ವಿಕಿಪೀಡಿಯ tcywiki https://tcy.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%81%E0%B2%96%E0%B3%8D%E0%B2%AF_%E0%B2%AA%E0%B3%81%E0%B2%9F MediaWiki 1.39.0-wmf.26 first-letter ಮಾದ್ಯಮೊ ವಿಸೇಸೊ ಪಾತೆರ ಬಳಕೆದಾರೆ ಬಳಕೆದಾರೆ ಪಾತೆರ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಪಾತೆರ ಫೈಲ್ ಫೈಲ್ ಪಾತೆರ ಮಾದ್ಯಮೊ ವಿಕಿ ಮಾದ್ಯಮೊ ವಿಕಿ ಪಾತೆರ ಟೆಂಪ್ಲೇಟ್ ಟೆಂಪ್ಲೇಟ್ ಪಾತೆರ ಸಕಾಯೊ ಸಕಾಯೊ ಪಾತೆರ ವರ್ಗೊ ವರ್ಗೊ ಪಾತೆರ TimedText TimedText talk ಮೋಡ್ಯೂಲ್ ಮೋಡ್ಯೂಲ್ ಪಾತೆರ Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 4598 148512 148464 2022-08-27T09:31:14Z Ishqyk 5074 wikitext text/x-wiki {{under construction}} [[File:Flag of India.svg|thumb|ಭಾರತದ ದ್ವಜ|alt=]] [[File:Emblem of India.svg|thumb|ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರ ಲಾಂಛನ|alt=]] {{Infobox ದೇಶ | conventional_long_name = ಭಾರತ ಗಣರಾಜ್ಯ | common_name = ಭಾರತ | native_name = <!--Do NOT remove this from the infobox as infobox translations and transliterations do not fall under [[WP:Manual of Style/India-related articles#Indic scripts in leads and infoboxes]].--> | image_flag = Flag of India.svg | alt_flag = ಸಮತಲವಾದ್ ತ್ರಿವರ್ಣ ಧ್ವಜ ಉಪ್ಪುನ, ಮಿತ್ತ್ರ್ಡ್ ತಿರ್ತ್, ಆಳವಾಯಿನ ಕೇಸರಿ, ಬೊಲ್ದು ಬೊಕ್ಕ ಪಚ್ಚೆ ಸಮತಲ ಪಟ್ಟಿಲು. ಬೊಲ್ದು ಬ್ಯಾಂಡ್‌ದ ಮಧ್ಯೊಡು 24 ಕಡ್ಡಿದ ಒಟ್ಟು ನೇವಿ-ನೀಲಿ ಚಕ್ರ ಉಂಡು. | image_coat = Emblem of India.svg | symbol_width = 75px | alt_coat = Three lions facing left, right, and toward viewer, atop a frieze containing a galloping horse, a 24-spoke wheel, and an elephant. Underneath is a motto: "ಸತ್ಯಮೇವ ಜಯತೇ". | symbol_type = ರಾಜ್ಯ ಲಾಂಛನ | other_symbol = ವಂದೇ ಮಾತರಂ<br />"ಅಪ್ಪೆ ಯಾನ್ ನಿಕ್ಕ್ ನಮಸ್ಕಾರ ಮಲ್ಪುವೆ"{{lower|0.2em|{{efn|"[...] '' ಜನ ಗಣ ಮನ'' is the National Anthem of India, subject to such alterations in the words as the Government may authorise as occasion arises; and the song ''Vande Mataram'', which has played a historic part in the struggle for Indian freedom, shall be honoured equally with ''Jana Gana Mana'' and shall have equal status with it."{{sfn|Constituent Assembly of India|1950}}<!--end efn:-->}}{{sfn|National Informatics Centre|2005}}<!--end lower:--><ref name="india.gov.in" />}} | other_symbol_type = ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪದ | national_motto = ಸತ್ಯಮೇವ ಜಯತೇ | national_anthem = {{native phrase|bn|ಜನ ಗಣ ಮನ|italics=off|paren=omit}}<ref name="india.gov.in">{{cite web |url=https://india.gov.in/india-glance/national-symbols |title=National Symbols &#124; National Portal of India |publisher=[[India.gov.in]] |quote=The National Anthem of India Jana Gana Mana, composed originally in Bengali by Rabindranath Tagore, was adopted in its Hindi version by the Constituent Assembly as the National Anthem of India on 24 January 1950. |access-date=1 March 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170204121208/https://india.gov.in/india-glance/national-symbols |archive-date=4 February 2017 }}</ref><ref name="tatsama">{{cite news |title=National anthem of India: a brief on 'Jana Gana Mana' |url=https://www.news18.com/news/india/national-anthem-of-india-a-brief-on-jana-gana-mana-498576.html |date=14 August 2012 |access-date=7 June 2019 |publisher=[[News18 India|News18]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20190417194530/https://www.news18.com/news/india/national-anthem-of-india-a-brief-on-jana-gana-mana-498576.html |archive-date=17 April 2019}}</ref><br />"ಈ ಮಾತ ಜನತ ಮನಸ್ಸ್ ದ ಆಡಳಿತಗಾರೆ"{{lower|0.2em|{{sfn|Wolpert|2003|p=1}}<ref name="india.gov.in" />}}<br /> <div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">[[File:Jana Gana Mana instrumental.ogg]]</div> | national_languages = None<ref name="Times News Network" /><ref name="NoneNtl" /><ref name="Press Trust of India" /> | image_map = India (orthographic projection).svg | map_width = 250px | alt_map = Image of a globe centred on India, with India highlighted. | map_caption = ಭಾರತದ ನಿಯಂತ್ರಣದಡ್ ಉಪ್ಪುನ ಪ್ರದೇಶೊನ್ ಕಡು ಪಚ್ಚೆ ಬಣ್ಣಡ್ ತೋಜಪಾದೆರ್; ಪ್ರದೇಶೊನ್ ಕ್ಲೈಮ್ ಮಲ್ದೆರ್ ಆಂಡ ನಿಯಂತ್ರನ ಮಲ್ದಿಜೆರ್ ತಿಳಿ ಪಚ್ಚೆ 1 ಟ್ ತೋಜಾಪಡೆರ್ | capital = [[ದೆಹಲಿ]] | coordinates = {{Coord|28|36|50|N|77|12|30|E|type:city_region:IN}} | largest_city = {{plainlist| * [[ಮುಂಬೈ]] *[[ದೆಹಲಿ]] }} | official_languages = {{hlist |ಹಿಂದಿ|ಇಂಗ್ಲೀಷ್ {{efn|According to [[Part XVII of the Constitution of India]], [[Standard Hindi|Hindi]] in the [[Devanagari]] script is the [[official language]] of the Union, along with [[Indian English|English]] as an additional official language.{{sfn|National Informatics Centre|2005}}{{sfn|Ministry of Home Affairs 1960}}<ref name="india.gov.in2">{{cite web |url=https://india.gov.in/india-glance/profile |title=Profile &#124; National Portal of India |publisher=[[India.gov.in]] |access-date=23 August 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130830064815/https://india.gov.in/india-glance/profile |archive-date=30 August 2013 }}</ref> [[States and union territories of India|States and union territories]] can have a different official language of their own other than Hindi or English.}}<ref>{{cite web |url=https://rajbhasha.gov.in/en/constitutional-provisions |title=Constitutional Provisions – Official Language Related Part-17 of the Constitution of India |website=[[Department of Official Language]] via [[Government of India]] |access-date=18 April 2021 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210418112326/https://rajbhasha.gov.in/en/constitutional-provisions |archive-date=18 April 2021}}</ref>}} | regional_languages = {{collapsible list |titlestyle = background:transparent;text-align:left; |title = [[Languages with official status in India#State level|State level]] and [[Eighth Schedule to the Constitution of India|{{nowrap|Eighth Schedule}}]]<ref name="langoff">{{cite web |url=https://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM50thReport.pdf |title=50th Report of the Commissioner for Linguistic Minorities in India (July 2012 to June 2013) |publisher=Commissioner for Linguistic Minorities, [[Ministry of Minority Affairs]], [[Government of India]] |access-date=26 December 2014 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160708012438/https://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM50thReport.pdf |archive-date=8 July 2016}}</ref> |{{hlist | [[Assamese language|Assamese]] | [[Bengali language|Bengali]] | [[Boro language (India)|Boro]] | [[Dogri language|Dogri]] | [[Gujarati language|Gujarati]] | [[Hindi]] | [[Kannada]] | [[Kashmiri language|Kashmiri]] | [[Kokborok]] | [[Konkani language|Konkani]] | [[Maithili language|Maithili]] | [[Malayalam]] | [[Meitei language|Manipuri]] | [[Marathi language|Marathi]] | [[Mizo language|Mizo]] | [[Nepali language|Nepali]] | [[Odia language|Odia]] | [[Punjabi language|Punjabi]] | [[Sanskrit]] | [[Santali language|Santali]] | [[Sindhi language|Sindhi]] | [[Tamil language|Tamil]] | [[Telugu language|Telugu]] | [[Urdu]] }} }} | languages_type = Native languages | languages = [[List of languages by number of native speakers in India|447 languages]]{{efn|Different sources give widely differing figures, primarily based on how the terms "language" and "dialect" are defined and grouped. [[Ethnologue]] lists 461 tongues for India (out of 6,912 worldwide), 447 of which are living, while 14 are extinct.<ref name="Ethnologue">{{cite web|editor=Lewis, M. Paul |editor2=Simons, Gary F. |editor3=Fennig, Charles D.|year=2014|title=Ethnologue: Languages of the World (Seventeenth edition) : India|publisher=[[Ethnologue]] by SIL International|location= Dallas, Texas|url= https://www.ethnologue.com/country/IN|access-date=15 December 2014}}</ref><ref name="Ethnologue2">{{cite web|url=https://archive.ethnologue.com/15/ethno_docs/distribution.asp?by=area|archive-url=https://web.archive.org/web/20141217151950/https://archive.ethnologue.com/15/ethno_docs/distribution.asp?by=area|title=Ethnologue : Languages of the World (Seventeenth edition) : Statistical Summaries |publisher=[[Ethnologue]] by SIL International |archive-date=17 December 2014|access-date=17 December 2014}}</ref>}} | demonym = [[Indian people|Indian]] | government_type = ಫೆಡರಲ್ ಸಂಸದೀಯ ಸಂವಿಧಾನಿಕ ಗಣರಾಜ್ಯ | leader_title1 = ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ | leader_name1 = [[ದ್ರೌಪದಿ ಮುರ್ಮು]] | leader_title2 = ಉಪ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ | leader_name2 = ಜಗದೀಪ್ ಧನಕರ್ | leader_title3 = ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ | leader_name3 = [[ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ]] | leader_title4 = ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶೇರ್ | leader_name4 = ಎನ್ ವಿ ರಮಣ | leader_title5 = ಲೋಕಸಭೆ ಸ್ಪೀಕರ್ | leader_name5 = ಓಂ ಬಿರ್ಲಾ | legislature = [[Parliament of India|Parliament]] | upper_house = [[Rajya Sabha]] | lower_house = [[Lok Sabha]] | sovereignty_type = ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾ | sovereignty_note = ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್ ಡ್ | established_event1 = ಡೊಮಿನಿಯನ್ | established_date1 = 15 ಆಗಸ್ಟು 1947 | established_event2 = ಗಣರಾಜ್ಯ | established_date2 = 26 ಜನವರಿ 1950 | area_km2 = 3,287,263<ref name="india.gov.in" /> | area_footnote = {{efn|"The country's exact size is subject to debate because some borders are disputed. The Indian government lists the total area as {{convert|3287260|km2|sqmi|abbr=on}} and the total land area as {{convert|3060500|km2|sqmi|abbr=on}}; the United Nations lists the total area as {{convert|3287263|km2|sqmi|abbr=on}} and total land area as {{convert|2973190|km2|sqmi|abbr=on}}."{{sfn|Library of Congress|2004}} }} | area_rank = 7ನೇ | area_sq_mi = 1,269,346 | percent_water = 9.6 | population_estimate = {{IncreaseNeutral}} {{UN Population|India}}{{UN Population|ref}} | population_census = 1,210,854,977<ref>{{cite web|url=https://www.censusindia.gov.in/2011census/population_enumeration.html|title=Population Enumeration Data (Final Population)|work=2011 Census Data|publisher=[[Registrar General and Census Commissioner of India|Office of the Registrar General & Census Commissioner, India]]|access-date=17 June 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160522213913/https://www.censusindia.gov.in/2011census/population_enumeration.html|archive-date=22 May 2016}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.censusindia.gov.in/2011census/PCA/A-2_Data_Tables/00%20A%202-India.pdf|title=A – 2 Decadal Variation in Population Since 1901|work=2011 Census Data|publisher=[[Registrar General and Census Commissioner of India|Office of the Registrar General & Census Commissioner, India]]|access-date=17 June 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160430213141/https://www.censusindia.gov.in/2011census/PCA/A-2_Data_Tables/00%20A%202-India.pdf|archive-date=30 April 2016}}</ref> | population_estimate_year = {{UN Population|Year}} | population_estimate_rank = 2nd | population_census_year = 2011 | population_census_rank = 2nd | population_density_km2 = {{Pop density|{{Indian population clock}}|3287263|km2|disp=num|prec=1}} | population_density_sq_mi = {{Pop density|{{Indian population clock}}|1269219|sqmi|disp=num|prec=1}} | population_density_rank = 19th | GDP_PPP = {{increase}} {{nowrap|$11.745 trillion}}<ref name=imf>{{cite news |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2022/April/weo-report?c=534,&s=NGDP_RPCH,NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,PPPSH,&sy=2017&ey=2027&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1 |title=World Economic Outlook Database: April 2022 |newspaper=Imf |publisher=[[International Monetary Fund]] |date=April 2022 |access-date=19 April 2022}}</ref> | GDP_PPP_year = 2022 | GDP_PPP_rank = 3rd | GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $8,358<ref name=imf /> | GDP_PPP_per_capita_rank = 128th | GDP_nominal = {{increase}} {{nowrap|$3.535 trillion}}<ref name=imf /> | GDP_nominal_year = 2022 | GDP_nominal_rank = 5th | GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $2,601<ref name=imf /> | GDP_nominal_per_capita_rank = 141st | Gini = 35.7 <!--number only--> | Gini_year = 2011 | Gini_change = | Gini_ref = <ref>{{cite web|title=Gini Index coefficient|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gini-index-coefficient-distribution-of-family-income/country-comparison|website=[[The World Factbook]]|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=10 July 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210707032440/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gini-index-coefficient-distribution-of-family-income/country-comparison|archive-date=7 July 2021}}</ref><ref>{{cite web|title=Gini index (World Bank estimate) – India |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=IN|publisher=[[World bank]]}}</ref> | Gini_rank = 98th | HDI = 0.645 <!--number only--> | HDI_year = 2019 <!--Please use the year to which the HDI [[Human Development Index]] data refers, not the publication year--> | HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady--> | HDI_ref = <ref name="UNHDR">{{cite web|url=https://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|title=Human Development Report 2020|publisher=[[United Nations Development Programme]]|date=15 December 2020|access-date=15 December 2020}}</ref> | HDI_rank = {{ordinal|131}} | currency = [[Indian rupee]] (₹) | currency_code = INR | time_zone = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset = +05:30 | utc_offset_DST = | DST_note = ''[[Daylight saving time|DST]] is not observed'' | time_zone_DST = | date_format = {{ubl | {{nowrap|{{abbr|dd|day}}-{{abbr|mm|month}}-{{abbr|yyyy|year}}}}{{efn|See [[Date and time notation in India]].}} }} | drives_on = left<ref>{{Cite web |title=List of all left- & right-driving countries around the world |url=https://www.worldstandards.eu/cars/list-of-left-driving-countries/ |date=13 May 2020 |access-date=10 June 2020 |website=worldstandards.eu}}</ref> | calling_code = [[Telephone numbers in India|+91]] | cctld = [[.in]] ([[.in#Internationalised domain names and country codes|others]]) | englishmotto = "Truth Alone Triumphs"{{lower|0.2em|{{sfn|National Informatics Centre|2005}}}} | religion_year = 2011 | religion = {{ubl | 79.8% [[Hinduism in India|Hinduism]] | 14.2% [[Islam in India|Islam]] | 2.3% [[Christianity in India|Christianity]] | 1.7% [[Sikhism in India|Sikhism]] | 0.7% [[History of Buddhism in India|Buddhism]] | 0.4% [[Jainism in India|Jainism]] | 0.23% [[Irreligion in India|Unaffiliated]] | 0.65% [[Religion in India|Others]]<ref name="Census2011religion" /> }} | official_website = <!-- do not add www.gov.in – The article is about the country, not the government – from Template:Infobox country, do not use government website (e.g. usa.gov) for countries (e.g. United States) --> | today = | iso3166code = IN }} [[ಫೈಲ್:India-locator-map-blank.svg|thumb|ಭಾರತೊ ದೇಸೊದ ನಚ್ಚೆ]] '''ಭಾರತ''' ಜಗತ್ತ್‌ದ ೭ನೆ ಮಲ್ಲ ದೇಸೊ. ಜಗತ್ತ್‌ದ [[ಭೂಮಿ]]ದ ೨.೪ ಪಾಲ್ ಭಾರತೊ ಉಂಡು. ಈ ಭೂಮಿಗ್ ಮಸ್ತ್ ಇತಿಹಾಸೊ ಉಂಡು. ಇತ್ತೆ ಭಾರತೊಡು ೨೦೧೧ತ ಜನಗಣತಿತ ಪ್ರಕಾರೊ<ref>http://www.censusindia.gov.in/2011census/population_enumeration.html</ref> 1,293,057,000 (2016) ಕೋಟಿ ಜನ ಉಲ್ಲೆರ್. ಉಂದು ವಿಶ್ವ ಜನಸಂಖ್ಯೆದ 17.5% ಭಾಗೊ ಅಪುಂಡು. ಭಾರತೊ ದೇಸೊಡು ೨೯ ರಾಜ್ಯ ಉಂಡು. ೭ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಸೊ ಉಂಡು. ಭಾರತೊನ್ '''ಹಿಂದುಸ್ಥಾನ''' ಪಂಡ್‌ದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಭಾರತೊದ ರಾಜಧಾನಿ ದೆಹಲಿ. ದೆಹಲಿಡ್ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್ ಬೊಕ್ಕ ಸರ್ವೊಚ್ಛ ನ್ಯಾಯಲಯೊ ಉಂಡು. ಭಾರತೊಡು ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಭಾಷೆ, ಸಂಸ್ಕ್ರತಿ, ಆಚಾರ, ವಿಚಾರೊಲು ಇತ್ತ್‌ಂಡಲಾ ಮಾತ ಜಾತಿ, ಧರ್ಮೊದಕುಲು ಒಂಜಾದ್ ಉಲ್ಲೇರ್. == ಭಾರತೊ ಪುದರ್ ಉಂಡಾಯಿನೆ == *ಭಾರತೊ ಪನ್ಪುನವು "ಭರತವರ್ಷ" ಪುದರ್‌ದ ಮೂಲೊಡಡ್ದು ಬತ್ತ್ಂಡ್. *ಪಿರಾಕ್‍ಡ್ ಪುರಾನೊದ ನಿಲೆಟ್ ಈ ಪುದರ್ ಭಾರತೊಂದು ಸೂಚಿತ ಆತ್ಂಡ್. ಋಷಭದೇವನ ಮಗೆ ಭರತ ಚಕ್ರವರ್ತಿಡ್ದ್ ಅತ್ತಂಡ ಮಹಾರಾಜೆ ದುಸ್ಯಂತನ ಮಗೆ ಆಯಿನ ಭರತ ಮಹಾರಾಜನ ಪುದರ್‌ಡ್ದ್ ಬತ್ತ್ಂಡ್. *"[[:kn:ಇಂಡಿಯಾ|ಇಂಡಿಯಾ]]" ಎನ್ಪಿ ಪುದರ್ [[:kn:ಸಿಂಧೂ ನದಿ|ಸಿಂಧೂ]] ಸುದೆತ ಪರ್ಷಿಯನ್ ರೂಪಾಂತರೊ "ಇಂಡಸ್" ಪನ್ಪುನೆಡ್ದ್ ಬತ್ತ್‌ನೆ. ಭಾರತೊನು ನಿರ್ದೇಸಿಸಯರೆ ಉಪಯೋಗಿಸವುನ ಬೇತೆ ಪುದರ್‌ಲೆಡ್ ಒಂಜಿ '''ಹಿಂದುಸ್ತಾನ'''. == ಭಾರತೊದ ಭೌಗೋಳಿಕ ಭಾಗೊಲೆ ಇವರೊ == *[[:kn:ಹಿಮಾಲಯ|ಹಿಮಾಲಯೊ]] ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿ *ಉತ್ತರೊದ ಸಮತಟ್ಟು ಪ್ರದೇಸೊ *[[:kn:ಥಾರ್ ಮರುಭೂಮಿ|ಥಾರ್ ಮರುಭೂಮಿ]] *[[:kn:ದಖನ್ ಪ್ರಸ್ತಭೂಮಿ|ದಖನ್ ಪ್ರಸ್ತಭೂಮಿ]] == ಪರಿಪುನ ಸುದೆಕುಲು == ಭಾರತಡೊ ಪರಿಪುನ ಮುಕ್ಯೊ ಸುದೆಕ್‌ಲ್ ಇಂಚ ಉಂಡು; *[[:kn:ಸಿಂಧೂ ನದಿ|ಸಿಂಧೂ]] *[[:kn:ಗಂಗಾ ನದಿ|ಗಂಗಾ]] *[[:kn:ಬ್ರಹ್ಮಪುತ್ರ ನದಿ|ಬ್ರಹ್ಮಪುತ್ರ]] *[[:kn:ಯಮುನಾ ನದಿ|ಯಮುನಾ]] *[[:kn:ನರ್ಮದಾ ನದಿ|ನರ್ಮದಾ]] *[[:kn:ಗೋದಾವರಿ|ಗೋದಾವರಿ]] *[[:kn:ಕೃಷ್ಣಾ ನದಿ|ಕೃಷ್ಣಾ]] *[[:kn:ಕಾವೇರಿ ನದಿ|ಕಾವೇರಿ]] == ರಾಜ್ಯೊಲು == ಭಾರತೊ ದೇಸೊಡು ಒಟ್ಟುಗು ೨೯ ರಾಜ್ಯೊಲು ಉಲ್ಲೊ. {{colbegin|3}} #[[ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ]] #[[ಅರುಣಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ]] #[[ಅಸ್ಸಾಮ್]] #[[ಉತ್ತರಾಂಚಲ]] #[[ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ]] #[[ಒರಿಸ್ಸಾ]] #[[ಕರ್ನಾಟಕ]] #[[ಕೇರಳ]] #[[ಗುಜರಾತ್]] #[[ಗೋವಾ]] #[[ಚತ್ತೀಸ್‍ಗಢ]] #[[ಜಮ್ಮು ಕಾಶ್ಮೀರ]] #[[ಜಾರ್ಖಂಡ್]] #[[ತಮಿಳುನಾಡು]] #[[ತೆಲಂಗಾಣ]] #[[ತ್ರಿಪುರ]] #[[ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್]] #[[ಪಂಜಾಬ್]] #[[ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ]] #[[ಬಿಹಾರ]] #[[ಮಣಿಪುರ]] #[[ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶ]] #[[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]] #[[ಮೇಘಾಲಯ]] #[[ಮಿಝೋರಾಮ್]] #[[ರಾಜಸ್ಥಾನ]] #[[ಸಿಕ್ಕಿಂ]] #[[ಹರ್ಯಾನ]] #[[ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ]] {{colend|3}} == ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳು == ಭಾರತೊಡು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಸೊಂದು ಒಟ್ಟುಗು 8 ಪ್ರದೇಸೊಲು ಉಲ್ಲೊ. #[[:kn:ಅಂಡಮಾನ್ ಮತ್ತು ನಿಕೊಬಾರ್ ದ್ವೀಪಗಳು|ಅಂಡಮಾನ್ ಮತ್ತು ನಿಕೋಬಾರ್]] #[[:kn:ಚಂಡೀಗಡ|ಚಂಡೀಗಡ]] #[[:kn:ದಮನ್ ಮತ್ತು ದಿಯು|ಡಾಮನ್ ಮತ್ತು ಡಿಯು]] #[[:kn:ದಾದ್ರ ಮತ್ತು ನಗರ್ ಹವೆಲಿ|ದಾದ್ರಾ ಮತ್ತು ನಗರ್ ಹವೇಲಿ]] #[[:kn:ಪುದುಚೇರಿ|ಪುದುಚೇರಿ]] #[[:kn:ಲಕ್ಷದ್ವೀಪ|ಲಕ್ಷದ್ವೀಪ]] #ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ #ಲಡಾಕ್ == ರಾಜಧಾನಿ == ಭಾರತ ದೇಶದ ರಾಜಧಾನಿ ದೆಹಲಿ == ಉಲ್ಲೇಕೊಲು == {{Reflist}} [[Category:ದೇಶೊಲು]] a4530npos7k4kubayjekuxolx1lpbec 148513 148512 2022-08-27T09:35:25Z Ishqyk 5074 wikitext text/x-wiki {{under construction}} [[File:Flag of India.svg|thumb|ಭಾರತದ ದ್ವಜ|alt=]] [[File:Emblem of India.svg|thumb|ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರ ಲಾಂಛನ|alt=]] [[File:Jana Gana Mana instrumental.ogg|thumb|ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆ:ಜನ ಗಣ ಮನ<ref name="india.gov.in">{{cite web |url=https://india.gov.in/india-glance/national-symbols |title=National Symbols &#124; National Portal of India |publisher=[[India.gov.in]] |quote=The National Anthem of India Jana Gana Mana, composed originally in Bengali by Rabindranath Tagore, was adopted in its Hindi version by the Constituent Assembly as the National Anthem of India on 24 January 1950. |access-date=1 March 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170204121208/https://india.gov.in/india-glance/national-symbols |archive-date=4 February 2017 }}</ref><ref name="tatsama">{{cite news |title=National anthem of India: a brief on 'Jana Gana Mana' |url=https://www.news18.com/news/india/national-anthem-of-india-a-brief-on-jana-gana-mana-498576.html |date=14 August 2012 |access-date=7 June 2019 |publisher=[[News18 India|News18]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20190417194530/https://www.news18.com/news/india/national-anthem-of-india-a-brief-on-jana-gana-mana-498576.html |archive-date=17 April 2019}}</ref>]] {{Infobox ದೇಶ | conventional_long_name = ಭಾರತ ಗಣರಾಜ್ಯ | common_name = ಭಾರತ | native_name = <!--Do NOT remove this from the infobox as infobox translations and transliterations do not fall under [[WP:Manual of Style/India-related articles#Indic scripts in leads and infoboxes]].--> | image_flag = Flag of India.svg | alt_flag = ಸಮತಲವಾದ್ ತ್ರಿವರ್ಣ ಧ್ವಜ ಉಪ್ಪುನ, ಮಿತ್ತ್ರ್ಡ್ ತಿರ್ತ್, ಆಳವಾಯಿನ ಕೇಸರಿ, ಬೊಲ್ದು ಬೊಕ್ಕ ಪಚ್ಚೆ ಸಮತಲ ಪಟ್ಟಿಲು. ಬೊಲ್ದು ಬ್ಯಾಂಡ್‌ದ ಮಧ್ಯೊಡು 24 ಕಡ್ಡಿದ ಒಟ್ಟು ನೇವಿ-ನೀಲಿ ಚಕ್ರ ಉಂಡು. | image_coat = Emblem of India.svg | symbol_width = 75px | alt_coat = Three lions facing left, right, and toward viewer, atop a frieze containing a galloping horse, a 24-spoke wheel, and an elephant. Underneath is a motto: "ಸತ್ಯಮೇವ ಜಯತೇ". | symbol_type = ರಾಜ್ಯ ಲಾಂಛನ | other_symbol = ವಂದೇ ಮಾತರಂ<br />"ಅಪ್ಪೆ ಯಾನ್ ನಿಕ್ಕ್ ನಮಸ್ಕಾರ ಮಲ್ಪುವೆ"{{lower|0.2em|{{efn|"[...] '' ಜನ ಗಣ ಮನ'' is the National Anthem of India, subject to such alterations in the words as the Government may authorise as occasion arises; and the song ''Vande Mataram'', which has played a historic part in the struggle for Indian freedom, shall be honoured equally with ''Jana Gana Mana'' and shall have equal status with it."{{sfn|Constituent Assembly of India|1950}}<!--end efn:-->}}{{sfn|National Informatics Centre|2005}}<!--end lower:--><ref name="india.gov.in" />}} | other_symbol_type = ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪದ | national_motto = ಸತ್ಯಮೇವ ಜಯತೇ | national_anthem = {{native phrase|bn|ಜನ ಗಣ ಮನ|italics=off|paren=omit}}<ref name="india.gov.in">{{cite web |url=https://india.gov.in/india-glance/national-symbols |title=National Symbols &#124; National Portal of India |publisher=[[India.gov.in]] |quote=The National Anthem of India Jana Gana Mana, composed originally in Bengali by Rabindranath Tagore, was adopted in its Hindi version by the Constituent Assembly as the National Anthem of India on 24 January 1950. |access-date=1 March 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170204121208/https://india.gov.in/india-glance/national-symbols |archive-date=4 February 2017 }}</ref><ref name="tatsama">{{cite news |title=National anthem of India: a brief on 'Jana Gana Mana' |url=https://www.news18.com/news/india/national-anthem-of-india-a-brief-on-jana-gana-mana-498576.html |date=14 August 2012 |access-date=7 June 2019 |publisher=[[News18 India|News18]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20190417194530/https://www.news18.com/news/india/national-anthem-of-india-a-brief-on-jana-gana-mana-498576.html |archive-date=17 April 2019}}</ref><br />"ಈ ಮಾತ ಜನತ ಮನಸ್ಸ್ ದ ಆಡಳಿತಗಾರೆ"{{lower|0.2em|{{sfn|Wolpert|2003|p=1}}<ref name="india.gov.in" />}}<br /> <div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">[[File:Jana Gana Mana instrumental.ogg]]</div> | national_languages = None<ref name="Times News Network" /><ref name="NoneNtl" /><ref name="Press Trust of India" /> | image_map = India (orthographic projection).svg | map_width = 250px | alt_map = Image of a globe centred on India, with India highlighted. | map_caption = ಭಾರತದ ನಿಯಂತ್ರಣದಡ್ ಉಪ್ಪುನ ಪ್ರದೇಶೊನ್ ಕಡು ಪಚ್ಚೆ ಬಣ್ಣಡ್ ತೋಜಪಾದೆರ್; ಪ್ರದೇಶೊನ್ ಕ್ಲೈಮ್ ಮಲ್ದೆರ್ ಆಂಡ ನಿಯಂತ್ರನ ಮಲ್ದಿಜೆರ್ ತಿಳಿ ಪಚ್ಚೆ 1 ಟ್ ತೋಜಾಪಡೆರ್ | capital = [[ದೆಹಲಿ]] | coordinates = {{Coord|28|36|50|N|77|12|30|E|type:city_region:IN}} | largest_city = {{plainlist| * [[ಮುಂಬೈ]] *[[ದೆಹಲಿ]] }} | official_languages = {{hlist |ಹಿಂದಿ|ಇಂಗ್ಲೀಷ್ {{efn|According to [[Part XVII of the Constitution of India]], [[Standard Hindi|Hindi]] in the [[Devanagari]] script is the [[official language]] of the Union, along with [[Indian English|English]] as an additional official language.{{sfn|National Informatics Centre|2005}}{{sfn|Ministry of Home Affairs 1960}}<ref name="india.gov.in2">{{cite web |url=https://india.gov.in/india-glance/profile |title=Profile &#124; National Portal of India |publisher=[[India.gov.in]] |access-date=23 August 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130830064815/https://india.gov.in/india-glance/profile |archive-date=30 August 2013 }}</ref> [[States and union territories of India|States and union territories]] can have a different official language of their own other than Hindi or English.}}<ref>{{cite web |url=https://rajbhasha.gov.in/en/constitutional-provisions |title=Constitutional Provisions – Official Language Related Part-17 of the Constitution of India |website=[[Department of Official Language]] via [[Government of India]] |access-date=18 April 2021 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210418112326/https://rajbhasha.gov.in/en/constitutional-provisions |archive-date=18 April 2021}}</ref>}} | regional_languages = {{collapsible list |titlestyle = background:transparent;text-align:left; |title = [[Languages with official status in India#State level|State level]] and [[Eighth Schedule to the Constitution of India|{{nowrap|Eighth Schedule}}]]<ref name="langoff">{{cite web |url=https://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM50thReport.pdf |title=50th Report of the Commissioner for Linguistic Minorities in India (July 2012 to June 2013) |publisher=Commissioner for Linguistic Minorities, [[Ministry of Minority Affairs]], [[Government of India]] |access-date=26 December 2014 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160708012438/https://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM50thReport.pdf |archive-date=8 July 2016}}</ref> |{{hlist | [[Assamese language|Assamese]] | [[Bengali language|Bengali]] | [[Boro language (India)|Boro]] | [[Dogri language|Dogri]] | [[Gujarati language|Gujarati]] | [[Hindi]] | [[Kannada]] | [[Kashmiri language|Kashmiri]] | [[Kokborok]] | [[Konkani language|Konkani]] | [[Maithili language|Maithili]] | [[Malayalam]] | [[Meitei language|Manipuri]] | [[Marathi language|Marathi]] | [[Mizo language|Mizo]] | [[Nepali language|Nepali]] | [[Odia language|Odia]] | [[Punjabi language|Punjabi]] | [[Sanskrit]] | [[Santali language|Santali]] | [[Sindhi language|Sindhi]] | [[Tamil language|Tamil]] | [[Telugu language|Telugu]] | [[Urdu]] }} }} | languages_type = Native languages | languages = [[List of languages by number of native speakers in India|447 languages]]{{efn|Different sources give widely differing figures, primarily based on how the terms "language" and "dialect" are defined and grouped. [[Ethnologue]] lists 461 tongues for India (out of 6,912 worldwide), 447 of which are living, while 14 are extinct.<ref name="Ethnologue">{{cite web|editor=Lewis, M. Paul |editor2=Simons, Gary F. |editor3=Fennig, Charles D.|year=2014|title=Ethnologue: Languages of the World (Seventeenth edition) : India|publisher=[[Ethnologue]] by SIL International|location= Dallas, Texas|url= https://www.ethnologue.com/country/IN|access-date=15 December 2014}}</ref><ref name="Ethnologue2">{{cite web|url=https://archive.ethnologue.com/15/ethno_docs/distribution.asp?by=area|archive-url=https://web.archive.org/web/20141217151950/https://archive.ethnologue.com/15/ethno_docs/distribution.asp?by=area|title=Ethnologue : Languages of the World (Seventeenth edition) : Statistical Summaries |publisher=[[Ethnologue]] by SIL International |archive-date=17 December 2014|access-date=17 December 2014}}</ref>}} | demonym = [[Indian people|Indian]] | government_type = ಫೆಡರಲ್ ಸಂಸದೀಯ ಸಂವಿಧಾನಿಕ ಗಣರಾಜ್ಯ | leader_title1 = ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ | leader_name1 = [[ದ್ರೌಪದಿ ಮುರ್ಮು]] | leader_title2 = ಉಪ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ | leader_name2 = ಜಗದೀಪ್ ಧನಕರ್ | leader_title3 = ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ | leader_name3 = [[ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ]] | leader_title4 = ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶೇರ್ | leader_name4 = ಎನ್ ವಿ ರಮಣ | leader_title5 = ಲೋಕಸಭೆ ಸ್ಪೀಕರ್ | leader_name5 = ಓಂ ಬಿರ್ಲಾ | legislature = [[Parliament of India|Parliament]] | upper_house = [[Rajya Sabha]] | lower_house = [[Lok Sabha]] | sovereignty_type = ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾ | sovereignty_note = ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್ ಡ್ | established_event1 = ಡೊಮಿನಿಯನ್ | established_date1 = 15 ಆಗಸ್ಟು 1947 | established_event2 = ಗಣರಾಜ್ಯ | established_date2 = 26 ಜನವರಿ 1950 | area_km2 = 3,287,263<ref name="india.gov.in" /> | area_footnote = {{efn|"The country's exact size is subject to debate because some borders are disputed. The Indian government lists the total area as {{convert|3287260|km2|sqmi|abbr=on}} and the total land area as {{convert|3060500|km2|sqmi|abbr=on}}; the United Nations lists the total area as {{convert|3287263|km2|sqmi|abbr=on}} and total land area as {{convert|2973190|km2|sqmi|abbr=on}}."{{sfn|Library of Congress|2004}} }} | area_rank = 7ನೇ | area_sq_mi = 1,269,346 | percent_water = 9.6 | population_estimate = {{IncreaseNeutral}} {{UN Population|India}}{{UN Population|ref}} | population_census = 1,210,854,977<ref>{{cite web|url=https://www.censusindia.gov.in/2011census/population_enumeration.html|title=Population Enumeration Data (Final Population)|work=2011 Census Data|publisher=[[Registrar General and Census Commissioner of India|Office of the Registrar General & Census Commissioner, India]]|access-date=17 June 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160522213913/https://www.censusindia.gov.in/2011census/population_enumeration.html|archive-date=22 May 2016}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.censusindia.gov.in/2011census/PCA/A-2_Data_Tables/00%20A%202-India.pdf|title=A – 2 Decadal Variation in Population Since 1901|work=2011 Census Data|publisher=[[Registrar General and Census Commissioner of India|Office of the Registrar General & Census Commissioner, India]]|access-date=17 June 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160430213141/https://www.censusindia.gov.in/2011census/PCA/A-2_Data_Tables/00%20A%202-India.pdf|archive-date=30 April 2016}}</ref> | population_estimate_year = {{UN Population|Year}} | population_estimate_rank = 2nd | population_census_year = 2011 | population_census_rank = 2nd | population_density_km2 = {{Pop density|{{Indian population clock}}|3287263|km2|disp=num|prec=1}} | population_density_sq_mi = {{Pop density|{{Indian population clock}}|1269219|sqmi|disp=num|prec=1}} | population_density_rank = 19th | GDP_PPP = {{increase}} {{nowrap|$11.745 trillion}}<ref name=imf>{{cite news |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2022/April/weo-report?c=534,&s=NGDP_RPCH,NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,PPPSH,&sy=2017&ey=2027&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1 |title=World Economic Outlook Database: April 2022 |newspaper=Imf |publisher=[[International Monetary Fund]] |date=April 2022 |access-date=19 April 2022}}</ref> | GDP_PPP_year = 2022 | GDP_PPP_rank = 3rd | GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $8,358<ref name=imf /> | GDP_PPP_per_capita_rank = 128th | GDP_nominal = {{increase}} {{nowrap|$3.535 trillion}}<ref name=imf /> | GDP_nominal_year = 2022 | GDP_nominal_rank = 5th | GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $2,601<ref name=imf /> | GDP_nominal_per_capita_rank = 141st | Gini = 35.7 <!--number only--> | Gini_year = 2011 | Gini_change = | Gini_ref = <ref>{{cite web|title=Gini Index coefficient|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gini-index-coefficient-distribution-of-family-income/country-comparison|website=[[The World Factbook]]|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=10 July 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210707032440/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gini-index-coefficient-distribution-of-family-income/country-comparison|archive-date=7 July 2021}}</ref><ref>{{cite web|title=Gini index (World Bank estimate) – India |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=IN|publisher=[[World bank]]}}</ref> | Gini_rank = 98th | HDI = 0.645 <!--number only--> | HDI_year = 2019 <!--Please use the year to which the HDI [[Human Development Index]] data refers, not the publication year--> | HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady--> | HDI_ref = <ref name="UNHDR">{{cite web|url=https://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|title=Human Development Report 2020|publisher=[[United Nations Development Programme]]|date=15 December 2020|access-date=15 December 2020}}</ref> | HDI_rank = {{ordinal|131}} | currency = [[Indian rupee]] (₹) | currency_code = INR | time_zone = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset = +05:30 | utc_offset_DST = | DST_note = ''[[Daylight saving time|DST]] is not observed'' | time_zone_DST = | date_format = {{ubl | {{nowrap|{{abbr|dd|day}}-{{abbr|mm|month}}-{{abbr|yyyy|year}}}}{{efn|See [[Date and time notation in India]].}} }} | drives_on = left<ref>{{Cite web |title=List of all left- & right-driving countries around the world |url=https://www.worldstandards.eu/cars/list-of-left-driving-countries/ |date=13 May 2020 |access-date=10 June 2020 |website=worldstandards.eu}}</ref> | calling_code = [[Telephone numbers in India|+91]] | cctld = [[.in]] ([[.in#Internationalised domain names and country codes|others]]) | englishmotto = "Truth Alone Triumphs"{{lower|0.2em|{{sfn|National Informatics Centre|2005}}}} | religion_year = 2011 | religion = {{ubl | 79.8% [[Hinduism in India|Hinduism]] | 14.2% [[Islam in India|Islam]] | 2.3% [[Christianity in India|Christianity]] | 1.7% [[Sikhism in India|Sikhism]] | 0.7% [[History of Buddhism in India|Buddhism]] | 0.4% [[Jainism in India|Jainism]] | 0.23% [[Irreligion in India|Unaffiliated]] | 0.65% [[Religion in India|Others]]<ref name="Census2011religion" /> }} | official_website = <!-- do not add www.gov.in – The article is about the country, not the government – from Template:Infobox country, do not use government website (e.g. usa.gov) for countries (e.g. United States) --> | today = | iso3166code = IN }} [[ಫೈಲ್:India-locator-map-blank.svg|thumb|ಭಾರತೊ ದೇಸೊದ ನಚ್ಚೆ]] '''ಭಾರತ''' ಜಗತ್ತ್‌ದ ೭ನೆ ಮಲ್ಲ ದೇಸೊ. ಜಗತ್ತ್‌ದ [[ಭೂಮಿ]]ದ ೨.೪ ಪಾಲ್ ಭಾರತೊ ಉಂಡು. ಈ ಭೂಮಿಗ್ ಮಸ್ತ್ ಇತಿಹಾಸೊ ಉಂಡು. ಇತ್ತೆ ಭಾರತೊಡು ೨೦೧೧ತ ಜನಗಣತಿತ ಪ್ರಕಾರೊ<ref>http://www.censusindia.gov.in/2011census/population_enumeration.html</ref> 1,293,057,000 (2016) ಕೋಟಿ ಜನ ಉಲ್ಲೆರ್. ಉಂದು ವಿಶ್ವ ಜನಸಂಖ್ಯೆದ 17.5% ಭಾಗೊ ಅಪುಂಡು. ಭಾರತೊ ದೇಸೊಡು ೨೯ ರಾಜ್ಯ ಉಂಡು. ೭ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಸೊ ಉಂಡು. ಭಾರತೊನ್ '''ಹಿಂದುಸ್ಥಾನ''' ಪಂಡ್‌ದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಭಾರತೊದ ರಾಜಧಾನಿ ದೆಹಲಿ. ದೆಹಲಿಡ್ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್ ಬೊಕ್ಕ ಸರ್ವೊಚ್ಛ ನ್ಯಾಯಲಯೊ ಉಂಡು. ಭಾರತೊಡು ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಭಾಷೆ, ಸಂಸ್ಕ್ರತಿ, ಆಚಾರ, ವಿಚಾರೊಲು ಇತ್ತ್‌ಂಡಲಾ ಮಾತ ಜಾತಿ, ಧರ್ಮೊದಕುಲು ಒಂಜಾದ್ ಉಲ್ಲೇರ್. == ಭಾರತೊ ಪುದರ್ ಉಂಡಾಯಿನೆ == *ಭಾರತೊ ಪನ್ಪುನವು "ಭರತವರ್ಷ" ಪುದರ್‌ದ ಮೂಲೊಡಡ್ದು ಬತ್ತ್ಂಡ್. *ಪಿರಾಕ್‍ಡ್ ಪುರಾನೊದ ನಿಲೆಟ್ ಈ ಪುದರ್ ಭಾರತೊಂದು ಸೂಚಿತ ಆತ್ಂಡ್. ಋಷಭದೇವನ ಮಗೆ ಭರತ ಚಕ್ರವರ್ತಿಡ್ದ್ ಅತ್ತಂಡ ಮಹಾರಾಜೆ ದುಸ್ಯಂತನ ಮಗೆ ಆಯಿನ ಭರತ ಮಹಾರಾಜನ ಪುದರ್‌ಡ್ದ್ ಬತ್ತ್ಂಡ್. *"[[:kn:ಇಂಡಿಯಾ|ಇಂಡಿಯಾ]]" ಎನ್ಪಿ ಪುದರ್ [[:kn:ಸಿಂಧೂ ನದಿ|ಸಿಂಧೂ]] ಸುದೆತ ಪರ್ಷಿಯನ್ ರೂಪಾಂತರೊ "ಇಂಡಸ್" ಪನ್ಪುನೆಡ್ದ್ ಬತ್ತ್‌ನೆ. ಭಾರತೊನು ನಿರ್ದೇಸಿಸಯರೆ ಉಪಯೋಗಿಸವುನ ಬೇತೆ ಪುದರ್‌ಲೆಡ್ ಒಂಜಿ '''ಹಿಂದುಸ್ತಾನ'''. == ಭಾರತೊದ ಭೌಗೋಳಿಕ ಭಾಗೊಲೆ ಇವರೊ == *[[:kn:ಹಿಮಾಲಯ|ಹಿಮಾಲಯೊ]] ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿ *ಉತ್ತರೊದ ಸಮತಟ್ಟು ಪ್ರದೇಸೊ *[[:kn:ಥಾರ್ ಮರುಭೂಮಿ|ಥಾರ್ ಮರುಭೂಮಿ]] *[[:kn:ದಖನ್ ಪ್ರಸ್ತಭೂಮಿ|ದಖನ್ ಪ್ರಸ್ತಭೂಮಿ]] == ಪರಿಪುನ ಸುದೆಕುಲು == ಭಾರತಡೊ ಪರಿಪುನ ಮುಕ್ಯೊ ಸುದೆಕ್‌ಲ್ ಇಂಚ ಉಂಡು; *[[:kn:ಸಿಂಧೂ ನದಿ|ಸಿಂಧೂ]] *[[:kn:ಗಂಗಾ ನದಿ|ಗಂಗಾ]] *[[:kn:ಬ್ರಹ್ಮಪುತ್ರ ನದಿ|ಬ್ರಹ್ಮಪುತ್ರ]] *[[:kn:ಯಮುನಾ ನದಿ|ಯಮುನಾ]] *[[:kn:ನರ್ಮದಾ ನದಿ|ನರ್ಮದಾ]] *[[:kn:ಗೋದಾವರಿ|ಗೋದಾವರಿ]] *[[:kn:ಕೃಷ್ಣಾ ನದಿ|ಕೃಷ್ಣಾ]] *[[:kn:ಕಾವೇರಿ ನದಿ|ಕಾವೇರಿ]] == ರಾಜ್ಯೊಲು == ಭಾರತೊ ದೇಸೊಡು ಒಟ್ಟುಗು ೨೯ ರಾಜ್ಯೊಲು ಉಲ್ಲೊ. {{colbegin|3}} #[[ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ]] #[[ಅರುಣಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ]] #[[ಅಸ್ಸಾಮ್]] #[[ಉತ್ತರಾಂಚಲ]] #[[ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ]] #[[ಒರಿಸ್ಸಾ]] #[[ಕರ್ನಾಟಕ]] #[[ಕೇರಳ]] #[[ಗುಜರಾತ್]] #[[ಗೋವಾ]] #[[ಚತ್ತೀಸ್‍ಗಢ]] #[[ಜಮ್ಮು ಕಾಶ್ಮೀರ]] #[[ಜಾರ್ಖಂಡ್]] #[[ತಮಿಳುನಾಡು]] #[[ತೆಲಂಗಾಣ]] #[[ತ್ರಿಪುರ]] #[[ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್]] #[[ಪಂಜಾಬ್]] #[[ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ]] #[[ಬಿಹಾರ]] #[[ಮಣಿಪುರ]] #[[ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶ]] #[[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]] #[[ಮೇಘಾಲಯ]] #[[ಮಿಝೋರಾಮ್]] #[[ರಾಜಸ್ಥಾನ]] #[[ಸಿಕ್ಕಿಂ]] #[[ಹರ್ಯಾನ]] #[[ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ]] {{colend|3}} == ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳು == ಭಾರತೊಡು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಸೊಂದು ಒಟ್ಟುಗು 8 ಪ್ರದೇಸೊಲು ಉಲ್ಲೊ. #[[:kn:ಅಂಡಮಾನ್ ಮತ್ತು ನಿಕೊಬಾರ್ ದ್ವೀಪಗಳು|ಅಂಡಮಾನ್ ಮತ್ತು ನಿಕೋಬಾರ್]] #[[:kn:ಚಂಡೀಗಡ|ಚಂಡೀಗಡ]] #[[:kn:ದಮನ್ ಮತ್ತು ದಿಯು|ಡಾಮನ್ ಮತ್ತು ಡಿಯು]] #[[:kn:ದಾದ್ರ ಮತ್ತು ನಗರ್ ಹವೆಲಿ|ದಾದ್ರಾ ಮತ್ತು ನಗರ್ ಹವೇಲಿ]] #[[:kn:ಪುದುಚೇರಿ|ಪುದುಚೇರಿ]] #[[:kn:ಲಕ್ಷದ್ವೀಪ|ಲಕ್ಷದ್ವೀಪ]] #ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ #ಲಡಾಕ್ == ರಾಜಧಾನಿ == ಭಾರತ ದೇಶದ ರಾಜಧಾನಿ ದೆಹಲಿ == ಉಲ್ಲೇಕೊಲು == {{Reflist}} [[Category:ದೇಶೊಲು]] 9b7jaanke6u4sj42n0mt8cwvyqec07g 148514 148513 2022-08-27T09:36:51Z Ishqyk 5074 wikitext text/x-wiki {{under construction}} [[File:Flag of India.svg|thumb|ಭಾರತದ ದ್ವಜ|alt=]] [[File:Emblem of India.svg|thumb|ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರ ಲಾಂಛನ|alt=]] [[File:Jana Gana Mana instrumental.ogg|thumb|ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆ:ಜನ ಗಣ ಮನ<ref name="india.gov.in">{{cite web |url=https://india.gov.in/india-glance/national-symbols |title=National Symbols &#124; National Portal of India |publisher=[[India.gov.in]] |quote=The National Anthem of India Jana Gana Mana, composed originally in Bengali by Rabindranath Tagore, was adopted in its Hindi version by the Constituent Assembly as the National Anthem of India on 24 January 1950. |access-date=1 March 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170204121208/https://india.gov.in/india-glance/national-symbols |archive-date=4 February 2017 }}</ref><ref name="tatsama">{{cite news |title=National anthem of India: a brief on 'Jana Gana Mana' |url=https://www.news18.com/news/india/national-anthem-of-india-a-brief-on-jana-gana-mana-498576.html |date=14 August 2012 |access-date=7 June 2019 |publisher=[[News18 India|News18]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20190417194530/https://www.news18.com/news/india/national-anthem-of-india-a-brief-on-jana-gana-mana-498576.html |archive-date=17 April 2019}}</ref>]] [[File:India (orthographic projection).svg]] {{Infobox ದೇಶ | conventional_long_name = ಭಾರತ ಗಣರಾಜ್ಯ | common_name = ಭಾರತ | native_name = <!--Do NOT remove this from the infobox as infobox translations and transliterations do not fall under [[WP:Manual of Style/India-related articles#Indic scripts in leads and infoboxes]].--> | image_flag = Flag of India.svg | alt_flag = ಸಮತಲವಾದ್ ತ್ರಿವರ್ಣ ಧ್ವಜ ಉಪ್ಪುನ, ಮಿತ್ತ್ರ್ಡ್ ತಿರ್ತ್, ಆಳವಾಯಿನ ಕೇಸರಿ, ಬೊಲ್ದು ಬೊಕ್ಕ ಪಚ್ಚೆ ಸಮತಲ ಪಟ್ಟಿಲು. ಬೊಲ್ದು ಬ್ಯಾಂಡ್‌ದ ಮಧ್ಯೊಡು 24 ಕಡ್ಡಿದ ಒಟ್ಟು ನೇವಿ-ನೀಲಿ ಚಕ್ರ ಉಂಡು. | image_coat = Emblem of India.svg | symbol_width = 75px | alt_coat = Three lions facing left, right, and toward viewer, atop a frieze containing a galloping horse, a 24-spoke wheel, and an elephant. Underneath is a motto: "ಸತ್ಯಮೇವ ಜಯತೇ". | symbol_type = ರಾಜ್ಯ ಲಾಂಛನ | other_symbol = ವಂದೇ ಮಾತರಂ<br />"ಅಪ್ಪೆ ಯಾನ್ ನಿಕ್ಕ್ ನಮಸ್ಕಾರ ಮಲ್ಪುವೆ"{{lower|0.2em|{{efn|"[...] '' ಜನ ಗಣ ಮನ'' is the National Anthem of India, subject to such alterations in the words as the Government may authorise as occasion arises; and the song ''Vande Mataram'', which has played a historic part in the struggle for Indian freedom, shall be honoured equally with ''Jana Gana Mana'' and shall have equal status with it."{{sfn|Constituent Assembly of India|1950}}<!--end efn:-->}}{{sfn|National Informatics Centre|2005}}<!--end lower:--><ref name="india.gov.in" />}} | other_symbol_type = ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪದ | national_motto = ಸತ್ಯಮೇವ ಜಯತೇ | national_anthem = {{native phrase|bn|ಜನ ಗಣ ಮನ|italics=off|paren=omit}}<ref name="india.gov.in">{{cite web |url=https://india.gov.in/india-glance/national-symbols |title=National Symbols &#124; National Portal of India |publisher=[[India.gov.in]] |quote=The National Anthem of India Jana Gana Mana, composed originally in Bengali by Rabindranath Tagore, was adopted in its Hindi version by the Constituent Assembly as the National Anthem of India on 24 January 1950. |access-date=1 March 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170204121208/https://india.gov.in/india-glance/national-symbols |archive-date=4 February 2017 }}</ref><ref name="tatsama">{{cite news |title=National anthem of India: a brief on 'Jana Gana Mana' |url=https://www.news18.com/news/india/national-anthem-of-india-a-brief-on-jana-gana-mana-498576.html |date=14 August 2012 |access-date=7 June 2019 |publisher=[[News18 India|News18]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20190417194530/https://www.news18.com/news/india/national-anthem-of-india-a-brief-on-jana-gana-mana-498576.html |archive-date=17 April 2019}}</ref><br />"ಈ ಮಾತ ಜನತ ಮನಸ್ಸ್ ದ ಆಡಳಿತಗಾರೆ"{{lower|0.2em|{{sfn|Wolpert|2003|p=1}}<ref name="india.gov.in" />}}<br /> <div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">[[File:Jana Gana Mana instrumental.ogg]]</div> | national_languages = None<ref name="Times News Network" /><ref name="NoneNtl" /><ref name="Press Trust of India" /> | image_map = India (orthographic projection).svg | map_width = 250px | alt_map = Image of a globe centred on India, with India highlighted. | map_caption = ಭಾರತದ ನಿಯಂತ್ರಣದಡ್ ಉಪ್ಪುನ ಪ್ರದೇಶೊನ್ ಕಡು ಪಚ್ಚೆ ಬಣ್ಣಡ್ ತೋಜಪಾದೆರ್; ಪ್ರದೇಶೊನ್ ಕ್ಲೈಮ್ ಮಲ್ದೆರ್ ಆಂಡ ನಿಯಂತ್ರನ ಮಲ್ದಿಜೆರ್ ತಿಳಿ ಪಚ್ಚೆ 1 ಟ್ ತೋಜಾಪಡೆರ್ | capital = [[ದೆಹಲಿ]] | coordinates = {{Coord|28|36|50|N|77|12|30|E|type:city_region:IN}} | largest_city = {{plainlist| * [[ಮುಂಬೈ]] *[[ದೆಹಲಿ]] }} | official_languages = {{hlist |ಹಿಂದಿ|ಇಂಗ್ಲೀಷ್ {{efn|According to [[Part XVII of the Constitution of India]], [[Standard Hindi|Hindi]] in the [[Devanagari]] script is the [[official language]] of the Union, along with [[Indian English|English]] as an additional official language.{{sfn|National Informatics Centre|2005}}{{sfn|Ministry of Home Affairs 1960}}<ref name="india.gov.in2">{{cite web |url=https://india.gov.in/india-glance/profile |title=Profile &#124; National Portal of India |publisher=[[India.gov.in]] |access-date=23 August 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130830064815/https://india.gov.in/india-glance/profile |archive-date=30 August 2013 }}</ref> [[States and union territories of India|States and union territories]] can have a different official language of their own other than Hindi or English.}}<ref>{{cite web |url=https://rajbhasha.gov.in/en/constitutional-provisions |title=Constitutional Provisions – Official Language Related Part-17 of the Constitution of India |website=[[Department of Official Language]] via [[Government of India]] |access-date=18 April 2021 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210418112326/https://rajbhasha.gov.in/en/constitutional-provisions |archive-date=18 April 2021}}</ref>}} | regional_languages = {{collapsible list |titlestyle = background:transparent;text-align:left; |title = [[Languages with official status in India#State level|State level]] and [[Eighth Schedule to the Constitution of India|{{nowrap|Eighth Schedule}}]]<ref name="langoff">{{cite web |url=https://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM50thReport.pdf |title=50th Report of the Commissioner for Linguistic Minorities in India (July 2012 to June 2013) |publisher=Commissioner for Linguistic Minorities, [[Ministry of Minority Affairs]], [[Government of India]] |access-date=26 December 2014 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160708012438/https://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM50thReport.pdf |archive-date=8 July 2016}}</ref> |{{hlist | [[Assamese language|Assamese]] | [[Bengali language|Bengali]] | [[Boro language (India)|Boro]] | [[Dogri language|Dogri]] | [[Gujarati language|Gujarati]] | [[Hindi]] | [[Kannada]] | [[Kashmiri language|Kashmiri]] | [[Kokborok]] | [[Konkani language|Konkani]] | [[Maithili language|Maithili]] | [[Malayalam]] | [[Meitei language|Manipuri]] | [[Marathi language|Marathi]] | [[Mizo language|Mizo]] | [[Nepali language|Nepali]] | [[Odia language|Odia]] | [[Punjabi language|Punjabi]] | [[Sanskrit]] | [[Santali language|Santali]] | [[Sindhi language|Sindhi]] | [[Tamil language|Tamil]] | [[Telugu language|Telugu]] | [[Urdu]] }} }} | languages_type = Native languages | languages = [[List of languages by number of native speakers in India|447 languages]]{{efn|Different sources give widely differing figures, primarily based on how the terms "language" and "dialect" are defined and grouped. [[Ethnologue]] lists 461 tongues for India (out of 6,912 worldwide), 447 of which are living, while 14 are extinct.<ref name="Ethnologue">{{cite web|editor=Lewis, M. Paul |editor2=Simons, Gary F. |editor3=Fennig, Charles D.|year=2014|title=Ethnologue: Languages of the World (Seventeenth edition) : India|publisher=[[Ethnologue]] by SIL International|location= Dallas, Texas|url= https://www.ethnologue.com/country/IN|access-date=15 December 2014}}</ref><ref name="Ethnologue2">{{cite web|url=https://archive.ethnologue.com/15/ethno_docs/distribution.asp?by=area|archive-url=https://web.archive.org/web/20141217151950/https://archive.ethnologue.com/15/ethno_docs/distribution.asp?by=area|title=Ethnologue : Languages of the World (Seventeenth edition) : Statistical Summaries |publisher=[[Ethnologue]] by SIL International |archive-date=17 December 2014|access-date=17 December 2014}}</ref>}} | demonym = [[Indian people|Indian]] | government_type = ಫೆಡರಲ್ ಸಂಸದೀಯ ಸಂವಿಧಾನಿಕ ಗಣರಾಜ್ಯ | leader_title1 = ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ | leader_name1 = [[ದ್ರೌಪದಿ ಮುರ್ಮು]] | leader_title2 = ಉಪ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ | leader_name2 = ಜಗದೀಪ್ ಧನಕರ್ | leader_title3 = ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ | leader_name3 = [[ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ]] | leader_title4 = ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶೇರ್ | leader_name4 = ಎನ್ ವಿ ರಮಣ | leader_title5 = ಲೋಕಸಭೆ ಸ್ಪೀಕರ್ | leader_name5 = ಓಂ ಬಿರ್ಲಾ | legislature = [[Parliament of India|Parliament]] | upper_house = [[Rajya Sabha]] | lower_house = [[Lok Sabha]] | sovereignty_type = ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾ | sovereignty_note = ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್ ಡ್ | established_event1 = ಡೊಮಿನಿಯನ್ | established_date1 = 15 ಆಗಸ್ಟು 1947 | established_event2 = ಗಣರಾಜ್ಯ | established_date2 = 26 ಜನವರಿ 1950 | area_km2 = 3,287,263<ref name="india.gov.in" /> | area_footnote = {{efn|"The country's exact size is subject to debate because some borders are disputed. The Indian government lists the total area as {{convert|3287260|km2|sqmi|abbr=on}} and the total land area as {{convert|3060500|km2|sqmi|abbr=on}}; the United Nations lists the total area as {{convert|3287263|km2|sqmi|abbr=on}} and total land area as {{convert|2973190|km2|sqmi|abbr=on}}."{{sfn|Library of Congress|2004}} }} | area_rank = 7ನೇ | area_sq_mi = 1,269,346 | percent_water = 9.6 | population_estimate = {{IncreaseNeutral}} {{UN Population|India}}{{UN Population|ref}} | population_census = 1,210,854,977<ref>{{cite web|url=https://www.censusindia.gov.in/2011census/population_enumeration.html|title=Population Enumeration Data (Final Population)|work=2011 Census Data|publisher=[[Registrar General and Census Commissioner of India|Office of the Registrar General & Census Commissioner, India]]|access-date=17 June 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160522213913/https://www.censusindia.gov.in/2011census/population_enumeration.html|archive-date=22 May 2016}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.censusindia.gov.in/2011census/PCA/A-2_Data_Tables/00%20A%202-India.pdf|title=A – 2 Decadal Variation in Population Since 1901|work=2011 Census Data|publisher=[[Registrar General and Census Commissioner of India|Office of the Registrar General & Census Commissioner, India]]|access-date=17 June 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160430213141/https://www.censusindia.gov.in/2011census/PCA/A-2_Data_Tables/00%20A%202-India.pdf|archive-date=30 April 2016}}</ref> | population_estimate_year = {{UN Population|Year}} | population_estimate_rank = 2nd | population_census_year = 2011 | population_census_rank = 2nd | population_density_km2 = {{Pop density|{{Indian population clock}}|3287263|km2|disp=num|prec=1}} | population_density_sq_mi = {{Pop density|{{Indian population clock}}|1269219|sqmi|disp=num|prec=1}} | population_density_rank = 19th | GDP_PPP = {{increase}} {{nowrap|$11.745 trillion}}<ref name=imf>{{cite news |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2022/April/weo-report?c=534,&s=NGDP_RPCH,NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,PPPSH,&sy=2017&ey=2027&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1 |title=World Economic Outlook Database: April 2022 |newspaper=Imf |publisher=[[International Monetary Fund]] |date=April 2022 |access-date=19 April 2022}}</ref> | GDP_PPP_year = 2022 | GDP_PPP_rank = 3rd | GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $8,358<ref name=imf /> | GDP_PPP_per_capita_rank = 128th | GDP_nominal = {{increase}} {{nowrap|$3.535 trillion}}<ref name=imf /> | GDP_nominal_year = 2022 | GDP_nominal_rank = 5th | GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $2,601<ref name=imf /> | GDP_nominal_per_capita_rank = 141st | Gini = 35.7 <!--number only--> | Gini_year = 2011 | Gini_change = | Gini_ref = <ref>{{cite web|title=Gini Index coefficient|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gini-index-coefficient-distribution-of-family-income/country-comparison|website=[[The World Factbook]]|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=10 July 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210707032440/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gini-index-coefficient-distribution-of-family-income/country-comparison|archive-date=7 July 2021}}</ref><ref>{{cite web|title=Gini index (World Bank estimate) – India |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=IN|publisher=[[World bank]]}}</ref> | Gini_rank = 98th | HDI = 0.645 <!--number only--> | HDI_year = 2019 <!--Please use the year to which the HDI [[Human Development Index]] data refers, not the publication year--> | HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady--> | HDI_ref = <ref name="UNHDR">{{cite web|url=https://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|title=Human Development Report 2020|publisher=[[United Nations Development Programme]]|date=15 December 2020|access-date=15 December 2020}}</ref> | HDI_rank = {{ordinal|131}} | currency = [[Indian rupee]] (₹) | currency_code = INR | time_zone = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset = +05:30 | utc_offset_DST = | DST_note = ''[[Daylight saving time|DST]] is not observed'' | time_zone_DST = | date_format = {{ubl | {{nowrap|{{abbr|dd|day}}-{{abbr|mm|month}}-{{abbr|yyyy|year}}}}{{efn|See [[Date and time notation in India]].}} }} | drives_on = left<ref>{{Cite web |title=List of all left- & right-driving countries around the world |url=https://www.worldstandards.eu/cars/list-of-left-driving-countries/ |date=13 May 2020 |access-date=10 June 2020 |website=worldstandards.eu}}</ref> | calling_code = [[Telephone numbers in India|+91]] | cctld = [[.in]] ([[.in#Internationalised domain names and country codes|others]]) | englishmotto = "Truth Alone Triumphs"{{lower|0.2em|{{sfn|National Informatics Centre|2005}}}} | religion_year = 2011 | religion = {{ubl | 79.8% [[Hinduism in India|Hinduism]] | 14.2% [[Islam in India|Islam]] | 2.3% [[Christianity in India|Christianity]] | 1.7% [[Sikhism in India|Sikhism]] | 0.7% [[History of Buddhism in India|Buddhism]] | 0.4% [[Jainism in India|Jainism]] | 0.23% [[Irreligion in India|Unaffiliated]] | 0.65% [[Religion in India|Others]]<ref name="Census2011religion" /> }} | official_website = <!-- do not add www.gov.in – The article is about the country, not the government – from Template:Infobox country, do not use government website (e.g. usa.gov) for countries (e.g. United States) --> | today = | iso3166code = IN }} [[ಫೈಲ್:India-locator-map-blank.svg|thumb|ಭಾರತೊ ದೇಸೊದ ನಚ್ಚೆ]] '''ಭಾರತ''' ಜಗತ್ತ್‌ದ ೭ನೆ ಮಲ್ಲ ದೇಸೊ. ಜಗತ್ತ್‌ದ [[ಭೂಮಿ]]ದ ೨.೪ ಪಾಲ್ ಭಾರತೊ ಉಂಡು. ಈ ಭೂಮಿಗ್ ಮಸ್ತ್ ಇತಿಹಾಸೊ ಉಂಡು. ಇತ್ತೆ ಭಾರತೊಡು ೨೦೧೧ತ ಜನಗಣತಿತ ಪ್ರಕಾರೊ<ref>http://www.censusindia.gov.in/2011census/population_enumeration.html</ref> 1,293,057,000 (2016) ಕೋಟಿ ಜನ ಉಲ್ಲೆರ್. ಉಂದು ವಿಶ್ವ ಜನಸಂಖ್ಯೆದ 17.5% ಭಾಗೊ ಅಪುಂಡು. ಭಾರತೊ ದೇಸೊಡು ೨೯ ರಾಜ್ಯ ಉಂಡು. ೭ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಸೊ ಉಂಡು. ಭಾರತೊನ್ '''ಹಿಂದುಸ್ಥಾನ''' ಪಂಡ್‌ದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಭಾರತೊದ ರಾಜಧಾನಿ ದೆಹಲಿ. ದೆಹಲಿಡ್ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್ ಬೊಕ್ಕ ಸರ್ವೊಚ್ಛ ನ್ಯಾಯಲಯೊ ಉಂಡು. ಭಾರತೊಡು ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಭಾಷೆ, ಸಂಸ್ಕ್ರತಿ, ಆಚಾರ, ವಿಚಾರೊಲು ಇತ್ತ್‌ಂಡಲಾ ಮಾತ ಜಾತಿ, ಧರ್ಮೊದಕುಲು ಒಂಜಾದ್ ಉಲ್ಲೇರ್. == ಭಾರತೊ ಪುದರ್ ಉಂಡಾಯಿನೆ == *ಭಾರತೊ ಪನ್ಪುನವು "ಭರತವರ್ಷ" ಪುದರ್‌ದ ಮೂಲೊಡಡ್ದು ಬತ್ತ್ಂಡ್. *ಪಿರಾಕ್‍ಡ್ ಪುರಾನೊದ ನಿಲೆಟ್ ಈ ಪುದರ್ ಭಾರತೊಂದು ಸೂಚಿತ ಆತ್ಂಡ್. ಋಷಭದೇವನ ಮಗೆ ಭರತ ಚಕ್ರವರ್ತಿಡ್ದ್ ಅತ್ತಂಡ ಮಹಾರಾಜೆ ದುಸ್ಯಂತನ ಮಗೆ ಆಯಿನ ಭರತ ಮಹಾರಾಜನ ಪುದರ್‌ಡ್ದ್ ಬತ್ತ್ಂಡ್. *"[[:kn:ಇಂಡಿಯಾ|ಇಂಡಿಯಾ]]" ಎನ್ಪಿ ಪುದರ್ [[:kn:ಸಿಂಧೂ ನದಿ|ಸಿಂಧೂ]] ಸುದೆತ ಪರ್ಷಿಯನ್ ರೂಪಾಂತರೊ "ಇಂಡಸ್" ಪನ್ಪುನೆಡ್ದ್ ಬತ್ತ್‌ನೆ. ಭಾರತೊನು ನಿರ್ದೇಸಿಸಯರೆ ಉಪಯೋಗಿಸವುನ ಬೇತೆ ಪುದರ್‌ಲೆಡ್ ಒಂಜಿ '''ಹಿಂದುಸ್ತಾನ'''. == ಭಾರತೊದ ಭೌಗೋಳಿಕ ಭಾಗೊಲೆ ಇವರೊ == *[[:kn:ಹಿಮಾಲಯ|ಹಿಮಾಲಯೊ]] ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿ *ಉತ್ತರೊದ ಸಮತಟ್ಟು ಪ್ರದೇಸೊ *[[:kn:ಥಾರ್ ಮರುಭೂಮಿ|ಥಾರ್ ಮರುಭೂಮಿ]] *[[:kn:ದಖನ್ ಪ್ರಸ್ತಭೂಮಿ|ದಖನ್ ಪ್ರಸ್ತಭೂಮಿ]] == ಪರಿಪುನ ಸುದೆಕುಲು == ಭಾರತಡೊ ಪರಿಪುನ ಮುಕ್ಯೊ ಸುದೆಕ್‌ಲ್ ಇಂಚ ಉಂಡು; *[[:kn:ಸಿಂಧೂ ನದಿ|ಸಿಂಧೂ]] *[[:kn:ಗಂಗಾ ನದಿ|ಗಂಗಾ]] *[[:kn:ಬ್ರಹ್ಮಪುತ್ರ ನದಿ|ಬ್ರಹ್ಮಪುತ್ರ]] *[[:kn:ಯಮುನಾ ನದಿ|ಯಮುನಾ]] *[[:kn:ನರ್ಮದಾ ನದಿ|ನರ್ಮದಾ]] *[[:kn:ಗೋದಾವರಿ|ಗೋದಾವರಿ]] *[[:kn:ಕೃಷ್ಣಾ ನದಿ|ಕೃಷ್ಣಾ]] *[[:kn:ಕಾವೇರಿ ನದಿ|ಕಾವೇರಿ]] == ರಾಜ್ಯೊಲು == ಭಾರತೊ ದೇಸೊಡು ಒಟ್ಟುಗು ೨೯ ರಾಜ್ಯೊಲು ಉಲ್ಲೊ. {{colbegin|3}} #[[ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ]] #[[ಅರುಣಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ]] #[[ಅಸ್ಸಾಮ್]] #[[ಉತ್ತರಾಂಚಲ]] #[[ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ]] #[[ಒರಿಸ್ಸಾ]] #[[ಕರ್ನಾಟಕ]] #[[ಕೇರಳ]] #[[ಗುಜರಾತ್]] #[[ಗೋವಾ]] #[[ಚತ್ತೀಸ್‍ಗಢ]] #[[ಜಮ್ಮು ಕಾಶ್ಮೀರ]] #[[ಜಾರ್ಖಂಡ್]] #[[ತಮಿಳುನಾಡು]] #[[ತೆಲಂಗಾಣ]] #[[ತ್ರಿಪುರ]] #[[ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್]] #[[ಪಂಜಾಬ್]] #[[ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ]] #[[ಬಿಹಾರ]] #[[ಮಣಿಪುರ]] #[[ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶ]] #[[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]] #[[ಮೇಘಾಲಯ]] #[[ಮಿಝೋರಾಮ್]] #[[ರಾಜಸ್ಥಾನ]] #[[ಸಿಕ್ಕಿಂ]] #[[ಹರ್ಯಾನ]] #[[ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ]] {{colend|3}} == ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳು == ಭಾರತೊಡು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಸೊಂದು ಒಟ್ಟುಗು 8 ಪ್ರದೇಸೊಲು ಉಲ್ಲೊ. #[[:kn:ಅಂಡಮಾನ್ ಮತ್ತು ನಿಕೊಬಾರ್ ದ್ವೀಪಗಳು|ಅಂಡಮಾನ್ ಮತ್ತು ನಿಕೋಬಾರ್]] #[[:kn:ಚಂಡೀಗಡ|ಚಂಡೀಗಡ]] #[[:kn:ದಮನ್ ಮತ್ತು ದಿಯು|ಡಾಮನ್ ಮತ್ತು ಡಿಯು]] #[[:kn:ದಾದ್ರ ಮತ್ತು ನಗರ್ ಹವೆಲಿ|ದಾದ್ರಾ ಮತ್ತು ನಗರ್ ಹವೇಲಿ]] #[[:kn:ಪುದುಚೇರಿ|ಪುದುಚೇರಿ]] #[[:kn:ಲಕ್ಷದ್ವೀಪ|ಲಕ್ಷದ್ವೀಪ]] #ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ #ಲಡಾಕ್ == ರಾಜಧಾನಿ == ಭಾರತ ದೇಶದ ರಾಜಧಾನಿ ದೆಹಲಿ == ಉಲ್ಲೇಕೊಲು == {{Reflist}} [[Category:ದೇಶೊಲು]] 5w22fl0ralfx98k0a1ptj6c3qpgrokg 148515 148514 2022-08-27T09:39:58Z Ishqyk 5074 wikitext text/x-wiki {{under construction}} [[File:Flag of India.svg|thumb|ಭಾರತದ ದ್ವಜ|alt=]] [[File:Emblem of India.svg|thumb|ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರ ಲಾಂಛನ|alt=]] [[File:Jana Gana Mana instrumental.ogg|thumb|ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆ:ಜನ ಗಣ ಮನ<ref name="india.gov.in">{{cite web |url=https://india.gov.in/india-glance/national-symbols |title=National Symbols &#124; National Portal of India |publisher=[[India.gov.in]] |quote=The National Anthem of India Jana Gana Mana, composed originally in Bengali by Rabindranath Tagore, was adopted in its Hindi version by the Constituent Assembly as the National Anthem of India on 24 January 1950. |access-date=1 March 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170204121208/https://india.gov.in/india-glance/national-symbols |archive-date=4 February 2017 }}</ref><ref name="tatsama">{{cite news |title=National anthem of India: a brief on 'Jana Gana Mana' |url=https://www.news18.com/news/india/national-anthem-of-india-a-brief-on-jana-gana-mana-498576.html |date=14 August 2012 |access-date=7 June 2019 |publisher=[[News18 India|News18]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20190417194530/https://www.news18.com/news/india/national-anthem-of-india-a-brief-on-jana-gana-mana-498576.html |archive-date=17 April 2019}}</ref>]] [[File:India (orthographic projection).svg|thumb|ಭಾರತದ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಕಡು ಹಸಿರು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ; ಯಾವುದೇ ನಿಯಂತ್ರಣ ಇಲ್ಲದ ಮೇಲೆ ಹಕ್ಕು ಪಡೆದ ಭೂಮಿ. ಇದನ್ನು ತಿಳಿ ಹಸಿರು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ.]] {{Infobox ದೇಶ | conventional_long_name = ಭಾರತ ಗಣರಾಜ್ಯ | common_name = ಭಾರತ | native_name = <!--Do NOT remove this from the infobox as infobox translations and transliterations do not fall under [[WP:Manual of Style/India-related articles#Indic scripts in leads and infoboxes]].--> | image_flag = Flag of India.svg | alt_flag = ಸಮತಲವಾದ್ ತ್ರಿವರ್ಣ ಧ್ವಜ ಉಪ್ಪುನ, ಮಿತ್ತ್ರ್ಡ್ ತಿರ್ತ್, ಆಳವಾಯಿನ ಕೇಸರಿ, ಬೊಲ್ದು ಬೊಕ್ಕ ಪಚ್ಚೆ ಸಮತಲ ಪಟ್ಟಿಲು. ಬೊಲ್ದು ಬ್ಯಾಂಡ್‌ದ ಮಧ್ಯೊಡು 24 ಕಡ್ಡಿದ ಒಟ್ಟು ನೇವಿ-ನೀಲಿ ಚಕ್ರ ಉಂಡು. | image_coat = Emblem of India.svg | symbol_width = 75px | alt_coat = Three lions facing left, right, and toward viewer, atop a frieze containing a galloping horse, a 24-spoke wheel, and an elephant. Underneath is a motto: "ಸತ್ಯಮೇವ ಜಯತೇ". | symbol_type = ರಾಜ್ಯ ಲಾಂಛನ | other_symbol = ವಂದೇ ಮಾತರಂ<br />"ಅಪ್ಪೆ ಯಾನ್ ನಿಕ್ಕ್ ನಮಸ್ಕಾರ ಮಲ್ಪುವೆ"{{lower|0.2em|{{efn|"[...] '' ಜನ ಗಣ ಮನ'' is the National Anthem of India, subject to such alterations in the words as the Government may authorise as occasion arises; and the song ''Vande Mataram'', which has played a historic part in the struggle for Indian freedom, shall be honoured equally with ''Jana Gana Mana'' and shall have equal status with it."{{sfn|Constituent Assembly of India|1950}}<!--end efn:-->}}{{sfn|National Informatics Centre|2005}}<!--end lower:--><ref name="india.gov.in" />}} | other_symbol_type = ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪದ | national_motto = ಸತ್ಯಮೇವ ಜಯತೇ | national_anthem = {{native phrase|bn|ಜನ ಗಣ ಮನ|italics=off|paren=omit}}<ref name="india.gov.in">{{cite web |url=https://india.gov.in/india-glance/national-symbols |title=National Symbols &#124; National Portal of India |publisher=[[India.gov.in]] |quote=The National Anthem of India Jana Gana Mana, composed originally in Bengali by Rabindranath Tagore, was adopted in its Hindi version by the Constituent Assembly as the National Anthem of India on 24 January 1950. |access-date=1 March 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170204121208/https://india.gov.in/india-glance/national-symbols |archive-date=4 February 2017 }}</ref><ref name="tatsama">{{cite news |title=National anthem of India: a brief on 'Jana Gana Mana' |url=https://www.news18.com/news/india/national-anthem-of-india-a-brief-on-jana-gana-mana-498576.html |date=14 August 2012 |access-date=7 June 2019 |publisher=[[News18 India|News18]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20190417194530/https://www.news18.com/news/india/national-anthem-of-india-a-brief-on-jana-gana-mana-498576.html |archive-date=17 April 2019}}</ref><br />"ಈ ಮಾತ ಜನತ ಮನಸ್ಸ್ ದ ಆಡಳಿತಗಾರೆ"{{lower|0.2em|{{sfn|Wolpert|2003|p=1}}<ref name="india.gov.in" />}}<br /> <div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">[[File:Jana Gana Mana instrumental.ogg]]</div> | national_languages = None<ref name="Times News Network" /><ref name="NoneNtl" /><ref name="Press Trust of India" /> | image_map = India (orthographic projection).svg | map_width = 250px | alt_map = Image of a globe centred on India, with India highlighted. | map_caption = ಭಾರತದ ನಿಯಂತ್ರಣದಡ್ ಉಪ್ಪುನ ಪ್ರದೇಶೊನ್ ಕಡು ಪಚ್ಚೆ ಬಣ್ಣಡ್ ತೋಜಪಾದೆರ್; ಪ್ರದೇಶೊನ್ ಕ್ಲೈಮ್ ಮಲ್ದೆರ್ ಆಂಡ ನಿಯಂತ್ರನ ಮಲ್ದಿಜೆರ್ ತಿಳಿ ಪಚ್ಚೆ 1 ಟ್ ತೋಜಾಪಡೆರ್ | capital = [[ದೆಹಲಿ]] | coordinates = {{Coord|28|36|50|N|77|12|30|E|type:city_region:IN}} | largest_city = {{plainlist| * [[ಮುಂಬೈ]] *[[ದೆಹಲಿ]] }} | official_languages = {{hlist |ಹಿಂದಿ|ಇಂಗ್ಲೀಷ್ {{efn|According to [[Part XVII of the Constitution of India]], [[Standard Hindi|Hindi]] in the [[Devanagari]] script is the [[official language]] of the Union, along with [[Indian English|English]] as an additional official language.{{sfn|National Informatics Centre|2005}}{{sfn|Ministry of Home Affairs 1960}}<ref name="india.gov.in2">{{cite web |url=https://india.gov.in/india-glance/profile |title=Profile &#124; National Portal of India |publisher=[[India.gov.in]] |access-date=23 August 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130830064815/https://india.gov.in/india-glance/profile |archive-date=30 August 2013 }}</ref> [[States and union territories of India|States and union territories]] can have a different official language of their own other than Hindi or English.}}<ref>{{cite web |url=https://rajbhasha.gov.in/en/constitutional-provisions |title=Constitutional Provisions – Official Language Related Part-17 of the Constitution of India |website=[[Department of Official Language]] via [[Government of India]] |access-date=18 April 2021 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210418112326/https://rajbhasha.gov.in/en/constitutional-provisions |archive-date=18 April 2021}}</ref>}} | regional_languages = {{collapsible list |titlestyle = background:transparent;text-align:left; |title = [[Languages with official status in India#State level|State level]] and [[Eighth Schedule to the Constitution of India|{{nowrap|Eighth Schedule}}]]<ref name="langoff">{{cite web |url=https://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM50thReport.pdf |title=50th Report of the Commissioner for Linguistic Minorities in India (July 2012 to June 2013) |publisher=Commissioner for Linguistic Minorities, [[Ministry of Minority Affairs]], [[Government of India]] |access-date=26 December 2014 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160708012438/https://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM50thReport.pdf |archive-date=8 July 2016}}</ref> |{{hlist | [[Assamese language|Assamese]] | [[Bengali language|Bengali]] | [[Boro language (India)|Boro]] | [[Dogri language|Dogri]] | [[Gujarati language|Gujarati]] | [[Hindi]] | [[Kannada]] | [[Kashmiri language|Kashmiri]] | [[Kokborok]] | [[Konkani language|Konkani]] | [[Maithili language|Maithili]] | [[Malayalam]] | [[Meitei language|Manipuri]] | [[Marathi language|Marathi]] | [[Mizo language|Mizo]] | [[Nepali language|Nepali]] | [[Odia language|Odia]] | [[Punjabi language|Punjabi]] | [[Sanskrit]] | [[Santali language|Santali]] | [[Sindhi language|Sindhi]] | [[Tamil language|Tamil]] | [[Telugu language|Telugu]] | [[Urdu]] }} }} | languages_type = Native languages | languages = [[List of languages by number of native speakers in India|447 languages]]{{efn|Different sources give widely differing figures, primarily based on how the terms "language" and "dialect" are defined and grouped. [[Ethnologue]] lists 461 tongues for India (out of 6,912 worldwide), 447 of which are living, while 14 are extinct.<ref name="Ethnologue">{{cite web|editor=Lewis, M. Paul |editor2=Simons, Gary F. |editor3=Fennig, Charles D.|year=2014|title=Ethnologue: Languages of the World (Seventeenth edition) : India|publisher=[[Ethnologue]] by SIL International|location= Dallas, Texas|url= https://www.ethnologue.com/country/IN|access-date=15 December 2014}}</ref><ref name="Ethnologue2">{{cite web|url=https://archive.ethnologue.com/15/ethno_docs/distribution.asp?by=area|archive-url=https://web.archive.org/web/20141217151950/https://archive.ethnologue.com/15/ethno_docs/distribution.asp?by=area|title=Ethnologue : Languages of the World (Seventeenth edition) : Statistical Summaries |publisher=[[Ethnologue]] by SIL International |archive-date=17 December 2014|access-date=17 December 2014}}</ref>}} | demonym = [[Indian people|Indian]] | government_type = ಫೆಡರಲ್ ಸಂಸದೀಯ ಸಂವಿಧಾನಿಕ ಗಣರಾಜ್ಯ | leader_title1 = ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ | leader_name1 = [[ದ್ರೌಪದಿ ಮುರ್ಮು]] | leader_title2 = ಉಪ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ | leader_name2 = ಜಗದೀಪ್ ಧನಕರ್ | leader_title3 = ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ | leader_name3 = [[ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ]] | leader_title4 = ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶೇರ್ | leader_name4 = ಎನ್ ವಿ ರಮಣ | leader_title5 = ಲೋಕಸಭೆ ಸ್ಪೀಕರ್ | leader_name5 = ಓಂ ಬಿರ್ಲಾ | legislature = [[Parliament of India|Parliament]] | upper_house = [[Rajya Sabha]] | lower_house = [[Lok Sabha]] | sovereignty_type = ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾ | sovereignty_note = ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್ ಡ್ | established_event1 = ಡೊಮಿನಿಯನ್ | established_date1 = 15 ಆಗಸ್ಟು 1947 | established_event2 = ಗಣರಾಜ್ಯ | established_date2 = 26 ಜನವರಿ 1950 | area_km2 = 3,287,263<ref name="india.gov.in" /> | area_footnote = {{efn|"The country's exact size is subject to debate because some borders are disputed. The Indian government lists the total area as {{convert|3287260|km2|sqmi|abbr=on}} and the total land area as {{convert|3060500|km2|sqmi|abbr=on}}; the United Nations lists the total area as {{convert|3287263|km2|sqmi|abbr=on}} and total land area as {{convert|2973190|km2|sqmi|abbr=on}}."{{sfn|Library of Congress|2004}} }} | area_rank = 7ನೇ | area_sq_mi = 1,269,346 | percent_water = 9.6 | population_estimate = {{IncreaseNeutral}} {{UN Population|India}}{{UN Population|ref}} | population_census = 1,210,854,977<ref>{{cite web|url=https://www.censusindia.gov.in/2011census/population_enumeration.html|title=Population Enumeration Data (Final Population)|work=2011 Census Data|publisher=[[Registrar General and Census Commissioner of India|Office of the Registrar General & Census Commissioner, India]]|access-date=17 June 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160522213913/https://www.censusindia.gov.in/2011census/population_enumeration.html|archive-date=22 May 2016}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.censusindia.gov.in/2011census/PCA/A-2_Data_Tables/00%20A%202-India.pdf|title=A – 2 Decadal Variation in Population Since 1901|work=2011 Census Data|publisher=[[Registrar General and Census Commissioner of India|Office of the Registrar General & Census Commissioner, India]]|access-date=17 June 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160430213141/https://www.censusindia.gov.in/2011census/PCA/A-2_Data_Tables/00%20A%202-India.pdf|archive-date=30 April 2016}}</ref> | population_estimate_year = {{UN Population|Year}} | population_estimate_rank = 2nd | population_census_year = 2011 | population_census_rank = 2nd | population_density_km2 = {{Pop density|{{Indian population clock}}|3287263|km2|disp=num|prec=1}} | population_density_sq_mi = {{Pop density|{{Indian population clock}}|1269219|sqmi|disp=num|prec=1}} | population_density_rank = 19th | GDP_PPP = {{increase}} {{nowrap|$11.745 trillion}}<ref name=imf>{{cite news |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2022/April/weo-report?c=534,&s=NGDP_RPCH,NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,PPPSH,&sy=2017&ey=2027&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1 |title=World Economic Outlook Database: April 2022 |newspaper=Imf |publisher=[[International Monetary Fund]] |date=April 2022 |access-date=19 April 2022}}</ref> | GDP_PPP_year = 2022 | GDP_PPP_rank = 3rd | GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $8,358<ref name=imf /> | GDP_PPP_per_capita_rank = 128th | GDP_nominal = {{increase}} {{nowrap|$3.535 trillion}}<ref name=imf /> | GDP_nominal_year = 2022 | GDP_nominal_rank = 5th | GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $2,601<ref name=imf /> | GDP_nominal_per_capita_rank = 141st | Gini = 35.7 <!--number only--> | Gini_year = 2011 | Gini_change = | Gini_ref = <ref>{{cite web|title=Gini Index coefficient|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gini-index-coefficient-distribution-of-family-income/country-comparison|website=[[The World Factbook]]|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=10 July 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210707032440/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gini-index-coefficient-distribution-of-family-income/country-comparison|archive-date=7 July 2021}}</ref><ref>{{cite web|title=Gini index (World Bank estimate) – India |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=IN|publisher=[[World bank]]}}</ref> | Gini_rank = 98th | HDI = 0.645 <!--number only--> | HDI_year = 2019 <!--Please use the year to which the HDI [[Human Development Index]] data refers, not the publication year--> | HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady--> | HDI_ref = <ref name="UNHDR">{{cite web|url=https://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|title=Human Development Report 2020|publisher=[[United Nations Development Programme]]|date=15 December 2020|access-date=15 December 2020}}</ref> | HDI_rank = {{ordinal|131}} | currency = [[Indian rupee]] (₹) | currency_code = INR | time_zone = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset = +05:30 | utc_offset_DST = | DST_note = ''[[Daylight saving time|DST]] is not observed'' | time_zone_DST = | date_format = {{ubl | {{nowrap|{{abbr|dd|day}}-{{abbr|mm|month}}-{{abbr|yyyy|year}}}}{{efn|See [[Date and time notation in India]].}} }} | drives_on = left<ref>{{Cite web |title=List of all left- & right-driving countries around the world |url=https://www.worldstandards.eu/cars/list-of-left-driving-countries/ |date=13 May 2020 |access-date=10 June 2020 |website=worldstandards.eu}}</ref> | calling_code = [[Telephone numbers in India|+91]] | cctld = [[.in]] ([[.in#Internationalised domain names and country codes|others]]) | englishmotto = "Truth Alone Triumphs"{{lower|0.2em|{{sfn|National Informatics Centre|2005}}}} | religion_year = 2011 | religion = {{ubl | 79.8% [[Hinduism in India|Hinduism]] | 14.2% [[Islam in India|Islam]] | 2.3% [[Christianity in India|Christianity]] | 1.7% [[Sikhism in India|Sikhism]] | 0.7% [[History of Buddhism in India|Buddhism]] | 0.4% [[Jainism in India|Jainism]] | 0.23% [[Irreligion in India|Unaffiliated]] | 0.65% [[Religion in India|Others]]<ref name="Census2011religion" /> }} | official_website = <!-- do not add www.gov.in – The article is about the country, not the government – from Template:Infobox country, do not use government website (e.g. usa.gov) for countries (e.g. United States) --> | today = | iso3166code = IN }} [[ಫೈಲ್:India-locator-map-blank.svg|thumb|ಭಾರತೊ ದೇಸೊದ ನಚ್ಚೆ]] '''ಭಾರತ''' ಜಗತ್ತ್‌ದ ೭ನೆ ಮಲ್ಲ ದೇಸೊ. ಜಗತ್ತ್‌ದ [[ಭೂಮಿ]]ದ ೨.೪ ಪಾಲ್ ಭಾರತೊ ಉಂಡು. ಈ ಭೂಮಿಗ್ ಮಸ್ತ್ ಇತಿಹಾಸೊ ಉಂಡು. ಇತ್ತೆ ಭಾರತೊಡು ೨೦೧೧ತ ಜನಗಣತಿತ ಪ್ರಕಾರೊ<ref>http://www.censusindia.gov.in/2011census/population_enumeration.html</ref> 1,293,057,000 (2016) ಕೋಟಿ ಜನ ಉಲ್ಲೆರ್. ಉಂದು ವಿಶ್ವ ಜನಸಂಖ್ಯೆದ 17.5% ಭಾಗೊ ಅಪುಂಡು. ಭಾರತೊ ದೇಸೊಡು ೨೯ ರಾಜ್ಯ ಉಂಡು. ೭ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಸೊ ಉಂಡು. ಭಾರತೊನ್ '''ಹಿಂದುಸ್ಥಾನ''' ಪಂಡ್‌ದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಭಾರತೊದ ರಾಜಧಾನಿ ದೆಹಲಿ. ದೆಹಲಿಡ್ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್ ಬೊಕ್ಕ ಸರ್ವೊಚ್ಛ ನ್ಯಾಯಲಯೊ ಉಂಡು. ಭಾರತೊಡು ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಭಾಷೆ, ಸಂಸ್ಕ್ರತಿ, ಆಚಾರ, ವಿಚಾರೊಲು ಇತ್ತ್‌ಂಡಲಾ ಮಾತ ಜಾತಿ, ಧರ್ಮೊದಕುಲು ಒಂಜಾದ್ ಉಲ್ಲೇರ್. == ಭಾರತೊ ಪುದರ್ ಉಂಡಾಯಿನೆ == *ಭಾರತೊ ಪನ್ಪುನವು "ಭರತವರ್ಷ" ಪುದರ್‌ದ ಮೂಲೊಡಡ್ದು ಬತ್ತ್ಂಡ್. *ಪಿರಾಕ್‍ಡ್ ಪುರಾನೊದ ನಿಲೆಟ್ ಈ ಪುದರ್ ಭಾರತೊಂದು ಸೂಚಿತ ಆತ್ಂಡ್. ಋಷಭದೇವನ ಮಗೆ ಭರತ ಚಕ್ರವರ್ತಿಡ್ದ್ ಅತ್ತಂಡ ಮಹಾರಾಜೆ ದುಸ್ಯಂತನ ಮಗೆ ಆಯಿನ ಭರತ ಮಹಾರಾಜನ ಪುದರ್‌ಡ್ದ್ ಬತ್ತ್ಂಡ್. *"[[:kn:ಇಂಡಿಯಾ|ಇಂಡಿಯಾ]]" ಎನ್ಪಿ ಪುದರ್ [[:kn:ಸಿಂಧೂ ನದಿ|ಸಿಂಧೂ]] ಸುದೆತ ಪರ್ಷಿಯನ್ ರೂಪಾಂತರೊ "ಇಂಡಸ್" ಪನ್ಪುನೆಡ್ದ್ ಬತ್ತ್‌ನೆ. ಭಾರತೊನು ನಿರ್ದೇಸಿಸಯರೆ ಉಪಯೋಗಿಸವುನ ಬೇತೆ ಪುದರ್‌ಲೆಡ್ ಒಂಜಿ '''ಹಿಂದುಸ್ತಾನ'''. == ಭಾರತೊದ ಭೌಗೋಳಿಕ ಭಾಗೊಲೆ ಇವರೊ == *[[:kn:ಹಿಮಾಲಯ|ಹಿಮಾಲಯೊ]] ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿ *ಉತ್ತರೊದ ಸಮತಟ್ಟು ಪ್ರದೇಸೊ *[[:kn:ಥಾರ್ ಮರುಭೂಮಿ|ಥಾರ್ ಮರುಭೂಮಿ]] *[[:kn:ದಖನ್ ಪ್ರಸ್ತಭೂಮಿ|ದಖನ್ ಪ್ರಸ್ತಭೂಮಿ]] == ಪರಿಪುನ ಸುದೆಕುಲು == ಭಾರತಡೊ ಪರಿಪುನ ಮುಕ್ಯೊ ಸುದೆಕ್‌ಲ್ ಇಂಚ ಉಂಡು; *[[:kn:ಸಿಂಧೂ ನದಿ|ಸಿಂಧೂ]] *[[:kn:ಗಂಗಾ ನದಿ|ಗಂಗಾ]] *[[:kn:ಬ್ರಹ್ಮಪುತ್ರ ನದಿ|ಬ್ರಹ್ಮಪುತ್ರ]] *[[:kn:ಯಮುನಾ ನದಿ|ಯಮುನಾ]] *[[:kn:ನರ್ಮದಾ ನದಿ|ನರ್ಮದಾ]] *[[:kn:ಗೋದಾವರಿ|ಗೋದಾವರಿ]] *[[:kn:ಕೃಷ್ಣಾ ನದಿ|ಕೃಷ್ಣಾ]] *[[:kn:ಕಾವೇರಿ ನದಿ|ಕಾವೇರಿ]] == ರಾಜ್ಯೊಲು == ಭಾರತೊ ದೇಸೊಡು ಒಟ್ಟುಗು ೨೯ ರಾಜ್ಯೊಲು ಉಲ್ಲೊ. {{colbegin|3}} #[[ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ]] #[[ಅರುಣಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ]] #[[ಅಸ್ಸಾಮ್]] #[[ಉತ್ತರಾಂಚಲ]] #[[ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ]] #[[ಒರಿಸ್ಸಾ]] #[[ಕರ್ನಾಟಕ]] #[[ಕೇರಳ]] #[[ಗುಜರಾತ್]] #[[ಗೋವಾ]] #[[ಚತ್ತೀಸ್‍ಗಢ]] #[[ಜಮ್ಮು ಕಾಶ್ಮೀರ]] #[[ಜಾರ್ಖಂಡ್]] #[[ತಮಿಳುನಾಡು]] #[[ತೆಲಂಗಾಣ]] #[[ತ್ರಿಪುರ]] #[[ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್]] #[[ಪಂಜಾಬ್]] #[[ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ]] #[[ಬಿಹಾರ]] #[[ಮಣಿಪುರ]] #[[ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶ]] #[[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]] #[[ಮೇಘಾಲಯ]] #[[ಮಿಝೋರಾಮ್]] #[[ರಾಜಸ್ಥಾನ]] #[[ಸಿಕ್ಕಿಂ]] #[[ಹರ್ಯಾನ]] #[[ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ]] {{colend|3}} == ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳು == ಭಾರತೊಡು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಸೊಂದು ಒಟ್ಟುಗು 8 ಪ್ರದೇಸೊಲು ಉಲ್ಲೊ. #[[:kn:ಅಂಡಮಾನ್ ಮತ್ತು ನಿಕೊಬಾರ್ ದ್ವೀಪಗಳು|ಅಂಡಮಾನ್ ಮತ್ತು ನಿಕೋಬಾರ್]] #[[:kn:ಚಂಡೀಗಡ|ಚಂಡೀಗಡ]] #[[:kn:ದಮನ್ ಮತ್ತು ದಿಯು|ಡಾಮನ್ ಮತ್ತು ಡಿಯು]] #[[:kn:ದಾದ್ರ ಮತ್ತು ನಗರ್ ಹವೆಲಿ|ದಾದ್ರಾ ಮತ್ತು ನಗರ್ ಹವೇಲಿ]] #[[:kn:ಪುದುಚೇರಿ|ಪುದುಚೇರಿ]] #[[:kn:ಲಕ್ಷದ್ವೀಪ|ಲಕ್ಷದ್ವೀಪ]] #ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ #ಲಡಾಕ್ == ರಾಜಧಾನಿ == ಭಾರತ ದೇಶದ ರಾಜಧಾನಿ ದೆಹಲಿ == ಉಲ್ಲೇಕೊಲು == {{Reflist}} [[Category:ದೇಶೊಲು]] ppfy1gflplzzjd6y36iv2duoye3mzpa 4 4774 148510 148498 2022-08-26T12:45:51Z CSinha (WMF) 4744 /* 2022 Board of Trustees Community Voting Period is now Open */ಪೊಸ ವಿಭಾಗ wikitext text/x-wiki <div style="border:1px #FFFFFF solid; overflow:auto;"> <h2 style="display: block; margin: 0; padding: .4em .5em .2em; background-color:#fffaea; border:1px solid #bfb1a3; font-weight: bold; text-align: center;">ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಚಾವಡಿ </h2> <!-- 3 line spacing of h2 is important for subsection edit links to work correctly, PLEASE DO NOT FIX --> <center>ನಿಕ್ಲೆಗ್ ತುಳು '''ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಚಾವಡಿಗ್!''' ಸ್ವಾಗತೊ. ಒವ್ವಾಂಡಲಾ ಬಗೆಟ್ ಪಾತೆರಕತೆ ಸುರು ಮಲ್ಪ್‌ಲೆ.</center> {{ಚಾವಡಿ ಪುಟೊ header|ಪಾತೆರಕತೆ|alpha=yes|'''ಚಾವಡಿ''' [[ತುಳು ಭಾಷೆ|ತುಳು]] ವಿಕಿಪೀಡಿಯೊದ ಕಾರ್ಯೊನೀತಿಲೆನ ಬಗೆಟ್, ತಾಂತ್ರಿಕ ದೋಸೊಲೆನ ಬಗೆಟ್, ಅಂಚನೆ ಕೆಲಸೊ ಕಾರ್ಯೊಲೆನ ಬಗೆಟ್ ಪಟ್ಟಾಂಗ ಪಾಡುನ ಮೀಚಿಲ್ ಪುಟೊ. *ಸಾದ್ಯೊ ಆಯಿನಾತ್ ಲೇಕನೊಲೆಗ್ ಸಂಬಂದಿಸಯಿನ ಪಟ್ಟಾಂಗೊಲೆನ್ ಅವ್ವೇ ಲೇಕನೊದ ಪಟ್ಟಾಂಗೊ ಪುಟೊಡು ಸೇರಾಲೆ. *ಅವ್ವೇ ಲೇಕನೊದ ಪಟ್ಟಾಂಗೊ ಪುಟೊಡು ಲೇಕನೊಗು ಸೇರಾಯರ ಬೋಡಾಯಿನ ಮಾಹಿತಿದ ಬಗೆಟ್ ಅಯಿತ ಮಿತ್ತ್‌ಡ್ ಆವೊಡಾಪುನ ಬೇಲೆದ ಬಗೆಟ್ ಬರೆದ್ ದೀಡ್‍ಲೆ. *ಇತ್ತೇ ಇಪ್ಪುನ ಟೆಂಪ್ಲೇಟ್‌ಲೆನ್ ಸಾದ್ಯೊ ಆಯಿನಾತ್ ಗಲಸ್‍ಲೆ. ಪೊಸ ಟೆಂಪ್ಲೇಟ್‍ಲೆನ್ ಸೇರಾಪುನೆಡ್ದ್ ದುಂಬು ಒರೊ ನಾಡ್‍ದ್ ತೂಲೆ. *ಇಸೇಸೊ ಪುಟೊಲೆನ್ ಸಾದ್ಯೊ ಆಯಿನಾತ್ ಗಲಸ್‍ಲೆ. *ಚಿತ್ರೊಲೆನ್ ಅಪ್ಲೋಡ್ ಮಲ್ಪುನ ಬಗೆಟ್ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಪಾಲಿಸಿಲೆನ್ (ಕಾರ್ಯೊನೀತಿಲೆನ್)‌ ತಯಾರ್ ಮಲ್ಪೊಡಾತೆ. ಇಂಗ್ಲಿಸ್ ವಿಕಿಪೀಡಿಯೊಡ್ದ್ ಚಿತ್ರೊಗಾತ್ರೊ ಇಪ್ಪುನ ಲೈಸೆನ್ಸ್‌ಲೆನ ಟೆಂಪ್ಲೇಟ್‌ಲೆನ್ ತುಳು ವಿಕಿಪೀಡಿಯೊಡು ನಕಲ್ ಮಲ್ಪೊಡು. ಆಸಕ್ತಿ ಇತ್ತಿನಕುಲು ದುಂಬುಗು ಬತ್ತ್‌ದ್ ಪಾಲ್ ಪಡೆವೊನ್ಲೆ. |ವಿಪಿ:ಚಾ|WP:VPPOL}} __NEWSECTIONLINK__ * '''tcy:''' {{int:please-translate}}. * '''en:''' Requests for the [[m:bot|bot]] flag should be made on this page. This wiki uses the [[m:bot policy|standard bot policy]], and allows [[m:bot policy#Global_bots|global bots]] and [[m:bot policy#Automatic_approval|automatic approval of certain types of bots]]. Other bots should apply below, and then [[m:Steward requests/Bot status|request access]] from a steward if there is no objection. __TOC__ {{anchor|below_toc}} [[Category:ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಚಾವಡಿ]] [[Category:ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಲೇಸ್‍ಲು]] {{ಬಳಕೆದಾರೆ:MABot/config |archive = ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:ಚಾವಡಿ/%(year)d |algo = old(30d) |counter = 1 |archiveheader = |minthreadstoarchive = 1 |minthreadsleft = 2 }} </noinclude> '''ಚಾವಡಿದ ಪುಟೊತ ಪತ್ರಾಗಾರೊ''' *[[ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:ಚಾವಡಿ/2016|2016]] *[[ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:ಚಾವಡಿ/2017|2017]] *[[ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:ಚಾವಡಿ/2018|2018]] *[[/2019|2019]] *[[/2020|2020]] *[[/2021|2021]] *[[/2022|2022]] <!--- don't write above ---> == Delay of Board of Trustees Election == Dear community members, I am reaching out to you today with an update about the timing of the voting for the Board of Trustees election. As many of you are already aware, this year we are offering an [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]] to help voters identify the alignment of candidates on some key topics. Several candidates requested an extension of the character limitation on their responses expanding on their positions, and the Elections Committee felt their reasoning was consistent with the goals of a fair and equitable election process. To ensure that the longer statements can be translated in time for the election, the Elections Committee and Board Selection Task Force decided to delay the opening of the Board of Trustees election by one week - a time proposed as ideal by staff working to support the election. Although it is not expected that everyone will want to use the Election Compass to inform their voting decision, the Elections Committee felt it was more appropriate to open the voting period with essential translations for community members across languages to use if they wish to make this important decision. '''The voting will open on August 23 at 00:00 UTC and close on September 6 at 23:59 UTC.''' Best regards, Matanya, on behalf of the Elections Committee [[ಬಳಕೆದಾರೆ:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[ಬಳಕೆದಾರೆ ಪಾತೆರ:CSinha (WMF)|ಪಾತೆರ್ಲೆ]]) ೧೩:೧೩, ೧೫ ಆಗೋಸ್ಟು ೨೦೨೨ (IST) == WikiConference India 2023: Initial conversations == Dear Wikimedians, Hope all of you are doing well. We are glad to inform you to restart the conversation to host the next WikiConference India 2023 after WCI 2020 which was not conducted due to the unexpected COVID-19 pandemic, it couldn't take place. However, we are hoping to reinitiate this discussion and for that we need your involvement, suggestions and support to help organize a much needed conference in February-March of 2023. The proposed 2023 conference will bring our energies, ideas, learnings, and hopes together. This conference will provide a national-level platform for Indian Wikimedians to connect, re-connect, and establish their collaboration itself can be a very important purpose on its own- in the end it will empower us all to strategize, plan ahead and collaborate- as a movement. We hope we, the Indian Wikimedia Community members, come together in various capacities and make this a reality. We believe we will take learnings from earlier attempts, improve processes & use best practices in conducting this conference purposefully and fruitfully. Here is a survey [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfof80NVrf3b9x3AotDBkICe-RfL3O3EyTM_L5JaYM-0GkG1A/viewform form] to get your responses on the same notion. Unfortunately we are working with short timelines since the final date of proposal submission is 5 September. We request you please fill out the form by 28th August. After your responses, we can decide if we have the community need and support for the conference. You are also encouraged to add your support on [[:m:WikiConference_India_2023:_Initial_conversations|'''this page''']], if you support the idea. Regards, [[User:Nitesh Gill|Nitesh Gill]], [[User:Nivas10798|Nivas10798]], [[User:Neechalkaran|Neechalkaran]], ೧೨:೦೯, ೨೪ ಆಗೋಸ್ಟು ೨೦೨೨ (IST) <!-- Message sent by User:KCVelaga@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=23115331 --> == 2022 Board of Trustees Community Voting Period is now Open == <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Dear community members, The Community Voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is now open. Here are some helpful links to get you the information you need to vote: * Try the [https://board-elections-compass-2022.toolforge.org/ Election Compass], showing how candidates stand on 15 different topics. * Read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|candidate statements]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Affiliate_Organization_Participation/Candidate_Questions|answers to Affiliate questions]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Learn more about the skills the Board seeks]] and how the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee found candidates align with those skills]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Campaign_Videos|Watch the videos of the candidates answering questions proposed by the community]]. If you are ready to vote, you may go to [[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2022|SecurePoll voting page]] to vote now. '''You may vote from August 23 at 00:00 UTC to September 6 at 23:59 UTC.''' To see about your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]]. Regards, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''<br /><section end="announcement-content" /> [[ಬಳಕೆದಾರೆ:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[ಬಳಕೆದಾರೆ ಪಾತೆರ:CSinha (WMF)|ಪಾತೆರ್ಲೆ]]) ೧೮:೧೫, ೨೬ ಆಗೋಸ್ಟು ೨೦೨೨ (IST) ik9n6lq8zfi53rkf5cfp7mg9c5zfo5e 0 12801 148511 147139 2022-08-27T06:35:23Z InternetArchiveBot 4316 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾದ್ ಉಡುಪಿದ ಎಡ್ಮ ಮಠೋಲೇನ್ '''ಅಷ್ಟ ಮಠ''' ಪಂಡ್ದ್ ಪನ್ಪೇರ್.<ref>https://kn.quora.com/%E0%B2%89%E0%B2%A1%E0%B3%81%E0%B2%AA%E0%B2%BF%E0%B2%AF-%E0%B2%85%E0%B2%B7%E0%B3%8D%E0%B2%9F-%E0%B2%AE%E0%B2%A0%E0%B2%97%E0%B2%B3-1</ref> ಶ್ರೀ ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯ ಮೇರ್ ಉಂದು ಅಷ್ಟ ಮಠೋಲೇನ್ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಲ್ತದೆರ್.<ref>https://newsfirstlive.com/2019/12/29/astamata-special-story/</ref> ==ಅಷ್ಟ ಮಠೋಲು== * ಪೇಜಾವರ * ಅದಮಾರು * ಕೃಷ್ಣಾಪುರ * ಪುತ್ತಿಗೆ * ಶೀರೂರು * ಸೋದೆ * ಕಾಣಿಯೂರು * ಫಲಿಮಾರು <ref>https://kannada.oneindia.com/news/udupi/udupi-ashta-mutt-background-madhwacharya-and-vadiraja-seer-136752.html</ref> # ಶ್ರೀ ಹೃಷಿಕೇಶ ತೀರ್ಥರು - ಫಲಿಮಾರು ಮಠ # ಶ್ರೀ ನರಹರಿ ತೀರ್ಥರು - ಅದಮಾರು ಮಠ # ಶ್ರೀ ಜನಾರ್ದನ ತೀರ್ಥರು - ಕೃಷ್ಣಾಪುರ ಮಠ # ಶ್ರೀ ಉಪೇಂದ್ರ ತೀರ್ಥರು - ಪುತ್ತಿಗೆ ಮಠ # ಶ್ರೀ ವಾಮನ ತೀರ್ಥರು - ಶಿರೂರು ಮಠ # ಶ್ರೀ ವಿಷ್ಣು ತೀರ್ಥರು. - ಸೋದೆ ಮಠ # ಶ್ರೀ ರಾಮ ತೀರ್ಥರು - ಕಾಣಿಯೂರು ಮಠ # ಶ್ರೀ ಅಧೋಕ್ಷಜ ತೀರ್ಥರು - ಪೇಜಾವರ ಮಠ ==ಎಡ್ಮ ಮಠೋ, ಐತ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಪೀಠಾಧಿಪತಿಲು, ಇತ್ತೆದ ಪೀಠಾಧಿಪತಿಲು ಬೊಕ್ಕ ಜೋಡಿ ಮಠೋಲು== <ref>https://kannada.oneindia.com/news/udupi/udupi-sri-krishna-mutt-and-eight-seers-085402.html</ref> {| class="wikitable" style="text-align:center" |- | '''ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಪೀಠಾಧಿಪತಿಲು''' | '''ಮಠ''' | '''ಜೋಡಿ''' | '''ಇತ್ತೆದ ಪೀಠಾಧಿಪತಿಲು''' | '''ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ''' |- |ಶ್ರೀ ಹೃಷಿಕೇಶತೀರ್ಥರು |ಫಲಿಮಾರು ಮಠ |ಮೊದಲನೇ ಜೋಡಿ |ಶ್ರೀ ವಿದ್ಯಾಧೀಶ ತೀರ್ಥರು |ಶ್ರೀ ವಿದ್ಯಾರಾಜೇಶ್ವರ ತೀರ್ಥರು |- |ಶ್ರೀ ನರಸಿಂಹತೀರ್ಥರು |ಅದಮಾರು ಮಠ |ಮೊದಲನೇ ಜೋಡಿ |ಶ್ರೀ ವಿಶ್ವಪ್ರಿಯ ತೀರ್ಥರು |ಶ್ರೀ ಈಶಪ್ರಿಯ ತೀರ್ಥರು |- | | | |- |ಶ್ರೀ ಜನಾರ್ಧನತೀರ್ಥರು |ಕೃಷ್ಣಾಪುರ ಮಠ |ಎರಡನೇ ಜೋಡಿ |ಶ್ರೀ ವಿದ್ಯಾಸಾಗರ ತೀರ್ಥರು |- |ಶ್ರೀ ಉಪೇಂದ್ರತೀರ್ಥರು |ಪುತ್ತಿಗೆ ಮಠ |ಎರಡನೇ ಜೋಡಿ |ಶ್ರೀ ಸುಗುಣೇಂದ್ರ ತೀರ್ಥರು |ಶ್ರೀ ಸುಶ್ರೀಂದ್ರ ತೀರ್ಥರು |- | | | |- |ಶ್ರೀ ವಾಮನತೀರ್ಥರು |ಶಿರೂರು ಮಠ |ಮೂರನೇ ಜೋಡಿ |ಶ್ರೀ ವೇದವರ್ಧನ ತೀರ್ಥರು |- |ಶ್ರೀ ವಿಷ್ಣುತೀರ್ಥರು |ಸೋದೆ ಮಠ |ಮೂರನೇ ಜೋಡಿ |ಶ್ರೀ ವಿಶ್ವವಲ್ಲಭ ತೀರ್ಥರು |- | | | |- |ಶ್ರೀ ರಾಮತೀರ್ಥರು |ಕಾಣಿಯೂರು ಮಠ |ನಾಲ್ಕನೇ ಜೋಡಿ |ಶ್ರೀ ವಿದ್ಯಾವಲ್ಲಭ ತೀರ್ಥರು |- |ಶ್ರೀ ಅಧೋಕ್ಷಜತೀರ್ಥರು |ಪೇಜಾವರ ಮಠ |ನಾಲ್ಕನೇ ಜೋಡಿ |ಶ್ರೀ ವಿಶ್ವಪ್ರಸನ್ನ ತೀರ್ಥರು |-}} ಈ ಎಡ್ಮ ಮಠೋಲೆನ್ಲಾ ಇತ್ತೆ ಉಡುಪಿದ ರಥಬೀದಿಡ್ ತೂವೊಲಿ. ==ಬೇತೆ ಮಠ== * ಭಂಡಾರಕೇರಿ ಮಠ * ವ್ಯಾಸರಾಯ ಮಠ * ಭೀಮನಕಟ್ಟೆ ಮಠ * ಉತ್ತರಾದಿ ಮಠ ಮತ್ತು * ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿ ಮಠ * ಆರ್ಯ ಅಕ್ಷೋಭ್ಯ ಮಠ * ಬಾಳೆಗಾರು ಅಕ್ಷೋಭ್ಯ ಮಠ ==ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕ== * [http://www.dvaita.org/madhva/udupi/car_street.html ಶ್ರೀ ಉಡುಪಿದ ರಥ ಬೀದಿದ ಬಗ್ಗೆ ಜಾಲಪುಟ] *[http://www.palimarumatha.org ಶ್ರೀ ಪಲಿಮಾರು ಮಠ] *[http://www.puthigesree.org ಶ್ರೀ ಪುತ್ತಿಗೆ ಮಠ] *[http://www.kaniyoorumatha.org ಶ್ರೀ ಕಾಣಿಯೂರು ಮಠ] *[https://web.archive.org/web/20091022095240/http://www.pejavara.org/ ಶ್ರೀ ಪೇಜಾವರ ಅಧೋಕ್ಷಜ ಮಠ] ==ಉಲ್ಲೇಖ== 30qu364hv1k4xbs5brggib1obluphgr 0 12996 148507 148490 2022-08-26T11:59:31Z Lokesha Kunchadka 41 wikitext text/x-wiki {{Under construction}} 1837 ಟ್ 13 ದಿನತ್ತ ಕಾಲ ಕುಡ್ಲನ್ ಬ್ರಿಟಿಷೆರ್<ref>https://www.pingara.com/post/article-perooru-jaru-1293</ref>ನ ವಿರುದ್ಧ ಪೊರ್oಬಾಟ ಮಲ್ತ್ ದ್ ಬಾವುಟಗುಡ್ಡೆಡ್ ಇತ್ತಿನ ಬ್ರಿಟಿಷೆರ್ನ ಬಾವುಟನ್ ದೆತ್ತ್ ಪಾಡ್ದ್ ನಮ್ಮ ತುಳು ಮಣ್ಣ್ ದ ಕೊಡಿನ್ ಏರಾಯಿನ ಸಂಘಟನಾ ಚತುರೆ ಕೆದಂಬಾಡಿ ರಾಮಯ್ಯ ಗೌಡ<ref>https://news13.in/archives/169165 </ref>. 1837 ಟ್ ಅಮರ ಸುಳ್ಯೊ ಪೊರಂಬಾಟ್ ಇದೆಂಟ್ ನಾಯಕತ್ವ. ==ಪುಟ್ಟು== [[ಸುಳ್ಯ]] ತಾಲೂಕು ಉಪ್ಪುನ [[ಉಬರಡ್ಕ ಮಿತ್ತೂರು]] ಗ್ರಾಮೊಟ್ ಇಪ್ಪುನ ಒಂಜಿ ಕುಟುಂಬೊ . [[ಕೆದಂಬಾಡಿ]] ಮನೆತನದಾರ್. ==ಹೊರಾಟೊ== ಅಮರ ಸುಳ್ಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪೊರಾಂಬಾಟ್ಟ್ ಇಂಬೆರೆನ ನಾಯಕತ್ವ. ಪೂಮಲೆ ಕಾಡ್ ಉಂತುದು ಜವನ್ನೆರ್ನ್ ಸಂಘಟನೆ ಮಾಲ್ತ್. ಪೊರಾಂಬಾಟ್ ಇಂದೆಟ್ ಜನಕ್ಕುಲು ಪಾಲು ಪಡೆತ್ತೆರ್. [[ಬಾವುಟಗಡ್ಡೆ]] ತಲ್ಪ ಪೊದ್ ೧೩ ದಿನ ರಾಜ್ಯಭಾರ ಮಾಲ್ತೆರ್. ==ಉಲ್ಲೆಕೊ== [[ವರ್ಗೊ:ವ್ಯಕ್ತಿಲು]] [[ವರ್ಗೊ:ಅಮರ ಸುಳ್ಯ]] mrfglrybiddclrobp5te5eux0dgb6ax 148508 148507 2022-08-26T12:02:29Z Lokesha Kunchadka 41 wikitext text/x-wiki {{Under construction}} 1837 ಟ್ 13 ದಿನತ್ತ ಕಾಲ ಕುಡ್ಲನ್ ಬ್ರಿಟಿಷೆರ್<ref>https://www.pingara.com/post/article-perooru-jaru-1293</ref>ನ ವಿರುದ್ಧ ಪೊರ್oಬಾಟ ಮಲ್ತ್ ದ್ ಬಾವುಟಗುಡ್ಡೆಡ್ ಇತ್ತಿನ ಬ್ರಿಟಿಷೆರ್ನ ಬಾವುಟನ್ ದೆತ್ತ್ ಪಾಡ್ದ್ ನಮ್ಮ ತುಳು ಮಣ್ಣ್ ದ ಕೊಡಿನ್ ಏರಾಯಿನ ಸಂಘಟನಾ ಚತುರೆ ಕೆದಂಬಾಡಿ ರಾಮಯ್ಯ ಗೌಡ<ref>https://news13.in/archives/169165 </ref>. 1837 ಟ್ ಅಮರ ಸುಳ್ಯೊ ಪೊರಂಬಾಟ್ ಇದೆಂಟ್ ನಾಯಕತ್ವ. ==ಪುಟ್ಟು== [[ಸುಳ್ಯ]] ತಾಲೂಕು ಉಪ್ಪುನ [[ಉಬರಡ್ಕ ಮಿತ್ತೂರು]] ಗ್ರಾಮೊಟ್ ಇಪ್ಪುನ ಒಂಜಿ ಕುಟುಂಬೊ . [[ಕೆದಂಬಾಡಿ]] ಮನೆತನದಾರ್. ==ಹೊರಾಟೊ== *ಅಮರ ಸುಳ್ಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪೊರಾಂಬಾಟ್ಟ್ ಇಂಬೆರೆನ ನಾಯಕತ್ವ. ಪೂಮಲೆ ಕಾಡ್ ಉಂತುದು ಜವನ್ನೆರ್ನ್ ಸಂಘಟನೆ ಮಾಲ್ತ್. ಪೊರಾಂಬಾಟ್ ಇಂದೆಟ್ ಜನಕ್ಕುಲು ಪಾಲು ಪಡೆತ್ತೆರ್. *[[ಬಾವುಟಗಡ್ಡೆ]] ತಲ್ಪ ಪೊದ್ ೧೩ ದಿನ ರಾಜ್ಯಭಾರ ಮಾಲ್ತೆರ್. * ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಕಂದಾಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆನ್ ವಿರೊದ ಮಾಲ್ತೆರ್. ==ಉಲ್ಲೆಕೊ== [[ವರ್ಗೊ:ವ್ಯಕ್ತಿಲು]] [[ವರ್ಗೊ:ಅಮರ ಸುಳ್ಯ]] kyvbnw6mr639g5jjif5unao4hferlkw 148509 148508 2022-08-26T12:06:42Z Lokesha Kunchadka 41 wikitext text/x-wiki {{Under construction}} 1837 ಟ್ 13 ದಿನತ್ತ ಕಾಲ ಕುಡ್ಲನ್ ಬ್ರಿಟಿಷೆರ್<ref>https://www.pingara.com/post/article-perooru-jaru-1293</ref>ನ ವಿರುದ್ಧ ಪೊರ್oಬಾಟ ಮಲ್ತ್ ದ್ ಬಾವುಟಗುಡ್ಡೆಡ್ ಇತ್ತಿನ ಬ್ರಿಟಿಷೆರ್ನ ಬಾವುಟನ್ ದೆತ್ತ್ ಪಾಡ್ದ್ ನಮ್ಮ ತುಳು ಮಣ್ಣ್ ದ ಕೊಡಿನ್ ಏರಾಯಿನ ಸಂಘಟನಾ ಚತುರೆ ಕೆದಂಬಾಡಿ ರಾಮಯ್ಯ ಗೌಡ<ref>https://news13.in/archives/169165 </ref>. 1837 ಟ್ ಅಮರ ಸುಳ್ಯೊ ಪೊರಂಬಾಟ್ ಇದೆಂಟ್ ನಾಯಕತ್ವ. ==ಪುಟ್ಟು== [[ಸುಳ್ಯ]] ತಾಲೂಕು ಉಪ್ಪುನ [[ಉಬರಡ್ಕ ಮಿತ್ತೂರು]] ಗ್ರಾಮೊಟ್ ಇಪ್ಪುನ ಒಂಜಿ ಕುಟುಂಬೊ . [[ಕೆದಂಬಾಡಿ]] ಮನೆತನದಾರ್. ==ಹೊರಾಟೊ== *ಅಮರ ಸುಳ್ಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪೊರಾಂಬಾಟ್ಟ್ ಇಂಬೆರೆನ ನಾಯಕತ್ವ. ಪೂಮಲೆ ಕಾಡ್ ಉಂತುದು ಜವನ್ನೆರ್ನ್ ಸಂಘಟನೆ ಮಾಲ್ತ್. ಪೊರಾಂಬಾಟ್ ಇಂದೆಟ್ ಜನಕ್ಕುಲು ಪಾಲು ಪಡೆತ್ತೆರ್. *[[ಬಾವುಟಗಡ್ಡೆ]] ತಲ್ಪ ಪೊದ್ ೧೩ ದಿನ ರಾಜ್ಯಭಾರ ಮಾಲ್ತೆರ್. * ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಕಂದಾಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆನ್ ವಿರೊದ ಮಾಲ್ತೆರ್. * ರಾಮಯ್ಯ ಗೌಡರೆನ್ ಅಜೀವ ಕಾರಾಗೃಹ ಶಿಕ್ಷೆ ಕೊರ್ತೆರ್. *ಸಿಂಗಾಪುರ್ ಜೈಲ್ ಕಡ್ಪುಡಿಯೆರ್ ಅಲ್ಪನೆ ಸೈತೆರ್. . ==ಉಲ್ಲೆಕೊ== [[ವರ್ಗೊ:ವ್ಯಕ್ತಿಲು]] [[ವರ್ಗೊ:ಅಮರ ಸುಳ್ಯ]] ghn5jzlbqwkxbjhoc1e32ng2c01rsll