Wikipedia wawiki https://wa.wikipedia.org/wiki/Mwaisse_p%C3%A5dje MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter Media Sipeciås Copene Uzeu Uzeu copene Wikipedia Wikipedia copene Imådje Imådje copene MediaWiki MediaWiki copene Modele Modele copene Aidance Aidance copene Categoreye Categoreye copene TimedText TimedText talk Module Discussion module Gadget Discussion gadget Définition de gadget Discussion définition de gadget Sujet Viyaedjes rebanés di Walonreye 0 1502 389034 388910 2022-08-08T19:27:47Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki Djivêye des 262 [[rebanêye comene|intités rebanêyes]] di Walonreye; avou les ancyins ptits bans k' elzès compôzèt metous adlé. Tos les ptits bans did divant les grands rebanaedjes (prumî d' djanvî 1977) avént ddja on [[limero del posse]], mins i n'&nbsp;î sont nén co rmetous tertos cial. Po-z aveur dipus d' racsegnes, alez s' vey foû waibe: * li [http://lucyin.walon.org/diccionairaedje/brouyon_viyaedjes.html djivêye des ancyins ptits bans, pa ôre alfabetike des nos walons (nén co rfondous)] * li [http://lucyin.walon.org/diccionairaedje/viyaedjes_rebanees.html djivêye des rebanêyès comenes, pa ôre alfabetike des nos e francès] Riwaitîz eto : * [[No des viyaedjes del Walonreye]]. * [[emacralé no d' viyaedje|Emacralés nos d' viyaedjes]]. * [[Walonreye di France]] (Bote di Djivet). * [[Veyes et viyaedjes metous astok del Walonreye]] (mins ådfoû, e Payis d' Brussele, el Flande, ezès Bas Payis, el France, e l'Almagne, el Grande Dutcheye, et k' ont des nos e walon). * [[Viyaedjes del Walonreye foû del Beldjike romande]] (ki djåznut lussimbordjwès ou ripouwaryin; i sont eto cial pa dzo). ---- == A == * [[Åbe]] (Ååbel) * [[L' Abeye]] (Viyé-l'-Veye) ** [[Marbé]] ** [[Mélinri]] ** [[Rijneye]] ** [[El Sårt-Dames-Avlenes]] ** [[Tiyî]] * [[Aiwêye]] ** [[Aiwêye (viyaedje)]] ** [[Ernonhé]] ** [[Harzé]] ** [[Sougné]] ** [[Remoutchamp]] * [[Åjhô-Préle]] ** [[Åjhô]] ** [[Pondlô]] ** [[Préle]] ** [[Rojni]] * [[Ama]] ** [[Ama (viyaedje)]] ** [[Amsin]] ** [[Djihé-Bôgneye]] *** [[Djihé]] *** [[Bôgneye]] **** [[Rodjreye]] ** [[Flône]] ** [[Ombret]] * [[Amel]] ([[Ambleve (comene)]]) ** [[Ambleve (viyaedje)]] ** [[Hepeba]] ([[Heppenbach]]) ** [[Meyerote]] ([[Meyerode]]) * [[Andene]] ** [[Andene (veye)]] ** [[Bjin]] ** [[Bounveye]] ** [[Coutisse]] ** [[Landene]] ** [[Måjhret]] ** [[Nametche]] ** [[Scleyin]] ** [[Seye (viyaedje)|Seye]] ** [[Ton]] * [[Anderluwe]] * [[Anhêye]] ** [[Anhêye (viyaedje)]] *** [[Hôt-l'-Wastea]] *** [[Warnin]] ** [[Annvoye]] ** [[Biou]] *** [[Salet]] ** [[Dinêye]] *** [[Maredsou]] ** [[Sôzoye]] *** [[Maredret]] * [[Anse]] ** [[Anse (viyaedje)]] ** [[Aleur]] ** [[Loncén]] ** [[Xhindmåle]] * [[Antene]] ** Antene ** [[Hodî]] ** [[Taviere]] ** [[Viyåtour]] * [[Antweon|Antwon]] ** [[Briêle]] ** [[Calone]] ** [[Fontnô]] ** [[Mombré]] ** [[Pierone]] * [[Arbûmont]] ** [[Sint-Medåd]] (so plaece: ''Sint-Mèdâd'') ** [[Arbûmont (viyaedje)]] ** [[Straimont]] (so plaece: ''Strémånt'') * [[Årlon]] (Arel) ** [[Årlon (veye)]] (Arel) ** [[Åtébas]] (Buergelter, Nidderälter) *** [[Sterpenich]] *** [[Weyler]] ** [[Bonert]] (Bunnert) ** [[Guiyisch]] (Giisch) ** [[Hinch]] (Häischel) ** [[Tournich]] (Täernech) * [[Assesse]] ** [[Assesse (viyaedje)]] ** [[Côrire]] ** [[Crupet]] *** [[Inzefîs]] ** [[Florêye]] ** [[Môyin]] ** [[Li Sårt-Sint-Bernåd]] ** [[Sorene]] * [[Astire]] ** Astire ** [[Åssôrt]] ** [[Blémont]] ** [[Ér]] ** [[Ermeton-so-Mouze]] ** [[Nådjumont]] ** [[Li Vå-dlé-Astire]] * [[Ate]] ** [[Ate (veye)]] ** [[Arbe]] ** [[Bouvgnie]] ** [[El Chonwé]] (èj va [[al Chonwé]]) ** [[Guilinguî]] ** [[Iziêre]] ** [[Jibiek]] ** [[Lecsin]] ** [[Lin]] ** [[Mafe (viyaedje)|Mafe]] ** [[Meyå]] ** [[Mlin-l'-Eveke]] ** [[Moulbé]] ** [[Ormegnie]] ** [[Ostiche]] ** [[Outin]] ** [[Rbé]] ** [[Sint-Amand-dlé-Ate]] ** [[Viyé-dlé-Ate]] * [[Ater]] (Atert) ** [[Ater (viyaedje)]] (Atert) ** [[Tiômont]] (Diddebuerg) ** [[Nåbrissåt]] (Gehaanselchert) ** [[Notombe]] (Noutem) ** [[Tontlindje]] (Tountel) * [[Åve]] ** [[Åve (veye)]] ** [[Biedje]] ** [[Nîmal]] *** [[Parfonsåt]] * [[Awan]] ** [[Awan (viyaedje)|Awan]] ** [[Fô]] ** [[Hognoûl]] ** [[Ôtêye]] ** [[Viyé-l'-Eveke]] == B == * [[Bailou]](la-minme, ''[[Baole]]'', de: [[Bälen]]) ** [[Mämek]] (Maemek u Membak u Membaxh; de: Membach) * [[Bassindje]] ** [[Bwer]] (?) ** [[Ebem-Emål]] ** [[Glon]] ** [[Roclindje]] ** [[Slin]] ** [[Wonk]] * [[Bastogne]] ** [[Bastogne (veye)]] ** [[Lonvli]] (?) ** [[Noveye-dilé-Bastogne]] ** [[Viyé-l'-Boune-Aiwe]] ** [[Wårdin]] *** [[Bijhåri]] *** [[Madjrè]] * [[Béleul]] ** [[Béleul (viyaedje)]] ** [[Båzeke]] ** [[Egniye]] ** [[Grangléjhe]] ** [[Opchiye]] ** [[Ramgniye]] ** [[Tambrijhe]] ** [[Tumede]] ** [[Warléncoû]] * [[Bernissåt]] ** [[Blaton]] * [[Beurdene]] ** [[Beurdene (viyaedje)|Beurdene]] ** [[Hanesse]] ** [[Li Monzêye]] ** [[Marnefe]] ** [[Ôtepe]] * [[Biarin]] ** [[Biarin (veye)]] ** [[Baronveye]] ** [[Dion]] ** [[Djavingue]] ** [[Fechå]] ** [[Felene]] ** [[Focan]] ** [[Froedfontinne]] ** [[Martoujin]] ** [[Onai]] (Honai?) (?) ** [[Pondrome]] ** [[Vonneche]] ** [[Vieme-dilé-Biarin|Vieme]] ** [[Wancene]] ** [[Yinene]] (Winene ?) * [[Bierlô]] ** [[Bierlô (viyaedje)|Bierlô]] ** [[Cwareme (viyaedje)|Cwareme]] ** [[Rozou-Crinnwik]] * [[Biertogne]] ** [[Biertogne (viyaedje)]] ** [[Flamidje]] ** [[Lontchamp-dlé-Bastogne]] * [[Bietris]] ** [[Bietris (viyaedje)]] *** [[Les Asnoes (Bietris)|Les Asnoes]] ** [[Åbî]] ** [[Cugnon]] *** [[Moite Han]] ** [[Ôrdjô]] ** [[Tchonveye]] *** [[Blanke-Oraye]] (''Blantche-Orèye'') * [[Bince]] (u Binche) ** [[Bince (veye)]] ** [[Ådreu]] ** [[Batgnî]] ** [[Bré]] ** [[El Vå-dlé-Bince]] ** [[Ressé]] (a Rsé) ** [[Perone-dilé-Bince]] ** [[Spinoû]] * [[Binne-Heuzea]] ** [[Belaire]] ** [[Binne]] ** [[Cawe-do-Bwès]] ** [[Heuzea]] ** [[Moléns-dzo-Fléron]] * [[Biômont]] ** [[Barbinçon]] ** [[Leugniye]] ** [[Rinliye]] ** [[Sour-Sint-Djri]] ** [[Strêye]] ** [[Tirimont]] ** [[El Vå-Tchôdveye]] * [[Bive]] ** [[Bive (viyaedje)]] ** [[Graide]] ** [[Moncea-e-l'-Årdene]] *** [[Belfontinne-dilé-Bive]] *** [[Pitit-Fayi]] ** [[Nayômé]] ** [[Wåjhî]] *** [[Bayamont]] *** [[Coirnîmont]] *** [[Grå-Fayi]] **** [[Tchîplane]] * [[Blegné]] ** [[Bårxhon]] ** [[Housse]] ** [[Moirtî]] ** [[Saive-dilé-Blegné|Saive]] ** [[Sint-Rmey]] ** [[Trimbleu]] *** [[Blegné (hamtea)]] * [[Bolindje]] ([[Büllingen]]) * [[Boussu-dlé-Mont]] ** [[Boussu-dlé-Mont (veye)]] ** [[Ornu]]. * [[Bouyon]] ** [[Bouyon (veye)]] ** [[Belvå-dlé-Bouyon]] ** [[Corbiyon-dlé-Bouyon]] ** [[Dôhan]] ** [[Pouphan]] ** [[Rotchô]] ** [[Ucîmont]] ** [[Vivî]] * [[Bôvetchén]] ** [[Bôvetchén (viyaedje)]] ** [[Ame]] ** [[El Grosse Tourene]] ** [[Nodebåy]] ** [[Scluze]] * [[Braive]] ** [[Braive (viyaedje)]] ** [[Céplet]] ** [[Falå]] ** [[Foumâl]] ** [[Laténe]] ** [[Touréne]] ** [[Véye]] ** [[Avene]] * [[Brinne-l'-Alou]] ** [[Brinne-l'-Alou (veye)]] ** [[Liloe]] ** [[Opin]] * [[Brinne-Tchestea]] * [[Brinne-e-Hinnot]] * [[Les Brouyires]] ** [[Bovesse]] ** [[Émene]] ** [[Meu]] ** [[Rénne]] ** [[Sint-Dni-dlé-Bovesse]] ** [[Viyé-les-Hesses]] ** [[Waerijhoû]] * [[Brudjlete]] ** [[Brudjlete (viyaedje)]] ** [[Ate-dilé-Brujlete]] (''Attre'') ** [[Cambron-Castiau]] *** [[Cambron-l'-Abeye]] (''Cambron-Mairie'') ** [[Gådje]] (''Gâche'') ** [[Minvergniye]] * [[Bruniau]] (novele comene) ** [[Blari]] ** [[Gueugniye]] ** [[Olin]] ** [[Wardriye]] ** [[Jolin]] ** [[Lédin]] ** [[Acren]] ** [[Ronji]] ** [[Wesse (viyaedje)]] * [[Burg-Reuland]] * [[Bütgenbach]] == C == * [[Cargnon]] ** [[Cargnon (viyaedje)]] ** [[Wamueu]] * [[Cele-e-Hinnot]] ** [[Cele-dilé-Tournai]] (so plaece ''Chiéle'') ** [[Escanafe]] ** [[Molambai]] ** [[Popuele]] ** [[Pote]] ** [[Vlainne]] * [[Cerfontinne]] ** [[Cerfontinne (viyaedje)]] ** [[Dåsseu]] ** [[Silinri]] ** [[Sinzêye]] ** [[Soûmwè]] ** [[Vilé-l'-Djobin]] * [[Chevri-Rance]] ** [[Chevri]] ** [[Grand-Ri]] ** [[Monbiåd]] ** [[Rance]] ** [[Såtin]] * [[Chieve]] ** [[Chieve (veye)]] ** [[Grouzadje]] ** [[Ladeuze]] ** [[Tongue-Nosse-Dame]] ** [[Tongue-Sint-Mårtén]] ** [[Unchnie]] * [[Chili|Chili / Chli]] ** [[Chili (viyaedje)]] ** [[Bas-Chli]] ** [[El Biek]] ** [[Foulé]] ** [[Gondergnî]] ** [[El Grati]] ** [[Ôve]] ** [[Toricoû]] * [[Chimai]] ** [[Chimai (veye)]] ** [[Baileu]] ** [[Bailieve]] ** [[Bourlé]] ** [[L' Ecayire]] ** [[Foidjes]] ** [[Lompré-el-Fagne]] ** [[Rieze]] ** [[Robchiye]] ** [[Sale]] ** [[Sint-Rmey]] ** [[Li Vå-dlé-Chimai]] ** [[Vilé-al-Tour]] ** [[Virele]] * [[Cînè]] ** [[Cînè (veye)]] *** [[Liene-dilé-Cînè]] ** [[Achinne]] ** [[Braibant (viyaedje)|Braibant]] *** [[Haloe (Braibant)|Haloe]] ** [[Coneu]] ** [[Lenion]] *** [[Corbiyon-dlé-Lenion]] ** [[Pessou]] ** [[Sovet]] ** [[Strintchamp]] *** [[Havsin]] *** [[Hé (Strintchamp)|Hé]] ** [[Tchevetogne]] * [[Clavir]] ** [[Clavir (viyaedje)]] *** [[Cint-Fontinnes]] ** [[Les Åvins]] ** [[Bwès-et-Borsu]] *** [[Bwès (viyaedje)]] *** [[Borsu]] ** [[Okir]] *** [[Atrin]] ** [[Påye]] ** [[Terwaegne]] * [[Colfontinne]] ** [[Li Pasturaedje]] ** [[Wame-e-Borinaedje]] ** [[Warkigniye]] ** [[Widjî-dlé-Colfontinne]] * [[Cômene-Varneton]] ** [[Bas Varneton]] ** [[Le Bizet]] ** [[Cômene]] ** [[Outem]] ** [[Ploster]] ** [[Varneton]] * [[Comblin-å-Pont]] ** [[Comblin-å-Pont (veye)]] ** [[Poûsseur]] * [[Courcele]] ** [[Courcele (viyaedje)]] ** [[Gowi]] ** [[Sovret]] u [[Souvret]] ** [[Trejhniye]] * [[Coû-Sint-Stiene]] * [[Couvén]] ** [[Couvén (veye)]] ** [[Åblén]] ** [[Boussu-el-Fagne]] ** [[Li Broûli]] ** [[Li Broûli d' Peche]] ** [[Cou-des-Sårts]] ** [[Dayi]] ** [[Fråne-dilé-Couvén]] ** [[Gonri]] ** [[Mariyambour]] ** [[Peche]] ** [[Pitegniye]] ** [[Pitite-Tchapele]] ** [[El Presgå]] * [[Crusnêye]] ** [[Crusnêye (viyaedje)]] ** [[Fize-li-Mårsale]] ** [[Kimexhe]] ** [[Ôdeu]] ** [[Tisse]] * [[Cwargnon]] ** [[Cwargnon (veye)]] ** [[Wamueu]] == D == * [[Dålem]] ** [[Dålem (viyaedje)]] ** [[Biernawe]] ** [[Boubåy]] ** [[Feneure]] ** [[Moitrou]] ** [[Noûtchestea-dlé-Vizé]] ** [[Sint-Andrî-dlé-Dålem]] ** [[Warsedje]] * [[Dåvdisse]] ** [[Dåvdisse (viyaedje)]] ** [[Poitchrece-e-l'-Årdene]] ** [[Djimbe]] ** [[Hôt-Fayi]] * [[Derbu]] ** [[Derbu (veye)]] *** [[Bohon]] ** [[Barvea-so-Oûte]] ** [[Binde]] *** [[Djenret]] ** [[Borlon]] ** [[Boumål-so-Oûte]] *** [[Djuzinne]] *** [[Herbet]] ** [[Grande Han]] *** [[Les Eneyes]] *** [[Pitite Han]] ** [[Hé (Derbu)|Hé]] *** [[Inåne]] ** [[Izire]] *** [[Fermene]] ** [[Seton (viyaedje)|Seton]] *** [[Pålindje]] ** [[Tohogne]] *** [[Hermane]] *** [[Les Houmårs]] *** [[Longue Veye (Tohogne)]] *** [[Verlinne (Tohogne)]] *** [[Wår]] ** [[Viyé-Sinte-Djetrou]] ** [[Werisse]] *** [[Moirveye]] *** [[Opagne]] * [[Dinant]] ** [[Dinant (veye)]] ** [[Ansreme]] ** [[Bovegne]] ** [[Drouwance]] ** [[Furfô]] ** [[Lizogne]] ** [[Sorene]] ** [[Tinne]] * [[Dizon]] ** [[Dizon (viyaedje)]] ** [[Andrimont]] * [[Djalhé]] ** [[Djalhé (viyaedje)]] ** [[Li Sårt-dilé-Spå]] *** [[Solwåster (Sårt-dilé-Spå)|Solwåster]] * [[Djedene]] ** [[Djedene (viyaedje)]] ** [[Li Grande Boursegne]] ** [[Li Grande Louwate]] ** [[Hodrémont]] ** [[Måvjhén]] ** [[Patiniye]] ** [[Li Ptite Boursegne]] ** [[Li Ptite Louwate]] ** [[Riene]] ** [[Li Sårt-Custene]] ** [[Vencîmont]] ** [[Vierziye]] * [[Djer]] ** [[Djer (viyaedje)]] ** [[Boye]] ** [[Derion]] ** [[Hologne-so-Djer]] ** [[Sint-Servå-Lin]] ** [[Légnè]] ** [[Oûmål]] * [[Djerpene]] ** [[Djerpene (viyaedje)]] ** [[Åcoz]] ** [[Djoncret]] ** [[Gougniye]] ** [[Lavervå]] ** [[Viyé-Potriye]] * [[Djeve]] ** [[Djeve (viyaedje)]] ** [[Altene]] ** [[Mozet]] ** [[Sorêye]] ** [[Få-les-Tombes|Få]] * [[Djiblou]] ** [[Djiblou (veye)]] ** [[Beuzet]] ** [[Bossire]] ** [[Bôtè]] ** [[Côroe-l'-Tchestea]] ** [[Ernadje]] ** [[Grand-Lé]] ** [[Grand-Mayni-dlé-Djiblou]] ** [[Les Înes]] ** [[Lonzêye]] ** [[Mazi]] ** [[Såvnire]] * [[Djimepe-so-Sambe]] ** [[Djimepe-so-Sambe (veye)]] ** [[Balåsse]] ** [[Han-so-Sambe]] *** [[Li Rabot]] ** [[Mornîmont]] ** [[Moustî-so-Sambe]] ** [[Ôno]] ** [[Sint-Mårtén]] ** [[Spî]] * [[Djinape]] ** [[Båjhî]] ** [[Bouzvå]] ** [[Glabåy]] ** [[Houtin-l'-Vå]] ** [[Loupougne]] ** [[Vî Djnape]] ** [[Wé (viyaedje)|Wé]] * [[Djodogne]] ** [[Djåçlete]] ** [[Djé-Sint-Rmey]] ** [[Djan-Djé]] ** [[Djodogne Sovrinne]] ** [[Dongbiè]] ** [[Låtu]] ** [[Mélin-el-Hesbaye]] *** [[Gobtindje]] *** [[Måjhone-do-Bwès]] *** Li [[Sårt-Mélin]] ** [[Pîtrin (viyaedje)|Pîtrin]] ** [[Séntru]] * [[Djouprele]] ** [[Fexhe-Silin]] ** [[Lantin]] ** [[Ouhogne]] ** [[Paive]] ** [[Slin]] ** [[Vilé-Sint-Siméyon]] ** [[Voroû-dlé-Liesse]] * [[Djurbize]] ** [[Erbå]] ** [[Erbizieu]] ** [[Erciye]] ** [[Manû-Sint-Djan]] ** [[Manû-Sint-Pire]] * [[Doncél]] ** [[Doncél (viyaedje)]] ** [[Djinefe-el-Hesbaye]] ** [[Henefe]] ** [[Limont]] * [[Doû (comene)|Doû]] ** [[Doû (viyaedje)]] ** [[Blåjî]] ** [[Éloûche]] ** [[Wiériye]] * [[Dweche]] ** [[Gochnêye]] ** [[Djimnêye]] ** [[Matagne-li-Grande]] ** [[Matagne-li-Ptite]] ** [[Niverlêye]] ** [[Romrêye]] ** [[Soûme]] ** [[Våcele]] ** [[Vôdlêye]] == E == * [[Leglijhe]] ** [[Leglijhe (viyaedje)]] ** [[Asnoe]] (''Asnwa'') * [[Éibeng]] ([[Ebindje]]) ** [[Attem]] (Atusse) ** [[Halazi]] *** [[Yache-dilé-Halazi]] ** [[Ratchcoû]] (la-minme ''Ratchcou'') * [[Élessene]] ** [[Élessene (viyaedje)]]. ** [[Lîsmea]] ** [[Élessinea]] * [[L' Elpe]] ** [[L' Elpe (viyaedje)]] *** [[Li Coirnitche]] * [[Elziele]] * [[Erezêye]] ** [[Erezêye (viyaedje)]] *** [[Åwé]] ** [[Monene]] ** [[Moirmont-dlé-Erezêye]] ** [[Swè]] * [[Erkelene]] ** [[Sour-so-Sambe]] ** [[Montgneye-Sint-Cristofe]] * [[Esneu]] ** [[Esneu (viyaedje)]] ** [[Tif]] * [[L' Estene]] ** [[L' Estene (viyaedje)]] ** [[Rouvwa]] * [[Etåle]] ** [[Tchantmiele]] * [[Eupen]] (Neyåw) == F == * [[Faime]] ** [[Ainefe]] ** [[Borlé]] ** [[Cele-dilé-Wareme|Cele]] ** [[Les Walefes]] ** [[Vieme-dilé-Wareme|Vieme]] * [[Faiviè]] ** [[Faiviè (viyaedje)]] *** [[Wizamba (Faiviè)|Wizamba]] *** [[Bodindje (Faiviè)|Bodindje]] ** [[Holindje]] ** [[Tîtindje]] (Tënnen) * [[Fårcene]] ** [[Fårcene (viyaedje)]] ** [[Pirontchamp]] * [[Ferire]] ** [[Ferire (viyaedje)]] ** [[Mî]] ** [[Li Vîveye]] ** [[Werbômont]] ** [[Xhorisse]] * [[Ferneamont]] ** [[Bierwåd]] ** [[Corti-Wodon]] ** [[Emtene-dilé-Inguezêye]] ** [[Éndjon]] ** [[Forveye]] ** [[Franc-Waeret]] ** [[Måtchovlete]] ** [[Noveye-dilé-Bwès]] ** [[Pontéliasse]] ** [[Tier (viyaedje)|Tier]] * [[Fexhe-å-Hôt-Clokî]] ** [[Fexhe-å-Hôt-Clokî (viyaedje)]] *** [[Noveye-dilé-Fexhe]] ** [[Fleroû]] ** [[Noveye-dilé-Fexhe]] ** [[Roloû]] ** [[Voroû-Goreu]] * [[Flémåle]] ** [[Les Awires]] *** [[Li Gléjhe-dilé-Flémåle|Li Gléjhe]] ** [[Li Grande Flémåle]] ** [[Li Hôte Flémåle]] (Li Ptite Flémåle) *** [[Tchôkire]] ** [[Mont-dlé-Lidje]] ** [[Ramet]] * [[Fléron]] ** [[Mågnêye]] ** [[Ritene]] ** [[Roumzêye]] * [[Fleuru]] ** [[Fleuru (veye)]] ** [[Briye]] ** [[Epniye]] ** [[Lambûssåt]] ** [[Sint-Amand]] ** [[Wagnlêye]] ** [[Wanfercêye-Bålet]] ** [[Wandjniye]] * [[Flipveye]] ** [[Flipveye (veye)]] ** [[Djamagne]] ** [[Djamiole]] ** [[Fagnole]] ** [[Frantchîmont]] ** [[Mielmont]] ** [[Nevile]] ** [[Ômezêye]] ** [[Roli]] ** [[Rômedene]] ** [[Samår]] ** [[Li Sårt-e-Fagne]] ** [[Såtou]] ** [[Surice]] ** [[Vilefagne]] ** [[Vilé-l'-Gambon]] ** [[Vådcêye]] * [[Flôbek]] * [[Floravile]] ** [[Floravile (veye)]] ** [[Fontnoile]] ** [[La Keujine]] ** [[Mûnô]] ** [[Sinte-Cicile]] ** [[Tchespire]] *** [[Lexhe-dilé-Tchespire]] ** [[Viyé-dvant-Ôrvå]] *** [[Ôrvå]] * [[Florefe]] ** [[Florefe (viyaedje)|Florefe]] ** [[Florifoû]] ** [[Furnere]] ** [[Soye]] * [[Florene]] ** [[Florene (veye)]] ** [[Anzene]] ** [[Anzinèl]] ** [[Côrinne]] ** [[Emtene-dilé-Florene]] (Mtene, Eptene) ** [[Flavion]] ** [[Marveye]] ** [[Môriamé]] ** [[Rôzêye]] ** [[Sint-Åbwin]] ** [[Tî-l'-Bôdwin]] * [[Fontinne-l'-Eveke]] ** [[Fontinne-l'-Eveke (viyaedje)]] ** [[Forchiye]] ** [[Liene]] * [[Fosse-li-Veye]] ** [[Fosse-li-Veye (veye)]] ** [[Ezemonts]] ** [[Li Rou-dlé-Fosse]] ** [[Li Sårt-a-Statche]] ** [[Li Sårt-Sint-Lorint]] ** [[Vietrivå]] * [[Fraine-dilé-Anvegn]] ** [[Acgni]] ** [[Anvegn]] ** [[Arkegnere]] ** [[Ark-Watripont]] ** [[Corde]] ** [[Dergnô]] ** [[Fraine-dilé-Bwisnal]] ** [[Ingnie]] ** [[Moutiè]] ** [[Moutruwè]] ** [[Sint-Såveu]] ** [[Weddjî]] * [[Framriye]] ** [[Framriye (viyaedje)]] ** [[El Bouvriye]] ** [[Nwarcin]] ** [[El-Sårt-dilé-Framriye]] ** [[Wadjî]] * [[Fritchapele]] ** Fritchapelle ** [[Boussu-dlé-Walcoû]] ** [[Erpion]] ** [[Vergniye]] == G == * [[Gouvi]] ** [[Buhô]] *** [[Defel]] ** [[Bovgnî]] ([[Bomgnî]]) *** [[Corti-dlé-Gouvi]] *** [[Cieru]] *** [[Halconru]] *** [[Honvlé]] (''Honvlî'') *** [[Rodjrî]] ** [[Limerlé]] *** [[Gouvi (viyaedje)]] ** [[Mont-l'-Ban]] *** [[Båclin]] *** [[Halonru]] *** [[Langlire]] *** [[Lomré]] *** [[Pitite Langlire]] ** [[Tcherin]] *** [[Brijhî]] *** [[Retni]] *** [[Ringlé]] *** [[Sterpigni]] *** [[Li Vå-dé-Tcherin]] * [[Gråce-Hologne]] ** [[Gråce-Hologne (veye)|Gråce-Hologne]] (1970-1977) *** [[Gråce-Bierleu]] *** [[Hologne-ås-Pires]] ** [[Bierzet]] ** [[Horion-Hozémont]] *** [[Lexhi]] ** [[Verloû]] * [[Gré]] ** [[Gré-Dwecea]] ** [[Bossu-Godetchén]] ** [[Biè]] ** [[Ertchene]] ** [[Nete]] == H == * [[Habâ]] ** [[Habâ-la-Viè]] ** [[Habâ-la-Nieu]] ** [[Hachî]] ** [[Hoûlmont]] ** [[Rûle (viyaedje)|Rûle]] *** [[Marbuhan]] * [[Hamwè]] ** [[Hamwè (viyaedje)]] ** [[Achet]] ** [[Chaltin]] ** [[Emtene-dilé-Hamwè]] ** [[Mohiveye]] ** [[Natoye]] ** [[Sî]] * [[Hamwer]] ** [[Hamwer (viyaedje)]] ** [[Comblin-al-Tour]] ** [[Fîlo]] * [[Han-Nålene]] ** [[Cour (viyaedje)|Cour]] ** [[Djanmioû]] ** [[Han-so-Eure]] ** [[Marbwê]] ** [[Nålene]] * [[Hanu]] ** [[Hanu (veye)]] *** [[Bietrêye]] *** [[Crås-Inmna]] *** [[Crehin]] *** [[Inmna]] *** [[Li Bôlin]] *** [[Onsin]] *** [[Poucet]] *** [[Sint-Servå-Lin]] *** [[Viyé-dvant-Haneu]] ** [[Åvin]] ** [[Grand-Halè]] ** [[Mierdo]] ** [[Moxhe (viyaedje)]] ** [[Tîne-dilé-Haneu]] ** [[Trougnêye]] * [[Havlondje]] ** [[Havlondje (viyaedje)]] ** [[Barvea-e-Condroz]] ** [[Djinefe-e-Condroz]] (a ''Gngnèfe'') ** [[Flostwè]] ** [[Mafe (viyaedje)|Mafe]] ** [[Meyon]] (''Mèyon'', ''Mèyan'') ** [[Miecret]] ** [[Poitchrece-e-Condroz]] ** [[Verlêye]] * [[Héron]] ** [[Héron (viyaedje)|Héron]] ** [[Coûtwin]] ** [[Lavoe (viyaedje)|Lavoe]] ** [[Waeret-l'-Veke]] * [[Hesta]] ** [[Hesta (viyaedje)]] ** [[Liesse]] ** [[Mermoite]] ** [[Votem]] * [[Heve]] ** [[Heve (viyaedje)]] ** [[Bolan]] ** [[Djulémont]] ** [[Grand Rtchin]] ** [[Les Batices]] ** [[Li Tchårnoe-dlé-Heve]] ** [[Li Tchenoe-dlé-Heve]] ** [[Xhindlesse]] * [[Houton]] ** [[Houton (viyaedje)]] ** [[Fronveye]] *** [[Deulin]] *** [[Focagne]] *** [[Monteuveye]] *** [[Monveye]] ** [[Hamtea (viyaedje)]] * [[Houyet]] ** [[Houyet (viyaedje)]] ** [[Cele-dilé-Dinant|Cele]] (laminme : ''Céle'') ** [[Ciergnon]] ** [[Custene]] *** [[Ver (Custene)|Ver]] ** [[Finvå]] ** [[Hour-dilé-Houyet|Hour]] *** [[Liswer]] ** [[Hulzônea]] ** [[Li Mwinni-Sint-Blaize]] ** [[Mwinne-Eglijhe]] ** [[Wanlin]] * [[Hu]] ** [[Hu (veye)]] ** [[Ben-Ahin]] ** [[Li Nouve Veye dizo Hu]] ** [[Tîhondje]] == I == * [[Incoû]] ** [[Glime]] ** [[Petbåy]] ** [[Li Rou-dlé-Muroe]] * [[Indji]] ** [[Indji (viyaedje)]] ** [[Hermåle-dizo-Hu]] ** [[Clairmont-dzo-Hu]] * [[Inguezêye]] ** [[Inguezêye (viyaedje)]] ** [[Anret]] ** [[Bolene]] ** [[Bounéfe]] ** [[Brançon]] ** [[Du]] ** [[Leuze-dilé-Du]] ** [[Liernu]] ** [[Lontchamp-dlé-Du]] ** [[Mouhagne (viyaedje)]] ** [[Noveye-so-Mouhagne]] ** [[Sint-Djermwin]] ** [[Taviè]] ** [[Upgnè]] ** [[Waeret-al-Tchåssêye]] ** [[Yache-dilé-Inguezêye|Yache]] * [[Inguî]] ** [[Inguî (viyaedje)]] ** [[Pitit-Inguî]] ** [[Mark]] * [[Inzî]] ** [[Hinnin]] * [[Ite]] == K == * [[Kelmis]] * [[Kévi]] ** [[Ônwa]] * [[Kievrin]] == L == * [[Lane]] ** [[Lane (viyaedje)]] ** [[Coûteure-Sint-Djermwin]] ** [[Lane-Tchapele-Sint-Lambiet]] ** [[Maransåt]] ** [[Ohin]] ** [[Plançnwè]] * [[Leglijhe (comene)|Leglijhe]] ** [[Leglijhe (viyaedje)|Leglijhe]] ** [[Ebli]] *** [[Vå-dlé-Tchinne]] * [[Les Bons Viyés]] **[[Fråne-dilé-Gochliye]] **[[Melet]] **[[Reve]] **[[Viyé-Perwin]] **[[Waya]] * [[Les Scåssenes]] ** [[Måtche-dilé-Scåssene]] ** [[El Grand Scåssene]] ** [[El Pitit Scåssene]] * [[Leuze-e-Hinnot]] * [[Libin]] ** [[Les Libins]] (viyaedje) ** [[Anloe]] (avår la, on prononce: ''Anlè'') ** [[Ôtchamp]] ** [[Ridû]] (avår la, on prononce: ''Rudû / Rdû'') ** [[Smu]] ** [[Transene]] (avår la, on prononce: ''Transine'') ** [[Viyance]] (avår la, on prononce: ''Viance'') *** [[Glaireuse]] * [[Libråmont]] ** [[Libråmont (veye)]] ** [[Brå-dlé-Libråmont|Brå]] ** [[Freu]] ** [[Moirci]] *** [[Bounru-dlé-Libråmont]] ** [[Nuviè]] ** [[Ricogne|R(i)cogne]] ** [[Rimagne|R(i)magne]] ** [[Sinte-Mareye-Tchevigni]] ** [[Sint-Pire-dilé-Libråmont]] *** [[Sbertchamp]] * [[Lidje]] ** [[Lidje (veye)]] *** [[Djudla-Mouze]] *** [[Piereuse]] ** [[Angleur]] ** [[Bressou]] ** [[Djoupeye]] *** [[Drwexhe]] ** [[Glin-dlé-Lidje]] ** [[Grimgnêye]] ** [[Rocoû]] ** [[Tchinnêye]] ** [[Wande]] * [[Lierneu]] ** [[Lierneu (viyaedje)]] ** [[Nåfontinne]] *** [[Djernetchamp]] ** [[Brå-dlé-Lierneu|Brå]] * [[Limbôr]] ** [[Limbôr (viyaedje)|Limbôr]] ** [[Blistin]] ** [[Goyé]] * [[Linse]] ** [[Båfe]] ** [[Cambron-Sint-Vinçant]] ** [[Lombijhe]] ** [[Montgneye-dilé-Linse]] * [[Lissene]] ** [[Goyi-dlé-Lsene]] * [[Lîssin]] ** [[Lîssin (viyaedje)]] ** [[Pelinne]] ** [[Råcoû]] * [[Lôbe]] ** [[Lôbe (viyaedje)]] ** [[Biene]] ** [[El Sårt-el-Bouxhire]] ** [[Mont-Sinte-Djenvire]] * [[Lontzen]] * [[El Lovire]] ** [[El Lovire (veye)]] ** [[Bouswa]] ** [[Famiyeurû]] ** [[Gôgnere]] ** [[Hinne-Sint-På]] ([[Sint-På]]) ** [[Hinne-Sint-Pire]] ([[Sint-Pire (Inne)|Sint-Pire]]) ** [[Môradje]] ? ** [[Oudè]] ** [[Sint-Vå]] ** [[Sterpi-Bracgnere]] ** [[Triviere]] == M == * [[Maartel]] (Måtlindje) * [[Måmdiy]] ** [[Belvå-Lignouveye]] *** [[Belvå-dlé-Måmdiy]] *** [[Lignouveye]] **** [[Elcoulémont]] **** [[Lasninveye]] **** [[Pont-dlé-Lignouveye]] ** [[Bévurcé]] *** [[Mont-dlé-Måmdiy]] *** [[Xhofrai]] * [[Manadje]] ** [[Manadje (viyaedje)]] ** [[Belcour]] ** [[El Botinne]] ** [[El Fayi-dlé-Manadje]] ** [[Li Hesse]] * [[Manhé]] ** [[Dôtchamp]] ** [[Grand-Mayni-e-l'-Årdene]] ** [[Håre (viyaedje)|Håre]] ** [[Målimpré]] ** [[Ôdegne]] ** [[Vå-d'-Xhavane]] * [[Mårcin]] * [[Marlanwé]] * [[Marlanwé-Marimont]] ** [[Marlanwé (viyaedje)]] ** [[Marimont]] * [[Carniere (Walonreye)|Carniere]] * [[Li Mont (Marlanwé)]] ([[Ou Mont]], [[Oumont]], [[Sinte-Aldegonde (viyaedje)]]) * [[Måtche-el-Fåmene]] ** [[Måtche-el-Fåmene (veye)]] ** [[Åye]] *** [[Hassonveye]] ** [[Hardjimont]] ** [[Yon]] ** [[Rwè (viyaedje)|Rwè]] *** [[Grimbiemont]] ** [[Umin (viyaedje)|Umin]] ** [[Wahå]] *** [[Mårloye (Wahå)]] * [[Méch-divant-Vierton]](''Minch'', ''Mèch-duvant-Vèrtan'') ** [[Méch-divant-Vierton (viyaedje)]] ** [[Djerouveye]] ** [[Robiemont]] (Roubiemont?) ** [[Soumtône]] (Somtône?) ** [[Viyé-l'-Alou]] *** [[Hondregni]] * [[Metet]] ** [[Metet (viyaedje)|Metet]] ** [[Bieme (Metet)|Bieme]] ** [[Biemrêye]] ** [[Ermeton-so-Bier]] ** [[Furnå]] ** [[Grå]] ** [[Ôret]] ** [[Sint-Djuråd]] ** [[Ståve (viyaedje)|Ståve]] * [[Miebe]] * [[Miezeg]] (Messanci) ** [[Messanceye (viyaedje)]] ** [[Hiewerdang]] (Haberdji) ** [[Hondel]] (Hondlindje) ** [[Séilen]] (Sélindje) ** [[Woulker]] (Wåclindje) * [[Modåve]] ** [[Modåve (viyaedje)]] ** [[Outlouxhe]] ** [[Strêye]] ** [[Vierset (viyaedje)|Vierset]] * [[Momgniye]] * [[Mont]] ** [[Mont (veye)]] ** [[Avrè]] ** [[Armégnî]] ** [[Cipli]] ** [[Cweme]] ** [[Djumape]] ** [[Flinnu]] ** [[Glin-dlé-Mont]] ** [[Harvent]] ** [[Hyon]] ** [[Maîsiéres]] ** [[Mevin]] ** [[Novele (viyaedje)|Novele]] ** [[Nîmi]] ** [[Obour]] ** [[Sint-Sinforyin]] ** [[Sint-Dnis]] ** [[Spiene]] ** [[Vilé-Sint-Guilin]] * [[Mont-d'-l'-Inclû]] * [[Montgneye-Tiyoû]] ** [[Montgneye-Tiyoû (viyaedje)]] ** [[Landliye]] * [[Mont-Sint-Wubert]] ** [[Mont-Sint-Wubert (viyaedje)]] ** [[Côrbåy]] ** [[Éviyé]] * [[Moucron]] * [[Musson]] (li [[Grand Mson]]) ** [[Musson (viyaedje)]] (a [[Mson]]) *** [[Barazî]] (la-minme ''Barazi'') *** [[Djenvå-dlé-Mson]] (la-minme ''Djènvau'') *** [[Godîcoû]] (la-minme ''Godiècou'') *** [[Viancoû]] la-minme ''Vian'cou'') ** [[Mussi]] ** [[Sinû]] == N == * [[Nålene]] ** [[Ha-so-l'-Aiwe-d'-Eure]] * [[Nameur (comene)|Nameur]] ** [[Nameur (veye)|Nameur (li viye veye)]] ** [[Bê]] ** [[Belgråde (Nameur)|Belgråde]] ** [[Bonene]] ** [[Boudje]] ** [[Cognêye]] ** [[Dåssoû]] ** [[Dåve]] ** [[Djambe]] ** [[Djerbussêye]] ** [[Erpint]] ** [[Flawene]] ** [[Live (Nameur)|Live]] ** [[Loyi]] ** [[Malonne]] ** [[Måtche-les-Dames]] ** [[Nanene]] ** [[Salzene]] ** [[Sint-Må-dlé-Nameur]] ** [[Sint-Serwai]] ** [[Swarlêye]] ** [[Tchampion-dlé-Nameur]] ** [[Timplou]] ** [[Vedrén]] ** [[Wépion]] ** [[Wiyete]] (''[[Wiète]]'', ''[[Wyète]]'', ''[[Ouyète]]'') *** [[Andwè]] * [[Nandrin]] ** [[Nandrin (viyaedje)]] ** [[Sint-Sevrin]] ** [[Viyé-les-Timpes]] (so plaece: ''Vélé-les-Timpes'') ** [[Yernêye]]. * [[Nassogne]] ** [[Ambli]] ** [[Bande]] ** [[Forire]] ** [[Grune]] ** [[Harsin]] ** [[Lesterni]] ** [[Masbor]] * [[Nivele]] ** [[Nivele (veye)]] ** [[Bålé]] ** [[Bournivå]] ** [[Moustî-dlé-Nivele]] (so plaece: ''Moustië'') ** [[Tîne]] * [[Li Noûpré]] ** [[Li Nouve Veye e Condroz]] ** [[Plinnevå]] == O == * [[Ocgniye-Li Noû Lovén]] **[[Cirou]] ** [[Limlete]] ** [[Li Noû Lovén]] **[[Ocgniye]] * [[Ohè]] ** [[Ohè (viyaedje)]] ** [[Djalet]] ** [[Evlete]] ** [[Gône]] ** [[Hayo]] ** [[Perwé-dlé-Hayo]] * [[Ône]] * [[Onele]] ** [[Onele (viyaedje)]] ** [[Angue]] ** [[Angrea]] ** [[Atisse]] ** [[Erkene]] ** [[Fayi-l'-Franc]] ** [[Mårtchipont]] ** [[Montgneye-so-Rok]] ** [[Onziye]] ** [[Otrepe]] ** [[Rwazin]] * [[Onhaye]] ** [[Onhaye (viyaedje)]] ** [[Antêye]] ** [[Falayin]] ** [[Djerin]] ** [[Serveye]] ** [[Somire]] ** [[Weyin]] * [[Oreye]] ** [[Oreye (viyaedje)]] ** [[Bidjîlêye]] ** [[Grinnveye]] ** [[Lin-so-Djer]] ** [[Ôtrindje]] * [[Oû-Djåce]] ** [[Djåce (viyaedje)|Djåce]] ** [[Djandrin-Djangnoûle]] ** [[Énene]] ** [[Fô-les-Cåves]] ** [[Marîle]] ** [[Nodwé]] ** [[Oû-l'-Grand]] *** [[Maret]] *** [[Oû-l'-Pitit]] * [[Oufalijhe]] ** [[Oufalijhe (viyaedje)]] ** [[Måbompré]] *** [[Engroe]] ** [[Mont-dlé-Oufalijhe]] *** [[Tåverneu]] ** [[Nådrin]] ** So [[les Taeyes]] ** [[Wibrin]] * [[Oufet]] * [[Oûpêye]] ** [[Oûpeye (viyaedje)]] ** [[Eure-li-Romin]] ** [[Hacoû]] ** [[Hermåle-dizo-Årdjetea]] ** [[Hermêye]] ** [[Hoûtin-Sint-Simeyon]] ** [[Vivgni]] == P == * [[Palijhoû]] ** [[Palijhoû (viyaedje)]] ** [[Såcere]] ([[Calsbour]], [[Calsubork]]) ** [[Fayi-les-Veneus]] ** [[Li Fråmont]] ** [[Maissin]] ** [[Nolevå]] ** [[Ofagne]] ** [[Ôpont]] * [[Parfondveye]] ** [[Parfondveye (viyaedje)]] ** [[Åbe-dilé-Fosse]] ** [[Li Bwès-d'-Viyé]] ** [[Léve]] ** [[Lustin]] ** [[Rivire (viyaedje)|Rivire]] * [[Pêk]] ** [[Pêk (viyaedje)]] ** [[Érine]] ** [[Étchelme]] ** [[Ôbiji]] ** [[Warcon]] * [[Pepinster]] ** [[Pepinster (viyaedje)]] ** [[Coirnesse]] ** [[Sweron]] ** [[Wengné]] * [[Perwé]] ** [[Perwé (viyaedje)]] ** [[Maleve]] ** [[Orbåy]] ** [[Torebay]] ([[Torebay-les-Beguenes]]) ** [[Torebay-Sint-Trond]] * [[Perwé-e-Hinnot]] ([[Pierwé]]) ** [[Pierwé (veye)]] ** [[Bågniye]] ** [[Bon-Scours]] ** [[Brafe]] ** [[Brå-Mwinni]] ** [[Buri]] ** [[Carniele]] ** [[Roucoû]] ** [[Wame-dilé-Tournai]] (''Wasmes-Audemez-Briffoeil'') ** [[Wiyere]] * [[Plombire]] (Op-ene-Bliiberech) ** [[Op-ene-Bliiberech]] ** [[Jömelech]] (Gemmenich) ** [[Op Homerech]] (Hombourg) ** [[Moontse]] (Montzen) ** [[Moresent]] (Moresnet) ** [[Sépenaake]] (Sippenaeken) * [[Pont-a-Cele]] ** [[Pont-a-Cele (viyaedje)]] ** [[Buzet]] ** [[Loumåy]] ** [[Luberciye]] ** [[Lute]] ** [[Obé]] ** [[Tumion]] ** [[Vivele]] == R == * Raeren * [[Ramieye]] ** [[Djérompont (comene)]] (1970-1977) *** [[Djé-Djerompont-Pitit-Rozire]] (1822-1970) **** [[Djé-Djerompont]] **** [[Pitit-Rozire]] *** [[Boumål (Braibant)]] *** [[Sint-Andrî (Braibant)]] ([[Mont-Sint-Andrî]]) ** [[Grand-Rozire]] ** [[Ôte-Gléjhe]] ** [[Oupåye]] * [[Reme]] * [[Rimicoû]] ** [[Rimicoû (viyaedje)]] ** [[Moumåle]] ** [[Hodedje]] ** [[Lamene]] ** [[Pousset]] * [[Ribek]] ([[Erbek]] / [[Rbek]]) ** [[Erbek-Rognon]] (1824-1977) *** [[Erbek (viyaedje)]] *** [[Rognon]] ** [[Bierke]] ** [[Kinåsse]] * [[Ricsinsåt]] ** [[Ricsinsåt (viyaedje)]] ** [[Djenvå]] ** [[Rozire-Sint-Andrî|Rozire]] (la-minme : ''Rozêre'') * [[Rindeu]] ** [[Rindeu (viyaedje)]] *** [[Bardonwé]] *** [[Tcheyou]] *** [[Hamoûle]] *** [[Noyépré]] *** [[Ronzon]] *** [[Wahardea]] (la-minme : Wahardê) ** [[Bêfe]] ** [[Hodister]] (la-minme : ''Houdîstè'') ** [[Marcour]] * [[Li Rotche]] ** [[Li Rotche (veye)]] ** [[Les Haleus-dlé-l'-Rotche]] ** [[Bêssin]] ** [[Ortô]] ** [[Såmrêye]] * [[Rotchfoirt]] ** [[Rotchfoirt (veye)]] *** [[Amrene (Rotchfoirt)]] ** [[Åve-el-Fåmene|Åve]] ** [[Bouxhonveye]] ** [[Djimele]] ** [[Epråve]] ** [[Han-so-Lesse]] ** [[Lessive]] ** [[Malåtchî]] ** [[Li Vå Sinte-Ane]] ** [[Viyé-so-Lesse]] ** [[Wavreye]] * [[Rovroe-e-Gåme]] ** [[Li Moite Aiwe]] * [[El Rû]] ** [[El Rû (veye)]] ** [[Gotgnî]] ** Miau ** [[Tî]] ** [[Vile-so-Inne]] == S == * [[Sambveye]] ** [[Årsumont]] ** [[Åvlè]] ** [[Farjole]] ** [[Keumiêye]] ** [[Mougnlêye]] ** [[Tamene]] ** [[Velinne]] * [[Serè]] ** [[Serè (veye)]] ** [[Les Bonceles]] ** [[Djimepe-so-Mouze]] ** [[Ougrêye]] * [[Sinefe]] * [[Sint-Djôr-so-Mouze]] * [[Sinte-Oude]] ** [[Amberlou]] ** [[Tiyet]] ** [[Li Vatchreye]] * [[Sint-Guilin]] ** [[Sint-Guilin (viyaedje)]] ** [[Bådoû]] *** [[Hinne (Bådoû)]] ** [[Autrâche]] ([[Håtrådje]]) ** [[Neufmaizon]] ([[Nouve Måjhon]]) ** [[Sirô]] ** [[El Tiete]] ([[Ôtiète]]) ** [[Vilrô]] ([[Viyrote]]) * [[Sint-Houbert (comene)|Sint-Houbert]] ** [[Li Bork]] *** [[Lorci (Li Bork)|Lorci]] ** [[Årveye]] ** [[Atrivå]] ** [[Mirwå]] ** [[Nåwinne]] ** [[Veskiveye]] * [[Sint-Ldjir-e-Gåme]] ** [[Sint-Ldjir-e-Gåme (viyaedje)]] ** [[Méch-li-Tîxhe]] ** [[Tchekion]] * [[Sint-Nicolai-dlé-Lidje]] ** [[Sint-Nicolai (viyaedje dilé Lidje)]] ** [[Tîleu]] ** [[Montgnêye]] * [[Sint-Vit]] (e payis tîxhon-cåzant, la-minme : ''Sankt-Vith'') ** [[Sint-Vit (veye)]] *** [[:Wikt:Tîxhe-Nouvveye|Tîxhe-Nouvveye]] ** [[Rete]] (la-minme : ''Recht'') ** [[Crombak]] (la-minme : ''Crombach'') ** [[Lommersweiler]] ** [[Schönberg]] * [[Some-Leuze]] ** [[Bayonveye]] ** [[Bonsin]] ** [[Eure (viyaedje)|Eure]] ** [[Hôgne]] ** [[Netene]] ** [[Nwezeu]] ** [[Sinsin]] ** [[Wayet]] * [[Sombrefe]] ** [[Lignè]] * [[Sougniye]] ** [[Sougniye (veye)]] ** [[Castia]] ** [[El Caussêye]] ** [[Nåsse]] ** [[Neuvile]] ** [[Orû]] ** [[Tieuziye]] * [[Soûmagne]] ** [[Soûmagne (viyaedje)]] ** [[Åyneu]] ** [[Cerexhe-Heuzeu]] ** [[Evgnêye]] ** [[Mélin-e-Payis-d'-Heve]] ** [[Mitchroû]] ** [[Tegnêye]] * [[Spå]] * [[Sprimont]] ** [[Gomzé]] ** [[Lovgné (Sprimont)]] ([[Lomgné (Sprimont)]]) * [[Ståvleu]] ** [[Ståvleu (veye)]] ** [[Francortchamp]] *** [[Ster (Francortchamp)]] *** [[Hokai]] * [[Stoumont]] ** [[Stoumont (viyaedje)]] ** [[Li Gléjhe]] ** [[Lorcé]] ** [[Rahir]] ** [[Tchevron]] == T == * [[Tchålerwè]] **[[Tchålerwè (veye)]] ***[[Basse-Veye (Hamtea di Tchålerwè)|Basse-Veye]] ***[[Hôte-Veye (Hamtea di Tchålerwè)|Hôte-Veye]] ***[[Mambour (Hamtea di Tchålerwè)|Mambour]] ** [[Couyet]] ** [[Dårmè]] *** [[Brouchetere (Hamtea di Dårmè)|Brouchetere]] *** [[Cinte (Hamtea di Dårmè)|Cinte]] *** [[Fourcålt (Hamtea di Dårmè)|Fourcålt]] ** [[Djilî]] ** [[Djumet]] ***[[Egne (Hamtea di Djumet)|Egne]] ***[[Goyîssåt (Hamtea di Djumet)|Goyîssåt]] ***[[Hamindes (Hamtea di Djumet)|Hamindes]] ***[[Houbwès (Hamtea di Djumet)|Houbwès]] ***[[Ståcion (Hamtea di Djumet)|Ståcion]] ***[[Tchîf-leu (Hamtea di Djumet)|Tchîf-leu]] ** [[El Ronsåt]] ** [[El Rou-dlé-Tchålerwè]] ** [[Gochliye]] *** [[Areyopôle]] ** [[Goutrou]] ** [[Li Moncea-so-Sambe]] ** [[Lodlinsåt]] *** [[Bonnaire (Hamtea di Lodlinsåt)|Bonnaire]] *** [[Gros-Fayi (Hamtea di Lodlinsåt)|Gros-Fayi]] *** [[Hamindes (Hamtea di Lodlinsåt)|Hamindes]] *** [[Cinte (Hamtea di Lodlinsåt)|Lodlinsåt Cinte]] *** [[Coûtchantrece (Hamtea di Lodlinsåt)|Lodlinsåt Coûtchantrece]] *** [[Tchenoe-dlé-Lodlinsåt]] ** [[Mårciene]] ** [[Mårcinele]] ** [[Mont-dzeu-Mårciene]] ** [[Montgneye-so-Sambe]] * [[Tchåmont-Djistou]] ** [[Bonlé]] ** [[Côroe-l'-Grand]] ** [[Dion-Våmont]] *** [[Dion-l'-Mont]] *** [[Dion-l'-Vå]] ** [[Djistou]] ** [[Longue Veye (Roman Payis)]] ** [[Tchåmont]] * [[El Tchapele]] **[[El Tchapele (viyaedje)]] **[[Godarveye]] **[[Pieton (viyaedje)|Pieton]] * [[Tchåsse]] ** [[Corti-Noermont]] ** [[Djentene]] ("''Djèn´tèn´''", la-minme "''Djèn´tin´''") ** [[Sint-Djri]] ** [[Tchåsse-Vilrou-Blanmont]] * [[Tcheslet]] ** [[Tcheslet (viyaedje)]] ** [[Boufiou]] ** [[Tcheslinea]] * [[Li Tchestea]] ** [[Li Tchestea (veye)]] ** [[Granwar]] ** [[Grapfontinne]] *** [[Warmich]] ** [[Hamîpré]] ** [[Longuié]] ** [[Tournai-dlé-l'-Tchestea]] *** [[Pitiwar]] * [[Tchini]] ** [[Tchini (viyaedje)|Tchini]] ** [[Les Bûles]] ** [[Chuchi]] (''Chëchi'') ** [[Djamogne]] ** [[Ijé]] ** [[Terme]] * [[Tchôfontinne]] ** [[Tchôfontinne (viyaedje)]] ** [[Beafayi]] ** [[Imbour]] ** [[Li Vå-dzo-Tchivrimont]] * [[Telin]] ** [[Telin (viyaedje)]] ** [[Bure]] ** [[Grûpont]] ** [[Stegne]] * [[Teu]] ** [[Teu (viyaedje)]] ** [[Poleur]] ** [[El Ré]] * [[Timister-Clairmont]] ** [[Timister]] *** [[Li Minreye (Timister)]] ** [[Clairmont-so-Berwinne]] * [[Timpu]] ** [[El Pitit Lere]] ** [[Sint-Ldjir-dlé-Timpu]] * [[Tiniveye]] (a Tniveye) ** [[Tiniveye (viyaedje)]] *** [[Baconfwè]] ** [[Ernuveye]] (a Rnuveye) ** [[Tchimpion-Årdene]] * [[Tinlot]] ** [[Tinlot (viyaedje)]] ** [[Åbeye]] ** [[Fraiteure]] ** [[Ramlot]] ** [[Sinni]] ** [[Sohet]] * [[Tintnî]] ** [[Tintnî (viyaedje)]] ** [[Belfontinne-e-Gåme]] ** [[Lochno]] * [[Tournai]] * [[Li Trô]] ** [[Foret-dlé-Tchôfontinne]] ** [[Fraipont]] ** [[Nessonvå]] ** [[Pråyon]] * [[Li Troes-Pont]] ** [[Bôdeu]] ** [[Fosse-dilé-l'-Troes-Pont]] ** [[Wene]] *** [[Locbiermé]] *** [[Hînoûmont]] * [[Tubize]] ** Tubize ** [[Clabek]] ** [[Oskeurk]] ** [[Sinte-Ernele]] * [[Twin]] ** [[Twin (veye)]] ** [[Bieme-dizo-Twin]] ** [[Biercêye]] ** [[Donstiene]] ** [[Gouzêye]] ** [[Lere]] ** [[Ragniye]] ** [[Tuyî]] == U == * [[Uwar]] ** [[Uwar (viyaedje)]] ** [[Dorene]] ** [[Durnale]] ** [[Baye]] ** [[Gôdene]] ** [[Hou]] ** [[Mont-dlé-Gôdene]] ** [[Purnôde]] ** [[Spontin]] == V == * [[Li Vå-so-Seure]] ** [[Djuzret]] ** [[Ompré]] ** [[Morhet]] ** [[Nive]] ** [[Sibret]] ** [[Li Vå-addé-Rozire]] * [[Verlinne]] ** [[Verlinne (viyaedje)]] ** [[Bodgnêye]] ** [[Serè-l'-Tchestea]] ** [[Tchapon-Serè]] * [[Vervî]] ** [[Vervî (veye)]] *** [[Hodimont (Vervî)|Hodimont]] ** [[Enzivå]] ** [[Heuzî]] ** [[Lambiermont]] ** [[Pitit-Rtchin]] ** [[Stimbiè]] * [[Vierton]] (so plaece: ''Vièrtan'') ** [[Vierton (veye)]] ** [[Bley]] (fr: ''Bleid'') ** [[Éte]] (so plaece: ''Yéte'', fr: ''Ethe'') ** [[Latou]] (fr: ''Latour'') ** [[Ruwete]] (fr: ''Ruette'') ** [[Sint-Må-el-Gåme]] (so plaece: ''Sié-Mâ'', ''Si-Mâ'', fr: ''Saint-Mard'') * [[Virwinvå]] ** [[Doûpe]] ** [[Li Mwinni]] ** [[Måzêye]] ** [[Nîme (Virwinvå)|Nîme]] ** [[Ôlwè]] ** [[Tregne]] ** [[Viêpe]] ** [[Wegniye]] * [[Li Viye Såm]] ** [[Li Viye Såm (viyaedje)]] *** Li [[Veye-do-Bwès]] ** [[Bihin]] ** [[Les Haleus-dlé-l'-Viye-Såm]] ** [[Li Ptit-Tier]] * [[Viyé-l'-Boulet]] ** [[Viyé-l'-Boulet (viyaedje)]] ** [[Fize-Fontinne]] ** [[Vå-et-Borset]] ** [[Vî-Walefe]] ** [[Wernant]] * [[Vizé]] ** [[Vizé (veye)]] ** [[Årdjetea]] ** [[Lixhe]] ** [[Li Nåye]] ** [[Ritchele]] ** [[Tcherate]] * [[Vresse]] ** [[Vresse (viyaedje)]] ** [[Badjimont]] ** [[Bôhan]] ** [[Herisson]] ** [[La Foret]] (La Foret-so-Smwès) ** [[Mambe]] ** [[Nafraiteure]] ** [[Orcîmont]] ** [[Pûsmadje]] ** [[Suni]] ** [[Yåle]] *** [[Les Tchairires (Yåle)]] *** [[Mouzaive (Yåle)]] == W == * [[Waime]] ** [[Waime (viyaedje)]] ** [[Faimonveye]] ** [[Li Rbiveye]] (el Ribiveye) *** [[Ovîfa (Li Rbiveye)|Ovîfa]] *** [[Zôrbrôte (Li Rbiveye)|Zôrbrôte]] * [[Walcoû]] ** [[Walcoû (veye)]] ** [[Berzêye]] ** [[Castiyon]] ** [[Clairmont-dlé-Walcoû]] ** [[Fontnale]] ** [[Fraire]] ** [[Gourdene]] ** [[Ive]] ** [[Li Nefe]] ** [[Prî]] ** [[Rodjnêye]] (''[[Rojnéye]]'') ** [[Somzêye]] ** [[Tårcene]] ** [[Tchestret (viyaedje)|Tchestret]] ** [[Tî-l'-Tchestea]] ** [[Vôjnêye]] * [[Welkenrote]] (''Wälekete'', ''Welkenraedt'') ** [[Welkenrote (viyaedje)]] ** [[Hinri-Tchapele]] (''Op Kapäl'', ''Henri-Chapelle'') * [[Walin]] ** [[Walin (viyaedje)]] ** [[Nî (Roman Payis)|Nî]] ** [[Tourene-les-Ourdons]] * [[Wanze]] ** [[Wanze (viyaedje)]] ** [[Antè]] ** [[Bas Ohå]] ** [[Houcoigne]] ** [[Mouhå]] ** [[Vénåmont]] * [[Wareme]] ** [[Wareme (veye)]] ** [[Betincoû]] ** [[Bleret]] ** [[Bômistî]] ** [[Grand-Åxhe]] ** [[Lancmindje]] ** [[Ôleye]] ** [[Pitit-Åxhe]] * [[Waterlô]] * [[Wåve]] ** [[Wåve (veye)]] ** [[Biedje]] ** [[Nimal]] * [[Wazedje]] ** [[Wazedje (viyaedje)]] ** [[Åcosse]] ** [[Anmzin]] ** [[Mêfe]] * [[Welin]] ** [[Welin (viyaedje)]] ** [[Almå]] ** [[Lompré-el-Fåmene]] ** [[Sohire]] *** [[Freyeu]] ** [[Tchanlî]] ---- [[Categoreye:Djivêyes]] [[Categoreye:Djeyografeye administrative]] [[Categoreye:Walonreye|*]] k89okm9z3l9pyqicsz5a7infol497od Bayamont 0 7184 389035 388606 2022-08-08T19:28:06Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{po=}} {{Wiccionaire|Bayamont}} '''Bayamont''' (fr: ''Baillamont''), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye|ancyinne comene del Walonreye]], rebané avou [[Bive]] (mins k' aveut ddja stî rebanêye avou [[Wåjhî]] li [[26 di djulete]] [[1964]], divant les [[grands rebanaedjes]] di 1977). [[Imådje:Bayamont eglijhe.jpg|thumb|Eglijhe]] == Mwaissès dnêyes == * Dimorants: Bayamonès, Bayamonesses (so plaece: ''Bayamounês''). * Limero del posse: '''5555''' * [[ALW|Limero diyalectolodjike]]: '''D&nbsp;131''' * Eplaeçmint sol Daegn: {{sol mape|49_53_59_N_05_01_35_E_region:BE|49°54'N - 5°01'E}} == Rilidjon == Li pårotche di Bayamont est [[:Wikt:dicåçter|dicåctêye]] a [[Sint Antoenne]]. Eto, c' est l' sint Antoenne li moenne li dicåce : c' est li dimegne après l'&nbsp;[[13 di djun]] (on n' rimagne nén l' sint). '''Les Bayamonts''', c'&nbsp;est eto li spotaedje des djins d'&nbsp;[[Vireu-Walran]]. == Istwere == Bayamont, c'&nbsp;est on boket del ''[[Wendeleicus Mansus]]'', on [[fî]] diné på [[Pitit Pepin|Ptit Pepin]] (''Pépin le Bref'') a [[:Wikt:Åbri|Åbri]] (''Alberik''). Pus tård, ci Åbri la va divni abé di [[Ståvleu]], et ridner ç'&nbsp;tere la a l'&nbsp;abeye di Ståvleu, ki va bénrade divni [[Principåté d' Lidje]]. Çou ki fwait k'&nbsp;on-z î djåze [[walon]], et nén [[tchampnwès]], come di l'&nbsp;ôte costé di [[Smwès]] ([[Mambe]], [[Bôhan]]). Li ban d'&nbsp;Bayamont a stî rebané avou [[Wajî]] li [[26 di djulete]] [[1964]], pwis a passé (avou Wadjî) al comene di [[Bive]] tins des [[grands rebanaedjes]] di 1977. [[Imådje:Bayamont ronde douve.jpg|thumb|al ronde dewe]] == [[Toponimeye|No di des plaeces]] di Bayamont == * A vey avou des tchamps, des prés et des sårts: ** [[tchamp (toponimeye)|Beatchamp]] (so plaece, asteure, ''Bôchamp''). ** li [[eclôs (toponimeye)|Sclozea]] (so plaece: ''lu Sclozê''). ** li [[:Wikt:gonhire|Gon]] des [[:Wikt:sårteas|sårteas]] (so plaece: ''saurtês''). ** les [[Waibe]]s (so plaece: ''wêbe'' u ''wèbe''), li Waibe di [[waerixhea|Waeripré]] (so plaece: ''Warimpré''), li Waibe do Fayi, li Waibe del Croejhete, les Waibes des eclôs, li waibe do rviersoe (so plaece: ''la wébe do ranversou''), li Waibe del Voye, li Waibe des Shijh Djoûs. ** [[rou (toponimeye)|Li Rou]] (so plaece: ''lë Ro''; so les viyès mapes, il est scrît: ''Le Rot''). C' est on bwès k' est vijhén d' èn ôte bwès k' on lome ''li Gon des [[Sårt (toponimeye)|Sårteas]]''. Etur ces deus bwès la, gn a l' ''rixhea del Vaene'' ki vént d' [[Såcere]]. Dilé ç' ruxhea la, gn aveut on vî tchmin k' aléve a Såcere et gn aveut des prés tot do long, did la: li no "Etur les Bwès". ** [[Paxhis]]: li Paxhi do Foirt (so plaece: ''pachi dou Fôrt''), li Paxhi do [[:Wikt:pourcea|Pourcea]]. * A vey avou des åbes et des bwès : ** Li [[côrî (toponimeye)|Côre]], [[côrî (toponimeye)|les Côretes]] (so plaece: les ''Couriètes''). ** Li [[:Wikt:franc|Franc]] Bwès. ** li bwès d' Rotches. ** li plate [[virêye]] (so plaece: ''la plate Virée''). ** Al [[Hé]]. * A vey avou des åbes et des bwès : ** Al Bôre do [[Rnåd]]. * A vey avou des dmorances et l' ovraedje des djins. ** a [[Djåminot]] (bwès) ** Dizeu les toets (so plaece: ''Dzeu les tèts''). * A vey avou des aiwes : ** Fontinnes: Rafontinne (fontinne ås [[rinne]]s), ås Fontinnes, les Fontinnes ås [[bû]]s (so plaece, asteure, "å bure"). ** Fossés: Li ronde [[Douve]], li Fossé del Waibe; li Rondea (so plaece: ''lu Rondia''), ** [[Wé]]s: Les wés, Les Cricwés (so plaece: ''Cricwès''), ** Rixhots: Al [[tchene|Tchenvire]] (so plaece: ''tchanvire'') (plaece metowe tot do long d' on rixhot, ki s' a lomé, après, do minme no), Ourri (so plaece: ''oûri'', ri d' [[:Wikt:Our|Our]]), les [[gotale|Goteas]] (so plaece: ''les Goutês''). Les Goteas, c' est l' no des tchamps djondant on ptit sourdant di kékes cintinnes di metes ki vijhene avou les Fontinnes. Å cminçmint, li voye di Bayamont a [[Nayômé]] fijheut on crotchet po laixhî l' sourdant d' costé, pask' il esteut fagneus. ** Ancyinnès [[fagne]]s: Ås Fagnes, [[:Wikt:fwè (fagne)|Florifwè]] (so plaece: ''Fèrifwè, Flërifwè''), Ramlot (al fagne Ramlot), li Setche plaece (pask' ele aveut stî assouwêye). ** [[Vevîs]]: li Vevî del [[:Wikt:hazete|hazete]] (so plaece: ''vivî d' l' azète''), * A vey avou les tienes et les vås : ** Li [[Tiene]] Moton (so plaece: ''tchène Mouton''). ** å [[pidje|Pirdjea]] (pus hôte plaece do viyaedje), ** li [[mont (toponimeye)|Monti]] (so plaece: ''ou Monti''). * A vey avou l' istwere. (frontires, bårire, batreyes) ** Li Bårire ([[winaedje]] di Mon Idêye). * Ôtès sacwès et målåjhminces : ** Ourpi (prononcîz ''oûrpi'').<ref>[[Louis Baijot]] & [[Yvon Babazon]], fitchî-tåvlea «Toponimeye di Bive».</ref> == Tuzance walone == === Sicrijheu e walon === Bayamont est l'&nbsp;payis ki [[Louwis Baidjot]] a vnou å monde. === Accint walon d' Bayamont === Viyaedje metou e [[payis d' ersè]]; li spotchåve voyale est "ë", come a [[Bietris]] (''djë n'&nbsp;a vë pës'' = dji n'&nbsp;è vou pus); [[rifrancijhaedje]]s avou AN des oyons walons IN et ÉN: ''djë vanrè'' (dji vénrè), ''doul pacyance'' (del pacyince); [[prono pårtixhrê]]: "a", "a-n" (''vous a-n aurez'' = vos nd åroz); årtike pårtixhrê femrin ''doul'' (del); codjowaedje des [[rwaitant]]s di l'&nbsp;indicatif prezintrece avou ''-at'' (''i tchantat'' = i tchantèt); pol [[cawete -ea]], aschate inte l'&nbsp;Årdene et l'&nbsp;Namurwès (''Pirdjê'', ''Saurtê'', mins ''Rondia''). Dins sacwants mots, li [[betchfessî å]] est dizo l'&nbsp;[[disfondowe]] ''ê'' (''êje'' = åjhe; ''tchêr'' = tchår, ''mwêjon'' = måjhon). [[DIE]] do viebe «esse» a môde di Bietris: «[[Wikt:ere|ére]]» (vinant direk do létén). Les ôtes viyaedjes do [[Grand Bive]] ont «[[Wikt:astot|astot]]». [[categoreye:Toponimeye]] [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Province do Lussimbork]] ki56ci1vanu3xm6nyif807fln75hlzk 389037 389035 2022-08-08T19:28:59Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{po=}} {{Wiccionaire|Bayamont}} '''Bayamont''' (fr: ''Baillamont''), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye|ancyinne comene del Walonreye]], rebané avou [[Bive]] (mins k' aveut ddja stî rebanêye avou [[Wåjhî]] li [[26 di djulete]] [[1964]], divant les [[grands rebanaedjes]] di 1977). [[Imådje:Bayamont eglijhe.jpg|thumb|Eglijhe]] == Mwaissès dnêyes == * Dimorants: Bayamonès, Bayamonesses (so plaece: ''Bayamounês''). * Limero del posse: '''5555''' * [[ALW|Limero diyalectolodjike]]: '''D&nbsp;131''' * Eplaeçmint sol Daegn: {{sol mape|49_53_59_N_05_01_35_E_region:BE|49°54'N - 5°01'E}} == Rilidjon == Li pårotche di Bayamont est [[:Wikt:dicåçter|dicåctêye]] a [[Sint Antoenne]]. Eto, c' est l' sint Antoenne li moenne li dicåce : c' est li dimegne après l'&nbsp;[[13 di djun]] (on n' rimagne nén l' sint). '''Les Bayamonts''', c'&nbsp;est eto li spotaedje des djins d'&nbsp;[[Vireu-Walran]]. == Istwere == Bayamont, c'&nbsp;est on boket del ''[[Wendeleicus Mansus]]'', on [[fî]] diné på [[Pitit Pepin|Ptit Pepin]] (''Pépin le Bref'') a [[:Wikt:Åbri|Åbri]] (''Alberik''). Pus tård, ci Åbri la va divni abé di [[Ståvleu]], et ridner ç'&nbsp;tere la a l'&nbsp;abeye di Ståvleu, ki va bénrade divni [[Principåté d' Lidje]]. Çou ki fwait k'&nbsp;on-z î djåze [[walon]], et nén [[tchampnwès]], come di l'&nbsp;ôte costé di [[Smwès]] ([[Mambe]], [[Bôhan]]). Li ban d'&nbsp;Bayamont a stî rebané avou [[Wåjhî]] li [[26 di djulete]] [[1964]], pwis a passé (avou Wadjî) al comene di [[Bive]] tins des [[grands rebanaedjes]] di 1977. [[Imådje:Bayamont ronde douve.jpg|thumb|al ronde dewe]] == [[Toponimeye|No di des plaeces]] di Bayamont == * A vey avou des tchamps, des prés et des sårts: ** [[tchamp (toponimeye)|Beatchamp]] (so plaece, asteure, ''Bôchamp''). ** li [[eclôs (toponimeye)|Sclozea]] (so plaece: ''lu Sclozê''). ** li [[:Wikt:gonhire|Gon]] des [[:Wikt:sårteas|sårteas]] (so plaece: ''saurtês''). ** les [[Waibe]]s (so plaece: ''wêbe'' u ''wèbe''), li Waibe di [[waerixhea|Waeripré]] (so plaece: ''Warimpré''), li Waibe do Fayi, li Waibe del Croejhete, les Waibes des eclôs, li waibe do rviersoe (so plaece: ''la wébe do ranversou''), li Waibe del Voye, li Waibe des Shijh Djoûs. ** [[rou (toponimeye)|Li Rou]] (so plaece: ''lë Ro''; so les viyès mapes, il est scrît: ''Le Rot''). C' est on bwès k' est vijhén d' èn ôte bwès k' on lome ''li Gon des [[Sårt (toponimeye)|Sårteas]]''. Etur ces deus bwès la, gn a l' ''rixhea del Vaene'' ki vént d' [[Såcere]]. Dilé ç' ruxhea la, gn aveut on vî tchmin k' aléve a Såcere et gn aveut des prés tot do long, did la: li no "Etur les Bwès". ** [[Paxhis]]: li Paxhi do Foirt (so plaece: ''pachi dou Fôrt''), li Paxhi do [[:Wikt:pourcea|Pourcea]]. * A vey avou des åbes et des bwès : ** Li [[côrî (toponimeye)|Côre]], [[côrî (toponimeye)|les Côretes]] (so plaece: les ''Couriètes''). ** Li [[:Wikt:franc|Franc]] Bwès. ** li bwès d' Rotches. ** li plate [[virêye]] (so plaece: ''la plate Virée''). ** Al [[Hé]]. * A vey avou des åbes et des bwès : ** Al Bôre do [[Rnåd]]. * A vey avou des dmorances et l' ovraedje des djins. ** a [[Djåminot]] (bwès) ** Dizeu les toets (so plaece: ''Dzeu les tèts''). * A vey avou des aiwes : ** Fontinnes: Rafontinne (fontinne ås [[rinne]]s), ås Fontinnes, les Fontinnes ås [[bû]]s (so plaece, asteure, "å bure"). ** Fossés: Li ronde [[Douve]], li Fossé del Waibe; li Rondea (so plaece: ''lu Rondia''), ** [[Wé]]s: Les wés, Les Cricwés (so plaece: ''Cricwès''), ** Rixhots: Al [[tchene|Tchenvire]] (so plaece: ''tchanvire'') (plaece metowe tot do long d' on rixhot, ki s' a lomé, après, do minme no), Ourri (so plaece: ''oûri'', ri d' [[:Wikt:Our|Our]]), les [[gotale|Goteas]] (so plaece: ''les Goutês''). Les Goteas, c' est l' no des tchamps djondant on ptit sourdant di kékes cintinnes di metes ki vijhene avou les Fontinnes. Å cminçmint, li voye di Bayamont a [[Nayômé]] fijheut on crotchet po laixhî l' sourdant d' costé, pask' il esteut fagneus. ** Ancyinnès [[fagne]]s: Ås Fagnes, [[:Wikt:fwè (fagne)|Florifwè]] (so plaece: ''Fèrifwè, Flërifwè''), Ramlot (al fagne Ramlot), li Setche plaece (pask' ele aveut stî assouwêye). ** [[Vevîs]]: li Vevî del [[:Wikt:hazete|hazete]] (so plaece: ''vivî d' l' azète''), * A vey avou les tienes et les vås : ** Li [[Tiene]] Moton (so plaece: ''tchène Mouton''). ** å [[pidje|Pirdjea]] (pus hôte plaece do viyaedje), ** li [[mont (toponimeye)|Monti]] (so plaece: ''ou Monti''). * A vey avou l' istwere. (frontires, bårire, batreyes) ** Li Bårire ([[winaedje]] di Mon Idêye). * Ôtès sacwès et målåjhminces : ** Ourpi (prononcîz ''oûrpi'').<ref>[[Louis Baijot]] & [[Yvon Babazon]], fitchî-tåvlea «Toponimeye di Bive».</ref> == Tuzance walone == === Sicrijheu e walon === Bayamont est l'&nbsp;payis ki [[Louwis Baidjot]] a vnou å monde. === Accint walon d' Bayamont === Viyaedje metou e [[payis d' ersè]]; li spotchåve voyale est "ë", come a [[Bietris]] (''djë n'&nbsp;a vë pës'' = dji n'&nbsp;è vou pus); [[rifrancijhaedje]]s avou AN des oyons walons IN et ÉN: ''djë vanrè'' (dji vénrè), ''doul pacyance'' (del pacyince); [[prono pårtixhrê]]: "a", "a-n" (''vous a-n aurez'' = vos nd åroz); årtike pårtixhrê femrin ''doul'' (del); codjowaedje des [[rwaitant]]s di l'&nbsp;indicatif prezintrece avou ''-at'' (''i tchantat'' = i tchantèt); pol [[cawete -ea]], aschate inte l'&nbsp;Årdene et l'&nbsp;Namurwès (''Pirdjê'', ''Saurtê'', mins ''Rondia''). Dins sacwants mots, li [[betchfessî å]] est dizo l'&nbsp;[[disfondowe]] ''ê'' (''êje'' = åjhe; ''tchêr'' = tchår, ''mwêjon'' = måjhon). [[DIE]] do viebe «esse» a môde di Bietris: «[[Wikt:ere|ére]]» (vinant direk do létén). Les ôtes viyaedjes do [[Grand Bive]] ont «[[Wikt:astot|astot]]». [[categoreye:Toponimeye]] [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Province do Lussimbork]] tbokma2qll9p64wiiywgv6h9d2dlha9 26 di djulete 0 8046 389036 360481 2022-08-08T19:28:28Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki Li 26 di [[djulete]], c' est li 207inme djoû d'&nbsp;l'&nbsp;anêye do [[calindrî grigoryin]] (li 208inme po ls [[anêye bizete|anêyes bizetes]]), et k' i dmane co 158 djoûs disk'&nbsp;al fén d'&nbsp;l'&nbsp;anêye. == Etrevéns == * [[1964]] : aresté rweyå po sacwants [[Ptits Rebanaedjes]] : ** [[Coirnîmont]], [[Grå-Fayi]] et [[Bayamont]] ont stî rmetous avou [[Wåjhî]]. ** [[Belfontinne-e-l'-Årdene|Belfontinne]] et l' [[Pitit-Fayi]] ont stî rmetous avou l' [[Moncea-e-l'-Årdene|Moncea]]. == Ont vnou å monde ci djoû la == * == Ont morou ç' djoû la == * == Fiesses nåcionåles ey eternåcionåles == ---- '''Vey eto:''' [[24 di djulete]] - [[25 di djulete]] - [[27 di djulete]] - [[28 di djulete]] - les [[366 djoûs]] d'&nbsp;l'&nbsp;anêye [[djanvî]], [[fevrî]], [[Moes d' måss|måss]], [[avri]], [[may]], [[djun]], [[djulete]], [[awousse]], [[setimbe]], [[octôbe]], [[nôvimbe]], [[decimbe]] [[Categoreye:Date]] st4cvxizr7z97sm12r1kevdj07uqhpw Ôrimiele 0 9651 389015 387601 2022-08-08T18:00:06Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire}} [[Imådje:Puszcza nad Gwdą, wilga.jpg|thumb]] Èn '''ôrimiele''' (on dit eto: on '''lôriot''', on '''copere-lôriot''', èn '''ôriole''', on '''colåd-piråd''', on '''colåbriyåd''' u on '''måvi d' ôr''')<ref>Po tos les nos e walon, et leus accints, loukîz l' [[ALW]] al [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=111 notule '''8''' 54].</ref>, c' est on gros djaene [[moxhon]] come les [[sprewe]]s avou des noers [[pena]]s (pol måye), mins foirt catchete, et målåjhey a vey; li frumele est bråmint pus ptite et avou ene vete coleur. A cåze di ses [[plome]]s di coleur d' [[ôr]], on li spote cobén li '''rwè des bwès'''. {{sla}} ''[[Oriolus oriolus]]'' {{Fam}} [[spriwidîs]] == Vicaedje == L' ôrimiele fwait on ni pindou après les coxhes. C' est ôrimiele est èn oujhea foirt pawoureus. On nel voet ki bén rålmint. Il est foirt midone avou ses djonnes, ki magnèt des ceréjhes et des halenes. L' ôrimiele arive el Walonreye e moes d' may; il est la tins do [[fenåmoes]]. Did la onk des [[xhinaedjes di s' tchant]], "Dixhombrez vs, i va ploure". I revole eviè les tchôds payis docô k' ses djonnes sont-st aclevés.<ref>[[Léon Demarche]], L' ôrimiele ou måvi d' ôr, [[Cotcorico (gazete)|Cotcorico]] l° 3, esté 2007.</ref> <gallery> Oriolus oriolus 2.jpg|ni Oriolus oriolus Leon Demarche.jpg|oujhea dilé s' ni Oriolus oriolus MHNT 232 Foret de la Mamora Maroc RdN.jpg‎|oûs d' ôrimiele </gallery> == Sipårdaedje == [[Imådje:Oriolus oriolus distribution map.png|thumb|mape d' acovaedje (bron-rodje) et d' iviernaedje (rôze)]] Il acove so l' [[Urope]] et l' [[Afrike bijhrece]]. E l' ivier, i [[voyaedje d' oujhea|voyaedje]] disca l' [[Mîtrinne Afrike]] eyet l' [[Afrike nonnrece]]. == Tos les ôtes nos walons d' l' ôrimiele == * [[:Wikt:loriot|loriot]]. * [[:Wikt:copere-loriot|copere-loriot]], copere-Mårtén. * [[:Wikt:ariole|ariole]]. * [[:Wikt:colåd-piråd|colåd-piråd]], * [[:Wikt:måvi d' ôr|måvi d' ôr]] (dins l' payis d' [[Vizé]]). * l' [[:Wikt:amisse|amisse]]-Pierot. * el colaubriaud<ref>[[ALW]] 8, come vaici ådzeu.</ref> == Xhinaedje di s' xhufla == L' ôrimiele hene on djoyeus xhuflaedje, del môde "dileliyo-didlo". Did la, tos les [[xhinaedjes di s' xhufla]] === Pask' i magne voltî des ceréjhes === * Ramexhné a [[Inne-Sint-Pire]]: :Copere-loriot, gn a-t i co des ceréjhes å bos ? (u: gn a-t i tant des ceréjhes å bos ?) :C' est nén por vos, c' est po m' [[:Wikt:gaviot|gaviot]]. * Ramexhné a [[Bujnal]] :Loriot, loriot, n a-t i co des ceréjhes låvå ? (u: Voet on ceréjhes låvå ?) :Gn a bråmint mins c' est po m' ''goziô''. * Ramexhné a [[Gochnêye]]. :Loriot, loriot, est ç' k' i gn a des ceréjhes låvå ? :Non, gn a pus k' des pikes et des picots. * Ramexhné a [[Voroû-dlé-Liesse|Voroû]]. :Ås ceréjhes, ceréjhes, Pierot ! :A l' anêye, nd årè-t i co ? :Nos magnrans piretes eto. u: :Ass des pious, Pierot ? :Dj' end a waire, mins i sont gros ! (u: mins c' est des gros !) * Ramexhné a [[Tchô]] :Loriot, loriot, les ceréjhes sont ele maweures ? :Rexhe, rexhe å gozî. * Ramexhné a [[Djnape]] :Loriot, loriot, les ceréjhes sont ele maweures ? :Des [[:Wikt:grintche|grintches]] å trô ! * Ramexhné [[al Lovire]]: :Loriot, loriot, les ceréjhes sont ele meures å bos ? :Way, mins nd a co k' ene, :Et c' est po m' feme. === Ôtes tinmes === * pask' i rvént å tins k' on aléve siyî les crouwås (inds les dinrêyes, les canadas, evnd.) :Colåd-Piråd, :Magrite est ås crouwås :Les bounès grintches !<ref> [[ALW]] 8, come cial ådzeu.</ref> * pask' i rvént å [[fenåmoes]] :Dixhombrez vs, i va ploure !<ref>Léon Demarche, come cité ådzeu.</ref> * sorlon si floriconte (loukîz ciddé padzo) :Djezus a raviké ! == L' ôrimiele dins les [[oujheas (toponimeye)|nos d' plaeces del Walonreye]] == * Rowe di l' ôrimiele: rowe di [[Spå]]. == L' ôrimiele dins les belès-letes e walon == [[Imådje:Slangen Marcel droles biesses 17 ôrimiele.ogg|thumb|tecse Slangen so l' ôrimiele]] Dins l' live [[Droles di biesses (arimeas)|Droles di biesses]] da [[Marcel Slangen]], l' ôrimiele kimince pa rprotchî k' on a dné s' no a ene djin ene miete toursiveuse. Et dmander k' on l' lome «måvi d' ôr». :''Li tindeu al verdjale avou ses gros shabots, dijheut-st a s' sour Memene: «Alez, hay, catchans nos ! Vola-st èn ôrimiele !» :''«Dijhoz don, djha l' oujhea, i m' shonne ki dj' a-st oyou ki çoula, c' est on no d' marlou ! Ni m' trovez vs nén l' air d' on milôrd ? Djans ! Lomez m' "måvi d' ôr !» Dins «[[Pa totès stroetès voyes]]», [[Gusse Laloux]] raconte li [[floriconte]] di l' ôrimiele insi: C' est Meline ki conte a s' Monmon ki l' moxhon esteut fén noer divant, mins k' il a tchanté po [[Djezus]] ki moreut so l' croes: «Li Criss va raviker ! «Li Criss va raviker ! «Li Criss va raviker !». Adon, il a totshûte divnou djaene come di l' ôr.<ref>Live Laloux p. 16; riscrît pa [[Zavî Biernî]].</ref> == Hårdêye difoûtrinne == [http://rifondou.walon.org/demarche-rif.html#oorimiele Portraits d' l' ôrimiele] == Sourdants == {{Commonscat|Oriolus oriolus|l'&nbsp;ôrimiele}} [[Categoreye:Oujheas|Orimiele]] sys3oo8759d3ig09hphkjlh0djjb8z5 Messe 0 12252 389000 327078 2022-08-08T14:42:55Z Lucyin 16 /* {{HD}} */ wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire}} [[File:Messe etermint Transene.jpg|thumb|Messe d' etermint]] :''[[messe (discramiaedje)|Discramiaedje des sinses do mot "messe"]] Li '''messe''' (on dit eto '''ucaristeye'''), c' est l' mwaisse [[ofice catolike|ofice]] del [[rilidjon crustinne]]. == Disrôlmint d' ene messe == Li messe kimince pa sacwants lijhaedjes et tchants. Adonpwis, gn a sovint on [[pretchmint]]. Li messe tchereye avou l' consecråcion, pu l' cominion. == Sacwantès sôres di messes == * basse messe : sins tchansons * grand-messe : avou des tchansons * messe d' [[etermint]] * [[messe des trepassés]] * [[messe e walon]] * [[messe e meynute]] =={{HD}}== * [http://www.youtube.com/watch?v=vNL3O9xVIVU Boket d' ene messe e walon a Bastogne] {{tvwc}} * {{Wks|Disbatijhaedje}} (rujhe d' èn efant k' on oblidje a-z aler a messe et ki n' croet nén) [[Categoreye:Ofices crustins|*]] rd0ujks3s98samrzv2p9agxl8vjzflp 389001 389000 2022-08-08T14:44:22Z Lucyin 16 /* Disrôlmint d' ene messe */ wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire}} [[File:Messe etermint Transene.jpg|thumb|Messe d' etermint]] :''[[messe (discramiaedje)|Discramiaedje des sinses do mot "messe"]] Li '''messe''' (on dit eto '''ucaristeye'''), c' est l' mwaisse [[ofice catolike|ofice]] del [[rilidjon crustinne]]. == Disrôlmint d' ene messe == Li messe kimince pa sacwants lijhaedjes et tchants. Adonpwis, gn a sovint on [[pretchmint]]. Li messe tchereye avou l' consecråcion, pu l' [[comunion (a messe)|comunion]]. == Sacwantès sôres di messes == * basse messe : sins tchansons * grand-messe : avou des tchansons * messe d' [[etermint]] * [[messe des trepassés]] * [[messe e walon]] * [[messe e meynute]] =={{HD}}== * [http://www.youtube.com/watch?v=vNL3O9xVIVU Boket d' ene messe e walon a Bastogne] {{tvwc}} * {{Wks|Disbatijhaedje}} (rujhe d' èn efant k' on oblidje a-z aler a messe et ki n' croet nén) [[Categoreye:Ofices crustins|*]] nbe737aas6qf123h4gpkhycj50akx8q 389002 389001 2022-08-08T14:47:55Z Lucyin 16 /* Disrôlmint d' ene messe */ wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire}} [[File:Messe etermint Transene.jpg|thumb|Messe d' etermint]] :''[[messe (discramiaedje)|Discramiaedje des sinses do mot "messe"]] Li '''messe''' (on dit eto '''ucaristeye'''), c' est l' mwaisse [[ofice catolike|ofice]] del [[rilidjon crustinne]]. == Disrôlmint d' ene messe == Li messe kimince pa sacwants lijhaedjes et tchants. Åzès messes d' après l' [[concile Vatican II]], gn a troes lijhaedjes Adonpwis, gn a sovint on [[pretchmint]]. Pacô, après l' pretchmint, kékes fideles vegnnut lére des [[sohaitaedje (a messe)|sohaitaedje]]. Li messe tchereye avou l' consecråcion, pu l' [[comunion (a messe)|comunion]]. Li messe finit pås mots «Ite missa est» (li messe est foû, alez è !). == Sacwantès sôres di messes == * basse messe : sins tchansons * grand-messe : avou des tchansons * messe d' [[etermint]] * [[messe des trepassés]] * [[messe e walon]] * [[messe e meynute]] =={{HD}}== * [http://www.youtube.com/watch?v=vNL3O9xVIVU Boket d' ene messe e walon a Bastogne] {{tvwc}} * {{Wks|Disbatijhaedje}} (rujhe d' èn efant k' on oblidje a-z aler a messe et ki n' croet nén) [[Categoreye:Ofices crustins|*]] f1jz0wkrfuj6wmu1mihjcbacy4oi3uz 389003 389002 2022-08-08T14:48:18Z Lucyin 16 /* Disrôlmint d' ene messe */ wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire}} [[File:Messe etermint Transene.jpg|thumb|Messe d' etermint]] :''[[messe (discramiaedje)|Discramiaedje des sinses do mot "messe"]] Li '''messe''' (on dit eto '''ucaristeye'''), c' est l' mwaisse [[ofice catolike|ofice]] del [[rilidjon crustinne]]. == Disrôlmint d' ene messe == Li messe kimince pa sacwants lijhaedjes et tchants. Åzès messes d' après l' [[concile Vatican II]], gn a troes lijhaedjes Adonpwis, gn a sovint on [[pretchmint]]. Pacô, après l' pretchmint, kékes fideles vegnnut lére des [[sohaitaedje (a messe)|sohaitaedje]]. Li messe tchereye avou l' consecråcion, pu l' [[comunion (a messe)|comunion]]. Li messe finit pås mots «''Ite missa est''» (li messe est foû, alez è !). == Sacwantès sôres di messes == * basse messe : sins tchansons * grand-messe : avou des tchansons * messe d' [[etermint]] * [[messe des trepassés]] * [[messe e walon]] * [[messe e meynute]] =={{HD}}== * [http://www.youtube.com/watch?v=vNL3O9xVIVU Boket d' ene messe e walon a Bastogne] {{tvwc}} * {{Wks|Disbatijhaedje}} (rujhe d' èn efant k' on oblidje a-z aler a messe et ki n' croet nén) [[Categoreye:Ofices crustins|*]] bfx83ceo2txrnfhzwhfssslcmldq9og Jules Feller 0 12501 388996 380837 2022-08-08T13:01:50Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{infoboesse}} [[Imådje:Jules Feller.jpg|thumb|left|120px|diviè 1910]] '''Jules Feller''' a skepyî a [[Roubai]] li [[4 di nôvimbe]] [[1859]]. Il a morou a [[Vervî (veye)|Vervî]] li [[29 d' avri]] [[1940]]. C' esteut on [[rcwereu sol walon]] ki, di s' [[mestî]], esteut professeur d' umanités a [[Vervî]]. Jules Feller fourit onk des prumîs a bén vey kel walon, ci n' est nén fok li [[Walon do Levant|lidjwès]], et l' ricnoxhe come ene [[langue]]. == Ouve pol walon == Il adjinçna, diviè 1900, li sistinme di scrijhaedje ki poite si no ([[sistinme Feller]]), on maxhaedje di rîles [[fonetike]]s et di scrijhas analodjikes do francès, mins avou bråmint d' aloyance divintrinne (årvier di sacwants ôtes sistinmes di dvant). I serè-st [[eplaidî]] sol tite di ''Essai d' orthographe wallonne'' e Tome 41, prumî live do [[B.S.L.L.W.]] (1901), pu diswalpé dizo l' tite ''Règles d' orthographe wallonne'' e tome 41 deujhinme live (1902). I serè co on côp replaidî e moes d' awousse 1905. Li sistinme Feller va fini pa esse accepté pa tos les scrijheus do Payis Walon, di cåze del reclame fwaite pal [[S.L.L.W.]]. Il aveut cmincî, avou [[Jean Haust]], li ''Dictionnaire général de la langue wallonne''. I rashonna tos ses årtikes di [[linwince]] dins on live ''[[Notes di filolodjeye walone (live)|Notes de philologie wallonne]]'', eplaidî e [[1912]]. Jules Feller fourit li mambor da [[Martin Lejeune]], et-z eplaidî ses ouves en on spès live e 1923. Dins l' [[biyografeye]] do scrijheu, on pout lére ene pårteye di ses idêyes so l' avançmint des [[belès-letes e walon]], a pårti d' l' ovraedje des [[diccionairî]]s. == {{HD}} == [http://archive.org/stream/notesdephilologi00felluoft/notesdephilologi00felluoft_djvu.txt Riscanaedje des "Notes di filolodjeye walone"] [[Categoreye:ricwereus sol walon|Feller, Jules]] [[categoreye:rilomés Walons|Feller, Jules]] mzhg3mqs25bttz0k6nhmtl1916vj1te 388997 388996 2022-08-08T13:02:10Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{infoboesse}} '''Jules Feller''' a skepyî a [[Roubai]] li [[4 di nôvimbe]] [[1859]]. Il a morou a [[Vervî (veye)|Vervî]] li [[29 d' avri]] [[1940]]. C' esteut on [[rcwereu sol walon]] ki, di s' [[mestî]], esteut professeur d' umanités a [[Vervî]]. Jules Feller fourit onk des prumîs a bén vey kel walon, ci n' est nén fok li [[Walon do Levant|lidjwès]], et l' ricnoxhe come ene [[langue]]. == Ouve pol walon == Il adjinçna, diviè 1900, li sistinme di scrijhaedje ki poite si no ([[sistinme Feller]]), on maxhaedje di rîles [[fonetike]]s et di scrijhas analodjikes do francès, mins avou bråmint d' aloyance divintrinne (årvier di sacwants ôtes sistinmes di dvant). I serè-st [[eplaidî]] sol tite di ''Essai d' orthographe wallonne'' e Tome 41, prumî live do [[B.S.L.L.W.]] (1901), pu diswalpé dizo l' tite ''Règles d' orthographe wallonne'' e tome 41 deujhinme live (1902). I serè co on côp replaidî e moes d' awousse 1905. Li sistinme Feller va fini pa esse accepté pa tos les scrijheus do Payis Walon, di cåze del reclame fwaite pal [[S.L.L.W.]]. Il aveut cmincî, avou [[Jean Haust]], li ''Dictionnaire général de la langue wallonne''. I rashonna tos ses årtikes di [[linwince]] dins on live ''[[Notes di filolodjeye walone (live)|Notes de philologie wallonne]]'', eplaidî e [[1912]]. Jules Feller fourit li mambor da [[Martin Lejeune]], et-z eplaidî ses ouves en on spès live e 1923. Dins l' [[biyografeye]] do scrijheu, on pout lére ene pårteye di ses idêyes so l' avançmint des [[belès-letes e walon]], a pårti d' l' ovraedje des [[diccionairî]]s. == {{HD}} == [http://archive.org/stream/notesdephilologi00felluoft/notesdephilologi00felluoft_djvu.txt Riscanaedje des "Notes di filolodjeye walone"] [[Categoreye:ricwereus sol walon|Feller, Jules]] [[categoreye:rilomés Walons|Feller, Jules]] ap6vomlb701nziie74f528yt3lqq3j2 Bive 0 12551 389038 378435 2022-08-08T19:30:06Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{po|Bive & bive|Bive (discramiaedje)}} {{Wiccionaire|Bive}} Li '''Grand Bive''' (fr: ''Bièvre''), c' est ene [[rebanêye comene]] di [[Walonreye]] el [[province di Nameur]], dins l' canton d' [[Djedene]], ki roye [[France]] et les cantons d' [[Biarin]], [[Welin]], [[Palijhoû]] et [[Bouyon]]. Bive fwait eto pårteye des "comenes d' Urope". [[Imådje:Bièvre Namur Belgium Map.png|thumb|eplaeçmint del comene el province di Nameur]] == Mwaissès dnêyes == * Dimorants: 3.103 ([[2004]]), lomés '''Bivîs''' / '''Bivires''', do moens po les cis d' [[Bive (viyaedje)|do mwaisse viyaedje]] * Sitindêye: 109,59 [[kilomete cwåré|km²]] * Dinsité: 28,31 djins/km² * Arondixhmint: [[Dinant]] * Canton: [[Djedene]] == Etimolodjeye == Li no d' "Bive": ''Beveris'' (770), ''Bievere'' (1243) vént do [[gålwès]] "Beber", k' on dit "Bièvre" e francès et k' est l' vî no do [[castôr]]. == Ban d' Bive == * [[Bive (viyaedje)|Bive]] * [[Graide]] * [[Moncea-e-l'-Årdene]] ** [[Belfontinne-dilé-Bive|Belfontinne]] ** [[Pitit-Fayi]] * [[Nayômé]] * [[Wåjhî]] ** [[Bayamont]] ** [[Coirnîmont]] ** [[Grå-Fayi]] == Djeyografeye == Li comene si stind so a pô près 11.000 ectåres et lodje come 3.000 djins. Bive est sol cresse ki poite les aiwes ki vont a [[Lesse (aiwe)|Lesse]], a bijhe, et les aiwes ki vont a [[Smwès]], å midi. == Istwere == :{{Lka}} [[Bive (viyaedje)#Istwere]] == Economeye == Astalaedje d' on [[zonigne d' olyinnes]] (kimincî al [[Tossint]] 2009, tot fwait e 2010) Å cminçmint, on les vleut mete [[Moncea-e-l'-Årdene|Moncea]] et a [[Bayamont]]. Mins les djins n’ è vlént pont, paski c' esteut trop près des måjhons, ki ça dénreut on djinnant brut, ki l' payizaedje sereut dbrôlé. On s’ a don rabatou sol Pont Mack (inte Bive et [[Djedene]]). La, å moens, on n’ disrindjive nolu. On-z aveut ene voye tote fwaite, k’ on boun [[edaglaedje]] aléve rinde capåbe du sopoirter les grossès tchedjes tot l' tins d' l' instalaedje. Li waibe do Pont Mack, c' esteut on bea [[platrê]], d’ èn aboird åjhey, ki pleut ascode les 7 olyinnes do pordjet. Ene coine du tchamps foirt sitindowe, purade a plat, bén erî do viyaedje, dirî l’ lene di [[trén]], et [[Bijhe (costé del Daegne)|do costé d’ bijhe]]. Come çouci, cwand l’ solea lût a [[nonne]], les ombrires si tapèt putoit do costé des bwès.<ref>[[Louis Baijot]], Les olyinnes di Bive, {{Rantoele}} l° 56 (ivier 2010-1011)</ref> == Tuzance == [[Aisse del Tuzance]] avou on pårteye des activités pol [[walon]] ([[copinreye]], [[cåbaret walon]]). Il ascoye li [[soce des rcåzeus di l' Årdene nonnrece]] dispu eviè 2002. Et les «[[scoles di rfondou walon d' Bive]]» dispu 2003. E 2018, li grand Bive s' aprestéve a siner pol labele «[[Nosse comene dit oyi]]». == Difoûtrinnès hårdêyes == * [http://www.bievre.be Waibe del comene] * [http://www.youtube.com/watch?v=xzrmeZpUgCk Rapoirtaedje so les olyinnes] (esplikêyes da [[Louis Baijot]], so [[Youtube]]). == Sourdants & pî-notes == {{ProvinceNameur}} [[Categoreye:Comenes di Walonreye]] 628lot5bkop7w0hcxesbkzgjaikgk74 Manse Wandelayik (tchåte) 0 12552 389039 346881 2022-08-08T19:34:50Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Dizo-tite|''Wandelaicus mansus''}} Li '''''Wandelaicus mansus''''', c' est ene grande cinse d' èn ome k' on loméve ''Wandelaïc'' et ki dveut viker do tins da [[Pepin l' Peuket]]. == Kinoxhance del manse == On-z è cåze dins ene viye [[tchåte]] di l' [[Abeye di Ståvleu]], k' a stî studeye la bén lontins pås benedictins Martène et Durand. On cnoxhe ci tecse la gråce a l' [[Abé Roland]], k' a scrît «Orchimont et ses fiefs» (''Orcîmont et ses fîs''). Ci cinse la si trovéve e ''pagus'' d' [[Årdene]] k' on loméve ''Palatiolus'' (enute: [[Palijhoû (viyaedje)|Palijhoû]]), eter [[Bive (viyaedje)|Bive]] et [[Nayômé]] (''Aldamega''). Alberik, abé di Ståvleu, î rataetchive li cinse ki li Rwè Pepin lyi aveut dné, po les djins d' [[Graide]] è profiter; a tchedje por zels di fé dire des [[messe]]s. Li tchåte riprind bråmint des nos d' bwès et d' tchamps k' on rtrouve co enute, après 13 siekes. Ces teréns la (les Graideles, enute) ont stî lontins après, on sudjet d' margaye eter l' eglijhe di [[Graide]] et l' cene di [[Wåjhî]]. [[Categoreye:Istwere del Walonreye]] 7pyu0b69gjx4nu9x4090yi7160lzfyl 389040 389039 2022-08-08T19:35:53Z Lucyin 16 Lucyin a displaecî l’ pådje [[Wandelaicus mansus]] viè [[Manse Wandelayik (tchåte)]] wikitext text/x-wiki {{Dizo-tite|''Wandelaicus mansus''}} Li '''''Wandelaicus mansus''''', c' est ene grande cinse d' èn ome k' on loméve ''Wandelaïc'' et ki dveut viker do tins da [[Pepin l' Peuket]]. == Kinoxhance del manse == On-z è cåze dins ene viye [[tchåte]] di l' [[Abeye di Ståvleu]], k' a stî studeye la bén lontins pås benedictins Martène et Durand. On cnoxhe ci tecse la gråce a l' [[Abé Roland]], k' a scrît «Orchimont et ses fiefs» (''Orcîmont et ses fîs''). Ci cinse la si trovéve e ''pagus'' d' [[Årdene]] k' on loméve ''Palatiolus'' (enute: [[Palijhoû (viyaedje)|Palijhoû]]), eter [[Bive (viyaedje)|Bive]] et [[Nayômé]] (''Aldamega''). Alberik, abé di Ståvleu, î rataetchive li cinse ki li Rwè Pepin lyi aveut dné, po les djins d' [[Graide]] è profiter; a tchedje por zels di fé dire des [[messe]]s. Li tchåte riprind bråmint des nos d' bwès et d' tchamps k' on rtrouve co enute, après 13 siekes. Ces teréns la (les Graideles, enute) ont stî lontins après, on sudjet d' margaye eter l' eglijhe di [[Graide]] et l' cene di [[Wåjhî]]. [[Categoreye:Istwere del Walonreye]] 7pyu0b69gjx4nu9x4090yi7160lzfyl Coirnîmont 0 12562 389042 361443 2022-08-08T19:42:01Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire|Coirnîmont}} '''Coirnîmont''' (so plaece ''Cwârnîmont'', fr: ''Cornimont''), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]], rebané avou [[Wåjhî]], li [[26 di djulete]] [[1964]], divant les [[rebanêye comene|grands rebanaedjes]]. [[Imådje:Coirniimont_tchapele.jpg|thumb|tchapele]] == Mwaissès dnêyes == * [[Limeros del posse]]: ** asteure: '''5555''' ** Di 1969 a 1977: '''6863''' (li minme ki Wåjhî). * [[Limero diyalectolodjike]]: '''D 139''' * Eplaeçmint sol Daegn: {{sol mape|49_51_44_N_04_59_54_E_region:BE|49°52'N - 5°00'E}} * Sipotaedje des djins : Les Coirnibotés (la-minme : ''Cwarnibotês''). * Nombe di djins e 1967 : diviè 150. == Discrijhaedje == Coirnîmont (çou ki vôreut dire "coirnou-mont"), c' est on ptit viyaedje foirt [[tourisse|touristike]] sol cresse ki rwaite an face, li cresse do [[Grå-Fayi]]. Po-z aler d' on viyaedje a l' ôte, i fåt dischinde dins ene parfonde valêye, bagneye på [[rixhea]] ki vént d' [[Wåjhî]] et moenne ses aiwes a [[Smwès]], å rgård do ptit viyaedje di [[Mouzaive]]. Ci rixhea fijheut tourner l' molén et l' soyreye di pires di Mitôdje, so Wåjhî, li molin d' Grå-Fayi et l' molén d' Mouzaive. C' est onk des pus beas rixheas del comene di Bive, avou on pont antike sins vôsseure fwait avou des platès pires d' [[agåxhe]]. Li reputåcion do viyaedje asteure vént d' èn årtisse ki fwait des sôrcires po wårni les måjhons. [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Province di Nameur]] nwi0q16h2jlhhlevftiunfibuxmm7lz 389043 389042 2022-08-08T19:43:53Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire|Coirnîmont}} '''Coirnîmont''' {{odio|Wa Coirnîmont wa-fel Cwarnîmont.ogg|lang=wa}} (la-minme ''Cwârnîmont'' u ''Côrnîmont''<ref>[[TG1]] p. 94.</ref>, fr: ''Cornimont''), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]], rebané avou [[Wåjhî]], li [[26 di djulete]] [[1964]], divant les [[rebanêye comene|grands rebanaedjes]]. [[Imådje:Coirniimont_tchapele.jpg|thumb|tchapele]] == Mwaissès dnêyes == * [[Limeros del posse]]: ** asteure: '''5555''' ** Di 1969 a 1977: '''6863''' (li minme ki Wåjhî). * [[Limero diyalectolodjike]]: '''D 139''' * Eplaeçmint sol Daegn: {{sol mape|49_51_44_N_04_59_54_E_region:BE|49°52'N - 5°00'E}} * Sipotaedje des djins : Les Coirnibotés (la-minme : ''Cwarnibotês''). * Nombe di djins e 1967 : diviè 150. == Discrijhaedje == Coirnîmont (çou ki vôreut dire "coirnou-mont"), c' est on ptit viyaedje foirt [[tourisse|touristike]] sol cresse ki rwaite an face, li cresse do [[Grå-Fayi]]. Po-z aler d' on viyaedje a l' ôte, i fåt dischinde dins ene parfonde valêye, bagneye på [[rixhea]] ki vént d' [[Wåjhî]] et moenne ses aiwes a [[Smwès]], å rgård do ptit viyaedje di [[Mouzaive]]. Ci rixhea fijheut tourner l' molén et l' soyreye di pires di Mitôdje, so Wåjhî, li molin d' Grå-Fayi et l' molén d' Mouzaive. C' est onk des pus beas rixheas del comene di Bive, avou on pont antike sins vôsseure fwait avou des platès pires d' [[agåxhe]]. Li reputåcion do viyaedje asteure vént d' èn årtisse ki fwait des sôrcires po wårni les måjhons. [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Province di Nameur]] m4pp2vf11yiubmreoqlph7g0q0cvoj1 389044 389043 2022-08-08T19:44:46Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire|Coirnîmont}} '''Coirnîmont''' {{odio|Wa Coirnîmont wa-fel Cwarnîmont.ogg|lang=wa}} (la-minme ''Cwârnîmont'' u ''Côrnîmont''<ref>[[TG1]] p. 94.</ref>, fr: ''Cornimont''), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]], rebané avou [[Wåjhî]], li [[26 di djulete]] [[1964]], divant les [[rebanêye comene|grands rebanaedjes]]. Asteure, c' est onk des viyaedjes do [[Grand Bive]], e l' [[province di Nameur]]. [[Imådje:Coirniimont_tchapele.jpg|thumb|tchapele]] == Mwaissès dnêyes == * [[Limeros del posse]]: ** asteure: '''5555''' ** Di 1969 a 1977: '''6863''' (li minme ki Wåjhî). * [[Limero diyalectolodjike]]: '''D 139''' * Eplaeçmint sol Daegn: {{sol mape|49_51_44_N_04_59_54_E_region:BE|49°52'N - 5°00'E}} * Sipotaedje des djins : Les Coirnibotés (la-minme : ''Cwarnibotês''). * Nombe di djins e 1967 : diviè 150. == Discrijhaedje == Coirnîmont (çou ki vôreut dire "coirnou-mont"), c' est on ptit viyaedje foirt [[tourisse|touristike]] sol cresse ki rwaite an face, li cresse do [[Grå-Fayi]]. Po-z aler d' on viyaedje a l' ôte, i fåt dischinde dins ene parfonde valêye, bagneye på [[rixhea]] ki vént d' [[Wåjhî]] et moenne ses aiwes a [[Smwès]], å rgård do ptit viyaedje di [[Mouzaive]]. Ci rixhea fijheut tourner l' molén et l' soyreye di pires di Mitôdje, so Wåjhî, li molin d' Grå-Fayi et l' molén d' Mouzaive. C' est onk des pus beas rixheas del comene di Bive, avou on pont antike sins vôsseure fwait avou des platès pires d' [[agåxhe]]. Li reputåcion do viyaedje asteure vént d' èn årtisse ki fwait des sôrcires po wårni les måjhons. [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Province di Nameur]] 5xajb3m49hjqkbajm2rwipu1ij29hwl Graide 0 12563 389047 318727 2022-08-08T19:51:40Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire|Graide}} '''Graide''' c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]], rebané avou [[Bive]], e l' [[province di Nameur]]. [[Imådje:graide_eglijhe_tour.jpg|thumb|Graide: li viye tour di l' eglijhe Sint-Dnis]] == Mwaissès dnêyes == * Limero del posse: '''5555''' (vî limero '''6861''') * [[ALW|Limero diyalectolodjike]]: '''D 125''' * Eplaeçmint sol Daegn: {{sol mape|49_57_04_N_05_04_01_E_region:BE|49°57'N - 5°04'E}} == Vîs scrijhas == ''Graida'' (770-779); ''Graisda'' (862-902); ''Graisdas, Grederis'' (946); ''Gredis, Graisde, Grades, Graidez'' (1330); ''Grede'' (1541-1554). == Deyografeye == Li [[rixhea]] d' Graide si lome l' [[Almaxhe]] et rdjond l' [[Lesse (aiwe)|Aiwe di Lesse]] dizo [[Dåvdisse]]. == Istwere == Graide fourit on [[doyiné]] dispu 837 (croes banåves di [[Palijhoû]]). E 1558, ci doyiné la s' sitindeut disk' a [[Ansreme]], [[Falmagne]], [[Felene]], [[Djedene]], [[Vierzeye]], [[Astire]], [[Li Mwinni]], Sèvry, [[Djivet]], [[Bive]], [[Wajî]], [[Djimbe]], [[Maissin]], [[Ôtchamp]], [[Ofagne]], [[Palijhoû (viyaedje)|Palijhoû]], [[Bouyon]], [[Fayi-les-Veneus]], [[Rdû]], [[Viyance]], [[Fromlene]], Hargnies. Li tour di l' eglijhe est foirt viye; fonts di 1500; c' esteut ene possession di [[Ståvleu]], ddja dviè 770 (ond e cåze el tchåte di [[wandelaicus mansus]]) Tins del [[guere 1914-1918]], gn a 22 omes k' ont stî dipoirtés e l' Almagne, li 5 di decimbe 1916. === Makis 1944 === [[Imådje:Åté_dou_Maquis_-_Graide_-_4-9-2005.JPG|thumb|Åté do Makis - Graide (4/9/2005)]] 17 makizårds ont stî touwés dins l' combat do 1î d' setimbe 1944, tins del [[guere 1940-1945]]. Cénk di Graide, 5 di Nayômé (3 estént frés, del famile Denoncin), 5 di [[Patiniye]] et co deus ôtes. Il avént stî atakés pa des SS k' estént a Bive et k' avént ddja distrût l' makis d' [[Hodrémont]] et broûlé l' viyaedje li 23 d' awousse. C' ere dja li 23 d' awousse, e 1914, ki les Almands avént broûlé Hodrémont on prumî côp. == [[toponimeye|Nos di des plaeces]] di Graide == === Graide Gåre === [[Imådje:graide_gaure_tchapele.jpg|thumb|tchapele del Gåre di Graide]] Graide Gåre si va diswalper åtoû d' l' eståcion d' tchimin d' fier, constrûte a kékès kilometes do viyaedje di Graide. Li tchapele del gåre di Graide a stî basteye dins les anêyes 1900 pal famile Bertrumé ki dmoréve a costé et ki s' a, dins l' minme timp, rissiervé ene cimintire privêye k' est asto del tchapele. Li tchapele a stî dnêye al fabrike di Graide et fwait don pårteye del pårotche. Li siervice a stî assuré på curé d' Graide, k' a yeu rcours a des peres etrindjirs po vni dire messe li dimegne. Dins les anêyes 1930, c' esteut l' abé Degembes, ki vneut d' [[Louwate]], pwis, on-z a yeu les peres di [[Tchanlî]], ki vnént e tram, pwis les peres di [[Bietris]], tins del [[guere di 1940-1945]]. On s' sovint do pere Eleuthère, ki nos djheut messe li dimegne å matén, pwis k' apougnive, pås fås tchmins, li voye di Tchîplane et rivni prinde li michline di Bietris, del vesprêye. Après l' guere, les curés d' Graide ont stî motorijhîs et il ont yeu pus åjhey po s' displaecî. Dispoy 2003, dj' ans on pere polonès, li pere Stanislaw, k' est curé po Graide et l' gåre, [[Grå-Fayi]], [[Tchîplane]] et [[Coirnîmont]]. === Ôtès plaeces === * [[Borbouze (Graide)|Borbouze]] {{Commonscat|Graide}} [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Province di Nameur]] 836feqgo26ph8t67ilfxb7zo6ai5amp 389048 389047 2022-08-08T19:52:09Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire|Graide}} '''Graide''' c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]], rebané avou [[Bive]], e l' [[province di Nameur]]. [[Imådje:graide_eglijhe_tour.jpg|thumb|Graide: li viye tour di l' eglijhe Sint-Dnis]] == Mwaissès dnêyes == * Limero del posse: '''5555''' (vî limero '''6861''') * [[ALW|Limero diyalectolodjike]]: '''D 125''' * Eplaeçmint sol Daegn: {{sol mape|49_57_04_N_05_04_01_E_region:BE|49°57'N - 5°04'E}} == Vîs scrijhas == ''Graida'' (770-779); ''Graisda'' (862-902); ''Graisdas, Grederis'' (946); ''Gredis, Graisde, Grades, Graidez'' (1330); ''Grede'' (1541-1554). == Deyografeye == Li [[rixhea]] d' Graide si lome l' [[Almaxhe]] et rdjond l' [[Lesse (aiwe)|Aiwe di Lesse]] dizo [[Dåvdisse]]. == Istwere == Graide fourit on [[doyiné]] dispu 837 (croes banåves di [[Palijhoû]]). E 1558, ci doyiné la s' sitindeut disk' a [[Ansreme]], [[Falmagne]], [[Felene]], [[Djedene]], [[Vierzeye]], [[Astire]], [[Li Mwinni]], Sèvry, [[Djivet]], [[Bive]], [[Wåjhî]], [[Djimbe]], [[Maissin]], [[Ôtchamp]], [[Ofagne]], [[Palijhoû (viyaedje)|Palijhoû]], [[Bouyon]], [[Fayi-les-Veneus]], [[Rdû]], [[Viyance]], [[Fromlene]], Hargnies. Li tour di l' eglijhe est foirt viye; fonts di 1500; c' esteut ene possession di [[Ståvleu]], ddja dviè 770 (ond e cåze el tchåte di [[wandelaicus mansus]]) Tins del [[guere 1914-1918]], gn a 22 omes k' ont stî dipoirtés e l' Almagne, li 5 di decimbe 1916. === Makis 1944 === [[Imådje:Åté_dou_Maquis_-_Graide_-_4-9-2005.JPG|thumb|Åté do Makis - Graide (4/9/2005)]] 17 makizårds ont stî touwés dins l' combat do 1î d' setimbe 1944, tins del [[guere 1940-1945]]. Cénk di Graide, 5 di Nayômé (3 estént frés, del famile Denoncin), 5 di [[Patiniye]] et co deus ôtes. Il avént stî atakés pa des SS k' estént a Bive et k' avént ddja distrût l' makis d' [[Hodrémont]] et broûlé l' viyaedje li 23 d' awousse. C' ere dja li 23 d' awousse, e 1914, ki les Almands avént broûlé Hodrémont on prumî côp. == [[toponimeye|Nos di des plaeces]] di Graide == === Graide Gåre === [[Imådje:graide_gaure_tchapele.jpg|thumb|tchapele del Gåre di Graide]] Graide Gåre si va diswalper åtoû d' l' eståcion d' tchimin d' fier, constrûte a kékès kilometes do viyaedje di Graide. Li tchapele del gåre di Graide a stî basteye dins les anêyes 1900 pal famile Bertrumé ki dmoréve a costé et ki s' a, dins l' minme timp, rissiervé ene cimintire privêye k' est asto del tchapele. Li tchapele a stî dnêye al fabrike di Graide et fwait don pårteye del pårotche. Li siervice a stî assuré på curé d' Graide, k' a yeu rcours a des peres etrindjirs po vni dire messe li dimegne. Dins les anêyes 1930, c' esteut l' abé Degembes, ki vneut d' [[Louwate]], pwis, on-z a yeu les peres di [[Tchanlî]], ki vnént e tram, pwis les peres di [[Bietris]], tins del [[guere di 1940-1945]]. On s' sovint do pere Eleuthère, ki nos djheut messe li dimegne å matén, pwis k' apougnive, pås fås tchmins, li voye di Tchîplane et rivni prinde li michline di Bietris, del vesprêye. Après l' guere, les curés d' Graide ont stî motorijhîs et il ont yeu pus åjhey po s' displaecî. Dispoy 2003, dj' ans on pere polonès, li pere Stanislaw, k' est curé po Graide et l' gåre, [[Grå-Fayi]], [[Tchîplane]] et [[Coirnîmont]]. === Ôtès plaeces === * [[Borbouze (Graide)|Borbouze]] {{Commonscat|Graide}} [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Province di Nameur]] r2p84dh94fu5ou7gywr3jxebs3r2eeo Gråfayi 0 12564 389049 380380 2022-08-08T19:52:58Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{po|Gros Fayi|Gros Fayi (discramiaedje)}} '''Grå-Fayi''' (la-minme, ''Grau-Fayi'', /groːfaji/<ref>avou on [[rôlé R]] come totes les djins prononcént co e 20inme sieke.</ref>, mins sovint rfrancijhî a ''Gros-Fayi'' {{odio|Wa Grå-Fayi.ogg|lang=wa}}, c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]], rebané avou [[Bive]] (mins k' aveut ddja stî rebané avou [[Wåjhî]] li [[26 di djulete]] [[1964]], divant les [[grands rebanaedjes]] di 1977). == Mwaissès dnêyes == * Limero del posse: ** asteure : '''5555''' ** vî limero : '''6863''' * [[Limero diyalectolodjike]]: '''D 138''' * Eplaeçmint sol Daegn: {{sol mape|49_52_11_N_04_59_00_E_region:BE|49°52'N - 4°59'E}} == Etimolodjeye == Li no d' ''Grå-Fayi'' èn vout nén dire "gros", come li scrijhaedje francès l' metou a nonsyince, mins "grå", ki vénreut di "[[:Wikt:graevleus|graevleus]]", paski les [[faw|hesses]] ont ene graevleuse [[schoice]]. [[Vîs scrijhas]]: ''Graveloitfait'' (1226); ''Grauelor Fahi'' (1234); ''Graveloi-Fahi''; ''Graufays, Groffays''; ''Gros-Fays''.<ref>Gérard, ''Canton de Gedinne'', 1932.</ref> == Rilidjon == Grå-Fayi si rataetchive dinltins a l' [[pårotche|eglijhe]] di [[Wajî]]. I n' a divnou [[pårotche]] k' e [[1586]], avou [[Coirnîmont]] et [[Tchîplane]] (tchapele a [[Sint Dôna]], li [[sint]] ki schape del [[tonoere]]). Li patron d' l' eglijhe, c' est [[sint Pire]], dicåçté après l' 29 di djun. == Istwere == Gråfayi, c' esteut on [[sårt]] distrîxhî al limotche des conteyes di [[conteye di Bouyon|Bouyon]] et d' [[conteye d' Orcîmont|Orcîmont]]. Grå-Fayi apårtina ås signeurs Yvette du Bohan (1225) pu Jacques d'Orchimont (1234). Ciste anêye la, avou l' acoird do somrin Hugues de Rethel, li dominne passe a l' [[eveke di Lidje]], k' esteut eto [[duk di Bouyon]].<ref>[[TG4]] a «Grosfays»</ref> I divna ene hôte foistreye del [[Dutcheye di Bouyon]] ki si stindeut disca [[Sidan|Sdan]]. On moumint moenné pa l' famile Gilles, signeurs d' [[Idje]], pu pa Tchåle di Berlaymont, signeur di [[Biarin]] (1575). Adonpwis: Jean de la Mark, signeur di [[Botôssåt]]; de Louvrex et de Lamock (1780) k' a fwait båti li molén d' Mitådje, so Wajî.<ref>Gérard, come cial ådzeu.</ref> == Nos d' plaece di Grå-Fayi == Li [[toponimeye]] di Gråfayi a stî rapoirtêye pa [[Yvon Barbazon]]. === Hamtea === * [[Tchîplane]] === Ôtès plaeces === {{Lka}} [[Gråfayi (toponimeye)]] == Sourdants == {{Commonscat|Gros-Fays}} [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Province di Nameur]] rnitwljqicfwjuiv51oswahcxo93v9s 389050 389049 2022-08-08T19:54:07Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{po|Gros Fayi|Gros Fayi (discramiaedje)}} '''Grå-Fayi''' (la-minme, ''Grau-Fayi'', /groːfaji/<ref>avou on [[rôlé R]] come totes les djins prononcént co e 20inme sieke.</ref>, mins sovint rfrancijhî a ''Gros-Fayi'' {{odio|Wa Grå-Fayi.ogg|lang=wa}}, c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]], rebané avou [[Bive]] (mins k' aveut ddja stî rebané avou [[Wåjhî]] li [[26 di djulete]] [[1964]], divant les [[grands rebanaedjes]] di 1977). == Mwaissès dnêyes == * Limero del posse: ** asteure : '''5555''' ** vî limero : '''6863''' * [[Limero diyalectolodjike]]: '''D 138''' * Eplaeçmint sol Daegn: {{sol mape|49_52_11_N_04_59_00_E_region:BE|49°52'N - 4°59'E}} == Etimolodjeye == Li no d' ''Grå-Fayi'' èn vout nén dire "gros", come li scrijhaedje francès l' metou a nonsyince, mins "grå", ki vénreut di "[[:Wikt:graevleus|graevleus]]", paski les [[faw|hesses]] ont ene graevleuse [[schoice]]. [[Vîs scrijhas]]: ''Graveloitfait'' (1226); ''Grauelor Fahi'' (1234); ''Graveloi-Fahi''; ''Graufays, Groffays''; ''Gros-Fays''.<ref>Gérard, ''Canton de Gedinne'', 1932.</ref> == Rilidjon == Grå-Fayi si rataetchive dinltins a l' [[pårotche|eglijhe]] di [[Wåjhî]]. I n' a divnou [[pårotche]] k' e [[1586]], avou [[Coirnîmont]] et [[Tchîplane]] (tchapele a [[Sint Dôna]], li [[sint]] ki schape del [[tonoere]]). Li patron d' l' eglijhe, c' est [[sint Pire]], dicåçté après l' 29 di djun. == Istwere == Gråfayi, c' esteut on [[sårt]] distrîxhî al limotche des conteyes di [[conteye di Bouyon|Bouyon]] et d' [[conteye d' Orcîmont|Orcîmont]]. Grå-Fayi apårtina ås signeurs Yvette du Bohan (1225) pu Jacques d'Orchimont (1234). Ciste anêye la, avou l' acoird do somrin Hugues de Rethel, li dominne passe a l' [[eveke di Lidje]], k' esteut eto [[duk di Bouyon]].<ref>[[TG4]] a «Grosfays»</ref> I divna ene hôte foistreye del [[Dutcheye di Bouyon]] ki si stindeut disca [[Sidan|Sdan]]. On moumint moenné pa l' famile Gilles, signeurs d' [[Idje]], pu pa Tchåle di Berlaymont, signeur di [[Biarin]] (1575). Adonpwis: Jean de la Mark, signeur di [[Botôssåt]]; de Louvrex et de Lamock (1780) k' a fwait båti li molén d' Mitådje, so Wåjhî.<ref>Gérard, come cial ådzeu.</ref> == Nos d' plaece di Grå-Fayi == Li [[toponimeye]] di Gråfayi a stî rapoirtêye pa [[Yvon Barbazon]]. === Hamtea === * [[Tchîplane]] === Ôtès plaeces === {{Lka}} [[Gråfayi (toponimeye)]] == Sourdants == {{Commonscat|Gros-Fays}} [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Province di Nameur]] o7k4epoo30pagdpwog9ax9gn9ansuv7 Moncea-e-l'-Årdene 0 12565 389051 297647 2022-08-08T19:57:01Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{po|Moncea (viyaedjes)|Moncea (discramiaedje)}} '''Li Moncea-e-l'-Årdene''' (la-minme ''Lu Moncé'', fr: ''Monceau-en-Ardenne''), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]], rebané avou [[Bive]]. == Mwaissès dnêyes == * Limero del posse: '''5555''' (vî limero '''6862''') * [[Limero diyalectolodjike]]: '''D 129''' * Eplaeçmint sol Daegn: {{sol mape|49_54_15_N_04_59_07_E_region:BE|49°54'N - 4°59'E}} * Vîs scrijhas: ''Monceal'', ''le Moncel'' (1541), ''le Monceau'' (1618). On dit toudi ''Li Moncea'' et ''Li Fayis'' (po [[Ptit-Fayi]]), adon ki les ôtes viyaedjes do ban ni purdèt pont d' årtike. == Nos d' plaeces == * '''Timon''' : Pitit viyaedje disparexhou al pesse di 1635, en alant so [[Belfontinne-dilé-Bive|Belfontinne]]. * '''[[Fî]] del prévôté d' [[Orcîmont]]''' : Bwès Bourlan u ''Mwârgoute''. * '''''Achy''''', viye signorreye sol voye di [[Wajî]]. * '''Les Mizeres''', e pårtaedje avou [[Bive (viyaedje)|Bive]]. Les måjhons des Mizeres k' ont l' ouxh di dvant sol grand-route vont avou Bive, les ôtes, avu l' Moncea. {{Commonscat|Monceau-en-Ardenne|L'&nbsp;Moncea}} [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Province do Lussimbork]] jzguwxyxp6mmswe4huqdh57o7rv3vuj 389052 389051 2022-08-08T19:58:42Z Lucyin 16 /* Nos d' plaeces */ wikitext text/x-wiki {{po|Moncea (viyaedjes)|Moncea (discramiaedje)}} '''Li Moncea-e-l'-Årdene''' (la-minme ''Lu Moncé'', fr: ''Monceau-en-Ardenne''), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]], rebané avou [[Bive]]. == Mwaissès dnêyes == * Limero del posse: '''5555''' (vî limero '''6862''') * [[Limero diyalectolodjike]]: '''D 129''' * Eplaeçmint sol Daegn: {{sol mape|49_54_15_N_04_59_07_E_region:BE|49°54'N - 4°59'E}} * Vîs scrijhas: ''Monceal'', ''le Moncel'' (1541), ''le Monceau'' (1618). On dit toudi ''Li Moncea'' et ''Li Fayis'' (po [[Ptit-Fayi]]), adon ki les ôtes viyaedjes do ban ni purdèt pont d' årtike. == Nos d' plaeces == * Timon : Pitit viyaedje disparexhou al pesse di 1635, en alant so [[Belfontinne-dilé-Bive|Belfontinne]]. * [[Fî]] del prévôté d' [[Orcîmont]]''' : Bwès Bourlan u ''Mwârgoute''. * Achi (fr. Achy), viye signorreye sol voye di [[Wåjhî]]. * Les Mizeres, hamtea metou po mitan so [[Bive (viyaedje)|Bive]]. Les måjhons des Mizeres k' ont l' ouxh di dvant sol grand-rote vont avou Bive, les ôtes, avou l' Moncea. {{Commonscat|Monceau-en-Ardenne|L'&nbsp;Moncea}} [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Province do Lussimbork]] akqaf78xg1siblcet7d7lscsasz5pv6 389053 389052 2022-08-08T19:59:12Z Lucyin 16 /* Nos d' plaeces */ wikitext text/x-wiki {{po|Moncea (viyaedjes)|Moncea (discramiaedje)}} '''Li Moncea-e-l'-Årdene''' (la-minme ''Lu Moncé'', fr: ''Monceau-en-Ardenne''), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]], rebané avou [[Bive]]. == Mwaissès dnêyes == * Limero del posse: '''5555''' (vî limero '''6862''') * [[Limero diyalectolodjike]]: '''D 129''' * Eplaeçmint sol Daegn: {{sol mape|49_54_15_N_04_59_07_E_region:BE|49°54'N - 4°59'E}} * Vîs scrijhas: ''Monceal'', ''le Moncel'' (1541), ''le Monceau'' (1618). On dit toudi ''Li Moncea'' et ''Li Fayis'' (po [[Ptit-Fayi]]), adon ki les ôtes viyaedjes do ban ni purdèt pont d' årtike. == Nos d' plaeces == * Timon : Pitit viyaedje disparexhou al pesse di 1635, en alant so [[Belfontinne-dilé-Bive|Belfontinne]]. * [[Fî]] del prévôté d' [[Orcîmont]] : Bwès Bourlan u Mwârgoute. * Achi (fr. Achy), viye signorreye sol voye di [[Wåjhî]]. * Les Mizeres, hamtea metou po mitan so [[Bive (viyaedje)|Bive]]. Les måjhons des Mizeres k' ont l' ouxh di dvant sol grand-rote vont avou Bive, les ôtes, avou l' Moncea. {{Commonscat|Monceau-en-Ardenne|L'&nbsp;Moncea}} [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Province do Lussimbork]] iskq7k608w5q30csrmg8o0bstxnjl0i 389054 389053 2022-08-08T19:59:34Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{po|Moncea (viyaedjes)|Moncea (discramiaedje)}} '''Li Moncea-e-l'-Årdene''' (la-minme ''Lu Moncé'', fr: ''Monceau-en-Ardenne''), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]], rebané avou [[Bive]]. == Mwaissès dnêyes == * Limero del posse: '''5555''' (vî limero '''6862''') * [[Limero diyalectolodjike]]: '''D 129''' * Eplaeçmint sol Daegn: {{sol mape|49_54_15_N_04_59_07_E_region:BE|49°54'N - 4°59'E}} * Vîs scrijhas: ''Monceal'', ''le Moncel'' (1541), ''le Monceau'' (1618). On dit toudi ''Li Moncea'' et ''Li Fayis'' (po [[Ptit-Fayi]]), adon ki les ôtes viyaedjes do ban ni purdèt pont d' årtike. == Nos d' plaeces == * Timon : Pitit viyaedje disparexhou al pesse di 1635, en alant so [[Belfontinne-dilé-Bive|Belfontinne]]. * [[Fî]] del prévôté d' [[Orcîmont]] : Bwès Bourlan u Mwârgoute. * Achi (fr. Achy), viye signorreye sol voye di [[Wåjhî]]. * Les Mizeres, hamtea metou po mitan so [[Bive (viyaedje)|Bive]]. Les måjhons des Mizeres k' ont l' ouxh di dvant sol grand-rote vont avou Bive, les ôtes, avou l' Moncea. {{Commonscat|Monceau-en-Ardenne|L'&nbsp;Moncea}} [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Province di Nameur]] j6mvozrthbgaf57dglryhh8m23oex19 Wåjhî 0 12572 389028 328786 2022-08-08T19:14:23Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire|Wåjhi}} '''Wåjhi''' (la-minme ''Wâjî''<ref>[[TG1]] p. 89.</ref> u '''Wâji'''<ref>[[TG4]].</ref>; fr: ''Oizy''), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]], rebané avou [[Bive]]. Wajî aveut ddja stî [[Pitits Rebanaedjes|rebané]] li [[26 di djulete]] [[1964]] avou [[Coirnîmont]], [[Grå-Fayi]] et [[Bayamont]]. == Mwaissès dnêyes == * [[Limeros del posse]] (nén candjî): ** asteure: '''5555''' ** Di 1969 a 1977: '''6863''' * [[Limero diyalectolodjike]]: '''D 130''' * Eplaeçmint sol Daegn: {{sol mape|49_53_37_N_05_00_33_E_region:BE|49°53'N - 5°0'E}} == Istwere == === Mîtrinne ådje === On cåzéve dedja d' Wajî do tins d' [[Pepin l' Bref]], tot come [[Bive (viyaedje)|Bive]], [[Graide]] et [[Nayômé]]. L' eglijhe di Wajî (adon, [[Sint Mårtén]]) ricovreut å [[9inme sieke]]: [[Bayamont]], [[Moncea-e-l'-Årdene|Moncea]], [[Pitit-Fayi]], [[Tchairire]], [[Grå-Fayi]], [[Coirnîmont]] et [[Tchîplane]]. Ele dipindeut adon di [[Ståvleu]], mins å [[13inme sieke]], c' ere les moennes do [[Li Bork|Bork]] (Sint Houbert, li sint patron d' asteure) ki racoedént les [[dîme]]s, avou li monastere di Laval-Dieu (Monthermé, Ård. franc.) et les peres di [[Rotchfoirt]]. === 17inme sieke === E [[1635]], tins del guere eter li [[France]] et L' [[Espagne]], li tchestea d' [[Orcîmont]] a stî metou a feu et tos les viyaedjes alintoû ont stî sacadjîs et greyîs. Les djins s' ont såvé dins les bwès et abandné leus viyaedjes durant 25 ans. C' est d' adon ki les ptits viyaedjes di dvant li pesse ont disparexhou (Brèchôt, Timon, Mwêjnètes). Viè 1660, on-z a rataké a rbasti li viyaedje et l' eglijhe. Li tour date di 1673-1674. Schôdés pa çk' il avént sofrou durant 30 ans, i l' ont basti po siervi di rfudje et di moyén d' disfinse. Gn aveut k' on ptit ouxh d' intrêye et kékes craeyes dins les meurs po tirer. Li çmintire est todi åtoû d' l' eglijhe. Di ç' tins la, li curé dveut etertini l' bastimint å raeze do keur et les [[pårotchî]]s dvént etertini tot çk' esteut dvant. Po-z eviter les margayes, ene pire mårkêye «NEF&nbsp;|&nbsp;CHOEUR, 1758» a stî ecastrêye dins l' meur di gåtche di l' eglijhe et dins l' ci d' droete. On les pout co vey enute, cwand on-z est dins li çmintire. Si Wajî n' fwait pus k' onk enute, dins l' tins, li ban esteut pårti e deus; ''li Dutcheye'' et ''li Province''. D' après li voye k' on dmeureut, on-z aveut droet a ene pårt di bwès dins onk u l' ôte des bans. Ci n' est ki dins les [[anêyes 1960]], k' on-z a aresté l' sistinme. === Guere di 40 === A l' liberåcion, gn a ene årmêye amerikinne k' a arivé d' [[Bôhan]], et ki dveut aler a [[Mnou Tchenoe]]. Li maki les a moenné pa les ptits tchmins po s' schouwer des Almands k' estént co a [[Vresse]] et a [[Mambe]]. Pa [[Erisson]], [[Conrate]], [[Orcîmont]], [[Ptit-Fayi]]. Arivés a Wajî, il ont vlou aler vey disca [[Modjimont]]. Mins cwand il ont rarivé a Wajî, les Almands estént la. Et i s' ont plouzé. Gn a yeu deus [[tank]]s almands d' broûlés.<ref>[[Louwis Baidjot]], [[scoles di Bive]], 25 di setimbe 2012</ref> == A vey == [[Imådje:Oizy - Chapel.jpg|thumb|Tchapele di Wajî]] A deus kilometes do viyaedje, sol platea, å mitan des tchamps, i gn a-st ene pitite tchapele ki date del pesse. C' ere ene tchapele "a repit"; ça vout dire k' on-z î apoirtéve les efants ki morént dvant l' [[bateme]], et i rpurdént coleur, li tins d' les batijhî. Li tchapele di Wåjî est conoxhowe lon et lådje. I n' si passe nén on djôu sins k' on n' î rascontere kékin ki vént î fé ses devôcions. == Economeye == Wajî a deus moléns, li molén d' Mitådje sol ruxhea ki dschind so [[Mouzaive]] et Ru-å-molén, sol ruxhea d' [[Bayamont]] ki s' tape dins li [[Smwès]] a [[Vresse]]. A Mitådje, gn aveut ossu ene soyreye a pires. On saetchive å [[chisse]] dins ene schayire vijhene. On amoennéve les grossès pires k' on soyive po fé des pavêyes et des glacîs (éviers). == Sourdant == [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Province di Nameur]] 9p94tqwb35p0gn4rzdi24v66ihv555t 389029 389028 2022-08-08T19:15:36Z Lucyin 16 Lucyin a displaecî l’ pådje [[Wajî]] viè [[Wåjî]] : son z etimolodjike dene -jh- e walon wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire|Wåjhi}} '''Wåjhi''' (la-minme ''Wâjî''<ref>[[TG1]] p. 89.</ref> u '''Wâji'''<ref>[[TG4]].</ref>; fr: ''Oizy''), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]], rebané avou [[Bive]]. Wajî aveut ddja stî [[Pitits Rebanaedjes|rebané]] li [[26 di djulete]] [[1964]] avou [[Coirnîmont]], [[Grå-Fayi]] et [[Bayamont]]. == Mwaissès dnêyes == * [[Limeros del posse]] (nén candjî): ** asteure: '''5555''' ** Di 1969 a 1977: '''6863''' * [[Limero diyalectolodjike]]: '''D 130''' * Eplaeçmint sol Daegn: {{sol mape|49_53_37_N_05_00_33_E_region:BE|49°53'N - 5°0'E}} == Istwere == === Mîtrinne ådje === On cåzéve dedja d' Wajî do tins d' [[Pepin l' Bref]], tot come [[Bive (viyaedje)|Bive]], [[Graide]] et [[Nayômé]]. L' eglijhe di Wajî (adon, [[Sint Mårtén]]) ricovreut å [[9inme sieke]]: [[Bayamont]], [[Moncea-e-l'-Årdene|Moncea]], [[Pitit-Fayi]], [[Tchairire]], [[Grå-Fayi]], [[Coirnîmont]] et [[Tchîplane]]. Ele dipindeut adon di [[Ståvleu]], mins å [[13inme sieke]], c' ere les moennes do [[Li Bork|Bork]] (Sint Houbert, li sint patron d' asteure) ki racoedént les [[dîme]]s, avou li monastere di Laval-Dieu (Monthermé, Ård. franc.) et les peres di [[Rotchfoirt]]. === 17inme sieke === E [[1635]], tins del guere eter li [[France]] et L' [[Espagne]], li tchestea d' [[Orcîmont]] a stî metou a feu et tos les viyaedjes alintoû ont stî sacadjîs et greyîs. Les djins s' ont såvé dins les bwès et abandné leus viyaedjes durant 25 ans. C' est d' adon ki les ptits viyaedjes di dvant li pesse ont disparexhou (Brèchôt, Timon, Mwêjnètes). Viè 1660, on-z a rataké a rbasti li viyaedje et l' eglijhe. Li tour date di 1673-1674. Schôdés pa çk' il avént sofrou durant 30 ans, i l' ont basti po siervi di rfudje et di moyén d' disfinse. Gn aveut k' on ptit ouxh d' intrêye et kékes craeyes dins les meurs po tirer. Li çmintire est todi åtoû d' l' eglijhe. Di ç' tins la, li curé dveut etertini l' bastimint å raeze do keur et les [[pårotchî]]s dvént etertini tot çk' esteut dvant. Po-z eviter les margayes, ene pire mårkêye «NEF&nbsp;|&nbsp;CHOEUR, 1758» a stî ecastrêye dins l' meur di gåtche di l' eglijhe et dins l' ci d' droete. On les pout co vey enute, cwand on-z est dins li çmintire. Si Wajî n' fwait pus k' onk enute, dins l' tins, li ban esteut pårti e deus; ''li Dutcheye'' et ''li Province''. D' après li voye k' on dmeureut, on-z aveut droet a ene pårt di bwès dins onk u l' ôte des bans. Ci n' est ki dins les [[anêyes 1960]], k' on-z a aresté l' sistinme. === Guere di 40 === A l' liberåcion, gn a ene årmêye amerikinne k' a arivé d' [[Bôhan]], et ki dveut aler a [[Mnou Tchenoe]]. Li maki les a moenné pa les ptits tchmins po s' schouwer des Almands k' estént co a [[Vresse]] et a [[Mambe]]. Pa [[Erisson]], [[Conrate]], [[Orcîmont]], [[Ptit-Fayi]]. Arivés a Wajî, il ont vlou aler vey disca [[Modjimont]]. Mins cwand il ont rarivé a Wajî, les Almands estént la. Et i s' ont plouzé. Gn a yeu deus [[tank]]s almands d' broûlés.<ref>[[Louwis Baidjot]], [[scoles di Bive]], 25 di setimbe 2012</ref> == A vey == [[Imådje:Oizy - Chapel.jpg|thumb|Tchapele di Wajî]] A deus kilometes do viyaedje, sol platea, å mitan des tchamps, i gn a-st ene pitite tchapele ki date del pesse. C' ere ene tchapele "a repit"; ça vout dire k' on-z î apoirtéve les efants ki morént dvant l' [[bateme]], et i rpurdént coleur, li tins d' les batijhî. Li tchapele di Wåjî est conoxhowe lon et lådje. I n' si passe nén on djôu sins k' on n' î rascontere kékin ki vént î fé ses devôcions. == Economeye == Wajî a deus moléns, li molén d' Mitådje sol ruxhea ki dschind so [[Mouzaive]] et Ru-å-molén, sol ruxhea d' [[Bayamont]] ki s' tape dins li [[Smwès]] a [[Vresse]]. A Mitådje, gn aveut ossu ene soyreye a pires. On saetchive å [[chisse]] dins ene schayire vijhene. On amoennéve les grossès pires k' on soyive po fé des pavêyes et des glacîs (éviers). == Sourdant == [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Province di Nameur]] 9p94tqwb35p0gn4rzdi24v66ihv555t 389031 389029 2022-08-08T19:16:01Z Lucyin 16 Lucyin a displaecî l’ pådje [[Wåjî]] viè [[Wåjhî]] wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire|Wåjhi}} '''Wåjhi''' (la-minme ''Wâjî''<ref>[[TG1]] p. 89.</ref> u '''Wâji'''<ref>[[TG4]].</ref>; fr: ''Oizy''), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]], rebané avou [[Bive]]. Wajî aveut ddja stî [[Pitits Rebanaedjes|rebané]] li [[26 di djulete]] [[1964]] avou [[Coirnîmont]], [[Grå-Fayi]] et [[Bayamont]]. == Mwaissès dnêyes == * [[Limeros del posse]] (nén candjî): ** asteure: '''5555''' ** Di 1969 a 1977: '''6863''' * [[Limero diyalectolodjike]]: '''D 130''' * Eplaeçmint sol Daegn: {{sol mape|49_53_37_N_05_00_33_E_region:BE|49°53'N - 5°0'E}} == Istwere == === Mîtrinne ådje === On cåzéve dedja d' Wajî do tins d' [[Pepin l' Bref]], tot come [[Bive (viyaedje)|Bive]], [[Graide]] et [[Nayômé]]. L' eglijhe di Wajî (adon, [[Sint Mårtén]]) ricovreut å [[9inme sieke]]: [[Bayamont]], [[Moncea-e-l'-Årdene|Moncea]], [[Pitit-Fayi]], [[Tchairire]], [[Grå-Fayi]], [[Coirnîmont]] et [[Tchîplane]]. Ele dipindeut adon di [[Ståvleu]], mins å [[13inme sieke]], c' ere les moennes do [[Li Bork|Bork]] (Sint Houbert, li sint patron d' asteure) ki racoedént les [[dîme]]s, avou li monastere di Laval-Dieu (Monthermé, Ård. franc.) et les peres di [[Rotchfoirt]]. === 17inme sieke === E [[1635]], tins del guere eter li [[France]] et L' [[Espagne]], li tchestea d' [[Orcîmont]] a stî metou a feu et tos les viyaedjes alintoû ont stî sacadjîs et greyîs. Les djins s' ont såvé dins les bwès et abandné leus viyaedjes durant 25 ans. C' est d' adon ki les ptits viyaedjes di dvant li pesse ont disparexhou (Brèchôt, Timon, Mwêjnètes). Viè 1660, on-z a rataké a rbasti li viyaedje et l' eglijhe. Li tour date di 1673-1674. Schôdés pa çk' il avént sofrou durant 30 ans, i l' ont basti po siervi di rfudje et di moyén d' disfinse. Gn aveut k' on ptit ouxh d' intrêye et kékes craeyes dins les meurs po tirer. Li çmintire est todi åtoû d' l' eglijhe. Di ç' tins la, li curé dveut etertini l' bastimint å raeze do keur et les [[pårotchî]]s dvént etertini tot çk' esteut dvant. Po-z eviter les margayes, ene pire mårkêye «NEF&nbsp;|&nbsp;CHOEUR, 1758» a stî ecastrêye dins l' meur di gåtche di l' eglijhe et dins l' ci d' droete. On les pout co vey enute, cwand on-z est dins li çmintire. Si Wajî n' fwait pus k' onk enute, dins l' tins, li ban esteut pårti e deus; ''li Dutcheye'' et ''li Province''. D' après li voye k' on dmeureut, on-z aveut droet a ene pårt di bwès dins onk u l' ôte des bans. Ci n' est ki dins les [[anêyes 1960]], k' on-z a aresté l' sistinme. === Guere di 40 === A l' liberåcion, gn a ene årmêye amerikinne k' a arivé d' [[Bôhan]], et ki dveut aler a [[Mnou Tchenoe]]. Li maki les a moenné pa les ptits tchmins po s' schouwer des Almands k' estént co a [[Vresse]] et a [[Mambe]]. Pa [[Erisson]], [[Conrate]], [[Orcîmont]], [[Ptit-Fayi]]. Arivés a Wajî, il ont vlou aler vey disca [[Modjimont]]. Mins cwand il ont rarivé a Wajî, les Almands estént la. Et i s' ont plouzé. Gn a yeu deus [[tank]]s almands d' broûlés.<ref>[[Louwis Baidjot]], [[scoles di Bive]], 25 di setimbe 2012</ref> == A vey == [[Imådje:Oizy - Chapel.jpg|thumb|Tchapele di Wajî]] A deus kilometes do viyaedje, sol platea, å mitan des tchamps, i gn a-st ene pitite tchapele ki date del pesse. C' ere ene tchapele "a repit"; ça vout dire k' on-z î apoirtéve les efants ki morént dvant l' [[bateme]], et i rpurdént coleur, li tins d' les batijhî. Li tchapele di Wåjî est conoxhowe lon et lådje. I n' si passe nén on djôu sins k' on n' î rascontere kékin ki vént î fé ses devôcions. == Economeye == Wajî a deus moléns, li molén d' Mitådje sol ruxhea ki dschind so [[Mouzaive]] et Ru-å-molén, sol ruxhea d' [[Bayamont]] ki s' tape dins li [[Smwès]] a [[Vresse]]. A Mitådje, gn aveut ossu ene soyreye a pires. On saetchive å [[chisse]] dins ene schayire vijhene. On amoennéve les grossès pires k' on soyive po fé des pavêyes et des glacîs (éviers). == Sourdant == [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Province di Nameur]] 9p94tqwb35p0gn4rzdi24v66ihv555t 389033 389031 2022-08-08T19:16:58Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire|Wåjhi}} '''Wåjhî''' (la-minme ''Wâjî''<ref>[[TG1]] p. 89.</ref> u '''Wâji'''<ref>[[TG4]].</ref>; fr: ''Oizy''), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]], rebané avou [[Bive]]. Wajî aveut ddja stî [[Pitits Rebanaedjes|rebané]] li [[26 di djulete]] [[1964]] avou [[Coirnîmont]], [[Grå-Fayi]] et [[Bayamont]]. == Mwaissès dnêyes == * [[Limeros del posse]] (nén candjî): ** asteure: '''5555''' ** Di 1969 a 1977: '''6863''' * [[Limero diyalectolodjike]]: '''D 130''' * Eplaeçmint sol Daegn: {{sol mape|49_53_37_N_05_00_33_E_region:BE|49°53'N - 5°0'E}} == Istwere == === Mîtrinne ådje === On cåzéve dedja d' Wajî do tins d' [[Pepin l' Bref]], tot come [[Bive (viyaedje)|Bive]], [[Graide]] et [[Nayômé]]. L' eglijhe di Wajî (adon, [[Sint Mårtén]]) ricovreut å [[9inme sieke]]: [[Bayamont]], [[Moncea-e-l'-Årdene|Moncea]], [[Pitit-Fayi]], [[Tchairire]], [[Grå-Fayi]], [[Coirnîmont]] et [[Tchîplane]]. Ele dipindeut adon di [[Ståvleu]], mins å [[13inme sieke]], c' ere les moennes do [[Li Bork|Bork]] (Sint Houbert, li sint patron d' asteure) ki racoedént les [[dîme]]s, avou li monastere di Laval-Dieu (Monthermé, Ård. franc.) et les peres di [[Rotchfoirt]]. === 17inme sieke === E [[1635]], tins del guere eter li [[France]] et L' [[Espagne]], li tchestea d' [[Orcîmont]] a stî metou a feu et tos les viyaedjes alintoû ont stî sacadjîs et greyîs. Les djins s' ont såvé dins les bwès et abandné leus viyaedjes durant 25 ans. C' est d' adon ki les ptits viyaedjes di dvant li pesse ont disparexhou (Brèchôt, Timon, Mwêjnètes). Viè 1660, on-z a rataké a rbasti li viyaedje et l' eglijhe. Li tour date di 1673-1674. Schôdés pa çk' il avént sofrou durant 30 ans, i l' ont basti po siervi di rfudje et di moyén d' disfinse. Gn aveut k' on ptit ouxh d' intrêye et kékes craeyes dins les meurs po tirer. Li çmintire est todi åtoû d' l' eglijhe. Di ç' tins la, li curé dveut etertini l' bastimint å raeze do keur et les [[pårotchî]]s dvént etertini tot çk' esteut dvant. Po-z eviter les margayes, ene pire mårkêye «NEF&nbsp;|&nbsp;CHOEUR, 1758» a stî ecastrêye dins l' meur di gåtche di l' eglijhe et dins l' ci d' droete. On les pout co vey enute, cwand on-z est dins li çmintire. Si Wajî n' fwait pus k' onk enute, dins l' tins, li ban esteut pårti e deus; ''li Dutcheye'' et ''li Province''. D' après li voye k' on dmeureut, on-z aveut droet a ene pårt di bwès dins onk u l' ôte des bans. Ci n' est ki dins les [[anêyes 1960]], k' on-z a aresté l' sistinme. === Guere di 40 === A l' liberåcion, gn a ene årmêye amerikinne k' a arivé d' [[Bôhan]], et ki dveut aler a [[Mnou Tchenoe]]. Li maki les a moenné pa les ptits tchmins po s' schouwer des Almands k' estént co a [[Vresse]] et a [[Mambe]]. Pa [[Erisson]], [[Conrate]], [[Orcîmont]], [[Ptit-Fayi]]. Arivés a Wajî, il ont vlou aler vey disca [[Modjimont]]. Mins cwand il ont rarivé a Wajî, les Almands estént la. Et i s' ont plouzé. Gn a yeu deus [[tank]]s almands d' broûlés.<ref>[[Louwis Baidjot]], [[scoles di Bive]], 25 di setimbe 2012</ref> == A vey == [[Imådje:Oizy - Chapel.jpg|thumb|Tchapele di Wajî]] A deus kilometes do viyaedje, sol platea, å mitan des tchamps, i gn a-st ene pitite tchapele ki date del pesse. C' ere ene tchapele "a repit"; ça vout dire k' on-z î apoirtéve les efants ki morént dvant l' [[bateme]], et i rpurdént coleur, li tins d' les batijhî. Li tchapele di Wåjî est conoxhowe lon et lådje. I n' si passe nén on djôu sins k' on n' î rascontere kékin ki vént î fé ses devôcions. == Economeye == Wajî a deus moléns, li molén d' Mitådje sol ruxhea ki dschind so [[Mouzaive]] et Ru-å-molén, sol ruxhea d' [[Bayamont]] ki s' tape dins li [[Smwès]] a [[Vresse]]. A Mitådje, gn aveut ossu ene soyreye a pires. On saetchive å [[chisse]] dins ene schayire vijhene. On amoennéve les grossès pires k' on soyive po fé des pavêyes et des glacîs (éviers). == Sourdant == [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Province di Nameur]] 2vo0ef6sdji60im78iyl0y07jau6rtx Ompré 0 12963 389012 357673 2022-08-08T17:55:32Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire|Ompré}} '''Ompré''' (F. Hompré), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]] rebané avou des ôtes viyaedjes do cotoû po fé l' nouve [[rebanêye comene]], del [[Vå-so-Seure]], e l' [[province do Lussimbork]]. == Mwaissès dnêyes == * [[Limeros del posse]] : ** asteure : '''6640'''. ** davance : '''6649'''. * [[A.L.W.|limero diyalectolodjike]] : '''B 30'''; mwaisse pont d' l' A.L.W. * Arondixhmint : [[Bastogne]] == [[Toponimeye|No di des plaeces]] d' Ompré == === Hamteas === * [[:Wikt:Esnoe|Esnoe]] (la-minme : ''Esnè''; a Bastogne ''Asnè'', F. ''Assenois''). * [[:Wikt:Tchåmont|Tchåmont]] (la-minme ''Tchâmont'', F. ''Chaumont''); Lomaedje des djins : les Tchåmonîs; Sipotaedje: les Pouchlons; * Clotchîmont (F. ''Clochimont''). * [[Ruxhea|Granru]] (F. ''Grandrue'') * Lozindje (F. ''Losange''); c' est la kel [[princesse Matile]] a stî al pitite sicole. * Rimeytchampagne (la-minme: a ''Rmîtchampagne''). * Rimwèveye (la-minme: a ''Rmwavèye''). * Serwåcoû (la-minme: Serwâcoûr, F. ''Salvacourt''), ki n' a waire sofrou a l' [[Ofinsive da Von Rundstedt]] === Ôtès plaeces === * A vey avou des aiwes : ** Al [[:Wikt:schate|Schate-Aiwe]]. qzwhdr6jrl6zkwkgdnef1kg2mcmozmw 389013 389012 2022-08-08T17:55:59Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire|Ompré}} '''Ompré''' (F. Hompré), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]] rebané avou des ôtes viyaedjes do cotoû po fé l' nouve [[rebanêye comene]], del [[Vå-so-Seure]], e l' [[province do Lussimbork]]. == Mwaissès dnêyes == * [[Limeros del posse]] : ** asteure : '''6640'''. ** davance : '''6649'''. * [[A.L.W.|limero diyalectolodjike]] : '''B 30'''; mwaisse pont d' l' A.L.W. * Arondixhmint : [[Bastogne]] == [[Toponimeye|No di des plaeces]] d' Ompré == === Hamteas === * [[:Wikt:Esnoe|Esnoe]] (la-minme : ''Esnè''; a Bastogne ''Asnè'', F. ''Assenois''). * [[:Wikt:Tchåmont|Tchåmont]] (la-minme ''Tchâmont'', F. ''Chaumont''); Lomaedje des djins : les Tchåmonîs; Sipotaedje: les Pouchlons; * Clotchîmont (F. ''Clochimont''). * [[Ruxhea|Granru]] (F. ''Grandrue'') * [[Lozindje (hamtea)|Lozindje]] (F. ''Losange''); c' est la kel [[princesse Matile]] a stî al pitite sicole. * Rimeytchampagne (la-minme: a ''Rmîtchampagne''). * Rimwèveye (la-minme: a ''Rmwavèye''). * Serwåcoû (la-minme: Serwâcoûr, F. ''Salvacourt''), ki n' a waire sofrou a l' [[Ofinsive da Von Rundstedt]] === Ôtès plaeces === * A vey avou des aiwes : ** Al [[:Wikt:schate|Schate-Aiwe]]. 6c2ke9ebb53vuer37okxaea5ml6p17i 389022 389013 2022-08-08T18:30:40Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire|Ompré}} '''Ompré''' (F. Hompré), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]] rebané avou des ôtes viyaedjes do cotoû po fé l' nouve [[rebanêye comene]], del [[Vå-so-Seure]], e l' [[province do Lussimbork]]. == Mwaissès dnêyes == * [[Limeros del posse]] : ** asteure : '''6640'''. ** davance : '''6649'''. * [[A.L.W.|limero diyalectolodjike]] : '''B 30'''; mwaisse pont d' l' A.L.W. * Arondixhmint : [[Bastogne]] == [[Toponimeye|No di des plaeces]] d' Ompré == === Hamteas === * [[:Wikt:Esnoe|Esnoe]] (la-minme : ''Esnè''; a Bastogne ''Asnè'', F. ''Assenois''). * [[:Wikt:Tchåmont|Tchåmont]] (la-minme ''Tchâmont'', F. ''Chaumont''); Lomaedje des djins : les Tchåmonîs; Sipotaedje: les Pouchlons; * Clotchîmont (F. ''Clochimont''). * [[Ruxhea|Granru]] (F. ''Grandrue'') * [[Lozindje (hamtea)|Lozindje]] (F. ''Losange''); c' est la kel [[princesse Matile]] a stî al pitite sicole. * Rimeytchampagne (la-minme: a ''Rmîtchampagne''). * Rimwèveye (la-minme: a ''Rmwavèye''). * Serwåcoû (la-minme: Serwâcoûr, F. ''Salvacourt''), ki n' a waire sofrou a l' [[Ofinsive da Von Rundstedt]] === Ôtès plaeces === * A vey avou des aiwes : ** Al [[:Wikt:schate|Schate-Aiwe]]. {{Commonscat|Hompré}} [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Province do Lussimbork]] 64lnm5ppwphlxsocqms1xuwa6o2koue 389023 389022 2022-08-08T18:32:07Z Lucyin 16 /* Hamteas */ wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire|Ompré}} '''Ompré''' (F. Hompré), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]] rebané avou des ôtes viyaedjes do cotoû po fé l' nouve [[rebanêye comene]], del [[Vå-so-Seure]], e l' [[province do Lussimbork]]. == Mwaissès dnêyes == * [[Limeros del posse]] : ** asteure : '''6640'''. ** davance : '''6649'''. * [[A.L.W.|limero diyalectolodjike]] : '''B 30'''; mwaisse pont d' l' A.L.W. * Arondixhmint : [[Bastogne]] == [[Toponimeye|No di des plaeces]] d' Ompré == === Hamteas === * [[:Wikt:Esnoe|Esnoe]] (la-minme : ''Esnè''; a Bastogne ''Asnè'', F. ''Assenois''). * [[:Wikt:Tchåmont|Tchåmont]] (la-minme ''Tchâmont'', F. ''Chaumont''); Lomaedje des djins : les Tchåmonîs; Sipotaedje: les Pouchlons; * Clotchîmont (F. ''Clochimont''). * [[Ruxhea|Granru]] (F. ''Grandrue'') * [[Lozindje (hamtea)|Lozindje]] (F. ''Losange''); c' est la kel [[princesse Matile]] a stî al pitite sicole. * [[Rimeytchampagne]] (la-minme: a ''Rmîtchampagne''). * [[Rimwèveye]] (la-minme: a ''Rmwavèye''). * Serwåcoû (la-minme: Serwâcoûr, F. ''Salvacourt''), ki n' a waire sofrou a l' [[Ofinsive da Von Rundstedt]] === Ôtès plaeces === * A vey avou des aiwes : ** Al [[:Wikt:schate|Schate-Aiwe]]. {{Commonscat|Hompré}} [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Province do Lussimbork]] jw0zb0o9ov6k19wodoy7oei8fq0z8os 389024 389023 2022-08-08T18:32:27Z Lucyin 16 /* Hamteas */ wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire|Ompré}} '''Ompré''' (F. Hompré), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]] rebané avou des ôtes viyaedjes do cotoû po fé l' nouve [[rebanêye comene]], del [[Vå-so-Seure]], e l' [[province do Lussimbork]]. == Mwaissès dnêyes == * [[Limeros del posse]] : ** asteure : '''6640'''. ** davance : '''6649'''. * [[A.L.W.|limero diyalectolodjike]] : '''B 30'''; mwaisse pont d' l' A.L.W. * Arondixhmint : [[Bastogne]] == [[Toponimeye|No di des plaeces]] d' Ompré == === Hamteas === * [[:Wikt:Esnoe|Esnoe]] (la-minme : ''Esnè''; a Bastogne ''Asnè'', F. ''Assenois''). * [[:Wikt:Tchåmont|Tchåmont]] (la-minme ''Tchâmont'', F. ''Chaumont''); Lomaedje des djins : les Tchåmonîs; Sipotaedje: les Pouchlons; * Clotchîmont (F. ''Clochimont''). * [[Ruxhea|Granru]] (F. ''Grandrue'') * [[Lozindje (hamtea)|Lozindje]] (F. ''Losange''); c' est la kel [[princesse Matile]] a stî al pitite sicole. * [[Rimeytchampagne]] (la-minme: a ''Rmîtchampagne''). * [[Rimwèveye]] (la-minme: a ''Rmwavèye''). * [[Serwåcoû]] (la-minme: Serwâcoûr, F. ''Salvacourt''), ki n' a waire sofrou a l' [[Ofinsive da Von Rundstedt]] === Ôtès plaeces === * A vey avou des aiwes : ** Al [[:Wikt:schate|Schate-Aiwe]]. {{Commonscat|Hompré}} [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Province do Lussimbork]] b0i29e9a5fajv67stbx59hxpa6lncy1 Noer Boton 0 13185 389064 143390 2022-08-09T01:57:17Z Xqbot 1544 Robot : correction d’une double redirection vers [[Noer Boton (gazete)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECTION [[Noer Boton (gazete)]] sa8dccv7mvhs768cc7fvypqg2oihahc Djedene 0 17621 389055 335425 2022-08-08T20:00:39Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire|Djedene}} Li grande '''Djedene''' (''Djèdène'' /ʤɛdɛn/, F. ''Gedinne''), c' est ene [[rebanêye comene]] del [[province di Nameur]], k' a dné s' no å canton li pus a nonne del [[province di Nameur]]. [[Imådje:Gedinne Namur Belgium Map.png|thumb|eplaeçmint del comene el province]] == Mwaissès dnêyes == * Dimorants: 4.398 ([[2005]]) * Sitindêye: 151,56 km² * Dinsité: 29,02 djins/km² * Limero del posse: '''5575''' (po tote li comene) * Arondixhmint: [[Dinant]] == Djeyografeye == === Eplaeçmint sol Daegn === {{sol mape|49_58_50_N_04_56_13_E_region:BE|49°59N—4°56'E}} ===Ban d' Djedene === * [[Djedene (viyaedje)]] * [[Li Grande Boursegne]] * [[Li Grande Louwate]] * [[Hodrémont]] * [[Måvjhén]] * [[Patiniye]] * [[Li Ptite Boursegne]] * [[Li Ptite Louwate]] * [[Riene]] * [[Li Sårt-Custene]] * [[Vencîmont]] * [[Vierziye]] === Awes et hôteur === Djedene est dins l' bassin del [[Houye (aiwe)|Houye]], pitite rivire ki rdjond [[Mouze]] dilé [[Djivet]] (so [[France]]) et k' est colnijheye a plaeces pås [[castor]]s. Djedene vijhene avou l' massif li pus hôt del province di Nameur, li [[Croes-Schaye]] (503 m); payis di [[fagne]]s et d' [[brouyire]]s. == Istwere == On a cåzé l' prumî côp d' Djedene e [[1017]] u [[1028]] dins “''Miracula S. Gengulfi''”, sicrît pa Gozon, moenne et abé di [[Florene]], ki raconte les margayes a propôs des rlikes di [[Sint Djingou]] k' ont stî hapêyes a Djedene et moennêyes a Florene, al dimande do signeur Arnoul di Rumigny. Jacques d' Orchymont esteut signeur hôtin di Djedene, k' il a, diviè 1200, afranki al coutume di Ranwez. E 1236, Baudouin d' Orchymont confirmêye li coutume di Renwez, mins avou des amenadjmints po les djins d' Djedene. Ci coutume la a fwait plaece pus tård al coutume di Bouyon. L' istwere di Djedene a stî assez ctapêye. Gn a k' a vey les eclaves ki les ptits viyaedjes avént dins les bwès d' Djedene. Li 23 d' awousse 1914 i gn a yeu on combat eter [[Almagne|Almands]] et [[France|Francès]], k' a cmincî so [[Patiniye]] po s' achever al nute al [[Li Ptite Louwate|Pitite Louwate]] et a [[Hodrémont]] d' on coté, a [[Vierzeye]] di l' ôte. == A vey == * Li Fagne di l' Abîme (unicmint so caybotis) avou les [[osmonde]]s * L' arboretom (al gåre di Djedene) * Al Cinse Djacot (Croes-Schaye), li “tour do meynaire” === Li tour do meynaire === [[Imådje:Tour_du_ Millénêre.JPG|thumb|Tour do Meynaire]] A vey sol site del Croes-Schaye; c' est èn assimblaedje di 6 gros sapéns (des douglas di 80 ans), 3 pa 3 po fé 2 trepîs. Li prumî trepî est pôzé al tere et l' deujhinme est emantchî sol prumî, mins les pates al copete. I sont insi betchfessîs onk dins l' ôte. Djondant l' assimblaedje, gn a des dobès montêyes ki vont djusk' al copete, raclôses dins on tube di foitès tôles perforêyes po-z î vey clair. Les sapéns fijhèt 35 metes di hôt et l' tour fwait 50 metes. Sol hôteur, gn a troes platfômes, a 17, 34 et 50 metes. Pa bea timp, on voet a 50&nbsp;km lon et les panatches di wapeur del cintråle di [[Tchô]], dlé Djivet, come si on sereut adlé. == Canton d' Djedene == Li canton d' Djedene si compôze di 3 comenes : * [[Bive]] ** [[Bive (viyaedje)|Bive]], [[Graide]], [[Nayômé]], [[Bayamont]], [[Wåjhî]], [[Grå-Fayi]], [[Tchîplane]], [[Coirnîmont]], [[Moncea-e-l'-Årdene|Li Moncea]], [[Pitit-Fayi|Li Fayi]], [[Belfontinne-dilé-Bive|Belfontinne]] * [[Djedene]] ** [[Djedene (viyaedje)|Djedene]], [[Vierzeye]], [[Riene]], [[Li Grande Boursegne]], [[Li Ptite Boursegne]], [[Vencîmont]], [[Måvjhén]], [[Patiniye]], [[Li Sårt-Custene]], [[Li Grande Louwate]], [[Li Ptite Louwate]], [[Hodrémont]] * [[Vresse]], ** [[Vresse (viyaedje)|Vresse]], [[Laforêt]], [[Tchairire]], [[Yåle]], [[Mouzaive]], [[Mambe]], [[Bôhan]], [[Herisson]], [[Orcîmont]], [[Nafraiteure]], et dipwis les grands rebanaedjes: 3 viyaedjes k' ont vnou del [[province do Lussimbork]]: [[Suni]], [[Badjimont]], [[Pûsmadje]] {{ProvinceNameur}} {{Commonscat|Gedinne}} 24soscjarwwdui5r2ctsat9vki8wt3n Djimele 0 19784 389005 387680 2022-08-08T14:58:01Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire|Djimele}} [[Imådje:Jemelle JPG00.jpg|thumb|L' eglijhe Sinte-Magrite d' Antioke (1865-1868).]] '''Djimele''' (å pus sovint dirî ene voyale, sol sicrijhaedje '''a Djmele''', et l’ prononçaedje ''a Gn’mèle'' /aɲmɛl/<ref>Ossu come sicrijha «Gn'mèle» dins [[Li vicåreye d' on gamén d' Cele (sovnances)]].</ref>; F. ''Jemelle''), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]] rebané avou l' [[Grand Rotchfoirt]], el [[province di Nameur]]. == Mwaissès dnêyes == * [[Limeros del posse]] : ** asteure : '''5580''' ** davance : '''5440''' * [[Limero diyalectolodjike]] : '''D 91'''. * Arondixhmint : [[Dinant]] * Sipotaedje des djins : les [[Raletcheus d' paile]] (c’ esteut des mo pôvès djins, dinltins). == Djeyografeye == [[Imådje:Jemelle JPG05b.jpg|thumb|L' aiwe di Wame trevåtchant Djmele]] C’ est a Djmele ki l’ [[Wame (aiwe e Lome)|aiwe di Wame]] si vént maxhî a [[Lome]]. Did la, li no do viyaedje ([[etimolodjeye gayele|gayel]] ''gena'', deus-aiwes). C’ est eto li prumî viyaedje del province di Nameur, tot vnant d’ [[Forire]], el [[province do Lussimbork]]. Djimele est metowe e l' [[Fåmene]]. == Industreye == [[Imådje:Djimele_Oujhenes_Lhoist.jpg|thumb|Les oujhenes Lhoist]] Oujhenes « Lhoist » di fabricaedje di prodûts fwaits avou l’ [[måle (tere)|måle]]. == Transpôrts == Mwaisse gåre do [[trén]] sol voye Nameur-Lussimbork. == Rilomés Djmelîs == [[François Bellot]] î a skepyî e [[1954]]. == Sourdant == {{Commonscat|Jemelle}} [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Province di Nameur]] sv46g7f2u43frqepepxubpg66nn8wev 389006 389005 2022-08-08T14:58:41Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire|Djimele}} [[Imådje:Jemelle JPG00.jpg|thumb|L' eglijhe Sinte-Magrite d' Antioke (1865-1868).]] '''Djimele''' (å pus sovint dirî ene voyale, sol sicrijhaedje «'''a Djmele'''», et l’ prononçaedje «''a Gn’mèle''» /aɲmɛl/<ref>Ossu come sicrijha «Gn'mèle» dins [[Li vicåreye d' on gamén d' Cele (sovnances)]].</ref>; F. ''Jemelle''), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]] rebané avou l' [[Grand Rotchfoirt]], el [[province di Nameur]]. == Mwaissès dnêyes == * [[Limeros del posse]] : ** asteure : '''5580''' ** davance : '''5440''' * [[Limero diyalectolodjike]] : '''D 91'''. * Arondixhmint : [[Dinant]] * Sipotaedje des djins : les [[Raletcheus d' paile]] (c’ esteut des mo pôvès djins, dinltins). == Djeyografeye == [[Imådje:Jemelle JPG05b.jpg|thumb|L' aiwe di Wame trevåtchant Djmele]] C’ est a Djmele ki l’ [[Wame (aiwe e Lome)|aiwe di Wame]] si vént maxhî a [[Lome]]. Did la, li no do viyaedje ([[etimolodjeye gayele|gayel]] ''gena'', deus-aiwes). C’ est eto li prumî viyaedje del province di Nameur, tot vnant d’ [[Forire]], el [[province do Lussimbork]]. Djimele est metowe e l' [[Fåmene]]. == Industreye == [[Imådje:Djimele_Oujhenes_Lhoist.jpg|thumb|Les oujhenes Lhoist]] Oujhenes « Lhoist » di fabricaedje di prodûts fwaits avou l’ [[måle (tere)|måle]]. == Transpôrts == Mwaisse gåre do [[trén]] sol voye Nameur-Lussimbork. == Rilomés Djmelîs == [[François Bellot]] î a skepyî e [[1954]]. == Sourdant == {{Commonscat|Jemelle}} [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Province di Nameur]] k1zm3twvh3861re6o4adc8jxuhle4ce 389007 389006 2022-08-08T14:59:07Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire|Djimele}} [[Imådje:Jemelle JPG00.jpg|thumb|L' eglijhe Sinte-Magrite d' Antioke (1865-1868).]] '''Djimele''' (å pus sovint dirî ene voyale, sol sicrijhaedje «'''a Djmele'''», et l’ prononçaedje «''a Gn’mèle''» /aɲmɛl/<ref>Ossu come sicrijha «Gn'mèle» dins [[Li vicåreye d' on gamén d' Cele (sovnances)]].</ref>; F. ''Jemelle''), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]] rebané avou [[Rotchfoirt]], el [[province di Nameur]]. == Mwaissès dnêyes == * [[Limeros del posse]] : ** asteure : '''5580''' ** davance : '''5440''' * [[Limero diyalectolodjike]] : '''D 91'''. * Arondixhmint : [[Dinant]] * Sipotaedje des djins : les [[Raletcheus d' paile]] (c’ esteut des mo pôvès djins, dinltins). == Djeyografeye == [[Imådje:Jemelle JPG05b.jpg|thumb|L' aiwe di Wame trevåtchant Djmele]] C’ est a Djmele ki l’ [[Wame (aiwe e Lome)|aiwe di Wame]] si vént maxhî a [[Lome]]. Did la, li no do viyaedje ([[etimolodjeye gayele|gayel]] ''gena'', deus-aiwes). C’ est eto li prumî viyaedje del province di Nameur, tot vnant d’ [[Forire]], el [[province do Lussimbork]]. Djimele est metowe e l' [[Fåmene]]. == Industreye == [[Imådje:Djimele_Oujhenes_Lhoist.jpg|thumb|Les oujhenes Lhoist]] Oujhenes « Lhoist » di fabricaedje di prodûts fwaits avou l’ [[måle (tere)|måle]]. == Transpôrts == Mwaisse gåre do [[trén]] sol voye Nameur-Lussimbork. == Rilomés Djmelîs == [[François Bellot]] î a skepyî e [[1954]]. == Sourdant == {{Commonscat|Jemelle}} [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Province di Nameur]] ms07c8hldtb4icos3cd15sznv2cg48s 389008 389007 2022-08-08T14:59:52Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire|Djimele}} [[Imådje:Jemelle JPG00.jpg|thumb|L' eglijhe Sinte-Magrite d' Antioke (1865-1868).]] '''Djimele''' (å pus sovint dirî ene voyale, sol sicrijhaedje «'''a Djmele'''», et l’ prononçaedje «''a Gn’mèle''» /aɲmɛl/<ref>Ossu come sicrijha «Gn'mèle» dins [[Li vicåreye d' on gamén d' Cele (sovnances)]].</ref>; F. ''Jemelle''), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]] rebané avou [[Rotchfoirt]], el [[province di Nameur]]. == Mwaissès dnêyes == * [[Limeros del posse]] : ** asteure : '''5580''' ** davance : '''5440''' * [[Limero diyalectolodjike]] : '''D 91'''. * Arondixhmint : [[Dinant]] * Sipotaedje des djins : les [[Raletcheus d' paile]] (c’ esteut des mo pôvès djins, dinltins). == Djeyografeye == [[Imådje:Jemelle JPG05b.jpg|thumb|L' aiwe di Wame trevåtchant Djmele]] C’ est a Djmele ki l’ [[Wame (aiwe e Lome)|aiwe di Wame]] si vént maxhî a [[Lome]]. Did la, li no do viyaedje ([[etimolodjeye gayele|gayel]] ''gena'', deus-aiwes). C’ est eto li prumî viyaedje del province di Nameur, tot vnant d’ [[Forire]], el [[province do Lussimbork]]. Djimele est metowe e l' [[Fåmene]]. == Industreye == [[Imådje:Djimele_Oujhenes_Lhoist.jpg|thumb|Les oujhenes Lhoist]] Oujhenes « Lhoist » di fabricaedje di prodûts fwaits avou l’ [[måle (tere)|måle]]. == Transpôrts == Mwaisse gåre do [[trén]] sol voye Nameur-Lussimbork. == Rilomés Djmelîs == [[François Bellot]] î a skepyî e [[1954]]. == Sourdant == {{Commonscat|Jemelle|Djmele}} [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Province di Nameur]] 2xvfibkdfkw2259ppbh12aqyivfwwu9 Li Vå-so-Seure 0 21322 389009 297421 2022-08-08T17:43:22Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Dizo-tite|''Vâ''}} '''Li Vå-so-Seure''' (la-minme ''Vâ'', fr: ''Vaux-sur-Sûre''), c' est ene [[rebanêye comene|comene intité]] ki n' egzistéve nén dvant, askepieye pa rebanaedje di sacwants viyaedjes do [[vå]] d' [[Seure]], el [[province do Lussimbork]] [[Imådje:Vaux-sur-Sûre_Luxembourg_Belgium_Map.png|thumb|eplaeçmint del comene]] [[Imådje:Vaux-sur-Sûre JPG01.jpg|thumb|Li mwaisse rowe]] == Mwaissès dnêyes == * Dimorants: 4.516 ([[2004]]) * [[Limero del posse]]: '''6640''' et '''6642''' * Arondixhmint: [[Bastogne]] * Sitindêye: 135,49 km² * Dinsité: 33,33 djins/km² * Ban do Vå-so-Seure : ** [[Djuzret]] ** [[Ompré]] ** [[Morhet]] ** [[Nive]] ** [[Sibret]] ** [[Li Vå-addé-Rozire]] == Difoûtrinne hårdêye == {{commons|Category:Vaux-sur-Sûre}} *[http://www.Vaux-sur-Sure.be Waibe del comene] {{ProvinceLussimbork|Li Va-so-Seure}} [[Categoreye:Comenes di Walonreye]] 2oe6vxj2pdfew62kjknmom633ufuckd 389010 389009 2022-08-08T17:44:41Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Dizo-tite|''Vâ''}} '''Li Vå-so-Seure''' (la-minme ''Vâ'', fr: ''Vaux-sur-Sûre''), c' est ene [[rebanêye comene|comene intité]] ki n' egzistéve nén dvant, askepieye pa rebanaedje di sacwants viyaedjes do [[vå]] d' [[Seure]], el [[province do Lussimbork]] [[Imådje:Vaux-sur-Sûre_Luxembourg_Belgium_Map.png|thumb|eplaeçmint del comene]] [[Imådje:Vaux-sur-Sûre JPG01.jpg|thumb|Li mwaisse rowe]] == Mwaissès dnêyes == * Dimorants: 4.516 ([[2004]]) * [[Limero del posse]]: '''6640''' et '''6642''' * Arondixhmint: [[Bastogne]] * Sitindêye: 135,49 km² * Dinsité: 33,33 djins/km² == Ban do Vå-so-Seure == * [[Djuzret]] * [[Ompré]] * [[Morhet]] * [[Nive]] * [[Sibret]] * [[Li Vå-addé-Rozire]] {{ProvinceLussimbork|Li Va-so-Seure}} == Difoûtrinne hårdêye == *[http://www.Vaux-sur-Sure.be Waibe del comene] {{commons|Category:Vaux-sur-Sûre|l'&nbsp;Vå}} [[Categoreye:Comenes di Walonreye]] e3he3mrst83jn9y6yvfg0cz1uhslfpo 389014 389010 2022-08-08T17:56:59Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Dizo-tite|''Vâ''}} '''Li Vå-so-Seure''' (la-minme ''Vâ'', fr: ''Vaux-sur-Sûre''), c' est ene [[rebanêye comene|comene intité]] ki n' egzistéve nén dvant, askepieye pa rebanaedje di sacwants viyaedjes do [[vå]] d' [[Seure]], el [[province do Lussimbork]] [[Imådje:Vaux-sur-Sûre_Luxembourg_Belgium_Map.png|thumb|eplaeçmint del comene]] [[Imådje:Vaux-sur-Sûre JPG01.jpg|thumb|Li mwaisse rowe]] == Mwaissès dnêyes == * Dimorants: 4.516 ([[2004]]) * [[Limero del posse]]: '''6640''' et '''6642''' * Arondixhmint: [[Bastogne]] * Sitindêye: 135,49 km² * Dinsité: 33,33 djins/km² == Ban do Vå-so-Seure == * [[Djuzret]] * [[Ompré]] * [[Morhet]] * [[Nive (viyaedje)|Nive]] * [[Sibret]] * [[Li Vå-addé-Rozire]] {{ProvinceLussimbork|Li Va-so-Seure}} == Difoûtrinne hårdêye == *[http://www.Vaux-sur-Sure.be Waibe del comene] {{commons|Category:Vaux-sur-Sûre|l'&nbsp;Vå}} [[Categoreye:Comenes di Walonreye]] qyh934slu5pkg334a70v1ggewufcykg Pitits Rebanaedjes 0 22219 389056 350366 2022-08-08T20:01:29Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki Les '''Ptits Rebanaedjes''', c' est des sayes di rebanaedjes di des tot ptits viyaedjes ki s' ont passé divant 1977. Il alént-st aprester les [[rebanêye comene|grands rebanaedjes]]. == vîs rebanaedjes == * E [[1887]], on rebana l' comene di [[Bévurcé]]. == Pondants et djondants des rebanaedjes 1964-1977 == E 1964, li minisse di l' interieur d' adon, li [[Joseph Michel]], a vlou sayî di rmete eshonne sacwantès ptitès comenes. Ci n' esteut nén sol dimande des djins. Metans, dins les ptits viyaedjes di l' [[Årdene]], les comenes avént sovint bén l' moyén et i n' tinént nén a-z aler dner leus sôs a des pus gros viyaedjes ki n' estént nén si ritches. == Egzimpes di rebanaedjes e [[1964]] == * li [[5 di may]] : [[Ernadje]], [[Såvnire]], [[Grand-Mayni-dlé-Djiblou|Grand-Mayni]] et [[Lonzêye]] ont stî rmetous avou [[Djiblou]]. * li [[18 di djun]], [[Les Tchairires (Yåle)|Les Tchairires]] et [[Mouzaive (Yåle)|Mouzaive]] ont stî rmetowes avou [[Yåle]]. * li [[2 d' djulete]] : ** [[Roloû]] et [[Noveye-dilé-Fexhe]] ont stî rmetous avou [[Fexhe-å-Hôt-Clokî (viyaedje)|Fexhe-å-Hôt-Clokî]]. ** [[Fize-li-Mårsale]], [[Kimexhe]], [[Ôdeu]] et [[Tisse]] ont stî rmatous avou [[Crusnêye]] * li [[6 di djulete]] : [[Li Gléjhe-dilé-Flemåle]] est rmetowe avou [[Les Awires]] * li [[26 di djulete]] : ** [[Coirnîmont]], [[Grå-Fayi]] et [[Bayamont]] ont stî rmetous avou [[Wåjhî]]. ** [[Belfontinne-e-l'-Årdene|Belfontinne]] et l' [[Pitit-Fayi]] ont stî rmetous avou l' [[Moncea-e-l'-Årdene|Moncea]]. == Egzimpes di rebanaedjes e [[1969]] == * [[Tchôkire]] avou l' [[Hôte Flémåle]]. == Egzimpes di rebanaedjes e [[1970]] == Pal lwè do [[17 di djulete]] (Moniteur do 11 d' awousse) : * [[Djé-Djérompont-Ptit-Rozire]] va rdjonde [[Boumål (Braibant)|Boumål-e-Braibant]] eyet [[Sint-Andrî]] po fé l' comene di [[Djérompont (comene)|Djérompont]] * [[Bietrêye]], [[Crås-Inmna]], [[Crehin]], [[Li Bôlin]], [[Onsin]], [[Poucet]], [[Sint-Servå-Lin]] et [[Viyé-dvant-Haneu]] vont rdjonde [[Haneu (veye)|Haneu]] [[Categoreye:Istwere del Walonreye|Rebanaedje]] [[Categoreye:Djeyografeye administrative]] joi7mdox83f60ydwfnxavgrbzs9esap Li Noer Boton 0 22970 389060 75392 2022-08-09T01:56:57Z Xqbot 1544 Robot : correction d’une double redirection vers [[Noer Boton (gazete)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECTION [[Noer Boton (gazete)]] sa8dccv7mvhs768cc7fvypqg2oihahc Åbe foû-ordinaire 0 25795 389057 383094 2022-08-08T20:02:04Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki Èn '''åbe foû-ordinaire''', c' est èn [[åbe]] ki n' rishonne nén ås ôtes, soeye-t i k' il a crexhou tot crawieuzmint ([[få d' Verzi]]), soeye-t i k' il est nouzome ([[secoya]]), ubén k' il est vî vî et k' i vike co. [[Imådje:Herchies JPG06a.jpg|thumb|350px|'''Erciye''', onk des åbes ås clås]] Gn a eto des åbes k' ont stî eployî po des pratikes a vey avou les [[doûcès creyances]] come les [[åbe ås clås|åbes ås clås]]. Dinltins, sacwants åbes foû-ordinaires estént metous so les mapes d' Estat-Madjor. Gn a eto des åbes ki sont cnoxhous pask' i sont des rperes djeyografikes u [[toponimeye|toponimikes]]. Bråmint des åbes foû-ordinaires del Walonreye ont stî saetchîs e portrait po [[Wikipedia]] pa [[Jean-Pol Grandmont]]. == Pus grands et pus gros åbes == [[Imådje:Bonnerue AR1aJPG.jpg|thumb|'''Bounru-dlé-Houfalijhe''', li Beneye Hesse]] Li pus gros åbe måy muzuré sereut on [[secoya]] des montinnes di [[Californeye]]; il freut 1486 m³. Les pus hôts åbes sont co des secoyas, todi el Californeye mins sol boird del mer, di l' indje lomêye "''Sequoia sempervirens''"; les pus grands fwaiynut 115,50 metes. El Walonreye, ene des pus grossès [[hesse]]s, c' est l' Beneye Hesse di [[Bounru-dlé-Oufalijhe|Bounru]] k' a 8 m di toû. == Åbes foû-ordinaires del Walonreye == [[Imådje:Tchinne di Presgau.jpg|thumb|'''Presgå''', el vî tchinne]] [[Imådje:Rouveroy AR1aJPG.jpg|thumb|'''Rouvwa''', li vî marcoté baronî|200px]] [[Imådje:Liernu JPG01b.jpg|thumb|'''Liernu''', li pus gros tchinne d' esté do Beneluss|175px]] [[Imådje:Harveng AR1aJPG.jpg|thumb|'''Arvin''', li pus gros pelé ciprès del Walonreye|175px]] [[Imådje:Esneux AR1aJPG.jpg|thumb|'''Esneu''', li pus gros adjeyant secoya del Walonreye|175px]] === co vicants === ==== åbes di fier ==== Gn a èn [[åbe di fier]] a [[Marimont]]. ==== åbe ås tulipes ==== Li pus gros [[åbe ås tulipes]] del Walonreye est a vey [[Les Brouwires|ås Brouwires]]. ==== baronîs ==== On a rlevé, come maronî foû-ordinaire, li marcoté [[baronî]] d' [[Rouvwa]]. ==== beyôles ==== Li pus grosse pindante [[beyôle]] del Walonreye est a vey a [[Hamwer]]. ==== blankès spenes ==== Li pus grosse [[årdispene]] del Walonreye si voet a [[Djerpene]]. ==== blancs murîs ==== Li pus gros [[blanc murî]] del Walonreye si trove a [[Tournai]]. ==== castagnîs ==== N a-st ene bele droete rîlêye di [[castagnî]]s a [[Mårcin (viyaedje)|Mårcin]]. ==== catalpas ==== Li pus gros [[catalpa]] del Walonreye si pout vie a [[Inne-Sint-Pire]]. ==== coignoûlîs ==== Li pus gros [[coignoulî måye]] del Walonreye est a [[Leugnî]]. ==== doyåves ==== On irè voltî vey li [[doyåve]] di [[Coû-Sint-Stiene]]. ==== frinnes ==== Li pus gros [[frinne]] del Walonreye si trove a [[Havlondje]], mins gn a eto on vî tchaboté frinne a [[Belaire]]. ==== hesses ==== A vey, dins les [[faw]]s: * li "Beneye Hesse" di [[Bounru-dlé-Houfalijhe]] * li bele dreve di hesses a [[Marimont]] * li bele dreve di rodjès hesses a [[Outin]] * li pus grosse pindante hesse del Walonreye a [[Gronmeu]] * li pus grosse rodje hesse del Walonreye a [[Beleul]] ==== hoûs ==== Li pus gros [[hoûssea]] del Walonreye si trove a [[Wareme]]. ==== noejhî d' Bizance ==== Li pus gros [[noejhî d' Byzance]] del Walonreye est a [[Mont]]. ==== noerès brokes ==== Li pus grosse noere broke del Walonreye si pout vey a [[Vierton]] ==== noer murî ==== Li pus gros [[noer murî]] del Walonreye a [[Dinant]]. ==== ôrmeas ==== Li pus gros [[ôrmea]] al tignasse del Walonreye est a [[Mirwå]]. ==== pelé ciprès ==== Li pus gros pelé cyprès del Walonreye si voet a [[Arvin]]. ==== pemî d' amour ==== Li pus gros [[pemî d' amour]] del Walonreye a [[Marimont]]. ==== plaenes ==== On vizitrè voltî li rodje plaene di [[Morlanwé]], mins li pus grosse plaene dol sôre "''Schwedleri''" del Walonreye est a [[Outin]]. Gn a-st a [[Trejnî]] on croejhmint [[plaene]] x [[doyåve]]. ==== plopes ==== Li pus grosse [[plope]] do Canada di Walonreye a crexhou a [[Grûpont]]. ==== sås ==== Dins les [[så]]s, on irè voltî vir li grosse [[pindante så]] di [[Doû]], eyet li pus grosse [[blanke så]] del Walonreye, a [[Miebe-li-Tchestea]]. ==== tchersîs ==== El pus gros [[tchersî]] del Walonreye est a [[Elmele]]. ==== secoyas ==== Li pus gros adjeyant [[secoya]] do pays a crexhou a [[Esneu]]. ==== sofora do Djapon ==== Li pus gros [[sofora do Djapon]] del Walonreye est a [[Astire]]. ==== tchinnes ==== Dins les [[tchinne]], on irè vey: * l' åbe ås clås d' [[Avrè]] * l' åbe ås clås d' [[Erciye]] * li pus gros [[tchinne d' esté]] (''Quercus robur'') do [[Beneluss]] est a [[Liernu]]; il a-st a pô près 1000 ans, et fé 9 metes 85 di toû a 1,50 m. di tere. * li vî tchinne d' èsté di [[Feradje]]. * les vîs tchinnes d' [[Inguî]], inte di zels, li fameus "tchinne do Duk Prosper" * li vî tchinne dirî l' eglijhe di [[Presgå]] ==== tchårnales ==== El pus grosse [[tchårnale]] del Walonreye est a vey [[El Rû|å Rû]]. ====tiyoûs ==== [[Imådje:Tiyoû del djustice Mélin-Hesbaye.jpg|thumb|tiyou del Djustice a Mélin-e-l'-Hesbaye]] Dins les [[tiyoû]] foû-ordinaires, n a: * li gros tiyoû ås grandès foyes di [[Conneu]] k' a divnou li pus gros tiyoû del Walonreye (dispoy ki l' tiyoû ås ptitès foyes d' [[Arkegnere]] a stî råyî pa l' timpesse do moes d' may 2007). ** les cis di [[Bouyon]], di [[Brafe]], di [[Dweyon]], di [[Djerpene]], d' [[Emtene-dilé-Hamwè]], di [[Foy]] di [[Macon]], di [[Sorene]], di [[Wåjhî]], di [[Wahå]] et les fameus "Tiyoûs do Vî Payis" a [[Biou]] et "Tchabote di Sint-Nicolai a [[Furnå]]. * li cotoirdou tiyoû d' [[Mélin-el-Hesbaye]] * li ci d' [[Tchantmiele]] * li ci d' [[Wévurcé]], planté al fén del [[guere di 30 ans]] * li ci d' [[Mélin-el-Hesbaye]] <gallery> Tilleul Place Saint-Michel à Chantemelle commune d'Etalle.JPG|Tchantmiele Wévurcé eglijhe tiyoû.JPG|Wévurcé: tiyoû planté al fén del [[guere di 30 ans]] </gallery> === crevés u abatous === [[Imådje:Mabompré AR1JPG.jpg|thumb|'''Måbon-pré''', li Crawêye Hesse et s' djeton|200px]] * L' '''åbe Napoleyon''' inte [[Transene]] et [[Maissin]], al Få Mayå : c' esteut ene [[hesse]] k' aveut crexhou so ene pire. Elle esteut markêye so les mapes d' Estat-Madjor almandes al [[prumire guere daegnrece]]. * L' '''åbe Coûte-Djoye''' inte [[Aleur]], [[Anse]] eyet [[Rocoû]] : rimimbere li [[batreye di Rocoû]] do [[11 d' octôbe]] [[1746]], la k' les Aloyîs alént wangnî, et k' c' est les Francès do [[Marixhå d' Saxe]] k' ont stî les pus foirts. Les ôtes avént yeu ene [[:Wikt:coûte djoye|coûte djoye]]. C' esteut dandjreus on tiyoû. * Li tiyoû ås ptitès foyes d' [[Arkegnere]] k' esteut li pus gros tiyoû del Walonreye mins k' a stî ståré pa l' timpesse do [[11 di may]] 2007. * Li '''Crawe Hesse''' ([[:Wikt:crawieuse|crawieuse]] hesse) di [[Måbompré]] k' esteut li pus grosse hesse del Walonreye. * Li vî stok di tiyoû del tchapele Sint-Rok sol Bati a [[Fumwè]]. Les båsheles ki s' vlént maryî î plantént on clå, eyet l' båjhî. Il esteut griblé d' clås. Cwand li stok fourit pouri, les dmandeuses di galant rabressît on clå d' l' ouxh. == Åbes toponimikes == [[Imådje:Mermoite å Tiyoû (â tchou).jpg|thumb|Plake a Mermoite "å Tiyoû", la k' gn aveut on grand tiyoû]] Kécfeye, l' åbe a l' no del sakî ki l' a planté. * Li "[[sapén]] Marchal" : a mitan voye inte [[Transene]] et [[Viyance]], dins l' bwès d' Tchanmont. Dandjreus onk des prumîs sapéns plant avr la, pa on [[gåre di bwès]] lomé "Marchal". * El "sapén Chléder" a [[Fepén]] : dandjreus li minme sipoûle. Des ôtes côps, c' est l' åbe ki dene si no a on tchamp. * Li "tchamp al hesse" a [[Yåle]]. Udon-bén a ene plaece d' on viyaedje, come tiyoû d' [[Mermoite]], ki s' veyeut des viyaedjes alintoû. == Åbes foû-ordinaires foû del Walonreye == * Li foû gros [[sayou|sawri]] a [[Anderlek]]. * L' [[åbe di Ténéré]]. * Li vî olivî di dlé l' Plaece Pietri a Rabat (Marok), esseré å mitan del veye. Il est sacwants siekes vî. * L' « Åbe des Rapoûlaedjes », c' est on [[sapén]], vî come Matîssalé, k' est al copete del Montinne Sint-Pire ([[Ay Petri]]), el [[Crimêye]]. C' est å coron do teleferike ki monte sol montinne. Tchaeke viziteu î capind on sovni: ene tchinne d' årdjint, on breslet avou s' ptit no, on biesse colé d' plastike. <ref><SMALL>[[L. Mahin]] [[Vera (roman)|Vera]], tchaptrê 29.</ref></SMALL> <gallery> Vi olivi Rabat.jpg|thumb|Vî olivî dilé l' Plaece Pietri, a Rabat, Marok Åbe ås esvotos Montinne Sint-Pire Crimêye.jpg|Åbe al copete del Montinne Sint-Pire (Crimêye) </gallery> == Sourdants == {{Commonscat|Famous trees|les åbes foû-ordinaires}} [[Categoreye:åbes foû-ordinaires|*]] ija908bdz7euma8q6slc42wjegt769l 389058 389057 2022-08-08T20:02:37Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki Èn '''åbe foû-ordinaire''', c' est èn [[åbe]] ki n' rishonne nén ås ôtes, soeye-t i k' il a crexhou tot crawieuzmint ([[få d' Verzi]]), soeye-t i k' il est nouzome ([[secoya]]), ubén k' il est vî vî et k' i vike co. [[Imådje:Herchies JPG06a.jpg|thumb|350px|'''Erciye''', onk des åbes ås clås]] == Kékès esplikêyes == Gn a eto des åbes k' ont stî eployî po des pratikes a vey avou les [[doûcès creyances]] come les [[åbe ås clås|åbes ås clås]]. Dinltins, sacwants åbes foû-ordinaires estént metous so les mapes d' Estat-Madjor. Gn a eto des åbes ki sont cnoxhous pask' i sont des rperes djeyografikes u [[toponimeye|toponimikes]]. Bråmint des åbes foû-ordinaires del Walonreye ont stî saetchîs e portrait po [[Wikipedia]] pa [[Jean-Pol Grandmont]]. == Pus grands et pus gros åbes == [[Imådje:Bonnerue AR1aJPG.jpg|thumb|'''Bounru-dlé-Houfalijhe''', li Beneye Hesse]] Li pus gros åbe måy muzuré sereut on [[secoya]] des montinnes di [[Californeye]]; il freut 1486 m³. Les pus hôts åbes sont co des secoyas, todi el Californeye mins sol boird del mer, di l' indje lomêye "''Sequoia sempervirens''"; les pus grands fwaiynut 115,50 metes. El Walonreye, ene des pus grossès [[hesse]]s, c' est l' Beneye Hesse di [[Bounru-dlé-Oufalijhe|Bounru]] k' a 8 m di toû. == Åbes foû-ordinaires del Walonreye == [[Imådje:Tchinne di Presgau.jpg|thumb|'''Presgå''', el vî tchinne]] [[Imådje:Rouveroy AR1aJPG.jpg|thumb|'''Rouvwa''', li vî marcoté baronî|200px]] [[Imådje:Liernu JPG01b.jpg|thumb|'''Liernu''', li pus gros tchinne d' esté do Beneluss|175px]] [[Imådje:Harveng AR1aJPG.jpg|thumb|'''Arvin''', li pus gros pelé ciprès del Walonreye|175px]] [[Imådje:Esneux AR1aJPG.jpg|thumb|'''Esneu''', li pus gros adjeyant secoya del Walonreye|175px]] === co vicants === ==== åbes di fier ==== Gn a èn [[åbe di fier]] a [[Marimont]]. ==== åbe ås tulipes ==== Li pus gros [[åbe ås tulipes]] del Walonreye est a vey [[Les Brouwires|ås Brouwires]]. ==== baronîs ==== On a rlevé, come maronî foû-ordinaire, li marcoté [[baronî]] d' [[Rouvwa]]. ==== beyôles ==== Li pus grosse pindante [[beyôle]] del Walonreye est a vey a [[Hamwer]]. ==== blankès spenes ==== Li pus grosse [[årdispene]] del Walonreye si voet a [[Djerpene]]. ==== blancs murîs ==== Li pus gros [[blanc murî]] del Walonreye si trove a [[Tournai]]. ==== castagnîs ==== N a-st ene bele droete rîlêye di [[castagnî]]s a [[Mårcin (viyaedje)|Mårcin]]. ==== catalpas ==== Li pus gros [[catalpa]] del Walonreye si pout vie a [[Inne-Sint-Pire]]. ==== coignoûlîs ==== Li pus gros [[coignoulî måye]] del Walonreye est a [[Leugnî]]. ==== doyåves ==== On irè voltî vey li [[doyåve]] di [[Coû-Sint-Stiene]]. ==== frinnes ==== Li pus gros [[frinne]] del Walonreye si trove a [[Havlondje]], mins gn a eto on vî tchaboté frinne a [[Belaire]]. ==== hesses ==== A vey, dins les [[faw]]s: * li "Beneye Hesse" di [[Bounru-dlé-Houfalijhe]] * li bele dreve di hesses a [[Marimont]] * li bele dreve di rodjès hesses a [[Outin]] * li pus grosse pindante hesse del Walonreye a [[Gronmeu]] * li pus grosse rodje hesse del Walonreye a [[Beleul]] ==== hoûs ==== Li pus gros [[hoûssea]] del Walonreye si trove a [[Wareme]]. ==== noejhî d' Bizance ==== Li pus gros [[noejhî d' Byzance]] del Walonreye est a [[Mont]]. ==== noerès brokes ==== Li pus grosse noere broke del Walonreye si pout vey a [[Vierton]] ==== noer murî ==== Li pus gros [[noer murî]] del Walonreye a [[Dinant]]. ==== ôrmeas ==== Li pus gros [[ôrmea]] al tignasse del Walonreye est a [[Mirwå]]. ==== pelé ciprès ==== Li pus gros pelé cyprès del Walonreye si voet a [[Arvin]]. ==== pemî d' amour ==== Li pus gros [[pemî d' amour]] del Walonreye a [[Marimont]]. ==== plaenes ==== On vizitrè voltî li rodje plaene di [[Morlanwé]], mins li pus grosse plaene dol sôre "''Schwedleri''" del Walonreye est a [[Outin]]. Gn a-st a [[Trejnî]] on croejhmint [[plaene]] x [[doyåve]]. ==== plopes ==== Li pus grosse [[plope]] do Canada di Walonreye a crexhou a [[Grûpont]]. ==== sås ==== Dins les [[så]]s, on irè voltî vir li grosse [[pindante så]] di [[Doû]], eyet li pus grosse [[blanke så]] del Walonreye, a [[Miebe-li-Tchestea]]. ==== tchersîs ==== El pus gros [[tchersî]] del Walonreye est a [[Elmele]]. ==== secoyas ==== Li pus gros adjeyant [[secoya]] do pays a crexhou a [[Esneu]]. ==== sofora do Djapon ==== Li pus gros [[sofora do Djapon]] del Walonreye est a [[Astire]]. ==== tchinnes ==== Dins les [[tchinne]], on irè vey: * l' åbe ås clås d' [[Avrè]] * l' åbe ås clås d' [[Erciye]] * li pus gros [[tchinne d' esté]] (''Quercus robur'') do [[Beneluss]] est a [[Liernu]]; il a-st a pô près 1000 ans, et fé 9 metes 85 di toû a 1,50 m. di tere. * li vî tchinne d' èsté di [[Feradje]]. * les vîs tchinnes d' [[Inguî]], inte di zels, li fameus "tchinne do Duk Prosper" * li vî tchinne dirî l' eglijhe di [[Presgå]] ==== tchårnales ==== El pus grosse [[tchårnale]] del Walonreye est a vey [[El Rû|å Rû]]. ====tiyoûs ==== [[Imådje:Tiyoû del djustice Mélin-Hesbaye.jpg|thumb|tiyou del Djustice a Mélin-e-l'-Hesbaye]] Dins les [[tiyoû]] foû-ordinaires, n a: * li gros tiyoû ås grandès foyes di [[Conneu]] k' a divnou li pus gros tiyoû del Walonreye (dispoy ki l' tiyoû ås ptitès foyes d' [[Arkegnere]] a stî råyî pa l' timpesse do moes d' may 2007). ** les cis di [[Bouyon]], di [[Brafe]], di [[Dweyon]], di [[Djerpene]], d' [[Emtene-dilé-Hamwè]], di [[Foy]] di [[Macon]], di [[Sorene]], di [[Wåjhî]], di [[Wahå]] et les fameus "Tiyoûs do Vî Payis" a [[Biou]] et "Tchabote di Sint-Nicolai a [[Furnå]]. * li cotoirdou tiyoû d' [[Mélin-el-Hesbaye]] * li ci d' [[Tchantmiele]] * li ci d' [[Wévurcé]], planté al fén del [[guere di 30 ans]] * li ci d' [[Mélin-el-Hesbaye]] <gallery> Tilleul Place Saint-Michel à Chantemelle commune d'Etalle.JPG|Tchantmiele Wévurcé eglijhe tiyoû.JPG|Wévurcé: tiyoû planté al fén del [[guere di 30 ans]] </gallery> === crevés u abatous === [[Imådje:Mabompré AR1JPG.jpg|thumb|'''Måbon-pré''', li Crawêye Hesse et s' djeton|200px]] * L' '''åbe Napoleyon''' inte [[Transene]] et [[Maissin]], al Få Mayå : c' esteut ene [[hesse]] k' aveut crexhou so ene pire. Elle esteut markêye so les mapes d' Estat-Madjor almandes al [[prumire guere daegnrece]]. * L' '''åbe Coûte-Djoye''' inte [[Aleur]], [[Anse]] eyet [[Rocoû]] : rimimbere li [[batreye di Rocoû]] do [[11 d' octôbe]] [[1746]], la k' les Aloyîs alént wangnî, et k' c' est les Francès do [[Marixhå d' Saxe]] k' ont stî les pus foirts. Les ôtes avént yeu ene [[:Wikt:coûte djoye|coûte djoye]]. C' esteut dandjreus on tiyoû. * Li tiyoû ås ptitès foyes d' [[Arkegnere]] k' esteut li pus gros tiyoû del Walonreye mins k' a stî ståré pa l' timpesse do [[11 di may]] 2007. * Li '''Crawe Hesse''' ([[:Wikt:crawieuse|crawieuse]] hesse) di [[Måbompré]] k' esteut li pus grosse hesse del Walonreye. * Li vî stok di tiyoû del tchapele Sint-Rok sol Bati a [[Fumwè]]. Les båsheles ki s' vlént maryî î plantént on clå, eyet l' båjhî. Il esteut griblé d' clås. Cwand li stok fourit pouri, les dmandeuses di galant rabressît on clå d' l' ouxh. == Åbes toponimikes == [[Imådje:Mermoite å Tiyoû (â tchou).jpg|thumb|Plake a Mermoite "å Tiyoû", la k' gn aveut on grand tiyoû]] Kécfeye, l' åbe a l' no del sakî ki l' a planté. * Li "[[sapén]] Marchal" : a mitan voye inte [[Transene]] et [[Viyance]], dins l' bwès d' Tchanmont. Dandjreus onk des prumîs sapéns plant avr la, pa on [[gåre di bwès]] lomé "Marchal". * El "sapén Chléder" a [[Fepén]] : dandjreus li minme sipoûle. Des ôtes côps, c' est l' åbe ki dene si no a on tchamp. * Li "tchamp al hesse" a [[Yåle]]. Udon-bén a ene plaece d' on viyaedje, come tiyoû d' [[Mermoite]], ki s' veyeut des viyaedjes alintoû. == Åbes foû-ordinaires foû del Walonreye == * Li foû gros [[sayou|sawri]] a [[Anderlek]]. * L' [[åbe di Ténéré]]. * Li vî olivî di dlé l' Plaece Pietri a Rabat (Marok), esseré å mitan del veye. Il est sacwants siekes vî. * L' « Åbe des Rapoûlaedjes », c' est on [[sapén]], vî come Matîssalé, k' est al copete del Montinne Sint-Pire ([[Ay Petri]]), el [[Crimêye]]. C' est å coron do teleferike ki monte sol montinne. Tchaeke viziteu î capind on sovni: ene tchinne d' årdjint, on breslet avou s' ptit no, on biesse colé d' plastike. <ref><SMALL>[[L. Mahin]] [[Vera (roman)|Vera]], tchaptrê 29.</ref></SMALL> <gallery> Vi olivi Rabat.jpg|thumb|Vî olivî dilé l' Plaece Pietri, a Rabat, Marok Åbe ås esvotos Montinne Sint-Pire Crimêye.jpg|Åbe al copete del Montinne Sint-Pire (Crimêye) </gallery> == Sourdants == {{Commonscat|Famous trees|les åbes foû-ordinaires}} [[Categoreye:åbes foû-ordinaires|*]] sz4vkvy48yto2e0d6nm0pjuyk00wpd6 Vî-Lovén 0 32014 389080 375748 2022-08-09T11:49:09Z Gerd Eichmann 16949 gallery added wikitext text/x-wiki '''Lovén''' u '''Lovagne''', c' est ene veye di [[Flande]], el [[Province do Braibant flamind]]. {| id="toc" style="border-collapse:collapse;margin:0 0 1em 1.5em; float:right; width:280px;" cellspacing="0" cellpadding="2" border="1" |+<span style="font-size:large;">'''Vî-Lovén ; Viye-Lovagne'''<br />'''Leuven'''</span> | colspan="2" style="background:#efefef;" align="center" | {| class="mw-collapsible" style="text-align:center; width:100%;" cellspacing="0" cellpadding="2" border="0" |+ |[[Imådje:Flag of Leuven.svg|alt=|124x124px|Drapea d' Ostinde]] |[[Imådje:Wapen van Leuven.svg|alt=|130x130px|Armwereyes d' Ostinde]] |- |([[Drapea del Vî-Lovagne|Detays]]) |([[Armwereyes del Vî-Lovagne|Detays]]) |} |- | colspan="2" style="border-bottom:3px solid gray;" align="center" |'''Eplaeçmint del comene dins l' province'''[[Imådje:Leuven Flemish-Brabant Belgium Map.svg|alt=|384x384px]] |- |[[Lingaedje oficir]] |[[Neyerlandès]] |- |[[Lingaedje coinrece]] |Tîxhon-braibançon - Tîxhon-braibançon do Nonne |- |[[Borguimwaisse]] |[[Mohamed Ridouani]] |- |[[Eplaeçmint]] | - [[Arondixhmint d' Lovén]] - [[Province do Braibant flamind]] - [[Flande]] - [[Beldjike]] |- |[[Sitindêye]] |57,51 km² |- |[[Peuplåcion]] (asteure) | +/- 102.275 dimorants |- |[[Dinsité]] (asteure) |<math>102.275 \div 57,51 = 1.778,39</math> dimorants/km² |- |[[Coisse d' eure|Coisse d'&nbsp;eure]] |ECG ([[Eure del Coistrece di Grinwitch|ECG]]+1) / CEST (UTC+2) |- |[[Djivêye des preficses telefonikes eternåcionås|Preficse telefonike]] |(+32) 016 |} [[Imådje:Leuven, stadhuis.jpg|thumb|Måjhon-comene|alt=|gauche]] == Rilomêye == C' esteut la k' gn aveut l' [[UCL]], dispu li 16inme sieke. Mins dispu [[1975]], li coxhe [[francès-cåzante]] di l' [[univiersité]] a bagué å [[Noû Lovén]]. Apus li l' fak di [[medcene]], k' a ndalé a [[Woluwé-Sint-Lambiet]]. C' est po ça k' el Walonreye, on dit cobén "'''[[li Vî Lovén]]'''" udon-bén "'''[[li Viye Lovagne]]'''". N a co todi li [[KUL]]. <br><gallery class=center caption="Lovén - Lovagne - Leuven - Löwen"> Leuven-06-Haeuserzeile-1982-gje.jpg Leuven-20-Rathaus-2002-gje.jpg Leuven-28-Beginenhof-2002-gje.jpg Leuven-30-Sint-Michael-2002-gje.jpg Leuven-32-Sint-Michael-Beichtstuhl-2002-gje.jpg Leuven-34-Sint-Peter-Chorpartie-2002-gje.jpg </gallery> {{Wiccionaire|Lovén}} == E lingaedje walon == Gn a ene ratourneure "vint d' Lovagne" ki vout dire ene froede [[bijhe]]. {{Commons|category:Leuven}}{{ProvinceBF}} [[Categoreye:Veyes di Flande]] ptrwt2lg2j1sgp634varsy97fqfzp1j Nive 0 32111 389011 379805 2022-08-08T17:52:42Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{po=}} {{Wiccionaire}} [[Imådje:Nive årdispene Rouvroe Transene.jpg|thumb|[[årdispene]] divins l' nive]] Del '''nive''' (on dit eto : del '''[[nivaye]]''', di l' '''[[ivier (discramiaedje)|ivier]]'''), c' est blanke sacwè ki toume do cir, cwand i divreut [[plouve|ploure]], mins k' i fwait dizo 0 dgrés dins l' air. == Motlî == Li nive toume pa bokets k' on lome les '''flotcheyes''' ou '''ploumions'''. Cwand l' [[vint]] shofele, ele si si ramoncele a [[consire]]s. Ele fond å [[rlén]]. == Damadjes a cåze del nive == * råyaedje di coxhes d' [[åbe]] * espaitchaedje di rôler so les voyes * fonçaedje di [[toet]]s <gallery> Faw nive.jpg|dins on [[fayi]] Nive ki-ratind hourleas.jpg|k' è ratind d' l' ôte Nive otovoye Espagne.jpg|ki stope l' [[otovoye]] Passåjhe Somosierra nive oto.jpg|oto enivrêye </gallery> == Dins les ratourneures e walon == * [[Wikt:del nive dissu des broûs, del djalêye divant troes djoûs|del nive dissu des broûs]] * cwand i l' raletche, i l' ritchît (tot cåzant do solea, et k' i dmeure co del nive e plaeces); oudonbén: elle è ratind d' l' ôte (tot djåzant del nive dins les [[hourlea]]s. == {{HDVs}} == * [[relêye]] * [[djivronde]] {{Commons|Category:Snow|l' nive}} [[Categoreye:Meteyo]] [[Categoreye:Ivier]] 1mssgwtfqqps32zl2ni41aiztquuv3e 389016 389011 2022-08-08T18:01:55Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{po=}} {{Wiccionaire}} [[Imådje:Nive årdispene Rouvroe Transene.jpg|thumb|[[årdispene]] divins l' nive]] Del '''nive''' (on dit eto : del '''[[nivaye]]''', di l' '''[[ivier (discramiaedje)|ivier]]''', del '''nedje''')<ref>Po tos les nos e walon, et leus accints, loukîz l' [[ALW]] al [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=3&alw_page=167 notule '''3''' 92].</ref>, c' est ene blanke sacwè ki toume do cir, cwand i divreut [[plouve|ploure]], mins k' i fwait dizo 0 [[digré Celciusse|dgrés]] dins l' air. == Motlî == Li nive toume pa bokets k' on lome les '''flotcheyes''' ou '''ploumions'''. Cwand l' [[vint]] shofele, ele si si ramoncele a [[consire]]s. Ele fond å [[rlén]]. == Damadjes a cåze del nive == * råyaedje di coxhes d' [[åbe]] * espaitchaedje di rôler so les voyes * fonçaedje di [[toet]]s <gallery> Faw nive.jpg|dins on [[fayi]] Nive ki-ratind hourleas.jpg|k' è ratind d' l' ôte Nive otovoye Espagne.jpg|ki stope l' [[otovoye]] Passåjhe Somosierra nive oto.jpg|oto enivrêye </gallery> == Dins les ratourneures e walon == * [[Wikt:del nive dissu des broûs, del djalêye divant troes djoûs|del nive dissu des broûs]] * cwand i l' raletche, i l' ritchît (tot cåzant do solea, et k' i dmeure co del nive e plaeces); oudonbén: elle è ratind d' l' ôte (tot djåzant del nive dins les [[hourlea]]s. == {{HDVs}} == * [[relêye]] * [[djivronde]] {{Commons|Category:Snow|l' nive}} [[Categoreye:Meteyo]] [[Categoreye:Ivier]] 6ft2ede3dpfz7y2tyzv2y2fpz4cdaxt 389019 389016 2022-08-08T18:05:38Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{po=}} {{Wiccionaire}} [[Imådje:Nive årdispene Rouvroe Transene.jpg|thumb|[[årdispene]] divins l' nive]] Del '''nive''' (on dit eto : del '''[[nivaye]]''', di l' '''[[ivier (discramiaedje)|ivier]]''', del '''nedje''')<ref>Po tos les nos e walon, et leus accints, loukîz l' [[ALW]] al [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=3&alw_page=167 notule '''3''' 92].</ref>, c' est ene blanke sacwè ki toume do cir, cwand i divreut [[plouve|ploure]], mins k' i fwait dizo 0 [[digré Celciusse|dgrés]] dins l' [[air]]. == Motlî == Li nive toume pa bokets k' on lome les '''flotcheyes''' ou '''ploumions'''. Cwand l' [[vint]] shofele, ele si si ramoncele a [[consire]]s. Ele fond å [[rlén]]. == Damadjes a cåze del nive == * råyaedje di coxhes d' [[åbe]] * espaitchaedje di rôler so les voyes * fonçaedje di [[toet]]s <gallery> Faw nive.jpg|dins on [[fayi]] Nive ki-ratind hourleas.jpg|k' è ratind d' l' ôte Nive otovoye Espagne.jpg|ki stope l' [[otovoye]] Passåjhe Somosierra nive oto.jpg|oto enivrêye </gallery> == Dins les ratourneures e walon == * [[Wikt:del nive dissu des broûs, del djalêye divant troes djoûs|del nive dissu des broûs]] * cwand i l' raletche, i l' ritchît (tot cåzant do solea, et k' i dmeure co del nive e plaeces); oudonbén: elle è ratind d' l' ôte (tot djåzant del nive dins les [[hourlea]]s. == {{HDVs}} == * [[relêye]] * [[djivronde]] {{Commons|Category:Snow|l' nive}} [[Categoreye:Meteyo]] [[Categoreye:Ivier]] e4jyb8jt9ypwd8xqgn6ywrgc3q8gp2y 389020 389019 2022-08-08T18:06:37Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{po=}} {{Wiccionaire}} [[Imådje:Nive årdispene Rouvroe Transene.jpg|thumb|[[årdispene]] divins l' nive]] Del '''nive''' /dɛl niːf/ (on dit eto : del '''[[nivaye]]''', di l' '''[[ivier (discramiaedje)|ivier]]''', del '''nedje''')<ref>Po tos les nos e walon, et leus accints, loukîz l' [[ALW]] al [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=3&alw_page=167 notule '''3''' 92].</ref>, c' est ene blanke sacwè ki toume do cir, cwand i divreut [[plouve|ploure]], mins k' i fwait dizo 0 [[digré Celciusse|dgrés]] dins l' [[air]]. == Motlî == Li nive toume pa bokets k' on lome les '''flotcheyes''' ou '''ploumions'''. Cwand l' [[vint]] shofele, ele si si ramoncele a [[consire]]s. Ele fond å [[rlén]]. == Damadjes a cåze del nive == * råyaedje di coxhes d' [[åbe]] * espaitchaedje di rôler so les voyes * fonçaedje di [[toet]]s <gallery> Faw nive.jpg|dins on [[fayi]] Nive ki-ratind hourleas.jpg|k' è ratind d' l' ôte Nive otovoye Espagne.jpg|ki stope l' [[otovoye]] Passåjhe Somosierra nive oto.jpg|oto enivrêye </gallery> == Dins les ratourneures e walon == * [[Wikt:del nive dissu des broûs, del djalêye divant troes djoûs|del nive dissu des broûs]] * cwand i l' raletche, i l' ritchît (tot cåzant do solea, et k' i dmeure co del nive e plaeces); oudonbén: elle è ratind d' l' ôte (tot djåzant del nive dins les [[hourlea]]s. == {{HDVs}} == * [[relêye]] * [[djivronde]] {{Commons|Category:Snow|l' nive}} [[Categoreye:Meteyo]] [[Categoreye:Ivier]] k9ip603yifr6xm8tpbviej2d4i95vhy 389026 389020 2022-08-08T18:34:38Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{po=}} {{Wiccionaire}} [[Imådje:Nive årdispene Rouvroe Transene.jpg|thumb|[[årdispene]] divins l' nive]] Del '''nive''' /dɛl niːf/, li '''nive''' {{odio|Wa (li) nive.ogg|lang=wa}} (on dit eto : del '''[[nivaye]]''', di l' '''[[ivier (discramiaedje)|ivier]]''', del '''nedje''')<ref>Po tos les nos e walon, et leus accints, loukîz l' [[ALW]] al [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=3&alw_page=167 notule '''3''' 92].</ref>, c' est ene blanke sacwè ki toume do cir, cwand i divreut [[plouve|ploure]], mins k' i fwait dizo 0 [[digré Celciusse|dgrés]] dins l' [[air]]. == Motlî == Li nive toume pa bokets k' on lome les '''flotcheyes''' ou '''ploumions'''. Cwand l' [[vint]] shofele, ele si si ramoncele a [[consire]]s. Ele fond å [[rlén]]. == Damadjes a cåze del nive == * råyaedje di coxhes d' [[åbe]] * espaitchaedje di rôler so les voyes * fonçaedje di [[toet]]s <gallery> Faw nive.jpg|dins on [[fayi]] Nive ki-ratind hourleas.jpg|k' è ratind d' l' ôte Nive otovoye Espagne.jpg|ki stope l' [[otovoye]] Passåjhe Somosierra nive oto.jpg|oto enivrêye </gallery> == Dins les ratourneures e walon == * [[Wikt:del nive dissu des broûs, del djalêye divant troes djoûs|del nive dissu des broûs]] * cwand i l' raletche, i l' ritchît (tot cåzant do solea, et k' i dmeure co del nive e plaeces); oudonbén: elle è ratind d' l' ôte (tot djåzant del nive dins les [[hourlea]]s. == {{HDVs}} == * [[relêye]] * [[djivronde]] {{Commons|Category:Snow|l' nive}} [[Categoreye:Meteyo]] [[Categoreye:Ivier]] 3qctbvk84b3hfcj2sgvdq14db75f2y1 Sint Houbert 0 38723 389059 386784 2022-08-08T21:32:56Z CommonsDelinker 238 Replaeçaedje otomatike di Exhumation_of_Saint_Hubert.jpg avou Rogier_van_der_Weyden_-_Exhumation_of_St_Hubert_-_WGA25714.jpg. wikitext text/x-wiki {{po=}} [[File:Tombea Sint Houbert.jpg|thumb|Si posteure al Båzlike di [[Sint-Houbert (veye)|Sint-Houbert]]]] '''Houbert d' Akitinne''', pus cnoxhou el Walonreye dizo l' no di '''sint Houbert''', a skepyî diviè 656-658. Il a morou a Laken l' an [[727]] d’ awè toumé al valêye di si [[tchvå]].<ref>[[Emile Pècheur]], Ene soce di côrs di tchesse å Bork, {{Ran}} 69, bontins 2014.</ref> == Vicåreye == [[File:Rogier van der Weyden - Exhumation of St Hubert - WGA25714.jpg|thumb|Sinne do disteraedje]] C' esteut on nôbe, d' [[Akitinne]], ki moennéve ene veye di ribotes après les tchesses. Mins on bea côp, i åreut veyou on [[cier]] avou ene [[croes]] so s' tiesse, inte ses deus coines. Adon, i s' ricviertixha et vni el Walonreye. Il a stî eveke di [[Lidje]], did la ès no eternåcionå d' '''Houbert di Lidje'''. I fourit disteré e ses rlikes evoyeyes a [[Sint-Houbert (veye)|Sint-Houbert]] e ... Li viyaedje d' [[Andaedje]] s' a lomé adon "Sint-Houbert". Il est rlomé po rweri les djins ki s' ont fwait hagnî pa on tchén [[araedjî]]. == Sourdants == <references/> {{Commonscat|Saint Hubertus}} [[Categoreye:Sints fiestis el Walonreye|Houbert]] j51eeebkzpebh6t4fiduna6vss6yhzw Li vicåreye d' on gamén d' Cele (sovnances) 0 39045 389004 307369 2022-08-08T14:53:15Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Dizo-tite|''Li Vicaîrîye d'on gamin d' Cêles''}} [[Imådje:Houziaux vicåreye-r.JPG|thumb|coviete del mwaisse edicion]] '''Li vicåreye d' on gamén d' Cele''' (''Li Vicaîrîye d'on gamin d' Cêles''), c' est on live di [[sovnances (live)|sovnances]] sicrît pa [[Joseph Houziaux]]. Il a rexhou pol prumî côp e [[1964]], pu esse replaidî e [[2003]] dins l' coleccion "Micromania". Dins cisse-ciale, gn a on ratournaedje e francès vizon vizu, fwait på fi do scrijheu, Mutien-Omer Houziaux. == Contnou == C' est, come li tite dit, li ptite djonnesse do scrijheu, passêye a [[Cele-dilé-Dinant]], pu a [[Rotchfoirt (veye)|Rotchfoirt]] la k' il ala po ses [[umanités (scolaedje)|umanités]]. [[Categoreye:Lives e walon|Vicareye]] [[Categoreye:Lives di sovnances e walon|Vicareye]] qggdi3nqt7lb13cwxzfhrdaa2asy3sw Li noer boton (gazete) 0 39187 389061 307948 2022-08-09T01:57:02Z Xqbot 1544 Robot : correction d’une double redirection vers [[Noer Boton (gazete)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECTION [[Noer Boton (gazete)]] sa8dccv7mvhs768cc7fvypqg2oihahc Marcel Hecq 0 43574 388998 380660 2022-08-08T13:03:18Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki [[Imådje:Marcel Hecq.jpg|thumb|120px]] {{infoboesse}} '''Marcel Hecq''' (di s' [[no d' pene]] «Marecq» ou co «Pessimisse»<ref>[[Vint-cénk escrijheus]] p. 47.</ref>), c' esteut on [[scrijheu e walon]] k' aveut skepyî li [[1î d' awousse]] [[1903]] a [[Hinne-Sint-Pire]]. Il a morou li [[8 di djulete]] [[1950]]. Di s' mestî, il esteut [[inspecteur des scoles]], pu [[prof d' univ]] a l' [[ULg]]. Relî dins l' [[grosse antolodjeye Piron]] et dins «[[Vint-cénk escrijheus e walon ås deus Inne (antolodjeye)|Vint-cénk escrijheus e walon ås deus Inne]]». == Ouve pol walon == I cmince dedja a scrire e 1921 (a 18 ans). Adonpwis, i va eplaidî ene masse di tecses di totes les sôres dins l' «''[[Mouchon d' aunia]]''» Il est cnoxhou po-z aveur sicrît l' powinme «[[ene boune cråsse pinte (tchanson)|ene boune cråsse pinte]]», k' a divnou ene tchanson voltî rtchantêye pa [[Julos Beaucarne]] et rprinjhe dins l' [[sitroete plake]] «[[Li ptite gayole (plake)|Li ptite gayole]]». E 1932, i vude ene [[ramexhnêye d' arimés]], «[[Prumire mexhon (arimés)|Prumire mexhon]]» (''Premi mèchon'', ''Premîⁿ mèchon''), ki serè replaideye e 1937.<ref>[[Live Paul Coppe]] p. 198.</ref><ref>[[Grosse antolodjeye Piron]] p. 496.</ref> Adon-pwin, deus ôtes: «Bouquet-tout-fait», eyet «Arsouyeries».<ref>[[270 sicrijheus]] p. 76.</ref> == Tinmes == Ses tinmes sont varyîs: * morålité (les tchvås d' bwès) * discrijhaedje do payis des houyires (èm vî teri, les moletes, el crasset d' fosse) * vicaedje des houyeus (el takeu, les feyes do pas) * vicaedje e l' famile (el pitit browire, les restons) * cåzaedje e walon (pårlez walon)<ref>[[Willy Burgeon]], [[Vint-cénk escrijheus e walon ås deus Inne (antolodjeye)|Vint-cénk escrijheus e walon ås deus Inne]]» p. 50.</ref> == {{HD}} == {{Wikisourd-sicrijheus}} == Sourdants == [[Categoreye:Sicrijheus e walon|Hecq]] [[Categoreye:Aschates walon-picård|Hecq]] qzl8xoe8uvpvkffiu1bqdw4ip5s7w9g 388999 388998 2022-08-08T13:03:34Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{infoboesse}} '''Marcel Hecq''' (di s' [[no d' pene]] «Marecq» ou co «Pessimisse»<ref>[[Vint-cénk escrijheus]] p. 47.</ref>), c' esteut on [[scrijheu e walon]] k' aveut skepyî li [[1î d' awousse]] [[1903]] a [[Hinne-Sint-Pire]]. Il a morou li [[8 di djulete]] [[1950]]. Di s' mestî, il esteut [[inspecteur des scoles]], pu [[prof d' univ]] a l' [[ULg]]. Relî dins l' [[grosse antolodjeye Piron]] et dins «[[Vint-cénk escrijheus e walon ås deus Inne (antolodjeye)|Vint-cénk escrijheus e walon ås deus Inne]]». == Ouve pol walon == I cmince dedja a scrire e 1921 (a 18 ans). Adonpwis, i va eplaidî ene masse di tecses di totes les sôres dins l' «''[[Mouchon d' aunia]]''» Il est cnoxhou po-z aveur sicrît l' powinme «[[ene boune cråsse pinte (tchanson)|ene boune cråsse pinte]]», k' a divnou ene tchanson voltî rtchantêye pa [[Julos Beaucarne]] et rprinjhe dins l' [[sitroete plake]] «[[Li ptite gayole (plake)|Li ptite gayole]]». E 1932, i vude ene [[ramexhnêye d' arimés]], «[[Prumire mexhon (arimés)|Prumire mexhon]]» (''Premi mèchon'', ''Premîⁿ mèchon''), ki serè replaideye e 1937.<ref>[[Live Paul Coppe]] p. 198.</ref><ref>[[Grosse antolodjeye Piron]] p. 496.</ref> Adon-pwin, deus ôtes: «Bouquet-tout-fait», eyet «Arsouyeries».<ref>[[270 sicrijheus]] p. 76.</ref> == Tinmes == Ses tinmes sont varyîs: * morålité (les tchvås d' bwès) * discrijhaedje do payis des houyires (èm vî teri, les moletes, el crasset d' fosse) * vicaedje des houyeus (el takeu, les feyes do pas) * vicaedje e l' famile (el pitit browire, les restons) * cåzaedje e walon (pårlez walon)<ref>[[Willy Burgeon]], [[Vint-cénk escrijheus e walon ås deus Inne (antolodjeye)|Vint-cénk escrijheus e walon ås deus Inne]]» p. 50.</ref> == {{HD}} == {{Wikisourd-sicrijheus}} == Sourdants == [[Categoreye:Sicrijheus e walon|Hecq]] [[Categoreye:Aschates walon-picård|Hecq]] 8xvx3dvjiogm2sibr5jflsviw3he0j1 Makhnoveye 0 47271 389062 364759 2022-08-09T01:57:07Z Xqbot 1544 Robot : correction d’une double redirection vers [[Makhnovchtchina]] wikitext text/x-wiki #REDIRECTION [[Makhnovchtchina]] cx2nmikavyxro3ewxcbqq4zu6y2m487 2021 0 48029 389069 388964 2022-08-09T11:04:46Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Info calindrî grigoryin}} {{Naiviaedje anêye}} == Ça s' a passé ciste anêye la == [[Imådje:Floods 16 July 2021, Belgium, Tilff 1.jpg|thumb|L' aiwe d' Oûte a [[Tif]], li 16 di djulete]] === Etrevéns a vey avou l' walon === ==== Fiesse ås lingaedjes walons ==== Li [[fiesse ås lingaedjes walons]] fourit rpoirtêye å moes d' setimbe, di cåze del [[parminêye 2020-2021]]. ==== Lives e walon ==== * [[Scrijhaedjes d' ir et d' ouy, tôme 3]] (avou des tecses da [[Raphaël Zander]], [[Robert Dewalque]] eyet [[Marc Dewart]]) * [[A schipe (powinmes)|A schipe]] ([[Émile Gilliard]]) * [[Les chtroumes et les berikes emacralêyes (binde d' imådjes)|Les chtroumes et les berikes emacralêyes]] ([[Peyo]], ratourné pa [[På-Hinri Tomsin]]) * [[Les chtroumes et l' muroe essôrçulé (binde d' imådjes)|Les chtroumes et l' muroe essôrçulé]] ([[Peyo]], ratourné pa [[Joëlle Spierkel]]) * [[Cénk letes d' apoisse e walon (deujhinme live)|Cénk novelès letes d' apoisse e walon]] (eplaidî pa [[Jean Hamblenne]]) * [[Ouves powetikes da Renol Hostin]] (ramexhnêye des arimés scrijhaedjes da [[Reynold Hostin]], limero a pårt des [[Cayés walons]]) * [[Cokea eyet Mwaisse cok (live d' imådjes)|Cokea eyet Mwaisse cok (Vla l' cwate)]] ([[Jean-Luc Fauconnier]] & [[Jacques Raes]]) * [[Tchansons po nos moxhons (tchansnî)|Tchansons po nos moxhons]] (tecses da [[Marie-France Gilles]]) * [[Å pî des plopes (sovnances)|Å pî des plopes]] ([[Joseph Selvais]]) * [[Rastrind, saiss (tôme 2)]] ([[Bernard Van Vynckt]]) * [[Paskeyes di curés]] ([[Bernard Van Vynckt]]) * [[Fåvnale (roman)|Fåvnale]] ([[Jacques Warnier]]) * [[Sotreyes, biestreyes et boletes da Gaston (binde d' imådjes)|Sotreyes, biestreyes et boletes (Gaston Libiestreye)]] ([[binde d' imådjes]] ratournêye pa [[Paul-Henri Thomsin]]) * [[Li fåve da Piron Robete (live d' imådjes)|Li fåve da Piron Robete]] ([[live d' imådjes]]) ratournêye pa [[Jean-Luc Fauconnier]], [[Bernard Louis]] eyet [[Batisse Frankinet]]) * [[Louwis do Coron do Bu]] (ramexhnêye di ptitès prôzes da [[Louis Marcelle]] ==== Lives sol walon ==== * [[Franwal d' Ite]] ([[Jean-Marie Gervy]]) * [[Ké rfondou walon po dmwin ?]] ([[Georges Staelens]]) * [[500 ratourneures po l’ dire e walon (live)|500 ratourneures po l’ dire e walon]] (Laurent Dabe). ==== Teyåte e walon ==== * [[El deure voye (teyåte)|El deure voye]] (cåzant keur da [[Georges Fay]]) * [[Vauban, todi lu (teyåte)|Vauban, todi lu]] ([[Michel Robert]] ey [[Michel Meurée]]) * Ridjouwaedje å gala del province di Lidje di [[L' iye des gades (teyåte)|L' iye des gades]] da [[Jenny d'Inverno]] === Etrevéns a vey avou l' Walonreye === ==== Lingaedje picård ==== * Rexhowe do [[Motî francès-borén]] da [[Georges Larcin]]. === Etrevéns a vey avou l' Beldjike === Li [[gripe chinwesse]] k' a felmint [[rispitaedje (minêye)|rispité]] do waeyén-tins 2020, fwait si vint-miyinme moirt dins diviè l' 10 di djanvî. Les [[eploctaedje]]s k' avént cmincî al fén d' l' anêye 2020 po djins del medcene arivèt å miyon al kimince do moes d' may, po-z avinde ene miete dipus k' les 75 åcint del djin al fén d' l' anêye. Gn ourit on novea rispitaedje (li «cwatrinme waclêye») e moes d' nôvimbe et d' decimbe, mins avou bråmint moens di moirts ki po les waclêyes di dvant (diviè les 28.000 al fén d' l' anêye). Li [[touwance]] si rescontréve adon po on prumî emey les djins nén vaccinêyes. Les [[lavasse]]s ki s' abatèt so l' Almagne eyet l' Beldjike e moes d' djulete vont groxhi l' [[Aiwe d' Oûte]] et l' [[Aiwe di Vesse]] et va gn awè des grossès aiwes on pô tocosté, copurade a [[Tif]], [[Pepinster]]. Mins il a ossu ploû foirt, avou enaiwaedje des voyes a [[Djmele]], et minme e l' [[Hesbaye]], e [[Hinnot]] ([[Aiwe d' Eure]]), e l' [[Flande coûtchantrece]] ey a [[Brussele]]. ==== Pris del Federåcion Walonreye-Brussele ==== * [[Pris del Federåcion Walonreye-Brussele#Teyåte|Pris del pîce di teyåte]] : egzeco etur deus pîces istorikes, «Filipet & Je.han» (scrîte pa [[Rose-Marie François]] e picård) eyet «Vauban Toudis li» (scrîte pa [[Michel Meurée]] et [[Michel Robert]]). * [[Pris del Federåcion Walonreye-Brussele#Odiovizuwel eyet ôtes ouves|Pris del ouve odiovizuwele ou dessinrece]] : «De Brave Joenges II», ene plake pal binde di tchanteus De Braave Joenges, qui tchante e tîxhwès braibançon. Ene mincion a stî rmetowe eto ås [[Les Crapådes (binde di tchanteuses)|Crapådes]] pol plake [[Gote d' aiwe (sitroete plake)|«Gote d' aiwe»]]. * [[Pris del Federåcion Walonreye-Brussele#Prumî scrijhaedje|Pris del prumî scrijhaedje]] : egzeco etur «Louise Bel Air», ene novele e picård pa Michèle Fourez, eyet «Mi sonle-t-i-qui», ene novele e walon pa Armand Herbeto. === Ôtes etrevéns === [[1î d' fevrî]]: [[Côp d' estat]] e [[Miyanmar]] ([[Birmaneye]]) ki disdjoke li prezidinte [[Hun Sun Suki]]. Pus tård, rifjhaedje do côp d' estat 2020 å [[Mali]] (pa les minmes ki l' anêye di dvant); e moes d' setimbe: côp d' estat e l' [[Guinêye-Conacri]]; e moes d' octôbe, les militaires riprindèt l' povwer e [[Soudan]]. E l' [[Tunizeye]], li prezidint dismantche li pårlumint et prind tos les povwers. E mitan do moes d' avri, li [[gripe chinwesse]] aveut touwé 3 miyons d' djins. L' [[eploctaedje]] disconte li plôke aveut cmincî massivmint on pô pattavå. Mins les ritches payis trinnît des pîs po bayî des dôzes po rén ås [[payis e diswalpaedje]], tantea ki l' maladeye fourit co pus touwante, daegnreçmint, k' e 2020. E moes d' may, rexhowe do [[fime d' imådjes]] «[[Les Trôdvintes]]» dins les cinemas, djusse ridrovous après l' cloyaedje minêyrece. E moes d' may, [[Israyel]] vént [[bombårder]] on [[bildigne]] di 10 plantchîs avou les buros do [[Hamasse]] e l' [[Binde di Gaza]]; po s' rivindjî, ci-ci li evoye des [[rokete]]s eviè Israyel. Come d' alaedje, gn ourit 10 a 20 côps dipus d' moirts palestinîs k' israyelîs. E moes d' awousse, les Amerikins rissaetchnut leus dierins sôdårds di l' [[Afganistan]] (ocupé pa l' [[OTAN]] dispu 2001). Les [[Talibans]] riprindèt l' payis, tot-z î rmoussant come dins do boure. == Ont vnou å monde ciste anêye la == == Ont morou ciste anêye la == === Rilomés Walons et waloneus === * [[13 di djanvî]]: [[Joël Robert]] * [[17 d' avri]]: [[Andrée Flesch]] * [[28 di may]]: [[André Gauditiaubois]] * [[29 d' awousse]]: [[Pierre Habets]] * [[16 di setimbe]]: [[René Dardenne]] * [[18 di setimbe]]: [[Julos Beaucarne]] * [[23 d' octôbe]]: [[Georges Themelin]] * [[23 d' nôvimbe]]: [[Henri Maron]] === Ôtès djins === * [[11 di nôvimbe]]: [[Frederik Willem de Klerk]] [[Categoreye:Date]] otfzc4vc63pyg9hs8mpdghx41xpz41s Makhnovtchina 0 48371 389063 370278 2022-08-09T01:57:12Z Xqbot 1544 Robot : correction d’une double redirection vers [[Makhnovchtchina]] wikitext text/x-wiki #REDIRECTION [[Makhnovchtchina]] cx2nmikavyxro3ewxcbqq4zu6y2m487 Mornîmont 0 50685 389027 388907 2022-08-08T18:41:47Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire|Mornîmont}} '''Mornîmont''' u '''Moirnîmont'''<ref>si on shût li riscrijhaedje e rfondou des ôtes viyaedjes avou l' minme pitit no tîxhon etimolodjike, [[Moirmont]] (''Mwarmont'' et ''Mwèrmont'')</ref> (F. ''Mornimont''), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]], rebané avou [[Djmepe-so-Sambe]], e l' [[province di Nameur]]. == Mwaissès dnêyes == * [[Limeros del posse]]: ** asteure: '''5190''' ** Di 1969 a 1977: '''5781''' * [[Limero diyalectolodjike]]: '''Na 70'''. * [[Arondixhmint]]: [[Nameur]] == Sourdant == [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Province di Nameur]] odm98u4an5okvnkapktmost9m8xzq7v Djuzret 0 50696 389017 2022-08-08T18:03:53Z Lucyin 16 Pådje ahivêye avou «{{djermon viyaedje}} {{Wiccionaire|Djuzret}} '''Djuzret''' (/ʤyzʀɛ/ (F. ''Juseret''), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]], rebané avou des ôtes viyaedjes do cotoû po fé l' nouve [[rebanêye comene]], del [[Vå-so-Seure]], e l' [[province do Lussimbork]]. == Mwaissès dnêyes == * [[Limeros del posse]]: ** asteure: '''6640''' ** Di 1969 a 1977: '''mmmm''' * [[Limero diyalectolodjike]]: '''Ne 48'''. * [[Arondixhmint]]: [[Li Tchestea]] {{Commonscat|Ju...» wikitext text/x-wiki {{djermon viyaedje}} {{Wiccionaire|Djuzret}} '''Djuzret''' (/ʤyzʀɛ/ (F. ''Juseret''), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]], rebané avou des ôtes viyaedjes do cotoû po fé l' nouve [[rebanêye comene]], del [[Vå-so-Seure]], e l' [[province do Lussimbork]]. == Mwaissès dnêyes == * [[Limeros del posse]]: ** asteure: '''6640''' ** Di 1969 a 1977: '''mmmm''' * [[Limero diyalectolodjike]]: '''Ne 48'''. * [[Arondixhmint]]: [[Li Tchestea]] {{Commonscat|Juseret}} [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Province do Lussimbork]] 5yxoz3oopviin4us6fx0ipeaobtdj5r 389018 389017 2022-08-08T18:04:21Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire|Djuzret}} '''Djuzret''' (/ʤyzʀɛ/ (F. ''Juseret''), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]], rebané avou des ôtes viyaedjes do cotoû po fé l' nouve [[rebanêye comene]], del [[Vå-so-Seure]], e l' [[province do Lussimbork]]. == Mwaissès dnêyes == * [[Limeros del posse]]: ** asteure: '''6640''' ** Di 1969 a 1977: '''6642''' * [[Limero diyalectolodjike]]: '''Ne 48'''. * [[Arondixhmint]]: [[Li Tchestea]] {{Commonscat|Juseret}} [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Province do Lussimbork]] 6a7dycm2bihrxj0rt36plpz1wwp1eh7 389021 389018 2022-08-08T18:07:10Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire|Djuzret}} '''Djuzret''' (/ʤyzʀɛ/ (F. ''Juseret''), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]], rebané avou des ôtes viyaedjes do cotoû po fé l' nouve [[rebanêye comene]], del [[Vå-so-Seure]], e l' [[province do Lussimbork]]. == Mwaissès dnêyes == * [[Limeros del posse]]: ** asteure: '''6640''' ** Di 1969 a 1977: '''6642''' * [[Limero diyalectolodjike]]: '''Ne 48'''. * [[Arondixhmint]]: [[Li Tchestea]] [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Province do Lussimbork]] da8algiyrvbgq9ha3whoo146w22mdsg 389025 389021 2022-08-08T18:32:43Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire|Djuzret}} '''Djuzret''' (/ʤyzʀɛ/) (F. ''Juseret''), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]], rebané avou des ôtes viyaedjes do cotoû po fé l' nouve [[rebanêye comene]], del [[Vå-so-Seure]], e l' [[province do Lussimbork]]. == Mwaissès dnêyes == * [[Limeros del posse]]: ** asteure: '''6640''' ** Di 1969 a 1977: '''6642''' * [[Limero diyalectolodjike]]: '''Ne 48'''. * [[Arondixhmint]]: [[Li Tchestea]] [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Province do Lussimbork]] ddbwk9ptxn83xmtnzgdd2xyox61ntt0 Wajî 0 50697 389030 2022-08-08T19:15:36Z Lucyin 16 Lucyin a displaecî l’ pådje [[Wajî]] viè [[Wåjî]] : son z etimolodjike dene -jh- e walon wikitext text/x-wiki #REDIRECTION [[Wåjî]] qsbk1t5oclv5bnyqtc4abl94mvb48p1 389046 389030 2022-08-08T19:46:27Z Lucyin 16 Destination de redirection modifiée de [[Wåjî]] en [[Wåjhî]] wikitext text/x-wiki #REDIRECTION [[Wåjhî]] bbeglz72xa8c01sw6bm92ngddips14t Wåjî 0 50698 389032 2022-08-08T19:16:01Z Lucyin 16 Lucyin a displaecî l’ pådje [[Wåjî]] viè [[Wåjhî]] wikitext text/x-wiki #REDIRECTION [[Wåjhî]] bbeglz72xa8c01sw6bm92ngddips14t Wandelaicus mansus 0 50699 389041 2022-08-08T19:35:53Z Lucyin 16 Lucyin a displaecî l’ pådje [[Wandelaicus mansus]] viè [[Manse Wandelayik (tchåte)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECTION [[Manse Wandelayik (tchåte)]] s4r1bifc5hwcra4fs17zd22hm3y7qhj Grand Bive 0 50700 389045 2022-08-08T19:45:00Z Lucyin 16 Redjiblaedje viè [[Bive]] wikitext text/x-wiki #REDIRECTION [[Bive]] sinbacd3ed34ad3i6dwqz1zexar831n Louwis do Coron do Bu 0 50701 389065 2022-08-09T10:55:19Z Lucyin 16 Pådje ahivêye avou «'''Louwis do coron do Bu''', c' est on live rashonnant totes les ptitès prôzes da [[Louis Marcel]], dedja eplaideyes divant dins [[l' Bourdon]]. Il a rexhou po les cint-z ans do scrijheu. == Eplaidaedjes == Li live a passé come limero unike 738 & 739 (moes d'setimbe et l'octôbe [[2021]]) del gazete «El Bourdon». Il a eto vudî come live tot seu, avou ene coviete a pårt. [[Categoreye:Lives e walon]]» wikitext text/x-wiki '''Louwis do coron do Bu''', c' est on live rashonnant totes les ptitès prôzes da [[Louis Marcel]], dedja eplaideyes divant dins [[l' Bourdon]]. Il a rexhou po les cint-z ans do scrijheu. == Eplaidaedjes == Li live a passé come limero unike 738 & 739 (moes d'setimbe et l'octôbe [[2021]]) del gazete «El Bourdon». Il a eto vudî come live tot seu, avou ene coviete a pårt. [[Categoreye:Lives e walon]] q9e14u4k9qr0ek68x6chhgvv8gg7zu3 389066 389065 2022-08-09T11:04:07Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Dizo-tite|''Louwis du coron du Bu''}} '''Louwis do coron do Bu''', c' est on live rashonnant totes les ptitès prôzes da [[Louis Marcel]], dedja eplaideyes divant dins [[l' Bourdon]]. Il a rexhou po les cint-z ans do scrijheu. == Eplaidaedjes == Li live a passé come limero unike 738 & 739 (moes d'setimbe et l'octôbe [[2021]]) del gazete «El Bourdon». Il a eto vudî come live tot seu, avou ene coviete a pårt. == Esplikêyes do tite == Louwis, come di djusse, c' est l' pitit no do scrijheu Li coron do Bu, c' est on coulot d' [[Souvret]], la ki l' oteur a vnou å monde et crexhou. On «[[bû (toponimeye)|bu» (ossu bû, boû), c' est ene plaece ki l' aiwe vént foû d' tere a mwintès plaeces, nén todi les minmes.<ref>[[Louis Remacle]], ''Le toponyme wallon'' bou (bu, …), ''[[Dialectes de Wallonie]]'', '''12''' (1984), pp. 5-36.</ref> Çoula clope avou l' lomaedje oficir di ç' coron la: «''rue du marais''». [[Categoreye:Lives e walon]] b3lq0xepw2vs26qedgevapweeoebb9u 389067 389066 2022-08-09T11:04:21Z Lucyin 16 Lucyin a displaecî l’ pådje [[Louwis do Coron di Bu]] viè [[Louwis do Coron do Bu]] wikitext text/x-wiki {{Dizo-tite|''Louwis du coron du Bu''}} '''Louwis do coron do Bu''', c' est on live rashonnant totes les ptitès prôzes da [[Louis Marcel]], dedja eplaideyes divant dins [[l' Bourdon]]. Il a rexhou po les cint-z ans do scrijheu. == Eplaidaedjes == Li live a passé come limero unike 738 & 739 (moes d'setimbe et l'octôbe [[2021]]) del gazete «El Bourdon». Il a eto vudî come live tot seu, avou ene coviete a pårt. == Esplikêyes do tite == Louwis, come di djusse, c' est l' pitit no do scrijheu Li coron do Bu, c' est on coulot d' [[Souvret]], la ki l' oteur a vnou å monde et crexhou. On «[[bû (toponimeye)|bu» (ossu bû, boû), c' est ene plaece ki l' aiwe vént foû d' tere a mwintès plaeces, nén todi les minmes.<ref>[[Louis Remacle]], ''Le toponyme wallon'' bou (bu, …), ''[[Dialectes de Wallonie]]'', '''12''' (1984), pp. 5-36.</ref> Çoula clope avou l' lomaedje oficir di ç' coron la: «''rue du marais''». [[Categoreye:Lives e walon]] b3lq0xepw2vs26qedgevapweeoebb9u 389071 389067 2022-08-09T11:11:32Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Dizo-tite|''Louwis du coron du Bu''}} [[Imådje:Marcelle Louwis coron Bu.JPG|thumb|Edicion avou ene coviete a pårt]] '''Louwis do coron do Bu''', c' est on live rashonnant totes les ptitès prôzes da [[Louis Marcelle]], dedja eplaideyes divant dins [[l' Bourdon]]. Il a rexhou po les cint-z ans do scrijheu. == Eplaidaedjes == Li live a passé come limero unike 738 & 739 (moes d'setimbe et l'octôbe [[2021]]) del gazete «El Bourdon». Il a eto vudî come live tot seu, avou ene coviete a pårt. == Esplikêyes do tite == Louwis, come di djusse, c' est l' pitit no do scrijheu Li coron do Bu, c' est on coulot d' [[Souvret]], la ki l' oteur a vnou å monde et crexhou. On «[[bû (toponimeye)|bu» (ossu bû, boû), c' est ene plaece ki l' aiwe vént foû d' tere a mwintès plaeces, nén todi les minmes.<ref>[[Louis Remacle]], ''Le toponyme wallon'' bou (bu, …), ''[[Dialectes de Wallonie]]'', '''12''' (1984), pp. 5-36.</ref> Çoula clope avou l' lomaedje oficir di ç' coron la: «''rue du marais''». [[Categoreye:Lives e walon]] 2k6k4vm9232085779ig14rg183hogk1 389072 389071 2022-08-09T11:12:14Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Dizo-tite|''Louwis du coron du Bu''}} [[Imådje:Marcelle Louwis coron Bu.JPG|thumb|Edicion avou ene coviete a pårt]] '''Louwis do coron do Bu''', c' est on live rashonnant totes les ptitès prôzes da [[Louis Marcelle]], dedja eplaideyes divant dins [[l' Bourdon]]. Il a rexhou po les cint-z ans do scrijheu. == Eplaidaedjes == Li live a passé come limero unike 738 & 739 (moes d'setimbe et l'octôbe [[2021]]) del gazete «El Bourdon». Il a eto vudî come live tot seu, avou ene coviete a pårt. == Esplikêyes do tite == Louwis, come di djusse, c' est l' pitit no do scrijheu Li coron do Bu, c' est on coulot d' [[Souvret]], la ki l' oteur a vnou å monde et crexhou. On «[[bû (toponimeye)|bu» (ossu bû, boû)]], c' est ene plaece ki l' aiwe vént foû d' tere a mwintès plaeces, nén todi les minmes.<ref>[[Louis Remacle]], ''Le toponyme wallon'' bou (bu, …), ''[[Dialectes de Wallonie]]'', '''12''' (1984), pp. 5-36.</ref> Çoula clope avou l' lomaedje oficir di ç' coron la: «''rue du marais''». == Sourdant == [[Categoreye:Lives e walon]] 1cj66rvdtwmfq915wnm16di2tduetwh 389073 389072 2022-08-09T11:12:58Z Lucyin 16 wikitext text/x-wiki {{Dizo-tite|''Louwis du coron du Bu''}} [[Imådje:Marcelle Louwis coron Bu.JPG|thumb|Edicion avou ene coviete a pårt]] '''Louwis do coron do Bu''', c' est on live rashonnant totes les [[ptitès prôzes]] da [[Louis Marcelle]], dedja eplaideyes divant dins [[l' Bourdon]]. Il a rexhou po les cint-z ans do scrijheu. == Eplaidaedjes == Li live a passé come limero unike 738 & 739 (moes d'setimbe et l'octôbe [[2021]]) del gazete «El Bourdon». Il a eto vudî come live tot seu, avou ene coviete a pårt. == Esplikêyes do tite == Louwis, come di djusse, c' est l' pitit no do scrijheu Li coron do Bu, c' est on coulot d' [[Souvret]], la ki l' oteur a vnou å monde et crexhou. On «[[bû (toponimeye)|bu» (ossu bû, boû)]], c' est ene plaece ki l' aiwe vént foû d' tere a mwintès plaeces, nén todi les minmes.<ref>[[Louis Remacle]], ''Le toponyme wallon'' bou (bu, …), ''[[Dialectes de Wallonie]]'', '''12''' (1984), pp. 5-36.</ref> Çoula clope avou l' lomaedje oficir di ç' coron la: «''rue du marais''». == Sourdant == [[Categoreye:Lives e walon]] 7aqyjnoe64r02e8763w4hz92dghno26 389074 389073 2022-08-09T11:13:50Z Lucyin 16 /* Eplaidaedjes */ wikitext text/x-wiki {{Dizo-tite|''Louwis du coron du Bu''}} [[Imådje:Marcelle Louwis coron Bu.JPG|thumb|Edicion avou ene coviete a pårt]] '''Louwis do coron do Bu''', c' est on live rashonnant totes les [[ptitès prôzes]] da [[Louis Marcelle]], dedja eplaideyes divant dins [[l' Bourdon]]. Il a rexhou po les cint-z ans do scrijheu. == Eplaidaedjes == Li live a passé come limero unike 738 & 739 (moes d'setimbe et l'octôbe [[2021]]) del gazete «El Bourdon». Il a eto vudî come live tot seu, avou ene coviete a pårt, li minme anêye. == Esplikêyes do tite == Louwis, come di djusse, c' est l' pitit no do scrijheu Li coron do Bu, c' est on coulot d' [[Souvret]], la ki l' oteur a vnou å monde et crexhou. On «[[bû (toponimeye)|bu» (ossu bû, boû)]], c' est ene plaece ki l' aiwe vént foû d' tere a mwintès plaeces, nén todi les minmes.<ref>[[Louis Remacle]], ''Le toponyme wallon'' bou (bu, …), ''[[Dialectes de Wallonie]]'', '''12''' (1984), pp. 5-36.</ref> Çoula clope avou l' lomaedje oficir di ç' coron la: «''rue du marais''». == Sourdant == [[Categoreye:Lives e walon]] 3jmzuy0vhty8xfnnzt3odgn2ibuivve 389075 389074 2022-08-09T11:15:08Z Lucyin 16 /* Esplikêyes do tite */ wikitext text/x-wiki {{Dizo-tite|''Louwis du coron du Bu''}} [[Imådje:Marcelle Louwis coron Bu.JPG|thumb|Edicion avou ene coviete a pårt]] '''Louwis do coron do Bu''', c' est on live rashonnant totes les [[ptitès prôzes]] da [[Louis Marcelle]], dedja eplaideyes divant dins [[l' Bourdon]]. Il a rexhou po les cint-z ans do scrijheu. == Eplaidaedjes == Li live a passé come limero unike 738 & 739 (moes d'setimbe et l'octôbe [[2021]]) del gazete «El Bourdon». Il a eto vudî come live tot seu, avou ene coviete a pårt, li minme anêye. == Esplikêyes do tite == Louwis, come di djusse, c' est l' pitit no do scrijheu Li coron do Bu, c' est on coulot d' [[Souvret]], la ki l' oteur a vnou å monde et crexhou. On «[[bû (toponimeye)|bu» (ossu bû, boû)]], c' est ene coine eyou çki l' aiwe vént foû d' tere a mwintès plaeces, nén todi les minmes.<ref>[[Louis Remacle]], ''Le toponyme wallon'' bou (bu, …), ''[[Dialectes de Wallonie]]'', '''12''' (1984), pp. 5-36.</ref> Çoula clope avou l' lomaedje oficir di ç' coron la: «''rue du marais''». == Sourdant == [[Categoreye:Lives e walon]] qffn3vvd7s7tgacbd4rrfd1578uvdn6 389076 389075 2022-08-09T11:15:41Z Lucyin 16 /* Esplikêyes do tite */ wikitext text/x-wiki {{Dizo-tite|''Louwis du coron du Bu''}} [[Imådje:Marcelle Louwis coron Bu.JPG|thumb|Edicion avou ene coviete a pårt]] '''Louwis do coron do Bu''', c' est on live rashonnant totes les [[ptitès prôzes]] da [[Louis Marcelle]], dedja eplaideyes divant dins [[l' Bourdon]]. Il a rexhou po les cint-z ans do scrijheu. == Eplaidaedjes == Li live a passé come limero unike 738 & 739 (moes d'setimbe et l'octôbe [[2021]]) del gazete «El Bourdon». Il a eto vudî come live tot seu, avou ene coviete a pårt, li minme anêye. == Esplikêyes do tite == Louwis, come di djusse, c' est l' [[pitit]] no do scrijheu Li coron do Bu, c' est on coulot d' [[Souvret]], la k' l' oteur a vnou å monde et crexhou. On «[[bû (toponimeye)|bu» (ossu bû, boû)]], c' est ene coine eyou çki l' aiwe vént foû d' tere a mwintès plaeces, nén todi les minmes.<ref>[[Louis Remacle]], ''Le toponyme wallon'' bou (bu, …), ''[[Dialectes de Wallonie]]'', '''12''' (1984), pp. 5-36.</ref> Çoula clope avou l' lomaedje oficir di ç' coron la: «''rue du marais''». == Sourdant == [[Categoreye:Lives e walon]] c26jv2hgvnx08b2qq04g4p58p42urf8 389077 389076 2022-08-09T11:16:06Z Lucyin 16 /* Esplikêyes do tite */ wikitext text/x-wiki {{Dizo-tite|''Louwis du coron du Bu''}} [[Imådje:Marcelle Louwis coron Bu.JPG|thumb|Edicion avou ene coviete a pårt]] '''Louwis do coron do Bu''', c' est on live rashonnant totes les [[ptitès prôzes]] da [[Louis Marcelle]], dedja eplaideyes divant dins [[l' Bourdon]]. Il a rexhou po les cint-z ans do scrijheu. == Eplaidaedjes == Li live a passé come limero unike 738 & 739 (moes d'setimbe et l'octôbe [[2021]]) del gazete «El Bourdon». Il a eto vudî come live tot seu, avou ene coviete a pårt, li minme anêye. == Esplikêyes do tite == Louwis, come di djusse, c' est l' [[pitit no]] do scrijheu Li coron do Bu, c' est on coulot d' [[Souvret]], la k' l' oteur a vnou å monde et crexhou. On «[[bû (toponimeye)|bu» (ossu bû, boû)]], c' est ene coine eyou çki l' aiwe vént foû d' tere a mwintès plaeces, nén todi les minmes.<ref>[[Louis Remacle]], ''Le toponyme wallon'' bou (bu, …), ''[[Dialectes de Wallonie]]'', '''12''' (1984), pp. 5-36.</ref> Çoula clope avou l' lomaedje oficir di ç' coron la: «''rue du marais''». == Sourdant == [[Categoreye:Lives e walon]] q4rhu8hnya7vb9ai9gm1gyg4xlp5hlk 389078 389077 2022-08-09T11:16:56Z Lucyin 16 /* Eplaidaedjes */ wikitext text/x-wiki {{Dizo-tite|''Louwis du coron du Bu''}} [[Imådje:Marcelle Louwis coron Bu.JPG|thumb|Edicion avou ene coviete a pårt]] '''Louwis do coron do Bu''', c' est on live rashonnant totes les [[ptitès prôzes]] da [[Louis Marcelle]], dedja eplaideyes divant dins [[l' Bourdon]]. Il a rexhou po les cint-z ans do scrijheu. == Eplaidaedjes == Li live a passé come limero unike 738 & 739 (moes d' setimbe et d' octôbe [[2021]]) del gazete «[[El Bourdon]]». Il a eto vudî come live tot seu, avou ene coviete a pårt, li minme anêye. == Esplikêyes do tite == Louwis, come di djusse, c' est l' [[pitit no]] do scrijheu Li coron do Bu, c' est on coulot d' [[Souvret]], la k' l' oteur a vnou å monde et crexhou. On «[[bû (toponimeye)|bu» (ossu bû, boû)]], c' est ene coine eyou çki l' aiwe vént foû d' tere a mwintès plaeces, nén todi les minmes.<ref>[[Louis Remacle]], ''Le toponyme wallon'' bou (bu, …), ''[[Dialectes de Wallonie]]'', '''12''' (1984), pp. 5-36.</ref> Çoula clope avou l' lomaedje oficir di ç' coron la: «''rue du marais''». == Sourdant == [[Categoreye:Lives e walon]] hffx2m1plogbf7lk0s8fi4iqcl3ud6d 389079 389078 2022-08-09T11:18:05Z Lucyin 16 /* Esplikêyes do tite */ wikitext text/x-wiki {{Dizo-tite|''Louwis du coron du Bu''}} [[Imådje:Marcelle Louwis coron Bu.JPG|thumb|Edicion avou ene coviete a pårt]] '''Louwis do coron do Bu''', c' est on live rashonnant totes les [[ptitès prôzes]] da [[Louis Marcelle]], dedja eplaideyes divant dins [[l' Bourdon]]. Il a rexhou po les cint-z ans do scrijheu. == Eplaidaedjes == Li live a passé come limero unike 738 & 739 (moes d' setimbe et d' octôbe [[2021]]) del gazete «[[El Bourdon]]». Il a eto vudî come live tot seu, avou ene coviete a pårt, li minme anêye. == Esplikêyes do tite == «Louwis», come di djusse, c' est l' [[pitit no]] do scrijheu Li «coron do Bu», c' est on coulot d' [[Souvret]], la k' l' oteur a vnou å monde et crexhou. On «[[bû (toponimeye)|bu» (ossu bû, boû)]], c' est ene coine eyou çki l' aiwe vént foû d' tere a mwintès plaeces, nén todi les minmes.<ref>[[Louis Remacle]], ''Le toponyme wallon'' bou (bu, …), ''[[Dialectes de Wallonie]]'', '''12''' (1984), pp. 5-36.</ref> Çoula clope avou l' lomaedje oficir di ç' coron la: «''rue du marais''». == Sourdant == [[Categoreye:Lives e walon]] r0l59x1r9tqg2qt4tvi9ajew7kso4d4 Imådje:Marcelle Louwis coron Bu.JPG 6 50703 389070 2022-08-09T11:10:29Z Lucyin 16 {{infofitchî | discrijhaedje = coviete di l' edicion tote seule di [[Louwis do Coron do Bu]] | date = 2021 | sourdant = rifotograpfiaedje do [[Bourdon]] d' decimbe 2021 | oteur = [[Louis Marcelle]] }} wikitext text/x-wiki == Discrijhaedje == {{infofitchî | discrijhaedje = coviete di l' edicion tote seule di [[Louwis do Coron do Bu]] | date = 2021 | sourdant = rifotograpfiaedje do [[Bourdon]] d' decimbe 2021 | oteur = [[Louis Marcelle]] }} == Licince == {{licince coviete}} 3o49l2v1q1uzii1irzi6nw05okrj7g0