Osmanlıca/Arapça Ses Bilgisi

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="tr">
  <siteinfo>
    <sitename>Vikikitap</sitename>
    <dbname>trwikibooks</dbname>
    <base>https://tr.wikibooks.org/wiki/Anasayfa</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.26</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Ortam</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Özel</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Tartışma</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Kullanıcı</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Kullanıcı mesaj</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Vikikitap</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Vikikitap tartışma</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Dosya</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Dosya tartışma</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">MediaWiki tartışma</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Şablon</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Şablon tartışma</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Yardım</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Yardım tartışma</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Kategori</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Kategori tartışma</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">Yemek</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">Yemek tartışma</namespace>
      <namespace key="110" case="first-letter">Vikiçocuk</namespace>
      <namespace key="111" case="first-letter">Vikiçocuk tartışma</namespace>
      <namespace key="112" case="first-letter">Kitaplık</namespace>
      <namespace key="113" case="first-letter">Kitaplık tartışma</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Modül</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Modül tartışma</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Gadget</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Gadget talk</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Gadget definition</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Gadget definition talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Osmanlıca/Arapça Ses Bilgisi</title>
    <ns>0</ns>
    <id>13118</id>
    <revision>
      <id>54144</id>
      <parentid>53670</parentid>
      <timestamp>2022-08-28T08:46:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>/* Şedde */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20683" xml:space="preserve">Osmanlıcaya Arapçadan geçen kelimeler, yazımlarını olduğu gibi korumaktadır. Bu sebepten ötürü bu tür kelimeleri doğru yazabilmek ve okuyabilmek için bir miktar Arapça dilbilgisi öğrenmek mühimdir.

Arapça asıllı kelimelerin Türkçeye geçtiğinde geçirdikleri ses değişimleri oldukça düzenlidir. Bu sebepten ötürü, bir kelimenin Latin harfleriyle nasıl yazıldığını ve nasıl telaffuz edildiğini öngörebilmek için Osmanlıca yazılışına bakmak tamamen olmasa da az çok yeterlidir. Bu makalede Arapçada harflerin nasıl telaffuz edildiği ve günümüz Türkçesine nasıl geçtikleri ele alınacaktır.
==Ünlüler==
Arapçada sadece 3 tane ünlü bulunur: A, İ ve U. Bu ünlülerin uzun veya kısa olabileceğini de göz önünde bulundurursak aslında toplam 6 ünlü ses bulunur.

Arap harflerinden Türk harflerine geçilirken kelimelerin yazımının telaffuzuna yakın olması önemsendiğinden Arapçada ünlüler arasında küçük telaffuz farkı olarak görülen küçük detaylar bile Türkçede gösterilmiştir. Bu sebepten ötürü, kısa A sesi genellikle E olarak, kısa U sesi de genellikle Ü olarak Türkçeye geçer. Ancak bu kaide, kalın ünsüzlerin etrafında bozulur. Kalın ünsüzlerin yanında kısa A sesi A ile, kısa U sesi U ile, hatta bazı durumlarda kısa İ sesi I ile gösterilebilir. İnce ünsüz olan ل (lam) ve ك (kef) harfleri de bunu engellemeye çalışır. Ünlülerin ne zaman kalınlaşıp ne zaman inceldiği oldukça düzenli kurallara bağlıdır, ancak bu kuralların sayısı çok fazla olduğundan öğrenmenin en kolay yolu bolca metin okumaktır. O ve Ö harfleri Arapça kelimelerde nadiren görülür.

Ancak uzun ünlü sesleri sabit kalma eğilimindedir. Yakındaki ünlüler ne kadar kalın veya ince olursa olsun, uzun A Türkçeye A olarak, uzun İ Türkçeye İ olarak, uzun U da Türkçeye U olarak geçer; ünsüzler de uyum sağlar. 

Arapçada kısa ünlüler yazılmaz. Bunun yerine ünsüzlerin üstüne yerleştirilen '''hareke''' denilen işaretler yardımıyla gösterilirler.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:3em; | بَ
| A sesi ile takip edilen ünsüzler için '''üstün'''
|-
| بِ
| İ sesi ile takip edilen ünsüzler için '''esre'''
|-
| بُ
| U sesi ile takip edilen ünsüzler  için '''ötre'''
|}
Ancak harekeleri yazmak zaman aldığı için her metinde gösterilmez. Dinî metinlerde, hat sanatında, sözlüklerde ve yazmayı yeni öğrenenler için hazırlanan kitaplarda gösterilirken diğer metinlerde terk edilir. Bu tür metinlerde sonuncu bir hareke daha vardır:
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:3em; | بْ
| Sesliyle takip edilmeyen ünsüzler için için '''sükûn'''
|}
Uzun ünlüler ise okutucu harflere gösterilir. Okutucu harflerin harekesi olmaz, ancak harekeli metinlerde bir önceki ünsüzün harekesi her halükârda yazılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:3em; | بَا
| A sesi ile takip edilen ünsüzler için '''elif'''
|-
| بِي
| İ sesi ile takip edilen ünsüzler için '''ye'''
|-
| بُو
| U sesi ile takip edilen ünsüzler  için '''vav'''
|}
Bu kitapta okuyucunun dikkatini dağıtmamak için ünlüler günümüz Türkçesine en yakın hâliyle geçirilmiştir ve kısa ünlülerin kalınlaşması da göz önünde bulundurulmuştur.

Tek heceli Arapça kelimeler Türkçe ile uyumsuz ünsüz silsileleriyle bitebilir. Bu durumda, Türkçe'ye geçerken ünlü uyumuna göre bir dar ünlü türer, ancak kelime ek aldığı zaman ünlü düşmesine uğrar. Bu kitapta bu tür ünlüler gri renk ile gösterilmiştir.
{| class=&quot;wikitable&quot; | style=&quot;font-size: 1.5em;&quot;|
! Arap Harfleriyle
! Orijinali
! Bu kitaptaki gösterimi
|-
| حكم
| ḥukm
| ḥük{{Osmanlıca/Gri|ü}}m
|}

==Ünsüzler==
Aşağıdaki tabloda Arapça telaffuzlar için IPA (Uluslararası Fonetik Alfabe), Türkçe telaffuzlar için standart Türk Alfabesi kullanılmıştır.
{| class=&quot;wikitable&quot;
! scope=&quot;col&quot; | Harf
! scope=&quot;col&quot; | İsmi
! scope=&quot;col&quot; | Arapça&lt;br/&gt;Telaffuz
! scope=&quot;col&quot; | Türkçe&lt;br/&gt;Telaffuz
! scope=&quot;col&quot; | Kalınlık
! scope=&quot;col&quot; | Not
|- align=&quot;center&quot;
| &lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ا ء&lt;/span&gt;
| elif&lt;br/&gt;hemze 
| /ʔ/ 
| ''yok'' 
| nötr 
| Arapça telaffuzu Türkçede sadece bazı ünlemlerde bulunur (''a aaa'', ''ce eee'' gibi)
|- align=&quot;center&quot;
| &lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ب&lt;/span&gt;
| be
| /b/
| b veya p
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ت&lt;/span&gt;
| te 
| /t/
| t
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ث&lt;/span&gt;
| se 
| /θ/
| s
| nötr
| Arapça telaffuzu İngilizce '''th'''orn kelimesindeki gibi
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;ج&lt;/span&gt;
| cim 
| /dʒ/
| c veya ç
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;ح&lt;/span&gt;
| ha
| /ħ/
| h
| kalın
| Yutaktan telaffuz edilir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;خ&lt;/span&gt;
| hı 
| /x/
| h
| kalın
| Almanca Na'''ch'''t, Rusça '''х'''ороший kelimelerindeki gibi
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;د&lt;/span&gt;
| dal 
| /d/
| d veya t
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ذ&lt;/span&gt;
| zel
| /ð/
| z
| nötr
| İngilizce '''th'''ey kelimesindeki gibi
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ر&lt;/span&gt;
| re 
| /r/
| r
| nötr
| Arapçada tıpkı Rusçadaki veya İtalyancadaki gibi yuvarlanır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ز&lt;/span&gt;
| ze
| /z/
| z
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;س&lt;/span&gt;
| sin
| /s/
| s
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ش&lt;/span&gt;
| şın 
| /ʃ/
| ş
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ص&lt;/span&gt;
| sad 
| /sˤ/
| s
| kalın
| Dilin ucu S sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ض&lt;/span&gt;
| dad 
| /dˤ/
| d veya z
| kalın
| Dilin ucu D sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ط&lt;/span&gt;
| tı
| /tˤ/
| t
| kalın
| Dilin ucu T sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ظ&lt;/span&gt;
| zı 
| /ðˤ/
| z
| kalın
| Dilin ucu İngilizce '''th'''ey kelimesindeki sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:130%&quot;&gt;ع&lt;/span&gt;
| ayn
| /ʕ/
| ''yok''
| kalın
| A sesinin ünsüz hâli
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;غ&lt;/span&gt;
| gayn 
| /ɣ/
| g veya ğ
| kalın
| Felemenkçedeki G gibi, veya Yunancadaki Γ
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ف&lt;/span&gt;
| fe
| /f/
| f
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ق&lt;/span&gt;
| kaf 
| /q/
| k
| kalın
| Küçük dilden telaffuz edilir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ك&lt;/span&gt;
| kef 
| /k/
| k
| ince
| Türkçedeki kalın K
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ل&lt;/span&gt;
| lam
| /l/
| l
| ince
| Ender durumlar hariç ince telaffuz edilir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;م&lt;/span&gt;
| mim 
| /m/
| m
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ن&lt;/span&gt;
| nun 
| /n/
| n
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ه&lt;/span&gt;
| he 
| /h/
| h
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;و&lt;/span&gt;
| vav 
| /w/
| v
| nötr
| Arapça telaffuzu İngilizce '''w'''ine kelimesindeki gibidir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ي&lt;/span&gt;
| ye 
| /j/
| y
| nötr
|}
===Şedde===
Arapçada çift ünsüzleri yazmak için özel bir hareke bulunur: Şedde
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | دقّت
| style=&quot;width:5em; | تردّد
| بقّال
|-
| dikkat
| tereddüt
| bakkal
|}
Arapçada kelimeler çekimlenirken bazı ünsüzlere şedde gelip kalkabilir. Bu sebepten ötürü dilbilgisel bir işlevi de vardır.

Türkçe kelimelerde Şedde kullanılmaz, ünsüzler iki kere yazılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | آننه
| اللی
|-
| anne
| elli
|}
Arapçada da bir ünsüzün iki kere yazıldığı tek bir kelime vardır: Allah
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| الله
|}
Şedde ile biten kelimeler günümüz Türkçesinde tek ünsüz ile yazılır, ancak ek alınca ünsüz türemesi gerçekleşir. Bu tamamen tahmin edilebilir bir şekilde gerçekleştiği için bu kitapta şedde ile biten kelimeler çift ünsüz ile yazılmıştır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em;&quot;|
| سرّ
|-
| sırr
|}

===Peltek Ünsüzler===
Dişlerden telaffuz edilen ث (se), ذ (zel) ve ظ (zı) ünsüzlerine konvansiyon olarak peltek ünsüzler denilir. Bu ünsüzler batılı kaynaklarda th, dh, ṯ, ḏ gibi latinleştirilebilir, ancak Türkçe telaffuzlarında normal S ve Z'den bir farkları bulunmadığı için bu kitapta s̱ ve ẕ şeklinde latinleştirilmiştir.
===Yutaksıl ünsüzler===
ح (ha) ve ع (ayn) harfleri yutaktan telaffuz edilir; ص (sad), ض (dad), ط (tı) ve ظ (zı) harfleri ise aynı anda hem yutaktan, hem de dilin ucuyla telaffuz edilir. Aynı şekilde  ق (kaf), غ (gayn) ve خ (hı) harfleri de küçük dilden telaffuz edilir. Bu harflerin yutaksıl telaffuzu nedeniyle Türkçede etrafındaki ünlüleri kalınlaştırma eğilimi vardır. Batılı kaynaklar genellikle Kaf ve Hı harflerini q ve kh/x ile latinleştirir, ancak bu kitapta mevzubahis ünsüzlerin hepsi, Türkçe telaffuzunun altına bir nokta konularak ḍ, ṭ, ẓ, ḥ ve ḳ şeklinde latinleştirilmiştir. Sad harfinin latinleşmiş versiyonu ise ş ile karışmasın diye ṡ şeklinde seçilmiştir. Hı harfi ḫ, Gayn harfi de Türkçe telaffuzuna göre g veya ğ olarak latinleştirilmiştir. Böylece okuyucunun dikkatini dağıtmadan bu farklılıklar not edilmiştir.

===Dad Harfi===
Dad harfi standart Arapçada kendi özel telaffuzuna sahip olsa da Irak'ta ve başka Orta Doğu diyalektlerinde Zı harfi ile aynı şekilde telaffuz edilmektedir. Bu diyalektlerin etkisiyle dolayısıyla Arapçadan Farsçaya geçen kelimelerde Dad harfi, Z gibi telaffuz edilir. Osmanlı Türkçesi hem Arapçanın, hem de Farsçanın etkisinde olduğundan, bu harf Türkçede düzensiz olarak ya Z (örn: عرض arz, ضمّ zam), ya da D (örn: ضربه darbe) olarak telaffuz edilmektedir. Bu farklılıkları Latin harflerinde de korumak için Dad harfi bu kitapta d'ye tekabül ederken ḍ, z'ye tekabül ederken ẓᵈ gösterimleri seçilmiştir.
===Ünsüz Sertleşmeleri===
Günümüz Türkçesinde B, C ve D harfleri kelime sonlarında ve sert ünsüzlerden önce sertleşip P, Ç ve T olur. Sertleşmenin ne zaman olacağı tahmin edilebilir olduğundan bu kitapta ünsüz sertleşmeleri gösterilmemiştir; Be harfi daima B, Cim harfi daima C, Dal harfi de daima D olarak geçirilmiştir.

===Hemze'nin yazılışı===
(Hemzenin telaffuzu için bir sonraki bölüme bakınız)
Diğer harflerden farklı olarak hemze, özel imlâ kurallarına tabidir. Kelime içindeki pozisyonuna göre yazım kuralları şöyledir:

Kelime başındayken hemze; harekesi üstün veya ötre ise Elif harfinin üstüne, esre ise Elif harfinin altına yazılır. Takibinde uzun ünlü varsa okutucu ile birlikte yazılır. İstisnai bir durum olarak, iki Elif harfinin yan yana geleceği durumlarda Medli Elif kullanılır. Yani Medli Elif, ˀâ- silsilesine tekabül eder.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | أمین
| style=&quot;width:5em; | أمور
| إذن
|-
| ˀemîn
| ˀumûr
| ˀiẕ{{Osmanlıca/Gri|i}}n
|-
| آمر
| إیجاد
| أیلول
|-
| ˀâmir
| ˀîcâd
| ˀeylûl
|}
Kelime başında olan Hemze'ler, Osmanlıcada genellikle terk edilir. Bundan ötürü kökeni Türkçe olmayan kelimelerde Elif harfi, kelime başında herhangi bir ünlüye denk gelebilir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | امین
| style=&quot;width:5em; | امور
| اذن
|}

Kelime ortasında ve sonunda Hemze'nin yazım kuralları karmaşıktır. Öncelik sırası şudur:
#Yakında bir kısa ünlü varsa o ünlünün okutucusunun üstüne yazmak,
#İki kısa ünlü arasında seçim yapmak zorunda kalınınca öncelikle Ye'yi, sonra Vav'ı, en son da Elif'i seçmek,
#-ˀâ- silsilesini Medli Elif ile yazmak,
#Ye'nin bir sonraki harfle bağlanmasını engellememek için ikinci bir Ye'nin üstüne yazmak,
#Üstteki kuralların hiçbirine uygun bir harf seçilemiyorsa satır üstünde ayrı bir harfmiş gibi yazmak.
Özetle, etrafta bulunan ünlülere göre yazılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | مئذنه
| style=&quot;width:5em; | مؤمن
| تأمین
|-
| miˀẕene
| müˀmin
| teˀmîn
|-
| دائر
| مؤبّد
| تأمّل
|-
| dâˀir
| müˀebbed
| teˀemmül
|-
| مرآت
| إلغاء
| شیء
|-
| mirˀât
| ˀilgâˀ
| şeyˀ
|}

Osmanlı Türkçesinde satır üzerinde yazılan veya kelime başında kalan hemzeler genellikle terk edilir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | الغا
| شی
|} 

Ancak Hemze ile biten kelimelere Türkçe bir ek geldiğinde bazen yazımı değişebilir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| شیئی
|-
| şeyˀi
|}

===Hemze ve Ayn===
Hemze ve Ayn ünsüzleri, Arapçada bir telaffuza sahip olsa da Türkçede bir telaffuza sahip değildir. Bu yüzden Latin harflerine geçilirken Hemze ve Ayn ünsüzleri gösterilmemiştir. Ancak bazı ipuçlarına bakarak bu iki sessiz ünsüzün varlığını kestirmek mümkündür.

Örneğin, İki ünlünün arasındaki tek ünsüz Hemze veya Ayn ise arkalarında kuralsız, Türkçe ile uyuşmayan bir ünlü silsilesi bırakırlar:
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | تأسّف
| تعهّد
|-
| t'''eˀe'''ssüf
| t'''aˁa'''hhüd
|}
Hemze ünsüzü düşünce gerisinde bir ince ünlü silsilesi bırakır (ee, üe gibi), Ayn ise bir kalın ünlü silsilesi bırakır (aa, ua gibi).

Bu ünsüzler bir ünlü ile bir ünsüz arasındayken düşünce gerilerinde bir uzun ünlü bırakır. Okuyucu Arapçanın vezin sistemini iyi kavrarsa uzun ünlülerin nerede olması gerektiğini hissedebilecektir, ve bu şekilde Ayn ve Hemzeleri de kestirebilecektir. Bu sebeple Osmanlıca okuyabilmek için vezinleri iyi öğrenmek önemlidir. 
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | مأمور
| معلوم
|-
| m'''eˀ'''mûr
| m'''aˁ'''lûm
|}
Türkçede bulunan tüm uzun E ve Ü sesleri, bir Hemzenin düşmesinden kaynaklıdır.

Arapçada kelimelerin bir ünlüyle başlaması imkânsızdır. Eğer Türkçede bir ünlüyle başlayan bir Arapça kelime varsa orijinali ya Hemze, ya da Ayn ile başlıyordur.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | أمر
| عقل
|-
| ˀem{{Osmanlıca/Gri|i}}r
| ˁaḳ{{Osmanlıca/Gri|ı}}l
|}
Türkçesi E ile başlayan kelimeler çoğunlukla Hemze ile başlar, Türkçesi kısa A ile başlayanlar da çoğu zaman Ayn ile başlar. Ayrıca, ˁu- ile başlayan kelimeler Türkçeye sık sık ö- veya o- ile geçmiştir. Arapça kelimelerde o ve ö ünlülerinin bulunduğu nadir durumlardan birisi budur.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | عمر
| عثمان
|-
| ˁöm{{Osmanlıca/Gri|ü}}r
| ˁos̱mân
|}

Bu durumlar haricinde Hemze ve Ayn, hiçbir iz bırakmadan düşer.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | شيء
| جمع
|-
| şeyˀ
| cemˁ
|}
Ancak Hemze ve Ayn'ın varlığını bilmek, kelimenin kökünü bilmek için önemli olduğundan bu kitapta kökün parçası olan Hemze'ler sola bakan ˀ işaretiyle, Ayn'lar da sağa bakan ˁ işaretiyle işaretlenecektir.
===İlletli Harfler===
Arapçada و (vav) ve ی (ye) harfleri tam olarak ünsüz sayılmazlar. Telaffuz olarak U ve İ'den bir farkları yoktur, ancak hecedeki pozisyonlarına göre ünsüz oldukları anlaşılır. Türkçede de Y ile İ'nin telaffuzu aynıdır, ama buna rağmen Y her pozisyonda bulunabilir. Arapçada ise Vav ve Ye her pozisyonda bulunamazlar, bu sebepten ötürü kelimeler çekimlenirken sık sık düşerler veya başka harflere dönüşürler. Bu şekilde düşen veya değişen Vav veya Ye harfleri ᵛ veya ʸ şeklinde gösterilecektir. Okuyucu bu harfleri telaffuz etmemelidir.
==Diğer İşaretler==
===Yuvarlak Te===
Arapçada kelimelerin cinsiyeti vardır. Dişi kelimelere '''müennes''', eril kelimelere '''müzekker''' denir. Arapçada dişi kelimeler özel bir harf olan yuvarlak te ile biter.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:2em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | ة
|}
He ile Te'nin karışımı olarak görünen bu harf, kelimeler cümle sonuna geldiğinde -e diye okunurken cümle ortasında -et diye okunur. Türkçeye müennes isimler düzensiz bir şekilde -e veya -et eki ile geçer. Arapça dilbilgisini öğrenirken -e ve -et eklerinin birbirinin aynısı olduğu unutulmamalıdır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | عملة
| سكونة
|-
| ˁamele
| sükûnet
|}
Ancak Osmanlıcada bu harf genellikle Türkçe telaffuzuna göre normal te veya normal he olarak geçer.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | عمله
| سكونت
|-
| ˁamele
| sükûnet
|}
İstisna olarak, ileride göreceğimiz gibi Arapça çekimlenmiş ifadelerde Yuvarlak Te kullanılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | مادّةً
| شهادة المقبوله
|-
| maddeten
| şehâdetü'l-maḳbûle
|}
===Kısa elif===
Arapçada Ye harfi kelime sonuna gelince de noktalı yazılır
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | ي
|}
Farsçada, ve Farsçanın etkisiyle Osmanlıcada ise Ye kelime sonuna gelince noktalarını yitirir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | ی
|}
Bunun sebebi Arapçada noktasız Ye'nin aslında Elif'in kelime sonuna gelmiş bir türevi olmasıdır. Osmanlıcada çoğu zaman direkt Elif kullanılır, ama Ye'nin de kullanıldığı görülür.
===Tenvin===
-an, -in ve -un eklerini bildirmek için kullanılan özel harekelere tenvin (nunlama) işaretleri denir. Tenvinli Üstün için İki Üstün, Tenvinli Esre için İki Esre, Tenvinli Ötre için İki Ötre işaretleri kullanılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | كتابٌ
| kitâbün
|-
| كتابٍ
| kitâbin
|-
| كتاباً
| kitâben
|}
İki Üstün işareti genellikle Elif üzerine yazılır, ancak Yuvarlak Te veya Hemze ile biten isimlerde Yuvarlak Te'nin ve Hemze'nin üzerine yazılır. Bu ekler Arapçada ismin çekimlenmesinde kullanılır, ve Yuvarlak Te gibi cümle sonunda düşer. 
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em;&quot; | ذاتاً
| style=&quot;width:5em;&quot; | حالاً
| style=&quot;width:5em;&quot; | رسماً
| style=&quot;width:5em;&quot; | بناءً
| style=&quot;width:5em;&quot; | هدیةً
| علاوةً
|-
| ẕâten
| ḥâlen
| resmen
| binâen
| hediyeten
| ˁilâveten
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>jyd47oz0hj3p6vobejz5gqzbc642etx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>54145</id>
      <parentid>54144</parentid>
      <timestamp>2022-08-28T08:49:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>/* Hemze ve Ayn */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20689" xml:space="preserve">Osmanlıcaya Arapçadan geçen kelimeler, yazımlarını olduğu gibi korumaktadır. Bu sebepten ötürü bu tür kelimeleri doğru yazabilmek ve okuyabilmek için bir miktar Arapça dilbilgisi öğrenmek mühimdir.

Arapça asıllı kelimelerin Türkçeye geçtiğinde geçirdikleri ses değişimleri oldukça düzenlidir. Bu sebepten ötürü, bir kelimenin Latin harfleriyle nasıl yazıldığını ve nasıl telaffuz edildiğini öngörebilmek için Osmanlıca yazılışına bakmak tamamen olmasa da az çok yeterlidir. Bu makalede Arapçada harflerin nasıl telaffuz edildiği ve günümüz Türkçesine nasıl geçtikleri ele alınacaktır.
==Ünlüler==
Arapçada sadece 3 tane ünlü bulunur: A, İ ve U. Bu ünlülerin uzun veya kısa olabileceğini de göz önünde bulundurursak aslında toplam 6 ünlü ses bulunur.

Arap harflerinden Türk harflerine geçilirken kelimelerin yazımının telaffuzuna yakın olması önemsendiğinden Arapçada ünlüler arasında küçük telaffuz farkı olarak görülen küçük detaylar bile Türkçede gösterilmiştir. Bu sebepten ötürü, kısa A sesi genellikle E olarak, kısa U sesi de genellikle Ü olarak Türkçeye geçer. Ancak bu kaide, kalın ünsüzlerin etrafında bozulur. Kalın ünsüzlerin yanında kısa A sesi A ile, kısa U sesi U ile, hatta bazı durumlarda kısa İ sesi I ile gösterilebilir. İnce ünsüz olan ل (lam) ve ك (kef) harfleri de bunu engellemeye çalışır. Ünlülerin ne zaman kalınlaşıp ne zaman inceldiği oldukça düzenli kurallara bağlıdır, ancak bu kuralların sayısı çok fazla olduğundan öğrenmenin en kolay yolu bolca metin okumaktır. O ve Ö harfleri Arapça kelimelerde nadiren görülür.

Ancak uzun ünlü sesleri sabit kalma eğilimindedir. Yakındaki ünlüler ne kadar kalın veya ince olursa olsun, uzun A Türkçeye A olarak, uzun İ Türkçeye İ olarak, uzun U da Türkçeye U olarak geçer; ünsüzler de uyum sağlar. 

Arapçada kısa ünlüler yazılmaz. Bunun yerine ünsüzlerin üstüne yerleştirilen '''hareke''' denilen işaretler yardımıyla gösterilirler.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:3em; | بَ
| A sesi ile takip edilen ünsüzler için '''üstün'''
|-
| بِ
| İ sesi ile takip edilen ünsüzler için '''esre'''
|-
| بُ
| U sesi ile takip edilen ünsüzler  için '''ötre'''
|}
Ancak harekeleri yazmak zaman aldığı için her metinde gösterilmez. Dinî metinlerde, hat sanatında, sözlüklerde ve yazmayı yeni öğrenenler için hazırlanan kitaplarda gösterilirken diğer metinlerde terk edilir. Bu tür metinlerde sonuncu bir hareke daha vardır:
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:3em; | بْ
| Sesliyle takip edilmeyen ünsüzler için için '''sükûn'''
|}
Uzun ünlüler ise okutucu harflere gösterilir. Okutucu harflerin harekesi olmaz, ancak harekeli metinlerde bir önceki ünsüzün harekesi her halükârda yazılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:3em; | بَا
| A sesi ile takip edilen ünsüzler için '''elif'''
|-
| بِي
| İ sesi ile takip edilen ünsüzler için '''ye'''
|-
| بُو
| U sesi ile takip edilen ünsüzler  için '''vav'''
|}
Bu kitapta okuyucunun dikkatini dağıtmamak için ünlüler günümüz Türkçesine en yakın hâliyle geçirilmiştir ve kısa ünlülerin kalınlaşması da göz önünde bulundurulmuştur.

Tek heceli Arapça kelimeler Türkçe ile uyumsuz ünsüz silsileleriyle bitebilir. Bu durumda, Türkçe'ye geçerken ünlü uyumuna göre bir dar ünlü türer, ancak kelime ek aldığı zaman ünlü düşmesine uğrar. Bu kitapta bu tür ünlüler gri renk ile gösterilmiştir.
{| class=&quot;wikitable&quot; | style=&quot;font-size: 1.5em;&quot;|
! Arap Harfleriyle
! Orijinali
! Bu kitaptaki gösterimi
|-
| حكم
| ḥukm
| ḥük{{Osmanlıca/Gri|ü}}m
|}

==Ünsüzler==
Aşağıdaki tabloda Arapça telaffuzlar için IPA (Uluslararası Fonetik Alfabe), Türkçe telaffuzlar için standart Türk Alfabesi kullanılmıştır.
{| class=&quot;wikitable&quot;
! scope=&quot;col&quot; | Harf
! scope=&quot;col&quot; | İsmi
! scope=&quot;col&quot; | Arapça&lt;br/&gt;Telaffuz
! scope=&quot;col&quot; | Türkçe&lt;br/&gt;Telaffuz
! scope=&quot;col&quot; | Kalınlık
! scope=&quot;col&quot; | Not
|- align=&quot;center&quot;
| &lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ا ء&lt;/span&gt;
| elif&lt;br/&gt;hemze 
| /ʔ/ 
| ''yok'' 
| nötr 
| Arapça telaffuzu Türkçede sadece bazı ünlemlerde bulunur (''a aaa'', ''ce eee'' gibi)
|- align=&quot;center&quot;
| &lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ب&lt;/span&gt;
| be
| /b/
| b veya p
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ت&lt;/span&gt;
| te 
| /t/
| t
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ث&lt;/span&gt;
| se 
| /θ/
| s
| nötr
| Arapça telaffuzu İngilizce '''th'''orn kelimesindeki gibi
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;ج&lt;/span&gt;
| cim 
| /dʒ/
| c veya ç
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;ح&lt;/span&gt;
| ha
| /ħ/
| h
| kalın
| Yutaktan telaffuz edilir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;خ&lt;/span&gt;
| hı 
| /x/
| h
| kalın
| Almanca Na'''ch'''t, Rusça '''х'''ороший kelimelerindeki gibi
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;د&lt;/span&gt;
| dal 
| /d/
| d veya t
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ذ&lt;/span&gt;
| zel
| /ð/
| z
| nötr
| İngilizce '''th'''ey kelimesindeki gibi
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ر&lt;/span&gt;
| re 
| /r/
| r
| nötr
| Arapçada tıpkı Rusçadaki veya İtalyancadaki gibi yuvarlanır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ز&lt;/span&gt;
| ze
| /z/
| z
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;س&lt;/span&gt;
| sin
| /s/
| s
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ش&lt;/span&gt;
| şın 
| /ʃ/
| ş
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ص&lt;/span&gt;
| sad 
| /sˤ/
| s
| kalın
| Dilin ucu S sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ض&lt;/span&gt;
| dad 
| /dˤ/
| d veya z
| kalın
| Dilin ucu D sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ط&lt;/span&gt;
| tı
| /tˤ/
| t
| kalın
| Dilin ucu T sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ظ&lt;/span&gt;
| zı 
| /ðˤ/
| z
| kalın
| Dilin ucu İngilizce '''th'''ey kelimesindeki sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:130%&quot;&gt;ع&lt;/span&gt;
| ayn
| /ʕ/
| ''yok''
| kalın
| A sesinin ünsüz hâli
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;غ&lt;/span&gt;
| gayn 
| /ɣ/
| g veya ğ
| kalın
| Felemenkçedeki G gibi, veya Yunancadaki Γ
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ف&lt;/span&gt;
| fe
| /f/
| f
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ق&lt;/span&gt;
| kaf 
| /q/
| k
| kalın
| Küçük dilden telaffuz edilir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ك&lt;/span&gt;
| kef 
| /k/
| k
| ince
| Türkçedeki kalın K
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ل&lt;/span&gt;
| lam
| /l/
| l
| ince
| Ender durumlar hariç ince telaffuz edilir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;م&lt;/span&gt;
| mim 
| /m/
| m
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ن&lt;/span&gt;
| nun 
| /n/
| n
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ه&lt;/span&gt;
| he 
| /h/
| h
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;و&lt;/span&gt;
| vav 
| /w/
| v
| nötr
| Arapça telaffuzu İngilizce '''w'''ine kelimesindeki gibidir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ي&lt;/span&gt;
| ye 
| /j/
| y
| nötr
|}
===Şedde===
Arapçada çift ünsüzleri yazmak için özel bir hareke bulunur: Şedde
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | دقّت
| style=&quot;width:5em; | تردّد
| بقّال
|-
| dikkat
| tereddüt
| bakkal
|}
Arapçada kelimeler çekimlenirken bazı ünsüzlere şedde gelip kalkabilir. Bu sebepten ötürü dilbilgisel bir işlevi de vardır.

Türkçe kelimelerde Şedde kullanılmaz, ünsüzler iki kere yazılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | آننه
| اللی
|-
| anne
| elli
|}
Arapçada da bir ünsüzün iki kere yazıldığı tek bir kelime vardır: Allah
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| الله
|}
Şedde ile biten kelimeler günümüz Türkçesinde tek ünsüz ile yazılır, ancak ek alınca ünsüz türemesi gerçekleşir. Bu tamamen tahmin edilebilir bir şekilde gerçekleştiği için bu kitapta şedde ile biten kelimeler çift ünsüz ile yazılmıştır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em;&quot;|
| سرّ
|-
| sırr
|}

===Peltek Ünsüzler===
Dişlerden telaffuz edilen ث (se), ذ (zel) ve ظ (zı) ünsüzlerine konvansiyon olarak peltek ünsüzler denilir. Bu ünsüzler batılı kaynaklarda th, dh, ṯ, ḏ gibi latinleştirilebilir, ancak Türkçe telaffuzlarında normal S ve Z'den bir farkları bulunmadığı için bu kitapta s̱ ve ẕ şeklinde latinleştirilmiştir.
===Yutaksıl ünsüzler===
ح (ha) ve ع (ayn) harfleri yutaktan telaffuz edilir; ص (sad), ض (dad), ط (tı) ve ظ (zı) harfleri ise aynı anda hem yutaktan, hem de dilin ucuyla telaffuz edilir. Aynı şekilde  ق (kaf), غ (gayn) ve خ (hı) harfleri de küçük dilden telaffuz edilir. Bu harflerin yutaksıl telaffuzu nedeniyle Türkçede etrafındaki ünlüleri kalınlaştırma eğilimi vardır. Batılı kaynaklar genellikle Kaf ve Hı harflerini q ve kh/x ile latinleştirir, ancak bu kitapta mevzubahis ünsüzlerin hepsi, Türkçe telaffuzunun altına bir nokta konularak ḍ, ṭ, ẓ, ḥ ve ḳ şeklinde latinleştirilmiştir. Sad harfinin latinleşmiş versiyonu ise ş ile karışmasın diye ṡ şeklinde seçilmiştir. Hı harfi ḫ, Gayn harfi de Türkçe telaffuzuna göre g veya ğ olarak latinleştirilmiştir. Böylece okuyucunun dikkatini dağıtmadan bu farklılıklar not edilmiştir.

===Dad Harfi===
Dad harfi standart Arapçada kendi özel telaffuzuna sahip olsa da Irak'ta ve başka Orta Doğu diyalektlerinde Zı harfi ile aynı şekilde telaffuz edilmektedir. Bu diyalektlerin etkisiyle dolayısıyla Arapçadan Farsçaya geçen kelimelerde Dad harfi, Z gibi telaffuz edilir. Osmanlı Türkçesi hem Arapçanın, hem de Farsçanın etkisinde olduğundan, bu harf Türkçede düzensiz olarak ya Z (örn: عرض arz, ضمّ zam), ya da D (örn: ضربه darbe) olarak telaffuz edilmektedir. Bu farklılıkları Latin harflerinde de korumak için Dad harfi bu kitapta d'ye tekabül ederken ḍ, z'ye tekabül ederken ẓᵈ gösterimleri seçilmiştir.
===Ünsüz Sertleşmeleri===
Günümüz Türkçesinde B, C ve D harfleri kelime sonlarında ve sert ünsüzlerden önce sertleşip P, Ç ve T olur. Sertleşmenin ne zaman olacağı tahmin edilebilir olduğundan bu kitapta ünsüz sertleşmeleri gösterilmemiştir; Be harfi daima B, Cim harfi daima C, Dal harfi de daima D olarak geçirilmiştir.

===Hemze'nin yazılışı===
(Hemzenin telaffuzu için bir sonraki bölüme bakınız)
Diğer harflerden farklı olarak hemze, özel imlâ kurallarına tabidir. Kelime içindeki pozisyonuna göre yazım kuralları şöyledir:

Kelime başındayken hemze; harekesi üstün veya ötre ise Elif harfinin üstüne, esre ise Elif harfinin altına yazılır. Takibinde uzun ünlü varsa okutucu ile birlikte yazılır. İstisnai bir durum olarak, iki Elif harfinin yan yana geleceği durumlarda Medli Elif kullanılır. Yani Medli Elif, ˀâ- silsilesine tekabül eder.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | أمین
| style=&quot;width:5em; | أمور
| إذن
|-
| ˀemîn
| ˀumûr
| ˀiẕ{{Osmanlıca/Gri|i}}n
|-
| آمر
| إیجاد
| أیلول
|-
| ˀâmir
| ˀîcâd
| ˀeylûl
|}
Kelime başında olan Hemze'ler, Osmanlıcada genellikle terk edilir. Bundan ötürü kökeni Türkçe olmayan kelimelerde Elif harfi, kelime başında herhangi bir ünlüye denk gelebilir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | امین
| style=&quot;width:5em; | امور
| اذن
|}

Kelime ortasında ve sonunda Hemze'nin yazım kuralları karmaşıktır. Öncelik sırası şudur:
#Yakında bir kısa ünlü varsa o ünlünün okutucusunun üstüne yazmak,
#İki kısa ünlü arasında seçim yapmak zorunda kalınınca öncelikle Ye'yi, sonra Vav'ı, en son da Elif'i seçmek,
#-ˀâ- silsilesini Medli Elif ile yazmak,
#Ye'nin bir sonraki harfle bağlanmasını engellememek için ikinci bir Ye'nin üstüne yazmak,
#Üstteki kuralların hiçbirine uygun bir harf seçilemiyorsa satır üstünde ayrı bir harfmiş gibi yazmak.
Özetle, etrafta bulunan ünlülere göre yazılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | مئذنه
| style=&quot;width:5em; | مؤمن
| تأمین
|-
| miˀẕene
| müˀmin
| teˀmîn
|-
| دائر
| مؤبّد
| تأمّل
|-
| dâˀir
| müˀebbed
| teˀemmül
|-
| مرآت
| إلغاء
| شیء
|-
| mirˀât
| ˀilgâˀ
| şeyˀ
|}

Osmanlı Türkçesinde satır üzerinde yazılan veya kelime başında kalan hemzeler genellikle terk edilir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | الغا
| شی
|} 

Ancak Hemze ile biten kelimelere Türkçe bir ek geldiğinde bazen yazımı değişebilir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| شیئی
|-
| şeyˀi
|}

===Hemze ve Ayn===
Hemze ve Ayn ünsüzleri, Arapçada bir telaffuza sahip olsa da Türkçede bir telaffuza sahip değildir. Bu yüzden Latin harflerine geçilirken Hemze ve Ayn ünsüzleri gösterilmemiştir. Ancak bazı ipuçlarına bakarak bu iki telaffuzsuz ünsüzün varlığını kestirmek mümkündür.

Örneğin, İki ünlünün arasındaki tek ünsüz Hemze veya Ayn ise arkalarında kuralsız, Türkçe ile uyuşmayan bir ünlü silsilesi bırakırlar:
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | تأسّف
| تعهّد
|-
| t'''eˀe'''ssüf
| t'''aˁa'''hhüd
|}
Hemze ünsüzü düşünce gerisinde bir ince ünlü silsilesi bırakır (ee, üe gibi), Ayn ise bir kalın ünlü silsilesi bırakır (aa, ua gibi).

Bu ünsüzler bir ünlü ile bir ünsüz arasındayken düşünce gerilerinde bir uzun ünlü bırakır. Okuyucu Arapçanın vezin sistemini iyi kavrarsa uzun ünlülerin nerede olması gerektiğini hissedebilecektir, ve bu şekilde Ayn ve Hemzeleri de kestirebilecektir. Bu sebeple Osmanlıca okuyabilmek için vezinleri iyi öğrenmek önemlidir. 
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | مأمور
| معلوم
|-
| m'''eˀ'''mûr
| m'''aˁ'''lûm
|}
Türkçede bulunan tüm uzun E ve Ü sesleri, bir Hemzenin düşmesinden kaynaklıdır.

Arapçada kelimelerin bir ünlüyle başlaması imkânsızdır. Eğer Türkçede bir ünlüyle başlayan bir Arapça kelime varsa orijinali ya Hemze, ya da Ayn ile başlıyordur.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | أمر
| عقل
|-
| ˀem{{Osmanlıca/Gri|i}}r
| ˁaḳ{{Osmanlıca/Gri|ı}}l
|}
Türkçesi E ile başlayan kelimeler çoğunlukla Hemze ile başlar, Türkçesi kısa A ile başlayanlar da çoğu zaman Ayn ile başlar. Ayrıca, ˁu- ile başlayan kelimeler Türkçeye sık sık ö- veya o- ile geçmiştir. Arapça kelimelerde o ve ö ünlülerinin bulunduğu nadir durumlardan birisi budur.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | عمر
| عثمان
|-
| ˁöm{{Osmanlıca/Gri|ü}}r
| ˁos̱mân
|}

Bu durumlar haricinde Hemze ve Ayn, hiçbir iz bırakmadan düşer.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | شيء
| جمع
|-
| şeyˀ
| cemˁ
|}
Ancak Hemze ve Ayn'ın varlığını bilmek, kelimenin kökünü bilmek için önemli olduğundan bu kitapta kökün parçası olan Hemze'ler sola bakan ˀ işaretiyle, Ayn'lar da sağa bakan ˁ işaretiyle işaretlenecektir.

===İlletli Harfler===
Arapçada و (vav) ve ی (ye) harfleri tam olarak ünsüz sayılmazlar. Telaffuz olarak U ve İ'den bir farkları yoktur, ancak hecedeki pozisyonlarına göre ünsüz oldukları anlaşılır. Türkçede de Y ile İ'nin telaffuzu aynıdır, ama buna rağmen Y her pozisyonda bulunabilir. Arapçada ise Vav ve Ye her pozisyonda bulunamazlar, bu sebepten ötürü kelimeler çekimlenirken sık sık düşerler veya başka harflere dönüşürler. Bu şekilde düşen veya değişen Vav veya Ye harfleri ᵛ veya ʸ şeklinde gösterilecektir. Okuyucu bu harfleri telaffuz etmemelidir.
==Diğer İşaretler==
===Yuvarlak Te===
Arapçada kelimelerin cinsiyeti vardır. Dişi kelimelere '''müennes''', eril kelimelere '''müzekker''' denir. Arapçada dişi kelimeler özel bir harf olan yuvarlak te ile biter.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:2em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | ة
|}
He ile Te'nin karışımı olarak görünen bu harf, kelimeler cümle sonuna geldiğinde -e diye okunurken cümle ortasında -et diye okunur. Türkçeye müennes isimler düzensiz bir şekilde -e veya -et eki ile geçer. Arapça dilbilgisini öğrenirken -e ve -et eklerinin birbirinin aynısı olduğu unutulmamalıdır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | عملة
| سكونة
|-
| ˁamele
| sükûnet
|}
Ancak Osmanlıcada bu harf genellikle Türkçe telaffuzuna göre normal te veya normal he olarak geçer.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | عمله
| سكونت
|-
| ˁamele
| sükûnet
|}
İstisna olarak, ileride göreceğimiz gibi Arapça çekimlenmiş ifadelerde Yuvarlak Te kullanılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | مادّةً
| شهادة المقبوله
|-
| maddeten
| şehâdetü'l-maḳbûle
|}
===Kısa elif===
Arapçada Ye harfi kelime sonuna gelince de noktalı yazılır
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | ي
|}
Farsçada, ve Farsçanın etkisiyle Osmanlıcada ise Ye kelime sonuna gelince noktalarını yitirir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | ی
|}
Bunun sebebi Arapçada noktasız Ye'nin aslında Elif'in kelime sonuna gelmiş bir türevi olmasıdır. Osmanlıcada çoğu zaman direkt Elif kullanılır, ama Ye'nin de kullanıldığı görülür.
===Tenvin===
-an, -in ve -un eklerini bildirmek için kullanılan özel harekelere tenvin (nunlama) işaretleri denir. Tenvinli Üstün için İki Üstün, Tenvinli Esre için İki Esre, Tenvinli Ötre için İki Ötre işaretleri kullanılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | كتابٌ
| kitâbün
|-
| كتابٍ
| kitâbin
|-
| كتاباً
| kitâben
|}
İki Üstün işareti genellikle Elif üzerine yazılır, ancak Yuvarlak Te veya Hemze ile biten isimlerde Yuvarlak Te'nin ve Hemze'nin üzerine yazılır. Bu ekler Arapçada ismin çekimlenmesinde kullanılır, ve Yuvarlak Te gibi cümle sonunda düşer. 
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em;&quot; | ذاتاً
| style=&quot;width:5em;&quot; | حالاً
| style=&quot;width:5em;&quot; | رسماً
| style=&quot;width:5em;&quot; | بناءً
| style=&quot;width:5em;&quot; | هدیةً
| علاوةً
|-
| ẕâten
| ḥâlen
| resmen
| binâen
| hediyeten
| ˁilâveten
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>1hcgvp1c8mjjrty7je38f9ck4uuefdk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>54146</id>
      <parentid>54145</parentid>
      <timestamp>2022-08-28T08:51:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>/* Hemze ve Ayn */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20689" xml:space="preserve">Osmanlıcaya Arapçadan geçen kelimeler, yazımlarını olduğu gibi korumaktadır. Bu sebepten ötürü bu tür kelimeleri doğru yazabilmek ve okuyabilmek için bir miktar Arapça dilbilgisi öğrenmek mühimdir.

Arapça asıllı kelimelerin Türkçeye geçtiğinde geçirdikleri ses değişimleri oldukça düzenlidir. Bu sebepten ötürü, bir kelimenin Latin harfleriyle nasıl yazıldığını ve nasıl telaffuz edildiğini öngörebilmek için Osmanlıca yazılışına bakmak tamamen olmasa da az çok yeterlidir. Bu makalede Arapçada harflerin nasıl telaffuz edildiği ve günümüz Türkçesine nasıl geçtikleri ele alınacaktır.
==Ünlüler==
Arapçada sadece 3 tane ünlü bulunur: A, İ ve U. Bu ünlülerin uzun veya kısa olabileceğini de göz önünde bulundurursak aslında toplam 6 ünlü ses bulunur.

Arap harflerinden Türk harflerine geçilirken kelimelerin yazımının telaffuzuna yakın olması önemsendiğinden Arapçada ünlüler arasında küçük telaffuz farkı olarak görülen küçük detaylar bile Türkçede gösterilmiştir. Bu sebepten ötürü, kısa A sesi genellikle E olarak, kısa U sesi de genellikle Ü olarak Türkçeye geçer. Ancak bu kaide, kalın ünsüzlerin etrafında bozulur. Kalın ünsüzlerin yanında kısa A sesi A ile, kısa U sesi U ile, hatta bazı durumlarda kısa İ sesi I ile gösterilebilir. İnce ünsüz olan ل (lam) ve ك (kef) harfleri de bunu engellemeye çalışır. Ünlülerin ne zaman kalınlaşıp ne zaman inceldiği oldukça düzenli kurallara bağlıdır, ancak bu kuralların sayısı çok fazla olduğundan öğrenmenin en kolay yolu bolca metin okumaktır. O ve Ö harfleri Arapça kelimelerde nadiren görülür.

Ancak uzun ünlü sesleri sabit kalma eğilimindedir. Yakındaki ünlüler ne kadar kalın veya ince olursa olsun, uzun A Türkçeye A olarak, uzun İ Türkçeye İ olarak, uzun U da Türkçeye U olarak geçer; ünsüzler de uyum sağlar. 

Arapçada kısa ünlüler yazılmaz. Bunun yerine ünsüzlerin üstüne yerleştirilen '''hareke''' denilen işaretler yardımıyla gösterilirler.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:3em; | بَ
| A sesi ile takip edilen ünsüzler için '''üstün'''
|-
| بِ
| İ sesi ile takip edilen ünsüzler için '''esre'''
|-
| بُ
| U sesi ile takip edilen ünsüzler  için '''ötre'''
|}
Ancak harekeleri yazmak zaman aldığı için her metinde gösterilmez. Dinî metinlerde, hat sanatında, sözlüklerde ve yazmayı yeni öğrenenler için hazırlanan kitaplarda gösterilirken diğer metinlerde terk edilir. Bu tür metinlerde sonuncu bir hareke daha vardır:
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:3em; | بْ
| Sesliyle takip edilmeyen ünsüzler için için '''sükûn'''
|}
Uzun ünlüler ise okutucu harflere gösterilir. Okutucu harflerin harekesi olmaz, ancak harekeli metinlerde bir önceki ünsüzün harekesi her halükârda yazılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:3em; | بَا
| A sesi ile takip edilen ünsüzler için '''elif'''
|-
| بِي
| İ sesi ile takip edilen ünsüzler için '''ye'''
|-
| بُو
| U sesi ile takip edilen ünsüzler  için '''vav'''
|}
Bu kitapta okuyucunun dikkatini dağıtmamak için ünlüler günümüz Türkçesine en yakın hâliyle geçirilmiştir ve kısa ünlülerin kalınlaşması da göz önünde bulundurulmuştur.

Tek heceli Arapça kelimeler Türkçe ile uyumsuz ünsüz silsileleriyle bitebilir. Bu durumda, Türkçe'ye geçerken ünlü uyumuna göre bir dar ünlü türer, ancak kelime ek aldığı zaman ünlü düşmesine uğrar. Bu kitapta bu tür ünlüler gri renk ile gösterilmiştir.
{| class=&quot;wikitable&quot; | style=&quot;font-size: 1.5em;&quot;|
! Arap Harfleriyle
! Orijinali
! Bu kitaptaki gösterimi
|-
| حكم
| ḥukm
| ḥük{{Osmanlıca/Gri|ü}}m
|}

==Ünsüzler==
Aşağıdaki tabloda Arapça telaffuzlar için IPA (Uluslararası Fonetik Alfabe), Türkçe telaffuzlar için standart Türk Alfabesi kullanılmıştır.
{| class=&quot;wikitable&quot;
! scope=&quot;col&quot; | Harf
! scope=&quot;col&quot; | İsmi
! scope=&quot;col&quot; | Arapça&lt;br/&gt;Telaffuz
! scope=&quot;col&quot; | Türkçe&lt;br/&gt;Telaffuz
! scope=&quot;col&quot; | Kalınlık
! scope=&quot;col&quot; | Not
|- align=&quot;center&quot;
| &lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ا ء&lt;/span&gt;
| elif&lt;br/&gt;hemze 
| /ʔ/ 
| ''yok'' 
| nötr 
| Arapça telaffuzu Türkçede sadece bazı ünlemlerde bulunur (''a aaa'', ''ce eee'' gibi)
|- align=&quot;center&quot;
| &lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ب&lt;/span&gt;
| be
| /b/
| b veya p
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ت&lt;/span&gt;
| te 
| /t/
| t
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ث&lt;/span&gt;
| se 
| /θ/
| s
| nötr
| Arapça telaffuzu İngilizce '''th'''orn kelimesindeki gibi
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;ج&lt;/span&gt;
| cim 
| /dʒ/
| c veya ç
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;ح&lt;/span&gt;
| ha
| /ħ/
| h
| kalın
| Yutaktan telaffuz edilir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;خ&lt;/span&gt;
| hı 
| /x/
| h
| kalın
| Almanca Na'''ch'''t, Rusça '''х'''ороший kelimelerindeki gibi
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;د&lt;/span&gt;
| dal 
| /d/
| d veya t
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ذ&lt;/span&gt;
| zel
| /ð/
| z
| nötr
| İngilizce '''th'''ey kelimesindeki gibi
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ر&lt;/span&gt;
| re 
| /r/
| r
| nötr
| Arapçada tıpkı Rusçadaki veya İtalyancadaki gibi yuvarlanır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ز&lt;/span&gt;
| ze
| /z/
| z
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;س&lt;/span&gt;
| sin
| /s/
| s
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ش&lt;/span&gt;
| şın 
| /ʃ/
| ş
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ص&lt;/span&gt;
| sad 
| /sˤ/
| s
| kalın
| Dilin ucu S sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ض&lt;/span&gt;
| dad 
| /dˤ/
| d veya z
| kalın
| Dilin ucu D sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ط&lt;/span&gt;
| tı
| /tˤ/
| t
| kalın
| Dilin ucu T sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ظ&lt;/span&gt;
| zı 
| /ðˤ/
| z
| kalın
| Dilin ucu İngilizce '''th'''ey kelimesindeki sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:130%&quot;&gt;ع&lt;/span&gt;
| ayn
| /ʕ/
| ''yok''
| kalın
| A sesinin ünsüz hâli
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;غ&lt;/span&gt;
| gayn 
| /ɣ/
| g veya ğ
| kalın
| Felemenkçedeki G gibi, veya Yunancadaki Γ
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ف&lt;/span&gt;
| fe
| /f/
| f
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ق&lt;/span&gt;
| kaf 
| /q/
| k
| kalın
| Küçük dilden telaffuz edilir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ك&lt;/span&gt;
| kef 
| /k/
| k
| ince
| Türkçedeki kalın K
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ل&lt;/span&gt;
| lam
| /l/
| l
| ince
| Ender durumlar hariç ince telaffuz edilir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;م&lt;/span&gt;
| mim 
| /m/
| m
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ن&lt;/span&gt;
| nun 
| /n/
| n
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ه&lt;/span&gt;
| he 
| /h/
| h
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;و&lt;/span&gt;
| vav 
| /w/
| v
| nötr
| Arapça telaffuzu İngilizce '''w'''ine kelimesindeki gibidir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ي&lt;/span&gt;
| ye 
| /j/
| y
| nötr
|}
===Şedde===
Arapçada çift ünsüzleri yazmak için özel bir hareke bulunur: Şedde
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | دقّت
| style=&quot;width:5em; | تردّد
| بقّال
|-
| dikkat
| tereddüt
| bakkal
|}
Arapçada kelimeler çekimlenirken bazı ünsüzlere şedde gelip kalkabilir. Bu sebepten ötürü dilbilgisel bir işlevi de vardır.

Türkçe kelimelerde Şedde kullanılmaz, ünsüzler iki kere yazılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | آننه
| اللی
|-
| anne
| elli
|}
Arapçada da bir ünsüzün iki kere yazıldığı tek bir kelime vardır: Allah
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| الله
|}
Şedde ile biten kelimeler günümüz Türkçesinde tek ünsüz ile yazılır, ancak ek alınca ünsüz türemesi gerçekleşir. Bu tamamen tahmin edilebilir bir şekilde gerçekleştiği için bu kitapta şedde ile biten kelimeler çift ünsüz ile yazılmıştır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em;&quot;|
| سرّ
|-
| sırr
|}

===Peltek Ünsüzler===
Dişlerden telaffuz edilen ث (se), ذ (zel) ve ظ (zı) ünsüzlerine konvansiyon olarak peltek ünsüzler denilir. Bu ünsüzler batılı kaynaklarda th, dh, ṯ, ḏ gibi latinleştirilebilir, ancak Türkçe telaffuzlarında normal S ve Z'den bir farkları bulunmadığı için bu kitapta s̱ ve ẕ şeklinde latinleştirilmiştir.
===Yutaksıl ünsüzler===
ح (ha) ve ع (ayn) harfleri yutaktan telaffuz edilir; ص (sad), ض (dad), ط (tı) ve ظ (zı) harfleri ise aynı anda hem yutaktan, hem de dilin ucuyla telaffuz edilir. Aynı şekilde  ق (kaf), غ (gayn) ve خ (hı) harfleri de küçük dilden telaffuz edilir. Bu harflerin yutaksıl telaffuzu nedeniyle Türkçede etrafındaki ünlüleri kalınlaştırma eğilimi vardır. Batılı kaynaklar genellikle Kaf ve Hı harflerini q ve kh/x ile latinleştirir, ancak bu kitapta mevzubahis ünsüzlerin hepsi, Türkçe telaffuzunun altına bir nokta konularak ḍ, ṭ, ẓ, ḥ ve ḳ şeklinde latinleştirilmiştir. Sad harfinin latinleşmiş versiyonu ise ş ile karışmasın diye ṡ şeklinde seçilmiştir. Hı harfi ḫ, Gayn harfi de Türkçe telaffuzuna göre g veya ğ olarak latinleştirilmiştir. Böylece okuyucunun dikkatini dağıtmadan bu farklılıklar not edilmiştir.

===Dad Harfi===
Dad harfi standart Arapçada kendi özel telaffuzuna sahip olsa da Irak'ta ve başka Orta Doğu diyalektlerinde Zı harfi ile aynı şekilde telaffuz edilmektedir. Bu diyalektlerin etkisiyle dolayısıyla Arapçadan Farsçaya geçen kelimelerde Dad harfi, Z gibi telaffuz edilir. Osmanlı Türkçesi hem Arapçanın, hem de Farsçanın etkisinde olduğundan, bu harf Türkçede düzensiz olarak ya Z (örn: عرض arz, ضمّ zam), ya da D (örn: ضربه darbe) olarak telaffuz edilmektedir. Bu farklılıkları Latin harflerinde de korumak için Dad harfi bu kitapta d'ye tekabül ederken ḍ, z'ye tekabül ederken ẓᵈ gösterimleri seçilmiştir.
===Ünsüz Sertleşmeleri===
Günümüz Türkçesinde B, C ve D harfleri kelime sonlarında ve sert ünsüzlerden önce sertleşip P, Ç ve T olur. Sertleşmenin ne zaman olacağı tahmin edilebilir olduğundan bu kitapta ünsüz sertleşmeleri gösterilmemiştir; Be harfi daima B, Cim harfi daima C, Dal harfi de daima D olarak geçirilmiştir.

===Hemze'nin yazılışı===
(Hemzenin telaffuzu için bir sonraki bölüme bakınız)
Diğer harflerden farklı olarak hemze, özel imlâ kurallarına tabidir. Kelime içindeki pozisyonuna göre yazım kuralları şöyledir:

Kelime başındayken hemze; harekesi üstün veya ötre ise Elif harfinin üstüne, esre ise Elif harfinin altına yazılır. Takibinde uzun ünlü varsa okutucu ile birlikte yazılır. İstisnai bir durum olarak, iki Elif harfinin yan yana geleceği durumlarda Medli Elif kullanılır. Yani Medli Elif, ˀâ- silsilesine tekabül eder.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | أمین
| style=&quot;width:5em; | أمور
| إذن
|-
| ˀemîn
| ˀumûr
| ˀiẕ{{Osmanlıca/Gri|i}}n
|-
| آمر
| إیجاد
| أیلول
|-
| ˀâmir
| ˀîcâd
| ˀeylûl
|}
Kelime başında olan Hemze'ler, Osmanlıcada genellikle terk edilir. Bundan ötürü kökeni Türkçe olmayan kelimelerde Elif harfi, kelime başında herhangi bir ünlüye denk gelebilir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | امین
| style=&quot;width:5em; | امور
| اذن
|}

Kelime ortasında ve sonunda Hemze'nin yazım kuralları karmaşıktır. Öncelik sırası şudur:
#Yakında bir kısa ünlü varsa o ünlünün okutucusunun üstüne yazmak,
#İki kısa ünlü arasında seçim yapmak zorunda kalınınca öncelikle Ye'yi, sonra Vav'ı, en son da Elif'i seçmek,
#-ˀâ- silsilesini Medli Elif ile yazmak,
#Ye'nin bir sonraki harfle bağlanmasını engellememek için ikinci bir Ye'nin üstüne yazmak,
#Üstteki kuralların hiçbirine uygun bir harf seçilemiyorsa satır üstünde ayrı bir harfmiş gibi yazmak.
Özetle, etrafta bulunan ünlülere göre yazılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | مئذنه
| style=&quot;width:5em; | مؤمن
| تأمین
|-
| miˀẕene
| müˀmin
| teˀmîn
|-
| دائر
| مؤبّد
| تأمّل
|-
| dâˀir
| müˀebbed
| teˀemmül
|-
| مرآت
| إلغاء
| شیء
|-
| mirˀât
| ˀilgâˀ
| şeyˀ
|}

Osmanlı Türkçesinde satır üzerinde yazılan veya kelime başında kalan hemzeler genellikle terk edilir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | الغا
| شی
|} 

Ancak Hemze ile biten kelimelere Türkçe bir ek geldiğinde bazen yazımı değişebilir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| شیئی
|-
| şeyˀi
|}

===Hemze ve Ayn===
Hemze ve Ayn ünsüzleri, Arapçada bir telaffuza sahip olsa da Türkçede bir telaffuza sahip değildir. Bu yüzden Latin harflerine geçilirken Hemze ve Ayn ünsüzleri gösterilmemiştir. Ancak bazı ipuçlarına bakarak bu iki telaffuzsuz ünsüzün varlığını kestirmek mümkündür.

Örneğin, iki ünlünün arasındaki tek ünsüz Hemze veya Ayn ise arkalarında kuralsız, Türkçe ile uyuşmayan bir ünlü silsilesi bırakırlar:
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | تأسّف
| تعهّد
|-
| t'''eˀe'''ssüf
| t'''aˁa'''hhüd
|}
Hemze ünsüzü düşünce gerisinde bir ince ünlü silsilesi bırakır (ee, üe gibi), Ayn ise bir kalın ünlü silsilesi bırakır (aa, ua gibi).

Bu ünsüzler bir ünlü ile bir ünsüz arasındayken düşünce gerilerinde bir uzun ünlü bırakır. Okuyucu Arapçanın vezin sistemini iyi kavrarsa uzun ünlülerin nerede olması gerektiğini hissedebilecektir, ve bu şekilde Ayn ve Hemzeleri de kestirebilecektir. Bu sebeple Osmanlıca okuyabilmek için vezinleri iyi öğrenmek önemlidir. 
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | مأمور
| معلوم
|-
| m'''eˀ'''mûr
| m'''aˁ'''lûm
|}
Türkçede bulunan tüm uzun E ve Ü sesleri, bir Hemze'nin düşmesinden kaynaklıdır.

Arapçada kelimelerin bir ünlüyle başlaması imkânsızdır. Eğer Türkçede bir ünlüyle başlayan bir Arapça kelime varsa orijinali ya Hemze, ya da Ayn ile başlıyordur.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | أمر
| عقل
|-
| ˀem{{Osmanlıca/Gri|i}}r
| ˁaḳ{{Osmanlıca/Gri|ı}}l
|}
Türkçesi E ile başlayan kelimeler çoğunlukla Hemze ile başlar, Türkçesi kısa A ile başlayanlar da çoğu zaman Ayn ile başlar. Ayrıca, ˁu- ile başlayan kelimeler Türkçeye sık sık ö- veya o- ile geçmiştir. Arapça kelimelerde o ve ö ünlülerinin bulunduğu nadir durumlardan birisi budur.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | عمر
| عثمان
|-
| ˁöm{{Osmanlıca/Gri|ü}}r
| ˁos̱mân
|}

Bu durumlar haricinde Hemze ve Ayn, hiçbir iz bırakmadan düşer.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | شيء
| جمع
|-
| şeyˀ
| cemˁ
|}
Ancak Hemze ve Ayn'ın varlığını bilmek, kelimenin kökünü bilmek için önemli olduğundan bu kitapta kökün parçası olan Hemze'ler sola bakan ˀ işaretiyle, Ayn'lar da sağa bakan ˁ işaretiyle işaretlenecektir.

===İlletli Harfler===
Arapçada و (vav) ve ی (ye) harfleri tam olarak ünsüz sayılmazlar. Telaffuz olarak U ve İ'den bir farkları yoktur, ancak hecedeki pozisyonlarına göre ünsüz oldukları anlaşılır. Türkçede de Y ile İ'nin telaffuzu aynıdır, ama buna rağmen Y her pozisyonda bulunabilir. Arapçada ise Vav ve Ye her pozisyonda bulunamazlar, bu sebepten ötürü kelimeler çekimlenirken sık sık düşerler veya başka harflere dönüşürler. Bu şekilde düşen veya değişen Vav veya Ye harfleri ᵛ veya ʸ şeklinde gösterilecektir. Okuyucu bu harfleri telaffuz etmemelidir.
==Diğer İşaretler==
===Yuvarlak Te===
Arapçada kelimelerin cinsiyeti vardır. Dişi kelimelere '''müennes''', eril kelimelere '''müzekker''' denir. Arapçada dişi kelimeler özel bir harf olan yuvarlak te ile biter.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:2em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | ة
|}
He ile Te'nin karışımı olarak görünen bu harf, kelimeler cümle sonuna geldiğinde -e diye okunurken cümle ortasında -et diye okunur. Türkçeye müennes isimler düzensiz bir şekilde -e veya -et eki ile geçer. Arapça dilbilgisini öğrenirken -e ve -et eklerinin birbirinin aynısı olduğu unutulmamalıdır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | عملة
| سكونة
|-
| ˁamele
| sükûnet
|}
Ancak Osmanlıcada bu harf genellikle Türkçe telaffuzuna göre normal te veya normal he olarak geçer.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | عمله
| سكونت
|-
| ˁamele
| sükûnet
|}
İstisna olarak, ileride göreceğimiz gibi Arapça çekimlenmiş ifadelerde Yuvarlak Te kullanılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | مادّةً
| شهادة المقبوله
|-
| maddeten
| şehâdetü'l-maḳbûle
|}
===Kısa elif===
Arapçada Ye harfi kelime sonuna gelince de noktalı yazılır
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | ي
|}
Farsçada, ve Farsçanın etkisiyle Osmanlıcada ise Ye kelime sonuna gelince noktalarını yitirir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | ی
|}
Bunun sebebi Arapçada noktasız Ye'nin aslında Elif'in kelime sonuna gelmiş bir türevi olmasıdır. Osmanlıcada çoğu zaman direkt Elif kullanılır, ama Ye'nin de kullanıldığı görülür.
===Tenvin===
-an, -in ve -un eklerini bildirmek için kullanılan özel harekelere tenvin (nunlama) işaretleri denir. Tenvinli Üstün için İki Üstün, Tenvinli Esre için İki Esre, Tenvinli Ötre için İki Ötre işaretleri kullanılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | كتابٌ
| kitâbün
|-
| كتابٍ
| kitâbin
|-
| كتاباً
| kitâben
|}
İki Üstün işareti genellikle Elif üzerine yazılır, ancak Yuvarlak Te veya Hemze ile biten isimlerde Yuvarlak Te'nin ve Hemze'nin üzerine yazılır. Bu ekler Arapçada ismin çekimlenmesinde kullanılır, ve Yuvarlak Te gibi cümle sonunda düşer. 
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em;&quot; | ذاتاً
| style=&quot;width:5em;&quot; | حالاً
| style=&quot;width:5em;&quot; | رسماً
| style=&quot;width:5em;&quot; | بناءً
| style=&quot;width:5em;&quot; | هدیةً
| علاوةً
|-
| ẕâten
| ḥâlen
| resmen
| binâen
| hediyeten
| ˁilâveten
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>kfd4ovukm27gwtf85gujx6qzwo03xa2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>54147</id>
      <parentid>54146</parentid>
      <timestamp>2022-08-28T08:52:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>/* Diğer İşaretler */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20692" xml:space="preserve">Osmanlıcaya Arapçadan geçen kelimeler, yazımlarını olduğu gibi korumaktadır. Bu sebepten ötürü bu tür kelimeleri doğru yazabilmek ve okuyabilmek için bir miktar Arapça dilbilgisi öğrenmek mühimdir.

Arapça asıllı kelimelerin Türkçeye geçtiğinde geçirdikleri ses değişimleri oldukça düzenlidir. Bu sebepten ötürü, bir kelimenin Latin harfleriyle nasıl yazıldığını ve nasıl telaffuz edildiğini öngörebilmek için Osmanlıca yazılışına bakmak tamamen olmasa da az çok yeterlidir. Bu makalede Arapçada harflerin nasıl telaffuz edildiği ve günümüz Türkçesine nasıl geçtikleri ele alınacaktır.
==Ünlüler==
Arapçada sadece 3 tane ünlü bulunur: A, İ ve U. Bu ünlülerin uzun veya kısa olabileceğini de göz önünde bulundurursak aslında toplam 6 ünlü ses bulunur.

Arap harflerinden Türk harflerine geçilirken kelimelerin yazımının telaffuzuna yakın olması önemsendiğinden Arapçada ünlüler arasında küçük telaffuz farkı olarak görülen küçük detaylar bile Türkçede gösterilmiştir. Bu sebepten ötürü, kısa A sesi genellikle E olarak, kısa U sesi de genellikle Ü olarak Türkçeye geçer. Ancak bu kaide, kalın ünsüzlerin etrafında bozulur. Kalın ünsüzlerin yanında kısa A sesi A ile, kısa U sesi U ile, hatta bazı durumlarda kısa İ sesi I ile gösterilebilir. İnce ünsüz olan ل (lam) ve ك (kef) harfleri de bunu engellemeye çalışır. Ünlülerin ne zaman kalınlaşıp ne zaman inceldiği oldukça düzenli kurallara bağlıdır, ancak bu kuralların sayısı çok fazla olduğundan öğrenmenin en kolay yolu bolca metin okumaktır. O ve Ö harfleri Arapça kelimelerde nadiren görülür.

Ancak uzun ünlü sesleri sabit kalma eğilimindedir. Yakındaki ünlüler ne kadar kalın veya ince olursa olsun, uzun A Türkçeye A olarak, uzun İ Türkçeye İ olarak, uzun U da Türkçeye U olarak geçer; ünsüzler de uyum sağlar. 

Arapçada kısa ünlüler yazılmaz. Bunun yerine ünsüzlerin üstüne yerleştirilen '''hareke''' denilen işaretler yardımıyla gösterilirler.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:3em; | بَ
| A sesi ile takip edilen ünsüzler için '''üstün'''
|-
| بِ
| İ sesi ile takip edilen ünsüzler için '''esre'''
|-
| بُ
| U sesi ile takip edilen ünsüzler  için '''ötre'''
|}
Ancak harekeleri yazmak zaman aldığı için her metinde gösterilmez. Dinî metinlerde, hat sanatında, sözlüklerde ve yazmayı yeni öğrenenler için hazırlanan kitaplarda gösterilirken diğer metinlerde terk edilir. Bu tür metinlerde sonuncu bir hareke daha vardır:
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:3em; | بْ
| Sesliyle takip edilmeyen ünsüzler için için '''sükûn'''
|}
Uzun ünlüler ise okutucu harflere gösterilir. Okutucu harflerin harekesi olmaz, ancak harekeli metinlerde bir önceki ünsüzün harekesi her halükârda yazılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:3em; | بَا
| A sesi ile takip edilen ünsüzler için '''elif'''
|-
| بِي
| İ sesi ile takip edilen ünsüzler için '''ye'''
|-
| بُو
| U sesi ile takip edilen ünsüzler  için '''vav'''
|}
Bu kitapta okuyucunun dikkatini dağıtmamak için ünlüler günümüz Türkçesine en yakın hâliyle geçirilmiştir ve kısa ünlülerin kalınlaşması da göz önünde bulundurulmuştur.

Tek heceli Arapça kelimeler Türkçe ile uyumsuz ünsüz silsileleriyle bitebilir. Bu durumda, Türkçe'ye geçerken ünlü uyumuna göre bir dar ünlü türer, ancak kelime ek aldığı zaman ünlü düşmesine uğrar. Bu kitapta bu tür ünlüler gri renk ile gösterilmiştir.
{| class=&quot;wikitable&quot; | style=&quot;font-size: 1.5em;&quot;|
! Arap Harfleriyle
! Orijinali
! Bu kitaptaki gösterimi
|-
| حكم
| ḥukm
| ḥük{{Osmanlıca/Gri|ü}}m
|}

==Ünsüzler==
Aşağıdaki tabloda Arapça telaffuzlar için IPA (Uluslararası Fonetik Alfabe), Türkçe telaffuzlar için standart Türk Alfabesi kullanılmıştır.
{| class=&quot;wikitable&quot;
! scope=&quot;col&quot; | Harf
! scope=&quot;col&quot; | İsmi
! scope=&quot;col&quot; | Arapça&lt;br/&gt;Telaffuz
! scope=&quot;col&quot; | Türkçe&lt;br/&gt;Telaffuz
! scope=&quot;col&quot; | Kalınlık
! scope=&quot;col&quot; | Not
|- align=&quot;center&quot;
| &lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ا ء&lt;/span&gt;
| elif&lt;br/&gt;hemze 
| /ʔ/ 
| ''yok'' 
| nötr 
| Arapça telaffuzu Türkçede sadece bazı ünlemlerde bulunur (''a aaa'', ''ce eee'' gibi)
|- align=&quot;center&quot;
| &lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ب&lt;/span&gt;
| be
| /b/
| b veya p
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ت&lt;/span&gt;
| te 
| /t/
| t
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;ث&lt;/span&gt;
| se 
| /θ/
| s
| nötr
| Arapça telaffuzu İngilizce '''th'''orn kelimesindeki gibi
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;ج&lt;/span&gt;
| cim 
| /dʒ/
| c veya ç
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;ح&lt;/span&gt;
| ha
| /ħ/
| h
| kalın
| Yutaktan telaffuz edilir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;خ&lt;/span&gt;
| hı 
| /x/
| h
| kalın
| Almanca Na'''ch'''t, Rusça '''х'''ороший kelimelerindeki gibi
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:110%&quot;&gt;د&lt;/span&gt;
| dal 
| /d/
| d veya t
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ذ&lt;/span&gt;
| zel
| /ð/
| z
| nötr
| İngilizce '''th'''ey kelimesindeki gibi
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ر&lt;/span&gt;
| re 
| /r/
| r
| nötr
| Arapçada tıpkı Rusçadaki veya İtalyancadaki gibi yuvarlanır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ز&lt;/span&gt;
| ze
| /z/
| z
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;س&lt;/span&gt;
| sin
| /s/
| s
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ش&lt;/span&gt;
| şın 
| /ʃ/
| ş
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ص&lt;/span&gt;
| sad 
| /sˤ/
| s
| kalın
| Dilin ucu S sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ض&lt;/span&gt;
| dad 
| /dˤ/
| d veya z
| kalın
| Dilin ucu D sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ط&lt;/span&gt;
| tı
| /tˤ/
| t
| kalın
| Dilin ucu T sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ظ&lt;/span&gt;
| zı 
| /ðˤ/
| z
| kalın
| Dilin ucu İngilizce '''th'''ey kelimesindeki sesi çıkarırken kökü yutağa yaklaştırılır
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:130%&quot;&gt;ع&lt;/span&gt;
| ayn
| /ʕ/
| ''yok''
| kalın
| A sesinin ünsüz hâli
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:135%&quot;&gt;غ&lt;/span&gt;
| gayn 
| /ɣ/
| g veya ğ
| kalın
| Felemenkçedeki G gibi, veya Yunancadaki Γ
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ف&lt;/span&gt;
| fe
| /f/
| f
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ق&lt;/span&gt;
| kaf 
| /q/
| k
| kalın
| Küçük dilden telaffuz edilir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ك&lt;/span&gt;
| kef 
| /k/
| k
| ince
| Türkçedeki kalın K
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ل&lt;/span&gt;
| lam
| /l/
| l
| ince
| Ender durumlar hariç ince telaffuz edilir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;م&lt;/span&gt;
| mim 
| /m/
| m
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ن&lt;/span&gt;
| nun 
| /n/
| n
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ه&lt;/span&gt;
| he 
| /h/
| h
| nötr
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;و&lt;/span&gt;
| vav 
| /w/
| v
| nötr
| Arapça telaffuzu İngilizce '''w'''ine kelimesindeki gibidir
|- align=&quot;center&quot;
|&lt;span style=&quot;font-size:200%;line-height:120%&quot;&gt;ي&lt;/span&gt;
| ye 
| /j/
| y
| nötr
|}
===Şedde===
Arapçada çift ünsüzleri yazmak için özel bir hareke bulunur: Şedde
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | دقّت
| style=&quot;width:5em; | تردّد
| بقّال
|-
| dikkat
| tereddüt
| bakkal
|}
Arapçada kelimeler çekimlenirken bazı ünsüzlere şedde gelip kalkabilir. Bu sebepten ötürü dilbilgisel bir işlevi de vardır.

Türkçe kelimelerde Şedde kullanılmaz, ünsüzler iki kere yazılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | آننه
| اللی
|-
| anne
| elli
|}
Arapçada da bir ünsüzün iki kere yazıldığı tek bir kelime vardır: Allah
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| الله
|}
Şedde ile biten kelimeler günümüz Türkçesinde tek ünsüz ile yazılır, ancak ek alınca ünsüz türemesi gerçekleşir. Bu tamamen tahmin edilebilir bir şekilde gerçekleştiği için bu kitapta şedde ile biten kelimeler çift ünsüz ile yazılmıştır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em;&quot;|
| سرّ
|-
| sırr
|}

===Peltek Ünsüzler===
Dişlerden telaffuz edilen ث (se), ذ (zel) ve ظ (zı) ünsüzlerine konvansiyon olarak peltek ünsüzler denilir. Bu ünsüzler batılı kaynaklarda th, dh, ṯ, ḏ gibi latinleştirilebilir, ancak Türkçe telaffuzlarında normal S ve Z'den bir farkları bulunmadığı için bu kitapta s̱ ve ẕ şeklinde latinleştirilmiştir.
===Yutaksıl ünsüzler===
ح (ha) ve ع (ayn) harfleri yutaktan telaffuz edilir; ص (sad), ض (dad), ط (tı) ve ظ (zı) harfleri ise aynı anda hem yutaktan, hem de dilin ucuyla telaffuz edilir. Aynı şekilde  ق (kaf), غ (gayn) ve خ (hı) harfleri de küçük dilden telaffuz edilir. Bu harflerin yutaksıl telaffuzu nedeniyle Türkçede etrafındaki ünlüleri kalınlaştırma eğilimi vardır. Batılı kaynaklar genellikle Kaf ve Hı harflerini q ve kh/x ile latinleştirir, ancak bu kitapta mevzubahis ünsüzlerin hepsi, Türkçe telaffuzunun altına bir nokta konularak ḍ, ṭ, ẓ, ḥ ve ḳ şeklinde latinleştirilmiştir. Sad harfinin latinleşmiş versiyonu ise ş ile karışmasın diye ṡ şeklinde seçilmiştir. Hı harfi ḫ, Gayn harfi de Türkçe telaffuzuna göre g veya ğ olarak latinleştirilmiştir. Böylece okuyucunun dikkatini dağıtmadan bu farklılıklar not edilmiştir.

===Dad Harfi===
Dad harfi standart Arapçada kendi özel telaffuzuna sahip olsa da Irak'ta ve başka Orta Doğu diyalektlerinde Zı harfi ile aynı şekilde telaffuz edilmektedir. Bu diyalektlerin etkisiyle dolayısıyla Arapçadan Farsçaya geçen kelimelerde Dad harfi, Z gibi telaffuz edilir. Osmanlı Türkçesi hem Arapçanın, hem de Farsçanın etkisinde olduğundan, bu harf Türkçede düzensiz olarak ya Z (örn: عرض arz, ضمّ zam), ya da D (örn: ضربه darbe) olarak telaffuz edilmektedir. Bu farklılıkları Latin harflerinde de korumak için Dad harfi bu kitapta d'ye tekabül ederken ḍ, z'ye tekabül ederken ẓᵈ gösterimleri seçilmiştir.
===Ünsüz Sertleşmeleri===
Günümüz Türkçesinde B, C ve D harfleri kelime sonlarında ve sert ünsüzlerden önce sertleşip P, Ç ve T olur. Sertleşmenin ne zaman olacağı tahmin edilebilir olduğundan bu kitapta ünsüz sertleşmeleri gösterilmemiştir; Be harfi daima B, Cim harfi daima C, Dal harfi de daima D olarak geçirilmiştir.

===Hemze'nin yazılışı===
(Hemzenin telaffuzu için bir sonraki bölüme bakınız)
Diğer harflerden farklı olarak hemze, özel imlâ kurallarına tabidir. Kelime içindeki pozisyonuna göre yazım kuralları şöyledir:

Kelime başındayken hemze; harekesi üstün veya ötre ise Elif harfinin üstüne, esre ise Elif harfinin altına yazılır. Takibinde uzun ünlü varsa okutucu ile birlikte yazılır. İstisnai bir durum olarak, iki Elif harfinin yan yana geleceği durumlarda Medli Elif kullanılır. Yani Medli Elif, ˀâ- silsilesine tekabül eder.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | أمین
| style=&quot;width:5em; | أمور
| إذن
|-
| ˀemîn
| ˀumûr
| ˀiẕ{{Osmanlıca/Gri|i}}n
|-
| آمر
| إیجاد
| أیلول
|-
| ˀâmir
| ˀîcâd
| ˀeylûl
|}
Kelime başında olan Hemze'ler, Osmanlıcada genellikle terk edilir. Bundan ötürü kökeni Türkçe olmayan kelimelerde Elif harfi, kelime başında herhangi bir ünlüye denk gelebilir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | امین
| style=&quot;width:5em; | امور
| اذن
|}

Kelime ortasında ve sonunda Hemze'nin yazım kuralları karmaşıktır. Öncelik sırası şudur:
#Yakında bir kısa ünlü varsa o ünlünün okutucusunun üstüne yazmak,
#İki kısa ünlü arasında seçim yapmak zorunda kalınınca öncelikle Ye'yi, sonra Vav'ı, en son da Elif'i seçmek,
#-ˀâ- silsilesini Medli Elif ile yazmak,
#Ye'nin bir sonraki harfle bağlanmasını engellememek için ikinci bir Ye'nin üstüne yazmak,
#Üstteki kuralların hiçbirine uygun bir harf seçilemiyorsa satır üstünde ayrı bir harfmiş gibi yazmak.
Özetle, etrafta bulunan ünlülere göre yazılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | مئذنه
| style=&quot;width:5em; | مؤمن
| تأمین
|-
| miˀẕene
| müˀmin
| teˀmîn
|-
| دائر
| مؤبّد
| تأمّل
|-
| dâˀir
| müˀebbed
| teˀemmül
|-
| مرآت
| إلغاء
| شیء
|-
| mirˀât
| ˀilgâˀ
| şeyˀ
|}

Osmanlı Türkçesinde satır üzerinde yazılan veya kelime başında kalan hemzeler genellikle terk edilir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | الغا
| شی
|} 

Ancak Hemze ile biten kelimelere Türkçe bir ek geldiğinde bazen yazımı değişebilir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| شیئی
|-
| şeyˀi
|}

===Hemze ve Ayn===
Hemze ve Ayn ünsüzleri, Arapçada bir telaffuza sahip olsa da Türkçede bir telaffuza sahip değildir. Bu yüzden Latin harflerine geçilirken Hemze ve Ayn ünsüzleri gösterilmemiştir. Ancak bazı ipuçlarına bakarak bu iki telaffuzsuz ünsüzün varlığını kestirmek mümkündür.

Örneğin, iki ünlünün arasındaki tek ünsüz Hemze veya Ayn ise arkalarında kuralsız, Türkçe ile uyuşmayan bir ünlü silsilesi bırakırlar:
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | تأسّف
| تعهّد
|-
| t'''eˀe'''ssüf
| t'''aˁa'''hhüd
|}
Hemze ünsüzü düşünce gerisinde bir ince ünlü silsilesi bırakır (ee, üe gibi), Ayn ise bir kalın ünlü silsilesi bırakır (aa, ua gibi).

Bu ünsüzler bir ünlü ile bir ünsüz arasındayken düşünce gerilerinde bir uzun ünlü bırakır. Okuyucu Arapçanın vezin sistemini iyi kavrarsa uzun ünlülerin nerede olması gerektiğini hissedebilecektir, ve bu şekilde Ayn ve Hemzeleri de kestirebilecektir. Bu sebeple Osmanlıca okuyabilmek için vezinleri iyi öğrenmek önemlidir. 
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | مأمور
| معلوم
|-
| m'''eˀ'''mûr
| m'''aˁ'''lûm
|}
Türkçede bulunan tüm uzun E ve Ü sesleri, bir Hemze'nin düşmesinden kaynaklıdır.

Arapçada kelimelerin bir ünlüyle başlaması imkânsızdır. Eğer Türkçede bir ünlüyle başlayan bir Arapça kelime varsa orijinali ya Hemze, ya da Ayn ile başlıyordur.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | أمر
| عقل
|-
| ˀem{{Osmanlıca/Gri|i}}r
| ˁaḳ{{Osmanlıca/Gri|ı}}l
|}
Türkçesi E ile başlayan kelimeler çoğunlukla Hemze ile başlar, Türkçesi kısa A ile başlayanlar da çoğu zaman Ayn ile başlar. Ayrıca, ˁu- ile başlayan kelimeler Türkçeye sık sık ö- veya o- ile geçmiştir. Arapça kelimelerde o ve ö ünlülerinin bulunduğu nadir durumlardan birisi budur.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | عمر
| عثمان
|-
| ˁöm{{Osmanlıca/Gri|ü}}r
| ˁos̱mân
|}

Bu durumlar haricinde Hemze ve Ayn, hiçbir iz bırakmadan düşer.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | شيء
| جمع
|-
| şeyˀ
| cemˁ
|}
Ancak Hemze ve Ayn'ın varlığını bilmek, kelimenin kökünü bilmek için önemli olduğundan bu kitapta kökün parçası olan Hemze'ler sola bakan ˀ işaretiyle, Ayn'lar da sağa bakan ˁ işaretiyle işaretlenecektir.

===İlletli Harfler===
Arapçada و (vav) ve ی (ye) harfleri tam olarak ünsüz sayılmazlar. Telaffuz olarak U ve İ'den bir farkları yoktur, ancak hecedeki pozisyonlarına göre ünsüz oldukları anlaşılır. Türkçede de Y ile İ'nin telaffuzu aynıdır, ama buna rağmen Y her pozisyonda bulunabilir. Arapçada ise Vav ve Ye her pozisyonda bulunamazlar, bu sebepten ötürü kelimeler çekimlenirken sık sık düşerler veya başka harflere dönüşürler. Bu şekilde düşen veya değişen Vav veya Ye harfleri ᵛ veya ʸ şeklinde gösterilecektir. Okuyucu bu harfleri telaffuz etmemelidir.
==Diğer İşaretler==
===Yuvarlak Te===
Arapçada kelimelerin cinsiyeti vardır. Dişi kelimelere '''müennes''', eril kelimelere '''müzekker''' denir. Arapçada dişi kelimeler özel bir harf olan yuvarlak te ile biter.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:2em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | ة
|}
He ile Te'nin karışımı olarak görünen bu harf, kelimeler cümle sonuna geldiğinde -e diye okunurken cümle ortasında -et diye okunur. Türkçeye müennes isimler düzensiz bir şekilde -e veya -et eki ile geçer. Arapça dilbilgisini öğrenirken -e ve -et eklerinin birbirinin aynısı olduğu unutulmamalıdır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | عملة
| سكونة
|-
| ˁamele
| sükûnet
|}
Ancak Osmanlıcada bu harf genellikle Türkçe telaffuzuna göre normal Te veya normal He olarak yazılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | عمله
| سكونت
|-
| ˁamele
| sükûnet
|}
İstisna olarak, ileride göreceğimiz gibi Arapça çekimlenmiş ifadelerde Yuvarlak Te kullanılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | مادّةً
| شهادة المقبوله
|-
| maddeten
| şehâdetü'l-maḳbûle
|}
===Kısa elif===
Arapçada Ye harfi kelime sonuna gelince de noktalı yazılır
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | ي
|}
Farsçada, ve Farsçanın etkisiyle Osmanlıcada ise Ye kelime sonuna gelince noktalarını yitirir.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | ی
|}
Bunun sebebi Arapçada noktasız Ye'nin aslında Elif'in kelime sonuna gelmiş bir türevi olmasıdır. Osmanlıcada çoğu zaman direkt Elif kullanılır, ama Ye'nin de kullanıldığı görülür.
===Tenvin===
-an, -in ve -un eklerini bildirmek için kullanılan özel harekelere tenvin (nunlama) işaretleri denir. Tenvinli Üstün için İki Üstün, Tenvinli Esre için İki Esre, Tenvinli Ötre için İki Ötre işaretleri kullanılır.
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em; | كتابٌ
| kitâbün
|-
| كتابٍ
| kitâbin
|-
| كتاباً
| kitâben
|}
İki Üstün işareti genellikle Elif üzerine yazılır, ancak Yuvarlak Te veya Hemze ile biten isimlerde Yuvarlak Te'nin ve Hemze'nin üzerine yazılır. Bu ekler Arapçada ismin çekimlenmesinde kullanılır, ve Yuvarlak Te gibi cümle sonunda düşer. 
{| class=&quot;standard&quot; style=&quot;font-size:1.5em; line-height: 2em; line-width: 5em; width: %50;&quot;|
| style=&quot;width:5em;&quot; | ذاتاً
| style=&quot;width:5em;&quot; | حالاً
| style=&quot;width:5em;&quot; | رسماً
| style=&quot;width:5em;&quot; | بناءً
| style=&quot;width:5em;&quot; | هدیةً
| علاوةً
|-
| ẕâten
| ḥâlen
| resmen
| binâen
| hediyeten
| ˁilâveten
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>gkeq2rt621nq8cva2s3scsvq0x0dsvd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Osmanlıca/İsmin çekimlenmesi</title>
    <ns>0</ns>
    <id>13130</id>
    <revision>
      <id>54141</id>
      <parentid>53631</parentid>
      <timestamp>2022-08-28T08:38:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>/* Belirtili ve Belirtisiz İsimler */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11335" xml:space="preserve">Bu bölümde, Arapça gramerinde ismin nasıl çekimlendiğini inceleyeceğiz.
==Belirtili ve Belirtisiz İsimler==
Belirtili isimler, Belirtisiz isimlere '''harf-i tarif''' denilen -ال (el-) ön eki getirerek yapılır. Ancak, el- ön eki her zaman yazıldığı gibi telaffuz edilmez. Bu konuda dikkat edilmesi gereken iki husus vardır:
===Baştaki Elif'in düşmesi===
Ünlü ile biten bir kelimeden sonra el- ön ekinin Elif'i telaffuz edilmez. Bunu göstermek için bazen el- ön eki, -ٱل şeklinde hemze-i vasıl ile yazılır.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; بالجمله &lt;/big&gt;
&lt;big&gt; '''bi'l-cümle''' &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; بالذات &lt;/big&gt;
&lt;big&gt; '''bi'ẕ-ẕât''' &lt;/big&gt;

===Lâm'ın Asimilasyonu===
Dilin ön ucuyla telaffuz edilen ünsüzlere '''şemsî''' ünsüzler denilir. Bu ünsüzler kelime başında olunca Lâm harfi telaffuz edilmez, ilk ünsüz şeddeli okunur. Aşağıdaki ünsüzler şemsîdir:

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; ت ث د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ل ن &lt;/big&gt;

Dilin ucuyla telaffuz edilmeyen ünsüzlere ise '''kamerî''' ünsüzler denir. Bu ünsüzlerle başlayan kelimelerden önce Lâm harfi telaffuz edilir.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; ء ب ج ح خ ع غ ف ق ك م ه و ی &lt;/big&gt;

Cim harfi, dilin ucuyla telaffuz edilmesine rağmen kamerî sayılmaktadır.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; السلام &lt;/big&gt; &lt;br/&gt;
&lt;big&gt; '''es-selâm''' &lt;/big&gt;

==İsmin Hâlleri (Ahvâl-i İsim)==
Arapçada kelimelerin bulunduğu üç hâl vardır:
* Yalın hâldeki kelimeler '''ötre''' ile biter
* Belirtme hâlindeki kelimeler '''üstün''' ile biter.
* İyelik hâlindeki kelimeler ise '''esre''' ile biter.
Belirtisiz, yani el- ön ekine sahip olmayan isimler ise tenvin işaretlerinden biriyle biter. Dolayısıyla, Arapçada asla &quot;kitap&quot; kelimesi olduğu gibi kullanılmaz. Ya

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; كتابٌ &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt;'''kitâbün'''&lt;/big&gt;

ya da 

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; الكتاب&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt;'''el-kitâbü'''&lt;/big&gt;

olarak geçer. Ancak hâl ekleri, bir ifadenin sonunda bulununca düşer. Bu sebepten ötürü, Arapça kelimeler Osmanlıcaya -un eki olmadan geçmiştir.

Osmanlıcada İyelik hâli nadiren kalıplaşmış ifadelerde kullanılır. Yalın hâlindeki ötre ise sonraki makalelerde göreceğimiz gibi tamlama yaparken kullanılır. 

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; دارُ الشفقة &lt;/big&gt;

Belirtme hâli ise sık sık zarf olarak kullanılır.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; ذاتاً رسماً قسماً حالاً &lt;/big&gt;

==Kelimelerin Cinsiyeti (Keyfiyet)==
Arapçada iki cinsiyet vardır: müzekker (eril) ve müennes (dişil). Bir kelimenin müennes olduğunu anlamak için iki yol vardır:

Bazı kelimeler, anlamlarından dolayı müennestir. Gerçek bir kadını belirten her isim, biçimine bakılmaksızın müennestir. İlaveten, harf isimleri ve aşağıda anlatılacak olan müennes ve mükesser çoğullar da daima müennes sayılırlar.

Bazı kelimeler ise biçimlerinden dolayı müennestir. Örneğin ة- (Yuvarlak Te) harfi ile biten kelimeler neredeyse her zaman müennes olurlar. Ayrıca, ا (elif) ve ت (te) ile biten kelimeler de müennes olurlar, ancak söz konusu Elif ve Te'nin kökün bir parçası olmaması gerekir.

Bir kelime müennes değilse o kelimeye müzekker denilir. Müzekker kelimelere ة- (yuvarlak te) veya ت- (te) eki getirerek müennes yapabiliriz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müzekker
! column=&quot;col&quot; | Müennes
|-
| {{Osmanlıca/Örnekler|حامل|çeviri1=ḥâmil}}
| {{Osmanlıca/Örnekler|حامله|çeviri1=ḥâmile}}
|-
| {{Osmanlıca/Örnekler|عظیم|çeviri1=ˁaẓîm}}
| {{Osmanlıca/Örnekler|عظیمه|çeviri1=ˁaẓîme}}
|-
| {{Osmanlıca/Örnekler|رسّام|çeviri1=ressâm}}
| {{Osmanlıca/Örnekler|رسّامه|çeviri1=ressâme}}
|-
| {{Osmanlıca/Örnekler|ثانی|çeviri1=s̱ânî}}
| {{Osmanlıca/Örnekler|ثانیه|çeviri1=s̱âniye}}
|-
| {{Osmanlıca/Örnekler|بِن|çeviri1=bin}}
| {{Osmanlıca/Örnekler|بِنْت|çeviri1=bint}}
|-
| {{Osmanlıca/Örnekler|أُخ|çeviri1=ˀüḫ}}
| {{Osmanlıca/Örnekler|أُخْت|çeviri1=ˀüḫt}}
|}
Kelimelerin müennes olabilmesi için bir insanı temsil etmesine gerek yoktur. Sık sık cisimler, hatta soyut konseptler bile müennes olabilir.

==Kelimelerin Sayısı (Kemiyet)==
Türkçede kelimelerin sahip olabileceği iki sayı vardır: Tekil ve Çoğul.

Arapçada ise kelimeler üç farklı sayıya sahip olabilirler:
* Müfred (Tekil)
* Tesniye (İkil)
* Cem (Çoğul)
Bir kelimeyi müfret yapmak için herhangi bir ek eklemek gerekmez. 
===Tesniye===
Bir kelimeyi müsenna (tesniye edilmiş) yapmak için ise ین- (-eyn) eki kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müfred
! column=&quot;col&quot; | Müsenna
! column=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! column=&quot;col&quot; | Manası
|-
| ساحل
| ساحلین
| sâḥileyn
| İki sahil
|-
| أبو
| أبوین
| ˀebeveyn
| İki baba&lt;br/&gt;İki veli
|-
| طراف
| طرافین
| ṭarafeyn
| İki taraf
|-
| نسخه
| نسختین
| nüsḫateyn
| İki nüsha &lt;br/&gt;(kopya)
|}

===Cem===
Arapçada iki çeşit cem bulunur:
* Cem-i Salim (Düzenli Çoğul)
* Cem-i Mükesser (Kırık Çoğul)
====Salim Çoğullar====
Salim çoğullar, kelimenin köküne bir ek getirerek elde edilir. Müzekker kelimelerin çoğulunu elde etmek için ون- (-ûn) veya ین- (-în) eki kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müfred
! column=&quot;col&quot; | Cem
! column=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! column=&quot;col&quot; | Manası
|-
| مأمور
| مأمورون
| meˀmûrûn
| memurlar
|-
| مؤمن
| مؤمنین
| müˀminîn
| müminler
|}
Ancak müzekker olup insan olmayan varlıklar için ون- veya ین- (-ûn veya -în) ekleri kullanılamaz. Bu tür isimler, müennes isimler gibi çekimlenir.

Müennes isimlerde ise kelimenin sonundaki yuvarlak te düşer, yerine ات- (-ât) eki gelir. Kelimenin kökü zaten -ât ile bitiyorsa -ât ekinin yerine bir Vav gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müfred
! column=&quot;col&quot; | Cem
! column=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! column=&quot;col&quot; | Manası
|-
| مسلمه
| مسلمات
| müslimât
| Kadın Müslümanlar
|-
| علامت
| علامات
| ˁalâmât
| Alametler
|-
| ذات
| ذوات
| ẕevât
| Zatlar (Kişiler)
|-
| تحریر
| تحریرات
| taḥrîrât
| Yazılar
|-
| معلوم
| معلومات
| maˁlûmât
| Bilinenler
|}

====Mükesser Çoğullar====
Bazı isimler ise, çoğullarını türetmek için ekler almaktansa özel vezinlere sokulurlar. Hangi kelimenin hangi vezne girdiği mutlak kurallara bağlı değildir, ancak kelimenin kökünün bulunduğu vezne göre bazı kaidelerden bahsetmek mümkündür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em; width: 65%; text-align: center;&quot; |
! span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 20%;&quot; | Müfret Vezni
! span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 30%;&quot; | Cem Vezni
! colspan=&quot;10&quot; | Örnekler
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعْلْ&lt;br/&gt;faˁl
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعُولْ&lt;br/&gt;fuˁûl
| فنّ
| حرف
| شرط
| حدّ
| نقت
|-
| fen
| ḥarf
| şarṭ
| ḥadd
| naḳ{{Osmanlıca/Gri|i}}t
|-
| فنون
| حروف
| مشرط
| حدود
| نقوت
|-
| fünûn
| ḥurûf
| şurûṭ
| ḥudûd
| nuḳût
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعْلْ فِعْلْ&lt;br/&gt;faˁl fiˁl&lt;br/&gt;فُعْلْ فَعَلْ&lt;br/&gt;faˁal fuˁl
| rowspan=&quot;4&quot; | أَفْعَالْ&lt;br/&gt;ˀefˁâl
| شكل
| طرف
| ولد
| صنف
| سرّ
| حكم
| ملك
|-
| şek{{Osmanlıca/Gri|i}}l
| ṭaraf
| veled
| ṡın{{Osmanlıca/Gri|ı}}f
| sırr
| ḥük{{Osmanlıca/Gri|ü}}m
| mülk
|-
| أشكال
| اطراف
| أولاد
| اصناف
| اسرار
| أحكام
| أملاك
|-
| eşkâl
| eṭraf
| evlâd
| eṡnaf
| esrar
| aḥkâm
| emlâk
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعْلَة&lt;br/&gt;fuˁle(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعَلْ&lt;br/&gt;fuˁal
| نسخه
| صورت
| قلّه
|-
| nüsḫa
| ṡûret
| ḳulle
|-
| نسخ
| صور
| قلل
|-
| nüsaḫ
| ṡuvar
| ḳulel
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعْلَة فِعْلَة&lt;br/&gt;fiˁle(t) faˁle(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فِعَلْ&lt;br/&gt;fiˁal
| نعمت
| ملّت
| عبرت
| بلده
|-
| niˁmet
| millet
| ˁibret
| belde
|-
| نعم
| ملل
| عبر
| بلاد
|-
| niˁam
| milel
| ˁiber
| bilâd
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فِعَالْ فَعَالْ&lt;br/&gt;faˁâl fiˁâl
| rowspan=&quot;4&quot; | أَفْعِلَة&lt;br/&gt;ˀefˁile(t)
| زمان
| جواب
| طعام
|-
| zamân
| cevâp
| ṭaˁâm
|-
| ازمنه
| اجوبه
| اطعمه
|-
| ezmine
| ecvibe
| eṭˁime
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَاعِلْ&lt;br/&gt;fâˁil
| rowspan=&quot;4&quot; | فَوَاعِلْ فُعَّالْ&lt;br/&gt;fuˁˁâl fevâˁil&lt;br/&gt;فَعَلَة فُعَلَاءْ&lt;br/&gt;fuˁalâˀ faˁale
| ساحل
| جامع
| تاجر
| حاكم
| عامل
| عالم
| جاهل
|-
| sâḥil
| câmiˁ
| tâcir
| ḥâkim
| ˁâmil
| ˁâlim
| câhil
|-
| سواحل
| جوامع
| تجّار
| حكّام
| عمله
| علما
| جهلا
|-
| sevâḥil
| cevâmiˁ
| tüccâr
| ḥukkâm
| ˁamele
| ˁulemâ
| cühelâ
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | Ye ile biten kelimeler
| rowspan=&quot;4&quot; | أَفْعِلَاءْ&lt;br/&gt;ˀefˁilâˀ
| ولی
| نبی
| ذكی
|-
| velî
| nebî
| ẕekî
|-
| أولیا
| انبیا
| اذكیا
|-
| evliyâ
| enbiyâ
| eẕkiyâ
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَاعِلَة&lt;br/&gt;fâˁile(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فَوَاعِلْ&lt;br/&gt;fevâˁil
| قاعده 
| لازمه
| فائده
|-
| ḳâˁide
| lâzıme
| fâˀide (fayda)
|-
| قواعد
| لوازم
| فوائد
|-
| kavâˁid
| levâzım
| fevâˀid
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعِیلْ&lt;br/&gt;faˁîl
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعَلَاء فِعَالْ&lt;br/&gt;fiˁâl fuˁalâˀ&lt;br/&gt;أَفْعِلَاء&lt;br/&gt;ˀefˁilâˀ
| شهید
| فقیر
| كبیر
| كریم
| قریب
|-
| şehîd
| faḳîr
| kebîr
| kerîm
| ḳarîp
|-
| شهدا
| فقرا
| كبار
| كرام
| أقربا
|-
| şühedâ
| fuḳarâ
| kibâr
| kirâm
| aḳrabâ
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعِیلَة&lt;br/&gt;faˁîle(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعَائِلْ&lt;br/&gt;faˁâˀil
| وظیفه
| خزینه
| جزیره
|-
| vaẓîfe
| ḫazîne
| cezîre
|-
| وظائف
| خزائن
| جزائر
|-
| vaẓâif
| ḫazâin
| cezâir
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | 4 ünsüzlü&lt;br/&gt;her kelime
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعَالِیلْ فَعَالِلْ&lt;br/&gt;faˁâlil faˁâlîl
| مكتب
| مملكت
| تدبیر
| أصغر
| سلطان
| عسكر
| ترجمه
|-
| mekteb
| memleket
| tedbir
| ˀaṡgar
| ṣulṭân
| ˁasker
| tercüme
|-
| مكاتب
| ممالك
| تدابر
| عصاغر
| سلاطین
| عساكر
| تراجم
|-
| mekâtip
| memâlik
| tedâbir
| ˀaṡâgir
| selâṭîn
| ˁasâkir
| terâcim
|}
Mezidün fih masdarlar bunların ism-i fâil ve mefûllerinin çoğulları çoğu zaman salimdir.

Birkaç istisnai ismin çoğulu da tamamen düzensizdir:
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;col&quot; | Müfret
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;col&quot; | Cem
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| أمّ
| ˀümm
| أمّهات
| ˀümmehât
|-
| انسان
| ˀinsân
| ناس
| nâs
|-
| اسود
| ˀesvet
| سودان
| sûdân
|-
| ارمنی
| ˀermenî
| آرامنه
| ârâmine
|-
| سعی
| saˁy
| مساعی
| mesâˁi
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>l4y3p4h35jmwa4ov6vhyvdz3op6enj6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>54142</id>
      <parentid>54141</parentid>
      <timestamp>2022-08-28T08:40:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lâm'ın Asimilasyonu */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11421" xml:space="preserve">Bu bölümde, Arapça gramerinde ismin nasıl çekimlendiğini inceleyeceğiz.
==Belirtili ve Belirtisiz İsimler==
Belirtili isimler, Belirtisiz isimlere '''harf-i tarif''' denilen -ال (el-) ön eki getirerek yapılır. Ancak, el- ön eki her zaman yazıldığı gibi telaffuz edilmez. Bu konuda dikkat edilmesi gereken iki husus vardır:
===Baştaki Elif'in düşmesi===
Ünlü ile biten bir kelimeden sonra el- ön ekinin Elif'i telaffuz edilmez. Bunu göstermek için bazen el- ön eki, -ٱل şeklinde hemze-i vasıl ile yazılır.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; بالجمله &lt;/big&gt;
&lt;big&gt; '''bi'l-cümle''' &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; بالذات &lt;/big&gt;
&lt;big&gt; '''bi'ẕ-ẕât''' &lt;/big&gt;

===Lâm'ın Asimilasyonu===
Dilin ön ucuyla telaffuz edilen ünsüzlere '''şemsî''' ünsüzler denilir. Bu ünsüzler kelime başında olunca Lâm harfi telaffuz edilmez, ilk ünsüz şeddeli okunur. Aşağıdaki ünsüzler şemsîdir:

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; ت ث د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ل ن &lt;/big&gt;

Dilin ucuyla telaffuz edilmeyen ünsüzlere ise '''kamerî''' ünsüzler denir. Bu ünsüzlerle başlayan kelimelerden önce Lâm harfi telaffuz edilir.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; ء ب ج ح خ ع غ ف ق ك م ه و ی &lt;/big&gt;

Cim harfi, dilin ucuyla telaffuz edilmesine rağmen kamerî sayılmaktadır.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; السلام &lt;/big&gt; &lt;br/&gt;
&lt;big&gt; '''es-selâm''' &lt;/big&gt;
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; الرحیم&lt;/big&gt; &lt;br/&gt;
&lt;big&gt; '''er-raḥîm''' &lt;/big&gt;

==İsmin Hâlleri (Ahvâl-i İsim)==
Arapçada kelimelerin bulunduğu üç hâl vardır:
* Yalın hâldeki kelimeler '''ötre''' ile biter
* Belirtme hâlindeki kelimeler '''üstün''' ile biter.
* İyelik hâlindeki kelimeler ise '''esre''' ile biter.
Belirtisiz, yani el- ön ekine sahip olmayan isimler ise tenvin işaretlerinden biriyle biter. Dolayısıyla, Arapçada asla &quot;kitap&quot; kelimesi olduğu gibi kullanılmaz. Ya

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; كتابٌ &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt;'''kitâbün'''&lt;/big&gt;

ya da 

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; الكتاب&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt;'''el-kitâbü'''&lt;/big&gt;

olarak geçer. Ancak hâl ekleri, bir ifadenin sonunda bulununca düşer. Bu sebepten ötürü, Arapça kelimeler Osmanlıcaya -un eki olmadan geçmiştir.

Osmanlıcada İyelik hâli nadiren kalıplaşmış ifadelerde kullanılır. Yalın hâlindeki ötre ise sonraki makalelerde göreceğimiz gibi tamlama yaparken kullanılır. 

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; دارُ الشفقة &lt;/big&gt;

Belirtme hâli ise sık sık zarf olarak kullanılır.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; ذاتاً رسماً قسماً حالاً &lt;/big&gt;

==Kelimelerin Cinsiyeti (Keyfiyet)==
Arapçada iki cinsiyet vardır: müzekker (eril) ve müennes (dişil). Bir kelimenin müennes olduğunu anlamak için iki yol vardır:

Bazı kelimeler, anlamlarından dolayı müennestir. Gerçek bir kadını belirten her isim, biçimine bakılmaksızın müennestir. İlaveten, harf isimleri ve aşağıda anlatılacak olan müennes ve mükesser çoğullar da daima müennes sayılırlar.

Bazı kelimeler ise biçimlerinden dolayı müennestir. Örneğin ة- (Yuvarlak Te) harfi ile biten kelimeler neredeyse her zaman müennes olurlar. Ayrıca, ا (elif) ve ت (te) ile biten kelimeler de müennes olurlar, ancak söz konusu Elif ve Te'nin kökün bir parçası olmaması gerekir.

Bir kelime müennes değilse o kelimeye müzekker denilir. Müzekker kelimelere ة- (yuvarlak te) veya ت- (te) eki getirerek müennes yapabiliriz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müzekker
! column=&quot;col&quot; | Müennes
|-
| {{Osmanlıca/Örnekler|حامل|çeviri1=ḥâmil}}
| {{Osmanlıca/Örnekler|حامله|çeviri1=ḥâmile}}
|-
| {{Osmanlıca/Örnekler|عظیم|çeviri1=ˁaẓîm}}
| {{Osmanlıca/Örnekler|عظیمه|çeviri1=ˁaẓîme}}
|-
| {{Osmanlıca/Örnekler|رسّام|çeviri1=ressâm}}
| {{Osmanlıca/Örnekler|رسّامه|çeviri1=ressâme}}
|-
| {{Osmanlıca/Örnekler|ثانی|çeviri1=s̱ânî}}
| {{Osmanlıca/Örnekler|ثانیه|çeviri1=s̱âniye}}
|-
| {{Osmanlıca/Örnekler|بِن|çeviri1=bin}}
| {{Osmanlıca/Örnekler|بِنْت|çeviri1=bint}}
|-
| {{Osmanlıca/Örnekler|أُخ|çeviri1=ˀüḫ}}
| {{Osmanlıca/Örnekler|أُخْت|çeviri1=ˀüḫt}}
|}
Kelimelerin müennes olabilmesi için bir insanı temsil etmesine gerek yoktur. Sık sık cisimler, hatta soyut konseptler bile müennes olabilir.

==Kelimelerin Sayısı (Kemiyet)==
Türkçede kelimelerin sahip olabileceği iki sayı vardır: Tekil ve Çoğul.

Arapçada ise kelimeler üç farklı sayıya sahip olabilirler:
* Müfred (Tekil)
* Tesniye (İkil)
* Cem (Çoğul)
Bir kelimeyi müfret yapmak için herhangi bir ek eklemek gerekmez. 
===Tesniye===
Bir kelimeyi müsenna (tesniye edilmiş) yapmak için ise ین- (-eyn) eki kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müfred
! column=&quot;col&quot; | Müsenna
! column=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! column=&quot;col&quot; | Manası
|-
| ساحل
| ساحلین
| sâḥileyn
| İki sahil
|-
| أبو
| أبوین
| ˀebeveyn
| İki baba&lt;br/&gt;İki veli
|-
| طراف
| طرافین
| ṭarafeyn
| İki taraf
|-
| نسخه
| نسختین
| nüsḫateyn
| İki nüsha &lt;br/&gt;(kopya)
|}

===Cem===
Arapçada iki çeşit cem bulunur:
* Cem-i Salim (Düzenli Çoğul)
* Cem-i Mükesser (Kırık Çoğul)
====Salim Çoğullar====
Salim çoğullar, kelimenin köküne bir ek getirerek elde edilir. Müzekker kelimelerin çoğulunu elde etmek için ون- (-ûn) veya ین- (-în) eki kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müfred
! column=&quot;col&quot; | Cem
! column=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! column=&quot;col&quot; | Manası
|-
| مأمور
| مأمورون
| meˀmûrûn
| memurlar
|-
| مؤمن
| مؤمنین
| müˀminîn
| müminler
|}
Ancak müzekker olup insan olmayan varlıklar için ون- veya ین- (-ûn veya -în) ekleri kullanılamaz. Bu tür isimler, müennes isimler gibi çekimlenir.

Müennes isimlerde ise kelimenin sonundaki yuvarlak te düşer, yerine ات- (-ât) eki gelir. Kelimenin kökü zaten -ât ile bitiyorsa -ât ekinin yerine bir Vav gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müfred
! column=&quot;col&quot; | Cem
! column=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! column=&quot;col&quot; | Manası
|-
| مسلمه
| مسلمات
| müslimât
| Kadın Müslümanlar
|-
| علامت
| علامات
| ˁalâmât
| Alametler
|-
| ذات
| ذوات
| ẕevât
| Zatlar (Kişiler)
|-
| تحریر
| تحریرات
| taḥrîrât
| Yazılar
|-
| معلوم
| معلومات
| maˁlûmât
| Bilinenler
|}

====Mükesser Çoğullar====
Bazı isimler ise, çoğullarını türetmek için ekler almaktansa özel vezinlere sokulurlar. Hangi kelimenin hangi vezne girdiği mutlak kurallara bağlı değildir, ancak kelimenin kökünün bulunduğu vezne göre bazı kaidelerden bahsetmek mümkündür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em; width: 65%; text-align: center;&quot; |
! span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 20%;&quot; | Müfret Vezni
! span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 30%;&quot; | Cem Vezni
! colspan=&quot;10&quot; | Örnekler
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعْلْ&lt;br/&gt;faˁl
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعُولْ&lt;br/&gt;fuˁûl
| فنّ
| حرف
| شرط
| حدّ
| نقت
|-
| fen
| ḥarf
| şarṭ
| ḥadd
| naḳ{{Osmanlıca/Gri|i}}t
|-
| فنون
| حروف
| مشرط
| حدود
| نقوت
|-
| fünûn
| ḥurûf
| şurûṭ
| ḥudûd
| nuḳût
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعْلْ فِعْلْ&lt;br/&gt;faˁl fiˁl&lt;br/&gt;فُعْلْ فَعَلْ&lt;br/&gt;faˁal fuˁl
| rowspan=&quot;4&quot; | أَفْعَالْ&lt;br/&gt;ˀefˁâl
| شكل
| طرف
| ولد
| صنف
| سرّ
| حكم
| ملك
|-
| şek{{Osmanlıca/Gri|i}}l
| ṭaraf
| veled
| ṡın{{Osmanlıca/Gri|ı}}f
| sırr
| ḥük{{Osmanlıca/Gri|ü}}m
| mülk
|-
| أشكال
| اطراف
| أولاد
| اصناف
| اسرار
| أحكام
| أملاك
|-
| eşkâl
| eṭraf
| evlâd
| eṡnaf
| esrar
| aḥkâm
| emlâk
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعْلَة&lt;br/&gt;fuˁle(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعَلْ&lt;br/&gt;fuˁal
| نسخه
| صورت
| قلّه
|-
| nüsḫa
| ṡûret
| ḳulle
|-
| نسخ
| صور
| قلل
|-
| nüsaḫ
| ṡuvar
| ḳulel
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعْلَة فِعْلَة&lt;br/&gt;fiˁle(t) faˁle(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فِعَلْ&lt;br/&gt;fiˁal
| نعمت
| ملّت
| عبرت
| بلده
|-
| niˁmet
| millet
| ˁibret
| belde
|-
| نعم
| ملل
| عبر
| بلاد
|-
| niˁam
| milel
| ˁiber
| bilâd
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فِعَالْ فَعَالْ&lt;br/&gt;faˁâl fiˁâl
| rowspan=&quot;4&quot; | أَفْعِلَة&lt;br/&gt;ˀefˁile(t)
| زمان
| جواب
| طعام
|-
| zamân
| cevâp
| ṭaˁâm
|-
| ازمنه
| اجوبه
| اطعمه
|-
| ezmine
| ecvibe
| eṭˁime
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَاعِلْ&lt;br/&gt;fâˁil
| rowspan=&quot;4&quot; | فَوَاعِلْ فُعَّالْ&lt;br/&gt;fuˁˁâl fevâˁil&lt;br/&gt;فَعَلَة فُعَلَاءْ&lt;br/&gt;fuˁalâˀ faˁale
| ساحل
| جامع
| تاجر
| حاكم
| عامل
| عالم
| جاهل
|-
| sâḥil
| câmiˁ
| tâcir
| ḥâkim
| ˁâmil
| ˁâlim
| câhil
|-
| سواحل
| جوامع
| تجّار
| حكّام
| عمله
| علما
| جهلا
|-
| sevâḥil
| cevâmiˁ
| tüccâr
| ḥukkâm
| ˁamele
| ˁulemâ
| cühelâ
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | Ye ile biten kelimeler
| rowspan=&quot;4&quot; | أَفْعِلَاءْ&lt;br/&gt;ˀefˁilâˀ
| ولی
| نبی
| ذكی
|-
| velî
| nebî
| ẕekî
|-
| أولیا
| انبیا
| اذكیا
|-
| evliyâ
| enbiyâ
| eẕkiyâ
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَاعِلَة&lt;br/&gt;fâˁile(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فَوَاعِلْ&lt;br/&gt;fevâˁil
| قاعده 
| لازمه
| فائده
|-
| ḳâˁide
| lâzıme
| fâˀide (fayda)
|-
| قواعد
| لوازم
| فوائد
|-
| kavâˁid
| levâzım
| fevâˀid
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعِیلْ&lt;br/&gt;faˁîl
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعَلَاء فِعَالْ&lt;br/&gt;fiˁâl fuˁalâˀ&lt;br/&gt;أَفْعِلَاء&lt;br/&gt;ˀefˁilâˀ
| شهید
| فقیر
| كبیر
| كریم
| قریب
|-
| şehîd
| faḳîr
| kebîr
| kerîm
| ḳarîp
|-
| شهدا
| فقرا
| كبار
| كرام
| أقربا
|-
| şühedâ
| fuḳarâ
| kibâr
| kirâm
| aḳrabâ
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعِیلَة&lt;br/&gt;faˁîle(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعَائِلْ&lt;br/&gt;faˁâˀil
| وظیفه
| خزینه
| جزیره
|-
| vaẓîfe
| ḫazîne
| cezîre
|-
| وظائف
| خزائن
| جزائر
|-
| vaẓâif
| ḫazâin
| cezâir
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | 4 ünsüzlü&lt;br/&gt;her kelime
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعَالِیلْ فَعَالِلْ&lt;br/&gt;faˁâlil faˁâlîl
| مكتب
| مملكت
| تدبیر
| أصغر
| سلطان
| عسكر
| ترجمه
|-
| mekteb
| memleket
| tedbir
| ˀaṡgar
| ṣulṭân
| ˁasker
| tercüme
|-
| مكاتب
| ممالك
| تدابر
| عصاغر
| سلاطین
| عساكر
| تراجم
|-
| mekâtip
| memâlik
| tedâbir
| ˀaṡâgir
| selâṭîn
| ˁasâkir
| terâcim
|}
Mezidün fih masdarlar bunların ism-i fâil ve mefûllerinin çoğulları çoğu zaman salimdir.

Birkaç istisnai ismin çoğulu da tamamen düzensizdir:
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;col&quot; | Müfret
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;col&quot; | Cem
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| أمّ
| ˀümm
| أمّهات
| ˀümmehât
|-
| انسان
| ˀinsân
| ناس
| nâs
|-
| اسود
| ˀesvet
| سودان
| sûdân
|-
| ارمنی
| ˀermenî
| آرامنه
| ârâmine
|-
| سعی
| saˁy
| مساعی
| mesâˁi
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>4azccewszbyydvq38tx1qq716bny82i</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>54143</id>
      <parentid>54142</parentid>
      <timestamp>2022-08-28T08:40:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sinus46</username>
        <id>17965</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lâm'ın Asimilasyonu */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11427" xml:space="preserve">Bu bölümde, Arapça gramerinde ismin nasıl çekimlendiğini inceleyeceğiz.
==Belirtili ve Belirtisiz İsimler==
Belirtili isimler, Belirtisiz isimlere '''harf-i tarif''' denilen -ال (el-) ön eki getirerek yapılır. Ancak, el- ön eki her zaman yazıldığı gibi telaffuz edilmez. Bu konuda dikkat edilmesi gereken iki husus vardır:
===Baştaki Elif'in düşmesi===
Ünlü ile biten bir kelimeden sonra el- ön ekinin Elif'i telaffuz edilmez. Bunu göstermek için bazen el- ön eki, -ٱل şeklinde hemze-i vasıl ile yazılır.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; بالجمله &lt;/big&gt;
&lt;big&gt; '''bi'l-cümle''' &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; بالذات &lt;/big&gt;
&lt;big&gt; '''bi'ẕ-ẕât''' &lt;/big&gt;

===Lâm'ın Asimilasyonu===
Dilin ön ucuyla telaffuz edilen ünsüzlere '''şemsî''' ünsüzler denilir. Bu ünsüzler kelime başında olunca Lâm harfi telaffuz edilmez, ilk ünsüz şeddeli okunur. Aşağıdaki ünsüzler şemsîdir:

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; ت ث د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ل ن &lt;/big&gt;

Dilin ucuyla telaffuz edilmeyen ünsüzlere ise '''kamerî''' ünsüzler denir. Bu ünsüzlerle başlayan kelimelerden önce Lâm harfi telaffuz edilir.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; ء ب ج ح خ ع غ ف ق ك م ه و ی &lt;/big&gt;

Cim harfi, dilin ucuyla telaffuz edilmesine rağmen kamerî sayılmaktadır.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; السلام &lt;/big&gt; &lt;br/&gt;
&lt;big&gt; '''es-selâm''' &lt;/big&gt; &lt;br/&gt;
&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; الرحیم&lt;/big&gt; &lt;br/&gt;
&lt;big&gt; '''er-raḥîm''' &lt;/big&gt;

==İsmin Hâlleri (Ahvâl-i İsim)==
Arapçada kelimelerin bulunduğu üç hâl vardır:
* Yalın hâldeki kelimeler '''ötre''' ile biter
* Belirtme hâlindeki kelimeler '''üstün''' ile biter.
* İyelik hâlindeki kelimeler ise '''esre''' ile biter.
Belirtisiz, yani el- ön ekine sahip olmayan isimler ise tenvin işaretlerinden biriyle biter. Dolayısıyla, Arapçada asla &quot;kitap&quot; kelimesi olduğu gibi kullanılmaz. Ya

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; كتابٌ &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt;'''kitâbün'''&lt;/big&gt;

ya da 

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; الكتاب&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt;'''el-kitâbü'''&lt;/big&gt;

olarak geçer. Ancak hâl ekleri, bir ifadenin sonunda bulununca düşer. Bu sebepten ötürü, Arapça kelimeler Osmanlıcaya -un eki olmadan geçmiştir.

Osmanlıcada İyelik hâli nadiren kalıplaşmış ifadelerde kullanılır. Yalın hâlindeki ötre ise sonraki makalelerde göreceğimiz gibi tamlama yaparken kullanılır. 

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; دارُ الشفقة &lt;/big&gt;

Belirtme hâli ise sık sık zarf olarak kullanılır.

&lt;big style=&quot;font-size: 2em;&quot;&gt; ذاتاً رسماً قسماً حالاً &lt;/big&gt;

==Kelimelerin Cinsiyeti (Keyfiyet)==
Arapçada iki cinsiyet vardır: müzekker (eril) ve müennes (dişil). Bir kelimenin müennes olduğunu anlamak için iki yol vardır:

Bazı kelimeler, anlamlarından dolayı müennestir. Gerçek bir kadını belirten her isim, biçimine bakılmaksızın müennestir. İlaveten, harf isimleri ve aşağıda anlatılacak olan müennes ve mükesser çoğullar da daima müennes sayılırlar.

Bazı kelimeler ise biçimlerinden dolayı müennestir. Örneğin ة- (Yuvarlak Te) harfi ile biten kelimeler neredeyse her zaman müennes olurlar. Ayrıca, ا (elif) ve ت (te) ile biten kelimeler de müennes olurlar, ancak söz konusu Elif ve Te'nin kökün bir parçası olmaması gerekir.

Bir kelime müennes değilse o kelimeye müzekker denilir. Müzekker kelimelere ة- (yuvarlak te) veya ت- (te) eki getirerek müennes yapabiliriz.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müzekker
! column=&quot;col&quot; | Müennes
|-
| {{Osmanlıca/Örnekler|حامل|çeviri1=ḥâmil}}
| {{Osmanlıca/Örnekler|حامله|çeviri1=ḥâmile}}
|-
| {{Osmanlıca/Örnekler|عظیم|çeviri1=ˁaẓîm}}
| {{Osmanlıca/Örnekler|عظیمه|çeviri1=ˁaẓîme}}
|-
| {{Osmanlıca/Örnekler|رسّام|çeviri1=ressâm}}
| {{Osmanlıca/Örnekler|رسّامه|çeviri1=ressâme}}
|-
| {{Osmanlıca/Örnekler|ثانی|çeviri1=s̱ânî}}
| {{Osmanlıca/Örnekler|ثانیه|çeviri1=s̱âniye}}
|-
| {{Osmanlıca/Örnekler|بِن|çeviri1=bin}}
| {{Osmanlıca/Örnekler|بِنْت|çeviri1=bint}}
|-
| {{Osmanlıca/Örnekler|أُخ|çeviri1=ˀüḫ}}
| {{Osmanlıca/Örnekler|أُخْت|çeviri1=ˀüḫt}}
|}
Kelimelerin müennes olabilmesi için bir insanı temsil etmesine gerek yoktur. Sık sık cisimler, hatta soyut konseptler bile müennes olabilir.

==Kelimelerin Sayısı (Kemiyet)==
Türkçede kelimelerin sahip olabileceği iki sayı vardır: Tekil ve Çoğul.

Arapçada ise kelimeler üç farklı sayıya sahip olabilirler:
* Müfred (Tekil)
* Tesniye (İkil)
* Cem (Çoğul)
Bir kelimeyi müfret yapmak için herhangi bir ek eklemek gerekmez. 
===Tesniye===
Bir kelimeyi müsenna (tesniye edilmiş) yapmak için ise ین- (-eyn) eki kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müfred
! column=&quot;col&quot; | Müsenna
! column=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! column=&quot;col&quot; | Manası
|-
| ساحل
| ساحلین
| sâḥileyn
| İki sahil
|-
| أبو
| أبوین
| ˀebeveyn
| İki baba&lt;br/&gt;İki veli
|-
| طراف
| طرافین
| ṭarafeyn
| İki taraf
|-
| نسخه
| نسختین
| nüsḫateyn
| İki nüsha &lt;br/&gt;(kopya)
|}

===Cem===
Arapçada iki çeşit cem bulunur:
* Cem-i Salim (Düzenli Çoğul)
* Cem-i Mükesser (Kırık Çoğul)
====Salim Çoğullar====
Salim çoğullar, kelimenin köküne bir ek getirerek elde edilir. Müzekker kelimelerin çoğulunu elde etmek için ون- (-ûn) veya ین- (-în) eki kullanılır.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müfred
! column=&quot;col&quot; | Cem
! column=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! column=&quot;col&quot; | Manası
|-
| مأمور
| مأمورون
| meˀmûrûn
| memurlar
|-
| مؤمن
| مؤمنین
| müˀminîn
| müminler
|}
Ancak müzekker olup insan olmayan varlıklar için ون- veya ین- (-ûn veya -în) ekleri kullanılamaz. Bu tür isimler, müennes isimler gibi çekimlenir.

Müennes isimlerde ise kelimenin sonundaki yuvarlak te düşer, yerine ات- (-ât) eki gelir. Kelimenin kökü zaten -ât ile bitiyorsa -ât ekinin yerine bir Vav gelir.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! column=&quot;col&quot; | Müfred
! column=&quot;col&quot; | Cem
! column=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! column=&quot;col&quot; | Manası
|-
| مسلمه
| مسلمات
| müslimât
| Kadın Müslümanlar
|-
| علامت
| علامات
| ˁalâmât
| Alametler
|-
| ذات
| ذوات
| ẕevât
| Zatlar (Kişiler)
|-
| تحریر
| تحریرات
| taḥrîrât
| Yazılar
|-
| معلوم
| معلومات
| maˁlûmât
| Bilinenler
|}

====Mükesser Çoğullar====
Bazı isimler ise, çoğullarını türetmek için ekler almaktansa özel vezinlere sokulurlar. Hangi kelimenin hangi vezne girdiği mutlak kurallara bağlı değildir, ancak kelimenin kökünün bulunduğu vezne göre bazı kaidelerden bahsetmek mümkündür.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em; width: 65%; text-align: center;&quot; |
! span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 20%;&quot; | Müfret Vezni
! span=&quot;col&quot; style=&quot;width: 30%;&quot; | Cem Vezni
! colspan=&quot;10&quot; | Örnekler
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعْلْ&lt;br/&gt;faˁl
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعُولْ&lt;br/&gt;fuˁûl
| فنّ
| حرف
| شرط
| حدّ
| نقت
|-
| fen
| ḥarf
| şarṭ
| ḥadd
| naḳ{{Osmanlıca/Gri|i}}t
|-
| فنون
| حروف
| مشرط
| حدود
| نقوت
|-
| fünûn
| ḥurûf
| şurûṭ
| ḥudûd
| nuḳût
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعْلْ فِعْلْ&lt;br/&gt;faˁl fiˁl&lt;br/&gt;فُعْلْ فَعَلْ&lt;br/&gt;faˁal fuˁl
| rowspan=&quot;4&quot; | أَفْعَالْ&lt;br/&gt;ˀefˁâl
| شكل
| طرف
| ولد
| صنف
| سرّ
| حكم
| ملك
|-
| şek{{Osmanlıca/Gri|i}}l
| ṭaraf
| veled
| ṡın{{Osmanlıca/Gri|ı}}f
| sırr
| ḥük{{Osmanlıca/Gri|ü}}m
| mülk
|-
| أشكال
| اطراف
| أولاد
| اصناف
| اسرار
| أحكام
| أملاك
|-
| eşkâl
| eṭraf
| evlâd
| eṡnaf
| esrar
| aḥkâm
| emlâk
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعْلَة&lt;br/&gt;fuˁle(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعَلْ&lt;br/&gt;fuˁal
| نسخه
| صورت
| قلّه
|-
| nüsḫa
| ṡûret
| ḳulle
|-
| نسخ
| صور
| قلل
|-
| nüsaḫ
| ṡuvar
| ḳulel
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعْلَة فِعْلَة&lt;br/&gt;fiˁle(t) faˁle(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فِعَلْ&lt;br/&gt;fiˁal
| نعمت
| ملّت
| عبرت
| بلده
|-
| niˁmet
| millet
| ˁibret
| belde
|-
| نعم
| ملل
| عبر
| بلاد
|-
| niˁam
| milel
| ˁiber
| bilâd
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فِعَالْ فَعَالْ&lt;br/&gt;faˁâl fiˁâl
| rowspan=&quot;4&quot; | أَفْعِلَة&lt;br/&gt;ˀefˁile(t)
| زمان
| جواب
| طعام
|-
| zamân
| cevâp
| ṭaˁâm
|-
| ازمنه
| اجوبه
| اطعمه
|-
| ezmine
| ecvibe
| eṭˁime
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَاعِلْ&lt;br/&gt;fâˁil
| rowspan=&quot;4&quot; | فَوَاعِلْ فُعَّالْ&lt;br/&gt;fuˁˁâl fevâˁil&lt;br/&gt;فَعَلَة فُعَلَاءْ&lt;br/&gt;fuˁalâˀ faˁale
| ساحل
| جامع
| تاجر
| حاكم
| عامل
| عالم
| جاهل
|-
| sâḥil
| câmiˁ
| tâcir
| ḥâkim
| ˁâmil
| ˁâlim
| câhil
|-
| سواحل
| جوامع
| تجّار
| حكّام
| عمله
| علما
| جهلا
|-
| sevâḥil
| cevâmiˁ
| tüccâr
| ḥukkâm
| ˁamele
| ˁulemâ
| cühelâ
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | Ye ile biten kelimeler
| rowspan=&quot;4&quot; | أَفْعِلَاءْ&lt;br/&gt;ˀefˁilâˀ
| ولی
| نبی
| ذكی
|-
| velî
| nebî
| ẕekî
|-
| أولیا
| انبیا
| اذكیا
|-
| evliyâ
| enbiyâ
| eẕkiyâ
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَاعِلَة&lt;br/&gt;fâˁile(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فَوَاعِلْ&lt;br/&gt;fevâˁil
| قاعده 
| لازمه
| فائده
|-
| ḳâˁide
| lâzıme
| fâˀide (fayda)
|-
| قواعد
| لوازم
| فوائد
|-
| kavâˁid
| levâzım
| fevâˀid
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعِیلْ&lt;br/&gt;faˁîl
| rowspan=&quot;4&quot; | فُعَلَاء فِعَالْ&lt;br/&gt;fiˁâl fuˁalâˀ&lt;br/&gt;أَفْعِلَاء&lt;br/&gt;ˀefˁilâˀ
| شهید
| فقیر
| كبیر
| كریم
| قریب
|-
| şehîd
| faḳîr
| kebîr
| kerîm
| ḳarîp
|-
| شهدا
| فقرا
| كبار
| كرام
| أقربا
|-
| şühedâ
| fuḳarâ
| kibâr
| kirâm
| aḳrabâ
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعِیلَة&lt;br/&gt;faˁîle(t)
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعَائِلْ&lt;br/&gt;faˁâˀil
| وظیفه
| خزینه
| جزیره
|-
| vaẓîfe
| ḫazîne
| cezîre
|-
| وظائف
| خزائن
| جزائر
|-
| vaẓâif
| ḫazâin
| cezâir
|-
| rowspan=&quot;4&quot; | 4 ünsüzlü&lt;br/&gt;her kelime
| rowspan=&quot;4&quot; | فَعَالِیلْ فَعَالِلْ&lt;br/&gt;faˁâlil faˁâlîl
| مكتب
| مملكت
| تدبیر
| أصغر
| سلطان
| عسكر
| ترجمه
|-
| mekteb
| memleket
| tedbir
| ˀaṡgar
| ṣulṭân
| ˁasker
| tercüme
|-
| مكاتب
| ممالك
| تدابر
| عصاغر
| سلاطین
| عساكر
| تراجم
|-
| mekâtip
| memâlik
| tedâbir
| ˀaṡâgir
| selâṭîn
| ˁasâkir
| terâcim
|}
Mezidün fih masdarlar bunların ism-i fâil ve mefûllerinin çoğulları çoğu zaman salimdir.

Birkaç istisnai ismin çoğulu da tamamen düzensizdir:
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 1.5em;&quot; |
! span=&quot;col&quot; | Müfret
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
! span=&quot;col&quot; | Cem
! span=&quot;col&quot; | Latin&lt;br/&gt;Harfleriyle
|-
| أمّ
| ˀümm
| أمّهات
| ˀümmehât
|-
| انسان
| ˀinsân
| ناس
| nâs
|-
| اسود
| ˀesvet
| سودان
| sûdân
|-
| ارمنی
| ˀermenî
| آرامنه
| ârâmine
|-
| سعی
| saˁy
| مساعی
| mesâˁi
|}
&lt;br/&gt;
{{Osmanlıca/İçindekiler}}</text>
      <sha1>28o6y76hjoofh3xz4hci24zbv2rvfjo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Yemek:Pakçoy çorbası</title>
    <ns>100</ns>
    <id>13173</id>
    <revision>
      <id>54133</id>
      <parentid>54121</parentid>
      <timestamp>2022-08-28T03:48:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ömerbysl</username>
        <id>16650</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1099" xml:space="preserve">Pakçoy Çorbası, Çin lahanasından ve çeşitli sebzelerden oluşan, Dünya Mutfağında yeri olan bir çorbadır. Genellikle sıcak tüketilir.

==Malzemeler==
*2 yemek kaşığı zeytinyağı
*Yarım demet doğranmış yeşil soğan
*2-3 diş rendelenmiş sarımsak
*2 yemek kaşığı (40 gram) kıyılmış taze zencefil
*2.5 su bardağı ılık su
*2.5 su bardağı sebze suyu
*1 baş pakçoy
*1 su bardağı haşlanmış erişte (veya ramen)
*Yarım çay kaşığı kekik (isteğe göre)
*Yarım çay kaşığı pul biber
*Yarım çay kaşığı susam
*Biraz tuz

==Hazırlanışı==
Orta boy tencerede zeytinyağını ısıtın. Yeşil soğanı, zencefili ve sarımsağı ilave edin. Ardından sebze suyunu ve saf suyu da ekleyip kaynamaya alın. Bu esnada pakçoyların sapları ve baş kısımlarını da kesin. Ardından şeritler halinde dilimleyin. Kalan pakçoyların tümünü tencereye ekleyip bir miktar yumuşatana kadar pişirin. Tencere içerisine baharatları ve diğer malzemeleri de ekleyip 6 dakika daha pişirin.

[[Kategori:Dünya Mutfağı]]
[[Kategori:Yemek tarifleri]]</text>
      <sha1>a0cobte8wpbr5vkloy4gryrqvgdie7j</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>54134</id>
      <parentid>54133</parentid>
      <timestamp>2022-08-28T03:49:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ömerbysl</username>
        <id>16650</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1122" xml:space="preserve">Pakçoy Çorbası, Çin lahanasından ve çeşitli sebzelerden oluşan, Dünya Mutfağında yeri olan bir çorbadır. Genellikle sıcak tüketilir.

==Malzemeler==
*2 yemek kaşığı zeytinyağı
*Yarım demet doğranmış yeşil soğan
*2-3 diş rendelenmiş sarımsak
*2 yemek kaşığı (40 gram) kıyılmış taze zencefil
*2.5 su bardağı ılık su
*2.5 su bardağı sebze suyu
*1 baş pakçoy
*1 su bardağı haşlanmış erişte (veya ramen)
*Yarım çay kaşığı kekik (isteğe göre)
*Yarım çay kaşığı pul biber
*Yarım çay kaşığı susam
*Biraz tuz

==Hazırlanışı==
Orta boy tencerede zeytinyağını ısıtın. Yeşil soğanı, zencefili ve sarımsağı ilave edin. Ardından sebze suyunu ve saf suyu da ekleyip kaynamaya alın. Bu esnada pakçoyların sapları ve baş kısımlarını da kesin. Ardından şeritler halinde dilimleyin. Kalan pakçoyların tümünü tencereye ekleyip bir miktar yumuşatana kadar pişirin. Tencere içerisine baharatları ve diğer malzemeleri de ekleyip 6 dakika daha pişirin.

[[Kategori:Dünya Mutfağı]]
[[Kategori:Yemek tarifleri]]
[[Kategori:Çorbalar]]</text>
      <sha1>ekgoaipkzdyrxaxoqf7lc14mvxisqiy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>54135</id>
      <parentid>54134</parentid>
      <timestamp>2022-08-28T03:51:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ömerbysl</username>
        <id>16650</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1150" xml:space="preserve">Pakçoy Çorbası, Çin lahanasından ve çeşitli sebzelerden oluşan, Dünya Mutfağında yeri olan bir çorbadır. Genellikle sıcak tüketilir.

==Malzemeler==
*2 yemek kaşığı zeytinyağı
*Yarım demet doğranmış yeşil soğan
*2-3 diş rendelenmiş sarımsak
*2 yemek kaşığı (40 gram) kıyılmış taze zencefil
*2.5 su bardağı ılık su
*2.5 su bardağı sebze suyu
*1 baş pakçoy
*1 su bardağı haşlanmış erişte (veya ramen)
*Yarım çay kaşığı kekik (isteğe göre)
*Yarım çay kaşığı pul biber
*Yarım çay kaşığı susam
*Biraz tuz

==Hazırlanışı==
Orta boy tencerede zeytinyağını ısıtın. Yeşil soğanı, zencefili ve sarımsağı ilave edin. Ardından sebze suyunu ve saf suyu da ekleyip kaynamaya alın. Bu esnada pakçoyların sapları ve baş kısımlarını da kesin. Ardından şeritler halinde dilimleyin. Kalan pakçoyların tümünü tencereye ekleyip bir miktar yumuşatana kadar pişirin. Tencere içerisine baharatları ve diğer malzemeleri de ekleyip 6 dakika daha pişirin.

[[Kategori:Dünya Mutfağı]]
[[Kategori:Yemek tarifleri]]
[[Kategori:Çorbalar]]
[[Kategori:Asya yemekleri]]</text>
      <sha1>kho1ell1ca2gyrgnixjsw793n4yhjsy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tom Yum Çorbası</title>
    <ns>0</ns>
    <id>13176</id>
    <revision>
      <id>54136</id>
      <timestamp>2022-08-28T04:18:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ömerbysl</username>
        <id>16650</id>
      </contributor>
      <comment>Yeni tarif</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2141" xml:space="preserve">Bu çorba, genellikle karidesle pişirilen bir tür sıcak ve ekşi bir Tay çorbasıdır. &quot;Tom&quot; ve &quot;yum&quot; olan iki Tayca kelimeden türetilmiştir. Tom kaynatma sürecini ifade ederken, yum 'karışık' anlamına gelir.

== Malzemeler ==
*400 gram orta boy karides 
*4 su bardağı su 
*2 sap limon otu 
*4 su bardağı kavak mantar 
*Yarım su bardağı süt 
*Çeyrek su bardağı Thai chili biber salçası 
*Çeyrek su bardağı lime suyu 
*3 yemek kaşığı balık sosu 
*10 adet galanga (ince halkalar halinde kesilmiş) 
*1 - 1.5 çay kaşığı kadar kişniş 
*7 kafir limon (Kaffir Limi) yaprağı

== Hazırlanışı ==
Karidesleri soymadan ve temizlemeden önce durulayın. Tencereye karideslerin baş ve kabuklarını ekleyin ve orta ateşte ocağa yerleştirin. Karides kabuklarını,  kokusu çıkmaya başlayana ve tencerenin dibine yapışanlar, hafif kahverengileşmeye başlayana kadar sotelemelisiniz.

Suyu da ilave edip tencereye yapışan ve kızaran parçaları sıyırın. 16 dakika pişirin ve kabukları tencereden çıkarmak için oluklu bir kaşık kullanın, mümkün olduğunca fazla sıvı akıttığınızdan emin olun. Daha sonra limon otunu parçalara ayırmadan önce parçalayın. Kafir limon yapraklarını yırtın ve biberleri bir havanda ezin ya da ince doğrayın. Önceden yapılmış stoğu kaynatın ve limon otu, havlıcan, kafir limonu yaprakları ve biberleri ekleyin. Yaklaşık 6 dakika daha kaynatın, otları çıkarın. Buharlaşan sütü ekleyin, karışımı kaynatın. Mantarları ekleyin ve yaklaşık 1 dakika pişirin. Daha sonra biber salçası ve balık sosu ekleyin ve çözünmesi için karıştırın. Karidesin etini ekleyin ve bitene kadar yaklaşık 20 saniye pişirin. Ocağı kapatıp çorbayı hafifçe soğumaya bırakmalısınız. Limon suyu ve uzun kişniş veya kişniş yaprakları ile karıştırma yapınız. Sıcak veya ılık servis edebilirsiniz.

not: Limon otu, Kaffir Limi yaprakları gibi malzemelerin, ideal olarak çıkarılması gereklidir. Eğer çorbanın üzerine biraz garnitür olarak bırakırsanız, misafirlere bunları yememelerini söyleyiniz.</text>
      <sha1>ppn2f9at9txwlsc1xx6keligyb4x6an</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>54137</id>
      <parentid>54136</parentid>
      <timestamp>2022-08-28T04:22:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ömerbysl</username>
        <id>16650</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2163" xml:space="preserve">Bu çorba, genellikle karidesle pişirilen bir tür sıcak ve ekşi bir Tay çorbasıdır. &quot;Tom&quot; ve &quot;yum&quot; olan iki Tayca kelimeden türetilmiştir. Tom kaynatma sürecini ifade ederken, yum 'karışık' anlamına gelir.

== Malzemeler ==
*400 gram orta boy karides 
*4 su bardağı su 
*2 sap limon otu 
*4 su bardağı kavak mantar 
*Yarım su bardağı süt 
*Çeyrek su bardağı Thai chili biber salçası 
*Çeyrek su bardağı lime suyu 
*3 yemek kaşığı balık sosu 
*10 adet galanga (ince halkalar halinde kesilmiş) 
*1 - 1.5 çay kaşığı kadar kişniş 
*7 kafir limon (Kaffir Limi) yaprağı

== Hazırlanışı ==
Karidesleri soymadan ve temizlemeden önce durulayın. Tencereye karideslerin baş ve kabuklarını ekleyin ve orta ateşte ocağa yerleştirin. Karides kabuklarını,  kokusu çıkmaya başlayana ve tencerenin dibine yapışanlar, hafif kahverengileşmeye başlayana kadar sotelemelisiniz.

Suyu da ilave edip tencereye yapışan ve kızaran parçaları sıyırın. 16 dakika pişirin ve kabukları tencereden çıkarmak için oluklu bir kaşık kullanın, mümkün olduğunca fazla sıvı akıttığınızdan emin olun. Daha sonra limon otunu parçalara ayırmadan önce parçalayın. Kafir limon yapraklarını yırtın ve biberleri bir havanda ezin ya da ince doğrayın. Önceden yapılmış stoğu kaynatın ve limon otu, havlıcan, kafir limonu yaprakları ve biberleri ekleyin. Yaklaşık 6 dakika daha kaynatın, otları çıkarın. Buharlaşan sütü ekleyin, karışımı kaynatın. Mantarları ekleyin ve yaklaşık 1 dakika pişirin. Daha sonra biber salçası ve balık sosu ekleyin ve çözünmesi için karıştırın. Karidesin etini ekleyin ve bitene kadar yaklaşık 20 saniye pişirin. Ocağı kapatıp çorbayı hafifçe soğumaya bırakmalısınız. Limon suyu ve uzun kişniş veya kişniş yaprakları ile karıştırma yapınız. Sıcak veya ılık servis edebilirsiniz.

not: Limon otu, Kaffir Limi yaprakları gibi malzemelerin, ideal olarak çıkarılması gereklidir. Eğer çorbanın üzerine biraz garnitür olarak bırakırsanız, misafirlere bunları yememelerini söyleyiniz.
[[Kategori:Yemekler]]</text>
      <sha1>dbmotftykg3wp3py4w5semnzkk4ry1d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>54138</id>
      <parentid>54137</parentid>
      <timestamp>2022-08-28T04:22:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ömerbysl</username>
        <id>16650</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2186" xml:space="preserve">Bu çorba, genellikle karidesle pişirilen bir tür sıcak ve ekşi bir Tay çorbasıdır. &quot;Tom&quot; ve &quot;yum&quot; olan iki Tayca kelimeden türetilmiştir. Tom kaynatma sürecini ifade ederken, yum 'karışık' anlamına gelir.

== Malzemeler ==
*400 gram orta boy karides 
*4 su bardağı su 
*2 sap limon otu 
*4 su bardağı kavak mantar 
*Yarım su bardağı süt 
*Çeyrek su bardağı Thai chili biber salçası 
*Çeyrek su bardağı lime suyu 
*3 yemek kaşığı balık sosu 
*10 adet galanga (ince halkalar halinde kesilmiş) 
*1 - 1.5 çay kaşığı kadar kişniş 
*7 kafir limon (Kaffir Limi) yaprağı

== Hazırlanışı ==
Karidesleri soymadan ve temizlemeden önce durulayın. Tencereye karideslerin baş ve kabuklarını ekleyin ve orta ateşte ocağa yerleştirin. Karides kabuklarını,  kokusu çıkmaya başlayana ve tencerenin dibine yapışanlar, hafif kahverengileşmeye başlayana kadar sotelemelisiniz.

Suyu da ilave edip tencereye yapışan ve kızaran parçaları sıyırın. 16 dakika pişirin ve kabukları tencereden çıkarmak için oluklu bir kaşık kullanın, mümkün olduğunca fazla sıvı akıttığınızdan emin olun. Daha sonra limon otunu parçalara ayırmadan önce parçalayın. Kafir limon yapraklarını yırtın ve biberleri bir havanda ezin ya da ince doğrayın. Önceden yapılmış stoğu kaynatın ve limon otu, havlıcan, kafir limonu yaprakları ve biberleri ekleyin. Yaklaşık 6 dakika daha kaynatın, otları çıkarın. Buharlaşan sütü ekleyin, karışımı kaynatın. Mantarları ekleyin ve yaklaşık 1 dakika pişirin. Daha sonra biber salçası ve balık sosu ekleyin ve çözünmesi için karıştırın. Karidesin etini ekleyin ve bitene kadar yaklaşık 20 saniye pişirin. Ocağı kapatıp çorbayı hafifçe soğumaya bırakmalısınız. Limon suyu ve uzun kişniş veya kişniş yaprakları ile karıştırma yapınız. Sıcak veya ılık servis edebilirsiniz.

not: Limon otu, Kaffir Limi yaprakları gibi malzemelerin, ideal olarak çıkarılması gereklidir. Eğer çorbanın üzerine biraz garnitür olarak bırakırsanız, misafirlere bunları yememelerini söyleyiniz.
[[Kategori:Yemekler]]
[[Kategori:Çorbalar]]</text>
      <sha1>m819tkb720pulw4tlany037ls1xyail</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>54139</id>
      <parentid>54138</parentid>
      <timestamp>2022-08-28T04:23:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ömerbysl</username>
        <id>16650</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2217" xml:space="preserve">Bu çorba, genellikle karidesle pişirilen bir tür sıcak ve ekşi bir Tay çorbasıdır. &quot;Tom&quot; ve &quot;yum&quot; olan iki Tayca kelimeden türetilmiştir. Tom kaynatma sürecini ifade ederken, yum 'karışık' anlamına gelir.

== Malzemeler ==
*400 gram orta boy karides 
*4 su bardağı su 
*2 sap limon otu 
*4 su bardağı kavak mantar 
*Yarım su bardağı süt 
*Çeyrek su bardağı Thai chili biber salçası 
*Çeyrek su bardağı lime suyu 
*3 yemek kaşığı balık sosu 
*10 adet galanga (ince halkalar halinde kesilmiş) 
*1 - 1.5 çay kaşığı kadar kişniş 
*7 kafir limon (Kaffir Limi) yaprağı

== Hazırlanışı ==
Karidesleri soymadan ve temizlemeden önce durulayın. Tencereye karideslerin baş ve kabuklarını ekleyin ve orta ateşte ocağa yerleştirin. Karides kabuklarını,  kokusu çıkmaya başlayana ve tencerenin dibine yapışanlar, hafif kahverengileşmeye başlayana kadar sotelemelisiniz.

Suyu da ilave edip tencereye yapışan ve kızaran parçaları sıyırın. 16 dakika pişirin ve kabukları tencereden çıkarmak için oluklu bir kaşık kullanın, mümkün olduğunca fazla sıvı akıttığınızdan emin olun. Daha sonra limon otunu parçalara ayırmadan önce parçalayın. Kafir limon yapraklarını yırtın ve biberleri bir havanda ezin ya da ince doğrayın. Önceden yapılmış stoğu kaynatın ve limon otu, havlıcan, kafir limonu yaprakları ve biberleri ekleyin. Yaklaşık 6 dakika daha kaynatın, otları çıkarın. Buharlaşan sütü ekleyin, karışımı kaynatın. Mantarları ekleyin ve yaklaşık 1 dakika pişirin. Daha sonra biber salçası ve balık sosu ekleyin ve çözünmesi için karıştırın. Karidesin etini ekleyin ve bitene kadar yaklaşık 20 saniye pişirin. Ocağı kapatıp çorbayı hafifçe soğumaya bırakmalısınız. Limon suyu ve uzun kişniş veya kişniş yaprakları ile karıştırma yapınız. Sıcak veya ılık servis edebilirsiniz.

not: Limon otu, Kaffir Limi yaprakları gibi malzemelerin, ideal olarak çıkarılması gereklidir. Eğer çorbanın üzerine biraz garnitür olarak bırakırsanız, misafirlere bunları yememelerini söyleyiniz.
[[Kategori:Yemekler]]
[[Kategori:Çorbalar]]
[[Kategori:Tayland Mutfağı]]</text>
      <sha1>fg8hudy3cafmwu9c4h4zfwsiy8uw34o</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>54140</id>
      <parentid>54139</parentid>
      <timestamp>2022-08-28T04:24:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ömerbysl</username>
        <id>16650</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2249" xml:space="preserve">Bu çorba, genellikle karidesle pişirilen bir tür sıcak ve ekşi bir Tay çorbasıdır. &quot;Tom&quot; ve &quot;yum&quot; olan iki Tayca kelimeden türetilmiştir. Tom kaynatma sürecini ifade ederken, yum 'karışık' anlamına gelir.

== Malzemeler ==
*400 gram orta boy karides 
*4 su bardağı su 
*2 sap limon otu 
*4 su bardağı kavak mantar 
*Yarım su bardağı süt 
*Çeyrek su bardağı Thai chili biber salçası 
*Çeyrek su bardağı lime suyu 
*3 yemek kaşığı balık sosu 
*10 adet galanga (ince halkalar halinde kesilmiş) 
*1 - 1.5 çay kaşığı kadar kişniş 
*7 kafir limon (Kaffir Limi) yaprağı

== Hazırlanışı ==
Karidesleri soymadan ve temizlemeden önce durulayın. Tencereye karideslerin baş ve kabuklarını ekleyin ve orta ateşte ocağa yerleştirin. Karides kabuklarını,  kokusu çıkmaya başlayana ve tencerenin dibine yapışanlar, hafif kahverengileşmeye başlayana kadar sotelemelisiniz.

Suyu da ilave edip tencereye yapışan ve kızaran parçaları sıyırın. 16 dakika pişirin ve kabukları tencereden çıkarmak için oluklu bir kaşık kullanın, mümkün olduğunca fazla sıvı akıttığınızdan emin olun. Daha sonra limon otunu parçalara ayırmadan önce parçalayın. Kafir limon yapraklarını yırtın ve biberleri bir havanda ezin ya da ince doğrayın. Önceden yapılmış stoğu kaynatın ve limon otu, havlıcan, kafir limonu yaprakları ve biberleri ekleyin. Yaklaşık 6 dakika daha kaynatın, otları çıkarın. Buharlaşan sütü ekleyin, karışımı kaynatın. Mantarları ekleyin ve yaklaşık 1 dakika pişirin. Daha sonra biber salçası ve balık sosu ekleyin ve çözünmesi için karıştırın. Karidesin etini ekleyin ve bitene kadar yaklaşık 20 saniye pişirin. Ocağı kapatıp çorbayı hafifçe soğumaya bırakmalısınız. Limon suyu ve uzun kişniş veya kişniş yaprakları ile karıştırma yapınız. Sıcak veya ılık servis edebilirsiniz.

not: Limon otu, Kaffir Limi yaprakları gibi malzemelerin, ideal olarak çıkarılması gereklidir. Eğer çorbanın üzerine biraz garnitür olarak bırakırsanız, misafirlere bunları yememelerini söyleyiniz.
[[Kategori:Yemekler]]
[[Kategori:Çorbalar]]
[[Kategori:Tayland Mutfağı]]
[[Kategori:Karidesli tarifler]]</text>
      <sha1>23kko4o29ah8zzxgr9ojbo5ac3wkogt</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>