Wikipedia
snwiki
https://sn.wikipedia.org/wiki/Peji_Rekutanga
MediaWiki 1.39.0-wmf.25
first-letter
Media
Special
Talk
User
User talk
Wikipedia
Wikipedia talk
File
File talk
MediaWiki
MediaWiki talk
Template
Template talk
Help
Help talk
Category
Category talk
TimedText
TimedText talk
Module
Module talk
Gadget
Gadget talk
Gadget definition
Gadget definition talk
Bonde
0
4044
97715
13225
2022-08-20T02:31:05Z
Holani Mina
12412
Fixed typo
wikitext
text/x-wiki
*[[Bonde (rekurarira)]]
*[[Kukumbana|Bonde]] (sexual activity).
{{Kujekesa}}
s0ogm3mcoqks6vnh95u3m5jmpb42bem
Nyatsimba Mutota
0
12915
97718
97167
2022-08-20T11:49:22Z
Masiziva
13430
wikitext
text/x-wiki
{| class="wikitable floatright"
|-
|
{| class="float center"
|- style="background-color:#D8BFD8"
| colspan="2" |'''<big>Nyatsimba Mutota</big>'''
|- style="background-color:celadon"
| colspan="2" |<div style="text-align: center;">[[Mwenemutapa (dumidzo)|Mwenemutapa]]</div>
|-
| colspan="2" |[[File:Le grand Roy du Mono-Motapa.jpg|center|frameless]]
|- style="background-color:#D3D3D3"
| colspan="2" |<div style="text-align: center;">'''Hupenyu'''</div>
|-
| colspan="2" |
|- style="background-color:#D8BFD8"
| colspan="2" |<div style="text-align: center;">'''Horokodzwa Yake'''</div>
|-
|'''Zita rekuzvarwa:'''
|Nyatsimba Mutota
|-
|'''Kwaakazvarwa:'''
|c.1400
Rusvingo, Umambo hwe Zimbabwe
|-
|'''Mutupo:'''
|[[Dziva (mutupo)|Dziva]]
|-
|'''Dzinza:'''
|[[Vakaranga|Karanga]], [[Vambire|Mbire]]
|-
|
|
|- style="background-color:#D8BFD8"
| colspan="2" |<div style="text-align: center;">'''[[Umambo we Zimbabwe]]'''</div>
|-
|'''Dumidzo:'''
|Muchinda
|-
|'''Makore se Muchinda:'''
|c.1400 - c.1430
|- style="background-color:#D8BFD8"
| colspan="2" |<div style="text-align: center;">'''Uhwami wa Mutapa'''</div>
|-
|'''Dumidzo:'''
|[[Mwenemutapa (dumidzo)|Mwenemutapa]]
|-
|'''Hutongi:'''
|c.[[1430]] - c. [[1450]]
|-
|'''[[Muzandisapo]]''':
|[[Matope Nyanhehwe Nebedza]]
|- style="background-color:#D8BFD8"
| colspan="2" |<div style="text-align: center;">'''Mhuri Yake'''</div>
|-
|'''Baba:'''
|[[Hwami]] [[Mavhudzi Chibatamatosi]]
|-
|'''Amai:'''
|?
|-
|'''Mudzimai:'''
|?
|-
|'''Vana:'''
|
* [[Matope Nyanhehwe Nebedza]]
|- style="background-color:#D3D3D3"
| colspan="2" |<div style="text-align: center;">'''Rufu'''</div>
|-
|- style="background-color:#D8BFD8"
| colspan="2" |'''Mushure merufu'''
|-
|'''Rufu:'''
|c.1450
?, Mutapa, Zimbabwe
|-
|'''Akavigwa''':
|?, Zimbabwe
|}
|}
'''VaNyatsimba Mutota''' (c.[[1400]]-[[1450]]) kana '''[[Mwenemutapa]] Mutota''' vaive muvambi uye mutongi wokutanga we[[Ubwami wa Mutapa]]. Mambo Mutota kana [[Hwami]] Mutota vaive mukororo waMambo na Mambokadzi we[[Umambo we Zimbabwe]] nyika yaive kumaodzanyemba kwenzvimbo inonzi [[Masvingo]] [[Zera re Unjee|nhasi]], uye ndiko kwavakazvarwa. Vakasika Ubwami wa Mutapa mugore ra[[1430]] ndhokuva mutongi wekutanga, vakaramba variMambo kusvika pakufa kwavo. Humambo hwavo hwaive hwakabatana nezvikamu zvechamhembe che[[Zimbabwe]] yanhasi, nemaodzanyembaepakati pe[[Mozambique|Mozambiki]] yanhasi. Munguva yekutonga kwavo, Mutapa yakambove muchinguva chekuwedzera zvemauto uye nezvekukunda dzimwe nzvimbo dzakasiyana kusvika ku[[Gungwa reIndiya|Gungwa re Indiya]]. Mukuteera rufu rwa ivo VaMutota mukororo wavo Va[[Matope Nyanhehwe Nebedza|Matope]] vakatevera semutongi akaenderera mberi nezvemauto zvavainge vatanga. VaMutota vakafa muhondo pakati pe [[Zanagore 15]].<ref>https://peoplepill.com/people/nyatsimba-mutota/ Yakatariswa: 13 Chikunguru 2021</ref>
== Vambo rezita ==
=== [[Mutota]] ===
*Izwi rokuti [[tota]] (mend or seal a hole using some beeswax) rinotaurwa ku[[Kalanga|Chikalanga]] richireva kunama ne[[ndamo]] ye[[nyuchi]]. [[Mutota]] izita raShe ainzi [[Nyatsimba Mutota]].
=== Mwene ===
* Iro shoko rekuti ''<nowiki/>'mwene'<nowiki/>'' rinoreva kuti ''<nowiki/>'owner'<nowiki/>'' kana ''<nowiki/>'conquerer'''. Raishandiswa munguva ye Mutapa richishandisirwa Madzimambo enguva yekutonga kwe Ubwami wa Mutapa.
=== Hwami kana Bwami ===
* Shoko rokuti Hwami kana Bwami ishoko reChishona rinowanikwa kumimwe [[mitauro ye Chibantu]] richireva kuti emperor kana king. Saka parizvino muWikipedhiya ye Chishona ririkushandiswa kumirirawo kuti ''emperor'' kuti tikwanise kusiyanisa mhando ye vatongi uye makuriro enzvimbo dzavaitonga. Ubwami ishoko ririkushandiswa kimirira ''empire'' kutodza hwami/bwami, sezvo ''empress'' arikunzi [[hwamikadzi]].
== Hunhu neTsika dzake ==
Mambo Mutota waibva kurusinga kana dzinza re[[Vakaranga|Makaranga]] rinokandwa pazasi pezwi rokuti [[Vashona|Shona]] mutsika dzanhasi.
=== Mhuri ===
Vabereki wa Mwenemutapa Mutota vaive vatongi weUmambo hwe Zimbabwe, baba vake vainzi Mavhudzi Chibatamatosi uye mudzimai wavo amai vaVaNyatsimbe Mutota vainzi Va(?). VaMutota vanonzi vakaroora vakadzi vakawanda mushure mekusika uye kutonga umambo hwavo, Mutapa. Uye pavana vavo panemuwechete anozivikanwa nokuti ndiye akazovatodza mukutonga Ubwami, mukororo wavo Jinda [[Matope Nyanhehwe Nebedza|Nyanhehwe Matope]].
=== Chiuto ===
Zvakanyorwa kuti Muchinda murwi anonzi Nyatsimba Mutota anobva kuHumambo hweZimbabwe akatumwa kunotsvaga matsva emunyu kuchamhembe. Mwenemutapa Mutota akawana munyu wake pakati pe[[Vatonga]] uye [[VaTavara|Vatavara]], dunhu re[[Vashona]], vaive vavhimi vakakurumbira veNzou. Vakakundwa uye guta guru rakagadzwa makiromita mazana matatu kuchamhembe kwe Umambo we Zimbabwe ku[[Zvong'ombe]] na[[Rwizi Zambezi|Zambezi]] (ukokwakavamba [[Vakorekore]]) NaMutota semutongi, Humambo hwakapfuura nyika yevabereki uye ndokuva simba rakakura mudunhu iri, ichichengetedza kuzvimiririra kubva kune ane simba Vatorwa vechiPutukezi muMozambiki. Ubwami wa VaMutota hwakaramba huripo kusvikira, muZanagore rechi-17, kukwikwidzana pakati pe[[Vaputukezi]] ne[[Umambo we Rozvi]] (kuzivisa kubva kwe platuwu ye Zimbabwe) kwakazvarirwa Mutota) kwakaparadzanisa.
=== Rudaviro ===
Mambo Mutota aivimba muna[[Mwari]] we[[Vashona]] wavaidana nemazita akasiyana asiMwari ndiro zita raishandaswa kazhinji.
== Uhwami wa Mutapa ==
'''Umambo we Mutapa''', '''Uhwami/Ubwami wa Mutapa''' uye '''Mwenemutapa''' u[[Hwami|Ubwami]] yakasikwa nekutongwa na Nyatsimba Mutota aive mwanakomana we Mambo weUmambo we Zimbabwe. [[Ubwami]] uwu hwakatanga kudanidzwa uchinzi Mwenemutapa nekuda kwedumidzo raipuhwa vatongi varo, Mwenemutapa zvichireva mwene we mutapa (''owner of the mines'', kana wo ''lord of the mines'') nekuti Mwenemutapa waive Ubwami waitapa mabwe kana simbi dzakakosha chaizvo senge [[ndarama]], [[ngoda]], [[utare]] nezvimwe wo.
=== Rufu ===
Mutota anofungidzirwa kunzi akafa mugore ra [[1450]] muZanagore rechi 13 uye akavigwa munyika inozivikanwa nhasi seZimbabwe.
=== Muzandisavapo (Muzandisipo) ===
Muzandisavapo kana Muzandisipo ishoko ririkushandiswa kuturukira shoko rokuti "successor", kureva mutongi akamutevera. Shoko iri ririkutodza shoko rokuti [[Muzandiripo]], iri ishoko reChishona rinoreva kuti "predecessor". Pakufa paMwenemutapa Mutota mukororo wake Jinda [[Matope Nyanhehwe Nebedza]] ndiye akatora chigaro choumambo akatonga Ubwami wa Mutapa (empaya ye Mutapa).
== Mutsika dzanhasi ==
=== Vhidhiyo gemu ===
==== Civilisation V Customisation ====
Nyatsimba Mutota muvhidhiyo gemu akasikwa naSukritact,<ref>https://forums.civfanatics.com/threads/more-civilisations.494241/ Yakatariswa: 27 Chikumi 2021</ref> nemipiro kubva kuReedstilt naPouakai.
Iyi modhi inoda Nyika Itsva Yakashinga. Nyatsimba Mutota! Wadaidzirwa, zvakare zvakare, kudzivirira nzira dzekutengeserana kubva kune avo vaizotora kubva kuVaShona. Unogona here kupa budiriro uye chengetedzo kuvanhu vako? Iwe unogona here kudzikamisa zvakadzika zveOfiri, izvo zvakaramba zvakavanda kwenguva yakareba zvakadaro? Iwe unogona kuvaka budiriro inomira muyedzo wenguva?<ref name=":0">https://civilization-v-customisation.fandom.com/wiki/Zimbabwe_(Nyatsimba_Mutota)_(LastSword) Yakatariswa: 27 Chikumi 2021</ref><blockquote>Vatungamiriri neLastSword
'''Nhanganyaya:''' "Titambire! Ndini Nyatsimba Mutota, Muchinda akarasika. Wanzwa sei nezveZimbabwe?"
'''Nhanganyaya:''' "Nyatsimba Mutota anokudzwa kusangana newe nehupfumi hwako. Sei tisingatarise mutambo uyu nemutambo! Vamwe vachitamba! Uye pamwe gare gare ... nzira yekutengesa!"
'''Kukundwa:''' "Ofiri rapunzika. Shiri dzemuZimbabwe dzasiya dzese. Kana ukandiuraya unenge waparadza vanhu vangu vese vakasara."
'''Kukundwa:''' "Nyatsimba Mutota achakupinza pachivande! Ndatengesa zvese kure! Minda yangu haina maturo kwauri!"<ref name=":0" /></blockquote>
==Mitauro yeBantu==
*[[VaFipa]] vanoti '''a'lu:tota''' (to stab) kureva [[kubaya]] nebanga kana pfumo. [[Chuwabo]] vanoti '''otota''' (v. hunt) kureva [[kuvhima]].
*[[VaWabo]] vanoti '''nyamatota''' (n, hunter) vachireva [[muvhimi]]. [[VaTakwane]] vanoti '''namatota''' (n. fisherman) vachireva muredzi.
*[[VaKongo]] vanoti '''tota''' (arrow) vachireva museve. VaKongo vanoti '''tota''' (go up, ascend, climb) vachireva museve.
*[[VaRundi]] vanoti '''gutota''' (to sprinkle medicine to protect from evil). VaRundi vanoti '''gutota''' (go along right in path of animals; to not be side tracked).
== Mabviro eruzivo ==
[[Category:Zimbabwe]]
[[Category:Vashona]]
[[Category:Madzimambo]]
[[Category:Madzimambo eVashona]]
oxcz5v9wjo1xt9rxfeck0j8sswz5zqr
97719
97718
2022-08-20T11:51:30Z
Masiziva
13430
wikitext
text/x-wiki
{| class="wikitable floatright"
|-
|
{| class="float center"
|- style="background-color:#D8BFD8"
| colspan="2" |'''<big>Nyatsimba Mutota</big>'''
|- style="background-color:celadon"
| colspan="2" |<div style="text-align: center;">[[Mwenemutapa (dumidzo)|Mwenemutapa]]</div>
|-
| colspan="2" |[[File:Le grand Roy du Mono-Motapa.jpg|center|frameless]]
|- style="background-color:#D3D3D3"
| colspan="2" |<div style="text-align: center;">'''Hupenyu'''</div>
|-
| colspan="2" |
|- style="background-color:#D8BFD8"
| colspan="2" |<div style="text-align: center;">'''Horokodzwa Yake'''</div>
|-
|'''Zita rekuzvarwa:'''
|Nyatsimba Mutota
|-
|'''Kwaakazvarwa:'''
|c.1400
Rusvingo, Umambo hwe Zimbabwe
|-
|'''Mutupo:'''
|[[Dziva (mutupo)|Dziva]]
|-
|'''Dzinza:'''
|[[Vakaranga|Karanga]], [[Vambire|Mbire]]
|-
|
|
|- style="background-color:#D8BFD8"
| colspan="2" |<div style="text-align: center;">'''[[Umambo we Zimbabwe]]'''</div>
|-
|'''Dumidzo:'''
|Muchinda
|-
|'''Makore se Muchinda:'''
|c.1400 - c.1430
|- style="background-color:#D8BFD8"
| colspan="2" |<div style="text-align: center;">'''Uhwami wa Mutapa'''</div>
|-
|'''Dumidzo:'''
|[[Mwenemutapa (dumidzo)|Mwenemutapa]]
|-
|'''Hutongi:'''
|c.[[1430]] - c. [[1450]]
|-
|'''[[Muzandisapo]]''':
|[[Matope Nyanhehwe Nebedza]]
|- style="background-color:#D8BFD8"
| colspan="2" |<div style="text-align: center;">'''Mhuri Yake'''</div>
|-
|'''Baba:'''
|[[Hwami]] [[Mavhudzi Chibatamatosi]]
|-
|'''Amai:'''
|?
|-
|'''Mudzimai:'''
|?
|-
|'''Vana:'''
|
* [[Matope Nyanhehwe Nebedza]]
|- style="background-color:#D3D3D3"
| colspan="2" |<div style="text-align: center;">'''Rufu'''</div>
|-
|- style="background-color:#D8BFD8"
| colspan="2" |'''Mushure merufu'''
|-
|'''Rufu:'''
|c.1450
?, Mutapa, Zimbabwe
|-
|'''Akavigwa''':
|?, Zimbabwe
|}
|}
'''VaNyatsimba Mutota''' (c.[[1400]]-[[1450]]) kana '''[[Mwenemutapa]] Mutota''' vaive muvambi uye mutongi wokutanga we[[Ubwami wa Mutapa]]. Mambo Mutota kana [[Hwami]] Mutota vaive mukororo waMambo na Mambokadzi we[[Umambo we Zimbabwe]] nyika yaive kumaodzanyemba kwenzvimbo inonzi [[Masvingo]] [[Zera re Unjee|nhasi]], uye ndiko kwavakazvarwa. Vakasika Ubwami wa Mutapa mugore ra[[1430]] ndhokuva mutongi wekutanga, vakaramba variMambo kusvika pakufa kwavo. Humambo hwavo hwaive hwakabatana nezvikamu zvechamhembe che[[Zimbabwe]] yanhasi, nemaodzanyembaepakati pe[[Mozambique|Mozambiki]] yanhasi. Munguva yekutonga kwavo, Mutapa yakambove muchinguva chekuwedzera zvemauto uye nezvekukunda dzimwe nzvimbo dzakasiyana kusvika ku[[Gungwa reIndiya|Gungwa re Indiya]]. Mukuteera rufu rwa ivo VaMutota mukororo wavo Va[[Matope Nyanhehwe Nebedza|Matope]] vakatevera semutongi akaenderera mberi nezvemauto zvavainge vatanga. VaMutota vakafa muhondo pakati pe [[Zanagore 15]].<ref>https://peoplepill.com/people/nyatsimba-mutota/ Yakatariswa: 13 Chikunguru 2021</ref>
== Vambo rezita ==
=== [[Mutota]] ===
*Izwi rokuti [[tota]] (mend or seal a hole using some beeswax) rinotaurwa ku[[Kalanga|Chikalanga]] richireva kunama ne[[ndamo]] ye[[nyuchi]]. [[Mutota]] izita raShe ainzi [[Nyatsimba Mutota]].
=== Mwene ===
* Iro shoko rekuti ''<nowiki/>'mwene'<nowiki/>'' rinoreva kuti ''<nowiki/>'owner'<nowiki/>'' kana ''<nowiki/>'conquerer'''. Raishandiswa munguva ye Mutapa richishandisirwa Madzimambo enguva yekutonga kwe Ubwami wa Mutapa.
=== Hwami kana Bwami ===
* Shoko rokuti Hwami kana Bwami ishoko reChishona rinowanikwa kumimwe [[mitauro ye Chibantu]] richireva kuti emperor kana king. Saka parizvino muWikipedhiya ye Chishona ririkushandiswa kumirirawo kuti ''emperor'' kuti tikwanise kusiyanisa mhando ye vatongi uye makuriro enzvimbo dzavaitonga. Ubwami ishoko ririkushandiswa kimirira ''empire'' kutodza hwami/bwami, sezvo ''empress'' arikunzi [[hwamikadzi]].
== Hunhu neTsika dzake ==
Mambo Mutota waibva kurusinga kana dzinza re[[Vakaranga|Makaranga]] rinokandwa pazasi pezwi rokuti [[Vashona|Shona]] mutsika dzanhasi.
=== Mhuri ===
Vabereki wa Mwenemutapa Mutota vaive vatongi weUmambo hwe Zimbabwe, baba vake vainzi [[Mavhudzi Chibatamatosi]] uye mudzimai wavo amai vaVaNyatsimbe Mutota vainzi Va(?). VaMutota vanonzi vakaroora vakadzi vakawanda mushure mekusika uye kutonga umambo hwavo, Mutapa. Uye pavana vavo panemuwechete anozivikanwa nokuti ndiye akazovatodza mukutonga Ubwami, mukororo wavo Jinda [[Matope Nyanhehwe Nebedza|Nyanhehwe Matope]].
VaMutota vakorovora mudzimai wavo Va(?).
=== Chiuto ===
Zvakanyorwa kuti Muchinda murwi anonzi Nyatsimba Mutota anobva kuHumambo hweZimbabwe akatumwa kunotsvaga matsva emunyu kuchamhembe. Mwenemutapa Mutota akawana munyu wake pakati pe[[Vatonga]] uye [[VaTavara|Vatavara]], dunhu re[[Vashona]], vaive vavhimi vakakurumbira veNzou. Vakakundwa uye guta guru rakagadzwa makiromita mazana matatu kuchamhembe kwe Umambo we Zimbabwe ku[[Zvong'ombe]] na[[Rwizi Zambezi|Zambezi]] (ukokwakavamba [[Vakorekore]]) NaMutota semutongi, Humambo hwakapfuura nyika yevabereki uye ndokuva simba rakakura mudunhu iri, ichichengetedza kuzvimiririra kubva kune ane simba Vatorwa vechiPutukezi muMozambiki. Ubwami wa VaMutota hwakaramba huripo kusvikira, muZanagore rechi-17, kukwikwidzana pakati pe[[Vaputukezi]] ne[[Umambo we Rozvi]] (kuzivisa kubva kwe platuwu ye Zimbabwe) kwakazvarirwa Mutota) kwakaparadzanisa.
=== Rudaviro ===
Mambo Mutota aivimba muna[[Mwari]] we[[Vashona]] wavaidana nemazita akasiyana asiMwari ndiro zita raishandaswa kazhinji.
== Uhwami wa Mutapa ==
'''Umambo we Mutapa''', '''Uhwami/Ubwami wa Mutapa''' uye '''Mwenemutapa''' u[[Hwami|Ubwami]] yakasikwa nekutongwa na Nyatsimba Mutota aive mwanakomana we Mambo weUmambo we Zimbabwe. [[Ubwami]] uwu hwakatanga kudanidzwa uchinzi Mwenemutapa nekuda kwedumidzo raipuhwa vatongi varo, Mwenemutapa zvichireva mwene we mutapa (''owner of the mines'', kana wo ''lord of the mines'') nekuti Mwenemutapa waive Ubwami waitapa mabwe kana simbi dzakakosha chaizvo senge [[ndarama]], [[ngoda]], [[utare]] nezvimwe wo.
=== Rufu ===
Mutota anofungidzirwa kunzi akafa mugore ra [[1450]] muZanagore rechi 13 uye akavigwa munyika inozivikanwa nhasi seZimbabwe.
=== Muzandisavapo (Muzandisipo) ===
Muzandisavapo kana Muzandisipo ishoko ririkushandiswa kuturukira shoko rokuti "successor", kureva mutongi akamutevera. Shoko iri ririkutodza shoko rokuti [[Muzandiripo]], iri ishoko reChishona rinoreva kuti "predecessor". Pakufa paMwenemutapa Mutota mukororo wake Jinda [[Matope Nyanhehwe Nebedza]] ndiye akatora chigaro choumambo akatonga Ubwami wa Mutapa (empaya ye Mutapa).
== Mutsika dzanhasi ==
=== Vhidhiyo gemu ===
==== Civilisation V Customisation ====
Nyatsimba Mutota muvhidhiyo gemu akasikwa naSukritact,<ref>https://forums.civfanatics.com/threads/more-civilisations.494241/ Yakatariswa: 27 Chikumi 2021</ref> nemipiro kubva kuReedstilt naPouakai.
Iyi modhi inoda Nyika Itsva Yakashinga. Nyatsimba Mutota! Wadaidzirwa, zvakare zvakare, kudzivirira nzira dzekutengeserana kubva kune avo vaizotora kubva kuVaShona. Unogona here kupa budiriro uye chengetedzo kuvanhu vako? Iwe unogona here kudzikamisa zvakadzika zveOfiri, izvo zvakaramba zvakavanda kwenguva yakareba zvakadaro? Iwe unogona kuvaka budiriro inomira muyedzo wenguva?<ref name=":0">https://civilization-v-customisation.fandom.com/wiki/Zimbabwe_(Nyatsimba_Mutota)_(LastSword) Yakatariswa: 27 Chikumi 2021</ref><blockquote>Vatungamiriri neLastSword
'''Nhanganyaya:''' "Titambire! Ndini Nyatsimba Mutota, Muchinda akarasika. Wanzwa sei nezveZimbabwe?"
'''Nhanganyaya:''' "Nyatsimba Mutota anokudzwa kusangana newe nehupfumi hwako. Sei tisingatarise mutambo uyu nemutambo! Vamwe vachitamba! Uye pamwe gare gare ... nzira yekutengesa!"
'''Kukundwa:''' "Ofiri rapunzika. Shiri dzemuZimbabwe dzasiya dzese. Kana ukandiuraya unenge waparadza vanhu vangu vese vakasara."
'''Kukundwa:''' "Nyatsimba Mutota achakupinza pachivande! Ndatengesa zvese kure! Minda yangu haina maturo kwauri!"<ref name=":0" /></blockquote>
==Mitauro yeBantu==
*[[VaFipa]] vanoti '''a'lu:tota''' (to stab) kureva [[kubaya]] nebanga kana pfumo. [[Chuwabo]] vanoti '''otota''' (v. hunt) kureva [[kuvhima]].
*[[VaWabo]] vanoti '''nyamatota''' (n, hunter) vachireva [[muvhimi]]. [[VaTakwane]] vanoti '''namatota''' (n. fisherman) vachireva muredzi.
*[[VaKongo]] vanoti '''tota''' (arrow) vachireva museve. VaKongo vanoti '''tota''' (go up, ascend, climb) vachireva museve.
*[[VaRundi]] vanoti '''gutota''' (to sprinkle medicine to protect from evil). VaRundi vanoti '''gutota''' (go along right in path of animals; to not be side tracked).
== Mabviro eruzivo ==
[[Category:Zimbabwe]]
[[Category:Vashona]]
[[Category:Madzimambo]]
[[Category:Madzimambo eVashona]]
9p8m00d16m3ejjcql42qlfdab474ua6
Zvinyorwa zve Zvechivanhu kuzhe kwe Wikipidhiya
0
20834
97716
97505
2022-08-20T11:14:43Z
Masiziva
13430
wikitext
text/x-wiki
{| class="float center"
! colspan="3" |[[Mitauro ye Chivanhu|<<<<]]
![[Peji Rekutanga|'''Peji Rekutanga''']]
![[ChiShona|>>>>]]
|}
[[File:Wikipedia logo puzzle globe spins horizontally and vertically, revealing the contents of all of its puzzle pieces, without background.gif|center|frameless|44x44px]]
<blockquote>Zanhi rino ndere zvinyorwa zve Zve[[ChiShona|chivanhu]] (kana Chishona) zvekunze kwe [[Wikipidhiya]]. Zvifundo zvinowanikwa pano zvinosanganisa pokufunda Chishona, [[nhoroondo]] ye tsika dzedu [[Vashona]] uye Zvimwe zvinhu zve[[Zimbabwe]] wo futi.</blockquote>
{| class="wikitable float center"
|- style="background-color:#000080"
|[[File:Wikipedia logo puzzle globe spins horizontally and vertically, revealing the contents of all of its puzzle pieces, without background.gif|right|frameless|45x45px]]<br/>
<div style="text-align:center;">
<inputbox>
type=search2
bgcolor=#0018f9
width=38
buttonlabel=Tsvaga
searchbuttonlabel=Tsvaga
</inputbox>
</div>[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]]<br/>
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#358873;"
! style="background:#358873; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Zvinyorwa</big>
|-
|-
| style="background:#b4d6c1; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |
*[http://www.dokpro.uio.no/allex/gsd.html Duramazwi RechiShona] - [[Duramahwi|duramazwi]] rakaitwa neve ''"[[ALLEX Project]]".'' Iri duramazwi rakaiswa mu[[dandira]] neve ''"Norwegian Documentation Project"'' pavakange vakumbigwa kuita izvi neve ''"Allex Project".''
* [http://www.mashumba.com/ Shona Language] - zvinyogwa zva[[Martin Shumba]]
* [http://www.edd.uio.no/allex/corpus/africanlang.html Bumbiro rezvinyogwa zveChiShona] - zvinoshandiswa kuongora mashandigo emashoko e[[ChiShona]].
* [http://www.edd.uio.no/allex/ ALLEX Project] - iyi ihumwe yechikwata chenyanzwi dzinoshanda pamwechete mukuongorora nokuunganidza ruzivo gwemutauro weChiShona. Chikwata ichi chinoshanda chiri pa[[Yunivhesiti yeZimbabwe]] chichitungamirigwa naVaChimhundu.
* [https://web.archive.org/web/20091128095813/http://www.uz.ac.zw/units/alri/alri_home.htm African Languages Research Institute (ALRI)]
* [https://web.archive.org/web/20110718102510/http://mashona.wordpress.com/ Nhaka yeVaShona] - zvinyogwa zva [[Knowledge Chikuse]]
* [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=sna Ethnologue - Shona (S10, sna)] - mutauro weChiShona mudenhe reruzivo remutauro yepasirino
* [http://www.verbix.com/languages/shona.shtml Denhe remutauro weChiShona rinotaridza kuvakwa kweviitwa]
* [http://www.worldlanguage.com/Languages/Shona.htm Nzvimbo mudandira inotaridza zvinotengeswa zvemutauro weChiShona]
* [https://web.archive.org/web/20120503123847/http://www.shonalanguage.info/resources.htm#mawadza Magwaro anobetsera vanotangisa kudzidza mutauro weChiShona]
* [https://web.archive.org/web/20130314200621/http://www.shonalanguage.info/ndau.zip Gwaro rinodzidzisa vanotangisa kudzidza mutauro weChiNdau]
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#007417;"
! style="background:#009999; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Vakalanga</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A -->
|-
| style="background:#ffffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |
{|
|[[File:Language icon.png|frameless|67x67px]]
|
{|
|[https://kalanga.org/language/ '''Zvemutauro''']
|-
|Peji rinezvinyorwa ne tsanguro ye zve mutauro we Chikalanga. Mienzaniso, ne malinki ezvokuverenga pa peji racho.
|}
|[[File:Quote-right-cs.svg|frameless|55x55px]]
|
{|
|[https://kalanga.org/texts-in-kalanga/proverbs/ '''"Zanhi re Tsumo''']
|-
|Tsumo dze Chikalanga mu Chikalanga, kuitira avo vanoda kufunda Chikalanga ne kuchiwerenga.
|}
|[[File:Gutenberg Bible, New York Public Library, USA. Pic 01.jpg|frameless|77x77px]]
|
{|
|[https://www.bible.com/versions/860-kbtp-bhaibhili-yakayengemala '''Bhaibheri re "YouVersion"''']
* [https://www.bible.com/bible/860/GEN.1.KBTP Mavambo]
|-
|Bhaibheri re Chikalanga, zvose Testamende Itsva ne Yekare. Pane audhiyo ne yokuwerenga.
|}
|-
|[[File:Dicoo bienvenue.png|frameless|76x76px]]
|
{|
|[https://kalanga.org/language/mathangwane-dictionary/ '''Duramazwi''']
|-
|Duramazwi re Chikalanga, rine ruzhinji rwe mashoko anowanikwa mumutauro we Chikalanga.
|}
|
|
{|
|[https://www.youtube.com/watch?v=gqMgKjAnB0Q&t=1065s Yuuchubhu: "Nhoroondo ne Mazita echiKalanga"]
|-
|Peji re nhoroondo ye Vakalanga, Chikalanga uye tsika dzavo madzimambo avo.
|}
|
|
{|
|[https://www.youtube.com/watch?v=006eggsaPDg Yuuchubhu: Mutambo wechiKalanga]
|-
|
|}
|-
|
|
{|
|[https://kalanga.org/texts-in-kalanga/mihodzi-yebunwa/ '''Chikamu chechinyorwa''']
|-
|Muenzaniso we chinyorwa mumutauro we Chikalanga. Dumidzo re chinyorwa chacho i: '''Mihodzi Yebun’wa'''
|}
|
|
{|
|
* [https://www.youtube.com/watch?v=CReqCgHotLI Yuuchubhu: "Firimu ya Yesu mu Chikalanga"]
* [https://www.youtube.com/watch?v=BoV9KGznXL4 Yuuchubhu: "Nzwiso ye firimu ye Chikalanga"]
* [https://www.youtube.com/watch?v=Yo-CJfBPGEY Yuuchubhu: "Nzwiso ye kumuka kwa Yesu"]
|-
|Mapeji evaimbi kana mamuvhi anowanikwa mumutauro we Chikalanga,
|}
|
|
{|
|Zviitiko zvamazuvano
|-
|Peji renhau dze zvirikuitika muchimanjemanje mumisha eVakalanga uye nezve mutauro wacho.
|}
|}
|}
{| class="wikitable float center"
|
|}
[[Category:Wikipidhiya]]
[[Category:Duramazwi]]
[[Category:Mitauro ye Chivanhu (Chishona)]]
[[Category:Zimbabwe]]
soze2p1eesnmq30flpcrb0qc1o1w6wj
97717
97716
2022-08-20T11:16:25Z
Masiziva
13430
wikitext
text/x-wiki
{| class="float center"
! colspan="3" |[[Mitauro ye Chivanhu|<<<<]]
![[Peji Rekutanga|'''Peji Rekutanga''']]
![[ChiShona|>>>>]]
|}
[[File:Wikipedia logo puzzle globe spins horizontally and vertically, revealing the contents of all of its puzzle pieces, without background.gif|center|frameless|44x44px]]
<blockquote>Zanhi rino ndere zvinyorwa zve Zve[[ChiShona|chivanhu]] (kana Chishona) zvekunze kwe [[Wikipidhiya]]. Zvifundo zvinowanikwa pano zvinosanganisa pokufunda Chishona, [[nhoroondo]] ye tsika dzedu [[Vashona]] uye Zvimwe zvinhu zve[[Zimbabwe]] wo futi.</blockquote>
{| class="wikitable float center"
|- style="background-color:#000080"
|[[File:Wikipedia logo puzzle globe spins horizontally and vertically, revealing the contents of all of its puzzle pieces, without background.gif|right|frameless|45x45px]]<br/>
<div style="text-align:center;">
<inputbox>
type=search2
bgcolor=#0018f9
width=38
buttonlabel=Tsvaga
searchbuttonlabel=Tsvaga
</inputbox>
</div>[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]]<br/>
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#358873;"
! style="background:#358873; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Zvinyorwa</big>
|-
|-
| style="background:#b4d6c1; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |
*[http://www.dokpro.uio.no/allex/gsd.html Duramazwi RechiShona] - [[Duramahwi|duramazwi]] rakaitwa neve ''"[[ALLEX Project]]".'' Iri duramazwi rakaiswa mu[[dandira]] neve ''"Norwegian Documentation Project"'' pavakange vakumbigwa kuita izvi neve ''"Allex Project".''
* [http://www.mashumba.com/ Shona Language] - zvinyogwa zva[[Martin Shumba]]
* [http://www.edd.uio.no/allex/corpus/africanlang.html Bumbiro rezvinyogwa zveChiShona] - zvinoshandiswa kuongora mashandigo emashoko e[[ChiShona]].
* [http://www.edd.uio.no/allex/ ALLEX Project] - iyi ihumwe yechikwata chenyanzwi dzinoshanda pamwechete mukuongorora nokuunganidza ruzivo gwemutauro weChiShona. Chikwata ichi chinoshanda chiri pa[[Yunivhesiti yeZimbabwe]] chichitungamirigwa naVaChimhundu.
* [https://web.archive.org/web/20091128095813/http://www.uz.ac.zw/units/alri/alri_home.htm African Languages Research Institute (ALRI)]
* [https://web.archive.org/web/20110718102510/http://mashona.wordpress.com/ Nhaka yeVaShona] - zvinyogwa zva [[Knowledge Chikuse]]
* [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=sna Ethnologue - Shona (S10, sna)] - mutauro weChiShona mudenhe reruzivo remutauro yepasirino
* [http://www.verbix.com/languages/shona.shtml Denhe remutauro weChiShona rinotaridza kuvakwa kweviitwa]
* [http://www.worldlanguage.com/Languages/Shona.htm Nzvimbo mudandira inotaridza zvinotengeswa zvemutauro weChiShona]
* [https://web.archive.org/web/20120503123847/http://www.shonalanguage.info/resources.htm#mawadza Magwaro anobetsera vanotangisa kudzidza mutauro weChiShona]
* [https://web.archive.org/web/20130314200621/http://www.shonalanguage.info/ndau.zip Gwaro rinodzidzisa vanotangisa kudzidza mutauro weChiNdau]
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#007417;"
! style="background:#009999; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Vakalanga</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A -->
|-
| style="background:#ffffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |
{|
|[[File:Language icon.png|frameless|67x67px]]
|
{|
|[https://kalanga.org/language/ '''Zvemutauro''']
|-
|Peji rinezvinyorwa ne tsanguro ye zve mutauro we Chikalanga. Mienzaniso, ne malinki ezvokuverenga pa peji racho.
|}
|[[File:Quote-right-cs.svg|frameless|55x55px]]
|
{|
|[https://kalanga.org/texts-in-kalanga/proverbs/ '''"Zanhi re Tsumo''']
|-
|Tsumo dze Chikalanga mu Chikalanga, kuitira avo vanoda kufunda Chikalanga ne kuchiwerenga.
|}
|[[File:Gutenberg Bible, New York Public Library, USA. Pic 01.jpg|frameless|77x77px]]
|
{|
|[https://www.bible.com/versions/860-kbtp-bhaibhili-yakayengemala '''Bhaibheri re "YouVersion"''']
* [https://www.bible.com/bible/860/GEN.1.KBTP Mavambo]
|-
|Bhaibheri re Chikalanga, zvose Testamende Itsva ne Yekare. Pane audhiyo ne yokuwerenga.
|}
|-
|[[File:Dicoo bienvenue.png|frameless|76x76px]]
|
{|
|[https://kalanga.org/language/mathangwane-dictionary/ '''Duramazwi''']
|-
|Duramazwi re Chikalanga, rine ruzhinji rwe mashoko anowanikwa mumutauro we Chikalanga.
|}
|
|
{|
|[https://www.youtube.com/watch?v=gqMgKjAnB0Q&t=1065s Yuuchubhu: "Nhoroondo ne Mazita echiKalanga"]
|-
|Peji re nhoroondo ye Vakalanga, Chikalanga uye tsika dzavo madzimambo avo.
|}
|
|
{|
|[https://www.youtube.com/watch?v=006eggsaPDg Yuuchubhu: Mutambo wechiKalanga]
|-
|
|}
|-
|
|
{|
|[https://kalanga.org/texts-in-kalanga/mihodzi-yebunwa/ '''Chikamu chechinyorwa''']
|-
|Muenzaniso we chinyorwa mumutauro we Chikalanga. Dumidzo re chinyorwa chacho i: '''Mihodzi Yebun’wa'''
|}
|
|
{|
|
* [https://www.youtube.com/watch?v=CReqCgHotLI Yuuchubhu: "Firimu ya Yesu mu Chikalanga"]
* [https://www.youtube.com/watch?v=BoV9KGznXL4 Yuuchubhu: "Nzwiso ye firimu ye Chikalanga"]
* [https://www.youtube.com/watch?v=Yo-CJfBPGEY Yuuchubhu: "Nzwiso ye kumuka kwa Yesu"]
|-
|Mapeji evaimbi kana mamuvhi anowanikwa mumutauro we Chikalanga,
|}
|
|
{|
|Zviitiko zvamazuvano
|-
|Peji renhau dze zvirikuitika muchimanjemanje mumisha eVakalanga uye nezve mutauro wacho.
|}
|}
|}
{| class="wikitable float center"
|
|}
[[Category:Wikipidhiya]]
[[Category:Mitauro ye Chivanhu (Chishona)]]
[[Category:Zvekuzhe kwe Wikipidhiya]]
pp352dmszs1e7a47mcxqqyanqu759kn
Vakorekore
0
20911
97720
2022-08-20T11:56:12Z
Masiziva
13430
Created page with "'''Vakorekore''' kana '''Wakorekore''' [[rusinga]] rwe vanhu vechi[[Vashona|Shona]] vanogara kumaodzanyembaemabvazuva e[[Zimbabwe]], nzvimbo yavo inopinda mu[[Rwizi Zambezi|mupata weZambezi]], Vakorekore sevanhu vose vanozivikanwa seVashona nhasi vakatanga se[[Vakaranga]], ndiro [[dzinza]] kana [[dhidhizha]] rashandiswa kududza vanhu vose, kusanganisa [[Vakalanga]], uye [[Vavhenda]] ndivo vamwe vane hukama huri pedyo-pedyo ne Vakaranga. Murizvino ndivo vanodanwa vachin..."
wikitext
text/x-wiki
'''Vakorekore''' kana '''Wakorekore''' [[rusinga]] rwe vanhu vechi[[Vashona|Shona]] vanogara kumaodzanyembaemabvazuva e[[Zimbabwe]], nzvimbo yavo inopinda mu[[Rwizi Zambezi|mupata weZambezi]], Vakorekore sevanhu vose vanozivikanwa seVashona nhasi vakatanga se[[Vakaranga]], ndiro [[dzinza]] kana [[dhidhizha]] rashandiswa kududza vanhu vose, kusanganisa [[Vakalanga]], uye [[Vavhenda]] ndivo vamwe vane hukama huri pedyo-pedyo ne Vakaranga.
Murizvino ndivo vanodanwa vachinzi '''Vashona veMaodzanyemba.'''
== Nhoroondo ==
=== Mavambo: Zanagore rechi-15 ===
Mavambo e Vakorekore akabva hukuru hwe dzinza kana dhidhizha re Vakaranga raigara kuchamhembechemabazuva uye rushoma rwe chamhembechamodokero. Mukutanga kudonha kwe [[Umambo we Zimbabwe]] uye mukusimuka kwe [[Ubwami we Mutapa]] ruzhinji rwe huwandu hwevanhu vaka[[Kusenguka|senguka]] vachienda kumaodzanyemba evhu re Zimbabwe muZanagore rechi-15.<ref>https://www.jstor.org/stable/1158673</ref>
Vakorekore vanosanganisa [[Vakaranga]], ne [[Vatonga]] uye [[VaTavara|Vatawara (Vatavara)]], ngokuti pakatuta Vakaranga vachienda kumaodzanyemba kutevera mwanakomana wa Mambo[[Mavhudzi Chibatamatosi]] mutongi we Umambo we Zimbabwe, ainzi [[Nyatsimba Mutota|Jinda Nyatsimba Mutota]], vakasvikako kune Vatonga ne Vatawara (boka rechiShona), vakasanganisana hushoma hwe Vatonga vakaitwa Vakaranga uye gare gare Vakorekore. Asi vamwe Vatonga vakashingira vakasimbisisa mudzinza ravo.
== Mamwe mapeji ekutarisa: ==
* [[Vakaranga]]
* [[Vatonga]]
* [[VaTavara|Vatawara (Vatavara)]]
* [[Vadoma]]
* [[Vambire]]
* [[Vahungwe]]
* [[Vakalanga]]
[[Category:Vakorekore]]
t619753ybewn26sptxolwhz79g20sn7
97721
97720
2022-08-20T11:57:01Z
Masiziva
13430
wikitext
text/x-wiki
'''Vakorekore''' kana '''Wakorekore''' [[rusinga]] rwe vanhu vechi[[Vashona|Shona]] vanogara kumaodzanyembaemabvazuva e[[Zimbabwe]], nzvimbo yavo inopinda mu[[Rwizi Zambezi|mupata weZambezi]], Vakorekore sevanhu vose vanozivikanwa seVashona nhasi vakatanga se[[Vakaranga]], ndiro [[dzinza]] kana [[dhidhizha]] rashandiswa kududza vanhu vose, kusanganisa [[Vakalanga]], uye [[Vavhenda]] ndivo vamwe vane hukama huri pedyo-pedyo ne Vakaranga.
Murizvino ndivo vanodanwa vachinzi '''Vashona veMaodzanyemba.'''
== Nhoroondo ==
=== Mavambo: Zanagore rechi-15 ===
Mavambo e Vakorekore akabva hukuru hwe dzinza kana dhidhizha re Vakaranga raigara kuchamhembechemabazuva uye rushoma rwe chamhembechamodokero. Mukutanga kudonha kwe [[Umambo we Zimbabwe]] uye mukusimuka kwe [[Ubwami we Mutapa]] ruzhinji rwe huwandu hwevanhu vaka[[Kusenguka|senguka]] vachienda kumaodzanyemba evhu re Zimbabwe muZanagore rechi-15.<ref>https://www.jstor.org/stable/1158673</ref>
Vakorekore vanosanganisa [[Vakaranga]], ne [[Vatonga]] uye [[VaTavara|Vatawara (Vatavara)]], ngokuti pakatuta Vakaranga vachienda kumaodzanyemba kutevera mwanakomana wa Mambo[[Mavhudzi Chibatamatosi]] mutongi we Umambo we Zimbabwe, ainzi [[Nyatsimba Mutota|Jinda Nyatsimba Mutota]], vakasvikako kune Vatonga ne Vatawara (boka rechiShona), vakasanganisana hushoma hwe Vatonga vakaitwa Vakaranga uye gare gare Vakorekore. Asi vamwe Vatonga vakashingira vakasimbisisa mudzinza ravo.
== Mamwe mapeji ekutarisa: ==
* [[Vakaranga]]
* [[Vatonga]]
* [[VaTavara|Vatawara (Vatavara)]]
* [[Vadoma]]
* [[Vambire]]
* [[Vahungwe]]
* [[Vakalanga]]
== Mabviro eruzivo ==
[[Category:Vakorekore]]
toszxwnups6t5uri6s60caknr2tfzfj
97722
97721
2022-08-20T11:58:45Z
Masiziva
13430
wikitext
text/x-wiki
'''Vakorekore''' kana '''Wakorekore''' [[rusinga]] rwe vanhu vechi[[Vashona|Shona]] vanogara kumaodzanyembaemabvazuva e[[Zimbabwe]], nzvimbo yavo inopinda mu[[Rwizi Zambezi|mupata weZambezi]], Vakorekore sevanhu vose vanozivikanwa seVashona nhasi vakatanga se[[Vakaranga]], ndiro [[dzinza]] kana [[dhidhizha]] rashandiswa kududza vanhu vose. Huwandu hwe Vakorekore hwunosanganisa vanhu vanemadzitateguru aive [[Vakaranga]], [[Vatonga]] na [[Vakaranga]].
Murizvino ndivo vanodanwa vachinzi '''Vashona veMaodzanyemba.'''
== Nhoroondo ==
=== Mavambo: Zanagore rechi-15 ===
Mavambo e Vakorekore akabva hukuru hwe dzinza kana dhidhizha re Vakaranga raigara kuchamhembechemabazuva uye rushoma rwe chamhembechamodokero. Mukutanga kudonha kwe [[Umambo we Zimbabwe]] uye mukusimuka kwe [[Ubwami we Mutapa]] ruzhinji rwe huwandu hwevanhu vaka[[Kusenguka|senguka]] vachienda kumaodzanyemba evhu re Zimbabwe muZanagore rechi-15.<ref>https://www.jstor.org/stable/1158673</ref>
Vakorekore vanosanganisa [[Vakaranga]], ne [[Vatonga]] uye [[VaTavara|Vatawara (Vatavara)]], ngokuti pakatuta Vakaranga vachienda kumaodzanyemba kutevera mwanakomana wa Mambo[[Mavhudzi Chibatamatosi]] mutongi we Umambo we Zimbabwe, ainzi [[Nyatsimba Mutota|Jinda Nyatsimba Mutota]], vakasvikako kune Vatonga ne Vatawara (boka rechiShona), vakasanganisana hushoma hwe Vatonga vakaitwa Vakaranga uye gare gare Vakorekore. Asi vamwe Vatonga vakashingira vakasimbisisa mudzinza ravo.
== Mamwe mapeji ekutarisa: ==
* [[Vakaranga]]
* [[Vatonga]]
* [[VaTavara|Vatawara (Vatavara)]]
* [[Vadoma]]
* [[Vambire]]
* [[Vahungwe]]
* [[Vakalanga]]
== Mabviro eruzivo ==
[[Category:Vakorekore]]
3lyw9x80gb5nwkat4jpv65v5b5kys8n