدي چې هر ځای ته سفر وکړي.

== باورونه(عقايد) ==
'''ابدال''' الله هغه بنده ګان دي چې د ولایت مقام ته رسېدلي دي چې د دوی په دعا سره الله تعالی باران اوروي، د کفارو او دوښمنانو په مقابل کې د مسلمانانو مرسته کوي او د دوی د دعا په برکت عذابونه او حادثې له منځه ځي. امام ابن عساکر له عبدالله بن عباس څخه روایت کړی دی چې الله تعالی په هر زمانه کې درې سوه شپږ شپېته ابدال پیدا کوي چې درې سوه یې د حضرت آدم علیه السلام په صفت کې دي. او څلوېښت یې د حضرت موسی علیه السلام په صفت کې دي. او اوه د حضرت ابراهیم علیه السلام په صفت او پنځه د حضرت [[میکائیل|جبرائیل]] امین په صفت او درې د حضرت میکائیل په صفت او یو د حضرت اسرافیل علیه السلام په صفت دی. الله جل جلاله دلته د ابدال په اړه دا نظام جوړ کړی دی چې کله د اسرافیل په صفت ابدال مړ شي نو د میکائیل په صفت له دریو څخه یو یې په هماغه ځای کې راولي او بیا یې د جبرائیل له پنځو صفتونو څخه یو ځای نیسي. او پنځه بشپړوي او د حضرت ابراهیم علیه السلام له اوو صفتونو څخه یو ځای نیسي او پنځه یې بشپړوي او بیا د حضرت موسی علیه السلام له څلویښتو صفاتو څخه یو اضافه کوي او په بدلولو سره یې اوه بشپړوي او بیا د حضرت ادم علیه السلام له دریو سوو صفتونو څخه یو ځای نیسي. په سلسله کي پوره کوي او د عامو مسلمانانو څخه يو يې بدلوي، درې سوه پوره کوي، په همدې ډول که له منځني څخه يو مړ شي، مثلاً له څلوېښتو او اوو تنو څخه يو مړ شي، نو په بدل کې يې بدليږي. په هر هېواد او ولایت کې یو ځانګړی شمېر لږ یا کم ژوند کوي چې د دوی په برکت الله تعالی له خلکو څخه د آفتونه او عذابونه لېرې کوي. &lt;ref&gt;مرقات بحوالہ حاشیہ مشکوٰة: 583&lt;/ref&gt;

په حدیث کې د ابدال په اړه داسې راغلي دي: ځینو کسانو له [[علي بن ابي طالب|علي (رضی الله تعالی عنه)]] څخه وغوښتل چې د شام په خلکو لعنت ووایي، نو علي وویل چې دا کار نه شي کېدای، ځکه ما په خپل له رسول الله صلی الله علیه وسلم څخه اورېدلي دي چې په سوريه كې څلوېښت ابداليان دي، كله چې يو يې مړ شي، بل يې پر ځاى مقررېږي او د دوى په دعا سره الله باران اوروي. او د کفارو او دوښمنانو په مقابل کې د شام له خلکو سره مرسته کوي او په خپل برکت سره د شام له خلکو څخه عذاب لېرې کوي. &lt;ref&gt;مشکوۃ شریف&lt;/ref&gt;

== د اولیاوو درجې ==

* لومړۍ درجه د غوث
* دوهمه درجه د [[قطب|قطب (تصوف)]] .
* دریمه درجه اوتاد دی
* څلورمه درجه د ابدال ده
* پنځمه درجه د نجباء ده
* شپږمه درجه د نقباء ده

== سرچينې ==
{{لړسرچينې}}مشکوة شريف 583
[[وېشنيزه:تصوف]]
[[وېشنيزه:تصوفي خبر]]</text>
      <sha1>8mor8zvomqbsvqfkk3v71s55cntg7k5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>283948</id>
      <parentid>283947</parentid>
      <timestamp>2022-08-06T03:13:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>شاه زمان پټان</username>
        <id>26102</id>
      </contributor>
      <comment>د &quot;[[:ur:Special:Redirect/revision/4762271|ابدال]]&quot; مخ د ژباړلو له مخې جوړ شوی</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4599" xml:space="preserve">د ابدال اصطلاح په [[تصوف]] کې د اولیاوو پنځمه درجه ده.

البته دلته د ابدال کلمې څخه مراد  د پښتنو قوم نه دی چې لوی احمدشاه بابا کورنۍ ورته منسوبه ده.

== د نومونې لامل ==
د امام راغب اصفهاني په وینا دوی ته ابدال ځکه ویل کیږي چې بد عملونه یې په نېکیو بدل شوي دي، د اولیاء الله له لسو طبقو څخه څلوېښت (او د ځینو په وینا، اویا یا اوه)، د اولیاوو یوه ډله چې د اووه  اقلیمو څارنه ورته منسوب کړې ده،په دې اړه ویل کیږي چې دوی په خپله خوښه خپل شکل بدلوي او یو کس په خپل شکل کې پرېږدي چې هر ځای ته سفر وکړي.

== باورونه(عقايد) ==
'''ابدال''' الله هغه بنده ګان دي چې د ولایت مقام ته رسېدلي دي چې د دوی په دعا سره الله تعالی باران اوروي، د کفارو او دوښمنانو په مقابل کې د مسلمانانو مرسته کوي او د دوی د دعا په برکت عذابونه او حادثې له منځه ځي. امام ابن عساکر له عبدالله بن عباس څخه روایت کړی دی چې الله تعالی په هر زمانه کې درې سوه شپږ شپېته ابدال پیدا کوي چې درې سوه یې د حضرت آدم علیه السلام په صفت کې دي. او څلوېښت یې د حضرت موسی علیه السلام په صفت کې دي. او اوه د حضرت ابراهیم علیه السلام په صفت او پنځه د حضرت [[میکائیل|جبرائیل]] امین په صفت او درې د حضرت میکائیل په صفت او یو د حضرت اسرافیل علیه السلام په صفت دی. الله جل جلاله دلته د ابدال په اړه دا نظام جوړ کړی دی چې کله د اسرافیل په صفت ابدال مړ شي نو د میکائیل په صفت له دریو څخه یو یې په هماغه ځای کې راولي او بیا یې د جبرائیل له پنځو صفتونو څخه یو ځای نیسي. او پنځه بشپړوي او د حضرت ابراهیم علیه السلام له اوو صفتونو څخه یو ځای نیسي او پنځه یې بشپړوي او بیا د حضرت موسی علیه السلام له څلویښتو صفاتو څخه یو اضافه کوي او په بدلولو سره یې اوه بشپړوي او بیا د حضرت ادم علیه السلام له دریو سوو صفتونو څخه یو ځای نیسي. په سلسله کي پوره کوي او د عامو مسلمانانو څخه يو يې بدلوي، درې سوه پوره کوي، په همدې ډول که له منځني څخه يو مړ شي، مثلاً له څلوېښتو او اوو تنو څخه يو مړ شي، نو په بدل کې يې بدليږي. په هر هېواد او ولایت کې یو ځانګړی شمېر لږ یا کم ژوند کوي چې د دوی په برکت الله تعالی له خلکو څخه د آفتونه او عذابونه لېرې کوي. &lt;ref&gt;مرقات بحوالہ حاشیہ مشکوٰة: 583&lt;/ref&gt;

په حدیث کې د ابدال په اړه داسې راغلي دي: ځینو کسانو له [[علي بن ابي طالب|علي (رضی الله تعالی عنه)]] څخه وغوښتل چې د شام په خلکو لعنت ووایي، نو علي وویل چې دا کار نه شي کېدای، ځکه ما په خپل له رسول الله صلی الله علیه وسلم څخه اورېدلي دي چې په سوريه كې څلوېښت ابداليان دي، كله چې يو يې مړ شي، بل يې پر ځاى مقررېږي او د دوى په دعا سره الله باران اوروي. او د کفارو او دوښمنانو په مقابل کې د شام له خلکو سره مرسته کوي او په خپل برکت سره د شام له خلکو څخه عذاب لېرې کوي. &lt;ref&gt;مشکوۃ شریف&lt;/ref&gt;

== د اولیاوو درجې ==

* لومړۍ درجه د غوث
* دوهمه درجه د [[قطب|قطب (تصوف)]] .
* دریمه درجه اوتاد دی
* څلورمه درجه د ابدال ده
* پنځمه درجه د نجباء ده
* شپږمه درجه د نقباء ده

== سرچينې ==
{{لړسرچينې}}مشکوة شريف 583
[[وېشنيزه:تصوف]]
[[وېشنيزه:تصوفي خبر]]</text>
      <sha1>4x2z7ypcrklhasxkiq5inhas6rr3a14</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>قيس عبدالرشيد</title>
    <ns>0</ns>
    <id>63348</id>
    <revision>
      <id>283949</id>
      <timestamp>2022-08-06T03:25:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>شاه زمان پټان</username>
        <id>26102</id>
      </contributor>
      <comment>د &quot;[[:ur:Special:Redirect/revision/4922401|قیس عبدالرشید]]&quot; مخ د ژباړلو له مخې جوړ شوی</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7771" xml:space="preserve">[[دوتنه:Qais_Abdur_Rashid's_Shrine_on_the_Takht-i-Suliman.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Qais_Abdur_Rashid%27s_Shrine_on_the_Takht-i-Suliman.jpg/300px-Qais_Abdur_Rashid%27s_Shrine_on_the_Takht-i-Suliman.jpg|بټنوک|447x447px| د قیس عبدالرشید مقبره، تخت سلیمان، د ازنده، قبایلي سیمه، دېره اسماعیل خان ته څېرمه]]
[[دوتنه:The_Family_Tree_and_Lineage_of_Kish_Kysh_Qais_Abdur_Rashid_Al_Pithon.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/The_Family_Tree_and_Lineage_of_Kish_Kysh_Qais_Abdur_Rashid_Al_Pithon.jpg/300px-The_Family_Tree_and_Lineage_of_Kish_Kysh_Qais_Abdur_Rashid_Al_Pithon.jpg|بټنوک|300x300px| د نسب شجره]]
د پښتنو په روایتونو کې '''قیس عبدالرشید''' عرف [[پښتانه|پټان]] مرکزي مقام لري. د دې لامل دا دی چې پښتانه ځان د ده اولاده ګڼي. تر نولسمې پېړۍ پورې افغان مورخينو ټينګار کاوه چې هغه يو رښتينی سړی دی، خو له هغه وروسته افغان رسمي مورخينو او [[بریتانیا|برتانوي]] مورخينو د قيس د يوه افسانوي وجود په توګه بيانول پيل کړل. د ځینو روایتونو له مخې قیس عبدالرشید د رسول الله صلی الله علیه [[محمد|وسلم]] یو [[پښتانه|پښتون]] ملګری و. عبد الرشید لومړنی پښتون و چې مدینې ته راغی هلته یې له [[محمد|محمد صلی الله علیه وسلم]] سره وکتل، اسلام یې قبول کړ او پېغمبر صلی اللہ علیہ و اله وسلم ورته دعا وکړه (په ځینو روایتونو کې ورته د عصې د ورکولو یادونه هم شوې ده). &lt;ref&gt;ڈاکٹر، سعودالحسن خان روہیلہ، قیس پٹھان:ایک تحقیقی مطالعہ، 2007ء، افغان ریسرچ سینٹر، لاہور۔ صفحہ9&lt;/ref&gt;

== تاریخي شاه لید ==
د قيس (کش) د قومي دودونو اصلي سرچينه د نعمت الله هراتي نورزي د &quot;مخزن افغاني&quot;کتاب ده. په دې کتاب کې ورکړل شوي نسبونه په وروستیو اثارو لکه حیات افغاني کې نقل شوي دي. مګر دا د تاریخي سرچینې په توګه د اعتبار وړ نه دی. خو د هغو دودونو په باره کې چې په اوولسمه پېړۍ کې د افغانانو په منځ کې مشهور وو، د پام وړ دي. د دې رواياتو له مخې د افغانانو مشر پلار قيس عبدالرشيد وو. چا چې  د حضرت خالد بن ولید په لاس اسلام قبول کړی او هغه د طالوت یا ساؤل له نسل څخه وو. &lt;ref name=&quot;افغان، معارف اسلامیہ&quot;&gt;افغان، معارف اسلامیہ&lt;/ref&gt; وروسته بیا اضافه شوه او ادعا وشوه چې قیس د حضرت خالد له لور سره واده کړی و. له هغو څخه ساربان، باتان او د غور غشت پیدا شول او د دوی له اولادې څخه په پټان مشهور شول. &lt;ref&gt;شیر محمد گنڈا پور۔ تاریخ [[پشتون]]۔ 405۔ 406&lt;/ref&gt; د لوګر اورمړ افغانان کاش بلل کیږي. اورمړ بيا په وزيرو کې کاسي په نوم یادیږي. کوټې ته څېرمه د افغانانو يوه قبيله کاسي ده. او د تخت سلیمان نوم د قیس غر دی چرته چې شیراني پښتانه اوسیږي. &lt;ref name=&quot;افغان، معارف اسلامیہ&quot; /&gt; د افغاني رواياتو له مخې، د قيس استوګنځاى په لوېديځ لوري کې د سليمان غره ته څېرمه پروت و. قیس غر د سلیمان غره یوه له لوړو څوکو څخه ده. &lt;ref&gt;بلوچستان گزیتیر۔ 84، 150&lt;/ref&gt; بیلیوو وايي چې قیس ته د پښتنو په ژبه کې کوش ویل کیږي. &lt;ref&gt;مرزا غلام احمد قادیانی۔ مسیح ہندوستان میں۔ 59&lt;/ref&gt; د قیس اصلي تلفظ یقینا کوش دی چې د عربو په واسطه په قیس بدل شوی دی. په دې توګه د کاش، کاسي، کس، کاسي او کسا کلمې د کوش مختلف تلفظونه دي او یو اصل لري. د رامچندرا کشر زوی کوش یا کیس و، چې د ډیری سورجبنسي قبیلو میراثي مشر و او جیمز ټوډ کیشان ته د ورته کلمې تلفظ ورکوي. &lt;ref&gt;جیمزٹاڈ۔ تاریخ راجستان جلد اول، 100۔ 101&lt;/ref&gt; کیشان د وشنو اوتار دی او د کرشنا تلفظ لري. مطلب دا چې کیس، کوش، کیشن، کرشنا، کوشنا، کوشان او کنشکا یو شان اصل لري او که څه هم دا کلمې بېلابېل تلفظونه لري، خو یوه مانا لري. دا شاید رېښتیا وي او دا ټول تلفظونه د منځنۍ آسیا د آریایي قومونو له خوا د افرادو او قبیلو لپاره د نومونو په توګه کارول کیږي. کشان یا کوشان یا کوشان چې په خپل عروج کې له منځنۍ اسیا څخه ایران او له افغانستان څخه تر شمالي او مرکزي هند پورې غځېدلی و او وروسته افغانستان ته سقوط وکړ. د کیشان امپراتورۍ له لومړۍ پیړۍ څخه تر پنځمې پیړۍ پورې دوام وکړ. په دې توګه دغه امپراتورۍ تر پنځو سوو کلونو پورې په افغانستان کې پاتې شوه. دا یوه اوږده دوره ده، نو دې امپراطورۍ په ناڅاپه توګه په اوسیدونکو اغیزه وکړه او دوی یې طبیعي تړاو پیدا کړ او د هغې په حواله یې ځان ته کوش، کیس او کاسي ویل پیل کړل. په دې توګه، دا کلمه په خپلو روایتونو کې ساتل شوې. که څه هم دوی د هغه حقیقت هیر کړی و او د وخت په تیریدو سره یې د هغه په اړه جعلي کیسې جوړې کړې او هغه یې د خپل وارث په توګه وړاندې کړ. وروسته، کله چې نسب تالیف شو، د هغې اهمیت دوام درلود. له مسلمانېدو وروسته په قيس بدل شو او د صحابي رسول په توګه وړاندې شو.

== مرګ ==
ویل کیږي چې کله عبدالرشید پوه شو چې د هغه مړینه نږدې ده، نو له خپلو زامنو څخه یې وغوښتل چې هغه د [[غور ولايت|غور]] له سیمې څخه د سلیمان غره ته بوځي (اوس د [[پاکستان]] په [[پښتانه|اصفهال]] درازنده کې دی) او هلته یې ښخ کړي. دا غر په افغانستان کې [[ډېره اسماعيل خان|دیره اسماعیل خان]] ته څېرمه د درازند په سیمه کې موقعیت لري. او هلته ښخ شو. نن سبا د [[پښتانه ټبرونه|پښتنو د قومونو]] په اړه اکثره ویل کیږي چې اکثره قومونه د دوی اولادونه دي.  له همدې امله د سليمان غر د قيس غر يا د قيس غر هم بلل کېږي.

== نور وګوره ==

* بنګ (شخص)
* غیر عرب ملګري
* افغانه

== حوالې ==
{{لړسرچينې}}
[[وېشنيزه:يهوديت څخه اسلام قبول کوونکي]]
[[وېشنيزه:پښتانه ټبرونه]]
[[وېشنيزه:پښتانه]]</text>
      <sha1>654xehcprsmrn10z6o8bs0hc2ulybqq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>محمد تقی عثمانی</title>
    <ns>0</ns>
    <id>63349</id>
    <revision>
      <id>283950</id>
      <timestamp>2022-08-06T03:44:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>شاه زمان پټان</username>
        <id>26102</id>
      </contributor>
      <comment>د &quot;[[:ur:Special:Redirect/revision/4953009|محمد تقی عثمانی]]&quot; مخ د ژباړلو له مخې جوړ شوی</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18469" xml:space="preserve">
{{Infobox religious biography|name='''محمد تقي عثماني'''|image=Shaikul Islam Mufti Taqi Usmani Sahib.jpg|birth_date=27 اکتوبر 1943|birth_place=[[ديوبند]]، [[سهارنپور]]، [[برېتانوي هند]]|Religion=[[اسلام]]|father=[[محمد شفيع ديوبندي|مفتي محمد شفيع ديوبندي]]|children=[[عمران اشرف عثماني]]، [[محمد حسان اشرف عثماني]]|alma_mater=[[جامعه بنوريه]]، [[دارالعلوم کراچۍ]]، [[جامعه کراچي]] ، [[جامعه پنجاب|جامعه پنجاب]]|website=[http://www.muftitaqiusmani.com/ رسمي وېبپاڼه]&lt;br/&gt;|signature=Muhammad Taqi Usmani Signature.svg}}'''مفتي محمد تقي عثماني''' (زېږون: [[27 اکتوبر|۲۷ اکتوبر]] ۱۹۴۳ ) یو مشهور اسلامي عالم او فقیه دی. هغه د اسلامي نړۍ له مشهورو پوهانو څخه دی. له 1980 څخه تر 1982 پورې، هغه د فدرالي شرعي محکمې قاضي او له 1982 څخه تر 2002 پورې د پاکستان د سترې محکمې د شرعي استيناف بينچ مشر و. هغه د المدارس العربیه د فدراسیون اوسنی رییس، د اسلامي فقهې نړیوالې اکاډمۍ، د جدې مرستیال او د [[دارالعلوم کراچۍ|کراچي دارالعلوم]] مرستیال دی. د دې تر څنګ په اتو [[اسلامي بانکوالی|اسلامي بانکونو]] کې د شرعي سلاکار په توګه کار کوي او د البلاغ جریدې مسوول مدیر هم دی.

== زېږون ==
مفتي محمد تقي عثماني د تحریک پاکستان فعال او د پاکستان د لوی مفتي [[محمد شفيع عثماني|مفتي محمد شفیع عثماني]] کوچنی زوی او د پاکستان د اوسني لوی مفتي [[محمد رفيع عثماني|مفتي محمد رفیع عثماني]] کشر ورور دی. نوموړی د ۱۹۴۳ کال [[27 اکتوبر|د اکټوبر په ۲۷ مه]] د [[هندوستان|هند]] د [[اتر پرديش|اترپردیش]] ایالت د [[سهارن پور|سهارنپور]] په ولسوالۍ کې د [[ديوبند|دیوبند]] په مشهور ښارګوټي کې زېږېدلی دی. د اردو مشهور شاعر محمد ذکي کیفي او د اردو د نامتو کتاب لیکوال ''هادي عالم'' محمد ولي رازي هم د مفتي محمد تقي عثماني وروڼه دي.

== زده کړې ==
لومړنۍ زده کړې يې د کراچۍ په مرکزي جامع جومات تهانوي جيکب لاين کې د مولانا احتشام الحق تهانوي صاحب په مدرسه اشرفيه کې تر سره کړې او بيا يې د خپل پلار  [[درس نظامي|په]] نظارت کې د [[دارالعلوم کراچۍ|دارالعلوم کراچي له نظامي درسونو]] په برخه کې خپلې زده کړې بشپړې کړې چې وروسته يې له همدې ادارې څخه په [[فقه]] کې  تخصص ترلاسه کړ. وله هغه وروتسه په 1961 کې د پنجاب له پوهنتون څخه په عربي ادبیاتو کې ماسټري او د کراچۍ له پوهنتون څخه یې د وکالت ازموينه په غوره نمرو پاس کړه.

== اجازه ==
هغه د خپل وخت له نږدې ټولو پوهانو څخه د [[حديث|حدیث]] اجازه اخیستې ده. په دې عالمانو کې د هغه د پلار [[محمد شفيع عثماني|مفتي محمد شفیع عثماني]] سربېره [[محمد ادريس کاندهلوي|مولانا ادریس کاندهلوي]] او [[محمد زکريا کاندهلوي|محمد زکریا کاندهلوي هم]] شامل دي.

== تصوف او علم ==
هغه د حضرت مسیح الله خان جلال آبادي او مولانا ډاکټر عبدالحی عارفي تر څارنې لاندې چې د [[اشرف علي تهانوي|مولانا اشرف علي تهانوي]] له مشهورو خلیفه ګانو څخه دي، د تزکیې سفر پیل کړ. مفتي تقي عثماني د دواړو علماوو خلیفه دی او د تصوف په څلورو سلسله لکه قادریه ، سهروردیه ، نقشبندیه او چشتیه کې اجازه لري. &lt;ref name=&quot;&quot; asharfia''=&quot;&quot;&gt; {{Cite web |title=تعارف مولانا محمد تقی عثمانی |url=https://www.ashrafiya.com/sayyidi-mawlana-mohammad-taqi-usmani-db/ |access-date=13 July 2019 |website=Ashrafiya.com}}&lt;/ref&gt;

== ښوونه ==
مفتي تقي عثماني هم د تدریس له ډګر سره تړلی دی. نوموړی د کراچۍ دارالعلوم کې [[صحيح بخاري|صحیح بخاري]] ، [[فقه]] او د اقتصاد اسلامي اصول تدریس کوئ. د دې تر څنګ بېلابېل کورني او بهرني پوهنتونونه وخت په وخت د هغه لپاره ځانګړي پروګرامونه ترتيبوي او هغه ته پکې د وينا بلنه ورکوي. نوموړي څو کاله د [[دارالعلوم کراچۍ|کراچۍ په جامعه دارالعلوم]] کې د بخاري درس ورکړ، پخوا نوموړی يوازې د فقهي عالم په توګه پېژندل کېده خو اوس [[نړۍ]] هغه د يو غوره محدث په توګه پېژني - نوموړي ته د هغه استاد مفتي سبحان محمود د '''شیخ الاسلام''' لقب ورکړ.

== د اسلامي فقهي شورا غړی ==
په ۱۹۷۷ کال کې [[محمد ضیا الحق|جنرال ضیاءالحق]] د اسلامي نظریاتو شورا جوړه کړه، چې د ۱۹۷۳ کال د اساسي قانون د اسلامي کولو لپاره یوه مشورتي اداره وه، چې د ۱۹۷۳ کال د اساسي قانون په رڼا کې مفتي تقي احمد عثماني د دې شورا له بنسټ اېښودونکو غړو څخه و. هغه د حدودو د نافذولو او په [[قرآن کریم|قران کریم]] کې د ذکر شویو جرمونو د سزاګانو په اړه د حدودو د حکم په چمتو کولو کې مهم رول ولوباوه. هغه د سوداګرۍ د بانکي سیسټم د پای ته رسولو لپاره یو شمېر سپارښتنې هم وکړې.

== د قاضي په توګه ==
مفتي محمد تقي عثماني د کراچۍ له پوهنتون څخه د وکالت د سند ترلاسه کولو وروسته د اوږدې مودې لپاره د [[پاکستان]] له قضايي نظام سره وابسته شو. هغه له 1980 څخه تر 1982 پورې د فدرالي شرعي محکمې قاضي او له 1982 څخه تر 2002 پورې د پاکستان د سترې محکمې د شرعي استيناف بنچ مشر و. هغه د شريعت د استيناف بينچ مشر قاضي او د پاکستان سرپرست قاضي القضات هم وو. هغه یو متضاد قاضي و چې څو مهمې پریکړې یې وکړې چې په دې کې د سود د غیر اسلامي اعلانولو پرېکړه خورا مشهوره ده. په ۲۰۰۲ کال کې د همدې پرېکړې له مخې جنرال (ر) [[پروېز مشرف]] له خپلې دندې ګوښه کړ.

== اسلامي بانکداري ==
په [[قرآن کریم|قرانکریم]] کې الله جل جلاله سود حرام بللی دی. په داسې حال کې چې د معاصر اقتصادي نظام اساس عصري بانکداري ده، چې ټول جوړښت یې په سود ولاړ دی، په اسلامي هېوادونو کې د الله تعالی د نافرمانۍ تر اغېزې پرته اقتصادي فعالیتونو ته دوام ورکول یوه دوامداره ستونزه وه. خو اوس د مفتي صاحب د زیار او کوښښ په برکت دا ستونزه دایمي حل شوې ده. مفتي صاحب د [[شريعت]] په حدودو کې داسې بانکي نظام جوړ کړی چې د اوسني عصر ټولې اقتصادي اړتياوې پوره کوي. د مفتي صاحب دغه نظام د اسلامي فقهې د اکاډمۍ له منظورۍ وروسته په ټوله نړۍ کې ډېر په چټکۍ سره نافذ دی. اوس مهال لسګونه اسلامي بانکونه د مفتي تقي عثماني صاحب په اصولو کار کوي. په [[کاناډا]] کې ډېرو اسلامي بانکونو په یو کال کې په بریالیتوب سره د کار کولو په ترڅ کې له 200٪ څخه زیاته ګټه ترلاسه کړې. مفتي پخپله د ۸ اسلامي بانکونو د مشاور په توګه کار کوي. مفتي صاحب د اسلامي مالي ادارو د محاسبې او پلټنې د ادارې مشر هم دی.

== دندې ==
هغه دندې دې چې نوموړي تراوسه ترسره کړي په لاندې ډول دي:

* د پاکستان د دولتي بانک د شرعي بورډ مشر.
* مرستیال، او شیخ الحدیث جامعه دارالعلوم کراچۍ.
* د بحرین د اسلامي مالي موسسو د محاسبې او تدوین سازمان د نړیوالې شرعي معیارونو شورا رییس.
* دايمي غړي او مرستيال، د فقهې اسلامي نړيوال اکاډمۍ، جده، سعودي عربستان.
* د اسلامي کنفرانس سازمان (OIC).
* مکه مکرمه، سعودی عرب کی د رکزة الاسلامی فقه اکاډمۍ غړی.
* د فقهې اسلامي نړیوالې اکاډمۍ دایمي غړی او مرستیال، جده، سعودي عربستان، (د OIC لخوا تمویل شوی).
* د اسلامي اقتصاد د مرکز رییس، پاکستان (۱۹۹۱).
* د بحرین مرکزي بانک د شرعي بورډ مشر.
* د ابوظبي اسلامي بانک د شرعي بورډ مشر

[[متحده عربي امارت]]UAE

* د شرعي بورډ مشر، میزان بانک لمیټډ کراچۍ پاکستان.
* د بحرین د شرعیاتو بورډ نړیوال اسلامی درجه بندۍ رییس.
* د پاکستان کویت تکافل کراچی شریعه بورډ چیرمین.
* د پاکستان شریعه بورډ چیرمین پاک قطر تکافل کراچۍ.
* د شرعي بورډ مشر &quot;JS&quot; پانګه اچونې اسلامي فنډ، کراچۍ.
* د شرعي بورډ &quot;JS&quot; د اسلامي تقاعد سپما فنډ مشر.
* د شرعي بورډ چيئرمېن عارف حبيب انوسټمنټ-پاکستان انټرنېشنل اسلامک فنډ، کراچۍ.
* رییس، د ارکپتا د پانګونې فنډ، بحرین
* د اسلامي پراختیایي بانک متحده شرعي بورډ غړی، جده، سعودي عربستان.
* د شرعي بورډ غړی، لارښود مالي ګروپ،

امریکا USA

* د پاکستان فدرالي شریعت محکمه (۱۹۸۰ تر می ۱۹۸۲)
* چيف جسټس، د شريعت استيناف بنچ، د پاکستان ستره محکمه، (1982 نه تر مۍ 2002).
* د اسلامي اقتصاد د مرکز رییس، پاکستان (۱۹۹۱).
* د کراچۍ پوهنتون د سنډیکیټ غړی (1985-1988).
* د حکومت نړیوال اسلامي پوهنتون، اسلام آباد، د بورډ غړی، (1985-1989).
* د اسلامي اقتصاد د نړیوال انستیتیوت غړی (1985-1988).
* د اسلامي نظریاتو د شورا غړی (1977-1981).
* غړی، د باوری بورډ غړی، نړیوال اسلامی پوهنتون، اسلام آباد (2004-2007).
* غړی، د اقتصاد د اسلامی کولو کمیسیون، پاکستان، پاکستان.

== ملي او سیاسي رول ==

* د مفتي تقي عثماني نوم د لومړي ځل لپاره هغه وخت مخې ته راغی کله چې هغه په 1974 کې د ختم نبوت په غورځنګ کې د مولانا محمد یوسف بنوري په مشرۍ خپل رول ادا کړ. د قادیانیانو د غیر مسلم اعلانولو په دغه تحریک کې یې له [[سميع الحق|مولانا سمیع الحق]] سره یو ځای یو سند تیار کړ چې پارلمان ته وړاندې شو.
* د سپټمبر له یوولسمې وروسته کله چې د [[پاکستان]] حکومت د [[پروېز مشرف]] د امپریالیستي انګېزو لپاره د قربانۍ د بکرې په توګه وړاندې شو، مفتي تقي عثماني په ښکاره د خپلو کالمونو او بیانونو له لارې د دې مسلې مخالفت وکړ.
* نوموړي پر [[افغانستان]] د امريکا يرغل په کلکه وغنده او دا يې د درېيمې نړۍ د هېوادونو پر حاکميت د لوېديځ امپرياليزم بريد وباله.
* هغه د [[د ښځو حقونه|ښځو د حقونو]] د قانون د تعدیل او د لال مسجد مسلې په اړه هم خپل نظر څرګند کړ او د حکومت په دریځ یې نیوکې وکړې.
* د پېغمبراکرم (ص) په شان کې د سپکاوي په اړه يې سخت غبرګون څرګند کړ او په تلويزيون کې يې غندنه وکړه او عامو خلکو ته يې د سپکاوي په عمل کې د ښکېلو هېوادونو د بايکاټ کولو سپارښتنه وکړه.
* نوموړي د [[18 فبروري|فبرورۍ د اتلسمې تر]] انتخاباتو وروسته د [[پروېز مشرف]] د استعفا غوښتنه هم وکړه.
* هغه په جوماتونو کې د اجتماعي عبادت لپاره د SOPs مسوده او د کورونویرس ناروغۍ پرمهال له حکومت سره خبرو اترو کې هم مهم رول لوبولی دی.

== د احادیثو تر ټولو پراخه مجموعې تدوین ==
د رسول الله صلی الله علیه وسلم د ټولو احادیثو لرونکی [[پوهنغونډ]] هم له تېرو اتلسو کلونو راهیسې د ده تر څارنې لاندې تالیف شوی دی. چې څلور ټوکه يې چاپ شوي دي.

== د وفاق المدارس العربیه فدراسیون مشري ==
د ډاکټر عبدالرزاق اسکندر تر مړینې وروسته، د ۲۰۲۱ کال د سپټمبر په ۱۹ مه، د عربي ښوونځیو د فدراسیون مجلس شورا په متفقه توګه هغه د ولسمشر په توګه وټاکه.

== کتابونه ==
{{بشپړه ليکنه|محمد تقی عثمانی کی تصانیف کی فہرست}}

* &lt;nowiki&gt;&lt;i id=&quot;mwqg&quot;&gt;د قرآن کریم اسانه ترجمه (توضیح القرآن)&lt;/i&gt;&lt;/nowiki&gt; له تفسیرونو سره درې ټوکه بشپړ
* &lt;nowiki&gt;&lt;i id=&quot;mwrQ&quot;&gt;المدونة الجامعة&lt;/i&gt;&lt;/nowiki&gt;
* &lt;nowiki&gt;&lt;i id=&quot;mwsA&quot;&gt;د تقلید شرعي حیثیت&lt;/i&gt;&lt;/nowiki&gt;
* &lt;nowiki&gt;&lt;i id=&quot;mwsw&quot;&gt;تکملة فتح المهم&lt;/i&gt;&lt;/nowiki&gt;
* فتوا عثماني
* فقهې مقالې
* فقه
* اخلاص او آداب
* ''نړۍ ِ ده''
* نړۍ یې ولیده
* سفر ته سفر
* د اسلام او عصري زمانې د شکونو او شکونو حل
* ''د حضرت معاویه او تاریخي حقایق''
* ''د قرآن علوم''
* ''زموږ اقتصادي نظام''
* ''لمونځ په سنتو سره ولولئ''
* ''د محکمې پریکړې''
* ''مسیحیت څه شی دی؟''
* ''په ترمذي کې درس ورکول''
* ''له بایبل څخه تر قرآن'' (تاسو د اظهار الحق اردو نسخه د [[رحمت الله کيرانوي|رحمت الله کرانوي]] لخوا ژباړلې. . په دريو ټوکونو کې چاپ شوی دی).
* یادښتونه (خپل ژوندلیک)

== وژونکی برید ==
د جمعې په ورځ، د ۲۰۱۹م کال د مارچ په ۲۲مه د نوموړي پر موټر د ډزو له امله وژونکي برید وشو، چې له امله یې د موټر چلوونکی ووژل شو، خو مفتي تقي عثماني په کې خوندي پاتې شو &lt;ref&gt; 23 مارچ2019 کے تمام پاکستانی قومی اخبارات کے سرورق پر یہ خبر شایع ہوئی&lt;/ref&gt; .

== وياړونه ==
مفتي محمد تقي عثماني ته د ۲۰۱۹ کال د اپریل په میاشت کې په [[روسیه]] کې د علمي خلافت په نوم ډالۍ ورکړل شوه چې د [[روسیه|روسیې]] تر ټولو ستر علمي اعزاز دی. مفتي تقي عثماني د خپلو علمي خدمتونو له امله د نړۍ په بېلابېلو هېوادونو کې په بېلابېلو وياړونو او ايوارډونو ونازول شو.

په ۱۴ اګست ۲۰۱۹ د هلال امتیاز ورکولو اعلان وشو.

په 2020 کې، د پاکستان حکومت هغه ته ترټولو لوی ملکي جایزه، ستار امتیاز ورکړ.

په 2009 کې، مفتي تقي عثماني په PIA (Pakistan International Airlines) کې په ټوله نړۍ کې ترټولو زیات سفر کړی و. په دې اړه پي آئي اے دوي ته دا اسانتيا وركړې ده چې په پي آئي اے كښې د ټول عمر سفر كولو په صورت كښې د كرايې يو پر دريمه يا نيمه برخه سفر كولې شي۔

== تر ټولو اغیزمن مسلمان شخصیت ==
د عمان نړیوال اسلامي څیړنیز انسټیټیوټ د اسلامي څیړنو لپاره المجمع المالکي په ۲۰۲۰ او ۲۰۲۱ کلونو کې د اسلامي نړۍ تر ټولو با نفوذه شخصیت نومولی دی. چې جزیات یې په لاندې لینک کتلی شئ:

[https://www.themuslim500.com/top-50-2020/ په نړۍ کې 500 ډیر نفوذ لرونکي مسلمانان]

== نور وګوره ==

* مفتي محمود اشرف عثماني

== حوالې ==
{{لړسرچينې}}

== بېرونۍ تړنې ==

* [http://muftitaqiusmani.com/ur/?page_id=4287&amp;lang=ur د مفتي تقي عثماني غږیز حدیثونه]
[[وېشنيزه:د کراچۍ کسان]]
[[وېشنيزه:ديوبنديان]]
[[وېشنيزه:1943 زېږېدنې]]
[[وېشنيزه:Pages with unreviewed translations]]</text>
      <sha1>6j5bnkjbhl8i873iqfnvkovjj084hsc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>د مذاهبو او عقايدو نوملړ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>63350</id>
    <revision>
      <id>283951</id>
      <timestamp>2022-08-06T04:11:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>شاه زمان پټان</username>
        <id>26102</id>
      </contributor>
      <comment>د &quot;[[:ur:Special:Redirect/revision/4941097|مذاہب و عقائد کی فہرست]]&quot; مخ د ژباړلو له مخې جوړ شوی</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="40488" xml:space="preserve">[[دوتنه:RELIGIONES.png|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/RELIGIONES.png/220px-RELIGIONES.png|بټنوک| مذهبي سمبولونه]]
[[مذهب|دین]] د کلتوري سیسټمونو ، عقیدې ، نړیوالو مفکورو او همدارنګه د بشردوستانه ، روحاني او اخلاقي ارزښتونو او مفکورو ترکیب دی. دا سمه ده چې د مذهب تعریف کول یو څه ستونزمن دي، مګر د مذهبونو په مطالعه کې، کلیفورډ ګیرټز د مذهب یو معیاري ماډل رامینځته کړی چې هغه د '''کلتوري سیسټم''' په توګه اشاره کوي. &lt;ref name=&quot;Clifford Geertz 1973&quot;&gt;(Clifford Geertz, ''Religion as a Cultural System''، 1973)&lt;/ref&gt; طلال اسد د ګیرټز ماډل او د مذهب په انساني طبقه بندي نیوکه کړې. &lt;ref name=&quot;Clifford Geertz 1973&quot; /&gt; ډېری مذهبونه افسانوي کیسې ، افسانې، [[تمدن|کلتورونه]] او سپېڅلي تاریخونه لري چې ژوند او کائنات تشریح کوي او د دوی اصليت تشریح کوي. د دوی موخه دا ده چې د دوی د [[کیهان|نړۍ لید]] او انساني طبیعت څخه د نظریاتو په اخیستلو سره اخلاق ، [[اخلاق|اخلاقيات]] ، د شریعت احکام او د غوره ژوند طریقه معرفي کړي. په ټوله نړۍ کې شاوخوا 4,200 مذهبونه شتون لري. &lt;ref&gt;{{Cite web |title=World Religions Religion Statistics Geography Church Statistics |url=http://www.adherents.com |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181226054849/http://www.adherents.com/ |archive-date=2018-12-26 |access-date=5 مارچ 2015 |publisher=}}&lt;/ref&gt;

د دین کلمه کله کله د عقیدې او باور لپاره په مترادف ډول کارول کیږي. خو دين له شخصي عقيدې څخه لږ څه توپير لري ځکه دين په ټولنې پورې اړه لري. ډېری مذهبونو مذهبي دودونه تنظیم کړي دي، د مذهبي درجه بندي په شمول، دواړه دا ټاکي چې ایا مذهب غوره کړي، هغه یې عملي کړي، معبد ته لاړ شي، د خدای عبادت وکړي، مقدس ځایونو ته لاړ شي، او د [[اسماني کتابونه او صحيفې|مذهبي متنونو]] پیروي وکړي.که څنګه؟ ځینې مذهبونه خپله مقدسه ژبه لري او په هغه کې عبادت کوي. په دیني اعمالو، خطبو ، د [[الله|خدای]] یا خدای عبادت، قربانۍ ، جشنونه ، ضیافتونه ، نوښتونه ، ابتکارونه ، جنازې او جنازې ؛ [[واده]] ، مراقبت ، [[موسیقي]] ، [[هنر]] ، نڅا ، ټولنیز خدمت یا نور کلتوري رسمونه هم شامل دي. په دیني لارښوونو کې د ارواپوهنې مسلې هم شاملې دي لکه د مړینې نږدې تجربه ، د بدن څخه بهر تجربه ، بیا زیږون ، غیر معمولي او غیر طبیعي تجربې، او نور. &lt;ref&gt;http://www.parapsych.org/base/about.aspx&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web |title=Key Facts about Near-Death Experiences |url=http://iands.org/about-ndes/key-nde-facts.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181226054847/https://iands.org/ndes/about-ndes/key-nde-facts21.html |archive-date=2018-12-26 |access-date=5 مارچ 2015 |publisher=}}&lt;/ref&gt; ځینې اکاډمۍ چې د مذهبونو مطالعه کوي مذهب په دریو ډلو ویشي: نړیوال مذهبونه یعني هغه مذهبونه چې نړیوال او څو کلتوري دي. محلي مذهبونه هغه مذهبونه دي چې د یوې ځانګړې سیمې، هیواد، ډلې یا تمدن سره تړاو لري او نوي مذهبي خوځښتونه هغه مذهبونه دي چې په دې وروستیو کې منځ ته راغلي دي. &lt;ref&gt;Harvey, Graham (2000)۔ ''Indigenous Religions: A Companion''۔ (Ed: Graham Harvey)۔ London and New York: Cassell. &lt;/ref&gt; د یوې عصري تیورۍ له مخې چې ټولنیز ساختمانيزم دی، مذهب یو عصري مفهوم دی چې ټول روحاني اعمال او عبادتونه د یو ماډل او یو سیسټم تابع دي چې د حقیقت تفسیر کوي او د انسان نسل تعریفوي، لکه د ابراهیمي مذهبونو ، &lt;ref&gt;Vergote, Antoine, ''Religion, belief and unbelief: a psychological study''، Leuven University Press, 1997, p. 89&lt;/ref&gt; له همدې امله، دا نامناسب کار دی چې مذهب په غیر غربي کلتورونو کې د یوې مفکورې په توګه پلي کړي چې د دې سیسټمونو پر بنسټ نه دي یا په کوم کې چې دا سیسټمونه خورا مهم دي.

== ابراهیمي مذهبونه ==
{{بشپړه ليکنه|ابراہیمی مذاہب}}ابراهیمي مذهبونه د توحید پر بنسټ ولاړ دي، مګر کله ناکله دا دینونه په مقایسه مذهبونو کې د یو بل په وړاندې راځي. ابراهیمي دین د حضرت [[ابراهيم|ابراهیم]] علیه السلام په عقایدو ولاړ دی. د حضرت ابراهیم علیه السلام په کورنۍ کې ډېر پیغمبران تېر شوي چې ډېر دینونه یې پیل کړي دي.

=== بابيت ===

* ازليت

==== بهايي مذهب ====
{{بشپړه ليکنه|بہائیت}}

* بهايي مذهب د تړون د شرایطو لاندې
* د اورتودوکس بهايي عقیده

=== [[مسيحيت|عیسویت]] ===
{{بشپړه ليکنه|مسیحیت}}

==== ختیځ عیسویت ====

* د ختیځ کلیسا (په غلطۍ سره د نیستورینیزم په نوم یادیږي).
** د ختیځ لرغونی کلیسا
** د ختیځې آسیا کلیسا
** د کلډین کاتولیک کلیسا
* د ختیځ کاتولیک کلیسا (په [[کاتولیکه کلیسا|کاتولیک]] کلیسا کې خپلواکې کلیساګانې چې مختلفې شګې پکې شاملې دي لکه د بازنطین شګې او د لویدیځې سوریې شګې ).
** د البانیا یونان کاتولیک کلیسا
** د بیلاروس یونان کاتولیک کلیسا
** د بلغاریا یونان کاتولیک کلیسا
** د کروشیا او سربیا لپاره د بازنطین یونان کاتولیک کلیسا
** د هنګري بازنطین کاتولیک کلیسا
** ایټالوی-البانی کاتولیک کلیسا (د ایټالوی یونانی کاتولیک کلیسا هم ویل کیږی).
** د هنګري بازنطین کاتولیک کلیسا
** د مقدونیې کاتولیک کلیسا
** د مقدونیې کاتولیک کلیسا
** میلکیټ یوناني کاتولیک کلیسا
** د رومن کاتولیک کلیسا
** د روسیې د یونان کاتولیک کلیسا
** د بلغاریا یونان کاتولیک کلیسا
** د روتینیا یوناني کاتولیک کلیسا په امریکا کې د &quot;بازنطین کاتولیک کلیسا&quot; په نوم یادیږي.
** د سولوی یونان کاتولیک کلیسا
** د اوکراین یونان کاتولیک کلیسا
** د سوري کاتولیک کلیسا
** موراني کلیسا
** سوری مالینکارا کاتولیک کلیسا
** سوري ملاباري کاتولیک کلیسا
** سوري مالاباري کاتولیک کلیسا
* د اورینټل ارتودوکس کلیسا ( د عقیدې د یووالي په نوم هم پیژندل کیږي).
** د ارمنستان اپوستولیک کلیسا
** د الکساندریا کاپټیک ارتودوکس کلیسا
** سریاک ارتودوکس کلیسا
** د ابیسینین ارتودوکس کلیسا او
** په هند کې د مار توما عیسویانو لپاره د اریتریا اورتودوکس توحیدي کلیسا او همدارنګه د میلنیکارا ارتودوکس سریاک کلیسا
* [[ختیځه ارتودوکس کلیسا|ختیځ ارتودوکس کلیسا]] (ختیځ ارتودوکسي)
** د یونان ارتودوکس کلیسا
** د سربیا ارتودوکس کلیسا
** [[د روسیې ارتودوکس کلیسا|د روسیې د ارتودوکس کلیسا]]
** د رومانیا ارتودوکس کلیسا
** د بلغاریا ارتودوکس کلیسا
** د جورجیا ارتودوکس کلیسا
** لرغونی یونانی کرونولوژی (اصلی ارتودوکسی یا ریښتینی ارتودوکسی)
** د روسیې لرغوني باورونه (لرغوني دودونه)
** باز پاپی
** پلار
* روحاني مسیحیت
** دوخوبور
** مالوکو

=== لوېدیځ مسیحیت ===
{{بشپړه ليکنه|مغربی مسیحیت}}{{بشپړه ليکنه|کاتھولک کلیسیا}}{{بشپړه ليکنه|پروٹسٹنٹ مسیحیت}}

* پروتستانت مسیحیت
** رادیکال اصطلاح ( باز اصطباغيت)
*** امیش
*** باتريتي
*** مینوناتی
*** د بریټاني سیند
*** شیزورزنی بریتانی
*** شاکرز
** انګلیسيزم
*** انګلیس کاتولیکزم
*** پراخه کلیسا
*** د انګلیسي دوامداره حرکت
*** د انګلیسي اختلاف کونکي (غیر موافقت کونکي)
*** لوړ کلیسا
*** ټیټ کلیسا
*** خپلواک انجیل
*** Puritan
** اپوستولیک کلیسا
*** عام بپتسما (خپلواک بپټیسټ)
*** د ځمکې نښه
*** مشنري بپتسما
*** لومړني بپتسما
*** سخت بپتسما (د اصلاح بپتسما)
** تور کلیسا
*** تور نظریه
** عیسویت ډیزم او مسیحی ملحد
** د اعتراف حرکت
** انجیل مسیحیت
*** کرشماتی حرکت
*** عیسوی صهیونیزم
*** یو مخ پر ودې کلیسا
*** د نوي کرشماتي غورځنګ
*** نو - انجیل مسیحیت
*** Plymouth Brittany
**** په ځانګړې توګه برتانوي
**** خپلواکه برتانیا
*** پرمختللی مسیحیت
** پروتستانت مسیحیت
** [[حوثیان|حوثي]] (تاریخي)
*** موراویان
** جیوزیم
** لولاردي (تاریخي)
** لوترانیزم
*** لیستیانیزم
*** پیټیزم
** میتودیسټ مسیحیت
*** کالوینیستیک میتودیسټان
*** د تقدس غورځنګ
**** د ناصری کلیسا
*** د نجات پوځ
*** ویسلیانیزم
** Pentacastle
*** د خدای کلیسا
*** وروستنی حرکت
*** د ایمان کلمه
** کالوینیزم
*** بیا رغونه مسیحیت
*** اجتماعي کلیساګانې (لکه سوس اصلاح شوي ، هالنډي اصلاح شوي او فرانسوي اصلاح شوي )
*** نو-کالوینیزم
*** Presbyterian کلیسا
*** کوکران (ملګري)
*** Zwinglianism
** د بیا رغونې حرکت
**** Adventists
**** داودي څانګه
**** د اوومې ورځې اډونټیسټ کلیسا
*** [[کرسټالففینډ|کریسټاډولفین]]
*** عیسوی ساینس
*** د مسیح کلیسا
*** Iglesia Nai Cristo
*** د څښتن شاهدان
*** په وروستیو ورځو کې د سنتونو غورځنګ
*** Mormon بنسټپال
*** م ملرزوم
*** د ډبرې - کیمپبل حرکت
** والډینسیان (تاریخي)
* د رومن کاتولیک کلیسا (په لاتین کلیسا کې رومانیایي کلیسا)
** د کاتولیکزم تصدیق کول
** جلا شوي کاتولیک
** کرشماتي کاتولیکزم
** عبراني کاتولیکزم
** خپلواک کاتولیک کلیسا
*** لرغونی کاتولیک کلیسا (یونین اتریچټ)
**** د پولنډ ملي کاتولیک کلیسا
** لیبرال کاتولیکزم
** لیبرال ایډیالوژی ( د لاتین امریکایی نو مارکسیستی کاتولیکیزم )
** عصري کاتولیک
** دودیز کاتولیکزم
*** Sedivakatism
* توحید (عیسویت)
* د مازیګر باطنیت
** بهمنیزم
** عیسوی قباله
** مارتینزم
** السليب الوردي
** نوې کلیسا

=== نور ===
د ځینو عیسوي ډلو ختیځ یا لویدیځ طبقه بندي خورا ستونزمنه ده.

* ګنوسټیزم
* عیسوی نړیوالتوب
* داستانیزم
* مسيحي يهوديزم
* رستافران
* د یووالي کلیسا
** د نړۍ د سولې او یووالي مقدس کلیسا
* ختیځ رڼا
* اریوسیت (تاریخي)
* ابیون فرقه (تاریخي)
* مارسیونزم (تاریخي)

=== ګنوسټیزم ===
{{بشپړه ليکنه|غناسطیت}}یو شمېر ګنوسټیک ډلې د ادیايي عیسوي ټولنې پورې اړه لري. &lt;ref&gt;{{Cite web |title=Irenaeus of Lyons |url=http://www.earlychristianwritings.com/irenaeus.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181226054850/http://www.earlychristianwritings.com/irenaeus.html |archive-date=2018-12-26 |access-date=5 مارچ 2015 |publisher=}}&lt;/ref&gt;

* باګنولین (تاریخي)
* د بونسن کلیسا (تاریخي)
* کارډونیان (تاریخي)
* کولاربیشیان (تاریخي)
* سیمونز (تاریخي)
* بوګومیلیزم (تاریخي)
* کتارزم (تاریخي)
* یزیدي (یو کرد مذهب دی چې د ګنوسټیکزم لخوا اغیزمن شوی.
* شیعه فرقه (تاریخي)
** د باسلیډ فرقه (تاریخي)
** د ویلینټینین فرقه (تاریخي)
*** د باردیساني فرقه
* د اتینیا تصوف
* د اتینین ګنوسټیک کاتولیکزم

=== دروز ===
{{بشپړه ليکنه|دروز}}

=== اسلام ===
{{بشپړه ليکنه|اسلام}}

; احمدیه
{{بشپړه ليکنه|احمدیہ}}

* [[احمديت|احمدیه]]
* احمديه انجمن مطبعه اسلام لاهور

; تور مسلمان
{{بشپړه ليکنه|سیاہ مسلم(ضد ابہام)}}

* د امریکا د مسلمانانو ټولنه
* پنځه سلنه ملت
* د موریش ارتودوکس امریکایی کلیسا
* د امریکا د موریش ساینس معبد
* د اسلام ملت
* داسلامی ملت

; اسلام
{{بشپړه ليکنه|اسلامت}}

* [[اهل سنت او جماعت|اهل سنت والجماعت]]
** [[ديوبندي مسلک|دیوبندي مکتب]]
** [[بريلوي فکري مکتب|د بریلوي مکتب فکر]]
* اهل حدیث
** تقلید
* یوګیاني
* موهن
* سلفي غورځنګ
* وهابي غورځنګ

; بېرونۍ تړنې
{{بشپړه ليکنه|خارجی}}

* ازراقي (تاریخي)
* هروریا (تاریخي)
* ابادیه
* سفاري

; شيعه ګان يا اهل تشيع
{{بشپړه ليکنه|اہل تشیع}}

* د بکتاشي فرقه
* [[اسماعليه|اسماعیلي]]
** مستعليه
*** عتبه ملک
**** عتبه ملک بدر
**** عتبه ملک وکیل
*** علوه بوهرا
*** داودي بوهرا
**** پرمختللی داودي بوهرا
*** هفت بوهرا
*** سلیماني بوهرا
** نزاريه
** ست پنت
* فقه جعفريه
** ۱۲ـ شیعه
*** اخباري (شیعه)
*** شیخیت
*** اصولي
** ناصریه
** علوی شیعه
* نعمةالله
* زيديه

; تصوف
{{بشپړه ليکنه|تصوف}}

* د چشتيه سلسله
* د عالمانو لړۍ
* سلسله نقشبندیه
* بڼه
* ډارېدل
* [[قادريه|د قادریه سلسله]]
* سهروردیه
* طریقه
* تیجانیا
* علوی شیعه
* د موریش ارتودوکس امریکایی کلیسا

'''عصري صوفي ډلې'''

* د صوفي نظم نړیوال
* تصوف بیا راګرځول
* نړیوال تصوف
** د نړیوالې سولې نڅا

; سني اسلام
{{بشپړه ليکنه|اہل سنت}}

* [[حنفي مذهب|حنفي]]
** [[اشاعره|اشعري]]
** [[ماتريديه|ماتریدي]]
* حنبلي
* فقه مالکي
* شفیع
* وهابي غورځنګ
* جماعت اسلامي
* تبلیغ

; قرآنیزم
{{بشپړه ليکنه|قرآنیت}}

* قرآنیزم
* د اسلام عروج
* یونایټډ سبمیټرز انټرنیشنل

; نور

* الفتح بنسټ
* د کاناډا د مسلمانانو اتحادیه
* اروپایی اسلام
* د مسلمانانو اجماع
* عصري
* جماعت المسلمین
* د لیبرال غورځنګ ویدان اسلام
* مهدویا
* د مسلمان کاناډا کانګریس
* پرمختللی برتانوی مسلمان
* دمسلمانانو پرمختللی اتحاد
* ریاض احمد ګوهر شاهي
* کرسچن فاونډیشن نړیوال
* یارانزم
* شیداوتینګ
{{بشپړه ليکنه|یہودیت}}

==== د اسراییلو زوی ====
{{بشپړه ليکنه|بیٹا اسرائیل}}

==== کریتان یهودیت ====
{{بشپړه ليکنه|کریٹ یہودیت}}

==== نوحيت ====
{{بشپړه ليکنه|نوحیت}}نوحید د نوح د اوو حکمونو پر بنسټ یو توحیدی مفهوم دی. دا په دودیز ډول د ربینیک یهودیت استازیتوب کوي. د هلاکه په وینا، غیر یهودانو ته اجازه نشته چې یهودیت ته واړوي، مګر دوی کولی شي د نوح اوه حکمونه تعقیب کړي.

==== ربینیک یهودیت ====
{{بشپړه ليکنه|ربیائی یہودیت}}

* عکس العمل يهوديزم
* د بشریت یهودیت (تل یو مذهب نه ګڼل کیږي)
* د یهودي تجدید
* ارتودوکس يهوديزم
** هریدي یهودیت
** [[حسیدي یهودیت|هاسیدیک یهودیت]]
** عصري ارتودوکس يهوديزم
* جوړوونکی یهودیت
* د یهودیت اصلاح

==== سامري ====
{{بشپړه ليکنه|سامری}}سامریان یو بل [[تورات]] کاروي، د [[بيت المقدس|بیت المقدس]] پر ځای د ګرزیم په غره کې عبادت کوي، او ممکن د شمالي سلطنت اولادونه وي. په حقیقت کې، دوی د پخوانیو یهودي نسل څخه دي، مګر دوی د یهودانو په توګه په پام کې نیولو کې لیوالتیا لري. &lt;ref&gt;{{Cite web |title=Samaritans |url=http://www.livius.org/saa-san/samaria/samaritans.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181226054843/http://www.livius.org/articles/people/samaritans/ |archive-date=2018-12-26 |access-date=5 مارچ 2015 |publisher=}}&lt;/ref&gt;

=== معبد II يهوديزم ===
{{بشپړه ليکنه|ہیکل دوم یہودیت}}

* عیساني (تاریخي)

* صدوق (د کرایټو پلرونه) (تاریخي)
* زولوتي (تاریخي)
** ښکار (تاریخي)
* مسيحي يهوديزم (تاريخي)
** ابیون فرقه (تاریخي)
** د الاکسي فرقه (تاریخي)
** ناصري (فرقه) (تاریخي)
* سباتان (تاریخي)
* فرانکش فرقه (تاریخي)

=== مینډیټی ===
{{بشپړه ليکنه|مندائیت}}

* سبی
** سبی
** سبی

== د رستافری غورځنګ ==

== ایراني مذهبونه ==

=== مینډیټی ===
{{بشپړه ليکنه|مندائیت}}

* سبی
** سبی
** سبی

== هندي مذهبونه ==

=== د بکتی غورځنګ ===

* کبیر پنت
* نانک پنت
* روی داسیت
* سده
* سنت مت
** د الهی رڼا ماموریت
** یوازیتوب
** رادا سوامی
*** رادھا سوامي ستسنګ بیز
*** رادھا سوامي ستسنګ، ډینود

=== بودايیزم ===

* نیکا بودايیزم (دا په تاریخ کې په غلطۍ سره له پامه غورځول شوی)
** بودا - طبیعت
*** دشابومیکا (د هویان سره یوځای شي)
*** د هویان فرقه
**** هاویون
**** کیګون
** بشري بودايیزم
** مدیا ماکا
*** د ختیځ آسیا مرکزي مکا
*** جوننګ
*** پراسنګیکا
*** سونټریکا
** طبیعي بودايیزم
*** طبیعي سوشو
*** د طبیعت ننداره
** پاکه ځمکه بودايیزم
*** جودو شوشو
*** جودو-شو
** Theravada
*** بنګله دېش سینګ راج نایکا
*** بنګله دېش مهاستابیر نایکا
*** د نیکا لخوا بنګله دیش برمی
*** برمی شوویګنین نایکا
*** برمی تودهما نایکا
**** د مایاسي ساداو او د هغه پیروانو د ویپاسانا کلتور
*** د سری لنکا امرپورا نایکا
*** د سریلانکا رامنا نایکا
*** د سریلانکا سیام نیاکا
*** تای Dhammamayutika Nyaka
**** د تای ځنګل تمدن
***** د غوښتنې کلتور
*** تای مها نایکا
**** Dhammayaka غورځنګ
*** د ویپاسانا غورځنګ
** [[مهايانا|مهایانا]]
*** تیانتی
**** لیوپرډ
**** میږیان
*** یوګاکارا
**** د ختیځ آسیا یوګاکارا
*** شان بودايیزم
**** د Caodong فرقه
***** زین بودیزم
***** خوب
***** د کازان کرښه
***** د جاکوین کرښه
***** د ترلاسه کولو کرښه
*** لنجي بودايیزم
**** رینزی بودیزم
**** اوباکو
**** فوکو-شو
**** وون بودیزم
*** د زین د کوان ان فرقه
*** سانبو کیودان
** وجريان
*** شینګون بودايیزمم
*** تبتی بودايیزم
**** بون
**** جیلګ
**** کاګیو
***** ډاګپو کاګیو
****** کار وکړئ
****** باروم کاګیو
****** Drukappa Kagyu
**** شانپا کاګیو
*** نینګما
*** ساکیه
*** جوننګ
*** بوډونګپا
** نویان
*** د دلت بودايي غورځنګ
** عصري بودايي خوځښتونه
*** د نوي بودايي غورځنګ
*** شمبالا بودیزم
*** د الماس لاره بودیزم
*** د تیرانتا بودایی سازمان
*** نوی کدامپا تمدن
*** په عمدي توګه شریک کړئ
*** د بودا حق ښوونځی
**** نیپونزان-میوهوجي-دایسینگا
*** ها ها ها
** د بودا نړیوال اوتارونه
*** په متحده ایالاتو کې بودیزم

=== الهی دین ===

* د دين الهي مذهب (تاریخي)

=== هیندویزم ===

* ایاوری
* خندا مه کوئ
** کپالیکا
** کشمیر شیویزم
** لینګیت مذهب
** نات
** پاشوپاتا شیویزم
** شیوایا سیدانتا
** ویروسیزم
* مه وېرېږه
* شروتا
* د شمرت سوترا
* سوامی ناراین
* تانتر
** آنند مارګ
** کوولا
* وشنو مه کیږه
** برهما سمپرادیا
*** ګوریه ویشنوزم
**** د کرشنا پاملرنې لپاره نړیواله ټولنه
*** شری ویشنوزم
*** رودرا سمپرادیا
*** نمبرکا سمپرادیا
*** ورکاري سمپرادیا
* د هندوانو اصلاحي غورځنګ
** آریا سماج
** برهمو سماج
** د رام کرشنا ماموریت
** د ٹھاکر انوکول چندرا ستسنګ
** ستیا مذهب
** ماتوا مهاسینګه
** د رنجشي غورځنګ اوشو

=== د هندو فلسفې لوی خوځښتونه او عقیدې ===

* نوی
* پورو میمامسا
* Smakhia
* ویشیکا
** Advaita
** [[سري اوروبېندو|اروند غوش]]
** دیوتا ویدانتا
** وشیشتادویتا
** یوګا
*** اشټانګ یوګا
*** بهکتي یوګا
*** جانان یوګا
*** کرما یوګا
*** کنډالیني یوګا
*** هاتا یوګا
*** پاچا به شي
*** شجاع به وي
*** سیده یوګا
*** سورت شباب یوګا
*** تانتریک یوګا

=== جین مت ===

* دسمبر
** د بت عبادت
** ستانک واسی
** شوتامبر تیراپت

=== سکهیت ===

* سکهیت

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; سکهمت

* سکهیت
* سکهیت
* برندا بن مت (قرباني مه کوئ)
* سکهیت
* دیره چچا سعوده
* سکهیت
* کنه دیسیان
* د سپي مارګ
* مهانت سکه
* سکهیت
* نامداري سکه (کوکا)
* نانک پنتي
* سکهان
* سکهان
* نیکل سینی
* نرنجن
* نیرنکاری
* سکهان
* سکهان
* غیر مذهبی عیسویت
* پرسادي سکه
* سيواپنتي
* پروفیسور درشن سینګ خالصه
* رادھا سوامي سکه
* رادھا سوامي سکه
* راما سای
* روی داسیا در
* سمپردا باندرا
* سنانتان سکه سبا
* د سنتو غورځنګ
* د سنت نیرنکاری ماموریت
* سنول شاهي
* د سهج دری دال
* د سکه مذهب نړیوال
* سندي سکي
* ښکلی شاهي
* Tapuban tat-تودوخه
* غم سکه(اداسي سکه)

=== نور ===

* اجایوک

== د ختیځ آسیا مذهبونه ==

=== کنفیوشیزم ===

* نو کنفیوشیزم
* عصري کنفیوشیزم

=== د شینټو مذهب ===

* کو شینټو
* شګیندو
* یوشیدا شینټو

==== له شینټو څخه مذهبونه بدل کړئ ====

* کنکویو
* اوموټو
* سیشو-نو-لی
* شينمياشينکي
* Tinerkeo
* زینرکیو

=== ښارګوټی ===

* د وريجو د پنځو چوټو لاره
** د آسماني ماسټرانو لاره
*** Zahegai Dao
* د تایپینګ ګنګ غورځنګ
* د شینکانګ فرقه
* د لینګبو فرقه
* کوانزین فرقه
** د ډریګن ګیټ تاوزم
* Volupai
* یاو تاوزم
* فاشیزم
* شوانشي

==== د تاوزم لخوا اغېزمن شوي مذهبونه ====

* ییګونداو
* دودیز
* زینارکی

=== نور ===

==== د چین مذهبونه ====

* شان بوداييزم
* د چین ولسي مذهب
* فالون ګونګ
* Yiguandao
* Moyet
* Xianxiandao

==== د کوریا مذهبونه ====

* شیونداویشام
* دیجونګیزم
* ډیسون جنریو
* د ګوسین ایمان
* جیونګ سان دو
* د کوریا شمنیزم
* وون بودیزم
* چاوینیزم

==== منچو ====

* مانچو شمنیزم

==== د ویتنام مذهبونه ====

* داو ماو
* کاو دایت
* داو بو سون هونګ
* داو دعا

== دودیز، سیمه ایز او لوک مذهبونه ==
یادونه: ځینې پیروان خپل کلتوري هویت د مذهب په پرتله غوره کوي.

=== افریقا ===

===== شمالي افریقا =====

* د حیرانتیا باورونه

===== لویدیځ افریقا =====

* اکان دین
** د اشانتي افسانه
* داهومي (تلیفون) دین
* بوري (هوس قبیله)
* اغیزمن افسانه (نایجیریا، کامرون)
* د بدن مذهب
* اودي ناني (نایجیریا، کامرون)
* ایسوکو لیجنډ (نایجیریا)
* د یوروبا مذهب (نایجیریا، بینین)
* اففا اففا

==== مرکزي افریقا ====

* بوشنګو افسانه - کانګو
* Bambuti (Pygmy) افسانه - کانګو
* لوګبارا مذهب - کانګو

==== ختیځ افریقا ====

* اکامبا افسانه - ختیځ کینیا
* د ډینکا مذهب - سوډان
* لوټکو افسانه - سوډان
* Maasai افسانه - کینیا، تنزانیا
* د ملاګاسي افسانه -
* د اورومو مذهب - ایتوپیا

==== سویلي افریقا ====

* [[بوتسوانا|بوتسوانه]]
* د خویسانو مذهب
* لوزي افسانه - زامبیا
* تومبوکا افسانه - مالوی
* زولو مذهب - سویلي افریقا

==== افریقایي مذهبونه ====
د افریقایي منتشر مذهبونو په مینځ کې ، ډیری هغه مذهبونه دي چې په امریکا کې میشته افریقایي غلامانو کې زیږیدلي او دا مذهبونه په نورو هیوادونو کې د دوی د اولادونو په مینځ کې وده کوي. دوی د افریقایي عنعنوي مذهبونو سره تړاو لري. په ځانګړې توګه د لویدیځ او مرکزي افریقا د یوروبا مذهبونو څخه .

* کنډومبالي مذهب
* زردشتي مذهب
* د هیتیت مذهب
* کوم دین
* د مکومبا مذهب
* د مامي وات مذهب
* د دین اطاعت وکړئ
* اویوتونجي مذهب
* د پالو مذهب
* د آیفا مذهب
* بلیک فوټ، ایډاهو
* د هودو مذهب
* قیوم بنده
* د سانټیریا مذهب
* د اوربندا مذهب
* د کونډې لور

=== د امریکا مذهبونه ===

==== شمالی امریکا ====

* آبیناکی مذہب
* انیشینابی مذہب
* بلیک فٹ اساطیر
* شیروکی اساطیر
* شیکاساو اساطیر
* کریک اساطیر
* کراؤ اساطیر
* ہیدا اساطیر
* ہو-چونک اساطیر
* ہوپی اساطیر
* آئینیٹ اساطیر
* آئیروقوئیس اساطیر
* کیٹوواہ اساطیر
* لاکوٹا اساطیر
* لینی اساطیر
* لونگ ہاؤز اساطیر
* مائڈوین اساطیر
* مائیووک اساطیر
* ماواجو اساطیر
* ناواجو اساطیر
* نوٹکا اساطیر
* اوہلون اساطیر
* پومو اساطیر
* پاؤنی اساطیر
* سالیش اساطیر
* سالکنامی مذہب
* سنیکا مذہب
* جنوب مشرقی تقریبی کمپلیکس
* سورج ناچ
* سمشین اساطیر
* یورارینا
* یوت اساطیر
* ویاندوت مذہب
* زونی مذہب

=== د منځنۍ امریکا مذهبونه ===

* ازټیک مذهب
* د مایا مذهب
** Lacandon مذهب
* مخلوط مذهب
* د اولمیک دین
* د پیرپیپی پیچ مذهب
* د توتانخمون مذهب
* Zapotec دین

=== د جنوبي امریکا مذهبونه ===

* Butokyodo مذهب
* ګاراني مذهب
* د عکسونو افسانه
* د ژوندون دین
* Mapuche Mazab
* د میوسکا مذهب او میوسکا افسانه

=== ختیځ ته نږدې ===

* د لرغوني مصر مذهب (تاریخي)
** کفاره (تاریخي)
* لرغونی سامی مذهب (تاریخی)
** فینیشیزم (تاریخي)
**** د کارتاج مذهب (تاریخي)
**** [[پالمیرا]] (تاریخي)
*** د لرغوني میسوپوتامیا مذهبونه (تاریخي)
**** بابلي او اسوري مذهب (تاريخ)
***** بابلي مذهبونه (تاريخي)
***** کلیدی مذهبونه (تاریخی)
**** د سومريانو مذهب (تاريخي)
*** عربي افسانه (تاریخي)
***** لرغوني مذهبونه (تاریخي)
*** کاسیانیزم (تاریخي)

=== د هند-اروپايي مذهبونه ===

* د هند-ایرانی مذهب
** تاریخي ویدیک مذهب
** لرغونی ایرانی مذهب
* ارمني افسانه
* بالتیک شرک
* [[
* د قفقاز افسانه (تاریخي)
* کلتیک شرک (تاریخي)
* د آلمان شرک (تاریخي)
** د انګلو-سیکسون فینومینولوژي (تاریخي)
** د جنوبي جرمني افسانه (تاریخي)
** د نورز مذهب (تاریخي)
* یوناني شرک (تاریخي)
* افسانه (تاریخي)
* فارسي افسانه (تاریخي)
* په لرغوني روم کې دین (تاریخ)

=== غورځنګ مذهبونه ===

* د ګالو رومانس دین (تاریخي)
* د های کلونز کلتور (تاریخي)
* اسرار مذهبونه (تاریخي)
** د UCS اسرار (تاریخي)
** مننه (تاریخي)
* ارفیزم (تاریخي)
* پیتاګوریزم (تاریخي)

=== اورالی مذهب ===

* استونیا افسانه
* د الاسکا سیمه ایز مذهب (شامانیزم)
* فنلنډي افسانه او فنلنډي پاګانیزم
* سامي شمنيزم
* استونیا شرک (تاریخي)
* فنلنډي شرک (تاریخي)
* هنګري شرک (تاریخي)

=== د آسیا مذهب ===

* د بیتو دین
* بای مذهب
* وايه دين
* بون
* چینایی افسانه
* جاپاني افسانه
* د کوریا افسانه
* مانچو شمنیزم
* سپوږمۍ (لیپچا)
* پیمیا (کارو ملت-اندونیزیا)
* په سایبریا کې شمنیزم
* تنګیزم
* وا!
* د ویتنام لوک مذهب

=== سمندري / الکاهلي / سویل ختیځ آسیا مذهب ===

* د اسټرالیا اصلي افسانه
* د اتریش بیرته راستنیدل
** اندونیزیایی افسانه
*** الوک تودولو (د توره قوم مذهب)
*** بالینی افسانه
**** بالینی هندویزم
*** د باټیک دودیز مذهب
**** پیرمل
*** کهرنګي مذهب (د دایاک خلکو مذهب)
*** د جاوی عقیدې
*** مارپو (د سومبا د خلکو مذهب)
*** پیمینا (د کارو قوم مذهب)
*** سنډا ویویتان (د سنډانیز خلکو مذهب)
*** مالیان افسانه
*** د مایکرونیزیا افسانه
**** موډیکاګی
**** د ناروان مذهب
*** د فلیپین مذهب
**** د تغلق مذهب
**** طاغبانوا مذهب
*** پولینیشیایی افسانه
**** د کوک ټاپو افسانه
**** د هاوایی افسانه
**** موري افسانه
***** د ماوري مذهب
****** پای سمندري
****** رتنا
****** رنګ
**** راپا نوې افسانه
***** موی
***** په تنګاتا باور وکړئ

== باطني او پټ مذهبونه ==

=== غربي باطني مذهبونه ===

* د لرغونپوهنې ټولنه
* بهمني
* Iditomi معمار
* د ستورو ورورولۍ
* د داخلي رڼا ټولنه
* هرمسي طلايي جماعت
** آزاد مارجه سناري جماعت
* Hermsit
* Martianism
* اردو اوروم سولیس
* کراس یونیفورم
** لرغونی صلیب د طلایی اسرار ګیلډ
** کراس یونیفورم ګوند
* د رڼا خدای
* لوسیفر
* شیطانیزم
** لیویتیک شیطانزم
*** د شیطان کلیسا
*** لومړی شیطاني کلیسا
** الهی شیطانیزم
*** شیطاني انډور جوړه ښځه
* اوه عبادت خانې
* تيليما
** A∴A∴
** په اردو میشته معبد
** د توپان ډله

=== جادو منتر ===

* کیمیا
* نږدې جادو
** روحاني جادو
** ګوټیا
* عاجل جادو
** انور تنترا
** د روحاني ځوانانو درې خانقاه
* هودو (لوک جادو)
** لوزیانا کونډه
* کولام (فلپیني جادوګري)
* پاو وا (لوک جادو)
* تلما (جادو)
* معاصر جادوګري

=== انټروسپیکشن ===

* د انسان عقل او پوهه
* وجريان
* [[هندويزم|هیندویزم]]
* تانتر
* قباله
** عیسوی قباله
* [[نوې اپلاتوني فلسفه|Neoplatonism]]
* Pythagoreanism
** نو پیتاګوریزم
* [[تصوف]]
* تیوسوفیسټ

== عصري مذهبي حرکتونه ==

=== عام ===

* د دلیل دایره
* دین
* عبادت لوړ دی
* [[ډئيزم|دیوتا]]
* یوازیتوب
* څلورمه لاره
* خدای دې جوړ کړي
* د خدای حرکت
* [[بشرپالنه|انسان دوستي]]
* اوسیدل
* پوهه
* د مذهب خپلواکه سرچینه
* شاهي
* ساینسپوهنه
* [[ساباوري|روح]]
* سبوډ
* د واحد بخښنې نظریه
* د نړیوال ژوند کلیسا

=== نوی فکر ===

* عیسوی ساینس
* د الهیات کلیسا
* کلیسا، کائنات او بریا
* دیني علوم
* متحده کلیسا
* یهودي ساینس
* Seicho-no-Ie

=== عصري بت پرستۍ ===

==== کانسای بودايیزم ====

* اډونیس
* یونیورسل کلیسا
* د Aphrodite کلیسا
* بې رحمه
* کو شینټو
* Neo-Droidism
** Ár nDraíocht Féin
** د بارډونو، اووټس او ډریوډونو ترتیب
** د شمالي امریکا اصلاح شوي Druids
* نوی شمنیزم
* د نوو ولکش غورځنګ
* ټیکنالوژي-اسلامي
* ویکا
** د برتانیا دودیز ویکا
*** Gardineri Wicca
*** الکساندرین ویکا
*** مرکزي ګورج ویکا
*** Al-Gard Wicca
*** Chthonioi Alexander Wicca
*** بلیو سټار ویکا
** جنس ویکا
** Global Eclectic Wicca
** سیلتیک ویکا
** دیانیک ویکا
** For Wicca
** پری ویکا
** د جورجیا ویکا
** اوډیسین ویکا
** Waikai کلیسا
*** د خدای تړون

==== نژادي بت پرستۍ ====

* د ابخاز نوی پاګانیزم
** د ابخازیان د علماوو شورا
* ارمنی پاګانیزم
* بالتیک پاګانیزم
* کلتیک پاګانیزم
* Dievturība
* د استونیا پاګانزم
* فنلنډي بت پرستۍ
* ناراحتي
* هیلینیزم (دین)
* ایټالوی رومانیزم پاګانیزم
* کیمیا
** کيفيتي ارتودوکسي
* د ماری اصلي مذهب
* بیتزی
* د روموا مذهب
* سیمیټیک نیو-پاگنیزم
* سالوی نو بت پرستۍ
* RUNVira، Sylenkoism
* د پیټرزبورګ ویدیزم
* محلي پولنډي کلیسا
* د نجات محلي عقیدې سازمانونو لپاره اتحاد
* د اوکراین د باور سیمه ایز سازمان
* بیتزی
* زلمکوزیزم
* زیوزم

==== د کارګو عبادت ====

* جان فرم
* د جانسن عبادت
* د شهزاده فیلیپ غورځنګ
* والله جنون

==== شینشوکیو ====

* د نړۍ مسیحیت کلیسا
* مبارک ساینس
* کوکنار
* اوموټو
* PL Kyodan
* Seicho-no-Ie
* Tenrikyo

=== د توحیدی او طبیعی مذهبونو څخه وروسته ===

* دوديت
* اخلاقي حرکت
* [[ازاداندي|ازاد فکر]]
** د وړیا فکر لپاره د جنوبي ټیکساس کلیسا
* جیزیزم
* د موریش امریکایی ارتودوکس کلیسا
* د وجود په یووالي طبیعي باور
* د عقیدې نړیوال یووالي غورځنګ
* د بشریت دین
* ترکیب

=== باوري مذهبونه ===

* د Euthanasia کلیسا
* فلاینګ سپیګیټي مونسټر
* د Subgenius کلیسا
* د کیک کلتور
* ډنکن درم
* اختلاف
* ډوډیزم
* Iglesia Maradoniana
* نه لیدل کیدونکی ګلابي یونیکورن
* کیبولوژي
* کوپیزم
* د لینډور بپتسما کلیسا
* تېر پنجشنبه

== نور طبقه بندي ==

==== د نفوس له مخې مذهبونه ====

* [[د نفوسو له مخې، د نړۍ د مذهبونو نوملړ|د مذهبي نفوس لیست]]

=== د سیمې له مخې مذهبونه ===

* په افریقا کې مذهبونه
* [[ادیان په اسيا کې|په آسیا کې مذهبونه]]
* د اسټرالیا مذهبونه
* په اروپا کې مذهبونه
* د شمالي امریکا مذهبونه
* سمندري او ارام سمندري مذهبونه
* په جنوبي امریکا کې مذهبونه
* [[د هېوادونو له مخې دين|د هیواد له مخې مذهبونه]]
** د هیواد لخوا بودیزم
** عیسویت د هیواد لخوا
*** د هیواد له مخې رومن کاتولیک
*** د هیواد له مخې اعتراض کوونکي
** [[هندو هېوادونه|د هیواد له مخې هندویزم]]
** [[د مسلمانانو د شمېر له مخې د هېوادونو لړليک|اسلام په هیواد کې]]
*** احمدیه د هیواد له مخې
** یهودیت د هیواد له مخې ، د هیواد له مخې د یهودانو نفوس
** د هیواد لخوا سکه مذهب

== نور وګوره ==

* افسانه
* [[بنسټپالنه]]
* شمنیزم

== سرچينې ==
{{لړسرچينې}}</text>
      <sha1>1q1pbdy1nggh61lbucnzowr41lyig82</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>انارکلي بازار</title>
    <ns>0</ns>
    <id>63351</id>
    <revision>
      <id>283952</id>
      <timestamp>2022-08-06T04:46:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>شاه زمان پټان</username>
        <id>26102</id>
      </contributor>
      <comment>د &quot;[[:ur:Special:Redirect/revision/4840516|انارکلی بازار]]&quot; مخ د ژباړلو له مخې جوړ شوی</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17925" xml:space="preserve">[[دوتنه:QutubuddinAibakMausoleum2.JPG|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/QutubuddinAibakMausoleum2.JPG/220px-QutubuddinAibakMausoleum2.JPG|بټنوک| د مملوک امپراتورۍ د [[سلطان قطب الدين ايبک|سلطان قطب الدین ایبک]] مقبره]]
انارکلي بازار د [[سوېلي اسيا|سوېلي اسیا]] تر ټولو زوړ بازار دی چې له دوه سوو کلونو ډېر زوړ دی. دا د [[لاهور]] په مال روډ کې موقعیت لري. دا د د [[د مغولو واکمني|مغلو واکمنۍ]] مشهور کردار انارکلي په نوم نومول شوی.

د لاهور زوړ انارکلي بازار چې په لومړي سر کې رامنځ ته شو دومره لوی او پراخه نه و، خو وروسته بيا پراخه او نوی بازار جوړ شو. د انارکلي بازار په څنګ کوڅه کې د قطب الدین ایبک مزار هم پروت دی، په داسې حال کې چې د مشهور شاعر احسان دانش کتاب پلورنځی هم دې ته نږدې و.

== تاریخي کتنه ==
انارکلي بازار د [[سوېلي اسيا|سوېلي اسیا]] تر ټولو زوړ بازار دی چې له دوه سوو کلونو ډېر زوړ دی. دا د [[لاهور]] په مال روډ کې موقعیت لري. دا د د [[د مغولو واکمني|مغلو واکمنۍ]] مشهور کردار انارکلي په نوم نومول شوی.

د لاهور زوړ انارکلي بازار چې په لومړي سر کې رامنځ ته شو دومره لوی او پراخه نه و، خو وروسته بيا پراخه او نوی بازار جوړ شو. د انارکلي بازار په څنګ کوڅه کې د قطب الدین ایبک مزار هم پروت دی، په داسې حال کې چې د مشهور شاعر احسان دانش کتاب پلورنځی هم دې ته نږدې و.

د انارکلي بازار په ګډون د ښار بازارونه او ادارې د هندو سوداګرو په واک کې وې. هلته د مسلمانو سوداګرو ډېر دوکانونه وو. مسلمانانو د بوټانو په کاروبار کې انحصار درلود. په هرصورت، مسلمان سوداګر دومره لږ نه وو لکه څنګه چې موږ ته ویل کیږي. مسلمانو واکمنانو په انارکلي بازار کې لوی جایدادونه درلودل. د ښار اوسېدونکو به انارکلي بازار ته د لوهاري دروازې له لارې د سرکلر روډ له لارې ننوځي، په داسې حال کې چې د راجګر، کرشنا نگر، اچهرا، مزنګ، ماډل ټاون او نورو سیمو څخه راغلي کسان به د مال روډ، کچہری روډ او نورو سیمو څخه انارکلي بازار ته داخلېدل. نیلا ګنبد وې د دې تر څنګ به خلک انارکلي بازار ته له ګنپت روډ، پيسه اکبر، ايبک روډ، دني رام روډ او ابکمري سړک څخه راتلل. په انارکلي بازار کې د جامو مشهور پلورنځیو کې دونیچند او سنز، راجا او برادرز، موهن لال او سنز، کراچۍ کلاتھ هاوس، درګاداس او شرکت او د ممبۍ کلاډ هاوس شامل دي. په دې هټیو کې د هند، ولایتي، جاپاني او نورو هیوادونو هر ډول ټوکرونه موجود وو. نرخونه د نن ورځې په پرتله خورا ټیټ وو. په 1930 لسیزه کې، د انګلیسي اونی د لوړ کیفیت لرونکي جامو قیمت په هر گز کې له پنځو څخه تر اوه روپیو پورې و، په داسې حال کې چې د دوه آسونو بوسکي په نوم د ورېښمو غوره ټوکر د یو گز په دولس روپۍ اخیستل کېده. د انارکلي په بازار کې د ساړو یو مشهور دوکان د میسر اوشنک مل مولچند و. د چا دوکان د لاهور په کنري بازار کې و. دا د ورېښمو او سایرو یو لوی دوکان و. په ساڑیو کې د فرانسې مشهور جارجیټ او شیفون په یو روپۍ یو گز او د صوبې د ټایګر برانډ غوره کاټن وول په شپږ انا یو گز کې موجود وو. د پنبې کمیسونو لویه برخه لکه پاولین 'ناول' څخه تر برالکو' ارټیکس وغيره په هر گز کې له شپږ څخه تر اتو گز پورې وه. چابي مارکه ولایتی لته چې په هغه وخت کې خورا مشهوره وه په هر گز په څلور آنه او د پګړۍ لپاره ښه ململ په څلور انساج کې شتون درلود. په انارکلي کې د بوټانو ترټولو لوی او مشهور پلورنځی بهل دی هاټي و. هندوانو د بوټانو کاروبار ښه نه ګڼل. دهرم بهلا، د بهل دي هټي مالک، په لاهور کې لومړنی هندو و چې دا ناغوښتل سوداګري یې پیل کړه او وده یې وکړه. بهلي دي هټي انارکلي د بازار نښه وه. داني رام بهلا هم د شعرونو له لارې خپل دوکان ته وده ورکوله. د هټي تر څنګ انارکلي بازار هم په مال روډ ولاړ وو. په 1940 کې، اختر د اکتوبر په 30 او دیوالي د نومبر په 2 وه. په دې موقع داني رام بهلي د بهلي دي هټي لخوا د سرلیک سره یو اعلان خپور کړ. د &quot;سانجھي عيد ديوالي&quot; بهلي دي هټي اعلانات د بوټانو ډيزاين او بيې لري چې له پنځو څخه تر پنځلسو روپو پورې وي. د هوتۍ بهر یو لوی بوټ ایښودل شوی و، چې پرې لیکل شوي وو، &quot;څوک چې په پښو کې راځي هغه دې واخلي.&quot; په انارکلي بازار کې د بوټانو دوهم لوی پلورنځی &quot;کرنال شاپ&quot; و چې په لاهور کې د مسلمانانو ترټولو لوی بوټانو پلورنځی و، د هغې په لاسلیک بورډ کې د تاج الدین زرین زګر لخوا د لاهور ترټولو لوی ټکي هم لیکل شوي و. جگر او جوش به دلته راتلل. د کرنال شوز مالک &quot;عبدالمالک&quot; و. چیف بوټ هاوس دریم او د کیش بوټانو فابریکه په څلورم ځای کې وه. په پنځم ځای کې د مالو شو شرکت و. په شپږم نمبر دالهوزي بوټان او ورپسې د باټا شوز شرکت دی. د باټا بوټانو شرکت د ربړ 'کینوس' بوټانو په جوړولو کې تخصص لري چې د عامو خلکو اړتیاوې پوره کوي. له تقسیم څخه مخکې، ښځې په ندرت سره د بوټانو پلورنځیو ته تللې. معمولا، میړه، پلار یا ورور به په کاغذ باندې د پښو اندازه اخلي او د خپلې خوښې بوټان اخلي. معمولا اندازې ډکې وې، ځینې وختونه بوټان بدل شوي که اندازه کمه شوې وي یا ډیزاین د دوی د خوښې سره سم نه و. د دې دورې اعلاناتو کې د بوټانو ډیزاینونه په پلورنځي کې د بوټانو لپاره لږترلږه او اعظمي نرخونه ښودل شوي چې هدف یې پیرودونکي ته خبر ورکول دي چې دوی باید د نرخ غوښتنه کولو پرځای پلورنځي ته راشي. سربیره پردې ، د پوستې او پارسل له لارې د بوټانو آرډر کولو اسانتیا شتون درلود. په انارکلي بازار کې د طب دوه مشهور دوکانونه شته چې یو یې بیلی رام او سنز کیمیسټ او بل یې د ناراین او بھگوان داس کیمیسټ دی، په انارکلي بازار کې ډول ډول کاروبارونه شته، چې راشئ. د پاکستان زړه لاهور او د لاهور زړه انارکلي نومېږي، د انارکلي یوه برخه د زړې انارکلي په نوم یادېږي، په دې برخه کې د شپې پر مهال د خوړو کوڅه جوړه شوې او د ورځې په اوږدو کې دلته بېلابېل کاروبارونه کېږي. په ژمي کې معمولاً د زړو جامو او بوټانو سوداګري وي، چې د &quot;لېندا&quot; په نوم مشهوره ده، کله چې سيلانيان له زړې انارکلي څخه نوې انارکلي ته ځي، نو د شاهراه قائد اعظم يعني مال روډ څخه تېرېږي. ښي او کیڼ اړخ ته د حافظ جوس ویل مشهور دوکان دی، د ټلنټن مارکیټ د میوزیم ودانۍ ده، د مال سړک په تیریدو سره چې سیلانیان نوې انارکلي ته ننوځي، ښي خوا ته د مشهور بوټانو د شرکت دوکان دی او کیڼ اړخ ته د سیاحت لنگرخانه ده. له دې وړاندې لاړ شئ، ښي خوا ته د اسلاميات د انستيتوت لوی زوړ دوکان دی او کیڼ اړخ ته د پاکستان بائبل سوسایټي دفتر دی، له هغه ځایه د عیسویت اړوند هر ډول مواد شتون لري چې د ټولو سره تړاو لري. د سيدنا مسيح (عليه السلام) له پيدايښت څخه د ژوند پېښې د ماډلونو په بڼه تشریح شوي. په همدې موزیم کې د انجیل پخوانی نسخې هم شته چې په عبراني، لاتیني او انګلیسي ژبو دي. که مخکې لاړ شو نو یوه لرغونې مخروطي ودانۍ به وینو، چې په اړه یې تاریخ پوهان مختلفې ویناوې لري، دې ته څاه هم ویل کیږي، د مندر په نوم هم یادیږي، چپ لوري ته د جامعه پنجاب په لور ځي، مخکې لاړ شه، اوس د انارکلي بازار خوشحال برخه شروع کیږي چې پکې هر ډول کاروبار روان وي. لږ مزل وروسته به د بنو بازار ته ورشئ چې چپ طرف ته دی او نور به په یوه تنګ کوڅې کې ښي خوا ته د ډهلي مشهور مسلم هوتا ته ورشئ، هلته به یو زوړ معبد دی چې اوس په کې اوسیږي. تر څنګ يې پر عمومي سړک ښي خوا ته د برصغير د غلامانو د مشر قطب الدين ايبک عالي زيارت دی، څنګ ته يې يو سړک دی او که نېغ ولاړ شئ، نو په ښي خوا کې به يې . سرکلر سړک ته راشئ، بل لوري ته یې لوهاري دروازه ده، مخکې یې ښي خوا ته د مسلمانانو جومات دی.

== د هند وېش نه مخکې ==
له تقسیم څخه مخکې، هندو سوداګرو د انارکلي بازار په ګډون د ښار بازارونه او ادارې کنټرولولې. هلته د مسلمانو سوداګرو ډېر دوکانونه وو. مسلمانانو د بوټانو په کاروبار کې انحصار درلود. په هرصورت، مسلمان سوداګر دومره لږ نه وو لکه څنګه چې موږ ته ویل کیږي. د انارکلي په بازار کې مسلمانو واکمنانو ډېر جایدادونه درلودل. د ښار اوسېدونکو به انارکلي بازار ته د لوهاري دروازې له لارې د سرکلر روډ له لارې ننوځي، په داسې حال کې چې د راجګر، کرشنا نگر، اچهرا، مزنګ، ماډل ټاون او نورو سیمو څخه راغلي کسان به د مال روډ، کچہری روډ او نورو سیمو څخه انارکلي بازار ته داخلېدل. نیلا ګنبد وې د دې تر څنګ به خلک انارکلي بازار ته له ګنپت روډ، پيسه اکبر، ايبک روډ، دني را روډ او ابکمري سړک څخه راتلل. په انارکلي بازار کې د جامو مشهور پلورنځیو کې دونیچند او سنز، راجا او برادرز، موهن لال او سنز، کراچۍ کلاتھ هاوس، درګاداس او شرکت او د ممبۍ کلاډ هاوس شامل دي. په دې دوکانونو کې د هند، صوبې، جاپاني او نورو هېوادونو هر ډول ټوکرونه موجود وو. نرخونه د نن ورځې په پرتله خورا ټیټ وو. په 1930-40s کې، د انګلیسي لوړ کیفیت لرونکي اونی جامې په هر گز کې له پنځو څخه تر اوو روپیو پورې قیمت درلود، پداسې حال کې چې د دوه آسونو بوسکي په نوم د ورېښمو غوره ټوکر د یو گز په دولس روپۍ اخیستل کیږي. د انارکلي په بازار کې د ساړو یو مشهور دوکان د میسر اوشنک مل مولچند و. د چا دوکان د لاهور په کنري بازار کې و. دا د ورېښمو او سایرو یو لوی دوکان و. په ساڑیو کې د فرانسې مشهور جارجیټ او شیفون په یو روپۍ یو گز او د صوبې د ټایګر برانډ غوره کاټن وول په شپږ انا یو گز کې موجود وو. د پنبې کمیسونو ډیری برخه لکه پاولین 'ناول' څخه تر برالکو' ارټیکس وغيره. په هر گز کې له شپږ څخه تر اتو گز پورې وه. د چابي مارکه ولایتی لته چې په هغه وخت کې خورا مشهوره وه په څلور ګرامه او د پګړۍ ښه ململ په هر گز په څلور انا کې شتون درلود. په انارکلي کې د بوټانو ترټولو لوی او مشهور پلورنځی بهل دی هاټي و. هندوانو د بوټانو کاروبار ښه نه ګڼل. دھی رام بهلا، د بهل دی هټي مالک، په لاهور کې لومړنی هندو و چې دا حرام کاروبار یې پیل کړ او وده یې وکړه. بهلي دي هټي انارکلي د بازار نښه وه. د راقم په آرشيف کې د بهله دي هټي شل اعلانونه شته چې ښيي داني رام بهلا هم د شعر له لارې خپل دوکان ته وده ورکوله. د انارکلي بازار تر څنګ په مال روډ هم هټۍ وه. په 1940 کې، اختر د اکتوبر په 30 او دیوالي د نومبر په 2 وه. په دې موقع داني رام بهلي د بهلي دي هټي لخوا د سرلیک سره یو اعلان خپور کړ. د &quot;سانجھي عيد ديوالي&quot; بهلي دي هټي اعلانات د بوټانو ډيزاين او بيې لري چې له پنځو څخه تر پنځلسو روپو پورې وي. د هوتۍ بهر یو لوی بوټ ایښودل شوی و، چې پرې لیکل شوي وو، &quot;څوک چې په پښو کې راځي هغه دې واخلي.&quot; په انارکلي بازار کې د بوټانو دوهم لوی پلورنځی &quot;کرنال شاپ&quot; و چې په لاهور کې د مسلمانانو ترټولو لوی بوټانو پلورنځی و، د هغې په لاسلیک بورډ کې د تاج الدین زرین زګر لخوا د لاهور ترټولو لوی ټکي هم لیکل شوي و. جگر او جوش به دلته راتلل. د کرنال شوز مالک &quot;عبدالمالک&quot; و. چیف بوټ هاوس دریم او د کیش بوټانو کارخانه په څلورم ځای کې وه. په پنځم ځای کې د مالو شو شرکت و. په شپږم نمبر دالهوزي بوټان او ورپسې د باټا شوز شرکت دی. د باټا بوټانو شرکت د ربړ 'کینوس' بوټانو په جوړولو کې تخصص لري چې د عامو خلکو اړتیاوې پوره کوي. له تقسیم څخه مخکې، ښځې په ندرت سره د بوټانو پلورنځیو ته تللې. معمولا، میړه، پلار یا ورور به په کاغذ باندې د پښو اندازه اخلي او د خپلې خوښې بوټان اخلي. معمولا اندازې ډکې وې، ځینې وختونه بوټان بدل شوي که اندازه کمه شوې وي یا ډیزاین د دوی د خوښې سره سم نه و. د راقم په ارشیف کې د کرنال هټۍ، چیف بوټ هاوس، پرکاش بوټان، د بلوڅ بوټان، دالهوزي بوټانو او د باټا شرکت انارکلي پلورنځیو اعلانونه شامل دي. د دې دورې اعلاناتو کې د بوټانو ډیزاینونه په پلورنځي کې د بوټانو لپاره لږترلږه او اعظمي نرخونه ښودل شوي، موخه یې دا وه چې پیرودونکي د نرخ غوښتنه کولو پرځای پلورنځي ته وهڅوي. سربیره پردې ، د پوستې او پارسل له لارې د بوټانو ترلاسه کولو اسانتیا شتون درلود. په انارکلي بازار کې دوه مشهور طبي دوکانونه بیلي رام او سنز کیمیسټ او ناراین او بھگوان داس کیمیسټ وو.

== بېرونۍ تړنې ==

* [https://www.youtube.com/watch?v=iMDLdAkmoI0 انارکلي بازار]
[[وېشنيزه:هندوستا]]
[[وېشنيزه:برتانوي هند]]
[[وېشنيزه:برېتانيا]]
[[وېشنيزه:پاکستان کينډۍ]]
[[وېشنيزه:هند او پاکستان]]
[[وېشنيزه:قطب الدين ايبک]]</text>
      <sha1>swzixnd0kpgfex3lpssjaidc7ey983q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>د کارن خبرې اترې:Zubair Azizi</title>
    <ns>3</ns>
    <id>63352</id>
    <revision>
      <id>283953</id>
      <timestamp>2022-08-06T06:13:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ښه راغلاست پیغام ورکوونکی</username>
        <id>11444</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="477" xml:space="preserve">{{ښه راغلئ|realName=|name=Zubair Azizi}}

-- &lt;span style=&quot;font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;&quot;&gt; '''[[کارن:Af420|&lt;font color=&quot;black&quot;&gt;'''Af420''']]''' &lt;/span&gt; &lt;sup&gt;&lt;font face=&quot;MCS Quds SU normal&quot; size=&quot;3&quot;&gt;'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|&lt;font color=&quot;#69 69 69&quot;&gt;'''اړیکه''']] '''&lt;/font&gt;&lt;/sup&gt; ۰۶:۱۳, ۶ اگسټ ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>piyobooqplmxm2xw3sf9rl6den29q4q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>د کارن خبرې اترې:Arecharhealthcare</title>
    <ns>3</ns>
    <id>63353</id>
    <revision>
      <id>283954</id>
      <timestamp>2022-08-06T06:51:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ښه راغلاست پیغام ورکوونکی</username>
        <id>11444</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="482" xml:space="preserve">{{ښه راغلئ|realName=|name=Arecharhealthcare}}

-- &lt;span style=&quot;font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;&quot;&gt; '''[[کارن:Af420|&lt;font color=&quot;black&quot;&gt;'''Af420''']]''' &lt;/span&gt; &lt;sup&gt;&lt;font face=&quot;MCS Quds SU normal&quot; size=&quot;3&quot;&gt;'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|&lt;font color=&quot;#69 69 69&quot;&gt;'''اړیکه''']] '''&lt;/font&gt;&lt;/sup&gt; ۰۶:۵۱, ۶ اگسټ ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>ftkg08jr48eooajielap1pf8ezvb8kk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>د کارن خبرې اترې:Nikmaneshian</title>
    <ns>3</ns>
    <id>63354</id>
    <revision>
      <id>283955</id>
      <timestamp>2022-08-06T10:18:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ښه راغلاست پیغام ورکوونکی</username>
        <id>11444</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="477" xml:space="preserve">{{ښه راغلئ|realName=|name=Nikmaneshian}}

-- &lt;span style=&quot;font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;&quot;&gt; '''[[کارن:Af420|&lt;font color=&quot;black&quot;&gt;'''Af420''']]''' &lt;/span&gt; &lt;sup&gt;&lt;font face=&quot;MCS Quds SU normal&quot; size=&quot;3&quot;&gt;'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|&lt;font color=&quot;#69 69 69&quot;&gt;'''اړیکه''']] '''&lt;/font&gt;&lt;/sup&gt; ۱۰:۱۸, ۶ اگسټ ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>98ox7o2s0j43kw6xoze2v90wkboasyg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>د کارن خبرې اترې:قاري عمير مجاهد</title>
    <ns>3</ns>
    <id>63355</id>
    <revision>
      <id>283956</id>
      <timestamp>2022-08-06T11:23:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ښه راغلاست پیغام ورکوونکی</username>
        <id>11444</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="493" xml:space="preserve">{{ښه راغلئ|realName=|name=قاري عمير مجاهد}}

-- &lt;span style=&quot;font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;&quot;&gt; '''[[کارن:Af420|&lt;font color=&quot;black&quot;&gt;'''Af420''']]''' &lt;/span&gt; &lt;sup&gt;&lt;font face=&quot;MCS Quds SU normal&quot; size=&quot;3&quot;&gt;'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|&lt;font color=&quot;#69 69 69&quot;&gt;'''اړیکه''']] '''&lt;/font&gt;&lt;/sup&gt; ۱۱:۲۳, ۶ اگسټ ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>dcrmu93g01grqezjm4dhox67zerite9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>کارن:قاري عمير مجاهد</title>
    <ns>2</ns>
    <id>63356</id>
    <revision>
      <id>283957</id>
      <timestamp>2022-08-06T11:23:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>قاري عمير مجاهد</username>
        <id>28031</id>
      </contributor>
      <comment>د فکري جګړې مخنیوی
اول تدبیر – د حکومت د چارو واګي تر لاسه کول:

لیکنه لازمي ولولئ او خپلو ملګرو سره یې شریکه کړئ!

په اسلامۍ نړۍ کې دننه، او له هغې څخه د باندې چې د مسلمانانو په خلاف د فکري جګړې تر شا څوک ولاړ دي، هغه ټول نظامونه او حکومتونه دي. او کوم وسایل چې پدغه جګړه کې په کار اچول کیږي لکه مکتبونه، پوهنتونونه، څیړنیز مراکز، راډیوګانې، تلویزونونه، وزارتونه، قوانین، سیاسي او پوځي فشارونه، په ملیاردونه ډالر، او په میلیونونو روزل شوي متخصصین او ماهر کارکوونکي او نور وسایل چې تقریبا ټول ئې د...</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5967" xml:space="preserve">د فکري جګړې مخنیوی
اول تدبیر – د حکومت د چارو واګي تر لاسه کول:

لیکنه لازمي ولولئ او خپلو ملګرو سره یې شریکه کړئ!

په اسلامۍ نړۍ کې دننه، او له هغې څخه د باندې چې د مسلمانانو په خلاف د فکري جګړې تر شا څوک ولاړ دي، هغه ټول نظامونه او حکومتونه دي. او کوم وسایل چې پدغه جګړه کې په کار اچول کیږي لکه مکتبونه، پوهنتونونه، څیړنیز مراکز، راډیوګانې، تلویزونونه، وزارتونه، قوانین، سیاسي او پوځي فشارونه، په ملیاردونه ډالر، او په میلیونونو روزل شوي متخصصین او ماهر کارکوونکي او نور وسایل چې تقریبا ټول ئې د هغو حکومتونو په واک کې دي چې د اسلام او مسلمانانو په خلاف ئې دغه خطرناکه فکري جګړه پیل کړې ده، او پر مخ ئې بیایي.
په اسلامي هیوادونو او بیا په خاص ډول افغانستان کې ددغو وسایلو مقابله او یا مخنیوی د افرادو او تنظیمونو له توان څخه وتلی کار دی.
تر څو چې نظام او حکومت د اسلامي فکر د خاوندانو لاس ته نه وي ورغلي، او تر څو ئې چې د افغانستان د ټولو دیني، سیاسي، پوځي، اداري، اجتماعي، مالي، کلتوري او تعلیمي چارو واګي له مفسدو، سیـ.کولرو، دیمـ.وکراتو، لیبـ.رالو، کمـ.ونستو، نشنلستـ.و، غـ.رب ځپلو عناصرو او د اروپـ.ـایې افکارو د منونکو له کرغیړنو منګولو نه وي اخستي، تر هغه پورې د اصلاح انفرادي هڅې بې ګټې او یا بې مطلوبې ګټې دي.
د حاکمیت له سطحې څخه لیرې هڅو او دعوت په تیرو نوي کلونو کې وښودله چې یوازې د دعوت او طاغـ.وتانو د عذرونو او زاریو له لارې د اسلامي نړۍ په یو هیواد کې هم اسلامي نظام رامنځته نه شو.
ځکه چې یوازې دعوت د قرانکریم او د رسول الله صلی الله علیه وسلم له طریقې څخه خلاف کار دی.
رسول الله صلی الله علیه وسلم دیارلس کاله یوازې دعوت وکړ، یوازې د اتو سوو په شااوخوا کښې خلک مسلمانان شول. خو بیا هم د کفـ.ر او جاهلیت نظام همغه ډول په ځاي ولاړ وو. خو کله چې رسول الله صلی الله علیه وسلم په مدینه منوره کې حکومت او نظام جوړ کړ، او د حکومت د چارو واګی ئې ترلاسه کړ، تر لسو کلونو په کمه موده کې نه یوازې اسلام د عربو په ټوله جزیره کې خور شو بلکې د عربو تر جزیرې د باندې ئې هم د کفـ.ر د لویو لویو امپراطوریو د زوال زمینه برابره کړه.
مونږ په افغانستان کې تر هغه د غـ.رب د فکري جګړې مخنیوی نشو کولی، چې تر څو مو د بالمثل وسایلو د لرلو توان نه وي پیدا کړي. او دا کار به هغه وخت ممکن وي چې خپل نظام او حکومت د غـ.رب له غلامانو او بړیڅو خلاص کړو، او په ریښتنې معنا ئې د اسلام ددین په اساسانو ودروو.
نه دا چې نوم ئې اسلامي حکومت وي او چارې ئې ټولې د کفـ.ر او معاصر جاهلیت په قوانیینو چلیږي.
د طـ.|لـ.ـبانـ.و د حکومت تجربې وښودله چې اسلامي اداره چې که څه هم چې په مادي لحاظ کمزوري هم وي دفساد، ظلم او کفري نظریاتو په مخنیوي کې تر قوي بې دینه حکومت ډیر موثره وي. همدغه سبب وو چې ټوله نړۍ کفـ.ري نړۍ د داسې یو حکومت په مقابل کې د جګړې لپاره را پورته شوه چې تر اوسه يې لا پښې هم په زمکه نه وې ټینګې شوې.
ځکه چې کـ.فار پدې پوهیږي چې که یو ځل په کوم اسلامي هیواد کې یو حقیقي او واقعي اسلامي نظام او حکومت منځته راشي، هغه به حتما د نورو مسلمانو ملتونو لپاره د یو مثال او ماډل حیثیت غوره کوي چې هغوئ به ئې هم په خپلو هیوادونو کې د قائمولو هڅه کوي.
نو ددې لپاره چې ملت مو د غـ.رب له فکـ.ري جګړې او په دین نه ولاړو نظریاتو څخه ژغورلی وي، باید د (حکومت) او (تاثیرګذاری) ټول فرصتونه او وسایل د غـ.رب ځپلو، سیکـ.ولـ.رو عناصرو له لاسه خلاص کړو، او د الله تعالی د دین د حاکمولو لپاره ئې په خپل لاس کې ونیسو، او پدې لار کې له هیچا سره د اسلام په سر معامله ونه کړو.
د تیرو اتیاوو کلونو تاریخ ثابته کړه چې تر څو پورې د غـ.رب په فکر روزل شوې عناصر په قدرت کې وي تر هغه به د اسلامي منسوبین یا وژلی کیږي یا به په زندانونو کې وي، او یا به هم له تبعید او نورو ډول ډول محدودیتونو سره مخ کیږي.
📚فکري پوهنه - استاد عبدالهادي مجاهد

که مو لیکنه خوښه شوي وي نو د ثواب په نیت یې تر نورو ورسوئ! 
#فکري_پوهنځی</text>
      <sha1>i503l2m8j2h2rfi5p11h0cgyd8iwsmy</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>