Душанбе

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="tg">
  <siteinfo>
    <sitename>Википедиа</sitename>
    <dbname>tgwiki</dbname>
    <base>https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D2%B3%D0%B8%D1%84%D0%B0%D0%B8_%D0%B0%D1%81%D0%BB%D3%A3</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.23</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Медиа</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Вижа</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Баҳс</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Корбар</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Баҳси корбар</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Википедиа</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Баҳси Википедиа</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Акс</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Баҳси акс</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">Медиавики</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">Баҳси медиавики</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Шаблон</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Баҳси шаблон</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Роҳнамо</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Баҳси роҳнамо</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Гурӯҳ</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Баҳси гурӯҳ</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">Портал</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">Баҳси портал</namespace>
      <namespace key="102" case="first-letter">Лоиҳа</namespace>
      <namespace key="103" case="first-letter">Баҳси Лоиҳа</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Модул</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Баҳси Модул</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Gadget</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Gadget talk</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Gadget definition</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Gadget definition talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Душанбе</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1631</id>
    <revision>
      <id>1309739</id>
      <parentid>1308826</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T11:30:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Farorud</username>
        <id>26988</id>
      </contributor>
      <comment>/* Сталинобод */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="58183" xml:space="preserve">{{МА
 |мақом                   = Шаҳр
 |номи тоҷикӣ             = Душанбе
 |номи аслӣ               = 
 |тасвир                  = Dushanbe Presidential Palace 01.jpg
 |кишвар                  = {{Парчам|Тоҷикистон}}  
 |нишон                   = Coat of Arms of Dushanbe.png
 |парчам                  = 
 |тавсифи нишон           = Нишони Душанбе
 |тавсифи парчам          = 
 |бари нишон              = 
 |бари парчам             = 
 |ба ҷои нишон            = 
 |ба ҷои парчам           = 
| lat_deg = 38
| lon_deg = 68
| lat_min = 34
| lat_sec = 23
| lon_min = 47
| lon_sec = 11
 |CoordAddon              = 
 |CoordScale              = 
 |харитаи давлат          = 
 |харитаи минтақа         = 
 |харитаи ноҳия           = 
 |андозаи харитаи давлат  = 300
 |андозаи харитаи минтақа = 
 |андозаи харитаи ноҳия   = 
 |пинҳон кардани харитаҳо = 
 |шакли минтақа           = Вилоят
 |минтақа                 = Ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ
 |минтақа дар ҷадвал      = 
 |шакли ноҳия             = 
 |ноҳия                   = 
 |ноҳия дар ҷадвал        = 
 |шакли ҷомеа             = 
 |ҷомеа                   = 
 |ҷомеа дар ҷадвал        = 
 |тақсимоти дохилӣ        = 4 ноҳия (Исмоили Сомонӣ, Сино, Шоҳмансур, Фирдавсӣ)
 |шакли роҳбарӣ           = Раиси шаҳр
 |роҳбар                  = [[Рустами Эмомалӣ]]
 |замони таъсис           = асри XVII {{!}}чоряки якуми асри XVII 
 |ёдоварии аввал          = 1676
 |номҳои пешина           = [[Сталинобод]] [[1929]] — [[1961]]
 |унвон аз                = 1925
 |масоҳат                 = 126,6 (01.2016); 203 (02.2020)
 |баландии маркази МА     = 706
 |иқлим                   = 
 |забони расмӣ            = тоҷикӣ
 |аҳолӣ                   = {{афзоиш}} 975000 (дар ҳудуди то соли 2021)&lt;br&gt; 1,193 млн (дар ҳудуди соли 2022)
 |соли барӯйхатгирӣ       = 2022
 |зичӣ                    = 6 400
 |агломератсия            = {{афзоиш}} 1&amp;nbsp;485&amp;nbsp;100 (2016)
 |ҳайати миллӣ            = [[тоҷикон]] 90 %, [[ӯзбек]]ҳо 6 %, [[русҳо]] 1 %
 |ҳайати динӣ             = [[мусалмон]]он, [[масеҳият|насрониён]]
 |этнохороним             = душанбегӣ, душанбегиҳо
 |вақти минтақавӣ         = +5
 |коди телефон            = +992 37
 |нишонаи почта           = 734000
 |нишонаҳои почта         = 
 |коди мошинҳо            = СБ, ДБ ([[1959]]—[[1991]])&lt;br&gt;аз [[1999]]-[[2009]] 01РТ&lt;br&gt;аз [[2009]]-[[2014]] 01TJ&lt;br&gt;аз [[2014]] 01TJ, 05TJ
 |шакли шиноса          = 
 |шакли шиносаи ададӣ   = 
 |шакли шиносаи 2       = 
 |шакли шиносаи ададӣ 2 = 
 |гурӯҳ дар Commons       = Dushanbe
 |сайт                    = http://www.dushanbe.tj
 |забони сайт             = tg
 |забони сайт 2           = ru
 |забони сайт 3           = en
 |забони сайт 4           = 
 |забони сайт 5           = 
 |add1n                   = 
 |add1                    = 
 |add2n                   = 
 |add2                    = 
 |add3n                   = 
 |add3                    = 
}}
'''Душанбе''' (дар солҳои 1929—1961 '''Сталинобод''') — пойтахт ва калонтарин шаҳри [[Тоҷикистон]], ягона воҳиди маъмурӣ бо мақоми шаҳр, ки аз ноҳияҳо иборат аст.

== Таърих ==
{{Ҳамчунин бубинед|Солномаи Душанбе}}

Сарзамине, ки ҳамакнун шаҳри Душанбе дар он ҷой дорад, дар садаҳои миёна «'''Шумон'''» ({{lang-fa|«شومان»}}) ном доштааст ва дар роҳномаҳо ва таърихномаҳои қадим ба гунаи «'''Сумон'''» ({{lang-fa|«سومان»}}) низ навишта шудааст. Дар «Ҳудуду-л-олам мин-ал-Машриқ илал-Мағриб» омада: {{аввали иқтибос}}«Шумон шаҳрест устувор ва бабаро кӯҳ ниҳода ва гирди ӯ борае кашида ва ӯро куҳандизест бар сари кӯҳ ниҳода ва андар миёни куҳандиз чашмаи обаст бузург. Аз вай заъфарон хезад бисёр».{{охири иқтибос|сарчашма=&lt;ref&gt;«Ҳудуду-л-олам мин-ал-Машриқ илал-Мағриб» (соли 372 хиҷрии қамарӣ = 982 милодӣ). Вироиши доктор Манучеҳр Сутуда. Теҳрон: Китобхонаи Таҳурӣ, Ширкати офсети «Гулшан». 1983 — саҳ. 110&lt;/ref&gt;}} Шумон дар қисмати болооби рӯди Қубодиён ва шимоли Пули Сангин ва шаҳри [[Вашгирд|Вошҷирд]] (Висагирд, акнун — [[Файзобод]]) воқеъ буд, ки ба гуфтаи Истахрӣ ба андозаи Тирмиз вусъат дошт ва ба масофати андаке дар ҷануби он қалъаи бузурги Шумон вокеъ буд. Муқаддасӣ дар «Аҳсан ал-тақосим» гӯяд:{{аввали иқтибос}}«Шумон маконе пурҷамъият ва ободу неку аст». Шарафуддин Алии Яздӣ дар «Зафарномаи Темурӣ» аз ин қалъа ба номи «Ҳисори Шодмон» ({{lang-fa|«حصار شادمان»}}) ёд карда ва ғолибан онро ба сурати мухтасар «Ҳисор» ({{lang-fa|«حصار»}}) ё «Ҳисорак» ({{lang-fa|«حصارک»}}) навишта ва имрӯз ҳам «Ҳисор» маъруф аст. {{охири иқтибос|сарчашма=&lt;ref&gt;''ЛеСтренж, Ги''. «Сарзаминҳои Хилофати шарқӣ». Тарҷумаи Маҳмуд Ирфон. Теҳрон: Бунгоҳи тарҷума ва нашри китоб. 1336 ҳ.ш. = 1958 м. — саҳ. 468&lt;/ref&gt; }}

Шоёни ёдоварист, ки вожаи «Ҳисор» арабӣ ва маънояш ''«диж» ва «қалъа»'' аст. Қалъае, ки ҳамакнун дар 5-километрии шимолу ғарбии шаҳри Душанбе қарор дорад, бозмонда аз ҳамон шаҳри Шумон аст, ки дар садаҳои XV—XVII м. «'''Ҳисори Шодмон'''», яъне «'''Қалъаи Шодмон'''», номида мешуд. Бар асари касрати талаффуз «Шодмон» аз он афтоду «Ҳисор» монд ва исми хос — «'''Ҳисор'''» — гашт.

Дар оғози садаи XX ин [[қалъа]] тахтгоҳи беки [[Ҳисор]] Шоҳимардонқул буд ва дар заминларзаи 8 сентябри соли 1907 вайрон шуд ва аз он танҳо як дарвоза ва ду бурҷ дар миёни ду кӯҳ барҷой монда аст. Пас аз он заминларза Шоҳимардонқул ба '''қалъаи Душанбе''' кӯчид ки дар он замон маркази яке аз амлокдориҳояш буд ва аз он пас Душанбе тахтгоҳи беки Ҳисор шуд.

Аз ҷойноми «Душанбе» ({{lang-fa|«دوشنبه»}}) барои нахустин бор дар китоби донишманди балхӣ Маҳмуд ибни Валӣ «Баҳр ул-аъроф фи маноқиб ал-хайр» (оғози садаи XVII м.) ва номаи хони [[Балх]] Субҳонқул Баҳодур ба шоҳи [[Империяи Русия|давлати Рус]] Фёдор Алексеевич (декабри 1676) ёд шудааст. Дар санаде бозмонда аз соли 1826 ин шаҳр «'''Душанбе-Қӯрғон'''» ({{lang-fa|«دوشنبه قورغان»}}) номида шудааст. «Қурғон» вожаи туркӣ ва маънояш «қалъа» ва «ҳисор» аст. Қалъаи Душанбе дар канораи чапи рӯди Варзоб ҷой дошта ва ҳар рӯзи душанбе дар назди он бозор баргузор мешудааст. Номи кунунии пойтахти Тоҷикистон ёдовари ҳамин бозор аст. Азбаски ин ҷойро «Душанбебозор» мегуфтанд, деҳкадае, ки бо гузашти замон дар ҷои «Душанбебозор» пайдо шуд ва он Душанбе ном гирифт. Душанбе-бозор дар қисмати чапи дарёи Варзоб ҷойгир буд. 

[[Соли 1924]], пас аз ташкил кардани [[Ҷумҳурии Мухтори Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон]] дар таркиби Ҷумҳурии Шӯравии Сотсиалистии Ӯзбекистон, Душанбе шаҳр ва [[пойтахт]]и ҶМШС Тоҷикистон эълон гардид. Худи ҳамон сол дар он аввалин кӯча бо дарозии 3 км бо номи Советӣ (ҳоз. Афсаҳзода) ва дигаре худи Душанбе пайдо шуд, ки собиқ қишлоқи Душанберо ба ду қисм ҷудо мекард.
=== Сталинобод ===
[[16 октябр]]и соли [[1929]] Душанбе ба '''[[Сталинобод]]''' (бахшида ба роҳбари ҳамонвақтаи [[ИҶШС]] [[Иосиф Сталин]] (1924—1953), номаш иваз гардид. Соли [[1961]] дубора Душанбе номида шуд. Чунин иваз кардани номҳои шаҳру маҳалҳои аҳолинишин дар натиҷаи тағйир ёфтани сохти ҷамъиятиву сиёсӣ дар Тоҷикистон ба вуқуъ омадааст (Ниг: [[Рӯйхати номгузориҳои навини шаҳрҳои Тоҷикистон]])
=== Ҳудуди васеъшуда ===
Дар қарори Ҳукумат “Дар бораи Нақшаи генералии шаҳри Душанбе”, ки ҳанўз соли 2017 қабул шуда буд, гуфта мешуд, ки домани ҳудудҳои пойтахт ба 18 ҳазор гектар то соли 2025, ба 25 ҳазор гектар то соли 2040 ва ба 30 ҳазор гектар пас аз соли 2040 васеъ карда мешавад.
19 марти соли 2020 дар ҷаласаи 22-юми даъвати панҷуми Маҷлиси миллии Маҷлиси Олӣ раиси Кумитаи МММО Муҳаммадюсуф Имомзода ин масъаларо шарҳ дода қайд намуд, ки дар асоси санади пешкашкардаи Ҳукумати ҶТ “Дар бораи пешниҳоди Маҷлиси депутатҳои халқи шаҳри Душанбе ва ноҳияи Рўдакӣ оид ба тағйир додани сарҳадҳои шаҳри Душанбе ва [[ноҳияи Рӯдакӣ]]” аз ҳисоби заминҳои [[деҳоти Чоряккорон]], [[Деҳоти Чортеппа|Чортеппа]], [[Деҳоти Сарикиштӣ|Сарикиштӣ]], [[Деҳоти Чимтеппа|Чимтеппа]], [[Деҳоти Россия|Россия]], [[Деҳоти Гулистон (н. Рӯдакӣ)|Гулистон]] ва шаҳраки [[Навобод (деҳа, н. Рӯдакӣ)|Навобод]]&lt;nowiki/&gt;и ноҳияи Рӯдакӣ ба қаламрави маъмурии шаҳри Душанбе беш аз 7659,25 гектар замин илова мешавад.
Мувофиқи Нақшаи генералии пойтахт, васеъкунии маъмурӣ-ҳудудии асосӣ ба самти ҷануб ва қисман ба самтҳои шимол, шарқ ва ғарб пешбинӣ шудааст.
Моҳи марти соли гузашта маъмурияти шаҳр барномаи рушди иҷтимоӣ-иқтисодии шаҳри Душанберо то соли 2025 тасдиқ намуд. Васеъ намудани қаламрави шаҳр яке аз бандҳои асосии ин барнома аст.
Ҳудуди Душанбе, бо назардошти заминҳои ҳамроҳшудаи ноҳияи Рўдакӣ бо масоҳати 7 659,25 гектар, ҳамагӣ 20 318,25 гектарро ташкил дод (н.Сино – 6224,39, н.Фирдавсӣ – 5447,96, н. Шоҳмансур – 4888,90 ва Исмоили Сомонӣ – 3759,00 га).
Аз масоҳати муқарраршудаи шаҳри Душанбе 2091,75 га заминҳои обӣ, 145,21 га боғ, 12,28 га тутзор, 2,10 га боғҳои ситрусӣ, 25,79 га чарогоҳ, 6390,85 га нуқтаҳои аҳолинишин, 5,7 га заминҳои ёрирасони  шаҳрвандон, 1372.0026 га буттазорҳо, 3,7 га ботлоқзорҳо, 1436,66 га кӯлу дарёҳо, 310,2 га гузаргоҳҳои зеризаминӣ, 7227,51 га заминҳои сохтмон ва киштзор, 1235,03 га заминҳои дар кишоварзӣ истифоданашуда мебошанд.
Хотиррасон мекунем, ки пештар шаҳр аз ҳисоби ноҳияҳои гирду атроф, алалхусус аз ҳисоби як қисми ноҳияи Варзоб васеъ шуда буд.
Ҳудуди пойтахт қаблан беш аз 12,6 ҳазор гектарро ташкил медод ва то соли 2019 шумораи аҳолии шаҳр ба беш аз 900 ҳазор нафар расид. Ин дар ҳолест, ки ба гуфтаи коршиносон, бо назардошти муҳоҷирати дохилӣ ва мизони баланди таваллуд, шумори ҷамъияти Душанбе кайҳо аз 1 миллион нафар гузаштааст.
Мувофиқи нақшаи генералӣ, шумораи аҳолии шаҳр дар марҳилаи аввал ба 1 миллиону 200 ҳазор нафар ва баъд ба 2 миллион нафар мерасад.
Душанбе дар байни шаҳрҳои кишвар аз ҷиҳати зичии аҳолӣ пешсаф аст: ба ҳар километри мураббаъ ба ҳисоби миёна 6400 сокин рост меояд.
Дар рафти нишасти матбуотии моҳи январи соли 2019 раиси Кумитаи меъморӣ ва сохтмони назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Ҷамшед Аҳмадзода изҳор дошт, ки дар ҳудудҳои ба Душанбе ҳамроҳшуда бунёди 19 ҳазор иншоот дар нақша аст.
Мувофиқи маълумоти омор аз 1 январи соли 2021, ҳамагӣ дар ноҳияи Рўдакӣ 602 740 нафар зиндагӣ мекунад, шумори хоҷагиҳо 95 872 аст. Аз ин миқдор ба пойтахт 35767 хоҷагӣ бо 218260 нафар аҳолӣ гузаронда шуданд. Ба Душанбе аз қаламрави ҷамоати Россия 9 нуқтаи аҳолинишин, аз Чимтеппа 12, Сарикиштӣ 8 деҳа ба пуррагӣ ва 5-то қисман, Чоряккорон 2 деҳа пурра ва 6 деҳа қисман, Гулистон 5 деҳа пурра ва 1 деҳа қисман, Чортеппа 2 деҳа пурра ва 2 деҳа қисман, аз шаҳраки Навобод 2 гектар замин пайваст карда шуданд.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://ichrptj.org/tj/blog/rudaki-ba-dushanbe-meoyad|title=Рӯдакӣ ба Душанбе меояд {{!}} ТҶ “Маркази мустақил оид ба ҳифзи ҳуқуқи инсон”|website=ichrptj.org|accessdate=2022-05-03}}&lt;/ref&gt;
== Аҳолӣ ==
Дар ҳудуди то соли 2021-и шаҳр: зиёда аз 975 000 нафар, дар ҳудуди соли 2022: наздики 1,2 миллион нафар, дар ҳудуди [[агломератсияи Душанбе]] — 1,5 миллион нафар. {{Асосӣ|Аҳолии Душанбе}}{{Wikidata/Population}}

== Иқлим ==
{{Иқлими маҳаллӣ
|Шаҳр_насаб=Душанбе
|Сарчашма=[http://www.ucm.es/info/cif/station/ta-dusha.htm Sistema de Clasificación Bioclimática Mundial] [http://www.hko.gov.hk/wxinfo/climat/world/eng/asia/westasia/dushanbe_e.htm Hong Kong Observatory]
[http://www.thermo.karelia.ru/weather/w_precips_ru_dus.shtml]
| Янв_м=1.7             | Янв_м_бориш=66
| Фев_м=4.0             | Фев_м_бориш=75
| Мар_м=8.8             | Мар_м_бориш=108
| Апр_м=15.1            | Апр_м_бориш=105
| Май_м=19.7            | Май_м_бориш=66
| Июн_м=24.8            | Июн_м_бориш=6
| Июл_м=27.4            | Июл_м_бориш=3
| Авг_м=25.4            | Авг_м_бориш=1
| Сен_м=20.3            | Сен_м_бориш=3
| Окт_м=14.2            | Окт_м_бориш=31 	
| Ноя_м=8.6             | Ноя_м_бориш=45
| Дек_м=4.0             | Дек_м_бориш=60
| Сол_м=14.5            | Сол_м_бориш=568
| Янв_м_мин=-0.6        | Янв_м_макс=9.4
| Фев_м_мин=1.7         | Фев_м_макс=10.6
| Мар_м_мин=5.6         | Мар_м_макс=15.6
| Апр_м_мин=9.4         | Апр_м_макс=20.6
| Май_м_мин=13.3        | Май_м_макс=26.1
| Июн_м_мин=17.8        | Июн_м_макс=32.8
| Июл_м_мин=19.4        | Июл_м_макс=35.6
| Авг_м_мин=17.2        | Авг_м_макс=34.4
| Сен_м_мин=12.8        | Сен_м_макс=30.0
| Окт_м_мин=7.8         | Окт_м_макс=23.3
| Ноя_м_мин=3.3         | Ноя_м_макс=15.6
| Дек_м_мин=0.6         | Дек_м_макс=10.6
| Сол_м_мин=9.0         | Сол_м_макс=22.1
| Янв_а_макс=21.6        | Янв_а_мин=-26.6
| Фев_а_макс=23.1        | Фев_а_мин=-17.3
| Мар_а_макс=29.6        | Мар_а_мин=-13.4
| Апр_а_макс=33.8        | Апр_а_мин=-7.8
| Май_а_макс=38.8        | Май_а_мин=1.2
| Июн_а_макс=42.8        | Июн_а_мин=8.4
| Июл_а_макс=49.0        | Июл_а_мин=10.9
| Авг_а_макс=42.8        | Авг_а_мин=8.1
| Сен_а_макс=38.9        | Сен_а_мин=3.0
| Окт_а_макс=36.8        | Окт_а_мин=-4.4
| Ноя_а_макс=29.7        | Ноя_а_мин=-13.5
| Дек_а_макс=24.3        | Дек_а_мин=-19.5
| Сол_а_макс=49.0        | Сол_а_мин=-26.6
|}}

== Тақсимоти маъмурӣ ==
{{Асосӣ|Ноҳияҳои Душанбе}}

== Саноат ==
Душанбе ба калонтарин маркази саноатӣ табдил ёфтааст. Дар пойтахт ба миқдори 40 фисад (%) иқтидори саноатии кишвар ҷойгир буд, тақрибан 15 фисади (%) аҳолии ҷумҳурӣ зиндагӣ мекард ва чоряки маҷмӯи маҳсулоти дохилии кишварро истеҳсол мекард.

Комплекси саноатии пойтахт ҳоло 230 корхонаи саноатии гуногуншаклро дар бар мегирад, ки дар он зиёда аз 19 ҳазор аҳолии пойтахт фаъолият доранд.&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://news.tj/ru/news/otgoloski-privatizatsii-ili-stolitsa-bez-zavodov |title=Отголоски приватизации, или Столица без заводов… |accessdate=2015-09-23 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150923024828/http://news.tj/ru/news/otgoloski-privatizatsii-ili-stolitsa-bez-zavodov |archivedate=2015-09-23 }}&lt;/ref&gt; Аз ҳаҷми умумии истеҳсоли маҳсулот 30 % молҳои сермасриф (аз ҷумла хурокворӣ) ташкил медиҳад. Маҳсулоти аз коргоҳҳои пойтахт ба фуруши беруна содиротшаванда: матоъҳои пахтагин, ресмони пахтагин, коркарди маҳсулоти ҷуроббарорӣ, маҳсулоти кабелбарорӣ, арматура ва маҳсулоти коркарди кишоварзӣ ва диг. ташкил медиҳад. Зиёда аз 10 корхонаҳои якҷоя бо ширкатҳои хориҷӣ дар Душанбе фаъолият доранд.
    
Тақсимоти корхонаҳои истеҳсолӣ аз нуқтаи назари соҳаҳои бартарӣ дошта.
** '''Саноати сабук''' — соҳаи бештар тараққикардаи саноати комплексии пойтахт мебошад. Чунин ҳолат ба он маънидод мешавад, ки манбаи асосии ашёҳо (пахта, нахи маҳинах ва ғайра) дар дохили ҷумҳурӣ истеҳсол мешаванд. На танҳои корхонаҳои шаҳр, балки корхонаҳои бузурги ҷумҳуриро ба мисли ташкилоти истеҳсолии ҶММ «Насоҷӣ» (корхонаи бофандагӣ ва ресандагӣ), ки бо қувваи истеҳсолӣ дар як сол коркарди пахтаи маҳинахро ба 25 ҳазор тонна мерасонад, дар бар мегирад. ҶС «Чевар» корхонаи барои истеҳсоли маҳсулоти дузандагии тайёр, ҶС «Нафиса» корхонаи коркарди маҳсулоти ҷуроббарорие, ки дар айни замон асосан маҳсулоти худро ки аз нахи пахта иборат аст, истеҳсол меамоянд.
** '''Соҳаҳои барқӣ, мошинсозӣ ва металлургӣ''' — корхонаҳои азими ҷумҳурӣ ба ҳисоб мераванд. ИИВД «Текстилмаш» (истеҳсоли дастгоҳҳо ва таҷҳизот барои саноати пахтатозакунӣ, хоҷагии қишлоқ, истеҳсоли ҳисобкунакҳои газӣ, неъругоҳҳои барқии хурд ва автономӣ, васл намудани техникаи хоҷагии қишлоқ) ҶС «Тоҷиккабел» — корхонаи истеҳсли маҳсулоти кабелӣ (зиёда 40 номгӯи ва намуд сар карда, аз кабелҳои телефонӣ то кабеҳои пуриқтидори электронӣ) ҶС «Сомон-таҷҳизот» корхонаи истеҳсоли техникаи электронӣ, молҳои электрикӣ маиши, ҶС «Торгмаш» — корхонаи истеҳсоли таҷҳизот барои муассисаҳои савдо, ҶС «Заводи арматурбарорӣ» — корхонаи истеҳсоли рехти чуян, арматура.
** '''Саноати хурокворӣ ва коркардабарорӣ''': Тамоми намуди маҳсулоти хуроквориро истеҳсол менамоянд, инчунин молҳои машруботиро. Яке аз соҳаҳои калонтарин ин комбинати ширбарорӣ ва гушту консерва, заводи машруботи шаҳри Душанбе, комбинати хуроквории Тоҷикистон, корхонаҳои маҳсулоти нон «Нонпаз», қанодӣ, фабрикаи «Ширин» мебошанд.
** '''Саноати масолеҳи бинокорӣ''' — заводи сементбарории шаҳри Душанбе, заводи шифербарорӣ, заводи хишбарорӣ ва инчунин дигар корхонаҳоро, ки масолеҳи бинокорӣ конструксияи бетонӣ истеҳсол менамоянд, дар бар мегирад.
** '''Соҳаи электроэнергетикӣ''' — корхонаҳои Маркази барқу гармидиҳии Душанбе ва неругоҳҳоии барқии Варзоб — корхонаҳои коркарди электроэнергетикӣ ва гармиро дар бар мегиранд. [[8 декабр]]и [[соли 2016]] [[МБГ-2 ш. Душанбе|Маркази барқу гармидиҳии Душанбе-2]] бо иқтидори 300 МВт ва 167 Гкал гармӣ  бо иштироки Президенти кишвар Эмомалӣ Раҳмон сурат гирифт. Боз ду агрегат ба кор дароварда шуд&lt;ref name=&quot;spu&quot;&gt;{{Cite web|url=https://tj.sputniknews.ru/country/20191128/1030299133/tajikistan-kitay-dobycha-zolota.html|title=ТЭЦ-2 на вес золота: Китай «вернёт» свои инвестиции на рудниках Таджикистана|date=2019-11-28|publisher=[[Sputnik]]|accessdate=2019-11-28}}&lt;/ref&gt;. Иқтидори умумии нерӯгоҳи когенераторӣ ба 400 МВт расид.
** '''Саноати кимиёвии пойтахт''' — аз корхонаҳои коркардбарории масолеҳи нефтӣ ва истеҳсоли ашёи пластмассагӣ иборат аст.
** '''Саноати ҷангал, коркарди чӯб, қоғаз ва селюлоза''' — ба худ корхонаҳои истеҳсоли коркарди ҷангал, истеҳсоли ашё барои мебел, ки ба стандартҳои давлатӣ таносуб аст, дар бар мегирад.
** '''Саноати полиграфӣ''' — зиёда аз 20 коргоҳҳро дар бар гирифта, ки китоб ва дигар намуди чопи полиграфиро истеҳсол менамоянд&lt;ref&gt;[ http://www.dushanbe.tj/economic/industry/ {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20121219115946/http://www.dushanbe.tj/economic/industry/ |date=2012-12-19 }}]&lt;/ref&gt;.
** '''Саноати коркарди маъданҳои кӯҳӣ''' — декабри соли 2020 корхонаи коркарди сангҳои ороишӣ ва худҷилои ҶДММ “Асрори санг”&lt;ref&gt;[https://khovar.tj/2020/12/3iftito-i-korhonai-korkardi-sang-oi-oroish-va-hud-iloi-dmm-asrori-sang-dar-sha-ri-dushanbe-bo-ishtiroki-sarvari-davlat-emomal-ra-mon// Ифтитоҳи корхонаи коркарди сангҳои ороишӣ ва худҷилои ҶДММ «Асрори санг» дар шаҳри Душанбе бо иштироки Сарвари давлат Эмомалӣ Раҳмон]&lt;/ref&gt; ва ҶДММ “Строй комплекс” корхонаи коркарди санги хоро ва мармари “СТОУН Сервис”-ро ба истифода додаанд.&lt;ref&gt;[https://khovar.tj/2020/12/7prezidenti-mamlakat-emomal-ra-mon-dar-sha-ri-dushanbe-korhonai-korkardi-sangi-horo-va-marmarro-iftito-namudand/ Президенти мамлакат Эмомалӣ Раҳмон дар шаҳри Душанбе Корхонаи коркарди санги хоро ва мармарро ифтитоҳ намуданд]&lt;/ref&gt;

== Маркази илмӣ-фарҳангӣ ==
[[Акс:Dushanbe Presidential Palace 01.jpg|right|thumb|Қасри Миллат]]

[[Акс:Здание Национальной библиотеки.JPG|right|thumb|Китобхонаи миллии Тоҷикистон]]
[[Акс:Проспект Саади Ширази, г. Душанбе.jpg|right|thumb|Хиёбони Саъдӣ Шерозӣ]]
[[Акс:Donishgohi agrarii Tojikiston.JPG|right|thumb|Донишгоҳи аграрии Тоҷикистон]]
[[Акс:Donishgohi davlatii tibbii Tojikiston ba nomi A Sino.JPG|right|thumb|Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи А. Сино]]
[[Акс:Здание Счётной палаты РТ.JPG|right|thumb|Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷикистон, собиқ китобхонаи ба номи А. Фирдавсӣ]]
[[Акс:Дворец бракосочетания.JPG|right|thumb|Маркази ақди никоҳ]]
[[Акс:Молодехный драматический театр.JPG|right|thumb|Театри ҷавонон ба номи М. Воҳидов]]
[[Акс:Amifiteatr.jpg|right|thumb|Амфитеатр дар Душанбе]]
[[Акс:Sadriddin Ayni.jpg|right|thumb|Ҳайкали нависандагон С.Айнӣ ва М. Горкий]]
{{асос|Фарҳангистони улуми Тоҷикистон}}
Душанбе яке аз калонтарин маркази илмӣ-фарҳангӣ ба шумор меравад. Дар [[Фарҳангистони улуми Тоҷикистон|Академияи илмҳои Тоҷикистон]], ки ба он 20 Пажӯҳишгоҳҳои илмӣ-тадқиқотӣ шомил буда, дар онҳо дар соҳаҳои физика, астрофизика, риёзиёт, зилзилашиносӣ, кимиё, геология, гастроэнтрология, зоология, ботаника, рустаниҳои физиологӣ, генетика, иқтисод, фалсафа, ҳуқуқ, таърих ва бостоншиносӣ, этнографӣ, забон ва адабиёт, шарқшиносӣ ва мероси хаттӣ тадқиқотҳо бурда мешаванд. 23 донишгоҳҳу донишкадаҳои пойтахт ҳар сол ҳазорҳо мутахассисони соҳаи гуногуни хоҷагии халқи ҷумҳуриро тайёр менамоянд.

Нақши Душанбе дар рушди фарҳанг бузург аст. Устодони барҷастаи назму насри муосири тоҷик [[Садриддин Айнӣ]], [[Абулқосим Лоҳутӣ]], [[Мирзо Турсунзода]], [[Сотим Улуғзода]], [[Ҷалол Икромӣ]], [[Мирсаид Миршакар]], [[Муъмин Қаноат]], [[Боқӣ Раҳимзода]], [[Фотеҳ Ниёзӣ]], [[Лоиқ Шералӣ]] ва дигарҳо дар рушди адабиёти муосири тоҷик на танҳо дар Ватани худ, балки дар дигар мамлакатҳои Шарқу Ғарб машҳур буда, саҳми беандозае гузоштаанд&lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;{{Cite web |url=http://www.dushanbe.tj/capital/capital/ |title=нусхаи бойгонӣ |accessdate=2012-10-31 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121010152044/http://dushanbe.tj/capital/capital/ |archivedate=2012-10-10 }}&lt;/ref&gt;.

Соли [[2011]] дар Душанбе бузургтарин дар [[Осиёи Марказӣ]] [[Китобхонаи миллии Тоҷикистон]] бунёд карда шудааст, теъдоди хазинаи китобҳояш зиёда аз 6 000 000 нусхаро ташкил медиҳад.

== Маориф ==
Тоҷикон яке аз мардумони қадими [[Осиёи Марказӣ]] мебошанд, ки фарҳанги бостонӣ ва муассисаҳои таълиму тарбияи дар замони қадим ва ибтидои асрҳои миёна ташаккулёфта (дабистон, дабиристон ва ғайра) доштанд. Дар асрҳои миёна ин низоми таълиму тарбия дар шакли мактабу мадрасаҳо, ки барои омӯзонидани шариати ислом ва дигар улуми мутадовилаи вақт роиҷ буд, амал менамуданд. Дар мактабҳо таълими ибтидоӣ ва дар мадрасаҳо таълими миёна ва олӣ марсум буд&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;.

=== Даврони шӯравӣ ===
Пас аз истиқрори Ҳокимияти Шӯравӣ масоили маориф, омӯзишу парвариш, сохтмони мактабҳо, муассисаҳои таҳсилоти ҳамагонӣ дар мадди аввал қарор гирифтанд. 15 марти 1921 дар Душанбе Нозироти вилоятӣ (Шуъбаи маорифи халқи Бухорои Шарқӣ) таъсис ёфт. Бо ташаббуси ин Шуъба июли 1921 Анҷумани вилоятии кормандони маориф давъат шуд. Дар ин Анҷуман камбудҳои кори мактабу маориф мавриди муҳокима қарор гирифтанд ва роҳҳои бартараф намудани онҳо муайян гардиданд&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;.

Баъди таъсиси [[ҶМШС Тоҷикистон]] инкишофи маорифи халқ тибқи нақшаҳои муайян оғоз ёфт, шумораи мактабҳо ва шогирдон зиёд шуд&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;. 14 декабри 1924 дар Душанбе ба ҷойи Шуъбаи маорифи халқи Бухорои Шарқӣ Комиссариати маорифи халқ созмон дода шуд, ки сарварии онро [[Аббос Алиев]] ба уҳда дошт. Дар назди Комиссариат Шӯрои илмии давлатӣ бо сарварии шоири тавоно Абулқосим Лоҳутӣ амал мекард. Ташкили мактабҳои нави шӯравӣ, маҳви бесаводӣ, ба мактаб овардан ва бо таълим фаро гирифтани кӯдакони ятим вазифаҳои асосии Комиссариат гардиданд. Яке аз нахустин иқдомот дар кори маҳви бесаводӣ ҷорӣ намудани таълими ҳамагонии ҳатмӣ буд. Барои тайёр намудани муаллимон соли 1926 дар Душанбе техникуми омӯзгорӣ таъсис ёфт. Барои мактабҳо барномаҳои таълим, китобҳои дарсӣ ва дастурҳои методӣ мураттаб мегаштанд&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;[[Донишномаи Душанбе]]. — {{Д.}}: [[Сарредаксияи илмии Энсиклопедияи Миллии Тоҷик|СИЭМТ]], 2016. — С. 70. — 732 с. — ISBN 978-99947-33-89-7&lt;/ref&gt;.

Соли 1926 дар Душанбе Анҷумани умумитоҷикии Шӯроҳо барпо шуд. Дар ин Анҷуман оид ба ҷорӣ намудани таҳсилоти ҳамагонии ҳатмӣ Декларатсия қабул карда шуд. Дар Декларатсияи мазкур оид ба фаро гирифтани меҳнаткашони ҶМШС Тоҷикистон ба таҳсилоти пурра, гуногунҷабҳа ва ройгон сухан мерафт. Кумитаҳои фавқулодаи маҳви бесаводӣ ва ҷамъияти ихтиёрии «Нест бод бесаводӣ» ташкил гардиданд. Аҳли ҷомеаи ҷумҳурӣ шиор-даъвати «Босавод, биомӯз бесаводро» дастгирӣ карданд. Чорабиниҳо бо номи «Ду ҳафта», «Моҳ»-и маорифи халқ, маъракаҳои маданӣ-маърифатӣ, ҷамъоварии маблағ барои маорифи халқ ва ғайра баргузор мешуданд. Сокинони Душанбе дар ҳашари сохтмони мактабҳо, синфхонаҳо, марказҳои маҳви бесаводӣ фаъолона ширкат мекарданд. Дар муддати кӯтоҳ гурӯҳҳои махсуси таълимӣ баҳри таълими меҳнаткашон ва маҳви бесаводӣ ба кор сар карданд. Пас аз ташкил ёфтани [[ҶШС Тоҷикистон]] дар рушду инкишофи маорифи халқ давраи нав оғоз ёфт&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;[[Донишномаи Душанбе]]. — {{Д.}}: [[Сарредаксияи илмии Энсиклопедияи Миллии Тоҷик|СИЭМТ]], 2016. — С. 71. — 732 с. — ISBN 978-99947-33-89-7&lt;/ref&gt;.

==== Мактабҳои таҳсилоти умумӣ ====
Соли хониши 1930-1931дар ҷумҳурӣ таҳсилоти умумии ибтидоӣ ҷорӣ карда шуд. Дар баробари ин шабакаи мактабҳои ҳафтсола ва миёна низ афзоиш ёфт. Ба кори сохтмон ва инкишофи мактабҳо қарорҳои Ҳизби коммунист ва Ҳукумати ҷумҳурӣ «Дар бораи ҷорӣ намудани таълими умумии ҳатмии ибтидоии бачаҳои 8-9-10-сола» (25 июли 1930; 14 августи 1930), «Дар бораи рафти таълими ибтидоии умумӣ» (21 феврали 1931), «Дар бораи мактабҳои ибтидоӣ ва миёна дар ИҶШС» (16 майи 1934), «Дар бораи сохтмони мактаб дар шаҳрҳо» (28 феврали 1935) ва ғайра такони ҷиддие шуданд. Дар миёнаи солҳои 30 садаи XX масъалаи маҳви бесаводӣ дар шаҳрҳо ба таври умумӣ ҳал гардид&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;.

Ба сохтмон ва рушду такомули мактабҳо Ҷанги Бузурги Ватанӣ (1941—45) халал расонд.

==== Таҳсилоти миёнаи махсус ====
Солҳои 40 садаи XX дар Душанбе техникумҳои индустриалӣ, гидромелиоративӣ, тарбияи ҷисмонӣ, омӯзишгоҳи роҳи оҳан ва ғайра ифтитоҳ шуданд&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;.

==== Муассисаҳои олии таълимӣ ====
{{Асосӣ|Мактабҳои олии Душанбе}}
Нахустин мактаби олии Тоҷикистон [[Институти давлатии педагогии Душанбе]] мебошад, ки соли 1931 таъсис ёфтааст. Дар ибтидо он се шуъба — забон ва адабиёт, педагогӣ, агробиологӣ дошт. Баъдан, солҳои 1935—1940 факултетҳои нав таъсис ёфтанд&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;[[Донишномаи Душанбе]]. — {{Д.}}: [[Сарредаксияи илмии Энсиклопедияи Миллии Тоҷик|СИЭМТ]], 2016. — С. 72. — 732 с. — ISBN 978-99947-33-89-7&lt;/ref&gt;.

==== Тарбияи томактабӣ ====
Аз рӯзҳои аввали таъсиси ҶМШС Тоҷикистон ва баъдан ҶШС Тоҷикистон Ҳукумат ба масоили тарбияи томактабӣ таваҷҷуҳ менамуд. Нахустин боғча барои 25 нафар кӯдак ифтитоҳ шуд. Минбаъд шумораи муассисаҳои томактабӣ ва тарбиятгирандагони онҳо афзоиш ёфт. Аз соли 1955 бунёди боғчаҳои бачагон дар назди корхонаҳои шаҳри Душанбе оғоз гардид. Соли 1955 дар назди корхонаҳо 20 боғчаи бачагон фаъолият мекард&lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;.

==== Такмили ихтисос ====
Бо мақсади самарабахш гардидани ҷараёни таълиму тарбия, таъмини омӯзгорони муассисаҳои таълимӣ бо китобҳои дарсӣ, дастурҳои илмию педагогӣ ва методӣ 21 августи 1930 дар Душанбе Институти илмӣ-таҳқиқотии илмҳои педагогӣ таъсис ёфт. 20 январи 1935 Институти такмили ихтисоси кадрҳои соҳаи педагогика (омӯзгорӣ) ба кор шурӯъ кард. Соли 1962 он номи Институти марказии такмили ихтисоси муаллимонро гирифт. Ҳоло ин муассиса чун Институти марказии такмили ихтисоси кормандони соҳаи маориф фаъолият менамояд&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;[[Донишномаи Душанбе]]. — {{Д.}}: [[Сарредаксияи илмии Энсиклопедияи Миллии Тоҷик|СИЭМТ]], 2016. — С. 73. — 732 с. — ISBN 978-99947-33-89-7&lt;/ref&gt;.

=== Омори кунунии маориф ===
* Миқдори мактабҳои маълумоти олӣ — 23;

дар онҳо:

* Донишҷӯён, ҳазор нафар — 103,6;
* Мутахассисони хатмкунанда, ҳазор нафар — 17,7;
* Миқдори муассисаҳои таҳсилоти миёнаи касбӣ  — 13;

дар онҳо:

* Хонандагон, ҳазор нафар — 16,1;
* Коргарони мутахассиси хаимкунанда, ҳазор нафар — 2,4;
* Миқдори мактабҳои таҳсилоти умумӣ (рӯзона ва шабона) — 140;

дар онҳо:

* Хонандагон, ҳазор нафар — 180,8;
* Омӯзгорон, ҳазор нафар — 7,9;
* Миқдори муассисаҳои бачагонаи томактабӣ — 124;
* дар онҳо кӯдакон, ҳазор нафар — 27,4&lt;ref name=&quot;Шиносномаи шаҳр&quot;&gt;{{Cite web|url=https://dushanbe.tj/pasport-goroda/ |title=Шиносномаи шаҳр|author=|website=www.dushanbe.tj|date=|publisher= |lang=tg|accessdate=2021-04-03}}&lt;/ref&gt;
                                
== Ёдгориҳои меъморӣ-таърихӣ ==
* * 1. Муҷтамаи ёдгории оштии миллӣ ва эҳёи Тоҷикистон бо ҳайкали [[Исмоили Сомонӣ]], дар майдони «Дӯстӣ»;
* * 2. Ҳайкали [[Садриддин Айнӣ]];
* * 3. Ҳайкали [[Абуалӣ ибни Сино]];
* * 4. Ҳайкали [[Мирзо Турсунзода]];
* * 5. Ҳайкали А. [[Фирдавсӣ]];
* * 6. Ҳайкали В. В. Куйбишев;
* * 7. Ҳайкали А. [[Рӯдакӣ]];
* * 8. Ҳайкали [[Садриддин Айнӣ]] ва Максим Горкий;
* * 9. Ҳайкали [[Абулқосим Лоҳутӣ]];
* * 10. Ҳайкали [[Умари Хайём]];
* * 11. Нимпайкараи академик [[Бобоҷон Ғафуров]];
* * 12. Нимпайкараи Махатма Гандӣ;
* * 13. Муҷтамаи ёдгории Иттифоқи нависандагони Ҷумҳурии Тоҷикистон («Ситораҳои Шарқ»);
* * 14. Муҷтамаи нишони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон;
* * 15. Муҷтамаи парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон.&lt;ref name=&quot;Шиносномаи шаҳр&quot;/&gt;
*

== Осорхонаҳо ==
{{асос|Осорхонаҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон}}
* [[Осорхонаи миллии Тоҷикистон]] (соли 2012 таъсис ёфтааст).
* [[Осорхонаи миллии бостонии Тоҷикистон]] (2001).
* [[Осорхонаи мардумшиносии АИ Тоҷикистон]] (этнографӣ) (1954).
* Осорхонаи мутаҳидаи ёдгорию адабӣ, (1981 таъсис ёфтааст)
* Хона-музейи [[Садриддин Айнӣ]] (1963).
* [[Осорхонаи Лоҳутӣ]] (1963).
* Хона-музейи Муҳаммадҷон Раҳимӣ (1968).
* Хона-музейи Муҳиддин Аминзода (1974).
* [[Осорхонаи Турсунзода]] — Хона-музеи [[Мирзо Турсунзода]] (1981).
* [[Осорхонаи ҷумҳуриявии фарҳанги мусиқии ба номи Зиёдулло Шаҳидӣ дар Душанбе]] (1991).
* [[Осорхонаи асбобҳои мусиқии ба номи Гурминҷ Завқибеков]].
* [[Осорхонаи шарафи ҷангии шаҳри Душанбе]] (1995).
* [[Осорхонаи заминшиносии Тоҷикистон дар шаҳри Душанбе]] (2011).

== Муассисаҳои театрӣ ==
(ба ҳолати 01.07.2019)
* [[Театри давлатии академии драмавии ба номи А. Лоҳутӣ]], (ҷой нишаст) – 500;
* [[Театри давлатии академии опера ва балети ба номи Садриддин Айнӣ]], (ҷойи нишаст) – 502;
* [[Театри давлатии ҷавонон ба номи М. Воҳидов]], (ҷойи нишаст) – 223;
* [[Театри давлатии лӯхтак]], (ҷойи нишаст) – 280;
* Театри озмоишии тамошобинони ҷавон ба номи М. Қосимов, (ҷойи нишаст) – 210;&lt;ref name=&quot;Шиносномаи шаҳр&quot;/&gt;

== Муассисаҳои консертӣ ==
* [[Филармонияи давлатии Тоҷикистон|Филармонияи давлатии Тоҷикистон ба номи А. Ҷӯраев]], (ҷой нишаст)  – 860;   
* [[Сирки давлатии Тоҷикистон]], (ҷой нишаст) – 1836.

== Боғу гулгаштҳо ==
* [[Боғи А. Рӯдакӣ]]
* [[Боғи фароғат ва истироҳати ба номи С. Айнӣ]]
* [[Боғи ҳайвонот]]
* [[Кӯли ҷавонон]]
* [[Боғи «Ирам»]]
* [[Боғи Лучоб]]
* [[Боғи Ғалаба]]
* [[Боғи кӯдакон (Душанбе)]]
* [[Боғи ноҳияи Шоҳмансур]]
* [[Гулбоғи ба номи А. Мироненко]]
* [[Гулбоғи ба номи В. Куйбышев (Душанбе)]]
* [[Гулбоғи «Бӯстон»]]
* [[Гулгашти ба номи академикҳо Раҷабовҳо]]
* [[Маҷмааи Истиқлолият ва Озодӣ]]

== Нашрияҳо ==
Миқдори рӯзнома ва маҷалаҳои ҷумҳуриявии дар шаҳр нашршаванда:

* рӯзнома — 37;
* маҷалла — 37.

аз ҷумла [[Маҷаллаи «Тоҷикистон»]],[[Маҷаллаи «Илм ва ҳаёт»|«Илм ва ҳаёт»]], Маҷаллаи «Бонувони Тоҷикистон», [[Маҷаллаи «Фарҳанг»|«Фарҳанг»]], [[Ҳафтаномаи «Тоҷикистон»|«Тоҷикистон»]], [[Ҳафтаномаи «Адабиёт ва санъат»|«Адабиёт ва санъат»]], [[Рӯзномаи «Ҷумҳурият»]], [[Рӯзномаи «Народная газета»|«Народная газета»]], [[Рӯзномаи «Азия-плюс»|«Азия-плюс»]], [[Рўзномаи «Паёми Душанбе»|«Паёми Душанбе»]], [[Рӯзномаи «Вечерний Душанбе»|«Вечерний Душанбе»]] [[Рӯзномаи «Нидои ранҷбар»|«Нидои ранҷбар»]] ва диг. нашр мешаванд.

Дар пойтахт 3 Оҷонсиҳои иттилоотии Тоҷикистон амал карда истодаанд: [[Оҷонсии иттилоотии «СИМОНЮС»]], [[Оҷонсии иттилоотии «Азия-Плюс»]], [[АМИТ «ХОВАР»]].

== Тандурустӣ ==
[[Акс:Big Hospital.jpg|thumb|250px|Аз ҳама беморхонаи калонтарин дар Осиёи Маркази]]
* Теъдоди беморхонаҳо — 43;
* Кати беморони онҳо — 5447;
* Теъдоди духтурони ҳамаи тахассусҳо, нафар — 6282;
* Теъдоди муассисаҳои тиббии ёрии амбулаторӣ-дармонӣ диҳанда — 16.

== Иншоотҳои варзишӣ ==
* Варзишгоҳҳо — 8;
* Толорҳои варзишӣ — 138;
* Ҳавзҳои шиноварӣ — 13;
* Толорҳои теннисбозӣ — 4;
* Майдонҳои футболбозӣ — 79;
* Машқгоҳи тирандозӣ — 5;
* Муҷтамаи майдонҳои варзишӣ — 158;
* Теъдоди ҷой дар иншоотҳои асосии варзишӣ:
* Варзишгоҳи Марказӣ — 24 ҳазор;
* Варзишгоҳи Спитамен (Спартак) — 6 ҳазор;
* Варзишгоҳи Авиатор — 2 ҳазор.&lt;ref name=&quot;Шиносномаи шаҳр&quot;/&gt;

== Робитаҳои байналмилалӣ ==
=== Бародаршаҳрҳо ===
Айни замон шаҳри Душанбе бо шаҳрҳои зерини дунё бародаршаҳр мебошад&lt;ref&gt;[http://https://dushanbe.tj/pasport-goroda/ Шиносномаи шаҳр] {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20130711041720/http://https/ |date=2013-07-11 }} Сайти расмии Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар шаҳри Душанбе{{ref-tg}}{{ref-ru}}{{ref-en}}&lt;/ref&gt;:
* {{flagicon|Замбия}} [[Лусака]], [[Замбия]] ([[1966]])
* {{flagicon|Яман}} [[Санъо]], [[Яман]] ([[25 июн]]и [[1967]])
* {{flagicon|Тунис}} [[Монастир]], [[Тунис]] ([[24 ноябр]]и [[1967]])
* {{flagicon|Австрия}} [[Клагенфурт]], [[Австрия]] ([[1972]])
* {{flagicon|Покистон}} [[Лоҳур]], [[Покистон]] ([[15 сентябр]]и [[1976]])
* {{flagicon|ИМА}} [[Боулдер]], [[ИМА]] ([[8 май]]и [[1987]])
* {{flagicon|Афғонистон}} [[Мазори Шариф]], [[Афғонистон]] ([[13 июл]]и [[1991]])
* {{flagicon|Олмон}} [[Ройтлинген]], [[Олмон]] ([[5 октябр]]и [[1991]])
* {{flagicon|Русия}} [[Санкт-Петербург]], [[Русия]] ([[6 октябр]]и [[1991]])
* {{flagicon|Эрон}} [[Шероз]], [[Эрон]] ([[16 феврал]]и [[1992]])
* {{flagicon|Беларус}} [[Минск]], [[Беларус]] ([[21 июл]]и [[1998]])
* {{flagicon|Чин}} [[Урумчӣ]], [[Хитой]] ([[10 сентябр]]и [[1999]])
* {{flagicon|Эрон}} [[Теҳрон]], [[Эрон]] ([[12 март]]и [[2001]])
* {{flagicon|Туркия}} [[Анкара]], [[Туркия]] ([[11 декабр]]и [[2003]])
* {{flagicon|Чин}} [[Сямин]], ({{lang-zh|厦门}}) [[Чин]] ([[21 июн]]и [[2013]])
* {{flagicon|Чин}} [[Хайкоу]], [[Чин]] ([[21 август]]и [[2017]]) 
* {{flagicon|Чин}} [[Чиндао]], Чин, ([[25 сентябр]]и [[2018]])
Пойтахти Ҷумҳурии Тоҷикистон — шаҳри Душанбе бо шаҳри [[Москва]]и [[Федератсияи Русия]] пайваста дар соҳаҳои тиҷоратӣ-иқтисодӣ, илмӣ-техникӣ ва фарҳангӣ ҳамкорӣ менамояд.&lt;ref&gt;[http://www.dushanbe.tj/external/partner-towns/ Шаҳрҳои шарик. Муносибатҳои хориҷӣ] {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20160403105755/http://dushanbe.tj/external/partner-towns/ |date=2016-04-03 }} Сайти расмии Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар шаҳри Душанбе{{ref-tg}}{{ref-ru}}{{ref-en}}&lt;/ref&gt;

Дар баробари ин, пойтахти Тоҷикистон аъзои фаъоли Ташкилоти умумиҷаҳонии шаҳрҳои муттаҳида ва ҳокимиятҳои маҳаллӣ (ОГМВ), Ассамблеяи байналмилалии пойтахтҳо ва бузургшаҳрҳо, Ташкилоти байналхалқии бародаршаҳрҳо (МОГП), Ташкилоти Боулдер-Душанбе бародаршаҳрҳо (БДГП) мебошад.

Дар Душанбе намояндаҳои [[Созмони Милали Муттаҳид]] ва Созмони Амният ва Ҳамкорӣ дар Аврупо (САҲА), Фонди байналхалқии асъор ва дигар институтҳои байналмилалии бонуфуз, корпуси дипломатии давлатҳои хориҷӣ мустақар мебошанд. Барои саҳми беандозаи Душанбе дар таҳкими сулҳ ва арзишҳои башарӣ, ҳамфикрӣ ва ҳамрайъӣ дар ҳайёти ҳамарӯза [[4 август]]и [[соли 2004]] бо қарори [[ЮНЕСКО]] ба шаҳри Душанбе Ҷоизаи «Шаҳри Сулҳ»-и [[ЮНЕСКО]] дар минтақаи Осиё ва Уқёнуси Ором барои солҳои 2002—2003 дода шуд.&lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;/&gt;

== Донистаниҳо ==
* [[31 август]]и [[соли 2011]] дар шаҳри Душанбе рекорди нави ҷаҳонӣ гузошта шуд. Ин рекорди нави ҷаҳонӣ, — '''ифтитоҳи парчами баландтарини дунё, ки баландии он 165 метрро ташкил мекунад''', ба ҳисоб меравад.
* Ба ифтихори 90-умин солгарди шаҳри Душанбе ҳамчун пойтахти Ҷумҳурии Тоҷикистон, шаҳри Душанбе аз ҷониби Форуми байналмилалии «Мегаполис»-и асри XXI бо Дипломи VII-умин озмуни байналмилалии таҷрибаҳои шаҳрии шаҳрҳои ИДМ ва Иттиҳоди иқтисодии АврОсиё «Шаҳре, ки он ҷо зистан мефорад» — 2014 барои ободонӣ, рушди инфарасохтории муосири шаҳрӣ ва дар сатҳи олии ташкилӣ баргузор намудани чорабиниҳои байнидавлатии кишварҳои Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил ва Созмони Ҳамкориҳои Шанхай сарфароз гардид.&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.dushanbe.tj/news/870/ |title=Шаҳре, ки он ҷо зистан мефорад |accessdate=2014-11-08 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150327020133/http://www.dushanbe.tj/news/870/ |archivedate=2015-03-27 }}&lt;/ref&gt;
* Душанбе соли 2017 аз ҷумлаи 20 шаҳри тамошобоби қитаъаи Осиё дар маҷаллаи ''The Telegraph'' Бритианияи Кабир номбар карда шудааст.&lt;ref&gt;[http://www.telegraph.co.uk/travel/lists/the-least-liveable-cities-on-earth/dushanbe/ The 20 least liveable cities on Earth]&lt;/ref&gt;

== Аксҳои Душанбе ==
&lt;gallery&gt;
Акс:Здание &quot;Dushanbe-Plaza&quot;.JPG|Бинои &quot;Dushanbe-Plaza&quot;
Акс:Здание компании Tcell.JPG|Бинои [[Tcell]]
Акс:Столичные часы г. Душанбе.jpg|Соати шаҳрӣ дар хиёбони Рӯдакӣ
Акс:Белая мечеть в Душанбе.jpg|Масҷиди марказии шаҳри Душанбе
Акс:Вечерний Душанбе 07.jpg |Арки боғи устод Рӯдакӣ
Акс:Архитектура 60-х годов.JPG|Хиёбони Рӯдакӣ. Меъмории замони шӯравӣ

&lt;/gallery&gt;

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ|2}}

== Пайвандҳо ==
* Дар сайти http://www.dushanbe.tj/ метавонед донистаниҳое ба забони русӣ дар бораи шаҳри '''Душанбе''' дастрас кунед.
 
== Нигаред ==
* [http://traveltotajikistan.org/cities-of-tajikistan/dushanbe Dushanbe travel guide] {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20141009033605/http://traveltotajikistan.org/cities-of-tajikistan/dushanbe |date=2014-10-09 }}
* [http://www.openstreetmap.org/#map=12/38.5358/68.7790 Open Street Map Душанбе]
* [http://spacereal.ru/karta-dushanbe-so-sputnika/ Карта Душанбе со спутника]

{{commons|Dushanbe}}
{{Шаҳрҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон}}
{{Тоҷикистон}}
{{Пойтахтҳо Осиё}}

[[Гурӯҳ:Душанбе| ]]
[[Гурӯҳ:Шаҳрҳои Тоҷикистон]]</text>
      <sha1>7pzxfy6gv0akwzwofw6ldy7lk9d9ei7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309741</id>
      <parentid>1309739</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T11:37:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Farorud</username>
        <id>26988</id>
      </contributor>
      <comment>/* Таърих */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="58972" xml:space="preserve">{{МА
 |мақом                   = Шаҳр
 |номи тоҷикӣ             = Душанбе
 |номи аслӣ               = 
 |тасвир                  = Dushanbe Presidential Palace 01.jpg
 |кишвар                  = {{Парчам|Тоҷикистон}}  
 |нишон                   = Coat of Arms of Dushanbe.png
 |парчам                  = 
 |тавсифи нишон           = Нишони Душанбе
 |тавсифи парчам          = 
 |бари нишон              = 
 |бари парчам             = 
 |ба ҷои нишон            = 
 |ба ҷои парчам           = 
| lat_deg = 38
| lon_deg = 68
| lat_min = 34
| lat_sec = 23
| lon_min = 47
| lon_sec = 11
 |CoordAddon              = 
 |CoordScale              = 
 |харитаи давлат          = 
 |харитаи минтақа         = 
 |харитаи ноҳия           = 
 |андозаи харитаи давлат  = 300
 |андозаи харитаи минтақа = 
 |андозаи харитаи ноҳия   = 
 |пинҳон кардани харитаҳо = 
 |шакли минтақа           = Вилоят
 |минтақа                 = Ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ
 |минтақа дар ҷадвал      = 
 |шакли ноҳия             = 
 |ноҳия                   = 
 |ноҳия дар ҷадвал        = 
 |шакли ҷомеа             = 
 |ҷомеа                   = 
 |ҷомеа дар ҷадвал        = 
 |тақсимоти дохилӣ        = 4 ноҳия (Исмоили Сомонӣ, Сино, Шоҳмансур, Фирдавсӣ)
 |шакли роҳбарӣ           = Раиси шаҳр
 |роҳбар                  = [[Рустами Эмомалӣ]]
 |замони таъсис           = асри XVII {{!}}чоряки якуми асри XVII 
 |ёдоварии аввал          = 1676
 |номҳои пешина           = [[Сталинобод]] [[1929]] — [[1961]]
 |унвон аз                = 1925
 |масоҳат                 = 126,6 (01.2016); 203 (02.2020)
 |баландии маркази МА     = 706
 |иқлим                   = 
 |забони расмӣ            = тоҷикӣ
 |аҳолӣ                   = {{афзоиш}} 975000 (дар ҳудуди то соли 2021)&lt;br&gt; 1,193 млн (дар ҳудуди соли 2022)
 |соли барӯйхатгирӣ       = 2022
 |зичӣ                    = 6 400
 |агломератсия            = {{афзоиш}} 1&amp;nbsp;485&amp;nbsp;100 (2016)
 |ҳайати миллӣ            = [[тоҷикон]] 90 %, [[ӯзбек]]ҳо 6 %, [[русҳо]] 1 %
 |ҳайати динӣ             = [[мусалмон]]он, [[масеҳият|насрониён]]
 |этнохороним             = душанбегӣ, душанбегиҳо
 |вақти минтақавӣ         = +5
 |коди телефон            = +992 37
 |нишонаи почта           = 734000
 |нишонаҳои почта         = 
 |коди мошинҳо            = СБ, ДБ ([[1959]]—[[1991]])&lt;br&gt;аз [[1999]]-[[2009]] 01РТ&lt;br&gt;аз [[2009]]-[[2014]] 01TJ&lt;br&gt;аз [[2014]] 01TJ, 05TJ
 |шакли шиноса          = 
 |шакли шиносаи ададӣ   = 
 |шакли шиносаи 2       = 
 |шакли шиносаи ададӣ 2 = 
 |гурӯҳ дар Commons       = Dushanbe
 |сайт                    = http://www.dushanbe.tj
 |забони сайт             = tg
 |забони сайт 2           = ru
 |забони сайт 3           = en
 |забони сайт 4           = 
 |забони сайт 5           = 
 |add1n                   = 
 |add1                    = 
 |add2n                   = 
 |add2                    = 
 |add3n                   = 
 |add3                    = 
}}
'''Душанбе''' (дар солҳои 1929—1961 '''Сталинобод''') — пойтахт ва калонтарин шаҳри [[Тоҷикистон]], ягона воҳиди маъмурӣ бо мақоми шаҳр, ки аз ноҳияҳо иборат аст.

== Таърих ==
{{Ҳамчунин бубинед|Солномаи Душанбе}}

Сарзамине, ки ҳамакнун шаҳри Душанбе дар он ҷой дорад, дар садаҳои миёна «'''Шумон'''» ({{lang-fa|«شومان»}}) ном доштааст ва дар роҳномаҳо ва таърихномаҳои қадим ба гунаи «'''Сумон'''» ({{lang-fa|«سومان»}}) низ навишта шудааст. Дар «Ҳудуду-л-олам мин-ал-Машриқ илал-Мағриб» омада: {{аввали иқтибос}}«Шумон шаҳрест устувор ва бабаро кӯҳ ниҳода ва гирди ӯ борае кашида ва ӯро куҳандизест бар сари кӯҳ ниҳода ва андар миёни куҳандиз чашмаи обаст бузург. Аз вай заъфарон хезад бисёр».{{охири иқтибос|сарчашма=&lt;ref&gt;«Ҳудуду-л-олам мин-ал-Машриқ илал-Мағриб» (соли 372 хиҷрии қамарӣ = 982 милодӣ). Вироиши доктор Манучеҳр Сутуда. Теҳрон: Китобхонаи Таҳурӣ, Ширкати офсети «Гулшан». 1983 — саҳ. 110&lt;/ref&gt;}} Шумон дар қисмати болооби рӯди Қубодиён ва шимоли Пули Сангин ва шаҳри [[Вашгирд|Вошҷирд]] (Висагирд, акнун — [[Файзобод]]) воқеъ буд, ки ба гуфтаи Истахрӣ ба андозаи Тирмиз вусъат дошт ва ба масофати андаке дар ҷануби он қалъаи бузурги Шумон вокеъ буд. Муқаддасӣ дар «Аҳсан ал-тақосим» гӯяд:{{аввали иқтибос}}«Шумон маконе пурҷамъият ва ободу неку аст». Шарафуддин Алии Яздӣ дар «Зафарномаи Темурӣ» аз ин қалъа ба номи «Ҳисори Шодмон» ({{lang-fa|«حصار شادمان»}}) ёд карда ва ғолибан онро ба сурати мухтасар «Ҳисор» ({{lang-fa|«حصار»}}) ё «Ҳисорак» ({{lang-fa|«حصارک»}}) навишта ва имрӯз ҳам «Ҳисор» маъруф аст. {{охири иқтибос|сарчашма=&lt;ref&gt;''ЛеСтренж, Ги''. «Сарзаминҳои Хилофати шарқӣ». Тарҷумаи Маҳмуд Ирфон. Теҳрон: Бунгоҳи тарҷума ва нашри китоб. 1336 ҳ.ш. = 1958 м. — саҳ. 468&lt;/ref&gt; }}

Шоёни ёдоварист, ки вожаи «Ҳисор» арабӣ ва маънояш ''«диж» ва «қалъа»'' аст. Қалъае, ки ҳамакнун дар 5-километрии шимолу ғарбии шаҳри Душанбе қарор дорад, бозмонда аз ҳамон шаҳри Шумон аст, ки дар садаҳои XV—XVII м. «'''Ҳисори Шодмон'''», яъне «'''Қалъаи Шодмон'''», номида мешуд. Бар асари касрати талаффуз «Шодмон» аз он афтоду «Ҳисор» монд ва исми хос — «'''Ҳисор'''» — гашт.

Дар оғози садаи XX ин [[қалъа]] тахтгоҳи беки [[Ҳисор]] Шоҳимардонқул буд ва дар заминларзаи 8 сентябри соли 1907 вайрон шуд ва аз он танҳо як дарвоза ва ду бурҷ дар миёни ду кӯҳ барҷой монда аст. Пас аз он заминларза Шоҳимардонқул ба '''қалъаи Душанбе''' кӯчид ки дар он замон маркази яке аз амлокдориҳояш буд ва аз он пас Душанбе тахтгоҳи беки Ҳисор шуд.

Аз ҷойноми «Душанбе» ({{lang-fa|«دوشنبه»}}) барои нахустин бор дар китоби донишманди балхӣ Маҳмуд ибни Валӣ «Баҳр ул-аъроф фи маноқиб ал-хайр» (оғози садаи XVII м.) ва номаи хони [[Балх]] Субҳонқул Баҳодур ба шоҳи [[Империяи Русия|давлати Рус]] Фёдор Алексеевич (декабри 1676) ёд шудааст. Дар санаде бозмонда аз соли 1826 ин шаҳр «'''Душанбе-Қӯрғон'''» ({{lang-fa|«دوشنبه قورغان»}}) номида шудааст. «Қурғон» вожаи туркӣ ва маънояш «қалъа» ва «ҳисор» аст. Қалъаи Душанбе дар канораи чапи рӯди Варзоб ҷой дошта ва ҳар рӯзи душанбе дар назди он бозор баргузор мешудааст. Номи кунунии пойтахти Тоҷикистон ёдовари ҳамин бозор аст. Азбаски ин ҷойро «Душанбебозор» мегуфтанд, деҳкадае, ки бо гузашти замон дар ҷои «Душанбебозор» пайдо шуд ва он Душанбе ном гирифт. Душанбе-бозор дар қисмати чапи дарёи Варзоб ҷойгир буд. Пеш аз гурехтан ба Ҳинди Бритониё амири Бухоро Душанберо пойтахти нави аморати Бухоро эълон карда буд. Дар солҳои 1920-1923 дар Душанбе мубориза байни ҳукумати навини Шӯравӣ ва босмачиён сурат гирифт. 

=== Пойтахти навин ===
[[Соли 1924]], пас аз ташкил кардани [[Ҷумҳурии Мухтори Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон]] дар таркиби Ҷумҳурии Шӯравии Сотсиалистии Ӯзбекистон, аз қисми ноҳияи Тоҷик-Лоқай (н. Рудакӣ) ҷудо шуда, Душанбе бо аҳолии камтар аз 500 нафар шаҳр ва [[пойтахт]]и ҶМШС Тоҷикистон эълон гардид. Худи ҳамон сол дар он аввалин кӯча бо дарозии 3 км бо номи Советӣ (ҳоз. Афсаҳзода) ва дигаре худи Душанбе пайдо шуд, ки собиқ қишлоқи Душанберо ба ду қисм ҷудо мекард.
=== Сталинобод ===
[[16 октябр]]и соли [[1929]] Душанбе ба '''[[Сталинобод]]''' (бахшида ба роҳбари ҳамонвақтаи [[ИҶШС]] [[Иосиф Сталин]] (1924—1953), номаш иваз гардид. Соли [[1961]] дубора Душанбе номида шуд. Чунин иваз кардани номҳои шаҳру маҳалҳои аҳолинишин дар натиҷаи тағйир ёфтани сохти ҷамъиятиву сиёсӣ дар Тоҷикистон ба вуқуъ омадааст (Ниг: [[Рӯйхати номгузориҳои навини шаҳрҳои Тоҷикистон]]). Номҳои ноҳияҳои шаҳр баъди қабули истиқлол тағйир дода шуда барои ёддошти бузургон (И. Сомонӣ, Сино, Шоҳ Мансур, Фирдавсӣ) гузошта шуданд.
=== Ҳудуди васеъшуда ===
Дар қарори Ҳукумат “Дар бораи Нақшаи генералии шаҳри Душанбе”, ки ҳанўз соли 2017 қабул шуда буд, гуфта мешуд, ки домани ҳудудҳои пойтахт ба 18 ҳазор гектар то соли 2025, ба 25 ҳазор гектар то соли 2040 ва ба 30 ҳазор гектар пас аз соли 2040 васеъ карда мешавад.
19 марти соли 2020 дар ҷаласаи 22-юми даъвати панҷуми Маҷлиси миллии Маҷлиси Олӣ раиси Кумитаи МММО Муҳаммадюсуф Имомзода ин масъаларо шарҳ дода қайд намуд, ки дар асоси санади пешкашкардаи Ҳукумати ҶТ “Дар бораи пешниҳоди Маҷлиси депутатҳои халқи шаҳри Душанбе ва ноҳияи Рўдакӣ оид ба тағйир додани сарҳадҳои шаҳри Душанбе ва [[ноҳияи Рӯдакӣ]]” аз ҳисоби заминҳои [[деҳоти Чоряккорон]], [[Деҳоти Чортеппа|Чортеппа]], [[Деҳоти Сарикиштӣ|Сарикиштӣ]], [[Деҳоти Чимтеппа|Чимтеппа]], [[Деҳоти Россия|Россия]], [[Деҳоти Гулистон (н. Рӯдакӣ)|Гулистон]] ва шаҳраки [[Навобод (деҳа, н. Рӯдакӣ)|Навобод]]&lt;nowiki/&gt;и ноҳияи Рӯдакӣ ба қаламрави маъмурии шаҳри Душанбе беш аз 7659,25 гектар замин илова мешавад.
Мувофиқи Нақшаи генералии пойтахт, васеъкунии маъмурӣ-ҳудудии асосӣ ба самти ҷануб ва қисман ба самтҳои шимол, шарқ ва ғарб пешбинӣ шудааст.
Моҳи марти соли гузашта маъмурияти шаҳр барномаи рушди иҷтимоӣ-иқтисодии шаҳри Душанберо то соли 2025 тасдиқ намуд. Васеъ намудани қаламрави шаҳр яке аз бандҳои асосии ин барнома аст.
Ҳудуди Душанбе, бо назардошти заминҳои ҳамроҳшудаи ноҳияи Рўдакӣ бо масоҳати 7 659,25 гектар, ҳамагӣ 20 318,25 гектарро ташкил дод (н.Сино – 6224,39, н.Фирдавсӣ – 5447,96, н. Шоҳмансур – 4888,90 ва Исмоили Сомонӣ – 3759,00 га).
Аз масоҳати муқарраршудаи шаҳри Душанбе 2091,75 га заминҳои обӣ, 145,21 га боғ, 12,28 га тутзор, 2,10 га боғҳои ситрусӣ, 25,79 га чарогоҳ, 6390,85 га нуқтаҳои аҳолинишин, 5,7 га заминҳои ёрирасони  шаҳрвандон, 1372.0026 га буттазорҳо, 3,7 га ботлоқзорҳо, 1436,66 га кӯлу дарёҳо, 310,2 га гузаргоҳҳои зеризаминӣ, 7227,51 га заминҳои сохтмон ва киштзор, 1235,03 га заминҳои дар кишоварзӣ истифоданашуда мебошанд.
Хотиррасон мекунем, ки пештар шаҳр аз ҳисоби ноҳияҳои гирду атроф, алалхусус аз ҳисоби як қисми ноҳияи Варзоб васеъ шуда буд.
Ҳудуди пойтахт қаблан беш аз 12,6 ҳазор гектарро ташкил медод ва то соли 2019 шумораи аҳолии шаҳр ба беш аз 900 ҳазор нафар расид. Ин дар ҳолест, ки ба гуфтаи коршиносон, бо назардошти муҳоҷирати дохилӣ ва мизони баланди таваллуд, шумори ҷамъияти Душанбе кайҳо аз 1 миллион нафар гузаштааст.
Мувофиқи нақшаи генералӣ, шумораи аҳолии шаҳр дар марҳилаи аввал ба 1 миллиону 200 ҳазор нафар ва баъд ба 2 миллион нафар мерасад.
Душанбе дар байни шаҳрҳои кишвар аз ҷиҳати зичии аҳолӣ пешсаф аст: ба ҳар километри мураббаъ ба ҳисоби миёна 6400 сокин рост меояд.
Дар рафти нишасти матбуотии моҳи январи соли 2019 раиси Кумитаи меъморӣ ва сохтмони назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Ҷамшед Аҳмадзода изҳор дошт, ки дар ҳудудҳои ба Душанбе ҳамроҳшуда бунёди 19 ҳазор иншоот дар нақша аст.
Мувофиқи маълумоти омор аз 1 январи соли 2021, ҳамагӣ дар ноҳияи Рўдакӣ 602 740 нафар зиндагӣ мекунад, шумори хоҷагиҳо 95 872 аст. Аз ин миқдор ба пойтахт 35767 хоҷагӣ бо 218260 нафар аҳолӣ гузаронда шуданд. Ба Душанбе аз қаламрави ҷамоати Россия 9 нуқтаи аҳолинишин, аз Чимтеппа 12, Сарикиштӣ 8 деҳа ба пуррагӣ ва 5-то қисман, Чоряккорон 2 деҳа пурра ва 6 деҳа қисман, Гулистон 5 деҳа пурра ва 1 деҳа қисман, Чортеппа 2 деҳа пурра ва 2 деҳа қисман, аз шаҳраки Навобод 2 гектар замин пайваст карда шуданд.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://ichrptj.org/tj/blog/rudaki-ba-dushanbe-meoyad|title=Рӯдакӣ ба Душанбе меояд {{!}} ТҶ “Маркази мустақил оид ба ҳифзи ҳуқуқи инсон”|website=ichrptj.org|accessdate=2022-05-03}}&lt;/ref&gt;
== Аҳолӣ ==
Дар ҳудуди то соли 2021-и шаҳр: зиёда аз 975 000 нафар, дар ҳудуди соли 2022: наздики 1,2 миллион нафар, дар ҳудуди [[агломератсияи Душанбе]] — 1,5 миллион нафар. {{Асосӣ|Аҳолии Душанбе}}{{Wikidata/Population}}

== Иқлим ==
{{Иқлими маҳаллӣ
|Шаҳр_насаб=Душанбе
|Сарчашма=[http://www.ucm.es/info/cif/station/ta-dusha.htm Sistema de Clasificación Bioclimática Mundial] [http://www.hko.gov.hk/wxinfo/climat/world/eng/asia/westasia/dushanbe_e.htm Hong Kong Observatory]
[http://www.thermo.karelia.ru/weather/w_precips_ru_dus.shtml]
| Янв_м=1.7             | Янв_м_бориш=66
| Фев_м=4.0             | Фев_м_бориш=75
| Мар_м=8.8             | Мар_м_бориш=108
| Апр_м=15.1            | Апр_м_бориш=105
| Май_м=19.7            | Май_м_бориш=66
| Июн_м=24.8            | Июн_м_бориш=6
| Июл_м=27.4            | Июл_м_бориш=3
| Авг_м=25.4            | Авг_м_бориш=1
| Сен_м=20.3            | Сен_м_бориш=3
| Окт_м=14.2            | Окт_м_бориш=31 	
| Ноя_м=8.6             | Ноя_м_бориш=45
| Дек_м=4.0             | Дек_м_бориш=60
| Сол_м=14.5            | Сол_м_бориш=568
| Янв_м_мин=-0.6        | Янв_м_макс=9.4
| Фев_м_мин=1.7         | Фев_м_макс=10.6
| Мар_м_мин=5.6         | Мар_м_макс=15.6
| Апр_м_мин=9.4         | Апр_м_макс=20.6
| Май_м_мин=13.3        | Май_м_макс=26.1
| Июн_м_мин=17.8        | Июн_м_макс=32.8
| Июл_м_мин=19.4        | Июл_м_макс=35.6
| Авг_м_мин=17.2        | Авг_м_макс=34.4
| Сен_м_мин=12.8        | Сен_м_макс=30.0
| Окт_м_мин=7.8         | Окт_м_макс=23.3
| Ноя_м_мин=3.3         | Ноя_м_макс=15.6
| Дек_м_мин=0.6         | Дек_м_макс=10.6
| Сол_м_мин=9.0         | Сол_м_макс=22.1
| Янв_а_макс=21.6        | Янв_а_мин=-26.6
| Фев_а_макс=23.1        | Фев_а_мин=-17.3
| Мар_а_макс=29.6        | Мар_а_мин=-13.4
| Апр_а_макс=33.8        | Апр_а_мин=-7.8
| Май_а_макс=38.8        | Май_а_мин=1.2
| Июн_а_макс=42.8        | Июн_а_мин=8.4
| Июл_а_макс=49.0        | Июл_а_мин=10.9
| Авг_а_макс=42.8        | Авг_а_мин=8.1
| Сен_а_макс=38.9        | Сен_а_мин=3.0
| Окт_а_макс=36.8        | Окт_а_мин=-4.4
| Ноя_а_макс=29.7        | Ноя_а_мин=-13.5
| Дек_а_макс=24.3        | Дек_а_мин=-19.5
| Сол_а_макс=49.0        | Сол_а_мин=-26.6
|}}

== Тақсимоти маъмурӣ ==
{{Асосӣ|Ноҳияҳои Душанбе}}

== Саноат ==
Душанбе ба калонтарин маркази саноатӣ табдил ёфтааст. Дар пойтахт ба миқдори 40 фисад (%) иқтидори саноатии кишвар ҷойгир буд, тақрибан 15 фисади (%) аҳолии ҷумҳурӣ зиндагӣ мекард ва чоряки маҷмӯи маҳсулоти дохилии кишварро истеҳсол мекард.

Комплекси саноатии пойтахт ҳоло 230 корхонаи саноатии гуногуншаклро дар бар мегирад, ки дар он зиёда аз 19 ҳазор аҳолии пойтахт фаъолият доранд.&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://news.tj/ru/news/otgoloski-privatizatsii-ili-stolitsa-bez-zavodov |title=Отголоски приватизации, или Столица без заводов… |accessdate=2015-09-23 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150923024828/http://news.tj/ru/news/otgoloski-privatizatsii-ili-stolitsa-bez-zavodov |archivedate=2015-09-23 }}&lt;/ref&gt; Аз ҳаҷми умумии истеҳсоли маҳсулот 30 % молҳои сермасриф (аз ҷумла хурокворӣ) ташкил медиҳад. Маҳсулоти аз коргоҳҳои пойтахт ба фуруши беруна содиротшаванда: матоъҳои пахтагин, ресмони пахтагин, коркарди маҳсулоти ҷуроббарорӣ, маҳсулоти кабелбарорӣ, арматура ва маҳсулоти коркарди кишоварзӣ ва диг. ташкил медиҳад. Зиёда аз 10 корхонаҳои якҷоя бо ширкатҳои хориҷӣ дар Душанбе фаъолият доранд.
    
Тақсимоти корхонаҳои истеҳсолӣ аз нуқтаи назари соҳаҳои бартарӣ дошта.
** '''Саноати сабук''' — соҳаи бештар тараққикардаи саноати комплексии пойтахт мебошад. Чунин ҳолат ба он маънидод мешавад, ки манбаи асосии ашёҳо (пахта, нахи маҳинах ва ғайра) дар дохили ҷумҳурӣ истеҳсол мешаванд. На танҳои корхонаҳои шаҳр, балки корхонаҳои бузурги ҷумҳуриро ба мисли ташкилоти истеҳсолии ҶММ «Насоҷӣ» (корхонаи бофандагӣ ва ресандагӣ), ки бо қувваи истеҳсолӣ дар як сол коркарди пахтаи маҳинахро ба 25 ҳазор тонна мерасонад, дар бар мегирад. ҶС «Чевар» корхонаи барои истеҳсоли маҳсулоти дузандагии тайёр, ҶС «Нафиса» корхонаи коркарди маҳсулоти ҷуроббарорие, ки дар айни замон асосан маҳсулоти худро ки аз нахи пахта иборат аст, истеҳсол меамоянд.
** '''Соҳаҳои барқӣ, мошинсозӣ ва металлургӣ''' — корхонаҳои азими ҷумҳурӣ ба ҳисоб мераванд. ИИВД «Текстилмаш» (истеҳсоли дастгоҳҳо ва таҷҳизот барои саноати пахтатозакунӣ, хоҷагии қишлоқ, истеҳсоли ҳисобкунакҳои газӣ, неъругоҳҳои барқии хурд ва автономӣ, васл намудани техникаи хоҷагии қишлоқ) ҶС «Тоҷиккабел» — корхонаи истеҳсли маҳсулоти кабелӣ (зиёда 40 номгӯи ва намуд сар карда, аз кабелҳои телефонӣ то кабеҳои пуриқтидори электронӣ) ҶС «Сомон-таҷҳизот» корхонаи истеҳсоли техникаи электронӣ, молҳои электрикӣ маиши, ҶС «Торгмаш» — корхонаи истеҳсоли таҷҳизот барои муассисаҳои савдо, ҶС «Заводи арматурбарорӣ» — корхонаи истеҳсоли рехти чуян, арматура.
** '''Саноати хурокворӣ ва коркардабарорӣ''': Тамоми намуди маҳсулоти хуроквориро истеҳсол менамоянд, инчунин молҳои машруботиро. Яке аз соҳаҳои калонтарин ин комбинати ширбарорӣ ва гушту консерва, заводи машруботи шаҳри Душанбе, комбинати хуроквории Тоҷикистон, корхонаҳои маҳсулоти нон «Нонпаз», қанодӣ, фабрикаи «Ширин» мебошанд.
** '''Саноати масолеҳи бинокорӣ''' — заводи сементбарории шаҳри Душанбе, заводи шифербарорӣ, заводи хишбарорӣ ва инчунин дигар корхонаҳоро, ки масолеҳи бинокорӣ конструксияи бетонӣ истеҳсол менамоянд, дар бар мегирад.
** '''Соҳаи электроэнергетикӣ''' — корхонаҳои Маркази барқу гармидиҳии Душанбе ва неругоҳҳоии барқии Варзоб — корхонаҳои коркарди электроэнергетикӣ ва гармиро дар бар мегиранд. [[8 декабр]]и [[соли 2016]] [[МБГ-2 ш. Душанбе|Маркази барқу гармидиҳии Душанбе-2]] бо иқтидори 300 МВт ва 167 Гкал гармӣ  бо иштироки Президенти кишвар Эмомалӣ Раҳмон сурат гирифт. Боз ду агрегат ба кор дароварда шуд&lt;ref name=&quot;spu&quot;&gt;{{Cite web|url=https://tj.sputniknews.ru/country/20191128/1030299133/tajikistan-kitay-dobycha-zolota.html|title=ТЭЦ-2 на вес золота: Китай «вернёт» свои инвестиции на рудниках Таджикистана|date=2019-11-28|publisher=[[Sputnik]]|accessdate=2019-11-28}}&lt;/ref&gt;. Иқтидори умумии нерӯгоҳи когенераторӣ ба 400 МВт расид.
** '''Саноати кимиёвии пойтахт''' — аз корхонаҳои коркардбарории масолеҳи нефтӣ ва истеҳсоли ашёи пластмассагӣ иборат аст.
** '''Саноати ҷангал, коркарди чӯб, қоғаз ва селюлоза''' — ба худ корхонаҳои истеҳсоли коркарди ҷангал, истеҳсоли ашё барои мебел, ки ба стандартҳои давлатӣ таносуб аст, дар бар мегирад.
** '''Саноати полиграфӣ''' — зиёда аз 20 коргоҳҳро дар бар гирифта, ки китоб ва дигар намуди чопи полиграфиро истеҳсол менамоянд&lt;ref&gt;[ http://www.dushanbe.tj/economic/industry/ {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20121219115946/http://www.dushanbe.tj/economic/industry/ |date=2012-12-19 }}]&lt;/ref&gt;.
** '''Саноати коркарди маъданҳои кӯҳӣ''' — декабри соли 2020 корхонаи коркарди сангҳои ороишӣ ва худҷилои ҶДММ “Асрори санг”&lt;ref&gt;[https://khovar.tj/2020/12/3iftito-i-korhonai-korkardi-sang-oi-oroish-va-hud-iloi-dmm-asrori-sang-dar-sha-ri-dushanbe-bo-ishtiroki-sarvari-davlat-emomal-ra-mon// Ифтитоҳи корхонаи коркарди сангҳои ороишӣ ва худҷилои ҶДММ «Асрори санг» дар шаҳри Душанбе бо иштироки Сарвари давлат Эмомалӣ Раҳмон]&lt;/ref&gt; ва ҶДММ “Строй комплекс” корхонаи коркарди санги хоро ва мармари “СТОУН Сервис”-ро ба истифода додаанд.&lt;ref&gt;[https://khovar.tj/2020/12/7prezidenti-mamlakat-emomal-ra-mon-dar-sha-ri-dushanbe-korhonai-korkardi-sangi-horo-va-marmarro-iftito-namudand/ Президенти мамлакат Эмомалӣ Раҳмон дар шаҳри Душанбе Корхонаи коркарди санги хоро ва мармарро ифтитоҳ намуданд]&lt;/ref&gt;

== Маркази илмӣ-фарҳангӣ ==
[[Акс:Dushanbe Presidential Palace 01.jpg|right|thumb|Қасри Миллат]]

[[Акс:Здание Национальной библиотеки.JPG|right|thumb|Китобхонаи миллии Тоҷикистон]]
[[Акс:Проспект Саади Ширази, г. Душанбе.jpg|right|thumb|Хиёбони Саъдӣ Шерозӣ]]
[[Акс:Donishgohi agrarii Tojikiston.JPG|right|thumb|Донишгоҳи аграрии Тоҷикистон]]
[[Акс:Donishgohi davlatii tibbii Tojikiston ba nomi A Sino.JPG|right|thumb|Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи А. Сино]]
[[Акс:Здание Счётной палаты РТ.JPG|right|thumb|Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷикистон, собиқ китобхонаи ба номи А. Фирдавсӣ]]
[[Акс:Дворец бракосочетания.JPG|right|thumb|Маркази ақди никоҳ]]
[[Акс:Молодехный драматический театр.JPG|right|thumb|Театри ҷавонон ба номи М. Воҳидов]]
[[Акс:Amifiteatr.jpg|right|thumb|Амфитеатр дар Душанбе]]
[[Акс:Sadriddin Ayni.jpg|right|thumb|Ҳайкали нависандагон С.Айнӣ ва М. Горкий]]
{{асос|Фарҳангистони улуми Тоҷикистон}}
Душанбе яке аз калонтарин маркази илмӣ-фарҳангӣ ба шумор меравад. Дар [[Фарҳангистони улуми Тоҷикистон|Академияи илмҳои Тоҷикистон]], ки ба он 20 Пажӯҳишгоҳҳои илмӣ-тадқиқотӣ шомил буда, дар онҳо дар соҳаҳои физика, астрофизика, риёзиёт, зилзилашиносӣ, кимиё, геология, гастроэнтрология, зоология, ботаника, рустаниҳои физиологӣ, генетика, иқтисод, фалсафа, ҳуқуқ, таърих ва бостоншиносӣ, этнографӣ, забон ва адабиёт, шарқшиносӣ ва мероси хаттӣ тадқиқотҳо бурда мешаванд. 23 донишгоҳҳу донишкадаҳои пойтахт ҳар сол ҳазорҳо мутахассисони соҳаи гуногуни хоҷагии халқи ҷумҳуриро тайёр менамоянд.

Нақши Душанбе дар рушди фарҳанг бузург аст. Устодони барҷастаи назму насри муосири тоҷик [[Садриддин Айнӣ]], [[Абулқосим Лоҳутӣ]], [[Мирзо Турсунзода]], [[Сотим Улуғзода]], [[Ҷалол Икромӣ]], [[Мирсаид Миршакар]], [[Муъмин Қаноат]], [[Боқӣ Раҳимзода]], [[Фотеҳ Ниёзӣ]], [[Лоиқ Шералӣ]] ва дигарҳо дар рушди адабиёти муосири тоҷик на танҳо дар Ватани худ, балки дар дигар мамлакатҳои Шарқу Ғарб машҳур буда, саҳми беандозае гузоштаанд&lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;{{Cite web |url=http://www.dushanbe.tj/capital/capital/ |title=нусхаи бойгонӣ |accessdate=2012-10-31 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121010152044/http://dushanbe.tj/capital/capital/ |archivedate=2012-10-10 }}&lt;/ref&gt;.

Соли [[2011]] дар Душанбе бузургтарин дар [[Осиёи Марказӣ]] [[Китобхонаи миллии Тоҷикистон]] бунёд карда шудааст, теъдоди хазинаи китобҳояш зиёда аз 6 000 000 нусхаро ташкил медиҳад.

== Маориф ==
Тоҷикон яке аз мардумони қадими [[Осиёи Марказӣ]] мебошанд, ки фарҳанги бостонӣ ва муассисаҳои таълиму тарбияи дар замони қадим ва ибтидои асрҳои миёна ташаккулёфта (дабистон, дабиристон ва ғайра) доштанд. Дар асрҳои миёна ин низоми таълиму тарбия дар шакли мактабу мадрасаҳо, ки барои омӯзонидани шариати ислом ва дигар улуми мутадовилаи вақт роиҷ буд, амал менамуданд. Дар мактабҳо таълими ибтидоӣ ва дар мадрасаҳо таълими миёна ва олӣ марсум буд&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;.

=== Даврони шӯравӣ ===
Пас аз истиқрори Ҳокимияти Шӯравӣ масоили маориф, омӯзишу парвариш, сохтмони мактабҳо, муассисаҳои таҳсилоти ҳамагонӣ дар мадди аввал қарор гирифтанд. 15 марти 1921 дар Душанбе Нозироти вилоятӣ (Шуъбаи маорифи халқи Бухорои Шарқӣ) таъсис ёфт. Бо ташаббуси ин Шуъба июли 1921 Анҷумани вилоятии кормандони маориф давъат шуд. Дар ин Анҷуман камбудҳои кори мактабу маориф мавриди муҳокима қарор гирифтанд ва роҳҳои бартараф намудани онҳо муайян гардиданд&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;.

Баъди таъсиси [[ҶМШС Тоҷикистон]] инкишофи маорифи халқ тибқи нақшаҳои муайян оғоз ёфт, шумораи мактабҳо ва шогирдон зиёд шуд&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;. 14 декабри 1924 дар Душанбе ба ҷойи Шуъбаи маорифи халқи Бухорои Шарқӣ Комиссариати маорифи халқ созмон дода шуд, ки сарварии онро [[Аббос Алиев]] ба уҳда дошт. Дар назди Комиссариат Шӯрои илмии давлатӣ бо сарварии шоири тавоно Абулқосим Лоҳутӣ амал мекард. Ташкили мактабҳои нави шӯравӣ, маҳви бесаводӣ, ба мактаб овардан ва бо таълим фаро гирифтани кӯдакони ятим вазифаҳои асосии Комиссариат гардиданд. Яке аз нахустин иқдомот дар кори маҳви бесаводӣ ҷорӣ намудани таълими ҳамагонии ҳатмӣ буд. Барои тайёр намудани муаллимон соли 1926 дар Душанбе техникуми омӯзгорӣ таъсис ёфт. Барои мактабҳо барномаҳои таълим, китобҳои дарсӣ ва дастурҳои методӣ мураттаб мегаштанд&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;[[Донишномаи Душанбе]]. — {{Д.}}: [[Сарредаксияи илмии Энсиклопедияи Миллии Тоҷик|СИЭМТ]], 2016. — С. 70. — 732 с. — ISBN 978-99947-33-89-7&lt;/ref&gt;.

Соли 1926 дар Душанбе Анҷумани умумитоҷикии Шӯроҳо барпо шуд. Дар ин Анҷуман оид ба ҷорӣ намудани таҳсилоти ҳамагонии ҳатмӣ Декларатсия қабул карда шуд. Дар Декларатсияи мазкур оид ба фаро гирифтани меҳнаткашони ҶМШС Тоҷикистон ба таҳсилоти пурра, гуногунҷабҳа ва ройгон сухан мерафт. Кумитаҳои фавқулодаи маҳви бесаводӣ ва ҷамъияти ихтиёрии «Нест бод бесаводӣ» ташкил гардиданд. Аҳли ҷомеаи ҷумҳурӣ шиор-даъвати «Босавод, биомӯз бесаводро» дастгирӣ карданд. Чорабиниҳо бо номи «Ду ҳафта», «Моҳ»-и маорифи халқ, маъракаҳои маданӣ-маърифатӣ, ҷамъоварии маблағ барои маорифи халқ ва ғайра баргузор мешуданд. Сокинони Душанбе дар ҳашари сохтмони мактабҳо, синфхонаҳо, марказҳои маҳви бесаводӣ фаъолона ширкат мекарданд. Дар муддати кӯтоҳ гурӯҳҳои махсуси таълимӣ баҳри таълими меҳнаткашон ва маҳви бесаводӣ ба кор сар карданд. Пас аз ташкил ёфтани [[ҶШС Тоҷикистон]] дар рушду инкишофи маорифи халқ давраи нав оғоз ёфт&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;[[Донишномаи Душанбе]]. — {{Д.}}: [[Сарредаксияи илмии Энсиклопедияи Миллии Тоҷик|СИЭМТ]], 2016. — С. 71. — 732 с. — ISBN 978-99947-33-89-7&lt;/ref&gt;.

==== Мактабҳои таҳсилоти умумӣ ====
Соли хониши 1930-1931дар ҷумҳурӣ таҳсилоти умумии ибтидоӣ ҷорӣ карда шуд. Дар баробари ин шабакаи мактабҳои ҳафтсола ва миёна низ афзоиш ёфт. Ба кори сохтмон ва инкишофи мактабҳо қарорҳои Ҳизби коммунист ва Ҳукумати ҷумҳурӣ «Дар бораи ҷорӣ намудани таълими умумии ҳатмии ибтидоии бачаҳои 8-9-10-сола» (25 июли 1930; 14 августи 1930), «Дар бораи рафти таълими ибтидоии умумӣ» (21 феврали 1931), «Дар бораи мактабҳои ибтидоӣ ва миёна дар ИҶШС» (16 майи 1934), «Дар бораи сохтмони мактаб дар шаҳрҳо» (28 феврали 1935) ва ғайра такони ҷиддие шуданд. Дар миёнаи солҳои 30 садаи XX масъалаи маҳви бесаводӣ дар шаҳрҳо ба таври умумӣ ҳал гардид&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;.

Ба сохтмон ва рушду такомули мактабҳо Ҷанги Бузурги Ватанӣ (1941—45) халал расонд.

==== Таҳсилоти миёнаи махсус ====
Солҳои 40 садаи XX дар Душанбе техникумҳои индустриалӣ, гидромелиоративӣ, тарбияи ҷисмонӣ, омӯзишгоҳи роҳи оҳан ва ғайра ифтитоҳ шуданд&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;.

==== Муассисаҳои олии таълимӣ ====
{{Асосӣ|Мактабҳои олии Душанбе}}
Нахустин мактаби олии Тоҷикистон [[Институти давлатии педагогии Душанбе]] мебошад, ки соли 1931 таъсис ёфтааст. Дар ибтидо он се шуъба — забон ва адабиёт, педагогӣ, агробиологӣ дошт. Баъдан, солҳои 1935—1940 факултетҳои нав таъсис ёфтанд&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;[[Донишномаи Душанбе]]. — {{Д.}}: [[Сарредаксияи илмии Энсиклопедияи Миллии Тоҷик|СИЭМТ]], 2016. — С. 72. — 732 с. — ISBN 978-99947-33-89-7&lt;/ref&gt;.

==== Тарбияи томактабӣ ====
Аз рӯзҳои аввали таъсиси ҶМШС Тоҷикистон ва баъдан ҶШС Тоҷикистон Ҳукумат ба масоили тарбияи томактабӣ таваҷҷуҳ менамуд. Нахустин боғча барои 25 нафар кӯдак ифтитоҳ шуд. Минбаъд шумораи муассисаҳои томактабӣ ва тарбиятгирандагони онҳо афзоиш ёфт. Аз соли 1955 бунёди боғчаҳои бачагон дар назди корхонаҳои шаҳри Душанбе оғоз гардид. Соли 1955 дар назди корхонаҳо 20 боғчаи бачагон фаъолият мекард&lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;.

==== Такмили ихтисос ====
Бо мақсади самарабахш гардидани ҷараёни таълиму тарбия, таъмини омӯзгорони муассисаҳои таълимӣ бо китобҳои дарсӣ, дастурҳои илмию педагогӣ ва методӣ 21 августи 1930 дар Душанбе Институти илмӣ-таҳқиқотии илмҳои педагогӣ таъсис ёфт. 20 январи 1935 Институти такмили ихтисоси кадрҳои соҳаи педагогика (омӯзгорӣ) ба кор шурӯъ кард. Соли 1962 он номи Институти марказии такмили ихтисоси муаллимонро гирифт. Ҳоло ин муассиса чун Институти марказии такмили ихтисоси кормандони соҳаи маориф фаъолият менамояд&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;[[Донишномаи Душанбе]]. — {{Д.}}: [[Сарредаксияи илмии Энсиклопедияи Миллии Тоҷик|СИЭМТ]], 2016. — С. 73. — 732 с. — ISBN 978-99947-33-89-7&lt;/ref&gt;.

=== Омори кунунии маориф ===
* Миқдори мактабҳои маълумоти олӣ — 23;

дар онҳо:

* Донишҷӯён, ҳазор нафар — 103,6;
* Мутахассисони хатмкунанда, ҳазор нафар — 17,7;
* Миқдори муассисаҳои таҳсилоти миёнаи касбӣ  — 13;

дар онҳо:

* Хонандагон, ҳазор нафар — 16,1;
* Коргарони мутахассиси хаимкунанда, ҳазор нафар — 2,4;
* Миқдори мактабҳои таҳсилоти умумӣ (рӯзона ва шабона) — 140;

дар онҳо:

* Хонандагон, ҳазор нафар — 180,8;
* Омӯзгорон, ҳазор нафар — 7,9;
* Миқдори муассисаҳои бачагонаи томактабӣ — 124;
* дар онҳо кӯдакон, ҳазор нафар — 27,4&lt;ref name=&quot;Шиносномаи шаҳр&quot;&gt;{{Cite web|url=https://dushanbe.tj/pasport-goroda/ |title=Шиносномаи шаҳр|author=|website=www.dushanbe.tj|date=|publisher= |lang=tg|accessdate=2021-04-03}}&lt;/ref&gt;
                                
== Ёдгориҳои меъморӣ-таърихӣ ==
* * 1. Муҷтамаи ёдгории оштии миллӣ ва эҳёи Тоҷикистон бо ҳайкали [[Исмоили Сомонӣ]], дар майдони «Дӯстӣ»;
* * 2. Ҳайкали [[Садриддин Айнӣ]];
* * 3. Ҳайкали [[Абуалӣ ибни Сино]];
* * 4. Ҳайкали [[Мирзо Турсунзода]];
* * 5. Ҳайкали А. [[Фирдавсӣ]];
* * 6. Ҳайкали В. В. Куйбишев;
* * 7. Ҳайкали А. [[Рӯдакӣ]];
* * 8. Ҳайкали [[Садриддин Айнӣ]] ва Максим Горкий;
* * 9. Ҳайкали [[Абулқосим Лоҳутӣ]];
* * 10. Ҳайкали [[Умари Хайём]];
* * 11. Нимпайкараи академик [[Бобоҷон Ғафуров]];
* * 12. Нимпайкараи Махатма Гандӣ;
* * 13. Муҷтамаи ёдгории Иттифоқи нависандагони Ҷумҳурии Тоҷикистон («Ситораҳои Шарқ»);
* * 14. Муҷтамаи нишони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон;
* * 15. Муҷтамаи парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон.&lt;ref name=&quot;Шиносномаи шаҳр&quot;/&gt;
*

== Осорхонаҳо ==
{{асос|Осорхонаҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон}}
* [[Осорхонаи миллии Тоҷикистон]] (соли 2012 таъсис ёфтааст).
* [[Осорхонаи миллии бостонии Тоҷикистон]] (2001).
* [[Осорхонаи мардумшиносии АИ Тоҷикистон]] (этнографӣ) (1954).
* Осорхонаи мутаҳидаи ёдгорию адабӣ, (1981 таъсис ёфтааст)
* Хона-музейи [[Садриддин Айнӣ]] (1963).
* [[Осорхонаи Лоҳутӣ]] (1963).
* Хона-музейи Муҳаммадҷон Раҳимӣ (1968).
* Хона-музейи Муҳиддин Аминзода (1974).
* [[Осорхонаи Турсунзода]] — Хона-музеи [[Мирзо Турсунзода]] (1981).
* [[Осорхонаи ҷумҳуриявии фарҳанги мусиқии ба номи Зиёдулло Шаҳидӣ дар Душанбе]] (1991).
* [[Осорхонаи асбобҳои мусиқии ба номи Гурминҷ Завқибеков]].
* [[Осорхонаи шарафи ҷангии шаҳри Душанбе]] (1995).
* [[Осорхонаи заминшиносии Тоҷикистон дар шаҳри Душанбе]] (2011).

== Муассисаҳои театрӣ ==
(ба ҳолати 01.07.2019)
* [[Театри давлатии академии драмавии ба номи А. Лоҳутӣ]], (ҷой нишаст) – 500;
* [[Театри давлатии академии опера ва балети ба номи Садриддин Айнӣ]], (ҷойи нишаст) – 502;
* [[Театри давлатии ҷавонон ба номи М. Воҳидов]], (ҷойи нишаст) – 223;
* [[Театри давлатии лӯхтак]], (ҷойи нишаст) – 280;
* Театри озмоишии тамошобинони ҷавон ба номи М. Қосимов, (ҷойи нишаст) – 210;&lt;ref name=&quot;Шиносномаи шаҳр&quot;/&gt;

== Муассисаҳои консертӣ ==
* [[Филармонияи давлатии Тоҷикистон|Филармонияи давлатии Тоҷикистон ба номи А. Ҷӯраев]], (ҷой нишаст)  – 860;   
* [[Сирки давлатии Тоҷикистон]], (ҷой нишаст) – 1836.

== Боғу гулгаштҳо ==
* [[Боғи А. Рӯдакӣ]]
* [[Боғи фароғат ва истироҳати ба номи С. Айнӣ]]
* [[Боғи ҳайвонот]]
* [[Кӯли ҷавонон]]
* [[Боғи «Ирам»]]
* [[Боғи Лучоб]]
* [[Боғи Ғалаба]]
* [[Боғи кӯдакон (Душанбе)]]
* [[Боғи ноҳияи Шоҳмансур]]
* [[Гулбоғи ба номи А. Мироненко]]
* [[Гулбоғи ба номи В. Куйбышев (Душанбе)]]
* [[Гулбоғи «Бӯстон»]]
* [[Гулгашти ба номи академикҳо Раҷабовҳо]]
* [[Маҷмааи Истиқлолият ва Озодӣ]]

== Нашрияҳо ==
Миқдори рӯзнома ва маҷалаҳои ҷумҳуриявии дар шаҳр нашршаванда:

* рӯзнома — 37;
* маҷалла — 37.

аз ҷумла [[Маҷаллаи «Тоҷикистон»]],[[Маҷаллаи «Илм ва ҳаёт»|«Илм ва ҳаёт»]], Маҷаллаи «Бонувони Тоҷикистон», [[Маҷаллаи «Фарҳанг»|«Фарҳанг»]], [[Ҳафтаномаи «Тоҷикистон»|«Тоҷикистон»]], [[Ҳафтаномаи «Адабиёт ва санъат»|«Адабиёт ва санъат»]], [[Рӯзномаи «Ҷумҳурият»]], [[Рӯзномаи «Народная газета»|«Народная газета»]], [[Рӯзномаи «Азия-плюс»|«Азия-плюс»]], [[Рўзномаи «Паёми Душанбе»|«Паёми Душанбе»]], [[Рӯзномаи «Вечерний Душанбе»|«Вечерний Душанбе»]] [[Рӯзномаи «Нидои ранҷбар»|«Нидои ранҷбар»]] ва диг. нашр мешаванд.

Дар пойтахт 3 Оҷонсиҳои иттилоотии Тоҷикистон амал карда истодаанд: [[Оҷонсии иттилоотии «СИМОНЮС»]], [[Оҷонсии иттилоотии «Азия-Плюс»]], [[АМИТ «ХОВАР»]].

== Тандурустӣ ==
[[Акс:Big Hospital.jpg|thumb|250px|Аз ҳама беморхонаи калонтарин дар Осиёи Маркази]]
* Теъдоди беморхонаҳо — 43;
* Кати беморони онҳо — 5447;
* Теъдоди духтурони ҳамаи тахассусҳо, нафар — 6282;
* Теъдоди муассисаҳои тиббии ёрии амбулаторӣ-дармонӣ диҳанда — 16.

== Иншоотҳои варзишӣ ==
* Варзишгоҳҳо — 8;
* Толорҳои варзишӣ — 138;
* Ҳавзҳои шиноварӣ — 13;
* Толорҳои теннисбозӣ — 4;
* Майдонҳои футболбозӣ — 79;
* Машқгоҳи тирандозӣ — 5;
* Муҷтамаи майдонҳои варзишӣ — 158;
* Теъдоди ҷой дар иншоотҳои асосии варзишӣ:
* Варзишгоҳи Марказӣ — 24 ҳазор;
* Варзишгоҳи Спитамен (Спартак) — 6 ҳазор;
* Варзишгоҳи Авиатор — 2 ҳазор.&lt;ref name=&quot;Шиносномаи шаҳр&quot;/&gt;

== Робитаҳои байналмилалӣ ==
=== Бародаршаҳрҳо ===
Айни замон шаҳри Душанбе бо шаҳрҳои зерини дунё бародаршаҳр мебошад&lt;ref&gt;[http://https://dushanbe.tj/pasport-goroda/ Шиносномаи шаҳр] {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20130711041720/http://https/ |date=2013-07-11 }} Сайти расмии Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар шаҳри Душанбе{{ref-tg}}{{ref-ru}}{{ref-en}}&lt;/ref&gt;:
* {{flagicon|Замбия}} [[Лусака]], [[Замбия]] ([[1966]])
* {{flagicon|Яман}} [[Санъо]], [[Яман]] ([[25 июн]]и [[1967]])
* {{flagicon|Тунис}} [[Монастир]], [[Тунис]] ([[24 ноябр]]и [[1967]])
* {{flagicon|Австрия}} [[Клагенфурт]], [[Австрия]] ([[1972]])
* {{flagicon|Покистон}} [[Лоҳур]], [[Покистон]] ([[15 сентябр]]и [[1976]])
* {{flagicon|ИМА}} [[Боулдер]], [[ИМА]] ([[8 май]]и [[1987]])
* {{flagicon|Афғонистон}} [[Мазори Шариф]], [[Афғонистон]] ([[13 июл]]и [[1991]])
* {{flagicon|Олмон}} [[Ройтлинген]], [[Олмон]] ([[5 октябр]]и [[1991]])
* {{flagicon|Русия}} [[Санкт-Петербург]], [[Русия]] ([[6 октябр]]и [[1991]])
* {{flagicon|Эрон}} [[Шероз]], [[Эрон]] ([[16 феврал]]и [[1992]])
* {{flagicon|Беларус}} [[Минск]], [[Беларус]] ([[21 июл]]и [[1998]])
* {{flagicon|Чин}} [[Урумчӣ]], [[Хитой]] ([[10 сентябр]]и [[1999]])
* {{flagicon|Эрон}} [[Теҳрон]], [[Эрон]] ([[12 март]]и [[2001]])
* {{flagicon|Туркия}} [[Анкара]], [[Туркия]] ([[11 декабр]]и [[2003]])
* {{flagicon|Чин}} [[Сямин]], ({{lang-zh|厦门}}) [[Чин]] ([[21 июн]]и [[2013]])
* {{flagicon|Чин}} [[Хайкоу]], [[Чин]] ([[21 август]]и [[2017]]) 
* {{flagicon|Чин}} [[Чиндао]], Чин, ([[25 сентябр]]и [[2018]])
Пойтахти Ҷумҳурии Тоҷикистон — шаҳри Душанбе бо шаҳри [[Москва]]и [[Федератсияи Русия]] пайваста дар соҳаҳои тиҷоратӣ-иқтисодӣ, илмӣ-техникӣ ва фарҳангӣ ҳамкорӣ менамояд.&lt;ref&gt;[http://www.dushanbe.tj/external/partner-towns/ Шаҳрҳои шарик. Муносибатҳои хориҷӣ] {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20160403105755/http://dushanbe.tj/external/partner-towns/ |date=2016-04-03 }} Сайти расмии Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар шаҳри Душанбе{{ref-tg}}{{ref-ru}}{{ref-en}}&lt;/ref&gt;

Дар баробари ин, пойтахти Тоҷикистон аъзои фаъоли Ташкилоти умумиҷаҳонии шаҳрҳои муттаҳида ва ҳокимиятҳои маҳаллӣ (ОГМВ), Ассамблеяи байналмилалии пойтахтҳо ва бузургшаҳрҳо, Ташкилоти байналхалқии бародаршаҳрҳо (МОГП), Ташкилоти Боулдер-Душанбе бародаршаҳрҳо (БДГП) мебошад.

Дар Душанбе намояндаҳои [[Созмони Милали Муттаҳид]] ва Созмони Амният ва Ҳамкорӣ дар Аврупо (САҲА), Фонди байналхалқии асъор ва дигар институтҳои байналмилалии бонуфуз, корпуси дипломатии давлатҳои хориҷӣ мустақар мебошанд. Барои саҳми беандозаи Душанбе дар таҳкими сулҳ ва арзишҳои башарӣ, ҳамфикрӣ ва ҳамрайъӣ дар ҳайёти ҳамарӯза [[4 август]]и [[соли 2004]] бо қарори [[ЮНЕСКО]] ба шаҳри Душанбе Ҷоизаи «Шаҳри Сулҳ»-и [[ЮНЕСКО]] дар минтақаи Осиё ва Уқёнуси Ором барои солҳои 2002—2003 дода шуд.&lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;/&gt;

== Донистаниҳо ==
* [[31 август]]и [[соли 2011]] дар шаҳри Душанбе рекорди нави ҷаҳонӣ гузошта шуд. Ин рекорди нави ҷаҳонӣ, — '''ифтитоҳи парчами баландтарини дунё, ки баландии он 165 метрро ташкил мекунад''', ба ҳисоб меравад.
* Ба ифтихори 90-умин солгарди шаҳри Душанбе ҳамчун пойтахти Ҷумҳурии Тоҷикистон, шаҳри Душанбе аз ҷониби Форуми байналмилалии «Мегаполис»-и асри XXI бо Дипломи VII-умин озмуни байналмилалии таҷрибаҳои шаҳрии шаҳрҳои ИДМ ва Иттиҳоди иқтисодии АврОсиё «Шаҳре, ки он ҷо зистан мефорад» — 2014 барои ободонӣ, рушди инфарасохтории муосири шаҳрӣ ва дар сатҳи олии ташкилӣ баргузор намудани чорабиниҳои байнидавлатии кишварҳои Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил ва Созмони Ҳамкориҳои Шанхай сарфароз гардид.&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.dushanbe.tj/news/870/ |title=Шаҳре, ки он ҷо зистан мефорад |accessdate=2014-11-08 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150327020133/http://www.dushanbe.tj/news/870/ |archivedate=2015-03-27 }}&lt;/ref&gt;
* Душанбе соли 2017 аз ҷумлаи 20 шаҳри тамошобоби қитаъаи Осиё дар маҷаллаи ''The Telegraph'' Бритианияи Кабир номбар карда шудааст.&lt;ref&gt;[http://www.telegraph.co.uk/travel/lists/the-least-liveable-cities-on-earth/dushanbe/ The 20 least liveable cities on Earth]&lt;/ref&gt;

== Аксҳои Душанбе ==
&lt;gallery&gt;
Акс:Здание &quot;Dushanbe-Plaza&quot;.JPG|Бинои &quot;Dushanbe-Plaza&quot;
Акс:Здание компании Tcell.JPG|Бинои [[Tcell]]
Акс:Столичные часы г. Душанбе.jpg|Соати шаҳрӣ дар хиёбони Рӯдакӣ
Акс:Белая мечеть в Душанбе.jpg|Масҷиди марказии шаҳри Душанбе
Акс:Вечерний Душанбе 07.jpg |Арки боғи устод Рӯдакӣ
Акс:Архитектура 60-х годов.JPG|Хиёбони Рӯдакӣ. Меъмории замони шӯравӣ

&lt;/gallery&gt;

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ|2}}

== Пайвандҳо ==
* Дар сайти http://www.dushanbe.tj/ метавонед донистаниҳое ба забони русӣ дар бораи шаҳри '''Душанбе''' дастрас кунед.
 
== Нигаред ==
* [http://traveltotajikistan.org/cities-of-tajikistan/dushanbe Dushanbe travel guide] {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20141009033605/http://traveltotajikistan.org/cities-of-tajikistan/dushanbe |date=2014-10-09 }}
* [http://www.openstreetmap.org/#map=12/38.5358/68.7790 Open Street Map Душанбе]
* [http://spacereal.ru/karta-dushanbe-so-sputnika/ Карта Душанбе со спутника]

{{commons|Dushanbe}}
{{Шаҳрҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон}}
{{Тоҷикистон}}
{{Пойтахтҳо Осиё}}

[[Гурӯҳ:Душанбе| ]]
[[Гурӯҳ:Шаҳрҳои Тоҷикистон]]</text>
      <sha1>sgz37z025uxbh0au9pt4bk3gqb1zsx4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>12 август</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2287</id>
    <revision>
      <id>1309703</id>
      <parentid>1278004</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T03:20:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3036" xml:space="preserve">{{кулоҳи таърихи тақвимӣ}}

== Ҷашнҳо ==
* [[Рӯзи байналмилалии ҷавонон]]
''Бознигаред: ''

=== Миллӣ ===

=== Динӣ ===

== Рӯйдодҳо ==
''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Рӯйдодҳои 12 август]]''
* [[1949]] — таъсисёбии [[Ноҳияи Тоҷикобод]]

== Зодрӯзҳо ==
''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Зодагони 12 август]]''
* [[1930]] — [[Ҷорҷ Сорос]], сарватманди америкои, бунёдгузори Хазинаи «Ҷомеаи кушод» (Фонди Сорос).
* [[1937]]—[[2016]] — [[Камелин Рудолф Владимирович|Рудолф Камелин]], олим, биолог, узви вобастаи АИ ҶШС Тоҷикистон.
* [[1938]] — [[Глеб Дениченко]], рӯзноманигор.
* [[1938]] — [[Нуриддин Қаюмов]], олим, иқтисодшинос, профессор, Академики [[Академияи илмҳои Тоҷикистон]].
* [[1938]] — [[Рудолф Камелин]], доктори илми биологӣ, профессор, узви вобастаи АИ [[Тоҷикистон]].
* [[1945]] — [[Шаҳбозбек Кабиров]], олим, забоншинос, профессор.
* [[1948]] — [[Владимир Абулҳаев]], доктори илми химия, профессор.
* [[1948]] — [[Нафиса Юнусова]], доктори илми педагогӣ.
* [[1948]] — [[Шукрулло Буходуров]], доктори илми техникӣ.
* [[1958]] — [[Қурбонҳон Суяров]], олими соҳаи химия.&lt;ref&gt;Тақвими санаҳои ҷашнии Ҷумҳурии Тоҷикистон (барои соли 2018) / Мураттиб Ё. Сучонӣ; Зери таҳрири умумии А. Мирализода; Муҳаррирон Г. Маҳмудов, Ф. Аминов. — Душанбе, 2017. — 393 с.&lt;/ref&gt;

== Даргузаштҳо ==
''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Даргузаштагони 12 август]]''

== Тақвими мардумӣ ==
'''Асад''' ([[23 Июл]] — [[22 Август]]) — яке аз бурҷҳои дувоздаҳгона аст ва баробар бо [[моҳи Мурдод]] дар [[тақвими Эронӣ]] аст.
[[Акс:Leo.svg|40px|none|Асад]]

== Нигаред низ ==
{{дарахти гурӯҳҳо}}

== Пайвандҳо ==
* http://days.peoples.ru/1208.html {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20121015132455/http://days.peoples.ru/1208.html |date=2012-10-15 }}
* http://www.calend.ru/day/12-01/ 
* [http://ru.science.wikia.com/wiki/12_%D0%B0%D0%B2%D0%B3%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0 Наука, 12.08]
* [http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/12/default.stm BBC On this day, 12.08]

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

{{хурд}}

[[Гурӯҳ:12 август| ]]</text>
      <sha1>dn2wiecddo0vqqnttv76jeawcf5284r</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309704</id>
      <parentid>1309703</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T03:55:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <comment>/* Зодрӯзҳо */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3028" xml:space="preserve">{{кулоҳи таърихи тақвимӣ}}

== Ҷашнҳо ==
* [[Рӯзи байналмилалии ҷавонон]]
''Бознигаред: ''

=== Миллӣ ===

=== Динӣ ===

== Рӯйдодҳо ==
''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Рӯйдодҳои 12 август]]''
* [[1949]] — таъсисёбии [[Ноҳияи Тоҷикобод]]

== Зодрӯзҳо ==
''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Зодагони 12 август]]''
* [[1930]] — [[Ҷорҷ Сорос]], сарватманди америкои, бунёдгузори Хазинаи «Ҷомеаи кушод» (Фонди Сорос).
* [[1937]]—[[2016]] — [[Камелин Рудолф Владимирович|Рудолф Камелин]], олим, биолог, узви вобастаи АИ ҶШС Тоҷикистон.
* [[1938]] — [[Глеб Дениченко]], рӯзноманигор.
* [[1938]] — [[Нуриддин Қаюмов]], олим, иқтисодшинос, профессор, Академики Академияи илмҳои Тоҷикистон.
* [[1938]] — [[Рудолф Камелин]], доктори илми биологӣ, профессор, узви вобастаи АИ Тоҷикистон.
* [[1945]] — [[Шаҳбозбек Кабиров]], олим, забоншинос, профессор.
* [[1948]] — [[Владимир Абулҳаев]], доктори илми химия, профессор.
* [[1948]] — [[Нафиса Юнусова]], доктори илми педагогӣ.
* [[1948]] — [[Шукрулло Буходуров]], доктори илми техникӣ.
* [[1958]] — [[Қурбонҳон Суяров]], олими соҳаи химия.&lt;ref&gt;Тақвими санаҳои ҷашнии Ҷумҳурии Тоҷикистон (барои соли 2018) / Мураттиб Ё. Сучонӣ; Зери таҳрири умумии А. Мирализода; Муҳаррирон Г. Маҳмудов, Ф. Аминов. — Душанбе, 2017. — 393 с.&lt;/ref&gt;

== Даргузаштҳо ==
''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Даргузаштагони 12 август]]''

== Тақвими мардумӣ ==
'''Асад''' ([[23 Июл]] — [[22 Август]]) — яке аз бурҷҳои дувоздаҳгона аст ва баробар бо [[моҳи Мурдод]] дар [[тақвими Эронӣ]] аст.
[[Акс:Leo.svg|40px|none|Асад]]

== Нигаред низ ==
{{дарахти гурӯҳҳо}}

== Пайвандҳо ==
* http://days.peoples.ru/1208.html {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20121015132455/http://days.peoples.ru/1208.html |date=2012-10-15 }}
* http://www.calend.ru/day/12-01/ 
* [http://ru.science.wikia.com/wiki/12_%D0%B0%D0%B2%D0%B3%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0 Наука, 12.08]
* [http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/12/default.stm BBC On this day, 12.08]

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

{{хурд}}

[[Гурӯҳ:12 август| ]]</text>
      <sha1>cvsrqo9ecgi8dtfpb01mbc48ghf9cbg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309710</id>
      <parentid>1309704</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T06:13:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <comment>/* Зодрӯзҳо */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3028" xml:space="preserve">{{кулоҳи таърихи тақвимӣ}}

== Ҷашнҳо ==
* [[Рӯзи байналмилалии ҷавонон]]
''Бознигаред: ''

=== Миллӣ ===

=== Динӣ ===

== Рӯйдодҳо ==
''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Рӯйдодҳои 12 август]]''
* [[1949]] — таъсисёбии [[Ноҳияи Тоҷикобод]]

== Зодрӯзҳо ==
''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Зодагони 12 август]]''
* [[1930]] — [[Ҷорҷ Сорос]], сарватманди америкои, бунёдгузори Хазинаи «Ҷомеаи кушод» (Фонди Сорос).
* [[1937]]—[[2016]] — [[Камелин Рудолф Владимирович|Рудолф Камелин]], олим, биолог, узви вобастаи АИ ҶШС Тоҷикистон.
* [[1938]] — [[Глеб Дениченко]], рӯзноманигор.
* [[1938]] — [[Нуриддин Қаюмов]], олим, иқтисодшинос, профессор, Академики Академияи илмҳои Тоҷикистон.
* [[1938]] — [[Рудолф Камелин]], доктори илми биологӣ, профессор, узви вобастаи АИ Тоҷикистон.
* [[1945]] — [[Шаҳбозбек Кабиров]], олим, забоншинос, профессор.
* [[1948]] — [[Владимир Абулҳаев]], доктори илми химия, профессор.
* [[1948]] — [[Нафиса Юнусова]], доктори илми педагогӣ.
* [[1948]] — [[Шукрулло Буходуров]], доктори илми техникӣ.
* [[1958]] — [[Қурбонхон Суяров]], олими соҳаи химия.&lt;ref&gt;Тақвими санаҳои ҷашнии Ҷумҳурии Тоҷикистон (барои соли 2018) / Мураттиб Ё. Сучонӣ; Зери таҳрири умумии А. Мирализода; Муҳаррирон Г. Маҳмудов, Ф. Аминов. — Душанбе, 2017. — 393 с.&lt;/ref&gt;

== Даргузаштҳо ==
''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Даргузаштагони 12 август]]''

== Тақвими мардумӣ ==
'''Асад''' ([[23 Июл]] — [[22 Август]]) — яке аз бурҷҳои дувоздаҳгона аст ва баробар бо [[моҳи Мурдод]] дар [[тақвими Эронӣ]] аст.
[[Акс:Leo.svg|40px|none|Асад]]

== Нигаред низ ==
{{дарахти гурӯҳҳо}}

== Пайвандҳо ==
* http://days.peoples.ru/1208.html {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20121015132455/http://days.peoples.ru/1208.html |date=2012-10-15 }}
* http://www.calend.ru/day/12-01/ 
* [http://ru.science.wikia.com/wiki/12_%D0%B0%D0%B2%D0%B3%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0 Наука, 12.08]
* [http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/12/default.stm BBC On this day, 12.08]

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

{{хурд}}

[[Гурӯҳ:12 август| ]]</text>
      <sha1>tbhgixajjo8anfzdtjock5dprtbf99g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Сайидои Насафӣ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>5468</id>
    <revision>
      <id>1309682</id>
      <parentid>1267609</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T17:49:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Based sogdian</username>
        <id>34522</id>
      </contributor>
      <comment>/* Преамбула */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12662" xml:space="preserve">{{Адиб}}

'''Сайидои Насафӣ''' ({{lang-fa|سیدای نسفی}}; [[1637]], [[Насаф]] — [[1711]]) — [[шоир]]и асримиёнагии [[Тоҷикон|тоҷик]]. Дар асрҳои XVI—XVII зиндагӣ кардааст.

== Зиндагинома ==
Саййидои Насафӣ дар соли 1637 дар шаҳраки [[Насаф]] таваллуд шуда буд. Ӯ аз хурдӣ истеъдоди хуби [[шеър]]гӯйи дошт. Аз ҳамин сабаб падараш Миробид фарзандашро ба шаҳри [[Бухоро]] барои илмомӯзӣ фиристод. Муаллифи [[девон]]и ғазалиёт ва «[[Баҳориёт]]» мебошад. Дар ашъораш норозигӣ аз сатҳи иҷтимоияш бисёр во мехӯрад. [[Ғазал]]ҳои ишқии бисёре низ сурудааст. Намунае аз эҷодиёти ӯ:

: Дар дили мо гар намеоӣ, ба чашми мо биё.
: Аз муҳит андеша дорӣ, бар лаби дарё биё.
: Хок бар чашмам занад наззора ҳамчун гирдбод,
: Эй насими пираҳан, аз домани саҳро биё.
: Аз тапидан рехт зери дом болу пар маро,
: Бар сари сайди худ, эй сайёди бепарво, биё.
: Синаро чун лола аз доғат чароғон кардаам,
: Дар чаман баҳри тамошо, эй гули раъно, биё
: Рӯзгоре шуд, ки чашми Сайидо маъвои туст,
: Офтобе дар мақоми худ биё, танҳо биё

Сайидо Насафӣ бузургтарин шоири асри XVII ва ибтидои асри ХVIII -и тоҷик аст. Соли таваллудаш маълум нест. Ачдоди ӯ аз Насаф (Қаршӣ) буда, вале худаш дар Бухоро дар оилаи ҳунарманди камбизоат ба дунё омадааст. Зиндагии Сайидо Насафӣ дар аиёми ҷавонӣ ниҳоят душвор ва пурмашаққат гузаштааст.
Вай дар Бухоро ба таҳсил шурӯъ карда, дар яке аз ҳуҷраҳои мадрасаи Лаби Ҳавзи Нодир Девонбегӣ маскан гирифта, то охири умр дар он ҷо зиндагӣ кард. Ҳангоми таҳсил ба омӯзиши илмҳои фалсафа, ахлоқ, мусиқӣ, бадеъ машғул шудааст. Зиндагии Сайидо Насафӣ ҳангоми таҳсил дар мадраса ва солҳои аввали хатми он нисбатан осудаҳолона мегузашт, зеро он вақт дӯстони ҳунармандаш ба ӯ ёрии моддӣ мерасонданд. Маҳорати адабии ӯ дар ҳамин давра такмил ёфта, беҳтарин осори дилпазиру пурмазмунаш дар ҳамин айём офарида шудаанд. Ашъораш дар байни мардум паҳн гардида, ҳамчун шоири тавоно ном баровард. Сайидо Насафӣ шоири касбӣ гардид, вале ин боиси аз байн рафтани некуаҳволии ӯ шуд. Сайидо Насафӣ ба сабаби бенавоӣ ва мӯҳтоҷӣ мехост, ки бо кумаки соҳибдавлате ба «ному нон» соҳиб шавад. Ва ӯ бо баъзе амалдорони давлати робита пайдо карда, дар суҳбату маҷлисҳои онҳо иштирок мекунад. Сайидо Насафӣ бо ҳокими Самарқанд Раҳимбой робита дошта, аз ӯ кумаки моддӣ дидааст. Чунон ки аз тазкираи Малеҳо маълум мешавад, Сайидо Насафӣ бо даъвати Раҳимбой ду бор ба Самарқанд рафта, зимнан, бо шоирону фозилони он ҷо ҳамсуҳбат гаштааст. Вале мансабдорони мазкур он соҳибдавлатони суханшиносу ҳунарпарвар набуданд, ки шоир меҷӯст. Аз ин ҷост, ки Сайидо Насафӣ қарор медиҳад, аз арбобони давлат «дасти матлаб» -и худро кӯтаҳ кунад ва аз дари онҳо пояшро канад.

Сайидо Насафӣ низ мисли бисёр аҳли илму адаби он замон аз тангии рӯзгор ба андешаи сафари [[Ҳиндустон]] афтод. Вале аз сабаби дил канда натавонистан аз ватан ва ҳамчунин фаро расидани пирӣ ба Ҳинд сафар накард.
Беқадрии шеъру шоирӣ дар назди ҳукуматдорон Сайидоро дар айёми пирӣ ба гӯшанишинт водор кард. Вале гӯшанишинии ӯ маънии мардумгурезиро надошт. Шоир фақат бо табақаи ҳукумрон қатъи робита намуда, ба гӯшаи қаноат нишаст. Сайидо Насафӣ дар гӯшанишинӣ аз ризқу рӯзии «таваккалӣ» тадриҷан канда шуд ва шоир бе маблағ ва воситаи рӯзгузаронӣ монд. Аз тарафи дигар Сайидо Насафӣ аз ҳаёти хилватнишинии худ дилгир шуда буд, аз шавқи зиндагӣ ва иштиёқи дидори дӯстон, ба гуфти худаш «дилаш даруни сина метапид». Зеро Сайидо шоири зиндадил буд, бо ҳаёт ва аҳли ҷамъият пайванди зич дошт. Инак, шоир қарор медиҳад, ки гӯшанишиниро тарк карда, ба сӯи «бозор» равад, яъне ба ҷӯши зиндагӣ ворид шавад:
     
: Ҳосил нашуд зи гушанишинӣ муроди ман,
: Худро зи хона бар сари бозор мекашам.
: 
: Он кӣ мегиряд ба ҳолам, чашми хунини ман аст
: В-он ки бардорад сарам аз хок, болини ман аст.
	
: Гул ба гулшан даъвии соҳибкамолӣ мекунад,
: Ҳар кӣ зар дорад, таманноҳои олӣ мекунад.
: Хар кӣ худро мекунад дар базми нодонон сифат,
: Пеши курон даъвии соҳибҷамолӣ мекунад.
: Дар муҳаббат тифли ашкам гавҳари дил мешавад,
: Чун мураббӣ шуд падар, фарзанд қобил мешавад.

Тибқи ахбори «Убайдуллонома» маълум мешавад, ки Сайидои Насафӣ соли [[1707]] ҳанӯз зинда буда, ҳамон сол дар мадҳи Убайдуллохон (1702—1711) қасидае гуфтааст. Муаллифи ин сарчашма ҳамчунин дар замони ҳукмронии хони мазкур аз ҳаёт чашм пӯшидани шоирро қайд кардаст. Аз ин рӯ, вафоти ӯ байни солҳои 1707—1711 иттифоқ афтодааст.

== Эҷодиёти Сайидо Насафӣ ==
Сайидо Насафӣ аз худ осори баландмазмуну рангини фаровон мерос гузаштааст, ки онҳо аз ҷумлаи дурдонаҳои таьрихи адабиёти тоҷик ҳисоб меёбанд. Мероси адабии Сайидо Насафӣ, ки ба шакли куллиёт ва девони ашъор фароҳам омада, то замони мо расидааст, аз ғазалиёт, қасидаву маснавиҳо, мухаммасу мусаддас, рубоиёту қитъаҳо, асари тамсилии «Баҳориёт», «Шаҳрошуб» иборат буда, 8500 байтро дар бар мегирад.
Куллиёти Сайидо Насафӣ бо ғазал оғоз шуда, қисми бештари маҷмуаро ташкил медиҳад ва шумораи он ба 550 мерасад, Сайидо Насафӣ дар ғазал анъанаҳои шоирони маъруфи гузаштаро давом дода, ба мавзӯъ, мазмун ва шакли он тозакорӣ дохил кардааст. Вай аз имкониятҳои ғазал моҳирона истифода бурда, дар доираи он мавзӯъҳои танқиди замон ва аҳли он, тарғиби касбу ҳунар, ҳаёти мушкили заҳматкашон, аҳволи халқу мамлакат ва ғайраҳоро баён кардааст. Нуктаи басо муҳими эҷодиёти Сайидо Насафӣ боварии ӯ ба қудрати азими халқ мебошад. У аҳли ситамро огоҳ мекунад, ки ҳар касе ба душмании халқ кор кунад, сари худро мехӯрад:

: Ҳар ки бо душмании халқ равон аст чу баҳр,
: Зуд бошад, ки сари хеш чу гирдоб хӯрад.

Дар асари тамсилии [[“Баҳориёт”]] («ҳайвонотнома»)-и Сайидо Насафӣ низ ғояи иттифоқу ягонагии халқ баён шудаст. Ин ғоя дар асари мазкур ба шакли тамсил, яъне ба воситаи амалиёт ва гуфтори ҳайвонот ифода гардидааст. Мундариҷаи «Баҳориёт»-ро баҳсу мунозираи 18 ҳайвон ташкил кардааст. Ҳар як ҳайвон хислатҳои бади ҳайвони дигарро баён карда, баъд ба таърифи худ мепардозад. Сайидо Насафӣ дар образи ҳайвонот хислатҳои хоси намояндагони табақаҳои гуногуни ҷамъияти замони худро инъикос намудааст.
Сайидо Насафӣ бахшида ба ҳаёти халқи меҳнаткаш, ҳунармандон асаре дорад, ки бо номи «Шаҳрошуб» машҳур аст ва дорои 405 байт мебошад. [[«Шаҳрошуб»]] жанри махсуси назм аст, ки ба таъриф ё танқиди гурӯҳи муайяни ҷамъияти шаҳр бахшида шудааст. Сайидо Насафӣ, ки худ намояндаи табақаи меҳнатӣ буд, дар «Шаҳрошуб»-аш ҳунармандону косибонро васф кардааст.
Забони асарҳои Сайидо Насафӣ аз забони зиндаи гуфтугӯӣ сарчашма гирифтааст. У сухансароест, ки забони шеъри классикии тоҷикро ба забони гуфугӯии халқ наздик кардааст. Забони осори Сайидо Насафӣ ба сабаби алоқаи наздик ва омезиши худ бо забони гуфтугӯй ба забони имрӯзаи тоҷик қаробат дорад. Сайидо Насафӣ гӯё бо забон ва тарзи баёни имрӯзаи тоҷик шеър гуфтааст.

: 
: Шамъ баъд аз куштани парвона қасди худ кунад,
: Хуни ноҳақ шуълаи домони қотил мешавад.
: Дар ҷаҳон аз ҳиммати пирон биҷӯ роҳи наҷот,
: Қомати хамгашта бар дарёи оташ пул шавад.
: 
: Зи дунё ҳар кӣ шуд лабрез, умраш бебақо гардад,
: Чу киштӣ пур шавад аз об, гирдоби фано гардад.
: 
: Шудам пиру намеояд бурун гаҳвора аз ёдам,
: Қадам дар мулки ҳастӣ то ниҳодам, хонабардӯшам.

== Нигаред низ ==
* [[Баҳориёт]]

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}</text>
      <sha1>6hkraizzdl1q9ipsmihdwae2qu3cbob</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Токио</title>
    <ns>0</ns>
    <id>8647</id>
    <revision>
      <id>1309657</id>
      <parentid>1255836</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T15:45:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>37.29.41.20</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3294" xml:space="preserve">[[File:Tokyo Montage 2015.jpg|thumb|left|Токио 2015]]
{{ВМ
| type = 
| CoordScale = 
| ISO = PK-IS
| FIPS = 
}}
&lt;!--[[Акс:Location_TokyoJapan.jpg|thumb|Токио дар харита]]--&gt;
[[Акс:Tokyo Montage 2015.jpg|thumb|Намуди маркази Токио]]
{{бознависӣ}}
'''Токио'''  ({{lang-ja|東京|}} {{Audio|ja-Tokyo.ogg|''Tōkyō''}}, «Пойтахти Шарқӣ» — пойтахти [[Ҷопон]]— [[пойтахт]]и [[Ҷопон]], маркази маъмурӣ, молӣ, фарҳангӣ ва саноатии кишвар. &lt;ref&gt;{{cite web| author=| date=| url=http://www.theatlanticcities.com/jobs-and-economy/2011/09/25-most-economically-powerful-cities-world/109/| title=25 самых экономически мощных городов в мире - Работа и экономика - Атлантический города| publisher=// theatlanticcities.com| accessdate=2012-11-17| archiveurl=https://www.webcitation.org/6CI4PkqaW?url=http://www.theatlanticcities.com/jobs-and-economy/2011/09/25-most-economically-powerful-cities-world/109/| archivedate=2012-11-19}}&lt;/ref&gt;.
Дар қисми Ҷанубу Шарқии ҷазираи [[оншу]], халиҷи Токиои [[Уқёнуси Ором]] воқеъ аст. Ба ғайр аз мақоми поқтахти кишвар, Токио яке аз чилу ҳафт префектураҳои Ҷопон мебошад.
Ҳукумати пойтахтро губернатори интихобгардида роҳбарӣ мекунад, ки дар [[Шинҷуку]] воқеъ аст. Дар Токио ҳукумати давлатӣ қарор дорад:қасри имперотурии Токио — маркази имперотурони  ҷопунӣ.


== Таърих ==
Таърихи таъсис — соли 1868
== Бахшбандии кишварӣ ==
Масоҳати Токио — 2 187 км². 
Минтақаи пойтахтии Токио — воҳиди маъмурии Ҷопон, аз ноҳияҳои махсуси, Токиои Ғарбӣ (Western Tokyo) ва ҳудудҳои ҷазиравии Токио (ҷазираҳои Изу ва ҷазираҳои Огасавара) иборат аст.

Ҳавзаи Токио аз 62 воҳиди маъмурӣ — шаҳрҳо, шаҳракҳо ва ҷамоатҳои деҳотӣ иборат аст. Зери «шаҳри Токио», 23 ноҳияи махсусро дар назар доранд, ки аз соли 1889 то соли 1943 воҳиди маъмурии [[Токио]]ро ташкил мекарданд, ва ҳоло мақоми шаҳрро доранд; ҳар як раиси шаҳр ва шурои шаҳрӣ дорад. 
 
==Иқтисодиёт==
== Аҳолӣ ==
Аҳолӣ — 9,272,565 наф. (2015). 
==Фарҳанг == 
=== [[Ҷозибаҳои гардишгарӣ]] ===
=== Дин ===
== Пайвандҳо == 
 
== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}
&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;&quot;&gt;
&lt;/div&gt;
{{Authority control}}
{{Префектураҳои Ҷопон}}
{{Пойтахтҳо Осиё}}
{{Ҷопон-ҷуғ-нопурра}}
[[Гурӯҳ:Шаҳрҳои Ҷопон ]]
[[Гурӯҳ:Токио]] 

[[Гурӯҳ:Префектураи Токио]]</text>
      <sha1>pj08c3rhng9b8bk8knf5lgojl69decd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309658</id>
      <parentid>1309657</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T15:47:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>37.29.41.20</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3296" xml:space="preserve">[[File:Tokyo Montage 2015.jpg|thumb|left|Токио 2015]]
{{ВМ
| type = 
| CoordScale = 
| ISO = PK-IS
| FIPS = 
}}
&lt;!--[[Акс:Location_TokyoJapan.jpg|thumb|Токио дар харита]]--&gt;
[[Акс:Tokyo Montage 2015.jpg|thumb|Намуди маркази Токио]]
{{бознависӣ}}
'''Токио'''  ({{lang-ja|東京|}} {{Audio|ja-Tokyo.ogg|''Tōkyō''}}, «Пойтахти Шарқӣ» — пойтахти [[Ҷопон]]— [[пойтахт]]и [[Ҷопон]], маркази маъмурӣ, молӣ, фарҳангӣ ва саноатии кишвар. &lt;ref&gt;{{cite web| author=| date=| url=http://www.theatlanticcities.com/jobs-and-economy/2011/09/25-most-economically-powerful-cities-world/109/| title=25 самых экономически мощных городов в мире - Работа и экономика - Атлантический города| publisher=// theatlanticcities.com| accessdate=2012-11-17| archiveurl=https://www.webcitation.org/6CI4PkqaW?url=http://www.theatlanticcities.com/jobs-and-economy/2011/09/25-most-economically-powerful-cities-world/109/| archivedate=2012-11-19}}&lt;/ref&gt;.
Дар қисми Ҷанубу Шарқии ҷазираи [[Ҳоншу]], халиҷи Токиои [[Уқёнуси Ором]] воқеъ аст. Ба ғайр аз мақоми поқтахти кишвар, Токио яке аз чилу ҳафт префектураҳои Ҷопон мебошад.
Ҳукумати пойтахтро губернатори интихобгардида роҳбарӣ мекунад, ки дар [[Шинҷуку]] воқеъ аст. Дар Токио ҳукумати давлатӣ қарор дорад:қасри имперотурии Токио — маркази имперотурони  ҷопунӣ.


== Таърих ==
Таърихи таъсис — соли 1868
== Бахшбандии кишварӣ ==
Масоҳати Токио — 2 187 км². 
Минтақаи пойтахтии Токио — воҳиди маъмурии Ҷопон, аз ноҳияҳои махсуси, Токиои Ғарбӣ (Western Tokyo) ва ҳудудҳои ҷазиравии Токио (ҷазираҳои Изу ва ҷазираҳои Огасавара) иборат аст.

Ҳавзаи Токио аз 62 воҳиди маъмурӣ — шаҳрҳо, шаҳракҳо ва ҷамоатҳои деҳотӣ иборат аст. Зери «шаҳри Токио», 23 ноҳияи махсусро дар назар доранд, ки аз соли 1889 то соли 1943 воҳиди маъмурии [[Токио]]ро ташкил мекарданд, ва ҳоло мақоми шаҳрро доранд; ҳар як раиси шаҳр ва шурои шаҳрӣ дорад. 
 
==Иқтисодиёт==
== Аҳолӣ ==
Аҳолӣ — 9,272,565 наф. (2015). 
==Фарҳанг == 
=== [[Ҷозибаҳои гардишгарӣ]] ===
=== Дин ===
== Пайвандҳо == 
 
== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}
&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;&quot;&gt;
&lt;/div&gt;
{{Authority control}}
{{Префектураҳои Ҷопон}}
{{Пойтахтҳо Осиё}}
{{Ҷопон-ҷуғ-нопурра}}
[[Гурӯҳ:Шаҳрҳои Ҷопон ]]
[[Гурӯҳ:Токио]] 

[[Гурӯҳ:Префектураи Токио]]</text>
      <sha1>84vul9gpa8ntvnn6sg5n5zljof06i75</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гурӯҳ:Сиёсат дар Тоҷикистон</title>
    <ns>14</ns>
    <id>18684</id>
    <revision>
      <id>1309652</id>
      <parentid>867980</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T14:58:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>гурӯҳбандӣ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="289" xml:space="preserve">[[Гурӯҳ:Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи давлатҳо|Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсат дар Осиё аз рӯи давлатҳо|Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсат дар Осиёи Марказӣ|Тоҷикистон]]</text>
      <sha1>o8bucevkehc1hhwkf924jxoq8z061rx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309662</id>
      <parentid>1309652</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T15:59:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>ислоҳ, гурӯҳбандӣ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="284" xml:space="preserve">[[Гурӯҳ:Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи давлатҳо|Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсат дар Осиё аз рӯи давлатҳо|Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсати Осиёи Марказӣ|Тоҷикистон]]</text>
      <sha1>s34sorfc4gk732bwr5imjbwbmwwe0mz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Сарварони Тоҷикистон</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18776</id>
    <revision>
      <id>1309649</id>
      <parentid>1253499</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T14:48:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>/* Пайвандҳо */ навсозӣ, гурӯҳбандӣ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4049" xml:space="preserve">== Ҷумҳурии Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон == 

Азбаски ҶШС Тоҷикистон дар ҳайати Иттиҳоди Шӯравӣ (солҳои 1929-1991) буд, мансаби [[Котиби якӯми Ҳизби Коммунистии ҶШС Тоҷикистон]] баробар ба вазифаи сарвари ҷумҳурӣ ба шумор мерафт. Ин вазифаро солҳои 1929-1991 шахсони зерин иҷро мекарданд:

Сарварони [[Ҷумҳурии Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон]]:

* [[Мирзодовуд Ҳусейнов]] – солҳои 1929-1933;

* [[Григорий Бройдо]] – солҳои 1933-1934;

* [[Сурен Шадунц]] – солҳои 1934-1936;

* [[Ӯрунбой Ашӯров]] – солҳои 1936-1937;

* [[Дмитрий Протопопов]] – солҳои 1937-1946;

* [[Бобоҷон Ғафуров]] – солҳои 1946-1956;

* [[Турсун Ӯлҷабоев]] – солҳои 1956-1961;
 
* [[Ҷаббор Расулов]] – солҳои [[1961]]-[[1982]];

* [[Раҳмон Набиев]] – солҳои [[1982]]-[[1985]];
 
* [[Қаҳҳор Маҳкамов]] – солҳои 1985-1991;&lt;ref&gt;Ҳақикати таърих. Доғҳои сиёҳи таърихи Тоҷикистон. - Душанбе, 1990, – с. 175.&lt;/ref&gt;

== Ҷумҳурии  Тоҷикистон == 

{{асос|Президентҳои Тоҷикистон}}

== Президентҳои Тоҷикистон ==
&lt;/noinclude&gt;
{| class=&quot;wikitable&quot;
!Ному насаб 
! Шурӯъ
! Истеъфо
|- 
|'''[[Қаҳҳор  Маҳкамов | Қаҳҳор  Маҳкамов]]''' 
|[[30 ноябр]]и [[1990]] 
|[[31 август]]и [[1991]]
|- 
|'''[[Қадриддин   Аслонов| Қадриддин   Аслонов]] ''' 
|[[31 август]]и [[1991]] Иҷрокунандаи вазифа
|[[23 сентябр]]и [[1991]]
|- 
|'''[[Раҳмон   Набиев | Раҳмон   Набиев ]]''' 
|[[23 сентябр]] и  [[1991]] Иҷрокунандаи вазифа
|[[6 октябр]] и  [[1991]]
|- 
|'''[[Акбаршоҳ   Искандаров |Акбаршоҳ   Искандаров]]''' 
|[[6 октябр]]и  [[1991]] Иҷрокунандаи вазифа 
| [[2 декабр]]и  [[1991]]
|- 
|'''[[Раҳмон   Набиев | Раҳмон   Набиев]]''' 
|[[2 декабр]]и  [[1991]] 
|[[7 сентябр]]и  [[1992]]
|- 
|'''[[Акбаршоҳ   Искандаров  | Акбаршоҳ   Искандаров ]]''' 
|[[7 сентябр]]и  [[1992]] Иҷрокунандаи вазифа 
|[[19 ноябр]]и [[1992]]
|- 
|'''[[Эмомалӣ Раҳмон |Эмомалӣ Раҳмон]]''' 
|[[19 ноябр]]и  [[1992]] Иҷрокунандаи вазифа
|[[6 ноябр]]и  [[1994]]
|- 
|'''[[Эмомалӣ Раҳмон |Эмомалӣ Раҳмон]]''' 
|[[6 ноябр]]и  [[1994]] 
|''' Амалкунанда ''' Бори охир ба вазифаи Президенти Ҷумҳурии  Тоҷикистон дар [[Интихоботи президентии Тоҷикистон (2020)]], [[11 октябр]]и соли [[2020]] интихоб шудааст.
|}
&lt;noinclude&gt;

== Пайвандҳо ==
* [http://www.prezident.tj/ Сайти расмии президенти Тоҷикистон]

{{ПБ}}
[[Гурӯҳ:Ҳукуматдорони Тоҷикистон|*]]
[[Гурӯҳ:Президентҳои Тоҷикистон|*]]
[[Гурӯҳ:Ҳукуматдорони Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Хукумати Точикистон]]
[[Гурӯҳ:Сарварони давлатҳои Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Феҳристҳои марбут-сиёсати Тоҷикистон|Сарварон]]
[[Гурӯҳ:Феҳристи сарварони кишварҳо|Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Феҳристҳои марбут-таърихи Тоҷикистон|Сарварон]]</text>
      <sha1>7h2xbt01uh0wrvhdy09jdwh0l10nyv9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309650</id>
      <parentid>1309649</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T14:51:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>/* Пайвандҳо */ гурӯҳбандӣ, илова</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4102" xml:space="preserve">== Ҷумҳурии Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон == 

Азбаски ҶШС Тоҷикистон дар ҳайати Иттиҳоди Шӯравӣ (солҳои 1929-1991) буд, мансаби [[Котиби якӯми Ҳизби Коммунистии ҶШС Тоҷикистон]] баробар ба вазифаи сарвари ҷумҳурӣ ба шумор мерафт. Ин вазифаро солҳои 1929-1991 шахсони зерин иҷро мекарданд:

Сарварони [[Ҷумҳурии Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон]]:

* [[Мирзодовуд Ҳусейнов]] – солҳои 1929-1933;

* [[Григорий Бройдо]] – солҳои 1933-1934;

* [[Сурен Шадунц]] – солҳои 1934-1936;

* [[Ӯрунбой Ашӯров]] – солҳои 1936-1937;

* [[Дмитрий Протопопов]] – солҳои 1937-1946;

* [[Бобоҷон Ғафуров]] – солҳои 1946-1956;

* [[Турсун Ӯлҷабоев]] – солҳои 1956-1961;
 
* [[Ҷаббор Расулов]] – солҳои [[1961]]-[[1982]];

* [[Раҳмон Набиев]] – солҳои [[1982]]-[[1985]];
 
* [[Қаҳҳор Маҳкамов]] – солҳои 1985-1991;&lt;ref&gt;Ҳақикати таърих. Доғҳои сиёҳи таърихи Тоҷикистон. - Душанбе, 1990, – с. 175.&lt;/ref&gt;

== Ҷумҳурии  Тоҷикистон == 

{{асос|Президентҳои Тоҷикистон}}

== Президентҳои Тоҷикистон ==
&lt;/noinclude&gt;
{| class=&quot;wikitable&quot;
!Ному насаб 
! Шурӯъ
! Истеъфо
|- 
|'''[[Қаҳҳор  Маҳкамов | Қаҳҳор  Маҳкамов]]''' 
|[[30 ноябр]]и [[1990]] 
|[[31 август]]и [[1991]]
|- 
|'''[[Қадриддин   Аслонов| Қадриддин   Аслонов]] ''' 
|[[31 август]]и [[1991]] Иҷрокунандаи вазифа
|[[23 сентябр]]и [[1991]]
|- 
|'''[[Раҳмон   Набиев | Раҳмон   Набиев ]]''' 
|[[23 сентябр]] и  [[1991]] Иҷрокунандаи вазифа
|[[6 октябр]] и  [[1991]]
|- 
|'''[[Акбаршоҳ   Искандаров |Акбаршоҳ   Искандаров]]''' 
|[[6 октябр]]и  [[1991]] Иҷрокунандаи вазифа 
| [[2 декабр]]и  [[1991]]
|- 
|'''[[Раҳмон   Набиев | Раҳмон   Набиев]]''' 
|[[2 декабр]]и  [[1991]] 
|[[7 сентябр]]и  [[1992]]
|- 
|'''[[Акбаршоҳ   Искандаров  | Акбаршоҳ   Искандаров ]]''' 
|[[7 сентябр]]и  [[1992]] Иҷрокунандаи вазифа 
|[[19 ноябр]]и [[1992]]
|- 
|'''[[Эмомалӣ Раҳмон |Эмомалӣ Раҳмон]]''' 
|[[19 ноябр]]и  [[1992]] Иҷрокунандаи вазифа
|[[6 ноябр]]и  [[1994]]
|- 
|'''[[Эмомалӣ Раҳмон |Эмомалӣ Раҳмон]]''' 
|[[6 ноябр]]и  [[1994]] 
|''' Амалкунанда ''' Бори охир ба вазифаи Президенти Ҷумҳурии  Тоҷикистон дар [[Интихоботи президентии Тоҷикистон (2020)]], [[11 октябр]]и соли [[2020]] интихоб шудааст.
|}
&lt;noinclude&gt;

== Пайвандҳо ==
* [http://www.prezident.tj/ Сайти расмии президенти Тоҷикистон]

{{ПБ}}
[[Гурӯҳ:Сиёсати Тоҷикистон|*]]
[[Гурӯҳ:Ҳукуматдорони Тоҷикистон|*]]
[[Гурӯҳ:Президентҳои Тоҷикистон|*]]
[[Гурӯҳ:Ҳукуматдорони Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Хукумати Точикистон]]
[[Гурӯҳ:Сарварони давлатҳои Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Феҳристҳои марбут-сиёсати Тоҷикистон|Сарварон]]
[[Гурӯҳ:Феҳристи сарварони кишварҳо|Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Феҳристҳои марбут-таърихи Тоҷикистон|Сарварон]]</text>
      <sha1>61v3ujsm1doonkf89nwyn3yz5v9t8w2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309651</id>
      <parentid>1309650</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T14:52:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>/* Пайвандҳо */ ислоҳ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4107" xml:space="preserve">== Ҷумҳурии Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон == 

Азбаски ҶШС Тоҷикистон дар ҳайати Иттиҳоди Шӯравӣ (солҳои 1929-1991) буд, мансаби [[Котиби якӯми Ҳизби Коммунистии ҶШС Тоҷикистон]] баробар ба вазифаи сарвари ҷумҳурӣ ба шумор мерафт. Ин вазифаро солҳои 1929-1991 шахсони зерин иҷро мекарданд:

Сарварони [[Ҷумҳурии Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон]]:

* [[Мирзодовуд Ҳусейнов]] – солҳои 1929-1933;

* [[Григорий Бройдо]] – солҳои 1933-1934;

* [[Сурен Шадунц]] – солҳои 1934-1936;

* [[Ӯрунбой Ашӯров]] – солҳои 1936-1937;

* [[Дмитрий Протопопов]] – солҳои 1937-1946;

* [[Бобоҷон Ғафуров]] – солҳои 1946-1956;

* [[Турсун Ӯлҷабоев]] – солҳои 1956-1961;
 
* [[Ҷаббор Расулов]] – солҳои [[1961]]-[[1982]];

* [[Раҳмон Набиев]] – солҳои [[1982]]-[[1985]];
 
* [[Қаҳҳор Маҳкамов]] – солҳои 1985-1991;&lt;ref&gt;Ҳақикати таърих. Доғҳои сиёҳи таърихи Тоҷикистон. - Душанбе, 1990, – с. 175.&lt;/ref&gt;

== Ҷумҳурии  Тоҷикистон == 

{{асос|Президентҳои Тоҷикистон}}

== Президентҳои Тоҷикистон ==
&lt;/noinclude&gt;
{| class=&quot;wikitable&quot;
!Ному насаб 
! Шурӯъ
! Истеъфо
|- 
|'''[[Қаҳҳор  Маҳкамов | Қаҳҳор  Маҳкамов]]''' 
|[[30 ноябр]]и [[1990]] 
|[[31 август]]и [[1991]]
|- 
|'''[[Қадриддин   Аслонов| Қадриддин   Аслонов]] ''' 
|[[31 август]]и [[1991]] Иҷрокунандаи вазифа
|[[23 сентябр]]и [[1991]]
|- 
|'''[[Раҳмон   Набиев | Раҳмон   Набиев ]]''' 
|[[23 сентябр]] и  [[1991]] Иҷрокунандаи вазифа
|[[6 октябр]] и  [[1991]]
|- 
|'''[[Акбаршоҳ   Искандаров |Акбаршоҳ   Искандаров]]''' 
|[[6 октябр]]и  [[1991]] Иҷрокунандаи вазифа 
| [[2 декабр]]и  [[1991]]
|- 
|'''[[Раҳмон   Набиев | Раҳмон   Набиев]]''' 
|[[2 декабр]]и  [[1991]] 
|[[7 сентябр]]и  [[1992]]
|- 
|'''[[Акбаршоҳ   Искандаров  | Акбаршоҳ   Искандаров ]]''' 
|[[7 сентябр]]и  [[1992]] Иҷрокунандаи вазифа 
|[[19 ноябр]]и [[1992]]
|- 
|'''[[Эмомалӣ Раҳмон |Эмомалӣ Раҳмон]]''' 
|[[19 ноябр]]и  [[1992]] Иҷрокунандаи вазифа
|[[6 ноябр]]и  [[1994]]
|- 
|'''[[Эмомалӣ Раҳмон |Эмомалӣ Раҳмон]]''' 
|[[6 ноябр]]и  [[1994]] 
|''' Амалкунанда ''' Бори охир ба вазифаи Президенти Ҷумҳурии  Тоҷикистон дар [[Интихоботи президентии Тоҷикистон (2020)]], [[11 октябр]]и соли [[2020]] интихоб шудааст.
|}
&lt;noinclude&gt;

== Пайвандҳо ==
* [http://www.prezident.tj/ Сайти расмии президенти Тоҷикистон]

{{ПБ}}
[[Гурӯҳ:Сиёсат дар Тоҷикистон|*]]
[[Гурӯҳ:Ҳукуматдорони Тоҷикистон|*]]
[[Гурӯҳ:Президентҳои Тоҷикистон|*]]
[[Гурӯҳ:Ҳукуматдорони Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Хукумати Точикистон]]
[[Гурӯҳ:Сарварони давлатҳои Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Феҳристҳои марбут-сиёсати Тоҷикистон|Сарварон]]
[[Гурӯҳ:Феҳристи сарварони кишварҳо|Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Феҳристҳои марбут-таърихи Тоҷикистон|Сарварон]]</text>
      <sha1>39t27z9i4d8e3pe1kzza4qdbi82q9l6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гулчеҳра Сулаймонӣ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59353</id>
    <revision>
      <id>1309711</id>
      <parentid>1298722</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T06:20:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10589" xml:space="preserve">{{Адиб
|ном                  = 
|номи аслӣ            = Гулчеҳра Сулаймонӣ
|тасвир               = 
|тавсифи тасвир       = 
|ном ҳангоми таваллуд = 
|номи пурра           = 
|тахаллусҳо           = 
|таърихи таваллуд     = 1.01.1928
|зодгоҳ               = {{Зодгоҳ|Бухоро|шаҳри Бухоро}}, [[ҶШС Ӯзбекистон]]
|таърихи даргузашт    =  5.04.2003
|маҳалли даргузашт    = {{МаҳаллиМарг|Душанбе|шаҳри Душанбе}}, [[Тоҷикистон]]
|шаҳрвандӣ            =  {{flag|Тоҷикистон}}
|навъи фаъолият       = {{шоир|тоҷик|Тоҷикистон}}
|солҳои фаъолият      = 1946—1999
|самт                 = 
|жанр                 = шеъри бачагона
|забони осор          = [[тоҷикӣ]]
|ҷоизаҳои адабӣ       = 
|ҷоизаҳо              = 
|Lib                  = 
|сайт                 = 
}}
'''Гулчеҳра Сулаймонӣ'''  (1 январи 1928, [[Бухоро]] —  5 апрели 2003, [[Душанбе]]) — шоири тоҷик, [[Шоири халқии Тоҷикистон]] (1988), барандаи [[Ҷоизаи давлатии Тоҷикистон ба номи Абӯабдуллоҳ Рӯдакӣ]] ([[1977]]) барои маҷмӯъаҳои бачагона «Себи хубонӣ» ва «Чил кокули бозингар»&lt;ref&gt;Энсиклопедияи советии тоҷик. Ҷилди 4. — Душанбе, 1983. — с. 539—540.&lt;/ref&gt;, узви [[Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон]] (аз 1957).

== Зиндагинома ==
Гулчеҳра Сулаймонӣ дар хонаводаи шоири шаҳиру навовар [[Пайрав Сулаймонӣ]] 1 январи соли 1928 дар шаҳри бостонии [[Бухоро]], ба дунё омадааст. Хатмкардаи омӯзишгоҳи духтарона (1943) ва Ин-ти давлатии педагогии Бухоро (1947).

Дар газетаи «Пионери Тоҷикистон» (ҳоло «Анбоз», 1950–51, мудири шуъба), маҷаллаи «Пионер» («Машъал», ҳоло «Истиқбол», 1951–1954, мудири шуъба), шуъбаи атфоли Нашриёти давлатии Тоҷикистон (1954−1961, мудир), маҷаллаи «Садои Шарқ» (1961−1970, мудири шуъба), шуъбаи адабиёти кӯдакон ва наврасони нашриёти «Маориф» (1971–1977, мудир), маҷаллаи «Занони Тоҷикистон» (ҳоло «Фирӯза», 1977–1984, ҷонишини сармуҳаррир) кор кардааст. Аз соли 1988 бознишаста ва машғули кори эҷодӣ буд. 

Гулчеҳра Сулаймонӣ 5 апрели [[соли 2003]] аз олам даргузашт.

== Эҷодиёт ==
Гулчеҳра Сулаймонӣ муаллифи зиёда аз 20 маҷмӯаи ашъор мебошад. Маҷмӯаҳои «Имрӯз ид» (1957), «Ду бех олу» (1962), «Наргис» (1966), «Чархофалак» (1971), «Аспак» (1971), «Чил кокули бозигар» (1973), «Себи хубон» (1974), «Шаддаи марҷон» (1976), «Илҳом» (1977), «Рангинкамон», «Ниҳол» (ҳар ду 1979), «Айёми гули лола» (1982), «Таронаҳои офтобӣ» (1984), «Куртаи чакан» (1989), «Сичароғ» (1989), «Лолаҳои дасти ман» (1998), «Меҳргоҳ» (1999) ва ғ. ба қалами Гулчеҳра Сулаймонӣ тааллуқ доранд. Мавзӯи асосии эҷодиёти Гулчеҳра Сулаймонӣ васфи ҳаёти хуррами инсоният, тантанаи ғояҳои пешқадами замон, мақоми занон дар ҳаёти иҷтимоӣ ва меҳнати бунёдкоронаи халқ мебошанд. Қаҳрамони шеърҳои ӯ одамони заҳматдӯст буда, идеалҳои олии ҷамъияти адолатпарварро ҷонибдорӣ мекунанд. Гулчеҳра Сулаймонӣ асосан барои бачаҳо эҷод мекард. Олами кӯдаконро шоирона дарк карда, дар шеърҳояш орзуҳои наҷиб, хислатҳои нек, ҳолати рӯҳӣ, тарзи тафаккур, кирдору пиндори онҳоро бо диди тоза тасвир менамуд. Бисёр шеъру таронаҳояш ба сурудҳои дӯстдоштаи бачагон табдил ёфтаанд. Гулчеҳра Сулаймонӣ дар ситоиши модарбузург (бибӣ) аз забони кӯдакон вобаста ба завқи онҳо кашфиёти бадеӣ намудааст:

== Тарҷумаи осор ==
Китобҳои Г. ба забонҳои русӣ − «Карусель» 1967, «Солнце золотое» − 1969, «Дождик» − 1972, «Мамино платье» − 1972, «Сорок косичек» − 1974, «Яблоко Хубон» − 1975, «В гостях у бабушки»−1978, «Полевой цветок»−1980, «Песня мамина слышна» − 1982, «Детская литература» − 1983, «Бусинки»−1992, украинӣ − «Сорок сестричок» (1974), «Карусель» (1995), молдавӣ − «Карусель» (1975), ӯзбекӣ − «Помир чечаклари» (1977), белорусӣ − «Сорок игривых косичек» (1982), қазоқӣ − «Қырық бурым» (1983), чехӣ − «Деревушка Сечарог» (1985) ва дигар забонҳои дунё тарҷума ва нашр шудаанд. Шеърҳои бачагонаи шоирони рус − Агния Барто, Вера Инбер, Демян Бедний, Наталя Данилова Мария Малсева, Сергей Михалков, Самуил Маршак, Людмила Татяничева, арман − Силва Капутикян («Мо ба Маскав омадем»), Сурен Муродян («Суруди хаткашон»), украин − Леся Украинка, Галина Бойко, Андрей Кочан, Артур Волский, Иван Тарба, ӯзбек − Қуддус Муҳаммадӣ, Ҳамидулло Ёқубов, литвонӣ−Янина Дегутайте, озарӣ − Хонумона Алибейлӣ, қазоқ − Ҷамбул Ҷабаев, туркман − Қаюм Тангриқулиев («Анор»), Нурӣ Байрамов ва дигаронро ба тоҷикӣ гардондааст.

== Ҷоизаҳо ==
Бо медали ордени «Дӯстии халқҳо» (1986) «Барои меҳнати шуҷоатнок. Ба муносибати 100-солагии рӯзи таваллуди В. И. Ленин» (1970), Грамотаи Фахрии Президиуми Шӯрои Олии ҶШС Тоҷ. (1976), сарфароз гардидааст. Узви ИН Тоҷикистон аз соли 1957.

== Намунаи ашъор ==
: Бибиҷонам меояд, Дилу ҷонам меояд.  Аз раҳи дур меояд,  Базӯр-базӯр меояд.  Равам, кӯрпача орам,  Болишти қу гузорам.  Чояки гарм биёрам,  Нонаки нарм биёрам.  ***  Бибем ояд, мо хурсанд,  Кисаҳояш пури қанд.  Мавизу мағз меорад,  Чизҳои нағз меорад.  ***  Бибиҷона шинонам,  Хафа шудан намонам.  Гапҳои бибем ширин,  Қанд барин, асал барин.  ***  Бибиҷони хушрӯям,  Бибии қиссагӯям.  Бибем кони афсона,  Бибиҷонам ягона.

== Осор ==
# Имрӯз ид. — Сталинобод: Нашр. дав. тоҷик, 1957. — 21 с.
# Ду бех олу. — Душанбе: Нашр. дав. тоҷик, 1962. — 32 с.
# Наргис. — Душанбе: Ирфон, 1966. — 70 с.
# Аспак.- Душанбе: Ирфон, 1972. — 6 с.
# Себи хубон: Шеърҳо. Барои наврасон. — Душанбе: Ирфон, 1974. — 31 с.
# Шаддаи марҷон: Шеърҳо. — Душанбе: Маориф, 1976. — 96 с.
# Илҳом: Шеърҳо. — Душанбе: Ирфон, 1977. — 48 с.
# Ниҳол. — Душанбе: Ирфон,1978. — 240 с.
# В гостях ӯ бабушки: Стихи (Для мл. школ. возраста). — М.: Малыш, 1978. — 24 с.
# Рангинкамон: Шеърҳо. — Душанбе: Маориф, 1979. — 40 с.
# Полевой цветок: Стихи/ Пер. с тадж. — М.:Сов. писатель,1980. — 64 с.
# Айёми гулу лола: Шеърҳо. — Душанбе: Маориф, 1982. — 143 с.
# Сорок косичек: Стихи. — М.:Дет. лит.,1983 — 63 с.
# Песня мамина слышна: Стихи (Для мл. школ. возраста) — М.: Дет. лит., 1983. — 63 с.
# Сичароғ: Шеърҳо.-Душанбе: Адиб, 1988. — 320 с.
# Вышел дождик на работу: Стихи.- Душанбе: Адиб, 1992.- 64 с.
# Лолаҳои дасти ман. — Душанбе: Шарқи озод, 1998.- 8 с.
# Меҳргоҳ: Маҷмӯаи лавҳаҳо, ёддоштҳо ва хотираҳо. — Душанбе: Адиб, 1999.- 112 с.

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}
{{Барандагони ҷоизаи давлатии А. Рӯдакӣ 1963-1988}}
[[Гурӯҳ:Аъзои Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Рӯзноманигорони Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Аъзои Иттифоқи журналистони Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Адибони Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Барандагони Ҷоизаи давлатии ба номи Абӯабдуллоҳ Рӯдакӣ]]</text>
      <sha1>ci6ptetp3mc87mbtx3yuos29da57bn1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309712</id>
      <parentid>1309711</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T06:21:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <comment>/* Эзоҳ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11319" xml:space="preserve">{{Адиб
|ном                  = 
|номи аслӣ            = Гулчеҳра Сулаймонӣ
|тасвир               = 
|тавсифи тасвир       = 
|ном ҳангоми таваллуд = 
|номи пурра           = 
|тахаллусҳо           = 
|таърихи таваллуд     = 1.01.1928
|зодгоҳ               = {{Зодгоҳ|Бухоро|шаҳри Бухоро}}, [[ҶШС Ӯзбекистон]]
|таърихи даргузашт    =  5.04.2003
|маҳалли даргузашт    = {{МаҳаллиМарг|Душанбе|шаҳри Душанбе}}, [[Тоҷикистон]]
|шаҳрвандӣ            =  {{flag|Тоҷикистон}}
|навъи фаъолият       = {{шоир|тоҷик|Тоҷикистон}}
|солҳои фаъолият      = 1946—1999
|самт                 = 
|жанр                 = шеъри бачагона
|забони осор          = [[тоҷикӣ]]
|ҷоизаҳои адабӣ       = 
|ҷоизаҳо              = 
|Lib                  = 
|сайт                 = 
}}
'''Гулчеҳра Сулаймонӣ'''  (1 январи 1928, [[Бухоро]] —  5 апрели 2003, [[Душанбе]]) — шоири тоҷик, [[Шоири халқии Тоҷикистон]] (1988), барандаи [[Ҷоизаи давлатии Тоҷикистон ба номи Абӯабдуллоҳ Рӯдакӣ]] ([[1977]]) барои маҷмӯъаҳои бачагона «Себи хубонӣ» ва «Чил кокули бозингар»&lt;ref&gt;Энсиклопедияи советии тоҷик. Ҷилди 4. — Душанбе, 1983. — с. 539—540.&lt;/ref&gt;, узви [[Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон]] (аз 1957).

== Зиндагинома ==
Гулчеҳра Сулаймонӣ дар хонаводаи шоири шаҳиру навовар [[Пайрав Сулаймонӣ]] 1 январи соли 1928 дар шаҳри бостонии [[Бухоро]], ба дунё омадааст. Хатмкардаи омӯзишгоҳи духтарона (1943) ва Ин-ти давлатии педагогии Бухоро (1947).

Дар газетаи «Пионери Тоҷикистон» (ҳоло «Анбоз», 1950–51, мудири шуъба), маҷаллаи «Пионер» («Машъал», ҳоло «Истиқбол», 1951–1954, мудири шуъба), шуъбаи атфоли Нашриёти давлатии Тоҷикистон (1954−1961, мудир), маҷаллаи «Садои Шарқ» (1961−1970, мудири шуъба), шуъбаи адабиёти кӯдакон ва наврасони нашриёти «Маориф» (1971–1977, мудир), маҷаллаи «Занони Тоҷикистон» (ҳоло «Фирӯза», 1977–1984, ҷонишини сармуҳаррир) кор кардааст. Аз соли 1988 бознишаста ва машғули кори эҷодӣ буд. 

Гулчеҳра Сулаймонӣ 5 апрели [[соли 2003]] аз олам даргузашт.

== Эҷодиёт ==
Гулчеҳра Сулаймонӣ муаллифи зиёда аз 20 маҷмӯаи ашъор мебошад. Маҷмӯаҳои «Имрӯз ид» (1957), «Ду бех олу» (1962), «Наргис» (1966), «Чархофалак» (1971), «Аспак» (1971), «Чил кокули бозигар» (1973), «Себи хубон» (1974), «Шаддаи марҷон» (1976), «Илҳом» (1977), «Рангинкамон», «Ниҳол» (ҳар ду 1979), «Айёми гули лола» (1982), «Таронаҳои офтобӣ» (1984), «Куртаи чакан» (1989), «Сичароғ» (1989), «Лолаҳои дасти ман» (1998), «Меҳргоҳ» (1999) ва ғ. ба қалами Гулчеҳра Сулаймонӣ тааллуқ доранд. Мавзӯи асосии эҷодиёти Гулчеҳра Сулаймонӣ васфи ҳаёти хуррами инсоният, тантанаи ғояҳои пешқадами замон, мақоми занон дар ҳаёти иҷтимоӣ ва меҳнати бунёдкоронаи халқ мебошанд. Қаҳрамони шеърҳои ӯ одамони заҳматдӯст буда, идеалҳои олии ҷамъияти адолатпарварро ҷонибдорӣ мекунанд. Гулчеҳра Сулаймонӣ асосан барои бачаҳо эҷод мекард. Олами кӯдаконро шоирона дарк карда, дар шеърҳояш орзуҳои наҷиб, хислатҳои нек, ҳолати рӯҳӣ, тарзи тафаккур, кирдору пиндори онҳоро бо диди тоза тасвир менамуд. Бисёр шеъру таронаҳояш ба сурудҳои дӯстдоштаи бачагон табдил ёфтаанд. Гулчеҳра Сулаймонӣ дар ситоиши модарбузург (бибӣ) аз забони кӯдакон вобаста ба завқи онҳо кашфиёти бадеӣ намудааст:

== Тарҷумаи осор ==
Китобҳои Г. ба забонҳои русӣ − «Карусель» 1967, «Солнце золотое» − 1969, «Дождик» − 1972, «Мамино платье» − 1972, «Сорок косичек» − 1974, «Яблоко Хубон» − 1975, «В гостях у бабушки»−1978, «Полевой цветок»−1980, «Песня мамина слышна» − 1982, «Детская литература» − 1983, «Бусинки»−1992, украинӣ − «Сорок сестричок» (1974), «Карусель» (1995), молдавӣ − «Карусель» (1975), ӯзбекӣ − «Помир чечаклари» (1977), белорусӣ − «Сорок игривых косичек» (1982), қазоқӣ − «Қырық бурым» (1983), чехӣ − «Деревушка Сечарог» (1985) ва дигар забонҳои дунё тарҷума ва нашр шудаанд. Шеърҳои бачагонаи шоирони рус − Агния Барто, Вера Инбер, Демян Бедний, Наталя Данилова Мария Малсева, Сергей Михалков, Самуил Маршак, Людмила Татяничева, арман − Силва Капутикян («Мо ба Маскав омадем»), Сурен Муродян («Суруди хаткашон»), украин − Леся Украинка, Галина Бойко, Андрей Кочан, Артур Волский, Иван Тарба, ӯзбек − Қуддус Муҳаммадӣ, Ҳамидулло Ёқубов, литвонӣ−Янина Дегутайте, озарӣ − Хонумона Алибейлӣ, қазоқ − Ҷамбул Ҷабаев, туркман − Қаюм Тангриқулиев («Анор»), Нурӣ Байрамов ва дигаронро ба тоҷикӣ гардондааст.

== Ҷоизаҳо ==
Бо медали ордени «Дӯстии халқҳо» (1986) «Барои меҳнати шуҷоатнок. Ба муносибати 100-солагии рӯзи таваллуди В. И. Ленин» (1970), Грамотаи Фахрии Президиуми Шӯрои Олии ҶШС Тоҷ. (1976), сарфароз гардидааст. Узви ИН Тоҷикистон аз соли 1957.

== Намунаи ашъор ==
: Бибиҷонам меояд, Дилу ҷонам меояд.  Аз раҳи дур меояд,  Базӯр-базӯр меояд.  Равам, кӯрпача орам,  Болишти қу гузорам.  Чояки гарм биёрам,  Нонаки нарм биёрам.  ***  Бибем ояд, мо хурсанд,  Кисаҳояш пури қанд.  Мавизу мағз меорад,  Чизҳои нағз меорад.  ***  Бибиҷона шинонам,  Хафа шудан намонам.  Гапҳои бибем ширин,  Қанд барин, асал барин.  ***  Бибиҷони хушрӯям,  Бибии қиссагӯям.  Бибем кони афсона,  Бибиҷонам ягона.

== Осор ==
# Имрӯз ид. — Сталинобод: Нашр. дав. тоҷик, 1957. — 21 с.
# Ду бех олу. — Душанбе: Нашр. дав. тоҷик, 1962. — 32 с.
# Наргис. — Душанбе: Ирфон, 1966. — 70 с.
# Аспак.- Душанбе: Ирфон, 1972. — 6 с.
# Себи хубон: Шеърҳо. Барои наврасон. — Душанбе: Ирфон, 1974. — 31 с.
# Шаддаи марҷон: Шеърҳо. — Душанбе: Маориф, 1976. — 96 с.
# Илҳом: Шеърҳо. — Душанбе: Ирфон, 1977. — 48 с.
# Ниҳол. — Душанбе: Ирфон,1978. — 240 с.
# В гостях ӯ бабушки: Стихи (Для мл. школ. возраста). — М.: Малыш, 1978. — 24 с.
# Рангинкамон: Шеърҳо. — Душанбе: Маориф, 1979. — 40 с.
# Полевой цветок: Стихи/ Пер. с тадж. — М.:Сов. писатель,1980. — 64 с.
# Айёми гулу лола: Шеърҳо. — Душанбе: Маориф, 1982. — 143 с.
# Сорок косичек: Стихи. — М.:Дет. лит.,1983 — 63 с.
# Песня мамина слышна: Стихи (Для мл. школ. возраста) — М.: Дет. лит., 1983. — 63 с.
# Сичароғ: Шеърҳо.-Душанбе: Адиб, 1988. — 320 с.
# Вышел дождик на работу: Стихи.- Душанбе: Адиб, 1992.- 64 с.
# Лолаҳои дасти ман. — Душанбе: Шарқи озод, 1998.- 8 с.
# Меҳргоҳ: Маҷмӯаи лавҳаҳо, ёддоштҳо ва хотираҳо. — Душанбе: Адиб, 1999.- 112 с.

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Адабиёт ==
* {{ЭМТ|Гулчеҳра Сулаймонӣ|4|муаллиф=Н. Файзуллоев, Ш. Мирзоева}}
* Бобокалонова Ҷ. Материалҳо оид ба адабиёти бачагонаи тоҷик. Д., 1975;
* Амонов Р. Адабиёт ва бачагон. Д., 1981;
* Таърихи адабиёти советии тоҷик. Ҷ. 6. Д., 1982;
* Файзуллоев Н., Баҳриев Ф. Чеҳраи тобони назм (дар бораи осор ва рӯзгори Гулҷеҳра Сулаймонӣ). Х., 2012;
* Детская литература Таджикистана. М., 1981;
* Таджикская детская литература. Д., 1982.

{{Барандагони ҷоизаи давлатии А. Рӯдакӣ 1963-1988}}

[[Гурӯҳ:Аъзои Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Рӯзноманигорони Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Аъзои Иттифоқи журналистони Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Адибони Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Барандагони Ҷоизаи давлатии ба номи Абӯабдуллоҳ Рӯдакӣ]]</text>
      <sha1>1syi1igpv1lwqaqytpu8ar66q6xze75</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309713</id>
      <parentid>1309712</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T06:33:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <comment>/* Намунаи ашъор */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11591" xml:space="preserve">{{Адиб
|ном                  = 
|номи аслӣ            = Гулчеҳра Сулаймонӣ
|тасвир               = 
|тавсифи тасвир       = 
|ном ҳангоми таваллуд = 
|номи пурра           = 
|тахаллусҳо           = 
|таърихи таваллуд     = 1.01.1928
|зодгоҳ               = {{Зодгоҳ|Бухоро|шаҳри Бухоро}}, [[ҶШС Ӯзбекистон]]
|таърихи даргузашт    =  5.04.2003
|маҳалли даргузашт    = {{МаҳаллиМарг|Душанбе|шаҳри Душанбе}}, [[Тоҷикистон]]
|шаҳрвандӣ            =  {{flag|Тоҷикистон}}
|навъи фаъолият       = {{шоир|тоҷик|Тоҷикистон}}
|солҳои фаъолият      = 1946—1999
|самт                 = 
|жанр                 = шеъри бачагона
|забони осор          = [[тоҷикӣ]]
|ҷоизаҳои адабӣ       = 
|ҷоизаҳо              = 
|Lib                  = 
|сайт                 = 
}}
'''Гулчеҳра Сулаймонӣ'''  (1 январи 1928, [[Бухоро]] —  5 апрели 2003, [[Душанбе]]) — шоири тоҷик, [[Шоири халқии Тоҷикистон]] (1988), барандаи [[Ҷоизаи давлатии Тоҷикистон ба номи Абӯабдуллоҳ Рӯдакӣ]] ([[1977]]) барои маҷмӯъаҳои бачагона «Себи хубонӣ» ва «Чил кокули бозингар»&lt;ref&gt;Энсиклопедияи советии тоҷик. Ҷилди 4. — Душанбе, 1983. — с. 539—540.&lt;/ref&gt;, узви [[Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон]] (аз 1957).

== Зиндагинома ==
Гулчеҳра Сулаймонӣ дар хонаводаи шоири шаҳиру навовар [[Пайрав Сулаймонӣ]] 1 январи соли 1928 дар шаҳри бостонии [[Бухоро]], ба дунё омадааст. Хатмкардаи омӯзишгоҳи духтарона (1943) ва Ин-ти давлатии педагогии Бухоро (1947).

Дар газетаи «Пионери Тоҷикистон» (ҳоло «Анбоз», 1950–51, мудири шуъба), маҷаллаи «Пионер» («Машъал», ҳоло «Истиқбол», 1951–1954, мудири шуъба), шуъбаи атфоли Нашриёти давлатии Тоҷикистон (1954−1961, мудир), маҷаллаи «Садои Шарқ» (1961−1970, мудири шуъба), шуъбаи адабиёти кӯдакон ва наврасони нашриёти «Маориф» (1971–1977, мудир), маҷаллаи «Занони Тоҷикистон» (ҳоло «Фирӯза», 1977–1984, ҷонишини сармуҳаррир) кор кардааст. Аз соли 1988 бознишаста ва машғули кори эҷодӣ буд. 

Гулчеҳра Сулаймонӣ 5 апрели [[соли 2003]] аз олам даргузашт.

== Эҷодиёт ==
Гулчеҳра Сулаймонӣ муаллифи зиёда аз 20 маҷмӯаи ашъор мебошад. Маҷмӯаҳои «Имрӯз ид» (1957), «Ду бех олу» (1962), «Наргис» (1966), «Чархофалак» (1971), «Аспак» (1971), «Чил кокули бозигар» (1973), «Себи хубон» (1974), «Шаддаи марҷон» (1976), «Илҳом» (1977), «Рангинкамон», «Ниҳол» (ҳар ду 1979), «Айёми гули лола» (1982), «Таронаҳои офтобӣ» (1984), «Куртаи чакан» (1989), «Сичароғ» (1989), «Лолаҳои дасти ман» (1998), «Меҳргоҳ» (1999) ва ғ. ба қалами Гулчеҳра Сулаймонӣ тааллуқ доранд. Мавзӯи асосии эҷодиёти Гулчеҳра Сулаймонӣ васфи ҳаёти хуррами инсоният, тантанаи ғояҳои пешқадами замон, мақоми занон дар ҳаёти иҷтимоӣ ва меҳнати бунёдкоронаи халқ мебошанд. Қаҳрамони шеърҳои ӯ одамони заҳматдӯст буда, идеалҳои олии ҷамъияти адолатпарварро ҷонибдорӣ мекунанд. Гулчеҳра Сулаймонӣ асосан барои бачаҳо эҷод мекард. Олами кӯдаконро шоирона дарк карда, дар шеърҳояш орзуҳои наҷиб, хислатҳои нек, ҳолати рӯҳӣ, тарзи тафаккур, кирдору пиндори онҳоро бо диди тоза тасвир менамуд. Бисёр шеъру таронаҳояш ба сурудҳои дӯстдоштаи бачагон табдил ёфтаанд. Гулчеҳра Сулаймонӣ дар ситоиши модарбузург (бибӣ) аз забони кӯдакон вобаста ба завқи онҳо кашфиёти бадеӣ намудааст:

== Тарҷумаи осор ==
Китобҳои Г. ба забонҳои русӣ − «Карусель» 1967, «Солнце золотое» − 1969, «Дождик» − 1972, «Мамино платье» − 1972, «Сорок косичек» − 1974, «Яблоко Хубон» − 1975, «В гостях у бабушки»−1978, «Полевой цветок»−1980, «Песня мамина слышна» − 1982, «Детская литература» − 1983, «Бусинки»−1992, украинӣ − «Сорок сестричок» (1974), «Карусель» (1995), молдавӣ − «Карусель» (1975), ӯзбекӣ − «Помир чечаклари» (1977), белорусӣ − «Сорок игривых косичек» (1982), қазоқӣ − «Қырық бурым» (1983), чехӣ − «Деревушка Сечарог» (1985) ва дигар забонҳои дунё тарҷума ва нашр шудаанд. Шеърҳои бачагонаи шоирони рус − Агния Барто, Вера Инбер, Демян Бедний, Наталя Данилова Мария Малсева, Сергей Михалков, Самуил Маршак, Людмила Татяничева, арман − Силва Капутикян («Мо ба Маскав омадем»), Сурен Муродян («Суруди хаткашон»), украин − Леся Украинка, Галина Бойко, Андрей Кочан, Артур Волский, Иван Тарба, ӯзбек − Қуддус Муҳаммадӣ, Ҳамидулло Ёқубов, литвонӣ−Янина Дегутайте, озарӣ − Хонумона Алибейлӣ, қазоқ − Ҷамбул Ҷабаев, туркман − Қаюм Тангриқулиев («Анор»), Нурӣ Байрамов ва дигаронро ба тоҷикӣ гардондааст.

== Ҷоизаҳо ==
Бо медали ордени «Дӯстии халқҳо» (1986) «Барои меҳнати шуҷоатнок. Ба муносибати 100-солагии рӯзи таваллуди В. И. Ленин» (1970), Грамотаи Фахрии Президиуми Шӯрои Олии ҶШС Тоҷ. (1976), сарфароз гардидааст. Узви ИН Тоҷикистон аз соли 1957.

== Намунаи ашъор ==
{{иқтибоси академикӣ|&lt;poem&gt;
Бибиҷонам меояд,
Дилу ҷонам меояд.
Аз раҳи дур меояд,
Базӯр-базӯр меояд.
Равам, кӯрпача орам,
Болишти қу гузорам.
Чояки гарм биёрам,
Нонаки нарм биёрам.
&lt;/poem&gt;|сарчашма=}}
*** 
{{иқтибоси академикӣ|&lt;poem&gt;
Бибем ояд, мо хурсанд,
Кисаҳояш пури қанд.
Мавизу мағз меорад,
Чизҳои нағз меорад.
&lt;/poem&gt;|сарчашма=}}
*** 
{{иқтибоси академикӣ|&lt;poem&gt;
Бибиҷона шинонам,
Хафа шудан намонам.
Гапҳои бибем ширин,
Қанд барин, асал барин.
&lt;/poem&gt;|сарчашма=}}
*** 
{{иқтибоси академикӣ|&lt;poem&gt;
Бибиҷони хушрӯям,
Бибии қиссагӯям.
Бибем кони афсона,
Бибиҷонам ягона.
&lt;/poem&gt;|сарчашма=}}

== Осор ==
# Имрӯз ид. — Сталинобод: Нашр. дав. тоҷик, 1957. — 21 с.
# Ду бех олу. — Душанбе: Нашр. дав. тоҷик, 1962. — 32 с.
# Наргис. — Душанбе: Ирфон, 1966. — 70 с.
# Аспак.- Душанбе: Ирфон, 1972. — 6 с.
# Себи хубон: Шеърҳо. Барои наврасон. — Душанбе: Ирфон, 1974. — 31 с.
# Шаддаи марҷон: Шеърҳо. — Душанбе: Маориф, 1976. — 96 с.
# Илҳом: Шеърҳо. — Душанбе: Ирфон, 1977. — 48 с.
# Ниҳол. — Душанбе: Ирфон,1978. — 240 с.
# В гостях ӯ бабушки: Стихи (Для мл. школ. возраста). — М.: Малыш, 1978. — 24 с.
# Рангинкамон: Шеърҳо. — Душанбе: Маориф, 1979. — 40 с.
# Полевой цветок: Стихи/ Пер. с тадж. — М.:Сов. писатель,1980. — 64 с.
# Айёми гулу лола: Шеърҳо. — Душанбе: Маориф, 1982. — 143 с.
# Сорок косичек: Стихи. — М.:Дет. лит.,1983 — 63 с.
# Песня мамина слышна: Стихи (Для мл. школ. возраста) — М.: Дет. лит., 1983. — 63 с.
# Сичароғ: Шеърҳо.-Душанбе: Адиб, 1988. — 320 с.
# Вышел дождик на работу: Стихи.- Душанбе: Адиб, 1992.- 64 с.
# Лолаҳои дасти ман. — Душанбе: Шарқи озод, 1998.- 8 с.
# Меҳргоҳ: Маҷмӯаи лавҳаҳо, ёддоштҳо ва хотираҳо. — Душанбе: Адиб, 1999.- 112 с.

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Адабиёт ==
* {{ЭМТ|Гулчеҳра Сулаймонӣ|4|муаллиф=Н. Файзуллоев, Ш. Мирзоева}}
* Бобокалонова Ҷ. Материалҳо оид ба адабиёти бачагонаи тоҷик. Д., 1975;
* Амонов Р. Адабиёт ва бачагон. Д., 1981;
* Таърихи адабиёти советии тоҷик. Ҷ. 6. Д., 1982;
* Файзуллоев Н., Баҳриев Ф. Чеҳраи тобони назм (дар бораи осор ва рӯзгори Гулҷеҳра Сулаймонӣ). Х., 2012;
* Детская литература Таджикистана. М., 1981;
* Таджикская детская литература. Д., 1982.

{{Барандагони ҷоизаи давлатии А. Рӯдакӣ 1963-1988}}

[[Гурӯҳ:Аъзои Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Рӯзноманигорони Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Аъзои Иттифоқи журналистони Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Адибони Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Барандагони Ҷоизаи давлатии ба номи Абӯабдуллоҳ Рӯдакӣ]]</text>
      <sha1>99rxmqa1kydsuiilyp9e97t5rm0d6ec</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309714</id>
      <parentid>1309713</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T06:33:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <comment>/* Намунаи ашъор */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11580" xml:space="preserve">{{Адиб
|ном                  = 
|номи аслӣ            = Гулчеҳра Сулаймонӣ
|тасвир               = 
|тавсифи тасвир       = 
|ном ҳангоми таваллуд = 
|номи пурра           = 
|тахаллусҳо           = 
|таърихи таваллуд     = 1.01.1928
|зодгоҳ               = {{Зодгоҳ|Бухоро|шаҳри Бухоро}}, [[ҶШС Ӯзбекистон]]
|таърихи даргузашт    =  5.04.2003
|маҳалли даргузашт    = {{МаҳаллиМарг|Душанбе|шаҳри Душанбе}}, [[Тоҷикистон]]
|шаҳрвандӣ            =  {{flag|Тоҷикистон}}
|навъи фаъолият       = {{шоир|тоҷик|Тоҷикистон}}
|солҳои фаъолият      = 1946—1999
|самт                 = 
|жанр                 = шеъри бачагона
|забони осор          = [[тоҷикӣ]]
|ҷоизаҳои адабӣ       = 
|ҷоизаҳо              = 
|Lib                  = 
|сайт                 = 
}}
'''Гулчеҳра Сулаймонӣ'''  (1 январи 1928, [[Бухоро]] —  5 апрели 2003, [[Душанбе]]) — шоири тоҷик, [[Шоири халқии Тоҷикистон]] (1988), барандаи [[Ҷоизаи давлатии Тоҷикистон ба номи Абӯабдуллоҳ Рӯдакӣ]] ([[1977]]) барои маҷмӯъаҳои бачагона «Себи хубонӣ» ва «Чил кокули бозингар»&lt;ref&gt;Энсиклопедияи советии тоҷик. Ҷилди 4. — Душанбе, 1983. — с. 539—540.&lt;/ref&gt;, узви [[Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон]] (аз 1957).

== Зиндагинома ==
Гулчеҳра Сулаймонӣ дар хонаводаи шоири шаҳиру навовар [[Пайрав Сулаймонӣ]] 1 январи соли 1928 дар шаҳри бостонии [[Бухоро]], ба дунё омадааст. Хатмкардаи омӯзишгоҳи духтарона (1943) ва Ин-ти давлатии педагогии Бухоро (1947).

Дар газетаи «Пионери Тоҷикистон» (ҳоло «Анбоз», 1950–51, мудири шуъба), маҷаллаи «Пионер» («Машъал», ҳоло «Истиқбол», 1951–1954, мудири шуъба), шуъбаи атфоли Нашриёти давлатии Тоҷикистон (1954−1961, мудир), маҷаллаи «Садои Шарқ» (1961−1970, мудири шуъба), шуъбаи адабиёти кӯдакон ва наврасони нашриёти «Маориф» (1971–1977, мудир), маҷаллаи «Занони Тоҷикистон» (ҳоло «Фирӯза», 1977–1984, ҷонишини сармуҳаррир) кор кардааст. Аз соли 1988 бознишаста ва машғули кори эҷодӣ буд. 

Гулчеҳра Сулаймонӣ 5 апрели [[соли 2003]] аз олам даргузашт.

== Эҷодиёт ==
Гулчеҳра Сулаймонӣ муаллифи зиёда аз 20 маҷмӯаи ашъор мебошад. Маҷмӯаҳои «Имрӯз ид» (1957), «Ду бех олу» (1962), «Наргис» (1966), «Чархофалак» (1971), «Аспак» (1971), «Чил кокули бозигар» (1973), «Себи хубон» (1974), «Шаддаи марҷон» (1976), «Илҳом» (1977), «Рангинкамон», «Ниҳол» (ҳар ду 1979), «Айёми гули лола» (1982), «Таронаҳои офтобӣ» (1984), «Куртаи чакан» (1989), «Сичароғ» (1989), «Лолаҳои дасти ман» (1998), «Меҳргоҳ» (1999) ва ғ. ба қалами Гулчеҳра Сулаймонӣ тааллуқ доранд. Мавзӯи асосии эҷодиёти Гулчеҳра Сулаймонӣ васфи ҳаёти хуррами инсоният, тантанаи ғояҳои пешқадами замон, мақоми занон дар ҳаёти иҷтимоӣ ва меҳнати бунёдкоронаи халқ мебошанд. Қаҳрамони шеърҳои ӯ одамони заҳматдӯст буда, идеалҳои олии ҷамъияти адолатпарварро ҷонибдорӣ мекунанд. Гулчеҳра Сулаймонӣ асосан барои бачаҳо эҷод мекард. Олами кӯдаконро шоирона дарк карда, дар шеърҳояш орзуҳои наҷиб, хислатҳои нек, ҳолати рӯҳӣ, тарзи тафаккур, кирдору пиндори онҳоро бо диди тоза тасвир менамуд. Бисёр шеъру таронаҳояш ба сурудҳои дӯстдоштаи бачагон табдил ёфтаанд. Гулчеҳра Сулаймонӣ дар ситоиши модарбузург (бибӣ) аз забони кӯдакон вобаста ба завқи онҳо кашфиёти бадеӣ намудааст:

== Тарҷумаи осор ==
Китобҳои Г. ба забонҳои русӣ − «Карусель» 1967, «Солнце золотое» − 1969, «Дождик» − 1972, «Мамино платье» − 1972, «Сорок косичек» − 1974, «Яблоко Хубон» − 1975, «В гостях у бабушки»−1978, «Полевой цветок»−1980, «Песня мамина слышна» − 1982, «Детская литература» − 1983, «Бусинки»−1992, украинӣ − «Сорок сестричок» (1974), «Карусель» (1995), молдавӣ − «Карусель» (1975), ӯзбекӣ − «Помир чечаклари» (1977), белорусӣ − «Сорок игривых косичек» (1982), қазоқӣ − «Қырық бурым» (1983), чехӣ − «Деревушка Сечарог» (1985) ва дигар забонҳои дунё тарҷума ва нашр шудаанд. Шеърҳои бачагонаи шоирони рус − Агния Барто, Вера Инбер, Демян Бедний, Наталя Данилова Мария Малсева, Сергей Михалков, Самуил Маршак, Людмила Татяничева, арман − Силва Капутикян («Мо ба Маскав омадем»), Сурен Муродян («Суруди хаткашон»), украин − Леся Украинка, Галина Бойко, Андрей Кочан, Артур Волский, Иван Тарба, ӯзбек − Қуддус Муҳаммадӣ, Ҳамидулло Ёқубов, литвонӣ−Янина Дегутайте, озарӣ − Хонумона Алибейлӣ, қазоқ − Ҷамбул Ҷабаев, туркман − Қаюм Тангриқулиев («Анор»), Нурӣ Байрамов ва дигаронро ба тоҷикӣ гардондааст.

== Ҷоизаҳо ==
Бо медали ордени «Дӯстии халқҳо» (1986) «Барои меҳнати шуҷоатнок. Ба муносибати 100-солагии рӯзи таваллуди В. И. Ленин» (1970), Грамотаи Фахрии Президиуми Шӯрои Олии ҶШС Тоҷ. (1976), сарфароз гардидааст. Узви ИН Тоҷикистон аз соли 1957.

== Намунаи ашъор ==
{{иқтибоси академикӣ|&lt;poem&gt;
Бибиҷонам меояд,
Дилу ҷонам меояд.
Аз раҳи дур меояд,
Базӯр-базӯр меояд.
Равам, кӯрпача орам,
Болишти қу гузорам.
Чояки гарм биёрам,
Нонаки нарм биёрам.
&lt;/poem&gt;|сарчашма=}}
 
{{иқтибоси академикӣ|&lt;poem&gt;
Бибем ояд, мо хурсанд,
Кисаҳояш пури қанд.
Мавизу мағз меорад,
Чизҳои нағз меорад.
&lt;/poem&gt;|сарчашма=}}

{{иқтибоси академикӣ|&lt;poem&gt;
Бибиҷона шинонам,
Хафа шудан намонам.
Гапҳои бибем ширин,
Қанд барин, асал барин.
&lt;/poem&gt;|сарчашма=}}

{{иқтибоси академикӣ|&lt;poem&gt;
Бибиҷони хушрӯям,
Бибии қиссагӯям.
Бибем кони афсона,
Бибиҷонам ягона.
&lt;/poem&gt;|сарчашма=}}

== Осор ==
# Имрӯз ид. — Сталинобод: Нашр. дав. тоҷик, 1957. — 21 с.
# Ду бех олу. — Душанбе: Нашр. дав. тоҷик, 1962. — 32 с.
# Наргис. — Душанбе: Ирфон, 1966. — 70 с.
# Аспак.- Душанбе: Ирфон, 1972. — 6 с.
# Себи хубон: Шеърҳо. Барои наврасон. — Душанбе: Ирфон, 1974. — 31 с.
# Шаддаи марҷон: Шеърҳо. — Душанбе: Маориф, 1976. — 96 с.
# Илҳом: Шеърҳо. — Душанбе: Ирфон, 1977. — 48 с.
# Ниҳол. — Душанбе: Ирфон,1978. — 240 с.
# В гостях ӯ бабушки: Стихи (Для мл. школ. возраста). — М.: Малыш, 1978. — 24 с.
# Рангинкамон: Шеърҳо. — Душанбе: Маориф, 1979. — 40 с.
# Полевой цветок: Стихи/ Пер. с тадж. — М.:Сов. писатель,1980. — 64 с.
# Айёми гулу лола: Шеърҳо. — Душанбе: Маориф, 1982. — 143 с.
# Сорок косичек: Стихи. — М.:Дет. лит.,1983 — 63 с.
# Песня мамина слышна: Стихи (Для мл. школ. возраста) — М.: Дет. лит., 1983. — 63 с.
# Сичароғ: Шеърҳо.-Душанбе: Адиб, 1988. — 320 с.
# Вышел дождик на работу: Стихи.- Душанбе: Адиб, 1992.- 64 с.
# Лолаҳои дасти ман. — Душанбе: Шарқи озод, 1998.- 8 с.
# Меҳргоҳ: Маҷмӯаи лавҳаҳо, ёддоштҳо ва хотираҳо. — Душанбе: Адиб, 1999.- 112 с.

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Адабиёт ==
* {{ЭМТ|Гулчеҳра Сулаймонӣ|4|муаллиф=Н. Файзуллоев, Ш. Мирзоева}}
* Бобокалонова Ҷ. Материалҳо оид ба адабиёти бачагонаи тоҷик. Д., 1975;
* Амонов Р. Адабиёт ва бачагон. Д., 1981;
* Таърихи адабиёти советии тоҷик. Ҷ. 6. Д., 1982;
* Файзуллоев Н., Баҳриев Ф. Чеҳраи тобони назм (дар бораи осор ва рӯзгори Гулҷеҳра Сулаймонӣ). Х., 2012;
* Детская литература Таджикистана. М., 1981;
* Таджикская детская литература. Д., 1982.

{{Барандагони ҷоизаи давлатии А. Рӯдакӣ 1963-1988}}

[[Гурӯҳ:Аъзои Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Рӯзноманигорони Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Аъзои Иттифоқи журналистони Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Адибони Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Барандагони Ҷоизаи давлатии ба номи Абӯабдуллоҳ Рӯдакӣ]]</text>
      <sha1>d6t55fwikrlsfeq9mxbhlyffgll24kg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309715</id>
      <parentid>1309714</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T06:34:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11587" xml:space="preserve">{{Адиб
|ном                  = 
|номи аслӣ            = Гулчеҳра Сулаймонӣ
|тасвир               = 
|тавсифи тасвир       = 
|ном ҳангоми таваллуд = 
|номи пурра           = 
|тахаллусҳо           = 
|таърихи таваллуд     = 1.01.1928
|зодгоҳ               = {{Зодгоҳ|Бухоро|шаҳри Бухоро}}, [[ҶШС Ӯзбекистон]]
|таърихи даргузашт    =  5.04.2003
|маҳалли даргузашт    = {{МаҳаллиМарг|Душанбе|шаҳри Душанбе}}, [[Тоҷикистон]]
|шаҳрвандӣ            =  {{flag|Тоҷикистон}}
|навъи фаъолият       = {{шоир|тоҷик|Тоҷикистон}}
|солҳои фаъолият      = 1946—1999
|самт                 = 
|жанр                 = шеъри бачагона
|забони осор          = [[тоҷикӣ]]
|ҷоизаҳои адабӣ       = 
|ҷоизаҳо              = 
|Lib                  = 
|сайт                 = 
}}
'''Гулчеҳра Сулаймонӣ'''  (1 январи 1928, [[Бухоро]] —  5 апрели 2003, [[Душанбе]]) — шоири тоҷик, [[Шоири халқии Тоҷикистон]] (1988), барандаи [[Ҷоизаи давлатии Тоҷикистон ба номи Абӯабдуллоҳ Рӯдакӣ]] ([[1977]]) барои маҷмӯъаҳои бачагона «Себи хубонӣ» ва «Чил кокули бозингар»&lt;ref&gt;Энсиклопедияи советии тоҷик. Ҷилди 4. — Душанбе, 1983. — с. 539—540.&lt;/ref&gt;, узви [[Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон]] (аз 1957).

== Зиндагинома ==
Гулчеҳра Сулаймонӣ дар хонаводаи шоири шаҳиру навовар [[Пайрав Сулаймонӣ]] 1 январи соли 1928 дар шаҳри бостонии [[Бухоро]], ба дунё омадааст. Хатмкардаи омӯзишгоҳи духтарона (1943) ва Ин-ти давлатии педагогии Бухоро (1947).

Дар газетаи «Пионери Тоҷикистон» (ҳоло «Анбоз», 1950–51, мудири шуъба), маҷаллаи «Пионер» («Машъал», ҳоло «Истиқбол», 1951–1954, мудири шуъба), шуъбаи атфоли Нашриёти давлатии Тоҷикистон (1954−1961, мудир), маҷаллаи «Садои Шарқ» (1961−1970, мудири шуъба), шуъбаи адабиёти кӯдакон ва наврасони нашриёти «Маориф» (1971–1977, мудир), маҷаллаи «Занони Тоҷикистон» (ҳоло «Фирӯза», 1977–1984, ҷонишини сармуҳаррир) кор кардааст. Аз соли 1988 бознишаста ва машғули кори эҷодӣ буд. 

Гулчеҳра Сулаймонӣ 5 апрели [[соли 2003]] аз олам даргузашт.

== Эҷодиёт ==
Гулчеҳра Сулаймонӣ муаллифи зиёда аз 20 маҷмӯаи ашъор мебошад. Маҷмӯаҳои «Имрӯз ид» (1957), «Ду бех олу» (1962), «Наргис» (1966), «Чархофалак» (1971), «Аспак» (1971), «Чил кокули бозигар» (1973), «Себи хубон» (1974), «Шаддаи марҷон» (1976), «Илҳом» (1977), «Рангинкамон», «Ниҳол» (ҳар ду 1979), «Айёми гули лола» (1982), «Таронаҳои офтобӣ» (1984), «Куртаи чакан» (1989), «Сичароғ» (1989), «Лолаҳои дасти ман» (1998), «Меҳргоҳ» (1999) ва ғ. ба қалами Гулчеҳра Сулаймонӣ тааллуқ доранд. Мавзӯи асосии эҷодиёти Гулчеҳра Сулаймонӣ васфи ҳаёти хуррами инсоният, тантанаи ғояҳои пешқадами замон, мақоми занон дар ҳаёти иҷтимоӣ ва меҳнати бунёдкоронаи халқ мебошанд. Қаҳрамони шеърҳои ӯ одамони заҳматдӯст буда, идеалҳои олии ҷамъияти адолатпарварро ҷонибдорӣ мекунанд. Гулчеҳра Сулаймонӣ асосан барои бачаҳо эҷод мекард. Олами кӯдаконро шоирона дарк карда, дар шеърҳояш орзуҳои наҷиб, хислатҳои нек, ҳолати рӯҳӣ, тарзи тафаккур, кирдору пиндори онҳоро бо диди тоза тасвир менамуд. Бисёр шеъру таронаҳояш ба сурудҳои дӯстдоштаи бачагон табдил ёфтаанд. Гулчеҳра Сулаймонӣ дар ситоиши модарбузург (бибӣ) аз забони кӯдакон вобаста ба завқи онҳо кашфиёти бадеӣ намудааст:

== Тарҷумаи осор ==
Китобҳои Г. ба забонҳои русӣ − «Карусель» 1967, «Солнце золотое» − 1969, «Дождик» − 1972, «Мамино платье» − 1972, «Сорок косичек» − 1974, «Яблоко Хубон» − 1975, «В гостях у бабушки»−1978, «Полевой цветок»−1980, «Песня мамина слышна» − 1982, «Детская литература» − 1983, «Бусинки»−1992, украинӣ − «Сорок сестричок» (1974), «Карусель» (1995), молдавӣ − «Карусель» (1975), ӯзбекӣ − «Помир чечаклари» (1977), белорусӣ − «Сорок игривых косичек» (1982), қазоқӣ − «Қырық бурым» (1983), чехӣ − «Деревушка Сечарог» (1985) ва дигар забонҳои дунё тарҷума ва нашр шудаанд. Шеърҳои бачагонаи шоирони рус − Агния Барто, Вера Инбер, Демян Бедний, Наталя Данилова Мария Малсева, Сергей Михалков, Самуил Маршак, Людмила Татяничева, арман − Силва Капутикян («Мо ба Маскав омадем»), Сурен Муродян («Суруди хаткашон»), украин − Леся Украинка, Галина Бойко, Андрей Кочан, Артур Волский, Иван Тарба, ӯзбек − Қуддус Муҳаммадӣ, Ҳамидулло Ёқубов, литвонӣ−Янина Дегутайте, озарӣ − Хонумона Алибейлӣ, қазоқ − Ҷамбул Ҷабаев, туркман − Қаюм Тангриқулиев («Анор»), Нурӣ Байрамов ва дигаронро ба тоҷикӣ гардондааст.

== Ҷоизаҳо ==
Бо медали ордени «Дӯстии халқҳо» (1986) «Барои меҳнати шуҷоатнок. Ба муносибати 100-солагии рӯзи таваллуди В. И. Ленин» (1970), Грамотаи Фахрии Президиуми Шӯрои Олии ҶШС Тоҷ. (1976), сарфароз гардидааст. Узви ИН Тоҷикистон аз соли 1957.

== Намунаи ашъор ==
{{иқтибоси академикӣ|&lt;poem&gt;
Бибиҷонам меояд,
Дилу ҷонам меояд.
Аз раҳи дур меояд,
Базӯр-базӯр меояд.
Равам, кӯрпача орам,
Болишти қу гузорам.
Чояки гарм биёрам,
Нонаки нарм биёрам.
&lt;/poem&gt;|сарчашма=}}
 
{{иқтибоси академикӣ|&lt;poem&gt;
Бибем ояд, мо хурсанд,
Кисаҳояш пури қанд.
Мавизу мағз меорад,
Чизҳои нағз меорад.
&lt;/poem&gt;|сарчашма=}}

{{иқтибоси академикӣ|&lt;poem&gt;
Бибиҷона шинонам,
Хафа шудан намонам.
Гапҳои бибем ширин,
Қанд барин, асал барин.
&lt;/poem&gt;|сарчашма=}}

{{иқтибоси академикӣ|&lt;poem&gt;
Бибиҷони хушрӯям,
Бибии қиссагӯям.
Бибем кони афсона,
Бибиҷонам ягона.
&lt;/poem&gt;|сарчашма=}}

== Осор ==
# Имрӯз ид. — Сталинобод: Нашр. дав. тоҷик, 1957. — 21 с.
# Ду бех олу. — Душанбе: Нашр. дав. тоҷик, 1962. — 32 с.
# Наргис. — Душанбе: Ирфон, 1966. — 70 с.
# Аспак. — Душанбе: Ирфон, 1972. — 6 с.
# Себи хубон: Шеърҳо. Барои наврасон. — Душанбе: Ирфон, 1974. — 31 с.
# Шаддаи марҷон: Шеърҳо. — Душанбе: Маориф, 1976. — 96 с.
# Илҳом: Шеърҳо. — Душанбе: Ирфон, 1977. — 48 с.
# Ниҳол. — Душанбе: Ирфон,1978. — 240 с.
# В гостях ӯ бабушки: Стихи (Для мл. школ. возраста). — М.: Малыш, 1978. — 24 с.
# Рангинкамон: Шеърҳо. — Душанбе: Маориф, 1979. — 40 с.
# Полевой цветок: Стихи/ Пер. с тадж. — М.:Сов. писатель,1980. — 64 с.
# Айёми гулу лола: Шеърҳо. — Душанбе: Маориф, 1982. — 143 с.
# Сорок косичек: Стихи. — М.:Дет. лит.,1983 — 63 с.
# Песня мамина слышна: Стихи (Для мл. школ. возраста) — М.: Дет. лит., 1983. — 63 с.
# Сичароғ: Шеърҳо. — Душанбе: Адиб, 1988. — 320 с.
# Вышел дождик на работу: Стихи.- Душанбе: Адиб, 1992.- 64 с.
# Лолаҳои дасти ман. — Душанбе: Шарқи озод, 1998.- 8 с.
# Меҳргоҳ: Маҷмӯаи лавҳаҳо, ёддоштҳо ва хотираҳо. — Душанбе: Адиб, 1999.- 112 с.

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Адабиёт ==
* {{ЭМТ|Гулчеҳра Сулаймонӣ|4|муаллиф=Н. Файзуллоев, Ш. Мирзоева}}
* Бобокалонова Ҷ. Материалҳо оид ба адабиёти бачагонаи тоҷик. Д., 1975;
* Амонов Р. Адабиёт ва бачагон. Д., 1981;
* Таърихи адабиёти советии тоҷик. Ҷ. 6. Д., 1982;
* Файзуллоев Н., Баҳриев Ф. Чеҳраи тобони назм (дар бораи осор ва рӯзгори Гулҷеҳра Сулаймонӣ). Х., 2012;
* Детская литература Таджикистана. М., 1981;
* Таджикская детская литература. Д., 1982.

{{Барандагони ҷоизаи давлатии А. Рӯдакӣ 1963-1988}}

[[Гурӯҳ:Аъзои Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Рӯзноманигорони Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Аъзои Иттифоқи журналистони Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Адибони Тоҷикистон]]
[[Гурӯҳ:Барандагони Ҷоизаи давлатии ба номи Абӯабдуллоҳ Рӯдакӣ]]</text>
      <sha1>rm4desigp19boqcr7c5cschvq64ypy0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи давлатҳо</title>
    <ns>14</ns>
    <id>60486</id>
    <revision>
      <id>1309693</id>
      <parentid>1253436</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T18:09:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>илова</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="179" xml:space="preserve">{{Commonscat|Politics by country}}
{{Индекси гурӯҳҳо}}

[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи макон]]
[[Гурӯҳ:Гурӯҳҳо аз рӯи давлатҳо]]</text>
      <sha1>5fzcx9pas23d9ko7bllsr3gp6xp6qax</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ашъор (хат)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>62218</id>
    <revision>
      <id>1309726</id>
      <parentid>1192644</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T09:21:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="835" xml:space="preserve">'''Ашъор''' ({{lang-fa|أشعار}}) — як навъи хат, ки бештар дар китобати шеър истифода мебурданд. Хаттоти араб Муҳаммад ибни Ҳасани Тиббӣ (вафоташ 1519) дар рисолааш «Ҷомеу маҳосини китобат-ил-куттоб» овардааст, ки Ибни Таввоб (вафоташ 1022) 16 навъи хат, аз ҷумла хатти ашъорро муайян карда, дар хусуси онҳо маълумот додааст. Аз ҷумла рисолаи мазкурро бо хатти зебои ашъор китобат кардааст. / С. Султонов

== Адабиёт ==
* {{ЭМТ|Ашъор|2|муаллиф=}}

[[Гурӯҳ:Алифбои форсӣ]]
[[Гурӯҳ:Шеър]]</text>
      <sha1>bbvn8hmoqi3wgoqvusheq1ag6x30mrz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309727</id>
      <parentid>1309726</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T09:22:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="794" xml:space="preserve">'''Ашъор''' ({{lang-fa|أشعار}}) — як навъи хат, ки бештар дар китобати шеър истифода мебурданд. Хаттоти араб Муҳаммад ибни Ҳасани Тиббӣ (вафоташ 1519) дар рисолааш «Ҷомеу маҳосини китобат-ил-куттоб» овардааст, ки Ибни Таввоб (вафоташ 1022) 16 навъи хат, аз ҷумла хатти ашъорро муайян карда, дар хусуси онҳо маълумот додааст. Аз ҷумла рисолаи мазкурро бо хатти зебои ашъор китобат кардааст. / С. Султонов

== Адабиёт ==
* {{ЭМТ|Ашъор|2|муаллиф=}}

[[Гурӯҳ:Шеър]]</text>
      <sha1>2bjpi1b61nwql4w0cxvlgaj4ob55dji</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309728</id>
      <parentid>1309727</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T09:22:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>VASHGIRD moved page [[Ашъор]] to [[Ашъор (хат)]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="794" xml:space="preserve">'''Ашъор''' ({{lang-fa|أشعار}}) — як навъи хат, ки бештар дар китобати шеър истифода мебурданд. Хаттоти араб Муҳаммад ибни Ҳасани Тиббӣ (вафоташ 1519) дар рисолааш «Ҷомеу маҳосини китобат-ил-куттоб» овардааст, ки Ибни Таввоб (вафоташ 1022) 16 навъи хат, аз ҷумла хатти ашъорро муайян карда, дар хусуси онҳо маълумот додааст. Аз ҷумла рисолаи мазкурро бо хатти зебои ашъор китобат кардааст. / С. Султонов

== Адабиёт ==
* {{ЭМТ|Ашъор|2|муаллиф=}}

[[Гурӯҳ:Шеър]]</text>
      <sha1>2bjpi1b61nwql4w0cxvlgaj4ob55dji</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гурӯҳ:Сиёсатмадорони Афғонистон</title>
    <ns>14</ns>
    <id>73717</id>
    <revision>
      <id>1309672</id>
      <parentid>651720</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T16:48:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>гурӯҳбандӣ, навсозӣ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="173" xml:space="preserve">[[Гурӯҳ:Сиёсати Афғонистон]]
[[Гурӯҳ:Шахсиятҳо:Афғонистон]] 
[[Гурӯҳ:Сиёсатмадорон аз рӯи кишвар]]</text>
      <sha1>dw06m1wj6n2hkav72jagbuxmv893j5a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Серик Ахметов</title>
    <ns>0</ns>
    <id>95966</id>
    <revision>
      <id>1309669</id>
      <parentid>1269368</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T16:39:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3578" xml:space="preserve">{{Ходими давлатӣ
|мухотаб              = &lt;!-- унвони ашхос  --&gt;
|ном                  = &lt;!-- номи ашхос --&gt;
|номи аслӣ         = Серік Нығметұлы Ахметов
|тасвир            =
|бар                  = 240px
|тавсифи тасвир       = 
|нишон                = &lt;!-- нишони ашхос --&gt;
|имзои нишон          = &lt;!-- имзои зери нишон --&gt;
|бари нишон           = &lt;!-- бари тасвири нишон бо пикселҳо (ба таври пешфарз — 120px) --&gt;

&lt;!-- ИТТИЛООТ ДАР БОРАИ ВАЗИФА  --&gt;
|вазифа              = сафир
|бо номи             = &lt;!-- ном, под которым шло правление --&gt;
|парчам              = &lt;!-- парчам, соответствующий должности--&gt;
|парчам2             = 
|аввалдавр           = &lt;!-- дата начала периода правления* --&gt;
|охирдавр            = &lt;!-- дата конца  периода правления* --&gt;

&lt;!-- ИТТИЛООТИ ИНФИРОДӣ --&gt;
|саннаи таваллуд      = [[25 июня]] [[1958]]
|зодгоҳ               = [[Темиртау]], [[Қазоқистон]]
|таърихи даргузашт           = 
|маҳалли даргузашт         = 
|дафн                 = &lt;!-- маҳалли дафн --&gt;
|ҷинс                 = 
|ном ҳангоми таваллуд = 
|падар                = 
|модар                = 
|ҳамсар               = 
|фарзандон            = 
 
&lt;!-- ФАЪОЛИЯТИ ИЛМӢ --&gt;
|фазои илмӣ           = &lt;!-- сфера научной деятельности --&gt;
|ҷойҳои кор           = &lt;!-- место научной деятельности --&gt;
|маъруф ба            = &lt;!-- чем маъруф ба учёный --&gt;

 &lt;!-- ДИГАРҲО --&gt;
|ҳизб                 = &lt;!-- ҳизби сиёсӣ --&gt;
|маълумот             = &lt;!-- маълумоти ашхос --&gt;
|дараҷаи илмӣ         = &lt;!-- дараҷаи илмии ашхос --&gt;
|унвонҳои илмӣ        = &lt;!-- унвонҳои илмии ашхос --&gt;
|касб                 = &lt;!-- касби ашхос --&gt;
|фаъолият             = &lt;!-- фаъолияти ашхос --&gt;
|эътиқод              = 
|ҷоизаҳо              = 
|соядаст              = 
|монограмма           = &lt;!-- монограммаи ашхос --&gt;
|бари монограммаҳо    = &lt;!-- бари монограммаҳои ашхос --&gt;
|сайт                 = 
|викианбор            = 
}}
{{бознависӣ}}
'''Серик Ахметов''' (тав.[[25 июн]] соли 1958) — сиёсатмадори Қазоқистон, сарвазири [[Қазоқистон]] дар солҳои [[2012]]-[[2014]] буд.  

==Мукофот== 
* Бо ордени «Kurmet» (2005)
* Медали «10 солагии Остона» (2008)
* Медали « 0 соли истиқлоли Ҷумҳурии Қазоқистон» (2011)
{{хурд}}
==Пайвандҳо==
* [http://biografia.kz/famous/681 Зиндагинома] {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20151117032952/http://biografia.kz/famous/681 |date=2015-11-17 }}
* [http://ru.government.kz/structure/]

{{ПБ}}
[[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони Қазоқистон]]
[[Гурӯҳ:Сарвазири Қазоқистон]]</text>
      <sha1>ffilb0t8tbb3jmnwlvdow40gwthhk9f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Дарвешхон Ғуломҳусейн</title>
    <ns>0</ns>
    <id>116929</id>
    <revision>
      <id>1309723</id>
      <parentid>1281278</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T08:06:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4535" xml:space="preserve">{{Мусиқидон
|замина               =  &lt;!--solo_singer / non_vocal_instrumentalist / non_performing_personnel--&gt;
|ном                  = Дарвешхон Ғуломҳусейн
|номи аслӣ            = Дарвешхон Ғуломҳусейн
|тасвир               = 
|бар                  = 
|тавсифи тасвир       = 
|ном ҳангоми таваллуд = 
|номи пурра           =  
|таърихи таваллуд     = [[1872]]
|зодгоҳ               = шаҳри [[Толиқон]]
|таърихи даргузашт    = 1927
|маҳалли даргузашт    = 
|солҳои фаъолият      =  
|кишвар               =  
|касб                 =  навозанда,сароянда
|навъи садо           =  
|асбоб                =  
|сабк                 =  
|номи мустаъор        =  
|гурӯҳ                =  
|ҳамкорӣ              =  
|ношир                =  
|ҷоизаҳо       =  
|викианбор            =  
|викитека             =  
|вебгоҳ               =  
}}

'''Дарвешхон Ғуломҳусейн''' (с. тав. 1872-73 Толиқон, с. ваф. 1927 [[Теҳрон]], Дарвешхон писари Ҳоҷӣ Башири Толиқонӣ) —  мусиқидон, [[сароянда]], [[навозанда]] омӯзгори мусиқӣ, аз саромадони мусиқии Эрон (муосир). Ибтидо асоси мусиқиро аз Люмери франсавӣ (табли хурд, шайпур) дар мактаби мусиқии низомии Теҳрон омӯхта, сониян назди устоди мусиқӣ Ҳусейнқулихон сеторнавозиро андӯхта аз беҳтарин навозандагони ин соз буд. Тавассути Камолулсалтана (падари Абӯлҳасани Сабо) бо Шуҷоъулсалтана (писари Музаффаруддиншоҳ) шинос шуда ба Шероз рафт. Баъди низоъ ба Шуҷоъулсалтана ба Теҳрон баргашта, клосҳои хусусии [[сетор]]навозӣ таъсис дода, зумраи зиёди навозандагонро тарбия намуда, ба шогирдони беҳтаринаш камарбандҳои хоса инъом менамуд. Бо Орифи Қазвинӣ шинос шуда ва ба самти роҳбари оркестри созҳои миллӣ расида, консертҳои зиёде орост Дарвешхон Ғуломҳусейн дар жанру шаклҳои созию овозӣ «даромад», «пешдаромад», «тасниф», «ранг»-ҳои ҷолибу рангомези мусиқӣ сохта, махсусан «Ранги Исфаҳон», «Марши Ҷумҳурӣ», «Оҳанги рақс» ва силсилаҳои созӣ барои созҳои мусиқӣ эҷод кардааст. Ӯ бо ҳамроҳии Ҳабибулло Шаҳрдор, Ҳангофарин, Акбархони Нойӣ, Тоҳирзода ва диг. барои сабти грамофонӣ ба Аврупо сафар намуда, корҳои зиёде дар бахши сабти мусиқии суннатии Эрон анҷом медиҳад. Сафари дуввумаш ба Аврупо бо ҳамроҳии Боқирхон, То-ҳирзода, Давомӣ барои иҷрои консерт сурат гирифт. Дар ҷумҳуриҳои Қафқоз (Боку Тифлис) ҳам бо барномаҳои консертӣ ҳунарнамоӣ кардааст.

== Адабиёт == 
Машҳун Ҳ. Таърихи мусиқии Эрон, ҷ.2, Теҳ-рон, 1376; Фарҳангномаи мусиқии Эрон, Теҳрон, 1376; Шаъбонӣ А. Аз Куруш то Паҳлавӣ, Шероз, 1346; Энсиклопедияи адабиёти ва санъати тоҷик, ҷ.1, Душ., 1988.&lt;ref&gt;Донишномаи Шашмақом./Зери  таҳрири Олимов К., Абдувалиев А., Азизӣ Ф., Раҷабов А., Ҳакимов Н.  –  Душанбе, 2009. -  с. 59 ISBN 978-99947-49-13-3&lt;/ref&gt;
== Ҳамчунин нигаред ==
*[[Шашмақом]]
== Сарчашма ==
{{эзоҳ}}

[[Гурӯҳ:Оҳангсозони форсу тоҷик]]
[[Гурӯҳ:Шашмақом]]</text>
      <sha1>m9cmyp1n71wfat0uws7y087s3bt46d3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309724</id>
      <parentid>1309723</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T08:06:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4535" xml:space="preserve">{{Мусиқидон
|замина               =  &lt;!--solo_singer / non_vocal_instrumentalist / non_performing_personnel--&gt;
|ном                  = Дарвешхон Ғуломҳусейн
|номи аслӣ            = Дарвешхон Ғуломҳусейн
|тасвир               = 
|бар                  = 
|тавсифи тасвир       = 
|ном ҳангоми таваллуд = 
|номи пурра           =  
|таърихи таваллуд     = [[1872]]
|зодгоҳ               = шаҳри [[Толиқон]]
|таърихи даргузашт    = 1927
|маҳалли даргузашт    = 
|солҳои фаъолият      =  
|кишвар               =  
|касб                 =  навозанда,сароянда
|навъи садо           =  
|асбоб                =  
|сабк                 =  
|номи мустаъор        =  
|гурӯҳ                =  
|ҳамкорӣ              =  
|ношир                =  
|ҷоизаҳо       =  
|викианбор            =  
|викитека             =  
|вебгоҳ               =  
}}

'''Дарвешхон Ғуломҳусейн''' (с. тав. 1872-73 Толиқон, с. ваф. 1927 [[Теҳрон]], Дарвешхон писари Ҳоҷӣ Башири Толиқонӣ) —  мусиқидон, [[сароянда]], [[навозанда]] омӯзгори мусиқӣ, аз саромадони мусиқии Эрон (муосир). Ибтидо асоси мусиқиро аз Люмери франсавӣ (табли хурд, шайпур) дар мактаби мусиқии низомии Теҳрон омӯхта, сониян назди устоди мусиқӣ Ҳусейнқулихон сеторнавозиро андӯхта аз беҳтарин навозандагони ин соз буд. Тавассути Камолулсалтана (падари Абӯлҳасани Сабо) бо Шуҷоъулсалтана (писари Музаффариддиншоҳ) шинос шуда ба Шероз рафт. Баъди низоъ ба Шуҷоъулсалтана ба Теҳрон баргашта, клосҳои хусусии [[сетор]]навозӣ таъсис дода, зумраи зиёди навозандагонро тарбия намуда, ба шогирдони беҳтаринаш камарбандҳои хоса инъом менамуд. Бо Орифи Қазвинӣ шинос шуда ва ба самти роҳбари оркестри созҳои миллӣ расида, консертҳои зиёде орост Дарвешхон Ғуломҳусейн дар жанру шаклҳои созию овозӣ «даромад», «пешдаромад», «тасниф», «ранг»-ҳои ҷолибу рангомези мусиқӣ сохта, махсусан «Ранги Исфаҳон», «Марши Ҷумҳурӣ», «Оҳанги рақс» ва силсилаҳои созӣ барои созҳои мусиқӣ эҷод кардааст. Ӯ бо ҳамроҳии Ҳабибулло Шаҳрдор, Ҳангофарин, Акбархони Нойӣ, Тоҳирзода ва диг. барои сабти грамофонӣ ба Аврупо сафар намуда, корҳои зиёде дар бахши сабти мусиқии суннатии Эрон анҷом медиҳад. Сафари дуввумаш ба Аврупо бо ҳамроҳии Боқирхон, То-ҳирзода, Давомӣ барои иҷрои консерт сурат гирифт. Дар ҷумҳуриҳои Қафқоз (Боку Тифлис) ҳам бо барномаҳои консертӣ ҳунарнамоӣ кардааст.

== Адабиёт == 
Машҳун Ҳ. Таърихи мусиқии Эрон, ҷ.2, Теҳ-рон, 1376; Фарҳангномаи мусиқии Эрон, Теҳрон, 1376; Шаъбонӣ А. Аз Куруш то Паҳлавӣ, Шероз, 1346; Энсиклопедияи адабиёти ва санъати тоҷик, ҷ.1, Душ., 1988.&lt;ref&gt;Донишномаи Шашмақом./Зери  таҳрири Олимов К., Абдувалиев А., Азизӣ Ф., Раҷабов А., Ҳакимов Н.  –  Душанбе, 2009. -  с. 59 ISBN 978-99947-49-13-3&lt;/ref&gt;
== Ҳамчунин нигаред ==
*[[Шашмақом]]
== Сарчашма ==
{{эзоҳ}}

[[Гурӯҳ:Оҳангсозони форсу тоҷик]]
[[Гурӯҳ:Шашмақом]]</text>
      <sha1>sh69ki8whjzyjr846cymsm6awh2yqw9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гурӯҳ:Сиёсатмадорони Қазоқистон</title>
    <ns>14</ns>
    <id>213317</id>
    <revision>
      <id>1309668</id>
      <parentid>1020658</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T16:31:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>гурӯҳбандӣ, илова</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="172" xml:space="preserve">[[Гурӯҳ:Сиёсати Қазоқистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсатмадорон аз рӯи кишвар]]
[[Гурӯҳ:Шахсиятҳо:Қазоқистон]]</text>
      <sha1>cljvr5xn8qau48aik7y6rqruo15alqy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Бодиёни чинӣ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>216443</id>
    <revision>
      <id>1309700</id>
      <parentid>1035643</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T01:48:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2601:986:8002:2270:DC27:6E7A:8982:1017</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2281" xml:space="preserve">{{Таксон
| name              = 
| image file        = Illicium verum - Chengdu Botanical Garden - Chengdu, China - DSC03308.JPG
| image title       = Illicium verum
| image descr       = 
| regnum            = Наботот
| parent            = Illicium
| rang              = Намуд
| latin             = Illicium verum
| author            = [[Hook.f.]] (1888)
| syn               = {{btname|Illicium san-ki|[[Perr.]] (1825)}}&lt;ref&gt;[http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/kew-2861901 Illicium san-ki Perr.] // The Plant List (2013). Version 1.1. Published on the Internet.{{ref-en}}{{V|11|2|2014}}&lt;/ref&gt;
| children name     = 
| children          = 
| typus             = 
| range map =
| range map caption =
| range map width =
| range legend =
| iucnstatus =
| wikispecies = Illicium verum
| commons = Category:Illicium verum
| iucn =
| grin = 19801
}}
 '''бодиёни хитоӣ''' ({{lang-la|Illicíum vérum}}) — [[дарахт]]ест ҳамешасабз (то 10 м қад мекашад).

== Тавсифоти гиёҳшинохтӣ ==
Баргаш нештаршакл (дарозиаш 4–9 см, бараш 1–3 см), чармгуни ҷилодор, бедандона. Гулаш дуҷинса, сафеди зардтоб. Мевааш ситорашакл (6–8-гӯша); аз он бӯйи анисун меояд. Аслан аз Хитой аст. Меваи бодиён хушбӯй буда, то 2% равғани эфир дорад. 

== Хосияти шифоӣ ==
Табибони халқӣ бо ҷӯшобаи он (2 – 3-қошуқӣ пеш аз тановул) дарди меъда, табларза ва рагкаширо табобат мекунанд. Ҷӯшоби бодиён (1:20) лӯндакирмҳоро мекушад. Дар амалияи тибби муосир равғани эфири бодиёнро барои беҳтар намудани таъму бӯйи дору истифода мебаранд; кори рӯдаро низ тақвият мебахшад, барои тайёр кардани атриёт зарур аст.	

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Сарчашма ==
* {{ЭМТ|Бодиён|2|муаллиф=М. Ҳоҷиматов}}

[[Гурӯҳ:Гиёҳҳои доруӣ]]</text>
      <sha1>eoekm6gbot3rqnb5vi3d5mfxehheepj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309701</id>
      <parentid>1309700</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T03:18:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Вироиши [[Special:Contributions/2601:986:8002:2270:DC27:6E7A:8982:1017|2601:986:8002:2270:DC27:6E7A:8982:1017]] ([[User talk:2601:986:8002:2270:DC27:6E7A:8982:1017|Баҳс]]) вогардонида шуд ба охирин тағйире, ки [[User:VASHGIRD|VASHGIRD]] анҷом дода буд</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2300" xml:space="preserve">{{Таксон
| name              = 
| image file        = Illicium verum - Chengdu Botanical Garden - Chengdu, China - DSC03308.JPG
| image title       = Illicium verum
| image descr       = 
| regnum            = Наботот
| parent            = Illicium
| rang              = Намуд
| latin             = Illicium verum
| author            = [[Hook.f.]] (1888)
| syn               = {{btname|Illicium san-ki|[[Perr.]] (1825)}}&lt;ref&gt;[http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/kew-2861901 Illicium san-ki Perr.] // The Plant List (2013). Version 1.1. Published on the Internet.{{ref-en}}{{V|11|2|2014}}&lt;/ref&gt;
| children name     = 
| children          = 
| typus             = 
| range map =
| range map caption =
| range map width =
| range legend =
| iucnstatus =
| wikispecies = Illicium verum
| commons = Category:Illicium verum
| iucn =
| grin = 19801
}}
'''Бодиён''', '''бодиёни чинӣ''' ({{lang-la|Illicíum vérum}}) — [[дарахт]]ест ҳамешасабз (то 10 м қад мекашад). 

== Тавсифоти гиёҳшинохтӣ ==
Баргаш нештаршакл (дарозиаш 4–9 см, бараш 1–3 см), чармгуни ҷилодор, бедандона. Гулаш дуҷинса, сафеди зардтоб. Мевааш ситорашакл (6–8-гӯша); аз он бӯйи анисун меояд. Аслан аз Хитой аст. Меваи бодиён хушбӯй буда, то 2% равғани эфир дорад. 

== Хосияти шифоӣ ==
Табибони халқӣ бо ҷӯшобаи он (2 – 3-қошуқӣ пеш аз тановул) дарди меъда, табларза ва рагкаширо табобат мекунанд. Ҷӯшоби бодиён (1:20) лӯндакирмҳоро мекушад. Дар амалияи тибби муосир равғани эфири бодиёнро барои беҳтар намудани таъму бӯйи дору истифода мебаранд; кори рӯдаро низ тақвият мебахшад, барои тайёр кардани атриёт зарур аст.	

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Сарчашма ==
* {{ЭМТ|Бодиён|2|муаллиф=М. Ҳоҷиматов}}

[[Гурӯҳ:Гиёҳҳои доруӣ]]</text>
      <sha1>4dkuqdb9issrhuwh2g8x868vmaqzo2k</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Овешан</title>
    <ns>0</ns>
    <id>219561</id>
    <revision>
      <id>1309699</id>
      <parentid>1246673</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T01:37:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2601:986:8002:2270:DC27:6E7A:8982:1017</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2639" xml:space="preserve">{{Таксон
 | regnum            = Наботот
 | image file        = Thymus serpyllum 001.JPG
 | image descr       = Овешан дар боғи гиёҳшиносии [[Карлсруэ]]
 | latin             = Thymus
 | author            = [[L.]], 1753
 | typus             = {{bt-latrus|Thymus vulgaris|aut=L., 1753|Овешани маъмулӣ}}
 | children          = 
 | range map         = 
 | range map caption = 
 | range map width   = 
 | range legend      = 
 | wikispecies       = Thymus (Lamiaceae)
 | commons           = Category:Thymus (Lamiaceae)
 | grin              = 12122
 }}
'''Овешан'''&lt;ref&gt;С. Юсуфӣ, А. Раҷабзод, С. Ҷабборова. Луғати наботот (Русӣ-Тоҷикӣ-Лотинӣ) — Д., 2018. [[СИЭМТ]]. — С. 56. —112 саҳ. — ISBN 978-99947-33-94-1.&lt;/ref&gt; ({{lang-la|Thýmus}}, аз {{lang-grc|θύμος ё θύμον}}), '''сисанбар''' — ҷинси [[гиёҳ]]ҳои бисёрсола ё нимбуттаест аз оилаи лабгулҳо.

== Тавсифоти гиёҳшинохтӣ ==
Пояаш одатан хамида, сершохчаи резабарг, пудинамонанд. Гулаш майда, гулобитоб, сафед ё нилгун, як ё дуҷинса, хӯшагулаш саракмонанд. Мевааш «чормағзак». Дар [[Кишварҳои пасошӯравӣ|Кишварҳои паосшӯравӣ]] қариб 140 намуди сисанбар мерӯяд ва махсусан ду намуди он бисёр мебошад. Сисанбари боғиро дар Украина ва кишвари Краснодар мепарваранд. Дар Тоҷикистон 4 намуди сисанбар асосан дар нишебиҳои серсангу шахи баландкӯҳи Помиру Олой ва Тиёншон;  миёнакӯҳи Ҳисору Дарвоз, Помири Шарқию қаторкӯҳи Туркистон ва фақат дар Помири Шарқӣ) мерӯяд.

== Корбурдҳо ==
Сисанбар равғани эфири хушбӯй дорад. Сисанбарро дар саноати атриёту хӯрокворӣ ва тиб истифода мебаранд. Дар тибби мардумӣ барги сисанбарро ҳамчун давои киҷҷарон, балғамовар, мусаккин тавсия медиҳанд. Баргашро чун хушбуй ба таом меандозанд.

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Сарчашма ==
* {{ЭСТ|Овешан|5|муаллиф=}}</text>
      <sha1>l77n53xke7ohmijjo6qax24f994nap9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309702</id>
      <parentid>1309699</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T03:18:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Вироиши [[Special:Contributions/2601:986:8002:2270:DC27:6E7A:8982:1017|2601:986:8002:2270:DC27:6E7A:8982:1017]] ([[User talk:2601:986:8002:2270:DC27:6E7A:8982:1017|Баҳс]]) вогардонида шуд ба охирин тағйире, ки [[User:VASHGIRD|VASHGIRD]] анҷом дода буд</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2640" xml:space="preserve">{{Таксон
 | regnum            = Наботот
 | image file        = Thymus serpyllum 001.JPG
 | image descr       = Овешан дар боғи гиёҳшиносии [[Карлсруэ]]
 | latin             = Thymus
 | author            = [[L.]], 1753
 | typus             = {{bt-latrus|Thymus vulgaris|aut=L., 1753|Овешани маъмулӣ}}
 | children          = 
 | range map         = 
 | range map caption = 
 | range map width   = 
 | range legend      = 
 | wikispecies       = Thymus (Lamiaceae)
 | commons           = Category:Thymus (Lamiaceae)
 | grin              = 12122
 }}
'''Сисанбар''', '''овешан'''&lt;ref&gt;С. Юсуфӣ, А. Раҷабзод, С. Ҷабборова. Луғати наботот (Русӣ-Тоҷикӣ-Лотинӣ) — Д., 2018. [[СИЭМТ]]. — С. 56. —112 саҳ. — ISBN 978-99947-33-94-1.&lt;/ref&gt; ({{lang-la|Thýmus}}, аз {{lang-grc|θύμος ё θύμον}}) — ҷинси [[гиёҳ]]ҳои бисёрсола ё нимбуттаест аз оилаи лабгулҳо.

== Тавсифоти гиёҳшинохтӣ ==
Пояаш одатан хамида, сершохчаи резабарг, пудинамонанд. Гулаш майда, гулобитоб, сафед ё нилгун, як ё дуҷинса, хӯшагулаш саракмонанд. Мевааш «чормағзак». Дар [[Кишварҳои пасошӯравӣ|Кишварҳои паосшӯравӣ]] қариб 140 намуди сисанбар мерӯяд ва махсусан ду намуди он бисёр мебошад. Сисанбари боғиро дар Украина ва кишвари Краснодар мепарваранд. Дар Тоҷикистон 4 намуди сисанбар асосан дар нишебиҳои серсангу шахи баландкӯҳи Помиру Олой ва Тиёншон;  миёнакӯҳи Ҳисору Дарвоз, Помири Шарқию қаторкӯҳи Туркистон ва фақат дар Помири Шарқӣ) мерӯяд.

== Корбурдҳо ==
Сисанбар равғани эфири хушбӯй дорад. Сисанбарро дар саноати атриёту хӯрокворӣ ва тиб истифода мебаранд. Дар тибби мардумӣ барги сисанбарро ҳамчун давои киҷҷарон, балғамовар, мусаккин тавсия медиҳанд. Баргашро чун хушбуй ба таом меандозанд.

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Сарчашма ==
* {{ЭСТ|Овешан|5|муаллиф=}}</text>
      <sha1>gogxeol152q1005v7wclfq8rghkqsvj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Баҳс:Ашъор (хат)</title>
    <ns>1</ns>
    <id>269766</id>
    <revision>
      <id>1309730</id>
      <parentid>1108138</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T09:22:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>VASHGIRD moved page [[Баҳс:Ашъор]] to [[Баҳс:Ашъор (хат)]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="41" xml:space="preserve">{{Сарлавҳаи баҳс|arpol=yes}}</text>
      <sha1>dblicplmkfayol9ivafx7e2t3qf0rb0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Маҷмӯъаи Ганҷалихон</title>
    <ns>0</ns>
    <id>276719</id>
    <revision>
      <id>1309643</id>
      <parentid>1200952</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T12:38:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4848" xml:space="preserve">{{Қуттии универсалӣ}}
'''Ганҷалихон''' ({{lang-fa|گنج‌علی خان}}) — маҷмӯи биноҳо дар шаҳри [[Кирмони]] [[Эрон]] марбут ба давраи Сафавиён ва ибтидои давраи Қоҷориён.

== Таърих ==
Дар давраи шоҳ Аббоси аввали Сафавӣ аз дасти ва ҳокими Кирмон Ганҷалихон ва писари ӯ Алимардонхон дар охири давраи [[Оқомуҳаммадхони Қоҷор]] сохта шудаанд. Маҷмӯъаи Ганҷалихон шомили як майдони бузург (дарозиаш 100 м, бараш 50 м) аст, ки дар гузашта майдони марказии шаҳр буд. Атрофи он тоқҳое монанди майдони «Нақши ҷаҳон»-и Исфаҳон ва гунбаде дошт. Намои дохилии гунбад гачкорӣ ва наққошӣ шуда буд. Дар шарқи майдон як корвонсаройи чаҳордевории дутабақа аст, ки дар намои дохилии сардари он тасвири як аждаҳо бо сабки муғулӣ дар рӯйи кошиҳои рангин наққошӣ шудааст. Дар рӯйи кошиҳои хуштарҳи он номи меъмори бино ва муқарнасҳову тазйиноти дигар — усто Султонмуҳаммади Меъмори Табрезӣ, Алиризо Аббосӣ — нависандаи катибаҳо ва таърихи 1008 ҳ. қ. (1599 м.) сабт аст. Дар гӯшаи шарқии майдон ҳамчунин мадраса, масҷид ва бинои зарробхона (ҳоло ба Музейи сикка табдил шудааст) воқеъ аст. Масҷид бисёр зебо ва олӣ буда, даруни он гачкориҳо ва наққошиҳои зарифу муқарнаскории шево дида мешаванд. Дар он катибаи олии қуръонӣ бо хатти сулси Шаҳобуддини Кирмонӣ кандакорӣ, номи устод Султонмуҳаммади Меъмори Табрезӣ ва таърихи 1008 ҳ. қ. (1599 м.) навишта шудааст. Дар шимоли майдон бозори Ганҷалихон ё арк воқеъ буд, ки имрӯз бахше аз бозори мисгарӣ мебошад. Дар ҷануби майдон, дар бозори бузург, ҳаммоми Ганҷалихон бо сардари зебои кошикорӣ ва наққошишуда қарор дорад, ки дар хонаи либоскашии ҳашткунҷаи он чанд ҳавз низ мавҷуданд. Дар ҳаммом барои ҳаммом кардани рӯҳониён, хоҷагон, ашрофон, хонҳо, бозориҳо ва омма қисматҳои махсус вуҷуд дошт. Изораҳои ғурфаҳои он то боло кошикорӣ шуда, як қисматҳои деворҳо бо санги мармар сохта ва баъзе қисматҳояш наққошӣ шудааст. Гунбади сақфи хонаи либоскашӣ низ бо наққошӣ, муқарнаскорӣ ва гачбурӣ тазйин шудааст. Гармхонаи ҳашткунҷаи ҳаммоми хон мармарӣ аст ва тоқи гунбадии он бар ҳашт сутун қарор гирифта, як шоҳнишин дорад (дар гузашта чанд фаввора ҳам доштааст). Дар сардари ҳаммом катибаи шеърие бо хатти настаълиқ навишта шудааст, ки аз моддаи таърихи он − соли 1025 ҳ. қ. (1616 м.) ба даст меояд. Ҳаммоми Маҷмӯъаи Ганҷалихон аз даҳаи охири соли 1340 ҳ. шаҳри (1962 м.) барои нишон додани тарзи ҳаммом кардани табақаҳои мухталифи иҷтимоӣ дар гузашта ба музейи мардумшиносӣ табдил дода шудааст. Дар ғарби майдони хон ва миёнаҷойи бозори хон обанбори Алимардонхон бо 40 зинапоя, чаҳор сутун ва ду бодгир воқеъ гардидааст, ки сардари кошикорӣ ва изораи сангии кандакоришуда дорад.

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Сарчашма ==
* {{ЭМТ|Ганҷалихон|4|муаллиф=Н. Шарипов}}

[[Гурӯҳ:Осори таърихии Кирмон]]</text>
      <sha1>r71nem8foknb1k47tpcxezqifa003d5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Шаблон:Оғози сол</title>
    <ns>10</ns>
    <id>279886</id>
    <revision>
      <id>1309740</id>
      <parentid>1180323</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T11:31:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2478" xml:space="preserve">'''Соли {{#expr:{{{1|1}}}}} ({{Навишти сол|{{{1|1}}}}})''' дар {{#ifexpr: {{{1|1}}}&lt;1583|[[гоҳшумории юлианӣ]] — [[{{#ifeq: {{#expr: {{{1|1}}} mod 4}}|0||не}}|соли кабиса]], оғоз {{#switch:{{#expr:({{{1|1}}}+((({{{1|1}}}-1) div 4) mod {{{1|1}}})) mod 7 }}|2=дар рӯзи [[якшанбе]]|3=дар рӯзи [[душанбе]]|4=дар рӯзи [[сешанбе]]|5=дар рӯзи [[чоршанбе]]|6=дар рӯзи [[панҷшанбе]]|0=дар рӯзи [[ҷумъа]]|1=дар рӯзи [[шанбе]]}}|[[гоҳшумории мелодӣ]] — [[{{#ifeq: {{ #time: L | {{#expr: 2000 + {{{1|1}}} }} }} |1||не}}соли кабиса]], оғоз {{#switch:{{#expr:({{{1|1}}}+((({{{1|1}}}-1) div 400) mod 400)-((({{{1|1}}}-1) div 100) mod 100)+((({{{1|1}}}-1) div 4) mod {{{1|1}}})) mod 7 }}|0=дар рӯзи [[якшанбе]]|1=дар рӯзи [[душанбе]]|2=дар рӯзи [[сешанбе]]|3=дар рӯзи [[чоршанбе]]|4=дар рӯзи [[панҷшанбе]]|5=дар рӯзи [[ҷумъа]]|6=дар рӯзи [[шанбе]]}}}}. Ин {{{1|1}}} соли [[Асри ҳозир|даврони ҳозир]], {{#ifexpr: {{#expr:({{{1|1}}} mod 1000)}} = 0 | 1000 соли [[садаи {{#expr:(({{{1|1}}} div 1000) mod 1000)}}|ҳазораи {{#expr:(({{{1|1}}} div 1000) mod 1000)}}]], | {{#expr:({{{1|1}}} mod 1000)}} соли [[ҳазораи {{#expr:(({{{1|1}}} div 1000) mod 1000 +1)}}|ҳазораи {{#expr:(({{{1|1}}} div 1000) mod 1000 +1)}}]], }} {{#ifexpr: {{#expr:({{{1|1}}} mod 100)}} = 0 | 100 соли [[садаи {{Roman|{{#expr:(({{{1|1}}} div 100) mod 100)}}}}]], | {{#expr:({{{1|1}}} mod 100)}} соли [[садаи {{Roman|{{#expr:(({{{1|1}}} div 100) mod 100 +1)}}}}]], }} {{#ifexpr: {{#expr:{{{1|1}}} mod 10}} = 0 | 10 |{{#expr:{{{1|1}}} mod 10}} }} соли {{#ifexpr: {{#expr:{{{1|1}}} mod 100}} = 0 | 10 | {{#ifexpr: {{#expr:{{{1|1}}} mod 10}} = 0 | {{#expr:{{{1|1}}} div 10 mod 10}} |даҳаи {{#expr:{{{1|1}}} div 10 mod 10 +1}} }} }} {{#ifexpr: {{#expr:{{{1|1}}} mod 100}} = 0 | {{Roman|{{#expr: {{{1|1}}} div 100 mod 100}} }}и |садаи {{Roman|{{#expr: {{{1|1}}} div 100 mod 100 +1}}}} }}, {{#ifexpr: {{{1|1}}} &lt; 10 | {{#expr:({{{1|1}}} mod 10)}} | {{#expr:({{{1|1}}} mod 10 + 1)}} }} соли [[даҳаи {{#expr:(({{{1|1}}} div 10) mod 3000 *10)}} (мелодӣ)|даҳаи {{#expr:(({{{1|1}}} div 10) mod 3000 *10)}}-ум]].&lt;noinclude&gt;
{{doc}}
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>qqlvi3u9xhlwt20pdt5ygewjkdk0wzq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гурӯҳ:Сиёсати Қирғизистон</title>
    <ns>14</ns>
    <id>280182</id>
    <revision>
      <id>1309666</id>
      <parentid>1198023</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T16:23:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>гурӯҳбандӣ, илова</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="292" xml:space="preserve">[[Гурӯҳ:Қирғизистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи давлатҳо|Қирғизистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсат дар Осиё аз рӯи давлатҳо|Қирғизистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсати Осиёи Марказӣ|Қирғизистон]]</text>
      <sha1>pe3evmre3uuedg324lf6cnmgqiq1ydj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гурӯҳ:Сиёсати Ӯзбекистон</title>
    <ns>14</ns>
    <id>280335</id>
    <revision>
      <id>1309665</id>
      <parentid>1198795</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T16:21:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>гурӯҳбандӣ, илова</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="285" xml:space="preserve">
[[Гурӯҳ:Ӯзбекистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи давлатҳо|Ӯзбекистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсат дар Осиё аз рӯи давлатҳо|Ӯзбекистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсати Осиёи Марказӣ|Ӯзбекистон]]</text>
      <sha1>n3yxe513kxye11v0vbtlgdbucnhjqz4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гурӯҳ:Сиёсати Туркманистон</title>
    <ns>14</ns>
    <id>280337</id>
    <revision>
      <id>1309663</id>
      <parentid>1198797</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T16:05:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>гурӯҳбандӣ, илова</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="302" xml:space="preserve">
[[Гурӯҳ:Туркманистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи давлатҳо|туркманистон]] 
[[Гурӯҳ:Сиёсат дар Осиё аз рӯи давлатҳо|Туркманистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсати Осиёи Марказӣ|Туркманистон]]</text>
      <sha1>3kzg5n7e720hfg82w5y5og5izi5s9r9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гурӯҳ:Сиёсати Қазоқистон</title>
    <ns>14</ns>
    <id>280347</id>
    <revision>
      <id>1309667</id>
      <parentid>1198826</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T16:25:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>гурӯҳбандӣ, илова</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="284" xml:space="preserve">[[Гурӯҳ:Қазоқистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи давлатҳо|Қазоқистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсат дар Осиё аз рӯи давлатҳо|Қазоқистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсати Осиёи Марказӣ|Қазоқистон]]</text>
      <sha1>jc9g9m7ch1h6eaq1hq0hhe4urci0uff</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи макон</title>
    <ns>14</ns>
    <id>280389</id>
    <revision>
      <id>1309694</id>
      <parentid>1198976</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T18:10:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>илова</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="132" xml:space="preserve">{{Индекси гурӯҳҳо}}

[[Гурӯҳ:Сиёсат]]
[[Гурӯҳ:Гурӯҳҳо аз рӯи мавқеи ҷуғрофӣ]]</text>
      <sha1>kdpe845l6fdunb7lqq3u3bzekeftrbm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Донишгоҳи Ҷонс Ҳопкинс</title>
    <ns>0</ns>
    <id>289591</id>
    <revision>
      <id>1309698</id>
      <parentid>1302432</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T00:22:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>30618</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23479" xml:space="preserve">{{Донишгоҳ}}

'''Донишгоҳи Ҷонс Ҳопкинс''' (инчунин ''Донишгоҳи Ҷон Ҳопкинс'', {{lang-en|Johns Hopkins University}}) — донишгоҳи хусусии тадқиқотӣ мебошад, ки ӯро [[Ҷон Ҳопкинс]] дар [[Балтимор]] ([[Мэриленд]], [[Иёлоти Муттаҳидаи Амрико|ИМА]]) таъсис додааст. Филиалҳои донишгоҳ инчунин дар Нанҷин ([[Ҷумҳурии Халқии Чин|Чин]]) ва [[Болоня]] ([[Итолиё|Италия]]) ҷойгиранд&lt;ref name=&quot;about&quot;&gt;{{Cite web|url=http://webapps.jhu.edu/jhuniverse/information_about_hopkins/about_jhu/a_brief_history_of_jhu/index.cfm|title=A Brief History of JHU|publisher=Johns Hopkins University|lang=en|deadlink=yes|accessdate=2012-03-09|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080210014254/http://webapps.jhu.edu/jhuniverse/information_about_hopkins/about_jhu/a_brief_history_of_jhu/index.cfm|archivedate=2008-02-10}}&lt;/ref&gt;.

Дар соли 2013, донишгоҳ дар рейтинги академии донишгоҳҳои ҷаҳонӣ&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.shanghairanking.com/ARWU2013.html|title=Academic Ranking of World Universities - 2013|publisher=ShanghaiRanking Consultancy|lang=en|deadlink=no|accessdate=2012-03-09|archiveurl=https://www.webcitation.org/6831UwXUP?url=http://www.shanghairanking.com/ARWU2011.html|archivedate=2012-05-30}}&lt;/ref&gt; ҷои 15-ум дар {{Бе тарҷума 5|Образовательный рейтинг Times|THE|en|Times Higher Education World University Rankings}}  &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.timeshighereducation.co.uk/world-university-rankings/2010-2011/top-200.html|title=The World University Rankings 2010-2011|publisher=TSL Education Ltd.|lang=en|accessdate=2012-03-09}}&lt;/ref&gt; ҷои 11-ум, дар рейтинги {{Бе тарҷума 5|CSIS}}  R&amp;D бузургтарин пудратчиёни ҳарбӣ (ва 7-ум ҷой дар соли 2014) ишғол карда,&lt;ref name=&quot;CSIS&quot;&gt;[https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170719192010/https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/legacy_files/files/publication/160126_Ellman_DefenseAcquisitionTrends_Web.pdf |date=2017-07-19 }} Defense Acquisition Trends, 2015.{{en icon}}] — Washington, D.C.: Center for Strategic and International Studies, January 2016. — P.59 — 96 p. — ISBN 978-1-4422-5918-8.&lt;/ref&gt; фаъолияти илмӣ ва таҳқиқотии 36 [[Ҷоизаи Нобел|нафар лауреатҳои Нобел,]] ки дар ин ҷо дар замонҳои гуногун кор кардаанд &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://webapps.jhu.edu/jhuniverse/information_about_hopkins/facts_and_statistics/nobel_prize_winners/index.cfm|title=Nobel Prize Winners|publisher=Johns Hopkins University|lang=en|deadlink=yes|accessdate=2012-03-09|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140208002151/http://webapps.jhu.edu/jhuniverse/information_about_hopkins/facts_and_statistics/nobel_prize_winners/index.cfm|archivedate=2014-02-08}}&lt;/ref&gt; бо он алоқаманд аст, Донишгоҳи Хопкинс яке аз маъхазҳои дар ҷаҳон номбаршуда мебошад &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://sciencewatch.com/inter/ins/09/09Top20Overall/|title=The Most-Cited Institutions Overall, 1999-2009|publisher=Thomson Reuters|lang=en|accessdate=2012-03-09|archiveurl=https://www.webcitation.org/68GWzythG?url=http://sciencewatch.com/inter/ins/09/09Top20Overall/|archivedate=2012-06-08}}&lt;/ref&gt;.

Бузургтарин донишгоҳ пас аз [[Донишкадаи технологии Массачусетс|институти технологии Массачусетс]] &lt;ref&gt;Массачусетский технологический институт так же как и Университет Джонса Хопкинса является частным исследовательским университетом (англ. ''private research university''), но тем не менее сохраняет формулировку «институт» в своём названии.&lt;/ref&gt; аз ҷиҳати ҳаҷми лоиҳаҳои низомӣ дар Иёлоти Муттаҳида ва ба эҳтимоли зиёд дар тамоми ҷаҳон (маблағе, ки солона барои таҳқиқоти ҳарбӣ ба миллиард доллар наздик мешавад, аз буҷаи низомӣ зиёдтар аст) аз бисёр кишварҳои ҷаҳон &lt;ref name=&quot;CSIS&quot;/&gt;. Вай асосгузори конфронсҳои байналмилалии илмии Гордон мебошад.

22 феврали соли 1876 кушода шудааст ; ин чорабинӣ ба 100-солагии таъсисёбии [[Иёлоти Муттаҳидаи Амрико|Иёлоти Муттаҳида]] ва зодрӯзи [[Президенти Иёлоти Муттаҳидаи Амрико|Президенти нахустини Иёлоти Муттаҳида]] [[Ҷорҷ Вашингтон]] рост омад. Президенти нахустин Гилман дар паёми ифтитоҳиаш ба таҳқиқот ва кумак ба олимони алоҳидаи авлавият афзалият дод. Дар тӯли таърихи худ, донишгоҳ ин равишро нигоҳ медошт.

== Сохтор ==
[[Акс:Proximity_fuse,_Applied_Physics_Lab,_Johns_Hopkins_University,_1945_-_National_Museum_of_American_History_-_DSC00065.jpg|рост|мини|320x320пкс| Дар акс намунаи маҳсулоти лабораторияи физикаи амалии донишгоҳ - сӯзишвории наздикии Ҷанги Дуюми Ҷаҳон нишон дода шудааст. Дар тӯли муддати тӯлонӣ, донишгоҳ дар қатори бист бузургтарин пудратчии маҷмааи саноатии ҳарбии ИМА дар соҳаи R&amp;amp;amp;D ҳарбӣ қарор дошт]]
Донишгоҳ дорои панҷ шаҳраки донишҷӯён, аз ҷумла ҳашт мактаб, Консерваторияи Пибоди ва лабораторияи физикаи амалӣ мебошад. Дар [[Балтимор]] се шаҳраки донишгоҳӣ мавҷуд аст. Дар шаҳраки Homewood дар шимоли шаҳр Мактаби санъат ва илмҳои Кригер, мактаби муҳандисӣ ва муаллимон ҷойгир аст. Дар шаҳраки Шарқии Балтимор Мактаби Тиббӣ, Ҳамширагӣ ва Мактаби Тандурустии Ҷамъиятӣ ва Тандурустӣ, инчунин Беморхонаи Ҷон Хопкинс ҷойгиранд. Балтимори Марказӣ макони тиҷорати Пибоди ва Консерватория мебошад, [[Соли 1977|ки соли 1977]] ба донишгоҳ дохил карда шудааст. [[Вашингтон (шаҳр)|Дар Вашингтон DC]] Мактаби таҳқиқотии олии байналмилалии ба номи Пол Нитзе ҷойгир аст &lt;span style=&quot;font-style:normal; font-weight:normal;&quot;&gt;&lt;span class=&quot;noprint&quot; style=&quot;white-space: nowrap;&quot;&gt;&lt;span style=&quot;font-size:95%; position: relative; top:.4em;&quot;&gt;&lt;span class=&quot;ref-info&quot; style=&quot;cursor:help;&quot; title=&quot;на английском языке&quot;&gt;)&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;, яке аз мактабҳои пешрафтаи ҷаҳон оид ба тайёр кардани хатмкунандагон дар [[Равобити байналмиллалӣ|соҳаи муносибатҳои байналмилалӣ]], [[иқтисоди ҷаҳонӣ]], дипломатия ва сиёсат мебошад. Он дар [[Болоня|Болонияи]] [[Итолиё|Италия]] ва Нанҷинги [[Ҷумҳурии Халқии Чин|Чин]] филиалҳо дорад. Лабораторияи физикаи амалӣ (APL) як бахши донишгоҳест, ки дар шаҳри Ховард, дар наздикии Лорел, [[Мэриленд]] воқеъ аст. Лаборатория фаъолияти таълимӣ намегузаронад, балки танҳо ба корҳои илмӣ, аз ҷумла махфӣ машғул аст ва асосан ҳамчун пудратчии мудофиа амал намуда, фармоишҳои Вазорати мудофиаи ИМА ва [[НАСА]]-ро иҷро мекунад.

Китобхонаҳои донишгоҳ аз Китобхонаи Ҷорҷ Пибоди дар Консерваторияи Пибоди иборатанд.

== Тадқиқоти илмӣ ==
Фаъолиятҳои илмӣ-таҳқиқотӣ, ки бо супориши [[Шохаи низомӣ|шохаҳои қувваҳои мусаллаҳ]], шохаҳои қувваҳои мусаллаҳ ва хидматҳо, инчунин пудратчиёни маҷмааи саноатии ҳарбии ИМА манбаи асосии даромади донишгоҳ мебошанд. Дар давраи аз соли 2004 то 2014. донишгоҳ аз мавқеи 16 ба 8-ум дар рейтинги бузургтарин пудратчиёни саноати низомии ИМА гузашт, бо шартномаҳои солона ба маблағи 248 миллион доллар дар соли 2004 ба 783 миллион доллар дар соли 2014. Дар байни дигар сохторҳои тадқиқотӣ аз рӯи ҳаҷми фармоиш, танҳо [[Донишкадаи технологии Массачусетс|Донишкадаи Технологии Массачусетс]] бо он рақобат мекунад (дар ин давраи мутаносибан $ 746 ва $ 951 миллион), [[Донишгоҳи давлатии Пенсилвания|Донишгоҳи Пенсилвания]], ки қаблан бо Донишгоҳи Ҷон Ҳопкинс дар рақобат мекард муҳлати фармоиш, дар даҳ соли охир аз бист беҳтарин берун рафт &lt;ref name=&quot;CSIS&quot;/&gt;. Дар соли 2020, ӯ ҳар рӯз омори марбут ба гирифтории коронавирусро нашр мекунад.

== Муборизаи занони ИМА барои ҳуқуқи гирифтани маълумоти олӣ ==
Дар асри 19, занон дар Иёлоти Муттаҳида имкони гирифтани маълумоти олиро доштанд ва қабул ба донишгоҳҳо ва факултаҳои инфиродӣ кушода шуд. Дар Донишгоҳи Ҷон Хопкинс танҳо барои занҳо мактаби тиббӣ кушода шуд. Қабули занон ба факултаҳои дигар танҳо дар замони президент Ира Ремсен (1907) кушода шуда буд.

Кристина Лудд-Франклин аввалин зане дар Донишгоҳи Ҷон Ҳопкинс шуд, ки барои гирифтани унвони докторӣ дар соҳаи математика муроҷиат кард (1882). Аммо, шахсони боваринок дараҷаи ӯро рад карданд ва тағир додани шартномаро барои қабули занон рад карданд; Ладд-Франклин унвонашро танҳо пас аз 44 сол гирифт. Аввалин зане, ки дар донишгоҳ унвони докторӣ дорад, Флоренс Баскомбе дар соли 1893 буд.

== Скандалҳо ==
Дар соли 2015, Донишгоҳи Хопкинс дар маркази ҷанҷол дар бораи сироятёбии қасдан ба шаҳрвандони Гватемала дар давраи солҳои 1946 ва 1948 қарор дошт &lt;ref&gt;[https://ria.ru/20150403/1056319365.html Гватемальцы требуют осудить институт США за заражение сифилисом]&lt;/ref&gt;.

== Эзоҳ ==
{{Эзоҳ|2}}

== Пайвандҳо ==

* [http://www.jhu.edu/ Сомонаи расмии донишгоҳ]
{{ПБ}}
{{Ассотсиатсияи донишгоҳҳои Амрико}}

[[Гурӯҳ:Ассотсиатсияи донишгоҳҳои Амрико]]
[[Гурӯҳ:Донишгоҳи Ҷон Ҳопкинс]]</text>
      <sha1>pubp8rk25ox95noj84k3h9dwwrufzqa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гурӯҳ:Сиёсати Ироқ</title>
    <ns>14</ns>
    <id>290597</id>
    <revision>
      <id>1309689</id>
      <parentid>1284237</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T18:04:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>гурӯҳбандӣ, навсозӣ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="122" xml:space="preserve">{{Commonscat|Politics of Iraq}}

[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи давлатҳо|Ироқ]]
[[Гурӯҳ:Ироқ]]</text>
      <sha1>8wg3ipv2j3zv51i7hhmkxztb7zcun01</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гурӯҳ:Президентҳои Муғулистон</title>
    <ns>14</ns>
    <id>291367</id>
    <revision>
      <id>1309675</id>
      <parentid>1282165</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T17:27:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>гурӯҳбандӣ, илова</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="435" xml:space="preserve">{{асосӣ|Президенти Муғулистон}}

[[Гурӯҳ:Президентҳо аз рӯи кишвар|Муғулистон]]
[[Гурӯҳ:Ходимони давлатии Муғулистон]]
[[Гурӯҳ:Сарварони давлатҳо|Муғулистон]] 
[[Гурӯҳ:Ҳукуматдорон аз рӯи кишвар|Муғулистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони Муғулистон]]</text>
      <sha1>3jmdmzdgmmq0mm4dtsbmtf7ymohj04b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи кишвар</title>
    <ns>14</ns>
    <id>294907</id>
    <redirect title="Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи давлатҳо" />
    <revision>
      <id>1309691</id>
      <parentid>1283502</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T18:08:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>равона</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="254" xml:space="preserve">
#равона [[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи давлатҳо]]

{{Commonscat|Politics by country}}
{{Индекси гурӯҳҳо}}

[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи макон| ]]
[[Гурӯҳ:Гурӯҳҳо аз рӯи давлатҳо]]</text>
      <sha1>28yloqi5szhlfx6brydcjd6l6j75bpg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309692</id>
      <parentid>1309691</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T18:08:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="70" xml:space="preserve">#равона [[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи давлатҳо]]</text>
      <sha1>7vjv7o0c3nt5cwk5k72zxkbpqy7j6rt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гурӯҳ:Сиёсати Банглодеш</title>
    <ns>14</ns>
    <id>296874</id>
    <revision>
      <id>1309690</id>
      <parentid>1290940</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T18:05:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>гурӯҳбандӣ, навсозӣ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="90" xml:space="preserve">[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи давлатҳо]]
[[Гурӯҳ:Банглодеш]]</text>
      <sha1>obtn7f9kuq8jyjt8zqvq3xdc3937ljg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Дмитрий Артюхов</title>
    <ns>0</ns>
    <id>297795</id>
    <revision>
      <id>1309697</id>
      <parentid>1298030</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T00:07:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>30618</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5753" xml:space="preserve">{{Ходими давлатӣ|президент=[[Путин, Владимир Владимирович|Владимир Путин]]}}
'''Дмитрий Андреевич Артюхов''' (таваллуд [[17 феврал|17 феврали]] [[Соли 1988|1988]], Салехард) — шахсияти иқтисодӣ ва сиёсии Русия. Губернатори Округи Мухтори Ямало-Ненетс аз 9 сентябри соли 2018 (иҷрокунандаи вазифаи губернатори Округи Мухтори Ямало-Ненетс аз 29 май то 9 сентябри соли 2018) &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://правительство.янао.рф/news/lenta/governor/detail/133449/|title=Губернатором Ямало-Ненецкого автономного округа избран Дмитрий Артюхов|author=|website=|date=2018-09-09|publisher=}}{{Пайванди мурда|date=March 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; .

== Зиндагинома ==
17 феврали соли 1988 таваллуд шудааст. Писари муовини аввали раиси Думаи вилояти Тюмен Андрей Артюхов. Аз рӯзи таваллуд, ӯ дар Ямал зиндагӣ ва кор мекунад.

Ӯ дар гимназияи Новий Уренгой таҳсил мекард, аълохон буд &lt;ref&gt;{{Cite news|title=Первая учительница Артюхова показала главу Ямала с новой стороны|url=https://ura.news/articles/1036275339|accessdate=2018-11-25}}&lt;/ref&gt; .

2005  — дохилшавӣ ба Донишгоҳи давлатии Тюмен.

2009 - [[Бакалавр|дараҷаи бакалаврро]] бо дипломи аъло аз Донишгоҳи давлатии Тюмен бо ихтисоси [[иқтисод]] гирифтааст.

2011 - магистратураи Донишгоҳи давлатии Тюменро бо ихтисоси иқтисод бо дипломи аъло хатм кардааст.

2012 - дар Донишгоҳи давлатии Тюмен дараҷаи магистри ҳуқуқро гирифтааст.

2013 - дараҷаи MBA (Магистри идоракунии тиҷорат) аз Донишгоҳи менеҷменти [[Сингапур]] гирифта шудааст.

2006 - ба кор дар Бонки тиҷоратии Сибири Ғарбӣ оғоз кард.

Соли 2010 ба Округи Мухтори Ямал-Ненетс баргашт. Фаъолияти меҳнатии худро дар Ямал ба сифати ёрдамчии муовини аввали губернатори Округи мухтори Ямало-Ненетс огоз кардааст.

Аз соли 2011 то 2016 - Ёвари раиси ОМЯН.

Солҳои 2012-2013 ҳамчун роҳбари эҳтимолии мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилоят ба резерви кадрҳои роҳбарикунандаи вилоят дохил карда шуд.

Аз январи соли 2016 - муовини губернатори Округи мухтори Ямало-Ненетс оид ба рушди иқтисодӣ ва ҷалби сармоягузорӣ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.yanao.ru/activity/945/|title=Биография Губернатора / Правительство Ямало-Ненецкого автономного округа|publisher=www.yanao.ru|lang=ru|accessdate=2018-11-25|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181126005944/https://www.yanao.ru/activity/945/|archivedate=2018-11-26}}&lt;/ref&gt; .

29 майи соли 2018 Артюхов губернатори муваққати Округи Мухтори Ямало-Ненетс таъин шуд ва дуввумин губернатори ҷавонтарин дар Русия (пас аз Антон Алиханов) шуд.

9 сентябри соли 2018 вакилони Маҷлиси қонунгузории ноҳия ӯро бо овоздиҳии пинҳонӣ интихоб карданд. Худи ҳамон рӯз, Артюхов ба кор шурӯъ кард &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://echo.msk.ru/news/2274620-echo.html|title=30-летний Дмитрий Артюхов избран губернатором Ямало-Ненецкого автономного округа|publisher=Эхо Москвы|lang=ru|accessdate=2018-09-09}}&lt;/ref&gt; .

Аз 2 августи соли 2019 то 27 январи соли 2020 - узви Президиуми Шӯрои давлатии Федератсияи Русия &lt;ref&gt;[http://www.kremlin.ru/acts/bank/44549 Распоряжение Президента Российской Федерации от 02.08.2019 г. № 255-рп «О президиуме Государственного совета Российской Федерации»]&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;[http://www.kremlin.ru/acts/bank/45127 Распоряжение Президента Российской Федерации от 27.01.2020 г. № 10-рп «О президиуме Государственного совета Российской Федерации»]&lt;/ref&gt; .

== Эзоҳ ==
{{Эзоҳ}}
[[Гурӯҳ:Иқтисоддонҳо аз рӯи алифбо]]
[[Гурӯҳ:Олимон аз рӯи алифбо]]
[[Гурӯҳ:Шахсиятҳо аз рӯи алифбо]]
[[Гурӯҳ:Википедиа:Зиндагиномаи муосирон]]
[[Гурӯҳ:Зодагони соли 1988]]
[[Гурӯҳ:Зодагони 17 феврал]]
[[Гурӯҳ:Pages with unreviewed translations]]</text>
      <sha1>j0piie9nt6n0jy387ck0r3d8sq563zx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Дейвис (Калифорния)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>299349</id>
    <revision>
      <id>1309648</id>
      <parentid>1304095</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T14:42:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>30618</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2925" xml:space="preserve">{{МА
| мақом = шаҳр
| номи тоҷикӣ = Дейвис
| номи аслӣ = Davis
| кишвар = {{Парчам|ИМА}}
| шакли сарзамин = Иёлат
| сарзамин дар ҷадвал = [[Иёлати Калифорния{{!}}Калифорния]]
| шакли минтақа = Ҳавза
| минтақа дар ҷадвал = Йоло (ҳавза){{!}}Йоло
| замони таъсис = 1868
| масоҳат = 25,7
| баландии маркази МА = 15
| забони расмӣ = Забони англисӣ{{!}}англисӣ
| аҳолӣ = 66 850
| соли барӯйхатгирӣ = 2010
| коди телефон = + 1 530
| нишонаи почта = 95616–95618, 95616 ва 95617
}}

'''Дейвис''' ({{Lang-en|Davis}}) — шаҳрест дар ҳавзаи Йоло, [[Калифорния]], Иёлоти Муттаҳидаи Амрико. Калонтарин шаҳр дар ҳавзаи Йоло ва 122-умин калонтарин дар иёлати Калифорния. Бо [[Донишгоҳи Калифорния дар Дейвис|донишгоҳаш]] машҳур аст. Дар соли 2006, шаҳр дар байни шаҳрҳои босаводтарин (аз рӯи фоизи сокинони дорои маълумоти коллеҷ) дар Иёлоти Муттаҳида ҷои дуюмро ишғол кард.

== Таърих ==
Шаҳр дар истгоҳи роҳи оҳани Southern Pacific Railroad, ки соли 1868 сохта шудааст, ба вуҷуд омадааст. Номи аслӣ — &quot;Девисвилл&quot; ({{Lang-en|Davisvill}} ) ба номи деҳқони намоёни маҳаллӣ Ҷером К. Дейвис. Почтаи маҳаллӣ дар соли 1907 ин номро танҳо ба &quot;Дейвис&quot; кӯтоҳ кард. Ном боқӣ монд ва шаҳри Дейвис 28 марти соли 1917 ба феҳристи шаҳр илова карда шуд.

Дар соли 1905, губернатори Калифорния Ҷорҷ Пурди Дэвисро аз 50 макони дигар барои мизбони донишгоҳ интихоб кард.

== Пайвандҳо ==

* {{Вебгоҳи расмӣ|http://www.city.davis.ca.us/}}
* [http://www.yolocvb.org/ Yolo County Visitors Bureau] Архивная копия от 1 сентября 2011 на Wayback Machine — information on hotels, restaurants and attractions in Davis
* [http://www.meetup.com/davisstartups/ Davis Startups] {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20131218155207/http://www.meetup.com/davisstartups/ |date=2013-12-18 }} Архивная копия от 18 декабря 2013 на Wayback Machine — organization encouraging company creation in Yolo County
{{ПБ}}
[[Гурӯҳ:Википедия:Мақолаҳои бо сарчашма аз Викидода]]</text>
      <sha1>cpvb6fxadcq3h7plquf4jc2buyoyvuf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Нуралӣ Эмомалӣ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>300554</id>
    <revision>
      <id>1309705</id>
      <parentid>1309626</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T04:32:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Искандар Ориф</username>
        <id>28023</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3889" xml:space="preserve">{{Варзишгар
 |ном                   = Нуралӣ Эмомалӣ
 |тасвир                = 
 |бар                   = 
 |тавсифи тасвир        = 
 |ҷинс                  = мард
 |номи пурра            = 
 |номи аслӣ             = Нуралӣ
 |ном ҳангоми таваллуд  = 
 |лақабҳо               = 
 |лақаб                 = 
 |шаҳрвандӣ             = {{парчамбандӣ|Тоҷикистон}}
 |тахассус              = ҷудукор
 |бошгоҳ                = 
 |зодрӯз                = 8.4.2002
 |зодгоҳ                = [[Тоҷикистон]]
 |таърихи даргузашт     = 
 |маҳалли даргузашт     = 
 |солҳои маснад         = 
 |тарафи корӣ           = 
 |мураббӣ               = [[Парвиз Собиров]]
 |қад                   = 
 |вазн                  = -66 кг
 |унвон                 = 
 |медалҳо               = 
{{БО-варзиш|[[Ҷуду]]}}
{{Турнир|[[Мусобиқоти ҷаҳонии ҷудуи ҷавонон]]}}
{{медал|Тило|[[Мусобиқоти ҷаҳонии ҷудуи ҷавонон 2022|Гуаякил 2022]]|то 66 кг}}
{{Турнир|[[Ҷоми ҷавонони Осиё]]}}
{{медал|Биринҷӣ|[[Ҷоми ҷавонони Осиё 2022|Тошканд 2022]]|то 66кг}}
{{Турнир|[[Мусобиқоти қаҳрамонии ҷудуи Тоҷикистон|Мусобиқоти қаҳрамонии Тоҷикистон]]}}
{{медал|Тило|[[Мусобиқоти қаҳрамонии ҷудуи Тоҷикистон 2022|Душанбе 2022]]|то 66кг}}
 |викианбор             = 
}}
'''Нуралӣ Эмомалӣ''' ([[8 апрел]]и [[2002]]&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.judoinside.com/judoka/155447/Nurali_Emomali/judo-career|title=Nurali Emomali Judoka|website=www.judoinside.com|publisher=JudoInside|accessdate=2022-08-11}}&lt;/ref&gt;, [[Тоҷикистон]]) — [[ҷуду]]кори тоҷик. Қаҳрамони ҷудуи ҷаҳон миёни ҷавонон (2022)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.ozodi.org/a/31983034.html|title=Варзишгари тоҷик қаҳрамони ҷаҳон оид ба ҷудо миёни ҷавонон гардид|website=Радиои Озодӣ|lang=tg|accessdate=2022-08-11}}&lt;/ref&gt;.

== Ифтихорот ==

=== Ҷумҳуриявӣ ===
* Мусобиқоти қаҳрамонии Тоҷикистон 2022 — {{1}}&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://judo.tj/person/67712/results.html|title=Федератсияи Ҷудои Тоҷикистон|website=judo.tj|accessdate=2022-08-11}}&lt;/ref&gt;
* Мусобиқаи ҷумҳуриявӣ миёни калонсолон 02.2022 — {{3}}
* Мусобиқаи ҷумҳуриявӣ миёни калонсолон 12.2021 — {{1}}
* Мусобиқаи ҷумҳуриявӣ миёни ҷавонон 11.2021 — {{2}}
* Мусобиқаи ҷумҳуриявӣ миёни ҷавонон 07.2021 — {{2}}

=== Байналмилалӣ ===
* Мусобиқоти ҷаҳонии ҷудуи ҷавонон 2022 инфиродӣ. Гуаякил — {{1}}&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.ijf.org/competition/2302/judoka_athletes|title=Guayaquil World Championships Juniors 2022 Individuals / IJF.org|website=www.ijf.org|accessdate=2022-08-11}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://judobase.ijf.org/#/competition/profile/2302/results|title=Judobase.org|website=judobase.ijf.org|accessdate=2022-08-11}}&lt;/ref&gt;
* Ҷоми ҷавонони Осиё 2022. Тошканд — {{3}}&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.ijf.org/competition/2414/judoka_athletes?id_weight=45|title=Tashkent Junior Asian Cup 2022|website=www.ijf.org|publisher=IJF.org|accessdate=2022-08-11}}&lt;/ref&gt;

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

{{ПБ}}</text>
      <sha1>rvmnd8f3bslkkvqt2ckwd87t3simt40</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Носируддиншоҳ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>300558</id>
    <revision>
      <id>1309637</id>
      <timestamp>2022-08-11T12:00:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page &quot;[[:ru:Special:Redirect/revision/119784874|Насер ад-Дин Шах]]&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2159" xml:space="preserve">{{Ходими давлатӣ|180x100px|&lt;nowiki&gt;border]]&lt;/nowiki&gt;|State flag 1852–1907}}
[[Категория:Персоналии по алфавиту]]
'''Носируддиншоҳи Қоҷар''' ( {{Lang-fa|ناصرالدین شاه قاجار}}, &amp;#x200E;  {{ТаърихиТаваллуд|16|7|1831}} &lt;span lang=&quot;az&quot; style=&quot;font-style:italic;&quot;&gt;Насриддин шох Қачар&lt;/span&gt; - {{ТаърихиДаргузашт|1|5|1896}} ) — чаҳорумин шоҳ аз [[Дудмони Қоҷор|дудмони Қоҷори]] [[Эрон]], ки аз 17 сентябри соли 1848 хукмронӣ мекард. Ҳукмронии 47-солаи Носируддин тӯлонитарин давраи таърихи муосир ва севумин тӯлонитарин дар тамоми таърихи сеҳазорсолаи Эрон аст.

== Зиндагинома ==
[[Акс:Насер_ад-Дин_Шах,_шах_персидский._хромлит._1894г_ГИМ_e1t3.jpg|пайванд=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D1%80_%D0%B0%D0%B4-%D0%94%D0%B8%D0%BD_%D0%A8%D0%B0%D1%85%2C_%D1%88%D0%B0%D1%85_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9._%D1%85%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%BB%D0%B8%D1%82._1894%D0%B3_%D0%93%D0%98%D0%9C_e1t3.jpg/200px-%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D1%80_%D0%B0%D0%B4-%D0%94%D0%B8%D0%BD_%D0%A8%D0%B0%D1%85%2C_%D1%88%D0%B0%D1%85_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9._%D1%85%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%BB%D0%B8%D1%82._1894%D0%B3_%D0%93%D0%98%D0%9C_e1t3.jpg|чап|мини|272x272пкс| Носируддиншоҳ. Хромлитография 1894]]

== Пайвандҳо ==

* {{ВТ-ЭСБЕ|Наср-Эддин}}
* [http://www.qajarpages.org/nassereddinshah.html Nasser-al-Din Shah’s Portrait]
* [http://www.iranian.com/Pictory/qajar.html His visit to England(select from list)]
* [https://web.archive.org/web/20071007021343/http://iranjoa.com/iranjoa14/golestan/english/pic12.htm Side view of Nasser-al-Din Shah’s marble tombstone]
[[Гурӯҳ:Дорандагони Салиби бузурги ордени Леополди 1]]</text>
      <sha1>4w8npqad0t6m8qk2wxtef4fex57wp6k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309638</id>
      <parentid>1309637</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T12:00:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2042" xml:space="preserve">{{Ходими давлатӣ}}

'''Носируддиншоҳи Қоҷар''' ({{Lang-fa|ناصرالدین شاه قاجار}}, ‎ {{ТаърихиТаваллуд|16|7|1831}} &lt;span lang=&quot;az&quot; style=&quot;font-style:italic;&quot;&gt;Насриддин шох Қачар&lt;/span&gt; — {{ТаърихиДаргузашт|1|5|1896}}) — чаҳорумин шоҳ аз [[дудмони Қоҷор]]и [[Эрон]], ки аз 17 сентябри соли 1848 хукмронӣ мекард. Ҳукмронии 47-солаи Носируддин тӯлонитарин давраи таърихи муосир ва севумин тӯлонитарин дар тамоми таърихи сеҳазорсолаи Эрон аст.

== Зиндагинома ==
[[Акс:Насер_ад-Дин_Шах,_шах_персидский._хромлит._1894г_ГИМ_e1t3.jpg|пайванд=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D1%80_%D0%B0%D0%B4-%D0%94%D0%B8%D0%BD_%D0%A8%D0%B0%D1%85%2C_%D1%88%D0%B0%D1%85_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9._%D1%85%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%BB%D0%B8%D1%82._1894%D0%B3_%D0%93%D0%98%D0%9C_e1t3.jpg/200px-%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D1%80_%D0%B0%D0%B4-%D0%94%D0%B8%D0%BD_%D0%A8%D0%B0%D1%85%2C_%D1%88%D0%B0%D1%85_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9._%D1%85%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%BB%D0%B8%D1%82._1894%D0%B3_%D0%93%D0%98%D0%9C_e1t3.jpg|чап|мини|272x272пкс| Носируддиншоҳ. Хромлитография 1894]]

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Пайвандҳо ==
* {{ВТ-ЭСБЕ|Наср-Эддин}}
* [http://www.qajarpages.org/nassereddinshah.html Nasser-al-Din Shah’s Portrait]
* [http://www.iranian.com/Pictory/qajar.html His visit to England(select from list)]
* [https://web.archive.org/web/20071007021343/http://iranjoa.com/iranjoa14/golestan/english/pic12.htm Side view of Nasser-al-Din Shah’s marble tombstone]
{{ПБ}}
[[Гурӯҳ:Дорандагони Салиби бузурги ордени Леополди 1]]</text>
      <sha1>csudnwdx2bhpt19swq5e6v6y9uqob7o</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309639</id>
      <parentid>1309638</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T12:01:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2042" xml:space="preserve">{{Ходими давлатӣ}}

'''Носируддиншоҳи Қоҷор''' ({{Lang-fa|ناصرالدین شاه قاجار}}, ‎ {{ТаърихиТаваллуд|16|7|1831}} &lt;span lang=&quot;az&quot; style=&quot;font-style:italic;&quot;&gt;Насриддин шох Қачар&lt;/span&gt; — {{ТаърихиДаргузашт|1|5|1896}}) — чаҳорумин шоҳ аз [[дудмони Қоҷор]]и [[Эрон]], ки аз 17 сентябри соли 1848 хукмронӣ мекард. Ҳукмронии 47-солаи Носируддин тӯлонитарин давраи таърихи муосир ва севумин тӯлонитарин дар тамоми таърихи сеҳазорсолаи Эрон аст.

== Зиндагинома ==
[[Акс:Насер_ад-Дин_Шах,_шах_персидский._хромлит._1894г_ГИМ_e1t3.jpg|пайванд=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D1%80_%D0%B0%D0%B4-%D0%94%D0%B8%D0%BD_%D0%A8%D0%B0%D1%85%2C_%D1%88%D0%B0%D1%85_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9._%D1%85%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%BB%D0%B8%D1%82._1894%D0%B3_%D0%93%D0%98%D0%9C_e1t3.jpg/200px-%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D1%80_%D0%B0%D0%B4-%D0%94%D0%B8%D0%BD_%D0%A8%D0%B0%D1%85%2C_%D1%88%D0%B0%D1%85_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9._%D1%85%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%BB%D0%B8%D1%82._1894%D0%B3_%D0%93%D0%98%D0%9C_e1t3.jpg|чап|мини|272x272пкс| Носируддиншоҳ. Хромлитография 1894]]

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Пайвандҳо ==
* {{ВТ-ЭСБЕ|Наср-Эддин}}
* [http://www.qajarpages.org/nassereddinshah.html Nasser-al-Din Shah’s Portrait]
* [http://www.iranian.com/Pictory/qajar.html His visit to England(select from list)]
* [https://web.archive.org/web/20071007021343/http://iranjoa.com/iranjoa14/golestan/english/pic12.htm Side view of Nasser-al-Din Shah’s marble tombstone]
{{ПБ}}
[[Гурӯҳ:Дорандагони Салиби бузурги ордени Леополди 1]]</text>
      <sha1>tlh4zp35h99xz93amnrqiuhnlrazkcm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309640</id>
      <parentid>1309639</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T12:01:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2069" xml:space="preserve">{{Ходими давлатӣ}}

'''Носируддиншоҳи Қоҷор''' ({{Lang-fa|ناصرالدین شاه قاجار}}, ‎ {{ТаърихиТаваллуд|16|7|1831}} &lt;span lang=&quot;az&quot; style=&quot;font-style:italic;&quot;&gt;Насриддин шох Қачар&lt;/span&gt; — {{ТаърихиДаргузашт|1|5|1896}}) — чаҳорумин шоҳ аз [[дудмони Қоҷор]]и [[Эрон]], ки аз 17 сентябри соли 1848 хукмронӣ мекард. Ҳукмронии 47-солаи Носируддин тӯлонитарин ҳукумт дар давраи таърихи муосир ва севумин ҳукумати тӯлонӣ дар тамоми таърихи сеҳазорсолаи Эрон аст.

== Зиндагинома ==
[[Акс:Насер_ад-Дин_Шах,_шах_персидский._хромлит._1894г_ГИМ_e1t3.jpg|пайванд=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D1%80_%D0%B0%D0%B4-%D0%94%D0%B8%D0%BD_%D0%A8%D0%B0%D1%85%2C_%D1%88%D0%B0%D1%85_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9._%D1%85%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%BB%D0%B8%D1%82._1894%D0%B3_%D0%93%D0%98%D0%9C_e1t3.jpg/200px-%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D1%80_%D0%B0%D0%B4-%D0%94%D0%B8%D0%BD_%D0%A8%D0%B0%D1%85%2C_%D1%88%D0%B0%D1%85_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9._%D1%85%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%BB%D0%B8%D1%82._1894%D0%B3_%D0%93%D0%98%D0%9C_e1t3.jpg|чап|мини|272x272пкс| Носируддиншоҳ. Хромлитография 1894]]

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Пайвандҳо ==
* {{ВТ-ЭСБЕ|Наср-Эддин}}
* [http://www.qajarpages.org/nassereddinshah.html Nasser-al-Din Shah’s Portrait]
* [http://www.iranian.com/Pictory/qajar.html His visit to England(select from list)]
* [https://web.archive.org/web/20071007021343/http://iranjoa.com/iranjoa14/golestan/english/pic12.htm Side view of Nasser-al-Din Shah’s marble tombstone]
{{ПБ}}
[[Гурӯҳ:Дорандагони Салиби бузурги ордени Леополди 1]]</text>
      <sha1>h08l98mlhio6cyygq7zjga27e7t0n6e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309641</id>
      <parentid>1309640</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T12:11:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3325" xml:space="preserve">{{Ходими давлатӣ}}

'''Носируддиншоҳи Қоҷор''' ({{Lang-fa|ناصرالدین شاه قاجار}}, ‎ {{ТаърихиТаваллуд|16|7|1831}} &lt;span lang=&quot;az&quot; style=&quot;font-style:italic;&quot;&gt;Насриддин шох Қачар&lt;/span&gt; — {{ТаърихиДаргузашт|1|5|1896}}) — чаҳорумин шоҳ аз [[дудмони Қоҷор]]и [[Эрон]], ки бо наздик ба 50 соли подшоҳӣ, пас аз [[Шопури II|Шопури II Cоcонӣ]] ва [[Таҳмосби I|Таҳмосби I Сафавӣ]] тӯлонитарин давраи подшоҳӣ дар миёни тамоми шоҳҳои таърихи Эронро дорост. Ӯ ба ифтихори ним қарни салтанат бар Эрон, худро '''Соҳибқирон''' номид. Ӯ ҳамчунин нахустин подшоҳи эронӣ буд, ки хотироти худро навишт&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.qajarpages.org/mohammadshahchildren.html|title=Children of Mohammad Shah Qajar|website=www.qajarpages.org|accessdate=2022-08-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100923073154/http://www.qajarpages.org/mohammadshahchildren.html|archivedate=2010-09-23}}&lt;/ref&gt;.

== Зиндагинома ==
Носируддинмирзо дар 17 июни 1831 (25 тири 1210) дар рустои Куҳанму дар наздики Табрез&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/biography/Naser-al-Din-Shah|title=Nāṣer al-Dīn Shāh {{!}} Qājār shah of Iran|website=www.britannica.com|publisher=Britannica|lang=en|accessdate=2022-08-11}}&lt;/ref&gt; мутаваллид шуд. Ӯ севумин фарзанди Муҳаммадмирзо ва Маликҷаҳонхонум буд. Муҳаммадмирзо ҳангоме ки дувоздаҳ сол дошт, дар 1198 ба дастури Фатҳалишоҳ бо духтари аммаи чаҳордаҳсолааш Маликҷаҳонхонум издивоҷ кард.[[Акс:Насер_ад-Дин_Шах,_шах_персидский._хромлит._1894г_ГИМ_e1t3.jpg|пайванд=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D1%80_%D0%B0%D0%B4-%D0%94%D0%B8%D0%BD_%D0%A8%D0%B0%D1%85%2C_%D1%88%D0%B0%D1%85_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9._%D1%85%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%BB%D0%B8%D1%82._1894%D0%B3_%D0%93%D0%98%D0%9C_e1t3.jpg/200px-%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D1%80_%D0%B0%D0%B4-%D0%94%D0%B8%D0%BD_%D0%A8%D0%B0%D1%85%2C_%D1%88%D0%B0%D1%85_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9._%D1%85%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%BB%D0%B8%D1%82._1894%D0%B3_%D0%93%D0%98%D0%9C_e1t3.jpg|чап|мини|272x272пкс| Носируддиншоҳ. Хромлитография 1894]]

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Пайвандҳо ==
* {{ВТ-ЭСБЕ|Наср-Эддин}}
* [http://www.qajarpages.org/nassereddinshah.html Nasser-al-Din Shah’s Portrait]
* [http://www.iranian.com/Pictory/qajar.html His visit to England(select from list)]
* [https://web.archive.org/web/20071007021343/http://iranjoa.com/iranjoa14/golestan/english/pic12.htm Side view of Nasser-al-Din Shah’s marble tombstone]
{{ПБ}}
[[Гурӯҳ:Дорандагони Салиби бузурги ордени Леополди 1]]</text>
      <sha1>mvf4po6oc6jn56ikvhbes8etuavrs6i</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309642</id>
      <parentid>1309641</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T12:15:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3327" xml:space="preserve">{{Ходими давлатӣ}}

'''Носируддиншоҳи Қоҷор''' ({{Lang-fa|ناصرالدین شاه قاجار}}, ‎ {{ТаърихиТаваллуд|16|7|1831}} &lt;span lang=&quot;az&quot; style=&quot;font-style:italic;&quot;&gt;Насриддин шох Қачар&lt;/span&gt; — {{ТаърихиДаргузашт|1|5|1896}}) — чаҳорумин шоҳ аз [[дудмони Қоҷор]]и [[Эрон]], ки бо наздик ба 50 соли подшоҳӣ, пас аз [[Шопури II|Шопури II Cоcонӣ]] ва [[Таҳмосби I|Таҳмосби I Сафавӣ]] тӯлонитарин давраи подшоҳӣ дар миёни тамоми шоҳҳои таърихи Эронро дорост. Ӯ ба ифтихори ним қарни салтанат бар Эрон, худро '''Соҳибқирон''' номид. Ӯ ҳамчунин нахустин подшоҳи эронӣ буд, ки хотироти худро навишт&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.qajarpages.org/mohammadshahchildren.html|title=Children of Mohammad Shah Qajar|website=www.qajarpages.org|accessdate=2022-08-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100923073154/http://www.qajarpages.org/mohammadshahchildren.html|archivedate=2010-09-23}}&lt;/ref&gt;.

== Зиндагинома ==
Носируддинмирзо дар 17 июни 1831 (25 тири 1210) дар рустои Куҳанму дар наздики Табрез&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/biography/Naser-al-Din-Shah|title=Nāṣer al-Dīn Shāh {{!}} Qājār shah of Iran|website=www.britannica.com|publisher=Britannica|lang=en|accessdate=2022-08-11}}&lt;/ref&gt; мутаваллид шуд. Ӯ севумин фарзанди Муҳаммадмирзо ва Маликҷаҳон Хонум буд. Муҳаммадмирзо ҳангоме ки дувоздаҳ сол дошт, дар 1198 ба дастури Фатҳалишоҳ бо духтари аммаи чаҳордаҳсолааш Маликҷаҳон Хонум издивоҷ кард.[[Акс:Насер_ад-Дин_Шах,_шах_персидский._хромлит._1894г_ГИМ_e1t3.jpg|пайванд=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D1%80_%D0%B0%D0%B4-%D0%94%D0%B8%D0%BD_%D0%A8%D0%B0%D1%85%2C_%D1%88%D0%B0%D1%85_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9._%D1%85%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%BB%D0%B8%D1%82._1894%D0%B3_%D0%93%D0%98%D0%9C_e1t3.jpg/200px-%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D1%80_%D0%B0%D0%B4-%D0%94%D0%B8%D0%BD_%D0%A8%D0%B0%D1%85%2C_%D1%88%D0%B0%D1%85_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9._%D1%85%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%BB%D0%B8%D1%82._1894%D0%B3_%D0%93%D0%98%D0%9C_e1t3.jpg|чап|мини|272x272пкс| Носируддиншоҳ. Хромлитография 1894]]

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Пайвандҳо ==
* {{ВТ-ЭСБЕ|Наср-Эддин}}
* [http://www.qajarpages.org/nassereddinshah.html Nasser-al-Din Shah’s Portrait]
* [http://www.iranian.com/Pictory/qajar.html His visit to England(select from list)]
* [https://web.archive.org/web/20071007021343/http://iranjoa.com/iranjoa14/golestan/english/pic12.htm Side view of Nasser-al-Din Shah’s marble tombstone]
{{ПБ}}
[[Гурӯҳ:Дорандагони Салиби бузурги ордени Леополди 1]]</text>
      <sha1>ibouljre0lneysh2wowpnqymuibnbin</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Оқомуҳаммадхони Қоҷор</title>
    <ns>0</ns>
    <id>300559</id>
    <revision>
      <id>1309644</id>
      <timestamp>2022-08-11T12:41:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <comment>Саҳифаи нав: {{Ходими давлатӣ}} '''Оқомуҳаммадхони Қоҷор''' '''Оқомуҳаммадшои Қоҷор''' ({{lang-fa|آغا محمد شاه قاجار}}, {{lang-az|Ağa Məhəmməd şah Qacar}}; {{ВД-Дебоча}}) — шоҳи Эрон (1776—97), асосгузори сулолаи [[Қоҷориён]]. Ӯ сарвари муборизаи қоҷор ба муқобили зандхо буд, ки соли 1794 бо ғалабаи қоҷор...</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1028" xml:space="preserve">{{Ходими давлатӣ}}
'''Оқомуҳаммадхони Қоҷор''' '''Оқомуҳаммадшои Қоҷор''' ({{lang-fa|آغا محمد شاه قاجار}}, {{lang-az|Ağa Məhəmməd şah Qacar}}; {{ВД-Дебоча}}) — шоҳи Эрон (1776—97), асосгузори сулолаи [[Қоҷориён]]. Ӯ сарвари муборизаи қоҷор ба муқобили зандхо буд, ки соли 1794 бо ғалабаи қоҷорҳо анҷом ёфт. Соли 1786 Теҳронро пойтахт эълон кард.

Нисбат ба душманони худ ва шӯришгарон беамон буд. Соли 1795 ба Озарбойҷон ва Гурҷистон тохта, Тифлисиро тороҷ на­муд. Ҳангоми ҳуҷуми дуюмборааш ба Закавказия (1797) бо дасти дарбориён кушта шуд.

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Адабиёт ==
* {{ЭСТ|Оқомуҳаммадхони Қоҷор|7}}

{{ПБ}}</text>
      <sha1>b1oz5b5mhnkque5cuan3yu7w8usqdeb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309645</id>
      <parentid>1309644</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T12:42:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1031" xml:space="preserve">{{Ходими давлатӣ}}
'''Оқомуҳаммадхони Қоҷор''', '''Оқомуҳаммадшоҳи Қоҷор''' ({{lang-fa|آغا محمد شاه قاجار}}, {{lang-az|Ağa Məhəmməd şah Qacar}}; {{ВД-Дебоча}}) — шоҳи Эрон (1776—97), асосгузори сулолаи [[Қоҷориён]]. Ӯ сарвари муборизаи қоҷор ба муқобили зандхо буд, ки соли 1794 бо ғалабаи қоҷорҳо анҷом ёфт. Соли 1786 Теҳронро пойтахт эълон кард.

Нисбат ба душманони худ ва шӯришгарон беамон буд. Соли 1795 ба Озарбойҷон ва Гурҷистон тохта, Тифлисиро тороҷ на­муд. Ҳангоми ҳуҷуми дуюмборааш ба Закавказия (1797) бо дасти дарбориён кушта шуд.

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Адабиёт ==
* {{ЭСТ|Оқомуҳаммадхони Қоҷор|6}}

{{ПБ}}</text>
      <sha1>hq2x1waro0qjp8hezxz9fp586utfqu0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309646</id>
      <parentid>1309645</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T12:43:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1031" xml:space="preserve">{{Ходими давлатӣ}}
'''Оқомуҳаммадхони Қоҷор''', '''Оқомуҳаммадшоҳи Қоҷор''' ({{lang-fa|آغا محمد شاه قاجار}}, {{lang-az|Ağa Məhəmməd şah Qacar}}; {{ВД-Дебоча}}) — шоҳи Эрон (1776—97), асосгузори сулолаи [[Қоҷориён]]. Ӯ сарвари муборизаи қоҷор ба муқобили зандхо буд, ки соли 1794 бо ғалабаи қоҷорҳо анҷом ёфт. Соли 1786 Теҳронро пойтахт эълон кард.

Нисбат ба душманони худ ва шӯришгарон беамон буд. Соли 1795 ба Озарбойҷон ва Гурҷистон тохта, Тифлисиро тороҷ на­муд. Ҳангоми ҳуҷуми дуюмборааш ба Закавказия (1797) бо дасти дарбориён кушта шуд.

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Адабиёт ==
* {{ЭСТ|Оқомуҳаммадхони Қоҷор|5}}

{{ПБ}}</text>
      <sha1>bfdsdx6l3hhinhoafkwif3m9h5q8o14</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309647</id>
      <parentid>1309646</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T12:43:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1031" xml:space="preserve">{{Ходими давлатӣ}}
'''Оқомуҳаммадхони Қоҷор''', '''Оқомуҳаммадшоҳи Қоҷор''' ({{lang-fa|آغا محمد شاه قاجار}}, {{lang-az|Ağa Məhəmməd şah Qacar}}; {{ВД-Дебоча}}) — шоҳи Эрон (1776—97), асосгузори сулолаи [[Қоҷориён]]. 

Ӯ сарвари муборизаи қоҷор ба муқобили зандхо буд, ки соли 1794 бо ғалабаи қоҷорҳо анҷом ёфт. Соли 1786 Теҳронро пойтахт эълон кард.

Нисбат ба душманони худ ва шӯришгарон беамон буд. Соли 1795 ба Озарбойҷон ва Гурҷистон тохта, Тифлисро тороҷ на­муд. Ҳангоми ҳуҷуми дуюмборааш ба Закавказия (1797) бо дасти дарбориён кушта шуд.

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Адабиёт ==
* {{ЭСТ|Оқомуҳаммадхони Қоҷор|5}}

{{ПБ}}</text>
      <sha1>o15gtgtjdhbx7crk00pytks9z6cjpnv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гурӯҳ:Сиёсат дар Осиё аз рӯи давлатҳо</title>
    <ns>14</ns>
    <id>300560</id>
    <revision>
      <id>1309653</id>
      <timestamp>2022-08-11T15:15:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>гурӯҳбандӣ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="196" xml:space="preserve">[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи қитъаҳо ва аз рӯи кишварҳо|Asia]]
[[Гурӯҳ:Сиёсат дар Осиё| ]]
[[Гурӯҳ:Давлатҳои Осиё| Сиёсат]]</text>
      <sha1>5c6ncx0k5m5cxzv6gxgnk7i9knp3est</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309661</id>
      <parentid>1309653</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T15:56:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>гурӯҳбандӣ, ислоҳ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="191" xml:space="preserve">[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи қитъаҳо ва аз рӯи кишварҳо|Asia]]
[[Гурӯҳ:Сиёсати Осиё| ]]
[[Гурӯҳ:Давлатҳои Осиё| Сиёсат]]</text>
      <sha1>eycnz5sn19bct025zft5i65u624zpj0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гурӯҳ:Сиёсати Осиё</title>
    <ns>14</ns>
    <id>300561</id>
    <revision>
      <id>1309654</id>
      <timestamp>2022-08-11T15:19:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>гурӯҳбандӣ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="140" xml:space="preserve">{{Commons category|Politics of Asia|Politics of Asia}}
 
[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи қитъа|Осиё]]
[[Гурӯҳ:Осиё]]</text>
      <sha1>fmi5pnsw8iszxu7rhg7nsniy5pr0va8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309656</id>
      <parentid>1309654</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T15:26:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>гурӯҳбандӣ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="144" xml:space="preserve">{{Commons category|Politics of Asia|Politics of Asia}}
 
[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи қитъаҳо|Осиё]]
[[Гурӯҳ:Осиё]]</text>
      <sha1>n9jrrnjaha1a9oit3czxd1ynfj5p96e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309659</id>
      <parentid>1309656</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T15:55:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Шухрат Саъдиев moved page [[Гурӯҳ:Сиёсат дар Осиё]] to [[Гурӯҳ:Сиёсати Осиё]]: ивази номгузорӣ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="144" xml:space="preserve">{{Commons category|Politics of Asia|Politics of Asia}}
 
[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи қитъаҳо|Осиё]]
[[Гурӯҳ:Осиё]]</text>
      <sha1>n9jrrnjaha1a9oit3czxd1ynfj5p96e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309696</id>
      <parentid>1309659</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T18:13:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>илова</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="178" xml:space="preserve">{{Commons category|Politics of Asia|Politics of Asia}}
{{Индекси гурӯҳҳо}}
 
[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи қитъаҳо|Осиё]]
[[Гурӯҳ:Осиё]]</text>
      <sha1>i6ah9otqorgqm0wlsylaztu6y96vpxz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи қитъа</title>
    <ns>14</ns>
    <id>300562</id>
    <revision>
      <id>1309655</id>
      <timestamp>2022-08-11T15:23:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>гурӯҳбандӣ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="155" xml:space="preserve">{{Commons cat|Politics by continent}}
 
[[Гурӯҳ:Гурӯҳҳо аз рӯи қитъа ]]
[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи макон|Қитъа]]</text>
      <sha1>0lhsmfydgx1ddrdlcxppwhku00ghr0l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гурӯҳ:Сиёсат дар Осиё</title>
    <ns>14</ns>
    <id>300563</id>
    <redirect title="Гурӯҳ:Сиёсати Осиё" />
    <revision>
      <id>1309660</id>
      <timestamp>2022-08-11T15:55:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>Шухрат Саъдиев moved page [[Гурӯҳ:Сиёсат дар Осиё]] to [[Гурӯҳ:Сиёсати Осиё]]: ивази номгузорӣ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="53" xml:space="preserve">#равона [[:Гурӯҳ:Сиёсати Осиё]]</text>
      <sha1>swkuwrw8tmtjscmm3xwobksuuowt3gp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гурӯҳ:Сиёсати Осиёи Марказӣ</title>
    <ns>14</ns>
    <id>300564</id>
    <revision>
      <id>1309664</id>
      <timestamp>2022-08-11T16:16:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>гурӯҳбандӣ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="115" xml:space="preserve">[[Гурӯҳ:Сиёсати Осиё аз рӯи минтақа|Central]] 
[[Гурӯҳ:Осиёи Марказӣ]]</text>
      <sha1>qx6ndvesxgl7i587lfakbcr149zxcsa</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309695</id>
      <parentid>1309664</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T18:12:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>илова</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="150" xml:space="preserve">{{Индекси гурӯҳҳо}}

[[Гурӯҳ:Сиёсати Осиё аз рӯи минтақа|Central]] 
[[Гурӯҳ:Осиёи Марказӣ]]</text>
      <sha1>dfx5scfo7othpvq9jf5tzfcu6nnz403</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ҷейрон (сериёл)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>300565</id>
    <revision>
      <id>1309670</id>
      <timestamp>2022-08-11T16:46:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <comment>Саҳифаи нав: {{Сериёл}} '''Ҷейрон''' ({{lang-fa|جیران}}) -  сериёли телевизиюнии эронӣ дар жанри ошиқонаи таърихӣ ба коргардонии [[Ҳасан Фатҳӣ]], нависандагии [[Эҳсони Ҷавонмард]] ва Фатҳӣ ва таҳиякунндагии Исмоили Афифа аст. Достони ин маҷмӯа ба вақоеъи баъд аз марги Амиркабир ва ош...</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="591" xml:space="preserve">{{Сериёл}}
'''Ҷейрон''' ({{lang-fa|جیران}}) -  сериёли телевизиюнии эронӣ дар жанри ошиқонаи таърихӣ ба коргардонии [[Ҳасан Фатҳӣ]], нависандагии [[Эҳсони Ҷавонмард]] ва Фатҳӣ ва таҳиякунндагии Исмоили Афифа аст. Достони ин маҷмӯа ба вақоеъи баъд аз марги Амиркабир ва ошноӣ [[Носируддиншоҳ]] бо [[Ҷейрон]] мепардозад.

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

{{ПБ}}</text>
      <sha1>qptt140u8zjcrm7c93t41ho42c2hsuw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309671</id>
      <parentid>1309670</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T16:47:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="601" xml:space="preserve">{{Телесериал}}
'''Ҷейрон''' ({{lang-fa|جیران}}) — сериёли телевизиюнии эронӣ дар жанри ошиқонаи таърихӣ ба коргардонии [[Ҳасан Фатҳӣ]], нависандагии [[Эҳсони Ҷавонмард]] ва Фатҳӣ ва таҳиякунндагии Исмоили Афифа аст. Достони ин маҷмӯа ба вақоеъи баъд аз марги Амиркабир ва ошноӣ [[Носируддиншоҳ]] бо [[Ҷейрон]] мепардозад.

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

{{ПБ}}</text>
      <sha1>o9jglaetckueaaxonf5tpy2u5mqfq54</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309673</id>
      <parentid>1309671</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T16:50:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1110" xml:space="preserve">{{Телесериал}}
'''Ҷейрон''' ({{lang-fa|جیران}}) — сериёли телевизиюнии эронӣ дар жанри ошиқонаи таърихӣ ба коргардонии [[Ҳасан Фатҳӣ]], нависандагии [[Эҳсони Ҷавонмард]] ва Фатҳӣ ва таҳиякунндагии Исмоили Афифа аст. Достони ин маҷмӯа ба вақоеъи баъд аз марги Амиркабир ва ошноӣ [[Носируддиншоҳ]] бо [[Ҷейрон]] мепардозад&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.filimo.com/shot/78271/سریال-جیران/|title=مرجع خبرها و اطلاعات سریال جیران|author=فیلیمو‌شات|website=فیلیموشات|date=2022-03-14|lang=fa|accessdate=2022-08-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220222163422/https://www.filimo.com/shot/78271/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%D8%AC%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/?utm_source=filimo-web&amp;utm_medium=link&amp;utm_campaign=movie_reviews&amp;utm_content=85465|archivedate=2022-02-22}}&lt;/ref&gt;.

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

{{ПБ}}</text>
      <sha1>jcc55jf0gxycl21zyrisbs59hucwx7e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309706</id>
      <parentid>1309673</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T05:01:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1950" xml:space="preserve">{{Телесериал}}
'''Ҷейрон''' ({{lang-fa|جیران}}) — сериёли телевизиюнии эронӣ дар жанри ошиқонаи таърихӣ ба коргардонии [[Ҳасан Фатҳӣ]], нависандагии [[Эҳсони Ҷавонмард]] ва Фатҳӣ ва таҳиякунндагии Исмоили Афифа аст.

== Достон ==
Маҷмӯъаи Ҷейрон достони ошиқона ва таърихӣ аст, ки шаш сол аз зиндагии [[Носируддиншоҳ]] чаҳорумин подшоҳи Қоҷорро ба тасвир мекашад&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.filimo.com/shot/78271/سریال-جیران/|title=مرجع خبرها و اطلاعات سریال جیران|author=فیلیمو‌شات|website=فیلیموشات|date=2022-03-14|lang=fa|accessdate=2022-08-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220222163422/https://www.filimo.com/shot/78271/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%D8%AC%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/?utm_source=filimo-web&amp;utm_medium=link&amp;utm_campaign=movie_reviews&amp;utm_content=85465|archivedate=2022-02-22}}&lt;/ref&gt;. Ин моҷаро, ки дар даврон пас аз марги Амиркабир ва садриаъзам шудани [[Мирзооқохони Нурӣ]] шурӯъ мешавад. Достон ошноӣ ва ишқи шоҳ бо духтари рустоӣ ба номи Хадиҷахонуми Таҷриширо, ки ба сабаби чашмони дурушташ, шоҳ номи «Ҷейрон»-ро бар ӯ ниҳод, нишон медиҳад&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.asriran.com/fa/news/779518|title=بهرام رادان در نقش ناصرالدین شاه و پریناز ایزدیار در نقش جیران (عکس)|author=عصر ایران|website=|date=۱۴۰۰/۰۱/۲۶ - ۱۵:۲۰|lang=fa|accessdate=2022-08-12}}&lt;/ref&gt;.

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

{{ПБ}}</text>
      <sha1>h6lo36kt53u1i9njznaqd72i0twysm4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гурӯҳ:Сиёсати Афғонистон</title>
    <ns>14</ns>
    <id>300566</id>
    <revision>
      <id>1309674</id>
      <timestamp>2022-08-11T16:51:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>гурӯҳбандӣ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="284" xml:space="preserve">[[Гурӯҳ:Афғонистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи давлатҳо|Афғонистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсат дар Осиё аз рӯи давлатҳо|Афғонистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсати Осиёи Марказӣ|Афғонистон]]</text>
      <sha1>3ncl9t4pv5d86mb5h0ifrku0qz1khqq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гурӯҳ:Сиёсатмадорони Муғулистон</title>
    <ns>14</ns>
    <id>300567</id>
    <revision>
      <id>1309676</id>
      <timestamp>2022-08-11T17:29:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>гурӯҳбандӣ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="299" xml:space="preserve">[[Гурӯҳ:Сиёсати Муғулистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи давлатҳо|Муғулистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсат дар Осиё аз рӯи давлатҳо|Муғулистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсати Осиёи Марказӣ|Муғулистон]]</text>
      <sha1>ti24qimtey75e47wex5qkig2bpm45mr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309677</id>
      <parentid>1309676</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T17:31:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>гурӯҳбандӣ, навсозӣ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="197" xml:space="preserve">[[Гурӯҳ:Сиёсати Муғулистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсатмадорон аз рӯи давлатҳо|Муғулистон]]
[[Гурӯҳ:Шахсиятҳо|Муғулистон]]</text>
      <sha1>bs5z4kmxavknzhq37ui534nbza68151</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309678</id>
      <parentid>1309677</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T17:32:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>гурӯҳбандӣ, ислоҳ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="193" xml:space="preserve">[[Гурӯҳ:Сиёсати Муғулистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсатмадорон аз рӯи кишвар|Муғулистон]]
[[Гурӯҳ:Шахсиятҳо|Муғулистон]]</text>
      <sha1>fti4yty2y2eizlad1x6t77rl65aty50</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гурӯҳ:Сиёсати Муғулистон</title>
    <ns>14</ns>
    <id>300568</id>
    <revision>
      <id>1309679</id>
      <timestamp>2022-08-11T17:35:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>гурӯҳбандӣ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="284" xml:space="preserve">[[Гурӯҳ:Муғулистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи давлатҳо|Муғулистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсат дар Осиё аз рӯи давлатҳо|Муғулистон]]
[[Гурӯҳ:Сиёсати Осиёи Марказӣ|Муғулистон]]</text>
      <sha1>5a9titbc39mnbqep49tzytzcm97ced6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гурӯҳ:Сиёсати Осиё аз рӯи минтақа</title>
    <ns>14</ns>
    <id>300569</id>
    <revision>
      <id>1309680</id>
      <timestamp>2022-08-11T17:42:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>гурӯҳбандӣ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="155" xml:space="preserve">[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи минтақа|+]]
[[Гурӯҳ:Сиёсат дар Осиё| ]]
[[Гурӯҳ::Минтақаҳо дар Осиё| ]]</text>
      <sha1>f3iy85soiv908mgqy06mhsrby42xx8f</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309681</id>
      <parentid>1309680</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T17:43:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>гурӯҳбандӣ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="149" xml:space="preserve">[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи минтақа|+]]
[[Гурӯҳ:Сиёсати Осиё| ]]
[[Гурӯҳ:Минтақаҳо дар Осиё| ]]</text>
      <sha1>jmitz7g7hxvd3k3jce2v3v63qctxvea</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309684</id>
      <parentid>1309681</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T17:51:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>гурӯҳбандӣ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="153" xml:space="preserve">[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи минтақаҳо|+]]
[[Гурӯҳ:Сиёсати Осиё| ]]
[[Гурӯҳ:Минтақаҳо дар Осиё| ]]</text>
      <sha1>ol565e54kgmgipovhvm3ou0wmuxx7xq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309686</id>
      <parentid>1309684</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T17:55:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>ислоҳ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="101" xml:space="preserve">[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи минтақаҳо|+]]
[[Гурӯҳ:Сиёсати Осиё| ]]</text>
      <sha1>s28yvvlbnr4dajnkes8ijbzk6u4tfuz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи минтақа</title>
    <ns>14</ns>
    <id>300570</id>
    <redirect title="Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи минтақаҳо" />
    <revision>
      <id>1309683</id>
      <timestamp>2022-08-11T17:49:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>гурӯҳбандӣ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="182" xml:space="preserve">[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи минтақаҳо]]
[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи макон| Минтақа]]
[[Гурӯҳ:Гурӯҳҳо аз рӯи минтақа]]</text>
      <sha1>a7jvvt6zpnzbwrddx9k4qlsbooq69am</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309685</id>
      <parentid>1309683</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T17:54:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>равона</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="260" xml:space="preserve">#равона [[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи минтақаҳо]]

[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи минтақаҳо]]
[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи макон| Минтақа]]
[[Гурӯҳ:Гурӯҳҳо аз рӯи минтақаҳо]]</text>
      <sha1>9qxjxzl6fvzt00b04gktnzgqtob56vk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи қитъаҳо ва аз рӯи кишварҳо</title>
    <ns>14</ns>
    <id>300571</id>
    <revision>
      <id>1309687</id>
      <timestamp>2022-08-11T18:00:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>гурӯҳбандӣ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="168" xml:space="preserve">[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи қитъаҳо|*]]
[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи кишвар|*]]
[[Гурӯҳ:Гурӯҳҳо аз рӯи қитъаҳо]]</text>
      <sha1>853viykb1ws06t00r67txzqyfebzhsx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309688</id>
      <parentid>1309687</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T18:03:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Шухрат Саъдиев</username>
        <id>5132</id>
      </contributor>
      <comment>гурӯҳбандӣ, навсозӣ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="172" xml:space="preserve">[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи қитъаҳо|*]]
[[Гурӯҳ:Сиёсат аз рӯи давлатҳо|*]]
[[Гурӯҳ:Гурӯҳҳо аз рӯи қитъаҳо]]</text>
      <sha1>b2dysdx479lq1nr921v74v3bvr7k0sl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гулчанбар</title>
    <ns>0</ns>
    <id>300572</id>
    <revision>
      <id>1309707</id>
      <timestamp>2022-08-12T06:09:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <comment>Саҳифаи нав: '''Гулчанбар''' — ороише, ки дар шакли доира аз баргу поя, гул, шохчаи рустаниҳои ҳамешасабз, маснуоти сунъӣ, коғаз ва ғайра таҳия мекунанд.  Гулчанбар вобаста ба мақсади истифода идона, ҷашнӣ, сӯгворӣ ва ғайра мешавад. Дар Юнони Қадим ғолибони мусобиқаҳои наво...</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2541" xml:space="preserve">'''Гулчанбар''' — ороише, ки дар шакли доира аз баргу поя, гул, шохчаи рустаниҳои ҳамешасабз, маснуоти сунъӣ, коғаз ва ғайра таҳия мекунанд.

Гулчанбар вобаста ба мақсади истифода идона, ҷашнӣ, сӯгворӣ ва ғайра мешавад. Дар Юнони Қадим ғолибони мусобиқаҳои навозандагӣ ва варзиширо бо гулчанбар сарфароз мекарданд. Ба ғолибони бозиҳои Пифий чанбари баргҳои лавр (ғор) супорида мешуд. Дар асри 5 то м. Гулчанбар рамзи ҳақиқии пирӯзӣ гашт. Дар империяи Рум гулчанбар мақоми ҷоизаро дошт. Мас., барои аз марг раҳонидани шаҳрванди Рум ба наҷотгар гулчанбари баргҳои булут дода мешуд; ба ҷанговароне, ки аввалин шуда девори шаҳри душманро фатҳ мекарданд, гулчанбарҳои махсус месупориданд. Минбаъд ҷои чанбаракҳои гулу гиёҳиро ашёи филиззӣ гирифт ва ҳамин тавр, тоҷ пайдо шуд. Гулчанбар дар байни бисёр халқҳо шуҳрати беандоза дорад. Бино ба баъзе расму ойинҳои қадимӣ баъзе халқҳои славянӣ бо гулчанбар фол мекушоянд. Чунончи, дар рӯзи Иван Купала (иди қадимии халқии заминдорони динпараст, ки ба 24 июн рост меояд) духтарон ба об гулчанбар сар дода, бо ҳамин роҳ фол медиданд: гулчанбари зери об маънии марг, гулчанбари рӯи об маънии издивоҷро дошт. Гулчанбарҳои муосир бештар рукни ҷашниро соҳиб гашта, вобаста ба мақсад навиштаҷот доранд. Онро чун рамзи эҳтиром, поси хотир ба пояи муҷассамаҳои шахсиятҳои бузурги таърихӣ ва муосир мегузоранд.

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Адабиёт ==
* {{ЭМТ|Гулчанбар|4|муаллиф= }}</text>
      <sha1>ebz32x81g1lryxugiqr0ee4z70b8juh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309708</id>
      <parentid>1309707</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T06:11:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>иловаи [[Гурӯҳ:Гулҳо]] бо ёрии [[Википедиа:HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2568" xml:space="preserve">'''Гулчанбар''' — ороише, ки дар шакли доира аз баргу поя, гул, шохчаи рустаниҳои ҳамешасабз, маснуоти сунъӣ, коғаз ва ғайра таҳия мекунанд.

Гулчанбар вобаста ба мақсади истифода идона, ҷашнӣ, сӯгворӣ ва ғайра мешавад. Дар Юнони Қадим ғолибони мусобиқаҳои навозандагӣ ва варзиширо бо гулчанбар сарфароз мекарданд. Ба ғолибони бозиҳои Пифий чанбари баргҳои лавр (ғор) супорида мешуд. Дар асри 5 то м. Гулчанбар рамзи ҳақиқии пирӯзӣ гашт. Дар империяи Рум гулчанбар мақоми ҷоизаро дошт. Мас., барои аз марг раҳонидани шаҳрванди Рум ба наҷотгар гулчанбари баргҳои булут дода мешуд; ба ҷанговароне, ки аввалин шуда девори шаҳри душманро фатҳ мекарданд, гулчанбарҳои махсус месупориданд. Минбаъд ҷои чанбаракҳои гулу гиёҳиро ашёи филиззӣ гирифт ва ҳамин тавр, тоҷ пайдо шуд. Гулчанбар дар байни бисёр халқҳо шуҳрати беандоза дорад. Бино ба баъзе расму ойинҳои қадимӣ баъзе халқҳои славянӣ бо гулчанбар фол мекушоянд. Чунончи, дар рӯзи Иван Купала (иди қадимии халқии заминдорони динпараст, ки ба 24 июн рост меояд) духтарон ба об гулчанбар сар дода, бо ҳамин роҳ фол медиданд: гулчанбари зери об маънии марг, гулчанбари рӯи об маънии издивоҷро дошт. Гулчанбарҳои муосир бештар рукни ҷашниро соҳиб гашта, вобаста ба мақсад навиштаҷот доранд. Онро чун рамзи эҳтиром, поси хотир ба пояи муҷассамаҳои шахсиятҳои бузурги таърихӣ ва муосир мегузоранд.

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Адабиёт ==
* {{ЭМТ|Гулчанбар|4|муаллиф= }}

[[Гурӯҳ:Гулҳо]]</text>
      <sha1>razowokbselh99uhrrx80wym6c51676</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309709</id>
      <parentid>1309708</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T06:13:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2697" xml:space="preserve">[[Акс:A colorful funeral wreaths in the flower shop in Hung Hom.jpg|мини|Гулчанбар дар фурӯшгоҳ]]
'''Гулчанбар''' — ороише, ки дар шакли доира аз баргу поя, [[гул]], шохчаи рустаниҳои ҳамешасабз, маснуоти сунъӣ, коғаз ва ғайра таҳия мекунанд.

Гулчанбар вобаста ба мақсади истифода идона, ҷашнӣ, сӯгворӣ ва ғайра мешавад. Дар Юнони Қадим ғолибони мусобиқаҳои навозандагӣ ва варзиширо бо гулчанбар сарфароз мекарданд. Ба ғолибони бозиҳои Пифий чанбари баргҳои лавр (ғор) супорида мешуд. Дар асри 5 то м. Гулчанбар рамзи ҳақиқии пирӯзӣ гашт. Дар империяи Рум гулчанбар мақоми ҷоизаро дошт. Мас., барои аз марг раҳонидани шаҳрванди Рум ба наҷотгар гулчанбари баргҳои булут дода мешуд; ба ҷанговароне, ки аввалин шуда девори шаҳри душманро фатҳ мекарданд, гулчанбарҳои махсус месупориданд. Минбаъд ҷои чанбаракҳои гулу гиёҳиро ашёи филиззӣ гирифт ва ҳамин тавр, тоҷ пайдо шуд. Гулчанбар дар байни бисёр халқҳо шуҳрати беандоза дорад. Бино ба баъзе расму ойинҳои қадимӣ баъзе халқҳои славянӣ бо гулчанбар фол мекушоянд. Чунончи, дар рӯзи Иван Купала (иди қадимии халқии заминдорони динпараст, ки ба 24 июн рост меояд) духтарон ба об гулчанбар сар дода, бо ҳамин роҳ фол медиданд: гулчанбари зери об маънии марг, гулчанбари рӯи об маънии издивоҷро дошт. Гулчанбарҳои муосир бештар рукни ҷашниро соҳиб гашта, вобаста ба мақсад навиштаҷот доранд. Онро чун рамзи эҳтиром, поси хотир ба пояи муҷассамаҳои шахсиятҳои бузурги таърихӣ ва муосир мегузоранд.

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Адабиёт ==
* {{ЭМТ|Гулчанбар|4|муаллиф= }}

[[Гурӯҳ:Гулҳо]]</text>
      <sha1>j8rai0xu7g2c6llhs6kmdtrug39a6n8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гулчеҳрабегим</title>
    <ns>0</ns>
    <id>300573</id>
    <revision>
      <id>1309716</id>
      <timestamp>2022-08-12T06:59:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <comment>Саҳифаи нав: {{Адиб}} '''Гулчеҳрабегими Ҳиндустонӣ''', '''Гулрухбегим''' низ гуфтаанд (? — 1598) — {{шоир}}и форсигӯи Ҳиндустон. Духтари Бобур. Хоҳараш Гулбаданбегим ва духтараш Салимабегим низ шеър мегуфтанд. Аз девонаш иттилоъ нест. Дар тазкираҳои бисёре номаш ва намунаҳои шеъ...</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="878" xml:space="preserve">{{Адиб}}
'''Гулчеҳрабегими Ҳиндустонӣ''', '''Гулрухбегим''' низ гуфтаанд (? — 1598) — {{шоир}}и форсигӯи Ҳиндустон. Духтари Бобур. Хоҳараш Гулбаданбегим ва духтараш Салимабегим низ шеър мегуфтанд. Аз девонаш иттилоъ нест. Дар тазкираҳои бисёре номаш ва намунаҳои шеъраш омадааст. Ин байт аз ӯст:
{{иқтибоси академикӣ|&lt;poem&gt;

Ҳеч гаҳ он шӯхи гулрухсор беағёр нест,
Рост будаст он, ки дар олам гули бехор нест.
&lt;/poem&gt;|сарчашма=}}

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Адабиёт ==
* {{ЭМТ|Гулчеҳрабегими Ҳиндустонӣ|4|муаллиф= }}</text>
      <sha1>8eea7dh2qut0u6a2zz34c0yw1nwbt0l</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309717</id>
      <parentid>1309716</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T06:59:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="877" xml:space="preserve">{{Адиб}}
'''Гулчеҳрабегими Ҳиндустонӣ''', '''Гулрухбегим''' низ гуфтаанд (? — 1598) — {{шоир}}и форсигӯи Ҳиндустон. Духтари Бобур. Хоҳараш Гулбаданбегим ва духтараш Салимабегим низ шеър мегуфтанд. Аз девонаш иттилоъ нест. Дар тазкираҳои бисёре номаш ва намунаҳои шеъраш омадааст. Ин байт аз ӯст:
{{иқтибоси академикӣ|&lt;poem&gt;
Ҳеч гаҳ он шӯхи гулрухсор беағёр нест,
Рост будаст он, ки дар олам гули бехор нест.
&lt;/poem&gt;|сарчашма=}}

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Адабиёт ==
* {{ЭМТ|Гулчеҳрабегими Ҳиндустонӣ|4|муаллиф= }}</text>
      <sha1>hw936cpgsu8k93qhvap9q9y3k30gfwt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309718</id>
      <parentid>1309717</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T07:01:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="894" xml:space="preserve">{{Адиб}}
'''Гулчеҳрабегими Ҳиндустонӣ''', '''Гулрухбегим''' низ гуфтаанд (? — 1598) — {{шоир}}&lt;nowiki/&gt;и форсигӯи Ҳиндустон. Духтари [[Бобур]]. Хоҳараш Гулбаданбегим ва духтараш [[Салимабегим]] низ шеър мегуфтанд. Аз девонаш иттилоъ нест. Дар тазкираҳои бисёре номаш ва намунаҳои шеъраш омадааст. Ин байт аз ӯст:
{{иқтибоси академикӣ|&lt;poem&gt;
Ҳеч гаҳ он шӯхи гулрухсор беағёр нест,
Рост будаст он, ки дар олам гули бехор нест.
&lt;/poem&gt;|сарчашма=}}

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Адабиёт ==
* {{ЭМТ|Гулчеҳрабегими Ҳиндустонӣ|4|муаллиф= }}</text>
      <sha1>89hmc4pgg9rexom1fa4eq0a1iqfjhac</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309719</id>
      <parentid>1309718</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T07:03:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="898" xml:space="preserve">{{Адиб}}
'''Гулчеҳрабегими Ҳиндустонӣ''', '''Гулрухбегим''' низ гуфтаанд (? — 1598) — {{шоир}}&lt;nowiki/&gt;и форсигӯи Ҳиндустон. Духтари [[Бобур]]. Хоҳараш [[Гулбаданбегим]] ва духтараш [[Салимабегим]] низ шеър мегуфтанд. Аз девонаш иттилоъ нест. Дар тазкираҳои бисёре номаш ва намунаҳои шеъраш омадааст. Ин байт аз ӯст:
{{иқтибоси академикӣ|&lt;poem&gt;
Ҳеч гаҳ он шӯхи гулрухсор беағёр нест,
Рост будаст он, ки дар олам гули бехор нест.
&lt;/poem&gt;|сарчашма=}}

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Адабиёт ==
* {{ЭМТ|Гулчеҳрабегими Ҳиндустонӣ|4|муаллиф= }}</text>
      <sha1>lsbabcbrphl2c6zfvufi657gvn51fsu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309720</id>
      <parentid>1309719</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T07:03:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>VASHGIRD moved page [[Гулчеҳрабегими Ҳиндустонӣ]] to [[Гулчеҳрабегим]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="898" xml:space="preserve">{{Адиб}}
'''Гулчеҳрабегими Ҳиндустонӣ''', '''Гулрухбегим''' низ гуфтаанд (? — 1598) — {{шоир}}&lt;nowiki/&gt;и форсигӯи Ҳиндустон. Духтари [[Бобур]]. Хоҳараш [[Гулбаданбегим]] ва духтараш [[Салимабегим]] низ шеър мегуфтанд. Аз девонаш иттилоъ нест. Дар тазкираҳои бисёре номаш ва намунаҳои шеъраш омадааст. Ин байт аз ӯст:
{{иқтибоси академикӣ|&lt;poem&gt;
Ҳеч гаҳ он шӯхи гулрухсор беағёр нест,
Рост будаст он, ки дар олам гули бехор нест.
&lt;/poem&gt;|сарчашма=}}

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Адабиёт ==
* {{ЭМТ|Гулчеҳрабегими Ҳиндустонӣ|4|муаллиф= }}</text>
      <sha1>lsbabcbrphl2c6zfvufi657gvn51fsu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309722</id>
      <parentid>1309720</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T07:04:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="875" xml:space="preserve">{{Адиб}}
'''Гулчеҳрабегими Ҳиндустонӣ''' ('''Гулрухбегим'''; {{ВД-Дебоча}}) — {{шоир}}и форсигӯи Ҳиндустон. Духтари [[Бобур]]. Хоҳараш [[Гулбаданбегим]] ва духтараш [[Салимабегим]] низ шеър мегуфтанд. Аз девонаш иттилоъ нест. Дар тазкираҳои бисёре номаш ва намунаҳои шеъраш омадааст. Ин байт аз ӯст:
{{иқтибоси академикӣ|&lt;poem&gt;
Ҳеч гаҳ он шӯхи гулрухсор беағёр нест,
Рост будаст он, ки дар олам гули бехор нест.
&lt;/poem&gt;|сарчашма=}}

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Адабиёт ==
* {{ЭМТ|Гулчеҳрабегими Ҳиндустонӣ|4|муаллиф= }}</text>
      <sha1>sqplu6sxkfcyx5wl96seuszty2nenuj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гулчеҳрабегими Ҳиндустонӣ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>300574</id>
    <redirect title="Гулчеҳрабегим" />
    <revision>
      <id>1309721</id>
      <timestamp>2022-08-12T07:03:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <comment>VASHGIRD moved page [[Гулчеҳрабегими Ҳиндустонӣ]] to [[Гулчеҳрабегим]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44" xml:space="preserve">#равона [[Гулчеҳрабегим]]</text>
      <sha1>i6kq6up4cu8siwtd0s0s6h073p5nxzw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гулчин</title>
    <ns>0</ns>
    <id>300575</id>
    <revision>
      <id>1309725</id>
      <timestamp>2022-08-12T09:20:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <comment>Саҳифаи нав: '''Гулчин''' ({{lang-fa|گاچسن}}) — маҷмӯъаи беҳтарин ва некутарин ашъори як ё чанд шоирро гӯянд.  Дар Г., маъмулан, намунаҳои баргузидаи ашъори адибон гирд оварда мешаванд. Г.-ро муаллиф ё мураттиб метавонад аз рӯи мавзӯъ ё мувофиқи табъу завқаш мураттаб созад. Ба мон...</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2307" xml:space="preserve">'''Гулчин''' ({{lang-fa|گاچسن}}) — маҷмӯъаи беҳтарин ва некутарин ашъори як ё чанд шоирро гӯянд.

Дар Г., маъмулан, намунаҳои баргузидаи ашъори адибон гирд оварда мешаванд. Г.-ро муаллиф ё мураттиб метавонад аз рӯи мавзӯъ ё мувофиқи табъу завқаш мураттаб созад. Ба монанди мавзӯъҳои Ватан, сулҳ, дӯстӣ, ваҳдат, модар, васфи баҳор, Наврӯз, тараннуми ишқ ва ғ. Дар Г.-и ин ё он адиби алоҳида метавон мавзӯъҳои гуногунро ҷой дод. Аз ин ҷиҳат он ба баёз умумият дорад. Маҷмӯаҳои ашъори Абуабдуллоҳи Рӯдакӣ «Шеърҳо» (2006, мураттиб Р. Ҳодизода), А. Лоҳутӣ «Шӯъла ва шамшер» (1974), М. Турсунзода «Асри ман» (1974), Ф. Ансорӣ «Офтоби баҳор» (2006) Г.-и эҷодиёти онҳост, ки мавзӯъҳояшон гуногунанд. «Баёзи ваҳдат» (2007, мураттиб А. Бобоҷон) аз Г.-и офаридаҳои дар мавзӯи сулҳу ваҳдат ва дӯстӣ бахшидаи суханварони гузаштаи форс-тоҷик ва эҷодиёти адибони муосири тоҷик фароҳам омадааст. «Занҷири гусаста» (1968, мураттибон М. Қаноат ва У. Раҷаб) Г.-и назму насри адибони муосири Осиё ва Африко дар тарҷумаи адибони тоҷик аст. Мунтахаботи ашъори шоирон низ ба Г. шабоҳат доранд. Осори мансурро низ метавон ба ҳайси Г. таҳия намуд. Дар адабиёти муосири тоҷик «Осори баргузида»-и С. Айнӣ дар ду ҷилд (солҳои 1977-78) намунаи Г.-и мансур аст.

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Адабиёт ==
* {{ЭМТ|Гулчин|4|муаллиф=А. М. Хуросонӣ}}

[[Гурӯҳ:Шеър]]</text>
      <sha1>rmijt3z1o91xxoofeta1tzyznyge6vw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309733</id>
      <parentid>1309725</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T09:22:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2382" xml:space="preserve">'''Гулчин''' ({{lang-fa|گاچسن}}) — маҷмӯъаи беҳтарин ва некутарин ашъори як ё чанд шоирро гӯянд.

Дар гулчин, маъмулан, намунаҳои баргузидаи ашъори адибон гирд оварда мешаванд. Гулчинро муаллиф ё мураттиб метавонад аз рӯи мавзӯъ ё мувофиқи табъу завқаш мураттаб созад. Ба монанди мавзӯъҳои Ватан, сулҳ, дӯстӣ, ваҳдат, модар, васфи баҳор, Наврӯз, тараннуми ишқ ва ғ. Дар гулчини ин ё он адиби алоҳида метавон мавзӯъҳои гуногунро ҷой дод. Аз ин ҷиҳат он ба баёз умумият дорад. Маҷмӯаҳои ашъори Абуабдуллоҳи Рӯдакӣ «Шеърҳо» (2006, мураттиб Р. Ҳодизода), А. Лоҳутӣ «Шӯъла ва шамшер» (1974), М. Турсунзода «Асри ман» (1974), Ф. Ансорӣ «Офтоби баҳор» (2006) гулчини эҷодиёти онҳост, ки мавзӯъҳояшон гуногунанд. «Баёзи ваҳдат» (2007, мураттиб А. Бобоҷон) аз гулчини офаридаҳои дар мавзӯи сулҳу ваҳдат ва дӯстӣ бахшидаи суханварони гузаштаи форс-тоҷик ва эҷодиёти адибони муосири тоҷик фароҳам омадааст. «Занҷири гусаста» (1968, мураттибон М. Қаноат ва У. Раҷаб) гулчини назму насри адибони муосири Осиё ва Африко дар тарҷумаи адибони тоҷик аст. Мунтахаботи ашъори шоирон низ ба гулчин шабоҳат доранд. Осори мансурро низ метавон ба ҳайси гулчин таҳия намуд. Дар адабиёти муосири тоҷик «Осори баргузида»-и С. Айнӣ дар ду ҷилд (солҳои 1977-78) намунаи гулчини мансур аст.

== Эзоҳ ==
{{эзоҳ}}

== Адабиёт ==
* {{ЭМТ|Гулчин|4|муаллиф=А. М. Хуросонӣ}}

[[Гурӯҳ:Шеър]]</text>
      <sha1>6jngknqmb22gfsuk35zxr4fpc0jxnzz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ашъор</title>
    <ns>0</ns>
    <id>300576</id>
    <redirect title="Шеър" />
    <revision>
      <id>1309729</id>
      <timestamp>2022-08-12T09:22:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <comment>VASHGIRD moved page [[Ашъор]] to [[Ашъор (хат)]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="37" xml:space="preserve">#равона [[Ашъор (хат)]]</text>
      <sha1>t7laorxc0b9ckwkgsxbw28c23ou8z7r</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309732</id>
      <parentid>1309729</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T09:22:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VASHGIRD</username>
        <id>8035</id>
      </contributor>
      <comment>Changed redirect target from [[Ашъор (хат)]] to [[Шеър]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="26" xml:space="preserve">#равона [[Шеър]]</text>
      <sha1>nzti5id43saxavo2aztxhzhonpzxopg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Феҳристи кӯчаҳои Душанбе</title>
    <ns>0</ns>
    <id>300578</id>
    <revision>
      <id>1309734</id>
      <timestamp>2022-08-12T10:53:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Farorud</username>
        <id>26988</id>
      </contributor>
      <comment>мақолаи нав</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8483" xml:space="preserve">Дар ш. [[Душанбе]] зиёда аз 250 кӯча мавҷуд аст, ва бо рафти калонкунии масоҳати шаҳр пайдошавии кӯчаҳои нав ба назар мерасад:

# 9-ми Январ
# Абай
# Абдулаҳад Қаҳҳоров (40 солагии Точикистон)
# Абдуҷаббор Қаҳҳорӣ
# Абдулкодирхоҷаи Савдо (Нестерова)
# Абдулло Камандир
# Абдуфаттоз Одинаев (Фурманова)
# Абумуслим (Гризодубовой)
# Авесто (Каленина)
# Азизбеков
# Айнӣ
# Ак. Акобир Адҳамов (Ак. Попова)
# Х. Ак. Бобоҷон Ғафуров
# Ак. Назаршоев (Шапкина)
# Ак. Назиркулова И. (Мичурина)
# Х. Ак. Раҷабовҳо (Куйбишевский)
# Академикҳо
# Ал Берунӣ
# Алексей Толстой
# Алишер Навоӣ
# Аминҷон Шукӯҳӣ (Курган)
# Анзоб
# Асирӣ
# Ашур Сафар
# Афзалӣ
# Аҳмади Дониш
# Бабушкин
# Бадахшон
# Балъамӣ
# Баҳор
# Баҳорӣ
# Беҳзода
# Бинокорон
# Баҳоуддинов
# Борбад (Жданов)
# Бохтар (Орджоникидзе)
# Бофанда
# Бухоро (Свириденко)
# Варзоб
# Варзоб ГЭС-и боло
# Варзоб ГЭС-и поён
# Ватунин
# Вахш
# Возеҳ (Ушакова)
# Володарск
# Воровск
# Восеъ
# Восифӣ
# Гагрин
# Ғалаба
# Ғанӣ Абдулло (Пионерская)
# Гастелло
# Ғаффор Валаматзода (Мазаева)
# Гертсен
# Гипрозем
# Говоров
# Горский (Джерджинского)
# Гочарова
# Гулистон
# Гулрез (қабл. Гончарёв)
# Гулханӣ
# Ғ. Ғулом
# Дақиқӣ
# Дакикии Боло
# Дамир Дӯстмуҳаммадов (Сеченова)
# Дарвоз (Кутузова)
# Деваштич
# Деҳи Боло
# Деҳотӣ
# Добролюбов
# Додихудоев
# Ҷаббор Расулова
# Ҷалол Икромӣ (Шараф)
# Ҷомӣ (х)
# Зарнисор (Ҷанубӣ, Южная обходная)
# Ҷумъа Одина
# Деҳнаваки поён
# Деҳнаваки боло
# Достоевский
# Дӯстии халқҳо (Дружба Народов)
# Есенин
# Железняка
# Жуковский
# Зайнаб-бибӣ
# Закариёи Розӣ
# Зарафшон
# Зардушт (Макарова)
# Заргар
# Зафар
# Заҳматобод
# Зебуннисо
# Зиёдулло Шаҳидӣ (К. Маркс)
# Зуфирхона Ҷавҳарӣ (Разина)
# Исмоили Сомонӣ (Путовский)
# Испечак
# Истаравшан
# Қабодиён
# Камонгарон (Заводская)
# Канорӣ
# Карамов
# Карин Манн (Коргар)
# Қаротеғин (Каратегинская)
# А. Қосимов
# Камонгарони Боло
# Клара Сеткин
# Клагенфурт
# Коммуналӣ
# Космодемянский
# Котовского
# Кошевского
# Крупской
# Крилова
# Кулубина
# Қазоқон-2
# Қурбон Раҳмонов (Телмана)
# Лоҳутӣ
# Лелинград
# Лермонтов
# Лоиқ Шералӣ
# Лолазор
# Луначарского
# Лутфӣ Обидхоҷаев
# Ибни Сино (Лутфулло Бузургзода)
# Ломоносов
# Лучоб
# Лев Толстой
# М. Султонов
# Малика Собирова
# Мамадалӣ Қурбонов
# Масложир
# Матросов
# Маҳмадулло Холов (Гоголя)
# Махтумкулӣ
# Маяковский
# Менжинский
# Меҳнатобод
# Меҳнат
# Меҳробод
# Мир Алӣ
# Мира
# Мирзо Ризо
# Мирзо Турсунзода (Красных партизан)
# Мирзо Ғ.
# Мироненко
# Мирсаид Миршакар (Парвина)
# Молодая гвардия
# Москва (Московский)
# Мунзим
# Муродулло Шерализода (Федчина)
# Муҳандис
# Мушфиқӣ
# Навбаҳор
# Навобод
# Наврӯз
# Нақибхон Туғрал (Боткина)
# Нарзибеков
# Насафӣ
# Наҳимов
# Неъмат Қарабоев
# Некрасова
# Низомӣ Ганҷавӣ (Ломоносова)
# Нисор Муҳаммад (Чехова)
# Нодира (Таги варзоб)
# Носири Хисрав
# Носирҷон Масумӣ (Халтурина)
# Х. Нусратулло Махсум
# Овул
# Одина Ҳошим (Тургенева)
# Озод
# Ойгу
# Октябрск
# Охунбобев
# Пайрав Сулаймонӣ
# Панҷрӯд
# Панфилов
# Пахтакор
# Помир
# Плеханова
# Професор Ҳусейнзода (Киров)
# Пӯлод Толис (Пролетарская)
# Пулоди Т (Патриса Лумумбы)
# Пушкин
# Рафиқӣ Абдуллобеков
# Раҳим Ҷалил (Фабричная)
# Раҳимӣ
# Раҳмон Набиев (40-солагии Октябр)
# Репин
# Х. Рудакӣ (Ленин)
# Румӣ
# Рустам Каримов
# Х. Саъдии Шерозӣ (Правда)
# Саид Носиров
# Сабзазор
# Саламӣ
# Саломидин Шаропов (Щорса)
# Салтикова-Шедрина
# Самад Ғанӣ (Михайлова)
# Самарқанд
# Само (Томина)
# Саноӣ
# Сариосё (Чекалина)
# Сафар Амиршоев
# Сафо (Шмидта)
# Сахбо
# Севастопол
# Семёнов
# Соатов
# Софи Ковалевск  (Таги варзоб)
# Соҳилӣ
# Спитамен (Дунаевского)
# Спортивная
# Суворов
# Суҳайлӣ Ҷавҳаризода (Осипенко)
# Сурхоб
# Суҳроб Шарипов
# Тактаул
# Танг
# Тахмос
# Тошканд
# Темурмалик
# Теҳрон
# Титова
# Торобӣ
# Туйчӣ Эрҷигитов
# Тунис
# Турдиев
# Убайди Зоконӣ
# Улуғбек
# Умари Хайём
# Умед
# Фадеев
# Фазлиддин Муҳаммадиев (Колхозная)
# Фазлиддин Шаҳобов (Озодии Занон)
# Фаридун Атторов (Семашко)
# Фарҳод
# Фархор
# Фирдавсӣ (Коваля)
# Фирӯз
# Фотеҳ Ниёзӣ (Комсомолская)
# Фузулӣ
# Фурманова
# Фучик
# Ҳабиб Аҳрорӣ (Красноармейская)
# Ҳабиб Юсуфӣ
# Ҳабибулло Назаров (Хлопзаводская)
# Ҳаёти Нав
# Ҳазора
# Ҳайрат
# Ҳамадонӣ
# Ҳамдӣ
# Ҳамзалиев
# Ҳамза Ҳакимзода
# Ҳикмат Ризо
# Хатлон
# Х. Ҳофизи Шерозӣ
# Ҳилолӣ
# Ҳисор (Гиссарская)
# Ҳисорак
# Хоҷаев
# Хоҷамбиёи Боло
# Хоҷамбиёи Поён
# Ҳомида Маҳмудов (Фрунзе)
# Хорогская
# Хоруғ (Хосилот)
# Хуҷандӣ
# Ҳуснобод
# Хусрави Деҳлавӣ (Островсий)
# Ҳикмат
# Ҳосилот
# Ҳувайдулоев
# Чайковской
# Чашмасор
# Чармгарон
# Черняховского
# Чинор Имомов (Камола)
# Чкалов
# Чортеппа
# Чортут
# Ҷамила
# Шамсӣ
# Шарқ
# Шаумян
# Шафақ
# Шевченко
# Шерак (Роҳи нав)
# Шероз (Чапаева)
# Шестапавлов
# Шодӣ
# Шодмонӣ
# Шота Руставели
# Шотемур (Комунистическая)
# Ш. Шоҳин
# Шуроқсой
# Эргаш Шарипов
# Юсуфи Вафо
# Яккачинор&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://jumhuriyat.tj/index.php?art_id=17016|title=Нашрияи расмии Тоҷикистон - &quot;Ҷумҳурият&quot;|website=jumhuriyat.tj|accessdate=2022-08-12}}&lt;/ref&gt;

== Пайвандҳо ==

{{Эзоҳ}}
[[Гурӯҳ:Душанбе]]</text>
      <sha1>exfplbybedxbf8he9v3grm3pgv7myzx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309735</id>
      <parentid>1309734</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T10:57:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Farorud</username>
        <id>26988</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8708" xml:space="preserve">Дар ш. [[Душанбе]] зиёда аз 250 кӯча мавҷуд аст, ва бо рафти калонкунии масоҳати шаҳр пайдошавии кӯчаҳои нав ба назар мерасад:

# 9-ми Январ
# Абай
# Абдулаҳад Қаҳҳоров (40 солагии Точикистон)
# Абдуҷаббор Қаҳҳорӣ
# Абдулкодирхоҷаи Савдо (Нестерова)
# Абдулло Камандир
# Абдуфаттоз Одинаев (Фурманова)
# Абумуслим (Гризодубовой)
# Авесто (Каленина)
# Азизбеков
# Айнӣ
# Ак. Акобир Адҳамов (Ак. Попова)
# Х. Ак. Бобоҷон Ғафуров
# Ак. Назаршоев (Шапкина)
# Ак. Назиркулова И. (Мичурина)
# Х. Ак. Раҷабовҳо (Куйбишевский)
# Академикҳо
# Ал Берунӣ
# Алексей Толстой
# Алишер Навоӣ
# Аминҷон Шукӯҳӣ (Курган)
# Анзоб
# Асирӣ
# Ашур Сафар
# Афзалӣ
# Аҳмади Дониш
# Бабушкин
# Бадахшон
# Балъамӣ
# Баҳор
# Баҳорӣ
# Беҳзода
# Бинокорон
# Баҳоуддинов
# Борбад (Жданов)
# Бохтар (Орджоникидзе)
# Бофанда
# Бухоро (Свириденко)
# Варзоб
# Варзоб ГЭС-и боло
# Варзоб ГЭС-и поён
# Ватунин
# Вахш
# Возеҳ (Ушакова)
# Володарск
# Воровск
# Восеъ
# Восифӣ
# Гагрин
# Ғалаба
# Ғанӣ Абдулло (Пионерская)
# Гастелло
# Ғаффор Валаматзода (Мазаева)
# Гертсен
# Гипрозем
# Говоров
# Горский (Джерджинского)
# Гочарова
# Гулистон
# Гулрез (қабл. Гончарёв)
# Гулханӣ
# Ғ. Ғулом
# Дақиқӣ
# Дакикии Боло
# Дамир Дӯстмуҳаммадов (Сеченова)
# Дарвоз (Кутузова)
# Деваштич
# Деҳи Боло
# Деҳотӣ
# Добролюбов
# Додихудоев
# Ҷаббор Расулова
# Ҷалол Икромӣ (Шараф)
# Ҷомӣ (х)
# Зарнисор (Ҷанубӣ, Южная обходная)
# Ҷумъа Одина
# Деҳнаваки поён
# Деҳнаваки боло
# Достоевский
# Дӯстии халқҳо (Дружба Народов)
# Есенин
# Железняка
# Жуковский
# Зайнаб-бибӣ
# Закариёи Розӣ
# Зарафшон
# Зардушт (Макарова)
# Заргар
# Зафар
# Заҳматобод
# Зебуннисо
# Зиёдулло Шаҳидӣ (К. Маркс)
# Зуфирхона Ҷавҳарӣ (Разина)
# Исмоили Сомонӣ (Путовский)
# Испечак
# Истаравшан
# Қабодиён
# Камонгарон (Заводская)
# Канорӣ
# Карамов
# Карин Манн (Коргар)
# Қаротеғин (Каратегинская)
# А. Қосимов
# Камонгарони Боло
# Клара Сеткин
# Клагенфурт
# Коммуналӣ
# Космодемянский
# Котовского
# Кошевского
# Крупской
# Крилова
# Кулубина
# Қазоқон-2
# Қурбон Раҳмонов (Телмана)
# Лоҳутӣ
# Лелинград
# Лермонтов
# Лоиқ Шералӣ
# Лолазор
# Луначарского
# Лутфӣ Обидхоҷаев
# Ибни Сино (Лутфулло Бузургзода)
# Ломоносов
# Лучоб
# Лев Толстой
# М. Султонов
# Малика Собирова
# Мамадалӣ Қурбонов
# Масложир
# Матросов
# Маҳмадулло Холов (Гоголя)
# Махтумкулӣ
# Маяковский
# Менжинский
# Меҳнатобод
# Меҳнат
# Меҳробод
# Мир Алӣ
# Мира
# Мирзо Ризо
# Мирзо Турсунзода (Красных партизан)
# Мирзо Ғ.
# Мироненко
# Мирсаид Миршакар (Парвина)
# Молодая гвардия
# Москва (Московский)
# Мунзим
# Муродулло Шерализода (Федчина)
# Муҳандис
# Мушфиқӣ
# Навбаҳор
# Навобод
# Наврӯз
# Нақибхон Туғрал (Боткина)
# Нарзибеков
# Насафӣ
# Наҳимов
# Неъмат Қарабоев
# Некрасова
# Низомӣ Ганҷавӣ (Ломоносова)
# Нисор Муҳаммад (Чехова)
# Нодира (Таги варзоб)
# Носири Хисрав
# Носирҷон Масумӣ (Халтурина)
# Х. Нусратулло Махсум
# Овул
# Одина Ҳошим (Тургенева)
# Озод
# Ойгу
# Октябрск
# Охунбобев
# Пайрав Сулаймонӣ
# Панҷрӯд
# Панфилов
# Пахтакор
# Помир
# Плеханова
# Професор Ҳусейнзода (Киров)
# Пӯлод Толис (Пролетарская)
# Пулоди Т (Патриса Лумумбы)
# Пушкин
# Рафиқӣ Абдуллобеков
# Раҳим Ҷалил (Фабричная)
# Раҳимӣ
# Раҳмон Набиев (40-солагии Октябр)
# Репин
# Х. Рудакӣ (Ленин)
# Румӣ
# Рустам Каримов
# Х. Саъдии Шерозӣ (Правда)
# Саид Носиров
# Сабзазор
# Саламӣ
# Саломидин Шаропов (Щорса)
# Салтикова-Шедрина
# Самад Ғанӣ (Михайлова)
# Самарқанд
# Само (Томина)
# Саноӣ
# Сариосё (Чекалина)
# Сафар Амиршоев
# Сафо (Шмидта)
# Сахбо
# Севастопол
# Семёнов
# Соатов
# Софи Ковалевск  (Таги варзоб)
# Соҳилӣ
# Спитамен (Дунаевского)
# Спортивная
# Суворов
# Суҳайлӣ Ҷавҳаризода (Осипенко)
# Сурхоб
# Суҳроб Шарипов
# Тактаул
# Танг
# Тахмос
# Тошканд
# Темурмалик
# Теҳрон
# Титова
# Торобӣ
# Туйчӣ Эрҷигитов
# Тунис
# Турдиев
# Убайди Зоконӣ
# Улуғбек
# Умари Хайём
# Умед
# Фадеев
# Фазлиддин Муҳаммадиев (Колхозная)
# Фазлиддин Шаҳобов (Озодии Занон)
# Фаридун Атторов (Семашко)
# Фарҳод
# Фархор
# Фирдавсӣ (Коваля)
# Фирӯз
# Фотеҳ Ниёзӣ (Комсомолская)
# Фузулӣ
# Фурманова
# Фучик
# Ҳабиб Аҳрорӣ (Красноармейская)
# Ҳабиб Юсуфӣ
# Ҳабибулло Назаров (Хлопзаводская)
# Ҳаёти Нав
# Ҳазора
# Ҳайрат
# Ҳамадонӣ
# Ҳамдӣ
# Ҳамзалиев
# Ҳамза Ҳакимзода
# Ҳикмат Ризо
# Хатлон
# Х. Ҳофизи Шерозӣ
# Ҳилолӣ
# Ҳисор (Гиссарская)
# Ҳисорак
# Хоҷаев
# Хоҷамбиёи Боло
# Хоҷамбиёи Поён
# Ҳомида Маҳмудов (Фрунзе)
# Хорогская
# Хоруғ (Хосилот)
# Хуҷандӣ
# Ҳуснобод
# Хусрави Деҳлавӣ (Островсий)
# Ҳикмат
# Ҳосилот
# Ҳувайдулоев
# Чайковской
# Чашмасор
# Чармгарон
# Черняховского
# Чинор Имомов (Камола)
# Чкалов
# Чортеппа
# Чортут
# Ҷамила
# Шамсӣ
# Шарқ
# Шаумян
# Шафақ
# Шевченко
# Шерак (Роҳи нав)
# Шероз (Чапаева)
# Шестапавлов
# Шодӣ
# Шодмонӣ
# Шота Руставели
# Шотемур (Комунистическая)
# Ш. Шоҳин
# Шуроқсой
# Эргаш Шарипов
# Юсуфи Вафо
# Яккачинор&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://vdushanbe.ru/guide/street-dushanbe/|title=Улицы города Душанбе {{!}} Путеводитель {{!}} Справочник г. Душанбе|website=vdushanbe.ru|accessdate=2022-08-12}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://jumhuriyat.tj/index.php?art_id=17016|title=Нашрияи расмии Тоҷикистон - &quot;Ҷумҳурият&quot;|website=jumhuriyat.tj|accessdate=2022-08-12}}&lt;/ref&gt;

== Эзоҳ ==

{{Эзоҳ}}
[[Гурӯҳ:Душанбе]]</text>
      <sha1>dvdcx0egkigmhd5nm96jjf1ll48lgls</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309736</id>
      <parentid>1309735</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T11:04:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Farorud</username>
        <id>26988</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9810" xml:space="preserve">Дар ш. [[Душанбе]] зиёда аз 250 кӯча мавҷуд аст, ва бо рафти калонкунии масоҳати шаҳр пайдошавии кӯчаҳои нав ба назар мерасад.

== Таърих ==
Дар соли 1924 (соли ташкил ёфтани пойтахт) кучаи якуми шаҳр Советская (Советӣ, ҳоло Аълохон Афсаҳзода) ном гирифт.  Бо дарозии ҳамагӣ 3 километр гӯё деҳаи собиқи Душанберо ба ду қисм ҷудо карда, аз бозор (ҷойи чойхонаи «[[Чойхонаи Роҳат|Роҳат]]») сар карда, дар назди Русский дом ба охир мерасид. Соли 1926 дар ҳудуди пойтахт ҳамагӣ 7 кӯча расман ба қайд гирифта шуда буд, ки ба ҳуҷҷатҳои ҳисоботии хадамоти почта дохил карда шудаанд. Инҳо кучахои Путовский (Сомонӣ), Карл Маркс, Интернатсионал, Советӣ, Деҳқонӣ, Красноармейская, Партизанхҳи Сурх ва майдони ягона — майдони Инқилоб мебошанд.

== Феҳрист ==
# 9-ми Январ
# Абай
# Абдулаҳад Қаҳҳоров (40 солагии Точикистон)
# Абдуҷаббор Қаҳҳорӣ
# Абдулкодирхоҷаи Савдо (Нестерова)
# Абдулло Камандир
# Абдуфаттоз Одинаев (Фурманова)
# Абумуслим (Гризодубовой)
# Авесто (Каленина)
# Азизбеков
# Айнӣ
# Ак. Акобир Адҳамов (Ак. Попова)
# Х. Ак. Бобоҷон Ғафуров
# Ак. Назаршоев (Шапкина)
# Ак. Назиркулова И. (Мичурина)
# Х. Ак. Раҷабовҳо (Куйбишевский)
# Академикҳо
# Ал Берунӣ
# Алексей Толстой
# Алишер Навоӣ
# Аминҷон Шукӯҳӣ (Курган)
# Анзоб
# Асирӣ
# Ашур Сафар
# Афзалӣ
# Аҳмади Дониш
# Бабушкин
# Бадахшон
# Балъамӣ
# Баҳор
# Баҳорӣ
# Беҳзода
# Бинокорон
# Баҳоуддинов
# Борбад (Жданов)
# Бохтар (Орджоникидзе)
# Бофанда
# Бухоро (Свириденко)
# Варзоб
# Варзоб ГЭС-и боло
# Варзоб ГЭС-и поён
# Ватунин
# Вахш
# Возеҳ (Ушакова)
# Володарск
# Воровск
# Восеъ
# Восифӣ
# Гагрин
# Ғалаба
# Ғанӣ Абдулло (Пионерская)
# Гастелло
# Ғаффор Валаматзода (Мазаева)
# Гертсен
# Гипрозем
# Говоров
# Горский (Джерджинского)
# Гочарова
# Гулистон
# Гулрез (қабл. Гончарёв)
# Гулханӣ
# Ғ. Ғулом
# Дақиқӣ
# Дакикии Боло
# Дамир Дӯстмуҳаммадов (Сеченова)
# Дарвоз (Кутузова)
# Деваштич
# Деҳи Боло
# Деҳотӣ
# Добролюбов
# Додихудоев
# Ҷаббор Расулова
# Ҷалол Икромӣ (Шараф)
# Ҷомӣ (х)
# Зарнисор (Ҷанубӣ, Южная обходная)
# Ҷумъа Одина
# Деҳнаваки поён
# Деҳнаваки боло
# Достоевский
# Дӯстии халқҳо (Дружба Народов)
# Есенин
# Железняка
# Жуковский
# Зайнаб-бибӣ
# Закариёи Розӣ
# Зарафшон
# Зардушт (Макарова)
# Заргар
# Зафар
# Заҳматобод
# Зебуннисо
# Зиёдулло Шаҳидӣ (К. Маркс)
# Зуфирхона Ҷавҳарӣ (Разина)
# Исмоили Сомонӣ (Путовский)
# Испечак
# Истаравшан
# Қабодиён
# Камонгарон (Заводская)
# Канорӣ
# Карамов
# Карин Манн (Коргар)
# Қаротеғин (Каратегинская)
# А. Қосимов
# Камонгарони Боло
# Клара Сеткин
# Клагенфурт
# Коммуналӣ
# Космодемянский
# Котовского
# Кошевского
# Крупской
# Крилова
# Кулубина
# Қазоқон-2
# Қурбон Раҳмонов (Телмана)
# Лоҳутӣ
# Лелинград
# Лермонтов
# Лоиқ Шералӣ
# Лолазор
# Луначарского
# Лутфӣ Обидхоҷаев
# Ибни Сино (Лутфулло Бузургзода)
# Ломоносов
# Лучоб
# Лев Толстой
# М. Султонов
# Малика Собирова
# Мамадалӣ Қурбонов
# Масложир
# Матросов
# Маҳмадулло Холов (Гоголя)
# Махтумкулӣ
# Маяковский
# Менжинский
# Меҳнатобод
# Меҳнат
# Меҳробод
# Мир Алӣ
# Мира
# Мирзо Ризо
# Мирзо Турсунзода (Красных партизан)
# Мирзо Ғ.
# Мироненко
# Мирсаид Миршакар (Парвина)
# Молодая гвардия
# Москва (Московский)
# Мунзим
# Муродулло Шерализода (Федчина)
# Муҳандис
# Мушфиқӣ
# Навбаҳор
# Навобод
# Наврӯз
# Нақибхон Туғрал (Боткина)
# Нарзибеков
# Насафӣ
# Наҳимов
# Неъмат Қарабоев
# Некрасова
# Низомӣ Ганҷавӣ (Ломоносова)
# Нисор Муҳаммад (Чехова)
# Нодира (Таги варзоб)
# Носири Хисрав
# Носирҷон Масумӣ (Халтурина)
# Х. Нусратулло Махсум
# Овул
# Одина Ҳошим (Тургенева)
# Озод
# Ойгу
# Октябрск
# Охунбобев
# Пайрав Сулаймонӣ
# Панҷрӯд
# Панфилов
# Пахтакор
# Помир
# Плеханова
# Професор Ҳусейнзода (Киров)
# Пӯлод Толис (Пролетарская)
# Пулоди Т (Патриса Лумумбы)
# Пушкин
# Рафиқӣ Абдуллобеков
# Раҳим Ҷалил (Фабричная)
# Раҳимӣ
# Раҳмон Набиев (40-солагии Октябр)
# Репин
# Х. Рудакӣ (Ленин)
# Румӣ
# Рустам Каримов
# Х. Саъдии Шерозӣ (Правда)
# Саид Носиров
# Сабзазор
# Саламӣ
# Саломидин Шаропов (Щорса)
# Салтикова-Шедрина
# Самад Ғанӣ (Михайлова)
# Самарқанд
# Само (Томина)
# Саноӣ
# Сариосё (Чекалина)
# Сафар Амиршоев
# Сафо (Шмидта)
# Сахбо
# Севастопол
# Семёнов
# Соатов
# Софи Ковалевск  (Таги варзоб)
# Соҳилӣ
# Спитамен (Дунаевского)
# Спортивная
# Суворов
# Суҳайлӣ Ҷавҳаризода (Осипенко)
# Сурхоб
# Суҳроб Шарипов
# Тактаул
# Танг
# Тахмос
# Тошканд
# Темурмалик
# Теҳрон
# Титова
# Торобӣ
# Туйчӣ Эрҷигитов
# Тунис
# Турдиев
# Убайди Зоконӣ
# Улуғбек
# Умари Хайём
# Умед
# Фадеев
# Фазлиддин Муҳаммадиев (Колхозная)
# Фазлиддин Шаҳобов (Озодии Занон)
# Фаридун Атторов (Семашко)
# Фарҳод
# Фархор
# Фирдавсӣ (Коваля)
# Фирӯз
# Фотеҳ Ниёзӣ (Комсомолская)
# Фузулӣ
# Фурманова
# Фучик
# Ҳабиб Аҳрорӣ (Красноармейская)
# Ҳабиб Юсуфӣ
# Ҳабибулло Назаров (Хлопзаводская)
# Ҳаёти Нав
# Ҳазора
# Ҳайрат
# Ҳамадонӣ
# Ҳамдӣ
# Ҳамзалиев
# Ҳамза Ҳакимзода
# Ҳикмат Ризо
# Хатлон
# Х. Ҳофизи Шерозӣ
# Ҳилолӣ
# Ҳисор (Гиссарская)
# Ҳисорак
# Хоҷаев
# Хоҷамбиёи Боло
# Хоҷамбиёи Поён
# Ҳомида Маҳмудов (Фрунзе)
# Хорогская
# Хоруғ (Хосилот)
# Хуҷандӣ
# Ҳуснобод
# Хусрави Деҳлавӣ (Островсий)
# Ҳикмат
# Ҳосилот
# Ҳувайдулоев
# Чайковской
# Чашмасор
# Чармгарон
# Черняховского
# Чинор Имомов (Камола)
# Чкалов
# Чортеппа
# Чортут
# Ҷамила
# Шамсӣ
# Шарқ
# Шаумян
# Шафақ
# Шевченко
# Шерак (Роҳи нав)
# Шероз (Чапаева)
# Шестапавлов
# Шодӣ
# Шодмонӣ
# Шота Руставели
# Шотемур (Комунистическая)
# Ш. Шоҳин
# Шуроқсой
# Эргаш Шарипов
# Юсуфи Вафо
# Яккачинор&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://vdushanbe.ru/guide/street-dushanbe/|title=Улицы города Душанбе {{!}} Путеводитель {{!}} Справочник г. Душанбе|website=vdushanbe.ru|accessdate=2022-08-12}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://jumhuriyat.tj/index.php?art_id=17016|title=Нашрияи расмии Тоҷикистон - &quot;Ҷумҳурият&quot;|website=jumhuriyat.tj|accessdate=2022-08-12}}&lt;/ref&gt;

== Эзоҳ ==

{{Эзоҳ}}
[[Гурӯҳ:Душанбе]]</text>
      <sha1>m4o93j5bwhhwrkb20kz44dt5e76te0d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309737</id>
      <parentid>1309736</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T11:26:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Farorud</username>
        <id>26988</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13106" xml:space="preserve">Дар ш. [[Душанбе]] зиёда аз 250 кӯча мавҷуд аст, ва бо рафти калонкунии масоҳати шаҳр пайдошавии кӯчаҳои нав ба назар мерасад.

== Таърих ==
Дар соли 1924 (соли ташкил ёфтани пойтахт) кучаи якуми шаҳр Советская (Советӣ, ҳоло Аълохон Афсаҳзода) ном гирифт.  Бо дарозии ҳамагӣ 3 километр гӯё деҳаи собиқи Душанберо ба ду қисм ҷудо карда, аз бозор (ҷойи чойхонаи «[[Чойхонаи Роҳат|Роҳат]]») сар карда, дар назди Русский дом ба охир мерасид. Соли 1926 дар ҳудуди пойтахт ҳамагӣ 7 кӯча расман ба қайд гирифта шуда буд, ки ба ҳуҷҷатҳои ҳисоботии хадамоти почта дохил карда шудаанд. Инҳо кучахои Путовский (Сомонӣ), Карл Маркс, Интернатсионал, Советӣ, Деҳқонӣ, Красноармейская, Партизанхҳи Сурх ва майдони ягона — майдони Инқилоб мебошанд. Қарори соли 1926: Дар асоси додани номи вилояту ноҳияҳои Тоҷикистон ва республикаҳои ҳамсоя, истилоҳоти инқилобӣ ва номҳои пешқадамони ҷаҳон ҳамчун лаҳзаҳои тарбияи интернатсоналӣ номҳои нави кӯчаҳои шаҳр аз нав дида баромада, дода шаванд. Номҳои кӯчаҳо акнун бояд ба забони ӯзбакӣ ва тоҷикӣ баргардонида шаванд.

=== Соли 1926 ===

* Майдони Фрунзе
* Майдони 1 Май
* к. Ленин (қабл. Советӣ)
* к. Путовский
* к. Интернатсионалная
* к. Самарқанд (Самаркандская) 
* к. Коммунистӣ 
* к. Бадахшон
* к. Комсомол
* к. Истаравшан 
* к. Карл Маркс
* к. Красная Армия
* к. Қаратоғ (Каратагская)
* к. Деҳқон
* к. Душанбе
* к. Панҷакент
* к. Совет
* к. Пионер
* к. Лоқай
* к. Қӯрғонтеппа 

'''Маҳаллаҳо ва кӯчаҳои Душанб, ки дар солҳои 2012-2019 тағйири ном каранд.'''

# К.9 Январ – Сафармуҳаммад Айюбӣ
# К.Привокзалная – к.Қутбӣ Киром
# К. Пионерская гузари 1 – к. Ҳанифа Мавлонова
# К. Бауман – к. Султон Умаров
# К. Интернатсионалная – к. Раҷабалӣ Сафаров
# К. Шураксайская – к. Исомитдина Соатова
# К. Проектная – к. Муҳаммад Осимӣ
# К. Железняк – к. Ҳикмат Ризо
# К. Ватутин – к. Хайрулло Абдуллоев
# К. Фурманов – к. Абдуфаттоҳ Одинаев
# К. Володарский – к. Минхоҷа Ғуломов
# К. Титов – к. Мирзо Мастонгулов
# К. Будённого – к. Акбар Мақсумов
# К. Гастелло (гузари 5 ва 6) – к.Сайф Раҳимзода Афардӣ
# К. Свердлов – к. Мустафо Содиқов
# К. Софя Ковалевская – к. Аҳрора Мухторов
# К. Плеханов – к.Зафар Нозимов
# К. Котовского – к.Абдуҷаббор Қаҳҳорӣ 
# К. Клара Сеткин (н. Сино) – к.Ғаффор Мирзо
# К. Федин –к.Асадулло Ғуломов
# Маҳаллаи Авул-1 – Бунёдкорон
# Маҳаллаи Авул-2 – Ободкорон
# К. Спартак – к.Гурминҷ Завқибеков
# К. Чкалов (бо гузарҳо) – к. Қандил Ҷураева
# К. Клара Сеткин (н. Фирдавсӣ) – к.Маҳмудбек Нарзибеков
# К. Репин (бо гузарҳо) – к.Хайрулло Мирзоев.
# К. Ҷанубӣ (Южная обходная) — Зарнисор аз моҳи марти соли 2016
# К. Павел Морозов  — Малик Ашуров (марти соли 2016)

== Феҳрист ==
# Абай
# Абдулаҳад Қаҳҳоров (40 солагии Точикистон)
# Абдуҷаббор Қаҳҳорӣ
# Абдулкодирхоҷаи Савдо (Нестерова)
# Абдулло Камандир
# Абдуфаттоз Одинаев (Фурманова)
# Абумуслим (Гризодубовой)
# Авесто (Каленина)
# Азизбеков
# Айнӣ
# Ак. Акобир Адҳамов (Ак. Попова)
# Х. Ак. Бобоҷон Ғафуров
# Ак. Назаршоев (Шапкина)
# Ак. Назиркулова И. (Мичурина)
# Х. Ак. Раҷабовҳо (Куйбишевский)
# Академикҳо
# Ал Берунӣ
# Алексей Толстой
# Алишер Навоӣ
# Аминҷон Шукӯҳӣ (Курган)
# Анзоб
# Асирӣ
# Ашур Сафар
# Афзалӣ
# Аҳмади Дониш
# Бабушкин
# Бадахшон
# Балъамӣ
# Баҳор
# Баҳорӣ
# Беҳзода
# Бинокорон
# Баҳоуддинов
# Борбад (Жданов)
# Бохтар (Орджоникидзе)
# Бофанда
# Бухоро (Свириденко)
# Варзоб
# Варзоб ГЭС-и боло
# Варзоб ГЭС-и поён
# Ватунин
# Вахш
# Возеҳ (Ушакова)
# Володарск
# Воровск
# Восеъ
# Восифӣ
# Гагрин
# Ғалаба
# Ғанӣ Абдулло (Пионерская)
# Гастелло
# Ғаффор Валаматзода (Мазаева)
# Гертсен
# Гипрозем
# Говоров
# Горский (Джерджинского)
# Гочарова
# Гулистон
# Гулрез (қабл. Гончарёв)
# Гулханӣ
# Ғ. Ғулом
# Дақиқӣ
# Дакикии Боло
# Дамир Дӯстмуҳаммадов (Сеченова)
# Дарвоз (Кутузова)
# Деваштич
# Деҳи Боло
# Деҳотӣ
# Добролюбов
# Додихудоев
# Ҷаббор Расулова
# Ҷалол Икромӣ (Шараф)
# Ҷомӣ (х)
# Зарнисор (Ҷанубӣ, Южная обходная)
# Ҷумъа Одина
# Деҳнаваки поён
# Деҳнаваки боло
# Достоевский
# Дӯстии халқҳо (Дружба Народов)
# Есенин
# Железняка
# Жуковский
# Зайнаб-бибӣ
# Закариёи Розӣ
# Зарафшон
# Зардушт (Макарова)
# Заргар
# Зафар
# Заҳматобод
# Зебуннисо
# Зиёдулло Шаҳидӣ (К. Маркс)
# Зуфирхона Ҷавҳарӣ (Разина)
# Исмоили Сомонӣ (Путовский)
# Испечак
# Истаравшан
# Қабодиён
# Камонгарон (Заводская)
# Канорӣ
# Карамов
# Карин Манн (Коргар)
# Қаротеғин (Каратегинская)
# А. Қосимов
# Камонгарони Боло
# Клара Сеткин
# Клагенфурт
# Коммуналӣ
# Космодемянский
# Котовского
# Кошевского
# Крупской
# Крилова
# Кулубина
# Қазоқон-2
# Қурбон Раҳмонов (Телмана)
# Лоҳутӣ
# Лелинград
# Лермонтов
# Лоиқ Шералӣ
# Лолазор
# Луначарского
# Лутфӣ Обидхоҷаев
# Ибни Сино (Лутфулло Бузургзода)
# Ломоносов
# Лучоб
# Лев Толстой
# М. Султонов
# Малика Собирова
# Мамадалӣ Қурбонов
# Масложир
# Матросов
# Маҳмадулло Холов (Гоголя)
# Махтумкулӣ
# Маяковский
# Менжинский
# Меҳнатобод
# Меҳнат
# Меҳробод
# Мир Алӣ
# Мира
# Мирзо Ризо
# Мирзо Турсунзода (Красных партизан)
# Мирзо Ғ.
# Мироненко
# Мирсаид Миршакар (Парвина)
# Молодая гвардия
# Москва (Московский)
# Мунзим
# Муродулло Шерализода (Федчина)
# Муҳандис
# Мушфиқӣ
# Навбаҳор
# Навобод
# Наврӯз
# Нақибхон Туғрал (Боткина)
# Нарзибеков
# Насафӣ
# Наҳимов
# Неъмат Қарабоев
# Некрасова
# Низомӣ Ганҷавӣ (Ломоносова)
# Нисор Муҳаммад (Чехова)
# Нодира (Таги варзоб)
# Носири Хисрав
# Носирҷон Масумӣ (Халтурина)
# Х. Нусратулло Махсум
# Овул
# Одина Ҳошим (Тургенева)
# Озод
# Ойгу
# Октябрск
# Охунбобев
# Пайрав Сулаймонӣ
# Панҷрӯд
# Панфилов
# Пахтакор
# Помир
# Плеханова
# Професор Ҳусейнзода (Киров)
# Пӯлод Толис (Пролетарская)
# Пулоди Т (Патриса Лумумбы)
# Пушкин
# Рафиқӣ Абдуллобеков
# Раҳим Ҷалил (Фабричная)
# Раҳимӣ
# Раҳмон Набиев (40-солагии Октябр)
# Репин
# Х. Рудакӣ (Ленин)
# Румӣ
# Рустам Каримов
# Х. Саъдии Шерозӣ (Правда)
# Саид Носиров
# Сабзазор
# Саламӣ
# Саломидин Шаропов (Щорса)
# Салтикова-Шедрина
# Самад Ғанӣ (Михайлова)
# Самарқанд
# Само (Томина)
# Саноӣ
# Сариосё (Чекалина)
# Сафар Амиршоев
# Сафармуҳаммад Айюбӣ (9 январ)
# Сафо (Шмидта)
# Сахбо
# Севастопол
# Семёнов
# Соатов
# Софи Ковалевск  (Таги варзоб)
# Соҳилӣ
# Спитамен (Дунаевского)
# Спортивная
# Суворов
# Суҳайлӣ Ҷавҳаризода (Осипенко)
# Сурхоб
# Суҳроб Шарипов
# Тактаул
# Танг
# Тахмос
# Тошканд
# Темурмалик
# Теҳрон
# Титова
# Торобӣ
# Туйчӣ Эрҷигитов
# Тунис
# Турдиев
# Убайди Зоконӣ
# Улуғбек
# Умари Хайём
# Умед
# Фадеев
# Фазлиддин Муҳаммадиев (Колхозная)
# Фазлиддин Шаҳобов (Озодии Занон)
# Фаридун Атторов (Семашко)
# Фарҳод
# Фархор
# Фирдавсӣ (Коваля)
# Фирӯз
# Фотеҳ Ниёзӣ (Комсомолская)
# Фузулӣ
# Фурманова
# Фучик
# Ҳабиб Аҳрорӣ (Красноармейская)
# Ҳабиб Юсуфӣ
# Ҳабибулло Назаров (Хлопзаводская)
# Ҳаёти Нав
# Ҳазора
# Ҳайрат
# Ҳамадонӣ
# Ҳамдӣ
# Ҳамзалиев
# Ҳамза Ҳакимзода
# Ҳикмат Ризо
# Хатлон
# Х. Ҳофизи Шерозӣ
# Ҳилолӣ
# Ҳисор (Гиссарская)
# Ҳисорак
# Хоҷаев
# Хоҷамбиёи Боло
# Хоҷамбиёи Поён
# Ҳомида Маҳмудов (Фрунзе)
# Хорогская
# Хоруғ (Хосилот)
# Хуҷандӣ
# Ҳуснобод
# Хусрави Деҳлавӣ (Островсий)
# Ҳикмат
# Ҳосилот
# Ҳувайдулоев
# Чайковской
# Чашмасор
# Чармгарон
# Черняховского
# Чинор Имомов (Камола)
# Чкалов
# Чортеппа
# Чортут
# Ҷамила
# Шамсӣ
# Шарқ
# Шаумян
# Шафақ
# Шевченко
# Шерак (Роҳи нав)
# Шероз (Чапаева)
# Шестапавлов
# Шодӣ
# Шодмонӣ
# Шота Руставели
# Шотемур (Комунистическая)
# Ш. Шоҳин
# Шуроқсой
# Эргаш Шарипов
# Юсуфи Вафо
# Яккачинор&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://vdushanbe.ru/guide/street-dushanbe/|title=Улицы города Душанбе {{!}} Путеводитель {{!}} Справочник г. Душанбе|website=vdushanbe.ru|accessdate=2022-08-12}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://jumhuriyat.tj/index.php?art_id=17016|title=Нашрияи расмии Тоҷикистон - &quot;Ҷумҳурият&quot;|website=jumhuriyat.tj|accessdate=2022-08-12}}&lt;/ref&gt;

== Эзоҳ ==

{{Эзоҳ}}
[[Гурӯҳ:Душанбе]]</text>
      <sha1>cyxb47ex2s5oqcmqstizpkd5dj8phgs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309738</id>
      <parentid>1309737</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T11:28:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Farorud</username>
        <id>26988</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13117" xml:space="preserve">Дар ш. [[Душанбе]] зиёда аз 250 кӯча мавҷуд аст, ва бо рафти калонкунии масоҳати шаҳр пайдошавии кӯчаҳои нав ба назар мерасад.

== Таърих ==
Дар соли 1924 (соли ташкил ёфтани пойтахт) кучаи якуми шаҳр Советская (Советӣ, ҳоло Аълохон Афсаҳзода) ном гирифт.  Бо дарозии ҳамагӣ 3 километр гӯё деҳаи собиқи Душанберо ба ду қисм ҷудо карда, аз бозор (ҷойи чойхонаи «[[Чойхонаи Роҳат|Роҳат]]») сар карда, дар назди Русский дом ба охир мерасид. Соли 1926 дар ҳудуди пойтахт ҳамагӣ 7 кӯча расман ба қайд гирифта шуда буд, ки ба ҳуҷҷатҳои ҳисоботии хадамоти почта дохил карда шудаанд. Инҳо кучахои Путовский (Сомонӣ), Карл Маркс, Интернатсионал, Советӣ, Деҳқонӣ, Красноармейская, Партизанхҳи Сурх ва майдони ягона — майдони Инқилоб мебошанд. Қарори соли 1926: Дар асоси додани номи вилояту ноҳияҳои Тоҷикистон ва республикаҳои ҳамсоя, истилоҳоти инқилобӣ ва номҳои пешқадамони ҷаҳон ҳамчун лаҳзаҳои тарбияи интернатсоналӣ номҳои нави кӯчаҳои шаҳр аз нав дида баромада, дода шаванд. Номҳои кӯчаҳо акнун бояд ба забони ӯзбакӣ ва тоҷикӣ баргардонида шаванд.

=== Соли 1926 ===

* Майдони Фрунзе
* Майдони 1 Май
* к. Ленин (қабл. Советӣ)
* к. Путовский
* к. Интернатсионалная
* к. Самарқанд (Самаркандская) 
* к. Коммунистӣ 
* к. Бадахшон
* к. Комсомол
* к. Истаравшан 
* к. Карл Маркс
* к. Красная Армия
* к. Қаратоғ (Каратагская)
* к. Деҳқон
* к. Душанбе
* к. Панҷакент
* к. Совет
* к. Пионер
* к. Лоқай
* к. Қӯрғонтеппа 

'''Маҳаллаҳо ва кӯчаҳои Душанб, ки дар солҳои 2012-2019 тағйири ном каранд.'''

# К.9 Январ – Сафармуҳаммад Айюбӣ
# К.Привокзалная – к.Қутбӣ Киром
# К. Пионерская гузари 1 – к. Ҳанифа Мавлонова
# К. Бауман – к. Султон Умаров
# К. Интернатсионалная – к. Раҷабалӣ Сафаров
# К. Шураксайская – к. Исомитдина Соатова
# К. Проектная – к. Муҳаммад Осимӣ
# К. Железняк – к. Ҳикмат Ризо
# К. Ватутин – к. Хайрулло Абдуллоев
# К. Фурманов – к. Абдуфаттоҳ Одинаев
# К. Володарский – к. Минхоҷа Ғуломов
# К. Титов – к. Мирзо Мастонгулов
# К. Будённого – к. Акбар Мақсумов
# К. Гастелло (гузари 5 ва 6) – к.Сайф Раҳимзода Афардӣ
# К. Свердлов – к. Мустафо Содиқов
# К. Софя Ковалевская – к. Аҳрора Мухторов
# К. Плеханов – к.Зафар Нозимов
# К. Котовского – к.Абдуҷаббор Қаҳҳорӣ 
# К. Клара Сеткин (н. Сино) – к.Ғаффор Мирзо
# К. Федин –к.Асадулло Ғуломов
# Маҳаллаи Авул-1 – Бунёдкорон
# Маҳаллаи Авул-2 – Ободкорон
# К. Спартак – к.Гурминҷ Завқибеков
# К. Чкалов (бо гузарҳо) – к. Қандил Ҷураева
# К. Клара Сеткин (н. Фирдавсӣ) – к.Маҳмудбек Нарзибеков
# К. Репин (бо гузарҳо) – к.Хайрулло Мирзоев.
# К. Ҷанубӣ (Южная обходная) — Зарнисор аз моҳи марти соли 2016
# К. Павел Морозов  — Малик Ашуров (марти соли 2016)

== Феҳрист ==
# Абай
# Абдулаҳад Қаҳҳоров (40 солагии Точикистон)
# Абдуҷаббор Қаҳҳорӣ
# Абдулкодирхоҷаи Савдо (Нестерова)
# Абдулло Камандир
# Абдуфаттоз Одинаев (Фурманова)
# Абумуслим (Гризодубовой)
# Авесто (Каленина)
# Азизбеков
# Айнӣ
# Ак. Акобир Адҳамов (Ак. Попова)
# Х. Ак. Бобоҷон Ғафуров
# Ак. Назаршоев (Шапкина)
# Ак. Назиркулова И. (Мичурина)
# Х. Ак. Раҷабовҳо (Куйбишевский)
# Академикҳо
# Ал Берунӣ
# Алексей Толстой
# Алишер Навоӣ
# Аминҷон Шукӯҳӣ (Курган)
# Анзоб
# Асирӣ
# Ашур Сафар
# Афзалӣ
# Аҳмади Дониш
# Бабушкин
# Бадахшон
# Балъамӣ
# Баҳор
# Баҳорӣ
# Беҳзода
# Бинокорон
# Баҳоуддинов
# Борбад (Жданов)
# Бохтар (Орджоникидзе)
# Бофанда
# Бухоро (Свириденко)
# Варзоб
# Варзоб ГЭС-и боло
# Варзоб ГЭС-и поён
# Ватунин
# Вахш
# Возеҳ (Ушакова)
# Володарск
# Воровск
# Восеъ
# Восифӣ
# Гагрин
# Ғалаба
# Ғанӣ Абдулло (Пионерская)
# Гастелло
# Ғаффор Валаматзода (Мазаева)
# Гертсен
# Гипрозем
# Говоров
# Горский (Джерджинского)
# Гочарова
# Гулистон
# Гулрез (қабл. Гончарёв)
# Гулханӣ
# Ғ. Ғулом
# Дақиқӣ
# Дакикии Боло
# Дамир Дӯстмуҳаммадов (Сеченова)
# Дарвоз (Кутузова)
# Деваштич
# Деҳи Боло
# Деҳотӣ
# Добролюбов
# Додихудоев
# Ҷаббор Расулова
# Ҷалол Икромӣ (Шараф)
# Ҷомӣ (х)
# Зарнисор (Ҷанубӣ, Южная обходная)
# Ҷумъа Одина
# Деҳнаваки поён
# Деҳнаваки боло
# Достоевский
# Дӯстии халқҳо (Дружба Народов)
# Есенин
# Железняка
# Жуковский
# Зайнаб-бибӣ
# Закариёи Розӣ
# Зарафшон
# Зардушт (Макарова)
# Заргар
# Зафар
# Заҳматобод
# Зебуннисо
# Зиёдулло Шаҳидӣ (К. Маркс)
# Зуфирхона Ҷавҳарӣ (Разина)
# Исмоили Сомонӣ (Путовский)
# Испечак
# Истаравшан
# Қабодиён
# Камонгарон (Заводская)
# Канорӣ
# Карамов
# Карин Манн (Коргар)
# Қаротеғин (Каратегинская)
# А. Қосимов
# Камонгарони Боло
# Клара Сеткин
# Клагенфурт
# Коммуналӣ
# Космодемянский
# Котовского
# Кошевского
# Крупской
# Крилова
# Кулубина
# Қазоқон-2
# Қурбон Раҳмонов (Телмана)
# Лоҳутӣ
# Лелинград
# Лермонтов
# Лоиқ Шералӣ
# Лолазор
# Луначарского
# Лутфӣ Обидхоҷаев
# Ибни Сино (Лутфулло Бузургзода)
# Ломоносов
# Лучоб
# Лев Толстой
# М. Султонов
# Малика Собирова
# Мамадалӣ Қурбонов
# Масложир
# Матросов
# Маҳмадулло Холов (Гоголя)
# Махтумкулӣ
# Маяковский
# Менжинский
# Меҳнатобод
# Меҳнат
# Меҳробод
# Мир Алӣ
# Мира
# Мирзо Ризо
# Мирзо Турсунзода (Красных партизан)
# Мирзо Ғ.
# Мироненко
# Мирсаид Миршакар (Парвина)
# Молодая гвардия
# Москва (Московский)
# Мунзим
# Муродулло Шерализода (Федчина)
# Муҳандис
# Мушфиқӣ
# Навбаҳор
# Навобод
# Наврӯз
# Нақибхон Туғрал (Боткина)
# Нарзибеков
# Насафӣ
# Наҳимов
# Неъмат Қарабоев
# Некрасова
# Низомӣ Ганҷавӣ (Ломоносова)
# Нисор Муҳаммад (Чехова)
# Нодира (Таги варзоб)
# Носири Хисрав
# Носирҷон Масумӣ (Халтурина)
# Х. Нусратулло Махсум
# Овул
# Одина Ҳошим (Тургенева)
# Озод
# Ойгу
# Октябрск
# Охунбобев
# Пайрав Сулаймонӣ
# Панҷрӯд
# Панфилов
# Пахтакор
# Помир
# Плеханова
# Професор Ҳусейнзода (Киров)
# Пӯлод Толис (Пролетарская)
# Пулоди Т (Патриса Лумумбы)
# Пушкин
# Рафиқӣ Абдуллобеков
# Раҳим Ҷалил (Фабричная)
# Раҳимӣ
# Раҳмон Набиев (40-солагии Октябр)
# Репин
# Х. Рудакӣ (Ленин)
# Румӣ
# Рустам Каримов
# Х. Саъдии Шерозӣ (Правда)
# Саид Носиров
# Сабзазор
# Саламӣ
# Саломидин Шаропов (Щорса)
# Салтикова-Шедрина
# Самад Ғанӣ (Михайлова)
# Самарқанд
# Само (Томина)
# Саноӣ
# Сариосё (Чекалина)
# Сафар Амиршоев
# Сафармуҳаммад Айюбӣ (9 январ)
# Сафо (Шмидта)
# Сахбо
# Севастопол
# Семёнов
# Соатов
# Софи Ковалевск  (Таги варзоб)
# Соҳилӣ
# Спитамен (Дунаевского)
# Спортивная
# Суворов
# Суҳайлӣ Ҷавҳаризода (Осипенко)
# Сурхоб
# Суҳроб Шарипов
# Тактаул
# Танг
# Тахмос
# Тошканд
# Темурмалик
# Теҳрон
# Титова
# Торобӣ
# Туйчӣ Эрҷигитов
# Тунис
# Турдиев
# Убайди Зоконӣ
# Улуғбек
# Умари Хайём
# Умед
# Фадеев
# Фазлиддин Муҳаммадиев (Колхозная)
# Фазлиддин Шаҳобов (Озодии Занон)
# Фаридун Атторов (Семашко)
# Фарҳод
# Фархор
# Фирдавсӣ (Коваля)
# Фирӯз
# Фотеҳ Ниёзӣ (Комсомолская)
# Фузулӣ
# Фурманова
# Фучик
# Ҳабиб Аҳрорӣ (Красноармейская)
# Ҳабиб Юсуфӣ
# Ҳабибулло Назаров (Хлопзаводская)
# Ҳаёти Нав
# Ҳазора
# Ҳайрат
# Ҳамадонӣ
# Ҳамдӣ
# Ҳамзалиев
# Ҳамза Ҳакимзода
# Ҳикмат Ризо
# Хатлон
# Х. Ҳофизи Шерозӣ
# Ҳилолӣ
# Ҳисор (Гиссарская)
# Ҳисорак
# Хоҷаев
# Хоҷамбиёи Боло
# Хоҷамбиёи Поён
# Ҳомида Маҳмудов (Фрунзе)
# Хорогская
# Хоруғ (Хосилот)
# Хуҷандӣ
# Ҳуснобод
# Хусрави Деҳлавӣ (Островсий)
# Ҳикмат
# Ҳосилот
# Ҳувайдулоев
# Чайковской
# Чашмасор
# Чармгарон
# Черняховского
# Чинор Имомов (Камола)
# Чкалов
# Чортеппа
# Чортут
# Ҷамила
# Шамсӣ
# Шарқ
# Шаумян
# Шафақ
# Шевченко
# Шерак (Роҳи нав)
# Шероз (Чапаева)
# Шестапавлов
# Шодӣ
# Шодмонӣ
# Шота Руставели
# Шотемур (Комунистическая)
# Ш. Шоҳин
# Эргаш Шарипов
# Юсуфи Вафо
# Яккачинор (Якка-Чинарская)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://vdushanbe.ru/guide/street-dushanbe/|title=Улицы города Душанбе {{!}} Путеводитель {{!}} Справочник г. Душанбе|website=vdushanbe.ru|accessdate=2022-08-12}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://jumhuriyat.tj/index.php?art_id=17016|title=Нашрияи расмии Тоҷикистон - &quot;Ҷумҳурият&quot;|website=jumhuriyat.tj|accessdate=2022-08-12}}&lt;/ref&gt;

== Эзоҳ ==

{{Эзоҳ}}
[[Гурӯҳ:Душанбе]]</text>
      <sha1>hk8jvkloso4qdkm8idppawyfmxyitws</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309742</id>
      <parentid>1309738</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T11:50:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Farorud</username>
        <id>26988</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14182" xml:space="preserve">Дар ш. [[Душанбе]] зиёда аз 250 кӯча мавҷуд аст, ва бо рафти калонкунии масоҳати шаҳр пайдошавии кӯчаҳои нав ба назар мерасад.

== Таърих ==
Дар соли 1924 (соли ташкил ёфтани пойтахт) кучаи якуми шаҳр Советская (Советӣ, ҳоло Аълохон Афсаҳзода) ном гирифт.  Бо дарозии ҳамагӣ 3 километр гӯё деҳаи собиқи Душанберо ба ду қисм ҷудо карда, аз бозор (ҷойи чойхонаи «[[Чойхонаи Роҳат|Роҳат]]») сар карда, дар назди Русский дом ба охир мерасид. Соли 1926 дар ҳудуди пойтахт ҳамагӣ 7 кӯча расман ба қайд гирифта шуда буд, ки ба ҳуҷҷатҳои ҳисоботии хадамоти почта дохил карда шудаанд. Инҳо кучахои Путовский (Сомонӣ), Карл Маркс, Интернатсионал, Советӣ, Деҳқонӣ, Красноармейская, Партизанхҳи Сурх ва майдони ягона — майдони Инқилоб мебошанд. Қарори соли 1926: Дар асоси додани номи вилояту ноҳияҳои Тоҷикистон ва республикаҳои ҳамсоя, истилоҳоти инқилобӣ ва номҳои пешқадамони ҷаҳон ҳамчун лаҳзаҳои тарбияи интернатсоналӣ номҳои нави кӯчаҳои шаҳр аз нав дида баромада, дода шаванд. Номҳои кӯчаҳо акнун бояд ба забони ӯзбакӣ ва тоҷикӣ баргардонида шаванд.

=== Соли 1926 ===

* Майдони Фрунзе
* Майдони 1 Май
* к. Ленин (қабл. Советӣ)
* к. Путовский
* к. Интернатсионалная
* к. Самарқанд (Самаркандская) 
* к. Коммунистӣ 
* к. Бадахшон
* к. Комсомол
* к. Истаравшан 
* к. Карл Маркс
* к. Красная Армия
* к. Қаратоғ (Каратагская)
* к. Деҳқон
* к. Душанбе
* к. Панҷакент
* к. Совет
* к. Пионер
* к. Лоқай
* к. Қӯрғонтеппа 

'''Маҳаллаҳо ва кӯчаҳои Душанб, ки дар солҳои 2012-2019 тағйири ном каранд.'''

# К.9 Январ – Сафармуҳаммад Айюбӣ
# К.Привокзалная – к.Қутбӣ Киром
# К. Пионерская гузари 1 – к. Ҳанифа Мавлонова
# К. Бауман – к. Султон Умаров
# К. Интернатсионалная – к. Раҷабалӣ Сафаров
# К. Шураксайская – к. Исомитдина Соатова
# К. Проектная – к. Муҳаммад Осимӣ
# К. Железняк – к. Ҳикмат Ризо
# К. Ватутин – к. Хайрулло Абдуллоев
# К. Фурманов – к. Абдуфаттоҳ Одинаев
# К. Володарский – к. Минхоҷа Ғуломов
# К. Титов – к. Мирзо Мастонгулов
# К. Будённого – к. Акбар Мақсумов
# К. Гастелло (гузари 5 ва 6) – к.Сайф Раҳимзода Афардӣ
# К. Свердлов – к. Мустафо Содиқов
# К. Софя Ковалевская – к. Аҳрора Мухторов
# К. Плеханов – к.Зафар Нозимов
# К. Котовского – к.Абдуҷаббор Қаҳҳорӣ 
# К. Клара Сеткин (н. Сино) – к.Ғаффор Мирзо
# К. Федин –к.Асадулло Ғуломов
# Маҳаллаи Авул-1 – Бунёдкорон
# Маҳаллаи Авул-2 – Ободкорон
# К. Спартак – к.Гурминҷ Завқибеков
# К. Чкалов (бо гузарҳо) – к. Қандил Ҷураева
# К. Клара Сеткин (н. Фирдавсӣ) – к.Маҳмудбек Нарзибеков
# К. Репин (бо гузарҳо) – к.Хайрулло Мирзоев.
# К. Ҷанубӣ (Южная обходная) — Зарнисор аз моҳи марти соли 2016
# К. Павел Морозов  — Малик Ашуров (марти соли 2016)

== Феҳрист ==
# Абай
# Абдулаҳад Қаҳҳоров (40 солагии Точикистон)
# Абдуҷаббор Қаҳҳорӣ
# Абдулкодирхоҷаи Савдо (Нестерова)
# Абдулло Камандир
# Абдуфаттоз Одинаев (Фурманова)
# Абумуслим (Гризодубовой)
# Авесто (Каленина)
# Азизбеков
# Айнӣ
# Ак. Акобир Адҳамов (Ак. Попова)
# Х. Ак. Бобоҷон Ғафуров
# Ак. Назаршоев (Шапкина)
# Ак. Назиркулова И. (Мичурина)
# Х. Ак. Раҷабовҳо (Куйбишевский)
# Академикҳо
# Ал Берунӣ
# Алексей Толстой
# Алишер Навоӣ
# Аминҷон Шукӯҳӣ (Курган)
# Анзоб
# Асирӣ
# Ашур Сафар
# Афзалӣ
# Аҳмади Дониш
# Бабушкин
# [[Акс:Building Barki tojk in Dushanbe, Tajikistan .jpg|мини|х. И. Сомонӣ]]Бадахшон
# Балъамӣ
# Баҳор
# Баҳорӣ
# Беҳзода
# Бинокорон
# Баҳоуддинов
# Борбад (Жданов)
# Бохтар (Орджоникидзе)
# Бофанда
# Бухоро (Свириденко)
# Варзоб
# Варзоб ГЭС-и боло
# Варзоб ГЭС-и поён
# Ватунин
# Вахш
# Возеҳ (Ушакова)
# Володарск
# [[Акс:Чорроҳа дар бурриши хиёбони Рӯдакӣ ва кӯчаи Валаматзода. Шаҳри Душанбе (1).jpg|мини|Бурриши хиёбони Рӯдакӣ ва кӯчаи Валаматзода]]Воровск
# Восеъ
# Восифӣ
# Гагрин
# Ғалаба
# Ғанӣ Абдулло (Пионерская)
# Гастелло
# Ғаффор Валаматзода (Мазаева)
# Гертсен
# Гипрозем
# Говоров
# Горский (Джерджинского)
# Гочарова
# Гулистон
# Гулрез (қабл. Гончарёв)
# [[Акс:Кӯчаи Айнӣ. Шаҳри Душанбе (1).jpg|мини|Кӯчаи Айнӣ]]Гулханӣ
# Ғ. Ғулом
# Дақиқӣ
# Дакикии Боло
# Дамир Дӯстмуҳаммадов (Сеченова)
# Дарвоз (Кутузова)
# Деваштич
# Деҳи Боло
# Деҳотӣ
# Добролюбов
# Додихудоев
# Ҷаббор Расулова
# Ҷалол Икромӣ (Шараф)
# Ҷомӣ (х)
# Зарнисор (Ҷанубӣ, Южная обходная)
# Ҷумъа Одина
# Деҳнаваки поён
# Деҳнаваки боло
# Достоевский
# Дӯстии халқҳо (Дружба Народов)
# Есенин
# Железняка
# Жуковский
# Зайнаб-бибӣ
# Закариёи Розӣ
# Зарафшон
# Зардушт (Макарова)
# Заргар
# Зафар
# Заҳматобод
# Зебуннисо
# Зиёдулло Шаҳидӣ (К. Маркс)
# Зуфирхона Ҷавҳарӣ (Разина)
# Исмоили Сомонӣ (Путовский)
# Испечак
# Истаравшан
# Қабодиён
# Камонгарон (Заводская)
# Канорӣ
# Карамов
# Карин Манн (Коргар)
# Қаротеғин (Каратегинская)
# А. Қосимов
# Камонгарони Боло
# Клара Сеткин
# Клагенфурт
# Коммуналӣ
# Космодемянский
# Котовского
# Кошевского
# Крупской
# Крилова
# Кулубина
# Қазоқон-2
# Қурбон Раҳмонов (Телмана)
# Лоҳутӣ
# Лелинград
# Лермонтов
# Лоиқ Шералӣ
# Лолазор
# Луначарского
# Лутфӣ Обидхоҷаев
# Ибни Сино (Лутфулло Бузургзода)
# Ломоносов
# Лучоб
# Лев Толстой
# М. Султонов
# Малика Собирова
# Мамадалӣ Қурбонов
# Масложир
# Матросов
# Маҳмадулло Холов (Гоголя)
# Махтумкулӣ
# Маяковский
# Менжинский
# Меҳнатобод
# Меҳнат
# Меҳробод
# Мир Алӣ
# Мира
# Мирзо Ризо
# Мирзо Турсунзода (Красных партизан)
# [[Акс:Кӯчаи Нисор Муҳаммад. Шаҳри Душанбе.jpg|мини|Кӯчаи Нисор Муҳаммад]]Мирзо Ғ.
# Мироненко
# Мирсаид Миршакар (Парвина)
# Молодая гвардия
# Москва (Московский)
# Мунзим
# Муродулло Шерализода (Федчина)
# Муҳандис
# Мушфиқӣ
# Навбаҳор
# Навобод
# Наврӯз
# Нақибхон Туғрал (Боткина)
# Нарзибеков
# Насафӣ
# Наҳимов
# Неъмат Қарабоев
# [[Акс:Бурриши кӯчаҳои Турсунзода ва Лоҳутӣ. Шаҳри Душанбе.jpg|мини|Бурриши кӯчаҳои Турсунзода ва Лоҳутӣ]]Некрасова
# Низомӣ Ганҷавӣ (Ломоносова)
# Нисор Муҳаммад (Чехова)
# Нодира (Таги варзоб)
# Носири Хисрав
# Носирҷон Масумӣ (Халтурина)
# Х. Нусратулло Махсум
# Овул
# Одина Ҳошим (Тургенева)
# Озод
# Ойгу
# [[Акс:Кӯчаи Хусрави Деҳлавӣ. Шаҳри Душанбе (1).jpg|мини|к. Хусрави Деҳлавӣ]]Октябрск
# Охунбобев
# Пайрав Сулаймонӣ
# Панҷрӯд
# Панфилов
# Пахтакор
# Помир
# Плеханова
# Професор Ҳусейнзода (Киров)
# Пӯлод Толис (Пролетарская)
# Пулоди Т (Патриса Лумумбы)
# Пушкин
# Рафиқӣ Абдуллобеков
# Раҳим Ҷалил (Фабричная)
# Раҳимӣ
# Раҳмон Набиев (40-солагии Октябр)
# [[Акс:Весна в Душанбе, 2022 16.jpg|мини|хиёбони Сомонӣ (қабл. Путовский)]]Репин 
# Х. [[Хиёбони Рӯдакӣ|Рудакӣ]] (Ленин)
# Румӣ
# Рустам Каримов
# Х. [[Хиёбони Саъдии Шерозӣ|Саъдии Шерозӣ]] (Правда)
# Саид Носиров
# Сабзазор
# Саламӣ
# Саломидин Шаропов (Щорса)
# Салтикова-Шедрина
# Самад Ғанӣ (Михайлова)
# Самарқанд
# Само (Томина)
# Саноӣ
# Сариосё (Чекалина)
# Сафар Амиршоев
# Сафармуҳаммад Айюбӣ (9 январ)
# Сафо (Шмидта)
# Сахбо
# Севастопол
# Семёнов
# Соатов
# Софи Ковалевск  (Таги варзоб)
# Соҳилӣ
# Спитамен (Дунаевского)
# Спортивная
# Суворов
# Суҳайлӣ Ҷавҳаризода (Осипенко)
# Сурхоб
# Суҳроб Шарипов
# Тактаул
# Танг
# Тахмос
# Тошканд
# Темурмалик
# Теҳрон
# Титова
# Торобӣ
# Туйчӣ Эрҷигитов
# Тунис
# Турдиев
# Убайди Зоконӣ
# Улуғбек
# Умари Хайём
# Умед
# Фадеев
# Фазлиддин Муҳаммадиев (Колхозная)
# Фазлиддин Шаҳобов (Озодии Занон)
# Фаридун Атторов (Семашко)
# Фарҳод
# Фархор
# Фирдавсӣ (Коваля)
# Фирӯз
# Фотеҳ Ниёзӣ (Комсомолская)
# Фузулӣ
# Фурманова
# Фучик
# Ҳабиб Аҳрорӣ (Красноармейская)
# Ҳабиб Юсуфӣ
# Ҳабибулло Назаров (Хлопзаводская)
# Ҳаёти Нав
# Ҳазора
# Ҳайрат
# Ҳамадонӣ
# Ҳамдӣ
# Ҳамзалиев
# Ҳамза Ҳакимзода
# Ҳикмат Ризо
# Хатлон
# Х. Ҳофизи Шерозӣ
# Ҳилолӣ
# Ҳисор (Гиссарская)
# Ҳисорак
# Хоҷаев
# Хоҷамбиёи Боло
# Хоҷамбиёи Поён
# Ҳомида Маҳмудов (Фрунзе)
# Хорогская
# Хоруғ (Хосилот)
# Хуҷандӣ
# Ҳуснобод
# Хусрави Деҳлавӣ (Островсий)
# Ҳикмат
# Ҳосилот
# Ҳувайдулоев
# Чайковской
# Чашмасор
# Чармгарон
# Черняховского
# Чинор Имомов (Камола)
# Чкалов
# Чортеппа
# Чортут
# Ҷамила
# Шамсӣ
# Шарқ
# Шаумян
# Шафақ
# Шевченко
# Шерак (Роҳи нав)
# Шероз (Чапаева)
# Шестапавлов
# Шодӣ
# Шодмонӣ
# Шота Руставели
# Шотемур (Комунистическая)
# Ш. Шоҳин
# Эргаш Шарипов
# Юсуфи Вафо
# Яккачинор (Якка-Чинарская)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://vdushanbe.ru/guide/street-dushanbe/|title=Улицы города Душанбе {{!}} Путеводитель {{!}} Справочник г. Душанбе|website=vdushanbe.ru|accessdate=2022-08-12}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://jumhuriyat.tj/index.php?art_id=17016|title=Нашрияи расмии Тоҷикистон - &quot;Ҷумҳурият&quot;|website=jumhuriyat.tj|accessdate=2022-08-12}}&lt;/ref&gt;
== Эзоҳ ==

{{Эзоҳ}}
[[Гурӯҳ:Душанбе]]</text>
      <sha1>54vsxaxtltkxpttydzezpxxr935e09v</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1309743</id>
      <parentid>1309742</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T11:55:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Farorud</username>
        <id>26988</id>
      </contributor>
      <comment>/* Соли 1926 */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14224" xml:space="preserve">Дар ш. [[Душанбе]] зиёда аз 250 кӯча мавҷуд аст, ва бо рафти калонкунии масоҳати шаҳр пайдошавии кӯчаҳои нав ба назар мерасад.

== Таърих ==
Дар соли 1924 (соли ташкил ёфтани пойтахт) кучаи якуми шаҳр Советская (Советӣ, ҳоло Аълохон Афсаҳзода) ном гирифт.  Бо дарозии ҳамагӣ 3 километр гӯё деҳаи собиқи Душанберо ба ду қисм ҷудо карда, аз бозор (ҷойи чойхонаи «[[Чойхонаи Роҳат|Роҳат]]») сар карда, дар назди Русский дом ба охир мерасид. Соли 1926 дар ҳудуди пойтахт ҳамагӣ 7 кӯча расман ба қайд гирифта шуда буд, ки ба ҳуҷҷатҳои ҳисоботии хадамоти почта дохил карда шудаанд. Инҳо кучахои Путовский (Сомонӣ), Карл Маркс, Интернатсионал, Советӣ, Деҳқонӣ, Красноармейская, Партизанхҳи Сурх ва майдони ягона — майдони Инқилоб мебошанд. Қарори соли 1926: Дар асоси додани номи вилояту ноҳияҳои Тоҷикистон ва республикаҳои ҳамсоя, истилоҳоти инқилобӣ ва номҳои пешқадамони ҷаҳон ҳамчун лаҳзаҳои тарбияи интернатсоналӣ номҳои нави кӯчаҳои шаҳр аз нав дида баромада, дода шаванд. Номҳои кӯчаҳо акнун бояд ба забони ӯзбакӣ ва тоҷикӣ баргардонида шаванд.

==== Соли 1926 ====
* Майдони Фрунзе
* Майдони 1 Май
* к. Ленин (қабл. Советӣ)
* к. Путовский
* к. Интернатсионалная
* к. Самарқанд (Самаркандская) 
* к. Коммунистӣ 
* к. Бадахшон
* к. Комсомол
* к. Истаравшан 
* к. Карл Маркс
* к. Красная Армия
* к. Қаратоғ (Каратагская)
* к. Деҳқон
* к. Душанбе
* к. Панҷакент
* к. Совет
* к. Пионер
* к. Лоқай
* к. Қӯрғонтеппа 

'''Маҳаллаҳо ва кӯчаҳои Душанб, ки дар солҳои 2012-2019 тағйири ном каранд.'''

# К.9 Январ – Сафармуҳаммад Айюбӣ
# К.Привокзалная – к.Қутбӣ Киром
# К. Пионерская гузари 1 – к. Ҳанифа Мавлонова
# К. Бауман – к. Султон Умаров
# К. Интернатсионалная – к. Раҷабалӣ Сафаров
# К. Шураксайская – к. Исомитдин Соатов
# К. Проектная – к. Муҳаммад Осимӣ
# К. Железняк – к. Ҳикмат Ризо
# К. Ватутин – к. Хайрулло Абдуллоев
# К. Фурманов – к. Абдуфаттоҳ Одинаев
# К. Володарский – к. Минхоҷа Ғуломов
# К. Титов – к. Мирзо Мастонгулов
# К. Будённого – к. Акбар Мақсумов
# К. Гастелло (гузари 5 ва 6) – к.Сайф Раҳимзода Афардӣ
# К. Свердлов – к. Мустафо Содиқов
# К. Софя Ковалевская – к. Аҳрора Мухторов
# К. Плеханов – к.Зафар Нозимов
# К. Котовского – к.Абдуҷаббор Қаҳҳорӣ 
# К. Клара Сеткин (н. Сино) – к.Ғаффор Мирзо
# К. Федин –к.Асадулло Ғуломов
# Маҳаллаи Авул-1 – Бунёдкорон
# Маҳаллаи Авул-2 – Ободкорон
# К. Спартак – к.Гурминҷ Завқибеков
# К. Чкалов (бо гузарҳо) – к. Қандил Ҷураева
# К. Клара Сеткин (н. Фирдавсӣ) – к.Маҳмудбек Нарзибеков
# К. Репин (бо гузарҳо) – к.Хайрулло Мирзоев.
# К. Ҷанубӣ (Южная обходная) — Зарнисор аз моҳи марти соли 2016
# К. Павел Морозов  — Малик Ашуров (марти соли 2016)

== Феҳрист ==
# Абай
# Абдулаҳад Қаҳҳоров (40 солагии Точикистон)
# Абдуҷаббор Қаҳҳорӣ
# Абдулкодирхоҷаи Савдо (Нестерова)
# Абдулло Камандир
# Абдуфаттоз Одинаев (Фурманова)
# Абумуслим (Гризодубовой)
# Авесто (Каленина)
# Азизбеков
# Айнӣ
# Ак. Акобир Адҳамов (Ак. Попова)
# Х. Ак. Бобоҷон Ғафуров
# Ак. Назаршоев (Шапкина)
# Ак. Назиркулова И. (Мичурина)
# Х. Ак. Раҷабовҳо (Куйбишевский)
# Академикҳо
# Ал Берунӣ
# Алексей Толстой
# Алишер Навоӣ
# Аминҷон Шукӯҳӣ (Курган)
# Анзоб
# Асирӣ
# Ашур Сафар
# Афзалӣ
# Аҳмади Дониш
# Бабушкин
# [[Акс:Building Barki tojk in Dushanbe, Tajikistan .jpg|мини|х. И. Сомонӣ]]Бадахшон
# Балъамӣ
# Баҳор
# Баҳорӣ
# Беҳзода
# Бинокорон
# Баҳоуддинов
# Борбад (Жданов)
# Бохтар (Орджоникидзе)
# Бофанда
# Бухоро (Свириденко)
# Варзоб
# Варзоб ГЭС-и боло
# Варзоб ГЭС-и поён
# Ватунин
# Вахш
# Возеҳ (Ушакова)
# Володарск
# [[Акс:Чорроҳа дар бурриши хиёбони Рӯдакӣ ва кӯчаи Валаматзода. Шаҳри Душанбе (1).jpg|мини|Бурриши хиёбони Рӯдакӣ ва кӯчаи Валаматзода]]Воровск
# Восеъ
# Восифӣ
# Гагрин
# Ғалаба
# Ғанӣ Абдулло (Пионерская)
# Гастелло
# Ғаффор Валаматзода (Мазаева)
# Гертсен
# Гипрозем
# Говоров
# Горский (Джерджинского)
# Гочарова
# Гулистон
# Гулрез (қабл. Гончарёв)
# [[Акс:Кӯчаи Айнӣ. Шаҳри Душанбе (1).jpg|мини|Кӯчаи Айнӣ]]Гулханӣ
# Ғ. Ғулом
# Дақиқӣ
# Дакикии Боло
# Дамир Дӯстмуҳаммадов (Сеченова)
# Дарвоз (Кутузова)
# Деваштич
# Деҳи Боло
# Деҳотӣ
# Добролюбов
# Додихудоев
# Ҷаббор Расулова
# Ҷалол Икромӣ (Шараф)
# Ҷомӣ (х)
# Зарнисор (Ҷанубӣ, Южная обходная)
# Ҷумъа Одина
# Деҳнаваки поён
# Деҳнаваки боло
# Достоевский
# Дӯстии халқҳо (Дружба Народов)
# Есенин
# Железняка
# Жуковский
# Зайнаб-бибӣ
# Закариёи Розӣ
# Зарафшон
# Зардушт (Макарова)
# Заргар
# Зафар
# Заҳматобод
# Зебуннисо
# Зиёдулло Шаҳидӣ (К. Маркс)
# Зуфирхона Ҷавҳарӣ (Разина)
# Исмоили Сомонӣ (Путовский)
# Испечак
# Истаравшан
# Қабодиён
# Камонгарон (Заводская)
# Канорӣ
# Карамов
# Карин Манн (Коргар)
# Қаротеғин (Каратегинская)
# А. Қосимов
# Камонгарони Боло
# Клара Сеткин
# Клагенфурт
# Коммуналӣ
# Космодемянский
# Котовского
# Кошевского
# Крупской
# Крилова
# Кулубина
# Қазоқон-2
# Қурбон Раҳмонов (Телмана)
# Лоҳутӣ
# Лелинград
# Лермонтов
# Лоиқ Шералӣ
# Лолазор
# Луначарского
# Лутфӣ Обидхоҷаев
# Ибни Сино (Лутфулло Бузургзода)
# Ломоносов
# Лучоб
# Лев Толстой
# М. Султонов
# Малика Собирова
# Мамадалӣ Қурбонов
# Масложир
# Матросов
# Маҳмадулло Холов (Гоголя)
# Махтумкулӣ
# Маяковский
# Менжинский
# Меҳнатобод
# Меҳнат
# Меҳробод
# Мир Алӣ
# Мира
# Мирзо Ризо
# Мирзо Турсунзода (Красных партизан)
# [[Акс:Кӯчаи Нисор Муҳаммад. Шаҳри Душанбе.jpg|мини|Кӯчаи Нисор Муҳаммад]]Мирзо Ғ.
# Мироненко
# Мирсаид Миршакар (Парвина)
# Молодая гвардия
# Москва (Московский)
# Мунзим
# Муродулло Шерализода (Федчина)
# Муҳандис
# Мушфиқӣ
# Навбаҳор
# Навобод
# Наврӯз
# Нақибхон Туғрал (Боткина)
# Нарзибеков
# Насафӣ
# Наҳимов
# Неъмат Қарабоев
# [[Акс:Бурриши кӯчаҳои Турсунзода ва Лоҳутӣ. Шаҳри Душанбе.jpg|мини|Бурриши кӯчаҳои Турсунзода ва Лоҳутӣ]]Некрасова
# Низомӣ Ганҷавӣ (Ломоносова)
# Нисор Муҳаммад (Чехова)
# Нодира (Таги варзоб)
# Носири Хисрав
# Носирҷон Масумӣ (Халтурина)
# Х. Нусратулло Махсум
# Овул
# Одина Ҳошим (Тургенева)
# Озод
# Ойгу
# [[Акс:Кӯчаи Хусрави Деҳлавӣ. Шаҳри Душанбе (1).jpg|мини|к. Хусрави Деҳлавӣ]]Октябрск
# Охунбобев
# Пайрав Сулаймонӣ
# Панҷрӯд
# Панфилов
# Пахтакор
# Помир
# Плеханова
# Професор Ҳусейнзода (Киров)
# Пӯлод Толис (Пролетарская)
# Пулоди Т (Патриса Лумумбы)
# Пушкин
# Рафиқӣ Абдуллобеков
# Раҳим Ҷалил (Фабричная)
# Раҳимӣ
# Раҳмон Набиев (40-солагии Октябр)
# [[Акс:Весна в Душанбе, 2022 16.jpg|мини|хиёбони Сомонӣ (қабл. Путовский)]]Репин 
# Х. [[Хиёбони Рӯдакӣ|Рудакӣ]] (Ленин)
# Румӣ
# Рустам Каримов
# Х. [[Хиёбони Саъдии Шерозӣ|Саъдии Шерозӣ]] (Правда)
# Саид Носиров
# Сабзазор
# Саламӣ
# Саломидин Шаропов (Щорса)
# Салтикова-Шедрина
# Самад Ғанӣ (Михайлова)
# Самарқанд
# Само (Томина)
# Саноӣ
# Сариосё (Чекалина)
# Сафар Амиршоев
# Сафармуҳаммад Айюбӣ (9 январ)
# Сафо (Шмидта)
# Сахбо
# Севастопол
# Семёнов
# Соатов
# Софи Ковалевск  (Таги варзоб)
# Соҳилӣ
# Спитамен (Дунаевского)
# Спортивная
# Суворов
# Суҳайлӣ Ҷавҳаризода (Осипенко)
# Сурхоб
# Суҳроб Шарипов
# Тактаул
# Танг
# Тахмос
# Тошканд
# Темурмалик
# Теҳрон
# Титова
# Торобӣ
# Туйчӣ Эрҷигитов
# Тунис
# Турдиев
# Убайди Зоконӣ
# Улуғбек
# Умари Хайём
# Умед
# Фадеев
# Фазлиддин Муҳаммадиев (Колхозная)
# Фазлиддин Шаҳобов (Озодии Занон)
# Фаридун Атторов (Семашко)
# Фарҳод
# Фархор
# Фирдавсӣ (Коваля)
# Фирӯз
# Фотеҳ Ниёзӣ (Комсомолская)
# Фузулӣ
# Фурманова
# Фучик
# Ҳабиб Аҳрорӣ (Красноармейская)
# Ҳабиб Юсуфӣ
# Ҳабибулло Назаров (Хлопзаводская)
# Ҳаёти Нав
# Ҳазора
# Ҳайрат
# Ҳамадонӣ
# Ҳамдӣ
# Ҳамзалиев
# Ҳамза Ҳакимзода
# Ҳикмат Ризо
# Хатлон
# Х. Ҳофизи Шерозӣ
# Ҳилолӣ
# Ҳисор (Гиссарская)
# Ҳисорак
# Хоҷаев
# Хоҷамбиёи Боло
# Хоҷамбиёи Поён
# Ҳомида Маҳмудов (Фрунзе)
# Хорогская
# Хоруғ (Хосилот)
# Хуҷандӣ
# Ҳуснобод
# Хусрави Деҳлавӣ (Островсий)
# Ҳикмат
# Ҳосилот
# Ҳувайдулоев
# Чайковской
# Чашмасор
# Чармгарон
# Черняховского
# Чинор Имомов (Камола)
# Чкалов
# Чортеппа
# Чортут
# Ҷамила
# Шамсӣ
# Шарқ
# Шаумян
# Шафақ
# Шевченко
# Шерак (Роҳи нав)
# Шероз (Чапаева)
# Шестапавлов
# Шодӣ
# Шодмонӣ
# Шота Руставели
# Шотемур (Комунистическая)
# Ш. Шоҳин
# Эргаш Шарипов
# Юсуфи Вафо
# Яккачинор (Якка-Чинарская)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://vdushanbe.ru/guide/street-dushanbe/|title=Улицы города Душанбе {{!}} Путеводитель {{!}} Справочник г. Душанбе|website=vdushanbe.ru|accessdate=2022-08-12}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://jumhuriyat.tj/index.php?art_id=17016|title=Нашрияи расмии Тоҷикистон - &quot;Ҷумҳурият&quot;|website=jumhuriyat.tj|accessdate=2022-08-12}}&lt;/ref&gt;
== Эзоҳ ==

{{Эзоҳ}}
[[Гурӯҳ:Душанбе]]
[[Гурӯҳ:Кӯчаҳои Душанбе]]</text>
      <sha1>aygk7krwxeycj6wyw26gmssyynyuzgb</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>